Mercurial > hg > mpdl-xml-content
view texts/XML/echo/la/Trigault_1639_QA0BRSXP.xml @ 12:f9a6b8344c3a
DESpecs 2.0 Autumn 2009
author | Klaus Thoden <kthoden@mpiwg-berlin.mpg.de> |
---|---|
date | Thu, 02 May 2013 11:14:40 +0200 |
parents | 22d6a63640c6 |
children |
line wrap: on
line source
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?><echo xmlns="http://www.mpiwg-berlin.mpg.de/ns/echo/1.0/" xmlns:de="http://www.mpiwg-berlin.mpg.de/ns/de/1.0/" xmlns:dcterms="http://purl.org/dc/terms" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xmlns:echo="http://www.mpiwg-berlin.mpg.de/ns/echo/1.0/" xmlns:xhtml="http://www.w3.org/1999/xhtml" xmlns:mml="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" version="1.0RC"> <metadata> <dcterms:identifier>ECHO:QA0BRSXP.xml</dcterms:identifier> <dcterms:creator identifier="GND:118867784">Trigault, Nicolas</dcterms:creator> <dcterms:title xml:lang="la">Regni Chinensis descriptio : ex variis authoribus</dcterms:title> <dcterms:date xsi:type="dcterms:W3CDTF">1639</dcterms:date> <dcterms:language xsi:type="dcterms:ISO639-3">lat</dcterms:language> <dcterms:rights>CC-BY-SA</dcterms:rights> <dcterms:license xlink:href="http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/">CC-BY-SA</dcterms:license> <dcterms:rightsHolder xlink:href="http://www.mpiwg-berlin.mpg.de">Max Planck Institute for the History of Science, Library</dcterms:rightsHolder> <log>http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/ECHOdocuView/ECHOzogiLib?mode=imagepath&url=/mpiwg/online/permanent/library/QA0BRSXP/pageimg pbsync ok</log> </metadata> <text xml:lang="la" type="free"> <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1"> <pb file="0001" n="1"/> <pb file="0002" n="2"/> <pb file="0003" n="3"/> <handwritten/> <pb file="0004" n="4"/> <handwritten/> <pb file="0005" n="5"/> <figure> <caption xml:id="echoid-caption1" xml:space="preserve">REGNI <lb/>CHINEN <lb/>SIS <lb/>deſcriptio. <lb/>ex <lb/>@arijs Authoribus.<emph style="sc">Lvgd</emph>. <emph style="sc">Batav</emph>. <lb/>ex Offic. Elzeviriana. <lb/><emph style="sc">C</emph><emph style="sc">Io</emph> <emph style="sc">Ioc xxxlx</emph>.</caption> </figure> <pb file="0006" n="6"/> <pb file="0007" n="7"/> <handwritten/> </div> <div xml:id="echoid-div2" type="section" level="1" n="2"> <head xml:id="echoid-head1" xml:space="preserve">ILLVSTRI VIRO, <lb/>ADRIANO PAUW,</head> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s1" xml:space="preserve">Domino in Heemstede, Hogerſ-<lb/>milde, Riet-vvijck, Nieuvver-<lb/>kerck, & </s> <s xml:id="echoid-s2" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s3" xml:space="preserve">Conſiliario Comitatus <lb/>Hollandiœ, Sacro ejuſdem œrario <lb/>prœfecto, & </s> <s xml:id="echoid-s4" xml:space="preserve">magnœ Societatis In-<lb/>diœ Orientalis Aſſeſſori primario.</s> <s xml:id="echoid-s5" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6" xml:space="preserve"><emph style="sc">VIr</emph> Illuſtris, Nobiliſſimæ <lb/>gentis, quæ per Aſiam <lb/>longe lateq; </s> <s xml:id="echoid-s7" xml:space="preserve">exporrecta, <lb/>ac per Europam omnem <lb/>inter primas æſtimata, dominatio-<lb/>nis ſuę arcanis & </s> <s xml:id="echoid-s8" xml:space="preserve">prodigioſi ingenii <lb/>operibus quaquaverſum celebra-<lb/>tur, deſcriptionem, ſummi nominis <lb/>tui auſpiciis uſurpatis, publico con-<lb/>ſecramus. </s> <s xml:id="echoid-s9" xml:space="preserve">Debuimus id iſti populo, <lb/>apud quẽ jacta illius artis ſunt fun-<lb/>damenta, cujus cultum pro virili, <lb/>juvandę Reip. </s> <s xml:id="echoid-s10" xml:space="preserve">litterariæ, nos quoq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s11" xml:space="preserve">profitemur. </s> <s xml:id="echoid-s12" xml:space="preserve">Debuimus inprimis <lb/>tibi, cujus prudentiam ſingularem <lb/>ac conſilia ſaluberrima, difficilli-<lb/> <pb file="0008" n="8"/> mo tempore, domi ac foris, pa-<lb/>tria eſt experta. </s> <s xml:id="echoid-s13" xml:space="preserve">quorum omnium <lb/>æſtimationem boni omnes ac ma-<lb/>gni profitentur. </s> <s xml:id="echoid-s14" xml:space="preserve">qui ad Academiæ <lb/>noſtrę curam olim admotus, Muſas <lb/>omnes ac eruditos incredibili co-<lb/>mitate devinxiſti. </s> <s xml:id="echoid-s15" xml:space="preserve">qui eâ ingenii ac <lb/>doctrinæ magnitudine excellis, ut <lb/>ad Reipub. </s> <s xml:id="echoid-s16" xml:space="preserve">adminiſtrationem & </s> <s xml:id="echoid-s17" xml:space="preserve"><lb/>primas in ea dignitates evectus, <lb/>tantum conferas, quantum à ſum-<lb/>mis tantum mortalium exſpecta-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s18" xml:space="preserve">Debuimus deniq; </s> <s xml:id="echoid-s19" xml:space="preserve">tibi, qui, qua <lb/>cæteros omnes, humanitate ac of-<lb/>ficiis nos haud raro tibi obligaſti. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s20" xml:space="preserve">quem animum tuum in nos perpe-<lb/>tuum eſſe ſinat Deus immortalis. </s> <s xml:id="echoid-s21" xml:space="preserve"><lb/>cujus curæ te, patriæ, cui juvandæ <lb/>natus es, cauſſa, ac illuſtrem fami-<lb/>liam tuam ſerio commendamus. </s> <s xml:id="echoid-s22" xml:space="preserve"><lb/>Vale, Vir Illuſtris. </s> <s xml:id="echoid-s23" xml:space="preserve">Lugd. </s> <s xml:id="echoid-s24" xml:space="preserve">Batavor. </s> <s xml:id="echoid-s25" xml:space="preserve"><lb/>cI@ I@ @ XXXIX.</s> <s xml:id="echoid-s26" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s27" xml:space="preserve">Illustri tuo nomini</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s28" xml:space="preserve">dicatiſſimi</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s29" xml:space="preserve">B. </s> <s xml:id="echoid-s30" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s31" xml:space="preserve">A. </s> <s xml:id="echoid-s32" xml:space="preserve">Elſevirii.</s> <s xml:id="echoid-s33" xml:space="preserve"/> </p> <pb file="0009" n="9"/> </div> <div xml:id="echoid-div3" type="section" level="1" n="3"> <head xml:id="echoid-head2" xml:space="preserve">TYPOGRAPHI <lb/>Lectori benevolo.</head> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s34" xml:space="preserve">REgnorum & </s> <s xml:id="echoid-s35" xml:space="preserve">Rerumpu-<lb/>blicarum deſcriptioni-<lb/>bus, quas magna cura, <lb/>ad tuam, Humaniβime Lector, <lb/>utilitatem ſimul & </s> <s xml:id="echoid-s36" xml:space="preserve">voluptatem <lb/>antehac adornari cur avimus, jam <lb/>dudum optavimus etiam Aſiatico-<lb/>rum & </s> <s xml:id="echoid-s37" xml:space="preserve">cœterorum alicujus famœ <lb/>regnorum deſcriptiones addere: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s38" xml:space="preserve">verum eas nondum ſatis accurate <lb/>elucubratas nacti, ſatius duximus <lb/>expectationem tuam aliquandiu <lb/>morari, quam fallere. </s> <s xml:id="echoid-s39" xml:space="preserve">Interea non <lb/>penitus ceſſandum rati, Sinenſis <lb/>Regni deſcriptionem hic vobis ex-<lb/> <pb file="0010" n="10"/> hibemus, potiβimum è P. </s> <s xml:id="echoid-s40" xml:space="preserve">Nicolai <lb/>Trigautii libris de Chriſtianâ ex-<lb/>peditione apud Sinas: </s> <s xml:id="echoid-s41" xml:space="preserve">ſcripſerunt <lb/>alii multi de eadem materia, ſed <lb/>paulo prolixius quam inſtitutino-<lb/>ſtri ratio ferebat, neque ſatis in-<lb/>ter ſe convenientia; </s> <s xml:id="echoid-s42" xml:space="preserve">è quibus ta-<lb/>men quœdam hic adjunximus. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s43" xml:space="preserve">Cœterum ſicui hœc, pro tanta <lb/>Regni fama, forte parciora vi-<lb/>deantur, bene de Republica mere-<lb/>bitur, ſi plura & </s> <s xml:id="echoid-s44" xml:space="preserve">certiora nobis <lb/>ſuggeſſerit. </s> <s xml:id="echoid-s45" xml:space="preserve">Interea hiſce utere, <lb/>Benevole Lector, & </s> <s xml:id="echoid-s46" xml:space="preserve">uti antehac <lb/>fecisti, conatibus nostris benigne <lb/>fave.</s> <s xml:id="echoid-s47" xml:space="preserve"/> </p> <pb file="0011" n="11"/> </div> <div xml:id="echoid-div4" type="section" level="1" n="4"> <head xml:id="echoid-head3" xml:space="preserve">Contenta hoc libello.</head> <head xml:id="echoid-head4" xml:space="preserve">Liber primus P. Nicolai Trigautii, <lb/>capita libri.</head> <note style="it" position="right" xml:space="preserve"> <lb/>1. # <emph style="sc">SCriptionis</emph> hujus cauſœ <lb/>& modus. # Pag. 1. <lb/>2. # De nomine, ſitu & magnitudi-<lb/>ne Regni Sinarum. # 6 <lb/>3. # Quarum rerum ſit ferax Si-<lb/>nenſis ager. # 18 <lb/>4. # De artibus apud Sinas Mecha-<lb/>nicis. # 39 <lb/>5. # De artibus apud Sinas liberali-<lb/>bus deque litteratorum gradi-<lb/>bus. # 55 <lb/>6. # De Sinenſis Reipub. admini-<lb/>ſtratione. # 94 <lb/>7. # De Sinarum ritibus nonnullis. <lb/> # 142 <lb/>8. # De corporis lineamentis, cultu <lb/>habitu & aliis apnd Sinas con-<lb/>ſuetudine receptis. # 191 <lb/>9. # De ritibus apud Sinas ſuperſti-<lb/>tioſis, & aliis erroribus. # 206 <lb/> <pb file="0012" n="12"/> 10. # Variœ apud Sinas falſœ Religio-<lb/>nis ſectœ. # 232 <lb/>11. # De Saracenis ac Iudœis, ac fidei <lb/>demum Chriſtianœ apud Sinas <lb/>vestigiis. <lb/></note> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s48" xml:space="preserve">Additamenta quœdam è Purchaſio <lb/>de provinciis Regni Sinenſis.</s> <s xml:id="echoid-s49" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s50" xml:space="preserve">Aliquot oppidorum Sinenſium de-<lb/>ſcriptiones ex eodem Trigautio.</s> <s xml:id="echoid-s51" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s52" xml:space="preserve">Itinerarium Benedicti Goëſii ex In-<lb/>dia in Sinarum regnum. </s> <s xml:id="echoid-s53" xml:space="preserve">Ex <lb/>Itinerario Marci Pauli veneti <lb/>quœdam.</s> <s xml:id="echoid-s54" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="1" file="0013" n="13"/> <figure> <image file="0013-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0013-01"/> </figure> </div> <div xml:id="echoid-div5" type="section" level="1" n="5"> <head xml:id="echoid-head5" xml:space="preserve"><emph style="sc">Nic.</emph> <emph style="sc">Trigavtii</emph> <lb/>De <lb/>REGNO CHINÆ.</head> <head xml:id="echoid-head6" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. I.</head> <head xml:id="echoid-head7" style="it" xml:space="preserve">Scriptionis hujus cauſœ & <lb/>modus.</head> <p> <s xml:id="echoid-s55" xml:space="preserve"><emph style="sc">NOn</emph> raro evenit, ut <lb/>ingentium expediti-<lb/>onum, rerumq; </s> <s xml:id="echoid-s56" xml:space="preserve">ma-<lb/>gnarum, quæ laben-<lb/>tibus ſeculis aſſurre-<lb/>xere, primordia poſteri penitus <lb/>ignorarint. </s> <s xml:id="echoid-s57" xml:space="preserve">Ejus rei cauſam non <lb/>ſemel mecum ipſe inveſtigans, vix <lb/>aliam deprehendi, quam rerum <lb/>omnium initia (etiam earum quæ <lb/>in immenſam deinde magnitudi-<lb/>nem excreſcunt) in ortu ſuo, ita <lb/> <pb o="2" file="0014" n="14" rhead="NIC. TRIGAVT."/> exigua eſſe & </s> <s xml:id="echoid-s58" xml:space="preserve">exilia, nihil ut mi-<lb/>nus quam ſecuturam deinde mo-<lb/>lem promittere videantur. </s> <s xml:id="echoid-s59" xml:space="preserve">Qua ex <lb/>cauſa qui res illas ex infantilibus, <lb/>ut ita dicam, cunis educunt, nihil <lb/>admodum laborant, res memoria <lb/>tum quidem ut videtut indignas, <lb/>memoriæ commendare. </s> <s xml:id="echoid-s60" xml:space="preserve">Niſi for-<lb/>te magis placet, ejuſmodi negotio-<lb/>rum prima rudimenta, tot tantisq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s61" xml:space="preserve">difficultatibus impediri, ut eorum <lb/>auctores in agendo diſtentos, à ſcri-<lb/>bendo non temporis minus quam <lb/>virium penuria deterreri fateamur.</s> <s xml:id="echoid-s62" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s63" xml:space="preserve">Quamobrem, ut Societatis no-<lb/>ſtrę ingreſſum in occluſos tot ſecu-<lb/>lis vaſtiſſimi hujus regni fines, & </s> <s xml:id="echoid-s64" xml:space="preserve">rei <lb/>Chriſtianę primitias apud illuſtrem <lb/>hanc gentem, ab hoc oblivionis <lb/>interitu vindicarem, aggreſſus ſum <lb/>ea, quæ à P. </s> <s xml:id="echoid-s65" xml:space="preserve">Matthæo Riccio ſuis <lb/>commentariis ad poſteritatis me-<lb/>moriam quotidianis, poſt obitum <lb/>relicta ſunt, hiſtorica narratione <lb/>complecti.</s> <s xml:id="echoid-s66" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="3" file="0015" n="15" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> <p> <s xml:id="echoid-s67" xml:space="preserve">Id ut facerem, alia me quoque <lb/>vel maxime cauſa permovit, ur ſi <lb/>forte Divinæ bonitati viſum fuerit, <lb/>ex hac minima Euangelii ſemen-<lb/>te, lætam aliquando meſſem in <lb/>Eccleſiæ Catholicæ horrea con-<lb/>gregare, poſteri fideles intelligant, <lb/>à quibus inde temporibus admi-<lb/>randa Dei opera in hujus gentis <lb/>converſione, ſint deprædicanda; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s68" xml:space="preserve">deinde ſi ex eventu quodam, ſeu <lb/>occulto Dei judicio ſperati fructus <lb/>non provenerint, cognoſcant quã-<lb/>tum minima noſtra Societas Ieſu <lb/>vel egerit, vel paſſa ſit ad hanc in-<lb/>fidelitatis velut nemorum vaſtita-<lb/>tem perrumpendam, & </s> <s xml:id="echoid-s69" xml:space="preserve">quanto vel <lb/>ſudore vel in duſtria hoc ipſum no-<lb/>vale excolendo in ſpem magnam <lb/>evocarit.</s> <s xml:id="echoid-s70" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s71" xml:space="preserve">Porro totum hoc de quo agi-<lb/>mus negotium, quis ambigat, di-<lb/>vinum eſſe, quando in animis ad <lb/>Euangelii lucem adducendis, om-<lb/>nino verſatur? </s> <s xml:id="echoid-s72" xml:space="preserve">Plus igitur veritatis <lb/> <pb o="4" file="0016" n="16" rhead="NIC. TRIGAVT."/> candore, quam verborum lenoci-<lb/>niis pium lectorem in re pia dele-<lb/>ctare conabimur. </s> <s xml:id="echoid-s73" xml:space="preserve">Nihil præterea <lb/>hac noſtra narratione detractum <lb/>volo Annalibus noſtris, aut privatis <lb/>ſociorum literis, quin eam habeant <lb/>quam habere par eſt in veritatis au-<lb/>ctoritate firmitatem (niſi forte <lb/>cum his pugnaverint) neque enim <lb/>inſtituti noſtri eſt in hac hiſtoria <lb/>vel omnia perſequi, vel quæ perſe-<lb/>quemur exhaurire, quin alia multa <lb/>contigerint, quæ narrari quoque <lb/>potuiſſent.</s> <s xml:id="echoid-s74" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s75" xml:space="preserve">Verum ex eo quod Sinicæ res, fere <lb/>non ratione minus, quam ipſo cœ-<lb/>lo ab Europæis diſtent, totaque hęc <lb/>ſcriptio Europę ſoli dedicetur, con-<lb/>ſilium mihi fuit, antequam rem in-<lb/>ſtitutam aggrediar, pauca de ejus <lb/>regni ſitu, ritibus, legibus, cæteris-<lb/>que id genus præmittere, ne hiſto-<lb/>riæ deinde filum neceſſario ſæpe, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s76" xml:space="preserve">non ſine nauſea, interrumpa-<lb/>mus. </s> <s xml:id="echoid-s77" xml:space="preserve">Qua in re eum modum ſer-<lb/> <pb o="5" file="0017" n="17" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> vabimus, nt non niſi quæ à noſtris <lb/>diſcrepant, quantum ad hiſtoriæ <lb/>lumen pertinebit, attingamus. </s> <s xml:id="echoid-s78" xml:space="preserve">Ac <lb/>tametſi ejuſdem argumenti non <lb/>pauca volumina in Europa legan-<lb/>tur, arbitror tamen nemini mole-<lb/>ſtum fore, hæc eadem ab noſtris <lb/>audire, quia jam annos omnino <lb/>triginta in hoc regno viximus, no-<lb/>biliores ejus provincias luſtravi-<lb/>mus, cum illius Optimatibus ſum-<lb/>misque Magiſtratibus ac viris lite-<lb/>ratis quotidie familialiſſime con-<lb/>gredimur, vernacula Sinarum lin-<lb/>gua loquimur, eorum ritus leges-<lb/>que ex profeſſo didicimus, ac deni-<lb/>que, quod maximi refert, dies ac <lb/>noctes eorum libros manibus teri-<lb/>mus. </s> <s xml:id="echoid-s79" xml:space="preserve">Quæ omnia iis defuere qui <lb/>nullo unquam tempore in hunc <lb/>prope alium orbem penetrarunt, <lb/>quæque ſcripſerunt non oculis, ſed <lb/>auribus acceperunt, aliorum fide <lb/>ſubnixi. </s> <s xml:id="echoid-s80" xml:space="preserve">Verum hæc intra inſtitu-<lb/>tæ brevitaris limites reſtringemus <lb/> <pb o="6" file="0018" n="18" rhead="NIC. TRIGAVT."/> paucis hujus primi libri capitibus, <lb/>quæ non immerito in ſingulos li-<lb/>bros ex creſcerent, ſi pro dignitate <lb/>tractarentur.</s> <s xml:id="echoid-s81" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div6" type="section" level="1" n="6"> <head xml:id="echoid-head8" xml:space="preserve">II.</head> <head xml:id="echoid-head9" style="it" xml:space="preserve">De nomine, ſitu, & magnitudine <lb/>Regni Sinarum.</head> <p> <s xml:id="echoid-s82" xml:space="preserve">EXtremum hoc in Oriente Im-<lb/>perium, Europæ noſtræ inno-<lb/>tuit variis nominibus inſignitum. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s83" xml:space="preserve">Antiquiſſimum eſt illud à tempo-<lb/>ribus Ptolomæi Sina. </s> <s xml:id="echoid-s84" xml:space="preserve">Poſtmodum <lb/>à Marco Paulo Veneto, qui non-<lb/>nullam hujus regni notitiam Eu-<lb/>ropæis ingeſſit, Cataium appella-<lb/>tur, ſed celeberrimum eſt China <lb/>ab Luſitanis inductum, qui immen-<lb/>ſam navigationem emenſi, eo ap-<lb/>pulerunt, ibique ad Auſtralem ejus <lb/>partem in Cantonienſi Provincia, <lb/>hodieque negotiantur. </s> <s xml:id="echoid-s85" xml:space="preserve">Id nomen <lb/>Itali & </s> <s xml:id="echoid-s86" xml:space="preserve">aliæ nonnullæ in Europa <lb/>nationes nonnihil immutarunt, <lb/>Hiſpanicæ pronunciationis ignari, <lb/> <pb o="7" file="0019" n="19" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> quæ in nonnullis à Latina diſcre-<lb/>pat. </s> <s xml:id="echoid-s87" xml:space="preserve">China enim ab Hiſpanis om-<lb/>nibus ita effertur, ut ab Italis Cina.</s> <s xml:id="echoid-s88" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s89" xml:space="preserve">Nemini quoque dubium, meo <lb/>quidem judicio, videri debet, hanc <lb/>eſſe quam Hippophagorum regio-<lb/>nem vocant, in hoc enim regno <lb/>univerſo ad hæc uſque tempora e-<lb/>quina veſcuntur omnes, æque ac <lb/>nos bubula. </s> <s xml:id="echoid-s90" xml:space="preserve">Nihil etiam dubitarim <lb/>eandem regionem quoque eſſe <lb/>Sericam: </s> <s xml:id="echoid-s91" xml:space="preserve">non enim alio in regno <lb/>ullo ad Orientem, niſi apud Sinas, <lb/>ſericum, ejuſque vis tanta reperi-<lb/>tur, ut non incolæ ſolum uniuerſi, <lb/>opulenti æque ptope ac tenues eo <lb/>induantur, ſed etiam in finitima <lb/>omnia Regna exportetur. </s> <s xml:id="echoid-s92" xml:space="preserve">Luſitani <lb/>ſane negotiatores alia nulla mer-<lb/>ce onerarias ſuas libentius conſar-<lb/>cinant, quam Sinenſi ſerico, quod <lb/>in Iaponiam Indiamq; </s> <s xml:id="echoid-s93" xml:space="preserve">univerſam <lb/>diſtrahendum immittant. </s> <s xml:id="echoid-s94" xml:space="preserve">Hiſpani <lb/>quoque Philippinarum inſularum <lb/>incolæ, naves ſuas in novam Hiſpa-<lb/> <pb o="8" file="0020" n="20" rhead="NIC. TRIGAVT."/> niam orbemque illum univerſum <lb/>onuſtas Sinenſi ſerico tranſmit-<lb/>tunt. </s> <s xml:id="echoid-s95" xml:space="preserve">In Sinarum quoque Annali-<lb/>bus reperio operis artific ium ſerici <lb/>annis ante Chriſtum natum bis <lb/>mille ſexcentis triginta & </s> <s xml:id="echoid-s96" xml:space="preserve">ſex. </s> <s xml:id="echoid-s97" xml:space="preserve">Et <lb/>apparet ex hoc regno in reliquam <lb/>Aſiam, noſtramque Europam, imo <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s98" xml:space="preserve">Africam, id genus opificii tranſ-<lb/>migraſſe.</s> <s xml:id="echoid-s99" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s100" xml:space="preserve">Verum in hac nominum varie-<lb/>tate, nihil æque mirum videri de-<lb/>bet, quam hæc omnia Sinis ipſis <lb/>incognita eſſe & </s> <s xml:id="echoid-s101" xml:space="preserve">inaudita, cum <lb/>nullum apud eos veſtigium ſit ha-<lb/>rum appellationum, ac multo mi. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s102" xml:space="preserve">nus qua ex cauſa toties variarint; </s> <s xml:id="echoid-s103" xml:space="preserve"><lb/>cum tamen alia multa Sinæ ipſi re-<lb/>gno ſuo impoſuerint, ac fortaſſe in <lb/>poſterum imponent. </s> <s xml:id="echoid-s104" xml:space="preserve">Eſt enim a-<lb/>pud eos in more, ab omni memo-<lb/>ria poſitum, ut quoties imperandi <lb/>jus & </s> <s xml:id="echoid-s105" xml:space="preserve">una familia in aliam, pro hu-<lb/>manarum rerum viciſſitudine tran-<lb/>ſit, ipſum quoque regnum novo <lb/> <pb o="9" file="0021" n="21" rhead="DE REG. CHINÆ."/> nomine, ab eo qui regnare occipit, <lb/>inſigniatur, quod qui facit, ſpecio-<lb/>ſum aliquem regno titulum pro <lb/>arbitratu imponit. </s> <s xml:id="echoid-s106" xml:space="preserve">Ita olim Than <lb/>appellari legimus, quod ſine ter-<lb/>mino latum ſonat, alias ru, ac ſi <lb/>quietem voces, deinde Hia, quod <lb/>idem eſt ac ſi magnum dicas, po-<lb/>ſtea Sciam, quæ vox ornatum in-<lb/>nuit. </s> <s xml:id="echoid-s107" xml:space="preserve">Tum Cheu, hoc eſt, perfe-<lb/>ctum. </s> <s xml:id="echoid-s108" xml:space="preserve">Han vero lacteam in cœlo <lb/>viam ſignat, aliaque permulta. </s> <s xml:id="echoid-s109" xml:space="preserve">Ex <lb/>quo vero hæc ipſa familia, penes <lb/>quam hodie regnandi jus eſt, quæ <lb/>Ciu dicitur, regnum univerſum <lb/>Min, id eſt, clarιtatis nomine in-<lb/>ſignitur, cui tamen hodie ſyllabam <lb/>Ta adjunxerunt, & </s> <s xml:id="echoid-s110" xml:space="preserve">Ta-min, id eſt, <lb/>magnæ claritatis regnum appel-<lb/>lant.</s> <s xml:id="echoid-s111" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s112" xml:space="preserve">E vicinis vero populis pauci has <lb/>nominum varietates advertunt, <lb/>hinc ſit, ut ſinguli prope ſingulis <lb/>hoc regnum nominibus inſigni-<lb/>ant. </s> <s xml:id="echoid-s113" xml:space="preserve">Cocincinenſes & </s> <s xml:id="echoid-s114" xml:space="preserve">Siami (à <lb/> <pb o="10" file="0022" n="22" rhead="NIC. TRIGAVT."/> quibus Luſitani Chinæ nomen di-<lb/>dicerunt) Cin, Iapones Than, Tar-<lb/>tari Han, Saraceni ab Occaſu Ca-<lb/>taium hodieque appellant.</s> <s xml:id="echoid-s115" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s116" xml:space="preserve">Apud ipſos quoque Sinas (hoc <lb/>enim Ptolomæi nomen video fre-<lb/>quentius ab Latinis Scriptoribus u-<lb/>ſurpari) præter illud quod eandem <lb/>cum ipſis Regibus fortunam ſubit, <lb/>alio quoque communi ſeculorum <lb/>omnium, eoque nec uno nomine <lb/>còmpellatur. </s> <s xml:id="echoid-s117" xml:space="preserve">Nunc enim Cium-<lb/>quo, nunc Ciumhoa quotidiano <lb/>nomine appellamus, prius regnũ, <lb/>poſterius nomen hortum, utrum-<lb/>que in medio ſitum ſonat. </s> <s xml:id="echoid-s118" xml:space="preserve">Hujus <lb/>nominis cauſam audio eſſe, quod <lb/>Sinæ cœlum quidem rotundum, <lb/>terram vero quadratam eſſe arbi-<lb/>trentur, in cujus medio regnum <lb/>ſitum eſſe ſibi fingunt. </s> <s xml:id="echoid-s119" xml:space="preserve">Qua ex cau-<lb/>ſa cum initio Geographicas no-<lb/>ſtras deſcriptiones in plano poſitas <lb/>aſpicerent, ſubſtomachabantur, re-<lb/>gnum ſuum non in medio, ſed ad <lb/> <pb o="11" file="0023" n="23" rhead="DE REG. CHINÆ."/> extremùm Orientem demonſtra-<lb/>ri. </s> <s xml:id="echoid-s120" xml:space="preserve">Hanc ob cauſam cum Pater <lb/>Matthęus Riccius orbem terrarum <lb/>Sinicis nominibus expreſſiſſet, ita <lb/>diſpoſuit, ut Sinarum Regnum in <lb/>medio viſeretut, verum ipſi nunc <lb/>plerique errorem illum ſuum & </s> <s xml:id="echoid-s121" xml:space="preserve"><lb/>agnoſcunt & </s> <s xml:id="echoid-s122" xml:space="preserve">irrident.</s> <s xml:id="echoid-s123" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s124" xml:space="preserve">Qui univerſum regnum cum <lb/>ſummo imperio moderatur, Vni-<lb/>verſitatis hujus Dominus appella-<lb/>tur, ideo quod arbitrentur ipſi, re-<lb/>gnum ſuum iiſdem prope termi-<lb/>nis, quibus hoc univerſum, claudi: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s125" xml:space="preserve">nam vicina regna quæ pauca prius <lb/>noverant, quam cum Europæis <lb/>commercia miſcerent, vix regno-<lb/>rum nomine dignantur; </s> <s xml:id="echoid-s126" xml:space="preserve">quod ſi cui <lb/>è noſtris mirum videatur, idem <lb/>ſciat Sinis videri poſſe, ſi ſcierint <lb/>tot è noſtris Monarchas eodem ti-<lb/>tulo inſignitos, quibus in Sinarum <lb/>ingens imperium nihil unquam ju-<lb/>ris fuit. </s> <s xml:id="echoid-s127" xml:space="preserve">Atque hæc de Regni no-<lb/>mine perſtrin xiſſe ſit ſatis. </s> <s xml:id="echoid-s128" xml:space="preserve">Quod <lb/> <pb o="12" file="0024" n="24" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ſpectat ad amplitudinem, non im-<lb/>merito Sinarum Imperium, Scri-<lb/>ptorum & </s> <s xml:id="echoid-s129" xml:space="preserve">ſeculorum omnium cal-<lb/>culo, Magnum, prænomen obti-<lb/>nuit. </s> <s xml:id="echoid-s130" xml:space="preserve">Nam ſi agrorum ſitum ac li-<lb/>mitum ſpectes, omnia orbis ter-<lb/>rarum regna, unam quidem ap-<lb/>pellationem ſortita, hodie ſuperat; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s131" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s132" xml:space="preserve">per omnia retro ſecula (quan-<lb/>tum quidem hactenus aſſecutus <lb/>ſum) ſuperavit. </s> <s xml:id="echoid-s133" xml:space="preserve">Ad Auſtrum enim <lb/>in gradu nono ſupra decimum e-<lb/>levati ſupra horizontem poli inci-<lb/>pit, in inſula quam ipſi Hainam vo-<lb/>cant, quod Auſtrale mare ſonat, & </s> <s xml:id="echoid-s134" xml:space="preserve"><lb/>excurrit in Septentrionem, ad ſe-<lb/>cundum & </s> <s xml:id="echoid-s135" xml:space="preserve">quadrageſimum, ad <lb/>Boreales illos muros, quibus à Tar-<lb/>taria Sinæ ſuum Imperium divi-<lb/>dunt ac tuentur. </s> <s xml:id="echoid-s136" xml:space="preserve">In longum incipit <lb/>à centeſimo duodecimo ab inſulis <lb/>Fortunatis, in Provincia quam ipſi <lb/>Yunan vocant, & </s> <s xml:id="echoid-s137" xml:space="preserve">in centeſimo tri-<lb/>ceſimo ac ſecundo, mari ad ſolis <lb/>Ortum terminatur. </s> <s xml:id="echoid-s138" xml:space="preserve">Hanc termi-<lb/> <pb o="13" file="0025" n="25" rhead="DE REG. CHINÆ."/> norum dimenſionem nos ipſi va-<lb/>riis in locis ejuſdem Regni, per quę <lb/>tranſire contigit, ad aſtrolabio-<lb/>rum, & </s> <s xml:id="echoid-s139" xml:space="preserve">aliorum, quibus Mathema-<lb/>tici utuntur, inſtrumentorum nor-<lb/>mam, adjuncta Eclipſium fide, è Si-<lb/>nenſium faſtorum, in quibus novi-<lb/>lunia ſimul ac plenilunia ad amuſ-<lb/>ſim deſcribuntur, & </s> <s xml:id="echoid-s140" xml:space="preserve">maxime coſ-<lb/>mographicorum planorum aucto-<lb/>ritate, quam accuratiſſime licuit, <lb/>excuſſimus. </s> <s xml:id="echoid-s141" xml:space="preserve">Et quidem ab Auſtro <lb/>in Boream, ubi noſtrorum hacte-<lb/>nus deſudavit induſtria, nihileſt <lb/>qnod addi poſſe videatur. </s> <s xml:id="echoid-s142" xml:space="preserve">Si vero <lb/>in longitudine poſteri noſtri, cum <lb/>in eas partes Euangelium, Deo vo-<lb/>lente, invexerint, accuratius ali-<lb/>quid explorarint, quod erit, ut ar-<lb/>bitror, diſcrimen exiguum, eo-<lb/>rum auctoritati libens cedo, & </s> <s xml:id="echoid-s143" xml:space="preserve">po-<lb/>ſteriores curas prioribus judico <lb/>præferendas.</s> <s xml:id="echoid-s144" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s145" xml:space="preserve">Ex his colligitur, hanc in uno <lb/>regno amplitudinem, maxima ex <lb/> <pb o="14" file="0026" n="26" rhead="NIC. TRIGAVT."/> parte intra zonæ temperatioris be-<lb/>nignius cœlum contineri, eaque <lb/>omnia climata, quæ ab extremo <lb/>ejus, quod à Meroe Nili inſula no-<lb/>men accepit, ad Romanum uſque <lb/>excurrunt, continua excurſione <lb/>complecti. </s> <s xml:id="echoid-s146" xml:space="preserve">Hæc tam ampla limi-<lb/>tum circumſcriptio, ad Boream ta-<lb/>men anguſtior eſt, tertia fere par-<lb/>te, quam nonnulli noſtri temporis <lb/>Scriptores eam protenderunt, qui <lb/>ad tertium ſupra quinquageſimum <lb/>gradum eam protulerunt.</s> <s xml:id="echoid-s147" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s148" xml:space="preserve">Verum ne cui hæc etiam ipſa li-<lb/>mitum laxitas, ſi non incredibilis <lb/>poſt oculatos teſtes, tamen ma-<lb/>gnam aliquam partem deſerta in-<lb/>cultaque videatur, adſcribam hic <lb/>quod in quodam Sinarum volumi-<lb/>ne excuſo anno Domini 1579, cui <lb/>Sinarum Regni deſcriptio, titulus <lb/>eſt, ſcriptum reperi. </s> <s xml:id="echoid-s149" xml:space="preserve">Id cum fide <lb/>converſum, ſic ſe habet. </s> <s xml:id="echoid-s150" xml:space="preserve">In Sinarum <lb/>regno duæ ſunt provinciæ curiales <lb/>ac Regiæ; </s> <s xml:id="echoid-s151" xml:space="preserve">Nanquinum, quod Re-<lb/> <pb o="15" file="0027" n="27" rhead="DE REG. CHINÆ."/> giam Auſtralem, & </s> <s xml:id="echoid-s152" xml:space="preserve">Pequinum, <lb/>quod Borealem ſonat. </s> <s xml:id="echoid-s153" xml:space="preserve">Præter has <lb/>aliæ ſunt tredecim. </s> <s xml:id="echoid-s154" xml:space="preserve">In his quin de-<lb/>cim provinciis (regna eas jure di-<lb/>xeris) alia diviſione centum quin-<lb/>quaginta octo regiones, aut potius <lb/>provincię minores (ipſi Fu vocant) <lb/>numerantut. </s> <s xml:id="echoid-s155" xml:space="preserve">(Quarum pleræque <lb/>duodecim quindecimue Vrbes be-<lb/>ne magnas, præter villas, pagos, <lb/>caſtella & </s> <s xml:id="echoid-s156" xml:space="preserve">oppida, comprehen-<lb/>dunt.) </s> <s xml:id="echoid-s157" xml:space="preserve">In his regionibus 247 ur-<lb/>bes majores titulo Cheu inſigni-<lb/>unt, tametſi à reliquis urbibus ſæ-<lb/>pe dignitate potius, quam celebri-<lb/>tate vel amplitudine diſtinguun-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s158" xml:space="preserve">Vulgares urbes reliquæ, quas <lb/>ipſi Hien vocanr, mille ſupra cen-<lb/>tum & </s> <s xml:id="echoid-s159" xml:space="preserve">quinquaginta duæ conti-<lb/>nentur. </s> <s xml:id="echoid-s160" xml:space="preserve">Adultorum porro capita, <lb/>à quibus vectigal Regi ſingulatim <lb/>penditur, 58 milliones, ut vulgus <lb/>vocat, quingenta quinquaginta <lb/>millia octingenta & </s> <s xml:id="echoid-s161" xml:space="preserve">unum, eo <lb/>tempore quo liber excuſus erat, <lb/> <pb o="16" file="0028" n="28" rhead="NIC. TRIGAVT."/> numerabantur. </s> <s xml:id="echoid-s162" xml:space="preserve">Sed in his neque <lb/>muliebris ſexus includitur. </s> <s xml:id="echoid-s163" xml:space="preserve">Et è vi-<lb/>rili pueri, adoleſcentesque, eunu-<lb/>chi, milites, propinqui Regis, Ma-<lb/>giſtratus, literatique & </s> <s xml:id="echoid-s164" xml:space="preserve">alii per-<lb/>multi excipiuntur. </s> <s xml:id="echoid-s165" xml:space="preserve">Et militum qui-<lb/>dem, tametſi alta & </s> <s xml:id="echoid-s166" xml:space="preserve">decrepita fere <lb/>pax eſt (exceptis Tarrarorum in-<lb/>ſultibus) ſupra decies centena mil-<lb/>lia, ſtipendio Regio aluntur, & </s> <s xml:id="echoid-s167" xml:space="preserve"><lb/>perpetuo ſunt in armis, qui nume-<lb/>rus ut nemini ſupra fidem videa-<lb/>tur, adverto tres ad Boream pro-<lb/>vincias, qualis eſt una quæ Læatum <lb/>vocatur, ptope dimidiatas, ſub vex-<lb/>illo ac ſtipendio regio militare.</s> <s xml:id="echoid-s168" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s169" xml:space="preserve">Regna finitima Sinarùm Impe-<lb/>rio vectigalia ad Ortum tria, ad <lb/>Occaſum tria ſupra quinquaginta, <lb/>ad Auſtrum ſupra LV, ad Boream <lb/>vero tria eodem volumine nume-<lb/>rantur. </s> <s xml:id="echoid-s170" xml:space="preserve">Adverto tamen hodie, lon-<lb/>ge pauciora debitum vectigal per-<lb/>ſolvere, ea vero quæ hodieque per-<lb/>ſolvunt, plus è Sinarum regno effe-<lb/> <pb o="17" file="0029" n="29" rhead="DE REG. CHIN AE."/> runt quam afferant, ideoque nihil <lb/>admodum à Sinis laboratur, in ve-<lb/>ctigalium fide permaneant necne.</s> <s xml:id="echoid-s171" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s172" xml:space="preserve">Ad hujus regni amplitudinem, ac <lb/>celebritatem accedit, quod undiq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s173" xml:space="preserve">vel natura vel arte cingitur aptis ad <lb/>ſe tuendum munitionibus. </s> <s xml:id="echoid-s174" xml:space="preserve">Ad Au-<lb/>ſtrum ſimul & </s> <s xml:id="echoid-s175" xml:space="preserve">Ortũ mari alluitur, <lb/>eoq; </s> <s xml:id="echoid-s176" xml:space="preserve">totinſulis diſtincto, ut claſſi-<lb/>bus ad continentem aditus ſit ubi-<lb/>que per diſſicilis. </s> <s xml:id="echoid-s177" xml:space="preserve">Ad Aquilonem ar-<lb/>dua præcipitia, continuo v leucar. </s> <s xml:id="echoid-s178" xml:space="preserve"><lb/>ſupra quadringen. </s> <s xml:id="echoid-s179" xml:space="preserve">eoq; </s> <s xml:id="echoid-s180" xml:space="preserve">fortiſſimo <lb/>muro conjuncta, Tartarorũ prope <lb/>continuos inſultus excludunt. </s> <s xml:id="echoid-s181" xml:space="preserve">Ab <lb/>Occaſu, qui Aquiloni vicinior eſt, <lb/>conterminus viſitur arenæ ſitientis <lb/>ager, qui multorum dierum penu-<lb/>ria advenarum exercitus ab Sina-<lb/>rum regno aut deterret, aut ſepelit. </s> <s xml:id="echoid-s182" xml:space="preserve"><lb/>Occaſus auſtralior ſaltibus & </s> <s xml:id="echoid-s183" xml:space="preserve">mon-<lb/>tibus frequens notatur, & </s> <s xml:id="echoid-s184" xml:space="preserve">exigua <lb/>admodum regna finitima habet, <lb/>quæ Sinæ negligunt, indigna ſuo <lb/>vel metu vel cupiditate arbitrati.</s> <s xml:id="echoid-s185" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="18" file="0030" n="30" rhead="NIC. TRIGAVT."/> </div> <div xml:id="echoid-div7" type="section" level="1" n="7"> <head xml:id="echoid-head10" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. III.</head> <head xml:id="echoid-head11" style="it" xml:space="preserve">Quarum rerum ſit ferax Sinen-<lb/>ſis ager.</head> <p> <s xml:id="echoid-s186" xml:space="preserve">EX hac tanta hujus regni am-<lb/>plitudine, non ab Ortu ſolum <lb/>in Occaſum (prout noſtra excurrit <lb/>Europa) verum etiam ab Auſtro in <lb/>Aquilonem, contingit, ut alibi <lb/>nuſquam toto orbe terrarum, tanta <lb/>ſit rerum naſcentium varietas, quæ <lb/>ſub ejuſdem regni cœlo producun-<lb/>tur; </s> <s xml:id="echoid-s187" xml:space="preserve">hinc enim climatum diverſi-<lb/>tas, & </s> <s xml:id="echoid-s188" xml:space="preserve">ex ea divetſarum rerum ſe-<lb/>racitas pendet, nam alia ſub torri-<lb/>do, alia ſub gelido, alia denique ſub <lb/>Iove temperato felicius educun-<lb/>tur.</s> <s xml:id="echoid-s189" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s190" xml:space="preserve">Sinæ ipſi in ſuis chorographiæ <lb/>voluminibus, fuſe quid quæque <lb/>Provincia ferat, enumerant, quæ <lb/>omnia hic perſequi, eſſet ab inſti-<lb/>tuta brevitate alienum. </s> <s xml:id="echoid-s191" xml:space="preserve">Illud in <lb/>univerſum cum fide dici poteſt, <lb/>quod ab omnibus ſcriptoribus aſ-<lb/> <pb o="19" file="0031" n="31" rhead="DE REG. CHINÆ."/> ſeritur, omnia, quæ ad humanum <lb/>cultum & </s> <s xml:id="echoid-s192" xml:space="preserve">victum, imo & </s> <s xml:id="echoid-s193" xml:space="preserve">delicias <lb/>faciunt, non aliunde importari, ſed <lb/>domi abunde naſci. </s> <s xml:id="echoid-s194" xml:space="preserve">Quin etiam <lb/>auſim aſſerere, omnia prope, quæ <lb/>in Europa videmus, in hoc regno <lb/>reperiri. </s> <s xml:id="echoid-s195" xml:space="preserve">Et ſi quæ deſunt, longe <lb/>pluribus aliis, quibus Europa caret, <lb/>compenſari.</s> <s xml:id="echoid-s196" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s197" xml:space="preserve">Inprimis igitur omni triticeo <lb/>abundat apparatu; </s> <s xml:id="echoid-s198" xml:space="preserve">frumentũ hor-<lb/>deum, milium, panicum, ſiliginem <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s199" xml:space="preserve">alia id generis copioſe ſuppedi-<lb/>tat. </s> <s xml:id="echoid-s200" xml:space="preserve">Oriza porro, quæ quotidianus <lb/>eſt eorum fere commeatus, longe <lb/>Europam ſuperat. </s> <s xml:id="echoid-s201" xml:space="preserve">Legumina vero, <lb/>ſed maxime phaſeoli, quibus etiam <lb/>ipſa jumenta armentaque veſcun-<lb/>tur, & </s> <s xml:id="echoid-s202" xml:space="preserve">id generis in variis provinciis <lb/>ſecundam ac tertiam quotannis ſe-<lb/>mentem ac meſſem patiuntur. </s> <s xml:id="echoid-s203" xml:space="preserve">Ex <lb/>quo non minus agri cœlique fera-<lb/>citas & </s> <s xml:id="echoid-s204" xml:space="preserve">clementia, quam gentis in-<lb/>duſtria colliguntur.</s> <s xml:id="echoid-s205" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s206" xml:space="preserve">Fructuum quoque ac pomorum <lb/> <pb o="20" file="0032" n="32" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ſpecies, ſi olivam excipias & </s> <s xml:id="echoid-s207" xml:space="preserve">amyg-<lb/>dala, è primariis nullæ deſunt. </s> <s xml:id="echoid-s208" xml:space="preserve">Im-<lb/>portatæ à noſtris ficulneæ, nolunt <lb/>ſe ab Europæis ſuperari. </s> <s xml:id="echoid-s209" xml:space="preserve">Præter hæc <lb/>alia ſunt poma noſtris incognita, <lb/>qualia in Cantonienſi Provincia a-<lb/>liisque Auſtralibus ſunt, quæ no-<lb/>mine ab Sinis accepto Licyas & </s> <s xml:id="echoid-s210" xml:space="preserve"><lb/>Longanas appellamus, quæ mitiſſi-<lb/>ma ſunt in paucis, nec uſquam ali-<lb/>bi generantur. </s> <s xml:id="echoid-s211" xml:space="preserve">Indicæ q́uoque illæ <lb/>è palma nuces, & </s> <s xml:id="echoid-s212" xml:space="preserve">alia Indica poma <lb/>ibidem viſuntur. </s> <s xml:id="echoid-s213" xml:space="preserve">Alia quoque ſpe-<lb/>cies eſt, quam ficum Sinenſem Lu-<lb/>ſitani vocant, ſuaviſſimum ſimul <lb/>ac ſpecioſiſſimum pomum. </s> <s xml:id="echoid-s214" xml:space="preserve">Ficum <lb/>ideo ſolum Luſitani vocant, quod <lb/>iis quoque paſſis veſci licet, alias <lb/>enim nihil habet omnino ſimile, <lb/>propiuſque accedit ad malum per-<lb/>ſicam grandem, ſed rubeam, ac ſi-<lb/>ne lanugine vel nucleo. </s> <s xml:id="echoid-s215" xml:space="preserve">Aurea vero <lb/>mala & </s> <s xml:id="echoid-s216" xml:space="preserve">citrea omneq; </s> <s xml:id="echoid-s217" xml:space="preserve">ſpinoſi ne-<lb/>moris pomum, omnem ubique <lb/>terrarum in eo genere vel varieta-<lb/> <pb o="21" file="0033" n="33" rhead="DE REG. CHIN AE."/> tem vel ſuavitatem longo ſuperant <lb/>intervallo.</s> <s xml:id="echoid-s218" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s219" xml:space="preserve">Idem quoq; </s> <s xml:id="echoid-s220" xml:space="preserve">conſtanter videor de <lb/>olerum varietate ac præſtantia, de-<lb/>que hortenſium herbarum appara-<lb/>tu poſſe confirmare, horum enim <lb/>apud Sinas, quam apud noſtrates, <lb/>uſus eſt frequentior. </s> <s xml:id="echoid-s221" xml:space="preserve">Complures <lb/>quippe de vulgo reperias, qui per <lb/>univerſam vitam alia nulla re vel <lb/>etiam religionis cauſa veſcuntur.</s> <s xml:id="echoid-s222" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s223" xml:space="preserve">Nec omnium porro florum va-<lb/>rietas deſideratur, imo non pauci <lb/>noſtris incogniti, non ſine volup-<lb/>tate Conditiorisq; </s> <s xml:id="echoid-s224" xml:space="preserve">laude viſuntur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s225" xml:space="preserve">Verum Sinæ fere magis eorum ſpe-<lb/>cie, quam odore delectantur; </s> <s xml:id="echoid-s226" xml:space="preserve">atque <lb/>ita plane inaudita eſt apud eos (niſi <lb/>ex quo cum Europæis commercia <lb/>miſcuere) ars odoriſeros ſuccos è <lb/>floribus aut herbis lento igne edu-<lb/>cendi.</s> <s xml:id="echoid-s227" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s228" xml:space="preserve">In quatuor ad Auſtrum provin-<lb/>ciis, nobile illud apud Indos folium <lb/>quod Betre, & </s> <s xml:id="echoid-s229" xml:space="preserve">arbor quam Are-<lb/> <pb o="22" file="0034" n="34" rhead="NIC. TRIGAVT."/> queiram vocant, reperitur. </s> <s xml:id="echoid-s230" xml:space="preserve">Folium <lb/>illud ſuaviter mordicans, magna <lb/>ſua voluptate, vivæ calci mixtum, <lb/>totos fere dies Indi mandunt, aſſe-<lb/>runtq; </s> <s xml:id="echoid-s231" xml:space="preserve">calore illo ſtomachum non <lb/>parum adjuvari.</s> <s xml:id="echoid-s232" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s233" xml:space="preserve">Oleum ex oliva, vel in edulia, <lb/>vel in lucernas varie ſupplent, ſed <lb/>omnibus præſtat illud, quod è ſeſa-<lb/>mo educitur, nam & </s> <s xml:id="echoid-s234" xml:space="preserve">odoriferum <lb/>eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s235" xml:space="preserve">ubique fere abundat. </s> <s xml:id="echoid-s236" xml:space="preserve">Horum <lb/>vina longe noſtris ſunt inferiora, <lb/>tametſi contrarium ipſi ſibi perſua-<lb/>dent. </s> <s xml:id="echoid-s237" xml:space="preserve">Cum enim uva rarior ſit, nec <lb/>admodum mitis, neglectu quodam <lb/>ex ea vina non exprimunt, ſed ex <lb/>oriza conficiunt, aliiſque rebus, un-<lb/>de fit ut nuſquam deſit. </s> <s xml:id="echoid-s238" xml:space="preserve">Eo vino <lb/>mire ſibi placent, & </s> <s xml:id="echoid-s239" xml:space="preserve">ſane nec inſua-<lb/>ve eſt, nec ita uti Europęum adurit.</s> <s xml:id="echoid-s240" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s241" xml:space="preserve">Suilla vulgo veſcuntur, ſed tamẽ <lb/>aliæ quoque carnes abundant. </s> <s xml:id="echoid-s242" xml:space="preserve">Bu-<lb/>bula, ovilla, caprina multa eſt. </s> <s xml:id="echoid-s243" xml:space="preserve">Gal-<lb/>linæ, anates, anſeres ubique innu-<lb/>meræ. </s> <s xml:id="echoid-s244" xml:space="preserve">Quin etiam equis, mulis, <lb/> <pb o="23" file="0035" n="35" rhead="DE REG. CHINÆ."/> aſellis, canibus æque fere ut relι-<lb/>quis carnibus veſcuntur, atque ita <lb/>venales in macellis exponuntur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s245" xml:space="preserve">Quibuſdam tamen in locis ſuper-<lb/>ſtitio vel agricultura, bobus & </s> <s xml:id="echoid-s246" xml:space="preserve">bu-<lb/>balis parcit; </s> <s xml:id="echoid-s247" xml:space="preserve">ferina, ſed maxime <lb/>cervo, lepore variisque altilibus a-<lb/>bundat, vilique omnia pretio com-<lb/>parantur.</s> <s xml:id="echoid-s248" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s249" xml:space="preserve">Equi & </s> <s xml:id="echoid-s250" xml:space="preserve">alia id generis jumenta, <lb/>tametſi Europęis venuſtate cedant, <lb/>numero tamen, & </s> <s xml:id="echoid-s251" xml:space="preserve">pretii vilitate ve-<lb/>cturæque facilitate præſtant, ſicu-<lb/>bi flumina obvia non occurrant, <lb/>nam fere univerſa regio ita fluviis <lb/>pervia eſt, ut pervadi fere tota poſ-<lb/>ſit, ſive ea flumina natura, ſive ars <lb/>fecerit. </s> <s xml:id="echoid-s252" xml:space="preserve">Ex quo incredibilis omnis <lb/>generis navigiorum multitudo ul-<lb/>tro citroque navigat, eaque tanta, <lb/>ut è noſtri temporis Scriptoribus <lb/>unus aſſerere non dubitaverit, ni-<lb/>hilo pauciores in aquis, quam in <lb/>continenti commorari; </s> <s xml:id="echoid-s253" xml:space="preserve">quod etſi <lb/>ſupra ſidem eſt hyperbole, talis ta-<lb/> <pb o="24" file="0036" n="36" rhead="NIC. TRIGAVT."/> men eſt, ut Sinenſia ſolum flumina <lb/>naviganti, minime ſupra modum <lb/>eſſe videatur. </s> <s xml:id="echoid-s254" xml:space="preserve">Ego aliud aſſerere <lb/>forte majori ſide auſim, non incre-<lb/>dibile videri, tot in hoc uno regno <lb/>navigia, quot in reliquo terrarum <lb/>orbe poſſe numerari, ſi de iis ſolum <lb/>agatur, quæ ab aqua potabili deſe-<lb/>runtur, nam ea quæ apud Sinas ma-<lb/>ria permeant & </s> <s xml:id="echoid-s255" xml:space="preserve">pauciora ſunt, & </s> <s xml:id="echoid-s256" xml:space="preserve"><lb/>cum noſtratibus nullo modo con-<lb/>ferenda. </s> <s xml:id="echoid-s257" xml:space="preserve">Sed ad equos redeo. </s> <s xml:id="echoid-s258" xml:space="preserve">Eos <lb/>Sinæ domare minime norunt, ca-<lb/>ſtrati omnes manſueſcunt, quot-<lb/>quot ad uſus quotidianos adhiben-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s259" xml:space="preserve">Equi porro militares ſunt pro-<lb/>peinodum innumerabiles, ſed ii ita <lb/>degeneres atque imbelles, ut ne <lb/>hinnitum quidem equi Tartari ſi-<lb/>ne ſuga ferant, unde inepti fere ad <lb/>prælia eſſe ſolent, præterquã quod, <lb/>cum ferreis calcibus muniti non <lb/>ſint, ſilices aut rupes in præruptis <lb/>itineribus ungulæ teneritudo reti-<lb/>nere diutius non poteſt.</s> <s xml:id="echoid-s260" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="25" file="0037" n="37" rhead="DE REG. CHIN AE."/> <p> <s xml:id="echoid-s261" xml:space="preserve">Magna eſt in tot fluminibus pi-<lb/>ſcium varietas & </s> <s xml:id="echoid-s262" xml:space="preserve">copia, nam præter <lb/>piſcoſiſſimum mare, ad Auſtrum <lb/>Solemque naſcentem, & </s> <s xml:id="echoid-s263" xml:space="preserve">ea quæ <lb/>dixi flumina, ſunt ingentes lacus, <lb/>quos ob latitudinem & </s> <s xml:id="echoid-s264" xml:space="preserve">proſundi-<lb/>tatem, exigua prope maria dixeris. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s265" xml:space="preserve">Et præter hæc ſùburbana vivaria, <lb/>haud paulo frequentiora quam a-<lb/>pud noſtrates, è quibus in uſus mer-<lb/>catuſq; </s> <s xml:id="echoid-s266" xml:space="preserve">quotidianos nullo non die <lb/>piſcis educitur, qui etiam nunquam <lb/>deficit, piſcanteſque fruſtratur.</s> <s xml:id="echoid-s267" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s268" xml:space="preserve">Sinenſia nemora Leones minime <lb/>alunt, ſed magno numero Tygres, <lb/>Vrſos, Lupos, Vulpes. </s> <s xml:id="echoid-s269" xml:space="preserve">Elephantes <lb/>non niſi Pequini in aula ad pompã <lb/>inulti educantur, iiq; </s> <s xml:id="echoid-s270" xml:space="preserve">aliunde addu-<lb/>cti, nec toto regno uſpiã viſuntur.</s> <s xml:id="echoid-s271" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s272" xml:space="preserve">Linum minime norunt. </s> <s xml:id="echoid-s273" xml:space="preserve">E goſſi-<lb/>pio vulgo ad amictum pannus te-<lb/>xitur, cujus ſemen tametſi ante <lb/>cccc an. </s> <s xml:id="echoid-s274" xml:space="preserve">eſt ab externis importa-<lb/>tum, ita tamen regio illius ſerax <lb/>fuiſſe reperta eſt, ut hodie orbi <lb/> <pb o="26" file="0038" n="38" rhead="NIC. TRIGAVT."/> univerſo ſufficere poſſe videatur.</s> <s xml:id="echoid-s275" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s276" xml:space="preserve">Operis bombycini tanta eſt co-<lb/>pia, ut plane cum noſtra Europa <lb/>(niſi forte ſuperior eſt) certare poſ-<lb/>ſe videatur. </s> <s xml:id="echoid-s277" xml:space="preserve">Ex iis by ſſinos, atque <lb/>damaſceni operis pannos, quin et-<lb/>iam ad Europę imitationem hodie <lb/>quoque holoſericos texunt, aliaque <lb/>opera conficiunt, quæ apud nos in <lb/>uſu habentur; </s> <s xml:id="echoid-s278" xml:space="preserve">ſed in pretio tamen, <lb/>tertiam partem ac ſæpe quartam <lb/>vilius diſtrahuntur.</s> <s xml:id="echoid-s279" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s280" xml:space="preserve">E cannabo aliiſque quibuſdam <lb/>herbis, varii panni texuntur, maxi-<lb/>me in æſtivos uſus, tametſi ex o-<lb/>vium lacte caſeos non exprimant, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s281" xml:space="preserve">lacte non admodum veſcantur, <lb/>eoque ſolo quod turgidæ boves <lb/>præbent, lanam tamen tondent, & </s> <s xml:id="echoid-s282" xml:space="preserve"><lb/>in ea utenda à noſtris longe ſupe-<lb/>rantur, nondum enim ex ea pan-<lb/>nos laneos intexunt, qui tamen a-<lb/>pud Sinas in pretio importati ha-<lb/>bentur. </s> <s xml:id="echoid-s283" xml:space="preserve">E lana conficiunt tenuio-<lb/>res æſtivi temporis pannos, quibus <lb/> <pb o="27" file="0039" n="39" rhead="DE REG. CHIN AE."/> vulgus ad pileos utitur, & </s> <s xml:id="echoid-s284" xml:space="preserve">pro tape-<lb/>tibus, in quibus vel de nocte jacent, <lb/>vel urbanos ritus ſuos, de quibus in-<lb/>fra, peragunt, horum ad Boream <lb/>fre quentior eſt uſus; </s> <s xml:id="echoid-s285" xml:space="preserve">qui tametſi <lb/>longius abſit ab Arctico polo, quã <lb/>Europa noſtra habitetur, frigus ta-<lb/>men haud paulo videtur acrius, <lb/>nam & </s> <s xml:id="echoid-s286" xml:space="preserve">flumina permagna lacuſ-<lb/>que gelu concreſcunt, cujus rei <lb/>cauſa nondum ſatis eſt nobis ex-<lb/>plorata, niſi eam in Tartariæ niva-<lb/>les montes non remotos refera-<lb/>mus, ad quæ frigora propulſanda, <lb/>non infimis vulpium & </s> <s xml:id="echoid-s287" xml:space="preserve">Scythica-<lb/>rum muſtelarum pellibus abun-<lb/>dant.</s> <s xml:id="echoid-s288" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s289" xml:space="preserve">Metalla apud Sinas omnia, nul-<lb/>lo excepto, reperias licet. </s> <s xml:id="echoid-s290" xml:space="preserve">Præter <lb/>æs cuprumque vulgare aliud con-<lb/>ficiunt, candidum inſtar argenti, <lb/>quod nihilo carius eſt ære flavo. </s> <s xml:id="echoid-s291" xml:space="preserve">E <lb/>liquefacto vero ferro aliquanto <lb/>plura opera quam noſtri conflant, <lb/>ut lebetes, ollas, campanas, ac tin-<lb/> <pb o="28" file="0040" n="40" rhead="NIC. TRIGAVT."/> tinnabula, mortaria, cancellos, for-<lb/>naces, bellica vel tormenta vel in-<lb/>ſtrumenta, aliaque complura, om-<lb/>nia noſtratibus haud paulo viliora.</s> <s xml:id="echoid-s292" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s293" xml:space="preserve">Aurum nec ignobile eſt, tamen <lb/>noſtrate pretio longe inferius. </s> <s xml:id="echoid-s294" xml:space="preserve">Ar-<lb/>genti ad monetam uſus eſt, quæ <lb/>pondere non etiam ſigillo impreſ-<lb/>ſo diſtinguitur, atque ita in omni <lb/>commercio ad ſtateram pretium <lb/>omne expenditur. </s> <s xml:id="echoid-s295" xml:space="preserve">Quod eſt per ſe <lb/>perin commodum, & </s> <s xml:id="echoid-s296" xml:space="preserve">addita ipſius <lb/>argenti nobilitate vel ignobilita-<lb/>te, quæ pretio addenda eſt vel de-<lb/>trahenda, quod etiam incommo-<lb/>dius, nam adulterina fraus non eſt <lb/>infrequens. </s> <s xml:id="echoid-s297" xml:space="preserve">Pluribus tamen in lo-<lb/>cis quadrantium ex ære uſus, qui <lb/>in ærario publico ad uſus minutio-<lb/>res excuduntur, argentea quoque <lb/>vaſa, nec non aurea à potentiori-<lb/>bus in uſum adhibentur, ſed in hac <lb/>re parcior eſt Sinarum luxus Euro-<lb/>pæo. </s> <s xml:id="echoid-s298" xml:space="preserve">Muliebris tamen mundus et-<lb/>iam apud Sinas maxime in capitis <lb/> <pb o="29" file="0041" n="41" rhead="DE REG. CHIN AE."/> ornatum auri argentique multum <lb/>abſumit. </s> <s xml:id="echoid-s299" xml:space="preserve">Vulgaris porro ad men-<lb/>ſas ſupellex fictilis eſt, quam Euro-<lb/>pæi fere neſcio qua ex cauſa Porce-<lb/>lanam vocant, cui parem inter fi-<lb/>ctilia vaſa non reperias, ſive tenui-<lb/>tatem ſive nitorem ſpectes. </s> <s xml:id="echoid-s300" xml:space="preserve">Nobi-<lb/>liſſima fingitur in Kiamſinenſis <lb/>Provinciæ agro, in quo maſſa lu-<lb/>tea eſt, è qua fingi ſolet. </s> <s xml:id="echoid-s301" xml:space="preserve">Inde in <lb/>univerſum regnum finitimaſque <lb/>Provincias ac remotas in Europam <lb/>uſque diſtrahitur, & </s> <s xml:id="echoid-s302" xml:space="preserve">ubique habe-<lb/>tur in pretio ab iis, qui nitorem <lb/>inter epulas pluris, quam pom-<lb/>pam faciunt. </s> <s xml:id="echoid-s303" xml:space="preserve">Eduliorum etiam <lb/>ferventium vim patitur, nec un-<lb/>quam findi ſolet, imo, quod mi-<lb/>rere, fruſta inter ſe filo æreo aſſu-<lb/>ta liquorem continent, nec tranſ-<lb/>mittunt.</s> <s xml:id="echoid-s304" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s305" xml:space="preserve">Vitrum quoq; </s> <s xml:id="echoid-s306" xml:space="preserve">Sinæ conflant, ſed <lb/>in eo longe ab Europæis vincuntur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s307" xml:space="preserve">Æ dificia vulgo lignea ſunt, etiam <lb/>regia palatia, ita tamen, ut parie-<lb/> <pb o="30" file="0042" n="42" rhead="NIC. TRIG AVT."/> tes è lateritio plerumq; </s> <s xml:id="echoid-s308" xml:space="preserve">opere con-<lb/>ſurgant, qui habitationem ſolum <lb/>diſcriminant, nam tectum colum-<lb/>nis ligneis ut plurimum ſuſtinetur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s309" xml:space="preserve">Hinc, & </s> <s xml:id="echoid-s310" xml:space="preserve">ex navigiorum multitudi-<lb/>ne facile colligi poteſt, arborum <lb/>quanta ſit ubiq; </s> <s xml:id="echoid-s311" xml:space="preserve">copia, nemorum-<lb/>que felicitas. </s> <s xml:id="echoid-s312" xml:space="preserve">Plerumque intra eas <lb/>lignorum ſpecies, quæ in Europa <lb/>viſuntur, Quercus eſt infrequens, <lb/>ſed ejus vicem ſupplet æterna quæ-<lb/>dam & </s> <s xml:id="echoid-s313" xml:space="preserve">duriſſima ligni ſpecies, quã <lb/>ideo ferrum Luſitani vocant, nam <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s314" xml:space="preserve">ipſo colore accedit, & </s> <s xml:id="echoid-s315" xml:space="preserve">quernam <lb/>de quercu facile coronam refert. </s> <s xml:id="echoid-s316" xml:space="preserve"><lb/>Cedrum quoque videbis, funeſtam <lb/>Sinis arborem. </s> <s xml:id="echoid-s317" xml:space="preserve">Ea maxime ad ſar-<lb/>cophagos cadaverum utuntur, quæ <lb/>ab Sinis tanti habentur, ut ſæpe in <lb/>funebrem loculum, ſupra mille au-<lb/>reos non male collocatos putent. </s> <s xml:id="echoid-s318" xml:space="preserve"><lb/>Arundinum quoque genus eſt (Lu-<lb/>ſitani Bambu vocant) cujus duri-<lb/>ties ferrea prope eſt, eaque rotun-<lb/>da vix ambabus manibus cingitur, <lb/> <pb o="31" file="0043" n="43" rhead="DE REG. CHIN AE."/> ſi maxima eſt, ac tametſi eſt ina-<lb/>nis, ſuiſque nodis articuliſque di-<lb/>ſtincta, ſua tamen firmitate pro æ-<lb/>dium minorum ſæpe poſtibus ſta-<lb/>tuitur. </s> <s xml:id="echoid-s319" xml:space="preserve">Lancearum etiam haſtilia <lb/>ex tenuioribus fiunt, & </s> <s xml:id="echoid-s320" xml:space="preserve">in ſexcen-<lb/>tos alios uſus, quorum longa eſſet <lb/>narratio, adhibetur. </s> <s xml:id="echoid-s321" xml:space="preserve">Hæ arundines <lb/>non niſi in provinciis Auſtralibus <lb/>gaudent, ſed earum tanta eſt co-<lb/>pia, ut regno ſufficiant univerſo, <lb/>vixque alterius ligni uſus vilius <lb/>comparetur.</s> <s xml:id="echoid-s322" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s323" xml:space="preserve">In focum non lignum ſolum, <lb/>carbones, arundines, ſtipulamque <lb/>ſuppeditat, ſed bituminis genus eſt, <lb/>quale apud Belgas, maxime in Epi-<lb/>ſcopatu Leodienſi, eruitur, ipſi Mui <lb/>vocant, quod in omnem ejus ge-<lb/>neris uſum accommodatiſſime ad-<lb/>hibetur, neque fumo moleſtiam <lb/>faceſſit. </s> <s xml:id="echoid-s324" xml:space="preserve">In Borealibus tamen Pro-<lb/>uinciis copioſius eſt ac pręſtantius, <lb/>natura ſcilicet neceſſitatem adju-<lb/>vante. </s> <s xml:id="echoid-s325" xml:space="preserve">E terræ viſceribus eruitur, <lb/> <pb o="32" file="0044" n="44" rhead="NIC. TRIGAVT."/> quæ longo tractu diſtracta ejus u-<lb/>ſum perpetunant, pretiique mode-<lb/>ratione copiam arguunt, & </s> <s xml:id="echoid-s326" xml:space="preserve">tenuiſ-<lb/>ſimo cuique materiam vel in cu-<lb/>linam, vel in hypocauſta ſubmini-<lb/>ſtrant.</s> <s xml:id="echoid-s327" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s328" xml:space="preserve">Medicas herbas alit, quas aliæ <lb/>regiones non niſi importatas no-<lb/>runt, maxime Rhabarbarum, & </s> <s xml:id="echoid-s329" xml:space="preserve"><lb/>Muſcum, quæ ab Occaſu Saraceni <lb/>Aſiæ univerſæ, & </s> <s xml:id="echoid-s330" xml:space="preserve">exinde Europæ <lb/>inſerunt in credibili commercii lu-<lb/>cro, cum hinc viliſſimo pretio di-<lb/>ſtrahantur. </s> <s xml:id="echoid-s331" xml:space="preserve">Nam Rhabarbari li-<lb/>bram obolis decem emptam, ſenis <lb/>ſeptenisque aureis in Europa diven-<lb/>des. </s> <s xml:id="echoid-s332" xml:space="preserve">Hic etiam naſcitur celebre <lb/>multorum morborum pharma-<lb/>cum, Luſitani Signum Sinicum, <lb/>alii Sanctum vocant, ad illius, <lb/>quod ex orbe novo advehitur, <lb/>medendi ſimilitudinem, & </s> <s xml:id="echoid-s333" xml:space="preserve">ita na-<lb/>ſcitur, ut nullo colente è deſertis <lb/>locis, ſolo labore, nullo pretio eru-<lb/>atur, indeque incredibili lucro e-<lb/> <pb o="33" file="0045" n="45" rhead="DE REG. CHIN AE."/> molumentoque diſtrahatur.</s> <s xml:id="echoid-s334" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s335" xml:space="preserve">Salem non in maritimis ſolum <lb/>Provinciis conficiunt, ſed etiam in <lb/>continente aquas invenies, è qui-<lb/>bus nullo negotio concreſcit. </s> <s xml:id="echoid-s336" xml:space="preserve">Ita-<lb/>que ubique abundat, ac nihilomi-<lb/>nus ex eo quod ſal in omnes prope <lb/>humanos uſus adhibeatur, fit, ut <lb/>in regios theſauros è ſalis commer-<lb/>cio copioſum vectigal inferatur; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s337" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s338" xml:space="preserve">negotiatores, qui in ſale nego-<lb/>tiantur, ſint in primis copioſi. </s> <s xml:id="echoid-s339" xml:space="preserve">Sac-<lb/>cari apud Sinas frequentior eſt uſus <lb/>quam mellis, tametſi æque utrum-<lb/>que abundat. </s> <s xml:id="echoid-s340" xml:space="preserve">Cera vero non ea <lb/>ſola, quam apes concinnant, ſed <lb/>alia eſt nõ candidior ſolum, ſed et-<lb/>iam altera præſtantior, nam & </s> <s xml:id="echoid-s341" xml:space="preserve">mi-<lb/>nus glutinoſa eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s342" xml:space="preserve">accenſa cla-<lb/>rius ſplendet. </s> <s xml:id="echoid-s343" xml:space="preserve">Ea è vermiculis qui-<lb/>buſdam conficitur, quos in hunc <lb/>uſum in arboribus educant. </s> <s xml:id="echoid-s344" xml:space="preserve">Aliam <lb/>quoque conficiunt ex arboris cu-<lb/>juſdã fructu, quæ ſuperiori minime <lb/>eſt in candore inferior, ſed tamen <lb/> <pb o="34" file="0046" n="46" rhead="NIC. TRIG AVT."/> in ſplendore longo cedit inter-<lb/>vallo.</s> <s xml:id="echoid-s345" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s346" xml:space="preserve">Quoniam papyri uſus apud Si-<lb/>nas latius, quam apud nos patet, <lb/>ita varie conficitur, ſed tamen quę-<lb/>libet ejus ſpecies longe ab noſtra <lb/>ſuperatur, nam nulla Sinarum char-<lb/>ta præli patiens aut ſcriptionis ex <lb/>utraque parte. </s> <s xml:id="echoid-s347" xml:space="preserve">Itaque folium u-<lb/>num è noſtratibus, Sinicis duobus <lb/>æquivalet, facile quoque laceratur, <lb/>neque fert ætatem. </s> <s xml:id="echoid-s348" xml:space="preserve">Folia quædam <lb/>quadrata conficiunt, quæ in unius <lb/>alteriuſve paſſus longitudinem vel <lb/>latitudinem protenduntur, & </s> <s xml:id="echoid-s349" xml:space="preserve">ea <lb/>quæ è goſſipio fit, candore ſuo ne <lb/>à noſtrate quidem ſuperatur.</s> <s xml:id="echoid-s350" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s351" xml:space="preserve">Omitto neceſſaria multa, mar-<lb/>mora variis diſtincta coloribus, py-<lb/>ropos, alioſque lapillos & </s> <s xml:id="echoid-s352" xml:space="preserve">gem-<lb/>mas, colores ad pingendum non <lb/>ineptos, odorifera ligna & </s> <s xml:id="echoid-s353" xml:space="preserve">bitumi-<lb/>na, aliaque ſexcenta. </s> <s xml:id="echoid-s354" xml:space="preserve">Sed tamen <lb/>prætermittere nec poſſum nec de-<lb/>beo duo triave noſtris incognita. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s355" xml:space="preserve"> <pb o="35" file="0047" n="47" rhead="DE REG. CHIN AE."/> Ac primum ſit frutex quidam, cu-<lb/>jus frondibus celebris illa Sinarum <lb/>Iaponumque ac finitimarum gen-<lb/>tium potio, quam Cia vocant, de-<lb/>coquitur. </s> <s xml:id="echoid-s356" xml:space="preserve">Ejus uſus apud Sinas om-<lb/>nino eſſe non poteſt antiquiſſi-<lb/>mus, nam in vetuſtis eorum volu-<lb/>minibus, nullus ad eam ſignifican-<lb/>dã hieroglyphicus character (qua-<lb/>les ſunt omnes Sinarum literæ) re-<lb/>peritur. </s> <s xml:id="echoid-s357" xml:space="preserve">Unde fortaſſe noſtros et-<lb/>iam hac fronde ſaltus minime ca-<lb/>tere, licet ſuſpicari. </s> <s xml:id="echoid-s358" xml:space="preserve">Hæc folia ver-<lb/>no cœlo legunt, eaque in umbra <lb/>exſiccant, & </s> <s xml:id="echoid-s359" xml:space="preserve">ad quotidianam de-<lb/>coctionem aſſervant, quam prope <lb/>continuo in potum adhibent, non <lb/>ſub menſas ſolum, ſed quoties in <lb/>ędes hoſpes amicum viſurus ingre-<lb/>ditur, hac enim potione invitatur, <lb/>eaque ſecundo ac tertio, ſi moram <lb/>aliquam fecerit colloquendo. </s> <s xml:id="echoid-s360" xml:space="preserve">Ca-<lb/>lida ſemper bibitur aut potius ſor-<lb/>betur, & </s> <s xml:id="echoid-s361" xml:space="preserve">palato non eſt temperata <lb/>quadam amaritudine inſuavis, ſed <lb/> <pb o="36" file="0048" n="48" rhead="NIC. TRIG AVT."/> revera ſalutaris, & </s> <s xml:id="echoid-s362" xml:space="preserve">ad multa fre-<lb/>quentior illius uſus. </s> <s xml:id="echoid-s363" xml:space="preserve">Nec una eſt <lb/>hujus frondis præſtantia, alia aliam <lb/>ſolet ſuperare, atque ita libram u-<lb/>no aureo, & </s> <s xml:id="echoid-s364" xml:space="preserve">ſæpe duobus ac tribus, <lb/>ſi præſtantior habita fuetit, compa-<lb/>rabis: </s> <s xml:id="echoid-s365" xml:space="preserve">apud Iapones præſtantiſſi-<lb/>ma decem ac ſæpe duo decim au-<lb/>reis vænit; </s> <s xml:id="echoid-s366" xml:space="preserve">apud quos etiam illius <lb/>uſus aliquanto differt ab Sinenſi. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s367" xml:space="preserve">Nam Iapones folia hæc in pulve-<lb/>rem redacta feruentis aquæ cyatho <lb/>immiſcent, quantum duobus aut <lb/>tribus cochlearibus continetur, <lb/>eamque potionem ita permixtam <lb/>epotant. </s> <s xml:id="echoid-s368" xml:space="preserve">Sinæ vero in aquæ fer-<lb/>ventis vaſculum aliquot ejuſmo-<lb/>di ſolia injiciunt: </s> <s xml:id="echoid-s369" xml:space="preserve">inde calida, po-<lb/>ſteaquam horum vim imbιbit, e-<lb/>potatur, ipſa vero folia relinquun-<lb/>tur.</s> <s xml:id="echoid-s370" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s371" xml:space="preserve">Alterum eſt bitumen quoddam <lb/>(conſimile lacti) ex arboris cujuſ-<lb/>dam cortice expreſſum, ac inſtar <lb/>picis glutinoſum, ex eo conſiciunt <lb/> <pb o="37" file="0049" n="49" rhead="DE REG. CHIN AE."/> Sandaracham quandam, hoc Lu-<lb/>ſitani Ciaronem, Sinæ Cie vocant. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s372" xml:space="preserve">Eo menſas, lecticas, ſupellectilem, <lb/>domosipſas, & </s> <s xml:id="echoid-s373" xml:space="preserve">navigia inficiunt, <lb/>varioque ad libitum colore; </s> <s xml:id="echoid-s374" xml:space="preserve">quæ <lb/>omnia deinde ad inſtar ſpeculi <lb/>ſplendent, & </s> <s xml:id="echoid-s375" xml:space="preserve">nitore ſuo oculis, le-<lb/>vitate etiam manibus, cum æquali <lb/>majeſtate, blandiuntur, & </s> <s xml:id="echoid-s376" xml:space="preserve">multam <lb/>ferunt ætatem. </s> <s xml:id="echoid-s377" xml:space="preserve">Hinc ſit ut Sina-<lb/>rum Iaponumque ædes ita ſplen-<lb/>deant, intuentibusque arrideant: </s> <s xml:id="echoid-s378" xml:space="preserve"><lb/>hoc enim velut pigmento, cu-<lb/>juſlibet ligni colorem cum ſplen-<lb/>dore mentiuntur. </s> <s xml:id="echoid-s379" xml:space="preserve">Hanc etiam ob <lb/>cauſam Sinæ minus, quam reli-<lb/>qui populi apud quos eſt hujus bi-<lb/>tuminis uſus, mappis inter eden-<lb/>dum menſas non inſternunt, <lb/>nam ſplendentes ac velut cryſtal-<lb/>linæ menſæ ſi quid ex edulio-<lb/>rum adipe de ſplendore deper-<lb/>diderint, exigua purioris aquæ <lb/>inſperſione leviter affricta inſtau-<lb/>rantur, levis enim illa dura-<lb/> <pb o="38" file="0050" n="50" rhead="NIC. TRIG AVT."/> que ſuperficies, cujuſuis rei per-<lb/>mixtionem excludit. </s> <s xml:id="echoid-s380" xml:space="preserve">facile ſortaſſe <lb/>arboris hujus eſſet cum Europa <lb/>commercium, magno ſane bono, <lb/>ſed hactenus inventus eſt nemo, <lb/>qui ad hanc rem, dignam ſane cu-<lb/>juſpiam induſtria, animum appli-<lb/>carit. </s> <s xml:id="echoid-s381" xml:space="preserve">Præter hoc quod dixi bitu-<lb/>men, oleum eſſe reperio expreſ-<lb/>ſum è pomo alterius arboris, ſupe-<lb/>riori non admodum abſimile, ejus <lb/>decocti uſus eſt idem, ſed ſplendo-<lb/>re inferior, copia vero ſuperior.</s> <s xml:id="echoid-s382" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s383" xml:space="preserve">Hæc eadem regio aromatis mi-<lb/>nime caret, vel innatis, vel impor-<lb/>tatis. </s> <s xml:id="echoid-s384" xml:space="preserve">Cinnamomum & </s> <s xml:id="echoid-s385" xml:space="preserve">zinziber <lb/>vernacula ſunt, ideoque copioſio-<lb/>ra, poſterius quidem nuſquam no-<lb/>bilius aut feracius. </s> <s xml:id="echoid-s386" xml:space="preserve">Piper, nux, aloe, <lb/>ſimιliaque permulta, vel ex inſulis <lb/>non procul Malucis, vel è vicinis <lb/>regnis importata, quantum copia <lb/>creſcunt, tantum opinione pretio-<lb/>que decreſcunt. </s> <s xml:id="echoid-s387" xml:space="preserve">Abundat etiam <lb/>nitro, cujus uſus minus frequens in <lb/> <pb o="39" file="0051" n="51" rhead="DE REG. CHINÆ."/> pulvere ad bella tormentaria (igni-<lb/>tis enim hujuſmodi machinis par-<lb/>cius & </s> <s xml:id="echoid-s388" xml:space="preserve">ineptius utuntur) quam in <lb/>ludis feſtiſque publicis, quæ inge-<lb/>nioſiſſimis ad intuentium admira-<lb/>tionem ignibus apud Sinas cele-<lb/>brantur; </s> <s xml:id="echoid-s389" xml:space="preserve">nihil enim eſt, quod non <lb/>his ignibus artiſicioſiſſime menti-<lb/>antur. </s> <s xml:id="echoid-s390" xml:space="preserve">Arbores, poma, prælia, <lb/>igneoſque in gyrum globos feli-<lb/>ciſſime imitantur, ſumptu non par-<lb/>vo. </s> <s xml:id="echoid-s391" xml:space="preserve">Viſi ſunt nobis Nanquini tum <lb/>degentibus, primo anni menſe, qui <lb/>apud illos inprimis feſtus eſt, tan-<lb/>tum pulveris inſumpſiſſe, quantum <lb/>bienni prælio eoque continuo ſuf-<lb/>feciſſet.</s> <s xml:id="echoid-s392" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div8" type="section" level="1" n="8"> <head xml:id="echoid-head12" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. IV.</head> <head xml:id="echoid-head13" style="it" xml:space="preserve">De artibus apud Sinas Me-<lb/>chanicis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s393" xml:space="preserve">CUm & </s> <s xml:id="echoid-s394" xml:space="preserve">publica omnium fama, <lb/>experientiaque teſte, conſter, <lb/>hanc gentem in paucis eſſe indu-<lb/>ſtriam, facile ex ſuperiori capite <lb/> <pb o="40" file="0052" n="52" rhead="NIC. TRIGAVT."/> colligitur, artes omnes illiberales <lb/>apud eam reperiri, cum materia <lb/>nulla deſit, merces quoque ipſa in-<lb/>genia pelliciat, quæ duo, artes ſo-<lb/>lentin ſummo collocare: </s> <s xml:id="echoid-s395" xml:space="preserve">de iis hoc <lb/>capite nonnulla attingam, in qui-<lb/>bus à noſtris opificibus diſcrepare <lb/>videntur. </s> <s xml:id="echoid-s396" xml:space="preserve">Ac in primis ex eo, quod <lb/>Sinæ in quotidiano ſumptu fere <lb/>parcius vivunt, evenit, ut opifices <lb/>opera ſua non ad artis perfectio-<lb/>nem, ſed ad emptorum accom-<lb/>modent voluntatem, ideo ea non <lb/>adeo elaborant, ut pretia mode-<lb/>rentur. </s> <s xml:id="echoid-s397" xml:space="preserve">Inde fit ut operum ſuorum <lb/>adulterent bonitatem, externa <lb/>quadam venuſtate contenti; </s> <s xml:id="echoid-s398" xml:space="preserve">quod <lb/>ipſum etiam libentius faciunt, <lb/>cum Magiſtratuum rebusinſudant; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s399" xml:space="preserve">nam & </s> <s xml:id="echoid-s400" xml:space="preserve">pretium ab iis exſolvitur <lb/>ſæpe pro arbitratu, non pro me-<lb/>rito, & </s> <s xml:id="echoid-s401" xml:space="preserve">inviti ad opera evocan-<lb/>tur.</s> <s xml:id="echoid-s402" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s403" xml:space="preserve">In architectura ſunt omnino <lb/>noſtris inſeriores, non minus in æ-<lb/> <pb o="41" file="0053" n="53" rhead="DE REG. CHINÆ."/> dificiorum ſplendore, quam anno-<lb/>rum perpetuitate: </s> <s xml:id="echoid-s404" xml:space="preserve">qua in re du-<lb/>bium eſt, utri alios ſuperent. </s> <s xml:id="echoid-s405" xml:space="preserve">Sinæ <lb/>quippe, extruendas ædes, humanæ <lb/>vitę brevitate metiuntur, ſibi enim <lb/>non aliis ædificant: </s> <s xml:id="echoid-s406" xml:space="preserve">noſtri vero pro <lb/>innata libidine adſpirant ad æter-<lb/>nitatem. </s> <s xml:id="echoid-s407" xml:space="preserve">Hinc ſit ut neque animo <lb/>concipere, neque ſibi perſuadere <lb/>poſſint, ædium noſtrarum ſive <lb/>publicarum, ſive privatatum ſplen-<lb/>dorem; </s> <s xml:id="echoid-s408" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s409" xml:space="preserve">ſi quando audiunt, mo-<lb/>les noſtras plura ſæpe ferre ſecula, <lb/>imo nonnullas annos mille, alias <lb/>bis mille durare, obſtupeſcunt; </s> <s xml:id="echoid-s410" xml:space="preserve">cu-<lb/>jus durationis cauſam rogati, eam <lb/>referimus in alta ſolidaque funda-<lb/>menta, quorum profunditas reli-<lb/>quam molem ſuperſtructam ſuſti-<lb/>nere poſſit. </s> <s xml:id="echoid-s411" xml:space="preserve">Sinæ contra vel nul-<lb/>la effodiunt, ſed ſolum in con-<lb/>cuſſo ſolo lapides prægrandes lo-<lb/>cant, vel ſi quæ ſodiunt, vix aliquot <lb/>cubitos ſolent penetrare, quan-<lb/>tumvis moles, turreſve futuræ <lb/> <pb o="42" file="0054" n="54" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ſint excelſiſſimæ, atque ita raro <lb/>unius ſæculi ætatem ferunt, etiam <lb/>ipſa mœnia, quin ſæpius opus ſit in-<lb/>ſtaurari. </s> <s xml:id="echoid-s412" xml:space="preserve">His accedit, quod, ut ſupra <lb/>commemoravi, maguam partem <lb/>ligneæ domus ſint, vel ligneis co-<lb/>lumnis ſuſtineantur, qua in re <lb/>commoditas eſt non exigua ex eo, <lb/>quod fere parietes intacto ædificio <lb/>reliquo poſſunt innovari, neque e-<lb/>nim tecta parietibus ſed columnis <lb/>innituntur.</s> <s xml:id="echoid-s413" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s414" xml:space="preserve">Typographiæ apud Sinas anti-<lb/>quior eſt aliquanto uſus, quam a-<lb/>pud Europæos, nam à quinque re-<lb/>tro ſeculis certum eſt, ab iis uſu re-<lb/>ceptam, neque deſunt qui aſſerant, <lb/>prius ea Sinas fuiſſe uſos, quam in <lb/>hanc mortalitatem immortalis ſele <lb/>Deus abjeciſſet. </s> <s xml:id="echoid-s415" xml:space="preserve">Verum a noſtra <lb/>differt non parum, quæ hierogly-<lb/>phicis eorum characteribus ob <lb/>multitudinem eſſet perdifficilis, <lb/>quanquam hodie in brevi aliqua, <lb/>characteres tabulæ lævi ac enodiè <lb/> <pb o="43" file="0055" n="55" rhead="DE REG. CHINÆ."/> pyro fere malove vel zizyzho, in-<lb/>ſculpunt.</s> <s xml:id="echoid-s416" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s417" xml:space="preserve">In hac tabula exſcriptum folium, <lb/>ſed univerſum leviter congluti-<lb/>nant, inde magno artificio, jam ſic-<lb/>cam papyrum ita eradunt, ut non-<lb/>niſi in tenuiſſima facie tranſparen-<lb/>tes characteres remanere videan-<lb/>tur, tum ſtylis ferreis ita tabulam <lb/>illam exſculpunt, ut ſola characte-<lb/>rum vel picturæ lineamenta emi-<lb/>neant. </s> <s xml:id="echoid-s418" xml:space="preserve">Deinde incredibili facilita-<lb/>tate, ac celeritate, folia pro arbi-<lb/>tratu imprimunt, eaque ſæpe ty-<lb/>pographus unus, die uno, quin-<lb/>genta ſupra mille expedit. </s> <s xml:id="echoid-s419" xml:space="preserve">In in-<lb/>ſculpendis quoque tabulis ita ex-<lb/>pediti ſunt, ut nihilo plus mihi vi-<lb/>deantur temporis in ſculpenda, <lb/>quam noſtri in componenda una <lb/>emendandaque conſumere. </s> <s xml:id="echoid-s420" xml:space="preserve">Hæc <lb/>excudendi ratio ad Sinicos chara-<lb/>cteres fere grandiuſculos accom-<lb/>modatior eſt, quam ad noſtros; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s421" xml:space="preserve">neque enim è tenuiſſimis noſtris <lb/> <pb o="44" file="0056" n="56" rhead="NIC. TRIGAVT."/> elementis exſculpi ligneæ tabulæ <lb/>commode poſſe mihi videntur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s422" xml:space="preserve">Cæterum unum eſt in hac re mire <lb/>commodum; </s> <s xml:id="echoid-s423" xml:space="preserve">cum enim tabulæ, ſe-<lb/>mel inſculptæ, domi aſſerventur, <lb/>quoties libuerit, licet aliquid de-<lb/>trahere vel addere, non unum ſo-<lb/>lum verbulum, ſed periodos etiam <lb/>integras, dum tabulæ nonnihil <lb/>ſarciuntur; </s> <s xml:id="echoid-s424" xml:space="preserve">neque cogitur typo-<lb/>graphus, vel auctor cum primum <lb/>excudit, ſimul ac ſemel ingentem <lb/>librorum multitudinem typis ede-<lb/>re, ſed quoties voluerit, aut opus <lb/>fuerit, volumina pro arbitratu plu-<lb/>ra pauciorave excuduntur. </s> <s xml:id="echoid-s425" xml:space="preserve">Quod <lb/>nobis ſæpe contigit, nam libros de <lb/>rebus ad noſtram religionem ſpe-<lb/>ctantibus, ſcientiiſve Eur opæis Si-<lb/>nice à noſtris editos, domi excudi-<lb/>mus, domeſticorum famulorum <lb/>opera. </s> <s xml:id="echoid-s426" xml:space="preserve">Tanta igitur hujus typo-<lb/>graphiæ facilitas eſt, ut qui ſemel <lb/>viderit, mox ad idem audendum <lb/>ſe accingat. </s> <s xml:id="echoid-s427" xml:space="preserve">Ex hac commoditate <lb/> <pb o="45" file="0057" n="57" rhead="DE REG. CHINÆ."/> naſcitur tanta Sinenſium librorum <lb/>multitudo ac uilitas, quantam non <lb/>facile eſt ei, qui non viderit, expli-<lb/>care.</s> <s xml:id="echoid-s428" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s429" xml:space="preserve">Alia quoque eſt ratio in mar-<lb/>more lignove ſemel exſculpta im-<lb/>primendi. </s> <s xml:id="echoid-s430" xml:space="preserve">Epitaphium aliquod, <lb/>exempli cauſa, picturave plano <lb/>marmori inſculpta, ſuperpoſito hu-<lb/>mentis chartæ folio laneoque pan-<lb/>no medio, tamdiu malleolo per-<lb/>cutitur, dum in vacua picturæ cha-<lb/>racterumve lineamenta ſubtilis ſe-<lb/>ſe papyrus inſinuet. </s> <s xml:id="echoid-s431" xml:space="preserve">Inde levi ma-<lb/>nu atram ento aliove colore quoli-<lb/>bet, ſolium illud inficitur, eaq; </s> <s xml:id="echoid-s432" xml:space="preserve">ſola <lb/>lineamenta in ſuo candore perſe-<lb/>verant, ac prototypi formam refe-<lb/>runt non ineleganter. </s> <s xml:id="echoid-s433" xml:space="preserve">Verum hæc <lb/>ratio craſſiora lineamenta exigit, <lb/>nec ad ſubtiliores laminæ ductus <lb/>adhiberi poteſt.</s> <s xml:id="echoid-s434" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s435" xml:space="preserve">Picturæ (cujus frequentem in <lb/>artificiis adhibent uſum) gens eſt <lb/>addictiſſima, ſed omnino ab Eu-<lb/> <pb o="46" file="0058" n="58" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ropæa, ac multo etiam magis in <lb/>ſtatuaria fuſilique opere ſuperatur: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s436" xml:space="preserve">magnificos fornices hominum a-<lb/>nimantiumque figuris inſignit, <lb/>templaque ſua inanium Deorum <lb/>ſimulachris & </s> <s xml:id="echoid-s437" xml:space="preserve">ære campano nobi-<lb/>litat. </s> <s xml:id="echoid-s438" xml:space="preserve">Et quidem, ſi recte conjicio, <lb/>videtur mihi gens, alioqui ingeni-<lb/>oſiſſima, horum artificiorum ideo <lb/>rudis eſſe, quod illi nullum unquã <lb/>cum exteris gentib<emph style="sub">9</emph> commercium <lb/>fuerit, quo naturam, nulli alias in-<lb/>feriorem gentium omnium, arte <lb/>adjuvaret. </s> <s xml:id="echoid-s439" xml:space="preserve">Picturas oleo vel umbris <lb/>inſignire genti ignotum, ideoque <lb/>demortuis ſimiliores quam vivis. </s> <s xml:id="echoid-s440" xml:space="preserve"><lb/>In ſtatuis etiam infeliciores mihi <lb/>eſſe videntur, in quibus effingen-<lb/>dis, omnia ſymmetrię præcepta o-<lb/>culo ſolo metiuntur, qui ſæpe fal-<lb/>litur, erroremque in magnis cor-<lb/>poribus non parvum committit: </s> <s xml:id="echoid-s441" xml:space="preserve"><lb/>ſed non ideo ab inſanis monſtro-<lb/>rum molibus abſtinent ex ære, <lb/>marmore ac luto educendis. </s> <s xml:id="echoid-s442" xml:space="preserve">Æra <lb/> <pb o="47" file="0059" n="59" rhead="DE REG. CHINÆ."/> campana omnia ligneis malleis <lb/>pulſantur, nec videntur poſſe fer-<lb/>reos tolerare; </s> <s xml:id="echoid-s443" xml:space="preserve">atque ita nec ſono <lb/>poſſunt cum noſtratibus compa-<lb/>rari.</s> <s xml:id="echoid-s444" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s445" xml:space="preserve">Inſtrumentorum apud eos mu-<lb/>ſicorum varietas eſt & </s> <s xml:id="echoid-s446" xml:space="preserve">copia, ſed <lb/>organis carent atque clavichordiis, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s447" xml:space="preserve">omni hujuſmodi inſtrumento. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s448" xml:space="preserve">Fides inſtrumentis omnibus adhi-<lb/>bent è cruda byſſo retortas: </s> <s xml:id="echoid-s449" xml:space="preserve">ex a-<lb/>nimalium fibris ne confici quidem <lb/>poſſe norant. </s> <s xml:id="echoid-s450" xml:space="preserve">Inſtrumentorum ta-<lb/>men concinnandorum ſymmetria <lb/>noſtræ reſpondet. </s> <s xml:id="echoid-s451" xml:space="preserve">Muſica porro <lb/>ars omnis in unius vocis ſono con-<lb/>ſiſtit, vocum diverſarum diſcor-<lb/>dem concordiam plane ignorant. </s> <s xml:id="echoid-s452" xml:space="preserve"><lb/>Et tamen ipſi de ſua muſica ſibi <lb/>maxime blandiunrur, quæ noſtro-<lb/>rum aurium judicio ſuperbiſſimo <lb/>abſona omnino judicatur. </s> <s xml:id="echoid-s453" xml:space="preserve">Et quan-<lb/>quam ipſi ſibi primas de muſicis <lb/>concentibus arrogent, noſtratia <lb/>tamen organa & </s> <s xml:id="echoid-s454" xml:space="preserve">cætera, quæ ha-<lb/> <pb o="48" file="0060" n="60" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ctenus audierunt inſtrumenta, ad-<lb/>mirantur, idemque fortaſſe de no-<lb/>ſtrarum vocum harmonia judica-<lb/>bunt, cum ejus artificium ſonoſq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s455" xml:space="preserve">perceperint, quos hactenus templa <lb/>noſtra non audierunt, omnium <lb/>quippe rerum fere muta ſunt rudi-<lb/>menta. </s> <s xml:id="echoid-s456" xml:space="preserve">Id, ut ſuſpicor, facit inge-<lb/>nua Sinarum indoles, quæ facile <lb/>peregrina ſuis præfert, ubi revera <lb/>judicat præferenda. </s> <s xml:id="echoid-s457" xml:space="preserve">Eorum enim <lb/>ſuperbiam à meliorum ignoratio-<lb/>ne, vicinarumque gentium barba-<lb/>rie ortam reor.</s> <s xml:id="echoid-s458" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s459" xml:space="preserve">Horis metiendis vix habent in-<lb/>ſtrumenra. </s> <s xml:id="echoid-s460" xml:space="preserve">Quæ habent, vel aqua <lb/>veligne menſurantur. </s> <s xml:id="echoid-s461" xml:space="preserve">Aquea ſunt <lb/>velut ingentes clepſydræ. </s> <s xml:id="echoid-s462" xml:space="preserve">Ignea <lb/>ex odorifero cinere confecta, tor-<lb/>mentorum noſtrorũ fomites imi-<lb/>tantur. </s> <s xml:id="echoid-s463" xml:space="preserve">Pauca etiam alia conficiunt <lb/>rotulis ab arena velut aqua circum-<lb/>actis, ſed omnia ad noſtratia artifi-<lb/>cia, ſunt umbra, & </s> <s xml:id="echoid-s464" xml:space="preserve">fere multum <lb/>peccant in ipſa metiendi temporis <lb/> <pb o="49" file="0061" n="61" rhead="DE REG. CHINÆ."/> ſymmetria. </s> <s xml:id="echoid-s465" xml:space="preserve">Eſciotericis ſolum no-<lb/>runt illud, quod ab æquartore no-<lb/>men accepit, ſed neque illud pro <lb/>ratione locorum didicerunt col-<lb/>locare.</s> <s xml:id="echoid-s466" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s467" xml:space="preserve">Spectandis comœdiis ſunt addi-<lb/>ctiſſimi, eaque re noſtrates ſupe-<lb/>rant, atq; </s> <s xml:id="echoid-s468" xml:space="preserve">ita innumera adoleſcen-<lb/>tum multitudo hocl exercitio diſ-<lb/>tinetur. </s> <s xml:id="echoid-s469" xml:space="preserve">Eorum alii quaquaverſutn <lb/>libuerit, toto regno peregrinantur, <lb/>alii in nobilioribus emporiis com-<lb/>morantur, & </s> <s xml:id="echoid-s470" xml:space="preserve">in publicas prιvataſq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s471" xml:space="preserve">celebritates adhibentur. </s> <s xml:id="echoid-s472" xml:space="preserve">Sed omni-<lb/>no regni fæx eſt, nec alia facile vi-<lb/>tiis ſœdior reperitur. </s> <s xml:id="echoid-s473" xml:space="preserve">pleriq; </s> <s xml:id="echoid-s474" xml:space="preserve">enim <lb/>ab his archimimis, pueruli pretio <lb/>comparati choros ducere, mimos <lb/>exercere, vocẽ inflectere, à teneris <lb/>edocentur. </s> <s xml:id="echoid-s475" xml:space="preserve">Omnes hæ comœdiæ <lb/>antiquæ fere ſunt, vel hiſtoriæ, vel <lb/>fictiones, & </s> <s xml:id="echoid-s476" xml:space="preserve">omnino paucæ recens <lb/>ſcribuntur. </s> <s xml:id="echoid-s477" xml:space="preserve">Epulis quoq; </s> <s xml:id="echoid-s478" xml:space="preserve">fere cele-<lb/>brioribus adhibentur. </s> <s xml:id="echoid-s479" xml:space="preserve">Ipſi mimi cũ <lb/>evocantur, ad quamlibet è vulgatis <lb/> <pb o="50" file="0062" n="62" rhead="NIC. TRIGAVT."/> agendam adveniunt comparati. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s480" xml:space="preserve">Itaq; </s> <s xml:id="echoid-s481" xml:space="preserve">comœdiarum volumen con-<lb/>vivatori, quam ſpectare voluerit, <lb/>electuro ferunt, ipſique convivæ <lb/>inter edendum ac potandum ſpe-<lb/>ctant tanta ſua voluptate, ut cum <lb/>horis ſæpe decem epulentur, tan-<lb/>tundem temporis expleto ſæpe e-<lb/>pulo ſpectando inſumant, dum una <lb/>comœdia ex alia trahitur. </s> <s xml:id="echoid-s482" xml:space="preserve">Canen-<lb/>do fere omnia pronunciant, & </s> <s xml:id="echoid-s483" xml:space="preserve">vix <lb/>quidquam vulgari loquendi modo <lb/>effertur.</s> <s xml:id="echoid-s484" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s485" xml:space="preserve">Sigillorum apud Sinas uſus eſt <lb/>nobilis & </s> <s xml:id="echoid-s486" xml:space="preserve">frequens, nec iis ſolum <lb/>literas ſuas muniunt, ſed & </s> <s xml:id="echoid-s487" xml:space="preserve">ſcriptio-<lb/>nes, poëmata, picturas, aliaq; </s> <s xml:id="echoid-s488" xml:space="preserve">com-<lb/>plura. </s> <s xml:id="echoid-s489" xml:space="preserve">Nec in his aliud inſculpitur <lb/>præter nomen, cognomen, gra-<lb/>dum, dignitatemq; </s> <s xml:id="echoid-s490" xml:space="preserve">auctoris. </s> <s xml:id="echoid-s491" xml:space="preserve">Non <lb/>unum adhibent. </s> <s xml:id="echoid-s492" xml:space="preserve">Pluribus ſȩpe ſuo-<lb/>rum operum principia fineſque in-<lb/>ſigniunt, eaque non in cera aut re <lb/>ſimili quapiam imprimunt, ſed ru-<lb/>beo ſolum colore inficiunt. </s> <s xml:id="echoid-s493" xml:space="preserve">Hinc <lb/> <pb o="51" file="0063" n="63" rhead="DE REG. CHINÆ."/> fieri ſolet, ut viri primores vas ha-<lb/>beant in menſa ſigillis plenum, <lb/>quæ varia ſua nomina (nam Sinæ <lb/>ſinguli pluribus nominibus appel-<lb/>lantur) inſculpta habent, eaq; </s> <s xml:id="echoid-s494" xml:space="preserve">ma-<lb/>teriafere nobiliore conſtant, ligno, <lb/>marmore, ebore, ære, cryſtallo, <lb/>corallio, aliisque lapillis nobiliori-<lb/>bus. </s> <s xml:id="echoid-s495" xml:space="preserve">Eorum quoque artifices plu-<lb/>rimi reperiuntur, neque hujuſmodi <lb/>opificium apud Sinas eſt illiberale, <lb/>ex eo maxime quod ſigillorum <lb/>characteres à vulgatis differant, & </s> <s xml:id="echoid-s496" xml:space="preserve"><lb/>antiquitatem, cujus apud omnes <lb/>gentes magna eſt veneratio, ſa-<lb/>piant, ideoque eorum artιfices non <lb/>illiteratos eſſe neceſſe eſt.</s> <s xml:id="echoid-s497" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s498" xml:space="preserve">Alia quoque ars eſt huic abſimi-<lb/>lis, conficiendi ſcilicet ad omnem <lb/>ſcriptionem atramenti. </s> <s xml:id="echoid-s499" xml:space="preserve">Id exiguis <lb/>velut panibus concinnant, ex olei <lb/>fumo. </s> <s xml:id="echoid-s500" xml:space="preserve">Et quoniam ipſi ſuis chara-<lb/>cteribus venuſte pingendis addicti <lb/>ſunt præ reliquis gentibus, ideo fit <lb/>ut non elegans tantum ſcriptor ab <lb/> <pb o="52" file="0064" n="64" rhead="NIC. TRIGAVT."/> iis æſtimetur, & </s> <s xml:id="echoid-s501" xml:space="preserve">paſſim omnibus <lb/>officiis colatur, ſed etiam ipſi ſcri-<lb/>ptorii atramenti opifices non illi-<lb/>berales habeantur. </s> <s xml:id="echoid-s502" xml:space="preserve">Eo utuntur in <lb/>marmorea lamina, eaque apprime <lb/>lævi, cum aliquot aquæ guttulis, <lb/>ſcriptorios illos paniculos affri-<lb/>cant, laminamque inficiunt, dein-<lb/>de penicillo è pilis leporinis, quo <lb/>ad ſcribendum utuntur, atramen-<lb/>tum excipiunt. </s> <s xml:id="echoid-s503" xml:space="preserve">Harum quoque la-<lb/>minarum artifices permulti viſun-<lb/>tur, qui magno ſæpe pretio nobi-<lb/>liora ſaxa lævigant, & </s> <s xml:id="echoid-s504" xml:space="preserve">cum venu-<lb/>ſtate concinnant. </s> <s xml:id="echoid-s505" xml:space="preserve">Deniq; </s> <s xml:id="echoid-s506" xml:space="preserve">tria hæc, <lb/>quæ ad ſcribendum adhibentur, <lb/>pleraq; </s> <s xml:id="echoid-s507" xml:space="preserve">inſigni ornatu conſtant, & </s> <s xml:id="echoid-s508" xml:space="preserve"><lb/>in pretio habentur, eo quod in rem <lb/>ſuapte natura gravem, qualis eſt <lb/>ſcriptio, à viris æque gravibus in u-<lb/>ſum adhibentur.</s> <s xml:id="echoid-s509" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s510" xml:space="preserve">Aliud quoque eſt opiſicium pa-<lb/>rum à noſtris uſurpatum. </s> <s xml:id="echoid-s511" xml:space="preserve">Id in con-<lb/>ficiendis, ad conciliandum æſtivo <lb/>tempore ventum, flabellis verſatur, <lb/> <pb o="53" file="0065" n="65" rhead="DE REG. CHINÆ."/> quibus omnis hominum conditio <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s512" xml:space="preserve">ſexus uti ſolet. </s> <s xml:id="echoid-s513" xml:space="preserve">In publicum ne-<lb/>mini ſine flabello prodire fas eſt, <lb/>tametſi cœlo frigido ventos arceri <lb/>quam evocari melius eſſe videa-<lb/>tur; </s> <s xml:id="echoid-s514" xml:space="preserve">ſed Majeſtatis potius alicujus <lb/>majorem, quam neceſſitatis ha-<lb/>bentrationem. </s> <s xml:id="echoid-s515" xml:space="preserve">Ea varie conficiun-<lb/>tur: </s> <s xml:id="echoid-s516" xml:space="preserve">nam ſi materiam ſpectas, ex <lb/>arundine, ligno, ebore, ebeno, ad-<lb/>juncta papyro, byſſo, & </s> <s xml:id="echoid-s517" xml:space="preserve">odorifero <lb/>etiam quodam ſtramine conſtant: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s518" xml:space="preserve">ſi formam, alia ſunt rotunda, alia <lb/>ovata, nonnulla etiam quadrata. </s> <s xml:id="echoid-s519" xml:space="preserve"><lb/>Quæ ſunt ex uſu porro primorum <lb/>virorum, è charta candida eaq; </s> <s xml:id="echoid-s520" xml:space="preserve">in-<lb/>aurata pereleganter ſunt confecta, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s521" xml:space="preserve">pro arbitratu vel complicantur <lb/>vel explicantur. </s> <s xml:id="echoid-s522" xml:space="preserve">In iis exſcribi ſibi <lb/>ſæpe jubent nobilem aliquam ſen-<lb/>tentiam, aut poëma. </s> <s xml:id="echoid-s523" xml:space="preserve">Et hoc eſt vul-<lb/>gatiſſimum munuſculum, quod ſi. </s> <s xml:id="echoid-s524" xml:space="preserve"><lb/>bi invicem in benevolentiæ teſti-<lb/>monium mittunt. </s> <s xml:id="echoid-s525" xml:space="preserve">Noſque ipſi ple-<lb/>nam ciſtulam, amicorum donaria, <lb/> <pb o="54" file="0066" n="66" rhead="NIC. TRIGAVT."/> domihodie habemus, quæ aliis de-<lb/>inde ſimili benevolentia remitta-<lb/>mus. </s> <s xml:id="echoid-s526" xml:space="preserve">In iis porro conficiendis, in-<lb/>numeri ubique opifices occupan-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s527" xml:space="preserve">Mihi ſemper viſum eſt, hunc <lb/>apud Sinas, flabellorum uſum cum <lb/>noſtris chirothecis comparari poſ-<lb/>ſe. </s> <s xml:id="echoid-s528" xml:space="preserve">Et licet uſus utriuſque prima-<lb/>rius contrarιus eſſe videatur, nam <lb/>illorum in propulſando æſtu, ha-<lb/>rum in arcendo frigore conſiſtit, <lb/>tamen uſus vel majeſtatem vel mu-<lb/>nuſcula potiſſimum ſpectare vide-<lb/>tur.</s> <s xml:id="echoid-s529" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s530" xml:space="preserve">In his paucis Sinæ ab Europæis <lb/>diſcrepant, in aliis longe pluribus <lb/>in tanto terrarum intervallo mire <lb/>conveniunt, maxime in veſcendi, <lb/>ſedendi, dormiendique ratione, <lb/>in qua ipſi ſoli cum Europæis, ètot <lb/>al@is gentibus, neſcio qua ratione, <lb/>conſpirarunt, nam & </s> <s xml:id="echoid-s531" xml:space="preserve">menſas, & </s> <s xml:id="echoid-s532" xml:space="preserve"><lb/>ſedilia, & </s> <s xml:id="echoid-s533" xml:space="preserve">lectos adhibent, quibus <lb/>omnibus finitimi omnes & </s> <s xml:id="echoid-s534" xml:space="preserve">teliqui <lb/>populi minime utuntur, ſed in ipſo <lb/> <pb o="55" file="0067" n="67" rhead="DE REG. CHINÆ."/> ſolo ſtoreis inſtrato ſedent, veſcun-<lb/>tur, ac dormiunt. </s> <s xml:id="echoid-s535" xml:space="preserve">Quod ſane nota-<lb/>tu digniſſimum vιdetur, & </s> <s xml:id="echoid-s536" xml:space="preserve">unde <lb/>ſacile plurimarum rerum ſimilitu-<lb/>do, quam ne longior ſim omitto, <lb/>colligetur.</s> <s xml:id="echoid-s537" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div9" type="section" level="1" n="9"> <head xml:id="echoid-head14" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. V.</head> <head xml:id="echoid-head15" style="it" xml:space="preserve">De artibus apud Sinas Liberali-<lb/>bus ac Scientiis, deque Lite-<lb/>ratorum gradibus.</head> <p> <s xml:id="echoid-s538" xml:space="preserve">PRius ad hujus Imperii admini-<lb/>ſtrationem quam veniamus, <lb/>omnino neceſſe eſt, ut de gentis <lb/>literis, ſcientiis, earumque gradi-<lb/>bus pauca præmittamus, in quo <lb/>magnam partem hujus Reipubli-<lb/>cæ regendæ ratio conſiſtit; </s> <s xml:id="echoid-s539" xml:space="preserve">quæ à <lb/>reliquis orbis rerrarum ubivis gen-<lb/>tibus, in hac parte magno diſcre-<lb/>pat intervallo. </s> <s xml:id="echoid-s540" xml:space="preserve">Ac tametſi huic re-<lb/>gno Philoſophi non imperent, dici <lb/>tamen debet Reges ipſos à Philo-<lb/>ſophis gubernari. </s> <s xml:id="echoid-s541" xml:space="preserve">Eorum ſcrιbendi <lb/>componendique ratio, quæ hiero-<lb/> <pb o="56" file="0068" n="68" rhead="NIC. TRIGAVT."/> glyphicis illis Æ gyptiorum figuris <lb/>ſimilis eſt, non parum à loquendi <lb/>conſuetudine diſcrepat. </s> <s xml:id="echoid-s542" xml:space="preserve">Nullus e-<lb/>nim omnino liber vulgato idio-<lb/>mate ſcribitur. </s> <s xml:id="echoid-s543" xml:space="preserve">Et ſi quis fortaſſe <lb/>ad familiarem cõſuetudinem pro-<lb/>pius accedit, is neque materia, ne-<lb/>que opinione ſeſe ſupra vulgus ex-<lb/>tollit. </s> <s xml:id="echoid-s544" xml:space="preserve">Ettamen omnes fere utriuſ-<lb/>que ſermonis voces communes <lb/>ſunt familiari colloquio, & </s> <s xml:id="echoid-s545" xml:space="preserve">gravio-<lb/>ri ſcriptioni. </s> <s xml:id="echoid-s546" xml:space="preserve">In ſola porro vocum <lb/>compoſitione hæc diverſitas tota <lb/>conſiſtit.</s> <s xml:id="echoid-s547" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s548" xml:space="preserve">Cujuſlibet autem apud Sinas <lb/>ſermonis voces, ad unam omnes <lb/>monoſyllabæ ſunt, & </s> <s xml:id="echoid-s549" xml:space="preserve">ne una qui-<lb/>dem diſſyllaba vel polyſyllaba re-<lb/>peritur, quanquam ſunt duarum ac <lb/>ſæpe trium vocalium in unam ſyl-<lb/>labam coëuntium non paucȩ diph-<lb/>thongi. </s> <s xml:id="echoid-s550" xml:space="preserve">Diphthongos voco noſtro <lb/>loquendi more; </s> <s xml:id="echoid-s551" xml:space="preserve">nam neque vo-<lb/>calium, neque conſonantium apud <lb/>Sιnas ulla mentio, ſed ut rerum, <lb/> <pb o="57" file="0069" n="69" rhead="DE REG. CHINÆ."/> ita vocum ſingularum ſuus eſt hie-<lb/>roglyphicus character, nec paucio-<lb/>res lιterȩ quam voces numerantur, <lb/>idemque eſt apud eos dictio, ſylla-<lb/>ba, elementum. </s> <s xml:id="echoid-s552" xml:space="preserve">Si tamen in hoc <lb/>opere voces Sinicas plurium ali-<lb/>quando ſyllabarum legeris; </s> <s xml:id="echoid-s553" xml:space="preserve">ſic ha-<lb/>beto, Sinιce ſingulas ſyllabas, ſin-<lb/>gulas voces eſſe, ſed quia ad rem <lb/>unam ſignificandam inſtitutȩ ſunt, <lb/>à nobis Latino more in unam vo-<lb/>cem eſſe compactas. </s> <s xml:id="echoid-s554" xml:space="preserve">Ac tametſi <lb/>pro rerum multitudine ſit nume-<lb/>rus characterum, eos tamen inter <lb/>ſe ita componunt, ut ſeptuaginta <lb/>octuagintave millia non excedar. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s555" xml:space="preserve">Et ex iis qui decem millia noverit, <lb/>eos qui fere neceſſarii ſunt ad ſcri-<lb/>bendum characteres, eſt aſſecutus: </s> <s xml:id="echoid-s556" xml:space="preserve"><lb/>nam omnes omnino noſſe nec o-<lb/>pus eſt, nec eſt in univerſo fortaſſe <lb/>regno qui noverit. </s> <s xml:id="echoid-s557" xml:space="preserve">Horum etiam <lb/>characterum plurimum idem eſt <lb/>ſonus, figura non eadem, imo et-<lb/>iam ſignificatio non una. </s> <s xml:id="echoid-s558" xml:space="preserve">Unde <lb/> <pb o="58" file="0070" n="70" rhead="NIC. TRIGAVT."/> fit ut aliud nullum idioma æqui-<lb/>vocum æque reperiatur, neque à <lb/>loquentis ore ſcriptio ulla excipi <lb/>poteſt ab audientibus exſcribenda, <lb/>nec libet unus ab audientιbus cum <lb/>prælegitur intelligi, niſi lιbrum <lb/>eundem præ oculis habeant, ut æ-<lb/>quivocos vocum ſonos, quos au-<lb/>rium judicio minime diſtinguunt, <lb/>oculorum fide ſiguras intuentium, <lb/>internoſcant. </s> <s xml:id="echoid-s559" xml:space="preserve">Imo etiam inter lo-<lb/>quendum non raro evenit, ut alter <lb/>alterius conceptum accurate alio-<lb/>qui proferentis & </s> <s xml:id="echoid-s560" xml:space="preserve">polite loquentis <lb/>minime aſſequatur, ipſe non re-<lb/>petere ſolum cogatur, ſed etiam <lb/>ſcribere, ac ſi non ſit ad manum <lb/>ſcriptorius apparatus, vel aqua ſu-<lb/>pra menſam, vel digito in aëre au-<lb/>dientiſve manu, characteres effin-<lb/>guntur, idque maxime inter lite-<lb/>ratos & </s> <s xml:id="echoid-s561" xml:space="preserve">eloquentes alioqui viros <lb/>accidit, quo purius ornatiuſque & </s> <s xml:id="echoid-s562" xml:space="preserve"><lb/>ad librorum ſcriptionem propius <lb/>colloquuntur. </s> <s xml:id="echoid-s563" xml:space="preserve">Hanc æquivocatio- <pb o="59" file="0071" n="71" rhead="DE REG. CHINÆ."/> nem utcumque tollunt accentibus <lb/>actonis quinque, quosutique ſub-<lb/>tιles non ita pronum eſt interno-<lb/>ſcere, his ſonorum ſuorum pauciati <lb/>utcumque ſubveniuut, nam ſylla-<lb/>bam apud noſtrates unam, ſæpe <lb/>hac tonorum varietate quintupli-<lb/>cem faciunt ſignificatione inter ſe <lb/>toto cœlo differentem: </s> <s xml:id="echoid-s564" xml:space="preserve">nullaque <lb/>eſt omnino dictio, quæ non uno <lb/>ex his accentibus efferatur. </s> <s xml:id="echoid-s565" xml:space="preserve">Unde <lb/>loquendi & </s> <s xml:id="echoid-s566" xml:space="preserve">intelligendi difficultas <lb/>augetur, ita ut nulla mihitoto ter-<lb/>rarum orbe lingua, advenis æque <lb/>difficilis ad diſcendum eſſe videa-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s567" xml:space="preserve">Sed ea tamen & </s> <s xml:id="echoid-s568" xml:space="preserve">divino favore <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s569" xml:space="preserve">improbo labore ab iis ſuperatur, <lb/>qui ſe totos hujus gentis ſaluti con-<lb/>ſecrarunt, qui non loqui ſolum, ſed <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s570" xml:space="preserve">legere ac ſcribere, quotquot ha-<lb/>ctenus è noſtra Societate hic ſunt, <lb/>didicerunt.</s> <s xml:id="echoid-s571" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s572" xml:space="preserve">Hujus rei cauſam ego quidem <lb/>eſſe ſuſpicor, quod ab omni ſæcu-<lb/>lorũ memoria, gens hæc ſcriptio-<lb/> <pb o="60" file="0072" n="72" rhead="NIC. TRIGAVT."/> nem expolire magis, quam ſermo-<lb/>nem procurarit, ex eo quod omnis <lb/>ejus eloquentia ad noſtra uſque <lb/>tempora in ſola ſcriptione, non et-<lb/>iam Jin pronunciatione conſiſtat. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s573" xml:space="preserve">Qualem Iſocratis fuiſſe qpud Græ-<lb/>coslegimus: </s> <s xml:id="echoid-s574" xml:space="preserve">hinc fit, ut familiares <lb/>etiam Nuncii non verbo, ſed ſcri-<lb/>pto etiam intra eandem urbem fe-<lb/>re tranſmittantur.</s> <s xml:id="echoid-s575" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s576" xml:space="preserve">Hic porro ſcribendimodus, quo <lb/>ſingulis rebus ſingulos appingimus <lb/>characteres, etſi memoriæ ſit per-<lb/>moleſtus, tamen adfert ſecum in-<lb/>ſignem quandam noſtriſque inau-<lb/>ditam commoditatem. </s> <s xml:id="echoid-s577" xml:space="preserve">Nam na-<lb/>tiones alιoqui ſermone inter ſe di-<lb/>verſiſſimæ, ſicommunibus in ſcri-<lb/>bendo characteribus utantur, li-<lb/>brorum literarumque commercio <lb/>communicant, tametſi alia aliam <lb/>minime aſſequatur colloquendo. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s578" xml:space="preserve">Ita Iapones, Corai, Caucinciȩ, Leu-<lb/>hiæi cõmunes habent libros, tam-<lb/>etſi eos efferendo, ita inter ſe diſ-<lb/> <pb o="61" file="0073" n="73" rhead="DE REG. CHINÆ."/> crepent, ut alter alterius ne ver-<lb/>bum quidem intelligat, eundem <lb/>tamen omnes librorum ſenſum aſ-<lb/>ſequantur, licet præter ſuum idio-<lb/>ma aliud nullum norint. </s> <s xml:id="echoid-s579" xml:space="preserve">In ipſo <lb/>quoque regno Sinarum Provinciæ <lb/>fingulæ ita fere ſermone inter ſe <lb/>diſcrepant, ut nihil habeant omni-<lb/>no commune. </s> <s xml:id="echoid-s580" xml:space="preserve">Ettamen lιbrorum <lb/>ac literarum eſt omnibus commu-<lb/>ne commercium.</s> <s xml:id="echoid-s581" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s582" xml:space="preserve">Præter hunc tamen cuique Pro-<lb/>vinciæ vernaculum ſermonem, a-<lb/>lius eſt univerſo regno communis, <lb/>quem ipſi Luonhoa vocant, quod <lb/>curialem velforenſem ſonat. </s> <s xml:id="echoid-s583" xml:space="preserve">Id ex <lb/>eo evenit, quod Magiſtratus om-<lb/>nes, utinfra dicam, in ea Provincia, <lb/>in qua publicum munus gerunt, <lb/>externi ſint; </s> <s xml:id="echoid-s584" xml:space="preserve">ac ne peregrinum ſer-<lb/>monem ediſcere cogerentur, cu-<lb/>riale eſt toto regno idioma, quo <lb/>non forenſia ſolum negotia pera-<lb/>guntur, ſed vel politiores om-<lb/>nes, vel advenæ cum indigenis in <lb/> <pb o="62" file="0074" n="74" rhead="NIC. TRIGAVT."/> qualibet provincia colloquuntur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s585" xml:space="preserve">Et hunc ſolum noſtri ſermonem <lb/>ediſcunt, neque enim cujuſlibet <lb/>Prouinciæ ſermo uſquam neceſſa-<lb/>rius, ſed neque urbanus eſt, aut à <lb/>politioribus in colloquium, niſi <lb/>forte à contribulibus domi fami-<lb/>liariter vel foris ad patriæ memo-<lb/>riam adhibetur. </s> <s xml:id="echoid-s586" xml:space="preserve">Eumque ſermo-<lb/>nem ipſi pueri ac mulieres omnes <lb/>norunt frequentia ipſa difficulta-<lb/>tem ſuperante.</s> <s xml:id="echoid-s587" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s588" xml:space="preserve">Audio apud Iaponios ſupra cha-<lb/>racteres hos, qui ab Sinis eo pene-<lb/>trarunt, alphabeti, elementorum-<lb/>que paucorum, more noſtro uſum <lb/>reperiri, quo ipſis ſuum idioma <lb/>ſcribere ſine infinita illa Sinenſium <lb/>characterum farragine licet; </s> <s xml:id="echoid-s589" xml:space="preserve">idem <lb/>fortaſſe vicinis, quas ſupra memo-<lb/>ravi gentibus commune, verum <lb/>apud Sinas ejuſmodi elementorum <lb/>nullus uſus, ſedneque veſtigium; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s590" xml:space="preserve">atque ideo characteres ipſi ſuos, ac <lb/>figuras, à prima pueritia ediſcunt, <lb/> <pb o="63" file="0075" n="75" rhead="DE REG. CHINÆ."/> ad extremam prope ſenectutem, <lb/>quotquot literas profitentur. </s> <s xml:id="echoid-s591" xml:space="preserve">Id <lb/>tametſi proculdubio ſcientiis me-<lb/>lioribus, temporis multum detra-<lb/>hit, idem tamen eorum animos <lb/>non omnino inutiliter diſtrahit, <lb/>avertitque à juvenili licentia, in <lb/>quam omnes quidem, ſed ocioſi <lb/>maxime propendemus. </s> <s xml:id="echoid-s592" xml:space="preserve">Ex hoc et-<lb/>iam characterum pingendorum <lb/>pro literis modo, naſcitur inſigne <lb/>quoddam apud Sinas ſcriptionis <lb/>genus, quo genere non paucis ſo-<lb/>lum dictionibus, ſed ſyllabis ea di-<lb/>cunt, quæ nos longis ambagibus <lb/>minus etiam ſignificanter fortaſſe <lb/>diceremus.</s> <s xml:id="echoid-s593" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s594" xml:space="preserve">Sed quoniam de characteribus <lb/>pingendis agimus, omittendum <lb/>etiam non eſt, Sinicæ ſcriptionis <lb/>ſitum è diametro noſtræ adverſa-<lb/>rium; </s> <s xml:id="echoid-s595" xml:space="preserve">nam ad dexteram à ſummo <lb/>ad imum, manum ducunt: </s> <s xml:id="echoid-s596" xml:space="preserve">nos à <lb/>ſiniſtra in dexteram, in latum pro-<lb/>gredimur.</s> <s xml:id="echoid-s597" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="64" file="0076" n="76" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s598" xml:space="preserve">E nobiliſſimarum ſcientiarum <lb/>varietate in ſolius prope Philoſo-<lb/>phiæ moralis noticiam devenere, <lb/>naturalem quippe variis erroribus <lb/>potius ocſcurarunt quam illuſtra-<lb/>runt. </s> <s xml:id="echoid-s599" xml:space="preserve">Ethica porro ipſa præcepta, <lb/>ex eo quod de Dialectica nihil at-<lb/>tigerunt, nullo doctrinæ ordine, <lb/>ſed conſuſis fere ſententiis atque <lb/>ratiocinationibus tradunt, quan-<lb/>tum duceillo quod à natura in fun-<lb/>di ſolet, lumine aſſequuntur. </s> <s xml:id="echoid-s600" xml:space="preserve">Ma-<lb/>ximus inter omnes Philoſophus Si-<lb/>nenſis Confutius appellatur, quem <lb/>invenio quingentis quinquaginta <lb/>uno annis ante Chriſti Servatoris <lb/>noſtri in terras adventum in hanc <lb/>lucem prodiiſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s601" xml:space="preserve">annis amplius <lb/>ſeptuaginta ita vixiſſe, ut non ex-<lb/>emplo minus, quam ſcriptis & </s> <s xml:id="echoid-s602" xml:space="preserve">con-<lb/>greſſibus omnes ad virtutis ſtudium <lb/>incitaret. </s> <s xml:id="echoid-s603" xml:space="preserve">Ex qua vivendi ratione <lb/>conſecutus eſt apud Sinas, ut mor-<lb/>tales omnes, quotquot ubique ter-<lb/>@arum virtute præſtiterunt, vitæ <lb/> <pb o="65" file="0077" n="77" rhead="DE REG. CHINÆ."/> ſactimonia exceſſiſſe credatur. </s> <s xml:id="echoid-s604" xml:space="preserve">Et <lb/>ſane ſi ejus dicta factaque quæ le-<lb/>guntur attenderis, paucis è noſtra-<lb/>tibus Philoſophis Ethnicis cedere, <lb/>multos etiam eum ſuperare fate-<lb/>bimur. </s> <s xml:id="echoid-s605" xml:space="preserve">Eam ob rem tanta eſt viri <lb/>opinio, ut nullum ejus pronuncia-<lb/>tum ab Sinenſibus literatis hodie-<lb/>que in dubium revocetur, ſed ab <lb/>omnibus æque in Magiſtri com-<lb/>munis verba juratur. </s> <s xml:id="echoid-s606" xml:space="preserve">Nec literati <lb/>viri ſolum, ſed ipſi quoque Reges <lb/>eum per tot retro ſecula, morta-<lb/>lium tamen, non etiam Numinis <lb/>alicujus ritu venerantur, & </s> <s xml:id="echoid-s607" xml:space="preserve">gra-<lb/>tum animum acceptæ ab eo do-<lb/>ctrinæ ſeſe exhibere profitentur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s608" xml:space="preserve">Nam & </s> <s xml:id="echoid-s609" xml:space="preserve">per tot temporum inter-<lb/>valla, illius in hanc diem poſteri <lb/>magno ſunt apud omnes loco. </s> <s xml:id="echoid-s610" xml:space="preserve">Et <lb/>à Regibus familiæ capiti, honoris <lb/>non exigui titulus hæreditario jure <lb/>eſt attributus, quem cenſus per-<lb/>magni & </s> <s xml:id="echoid-s611" xml:space="preserve">immunitates conſequun-<lb/>tur.</s> <s xml:id="echoid-s612" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="66" file="0078" n="78" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s613" xml:space="preserve">Non Philoſophiæ ſolum Ethicȩ, <lb/>ſed Aſtrologiæ quoque, ac multa-<lb/>rum diſciplinarum Mathematica-<lb/>rum nõ mediocrem ſunt notitiam <lb/>aſſecuti. </s> <s xml:id="echoid-s614" xml:space="preserve">In Arithmetica tamen ac <lb/>Geometria feliciores aliquando <lb/>extitere: </s> <s xml:id="echoid-s615" xml:space="preserve">ſed hæc etiam omnia vel <lb/>conſequuti, vel etiam tradidere <lb/>perturbate. </s> <s xml:id="echoid-s616" xml:space="preserve">Conſtellationes ipſi <lb/>diuerſo à noſtris modo partiuntur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s617" xml:space="preserve">Et in ſtellarum numero ſupraeas, <lb/>de quibus Aſtrologi noſtri memi-<lb/>nerunt, quadringentas addidere, in <lb/>numerum enim tenuiores quaſ-<lb/>dam vocant, quæ non ſemper ap-<lb/>parent. </s> <s xml:id="echoid-s618" xml:space="preserve">Verum hi Aſtrologi nihil <lb/>admodum de cœleſtibus phæno-<lb/>menis ad rationis calculos revo-<lb/>candis adlaborant. </s> <s xml:id="echoid-s619" xml:space="preserve">Magnam par-<lb/>tem in prædicendis Eclipſium mo-<lb/>mentis, & </s> <s xml:id="echoid-s620" xml:space="preserve">Planetarum ac ſtellarum <lb/>motibus occupantur. </s> <s xml:id="echoid-s621" xml:space="preserve">Sed hæc et-<lb/>iam omnia mille ſcatent erroribus. </s> <s xml:id="echoid-s622" xml:space="preserve"><lb/>Denique omnem fere ſuam de ſi-<lb/>deribus cognoſcendis ſcientiam, in <lb/> <pb o="67" file="0079" n="79" rhead="DE REG. CHINÆ."/> eam, quæ à noſtris ludiciaria eſt ap-<lb/>pellata, referunt, arbitrati, quæcun-<lb/>que in hoc elementari orbe fiunt, <lb/>ab ſideribus dependere. </s> <s xml:id="echoid-s623" xml:space="preserve">In his ta-<lb/>men Mathematicis diſciplinis, ali-<lb/>quid ab Saracenis, qui ab Occaſu <lb/>venerant, accepere, ſed nihil illi de-<lb/>monſtraionum auctoritate, con-<lb/>firmant, ſed ſolum tabulas quaſ-<lb/>dam reliquerunt, ad quarum nor-<lb/>mam faſtos ſuos, Eclipſes utriuſq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s624" xml:space="preserve">planetæ, & </s> <s xml:id="echoid-s625" xml:space="preserve">omnium motus revo-<lb/>cantur.</s> <s xml:id="echoid-s626" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s627" xml:space="preserve">Auctor illius familiæ quæ hodie <lb/>rerum potitur vetuit, ne quiſquam <lb/>hæc Aſtrologiæ judiciariæ præce-<lb/>pta ediſcat præter eos, qui ſunt hæ-<lb/>reditario jure in eam rem deſigna-<lb/>ti; </s> <s xml:id="echoid-s628" xml:space="preserve">veritus ne ex hac ſiderum noti-<lb/>tia, qui eam ſit conſecutus, res no-<lb/>vas in regno moliendi facultatem <lb/>accipiat, & </s> <s xml:id="echoid-s629" xml:space="preserve">opportunitatem con-<lb/>ſequatur. </s> <s xml:id="echoid-s630" xml:space="preserve">Qui tamen hodie regnat, <lb/>varios magno cenſu Mathemati-<lb/>cos alit, eoſq; </s> <s xml:id="echoid-s631" xml:space="preserve">vel intra palatii fines <lb/> <pb o="68" file="0080" n="80" rhead="NIC. TRIGAVT."/> Eunuchos, vel extra regios Magi-<lb/>ſtratus, quorum duo ſunt hodie, in <lb/>Pequinenſi regia, tribunalia; </s> <s xml:id="echoid-s632" xml:space="preserve">alte-<lb/>rum Sinatum, qui à ſuis acceptam <lb/>faſtos eclipſeſque ſubducendi ra-<lb/>tionem profitentur; </s> <s xml:id="echoid-s633" xml:space="preserve">alterum Sara-<lb/>cenorum, quod eadem ad impor-<lb/>tatam ab Occaſu diſciplinam re-<lb/>vocat, ac utriuſque deinde tribu-<lb/>nalis judicium inter ſe conferunt, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s634" xml:space="preserve">alterum ab altero adjuvatur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s635" xml:space="preserve">Utriq; </s> <s xml:id="echoid-s636" xml:space="preserve">etiam in modico colle areã <lb/>ad contemplanda ſidera habent, in <lb/>quo Mathematicas machinas inu-<lb/>ſitatæ magnitudinis fuſili ære con-<lb/>ſtruxerunt, quæ antiquitatem ali-<lb/>quam præ ſe ferunt. </s> <s xml:id="echoid-s637" xml:space="preserve">In eo colle <lb/>ſemper unus aliquis Collegarum, <lb/>nocturnis horis excubat, ſi quid <lb/>forte cœlum inuſitata ſiderum, vel <lb/>alicujus Cometæ novitate porten-<lb/>dat, quod ſi contigerit, die inſe-<lb/>quenti, miſſo ad Regem libello <lb/>admonent, ac ſimul exponunt, quȩ <lb/>ſiniſtri, quæ læti omnis ſignificatio <lb/> <pb o="69" file="0081" n="81" rhead="DE REG. CHINAE."/> videatur. </s> <s xml:id="echoid-s638" xml:space="preserve">Nanquinenſium Mathe-<lb/>maticorum area, in edito colle in-<lb/>tra urbem eminet, & </s> <s xml:id="echoid-s639" xml:space="preserve">Mathemati-<lb/>corum inſtrumentorum moles, <lb/>Pequinenſium ſuperat elegantiam, <lb/>quia eo tempore in ea urbe Reges <lb/>commorabantur.</s> <s xml:id="echoid-s640" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s641" xml:space="preserve">Pequinenſium Aſtrologorum <lb/>jus eſt, in ſolis ac lunæ defectioni-<lb/>bus, toto regno, prædicendis, & </s> <s xml:id="echoid-s642" xml:space="preserve"><lb/>lege lata, Magiſtratus ſimulachro-<lb/>rumque Miniſtri, ubique jubentur <lb/>certum in locum cogi, officiorum <lb/>ſuorum cultu inſignes, & </s> <s xml:id="echoid-s643" xml:space="preserve">planetæ <lb/>laboranti ſubvenire, quod æreis <lb/>cymbalis ad numerum pulſatis, & </s> <s xml:id="echoid-s644" xml:space="preserve"><lb/>ſæpe flexis poplitibus ſe facere ar-<lb/>bitrantur, toto eo tempore, quo <lb/>planetas illos deficiendo laborare <lb/>credunt. </s> <s xml:id="echoid-s645" xml:space="preserve">Audio vereri eos, ne à <lb/>ſerpente, neſcio quo, per id tem-<lb/>pus ſorbeantur.</s> <s xml:id="echoid-s646" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s647" xml:space="preserve">Artis medicæ præcepta non pa-<lb/>rum à noſtratibus diſcrepant; </s> <s xml:id="echoid-s648" xml:space="preserve">ve-<lb/>rũ non aliter ac noſtri venæ pulſum <lb/> <pb o="70" file="0082" n="82" rhead="NIC. TRIGAVT."/> explorant. </s> <s xml:id="echoid-s649" xml:space="preserve">Et ſane ſunt in meden-<lb/>do non infelices. </s> <s xml:id="echoid-s650" xml:space="preserve">Pharmacis porro <lb/>utuntur ſimplicibus, herbis, radici-<lb/>bus, aliisque hujuſmodi. </s> <s xml:id="echoid-s651" xml:space="preserve">Itaque ars <lb/>tota Sinenſis medica herbariæ fere <lb/>noſtrȩ præceptis continetur. </s> <s xml:id="echoid-s652" xml:space="preserve">Hujus <lb/>artis nullus eſt publicus ludus, ſed <lb/>quiſque privatim à quolibet Magi-<lb/>ſtro ruditur. </s> <s xml:id="echoid-s653" xml:space="preserve">In utraque regia, arti <lb/>medicæ gradus prævio examine <lb/>conceduntur, ſed ita quaſi per tran-<lb/>ſennam nulloque delectu, nihil ut <lb/>amplius auctoritatis opinioniſve <lb/>conſequatur, qui eo gradu inſigni-<lb/>tur, quam qui eo caruerit, ex eo <lb/>quod nemini ægris mederi inter-<lb/>dicitur, ſive peritus artis medicæ <lb/>fuerit, ſive imperitus. </s> <s xml:id="echoid-s654" xml:space="preserve">Deniq; </s> <s xml:id="echoid-s655" xml:space="preserve">hoc <lb/>omnibus exploratum eſt, nemi-<lb/>nem vel Mathematicis, vel Medi-<lb/>cis præceptionibus inſudare, qui <lb/>quidem in Ethica eminere ſe poſſe <lb/>ſperaverit. </s> <s xml:id="echoid-s656" xml:space="preserve">Atque ita nemo fere iis <lb/>dat operam, niſi quem vel rei fa-<lb/>miliaris, vel ingenii tenuitas, à <lb/> <pb o="71" file="0083" n="83" rhead="DE REG. CHINÆ."/> ſublimioribus diſciplinis deterrue-<lb/>rit, unde fit ut vix ullo ſint in pre-<lb/>tio, nam honos alit artes, omnesq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s657" xml:space="preserve">accenduntur ad ſtudia gloriâ, vel <lb/>ſpe præmiorum.</s> <s xml:id="echoid-s658" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s659" xml:space="preserve">Id è contra in Ethica ſcientia vi-<lb/>dere licet, ad cujus celebriores gra-<lb/>dus quiſquis evehitur, næille Sini-<lb/>cæ felicitatis apicem ſibi videtur <lb/>conſecutus. </s> <s xml:id="echoid-s660" xml:space="preserve">De his fuſius paulo a-<lb/>gendum mihi cenſeo, non enim id <lb/>lectori minus jucundum fore arbi-<lb/>tror, quam novum. </s> <s xml:id="echoid-s661" xml:space="preserve">Sinenſium ille <lb/>quem dixi Philoſophorum Prin-<lb/>ceps Confutius, quatuor antiquo-<lb/>rum Philoſophorum volumina cõ-<lb/>cinnavit, ipſeq; </s> <s xml:id="echoid-s662" xml:space="preserve">quintum ſuo marte <lb/>conſcripſit. </s> <s xml:id="echoid-s663" xml:space="preserve">hoslibros quinque do-<lb/>ctrinas appellavit. </s> <s xml:id="echoid-s664" xml:space="preserve">In his Ethica be-<lb/>ne vivendi & </s> <s xml:id="echoid-s665" xml:space="preserve">Reipublicæ gerendæ <lb/>præcepta, veterumque exempla, <lb/>ritus, ac ſacrificia, quin & </s> <s xml:id="echoid-s666" xml:space="preserve">varia ve-<lb/>terum poëmata, aliaque hujuſmo-<lb/>di continentur. </s> <s xml:id="echoid-s667" xml:space="preserve">Præter hæc quinq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s668" xml:space="preserve">volumina à duobus tribuſve Phi-<lb/> <pb o="72" file="0084" n="84" rhead="NIC. TRIGAVT."/> loſophis, Confutio ſcilicer, ejuſquè <lb/>diſcipulis, in unum volumen reda-<lb/>cta ſunt varia nullo ordine præce-<lb/>pta ſimilia, ſententiæ de moribus è <lb/>recta ratione inſtituendis, ſe pri-<lb/>mum ipſo, inde familia, denique <lb/>regno ad virtutem componendo. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s669" xml:space="preserve">Id volumen, quia libris quatuor <lb/>continetur, Tetrabiblion appella-<lb/>runt. </s> <s xml:id="echoid-s670" xml:space="preserve">Hi novem libri ſunt biblio-<lb/>thecatum Sinenſium antiquiſſimi, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s671" xml:space="preserve">è quibus prope reliqui prodie-<lb/>runt, hieroglyphicos item maxi-<lb/>mam partem continent characte-<lb/>res: </s> <s xml:id="echoid-s672" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s673" xml:space="preserve">ſane Philoſophiæ moralis <lb/>præcepta non parum Reipublicæ <lb/>profutura præſcribunt. </s> <s xml:id="echoid-s674" xml:space="preserve">Itaque lex <lb/>ab antiquiſſimis Regibus lata eſt, <lb/>multorum ſæculorum uſu confir-<lb/>mata, ut qui literatus apud Sinas & </s> <s xml:id="echoid-s675" xml:space="preserve"><lb/>eſſe & </s> <s xml:id="echoid-s676" xml:space="preserve">haberi velit, ex his libris ſuæ <lb/>doctrinæ fundamenta habeat ne-<lb/>ceſſe ſit, in quibus non ſatis eſt <lb/>genuinum textus ſenſum aſſe-<lb/>quantur, ſed etiam, quod diffici-<lb/> <pb o="73" file="0085" n="85" rhead="DE REG. CHINAE."/> lius, ut ſubito de ſingulis poſſint <lb/>ſententiis apte ſcribere, ideo ſin-<lb/>gulis Tetrabiblion illud, de quo <lb/>ſupra, ediſcendum, ut id præſtare <lb/>poſſint.</s> <s xml:id="echoid-s677" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s678" xml:space="preserve">Nullus porro ludus eſt aut aca-<lb/>demia publica (quod de noſtris <lb/>Scriptoribus aliqui aſſeruere) cujus <lb/>Magiſtri hos ſibi libros ſuſceperint <lb/>exponendos, ſed quiſque Præce-<lb/>ptorem ſibi pro arbitratu deligit, à <lb/>quo domi ſuæ ſuoque ſumptu in-<lb/>ſtruatur. </s> <s xml:id="echoid-s679" xml:space="preserve">Horum porro domeſti-<lb/>corum Ludimagiſtrorum ingens <lb/>eſt multitudo, tum quod ab uno <lb/>plures, characterum Sinenſium vi-<lb/>tio, vix poſſint erudiri, tum maxi-<lb/>me quod in more poſitum ſit, ut <lb/>dixi, quemque domi ſuæ filiorum <lb/>duntaxat ludum aperire, tametſi <lb/>unus alterve numeretur; </s> <s xml:id="echoid-s680" xml:space="preserve">ideo cre-<lb/>do, ne aliorum commercio à ſtu-<lb/>dendi contentione avertantur.</s> <s xml:id="echoid-s681" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s682" xml:space="preserve">In hac ſcientia tres literarum <lb/>gradus iis, qui ex eorum numero <lb/> <pb o="74" file="0086" n="86" rhead="NIC. TRIGAVT."/> examinandos ſeſe præbent, aptiq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s683" xml:space="preserve">fuerint judicati, conferuntur. </s> <s xml:id="echoid-s684" xml:space="preserve">Id <lb/>porro examen in ſola fere ſcriptio-<lb/>ne conſiſtit. </s> <s xml:id="echoid-s685" xml:space="preserve">Primus literatorum <lb/>gradus confertur in ſingulis urbi-<lb/>bus, eo in loco, qui ludus appel-<lb/>latur. </s> <s xml:id="echoid-s686" xml:space="preserve">Eum confert inſignis aliquis <lb/>literatus ab Rege ipſo in eum fi-<lb/>nem nominatus. </s> <s xml:id="echoid-s687" xml:space="preserve">Is ex officio Tihio, <lb/>gradus vero ipſe Sieucai dicitur, & </s> <s xml:id="echoid-s688" xml:space="preserve"><lb/>Baccalaureatum noſtratem repræ-<lb/>ſentat. </s> <s xml:id="echoid-s689" xml:space="preserve">Tihio igitur omnes ſuæ <lb/>provincię urbes peragrat, eum gra-<lb/>dum collaturus, cui triplex examẽ <lb/>præmittitur. </s> <s xml:id="echoid-s690" xml:space="preserve">Ubi Cancellarius ille, <lb/>ut noſtro more loquar, advenit, <lb/>quotquot ex ea urbe ejusque fini-<lb/>bus ad illum gradum adſpirant, re-<lb/>pente concurrunt, ſeque examini <lb/>ſubjiciunt. </s> <s xml:id="echoid-s691" xml:space="preserve">Primum inſtituitur à <lb/>Ludimagiſtris illis, qui Baccalau-<lb/>reis, cum gradum aſſecuti ſunt, <lb/>præſunt, dum ulteriorem adipiſ-<lb/>cantur. </s> <s xml:id="echoid-s692" xml:space="preserve">In hoc examen admittitur <lb/>quilibet, & </s> <s xml:id="echoid-s693" xml:space="preserve">ſæpe contingit, ut qua-<lb/> <pb o="75" file="0087" n="87" rhead="DE REG. CHINÆ."/> tuor quinqueve millia ex una urbe <lb/>numerentur. </s> <s xml:id="echoid-s694" xml:space="preserve">Hi Ludimagiſtri ſti-<lb/>pendio regio aluntur in hunc fi-<lb/>nem. </s> <s xml:id="echoid-s695" xml:space="preserve">Hi deinde ad quatuor urbis <lb/>præfectos (qui omnes ſunt literati, <lb/>alius enim nemo Rempublicam <lb/>attingit) à Ludimagiſtris remittun-<lb/>tur, qui denuo examinatos Cancel-<lb/>lario præſentant, ſed ex univerſo <lb/>numero non amplius ducentos, <lb/>quos ex meliori ſcriptione digniſſi-<lb/>mos judicaverint. </s> <s xml:id="echoid-s696" xml:space="preserve">Cancellarii ter-<lb/>tium eſt examen, & </s> <s xml:id="echoid-s697" xml:space="preserve">omnino reli-<lb/>quis auſterius, nam è ducentis vi-<lb/>ginti trigintave, non plures, pro <lb/>regionis magnitudine, quos eo-<lb/>dem examine digniſſimos invene-<lb/>rit, Baccalaureos appellat, & </s> <s xml:id="echoid-s698" xml:space="preserve">præ-<lb/>teritorum annorum Baccalaureis <lb/>aggregat, qui omnes non infimam <lb/>urbis partem dignitate repræſen-<lb/>tant; </s> <s xml:id="echoid-s699" xml:space="preserve">nam ab omnibus coluntur <lb/>ſpe futuræ, ad quam accedunt, di-<lb/>gnitatis. </s> <s xml:id="echoid-s700" xml:space="preserve">Talarem, pileum, & </s> <s xml:id="echoid-s701" xml:space="preserve">o-<lb/>creas dignitatis inſigne peculiare <lb/> <pb o="76" file="0088" n="88" rhead="NIC. TRIGAVT."/> duunt, eoque cultu alium niſi Bac-<lb/>calaureum prodire eſt nefas. </s> <s xml:id="echoid-s702" xml:space="preserve">In <lb/>Magiſtratuum congreſſibus hono-<lb/>ratius aſſident, & </s> <s xml:id="echoid-s703" xml:space="preserve">graviores urba-<lb/>nitatis ritus iis exhibent, quibus <lb/>vulgo uti non licet. </s> <s xml:id="echoid-s704" xml:space="preserve">Multis quoque <lb/>immunitatibus gaudent, & </s> <s xml:id="echoid-s705" xml:space="preserve">præter <lb/>Cancellarium ſuoſq; </s> <s xml:id="echoid-s706" xml:space="preserve">illos <emph style="sc">IV</emph> Ludi-<lb/>magiſtros nemini fere ſubſunt, nec <lb/>facile cæteri Magiſtratus de illo-<lb/>rum cauſis delictiſve judicant.</s> <s xml:id="echoid-s707" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s708" xml:space="preserve">Cancellarii munus non ſolum <lb/>in novos ſe Baccalaureos extendit, <lb/>ſed antiquiores etiam ſuperiorum <lb/>annorum illo gradu inſignitos, in-<lb/>cudi reddit, & </s> <s xml:id="echoid-s709" xml:space="preserve">quid vel profecerint, <lb/>vel defecerint, ſevera trutina ex-<lb/>plorat. </s> <s xml:id="echoid-s710" xml:space="preserve">Ergo pro ſcriptionis boni-<lb/>tate quinque ordines inſtituit. </s> <s xml:id="echoid-s711" xml:space="preserve">Iis <lb/>qui primo cenſentur, præmio, po-<lb/>teſtatem facit munia quædam pu-<lb/>blica, ſed non maxima, ſine ſupe-<lb/>riore gradu gerendi; </s> <s xml:id="echoid-s712" xml:space="preserve">in ſecunda <lb/>claſſe recenſitos, præmio quoque, <lb/>ſed inferiore donat. </s> <s xml:id="echoid-s713" xml:space="preserve">Tertios nec <lb/> <pb o="77" file="0089" n="89" rhead="DE REG. CHINAE."/> præmio, ſed nec pœna dignos cen-<lb/>ſet. </s> <s xml:id="echoid-s714" xml:space="preserve">Quarti publice vapulant, ſo-<lb/>cordiæ pœnam luentes. </s> <s xml:id="echoid-s715" xml:space="preserve">Poſtremi <lb/>tandem Baccalaureatus inſignibus <lb/>exuuntur, & </s> <s xml:id="echoid-s716" xml:space="preserve">in vulgi ordinem re-<lb/>jiciuntur. </s> <s xml:id="echoid-s717" xml:space="preserve">Id faciunt, ne poſtquam <lb/>in Baccalaureos recenſiti fuerint, <lb/>in otio deliteſcant, & </s> <s xml:id="echoid-s718" xml:space="preserve">quæ didice-<lb/>rint, oblivioni tradant.</s> <s xml:id="echoid-s719" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s720" xml:space="preserve">Alter autem Sinenſium literato-<lb/>rum gradus Kiugin appellatur, & </s> <s xml:id="echoid-s721" xml:space="preserve"><lb/>cum noſtrorum Licentiatorum or-<lb/>dine comparatur. </s> <s xml:id="echoid-s722" xml:space="preserve">Is non niſi tertio <lb/>quoque anno in Provinciæ metro-<lb/>poli ſub octavam lunam, majori <lb/>etiam majeſtate confertur. </s> <s xml:id="echoid-s723" xml:space="preserve">Sed non <lb/>iis omnibus, qui eo digni cenſen-<lb/>tur, ſed qui inter illos cerro nume-<lb/>ro digniſſimi, pro Provinciarum <lb/>dignitate ac celebritate plurespau-<lb/>cioreſve. </s> <s xml:id="echoid-s724" xml:space="preserve">Nam in utraque Regia, <lb/>Pequinenſi ſcilicet atque Nanqui-<lb/>nenſi, quinquaginta ſupra centum <lb/>ex omni Baccalaureorvm numero <lb/>Licentiati renunciantur; </s> <s xml:id="echoid-s725" xml:space="preserve">in Ce-<lb/> <pb o="78" file="0090" n="90" rhead="NIC. TRIGAVT."/> quiana, Quiam Sinenſi, atque Fu-<lb/>quiana quinque ſupra nonaginta, <lb/>in reliquis pro literatorum nume-<lb/>ro ac Provinciæ dignitate aliquan-<lb/>to pauciores.</s> <s xml:id="echoid-s726" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s727" xml:space="preserve">In hoc examen ſoli Baccalaurei, <lb/>nec tamen omnes, admittuntur, <lb/>ſed è ſingulis Provinciæ urbibus <lb/>aut ludis, ut jam dixi, ab Cancella-<lb/>rio illo Baccalaureorum minimum <lb/>triginta, ſummum quadraginta ex <lb/>omni numero ad ſcriptionem ex-<lb/>cuſſi, ſeliguntur. </s> <s xml:id="echoid-s728" xml:space="preserve">Et tamen hac ra-<lb/>tione in provinciis celebrioribus <lb/>ſæpe numerus eorum, qui ad Li-<lb/>centiatorum ordinem adſpirant, <lb/>ad quatuor millia excreſcit. </s> <s xml:id="echoid-s729" xml:space="preserve">Igitur <lb/>anno illo, qui Licentiatis initiandis <lb/>tertius quiſque recurrit, qualis ex-<lb/>empli cauſa fuit annus Domini <lb/>1609, & </s> <s xml:id="echoid-s730" xml:space="preserve">proxime recurret 1612. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s731" xml:space="preserve">paucis ante octavam lunam diebus, <lb/>quæ ſæpe in Septembrem menſem <lb/>incidit, Magiſtratus Pequinenſes <lb/>ſelectiſſimos ex univerſo Regno <lb/> <pb o="79" file="0091" n="91" rhead="DE REG. CHINAE."/> Philoſophos ad centum Regi offe-<lb/>runt, dato libello, ut ex iis triginta <lb/>in ſingulas nempe Provincias bi-<lb/>nos, nominet, qui huic Licentia-<lb/>torum diſcuſſioni præſint. </s> <s xml:id="echoid-s732" xml:space="preserve">Eorum <lb/>porro alterum è regio Collegio, <lb/>quod Hanlinyuen vocant, eſſe ne-<lb/>ceſſe eſt, cujus Collegæ toto re-<lb/>gno celeberrimi eſſe perhibentur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s733" xml:space="preserve">Eos vero Rex omnino non nomi-<lb/>nat niſi ſub idem temporis pun-<lb/>ctum, quo citatiſſimo itinere in <lb/>deſignatam provinciam poterunt <lb/>pervenire, adhibitis quoque per-<lb/>multis excubitoribus, ne quem ex <lb/>ea provincia ulla ex cauſa prius al-<lb/>loquantur, quam Licentiati ſint <lb/>renunciati. </s> <s xml:id="echoid-s734" xml:space="preserve">Ex eadem quoq; </s> <s xml:id="echoid-s735" xml:space="preserve">pro-<lb/>vincia, ab Magiſtratibus Philoſo-<lb/>phi celebriores evocantur, à quibus <lb/>Regii illi examinatores duo, in hoc <lb/>examine primaque ſcriptionum <lb/>duſcuſſione, cum fide adjuventur.</s> <s xml:id="echoid-s736" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s737" xml:space="preserve">In qualibet porro metropoli, <lb/>palatium ingens pro hoc examine <lb/> <pb o="80" file="0092" n="92" rhead="NIC. TRIGAVT."/> duntaxat extructum cernitur, al-<lb/>tiſſimis muris cinctum. </s> <s xml:id="echoid-s738" xml:space="preserve">In eo do-<lb/>miciliorum ſtationes permultæ, & </s> <s xml:id="echoid-s739" xml:space="preserve"><lb/>ab omni tumultu ſemotæ, in qui-<lb/>bus examinatores, quos dixi, dum <lb/>ſcriptiones diſcutiunt, commoran-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s740" xml:space="preserve">Præter has, in medio palatio <lb/>ſunt cellulæ ſupra quater mille, quȩ <lb/>prȩter exiguam menſam & </s> <s xml:id="echoid-s741" xml:space="preserve">ſcabel-<lb/>lum, & </s> <s xml:id="echoid-s742" xml:space="preserve">unum hominem capere <lb/>ultra nihil poſſunt. </s> <s xml:id="echoid-s743" xml:space="preserve">Ex his cellulis <lb/>nemo cum vicino colloqui, ſed nec <lb/>videre quenquam poteſt.</s> <s xml:id="echoid-s744" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s745" xml:space="preserve">Ubi examinatores & </s> <s xml:id="echoid-s746" xml:space="preserve">Urbani & </s> <s xml:id="echoid-s747" xml:space="preserve"><lb/>Regii, quos dixi, in metropolim <lb/>advenerunt, prius in eo palatio, in <lb/>ſua quiſque ſtatione includuntur, <lb/>quam cum ullo colloqui poſſint, <lb/>imo à mutuis inter ſe colloquiis <lb/>excluduntur, toto eo tempore, quo <lb/>in ſcriptionum diſcuſſione labora-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s748" xml:space="preserve">Quin etiam id temporis no-<lb/>cturnæ diurnæque multorum mi-<lb/>litum & </s> <s xml:id="echoid-s749" xml:space="preserve">Magiſtratuum excubiæ, <lb/>explorant & </s> <s xml:id="echoid-s750" xml:space="preserve">arcent omne literarũ <lb/> <pb o="81" file="0093" n="93" rhead="DE REG. CHINÆ."/> ac ſermonum commercium eorũ <lb/>qui intra palatii fines degunt, cum <lb/>iis, qui extra eos commorantur.</s> <s xml:id="echoid-s751" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s752" xml:space="preserve">In hoc porro examen tres & </s> <s xml:id="echoid-s753" xml:space="preserve">ii-<lb/>dem ubique dies toto regno depu-<lb/>tantur, nonus nempe, 12 ac 15 <lb/>octavæ lunæ dies. </s> <s xml:id="echoid-s754" xml:space="preserve">Et ab illuce-<lb/>ſcente aurora in primam noctem <lb/>tempus ſcriptioni conceditur, ja-<lb/>nuis ſtudioſe occluſis. </s> <s xml:id="echoid-s755" xml:space="preserve">Scribentibus <lb/>porro levis refectio pridie compa-<lb/>rata ſumptu publico præbetur. </s> <s xml:id="echoid-s756" xml:space="preserve">Cũ <lb/>in palatii fines Baccalaurei admit-<lb/>tuntur, ſeveriſſime explorantur, <lb/>ſecum aliquem librum aut ſcriptio-<lb/>nem deferant nec ne. </s> <s xml:id="echoid-s757" xml:space="preserve">Et ſolum ſi-<lb/>nuntur penicillos aliquot quibus ad <lb/>ſcribendum utuntur, & </s> <s xml:id="echoid-s758" xml:space="preserve">ſcripto-<lb/>riam laminam, de qua ſupra, atra-<lb/>mentum, chartamque deferre. </s> <s xml:id="echoid-s759" xml:space="preserve">Eo-<lb/>rum porro veſtes, penicilli, laminæ <lb/>ſcriptoriæ, ne quid per fraudẽ con-<lb/>tineant, explorantur. </s> <s xml:id="echoid-s760" xml:space="preserve">Si fraus aliqua <lb/>deprehenſa fuerit, nõ excluduntur <lb/>ſolũ, ſed etiã acerrime puniuntur.</s> <s xml:id="echoid-s761" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="82" file="0094" n="94" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s762" xml:space="preserve">Poſteaquam in palatium admiſ-<lb/>ſi Baccalaurei, & </s> <s xml:id="echoid-s763" xml:space="preserve">fores clauſæ, & </s> <s xml:id="echoid-s764" xml:space="preserve"><lb/>publicis ſigillis obfirmatæ, duo illi <lb/>ab regia examinis præſides, tres è <lb/>Tetrabiblio illo ſententias in pub-<lb/>licum exponunt ſuo arbitratu ſele-<lb/>ctas, quas ſinguli totidem ſcriptio-<lb/>num ſibi thema proponunt; </s> <s xml:id="echoid-s765" xml:space="preserve">è qua-<lb/>libet item quinque illarum doctri-<lb/>narum quaternas ſententias, alia-<lb/>rum totidem ſcriptionum thema <lb/>proponunt. </s> <s xml:id="echoid-s766" xml:space="preserve">Easque ſibi quiſque <lb/>deligit, quæ ex ea, quam profitetur <lb/>doctrina, eruuntur. </s> <s xml:id="echoid-s767" xml:space="preserve">Septem has <lb/>ſcriptiones oportet eſſe non ver-<lb/>borum ſolum luminibus, ſed ſen-<lb/>tentiarum quoq; </s> <s xml:id="echoid-s768" xml:space="preserve">pondere graves, <lb/>obſervatis accurate Sinenſis facun-<lb/>diæ præceptionibus; </s> <s xml:id="echoid-s769" xml:space="preserve">nec ullam <lb/>ſcriptionem oportet quingentos <lb/>numero characteres ſuperare, quo-<lb/>rum ſinguli ſingulas dictiones no-<lb/>ſtras exæquant.</s> <s xml:id="echoid-s770" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s771" xml:space="preserve">Die altero, qui biduum ad exa-<lb/>minandorum quietem conſequi-<lb/> <pb o="83" file="0095" n="95" rhead="DE REG. CHINÆ."/> tur, eundem in modum recluſis, <lb/>tria proponuntur, quæ olim ex ve-<lb/>terum Annalibus eruta contigere, <lb/>vel alia quædam, quæ impoſterum <lb/>poterunt evenire, ternis ſinguli <lb/>ſcriptionibus ſententiam ſuam di-<lb/>cunt, aut Regem dato libello mo-<lb/>nent, quid eo in caſu faciendum è <lb/>Regni bono videretur.</s> <s xml:id="echoid-s772" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s773" xml:space="preserve">Tertio ſimiliter die tres iis lites, <lb/>ex iis proponuntur, quȩ in gerendis <lb/>Reipublicæ muneribus diſcernen-<lb/>dæ exigi poſſunt, ternis itidem <lb/>ſcriptionibus ſinguli ſententiam <lb/>ſuam explicant, quam in ea lite di-<lb/>judicanda ferrent.</s> <s xml:id="echoid-s774" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s775" xml:space="preserve">Acceptis in hunc modum ſuo <lb/>ſingulis die ſcriptionum argumen-<lb/>tis, & </s> <s xml:id="echoid-s776" xml:space="preserve">ad memoriam tranſcriptis, <lb/>Baccalaurei in deſignatam ſibi ab <lb/>iis, quorum intereſt, cellulam ad <lb/>ſcribendum ingrediuntur, & </s> <s xml:id="echoid-s777" xml:space="preserve">ma-<lb/>gno ubique ſilentio à ſingulis ſcri-<lb/>bitur. </s> <s xml:id="echoid-s778" xml:space="preserve">Scriptiones ſingulorum in <lb/>libello in eum finem parato, à ſin-<lb/> <pb o="84" file="0096" n="96" rhead="NIC. TRIGAVT."/> gulis tranſcribuntur, adſcripto ſuo, <lb/>parentis, avi, & </s> <s xml:id="echoid-s779" xml:space="preserve">abavi ad finem ſcri-<lb/>ptionum nominibus, & </s> <s xml:id="echoid-s780" xml:space="preserve">libellum <lb/>ita obfirmant, ut nonniſi à deputa-<lb/>tis poſſit aperiti. </s> <s xml:id="echoid-s781" xml:space="preserve">Id cum ſinguli <lb/>ſingulis libellis fecerunt, eos depu-<lb/>tatis offerunt: </s> <s xml:id="echoid-s782" xml:space="preserve">illi, prius in exami-<lb/>natorum quam manus veniant, li-<lb/>brariorum, qui jam parati adſunt, <lb/>manu tranſcribuntur: </s> <s xml:id="echoid-s783" xml:space="preserve">ac ne fraus <lb/>eſſe poſſit, rubeo colore exempla <lb/>pinguntur, ipſa porro autographa <lb/>atramento deſcripta erant. </s> <s xml:id="echoid-s784" xml:space="preserve">Tran-<lb/>ſcripta hæc non autographa, ſine <lb/>auctorum nominibus examinato-<lb/>ribus diſcutienda traduntur; </s> <s xml:id="echoid-s785" xml:space="preserve">ipſa <lb/>vero autographa, num eris ſignata, <lb/>quæ tranſumptis reſpondent, inte-<lb/>rim aſſervantur. </s> <s xml:id="echoid-s786" xml:space="preserve">Id fit, ne qui diſ-<lb/>cutiunt ſcriptiones, auctorum no-<lb/>mina, vel ipſam pingendirationem <lb/>internoſcant.</s> <s xml:id="echoid-s787" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s788" xml:space="preserve">Priores illi ex urbanis Magiſtrati-<lb/>bus ſelecti examinatores, ſcriptio-<lb/>nes omnes excutiunt, & </s> <s xml:id="echoid-s789" xml:space="preserve">peſſimam <lb/> <pb o="85" file="0097" n="97" rhead="DE REG. CHINÆ."/> quamque ita rejiciunt, ut regiis <lb/>examinatoribus duplum offerant <lb/>ejus numeri, ad quem excreſcere <lb/>Licentiatorum numerus poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s790" xml:space="preserve">Ita <lb/>ſi centum & </s> <s xml:id="echoid-s791" xml:space="preserve">quinquaginta renun-<lb/>ciari oportebit, ſcriptiones trecen-<lb/>tȩ ſeponuntur, & </s> <s xml:id="echoid-s792" xml:space="preserve">ad Regiorum ex-<lb/>aminatorum ſtationem poſtremo <lb/>ſcrutinio excutiendæ tranſmittun-<lb/>tur; </s> <s xml:id="echoid-s793" xml:space="preserve">è quibus optimas quaſque, <lb/>quantum pro numero Licentiato-<lb/>rum ſatis, ſegregant. </s> <s xml:id="echoid-s794" xml:space="preserve">Ex eo inde <lb/>numero primas, ſecundas, & </s> <s xml:id="echoid-s795" xml:space="preserve">tertias <lb/>deligunt, & </s> <s xml:id="echoid-s796" xml:space="preserve">in ordinem accurate <lb/>componunt. </s> <s xml:id="echoid-s797" xml:space="preserve">His peractis, omnes ſi-<lb/>mul examinatores, tranſumpta cũ <lb/>autographis, appoſitis numeris, a-<lb/>gnita conferũt, & </s> <s xml:id="echoid-s798" xml:space="preserve">auctoris in auto-<lb/>grapho nomen legunt. </s> <s xml:id="echoid-s799" xml:space="preserve">Hȩc nomi-<lb/>na cubitalibus literis deſcripta, in <lb/>ingenti tabula exponũt, octava fe-<lb/>re luna exeunte, magno Magiſtra-<lb/>tuum concurſu, applauſuq; </s> <s xml:id="echoid-s800" xml:space="preserve">eorum, <lb/>qui Licentiatos renũciatos vel ſan-<lb/>guine, vel neceſſitudine cõtingunt.</s> <s xml:id="echoid-s801" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="86" file="0098" n="98" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s802" xml:space="preserve">Hic porro gradus priore longe <lb/>ſuperior ac celebrior, aliiſque no-<lb/>bilioribus gaudet immunitatibus, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s803" xml:space="preserve">peculiari dignitatis ornatu. </s> <s xml:id="echoid-s804" xml:space="preserve">Imo <lb/>ſi ad ſupremum gradum adſpiran-<lb/>di deponunt cupiditatem, non in-<lb/>fimorum in Republica munerum <lb/>capaces exiſtunt.</s> <s xml:id="echoid-s805" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s806" xml:space="preserve">Hoc actu ad exitum in hunc mo-<lb/>dum perducto, Regii examinis <lb/>Præſides, librum evulgant, quo to-<lb/>tius examinis ſucceſſus, Licentia-<lb/>torum nomina, & </s> <s xml:id="echoid-s807" xml:space="preserve">inſigniores de <lb/>qualibet propoſita materia ſcripti-<lb/>ones hac ratione in regnum uni-<lb/>verſum immittuntur. </s> <s xml:id="echoid-s808" xml:space="preserve">Sed maxime <lb/>illius ſcriptiones typis illis excu-<lb/>duntur, qui primum inter Licentia-<lb/>tos nomen eſt ſortitus. </s> <s xml:id="echoid-s809" xml:space="preserve">Is Sinice <lb/>Quiayuen appellatur. </s> <s xml:id="echoid-s810" xml:space="preserve">Hic porro <lb/>liber eleganti inprimis charactere <lb/>excuditur, totoque regno ſpargi-<lb/>tur, ejuſque aliquot exemplaria <lb/>Regi offeruntur, & </s> <s xml:id="echoid-s811" xml:space="preserve">reliquis pala-<lb/>tinis.</s> <s xml:id="echoid-s812" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="87" file="0099" n="99" rhead="DE REG. CHINÆ."/> <p> <s xml:id="echoid-s813" xml:space="preserve">In hoc examen minime admit-<lb/>tuntur, qui ſunt alterius provinciæ <lb/>Baccalaurei. </s> <s xml:id="echoid-s814" xml:space="preserve">Solum in utraque Re-<lb/>gia pauci ex aliis provinciis ex pe-<lb/>culiari privilegio, quod in ludum <lb/>Regium, cujus collegæ ſunt, adſciti <lb/>ſint, poſtquam Baccalaureatum <lb/>obtinuerunt, in id Collegium, <lb/>perſoluto Cameræ regiæ certo au-<lb/>reorum numero, adſciſcuntur.</s> <s xml:id="echoid-s815" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s816" xml:space="preserve">Tertius apud Sinas literatorum <lb/>ordo Cinſu appellatur, & </s> <s xml:id="echoid-s817" xml:space="preserve">Docto-<lb/>ratum noſtratem plane repræſen-<lb/>tat. </s> <s xml:id="echoid-s818" xml:space="preserve">Hic etiam tertio quoque anno <lb/>confertur, ſed ſolum in Regia Pe-<lb/>quinenſi: </s> <s xml:id="echoid-s819" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s820" xml:space="preserve">Doctorum initiando-<lb/>rum annus ſemper eſt is, qui Licen-<lb/>tiatorum actum proxime inſequi-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s821" xml:space="preserve">Eum porro non niſi ex uni-<lb/>verſo regno trecenti, conſequun-<lb/>tur, tametſi è ſingulis provinciis <lb/>Licentiati, quoties aleam examinis <lb/>ſubire voluerint, ipſo jure admit-<lb/>tantur. </s> <s xml:id="echoid-s822" xml:space="preserve">Inſtituitur hic actus ſecun-<lb/>da luna iiſdem, quos ſupra memo-<lb/> <pb o="88" file="0100" n="100" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ravimus diebus, forma quoque ea-<lb/>dem, nullo plane diſcrimine, niſi <lb/>quod pro ratione gradus atque di-<lb/>gnitate creſcit etiam in exploran-<lb/>do diligentia, ne qua forte fraus <lb/>favorve ſubrepat: </s> <s xml:id="echoid-s823" xml:space="preserve">ipſi quoque exa-<lb/>minatores è graviſſimis regni Ma-<lb/>giſtratibus, quos Colaos vocant, de <lb/>quibus infra, examinis Præſides <lb/>nominantur.</s> <s xml:id="echoid-s824" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s825" xml:space="preserve">Finito examine, renunciatiſque <lb/>Doctoribus, eo ipſo in palatio, in <lb/>quo etiam Licentiatos renunciari <lb/>mos eſt ſimul omnes in palatio re-<lb/>gio, coram præcipuis totius aulæ <lb/>Magiſtratibus:</s> <s xml:id="echoid-s826" xml:space="preserve">quin etiam ipſe Rex <lb/>olim aderat. </s> <s xml:id="echoid-s827" xml:space="preserve">Propoſito themate, <lb/>ſcriptionem componunt, cujus ju-<lb/>dicio, Magiſtratuum, quos ipſi ge-<lb/>ſturi ſunt, ordo renunciatur in tres <lb/>claſſes diſtributus. </s> <s xml:id="echoid-s828" xml:space="preserve">Hujus exami-<lb/>nis magna eſt celebritas, quæ tota <lb/>in brevi ſcriptiuncula conſiſtit. </s> <s xml:id="echoid-s829" xml:space="preserve">Qui <lb/>primum in Doctorum examine lo-<lb/>cum obtinuit, illius tertius locus <lb/> <pb o="89" file="0101" n="101" rhead="DE REG. CHINAE."/> in hoc ſecundo examine extra a-<lb/>leam verſatur. </s> <s xml:id="echoid-s830" xml:space="preserve">Qui vero in hoc <lb/>examine primas ac ſecundas obti-<lb/>net, inſigni per totam vitam digni-<lb/>tate inſignitur, præterquam quod <lb/>maxima quæque in Republica mu-<lb/>nera gerit. </s> <s xml:id="echoid-s831" xml:space="preserve">Ea dignitas aptiſſime <lb/>cum Ducis apud nos Marchioniſve <lb/>titulo conſerretur, ſiea in poſteros <lb/>hæreditario jure transſerretur.</s> <s xml:id="echoid-s832" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s833" xml:space="preserve">Hi mox Doctores propria veſte, <lb/>pileo, & </s> <s xml:id="echoid-s834" xml:space="preserve">ocreis, ac reliquis etiam <lb/>Magiſtratuum inſignibus gaudent, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s835" xml:space="preserve">ad publicos Magiſtratus opi-<lb/>miores ac nobiliores evehuntur, <lb/>eo ſemper ordine, ut nuſquam Do-<lb/>ctores ab Licentiatis ſuperentur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s836" xml:space="preserve">Habentur quoque in Primorum <lb/>regni numero, & </s> <s xml:id="echoid-s837" xml:space="preserve">reliquis Licentia-<lb/>tis, quibus ſors non æque cecidit, <lb/>ſuis pridie Collegis, ita repente ſu-<lb/>periores exiſtunt, ut credi vix poſ-<lb/>ſit: </s> <s xml:id="echoid-s838" xml:space="preserve">nam ubique potiores partes illis <lb/>cedunt, & </s> <s xml:id="echoid-s839" xml:space="preserve">ſpecioſioribus eos titulis <lb/>compellant.</s> <s xml:id="echoid-s840" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="90" file="0102" n="102" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s841" xml:space="preserve">Hiautem Licentiati, quià Do-<lb/>ctorum numero rejecti ſunt, ſi ſpẽ <lb/>Doctoratus impoſterum conſe-<lb/>quendi depoſuerint, ad gerendam <lb/>Rempublicam admittuntur, & </s> <s xml:id="echoid-s842" xml:space="preserve">li-<lb/>cet infra Doctores, non tamen in-<lb/>fimos vel in regia vel ſoris gerunt <lb/>Magiſtratus. </s> <s xml:id="echoid-s843" xml:space="preserve">Si fortunam denuo <lb/>tentare placuerit, domum repe-<lb/>tunt, ſedulo ſe ſcribendo legendo-<lb/>que exercent, toto inſequente tri-<lb/>ennio, dum redeunte annorum cir-<lb/>culo, in examinis arenam iterato <lb/>deſcendant. </s> <s xml:id="echoid-s844" xml:space="preserve">Id quoties libuerit, <lb/>tentare licet. </s> <s xml:id="echoid-s845" xml:space="preserve">Et evenit non raro, <lb/>ut aleam decies ſubeant, repugnan-<lb/>teſemper fortuna, qua ſpe lactati, <lb/>vitam abſque munere publico uni-<lb/>verſam terunt, dum aut ſummi, aut <lb/>nihil eſſe volunt.</s> <s xml:id="echoid-s846" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s847" xml:space="preserve">Hujus quoque non ſecus atque <lb/>inferioris ordinis renunciati ſuc-<lb/>ceſſus, ſuo privatim volumine ab <lb/>examinantibus excuditur, adſcri-<lb/>ptis, ut ſupra, nominibus & </s> <s xml:id="echoid-s848" xml:space="preserve">inſigni-<lb/> <pb o="91" file="0103" n="103" rhead="DE REG. CHINAE."/> ori quaque ſcriptione Præter hunc <lb/>librum, alius etiam quotannis edi-<lb/>tur, quo Doctorum omnium no-<lb/>mina, patria, parentes, officia, & </s> <s xml:id="echoid-s849" xml:space="preserve"><lb/>quo in loco ea gerant, deſcribun-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s850" xml:space="preserve">Ita qui annuum hoc volumen <lb/>inſpexerit, ſciet quam quiſque di-<lb/>gnitatem à primo Doctoratus an-<lb/>noad obitum uſque, & </s> <s xml:id="echoid-s851" xml:space="preserve">ubi geſſe-<lb/>rit, quibus gradibus honorum vel <lb/>aſcenderit, vel deſcenderit, quod <lb/>apud Sinas pro cujuſque meritis eſt <lb/>quotidianum.</s> <s xml:id="echoid-s852" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s853" xml:space="preserve">Et eſt in hac graduum conſecu-<lb/>tione illud admiratione dignum, <lb/>quam ejuſdem anni Collegæ inter <lb/>ſe neceſſitudinem contrahãt. </s> <s xml:id="echoid-s854" xml:space="preserve">Nam <lb/>non Licentiati minus quam Do-<lb/>ctores, quibus fortuna ut faveret in <lb/>eundem annum conſpiravit, ſeſe <lb/>loco fratrum per univerſam vitam <lb/>habent, ſeq; </s> <s xml:id="echoid-s855" xml:space="preserve">mutuo & </s> <s xml:id="echoid-s856" xml:space="preserve">propinquos <lb/>ſuorum Collegarum in omnibus <lb/>rebus adjuvant, unanimi ſemper <lb/>animorum conſenſione. </s> <s xml:id="echoid-s857" xml:space="preserve">Cum ipſis <lb/> <pb o="92" file="0104" n="104" rhead="NIC. TRIGAVT."/> quoq; </s> <s xml:id="echoid-s858" xml:space="preserve">examinatoribus etiã arctius <lb/>vinculum nectunt, quale ſolet inter <lb/>parentes ac filios, vel diſcipulos ac <lb/>magiſtros, debita ſemper venera-<lb/>tione; </s> <s xml:id="echoid-s859" xml:space="preserve">tametſi ſæpe cõtingat, ipſos <lb/>diſcipulos altius magiſtro per ſin-<lb/>gulos honorum gradus aſcendere.</s> <s xml:id="echoid-s860" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s861" xml:space="preserve">Hos etiam honorum gradus iiſ-<lb/>dem annis ac locis, iiſdemque titu-<lb/>lis, iis qui militiam profitentur, <lb/>concedi mos eſt. </s> <s xml:id="echoid-s862" xml:space="preserve">Tempus ſolum <lb/>in ſequentem lunam differri ſolet. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s863" xml:space="preserve">Verum ex eo quod apud Sinas ars <lb/>militaris jacet, longe inferiore <lb/>conferuntur apparatu. </s> <s xml:id="echoid-s864" xml:space="preserve">Etita pauci <lb/>ad eos adſpirant, ut omnino res <lb/>miſera videatur. </s> <s xml:id="echoid-s865" xml:space="preserve">Militare hoc exa-<lb/>men triplex quoque eſt. </s> <s xml:id="echoid-s866" xml:space="preserve">In pri-<lb/>mo, equeſtri curſu incitati, ſagittas <lb/>novem expediunt: </s> <s xml:id="echoid-s867" xml:space="preserve">In ſecundo, to-<lb/>tidem ſagittas in eundem ſcopum <lb/>pede ſixo collineant: </s> <s xml:id="echoid-s868" xml:space="preserve">Et qui ut mi-<lb/>nimum quatuor ſagittis ex equo, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s869" xml:space="preserve">duabus è ſolo ſcopum attige-<lb/>runt, in tertium examen admit-<lb/> <pb o="93" file="0105" n="105" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> tuntur. </s> <s xml:id="echoid-s870" xml:space="preserve">In quo de rebus militari-<lb/>bus, propoſita quæſtione, jubentur <lb/>ſctipto reſpondere. </s> <s xml:id="echoid-s871" xml:space="preserve">Judices deinde <lb/>collato inter ſe triplici hoc exami-<lb/>ne, in unaquaque provincia, ex <lb/>univerſo numero Licentiatos fere <lb/>quin quaginta renunciant. </s> <s xml:id="echoid-s872" xml:space="preserve">Quo <lb/>anno vero Pequini Doctores no-<lb/>minantur, militares quoque ex <lb/>omni Licentiatorum totius regni <lb/>numero ſelecti, triplici etiam exa-<lb/>mine prævio, omnino centum mi-<lb/>litari Doctoratu inſigniuntur.</s> <s xml:id="echoid-s873" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s874" xml:space="preserve">Doctores ex hoc collegio faci-<lb/>lius quam Licentiati, non tamen <lb/>ſine largitionibus, ad aliquam præ-<lb/>fecturam militarem deſignantur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s875" xml:space="preserve">Utrique, quam primum renun-<lb/>ciantur, ſive ii de Philoſophico ſive <lb/>de militari ſint Senatu, ſupra ædiũ <lb/>ſuarum limen ad familiȩ commen-<lb/>dationem, titulum inſcribunt li-<lb/>teris cubitalibus, quo ſignificatur, <lb/>quam quiſque dignitatem ſit ad-<lb/>eptus.</s> <s xml:id="echoid-s876" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="94" file="0106" n="106" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s877" xml:space="preserve">Illud ad extremum prætereun-<lb/>dum non eſt, omnium examinum <lb/>arbitros ac Præſides, ſive de re mi-<lb/>litari, ſive de Mathematicis diſci-<lb/>plinis, & </s> <s xml:id="echoid-s878" xml:space="preserve">arte medendi, & </s> <s xml:id="echoid-s879" xml:space="preserve">longe <lb/>magis de rebus Ethicis diſcuſſio in-<lb/>ſtituatur, è Senatu Philoſophico <lb/>deligi, nec ullum vel Ducem, vel <lb/>Mathematicum, vel Medicum illis <lb/>adjungi; </s> <s xml:id="echoid-s880" xml:space="preserve">quod non parum Euro-<lb/>pæis noſtris mirum, & </s> <s xml:id="echoid-s881" xml:space="preserve">fortaſſe in-<lb/>eptum videbitur. </s> <s xml:id="echoid-s882" xml:space="preserve">Tanta enim eſt <lb/>eorum, qui Ethica diſciplina præ-<lb/>cellunt, apud Sinas opinio, ut om-<lb/>nino videantur aptam de omni re <lb/>poſſe ferre ſententiam, tametſi ex-<lb/>tra ſuæ profeſſionis limites longius <lb/>evagetur.</s> <s xml:id="echoid-s883" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div10" type="section" level="1" n="10"> <head xml:id="echoid-head16" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. VI.</head> <head xml:id="echoid-head17" style="it" xml:space="preserve">De Sinenſis Reipublic & admi-<lb/>nistratione.</head> <p> <s xml:id="echoid-s884" xml:space="preserve">DE hoc argumento non plura <lb/>attingam, quam quæ ad hujus <lb/>commentarii finem omnino ne-<lb/> <pb o="95" file="0107" n="107" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> ceſſaria eſſe judicavero. </s> <s xml:id="echoid-s885" xml:space="preserve">Sienim id <lb/>pro dignitate perſequi in animo <lb/>eſſet, non niſi quamplurimis capi-<lb/>tibus, aut etiam libris res tota clau-<lb/>deretur. </s> <s xml:id="echoid-s886" xml:space="preserve">Inprimis igitur in hoc re-<lb/>gno ab omui temporum ſerie, ſola <lb/>ea gubernatio ad Rempublicam <lb/>gerendam probata eſt, quæ in u-<lb/>nius Imperio Monarchicam ſuſti-<lb/>net majeſtatem. </s> <s xml:id="echoid-s887" xml:space="preserve">Ariſtocratiæ por-<lb/>ro vel Democratiæ, vel alterius cu-<lb/>juſlibet Policratiæ, vel ipſum no-<lb/>men apud Sinas eſt inauditum. </s> <s xml:id="echoid-s888" xml:space="preserve">O-<lb/>lim quidem ſub uno Monarcha nõ <lb/>pauciores erant inſeriorum tituli, <lb/>quam apud nos Ducum, Marchio-<lb/>num, Comitum, atque cæterorum <lb/>hujuſmodi. </s> <s xml:id="echoid-s889" xml:space="preserve">Verum ab annis proxi-<lb/>me mille octingentis hi peculia-<lb/>rium dominiorum tituli, poteſtaſ-<lb/>que eſt omnino ſublata.</s> <s xml:id="echoid-s890" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s891" xml:space="preserve">Ac licet ab omni memoria, ci-<lb/>viles tumultus bellaq; </s> <s xml:id="echoid-s892" xml:space="preserve">minime de-<lb/>fuerint, ſive priuſquam hæc ratio <lb/>mutaretur, ſive ex quo mutata eſt, <lb/> <pb o="96" file="0108" n="108" rhead="NIC. TRIGAVT."/> tametſi etiam hoc Imperium eſſet <lb/>in varia regna minora diviſum, <lb/>quod nunc in Iaponicis Inſulis eſſe <lb/>audivimus; </s> <s xml:id="echoid-s893" xml:space="preserve">nunquam tamen prius <lb/>ab externis populis legitur univer-<lb/>ſim eſſe ſubactum, quam anno no-<lb/>ſtræ ſalutis 1206. </s> <s xml:id="echoid-s894" xml:space="preserve">è Tartaria Dux <lb/>neſcio quis, regnorum domitor, in <lb/>hocregnum ſeſe cum exercitu vi-<lb/>ctore immiſiſſet. </s> <s xml:id="echoid-s895" xml:space="preserve">Quiſquis is fue-<lb/>rit, Tartarum appellabo. </s> <s xml:id="echoid-s896" xml:space="preserve">Is immiſ-<lb/>ſo exercitu, brevi ſibi Sinas omnes <lb/>ſubegit, & </s> <s xml:id="echoid-s897" xml:space="preserve">acceptam tanti regni <lb/>tyrannidem ejus poſteri ad an-<lb/>num uſque 1368 propagarunt. </s> <s xml:id="echoid-s898" xml:space="preserve">quo <lb/>tempore cum jam Tartari imperii <lb/>vires deficere cœpiſſent, neque <lb/>jam ultra Sinæ externum impe-<lb/>rium & </s> <s xml:id="echoid-s899" xml:space="preserve">Barbarum ingenium fer-<lb/>rent, variis in provinciis ſub diver-<lb/>ſis Ducibus jugum excuſſerunt.</s> <s xml:id="echoid-s900" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s901" xml:space="preserve">Qui cæteros Duces, rebus præ-<lb/>clare vel virtute, vel dolo geſtis ſu-<lb/>peravit, fuit unus è familia Ciu, <lb/>quem Sinæ poſtea Humvu, inſi-<lb/> <pb o="97" file="0109" n="109" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> gnem Ducem, aut armorum po-<lb/>tius diluvium appellarunt. </s> <s xml:id="echoid-s902" xml:space="preserve">Is pel-<lb/>lectis ad ſe auxiliaribus aliorum <lb/>quorundam ſtrenuorum Ducum <lb/>copiis, brevi è gregario milite tan-<lb/>tum viribus excrevit, ut non Tar-<lb/>taros ſolum, Regem, ac Duces im-<lb/>perio exutos expulerit, ſed non <lb/>minore fortuna reliquos etiam re-<lb/>belles, toto regno ſuperarit, & </s> <s xml:id="echoid-s903" xml:space="preserve">u-<lb/>nus Sinenſe Imperium occuparit, <lb/>quod etiam ejus poſteri in hanc <lb/>uſque diem fœliciſſime propaga-<lb/>runt. </s> <s xml:id="echoid-s904" xml:space="preserve">Hinc ſuæ Monarchiæ ma-<lb/>gnȩ claritatis nomen, ut ſupra dixi, <lb/>Tamin indiderunt.</s> <s xml:id="echoid-s905" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s906" xml:space="preserve">Sinenſe porro Imperium à pa-<lb/>rente in filios, vel ad propinquos <lb/>regios, more noſtro, derivatur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s907" xml:space="preserve">Duo ſolum treſve Reges antiquiſ-<lb/>ſimi, regnum, morituri, non filiis, <lb/>quos ad regendum ineptos judi-<lb/>cabant, ſed aliis, tametſi nullam <lb/>haberent inter ſe ſanguinis neceſ-<lb/>ſitudinẽ, commendarunt. </s> <s xml:id="echoid-s908" xml:space="preserve">Accidit <lb/> <pb o="98" file="0110" n="110" rhead="NIC. TRIGAVT."/> quoque non ſemel, ut is qui impo-<lb/>tentius imperitabat, ab impatiente <lb/>jugi populo, faſcibus exueretur, & </s> <s xml:id="echoid-s909" xml:space="preserve"><lb/>in ejus locum eum qui viribus, ac <lb/>virtute, populique gratia emine-<lb/>ret, ſubrogarent, ac pro legitimo <lb/>deinceps Rege venerarentur. </s> <s xml:id="echoid-s910" xml:space="preserve">Hoc <lb/>vero in laude apud Sinas ponen-<lb/>dum, quod complures honeſtam <lb/>potius mortem eligere optant, <lb/>quam in intruſi Principis verba cõ-<lb/>jurare. </s> <s xml:id="echoid-s911" xml:space="preserve">Etenim apud Sinenſes Phi-<lb/>loſophos celebre dictum: </s> <s xml:id="echoid-s912" xml:space="preserve">Matro-<lb/>na caſta duos neſcit maritos; </s> <s xml:id="echoid-s913" xml:space="preserve">nec fi-<lb/>delis cliens duos dominos.</s> <s xml:id="echoid-s914" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s915" xml:space="preserve">In hoc Imperio nullæ ſunt leges <lb/>antiquæ, quales apud nos duode-<lb/>cim Tabularum, juriſque Cæſarei, <lb/>quibus perpetuo Reſpublica gu-<lb/>bernetur. </s> <s xml:id="echoid-s916" xml:space="preserve">Sed qui primus è familia <lb/>quapiam regnum capit, is novas <lb/>pro arbitratu leges condit, quas ex <lb/>eadem familia poſteri obſervare <lb/>coguntur, nec facile immutare <lb/>permittuntur. </s> <s xml:id="echoid-s917" xml:space="preserve">Quapropter leges <lb/> <pb o="99" file="0111" n="111" rhead="DE REG. CHIN AE."/> illæ, quæ hodie ab Sinis obſervan-<lb/>tur, nõ ſunt Humvuo antiquiores. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s918" xml:space="preserve">Omnes ille aut condidit, aut à ve-<lb/>teribus acceptas confirmavit, eum <lb/>fibi maxime ſcopum præfigens, <lb/>qua ratione regno pacem, ſibi ac <lb/>poſteris Imperium quam diutiſſi-<lb/>me propagaret.</s> <s xml:id="echoid-s919" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s920" xml:space="preserve">Ex eo quod hujus regni fines ita <lb/>longe lateque proferantur, & </s> <s xml:id="echoid-s921" xml:space="preserve">ex <lb/>ignoratione tranſmarini orbis, ar-<lb/>bitrantur Sinæ Reem ſuum orbi <lb/>univerſo imperare, ideoq; </s> <s xml:id="echoid-s922" xml:space="preserve">ſpecioſo <lb/>illum nomine cœli ſilium Thiencu <lb/>dicunt, & </s> <s xml:id="echoid-s923" xml:space="preserve">hodie, ut olim ſemper, <lb/>appellant. </s> <s xml:id="echoid-s924" xml:space="preserve">Quia porro cœlum ipſi <lb/>pro ſupremo Numine colunt, idem <lb/>eſt cœli ac Dei filium nominare. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s925" xml:space="preserve">Vulgo tamen non hoc nomine, <lb/>ſed Hoamti appellatur, hoc eſt, ſu-<lb/>premus Imperator aut Monarcha. </s> <s xml:id="echoid-s926" xml:space="preserve"><lb/>Cæteri vero Reges longe inferio-<lb/>re titulo ab Sinis Guam appellan-<lb/>tur.</s> <s xml:id="echoid-s927" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s928" xml:space="preserve">Humvus ille, quem dixi, non <lb/> <pb o="100" file="0112" n="112" rhead="NIC. TRIGAVT."/> virtute ſolum bellica, ſed ingenio <lb/>quoque & </s> <s xml:id="echoid-s929" xml:space="preserve">ſolertia, inſignis fuiſſe <lb/>perhibetur. </s> <s xml:id="echoid-s930" xml:space="preserve">Id perſuad ent ſtatuta <lb/>legeſque complures, quibus Rem-<lb/>publicam Sinenſem ſtabilivit. </s> <s xml:id="echoid-s931" xml:space="preserve">Ex <lb/>iis nobiliora quædam ſeligam, me-<lb/>mor ſemper inſtitutæ brevitatis. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s932" xml:space="preserve">Quod (ut ex Annalium ſerie con-<lb/>ſtat) omnes familiæ Regiæ, pro-<lb/>pinquorum regiorum, vel regni <lb/>procerum factionibus imperio ex-<lb/>ciderunt, propterea quod regni <lb/>habenas magnam partem mode-<lb/>rarentur, ſtatuit, ne quiſquam è re-<lb/>gio ſanguine publicum deinceps <lb/>munus attingeret, ſive illud urba-<lb/>num eſſet, ſive militare. </s> <s xml:id="echoid-s933" xml:space="preserve">Illis porro <lb/>Ducibus, quorum auxilio regnum <lb/>à Tartarorum Tyrannide libera-<lb/>rat, eorum que poſteris, militares, <lb/>hæreditario jure, attribuit præfe-<lb/>cturas. </s> <s xml:id="echoid-s934" xml:space="preserve">Ne vero regium genus ab <lb/>omni publico munere ſe rejectum <lb/>ferret impotentius, Regum filios, <lb/>titulo Guam, id eſt, Regulorum <lb/> <pb o="101" file="0113" n="113" rhead="DE REG. CHIN AE."/> appellatione inſignivit, annuoſque <lb/>cenſus ampliſſimos aſſignavit. </s> <s xml:id="echoid-s935" xml:space="preserve">Sed <lb/>eos non in prȩdiis agriſve, ne clien-<lb/>tes obtinerent, ſed in annuo ſtipen-<lb/>dio, quod ex ærario regio ab Ma-<lb/>giſtratibus penderetur, collocavit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s936" xml:space="preserve">Voluit etiam ut eos Magiſtratus <lb/>pro Regulis omnes venerarentur, <lb/>ſed nemo illis ſubderetur. </s> <s xml:id="echoid-s937" xml:space="preserve">Regu-<lb/>lorum deinceps filios ac nepotes <lb/>variis titulis ita honeſtavit, ut pau-<lb/>latim decreſcerẽt cum annuo cen-<lb/>ſu, prout à regio trunco longius <lb/>per ætatum gradus deſcendiſſent. </s> <s xml:id="echoid-s938" xml:space="preserve"><lb/>Cum vero ad certas ætates perve-<lb/>niſſent, non amplius iis ex ærario <lb/>publico præberetur, quam quan-<lb/>tum ad vitam commode tuendam, <lb/>ſine ullo vel opiſicio vel negotia-<lb/>tione, eſſet ſatis. </s> <s xml:id="echoid-s939" xml:space="preserve">Providit etiam ut <lb/>Regii ſanguinis puellæ pro digni-<lb/>tate ac Regii trunci propinquita-<lb/>te, collocarentur, & </s> <s xml:id="echoid-s940" xml:space="preserve">ſpecioſis plus <lb/>minuſve titulis, optimoque cenſu <lb/>cundem in modum dotarentur.</s> <s xml:id="echoid-s941" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="102" file="0114" n="114" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s942" xml:space="preserve">Sociis porro Ducibus, regnique <lb/>liberatoribus, annuos cenſus libe-<lb/>raliſſime, & </s> <s xml:id="echoid-s943" xml:space="preserve">honorum titulos ſpe-<lb/>cioſiſſime impertivit, militares <lb/>item Præfecturas, aliaſque immu-<lb/>nitates largitus eſt, ſed Urbanis <lb/>Magiſtratibus non ſecus fere ac re-<lb/>liqui ſubduntur. </s> <s xml:id="echoid-s944" xml:space="preserve">Ex iis immunita-<lb/>tibus una eſt primogenitorum, a-<lb/>pud noſtrates inaudita. </s> <s xml:id="echoid-s945" xml:space="preserve">In lamina <lb/>ferrea ad inſtar pateræ exſculpta <lb/>viſuntur præclara illa facinora, quæ <lb/>à familiæ capite ſub Humvuo Re-<lb/>ge ad regni liberationem patrata <lb/>ſunt. </s> <s xml:id="echoid-s946" xml:space="preserve">In horum gratiam, delicti cu-<lb/>juſlibet impunitatem, etiam mor-<lb/>te plectendi, impetrabit etiam ter-<lb/>tio, ſi eam laminam Regi obtule-<lb/>rit; </s> <s xml:id="echoid-s947" xml:space="preserve">qua viſa Rex quoties condo-<lb/>nat, in ea cælari jubet indicium <lb/>quoddam, ex quo intelligatur, <lb/>quoties ea lamina veniam impe-<lb/>trarit. </s> <s xml:id="echoid-s948" xml:space="preserve">Id porro intelligendum eſt, <lb/>excepto perduellione, ejus enim <lb/>convicti, omni mox dignitate ipſi <lb/> <pb o="103" file="0115" n="115" rhead="DE RRG. CHIN AE."/> totaque poſteritas in perpetuum <lb/>exuuntur. </s> <s xml:id="echoid-s949" xml:space="preserve">Ejus generis honores & </s> <s xml:id="echoid-s950" xml:space="preserve"><lb/>cenſus, cum ea quam dixi tempo-<lb/>ris imminutione, generi Regii ac <lb/>ſoceri obtinent, & </s> <s xml:id="echoid-s951" xml:space="preserve">alii etiam non-<lb/>nulli, qui de Sinenſi Republica Re-<lb/>giove ſtatu inſigni facinore bene-<lb/>meriti fuiſſe reperiuntur-</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s952" xml:space="preserve">Ad regendam porro Rempub-<lb/>licam, totiuſque Regni guberna-<lb/>cula, ſoli Doctores aut Licentiati in <lb/>examinibus renunciati adſciſcun-<lb/>tur, nec eam ad rem ipſi gratia vel <lb/>Magiſtratuum vel ipſius etiam Re-<lb/>gis indigent, omnia enim Reipub-<lb/>licæ munera ab explorata cujuſq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s953" xml:space="preserve">ſcientia, virtute, prudentia, ſoler-<lb/>tiaque dependent, ſive nunc pri-<lb/>mum gerere incipiant, ſive jam <lb/>alios geſſerint Magiſtratus. </s> <s xml:id="echoid-s954" xml:space="preserve">Id por-<lb/>ro Humvui leges ita præcipiunt, & </s> <s xml:id="echoid-s955" xml:space="preserve"><lb/>magnam partem obſervantur, ex-<lb/>cepto eo, quod humana malitia à <lb/>Gentilibus minime religioſis quo-<lb/>tidie contra jura legeſq; </s> <s xml:id="echoid-s956" xml:space="preserve">peccatur.</s> <s xml:id="echoid-s957" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="104" file="0116" n="116" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s958" xml:space="preserve">Magiſtratus omnes, ſive Philo-<lb/>ſophici, ſive militaris fuerint Sena-<lb/>tus, Sinenſi lingua Zuonfu (Præſi-<lb/>des dixeris) appellantur. </s> <s xml:id="echoid-s959" xml:space="preserve">Sed ho-<lb/>noris iidem non officii cauſa La-<lb/>vye, vel Lautie nuncupantur. </s> <s xml:id="echoid-s960" xml:space="preserve">Id <lb/>Dominum ac Parentem ſonat. </s> <s xml:id="echoid-s961" xml:space="preserve">Lu-<lb/>ſitani Magiſtratus illos, à mandãdo <lb/>fortaſſe, Mandarinos vocant, quo <lb/>nomine jam etiam apud Europȩos <lb/>Sinici Magiſtratus intelliguntur.</s> <s xml:id="echoid-s962" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s963" xml:space="preserve">Etſi dixeram initio, Monar-<lb/>chicam eſſe hujus regni admini-<lb/>ftrandi rationem, tamen è dictis <lb/>facile conſtat, & </s> <s xml:id="echoid-s964" xml:space="preserve">è dicendis con-<lb/>ſtabit, Ariſtocratiæ non parum ad-<lb/>miſceri. </s> <s xml:id="echoid-s965" xml:space="preserve">Quanquam enim omne, <lb/>quod à Magiſtratibus ſtatuitur, ne-<lb/>ceſſe ſit, ab Rege libellis ei datis <lb/>confirmari; </s> <s xml:id="echoid-s966" xml:space="preserve">nihil tamen ulla in re <lb/>decernit prius, quam à Magiſtrati-<lb/>bus ante ſolicitetur aut moneatur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s967" xml:space="preserve">Si porro privatus quiſpiam Regi li-<lb/>bellum obtulerit (quod ideo pauci <lb/>faciunt, quia omnes ab certo Ma-<lb/> <pb o="105" file="0117" n="117" rhead="DE REG. CHIN AE."/> giſtratu excuti prius & </s> <s xml:id="echoid-s968" xml:space="preserve">approbari <lb/>neceſſe eſt, quam ad Regem tranſ-<lb/>mittantur) ſi Rex annuere ſe velle <lb/>præ ſe ferat prima conceſſione, ita <lb/>fere ſubſcribit; </s> <s xml:id="echoid-s969" xml:space="preserve">Excutiat bunc li-<lb/>bellum tribunal, cujus interest, me-<lb/>que moneat quod faciendum vi-<lb/>deatur. </s> <s xml:id="echoid-s970" xml:space="preserve">Indubitatum illud omnino <lb/>haberi debet, quod ego ſtudioſe <lb/>exploravi, ipſi Regi omnino non <lb/>licere cuiquam pecuniarium mu-<lb/>nus largiri, aut Magiſtratum con-<lb/>ferre, aut augere, niſi ab aliquo <lb/>Magiſtratuũ fuerit rogatus. </s> <s xml:id="echoid-s971" xml:space="preserve">Id por-<lb/>ro non ita intelligendũ, quaſi Rex <lb/>privata authoritate iis, qui intra pa-<lb/>latii fines commorantur, munera <lb/>largiri nõ poſſit; </s> <s xml:id="echoid-s972" xml:space="preserve">facit enim id fre-<lb/>quenter ex antiqua conſuetudine, <lb/>ac velut lege, qua cuique licet è <lb/>ſumptu domeſtico amicos coho-<lb/>neſtare, ſed id inter beneficia pub-<lb/>lica minime ponitur. </s> <s xml:id="echoid-s973" xml:space="preserve">Siquidem Re-<lb/>gis hæc dona, non è publico, ſed <lb/>ex privato cenſu fiunt.</s> <s xml:id="echoid-s974" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="106" file="0118" n="118" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s975" xml:space="preserve">Vectigalium redditus, atq; </s> <s xml:id="echoid-s976" xml:space="preserve">tri-<lb/>butorum, qui ſine dubio centum <lb/>quinquaginta milliones (ut vulgus <lb/>vocat) excedunt in ſingulos annos, <lb/>non in palatii ærarium inferuntur, <lb/>nec eos Regi expendere ſuo arbi-<lb/>tratu licet, ſed omnia, ſive argen-<lb/>tum, gentis monera, ſive oriza e-<lb/>juſdem commeatus, in æraria & </s> <s xml:id="echoid-s977" xml:space="preserve"><lb/>horrea publica toto regno conge-<lb/>runtur. </s> <s xml:id="echoid-s978" xml:space="preserve">Ex iis Regis conjugum, fi-<lb/>liorumque ſumptus, nec non Re-<lb/>giorum propinquorum, & </s> <s xml:id="echoid-s979" xml:space="preserve">eunu-<lb/>chorum, & </s> <s xml:id="echoid-s980" xml:space="preserve">univerſi famulatus re-<lb/>gii, ſuppeditantur, regio ſemper <lb/>ſplendore, & </s> <s xml:id="echoid-s981" xml:space="preserve">copia, nihil tamen <lb/>plus minuſve quam legibus præ-<lb/>ſcribitur. </s> <s xml:id="echoid-s982" xml:space="preserve">Inde Magiſtratuum mi-<lb/>litumque ſtipendia, & </s> <s xml:id="echoid-s983" xml:space="preserve">cæterorum <lb/>toto regno curialium miniſtrorum <lb/>ſolvuntur, quæ ſumma major eſt, <lb/>quam noſtrates ſibi perſuadere poſ-<lb/>ſint: </s> <s xml:id="echoid-s984" xml:space="preserve">hinc etiam ædificia publica, <lb/>Regis palatium & </s> <s xml:id="echoid-s985" xml:space="preserve">Regiorum pro-<lb/>pinquorum, Urbium muri, arcium <lb/> <pb o="107" file="0119" n="119" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> propugnacula, bellicus denique o-<lb/>mnis apparatus inſtauratur, nec in <lb/>hac regni amplitudine un quã deeſt <lb/>quod erigas aut inſtaures. </s> <s xml:id="echoid-s986" xml:space="preserve">Et, quod <lb/>incredibilius videtur, annis quibuſ-<lb/>dam contingere ſolet, ut ne hæc <lb/>quidem tam ingens vectigalium <lb/>ſumma ſumptũ exæquet, ſed nova <lb/>etiam tributa imponi neceſſe ſit.</s> <s xml:id="echoid-s987" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s988" xml:space="preserve">Verum ad Magiſtratuum ordi-<lb/>nes privatim deſcendamus, quo-<lb/>rum in univerſum duo eſſe genera <lb/>reperio. </s> <s xml:id="echoid-s989" xml:space="preserve">Alterum eſt eorum, qui <lb/>non ſolum in Regia Magiſtratus <lb/>aulicos gerunt, ſed ex ea velut ex <lb/>ſpecula regnum moderantur uni-<lb/>verſum. </s> <s xml:id="echoid-s990" xml:space="preserve">Alterum eſt Provincialium <lb/>Magiſtratuum, qui fingulas vel <lb/>provincias, vel urbes gubernant. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s991" xml:space="preserve">Utriuſque ordinis quinque aut ſex <lb/>volumina juſtæ magnitudinis, toto <lb/>regno venalia extant, & </s> <s xml:id="echoid-s992" xml:space="preserve">in urbe re-<lb/>gia Pequinenſi bis menſibus ſingu-<lb/>lis recuduntur, quod ex eorum ra-<lb/>tione typographica perfacile eſt. </s> <s xml:id="echoid-s993" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="108" file="0120" n="120" rhead="NIC. TRIGAVT."/> In his voluminibus aliud legitur <lb/>nihil, præter nomina, patriam, & </s> <s xml:id="echoid-s994" xml:space="preserve"><lb/>gradum eorum, qui toto regno id <lb/>temporis Magiſtratus gerunt. </s> <s xml:id="echoid-s995" xml:space="preserve">To-<lb/>ties porro recudi omnino neceſſe <lb/>eſt, nam in tanta eorum multitu-<lb/>dine, quotidianæ ſunt vices, nam <lb/>alios mori, alios privari, alios de-<lb/>mitti ad inferiora munera, aliorum <lb/>deniq; </s> <s xml:id="echoid-s996" xml:space="preserve">parentes diem ſuum obire <lb/>cõtingit; </s> <s xml:id="echoid-s997" xml:space="preserve">ex quo poſtremo caſu fit, <lb/>ut ad luctum triennẽ, domum ne-<lb/>ceſſario, abdicato quolibet extem-<lb/>plo Magiſtratu, revertantur, de quo <lb/>infra ſuo loco. </s> <s xml:id="echoid-s998" xml:space="preserve">Et ad eorum qui de-<lb/>ſunt loca ſupplenda, nunquam non <lb/>in Regia Pequin enſi permulti for-<lb/>tunam præſtolantur. </s> <s xml:id="echoid-s999" xml:space="preserve">Ex hac tanta <lb/>multitudine, ſolum eos Magiſtra-<lb/>tus attingam, quos ad inſequen-<lb/>tium librorum intelligentiam ne-<lb/>ceſſarios eſſe judicabo. </s> <s xml:id="echoid-s1000" xml:space="preserve">Militarem <lb/>porro Senatum univerſum ſilentio <lb/>involuam, ne præſcriptos inſtitutæ <lb/>brevitatis fines excedam.</s> <s xml:id="echoid-s1001" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="109" file="0121" n="121" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> <p> <s xml:id="echoid-s1002" xml:space="preserve">Dicam primum de Curialibus, <lb/>deinde de Provincialibus officiis. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1003" xml:space="preserve">Curialia ergo tribunalia primaria <lb/>ſex numerantur. </s> <s xml:id="echoid-s1004" xml:space="preserve">Primum Li-pu <lb/>vocant, pu enim Sinis idem eſt ac <lb/>tribunal, Li-pu Magiſtratuum tri-<lb/>bunal. </s> <s xml:id="echoid-s1005" xml:space="preserve">Id ſupra cætera tribunalia <lb/>eminet, ex eo quod ejus interſit, <lb/>omnes omnino totius regni Philo-<lb/>ſophici ordinis Magiſtratus, qui po-<lb/>tiores habentur, nominare. </s> <s xml:id="echoid-s1006" xml:space="preserve">Quæ <lb/>nominatio prima ſcriptionum prę-<lb/>ſtantia, cujus judiciũ eſt penes hoc <lb/>tribunal, definitur. </s> <s xml:id="echoid-s1007" xml:space="preserve">Et ab humilio-<lb/>ribus omnes officiis initiũ ſumen-<lb/>tes, ad unum omnes paulatim per <lb/>præſcriptos legibus honorum gra-<lb/>dus aſcendunt, ſi quidem in inferio-<lb/>ribus virtutis ac juſtitiæ ſpecimen <lb/>dederint: </s> <s xml:id="echoid-s1008" xml:space="preserve">contra ſi fecerint, vel ad <lb/>humiliores Magiſtratus abjiciun-<lb/>tur, vel omnino privantur. </s> <s xml:id="echoid-s1009" xml:space="preserve">Cer-<lb/>tum enim eſt, eum qui literarum <lb/>gradus obtinuit, ad ipſam uſ-<lb/>que ſenectuteιn continuo aſcenſu <lb/> <pb o="110" file="0122" n="122" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ad ſumma quæque adſpirare, neq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1010" xml:space="preserve">unquam niſi ſua culpa rejici à re-<lb/>genda Republica. </s> <s xml:id="echoid-s1011" xml:space="preserve">Porro ſi eum <lb/>rejici omnino ex culpa contigerit, <lb/>una cum Magiſtratu ſpem quoque <lb/>ad Rempublicam regendam re-<lb/>deundi deponit.</s> <s xml:id="echoid-s1012" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1013" xml:space="preserve">Alterum tribunal Hopu vocant, <lb/>quod apud nos Ærarii aut Quæ-<lb/>ſturæ nuncupatur. </s> <s xml:id="echoid-s1014" xml:space="preserve">Hujus intereſt <lb/>regia vectigalia exigere, ſtipendia <lb/>perſolvere, ſumptus publicos face-<lb/>re, aliaque hujuſmodi.</s> <s xml:id="echoid-s1015" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1016" xml:space="preserve">Tertium Lypu vocant, nos Bi-<lb/>tuum tribunal poſſumus appella-<lb/>re. </s> <s xml:id="echoid-s1017" xml:space="preserve">Ab hoc ſacrificia publica, fana, <lb/>fanorumque Sacerdotes, Regia <lb/>conjugia, Ludiliterarii, examina, <lb/>utrite & </s> <s xml:id="echoid-s1018" xml:space="preserve">ex ordine fiant, publice <lb/>feſtivi dies, gratulationes certis <lb/>temporibus & </s> <s xml:id="echoid-s1019" xml:space="preserve">eventis communes, <lb/>Regi exhibendæ, tituli benemeri-<lb/>tis deferendi, Medici, Mathema-<lb/>ticorum Collegia, Legationes ex-<lb/>cipiendȩ, remittendæ, earum ritus, <lb/> <pb o="111" file="0123" n="123" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> munera, literæque curantur. </s> <s xml:id="echoid-s1020" xml:space="preserve">Indi-<lb/>gnum enim Rex arbitratur ſua <lb/>majeſtate, per ſe ipſum literas cui-<lb/>piam ſcribere, vel intra vel extra <lb/>regni fines.</s> <s xml:id="echoid-s1021" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1022" xml:space="preserve">Quartum tribunal Pimpu, id eſt, <lb/>militare vocant. </s> <s xml:id="echoid-s1023" xml:space="preserve">Huic omnes mi-<lb/>litares præfecturæ ſubſunt; </s> <s xml:id="echoid-s1024" xml:space="preserve">nam & </s> <s xml:id="echoid-s1025" xml:space="preserve"><lb/>auferuntur ignavis, & </s> <s xml:id="echoid-s1026" xml:space="preserve">ſtrenuis con-<lb/>feruntur, & </s> <s xml:id="echoid-s1027" xml:space="preserve">pro facinorum magni-<lb/>tudine, dignitatis ab eo datur in-<lb/>crementum. </s> <s xml:id="echoid-s1028" xml:space="preserve">Hujus etiam intereſt, <lb/>rei militaris examina curare, gra-<lb/>duſque conferre.</s> <s xml:id="echoid-s1029" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1030" xml:space="preserve">Quintum Cumpu vocant, nos <lb/>ædificiorum publicotum tribunal <lb/>poſſumus appellare. </s> <s xml:id="echoid-s1031" xml:space="preserve">Hujus munus <lb/>eſt, hujuſmodi moles delineare, <lb/>palatia ſcilicet, vel Regis, vel Re-<lb/>giorum propinquorum, aut Ma-<lb/>giſtratuum; </s> <s xml:id="echoid-s1032" xml:space="preserve">navigia quoque con-<lb/>fici curat, quæ in uſus publicos, <lb/>aut claſſes neceſſaria ſunt; </s> <s xml:id="echoid-s1033" xml:space="preserve">pon-<lb/>tes item, Vrbiumque muros fa-<lb/>cit ac reficit, omnem denique <lb/> <pb o="112" file="0124" n="124" rhead="NIC. TRIGAVT."/> alium curat apparatum.</s> <s xml:id="echoid-s1034" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1035" xml:space="preserve">Sextum porro, quod à repeten-<lb/>dis criminum pœnis Himpu vo-<lb/>cant, de criminibus inquirit ac ju-<lb/>dicat. </s> <s xml:id="echoid-s1036" xml:space="preserve">Publicæ quoque toto re-<lb/>gno cuſtodiæ huic tribunali ſub-<lb/>duntur.</s> <s xml:id="echoid-s1037" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1038" xml:space="preserve">Omnia totius regni negotia ab <lb/>his tribunalibus pendent. </s> <s xml:id="echoid-s1039" xml:space="preserve">Quapro-<lb/>pter in unaquaque provincia, & </s> <s xml:id="echoid-s1040" xml:space="preserve">ci-<lb/>vitate ſibi ſubjectos habent Magi-<lb/>ſtratus atque Notarios, à quibus de <lb/>ſingulis magna fide admonentur; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1041" xml:space="preserve">atque ita non parum tanta nego-<lb/>tiorum mole diſtinentur; </s> <s xml:id="echoid-s1042" xml:space="preserve">ſed mul-<lb/>titudo, Collegiorumque illorum <lb/>ordo levius hoc onus facit. </s> <s xml:id="echoid-s1043" xml:space="preserve">Nam <lb/>inprimis unus eſt totius tribunalis <lb/>Præſes, quem Ciam ciu vocant. </s> <s xml:id="echoid-s1044" xml:space="preserve">Is <lb/>Aſſeſſores habet duos, à dextris al-<lb/>terum, alterum à ſiniſtris; </s> <s xml:id="echoid-s1045" xml:space="preserve">hi Cilam <lb/>appellantur. </s> <s xml:id="echoid-s1046" xml:space="preserve">Horum trium digni-<lb/>tas in urbe regia, regnoque uni-<lb/>verſo inter ſupremas numeratur. </s> <s xml:id="echoid-s1047" xml:space="preserve"><lb/>Secundum hos tribunal quodlibet <lb/> <pb o="113" file="0125" n="125" rhead="DE REG. CHIN AE."/> in varia ejus officia diſtribuitur; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1048" xml:space="preserve">quibus ſingulis plures præſunt Col-<lb/>legæ. </s> <s xml:id="echoid-s1049" xml:space="preserve">His accedunt Notarii, Cu-<lb/>riales, apparitores; </s> <s xml:id="echoid-s1050" xml:space="preserve">aliique famu-<lb/>li complures.</s> <s xml:id="echoid-s1051" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1052" xml:space="preserve">Præter hæc tribunalia, aliud eſt <lb/>toto regno & </s> <s xml:id="echoid-s1053" xml:space="preserve">aula maximum, Co-<lb/>laos vocant, ii fere ſunt tres qua-<lb/>tuorve, nonnunquam ſex; </s> <s xml:id="echoid-s1054" xml:space="preserve">qui ni-<lb/>hil peculiariter ſibi commiſſum <lb/>habent, ſed Reipublicæ invigilant <lb/>univerſæ, & </s> <s xml:id="echoid-s1055" xml:space="preserve">in omni negotio Re-<lb/>gi ſunt à ſecretis. </s> <s xml:id="echoid-s1056" xml:space="preserve">Hi quotidie in <lb/>Regium palatium admittuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1057" xml:space="preserve">Et <lb/>cum Rex hodie definiendis publi-<lb/>ce regni negotiis (quæ olim ipſe <lb/>cum his Colais definiebat) non in-<lb/>terfit, in palatio totos dies hærent; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1058" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1059" xml:space="preserve">libellis ad Regem magno quo-<lb/>tidie numero miſſis, pro arbitratu <lb/>reſpondent. </s> <s xml:id="echoid-s1060" xml:space="preserve">Cum hoc reſponſo ad <lb/>Regem redeunt, à quo pro nutu <lb/>approbantur, antiquanturve, aut <lb/>immutantur. </s> <s xml:id="echoid-s1061" xml:space="preserve">Quod ultimum re-<lb/>ſponſum Rex ſua manu libellis <lb/> <pb o="114" file="0126" n="126" rhead="NIC. TRIGAVT."/> adſcrιbit, ut deinde quod juſſerit, <lb/>executioni mandetur.</s> <s xml:id="echoid-s1062" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1063" xml:space="preserve">Præter hos quos dixi Magiſtra-<lb/>tuum ordines, aliosque complures, <lb/>quos attingere non libet, ideo <lb/>quod à noſtratibus vix diſcrepent, <lb/>alii duo ſunt ordines, noſtris fere <lb/>inauditi. </s> <s xml:id="echoid-s1064" xml:space="preserve">Prior Choli, poſterior <lb/>Tauli dicitur: </s> <s xml:id="echoid-s1065" xml:space="preserve">in ſingulis ordinibus <lb/>ſupra ſexaginta numerantur, ſele-<lb/>cti omnes Philoſophi, Viri cordati <lb/>ac prudentes, qui jam Regi ac re-<lb/>gno fidem ſuam prius egregie pro-<lb/>barunt. </s> <s xml:id="echoid-s1066" xml:space="preserve">Hi duo ordines Curiali-<lb/>bus & </s> <s xml:id="echoid-s1067" xml:space="preserve">Provincialibus ab Rege ma-<lb/>gni ponderis negotiis extra ordi-<lb/>nem adhibentur, cum magna ſem-<lb/>per ac regia poteſtate, quæ vene-<lb/>rationem illis autoritatemq; </s> <s xml:id="echoid-s1068" xml:space="preserve">con-<lb/>ciliat. </s> <s xml:id="echoid-s1069" xml:space="preserve">Sed præ reliquis peculiare <lb/>illorum munus eſt, quale apud nos <lb/>Syndicorum : </s> <s xml:id="echoid-s1070" xml:space="preserve">quod in eo verſatur, <lb/>ut libellis, quoties voluerint, Re-<lb/>gem admoneant, ſicubi contra le-<lb/>ges in univerſo regno peccatur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1071" xml:space="preserve"> <pb o="115" file="0127" n="127" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> Qua in re non ſolum Magiſtrati-<lb/>bus minime parcunt, etiamſi ſu-<lb/>premi fuerint, ſed ne cum ipſo qui-<lb/>dem Rege, aut regia domo diſſi-<lb/>mulant. </s> <s xml:id="echoid-s1072" xml:space="preserve">Hoc mihi munus nõ mul-<lb/>tum à Lacedæmoniis Ephoris diſ-<lb/>crepare videretur, ſi plus aliquid <lb/>poſſent hi monitores quam loqui, <lb/>aut potius ſcribere, & </s> <s xml:id="echoid-s1073" xml:space="preserve">ſi non à Re-<lb/>gis admoniti nutu dependere co-<lb/>gerentur. </s> <s xml:id="echoid-s1074" xml:space="preserve">Verum hoc ſuo munere <lb/>ita exacte funguntur, ut externis <lb/>gentibus ſtupori eſſe poſſint & </s> <s xml:id="echoid-s1075" xml:space="preserve">ex-<lb/>emplo. </s> <s xml:id="echoid-s1076" xml:space="preserve">Nullis enim ullo unquam <lb/>tempore Magiſtratibus, imo nec <lb/>ipſi Regi (tanta eorum eſt libertas <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1077" xml:space="preserve">integritas) parcunt. </s> <s xml:id="echoid-s1078" xml:space="preserve">Et quan-<lb/>quam non raro ſtomachari Re-<lb/>gem, & </s> <s xml:id="echoid-s1079" xml:space="preserve">in eos atrociter etiam ſæ-<lb/>vire contingat (plerumque enim <lb/>ubi acrior eſt doloris ſenſus, libel-<lb/>lorum ſuorum aculeum figunt, <lb/>Magiſtratuum maximorum acRe-<lb/>gis nullo delectu vitia carpentes) <lb/>nunquam tamen à monendo car-<lb/> <pb o="116" file="0128" n="128" rhead="NIC. TRIGAVT."/> pendoque deſiſtunt, quamdiu ma-<lb/>lo communi remedium opportu-<lb/>num minime adhibetur.</s> <s xml:id="echoid-s1080" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1081" xml:space="preserve">Hoc ipſum etiam reliquis Ma-<lb/>giſtratibus per leges licet, nec Ma-<lb/>giſtratibus ſolum, ſed privato et-<lb/>iam cuique : </s> <s xml:id="echoid-s1082" xml:space="preserve">illorum tamen, quos <lb/>fupra commemoravi, libelli pluris <lb/>fiunt, quoniam ex officio peculiari <lb/>illud præſtant. </s> <s xml:id="echoid-s1083" xml:space="preserve">Libellorum ad Re-<lb/>gem tranſmiſſorum exemplaria, <lb/>regiaque reſponſa à compluribus <lb/>excuduntur. </s> <s xml:id="echoid-s1084" xml:space="preserve">Hinc fit, ut quam ce-<lb/>lerrime per omnes regni angulos <lb/>aulica negotia pervagentur. </s> <s xml:id="echoid-s1085" xml:space="preserve">Nec <lb/>deſunt, qui hos deinde libellos in <lb/>libros compingant : </s> <s xml:id="echoid-s1086" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1087" xml:space="preserve">ſi quid po-<lb/>ſteritatis memoria dignum detur, <lb/>in regni Annales tranſcribitur.</s> <s xml:id="echoid-s1088" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1089" xml:space="preserve">Paucis abhinc annis cum vellet <lb/>Rex, qui nunc imperat, natu ſe-<lb/>cundum, ſibi & </s> <s xml:id="echoid-s1090" xml:space="preserve">Reginæ chariſſi-<lb/>mum filium, excluſo primogenito, <lb/>contra leges in Principem inau-<lb/>gurari, tantus libellorum nunιe-<lb/> <pb o="117" file="0129" n="129" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> rus conſcriptus fuit, quibus factum <lb/>Regis reprehendebatur, ut furore <lb/>incitatus Rex, ſupra centum vel <lb/>officiis privarit, vel humilioribus <lb/>addixerit. </s> <s xml:id="echoid-s1091" xml:space="preserve">Nec tamen hoc metu <lb/>territi ſibi temperarunt, ſed die <lb/>quadam omnes, qui tum aderant, <lb/>Magiſtratus in unum conſpirantes, <lb/>ſeſe in Regium palatium contule-<lb/>re, & </s> <s xml:id="echoid-s1092" xml:space="preserve">munerum ſuorum infignia <lb/>deponentes, miſerunt, qui Regem <lb/>moneret, ſi in hoc negotio contra <lb/>leges inſtare pergeret, omni inpo-<lb/>ſterum Magiſtratu ſeſe abdicare, <lb/>privatoſq; </s> <s xml:id="echoid-s1093" xml:space="preserve">domum repetere; </s> <s xml:id="echoid-s1094" xml:space="preserve">ipſum <lb/>regnum ſuum quibus vellet com-<lb/>mendaret. </s> <s xml:id="echoid-s1095" xml:space="preserve">Quo audito Rex ab ea <lb/>re vel invitus abſtinuit.</s> <s xml:id="echoid-s1096" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1097" xml:space="preserve">Nuper etiam cum Colaorum <lb/>maximus minus legitime ſuo mu-<lb/>nere fungeretur, intra bimeſtre cẽ-<lb/>tum fere lιbellis ab his Regiis mo-<lb/>nitoribus eſt accuſatus, tametſi <lb/>nõ neſcirent eum Regi gratioſum <lb/>in paucis : </s> <s xml:id="echoid-s1098" xml:space="preserve">nec diu poſt extinctus <lb/> <pb o="118" file="0130" n="130" rhead="NIC. TRIGAVT."/> eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s1099" xml:space="preserve">quidem (ut fama eſt) præ do-<lb/>loris magnitudine.</s> <s xml:id="echoid-s1100" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1101" xml:space="preserve">Præter hos in aula Magiſtratus, <lb/>ſunt etiam ibidem non pauca Col-<lb/>legia in varios fines inſtituta, ſed <lb/>omnium nobilιſſimum eſt, quod <lb/>Han lin yuen appellatur. </s> <s xml:id="echoid-s1102" xml:space="preserve">In illud <lb/>nonniſi ſelecti Doctores indictis <lb/>ſupra examinibus, adſciſcuntur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1103" xml:space="preserve">Qui in regio illo Collegio verſan-<lb/>tur, nihιl omnino publici muneris <lb/>attingunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1104" xml:space="preserve">eos, qui Rempubli. </s> <s xml:id="echoid-s1105" xml:space="preserve"><lb/>cam regunt, ſuperant dignitate. </s> <s xml:id="echoid-s1106" xml:space="preserve"><lb/>Unde magno ſtudio ad illud Col-<lb/>legium adſpiratur. </s> <s xml:id="echoid-s1107" xml:space="preserve">Horum munus <lb/>eſt ſcriptiones regias componere, <lb/>regni Annales concinnare, leges <lb/>ac ſtatuta ſcibere. </s> <s xml:id="echoid-s1108" xml:space="preserve">Ex his Regum ac <lb/>Principum Magiſtri eliguntur. </s> <s xml:id="echoid-s1109" xml:space="preserve">To-<lb/>ti ſtudiis incumbunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1110" xml:space="preserve">in ipſo <lb/>Collegio ſuos habent honorum <lb/>gradus, quos ſcriptione conſequũ-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1111" xml:space="preserve">Inde ad graviſſimas dignita-<lb/>tes, non tamen extra curiam, aſſu-<lb/>muntur. </s> <s xml:id="echoid-s1112" xml:space="preserve">Nemo ad Colai graviſſi-<lb/> <pb o="119" file="0131" n="131" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> mum munus eligitur, niſi ex hoc <lb/>Collegio. </s> <s xml:id="echoid-s1113" xml:space="preserve">Magnum etiam quæ-<lb/>ſtum faciunt ſcriptionibus in ami-<lb/>corum gratiam condendis. </s> <s xml:id="echoid-s1114" xml:space="preserve">Hujuſ-<lb/>modi ſunt epitaphia, inſcriptiones, <lb/>ac ſimilia, quæ omnes ab iis certa-<lb/>tim impetrare geſtiunt; </s> <s xml:id="echoid-s1115" xml:space="preserve">quæque <lb/>hoc ſolo nomine, quia ab illis pro-<lb/>ficiſcuntur, elegantiſſima haben-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1116" xml:space="preserve">Examinibus demum Licentia-<lb/>torum & </s> <s xml:id="echoid-s1117" xml:space="preserve">Doctorum (à quibus pro <lb/>Magiſtris habentur, & </s> <s xml:id="echoid-s1118" xml:space="preserve">munerιbus <lb/>donantur) præſides ſunt & </s> <s xml:id="echoid-s1119" xml:space="preserve">arbitri.</s> <s xml:id="echoid-s1120" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1121" xml:space="preserve">Hi omnes Pequinenſis aulę Ma-<lb/>giſtratus, exceptis Colais, Nanqui-<lb/>ni quoque reperiuntur, ſed inferio-<lb/>res omnino ex Regis abſentia. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1122" xml:space="preserve">Hujus rei cauſam hanc fuiſſe ſcri-<lb/>bunt. </s> <s xml:id="echoid-s1123" xml:space="preserve">Humvus regni ſedem Nan-<lb/>quini fixerat. </s> <s xml:id="echoid-s1124" xml:space="preserve">Eo mortuo, è nepo-<lb/>tibus ejus unus Yunlo dictus, qui in <lb/>Borealibus provinciis cum exer-<lb/>citu regni fines à Tartaris recens <lb/>pulſis cum Reguli dignitate tue-<lb/>batur; </s> <s xml:id="echoid-s1125" xml:space="preserve">is, inquam, cum adverteret <lb/> <pb o="120" file="0132" n="132" rhead="NIC. TRIGAVT."/> Humvui primogenitum regni hæ-<lb/>redem, parum induſtrium ac ſtre-<lb/>nuum, ſtatuit illi regnum eripere, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1126" xml:space="preserve">ſibi comparare. </s> <s xml:id="echoid-s1127" xml:space="preserve">Cum itaq; </s> <s xml:id="echoid-s1128" xml:space="preserve">Bo-<lb/>reales provincias ſibi facile adjun-<lb/>xiſſet, Nanquinum venit cum ex-<lb/>ercitu, & </s> <s xml:id="echoid-s1129" xml:space="preserve">qua vi, qua dolo, largitio-<lb/>nibusq; </s> <s xml:id="echoid-s1130" xml:space="preserve">reliquas ſibi provincias ag-<lb/>gregavit, & </s> <s xml:id="echoid-s1131" xml:space="preserve">patruum Nanquino <lb/>expulιt. </s> <s xml:id="echoid-s1132" xml:space="preserve">Quo facto univerſum ſibi <lb/>regnum nullo renitente, ſubjecit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1133" xml:space="preserve">Et quoniam in Aquilonaribus pro-<lb/>vinciis plus habebat virium ac fi-<lb/>dei, & </s> <s xml:id="echoid-s1134" xml:space="preserve">Tartaros inde ad recuperan-<lb/>dam regni tyrannidem credibile <lb/>erat erupturos, iis in partibus con-<lb/>ſidere ſtatuit; </s> <s xml:id="echoid-s1135" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1136" xml:space="preserve">quidem ea in ur-<lb/>be, in qua reges Tartari, cum Sinis <lb/>imperitabant, morabantur. </s> <s xml:id="echoid-s1137" xml:space="preserve">Eam <lb/>urbem ipſe Pequim, id eſt, Borea-<lb/>lem Curiam, ad ſimilitudinem Au-<lb/>ſtralis, quæ dicitur Nanquim no-<lb/>minavit. </s> <s xml:id="echoid-s1138" xml:space="preserve">Eam mutationem uti <lb/>moderatius ferrent Nanquinenſes, <lb/>eoſdem iis Magiſtratus ac immu-<lb/> <pb o="121" file="0133" n="133" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> nitates, quibus prius ſruebantur, re-<lb/>liquit.</s> <s xml:id="echoid-s1139" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1140" xml:space="preserve">Venio nunc ad publicam in pro-<lb/>vincirs adminiſtrationem. </s> <s xml:id="echoid-s1141" xml:space="preserve">Vrbes <lb/>quæ curialibus provinciis, Pequi-<lb/>nenſi ac Nanquinenſi ſunt attribu-<lb/>tæ, eodem, quo cæteræ provincia-<lb/>rum reliquarum urbes, ordine gu-<lb/>bernantur; </s> <s xml:id="echoid-s1142" xml:space="preserve">ſed tamen appellatio-<lb/>nes ad ſuam cujuſque curiam diri-<lb/>guntur. </s> <s xml:id="echoid-s1143" xml:space="preserve">Cæterarum tredecim pro-<lb/>vinciarum regimen pendet à Ma-<lb/>giſtratu quodam, quem Pucin-<lb/>ſu, & </s> <s xml:id="echoid-s1144" xml:space="preserve">ab altero, quem Naganza-<lb/>ſu vocant. </s> <s xml:id="echoid-s1145" xml:space="preserve">Prior de cauſis civili-<lb/>bus, poſterior de criminalibus judi-<lb/>cat. </s> <s xml:id="echoid-s1146" xml:space="preserve">Horum ſedes eſt in Provinciæ <lb/>metropoli cum maximo apparatu. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1147" xml:space="preserve">In utroq; </s> <s xml:id="echoid-s1148" xml:space="preserve">porro tribunali varii ſunt <lb/>Collegæ, & </s> <s xml:id="echoid-s1149" xml:space="preserve">ipſi quoque Principes <lb/>Magiſtratus, qui Tauli appellantur. </s> <s xml:id="echoid-s1150" xml:space="preserve"><lb/>Hos ſæpe cõtingit extra metropo-<lb/>lim morari, ideo quod aliquot ur-<lb/>bibus præſint, eosq; </s> <s xml:id="echoid-s1151" xml:space="preserve">deceat nõ pro-<lb/>cul à cõmiſſo ſibi munere abeſſe.</s> <s xml:id="echoid-s1152" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="122" file="0134" n="134" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s1153" xml:space="preserve">Provinciæ omnes, ut ſupra dixi, <lb/>in varias regiones diſtributæ ſunt, <lb/>quas ipſi Fu appellant. </s> <s xml:id="echoid-s1154" xml:space="preserve">Regionis <lb/>cujuſque proprius eſt gubernator, <lb/>quem Cifu vocant. </s> <s xml:id="echoid-s1155" xml:space="preserve">Regiones por-<lb/>ro iterum in Ceu & </s> <s xml:id="echoid-s1156" xml:space="preserve">Hien ſubdivi-<lb/>ſæ, ac ſi dicas, oppida nobiliora & </s> <s xml:id="echoid-s1157" xml:space="preserve"><lb/>vulgaria; </s> <s xml:id="echoid-s1158" xml:space="preserve">nec ea minora noſtrati-<lb/>bus urbibus non maximis. </s> <s xml:id="echoid-s1159" xml:space="preserve">Sin-<lb/>gulæ ſuum quoque habent Præfe-<lb/>fectum, illum Ciceu, hunc Cihien <lb/>vocant: </s> <s xml:id="echoid-s1160" xml:space="preserve">Ci enim apud Sinas guber-<lb/>nare innuit. </s> <s xml:id="echoid-s1161" xml:space="preserve">Hi omnium urbium <lb/>ac regionum præfecti, ſuos habent <lb/>Collegas, ac velut Aſſeſſores nu-<lb/>mero quatuor, qui eos, velut audi-<lb/>tores, ac judices, in cognoſcendis <lb/>ditionis ſuæ cauſis adjuvant.</s> <s xml:id="echoid-s1162" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1163" xml:space="preserve">Verum hic breviter notandum <lb/>arbitror, confutandumque erro-<lb/>rem, qui in aliquos ſcriptores irre-<lb/>pſit. </s> <s xml:id="echoid-s1164" xml:space="preserve">Nam ex eo, quod Guberna-<lb/>tor, ejuſq; </s> <s xml:id="echoid-s1165" xml:space="preserve">curia nomen accipiant <lb/>ab Vrbis, in qua reſident, nomine; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1166" xml:space="preserve">verbi gratia in Vrbe Nanciam, ipſa <lb/> <pb o="123" file="0135" n="135" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> regio tota, ejuſque Gubernator, & </s> <s xml:id="echoid-s1167" xml:space="preserve"><lb/>curia eodem nomine appellentur <lb/>Nanciamfu; </s> <s xml:id="echoid-s1168" xml:space="preserve">arbitrati ſunt hinc ali-<lb/>qui, has apud Sinas ſolas Vrbes eſſe <lb/>quæ Fu appellantur, reliquas Ceu <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1169" xml:space="preserve">Hien oppida vel pagos haberi. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1170" xml:space="preserve">Quod omnino falſiſſimum eſſe, <lb/>non è locorum dumtaxat amplitu-<lb/>dine & </s> <s xml:id="echoid-s1171" xml:space="preserve">frequentia colligitur, ſed ex <lb/>ipſo etiam publicæ adminiſtratio-<lb/>nis modo. </s> <s xml:id="echoid-s1172" xml:space="preserve">Nam illa ipſa Vrbs, in <lb/>qua totius Regionis præfectus cõ-<lb/>moratur, nomen etiam Hien obti-<lb/>net, & </s> <s xml:id="echoid-s1173" xml:space="preserve">proprium habet Guberna-<lb/>torem, quem Cihien vocant; </s> <s xml:id="echoid-s1174" xml:space="preserve">ſuos <lb/>item, inſtar reliquarum, Collegas <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1175" xml:space="preserve">Aſſeſſores, Ipſe vero Regionis <lb/>præfectus in hac ſua ſede nihilo <lb/>plus habet autoritatis, quam in re-<lb/>liquis ditioni ſuæ attributis. </s> <s xml:id="echoid-s1176" xml:space="preserve">Id au-<lb/>tem jus eſt primæ ad eum appella-<lb/>tionis, cum cauſæ ab Ciceu & </s> <s xml:id="echoid-s1177" xml:space="preserve">Ci-<lb/>hien judicatæ, ad eum velut ſupe-<lb/>riorem in prima appellatione re-<lb/>mittuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1178" xml:space="preserve">Secunda enim appella-<lb/> <pb o="124" file="0136" n="136" rhead="NIC. TRIGAVT."/> tio, eaque in gravioribus cauſis <lb/>dumtaxat, ad metropolis ſummos <lb/>Magiſtratus Pucimſu & </s> <s xml:id="echoid-s1179" xml:space="preserve">Naganza-<lb/>ſu, eorumque Collegas, pro ratio-<lb/>ne cauſæ remittuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1180" xml:space="preserve">Imo ipſæ <lb/>quoque metropoles ſuum habent <lb/>Cifu & </s> <s xml:id="echoid-s1181" xml:space="preserve">Cihien, non minus quam <lb/>eis ſubordinatæ regiones. </s> <s xml:id="echoid-s1182" xml:space="preserve">Inter <lb/>omnes vero iſtos Magiſtratus in-<lb/>credibilis eſt bene ordinatæ Rei-<lb/>publicæ ſymmetria.</s> <s xml:id="echoid-s1183" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1184" xml:space="preserve">Quoniam vero omnis Reipub-<lb/>licæ adminiſtratio in provinciis, in <lb/>Regiam Pequinenſem eſt referen-<lb/>da, ideo in qualιber provincia, prę-<lb/>ter hos Magiſtratus, alii ſunt duo, <lb/>dictis ſuperiores, ex Vrbe regia <lb/>tranſmiſſi. </s> <s xml:id="echoid-s1185" xml:space="preserve">Eorum alter in Provin-<lb/>cia ſedem figit, & </s> <s xml:id="echoid-s1186" xml:space="preserve">Tutam appella-<lb/>tur: </s> <s xml:id="echoid-s1187" xml:space="preserve">alter quotannis ab Vrbe Regia <lb/>mittitur, & </s> <s xml:id="echoid-s1188" xml:space="preserve">Ciayuen nominatur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1189" xml:space="preserve">Prioris autoritas, quia magna eſt in <lb/>Magiſtratus omnes ac ſubditos, & </s> <s xml:id="echoid-s1190" xml:space="preserve"><lb/>quia rei bellicæ præeſt, & </s> <s xml:id="echoid-s1191" xml:space="preserve">primaria <lb/>Reipublicæ munera attingit, cum <lb/> <pb o="125" file="0137" n="137" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> Proregibus noſtris poſſe videtur <lb/>comparari. </s> <s xml:id="echoid-s1192" xml:space="preserve">Poſterioris dignitas eſt <lb/>velut Commiſſarii ac Viſitatoris. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1193" xml:space="preserve">Is tamen, quia ex Regis mandato <lb/>totius provinciæ cauſas revidet, ur-<lb/>bes arceſque viſitat, de Magiſtrati-<lb/>bus omnιbus inquirit, & </s> <s xml:id="echoid-s1194" xml:space="preserve">aliquor <lb/>etiam è non maximis plectit, & </s> <s xml:id="echoid-s1195" xml:space="preserve">in <lb/>ordinem redigit, de reliquis Re-<lb/>gem monet, quo quiſque modo <lb/>ſuo munere perfungatur : </s> <s xml:id="echoid-s1196" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1197" xml:space="preserve">quia <lb/>unus ex omnibus Magiſtratibus in <lb/>provinciis capitales pœnas exequi-<lb/>tur, ideo eum omnes merito vene-<lb/>rantur ac metuunt.</s> <s xml:id="echoid-s1198" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1199" xml:space="preserve">Præter hos Magiſtratus, alii quo-<lb/>que ſunt complures, qui varia in <lb/>urbibus, ac etiam pagis & </s> <s xml:id="echoid-s1200" xml:space="preserve">oppidis <lb/>munia exercent. </s> <s xml:id="echoid-s1201" xml:space="preserve">Et præter hos <lb/>complures militum Præfecti ac <lb/>Duces, in toto regno, ſed maxime <lb/>in locis maritimis & </s> <s xml:id="echoid-s1202" xml:space="preserve">conterminis, <lb/>ubique excubant, pro muris, por-<lb/>tis, pontibus, arcibus, ac ſi omnia <lb/>bello arderent, cum pax ubique ſit <lb/> <pb o="126" file="0138" n="138" rhead="NIC. TRIGAVT."/> altiſſima; </s> <s xml:id="echoid-s1203" xml:space="preserve">nam & </s> <s xml:id="echoid-s1204" xml:space="preserve">ſuos delectus ha-<lb/>bent, militumque luſtra & </s> <s xml:id="echoid-s1205" xml:space="preserve">palæ-<lb/>ſtras prope quotidianas.</s> <s xml:id="echoid-s1206" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1207" xml:space="preserve">Omnes omnino totius regni <lb/>Magiſtratus ad novem ordines re-<lb/>ducuntur, ſive Philoſophicum ſpe-<lb/>ctes, ſive milιtarem Senatum. </s> <s xml:id="echoid-s1208" xml:space="preserve">Pro <lb/>horum ordinum ratione ſtipen-<lb/>dium ex ærario publico cuique vel <lb/>pecuniarium vel oriza ſingulis mẽ-<lb/>ſibus penditur. </s> <s xml:id="echoid-s1209" xml:space="preserve">Quod revera exi-<lb/>guum eſt in tanta Magiſtratuum <lb/>majeſtate; </s> <s xml:id="echoid-s1210" xml:space="preserve">neque enim ullius ſti-<lb/>pendium, ut è ſupremo fuerit or-<lb/>dine, ad mille aureos in annos ſin-<lb/>gulos excreſcit. </s> <s xml:id="echoid-s1211" xml:space="preserve">Et in hoc ſtipen-<lb/>dio omnes, qui eodem ordine cen-<lb/>ſentur, ſunt plane pares, ſive ii ſinr <lb/>Philoſophici, ſive militares; </s> <s xml:id="echoid-s1212" xml:space="preserve">nam in <lb/>re bellica ſupremus ordo par acci-<lb/>pit ſtipendium cum ſupremo lite-<lb/>ratorum ordine. </s> <s xml:id="echoid-s1213" xml:space="preserve">Id autem intelli-<lb/>gas velim de ſtatuto cuique ordini <lb/>per leges proventu : </s> <s xml:id="echoid-s1214" xml:space="preserve">nam quod ex-<lb/>tra ordinem lucris acquiritur, lon-<lb/> <pb o="127" file="0139" n="139" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> ge majus eſt, quam quod ſtipendio <lb/>perſolvitur. </s> <s xml:id="echoid-s1215" xml:space="preserve">Nihil autem de aliis <lb/>ago, quæ cuique ſua induſtria, cu-<lb/>piditas, fortuna, largitioque ratio-<lb/>ne dignitatis parit, nam his ad ma-<lb/>gnas opes fere perveniunt.</s> <s xml:id="echoid-s1216" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1217" xml:space="preserve">Omnes quoq; </s> <s xml:id="echoid-s1218" xml:space="preserve">Magiſtratus, ſive <lb/>Philoſophici, ſive Militares, infimi <lb/>juxta ac ſummi, eodem pileo in-<lb/>ſigniuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1219" xml:space="preserve">Is eſt è velo nigro, & </s> <s xml:id="echoid-s1220" xml:space="preserve"><lb/>utrimque duas velut alas habet, fere <lb/>ſupra aures, ovatæ figuræ; </s> <s xml:id="echoid-s1221" xml:space="preserve">eæ ita <lb/>pileo adhærent, ut tamen facile <lb/>excidant. </s> <s xml:id="echoid-s1222" xml:space="preserve">Hoc aiunt modo ſe ad <lb/>modeſte rectaq; </s> <s xml:id="echoid-s1223" xml:space="preserve">incedendum co-<lb/>gi, & </s> <s xml:id="echoid-s1224" xml:space="preserve">à capite leviter inflectendo <lb/>prohiberi, quod ſi fecerint, Magi-<lb/>ſtratuum violant majeſtatẽ. </s> <s xml:id="echoid-s1225" xml:space="preserve">Idem <lb/>eſt etiam veſtitus omnibus: </s> <s xml:id="echoid-s1226" xml:space="preserve">eædem <lb/>ocreæ, quarum eſt peculiaris figu-<lb/>ra & </s> <s xml:id="echoid-s1227" xml:space="preserve">materia, & </s> <s xml:id="echoid-s1228" xml:space="preserve">pelle nigra ele-<lb/>ganti. </s> <s xml:id="echoid-s1229" xml:space="preserve">Inſigne quoque Magiſtra-<lb/>tuum omnium eſtcingulum quod-<lb/>dam ipſo corporis ambitu laxius, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1230" xml:space="preserve">quatuor plus minus digitos la-<lb/> <pb o="128" file="0140" n="140" rhead="NIC. TRIGAVT."/> tum. </s> <s xml:id="echoid-s1231" xml:space="preserve">Id inſigni opere, qua circula-<lb/>ribus figuris, qua quadratis, exor-<lb/>natur. </s> <s xml:id="echoid-s1232" xml:space="preserve">In pectore quoque & </s> <s xml:id="echoid-s1233" xml:space="preserve">à ter-<lb/>go duos quadratos pannos opere <lb/>Phrygio elegãter intextos aſſuunt: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1234" xml:space="preserve">ſed in his quadrangulis, qut cingu-<lb/>lis, magna eſt varietas, & </s> <s xml:id="echoid-s1235" xml:space="preserve">pro varie-<lb/>tate majeſtas. </s> <s xml:id="echoid-s1236" xml:space="preserve">Ex his enim mox in-<lb/>telligitur à peritis, è quo fint Sena-<lb/>tu, Philoſophicone an militari, & </s> <s xml:id="echoid-s1237" xml:space="preserve"><lb/>in eo quam quiſque obtineat di-<lb/>gnitatem. </s> <s xml:id="echoid-s1238" xml:space="preserve">Nam in pannis illis peri-<lb/>ftromatum opere, quadrupedum, <lb/>aut volucrum, aut florum etiam fi-<lb/>guræ effictæ viſuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1239" xml:space="preserve">Zonæ vero <lb/>illæ Senatoriæ è materiæ dignita-<lb/>te, indicant majeſtatem: </s> <s xml:id="echoid-s1240" xml:space="preserve">aliæ enim <lb/>è tornatili ſtipite, è cornu aliæ, ex <lb/>unicornu quædam, vel è Calamba <lb/>ligno inprimis odorifero, nonnul-<lb/>læ ex argento aurove, ſed omnium <lb/>nobiliſſimæ è marmore quodam <lb/>pellucido, cui Iaſpis nomen impo-<lb/>ſuimus, ſed omnino Iaſpis non <lb/>eſt, ac forte Sapphiro marmori <lb/> <pb o="129" file="0141" n="141" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> ſimilius, ipſi Yuce vocant: </s> <s xml:id="echoid-s1241" xml:space="preserve">ab Sa-<lb/>racenis autem ab Occaſu, è regno <lb/>Caſcar, à negotiatoribus impor-<lb/>tatur, & </s> <s xml:id="echoid-s1242" xml:space="preserve">ab Sinis habetur inprimis <lb/>in pretio. </s> <s xml:id="echoid-s1243" xml:space="preserve">ſed de eo erit infra ali-<lb/>quis dicendi locus. </s> <s xml:id="echoid-s1244" xml:space="preserve">Internoſcun-<lb/>tur etiam apud Sinas Magιſtratus <lb/>ex umbellis ad arcendum Solem <lb/>expanſis, quibus tecti ſolent in <lb/>publicum prodire : </s> <s xml:id="echoid-s1245" xml:space="preserve">alias enim è <lb/>cœruleo colore habent, alias è <lb/>flavo; </s> <s xml:id="echoid-s1246" xml:space="preserve">aliis binæ geſtantur ad pom-<lb/>pam, aliis ternæ, aliis non niſi <lb/>una uti licet. </s> <s xml:id="echoid-s1247" xml:space="preserve">Diſtinguuntur et-<lb/>iam ex apparatu, quo in publi-<lb/>cum prodeunt : </s> <s xml:id="echoid-s1248" xml:space="preserve">nam infimi qui-<lb/>que equitant, maximi geſtatoria <lb/>ſella in bajulorum humeris vehun-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1249" xml:space="preserve">Sed & </s> <s xml:id="echoid-s1250" xml:space="preserve">in bajulorum numero <lb/>eſt Majeſtas; </s> <s xml:id="echoid-s1251" xml:space="preserve">aliis enim non niſi <lb/>quaternis uti licet, alιi etiam octo <lb/>adhibere poſſunt. </s> <s xml:id="echoid-s1252" xml:space="preserve">Sunt etiam alia <lb/>permulta dignitatis ornamenta, <lb/>Magiſtratuumque inſignia, ve-<lb/>xilla, catenæ, thuribula, ſatelli-<lb/> <pb o="130" file="0142" n="142" rhead="NIC. TRIGAVT."/> tium frequens, cujus clamoribus <lb/>arcetur in vicis turba. </s> <s xml:id="echoid-s1253" xml:space="preserve">Et tanta eſt <lb/>eorum veneratio, ut in vicis etiam <lb/>frequentiſſimis nemo compareat, <lb/>ſed ſecedant ad hos ejulatus om-<lb/>nes, idque pro Magiſtratuum di-<lb/>gnitate magis minuſve factitatur.</s> <s xml:id="echoid-s1254" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1255" xml:space="preserve">Prius hoc de Reipublicæ Sinen-<lb/>ſis adminiſtratione caput quam <lb/>claudam, operæpretium facturus <lb/>videor, ſi nõnulla ſingulatim com-<lb/>memoravero, in quιbus ab Euro-<lb/>pæis Sinæ diſcrepant. </s> <s xml:id="echoid-s1256" xml:space="preserve">Atque inpri-<lb/>mis illud admirabile videri poteſt: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1257" xml:space="preserve">tametſi hoc regnum & </s> <s xml:id="echoid-s1258" xml:space="preserve">limitum <lb/>amplitudine, & </s> <s xml:id="echoid-s1259" xml:space="preserve">gentis frequentia, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1260" xml:space="preserve">commeatuum copia, omnique <lb/>materia redundet, è qua navigia <lb/>cæteraque omnia bellica arma-<lb/>menta conflantur, quibus auxiliis <lb/>facile vicina ſaltem regna ſibi ag-<lb/>gregarent; </s> <s xml:id="echoid-s1261" xml:space="preserve">neque Rex tamen, ne-<lb/>que ſubditi de eo laborant, nec iis <lb/>in mentem venit: </s> <s xml:id="echoid-s1262" xml:space="preserve">ſed ſuis contenti, <lb/>aliena nec ambiunt quidem. </s> <s xml:id="echoid-s1263" xml:space="preserve">Qua <lb/> <pb o="131" file="0143" n="143" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> in re mihi videntur longiſſime ab <lb/>Europæis gentibus diſſidere, quas <lb/>ſæpe videmus propriis regnis ex-<lb/>turbatas, dum ad aliena aſpirant, <lb/>quæ inexpleta dominandi lιbidine <lb/>omnia devorant, nec à majoribus <lb/>accepta norunt conſervare, quod <lb/>Sinæ multis annorum millibus po-<lb/>tuere.</s> <s xml:id="echoid-s1264" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1265" xml:space="preserve">Hinc ego quidem arbitror com-<lb/>mento ſimillimum, quod ſcripto-<lb/>res noſtri non pauci de Sinis com-<lb/>memorant; </s> <s xml:id="echoid-s1266" xml:space="preserve">eos ſub Imperii ſui ex-<lb/>ordia, non vicina ſolum ſibi regna <lb/>ſubjeciſſe, ſed etiam in Indiam uſ-<lb/>que perveniſſe. </s> <s xml:id="echoid-s1267" xml:space="preserve">Cum enim (ut ſcri-<lb/>pſit P. </s> <s xml:id="echoid-s1268" xml:space="preserve">Matthæus Riccius) Sinarum <lb/>Annales à quater mille annis ad hęc <lb/>tempora ſtudioſſime evolverim, <lb/>ne veſtigium quidem tantæ rei re-<lb/>perio, nec unquam eos audio hanc <lb/>imperii latitudinem oſtentantes : <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1269" xml:space="preserve">quin potius, cum hoc ipſum è non-<lb/>nullis literatis ſæpe quæſierim, in <lb/>co conſpirant omnes, id nec un-<lb/> <pb o="132" file="0144" n="144" rhead="NIC. TRIGAVT."/> quam fuiſſe, nec eſſe potuiſſe.</s> <s xml:id="echoid-s1270" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1271" xml:space="preserve">Hic error ſcriptorum (ut eorum <lb/>autoritatem tueamur) inde potuit <lb/>irrepere, quod nonnulla Sinicæ <lb/>gentis in exteris locis veſtigia re-<lb/>periantur, ad quæ eos ſua volunta-<lb/>te, non Regis autoritate navigaſſe, <lb/>credibile eſt, ut hodie in Philippi-<lb/>nis inſulis eſt cernere.</s> <s xml:id="echoid-s1272" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1273" xml:space="preserve">Alterum quoq; </s> <s xml:id="echoid-s1274" xml:space="preserve">notatu digniſſi-<lb/>mum, univerſum regnum, ut ſupra <lb/>dixi, à ſuis Philoſophιs adminiſtrari, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1275" xml:space="preserve">in iis merum miſtumq; </s> <s xml:id="echoid-s1276" xml:space="preserve">imperiũ <lb/>reperiri. </s> <s xml:id="echoid-s1277" xml:space="preserve">Hos, milites ac Duces om-<lb/>nes magna animi demiſſione ac ri-<lb/>tu ſingulari venerantur, eisq; </s> <s xml:id="echoid-s1278" xml:space="preserve">ſubji-<lb/>ciuntur: </s> <s xml:id="echoid-s1279" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1280" xml:space="preserve">non raro contingit illos <lb/>ab his non ſecus vapulare, quã apud <lb/>nos pueri à Ludimagiſtro. </s> <s xml:id="echoid-s1281" xml:space="preserve">Ab his <lb/>etiam Philoſophis, omnia quæ ad <lb/>rem bellicam, cui interſunt & </s> <s xml:id="echoid-s1282" xml:space="preserve">præ-<lb/>ſunt, gubernãtur, eorumq; </s> <s xml:id="echoid-s1283" xml:space="preserve">conſilia <lb/>ac ſententiæ plus autoritatis apud <lb/>Regem habent, quam cæterorum <lb/>rei militaris Præfectorum, quos nõ <lb/> <pb o="133" file="0145" n="145" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> niſi paucos, & </s> <s xml:id="echoid-s1284" xml:space="preserve">raro in bellicas con-<lb/>ſultationes admittere mos eſt. </s> <s xml:id="echoid-s1285" xml:space="preserve">Hinc <lb/>fit, ut ex iis, qui altos ſpiritus alunt, <lb/>nemo ad res bellicas animũ adjun-<lb/>gat, & </s> <s xml:id="echoid-s1286" xml:space="preserve">ad infimas potius Philoſo-<lb/>phici Senatus dignitates aſpiret, quã <lb/>ad maximos in re bellica Magiſtra-<lb/>tus: </s> <s xml:id="echoid-s1287" xml:space="preserve">vident enim Philoſophos quæ-<lb/>ftu, & </s> <s xml:id="echoid-s1288" xml:space="preserve">homιnũ opinione, & </s> <s xml:id="echoid-s1289" xml:space="preserve">venera-<lb/>tione longo præire intervallo. </s> <s xml:id="echoid-s1290" xml:space="preserve">Sed <lb/>quod in hac re admirabilius exteris <lb/>videbitur, eſt, Philoſophos illos no-<lb/>bilitate animi, in Regem ac Rem-<lb/>publicã fide, periculorum ac mor-<lb/>tis in patriæ cauſa contemptu, pal-<lb/>mam ſine dubio de illis ferre, qui <lb/>rem bellicam ex proprio inſtituto <lb/>profitentur. </s> <s xml:id="echoid-s1291" xml:space="preserve">Id inde fortaſſe habet <lb/>originem, quod ſtudiis literarum <lb/>hominis animus nobilitetur, aut <lb/>ideo quod jam inde ab ipſis hujus <lb/>regni primordiis literæ manſuetio-<lb/>res pluris ſemper ſuerint, quã pro-<lb/>feſſio militaris, apud gentem mi-<lb/>nime cupidam imperii proferendi.</s> <s xml:id="echoid-s1292" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="134" file="0146" n="146" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s1293" xml:space="preserve">Non minus admiranda eſt Ma-<lb/>giſtratuum inter ſe ſuperiorum ac <lb/>inferiorum ſymmetria; </s> <s xml:id="echoid-s1294" xml:space="preserve">ſive Pro-<lb/>vincialium cum Curialibus, & </s> <s xml:id="echoid-s1295" xml:space="preserve">ho-<lb/>rum cum ipſo Rege; </s> <s xml:id="echoid-s1296" xml:space="preserve">quam ipſi non <lb/>ſolo ad amuſſim parendi ſtudio, <lb/>ſed externo quoq; </s> <s xml:id="echoid-s1297" xml:space="preserve">cultu profiten-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1298" xml:space="preserve">Viſitationes enim certis tem-<lb/>poribus in morem inductas, ac do-<lb/>nariorum officia nunquam inter-<lb/>mittunt. </s> <s xml:id="echoid-s1299" xml:space="preserve">Inferiores quoque cum <lb/>ſuperioribus ſive pro tribunali, <lb/>ſive alibi, vix niſi flexo poplite <lb/>colloquuntur, verbiſque eos com-<lb/>pellant honoriſicis. </s> <s xml:id="echoid-s1300" xml:space="preserve">Idem præ-<lb/>ſtant ſubditi Urbium Præfectis ac <lb/>Præſidibus; </s> <s xml:id="echoid-s1301" xml:space="preserve">tametſi conſtet, eos <lb/>ante adeptum literarii mune-<lb/>ris gradum, initoſque Magiſtra-<lb/>tus, ex infima plebe eſſe proge-<lb/>nitos.</s> <s xml:id="echoid-s1302" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1303" xml:space="preserve">Nemo etiam ultra triennium <lb/>dignitatem ullam gerit, niſi denuo <lb/>ab Rege conſirmetur, ſed fere ad <lb/>majorem evehitur. </s> <s xml:id="echoid-s1304" xml:space="preserve">Verum non in <lb/> <pb o="135" file="0147" n="147" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> eodem loco; </s> <s xml:id="echoid-s1305" xml:space="preserve">quod ideo fit, ne quis <lb/>amicitias facile contrahat, & </s> <s xml:id="echoid-s1306" xml:space="preserve">à ju-<lb/>ſtitiæ rigore avertatur, aut provin-<lb/>ciæ alicujus animos admodum ſibi <lb/>conciliet, potiſſimum ſi ſummas <lb/>geſſerit dignitates; </s> <s xml:id="echoid-s1307" xml:space="preserve">cujus favore <lb/>fretus, res novas moliatur, quod <lb/>ſuperioribus ſæculis contigiſſe cõ-<lb/>memorant. </s> <s xml:id="echoid-s1308" xml:space="preserve">Primaria quoque Pro-<lb/>vinciarum, Regionum, ac Urbiuni <lb/>Capita, quæ ſupra nominavi Pu-<lb/>cinſu, Naganzaſu, Cifu, Ciceu, Ci-<lb/>hien, & </s> <s xml:id="echoid-s1309" xml:space="preserve">ſimiles Magiſtratus opor-<lb/>tet tertio quoque anno ſimul om-<lb/>nes in Regia Pequinenfi aſſiſtere, <lb/>Regique ſolemnis clientelæ offi-<lb/>cia deferre. </s> <s xml:id="echoid-s1310" xml:space="preserve">Eoque ipſo tempore <lb/>de Magiſtratibus toto regno per <lb/>provincias ſparſis inquiritur; </s> <s xml:id="echoid-s1311" xml:space="preserve">ſive ii <lb/>fint, qui adeſſe coguntur, ſive cæ-<lb/>teri; </s> <s xml:id="echoid-s1312" xml:space="preserve">idque ſummo rigore. </s> <s xml:id="echoid-s1313" xml:space="preserve">Ex hoc <lb/>examine deinde ſtatuitur, qui in <lb/>Republica conſeruandi, qui amo-<lb/>vendi, qui evehendi, qui deturban-<lb/>di, qui etiam plectendi, nullo habi-<lb/> <pb o="136" file="0148" n="148" rhead="NIC. TRIGAVT."/> to ad perſonas reſpectu. </s> <s xml:id="echoid-s1314" xml:space="preserve">A me quo-<lb/>que obſervatũ eſt, ne Regem qui-<lb/>dem ipſum audere quicquam ex iis <lb/>immutare, quæ in hac publica diſ-<lb/>quiſitione à nominatis Iudicibus <lb/>ſunt conſtituta. </s> <s xml:id="echoid-s1315" xml:space="preserve">Qui porro plectun-<lb/>tur, nec infimiſunt, nec pauci. </s> <s xml:id="echoid-s1316" xml:space="preserve">Anno <lb/>quidem noſtræ ſalutis 1607 inquẽ <lb/>incidebat hujuſmodi diſquiſitio, <lb/>quater mille Magiſtratus legimus <lb/>condemnatos. </s> <s xml:id="echoid-s1317" xml:space="preserve">Eorum enim ſeries <lb/>in unum volumen refertur, quod <lb/>excuſum toto regno publicatur.</s> <s xml:id="echoid-s1318" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1319" xml:space="preserve">Damnati porro ad quinq; </s> <s xml:id="echoid-s1320" xml:space="preserve">claſ-<lb/>ſes rediguntur. </s> <s xml:id="echoid-s1321" xml:space="preserve">Prima cupidos cõ-<lb/>tinet, qui largitionibus jura vendi-<lb/>dere, qui è publico cenſu vel homi-<lb/>num privatorum fortunis, quic-<lb/>quam ſibi uſurparunt. </s> <s xml:id="echoid-s1322" xml:space="preserve">Hi ab offi-<lb/>ciis excluduntur, & </s> <s xml:id="echoid-s1323" xml:space="preserve">omnibus Ma-<lb/>giſtratuum inſignιbus & </s> <s xml:id="echoid-s1324" xml:space="preserve">immuni-<lb/>tatibus in perpetuum exuuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1325" xml:space="preserve">In <lb/>ſecundam claſſem conjiciuntur ii, <lb/>qui atrocius ab reis ſupplicia exe-<lb/>gerunt. </s> <s xml:id="echoid-s1326" xml:space="preserve">Hi quoque ſuis dignitati-<lb/> <pb o="137" file="0149" n="149" rhead="DE REG. CHIN AE."/> bus, eorumque inſignibus aut pri-<lb/>vilegiis exuti, domum privati re-<lb/>mittuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1327" xml:space="preserve">Tertia claſſis numerat <lb/>Seniores & </s> <s xml:id="echoid-s1328" xml:space="preserve">Valetudinarios, Re-<lb/>miſſiores etiam in pœnis exigen-<lb/>dis, aut munere ſuo peragendo. </s> <s xml:id="echoid-s1329" xml:space="preserve">His <lb/>uſus inſignium & </s> <s xml:id="echoid-s1330" xml:space="preserve">immunitatum, <lb/>licet privatis, per totam vitam per-<lb/>mittitur. </s> <s xml:id="echoid-s1331" xml:space="preserve">In quarta claſſe cenſen-<lb/>tur præcipites, & </s> <s xml:id="echoid-s1332" xml:space="preserve">parum conſi-<lb/>derati in ſententiis ferendis, qui-<lb/>buſque in publicorum munerum <lb/>adminiſtratione ratio conſilium-<lb/>que defuerunt. </s> <s xml:id="echoid-s1333" xml:space="preserve">Hi ad humiliora <lb/>munia deſtinantur, aut in ea loca <lb/>remittuntur, ubiſacilior eſſe Rei-<lb/>publicæ adminiſtratio judicatur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1334" xml:space="preserve">Vltima claſſe comprehenduntur <lb/>ii, quiſe, aut ſuos, univerſamque <lb/>familiam minus caute regunt: </s> <s xml:id="echoid-s1335" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1336" xml:space="preserve"><lb/>indignam Magiſtratu vivendi ra-<lb/>tionem ducunt. </s> <s xml:id="echoid-s1337" xml:space="preserve">Hi & </s> <s xml:id="echoid-s1338" xml:space="preserve">officiis & </s> <s xml:id="echoid-s1339" xml:space="preserve">im-<lb/>munitatibus in perpetuum privan-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1340" xml:space="preserve">Eadem de Curialibus quoque <lb/>Magiſtraribus, ſed quinto ſolum <lb/> <pb o="138" file="0150" n="150" rhead="NIC. TRIGAVT."/> quoque anno, inſtituitur inquiſitio. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1341" xml:space="preserve">Quæ ratio quoque cum rei bellicę <lb/>Præfectis eodem tempore ac ordi-<lb/>ne, nec diſſimili auſteritate obſer-<lb/>vatur.</s> <s xml:id="echoid-s1342" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1343" xml:space="preserve">Nemo in univerſo regno, ea in <lb/>provincia, in qua natus eſt, Magi-<lb/>ſtratum gerit, niſi fuerit prȩfectura <lb/>militaris. </s> <s xml:id="echoid-s1344" xml:space="preserve">Id ideo fit, ne priores, qui <lb/>jus adminiſtrant, ſanguini & </s> <s xml:id="echoid-s1345" xml:space="preserve">ami-<lb/>citiæ ſuccumbant; </s> <s xml:id="echoid-s1346" xml:space="preserve">poſteriores ve-<lb/>ro, ut amore patriæ incitati fortius <lb/>eam tueantur. </s> <s xml:id="echoid-s1347" xml:space="preserve">Domino Magiſtra-<lb/>tum quopiam gerente, filiorum <lb/>aut domeſticorum famulorum ne-<lb/>mo domo egreditur, ne largitio-<lb/>nes procuret; </s> <s xml:id="echoid-s1348" xml:space="preserve">ſed obſequium quod-<lb/>libet externum, à famulis Magi-<lb/>ftratui publice attributis, præſta-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1349" xml:space="preserve">Ipſe vero domo egreſſus, ſi-<lb/>gillo fores munit, ſive privatas, ſive <lb/>publicas, in quibus judicia exer-<lb/>centur; </s> <s xml:id="echoid-s1350" xml:space="preserve">ne cui è domeſticis, ſe in-<lb/>ſcio, exitus pateat.</s> <s xml:id="echoid-s1351" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1352" xml:space="preserve">Advenam etiam nullum intra <lb/> <pb o="139" file="0151" n="151" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> regnifines vivere ſinunt, qui redi-<lb/>tum in patriam meditetur, aut qui <lb/>cum externis regnis quicquam <lb/>commercii habere intelligatur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1353" xml:space="preserve">Quin etiam nulli omnino advenæ <lb/>in regni interiora permittunt adi-<lb/>tum. </s> <s xml:id="echoid-s1354" xml:space="preserve">Cujus rei tametſi nullam le-<lb/>gem viderim, qua id interdicatur, <lb/>à multis tamen ſæculis conſuetu-<lb/>dinem hanc, metu quodam ſeu <lb/>horrore erga exteras gentes, irrep-<lb/>ſiſſe animadverto. </s> <s xml:id="echoid-s1355" xml:space="preserve">Id autem non <lb/>de advenis illis ſolum intelligi ve-<lb/>lim, quoslonga terræ mariſve ſpa-<lb/>tia Sinis ignotos reddiderint, aut <lb/>de iis, quibuſcum inimicitias exer-<lb/>cent, ſed de amicis etiam ſuoque <lb/>regno vectigalibus: </s> <s xml:id="echoid-s1356" xml:space="preserve">quales ſunt <lb/>Coriæ contermini, & </s> <s xml:id="echoid-s1357" xml:space="preserve">fere Sina-<lb/>rum legibus utentes. </s> <s xml:id="echoid-s1358" xml:space="preserve">Talem ego <lb/>nullum hactenus in hoc regno vi-<lb/>di, præter mancipia quædam, quæ <lb/>belli Dux, neſcio quis, inde ſecum <lb/>adduxerat, poſtquam annos eo in <lb/>regno plures reſediſſet. </s> <s xml:id="echoid-s1359" xml:space="preserve">Porro ſi <lb/> <pb o="140" file="0152" n="152" rhead="NIC. TRIGAVT."/> quis externus clam in Sinarum re-<lb/>gnum penetrarit, eum neque ſer-<lb/>vitute, neque morte plectunt, ſed <lb/>reditum ei in patriam interdicunt, <lb/>ne forte apud ſuos res novas in Si-<lb/>nenſis regni perniciem moliatur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1360" xml:space="preserve">Hinc ſeveriſſimis pœnis animad-<lb/>vertunt in eos qui cum externis <lb/>abſque Regis voluntate quicquam <lb/>commercii habent. </s> <s xml:id="echoid-s1361" xml:space="preserve">Et ſi neceſſitas <lb/>poſtulat aliquem extra regni fines <lb/>cum mandatis mitti, nemo fere eſt <lb/>qui adduci poſſit. </s> <s xml:id="echoid-s1362" xml:space="preserve">Proficiſcentem <lb/>univerſa familia, quaſi ad mortem <lb/>raptum, deplorat: </s> <s xml:id="echoid-s1363" xml:space="preserve">redeuntem vero <lb/>Magiſtratus aliquo dignitatis mu-<lb/>nere in præmium afficit.</s> <s xml:id="echoid-s1364" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1365" xml:space="preserve">Arma uemo geſtat in Vrbibus, <lb/>ne ipſi quidem milites aut rei mili-<lb/>taris Duces ac Præfecti, nec etiam <lb/>literati; </s> <s xml:id="echoid-s1366" xml:space="preserve">niſi cum ad delectus, aut <lb/>palæſtras ſuas, aut in prælia pro-<lb/>deunt: </s> <s xml:id="echoid-s1367" xml:space="preserve">aliqui tamen nobiliores <lb/>Magiſtratus cum armis comitan-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1368" xml:space="preserve">Sed neque domi ſuæ quiſquam <lb/> <pb o="141" file="0153" n="153" rhead="DE REG. CHIN AE."/> arma habet, niſi forte ferrugineam <lb/>aliquam ſicam, qua nonnunquam <lb/>in itineribus utuntur contra latro-<lb/>cinia. </s> <s xml:id="echoid-s1369" xml:space="preserve">uſque adeo armatos horrent <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1370" xml:space="preserve">fugiunt. </s> <s xml:id="echoid-s1371" xml:space="preserve">Inde nullæ apud eos <lb/>factiones aut rixæ, niſi quæ unguiũ <lb/>impreſſione aut capillitii laceratio-<lb/>ne dirimũtur. </s> <s xml:id="echoid-s1372" xml:space="preserve">Nulla injurias plagis <lb/>aut morte rependẽdi libido eſt; </s> <s xml:id="echoid-s1373" xml:space="preserve">ſed <lb/>qui alterũ fugit, & </s> <s xml:id="echoid-s1374" xml:space="preserve">ab injuria infe-<lb/>renda abſtinet, is à prudentiæ for-<lb/>titudiniſque laude commendatur.</s> <s xml:id="echoid-s1375" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1376" xml:space="preserve">Extincto Rege (ne factiones ex-<lb/>oriantur) nulli excepto regni hæ-<lb/>rede, alii filio aut propinquo Regis <lb/>licet in urbe regia cõmotari: </s> <s xml:id="echoid-s1377" xml:space="preserve">quin-<lb/>imo capitale eſt, per varias urbes <lb/>diviſis, pedem efferre. </s> <s xml:id="echoid-s1378" xml:space="preserve">Ortæ inter <lb/>illos lites ab uno è nobiliſſimis in-<lb/>ter ipſos dirimuntur; </s> <s xml:id="echoid-s1379" xml:space="preserve">à quo etiam <lb/>gubernantur. </s> <s xml:id="echoid-s1380" xml:space="preserve">Sed ſi quid eis negotii <lb/>cum alio, qui Regis propinquus <lb/>nõ ſit, ortum fuerit, Magiſtratuum <lb/>publicorum tribunalibus & </s> <s xml:id="echoid-s1381" xml:space="preserve">pœnis, <lb/>ut quivis è plebe, ſubjiciuntur.</s> <s xml:id="echoid-s1382" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="142" file="0154" n="154" rhead="NIC. TRIGAVT."/> </div> <div xml:id="echoid-div11" type="section" level="1" n="11"> <head xml:id="echoid-head18" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. VII.</head> <head xml:id="echoid-head19" style="it" xml:space="preserve">De Sinarum ritibus nonnullis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s1383" xml:space="preserve">ANtiquum ſibi Sinarum regnũ <lb/>cognomen indidit ab urbani-<lb/>tate ritibuſque politioribus: </s> <s xml:id="echoid-s1384" xml:space="preserve">quin <lb/>etiam urbanitas numeratur vna è <lb/>quinque virtutibus, quæ apud eos <lb/>velut cardines cæterarum prædi-<lb/>cantur; </s> <s xml:id="echoid-s1385" xml:space="preserve">quarum officia ſuis volu-<lb/>minibus fuſe commendant. </s> <s xml:id="echoid-s1386" xml:space="preserve">Hujus <lb/>virtutis munus eſſe aiunt in mutua <lb/>veneratione, & </s> <s xml:id="echoid-s1387" xml:space="preserve">in negotiis pertra-<lb/>ctandis circumſpectione. </s> <s xml:id="echoid-s1388" xml:space="preserve">In his <lb/>vero urbanitatis ritibus ita multi <lb/>ſunt, ut totum fere tempus in iis <lb/>conterant, & </s> <s xml:id="echoid-s1389" xml:space="preserve">qui plus aliquantum <lb/>ſapiunt, doleant, ſe non poſſe ab <lb/>hoc externo fucatoque ſplendore, <lb/>quo etiam Europæos longo poſt <lb/>ſe intervallo relinquunt, expe-<lb/>dire.</s> <s xml:id="echoid-s1390" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1391" xml:space="preserve">Dicam igitur primum, quo ritu <lb/>ſalutationis officia venerationiſque <lb/>ſigna mutuo exhibeant; </s> <s xml:id="echoid-s1392" xml:space="preserve">deinde de <lb/> <pb o="143" file="0155" n="155" rhead="DE REG. CHIN AE."/> aliis urbanitatis ritibus, maxime <lb/>ſicubi à noſtris diſcreparint. </s> <s xml:id="echoid-s1393" xml:space="preserve">Nihil <lb/>apud Sinas urbanitatis, aut cultus <lb/>habet, caput aperire; </s> <s xml:id="echoid-s1394" xml:space="preserve">ſed neq; </s> <s xml:id="echoid-s1395" xml:space="preserve">motu <lb/>pedum, & </s> <s xml:id="echoid-s1396" xml:space="preserve">longe minus amplexu, <lb/>aut manus oſculo, vel cujuſlibet al-<lb/>terius rei, quam offerunt, venera-<lb/>tionem profitentur. </s> <s xml:id="echoid-s1397" xml:space="preserve">Maxime vul-<lb/>garis inter eos urbanitatis ritus hoc <lb/>modo peragitur. </s> <s xml:id="echoid-s1398" xml:space="preserve">In ſuperioris to-<lb/>gæ manicas, quas geſtant laxiſſi-<lb/>mas, collectæ manus (quod Sinæ <lb/>faciunt, niſi quid operis tractent, <lb/>aut flabello ventum concilient) <lb/>ambæ uniuntur, & </s> <s xml:id="echoid-s1399" xml:space="preserve">una cum mani-<lb/>cis primum in altum modeſte eri-<lb/>guntur, inde deprimuntur, altero <lb/>ex adverſo alterius conſiſtente, & </s> <s xml:id="echoid-s1400" xml:space="preserve"><lb/>hanc ſyllabam geminante, zin, <lb/>zin; </s> <s xml:id="echoid-s1401" xml:space="preserve">cujus vocis ſignificatio nulla <lb/>eſt, niſi urbanitatis ritus; </s> <s xml:id="echoid-s1402" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1403" xml:space="preserve">urbani-<lb/>tatis interjectio noſtro more poſ-<lb/>ſet appellari.</s> <s xml:id="echoid-s1404" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1405" xml:space="preserve">Cum alter ab altero officioſe <lb/>viſitatur, & </s> <s xml:id="echoid-s1406" xml:space="preserve">etiam ſæpe cum per vi-<lb/> <pb o="144" file="0156" n="156" rhead="NIC. TRIGAVT."/> cos amici amicis obvii ſunt, mani-<lb/>bus intra manicas, ut ſupra, unitis, <lb/>totum corpus inflectentes, caput <lb/>quantum licet ad ſolum uſque de-<lb/>mittunt; </s> <s xml:id="echoid-s1407" xml:space="preserve">quod venerationis offi-<lb/>cium, ab utroque, vel etiam ſimul <lb/>à pluribus eodem tempore exhi-<lb/>betur. </s> <s xml:id="echoid-s1408" xml:space="preserve">Hunc ipſi ritum Zo ye vo-<lb/>cant. </s> <s xml:id="echoid-s1409" xml:space="preserve">In hoc exhibendo ſuperio-<lb/>rem inferior gradu, vel viſitantem <lb/>viſitatus ſemper ad dextram locat <lb/>(in Borealibus vero provinciis læ-<lb/>va dextræ locum occupat) ſæpe-<lb/>numero etiam cum expleto ritu <lb/>hoc, in pedes eriguntur, vices per-<lb/>mutant, & </s> <s xml:id="echoid-s1410" xml:space="preserve">è ſiniſtra in dextram, & </s> <s xml:id="echoid-s1411" xml:space="preserve"><lb/>viciſſim tranſeunt. </s> <s xml:id="echoid-s1412" xml:space="preserve">Quod ideo fit, <lb/>ut qui honoratiore loco exceptus <lb/>fuit, honorem alteri rependat. </s> <s xml:id="echoid-s1413" xml:space="preserve">Hoc <lb/>urbanitatis officium, cum per vi-<lb/>cos exhibetur, uterque, alter alteri <lb/>ad latus, ad Septemtrionem verti-<lb/>tur; </s> <s xml:id="echoid-s1414" xml:space="preserve">domi vero ad aulæ caput ex <lb/>adverſo januæ; </s> <s xml:id="echoid-s1415" xml:space="preserve">ſed & </s> <s xml:id="echoid-s1416" xml:space="preserve">tum fere ad <lb/>candem cœli partem reſpiciunt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1417" xml:space="preserve"> <pb o="145" file="0157" n="157" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> In more enim eſt apud illos anti-<lb/>quo, palatia, fana, cæteraque ædi-<lb/>ficia bene conſtituta, aut ſaltem in <lb/>privatis ædibus aulas, excipiendis <lb/>hoſpitibus deputatas, limen ad Au-<lb/>ſtrum habere, & </s> <s xml:id="echoid-s1418" xml:space="preserve">eos, qui ex adver-<lb/>ſo januæ conſident, ad Auſtrum <lb/>converti. </s> <s xml:id="echoid-s1419" xml:space="preserve">Vnde quoniam hi ritus in <lb/>prima aula juxta limen exhiben-<lb/>tur, vultu ad aulæ caput converſo, <lb/>Septemtrionem ſpectant.</s> <s xml:id="echoid-s1420" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1421" xml:space="preserve">Si quando majus aliquod vene-<lb/>rationis officium placet exhibere, <lb/>aut quia ſeſe tum primum ſalutant, <lb/>aut quia diutius abfuere, vel ſi alter <lb/>alteri quippiam gratulatur, aut gra-<lb/>tes agit, ſive cum ſolemnior ali-<lb/>quis dies incidit, aut alia qualibet <lb/>ex cauſa; </s> <s xml:id="echoid-s1422" xml:space="preserve">tum poſt exhibitam eam, <lb/>quæ ſupra commemorata eſt, in-<lb/>clinationem, uterq; </s> <s xml:id="echoid-s1423" xml:space="preserve">in genua pro-<lb/>voluitur, & </s> <s xml:id="echoid-s1424" xml:space="preserve">frontem ad ſolum uſ-<lb/>que demittit. </s> <s xml:id="echoid-s1425" xml:space="preserve">Tum in pedes erecti, <lb/>iterũ inclinantur, & </s> <s xml:id="echoid-s1426" xml:space="preserve">genuflectunt, <lb/>ut ſupra, idque tertio & </s> <s xml:id="echoid-s1427" xml:space="preserve">quarto. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1428" xml:space="preserve"> <pb o="146" file="0158" n="158" rhead="NIC. TRIGAVT."/> Sed cum hic Superiori, parenti, Ma-<lb/>giſtro, aut alii Viro Principi ritus <lb/>exhibetur, is ad aulæ caput ſtans, <lb/>aut etiam ſedens, honorem exci-<lb/>pit, & </s> <s xml:id="echoid-s1429" xml:space="preserve">ſolum ad ſingulas alterius in-<lb/>clinationes ac genuflexiones, ma-<lb/>nibus unitis, ut ſupra, nonnihil in-<lb/>clinatur, eo ipſo in loco, in quo ſtat <lb/>aut ſedet. </s> <s xml:id="echoid-s1430" xml:space="preserve">Et ſæpe qui modeſtius <lb/>hunc honorem excipit, non in au-<lb/>læ capite ad Septemtrionem, ſed <lb/>ad latus, ad Ortum ſcilicet, conſi-<lb/>ſtit. </s> <s xml:id="echoid-s1431" xml:space="preserve">Hoc eodem cultu ipſi ſua ſi-<lb/>mulacra, vel domi vel in templis, <lb/>coram ara venerantur. </s> <s xml:id="echoid-s1432" xml:space="preserve">Famuli ve-<lb/>ro cum heros ſuos, aut infima plebs <lb/>honoratiores, ſalutant, primo cul-<lb/>tu in genua proruunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1433" xml:space="preserve">ter fronte <lb/>ſolum leviter quatiunt, quem eun-<lb/>dem ſæpe ritum ſimulacris ſuis ex-<lb/>hibent. </s> <s xml:id="echoid-s1434" xml:space="preserve">Porro ſi cum iis herus col-<lb/>loquatur, ad ejus latus adſtant, & </s> <s xml:id="echoid-s1435" xml:space="preserve"><lb/>ad ſingula reſponſa, in genua pro-<lb/>voluuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1436" xml:space="preserve">Id alii quoq; </s> <s xml:id="echoid-s1437" xml:space="preserve">è vulgo fa-<lb/>ciunt, cum magnates conveniunt.</s> <s xml:id="echoid-s1438" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="147" file="0159" n="159" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> <p> <s xml:id="echoid-s1439" xml:space="preserve">Præter hos, quos dixi ritus, non <lb/>admodum à noſtris alienos, alios <lb/>inter loquendum ſcribendumque <lb/>uſurpant, in quibus à nobis non pa-<lb/>rum diſcrepant; </s> <s xml:id="echoid-s1440" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1441" xml:space="preserve">inde etiam non <lb/>mediocris hujus linguæ difficultas <lb/>excreſcit. </s> <s xml:id="echoid-s1442" xml:space="preserve">Cum enim alius alium <lb/>compellat, nunquam ſecunda per-<lb/>ſona utuntur; </s> <s xml:id="echoid-s1443" xml:space="preserve">ſed ſive præſentem <lb/>compellent, ſive de abſente lo-<lb/>quantur, variis utuntur loquendi <lb/>formulis. </s> <s xml:id="echoid-s1444" xml:space="preserve">Cum de ſeipſis loquun-<lb/>tur, nulla ratione primæ perſonæ <lb/>pronomine utilicet, niſi forte he-<lb/>ro, cum famulum alloquitur, aut <lb/>alteri ſuperiori, cum alio infimo <lb/>ſermonem miſcenti. </s> <s xml:id="echoid-s1445" xml:space="preserve">Tot vero ſe <lb/>ipſum deprimendi formulas ha-<lb/>bent, quot alium extollendi: </s> <s xml:id="echoid-s1446" xml:space="preserve">quas <lb/>inter, pene modeſtiſſima, ſeipſum <lb/>compellandi, formula eſt; </s> <s xml:id="echoid-s1447" xml:space="preserve">ſeipſum <lb/>proprio nomine appellare, pro eo, <lb/>quod nos pionomine Ego, uti ſo-<lb/>lemus. </s> <s xml:id="echoid-s1448" xml:space="preserve">Ac ſi forte de parentibus, <lb/>fratribus, filiis, corpore etiam, ac <lb/> <pb o="148" file="0160" n="160" rhead="NIC. TRIGAVT."/> membris, domo, patria, epiſtolis, <lb/>ipſis etiam morbis alienis ſermo <lb/>incidit, nomine utuntur aliquo <lb/>honoratiore: </s> <s xml:id="echoid-s1449" xml:space="preserve">è contra ſi de iiſdem <lb/>rebus propriis agant, illas voces <lb/>adhibent, quæ modeſtiam ſonant. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1450" xml:space="preserve">Quas omnino loquendi formulas <lb/>neceſſe eſt familiares ſibi facere, <lb/>non ideo ſolum, ne inurbanus & </s> <s xml:id="echoid-s1451" xml:space="preserve"><lb/>ruſticus habeare, ſed etiam, utid, de <lb/>quo agitur aut ſcribitur, aſſequare.</s> <s xml:id="echoid-s1452" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1453" xml:space="preserve">Cum ſe mutuo propinqui & </s> <s xml:id="echoid-s1454" xml:space="preserve">fa-<lb/>miliares officii cauſa interviſunt, ad <lb/>rependendum viſitationis officium <lb/>adſtringunt viſitatos. </s> <s xml:id="echoid-s1455" xml:space="preserve">In his porro <lb/>viſitationibus hæc fere ratio obſer-<lb/>vatur. </s> <s xml:id="echoid-s1456" xml:space="preserve">Qui viſitat, ad ingreſſum, <lb/>libellum profert, in quo nihil aliud <lb/>legitur, præter viſitantis nomen <lb/>cum modeſtis epithetis, pro ratio-<lb/>ne viſitantis aut viſitati: </s> <s xml:id="echoid-s1457" xml:space="preserve">eum libel-<lb/>lum janitor ad herum defert. </s> <s xml:id="echoid-s1458" xml:space="preserve">Por-<lb/>ro ſi plures ab uno, vel unus à plu-<lb/>ribus viſitatur, ſemper pro numero <lb/>viſitantium aut viſitatorum ſunt <lb/> <pb o="149" file="0161" n="161" rhead="DE REG. CHIN AE."/> libelli. </s> <s xml:id="echoid-s1459" xml:space="preserve">Hi fere duodecim paginis è <lb/>charta candida conſtant, & </s> <s xml:id="echoid-s1460" xml:space="preserve">ſeſqui-<lb/>palmum oblongi ſunt; </s> <s xml:id="echoid-s1461" xml:space="preserve">in prima <lb/>facie media, è papyro rubea, ad <lb/>duorum digitorum latitudinem <lb/>fragmentum affigitur libelli lon-<lb/>gitudine: </s> <s xml:id="echoid-s1462" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1463" xml:space="preserve">plerumque libellus hic <lb/>chartaceo ſacculo, cum eodem ru-<lb/>beo additamento in externa facie, <lb/>includitur. </s> <s xml:id="echoid-s1464" xml:space="preserve">In his tanta eſt varietas, <lb/>ut omnino neceſſe ſit, domi viginti <lb/>fere thecas paratas ad omnẽ uſum <lb/>habere, cum variis titulis; </s> <s xml:id="echoid-s1465" xml:space="preserve">ita con-<lb/>tinuus eſt eorum uſus. </s> <s xml:id="echoid-s1466" xml:space="preserve">Quin etiam <lb/>cogimur Ianitori commendare, ut <lb/>in commentarium referat, hoſpi-<lb/>tum nomina, ac domos eorum, <lb/>qui viſitaturi advenerunt; </s> <s xml:id="echoid-s1467" xml:space="preserve">ne intra <lb/>tertium diem, mutuæ viſitationis <lb/>officium è memoria excidat: </s> <s xml:id="echoid-s1468" xml:space="preserve">quem <lb/>morem ab iis omnibus obſervari <lb/>neceſſe eſt, qui frequentius vi-<lb/>ſitantur. </s> <s xml:id="echoid-s1469" xml:space="preserve">Porro quemadmodum, <lb/>ſi qui viſitantur, domo abfue-<lb/>rint, aut ad excipiendos hoſpites <lb/> <pb o="150" file="0162" n="162" rhead="NIC. TRIGAVT."/> exire non potuerint, ii qui viſitant, <lb/>libellum domi ad januam depo-<lb/>nunt, velut teſtem impenſæ viſita-<lb/>tionis, ita cum eam rependunt, <lb/>ſufficit ad januam hujuſmodi libel-<lb/>lum deponere: </s> <s xml:id="echoid-s1470" xml:space="preserve">hac enim ratione <lb/>ipſi ſibi ſatisfactũ arbitrantur. </s> <s xml:id="echoid-s1471" xml:space="preserve">Quo <lb/>honoratior eſt qui viſitat, eo majo-<lb/>ri charactere nomen ſuum per li-<lb/>brarium adſcribit, & </s> <s xml:id="echoid-s1472" xml:space="preserve">aliquando ac-<lb/>cidit, ut latum digitum excedat, & </s> <s xml:id="echoid-s1473" xml:space="preserve"><lb/>decem literis verſum unum à libel-<lb/>lo ſummo ad infimum expleat. </s> <s xml:id="echoid-s1474" xml:space="preserve">Ea <lb/>enim, ut dixi, ratione Sinæ ſuos <lb/>characteres exſcribunt.</s> <s xml:id="echoid-s1475" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1476" xml:space="preserve">Cum ſibi mutuo munuſcula, <lb/>quæ ſunt apud eos frequentiſſima, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1477" xml:space="preserve">non impari munere remuneran-<lb/>da, tranſmittunt, aut etiam defe-<lb/>runt, eodem quoque libello utun-<lb/>tur; </s> <s xml:id="echoid-s1478" xml:space="preserve">in quem præter proprium no-<lb/>men, ut ſupra, referunt etiam ſe-<lb/>riem munerum, quæ tranſmittunt, <lb/>fingula ſingulis verſibus concinne <lb/>deſcribentes. </s> <s xml:id="echoid-s1479" xml:space="preserve">Munera quæ mittun-<lb/> <pb o="151" file="0163" n="163" rhead="DE REG. CHIN AE."/> tur, abſque ulla inurbanitatis nota <lb/>partem rejici poſſunt, aut remitti, <lb/>nulla offerentis offenſione; </s> <s xml:id="echoid-s1480" xml:space="preserve">quod <lb/>cum fit, ſimili libello vel gratiæ re-<lb/>feruntur; </s> <s xml:id="echoid-s1481" xml:space="preserve">vel munera modeſte re-<lb/>mittuntur, vel ea, quę accepta ſunt, <lb/>adſcribuntur, aut ſeries eorum, quę <lb/>rependuntur, exprimitur; </s> <s xml:id="echoid-s1482" xml:space="preserve">idque <lb/>non ſine varia rituum, quos lon-<lb/>gum eſſet commemorate, urba-<lb/>nitate. </s> <s xml:id="echoid-s1483" xml:space="preserve">Eſt etiam apud nos inſo-<lb/>lens, quod Sinæ ſolent, pecuniaria <lb/>munuſcula conferre; </s> <s xml:id="echoid-s1484" xml:space="preserve">nam aureos <lb/>ſæpe decem, alias quinque, non-<lb/>nunquam etiam pauciores, ſupe-<lb/>riores inferioribus, & </s> <s xml:id="echoid-s1485" xml:space="preserve">contra, tranſ-<lb/>mittunt.</s> <s xml:id="echoid-s1486" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1487" xml:space="preserve">Qui Magiſtratum aliquem ge-<lb/>runt, aut literariis gradibus hono-<lb/>rum ſunt inſignes, quoties hæc viſi-<lb/>tationum officia peragunt, pecu-<lb/>liari muneris ſui habitu induuntur, <lb/>qui à quotidiano differt non pa-<lb/>rum. </s> <s xml:id="echoid-s1488" xml:space="preserve">Qui his honorum titulis ca-<lb/>rent, & </s> <s xml:id="echoid-s1489" xml:space="preserve">ſunt nihilominus viri gra-<lb/> <pb o="152" file="0164" n="164" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ves, proprium etiam habent ad vi-<lb/>ſitationes indumentum, illudque à <lb/>quotidiano diverſum, nec ſine al-<lb/>terius offenſione aliter fieri poteſt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1490" xml:space="preserve">Ea cauſa nos ipſi quoque, ne pri-<lb/>mariorum virorum congreſſibus <lb/>arceamur, eo ipſo cultu, cum opus <lb/>eſt, induimur. </s> <s xml:id="echoid-s1491" xml:space="preserve">Quod ſi forte alter <lb/>in alterum caſu incidat, qui hoc ur-<lb/>banitatis (ut vocant) habitu mi-<lb/>nime ſit indutus, nullo modo ſalu-<lb/>tationum officia ſolitis ritibus ex-<lb/>hibent, donec alter eodem cultu <lb/>induatur; </s> <s xml:id="echoid-s1492" xml:space="preserve">atque ita quoties in pub-<lb/>licum prodeunt, famulorum ma-<lb/>nibus urbanitatis toga geſtatur: </s> <s xml:id="echoid-s1493" xml:space="preserve"><lb/>quod ſi id fieri non potuerit, tum <lb/>qui hoc viſitationum paludamen-<lb/>tum induerat, eo exuitur, & </s> <s xml:id="echoid-s1494" xml:space="preserve">in <lb/>quotidiana veſte ſalutatorios ritus <lb/>explent, quos ſupra commemora-<lb/>vimus.</s> <s xml:id="echoid-s1495" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1496" xml:space="preserve">Si plures fuerint qui domi viſi-<lb/>tantur, inter eos primarius hoſpitis <lb/>ſedem, aut ſedes ſingulas utraque <lb/> <pb o="153" file="0165" n="165" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> manu accipit, & </s> <s xml:id="echoid-s1497" xml:space="preserve">ſuo loco ſtatuit in <lb/>honoratiſſimo aulæ ſitu, inde pro-<lb/>priis manibus eas excutit, tametſi <lb/>nullus ſit in eo pulviſculus. </s> <s xml:id="echoid-s1498" xml:space="preserve">Etſi ſe-<lb/>des jam in ſuo ſint ordine colloca-<lb/>tæ, ſingulas tamen ambabus mani-<lb/>bus contingere, & </s> <s xml:id="echoid-s1499" xml:space="preserve">velut aptius col-<lb/>locare mos eſt, id deinde ſinguli, <lb/>qui viſitantur, etiam præſtant in <lb/>eundem plane modum. </s> <s xml:id="echoid-s1500" xml:space="preserve">Tum inter <lb/>hoſpites, ſi plures fuerint, honora-<lb/>tior, ejus, quem viſitat, ſedem eo-<lb/>dem modo accipit, & </s> <s xml:id="echoid-s1501" xml:space="preserve">ex adverſo <lb/>ſedis ſuę illam locat, & </s> <s xml:id="echoid-s1502" xml:space="preserve">eodem mo-<lb/>do pulverem aut excutit, aut ex-<lb/>cutere ſe fingit. </s> <s xml:id="echoid-s1503" xml:space="preserve">Idem deinde cæ-<lb/>teri faciunt, ſi plures fuerint, ætatis <lb/>ordine, vel dignitatis. </s> <s xml:id="echoid-s1504" xml:space="preserve">Quod dum <lb/>fit, is cui hoc officium exhibetur, ad <lb/>latus adſtat, manibus intra manicas <lb/>receptis, & </s> <s xml:id="echoid-s1505" xml:space="preserve">leviter elevatis, ac de-<lb/>preſſis, gratias agit, & </s> <s xml:id="echoid-s1506" xml:space="preserve">exhibitum <lb/>honorem modeſte recuſat.</s> <s xml:id="echoid-s1507" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1508" xml:space="preserve">Hoſpites inter ſe multum tem-<lb/>poris terunt, circa proëdriam ſeu <lb/> <pb o="154" file="0166" n="166" rhead="NIC. TRIGAVT."/> principem honoris ſedem: </s> <s xml:id="echoid-s1509" xml:space="preserve">ſed his <lb/>tandem legibus ſtatur. </s> <s xml:id="echoid-s1510" xml:space="preserve">Inter eos, <lb/>qui ſunt ſibi mutuo cives, ætatis ra-<lb/>tio habetur. </s> <s xml:id="echoid-s1511" xml:space="preserve">In utraque aula digni-<lb/>tas potior eſt. </s> <s xml:id="echoid-s1512" xml:space="preserve">Externi, maxime <lb/>qui èlocis remotioribus adveniunt, <lb/>primum locum tenent. </s> <s xml:id="echoid-s1513" xml:space="preserve">Unde fit, ut <lb/>in omni fere congreſſu noſtris pri-<lb/>ma ſedes hoc titulo aſſignetur; </s> <s xml:id="echoid-s1514" xml:space="preserve">nec <lb/>tergiverſari, aut modeſte recuſare <lb/>quicquam contra receptam con-<lb/>ſuetudinem nobis prodeſt.</s> <s xml:id="echoid-s1515" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1516" xml:space="preserve">Poſtquam cuncti conſedêre, <lb/>mox è domeſticis famulis unus, <lb/>iſque politior, & </s> <s xml:id="echoid-s1517" xml:space="preserve">talari indutus pro-<lb/>dit, manibus elegantem geſtans <lb/>tabulam, in qua tot ſunt ſcutellæ, <lb/>quot hoſpites. </s> <s xml:id="echoid-s1518" xml:space="preserve">In iis ſcutellis eſt il-<lb/>la potio Cia, de qua ſupra, cui <lb/>ſemper aliquod menſarum ſecun-<lb/>darum aut bellariorum fruſtulum <lb/>immiſcetur, cui ſumendo argen-<lb/>teum cochlear exiguum adjungi-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1519" xml:space="preserve">Famulus ab honoratiore in-<lb/>itium ſumens, ſuam cuique ſcutel-<lb/> <pb o="155" file="0167" n="167" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> lam porrigit ad herum uſq;</s> <s xml:id="echoid-s1520" xml:space="preserve">, quem <lb/>reliqui viſitant: </s> <s xml:id="echoid-s1521" xml:space="preserve">nam is ſemper in <lb/>infimo loco ſedet. </s> <s xml:id="echoid-s1522" xml:space="preserve">Si diutius conſe-<lb/>derint, famulus in eundem mo-<lb/>dum iterum ac tertio & </s> <s xml:id="echoid-s1523" xml:space="preserve">ſæpius et-<lb/>iam redit, ſed illud bellariorum <lb/>fruſtulum toties variatur, quoties <lb/>reditur.</s> <s xml:id="echoid-s1524" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1525" xml:space="preserve">Hoſpites, finito congreſſu, an-<lb/>tequam ex aula egrediantur, juxta <lb/>limen, ut initio, ritu ſuo inclinatio-<lb/>nes repetunt: </s> <s xml:id="echoid-s1526" xml:space="preserve">tum eos herus ad uſ-<lb/>que domus limen inſequitur, ubi <lb/>iterum inclinantur. </s> <s xml:id="echoid-s1527" xml:space="preserve">Tum rogat <lb/>hoſpites herus, uti vel equum, vel <lb/>geſtatoriam ſellam, qua venerant, <lb/>conſcendere velint, quod ii facere <lb/>recuſant, & </s> <s xml:id="echoid-s1528" xml:space="preserve">herum domus rogant, <lb/>uti ſe in domum recipiat: </s> <s xml:id="echoid-s1529" xml:space="preserve">tum ille <lb/>ad limen verſus, iterum inclinatur, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1530" xml:space="preserve">hoſpites ſimili ritu honorem re-<lb/>pendunt. </s> <s xml:id="echoid-s1531" xml:space="preserve">Denique jam limen in-<lb/>greſſus, tertio inclinatur, hoſpiteſ-<lb/>que eodem ritu reſpondent. </s> <s xml:id="echoid-s1532" xml:space="preserve">Tum <lb/>herus domus in limine ſe hoſpitum <lb/> <pb o="156" file="0168" n="168" rhead="NIC. TRIGAVT."/> oculis ſubtrahens, moram iis con-<lb/>cedit equitandi, aut in ſella conſi-<lb/>dendi; </s> <s xml:id="echoid-s1533" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1534" xml:space="preserve">repente egrediens abeun-<lb/>tes ſalutat, hanc vocem zin uſur-<lb/>pans, & </s> <s xml:id="echoid-s1535" xml:space="preserve">ambas intra veſtem manus <lb/>elevans, ac deprimens: </s> <s xml:id="echoid-s1536" xml:space="preserve">quod hoſpi-<lb/>tes ipſi ad amuſſim imitantur, & </s> <s xml:id="echoid-s1537" xml:space="preserve"><lb/>abire pergunt. </s> <s xml:id="echoid-s1538" xml:space="preserve">Denique herus do-<lb/>mus famulum mittit, qui abeun-<lb/>tium aſſequatur veſtigia, & </s> <s xml:id="echoid-s1539" xml:space="preserve">ſuo no-<lb/>mine ſalutet. </s> <s xml:id="echoid-s1540" xml:space="preserve">Idem ipſi hoſpites fa-<lb/>ciunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1541" xml:space="preserve">per famulos ſuos reſalu-<lb/>tant.</s> <s xml:id="echoid-s1542" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1543" xml:space="preserve">Nunc de Sinarum conviviis a-<lb/>gam, in quibus non minus ſunt of-<lb/>ficioſi, quam frequentes, non pauci <lb/>etiam fere quotidiani. </s> <s xml:id="echoid-s1544" xml:space="preserve">Omnia e-<lb/>nim prope ſua negotia, non illa ſo-<lb/>lum, quæ ad humanæ vitæ ratio-<lb/>nem, ſed quæ ad Religionem et-<lb/>iam ſpectant, epulantes tractant: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1545" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1546" xml:space="preserve">inter eximia benevolentię argu-<lb/>menta ponunt convivia. </s> <s xml:id="echoid-s1547" xml:space="preserve">Quæ ab <lb/>ipſis non commeſſationes, ſed, <lb/>Græcorum more, compotationes <lb/> <pb o="157" file="0169" n="169" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> non immerito vocantur: </s> <s xml:id="echoid-s1548" xml:space="preserve">licet e-<lb/>nim eorum ſcyphi ac pateræ non <lb/>plus vini, quam nucis putamen, ca-<lb/>piant, frequentiſſime tamen hau-<lb/>ſtus iterant.</s> <s xml:id="echoid-s1549" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1550" xml:space="preserve">Inter veſcendum nec fuſcinulas <lb/>adhibent, nec cochlearia, nec cul-<lb/>tros; </s> <s xml:id="echoid-s1551" xml:space="preserve">ſed bacillis utuntur teretibus, <lb/>ſeſquipalmum longis, quibus mira <lb/>dexteritate quodlibet edulii ge-<lb/>nus ori admovent, digitis omni-<lb/>no nihil contrectantes: </s> <s xml:id="echoid-s1552" xml:space="preserve">ſciendum <lb/>tamen, omnia in menſas inferri <lb/>fruſtatim diſciſſa, niſi ſi quid fue-<lb/>rit natura mollius, ut ova, piſces, <lb/>aliaque hujuſmodi, hæc enim ipſis <lb/>bacillis dividuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1553" xml:space="preserve">Potu utuntur <lb/>feruenti, etiam in ſummo æſtu; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1554" xml:space="preserve">ſive ille vinum ſit, ſive decoctio <lb/>Cia, ſive aqua. </s> <s xml:id="echoid-s1555" xml:space="preserve">Et ſane videtur <lb/>id ſtomacho prodeſſe non parum, <lb/>nam & </s> <s xml:id="echoid-s1556" xml:space="preserve">Sinæ fere diuturnioris ſunt <lb/>vitæ, & </s> <s xml:id="echoid-s1557" xml:space="preserve">ad annum ſeptuageſimum, <lb/>ac ſæpe octogeſimum viribus non <lb/>admodum deſtituuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1558" xml:space="preserve">Hinc <lb/> <pb o="158" file="0170" n="170" rhead="NIC. TRIGAVT."/> quoque evenire arbitror, quod Si-<lb/>narum nemo calculari morbo la-<lb/>boret, qui noſtros Europæos ſæpe <lb/>torquet, ex eo credo, quod perpe-<lb/>tuo frigidam potent.</s> <s xml:id="echoid-s1559" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1560" xml:space="preserve">Cum quiſpiam ad ſolemne epu-<lb/>lum invitatur, pridie, vel etiam <lb/>pluribus diebus ante convivii diem <lb/>is, qui alterum invitat, libellum <lb/>mittit ex iis, quos ſupra deſcripſi-<lb/>mus. </s> <s xml:id="echoid-s1561" xml:space="preserve">In eo, præter invitantis no-<lb/>men, ut ſupra, ſolemni formula <lb/>paucis verbis comprehenſa, ele-<lb/>ganter & </s> <s xml:id="echoid-s1562" xml:space="preserve">urbane ait, qui evocat, te-<lb/>nue ſe ex oleribus apparaſſe con-<lb/>vivium, & </s> <s xml:id="echoid-s1563" xml:space="preserve">ſcyphos ſuos eluiſſe, ut <lb/>dicto die, & </s> <s xml:id="echoid-s1564" xml:space="preserve">hora (quæ fere ſub no-<lb/>ctem eſt) doctrinam ejus, quem in-<lb/>vitat, audiat, & </s> <s xml:id="echoid-s1565" xml:space="preserve">ab eo aliquid diſcat: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1566" xml:space="preserve">inde rogat, ut ne hoc ſe favore de-<lb/>dignetur. </s> <s xml:id="echoid-s1567" xml:space="preserve">In externa facie libelli <lb/>ad ejus longitudinem additamen-<lb/>tum è rubea charta affigunt, ut ſu-<lb/>pra, in eo honoratius invitati no-<lb/>men (nam Sinæ pluribus nomini-<lb/> <pb o="159" file="0171" n="171" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> bus ſinguli compellantur, ut infra) <lb/>cum variis pro ejus, qui vocatur, <lb/>dignitate titulis. </s> <s xml:id="echoid-s1568" xml:space="preserve">Hic ſingulos in-<lb/>vitandi mos eſt. </s> <s xml:id="echoid-s1569" xml:space="preserve">Ipſo die convivii <lb/>ſimilem libellum matutinis horis <lb/>mittunt ad ſingulos; </s> <s xml:id="echoid-s1570" xml:space="preserve">ſed in eo ſo-<lb/>lum rogantur, uti feſtinent, & </s> <s xml:id="echoid-s1571" xml:space="preserve">præ-<lb/>ſtituto tempore adeſſe ne graven-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1572" xml:space="preserve">Sub horam denique convivii <lb/>tertium mittunt, quem ideo ſe <lb/>mittere aiunt, ut venientes ex iti-<lb/>nere excipiat.</s> <s xml:id="echoid-s1573" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1574" xml:space="preserve">Cum in convivii domum ven-<lb/>tum eſt, ſolitis ſalutationum riti-<lb/>bus, ut ſupra, expletis, in prima au-<lb/>la conſident, & </s> <s xml:id="echoid-s1575" xml:space="preserve">ſuum illud Cia bi-<lb/>bunt: </s> <s xml:id="echoid-s1576" xml:space="preserve">inde ad convivii locum itur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1577" xml:space="preserve">Solet is ſplendide adornari, non <lb/>periſtromatis, quorum apud eos <lb/>nullus eſt uſus, ſed picturis, flori-<lb/>bus, vaſis, & </s> <s xml:id="echoid-s1578" xml:space="preserve">hujuſmodi antiqua ſu-<lb/>pellectile. </s> <s xml:id="echoid-s1579" xml:space="preserve">Singulis ſua menſa aſſi-<lb/>gnatur cubitos aliquot longa lata-<lb/>que, ſed fere longior; </s> <s xml:id="echoid-s1580" xml:space="preserve">nonnunquã <lb/>etiam uni duæ menſæ aſſignantur, <lb/> <pb o="160" file="0172" n="172" rhead="NIC. TRIGAVT."/> altera ante alterã. </s> <s xml:id="echoid-s1581" xml:space="preserve">hæ pretioſo ali-<lb/>quo panno dependente ſternun-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1582" xml:space="preserve">Ipſæ quoq; </s> <s xml:id="echoid-s1583" xml:space="preserve">ſedes ſuo bitumine <lb/>non ſplendent ſolum, ſed etiam <lb/>variis picturis & </s> <s xml:id="echoid-s1584" xml:space="preserve">auro condecoran-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1585" xml:space="preserve">Ante accubationem conviva-<lb/>tor unã è pateris ex auro, argento, <lb/>marmore ſuo, vel conſimili mate-<lb/>ria elaboratam, vino plenam in ſuo <lb/>diſco utraq; </s> <s xml:id="echoid-s1586" xml:space="preserve">manu tenet, & </s> <s xml:id="echoid-s1587" xml:space="preserve">eum, <lb/>qui principem locũ eſt habiturus, <lb/>in clinatione profunda ſalutat. </s> <s xml:id="echoid-s1588" xml:space="preserve">Inde <lb/>ex aula in atrium egreditur, & </s> <s xml:id="echoid-s1589" xml:space="preserve">in-<lb/>clinatione prius exhibita, hanc vini <lb/>pateram, vultu ad Auſtrũ converſo, <lb/>cœli Domino offerens, in ſolũ ef-<lb/>fundit; </s> <s xml:id="echoid-s1590" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1591" xml:space="preserve">inclinatione repetita, in <lb/>aulã redit, aliamque pateram acci-<lb/>piens, eundem illum convivii Prin-<lb/>cipem, una inclinatione ſalutat, eo <lb/>in loco, in quo hi ritus exhiberi <lb/>ſolent. </s> <s xml:id="echoid-s1592" xml:space="preserve">tum ſimul ad menſam in <lb/>aulę medio ſitam accedunt. </s> <s xml:id="echoid-s1593" xml:space="preserve">In me-<lb/>dio latere, quo menſa longior eſt, <lb/>pateram in ſuo diſco utraq; </s> <s xml:id="echoid-s1594" xml:space="preserve">manu <lb/> <pb o="161" file="0173" n="173" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> venerabundus locat. </s> <s xml:id="echoid-s1595" xml:space="preserve">tum bacillos <lb/>convivales à famulo accipit, & </s> <s xml:id="echoid-s1596" xml:space="preserve">ad <lb/>pateræ latus ponit. </s> <s xml:id="echoid-s1597" xml:space="preserve">ii bacilli ex <lb/>ebeno fere, vel ebore conſtant, a-<lb/>liave materia duriore; </s> <s xml:id="echoid-s1598" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1599" xml:space="preserve">ea ſaltem <lb/>parte, qua fercula tanguntur, argẽ-<lb/>to aurove cęlari ſolent. </s> <s xml:id="echoid-s1600" xml:space="preserve">Inde ſedem <lb/>accipit, & </s> <s xml:id="echoid-s1601" xml:space="preserve">in media menſa locat, <lb/>manicis, ut ſupra, leviter everrens. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1602" xml:space="preserve">tum in mediam aulã regreſſi ſimul <lb/>denuo inclinantur. </s> <s xml:id="echoid-s1603" xml:space="preserve">Eodem ritu <lb/>convivator ſingulos deinde hoſpi-<lb/>tes cohoneſtat: </s> <s xml:id="echoid-s1604" xml:space="preserve">eum qui ſecundum <lb/>locum occupat, ad ſiniſtrum latus, <lb/>qui tertium, ad dexterum ſtatui <lb/>mos eſt. </s> <s xml:id="echoid-s1605" xml:space="preserve">Ad extremum, qui prin-<lb/>cipem locum occupabit, à dome-<lb/>ſtico famulo, invitatoris pateram <lb/>cum ſuo diſco accipit, & </s> <s xml:id="echoid-s1606" xml:space="preserve">vinum in-<lb/>fundi jubet, & </s> <s xml:id="echoid-s1607" xml:space="preserve">una cum reliquis <lb/>hoſpitibus, & </s> <s xml:id="echoid-s1608" xml:space="preserve">convivatore, ſuo ri-<lb/>tu inclinatur, pateramque in ejus <lb/>menſa in diſco locat. </s> <s xml:id="echoid-s1609" xml:space="preserve">Convivato-<lb/>ris autem menſa in inferiore aulæ <lb/>parte ita ſtatuitur, ut Auſtrum, & </s> <s xml:id="echoid-s1610" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="162" file="0174" n="174" rhead="NIC. TRIGAVT."/> aulæ januam, ubi conſederit, à ter-<lb/>go habeat, à fronte vero prima-<lb/>riam menſam. </s> <s xml:id="echoid-s1611" xml:space="preserve">Deinde bacillos ſe-<lb/>dem que diſponit eo ritu, quem ſibi <lb/>invitator exhibuit. </s> <s xml:id="echoid-s1612" xml:space="preserve">Denique ſin-<lb/>guli ad pateram, bacillos, ſedem-<lb/>que denuo, velut aptius utraque <lb/>manu ſtatuendam, accedunt. </s> <s xml:id="echoid-s1613" xml:space="preserve">quæ <lb/>omnia dum fiunt, is cui honora-<lb/>rius ille ritus exhibetur, exhibenti <lb/>ad latus adſtat, & </s> <s xml:id="echoid-s1614" xml:space="preserve">manibus intra <lb/>manicas receptis, leviterque con-<lb/>cuſſis, honorem eum deprecatur, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1615" xml:space="preserve">modeſte inclinatus, gratias agit.</s> <s xml:id="echoid-s1616" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1617" xml:space="preserve">Quoniam nihil edulii Sinæ ma-<lb/>nu tangunt, ideo nec ſub initium, <lb/>nec ſub convivii finem, manus la-<lb/>vant. </s> <s xml:id="echoid-s1618" xml:space="preserve">Expletis his ritibus, ſimul o-<lb/>mnes poſtremam invitatori incli-<lb/>nationem exhibent, & </s> <s xml:id="echoid-s1619" xml:space="preserve">alteram ho-<lb/>ſpites inter ſe, tum ad menſam ſuo <lb/>quiſque loco aſſidet. </s> <s xml:id="echoid-s1620" xml:space="preserve">Quoties bi-<lb/>bitur, invitator pateram in diſco <lb/>utraque manu capit, & </s> <s xml:id="echoid-s1621" xml:space="preserve">eam leviter <lb/>erigens, ac mox deprimens, reli-<lb/> <pb o="163" file="0175" n="175" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> quos ad bibendum invitat; </s> <s xml:id="echoid-s1622" xml:space="preserve">eodem <lb/>tempore ſinguli ad invitatorem <lb/>converſi, idem faciunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1623" xml:space="preserve">ſimul <lb/>omnes bibere incipiunt, quod ſor-<lb/>bendo ita lente faciunt, ut ad ex-<lb/>hauriendam pateram nõ raro qua-<lb/>ter quin quieſve eam oriadmoveãt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1624" xml:space="preserve">Eum potandi ritum, ſorbendo vi-<lb/>delicet, ſemper obſervant, etiamſi <lb/>aquam biberint; </s> <s xml:id="echoid-s1625" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1626" xml:space="preserve">nihil unquam <lb/>continuatis hauſtibus more noſtro <lb/>exhauriunt.</s> <s xml:id="echoid-s1627" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1628" xml:space="preserve">Prima patera exhauſta, paulatim <lb/>fercula inferuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1629" xml:space="preserve">E quibus ſimul <lb/>omnes (præeunte ſuo ritu invita-<lb/>tore, bacillis utraque manu acce-<lb/>ptis, iiſdemq; </s> <s xml:id="echoid-s1630" xml:space="preserve">erectis depreſſisque) <lb/>quoties unum attingunt, unum al-<lb/>terumve ex eo fruſtulum carpunt, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1631" xml:space="preserve">ori admovent. </s> <s xml:id="echoid-s1632" xml:space="preserve">In quo id obſer-<lb/>vatur ſtudioſe, ne quis prius in men-<lb/>ſa bacillos reponat, quam is, qui <lb/>primum in convivio locum obti-<lb/>net, id fecerit, quod ubi fecit, mox <lb/>miniſtri in ſingulorum pateram vi-<lb/> <pb o="164" file="0176" n="176" rhead="NIC. TRIGAVT."/> num calidum infundunt, facto ini-<lb/>tio à convivii Principe. </s> <s xml:id="echoid-s1633" xml:space="preserve">tum eodem <lb/>ritu iterum, ac deinde ſæpius edi-<lb/>tur ac bibitur, ſed in bibendo plus <lb/>temporis, quam in edendo conſu-<lb/>mitur. </s> <s xml:id="echoid-s1634" xml:space="preserve">Toto porro convivii tempo-<lb/>re vel de rebus lætioribus ſermo <lb/>ingeritur, vel comœdia ſpectatur, <lb/>aut cantor aliquis muſicive inſtru-<lb/>menti pulſator auditur; </s> <s xml:id="echoid-s1635" xml:space="preserve">nam hi ſæ-<lb/>pe etiam non vocati ſe convivio in-<lb/>gerunt, ſpe præmii, quod iis perſol-<lb/>vi ſolet, evocati.</s> <s xml:id="echoid-s1636" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1637" xml:space="preserve">Omnibus iis veſcuntur, quæ a-<lb/>pud noſtrates in fercula adhiben-<lb/>tur, nec ea male condiunt: </s> <s xml:id="echoid-s1638" xml:space="preserve">ſed de <lb/>ſingulis ferculis parum infertur. </s> <s xml:id="echoid-s1639" xml:space="preserve">in <lb/>varietate ſtatuunt convivii maje-<lb/>ſtatem, menſas enim opplent diſcis <lb/>mediocribus, & </s> <s xml:id="echoid-s1640" xml:space="preserve">aliis exiguis: </s> <s xml:id="echoid-s1641" xml:space="preserve">nec <lb/>piſces, ut nos, à carnibus ſeparant, <lb/>ſed ſine diſcrimine permiſcent. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1642" xml:space="preserve">nullum porro ferculum ſemel ap-<lb/>poſitum toto convivio tollitur; </s> <s xml:id="echoid-s1643" xml:space="preserve">ita-<lb/>que menſas non opplent modo, <lb/> <pb o="165" file="0177" n="177" rhead="DE REG. CHIN AE."/> ſed diſcos aliis alios ita ſuperpo-<lb/>nunt, ut caſtellorum ſpeciem re-<lb/>ferant. </s> <s xml:id="echoid-s1644" xml:space="preserve">Panis nullus in convivales <lb/>menſas infertur, ſed neque oriza, <lb/>quæ apud Sinas in panis noſtri vi-<lb/>cem ſuccedit, niſi forte in quibuſ-<lb/>dam epulis minus ſolemnibus ſub <lb/>menſam extremam ſi porro infer-<lb/>tur oriza, prius à vino abſtinetur; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1645" xml:space="preserve">neque enim vinum ab Sinis bibi-<lb/>tur, etiam in quotidiana refectio-<lb/>ne, ante orizæ ſumptionem. </s> <s xml:id="echoid-s1646" xml:space="preserve">Varios <lb/>etiam in convivia ludos ingerunt, <lb/>in quibus qui perdidit, potare com-<lb/>pellitur, magno cæterorum ap-<lb/>plauſu feſtisque clamoribus.</s> <s xml:id="echoid-s1647" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1648" xml:space="preserve">Sub finem convivii, pateras per-<lb/>mutant. </s> <s xml:id="echoid-s1649" xml:space="preserve">quæ etſi ſingulis æquales <lb/>apponantur, nunquam tamen ad <lb/>bibendum ſupra vires quiſquam <lb/>compellitur, ſed amice tantum in-<lb/>vitatur. </s> <s xml:id="echoid-s1650" xml:space="preserve">Sinenſe vinum ad inftar fe-<lb/>re cereviſiæ noſtratis decoquitur, <lb/>nec admodum fumoſum eſt; </s> <s xml:id="echoid-s1651" xml:space="preserve">e-<lb/>brios tamen reddit ſtrenuos pota-<lb/> <pb o="166" file="0178" n="178" rhead="NIC. TRIGAVT."/> tores; </s> <s xml:id="echoid-s1652" xml:space="preserve">ſed levius fertur die inſe-<lb/>quenti. </s> <s xml:id="echoid-s1653" xml:space="preserve">In edendo ſunt omnino <lb/>moderatiores, & </s> <s xml:id="echoid-s1654" xml:space="preserve">ſæpe accidit, ut <lb/>quis ab urbe diſceſſurus, uno die <lb/>ſeptem vel octo conviviis interſit, <lb/>ut amicis omnibus ſatisfaciat: </s> <s xml:id="echoid-s1655" xml:space="preserve">hu-<lb/>juſmodi vero non ſunt è celebrio-<lb/>ribus; </s> <s xml:id="echoid-s1656" xml:space="preserve">hæc enim totam noctem ab-<lb/>ſumunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1657" xml:space="preserve">in auroram inſequen-<lb/>tem protrahuntur, ferculorum de-<lb/>nique reliquiæ inter hoſpitum fa-<lb/>mulos liberaliter dividuntur.</s> <s xml:id="echoid-s1658" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1659" xml:space="preserve">Quod ad cæteros ritus attinet, <lb/>ii mihi nunc videntur eſſe præci-<lb/>pui, qui circa Regum veneratio-<lb/>nem verſantur. </s> <s xml:id="echoid-s1660" xml:space="preserve">Rex pluribus exter-<lb/>nis officiis colitur, quam alius qui-<lb/>vis in univerſo terrarum orbe Prin-<lb/>ceps, ſive is profanus, ſive ſacer fue-<lb/>rit. </s> <s xml:id="echoid-s1661" xml:space="preserve">Hunc nemo alloquitur, præter <lb/>Eunuchosillos, qui in palatii pene-<lb/>tralibus famulantur, Regioſque <lb/>propinquos, qui intra ejuſdem pa-<lb/>latii fines commorantur, quales <lb/>ſunt filii ac filiæ. </s> <s xml:id="echoid-s1662" xml:space="preserve">Omiſſo porro cul-<lb/> <pb o="167" file="0179" n="179" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> tu omni, qui Regi ab Eunuchis <lb/>præſtatur, velut minus neceſſario <lb/>ad inſtitutum, omnes omnino ex-<lb/>tra palatium Magiſtratus (nam in-<lb/>ter Eunuchos ſunt etiam ſui ordi-<lb/>nes & </s> <s xml:id="echoid-s1663" xml:space="preserve">officiorum gradus) Regem <lb/>nonniſi libellis ſupplicibus conve-<lb/>niunt: </s> <s xml:id="echoid-s1664" xml:space="preserve">ſed hi libelli tot veneratio-<lb/>nis formulas continent, ut non niſi <lb/>ab exercitatis componi poſſint, <lb/>nec eos quilibet literatus ſciat con-<lb/>cinnare.</s> <s xml:id="echoid-s1665" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1666" xml:space="preserve">Anno quolibet ineunte (cujus <lb/>initium eſt novilunium illud, quod <lb/>pręcedit aut ſequitur proxime No-<lb/>nas Februarias, unde Sinæ Veris in-<lb/>itium ſumunt) è ſingulis mittitur <lb/>Provinciis legatus ad Regem offi-<lb/>cioſe viſitandum. </s> <s xml:id="echoid-s1667" xml:space="preserve">quod idem ſo-<lb/>lemnius præſtatur in modum cli-<lb/>entelaris obſequii tertio quoque <lb/>anno, ut ſupra commemoraui. </s> <s xml:id="echoid-s1668" xml:space="preserve">Por-<lb/>ro ſingulis in urbibus primo quo-<lb/>que Lunæ renaſcentis die, Magi-<lb/>ſtratus omnes, in urbe ſua quiſque, <lb/> <pb o="168" file="0180" n="180" rhead="NIC. TRIGAVT."/> in unum locum conveniunt, in quo <lb/>Regius eſt thronus, regiaque inſi-<lb/>gnia, cælati dracones, & </s> <s xml:id="echoid-s1669" xml:space="preserve">inaurati, <lb/>cum aliis ad elegantiam cælaturis; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1670" xml:space="preserve">coram eo ſæpius inclinantur, & </s> <s xml:id="echoid-s1671" xml:space="preserve">ge-<lb/>nua incuruant gentis ritu, & </s> <s xml:id="echoid-s1672" xml:space="preserve">pecu-<lb/>liari quadam compoſitione corpo-<lb/>ris, ad modeſtiam venerationem-<lb/>que aptiſſima: </s> <s xml:id="echoid-s1673" xml:space="preserve">quo tempore Regi <lb/>vitę annorum decem millia ſuccla-<lb/>mant. </s> <s xml:id="echoid-s1674" xml:space="preserve">Idem quoque cultus ubique <lb/>Regi exhibetur eo die, qui primus <lb/>eum naſcentem vidit, in ſingulos <lb/>annos redeunte, quo die Pequi-<lb/>nenſes Magiſtratus, & </s> <s xml:id="echoid-s1675" xml:space="preserve">alii à provin-<lb/>ciis legati, nec non Regii propin-<lb/>qui variis titulis inſignes extra cu-<lb/>riam eo adveniunt, Regi vitam <lb/>gratulaturi, & </s> <s xml:id="echoid-s1676" xml:space="preserve">gratulationem gra-<lb/>viſſimis muneribus teſtaturi.</s> <s xml:id="echoid-s1677" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1678" xml:space="preserve">Præter hos, quotquot à Rege <lb/>nominati Magiſtratum ineunt, aut <lb/>alio aliquo munere donantur, per <lb/>leges ire jubentur, quod ante pri-<lb/>mam lucem fit, ad Regium tribu-<lb/> <pb o="169" file="0181" n="181" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> nal, gratiam habituri, Ibique præ-<lb/>euntibus ac monentibus rituum <lb/>Præfectis, officia regio ſolio (Rex <lb/>enim tunc non comparet) exhi-<lb/>bent accurate; </s> <s xml:id="echoid-s1679" xml:space="preserve">nec impune à quo-<lb/>quam vel leviter erratur. </s> <s xml:id="echoid-s1680" xml:space="preserve">Quod <lb/>cum faciunt peculiari cultu è pur-<lb/>pureo panno damaſceno, & </s> <s xml:id="echoid-s1681" xml:space="preserve">tiaris <lb/>in capite argenteis, ſed inauratis in-<lb/>ſigniuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1682" xml:space="preserve">Utraque vero manu e-<lb/>burneam tabulam quatuor digitos <lb/>latam, palmos duos longam ge-<lb/>ſtant, ea os tegunt, quoties quip-<lb/>piam coram Rege proloquuntur.</s> <s xml:id="echoid-s1683" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1684" xml:space="preserve">Rex porro, cum olim in tribu-<lb/>nal prodibat, è loco ſuperiore ad <lb/>ingentem feneſtram comparebat, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1685" xml:space="preserve">manu eburneam quoque tabu-<lb/>lam geſtabat, ad vultum contegen-<lb/>dum, nec non & </s> <s xml:id="echoid-s1686" xml:space="preserve">aliam in capite ta-<lb/>bulam medio cubito latam, inte-<lb/>gro longam, ſupra regium dia-<lb/>dema frontemque, è qua tabula <lb/>lapilli complures magnique pre-<lb/>tii ita in ſila inducti dependent, <lb/> <pb o="170" file="0182" n="182" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ut frontem ex omni parte ac fa-<lb/>ciem tegant, & </s> <s xml:id="echoid-s1687" xml:space="preserve">intuentium oculis <lb/>etiam præſentem ſubducant. </s> <s xml:id="echoid-s1688" xml:space="preserve">Co-<lb/>lor regius cæteriſque interdictus, <lb/>flavus eſt, è quo veſtis ejus contexta <lb/>eſt variis ex aureo filo draconibus. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1689" xml:space="preserve">Nec in veſte ſolum regia dracones, <lb/>ſed in palatio univerſo, vaſisque <lb/>aureis & </s> <s xml:id="echoid-s1690" xml:space="preserve">argenteis, & </s> <s xml:id="echoid-s1691" xml:space="preserve">reliqua ſupel-<lb/>lectile, vel cælati, vel depicti viſun-<lb/>tur; </s> <s xml:id="echoid-s1692" xml:space="preserve">quin ipſa etiam tecta & </s> <s xml:id="echoid-s1693" xml:space="preserve">tegulæ <lb/>flavum colorem, & </s> <s xml:id="echoid-s1694" xml:space="preserve">dracones ſpe-<lb/>ctandos exhibent; </s> <s xml:id="echoid-s1695" xml:space="preserve">quod anſam for-<lb/>taſſe præbuit aliquibus aſſerendi, <lb/>palatii regii tegulas eſſe aureas æ. </s> <s xml:id="echoid-s1696" xml:space="preserve"><lb/>reaſve: </s> <s xml:id="echoid-s1697" xml:space="preserve">at revera fictiles ſunt, ut ego <lb/>meis manibus attrectavi, ſed flavo <lb/>colore imbutæ, & </s> <s xml:id="echoid-s1698" xml:space="preserve">ſingulæ ſingulis <lb/>clavis, trabalibus fere, in tecto <lb/>ipſo defixæ; </s> <s xml:id="echoid-s1699" xml:space="preserve">ſunt enim noſtratibus <lb/>haud paulo majores: </s> <s xml:id="echoid-s1700" xml:space="preserve">quorum cla-<lb/>vorum caput eſt inauratum; </s> <s xml:id="echoid-s1701" xml:space="preserve">ne <lb/>quid appareat in regio palatio, <lb/>quod regium colorem non præfe-<lb/>rat. </s> <s xml:id="echoid-s1702" xml:space="preserve">Si quis eum colorem, aut dra-<lb/> <pb o="171" file="0183" n="183" rhead="DE REG. CHIN AE."/> cones in proprios uſus adhiberet, <lb/>perduellis haberetur; </s> <s xml:id="echoid-s1703" xml:space="preserve">niſi forte re-<lb/>gio eſſet ſanguine prognatus.</s> <s xml:id="echoid-s1704" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1705" xml:space="preserve">Palatii regii portæ ſunt quatuor <lb/>ad totidem mundi partes ex adver-<lb/>ſo diſtributæ. </s> <s xml:id="echoid-s1706" xml:space="preserve">quotquot ex itinere <lb/>has portas prætergrediuntur, ex <lb/>equo deſcendunt, ſi equitent; </s> <s xml:id="echoid-s1707" xml:space="preserve">aut è <lb/>ſella, ſi ea geſtentur, ac pedites in-<lb/>cedunt, donec eas fuerint præter-<lb/>greſſi. </s> <s xml:id="echoid-s1708" xml:space="preserve">id omnes faciunt, ſed maxi-<lb/>mus quiſque accuratius, & </s> <s xml:id="echoid-s1709" xml:space="preserve">è loco <lb/>remotiore: </s> <s xml:id="echoid-s1710" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1711" xml:space="preserve">non Pequini ſolum, <lb/>ſed in Nanquinenſi priſcorum Re-<lb/>gum palatio religioſius, tametſi <lb/>jam plures annos nullus Regum in <lb/>id ſeſe receperit. </s> <s xml:id="echoid-s1712" xml:space="preserve">Portæ ad Auſtrũ, <lb/>ſive externæ, ſive internæ ſunt tri-<lb/>plices, media regem ingredi vel <lb/>egredi ſollemne eſt; </s> <s xml:id="echoid-s1713" xml:space="preserve">reliqui dextra <lb/>lævaque admittuntur: </s> <s xml:id="echoid-s1714" xml:space="preserve">ideo media <lb/>illa janua nunquam, niſi egreſſuro <lb/>uel ingreſſuro Rege, patet.</s> <s xml:id="echoid-s1715" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1716" xml:space="preserve">Nulla eſt apud Sinas alia tempo-<lb/>rum nota, ſive in libris, qui lucem <lb/> <pb o="172" file="0184" n="184" rhead="NIC. TRIGAVT."/> aſpiciunt, ſive in aliis quibuſlibet <lb/>publicis inſtrumentis, niſi quæ ab <lb/>ejus, qui regnat, inauguratione de-<lb/>ducitur, ſicut apud nos ab hum anæ <lb/>ſalutis initio Chriſto naſcente fieri <lb/>ſolemne eſt. </s> <s xml:id="echoid-s1717" xml:space="preserve">Nonnunquam certis <lb/>ex cauſis ſolet primariorum Magi-<lb/>ſtratuum parentibus Rex titulum <lb/>conferre ſcriptione quadam, Re-<lb/>gis nomine à Regiis Philoſophis <lb/>facta. </s> <s xml:id="echoid-s1718" xml:space="preserve">eam rem Sinæ tanti faciunt, <lb/>ut ſtupori ſit, nam & </s> <s xml:id="echoid-s1719" xml:space="preserve">ad impetran-<lb/>dum nulli ſumptui parcunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1720" xml:space="preserve">ut <lb/>rem ſacram, in familia conſervant. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1721" xml:space="preserve">Nec minori ſunt in pretio alii non-<lb/>nulli tituli duobus tribuſve chara-<lb/>cteribus expreſſi, quos viduis Rex <lb/>confert, quæ ſecundas nuptias ad <lb/>ſenectam uſque renuerunt, aut ſe-<lb/>nibus, qui ſeculum integrum vi-<lb/>tam protraxerunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1722" xml:space="preserve">aliis in caſi-<lb/>bus hujuſmodi. </s> <s xml:id="echoid-s1723" xml:space="preserve">Has inſcriptiones <lb/>ſupra limen exponunt. </s> <s xml:id="echoid-s1724" xml:space="preserve">Nec id ſo-<lb/>lum Reges ſolent, ſed etiam Ma-<lb/>giſtratus ipſos amicis præſtare mos <lb/> <pb o="173" file="0185" n="185" rhead="DE REG. CHIN AE."/> eſt. </s> <s xml:id="echoid-s1725" xml:space="preserve">Ipſis quoque Magiſtratibus de <lb/>Republica benemeritis publico <lb/>ſumptu arcus è marmore erigun-<lb/>tur, quales apud nos aſſolet in tri-<lb/>umphis. </s> <s xml:id="echoid-s1726" xml:space="preserve">Idem exhibent urbes civi <lb/>ſuo, qui inſignem aliquam di-<lb/>gnitatem, aut in literariis exa-<lb/>minibus primas obtinuerit, aut <lb/>in eventis hujuſmodi magno appa-<lb/>ratu.</s> <s xml:id="echoid-s1727" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1728" xml:space="preserve">Quicquid pretioſum aut affabre <lb/>factum in univerſo regno habetur, <lb/>quotannis ad Regem tranſmitti-<lb/>tur Pequinum magno ſumptu & </s> <s xml:id="echoid-s1729" xml:space="preserve"><lb/>copia. </s> <s xml:id="echoid-s1730" xml:space="preserve">Magiſtratus item, qui in re-<lb/>gia commorantur urbe, minore in <lb/>publicum prodeunt apparatu. </s> <s xml:id="echoid-s1731" xml:space="preserve">nam <lb/>exceptis primatibus, cæteris equo, <lb/>non ſella geſtatoria vehi licet. </s> <s xml:id="echoid-s1732" xml:space="preserve">qui-<lb/>bus autem ſella per leges licet, ba-<lb/>julorum numerus ad quatuor re-<lb/>ſtringitur. </s> <s xml:id="echoid-s1733" xml:space="preserve">Extra curias haud paulo <lb/>inferiorum Magiſtratuum ordines <lb/>majore in provinciis apparatu pro-<lb/>dire permittuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1734" xml:space="preserve">Eam Sinæ mo-<lb/> <pb o="174" file="0186" n="186" rhead="NIC. TRIGAVT."/> deſtiam in regia veneratione repo-<lb/>ponunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1735" xml:space="preserve">viciniori majorem de-<lb/>ferendam arbitrantur. </s> <s xml:id="echoid-s1736" xml:space="preserve">Quater an-<lb/>nis ſingulis, ſub quatuor anni tem-<lb/>peſtates, Curiales omnes Magiſtra-<lb/>tus ad priſcorum Regum & </s> <s xml:id="echoid-s1737" xml:space="preserve">Regi-<lb/>narum ſepulchra conveniunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1738" xml:space="preserve"><lb/>ſuos ritus ac donaria deferunt: </s> <s xml:id="echoid-s1739" xml:space="preserve">ſed <lb/>primariùs Humvuo regni recupe-<lb/>ratori honor defertur. </s> <s xml:id="echoid-s1740" xml:space="preserve">Ad hunc ri-<lb/>tum ſe aliquot diebus prius com-<lb/>parant, indicto juſtitio jejuniis, quę <lb/>intra domeſticos parietes religioſe <lb/>obſervant.</s> <s xml:id="echoid-s1741" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1742" xml:space="preserve">Secundum Regem proxima ve-<lb/>nerationis officia ſuis Magiſtrati-<lb/>bus impendunt. </s> <s xml:id="echoid-s1743" xml:space="preserve">Id maxime pro-<lb/>dunt ſolitis loquendi formulis, & </s> <s xml:id="echoid-s1744" xml:space="preserve"><lb/>officioſis viſitationibus; </s> <s xml:id="echoid-s1745" xml:space="preserve">ad quas <lb/>non admittuntur, nec aſpirant, niſi <lb/>qui aliquod in Republica munus <lb/>gerunt, aut alibi geſſere. </s> <s xml:id="echoid-s1746" xml:space="preserve">ii enim in <lb/>patriam reverſi, etſi propria culpa <lb/>officiis excidêre, ſolemni tamen <lb/>ſæpe Magiſtratuum cultu inſignes <lb/> <pb o="175" file="0187" n="187" rhead="DE REG. CHIN AE."/> prodeunt: </s> <s xml:id="echoid-s1747" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1748" xml:space="preserve">urbani eos Magiſtra-<lb/>tus colunt, viſitationumque officia <lb/>rependunt; </s> <s xml:id="echoid-s1749" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1750" xml:space="preserve">eorum intuitu multa <lb/>concedunt, præſertim qui primos <lb/>in literariis gradibus, publicisque <lb/>functionibus honores habuere.</s> <s xml:id="echoid-s1751" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1752" xml:space="preserve">Si qui Magiſtratus egregie ſuo <lb/>defuncti munere, deque Repub. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1753" xml:space="preserve">bene meriti, ad aliud munus eve-<lb/>huntur, aut alia qualibet ex cauſa <lb/>ex urbe diſcedunt, magnis publice <lb/>muneribus afficiuntur, ocreaſque <lb/>ſuas, Magiſtratus inſigne, ad per-<lb/>petuum beneficii monumentum <lb/>rogati relinquunt, quæ publico <lb/>ſcrinio incluſæ, una cum variis in <lb/>ejuslaudem verſibus ac ſcriptioni-<lb/>bus aſſeruantur. </s> <s xml:id="echoid-s1754" xml:space="preserve">Aliis, qui ſunt in-<lb/>ſigniores, loco aliquo publico, <lb/>marmor erigunt, in quo eorum in <lb/>Rempublicã merita eleganti ſcri-<lb/>prione inſculpta, ad poſteritatis <lb/>memoriam perſeverant. </s> <s xml:id="echoid-s1755" xml:space="preserve">Nec de-<lb/>ſunt, quibus templa magno publi-<lb/>ce ſumptu extruantur: </s> <s xml:id="echoid-s1756" xml:space="preserve">atisque ſta-<lb/> <pb o="176" file="0188" n="188" rhead="NIC. TRIGAVT."/> tuæ imponantur, ad eorum ima-<lb/>ginem, quantum induſtria fert ar-<lb/>tiſicis, accedentes, tum cenſus an-<lb/>nuus, & </s> <s xml:id="echoid-s1757" xml:space="preserve">certi homines deputantur, <lb/>qui perpetuos odores, & </s> <s xml:id="echoid-s1758" xml:space="preserve">ſemper <lb/>viventes lucernas accendant. </s> <s xml:id="echoid-s1759" xml:space="preserve">Eam <lb/>ad rem ingentia ex æte campano <lb/>thuribula ſtatuuntur, ad eundem <lb/>ritum, quo ipſi ſua idola veneran-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1760" xml:space="preserve">Sed hunc tamen cultum à Nu-<lb/>minis latria norunt ſeparare: </s> <s xml:id="echoid-s1761" xml:space="preserve">nam <lb/>à Diis multa petunt, his urbanos <lb/>tantum ritus in beneficiorum me-<lb/>moriam periti exhibent. </s> <s xml:id="echoid-s1762" xml:space="preserve">nihil ta-<lb/>men dubium, quin è vulgo plures <lb/>cultum utrumque permiſceant. </s> <s xml:id="echoid-s1763" xml:space="preserve">Ad <lb/>hæc templa (quorum plenæ ſunt <lb/>omnes urbes, quæque ſæpe amico-<lb/>rum ſtudio indignis etiam erigun-<lb/>tur) certis temporibus itur, inclina-<lb/>tiones & </s> <s xml:id="echoid-s1764" xml:space="preserve">genuflexiones exhiben-<lb/>tur, edulia offeruntur, aliaque hu-<lb/>juſmodi peraguntur.</s> <s xml:id="echoid-s1765" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1766" xml:space="preserve">Omnes Sinarum libri, qui de <lb/>moribus agunt, toti ſunt in exci-<lb/> <pb o="177" file="0189" n="189" rhead="DE REG. CHIN AE."/> tandis filiis ad parentum obſer-<lb/>vantiam, majorum que veneratio-<lb/>nem. </s> <s xml:id="echoid-s1767" xml:space="preserve">Et ſane ſi externam illam pie-<lb/>tatis faciem intueamur, nulla gens <lb/>alia toto terrarum orbe cum Sinis <lb/>compararipoteſt, quod aliquibus <lb/>indiciis comprobabo. </s> <s xml:id="echoid-s1768" xml:space="preserve">Solemnem <lb/>in aſſidendo majoribus ritum ob-<lb/>vant, ut nulla ratione in æquali ſi-<lb/>tu, & </s> <s xml:id="echoid-s1769" xml:space="preserve">longe minus ex adverſo con-<lb/>ſiſtant, ſed ad latus alterum; </s> <s xml:id="echoid-s1770" xml:space="preserve">quem <lb/>ritum etiam diſcipuli cum Magi-<lb/>ſtris obſervant. </s> <s xml:id="echoid-s1771" xml:space="preserve">Magna etiam ve-<lb/>neratione cum iis colloquuntur, <lb/>qui tenuioris fortunæ ſunt, ad obi-<lb/>tum uſque eos, etiam ſudore ſuo, <lb/>quantum licet, laute copioſeque <lb/>alunt. </s> <s xml:id="echoid-s1772" xml:space="preserve">Sed in nullo ſunt religioſio-<lb/>res, quam dum iis parentant, tam <lb/>in lugubri veſte induenda (in qua <lb/>etiam à cæteris nationibus diſcre-<lb/>pant) quam in feretro quoque ac <lb/>ſarcophago è materia pretioſiore <lb/>concinǹando: </s> <s xml:id="echoid-s1773" xml:space="preserve">in apparatu ſepultu-<lb/>ræ, quem verius pompam dixeris, <lb/> <pb o="178" file="0190" n="190" rhead="NIC. TRIGAVT."/> pro facultatibus fortuniſque, & </s> <s xml:id="echoid-s1774" xml:space="preserve"><lb/>ſæpe ſupra vires aſſurgunt.</s> <s xml:id="echoid-s1775" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1776" xml:space="preserve">Lugubris Sinarum veſtis non <lb/>pulla, ſed candida eſt. </s> <s xml:id="echoid-s1777" xml:space="preserve">In luctu pa-<lb/>rentum filii cannabina veſte aſper-<lb/>rima in duuntur, primis ſaltem mẽ-<lb/>ſibus; </s> <s xml:id="echoid-s1778" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1779" xml:space="preserve">ipſa forma talaris tunicæ, <lb/>pilei, calceorum ſatis abſona, pri-<lb/>moque aſpectu miſerabilis: </s> <s xml:id="echoid-s1780" xml:space="preserve">fune <lb/>quoque prope nautico renes cin-<lb/>gunt, ad eum modum, quo Patres <lb/>è D.</s> <s xml:id="echoid-s1781" xml:space="preserve">Franciſci familia ſolent. </s> <s xml:id="echoid-s1782" xml:space="preserve">Invio-<lb/>labili conſuetudine receptum eſt, <lb/>ut luctus patris aut matris in trien-<lb/>nium protrahatur. </s> <s xml:id="echoid-s1783" xml:space="preserve">Cujus rei cau-<lb/>ſam in ſuis libris reddunt hanc, ut <lb/>ſuis parentibus, qui primo ætatis <lb/>triennio eos ulnis geſtaverunt, tan-<lb/>toque labore educarunt, vicem re-<lb/>pendant. </s> <s xml:id="echoid-s1784" xml:space="preserve">In cæterorum propin-<lb/>quorum luctu contractior eſt lu-<lb/>gendi mora, prout quiſque vici-<lb/>nior, aut remotior ſanguine cuique <lb/>fuerit: </s> <s xml:id="echoid-s1785" xml:space="preserve">alias enim annuo ſpatio, <lb/>alios trimeſtri terminatur.</s> <s xml:id="echoid-s1786" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="179" file="0191" n="191" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> <p> <s xml:id="echoid-s1787" xml:space="preserve">In Regis, aut Reginæ, quæ qui-<lb/>dem legitima eſt, funere legiti-<lb/>mum lugendi tempus etiam eſt <lb/>trienne, quaquaverſum patent re-<lb/>gni fines. </s> <s xml:id="echoid-s1788" xml:space="preserve">Sed nunc regia indul-<lb/>gentia, quæ publico edicto inno-<lb/>teſcit, pro menſibus dies compu-<lb/>tantur, atque ita menſem unum, <lb/>regnum univerſum, mœrorem de <lb/>Regis morte conceptum, lugubri <lb/>cultu profitetur. </s> <s xml:id="echoid-s1789" xml:space="preserve">Funebres Sinarum <lb/>ritus juſto volumine continentur, <lb/>atque ita, cum aliquis è familia <lb/>diem ſuum obit, ſuperſtites, ad <lb/>quos funus ſpectat, eum librum <lb/>conſulunt, ut ad rituum præſcri-<lb/>ptum funebris pompa procuretur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1790" xml:space="preserve">Eo in volumine non ſolum præ-<lb/>ſcribuntur, ſed etiam ſpectandæ <lb/>proponuntur, veſtes, pilei, calcei, <lb/>zonæ, cæterique ritus univerſi.</s> <s xml:id="echoid-s1791" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1792" xml:space="preserve">Cum vir aliquis primarius vivere <lb/>deſinit, demortui filius, aut ſangui-<lb/>ne proximus, cæteros propinquos, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1793" xml:space="preserve">familiares libello admonet, mœ. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1794" xml:space="preserve"> <pb o="180" file="0192" n="192" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ſta verborum ſollemnium formula <lb/>concepto, idq; </s> <s xml:id="echoid-s1795" xml:space="preserve">infra tertium quar-<lb/>tumve ab obitu diem. </s> <s xml:id="echoid-s1796" xml:space="preserve">quo tempo-<lb/>re ſarcophagum fabricant, & </s> <s xml:id="echoid-s1797" xml:space="preserve">eo <lb/>cadaver includunt: </s> <s xml:id="echoid-s1798" xml:space="preserve">tum aulam can-<lb/>dido panno, vel ſtoreis inſternunt <lb/>ac veſtiunt, in cujus medio aram <lb/>extruunt, in ara ſarcophagum lo-<lb/>cant, & </s> <s xml:id="echoid-s1799" xml:space="preserve">demortui effigiem. </s> <s xml:id="echoid-s1800" xml:space="preserve">Ad eam <lb/>aulam intra præftitutos dies, quos <lb/>apud viros primarios quatuor quin-<lb/>queve eſſe mos eſt, propinqui om-<lb/>nes amicique conveniunt, ipſi quo-<lb/>que funebri veſte induti: </s> <s xml:id="echoid-s1801" xml:space="preserve">alius poſt <lb/>alium qualibet hora diei ventitant, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1802" xml:space="preserve">in ara odores, binoſque cereos <lb/>defuncto locant: </s> <s xml:id="echoid-s1803" xml:space="preserve">qui ubi ardere <lb/>cœperint, quaternis inclinationi-<lb/>bus ac genuflexionibus, de quibus <lb/>ſu pra fuſe, demortuum cohone-<lb/>ſtant: </s> <s xml:id="echoid-s1804" xml:space="preserve">ſed primum thuris tantillum <lb/>in thuribulo ignito componunt è <lb/>regione ſarcophagi imaginiſque <lb/>propoſitę. </s> <s xml:id="echoid-s1805" xml:space="preserve">Interim dum hi ritus ex-<lb/>hibentur, defuncti filius unus, aut <lb/> <pb o="181" file="0193" n="193" rhead="DE REG. CHIN AE."/> plures, ad latus adſtant in funebri <lb/>veſte candidati, modeſte quidem, <lb/>ſed flebiliter lamentantes. </s> <s xml:id="echoid-s1806" xml:space="preserve">Poſt <lb/>ſarcophagum omnis mulierum <lb/>domeſticarum turba, & </s> <s xml:id="echoid-s1807" xml:space="preserve">ipſæ quo-<lb/>que cultu lugubri, ſed cortina te-<lb/>ctę, inconditè plangunt & </s> <s xml:id="echoid-s1808" xml:space="preserve">ejulant. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1809" xml:space="preserve">Sollemne quoque eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s1810" xml:space="preserve">ab idolo-<lb/>rum ſacrificulis in morem indu-<lb/>ctum, papyrum in certum modum <lb/>concinnatam, imo etiam ſericos <lb/>pannos albi coloris exurere: </s> <s xml:id="echoid-s1811" xml:space="preserve">quod <lb/>faciunt, arbitrantes, ſe vita fun-<lb/>ctis veſtem miniſtrare, in bene-<lb/>volentiæ obſervantiæque teſtimo-<lb/>nium.</s> <s xml:id="echoid-s1812" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1813" xml:space="preserve">Non raro filii parentum cada-<lb/>vera, feretro incluſa, ad tres qua-<lb/>tuorve annos domi aſſervant: </s> <s xml:id="echoid-s1814" xml:space="preserve">ſuo <lb/>enim illo pellucido bitumine ita <lb/>rimasillinunt, ut minime fœtorem <lb/>tranſmittant. </s> <s xml:id="echoid-s1815" xml:space="preserve">Quo tempote in ſin-<lb/>gulos dies cibum illis, potumq; </s> <s xml:id="echoid-s1816" xml:space="preserve">of-<lb/>ferunt, non ſecus ac ſi ſupereſſent: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1817" xml:space="preserve">nec filii eo tempore in ſedilibus <lb/> <pb o="182" file="0194" n="194" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ſolitis, ſed in humili ſcabello con-<lb/>ſident, eoque veſte alba contecto. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1818" xml:space="preserve">Somnum in lecticis minime ca-<lb/>piunt, ſed in ſtramineis culcitris <lb/>ſupra nudam humum collocatis, <lb/>juxta cadaveris ſarcophagnm: </s> <s xml:id="echoid-s1819" xml:space="preserve">car-<lb/>ne veſci nefas aliove edulio bene <lb/>condito; </s> <s xml:id="echoid-s1820" xml:space="preserve">vino minime utuntur, nec <lb/>balneis, quin etiam ab uxorum <lb/>conſuetudine abſtinent. </s> <s xml:id="echoid-s1821" xml:space="preserve">Conviviis <lb/>intereſſe non licet, nec intra cer-<lb/>tos menſes in publicum egredi. </s> <s xml:id="echoid-s1822" xml:space="preserve"><lb/>Quod dum faciunt, ſellam geſta-<lb/>toriam lugubri etiam panno invo-<lb/>luunt, aliaque multa faciunt, quæ <lb/>perſequi longum eſſet. </s> <s xml:id="echoid-s1823" xml:space="preserve">Ex ea ta-<lb/>men, quam diximus, auſteritate <lb/>ſemper aliquid remittunt, prout ad <lb/>triennium tempora pronius defe-<lb/>runtur.</s> <s xml:id="echoid-s1824" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1825" xml:space="preserve">Quo die funus effertur, proquin-<lb/>qui & </s> <s xml:id="echoid-s1826" xml:space="preserve">amici alio libello invitati, <lb/>denuo conveniunt, omnes in fune-<lb/>bri veſte candidati, ad funebrem <lb/>pompã cohoneſtandam. </s> <s xml:id="echoid-s1827" xml:space="preserve">Ea in ſup-<lb/> <pb o="183" file="0195" n="195" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> plicantium morem inſtituitur. </s> <s xml:id="echoid-s1828" xml:space="preserve">Va-<lb/>riæ ſtatuæ virorum ac mulierum, <lb/>elephantum, tigrium, ac leonum, <lb/>papyraceæ omnes, ſed verſicolores <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1829" xml:space="preserve">inauratæ præeunt, quæ omnes <lb/>coram tumulo deinde incendun-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1830" xml:space="preserve">Funus etiam comitantur lon-<lb/>ga ſerie idolorum miniſtelli, & </s> <s xml:id="echoid-s1831" xml:space="preserve"><lb/>profanarum precum recitatores; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1832" xml:space="preserve">hi varios ritus ex itinere peragunt, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1833" xml:space="preserve">tympana, fiſtulas, cymbala, tin-<lb/>tinnabula, & </s> <s xml:id="echoid-s1834" xml:space="preserve">alia muſica inſtru-<lb/>menta pulſant. </s> <s xml:id="echoid-s1835" xml:space="preserve">Ingentia etiam ex <lb/>ære campano thuribula bajulorum <lb/>humeris geſtata præeunt. </s> <s xml:id="echoid-s1836" xml:space="preserve">Deinde <lb/>feretrum ſequitur magna pompa <lb/>exornatum; </s> <s xml:id="echoid-s1837" xml:space="preserve">nam ſub ingenti cono-<lb/>pæo variè cælato, & </s> <s xml:id="echoid-s1838" xml:space="preserve">byſſinis pan-<lb/>nis inſigni à quadraginta, & </s> <s xml:id="echoid-s1839" xml:space="preserve">ſæpe <lb/>quin quaginta veſpillonibus effer-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s1840" xml:space="preserve">Illud ſequuntur filii, pedibus <lb/>incedentes, ſed innixi baculo, ve-<lb/>lut jam præ luctu fatigati. </s> <s xml:id="echoid-s1841" xml:space="preserve">Deinde <lb/>mulieres, intra can didam cortinam <lb/>geſtatoriam ita incluſæ, ut ſpectari <lb/> <pb o="184" file="0196" n="196" rhead="NIC. TRIGAVT."/> non poſſint. </s> <s xml:id="echoid-s1842" xml:space="preserve">Aliæ quoque mulieres <lb/>ſanguine remotiores ſellis geſtan-<lb/>tur funebribus. </s> <s xml:id="echoid-s1843" xml:space="preserve">Tumulos porro o-<lb/>mnes neceſſe eſt eſſe ſuburbanos.</s> <s xml:id="echoid-s1844" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1845" xml:space="preserve">Si filios abeſſe domo contigerit <lb/>ſub parentum obitum, in eorum <lb/>adventum tota lugubris pompa <lb/>differtur. </s> <s xml:id="echoid-s1846" xml:space="preserve">Porro cum de parentis <lb/>obitu certior factus eſt filius, ſi vir <lb/>fuerit primarius, eo ipſo in loco, in <lb/>quo eum tum adeſſe contigerit, pa-<lb/>renti cœnotaphium excitat, & </s> <s xml:id="echoid-s1847" xml:space="preserve">a-<lb/>micorum complorationes excipit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1848" xml:space="preserve">Deinde in patriam primo quoque <lb/>tempore revertitur, & </s> <s xml:id="echoid-s1849" xml:space="preserve">eoſdem ri-<lb/>tus denuo inſtaurat, eo quem ſupra <lb/>commemoravimus ordine. </s> <s xml:id="echoid-s1850" xml:space="preserve">Rever-<lb/>ti autem etiam per leges cogitur <lb/>ſilius, quantumuis magnam gerat <lb/>in Republica dignitatem, etiam <lb/>Præſidum tribunalium, quos ſupra <lb/>Ciamſciu vocari diximus, imo et-<lb/>iam Colaorum, domiq; </s> <s xml:id="echoid-s1851" xml:space="preserve">triennem <lb/>luctum explere, nec ante ad prio-<lb/>rem Magiſtrat um admittuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1852" xml:space="preserve">Sed <lb/> <pb o="185" file="0197" n="197" rhead="DE REG. CHIN AE."/> id de ſolo parentum luctu non cæ-<lb/>terorum propinquorum velim in-<lb/>telligi. </s> <s xml:id="echoid-s1853" xml:space="preserve">Ab hac porro lege, etiam in <lb/>parentum funere, Magiſtratus mi-<lb/>litares excipiuntur.</s> <s xml:id="echoid-s1854" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1855" xml:space="preserve">Si aliquem extra patriam extin-<lb/>gui contigerit, is cui funus curan-<lb/>dum incumbit, nullum non lapi-<lb/>dem movet, nec ulli ſumptui par-<lb/>cit, ad cadaver in patriam remit-<lb/>tendum, aut revehendum; </s> <s xml:id="echoid-s1856" xml:space="preserve">quo in <lb/>avitum tumulum inferatur. </s> <s xml:id="echoid-s1857" xml:space="preserve">Eum <lb/>tumulum familia quælibet pecu-<lb/>liarem habet, in aliquo colle fere <lb/>ſuburbano cum ingentibus è mar-<lb/>more ſepulcris, & </s> <s xml:id="echoid-s1858" xml:space="preserve">variis ex adverſo <lb/>ſt atuis animantium, & </s> <s xml:id="echoid-s1859" xml:space="preserve">hominum. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1860" xml:space="preserve">Epitaphia quoque marmorea, ſane <lb/>magnifica, eriguntur: </s> <s xml:id="echoid-s1861" xml:space="preserve">in iis elegan-<lb/>ti charactere & </s> <s xml:id="echoid-s1862" xml:space="preserve">ſcriptione præclare <lb/>à majoribus ibidem humatis geſta <lb/>deſcribũtur. </s> <s xml:id="echoid-s1863" xml:space="preserve">Ad hos tumulos quot-<lb/>annis propinqui conveniunt, die-<lb/>bus ad eam rem deputatis. </s> <s xml:id="echoid-s1864" xml:space="preserve">Ibi ritus <lb/>ſuos exhibent, ſuffitus accendunt, <lb/> <pb o="186" file="0198" n="198" rhead="NIC. TRIGAVT."/> donaria explicant, & </s> <s xml:id="echoid-s1865" xml:space="preserve">epulum fune-<lb/>bre inſtituunt, pro regionis con-<lb/>ſuetudine, jam ab omnibus ſæculis <lb/>recepta.</s> <s xml:id="echoid-s1866" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1867" xml:space="preserve">Non paucis etiam ritibus con-<lb/>nubia contrahuntur atque ſponſa-<lb/>lia. </s> <s xml:id="echoid-s1868" xml:space="preserve">Utraque in teneris annis pera-<lb/>guntur; </s> <s xml:id="echoid-s1869" xml:space="preserve">nec ſponſum à ſponſa vo-<lb/>lunt ætate admodum diſcrepare. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1870" xml:space="preserve">Contractus hos parentes utrimque <lb/>componunt, nec ad eos filiorum <lb/>conſenſum exigunt: </s> <s xml:id="echoid-s1871" xml:space="preserve">quos tamen ſi-<lb/>lii aut filiæ nunquam non admit-<lb/>tunt. </s> <s xml:id="echoid-s1872" xml:space="preserve">Primates omnes cum prima-<lb/>tibus connubia miſcent, & </s> <s xml:id="echoid-s1873" xml:space="preserve">fami-<lb/>liarum paritatem exigunt, in legi-<lb/>tima conjuge eligenda. </s> <s xml:id="echoid-s1874" xml:space="preserve">Quod ad <lb/>cæteras pellices ſpectat, quas quiſ-<lb/>que habet pro arbitratu, formæ ve-<lb/>nuſtate præferuntur, nec generis <lb/>nobilitatem aut fortunas atten-<lb/>dunt: </s> <s xml:id="echoid-s1875" xml:space="preserve">nam hæ fere pretio centum <lb/>aureorum, & </s> <s xml:id="echoid-s1876" xml:space="preserve">ſæpe longe inferiore <lb/>comparantur. </s> <s xml:id="echoid-s1877" xml:space="preserve">Plebei ac tenues <lb/>uxorem ſibi pretio quærunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1878" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="187" file="0199" n="199" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> quoties volunt eam vendunt. </s> <s xml:id="echoid-s1879" xml:space="preserve">Rex <lb/>vero, Regisque proles in connu-<lb/>biis poſthabita ſanguinis nobilita-<lb/>te, ſolam corporis venuſtatem ſpe-<lb/>ctat. </s> <s xml:id="echoid-s1880" xml:space="preserve">Sed nec primates ad hæc aſpi-<lb/>rant connubia: </s> <s xml:id="echoid-s1881" xml:space="preserve">tum quod Regiæ <lb/>conjuges & </s> <s xml:id="echoid-s1882" xml:space="preserve">parum poſſunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1883" xml:space="preserve">in-<lb/>cluſæ palatio, ſuorum conſpectui <lb/>æternum eripiuntur; </s> <s xml:id="echoid-s1884" xml:space="preserve">tum etiam <lb/>quod delectu à connubialibus Ma-<lb/>giſtratibus habito, è multis paucæ <lb/>ad Regias nuptias evehuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1885" xml:space="preserve">Uxor <lb/>regis una primaria eſt, quæ ſola le-<lb/>gitima dici poteſt: </s> <s xml:id="echoid-s1886" xml:space="preserve">præter hanc <lb/>Rex, & </s> <s xml:id="echoid-s1887" xml:space="preserve">Regni hæres alias novem <lb/>paulo inferiores ducit, ac deinde <lb/>alias triginta ſex, quæ omnes con-<lb/>jugali titulo gaudent. </s> <s xml:id="echoid-s1888" xml:space="preserve">His accedunt <lb/>aliæ numero majore pellices, quæ <lb/>nec Reginæ, neque conjuges ap-<lb/>pellantur. </s> <s xml:id="echoid-s1889" xml:space="preserve">Eas inter, quæ filios pa-<lb/>riunt, gratioſiores evadunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1890" xml:space="preserve">ma-<lb/>xime parens primogeniti, qui re-<lb/>gni ſucceſſor appellatur. </s> <s xml:id="echoid-s1891" xml:space="preserve">Id non <lb/>apud Regem ſolum, Regiamque <lb/> <pb o="188" file="0200" n="200" rhead="NIC. TRIGAVT."/> familiam familiare, ſed apud reli-<lb/>quos toto regno.</s> <s xml:id="echoid-s1892" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1893" xml:space="preserve">Primaria illa conjunx, ſola men-<lb/>ſæ cum marito aſſidet, reliquæ o-<lb/>mnes (maxime extra Regios pro-<lb/>pinquos) ancillæ ſunt patrisfami-<lb/>lias, & </s> <s xml:id="echoid-s1894" xml:space="preserve">legitimæ conjugis pediſſe-<lb/>quæ, quibus in alterutrius præſen-<lb/>tia ſtare, non ſedere permittitur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1895" xml:space="preserve">Earum filii non ſuam parentem, <lb/>ſed primariam uxorem matrem <lb/>ſuam vocant, & </s> <s xml:id="echoid-s1896" xml:space="preserve">eam ſolam cum <lb/>extinguitur; </s> <s xml:id="echoid-s1897" xml:space="preserve">triennio lugent, ejuſ-<lb/>que funus, non propriæ genitricis, <lb/>curaturi, officiis ſeſe abdicant.</s> <s xml:id="echoid-s1898" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1899" xml:space="preserve">In omnibus religioſiſſime obſer-<lb/>vatur, ne quis uxorem omnino du-<lb/>cat ſibi cognominem, tametſi nul-<lb/>la ſanguinis inter utrum que inter-<lb/>cedat neceſſitudo. </s> <s xml:id="echoid-s1900" xml:space="preserve">Sinarum porro <lb/>cognomina haud paulo pauciora <lb/>ſunt, quam apud noſtrates: </s> <s xml:id="echoid-s1901" xml:space="preserve">neque <lb/>enim mille numerantur. </s> <s xml:id="echoid-s1902" xml:space="preserve">Nemini <lb/>vero licet novum aliquod cogno-<lb/>men effingere, ſed ex iis, quæ anti-<lb/> <pb o="189" file="0201" n="201" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> quo uſu recepta ſunt, unum habeat <lb/>oportet; </s> <s xml:id="echoid-s1903" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1904" xml:space="preserve">quidem illud à majori-<lb/>bus patrum, non patrum ſerie de-<lb/>ductum, niſi forte quis in alienam <lb/>fuerit familiam cooptatus. </s> <s xml:id="echoid-s1905" xml:space="preserve">Affini-<lb/>tatis & </s> <s xml:id="echoid-s1906" xml:space="preserve">conſangninitatis gradus in <lb/>diverſo cognomine nihil atten-<lb/>dunt, atque ita proles ſuas connu-<lb/>bio jungunt cum maternis propin-<lb/>quis, in quolibet fere gradu.</s> <s xml:id="echoid-s1907" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1908" xml:space="preserve">Sponſa nullam ſecum dotem <lb/>defert: </s> <s xml:id="echoid-s1909" xml:space="preserve">ac tam etſi quo die in mariti <lb/>domum pergit, multam ſupelle-<lb/>ctilem ſecum ferat, tanto apparatu, <lb/>ut copioſiores ea vicos oppleant, <lb/>omnis tamen illa ſupellex mariti <lb/>ſumptibus comparatur, qui aliquot <lb/>menſibus prius magnam pecuniæ <lb/>ſum mam dono ſubmittit.</s> <s xml:id="echoid-s1910" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1911" xml:space="preserve">Natalis cuique dies apud Sinas <lb/>quotannis feſtus eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s1912" xml:space="preserve">munuſculis, <lb/>epulis, aliisque lætitiæ ſignis cele-<lb/>bra tur. </s> <s xml:id="echoid-s1913" xml:space="preserve">Id maxime fit expleto anno <lb/>quin quageſimo, ex quo tempore <lb/>inter ſenes computari ſolent, ac <lb/> <pb o="190" file="0202" n="202" rhead="NIC. TRIGAVT."/> deinde decimo quoque anno. </s> <s xml:id="echoid-s1914" xml:space="preserve">Ad <lb/>has celebritates filii, ſi è literario <lb/>ſunt ordine, ab amicis exigunt va-<lb/>ria poëmata, ſcriptiones, atq; </s> <s xml:id="echoid-s1915" xml:space="preserve">em-<lb/>blemata magno artificio conſcri-<lb/>pta, quibus parentum encomia <lb/>continentur: </s> <s xml:id="echoid-s1916" xml:space="preserve">ex his etiam aliqui li-<lb/>bros edunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1917" xml:space="preserve">ipſo natali die aulæ <lb/>domeſticæ parietes ornant, alioſq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1918" xml:space="preserve">varios titus exhibent ei, cujus annis <lb/>gratulantur.</s> <s xml:id="echoid-s1919" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1920" xml:space="preserve">Sollemnis etiam eſt Sinis dies il-<lb/>le, quo filii virilem pileum per æ-<lb/>tatem ſumunt, non ſecus ac Ro-<lb/>mani olim juvenes cum virilem <lb/>togam, prætextam exuti, indue-<lb/>bant. </s> <s xml:id="echoid-s1921" xml:space="preserve">Ea ætas eſt annorum fere vi-<lb/>ginti, nam ad id uſque temporis <lb/>ſolutam cæſariem aluerunt.</s> <s xml:id="echoid-s1922" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1923" xml:space="preserve">Sed maxime ſollemnis toto re-<lb/>gno celebritas, quæque ab omni-<lb/>bus æque ſectis colitur, eſt anni re-<lb/>currentis initium, primo novilu-<lb/>nio, & </s> <s xml:id="echoid-s1924" xml:space="preserve">iterum primo plenilunio: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1925" xml:space="preserve">tum enim lucernarum eſt feſtivi-<lb/> <pb o="191" file="0203" n="203" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> tas, ideo quod in ſingulis ædibus <lb/>ingenioſas aliquas lucernas accen-<lb/>dit unuſquiſque, varia arte extru-<lb/>ctas è papyro, vitro, velo, quibus <lb/>venalibus per eos dies plenum eſt <lb/>forum, è quibus eam ſibi eligit, quȩ <lb/>cuique maxime arriſerit: </s> <s xml:id="echoid-s1926" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1927" xml:space="preserve">ſæpe <lb/>aulæ ipſȩ ardere videntur, diſpoſitis <lb/>qua quaverſus lucernis. </s> <s xml:id="echoid-s1928" xml:space="preserve">Imo per <lb/>eos etiam dies, nocturnis horis va-<lb/>rie concurritur, & </s> <s xml:id="echoid-s1929" xml:space="preserve">lucernæ in dra-<lb/>conis more ſibi mutuo innexæ, à <lb/>bacchãtibus circumferuntur: </s> <s xml:id="echoid-s1930" xml:space="preserve">mul-<lb/>ta itidem ſulphureo pulvere ludi-<lb/>cra, & </s> <s xml:id="echoid-s1931" xml:space="preserve">feſti ignes diſploduntur, iis-<lb/>que domus ac vici ardent inſigni <lb/>ſpectaculo.</s> <s xml:id="echoid-s1932" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div12" type="section" level="1" n="12"> <head xml:id="echoid-head20" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. VIII.</head> <head xml:id="echoid-head21" style="it" xml:space="preserve">De corporis lineamentis, cultu, ha-<lb/>bituque, & aliis apud Sinas <lb/>conſuetudine receptis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s1933" xml:space="preserve">SInica gens fere albi coloris eſt, <lb/>nam nonnulli è provinciis Au-<lb/>ſtralibus ob vicinitatem zonæ tor-<lb/> <pb o="192" file="0204" n="204" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ridæ ſubfuſci ſunt. </s> <s xml:id="echoid-s1934" xml:space="preserve">Barba illis rara <lb/>eſt, quibuſdam nulla, pilis hirtis, & </s> <s xml:id="echoid-s1935" xml:space="preserve"><lb/>abſque cincinnis; </s> <s xml:id="echoid-s1936" xml:space="preserve">ſero etiam erum-<lb/>pit, nam triginta fere annorum <lb/>juvenes cum noſtratibus, dum vi-<lb/>ginti attigerunt, conferri poſſunt: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1937" xml:space="preserve">barba, ut & </s> <s xml:id="echoid-s1938" xml:space="preserve">capillitium univerſum, <lb/>atri coloris eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s1939" xml:space="preserve">apud Sinas turpis <lb/>eſt rufa cæſaries. </s> <s xml:id="echoid-s1940" xml:space="preserve">Oculos habent <lb/>anguſtiores, ovalis figuræ, nigros, <lb/>atque prominentes. </s> <s xml:id="echoid-s1941" xml:space="preserve">Naſus admo-<lb/>dum exiguus vix prominet, aures <lb/>mediocres; </s> <s xml:id="echoid-s1942" xml:space="preserve">in provinciis quibuſ-<lb/>dam faciem habent fere quadratã. </s> <s xml:id="echoid-s1943" xml:space="preserve"><lb/>Multi à Cantonienſi & </s> <s xml:id="echoid-s1944" xml:space="preserve">Quam-ſi <lb/>provinciis in utroque digito mini-<lb/>mo pedis, binos ungues habent, <lb/>quod apud Cocincinenſes eorum <lb/>conterminos omnes videre eſt, <lb/>fortaſſe olim, ſex in ſingulis ped-<lb/>bus digitos numerabant.</s> <s xml:id="echoid-s1945" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1946" xml:space="preserve">Mulieres omnes ſunt humilio-<lb/>ris ſtaturæ, & </s> <s xml:id="echoid-s1947" xml:space="preserve">magnam partem <lb/>muliebris elegantiæ ſtatuunt in <lb/>pedum parvitate. </s> <s xml:id="echoid-s1948" xml:space="preserve">Qua ex cauſa à <lb/> <pb o="193" file="0205" n="205" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> prima pueritia pedes arctiſſime <lb/>faſciis obvoluunt, ne ſuccreſcant <lb/>libere, atque ideo, in inceſſu trun-<lb/>cas prope judicaris. </s> <s xml:id="echoid-s1949" xml:space="preserve">Has faſcias per <lb/>univerſam vitam adhibent. </s> <s xml:id="echoid-s1950" xml:space="preserve">Id vi-<lb/>detur ſapientis alicujus inventum <lb/>fuiſſe, ut eas domi contineret, ne <lb/>facile per vicos curſarent, quod fœ-<lb/>minas decet inprimis. </s> <s xml:id="echoid-s1951" xml:space="preserve">Viri pariter <lb/>ac fœminæ capillitium alunt, nec <lb/>unquam tonſorem adhibent, pueri <lb/>tamen ac puellæ in prima ætate <lb/>circumraduntur, & </s> <s xml:id="echoid-s1952" xml:space="preserve">ſolum in verti-<lb/>ce comam nutriunt, idque ad an-<lb/>num fere 15. </s> <s xml:id="echoid-s1953" xml:space="preserve">deinde creſcendi ad <lb/>libitum faciunt facultatem, ſed <lb/>paſſos crines ad annum uſque vi-<lb/>ceſimum ſupra humeros ſolvunt, <lb/>dum virili pileo inſigniuntur, ut ſu-<lb/>pra. </s> <s xml:id="echoid-s1954" xml:space="preserve">Pleriq; </s> <s xml:id="echoid-s1955" xml:space="preserve">etiam ſacrificuli octa-<lb/>vo quoque die caput, & </s> <s xml:id="echoid-s1956" xml:space="preserve">barbam <lb/>radunt. </s> <s xml:id="echoid-s1957" xml:space="preserve">Adulti jam crinem colli-<lb/>gunt pileolo è ſeris equinis, vel <lb/>capillis humanis, aut etiam fi-<lb/>lis ſericis intexto in retis morem: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1958" xml:space="preserve"> <pb o="194" file="0206" n="206" rhead="NIC. TRIGAVT."/> in vertice pertuſus eſt pileolus, è <lb/>quo capilli, quia longiores, edu-<lb/>cuntur, & </s> <s xml:id="echoid-s1959" xml:space="preserve">elegantem in nodum <lb/>colliguntur. </s> <s xml:id="echoid-s1960" xml:space="preserve">Fœminæ hoc pileo nõ <lb/>utuntur, ſed capillitio in nodum <lb/>quoq; </s> <s xml:id="echoid-s1961" xml:space="preserve">collecto, ornatũ ex auro ar-<lb/>gentove ac lapillis, & </s> <s xml:id="echoid-s1962" xml:space="preserve">denique flo-<lb/>ribus componunt. </s> <s xml:id="echoid-s1963" xml:space="preserve">Inaures geſtant, <lb/>ſed annulis digitos non variant.</s> <s xml:id="echoid-s1964" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1965" xml:space="preserve">Viri pariter ac fœminæ tunicas <lb/>talares induunt. </s> <s xml:id="echoid-s1966" xml:space="preserve">Eas viri ad pectus <lb/>duplicatas, intimam partem faſcia, <lb/>ſub axilla ſiniſtra, ſupremã ſub axil-<lb/>la dextera ſubligant; </s> <s xml:id="echoid-s1967" xml:space="preserve">fœminæ in <lb/>medio pectore vinciunt. </s> <s xml:id="echoid-s1968" xml:space="preserve">Vtriſque <lb/>manicæ laxiores longioreſq; </s> <s xml:id="echoid-s1969" xml:space="preserve">com-<lb/>munes ſunt, quales in Italia Vene-<lb/>torum eſſe ſolent, ſed fœminis ma-<lb/>nicæ ad manus patent, viris arctan-<lb/>tur, nec niſi quantũ educendis ma-<lb/>nibus ſatis eſt, aperiuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1970" xml:space="preserve">Pileos <lb/>viri eleganti opere varie concin-<lb/>nant; </s> <s xml:id="echoid-s1971" xml:space="preserve">optimi habentur, qui è ſetis <lb/>equinis cõtexuntur. </s> <s xml:id="echoid-s1972" xml:space="preserve">Hyberno cœ-<lb/>lo è lana pileos, aut etiam ex holo-<lb/> <pb o="295[0207]" file="0207" n="207" rhead="DE REG. CHIN Æ."/><!-- <wrong/> --> ſerico geſtant. </s> <s xml:id="echoid-s1973" xml:space="preserve">In calceis maxime à <lb/>noſtris diſcrepant. </s> <s xml:id="echoid-s1974" xml:space="preserve">Viri eos byſſi-<lb/>nos, & </s> <s xml:id="echoid-s1975" xml:space="preserve">holoſericos, variis è filo ſe-<lb/>rico mæandris, & </s> <s xml:id="echoid-s1976" xml:space="preserve">floſculis ita con-<lb/>cinnant, ut etiam noſtratium Ma-<lb/>tronarum elegantiã ſuperent. </s> <s xml:id="echoid-s1977" xml:space="preserve">Cal-<lb/>ceos è pellibus, non niſi fæx vulgi <lb/>geſtat; </s> <s xml:id="echoid-s1978" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s1979" xml:space="preserve">in ſoleas etiam vix pel-<lb/>lem adhibent, ſed eas è conſarcina-<lb/>to panno conſuunt.</s> <s xml:id="echoid-s1980" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1981" xml:space="preserve">Literatorum pilei quadrati ſunt, <lb/>aliis non licet niſi rotundos geſta-<lb/>re. </s> <s xml:id="echoid-s1982" xml:space="preserve">Singuli matutinis horis dimidia-<lb/>tam minimum in pectendo com-<lb/>ponendoq; </s> <s xml:id="echoid-s1983" xml:space="preserve">crine conſumunt, quod <lb/>noſtratibus eſſet permoleſtum. </s> <s xml:id="echoid-s1984" xml:space="preserve">So-<lb/>lent etiam pedes ac tibias longiſſi-<lb/>mis faſciis obvoluere: </s> <s xml:id="echoid-s1985" xml:space="preserve">inde fit ut ti-<lb/>bialibus ſemper laxiſſimis utantur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s1986" xml:space="preserve">Induſia noſtro more non habent, <lb/>ſed ejus loco intimam tunicam ad <lb/>carnem è candido panno geſtant, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s1987" xml:space="preserve">corpus ſæpe lavant. </s> <s xml:id="echoid-s1988" xml:space="preserve">A famulo <lb/>umbellam grandiorem ſibi contra <lb/>Solis radios, & </s> <s xml:id="echoid-s1989" xml:space="preserve">imbres geſtari fa-<lb/> <pb o="196" file="0208" n="208" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ciunt, tenuiores ipſi ſibi minorem <lb/>ferunt.</s> <s xml:id="echoid-s1990" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s1991" xml:space="preserve">Agam nunc de conſuetudine a-<lb/>pud Sinas recepta circa propria ſin-<lb/>gulorum nomina, quæ noſtris pla-<lb/>ne inaudita videbitur. </s> <s xml:id="echoid-s1992" xml:space="preserve">Cognomen <lb/>habẽt, ut dixi, antiquum & </s> <s xml:id="echoid-s1993" xml:space="preserve">immu-<lb/>tabile, ſed nomen non item, nam <lb/>ſibi novum fingunt, & </s> <s xml:id="echoid-s1994" xml:space="preserve">ſemper ali-<lb/>quid ſignificat, quod etiam cogno-<lb/>minibus convenit. </s> <s xml:id="echoid-s1995" xml:space="preserve">Id nomen unico <lb/>charactere ſcribitur, & </s> <s xml:id="echoid-s1996" xml:space="preserve">una, quod <lb/>idem eſt, ſyllaba effertur, è duabus <lb/>tamen ſyllabis conſtare poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s1997" xml:space="preserve">Pri-<lb/>mum parens filio indit, ſed ſolum <lb/>ſi maſculus fuerit: </s> <s xml:id="echoid-s1998" xml:space="preserve">nam fœminæ, <lb/>neque puellæ, neq; </s> <s xml:id="echoid-s1999" xml:space="preserve">adultæ nomen <lb/>apud Sinas habent, ſed patrio co-<lb/>gnomine, & </s> <s xml:id="echoid-s2000" xml:space="preserve">numero, quem inter <lb/>ſorores habent, naſcendi ordine <lb/>appellantur. </s> <s xml:id="echoid-s2001" xml:space="preserve">Hoc nomine maſculi <lb/>à parentibus & </s> <s xml:id="echoid-s2002" xml:space="preserve">majoribus dumta-<lb/>xat compellantur. </s> <s xml:id="echoid-s2003" xml:space="preserve">Cæteri eos ex <lb/>numero quem inter fratres ha-<lb/>bent, naſcendi ordine nominant, <lb/> <pb o="197" file="0209" n="209" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> qua ratione modo de puellis dixi-<lb/>mus. </s> <s xml:id="echoid-s2004" xml:space="preserve">Ipſi vero in viſitatoriis & </s> <s xml:id="echoid-s2005" xml:space="preserve">mu-<lb/>nerum libellis, & </s> <s xml:id="echoid-s2006" xml:space="preserve">in reliquis ſcri-<lb/>ptionibus ac literis, ſeipſos proprio <lb/>nomine inſcribunt, quod à parente <lb/>primum acceperunt. </s> <s xml:id="echoid-s2007" xml:space="preserve">Cæterorum <lb/>porro, qui æquales, aut ſuperiores <lb/>fuerint, ſi aliquis eum hoc proprio <lb/>nomine compellatet, aut ejus pa-<lb/>rentem, aut propin quum ſuo, non <lb/>inurbanum eſſet ſolum, ſed etiam <lb/>injurium.</s> <s xml:id="echoid-s2008" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2009" xml:space="preserve">Cum primum ſtudia puer ag-<lb/>greditur, aliud ei nomen præce-<lb/>ptor imponit, quod ludi nomen <lb/>appellatur, hoc nomine à condiſci-<lb/>pulis, ac Magiſtro dumtaxat ap-<lb/>pellari ſolet, ac poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s2010" xml:space="preserve">Cum virili <lb/>jam pileo induitur, & </s> <s xml:id="echoid-s2011" xml:space="preserve">uxorem quis <lb/>ducit, à viro aliquo primario novo <lb/>nomine paulo honoratiore coho-<lb/>neſtatur; </s> <s xml:id="echoid-s2012" xml:space="preserve">quod nomen ipſi Literam <lb/>vocant. </s> <s xml:id="echoid-s2013" xml:space="preserve">Hoc eũ poſſunt omnes de-<lb/>inceps appellare, iis dumtaxat ex-<lb/>ceptis, qui ei famulantur, aut ſub-<lb/> <pb o="298[0210]" file="0210" n="210" rhead="NIC. TRIGAVT."/><!-- <wrong/> --> diti ſunt. </s> <s xml:id="echoid-s2014" xml:space="preserve">Denique cum jam omni-<lb/>no adoleverit, nomen accipit à viro <lb/>gravi honoratiſſimum, quod ipſi <lb/>magnũ vocant. </s> <s xml:id="echoid-s2015" xml:space="preserve">Eo nomine poſſunt <lb/>eum omnes, nullo excepto, & </s> <s xml:id="echoid-s2016" xml:space="preserve">præ-<lb/>ſentem, & </s> <s xml:id="echoid-s2017" xml:space="preserve">abſentem cõpellare: </s> <s xml:id="echoid-s2018" xml:space="preserve">ſed <lb/>tamen illum parentes ac majores <lb/>tanto honore non dignantur, ſed <lb/>priori nomine, quod literam voca-<lb/>ri dixi, compellant.</s> <s xml:id="echoid-s2019" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2020" xml:space="preserve">Si quis etiam ſectam aliquam <lb/>recens profitetur, à Doctore, qui <lb/>eum induxit, novo nomine com-<lb/>pellatur, quod religionis nomen <lb/>vocant. </s> <s xml:id="echoid-s2021" xml:space="preserve">Porro cum alius alium of-<lb/>ficii cauſa viſit, tametſi cognomen <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2022" xml:space="preserve">nomen illud minus libello in-<lb/>ſcribat hoſpes, à viſitato tamen & </s> <s xml:id="echoid-s2023" xml:space="preserve"><lb/>viciſſim interrogatur, quod ſit ejus <lb/>nomen honorificum, ut eum, ſi o-<lb/>pus fuerit, poſſit ſine injuria com-<lb/>pellare. </s> <s xml:id="echoid-s2024" xml:space="preserve">Atque ideo aliud nomen <lb/>grandius, quo ipſi nos compellent, <lb/>oportuit nos accipere, ſupra id, <lb/>quod in Baptiſmate accepimus.</s> <s xml:id="echoid-s2025" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="299[0211]" file="0211" n="211" rhead="DE REG. CHIN Æ."/><!-- <wrong/> --> <p> <s xml:id="echoid-s2026" xml:space="preserve">Antiquitatum ſunt ſtudioſiſſi-<lb/>mi. </s> <s xml:id="echoid-s2027" xml:space="preserve">Statuis antiquis carent. </s> <s xml:id="echoid-s2028" xml:space="preserve">Tripo-<lb/>des ex ære campano propter fer-<lb/>ruginem, vetuſtatis teſtem, in pre-<lb/>tio habent, ut etiam vaſa antiqua è <lb/>creta, aut marmore, quod ſupra <lb/>Iaſpidem vocavimus. </s> <s xml:id="echoid-s2029" xml:space="preserve">Picturas illu-<lb/>ſtrium pictorum rebus omnibus <lb/>anteponunt, quæ ſolo atramento, <lb/>non aliis coloribus, lineamenta de-<lb/>ſcribunt. </s> <s xml:id="echoid-s2030" xml:space="preserve">Illuſtrium quoque ſcri-<lb/>ptorum characteres, & </s> <s xml:id="echoid-s2031" xml:space="preserve">inſcriptio-<lb/>nes in charta pannove deſcriptæ, <lb/>ipſorum ſcriptorum ſigillo muni-<lb/>tæ, ne fraus eſſe poſſit: </s> <s xml:id="echoid-s2032" xml:space="preserve">neque enim <lb/>antiquitatis imitatores aſtutiſſimi <lb/>deſunt, qui ab imperitis emun-<lb/>gunt, in rebus viliſſimis, quos de-<lb/>inde deprehendunt male colloca-<lb/>tos.</s> <s xml:id="echoid-s2033" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2034" xml:space="preserve">Magiſtratus omnes proprium <lb/>habent ſui muneris ſigillum, ab <lb/>Humvuo Rege illis traditũ. </s> <s xml:id="echoid-s2035" xml:space="preserve">Quæ-<lb/>cunq; </s> <s xml:id="echoid-s2036" xml:space="preserve">juridice ſcribunt, obſignant <lb/>colore rubro dumtaxat. </s> <s xml:id="echoid-s2037" xml:space="preserve">Hoc ſigil-<lb/> <pb o="200" file="0212" n="212" rhead="NIC. TRIGAVT."/> lum ſummo ſtudio conſervant: </s> <s xml:id="echoid-s2038" xml:space="preserve">ſi <lb/>enim illud perdiderint, non ſolum <lb/>Magiſtratu excidunt, ſed etiam a-<lb/>cerrime puniuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2039" xml:space="preserve">Et ideo quoties <lb/>domo egrediuntur, ſecum illud <lb/>deferunt intra ſcrinium clavis, & </s> <s xml:id="echoid-s2040" xml:space="preserve"><lb/>alterius ſigilli fide munitum, illud-<lb/>que à ſuo conſpectu nuſquam re-<lb/>movent, domi vero dicuntur no-<lb/>cturnis horis illud ſub ipſo cervica-<lb/>li aſſervare.</s> <s xml:id="echoid-s2041" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2042" xml:space="preserve">Viri graves minime pedibus per <lb/>vicos incedunt, ſed ſella geſtatoria <lb/>vehuntur ex omni parte occluſa, <lb/>nec à prætereuntibus ſpectari poſ-<lb/>ſunt, niſi partem anteriorem ape-<lb/>ruerint; </s> <s xml:id="echoid-s2043" xml:space="preserve">qua in re à Magiſtratibus <lb/>differunt, ipſi enim ſellis evehun-<lb/>rur omni ex parte patentibus. </s> <s xml:id="echoid-s2044" xml:space="preserve">Ma-<lb/>tronas quoque ſella vehi mos eſt <lb/>occluſa undique, ſed ex ipſa figura <lb/>facile à virilibus ſellis diſtinguun-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s2045" xml:space="preserve">Rhedas carpentaque per leges <lb/>habere non licet.</s> <s xml:id="echoid-s2046" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2047" xml:space="preserve">Vrbes nonnullæ in medio flu-<lb/> <pb o="201" file="0213" n="213" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> minum & </s> <s xml:id="echoid-s2048" xml:space="preserve">lacuum extructæ viſun-<lb/>tur, ut in medio mari Venetia. </s> <s xml:id="echoid-s2049" xml:space="preserve">In <lb/>his urbibus cymbæ perelegantes <lb/>per vicos navigant. </s> <s xml:id="echoid-s2050" xml:space="preserve">Et quoniam u-<lb/>niverſa regio fluviis canalibuſque <lb/>diſtincta eſt, ad iter navigiis utun-<lb/>tur frequentius, quam noſtrates, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2051" xml:space="preserve">ſunt vere commodiora & </s> <s xml:id="echoid-s2052" xml:space="preserve">ele-<lb/>gantiora. </s> <s xml:id="echoid-s2053" xml:space="preserve">Sed ea, quibus Magiſtra-<lb/>tus (quod ſemper publico ſumptu <lb/>ſit) vehuntur, ita magna ſunt, ut in-<lb/>tegram familiam nullo ſuo incõ-<lb/>modo vehant, ac ſi domi ſuæ ver-<lb/>ſarentur: </s> <s xml:id="echoid-s2054" xml:space="preserve">in iis enim variæ ſunt ſta-<lb/>tiones, aula, culina, cellæ, eæque <lb/>ita eleganter exornatæ, ut princi-<lb/>pum virorum ædes, non navigia <lb/>eſſe videantur. </s> <s xml:id="echoid-s2055" xml:space="preserve">Ita ſæpe contingit, <lb/>ut ad inſtituendum ſolemne epu-<lb/>lum, in hujuſmodi ſe navigia reci-<lb/>piant, quoniam eodem tempore, <lb/>per flumina lacuſque non ſine vo-<lb/>luptate vagantur. </s> <s xml:id="echoid-s2056" xml:space="preserve">Intus ſplendido <lb/>illo bitumine, Ciaram Luſitani vo-<lb/>cant, omnia collucent, variis di-<lb/> <pb o="202" file="0214" n="214" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ſtincta coloribus, ipſæque cælaturȩ <lb/>ſuis locis apte inauratæ, oculis blã-<lb/>diuntur, uti naribus varii ſuffitus & </s> <s xml:id="echoid-s2057" xml:space="preserve"><lb/>odoriferæ mixtiones.</s> <s xml:id="echoid-s2058" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2059" xml:space="preserve">Magiſtros omnino religioſius, <lb/>quam noſtri venerantur, ac tametſi <lb/>alter alteri per unum diem ſeſe pro <lb/>diſcipulo ſubjecerit in qualibet ſci-<lb/>entia vel arte, per vitam deinceps <lb/>univerſam eum Magiſtrum appel-<lb/>lat, & </s> <s xml:id="echoid-s2060" xml:space="preserve">pro Magiſtro colit: </s> <s xml:id="echoid-s2061" xml:space="preserve">nam illi <lb/>non niſi ad latus in quolibet con-<lb/>greſſu aſſidet, & </s> <s xml:id="echoid-s2062" xml:space="preserve">Magiſtralibus <lb/>eum titulis ac ritibus cohoneſtat.</s> <s xml:id="echoid-s2063" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2064" xml:space="preserve">Aleæ ludus, atque chartarum, <lb/>quem etiam in has partes uſus in-<lb/>vexit, plebeius eſt & </s> <s xml:id="echoid-s2065" xml:space="preserve">vulgaris Gra-<lb/>viores fallendo tempori, & </s> <s xml:id="echoid-s2066" xml:space="preserve">ludicro <lb/>etiam quæſtui adhibent latruncu-<lb/>los, noſtris non omnino abſimiles. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2067" xml:space="preserve">In his diſcrepant. </s> <s xml:id="echoid-s2068" xml:space="preserve">Regius enim <lb/>calculus nunquam egreditur qua-<lb/>tuor cellulas ſuo loco viciniores, <lb/>ſed neque literati duo Regis aſſeſ-<lb/>ſores. </s> <s xml:id="echoid-s2069" xml:space="preserve">Regina carent. </s> <s xml:id="echoid-s2070" xml:space="preserve">Alios porro <lb/> <pb o="203" file="0215" n="215" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> duos habent calculos non parum <lb/>ingenioſos, quos ipſi pulveris bel-<lb/>lici lebetes vocant, ii equos duos <lb/>præeunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2071" xml:space="preserve">pedites ſubſequuntur, <lb/>qui in his duabus cellulis una cellu-<lb/>la præcedunt. </s> <s xml:id="echoid-s2072" xml:space="preserve">Incedit hic calculus <lb/>eo ferme modo, quo turriti noſtra-<lb/>tes elephanti: </s> <s xml:id="echoid-s2073" xml:space="preserve">inimici tamen exer-<lb/>citus ductorem Regem non petit, <lb/>niſi inter ipſum & </s> <s xml:id="echoid-s2074" xml:space="preserve">Regem, qui pe-<lb/>titur, alius ſit calculus, vel pro-<lb/>prius, vel colluſoris. </s> <s xml:id="echoid-s2075" xml:space="preserve">Hinc fit, ut tri-<lb/>bus modis ictum vitare poſſit Rex <lb/>appetitus, primum exigua, ut ita <lb/>loquar, corporis declinatione, & </s> <s xml:id="echoid-s2076" xml:space="preserve"><lb/>honeſta fuga in proximam cellu-<lb/>lam vel ſtationem, deinde oppoſi-<lb/>tu alterius calculi; </s> <s xml:id="echoid-s2077" xml:space="preserve">poſtremo ſi pe-<lb/>nitus nudet latus, jubeatque faceſ-<lb/>ſere militem ſuum, à quo tegeba-<lb/>tur.</s> <s xml:id="echoid-s2078" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2079" xml:space="preserve">Graviſſimum inter eos ludi ge-<lb/>nus eſt hujuſmodi. </s> <s xml:id="echoid-s2080" xml:space="preserve">In alveo trecen-<lb/>tarum cellularum plures, ducentis <lb/>calculis colludunt, è quibus alii <lb/> <pb o="204" file="0216" n="216" rhead="NIC. TRIGAVT."/> candidi ſunt, alii atri. </s> <s xml:id="echoid-s2081" xml:space="preserve">His calculis <lb/>alter alterius calculos procurat in <lb/>medium alveum relegare, ut reli-<lb/>quis deinde cellulis dominetur: </s> <s xml:id="echoid-s2082" xml:space="preserve">ad <lb/>extremum qui plures in alveo cel-<lb/>lulas ſibi ſubjecit, victor appella-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s2083" xml:space="preserve">Hunc ludum avidiſſime arri-<lb/>piunt Magiſtratus, & </s> <s xml:id="echoid-s2084" xml:space="preserve">ſæpe maxi-<lb/>mam diei partem ludendo conſu-<lb/>munt; </s> <s xml:id="echoid-s2085" xml:space="preserve">nam inter ludendi peritos, <lb/>horam integram ludus unus tenet. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2086" xml:space="preserve">Qui hujus ludi peritus eſt, tametſi <lb/>alia nulla re inſignis fuerit, ab om-<lb/>nibus colitur, & </s> <s xml:id="echoid-s2087" xml:space="preserve">evocatur. </s> <s xml:id="echoid-s2088" xml:space="preserve">Imo nõ-<lb/>nulli etiam eos ſolitis ſibi ritibus <lb/>magiſtros legunt, ut ab iis accura-<lb/>te hujus ludi rationem ediſcant.</s> <s xml:id="echoid-s2089" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2090" xml:space="preserve">In plectendis delictis remiſſio-<lb/>res videri poſſunt, maxime in fur-<lb/>to, niſi vis intervenerit; </s> <s xml:id="echoid-s2091" xml:space="preserve">neq; </s> <s xml:id="echoid-s2092" xml:space="preserve">enim <lb/>unquam morte plectitur. </s> <s xml:id="echoid-s2093" xml:space="preserve">In ſecun-<lb/>do furto, cauterio ſimul, & </s> <s xml:id="echoid-s2094" xml:space="preserve">atra-<lb/>mento duos characteres brachio <lb/>inurunt, quibus innuitur jam ite-<lb/>rato furatum; </s> <s xml:id="echoid-s2095" xml:space="preserve">cum tertio depre-<lb/> <pb o="205" file="0217" n="217" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> henditur, in ipſo vultu eodem cau-<lb/>terio inuritur, ſi denuo deprehen-<lb/>datur, pro ratione delicti, & </s> <s xml:id="echoid-s2096" xml:space="preserve">quo-<lb/>ties eum deprehendi contigit, a-<lb/>crius remiſſiuſve vapulat, aut ad <lb/>triremes damnatur, ſpatio tempo-<lb/>ris à legibus præſtituto. </s> <s xml:id="echoid-s2097" xml:space="preserve">Ideo la-<lb/>trunculis omnia plena ſunt, maxi-<lb/>me ex infima vulgi fæce.</s> <s xml:id="echoid-s2098" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2099" xml:space="preserve">Singulis in urbibus noctu per <lb/>vicos plura hominum millia excu-<lb/>bant, & </s> <s xml:id="echoid-s2100" xml:space="preserve">certis intervallis peluim <lb/>pulſantes, per vicos obambulant, <lb/>ac licet ipſi vici noctu fere cancel-<lb/>lis ac repagulis occludantur, non <lb/>raro tamen domos integras no-<lb/>cturni fures deprædantur: </s> <s xml:id="echoid-s2101" xml:space="preserve">id ex eo <lb/>contingit, quod ipſis excubitori-<lb/>bus excubias addi oporteret, quo-<lb/>niam ipſi vel fures ſunt, vel fu-<lb/>rum ſocii. </s> <s xml:id="echoid-s2102" xml:space="preserve">Cum à nobis audiunt <lb/>habitatiſſimas in Europa civitates <lb/>nullas adverſus fures urbanos, ſed <lb/>adverſum hoſtes externos excubias <lb/>diſponere, obſtupeſcunt. </s> <s xml:id="echoid-s2103" xml:space="preserve">Ipſæ et-<lb/> <pb o="206" file="0218" n="218" rhead="NIC. TRIGAVT."/> iam urbes, licet in altiſſima pace, <lb/>medioque in regno ſint, quotidie <lb/>ſub noctem occluduntur, & </s> <s xml:id="echoid-s2104" xml:space="preserve">claves <lb/>ad urbis Præfectum deferuntur.</s> <s xml:id="echoid-s2105" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div13" type="section" level="1" n="13"> <head xml:id="echoid-head22" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. IX.</head> <head xml:id="echoid-head23" style="it" xml:space="preserve">De ritibus apud Sinas ſuperſtitio-<lb/>ſis, & aliis erroribus.</head> <p> <s xml:id="echoid-s2106" xml:space="preserve">CApite inſequenti de ſuperſti-<lb/>tioſis ritibus cuilibet ſectę pro-<lb/>priis agetur; </s> <s xml:id="echoid-s2107" xml:space="preserve">nunc vero aliquos ex <lb/>iis attingam, quos omnes ample. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2108" xml:space="preserve">ctuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2109" xml:space="preserve">Sed primum eos rogo, <lb/>qui hæc duo capita lecturi ſunt, ut <lb/>ex iis, quæ dicentur, anſam arri-<lb/>piant condolendi, Deumque pro <lb/>hujus gentis ſalute deprecandi po-<lb/>tius, quam ſtomachandi, aut de re-<lb/>medio deſperandi, memores, hos <lb/>populos tot jam retro lapſis anno-<lb/>rum millibus ita Gentilitatis tene-<lb/>bris obvolutos, ut nullum un-<lb/>quam, aut fortaſſe vix ullum Eu-<lb/>angelicæ lucis radium aſpexerint. </s> <s xml:id="echoid-s2110" xml:space="preserve"><lb/>Cui nihilominus ab innata genti <lb/> <pb o="207" file="0219" n="219" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> ſolertia, divinaque bonitate, tan-<lb/>tum adhuc ſupereſt luminis, quod <lb/>à natura accepimus, ut facile miſe-<lb/>riam ſuam agnoſcat, ac fateatur, <lb/>ſed adhuc modum ignoret, quo <lb/>ſeſe poſſit expedire.</s> <s xml:id="echoid-s2111" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2112" xml:space="preserve">Nullus toto regno ſuperſtitio-<lb/>ſus ritus ita late pervaſit, ſicut is, qui <lb/>in obſervandis diebus horiſve faſtis <lb/>nefaſtiſque verſatur, ut ad tempo-<lb/>rum normam negotia ſua omnia <lb/>moderentur. </s> <s xml:id="echoid-s2113" xml:space="preserve">In eum finem duplex <lb/>faſtorum index quotannis excudi-<lb/>tur, ab Regiis Aſtrologis auctori-<lb/>tate publica conſcriptus; </s> <s xml:id="echoid-s2114" xml:space="preserve">unde tan-<lb/>tam hæc impoſtura veritatis opi-<lb/>nionem ſibi arrogat. </s> <s xml:id="echoid-s2115" xml:space="preserve">Horum fa-<lb/>ſtorum libelli tanto numero di-<lb/>ſtrahuntur, ut eo nullæ non ædes <lb/>oppleantur. </s> <s xml:id="echoid-s2116" xml:space="preserve">In his in dies ſingulos <lb/>adſcribitur, quid faciendum, à quo <lb/>abſtinendum, aut in quam horam <lb/>differendum quodlibet ex iis ne-<lb/>gotiis, quæ intra manuum ſpatium <lb/>cuique poſſunt occurrere.</s> <s xml:id="echoid-s2117" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="208" file="0220" n="220" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s2118" xml:space="preserve">Præter hos indiculos, alii ſunt <lb/>abſtruſiores etiam libri, & </s> <s xml:id="echoid-s2119" xml:space="preserve">fallacio-<lb/>res magiſtri, qui alia nulla re quæ-<lb/>ſtum quærunt, quam dierum hora-<lb/>rumque electione iis præſcriben-<lb/>da, à quibus conſuluntur: </s> <s xml:id="echoid-s2120" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s2121" xml:space="preserve">ne cui <lb/>deſint prȩdictores, pretio etiam vi-<lb/>liore mendacia diſtrahuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2122" xml:space="preserve">Nec <lb/>raro contingit, ut molem aliquam <lb/>extructuri, in multos dies operis <lb/>initium; </s> <s xml:id="echoid-s2123" xml:space="preserve">aut iter facturi, viæ prin-<lb/>cipium differant, eo ſolo intuitu, <lb/>ne à conjectorum præſcriptione <lb/>tantillum recedant. </s> <s xml:id="echoid-s2124" xml:space="preserve">Et quanquam <lb/>ſȩpe uſuvenit, ut eo ipſo die copio-<lb/>ſus imber decidat, adverſus ventus <lb/>aſpiret, nulla tamen aëris injuria <lb/>prohibentur, quin eo ipſo die, ho-<lb/>rave, quam fortunatam fore arbi-<lb/>trantur, opus aggrediantur. </s> <s xml:id="echoid-s2125" xml:space="preserve">Si qui-<lb/>dem ad iter inchoandum quatuor <lb/>ſaltem paſſus progrediuntur, aut <lb/>ad ædificandum duas terræ ſportas <lb/>effodiunt, ne præſcripto tempore <lb/>opus ſuum inchoaſſe minime vi-<lb/> <pb o="209" file="0221" n="221" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> deantur: </s> <s xml:id="echoid-s2126" xml:space="preserve">atque ita, quæ gentis cæ-<lb/>citas eſt, ſibi omnia ex animi ſen-<lb/>tentia ceſſura arbitrantur.</s> <s xml:id="echoid-s2127" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2128" xml:space="preserve">Non inferiore cura laborant, ex <lb/>ipſo naſcendi puncto vitæ totius ſe-<lb/>riem fortunamq; </s> <s xml:id="echoid-s2129" xml:space="preserve">præſcire: </s> <s xml:id="echoid-s2130" xml:space="preserve">qua ex <lb/>cauſa nemo eſt, qui nõ id momen-<lb/>tum exquirat, & </s> <s xml:id="echoid-s2131" xml:space="preserve">annotet accurate.</s> <s xml:id="echoid-s2132" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2133" xml:space="preserve">Hujus artis varii ſe Magiſtros ja-<lb/>ctant. </s> <s xml:id="echoid-s2134" xml:space="preserve">Nec pauciores, qui è ſtella-<lb/>rum curſu, vel numeris quibuſdam <lb/>ſuperſtitioſis futura ſe prædicturos <lb/>aſſeverant. </s> <s xml:id="echoid-s2135" xml:space="preserve">Alii ex lineamentis in <lb/>facie, manibuſve conſpectis idem <lb/>ſpondent. </s> <s xml:id="echoid-s2136" xml:space="preserve">Alii ex ſomnis, alii ex <lb/>quibuſdam verbulis, quæ inter col-<lb/>loquendum eliciunt, alii è ſitu cor-<lb/>poris, ſeſſioneque ſola, & </s> <s xml:id="echoid-s2137" xml:space="preserve">innume-<lb/>ris aliis modis futura conjectant: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2138" xml:space="preserve">idque faciunt ita certo, ut omnem <lb/>dubitationem excludere videan-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s2139" xml:space="preserve">Tot vero irrepunt doli, & </s> <s xml:id="echoid-s2140" xml:space="preserve">quo-<lb/>tidie novæ naſcuntur fraudes, ut <lb/>in errorem creduli facile inducan-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s2141" xml:space="preserve">Nam collegas ſæpe ſuos cir-<lb/> <pb o="210" file="0222" n="222" rhead="NIC. TRIGAVT."/> cumforaneos ignotos in audien-<lb/>tium concionem immittunt, à qui-<lb/>bus palam aſſeritur, ſibi eo prædi-<lb/>cente ex ordine omnia contigiſſe: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2142" xml:space="preserve">alias aliis circumforaneis præterita <lb/>multa revelantibus, impoſterum <lb/>collegæ annuunt magno cum ap-<lb/>plauſu. </s> <s xml:id="echoid-s2143" xml:space="preserve">Unde fit, ut plures in frau-<lb/>dem inducti ab iis, fortunam ſuam <lb/>explorent, & </s> <s xml:id="echoid-s2144" xml:space="preserve">audita pro oraculis <lb/>excipiant. </s> <s xml:id="echoid-s2145" xml:space="preserve">Alia etiam fraude opi-<lb/>nionem ſibi comparant veritatis. </s> <s xml:id="echoid-s2146" xml:space="preserve"><lb/>Manuſcripti reperiuntur indices, <lb/>quibus integræ civitatis, per vicos <lb/>ædesque diſtributæ familiæ brevi-<lb/>ter deſcribuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2147" xml:space="preserve">Eos hi circum-<lb/>foranei exſcribunt, aut comparant <lb/>non magno pretio, atque ita licet <lb/>externi ſint, horum commentario-<lb/>rum fide narrant ſingulis; </s> <s xml:id="echoid-s2148" xml:space="preserve">quam fa-<lb/>miliam hactenus aluerint, quid iis <lb/>plures jam annos contigerit, aliaq; </s> <s xml:id="echoid-s2149" xml:space="preserve"><lb/>hujuſmodi; </s> <s xml:id="echoid-s2150" xml:space="preserve">deinde collecta ex prę-<lb/>teritis fide, futura prædicunt; </s> <s xml:id="echoid-s2151" xml:space="preserve">tum <lb/>in alia ſe loca conferunt, fidem <lb/> <pb o="211" file="0223" n="223" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> ſuam fortunæ committentes. </s> <s xml:id="echoid-s2152" xml:space="preserve">Tan-<lb/>tum porro multi prædictoribus his <lb/>tribuunt, ut ipſe metus fidem fa-<lb/>ciat, nam ſi prædictum iis fuerit, <lb/>tali eos die morbo corripiendos, is <lb/>ubi advenerit dies, in morbum in-<lb/>cidunt, ac vi metus afflicti, cum <lb/>ægritudine, & </s> <s xml:id="echoid-s2153" xml:space="preserve">aliquando etiam <lb/>cum morte colluctantur. </s> <s xml:id="echoid-s2154" xml:space="preserve">E quibus <lb/>eventis impoſtoribus auctoritas <lb/>non parum accreſcit.</s> <s xml:id="echoid-s2155" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2156" xml:space="preserve">Nec nulli dæmones ipſos conſu-<lb/>lunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2157" xml:space="preserve">familiares, ut vocant, ſpiri-<lb/>tus apud Sinas ſunt non pauci, eaq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2158" xml:space="preserve">res plus Numinis, quàm dæmonum <lb/>fraudis vulgò habere creditur, ſed <lb/>ab his ad extremum omnes in frau-<lb/>dem inducuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2159" xml:space="preserve">Eorum oracula <lb/>infantum vocibus, aut etiam bru-<lb/>torum excipiuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2160" xml:space="preserve">Præterita ipſi <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2161" xml:space="preserve">abſentia more ſuo evulgant, ut <lb/>non abſimilem vero faciant eam, <lb/>qua futura pręnunciant, falſitatem. </s> <s xml:id="echoid-s2162" xml:space="preserve"><lb/>Sed neque hæc ſine fraude pro-<lb/>nunciantur.</s> <s xml:id="echoid-s2163" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="212" file="0224" n="224" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s2164" xml:space="preserve">Hæc porro omnia cum noſtris <lb/>etiam Ethnicis communia fuiſſe <lb/>legimus, unum eſt quod Sinarum <lb/>proprium dici poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s2165" xml:space="preserve">Id in eligen-<lb/>da area, ad ædes privatas, & </s> <s xml:id="echoid-s2166" xml:space="preserve">publi-<lb/>cas extruendas, aut ad cadavera <lb/>humanda, eamque aream confe-<lb/>runt cum capite, cauda, pedibus <lb/>variorum draconum, quos huic no-<lb/>ftro ſolo ſubſtratos vivere fabulan-<lb/>tur; </s> <s xml:id="echoid-s2167" xml:space="preserve">à quibus omnẽ adverſam pro-<lb/>ſperam que fortunam non familia-<lb/>rum ſolum, ſed urbium, provincia-<lb/>rum, totiuſque regni credunt de-<lb/>pendere. </s> <s xml:id="echoid-s2168" xml:space="preserve">Et ideo in hac velut re-<lb/>condita ſcientia, multi etiam viri <lb/>primores occupantur, & </s> <s xml:id="echoid-s2169" xml:space="preserve">procul, <lb/>cum opus eſt, evocantur; </s> <s xml:id="echoid-s2170" xml:space="preserve">maximè <lb/>cum publicæ quædam turres, mo-<lb/>leſve, aut machinæ in eum finem <lb/>extruuntur, ut proſpera fortuna ac-<lb/>cerſatur, & </s> <s xml:id="echoid-s2171" xml:space="preserve">infortunia publica ex-<lb/>terminentur. </s> <s xml:id="echoid-s2172" xml:space="preserve">Non ſecus enim, at-<lb/>que Aſtrologi ex inſpectis ſyderi-<lb/>bus, ita hi Geologi ex montium, <lb/> <pb o="213" file="0225" n="225" rhead="DE REG. CHIN AE."/> fluminum, agrorumq; </s> <s xml:id="echoid-s2173" xml:space="preserve">ſitu, regio-<lb/>num fata metiuntur, aut verius <lb/>mentiuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2174" xml:space="preserve">Et ſanè nihil abſur-<lb/>dius inveniri poſſe dicas. </s> <s xml:id="echoid-s2175" xml:space="preserve">Nam ex <lb/>janua in hanc aliamve partem ob-<lb/>verſa, è deducendis per atrium ad <lb/>dextram, aut lævam imbribus, ex <lb/>feneſtra ex hac vel illa parte aperiri <lb/>ſolita, ex eo quod è regione tectum <lb/>ſit alio altius, eque ſimilibus nugis, <lb/>familiæ ſalutem, opes, honores, <lb/>omnemque fortunam dependere <lb/>ſomniant.</s> <s xml:id="echoid-s2176" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2177" xml:space="preserve">His Aſtrologis, Geologis, Au-<lb/>guribus, conjectoribus, & </s> <s xml:id="echoid-s2178" xml:space="preserve">uno ver-<lb/>bo impoſtoribus, pleni ſunt vici, <lb/>plenæ tabernæ, plena fora. </s> <s xml:id="echoid-s2179" xml:space="preserve">Vbique <lb/>vanis pollicitationibus proſperam <lb/>fortunam venalem exponunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2180" xml:space="preserve"><lb/>ſæpe oculis capti, non viliſſimi ſo-<lb/>lùm homunciones, ſed etiam mu-<lb/>lierculę, ut ad literam Euangelicam <lb/>illud impleatur; </s> <s xml:id="echoid-s2181" xml:space="preserve">Cæci ſunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2182" xml:space="preserve">du-<lb/>ces cæcorum. </s> <s xml:id="echoid-s2183" xml:space="preserve">Nec ſolum his priva-<lb/>tim omnia redundant; </s> <s xml:id="echoid-s2184" xml:space="preserve">ipſæ urbes, <lb/> <pb o="214" file="0226" n="226" rhead="NIC. TRIGAVT."/> metropoles, aulæ hac lue ſcatent, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2185" xml:space="preserve">hac una re quæſtum faciunt, nu-<lb/>meroſam fa miliam laute ſuſtinent, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2186" xml:space="preserve">plurimi magnas ſibi opes pa-<lb/>rant. </s> <s xml:id="echoid-s2187" xml:space="preserve">Eos enim ſummi & </s> <s xml:id="echoid-s2188" xml:space="preserve">infimi, <lb/>nobiles & </s> <s xml:id="echoid-s2189" xml:space="preserve">plebei, literati, ac illi-<lb/>terati colunt; </s> <s xml:id="echoid-s2190" xml:space="preserve">quin etiam Rex ipſe, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2191" xml:space="preserve">univerſi Magiſtratus, regnique <lb/>Optimates.</s> <s xml:id="echoid-s2192" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2193" xml:space="preserve">Ex his facile colligere licet, quot <lb/>ex avium garritu auguria, quam <lb/>ſoliciti primi matutinis horis oc-<lb/>curſus, quam ſuperſtitioſæ ſola-<lb/>rium radiorum umbræ privatis te-<lb/>ctis exceptæ. </s> <s xml:id="echoid-s2194" xml:space="preserve">Hoc uno verbo di-<lb/>cere ſufficiet, quicquid infortunii <lb/>privatim ſingulis, & </s> <s xml:id="echoid-s2195" xml:space="preserve">publice urbi-<lb/>bus, provinciis, regnoque univer-<lb/>ſim acciderit, id omne adverſo ſuo <lb/>fato, aut rei cuipiam arrogant, in <lb/>domibus, urbe, metropoli, aut re-<lb/>gia perperam collocatæ; </s> <s xml:id="echoid-s2196" xml:space="preserve">pro eo <lb/>quod eos oportebat in tot ſcelera, <lb/>quibus à cœlo priuatim & </s> <s xml:id="echoid-s2197" xml:space="preserve">publicè <lb/>vindictam evocant, ſuorum inſor-<lb/> <pb o="215" file="0227" n="227" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> tuniorum cauſam juſtiſſime de-<lb/>rivare.</s> <s xml:id="echoid-s2198" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2199" xml:space="preserve">Adſcribam nonnulla, quæ Sinæ <lb/>leviora ducunt, imo vero (ſi Deo <lb/>placet) in laude ponunt, ut de <lb/>cæteris fiat conjectura, iterum ob-<lb/>teſtans eos, qui noſtra hæc legunt, <lb/>ut tanto impenſius Deum pro <lb/>gentis hujus ſalute deprecentur, <lb/>quanto denſioribus ignorationis <lb/>tenebris eſt involuta, minus qui-<lb/>dem propterea damnanda, haud <lb/>paulo tamen minus miſeranda.</s> <s xml:id="echoid-s2200" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2201" xml:space="preserve">Permulti ſunt, qui, quod mulie-<lb/>bri conſortio carere minime poſ-<lb/>ſint, ſeipſos viris copioſis in ſervos <lb/>tradunt, ut ex ancillis domeſticis <lb/>unam ſibi copulent conjugio, un-<lb/>de fit, ut etiam liberi perpetuam <lb/>contrahant ſervitutem. </s> <s xml:id="echoid-s2202" xml:space="preserve">Alii cum <lb/>ad coëmendam ſibi uxorem ha-<lb/>beant nummorum ſatis, eam ſibi <lb/>pretio comparant, ſed creſcentem <lb/>deinde familiam cum ultra ſuſti-<lb/>nere non poſſint, filios ac filias in <lb/> <pb o="216" file="0228" n="228" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ſervitutem diſtrahunt eo fere pre-<lb/>tio, quo ſus aliquis aut triſte jumen. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2203" xml:space="preserve">tum vænit, quod ad duos treſve <lb/>aureos excreſcit, id quod etiam fa-<lb/>ciunt extra carioris annonæ angu-<lb/>ſtias; </s> <s xml:id="echoid-s2204" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s2205" xml:space="preserve">in perpetuum filii à paren-<lb/>tibus ſeparantur, liberumque fit <lb/>emptori, qua maxime in re velit, <lb/>ſervo uti. </s> <s xml:id="echoid-s2206" xml:space="preserve">Hinc fit, ut hoc regnum <lb/>ſervis redundet, non iis belli jure <lb/>captis, aut aliunde importatis, ſed <lb/>vernaculis & </s> <s xml:id="echoid-s2207" xml:space="preserve">civibus. </s> <s xml:id="echoid-s2208" xml:space="preserve">Non pauci <lb/>etiam extra regni fines ab Luſita-<lb/>nis Hiſpaniſq; </s> <s xml:id="echoid-s2209" xml:space="preserve">exportantur in per-<lb/>petuam extra ſolum patrium ſer-<lb/>vitutem. </s> <s xml:id="echoid-s2210" xml:space="preserve">Tametſi hoc maxime <lb/>medio Deus utitur, ut Sinas com-<lb/>plures ab dæmonum ſervitute in <lb/>Chriſtianam transferat libertatem.</s> <s xml:id="echoid-s2211" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2212" xml:space="preserve">Sed hanc venalium liberorum <lb/>negotiationem duo leviorem red-<lb/>dunt; </s> <s xml:id="echoid-s2213" xml:space="preserve">multitudo ſcilicet plebis te-<lb/>nuioris, quæ non niſi ſummo ſudo-<lb/>re ac induſtria ſe ſuſtinet, & </s> <s xml:id="echoid-s2214" xml:space="preserve">ipſa <lb/>ſervitutis ratio omnino mollior ac <lb/> <pb o="217" file="0229" n="229" rhead="DE REG. CHIN AE."/> tolerabilior apud Sinas, quã aliam <lb/>ullam nationem: </s> <s xml:id="echoid-s2215" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s2216" xml:space="preserve">quia ſe quiſ-<lb/>que redimere poteſt eo pretio quo <lb/>veniit, quoties ei facultas fuerit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2217" xml:space="preserve">Gravius omnino malum, quod ſe-<lb/>quitur. </s> <s xml:id="echoid-s2218" xml:space="preserve">Nam in quibuſdam pro-<lb/>vinciis infantes, potiſſimum fœmi-<lb/>nas, aquis præfocant, quod eas edu-<lb/>care ſe poſſe deſperent. </s> <s xml:id="echoid-s2219" xml:space="preserve">Id quod <lb/>etiam apud non infimam plebem <lb/>invaluit, eo metu deterritam, ne <lb/>inde urgente inopia, venales libe-<lb/>ros exponere, ignotiſque tradere <lb/>cogantur. </s> <s xml:id="echoid-s2220" xml:space="preserve">Hi ne ſint parum pii, <lb/>crudeles fiunt. </s> <s xml:id="echoid-s2221" xml:space="preserve">Sed hanc ſævitiam <lb/>inter eos minus atrocem fecit er-<lb/>ror ille, qui animorum metem-<lb/>pſychoſis appellatur: </s> <s xml:id="echoid-s2222" xml:space="preserve">dum enim <lb/>animos mortalium ex aliis corpo-<lb/>ribus in alia tranſmigrare arbitran-<lb/>tur, immani ſævitiæ prætextum <lb/>pietatis aſtruunt, dictitantes ſe li-<lb/>beris prodeſſe, dum eos mactant; </s> <s xml:id="echoid-s2223" xml:space="preserve"><lb/>hac enim illos ratione tenuiori-<lb/>bus ſuæ familiæ anguſtiis eductos, <lb/> <pb o="218" file="0230" n="230" rhead="NIC. TRIGAVT."/> in pinguiorem fortunam citius na-<lb/>ſcituros. </s> <s xml:id="echoid-s2224" xml:space="preserve">Hinc fit, ut hæc liberorum <lb/>carnificina minime remotis arbi-<lb/>tris, ſed conſciis omnibus pera-<lb/>gatur.</s> <s xml:id="echoid-s2225" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2226" xml:space="preserve">Sed ad hanc barbariem accedit <lb/>etiam alia immanior, qua ſibi com-<lb/>plures violentas manus inferunt, <lb/>vel bonorum deſperatione malo-<lb/>rumque perpeſſione fatigati; </s> <s xml:id="echoid-s2227" xml:space="preserve">vel <lb/>ut inimicis ſuis impotenter ſane, <lb/>non minus ſtolide, ægre faciant: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2228" xml:space="preserve">multa enim in annos ſingulos ho-<lb/>minum millia ferunt, virorum ac <lb/>mulierum ſeipſos in campis, vel <lb/>pro adverſarii foribus, injecto in <lb/>fauces nodo, præfocare, aut in flu-<lb/>mina inſilire, hauſtove levibus ali-<lb/>quando ex cauſis veneno ſibi vitam <lb/>eripere. </s> <s xml:id="echoid-s2229" xml:space="preserve">Nam ex eo quod Magi-<lb/>ſtratus deinde ſevere in eos anim-<lb/>aduertant, qui cauſam dediſſe de-<lb/>ſperationi à demortui propinquis <lb/>accuſantur, fit ut alia ratione ſe <lb/>vindicare non poſſe exiſtiment. </s> <s xml:id="echoid-s2230" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="219" file="0231" n="231" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> Attamen ſunt non pauci ſapientio-<lb/>res Magiſtratus, qui nullius cau-<lb/>ſam, lege lata, ſuſcipiunt, qui vio-<lb/>lentas ſibi manus intulerit, hinc <lb/>multorum vita conſervatur.</s> <s xml:id="echoid-s2231" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2232" xml:space="preserve">Aliud immanitatis genus in Bo-<lb/>realibus provinciis in infantes maſ-<lb/>culos exercent, quos caſtrant quam <lb/>plurimi, ut inter Regios famulos <lb/>adnumerari queant; </s> <s xml:id="echoid-s2233" xml:space="preserve">nam præter <lb/>hos alii Regi non famulantur, nec <lb/>à conſiliis ſunt, nec cum eo collo-<lb/>quuntur, quin imo tota fere Regni <lb/>adminiſtratio in horum ſemiviro-<lb/>rum manibus verſatur. </s> <s xml:id="echoid-s2234" xml:space="preserve">Ex iis porro <lb/>intra palatii regii fines ad decem <lb/>millia numerantur, omnes fere <lb/>plebei tenues, illiterati & </s> <s xml:id="echoid-s2235" xml:space="preserve">in per-<lb/>petua ſervitute educati, hebetes de-<lb/>nique ſunt ac ſtolidi, nec minus im-<lb/>potentes ac inepti ad rem quamli-<lb/>bet gravem animo concipiendam, <lb/>nedum perficiendam.</s> <s xml:id="echoid-s2236" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2237" xml:space="preserve">Leges porro infligendarum pœ-<lb/>narum pro delictis, etſi ultra jus <lb/> <pb o="220" file="0232" n="232" rhead="NIC. TRIGAVT."/> non ſunt aſperæ, nihilominus ar-<lb/>bitror non pauciores à Magiſtra-<lb/>tibus mactari contra leges, quam <lb/>qui debitam legibus vitam amit-<lb/>tunt, quod ex inolita hujus regni <lb/>conſuetudine oritur. </s> <s xml:id="echoid-s2238" xml:space="preserve">A Magiſtra-<lb/>tibus enim quibuſlibet ſubditi nul-<lb/>la prævii juris aut ſententiæ forma <lb/>vapulant quoties in mentem cui-<lb/>que venerit in hunc modum. </s> <s xml:id="echoid-s2239" xml:space="preserve">In <lb/>publico tribunali proni toto cor-<lb/>pore procumbunt, nudatiſque cru-<lb/>ribus ſupra genua infra nates, arun-<lb/>dine duriſſima per medium ſecta, <lb/>digiti craſſitie, quatuor lata, duas <lb/>ulnas longa verberantur à mini-<lb/>ſtris, fuſte utraque manu correpto <lb/>atrociſſime, tametſi ictibus non <lb/>plus decem, ſummum triginta ple-<lb/>ctantur, nam ſæpe primo ictu lace-<lb/>ratur cutis, & </s> <s xml:id="echoid-s2240" xml:space="preserve">nonnullis carnis fru-<lb/>ſtula diſſiliunt, ex qua verberatione <lb/>multi pereunt; </s> <s xml:id="echoid-s2241" xml:space="preserve">multique vitam lar-<lb/>gitionibus redimunt exigentium <lb/>contra jus faſque arbitratu: </s> <s xml:id="echoid-s2242" xml:space="preserve">tanta <lb/> <pb o="221" file="0233" n="233" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> enim Magiſtratuum dominandi li-<lb/>bido eſt, ut vix quiſquam rerum <lb/>ſuarum dominus eſſe queat, ſed <lb/>omnes in continuo metu verſen-<lb/>tur, ne qua ſibi calumnia, ſua bona <lb/>eripiantur. </s> <s xml:id="echoid-s2243" xml:space="preserve">Adhæc ſicut hæc gens <lb/>ſuperſtitionibus, ut ſupra dictum, <lb/>deditiſſima eſt, ita veritatis parum <lb/>amans; </s> <s xml:id="echoid-s2244" xml:space="preserve">etenim non niſi magna <lb/>cautela & </s> <s xml:id="echoid-s2245" xml:space="preserve">circumſpectione opus <lb/>eſt, ut alter alteri ſe credat.</s> <s xml:id="echoid-s2246" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2247" xml:space="preserve">Hoc eodem metu perculſi hoc <lb/>ſeculo Reges à publico abſtinent, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2248" xml:space="preserve">cum olim è palatio egredieban-<lb/>tur non niſi mille induſtriis tuti id <lb/>audebant, nam univerſa Regia in <lb/>armis erat, diſpoſitis per eos vicos <lb/>excubiis, qua tranſitus erat, & </s> <s xml:id="echoid-s2249" xml:space="preserve">per <lb/>alios vicos, quibus in priores iter <lb/>eſſe poterat, nec ſolum videri ſe <lb/>non ſinebat, ſed neque ſciebatur <lb/>qua lectica veheretur, nam pluri-<lb/>mæ geſtabantur. </s> <s xml:id="echoid-s2250" xml:space="preserve">Dixiſſes eum non <lb/>inter clientes, ſed inter hoſtes regii <lb/>ſanguinis cupidiſſimos iter facere.</s> <s xml:id="echoid-s2251" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="222" file="0234" n="234" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s2252" xml:space="preserve">E regio ſanguine prognati ta-<lb/>metſi omnes ſumptu & </s> <s xml:id="echoid-s2253" xml:space="preserve">ærario pu-<lb/>blico, quod ſupra dixi, ſuſtinean-<lb/>tur, tamen cum jam ad ſexaginta <lb/>millia excreverint, & </s> <s xml:id="echoid-s2254" xml:space="preserve">continuo au-<lb/>geantur, maximo ſunt oneri Rei-<lb/>publicæ: </s> <s xml:id="echoid-s2255" xml:space="preserve">nam cum ab omni mu-<lb/>nere publico removeantur, otioſi <lb/>ſunt omnes, & </s> <s xml:id="echoid-s2256" xml:space="preserve">laxiori vitæ dediti, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2257" xml:space="preserve">quoties poſſunt, impotentius <lb/>inſoleſcunt. </s> <s xml:id="echoid-s2258" xml:space="preserve">Ab his ſibi Rex cavet <lb/>nihilo ſecius quam ab hoſtibus, <lb/>nam habent ipſi continuos excu-<lb/>bitores, nec ab nominata cuilibet <lb/>ad habitandum urbe egredi poſ-<lb/>ſunt, injuſſu Regis; </s> <s xml:id="echoid-s2259" xml:space="preserve">ſi fecerint, <lb/>atrociſſimis pœnis ſubjacent: </s> <s xml:id="echoid-s2260" xml:space="preserve">nulli <lb/>tamen ex iis licet in Regiis urbi-<lb/>bus Pequino & </s> <s xml:id="echoid-s2261" xml:space="preserve">Nanquino com-<lb/>morari.</s> <s xml:id="echoid-s2262" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2263" xml:space="preserve">Nemini mirum videbitur, eos, <lb/>qui civibus ac propinquis ſe non <lb/>credunt, de advenis diffidere, ſive <lb/>ii è vicinis, ſive ex remotis regio-<lb/>nibus advenerint, quarum aliam <lb/> <pb o="223" file="0235" n="235" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> nullam notitiam habuerunt, niſi <lb/>ſubobſcuram & </s> <s xml:id="echoid-s2264" xml:space="preserve">falſam, quam à <lb/>quibuſdam accipiunt, qui ad ſuum <lb/>regnum clientelaris obſequii offi-<lb/>cia delaturi adveniunt. </s> <s xml:id="echoid-s2265" xml:space="preserve">Ex advena-<lb/>rum libris quicquam ediſcere Sinas <lb/>pudet, opinantes omnem ſcien-<lb/>tiam apud ſe ſolos reperiri, exter-<lb/>nos omnes pro illiteratis ac barba-<lb/>ris habent & </s> <s xml:id="echoid-s2266" xml:space="preserve">appellant. </s> <s xml:id="echoid-s2267" xml:space="preserve">Et ſi quan-<lb/>do in ſuis ſcriptionibus exterorum <lb/>incidit mentio, ita de iis agunt, <lb/>quaſi nihil dubium ſit, eos à brutis <lb/>nihil admodum diſſidere. </s> <s xml:id="echoid-s2268" xml:space="preserve">Chara-<lb/>cteres porro omnes, quibus hoc <lb/>exterorum nomen exponunt, ex <lb/>animantium fere literis compo-<lb/>nuntur, nec fere eos honeſtiore <lb/>nomine, quam dæmoniorum di-<lb/>gnantur.</s> <s xml:id="echoid-s2269" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2270" xml:space="preserve">Porro ſi legati è vicinis regnis ad <lb/>clientelaria officia Regi deferen-<lb/>da, vectigalve perſolvendum, aut <lb/>aliud quodlibet negotium tractan-<lb/>dum advenerint, vix dici poteſt, <lb/> <pb o="124[0236]" file="0236" n="236" rhead="NIC. TRIGAVT."/><!-- <wrong/> --> quam ſuſpiciosè tractentur. </s> <s xml:id="echoid-s2271" xml:space="preserve">Nam <lb/>eos tametſi ab omni ſæculorum <lb/>memoria amicos habuerint, cap-<lb/>tivos nihilominus toto itinere du-<lb/>cunt, nec eos quicquam videre ſi-<lb/>nunt. </s> <s xml:id="echoid-s2272" xml:space="preserve">Multis clavibus intra palatii <lb/>exterorum ſepta, veluti brutorum <lb/>ſtabula, recluduntur. </s> <s xml:id="echoid-s2273" xml:space="preserve">Ad Regis <lb/>aſpectum nunquam admittuntur; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2274" xml:space="preserve">cum paucis è Magiſtratu, ſua ne-<lb/>gotia tractant. </s> <s xml:id="echoid-s2275" xml:space="preserve">Cum externis au-<lb/>tem extra regni fines nemo, niſi <lb/>certis temporibus ac locis, agere <lb/>permittitur, qui ſecus fecerint, abſ-<lb/>que publica facultate graviſſimis <lb/>pœnis plectuntur.</s> <s xml:id="echoid-s2276" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2277" xml:space="preserve">Duces ac milites, qui belli pa-<lb/>ciſve tempore ſuis locis excubant, <lb/>ipſi quoque excubitores ſuos ha-<lb/>bent, ne quid rerum novarum mo-<lb/>liantur. </s> <s xml:id="echoid-s2278" xml:space="preserve">Numeroſos exercitus nun-<lb/>quam uni Duci tradunt. </s> <s xml:id="echoid-s2279" xml:space="preserve">Omnes <lb/>ſunt in Senatus Philoſophici pote-<lb/>ſtate. </s> <s xml:id="echoid-s2280" xml:space="preserve">Ab hoc exercitu ſtipendia <lb/>penduntur, & </s> <s xml:id="echoid-s2281" xml:space="preserve">commeatus ſuppe-<lb/> <pb o="225" file="0237" n="237" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> ditantur, atque ita non in iiſdem <lb/>manibus milites ſunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2282" xml:space="preserve">militaris <lb/>apparatus, ut hac ratione ſecurior <lb/>ſit cujuſque fides. </s> <s xml:id="echoid-s2283" xml:space="preserve">Nulla gens æque <lb/>vilis atque iners eſt, quam milita-<lb/>ris. </s> <s xml:id="echoid-s2284" xml:space="preserve">Miſeri ſunt omnes qui arma <lb/>tractant: </s> <s xml:id="echoid-s2285" xml:space="preserve">quos neque amor patriæ, <lb/>nec in Regem fides, nec honoris <lb/>cupiditas ad arma vocat, ſed ſola <lb/>ſpes vitæ ſuſtinendæ, non ſecus ac <lb/>fit illiberali quolibet opificio. </s> <s xml:id="echoid-s2286" xml:space="preserve">Ma-<lb/>ximam partem regia ſunt manci-<lb/>pia, vel propriis vel majorum ſuo-<lb/>rum ſceleribus perpetuam ſervien-<lb/>tes ſervitutem. </s> <s xml:id="echoid-s2287" xml:space="preserve">Iidem quo tempo-<lb/>re à bellicis exercitationibus va-<lb/>cant, infima quæque officia, baju-<lb/>lorum, mulionum, & </s> <s xml:id="echoid-s2288" xml:space="preserve">inhoneſtiora <lb/>etiam ſervitia exercent. </s> <s xml:id="echoid-s2289" xml:space="preserve">Soli Duces <lb/>ac Præfecti aliquam inter cæteros <lb/>auctoritatem adipiſcuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2290" xml:space="preserve">Eorum <lb/>arma, ſive quibus ſe tuentur, ſive <lb/>quibus hoſtes offendunt, omnino <lb/>ſunt parum noxia. </s> <s xml:id="echoid-s2291" xml:space="preserve">Et ſolum fuca-<lb/>tum aliquem præferunt appara-<lb/> <pb o="226" file="0238" n="238" rhead="NIC. TRIGAVT."/> tum, ne in militaribus luſtris iner-<lb/>mes appareant. </s> <s xml:id="echoid-s2292" xml:space="preserve">In quibus luſtris, à <lb/>Philoſophicis Magiſtratibus, & </s> <s xml:id="echoid-s2293" xml:space="preserve">mi-<lb/>lites, & </s> <s xml:id="echoid-s2294" xml:space="preserve">ipſi Duces modo, quem ſu-<lb/>pra explicui, vapulant inſtar pue-<lb/>rorum in ludo literario, nulla di-<lb/>gnitatis & </s> <s xml:id="echoid-s2295" xml:space="preserve">conditionis habita ra-<lb/>tione.</s> <s xml:id="echoid-s2296" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2297" xml:space="preserve">Claudam hoc caput duplici Si-<lb/>narum, ut apte loquar, inſania, <lb/>quæ in omnes æque regni provin-<lb/>cias penetravit, & </s> <s xml:id="echoid-s2298" xml:space="preserve">multos maxime <lb/>magnates invaſit. </s> <s xml:id="echoid-s2299" xml:space="preserve">Argentum alia <lb/>intendit ex alio aliquo metallo eli-<lb/>cere; </s> <s xml:id="echoid-s2300" xml:space="preserve">alia ad vitam, excluſa morte, <lb/>adſpirat immortalem. </s> <s xml:id="echoid-s2301" xml:space="preserve">Ambarum <lb/>rerum præcepta à veteribus qui-<lb/>buſdam, quos ipſi in Sanctorum <lb/>numero habent, inventa primum, <lb/>deinde etiam tradita fabulantur, <lb/>quos poſt multa præclare & </s> <s xml:id="echoid-s2302" xml:space="preserve">utiliter <lb/>geſta, in cœlum evolaſſe cum ani-<lb/>ma ſimul & </s> <s xml:id="echoid-s2303" xml:space="preserve">corpore, poſtquam hic <lb/>vivere piguit, mentiuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2304" xml:space="preserve">Hoc <lb/>ſeculo utriuſque ſcientiæ, verius <lb/> <pb o="227" file="0239" n="239" rhead="DE REG. CHIN AE."/> impoſturæ, volumina in immen-<lb/>ſum excrevêre, alia typis excuſa, <lb/>alia vero manuſcripta. </s> <s xml:id="echoid-s2305" xml:space="preserve">Sed hæc <lb/>plus ſibi auctoritatis peperêre.</s> <s xml:id="echoid-s2306" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2307" xml:space="preserve">Ac de priori quidem inſaniæ ge-<lb/>nere nihil aliud dici poteſt aptius, <lb/>quam cupidiſſimos illos alchimi-<lb/>ſtas, ſuas etiam in fumum conflare <lb/>fortunas, nedum quas ambiebant <lb/>adipiſci. </s> <s xml:id="echoid-s2308" xml:space="preserve">Ditiſſimi enim quiq; </s> <s xml:id="echoid-s2309" xml:space="preserve">poſt <lb/>exhauſta multa aureorum millia in <lb/>hujus fraudis apparatu, quotidie in <lb/>conſpectu omnium ad extremam <lb/>inopiam rediguntur. </s> <s xml:id="echoid-s2310" xml:space="preserve">Qui vero ſunt <lb/>in hoc genere feliciſſimi, adulteri-<lb/>num argentum ita conflant, ut in <lb/>errorem imperitiores paucos in-<lb/>ducant, præterquam quod omni <lb/>literarum & </s> <s xml:id="echoid-s2311" xml:space="preserve">virtutis exercitio præ-<lb/>termiſſo, dies nocteſque fornaces <lb/>afflant, ut in novam aliquam frau-<lb/>dem vel alios inducant, vel ipſi in-<lb/>ducantur, libros etiam magno <lb/>ſumptu tranſcribentes, & </s> <s xml:id="echoid-s2312" xml:space="preserve">varia hu-<lb/>jus artis inſtrumenta comparantes.</s> <s xml:id="echoid-s2313" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="228" file="0240" n="240" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s2314" xml:space="preserve">Fornacis hujus & </s> <s xml:id="echoid-s2315" xml:space="preserve">Vulcaniæ frau-<lb/>dis non deſunt innumeri Cyclo-<lb/>pes: </s> <s xml:id="echoid-s2316" xml:space="preserve">alii corporis cultuſque nitore <lb/>veritatem mentientes, alii etiam <lb/>mendici ſub habitu ſordido, falſi-<lb/>tatem occultantes, horum conti-<lb/>nuum eſt exercitium, qua lucri ſpes <lb/>afflaverit, circumferri, & </s> <s xml:id="echoid-s2317" xml:space="preserve">artis hu-<lb/>jus cupidos vanis pollicitationibus <lb/>in fraudem inducere. </s> <s xml:id="echoid-s2318" xml:space="preserve">Omnis por-<lb/>ro horum circumforaneorum in-<lb/>duſtria in hoc conſiſtit, ut aliquo <lb/>artis præludio perſuadeant, ſe id, <lb/>quod ſperatur, poſſe perficere, tum <lb/>enim loculos ad fęcem emungunt, <lb/>ut ca, quæ ſunt ad apparatum ne-<lb/>ceſſaria, omnemque Vulcaniam <lb/>ſupellectilem comparent; </s> <s xml:id="echoid-s2319" xml:space="preserve">ſed quo <lb/>die minus creditur avolant har-<lb/>pyiæ, nec ultra comparent; </s> <s xml:id="echoid-s2320" xml:space="preserve">nihil <lb/>autem relinquunt, niſi ſiccos jam <lb/>loculos, & </s> <s xml:id="echoid-s2321" xml:space="preserve">in uſurariorum mani-<lb/>bus pignora debitorum. </s> <s xml:id="echoid-s2322" xml:space="preserve">Et habet <lb/>hic inſaniæ morbus hanc phrene-<lb/>ſim, ut tametſi ad hunc modum <lb/> <pb o="229" file="0241" n="241" rhead="DE REG. CHIN AE."/> jam ſæpius quis fortunarum ſua-<lb/>rum inſignem jacturam fecerit; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2323" xml:space="preserve">non ideo ſapiat aut contineri poſ-<lb/>ſit, quin ab alio aliquo aſtutiore <lb/>circumforaneo ſimilibus ſe denuo <lb/>pollicitationibus deludi ſinat; </s> <s xml:id="echoid-s2324" xml:space="preserve">at-<lb/>que ita vitam univerſam complu-<lb/>res in hac ſpe perdunt curis palli-<lb/>di, & </s> <s xml:id="echoid-s2325" xml:space="preserve">eventis triſtes, nec ſe tamen <lb/>unquam ab ullo vel propinquo <lb/>vel neceſſario ad mentem revocari <lb/>ſinunt.</s> <s xml:id="echoid-s2326" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2327" xml:space="preserve">Alter inſaniæ morbus nonnun-<lb/>quam cum priore reperitur anne-<lb/>xus. </s> <s xml:id="echoid-s2328" xml:space="preserve">Et quoniam ad immortalita-<lb/>tem ſuapte natura, ſtudium gra-<lb/>vius adſpirat, ita etiam viros pri-<lb/>mores & </s> <s xml:id="echoid-s2329" xml:space="preserve">in ſummis Magiſtratibus <lb/>conſtitutos invadit. </s> <s xml:id="echoid-s2330" xml:space="preserve">Hi poſteaquam <lb/>in hac vita, quas ſperare poteraut <lb/>opes, dignitateſque fuêre conſe-<lb/>cuti, nihil aliud ſibi deeſſe putant <lb/>ad beatitudinem, niſi qua ratione <lb/>hæc una cum immortalitate con-<lb/>jungant, atque ideo conatus om-<lb/> <pb o="230" file="0242" n="242" rhead="NIC. TRIGAVT."/> nes ac ſtudia in unam hanc rem <lb/>conferunt. </s> <s xml:id="echoid-s2331" xml:space="preserve">Et quidem in hac regia <lb/>Pequinenſi, in qua degimus, pauci <lb/>ſunt omnino Magiſtratus, Eunu-<lb/>chi, cæterique primores, qui non <lb/>hoc inſaniæ morbo laborent. </s> <s xml:id="echoid-s2332" xml:space="preserve">Et <lb/>quoniam non deſunt diſcipuli, ita <lb/>neque Magiſtri ſuperioribus tanto <lb/>chariores, quanto immortalitatis <lb/>per ſe majus eſt ſtudium, & </s> <s xml:id="echoid-s2333" xml:space="preserve">acrio-<lb/>ribus igniculis excitat ambientes: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2334" xml:space="preserve">quem vero ſemel hæc inſania cor-<lb/>ripuerit, nihilo facilius ſuperiore <lb/>curatur. </s> <s xml:id="echoid-s2335" xml:space="preserve">Ac tametſi quotidie hi im-<lb/>mortalitatis venditores mortalita-<lb/>tis debitum exſolvant, non eſt hoc <lb/>tamen ſatis ad miſeros mortales ab <lb/>hoc præpoſtero immortalitatis ſtu-<lb/>dio revocandos@ atbitrantur enim <lb/>ſe feliciori fortaſſe fortuna uſuros, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2336" xml:space="preserve">quod aliis nocuit, ſibi fortaſſe <lb/>profuturum, neque omnino ad-<lb/>duci poſſunt ut credant id extra <lb/>humanæ induſtriæ facultatiſque li-<lb/>mites conſtitutum.</s> <s xml:id="echoid-s2337" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="231" file="0243" n="243" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> <p> <s xml:id="echoid-s2338" xml:space="preserve">In Sinicis Annalibus legitur, Re-<lb/>gem ex antiquioribus unum hac <lb/>inſania uſque adeo correptum, ut <lb/>non ſine mortalis vitæ detrimento <lb/>vitam procuraret immortalem; </s> <s xml:id="echoid-s2339" xml:space="preserve">id <lb/>quod ſæpe contingit, ut dum ad <lb/>longiorem vitam adſpirant, bre-<lb/>viorem efficiant. </s> <s xml:id="echoid-s2340" xml:space="preserve">Is quorundam <lb/>impoſtorum arte jam ſibi poculum <lb/>paraverat, quo hauſto plane ſe im-<lb/>mortalem fore arbitrabatur, nec <lb/>ab intimo ſuo amico ab eo exhau-<lb/>riendo rationibus ſaniſque conſi-<lb/>liis deterrebatur. </s> <s xml:id="echoid-s2341" xml:space="preserve">Quod ubi ad-<lb/>vertit amicus, cum Rex forte vul-<lb/>tum tantiſper avertiſſet, poculum <lb/>clam arripuit, & </s> <s xml:id="echoid-s2342" xml:space="preserve">impigre exhauſit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2343" xml:space="preserve">Excanduit extemplo Rex, & </s> <s xml:id="echoid-s2344" xml:space="preserve">jam <lb/>ſtricto mucrone mortem intenta-<lb/>bat, quod ſibi immortalitatis po-<lb/>culum eripuiſſet. </s> <s xml:id="echoid-s2345" xml:space="preserve">Amicus vero in-<lb/>trepide reſpondit: </s> <s xml:id="echoid-s2346" xml:space="preserve">Exhauſto im-<lb/>mortalitatis poculo etiam vitam <lb/>eripi mihi poſſe putas? </s> <s xml:id="echoid-s2347" xml:space="preserve">Et ſane ſi <lb/>eripi poteſt, nullum crimen ad-<lb/> <pb o="232" file="0244" n="244" rhead="NIC. TRIGAVT."/> miſi, neque enim ego tibi im-<lb/>mortalitatem eripui, ſed fraude li-<lb/>beravi. </s> <s xml:id="echoid-s2348" xml:space="preserve">Quibus dictis Rex illico <lb/>acquievit, & </s> <s xml:id="echoid-s2349" xml:space="preserve">amici prudentiam, <lb/>qua ab errore revocabatur, collau-<lb/>davit. </s> <s xml:id="echoid-s2350" xml:space="preserve">Verum etſi nunquam de-<lb/>fuêre Sinis viri ſapientes, qui hanc <lb/>ex animis mortalium utramque <lb/>animorum ægritudinem, quam in-<lb/>ſaniam vocavi, detergere labora-<lb/>runt; </s> <s xml:id="echoid-s2351" xml:space="preserve">nunquam tamen efficere po-<lb/>tuerunt, quin quotidie latius ſer-<lb/>perent, & </s> <s xml:id="echoid-s2352" xml:space="preserve">hoc noſtro ſæculo præ-<lb/>teritorum temporum memoriam <lb/>ſuperarent, diffuſamque in plures <lb/>luem mali contagione evulgarent.</s> <s xml:id="echoid-s2353" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div14" type="section" level="1" n="14"> <head xml:id="echoid-head24" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap.</emph> X.</head> <head xml:id="echoid-head25" style="it" xml:space="preserve">Variæ apud Sinas falſæ Religionis <lb/>ſectæ.</head> <p> <s xml:id="echoid-s2354" xml:space="preserve">EX omnibus Ethnicorum ſectis, <lb/>quæ quidem in Europæ noſtræ <lb/>notitiam devenerunt, hactenus nul-<lb/>lam legi, quæ in pauciores errores <lb/> <pb o="233" file="0245" n="245" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> inciderit, quam Sinarum gens prio-<lb/>ribus antiquitatis ſuæ ſeculis legi-<lb/>tur incidiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s2355" xml:space="preserve">In illius quippe libris <lb/>lego, Sinas jam inde ab initio ſu-<lb/>premum & </s> <s xml:id="echoid-s2356" xml:space="preserve">unum Numen adoraſ-<lb/>ſe, quod ipſi cœli Regem appella-<lb/>bant, vel alio nomine cœlum & </s> <s xml:id="echoid-s2357" xml:space="preserve"><lb/>terram. </s> <s xml:id="echoid-s2358" xml:space="preserve">Ex quo apparet, veteres <lb/>Sinas opinatos fortaſſe cœlum ac <lb/>terram animata, eorumque ani-<lb/>mam pro ſupremo Numine co-<lb/>luiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s2359" xml:space="preserve">Infra hoc Numen colebant <lb/>etiam varios ſpiritus montium, flu-<lb/>minum, & </s> <s xml:id="echoid-s2360" xml:space="preserve">quatuor mundi partium <lb/>tutelares. </s> <s xml:id="echoid-s2361" xml:space="preserve">In omnibus actionibus <lb/>rationis dictamen audiendum di-<lb/>ctitabant, quod lumen rationis à <lb/>cœlo ſe accepiſſe fatebantur. </s> <s xml:id="echoid-s2362" xml:space="preserve">De <lb/>ſupremo vero illo Numine, deque <lb/>ſpiritibus illius miniſtris, nuſquam <lb/>legimus Sinas ea vitiorum monſtra <lb/>evulgaſſe, quæ noſtri Romani, <lb/>Græci, Ægyptii, vitiorum patro-<lb/>cinium in diis quærentes evulga-<lb/>runt. </s> <s xml:id="echoid-s2363" xml:space="preserve">Ex quo ſperari merito poteſt <lb/> <pb o="234" file="0246" n="246" rhead="NIC. TRIGAVT."/> de immenſa Dei bonitate, non <lb/>paucos è veteribus apud Sinas in <lb/>lege Naturæ ſalutem inveniſſe, ad-<lb/>jutos peculiari illo auxilio, quod <lb/>nemini facienti quod in ſe eſt, ut <lb/>ajunt Theologi, ſolet Deus dene-<lb/>gare. </s> <s xml:id="echoid-s2364" xml:space="preserve">Et hoc ex eorum Annalibus <lb/>ab annis quater mille & </s> <s xml:id="echoid-s2365" xml:space="preserve">eo am-<lb/>plius licet non obſcure colligere, <lb/>in quibus multa leguntur ab iis be-<lb/>ne geſta, in patriæ bonique com-<lb/>munis emolumentum. </s> <s xml:id="echoid-s2366" xml:space="preserve">Idem col-<lb/>ligitur è ſapientiſſimis volumini-<lb/>bus, quæ in hæc uſque tempora <lb/>perſeverant, antiquorum Philoſo-<lb/>phorum, quibus homines ad virtu-<lb/>tem ſaluberrimis erudiunt inſtitu-<lb/>tis. </s> <s xml:id="echoid-s2367" xml:space="preserve">Qua in re celeberrimis noſtris <lb/>Philoſophis cedere non videntur.</s> <s xml:id="echoid-s2368" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2369" xml:space="preserve">Quia vero natura corrupta ſine <lb/>auxilio gratiæ ſemper in pejus ruit, <lb/>labentibus deinde ſæculis primum <lb/>illud lumen ita obſcuratum eſt, ut <lb/>ſi qui fortaſſe ab inanium deorum <lb/>cultu abſtinent, ex iis pauci ſint, <lb/> <pb o="235" file="0247" n="247" rhead="DE REG. CHIN AE."/> qui non in Atheiſmum lapſu gra-<lb/>viore degenerent. </s> <s xml:id="echoid-s2370" xml:space="preserve">Hoc porro ca-<lb/>pite triplicem apud Sinas Ethnico-<lb/>rum omnium ſectam perſequar. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2371" xml:space="preserve">Nam de Saracenis, Iudæiſque, & </s> <s xml:id="echoid-s2372" xml:space="preserve"><lb/>etiam Chriſtianorum apud Sinas <lb/>veſtigiis, alius erit ex inſtituto di-<lb/>cendi locus.</s> <s xml:id="echoid-s2373" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2374" xml:space="preserve">Tres igitur Sinarum libri orbis <lb/>terrarum ſectas numerant: </s> <s xml:id="echoid-s2375" xml:space="preserve">nam <lb/>alias minime norunt. </s> <s xml:id="echoid-s2376" xml:space="preserve">Prima eſt <lb/>Literatorum, altera Sciequia, ter-<lb/>tiam Laucu vocant. </s> <s xml:id="echoid-s2377" xml:space="preserve">Ex his tribus <lb/>aliquam Sinæ omnes, & </s> <s xml:id="echoid-s2378" xml:space="preserve">reliqui <lb/>populi contermini, qui Sinarum <lb/>characteres habent, profitentur. </s> <s xml:id="echoid-s2379" xml:space="preserve">Ii <lb/>vero populi ſunt Iapones, Coriani, <lb/>Leuquici, & </s> <s xml:id="echoid-s2380" xml:space="preserve">Cocincinenſes. </s> <s xml:id="echoid-s2381" xml:space="preserve">Lite-<lb/>ratorum ſecta Sinarum eſt propria, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2382" xml:space="preserve">in hoc regno antiquiſſima. </s> <s xml:id="echoid-s2383" xml:space="preserve">Hæc <lb/>Rempublicam gubernat, pluribus <lb/>libris abundat, & </s> <s xml:id="echoid-s2384" xml:space="preserve">ſupra cæteras ce-<lb/>lebratur. </s> <s xml:id="echoid-s2385" xml:space="preserve">Legem hujus ſectæ non <lb/>eligunt Sinæ, ſed una cum litera-<lb/>rum ſtudiis imbibunt, nec ex iis, <lb/> <pb o="236" file="0248" n="248" rhead="NIC. TRIGAVT."/> qui literis incumbunt, aut litera-<lb/>rios honores adipiſcuntur, ullus <lb/>eſt, qui non eam profiteatur. </s> <s xml:id="echoid-s2386" xml:space="preserve">Au-<lb/>ctorem ſeu Principem Philoſo-<lb/>phorum Confutium, de quo ſupra, <lb/>agnoſcunt. </s> <s xml:id="echoid-s2387" xml:space="preserve">Hæc porro ſecta ido-<lb/>la non colit, ſed nec habet. </s> <s xml:id="echoid-s2388" xml:space="preserve">Vnum <lb/>Numen veneratur, ideo quod ab <lb/>eo conſervari gubernarique hæc <lb/>inferiora omnia arbitretur. </s> <s xml:id="echoid-s2389" xml:space="preserve">Spiri-<lb/>tus etiam, ſed inferiore cultu, & </s> <s xml:id="echoid-s2390" xml:space="preserve"><lb/>contractiore dominio colit. </s> <s xml:id="echoid-s2391" xml:space="preserve">Ger-<lb/>mani literati conditi orbis nec mo-<lb/>dum, nec auctorem, ſed neque <lb/>tempus docent. </s> <s xml:id="echoid-s2392" xml:space="preserve">Germanos ideo <lb/>dixi, quia nonnulli minus celebres, <lb/>ſomnia quædam proponunt, ſed <lb/>nugacia, nec vero ſimilia, quibus <lb/>etiam ideo nulla fides adhibetur.</s> <s xml:id="echoid-s2393" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2394" xml:space="preserve">In hac lege de præmio bono-<lb/>rum ac malorum ſermo eſt, ſed <lb/>fere arbitrantur id in hac vita dari, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2395" xml:space="preserve">vel in auctorem, vel in ejus po-<lb/>ſteros, pro meritis, redundare. </s> <s xml:id="echoid-s2396" xml:space="preserve">De <lb/>animis immortalibus antiqui vix <lb/> <pb o="237" file="0249" n="249" rhead="DE REG. CHIN AE."/> videntur dubitaſſe, nam de vita <lb/>mortali functis, & </s> <s xml:id="echoid-s2397" xml:space="preserve">in cœlo degenti-<lb/>bus, diu etiam poſt mortem, ſæpe <lb/>ſermonem inferunt, ſed de impio-<lb/>rum apud inferos pœnis nullus ſer-<lb/>mo. </s> <s xml:id="echoid-s2398" xml:space="preserve">Recentiores porro literati ani-<lb/>mos una cum corporibus, aut paulo <lb/>poſt extingui docent, unde neque <lb/>probis cœlum, nec improbis infe-<lb/>rorum cruciatus aſſignant. </s> <s xml:id="echoid-s2399" xml:space="preserve">Quibuſ-<lb/>dam hoc nimis durum videtur; </s> <s xml:id="echoid-s2400" xml:space="preserve">ideo <lb/>aſſerunt ſolos proborum animos <lb/>eſſe ſuperſtites, ex eo quod homi-<lb/>num animos dicant exercitio vir-<lb/>tutum roborari, & </s> <s xml:id="echoid-s2401" xml:space="preserve">ita uniri, ut æ-<lb/>tatem deinde ferant, quod cum im-<lb/>probi non poſſint, eorum mentes <lb/>mox, ut è corporibus exierint, eva-<lb/>neſcere, & </s> <s xml:id="echoid-s2402" xml:space="preserve">velut in fumum redigi.</s> <s xml:id="echoid-s2403" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2404" xml:space="preserve">Opinio tamen hoc tempore ce-<lb/>lebrior videtur mihi ex Idolorum <lb/>ſecta deprompta, & </s> <s xml:id="echoid-s2405" xml:space="preserve">quinque re-<lb/>tro ſeculis invecta. </s> <s xml:id="echoid-s2406" xml:space="preserve">Ea aſſerit uni-<lb/>verſitatem hanc ex una eadem-<lb/>que conſtare ſubſtantia, illiuſque <lb/> <pb o="238" file="0250" n="250" rhead="NIC. TRIGAVT."/> conditorem una cum cœlo ac ter-<lb/>ra, hominibus ac brutis, arboribus <lb/>ac plantis, & </s> <s xml:id="echoid-s2407" xml:space="preserve">quatuor denique ele-<lb/>mentis continuum corpus unum <lb/>conflare, cujus magni corporis ſin-<lb/>gulæ res ſingula ſunt membra. </s> <s xml:id="echoid-s2408" xml:space="preserve">Ex <lb/>hujus unitate ſubſtantiæ docent, <lb/>quo amore inter ſe ſingula uniri <lb/>deceat; </s> <s xml:id="echoid-s2409" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s2410" xml:space="preserve">quemlibet ad Dei ſimi-<lb/>litudinem devenire poſſe ex eo, <lb/>quod unum ſit cum eo. </s> <s xml:id="echoid-s2411" xml:space="preserve">Has inep-<lb/>tias nos non ſolis rationibus, ſed & </s> <s xml:id="echoid-s2412" xml:space="preserve"><lb/>antiquorum ſuorum Sapientum <lb/>teſtimoniis confutare contendi-<lb/>mus, qui alia omnia tradiderunt.</s> <s xml:id="echoid-s2413" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2414" xml:space="preserve">Tametſi Literati, uti diximus, <lb/>ſupremum unumq; </s> <s xml:id="echoid-s2415" xml:space="preserve">Numen agnoſ-<lb/>cant, nullum tamen ei templum <lb/>extruunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2416" xml:space="preserve">alium nullum locum <lb/>deputant ad eum venerandum, <lb/>nullos etiam, quod conſequens eſt, <lb/>Sacerdotes aut Religionis mini-<lb/>ſtros habent, ſolemnes ritus nullos <lb/>ab omnibus obſervandos, præcepta <lb/>etiam nulla, quæ violare ſit nefas, <lb/> <pb o="239" file="0251" n="251" rhead="DE REG. CHIN AE."/> ſed neque ſacrorum Præfectus eſt <lb/>ullus, cujus munus in explicanda <lb/>evulgandaque lege, plectendiſque <lb/>iis, qui contra eam peccaverint, <lb/>conſiſtat. </s> <s xml:id="echoid-s2417" xml:space="preserve">Ideo nihil illi vel priva-<lb/>tim vel publice recitant aut ca-<lb/>nunt. </s> <s xml:id="echoid-s2418" xml:space="preserve">Imo aſſerunt ſolum huic cœ-<lb/>lorum Regi ſacrificandi, ejuſque <lb/>colendi munus ad Regem ſpecta-<lb/>re. </s> <s xml:id="echoid-s2419" xml:space="preserve">Et ſi quis hæc ſacrificia uſurpa-<lb/>ret, pro perduelli & </s> <s xml:id="echoid-s2420" xml:space="preserve">Regii muneris <lb/>occupatore plecteretur. </s> <s xml:id="echoid-s2421" xml:space="preserve">In hunc <lb/>finem Rex duo habet templa ſane <lb/>magnifica in utraque Regia, Nan-<lb/>quinenſi & </s> <s xml:id="echoid-s2422" xml:space="preserve">Pequinenſi. </s> <s xml:id="echoid-s2423" xml:space="preserve">Cœlo di-<lb/>catum eſt unum, terræ alterum. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2424" xml:space="preserve">In his olim ipſe per ſe litabat, nunc <lb/>in ejus locum Magiſtratus graviſ-<lb/>ſimi ſucceſſêre, cœloque & </s> <s xml:id="echoid-s2425" xml:space="preserve">terræ <lb/>boves & </s> <s xml:id="echoid-s2426" xml:space="preserve">oves magno numero ma-<lb/>ctant, alioſque multos ritus exhi-<lb/>bent. </s> <s xml:id="echoid-s2427" xml:space="preserve">Spiritibus cæteris montium, <lb/>fluminum, & </s> <s xml:id="echoid-s2428" xml:space="preserve">quatuor regionum <lb/>hujus univerſi, ſoli litant Magiſtra-<lb/>tus primarii regnique Primores, <lb/> <pb o="240" file="0252" n="252" rhead="NIC. TRIGAVT."/> nec privato cuiquam hic cultus li-<lb/>cet. </s> <s xml:id="echoid-s2429" xml:space="preserve">Hujus legis præcepta libro <lb/>Tetrabiblio illo, & </s> <s xml:id="echoid-s2430" xml:space="preserve">quinque doctri-<lb/>narum voluminibus continentur, <lb/>nec alii ſunt codices probati, præ-<lb/>ter aliquot in eadem volumina <lb/>commentarios.</s> <s xml:id="echoid-s2431" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2432" xml:space="preserve">Nihil porro in hac ſecta cele-<lb/>brius eſt, quodque latius inter om-<lb/>nes, ab ipſo ſcilicet Rege ad infi-<lb/>mum quemque pertingit, quam <lb/>juſta funebria, quibus quotannis <lb/>parentibus aviſque parentatur, de <lb/>quibus ſupra. </s> <s xml:id="echoid-s2433" xml:space="preserve">In his obſervantiam <lb/>ſuam ſtatuunt, mortuis ſcilicet ob-<lb/>ſequentes majoribus, ut ajunt, ac <lb/>ſi eſſent ſuperſtites. </s> <s xml:id="echoid-s2434" xml:space="preserve">Nec tamen ar-<lb/>bitrantur, appoſitis mortuos veſci <lb/>ferculis, aut iis etiam indigere, ſed <lb/>id genus officii ideo ſe exhibere <lb/>aſſerunt, quod alia ratione nulla <lb/>amorem in eos ſuum ſibi teſtari <lb/>poſſe videantur. </s> <s xml:id="echoid-s2435" xml:space="preserve">Imo etiam aſſe-<lb/>runt non pauci, ritus hos fuiſſe in-<lb/>ſtitutos, magis in vivorum gra-<lb/> <pb o="241" file="0253" n="253" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> tiam, quam mortuorum; </s> <s xml:id="echoid-s2436" xml:space="preserve">ut ſci-<lb/>licet filii & </s> <s xml:id="echoid-s2437" xml:space="preserve">alii rudiores doceantur, <lb/>qua ratione vivis parentibus obſe-<lb/>quendum, quos viderint etiam vita <lb/>functos à graviſſimo & </s> <s xml:id="echoid-s2438" xml:space="preserve">ſapientiſſi-<lb/>mo quoque tot officiis honeſtari. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2439" xml:space="preserve">Et quoniam in iis nullam Numi-<lb/>nis partem agnoſcunt, nec ab iis <lb/>quicquam aut petunt aut ſperant, <lb/>id videtur ab omni ſacrilegi cultus <lb/>ſcelere alienum, & </s> <s xml:id="echoid-s2440" xml:space="preserve">etiam fortaſſe <lb/>ab omni ſuperſtitionis labe purum. </s> <s xml:id="echoid-s2441" xml:space="preserve"><lb/>Quanquam ſalutarius omnino vi-<lb/>detur, hæc in donandis eleemoſy-<lb/>næ nomine pauperibus ad fidelium <lb/>ſalutem, his qui Chriſti ſacra ſuſce-<lb/>perint, commutare.</s> <s xml:id="echoid-s2442" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2443" xml:space="preserve">Proprium Literatorum fanum <lb/>eſt ipſius Confutii Philoſophorum <lb/>Sinenſium Principis. </s> <s xml:id="echoid-s2444" xml:space="preserve">Id ei per le-<lb/>ges in qualibet urbe conſtruitur, <lb/>eo in loco, quem ſupra Literarium <lb/>ludum vocari diximus. </s> <s xml:id="echoid-s2445" xml:space="preserve">Id magno <lb/>ſumptu conſurgit, & </s> <s xml:id="echoid-s2446" xml:space="preserve">contiguum <lb/>habet palatium ejus Magiſtratus. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2447" xml:space="preserve"> <pb o="242" file="0254" n="254" rhead="NIC. TRIGAVT."/> qui primum literarum gradum <lb/>conſecutis præeſt. </s> <s xml:id="echoid-s2448" xml:space="preserve">In celeberrimo <lb/>fani loco ſtatua illius viſitur, aut <lb/>ejus loco nomen cubitalibus lite-<lb/>ris aureis in pereleganti tabula <lb/>deſcriptum. </s> <s xml:id="echoid-s2449" xml:space="preserve">Ad ejus latus ſtatuæ <lb/>adſtant quorundam ejus diſcipulo-<lb/>rum, quos Sinæ in Divos, ſed infe-<lb/>rioris ordinis, retulêre. </s> <s xml:id="echoid-s2450" xml:space="preserve">In hoc fa-<lb/>num novilunio ac plenilunio quo-<lb/>libet, conveniunt Magiſtratus om-<lb/>nes urbani, cum renunciatis Bac-<lb/>calaureis, Magiſtrum ſolitis incli-<lb/>nationibus, ac genuflexionibus, <lb/>cereis etiam, ac ſuffitu veneraturi. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2451" xml:space="preserve">Iidem natali ejus die quotannis re-<lb/>currente, & </s> <s xml:id="echoid-s2452" xml:space="preserve">aliis quibuſdam tem-<lb/>poribus ex more deputatis, fercula <lb/>illi offerunt magno apparatu, gra-<lb/>tiam ſe habere proteſtati doctri-<lb/>næ, quam in ejus libris repererunt, <lb/>cujus maximè adminiculo doctri-<lb/>næ gradus ipſi ſuos, & </s> <s xml:id="echoid-s2453" xml:space="preserve">opimos <lb/>in Republica Magiſtratus conſe-<lb/>quuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2454" xml:space="preserve">Nullas porto ei preces <lb/> <pb o="243" file="0255" n="255" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> recitant, nec ab eo quicquam pe-<lb/>tunt aut ſperant, ad eum modum <lb/>quo de vita functis jam explicatum.</s> <s xml:id="echoid-s2455" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2456" xml:space="preserve">Alia quoque ejuſdem ſectæ fana <lb/>viſuntur tutelaribus ſpiritibus ur-<lb/>bium ſingularum, & </s> <s xml:id="echoid-s2457" xml:space="preserve">tribunalis cui-<lb/>que Magiſtratui propria. </s> <s xml:id="echoid-s2458" xml:space="preserve">In eo ſa-<lb/>cramento ſe ſolemni aſtringunt, <lb/>ad jus faſque ſervandum, & </s> <s xml:id="echoid-s2459" xml:space="preserve">officii <lb/>ſui partes legitime exequendum, <lb/>id à quolibet Magiſtratu fit, quum-<lb/>primum dignitatem adit, quod hîc <lb/>ſigillum accipere vocamus. </s> <s xml:id="echoid-s2460" xml:space="preserve">His <lb/>etiam fercula offerunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2461" xml:space="preserve">odores <lb/>incendunt; </s> <s xml:id="echoid-s2462" xml:space="preserve">ſed non eodem, quo <lb/>ſupra cultu, nam in his agnoſcunt <lb/>periuros plectendi, proboſque re-<lb/>munerandi divinam quandam in-<lb/>eſſe facultatem.</s> <s xml:id="echoid-s2463" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2464" xml:space="preserve">Hujus Literatorum ſectæ ſco-<lb/>pus, in quem omnis ejus inſtitutio <lb/>collimat, eſt pax publica, & </s> <s xml:id="echoid-s2465" xml:space="preserve">Rei-<lb/>publicæ quies. </s> <s xml:id="echoid-s2466" xml:space="preserve">Oeconomica etiam <lb/>familiarum, & </s> <s xml:id="echoid-s2467" xml:space="preserve">privata ſingulo-<lb/>rum ad virtutẽ compoſitio. </s> <s xml:id="echoid-s2468" xml:space="preserve">Quem <lb/> <pb o="244" file="0256" n="256" rhead="NIC. TRIGAVT."/> in finem accommodata ſane præ-<lb/>cepta tradunt, eaque omnia in-<lb/>nato nobis lumini, Chriſtianæque <lb/>conſona veritati. </s> <s xml:id="echoid-s2469" xml:space="preserve">Celebrantur ab <lb/>iis quinque combinationes, qui-<lb/>bus omnis humanorum officiorum <lb/>diſciplina continetur. </s> <s xml:id="echoid-s2470" xml:space="preserve">Eæ ſunt pa-<lb/>tris ac filii, mariti & </s> <s xml:id="echoid-s2471" xml:space="preserve">uxoris, domi-<lb/>ni & </s> <s xml:id="echoid-s2472" xml:space="preserve">clientis, fratrum inter ſe ma-<lb/>jorum ac minorum, ſociorum de-<lb/>nique aut æqualium. </s> <s xml:id="echoid-s2473" xml:space="preserve">Has combi-<lb/>nationes ipſi ſoli ſe aſſecutos pu-<lb/>tant, & </s> <s xml:id="echoid-s2474" xml:space="preserve">eas ab externis populis aut <lb/>neſciri aut negligi arbitrantur.</s> <s xml:id="echoid-s2475" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2476" xml:space="preserve">Cælibatum damnant, polyga-<lb/>miam permittunt. </s> <s xml:id="echoid-s2477" xml:space="preserve">Explicatiſſi-<lb/>mum habent in ſuis libris alterum <lb/>præceptum Charitatis; </s> <s xml:id="echoid-s2478" xml:space="preserve">Quod tibi <lb/>non vis fieri, alteri ne feceris, &</s> <s xml:id="echoid-s2479" xml:space="preserve">c. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2480" xml:space="preserve">Mirum quam alte evehant libero-<lb/>rum in parentes pietatem & </s> <s xml:id="echoid-s2481" xml:space="preserve">ob-<lb/>ſervantiam, nec minus clientum <lb/>in dominos fidem, & </s> <s xml:id="echoid-s2482" xml:space="preserve">minorum <lb/>erga majores venerationem. </s> <s xml:id="echoid-s2483" xml:space="preserve">Porro <lb/>quia nihil eorum vetent aut ju <lb/> <pb o="245" file="0257" n="257" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> beant explicat, quæ de altera vita <lb/>ad ſalutem neceſſario credenda <lb/>ſunt, multi cum hac ſua ſecta reli-<lb/>quas duas miſcent, & </s> <s xml:id="echoid-s2484" xml:space="preserve">magnam fibi <lb/>videntur aſſumpſiſſe religionem, <lb/>ſi nullam reſpuerint falſitatem, ta-<lb/>men hanc illi ſectam eſſe negant, <lb/>ſed Academiam quandam ad Rei-<lb/>publicum moderamen inſtitutam. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2485" xml:space="preserve">Et ſane tantum abeſt, ut hujus Aca-<lb/>demiæ ſtatuta (ſublatis perpaucis) <lb/>à Chriſti religione diſſideant, ut <lb/>etiam ab eadem plurimum adju-<lb/>menti capiat & </s> <s xml:id="echoid-s2486" xml:space="preserve">perficiatur.</s> <s xml:id="echoid-s2487" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2488" xml:space="preserve">Altera Sinarum ſecta Sciequia <lb/>vel Omitofe appellatur; </s> <s xml:id="echoid-s2489" xml:space="preserve">apud Ia-<lb/>pones vero Sciacca & </s> <s xml:id="echoid-s2490" xml:space="preserve">Amidaba <lb/>nuncupatur. </s> <s xml:id="echoid-s2491" xml:space="preserve">Characteres utriſque <lb/>ſunt iidem. </s> <s xml:id="echoid-s2492" xml:space="preserve">Eadem etiam Sotoqui <lb/>lex ab Iaponibus dicitur. </s> <s xml:id="echoid-s2493" xml:space="preserve">Lex hæc <lb/>ad Sinas pervenit ab Occaſu, im-<lb/>portata è regno cui Tiencio, vel <lb/>Scinto nomen eſt, quæ regna ho-<lb/>die uno Indostanis nomine appel-<lb/>lantur, intra flumina Indum & </s> <s xml:id="echoid-s2494" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="246" file="0258" n="258" rhead="NIC. TRIGAVT."/> Gangem ſita. </s> <s xml:id="echoid-s2495" xml:space="preserve">Pervenit autem ſa-<lb/>lutis humanæ anno quinto & </s> <s xml:id="echoid-s2496" xml:space="preserve">ſexa-<lb/>geſimo. </s> <s xml:id="echoid-s2497" xml:space="preserve">Et ſcriptum reperio Re-<lb/>gem ipſum Sinarum legatos miſiſ-<lb/>ſe, ſomnio inductum ut id faceret. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2498" xml:space="preserve">Ex eo regno libros in Sinarum re-<lb/>gnum attulere legati, & </s> <s xml:id="echoid-s2499" xml:space="preserve">interpre-<lb/>tes adduxere, à quibus deinde hi <lb/>libri in Sinicum ſermonem tran-<lb/>ſlati ſunt: </s> <s xml:id="echoid-s2500" xml:space="preserve">hujus enim ſectæ auto-<lb/>res non advenerunt, ſiquidem ſu-<lb/>perſtites tum non fuerint. </s> <s xml:id="echoid-s2501" xml:space="preserve">Ex quo <lb/>cum conſtet, hoc dogma ab Sinis <lb/>ad Iapones migraſſe, non ſatis in-<lb/>telligo, quam vere Iaponienſes <lb/>hujus dogmatis ſectarii aſſerant, <lb/>eò ipſos Sciacca & </s> <s xml:id="echoid-s2502" xml:space="preserve">Amidaba pene-<lb/>traſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s2503" xml:space="preserve">è regno Siam originem <lb/>habuiſſe, hoc enim regnum nullo <lb/>tempore Sinis ignotum, manife-<lb/>feſtum fit ex ipſis hujus dogmatis <lb/>ſectariorum libris, longe ab eo di-<lb/>ſtare, quod ipſi Tioncio vocant.</s> <s xml:id="echoid-s2504" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2505" xml:space="preserve">Ex his patet hoc dogma eo tem-<lb/>pore ad Sinas penetraſſe, quo <lb/> <pb o="247" file="0259" n="259" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> Euangelium Apoſtolis præconibus <lb/>mundo innoteſcebat; </s> <s xml:id="echoid-s2506" xml:space="preserve">in India ſu-<lb/>periore, quæ eſt illud ipſum Indo-<lb/>ſtanis regnum, & </s> <s xml:id="echoid-s2507" xml:space="preserve">alia contermina, <lb/>cum D. </s> <s xml:id="echoid-s2508" xml:space="preserve">Bartholomæus Apoſtolus <lb/>legem Evangelicam evulgabat: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2509" xml:space="preserve">Apoſtolus vero Thomas in India <lb/>inferiore ad Auſtrum Euangelicos <lb/>radios inferebat. </s> <s xml:id="echoid-s2510" xml:space="preserve">Vnde videri poſ-<lb/>ſunt Sinæ Euangelicæ veritatis fa-<lb/>ma permotos, eam ab Occaſu ex-<lb/>petiiſſe, ſed vel Legatorum errore, <lb/>vel locorum ad quæ perveniebant <lb/>malevolentia, pro veritate falſita-<lb/>tem importatam accepiſſe.</s> <s xml:id="echoid-s2511" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2512" xml:space="preserve">Auctores hujus dogmatis videri <lb/>poſſunt noſtratium Philoſopho-<lb/>rum nonnulla dogmata conſecuti, <lb/>nam quatuor aſſerunt elementa, <lb/>Sinæ autem ſatis inepte quinque <lb/>adſtruunt; </s> <s xml:id="echoid-s2513" xml:space="preserve">ignem, aquam, terram, <lb/>metalla, & </s> <s xml:id="echoid-s2514" xml:space="preserve">lignum, ex quibus hunc <lb/>elementarem orbem, homines, <lb/>bruta, plantas, & </s> <s xml:id="echoid-s2515" xml:space="preserve">cætera mixta <lb/>conſtare opinantur. </s> <s xml:id="echoid-s2516" xml:space="preserve">Multiplices <lb/> <pb o="148[0260]" file="0260" n="260" rhead="NIC. TRIGAVT."/><!-- <wrong/> --> cum Democrito & </s> <s xml:id="echoid-s2517" xml:space="preserve">aliis, mundos <lb/>fabricant, ſed maxime animorum <lb/>tranſmigrationem è Pythagoræ <lb/>diſciplina videntur mutuati, alia-<lb/>que permulta commenta huic ad-<lb/>didere ad fucum falſitatis. </s> <s xml:id="echoid-s2518" xml:space="preserve">Hæc <lb/>autem non ſolum à Philoſophis <lb/>noſtris, ſed etiam ex Euangelica <lb/>luce videntur umbram quandam <lb/>accepiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s2519" xml:space="preserve">Certum enim Triadis <lb/>modum inducit, quo tres deos, in <lb/>unum deinde Numen coaleſcere, <lb/>fabulatur. </s> <s xml:id="echoid-s2520" xml:space="preserve">Probis in cœlo præmia, <lb/>improbis apud inferos cruciatus <lb/>parat, pœnas de ſeipſo repetentis <lb/>virtutem celebrat. </s> <s xml:id="echoid-s2521" xml:space="preserve">Cælibatum ita <lb/>extollit, ut nuptias repudiare vi-<lb/>deatur. </s> <s xml:id="echoid-s2522" xml:space="preserve">Domo ac familiaribus va-<lb/>lefaciunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2523" xml:space="preserve">in varia loca ſtipem <lb/>emendicantes, peregrinantur. </s> <s xml:id="echoid-s2524" xml:space="preserve">Ma-<lb/>gnam hujus ſectæ profani ritus <lb/>cum Eccleſiaſticis noſtris affinita-<lb/>tem habent. </s> <s xml:id="echoid-s2525" xml:space="preserve">Recitantium cantus <lb/>à noſtro, quem Gregorianum vo-<lb/>camus, nihil dicas diſcrepare. </s> <s xml:id="echoid-s2526" xml:space="preserve">In <lb/> <pb o="249" file="0261" n="261" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> ſuis etiam fanis imagines expo-<lb/>nunt. </s> <s xml:id="echoid-s2527" xml:space="preserve">Eorum ſacrificuli veſtes in-<lb/>duunt noſtris omnino ſimillimas, <lb/>quas Eccleſiaſtico vocabulo plu-<lb/>vialia vocamus. </s> <s xml:id="echoid-s2528" xml:space="preserve">Inter recitandum <lb/>ſæpe nomen quoddam repetunt, <lb/>quod etiam ipſi fatentur ignorare; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2529" xml:space="preserve">illud Tolome ſonat. </s> <s xml:id="echoid-s2530" xml:space="preserve">videntur for-<lb/>taſſe ſectam ſuam Apoſtoll aucto-<lb/>ritate voluiſſe cohoneſtare.</s> <s xml:id="echoid-s2531" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2532" xml:space="preserve">Sed hanc veritatis umbram te-<lb/>terrimæ mendaciorum nebulæ ex-<lb/>tinxerunt. </s> <s xml:id="echoid-s2533" xml:space="preserve">Terram enim ac cœ-<lb/>lum, præmiorum pœnarumque <lb/>locum confuderunt, in neutro <lb/>quippe animas æternitati addixe-<lb/>re, ſed eas poſt aliquot annorum <lb/>ſpatia denuo renaſci jubent, in ali-<lb/>quo ex iis, quos plures ſtatuunt, <lb/>terrarum orbe, iiſque tum præte-<lb/>ritorum ſcelerum pœnitentiam <lb/>indulgent, ſi ſe correxerint, & </s> <s xml:id="echoid-s2534" xml:space="preserve">id <lb/>genus alia, quibus hoc miſerum re-<lb/>gnum mire afflixerunt. </s> <s xml:id="echoid-s2535" xml:space="preserve">Carnium <lb/>uſum & </s> <s xml:id="echoid-s2536" xml:space="preserve">reliquorum viventium à <lb/> <pb o="250" file="0262" n="262" rhead="NIC. TRIGAVT."/> menſis removent, ſed pauci hanc <lb/>ſibi abſtinentiam indicunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2537" xml:space="preserve">fa-<lb/>cile his cæteriſque peccatis reos ab-<lb/>ſoluunt, ſi ſe aliqua ſtipe donave-<lb/>rint, imo ſuis ſe recitationibus, <lb/>quos voluerint ab inferorum tor-<lb/>mentis eripere ſe poſſe promit-<lb/>tunt.</s> <s xml:id="echoid-s2538" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2539" xml:space="preserve">Hanc ſectam legimus initio ma-<lb/>gno applauſu invehi cœptam, ex <lb/>eo maxime quod animum immor-<lb/>talem & </s> <s xml:id="echoid-s2540" xml:space="preserve">alterius vitæ præmia clare <lb/>proponerent. </s> <s xml:id="echoid-s2541" xml:space="preserve">Sed, ut recte Sinen-<lb/>ſes ejus temporis Literati notant, <lb/>quanto propius reliquis hæc ſecta <lb/>ad veritatis ſpeciem accedit, tanto <lb/>ſuis impoſturis fœdiorem luem <lb/>ſine ſenſu evulgavit. </s> <s xml:id="echoid-s2542" xml:space="preserve">Sed nihil æque <lb/>auctoritatem ejus ſectæ labefacta-<lb/>vit, quam id quod ſæpe Literati Se-<lb/>ctariis objiciunt, eum Regem & </s> <s xml:id="echoid-s2543" xml:space="preserve"><lb/>Principes, qui primi hæc dogmata <lb/>complexi ſunt, morte violenta mi-<lb/>ſerabiliter periiſſe, cæteraque om-<lb/>nia in pejus ruiſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s2544" xml:space="preserve">pro bona for-<lb/> <pb o="251" file="0263" n="263" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> tuna, quam plenis buccis promit-<lb/>tunt, in varia infortunia publicaſ-<lb/>que calamitates incidiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s2545" xml:space="preserve">Ac his <lb/>initiis ad hæc uſque tempora, va-<lb/>rio velut ſæculorum æſtu hæc ſecta <lb/>excrevit ac decrevit, ſed tamen li-<lb/>brorum ſemper multitudine aucta <lb/>eſt, ſive ii ab Occaſu recens adve-<lb/>niebant, ſive in ipſo Sinarum re-<lb/>gno (quod vero ſimilius eſt) naſce-<lb/>bantur, hoc fomite ſemper hoc in-<lb/>cendium vixit, nec unquam extin-<lb/>gui potuit. </s> <s xml:id="echoid-s2546" xml:space="preserve">Sed ex ipſa librorum <lb/>varietate tantæ paulatim doctrinæ <lb/>tricæ implexæ ſunt, ut eas ne ipſi <lb/>quidem qui eam profitentur va-<lb/>leant extricare. </s> <s xml:id="echoid-s2547" xml:space="preserve">Antiquitatis porro <lb/>veſtigia hodieque ſuperſunt, in fa-<lb/>norum multitudine, & </s> <s xml:id="echoid-s2548" xml:space="preserve">pleraque <lb/>ſumptuoſa. </s> <s xml:id="echoid-s2549" xml:space="preserve">In quibus immania <lb/>idolorum monſtra ærea, marmo-<lb/>rea, lignea, luteaque viſuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2550" xml:space="preserve">His <lb/>fanis contiguæ turres aſſurgunt, è <lb/>lapide, vel latere, in iiſque æra <lb/>campana ingentia, aliaque magni <lb/> <pb o="252" file="0264" n="264" rhead="NIC. TRIGAVT."/> pretii ornamenta, hodieque con-<lb/>ſervantur.</s> <s xml:id="echoid-s2551" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2552" xml:space="preserve">Hujus ſectæ ſacrificuli Oſciami <lb/>appellantur, cæſariem ac barbam <lb/>continuo radunt, contra receptum <lb/>gentis morem, partim, ut dixi, pe-<lb/>regrinantur, partim in montibus <lb/>ac ſpeluncis aſperrimam vitam de-<lb/>gunt, maxima vero pars eorum, <lb/>qui ad duos treſve milliones, ut <lb/>Arithmetice loquar, accedunt, in <lb/>fanorum cœnobiis degunt, aſſi-<lb/>gnatiſque jam olim proventibus & </s> <s xml:id="echoid-s2553" xml:space="preserve"><lb/>eleemoſynis ſuſtentantur, tametſi <lb/>ſua quoque induſtria ſibi victum <lb/>parent. </s> <s xml:id="echoid-s2554" xml:space="preserve">Hi ſacrificuli & </s> <s xml:id="echoid-s2555" xml:space="preserve">ſunt & </s> <s xml:id="echoid-s2556" xml:space="preserve">ha-<lb/>bentur viliſſimi, ſimul ac totius re-<lb/>gni vitioſiſſimi: </s> <s xml:id="echoid-s2557" xml:space="preserve">omnes enim ex <lb/>infima plebecula trahunt origi-<lb/>nem; </s> <s xml:id="echoid-s2558" xml:space="preserve">nam à puero Oſciamis anti-<lb/>quioribus in ſervos venditi, diſci-<lb/>puli è ſervis fiunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2559" xml:space="preserve">Magiſtris in <lb/>officio beneficioque ſuccedunt, <lb/>quam illi rationem ad ſeipſos pro-<lb/>pagandos invenetunt: </s> <s xml:id="echoid-s2560" xml:space="preserve">vix enim <lb/> <pb o="253" file="0265" n="265" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> ullus reperitur, qui ſua ſe volunta-<lb/>te, ſanctioris vitæ ſtudio ad impu-<lb/>riſſimos illos cœnobitas adjungat. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2561" xml:space="preserve">Ex imperitia quoque & </s> <s xml:id="echoid-s2562" xml:space="preserve">illiberali <lb/>educatione Magiſtris ſimillimi, &</s> <s xml:id="echoid-s2563" xml:space="preserve">, <lb/>quæ naturæ ad malum pronitas eſt, <lb/>in dies pejores evadunr. </s> <s xml:id="echoid-s2564" xml:space="preserve">ita ipſi ne-<lb/>que politiores ritus, aut literas aſ-<lb/>ſequuntur, niſi forte nonnulli, ſed <lb/>ii perpauci, qui natura propenſio-<lb/>res in literas, nonnihil propria fe-<lb/>re induſtria conſequuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2565" xml:space="preserve">Vxori-<lb/>bus licet careant. </s> <s xml:id="echoid-s2566" xml:space="preserve">in Venerem ta-<lb/>men adeo proni ſunt, ut à turpi <lb/>mulierum conſuetudine non niſi <lb/>graviſſimis pœnis arceri queant.</s> <s xml:id="echoid-s2567" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2568" xml:space="preserve">Oſciamorum cœnobia in varias <lb/>ſtationes dividuntur, pro magnitu-<lb/>dine ſingulorum. </s> <s xml:id="echoid-s2569" xml:space="preserve">In ſingulis ſta-<lb/>tionibus unus eſt illius adminiſtra-<lb/>tor perpetuus, cui ſui diſcipuli, quos <lb/>quiſque ſibi in ſervos coëmit, quot <lb/>vult aut poteſt educare, hæredita-<lb/>rio jure ſuccedunt. </s> <s xml:id="echoid-s2570" xml:space="preserve">Superiorem in <lb/>iis cœnobiis nullum agnoſcunt. </s> <s xml:id="echoid-s2571" xml:space="preserve">In <lb/> <pb o="254" file="0266" n="266" rhead="NIC. TRIGAVT."/> propria ſibique deſignata ſtatione, <lb/>quiſque quot poteſt cellulas ex-<lb/>truit, id quidem toto regno, ſed <lb/>in aula maxime, eas deinde cellu-<lb/>las habitandas pretio quæſtuque <lb/>magno locant advenis, qui ad ſua <lb/>negotia conveniunt, unde fit, ut <lb/>hæc cœnobia publica potius ho-<lb/>ſpitia magno adventantium tu-<lb/>multu inquieta videantur, in qui-<lb/>bus nihil minus quam idolorum <lb/>cultus procuratur, aut nefaria ſe-<lb/>cta explicatur.</s> <s xml:id="echoid-s2572" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2573" xml:space="preserve">Horum conditio, quantumvis <lb/>vilis & </s> <s xml:id="echoid-s2574" xml:space="preserve">abjecta, non impedit, quo <lb/>minus à multis ad exequias, alioſ-<lb/>que ritus nonnullos, quibus ani-<lb/>mantia fera, volatilia vel terreſtria, <lb/>vel etiam aquatica, libertate do-<lb/>nantur, lucelli alicujus faciendi <lb/>gratia, evocentur. </s> <s xml:id="echoid-s2575" xml:space="preserve">Ea quidã religio-<lb/>ſiores hujus dogmatis ſectarii viva <lb/>coëmunt, ut ea denique in aërem, <lb/>campos, & </s> <s xml:id="echoid-s2576" xml:space="preserve">aquas, libera dimittant, <lb/>arbitrati ea re ſe multũ promereri.</s> <s xml:id="echoid-s2577" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="255" file="0267" n="267" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> <p> <s xml:id="echoid-s2578" xml:space="preserve">His porro noſtris temporibus, <lb/>non parum hæc ſecta revixit, cui <lb/>templa multa inſtaurata vel erecta; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2579" xml:space="preserve">ejus cultores fere ſunt Eunuchi, <lb/>fœminæ & </s> <s xml:id="echoid-s2580" xml:space="preserve">rude vulgus, præ om-<lb/>nibus vero quidam, qui ſe religio-<lb/>ſiores hujus dogmatis obſervato-<lb/>res profitentur, quos Ciaicum, hoc <lb/>eſt, jejunatores dixeris, nam domi <lb/>ſuæ per univerſam vitam carne & </s> <s xml:id="echoid-s2581" xml:space="preserve"><lb/>piſcibus abſtinent, & </s> <s xml:id="echoid-s2582" xml:space="preserve">idolorum <lb/>turbam ſatis adhibitis precibus do-<lb/>mi colunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2583" xml:space="preserve">ne uſquam lucri ſpes <lb/>abſit, in aliorum ædes præmio ad <lb/>recitandum invitati evocantur.</s> <s xml:id="echoid-s2584" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2585" xml:space="preserve">Ab hac cœnobiorum ratione <lb/>fœminæ à viris ſeparatæ, non ex-<lb/>cluduntur, eæ capillitium quoque <lb/>radunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2586" xml:space="preserve">nuptias repudiant: </s> <s xml:id="echoid-s2587" xml:space="preserve">has <lb/>Sinæ ſua lingua Nicu appellant, <lb/>ſed eæ etſi cum viris conferantur, <lb/>multitudine longe ſuperantur.</s> <s xml:id="echoid-s2588" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2589" xml:space="preserve">Venio nunc ad tertium profa-<lb/>næ Religionis dogma, quod Lau-<lb/>zu appellatur. </s> <s xml:id="echoid-s2590" xml:space="preserve">A Philoſopho quo-<lb/> <pb o="256" file="0268" n="268" rhead="NIC. TRIGAVT."/> dam, qui eodem cum Confutio <lb/>tempore floruit, originem traxit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2591" xml:space="preserve">Eum fingunt annis 80. </s> <s xml:id="echoid-s2592" xml:space="preserve">in parentis <lb/>alvo geſtatum, priuſquam naſce-<lb/>retur, qua ex cauſa Lauzu, id eſt, <lb/>Philoſophus ſenex appellatur. </s> <s xml:id="echoid-s2593" xml:space="preserve">Hic <lb/>dogmatis ſui librum nullum reli-<lb/>quit, nec videtur novum dogma <lb/>inſtituere voluiſſe, ſed eum extin-<lb/>ctum, ſectarii quidam Tauſu vo-<lb/>cant, ſectæ caput appellarunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2594" xml:space="preserve"><lb/>varios libros è variis ſectis & </s> <s xml:id="echoid-s2595" xml:space="preserve">com-<lb/>mentis ſtylo pereleganti concin-<lb/>narunt. </s> <s xml:id="echoid-s2596" xml:space="preserve">Degunt hi in ſuis quoque <lb/>cœnobiis cælibes, diſcipulorum <lb/>emptores, æque abjecti, & </s> <s xml:id="echoid-s2597" xml:space="preserve">im-<lb/>probi, ut ii, de quibus ſupra dixi-<lb/>mus. </s> <s xml:id="echoid-s2598" xml:space="preserve">Capillum minime radunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2599" xml:space="preserve"><lb/>eundem inſtar laicorum nutriunt, <lb/>hoc ſolo ab iis diſtincti, quod ad <lb/>nodum, quo crinem in vertice col-<lb/>ligunt, pileolum ligneum geſtant. </s> <s xml:id="echoid-s2600" xml:space="preserve"><lb/>Alii ſunt etiam qui conjugio illi-<lb/>gati, domi ſuæ religioſiorem ſe-<lb/>ctæ obſervationem profitentur, <lb/> <pb o="257" file="0269" n="269" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> ſtataſque ſibi preces aliiſque reci-<lb/>tantes.</s> <s xml:id="echoid-s2601" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2602" xml:space="preserve">Aſſerunt iſti, ſe inter reliqua <lb/>inanium deorum ſimulacra, cœli <lb/>quoque Dominum venerari, ſed <lb/>corporeum illum, & </s> <s xml:id="echoid-s2603" xml:space="preserve">cui indigna <lb/>multa contigiſſe, ipſi etiam in ſuis <lb/>libris, delirant, quæ deliria narra-<lb/>rem, niſi eſſent ab inſtituto meo <lb/>aliena, ſed tamen ex uno cætera <lb/>licebit conjectare. </s> <s xml:id="echoid-s2604" xml:space="preserve">Fabulantur cœli <lb/>Regem, qui nunc regnat cogno-<lb/>mine Ciam appellari, nam qui <lb/>prius imperabat, Leu dicebatur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2605" xml:space="preserve">Hic die quadam in terras venerat <lb/>ſuper candido Dracone obequi-<lb/>tans. </s> <s xml:id="echoid-s2606" xml:space="preserve">Eum Ciam, quem conjecto-<lb/>rem fuiſſe dicunt, convivio exce-<lb/>pit, interim vero dum Leu epula-<lb/>batur, in candidum Draconem <lb/>conſcendit, à quo in cœlum eve-<lb/>ctus cœleſte regnum occupavit, & </s> <s xml:id="echoid-s2607" xml:space="preserve"><lb/>reverti conantem Leu in perpe-<lb/>tuum excluſit, ſed tamen à novo <lb/>cœli Rege impetravit, ut monti <lb/> <pb o="258" file="0270" n="270" rhead="NIC. TRIGAVT."/> cuidam in hoc regno præſideret, <lb/>ubi eum vivere nunc aſſerunt anti-<lb/>qua exutum dignitate. </s> <s xml:id="echoid-s2608" xml:space="preserve">Atque ita <lb/>illi ipſi ſe regni alieni invaſorem <lb/>ac tyrannum pro Deo venerari <lb/>profitentur.</s> <s xml:id="echoid-s2609" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2610" xml:space="preserve">Præter hoc cœli Numen, tri-<lb/>plex aliud effingunt, quorum u-<lb/>num ipſum Lauzu ſectæ caput fa-<lb/>ciunt: </s> <s xml:id="echoid-s2611" xml:space="preserve">atque ita hæ duæ ſectæ ter-<lb/>narium deorum ſuo quæque modo <lb/>ſibi fingunt, ut appareat ipſum fal-<lb/>ſitatis parentem, auctorem utriuſ-<lb/>que, nondum ambitioſam de di-<lb/>vina ſimilitudine cupiditatem de-<lb/>poſuiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s2612" xml:space="preserve">Hæc etiam ſecta de præ-<lb/>miorum ac pœnarum locis agit, <lb/>ſed in loquendi modo diſcrepant <lb/>non parum à ſuperioribus. </s> <s xml:id="echoid-s2613" xml:space="preserve">Hi <lb/>enim ſuis paradiſum ſpondent ex <lb/>anima ſimul & </s> <s xml:id="echoid-s2614" xml:space="preserve">corpore conſtitutis, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2615" xml:space="preserve">in ſuis templis quorundam effi-<lb/>gies exponunt, quos hac ratione <lb/>in cœlum evolaſſe fabulantur. </s> <s xml:id="echoid-s2616" xml:space="preserve">Ad <lb/>eam rem conſe quendam exerci-<lb/> <pb o="259" file="0271" n="271" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> tationes quaſdam præſcribunt, po-<lb/>ſitas in vario ſedendi ſitu, certiſque <lb/>precationibus, imo etiam phar-<lb/>macis, quibus ſpondent una cum <lb/>ſuorum divorum favore vitam <lb/>poſſe ſectarios conſequi immorta-<lb/>lem in cœlis, aut ut minimum vi-<lb/>tam in mortali corpore longio-<lb/>rem. </s> <s xml:id="echoid-s2617" xml:space="preserve">Ex quibus facile ſectæ vani-<lb/>tas, & </s> <s xml:id="echoid-s2618" xml:space="preserve">delirantium improbitas col-<lb/>ligitur.</s> <s xml:id="echoid-s2619" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2620" xml:space="preserve">Hujus ſectæ ſacrificulorum pe-<lb/>culiare munus eſt, dæmones im-<lb/>piis precationibus è domibus pel-<lb/>lere. </s> <s xml:id="echoid-s2621" xml:space="preserve">Idque duobus modis tentare <lb/>ſolent; </s> <s xml:id="echoid-s2622" xml:space="preserve">nam horrenda dæmonio-<lb/>rum monſtra in flava papyro atra-<lb/>mento delineata, domorum pa-<lb/>rietibus affigenda tradunt, inde <lb/>tam inconditis clamoribus domos <lb/>complent, ut ipſa dæmonia eſſe <lb/>videantur.</s> <s xml:id="echoid-s2623" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2624" xml:space="preserve">Aliud etiam ſibi munus arro-<lb/>gant, nam è ſicco cælo imbres eli-<lb/>cere, aut nimios continere, alia <lb/> <pb o="260" file="0272" n="272" rhead="NIC. TRIGAVT."/> quoque privata, & </s> <s xml:id="echoid-s2625" xml:space="preserve">publica infor-<lb/>tunia ſe poſſe promittunt. </s> <s xml:id="echoid-s2626" xml:space="preserve">Et qui-<lb/>dem ſi quod ſpondent re ipſa præ-<lb/>ſtarent, haberent qui ſe decipi ſi-<lb/>nunt, quo culpam elevarent; </s> <s xml:id="echoid-s2627" xml:space="preserve">ſed <lb/>cum omnia impudentiſſimi im-<lb/>poſtores mentiantur, neſcio quid <lb/>homines non ſtupidi prætexere <lb/>poſſint aut cauſari. </s> <s xml:id="echoid-s2628" xml:space="preserve">Et ſane, niſi quæ <lb/>narrant, omnia uno mendacii no-<lb/>mine involvamus, videtur, ex iis <lb/>aliquos magicæ artis præſtigias aſ-<lb/>ſecutos.</s> <s xml:id="echoid-s2629" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2630" xml:space="preserve">In Regiis cœli ac terræ fanis hi <lb/>ſacrificuli reſident, & </s> <s xml:id="echoid-s2631" xml:space="preserve">regiis ſacrifi-<lb/>ciis adſunt, ſive ea Rex ipſe per ſe, <lb/>five per nominatos Magiſtratus <lb/>exequatur, qua re una non medio-<lb/>crem auctoritatem adipiſcuntur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2632" xml:space="preserve">Horum ſacrificorum muſicos con-<lb/>centus ipſi ex omnibus inſtrumen-<lb/>tis apud Sinas receptis concinnant, <lb/>quæ ſi ſimul pulſentur, abſona Eu-<lb/>ropæis auribus videntur. </s> <s xml:id="echoid-s2633" xml:space="preserve">Evocan-<lb/>tur etiam ad exequias, ad quas <lb/> <pb o="261" file="0273" n="273" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> pretioſis induti veſtibus proce-<lb/>dunt, tibias & </s> <s xml:id="echoid-s2634" xml:space="preserve">alia muſica inſtru-<lb/>menta pulſantes, novas etiam ædes <lb/>conſecraturi, & </s> <s xml:id="echoid-s2635" xml:space="preserve">ſupplicantium <lb/>pompam per vicos ducturi accer-<lb/>ſuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2636" xml:space="preserve">Has pompas communi vi-<lb/>ciniæ ſumptu vicorum capita cer-<lb/>tis temporibus inſtituunt.</s> <s xml:id="echoid-s2637" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2638" xml:space="preserve">Hæc ſecta Prælatum agnoſcit, <lb/>cui cognomen eſt Ciam, quam <lb/>ille dignitatem hæreditario in po-<lb/>ſteros jure à mille jam annis ad hæc <lb/>uſque tempora tranſmiſit. </s> <s xml:id="echoid-s2639" xml:space="preserve">Et vi-<lb/>detur hæc dignitas originem tra-<lb/>xiſſe à Mago quodam, qui in ſpe-<lb/>lunca quadam Quiamſinenſis pro-<lb/>vinciæ degebat, in qua hodieque <lb/>illius poſteri degunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2640" xml:space="preserve">artis ſuæ <lb/>præſtigias, ſi vera ſunt quæ narran-<lb/>tur, in liberos derivant. </s> <s xml:id="echoid-s2641" xml:space="preserve">Hic eo-<lb/>rum Antiſtes maximam partem <lb/>Pequini degit, & </s> <s xml:id="echoid-s2642" xml:space="preserve">à Rege colitur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2643" xml:space="preserve">Nam ab eo in intimum palatium <lb/>penetralia conſecraturus admit-<lb/>titur, ſi forte ſuſpicio eſt, à mali-<lb/> <pb o="262" file="0274" n="274" rhead="NIC. TRIGAVT."/> gnis ea ſpiritibus infeſtari. </s> <s xml:id="echoid-s2644" xml:space="preserve">Per ur-<lb/>bem patente ſella geſtatur, & </s> <s xml:id="echoid-s2645" xml:space="preserve">reli-<lb/>quum apparatum præfert, quem <lb/>ſummi Magiſtratus ſolent, pro-<lb/>ventumque annuum ab Rege opi-<lb/>mum accipit. </s> <s xml:id="echoid-s2646" xml:space="preserve">Verum e quodam <lb/>Neophyto noſtro accepi, horum <lb/>temporum Prælatos ita imperitos <lb/>eſſe, ut ne ſacrilega quidem ſua <lb/>carmina, rituſque norint. </s> <s xml:id="echoid-s2647" xml:space="preserve">Ejus <lb/>porro velut Præſulis facultas in ple-<lb/>bem nulla eſt, ſed in ſolos Tauſus <lb/>dogmatis miniſtellos, & </s> <s xml:id="echoid-s2648" xml:space="preserve">in eorum <lb/>cœnobia ſupremam exercet pote-<lb/>ſtatem. </s> <s xml:id="echoid-s2649" xml:space="preserve">Ex his porro cœnobitis ple-<lb/>rique, ut longioris vitæ præcepta <lb/>conſectantur, ita Alchimiſticis <lb/>conflationibus inſudant exemplo <lb/>Sanctorum ſuorum, quos ipſi artis <lb/>utriuſque præcepta tradidiſſe com-<lb/>memorant.</s> <s xml:id="echoid-s2650" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2651" xml:space="preserve">Atque hæc ſunt tria fere Genti-<lb/>licæ ſuperſtitionis capita. </s> <s xml:id="echoid-s2652" xml:space="preserve">Sed ne-<lb/>que in his humani generis vanitas <lb/>conquieſcit, ſinguli enim fontes <lb/> <pb o="263" file="0275" n="275" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> labentibus paulatim ſeculis, à frau-<lb/>dum Magiſtris in tot mæandros <lb/>derivati ſunt, ut ſub triplici nomi-<lb/>ne trecentæ mihi ſectæ inter ſe diſ-<lb/>crepantes numerari poſſe videan-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s2653" xml:space="preserve">Sed & </s> <s xml:id="echoid-s2654" xml:space="preserve">hæ quotidianis incre-<lb/>mentis augentur, & </s> <s xml:id="echoid-s2655" xml:space="preserve">in pejus ruunt, <lb/>corruptioribus indies legibus, qui-<lb/>bus inventores malorum vivendi <lb/>licentiam ſe laxare profitentur.</s> <s xml:id="echoid-s2656" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2657" xml:space="preserve">Hujus familiæ, quæ nunc im-<lb/>perat caput, Humvus lege lata ſan-<lb/>xit, uti tres illæ leges ad regni au-<lb/>xilium conſervarentur, quod fecit, <lb/>ut ſectariorum omnium animos <lb/>ſibi conciliaret, ſed ea tamen con-<lb/>ditione, ut Literatorum dogma <lb/>Reipublicæ adminiſtrationem ge-<lb/>reret, ac cæteris præeſſet. </s> <s xml:id="echoid-s2658" xml:space="preserve">Hinc <lb/>fit, ut nulla ſectarum aliam extin-<lb/>guere meditetur. </s> <s xml:id="echoid-s2659" xml:space="preserve">Reges quidem <lb/>ſingulas ſectas colunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2660" xml:space="preserve">eas adhi-<lb/>bent ad res ſuas cum opus eſt, ſin-<lb/>gularum templa ſæpe inſtaurant, <lb/>vetera & </s> <s xml:id="echoid-s2661" xml:space="preserve">nova erigunt. </s> <s xml:id="echoid-s2662" xml:space="preserve">Regiæ <lb/> <pb o="264" file="0276" n="276" rhead="NIC. TRIGAVT."/> vero uxores in idolorum ſectam <lb/>ſunt omnino propenſiores, & </s> <s xml:id="echoid-s2663" xml:space="preserve">in <lb/>eorum miniſtros multas elecmo-<lb/>ſynas conferunt, integraque alunt <lb/>cœnobia extra palatii fines, ut eo-<lb/>rum precibus adjuventur.</s> <s xml:id="echoid-s2664" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2665" xml:space="preserve">Vnum incredibile videri poteſt, <lb/>ſimulacrorum nempe in hoc re-<lb/>gno multitudo non in fanis ſolum <lb/>viſitur, quæ ſæpe aliquot millia co-<lb/>lenda exponunt, ſed privatis etiam <lb/>in ædibus fere ſingulis, loco jam <lb/>gentis more ad eam rem deputato, <lb/>in foro, in vicis, in navigiis, pala-<lb/>tiiſque publicis, hæc una abomi-<lb/>natio pene primo ſe ſpectandam <lb/>offert. </s> <s xml:id="echoid-s2666" xml:space="preserve">Et tamen omnino certum <lb/>eſt perpaucos eſſe, qui portentoſis <lb/>ſimulacrorum commentis fidem <lb/>habeant, ſed hoc ſolum ſibi perſua-<lb/>dent, ut ſi nihil ex hoc externo ido-<lb/>lorum cultu boni accipiant, nihil <lb/>ſibi tamen inde mali poſſe pro-<lb/>venire.</s> <s xml:id="echoid-s2667" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2668" xml:space="preserve">Porro his temporibus ſapientiſ-<lb/> <pb o="265" file="0277" n="277" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> ſimi cujuſque hæc eſt receptiſſima <lb/>ſententia; </s> <s xml:id="echoid-s2669" xml:space="preserve">tres has leges in unam <lb/>coaleſcere, ac ſimul omnes obſer-<lb/>vari poſſe ac debere. </s> <s xml:id="echoid-s2670" xml:space="preserve">Quare non <lb/>ipſi ſe minus quam cæteros pertur-<lb/>batiſſime in fraudem inducunt, ar-<lb/>bitrati has de Religione quæſtio-<lb/>nes eo utilitati publicæ utiliores, <lb/>quo plures fuerint de ea loquendi <lb/>modi. </s> <s xml:id="echoid-s2671" xml:space="preserve">Et ad extremum alia om-<lb/>nia quam quæ ſperaverant conſe-<lb/>quuntur, dum enim tres illas leges <lb/>ſe ſimul omnes obſervare poſſe <lb/>confidunt, exleges eſſe reperiun-<lb/>tur, cum nullam ſyncere perſe-<lb/>quantur; </s> <s xml:id="echoid-s2672" xml:space="preserve">atque ita non pauci tan-<lb/>dem ſuam ingenue irreligionem <lb/>agnoſcunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2673" xml:space="preserve">qui falſa credulitate <lb/>ſeipſos fallunt, æque omnes ma-<lb/>ximam partem in errorum profun-<lb/>diſſimo Atheiſmo verſantur.</s> <s xml:id="echoid-s2674" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="266" file="0278" n="278" rhead="NIC. TRIGAVT."/> </div> <div xml:id="echoid-div15" type="section" level="1" n="15"> <head xml:id="echoid-head26" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. XI.</head> <head xml:id="echoid-head27" style="it" xml:space="preserve">De Saracenis ac Iudæis, ac fidei <lb/>demum Christianæ apud <lb/>Sinas vestigiis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s2675" xml:space="preserve">SVperiori capite Gentilicos Sina-<lb/>rum ritus ac ſectas, genti pro-<lb/>prias, aut jam pro propriis habitas, <lb/>expoſuimus; </s> <s xml:id="echoid-s2676" xml:space="preserve">nunc de iis agam, <lb/>quæ ab Sinis externæ & </s> <s xml:id="echoid-s2677" xml:space="preserve">peregrinæ <lb/>habentur, aliquam vero unius ac <lb/>veri Numinis notitiam habuerunt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2678" xml:space="preserve">De Saracenis primum, de Iudæis <lb/>deinde, ad extremum de veritatis <lb/>Chriſtianæ veſtigiis loquar, & </s> <s xml:id="echoid-s2679" xml:space="preserve">qui-<lb/>dem eo conſilio, ut illatam hoc <lb/>noſtro ſeculo in Sinas Euangelii <lb/>lucem cum antiquitatis ſerie ſe-<lb/>quentibus libris nulla deinceps in-<lb/>terruptione conjungam.</s> <s xml:id="echoid-s2680" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2681" xml:space="preserve">In Sinarum regnum ab Occaſu <lb/>è Perſide, quo nomine Mogores, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2682" xml:space="preserve">alia regna, quæ Perſicum idio-<lb/>ma callent, comprehendo, multi <lb/>variis temporibus Mahometanæ <lb/> <pb o="267" file="0279" n="279" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> impietatis ſectatores penetrarunt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2683" xml:space="preserve">Et quidem eo maxime tempore, <lb/>quo Tartari Sinis imperitabant, <lb/>magno numero videntur irrupiſſe, <lb/>tum enim advenis ab ea parte li-<lb/>ber erat in hæc regna ingreſſus. </s> <s xml:id="echoid-s2684" xml:space="preserve"><lb/>Quin etiam ad hanc uſque diem <lb/>quotannis pauci Legationem è <lb/>Perſide mentiti negotiatores com-<lb/>meant, & </s> <s xml:id="echoid-s2685" xml:space="preserve">ex iis aliqui ſemper aliis <lb/>ſeſe Saracenis clam aggregant, <lb/>quanquam magna cura Magiſtra-<lb/>tuum omnes in patriam remitrun-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s2686" xml:space="preserve">Sed de his infra latius, cum de <lb/>unius è noſtra Societate peregri-<lb/>natione in Catayum, id eſt, Sina-<lb/>rum regnum, agendi erit locus.</s> <s xml:id="echoid-s2687" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2688" xml:space="preserve">His igitur Saracenis qualibet <lb/>tandem via advenerint (externi <lb/>enim ſunt omnes, exceptis omni-<lb/>no perpaucis) plena hodie ſunt om-<lb/>nia: </s> <s xml:id="echoid-s2689" xml:space="preserve">nam liberorum ſerie in eam <lb/>multitudinem excreverunt, ut ho-<lb/>die permulta familiarum millia <lb/>numerentur in ſingulas fere pro-<lb/> <pb o="268" file="0280" n="280" rhead="NIC. TRIGAVT."/> vincias & </s> <s xml:id="echoid-s2690" xml:space="preserve">primarias quaſque urbes <lb/>diſperſa. </s> <s xml:id="echoid-s2691" xml:space="preserve">In his templa ſua habent <lb/>magno ſumptu extructa, in qui-<lb/>bus preces ſtatas recitant, liberos <lb/>circumcidunt, & </s> <s xml:id="echoid-s2692" xml:space="preserve">alios ritus ſuos <lb/>peragunt. </s> <s xml:id="echoid-s2693" xml:space="preserve">Sed, quod quidem ha-<lb/>ctenus ſcire potuimus, neque ſuas <lb/>ineptias evulgant, aut evulgare la-<lb/>borant, ſed vivunt omnino quoad <lb/>cætera Sinicis legibus, niſi quod <lb/>porcina abſtinent, & </s> <s xml:id="echoid-s2694" xml:space="preserve">ſuorum dog-<lb/>matum ſunt etiam non parum im-<lb/>periti, & </s> <s xml:id="echoid-s2695" xml:space="preserve">ab Sinis fere contemnun-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s2696" xml:space="preserve">Nunc tamen pro indigenis ha-<lb/>bentur, nec ſiniſtram de iis ſuſpi-<lb/>cipiunt. </s> <s xml:id="echoid-s2697" xml:space="preserve">Imò ad literarum ſtudia & </s> <s xml:id="echoid-s2698" xml:space="preserve"><lb/>gradus publicos etiam Magiſtratus <lb/>nullo diſcrimine admittuntur. </s> <s xml:id="echoid-s2699" xml:space="preserve">Ex <lb/>iis autem plurimi ſi Sinenſium li-<lb/>terarum gradũ aſſequuntur, etiam <lb/>legem avitam deſerunt, nec de ea <lb/>quicquam retinent præter ſuillæ <lb/>carnis abſtinentiam, à qua natura <lb/>abhorrent potius, quam religionis, <lb/>intuitu abſtinent.</s> <s xml:id="echoid-s2700" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="269" file="0281" n="281" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> <p> <s xml:id="echoid-s2701" xml:space="preserve">Annis quoque ſuperioribus Iu-<lb/>dæam etiam fæcem in hæc regna <lb/>confluxiſſe deprehendimus, id ma-<lb/>xime conſtitit ex eo quod nunc <lb/>ſum narraturus. </s> <s xml:id="echoid-s2702" xml:space="preserve">Cum jam Societas <lb/>noſtra annis aliquot in Pequinenſi <lb/>Regia ſedem fixiſſet, ut infra ſuo <lb/>loco narrabitur, Iudæus quidam <lb/>natione & </s> <s xml:id="echoid-s2703" xml:space="preserve">profeſſione ad P. </s> <s xml:id="echoid-s2704" xml:space="preserve">Mat-<lb/>thæum Riccium viſitandum venit, <lb/>fama illius permotus, de quo ac <lb/>reliquis ſociis multa legerat in li-<lb/>bro quodam de rebus Europæis à <lb/>Sinenſi quodam Doctore conſcri-<lb/>pto. </s> <s xml:id="echoid-s2705" xml:space="preserve">Is in Provincia Honan, in ejus <lb/>metropoli Chaifamfu natus Ngai <lb/>cognomento dicebatur, & </s> <s xml:id="echoid-s2706" xml:space="preserve">jam in <lb/>Licentiatorum ordinem adſcriptus <lb/>ad ſolita Doctoratus examina Pe-<lb/>quinum advolarat. </s> <s xml:id="echoid-s2707" xml:space="preserve">Iudæus igitur <lb/>quoniam eo in libro legerat, no-<lb/>ſtros minime eſſe Saracenos, & </s> <s xml:id="echoid-s2708" xml:space="preserve"><lb/>aliud nullum Numen noſſe, præ-<lb/>ter cœli terræque Dominum, ni-<lb/>hil omnino dubitavit, noſtros eſſe <lb/> <pb o="270" file="0282" n="282" rhead="NIC. TRIGAVT."/> legis Moſaicæ profeſſores. </s> <s xml:id="echoid-s2709" xml:space="preserve">Ingreſ-<lb/>ſus igitur ædes noſtras alacri vultu, <lb/>ſe legem cum noſtris unam profi-<lb/>teri ajebat. </s> <s xml:id="echoid-s2710" xml:space="preserve">Et ſane naribus, & </s> <s xml:id="echoid-s2711" xml:space="preserve">ocu-<lb/>lis, & </s> <s xml:id="echoid-s2712" xml:space="preserve">reliquis oris lineamentis, ex-<lb/>ternam ſpeciem Sinis abſimilem <lb/>omnino præferebat.</s> <s xml:id="echoid-s2713" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2714" xml:space="preserve">Ergo eum P. </s> <s xml:id="echoid-s2715" xml:space="preserve">Matthæus Riccius <lb/>in ædem ſacram deducit. </s> <s xml:id="echoid-s2716" xml:space="preserve">In ara <lb/>expoſita erat effigies Deiparæ & </s> <s xml:id="echoid-s2717" xml:space="preserve"><lb/>pueruli Ieſu, quem S. </s> <s xml:id="echoid-s2718" xml:space="preserve">Ioannes Præ-<lb/>curſor flexis genibus adorabat. </s> <s xml:id="echoid-s2719" xml:space="preserve">Erat <lb/>enim is dies D. </s> <s xml:id="echoid-s2720" xml:space="preserve">Ioanni Baptiſtæ ſa-<lb/>cer. </s> <s xml:id="echoid-s2721" xml:space="preserve">Et quoniam Iudæus nihil om-<lb/>nino de noſtra profeſſione ambi-<lb/>gebat, nihil dubitavit eam eſſe Re-<lb/>beccæ effigiem, puerulos vero Ia-<lb/>cob & </s> <s xml:id="echoid-s2722" xml:space="preserve">Eſau, & </s> <s xml:id="echoid-s2723" xml:space="preserve">ita ſupplex imagi-<lb/>nem eſt veneratus, præfatus pri-<lb/>mum ſe imaginem nullam vene-<lb/>rari ſolere, ſed hos tamen ſe gen-<lb/>tis ſuæ parentes non poſſe non ho-<lb/>norare. </s> <s xml:id="echoid-s2724" xml:space="preserve">Ex utroque aræ latere qua-<lb/>tuor Euangelii ſcriptorum effigies <lb/>expoſitę erant, ſciſcitatur ergo Iu-<lb/> <pb o="271" file="0283" n="283" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> dæus, eſſentne hi quatuor è duo-<lb/>decim ejus filiis, quiin ara viſeban-<lb/>tur; </s> <s xml:id="echoid-s2725" xml:space="preserve">annuit Pater, arbitratus eum <lb/>de duodecim Apoſtolis loqui, alter <lb/>enim de altero, id quod non erat, <lb/>ſentiebat. </s> <s xml:id="echoid-s2726" xml:space="preserve">Inde hominem in cu-<lb/>biculum ſeductum interrogare <lb/>cœpit accuratius, quis eſſet, & </s> <s xml:id="echoid-s2727" xml:space="preserve">pau-<lb/>latim intelligere cœpit antiquæ le-<lb/>gis eſſe profeſſorem. </s> <s xml:id="echoid-s2728" xml:space="preserve">Ipſe porro <lb/>Iudæi nomen ignorabat, ſed ſe ta-<lb/>men Iſraëlitam eſſe fatebatur. </s> <s xml:id="echoid-s2729" xml:space="preserve">Vn-<lb/>de conjicere licet decem tribuum <lb/>diſperſionem in Orientis extremos <lb/>fines penetraſſe. </s> <s xml:id="echoid-s2730" xml:space="preserve">Regia deinde Bi-<lb/>blia Plantinianis typis excuſa vi-<lb/>dit, & </s> <s xml:id="echoid-s2731" xml:space="preserve">ut aperuit, Hebræos chara-<lb/>cteres agnovit, tametſi eos legere <lb/>non poterat.</s> <s xml:id="echoid-s2732" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2733" xml:space="preserve">Ex hoc audierunt noſtri, in ea <lb/>quam dixi metropoli decem duo-<lb/>decimve Iſraëlitarum eſſe fami-<lb/>lias, & </s> <s xml:id="echoid-s2734" xml:space="preserve">Synagogam perelegantem, <lb/>quam nuper decem aureorum mil-<lb/>libus inſtaurarant, In ea ſe quin-<lb/> <pb o="272" file="0284" n="284" rhead="NIC. TRIGAVT."/> que libros Moyſis, videlicet Pen-<lb/>tateuchum, voluminibus involutis <lb/>magna veneratione annos jam <lb/>quingentos aut ſexcentos aſſerva-<lb/>re. </s> <s xml:id="echoid-s2735" xml:space="preserve">Aſſerebat etiam in Chequianæ <lb/>provinciæ Metropoli Hamcheu <lb/>nomine longe plures eſſe cum ſua <lb/>quoque Synagoga, familias. </s> <s xml:id="echoid-s2736" xml:space="preserve">Et <lb/>alibi quoque non paucos, ſed ſine <lb/>Synagoga degere, eo quod paula-<lb/>tim extinguantur.</s> <s xml:id="echoid-s2737" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2738" xml:space="preserve">Multas ille ex veteri Inſtrumen-<lb/>to narrabat hiſtorias quales de A-<lb/>brahamo, Juditha, Mardochæo, <lb/>Heſtere narrantur, ſed in efferen-<lb/>dis nominibus à noſtris ſono non <lb/>parum differebat, ac fortaſſe pro-<lb/>pius ad antiquitatem accedebat. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2739" xml:space="preserve">Hieruſalem enim Hieruſoloim, & </s> <s xml:id="echoid-s2740" xml:space="preserve"><lb/>quem Meſſiam vocamus, ille Mo-<lb/>ſciam appellabat. </s> <s xml:id="echoid-s2741" xml:space="preserve">Aſſerebat ali-<lb/>quos inter ſuos contribules Hebr æi <lb/>ſermonis eſſe non imperitos, & </s> <s xml:id="echoid-s2742" xml:space="preserve"><lb/>inter eos fratrem ſuum, ſe vero, <lb/>quoniam à puero literis Sinenſibus <lb/> <pb o="273" file="0285" n="285" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> inſudarat, id ſtudii genus neglexiſ-<lb/>ſe, nec obſcure ſignificabat, ſe ex <lb/>eo quod Sinenſia ſtudioſius ample-<lb/>cteretur, Literatorum inſtituta, ab <lb/>Achiſynagogo ſuorum cœtibus <lb/>indignum prope judicatum, de <lb/>quo nihil admodum laborabat, ſi <lb/>Doctoratus gradum adipiſceretur, <lb/>hoc enim ipſum etiam Saraceni <lb/>faciunt, neque enim tum ſectæ <lb/>Præſulem verentur.</s> <s xml:id="echoid-s2743" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2744" xml:space="preserve">Idem de Chriſtianorum quoque <lb/>reliquiis Patrem certiorem fecit, <lb/>de quo mox: </s> <s xml:id="echoid-s2745" xml:space="preserve">nunc ſolum de Iu-<lb/>dæis. </s> <s xml:id="echoid-s2746" xml:space="preserve">Triennio ergo poſt, neque <lb/>enim citius licuit, P. </s> <s xml:id="echoid-s2747" xml:space="preserve">Matthæus Ric-<lb/>cius unum è noſtris Fratribus, Si-<lb/>nam natione, in eam metropolim <lb/>miſit, ut inveſtigaret, quam vera <lb/>Iſraëlita ille retuliſſet, ac de Iudæis <lb/>quidem omnia reperit, ut dixerat. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2748" xml:space="preserve">Exſcribi etiam ſibi fecit initia li-<lb/>brorum, & </s> <s xml:id="echoid-s2749" xml:space="preserve">fines quos in ſua ſyna-<lb/>goga aſſervabant; </s> <s xml:id="echoid-s2750" xml:space="preserve">hæc deinde <lb/>cum Pentateucho noſtro contuli-<lb/> <pb o="274" file="0286" n="286" rhead="NIC. TRIGAVT."/> mus, & </s> <s xml:id="echoid-s2751" xml:space="preserve">eadem eſſe reperimus, & </s> <s xml:id="echoid-s2752" xml:space="preserve"><lb/>eoſdem characteres, niſi quod an-<lb/>tiquo more punctis carerent. </s> <s xml:id="echoid-s2753" xml:space="preserve">Per <lb/>eundem Fratrem noſtrum P. </s> <s xml:id="echoid-s2754" xml:space="preserve">Mat-<lb/>thæus Riccius literas ad Archiſy-<lb/>nagogum Sinice ſcriptas tranſmi-<lb/>ſerat, quibus aſſerebat ſe Pequini <lb/>omnes omnino veteris Inſtrumen-<lb/>ti libros domi habere, ſed & </s> <s xml:id="echoid-s2755" xml:space="preserve">novi <lb/>Teſtamenti codices, quires à Meſ-<lb/>ſia geſtas continebant, eum enim <lb/>jam adveniſſe affirmabat. </s> <s xml:id="echoid-s2756" xml:space="preserve">Hic in-<lb/>ſtitit Archiſynagogus aſſerens, <lb/>Meſſiam poſt decem annorum <lb/>millia non ante venturum. </s> <s xml:id="echoid-s2757" xml:space="preserve">Idem <lb/>reſcripſit quoniam de ejus virture <lb/>multa famæ teſtimonio inaudiſ-<lb/>ſent, ſi à ſuilla abſtinere vellet, & </s> <s xml:id="echoid-s2758" xml:space="preserve"><lb/>ad ſe migrare, ſe illi Archiſynagogi <lb/>dignitatem delaturos.</s> <s xml:id="echoid-s2759" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2760" xml:space="preserve">Poſtm odum alii tres ex eadem <lb/>civitate Iudæi Pequinum vene-<lb/>runt, ita ad Chriſti fidem ſuſcipien <lb/>dam comparati, ut ſi per negocia <lb/>dies ibi paucos ſubſiſtere licuiſſet, <lb/> <pb o="275" file="0287" n="287" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> baptiſmo initiari potuiſſe videren-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s2761" xml:space="preserve">Ex his unus erat prioris ex fra-<lb/>tre nepos, hos Patres noſtri perhu-<lb/>mane exceptos multa docuerunt, <lb/>quæ ipſi etiam eorum Rabbini <lb/>ignorabant. </s> <s xml:id="echoid-s2762" xml:space="preserve">Et de adventu Meſſiæ <lb/>edocti, ejus effigiem, in ara expoſi-<lb/>tam, ſinguli adorarunt, quo ritu <lb/>ſolet ab ipſis Chriſtianis fieri. </s> <s xml:id="echoid-s2763" xml:space="preserve">Do-<lb/>ctrinæ Chriſtianæ compendium, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2764" xml:space="preserve">alios de noſtræ fidei rebus libros <lb/>jam Sinice loquentes à noſtris ac-<lb/>ceperant, & </s> <s xml:id="echoid-s2765" xml:space="preserve">ad ſuos detulerunt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2766" xml:space="preserve">Hi tres de ſua lege multa quere-<lb/>bantur, eam ad interitum vergere <lb/>patrii jam ſermonis ignorantia, & </s> <s xml:id="echoid-s2767" xml:space="preserve"><lb/>brevi ſe futuros omnes aut Sarace-<lb/>nos aut Ethnicos. </s> <s xml:id="echoid-s2768" xml:space="preserve">Dicebant Archi-<lb/>ſynagogum illum jam ætatis vitio <lb/>periiſſe, filium hæreditario jure <lb/>parenti ſuffectum juvenem, & </s> <s xml:id="echoid-s2769" xml:space="preserve">ſuæ <lb/>legis eſſe omnino imperitum. </s> <s xml:id="echoid-s2770" xml:space="preserve"><lb/>Querebantur etiam turpe ſibi vi-<lb/>deri in pereleganti templo nullam <lb/>ſe imaginem habere, ſed neque <lb/> <pb o="276" file="0288" n="288" rhead="NIC. TRIGAVT."/> domi in privatis oratoriis, quod ſi <lb/>Chriſti Servatoris effigiem ſui, in <lb/>ſuo templo conſpexiſſet, eos ma-<lb/>gnopere ad Religionis ſtudium in-<lb/>cenſum iri. </s> <s xml:id="echoid-s2771" xml:space="preserve">Maxime vero quere-<lb/>bantur interdici ſibi ejus animalis <lb/>eſum, quod ipſi ſua manu minime <lb/>mactaſſent, id ſi in hoc itinere ob-<lb/>ſervaſſent, jam fame illos peritu-<lb/>ros fuiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s2772" xml:space="preserve">Infantes etiam octavo <lb/>die circumcidere, videri uxoribus <lb/>ſuis Ethniciſque propinquis inſti-<lb/>tutum eſſe barbarum & </s> <s xml:id="echoid-s2773" xml:space="preserve">crudele, <lb/>quod ſi per legem noſtram omit-<lb/>tere liceret, facile ſe eam ſuſce-<lb/>pturos, nec admodum in ſuillæ <lb/>carnis abſtinentia pugnaturos. </s> <s xml:id="echoid-s2774" xml:space="preserve">At-<lb/>que hæc fere ſunt quæ de Iudæis <lb/>hactenus explorata comperimus.</s> <s xml:id="echoid-s2775" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2776" xml:space="preserve">Nunc ad Chriſtianæ veritatis <lb/>reliquias colligendas, & </s> <s xml:id="echoid-s2777" xml:space="preserve">perſequen-<lb/>da veſtigia eo me libentius accin-<lb/>go, quod id Europæis noſtris ſcio <lb/>fore gratiſſimum. </s> <s xml:id="echoid-s2778" xml:space="preserve">Ex eodem Iu-<lb/>dæo, aliiſque indiciis, id annis ſu-<lb/> <pb o="277" file="0289" n="289" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> perioribus accepimus. </s> <s xml:id="echoid-s2779" xml:space="preserve">Cum jam <lb/>aperte P. </s> <s xml:id="echoid-s2780" xml:space="preserve">Matthæo Riccio conſti-<lb/>tit Licentiatum illum Sinenſem <lb/>eſſe legis antiquæ profeſſorem, ad <lb/>aliquod apertius quam quod eate-<lb/>nus habebamus, rei Chriſtianæ <lb/>veſtigium deprehendendum ani-<lb/>mum applicuit. </s> <s xml:id="echoid-s2781" xml:space="preserve">Et quidem quam-<lb/>diu hoc eos nomine appellavit, <lb/>nihil aſſecutus eſt, ſed paulatim va-<lb/>riis eos legis dogmatis deſcribens, <lb/>ubi de Cruce ſermonem miſcuit, <lb/>quod maxime optabat, eſt aſſecu-<lb/>tus. </s> <s xml:id="echoid-s2782" xml:space="preserve">Apud Sinas Crucis nullus eſt <lb/>uſus, & </s> <s xml:id="echoid-s2783" xml:space="preserve">ideo neque nomen, quam <lb/>ob rem noſtri nomen illi Sinicum <lb/>impoſuerunt, illud à charactere, <lb/>qui denarium numerum ſignificat, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2784" xml:space="preserve">perfectam Crucem hoc ſigno <lb/>☩ exprimit, mutuati. </s> <s xml:id="echoid-s2785" xml:space="preserve">Et for-<lb/>taſſe non ſine Numine accidit, ut <lb/>idem hodie noſtri Cruci nomen <lb/>imponerent, quod veteres olim <lb/>apud Sinas eadem ſermonis penu-<lb/>ria compulſi jam ante indiderant. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2786" xml:space="preserve"> <pb o="278" file="0290" n="290" rhead="NIC. TRIGAVT."/> Vtrique enim Scie cu, id eſt, de-<lb/>narii numeri characterem appella-<lb/>runt: </s> <s xml:id="echoid-s2787" xml:space="preserve">nec in eo ſacrarum litera-<lb/>rum exemplo, à quibus litera T, <lb/>deſignatur, diſceſſerunt, perfectio-<lb/>rem etiam Crucis figuram mu-<lb/>tuati.</s> <s xml:id="echoid-s2788" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2789" xml:space="preserve">Cum igitur de Cruce hoc no-<lb/>mine appellata ſermo illatus eſſet, <lb/>Iſraëlita ille narravit, in metropoli <lb/>Caifumfu ejus patria, & </s> <s xml:id="echoid-s2790" xml:space="preserve">in alio <lb/>emporio celeberrimo Lincino no-<lb/>mine Provinciæ Sciantum, & </s> <s xml:id="echoid-s2791" xml:space="preserve">in <lb/>Scianſi provincia externos quoſ-<lb/>dam vivere, quorum majores è re-<lb/>gnis externis advenerant, eos eſſe <lb/>Crucis adoratores, eamque ſolere <lb/>in cibo potuque digito exprimere, <lb/>ſed neque ſe neque illos arbitrari <lb/>ſcire, cur eum ritum adhibeant. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2792" xml:space="preserve">Hoc Iſraëlitæ teſtimonium cum <lb/>eo conſentiebat, quod jam diu ex <lb/>variis Patres audierant de eodem <lb/>Crucis exprimendæ ritu variis in <lb/>locis uſurpato. </s> <s xml:id="echoid-s2793" xml:space="preserve">Imo infantibus in <lb/> <pb o="279" file="0291" n="291" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> fronte characterem eundem ſalu-<lb/>taris ſigni atramento exprimi con-<lb/>tra puerilia infortunia. </s> <s xml:id="echoid-s2794" xml:space="preserve">Cum his <lb/>quoq; </s> <s xml:id="echoid-s2795" xml:space="preserve">conſentit id quod Hierony-<lb/>mus Ruſellus in commentariis ad <lb/>Coſmographiam Ptolomæi, cum <lb/>de Sinis loquitur, annotaverat. </s> <s xml:id="echoid-s2796" xml:space="preserve">Et <lb/>quoniam de Cruce apud Sinas agi-<lb/>mus, omitti minime debet aliud <lb/>ejus veſtigium. </s> <s xml:id="echoid-s2797" xml:space="preserve">Vidit unus è noſtris <lb/>Patribus in antiquarii manibus ve-<lb/>nalem nolam ex ære campano pe-<lb/>relegantem, in cujus apice ſacra <lb/>ædicula inſculpta erat, & </s> <s xml:id="echoid-s2798" xml:space="preserve">ex adver-<lb/>ſo ædiculæ Crux, in circuitu vero <lb/>Græci aliquot characteres. </s> <s xml:id="echoid-s2799" xml:space="preserve">Com-<lb/>parare fibi eam voluit qui vidit, ſed <lb/>in pretio minime conventum, nec <lb/>unquam poſtea ad exſcribendos <lb/>illos characteres antiquarius ille <lb/>comparvit.</s> <s xml:id="echoid-s2800" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2801" xml:space="preserve">Addebat idem ille Iſraëlita, illos <lb/>ipſos Crucis adoratores doctrinæ <lb/>partem, quam ipſi precationum <lb/>loco recitabant, è ſuis ipſorum li-<lb/> <pb o="280" file="0292" n="292" rhead="NIC. TRIGAVT."/> bris deſumere, & </s> <s xml:id="echoid-s2802" xml:space="preserve">utriuſque eſſe <lb/>communem, fortaſſe Davidicum <lb/>Pſalterium intelligebat. </s> <s xml:id="echoid-s2803" xml:space="preserve">Hos aſſe-<lb/>rebat fuiſſe permultos in Aquilo-<lb/>naribus maxime provinciis, & </s> <s xml:id="echoid-s2804" xml:space="preserve">li-<lb/>teris, armiſque ita floruiſſe, ut ſu-<lb/>ſpicionem Sinis natura facillimis <lb/>rerum novarum fecerint. </s> <s xml:id="echoid-s2805" xml:space="preserve">Eam ſu-<lb/>ſpicionem arbitrabatur ab Sarace-<lb/>nis Chriſtiani nominis hoſtibus <lb/>toto terrarum orbe acerrimis ex-<lb/>citatam, ante annos non amplius <lb/>ſexaginta. </s> <s xml:id="echoid-s2806" xml:space="preserve">Ea ſuſpicio eo pervenit, <lb/>ut cum ab Magiſtratibus manus <lb/>injici ſibi timerent, omnes hac illac <lb/>diffugere, & </s> <s xml:id="echoid-s2807" xml:space="preserve">alii ſe Saracenos, alii <lb/>Iudæos, plerique idolorum culto-<lb/>res mortis metu profeſſi ſunt, eo-<lb/>rum templa in idolorum fana <lb/>commutata ſunt. </s> <s xml:id="echoid-s2808" xml:space="preserve">Et templum qui-<lb/>dem Crucis apud ſuos, ipſe ſuo no-<lb/>mine quo nunc ex quo fanum eſt <lb/>dicitur, appellabat. </s> <s xml:id="echoid-s2809" xml:space="preserve">Ex eo tempore <lb/>tanto ſunt metu conſternati, ut ni-<lb/>hil magis occultent, quam ſe ex ea <lb/> <pb o="281" file="0293" n="293" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> gente prognatos. </s> <s xml:id="echoid-s2810" xml:space="preserve">Vnde factum <lb/>eſt, ut cum Frater noſter eo ſe con-<lb/>tuliſſet ad Chriſtianorum reliquias <lb/>explorandas, & </s> <s xml:id="echoid-s2811" xml:space="preserve">familiarum no-<lb/>mina ab Iudæo commemorata ſe-<lb/>cum deferret, nemo ex iis fuerit, <lb/>qui ſe talem profiteretur, ideo for-<lb/>taſſe, quod Frater noſter ex vultu <lb/>Sina eſſe noſceretur, & </s> <s xml:id="echoid-s2812" xml:space="preserve">ſuſpicaren-<lb/>tur, fortaſſe eum exploratorem <lb/>eſſe ab Magiſtratibus tranſmiſſum; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2813" xml:space="preserve">nec hactenus per noſtrorum pau-<lb/>citatem Europæus eo Sacerdos <lb/>mitti potuit, quanquam opus erit <lb/>per otium ibi ſedẽ figere ad vanos <lb/>metus eximendos, quod aliquando <lb/>Deo bene volente præſtabitur.</s> <s xml:id="echoid-s2814" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2815" xml:space="preserve">Has tres Barbarorum ſectas, ut <lb/>Sinæ appellant, uno nomine con-<lb/>fundunt, earumque Sectatores <lb/>Hoei Hoei vocant, cujus nominis <lb/>etymologiam hactenus ignora-<lb/>mus. </s> <s xml:id="echoid-s2816" xml:space="preserve">Peritiores tamen eos hac ra-<lb/>tione diſtinguunt: </s> <s xml:id="echoid-s2817" xml:space="preserve">Saracenos vo-<lb/>cant Hoei ſuillæ carnis abſtinen-<lb/> <pb o="282" file="0294" n="294" rhead="NIC. TRIGAVT."/> tes, Iudæos Hoei, qui etiam nervos <lb/>à menſis excludunt, hunc enim <lb/>hodieque obſervant ritum à per-<lb/>cuſſo femoris Iſraëli nervo in gen-<lb/>tem introducto. </s> <s xml:id="echoid-s2818" xml:space="preserve">Crucis vero ado-<lb/>ratores Hoei vocant, qui animali-<lb/>bus ungulæ rotundæ veſci refu-<lb/>giunt. </s> <s xml:id="echoid-s2819" xml:space="preserve">Nam cum & </s> <s xml:id="echoid-s2820" xml:space="preserve">Sinæ omnes <lb/>ac Saraceni Iudæique equos, mu-<lb/>los, aſinoſque à menſis minime re-<lb/>moveant, ipſi fortaſſe gentis ſuæ <lb/>conſuetudine ab iis veſcendis ab-<lb/>horrebant. </s> <s xml:id="echoid-s2821" xml:space="preserve">Aſſerebat etiam aliis <lb/>eos nominibus appellari. </s> <s xml:id="echoid-s2822" xml:space="preserve">Nam <lb/>etiam Sinæ eos Hoei vocant Cru-<lb/>cis cultores. </s> <s xml:id="echoid-s2823" xml:space="preserve">Saracenos vero non <lb/>Sinæ ſolum, ſed etiam Iudæi Hoei <lb/>vocant trium legum profeſſores, <lb/>pro eo quod è Iudæis, Chriſtianis, <lb/>Ethniciſque farraginem compe-<lb/>gerunt. </s> <s xml:id="echoid-s2824" xml:space="preserve">Saraceni porro Crucis <lb/>adoratores præter vulgare gentis <lb/>vocabulum, quo Chriſtianos om-<lb/>nes Iſai, id eſt, Ieſuinos vocant, <lb/>etiam in hoc regno antiquos illos <lb/> <pb o="283" file="0295" n="295" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> Crucis profeſſores Terzai appel-<lb/>lant, cujus appellationis cauſam <lb/>neſcio, niſi quod ex Armenio quo-<lb/>dam audivi, Armenios Chriſtianos <lb/>in Perſide eodem nomine nuncu-<lb/>pari. </s> <s xml:id="echoid-s2825" xml:space="preserve">Vnde fortaſſe conjicere licet <lb/>hos Crucis veneratores ex Arme-<lb/>nia originem traxiſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s2826" xml:space="preserve">ab Occa-<lb/>ſu variis fortaſſe temporibus, & </s> <s xml:id="echoid-s2827" xml:space="preserve"><lb/>eo maxime cum Tartari magnis <lb/>exercitibus in Sinarum regnum ir-<lb/>rupiſſent penetraſſe, quo etiam <lb/>tempore Marcum Paulum Vene-<lb/>tum conſtat huc perveniſſe.</s> <s xml:id="echoid-s2828" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2829" xml:space="preserve">Hæc maxime ſunt quæ ex ipſo <lb/>Sinarum regno veſtigia deprehen-<lb/>dimus, ſed tamen rei Chriſtianæ <lb/>in his regnis originem altius etiam <lb/>referre poſſumus ex iis, quæ ex oræ <lb/>Malabaricæ codicibus Chaldæis <lb/>colligi curavimus, quam oram D. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2830" xml:space="preserve">Thomæ Apoſtoli opera Chriſto <lb/>adjunctam clarius eſt quam ut in <lb/>dubium etiam à pertinacibus re-<lb/>vocari poſſit. </s> <s xml:id="echoid-s2831" xml:space="preserve">In iis ergo codicibus <lb/> <pb o="284" file="0296" n="296" rhead="NIC. TRIGAVT."/> legimus clariſſime ab eodem Apo-<lb/>ſtolo Chriſti fidem in Sinas inve-<lb/>ctam, & </s> <s xml:id="echoid-s2832" xml:space="preserve">plures eo in regno Eccle-<lb/>ſias conſtitutas. </s> <s xml:id="echoid-s2833" xml:space="preserve">Et ne cui res tanta <lb/>dubia fortaſſe videatur, teſtimonia <lb/>ipſorum codicum è Chaldæo ad <lb/>verbum Latine reddita hic adſcri-<lb/>bam, quæ P. </s> <s xml:id="echoid-s2834" xml:space="preserve">Ioannes Maria Cam-<lb/>pori è noſtra Societate ejus vineæ <lb/>cultor annos jam plures, & </s> <s xml:id="echoid-s2835" xml:space="preserve">ſermo-<lb/>nis Chaldæi bene peritus, juſſu Re-<lb/>verendiſſimi Archiepiſcopi Patris <lb/>Franciſci Roitz, ejuſdem Eccleſiæ <lb/>Paſtoris, è noſtra Societate tran-<lb/>ſtulit, & </s> <s xml:id="echoid-s2836" xml:space="preserve">propria manu noſtrorum <lb/>rogatu tranſcripſit, ut in hos com-<lb/>mentarios inſererunt, ne quando <lb/>periret tam inſigne antiquitatis <lb/>monimentum. </s> <s xml:id="echoid-s2837" xml:space="preserve">Id igitur ita ſe <lb/>habet.</s> <s xml:id="echoid-s2838" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2839" xml:space="preserve">In Breviario Chaldæo Eccleſiæ <lb/>Malabaricæ D. </s> <s xml:id="echoid-s2840" xml:space="preserve">Thomæ, vocatur <lb/>Gaza, id eſt, theſaurus, in officio <lb/>D. </s> <s xml:id="echoid-s2841" xml:space="preserve">Thomæ Apoſtoli in ſecundo <lb/>Nocturno in una lectionum ſic ha-<lb/> <pb o="285" file="0297" n="297" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> betur ad verbum: </s> <s xml:id="echoid-s2842" xml:space="preserve">Per D. </s> <s xml:id="echoid-s2843" xml:space="preserve">Thomam <lb/>evanuit error idololatriæ ab Indis. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2844" xml:space="preserve">Per D. </s> <s xml:id="echoid-s2845" xml:space="preserve">Thomam Sinæ & </s> <s xml:id="echoid-s2846" xml:space="preserve">Aethiops <lb/>converſi ſunt ad veritatem. </s> <s xml:id="echoid-s2847" xml:space="preserve">Per <lb/>D. </s> <s xml:id="echoid-s2848" xml:space="preserve">Thomam Baptiſmi Sacramen-<lb/>tum acceperunt & </s> <s xml:id="echoid-s2849" xml:space="preserve">filiorum adoptio-<lb/>nem. </s> <s xml:id="echoid-s2850" xml:space="preserve">Per D. </s> <s xml:id="echoid-s2851" xml:space="preserve">Thomam crediderunt <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2852" xml:space="preserve">confeſſi ſunt Patrem, & </s> <s xml:id="echoid-s2853" xml:space="preserve">Filium, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2854" xml:space="preserve">Spiritum ſanctum. </s> <s xml:id="echoid-s2855" xml:space="preserve">Per D. </s> <s xml:id="echoid-s2856" xml:space="preserve">Tho-<lb/>mam acceptam ſervaverunt fidem <lb/>unius Dei. </s> <s xml:id="echoid-s2857" xml:space="preserve">Per D. </s> <s xml:id="echoid-s2858" xml:space="preserve">Thomam doctri-<lb/>næ vivificæ ſplendores orti ſunt uni-<lb/>verſæ Indiæ. </s> <s xml:id="echoid-s2859" xml:space="preserve">Per D. </s> <s xml:id="echoid-s2860" xml:space="preserve">Thomam re-<lb/>gnum cœlorum volavit & </s> <s xml:id="echoid-s2861" xml:space="preserve">aſcen-<lb/>dit ad Sinas.</s> <s xml:id="echoid-s2862" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2863" xml:space="preserve">Deinde in quadam Antiphona <lb/>ſic habetur: </s> <s xml:id="echoid-s2864" xml:space="preserve">Indi, Sinæ, Perſæ, & </s> <s xml:id="echoid-s2865" xml:space="preserve"><lb/>cæteri Inſulani, & </s> <s xml:id="echoid-s2866" xml:space="preserve">qui in Syria, <lb/>Armenia, Græcia, & </s> <s xml:id="echoid-s2867" xml:space="preserve">Romania, in <lb/>commemoratione D. </s> <s xml:id="echoid-s2868" xml:space="preserve">Thomæ offe-<lb/>runt adorationem nomini tuo <lb/>ſancto.</s> <s xml:id="echoid-s2869" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2870" xml:space="preserve">In ſumma vero Canonum Sy-<lb/>nodalium parte ſecunda ſermone <lb/>ſexto capite decimo nono de ca-<lb/> <pb o="286" file="0298" n="298" rhead="NIC. TRIGAVT."/> nonibus conſtitutis ſuper Epiſco-<lb/>pos & </s> <s xml:id="echoid-s2871" xml:space="preserve">Metropolitanos ſimul ha-<lb/>betur Canon Theodoſii Patriar-<lb/>chæ in hæc verba:</s> <s xml:id="echoid-s2872" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2873" xml:space="preserve">Hæ ſex ſedes capita Provincia-<lb/>rum & </s> <s xml:id="echoid-s2874" xml:space="preserve">Metropolitæ videlicet Hi-<lb/>lam, Nzivin, Prath, Aſſur, Be-<lb/>thgarmi, & </s> <s xml:id="echoid-s2875" xml:space="preserve">Halah, qui digni ha-<lb/>biti ſunt, ut ordinationi Patriarchæ <lb/>interveniant, nec abſunt ut alii <lb/>quarto quoque anno apud Patriar-<lb/>cham conveniant. </s> <s xml:id="echoid-s2876" xml:space="preserve">Sic etiam Epiſ-<lb/>copi magnæ Provinciæ, nimirum <lb/>reliqui Metropolitæ, Chinæ, Indiæ, <lb/>Paſes, Mauzæorum, Xam, Razi-<lb/>quæorum, Herionæ (hæc eſt Cam-<lb/>baja) & </s> <s xml:id="echoid-s2877" xml:space="preserve">Smarcandiæ (hæc eſt Mo-<lb/>gor) qui longiſſime abſunt, nec va-<lb/>ſtiſſimi montes & </s> <s xml:id="echoid-s2878" xml:space="preserve">turbulentiſſima <lb/>maria permittunt eis tranſitum ad <lb/>libitum, mitant literas conſenſionis <lb/>(id eſt, communionis) ad Patriar-<lb/>cham ſemel ſexto quoque anno. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2879" xml:space="preserve">Quando vero Luſitani Cocinum <lb/>appulerunt, regebat hãc Eccleſiam <lb/> <pb o="287" file="0299" n="299" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> Malabaricorum montium D. </s> <s xml:id="echoid-s2880" xml:space="preserve">Ia-<lb/>cobus, qui ſic ſcribebat, Metropo-<lb/>lita Indiæ & </s> <s xml:id="echoid-s2881" xml:space="preserve">Chinæ, ut conſtat <lb/>etiam ex ejuſdem manuſcripto no-<lb/>vi Teſtamenti codice, ubi in calce <lb/>ſic habetur: </s> <s xml:id="echoid-s2882" xml:space="preserve">Scripfit hunc librum <lb/>D. </s> <s xml:id="echoid-s2883" xml:space="preserve">Iacobus Metropolita Indiæ & </s> <s xml:id="echoid-s2884" xml:space="preserve"><lb/>Chinæ. </s> <s xml:id="echoid-s2885" xml:space="preserve">Eodem modo D. </s> <s xml:id="echoid-s2886" xml:space="preserve">Ioſeph <lb/>poſt prædictum D. </s> <s xml:id="echoid-s2887" xml:space="preserve">Iacobum, qui <lb/>Romæ diem obiit, ſic ſubſcribe-<lb/>bat: </s> <s xml:id="echoid-s2888" xml:space="preserve">D. </s> <s xml:id="echoid-s2889" xml:space="preserve">Ioſeph Metropolita totius <lb/>Indiæ & </s> <s xml:id="echoid-s2890" xml:space="preserve">Chinæ. </s> <s xml:id="echoid-s2891" xml:space="preserve">Et hic eſt antiquiſ-<lb/>ſimus titulus Epiſcoporum hujus <lb/>Eccleſiæ.</s> <s xml:id="echoid-s2892" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2893" xml:space="preserve">Atque hæc pro inſtituta brevi-<lb/>tate ſint de univerſo regno ſatis, <lb/>donec integrum his de rebus vo-<lb/>lumen, quod Deo volente aliquan-<lb/>do fiet, evulgetur.</s> <s xml:id="echoid-s2894" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="288" file="0300" n="300"/> <figure> <image file="0300-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0300-01"/> </figure> </div> <div xml:id="echoid-div16" type="section" level="1" n="16"> <head xml:id="echoid-head28" xml:space="preserve">ADDIT AMENTVM</head> <head xml:id="echoid-head29" xml:space="preserve">è Purchaſio Anglo.</head> <p> <s xml:id="echoid-s2895" xml:space="preserve">MAppam arte Sinenſi, id <lb/>eſt ſatis ruditer, in plano <lb/>expreſſam, & </s> <s xml:id="echoid-s2896" xml:space="preserve">à Sinenſi-<lb/>bus ipſis acceptam, Pur-<lb/>chaſius (additis tantum gradibus la-<lb/>titudinis & </s> <s xml:id="echoid-s2897" xml:space="preserve">longitudinis ſecundum <lb/>traditionem Patrum Societatis) fi-<lb/>deliter exprimendam curavit: </s> <s xml:id="echoid-s2898" xml:space="preserve">in <lb/>qua hæ provinciæ deſignantur: </s> <s xml:id="echoid-s2899" xml:space="preserve">ad <lb/>Aquilonem & </s> <s xml:id="echoid-s2900" xml:space="preserve">limitem Tartariæ <lb/>Pequin inter trigeſimum quintum <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2901" xml:space="preserve">quadrageſimum quintum gra-<lb/>dum, Ei verſus occidentem proxi-<lb/>ma Scianſi & </s> <s xml:id="echoid-s2902" xml:space="preserve">Scienſi: </s> <s xml:id="echoid-s2903" xml:space="preserve">Rurſus ab <lb/>ortu ſub Pequin Sciantum & </s> <s xml:id="echoid-s2904" xml:space="preserve">ei <lb/>proxima ad occidentem Honan. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2905" xml:space="preserve">Mox Nanquin, Chequian, Fu-<lb/>chian omnes ad ortum: </s> <s xml:id="echoid-s2906" xml:space="preserve">eis proxi-<lb/>mæ Chianſi & </s> <s xml:id="echoid-s2907" xml:space="preserve">Canton è regione <lb/> <pb o="289" file="0301" n="301" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> Macao. </s> <s xml:id="echoid-s2908" xml:space="preserve">Tum Huquam & </s> <s xml:id="echoid-s2909" xml:space="preserve">Coanſi <lb/>ad mare denique Quicheu, Su-<lb/>ſcuen & </s> <s xml:id="echoid-s2910" xml:space="preserve">Iunan. </s> <s xml:id="echoid-s2911" xml:space="preserve">quarum Quicheu <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2912" xml:space="preserve">Iunan extremȩ ſunt verſus occi-<lb/>dentem, de altitudine aut longitu-<lb/>dine nihil dicendum; </s> <s xml:id="echoid-s2913" xml:space="preserve">quia è ratio-<lb/>nibus Patrum ſocietatis ſunt ex-<lb/>preſſa. </s> <s xml:id="echoid-s2914" xml:space="preserve">Ita ut hic habeamus pro-<lb/>vincias ipſius Imperii omnino xv id <lb/>eſt, Pequin, Scianſi, Scienſi, Scian-<lb/>tum, Honan, Nanquin, Chequiam, <lb/>Fuchian, Chianſi, Canton, Hu-<lb/>quam, Coanſi, Quicheu, Suſcuen <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2915" xml:space="preserve">Iunan.</s> <s xml:id="echoid-s2916" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2917" xml:space="preserve">Idem Purchaſius nobis dedit <lb/>Provinciarum indicem è commen-<lb/>tariis Thomæ Candishij expreſſum <lb/>quem hic inſerere haud abs re fue-<lb/>rit: </s> <s xml:id="echoid-s2918" xml:space="preserve">enumerat autem ſeptemde-<lb/>cim hoc ordine.</s> <s xml:id="echoid-s2919" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2920" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s2921" xml:space="preserve">Canſas (quam opinatur eſſe <lb/>Scianſi) habet quatuor magnas ci-<lb/>vitates & </s> <s xml:id="echoid-s2922" xml:space="preserve">viginti minores, & </s> <s xml:id="echoid-s2923" xml:space="preserve">ſe-<lb/>ptem ſupra ſeptuaginta municipia <lb/>ſive caſtella; </s> <s xml:id="echoid-s2924" xml:space="preserve">habetque in longitu-<lb/> <pb o="290" file="0302" n="302" rhead="NIC. TRIGAVT."/> dinem quinque & </s> <s xml:id="echoid-s2925" xml:space="preserve">quinquaginta <lb/>milliaria (qui tamen numerus du-<lb/>bius eſt) 362000 domos magna-<lb/>tum qui Regi tributum pendunt: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2926" xml:space="preserve">13900 milites, & </s> <s xml:id="echoid-s2927" xml:space="preserve">47000 regios <lb/>equos.</s> <s xml:id="echoid-s2928" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2929" xml:space="preserve">2. </s> <s xml:id="echoid-s2930" xml:space="preserve">Ingens civitas Paquin, Regis <lb/>Sedes, habet ſibi ſubjectas civitates <lb/>majores octo, minores octodecim, <lb/>octodecim ſupra centum munici-<lb/>pia & </s> <s xml:id="echoid-s2931" xml:space="preserve">caſtella: </s> <s xml:id="echoid-s2932" xml:space="preserve">418789 domos ma-<lb/>gnatum vectigales Regi: </s> <s xml:id="echoid-s2933" xml:space="preserve">Equites <lb/>ad bellum 258100. </s> <s xml:id="echoid-s2934" xml:space="preserve">civitas hæc ſita <lb/>eſt ad latitudinem quinquaginta <lb/>graduum, ita ut hic frigeat uti in <lb/>Belgio. </s> <s xml:id="echoid-s2935" xml:space="preserve">Verum Patres ſocietatis <lb/>aliam latitudinem tradunt, quibus <lb/>magis proclive eſt credere.</s> <s xml:id="echoid-s2936" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2937" xml:space="preserve">3. </s> <s xml:id="echoid-s2938" xml:space="preserve">Provincia Soyohin habet ma-<lb/>jores civitates Septem, minores ſe-<lb/>decim, municipia & </s> <s xml:id="echoid-s2939" xml:space="preserve">caſtella duo-<lb/>decim, & </s> <s xml:id="echoid-s2940" xml:space="preserve">maximam civitatem <lb/>unam, ad quam plurimi accurrunt <lb/>ut pugnent cum Tartaris: </s> <s xml:id="echoid-s2941" xml:space="preserve">præ-<lb/>terea 164118 domos Vectigales; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2942" xml:space="preserve"> <pb o="291" file="0303" n="303" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> 96000 milites. </s> <s xml:id="echoid-s2943" xml:space="preserve">Hæc forte fuerit <lb/>quæ in Mappa dicitur Scienſi, eſt <lb/>enim Tartaris proxima.</s> <s xml:id="echoid-s2944" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2945" xml:space="preserve">4. </s> <s xml:id="echoid-s2946" xml:space="preserve">Provincia Santo (forte Scian-<lb/>tum) habet majores civitates ſex, <lb/>minores quatuordecim, munici-<lb/>pia & </s> <s xml:id="echoid-s2947" xml:space="preserve">caſtella nonnaginta: </s> <s xml:id="echoid-s2948" xml:space="preserve">patet <lb/>in longitudinem milliaria 82. </s> <s xml:id="echoid-s2949" xml:space="preserve">ha-<lb/>betque 77555 domos vectigales: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2950" xml:space="preserve">63808 equites, 31000 pedites, ad <lb/>bellum paratos.</s> <s xml:id="echoid-s2951" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2952" xml:space="preserve">5. </s> <s xml:id="echoid-s2953" xml:space="preserve">Provincia Oyman (Mappæ Ho-<lb/>nan) habet majores civitates ſep-<lb/>tem, minores quatuordecim, mu-<lb/>nicipia & </s> <s xml:id="echoid-s2954" xml:space="preserve">caſtella 90. </s> <s xml:id="echoid-s2955" xml:space="preserve">patet in lon-<lb/>gitudinem milliaria 470 (ſed er-<lb/>rorem hic eſſe oportet) præterea <lb/>ſunt in ea 132958 domus vectiga-<lb/>les; </s> <s xml:id="echoid-s2956" xml:space="preserve">82800 milites. </s> <s xml:id="echoid-s2957" xml:space="preserve">In hac provin-<lb/>cia naſcitur æs, argentum vivum, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2958" xml:space="preserve">plumbum nigrum.</s> <s xml:id="echoid-s2959" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2960" xml:space="preserve">7. </s> <s xml:id="echoid-s2961" xml:space="preserve">Provincia Cutcheu aut Quicheu <lb/>habet majores civitates octo, mi-<lb/>nores duodecim, municipia, in <lb/>quibus arma parantur adverſus Iu-<lb/> <pb o="292" file="0304" n="304" rhead="NIC. TRIGAVT."/> dæos habitantes ultra Cauchinchi-<lb/>nam octuaginta & </s> <s xml:id="echoid-s2962" xml:space="preserve">tria: </s> <s xml:id="echoid-s2963" xml:space="preserve">patet in <lb/>latitudinem milliaria centum; </s> <s xml:id="echoid-s2964" xml:space="preserve">ha-<lb/>betque 32920 tam equites quam <lb/>pedites ſtipendiarios: </s> <s xml:id="echoid-s2965" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s2966" xml:space="preserve">405670 <lb/>domos tributarias: </s> <s xml:id="echoid-s2967" xml:space="preserve">è quibus ſti-<lb/>pendia militum procedunt.</s> <s xml:id="echoid-s2968" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2969" xml:space="preserve">7. </s> <s xml:id="echoid-s2970" xml:space="preserve">Provincia Languin habet ma-<lb/>jores civitates quatuordecim, mi-<lb/>nores ſeptemdecim: </s> <s xml:id="echoid-s2971" xml:space="preserve">municipia <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s2972" xml:space="preserve">caſtella nonaginta quinque: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2973" xml:space="preserve">962818 domus tributarias: </s> <s xml:id="echoid-s2974" xml:space="preserve">208900 <lb/>ſtipendiarios quorum 52500 ſunt <lb/>tartari equites, qui ſinenſibus mi-<lb/>litant. </s> <s xml:id="echoid-s2975" xml:space="preserve">patet in longitudinem mil-<lb/>liaria 120.</s> <s xml:id="echoid-s2976" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2977" xml:space="preserve">8. </s> <s xml:id="echoid-s2978" xml:space="preserve">Provincia Vquam (mappæ Hu-<lb/>quam habet majores civitates qua-<lb/>tuordecim, minores novemdecim <lb/>municipia & </s> <s xml:id="echoid-s2979" xml:space="preserve">caſtella centum quin-<lb/>quaginta; </s> <s xml:id="echoid-s2980" xml:space="preserve">5316 domos tributarias: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s2981" xml:space="preserve">71600 milites: </s> <s xml:id="echoid-s2982" xml:space="preserve">patetque in latitu-<lb/>dinem milliaria 210.</s> <s xml:id="echoid-s2983" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2984" xml:space="preserve">9. </s> <s xml:id="echoid-s2985" xml:space="preserve">Provincia Som habet majores <lb/>civitates ſeptem, minores unde-<lb/> <pb o="293" file="0305" n="305" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> cim, municipia & </s> <s xml:id="echoid-s2986" xml:space="preserve">caſtella quinque <lb/>ſupra centum: </s> <s xml:id="echoid-s2987" xml:space="preserve">139567 domos tri-<lb/>butarias; </s> <s xml:id="echoid-s2988" xml:space="preserve">milites 345632. </s> <s xml:id="echoid-s2989" xml:space="preserve">patetque <lb/>in latitudinem ducenta miliaria.</s> <s xml:id="echoid-s2990" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2991" xml:space="preserve">10. </s> <s xml:id="echoid-s2992" xml:space="preserve">Provincia Eſſiram habet ma-<lb/>jores civitates undecim, minores <lb/>ſeptuaginta quinque, municipia & </s> <s xml:id="echoid-s2993" xml:space="preserve"><lb/>caſtella octuaginta, domos tribu-<lb/>tarias 242135; </s> <s xml:id="echoid-s2994" xml:space="preserve">milites 339000. </s> <s xml:id="echoid-s2995" xml:space="preserve">pa-<lb/>tetque in latitudinem 440. </s> <s xml:id="echoid-s2996" xml:space="preserve">millia-<lb/>ria. </s> <s xml:id="echoid-s2997" xml:space="preserve">vereor ne hic quoque numeri <lb/>fallant.</s> <s xml:id="echoid-s2998" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s2999" xml:space="preserve">11. </s> <s xml:id="echoid-s3000" xml:space="preserve">Lacus infra Siam & </s> <s xml:id="echoid-s3001" xml:space="preserve">ante Cham-<lb/>pa ſitus, quique jungitur Lappia-<lb/>nis, è quo omnes aquæ derivantur <lb/>quæ Sinenſe Regnum permeant, <lb/>magnopere à ſinenſibus prædica-<lb/>tur, ita ut illum Orbis nomine in-<lb/>digitent, & </s> <s xml:id="echoid-s3002" xml:space="preserve">ei appingant mare, Lu-<lb/>nam & </s> <s xml:id="echoid-s3003" xml:space="preserve">ſtellas.</s> <s xml:id="echoid-s3004" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3005" xml:space="preserve">12. </s> <s xml:id="echoid-s3006" xml:space="preserve">Provincia Lanſay habet civita-<lb/>tes tredecim & </s> <s xml:id="echoid-s3007" xml:space="preserve">unam metropolin, <lb/>ſeptuaginta & </s> <s xml:id="echoid-s3008" xml:space="preserve">tria municipia & </s> <s xml:id="echoid-s3009" xml:space="preserve"><lb/>caſtella: </s> <s xml:id="echoid-s3010" xml:space="preserve">139362 domos tributa-<lb/>rias, 12700 milites, patetque <lb/> <pb o="294" file="0306" n="306" rhead="NIC. TRIGAVT."/> in latitudinem 260 milliaria.</s> <s xml:id="echoid-s3011" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3012" xml:space="preserve">13. </s> <s xml:id="echoid-s3013" xml:space="preserve">Provincia Cuanſa habet ma-<lb/>jores civitates duodecim, minores <lb/>45 municipia & </s> <s xml:id="echoid-s3014" xml:space="preserve">caſtella 51. </s> <s xml:id="echoid-s3015" xml:space="preserve">domos <lb/>tributarias 1306390; </s> <s xml:id="echoid-s3016" xml:space="preserve">equites pe-<lb/>diteſque 100100: </s> <s xml:id="echoid-s3017" xml:space="preserve">patetque in lati-<lb/>tudinem 260 milliaria.</s> <s xml:id="echoid-s3018" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3019" xml:space="preserve">14. </s> <s xml:id="echoid-s3020" xml:space="preserve">Provincia Vanam habet majo-<lb/>res civitates quatuordecim, mino-<lb/>res triginta & </s> <s xml:id="echoid-s3021" xml:space="preserve">ſex, municipia & </s> <s xml:id="echoid-s3022" xml:space="preserve">ca-<lb/>ſtella triginta quatuor, domos tri-<lb/>butarias 582296; </s> <s xml:id="echoid-s3023" xml:space="preserve">milites 15100. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3024" xml:space="preserve">patet 88 milliaria.</s> <s xml:id="echoid-s3025" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3026" xml:space="preserve">15. </s> <s xml:id="echoid-s3027" xml:space="preserve">Provincia Fuguien (Mappæ <lb/>Fuchian) habet majores civitates <lb/>octo, unam metropolin, munici-<lb/>pia & </s> <s xml:id="echoid-s3028" xml:space="preserve">caſtella quinquaginta qua-<lb/>tuor, præterea duo magna præſi-<lb/>diaria oppida adverſus Iaponen-<lb/>ſium impetus; </s> <s xml:id="echoid-s3029" xml:space="preserve">5009532 domus tri-<lb/>butarias; </s> <s xml:id="echoid-s3030" xml:space="preserve">400322 ſtipendiarios.</s> <s xml:id="echoid-s3031" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3032" xml:space="preserve">16. </s> <s xml:id="echoid-s3033" xml:space="preserve">Provincia Canton habet majo-<lb/>res civitates quadraginta, minores <lb/>ſeptem, municipia & </s> <s xml:id="echoid-s3034" xml:space="preserve">caſtella 77: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3035" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s3036" xml:space="preserve">Civitatem cui ſunt quadringen-<lb/> <pb o="295" file="0307" n="307" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> tæ naves ad præſidium Canchinchi-<lb/>næ, 483383 domos tributarias, mi-<lb/>lites 39400. </s> <s xml:id="echoid-s3037" xml:space="preserve">patet in latitudinem <lb/>38 milliaria.</s> <s xml:id="echoid-s3038" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3039" xml:space="preserve">17. </s> <s xml:id="echoid-s3040" xml:space="preserve">Provincia Enam habet majores <lb/>civitates ſeptem, minores trede-<lb/>cim, municipia nonaginta: </s> <s xml:id="echoid-s3041" xml:space="preserve">589296 <lb/>domos tributarias: </s> <s xml:id="echoid-s3042" xml:space="preserve">15000 milites: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3043" xml:space="preserve">patet in latitudinem milliaria 88. </s> <s xml:id="echoid-s3044" xml:space="preserve"><lb/>forte eſt Hainan vel Ainan quia <lb/>ſubjungitur Canton.</s> <s xml:id="echoid-s3045" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3046" xml:space="preserve">Mendoza paulo aliter nomina <lb/>provinciarum & </s> <s xml:id="echoid-s3047" xml:space="preserve">numerum civita-<lb/>tum & </s> <s xml:id="echoid-s3048" xml:space="preserve">oppidorum recenſet. </s> <s xml:id="echoid-s3049" xml:space="preserve">Pa-<lb/>guia, Foquiem, Olam, Sinſay, Si-<lb/>ſuan, Tolanchia, Canſay, Oquiam, <lb/>Aucheo, Honan, Xanton, Quicheu, <lb/>Chequeau, Suſuan & </s> <s xml:id="echoid-s3050" xml:space="preserve">Saxy; </s> <s xml:id="echoid-s3051" xml:space="preserve">qua-<lb/>rum decem ſint maritimæ: </s> <s xml:id="echoid-s3052" xml:space="preserve">in om-<lb/>nibus autem numerat Civitates <lb/>591 quæ Fu agnominantur & </s> <s xml:id="echoid-s3053" xml:space="preserve">1595 <lb/>oppida quæ Cheu.</s> <s xml:id="echoid-s3054" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3055" xml:space="preserve">In dialogo Macao anno 1590 à <lb/>Luſitanis impreſſo Sex provinciæ <lb/>maritimæ numerantur, Coantum, <lb/> <pb o="296" file="0308" n="308" rhead="NIC. TRIGAVT."/> Foquien, Chequiam, Nanquin, <lb/>Xantum, Paquin: </s> <s xml:id="echoid-s3056" xml:space="preserve">mediterraneæ <lb/>novem. </s> <s xml:id="echoid-s3057" xml:space="preserve">Quianſi, Huquam, Ho-<lb/>nam, Xienſi, Xanſi, Suchuon, <lb/>Quiechen, Iunan, Coanſi. </s> <s xml:id="echoid-s3058" xml:space="preserve">Sed om-<lb/>nis hæc diverſitas naſcitur aut ab <lb/>ignorantia, aut varietate dialecto-<lb/>rum & </s> <s xml:id="echoid-s3059" xml:space="preserve">pronunciandi difficultate.</s> <s xml:id="echoid-s3060" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3061" xml:space="preserve">Dedit idem Purchaſius ex accu-<lb/>ratiſſimis Sinenſium picturis Ico-<lb/>nes viri atque fœminæ Sinenſis <lb/>quas hic ſubjungimus.</s> <s xml:id="echoid-s3062" xml:space="preserve"/> </p> <pb file="0309" n="309"/> <figure> <image file="0309-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0309-01"/> </figure> <pb file="0310" n="310"/> <figure> <image file="0310-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0310-01"/> </figure> <pb o="299" file="0311" n="311" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s3063" xml:space="preserve">Quia Trigautius quædam in præ-<lb/>cedenti libro obiter perſtrinxit; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3064" xml:space="preserve">pauca quæ ad Sinenſis Regni co-<lb/>gnitionem pleniorem neceſſaria <lb/>ſunt, è ſequentibus illius libris <lb/>ſelegimus & </s> <s xml:id="echoid-s3065" xml:space="preserve">præſertim ea quæ <lb/>ad Chorographiam ſpectant.</s> <s xml:id="echoid-s3066" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div17" type="section" level="1" n="17"> <head xml:id="echoid-head30" style="it" xml:space="preserve">Situs Vrbis regiæ Pequinenſis è <lb/>lib. IV cap. III.</head> <p> <s xml:id="echoid-s3067" xml:space="preserve">SIta eſt Regia hæc urbs in extre-<lb/>mo regno ad Boream, nec ab-<lb/>eſt à nobilibus illis contra Tartaros <lb/>muris, niſi centum miliaribus. </s> <s xml:id="echoid-s3068" xml:space="preserve">ma-<lb/>gnitudine & </s> <s xml:id="echoid-s3069" xml:space="preserve">vicorum compoſitio-<lb/>ne, ædificiorum mole, munitio-<lb/>nibuſque à Nanchino ſuperatur <lb/>quidem, ſed viciſſim ſuperat inco-<lb/>larum multitudine, militum ac <lb/>Magiſtratuum numero. </s> <s xml:id="echoid-s3070" xml:space="preserve">ad Au-<lb/>ſtrum duobus muris cingitur, al-<lb/>tis ac fortibus, quorum ea eſt lati-<lb/>tudo, ut facile currentes equos <lb/> <pb o="300" file="0312" n="312" rhead="NIC. TRIGAVT."/> duodecim ſimul capere poſſit, nec <lb/>alter ab altero impediatur. </s> <s xml:id="echoid-s3071" xml:space="preserve">con-<lb/>ſtant illi ex opere lateritio, niſi <lb/>quod in pede ſaxis ingentibus tota <lb/>murorum moles inſiſtit, mediis in <lb/>mœnibus pro latere confectam <lb/>terram injecerunt, & </s> <s xml:id="echoid-s3072" xml:space="preserve">altitudine <lb/>quidem non parum ſuperant eos, <lb/>quibus Europææ urbes aſſurgunt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3073" xml:space="preserve">ad Boream uno non amplius mu-<lb/>ro ambitus continetur. </s> <s xml:id="echoid-s3074" xml:space="preserve">In his mœ-<lb/>nibus nocturnis horis à militum <lb/>turmis, non minus vigilatur, ac ſi <lb/>omnia bello arderent: </s> <s xml:id="echoid-s3075" xml:space="preserve">diurnis ad <lb/>portas Eunuchi excubant, aut ex-<lb/>cubare ſe dicunt. </s> <s xml:id="echoid-s3076" xml:space="preserve">nam revera ve-<lb/>ctigalibus exigendis incumbunt, <lb/>quod aliis in urbibus fieri nequa-<lb/>quam ſolet.</s> <s xml:id="echoid-s3077" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3078" xml:space="preserve">Regium Palatium, intra inte-<lb/>riorem Auſtralis Regionis murum <lb/>conſurgit, pene pro urbis portis, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3079" xml:space="preserve">inde in Borealem uſque murum <lb/>excurrit. </s> <s xml:id="echoid-s3080" xml:space="preserve">unde videri poteſt uni-<lb/>verſam urbem occupare. </s> <s xml:id="echoid-s3081" xml:space="preserve">nam re-<lb/> <pb o="301" file="0313" n="313" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> liqua civitas ex utroque Palatii la-<lb/>tere diffunditur. </s> <s xml:id="echoid-s3082" xml:space="preserve">anguſtius eſt ali-<lb/>quanto Palatio Nanchinenſi, ſed <lb/>anguſtias amœnitate ac ſplendore <lb/>compenſat. </s> <s xml:id="echoid-s3083" xml:space="preserve">Nanchinenſe quippe <lb/>ex abſentia Regum, inſtar cada-<lb/>veris anima deſtituti indies cor-<lb/>rumpitur: </s> <s xml:id="echoid-s3084" xml:space="preserve">Pechinenſe vero ex eo-<lb/>rum præſentia magis magiſque <lb/>exornatur.</s> <s xml:id="echoid-s3085" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3086" xml:space="preserve">Vrbis vici Pechini perpauci la-<lb/>teribus aut ſilice ſtrati ſunt. </s> <s xml:id="echoid-s3087" xml:space="preserve">unde <lb/>dubitari poteſt, quo maxime tem-<lb/>pore moleſtior ſit inceſſus. </s> <s xml:id="echoid-s3088" xml:space="preserve">nam <lb/>hyems lutum, æſtas pulverem, <lb/>utrumque moleſtiſſimum ince-<lb/>dentes æque fatigat, & </s> <s xml:id="echoid-s3089" xml:space="preserve">quoniam <lb/>in ea Provincia pluit infrequenter, <lb/>tota in pulverem terra diſſolvitur, <lb/>quem ſi ventus licet non maximus <lb/>excutiat, nullus domilocus eſt, quo <lb/>non ille penetret omnia fœdatu-<lb/>rus. </s> <s xml:id="echoid-s3090" xml:space="preserve">ex hoc incommodo remedium <lb/>quærentes, morem invexerunt <lb/>alibi, ut arbitror, inſolentem. </s> <s xml:id="echoid-s3091" xml:space="preserve">nul-<lb/> <pb o="302" file="0314" n="314" rhead="NIC. TRIGAVT."/> lus eſt enim è quolibet ordine, qui <lb/>pedibus aut equo incedat ſine velo <lb/>è pileo ad pectus uſque pendente, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3092" xml:space="preserve">faciem contegente, quod ita <lb/>comparatum eſt; </s> <s xml:id="echoid-s3093" xml:space="preserve">uti raritate ſua <lb/>ab oculis penetretur, non tamen <lb/>à pulvere; </s> <s xml:id="echoid-s3094" xml:space="preserve">id quoque velum aliud <lb/>habet in ea urbe percommodum, <lb/>quod non niſi quando volueris, <lb/>agnoſcaris. </s> <s xml:id="echoid-s3095" xml:space="preserve">unde ab innumeris ſa-<lb/>lutationibus liber, quo quiſque vo-<lb/>luerit apparatu moleſtiam minuit, <lb/>ac ſumptibus parcit. </s> <s xml:id="echoid-s3096" xml:space="preserve">cum enim <lb/>apud Sinas intra urbes equitare mi-<lb/>nus magnificum habeatur, & </s> <s xml:id="echoid-s3097" xml:space="preserve">ſella <lb/>geſtatoria vehi, ſit ſatis in ea urbe <lb/>ſumptuoſum; </s> <s xml:id="echoid-s3098" xml:space="preserve">licet ſine nota mi-<lb/>nuere apparatum. </s> <s xml:id="echoid-s3099" xml:space="preserve">ea quoque con-<lb/>ſuetudo noſtris cecidit opportune; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3100" xml:space="preserve">nam inter bellicos tumultus, ex-<lb/>ternos homines per vicos curſare, <lb/>fuiſſet importunum. </s> <s xml:id="echoid-s3101" xml:space="preserve">ergo hac uſi <lb/>conſuetudine, nemine advertente, <lb/>libere quo res exigebat velo tecti <lb/>commeabant. </s> <s xml:id="echoid-s3102" xml:space="preserve">Vix alibi familia-<lb/> <pb o="303" file="0315" n="315" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> rius eſt, luto ac pulvere neceſſita-<lb/>tem inducente, equo vel aliis etiam <lb/>jumentis inſidere, quæ paſſim in <lb/>triniis portiſque urbis ac Palatii <lb/>pontibus ac fornicibus frequentio-<lb/>ribus ſeſſores præſtolantur, & </s> <s xml:id="echoid-s3103" xml:space="preserve">pau-<lb/>cis obolis diem totum ſeſſorem <lb/>ſuum vehunt. </s> <s xml:id="echoid-s3104" xml:space="preserve">Et quoniam incre-<lb/>dibilis eſt urbis frequentia, mulio-<lb/>nes plerumque jumenta fræno cir-<lb/>cumducunt, & </s> <s xml:id="echoid-s3105" xml:space="preserve">viam aperiunt; </s> <s xml:id="echoid-s3106" xml:space="preserve">ii <lb/>quoque peritiſſimi ſunt vicorum, <lb/>nec fere eſt quiſquam è Primori-<lb/>bus, cujus ædes ipſi minime no-<lb/>rint, & </s> <s xml:id="echoid-s3107" xml:space="preserve">proſtat etiam commenta-<lb/>rius, in quem urbis regionum, vi-<lb/>corum, platearum, nomina om-<lb/>nia referuntur fideliſſime, nec <lb/>equos ſolum, ſed ſellas ubique ge-<lb/>ſtatorias ac bajulos reperis, qui <lb/>Magiſtratuum ſalutatores ac reli-<lb/>quos viros fere primarios geſtare <lb/>geſtiunt, quanquam pretii plus ſa-<lb/>tis exigunt, quam Nanchini aut <lb/>alibi conſuevit.</s> <s xml:id="echoid-s3108" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="304" file="0316" n="316" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s3109" xml:space="preserve">Vrbs abundat rebus, ut ſupra <lb/>dixi, omnibus, ſed fere importatis, <lb/>nec in hac urbe ita commode vi-<lb/>vitur, niſi ab iis quos copia frugali-<lb/>ter vivere minime cogit. </s> <s xml:id="echoid-s3110" xml:space="preserve">ligna ta-<lb/>men in focum maxime deſunt, ſed <lb/>eam rem compenſat bitumen il-<lb/>lud (nec enim aptius nomen in-<lb/>venio) è terræ viſceribus effoſſum, <lb/>quale apud Eburones in Belgio, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3111" xml:space="preserve">alibi videmus, quo incenſo in <lb/>culinam focus extruitur, imo & </s> <s xml:id="echoid-s3112" xml:space="preserve">in <lb/>hybernis frigoribus, quæ aſperiora <lb/>ſunt, quam ipſa poli vicinitas po-<lb/>ſtulat, commodiſſimæ lignorum <lb/>penuriæ, illius copia ſubveni-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s3113" xml:space="preserve">unde fere ſolent lectos opere <lb/>lateritio ita conſtruere, ut ſub-<lb/>tus inanes ſecretis fiſtulis calorem <lb/>admittant, quo è foco novo hypo-<lb/>cauſtorum genere ſubtus lectos <lb/>aſpirat, & </s> <s xml:id="echoid-s3114" xml:space="preserve">quidem nihil opus eſt <lb/>totam noctem ignem illum foue-<lb/>re, diutiſſime quidem perſeverat. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3115" xml:space="preserve">Et ea lectorum ratio per omnes <lb/> <pb o="305" file="0317" n="317" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> Borealium Provinciarum Regio-<lb/>nes obſervantur.</s> <s xml:id="echoid-s3116" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3117" xml:space="preserve">Sinæ Boreales, natura hebetio-<lb/>res aliquanto & </s> <s xml:id="echoid-s3118" xml:space="preserve">minus acuti Au-<lb/>ſtralibus, ſed militari virtute lon-<lb/>ge ſuperant. </s> <s xml:id="echoid-s3119" xml:space="preserve">ita noſtrorum in hanc <lb/>urbem Regiam adventu conſtare <lb/>denique certo cœpit, quod jam <lb/>diu opinati fuerant, hoc regnum <lb/>illud ipſum eſſe, quod magnum <lb/>Cataium, apud aliquos Auctores <lb/>appellatur, & </s> <s xml:id="echoid-s3120" xml:space="preserve">hanc urbem Pechi-<lb/>nenſem Regiam eſſe illius, quem <lb/>magnum Can vocant, qui nunc eſt <lb/>Rex Sinarum. </s> <s xml:id="echoid-s3121" xml:space="preserve">quæ urbs ab iiſdem <lb/>Cambalu nominatur. </s> <s xml:id="echoid-s3122" xml:space="preserve">Id ne cui in-<lb/>credibile videatur, probare nunc <lb/>aggredior. </s> <s xml:id="echoid-s3123" xml:space="preserve">Ac primum quidem in-<lb/>dicium, quo in ejus rei conjectu-<lb/>ram diu incideramus, ex eo colle-<lb/>ctum eſt, quod illi ipſi Auctores, <lb/>qui de hoc vaſtiſſimo Regno Ca-<lb/>taio aliiſque Sinarum Provinciis <lb/>ſcripſerunt, aſſerebant illud ad <lb/>hanc mundi plagam Perficis Re-<lb/> <pb o="306" file="0318" n="318" rhead="NIC. TRIGAVT."/> gnis ad Orientem adjacere, (& </s> <s xml:id="echoid-s3124" xml:space="preserve">Per-<lb/>ſidem quidem latius nunc exten-<lb/>do, quam ea, quæ nunc Perſidis <lb/>nomine inſignitur. </s> <s xml:id="echoid-s3125" xml:space="preserve">eas enim om-<lb/>nes Regiones complector loco-<lb/>rum immanitate vaſtiſſimas, quæ <lb/>in Aſia ad Sinenſes uſque terminos <lb/>Perſicũ ſermonem admittunt,) ad <lb/>Auſtrum vero à Tartaris videri. </s> <s xml:id="echoid-s3126" xml:space="preserve">Et <lb/>quoniam in Sinarum regno fre-<lb/>quenti inquiſitione nihil de va-<lb/>ſtiſſimo regno audiebamus, fieri <lb/>nobis minime poſſe videbatur, ut <lb/>res tanti momenti à vicinis omni-<lb/>no regnis ignoraretur, & </s> <s xml:id="echoid-s3127" xml:space="preserve">è maxi-<lb/>mo imperio nullam neque belli, <lb/>neque commercii memoriam per <lb/>tot ſæcula reperiri. </s> <s xml:id="echoid-s3128" xml:space="preserve">De hoc eodem <lb/>Cataio legebamus, illud à flumi-<lb/>ne Chiam ab Ortu in Occaſum uſ-<lb/>que pervadi. </s> <s xml:id="echoid-s3129" xml:space="preserve">Chiam porro lingua <lb/>Sinica flumen maximum ſonat. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3130" xml:space="preserve">alii enim fluvii Ho appellantur. </s> <s xml:id="echoid-s3131" xml:space="preserve">il-<lb/>lud porro flumen ſuſpicamur eſſe, <lb/>quod filium maris appellavimus. </s> <s xml:id="echoid-s3132" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="307" file="0319" n="319" rhead="DE REG. CHIN Æ."/> in hodiernam quippe diem Ianſu-<lb/>chian appellatur. </s> <s xml:id="echoid-s3133" xml:space="preserve">legebamus præ-<lb/>terea ad Auſtrum regna novem; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3134" xml:space="preserve">ſed ad Boream regna ſex eo in re-<lb/>gno reperiri, quæ plane cum quin-<lb/>decim Sinenſis regni Provinciis <lb/>non numero ſolum, ſed ipſa quo-<lb/>que re conveniunt. </s> <s xml:id="echoid-s3135" xml:space="preserve">Sunt enim hæ <lb/>provinciæ regna etiam vaſta quin-<lb/>decim. </s> <s xml:id="echoid-s3136" xml:space="preserve">aliquas enim ex illis uni-<lb/>verſam Italiam nihil eſt dubium <lb/>magnitudine ſuperare. </s> <s xml:id="echoid-s3137" xml:space="preserve">Ad Au-<lb/>ſtrum quoque ex his novem ſitæ <lb/>ſunt, ſub eo nempe flumine, quod <lb/>modo nominavi. </s> <s xml:id="echoid-s3138" xml:space="preserve">Ad Boream ve-<lb/>ro ſex ſupra flumen illud ipſum nu-<lb/>merantur. </s> <s xml:id="echoid-s3139" xml:space="preserve">Indicium etiam ex cu-<lb/>juſdam auctoritate clarius accepi-<lb/>mus. </s> <s xml:id="echoid-s3140" xml:space="preserve">Anniſunt plus minus quadra-<lb/>ginta, hoc ſcilicet quo ſcribimus <lb/>milleſimo ſexcenteſimo octavo, <lb/>ex quo Pechinum ex Arabia Tur-<lb/>cæ duo aut Mahometani ſaltem <lb/>pervenerunt. </s> <s xml:id="echoid-s3141" xml:space="preserve">Illi terreſtri ſemper <lb/>itinere ad Sinarum Regem leo-<lb/> <pb o="308" file="0320" n="320" rhead="NIC. TRIGAVT."/> nem adducebant, auditum alias à <lb/>Sinis animal, ſed viſum infrequen-<lb/>ter. </s> <s xml:id="echoid-s3142" xml:space="preserve">hi ab Rege excepti ſunt per-<lb/>humane, & </s> <s xml:id="echoid-s3143" xml:space="preserve">Magiſtratu quodam <lb/>donati ſupra regium ſtipendium, <lb/>quod etiam in filios & </s> <s xml:id="echoid-s3144" xml:space="preserve">univerſam <lb/>progeniem propagarent: </s> <s xml:id="echoid-s3145" xml:space="preserve">id fa-<lb/>ctum ad leonem quamdiu vixit, <lb/>moderandum, & </s> <s xml:id="echoid-s3146" xml:space="preserve">ne in patriam re-<lb/>dirent res novas in Sinarum re-<lb/>gnum molituri. </s> <s xml:id="echoid-s3147" xml:space="preserve">hoc ipſo tempore <lb/>cum Noſtri Pechinum advene-<lb/>runt, ſuperſtites erant ambo. </s> <s xml:id="echoid-s3148" xml:space="preserve">ad <lb/>eos P. </s> <s xml:id="echoid-s3149" xml:space="preserve">Matthæus unum è Fratribus <lb/>noſtris miſit, ut aliquid earum re-<lb/>rum ab iis expiſcaretur, quin etiam <lb/>cum ſecundo Noſtri in hanc au-<lb/>lam redierunt. </s> <s xml:id="echoid-s3150" xml:space="preserve">ipſe P. </s> <s xml:id="echoid-s3151" xml:space="preserve">Matthæus <lb/>cum illis eſt ſæpe congreſſus, è <lb/>quibus clariſſime conſtitit regnum <lb/>illud, in quo tum vivebant, ma-<lb/>gnum Cataium, & </s> <s xml:id="echoid-s3152" xml:space="preserve">urbem ipſam <lb/>Cambalu appellari, nec ea de re <lb/>vel tantillum dubitabant, aut aliud <lb/>ſe ex itinere Cataium reperiſſe vel <lb/> <pb o="309" file="0321" n="321" rhead="DE REG. CHINÆ."/> audiſſe commemorabant. </s> <s xml:id="echoid-s3153" xml:space="preserve">Idem <lb/>ex aliis quoque è Perſide advenis <lb/>auditum à noſtris ſæpius ac ſæpius, <lb/>nec unquam ea de re variatum.</s> <s xml:id="echoid-s3154" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3155" xml:space="preserve">Quin etiam exipſis Sinis inge-<lb/>ſto à noſtris ſermone, illud quo-<lb/>que nomen ab iis auditum reperi-<lb/>mus, ac tametſi ab externis homi-<lb/>nibus Sinarum regnum ita appel-<lb/>latur, nominis tamen origo par-<lb/>tim è Sinenſi ſermone, partim è <lb/>Tartaro deducta dubitari vix po-<lb/>teſt. </s> <s xml:id="echoid-s3156" xml:space="preserve">Sinæ quippe ſcriptis libris, <lb/>quoties Tartaros nominabant, Lu <lb/>dicunt, & </s> <s xml:id="echoid-s3157" xml:space="preserve">Septentrionis plagam <lb/>Pa, nec ſolum Pe. </s> <s xml:id="echoid-s3158" xml:space="preserve">Tartaris vero <lb/>Cam, à nobis magnus redditur: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3159" xml:space="preserve">quam vocem neipſi quidem Sinæ <lb/>ignorant: </s> <s xml:id="echoid-s3160" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s3161" xml:space="preserve">quoniam eo tempore, <lb/>quo ſe Tartari in Sinarum regnum <lb/>intruſerunt, Rex Tartarus ſedem <lb/>Pechini fixit, ideo Campalu ap-<lb/>pellavit. </s> <s xml:id="echoid-s3162" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s3163" xml:space="preserve">quoniam apud varios <lb/>P, conſonans in B, commutatur, <lb/>ideo Cambalu cœpit appellari. </s> <s xml:id="echoid-s3164" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="310" file="0322" n="322" rhead="NIC. TRIGAVT."/> quanquam Sinæ, qui conſonante <lb/>B, fere carent, etiam nunc Cam-<lb/>palu pronunciant. </s> <s xml:id="echoid-s3165" xml:space="preserve">inde plane ap-<lb/>paret, Marcum Paulum Venetum <lb/>eo tempore in hoc regnum pene-<lb/>traſſe, quo Tartari Sinis imperita-<lb/>bant, & </s> <s xml:id="echoid-s3166" xml:space="preserve">fortaſſe cum illis ipſis eo <lb/>penetraſſe. </s> <s xml:id="echoid-s3167" xml:space="preserve">Ejus deinde commen-<lb/>tariis Europæ Sinarum Regnum <lb/>innotuit eo nomine, quo Tartari <lb/>utebantur, Cataium videlicet & </s> <s xml:id="echoid-s3168" xml:space="preserve"><lb/>urbem Regiam Cambalu appel-<lb/>lantes. </s> <s xml:id="echoid-s3169" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s3170" xml:space="preserve">ſi quis urgeat fortaſſe la-<lb/>tius Catai fines à Marco Paulo pro-<lb/>tendi, quam Sinarum hodie pa-<lb/>teant, id ut ſit verum, quia non-<lb/>dum excuſſi, nihil obſtat quin vi-<lb/>cinas Tartarorum Regiones com-<lb/>muni nomine ad Boream paulo <lb/>latius appellarent. </s> <s xml:id="echoid-s3171" xml:space="preserve">Hoc tamen <lb/>tempore nulla extra muros Sinen-<lb/>ſes Regio reperitur, quæ Cataium <lb/>vocitetur.</s> <s xml:id="echoid-s3172" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="311" file="0323" n="323" rhead="DE REG. CHINÆ."/> </div> <div xml:id="echoid-div18" type="section" level="1" n="18"> <head xml:id="echoid-head31" style="it" xml:space="preserve">Xauceanœ Vrbis deſcriptio.</head> <p> <s xml:id="echoid-s3173" xml:space="preserve">Vrbs Xauceana viſitur inter duo <lb/>flumina navigari ſolita, quæ hîc in <lb/>unum confluunt; </s> <s xml:id="echoid-s3174" xml:space="preserve">alterum quod <lb/>Nanhiun urbem ab ortu alluit; </s> <s xml:id="echoid-s3175" xml:space="preserve">al-<lb/>terum quod ex Vquam Provincia <lb/>mittitur, ſpectat urbem in Occa-<lb/>ſum. </s> <s xml:id="echoid-s3176" xml:space="preserve">Vrbana vero mœnia & </s> <s xml:id="echoid-s3177" xml:space="preserve">civium <lb/>ædes in medio agro, quem flumi-<lb/>na relinquunt, extruntur: </s> <s xml:id="echoid-s3178" xml:space="preserve">unde fit, <lb/>ut non nimis late pateant, & </s> <s xml:id="echoid-s3179" xml:space="preserve">ad re-<lb/>liquas ædes agrum in altera flumi-<lb/>nis ripa utrinque quærant; </s> <s xml:id="echoid-s3180" xml:space="preserve">ex eo <lb/>vero, quod Occidua ripa frequen-<lb/>tius habitatur, pons eſt è navigiis <lb/>inter ſe colligatis. </s> <s xml:id="echoid-s3181" xml:space="preserve">Numerat illa <lb/>urbs ad quinque familiarum millia, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3182" xml:space="preserve">ferax eſt inprimis orizæ ac po-<lb/>morum, piſcis etiam, carnium at-<lb/>que olerum. </s> <s xml:id="echoid-s3183" xml:space="preserve">verum inſalubrior eſt <lb/>aër, ac cœlum inclementius; </s> <s xml:id="echoid-s3184" xml:space="preserve">nam <lb/>quotannis ab Octobre medio in <lb/>Decembrem tertia fere vel quarta <lb/>pars incolarum tertiana febri cor-<lb/> <pb o="312" file="0324" n="324" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ripitur, è quibus morbi vis multos <lb/>abripit, ſuperſtites autem pallore <lb/>fuo periculum diu teſtantur. </s> <s xml:id="echoid-s3185" xml:space="preserve">Nec <lb/>benignius cœlum eſt illud advenis, <lb/>quam incolis; </s> <s xml:id="echoid-s3186" xml:space="preserve">ſæpe enim, qui eo <lb/>ad conficienda negotia veniunt, <lb/>paucis diebus conficiuntur.</s> <s xml:id="echoid-s3187" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div19" type="section" level="1" n="19"> <head xml:id="echoid-head32" style="it" xml:space="preserve">Nanchini metropolis deſcriptio.</head> <p> <s xml:id="echoid-s3188" xml:space="preserve">Hæc Metropolis Nanchinum <lb/>appellatur, tametſi apud Luſi-<lb/>tanos fere, qui famam urbis nobi-<lb/>liſſimæ à Fuquianæ Provinciæ in-<lb/>colis acceperunt, Lanchinum ap-<lb/>pellatur. </s> <s xml:id="echoid-s3189" xml:space="preserve">In ea quippe Provincia li-<lb/>tera N, in L, ſolet commutari. </s> <s xml:id="echoid-s3190" xml:space="preserve">A-<lb/>lio nomine quatenus eſt regio, <lb/>communi ejus nomine Intienfu <lb/>appellatur, ex eo quod Regionis <lb/>ibi Gubernator ſedem figat. </s> <s xml:id="echoid-s3191" xml:space="preserve">Hæc <lb/>eſt illa civitas, à qua Sinarum judi-<lb/>cio cæteræ totius orbis urbes non <lb/>magnitudine minus, quam pul-<lb/>chritudine ſuperantur. </s> <s xml:id="echoid-s3192" xml:space="preserve">Et ſane pau-<lb/>cis poteſt inferior judicari. </s> <s xml:id="echoid-s3193" xml:space="preserve">Plena <lb/> <pb o="313" file="0325" n="325" rhead="DE REG. CHINÆ."/> enim eſt maximis palatiis, fanis, <lb/>turribus, pontibus, quæ tamen om-<lb/>nia ab Europæis generis ejuſdem <lb/>fere ſuperantur, ſed in aliis ſuperat. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3194" xml:space="preserve">Excellit etiam cœli clementia, ſoli <lb/>feracitate, ingeniorum bonitate, <lb/>morum ſuavitate, ſermonis ele-<lb/>gantia, incolarum multitudine, ex <lb/>omni ordine vulgi Literatorum ac <lb/>Magiſtratuum, qui poſtremi & </s> <s xml:id="echoid-s3195" xml:space="preserve">nu-<lb/>mero & </s> <s xml:id="echoid-s3196" xml:space="preserve">dignitate cum Pequinen-<lb/>ſibus comparantur, tametſi ex Re-<lb/>gis abſentia, ipſa æqualitas reddi-<lb/>tur inæqualis. </s> <s xml:id="echoid-s3197" xml:space="preserve">Atque ita toto Sina-<lb/>rum regno, & </s> <s xml:id="echoid-s3198" xml:space="preserve">regnis conterminis <lb/>vulgo collatis in unum omnibus, <lb/>prima judicatur.</s> <s xml:id="echoid-s3199" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3200" xml:space="preserve">Hæc urbs trium quoque muro-<lb/>rum circuitu cincta eſt: </s> <s xml:id="echoid-s3201" xml:space="preserve">primus eſt <lb/>Regii palatii ſane ſuperbiſſimi. </s> <s xml:id="echoid-s3202" xml:space="preserve">Il-<lb/>lud quoque triplici muro cingitur <lb/>in arcis modum, & </s> <s xml:id="echoid-s3203" xml:space="preserve">foſſis quas aqua <lb/>opplevit in gyrum excavatis. </s> <s xml:id="echoid-s3204" xml:space="preserve">Illud <lb/>intra quatuor aut quinque Italico-<lb/>rum miliariorum circuitum in or-<lb/> <pb o="314" file="0326" n="326" rhead="NIC. TRIGAVT."/> bem patet. </s> <s xml:id="echoid-s3205" xml:space="preserve">Et quidem audeo di-<lb/>cere, nullum uſpiam Regem pala-<lb/>tio ſuperare, non ſi ſingula cum ſin, <lb/>gulis, ſed ſi omnia cum omnibus <lb/>comparentur. </s> <s xml:id="echoid-s3206" xml:space="preserve">Alter murus cingit <lb/>ipſum denuo palatium & </s> <s xml:id="echoid-s3207" xml:space="preserve">maxi-<lb/>mam ac præcipuam urbis partem: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3208" xml:space="preserve">is portis duodecim interrumpi-<lb/>tur, eas laminæ ferreæ armant, & </s> <s xml:id="echoid-s3209" xml:space="preserve"><lb/>bellica tormenta è regione intra <lb/>urbem conſtituta muniunt. </s> <s xml:id="echoid-s3210" xml:space="preserve">Hic <lb/>murus alter octodecim Italica mi-<lb/>liaria ſuo ambitu complectitur. </s> <s xml:id="echoid-s3211" xml:space="preserve"><lb/>Tertius murus externus non eſt <lb/>ubique continuus, ſed ubi peri-<lb/>culum aliquod imminere poſſe <lb/>judicatum, ars naturæ munitio-<lb/>nem ſupplevit. </s> <s xml:id="echoid-s3212" xml:space="preserve">Ejus circuitus ſci-<lb/>ri vix poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s3213" xml:space="preserve">Indigenæ tamen <lb/>dicunt ſubmiſſos aliquando in e-<lb/>quis duos, alterum hinc, illinc alte-<lb/>rum diſceſſiſſe, utrumque vero in <lb/>ſolis Occaſu conveniſſe, ex quo <lb/>conjicere quilibet poterit, pro-<lb/>digioſam ejus urbis vaſtitatem, <lb/> <pb o="315" file="0327" n="327" rhead="DE REG. CHINÆ."/> maxime quod circularis fere fi-<lb/>gura cæteris capaciſſima, reddat <lb/>aream laxiorem. </s> <s xml:id="echoid-s3214" xml:space="preserve">Intra hujus muri <lb/>ambitum magnæ licet ſint hor-<lb/>torum, montium, nemorum, & </s> <s xml:id="echoid-s3215" xml:space="preserve">la-<lb/>cuum intercapedines, maxima ta-<lb/>men illius pars frequentiſſime ha-<lb/>bitatur.</s> <s xml:id="echoid-s3216" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3217" xml:space="preserve">Præſidiarii eam (quod vix credi <lb/>poteſt, niſi oculati teſtes ſerio con-<lb/>firmarent) ſolam urbem milites ad <lb/>quadraginta millia cuſtodiunt. </s> <s xml:id="echoid-s3218" xml:space="preserve">Ha-<lb/>bet polum ſupra finitorem duobus <lb/>ac triginta gradibus elevatum, at-<lb/>que ita in medio regno, ſi Mathe-<lb/>maticam latitudinem ſpectas, eſt <lb/>fere conſtituta. </s> <s xml:id="echoid-s3219" xml:space="preserve">In illius Occaſum <lb/>flumen Yamſu (quod filium maris <lb/>ſonat) præterluit, cujus dubitari <lb/>poteſt, utilitas urbem farciat, an <lb/>amœnitas magis cohoneſtet. </s> <s xml:id="echoid-s3220" xml:space="preserve">Nec <lb/>ſolum præterluit, ſed inductilocis <lb/>pluribus in urbem canales, navigiis <lb/>etiam majoribus in urbem ingreſ-<lb/>ſum aperiunt, quos majores arte <lb/> <pb o="316" file="0328" n="328" rhead="NIC. TRIGAVT."/> laborẽ fatigante effoderunt. </s> <s xml:id="echoid-s3221" xml:space="preserve">Hinc <lb/>factum eſt, ut olim totius regni ca-<lb/>put fuerit appellata, & </s> <s xml:id="echoid-s3222" xml:space="preserve">antiquo-<lb/>rum Regum multis ſæculis ſedes <lb/>plane percommoda. </s> <s xml:id="echoid-s3223" xml:space="preserve">Et tametſi <lb/>Pequinum ad Boream ea ex cauſa, <lb/>quam libro primo monui, commi-<lb/>grarit, de ſuo ſplendore tamen ac <lb/>frequentia vel nihil amiſit, vel, ſi <lb/>quicquam ei deeſt, etiam admira-<lb/>bilior olim fuiſſe judicetur.</s> <s xml:id="echoid-s3224" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div20" type="section" level="1" n="20"> <head xml:id="echoid-head33" style="it" xml:space="preserve">Chianſiprovinciœ Metropolis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s3225" xml:space="preserve">HVjus Provinciæ Metropolis <lb/>Nancianum appellatur, non è <lb/>maximis illis ac portentoſis urbi-<lb/>bus, ſed celebris tamen toto regno <lb/>Literatorum multitudine, qui ex <lb/>ea ad regni dignitates varias eve-<lb/>huntur, in ambitu tamen nihil <lb/>Cantonienſi Metropoli cedit, ſed <lb/>in commercio longe eſt inferior. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3226" xml:space="preserve">Gens eſt frugi & </s> <s xml:id="echoid-s3227" xml:space="preserve">parvo vivere ſoli-<lb/>ta. </s> <s xml:id="echoid-s3228" xml:space="preserve">Religioni licet falſæ addicta, <lb/>complures Sinenſe jejunium ob-<lb/> <pb o="317" file="0329" n="329" rhead="DE REG. CHINÆ."/> ſervant. </s> <s xml:id="echoid-s3229" xml:space="preserve">Ex ipſis porro Literatis ſo-<lb/>dalitium quoddam conſtat, in quo <lb/>doctiſſimus quiſque certis diebus <lb/>de virtutibus aſſequendis ratioci-<lb/>natur, &</s> <s xml:id="echoid-s3230" xml:space="preserve">, ſi externam faciem ſpe-<lb/>ctas, nihil ad modeſtam compoſi-<lb/>tionem addi poſſe judicabis, ve-<lb/>rum quoniam veræ fidei lumine <lb/>carent, errant in ipſo virtutis itine-<lb/>re, velut oves paſtore deſtitutæ.</s> <s xml:id="echoid-s3231" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div21" type="section" level="1" n="21"> <head xml:id="echoid-head34" style="it" xml:space="preserve">De fluminibus Ianſu & flavo.</head> <p> <s xml:id="echoid-s3232" xml:space="preserve">FLumen illud Nanchinẽſe, quod <lb/>maris filium dicere me memini <lb/>Ianſu Sinice appellari, Nanchinum <lb/>uſque in Boream vergit, inde non-<lb/>nihil in Auſtrum revertens, ma-<lb/>gno impetu in mare incurrit: </s> <s xml:id="echoid-s3233" xml:space="preserve">qua-<lb/>draginta fere miliaribus, ex eo <lb/>Nanchinum præterfluit. </s> <s xml:id="echoid-s3234" xml:space="preserve">unde ut in <lb/>Regiam Pechinenſem flumine adi-<lb/>tus pateret, ex hoc in aliud flumen, <lb/>Sinarum Reges, prægrandem ri-<lb/>vum derivarunt, id flumen flavum <lb/>appellatur, quem colorem aquæ <lb/> <pb o="218[0330]" file="0330" n="330" rhead="NIC. TRIGAVT."/><!-- <wrong/> --> ſemper turbidæ invexerunt. </s> <s xml:id="echoid-s3235" xml:space="preserve">Et hoc <lb/>eſt Regni Sinenſis alterum magni-<lb/>tudine & </s> <s xml:id="echoid-s3236" xml:space="preserve">celebritate flumen, quod <lb/>extra regnum ad Occaſum naſci-<lb/>tur, è monte, qui Cunlun appel-<lb/>latur, quem montem vero ſimili-<lb/>bus conjecturis colligitur, eum <lb/>ipſum eſſe, vel alium minimè re-<lb/>motum, è quo Ganges creditur <lb/>ſcaturire. </s> <s xml:id="echoid-s3237" xml:space="preserve">Id flumen à prima ſua <lb/>ſcaturigine lacum efficit, quem à <lb/>conſtellationibus appellant. </s> <s xml:id="echoid-s3238" xml:space="preserve">inde <lb/>in Sinarum fines penetrat in Pro-<lb/>vincia, maxime ad Occaſum, cui <lb/>Scienſi nomen eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s3239" xml:space="preserve">iterum è Bo-<lb/>realibus muris in Tartarorum ter-<lb/>ras egreditur, deinde regreditur <lb/>etiam ad Auſtrum, & </s> <s xml:id="echoid-s3240" xml:space="preserve">Superiorem, <lb/>è qua venerat, Provinciam, inde <lb/>aliam, cui Scianſi nomen eſt, lu-<lb/>ſtrat, & </s> <s xml:id="echoid-s3241" xml:space="preserve">aliam, cui nomen eſt Ho-<lb/>nan, deinde irrigat: </s> <s xml:id="echoid-s3242" xml:space="preserve">poſt in Ortum <lb/>flectitur, & </s> <s xml:id="echoid-s3243" xml:space="preserve">non procul à filio maris <lb/>in Orientalem Oceanum influit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3244" xml:space="preserve">è Boreali Regione fluminis ma-<lb/> <pb o="319" file="0331" n="331" rhead="DE REG. CHINÆ."/> gni, quod Ianſu vocavimus. </s> <s xml:id="echoid-s3245" xml:space="preserve">Flu-<lb/>vius hic nihil Sinicas leges veritus, <lb/>è Barbaris Regionibus egreditur, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3246" xml:space="preserve">velut odium ulciſcens, quo Sinæ <lb/>advenas proſequuntur, illuvioni-<lb/>bus perſæpe magnam regni par-<lb/>tem fœdat, & </s> <s xml:id="echoid-s3247" xml:space="preserve">alueum pro arbitratu <lb/>mutat, cum plenus eſt arena, quam <lb/>volvit. </s> <s xml:id="echoid-s3248" xml:space="preserve">Huic deſignati Magiſtratus, <lb/>aut illius ſpiritui (ſpiritus enim <lb/>multis rebus præficiunt) variis riti-<lb/>bus litant; </s> <s xml:id="echoid-s3249" xml:space="preserve">turbidos vero fluctus <lb/>nonniſi intra mille annos ſemel ſe-<lb/>renare fingunt. </s> <s xml:id="echoid-s3250" xml:space="preserve">unde Sinenſe di-<lb/>verbium eſt, ſi quando rem infre-<lb/>quentem explicant: </s> <s xml:id="echoid-s3251" xml:space="preserve">Cum flumen <lb/>flavum ſerenabitur. </s> <s xml:id="echoid-s3252" xml:space="preserve">unde qui hoc <lb/>fluvio feruntur, oportet aquam in <lb/>multos dies conſervare, dum lu-<lb/>tum & </s> <s xml:id="echoid-s3253" xml:space="preserve">arena ſubſidat: </s> <s xml:id="echoid-s3254" xml:space="preserve">cujus non <lb/>minus tertia parte inter fæces com-<lb/>putatur. </s> <s xml:id="echoid-s3255" xml:space="preserve">Ante hujus fluminis in-<lb/>greſſum & </s> <s xml:id="echoid-s3256" xml:space="preserve">egreſſum rivi reperiun-<lb/>tur, qui Pechinum commeatum <lb/>deferentibus navigiis, tranſitum <lb/> <pb o="320" file="0332" n="332" rhead="NIC. TRIGAVT."/> præbent: </s> <s xml:id="echoid-s3257" xml:space="preserve">ea navigia Regia dun-<lb/>taxat ad decem millia dicuntur ex-<lb/>creſcere, & </s> <s xml:id="echoid-s3258" xml:space="preserve">ſolum è quinque Pro-<lb/>vinciis Chianſi, Cechiano, Nan-<lb/>chino, Vquam & </s> <s xml:id="echoid-s3259" xml:space="preserve">Sciantum mit-<lb/>tuntur. </s> <s xml:id="echoid-s3260" xml:space="preserve">Hæ quippe Provinciæ Regi <lb/>annuum vectigal oriza, frumento-<lb/>que pendunt: </s> <s xml:id="echoid-s3261" xml:space="preserve">reliquæ verò decem, <lb/>argento numerant. </s> <s xml:id="echoid-s3262" xml:space="preserve">Præter hæc na-<lb/>vigia alia innumera occurrunt Ma-<lb/>giſtratuum perpetuo euntium ac <lb/>redeuntium, alia quoque permulta <lb/>privatorum negotiatorum: </s> <s xml:id="echoid-s3263" xml:space="preserve">privati <lb/>tamen negotiatores ex Yanſu flu-<lb/>mine in hos rivos ingredi prohi-<lb/>bentur, ſed ii ſoli navigant, qui in-<lb/>tra rivum ipſum ad Boream habi-<lb/>tant. </s> <s xml:id="echoid-s3264" xml:space="preserve">id fit, ne immenſa navium <lb/>multitudo tranſeuntibus aditum <lb/>præcludat, aut aliquod Regiæ Pe-<lb/>chinenſi malum moliatur, & </s> <s xml:id="echoid-s3265" xml:space="preserve">ta-<lb/>men ita immenſa eſt navigiorum <lb/>multitudo, ut ſæpe dies complures <lb/>præſtolari tranſitum, aliæ aliis præ-<lb/>peditæ naves cogantur, maxime <lb/> <pb o="321" file="0333" n="333" rhead="DE REG. CHINÆ."/> certis temporibus, cum aquæ pe-<lb/>nuria in canalibus laboratur, cuiut <lb/>mederentur, multis in locis valvis <lb/>ligneis aquam continent, quæ in <lb/>pontes etiam uſu duplicato in-<lb/>ſtruuntur, hæ deinde valvæ pleno <lb/>rivo patefiunt, & </s> <s xml:id="echoid-s3266" xml:space="preserve">navigia aquæ <lb/>currentis impetu deferuntur, at-<lb/>que ita in aliam ex alia cataractam <lb/>magno nautarum labore naviga-<lb/>tur, & </s> <s xml:id="echoid-s3267" xml:space="preserve">faſtidioſa itineris tarditate. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3268" xml:space="preserve">Inde labor etiam creſcit, quod in-<lb/>tra rivi anguſtias raro naviganti-<lb/>bus venti favent. </s> <s xml:id="echoid-s3269" xml:space="preserve">unde funibus fere <lb/>navigatio promovetur, quin etiam <lb/>non raro accidit, ut in egreſſu ca-<lb/>taractarum, vel ingreſſu, cum la-<lb/>borantes aquæ vortices involvunt <lb/>naves, demergantur: </s> <s xml:id="echoid-s3270" xml:space="preserve">verum Ma-<lb/>giſtratuum aut Primorum navigia, <lb/>machinis è ripa ligneis, in adverſas <lb/>aquas attrahuntur, idque regiis <lb/>ſumptibus, itinere toto factitatur, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3271" xml:space="preserve">in hoc quidem rivo ad naviga-<lb/>tionis uſus concinnando, in annos <lb/> <pb o="322" file="0334" n="334" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ſingulos, ut Arithmetico vocabulo <lb/>uti liceat, millionem expendi ni-<lb/>hil dubitatur.</s> <s xml:id="echoid-s3272" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div22" type="section" level="1" n="22"> <head xml:id="echoid-head35" style="it" xml:space="preserve">De Emporiis aliquot.</head> <p> <s xml:id="echoid-s3273" xml:space="preserve">PRimaria quæ in hoc itinere <lb/>tranſeuntes noſtri emporia lu-<lb/>ſtraverunt, hæc fere numerantur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3274" xml:space="preserve">E provincia Nanquinenſi Iamcheu, <lb/>in elevati poli ſupra finitorem gra-<lb/>du dimidiato ſupra ſecundum ac <lb/>triceſimum. </s> <s xml:id="echoid-s3275" xml:space="preserve">Hoaingan in quarto <lb/>ſupra triceſimum, non toto Siuceu, <lb/>in dimidiato ſupra quartum ac tri-<lb/>ceſimum ample dimenſum. </s> <s xml:id="echoid-s3276" xml:space="preserve">E Pro-<lb/>vincia Sciantum, Zinim in triceſi-<lb/>mo & </s> <s xml:id="echoid-s3277" xml:space="preserve">quinto gradu duabus tertiis <lb/>gradus portionibus ſuperadditis. </s> <s xml:id="echoid-s3278" xml:space="preserve"><lb/>Lincin in ſeptimo ac triceſimo <lb/>duabus quoque tertiis gradus par-<lb/>tibus ſuper adjunctis. </s> <s xml:id="echoid-s3279" xml:space="preserve">E provincia <lb/>denique Pequinenſi, Tiencin in <lb/>nono ac triceſimo gradu atque di-<lb/>midiato; </s> <s xml:id="echoid-s3280" xml:space="preserve">Pequinum in quadrageſi-<lb/>mo gradu peramplo.</s> <s xml:id="echoid-s3281" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="323" file="0335" n="335" rhead="DE REG. CHINÆ."/> </div> <div xml:id="echoid-div23" type="section" level="1" n="23"> <head xml:id="echoid-head36" style="it" xml:space="preserve">Iter è Metropoli Cantone Pe-<lb/>quinum.</head> <p> <s xml:id="echoid-s3282" xml:space="preserve">ITer è Cantonienſi metropoli, <lb/>quæ biduo abeſt ab Amacaenſi <lb/>portu Pequinum uſque, perſtadia <lb/>Sinenſia dimetiar, quorum quin-<lb/>que miliarium; </s> <s xml:id="echoid-s3283" xml:space="preserve">quindecim leucam <lb/>faciunt. </s> <s xml:id="echoid-s3284" xml:space="preserve">fluminibus igitur itinere <lb/>inſtituto, quod iter fere noſtri fa-<lb/>ciunt è Cantonienſi Metropoli <lb/>Nanhiunum 1170. </s> <s xml:id="echoid-s3285" xml:space="preserve">Inde Nancia-<lb/>num 1120 hinc Nanquinum 1440. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3286" xml:space="preserve">Deinde Pequinum 3335. </s> <s xml:id="echoid-s3287" xml:space="preserve">quæ in <lb/>univerſum collecta ſummam colli-<lb/>gunt. </s> <s xml:id="echoid-s3288" xml:space="preserve">7065. </s> <s xml:id="echoid-s3289" xml:space="preserve">Quibus ſi addas Pe-<lb/>quino ad immanes illos muros Re-<lb/>gni Sinenſis Tartariæque diſcri-<lb/>men centum ut jam dixi Italica <lb/>miliaria, ſive quod idem eſt Sinen-<lb/>ſia ſtadia quingenta, & </s> <s xml:id="echoid-s3290" xml:space="preserve">biduum <lb/>quod Amacao in Cantonienſem <lb/>metropolim navigatur, Italica vi-<lb/>delicet miliaria ſexaginta, ſive <lb/>quod idem eſt Sinenſia ſtadia tre-<lb/> <pb o="324" file="0336" n="336" rhead="NIC. TRIGAVT."/> centa ſexaginta, habes univerſam <lb/>regni Sinenſis Mathematico more <lb/>latitudinem ab Auſtro in Boream, <lb/>id eſt, ſeptem millia nongenta vi-<lb/>gintiquinque ſtadia Sinenſia, quæ <lb/>in Italica miliaria reducta mille <lb/>quingenta octoginta quinque nu-<lb/>merantur. </s> <s xml:id="echoid-s3291" xml:space="preserve">Eadem ſi in leucas con-<lb/>traxeris, quæ tribus Italicis milia-<lb/>ribus conſtent ſingulæ, quingen-<lb/>tas viginti octo cum tertia leucæ <lb/>parte conficies. </s> <s xml:id="echoid-s3292" xml:space="preserve">Et hanc vaſtitatem <lb/>unius Regni non Noſtri ſolum <lb/>prope quotidie, ſed ego quoque <lb/>luſtravi, ſi eam partem demas, quæ <lb/>Pequino in Tartariam triduo vix <lb/>toto decurritur. </s> <s xml:id="echoid-s3293" xml:space="preserve">Sed huic ſupputa-<lb/>tioni ad regni amplitudinem col-<lb/>ligendam tantum demas oportet, <lb/>quantum fluminum anfractus à re-<lb/>cto itinere deflectunt.</s> <s xml:id="echoid-s3294" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3295" xml:space="preserve">Nam ſi rectam lineam velis, ex <lb/>graduum numero certiſſime col-<lb/>ligetur, ſi enim cum ſint in latitu-<lb/>dine fere vigintiquatuor, & </s> <s xml:id="echoid-s3296" xml:space="preserve">in lon-<lb/> <pb o="325" file="0337" n="337" rhead="DE REG. CHINÆ."/> gitudine vigintiduo, quod libro <lb/>primo aſſerui, ſi ſingulis gradibus <lb/>miliaria ſexaginta Italica, ut vulgo <lb/>ſolet, & </s> <s xml:id="echoid-s3297" xml:space="preserve">quod idem eſt, leucas vi-<lb/>ginti attribueris, efficies totam re-<lb/>gni Sinenſis aream in latum, id eſt, <lb/>ab Auſtro in Boream Italicis milia-<lb/>ribus mille quadringentis excur-<lb/>rere. </s> <s xml:id="echoid-s3298" xml:space="preserve">Leucis vero ex tertiæ partis <lb/>ſymmetria ſubductis quadringen-<lb/>tis & </s> <s xml:id="echoid-s3299" xml:space="preserve">octoginta, in longum vero <lb/>ſive ab Ortu in Occaſum ex eo <lb/>quod duobus gradibus brevior eſt, <lb/>excurrit in Italica miliaria mille <lb/>trecenta viginti, leucas vero qua-<lb/>dringentas & </s> <s xml:id="echoid-s3300" xml:space="preserve">quadraginta. </s> <s xml:id="echoid-s3301" xml:space="preserve">Cui <lb/>areæ cum ad perfectam quadratæ <lb/>figuræ magnitudinem ſoli duo <lb/>gradus deſint, facile eſt ex Geo-<lb/>metricis principiis ejus amplitudi-<lb/>nem admirabilem dimetiri. </s> <s xml:id="echoid-s3302" xml:space="preserve">Cum <lb/>conſtet figuræ quadratæ limites <lb/>cæteras omnes figuras quadrangu-<lb/>lares areæ diffuſione ſuperare.</s> <s xml:id="echoid-s3303" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="326" file="0338" n="338" rhead="NIC. TRIGAVT."/> </div> <div xml:id="echoid-div24" type="section" level="1" n="24"> <head xml:id="echoid-head37" style="it" xml:space="preserve">Suceu Emporium.</head> <p> <s xml:id="echoid-s3304" xml:space="preserve">NObiliſſimum hoc emporium <lb/>unum eſt ex iis, de quibus eſt <lb/>Sinenſe diverbium; </s> <s xml:id="echoid-s3305" xml:space="preserve">Quod in cœlo <lb/>Beatorum ſedes, hoc in terra Su-<lb/>ceu & </s> <s xml:id="echoid-s3306" xml:space="preserve">Hanceu nominatur. </s> <s xml:id="echoid-s3307" xml:space="preserve">eſt <lb/>enim è principibus & </s> <s xml:id="echoid-s3308" xml:space="preserve">celeberrimis <lb/>hujus imperii locis; </s> <s xml:id="echoid-s3309" xml:space="preserve">ſive ſplendo-<lb/>rem, ſive opes, ſive copiam, ſive <lb/>frequentiam, & </s> <s xml:id="echoid-s3310" xml:space="preserve">quidlibet aliud ſpe-<lb/>ctes. </s> <s xml:id="echoid-s3311" xml:space="preserve">tota extructa eſt urbs hæc in <lb/>placido aquæ potabilis flumine, <lb/>quod fere ſoli vento paret fluctus <lb/>commoventi, quod flumen, ſi vo-<lb/>lueris, apte fortaſſe lacum appel-<lb/>labis. </s> <s xml:id="echoid-s3312" xml:space="preserve">Per eam igitur tota, muti Ve-<lb/>netiis, vel aqua, vel terra commea-<lb/>tur, ſed in hoc Venetias ſuperat, <lb/>quod aquæ potabilis uſu potius, <lb/>quam maris ſale perfruatur. </s> <s xml:id="echoid-s3313" xml:space="preserve">vici <lb/>omnes & </s> <s xml:id="echoid-s3314" xml:space="preserve">ædificia, ut apud nos fieri <lb/>ſolet, pineis trabibus in flumine <lb/>defixis inſiſtunt, merces Luſitanæ, <lb/>Amacao & </s> <s xml:id="echoid-s3315" xml:space="preserve">quælibet aliæ, ab ex-<lb/> <pb o="327" file="0339" n="339" rhead="DE REG. CHINÆ."/> ternis regnis importatæ, maxi-<lb/>mam partem in hoc emporio di-<lb/>ſtrahuntur. </s> <s xml:id="echoid-s3316" xml:space="preserve">illi enim in reliquas re-<lb/>gni urbes frequentiſſimum eſt, <lb/>quolibet anni tempore commer-<lb/>cium, atque ita nihil eſt, quod deſi-<lb/>derare poſſis, ſi voles comparare. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3317" xml:space="preserve">unica urbis porta in terreſtre iter <lb/>patet, in reliquis aditus non niſi <lb/>navigiis patet. </s> <s xml:id="echoid-s3318" xml:space="preserve">innumeri ſunt paſ-<lb/>ſim pontes, magnifici ſanè, & </s> <s xml:id="echoid-s3319" xml:space="preserve">qui <lb/>ætatem ferunt, ſed in anguſtis illis <lb/>rivis non niſi in arcum unum aſſur-<lb/>gunt. </s> <s xml:id="echoid-s3320" xml:space="preserve">Butyri & </s> <s xml:id="echoid-s3321" xml:space="preserve">lacticiniorum nuſ-<lb/>quam alibi tantus uſus. </s> <s xml:id="echoid-s3322" xml:space="preserve">ex oriza <lb/>quoq; </s> <s xml:id="echoid-s3323" xml:space="preserve">vinum nullibi prȩſtantius, & </s> <s xml:id="echoid-s3324" xml:space="preserve"><lb/>unde in reliquum regnũ Pechinum <lb/>uſque importatur: </s> <s xml:id="echoid-s3325" xml:space="preserve">vix biduo abeſt <lb/>à mari. </s> <s xml:id="echoid-s3326" xml:space="preserve">munitiſſima urbs eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s3327" xml:space="preserve">to-<lb/>tius regionis, quæ urbes 8. </s> <s xml:id="echoid-s3328" xml:space="preserve">nume-<lb/>rat, caput; </s> <s xml:id="echoid-s3329" xml:space="preserve">hanc tuitus eſt olim per-<lb/>tinacius è Principibus quidam, cum <lb/>is, qui hujus Regiæ familiæ truncus <lb/>eſt, Sinenſe imperium, pulſis Tar-<lb/>taris, invaderet, ideo velut rebellis <lb/> <pb o="328" file="0340" n="340" rhead="NIC. TRIGAVT."/> civitas in hanc uſque diem immane <lb/>tributum pendit. </s> <s xml:id="echoid-s3330" xml:space="preserve">nam dimidiatam <lb/>omnium, quæ terra fert pendit <lb/>portionem, inde fit, quaſdam in <lb/>hoc regno Provincias minus pen-<lb/>dere ſimul duas, quam quantum <lb/>hæc Regio ſola Regi vectigalis <lb/>exoluit. </s> <s xml:id="echoid-s3331" xml:space="preserve">univerſa quippe Regio ſuæ <lb/>Metropolis auctoritatem ſecuta, <lb/>Regi pertinaciter æque reſtiterat. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3332" xml:space="preserve">in hanc etiam uſque diem frequen-<lb/>ti præſidio ſervatur, & </s> <s xml:id="echoid-s3333" xml:space="preserve">in ea præ. </s> <s xml:id="echoid-s3334" xml:space="preserve"><lb/>ſentior eſt ſemper quam alibi re-<lb/>bellionis metus.</s> <s xml:id="echoid-s3335" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div25" type="section" level="1" n="25"> <head xml:id="echoid-head38" style="it" xml:space="preserve">Scianhas Vrbis deſcriptio.</head> <p> <s xml:id="echoid-s3336" xml:space="preserve">VRbs Scianhai Nanchinenſis eſt <lb/>provinciæ, imo etiam Regio-<lb/>nis ex infimo urbium genere, <lb/>quod Haien appellatur: </s> <s xml:id="echoid-s3337" xml:space="preserve">abeſt à <lb/>Nanchinenſi Regia centum qua-<lb/>draginta quatuor miliaribus Itali-<lb/>cis; </s> <s xml:id="echoid-s3338" xml:space="preserve">habet elevatum polum gradi-<lb/>bus novem ſupra viginti: </s> <s xml:id="echoid-s3339" xml:space="preserve">non pro-<lb/>cul abeſt à mari Orientali, è re-<lb/> <pb o="329" file="0341" n="341" rhead="DE REG. CHINÆ."/> gione regni Coriani, & </s> <s xml:id="echoid-s3340" xml:space="preserve">Inſulis Ia-<lb/>ponicis ita vicina eſt, ut malit eſſe <lb/>remotior. </s> <s xml:id="echoid-s3341" xml:space="preserve">cum enim vento ſe-<lb/>cundo horis quatuor & </s> <s xml:id="echoid-s3342" xml:space="preserve">viginti fre-<lb/>tum illud navigetur, patet excur-<lb/>ſionibus pyraticis frequentius, un-<lb/>de magnis præſidiis ora maritima <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3343" xml:space="preserve">claſſibus etiam defenditur. </s> <s xml:id="echoid-s3344" xml:space="preserve">à vi-<lb/>cinitate maris nomen accepit: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3345" xml:space="preserve">Scianhai quippe ſupra mare ſigni-<lb/>ficat. </s> <s xml:id="echoid-s3346" xml:space="preserve">murorum ambitus duobus <lb/>miliaribus continetur, ædes tamen <lb/>ſuburbanæ nihilo ſunt pauciores <lb/>urbanis. </s> <s xml:id="echoid-s3347" xml:space="preserve">ergo quadraginta fere fa-<lb/>miliarum millia numerat (Focos <lb/>vocare ſolemus) hinc tranſiens le-<lb/>ctorem moneo, nihil mirum vide-<lb/>ri, ſi urbes nonnullæ incredibili <lb/>numero habitentur incolarum, <lb/>cum infimum urbium vel oppido-<lb/>rum genus ita frequenter incola-<lb/>tur; </s> <s xml:id="echoid-s3348" xml:space="preserve">ager univerſus planus eſt abſ-<lb/>que ullo etiam colle, & </s> <s xml:id="echoid-s3349" xml:space="preserve">verius di-<lb/>xeris totum agrum vicinum, ur-<lb/>bem eſſe hortis plenam, quam <lb/> <pb o="330" file="0342" n="342" rhead="NIC. TRIGAVT."/> agrum ſuburbanum, turribus enim <lb/>villis ac pagis ita continuatus eſt, <lb/>ut vicies mille focos præter urba-<lb/>nos ſuburbanoſque contineat, ago <lb/>ſolum de hujus oppidi ditione, in <lb/>quo conſtat cum ipſa urbe morta-<lb/>lium trecenta millia numerari. </s> <s xml:id="echoid-s3350" xml:space="preserve">Et <lb/>ſola hæc ditio Regi pendit annue <lb/>centum & </s> <s xml:id="echoid-s3351" xml:space="preserve">quinquaginta aureo-<lb/>rum millia, in argenti pondere, & </s> <s xml:id="echoid-s3352" xml:space="preserve"><lb/>eandem ſummam in oriza, quæ <lb/>trecenta aureorum millia conficit: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3353" xml:space="preserve">hinc etiam incredibile videri deſi-<lb/>nit, Sinarum Regem tot annuas <lb/>tributorum myriades numerare, <lb/>de quibus libro primo. </s> <s xml:id="echoid-s3354" xml:space="preserve">Ager fera-<lb/>ciſſimus eſt orizæ maxime & </s> <s xml:id="echoid-s3355" xml:space="preserve">goſ-<lb/>ſipii, unde plurimi panni texun-<lb/>tur, & </s> <s xml:id="echoid-s3356" xml:space="preserve">textorum ducenta millia <lb/>numerari volunt. </s> <s xml:id="echoid-s3357" xml:space="preserve">hinc in Regiam <lb/>Pechinenſem & </s> <s xml:id="echoid-s3358" xml:space="preserve">alias provincias <lb/>panni exportantur. </s> <s xml:id="echoid-s3359" xml:space="preserve">gens eſt natu-<lb/>ra vivax, & </s> <s xml:id="echoid-s3360" xml:space="preserve">nonnihil in quieta, ma-<lb/>xime quæ urbem incolit; </s> <s xml:id="echoid-s3361" xml:space="preserve">in bonis <lb/>ingeniis numeratur, & </s> <s xml:id="echoid-s3362" xml:space="preserve">frequentes <lb/> <pb o="331" file="0343" n="343" rhead="DE REG. CHINÆ."/> habet ſcholares atque Literatos, & </s> <s xml:id="echoid-s3363" xml:space="preserve"><lb/>quod inde ſequitur Magiſtratus, <lb/>qui adminiſtrata olim Republica <lb/>partis opibus privati fruuntur; </s> <s xml:id="echoid-s3364" xml:space="preserve">quo-<lb/>rum ſunt magnifica palatia, ſed ur-<lb/>banæ plateæ ſunt anguſtiores: </s> <s xml:id="echoid-s3365" xml:space="preserve">cœ-<lb/>lum clementiſſimum eſt, unde fit, <lb/>ut incolæ diutius aliquanto vivant, <lb/>quam aliis in locis: </s> <s xml:id="echoid-s3366" xml:space="preserve">ſexagenarius <lb/>apud eos nondum inter ſenes com-<lb/>putatur: </s> <s xml:id="echoid-s3367" xml:space="preserve">annis octoginta fere aut <lb/>nonaginta vulgo vitam trahunt, & </s> <s xml:id="echoid-s3368" xml:space="preserve"><lb/>centenarii quoque non pauci re-<lb/>periuntur.</s> <s xml:id="echoid-s3369" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div26" type="section" level="1" n="26"> <head xml:id="echoid-head39" style="it" xml:space="preserve">Benedicti Goëſii iter ex India <lb/>in Sinam.</head> <p> <s xml:id="echoid-s3370" xml:space="preserve">BEnedictus noſter hac ratione <lb/>iter ſuum inſtituit, Negotiato-<lb/>ris Armenii Chriſtiani habitum <lb/>imitatus, nomen accepit Arme-<lb/>nio ex more Abdula, quod Do-<lb/>minum fignificat, & </s> <s xml:id="echoid-s3371" xml:space="preserve">addit, Iſai, <lb/>quod ſonat Chriſtianum: </s> <s xml:id="echoid-s3372" xml:space="preserve">accepit <lb/>etiam à Rege Mogorum Achabar <lb/> <pb o="332" file="0344" n="344" rhead="NIC. TRIGAVT."/> nomine, Sociorum amico præci-<lb/>pue vero ipſius Benedicti, varia ad <lb/>Regulos varios diplomata, qui vel <lb/>ei vectigales vel amici eſſe ſcieban-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s3373" xml:space="preserve">ergo pro Armenio habitus eſt, <lb/>quibus tranſitus liberior datur, à <lb/>quo prohibitus fuiſſet, ſi pro Hi-<lb/>ſpano haberetur: </s> <s xml:id="echoid-s3374" xml:space="preserve">varias ſecum mer-<lb/>ces detulit, tum ut ſeipſum illis di-<lb/>ſtrahendis ſuſtineret, tum ut Ne-<lb/>gotiator haberetur. </s> <s xml:id="echoid-s3375" xml:space="preserve">merces erant <lb/>ex India Mogoriſque Regno per-<lb/>multæ, ſumptum ſubminiſttante <lb/>Indico Prorege, & </s> <s xml:id="echoid-s3376" xml:space="preserve">etiam ipſo A-<lb/>chabar adjuvante. </s> <s xml:id="echoid-s3377" xml:space="preserve">Adhibiti ſunt illi <lb/>à P. </s> <s xml:id="echoid-s3378" xml:space="preserve">Hieronymo Xaverio, qui miſ-<lb/>ſioni Mogorenſi jam multos an-<lb/>nos præeſt, Socii duo natione Græ-<lb/>ci, locorum periti; </s> <s xml:id="echoid-s3379" xml:space="preserve">eorum alter <lb/>Sacerdos erat ad Benedicti ſola-<lb/>tium, & </s> <s xml:id="echoid-s3380" xml:space="preserve">hic Leo Grimanus voca-<lb/>batur, alter negotiator erat nomi-<lb/>ne Demetrius. </s> <s xml:id="echoid-s3381" xml:space="preserve">His additi ſunt qua-<lb/>tuor famuli natione primum ac <lb/>profeſſione Saraceni, poſtea vero <lb/> <pb o="333" file="0345" n="345" rhead="DE REG. CHINÆ."/> Chriſtianis adjuncti. </s> <s xml:id="echoid-s3382" xml:space="preserve">Verum hos <lb/>omnes in Regia Mogoris altera <lb/>Laor nomine, inutiles ſibi dimiſit, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3383" xml:space="preserve">Armenium unum nomine Iſaac, <lb/>in hac ipſa Regia conjuge & </s> <s xml:id="echoid-s3384" xml:space="preserve">filiis <lb/>auctum ſubſtituit. </s> <s xml:id="echoid-s3385" xml:space="preserve">hic præ cæteris <lb/>omnibus fidelis fuit, & </s> <s xml:id="echoid-s3386" xml:space="preserve">perpetuus <lb/>totius itineris Achates. </s> <s xml:id="echoid-s3387" xml:space="preserve">Diſceſſit <lb/>igitur à ſuperiore ſuo Frater no-<lb/>ſter, ut ex ejus literis patentibus <lb/>conſtitit, anno ſupra ſecularem <lb/>tertio, Ianuarii menſis die ſexto.</s> <s xml:id="echoid-s3388" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3389" xml:space="preserve">Anno quolibet, Mercatorum <lb/>comitatus ex hac Regia inſtituitur <lb/>in alterius Regni Regiam, quæ <lb/>proprium Regem habet Caſcar <lb/>nomine appellatam: </s> <s xml:id="echoid-s3390" xml:space="preserve">ſimul omnes <lb/>iter inſtituunt, vel mutui auxilii <lb/>cauſa, vel ut ſe à latronibus tuean-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s3391" xml:space="preserve">numerus fuit fere ad quingen-<lb/>tos magno jumentorum, camelo-<lb/>rum & </s> <s xml:id="echoid-s3392" xml:space="preserve">curruum numero. </s> <s xml:id="echoid-s3393" xml:space="preserve">E Regia <lb/>igitur Laor diſceſſit per ſolemnes <lb/>jejuniorum dies, ipſo anno: </s> <s xml:id="echoid-s3394" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s3395" xml:space="preserve">men-<lb/>ſtruo itinere devenerunt in urbem <lb/> <pb o="334" file="0346" n="346" rhead="NIC. TRIGAVT."/> Athec nomine, etiam tunc in Pro-<lb/>vincia Laor ſitam. </s> <s xml:id="echoid-s3396" xml:space="preserve">poſt dies fere <lb/>quindecim flumen tranſmiſerunt <lb/>latum, quantum ſagittæ tractus ex-<lb/>currit: </s> <s xml:id="echoid-s3397" xml:space="preserve">id tranſmittitur navigiis ad <lb/>Negotiatorũ commoditatem. </s> <s xml:id="echoid-s3398" xml:space="preserve">Ex <lb/>altera fluminis ripa dies omnino <lb/>quinque ſubſtiterunt, admoniti de <lb/>latronibus magno numero immi-<lb/>nentibus: </s> <s xml:id="echoid-s3399" xml:space="preserve">deinde poſt duos menſes <lb/>in aliam urbem: </s> <s xml:id="echoid-s3400" xml:space="preserve">cui nomen Paſ-<lb/>ſaùr, perveniunt: </s> <s xml:id="echoid-s3401" xml:space="preserve">ibi dies viginti ad <lb/>neceſſariam quietem ſubſtiterunt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3402" xml:space="preserve">poſtmodum in aliud oppidum exi-<lb/>guum tendentes, obvium habue-<lb/>runt peregrinum quendam Ana-<lb/>choretam, ab eo intellexerunt, tri-<lb/>ginta dierum itinere urbem abeſ-<lb/>ſe, nomine Capherſtam, in quam <lb/>Saracenis aditus minimè permitti-<lb/>tur, adeuntes vero capite puniun-<lb/>tur, Ethnici tamen Negotiatores <lb/>minime prohibentur ingreſſu ur-<lb/>bium, ſed à templis tamen exclu-<lb/>duntur: </s> <s xml:id="echoid-s3403" xml:space="preserve">narrabat illius Regionis <lb/> <pb o="335" file="0347" n="347" rhead="DE REG. CHINÆ."/> indigenas omnes nonniſi atratos <lb/>ad templa procedere, agrum eſſe <lb/>feracem, & </s> <s xml:id="echoid-s3404" xml:space="preserve">uvæ copiam reperiri. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3405" xml:space="preserve">Frater noſter Benedictus eo propi-<lb/>nante, vinum eſſe probavit noſtrati <lb/>ſimile: </s> <s xml:id="echoid-s3406" xml:space="preserve">quæ res uti apud Saracenos <lb/>eorum locorum eſt inſolens, ita <lb/>ſuſpicionem ingeſſit, eam Regio-<lb/>nem fortaſſe à Chriſtianis habitari. </s> <s xml:id="echoid-s3407" xml:space="preserve"><lb/>in eo loco, ubi peregrinum illum <lb/>repererunt, viginti alios dies ſubſti-<lb/>tere. </s> <s xml:id="echoid-s3408" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s3409" xml:space="preserve">quoniam latrociniis infe-<lb/>ſtum iter ferebatur, à loci Domi-<lb/>no milites quadringentos ad comi-<lb/>tandum acceperunt. </s> <s xml:id="echoid-s3410" xml:space="preserve">hinc diebus <lb/>quinque ſupra viginti in locum, cui <lb/>Ghideli nomen eſt, devenere. </s> <s xml:id="echoid-s3411" xml:space="preserve">toto <lb/>hoc itinere impedimenta & </s> <s xml:id="echoid-s3412" xml:space="preserve">ſarci-<lb/>næ ad pedem montis vehebantur: </s> <s xml:id="echoid-s3413" xml:space="preserve"><lb/>Negotiatores cum armis ex ipſo <lb/>montis apice latrones explora-<lb/>bant: </s> <s xml:id="echoid-s3414" xml:space="preserve">ſolent enim tranſeuntes ſa-<lb/>xis obruere, niſi quis ex ipſo monte <lb/>vim vi propulſarit. </s> <s xml:id="echoid-s3415" xml:space="preserve">In hoc loco tri-<lb/>butum à Negotiatoribus pendi-<lb/> <pb o="336" file="0348" n="348" rhead="NIC. TRIGAVT."/> tur; </s> <s xml:id="echoid-s3416" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s3417" xml:space="preserve">latronum impetu facto, <lb/>multi mortales ſaucii, vix vitam <lb/>ſarcinaſque tuiti ſunt. </s> <s xml:id="echoid-s3418" xml:space="preserve">Benedictus <lb/>Noſter fugam in ſylvas arripiens <lb/>evaſit, ſed nocturnis horis redeun-<lb/>tes ſeſe à latronibus ſubduxerunt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3419" xml:space="preserve">poſt alios dies viginti Cabul tenue-<lb/>runt (ea eſt urbs, emporium fre-<lb/>quens, nondum extra terras Mo-<lb/>goris regno ſubjectas) eo in loco <lb/>Noſtri totos octo menſes ſubſti-<lb/>terunt.</s> <s xml:id="echoid-s3420" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3421" xml:space="preserve">In hoc ipſo emporio incidit in <lb/>Negotiatorum comitatum ſoror <lb/>Regis Caſcar, per cujus Regnum <lb/>in Cataium tranſitus erat neceſſa-<lb/>rius: </s> <s xml:id="echoid-s3422" xml:space="preserve">Rex dicitur Maffamet Can: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3423" xml:space="preserve">eadem erat domini Cotan alterius <lb/>Regis parens: </s> <s xml:id="echoid-s3424" xml:space="preserve">ipſa vero Agehanen <lb/>vocabatur: </s> <s xml:id="echoid-s3425" xml:space="preserve">Age, prænomen eſt, <lb/>quo Saraceni eos cohoneſtant, qui <lb/>peregrinandi ſtudio ad impoſtoris <lb/>cadaver ſeſe Mecham contulerunt: </s> <s xml:id="echoid-s3426" xml:space="preserve"><lb/>illa enim impiæ Relegionis cauſa <lb/>tanto locorum intervallo Mecha <lb/> <pb o="337" file="0349" n="349" rhead="DE REG. CHINÆ."/> redibat, & </s> <s xml:id="echoid-s3427" xml:space="preserve">neceſſario ſumptu ad <lb/>iter deſtituta, à Negotiatoribus au-<lb/>xilium expetebat: </s> <s xml:id="echoid-s3428" xml:space="preserve">addita promiſ-<lb/>ſione, ſe omnia cum fide ac fœno-<lb/>re liberaliſſime reddituram, cum <lb/>in ſuum regnum mercatores deve-<lb/>niſſent. </s> <s xml:id="echoid-s3429" xml:space="preserve">Viſa eſt Fratri noſtro non <lb/>omittenda occaſio, uti alterius re-<lb/>gni ſibi Regem devinciret, jam <lb/>enim Mogorica diplomata expira-<lb/>bant. </s> <s xml:id="echoid-s3430" xml:space="preserve">ergo mutuos illi è diſtractis <lb/>mercibus aureos fere ſexcentos de-<lb/>dit, qua liberalitate, quod etiam <lb/>in contractu fœnus reſpuiſſet, vinci <lb/>ſe minime paſſa eſt: </s> <s xml:id="echoid-s3431" xml:space="preserve">nam deinde <lb/>marmoris illius apud Sinas nobi-<lb/>liſſimi fragmenta reſtituit, qua <lb/>merce nulla alia eſt Cataium pe-<lb/>tentibus accommodatior.</s> <s xml:id="echoid-s3432" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3433" xml:space="preserve">Hinc itineris inſtituti moleſtiis <lb/>cedens, reverſus eſt Leo Grima-<lb/>nus Sacerdos: </s> <s xml:id="echoid-s3434" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s3435" xml:space="preserve">Demetrius ejus <lb/>ſocius in ea urbe ſubſtitit Negotia-<lb/>tionis cauſa. </s> <s xml:id="echoid-s3436" xml:space="preserve">abiit Frater noſter <lb/>cum uno Iſaaco Armenio in cæte-<lb/> <pb o="338" file="0350" n="350" rhead="NIC. TRIGAVT."/> rorum Negotiatorum comitatu. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3437" xml:space="preserve">jam enim accedentibus aliis tuto <lb/>ſibi pergere poſſe videbantur. </s> <s xml:id="echoid-s3438" xml:space="preserve">pri-<lb/>ma urbs quæ obvia fuit, Ciaracar <lb/>vocatur, quo in loco magna eſt <lb/>ferri copia. </s> <s xml:id="echoid-s3439" xml:space="preserve">hîc moleſtiam paſſus <lb/>eſt inſignem Benedictus noſter. </s> <s xml:id="echoid-s3440" xml:space="preserve"><lb/>nam in his extremis Mogorum re-<lb/>gni finibus diploma Regium ne-<lb/>gligebatur, quo diplomate immu-<lb/>nis ab omni vectigali hactenusiter <lb/>fecerat: </s> <s xml:id="echoid-s3441" xml:space="preserve">inde poſt dies decem in <lb/>oppidum exiguum deveniunt, <lb/>Parvam nuncupatur, & </s> <s xml:id="echoid-s3442" xml:space="preserve">hoc eſt ul-<lb/>timum Mogorum Regis oppi-<lb/>dum. </s> <s xml:id="echoid-s3443" xml:space="preserve">Poſt quinque dierum quie-<lb/>tem, in altiſſimos montes, iter eſt <lb/>diebus viginti in Regionem, cui <lb/>Aingharan nomen eſt, devene-<lb/>runt: </s> <s xml:id="echoid-s3444" xml:space="preserve">poſt alios quindecim Calcia <lb/>tenuerunt. </s> <s xml:id="echoid-s3445" xml:space="preserve">Gens eſt hujus Regio-<lb/>nis capillitio barbaque flava inſtar <lb/>Belgarum, qui hanc Regionem <lb/>variis in pagis incolunt. </s> <s xml:id="echoid-s3446" xml:space="preserve">poſt dies <lb/>decem obvium habuerunt locum <lb/> <pb o="339" file="0351" n="351" rhead="DE REG. CHINÆ."/> quendam, Gialalabath appellatur: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3447" xml:space="preserve">hic Bracmanes vectigalia exigunt <lb/>ipſis à Rege Bruarate conceſſa. </s> <s xml:id="echoid-s3448" xml:space="preserve"><lb/>poſt dies deinde quindecim Tal-<lb/>ban devenerunt: </s> <s xml:id="echoid-s3449" xml:space="preserve">ubi menſem <lb/>unum ſubſtiterunt civili tumultu <lb/>deterriti. </s> <s xml:id="echoid-s3450" xml:space="preserve">nam ex rebellione Cal-<lb/>cienſium populorum itinera mi-<lb/>nus ſecura ferebantur. </s> <s xml:id="echoid-s3451" xml:space="preserve">hinc in Che-<lb/>man pergentes, ſub Abdulaban <lb/>Rege Samarhan, Burgaviæ, & </s> <s xml:id="echoid-s3452" xml:space="preserve">Bu-<lb/>charate, aliorumque Regnorum <lb/>conterminorum oppidum eſt exi-<lb/>guum, cujus Præfectus ad Nego-<lb/>tiatores miſit, qui moneret intra <lb/>muros ſeſe reciperent, extra non <lb/>ſatis tutum eſſe à tumultuantibus <lb/>Calcienſibus: </s> <s xml:id="echoid-s3453" xml:space="preserve">verum Negotiato-<lb/>res reſponderunt: </s> <s xml:id="echoid-s3454" xml:space="preserve">Velle ſe tributa <lb/>pendere, & </s> <s xml:id="echoid-s3455" xml:space="preserve">nocturnis horis iter <lb/>ſuum perſeqni. </s> <s xml:id="echoid-s3456" xml:space="preserve">Verum oppidi Præ-<lb/>fectus plane inhibuit, aſſerens re-<lb/>belles Calcienſes equis hactenus <lb/>carere, quos ſi comitatui rapuiſ-<lb/>ſent, iis ipſis acrius populaturos, & </s> <s xml:id="echoid-s3457" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="340" file="0352" n="352" rhead="NIC. TRIGAVT."/> oppido majorem moleſtiam pro-<lb/>curaturos: </s> <s xml:id="echoid-s3458" xml:space="preserve">tutius videri, ſi una cum <lb/>ſuis vim Calcienſium propulſarent, <lb/>vixdum ad oppidi muros advene-<lb/>rant, cum nunciatur, Calcienſes <lb/>advenire: </s> <s xml:id="echoid-s3459" xml:space="preserve">quo audito Præfectus <lb/>una cum ſuis glorioſus fugam arri-<lb/>puit. </s> <s xml:id="echoid-s3460" xml:space="preserve">Negotiatores in hoc diſcri-<lb/>mine ſubitam è ſarcinis velut ar-<lb/>cem excitarunt, & </s> <s xml:id="echoid-s3461" xml:space="preserve">in eam magnã <lb/>vim ſaxorum intulerunt, quæ uſui <lb/>eſſent, ſi quando ſagittæ defeciſ-<lb/>ſent. </s> <s xml:id="echoid-s3462" xml:space="preserve">Id cum Calcienſes reperiſſent, <lb/>Legationem ad Negotiatores mit-<lb/>tunt, nihil eſſe quod vereantur, ſe <lb/>itineris comites ac defenſores fu-<lb/>turos: </s> <s xml:id="echoid-s3463" xml:space="preserve">neque tamen fidendum tu-<lb/>multuantibus arbitrabantur. </s> <s xml:id="echoid-s3464" xml:space="preserve">Ergo <lb/>communi conſilio fugam arripien-<lb/>dam judicarunt. </s> <s xml:id="echoid-s3465" xml:space="preserve">hoc negotiato-<lb/>rum conſilium neſcio quis ad re-<lb/>belles detulit. </s> <s xml:id="echoid-s3466" xml:space="preserve">Ergo impetu facto <lb/>dimiſſis ſarcinis in ſylvam vicinam <lb/>ſeſe receperunt, interim latrones è <lb/>ſarcinis quidquid placuit eduxe-<lb/> <pb o="341" file="0353" n="353" rhead="DE REG. CHINÆ."/> runt, deinde evocatos è ſylvis ne-<lb/>gotiatores, latrones ipſi intra va-<lb/>cuos muros cum ſarcinis reliquis <lb/>abire permiſerunt. </s> <s xml:id="echoid-s3467" xml:space="preserve">Benedictus no-<lb/>ſter nihil præter equum amiſit, <lb/>quem tamen etiam poſtea cum <lb/>goſſipinis pannis permutatum re-<lb/>cepit. </s> <s xml:id="echoid-s3468" xml:space="preserve">Intra muros degebant illi <lb/>non ſine ingenti metu, ne fortaſſe <lb/>à rebellibus omnes impetu facto <lb/>mactarentur. </s> <s xml:id="echoid-s3469" xml:space="preserve">Verum eo ipſo tem-<lb/>pore ad rebelles miſit Dux quidam <lb/>è maximis, nomine Olobet Eba-<lb/>daſcan, Bucharatis Regione fra-<lb/>trem ſuum, qui minis Calcienſes <lb/>rebelles adegit, ut Negotiatores <lb/>liberos abire permitterent: </s> <s xml:id="echoid-s3470" xml:space="preserve">ſed to-<lb/>to eo itinere variè à latrunculis co-<lb/>mitatus cauda carpebatur. </s> <s xml:id="echoid-s3471" xml:space="preserve">Poſt <lb/>octiduum peſſimo itinere in Ten-<lb/>gi Badaſcian pervenerunt: </s> <s xml:id="echoid-s3472" xml:space="preserve">Tengi <lb/>iter moleſtum ſonat, eſt enim an-<lb/>guſtiſſimum, & </s> <s xml:id="echoid-s3473" xml:space="preserve">non niſi ſingulis <lb/>tranſitus patet in altiſſima magni <lb/>fluminis ripa: </s> <s xml:id="echoid-s3474" xml:space="preserve">hujus urbis incolæ <lb/> <pb o="342" file="0354" n="354" rhead="NIC. TRIGAVT."/> una cum cohorte militum, quæ co-<lb/>mitabatur, in Negotiatores inſi-<lb/>luerunt, & </s> <s xml:id="echoid-s3475" xml:space="preserve">erepti ſunt Fratri no-<lb/>ſtro tres equi, quos deinde munuſ-<lb/>culis redemit; </s> <s xml:id="echoid-s3476" xml:space="preserve">decem dies hic ſub-<lb/>ſtitêre, & </s> <s xml:id="echoid-s3477" xml:space="preserve">diei itinere Ciarciunar <lb/>tenuerunt: </s> <s xml:id="echoid-s3478" xml:space="preserve">hic dies quinque im-<lb/>bribus detenti ſunt in aperto cam-<lb/>po, & </s> <s xml:id="echoid-s3479" xml:space="preserve">ſupra cœli inclementiam <lb/>iterum à latronibus invaduntur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3480" xml:space="preserve">hinc poſt dies decem in Serpanil <lb/>devenerunt, ſed deſertus locus erat, <lb/>mortalibus omnique commeatu <lb/>deſtitutus; </s> <s xml:id="echoid-s3481" xml:space="preserve">in arduum montem <lb/>conſcenſum, cui Sacrithma no-<lb/>men eſt, in hunc montem evade-<lb/>re non niſi robuſtiores equi potuê-<lb/>re, reliqui longiore ſed faciliore <lb/>itinere perrexerunt. </s> <s xml:id="echoid-s3482" xml:space="preserve">viginti die-<lb/>rum itinere in Provinciam Sarcil <lb/>devenientes, pagos ibi multos vi-<lb/>cinos repererunt. </s> <s xml:id="echoid-s3483" xml:space="preserve">Biduum ad reſi-<lb/>ciendos equos ſubſiſtunt: </s> <s xml:id="echoid-s3484" xml:space="preserve">inde poſt <lb/>aliud biduum ad pedem montis, <lb/>cui nomen Ciecialith, perveniunt, <lb/> <pb o="343" file="0355" n="355" rhead="DE REG. CHINÆ."/> eum multa nive conſperſum dum <lb/>conſcendunt, plurimi mortales fri-<lb/>gore obriguerunt, & </s> <s xml:id="echoid-s3485" xml:space="preserve">ipſe Frater <lb/>noſter ab extremo periculo parum <lb/>abfuit. </s> <s xml:id="echoid-s3486" xml:space="preserve">nam ſex omnino dies in <lb/>hac nive tenuerunt. </s> <s xml:id="echoid-s3487" xml:space="preserve">Denique in <lb/>Tanghetar, quæ eſt Regni Caſcar, <lb/>delati ſunt: </s> <s xml:id="echoid-s3488" xml:space="preserve">ibiè ripa magni flumi-<lb/>nis in aquas cecidit Armenius <lb/>Iſaac, & </s> <s xml:id="echoid-s3489" xml:space="preserve">horas octo totas ſemiani-<lb/>mis jacuit, verum denique Bene-<lb/>dicti auxilio ad ſe rediit, & </s> <s xml:id="echoid-s3490" xml:space="preserve">poſt <lb/>alios dies quindecim Iaconich op-<lb/>pidum tenuerunt, & </s> <s xml:id="echoid-s3491" xml:space="preserve">ejuſmodi fuit <lb/>iter, ut Fratri noſtro ſex equi labo-<lb/>re interierint. </s> <s xml:id="echoid-s3492" xml:space="preserve">poſt dies quinque <lb/>comitatũ prȩveniens noſter Bene-<lb/>dictus ſolus in Metropolim prȩceſ <lb/>ſit, quæ Hiarchan appellatur: </s> <s xml:id="echoid-s3493" xml:space="preserve">ex ea <lb/>equos miſit ſubſidiarios, & </s> <s xml:id="echoid-s3494" xml:space="preserve">Socios <lb/>de neceſſariis quoque providit, qui <lb/>non ita multo poſt incolumes cum <lb/>ſarcinis & </s> <s xml:id="echoid-s3495" xml:space="preserve">mercibus Metropolim <lb/>tenuerunt Novembri menſe eo-<lb/>dem anno ſupra ſæcularem tertio.</s> <s xml:id="echoid-s3496" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="344" file="0356" n="356" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <p> <s xml:id="echoid-s3497" xml:space="preserve">Hiarchan Regni Caſcar Regia <lb/>celeberrimum eſt emporium, vel <lb/>negotiatorum concurſu, vel mer-<lb/>cium varietate. </s> <s xml:id="echoid-s3498" xml:space="preserve">In hac Regia finem <lb/>accipit Cabulenſium Negotiato-<lb/>rum comitatus; </s> <s xml:id="echoid-s3499" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s3500" xml:space="preserve">inde inſtituitur <lb/>nouus Cataium verſus, cujus comi-<lb/>tatus præfecturam Rex multo pre-<lb/>tio vendit, ac Præfecto Regiam in <lb/>Negotiatores omnes per iter uni-<lb/>verſum communicat poteſtatem: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3501" xml:space="preserve">is priuſquam coaleſceret annuum <lb/>ſpatium fuit. </s> <s xml:id="echoid-s3502" xml:space="preserve">ad iter enim pericu-<lb/>loſum ac longum non niſi multi <lb/>conſpirant, nec annis ſingulis ad-<lb/>ornatur, ſed iis tantum, quibus in <lb/>Cataium Regnum norunt jam ſe <lb/>eſſe admittendos: </s> <s xml:id="echoid-s3503" xml:space="preserve">nulla eſt nego-<lb/>tiatio pretioſior frequentiorve in <lb/>hoc itinere toto, quam fragmen-<lb/>torum pellucidi cujuſdam marmo-<lb/>ris, quod Iaſpin nos vocabuli penu-<lb/>ria ſolemus appellare: </s> <s xml:id="echoid-s3504" xml:space="preserve">hæc fra-<lb/>gmenta Regi ferunt allecti ma-<lb/>gnitudine pretii, quam Cataienſis <lb/> <pb o="345" file="0357" n="357" rhead="DE REG. CHINÆ."/> Rex eſſe arbitratur è ſua dignitate: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3505" xml:space="preserve">quidquid Regi minus placet, libe-<lb/>rum eſt in privatos diſtrahere; </s> <s xml:id="echoid-s3506" xml:space="preserve">lu-<lb/>cro tali, cujus ſpes tantos labores <lb/>ſumptuſque bene collocatos pu-<lb/>tat, ex eo marmore variam ſupel-<lb/>lectilem concinnant; </s> <s xml:id="echoid-s3507" xml:space="preserve">vaſa, veſtium <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3508" xml:space="preserve">zonarum ornamenta, quæ fron-<lb/>dibus ac floribus affabre inſculptis <lb/>ſane non exiguam referunt maje-<lb/>ſtatem: </s> <s xml:id="echoid-s3509" xml:space="preserve">ea marmora, quibus ple-<lb/>num eſt hodie regnum, Sinæ ruſce <lb/>vocant, & </s> <s xml:id="echoid-s3510" xml:space="preserve">duplex eſt ejus marmo-<lb/>ris ſpecies: </s> <s xml:id="echoid-s3511" xml:space="preserve">altera pretioſior, quæ <lb/>è flumine Cotan, non procul à <lb/>Regia educitur, eo fere modo, <lb/>quo gemmas vrinatores piſcantur, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3512" xml:space="preserve">inſtar ſilicum craſſiorum educi <lb/>ſolet: </s> <s xml:id="echoid-s3513" xml:space="preserve">altera ſpecies inferior è mon-<lb/>tibus eruitur, & </s> <s xml:id="echoid-s3514" xml:space="preserve">in ſaxa majora <lb/>diffinditur in laminas duabus fere <lb/>ulnis latiores, quæ deinde ad iter <lb/>accommodari ſolent: </s> <s xml:id="echoid-s3515" xml:space="preserve">abeſt mons <lb/>iſte ab hac Regia dierum viginti <lb/>itinere, & </s> <s xml:id="echoid-s3516" xml:space="preserve">Canſangui caſcio, id eſt, <lb/> <pb o="346" file="0358" n="358" rhead="NIC. TRIGAVT."/> mons lapideus appellatur, quem <lb/>veriſimile eſt eum eſſe, qui eodem <lb/>nomine in Geographicis deſcri-<lb/>ptionibus hujus regni quibuſdam <lb/>nuncupatur. </s> <s xml:id="echoid-s3517" xml:space="preserve">eruuntur hæc fra-<lb/>gmenta labore incredibili, vel <lb/>loci ſolitudine, vel marmoris du-<lb/>ritia, ad quod tantiſper emollien-<lb/>dum ferunt extructo deſuper igne <lb/>luculento domari: </s> <s xml:id="echoid-s3518" xml:space="preserve">hujus quoque <lb/>eruendi facultatem magno pretio <lb/>Rex alicui Negotiatori vendit, ſine <lb/>cujus facultate toto contractus <lb/>tempore cæteris Negotiatoribus <lb/>effoſſio prohibetur. </s> <s xml:id="echoid-s3519" xml:space="preserve">cum eo tendi-<lb/>tur, annuus ad operarios alendos <lb/>defertur commeatus: </s> <s xml:id="echoid-s3520" xml:space="preserve">neque enim <lb/>breviore ſpatio ad exculta homi-<lb/>nibus loca reditur.</s> <s xml:id="echoid-s3521" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3522" xml:space="preserve">Frater noſter Benedictus Regi <lb/>viſitationis officium impendit (di-<lb/>citur is Mahametin) gratus fuit <lb/>delato ex munere, nam horariam <lb/>machinam è collo penſilem, vitrea <lb/>ſpecula, aliaque Europæa detulit, <lb/> <pb o="347" file="0359" n="359" rhead="DE REG. CHINÆ."/> quibus Rex ita recreatus eſt atque <lb/>delinitus, ut datorem in amicitiam <lb/>patrociniumque ſuum receperit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3523" xml:space="preserve">Non aperuit initio Noſter, velle ſe <lb/>in Cataium proficiſci, ſed ſolum <lb/>de Regno Cialis ad Ortum hujus <lb/>regiæ ingeſſit ſermonem, & </s> <s xml:id="echoid-s3524" xml:space="preserve">ad iter <lb/>illud diploma Regium impetravit, <lb/>adnitente maxime filio peregrinæ <lb/>illius Reginæ, cui aureos ſexcentos <lb/>mutuos dederat, arctam etiam <lb/>cum Palatinis variis neceſſitudi-<lb/>nem contraxit.</s> <s xml:id="echoid-s3525" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3526" xml:space="preserve">Sex menſes abjerant, cum ecce <lb/>tibi Demetrius ex antiquis Sociis <lb/>unus, qui Cabuli ſubſtiterat, ad-<lb/>venit, cujus adventu Benedictus <lb/>noſter & </s> <s xml:id="echoid-s3527" xml:space="preserve">Iſaac Armenius geſtie-<lb/>runt. </s> <s xml:id="echoid-s3528" xml:space="preserve">Abiit ad recipiendos mutuos <lb/>nummos ad Parentem Reguli <lb/>Luotan Benedictus, aberat illius <lb/>Regia itinere dierum decem, & </s> <s xml:id="echoid-s3529" xml:space="preserve"><lb/>eundo redeundoque menſtruum <lb/>ſpatium effluxit. </s> <s xml:id="echoid-s3530" xml:space="preserve">Rediitque cum <lb/>pretioſiore marmore cumulatere-<lb/> <pb o="348" file="0360" n="360" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ſtitutus, inde ad gratias Deo refe-<lb/>rendas multa in egenos eleemo-<lb/>ſynæ nomine diſtribuit, quod ſuum <lb/>inſtitutum ipſe toto itinere libera-<lb/>liter retinebat.</s> <s xml:id="echoid-s3531" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3532" xml:space="preserve">Interim comitatus futuri Ne-<lb/>gotiatorum Præfectus renunciatus <lb/>eſt ex indigenis quidam Agiafi no <lb/>minatus. </s> <s xml:id="echoid-s3533" xml:space="preserve">Anno ſupra ſæcularem <lb/>quarto, medio fere Novembri, <lb/>perventum ad locum Iolci nomi-<lb/>ne, ubi vectigalia pendi & </s> <s xml:id="echoid-s3534" xml:space="preserve">Regia <lb/>diplomata revideri ſolent. </s> <s xml:id="echoid-s3535" xml:space="preserve">Hinc <lb/>Hancialix, Alceghet, Hagabateth, <lb/>Egriar, Meſetelec, Thalec, Horma, <lb/>Thoantac, Mingieda, Capetalcol <lb/>Zilan, Sarc Guebedal, Canbaſci, <lb/>Aconſerséc, Ciacor, Acſu, viginti-<lb/>quinque diebus hæc omnia loca <lb/>peragrarunt, iter fuit moleſtum, <lb/>vel ſaxorum multitudine velarenæ <lb/>ſitientis inopia.</s> <s xml:id="echoid-s3536" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3537" xml:space="preserve">Acſu oppidum eſt Regni Caſcar, <lb/>cujus Præfectus erat Regis nepos, <lb/>annorum duodecim. </s> <s xml:id="echoid-s3538" xml:space="preserve">In hoc ipſo <lb/> <pb o="349" file="0361" n="361" rhead="DE REG. CHINÆ."/> itinere deſertum decurritur, cui <lb/>Caracathai nomen eſt: </s> <s xml:id="echoid-s3539" xml:space="preserve">id terram <lb/>nigram Cataienſium ſonat, ideo <lb/>quod ferant, Cataienſes ibi diutius <lb/>commoratos: </s> <s xml:id="echoid-s3540" xml:space="preserve">in hoc oppido quin-<lb/>decim dies cæteros Negotiatores <lb/>præſtolati ſunt: </s> <s xml:id="echoid-s3541" xml:space="preserve">inde tandem diſ-<lb/>cedentes in Oitograch, Gazo, Caſ-<lb/>ciani, Dellai, Saregabedal, Vgan, <lb/>ac deinde Cucia devenerunt, op-<lb/>pidum etiam exiguum; </s> <s xml:id="echoid-s3542" xml:space="preserve">in quo ad <lb/>reficienda jumenta menſem inte-<lb/>grum ſubſtiterunt: </s> <s xml:id="echoid-s3543" xml:space="preserve">nam & </s> <s xml:id="echoid-s3544" xml:space="preserve">itineris <lb/>moleſtiis, & </s> <s xml:id="echoid-s3545" xml:space="preserve">marmoris pondere <lb/>hordeique inopia prope vires ami-<lb/>ſerant. </s> <s xml:id="echoid-s3546" xml:space="preserve">Hinc abeuntes poſt quin-<lb/>que & </s> <s xml:id="echoid-s3547" xml:space="preserve">viginti dierum iter in urbem <lb/>Cialis pervenerunt, exiguam illam <lb/>quidem, ſed bene munitam. </s> <s xml:id="echoid-s3548" xml:space="preserve">Hanc <lb/>Regionem moderabatur Regis <lb/>Caſcar filius illegitimus, qui audito <lb/>Fratrem noſtrum cum Sociis aliam <lb/>legem profiteri, terrere illum cœ-<lb/>pit, aſſerens audaciorem æquo fuiſ-<lb/>ſe alienæ legis profeſſorem in has <lb/> <pb o="350" file="0362" n="362" rhead="NIC. TRIGAVT."/> regiones penetraſſe: </s> <s xml:id="echoid-s3549" xml:space="preserve">licere enim <lb/>ſibi illi vitam fortunaſque eripere, <lb/>ſed lecto diplomate placatus, & </s> <s xml:id="echoid-s3550" xml:space="preserve"><lb/>accepto munere etiam amicus fuit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3551" xml:space="preserve">In hac urbe tres omnino menſes <lb/>ſubſtitêre. </s> <s xml:id="echoid-s3552" xml:space="preserve">neque enim Negotia-<lb/>torum Præfectus abire non niſi <lb/>cum copioſo comitatu voluit, quo <lb/>enim numeroſior eſt, eo Præfecto <lb/>quæſtuoſior: </s> <s xml:id="echoid-s3553" xml:space="preserve">hac igitur ex cauſa <lb/>minime permittebat, ut quiſquam <lb/>præcederet. </s> <s xml:id="echoid-s3554" xml:space="preserve">Frater noſter moræ <lb/>longioris tædio & </s> <s xml:id="echoid-s3555" xml:space="preserve">ſumptuum ma-<lb/>gnitudine provocatus, ad diſceſ-<lb/>ſum aſpirabat; </s> <s xml:id="echoid-s3556" xml:space="preserve">ergo novis donis <lb/>delinitum Dynaſtam induxit, uti <lb/>ſibi faceret eundi facultatem: </s> <s xml:id="echoid-s3557" xml:space="preserve">im-<lb/>petravit ille, invito Præfecto ac So-<lb/>ciis, inter quos inpoſterum inter-<lb/>rupta familiaritas fuit.</s> <s xml:id="echoid-s3558" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3559" xml:space="preserve">Abeuntem Regulus ſuis literis <lb/>ſecuritatis cauſa proſecutus eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s3560" xml:space="preserve"><lb/>cum de illius nomine ageretur, qua <lb/>ratione vellet inſcribi, quæſiit vel-<lb/>letne Chriſtiani nomen apponi. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3561" xml:space="preserve"> <pb o="351" file="0363" n="363" rhead="DE REG. CHINÆ."/> Volo, inquit ille, nam hoc Iſai no-<lb/>mine appellatus univerſum iter <lb/>huc uſque decurri, cum eodem <lb/>certum eſt terminare. </s> <s xml:id="echoid-s3562" xml:space="preserve">Abiit igitur <lb/>tandem cum ſocio ſuo & </s> <s xml:id="echoid-s3563" xml:space="preserve">aliis pau-<lb/>cis, & </s> <s xml:id="echoid-s3564" xml:space="preserve">diebus viginti iter in Pucian <lb/>ejuſdem Regni oppidum promo-<lb/>verunt, ubi humaniſſime ab loci <lb/>Præfecto excepti, neceſſario ex <lb/>ejus domo commeatu honoraban-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s3565" xml:space="preserve">Hinc, in Turphan munitam <lb/>urbem pervenientes menſem unũ <lb/>ſubſtiterunt. </s> <s xml:id="echoid-s3566" xml:space="preserve">Inde in Aramuth: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3567" xml:space="preserve">hinc in Camul munitum quoque <lb/>locum deventum eſt: </s> <s xml:id="echoid-s3568" xml:space="preserve">hic, alium <lb/>menſem ſe ac jumenta refecerunt, <lb/>quoniam intra regni Cialis ditio-<lb/>nem ſunt habiti perhumane, cujus <lb/>in hoc oppido termini claudeban-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s3569" xml:space="preserve">E Camul diebus novem ad Bo-<lb/>reales illos Sinenſis regni muros <lb/>devenerunt, ad locum, qui Chiai-<lb/>cuon appellatur: </s> <s xml:id="echoid-s3570" xml:space="preserve">ibi dies quinque <lb/>ſupra viginti Proregis ejus Provin-<lb/>ciæ reſponſum expectarunt. </s> <s xml:id="echoid-s3571" xml:space="preserve">Ergo <lb/> <pb o="352" file="0364" n="364" rhead="NIC. TRIGAVT."/> tandem intra muros admiſſi diei <lb/>unius itinere in urbem Socieu in-<lb/>greſſi ſunt, ubi de Pechino multus <lb/>ſermo, aliiſque jam notis nomini-<lb/>bus, omni denique ſcrupulo Fra-<lb/>trem noſtrum exemit, nihil inpo-<lb/>ſterum dubium Cataienſe regnum <lb/>à Sinenſi, ut modo dixi, ſolo no-<lb/>mine diſcrepare. </s> <s xml:id="echoid-s3572" xml:space="preserve">Quidquid Cialis <lb/>inter ac Sinenſis regni terminos <lb/>jacet, Tartarorum incurſionibus <lb/>infame eſt; </s> <s xml:id="echoid-s3573" xml:space="preserve">ideo Negotiatores ma-<lb/>gno per hæc loca metu procedunt, <lb/>interdiu enim explorant è vicinis <lb/>montibus, ſitne aliqua Tartaro-<lb/>rum excurſio, ac ſi ſecurum iter ju-<lb/>dicent, nocturnis tenebris ſilen-<lb/>tioque tuti ire pergunt. </s> <s xml:id="echoid-s3574" xml:space="preserve">varios in <lb/>itinere Saracenos miſere mactatos <lb/>repererunt, quod ſoli pergere mi-<lb/>nime dubitaſſent, quanquam raro <lb/>Tartari indigenas ipſos mactent, <lb/>aſſerentes eos eſſe ſervos ſuos ac <lb/>paſtores, quibus arietum greges, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3575" xml:space="preserve">boum armenta eripiunt; </s> <s xml:id="echoid-s3576" xml:space="preserve">ſed ne-<lb/> <pb o="353" file="0365" n="365" rhead="DE REG. CHINÆ."/> que frumento, neque oriza aliove <lb/>legumine ipſi veſcuntur, dicentes <lb/>hoc jumentorum eſſe non homi-<lb/>num pabulum: </s> <s xml:id="echoid-s3577" xml:space="preserve">ſola igitur carne <lb/>veſci ſolent, nec ab equis, mulis, <lb/>aut camelis abhorrent, & </s> <s xml:id="echoid-s3578" xml:space="preserve">tamen <lb/>fama eſt eos diutiſſime vivere, & </s> <s xml:id="echoid-s3579" xml:space="preserve"><lb/>fere annorum centum excedere <lb/>ſenectutem. </s> <s xml:id="echoid-s3580" xml:space="preserve">Saraceni populi, Sinis <lb/>ex hac parte contermini, imbelles <lb/>ſunt, & </s> <s xml:id="echoid-s3581" xml:space="preserve">à Sinis nullo negotio ſubji-<lb/>ci poſſent, ſi Sinæ de ſubjiciendis <lb/>ſibi nationibus laborarent.</s> <s xml:id="echoid-s3582" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3583" xml:space="preserve">Ad Occiduam Sinenſis regni <lb/>partem, qua in Boream flectitur, <lb/>celebres illi muri finiuntur, & </s> <s xml:id="echoid-s3584" xml:space="preserve">ſpa-<lb/>tium erat ducentorum fere milia-<lb/>riorum, quo ſpatio Tartari muris <lb/>excluſi, ſæpe in Sinarum regnum <lb/>excurrentes tentabant ingreſſum, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3585" xml:space="preserve">etiam nunc, ſed minore pericu-<lb/>lo, tentant: </s> <s xml:id="echoid-s3586" xml:space="preserve">extructæ ſunt enim <lb/>ad retundendos eorum impetus <lb/>urbes duæ munitiſſimæ, & </s> <s xml:id="echoid-s3587" xml:space="preserve">ad præ-<lb/>ſidium milites in ſuas turmas di-<lb/> <pb o="354" file="0366" n="366" rhead="NIC. TRIGAVT."/> ſtributi ſelectiores deputantur, ha-<lb/>bent proprium ſupra ſe Proregem, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3588" xml:space="preserve">alios Magiſtratus, quibus à Re-<lb/>gia duntaxat imperari poteſt: </s> <s xml:id="echoid-s3589" xml:space="preserve">in <lb/>altera harum urbium Provinciæ <lb/>Scenſi, Canceu appellata, reſidet <lb/>Prorex cum reliquis præcipuis Ma-<lb/>giſtratibus: </s> <s xml:id="echoid-s3590" xml:space="preserve">altera Soceu, appella-<lb/>ta, proprium habet Gubernato-<lb/>rem, & </s> <s xml:id="echoid-s3591" xml:space="preserve">in duas partes diſtributa <lb/>eſt: </s> <s xml:id="echoid-s3592" xml:space="preserve">altera Sinæ (quos hic Saraceni <lb/>Cataios vocant) altera Saraceni <lb/>commorantur, qui è regno Caſ-<lb/>car, & </s> <s xml:id="echoid-s3593" xml:space="preserve">ſimilibus ab Occaſu Nego-<lb/>tiationum cauſa conveniunt: </s> <s xml:id="echoid-s3594" xml:space="preserve">ex <lb/>iis multi, quod redire nolint, jam <lb/>uxoribus & </s> <s xml:id="echoid-s3595" xml:space="preserve">filiis illigati prope pro <lb/>indigenis habentur, ad eum fere <lb/>modum, quo Amacai in Provincia <lb/>Cantonienſi conſident Luſitani, <lb/>ſed in eo differunt, quod Luſitani <lb/>ſuis legibus vivant, & </s> <s xml:id="echoid-s3596" xml:space="preserve">proprios ha-<lb/>beant Magiſtratus: </s> <s xml:id="echoid-s3597" xml:space="preserve">Saraceni à Si-<lb/>nis gubernantur, à quibus noctur-<lb/>no tempore intra urbem ſuam <lb/> <pb o="355" file="0367" n="367" rhead="DE REG. CHINÆ."/> clauſi propriis muris continentur, <lb/>ac in reliquis nihil ab indigenis dif-<lb/>ferunt, eorum Magiſtratibus per <lb/>omnia ſubjecti.</s> <s xml:id="echoid-s3598" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3599" xml:space="preserve">In urbem Soceu Benedictus no-<lb/>ſter exeunte anno ſupra ſæcularem <lb/>quinto pervenit.</s> <s xml:id="echoid-s3600" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div27" type="section" level="1" n="27"> <head xml:id="echoid-head40" xml:space="preserve">Ex Itinerario Marci Pauli <lb/>de Venetiis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s3601" xml:space="preserve">VT ea quœ à ſuperioris œ vi ſcri-<lb/>ptoribus de regno Sinenſi ſcri-<lb/>pta ſunt, cum iis quœ ab noſtri œ vi <lb/>authoribus ſunt prodita comparen-<lb/>tur, non abs re exiſtimavi hic quœ-<lb/>dam ſubjungere è libris Marci <lb/>Pauli Veneti, ſecundum antiquiſ-<lb/>ſimam editionem latinam: </s> <s xml:id="echoid-s3602" xml:space="preserve">curioſi <lb/>poterunt ea cum Italica editione <lb/>Ramuſiii conferre. </s> <s xml:id="echoid-s3603" xml:space="preserve">Ordiar autem <lb/>à Caſcar, cujus & </s> <s xml:id="echoid-s3604" xml:space="preserve">Goeſius memi-<lb/>nit; </s> <s xml:id="echoid-s3605" xml:space="preserve">de qua ita Marcus lib. </s> <s xml:id="echoid-s3606" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s3607" xml:space="preserve">cap. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3608" xml:space="preserve">XXXVIII. </s> <s xml:id="echoid-s3609" xml:space="preserve">Poſt hæc pervenitur ad <lb/>provinicam Caſcar quæ Magno <lb/> <pb o="356" file="0368" n="368" rhead="NIC. TRIGAVT."/> Chaam tributaria eſt, ubi ſunt Vi-<lb/>neæ pulchræ valde & </s> <s xml:id="echoid-s3610" xml:space="preserve">viridaria <lb/>multa & </s> <s xml:id="echoid-s3611" xml:space="preserve">poſſeſſiones fructiferæ. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3612" xml:space="preserve">Ibidem eſt bombicis copia. </s> <s xml:id="echoid-s3613" xml:space="preserve">homi-<lb/>nes autem illius regionis linguam <lb/>habent propriam: </s> <s xml:id="echoid-s3614" xml:space="preserve">legemque mi-<lb/>ſerabilis machometi. </s> <s xml:id="echoid-s3615" xml:space="preserve">ſunt nihilo-<lb/>minus ibi aliqui Chriſtiani neſto-<lb/>rini qui proprias habent eccleſias: </s> <s xml:id="echoid-s3616" xml:space="preserve"><lb/>quinque autem dietis tota proten-<lb/>ditur regio. </s> <s xml:id="echoid-s3617" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s3618" xml:space="preserve">XXXIX. </s> <s xml:id="echoid-s3619" xml:space="preserve">Samar-<lb/>chan civitas eſt magna in regione <lb/>illa quæ tributaria eſt nepoti Ma-<lb/>gni Chaam: </s> <s xml:id="echoid-s3620" xml:space="preserve">ubi ſimul habitant <lb/>Chriſtiani & </s> <s xml:id="echoid-s3621" xml:space="preserve">qui machometum <lb/>adorant. </s> <s xml:id="echoid-s3622" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s3623" xml:space="preserve">XL. </s> <s xml:id="echoid-s3624" xml:space="preserve">Rurſus inde pro-<lb/>greſſi invenimus provinciam Car-<lb/>than quæ quinque dierum itinere <lb/>protenditur in longum quæ etiam <lb/>legem tenet Machometi, ſubjecta <lb/>eſt nepoti Dominio Magni Chaam <lb/>habens civitates multas & </s> <s xml:id="echoid-s3625" xml:space="preserve">oppida. </s> <s xml:id="echoid-s3626" xml:space="preserve"><lb/>Principalis autem regni civitas di-<lb/>citur Cotim protenditur autem in <lb/>longum provincia per dietas octo. </s> <s xml:id="echoid-s3627" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="357" file="0369" n="369" rhead="DE REG. CHINÆ."/> u<unsure/>bi eſt bombicis & </s> <s xml:id="echoid-s3628" xml:space="preserve">omnium victu-<lb/>alium copia: </s> <s xml:id="echoid-s3629" xml:space="preserve">vineæ multæ & </s> <s xml:id="echoid-s3630" xml:space="preserve">opti-<lb/>mæ. </s> <s xml:id="echoid-s3631" xml:space="preserve">Ibi ſunt homines imbelles & </s> <s xml:id="echoid-s3632" xml:space="preserve"><lb/>imbecilles: </s> <s xml:id="echoid-s3633" xml:space="preserve">artifices vero ſunt & </s> <s xml:id="echoid-s3634" xml:space="preserve"><lb/>negociatores & </s> <s xml:id="echoid-s3635" xml:space="preserve">habent legem tur-<lb/>piſſimam machometi. </s> <s xml:id="echoid-s3636" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s3637" xml:space="preserve">XLI. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3638" xml:space="preserve">Provincia vero Coran reperitur <lb/>poſt Cartham inter plagam orien-<lb/>talem & </s> <s xml:id="echoid-s3639" xml:space="preserve">aquilonarem, quæ ſubje-<lb/>cta eſt dominio Magni Chaami <lb/>habens civitates multas & </s> <s xml:id="echoid-s3640" xml:space="preserve">oppida <lb/>multa. </s> <s xml:id="echoid-s3641" xml:space="preserve">principalis autem civitas eſt <lb/>Coran. </s> <s xml:id="echoid-s3642" xml:space="preserve">protenditur provincia in <lb/>longum octo dietas: </s> <s xml:id="echoid-s3643" xml:space="preserve">ubi eſt bom-<lb/>bicis & </s> <s xml:id="echoid-s3644" xml:space="preserve">omnium victualium copia: </s> <s xml:id="echoid-s3645" xml:space="preserve"><lb/>vineæ multæ & </s> <s xml:id="echoid-s3646" xml:space="preserve">optimæ. </s> <s xml:id="echoid-s3647" xml:space="preserve">ſunt ibi <lb/>homines imbecilles; </s> <s xml:id="echoid-s3648" xml:space="preserve">artifices & </s> <s xml:id="echoid-s3649" xml:space="preserve"><lb/>negotiatores & </s> <s xml:id="echoid-s3650" xml:space="preserve">habet legem tur-<lb/>pis Machometi. </s> <s xml:id="echoid-s3651" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s3652" xml:space="preserve">XLII. </s> <s xml:id="echoid-s3653" xml:space="preserve">progre-<lb/>dientibus inſuper eandem plagam <lb/>occurrit provincia Peyn, longitu-<lb/>dinem dierum habens quinque, <lb/>quæ ſimiliter ſubjecta eſt magno <lb/>Chaam & </s> <s xml:id="echoid-s3654" xml:space="preserve">Machometum adorant: </s> <s xml:id="echoid-s3655" xml:space="preserve"><lb/>multas habent civitates & </s> <s xml:id="echoid-s3656" xml:space="preserve">caſtra. </s> <s xml:id="echoid-s3657" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="358" file="0370" n="370" rhead="NIC. TRIGAVT."/> Nobilior autem è civitatibus dici-<lb/>tur Peyn; </s> <s xml:id="echoid-s3658" xml:space="preserve">ubi eſt fluvius in quo re-<lb/>periuntur lapides precioſi Sc. </s> <s xml:id="echoid-s3659" xml:space="preserve">Ja-<lb/>ſpides & </s> <s xml:id="echoid-s3660" xml:space="preserve">calcedonii: </s> <s xml:id="echoid-s3661" xml:space="preserve">homines pa-<lb/>triæ negotiatores & </s> <s xml:id="echoid-s3662" xml:space="preserve">artifices ſunt, <lb/>bombicis & </s> <s xml:id="echoid-s3663" xml:space="preserve">victualium habent co-<lb/>piam. </s> <s xml:id="echoid-s3664" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s3665" xml:space="preserve">XLIII. </s> <s xml:id="echoid-s3666" xml:space="preserve">Poſt hæc perve-<lb/>nitur ad provinciam Carchia quæ <lb/>eſt ſub dominio magni Chaam, <lb/>ubi ſunt multæ civitates & </s> <s xml:id="echoid-s3667" xml:space="preserve">caſtra; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3668" xml:space="preserve">cujus principalis civitas dicitur <lb/>Carchia. </s> <s xml:id="echoid-s3669" xml:space="preserve">Ibi ſunt flumina in qui-<lb/>bus copioſe habentur precioſi la-<lb/>pides, calcedonii magni valoris, <lb/>qui à negotiatoribus deferuntur <lb/>ad provinciam Cathaii. </s> <s xml:id="echoid-s3670" xml:space="preserve">hæc pro-<lb/>vincia Carchiatota eſt ſabuloſa & </s> <s xml:id="echoid-s3671" xml:space="preserve"><lb/>aquas multas habet amaras licet in <lb/>multis locis aqua bona ſit. </s> <s xml:id="echoid-s3672" xml:space="preserve">Simili-<lb/>ter inter Cathaii & </s> <s xml:id="echoid-s3673" xml:space="preserve">peyn terra tota <lb/>arenoſa eſt & </s> <s xml:id="echoid-s3674" xml:space="preserve">ſterilis. </s> <s xml:id="echoid-s3675" xml:space="preserve">Poſt diſceſ-<lb/>ſum de provincia Carchiæiter die-<lb/>rum quinque per Sabulum & </s> <s xml:id="echoid-s3676" xml:space="preserve">eſt <lb/>aqua peſſima, & </s> <s xml:id="echoid-s3677" xml:space="preserve">amara alicubi, ta-<lb/>men infra illum terminum bo-<lb/> <pb o="359" file="0371" n="371" rhead="DE REG. CHINÆ."/> na aqua reperitur & </s> <s xml:id="echoid-s3678" xml:space="preserve">ſic pervenitur <lb/>ad civitatem quæ dicitur Lop. </s> <s xml:id="echoid-s3679" xml:space="preserve">cap. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3680" xml:space="preserve"><emph style="sc">XLIV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3681" xml:space="preserve">Lop eſt civitas magna ad <lb/>introitum deſerti magni quod eſt <lb/>inter plagam orientalem & </s> <s xml:id="echoid-s3682" xml:space="preserve">aqui-<lb/>lonarem: </s> <s xml:id="echoid-s3683" xml:space="preserve">homines civitatis legem <lb/>miſerabilis Machometi tenet. </s> <s xml:id="echoid-s3684" xml:space="preserve">In <lb/>hac civitate pro mercatoribus vo-<lb/>lentibus tranſire deſertum cuncta <lb/>præparantur neceſſaria, ubi mer-<lb/>catores priuſquam iter arripiant <lb/>diebus plurimis requieſcunt; </s> <s xml:id="echoid-s3685" xml:space="preserve">ubi <lb/>aſinos fortes & </s> <s xml:id="echoid-s3686" xml:space="preserve">camelos victuali-<lb/>bus & </s> <s xml:id="echoid-s3687" xml:space="preserve">mercationibus onerant & </s> <s xml:id="echoid-s3688" xml:space="preserve"><lb/>ſic iter arripiunt per deſertum, & </s> <s xml:id="echoid-s3689" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s3690" xml:space="preserve"><lb/>In triginta diebus ad deſerti termi-<lb/>num pervenitur per latitudinem; </s> <s xml:id="echoid-s3691" xml:space="preserve"><lb/>longitudo vero ejus amplius patere <lb/>fertur, ut vix ab initio ejus uſque <lb/>ad finem ejus in uno anno perve-<lb/>niri poſſet. </s> <s xml:id="echoid-s3692" xml:space="preserve">Eſt autem deſertum <lb/>illud montuoſum ut plurimum & </s> <s xml:id="echoid-s3693" xml:space="preserve"><lb/>planicies ejus arenoſa: </s> <s xml:id="echoid-s3694" xml:space="preserve">eſt totum <lb/>ſterile & </s> <s xml:id="echoid-s3695" xml:space="preserve">omnino animalia nulla <lb/>ſunt propter cibi deſertum. </s> <s xml:id="echoid-s3696" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s3697" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="360" file="0372" n="372" rhead="NIC. TRIGAVT."/> <emph style="sc">XLV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3698" xml:space="preserve">Completa via deſerti perve-<lb/>nitur ad civitatem Sachion quæ eſt <lb/>in introitu provinciæ magnæ Tan-<lb/>guth. </s> <s xml:id="echoid-s3699" xml:space="preserve">ubi ſunt pauci Chriſtiani ne-<lb/>ſtorini: </s> <s xml:id="echoid-s3700" xml:space="preserve">alii autem quidam legem <lb/>ſervant machometi, reliqui vero <lb/>omnes ſunt idololatræ, & </s> <s xml:id="echoid-s3701" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s3702" xml:space="preserve">cap. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3703" xml:space="preserve"><emph style="sc">XLVI</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3704" xml:space="preserve">Camul vero una eſt terra <lb/>magna in provincia Tanguth quæ <lb/>eſt ſubjecta magno Chaam, ubi <lb/>ſunt civitates & </s> <s xml:id="echoid-s3705" xml:space="preserve">oppida multa. </s> <s xml:id="echoid-s3706" xml:space="preserve">Eſt <lb/>autem Camul inter duo deſerta, <lb/>ſcilicet inter magnum jam dictum <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3707" xml:space="preserve">aliud quod in longitudine con-<lb/>tinet dietas tres. </s> <s xml:id="echoid-s3708" xml:space="preserve">victualia in hac <lb/>provincia copioſe habentur. </s> <s xml:id="echoid-s3709" xml:space="preserve">ho-<lb/>mines illius regionis habent pro-<lb/>prium idioma: </s> <s xml:id="echoid-s3710" xml:space="preserve">idololatræ, & </s> <s xml:id="echoid-s3711" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s3712" xml:space="preserve"><lb/>Cap. </s> <s xml:id="echoid-s3713" xml:space="preserve"><emph style="sc">XLVII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3714" xml:space="preserve">Poſt provinciam Ca-<lb/>mul invenitur provincia quæ dici-<lb/>tur Chynchynculas quæ eſt affinis <lb/>deſerto ad aquilonarem plagam. </s> <s xml:id="echoid-s3715" xml:space="preserve"><lb/>habet autem inter dietas ſedecim & </s> <s xml:id="echoid-s3716" xml:space="preserve"><lb/>eſt ſub dominio magni Chaam. </s> <s xml:id="echoid-s3717" xml:space="preserve"><lb/>ubi ſunt civitates multæ & </s> <s xml:id="echoid-s3718" xml:space="preserve">caſtra. </s> <s xml:id="echoid-s3719" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="361" file="0373" n="373" rhead="DE REG. CHINÆ."/> ſuntibi etiam Chriſtiani neſtorini <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3720" xml:space="preserve">quidam adorantes Machome-<lb/>tum; </s> <s xml:id="echoid-s3721" xml:space="preserve">reliqui idola venerantur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3722" xml:space="preserve">Cap. </s> <s xml:id="echoid-s3723" xml:space="preserve"><emph style="sc">XLVIII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3724" xml:space="preserve">Relicta provincia <lb/>Chynchynculas ad orientem per <lb/>dietas decem continuas nulla ha-<lb/>bitatio reperitur niſi in paucis lo-<lb/>cis, quibus tranſactis invenitur pro-<lb/>vincia Succuyr, habens multas ci-<lb/>vitates & </s> <s xml:id="echoid-s3725" xml:space="preserve">oppida, cujus major civi-<lb/>tas dicitur Succuyr. </s> <s xml:id="echoid-s3726" xml:space="preserve">In hac provin-<lb/>cia ſunt Chriſtiani: </s> <s xml:id="echoid-s3727" xml:space="preserve">reliquæ vero <lb/>provinciæ idololatræ ſunt & </s> <s xml:id="echoid-s3728" xml:space="preserve">ſub-<lb/>ditæ magno Chaam. </s> <s xml:id="echoid-s3729" xml:space="preserve">in cunctis <lb/>montibus hujus provinciæ inveni-<lb/>tur Rheubarbarum magna copia. </s> <s xml:id="echoid-s3730" xml:space="preserve"><lb/>Cap. </s> <s xml:id="echoid-s3731" xml:space="preserve"><emph style="sc">XLIX</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3732" xml:space="preserve">Campion eſt civitas præ-<lb/>grandis & </s> <s xml:id="echoid-s3733" xml:space="preserve">nobilis quæ eſt princi-<lb/>palior in regione Tanguth; </s> <s xml:id="echoid-s3734" xml:space="preserve">ubi <lb/>ſunt Chriſtiani quidam; </s> <s xml:id="echoid-s3735" xml:space="preserve">aliqui te-<lb/>nentes legem Machometi; </s> <s xml:id="echoid-s3736" xml:space="preserve">reliqui <lb/>Idololatræ. </s> <s xml:id="echoid-s3737" xml:space="preserve">Cap. </s> <s xml:id="echoid-s3738" xml:space="preserve"><emph style="sc">L</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3739" xml:space="preserve">ulterius proce-<lb/>dendo à civitate Campion iter per <lb/>dietas <emph style="sc">XII</emph> poſtea invenitur civitas <lb/>quæ dicitur Ecima, quæ etiam affi-<lb/> <pb o="362" file="0374" n="374" rhead="NIC. TRIGAVT."/> nis eſt arenoſo deſerto verſus aqui-<lb/>lonem, ubi ſunt cameli multi, & </s> <s xml:id="echoid-s3740" xml:space="preserve"><lb/>alia animalia; </s> <s xml:id="echoid-s3741" xml:space="preserve">homines idolola-<lb/>træ. </s> <s xml:id="echoid-s3742" xml:space="preserve">Cap. </s> <s xml:id="echoid-s3743" xml:space="preserve"><emph style="sc">LI</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3744" xml:space="preserve">Terminata via præ-<lb/>nominati deſerti pervenitur ad ci-<lb/>vitatem Carocoran, quæ eſt ad <lb/>aquilonarem plagam ubi domi-<lb/>nium Tartarorum habuit origi-<lb/>nem. </s> <s xml:id="echoid-s3745" xml:space="preserve">Sequitur hic digreſſio de Re-<lb/>gibus Tartarorum, quam prœteri-<lb/>mus. </s> <s xml:id="echoid-s3746" xml:space="preserve">Cap. </s> <s xml:id="echoid-s3747" xml:space="preserve"><emph style="sc">LXIII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3748" xml:space="preserve">Poſt receſſum à <lb/>civitate Campion verſus orientem <lb/>itur per dietas quinque & </s> <s xml:id="echoid-s3749" xml:space="preserve">in illa via <lb/>de nocte in locis plurimis voces <lb/>demonum audiuntur. </s> <s xml:id="echoid-s3750" xml:space="preserve">poſt dietas <lb/>vero quinque invenitur regnum <lb/>Ergimul, quod eſt in provincia ma-<lb/>gna Tanguth. </s> <s xml:id="echoid-s3751" xml:space="preserve">ubi ſunt Chriſtiani <lb/>Neſtorini, Idololatræ & </s> <s xml:id="echoid-s3752" xml:space="preserve">ſectatores <lb/>machometis. </s> <s xml:id="echoid-s3753" xml:space="preserve">multæ civitates & </s> <s xml:id="echoid-s3754" xml:space="preserve">ca-<lb/>ſtra; </s> <s xml:id="echoid-s3755" xml:space="preserve">verſus Syrochum inter orien-<lb/>talem & </s> <s xml:id="echoid-s3756" xml:space="preserve">meridionalem plagam <lb/>itur ad provinciam Talchay, prius <lb/>tamen invenitur civitas Singii ma-<lb/>guo Chaam tributaria. </s> <s xml:id="echoid-s3757" xml:space="preserve">ubi ſimi-<lb/> <pb o="363" file="0375" n="375" rhead="DE REG. CHINÆ."/> liter ſunt Chriſtiani neſtorini, ido-<lb/>lolatræ & </s> <s xml:id="echoid-s3758" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s3759" xml:space="preserve">In hac parte muſcatum <lb/>habetur optimum. </s> <s xml:id="echoid-s3760" xml:space="preserve">habet hæc pro-<lb/>vincia in longitudine dietas <emph style="sc">XXV</emph>, & </s> <s xml:id="echoid-s3761" xml:space="preserve"><lb/>eſt fertilis valde. </s> <s xml:id="echoid-s3762" xml:space="preserve">Cap. </s> <s xml:id="echoid-s3763" xml:space="preserve"><emph style="sc">LXIV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3764" xml:space="preserve">deinde <lb/>transactis octo dietis ultra provin-<lb/>ciam Ergimul ad orientem occur-<lb/>rit provincia Egrigaya, in qua ſunt <lb/>civitates multæ & </s> <s xml:id="echoid-s3765" xml:space="preserve">oppida. </s> <s xml:id="echoid-s3766" xml:space="preserve">princi-<lb/>palior civitas eſt Colatia. </s> <s xml:id="echoid-s3767" xml:space="preserve">incolæ <lb/>Idololatræ præter paucos Chriſtia-<lb/>nos neſtorinos. </s> <s xml:id="echoid-s3768" xml:space="preserve">Cap. </s> <s xml:id="echoid-s3769" xml:space="preserve"><emph style="sc">LXV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3770" xml:space="preserve">Relicta <lb/>Egrigaya pervenitur ad orienta-<lb/>lem plagam ad provinciam Ten-<lb/>duch ubi ſunt civitates & </s> <s xml:id="echoid-s3771" xml:space="preserve">multa <lb/>caſtra. </s> <s xml:id="echoid-s3772" xml:space="preserve">maximam partem hic ſunt <lb/>Chriſtiani. </s> <s xml:id="echoid-s3773" xml:space="preserve">ultra hanc civitatem ad <lb/>dietas tres invenitur civitas Cyan-<lb/>gomor. </s> <s xml:id="echoid-s3774" xml:space="preserve">in qua eſt palatium maxi-<lb/>mum in quo magnus Chaam ha-<lb/>bitat, quando ad illam civitatem <lb/>accedit. </s> <s xml:id="echoid-s3775" xml:space="preserve">Cap. </s> <s xml:id="echoid-s3776" xml:space="preserve"><emph style="sc">LXVI</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3777" xml:space="preserve">poſt Cyango-<lb/>mor ad tres dietas ad aquilonem <lb/>reperitur civitas Cyandu quam æ-<lb/>dificavit magnus Chaam Cubli, in <lb/> <pb o="364" file="0376" n="376" rhead="NIC. TRIGAVT."/> qua eſt marmoreum palatium ma-<lb/>ximum & </s> <s xml:id="echoid-s3778" xml:space="preserve">pulcherrimum. </s> <s xml:id="echoid-s3779" xml:space="preserve">Magnus <lb/>Chaam tribus menſibus anni illum <lb/>locum inhabitat, Iunio, Iulio & </s> <s xml:id="echoid-s3780" xml:space="preserve">Au-<lb/>guſto. </s> <s xml:id="echoid-s3781" xml:space="preserve">quia ibi eſt temperies aëris <lb/>magna, æſtaſque caret ardoribus. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3782" xml:space="preserve">Addit deinceps & </s> <s xml:id="echoid-s3783" xml:space="preserve">initio lib. </s> <s xml:id="echoid-s3784" xml:space="preserve"><emph style="sc">II</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3785" xml:space="preserve">mul-<lb/>ta de potentia Cublay maximi regis <lb/>Tartarorum qui illo tempore vive-<lb/>bat, & </s> <s xml:id="echoid-s3786" xml:space="preserve">de bello quod geſſit cum re-<lb/>bellibus ſuis & </s> <s xml:id="echoid-s3787" xml:space="preserve">reditu ad Civita-<lb/>tem Cambalu. </s> <s xml:id="echoid-s3788" xml:space="preserve">cujus occaſione de-<lb/>ſcribit lib. </s> <s xml:id="echoid-s3789" xml:space="preserve">2. </s> <s xml:id="echoid-s3790" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s3791" xml:space="preserve"><emph style="sc">IX</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3792" xml:space="preserve">palatium ejus <lb/>mirabile in Vrbe Cambalu. </s> <s xml:id="echoid-s3793" xml:space="preserve">Tribus <lb/>(inquit) menſibus Decembri, Ia-<lb/>nuario & </s> <s xml:id="echoid-s3794" xml:space="preserve">Februario in regali civi-<lb/>tate continuo immoratur. </s> <s xml:id="echoid-s3795" xml:space="preserve">In quo <lb/>eſt hujuſmodi regale palatium: </s> <s xml:id="echoid-s3796" xml:space="preserve"><lb/>primo totius palatii ambitus con-<lb/>tinet milliaria quatuor. </s> <s xml:id="echoid-s3797" xml:space="preserve">Eſt murus <lb/>palatii groſſus valde, habens altitu-<lb/>dinis paſſus decem: </s> <s xml:id="echoid-s3798" xml:space="preserve">tota exterior <lb/>facies undique colore albo & </s> <s xml:id="echoid-s3799" xml:space="preserve">ru-<lb/>beo depicta eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s3800" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s3801" xml:space="preserve">Vrbem Cam-<lb/>balu deſcribit cap. </s> <s xml:id="echoid-s3802" xml:space="preserve"><emph style="sc">X</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3803" xml:space="preserve">Civitas Cam-<lb/> <pb o="365" file="0377" n="377" rhead="DE REG. CHINÆ."/> balu ſuper magnum flumen eſt in <lb/>provincia Cathay: </s> <s xml:id="echoid-s3804" xml:space="preserve">quæ olim no-<lb/>bilis fuit & </s> <s xml:id="echoid-s3805" xml:space="preserve">regalis: </s> <s xml:id="echoid-s3806" xml:space="preserve">Cambalu enim <lb/>in noſtra lingua ſonat civitas do-<lb/>mini. </s> <s xml:id="echoid-s3807" xml:space="preserve">hãc magnus Chaam ad aliam <lb/>partem fluminis tranſtulit: </s> <s xml:id="echoid-s3808" xml:space="preserve">civi-<lb/>tas hȩc quadrata eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s3809" xml:space="preserve">per <emph style="sc">XX</emph> mill. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3810" xml:space="preserve">protenditur: </s> <s xml:id="echoid-s3811" xml:space="preserve">muros de terra ha-<lb/>bet dealbatos exterius, altitudinis <lb/>paſſ. </s> <s xml:id="echoid-s3812" xml:space="preserve"><emph style="sc">XX</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3813" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s3814" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s3815" xml:space="preserve">Extra ſunt <emph style="sc">XII</emph> ſubur-<lb/>bia magna valde. </s> <s xml:id="echoid-s3816" xml:space="preserve">Cap. </s> <s xml:id="echoid-s3817" xml:space="preserve"><emph style="sc">XXVII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s3818" xml:space="preserve">poſt <lb/>receſſum à Cambalu per mill. </s> <s xml:id="echoid-s3819" xml:space="preserve"><emph style="sc">X</emph> <lb/>fluvius magnus reperitur Pulſan-<lb/>chinii. </s> <s xml:id="echoid-s3820" xml:space="preserve">Meminit deinceps aliquot <lb/>oppidorum, provinciarum perti-<lb/>nentium ad Regnum Cathay: </s> <s xml:id="echoid-s3821" xml:space="preserve">uti <lb/>Gyn, Canſu, Pyanfu, Caycui, Ca-<lb/>romoran, Luingyanfu, Chym, & </s> <s xml:id="echoid-s3822" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s3823" xml:space="preserve"><lb/>quæ ſerio expendenda ſunt cum <lb/>iis, quæ neoterici prodiderunt.</s> <s xml:id="echoid-s3824" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div28" type="section" level="1" n="28"> <head xml:id="echoid-head41" xml:space="preserve">FINIS.</head> <pb file="0378" n="378"/> </div> <div xml:id="echoid-div29" type="section" level="1" n="29"> <head xml:id="echoid-head42" xml:space="preserve">INDEX</head> <head xml:id="echoid-head43" xml:space="preserve">Rerum & Locorum, vaſtiſſi-<lb/>mi Sinenſium Regni.</head> <note style="it" position="right" xml:space="preserve"> <lb/> # A. ACademiœ nullœ Sinis. # 73. Aingharam. # 338. Alchimiſtœ Sinenſes. # 227. Aleœ, chartarum ludus. # 202. Amplitudo Vrbium. 12. & opido- # rum numerus. # 15. Aramuth oppid. # 351. Arequeira arbor. # 22. Aromata. # 38. Astrologia Sinenſis. # 66. Artes mechanicœ apud Sinas. # 39. Adhec urbs. # 334. Atramentum. # 51. Ædificia. # 29. # B. BAmbuco arundo. # 30. Benedicti Goëſii iter. # 331. Betre. # 21. <pb file="0379" n="379" rhead="INDEX."/> # C. CAbul. # 336. Caifumfu metropolis. # 278. Calcia oppid. # 338. Cambalu civitas. # 305.309. Campion. # 361. Camul oppid. # 351. Canſas provinc. # 290. Canton provinc. # 294. Cantonenſis Vrbs. # 323. Charachathui deſcript. # 349. Carchia. # 358. Carthan. # 356. Caſcar. # 333.444.355. Cataium magnum eſt Sina. # 305. Cataium. # 10. Cera è vermiculis. # 33. Cheu. # 9. Cheman. # 339. Chinicuon. # 351. Choti magiſtratus. # 114. Christianiſmi veſtigia. # 277. Chynchyncutas. # 360. Cia. # 35. Cialis Vrbs. # 349. <pb file="0380" n="380" rhead="INDEX."/> Ciara bitumen. # 201. Ciarcar. # 38. Ciarcunar. # 342. Ciecialites mons. # 342. Cie bitumen. # 37. Cinſu gradus literatorum. # 87. Colai qui? # 113. Colatia. # 363. Comediœ Sinenſium. # 49. Confutius Philoſophus. 64. ejus # opera. # 71. Conſangui Caſcro mons. # 345. Connubiorum ritus. # 186. Convivia Sinenſium. # 156. Coran. # 357. Coreoran. # 362. Cotan Flumen. # 345. Cotin. # 356. Cuanſa provinc. # 264. Culamba lignum. # 128. Cunlun mons. # 218. Curiales magiſtratus. 109. provin- # ciales. 121. veſtes & inſignia. # 127. Cutcheu provincia. # 291. Cyandu. # 363. <pb file="0381" n="381" rhead="INDEX."/> Cyangomor. # E. ECima. # 361. Egrigaya. # 363. Enam provinc. # 298. Ergimul. # 362. Eſſiram Provinc. # 293. # F. FErtilitas. # 18. 19. Feſti dies. # 190. Ficus Sinenſis. # 20. Flabella Sinenſium. # 53. Fuquien provinc. # 294. # G. GHidet. # 335. Gialalaback. # 339. Gradus literatorum. 440. habitus. # 76. examen. # 80. # H. HAchion. # 360. Han. # 9. Hia. # 9. Hiarchā 343. regnicaſcar regia. # 344. Hiugii. # 362. Hoaingon emporium. # 322. <pb file="0382" n="382" rhead="INDEX."/> # I. IAconich. # 343. Iamcheu emporium. # 322. Incolarum numerus. 16. finitima # regni ibidem. Iudœi in Sina. # 269. Iuotan Rex. # 347. # K. Kingiu. # 77. # L. LAnguin provinc. # 292. Lanſaii provinc. # 292. Latrunculorum ludus. # 203. Lauzu ſecta. # 255. Leatum provincia. # 16. Lignum Sinicum. # 32. Lincin emporium. # 322. Literatorum ſecta. # 235. Literatura Sinenſis. # 56. Lop. # 359. Longana fructus. # 20. Lugubris vestis. 170, & ritus # 179. # & ſeq. # M. MAgistratus Sinenſes. # 104. Medicina Sinenſis. # 69. <pb file="0383" n="383" rhead="INDEX."/> Metalla. # 27. Milites Sinenſes. # 225. Militum numerus. 16. finitima # regna. # ibid. Muri Regni Sinenſis. # 354. Murus contra Tartaros. # 17. Muſica Sinenſium. # 47. Muii bituminis genus. # 31. # N. NAnchini deſcript. # 312. Nanciani Vrbis deſcript. # 316. Nancianum. # 323. Nangiunum. # 323. Navigiorum ingens numerus. # 320. Navigiorum multitudo. # 23.24. Nomina & Cognomina Sinenſia. # 196. # O. OSciami ſacrificuli. # 252. Oymaa provinc. # 291. # P. PAlatium regium. # 171. Papyrus ſinenſium. # 34. Parentum Veneratio. # 177. Paſſaur Vrbs. # 334. <pb file="0384" n="384" rhead="INDEX."/> Peyn. # 357. Pœnœ delictorum, # 204. Pequinenſis urbis deſcript. # 299. Procellanœ. # 29. Potus callidus Sinenſibus. # 157. Provinciœ Sinenſes, è Purchaſio. # 288. Pucian. # 351. # R. RAbarbarum. # 32. Regis veneratio. # 166. Regis uxores & concubinœ. # 187. Ritus Sinarum. # 142. & ſeq. Ritus ſuperſtitioſi. # 207. # S. SAmarchan. # 356. Santo provinc. # 291. Saraceni in Sinarum regno # 266. Sarcil. # 342. Sciam. 9. capita ibidem. Scianbai urbs. # 328. Scientiœ. # 55. Sciequia ſecta. # 255. Scribendi modus. # 63. Serpanil. # 342. <pb file="0385" n="385" rhead="INDEX."/> Sieucai. # 74. Sinarum regni nomina. # 6.7. Sinœ boreales. # 305. Sinenſes liberos ſuos vendunt in # ſervitutem. 216. enecant. 217. # etiam ſeipſos. # 218. Sinicœ gentis corporis babitus. # 192. Sinenſis regni latitudo. # 324. Sinenſis Reipub. Adminiſtrator. # 94. Situs ibidem provinciœ 14. 15. ur- # bium & oppidorum numerus. # 15. Socieu. # 352. Som provinc. # 292. Soyobin provinc. # 290. Suceu emporium. # 326. Succuyr. # 361. # T. TAlchaii. # 362. Talhan. # 339. Ta-min. # 9. Tangethar. # 343. Tanguth. # 360. <pb file="0386" n="386" rhead="INDEX."/> Tauli magiſtratus. # 114. Than. # 9. Temporum notœ. # 171. Tenduch. # 363. Tengi badaſcia. # 341. Tenicin Emporium. # 322. Turphan oppid. # 351. Typographia Sinarum. # 42. # V. VAnan provinc. # 294. Veſtitus Sinenſium. # 194. Viſitandi ritus. # 148. Vquam provinc. # 292. # X. Xauceanœ urbis deſcript. # 311. # Y. YAmſu Flumen. # 315.317. Yu. # 9. Yuce gemma. # 129. # Z. Zinim Emporium, # 322. </note> </div> <div xml:id="echoid-div30" type="section" level="1" n="30"> <head xml:id="echoid-head44" xml:space="preserve">FINIS.</head> <pb file="0387" n="387"/> <pb file="0388" n="388"/> <pb file="0389" n="389"/> <figure> <caption xml:id="echoid-caption2" xml:space="preserve"><emph style="sc">Lvgd</emph>. <emph style="sc">Batavorvm</emph>. <lb/>εx Officina Elzeviriana. Anno 1633.</caption> </figure> <pb file="0390" n="390"/> <pb file="0391" n="391"/> <figure> <image file="0391-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0391-01"/> </figure> </div> <div xml:id="echoid-div31" type="section" level="1" n="31"> <head xml:id="echoid-head45" xml:space="preserve">AD <lb/>PRINCIPES <lb/>POPVLOSQVE <lb/><emph style="sc">Liberos</emph> <emph style="sc">Orbis</emph></head> <head xml:id="echoid-head46" xml:space="preserve">Chriſtiani.</head> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s3825" xml:space="preserve">ERror est non minus ve-<lb/>tus quam pestilens, quo <lb/>multi mortales, ii au-<lb/>tem maxime qui pluri-<lb/>rimum vi atque opibus valent, per-<lb/>ſuadent ſibi, aut, quod verius pu-<lb/>to, perſuadere conantur, justum <lb/>at que injustum non ſuapte natura, <lb/>ſed hominum inani quadam opinio-<lb/>ne atque conſuetudine distingui. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3826" xml:space="preserve">Itaque illi & </s> <s xml:id="echoid-s3827" xml:space="preserve">leges & </s> <s xml:id="echoid-s3828" xml:space="preserve">œquitatis ſpe-<lb/>ciem in hoc in venta existimant, ut <lb/> <pb file="0392" n="392"/> eorum qui in parendi conditione <lb/>nati ſunt diſſenſiones at tumultus <lb/>@oërceantur: </s> <s xml:id="echoid-s3829" xml:space="preserve">ipſis vero qui in ſum-<lb/>mafortuna ſunt collocati, jus omne <lb/>ajunt ex voluntate, voluntatem ex <lb/>utilitate metiendam. </s> <s xml:id="echoid-s3830" xml:space="preserve">Hanc autem <lb/>ſententiam abſurdam plane atque <lb/>naturæ contrariam auctoritatis ſibi <lb/>nonnihil conciliaſſe haud adeo mi-<lb/>rum est, cum ad morbum commu-<lb/>nem humani generis, quo ſicut vi-<lb/>tia ita vitiorum patrocinia ſecta-<lb/>mur, acceſſerint adulantium artes <lb/>quibus omnis potestas obnoxia est. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3831" xml:space="preserve">Sed contra extiterunt nullo non ſœ-<lb/>culo viriliberi, ſapientes, religioſi, <lb/>qui falſam hanc perſuaſionem ani-<lb/>mis ſimplicium evellerent, cœteros <lb/>autem ejus defenſores impudentiœ <lb/>convincerent. </s> <s xml:id="echoid-s3832" xml:space="preserve">Deum quippe eſſe <lb/>monstrabant conditorem rectorem-<lb/>que univerſi, imprimis autem bu-<lb/>manœ naturœ parentem, quam ideo, <lb/>non uti cœtera animantia, in ſpe-<lb/>cies diverſas, variaque diſcrimina <lb/> <pb file="0393" n="393"/> ſegregaſſet, ſed unius eſſe generis, <lb/>una etiam appellatione voluiſſet <lb/>contineri, dediſſet inſuper originem <lb/>eandem ſimilem membrorum com-<lb/>pagem, vultus inter ſe obverſos, ſer-<lb/>monem quoque & </s> <s xml:id="echoid-s3833" xml:space="preserve">alia communi-<lb/>candi instrumenta, ut intelligerent <lb/>omnes naturalem inter ſe ſocieta-<lb/>tem eſſe atque cognationem. </s> <s xml:id="echoid-s3834" xml:space="preserve">Huic <lb/>autem à ſe fundatœ aut domui aut <lb/>civitati ſummum illum principem <lb/>patremque familiâs ſuas quaſdam <lb/>ſcripſiſſe leges, non in œre aut tabu-<lb/>lis, ſed in ſenſibus animiſque ſingu-<lb/>lorum, ubi invitis etiam & </s> <s xml:id="echoid-s3835" xml:space="preserve">aver-<lb/>ſantibus legendœ occurrerent. </s> <s xml:id="echoid-s3836" xml:space="preserve">his le-<lb/>gibus ſummos pariter atque infimos <lb/>teneri. </s> <s xml:id="echoid-s3837" xml:space="preserve">in has non plus regibus lice-<lb/>re, quam plebi adverſus decreta de-<lb/>curionum decurionibus contra prœ-<lb/>ſidum edicta, prœſidibus in regum <lb/>ipſorum ſanctiones. </s> <s xml:id="echoid-s3838" xml:space="preserve">Luin illa ipſa <lb/>populorum atque urbium ſingula-<lb/>rum jura ex illo fonte dimanare, <lb/>inde ſanctimoniam ſuam atque ma-<lb/> <pb file="0394" n="394"/> jestatem accipere. </s> <s xml:id="echoid-s3839" xml:space="preserve">Sicut autem in <lb/>ipſo homine alia ſunt quœ habet <lb/>cum omnibus communia, alia qui-<lb/>bus ab altero quiſque distinguitur: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3840" xml:space="preserve">ita earum rerum quas in uſum ho-<lb/>minis produxiſſet natura, alias <lb/>eam manere communes, alias cu-<lb/>juſque industria ac labore proprias <lb/>fieri voluiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s3841" xml:space="preserve">de utriſque autem da-<lb/>tas leges, ut communibus quidem <lb/>ſine detrimento omnium omnes ute-<lb/>rentur; </s> <s xml:id="echoid-s3842" xml:space="preserve">de cœteris autem quod cui-<lb/>que contigiſſet, eo contentus abſti-<lb/>neret alieno. </s> <s xml:id="echoid-s3843" xml:space="preserve">Hœc ſi homo nullus <lb/>neſcire potest niſi homo eſſe deſierit, <lb/>hœc ſi gentes viderunt quibus ad <lb/>verum omne cœcutientibus ſola na-<lb/>turœ fax illuxit, quid vos ſentire ac <lb/>facere œquum est, principes populi-<lb/>que Christiani? </s> <s xml:id="echoid-s3844" xml:space="preserve">Si quis durum pu-<lb/>tat ea à ſe exigi quœ tam ſancti no-<lb/>minis profeſſio requirit, cujus mi-<lb/>nimum est ab injuriis abſtinere, cer-<lb/>te quid ſui ſit officii ſcire quiſque po-<lb/>test ex eo quod alteriprœcipit. </s> <s xml:id="echoid-s3845" xml:space="preserve">Nemo <lb/> <pb file="0395" n="395"/> est vestrûm qui non palam edicat <lb/>rei quemque ſuœ eſſe moderatorem <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3846" xml:space="preserve">arbitrum: </s> <s xml:id="echoid-s3847" xml:space="preserve">qui non fluminibus <lb/>lociſque publicis cives omnes uti <lb/>ex œquo & </s> <s xml:id="echoid-s3848" xml:space="preserve">promiſcue jubeat, qui <lb/>non commeandi commercandique <lb/>libertatem omni ope defendat. </s> <s xml:id="echoid-s3849" xml:space="preserve">Si-<lb/>ne his ſi parva illa ſocietas, quam <lb/>rempublicam vocamus, constare <lb/>non poſſe judicatur (& </s> <s xml:id="echoid-s3850" xml:space="preserve">certe consta-<lb/>re non potest) quamobrem non ea-<lb/>dem illa ad ſustinendam totius hu-<lb/>mani goneris ſocietatem atque con-<lb/>cordiam erunt neceſſaria? </s> <s xml:id="echoid-s3851" xml:space="preserve">Si quis <lb/>adverſus hœc vim faciat, merito <lb/>indignamini, exempla etiam pro fla-<lb/>gitii magnitudine ſtatuitis, non alia <lb/>de cauſa niſi quia, ubi ista paſſim <lb/>licent, ſtatus imperii tranquillus <lb/>eſſe non potest. </s> <s xml:id="echoid-s3852" xml:space="preserve">Luod ſi rex in re-<lb/>gem, populus in populum inique & </s> <s xml:id="echoid-s3853" xml:space="preserve"><lb/>violente agat, id nonne ad pertur-<lb/>bandam magnœ illius civitatis <lb/>quietem & </s> <s xml:id="echoid-s3854" xml:space="preserve">ad ſummi custodis ſpe-<lb/>ctat injuriam? </s> <s xml:id="echoid-s3855" xml:space="preserve">Hoc interest, quod <lb/> <pb file="0396" n="396"/> ſicut magistratus minores de vul-<lb/>go judicant, vos de magiſtratibus, <lb/>ita omnium aliorum delicta cogno-<lb/>ſcenda vobis & </s> <s xml:id="echoid-s3856" xml:space="preserve">punienda manda-<lb/>vit rex univerſi, vestra excepit ſi-<lb/>bi. </s> <s xml:id="echoid-s3857" xml:space="preserve">Is autem quanquam ſupremam <lb/>animadverſionem ſibi reſervat, <lb/>tardam, occultam, inevitabilem, <lb/>nibilominus duos à ſe judices dele-<lb/>gat qui rebus humanis interſint, <lb/>quos nocentium feliciſſimus non ef-<lb/>fugit, conſcientiam cuiquam ſuam, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3858" xml:space="preserve">famam ſive exiſtimationem <lb/>alienam. </s> <s xml:id="echoid-s3859" xml:space="preserve">Hœc tribunalia illis pa-<lb/>tent quibus alia prœcluſa ſunt: </s> <s xml:id="echoid-s3860" xml:space="preserve">ad <lb/>hœc infirmi provocant: </s> <s xml:id="echoid-s3861" xml:space="preserve">in his vin-<lb/>cuntur qui vincunt viribus, qui <lb/>licentiœ modum non ſtatuunt, qui <lb/>vili putant constare quod emitur <lb/>humano ſanguine, qui injurias in-<lb/>juriis defendunt, quorum manifesta <lb/>facinora neceſſe est & </s> <s xml:id="echoid-s3862" xml:space="preserve">conſentien-<lb/>te bonorum judicio damnari, & </s> <s xml:id="echoid-s3863" xml:space="preserve">ſui <lb/>ipſorũ animi ſententia non abſolvi. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3864" xml:space="preserve">Ad utrumque hoc forum nos quo-<lb/> <pb file="0397" n="397"/> que novam cauſam afferimus: </s> <s xml:id="echoid-s3865" xml:space="preserve">non <lb/>bercule de ſtillicidiis aut tigno in-<lb/>juncto, quales eſſe privatorum ſo-<lb/>lent, ac ne ex eo quidem genere quod <lb/>frequens est inter populos, de agri <lb/>jure in confinio hœrentis, de amnis <lb/>aut Inſulœ poſſeſſione: </s> <s xml:id="echoid-s3866" xml:space="preserve">ſed de omni <lb/>prope oceano, de jure navigandi, de <lb/>libertate commerciorum. </s> <s xml:id="echoid-s3867" xml:space="preserve">Inter nos <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3868" xml:space="preserve">Hispanos hœc controverſa ſunt: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3869" xml:space="preserve">Sitne immenſum & </s> <s xml:id="echoid-s3870" xml:space="preserve">vastum mare <lb/>regni unius nec maximi acceſſio: </s> <s xml:id="echoid-s3871" xml:space="preserve"><lb/>populone cuiquam jus ſit volentes <lb/>populos prohibere ne vendant, ne <lb/>permutent, ne denique commeent <lb/>inter ſeſe: </s> <s xml:id="echoid-s3872" xml:space="preserve">potueritne quiſquam <lb/>quod ſuum nunquam fuit elargiri, <lb/>aut invenire quod jam erat alie-<lb/>num: </s> <s xml:id="echoid-s3873" xml:space="preserve">an jus aliquod tribuat ma-<lb/>nifesta longi temporis injuria. </s> <s xml:id="echoid-s3874" xml:space="preserve">In <lb/>hac diſceptatione ipſis quiinter Hi-<lb/>ſpanos prœcipui ſunt divini atque <lb/>humani juris magistri calculum <lb/>porrigimus, ipſius denique Hispa-<lb/>niœ proprias leges imploramus. </s> <s xml:id="echoid-s3875" xml:space="preserve">Id ſi <lb/> <pb file="0398" n="398"/> nihil juvat, & </s> <s xml:id="echoid-s3876" xml:space="preserve">eos quos ratio certa <lb/>convincet, cupiditas vetat deſiste-<lb/>re, vestram principes majestatem, <lb/>vestram fidem quotquot eſtis ubi-<lb/>que gentes appellamus. </s> <s xml:id="echoid-s3877" xml:space="preserve">Non per-<lb/>plexam, non intricatam movemus <lb/>quœstionem. </s> <s xml:id="echoid-s3878" xml:space="preserve">Non de ambiguis in <lb/>religione capitibus, quœ plurimum <lb/>habere videntur obſcuritatis, quœ <lb/>tantis tam diu animis decertata, <lb/>apud ſapientes hoc fere certum reli-<lb/>querunt, nuſquam minus inveniri <lb/>veritatem quam ubi cogitur aſſen-<lb/>ſus. </s> <s xml:id="echoid-s3879" xml:space="preserve">Non de ſtatu noſtrœ reipublicœ, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3880" xml:space="preserve">libertate armis haud parta, ſed <lb/>vindicata: </s> <s xml:id="echoid-s3881" xml:space="preserve">de qua recte ſtatuere ii <lb/>demum poſſunt qui jura patria Bel-<lb/>garum, mores avitos, & </s> <s xml:id="echoid-s3882" xml:space="preserve">inſtitu-<lb/>tum non in leges regnum, ſed ex le-<lb/>gibus principatum accurate cogno-<lb/>verint. </s> <s xml:id="echoid-s3883" xml:space="preserve">in qua tamen quœstione <lb/>œquis judicibus extremœ ſervitutis <lb/>depulſa neceſſitas, ſubtilius inqui-<lb/>rentibus decreti tot nationum pu-<lb/>blica auctoritas, infenſis etiam & </s> <s xml:id="echoid-s3884" xml:space="preserve"><lb/> <pb file="0399" n="399"/> malevolis adverſariorum confeſſio <lb/>nihil dubitandum reliquit. </s> <s xml:id="echoid-s3885" xml:space="preserve">Sed <lb/>quod hic proponimus, nihil cum <lb/>istis commune habet. </s> <s xml:id="echoid-s3886" xml:space="preserve">nullius indi-<lb/>get anxiœ diſquiſitionis. </s> <s xml:id="echoid-s3887" xml:space="preserve">non ex di-<lb/>vini codicis pendet explicatione, cu-<lb/>jus multa multi non capiunt, non <lb/>ex unius populi ſcitis quœ cœteri me-<lb/>rito ignorant. </s> <s xml:id="echoid-s3888" xml:space="preserve">Lex illa è cujus prœ-<lb/>ſcripto judicandum est, inventu est <lb/>non difficilis, utpote eadem apud <lb/>omnes: </s> <s xml:id="echoid-s3889" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s3890" xml:space="preserve">facilis intellectu, utpote <lb/>nata cum ſingulis, ſingulorum men-<lb/>tibus inſita. </s> <s xml:id="echoid-s3891" xml:space="preserve">Ius autem quod peti-<lb/>mus tale est, quod nec rex ſubditis <lb/>negare debeat, neque Christianus <lb/>non Christianis. </s> <s xml:id="echoid-s3892" xml:space="preserve">A natura enim <lb/>oritur, quœ ex œquo omnium parens <lb/>est, in omnes munifica, cujus impe-<lb/>rium in eos extenditur qui gentibus <lb/>imperant, & </s> <s xml:id="echoid-s3893" xml:space="preserve">apud eos ſanctiſſimum <lb/>est qui in pietate plurimum profe-<lb/>cerunt. </s> <s xml:id="echoid-s3894" xml:space="preserve">Cognoſcite hanc cauſam <lb/>principes, cognoſcite populi: </s> <s xml:id="echoid-s3895" xml:space="preserve">ſi quid <lb/>iniquum postulamus, ſcitis quœ ve-<lb/> <pb file="0400" n="400"/> ſtra, & </s> <s xml:id="echoid-s3896" xml:space="preserve">è vobis eorum qui vicinio-<lb/>res nobis estis, apud nos ſemper fue-<lb/>rit auctoritas. </s> <s xml:id="echoid-s3897" xml:space="preserve">monete, parebimus. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3898" xml:space="preserve">Luin ſi quid à nobis hac inre pec-<lb/>catum est, iram veſtram, odium de-<lb/>nique humani generis non depreca-<lb/>mur. </s> <s xml:id="echoid-s3899" xml:space="preserve">Sin contra ſe res habet, quid <lb/>agendum ſit, vestrœ religioni & </s> <s xml:id="echoid-s3900" xml:space="preserve"><lb/>œquitati relinquimus. </s> <s xml:id="echoid-s3901" xml:space="preserve">Olim inter <lb/>populos humaniores ſummum nefas <lb/>habebatur, armis eos impetere qui <lb/>res ſuas arbitris permitterent. </s> <s xml:id="echoid-s3902" xml:space="preserve">con-<lb/>tra quitam œquam conditionem re-<lb/>cuſarent, ii non ut unius, ſed ut om-<lb/>nium hostes ope communi compri-<lb/>mebantur. </s> <s xml:id="echoid-s3903" xml:space="preserve">itaque eam in rem vi-<lb/>demus icta federa, judices conſtitu-<lb/>tos. </s> <s xml:id="echoid-s3904" xml:space="preserve">Reges ipſi validœque gentes <lb/>nihil œque glorioſum, ac magnifi-<lb/>cum deputabant, quam aliorum <lb/>coërcere inſolentiam, aliorum infir-<lb/>mitatem atque innocentiam ſuble-<lb/>vare. </s> <s xml:id="echoid-s3905" xml:space="preserve">Lui ſimos hodieque obtine-<lb/>ret, ut humani nihil à ſe alienum <lb/>homines arbitrarentur, profectò <lb/> <pb file="0401" n="401"/> orbe non paulo pacatiore uteremur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3906" xml:space="preserve">refrigeſceret enim multorum auda-<lb/>cia, & </s> <s xml:id="echoid-s3907" xml:space="preserve">qui justitiam utilitatis cau-<lb/>ſa nunc negligunt injuſtitiam dam-<lb/>no ſuo dediſcerent. </s> <s xml:id="echoid-s3908" xml:space="preserve">Sed hoc ut in <lb/>cauſa isthac non frustra forte ſpera-<lb/>mus, ita illud certo confidimus, be-<lb/>ne rebus expenſis existimaturos vos <lb/>omnes imputari nobis non magis <lb/>poſſe pacis moras, quam belli cauſas: </s> <s xml:id="echoid-s3909" xml:space="preserve"><lb/>ac proinde uti hactenus amici nobis <lb/>faventes atque benevoli fuistis, ita <lb/>vos aut etiam magis in poſterum fo-<lb/>re, quo nihil optatius iis potest con-<lb/>tingere qui primam partem felici-<lb/>tatis putant bene facere, alteram <lb/>bene audire.</s> <s xml:id="echoid-s3910" xml:space="preserve"/> </p> <pb file="0402" n="402"/> <figure> <image file="0402-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0402-01"/> </figure> </div> <div xml:id="echoid-div32" type="section" level="1" n="32"> <head xml:id="echoid-head47" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capita</emph> <lb/>DISSERTATIONIS <lb/><emph style="sc">Hvgonis</emph> <emph style="sc">Grotii</emph> <lb/>DE <lb/>MARE LIBERO.</head> <note position="right" xml:space="preserve"> <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. I. # Iure gentium quibuſvis ad quoſ-<lb/> # vis liberam eſſe navigationem. # p. 1 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. II. # Luſitanos nullum habere jus <lb/> # dominii in eos Indos ad quos Bata-<lb/> # vi navigant titulo inventionis. # 5 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. III. # Luſitanos in Indos non habere <lb/> # jus dominii titulo donationis Pon-<lb/> # tiſiciæ. # 7 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. IV. # Luſitanos in Indos non habere <lb/> # jus dominii titulo belli. # 11 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. V. # Mare ad Indos, aut jus eo navi-<lb/> # gandi non eſſe proprium Luſitano-<lb/> # rum titulo occupationis. # 16 <lb/> <pb file="0403" n="403"/> <emph style="sc">Cap</emph>. VI. # Mare aut jus navigandi pro-<lb/> # prium non eſſe Luſitanorum titulo <lb/> # donationis Pontificiæ. # 44 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. VII. # Mare aut jus navigandi pro-<lb/> # prium non eſſe Luſitanorum ti-<lb/> # tulo præſcriptionis, aut conſue-<lb/> # tudinis. # 46 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. VIII. # Iure gentium inter quoſvis <lb/> # liberam eſſe mercaturam. # 74 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. IX. # Mercaturam cum Indis pro-<lb/> # priam non eſſe Luſitanorum titulo <lb/> # occupationis. # 66 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. X. # Mercaturam cum Indis pro-<lb/> # priam non eſſe Luſitanorum titulo <lb/> # donationis Pontificiæ. # 67 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. XI. # Mereaturam cum Indis non <lb/> # eſſe Luſitanorum propriam jure <lb/> # præſcriptionis, aut conſuetudin. # 68 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. XII. # Nulla æquitate niti Luſita-<lb/> # nos in prohibendo commercio. # 71 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. XIII. # Batavis jus commercii Indi-<lb/> # cani, qua pace, qua induciis, qua <lb/> # bello retinendum. # 75 <lb/></note> <pb file="0404" n="404"/> </div> <div xml:id="echoid-div33" type="section" level="1" n="33"> <head xml:id="echoid-head48" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capita</emph> <lb/>DISSERTATIONIS <lb/><emph style="sc">Pavli</emph> <emph style="sc">Mervlæ</emph> <lb/>DE <lb/>MARIBVS.</head> <note position="right" xml:space="preserve"> <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. I. # De Mari univerſim. # pag. 85 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. II. # De Oceano. # 138 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. III. # De Internis Maribus & pri-<lb/> # primo de Mediterraneo. # 147 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. IV. # De reliquis Internis Marib. # 171 <lb/><emph style="sc">Cap</emph>. V. # De Euripis. # 175 <lb/></note> </div> <div xml:id="echoid-div34" type="section" level="1" n="34"> <head xml:id="echoid-head49" xml:space="preserve"><emph style="sc">Accedit præterea</emph>,</head> <note position="right" xml:space="preserve"> <lb/>Marci Zuerii Boxhornii pro Navigatio-<lb/> # nibus Hollandorum Apologia. # p. 184 <lb/></note> </div> <div xml:id="echoid-div35" type="section" level="1" n="35"> <head xml:id="echoid-head50" xml:space="preserve">Item,</head> <note position="right" xml:space="preserve"> <lb/>Tractatus Pacis & mutui Commercii inter <lb/> # Henricum VII. Regem Angliæ & Phi-<lb/> # lipp. Archiducem Austriæ, concluſus <lb/> # Anno 1495. # pag. 215 <lb/></note> <pb file="0405" n="405"/> </div> <div xml:id="echoid-div36" type="section" level="1" n="36"> <head xml:id="echoid-head51" xml:space="preserve">Fol: 1</head> <figure> <image file="0405-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0405-01"/> </figure> </div> <div xml:id="echoid-div37" type="section" level="1" n="37"> <head xml:id="echoid-head52" xml:space="preserve"><emph style="sc">Hvgonis</emph> <emph style="sc">Grotii</emph> <lb/>MARE LIBERUM</head> <head xml:id="echoid-head53" xml:space="preserve"><emph style="sc">Sive</emph> <lb/>DE IVRE QV OD BATAVIS <lb/>competit ad Indicana commercia, <lb/>diſſertatio.</head> <head xml:id="echoid-head54" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capvt</emph> I. <lb/>Iure gentium quibuſvis ad quoſvis <lb/>liberam eſſe navigationem.</head> <p> <s xml:id="echoid-s3911" xml:space="preserve">PRopoſitum eſt nobis breviter <lb/>ac dilucide demonſtrare, jus eſſe <lb/>Batavis, hoc eſt, Ordinum Fede-<lb/>ratorum Belgicogermaniæ ſub-<lb/>ditis, ad Indos, ita uti navigant navigare, <lb/>cumque ipſis commercia colere. </s> <s xml:id="echoid-s3912" xml:space="preserve">Funda-<lb/>mentum ſtruemus hanc juris Gentium, <lb/>quod primarium vocant, regul@m certiſ-<lb/>ſimam, cujus perſpicua atque immutabi-<lb/>lis eſt ratio: </s> <s xml:id="echoid-s3913" xml:space="preserve">licere cuivis genti quamvis <lb/>alteram adire, cumque ea negotiari. </s> <s xml:id="echoid-s3914" xml:space="preserve">Deus <lb/>hoc ipſe per naturam loquitur, cum ea <lb/>cuncta quibus vita indiget, omnibus lo-<lb/>cis ſuppeditari à natura non vult: </s> <s xml:id="echoid-s3915" xml:space="preserve">artibus <lb/> <pb o="2" file="0406" n="406" rhead="MARE"/> etiam aliis alias gentes dat excellere. </s> <s xml:id="echoid-s3916" xml:space="preserve">Quo <lb/>ifta? </s> <s xml:id="echoid-s3917" xml:space="preserve">niſi quod voluit mutua egeſtate & </s> <s xml:id="echoid-s3918" xml:space="preserve"><lb/>copia humanas foveri amicitias, ne ſingu-<lb/>li ſe putantes ſibi ipſis ſufficere, hoc ipſo <lb/>redderentur inſociabiles? </s> <s xml:id="echoid-s3919" xml:space="preserve">Nunc factum <lb/>eſt ut gens altera alterius ſuppleret ino-<lb/>piam, divinæ juſtitiæ inſtituto, ut eo mo-<lb/>do (ſicut Plinius dicit<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>) quod genitum eſſet uſpiam, apud omnes natum videre-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s3920" xml:space="preserve">Poëtas itaque canentes audimus.</s> <s xml:id="echoid-s3921" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s3922" xml:space="preserve">Nec vero terræ ferre omnes omnia poſ-<lb/>ſunt.</s> <s xml:id="echoid-s3923" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3924" xml:space="preserve">Item:</s> <s xml:id="echoid-s3925" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3926" xml:space="preserve">Excudent alii<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>: </s> <s xml:id="echoid-s3927" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s3928" xml:space="preserve">quæ ſequntur.</s> <s xml:id="echoid-s3929" xml:space="preserve"> Hoc igitur qui tollunt, illam laudatiſſi-<lb/>mam tollunt humani generis ſocietatem, <lb/>tollunt mutuas benefaciendi occaſiones, <lb/>naturam denique ipſam violant. </s> <s xml:id="echoid-s3930" xml:space="preserve">Nam & </s> <s xml:id="echoid-s3931" xml:space="preserve"><lb/>ille quem Deus terris circumſudit Ocea-<lb/>nus, undique & </s> <s xml:id="echoid-s3932" xml:space="preserve">undique verſus navigabi-<lb/>lis, & </s> <s xml:id="echoid-s3933" xml:space="preserve">ventorum ſtati aut extraordinarii <lb/>flatus, non ab eadem ſemper, & </s> <s xml:id="echoid-s3934" xml:space="preserve">à nulla <lb/>non aliquando regione ſpirantes, nonne <lb/>ſignificant ſatis conceſſum à natura cun-<lb/>ctis gentibus ad cunctas aditum? </s> <s xml:id="echoid-s3935" xml:space="preserve">Hoc Se-<lb/>neca <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>ſummum Naturæ beneficium pu- tat, quod & </s> <s xml:id="echoid-s3936" xml:space="preserve">vento gentes locis diſſipa-<lb/>tas miſcuit, & </s> <s xml:id="echoid-s3937" xml:space="preserve">ſua omnia in regiones ita <lb/>deſcripſit, ut neceſſarium mortalibus eſſet <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0406-01a" xlink:href="note-0406-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0406-02a" xlink:href="note-0406-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0406-03a" xlink:href="note-0406-03"/> <pb o="3" file="0407" n="407" rhead="LIBERVM."/> inter ipſos commercium. </s> <s xml:id="echoid-s3938" xml:space="preserve">Hoc igitur jus <lb/>ad cunctas gentes æqualiter pertinet quod <lb/>clariſſimi Iuriſconſulti<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/> eo uſque pro- ducunt, ut negent ullam rempublicam aut <lb/>Principem prohibere in univerſum poſſe, <lb/>quo minus alii ad ſubditos ſuos accedant, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3939" xml:space="preserve">cum illis negotientur. </s> <s xml:id="echoid-s3940" xml:space="preserve">Hinc jus deſcen-<lb/>dit hoſpitale ſanctiſſimũ: </s> <s xml:id="echoid-s3941" xml:space="preserve">hinc querelæ<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>:</s> <s xml:id="echoid-s3942" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div37" type="float" level="2" n="1"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0406-01" xlink:href="note-0406-01a" xml:space="preserve">Pangegyr.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0406-02" xlink:href="note-0406-02a" xml:space="preserve">Virgil.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0406-03" xlink:href="note-0406-03a" xml:space="preserve">3. 4. Nat. qu.</note> </div> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s3943" xml:space="preserve">Quod genus hoc hominum, quæve hunc <lb/>tam barbara morem</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s3944" xml:space="preserve">Permittit patria? </s> <s xml:id="echoid-s3945" xml:space="preserve">hoſpitio prohibemur <lb/>arenæ.</s> <s xml:id="echoid-s3946" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3947" xml:space="preserve">Et alibi<anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/></s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s3948" xml:space="preserve">------- littuſque rogamus</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s3949" xml:space="preserve">Innocuum, & </s> <s xml:id="echoid-s3950" xml:space="preserve">cunctis undamque au-<lb/>ramque patentem.</s> <s xml:id="echoid-s3951" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s3952" xml:space="preserve">Et ſcimus bella quædam ex hac cauſa cœ-<lb/>piſſe, ut Megarenſibus in Athenienſes, Bo-<lb/>nonienſibus in Venetos<anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/>: </s> <s xml:id="echoid-s3953" xml:space="preserve">Caſtellanis etiam in Americanos has juſtas potuiſſe <lb/>belli cauſas eſſe<anchor type="note" xlink:href="" symbol="5"/>, & </s> <s xml:id="echoid-s3954" xml:space="preserve">cæteris probabilio- res Victoria<anchor type="note" xlink:href="" symbol="6"/> putat, ſi peregrinari & </s> <s xml:id="echoid-s3955" xml:space="preserve">de- gere apud illos prohiberentur, ſi arceren-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0407-01a" xlink:href="note-0407-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0407-02a" xlink:href="note-0407-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0407-03a" xlink:href="note-0407-03"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0407-04a" xlink:href="note-0407-04"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0407-05a" xlink:href="note-0407-05"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0407-06a" xlink:href="note-0407-06"/> <pb o="4" file="0408" n="408" rhead="MARE"/> tur à participatione earum terum quæ ju. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3956" xml:space="preserve">re gentium aut moribus communia ſunt, <lb/>ſi denique ad commercia non admitte-<lb/>rentur. </s> <s xml:id="echoid-s3957" xml:space="preserve">Cui ſimile eſt quod in Moſis <lb/> <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/> hiſtoria & </s> <s xml:id="echoid-s3958" xml:space="preserve">inde apud Auguſtinum <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/> legimus, juſta bella Iſraëlitas contra Amortæos geſſiſſe, quia innoxius tranſi-<lb/>tus denegabatur: </s> <s xml:id="echoid-s3959" xml:space="preserve">qui <emph style="sc">Ivre</emph> <emph style="sc">Hvmanæ</emph> <lb/><emph style="sc">Societatis</emph> æquiſſimo patere de-<lb/>bebat. </s> <s xml:id="echoid-s3960" xml:space="preserve">Et hoc nomine Hercules Orchome-<lb/>niorum, Græci ſub Agamemnone Myſo-<lb/>rum Regiarma intulerunt; </s> <s xml:id="echoid-s3961" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/> quaſi libera eſſent naturaliter itinera ut Baldus dixit: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3962" xml:space="preserve"> <anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/> accuſanturque à Germanis apud Ta- citum <anchor type="note" xlink:href="" symbol="5"/> Romani, quod colloquia con- greſſuſque gentium arcerent, fluminaque <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3963" xml:space="preserve">terras & </s> <s xml:id="echoid-s3964" xml:space="preserve">cœlum quodammodo ipſum <lb/>clauderent. </s> <s xml:id="echoid-s3965" xml:space="preserve">Nec ullus titulus Chriſtianis <lb/>quondam in Satracenos magis placuit, <lb/>quam quod per illos terræ Iudææ aditu <lb/>arcerentur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="6"/>. </s> <s xml:id="echoid-s3966" xml:space="preserve">Sequitur ex ſententia Lu- ſitanos, etiamſi domini eſſent earum re-<lb/>gionum ad quas Batavi proficiſcuntur, in-<lb/>juriam tamen facturos ſi aditum Batavis <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3967" xml:space="preserve">mercatum præcluderent.</s> <s xml:id="echoid-s3968" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div38" type="float" level="2" n="2"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0407-01" xlink:href="note-0407-01a" xml:space="preserve">Inſt. dererum diviſ. § 1. & L. ne-<lb/>mo igitur. ff. eod. vide G. de jure belli lib. 1, <lb/>c. 19. vid. L. mercatores C. de com.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0407-02" xlink:href="note-0407-02a" xml:space="preserve">Virg. 1. Æn.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0407-03" xlink:href="note-0407-03a" xml:space="preserve">7. Æn.</note> <note symbol="4" position="foot" xlink:label="note-0407-04" xlink:href="note-0407-04a" xml:space="preserve">Diod. 11. Plut. <lb/>Peric.</note> <note symbol="5" position="foot" xlink:label="note-0407-05" xlink:href="note-0407-05a" xml:space="preserve">Sig. ult. de reb. Ital.</note> <note symbol="6" position="foot" xlink:label="note-0407-06" xlink:href="note-0407-06a" xml:space="preserve">Vict. de <lb/>Indis part. 2. n. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Adde Co-<lb/>var. in c. peccatum. §. 9. n. 4. ibi. Quinta.</note> </div> <note symbol="1" position="foot" xml:space="preserve">Num. c. 20.</note> <note symbol="2" position="foot" xml:space="preserve">Aug. l. 4. qu. 44. <lb/>ſuper Nu. Et Eſt. c. ult. 23. 4. 2.</note> <note symbol="3" position="foot" xml:space="preserve">So-<lb/>phocl. Trach.</note> <note symbol="4" position="foot" xml:space="preserve">3. Conſ. 293.</note> <note symbol="5" position="foot" xml:space="preserve">4 Hiſtor.</note> <note symbol="6" position="foot" xml:space="preserve">Alc. 7. Conſ. 130. Covar. c. peccatum <lb/>p. 2. §. 9. Bart. ad L. 1. C. de Pagan.</note> <pb o="5" file="0409" n="409" rhead="LIBERVM."/> <p> <s xml:id="echoid-s3969" xml:space="preserve">Quanto igitur iniquius eſt volentes <lb/>aliquos à volentium populorum com-<lb/>mercio ſecludi, illorum opera quorum in <lb/>poteſtate nec populi iſti ſunt, nec illud <lb/>ipfum, qua iter eſt; </s> <s xml:id="echoid-s3970" xml:space="preserve">quando latrones etiam <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3971" xml:space="preserve">piratas non alio magis nomine dete-<lb/>ſtamur, quam quod illi hominum inter ſe <lb/>commeatus obſident atque infeſtant?</s> <s xml:id="echoid-s3972" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div40" type="section" level="1" n="38"> <head xml:id="echoid-head55" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. II. <lb/>Luſitanos nullum habere jus dominii in <lb/>eos Indos ad quos Batavi navigant <lb/>titulo inventionis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s3973" xml:space="preserve">NOn eſſe autem Luſitanos earum par-<lb/>tium dominos ad quas Batavi acce-<lb/>dunt, puta Iavæ, Taprobanæ, partis maxi-<lb/>mæ Moluccarum, certiſſimo argumento <lb/>colligimus, quia dominus nemo eſt ejus <lb/>rei quam nec ipſe unquam nec alter ipſius <lb/>nomine poſſedit. </s> <s xml:id="echoid-s3974" xml:space="preserve">Habent inſulæ iſtæ quas <lb/>dicimus & </s> <s xml:id="echoid-s3975" xml:space="preserve">ſemper habuerunt ſuos Reges, <lb/>ſuam rempublicam, ſuas leges, ſua jura: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s3976" xml:space="preserve">Luſitanis mercatus, ut aliis gentibus con-<lb/>ceditur: </s> <s xml:id="echoid-s3977" xml:space="preserve">itaque & </s> <s xml:id="echoid-s3978" xml:space="preserve">tributa cum pendunt, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s3979" xml:space="preserve">jus mercandi à Principibus exorant, <lb/>dominos ſe non eſſe, ſed ut externos ad-<lb/>venire ſatis teſtantur: </s> <s xml:id="echoid-s3980" xml:space="preserve">ne habitant quidem <lb/>niſi precario. </s> <s xml:id="echoid-s3981" xml:space="preserve">Et quanquam ad dominium <lb/>titulus non ſufficiat, quia & </s> <s xml:id="echoid-s3982" xml:space="preserve">poſſeſſio re-<lb/>quiritur, cum aliud ſit rem habere, aliud <lb/> <pb o="6" file="0410" n="410" rhead="MARE"/> jus ad rem conſequendam, tamen ne titu-<lb/>lum quidem dominii in eas partes Luſi-<lb/>tanis ullum eſſe affirmo, quem non ipſis <lb/>eripuerit Doctorum, & </s> <s xml:id="echoid-s3983" xml:space="preserve">quidem Hiſpano-<lb/>rum ſententia. </s> <s xml:id="echoid-s3984" xml:space="preserve">Primum ſi dicent inven-<lb/>tionis præmio eas terras ſibi ceſſiſſe, nec <lb/>jus, nec verum dicent. </s> <s xml:id="echoid-s3985" xml:space="preserve">Invenire enim non <lb/>illud eſt oculis uſurpare, ſed apprehende-<lb/>re, ut Gordiani epiſtola oſtenditur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>: </s> <s xml:id="echoid-s3986" xml:space="preserve">un- de Grammatici invenire & </s> <s xml:id="echoid-s3987" xml:space="preserve">occupare pro <lb/>verbis ponunt idem ſignificantibus: </s> <s xml:id="echoid-s3988" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s3989" xml:space="preserve">to-<lb/>taLatinitas quod adepti ſumus, id demum <lb/>inveniſſe nos dicit, cui oppoſitum eſt per-<lb/>dere. </s> <s xml:id="echoid-s3990" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/> Quin & </s> <s xml:id="echoid-s3991" xml:space="preserve">ipſa naturalis ratio, &</s> <s xml:id="echoid-s3992" xml:space="preserve"> legum diſerta verba, <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>& </s> <s xml:id="echoid-s3993" xml:space="preserve">eruditiorum interpretatio manifeſte oſtendit, ad titu-<lb/>lum domini parandum eam demum ſuf-<lb/>ficere inventionem quæ cum poſſeſſione <lb/>conjuncta eſt, ubi ſcilicet res mobiles ap-<lb/>prehenduntur, aut immobiles terminis <lb/>atque cuſtodia ſepiuntur: </s> <s xml:id="echoid-s3994" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/> quod in hac ſpecie dici nullo modo poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s3995" xml:space="preserve">Nam præ-<lb/>fidia illuc Luſitani nulla habent. </s> <s xml:id="echoid-s3996" xml:space="preserve">Quid <lb/>quod ne reperiſſe quidem Indiam ullo <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0410-01a" xlink:href="note-0410-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0410-02a" xlink:href="note-0410-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0410-03a" xlink:href="note-0410-03"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0410-04a" xlink:href="note-0410-04"/> <pb o="7" file="0411" n="411" rhead="LIBERVM."/> modo dici poſſunt Luſitani, quæ tot à <lb/>ſæculis fuerat celeberrima. </s> <s xml:id="echoid-s3997" xml:space="preserve">Iam ab Ho-<lb/>ratii tempore</s> </p> <div xml:id="echoid-div40" type="float" level="2" n="1"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0410-01" xlink:href="note-0410-01a" xml:space="preserve">L. Si Barſatorem C. de fidejuſſ. Non <lb/>Marc. c. 4. in verbo occupare. Vid. Conan. <lb/>comm.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0410-02" xlink:href="note-0410-02a" xml:space="preserve">Iuris Civil. l. 3, c 3, in fine. Vide <lb/>Donell. de Iure Civil. l. 4, c. 10.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0410-03" xlink:href="note-0410-03a" xml:space="preserve">Inſtit. <lb/>de rerum diviſ. §. illud quæſitum eſt.</note> <note symbol="4" position="foot" xlink:label="note-0410-04" xlink:href="note-0410-04a" xml:space="preserve">L. 3. §. Neratius in fine. ff. de acq. poſſeſ.</note> </div> <quote> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s3998" xml:space="preserve">Impiger extremos currit mercator ad <lb/>Indos</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s3999" xml:space="preserve">Permare pauperiem fugiens <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4000" xml:space="preserve"/> </p> </quote> <p> <s xml:id="echoid-s4001" xml:space="preserve">Taprobanes pleraque quam exacte nobis <lb/>Romani deſcripſere <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>? </s> <s xml:id="echoid-s4002" xml:space="preserve">Iam vero & </s> <s xml:id="echoid-s4003" xml:space="preserve">cæ- teras inſulas ante Luſitanos non finitim@ <lb/>tantum Perſæ & </s> <s xml:id="echoid-s4004" xml:space="preserve">Arabes, ſed Europæi et-<lb/>iam, præcipue Veneti noverant. </s> <s xml:id="echoid-s4005" xml:space="preserve">Præterea <lb/>inventio nihil juris tribuit, niſi in ea quæ <lb/>ante inventionem nullius fuerant. </s> <s xml:id="echoid-s4006" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/> At- qui Indi cum ad eos Luſitani venetunt, <lb/>etſi partim idololatræ, partim Mahume-<lb/>tani erant, gravibuſque peccatis involuti. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4007" xml:space="preserve">nihilominus publice atq; </s> <s xml:id="echoid-s4008" xml:space="preserve">privatim rerum <lb/>poſſeſſionumque ſuarum dominium ha-<lb/>buerunt, quod illis ſine juſta cauſa eripi <lb/>non potuit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4009" xml:space="preserve">Ita certiſſimis rationibus poſt alios auctores maximi nominis con-<lb/>cludit Hiſpanus Victoria <anchor type="note" xlink:href="" symbol="5"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4010" xml:space="preserve">Non poſſunt, inquit, Chriſtiani ſeculares aut Eccleſiaſti-<lb/>ci poteſtate civili & </s> <s xml:id="echoid-s4011" xml:space="preserve">principatu privare in-<lb/>fideles, eo duntaxat titulo, quia infideles <lb/>ſunt, niſi ab eis alia injuria profecta ſit: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4012" xml:space="preserve"> <anchor type="note" xlink:label="note-0411-01a" xlink:href="note-0411-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0411-02a" xlink:href="note-0411-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0411-03a" xlink:href="note-0411-03"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0411-04a" xlink:href="note-0411-04"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0411-05a" xlink:href="note-0411-05"/> <pb o="8" file="0412" n="412" rhead="MARE"/> Fides enim, ut recte inquit Thomas <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>, non tollit jus naturale aut humanum ex <lb/>quo dominia profecta ſunt. </s> <s xml:id="echoid-s4013" xml:space="preserve">Imo credere <lb/>infideles non eſſe rerũ ſuarum dominos, <lb/>hæreticum eſt: </s> <s xml:id="echoid-s4014" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s4015" xml:space="preserve">res ab illis poſſeſſas illis <lb/>ob hoc ipſum eripere furtum eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s4016" xml:space="preserve">rapi-<lb/>na, non minus quam ſi idem fiat Chri-<lb/>ſtianis. </s> <s xml:id="echoid-s4017" xml:space="preserve">Recte igitur dicit Victoria <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/> non magis iſta ex cauſa Hiſpanis jus in Indos <lb/>quæſitum, quam Indis fuiſſet in Hiſpa-<lb/>nos, ſi qui illorum priores in Hiſpaniam <lb/>veniſſent. </s> <s xml:id="echoid-s4018" xml:space="preserve">Neque vero ſunt Indi Orien-<lb/>tis amentes & </s> <s xml:id="echoid-s4019" xml:space="preserve">inſenſati, ſed ingenioſi & </s> <s xml:id="echoid-s4020" xml:space="preserve"><lb/>ſolertes, ita ut ne hinc quidem prætextus <lb/>ſubjiciendi poſſit deſumi, qui tamen per <lb/>ſe ſatis eſt manifeſtæ iniquitatis. </s> <s xml:id="echoid-s4021" xml:space="preserve">Iam <lb/>olim Plutarchus ω\’φφαοιν ϖλεονεξίας <lb/>fuiſſe dicit ημεῶθνμ τὰ βαρβαεςυὰ, <lb/>improbam ſcilicet alieni cupiditatem hoc <lb/>ſibi velum obtendere, quod barbariem <lb/>manſuefacit. </s> <s xml:id="echoid-s4022" xml:space="preserve">Et nunc etiam color ille re-<lb/>digend@ invitas gentes ad mores huma-<lb/>niores, qui Græcis olim & </s> <s xml:id="echoid-s4023" xml:space="preserve">Alexandro <lb/>uſurpatus eſt, à Theologis omnibus, præ-<lb/>ſertim Hiſpanis, <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/> improbus, atque im- pius cenſetur.</s> <s xml:id="echoid-s4024" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div41" type="float" level="2" n="2"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0411-01" xlink:href="note-0411-01a" xml:space="preserve">Lib. 1. epiſt. 1.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0411-02" xlink:href="note-0411-02a" xml:space="preserve">Vide Plin. Nat. hiſt. <lb/>l. 6, c. 22.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0411-03" xlink:href="note-0411-03a" xml:space="preserve">L. 3. ff. de acquir. rerum dom.</note> <note symbol="4" position="foot" xlink:label="note-0411-04" xlink:href="note-0411-04a" xml:space="preserve">Covar. in c. pecatum. §. 10. nu. 2. & 4. <lb/>& 5.</note> <note symbol="5" position="foot" xlink:label="note-0411-05" xlink:href="note-0411-05a" xml:space="preserve">De poteſt. eivili, parte 1. num. 9.</note> </div> <note symbol="1" position="foot" xml:space="preserve">2. 2. quæſt. 10. artic. 12.</note> <note symbol="2" position="foot" xml:space="preserve">Vict. <lb/>de Indis parte 1. n. 4. 5. 6. 7, & n. 19.</note> <note symbol="3" position="foot" xml:space="preserve">Vide Vaſq. in præf. n. 5.</note> <pb o="9" file="0413" n="413" rhead="LIBERVM."/> </div> <div xml:id="echoid-div43" type="section" level="1" n="39"> <head xml:id="echoid-head56" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. III. <lb/>Luſitanos in Indos non habere jus dominii <lb/>titulo donationis Pontificiæ.</head> <p> <s xml:id="echoid-s4025" xml:space="preserve">SEcundo ſi Pontificis Alexandri Sexti <lb/>diviſione utentur, ante omnia illud <lb/>attendendum eſt, volueritne Pontifex <lb/>contentiones tantum Luſitanorum & </s> <s xml:id="echoid-s4026" xml:space="preserve"><lb/>Caſtellanorum dirimere, quod potuit ſa-<lb/>ne, ut lectus inter illos arbiter, ſicut & </s> <s xml:id="echoid-s4027" xml:space="preserve">ipſi <lb/>Reges jã ante inter ſe ea dere fœdera quę-<lb/>dam pepigerant <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4028" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s4029" xml:space="preserve">hoc ſi ita eſt, cum res inter alios acta ſit, ad cæteras gentes <lb/>non pertinebit: </s> <s xml:id="echoid-s4030" xml:space="preserve">an vero prope ſingulos <lb/>Mundi trientes duobus populis donate. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4031" xml:space="preserve">Quod etſi voluiſſet, & </s> <s xml:id="echoid-s4032" xml:space="preserve">potuiſſet Pontifex, <lb/>non tamen continuo ſequeretur domi-<lb/>nos eorum locorum eſſe Luſitanos, cum <lb/>donatio dominum non faciat, ſed ſecuta <lb/>traditio: </s> <s xml:id="echoid-s4033" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/> quare & </s> <s xml:id="echoid-s4034" xml:space="preserve">huic cauſæ poſſeſſio deberet accedere. </s> <s xml:id="echoid-s4035" xml:space="preserve">Tum vero ſi qui jus <lb/>ipſum ſive divinum ſive humanum ſcru-<lb/>tari volet, non autem ex commodo ſuo <lb/>metiri, facile deprehendet donationem <lb/>ejuſmodi ut rei alienæ nullius eſſe mo-<lb/>menti. </s> <s xml:id="echoid-s4036" xml:space="preserve">Diſputationem de poteſtate Pon-<lb/>tificis, hoc eſt Epiſcopi Romanæ Eccle-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0413-01a" xlink:href="note-0413-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0413-02a" xlink:href="note-0413-02"/> <pb o="10" file="0414" n="414" rhead="MARE"/> ſiæ, hic non aggrediar, nec quicquam <lb/>ponam niſi ex hypotheſi, hoc eſt, quod <lb/>confitentur homines inter eos eruditiſſi-<lb/>mi, qui plurimum Pontificiæ tribuunt <lb/>auctoritati: </s> <s xml:id="echoid-s4037" xml:space="preserve">maxime Hiſpani: </s> <s xml:id="echoid-s4038" xml:space="preserve">qui cum <lb/>pro ſua perſpicacia facile vident Domi-<lb/>num Chriſtum omne à ſe terrenum <lb/>imperium abdicaſſe <anchor type="note" xlink:href="" symbol="(a)"/>, mundi cer- te totius dominium, qua homo fuit, <lb/>non habuiſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s4039" xml:space="preserve">ſi habuiſſet, nullis tamen <lb/>argumentis aſtrui poſſe jus illud in Pe-<lb/>trum, aut Romanam Eccleſiam Vicarii <lb/>jure tranſlatum: </s> <s xml:id="echoid-s4040" xml:space="preserve">cum aliàs etiam cer-<lb/>tum ſit, multa Chriſtum habuiſſe in quæ <lb/>Pontifex non ſucceſſerit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="(b)"/>, intrepide affirmarunt (utar ipſorum vetbis) Pon-<lb/>tificem non eſſe dominum civilem aut <lb/>temporalem totius orbis <anchor type="note" xlink:href="" symbol="(c)"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4041" xml:space="preserve">Imo et- iam ſi quam talem poteſtatem in mun-<lb/>do haberet, eam tamen non recte ex-<lb/>erciturum, cum ſpirituali ſua juriſdi-<lb/>ctione contentus eſſe debeat, ſæcularibus <lb/>autem Principibus eam concedere nullo <lb/>modo poſſe. </s> <s xml:id="echoid-s4042" xml:space="preserve">Tum vero ſi quam habeat <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0414-01a" xlink:href="note-0414-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0414-02a" xlink:href="note-0414-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0414-03a" xlink:href="note-0414-03"/> <pb o="11" file="0415" n="415" rhead="LIBERVM."/> poteſtatem <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>, eam habere, ut loquun- tur, in ordine ad ſpiritualia. </s> <s xml:id="echoid-s4043" xml:space="preserve">Quocirca nul-<lb/>lam illi eſſe poteſtatem in populos infide-<lb/>les, ut qui ad Eccleſiam non pertineant<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4044" xml:space="preserve"> Vnde ſequitur ex ſententia Cajetani <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/> & </s> <s xml:id="echoid-s4045" xml:space="preserve">Victoriæ & </s> <s xml:id="echoid-s4046" xml:space="preserve">potioris partis tam Theo-<lb/>logorum quam Canoniſtarum <anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/>, non eſſe idoneum titulum adverſus Indos, vel <lb/>quia Papa dederit provincias illas tan-<lb/>quam dominus abſolute, vel quia non re-<lb/>cognoſcunt dominium Papæ: </s> <s xml:id="echoid-s4047" xml:space="preserve">atque <lb/>adeo ne Sarracenos quidem iſto titulo <lb/>unquam ſpoliatos.</s> <s xml:id="echoid-s4048" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div43" type="float" level="2" n="1"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0413-01" xlink:href="note-0413-01a" xml:space="preserve">Vide Oſorium.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0413-02" xlink:href="note-0413-02a" xml:space="preserve">Vide Inst. de re-<lb/>rum diviſ. §. per tradit.</note> <note symbol="(a" position="foot" xlink:label="note-0414-01" xlink:href="note-0414-01a" xml:space="preserve">Luc. 12. 14. Ioh. 18. 36.</note> <note symbol="(b)" position="foot" xlink:label="note-0414-02" xlink:href="note-0414-02a" xml:space="preserve">Vict. de <lb/>Indis p. 1. num. 25. Vict. 16. num. 27.</note> <note symbol="(c)" position="foot" xlink:label="note-0414-03" xlink:href="note-0414-03a" xml:space="preserve">Vide Vaſq. cap. 21. controv. ill. Turr. <lb/>Crem. lib. 2. c. 113. Hugo 69 diſt. cum ad <lb/>ad Verum Bern. in 2 lib. ad Eug. Vict. de <lb/>Ind. p. 1. n. 27. Cov. in c. pec. § 9. n. 7.</note> </div> </div> <div xml:id="echoid-div45" type="section" level="1" n="40"> <head xml:id="echoid-head57" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. IV. <lb/>Luſitanos in Indos non habere jus <lb/>dominii titulo belli.</head> <p> <s xml:id="echoid-s4049" xml:space="preserve">HIs igitur ſublatis cum manifeſtum <lb/>ſit, quod & </s> <s xml:id="echoid-s4050" xml:space="preserve">Victoria ſcribit, <anchor type="note" xlink:href="" symbol="5"/> Hi- ſpanos ad terras remotiotes illas navi-<lb/>gantes nullum jus ſecum attuliſſe occu-<lb/>pandi eas provincias, unus duntaxat ti-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0415-01a" xlink:href="note-0415-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0415-02a" xlink:href="note-0415-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0415-03a" xlink:href="note-0415-03"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0415-04a" xlink:href="note-0415-04"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0415-05a" xlink:href="note-0415-05"/> <pb o="12" file="0416" n="416" rhead="MARE"/> tulus belli reſtat, qui & </s> <s xml:id="echoid-s4051" xml:space="preserve">ipſe ſi juſtus eſſet, <lb/>tamen ad dominium proficere non poſ-<lb/>ſet, niſi jure prædæ, hoc eſt poſt occupa-<lb/>tionem. </s> <s xml:id="echoid-s4052" xml:space="preserve">Atqui tantum abeſt ut Luſitani <lb/>eas res occupavetint, ut cum pleriſque <lb/>gentibus quas Batavi acceſſerunt, bellum <lb/>eo tempore nullum haberent. </s> <s xml:id="echoid-s4053" xml:space="preserve">Et ſic igi-<lb/>tur nullum jus illis quæri potuit: </s> <s xml:id="echoid-s4054" xml:space="preserve">cum et-<lb/>iam ſi quas ab Indis pertuliſſent injurias, <lb/>eas longa pace & </s> <s xml:id="echoid-s4055" xml:space="preserve">amicis commerciis re-<lb/>miſiſſe merito cenſeatur. </s> <s xml:id="echoid-s4056" xml:space="preserve">Quanquam ne <lb/>fuit quidem quod bello obtenderent. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4057" xml:space="preserve">Nam qui Barbaros bello perſequuntur, ut <lb/>Americanos Hiſpani, duo ſolent prætexe-<lb/>re, quod ab illis commercio arceantur, <lb/>aut quod doctrinam veræ religionis illi <lb/>nolint agnoſcere. </s> <s xml:id="echoid-s4058" xml:space="preserve">Et commercia quidem <lb/>Luſitani ab Indis impetrarunt, ut hac in <lb/>parte nihil habeant quod querantur. </s> <s xml:id="echoid-s4059" xml:space="preserve">Al-<lb/>ter vero <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/> obtentus nihilo eſt juſtior, quam ille Græcorum in Barbaros, quo <lb/>Boëtius <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/> reſpexit:</s> <s xml:id="echoid-s4060" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div45" type="float" level="2" n="1"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0415-01" xlink:href="note-0415-01a" xml:space="preserve">Mat. 20. 26. Iohan. 6. 15. Mat. 17. <lb/>27.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0415-02" xlink:href="note-0415-02a" xml:space="preserve">Vict. ibid. num. 28. Cov. de loco <lb/>1 Corinth. 5. in ſine. Thom. 2. 2. 12. 2. <lb/>Ayala lib 1. cap. 2. n. 29. Vict. ibid. n. 30. <lb/>Cov. de loco.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0415-03" xlink:href="note-0415-03a" xml:space="preserve">Vide locum Cajetani in-<lb/>fra.</note> <note symbol="4" position="foot" xlink:label="note-0415-04" xlink:href="note-0415-04a" xml:space="preserve">Thom. 2. 2. q. 66. art. 8. Silv. de <lb/>infid. § 7. Inn. in c. quod ſuper his de voto. <lb/>Vict. n. 31.</note> <note symbol="5" position="foot" xlink:label="note-0415-05" xlink:href="note-0415-05a" xml:space="preserve">d. num. 31.</note> </div> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4061" xml:space="preserve">An diſtant quia dißident mores, <lb/>Injuſtas acies, & </s> <s xml:id="echoid-s4062" xml:space="preserve">fera bella movent, <lb/>Alterniſque volunt perire telis? <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4063" xml:space="preserve">Non est justa ſatis ſævitiæ ratio.</s> <s xml:id="echoid-s4064" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4065" xml:space="preserve">Iſta autem & </s> <s xml:id="echoid-s4066" xml:space="preserve">Thomæ & </s> <s xml:id="echoid-s4067" xml:space="preserve">Concilii Tole-<lb/>tani & </s> <s xml:id="echoid-s4068" xml:space="preserve">Gregorii & </s> <s xml:id="echoid-s4069" xml:space="preserve">Theologorum, Ca-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0416-01a" xlink:href="note-0416-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0416-02a" xlink:href="note-0416-02"/> <pb o="13" file="0417" n="417" rhead="LIBERVM"/> noniſtarum, luriſprudentiumque fere o-<lb/>mnium concluſio eſt <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4070" xml:space="preserve">Quantumcun- que fides annuntiata ſit Barbaris (nam de <lb/>his qui ſubditi ante fuerunt Chriſtianis <lb/>Principibus, item de Apoſtatis alia eſt <lb/>quæſtio) probabiliter & </s> <s xml:id="echoid-s4071" xml:space="preserve">ſufficienter, & </s> <s xml:id="echoid-s4072" xml:space="preserve">ſi <lb/>noluerint eam reſpicere, non tamen lice-<lb/>re hac ratione eos bello perſequi, & </s> <s xml:id="echoid-s4073" xml:space="preserve">ſpo-<lb/>liare bonis ſuis <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4074" xml:space="preserve">Operæpretium eſt in hanc rem ipſa Cajetani verba deſcribere:</s> <s xml:id="echoid-s4075" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div46" type="float" level="2" n="2"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0416-01" xlink:href="note-0416-01a" xml:space="preserve">Vide Vaſq. c. 24. cont. ill. Vict. p. 2. <lb/>de Indis n. 10.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0416-02" xlink:href="note-0416-02a" xml:space="preserve">Met. 4. lib. 4. de conſol.</note> </div> <p> <s xml:id="echoid-s4076" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/> Quidam, ait, infideles nec de jure nec de facto ſubſunt ſecundum temporalem ju-<lb/>riſdictionem Principibus Christianis, ut <lb/>inveniuntur pagani, qui nunquam impe-<lb/>rio Romano ſubditi fuerunt, terras habi-<lb/>tantes, in quibus Christianum nunquam <lb/>fuit nomen. </s> <s xml:id="echoid-s4077" xml:space="preserve">Horum namque domini, <lb/>quamvis infideles, legitimi domini ſunt, <lb/>ſiveregali, ſive politico regimine guber-<lb/>nantur: </s> <s xml:id="echoid-s4078" xml:space="preserve">nec ſunt propter infidelitatem à <lb/>dominio ſuorum privati, quum dominium <lb/>ſit ex jure poſitivo, & </s> <s xml:id="echoid-s4079" xml:space="preserve">infidelitas ex divino <lb/>jure, quod non tollit jus poſitivum, ut ſu-<lb/>perius in quæſtione habitum est. </s> <s xml:id="echoid-s4080" xml:space="preserve">Et de his <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0417-01a" xlink:href="note-0417-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0417-02a" xlink:href="note-0417-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0417-03a" xlink:href="note-0417-03"/> <pb o="14" file="0418" n="418" rhead="MARE"/> nullam ſcio legem quoad temporalia. </s> <s xml:id="echoid-s4081" xml:space="preserve">Con-<lb/>tra hos nullus Rex, nullus Imperator, nec <lb/>Eccleſia Romana poteſt movere bellum ad <lb/>occupandas terras eorum, aut ſubjiciendos <lb/>illos temporaliter: </s> <s xml:id="echoid-s4082" xml:space="preserve">quia nulla ſubeſt cauſa <lb/>justa belli, cum Ieſus Chriſtus Rex Regum, <lb/>cui data eſt poteſt as in cœlo & </s> <s xml:id="echoid-s4083" xml:space="preserve">in terra, mi-<lb/>ſerit ad capiendam poſſeßionem mundi, <lb/>non milites armatæ militiæ, ſed ſanctos <lb/>prædicatores, ſicut oves inter lupos. </s> <s xml:id="echoid-s4084" xml:space="preserve">Vnde <lb/>nec in teſtamento veteri, ubi armata ma-<lb/>nu poſſeßio erat capienda, terræ infidelium <lb/>inductum lego bellum alicui propter hoc <lb/>quod non erant fideles: </s> <s xml:id="echoid-s4085" xml:space="preserve">ſed quia nolebant <lb/>dare tranſitum, vel quia eos offenderant, <lb/>ut Madianitæ, vel ut recuperarent ſua, di-<lb/>vina largitate ſibi conceſſa. </s> <s xml:id="echoid-s4086" xml:space="preserve">Vnde <emph style="sc">GRAVIS-<lb/>SIME PECCAREMVS</emph>, ſi fidem Christi Ieſu <lb/>per hanc viam ampliare contenderemus: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4087" xml:space="preserve">nec eſſemus <emph style="sc">LEGITIMI DOMINI</emph> illorum: </s> <s xml:id="echoid-s4088" xml:space="preserve"><lb/>ſed <emph style="sc">MAGNA LATROCINIA</emph> committere-<lb/>mus, & </s> <s xml:id="echoid-s4089" xml:space="preserve">teneremur ad reſtitutionem, utpote <lb/><emph style="sc">INIVSTI DEBELLATORES AVT OCCV-<lb/>PATORES</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s4090" xml:space="preserve">Mittendi eſſent ad hos prædica-<lb/>tores boni viri, qui verbo & </s> <s xml:id="echoid-s4091" xml:space="preserve">exemplo con-<lb/>verterent eos ad Deum: </s> <s xml:id="echoid-s4092" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s4093" xml:space="preserve">non qui eos op-<lb/>primant, ſpolient, ſcandalizent, ſubjiciant, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s4094" xml:space="preserve">duplo gehennæ filios faciant, more Pha-<lb/>riſæorum. </s> <s xml:id="echoid-s4095" xml:space="preserve">Et in hanc formam audimus <lb/>ſæpe à Senatu in Hiſpania, & </s> <s xml:id="echoid-s4096" xml:space="preserve">Theologis <lb/>præcipue Dominicanis decretum fuiſſe, <lb/> <pb o="15" file="0419" n="419" rhead="LIBERVM."/> ſola verbi prædicatione non bello Ame-<lb/>ricanos ad fidem traducendos: </s> <s xml:id="echoid-s4097" xml:space="preserve">libertatem <lb/>etiam quæ illis eo nomine erepta eſſet, re-<lb/>ſtitui debere, quod à Paulo tertio Ponti-<lb/>fice, & </s> <s xml:id="echoid-s4098" xml:space="preserve">Carolo V. </s> <s xml:id="echoid-s4099" xml:space="preserve">Imperatore Hiſpania-<lb/>rum Rege comprobatum dicitur. </s> <s xml:id="echoid-s4100" xml:space="preserve">Omit-<lb/>timus jam, Luſitanos in pleriſque parti-<lb/>bus religionem nihil promovere, ne ope-<lb/>ram quidem dare, cum ſoli lucro invigi-<lb/>lent. </s> <s xml:id="echoid-s4101" xml:space="preserve">Imo & </s> <s xml:id="echoid-s4102" xml:space="preserve">illud ibi verum eſſe, quod <lb/>de Hiſpanis in America Hiſpanus ſcrip-<lb/>ſit, non miracula, non ſigna audiri, non <lb/>exempla vitæ religioſæ, quæ ad eandem <lb/>fidem alios poſſent impellere, ſed multa <lb/>ſcandala, multa facinora, multas impie-<lb/>tates. </s> <s xml:id="echoid-s4103" xml:space="preserve">Quate cum & </s> <s xml:id="echoid-s4104" xml:space="preserve">poſſeſſio & </s> <s xml:id="echoid-s4105" xml:space="preserve">titulus <lb/>deficiat poſſeſſionis, neque res ditioneſ-<lb/>que Indorum pro talibus haberi debeant <lb/>quaſi nullius ante fuiſſent, neque cum <lb/>illorum eſſent, ab aliis recte acquiri po-<lb/>tuerint, ſequitur Indorum populos, de <lb/>quibus nos loquimur, Luſitanorum pro-<lb/>prios non eſſe, ſed liberos, & </s> <s xml:id="echoid-s4106" xml:space="preserve">ſui juris: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4107" xml:space="preserve">de quo ipſi doctores Hiſpani non dubi-<lb/>tant. </s> <s xml:id="echoid-s4108" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4109" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div47" type="float" level="2" n="3"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0417-01" xlink:href="note-0417-01a" xml:space="preserve">2. 2. q. 10. art. 8. c. de Iudæis dist. <lb/>45. c. qui ſincera. eadem diſt. Innoc. d. lo-<lb/>co. Bartol ad l. 1. C. de pag. Covarr. ad c. <lb/>peccatum. p 2. §. 9. & 10. Ayala de jure <lb/>belli l. 1, c. 2. n. 28 arg.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0417-02" xlink:href="note-0417-02a" xml:space="preserve">Matt. 10. 23.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0417-03" xlink:href="note-0417-03a" xml:space="preserve">æd Sum. Thom. 2. 2. 4. 66. art. 8.</note> </div> <note symbol="1" position="foot" xml:space="preserve">Vict. in fine par.</note> <note symbol="2" position="foot" xml:space="preserve">1. relection. de <lb/>Indis.</note> <pb o="16" file="0420" n="420" rhead="MARE"/> </div> <div xml:id="echoid-div49" type="section" level="1" n="41"> <head xml:id="echoid-head58" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. V. <lb/>Mare ad Indos aut jus eo navigandi non <lb/>eſſe proprium Luſitanorum titulo <lb/>occupationis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s4110" xml:space="preserve">SI ergo in populos terraſque & </s> <s xml:id="echoid-s4111" xml:space="preserve">ditio-<lb/>nes Luſitani jus nullum quæſiverunt, <lb/>videamus an mare & </s> <s xml:id="echoid-s4112" xml:space="preserve">navigationem, aut <lb/>mercaturam ſui juris facere potuerint. </s> <s xml:id="echoid-s4113" xml:space="preserve">De <lb/>mari autem prima ſit conſideratio, quod <lb/>cum paſſim in jure aut nullius, aut com-<lb/>mune, aut publicum Iurisgentium dica-<lb/>tur, hæ voces quid ſignificent ita com-<lb/>modiſſime explicabitur, ſi Poëtas ab He-<lb/>ſiodo omnes, & </s> <s xml:id="echoid-s4114" xml:space="preserve">Philoſophos; </s> <s xml:id="echoid-s4115" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s4116" xml:space="preserve">Iuriſ-<lb/>conſultos veteres imitati in tempora di-<lb/>ſtinguamus, ea, quæ tempore forte hand <lb/>longo, certa tamen ratione & </s> <s xml:id="echoid-s4117" xml:space="preserve">ſui natura <lb/>diſcreta ſunt. </s> <s xml:id="echoid-s4118" xml:space="preserve">Neque nobis vitio verti de-<lb/>bet ſi in juris à natura procedentis expli-<lb/>catione auctoritate & </s> <s xml:id="echoid-s4119" xml:space="preserve">verbis eorum <lb/>utimur quos conſtat naturali judicio plu-<lb/>rimum valuiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s4120" xml:space="preserve">Sciendum eſt igitur in <lb/>primordiis vitæ humanæ aliud quam <lb/>nunc eſt dominium, aliud communio-<lb/>nem fuiſſe<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4121" xml:space="preserve">Nam dominium nunc pro- <anchor type="note" xlink:label="note-0420-01a" xlink:href="note-0420-01"/> <pb o="17" file="0421" n="421" rhead="LIBERVM."/> prium quid ſignificat, quod ſcilicet ita eſt <lb/>alicujus ut alterius non ſit eodem modo. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4122" xml:space="preserve">Commune autem dicimus, cujus proprie-<lb/>tas inter plures conſortio quodam aut <lb/>conſenſu collata eſt excluſis aliis. </s> <s xml:id="echoid-s4123" xml:space="preserve">Lingua-<lb/>rum paupertas coëgit voces eaſdem in re <lb/>non eadem uſurpare. </s> <s xml:id="echoid-s4124" xml:space="preserve">Et ſic iſta noſtri <lb/>moris nomina ad jus illud priſtinum ſi-<lb/>militudine quadam & </s> <s xml:id="echoid-s4125" xml:space="preserve">imagine referun-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s4126" xml:space="preserve">Commune igitur tunc non aliud fuit <lb/>quam quod ſimpliciter proprio opponi-<lb/>tur: </s> <s xml:id="echoid-s4127" xml:space="preserve">Dominium autem facultas non inju-<lb/>ſta utendi re communi, quem uſum Scho-<lb/>laſticis <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/> viſum eſt facti non juris vocare, quia qui nunc in jure uſus vo catur, pro-<lb/>prium eſt quiddam, aut ut illorum more <lb/>loquar, privative ad alios dicitur. </s> <s xml:id="echoid-s4128" xml:space="preserve">Iure pri-<lb/>mo Gentium, quod & </s> <s xml:id="echoid-s4129" xml:space="preserve">Naturale interdum <lb/>dicitur, & </s> <s xml:id="echoid-s4130" xml:space="preserve">quod Poëtæ alibi ætate aurea, <lb/>alibi Saturni aut Iuſtitię regno depingunt, <lb/>nihil propriũ fuit: </s> <s xml:id="echoid-s4131" xml:space="preserve">quod Cicero dixit: </s> <s xml:id="echoid-s4132" xml:space="preserve">Sunt <lb/>autem privata nulla natura. </s> <s xml:id="echoid-s4133" xml:space="preserve">Et Horatius:</s> <s xml:id="echoid-s4134" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div49" type="float" level="2" n="1"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0420-01" xlink:href="note-0420-01a" xml:space="preserve">Vide Gloſ. & Caſtr. in l. ex hoc jure <lb/>& c. jus nat. dist. 1.</note> </div> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4135" xml:space="preserve">Nam <emph style="sc">PROPRIÆ</emph> telluris <emph style="sc">HERVM NA-</emph> <lb/><emph style="sc">TVRA</emph> nec illum,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4136" xml:space="preserve">Nec me nec quenquam ſtatuit.</s> <s xml:id="echoid-s4137" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4138" xml:space="preserve">Neque enim potuit natura dominos di-<lb/>ſtinguere. </s> <s xml:id="echoid-s4139" xml:space="preserve">Hocigitur ſignificatu res omnes <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0421-01a" xlink:href="note-0421-01"/> <pb o="18" file="0422" n="422" rhead="MARE"/> eo tempore communes fuiſſe dicimus, <lb/>idem innuentes quod Poëtæ cum primos <lb/>homines in medium quæſiviſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s4140" xml:space="preserve">Iuſti-<lb/>tiam caſto federe res medias tenuiſſe di-<lb/>cunt: </s> <s xml:id="echoid-s4141" xml:space="preserve">quod ut clarius explicent, negant <lb/>eo tempore campos limite partitos, aut <lb/>commercia fuiſſe ulla.</s> <s xml:id="echoid-s4142" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div50" type="float" level="2" n="2"> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0421-01" xlink:href="note-0421-01a" xml:space="preserve">Vide Vaſq controv. uſu freq. cap. 1. <lb/>num. 10. c. exiit qui ſeminat. de Verb. ſig. <lb/>in 6. clem. exivi de paradiſo de verb. ſign.</note> </div> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4143" xml:space="preserve">promiſcua rura per agros <lb/>Præſtiterant cunctis <emph style="sc">COMMVNIA</emph> cun-<lb/>cta <emph style="sc">VIDERI</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s4144" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/></s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4145" xml:space="preserve">Recte additum eſt videri, propter tranſla-<lb/>tionem ut diximus vocabuli. </s> <s xml:id="echoid-s4146" xml:space="preserve">Communio <lb/>autem iſta ad uſum referebatur:</s> <s xml:id="echoid-s4147" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4148" xml:space="preserve">pervium cunctis iter, <lb/><emph style="sc">Commvnis vsvs</emph> omnium rerũ fuit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4149" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4150" xml:space="preserve">Cujus ratione dominium quoddam erat, <lb/>ſed univerſale, & </s> <s xml:id="echoid-s4151" xml:space="preserve">indefinitum: </s> <s xml:id="echoid-s4152" xml:space="preserve">Deus enim <lb/>res omnes non huic aut illi dederat, ſed <lb/>humano generi, atque eo modo plures in <lb/>ſolidũ ejuſdem rei domini eſſe non pro-<lb/>hibebantur: </s> <s xml:id="echoid-s4153" xml:space="preserve">quod ſi hodierna ſignificatio-<lb/>ne ſumamus dominium, contra omnem <lb/>eſt rationem. </s> <s xml:id="echoid-s4154" xml:space="preserve">Hoc enim proprietatem in-<lb/>cludit, quæ tunc erat penes neminem.</s> <s xml:id="echoid-s4155" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4156" xml:space="preserve">Aptiſſime autem illud dictum eſt:</s> <s xml:id="echoid-s4157" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4158" xml:space="preserve">omnia rerum</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4159" xml:space="preserve">Vſurpantis erant,<anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/></s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4160" xml:space="preserve">Ad eam vero, quæ nunc eſt, dominiorum <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0422-01a" xlink:href="note-0422-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0422-02a" xlink:href="note-0422-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0422-03a" xlink:href="note-0422-03"/> <pb o="19" file="0423" n="423" rhead="LIBERVM."/> diſtinctionem non impetu quodam, ſed <lb/>paulatim ventum videtur, initium ejus <lb/>monſtrante natura. </s> <s xml:id="echoid-s4161" xml:space="preserve">Cum enim res ſint <lb/>nonnullæ, quarum uſus in abuſu conſi-<lb/>ſtit, aut quia converſæ in ſubſtantiam <lb/>utentis nullum poſtea uſum admittunt, <lb/>aut quia utendo fiunt ad uſum deterio-<lb/>res, in rebus prioris generis, ut cibo & </s> <s xml:id="echoid-s4162" xml:space="preserve"><lb/>potu, proprietas ſtatim quædam ab uſu <lb/>non ſejuncta emicuit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4163" xml:space="preserve">Hoc enim eſt proprium eſſe, ita eſſe cujuſquam ut & </s> <s xml:id="echoid-s4164" xml:space="preserve"><lb/>alterius eſſe non poſſit; </s> <s xml:id="echoid-s4165" xml:space="preserve">quod deinde ad <lb/>res poſterioris generis, veſtes puta, & </s> <s xml:id="echoid-s4166" xml:space="preserve">res <lb/>mobiles alias aut ſe moventes ratione <lb/>quadam productum eſt. </s> <s xml:id="echoid-s4167" xml:space="preserve">Quod cum eſſet, <lb/>ne res quidem immobiles omnes, agri <lb/>puta, indiviſæ manere potuerunt: </s> <s xml:id="echoid-s4168" xml:space="preserve">quan-<lb/>quam enim horum uſus non ſimpliciter <lb/>in abuſu conſiſtat, eorum tamen uſus <lb/>abuſus cujuſdam cauſa comparatus eſt. </s> <s xml:id="echoid-s4169" xml:space="preserve">ut <lb/>arva & </s> <s xml:id="echoid-s4170" xml:space="preserve">arbuſta cibi cauſa, paſcua etiam <lb/>veſtium: </s> <s xml:id="echoid-s4171" xml:space="preserve">omnium autem uſibus promi-<lb/>ſcue ſufficere non poſſunt. </s> <s xml:id="echoid-s4172" xml:space="preserve">Repertæ pro-<lb/>prietati lex poſita eſt, quæ naturam imi-<lb/>taretur. </s> <s xml:id="echoid-s4173" xml:space="preserve">Sicut enim initio per applicatio-<lb/>nem corporalem uſus ille habebatur, unde <lb/>proprietatem primum ortam diximus, <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0423-01a" xlink:href="note-0423-01"/> <pb o="20" file="0424" n="424" rhead="MARE"/> ita ſimili applicatione res proprias cu-<lb/>juſque fieri placuit. </s> <s xml:id="echoid-s4174" xml:space="preserve">Hæc eſt quæ dicitur <lb/>occupatio, voce accommodatiſſima ad <lb/>eas res quæ ante in medio poſitæ fuerant: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4175" xml:space="preserve">quo Seneca Tragicus alludit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4176" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div51" type="float" level="2" n="3"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0422-01" xlink:href="note-0422-01a" xml:space="preserve">Avienus in Arat.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0422-02" xlink:href="note-0422-02a" xml:space="preserve">Seneca Octa-<lb/>via.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0422-03" xlink:href="note-0422-03a" xml:space="preserve">Avienus.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0423-01" xlink:href="note-0423-01a" xml:space="preserve">ff. de uſuf. earum rer. quæ uſu conſ. <lb/>εxtrav. de verb. ſign. ad conditorem & <lb/>quia quorundam Thom. 2. 2. 78.</note> </div> <p> <s xml:id="echoid-s4177" xml:space="preserve"><emph style="sc">IN MEDIO</emph> eſt ſcelus</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4178" xml:space="preserve"><emph style="sc">Positvm occvpanti</emph>.</s> <s xml:id="echoid-s4179" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4180" xml:space="preserve">Et Philoſophus <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/> Equeſtria <emph style="sc">OMNIVM</emph> E- quitum Romanorum ſunt: </s> <s xml:id="echoid-s4181" xml:space="preserve">in illis tamen <lb/>locus meus ſit <emph style="sc">PROPRIVS</emph> quem <emph style="sc">OCCVPA-<lb/>VI</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s4182" xml:space="preserve">Hinc <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/> Quintilianus dicit, quod om- nibus naſcitur, induſtriæ eſſe præmium; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4183" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s4184" xml:space="preserve">Tullius, <anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/> factas eſſe veteri occupatio- ne res eorum qui quondam in vacua ve-<lb/>nerant. </s> <s xml:id="echoid-s4185" xml:space="preserve">Occupatio autem hæc in rebus <lb/>quæ poſſeſſioni renituntur, ut ſunt feræ <lb/>beſtiæ, perpetua eſſe debet, in aliis ſuffi-<lb/>cit, corpore cœptam poſſeſſionem animo <lb/>retineri. </s> <s xml:id="echoid-s4186" xml:space="preserve">Occupatio in mobilibus eſt ap-<lb/>prehenſio, in immobilibus inſtructio aut <lb/>limitatio: </s> <s xml:id="echoid-s4187" xml:space="preserve">unde Hermogenianus cum do-<lb/>minia diſtincta dicit, addit, agris terminos <lb/>poſitos, ædificia collocata <anchor type="note" xlink:href="" symbol="5"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4188" xml:space="preserve">Hic rerum ftatus à Poëtis indicatur.</s> <s xml:id="echoid-s4189" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4190" xml:space="preserve">Tũ laqueis captare feras, & </s> <s xml:id="echoid-s4191" xml:space="preserve">fallere viſce <lb/>Inventum: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4192" xml:space="preserve">Tum primum ſubiere domes.</s> <s xml:id="echoid-s4193" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="6"/></s> </p> <note symbol="1" position="foot" xml:space="preserve">Sen. Thyeſte.</note> <note symbol="2" position="foot" xml:space="preserve">Sen. Ben. l. 7. c. 12.</note> <note symbol="3" position="foot" xml:space="preserve">De-<lb/>cl. 13.</note> <note symbol="4" position="foot" xml:space="preserve">De off. 1.</note> <note symbol="5" position="foot" xml:space="preserve">L. ex hoc jure ff. dt <lb/>luſt. & jure.</note> <note symbol="6" position="foot" xml:space="preserve">Virgil. 1. Georg.</note> <pb o="21" file="0425" n="425" rhead="LIBERVM."/> <p> <s xml:id="echoid-s4194" xml:space="preserve"><emph style="sc">Commvnemqve privs</emph>, ceu luminæ <lb/>ſolis & </s> <s xml:id="echoid-s4195" xml:space="preserve">auræ</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4196" xml:space="preserve">Cautus humum longo ſignavit <emph style="sc">LIMITE</emph> <lb/>meſſor.</s> <s xml:id="echoid-s4197" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/></s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4198" xml:space="preserve">Celebratur poſt hæc: </s> <s xml:id="echoid-s4199" xml:space="preserve">ut Hermogenianus <lb/>indicat, commercium, cujus gratia</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4200" xml:space="preserve">Fluctibus ignotis in ſultavere carinæ.</s> <s xml:id="echoid-s4201" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/></s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4202" xml:space="preserve">Eodem autem tempore & </s> <s xml:id="echoid-s4203" xml:space="preserve">reſpublicæ in-<lb/>ſtitui cœperunt: </s> <s xml:id="echoid-s4204" xml:space="preserve">Atque ita earum quæ à <lb/>prima communione divulſa erant duo <lb/>facta ſunt genera. </s> <s xml:id="echoid-s4205" xml:space="preserve">Alia enim ſunt publi-<lb/>ca, hoc eſt, populi propria (quæ eſt ge-<lb/>nuina iſtius vocis ſignificatio) alia mere <lb/>privata, hoc eſt, ſingulorum. </s> <s xml:id="echoid-s4206" xml:space="preserve">Occupatio <lb/>autem publica eodem modo fit, quo pri-<lb/>vata. </s> <s xml:id="echoid-s4207" xml:space="preserve">Seneca<anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4208" xml:space="preserve">Fines Athenienſium, aut Campanorum vocamus, quos deinde inter <lb/>ſe vicini privata terminatione distin-<lb/>guunt. </s> <s xml:id="echoid-s4209" xml:space="preserve">Gens enim unaquæque</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4210" xml:space="preserve"><emph style="sc">Partita fines</emph> regna conſtituit, <lb/>novas</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4211" xml:space="preserve">Extruxit <emph style="sc">VRBES</emph><anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4212" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4213" xml:space="preserve">Hoc modo dicit Cicero <anchor type="note" xlink:href="" symbol="5"/> agrum Arpina- tem Arpinatum dici, Tuſculanum Tu-<lb/>ſculanorum, ſimilisque est, inquit, <lb/>privatarum poſſeßionum deſcriptio, ex <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0425-01a" xlink:href="note-0425-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0425-02a" xlink:href="note-0425-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0425-03a" xlink:href="note-0425-03"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0425-04a" xlink:href="note-0425-04"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0425-05a" xlink:href="note-0425-05"/> <pb o="22" file="0426" n="426" rhead="MARE"/> quo quia ſuum cujuſque fit, eorum quæ <lb/>naturæ fuerant <emph style="sc">COMMVNIA</emph>, quod <lb/>euique obtigit, id quisque teneat. </s> <s xml:id="echoid-s4214" xml:space="preserve">Contra <lb/>autem Thucydides <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/> eam terram quæ in diviſione populo nulli obvenit, άόειςον, <lb/>hoc eſt, indefinitam, & </s> <s xml:id="echoid-s4215" xml:space="preserve">limitibus nullis <lb/>circumſcriptam vocat <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4216" xml:space="preserve">Ex his quæ ha- ctenus dicta ſunt duo intelligi poſſunt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4217" xml:space="preserve">Prius eſt, eas res quæ occupari non poſ-<lb/>ſunt, aut occupatæ nunquam ſunt, nul-<lb/>lius proprias eſſe poſſe: </s> <s xml:id="echoid-s4218" xml:space="preserve">quia omnis pro-<lb/>prietas ab occupatione cœperit. </s> <s xml:id="echoid-s4219" xml:space="preserve">Alterum <lb/>vero, eas res omnes, quæ ita à natura <lb/>comparatæ ſunt, ut aliquo utente nihilo-<lb/>minus aliis quibuſvis ad uſum promi-<lb/>ſcue ſufficiant, ejus hodieque conditionis <lb/>eſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s4220" xml:space="preserve">perpetuo eſſe debere cujus fuerant <lb/>cum primum à natura proditæ ſunt. </s> <s xml:id="echoid-s4221" xml:space="preserve">Hoc <lb/>Cicero voluit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4222" xml:space="preserve">Ac latißime quidem pa- tens hominibus inter ipſos omnibus inter <lb/>omnes ſocietas hæc eſt, in qua omnium re-<lb/>rum, quas ad communem uſum natura <lb/>genuit, eſt ſervanda communitas. </s> <s xml:id="echoid-s4223" xml:space="preserve">Sunt au-<lb/>tem omnes res hujus generis, in quibus <lb/>fine detrimento alterius alteri commo-<lb/>dari poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s4224" xml:space="preserve">Hinc illud eſſe dicit Cicero: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4225" xml:space="preserve">Non prohibere aqua profluente. </s> <s xml:id="echoid-s4226" xml:space="preserve">Nam aqua <lb/>profluens qua talis non qua flumen eſt, <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0426-01a" xlink:href="note-0426-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0426-02a" xlink:href="note-0426-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0426-03a" xlink:href="note-0426-03"/> <pb o="23" file="0427" n="427" rhead="LIBERVM."/> inter communia omnium à Iuriſconſul-<lb/>tis refertur: </s> <s xml:id="echoid-s4227" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s4228" xml:space="preserve">à Poëta <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4229" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div52" type="float" level="2" n="4"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0425-01" xlink:href="note-0425-01a" xml:space="preserve">Ovid. in Metamorphoſ.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0425-02" xlink:href="note-0425-02a" xml:space="preserve">Ovid.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0425-03" xlink:href="note-0425-03a" xml:space="preserve">De benef. 7. 4.</note> <note symbol="4" position="foot" xlink:label="note-0425-04" xlink:href="note-0425-04a" xml:space="preserve">Seneca Octav.</note> <note symbol="5" position="foot" xlink:label="note-0425-05" xlink:href="note-0425-05a" xml:space="preserve">Offic. 1.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0426-01" xlink:href="note-0426-01a" xml:space="preserve">Lib. 1.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0426-02" xlink:href="note-0426-02a" xml:space="preserve">Vide Duar. in tit. de r@-<lb/>rum div. & qual.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0426-03" xlink:href="note-0426-03a" xml:space="preserve">offic. 1.</note> </div> <p> <s xml:id="echoid-s4230" xml:space="preserve">Quid prohibetis <emph style="sc">AQVAS? </emph></s> <s xml:id="echoid-s4231" xml:space="preserve"><emph style="sc">>VSVS <lb/>COMMVNIS</emph> aquarum eſt.</s> <s xml:id="echoid-s4232" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4233" xml:space="preserve">Nec ſolem <emph style="sc">Proprivm</emph> <emph style="sc">Naivra</emph> <lb/>nec <emph style="sc">AERA</emph> fecit,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4234" xml:space="preserve">Nec tenues <emph style="sc">VNDAS</emph>, in <emph style="sc">PVBLICA</emph> <lb/>munera veni.</s> <s xml:id="echoid-s4235" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4236" xml:space="preserve">Dicit hæc non eſſe natura propria, ſicut <lb/>Vlpianus <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>, natura omnibus patere, tum quia primum à natura prodita ſunt, & </s> <s xml:id="echoid-s4237" xml:space="preserve">in <lb/>nullius adhuc dominium pervenerunt (ut <lb/>loquitur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/> Neratius) tum quia, ut Cicero dicit, à natura ad uſum cummunem ge-<lb/>nita videntur. </s> <s xml:id="echoid-s4238" xml:space="preserve">Publica autem vocat tra-<lb/>latitia ſignificatione, non quæ ad popu-<lb/>lum aliquem, ſed quæ ad ſocietatem hu-<lb/>manam pertinent, quæ publica Iuriſgen-<lb/>tium in Legibus vocantur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/> hoc eſt, com- munia omnium, propria nullius. </s> <s xml:id="echoid-s4239" xml:space="preserve">Hujus <lb/>generis eſt Aër, duplici ratione, tum quia <lb/>occupari non poteſt, tum quia uſum pro-<lb/>miſcuum hominibus debet. </s> <s xml:id="echoid-s4240" xml:space="preserve">Et eiſdem <lb/>de cauſis commune eſt omnium Maris <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0427-01a" xlink:href="note-0427-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0427-02a" xlink:href="note-0427-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0427-03a" xlink:href="note-0427-03"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0427-04a" xlink:href="note-0427-04"/> <pb o="24" file="0428" n="428" rhead="MARE"/> Elementum, infinitum ſcilicet ita ut poſ-<lb/>ſideri non queat, & </s> <s xml:id="echoid-s4241" xml:space="preserve">omnium uſibus ac-<lb/>commodatum: </s> <s xml:id="echoid-s4242" xml:space="preserve">ſive navigationem reſpi-<lb/>cimus, ſive etiam piſcaturam. </s> <s xml:id="echoid-s4243" xml:space="preserve">Cujus au-<lb/>tem juris eſt mare, ejuſdem ſun@ ſi qua <lb/>mare aliis uſibus eripiendo ſua fecit, ut <lb/>arenæ maris, quarum pars terris conti-<lb/>nua littus dicitur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4244" xml:space="preserve">Recte igitur Cicero <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>:</s> <s xml:id="echoid-s4245" xml:space="preserve"> quid tam <emph style="sc">COMMVNE</emph> quam <emph style="sc">MARE</emph> <lb/>fluctuantibus, <emph style="sc">LITTVS</emph> ejectis? </s> <s xml:id="echoid-s4246" xml:space="preserve">Etiam <lb/>Virgilius auram, undam, littus cunctis <lb/>patere dicit. </s> <s xml:id="echoid-s4247" xml:space="preserve">Hæc igitur ſunt illa quæ Ro-<lb/>mani vocant communia omnium jure <lb/>naturali <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>, aut quod idem eſſe diximus, publica juriſgentium, ſicut & </s> <s xml:id="echoid-s4248" xml:space="preserve">uſum eo-<lb/>rum modo communem, modo publicum <lb/>vocant. </s> <s xml:id="echoid-s4249" xml:space="preserve">Quanquam vero etiam ea nul-<lb/>lius eſſe, quod ad proptietatem attinet, <lb/>recte dicantur, multum tamen differunt <lb/>ab his quæ nullius ſunt, & </s> <s xml:id="echoid-s4250" xml:space="preserve">communi uſui <lb/>attributa non ſunt, ut feræ, piſces, aves: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4251" xml:space="preserve">nam iſta ſi quis occupet, in jus proprium <lb/>tranſire poſſunt, illa vero totius humani-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0428-01a" xlink:href="note-0428-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0428-02a" xlink:href="note-0428-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0428-03a" xlink:href="note-0428-03"/> <pb o="25" file="0429" n="429" rhead="LIBERVM."/> tatis conſenſu proprietati in perpetuum <lb/>excepta ſunt propter uſum, qui cum ſit <lb/>omnium, non magis omnibus ab uno <lb/>eripi poteſt, quam à te mihi quod meum <lb/>eſt. </s> <s xml:id="echoid-s4252" xml:space="preserve">Hoc eſt quod Cicero dicit inter pri-<lb/>ma eſſe Iuſtitiæ munera, rebus commu-<lb/>nibus pro communibus uti. </s> <s xml:id="echoid-s4253" xml:space="preserve">Scholaſtici <lb/>dicerent eſſe communia alia affirmative, <lb/>alia privative. </s> <s xml:id="echoid-s4254" xml:space="preserve">Diſtinctio hæc non modo <lb/>Iuriſprudentibus uſitata eſt, ſed vulgi et-<lb/>iam confeſſionem exprimit: </s> <s xml:id="echoid-s4255" xml:space="preserve">unde apud <lb/>Athenæum convivator mare commune <lb/>eſſe dicit, at piſces capientium fieri. </s> <s xml:id="echoid-s4256" xml:space="preserve">Et in <lb/>Plautina Rudente ſervo dicenti, Mare <lb/>quidem commune certo est omnibus, <lb/>aſſentit piſcator, addenti autem, In mari <lb/>inventum est, commune est, recte oc-<lb/>currit:</s> <s xml:id="echoid-s4257" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div53" type="float" level="2" n="5"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0427-01" xlink:href="note-0427-01a" xml:space="preserve">Ovid. lib. 6. Metamorphoſ.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0427-02" xlink:href="note-0427-02a" xml:space="preserve">L. venditor. ff. com. præd.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0427-03" xlink:href="note-0427-03a" xml:space="preserve">L. quod in <lb/>littore. ff. de acq. rerum dom. loco ci-<lb/>tato. Vide Comi. commun. civ. lib. 3, <lb/>cap. 2. Donell. lib. 4. cap. 2.</note> <note symbol="4" position="foot" xlink:label="note-0427-04" xlink:href="note-0427-04a" xml:space="preserve">L. ult. <lb/>de uſucap.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0428-01" xlink:href="note-0428-01a" xml:space="preserve">L. Arist. de rer. div.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0428-02" xlink:href="note-0428-02a" xml:space="preserve">loco citato.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0428-03" xlink:href="note-0428-03a" xml:space="preserve">Inſt. de rer. div. §. & quidem naturali, <lb/>& §. littorum. ff. de rer. div. l. 1. & L. 2. <lb/>L. Ariſto. eod. tit. L. quod in Littore. <lb/>L. quamvis. de acq. rer. dom. L. ſi quis <lb/>me, de Injur. L. littora. Ne quid in loco <lb/>publ. cum. L. ſeq.</note> </div> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4258" xml:space="preserve">Meum quod rete atque haminacti ſunt, <lb/>meum potißimum eſt.</s> <s xml:id="echoid-s4259" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4260" xml:space="preserve">Mare igitur proprium omnino alicujus <lb/>fieri non poteſt, quia natura commu-<lb/>ne hoc eſſe non permittit, ſed jubet, <lb/>imo ne littus quidem: </s> <s xml:id="echoid-s4261" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>niſi quod hæc addenda eſt interpretatio: </s> <s xml:id="echoid-s4262" xml:space="preserve">ut ſi quid <lb/>earum rerum per naturam occupari poſ-<lb/>ſit, id eatenus occupantis fiat, quatenus <lb/>ea occupatione uſus ille promiſcuus <lb/>non læditur. </s> <s xml:id="echoid-s4263" xml:space="preserve">Quod merito receptum <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0429-01a" xlink:href="note-0429-01"/> <pb o="26" file="0430" n="430" rhead="MARE"/> eſt: </s> <s xml:id="echoid-s4264" xml:space="preserve">nam cum ita ſe habet, ceſſat utraque <lb/>exceptio per quam eveniſſe diximus, ne <lb/>omnia in ejus proprium tranſcriberen-<lb/>tur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4265" xml:space="preserve">Quoniam igitur inædificatio ſpe- cies eſt occupationis, in littore licet ædi-<lb/>ficare <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>, ſi id fieri poteſt ſine cæterorum incommodo, ut Pomponius loquitur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4266" xml:space="preserve">quod ex Scævola explicabimus, niſi uſus <lb/>publicus, hoc eſt communis impedire-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s4267" xml:space="preserve">Et qui ædificaverit, ſoli dominus <lb/>fiet: </s> <s xml:id="echoid-s4268" xml:space="preserve">quia id ſolum nec ullius proprium, <lb/>nec ad uſum communem neceſſarium <lb/>fuit. </s> <s xml:id="echoid-s4269" xml:space="preserve">eſt igitur occupantis: </s> <s xml:id="echoid-s4270" xml:space="preserve">ſed non diu-<lb/>tius quam durat occupatio, quia reluctari <lb/>mare poſſeſſioni videtur, exemplo feræ, <lb/>quæ ſi in naturalem ſe libertatem recepe-<lb/>rit, non ultra captoris eſt, ita & </s> <s xml:id="echoid-s4271" xml:space="preserve">littus <lb/>poſtliminio mari cedit. </s> <s xml:id="echoid-s4272" xml:space="preserve">Quicquid autem <lb/>privatum fieri occupando, idem & </s> <s xml:id="echoid-s4273" xml:space="preserve">pu-<lb/>blicum, hoc eſt populi proprium poſſe <lb/>oſtendimus <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4274" xml:space="preserve">Sic littus Imperii Romani <anchor type="note" xlink:label="note-0430-01a" xlink:href="note-0430-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0430-02a" xlink:href="note-0430-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0430-03a" xlink:href="note-0430-03"/> <pb o="27" file="0431" n="431" rhead="LIBERVM."/> finibus incluſum, populi Romani eſſe <lb/>Celſus exiſtimat: </s> <s xml:id="echoid-s4275" xml:space="preserve">quod ſi ita eſt, minime <lb/>mirandum eſt, eundem Populum ſubdi-<lb/>tis ſuis occupandi littoris modum per <lb/>Principem aut Prætorem potuiſſe conce-<lb/>dere. </s> <s xml:id="echoid-s4276" xml:space="preserve">Cæterum & </s> <s xml:id="echoid-s4277" xml:space="preserve">hæc occupatio non <lb/>minus quam privata ita reſtringenda eſt, <lb/>ne ulterius porrigatur, quam ut ſalvus ſit <lb/>uſus Iuriſgentium. </s> <s xml:id="echoid-s4278" xml:space="preserve">Nemo igitur poteſt à <lb/>Populo Romano ad littus maris accede-<lb/>re prohiberi, & </s> <s xml:id="echoid-s4279" xml:space="preserve">retia ſiccare, & </s> <s xml:id="echoid-s4280" xml:space="preserve">alia face-<lb/>re, quæ ſemel omnes homines in perpe-<lb/>tuum ſibi licere voluerunt. </s> <s xml:id="echoid-s4281" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/> Maris autem natura hoc differt à littore, quod mare <lb/>niſi exigua ſui parte nec inædificari faci-<lb/>le, nec includi poteſt: </s> <s xml:id="echoid-s4282" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s4283" xml:space="preserve">ut poſſet, hoc <lb/>ipſum tamen vix contingeret, ſine uſus <lb/>promiſcui impedimento. </s> <s xml:id="echoid-s4284" xml:space="preserve">Si quid tamen <lb/>exiguum ita occupari poteſt, id occupanti <lb/>conceditur. </s> <s xml:id="echoid-s4285" xml:space="preserve">Hyperbole eſt igitur</s> </p> <div xml:id="echoid-div54" type="float" level="2" n="6"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0429-01" xlink:href="note-0429-01a" xml:space="preserve">Vide Don. L. 4. c. 2.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0430-01" xlink:href="note-0430-01a" xml:space="preserve">Inſt. de rer. div. §. litt. l. riparum. <lb/>§. 1. ff. de rer. div. l. fluminum. ff. de <lb/>damno inf.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0430-02" xlink:href="note-0430-02a" xml:space="preserve">L. quamvis de acq. rer. dom. <lb/>L. in littore. Ne quid in loco pub. L. Ari-<lb/>ſto. de rerum div. L. quod in littore. de acq. <lb/>rer. dom.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0430-03" xlink:href="note-0430-03a" xml:space="preserve">d. L. littora ne quid in loco <lb/>publ. Donell. l. 4, c. 2, & c. 9. d. L. quamvis <lb/>de acq. rer. dom. L. 2, in princ. & §. merito. <lb/>& §. Si quis à Princ. Ne quid in loco pub.</note> </div> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4286" xml:space="preserve">Contracta piſces æquora ſentiunt <lb/>Iactis in altum molibus<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4287" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4288" xml:space="preserve">Nam Celſus jactas in mare pilas ejus eſſe <lb/>dicit qui jecerit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4289" xml:space="preserve">Sed id non conceden- dum ſi deterior maris uſus eo modo fu-<lb/>turus ſit. </s> <s xml:id="echoid-s4290" xml:space="preserve">Et Vlpianus eum qui molem in <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0431-01a" xlink:href="note-0431-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0431-02a" xlink:href="note-0431-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0431-03a" xlink:href="note-0431-03"/> <pb o="28" file="0432" n="432" rhead="MARE"/> mare jacit, ita tuendum dicit ſi nemo <lb/>damnum ſentiat <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4291" xml:space="preserve">Nam ſi cui hæc res nocitura ſit, Interdictum utique, Ne quid <lb/>in loco publico fiat competiturum. </s> <s xml:id="echoid-s4292" xml:space="preserve">Vt & </s> <s xml:id="echoid-s4293" xml:space="preserve"><lb/>Labeo, ſi quid tale in mare ſtruatur, In-<lb/>terdictum vult competere, Ne quid in <lb/>Mari, quo portus, ſtatio, iterve navigiis <lb/>deterius ſit, fiat <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4294" xml:space="preserve">Quæ autem naviga- tionis, eadem piſcatus habenda eſt ratio, <lb/>ut communis maneat omnibus. </s> <s xml:id="echoid-s4295" xml:space="preserve">Neque <lb/>tamen peccabit ſi quis in maris diverti-<lb/>culo piſcandi locum ſibi palis circumſe-<lb/>piat, atque ita privatum faciat: </s> <s xml:id="echoid-s4296" xml:space="preserve">ſicut Lu-<lb/>cullus exciſo apud Neapolim monte ad <lb/>villam ſuam maria admiſit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4297" xml:space="preserve">Et hujus generis, puto fuiſſe piſcinas maritimas <lb/>quarum Varro & </s> <s xml:id="echoid-s4298" xml:space="preserve">Columella memine-<lb/>runt. </s> <s xml:id="echoid-s4299" xml:space="preserve">Nec Martialis alio ſpectavit, cum <lb/>de Formiano Apollinaris loquitur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4300" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div55" type="float" level="2" n="7"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0431-01" xlink:href="note-0431-01a" xml:space="preserve">L. Nemo igitur. ff. de rerum divi-<lb/>ſion. Vide d. L. littora. ff. Ne quid in <lb/>loco publ.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0431-02" xlink:href="note-0431-02a" xml:space="preserve">Horat.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0431-03" xlink:href="note-0431-03a" xml:space="preserve">d. l. littora.</note> </div> <p> <s xml:id="echoid-s4301" xml:space="preserve">Si quando <emph style="sc">NEREVS</emph> ſentit Æoli re-<lb/>gnum.</s> <s xml:id="echoid-s4302" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4303" xml:space="preserve">Ridet procellas tuta de <emph style="sc">SVO</emph> menſa.</s> <s xml:id="echoid-s4304" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4305" xml:space="preserve">Et Ambroſ. </s> <s xml:id="echoid-s4306" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="5"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4307" xml:space="preserve">Inducis mare intra prædia tua ne deſint belluæ. </s> <s xml:id="echoid-s4308" xml:space="preserve">Hinc apparere poteſt <lb/>quæ mens Pauli fuerit, cum dicit, <anchor type="note" xlink:href="" symbol="6"/> ſi <anchor type="note" xlink:label="note-0432-01a" xlink:href="note-0432-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0432-02a" xlink:href="note-0432-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0432-03a" xlink:href="note-0432-03"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0432-04a" xlink:href="note-0432-04"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0432-05a" xlink:href="note-0432-05"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0432-06a" xlink:href="note-0432-06"/> <pb o="29" file="0433" n="433" rhead="LIBERVM."/> maris proprium jus ad aliquem perti-<lb/>neat, Vti poſſidetis interdictum ei com-<lb/>petere. </s> <s xml:id="echoid-s4309" xml:space="preserve">Eſſe quidem hoc Interdictum ad <lb/>privatas cauſas comparatum, non autem <lb/>ad publicas, (in quibus etiam ea com-<lb/>prehenduntut quæ jure gentium com-<lb/>muni facere poſſumus) ſed hic jam agi <lb/>de jure fruendo quod ex cauſa privata, <lb/>contingat, non publica, ſive communi. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4310" xml:space="preserve">Nam teſte Marciano, <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/> quicquid oc- cupatum eſt & </s> <s xml:id="echoid-s4311" xml:space="preserve">occupari potuit, id jam <lb/>non eſt juriſgentium, ſicut eſt mare: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4312" xml:space="preserve">Exempli cauſa, ſi quis Lucullum aut <lb/>Apollinarem in privato ſuo, quatenus <lb/>diverticulum maris incluſerant, piſcari <lb/>prohibuiſſet, dandum illis interdictum <lb/>Paulus putavit, non ſolum injuriarum <lb/>actionem, ob cauſam ſcilicet privatæ poſ-<lb/>ſefſionis <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4313" xml:space="preserve">Imo in diverticulo maris, ſi- cut in diverticulo fluminis, ſi locum ta-<lb/>lem occuparim, ibique piſcatus ſim, ma-<lb/>xime ſi animum privatim poſſidendi plu-<lb/>rium annorum continuatione teſtatus <lb/>fuerim, alterum eodem jure uti prohibe-<lb/>bo: </s> <s xml:id="echoid-s4314" xml:space="preserve">ut ex Marciano colligimus, non ali-<lb/>ter quam in lacu qui mei dominii eſt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4315" xml:space="preserve">Quod verum quam diu durat occupatio, <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0433-01a" xlink:href="note-0433-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0433-02a" xlink:href="note-0433-02"/> <pb o="30" file="0434" n="434" rhead="MARE"/> quemadmodum in littore antea diximus. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4316" xml:space="preserve">Extra diuerticulum idem non erit, ne <lb/>ſcilicet communis uſus impediatur<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4317" xml:space="preserve">An- te ædes igitur meas aut prætorium ut pi-<lb/>ſcari aliquem prohibeant uſurpatum qui-<lb/>dem eſt, ſed nullo jure, adeo quidem ut <lb/>Vlpianus contemta ea uſurpatione ſi quis <lb/>prohibeatur injuriarum dicat<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/> agi poſſe.</s> <s xml:id="echoid-s4318" xml:space="preserve"> Hoc imperator Leo (cujus Legibus non <lb/>utimur) contra juris rationem muta-<lb/>vit, voluitque σρόθυρα, hoc eſt, veſti-<lb/>bula maritima eorum eſſe propria, qui <lb/>oram habitarent, ibique eos jus piſcandi <lb/>habere <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4319" xml:space="preserve">quod tamen ita procedere vo- luit, ut ſeptis quibuſdam remoratoriis <lb/>quas ἐϖοχὰς Græci vocant, locus ille <lb/>occuparetur: </s> <s xml:id="echoid-s4320" xml:space="preserve">exiſtimans nimirum non <lb/>fore ut quis exiguam maris portionem <lb/>alteri invideret qui ipſe toto mari ad pi-<lb/>ſcandum admittetetur. </s> <s xml:id="echoid-s4321" xml:space="preserve">Certe ut quis ma-<lb/>gnam maris partem, etiamſi poſſit, pu-<lb/>blicis utilitatibus eripiat, non tolerandæ <lb/>eſt improbitatis: </s> <s xml:id="echoid-s4322" xml:space="preserve">in quam merito Vit <lb/>Sanctus <anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/>invehitur. </s> <s xml:id="echoid-s4323" xml:space="preserve"><emph style="sc">Spatia</emph> <emph style="sc">Maris</emph> ſibi vindicant <emph style="sc">IVRE MANCIPII</emph>, pi-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0434-01a" xlink:href="note-0434-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0434-02a" xlink:href="note-0434-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0434-03a" xlink:href="note-0434-03"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0434-04a" xlink:href="note-0434-04"/> <pb o="31" file="0435" n="435" rhead="LIBERVM."/> ſciumque jura ſicut vernaculorum condi-<lb/>tione ſibi ſervitii ſubjecta commemorant. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4324" xml:space="preserve">Iſte, inquit, <emph style="sc">SINVS</emph> maris meus est: </s> <s xml:id="echoid-s4325" xml:space="preserve">ille <lb/>alterius. </s> <s xml:id="echoid-s4326" xml:space="preserve">Dividunt elementa ſibi potentes. </s> <s xml:id="echoid-s4327" xml:space="preserve"><lb/>Eſt igitur Mare in numero earum rerum <lb/>quæ in commercio non ſunt<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>, hoc eſt, quæ proprii juris fieri non poſſunt. </s> <s xml:id="echoid-s4328" xml:space="preserve">Vnde <lb/>ſequitur ſi proprie loquamur, nullam <lb/>Maris partem in territorio populi alicu-<lb/>jus poſſe cenſeri. </s> <s xml:id="echoid-s4329" xml:space="preserve">Quod ipſum Placentinus <lb/>ſenſiſſe videtur, cum dixit, Mare ita eſſe <lb/>commune, ut in nullius dominio fit niſi <lb/>ſolius Dei: </s> <s xml:id="echoid-s4330" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s4331" xml:space="preserve">Ioannes Faber, cum mare <lb/>aſſerit relictum in ſuo jure, & </s> <s xml:id="echoid-s4332" xml:space="preserve">eſſe primæ-<lb/>vo, quo omnia erant communia<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4333" xml:space="preserve">Alio- quin nihil differrent quæ ſunt omnium <lb/>communia ab his quæ publica proprie <lb/>dicuntur, ut mare à flumine. </s> <s xml:id="echoid-s4334" xml:space="preserve">Flumen po-<lb/>pulus occupare potuit, ut incluſum fini-<lb/>bus ſuis, mare non potuit. </s> <s xml:id="echoid-s4335" xml:space="preserve">Territoria au-<lb/>tem ſunt ex occupationibus populorum, <lb/>ut privata dominia ex occupationibus <lb/>ſingulorum. </s> <s xml:id="echoid-s4336" xml:space="preserve">Vidit hoc Celſus, qui clare <lb/>ſatis diſtinguit inter littora <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>, quæ popu- lus Romanus occupare potuit, ita tamen <lb/>ut uſui communi non noceretur, & </s> <s xml:id="echoid-s4337" xml:space="preserve">mare <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0435-01a" xlink:href="note-0435-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0435-02a" xlink:href="note-0435-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0435-03a" xlink:href="note-0435-03"/> <pb o="32" file="0436" n="436" rhead="MARE"/> quod priſtinam naturam retinuit. </s> <s xml:id="echoid-s4338" xml:space="preserve">Nec <lb/>ulla lex diverſum indicat<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4339" xml:space="preserve">Quæ vero le- ges à contrariæ ſententiæ auctoribus ci-<lb/>tantur, aut de inſulis loquuntur, quas cla-<lb/>rum eſt occupari potuiſſe, aut de portu <lb/>qui non communis eſt, ſed proprie pu-<lb/>blicus. </s> <s xml:id="echoid-s4340" xml:space="preserve">Qui vero dicunt mare aliquod <lb/>eſſe Imperii Romani, dictum ſuum ita <lb/>interpretantur, ut dicant jus illud in mare <lb/>ultra protectionem & </s> <s xml:id="echoid-s4341" xml:space="preserve">juriſdictionem non <lb/>procedere: </s> <s xml:id="echoid-s4342" xml:space="preserve">quod illi jus à proprietate di-<lb/>ſtinguunt: </s> <s xml:id="echoid-s4343" xml:space="preserve">nec forte ſatis animadvertunt <lb/>idipſum quod Populus Romanus claſſes <lb/>præſidio navigantium diſponere potuit, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s4344" xml:space="preserve">deprehenſos in mari piratas punire, <lb/>non ex proprio, ſed ex communi jure ac-<lb/>cidiſſe, quod & </s> <s xml:id="echoid-s4345" xml:space="preserve">aliæ liberæ gentes in ma-<lb/>ri habent. </s> <s xml:id="echoid-s4346" xml:space="preserve">Illud interim facemur, potuiſſe <lb/>inter gentes aliquas convenire, ut capti <lb/>in maris hac vel illa parte, hujus aut illius <lb/>reipublicæ judicium ſubirent, atque ita <lb/>ad commoditatem diſtinguendæ juriſ-<lb/>dictionis in mari fines deſcribi, quod ipſos <lb/>quidem eam ſibi legem ferentes obli-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0436-01a" xlink:href="note-0436-01"/> <pb o="33" file="0437" n="437" rhead="LIBERVM."/> gat<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>, at alios populos non item<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4347" xml:space="preserve">neque locum cujus proprium facit, ſed in per-<lb/>ſonas contrahentium jus conſtituit. </s> <s xml:id="echoid-s4348" xml:space="preserve">Quæ <lb/>diſtinctio ut naturali rationi conſenta-<lb/>nea eſt, ita Vlpiani reſponſo quodam <lb/>comprobatur, qui rogatus an duorum <lb/>prædiorum maritimorum dominus, <lb/>alteri eorum quod venderet ſe rvitutem <lb/>potuiſſet imponere, ne inde in certo ma-<lb/>ris loco piſcari liceret, reſpondet; </s> <s xml:id="echoid-s4349" xml:space="preserve">rem <lb/>quidem ipſam, mare ſcilicet ſervitute <lb/>nulla affici potuiſſe, quia per naturam <lb/>hoc omnibus pateret, ſed cum bona fi-<lb/>des contractus legem venditionis ſervari <lb/>expoſceret, perſonas poſſidentium & </s> <s xml:id="echoid-s4350" xml:space="preserve">in <lb/>jus eorum ſuccedentium per iſtam le-<lb/>gem obligari. </s> <s xml:id="echoid-s4351" xml:space="preserve">Verum eſt loqui Iuriscon-<lb/>ſultum de prædiis privatis, & </s> <s xml:id="echoid-s4352" xml:space="preserve">lege pri-<lb/>vata, ſed in territorio & </s> <s xml:id="echoid-s4353" xml:space="preserve">lege populo-<lb/>rum eadem hic eſt ratio, quia populi re-<lb/>ſpectu totius generis humani privatorum <lb/>locum obtinent. </s> <s xml:id="echoid-s4354" xml:space="preserve">Similiter reditus qui in <lb/>piſcationes maritimas conſtituti Rega-<lb/>lium numero cenſentur, non rem, hoc <lb/>eſt mare, aut piſcationem, ſed perſo-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0437-01a" xlink:href="note-0437-01"/> <pb o="34" file="0438" n="438" rhead="MARE"/> nas non obligant<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4355" xml:space="preserve">Quare ſubditi, in quos legem ferendi poteſtas Reipublicæ <lb/>aut Principi ex conſenſu competit, ad <lb/>onera iſta compelli forte poterunt: </s> <s xml:id="echoid-s4356" xml:space="preserve">ſed ex-<lb/>teris jus piſcandi ubique immune eſſe de-<lb/>bet, ne ſervitus imponatur mari quod ſer-<lb/>vire non poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s4357" xml:space="preserve">Non enim maris eadem <lb/>quæ fluminis ratio eſt <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4358" xml:space="preserve">quod cum ſit publicum, id eſt populi, jus etiam in eo <lb/>piſcandi à populo aut Principe concedi <lb/>aut locari poteſt, ita ut ei qui conduxit, <lb/>etiam interdictum Veteres dederint, de <lb/>loco publico fruendo, addita conditione, <lb/>ſi is cui locandi jus fuerit, fruendum ali-<lb/>cui locaverit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4359" xml:space="preserve">quæ conditio in mari e- venire non poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s4360" xml:space="preserve">Cæterum qui ipſam pi-<lb/>ſcationem numerant inter Regalia, ne <lb/>quidem illum locum, quem interpreta-<lb/>bantur, ſatis inſpexerunt. </s> <s xml:id="echoid-s4361" xml:space="preserve">quod Iſerniam <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s4362" xml:space="preserve">Alvotum non latuit. </s> <s xml:id="echoid-s4363" xml:space="preserve">Demonſtratum <lb/>eſt <anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/> nec populo nec privato cuipiam jus aliquod proprium in ipſum mare (nam <lb/>diverticulum excipimus) competere poſ-<lb/>ſe, cum occupationem nec natura, nec <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0438-01a" xlink:href="note-0438-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0438-02a" xlink:href="note-0438-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0438-03a" xlink:href="note-0438-03"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0438-04a" xlink:href="note-0438-04"/> <pb o="35" file="0439" n="439" rhead="LIBERVM."/> uſus publici ratio permittat. </s> <s xml:id="echoid-s4364" xml:space="preserve">Hujus autem <lb/>rei cauſa inſtituta fuerat hæc diſputatio, <lb/>ut appareret Luſitanos mare quo ad In-<lb/>dos navigatur ſui juris non feciſſe. </s> <s xml:id="echoid-s4365" xml:space="preserve">Nam <lb/>utraque ratio quæ proprietatem impedit, <lb/>in hac cauſa eſt quam in cæteris omnibus <lb/>infinito efficacior. </s> <s xml:id="echoid-s4366" xml:space="preserve">Quod in aliis difficile <lb/>videtur, in hac omnino fieri non poteſt: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4367" xml:space="preserve">quod in aliis iniquum judicamus, in hac <lb/>ſumme barbarum eſt, atque inhuma-<lb/>num. </s> <s xml:id="echoid-s4368" xml:space="preserve">Non de mari interiore hic agimus, <lb/>quod terris undique infuſum, alicubi et-<lb/>iam fluminis latitudinem non excedit, <lb/>de quo tamen ſatis conſtat locutos Ro-<lb/>manos Iuriſconſultos, cum nobiles illas <lb/>adverſus privatam avaritiam ſententias <lb/>ediderunt: </s> <s xml:id="echoid-s4369" xml:space="preserve">de Oceano quæritur, quem <lb/>immenſum, infinitum, rerum parentem, <lb/>cœlo conterminum antiquitas vocat: </s> <s xml:id="echoid-s4370" xml:space="preserve">cu-<lb/>jus perpetuo humore non fontes tantum <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s4371" xml:space="preserve">flumina & </s> <s xml:id="echoid-s4372" xml:space="preserve">maria, ſed nubes, ſed ipſa <lb/>quodammodo ſidera paſci veteres credi-<lb/>derunt: </s> <s xml:id="echoid-s4373" xml:space="preserve">qui denique per reciprocas æ-<lb/>ſtuum vices terram hanc humani generis <lb/>ſedem ambiens, neque teneri, neque in-<lb/>cludi poteſt, & </s> <s xml:id="echoid-s4374" xml:space="preserve">poſſidet verius quam poſ-<lb/>ſidetur. </s> <s xml:id="echoid-s4375" xml:space="preserve">In hoc autem Oceano non de ſi-<lb/>nu aut freto, nec de omni quidem eo <lb/>quod è littore conſpici poteſt controver-<lb/>ſia eſt. </s> <s xml:id="echoid-s4376" xml:space="preserve">Vindicant ſibi Luſitani quicquid <lb/>duos Orbes interjacet, tantis ſpatiis diſ-<lb/> <pb o="36" file="0440" n="440" rhead="MARE"/> cretos, ut plurimis ſæculis famam ſui <lb/>non potuerint tranſmittere. </s> <s xml:id="echoid-s4377" xml:space="preserve">Quod ſi Ca-<lb/>ſtellanorum, qui in eadem ſunt cauſa, <lb/>portio accedat, parvo minus omnis Ocea-<lb/>nus duobus populis mancipatus eſt, aliis <lb/>tot gentibus ad Septenttionum redactis <lb/>anguſtias: </s> <s xml:id="echoid-s4378" xml:space="preserve">multumque decepta eſt Na-<lb/>tura, quæ cum elementum illud omnibus <lb/>circumfudit, omnibus etiam ſuffecturum <lb/>credidit. </s> <s xml:id="echoid-s4379" xml:space="preserve">In tanto mari ſi quis uſu pro-<lb/>miſcuo ſolum ſibi imperium & </s> <s xml:id="echoid-s4380" xml:space="preserve">ditio-<lb/>nem exciperet, tamen immodicæ domi-<lb/>nationis affector haberetur: </s> <s xml:id="echoid-s4381" xml:space="preserve">ſi quis piſca-<lb/>tu arceret alios, inſanæ cupiditatis notam <lb/>non effugeret. </s> <s xml:id="echoid-s4382" xml:space="preserve">At qui etiam navigatum <lb/>impedit, quo nihil ipſi perit, de eo quid <lb/>ſtatuemus? </s> <s xml:id="echoid-s4383" xml:space="preserve">Si quis ab igni qui totus ſuus <lb/>eſt, ignem capere, lumen ſuo de lumine, <lb/>alterum prohiberet, lege hunc humanæ <lb/>ſocietatis reum petagerem: </s> <s xml:id="echoid-s4384" xml:space="preserve">quia vis ea eſt <lb/>iſtius naturæ,</s> </p> <div xml:id="echoid-div56" type="float" level="2" n="8"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0432-01" xlink:href="note-0432-01a" xml:space="preserve">L. 2. ne quid in loco publ. §. Adverſ.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0432-02" xlink:href="note-0432-02a" xml:space="preserve">L. 1. §. ſi in mare. ff. de fluminibus.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0432-03" xlink:href="note-0432-03a" xml:space="preserve">Plin. lib. 10, cap. 54.</note> <note symbol="4" position="foot" xlink:label="note-0432-04" xlink:href="note-0432-04a" xml:space="preserve">Lib. 10. <lb/>Epig. 10.</note> <note symbol="5" position="foot" xlink:label="note-0432-05" xlink:href="note-0432-05a" xml:space="preserve">De Nabutſ. c. 3.</note> <note symbol="6" position="foot" xlink:label="note-0432-06" xlink:href="note-0432-06a" xml:space="preserve">L. ſa-<lb/>neſi maris. ff. de injuriis.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0433-01" xlink:href="note-0433-01a" xml:space="preserve">L. nemo igitur. ff. de rerum div.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0433-02" xlink:href="note-0433-02a" xml:space="preserve">L. ſi quiſquam, de diverſ. & temp. <lb/>præſcr.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0434-01" xlink:href="note-0434-01a" xml:space="preserve">L. præſcriptio ff. de uſucap.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0434-02" xlink:href="note-0434-02a" xml:space="preserve">L. in-<lb/>juriarum § ult. ff. de injuriis d. L. inju-<lb/>riarum § ſi quis me.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0434-03" xlink:href="note-0434-03a" xml:space="preserve">Novella Leo 102, <lb/>103, 104. Vide Cujac. 14 obſ. 1.</note> <note symbol="4" position="foot" xlink:label="note-0434-04" xlink:href="note-0434-04a" xml:space="preserve">Am-<lb/>broſ. lib. 5. Hex. c. 10.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0435-01" xlink:href="note-0435-01a" xml:space="preserve">Donell. lib. 4. cap. 6.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0435-02" xlink:href="note-0435-02a" xml:space="preserve">Ioh. Faber ad <lb/>d. §. Littorum. inſt. de rerum diviſ. adde <lb/>D D. ad l. ὰξίωCις ff. ad l. Rhodiam.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0435-03" xlink:href="note-0435-03a" xml:space="preserve">L. littora. Ne quid in loco publ.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0436-01" xlink:href="note-0436-01a" xml:space="preserve">Vide L. inſulæ. ff. de judiciis. Vide <lb/>L. Cæſar. ff. de public. Gloſſ. in L. quæ-<lb/>dam. de rerum diviſ. & in d. L. littora. <lb/>& in §. 1. Inſt. de rer. diviſ. Bal. in d. l. <lb/>quædam.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0437-01" xlink:href="note-0437-01a" xml:space="preserve">Bal. in c. in princ. in 2. col. Quib. <lb/>mod. feud. amit. adde L. unic. C. de claſſ. <lb/>lib. 11. & Aug. in l. ſanc. ff. de injur. <lb/>L. Venditor fundi. Com. præd. adde L. ca-<lb/>veri. cod. tit.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0438-01" xlink:href="note-0438-01a" xml:space="preserve">C. quæ ſint Regalia, in Feudis.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0438-02" xlink:href="note-0438-02a" xml:space="preserve">Vide <lb/>Balbum de præſcr. 4. parte 5. part. pri-<lb/>mo. qu. 6. n. 4.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0438-03" xlink:href="note-0438-03a" xml:space="preserve">d. l. injuriarũ. § ff. quis <lb/>me. verſ. conductor. ff. de injur. ff. de loco <lb/>publ. fruendo.</note> <note symbol="4" position="foot" xlink:label="note-0438-04" xlink:href="note-0438-04a" xml:space="preserve">Add. locum. Quæ ſint <lb/>Regalia.</note> </div> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4385" xml:space="preserve">Vt nihilominus ipſi luceat, cum illi ac-<lb/>cenderit<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4386" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4387" xml:space="preserve">Quid ni enim quando ſine detrimento <lb/>ſuo poteſt, alteri communicet, in iis quæ <lb/>ſunt accipienti utilia, danti non mole-<lb/>ſta <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>? </s> <s xml:id="echoid-s4388" xml:space="preserve">Hæc ſunt quæ Philoſophi <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/> non alienis tantum, ſed & </s> <s xml:id="echoid-s4389" xml:space="preserve">ingratis præſtari <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0440-01a" xlink:href="note-0440-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0440-02a" xlink:href="note-0440-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0440-03a" xlink:href="note-0440-03"/> <pb o="37" file="0441" n="441" rhead="LIBERVM."/> volunt. </s> <s xml:id="echoid-s4390" xml:space="preserve">Quæ vero in rebus privatis invidia <lb/>eſt, eadem in re communi non poteſt non <lb/>eſſe immanitas. </s> <s xml:id="echoid-s4391" xml:space="preserve">Improbiſſimũ enim hoc <lb/>eſt, quod naturæ inſtituto, conſenſu gen-<lb/>tium, meum non minus quam tuum eſt, <lb/>id te ita intercipere, ut ne uſum quidem <lb/>mihi concedas, quo conceſſo nihilomi-<lb/>nus id tuum ſit, quam antea fuit. </s> <s xml:id="echoid-s4392" xml:space="preserve">Tum ve-<lb/>ro etiam qui alienis incumbunt, aut com-<lb/>munia intercipiunt, certa quadam poſſeſ-<lb/>ſione ſe tuentur. </s> <s xml:id="echoid-s4393" xml:space="preserve">Quia enim prima, ut <lb/>diximus, occupatio res proprias fecit, <lb/>iccirco imaginem quandam dominii prę-<lb/>fert quamvis injuſta detentio. </s> <s xml:id="echoid-s4394" xml:space="preserve">At Luſitani <lb/>num ſicuti terras ſolemus, ſic mare illud <lb/>impoſitis prædiis ita undiq; </s> <s xml:id="echoid-s4395" xml:space="preserve">cinxerunt, ut <lb/>in ipſorum manu eſſet quos vellent exclu-<lb/>dere? </s> <s xml:id="echoid-s4396" xml:space="preserve">An vero tantum hoc abeſt, ut ipſi <lb/>etiam, cum adverſus alios populos mun-<lb/>dum dividunt, non ullis limitibus aut na-<lb/>tura aut manu poſitis, ſed imaginaria <lb/>quadam linea ſe tueantur? </s> <s xml:id="echoid-s4397" xml:space="preserve">quod ſi recipi-<lb/>tur & </s> <s xml:id="echoid-s4398" xml:space="preserve">dimenſio talis ad poſſidendum va-<lb/>let, jamdudum nobis Geometræ terras, <lb/>Aſtronomi etiam cœlũ eriperent. </s> <s xml:id="echoid-s4399" xml:space="preserve">Vbi hìc <lb/>igitur eſt iſta, ſine qua nulla dominia cœ-<lb/>perunt, corporis ad corpus adjunctio? </s> <s xml:id="echoid-s4400" xml:space="preserve">Ni-<lb/>mirũ apparet in nulla re verius dici poſſe, <lb/>quod Doctores noſtri prodiderũt <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4401" xml:space="preserve">Mare <anchor type="note" xlink:label="note-0441-01a" xlink:href="note-0441-01"/> <pb o="38" file="0442" n="442" rhead="MARE"/> cum ſit incomprehenſibile, non minus <lb/>quam aër, nullius populi bonis potuiſſe <lb/>applicari. </s> <s xml:id="echoid-s4402" xml:space="preserve">Si vero ante alios navigaſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s4403" xml:space="preserve"><lb/>viam quodammodo aperuiſſe, hoc vo-<lb/>cant occupare, quid eſſe poteſt magis ri-<lb/>diculum? </s> <s xml:id="echoid-s4404" xml:space="preserve">Nam cum nulla pars ſit maris, <lb/>in quam non aliquis primus ingreſſus ſit, <lb/>ſequetur omnem navigationem ab aliquo <lb/>eſſe occupatam. </s> <s xml:id="echoid-s4405" xml:space="preserve">Ita undique excludimus. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4406" xml:space="preserve">Quin & </s> <s xml:id="echoid-s4407" xml:space="preserve">illi qui terrarum orbem circum-<lb/>vecti ſunt, totum ſibi Oceanum acquiſi-<lb/>viſſe dicendi erunt. </s> <s xml:id="echoid-s4408" xml:space="preserve">Sed nemo neſcit na-<lb/>vem per mare tranſeuntem non plus ju-<lb/>ris quam veſtigii relinquere. </s> <s xml:id="echoid-s4409" xml:space="preserve">Verum et-<lb/>iam quod ſibi ſumunt neminem ante <lb/>ipſos eum Oceanum navigaſſe, id mini-<lb/>me verum eſt. </s> <s xml:id="echoid-s4410" xml:space="preserve">Magna enim pars ejus de <lb/>quo agitur maris, ambitu Mauritanię, jam <lb/>olim navigata eſt: </s> <s xml:id="echoid-s4411" xml:space="preserve">ulterior & </s> <s xml:id="echoid-s4412" xml:space="preserve">in orientem <lb/>vergens victoriis Magni Alexandri lu-<lb/>ſtrata eſt, uſque in Arabicum ſinum <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4413" xml:space="preserve"> Olim autem hanc navigationem Gadita-<lb/>nis percognitam fuiſſe, multa argumento <lb/>ſunt. </s> <s xml:id="echoid-s4414" xml:space="preserve">Cajo Cæſare Auguſti filio in Arabi-<lb/>co ſinu res gerente ſigna navium ex Hi-<lb/>ſpanienſibus naufragiis agnita. </s> <s xml:id="echoid-s4415" xml:space="preserve">Et quod <lb/>Cælius Antipater tradidit, vidiſſe ſe qui <lb/>ex Hiſpania in Æthiopiam commercii <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0442-01a" xlink:href="note-0442-01"/> <pb o="39" file="0443" n="443" rhead="LIBERVM."/> gratia navigaſſet: </s> <s xml:id="echoid-s4416" xml:space="preserve">Etiam Arabibus, ſi ve-<lb/>rum eſt, quod Cornelius Nepos teſtatus <lb/>eſt, Eudoxum quendam ſua ætate cum <lb/>Lathyrum Regem Alexandriæ fugeret, A-<lb/>rabico ſinu egreſſum Gades uſque perve-<lb/>ctum. </s> <s xml:id="echoid-s4417" xml:space="preserve">Pœnos autem, qui re matitima plu-<lb/>rimum valuerunt, eum Oceanum non <lb/>ignoraſſe longe clariſſimum eſt, cum <lb/>Hanno Carthaginis potentia florente <lb/>circumvectus à Gadibus ad finem Ara-<lb/>biæ, præternavigato ſcilicet promonto-<lb/>rio quod nunc Bonæ Spei dicitur, (Vetus <lb/>videtur nomen Heſperion ceras fuiſſe) <lb/>omne id iter, ſitumque littoris & </s> <s xml:id="echoid-s4418" xml:space="preserve">inſula-<lb/>rum ſcripto complexus ſit, teſtatuſque ad <lb/>ultimum non mare ſibi, ſed commeatum <lb/>defuiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s4419" xml:space="preserve">Ab Arabico autem ſinu ad In-<lb/>diam, Indicique Oceani inſulas, & </s> <s xml:id="echoid-s4420" xml:space="preserve">au-<lb/>ream uſque Cherſoneſum, quam eſſe Ia-<lb/>panem credunt plerique, etiam re Roma-<lb/>na florente navigari ſolitum, iter à Pli-<lb/>nio <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/> deſcriptum, legationes ab Indis ad Auguſtum, ad Claudium etiam ex Ta-<lb/>probane inſula, deinde geſta Trajani & </s> <s xml:id="echoid-s4421" xml:space="preserve"><lb/>tabulæ Ptolemæi ſatis oſtendunt. </s> <s xml:id="echoid-s4422" xml:space="preserve">Iam ſuo <lb/>tempore Strabo <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/> Alexandrinorum mer- catorum claſſem ex Arabico ſinu, ut Æ-<lb/>thiopiæ ultima, ita & </s> <s xml:id="echoid-s4423" xml:space="preserve">Indiæ, petiſſe teſta-<lb/>tur, cum olim paucis navibus id audere-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0443-01a" xlink:href="note-0443-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0443-02a" xlink:href="note-0443-02"/> <pb o="40" file="0444" n="444" rhead="MARE"/> tur. </s> <s xml:id="echoid-s4424" xml:space="preserve">Inde magna populo Romano vecti-<lb/>galia. </s> <s xml:id="echoid-s4425" xml:space="preserve">Addit Plinius <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/> impoſitis ſagitta- riorum cohortibus piratarum metu na-<lb/>vigatum: </s> <s xml:id="echoid-s4426" xml:space="preserve">ſolamque Indiam quingenties <lb/>ſeſtertium, ſi Arabiam addas & </s> <s xml:id="echoid-s4427" xml:space="preserve">Seres, <lb/>millies annis omnibus Romano Imperio <lb/>ademiſſe: </s> <s xml:id="echoid-s4428" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s4429" xml:space="preserve">merces centuplicato vendi-<lb/>tas. </s> <s xml:id="echoid-s4430" xml:space="preserve">Et hæc quidem vetera ſatis arguunt <lb/>primos non fuiſſe Luſitanos. </s> <s xml:id="echoid-s4431" xml:space="preserve">In ſingulis <lb/>autem ſui partibus Oceanus ille & </s> <s xml:id="echoid-s4432" xml:space="preserve">tunc <lb/>cum eum Luſitani ingreſſi ſunt, & </s> <s xml:id="echoid-s4433" xml:space="preserve">nun-<lb/>quam non cognitus fuit. </s> <s xml:id="echoid-s4434" xml:space="preserve">Mauri enim, <lb/>Æthiopes, Arabes, Perſæ, Indi eam maris <lb/>partem cujus ipſi accolę ſunt, neſcire neu-<lb/>tiquam potuerunt. </s> <s xml:id="echoid-s4435" xml:space="preserve">Mentiuntur ergo qui <lb/>ſe mare illud inveniſſe jactant. </s> <s xml:id="echoid-s4436" xml:space="preserve">Quid igi-<lb/>tur, dicet aliquis, parumne videtur, quod <lb/>Luſitani intermiſſam multis forte ſæculis <lb/>navigationem primi repararunt, &</s> <s xml:id="echoid-s4437" xml:space="preserve">, quod <lb/>negari non poteſt, Europæis gentibus <lb/>ignotam oſtenderunt, magno ſuo labore, <lb/>ſumtu, periculo? </s> <s xml:id="echoid-s4438" xml:space="preserve">Imo vero ſi in hoc incu-<lb/>buerunt ut quod ſoli reperiſſent id omni-<lb/>bus monſtrarent, quis adeo eſt amens, qui <lb/>non plurimum ſe illis debere profiteatur? <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4439" xml:space="preserve">Eandem enim gratiam, laudemque & </s> <s xml:id="echoid-s4440" xml:space="preserve"><lb/>gloriam immortalem illi promeruerint, <lb/>qua omnes contenti fuerunt rerum ma-<lb/>gnarum inventores, quotquot ſcilicet <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0444-01a" xlink:href="note-0444-01"/> <pb o="41" file="0445" n="445" rhead="LIBERVM."/> non ſibi, ſed humano generi prodeſſe ſtu-<lb/>duerunt. </s> <s xml:id="echoid-s4441" xml:space="preserve">Sin Luſitanis ſuus ante oculos <lb/>quæſtus fuit, lucrum quod ſemper maxi-<lb/>mum eſt in prævertendis negotiationi-<lb/>bus, illis ſufficere debuit. </s> <s xml:id="echoid-s4442" xml:space="preserve">Etſcimus itinera <lb/>prima proventus interdum quater decu-<lb/>plos, aut etiam uberiores dediſſe: </s> <s xml:id="echoid-s4443" xml:space="preserve">quibus <lb/>factum ut inops diu populus ad repenti-<lb/>nas divitias ſubito prorumperet, tanto <lb/>luxus apparatu, quantus vix beatiſſimis <lb/>gentibus in ſupremo progreſſæ diu fortu-<lb/>næ faſtigio fuit. </s> <s xml:id="echoid-s4444" xml:space="preserve">Si vero eidem in hoc <lb/>præiverunt, ne quiſquam ſequeretur, gra-<lb/>tiam non merentur, cum lucrum ſuum <lb/>reſpexerint. </s> <s xml:id="echoid-s4445" xml:space="preserve">lucrum autem ſuum dicere <lb/>non poſſunt, cum eripiant alienum. </s> <s xml:id="echoid-s4446" xml:space="preserve">Ne-<lb/>que enim illud certum eſt, niſi iviſſent eo <lb/>Luſitani, iturum fuiſſe neminem. </s> <s xml:id="echoid-s4447" xml:space="preserve">Adven-<lb/>tabant enim tempora, quibus ut artes pe-<lb/>ne omnes, ita & </s> <s xml:id="echoid-s4448" xml:space="preserve">terrarum & </s> <s xml:id="echoid-s4449" xml:space="preserve">marium ſi-<lb/>tus clarius in dies noſcebantur. </s> <s xml:id="echoid-s4450" xml:space="preserve">Excitaſ-<lb/>ſent vetera, quæ modo retulimus, exem-<lb/>pla, & </s> <s xml:id="echoid-s4451" xml:space="preserve">ſi non uno impetu omnia patuiſ-<lb/>ſent, at paulatim promota velis fuiſſent <lb/>littota alio ſemper aliud monſtrante. </s> <s xml:id="echoid-s4452" xml:space="preserve">Fa-<lb/>ctum denique fuiſſet, quod fieri potuiſſe <lb/>Luſitani docuerunt, cum multi eſſent <lb/>populi non minus flagrantes mercatu-<lb/>ræ & </s> <s xml:id="echoid-s4453" xml:space="preserve">rerum externarum ſtudio. </s> <s xml:id="echoid-s4454" xml:space="preserve">Venetis <lb/>qui multa jam Indiæ didicerant, cæte-<lb/>ta inquirere promptum fuit. </s> <s xml:id="echoid-s4455" xml:space="preserve">Gallorum <lb/> <pb o="42" file="0446" n="446" rhead="MARE"/> Brittonum indefeſſa ſedulitas, Anglorum <lb/>audacia cœpto non defuiſſet. </s> <s xml:id="echoid-s4456" xml:space="preserve">Ipſi Batavi <lb/>multo magis deſperata aggreſſi ſunt. </s> <s xml:id="echoid-s4457" xml:space="preserve">Nul-<lb/>la igitur æquitatis ratio, ne probabilis <lb/>quidem ulla ſententia à Luſitanis ſtat. </s> <s xml:id="echoid-s4458" xml:space="preserve">O-<lb/>mnes enim qui mare volunt imperio ali-<lb/>cujus ſubjici poſſe, id ei attribuunt qui <lb/>proximus portus & </s> <s xml:id="echoid-s4459" xml:space="preserve">circumjacentia litto-<lb/>ra in ditione habet <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4460" xml:space="preserve">At Luſitani in illo immenſo littorum tractu paucis exceptis <lb/>præſidiis nihil habent quod ſuum poſſint <lb/>dicere. </s> <s xml:id="echoid-s4461" xml:space="preserve">Deinde vero etiam qui mari im-<lb/>peraret, nihil tamen poſſet ex uſu com-<lb/>muni deminuere, ſicut Populus Roma-<lb/>nus arcere neminem potuit, quo minus <lb/>in littore Imperii Romani cuncta face-<lb/>ret, quæ jure gentium permittebantur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4462" xml:space="preserve"> Et ſi quicquam eorum prohibere poſſet, <lb/>puta piſcaturam, qua dici quodammodo <lb/>poteſt piſces exhauriri, at navigationem <lb/>non poſſet, per quam mari nihil perit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4463" xml:space="preserve">Cui rei argumentum eſt longe certiſſi-<lb/>mum, quod ex Domorum ſententia ante <lb/>retulimus, etiam in terra, quæ cum po-<lb/>pulis, tum hominibus ſingulis in pro-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0446-01a" xlink:href="note-0446-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0446-02a" xlink:href="note-0446-02"/> <pb o="43" file="0447" n="447" rhead="LIBERVM."/> ptietatem attributa eſt: </s> <s xml:id="echoid-s4464" xml:space="preserve">iter tamen, <lb/>certe inerme & </s> <s xml:id="echoid-s4465" xml:space="preserve">innoxium, nullius gen-<lb/>tis hominibus juſte negari: </s> <s xml:id="echoid-s4466" xml:space="preserve">ſicut & </s> <s xml:id="echoid-s4467" xml:space="preserve">po-<lb/>tum ex flumine. </s> <s xml:id="echoid-s4468" xml:space="preserve">Ratio apparet, quia <lb/>cum unius rei naturaliter uſus eſſent di-<lb/>verſi, eum duntaxat gentes dividiſſe in-<lb/>ter ſe videntur, qui ſine proprietate <lb/>commode haberi non poteſt; </s> <s xml:id="echoid-s4469" xml:space="preserve">contra au-<lb/>tem eum recepiſſe, per quem domini <lb/>conditio deterior non eſſet futura. </s> <s xml:id="echoid-s4470" xml:space="preserve">Om-<lb/>nes igitur vident eum qui alterum navi-<lb/>gare prohibet nullo jure defendi, cum <lb/>eundem etiam injuriarum teneri Vlpia-<lb/>nus dixerit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4471" xml:space="preserve">alii autem etiam interdi- ctum utile prohibito competere exiſti-<lb/>maverint <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4472" xml:space="preserve">Et ſic Batavorum intentio communi jure nititur, cum fateantur <lb/>omnes, permiſſum cuilibet in mari na-<lb/>vigare etiam à nullo Principe impetrata <lb/>licentia: </s> <s xml:id="echoid-s4473" xml:space="preserve">quod Legibus Hiſpanicis diſer-<lb/>te expreſſum eſt <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4474" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div57" type="float" level="2" n="9"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0440-01" xlink:href="note-0440-01a" xml:space="preserve">Ennius.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0440-02" xlink:href="note-0440-02a" xml:space="preserve">Cic. de off. 1.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0440-03" xlink:href="note-0440-03a" xml:space="preserve">Sen. <lb/>lib. 3, cap. 28.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0441-01" xlink:href="note-0441-01a" xml:space="preserve">Ioann. Faber ad §. littorum.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0442-01" xlink:href="note-0442-01a" xml:space="preserve">Ex Plin. l. 2. cap. 69. & lib. 6. c. 31. <lb/>& Mela lib. 3.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0443-01" xlink:href="note-0443-01a" xml:space="preserve">Plin. l. 6, c. 23.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0443-02" xlink:href="note-0443-02a" xml:space="preserve">Lib. 2, & 17.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0444-01" xlink:href="note-0444-01a" xml:space="preserve">loco cit. & l. 12, c. 19.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0446-01" xlink:href="note-0446-01a" xml:space="preserve">Gloſſ. in c. ibi peric. § porro ſuper verbo <lb/>territorio. De elect. in ſexto & ibi Can. Gloſſ. <lb/>in c. licet. ff. de Feriis.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0446-02" xlink:href="note-0446-02a" xml:space="preserve">L. nemo igitur. ff. <lb/>de rer. diviſ. adde Alber. Gentilem de jure <lb/>belli lib. 1. c. 19. ſub finem.</note> </div> <note symbol="1" position="foot" xml:space="preserve">L. 2. §. ſi quis in mari. ff Ne quid <lb/>in loco publ.</note> <note symbol="2" position="foot" xml:space="preserve">Gloſſ. ad L 1. ut in flu-<lb/>mine publ.</note> <note symbol="3" position="foot" xml:space="preserve">Bal. in L. item lapilli. 3. <lb/>col. ff. de rer. diviſ. Rodericus Zuarius <lb/>Hiſpanus in conſilio 1. de uſu maris. 3. <lb/>partit. tit. 28. L. 10. & 12.</note> <pb o="44" file="0448" n="448" rhead="MARE"/> </div> <div xml:id="echoid-div59" type="section" level="1" n="42"> <head xml:id="echoid-head59" style="it" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. VI. <lb/>Mare aut jus navigandi proprium non eſſe <lb/>Luſitanorum titulo donationis <lb/>Pontificiæ.</head> <p> <s xml:id="echoid-s4475" xml:space="preserve">DOnatio Pontificis Alexandri, quæ à <lb/>Luſitanis mare aut jus navigandi ſo-<lb/>lis ſibi vindicantibus, cum inventionis <lb/>deficiat titulus, ſecundo loco adduci po-<lb/>teſt, ſatis ex iis quæ ante dicta ſunt vanita-<lb/>tis convincitur. </s> <s xml:id="echoid-s4476" xml:space="preserve">Donatio enim nullum ha-<lb/>bet momentum in rebus extra commer-<lb/>cium proſitis. </s> <s xml:id="echoid-s4477" xml:space="preserve">Quare cum mare aut jus in <lb/>eo navigandi proprium nulli hominum <lb/>eſſe poſſit, ſequitur neq; </s> <s xml:id="echoid-s4478" xml:space="preserve">dari à Pontifice, <lb/>neque à Luſitanis accipi potuiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s4479" xml:space="preserve">Præte-<lb/>rea cum ſupra relatum ſit ex omnium ſani <lb/>judicii hominum ſententia Papam non <lb/>eſſe dominum temporalem totius orbis, <lb/>ne Matis quidem eſſe ſatis intelligitur: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4480" xml:space="preserve">quanquam etſi id concederetur, tamen <lb/>jus annexum Pontificatui in Regem ali-<lb/>quem aut populum pro parte nulla trans-<lb/>ferri debuiſſet. </s> <s xml:id="echoid-s4481" xml:space="preserve">Sicut nec Imperator poſ-<lb/>ſet Imperii provincias in ſuos uſus con-<lb/>vertere, aut pro ſuo arbitrio alienare<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4482" xml:space="preserve"> Illud ſaltem nemo negaturus eſt, cui ali-<lb/>quid ſit frontis, cum jus diſponendi in <lb/>temporalibus Pontifici nemo concedat, <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0448-01a" xlink:href="note-0448-01"/> <pb o="45" file="0449" n="449" rhead="LIBERVM."/> niſi forte quantum ejus rerum ſpititua-<lb/>lium neceſſitas requirit, iſta autem de qui-<lb/>bus nunc agimus, mare ſcilicet & </s> <s xml:id="echoid-s4483" xml:space="preserve">jus na-<lb/>vigandi, lucrum & </s> <s xml:id="echoid-s4484" xml:space="preserve">quæſtum merum, non <lb/>pietatis negotium reſpiciant, ſequi nullam <lb/>hac in refuiſſe illius poteſtatem. </s> <s xml:id="echoid-s4485" xml:space="preserve">Quid, <lb/>quod ne Principes quidem, hoc eſt, do-<lb/>mini temporales poſſunt ullo modo à na-<lb/>vigatione aliquem prohibere, cum ſi quod <lb/>habent jus in mari id ſit tantum juriſdi-<lb/>ctionis ac protectionis? </s> <s xml:id="echoid-s4486" xml:space="preserve">Etiam illud notiſ-<lb/>ſimum eſt apud omnes, ad ea facienda <lb/>quæ cum lege Naturæ pugnant, nullam <lb/>eſſe Papæ auctoritatem <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4487" xml:space="preserve">Pugnat autem cum lege Naturæ, ut mare aut ejus uſum <lb/>quiſquam habeat ſibi proprium, ut jam <lb/>ſatis demonſtravimus. </s> <s xml:id="echoid-s4488" xml:space="preserve">Cum denique jus <lb/>ſuum auferre alicui Papa minime poſſit, <lb/>quæ erit facti iſtius defenſio, ſi tot popu-<lb/>los immerentes, indemnatos, innoxios <lb/>ab eo jure quod ad ipſos non minus quam <lb/>ad Hiſpanos pertinebat uno verbo voluit <lb/>excludere? </s> <s xml:id="echoid-s4489" xml:space="preserve">Aut igitur dicendum eſt nul-<lb/>lam eſſe vim ejuſmodi pronuntiationis, <lb/>aut quod non minus credibile eſt, eum <lb/>Pontificis animum fuiſſe, ut Caſtellano-<lb/>rum & </s> <s xml:id="echoid-s4490" xml:space="preserve">Luſitanorum inter ſe certamini <lb/>interceſſum voluerit, aliorum autem juri <lb/>nihil diminutum.</s> <s xml:id="echoid-s4491" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div59" type="float" level="2" n="1"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0448-01" xlink:href="note-0448-01a" xml:space="preserve">Vict. loco citato. n. 26.</note> </div> <note symbol="1" position="foot" xml:space="preserve">Silv. in Verbo Papa. n. 16.</note> <pb o="46" file="0450" n="450" rhead="MARE"/> </div> <div xml:id="echoid-div61" type="section" level="1" n="43"> <head xml:id="echoid-head60" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. III.</head> <head xml:id="echoid-head61" style="it" xml:space="preserve">Mare aut jus navigandi proprium non <lb/>eſſe Luſitanorum titulo præſcri-<lb/>ptionis aut conſuetudinis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s4492" xml:space="preserve">VLtimum iniquitatis patrocinium in <lb/>præſcriptione ſolet eſſe aut conſue-<lb/>tudine. </s> <s xml:id="echoid-s4493" xml:space="preserve">Et huc igitur Luſitani ſe confe-<lb/>runt: </s> <s xml:id="echoid-s4494" xml:space="preserve">ſed urrumque illis præſidium cer-<lb/>tiſſima juris ratio præcludit. </s> <s xml:id="echoid-s4495" xml:space="preserve">Nam præ-<lb/>ſcriptio à Iure eſt civili, unde locum ha-<lb/>bere non poteſt inter Reges, aut inter po-<lb/>pulos liberos <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4496" xml:space="preserve">multo autem minus ubi jus naturæ aut gentium reſiſtit, quod jure <lb/>civili ſemper validius eſt. </s> <s xml:id="echoid-s4497" xml:space="preserve">Quin & </s> <s xml:id="echoid-s4498" xml:space="preserve">ipſa lex <lb/>civilis præſcriptionem hic impedit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4499" xml:space="preserve">Vſu- eapi enim, aut præſcriptione acquiri pro-<lb/>hibentur, quæ in bonis eſſe non poſſunt, <lb/>deinde quæ poſſideri vel quaſi poſſideri <lb/>nequeunt, & </s> <s xml:id="echoid-s4500" xml:space="preserve">quorum alienatio prohibita <lb/>eſt. </s> <s xml:id="echoid-s4501" xml:space="preserve">Hæc autem omnia de mari & </s> <s xml:id="echoid-s4502" xml:space="preserve">uſu <lb/>maris vere dicuntur. </s> <s xml:id="echoid-s4503" xml:space="preserve">Et cum publicæ res, <lb/>hoc eſt populi alicujus nulla tempotis <lb/>poſſeſſione quæri poſſe dicantur, ſive ob <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0450-01a" xlink:href="note-0450-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0450-02a" xlink:href="note-0450-02"/> <pb o="47" file="0451" n="451" rhead="LIEERVM."/> rei naturam, ſive ob eorum privilegium <lb/>adverſus quos præſcriptio iſta procede-<lb/>ret, quanto juſtius humano generi, quam <lb/>uni populo id beneficium dandum fuit in <lb/>rebus communibus? </s> <s xml:id="echoid-s4504" xml:space="preserve">Et hoc eſt quod <lb/>Papinianus ſcriptum reliquit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>, præſcri- ptionem longæ poſſeſſionis ad obrinenda <lb/>loca juriſgentium publica concedi non <lb/>ſolere: </s> <s xml:id="echoid-s4505" xml:space="preserve">ejuſque rei exemplum dat in lit-<lb/>tore, cujus pars impoſito ædificio occu-<lb/>pata fuerat: </s> <s xml:id="echoid-s4506" xml:space="preserve">nam eo diιuto, & </s> <s xml:id="echoid-s4507" xml:space="preserve">alterius æ-<lb/>dificio in eodem loco poſtea exſtructo, <lb/>exceptionem opponi non poſſe: </s> <s xml:id="echoid-s4508" xml:space="preserve">quodde-<lb/>inde ſimilitudine rei publicæ illuſtrat: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4509" xml:space="preserve">nam & </s> <s xml:id="echoid-s4510" xml:space="preserve">ſi quis in fluminis diverticulo <lb/>pluribus annis piſcarus ſit, poſtea, inter-<lb/>rupta ſcilicet piſcatione alterum eodem <lb/>jure prohibere non poſſe. </s> <s xml:id="echoid-s4511" xml:space="preserve">Apparet igitur <lb/>Angelum & </s> <s xml:id="echoid-s4512" xml:space="preserve">qui cum Angelo dixerunt <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/> Venetis & </s> <s xml:id="echoid-s4513" xml:space="preserve">Ianuenſibus per præſcriptio-<lb/>nem jus aliquod in ſinum maris ſuo lit-<lb/>tori præjacentem acquiri potuiſſe, aut <lb/>falli, aut fallere, quod ſane ſuriſconſultis <lb/>nimium eſt frequens, cum ſanctæ profeſ-<lb/>ſionis auctoritatem, non ad rationes & </s> <s xml:id="echoid-s4514" xml:space="preserve"><lb/>leges, ſed ad gratiam conferunt potentio-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0451-01a" xlink:href="note-0451-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0451-02a" xlink:href="note-0451-02"/> <pb o="48" file="0452" n="452" rhead="MARE"/> rum. </s> <s xml:id="echoid-s4515" xml:space="preserve">Nam Martiani quidem reſponſum, <lb/>de quo & </s> <s xml:id="echoid-s4516" xml:space="preserve">ante egimus, ſi recte cum Papi-<lb/>niani verbis comparetur, non aliam acci-<lb/>pere poteſt interpretationem <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>, quam eam quæ & </s> <s xml:id="echoid-s4517" xml:space="preserve">Ioanni olim & </s> <s xml:id="echoid-s4518" xml:space="preserve">Bartolo probata <lb/>eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s4519" xml:space="preserve">nunc à doctis omnibus recipitur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>:</s> <s xml:id="echoid-s4520" xml:space="preserve"> ut ſcilicet jus prohibendi procedat quam-<lb/>diu durat occupatio: </s> <s xml:id="echoid-s4521" xml:space="preserve">non autẽ ſi ea omiſſa <lb/>ſit: </s> <s xml:id="echoid-s4522" xml:space="preserve">omiſſa enim non prodeſt, nec ſi per <lb/>mille annos fuiſſet continuata, ut recte <lb/>animadvertit Caſtrenſis. </s> <s xml:id="echoid-s4523" xml:space="preserve">Et quamvis hoc <lb/>voluiſſet Martianus, quod minime cre-<lb/>dendus eſt cogitaſſe, in quo loco occupa-<lb/>tio conceditur, in eodem præſcriptionem <lb/>concedi, tamen abſurdum erat quod de <lb/>flumine publico dictum erat ad Mare <lb/>commune, & </s> <s xml:id="echoid-s4524" xml:space="preserve">quod de diverticulo ad ſi-<lb/>num proferre, cum hæc præſcriptio uſum <lb/>quæ eſt Iuregentium communis, impedi-<lb/>tura ſit, illa autẽ publico uſui non admo-<lb/>dum noceat. </s> <s xml:id="echoid-s4525" xml:space="preserve">Alterum autem Angeli argu-<lb/>mentum quod ex aquæ ductu ſumitur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>, <anchor type="note" xlink:label="note-0452-01a" xlink:href="note-0452-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0452-02a" xlink:href="note-0452-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0452-03a" xlink:href="note-0452-03"/> <pb o="49" file="0453" n="453" rhead="LIBERVM."/> codem Caſtrenſi monſtrante, ut à quæ-<lb/>ſtione alieniſſimum, ab omnibus merito <lb/>exploditur. </s> <s xml:id="echoid-s4526" xml:space="preserve">Falſum igitur eſt talem præ-<lb/>ſcriptionem etiam eo tempore gigni, cu-<lb/>jus initium omnem memoriam excedat. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4527" xml:space="preserve">Vbi enim lex omnem omnino tollit præ-<lb/>ſcriptionem, ne iſtud quidem tempus ad-<lb/>mittitur, hoc eſt, ut Felinus loquitur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>, materia impræſcriptibilis tempore im-<lb/>memoriali non ſit præſcriptibilis. </s> <s xml:id="echoid-s4528" xml:space="preserve">Fate-<lb/>tur hæc vera eſſe Balbus <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4529" xml:space="preserve">ſed Angeli ſententiam receptam dicit hac ratione, <lb/>quia tempus extra memoriam poſitum <lb/>idem valere creditur privilegio, cum ti-<lb/>tulus ampliſſimus ex tali tempore præſu-<lb/>matur. </s> <s xml:id="echoid-s4530" xml:space="preserve">Apparet hinc non aliud illos ſen-<lb/>ſiſſe, quam ſi pars aliqua reipublicæ, puta <lb/>Imperii Romani, ſupra omnem memo-<lb/>riam uſa eſſet tali jure, ei dandam præ-<lb/>ſcriptionem hoc colore, quaſi Princi-<lb/>pis conceſſio præiiſſet. </s> <s xml:id="echoid-s4531" xml:space="preserve">Quare cum ne-<lb/>mo ſit dominus totius generis humani, <lb/>qui jus illud adverſus homines omnes <lb/>homini, aut populo alicui potuiſſet <lb/>concedere, ſublato illo colore, neceſſe <lb/>eſt etiam præſcriptionem interimi. </s> <s xml:id="echoid-s4532" xml:space="preserve">Et <lb/>ſic ex illorum etiam ſententia inter Re-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0453-01a" xlink:href="note-0453-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0453-02a" xlink:href="note-0453-02"/> <pb o="50" file="0454" n="454" rhead="MARE"/> ges aut populos liberos prodeſſe nihil <lb/>poteſt lapſus infiniti temporis. </s> <s xml:id="echoid-s4533" xml:space="preserve">Vaniſſi-<lb/>mum autem & </s> <s xml:id="echoid-s4534" xml:space="preserve">illud eſt quod Angelus <lb/>docuit, etiamſi ad dominium præſcri-<lb/>ptio proficere non poteſt, tamen dandam <lb/>eſſe poſſidenti exceptionem. </s> <s xml:id="echoid-s4535" xml:space="preserve">Nam Papi-<lb/>nianus diſertis verbis exceptionem ne-<lb/>gat <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>, & </s> <s xml:id="echoid-s4536" xml:space="preserve">aliter non potuit ſentire, cum ιpſius ſæculo præſcriptio nihil eſſet aliud <lb/>quam exceptio. </s> <s xml:id="echoid-s4537" xml:space="preserve">Verum igitur eſt quod <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s4538" xml:space="preserve">leges Hiſpanicæ exprimunt <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/> in his re- bus quæ communi hominum uſui ſunt <lb/>attributæ, nullius omnino temporis præ-<lb/>ſcriptionem procedere, cujus definitio-<lb/>nis illa præter cæteras ratio reddi poteſt, <lb/>quod qui re communi utitur, ut com-<lb/>muni uti videtur, non autem jure pro-<lb/>prio, & </s> <s xml:id="echoid-s4539" xml:space="preserve">ita præſcribere non magis quam <lb/>fructuarius poteſt vitio poſſeſſionis <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4540" xml:space="preserve">Al- tera hæc etiam non contemnenda eſt, <lb/>quod in præſcriptione temporis cujus <lb/>memoria non extat, quamvis titulus & </s> <s xml:id="echoid-s4541" xml:space="preserve"><lb/>bona fides præſumantur, tamen ſi reipſa <lb/>appareat ticulum omnino nullum dari <lb/>poſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s4542" xml:space="preserve">ſic manifeſta ſit fides mala, quæ <lb/>in populo maxime quaſi uno corpore per-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0454-01a" xlink:href="note-0454-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0454-02a" xlink:href="note-0454-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0454-03a" xlink:href="note-0454-03"/> <pb o="51" file="0455" n="455" rhead="LIBERVM."/> petua eſſe cenſetur, & </s> <s xml:id="echoid-s4543" xml:space="preserve">ex duplici defectu <lb/>præſcriptio corruit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4544" xml:space="preserve">Tertia vero, quia res hæc eſt meræ facultatis, quæ non prę-<lb/>ſcribitur, ut infra demonſtrabimus. </s> <s xml:id="echoid-s4545" xml:space="preserve">Sed <lb/>nullus eſt finis argutiarum. </s> <s xml:id="echoid-s4546" xml:space="preserve">Inventi ſunt <lb/>qui in hoc argumento à præſcriptione <lb/>conſuetudinem diſtinguerent, ut illa ſci-<lb/>licet excluſi, ad hanc confugerent. </s> <s xml:id="echoid-s4547" xml:space="preserve">Diſcri-<lb/>men autem quod hic ſtatuunt ſane ridi-<lb/>culum eſt: </s> <s xml:id="echoid-s4548" xml:space="preserve">ex pręſcriptione ajunt jus unius <lb/>quod ab eo aufertur alteri applicari <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4549" xml:space="preserve">ſed cum aliquod jus ita alicui applicatur ut al-<lb/>teri non auferatur, tum dici conſuetudi-<lb/>nem: </s> <s xml:id="echoid-s4550" xml:space="preserve">quaſi vero cum jus navigandi quod <lb/>communiter ad omnes pertinet, excluſis <lb/>aliis ab uno uſurpatur, non neceſſe ſit <lb/>omnibus perire quantum uni accedit. </s> <s xml:id="echoid-s4551" xml:space="preserve">Er-<lb/>rori huic anſam dederunt Pauli verba non <lb/>recte accepta, qui cum de jure proprio <lb/>maris ad aliquem pertinente loquere-<lb/>tur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>, fieri hoc poſſe dixit Accurſius per privilegium aut conſuetudinem: </s> <s xml:id="echoid-s4552" xml:space="preserve">quod <lb/>additamentum ad Iuriſconſulti textum <lb/>nullo modo accedens mali potius conje-<lb/>ctoris eſſe videtur quam boni interpretis. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4553" xml:space="preserve">Mens Pauli ſupra explicata eſt. </s> <s xml:id="echoid-s4554" xml:space="preserve">Cæterum <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0455-01a" xlink:href="note-0455-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0455-02a" xlink:href="note-0455-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0455-03a" xlink:href="note-0455-03"/> <pb o="52" file="0456" n="456" rhead="MARE"/> illi ſi vel ſola Vlpiani verba <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>, quæ paulo ante præcedunt, ſatis conſideraſſent, lon-<lb/>ge aliud dicturi erant. </s> <s xml:id="echoid-s4555" xml:space="preserve">Fatetur enim ut <lb/>quis ante ædes meas piſcari prohibeatur, <lb/>eſſe quidem uſurpatum <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4556" xml:space="preserve">hoc eſt rece- ptum conſuetudine: </s> <s xml:id="echoid-s4557" xml:space="preserve">ſed nullo jure; </s> <s xml:id="echoid-s4558" xml:space="preserve">ideo-<lb/>que injuriarum actionem prohibito non <lb/>denegandam. </s> <s xml:id="echoid-s4559" xml:space="preserve">Contemnit igitur hunc mo-<lb/>rem, & </s> <s xml:id="echoid-s4560" xml:space="preserve">uſurpationem vocat, ut & </s> <s xml:id="echoid-s4561" xml:space="preserve">inter <lb/>Chriſtianos Doctores Ambroſius <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4562" xml:space="preserve">Et merito. </s> <s xml:id="echoid-s4563" xml:space="preserve">Quid enim clarius quam non va-<lb/>lere conſuetudinem, quæ juri naturæ, aut <lb/>gentium ex adverſo opponitur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/>? </s> <s xml:id="echoid-s4564" xml:space="preserve">Con- ſuetudo enim ſpecies eſt juris poſitivi, <lb/>quod legi perpetuæ obrogare non poteſt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4565" xml:space="preserve">Eſt autem lex illa perpetua ut Mare om-<lb/>nibus uſu commune ſit. </s> <s xml:id="echoid-s4566" xml:space="preserve">Quod autem in <lb/>præſcriptione diximus, idem conſuetudi-<lb/>ne verum eſt, ſi quis eorum qui diverſum <lb/>tradiderunt, ſenſus excutiat, non aliud re-<lb/>perturum, quam conſuetudinem privile-<lb/>gio parari. </s> <s xml:id="echoid-s4567" xml:space="preserve">Atqui adverſus genus huma-<lb/>num concedendi privilegium nemo habet <lb/>poteſtatem: </s> <s xml:id="echoid-s4568" xml:space="preserve">quare inter diverſas reſpubli-<lb/>cas conſuetudo iſta vim non habet. </s> <s xml:id="echoid-s4569" xml:space="preserve">Ve-<lb/>rum omnem hanc quæſtionem diligen-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0456-01a" xlink:href="note-0456-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0456-02a" xlink:href="note-0456-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0456-03a" xlink:href="note-0456-03"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0456-04a" xlink:href="note-0456-04"/> <pb o="53" file="0457" n="457" rhead="LIBERVM."/> tiſſime tractavit Vaſquius <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>, decus illud Hiſpaniæ, cujus nec in explorando jure <lb/>ſubtilitatem, nec in docendo libertatem <lb/>unquam deſideres. </s> <s xml:id="echoid-s4570" xml:space="preserve">Is igitur poſita Theſi <lb/>Loca publica & </s> <s xml:id="echoid-s4571" xml:space="preserve">jure gentium communia <lb/>præſcribi non poſſe, quam multis firmat <lb/>auctoribus: </s> <s xml:id="echoid-s4572" xml:space="preserve">exceptiones deinde ſubjun-<lb/>git ab Angelo & </s> <s xml:id="echoid-s4573" xml:space="preserve">aliis confictas, quas ſu-<lb/>pra tetulimus. </s> <s xml:id="echoid-s4574" xml:space="preserve">Hæc autem examinatu-<lb/>rus recte judicat iſtarum rerum verita-<lb/>tem pendere à vera juris, tam naturæ <lb/>quam gentium cognitione. </s> <s xml:id="echoid-s4575" xml:space="preserve">Ius enim na-<lb/>turæ cum à divina veniat providentia, <lb/>eſſe immutabile. </s> <s xml:id="echoid-s4576" xml:space="preserve">Hujus autem naturalis <lb/>partem eſſe jus gentium, primævum quod <lb/>dicitur, diverſum à jure gentium ſecun-<lb/>dario ſive poſitivo: </s> <s xml:id="echoid-s4577" xml:space="preserve">quorum poſterius <lb/>mutari poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s4578" xml:space="preserve">Nam ſi qui mores cum <lb/>jure gentium primævo repugnent, hi non <lb/>humani ſunt, ipſo judice, ſed <emph style="sc">F E R I N I</emph>, <lb/>corruptelæ & </s> <s xml:id="echoid-s4579" xml:space="preserve">abuſus, non leges & </s> <s xml:id="echoid-s4580" xml:space="preserve">uſus. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4581" xml:space="preserve">Itaque nullo tempore præſcribi potue-<lb/>runt, nulla lata lege juſtificari, nullo mul-<lb/>tarum etiam gentium conſenſu, hoſpitio, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s4582" xml:space="preserve">exercitatione ſtabiliri, quod exemplis <lb/>aliquot, & </s> <s xml:id="echoid-s4583" xml:space="preserve">Alphonſi Caſtrenſis Theo-<lb/>logi Hiſpani teſtimonio confirmat <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4584" xml:space="preserve"> <anchor type="note" xlink:label="note-0457-01a" xlink:href="note-0457-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0457-02a" xlink:href="note-0457-02"/> <pb o="54" file="0458" n="458" rhead="MARE"/> Ex quibus apparet, inquit, quam ſuſpecta <lb/>ſit ſententia eorum, quos ſupra retulimus, <lb/>existimantium Genuenſes, aut etiam Ve-<lb/>netos poſſe non injuria prohibere alios na-<lb/>vigare per Gulfum aut pelagus ſui maris, <lb/>quaſi æquora ipſa præſcripſerint. </s> <s xml:id="echoid-s4585" xml:space="preserve">id quod <lb/>non ſolum est contra leges <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4586" xml:space="preserve">ſed etiam est contra ipſum jus naturæ, aut gentium pri-<lb/>mævum, quod mutari non poſſe diximus. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4587" xml:space="preserve">Luod ſit contra illud jus conſtat, quia non <lb/>ſolum maria aut æquora eo jure commu-<lb/>nia erant, ſed etiam reliquæ omnes res im-<lb/>mobiles. </s> <s xml:id="echoid-s4588" xml:space="preserve">Et licet ab eo jure poſtea receſſum <lb/>fuerit ex parte, puta quoad dominium & </s> <s xml:id="echoid-s4589" xml:space="preserve"><lb/>proprietatem terrarum, quarum domi-<lb/>nium jure Naturæ commune, distinctum <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s4590" xml:space="preserve">diviſum, ſicque ab illa communione ſe-<lb/>gregatum fuit: </s> <s xml:id="echoid-s4591" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/> tamen diverſum fuit &</s> <s xml:id="echoid-s4592" xml:space="preserve"> eſt in dominio maris, quod ab origine Mun-<lb/>di, ad hodiernum uſque diem est, fuitque <lb/>ſemper in communi, nulla ex parte immu-<lb/>tatum, ut est notum. </s> <s xml:id="echoid-s4593" xml:space="preserve">Et quamvis ex <emph style="sc">LV-</emph> <lb/><emph style="sc">SITANIS</emph> magnam turbam ſæpe audive-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0458-01a" xlink:href="note-0458-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0458-02a" xlink:href="note-0458-02"/> <pb o="55" file="0459" n="459" rhead="LIBERVM."/> vim in hac eſſe opinione ut eorum Rex itæ <lb/>præſcripſerit navigationem <emph style="sc">INDICI</emph> Occi-<lb/>dentalis (forte Orientalis) ejuſdemque <emph style="sc">VA-</emph> <lb/><emph style="sc">STISSIMI MARIS</emph>, ita ut reliquis gentibus <lb/>æquora illa transfretare non liceat, & </s> <s xml:id="echoid-s4594" xml:space="preserve">ex <lb/>noſtriſmet <emph style="sc">HISPANIS VULGVS</emph> in eadem <lb/>opinione fere eſſe videtur, ut per <emph style="sc">VASTIS-</emph> <lb/><emph style="sc">SIMVM IMMENSVMQVE PONTVM</emph> ad In-<lb/>dorum regiones quas potentißimi Reges no-<lb/>ſtri ſubegerunt reliquis mortalium navi-<lb/>gare, præterquam Hiſpanis jus minime ſit, <lb/>quaſi ab eis id jus præſcriptum fuerit, ta-<lb/>men iſtorum omnium non minus <emph style="sc">INSANÆ</emph> <lb/>ſunt opiniones, quam eorum qui quoad. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4595" xml:space="preserve">Genuenſes & </s> <s xml:id="echoid-s4596" xml:space="preserve">Venetos in eodem fere <emph style="sc">SOM-</emph> <lb/><emph style="sc">NIO</emph> eſſe adſolent, quas ſententias <emph style="sc">INEPTI-</emph> <lb/><emph style="sc">RE</emph> vel ex eo dilucidius apparet, quod iſta-<lb/>rum nationum ſingulæ contra ſeipſas ne-<lb/>queunt præſcribere: </s> <s xml:id="echoid-s4597" xml:space="preserve">hoc eſt, non reſpublica <lb/>Venetiarum contra ſemetipſam, non reſpu-<lb/>blica Genuenſium contra ſemetipſam, non <lb/>Regnum Hiſpanicum contra ſemetipſum, <lb/>non Regnum Luſitanicum contra ſemet-<lb/>ipſum <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4598" xml:space="preserve">Eſſe enim debet differentia inter agentem & </s> <s xml:id="echoid-s4599" xml:space="preserve">patientem. </s> <s xml:id="echoid-s4600" xml:space="preserve">Contra reliquas ve-<lb/>ro nationes longe minus præſcribere poſ-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0459-01a" xlink:href="note-0459-01"/> <pb o="56" file="0460" n="460" rhead="MARE"/> ſunt, quia jus præſcriptionum est mero <lb/>civile, ut fuſe ostendimus ſupra. </s> <s xml:id="echoid-s4601" xml:space="preserve">Ergo <lb/>tale jus ceſſat cum agitur inter Princi-<lb/>pes vel populos, ſuperiorem non reco-<lb/>gnoſcentes in temporalibus. </s> <s xml:id="echoid-s4602" xml:space="preserve">Iura enim <lb/>mere civilia cujuſcunque regionis, quo-<lb/>ad exteros populos, nationes, vel etiam <lb/>homines ſingulos, non magis ſunt in con-<lb/>ſideratione, quam ſi re vera eſſet tale <lb/>jus, aut nunquam fuiſſet, & </s> <s xml:id="echoid-s4603" xml:space="preserve">ad jus com-<lb/>mune gentium primæ vum vel ſecundæ-<lb/>rium recurrendum est, eaque utendum, <lb/>quo jure talem maris præſcriptionem & </s> <s xml:id="echoid-s4604" xml:space="preserve"><lb/>uſurpationem admiſſam non fuiſſe ſatis <lb/>constat. </s> <s xml:id="echoid-s4605" xml:space="preserve">Nam, & </s> <s xml:id="echoid-s4606" xml:space="preserve">hodie uſus aquæ-<lb/>rum communis est, non ſecus quam <lb/>crat ab origine Mundi. </s> <s xml:id="echoid-s4607" xml:space="preserve">Ergo & </s> <s xml:id="echoid-s4608" xml:space="preserve">in æquo-<lb/>ribus & </s> <s xml:id="echoid-s4609" xml:space="preserve">aquis nullum jus est aut eſſe <lb/>potest humano generi, præterquam quo-<lb/>ad uſum communem. </s> <s xml:id="echoid-s4610" xml:space="preserve">Præterea de ju-<lb/>re naturali & </s> <s xml:id="echoid-s4611" xml:space="preserve">divino est illud prace-<lb/>ptum, ut Luod tibi non vis fieri, al-<lb/>teri non facias. </s> <s xml:id="echoid-s4612" xml:space="preserve">Unde cum navigatio ne-<lb/>mini poßit eſſe nociva niſi ipſi naviganti, <lb/>par est ut nemini poßit, aut debeat im-<lb/>pediri, ne in re ſua natura libera, ſibique <lb/>minime noxia navigantium libertatem <lb/>ιmpediat, & </s> <s xml:id="echoid-s4613" xml:space="preserve">lædat contra dictum pra-<lb/>ceptum & </s> <s xml:id="echoid-s4614" xml:space="preserve">contra regulam: </s> <s xml:id="echoid-s4615" xml:space="preserve">præſertim <lb/>cum omnia intelligantur eſſe permiſſa, <lb/>quæ non reperiuntur expreßim prohibi-<lb/> <pb o="57" file="0461" n="461" rhead="LIBERVM."/> tæ <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4616" xml:space="preserve">Luinimo non ſolum contra jus na- turale eſſet, velle impedire talem naviga-<lb/>tionem, ſed etiam tenemur contrarium fa-<lb/>cere, hoc est, prodeſſe iis quibus peſſumus, <lb/>cum id ſine damno noſtro fieri poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s4617" xml:space="preserve">Quod <lb/>cum multis auctoritatibus tam divinis <lb/>quam humanis conſitmaſſet, ſubjungit <lb/>poſtea <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4618" xml:space="preserve">Ex ſuperioribus etiam apparet ſuſpectam eſſe ſententiam Ioannis Fabri, <lb/>Angeli, Baldi, & </s> <s xml:id="echoid-s4619" xml:space="preserve">Franciſci Balbi, quos <lb/>ſupra retulimus, existimantium loca ju-<lb/>ris gentium communia, etſi acquiri non <lb/>poßint præſcriptione, poſſe tamen acquiri <lb/>conſuetudine, quod omnino <emph style="sc">FALSVM</emph> <lb/>est; </s> <s xml:id="echoid-s4620" xml:space="preserve">eaque traditio <emph style="sc">COECA & NV-</emph> <lb/><emph style="sc">BILA</emph> est, <emph style="sc">OMNIQVE RATIO-</emph> <lb/><emph style="sc">NIS LVMINE CARENS</emph>, legem-<lb/>que verbis non rebus imponens <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4621" xml:space="preserve">In exem- plis enim de Mari Hispanorum, <emph style="sc">Lv s i-</emph> <lb/><emph style="sc">T A N O R V M</emph>, Venetorum, Genuenſium, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s4622" xml:space="preserve">reliquorum, conſtat conſuetudine jus <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0461-01a" xlink:href="note-0461-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0461-02a" xlink:href="note-0461-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0461-03a" xlink:href="note-0461-03"/> <pb o="58" file="0462" n="462" rhead="MARE"/> tale navigandi, & </s> <s xml:id="echoid-s4623" xml:space="preserve">alios navigare prohi-<lb/>bendi non magis acquiri quam præſcri-<lb/>ptione <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4624" xml:space="preserve">Vtroque enim caſu ut apparet, ea- dem eſt ratio. </s> <s xml:id="echoid-s4625" xml:space="preserve">Et quiæ per jura & </s> <s xml:id="echoid-s4626" xml:space="preserve">rationes <lb/>ſupra relatas id eſſet contra naturalem <lb/>æquitatem, nec ullam induceret utilita-<lb/>tem, ſed ſolam læſionem, ſic que ut lege ex-<lb/>preſſa introducinon poſſent, ita etiam nec <lb/>lege tacita, qualis eſt conſuetudo <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4627" xml:space="preserve">Et tem- pore id non justificaretur, ſed potius dete-<lb/>rius & </s> <s xml:id="echoid-s4628" xml:space="preserve">injurius indies fieret. </s> <s xml:id="echoid-s4629" xml:space="preserve">Oſtendit de-<lb/>inde ex prima terrarum occupatione poſ-<lb/>ſe populo ut venandi jus, ita piſcandi in <lb/>ſuo flumine competere, & </s> <s xml:id="echoid-s4630" xml:space="preserve">poſtquam illa <lb/>ſemel ab antiqua communione ſeparata <lb/>ſunt, ita ut particularem applicationem <lb/>admittant, præſcriptione temporis ejus, <lb/>cujus initii memoria non ex tet, quaſi ta-<lb/>cita populi conceſſione acquiri poſſe. </s> <s xml:id="echoid-s4631" xml:space="preserve">Hoc <lb/>autem per præſcriptionem contingere, <lb/>non per conſuetudinem, quia ſolius ac-<lb/>quirentis conditio melior fiat, reliquo-<lb/>rum vero deterior. </s> <s xml:id="echoid-s4632" xml:space="preserve">Et cum tria enume-<lb/>raſſet quæ requiruntur, ut jus proprium <lb/>in flumine piſcandi præſcribatur: </s> <s xml:id="echoid-s4633" xml:space="preserve">Luid <lb/>autem, ſubdit, quoad mare? </s> <s xml:id="echoid-s4634" xml:space="preserve">Et in eo magis <lb/>est quod etiam concurſus iſtorum trium <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0462-01a" xlink:href="note-0462-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0462-02a" xlink:href="note-0462-02"/> <pb o="59" file="0463" n="463" rhead="LIBERVM."/> non ſufficeres ad acquirendum jus. </s> <s xml:id="echoid-s4635" xml:space="preserve">Ratio <lb/>differentiæ inter mare ex una parte, & </s> <s xml:id="echoid-s4636" xml:space="preserve">ter-<lb/>ram & </s> <s xml:id="echoid-s4637" xml:space="preserve">flumina ex altera, quia illo caſu ut <lb/>olim ita & </s> <s xml:id="echoid-s4638" xml:space="preserve">hodie, & </s> <s xml:id="echoid-s4639" xml:space="preserve">ſemper, tam quoad <lb/>piſcandum quam quoad navigandũ man-<lb/>ſit integrum jus gentium primævum, ne <lb/>unquam fuit à communione hominum ſe-<lb/>paratum, & </s> <s xml:id="echoid-s4640" xml:space="preserve">alicui, vel aliquibus applica-<lb/>tum. </s> <s xml:id="echoid-s4641" xml:space="preserve">Posteriore autem caſu, nempe in ter-<lb/>ra vel fluminibus aliud fuit, ut jam diſſe-<lb/>ruimus. </s> <s xml:id="echoid-s4642" xml:space="preserve">Sed quare jus gentium ſecunda-<lb/>rium, ut eam ſeparationem quoad terras <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s4643" xml:space="preserve">flumina facit, quoad mare facere de-<lb/>ſiit? </s> <s xml:id="echoid-s4644" xml:space="preserve">reſpondeo, quia illo caſu expediebat. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4645" xml:space="preserve">Conſtat enim quod ſi multi venentur, aut <lb/>piſcentur in terra vel flumine, facile ne-<lb/>mus feris, & </s> <s xml:id="echoid-s4646" xml:space="preserve">flumen piſcibus evacuatum <lb/>redditur, id quod in mari non est. </s> <s xml:id="echoid-s4647" xml:space="preserve">Item <lb/>fluminum navigatio facile deterior fit & </s> <s xml:id="echoid-s4648" xml:space="preserve"><lb/>impeditur per ædificia, quod in marinon <lb/>eſt. </s> <s xml:id="echoid-s4649" xml:space="preserve">Item per aquæductus facile evacuatur <lb/>flumen: </s> <s xml:id="echoid-s4650" xml:space="preserve">non ita in mari. </s> <s xml:id="echoid-s4651" xml:space="preserve"><anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/> ergo in utroque non eſt par ratio. </s> <s xml:id="echoid-s4652" xml:space="preserve">Nec ad rem pertinet, <lb/>quod ſupra diximus, communem eſſe uſum <lb/>aquarum, fontium etiam & </s> <s xml:id="echoid-s4653" xml:space="preserve">fluminum. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4654" xml:space="preserve">Nam intelligitur quoad bibendum & </s> <s xml:id="echoid-s4655" xml:space="preserve"><lb/>ſimilia, quæ fluminis dominium aut jus <lb/>habenti vel minime vel levißime no-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0463-01a" xlink:href="note-0463-01"/> <pb o="60" file="0464" n="464" rhead="MARE"/> cent <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4656" xml:space="preserve">Minima enim in conſideratione non ſunt. </s> <s xml:id="echoid-s4657" xml:space="preserve">Pro nostris ſententiis facit, quia ini-<lb/>qua nullo tempore præſcribuntur. </s> <s xml:id="echoid-s4658" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s4659" xml:space="preserve">ide@ <lb/>lex iniqua nullo tempore præſcribitur, aut <lb/>juſiificatur. </s> <s xml:id="echoid-s4660" xml:space="preserve">Mox: </s> <s xml:id="echoid-s4661" xml:space="preserve">Et quæ ſunt impræ-<lb/>ſcriptibilia ex legis diſpoſitione, nec per <lb/>mille annos præſcriberentur: </s> <s xml:id="echoid-s4662" xml:space="preserve">quod innu-<lb/>meris doctorum teſtimoniis fulcit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4663" xml:space="preserve">Ne- mo jam non videt, ad uſum rei commu-<lb/>nis intercipiendũ nullam quantivis tem-<lb/>poris uſurpationem prodeſſe. </s> <s xml:id="echoid-s4664" xml:space="preserve">Cui adjun-<lb/>gendum eſt etiam, eorum qui diſſentiunt <lb/>auctoritatem huic quæſtioni non poſſe <lb/>accommodari. </s> <s xml:id="echoid-s4665" xml:space="preserve">Illi enim de Mediterraneo <lb/>loquuntur, nos de Oceano: </s> <s xml:id="echoid-s4666" xml:space="preserve">illi de ſinu, <lb/>nos de immenſo mari, quæ in ratione oc-<lb/>cupationis plurimum differunt. </s> <s xml:id="echoid-s4667" xml:space="preserve">Et quibus <lb/>illi indulgent præſcriptionem, illi littora <lb/>mari continua poſſident, ut Veneti & </s> <s xml:id="echoid-s4668" xml:space="preserve">Ia-<lb/>nuenſes, quod de Luſitanis dici non poſſe <lb/>modo patuit. </s> <s xml:id="echoid-s4669" xml:space="preserve">Imo & </s> <s xml:id="echoid-s4670" xml:space="preserve">ſi prodeſſe poſſet <lb/>tempus, ut quidam poſſe putant in publi-<lb/>cis quæ ſunt populi, tamen non ea adſunt <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0464-01a" xlink:href="note-0464-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0464-02a" xlink:href="note-0464-02"/> <pb o="61" file="0465" n="465" rhead="LIBERVM."/> quæ neceſſario requiruntur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4671" xml:space="preserve">Primum enim docent omnes deſiderari, ut is qui <lb/>præſcribit hujuſmodi actum, eum exer-<lb/>cuerit non longo duntaxat tempore, ſed <lb/>memoriam excedente: </s> <s xml:id="echoid-s4672" xml:space="preserve">deinde ut tanto <lb/>tempore eundem actum nemo alius exer-<lb/>cuerit, niſi conceſſione illius, vel clan-<lb/>deſtine: </s> <s xml:id="echoid-s4673" xml:space="preserve">præterea ut alios uti volentes <lb/>prohibuerit, ſcientibus quidem & </s> <s xml:id="echoid-s4674" xml:space="preserve">pa-<lb/>tientibus iis ad quos ea res pertinebat: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4675" xml:space="preserve">nam etſi exercuiſſet ſemper, & </s> <s xml:id="echoid-s4676" xml:space="preserve">quoſdam <lb/>exercere volentes prohibuiſſet ſemper, <lb/>non tamen omnes; </s> <s xml:id="echoid-s4677" xml:space="preserve">quia alii fuerunt pro-<lb/>hibiti, alii vero libere exercuerunt, id <lb/>quidem non ſufficeret, ex Doctorum <lb/>ſententia. </s> <s xml:id="echoid-s4678" xml:space="preserve">Apparet autem debere hæc <lb/>omnia concurrere, tum quia præſcriptio-<lb/>ni publicarum rerum lex inimica eſt, <lb/>tum ut videatur præſcribens jure ſuo non <lb/>autem communi uſus, idque non inter-<lb/>rupta poſſeſſione. </s> <s xml:id="echoid-s4679" xml:space="preserve">Cum autem tempus <lb/>poſtulatur, cujus initii non exſtet me-<lb/>moria, non ſemper ſufficit, ut optimi <lb/>interpretes oſtendunt, probare ſæculi <lb/>lapſum; </s> <s xml:id="echoid-s4680" xml:space="preserve">ſed conſtare oportet famam rei <lb/>à majoribus ad nos tranſmiſſam, ita ut <lb/>nemo ſuperſit qui contrarium viderit, <lb/>aut audierit. </s> <s xml:id="echoid-s4681" xml:space="preserve">Occaſione rerum Afri-<lb/>canarum in ulteriora primum Oceani <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0465-01a" xlink:href="note-0465-01"/> <pb o="62" file="0466" n="466" rhead="MARE"/> inquirere cœperunt regnante IoanneLu-<lb/>ſitani <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>, anno ſalutis milleſimo quadrin- genteſimo ſeptuageſimo ſeptimo: </s> <s xml:id="echoid-s4682" xml:space="preserve">viginti <lb/>poſt annis, ſub Rege Emanuele promon-<lb/>torium Bonæ ſpei præter navigatum eſt, <lb/>ſeriuſque multo ventum Malaccam, & </s> <s xml:id="echoid-s4683" xml:space="preserve"><lb/>inſulas remotiores, ad quas Batavi navi-<lb/>gare cœperunt anno milleſimo quingen-<lb/>teſimo nonageſimo quinto, non dubie <lb/>intra annum centeſimum. </s> <s xml:id="echoid-s4684" xml:space="preserve">Iam vero et-<lb/>iam eo quod interceſſit tempore aliorum <lb/>uſurpatio adverſus alios etiam omnes im-<lb/>pedivit præſcriptionem. </s> <s xml:id="echoid-s4685" xml:space="preserve">Caſtellani ab an-<lb/>no milleſimo quingenteſimo decimo no-<lb/>no poſſeſſionem maris Luſitanis circa <lb/>Moluccas ambiguam fecere. </s> <s xml:id="echoid-s4686" xml:space="preserve">Galli etiam <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s4687" xml:space="preserve">Angli non clanculum, ſed via aperta eo <lb/>perruperunt. </s> <s xml:id="echoid-s4688" xml:space="preserve">Præterea accolæ totius tra-<lb/>ctus Aſricani, aut Aſiatici partem maris <lb/>quiſque ſibi proximam piſcando & </s> <s xml:id="echoid-s4689" xml:space="preserve">na-<lb/>vigando perpetuo uſurparunt, nunquam <lb/>à Luſitanis prohibiti. </s> <s xml:id="echoid-s4690" xml:space="preserve">Concluſum igitut <lb/>ſit, jus nullum eſſe Luſitanis quo aliam <lb/>quamvis gentem à navigatione Oceani ad <lb/>Indos prohibeant.</s> <s xml:id="echoid-s4691" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div61" type="float" level="2" n="1"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0450-01" xlink:href="note-0450-01a" xml:space="preserve">Vaſq. cap. 51.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0450-02" xlink:href="note-0450-02a" xml:space="preserve">Vide Donel. lib. 5. <lb/>com. cap. 22. & ſeq. L. ſed Colſ. ff. de con-<lb/>tra. empt. L. uſucapionem. ff. deuſucapion. <lb/>L. ſine. ff. eod. cap. ſive poſſ. de Reg. jur. in <lb/>6. L. alienationis. ff. de verb. ſign. L. ſi <lb/>fundum. ff. de fundo dotal.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0451-01" xlink:href="note-0451-01a" xml:space="preserve">L. præſcrip.C. de oper.publ. L. diligent. <lb/>C.de Aquæductis. L. viam ff. de via publ. <lb/>L. ult. ff de uſucap.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0451-02" xlink:href="note-0451-02a" xml:space="preserve">Conſ. 286. Thema <lb/>tale est: inter cætera capitula pacis.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0452-01" xlink:href="note-0452-01a" xml:space="preserve">I. ſi quiſquam. ff. de diverſ. & temp. <lb/>præſcrip.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0452-02" xlink:href="note-0452-02a" xml:space="preserve">Duar de uſucap. c. 3. Cuiac. <lb/>ad d. l. ult. de uſuc. Donell. Com. lib. 5, <lb/>c. 22. in d. ult. n. 4. per l. quod in littore. <lb/>ff. de acq. rer. dom.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0452-03" xlink:href="note-0452-03a" xml:space="preserve">Ex l. uſum aquæ <lb/>C. de Aquæd. lib. 11. confer. cum l. Dilig. <lb/>cod. tit. & cum l. hoc jur. §. Ductus aquæ. <lb/>ff. de Aqua quot. & æſt.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0453-01" xlink:href="note-0453-01a" xml:space="preserve">Ad c. accedentes. de præſcription.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0453-02" xlink:href="note-0453-02a" xml:space="preserve">De præſcript. 4. par. 5. part. princip. <lb/>q. 6. num. 8.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0454-01" xlink:href="note-0454-01a" xml:space="preserve">d. l. ultima.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0454-02" xlink:href="note-0454-02a" xml:space="preserve">Par. 3. tit. 29. l. 7. <lb/>inc. Placa. Rod. Zuarius. d. conſ. num. 4.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0454-03" xlink:href="note-0454-03a" xml:space="preserve">Fachin. l. 8, c. 26. & c. 33. Covar. de <lb/>præſcrip. parte 2. §. 2. n. 8. & §. 8.n.5. & 6.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0455-01" xlink:href="note-0455-01a" xml:space="preserve">Fachi. l. 8, c. 28.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0455-02" xlink:href="note-0455-02a" xml:space="preserve">Aret. in rubr. <lb/>ff. de rer. diviſ. alleg. Balbus. d. loco n. 2. <lb/>Vide Vaſq contr. ill. cap. 29. num. 38.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0455-03" xlink:href="note-0455-03a" xml:space="preserve">Ad l. ſane.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0456-01" xlink:href="note-0456-01a" xml:space="preserve">In d. l. injuriarum. §. ιslt.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0456-02" xlink:href="note-0456-02a" xml:space="preserve">Vide <lb/>Gloſ. eod. loco.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0456-03" xlink:href="note-0456-03a" xml:space="preserve">1. de offic. 28. Gentil. <lb/>l. 1. c. 19. Sιsb finem.</note> <note symbol="4" position="foot" xlink:label="note-0456-04" xlink:href="note-0456-04a" xml:space="preserve">Auth. ut nulli <lb/>Iudici. §. 1. c. cum tanto de conſuet.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0457-01" xlink:href="note-0457-01a" xml:space="preserve">Controverſ. ill. cap. 89. numer. 12. <lb/>& ſeq.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0457-02" xlink:href="note-0457-02a" xml:space="preserve">De poteſtate legis panalis. l. 2. <lb/>cap. 14. part. 572.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0458-01" xlink:href="note-0458-01a" xml:space="preserve">All. L. quod in littore. ff. de acq. rer. <lb/>dom. l. fin in prin. ff. de uſucap. §. flumina, <lb/>verbo omnibus. Inſt. de rer. diviſ. l. ſi quiſ-<lb/>quam. ff. de diverſis & temp. præſcr. l. ſa-<lb/>ne ſi maris. ff. de injuriis.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0458-02" xlink:href="note-0458-02a" xml:space="preserve">All. l. ex <lb/>hoc jure. ff. de inſt. & jure. §. jus gentium, <lb/>& §. jus autem gent. Inſt. delure natur.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0459-01" xlink:href="note-0459-01a" xml:space="preserve">All. l. ſequitur §. ſi viam ff. de uſis-<lb/>cap. §. ſi ita inſt. de act. Vt dictis jurih. & <lb/>l. cum filio ubi multa per Bartol. & Iaſ. ff. <lb/>de legat. 1. Part. 1. in pr. qu. 3. & 4.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0461-01" xlink:href="note-0461-01a" xml:space="preserve">I. libertas. ff. de ſtatu hom. §. liber-<lb/>tas. Inst. de Iure perſ. l. 1. & 2. ff. de ho-<lb/>mine lib. exh. lib. 1. §. quæ onerandæ. ff. <lb/>Luar. rer. act. nid. l. ſi quando. §. illud. <lb/>verb. aſtringendos. C. de inoffic. test. L. <lb/>nec non. §. quod eis. ff. ex quib. cauſ. ma. <lb/>l. ſuper ſtatuas.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0461-02" xlink:href="note-0461-02a" xml:space="preserve">C. de religioſis.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0461-03" xlink:href="note-0461-03a" xml:space="preserve">Contra lib. 2. cum vulgatis. C. comm. <lb/>de leg.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0462-01" xlink:href="note-0462-01a" xml:space="preserve">l. illud. ff. ad l. Aquil.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0462-02" xlink:href="note-0462-02a" xml:space="preserve">c. Erit <lb/>au em lex 4. dist. l. 1. & 2. ff. de legib. L. <lb/>de quib. cum ſeq. ff. de legib. c. fin.de præſcr.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0463-01" xlink:href="note-0463-01a" xml:space="preserve">Pertot. titul. ff. ne quid in flum. <lb/>publ.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0464-01" xlink:href="note-0464-01a" xml:space="preserve">L. Scio. ff. de minor. Vaſq. lib. 1. <lb/>de ſuc. reſo. cap. 7.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0464-02" xlink:href="note-0464-02a" xml:space="preserve">All. Balbum de <lb/>præſcr. 5. q. pr. in qu. 11. illius. 5. quæſt. <lb/>pr. Gl. in cap. inter cætera. 16. q. 3. Alph. <lb/>de Caſtr. de potest. leg. pœn. lib. 2. cap. 14. <lb/>Bal. in fine. & ibi Ang. in omnes, C de <lb/>præſcr. 30. ann. &c.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0465-01" xlink:href="note-0465-01a" xml:space="preserve">d. loc. n. 38.</note> </div> <note symbol="1" position="foot" xml:space="preserve"><unsure/>Oſorius lib. 1.</note> <pb o="63" file="0467" n="467" rhead="LIBERVM."/> </div> <div xml:id="echoid-div63" type="section" level="1" n="44"> <head xml:id="echoid-head62" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. VIII. <lb/>Iure gentium inter quosvis liberam eſſe <lb/>mercaturam.</head> <p> <s xml:id="echoid-s4692" xml:space="preserve">QVod ſi dicant Luſitani cum Indis <lb/>commercia exercendi jus quoddam <lb/>prop@ium ad ſe pertinere, eiſdem fere om-<lb/>nibus argumentis refellentur. </s> <s xml:id="echoid-s4693" xml:space="preserve">Repetemus <lb/>breviter & </s> <s xml:id="echoid-s4694" xml:space="preserve">aptabimus, Iure Gentium hoc <lb/>introductum eſt, ut cunctis hominibus <lb/>inter ſe libera eſſet negotiandi facultas, <lb/>quæ à nemine poſſet adimi <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4695" xml:space="preserve">Et hoc, ſi- cut poſt dominiorum diſtinctionem con-<lb/>tinuo neceſſarium fuit, ita originem vi-<lb/>deri poteſt antiquiorem habuiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s4696" xml:space="preserve">Subtili-<lb/>ter enim Ariſtoteles μεҨζληπμιὼ di-<lb/>xit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4697" xml:space="preserve">ᾀναϖλήςω?</s> <s xml:id="echoid-s4698" xml:space="preserve">?ν τñς {μευὰ} φύ ?</s> <s xml:id="echoid-s4699" xml:space="preserve">?ν aὠ- ταςνείας: </s> <s xml:id="echoid-s4700" xml:space="preserve">hoc eſt, negotiatione ſuppleri <lb/>id quod naturæ deeſt, quo commode <lb/>omnibus ſufficiat. </s> <s xml:id="echoid-s4701" xml:space="preserve">Oportet igitur com-<lb/>munem eſſe jure gentium, non tantum <lb/>privative, ſed & </s> <s xml:id="echoid-s4702" xml:space="preserve">poſitive, ut dicunt magi-<lb/>ſtri, ſive affirmative <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4703" xml:space="preserve">Quæ autem illo modo ſunt juris gentium, mutari poſſunt: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4704" xml:space="preserve">quæ hoc modo, non poſſunt. </s> <s xml:id="echoid-s4705" xml:space="preserve">Id ita intel-<lb/>ligi poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s4706" xml:space="preserve">Dederat natura omnia omni-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0467-01a" xlink:href="note-0467-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0467-02a" xlink:href="note-0467-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0467-03a" xlink:href="note-0467-03"/> <pb o="64" file="0468" n="468" rhead="MARE"/> bus. </s> <s xml:id="echoid-s4707" xml:space="preserve">Sed cum à rerum multarum uſu, <lb/>quas vita deſiderat humana, locorum in-<lb/>tervallo homines arcerentur, quia, ut ſu-<lb/>pra diximus, non omnia ubique prove-<lb/>niunt, opus fuit trajectione: </s> <s xml:id="echoid-s4708" xml:space="preserve">nec adhuc <lb/>tamen permutatio erat, ſed aliis viciſſim <lb/>rebus apud alios repertis ſuo arbitrio ute-<lb/>bantur: </s> <s xml:id="echoid-s4709" xml:space="preserve">quo fere modo apud Seres dici-<lb/>tur rebus in ſolitudine relictis ſola mutan-<lb/>tium religione peragi commercium <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4710" xml:space="preserve">Sed cum ſtatim res mobiles monſtrante ne-<lb/>ceſſitate, quæ modo explicata eſt, in jus <lb/>proprium tranſiiſſent, inventa eſt permu-<lb/>tatio, qua quod alteri deeſt ex eo quod al-<lb/>teri ſupereſt ſuppleretur. </s> <s xml:id="echoid-s4711" xml:space="preserve">Ita commercia <lb/>victus gratia inventa ex Homero Plinius <lb/>probat <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4712" xml:space="preserve">Poſtquam vero res etiam im- mobiles in dominos diſtingui cœperunt, <lb/>ſublata undique communio non inter <lb/>homines locorum ſpatiis diſcretos tan-<lb/>tum, verum etiam inter vicinos neceſſa-<lb/>rium fecit commercium: </s> <s xml:id="echoid-s4713" xml:space="preserve">quod ut faci-<lb/>lius procederet, nummus poſtea adinven-<lb/>tus eſt, dictus λ'Πο {ευὰ} γ ό μ ȣ, quod inſtitu-<lb/>tum ſit civile <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4714" xml:space="preserve">Ipſa igitur ratio om- nium contractuum univerſalis, ή μεҨ-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0468-01a" xlink:href="note-0468-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0468-02a" xlink:href="note-0468-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0468-03a" xlink:href="note-0468-03"/> <pb o="65" file="0469" n="469" rhead="LIBERVM."/> βλητικὴ, à natura eſt. </s> <s xml:id="echoid-s4715" xml:space="preserve">modi autem ali-<lb/>quot ſingular esipſum que pretium, ἠ χςη-<lb/>ματιςικὴ, ab inſtituto <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4716" xml:space="preserve">quæ vetuſtiores juris interpretes non ſatis diſtinxerunt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4717" xml:space="preserve">Fatentur tamen omnes proprietatem re-<lb/>rum, ſaltem mobilium à jure gentium <lb/>primario prodire, itemque contractus <lb/>omnes quibus pretium non accedit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4718" xml:space="preserve"> Philoſophi <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/> ?</s> <s xml:id="echoid-s4719" xml:space="preserve">? μεҨαβλητικῆς, quam tranſlationem vertere licebit, genera ſta-<lb/>tuunt duo: </s> <s xml:id="echoid-s4720" xml:space="preserve">τlὼ ε'μποϱιηlὼ {καὶ} τlὼ ηα-<lb/>πηλικlὼ: </s> <s xml:id="echoid-s4721" xml:space="preserve">quarũ εμποϱικὴ, quæ ut vox <lb/>ipſa indicat inter gentes diſſitas, ordine <lb/>naturæ prior eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s4722" xml:space="preserve">ſic à Platone poni-<lb/>tur <anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4723" xml:space="preserve">Kαπηλικὴ eadem videtur eſſe quæ ωαϱὰςαςις Ariſtoteli, tabernaria ſive <lb/>ſtataria negotiatio inter cives. </s> <s xml:id="echoid-s4724" xml:space="preserve">Idem Ari-<lb/>ſtoteles <anchor type="note" xlink:href="" symbol="5"/> τlὼ ε'μποϱιηlὼ dividit in νοωκληϱαν & </s> <s xml:id="echoid-s4725" xml:space="preserve">Ҩοςτηιίαν, quarum hęc <lb/>terreſtri itinere, illa maritimo merces <lb/>devehit. </s> <s xml:id="echoid-s4726" xml:space="preserve">Sordidior autem eſt καπη-<lb/>λικὴ, contra honeſtior ε'μποϱικὴ, & </s> <s xml:id="echoid-s4727" xml:space="preserve"><lb/>maritima maxime, quia multa multis <lb/>impertit <anchor type="note" xlink:href="" symbol="6"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4728" xml:space="preserve">Vnde navium exercitionem <anchor type="note" xlink:label="note-0469-01a" xlink:href="note-0469-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0469-02a" xlink:href="note-0469-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0469-03a" xlink:href="note-0469-03"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0469-04a" xlink:href="note-0469-04"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0469-05a" xlink:href="note-0469-05"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0469-06a" xlink:href="note-0469-06"/> <pb o="66" file="0470" n="470" rhead="MARE"/> ad ſummam rempublicam pertinere dicit <lb/>Vlpianus: </s> <s xml:id="echoid-s4729" xml:space="preserve">inſtitorum non eundem eſſe <lb/>uſum: </s> <s xml:id="echoid-s4730" xml:space="preserve">quia illa omnino ſecundum natu-<lb/>ram neceſſaria eſt. </s> <s xml:id="echoid-s4731" xml:space="preserve">Ariſtoteles <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4732" xml:space="preserve">ἔςτ {γὰ\‘ρ} ή με{ζα}ςληπηὴ πάντωνη, τὸ <lb/>{μέν} {πς} ῶτον ε'η {ευὰ} {μευὰ} Φύςιν, {τιρ} {τὰ} <lb/>{μέν} ϖλ εί ω, {τὰ} ?</s> <s xml:id="echoid-s4733" xml:space="preserve">? ε'λά{ττ}ω {τῶυ} ιηανῶν ἔχ{ει}ν <lb/>τȣ ς α'νθςώπȣς. </s> <s xml:id="echoid-s4734" xml:space="preserve">Eſt enim tranſlatio re-<lb/>rum omnium cœpta ab initio, ab eo quod <lb/>est ſec undum naturam, cum homines par-<lb/>tim haberent plura, quam ſufficerent, par-<lb/>tim etiam pauciora. </s> <s xml:id="echoid-s4735" xml:space="preserve">Seneca <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4736" xml:space="preserve">quæ eme- ris, vendere, gentium jus est. </s> <s xml:id="echoid-s4737" xml:space="preserve">Commer-<lb/>candi igitur libertas ex jure eſt primario <lb/>gentium, quod naturalem & </s> <s xml:id="echoid-s4738" xml:space="preserve">perpetuam <lb/>cauſam habet, ideoq; </s> <s xml:id="echoid-s4739" xml:space="preserve">tolli non poteſt, & </s> <s xml:id="echoid-s4740" xml:space="preserve"><lb/>ſi poſſet non tamen poſſet niſi omnium <lb/>gentium conſenſu: </s> <s xml:id="echoid-s4741" xml:space="preserve">tantum abeſt ut ullo <lb/>modo gens aliqua gentes duas inter ſe <lb/>contrahere volentes juſte impediat.</s> <s xml:id="echoid-s4742" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div63" type="float" level="2" n="1"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0467-01" xlink:href="note-0467-01a" xml:space="preserve">Vide c. 1. L. ex hoc jure, ff. de juſt. & <lb/>jure. & ibi Bart.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0467-02" xlink:href="note-0467-02a" xml:space="preserve">l. 1. de republ. c. 9.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0467-03" xlink:href="note-0467-03a" xml:space="preserve">Vide Covar. in c. peccatum. §. 8.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0468-01" xlink:href="note-0468-01a" xml:space="preserve">Tompon. Mela lib. 3.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0468-02" xlink:href="note-0468-02a" xml:space="preserve">lib. 1. ff. <lb/>de contrah. emt lib. 33. c. 1.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0468-03" xlink:href="note-0468-03a" xml:space="preserve">d. L. 1. <lb/>Aristot. lib. 5. de Morib. c. 8. & lib. 1. <lb/>de Rep. c. 9.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0469-01" xlink:href="note-0469-01a" xml:space="preserve">Ius naturale. diſt. 1. Ariſt. d. c. 9.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0469-02" xlink:href="note-0469-02a" xml:space="preserve">Caſtr. ex Cyno & aliis in d. L. ex hoc ju-<lb/>re.n. 20. & n. 28.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0469-03" xlink:href="note-0469-03a" xml:space="preserve">Plato Sophiſta.</note> <note symbol="4" position="foot" xlink:label="note-0469-04" xlink:href="note-0469-04a" xml:space="preserve">Pla-<lb/>to lib. de Rep. 2. qui locus citatur. in L. 2. <lb/>ff. de nundinis.</note> <note symbol="5" position="foot" xlink:label="note-0469-05" xlink:href="note-0469-05a" xml:space="preserve">Ariſt. l. 1. de repub. c. 11.</note> <note symbol="6" position="foot" xlink:label="note-0469-06" xlink:href="note-0469-06a" xml:space="preserve">Cicero offic. 1. Ariſt. l. 1. de republ. c. 9.</note> </div> </div> <div xml:id="echoid-div65" type="section" level="1" n="45"> <head xml:id="echoid-head63" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap.</emph> IX. <lb/>Mercaturam cum Indis propriam non eſſe <lb/>Luſitanorum titulo occupationis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s4743" xml:space="preserve">PRimum inventio aut occupatio hic <lb/>locum non habet <anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>, quia jus mercandi non eſt aliquid corporale, quod poſſit <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0470-01a" xlink:href="note-0470-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0470-02a" xlink:href="note-0470-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0470-03a" xlink:href="note-0470-03"/> <pb o="67" file="0471" n="471" rhead="LIBERVM."/> apprehendi: </s> <s xml:id="echoid-s4744" xml:space="preserve">neque prodeſſet Luſitanis <lb/>etiamſi primi hominum cum Indis ha-<lb/>buiſſent commercia, quod tamen non <lb/>poteſt non eſſe falſiſſimum. </s> <s xml:id="echoid-s4745" xml:space="preserve">Nam & </s> <s xml:id="echoid-s4746" xml:space="preserve">cum <lb/>initio populi in diverſa iére, aliquos ne-<lb/>ceſſe eſt primos fuiſſe mercatores, quos ta-<lb/>men jus nullũ acquiſiviſſe certo eſt certi<emph style="sub">9</emph>. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4747" xml:space="preserve">Quare ſi Luſitanis jus aliquod competit, <lb/>ut ſoli cum Indis negotientur, id exemplo <lb/>cæterarum ſervitutum, ex conceſſione <lb/>oriri debuit aut expreſſa aut tacita, hoc <lb/>eſt præſcriptione: </s> <s xml:id="echoid-s4748" xml:space="preserve">neque aliter poteſt.</s> <s xml:id="echoid-s4749" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div65" type="float" level="2" n="1"> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0470-01" xlink:href="note-0470-01a" xml:space="preserve">d. loco</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0470-02" xlink:href="note-0470-02a" xml:space="preserve">de benef cap. 8.</note> <note symbol="3" position="foot" xlink:label="note-0470-03" xlink:href="note-0470-03a" xml:space="preserve">Vide <lb/>argumenta, cap. 2. & cap. 5.</note> </div> </div> <div xml:id="echoid-div67" type="section" level="1" n="46"> <head xml:id="echoid-head64" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. X.</head> <head xml:id="echoid-head65" style="it" xml:space="preserve">Mercaturam cum Indis propriam non eſſe <lb/>Luſitanorum titulo donationis <lb/>Tontificiœ.</head> <p> <s xml:id="echoid-s4750" xml:space="preserve">COnceſſit nemo: </s> <s xml:id="echoid-s4751" xml:space="preserve">niſi forte Pontifex, <lb/>qui non potuit<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4752" xml:space="preserve">Nemo enim quod ſuum non eſt concedere poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s4753" xml:space="preserve">At Pon-<lb/>tifex, niſi totius Mundi temporalis ſit <lb/>Dominus, quod negant ſapientes, jus et-<lb/>iam commerciorum univerſale ſui juris <lb/>dicere non poteſt. </s> <s xml:id="echoid-s4754" xml:space="preserve">Maximevero cum res <lb/>ſit ad ſolum quæſtum accommodata, ni-<lb/>hilque ad ſpiritualem procurationem per-<lb/>tinens, extra quam ceſſat, ut fatentur om-<lb/>nes, Pontificia poteſtas. </s> <s xml:id="echoid-s4755" xml:space="preserve">Præterea ſi Pon-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0471-01a" xlink:href="note-0471-01"/> <pb o="68" file="0472" n="472" rhead="MARE"/> tifex ſolis illud Luſitanis jus tribuere vel. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4756" xml:space="preserve">let idemque adimere nominibus cætetis, <lb/>duplicem faceret injuriam: </s> <s xml:id="echoid-s4757" xml:space="preserve">Primum Indis, <lb/>quos ut extra Eccleſiam poſitos Pontifici <lb/>nulla ex parte ſubditos eſſe diximus. </s> <s xml:id="echoid-s4758" xml:space="preserve">His <lb/>igitur cum nihil quodipſorum eſt adime-<lb/>re poſſit Pontifex, etiam jus illud quod <lb/>habent cum quibuſlibet negotiandi adi-<lb/>mere non potuit. </s> <s xml:id="echoid-s4759" xml:space="preserve">Deinde aliis homini-<lb/>bus omnibus Chriſtianis & </s> <s xml:id="echoid-s4760" xml:space="preserve">non Chriſtia-<lb/>nis, quibus idem illud jus adimere non <lb/>potuit ſine cauſa indicta. </s> <s xml:id="echoid-s4761" xml:space="preserve">Quid quod ne <lb/>temporales quidem Domini in ſuis im-<lb/>periis prohibere poſſunt commerciorum <lb/>libertatem, uti rationibus & </s> <s xml:id="echoid-s4762" xml:space="preserve">auctoritati-<lb/>bus ante demonſtratum eſt? </s> <s xml:id="echoid-s4763" xml:space="preserve">Sicut & </s> <s xml:id="echoid-s4764" xml:space="preserve"><lb/>illud confitendum eſt, centra jus perpe-<lb/>tuum naturæ gentiumque, undeiſta liber-<lb/>tas originem ſumſit in omne tempus <lb/>duratura, nullam valere Pontificis au-<lb/>ctoritatem.</s> <s xml:id="echoid-s4765" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div67" type="float" level="2" n="1"> <note symbol="1 it" position="foot" xlink:label="note-0471-01" xlink:href="note-0471-01a" xml:space="preserve">Vιde arg. cap. 3. & c. 6.</note> </div> </div> <div xml:id="echoid-div69" type="section" level="1" n="47"> <head xml:id="echoid-head66" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. XI.</head> <head xml:id="echoid-head67" style="it" xml:space="preserve">Mercaturam cum Indis non eſſe Luſita-<lb/>norum propriam jure prœſcriptionis <lb/>aist conſuetudinis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s4766" xml:space="preserve">REſtat præſcriptio, ſeu conſuetudi-<lb/>nem mavis dicere<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4767" xml:space="preserve">Sed nec hujus <anchor type="note" xlink:label="note-0472-01a" xlink:href="note-0472-01"/> <pb o="69" file="0473" n="473" rhead="LIBERVM."/> nec illius vim eſſe aliquam inter liberas <lb/>nationes, aut diverſarum gentium Prin-<lb/>cipes, nec adverſus ea quæ primigenio <lb/>jure introducta ſunt, cum Vaſquio oſten-<lb/>dimus. </s> <s xml:id="echoid-s4768" xml:space="preserve">Quare & </s> <s xml:id="echoid-s4769" xml:space="preserve">hic ut jus mercandi pro-<lb/>prium fiat, quod proprietatis naturam <lb/>non recipit, nullo tempore efficitur. </s> <s xml:id="echoid-s4770" xml:space="preserve">Ita-<lb/>que nec titulus hic adſuiſſe poteſt, nec bo-<lb/>na fides, quæ cum manifeſto deſinit, præ-<lb/>ſcriptio ſecundum Canones non jus di-<lb/>cetur, ſed injuria. </s> <s xml:id="echoid-s4771" xml:space="preserve">Quin & </s> <s xml:id="echoid-s4772" xml:space="preserve">ipſa mercandi <lb/>quaſi poſſeſſio non ex jure proprio conti-<lb/>giſſe videtur, ſed ex jure communi quod <lb/>ad omnes æqualiter pertinet: </s> <s xml:id="echoid-s4773" xml:space="preserve">ſicut con-<lb/>tra, quod aliæ nationes cum Indis con-<lb/>trahere forte neglexerunt, id non Luſita-<lb/>norum gratia ſeciſſe exiſtimandi ſunt, ſed <lb/>quia ſibi expedire crediderunt: </s> <s xml:id="echoid-s4774" xml:space="preserve">quod ni-<lb/>hil obſtat quo minus ubi ſuaſerit utilitas, <lb/>id facere poſſint, quod antea non fece-<lb/>rint. </s> <s xml:id="echoid-s4775" xml:space="preserve">Certiſſima enim illa regula à docto-<lb/>ribus traditur<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>, in his quæ ſunt arbitrii ſeu meræ facultatis, ita ut per ſe actum <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0473-01a" xlink:href="note-0473-01"/> <pb o="70" file="0474" n="474" rhead="MARE"/> tantum facultatis ejus, non autem jus no-<lb/>vum operentur, nec præſcriptionis nec <lb/>conſuetudinis titulo annos etiam mille <lb/>valituros: </s> <s xml:id="echoid-s4776" xml:space="preserve">quod & </s> <s xml:id="echoid-s4777" xml:space="preserve">affirmative & </s> <s xml:id="echoid-s4778" xml:space="preserve">negati-<lb/>ve procedit, ut docet Vaſquius. </s> <s xml:id="echoid-s4779" xml:space="preserve">Nec enim <lb/>quod libere feci facere cogor, nec quod <lb/>non feci omittere. </s> <s xml:id="echoid-s4780" xml:space="preserve">Alioquin quid eſſet <lb/>abſurdius quam ex eo quod ſinguli non <lb/>poſſumus cum ſingulis ſemper contrahe-<lb/>re, ſalvum nobis in poſterum non eſſe <lb/>jus cum illis, ſi uſus tulerit, contrahendi? <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4781" xml:space="preserve">Idem Vaſquius & </s> <s xml:id="echoid-s4782" xml:space="preserve">illud rectiſſime, ne in-<lb/>finito quidem tempore effici, ut quid ne-<lb/>ceſſitate potius, quam ſponte factum vi-<lb/>deatur. </s> <s xml:id="echoid-s4783" xml:space="preserve">Probanda itaque Luſitanis foret <lb/>coactio, quæ tamen ipſa cum hac in re ju-<lb/>ri naturæ ſit contraria, & </s> <s xml:id="echoid-s4784" xml:space="preserve">omni homi-<lb/>num generi noxia, jus facere non poteſt<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4785" xml:space="preserve"> Deinde illa coactio duraſſe debuit per <lb/>tempus, cujus initii non extet memoria: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4786" xml:space="preserve">id vero tantum hincabeſt, ut ne centum <lb/>quidem anni exierint, ex quo tota fere <lb/>negotiatio Indica penes Venetos ſuit, per <lb/>Alexandrinas trajectiones<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4787" xml:space="preserve">Debuit etiam talis eſſe coactio, cui reſtitum non ſit<anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4788" xml:space="preserve"> At reſtiterunt Galli & </s> <s xml:id="echoid-s4789" xml:space="preserve">Angli, aliique. </s> <s xml:id="echoid-s4790" xml:space="preserve">Ne-<lb/>que ſufficit aliquos eſſe coactos, ſed ut <lb/>omnes coacti ſint requiritur, cum per <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0474-01a" xlink:href="note-0474-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0474-02a" xlink:href="note-0474-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0474-03a" xlink:href="note-0474-03"/> <pb o="71" file="0475" n="475" rhead="LIBERVM."/> unum non coactum ſervetur in cauſa <lb/>communi libertatis poſſeſſio. </s> <s xml:id="echoid-s4791" xml:space="preserve">Arabes au-<lb/>tem & </s> <s xml:id="echoid-s4792" xml:space="preserve">Sinenſes à ſæculis aliquot ad hunc <lb/>uſque diem perpetuo cum Indis negotian-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s4793" xml:space="preserve">Nihil prodeſtiſta uſurpatio.</s> <s xml:id="echoid-s4794" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div69" type="float" level="2" n="1"> <note symbol="1 it" position="foot" xlink:label="note-0472-01" xlink:href="note-0472-01a" xml:space="preserve">Vide argumenta c. 7.</note> <note symbol="1 it" position="foot" xlink:label="note-0473-01" xlink:href="note-0473-01a" xml:space="preserve">Gloſſ & Bart. in l. viam. publ. ff. de <lb/>via publ. Balb. in 4. par. 5. par. princ qu. 1. <lb/>Panorm. in c. ex parte Aſtens. de conceſſ. <lb/>prœben. `Doct. in l. qui jure familiaritatis. <lb/>ff. de acq. poſſ. & alleg. per Covar. in c. <lb/>poſſeſſor. parte. 2. §. 4. in 6. contr. uſu <lb/>freq 6. 4 n. 10. & 12. d. n. 12.</note> <note symbol="1 it" position="foot" xlink:label="note-0474-01" xlink:href="note-0474-01a" xml:space="preserve">Vaſq. de loco. n. 11.</note> <note symbol="2 it" position="foot" xlink:label="note-0474-02" xlink:href="note-0474-02a" xml:space="preserve">Guicc. l. 19. <lb/>histor.</note> <note symbol="3 it" position="foot" xlink:label="note-0474-03" xlink:href="note-0474-03a" xml:space="preserve">Vide 5. c. 7. ſub finem.</note> </div> </div> <div xml:id="echoid-div71" type="section" level="1" n="48"> <head xml:id="echoid-head68" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. XII.</head> <head xml:id="echoid-head69" style="it" xml:space="preserve">Nulla œquitate niti Luſitanos in <lb/>prohibendo commercio.</head> <p> <s xml:id="echoid-s4795" xml:space="preserve">EX his quæ dicta ſunt ſatis perſpicitur <lb/>eorum cæca aviditas, qui, ne quen-<lb/>quam in partem lucri admittant, illis ra-<lb/>tionibus conſcientiam ſuam placare ſtu-<lb/>dent, quas ipſi magiſtri Hiſpanorum qui <lb/>in eadem ſunt cauſa manifeſtæ vanitatis <lb/>convincunt <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4796" xml:space="preserve">Omnes enim qui in rebus Indicis uſurpantur colores injuſte captari <lb/>quantum ipſis licet, ſatis innuunt, addunt-<lb/>que nunquam eam rem ſerio Theologo-<lb/>rum examine probatam. </s> <s xml:id="echoid-s4797" xml:space="preserve">Illa vero querela <lb/>quid eſt iniquius, quod dicunt Luſitani <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0475-01a" xlink:href="note-0475-01"/> <pb o="72" file="0476" n="476" rhead="MARE"/> quæſtus ſuos exhauriri copia contra li-<lb/>centiam? </s> <s xml:id="echoid-s4798" xml:space="preserve">Inter certiſſima enim Iutis <lb/>enuntiata eſt, nec in dolo eum verſari, <lb/>nec ſraudem facere, ne damnum quidem <lb/>alteri dare videri, qui jure ſuo utitur: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4799" xml:space="preserve">quod maxime verum eſt, ſi non ut alteri <lb/>noceatur, ſed rem ſuam augendi animo <lb/>quippiam fiat. </s> <s xml:id="echoid-s4800" xml:space="preserve">Inſpici enim debet id <lb/>quod principaliter agitur, non quod ex-<lb/>trinſecus in conſequentiam venit. </s> <s xml:id="echoid-s4801" xml:space="preserve">Imo ſi <lb/>proprie loquimur cum Vlpiano, cum ille <lb/>damnum dat, ſed lucro quo adhuc alter <lb/>utebatur eum prohibet. </s> <s xml:id="echoid-s4802" xml:space="preserve">Naturale autem <lb/>eſt & </s> <s xml:id="echoid-s4803" xml:space="preserve">ſummo juri atque etiam æquitati <lb/>conveniens, ut lucrum in medio poſi-<lb/>tum ſuum quiſque malit quam alterius, <lb/>etiam qui ante perceperat<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4804" xml:space="preserve">Quis ferat querentem opificem quod alter ejuſdem <lb/>artis exercitio ipſius commoda evertat? <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4805" xml:space="preserve">Batavorum autem cauſa eo eſt juſtior, <lb/>quia ipſorum hac in parte utilitas cum <lb/>totius humani generis utilitate conjun-<lb/>cta eſt, quam Luſitani everſum eunt<anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4806" xml:space="preserve"> Neque hoc recte dicetur ad æmulatio-<lb/>nem fieri, ut in re ſimili oſtendit Vaſ-<lb/>quius: </s> <s xml:id="echoid-s4807" xml:space="preserve">aut enim plane hoc negandum <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0476-01a" xlink:href="note-0476-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0476-02a" xlink:href="note-0476-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0476-03a" xlink:href="note-0476-03"/> <pb o="73" file="0477" n="477" rhead="LIBERVM."/> eſt, aut aſſeverandum non ad bonam <lb/>modo, verum etiam ad optimam æmu-<lb/>lationem fieri, juxta Heſiodum; </s> <s xml:id="echoid-s4808" xml:space="preserve">α<emph style="sub">2</emph> {Υœ} {θὴ} <lb/>{\’σί} ἔ{ρι}ς ἥ{σε} β&</s> <s xml:id="echoid-s4809" xml:space="preserve">??</s> <s xml:id="echoid-s4810" xml:space="preserve">ĩ{στ}, Bona lis morta-<lb/>libus hœc est. </s> <s xml:id="echoid-s4811" xml:space="preserve">Nam etiam ſi quis pietate <lb/>motus, inquit ille, frumentum in ſumma <lb/>penuria vilius venderet, impediretur im-<lb/>proba duritie eotum hominum, qui ſæ-<lb/>viente penuria ſuum carius ſuerant ven-<lb/>dituri. </s> <s xml:id="echoid-s4812" xml:space="preserve">Verum eſt talibus modis minui <lb/>aliorum reditus: </s> <s xml:id="echoid-s4813" xml:space="preserve">nec id negamus, ait, ſed <lb/>minuuntur cum univerſorum hominum <lb/>commodo: </s> <s xml:id="echoid-s4814" xml:space="preserve">Et <emph style="sc">VTINAM</emph> omnium <emph style="sc">PRIN-<lb/>CIPVM</emph> & </s> <s xml:id="echoid-s4815" xml:space="preserve"><emph style="sc">TYRANNORVM ORBIS</emph> reditus <lb/>ita minuerentur. </s> <s xml:id="echoid-s4816" xml:space="preserve">Quid ergo tam iniquum <lb/>videri poteſt, quam Hiſpanos vectigalem <lb/>habere Terrarum Orbem, ut niſi ad illo-<lb/>rum nutum nec emere liceat nec vende-<lb/>re<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>? </s> <s xml:id="echoid-s4817" xml:space="preserve">In cunctis civitatibus dardanarios odio atque etiam pœnis proſequimur: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4818" xml:space="preserve">nec ullum tam nefarium vitæ genus vi-<lb/>detur, quam iſta annonæ flagellatio<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4819" xml:space="preserve"> Merito quidem. </s> <s xml:id="echoid-s4820" xml:space="preserve">Naturæ enim faciunt <lb/>injuriam, quæ in commune fœcunda <lb/>eſt<anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4821" xml:space="preserve">neque vero cenſeri debet in uſus paucorum reperta negotiatio, ſed ut quod <lb/>alteri deeſt alterius copia penſaretur, <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0477-01a" xlink:href="note-0477-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0477-02a" xlink:href="note-0477-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0477-03a" xlink:href="note-0477-03"/> <pb o="74" file="0478" n="478" rhead="MARE"/> juſto tamen compendio omnibus propo-<lb/>ſito, qui laborem ac periculum transfe-<lb/>rendi in ſe ſuſcipiunt. </s> <s xml:id="echoid-s4822" xml:space="preserve">Hoc ipſum igitur <lb/>quod in republica, id eſt, minore homi-<lb/>num conventu, grave & </s> <s xml:id="echoid-s4823" xml:space="preserve">pernicoſum ju-<lb/>dicatur, in magna illa humani generis ſo-<lb/>cietate ferendumne eſt? </s> <s xml:id="echoid-s4824" xml:space="preserve">ut ſcilicet totius <lb/>Mundi Monopolium faciant populi Hi-<lb/>ſpani? </s> <s xml:id="echoid-s4825" xml:space="preserve">Invehitur Ambroſius in eos qui <lb/>maria claudunt<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4826" xml:space="preserve">Auguſtinus in eos qui itinera obſtruunt: </s> <s xml:id="echoid-s4827" xml:space="preserve">Nazianzenus <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/> in coëmtores ſuppreſſoreſque mercium, qui <lb/>ex inopia aliorum ſoli quæſtum faciunt, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s4828" xml:space="preserve">ut ipſe facundiſſime loquitur {κα} {τα}-<lb/>{Πς} α γ μ α τεύον{τα} τῆς {ε'υ} σ {εί}ας. </s> <s xml:id="echoid-s4829" xml:space="preserve">Quin <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s4830" xml:space="preserve">divini ſapientis ſententia publicis diris <lb/>devovetur ſacerque habetur, qui alimenta <lb/>ſupprimendo vexat annonam: </s> <s xml:id="echoid-s4831" xml:space="preserve">ὁσυνέΧωγ <lb/>{οῖ}σον {συ} {ups;</s> <s xml:id="echoid-s4832" xml:space="preserve">ο} {κα} η\’œ {ρα}η&</s> <s xml:id="echoid-s4833" xml:space="preserve">. Clament igitur <lb/>Luſitani quantum, & </s> <s xml:id="echoid-s4834" xml:space="preserve">quam diu libebit: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4835" xml:space="preserve">lucra noſtra deciditis. </s> <s xml:id="echoid-s4836" xml:space="preserve">Reſpondebunt Ba-<lb/>tavi: </s> <s xml:id="echoid-s4837" xml:space="preserve">Imo noſtris invigilamus. </s> <s xml:id="echoid-s4838" xml:space="preserve">Hocne in-<lb/>dignamini in partem nos venire vento-<lb/>rum & </s> <s xml:id="echoid-s4839" xml:space="preserve">maris? </s> <s xml:id="echoid-s4840" xml:space="preserve">Et quis illa vobis lucra <lb/>manſura promiſerat? </s> <s xml:id="echoid-s4841" xml:space="preserve">Salvum eſt vobis, <lb/>quo nos contenti ſumus.</s> <s xml:id="echoid-s4842" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div71" type="float" level="2" n="1"> <note symbol="1 it" position="foot" xlink:label="note-0475-01" xlink:href="note-0475-01a" xml:space="preserve">Vaſq. contr. illuſt. c. 10. n. 10. Vict. <lb/>p. 1. de Indis rel. 1. n. 3. l. ſin autem. §. pen. de <lb/>rei vind. l. nullus videtur. de Reg. Iuris. <lb/>l. illud conſtat. Luœ in fr. credit. l. flumi-<lb/>num. §. ult. de damno infecto. l. nemo dam-<lb/>num. de Reg. Iur. Bart. in. l. 1. n. 5. ff. <lb/>de flum. Caſtr. in l. ſitibi. C. de ſervit. l. 1. <lb/>§. denique de aq. & aq. plus.</note> <note symbol="1 it" position="foot" xlink:label="note-0476-01" xlink:href="note-0476-01a" xml:space="preserve"><unsure/>Vide Vaſq. contr. uſufr. cap. 4. <lb/>num. 3. & ſeqq. 1. Proculus de dam-<lb/>no infecto.</note> <note symbol="2 it" position="foot" xlink:label="note-0476-02" xlink:href="note-0476-02a" xml:space="preserve">Vaſq. d. loco.</note> <note symbol="3 it" position="foot" xlink:label="note-0476-03" xlink:href="note-0476-03a" xml:space="preserve">ibid. <lb/>numer. 5.</note> <note symbol="1 it" position="foot" xlink:label="note-0477-01" xlink:href="note-0477-01a" xml:space="preserve">l. 1. c. de monop.</note> <note symbol="2 it" position="foot" xlink:label="note-0477-02" xlink:href="note-0477-02a" xml:space="preserve">Cajet. adſum. <lb/>Thom. 2. 2. q. 77. ar. 1. quod ad tertium.</note> <note symbol="3 it" position="foot" xlink:label="note-0477-03" xlink:href="note-0477-03a" xml:space="preserve">Arist. 1. de rep. @. 9.</note> </div> <note symbol="1 it" position="foot" xml:space="preserve">5. Hex. c. 10. l. 4. q. 44. ſup. Nu.</note> <note symbol="2 it" position="foot" xml:space="preserve">Inſun. Baſilii.</note> <pb o="75" file="0479" n="479" rhead="LIBERVM."/> </div> <div xml:id="echoid-div73" type="section" level="1" n="49"> <head xml:id="echoid-head70" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. XIII.</head> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4843" xml:space="preserve">Batavis jus commercii Indicani qua pace, <lb/>qua induciis, qua bello retinendum.</s> <s xml:id="echoid-s4844" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4845" xml:space="preserve">QVare cum & </s> <s xml:id="echoid-s4846" xml:space="preserve">jus & </s> <s xml:id="echoid-s4847" xml:space="preserve">æquum poſtulet, <lb/>libera nobis ita ut cuiquam eſſe In-<lb/>diæ commercia, ſupereſt, ut ſive cum Hi-<lb/>ſpanis pax, ſive induciæ fiunt, ſive bellum <lb/>manet, omnino eam, quam à natura ha-<lb/>bemus libertatem tueamur. </s> <s xml:id="echoid-s4848" xml:space="preserve">Nam ad pa-<lb/>cem quod attinet, notum eſt eam eſſe <lb/>duûm generum: </s> <s xml:id="echoid-s4849" xml:space="preserve">aut enim pari fœdere, <lb/>aut impari coïtur. </s> <s xml:id="echoid-s4850" xml:space="preserve">Græci <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/> iſtam vocant {ου}ν{θή}αην ἐξ{στ}{ου} hanc {στι}ον{σά}ς ἐξ ἐ{πι}-<lb/>[τα}γ{υἀ}τι<emph style="sub">ε</emph>ιν. </s> <s xml:id="echoid-s4851" xml:space="preserve">illa virorum eſt, hæc inge-<lb/>niorum ſervilium. </s> <s xml:id="echoid-s4852" xml:space="preserve">Demoſthenes in ora-<lb/>tione de libertate Rhodiorum: </s> <s xml:id="echoid-s4853" xml:space="preserve">{καί} τωι <lb/>{χρ}ὴ τ{οὺ}ς β{ου}λο{μέν}{ου}ς ἐ λ {ευ} {θε} ρ {ου} ς {εἶ} ν {αι} <lb/>{τὰ}ς {\’ρκ} {τῶ}ν ἐ{πι}{τα}λ{υά}των συν{θή}κας <lb/>φ{σύ} {γι}ν, ὡς ἐγ{γύ}ς {σι}{ωυ}γ{εί}ας {οὔ} {σα}ς: </s> <s xml:id="echoid-s4854" xml:space="preserve">eos <lb/>qui volunt eſſe liberi oportet omnes condi-<lb/>tiones quibus leges imponuntur ita fugere <lb/>tanquam quœproximœ ſunt ſervituli. </s> <s xml:id="echoid-s4855" xml:space="preserve">Ta-<lb/>les autem ſunt omnes quibus pars altera <lb/>in jure ſuo imminuitur, juxta Iſocratis <lb/>deſinitionem {προ} {ςά} γ{υα}{τα} vocantis <lb/>τὰ τ{οὺ}ς ἑτἐρ{ου}ς ἐγαττ{οῦ}ν{τα} {πυ}{ρὰ} {τὸ} {σί}-<lb/>{και}ον. </s> <s xml:id="echoid-s4856" xml:space="preserve">si enim, ut inquit Cicero<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>, ſuſci- <anchor type="note" xlink:label="note-0479-01a" xlink:href="note-0479-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0479-02a" xlink:href="note-0479-02"/> <pb o="76" file="0480" n="480" rhead="MARE"/> pienda bella ſunt ob eam cauſam, ut ſine <lb/>injuria in pace vivatur, ſequitur eodem <lb/>auctore, pacem eſſe vocandam, non pa-<lb/>ctionem ſervitutis, ſed tranquillam liber-<lb/>tatem: </s> <s xml:id="echoid-s4857" xml:space="preserve">quippe cum & </s> <s xml:id="echoid-s4858" xml:space="preserve">Philoſophorum & </s> <s xml:id="echoid-s4859" xml:space="preserve"><lb/>Theologorum complurium <anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/> judicio pax & </s> <s xml:id="echoid-s4860" xml:space="preserve">juſtitia nominibus magis quam re dif-<lb/>ferant, ſitque pax non qualiſcunque, ſed <lb/>ordinata concordia. </s> <s xml:id="echoid-s4861" xml:space="preserve">Induciæ autem ſi <lb/>fiunt ſatis apparet ex ipſa induciarum na-<lb/>tura non debere medio earum tempore <lb/>conditionem cujuſquam deteriorem fie-<lb/>ri, cum ſerme interdicti uti poſſidetis in-<lb/>ſtar obtineant. </s> <s xml:id="echoid-s4862" xml:space="preserve">Quod ſi in bellum trudi-<lb/>mur hoſtium iniquitate, debet nobis cau-<lb/>ſæ æquitas ſpem ac fiduciam boni even-<lb/>tus addere. </s> <s xml:id="echoid-s4863" xml:space="preserve">Nam {ὺπ}ὲρ ω~; </s> <s xml:id="echoid-s4864" xml:space="preserve">ν ἄν ἐλα {ττ} ῶν-<lb/>{ται} υέ{αρ}ι {συω}ατ{οῦ} {πά}ντες {πο}λε-<lb/>μ{ου}{σι}, {ωρὶ} ?</s> <s xml:id="echoid-s4865" xml:space="preserve">? {ευὰ} πλεουεατεῖν {οὐ}α <lb/>{ου}{τυ}ς: </s> <s xml:id="echoid-s4866" xml:space="preserve">pro his in quibus injuria afficiun-<lb/>tur omnes, quantum omnino poſſunt depu-<lb/>gnant: </s> <s xml:id="echoid-s4867" xml:space="preserve">at propter alieni cupiditatem non <lb/>item<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>; </s> <s xml:id="echoid-s4868" xml:space="preserve">quod & </s> <s xml:id="echoid-s4869" xml:space="preserve">Alexander Imperator ita expreſſit: </s> <s xml:id="echoid-s4870" xml:space="preserve">τὸ {υὲν} {ἄ}ραιν ἀτίκων {εἐκ} <lb/>ἀ {γν}ώ{υσ}να ἔ{αι} {τιὼ} {ωρο}κλη{σι}ν, τὸ ?</s> <s xml:id="echoid-s4871" xml:space="preserve">? <lb/>τ{οὺ}ς ὀαλ{οῦ}ν {τα}ς {σνπσ}σ{εί}ε{ωι}, ἔκτε {τι} <lb/>ἀ {γα} {θῆ}ς σ νω{σι}{σή}{σε}ως ἔ{ασι} σὸ {σα} ῤῤαλέσν, <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0480-01a" xlink:href="note-0480-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0480-02a" xlink:href="note-0480-02"/> <pb o="77" file="0481" n="481" rhead="LIBERVM."/> {κὶ} {ἐκ} {οὖ} υὴ ἀσικεῖν ἀλ\’λ ἀ υ\’νναορ. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4872" xml:space="preserve">ύπ άεχι} τὸ ἐνελπι. </s> <s xml:id="echoid-s4873" xml:space="preserve">Ejus à quo cœpit <lb/>injuria, provocatio maxime invidioſa eſt: </s> <s xml:id="echoid-s4874" xml:space="preserve"><lb/>at cum depelluntur aggreſſores, ſicut bona <lb/>conſcientia fiduciam ſecum fert, ita quia <lb/>de vindicanda, non de inferenda injuria la-<lb/>boratur, ſpes etiam adſunt optimœ. </s> <s xml:id="echoid-s4875" xml:space="preserve">Si ita <lb/>neceſſe eſt, perge gens mari invictiſſima, <lb/>nec tuam tantum, ſed humani generis li-<lb/>bertatem audacter propugna.</s> <s xml:id="echoid-s4876" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div73" type="float" level="2" n="1"> <note symbol="1 it" position="foot" xlink:label="note-0479-01" xlink:href="note-0479-01a" xml:space="preserve">Thucydides. Iſocrat. Andocides.</note> <note symbol="2 it" position="foot" xlink:label="note-0479-02" xlink:href="note-0479-02a" xml:space="preserve">Off. 1.</note> <note symbol="1 it" position="foot" xlink:label="note-0480-01" xlink:href="note-0480-01a" xml:space="preserve">Tolus Lucanus apud Stob. de just. <lb/>clem. Alex. Strom. 4. Auguſt. 15. de <lb/>civit.</note> <note symbol="2 it" position="foot" xlink:label="note-0480-02" xlink:href="note-0480-02a" xml:space="preserve">Demoſthenes.</note> </div> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4877" xml:space="preserve">Nec te quod claβis centenis remigat alis <lb/>Terreat (<emph style="sc">INVITO</emph> labitur illa <emph style="sc">MARI</emph>.)</s> <s xml:id="echoid-s4878" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4879" xml:space="preserve">Luodve vehunt prorœ Centaurica ſaxa <lb/>minantes,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4880" xml:space="preserve">Tigna cava & </s> <s xml:id="echoid-s4881" xml:space="preserve">pictos experiare metus.</s> <s xml:id="echoid-s4882" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4883" xml:space="preserve">Frangit & </s> <s xml:id="echoid-s4884" xml:space="preserve">attollit vires in milite cauſa, <lb/>Luœ niſi justa ſubest, excutit arma <lb/>pudor<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4885" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4886" xml:space="preserve">Si juſta multi, & </s> <s xml:id="echoid-s4887" xml:space="preserve">ipſe Auguſtinus<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>, a rma crediderunt eo nomine ſuſcipi, quod per <lb/>terras alienas iter innoxium negaretur, <lb/>quanto illa erunt juſtiora, quibus maris, <lb/>quod naturæ lege commune eſt, uſus <lb/>communis & </s> <s xml:id="echoid-s4888" xml:space="preserve">innoxius poſtulatur? </s> <s xml:id="echoid-s4889" xml:space="preserve">Si ju-<lb/>ſte oppugnatæ ſunt gentes quæ in ſuo ſo-<lb/>lo commercia aliis interdi<unsure/>cebant, quid <lb/>illæ quæ populos ad ſe nihil pertinentes <lb/>per vim diſtinent, ac mutuos earum <lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0481-01a" xlink:href="note-0481-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0481-02a" xlink:href="note-0481-02"/> <pb o="78" file="0482" n="482" rhead="MARE"/> commeatus intercludunt? </s> <s xml:id="echoid-s4890" xml:space="preserve">Si res iſta in <lb/>judicio agitaretur, dubitari non poteſt <lb/>quæ à viro bono expectari deberet ſen-<lb/>tentia. </s> <s xml:id="echoid-s4891" xml:space="preserve">ait Prætor<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4892" xml:space="preserve">Luo minus illi in flumine publico navem agere, ratem agere, <lb/>quove minus per ripam exonerare liceat, <lb/>vim fieri veto. </s> <s xml:id="echoid-s4893" xml:space="preserve">De mari & </s> <s xml:id="echoid-s4894" xml:space="preserve">littore in ean-<lb/>dem ſormam dandum interdictum do-<lb/>cent interpretes<anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>, exemplo Labeonis, qui cum interdiceret Prætor<anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4895" xml:space="preserve">Ne quid in flumine publico ripave ejus faci as, quo ſta-<lb/>tio iterve navigio deterius ſit, fiat: </s> <s xml:id="echoid-s4896" xml:space="preserve">ſimile <lb/>dixit interdictum competere in mari: </s> <s xml:id="echoid-s4897" xml:space="preserve">Ne <lb/>quid in mari inve littore faeias, quo por-<lb/>ius, ſtatio, i<unsure/>terve navigio deterius ſit, fiat<anchor type="note" xlink:href="" symbol="4"/>.</s> <s xml:id="echoid-s4898" xml:space="preserve"> Imo & </s> <s xml:id="echoid-s4899" xml:space="preserve">poſt prohibitionem, ſi quis ſcili-<lb/>cet in mari navigare prohibitus ſit, aut <lb/>non permiſlus rem ſuam vendere, aut re <lb/>ſua uti, injuriarum eo nomine competere <lb/>actionem Vlpianus reſpondit<anchor type="note" xlink:href="" symbol="5"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4900" xml:space="preserve">Theologi inſuper & </s> <s xml:id="echoid-s4901" xml:space="preserve">qui tractant caſus, quos vo-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0482-01a" xlink:href="note-0482-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0482-02a" xlink:href="note-0482-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0482-03a" xlink:href="note-0482-03"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0482-04a" xlink:href="note-0482-04"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0482-05a" xlink:href="note-0482-05"/> <pb o="79" file="0483" n="483" rhead="LIBERVM."/> cant, conſcientiarum, concordes tradunt, <lb/>eum qui alterum vendere aut emere im-<lb/>pediat, utilitatemve propriam publicæ <lb/>ac communi præponat, aut ullo modo <lb/>alterum in eo quod eſt juris communis <lb/>impediat, ad reſtitutionem teneri omnis <lb/>damni viri boni arbitrio. </s> <s xml:id="echoid-s4902" xml:space="preserve">Secundum hæc <lb/>igitur vir bonus judicans, Batavis liberta-<lb/>tem commerciorum adjudicaret, Luſita-<lb/>nos & </s> <s xml:id="echoid-s4903" xml:space="preserve">cæteros, quieam libertatem impe-<lb/>diunt, vetaret vim ſacere, & </s> <s xml:id="echoid-s4904" xml:space="preserve">damna reſti-<lb/>tuere juberet. </s> <s xml:id="echoid-s4905" xml:space="preserve">Quod autem in judicio ob-<lb/>tineretur, id ubi judicium haberi non <lb/>poteſt, juſto bello vindicatur. </s> <s xml:id="echoid-s4906" xml:space="preserve">Auguſti-<lb/>nus<anchor type="note" xlink:href="" symbol="1"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4907" xml:space="preserve">Iniquitas partis adverſæ juſta inge- rit bella. </s> <s xml:id="echoid-s4908" xml:space="preserve">Et Cicero <anchor type="note" xlink:href="" symbol="2"/>: </s> <s xml:id="echoid-s4909" xml:space="preserve">cum ſint duo gene- ra decertandi, unum per diſceptationem, <lb/>alterum per vim, confugiendum ad poste-<lb/>rius, ſi utι non licet priore. </s> <s xml:id="echoid-s4910" xml:space="preserve">Et Rex Theo-<lb/>doricus: </s> <s xml:id="echoid-s4911" xml:space="preserve">veniendum tunc ad arma, cum <lb/>locum apud adverſarium juſtitia non <lb/>potest reperire<anchor type="note" xlink:href="" symbol="3"/>. </s> <s xml:id="echoid-s4912" xml:space="preserve">Et quod propius eſt no- ſtro argumento, Pomponius eum qui rem <lb/>omnibus communem cum incommodo, <lb/>cæterorum uſurpet, <emph style="sc">MANV PROHIBEN-<lb/>DVM</emph> reſpondit. </s> <s xml:id="echoid-s4913" xml:space="preserve">Theologi quoque tradunt, <lb/>ſicuti pro rerum cujuſque defenſione bel-<lb/> <anchor type="note" xlink:label="note-0483-01a" xlink:href="note-0483-01"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0483-02a" xlink:href="note-0483-02"/> <anchor type="note" xlink:label="note-0483-03a" xlink:href="note-0483-03"/> <pb o="80" file="0484" n="484" rhead="MARE LIB."/> lum recte ſuſcipitur, ita non minus recte <lb/>ſuſcipi, pro uſu earum rerum quę naturali <lb/>jure debent eſſe communes. </s> <s xml:id="echoid-s4914" xml:space="preserve">Quare ei qui <lb/>itinera præcludat, evectionemq; </s> <s xml:id="echoid-s4915" xml:space="preserve">mercium <lb/>impediat, etiam non expectata ulla publi-<lb/>ca auctoritate, via facti, utloquuntur, poſ-<lb/>ſe occurri. </s> <s xml:id="echoid-s4916" xml:space="preserve">Quæ cum ita ſint, minime ve-<lb/>rendum eſt, ne aut Deus eorum conatus <lb/>ſecundet, qui ab ipſo inſtitutum jus natu-<lb/>ræ certiſſimum violant, aut homines ipſi <lb/>eos inultos patiantur, qui ſolo quæſtus <lb/>ſui reſpectu communem humani generis <lb/>utilitatem oppugnant.</s> <s xml:id="echoid-s4917" xml:space="preserve"/> </p> <div xml:id="echoid-div74" type="float" level="2" n="2"> <note symbol="1 it" position="foot" xlink:label="note-0481-01" xlink:href="note-0481-01a" xml:space="preserve">Propertius lib. 4. eleg. 6.</note> <note symbol="2 it" position="foot" xlink:label="note-0481-02" xlink:href="note-0481-02a" xml:space="preserve">Vide <lb/>5. cap. 1.</note> <note symbol="1 it" position="foot" xlink:label="note-0482-01" xlink:href="note-0482-01a" xml:space="preserve">l. 1. ff. ut in flum. publ. nav. liceat.</note> <note symbol="2 it" position="foot" xlink:label="note-0482-02" xlink:href="note-0482-02a" xml:space="preserve">Gloſ. ibidem.</note> <note symbol="3 it" position="foot" xlink:label="note-0482-03" xlink:href="note-0482-03a" xml:space="preserve">l. 1. in pr. ff. de flum.</note> <note symbol="4 it" position="foot" xlink:label="note-0482-04" xlink:href="note-0482-04a" xml:space="preserve">l. eadem. §. ſi quid in mare.</note> <note symbol="5 it" position="foot" xlink:label="note-0482-05" xlink:href="note-0482-05a" xml:space="preserve">l. 2. ff. <lb/>Nequid. in loco pub. §. ſi quis. L. in inju-<lb/>riarum. actio. & l. ſi quis propr. ff. de in-<lb/>jur. Silv. in verbo reſtιιutio. parte 3. ſub <lb/>finem. alleg. Gerar. Oldradum. & Archid. <lb/>argum. l. 2. ff. ad leg. Iuliam de annona & <lb/>l. annonam, de extraord crimin. & ibi glos.</note> <note symbol="1" position="foot" xlink:label="note-0483-01" xlink:href="note-0483-01a" xml:space="preserve">Deciv. lib. 4. Off. 1.</note> <note symbol="2" position="foot" xlink:label="note-0483-02" xlink:href="note-0483-02a" xml:space="preserve">Var. 1. 17.</note> <note symbol="3 it" position="foot" xlink:label="note-0483-03" xlink:href="note-0483-03a" xml:space="preserve">l. quamvis quod in littore. ff. de acq. ver. <lb/>dom. Henrich. Gorich. de bello juſto. prop. 9.</note> </div> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s4918" xml:space="preserve">Cum ſub hoc tempus plurimœ Regis <lb/>Hiſpaniarum literœ in manus noſtr as <lb/>veniſſent, quibus ipſius & </s> <s xml:id="echoid-s4919" xml:space="preserve">Luſitanorum <lb/>inſtitutum manifeſte detegitur, operœ-<lb/>pretium viſum eſt ex iis, quœ pleræque <lb/>eodem erant argumento, bin as in Lati-<lb/>num ſermonem tranſlatas exhibere.</s> <s xml:id="echoid-s4920" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4921" xml:space="preserve"><emph style="sc">DOmine</emph> Martine Alphonſe de Ca-<lb/>ſtro, Prorex amice, ego Rex mul-<lb/>tam tibi ſalutem mitto. </s> <s xml:id="echoid-s4922" xml:space="preserve">Cum hiſce literis <lb/>perveniet ad te exemplum typis impreſ-<lb/>ſum Edicti quod faciendum curavi, quo, <lb/>ob rationes quas expreſſas videbis, aliaſ-<lb/>que meis rebus conducentes prohibeo <lb/>commercium omne externorum in ipſis <lb/> <pb o="81" file="0485" n="485" rhead="LIBERVM."/> partibus Indiæ aliiſque regionibus tranſ-<lb/>marinis. </s> <s xml:id="echoid-s4923" xml:space="preserve">Quandoquidem res hæc eſt mo-<lb/>menti atque uſus maximi, & </s> <s xml:id="echoid-s4924" xml:space="preserve">quæ effici <lb/>ſumma cum induſtria debeat, impeto ti-<lb/>bi, ut ſimulatq; </s> <s xml:id="echoid-s4925" xml:space="preserve">literas has & </s> <s xml:id="echoid-s4926" xml:space="preserve">edictum ac-<lb/>ceperis, publicationem ejus omni diligen-<lb/>tia procures in omnibus locis ac partibus <lb/>iſtius imperii, idque ipſum quod edicto <lb/>continetur exequaris ſine ullius perſonæ <lb/>exceptione, cujuſcunq; </s> <s xml:id="echoid-s4927" xml:space="preserve">qualitatis, ætatis, <lb/>conditioniſve ſit, citra omnem moram <lb/>atq; </s> <s xml:id="echoid-s4928" xml:space="preserve">excuſationem, procedaſq; </s> <s xml:id="echoid-s4929" xml:space="preserve">ad imple-<lb/>tionem mandati via meræ executionis, <lb/>nullo admiſſo impedimento, appellatio-<lb/>ne, aut gtavamine in contrarium: </s> <s xml:id="echoid-s4930" xml:space="preserve">cujuſ-<lb/>cunque materiæ generis aut qualitatis. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4931" xml:space="preserve">Iubeo itaque hoc ipſum impleri per eos <lb/>miniſtros ad quos executio pertinet, iiſq; </s> <s xml:id="echoid-s4932" xml:space="preserve"><lb/>ſignificari, non modo eos qui contra fe-<lb/>cetint malam operam mihi nauaturos, <lb/>ſed eoſdem me puniturum privatione <lb/>officiorum in quibus mihi ſerviunt. </s> <s xml:id="echoid-s4933" xml:space="preserve">Quia <lb/>autem relatum eſt mihi commorari in <lb/>iſtis partibus externos multos variarum <lb/>nationum, Italos, Gallos, Germanos, <lb/>Belgas, quorum pars major, quantum in-<lb/>telligimus, eo venit per Perſida & </s> <s xml:id="echoid-s4934" xml:space="preserve">Turca-<lb/>rum imperium, non per hoc regnum, ad-<lb/>verſus quos ſi ex hujus Edicti præſcripto <lb/>ac rigore procedatur, poſſe inde nonnul-<lb/>las difficultates ſequi, ſi illi ad Mauros <lb/> <pb o="82" file="0486" n="486" rhead="MARE"/> inimicos perfugiant, viciniſque munitio-<lb/>num mearum diſpoſitionem indicent, ra-<lb/>tioneſque monſtrent quæ rebus meis no-<lb/>cere poſſent, exſequite hoc edictum volo <lb/>prout res & </s> <s xml:id="echoid-s4935" xml:space="preserve">tempus ferent, atque ea uti <lb/>prudentia, qua illæ difficultates evitentur, <lb/>curando ut omnes externos in poteſtate <lb/>tua habeas eoſque cuſtodias pro cujuſque <lb/>qualitate, ita ut adverſus imperium no-<lb/>ſtrum nihil valeant attentare, utque ego <lb/>omnino eum finem conſequar quem hoc <lb/>Edicto mihi propoſui. </s> <s xml:id="echoid-s4936" xml:space="preserve">Scriptæ Vlyſſipo-<lb/>ne <emph style="sc">XXVIII</emph> Novembris, Anno <emph style="sc">C</emph><emph style="sc">Io</emph> <emph style="sc">Io cvi</emph>. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4937" xml:space="preserve">ſubſignatum erat, Rex. </s> <s xml:id="echoid-s4938" xml:space="preserve">Inſcriptio. </s> <s xml:id="echoid-s4939" xml:space="preserve">Pro <lb/>Rege. </s> <s xml:id="echoid-s4940" xml:space="preserve">Ad Dominum Martinum Alſon-<lb/>ſum de Caſtro Conſiliarium ſuum, & </s> <s xml:id="echoid-s4941" xml:space="preserve"><lb/>ſuum Proregem Indiæ.</s> <s xml:id="echoid-s4942" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s4943" xml:space="preserve">Prorex amice Rex multam ſalutem ti-<lb/>bi mitto. </s> <s xml:id="echoid-s4944" xml:space="preserve">Etſi pro certo habeo tua præ-<lb/>ſentia, iiſque viribus cum quibus in par-<lb/>tes auſtrinas conceſſiſti, perduelles Hol-<lb/>landos, quiillic hærent, nec minus indi-<lb/>genas qui eis receptum præbent, ita caſti-<lb/>gatos fore, ut nec hi, nec illi tale quic-<lb/>quam in poſterum audeant: </s> <s xml:id="echoid-s4945" xml:space="preserve">expediet ta-<lb/>men, adres tuendas, ut juſtam claſſem, <lb/>eique operi idoneam, cum tu Goam re-<lb/>dibis, in iſtis Maris partibus relinquas, <lb/>ejuſque imperium & </s> <s xml:id="echoid-s4946" xml:space="preserve">ſummam præfectu-<lb/>ram mandes Andreæ Furrado Mendoſæ, <lb/>aut ſi quem ei muneri aptiorem judica-<lb/> <pb o="83" file="0487" n="487" rhead="LIBERVM."/> bis, quemadmodum pro tuo in me affe-<lb/>ctu confido, ea in re non aliud te reſpe-<lb/>cturum quam quod rebus meis erit uti-<lb/>liſſimum. </s> <s xml:id="echoid-s4947" xml:space="preserve">Scriptæ Madriti <emph style="sc">XXVII</emph> Ian. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4948" xml:space="preserve"><emph style="sc">C</emph><emph style="sc">Io</emph> <emph style="sc">Io cvii</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s4949" xml:space="preserve">Signatum, Rex. </s> <s xml:id="echoid-s4950" xml:space="preserve">Inſctiptio. </s> <s xml:id="echoid-s4951" xml:space="preserve"><lb/>Pro Rege. </s> <s xml:id="echoid-s4952" xml:space="preserve">Ad Dominum Martinum Al-<lb/>fonſum de Caſtro ſuum Conſiliarium, & </s> <s xml:id="echoid-s4953" xml:space="preserve"><lb/>ſuum Proregem Indiæ.</s> <s xml:id="echoid-s4954" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div76" type="section" level="1" n="50"> <head xml:id="echoid-head71" xml:space="preserve">FINIS.</head> <figure> <image file="0487-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0487-01"/> </figure> <pb file="0488" n="488"/> </div> <div xml:id="echoid-div77" type="section" level="1" n="51"> <head xml:id="echoid-head72" xml:space="preserve"><emph style="sc">Pavli</emph> <emph style="sc">Mervlæ</emph> <lb/>DISSERTATIO <lb/>DE <lb/>MARIBUS.</head> <pb o="85" file="0489" n="489"/> </div> <div xml:id="echoid-div78" type="section" level="1" n="52"> <head xml:id="echoid-head73" xml:space="preserve"><emph style="sc">Pavli</emph> <emph style="sc">Mervlæ</emph> <lb/>DISSERTATIO <lb/>DE <lb/>MARIBVS.</head> <head xml:id="echoid-head74" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. I. <lb/>De Mari univerſim.</head> <p> <s xml:id="echoid-s4955" xml:space="preserve"><emph style="sc">MAre</emph> nihil aliud, quam colle-<lb/>lectio reciprocantium Aqua-<lb/>rum generalis, Iſidoro ſcriben-<lb/>te lib. </s> <s xml:id="echoid-s4956" xml:space="preserve"><emph style="sc">XIII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s4957" xml:space="preserve">Originum, cap. </s> <s xml:id="echoid-s4958" xml:space="preserve"><emph style="sc">XIV</emph>. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s4959" xml:space="preserve">dicta eidem ab Amaritudine. </s> <s xml:id="echoid-s4960" xml:space="preserve">Collectio-<lb/>nem diffiniens voco generalem: </s> <s xml:id="echoid-s4961" xml:space="preserve">Nam <lb/>Aqua, quæ dum ſpacio ſex dierum emo-<lb/>liebatur omnia potenter ex nihilo Deus, <lb/>ante diem tertium univerſam undique <lb/>terram operiebat, tertia die unum in lo-<lb/>cum eſt congregata; </s> <s xml:id="echoid-s4962" xml:space="preserve">ſic ut Terra appa-<lb/>ruerit. </s> <s xml:id="echoid-s4963" xml:space="preserve">Ita enim apud Moſchen in deſcri-<lb/>ptione operis tertii diei Deus noſter infi-<lb/>nitæ potentiæ: </s> <s xml:id="echoid-s4964" xml:space="preserve">Congregentur (װקי) A-<lb/>quœ, quœ ſub Cœlo ſunt ad locum unum <lb/>(רחא םוקמ־לא) & </s> <s xml:id="echoid-s4965" xml:space="preserve">appareat Arida <lb/>(חשביה) Addit deinde divinus Scriba: </s> <s xml:id="echoid-s4966" xml:space="preserve"><lb/>Et factum eſt ita. </s> <s xml:id="echoid-s4967" xml:space="preserve">Et vocavit Deus Ar-<lb/>dam, Terram; </s> <s xml:id="echoid-s4968" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s4969" xml:space="preserve">Congregationem Aqua-<lb/>rum (םימה חוקמלו) appellavit Ma-<lb/> <pb o="86" file="0490" n="490" rhead="DISSERTATIO"/> ria (םימי) Quis quæſo non legat hæc & </s> <s xml:id="echoid-s4970" xml:space="preserve"><lb/>alia ibi cum ſtupore? </s> <s xml:id="echoid-s4971" xml:space="preserve">Sit oſcitans hic, cui <lb/>ſenſus omnis obſtructus. </s> <s xml:id="echoid-s4972" xml:space="preserve">Nam quis hic <lb/>locus, qui Aquis, totam Terram paullo <lb/>ante obnubentibus, in ipſa Terra factus <lb/>receptaculum? </s> <s xml:id="echoid-s4973" xml:space="preserve">Quamvis ſuperari ſuos hic <lb/>captus & </s> <s xml:id="echoid-s4974" xml:space="preserve">ingenia libere fateantur viri ma-<lb/>gni, dixerunt tamen aliquid. </s> <s xml:id="echoid-s4975" xml:space="preserve">Auguſtinus <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s4976" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s4977" xml:space="preserve">de Geneſi ad litteram, cap. </s> <s xml:id="echoid-s4978" xml:space="preserve"><emph style="sc">XII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s4979" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s4980" xml:space="preserve"><lb/>ſequuti illum alii ſcribunt, Aquam prius <lb/>fuiſſe rariorem tenuioremque, & </s> <s xml:id="echoid-s4981" xml:space="preserve">inſtar <lb/>materiæ nebuloſæ terram operuiſſe, poſt-<lb/>ea vero coactam valde denſatamque mi-<lb/>nore eguiſſe loco. </s> <s xml:id="echoid-s4982" xml:space="preserve">Quidam volunt Ter-<lb/>ram multis tunc partibus profunde ſub-<lb/>ſediſſe, aliis contra plurimis in ſublime <lb/>ſublatis extumuiſſe; </s> <s xml:id="echoid-s4983" xml:space="preserve">factaſque eſſe ma-<lb/>gnas concavitates & </s> <s xml:id="echoid-s4984" xml:space="preserve">valles proſundas, <lb/>quæ tantę A quarum moli conſtituta qua-<lb/>ſi vaſa; </s> <s xml:id="echoid-s4985" xml:space="preserve">luculenter hæc, ut nonnullorum <lb/>eſt interpretatio, proſequente Davide, <lb/>Pſalmo <emph style="sc">CIV</emph>, verſu 6. </s> <s xml:id="echoid-s4986" xml:space="preserve">uſque ad 9. </s> <s xml:id="echoid-s4987" xml:space="preserve">Ariſto-<lb/>teles etiam lib. </s> <s xml:id="echoid-s4988" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s4989" xml:space="preserve">Meteor. </s> <s xml:id="echoid-s4990" xml:space="preserve">quum unum <lb/>corpus globoſum ſcripſiſſet ex Aqua Ter-<lb/>raque conflari; </s> <s xml:id="echoid-s4991" xml:space="preserve">magnas ſimul Terræ con-<lb/>cavitates fabricat, inque eas univerſum <lb/>Aquæ Elementum derivat. </s> <s xml:id="echoid-s4992" xml:space="preserve">Baſilius, Am-<lb/>broſius, aliique ad cap. </s> <s xml:id="echoid-s4993" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s4994" xml:space="preserve">Geneſ. </s> <s xml:id="echoid-s4995" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s4996" xml:space="preserve">Tho-<lb/>mas parte 1, quæſt. </s> <s xml:id="echoid-s4997" xml:space="preserve"><emph style="sc">LXIX</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s4998" xml:space="preserve">cenſent, Aquam <lb/>ante circumfuſam toti Terræ, ita fuiſſe <lb/>tertio die unum in locum coactam, ut in <lb/> <pb o="87" file="0491" n="491" rhead="DE MARIBVS."/> maximam elata ſublimitatem altiſſime <lb/>extumuerit. </s> <s xml:id="echoid-s4999" xml:space="preserve">Quidquid ſit; </s> <s xml:id="echoid-s5000" xml:space="preserve">non abſur-<lb/>dum, ſi dicamus peculiarem Aquis om-<lb/>nibus locum tertio die factum eſſe Ocea-<lb/>num, cum quo omnia Maria (uno Caſpio <lb/>copulam habente ſecretiorem) continuan-<lb/>tur: </s> <s xml:id="echoid-s5001" xml:space="preserve">conſulendus Albertus Magnus 11. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5002" xml:space="preserve">Meteor. </s> <s xml:id="echoid-s5003" xml:space="preserve">tract. </s> <s xml:id="echoid-s5004" xml:space="preserve">111. </s> <s xml:id="echoid-s5005" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s5006" xml:space="preserve">x. </s> <s xml:id="echoid-s5007" xml:space="preserve">Quamvis enim <lb/>videamus, tam diverſa & </s> <s xml:id="echoid-s5008" xml:space="preserve">tam longe diſſi-<lb/>ta Aquarum loca in tot maribus, flumi-<lb/>nibus, lacubus, & </s> <s xml:id="echoid-s5009" xml:space="preserve">paludibus, ut etiam <lb/>nonnulla nulla inter ſe communione jun-<lb/>gi videantur; </s> <s xml:id="echoid-s5010" xml:space="preserve">tamen locus ille, quem <lb/>Aquis deſignat apud Moſchen Deus, ni-<lb/>hil aliud quam Stationes hic ibi, ab habi-<lb/>tabili terra ſeparatæ; </s> <s xml:id="echoid-s5011" xml:space="preserve">præcipue vero im-<lb/>menſum illud ſpacium, quo reciprocat <lb/>Oceanus, fluviorum omnium fontium-<lb/>que pater & </s> <s xml:id="echoid-s5012" xml:space="preserve">princeps; </s> <s xml:id="echoid-s5013" xml:space="preserve">Terram vel circum-<lb/>eundo, vel viſcera ejus per venas, ceu tu-<lb/>bulos quoſdam, canales & </s> <s xml:id="echoid-s5014" xml:space="preserve">ſiphunculos, <lb/>ingrediundo. </s> <s xml:id="echoid-s5015" xml:space="preserve">De qua re plura ſuo loco. </s> <s xml:id="echoid-s5016" xml:space="preserve"><lb/>Mare igitur generalis collectio Aquarum, <lb/>quæ tertio die in unum congregata lo-<lb/>cum: </s> <s xml:id="echoid-s5017" xml:space="preserve">neque interim Mare altius Terrâ; </s> <s xml:id="echoid-s5018" xml:space="preserve"><lb/>quod tamen voluerunt, perpenſis Sacræ <lb/>Scripturæ verbis, quæ modo laudavi, <lb/>Theologorum non pauci; </s> <s xml:id="echoid-s5019" xml:space="preserve">addentes Aquas <lb/>ita unum in locum collectas ſolo Dei prę-<lb/>cepto mirandum in modum teneri; </s> <s xml:id="echoid-s5020" xml:space="preserve">ne ad <lb/>humiliora loca, quo naturaliter propen-<lb/> <pb o="88" file="0492" n="492" rhead="DISSERTATIO"/> dent defluentes, Terram univerſam ope-<lb/>riant & </s> <s xml:id="echoid-s5021" xml:space="preserve">obruant. </s> <s xml:id="echoid-s5022" xml:space="preserve">Baſilius Homilia <emph style="sc">IV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5023" xml:space="preserve">in <lb/>ἐξαήμες. </s> <s xml:id="echoid-s5024" xml:space="preserve">cui adſentiunt Thomas part. </s> <s xml:id="echoid-s5025" xml:space="preserve">1. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5026" xml:space="preserve">quæſt. </s> <s xml:id="echoid-s5027" xml:space="preserve"><emph style="sc">LXIX</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5028" xml:space="preserve">art. </s> <s xml:id="echoid-s5029" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s5030" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5031" xml:space="preserve">Catharinus Com-<lb/>mentar. </s> <s xml:id="echoid-s5032" xml:space="preserve">ad cap. </s> <s xml:id="echoid-s5033" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s5034" xml:space="preserve">Geneſ. </s> <s xml:id="echoid-s5035" xml:space="preserve">quod dixi, con-<lb/>firmare nititur adducto argumento ma-<lb/>ris Rubri, cum quo Seſoſtres Ægypti & </s> <s xml:id="echoid-s5036" xml:space="preserve"><lb/>Darius Perſarum reges conjungere mare <lb/>Ægyptiacum ſunt conati: </s> <s xml:id="echoid-s5037" xml:space="preserve">quod ſane, in-<lb/>quit, non tentaſſent, niſi mare Rubrum al-<lb/>tius eſſe terrâ Ægypti compertum habuiſ-<lb/>ſent. </s> <s xml:id="echoid-s5038" xml:space="preserve">Memoria lapſus videtur, quod obi-<lb/>ter monendum, in hiſtoriæ hujus com-<lb/>memoratione Baſilius. </s> <s xml:id="echoid-s5039" xml:space="preserve">Scribit enim Pli-<lb/>nius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5040" xml:space="preserve"><emph style="sc">VI</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5041" xml:space="preserve">nat. </s> <s xml:id="echoid-s5042" xml:space="preserve">hiſtor. </s> <s xml:id="echoid-s5043" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s5044" xml:space="preserve"><emph style="sc">XXIX</emph>, Re-<lb/>ges, quorum memini, non mare Ægy-<lb/>ptiacum, ſed Nilum fluvium cum mari <lb/>Rubro committere voluiſſe, incœpto au-<lb/>tem deſtitiſſe, metu exundationis, quum <lb/>excelſius tribus cubitis Rubrum mare de-<lb/>prehendiſſent, quam Terram Ægypti; </s> <s xml:id="echoid-s5045" xml:space="preserve">qua <lb/>de re legendus & </s> <s xml:id="echoid-s5046" xml:space="preserve">Strabo lib. </s> <s xml:id="echoid-s5047" xml:space="preserve"><emph style="sc">XVII</emph>, qui <lb/>eandem narrans hiſtoriam, notat opus il-<lb/>lud fere fuiſſe abſolutum, derelictum ta-<lb/>men ab Dario 1. </s> <s xml:id="echoid-s5048" xml:space="preserve">cui Libratores falſo per-<lb/>ſuaſerant, Rubrum mare Ægypto ſubli-<lb/>mius: </s> <s xml:id="echoid-s5049" xml:space="preserve">Inde, ſi intermedius Iſthmus inter-<lb/>cideretur, periculum fore, ne tota Ægy-<lb/>ptus ab mari obrueretur. </s> <s xml:id="echoid-s5050" xml:space="preserve">Sunt etiam qui <lb/>prolatis in medium aliquot Sacræ Scri-<lb/>pturæ locis, eamdem opinionem tueri <lb/> <pb o="89" file="0493" n="493" rhead="DE MARIBVS."/> volunt, Pſalm. </s> <s xml:id="echoid-s5051" xml:space="preserve"><emph style="sc">XXXIII</emph>, 7, <emph style="sc">LXIX</emph>, <lb/>3. </s> <s xml:id="echoid-s5052" xml:space="preserve"><emph style="sc">CIV</emph>, 6. </s> <s xml:id="echoid-s5053" xml:space="preserve">Eccleſiaſtici cap. </s> <s xml:id="echoid-s5054" xml:space="preserve"><emph style="sc">XXXIX</emph>, <lb/>22. </s> <s xml:id="echoid-s5055" xml:space="preserve">Sed refelluntur ſic ſentientes docte <lb/>nervoſeque ab Philoſophis & </s> <s xml:id="echoid-s5056" xml:space="preserve">Mathe-<lb/>maticis, quibus certa hic & </s> <s xml:id="echoid-s5057" xml:space="preserve">indubia do-<lb/>centibus plane conſentiendum. </s> <s xml:id="echoid-s5058" xml:space="preserve">Non <lb/>poſſum non ſuffragari hic viris magnis. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5059" xml:space="preserve">Si quis dubitat terram, quæ apparet ex-<lb/>tra aquas, eſſe ſuperiorem aquis, non <lb/>tam eget ratione, quam adplicatione ad <lb/>ſenſum. </s> <s xml:id="echoid-s5060" xml:space="preserve">Cernimus enim motum Aquæ <lb/>fieri ſemper locum voiſus decliviorem: </s> <s xml:id="echoid-s5061" xml:space="preserve"><lb/>quæ ſi altior eſſet Terra, profecto in <lb/>eam, ut in locum humiliorem, neceſſa-<lb/>rio deflueret. </s> <s xml:id="echoid-s5062" xml:space="preserve">Nam dicere Dei omni-<lb/>potentia teneri Mare, ne defluat in Ter-<lb/>ram; </s> <s xml:id="echoid-s5063" xml:space="preserve">ineptum eſt & </s> <s xml:id="echoid-s5064" xml:space="preserve">puerilis inſcitiæ, po-<lb/>nere ſine cauſſa tantum & </s> <s xml:id="echoid-s5065" xml:space="preserve">tam perpe-<lb/>tuum miraculum. </s> <s xml:id="echoid-s5066" xml:space="preserve">Quin & </s> <s xml:id="echoid-s5067" xml:space="preserve">Sacra Scri-<lb/>ptura videtur eam opinionem evertere; </s> <s xml:id="echoid-s5068" xml:space="preserve"><lb/>quum petentes ex Terra Mare dicat De-<lb/>ſcendere Pſal. </s> <s xml:id="echoid-s5069" xml:space="preserve"><emph style="sc">CVII</emph>, 33. </s> <s xml:id="echoid-s5070" xml:space="preserve">Certe ſine <lb/>magno miraculo non poteſt Aqua, quæ <lb/>natura ſua gravior eſt Aëre, quæ fluxa, <lb/>quæ labilis, ita conſiſtere, ut partes ejus, <lb/>quæ Terræ ſublimiores, ad eam non de-<lb/>labantur. </s> <s xml:id="echoid-s5071" xml:space="preserve">Accedunt huc Mathematica <lb/>argumenta, quibus paullo ante proba-<lb/>vi Aquam eſſe rotundam, quibuſque <lb/>in ſequentibus ſum probaturus, ex A-<lb/>qua & </s> <s xml:id="echoid-s5072" xml:space="preserve">Terra unum conflati globum. </s> <s xml:id="echoid-s5073" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="90" file="0494" n="494" rhead="DISSERTATIO"/> Demonſtrat & </s> <s xml:id="echoid-s5074" xml:space="preserve">quotidiana, quod dixi, <lb/>experientia. </s> <s xml:id="echoid-s5075" xml:space="preserve">Si enim Mare altius eſſet Ter-<lb/>ra, pati ventorum aut remigum vi & </s> <s xml:id="echoid-s5076" xml:space="preserve">im-<lb/>pulſu eadem navis multo velocius ferre-<lb/>tur, ad portum ſeu littus tendens; </s> <s xml:id="echoid-s5077" xml:space="preserve">quam <lb/>ex portu aut littore diſcedens: </s> <s xml:id="echoid-s5078" xml:space="preserve">difcedens <lb/>enim ex littore adſcenderet, & </s> <s xml:id="echoid-s5079" xml:space="preserve">in arduum <lb/>obnitens difficiliorem haberet progreſ-<lb/>ſum: </s> <s xml:id="echoid-s5080" xml:space="preserve">contra ad littus accedens, tanquam <lb/>per lubrica & </s> <s xml:id="echoid-s5081" xml:space="preserve">declivia deſcendens magno <lb/>impetu deferretur. </s> <s xml:id="echoid-s5082" xml:space="preserve">Facit huc & </s> <s xml:id="echoid-s5083" xml:space="preserve">illud, quod <lb/>quo magis navis ex portu diſcederet, eo <lb/>melius commodiuſque ab iis, qui ſunt in <lb/>portu vel littore, cernetetur, utpote quæ <lb/>magis ac magis ſemper in locum altiorem <lb/>aſcenderet; </s> <s xml:id="echoid-s5084" xml:space="preserve">quod tamen contra evenit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5085" xml:space="preserve">Benedictus porro Pererius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5086" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s5087" xml:space="preserve">in Gene-<lb/>ſin docet, quo pacto teſtimonia Sacræ <lb/>Scripturæ, quæ pro confirmatione ſen-<lb/>tentiæ prædictæ ſolent adferri, ſint acci-<lb/>pienda. </s> <s xml:id="echoid-s5088" xml:space="preserve">Pergo.</s> <s xml:id="echoid-s5089" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5090" xml:space="preserve">Facta in Definitione Reciprocantium <lb/>Aquarum mentione, moneor, ut de Aeſtu <lb/>nonnihil dicam. </s> <s xml:id="echoid-s5091" xml:space="preserve">Aestus dicitur Motus <lb/>Maris, quo exundans fluit; </s> <s xml:id="echoid-s5092" xml:space="preserve">&</s> <s xml:id="echoid-s5093" xml:space="preserve">, exacta pe-<lb/>riodo, refluit. </s> <s xml:id="echoid-s5094" xml:space="preserve">Species ejus; </s> <s xml:id="echoid-s5095" xml:space="preserve">hinc Aestus <lb/>ſpecialiore notione, qui Maris Acceſſus <lb/>aliis; </s> <s xml:id="echoid-s5096" xml:space="preserve">Græcis πλήμη, πλημμ\’νρα, <lb/>πλημμνρίς; </s> <s xml:id="echoid-s5097" xml:space="preserve">ἐπίτα?</s> <s xml:id="echoid-s5098" xml:space="preserve">?ις Straboni: </s> <s xml:id="echoid-s5099" xml:space="preserve">inde <lb/>Receſſus vel Reciprocatio; </s> <s xml:id="echoid-s5100" xml:space="preserve">Græcis παλιῤ-<lb/>ῤουίη, Homero κ\~νμα παλιῤῥὸθιον, <lb/> <pb o="91" file="0495" n="495" rhead="DE MARIBVS."/> Apollonio πλημμνρὶς παλίνος?</s> <s xml:id="echoid-s5101" xml:space="preserve">?@, <lb/>Theophraſto ἄμπωτις, Straboni denique <lb/>ἄνεζις, Cauſſis ejus inquirendis operam <lb/>maximam impenderunt maxima quon-<lb/>dam ævoque noſtro ingenia; </s> <s xml:id="echoid-s5102" xml:space="preserve">Heroibus <lb/>etiam hanc curam ſuſcipientibus. </s> <s xml:id="echoid-s5103" xml:space="preserve">Eſt <lb/>enim illa maris Reciprocatio admiratio-<lb/>ne digniſſima, & </s> <s xml:id="echoid-s5104" xml:space="preserve">res plane divina. </s> <s xml:id="echoid-s5105" xml:space="preserve">Bene <lb/>M. </s> <s xml:id="echoid-s5106" xml:space="preserve">Tullius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5107" xml:space="preserve">111. </s> <s xml:id="echoid-s5108" xml:space="preserve">de Natura Deorum: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5109" xml:space="preserve">Luid Chalcidico Euripo in motu identi-<lb/>dem reciprocando putas fieri poſſe conſtan-<lb/>tius? </s> <s xml:id="echoid-s5110" xml:space="preserve">quid freto Sicilienſi, quid Oceani fer-<lb/>vore illis in locis,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5111" xml:space="preserve">Europam Libyamque rapax ubi divi-<lb/>dit unda?</s> <s xml:id="echoid-s5112" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5113" xml:space="preserve">Luid Aestus maritimi vel Hispanienſes, <lb/>vel Britannici, eorumque certis tempori-<lb/>bus vel Acceſſus vel Receſſus ſine Deo fieri <lb/>num poſſunt? </s> <s xml:id="echoid-s5114" xml:space="preserve">Cauſſæ vero variis variæ, <lb/>quemadmodum videre eſt apud Plutar-<lb/>chum de Placitis Philoſoph. </s> <s xml:id="echoid-s5115" xml:space="preserve">Plato, notan-<lb/>te Stobæo ἐηλογ. </s> <s xml:id="echoid-s5116" xml:space="preserve">φν?</s> <s xml:id="echoid-s5117" xml:space="preserve">?ικ. </s> <s xml:id="echoid-s5118" xml:space="preserve">lib. </s> <s xml:id="echoid-s5119" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s5120" xml:space="preserve">(videndus <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s5121" xml:space="preserve">ipſe in Phædone) αἰώραν {τῶυ} \’νδάπων <lb/>ſuſpendium adfert Aquarum; </s> <s xml:id="echoid-s5122" xml:space="preserve">eſſe enim <lb/>illud per quoddam Terræ foramem, Æ-<lb/>ſtum circumferens, ac Mari tumorem <lb/>concilians. </s> <s xml:id="echoid-s5123" xml:space="preserve">Ariſtoteles & </s> <s xml:id="echoid-s5124" xml:space="preserve">Heraclides apud <lb/>eundem Soli cauſſam tribuunt; </s> <s xml:id="echoid-s5125" xml:space="preserve">pleroſque <lb/>Spiritus moventi ac circumferenti: </s> <s xml:id="echoid-s5126" xml:space="preserve">qui-<lb/>bus ingruentibus quidem, propulſum <lb/>Atlanticum mare intumeſcat, Æſtumque <lb/> <pb o="92" file="0496" n="496" rhead="DISSERTATIO"/> efficiat; </s> <s xml:id="echoid-s5127" xml:space="preserve">ceſſantibus autem, retractum ſub-<lb/>ſidat, Æſtumque revocet. </s> <s xml:id="echoid-s5128" xml:space="preserve">Platonici (quo-<lb/>rum ſententiam ſequitur etiam Strabo <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s5129" xml:space="preserve">1.) </s> <s xml:id="echoid-s5130" xml:space="preserve">dixerunt Mare Animanti ſimile: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5131" xml:space="preserve">Vt enim hoc ſpiritum emittit & </s> <s xml:id="echoid-s5132" xml:space="preserve">retrahit; </s> <s xml:id="echoid-s5133" xml:space="preserve"><lb/>ita illud in ſe & </s> <s xml:id="echoid-s5134" xml:space="preserve">ex ſe recurtenti quadam <lb/>agitatione moveri. </s> <s xml:id="echoid-s5135" xml:space="preserve">Videtur & </s> <s xml:id="echoid-s5136" xml:space="preserve">hoc velle <lb/>Vegetius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5137" xml:space="preserve"><emph style="sc">IV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5138" xml:space="preserve">de re militari, cap. </s> <s xml:id="echoid-s5139" xml:space="preserve"><emph style="sc">XLII</emph>: </s> <s xml:id="echoid-s5140" xml:space="preserve"><lb/>Elementum Pelagitertia pars Mundi est, <lb/>quod prœter ventorum flatum ſuo quoque <lb/>ſpiramine motuque vegetatur. </s> <s xml:id="echoid-s5141" xml:space="preserve">Non pro-<lb/>cul hinc abeunt Phyſicorum nonnulli <lb/>apud Solinum, qui totum Mundum Ani-<lb/>mal eſſe ſomniant, nares illi conſtituentes <lb/>in penitiſſimis Oceani, quibus ſpiritum <lb/>attrahat, attractumque emittat. </s> <s xml:id="echoid-s5142" xml:space="preserve">Phyſici, <lb/>inquit, autumant animal eſſe Mundum, <lb/>eumque ex variis Elementorum corpori-<lb/>bus conglobatum, moveri ſpiritu, regi men-<lb/>te: </s> <s xml:id="echoid-s5143" xml:space="preserve">quœ utraque diffuſa per membra om-<lb/>nia œternœ molis vigorem exerceant. </s> <s xml:id="echoid-s5144" xml:space="preserve">Sicut <lb/>ergo in Corporibus commercia ſunt ſpiri-<lb/>tualia; </s> <s xml:id="echoid-s5145" xml:space="preserve">ita in profundis Oceani nares quaſ-<lb/>dam Mundi conſtitutas, per quas emiβi <lb/>anhelitus vel reducti modo inflent maria. </s> <s xml:id="echoid-s5146" xml:space="preserve"><lb/>modo revocent. </s> <s xml:id="echoid-s5147" xml:space="preserve">Alii apud Pomponium <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s5148" xml:space="preserve">111. </s> <s xml:id="echoid-s5149" xml:space="preserve">depreſſos imaginati ſunt Specus, <lb/>in quos ingenti ſe mole vibrans Aquarum <lb/>moles mergatur, & </s> <s xml:id="echoid-s5150" xml:space="preserve">rurſum meatum re-<lb/>pagulis pulſa exundet; </s> <s xml:id="echoid-s5151" xml:space="preserve">quod agere ſpiritus <lb/>ſub Aqua concluſos Apollonius Tyaneus <lb/> <pb o="93" file="0497" n="497" rhead="DE MARIBVS."/> exiſtimabat, ut lib. </s> <s xml:id="echoid-s5152" xml:space="preserve"><emph style="sc">V</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5153" xml:space="preserve">ſcribit Philoſtratus. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5154" xml:space="preserve">Macrobius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5155" xml:space="preserve">11. </s> <s xml:id="echoid-s5156" xml:space="preserve">in Somnium Scipio-<lb/>nis; </s> <s xml:id="echoid-s5157" xml:space="preserve">illum Maris motum ex eo eſſe puta-<lb/>vit, quod Sinus Oceani Orientalis & </s> <s xml:id="echoid-s5158" xml:space="preserve">Oc-<lb/>cidentalis mutuo concurſu ſeſe feriant, <lb/>impetuque immaniore miſceantur, ex <lb/>quarum colliſione naſcitur, inquit, famoſa <lb/>illa Oceani Acceβio & </s> <s xml:id="echoid-s5159" xml:space="preserve">Receβio. </s> <s xml:id="echoid-s5160" xml:space="preserve">Lucanus <lb/>animum hic deſpondens ignorantiam <lb/>ſuam fatetur, veram cauſſam neſcire ſe <lb/>non invitus canens:</s> <s xml:id="echoid-s5161" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5162" xml:space="preserve">-------- qua littus dubium, quod Ter-<lb/>ra Fretumque</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5163" xml:space="preserve">Vindicat alternis vicibus; </s> <s xml:id="echoid-s5164" xml:space="preserve">quum fun-<lb/>ditur ingens</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5165" xml:space="preserve">Oceanus; </s> <s xml:id="echoid-s5166" xml:space="preserve">vel quum refugis de flucti-<lb/>bus aufert</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5167" xml:space="preserve">Ventus ab extremo pelagus ſic axe volu-<lb/>tet,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5168" xml:space="preserve">Deſtituat ferens; </s> <s xml:id="echoid-s5169" xml:space="preserve">an ſidere mota ſecundo</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5170" xml:space="preserve">Tethyos unda vagœ Lunaribus œstuat <lb/>horis;</s> <s xml:id="echoid-s5171" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5172" xml:space="preserve">Flammiger an Titan, ut alentes hau-<lb/>riat undas.</s> <s xml:id="echoid-s5173" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5174" xml:space="preserve">Eligat Oceanum, fluctuſque ad ſider a <lb/>tollat:</s> <s xml:id="echoid-s5175" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5176" xml:space="preserve">Luœrite quos agitat Mundi labor; </s> <s xml:id="echoid-s5177" xml:space="preserve">at <lb/>mihi ſemper</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5178" xml:space="preserve">Tu quœcun\’ moves tam crebros cauſſa <lb/>meatus,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5179" xml:space="preserve">Vt ſuperi voluere, lates.</s> <s xml:id="echoid-s5180" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="94" file="0498" n="498" rhead="DISSERTATIO"/> <p> <s xml:id="echoid-s5181" xml:space="preserve">Vbi non oſcitanter legenda, quæ de Lu-<lb/>naribus horis. </s> <s xml:id="echoid-s5182" xml:space="preserve">Nam que tam ſtupendo mi-<lb/>raculo cauſſa princeps, Efficacia Motuſq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5183" xml:space="preserve">Corporum Cœleſtium, cum primis illo-<lb/>rum, quibus cognatio cum humidis, in <lb/>quorum claſſe palmarium debetur Lunæ. </s> <s xml:id="echoid-s5184" xml:space="preserve"><lb/>Hæc enim Humorum omnium, ut quæ <lb/>citima Terris fertur, dominatrix, eos ſua <lb/>virtute ciet movetque; </s> <s xml:id="echoid-s5185" xml:space="preserve">non ſolum in Ani-<lb/>malium, quod de Luna diſſerens monui, <lb/>ſed aliarum etiam rerum corporibus. </s> <s xml:id="echoid-s5186" xml:space="preserve">Ad-<lb/>eundi Ptolemæus 11. </s> <s xml:id="echoid-s5187" xml:space="preserve">quadripart. </s> <s xml:id="echoid-s5188" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s5189" xml:space="preserve"><emph style="sc">XII</emph>, <lb/>Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5190" xml:space="preserve">11. </s> <s xml:id="echoid-s5191" xml:space="preserve">natur. </s> <s xml:id="echoid-s5192" xml:space="preserve">hiſtor. </s> <s xml:id="echoid-s5193" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s5194" xml:space="preserve"><emph style="sc">SCVII</emph>, M. </s> <s xml:id="echoid-s5195" xml:space="preserve"><lb/>Tullius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5196" xml:space="preserve">11. </s> <s xml:id="echoid-s5197" xml:space="preserve">de Divinatione, Averroes <lb/>in ſua Paraphr. </s> <s xml:id="echoid-s5198" xml:space="preserve">Ambroſius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5199" xml:space="preserve"><emph style="sc">IV</emph>: </s> <s xml:id="echoid-s5200" xml:space="preserve">ἐξαη-<lb/>μέρ. </s> <s xml:id="echoid-s5201" xml:space="preserve">Sic Silius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5202" xml:space="preserve">111. </s> <s xml:id="echoid-s5203" xml:space="preserve">belli Pœnici:</s> <s xml:id="echoid-s5204" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5205" xml:space="preserve">Cymothees ea regna vagœ, Pelagique la-<lb/>bores</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5206" xml:space="preserve">Luna movet; </s> <s xml:id="echoid-s5207" xml:space="preserve">Luna, immiβis per cœru-<lb/>la bigis,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5208" xml:space="preserve">Fertque refertque Fretum, ſequiturque <lb/>reciproca Tethys.</s> <s xml:id="echoid-s5209" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5210" xml:space="preserve">Præter Veteres conſulendi ſunt & </s> <s xml:id="echoid-s5211" xml:space="preserve">Recen-<lb/>tiores, Albertus de Elementorum proprie-<lb/>tatibus, Thomas de occultis Naturæ ope-<lb/>ribus, Thimon. </s> <s xml:id="echoid-s5212" xml:space="preserve">11. </s> <s xml:id="echoid-s5213" xml:space="preserve">Meteor. </s> <s xml:id="echoid-s5214" xml:space="preserve">quæſt. </s> <s xml:id="echoid-s5215" xml:space="preserve">11. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5216" xml:space="preserve">Picus Mirandula contra A ſtrologos 111. </s> <s xml:id="echoid-s5217" xml:space="preserve"><lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s5218" xml:space="preserve"><emph style="sc">XV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5219" xml:space="preserve">Auguſtinus Niphus Sueſſanus <lb/>ſuper Enunciatum <emph style="sc">XXV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5220" xml:space="preserve">libri de noſtra-<lb/>rum Calamitatum cauſſis tertii. </s> <s xml:id="echoid-s5221" xml:space="preserve">Quemad-<lb/>modum vero Luna varias in Motu vices <lb/> <pb o="95" file="0499" n="499" rhead="DE MARIBVS."/> ſuſtinet; </s> <s xml:id="echoid-s5222" xml:space="preserve">ita etiam diſſimilibus vicibus <lb/>agitantur Æſtus. </s> <s xml:id="echoid-s5223" xml:space="preserve">Nam Lunam ſequentes <lb/>bis inter duos ejus exortus adfluunt, bis <lb/>refluunt, vicenis quaternis ſemper horis: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5224" xml:space="preserve">hoc eſt, Maria ſingulis diebus naturalibus <lb/>bis inundant, bis recedunt: </s> <s xml:id="echoid-s5225" xml:space="preserve">intumeſcen-<lb/>tia, adſcendente Luna ſupra Horizon-<lb/>tem ortivum; </s> <s xml:id="echoid-s5226" xml:space="preserve">relabentia vero ipſa ab me-<lb/>ridiano cœli faſtigio in occaſum vergen-<lb/>te: </s> <s xml:id="echoid-s5227" xml:space="preserve">iterum exſurgentia, recedente ſubter <lb/>ima cœli Luna, partemque meridianæ <lb/>contrariam accedente; </s> <s xml:id="echoid-s5228" xml:space="preserve">hinc ſubſidentia, <lb/>donec iterum exoriatur. </s> <s xml:id="echoid-s5229" xml:space="preserve">M. </s> <s xml:id="echoid-s5230" xml:space="preserve">Terentius <lb/>Varro lib. </s> <s xml:id="echoid-s5231" xml:space="preserve"><emph style="sc">VIII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5232" xml:space="preserve">de lingua Latina: </s> <s xml:id="echoid-s5233" xml:space="preserve">At in <lb/>Mari, credo, Motus non habent diβimili-<lb/>tudines geminas qui <emph style="sc">XXIV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5234" xml:space="preserve">horis Lunari-<lb/>bus quotidie quater ſe mutant: </s> <s xml:id="echoid-s5235" xml:space="preserve">at quum <lb/>ſex horis Æstus creverunt, totidem decre-<lb/>verunt rurſum. </s> <s xml:id="echoid-s5236" xml:space="preserve">Vegetius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5237" xml:space="preserve"><emph style="sc">IV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5238" xml:space="preserve">de re <lb/>milit. </s> <s xml:id="echoid-s5239" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s5240" xml:space="preserve"><emph style="sc">XLII</emph>: </s> <s xml:id="echoid-s5241" xml:space="preserve">In diverſis regionibus di-<lb/>verſo Lunœ creſcentis minuentiſque ſtatu <lb/>certis horis iſta variantur, &</s> <s xml:id="echoid-s5242" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s5243" xml:space="preserve">Vt item <lb/>Luna non ſemper eodem tempore neque <lb/>loco oritur; </s> <s xml:id="echoid-s5244" xml:space="preserve">ſed aſſidue aliunde, quam pri-<lb/>die, prodit: </s> <s xml:id="echoid-s5245" xml:space="preserve">ſic nec Æſtus ſtatis horis re-<lb/>currunt; </s> <s xml:id="echoid-s5246" xml:space="preserve">ſed illo tantum tempore, quo <lb/>ipſa iter facit per cœli cardines. </s> <s xml:id="echoid-s5247" xml:space="preserve">Plinius <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s5248" xml:space="preserve">11, cap. </s> <s xml:id="echoid-s5249" xml:space="preserve"><emph style="sc">XCVII</emph>: </s> <s xml:id="echoid-s5250" xml:space="preserve">Nec unquam eodem <lb/>tempore quo pridie reſluit, ut ancillante <lb/>ſidere trahenteque ſecum avido haustu, <lb/>maria, & </s> <s xml:id="echoid-s5251" xml:space="preserve">adſidue alinnde quam pridit <lb/> <pb o="96" file="0500" n="500" rhead="DISSERTATIO"/> exoriente: </s> <s xml:id="echoid-s5252" xml:space="preserve">paribus tamen intervallis reci-<lb/>proci, ſeniſque ſemper horis non cujuſque <lb/>diei aut noctis aut loci, ſed œquinoctiali-<lb/>bus. </s> <s xml:id="echoid-s5253" xml:space="preserve">Hocetiam notandum, Lunam aliter <lb/>Maria movere, quum plena; </s> <s xml:id="echoid-s5254" xml:space="preserve">aliter, quum <lb/>dimidiata. </s> <s xml:id="echoid-s5255" xml:space="preserve">Major enim vis lumini copio-<lb/>ſo, quam debili & </s> <s xml:id="echoid-s5256" xml:space="preserve">velut exſtincto. </s> <s xml:id="echoid-s5257" xml:space="preserve">Plinius <lb/>eodem capite: </s> <s xml:id="echoid-s5258" xml:space="preserve">Multiplex etiamnum lu-<lb/>naris differentia, primumque ſeptenis die-<lb/>bus. </s> <s xml:id="echoid-s5259" xml:space="preserve">Luippe modici nova ad dividuam <lb/>æstus, pleniore ab ea exundant, plenaque <lb/>maxime fervent: </s> <s xml:id="echoid-s5260" xml:space="preserve">inde miteſcunt. </s> <s xml:id="echoid-s5261" xml:space="preserve">Pares <lb/>ad ſeptimam primis: </s> <s xml:id="echoid-s5262" xml:space="preserve">iterumque alio late-<lb/>re dividuo augentur. </s> <s xml:id="echoid-s5263" xml:space="preserve">In coitu Solis pa-<lb/>res, &</s> <s xml:id="echoid-s5264" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s5265" xml:space="preserve">Hinc Cæſar lib. </s> <s xml:id="echoid-s5266" xml:space="preserve"><emph style="sc">IV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5267" xml:space="preserve">de bello Gal-<lb/>lico: </s> <s xml:id="echoid-s5268" xml:space="preserve">Eadem nocte accidit, ut eſſet Lunœ <lb/>plena, qui dies matutinos œstus in Oceano <lb/>mæximos efficere ſolet. </s> <s xml:id="echoid-s5269" xml:space="preserve">Tacitus lib. </s> <s xml:id="echoid-s5270" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s5271" xml:space="preserve">An-<lb/>nalium: </s> <s xml:id="echoid-s5272" xml:space="preserve">Vitellius primum iter ſicca hœ-<lb/>mo, aut modice adlabente œstu, quietum <lb/>habuit: </s> <s xml:id="echoid-s5273" xml:space="preserve">mox impulſu Aquilonis, ſimul <lb/>ſidere Æquinoctii, quo maximo tumeſcit <lb/>Oceanus, rapi agique agmen; </s> <s xml:id="echoid-s5274" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5275" xml:space="preserve">oppleban-<lb/>tur terrœ; </s> <s xml:id="echoid-s5276" xml:space="preserve">eadem freto, littori, campis fa-<lb/>cies: </s> <s xml:id="echoid-s5277" xml:space="preserve">neque diſcerni poterant incerta ab ſo-<lb/>lidis, brevia à profundis, &</s> <s xml:id="echoid-s5278" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s5279" xml:space="preserve">Nota no-<lb/>ſtratibus Plenilunii tempore vox, Sprinck-<lb/>vloedt, quaſi Æſtus altius ſolito exſiliens. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5280" xml:space="preserve">Non minus vere, quam eleganter Agel-<lb/>lius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5281" xml:space="preserve"><emph style="sc">YIV</emph>, Oceanum, quaſi Lunæ co-<lb/>mitem, cumea ſimul & </s> <s xml:id="echoid-s5282" xml:space="preserve">ſeneſcere, & </s> <s xml:id="echoid-s5283" xml:space="preserve">ado-<lb/> <pb o="97" file="0501" n="501" rhead="DE MARIEVS."/> leſcere ſolere, ait. </s> <s xml:id="echoid-s5284" xml:space="preserve">Conſigurationes quoque <lb/>nonnullius hic momenti. </s> <s xml:id="echoid-s5285" xml:space="preserve">Luna enim, ſi <lb/>Venerem, dicis gratia, in idoneo adſpectu <lb/>reſpiciat, & </s> <s xml:id="echoid-s5286" xml:space="preserve">humidas percurrat manſio-<lb/>nes; </s> <s xml:id="echoid-s5287" xml:space="preserve">acceſſum Maris præter ſolitum au-<lb/>get; </s> <s xml:id="echoid-s5288" xml:space="preserve">ſin Martem, & </s> <s xml:id="echoid-s5289" xml:space="preserve">ſiccas permeet, mi-<lb/>nuit. </s> <s xml:id="echoid-s5290" xml:space="preserve">Obſervanda & </s> <s xml:id="echoid-s5291" xml:space="preserve">hic adſcenſio Signo-<lb/>rum. </s> <s xml:id="echoid-s5292" xml:space="preserve">Luna enim ſifuerit in Signis Recta-<lb/>rum Adſcenſionum, longiore tempore <lb/>producit Æſtus; </s> <s xml:id="echoid-s5293" xml:space="preserve">quam ſi in Obliquarum. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5294" xml:space="preserve">Hoc namque animadverſum vitis ma-<lb/>gnis, numquam Acceſſus Receſſibus pa-<lb/>res eſſe temporis duratione; </s> <s xml:id="echoid-s5295" xml:space="preserve">niſi quum <lb/>Luna in Signis Æquinoctialibus ſine lati-<lb/>tudine. </s> <s xml:id="echoid-s5296" xml:space="preserve">Plinius paullo ante: </s> <s xml:id="echoid-s5297" xml:space="preserve">ſeniſque ſem-<lb/>per horis non cujuſque diei, aut noctis, aut <lb/>loci; </s> <s xml:id="echoid-s5298" xml:space="preserve">ſed œquinoctialibus, &</s> <s xml:id="echoid-s5299" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s5300" xml:space="preserve">Neque hoc <lb/>ſilentio prætereundum, alias Aquarum <lb/>partes magis vi luminis & </s> <s xml:id="echoid-s5301" xml:space="preserve">radiorum cor-<lb/>poris Lunaris adſici, quam alias; </s> <s xml:id="echoid-s5302" xml:space="preserve">vel ob <lb/>rectitudinem radiorũ, vel vim quamdam <lb/>aliam occulciorem. </s> <s xml:id="echoid-s5303" xml:space="preserve">Quin & </s> <s xml:id="echoid-s5304" xml:space="preserve">alia efficacia <lb/>radios ſuos in Aquas demittit Luna, ſi <lb/>Septemtrionalis; </s> <s xml:id="echoid-s5305" xml:space="preserve">alia, ſi Meridionalis: </s> <s xml:id="echoid-s5306" xml:space="preserve"><lb/>hic enim Acceſſus auget in littoribus Me-<lb/>ridianis; </s> <s xml:id="echoid-s5307" xml:space="preserve">ibi in Septemtrionalibus. </s> <s xml:id="echoid-s5308" xml:space="preserve">Plinius <lb/>eodem capite: </s> <s xml:id="echoid-s5309" xml:space="preserve">Plane eadem Aquilonia & </s> <s xml:id="echoid-s5310" xml:space="preserve"><lb/>à terris longius recedente mitìores, quam <lb/>quum in Auſtros digreſſa propiore niſu <lb/>vim ſuam exercet. </s> <s xml:id="echoid-s5311" xml:space="preserve">Effectus hujus Æſtus <lb/>alios noyimus & </s> <s xml:id="echoid-s5312" xml:space="preserve">experimur commodos, <lb/> <pb o="98" file="0502" n="502" rhead="DISSERTATIO"/> alios incommodos. </s> <s xml:id="echoid-s5313" xml:space="preserve">Illos quidem, quod <lb/>Aquas purget, neſtantes & </s> <s xml:id="echoid-s5314" xml:space="preserve">quietæ (docet <lb/>hoc experientia) ſitu & </s> <s xml:id="echoid-s5315" xml:space="preserve">putrefactione <lb/>corrumpantur: </s> <s xml:id="echoid-s5316" xml:space="preserve">quod idem promo-<lb/>veat Navigantes; </s> <s xml:id="echoid-s5317" xml:space="preserve">Nam, ut inquit Ve-<lb/>getius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5318" xml:space="preserve"><emph style="sc">IV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5319" xml:space="preserve">de re militari, cap. </s> <s xml:id="echoid-s5320" xml:space="preserve"><emph style="sc">XLII</emph>, <lb/>hœc reciprocantis meatus ambiguit as Cur-<lb/>ſum Navium ſecunda adjuvat, retardat <lb/>adverſa. </s> <s xml:id="echoid-s5321" xml:space="preserve">Hos autem, Inundationum & </s> <s xml:id="echoid-s5322" xml:space="preserve"><lb/>Perruptionum violentia. </s> <s xml:id="echoid-s5323" xml:space="preserve">Nam tanta ſæ-<lb/>pe vi terris immittitur Oceanus; </s> <s xml:id="echoid-s5324" xml:space="preserve">ut etiam <lb/>vaſta Humina retroagat, mergens abluenſ-<lb/>que ſpacioſos campos. </s> <s xml:id="echoid-s5325" xml:space="preserve">Scribit hoc Pom-<lb/>ponius Mela; </s> <s xml:id="echoid-s5326" xml:space="preserve">clamantque tot multorum <lb/>ſeculorum calamitates. </s> <s xml:id="echoid-s5327" xml:space="preserve">Perruptiones te-<lb/>ſtantur Inſulæ numeroſæ, quæ Continen-<lb/>ti quondam adhæſerunt: </s> <s xml:id="echoid-s5328" xml:space="preserve">Sicilia Italiæ, <lb/>Cyprus Syriæ, Eubœa Bœotiæ, Taproba-<lb/>na Indiæ, aliæ aliis, ut videre eſt apud <lb/>Strabonem lib. </s> <s xml:id="echoid-s5329" xml:space="preserve"><emph style="sc">I</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5330" xml:space="preserve">Georg. </s> <s xml:id="echoid-s5331" xml:space="preserve">Ovidium <emph style="sc">XV</emph>. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5332" xml:space="preserve">Metamorph. </s> <s xml:id="echoid-s5333" xml:space="preserve">Senecam lib. </s> <s xml:id="echoid-s5334" xml:space="preserve"><emph style="sc">VI</emph>, & </s> <s xml:id="echoid-s5335" xml:space="preserve">Plinium <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s5336" xml:space="preserve"><emph style="sc">II</emph>, cap. </s> <s xml:id="echoid-s5337" xml:space="preserve"><emph style="sc">XXCIIX</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5338" xml:space="preserve">adeo ut nonnullis <lb/>Mare videatur in eo totum eſſe, quo ter-<lb/>ras abſorbeat, & </s> <s xml:id="echoid-s5339" xml:space="preserve">omnia pontum faciat. </s> <s xml:id="echoid-s5340" xml:space="preserve"><lb/>Sed terminum illi poſuit magnus & </s> <s xml:id="echoid-s5341" xml:space="preserve">po-<lb/>tens Deus, qui apud lirmeiam cap. </s> <s xml:id="echoid-s5342" xml:space="preserve"><emph style="sc">v</emph>: </s> <s xml:id="echoid-s5343" xml:space="preserve"><lb/>Me ergo non timebitis, ait; </s> <s xml:id="echoid-s5344" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5345" xml:space="preserve">à facie mea <lb/>non dolebitis? </s> <s xml:id="echoid-s5346" xml:space="preserve">Qui poſui Arenam termi-<lb/>num Mari, prœceptum ſempiternum quod <lb/>non prœteribit: </s> <s xml:id="echoid-s5347" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5348" xml:space="preserve">commovebuntur & </s> <s xml:id="echoid-s5349" xml:space="preserve">non <lb/>poterunt: </s> <s xml:id="echoid-s5350" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5351" xml:space="preserve">intumeſcent fluctus ejus, & </s> <s xml:id="echoid-s5352" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="99" file="0503" n="503" rhead="DE MARIBVS."/> non tranſibunt illud. </s> <s xml:id="echoid-s5353" xml:space="preserve">Hic enim, ut in-<lb/>quit Hiob, cap. </s> <s xml:id="echoid-s5354" xml:space="preserve"><emph style="sc">XII</emph>, Si continuerit Aquas, <lb/>omnia ſiccabuntur: </s> <s xml:id="echoid-s5355" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5356" xml:space="preserve">ſi emiſerit eas, ſub-<lb/>vertent Terram. </s> <s xml:id="echoid-s5357" xml:space="preserve">Hæc de Æſtu; </s> <s xml:id="echoid-s5358" xml:space="preserve">ſuper quo <lb/>etiam conſulenda Poſſidonii Diſputatio: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5359" xml:space="preserve">ab iis quæ nobis hodie nota, non abhor-<lb/>rens, apud Strabonem lib. </s> <s xml:id="echoid-s5360" xml:space="preserve"><emph style="sc">III</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5361" xml:space="preserve">extremo.</s> <s xml:id="echoid-s5362" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5363" xml:space="preserve">Mare porro Salum dicitur, vel ὰπὸ ουΤ <lb/>οαλοιεοβ, ut quidam volunt, quod flu-<lb/>ctuet; </s> <s xml:id="echoid-s5364" xml:space="preserve">vel ab Salſedine, quam ſunt qui in <lb/>ipſa creatione datam Mari notant. </s> <s xml:id="echoid-s5365" xml:space="preserve">Anaxi-<lb/>mander cenſuit Mare ſalſum eſſe, quod ad <lb/>ipſum flumina ſalſa magno numero con-<lb/>fluant, Anaxagoras & </s> <s xml:id="echoid-s5366" xml:space="preserve">Plato, propter ve-<lb/>nas Terræ ſalſas: </s> <s xml:id="echoid-s5367" xml:space="preserve">Platonici, ob nonnullas <lb/>Terræ partes, in imo Maris ſalſas. </s> <s xml:id="echoid-s5368" xml:space="preserve">Ariſto-<lb/>teli lib. </s> <s xml:id="echoid-s5369" xml:space="preserve"><emph style="sc">II</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5370" xml:space="preserve">Meteor. </s> <s xml:id="echoid-s5371" xml:space="preserve">viſum hoc fieri, pro-<lb/>pter Sicci terreſtris uſti permiſtionem <lb/>cum ejus aquoſo humido. </s> <s xml:id="echoid-s5372" xml:space="preserve">Anaximenes <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s5373" xml:space="preserve">Diogenes Solis Stellarumque actioni <lb/>Salſedinem attribuerunt: </s> <s xml:id="echoid-s5374" xml:space="preserve">dixerunt enim <lb/>Mare initio dulce fuiſſe, poſtea actione <lb/>Stellarum ſalſum evaſiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s5375" xml:space="preserve">Plerique Philo-<lb/>ſophi Salſedinem putant ab Exhalationi-<lb/>bus, quas virtute Solis & </s> <s xml:id="echoid-s5376" xml:space="preserve">Stellarum ex <lb/>Mari ſurſum evectas, decidentes rurſum <lb/>ejus aquis deinde permiſceri volunt. </s> <s xml:id="echoid-s5377" xml:space="preserve">Vi-<lb/>dendus omnino Averroes in Paraphr.</s> <s xml:id="echoid-s5378" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5379" xml:space="preserve">Quod autem Mare non augeat, quum <lb/>tot flumina, tot in ſe recipiat fontes, variȩ <lb/>ſunt apud Iſidorum lib. </s> <s xml:id="echoid-s5380" xml:space="preserve"><emph style="sc">XIII</emph>, cap. </s> <s xml:id="echoid-s5381" xml:space="preserve"><emph style="sc">XIV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5382" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5383" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="100" file="0504" n="504" rhead="DISSERTATIO"/> alios cauſſæ. </s> <s xml:id="echoid-s5384" xml:space="preserve">Primo enim adcurrentes <lb/>undas ejus vaſtitas non ſentit; </s> <s xml:id="echoid-s5385" xml:space="preserve">Secundo <lb/>amarior ejus aqua dulces, quæ adfluunt, <lb/>conſumit: </s> <s xml:id="echoid-s5386" xml:space="preserve">Tertio Nubes multum hinc <lb/>Aquarum ad ſe attrahunt: </s> <s xml:id="echoid-s5387" xml:space="preserve">Quarto mari-<lb/>nam Aquam partim auferunt Venti, par-<lb/>tim Sol exſiccat: </s> <s xml:id="echoid-s5388" xml:space="preserve">Quinto denique Mare <lb/>per occulta quædam Terræ foramina per-<lb/>colatur, & </s> <s xml:id="echoid-s5389" xml:space="preserve">ad caput amnium fontiumque <lb/>revolutum recurrit.</s> <s xml:id="echoid-s5390" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5391" xml:space="preserve">Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5392" xml:space="preserve"><emph style="sc">II</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5393" xml:space="preserve">natur, hiſtor. </s> <s xml:id="echoid-s5394" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s5395" xml:space="preserve"><emph style="sc">XCIIX</emph>, <lb/>omnia Maria purgari notat Plenilunic; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5396" xml:space="preserve">quædam etiam ſtato tempore; </s> <s xml:id="echoid-s5397" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5398" xml:space="preserve">circa <lb/>Meſſanam & </s> <s xml:id="echoid-s5399" xml:space="preserve">Mylas fimo ſimilia exſpui <lb/>in littus purgamenta. </s> <s xml:id="echoid-s5400" xml:space="preserve">Quur hoc? </s> <s xml:id="echoid-s5401" xml:space="preserve">Nihil <lb/>enim patiuntur fœdi, nihil inquinati; </s> <s xml:id="echoid-s5402" xml:space="preserve">quid-<lb/>quid violentia perit tempeſtatum, id om-<lb/>ne ad littus explodunt. </s> <s xml:id="echoid-s5403" xml:space="preserve">Reſpicit eo Latinus <lb/>ſuo Panegyrico: </s> <s xml:id="echoid-s5404" xml:space="preserve">Noster Pirata quidqxid <lb/>undecumque convexerat, id nobis ſibique <lb/>periturum in illam ſſecus ſui Charybdim <lb/>congerebat. </s> <s xml:id="echoid-s5405" xml:space="preserve">Charybdim loquor? </s> <s xml:id="echoid-s5406" xml:space="preserve">quœ quum <lb/>plenœ navigia ſorbuerit, dicitur tamen <lb/>cructare naufragia, & </s> <s xml:id="echoid-s5407" xml:space="preserve">contortas fundo ra-<lb/>tes Taurominitanis littoribus exponere. </s> <s xml:id="echoid-s5408" xml:space="preserve"><lb/>Certe Cadavera & </s> <s xml:id="echoid-s5409" xml:space="preserve">alia quæque naufraga <lb/>littoribus reddi, quotidie docemur, qui <lb/>maris accolæ. </s> <s xml:id="echoid-s5410" xml:space="preserve">Superſtitioſius hoc, quod <lb/>Magi nefas crederent, exſpuere in Mare, <lb/>eoque ad humanas neceſſitates uti. </s> <s xml:id="echoid-s5411" xml:space="preserve">Plinius <lb/>de Tyridate Mago, quem ad ſe Nero ac-<lb/> <pb o="101" file="0505" n="505" rhead="DE MARIBVS."/> civerat: </s> <s xml:id="echoid-s5412" xml:space="preserve">Magus ad eum Tyridates vene-<lb/>rat, Armeniacum de ſe triumphum adfe-<lb/>rens, & </s> <s xml:id="echoid-s5413" xml:space="preserve">ideo provinciis gravis navigare <lb/>noluerat; </s> <s xml:id="echoid-s5414" xml:space="preserve">quoniam exſpuere in Maria, <lb/>aliiſque mortalium neceβitatibus violare <lb/>naturam ipſam fas non putent. </s> <s xml:id="echoid-s5415" xml:space="preserve">Non igi-<lb/>tur obſcurum, quam ob cauſſam mari-<lb/>nas (Aquis omnibus tribuunt purgandi <lb/>vim alii ſcriptores) undas uſurparit An-<lb/>tiquitas in Purgationibus, ut videre eſt <lb/>apud Catullum de averſis inceſtiſque Gel-<lb/>lii Veneribus, Senecam in Hippolyto, <lb/>Apuleium lib. </s> <s xml:id="echoid-s5416" xml:space="preserve"><emph style="sc">XI</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5417" xml:space="preserve">Metamor. </s> <s xml:id="echoid-s5418" xml:space="preserve">Lactantium <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s5419" xml:space="preserve"><emph style="sc">v</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5420" xml:space="preserve">Inſtit. </s> <s xml:id="echoid-s5421" xml:space="preserve">Divinar. </s> <s xml:id="echoid-s5422" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s5423" xml:space="preserve"><emph style="sc">xx</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5424" xml:space="preserve">Et hinc, <lb/>cum apud alios tum lulium Obſequen-<lb/>tem de Prodigiis, leguntur Hermaphro-<lb/>diti Aruſpicum præcepto in Mare depor-<lb/>tari quomdam ſoliti; </s> <s xml:id="echoid-s5425" xml:space="preserve">quod nullis niſi <lb/>æquoris undis ejuſmodi Portentum lava-<lb/>ri & </s> <s xml:id="echoid-s5426" xml:space="preserve">expiari poſſe arbitrarentur. </s> <s xml:id="echoid-s5427" xml:space="preserve">Quin <lb/>Maris undas medendis morbis adhibitas <lb/>innuit Diogenes Laërtjus, Euripidem ſcri-<lb/>bens cum Platone profectum in Ægy-<lb/>ptum, ibique ægrotantem marina cura-<lb/>tione ab Ægyptiis Sacerdotibus ſanatum: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5428" xml:space="preserve">unde poſtea tamquam accepti memor be-<lb/>neſicii, Mari hoc Encomium poſuit: </s> <s xml:id="echoid-s5429" xml:space="preserve"><lb/>θάλαοςα γλ\‘νξ@ <lb/>πάνζα \‘τ ὰνιροί-<lb/>πων γαγά. </s> <s xml:id="echoid-s5430" xml:space="preserve"><lb/>Docet apud Macrobium lib. </s> <s xml:id="echoid-s5431" xml:space="preserve"><emph style="sc">VII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5432" xml:space="preserve">Saturn. </s> <s xml:id="echoid-s5433" xml:space="preserve"><lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s5434" xml:space="preserve"><emph style="sc">XII</emph>, Diſarius ab Avieno provocatus, <lb/> <pb o="202" file="0506" n="506" rhead="DISSERTATIO"/><!-- <wrong/> --> Aquam marinam, quæ amaritudine ſui <lb/>aſpera eſt, numquam gelu contrahi: </s> <s xml:id="echoid-s5435" xml:space="preserve">He-<lb/>rodotum Hiſtoriarum ſcriptorem contra <lb/>omnium fere, qui hæc quæſiverunt, opi-<lb/>nionem ſcripſiſſe, mare Boſphoricum, ea-<lb/>rumque partium mare omne, quod Scy-<lb/>thicum dicitur, gelu conſtringi & </s> <s xml:id="echoid-s5436" xml:space="preserve">conſi-<lb/>ſtere: </s> <s xml:id="echoid-s5437" xml:space="preserve">aliter enim eſſe, quam putatur. </s> <s xml:id="echoid-s5438" xml:space="preserve">Nam <lb/>non marinam aquam contrahi; </s> <s xml:id="echoid-s5439" xml:space="preserve">ſed, quia <lb/>plurimum in illis regionibus fluviorum <lb/>eſt, qui in ipſa Maria ſe exonerant, ſuper-<lb/>ficies Maris, cui dulces Aquæ innatant, <lb/>congelaſcere, &</s> <s xml:id="echoid-s5440" xml:space="preserve">, incolumi Aqua marina, <lb/>videri in Mari gelu, ſed de advenis undis <lb/>coactum. </s> <s xml:id="echoid-s5441" xml:space="preserve">Fidem deinde teſtatur Ponti, <lb/>in quo ſruſta quædam & </s> <s xml:id="echoid-s5442" xml:space="preserve">proſiciæ gelidæ <lb/>feruntur, contractæ de fluvialium unda-<lb/>rum multitudine. </s> <s xml:id="echoid-s5443" xml:space="preserve">Sunt qui hanc Diſarii, <lb/>marinam Aquam congelationis capacem <lb/>negantis, diſputationem rapiunt in con-<lb/>troverſiam, quod videant ſequiora de <lb/>Ponto ſcripta ab Ovidio:</s> <s xml:id="echoid-s5444" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5445" xml:space="preserve">Ipſe vides certe glacie concreſcere Pon-<lb/>tum,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5446" xml:space="preserve">Ipſe vides gelido ſtantia vina gelu;</s> <s xml:id="echoid-s5447" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5448" xml:space="preserve">Ipſe vides onerata ferox ut ducat Iacis <lb/>Per medias Iſtri plauſtra bubulcus <lb/>aquas.</s> <s xml:id="echoid-s5449" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5450" xml:space="preserve">In Ponti naturam, an hieme obduretur, <lb/>curioſius numquam inquiſivi: </s> <s xml:id="echoid-s5451" xml:space="preserve">alioqui vi-<lb/>deri poſſet Ovidius talia de eo ceciniſſe, <lb/> <pb o="203" file="0507" n="507" rhead="DE MARIBVS."/><!-- <wrong/> --> in littore, non in altum provectus; </s> <s xml:id="echoid-s5452" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5453" xml:space="preserve">ut <lb/>Poëta homoque exſul, ut horribilis loci, <lb/>in quem pulſus erat, delineatione miſeri-<lb/>cordiam moveret cum aliis, tum Auguſto <lb/>principi. </s> <s xml:id="echoid-s5454" xml:space="preserve">Certe vix eſſe, ut Maria (non lo-<lb/>quor de Terræ vel infuſis vel adluentibus) <lb/>glacie concreſcant; </s> <s xml:id="echoid-s5455" xml:space="preserve">teſtamur qui adhabi-<lb/>tamus: </s> <s xml:id="echoid-s5456" xml:space="preserve">clamant & </s> <s xml:id="echoid-s5457" xml:space="preserve">Argonautæ noſtri, qui <lb/>nuperrime per fretum Vaigatium, cui <lb/>Naſſovium nomen indiderunt, Sinarum <lb/>regna cogitantes, Septemtrionale Pelagus <lb/>aliquoties, ſemel etiam ad <emph style="sc">XXC</emph>, & </s> <s xml:id="echoid-s5458" xml:space="preserve">quod <lb/>excurrebat, Altitudinis gradum naviga-<lb/>runt. </s> <s xml:id="echoid-s5459" xml:space="preserve">Inciderunt quidem non raro, cum <lb/>ſummo navium vitæque diſcrimine, in <lb/>multam glaciem, ſed terris adnavigantes, <lb/>prope littora & </s> <s xml:id="echoid-s5460" xml:space="preserve">portus; </s> <s xml:id="echoid-s5461" xml:space="preserve">ut illa non tam <lb/>videretur ex mari nata, marinæque plani-<lb/>tus connata, quam ex littoribus vento-<lb/>rum vehementia & </s> <s xml:id="echoid-s5462" xml:space="preserve">undarum impetu in <lb/>altum provoluta, & </s> <s xml:id="echoid-s5463" xml:space="preserve">ex fruſtis proſiciiſ-<lb/>que in colliculos quaſi conſtipata. </s> <s xml:id="echoid-s5464" xml:space="preserve">Hinc <lb/>eſt, quod in ſuis Diariis paſſim notent; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5465" xml:space="preserve">vento mutato, Mare nunc navigabile, <lb/>nunc contra fuiſſe: </s> <s xml:id="echoid-s5466" xml:space="preserve">hinc quod ubique lit-<lb/>torea commemorent ab glacie pericula: </s> <s xml:id="echoid-s5467" xml:space="preserve"><lb/>hinc denique quod nullo non loco lineam <lb/>à prora navigantes demittere potuerint, <lb/>abſque ullo obſtaculo, ad explorandam <lb/>Maris altitudinem: </s> <s xml:id="echoid-s5468" xml:space="preserve">quod, ſi Mare conge-<lb/>latum fuiſſet, facere nequiiſſent. </s> <s xml:id="echoid-s5469" xml:space="preserve">Fruſtra <lb/> <pb o="104" file="0508" n="508" rhead="DISSERTATIO"/> igitur Mare illud Glaciale dicitur; </s> <s xml:id="echoid-s5470" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5471" xml:space="preserve">ob <lb/>glaciem, qua concretum non recte per-<lb/>hibetur, navigari poſſe negatur. </s> <s xml:id="echoid-s5472" xml:space="preserve">Purum, <lb/>etiam ſub polo, Mare, media hieme; </s> <s xml:id="echoid-s5473" xml:space="preserve">tem-<lb/>pore verno, navigabile; </s> <s xml:id="echoid-s5474" xml:space="preserve">æſtate glacierum <lb/>ſragminibus, quæ vel terris calore Solis <lb/>abrupta, vel ab fluminibus eructata, ob-<lb/>ſeſſum: </s> <s xml:id="echoid-s5475" xml:space="preserve">præcipue ad littora & </s> <s xml:id="echoid-s5476" xml:space="preserve">in fretis <lb/>atque anguſtioribus locis. </s> <s xml:id="echoid-s5477" xml:space="preserve">Hæc ſi vete de <lb/>Septemtrionali prædicentur mari; </s> <s xml:id="echoid-s5478" xml:space="preserve">ubi, re-<lb/>motiſſimo Sole, frigora neceſſario maxi-<lb/>mè penetrabilia: </s> <s xml:id="echoid-s5479" xml:space="preserve">certe nõ injuria dici poſ-<lb/>ſunt de reliquis, quæ propiora Soli; </s> <s xml:id="echoid-s5480" xml:space="preserve">cujus <lb/>calor juvare ſolet Maris naturam, ne in <lb/>glaciem Aquæ convertantur. </s> <s xml:id="echoid-s5481" xml:space="preserve">Iam quod <lb/>poſteriorum temporum Scriptores moni-<lb/>mentis ſuis conſignent, Mare ad aliquot <lb/>milliaria ſubinde congelatum fuiſſe, arbi-<lb/>tror ex auditu potius hoc illos tradere <lb/>quam quod viderint, & </s> <s xml:id="echoid-s5482" xml:space="preserve">ita ſe res haberet: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5483" xml:space="preserve">vel, ſi quid tale fuerit, de adventitia glacie <lb/>exaudiendum. </s> <s xml:id="echoid-s5484" xml:space="preserve">Nam quod toties illi ſuo <lb/>tempore ſcribant factum; </s> <s xml:id="echoid-s5485" xml:space="preserve">mirum ne ſe-<lb/>mel quidem ævo noſtro contigiſſe.</s> <s xml:id="echoid-s5486" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5487" xml:space="preserve">Mari certum & </s> <s xml:id="echoid-s5488" xml:space="preserve">conſtantem non eſſe <lb/>Colorem, ſed pro Ventorum qualitate <lb/>mutari, tradunt Phyſici; </s> <s xml:id="echoid-s5489" xml:space="preserve">nunc enim fla-<lb/>vum eſſe, nunc atrum, nunc viridem. </s> <s xml:id="echoid-s5490" xml:space="preserve">Vi-<lb/>dendus Iſidorus lib. </s> <s xml:id="echoid-s5491" xml:space="preserve"><emph style="sc">XIII</emph>, cap. </s> <s xml:id="echoid-s5492" xml:space="preserve"><emph style="sc">XIV</emph>.</s> <s xml:id="echoid-s5493" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5494" xml:space="preserve">Maria verſus Auſtrum eſſe profundio-<lb/>ra, quam quæ ad Septemtrionem, ajunt <lb/> <pb o="105" file="0509" n="509" rhead="DE MARIBVS."/> qui per utt aq; </s> <s xml:id="echoid-s5495" xml:space="preserve">fecerunt huc illuc iter; </s> <s xml:id="echoid-s5496" xml:space="preserve">quod <lb/>non ſolum de Oceano, ſed & </s> <s xml:id="echoid-s5497" xml:space="preserve">de Mediter-<lb/>raneis exaudiendum, patet inde, quod, <lb/>Græcis ſcribentibus, Pontus Ægæo, hoc <lb/>Siculo, Siculum cedat Tyrrheno & </s> <s xml:id="echoid-s5498" xml:space="preserve">Sar-<lb/>doo; </s> <s xml:id="echoid-s5499" xml:space="preserve">quæ, ut etiam notat Ariſtotelesl. </s> <s xml:id="echoid-s5500" xml:space="preserve"><emph style="sc">II</emph>. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5501" xml:space="preserve">Meteor. </s> <s xml:id="echoid-s5502" xml:space="preserve">omnium (mediterranea intelle-<lb/>git, homo Græcus) profundiſſima. </s> <s xml:id="echoid-s5503" xml:space="preserve">Abyſ-<lb/>ſum (quæ Iſidoro lib. </s> <s xml:id="echoid-s5504" xml:space="preserve"><emph style="sc">XIII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5505" xml:space="preserve">Originum, <lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s5506" xml:space="preserve"><emph style="sc">xx</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5507" xml:space="preserve">profunditas Aquarum impene-<lb/>trabilis) volunt nonnulli Mare Indicum, <lb/>quod vere Auſtrinum. </s> <s xml:id="echoid-s5508" xml:space="preserve">Vbi vero menſus <lb/>maris altitudinem Fabianus antiquus <lb/>ſcriptor, neſcio. </s> <s xml:id="echoid-s5509" xml:space="preserve">Is enim apud Plinium <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s5510" xml:space="preserve"><emph style="sc">II</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5511" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s5512" xml:space="preserve"><emph style="sc">CII</emph>, altiſſimum mare tradit <lb/>eſſe <emph style="sc">XV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5513" xml:space="preserve">Stadiorum. </s> <s xml:id="echoid-s5514" xml:space="preserve">Æquat ejus ratio mille <lb/>nongentos ſeptuaginta quinque paſſus. </s> <s xml:id="echoid-s5515" xml:space="preserve"><lb/>Paſſus mihi ſpacium, quod utriuſque ma-<lb/>nus extenſione completur; </s> <s xml:id="echoid-s5516" xml:space="preserve">pedes quinos <lb/>continens; </s> <s xml:id="echoid-s5517" xml:space="preserve">Vadem idiomate noſtro. </s> <s xml:id="echoid-s5518" xml:space="preserve">Hoc <lb/>certum, Altitudinem Maris diverſam <lb/>eſſe, quum tamen indiſcreta dorſi ejus <lb/>æqualitas, inquit Iſidorus lib. </s> <s xml:id="echoid-s5519" xml:space="preserve"><emph style="sc">XIII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5520" xml:space="preserve"><emph style="sc">C. XIV</emph>; </s> <s xml:id="echoid-s5521" xml:space="preserve"><lb/>unde Æquor appellatum ab æquitate, ut <lb/>cenſet M. </s> <s xml:id="echoid-s5522" xml:space="preserve">Tullius; </s> <s xml:id="echoid-s5523" xml:space="preserve">vel quia æqualiter ſur-<lb/>ſum eſt, ut Iſidorus. </s> <s xml:id="echoid-s5524" xml:space="preserve">Nam quamvis Aquæ <lb/>fluctuantes nonnumquam velut montes <lb/>erigantur; </s> <s xml:id="echoid-s5525" xml:space="preserve">tamen tempeſtatibus, quæ <lb/>commoverant, ſedatis poſitiſque ventis, <lb/>rurſum adæquantur.</s> <s xml:id="echoid-s5526" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5527" xml:space="preserve">Maris navigantes experimur plerum-<lb/> <pb o="206" file="0510" n="510" rhead="DISSERTATIO"/><!-- <wrong/> --> que Rabiem, nonnumquam Malaciam, <lb/>ſæpe Pellaciam. </s> <s xml:id="echoid-s5528" xml:space="preserve">Rabiem quoties com-<lb/>motum tempeſtatibus horreſcit, cœloque <lb/>confunditur; </s> <s xml:id="echoid-s5529" xml:space="preserve">flantibus diſcorditer in per-<lb/>niciem noſtram ventis, undiſque longo <lb/>per multa volumina tractu æſtuantibus. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5530" xml:space="preserve">Maris crudelitas ab Homero delineatur, <lb/>Odyſſ. </s> <s xml:id="echoid-s5531" xml:space="preserve">θ:</s> <s xml:id="echoid-s5532" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5533" xml:space="preserve">{οὐ} γ\‘ς'έγωγέ π φημὶ να <lb/>νὼτε & </s> <s xml:id="echoid-s5534" xml:space="preserve">υά'{λλ}ο <lb/>ιαλάοςης</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5535" xml:space="preserve">Ἄνδρα τε ουγχεῦ <lb/>οω, εί {καὶ} Μάλα <lb/>γαρτε &</s> <s xml:id="echoid-s5536" xml:space="preserve">\‘ς είη.</s> <s xml:id="echoid-s5537" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5538" xml:space="preserve">Quem Poëtæ locum Livius Andronicus <lb/>apud Feſtum eleganter exprimit:</s> <s xml:id="echoid-s5539" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5540" xml:space="preserve">Nam ne tllũ peius macerat humanũ, <lb/>Quamde Mare ſœvum. </s> <s xml:id="echoid-s5541" xml:space="preserve">Vires quoi ſunt <lb/>magnœ,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5542" xml:space="preserve">Topper confrigent importunœ undœ.</s> <s xml:id="echoid-s5543" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5544" xml:space="preserve">Tria Græci Mala agnoſcebant, Ignem, <lb/>Mare, Mulierem. </s> <s xml:id="echoid-s5545" xml:space="preserve">Indicat celebratum illis <lb/>Trimetrum:</s> <s xml:id="echoid-s5546" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5547" xml:space="preserve">IIῦρ {kap;</s> <s xml:id="echoid-s5548" xml:space="preserve">αὶ} ιάλαος α {kap;</s> <s xml:id="echoid-s5549" xml:space="preserve">αὶ} γυνὴ, <lb/>γαγὰ τρία. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5550" xml:space="preserve">Hinc Medea, quum apud Senecam in co-<lb/>gnomine ſibi Tragœdia, Act. </s> <s xml:id="echoid-s5551" xml:space="preserve"><emph style="sc">II</emph>, gloriata <lb/>eſſet, ſcelere Flammas à ſe vinci & </s> <s xml:id="echoid-s5552" xml:space="preserve">Mare; </s> <s xml:id="echoid-s5553" xml:space="preserve"><lb/>paullo poſt in ejuſdem Choro cantatur <lb/>Majus Mari Malum. </s> <s xml:id="echoid-s5554" xml:space="preserve">Quin, docente <lb/>Agellio lib. </s> <s xml:id="echoid-s5555" xml:space="preserve"><emph style="sc">XV</emph>, cap. </s> <s xml:id="echoid-s5556" xml:space="preserve"><emph style="sc">XXI</emph>, ſerociſſimos & </s> <s xml:id="echoid-s5557" xml:space="preserve"><lb/>immanes, alienoſque ab omni humani-<lb/>tate, tamquam è mari genitos, Neptuni <lb/>filios dixit Antiquitas. </s> <s xml:id="echoid-s5558" xml:space="preserve">Audaces igitur <lb/> <pb o="207" file="0511" n="511" rhead="DE MARIBVS."/><!-- <wrong/> --> merito primi Nautæ; </s> <s xml:id="echoid-s5559" xml:space="preserve">de quibus multa <lb/>Oppianus Halieuticῶn 5, Propertius <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s5560" xml:space="preserve">III, Elegia de obitu Pœti, Seneca Me-<lb/>dea, & </s> <s xml:id="echoid-s5561" xml:space="preserve">alii. </s> <s xml:id="echoid-s5562" xml:space="preserve">Sic Sophocles in Antiq. </s> <s xml:id="echoid-s5563" xml:space="preserve">Act. </s> <s xml:id="echoid-s5564" xml:space="preserve">II.</s> <s xml:id="echoid-s5565" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5566" xml:space="preserve">πλλὰ τὰ δνὰ, η{οὐ}δὲν άν-</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5567" xml:space="preserve">θώιιου σουνότε&</s> <s xml:id="echoid-s5568" xml:space="preserve">ν πέλου.</s> <s xml:id="echoid-s5569" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5570" xml:space="preserve">τυ\’νβτρ πολιυ\’ν πέ&</s> <s xml:id="echoid-s5571" xml:space="preserve">μ</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5572" xml:space="preserve">πόμτυν χδυε&</s> <s xml:id="echoid-s5573" xml:space="preserve">ιω νότϖ</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5574" xml:space="preserve">χωρεῖ ιιε βρνχί{ου}οι</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5575" xml:space="preserve">πτερν {ὑ\’π} οιδμαοι, &</s> <s xml:id="echoid-s5576" xml:space="preserve">c.</s> <s xml:id="echoid-s5577" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5578" xml:space="preserve">Malaciam (ſic enim voce Græca Latini <lb/>Scriptores Maris Molliciem nominant, ut <lb/>legere eſt apud Cæſarem III. </s> <s xml:id="echoid-s5579" xml:space="preserve">de bello Gal-<lb/>lico, Senecam lib IX. </s> <s xml:id="echoid-s5580" xml:space="preserve">Epiſtolar. </s> <s xml:id="echoid-s5581" xml:space="preserve">alioſque) <lb/>experimur, quoties ferocitate depoſita <lb/>tranquillum plane ſe præbet, placatum & </s> <s xml:id="echoid-s5582" xml:space="preserve"><lb/>certum. </s> <s xml:id="echoid-s5583" xml:space="preserve">Pellaciam denique, quoties nos <lb/>ad navigandum ſua tranquillitate pelle-<lb/>ctos fallit, erumpens in horrendas ſubito <lb/>tempeſtates. </s> <s xml:id="echoid-s5584" xml:space="preserve">Lucretius 1. </s> <s xml:id="echoid-s5585" xml:space="preserve">II, de rer. </s> <s xml:id="echoid-s5586" xml:space="preserve">natura:</s> <s xml:id="echoid-s5587" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5588" xml:space="preserve">Infidi Maris Inſidias, Vireſ, Delum <lb/>Vt vitare velint, neve ullo tempore cre-<lb/>dant,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5589" xml:space="preserve">Subdola quum ridet placidi pellacia <lb/>ponti.</s> <s xml:id="echoid-s5590" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5591" xml:space="preserve">Et lib. </s> <s xml:id="echoid-s5592" xml:space="preserve">v.</s> <s xml:id="echoid-s5593" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5594" xml:space="preserve">Nec poterant quemquam placidi pella-<lb/>cia ponti</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5595" xml:space="preserve">Subdola pellicere in fraudem ridentibus <lb/>undis.</s> <s xml:id="echoid-s5596" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="108" file="0512" n="512" rhead="DISSERTATIO"/> <p> <s xml:id="echoid-s5597" xml:space="preserve">Verum eſſe Senecæ illud docet experien-<lb/>tia: </s> <s xml:id="echoid-s5598" xml:space="preserve">Noli buic tranquillitati conſidere; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5599" xml:space="preserve">momento Mare vortitur: </s> <s xml:id="echoid-s5600" xml:space="preserve">eodem die, ubi <lb/>luſerunt navigia, ſorbentur. </s> <s xml:id="echoid-s5601" xml:space="preserve">Quiſquis na-<lb/>vigat tantum diſtat à Morte, quanta Na-<lb/>vis eſt craſſitudo: </s> <s xml:id="echoid-s5602" xml:space="preserve">ad quod Anacharſis <lb/>apud Laërtium Apophthegma adludit lu-<lb/>venalis in Satyris:</s> <s xml:id="echoid-s5603" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5604" xml:space="preserve">I nunc, & </s> <s xml:id="echoid-s5605" xml:space="preserve">ventis animam committe, do-<lb/>lato</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5606" xml:space="preserve">Confiſus ligno, digitis à morte remotus</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5607" xml:space="preserve">Quattuor, aut ſeptem, ſi ſit latiβima <lb/>rheda.</s> <s xml:id="echoid-s5608" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5609" xml:space="preserve">Oraculi inſtar mihi Carfilidis illud, in-<lb/>terrogati, quid Mare, quid Nauta eſſet; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5610" xml:space="preserve">eo nil infidelius, hunc fluctuum comitem <lb/>pronunciavit.</s> <s xml:id="echoid-s5611" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5612" xml:space="preserve">Edit Mare murmur, noſtras quotidie <lb/>percutiens aures; </s> <s xml:id="echoid-s5613" xml:space="preserve">quod, ut veteres etiam <lb/>(conſulenda Ariſtotelis Meteorologica) <lb/>notatunt, ab Mugitu non abſonum Tau-<lb/>rino: </s> <s xml:id="echoid-s5614" xml:space="preserve">unde Græci Neptunum Mvn τὰγ <lb/>τρ T α\’νeov vocarunt, Taurum illi im-<lb/>molantes. </s> <s xml:id="echoid-s5615" xml:space="preserve">Solent antiqui, noſque hodie, <lb/>ex hoc Murmure, ſi validius ſuerit, Ven-<lb/>tos augurari. </s> <s xml:id="echoid-s5616" xml:space="preserve">Seneca in Agamemnone:</s> <s xml:id="echoid-s5617" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5618" xml:space="preserve">------tum Murmur grave, <lb/>Majora minitans, collibus ſummis ca-<lb/>dit,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5619" xml:space="preserve">Tractuque longo littus ac petræ gemunt: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5620" xml:space="preserve">Agitata ventis unda venturis tumet:</s> <s xml:id="echoid-s5621" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="109" file="0513" n="513" rhead="DE MARIBVS."/> <p> <s xml:id="echoid-s5622" xml:space="preserve">Imitatus videtur M. </s> <s xml:id="echoid-s5623" xml:space="preserve">Tullium, cujus, Ara-<lb/>tum ſuum vertentis, hæc leguntur lib. </s> <s xml:id="echoid-s5624" xml:space="preserve">1. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5625" xml:space="preserve">de Divinatione:</s> <s xml:id="echoid-s5626" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5627" xml:space="preserve">Atque etiam ventos demonstrat ſæpe <lb/>futuros</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5628" xml:space="preserve">Inflatum Mare: </s> <s xml:id="echoid-s5629" xml:space="preserve">quum ſubito penituſ-<lb/>que tumeſcit,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5630" xml:space="preserve">Saxæque cana ſalis niveo ſpumata li-<lb/>quore</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5631" xml:space="preserve">Tristificas certant Neptuno reddere ve-<lb/>ces;</s> <s xml:id="echoid-s5632" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5633" xml:space="preserve">Aut denſus ſtridor quum celſo è vertice <lb/>mon<unsure/>tis</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s5634" xml:space="preserve">Ortus adaugeſcit ſcopulorum ſæpe re-<lb/>pulſu.</s> <s xml:id="echoid-s5635" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5636" xml:space="preserve">Eſt autem cauſſa Murmuris agitatio flu-<lb/>ctuum, qui vel ſe impellunt & </s> <s xml:id="echoid-s5637" xml:space="preserve">protru-<lb/>dunt, vel littoribus impinguntur; </s> <s xml:id="echoid-s5638" xml:space="preserve">quorum <lb/>decimes omnium cenſeri ſolet Maximus; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5639" xml:space="preserve">utroque cognomine inſignis. </s> <s xml:id="echoid-s5640" xml:space="preserve">Maximus <lb/>vocatur ab Celſo IC. </s> <s xml:id="echoid-s5641" xml:space="preserve">in 1. </s> <s xml:id="echoid-s5642" xml:space="preserve">littus 96. </s> <s xml:id="echoid-s5643" xml:space="preserve">D. </s> <s xml:id="echoid-s5644" xml:space="preserve">de <lb/>verbor. </s> <s xml:id="echoid-s5645" xml:space="preserve">ſignif. </s> <s xml:id="echoid-s5646" xml:space="preserve">reſtituendus Iavoleno, eo-<lb/>dem tit. </s> <s xml:id="echoid-s5647" xml:space="preserve">ad l. </s> <s xml:id="echoid-s5648" xml:space="preserve">112. </s> <s xml:id="echoid-s5649" xml:space="preserve">μέγςον μύμα, <lb/>Eclog. </s> <s xml:id="echoid-s5650" xml:space="preserve">11, <lb/>ca. </s> <s xml:id="echoid-s5651" xml:space="preserve"><emph style="sc">XCV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5652" xml:space="preserve">Plenius Hibernus fluctus Maximus <lb/>dicitur ab Iuſtiniano Imp. </s> <s xml:id="echoid-s5653" xml:space="preserve">§ 3. </s> <s xml:id="echoid-s5654" xml:space="preserve">Inſtit. </s> <s xml:id="echoid-s5655" xml:space="preserve">de <lb/>rer. </s> <s xml:id="echoid-s5656" xml:space="preserve">diviſ.</s> <s xml:id="echoid-s5657" xml:space="preserve">ubi Theophilo χείμέ&</s> <s xml:id="echoid-s5658" xml:space="preserve">ομ μέγ-<lb/>ςομ χύμα. </s> <s xml:id="echoid-s5659" xml:space="preserve">Decimum appellant Ovidius <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s5660" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s5661" xml:space="preserve">Tuſtium, & </s> <s xml:id="echoid-s5662" xml:space="preserve"><emph style="sc">X I</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5663" xml:space="preserve">Metamorph. </s> <s xml:id="echoid-s5664" xml:space="preserve">Valer. </s> <s xml:id="echoid-s5665" xml:space="preserve"><lb/>Flaccus lib. </s> <s xml:id="echoid-s5666" xml:space="preserve">11. </s> <s xml:id="echoid-s5667" xml:space="preserve">Lucanus lib, v, Seneca in <lb/>Agamemnone, Silius Italicus lib. </s> <s xml:id="echoid-s5668" xml:space="preserve"><emph style="sc">XIIII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5669" xml:space="preserve"><lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s5670" xml:space="preserve">alii. </s> <s xml:id="echoid-s5671" xml:space="preserve">Latinis apud Feſtum nominatur <lb/> <pb o="210" file="0514" n="514" rhead="DISSERTATIO"/><!-- <wrong/> --> Decumanus, propter Denarii numeri per-<lb/>fectionem. </s> <s xml:id="echoid-s5672" xml:space="preserve">Græcis τριμν μία, notante <lb/>Heſychio: </s> <s xml:id="echoid-s5673" xml:space="preserve">qua voce uſos lego Platonem <lb/>in Euthydemo, Euripidem in Agamem-<lb/>none, Ariſtidem in Themiſtocle, Lucia-<lb/>num εμ τες <unsure/>ρι έ τῶν έπι μι & </s> <s xml:id="echoid-s5674" xml:space="preserve"><unsure/> σ {ωυ}όμ-<lb/>των, & </s> <s xml:id="echoid-s5675" xml:space="preserve">alios.</s> <s xml:id="echoid-s5676" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5677" xml:space="preserve">Maria quondam, ut indicant Plinius <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s5678" xml:space="preserve">11. </s> <s xml:id="echoid-s5679" xml:space="preserve">nat. </s> <s xml:id="echoid-s5680" xml:space="preserve">hiſtor. </s> <s xml:id="echoid-s5681" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s5682" xml:space="preserve"><emph style="sc">XLVII</emph>, & </s> <s xml:id="echoid-s5683" xml:space="preserve">Vege-<lb/>tius l. </s> <s xml:id="echoid-s5684" xml:space="preserve"><emph style="sc">IIII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5685" xml:space="preserve">de re militar. </s> <s xml:id="echoid-s5686" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s5687" xml:space="preserve"><emph style="sc">XXXIX</emph>, Clau-<lb/>ſa dicebantur ex die <emph style="sc">III</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5688" xml:space="preserve">Eidus Novemb. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5689" xml:space="preserve">uſque in diem <emph style="sc">VI</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5690" xml:space="preserve">Eiduum Martiarum. </s> <s xml:id="echoid-s5691" xml:space="preserve"><lb/>Vult hoc & </s> <s xml:id="echoid-s5692" xml:space="preserve">Theodoretus de Provid. </s> <s xml:id="echoid-s5693" xml:space="preserve"><lb/>Serm. </s> <s xml:id="echoid-s5694" xml:space="preserve">I: </s> <s xml:id="echoid-s5695" xml:space="preserve">ουπ υξ\’μ γδ χδμῶμ & </s> <s xml:id="echoid-s5696" xml:space="preserve">λήνι&</s> <s xml:id="echoid-s5697" xml:space="preserve">, <lb/>καὶ υοδ έ αρ& </s> <s xml:id="echoid-s5698" xml:space="preserve">νιιολάμπονι&</s> <s xml:id="echoid-s5699" xml:space="preserve">, ήμίηα <lb/>ιιλείυος ῖ άνςρώπωμ οί <unsure/>εὶ τιὼ ὲρ-<lb/>γα σί αν πόνοι, ὸδοιποείαμ τε καὶ <unsure/>μ δη-<lb/>μίαυ, ι\‘ς λπό λιμς\’μών άναγωγαύ, καὶ <lb/>δάλατια έςορεΙμς\’νη, καὶ τς χδμεειμῶς <lb/>ά πηλλαγμζ\’νη τδαχ\’μτηι&</s> <s xml:id="echoid-s5700" xml:space="preserve">, & </s> <s xml:id="echoid-s5701" xml:space="preserve">quæ ſe-<lb/>quuntur. </s> <s xml:id="echoid-s5702" xml:space="preserve">Sic Heſiodus έργ. </s> <s xml:id="echoid-s5703" xml:space="preserve">καὶ ή μεο. </s> <s xml:id="echoid-s5704" xml:space="preserve">ve-<lb/>tat poſt Virgiliarum occaſum navigare. </s> <s xml:id="echoid-s5705" xml:space="preserve"><lb/>Cauſſam adſcribit, quod eo tempore Ma-<lb/>re, maxime inſidum, tempeſtatibus facile <lb/>ſoleat concitari:</s> <s xml:id="echoid-s5706" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5707" xml:space="preserve">E\’ν {εἴ} άν ΙΙλήίάδες &</s> <s xml:id="echoid-s5708" xml:space="preserve">έν& </s> <s xml:id="echoid-s5709" xml:space="preserve">όμ°ες-<lb/>μονΩ είωμ&</s> <s xml:id="echoid-s5710" xml:space="preserve">.</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5711" xml:space="preserve">Φσι' γουσομ πίπιωσιν ίς ήε&</s> <s xml:id="echoid-s5712" xml:space="preserve">ειδέα <lb/>ſπόνςαν,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5713" xml:space="preserve">Δή τότε πυνςαίωχ \’μνέμων άνέμεν <lb/>βύυοσιμ <lb/>άῆ<unsure/>,</s> </p> <pb o="211" file="0515" n="515" rhead="DE MARIBVS."/><!-- <wrong/> --> <p> <s xml:id="echoid-s5714" xml:space="preserve">Κμὶ τότε μηχέξ νῆας έχδν έπὶ όίμω-<lb/>πι πώμιω,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5715" xml:space="preserve">Γι\~ε δ' έρζάξεαξ με <lb/>μνημδύ&</s> <s xml:id="echoid-s5716" xml:space="preserve">, ὲς <lb/>σε κελσι ω,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5717" xml:space="preserve">Νῆα δι' έπ'ζάξεας μεμνημδώ& </s> <s xml:id="echoid-s5718" xml:space="preserve">ώς <lb/>σε κελσιι'ω,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5719" xml:space="preserve">ΙΙάνιο δεν ό φρ' ιχωσ' <lb/>άνένων μέν& </s> <s xml:id="echoid-s5720" xml:space="preserve"><lb/>ύιδὸμ άέντωμ</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5721" xml:space="preserve">Χεὶ μα&</s> <s xml:id="echoid-s5722" xml:space="preserve">ν ὲξεδ\’νσας ιμα μὴ πύθη <lb/>διὸς ομδρ&</s> <s xml:id="echoid-s5723" xml:space="preserve">.</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5724" xml:space="preserve">Clauſi Maris aliquoties mentio apud Ve-<lb/>teres Scriptores, M. </s> <s xml:id="echoid-s5725" xml:space="preserve">Tullium ad Q. </s> <s xml:id="echoid-s5726" xml:space="preserve">Fra-<lb/>term, Caſſiodorum lib. </s> <s xml:id="echoid-s5727" xml:space="preserve"><emph style="sc">XII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5728" xml:space="preserve">Variar. </s> <s xml:id="echoid-s5729" xml:space="preserve">cap. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5730" xml:space="preserve"><emph style="sc">XXXIV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5731" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5732" xml:space="preserve">alios. </s> <s xml:id="echoid-s5733" xml:space="preserve">Etlux hinc Horatio l. </s> <s xml:id="echoid-s5734" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s5735" xml:space="preserve"><lb/>Carminum, Ode <emph style="sc">IV</emph>, Suetonio in Claudii <lb/>principis vita cap. </s> <s xml:id="echoid-s5736" xml:space="preserve"><emph style="sc">XVIII</emph>, & </s> <s xml:id="echoid-s5737" xml:space="preserve">Imperatoris <lb/>Conſtitutioni, quæ eſt in l. </s> <s xml:id="echoid-s5738" xml:space="preserve">civitas. </s> <s xml:id="echoid-s5739" xml:space="preserve">C. </s> <s xml:id="echoid-s5740" xml:space="preserve">de <lb/>offic. </s> <s xml:id="echoid-s5741" xml:space="preserve">Rector. </s> <s xml:id="echoid-s5742" xml:space="preserve">provinc. </s> <s xml:id="echoid-s5743" xml:space="preserve">Vt autem inſtan-<lb/>te Clauſum, ſic exacta ſolutaque hieme <lb/>Apertum dicebatur Mare. </s> <s xml:id="echoid-s5744" xml:space="preserve">Hieronymus <lb/>in vita Paullæ ad Euſtochium: </s> <s xml:id="echoid-s5745" xml:space="preserve">Tandem-<lb/>que exacta hieme, aperto Mari, redeunti-<lb/>bus ad Eccleſias ſuas Epiſcopis, & </s> <s xml:id="echoid-s5746" xml:space="preserve">ipſa vo-<lb/>to cum eis ac deſiderio navigavit. </s> <s xml:id="echoid-s5747" xml:space="preserve">Primi-<lb/>tiæque Navigationis Diis offerebantur. </s> <s xml:id="echoid-s5748" xml:space="preserve"><lb/>Apuleius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5749" xml:space="preserve">Mileſ. </s> <s xml:id="echoid-s5750" xml:space="preserve"><emph style="sc">XI</emph>, ex perſona Dia-<lb/>næ: </s> <s xml:id="echoid-s5751" xml:space="preserve">Diem, qui dies ex iſta nocte naſcetur, <lb/>æterna mihi nuncupavit Relligio: </s> <s xml:id="echoid-s5752" xml:space="preserve">quo ſe-<lb/>datis hibernis tempeſtatibus & </s> <s xml:id="echoid-s5753" xml:space="preserve">benitis ma-<lb/>ris procelloſis fluctibus, navigabili jam pe-<lb/>lago, rudem dedicantes carinam, primitiao <lb/> <pb o="112" file="0516" n="516" rhead="DISSERTATIO"/> commeatus libant mei Sacerdotes. </s> <s xml:id="echoid-s5754" xml:space="preserve">Hodie <lb/>nunquam clauduntur Maria; </s> <s xml:id="echoid-s5755" xml:space="preserve">fervent non <lb/>minus hieme, quam æſtate. </s> <s xml:id="echoid-s5756" xml:space="preserve">Audaces hic <lb/>omnia perpeti Belgæ, & </s> <s xml:id="echoid-s5757" xml:space="preserve">inter eos loci <lb/>principis Batavi; </s> <s xml:id="echoid-s5758" xml:space="preserve">quibus in hac difficul-<lb/>tate nihil difficile, nihil ſere contra inſida <lb/>incertaque Maris arduum.</s> <s xml:id="echoid-s5759" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5760" xml:space="preserve">Poſſem hoc loco laudes celebrare Na-<lb/>vigationum, cum Veterum, de quibus <lb/>præclara multa notat Ariſtides in Oratio-<lb/>ne Iſthmica; </s> <s xml:id="echoid-s5761" xml:space="preserve">tum Recentiorum, in qua-<lb/>rum notitiam quotidie ſtupentes & </s> <s xml:id="echoid-s5762" xml:space="preserve">atto-<lb/>ni@i manu quaſi peritiſſimorum Navar-<lb/>chorum deducimur; </s> <s xml:id="echoid-s5763" xml:space="preserve">niſi ad præcipuum <lb/>mihi inſtitutum, Orbis Tertarum deli-<lb/>neationem, ſerio ſæpe me vocaret oratio. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5764" xml:space="preserve">Hoc ſane monitione cenſui non indi-<lb/>gnum, Majorum non minorem hic in-<lb/>duſtriam fuiſſe, quam qui ævum hodie <lb/>agitant. </s> <s xml:id="echoid-s5765" xml:space="preserve">Priſcos enim illos quæſiiſſe et-<lb/>iam & </s> <s xml:id="echoid-s5766" xml:space="preserve">adiiſſe per Maria Terras remo-<lb/>tiſſimas, docet Sacra Scriptura, comme-<lb/>morans Navigationes in Indiam non ſo-<lb/>lum Arabum, ut videre eſt in Hijobi hi-<lb/>ſtoria; </s> <s xml:id="echoid-s5767" xml:space="preserve">ſed & </s> <s xml:id="echoid-s5768" xml:space="preserve">Regum cum Iehudæ, tum <lb/>Iſraëlis; </s> <s xml:id="echoid-s5769" xml:space="preserve">Schelomonis, Iehoſchaphati, <lb/>Ochoziæ & </s> <s xml:id="echoid-s5770" xml:space="preserve">aliorum; </s> <s xml:id="echoid-s5771" xml:space="preserve">eorundem etiam <lb/>non obſcure (quod nonnulli volunt non <lb/>poſtremæ claſſis Interpretes) expeditio-<lb/>nes in eam Orbis partem, quæ Regum <lb/>Caſtiliæ beneſicio ſuperioribus annis rur. </s> <s xml:id="echoid-s5772" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="113" file="0517" n="517" rhead="DE MARIBVS."/> ſum inventa, innuens; </s> <s xml:id="echoid-s5773" xml:space="preserve">quum lib. </s> <s xml:id="echoid-s5774" xml:space="preserve"><emph style="sc">II</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5775" xml:space="preserve">Pa-<lb/>ralip. </s> <s xml:id="echoid-s5776" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s5777" xml:space="preserve"><emph style="sc">III</emph>, 7. </s> <s xml:id="echoid-s5778" xml:space="preserve">mentionem faciat au-<lb/>ri Parvaim. </s> <s xml:id="echoid-s5779" xml:space="preserve">ſic enim ibi de Schelomonet <lb/>Et texit domum lapide precioſo ad gloriam <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s5780" xml:space="preserve">aurum, aurum Parvaim, גיוופ בחױ: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5781" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5782" xml:space="preserve">non ſemel Ophirani; </s> <s xml:id="echoid-s5783" xml:space="preserve">quod idem puta-<lb/>tur cum Peruviano, non inamœna, ut <lb/>cenſent, neque ingrata litterarum meta-<lb/>theſi. </s> <s xml:id="echoid-s5784" xml:space="preserve">Hijob cap. </s> <s xml:id="echoid-s5785" xml:space="preserve"><emph style="sc">XXVIII</emph>, 16, non asti-<lb/>mabitur cum auro Ophir (ריפרא) cum <lb/>Onyche precioſo & </s> <s xml:id="echoid-s5786" xml:space="preserve">Sapphire. </s> <s xml:id="echoid-s5787" xml:space="preserve">Ieſahiah. </s> <s xml:id="echoid-s5788" xml:space="preserve"><lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s5789" xml:space="preserve">decimotertio, verſ. </s> <s xml:id="echoid-s5790" xml:space="preserve">ſecundo. </s> <s xml:id="echoid-s5791" xml:space="preserve">Precio-<lb/>ſum faciã hominem præ Obrizo, & </s> <s xml:id="echoid-s5792" xml:space="preserve">homi-<lb/>nem pra maſſa auri Ophir, ריפוא םחבם. </s> <s xml:id="echoid-s5793" xml:space="preserve"><lb/>Teſtatur & </s> <s xml:id="echoid-s5794" xml:space="preserve">Antiquorum hac in re dili-<lb/>gentiam Strabo, notans lib. </s> <s xml:id="echoid-s5795" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s5796" xml:space="preserve">Homeri <lb/>etiam ætate (floruit autem ille Regum <lb/>Albanorum temporibus, Silvii, ut vult <lb/>Caſſiodorus; </s> <s xml:id="echoid-s5797" xml:space="preserve">Agrippæ, ut alii) naviga-<lb/>tum in Indiam. </s> <s xml:id="echoid-s5798" xml:space="preserve">Ad propiora nobis ve-<lb/>niamus. </s> <s xml:id="echoid-s5799" xml:space="preserve">Scribit Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s5800" xml:space="preserve"><emph style="sc">II</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5801" xml:space="preserve">natur. </s> <s xml:id="echoid-s5802" xml:space="preserve"><lb/>hiſtor. </s> <s xml:id="echoid-s5803" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s5804" xml:space="preserve"><emph style="sc">LXVII</emph>, ſuo temporetotum <lb/>Occidentem ab Gadibus Columniſque <lb/>Herculis, Galliarum circuitu, naviga-<lb/>tum: </s> <s xml:id="echoid-s5805" xml:space="preserve">Septemtrionalem autem Oceanum <lb/>majori ex parte auſpiciis Auguſti uſque <lb/>ad Cimbrorum promontorium; </s> <s xml:id="echoid-s5806" xml:space="preserve">inde ad <lb/>Scythicam plagam immenſum Mare <lb/>fuiſſe cum proſpectum, tum fama cogni-<lb/>tum: </s> <s xml:id="echoid-s5807" xml:space="preserve">ab Ortu ex Indico Mati partem to-<lb/>tam in Caſpium vergentem Macedonum <lb/> <pb o="214" file="0518" n="518" rhead="DISSERTATIO"/><!-- <wrong/> --> armis innotuiſſe, Seleuco & </s> <s xml:id="echoid-s5808" xml:space="preserve">Antiocho <lb/>regnantibus, circa Caſpium quoque mul-<lb/>ta Oceani littora ſuiſſe explorata: </s> <s xml:id="echoid-s5809" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5810" xml:space="preserve">ſic <lb/>totum ſere Septemtrionem hinc illinc <lb/>verſus Occaſum & </s> <s xml:id="echoid-s5811" xml:space="preserve">Ortum eremigatum. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5812" xml:space="preserve">Addit porro, alio latere Gadium ab eo-<lb/>dem Occidente magnam meridiani ſinus <lb/>portionem, ambitu Mauritaniæ, ſuo tem-<lb/>pore navigati ſolere: </s> <s xml:id="echoid-s5813" xml:space="preserve">majorem quidem <lb/>ejus, & </s> <s xml:id="echoid-s5814" xml:space="preserve">Orientis, partem victoriis Ale-<lb/>xandri Magni fuiſſe luſtratam uſque in <lb/>Arabicum ſinum; </s> <s xml:id="echoid-s5815" xml:space="preserve">Hannonem Carthagi-<lb/>nienſem circumvectum à Gadibus ad ſi-<lb/>nem Arabiæ: </s> <s xml:id="echoid-s5816" xml:space="preserve">contra Eudoxum Cyzice-<lb/>num (de quo etiam Strabo lib. </s> <s xml:id="echoid-s5817" xml:space="preserve"><emph style="sc">II</emph>.) </s> <s xml:id="echoid-s5818" xml:space="preserve">teſte <lb/>Cornelio Nepote, quum Lathyrum re-<lb/>gem ſugeret, Arabico ſinu egreſſum Ga-<lb/>des uſque fuiſſe perductum; </s> <s xml:id="echoid-s5819" xml:space="preserve">Cælium quo-<lb/>que Antipatrum ſcribere, vidiſſe ſe, qui <lb/>cum mercibus iter feciſſet maritimum ex <lb/>Hiſpania in Æthiopiam: </s> <s xml:id="echoid-s5820" xml:space="preserve">eumdem Nepo-<lb/>tem tradere, Q. </s> <s xml:id="echoid-s5821" xml:space="preserve">Metello Celeri, Galliæ <lb/>Proconſuli, Indos ab Suevorum Rege <lb/>dono datos, qui ex patria commercii <lb/>cauſſa navigantes tempeſtatibus in Ger-<lb/>maniam, neceſſario per Oceanum Orien-<lb/>talẽ & </s> <s xml:id="echoid-s5822" xml:space="preserve">Septentrionalem, ſuerant abrepti.</s> <s xml:id="echoid-s5823" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5824" xml:space="preserve">Hodie in omnes ſere terrarum oras, & </s> <s xml:id="echoid-s5825" xml:space="preserve"><lb/>omni tempore, velis ventiſque ſerimur: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5826" xml:space="preserve">nihil tempeſtatum horretut, ne quid re-<lb/>linquatur intactum. </s> <s xml:id="echoid-s5827" xml:space="preserve">Quum in Indiam ex <lb/> <pb o="215" file="0519" n="519" rhead="DE MARIBVS."/><!-- <wrong/> --> Europa Navigatio mox poſt Alexandri <lb/>Magni tempora increbuiſſet per Ægy-<lb/>ptum, Strabone & </s> <s xml:id="echoid-s5828" xml:space="preserve">Hierony mo notanti-<lb/>bus; </s> <s xml:id="echoid-s5829" xml:space="preserve">eaque aliquamdiu intermiſſa tan. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5830" xml:space="preserve">dem, pace Terrarum orbi ab Auguſto <lb/>ptincipe parta, fuiſſet repetita; </s> <s xml:id="echoid-s5831" xml:space="preserve">ut non ob-<lb/>ſcure, quæ jam ſcripſi, docent; </s> <s xml:id="echoid-s5832" xml:space="preserve">Veneti, <lb/>qui primi palmam Europæis, longa hæc <lb/>ſtadia decurrentibus, eripuerunt, paullo <lb/>ſupra noſtram ætatem mare Hadriaticum <lb/>ingreſſi, devectique per Mediterraneum <lb/>Alexandtiam uſque, & </s> <s xml:id="echoid-s5833" xml:space="preserve">hinc aliquantum <lb/>terræ ſpacium emenſi, per ſinum Arabi-<lb/>cum ad Indorum populos proficiſci cœ-<lb/>perunt: </s> <s xml:id="echoid-s5834" xml:space="preserve">hodie, quum via, quam dixi, ab <lb/>Sultano Ægyptio aliiſque infeſtior depre-<lb/>hendatur, Antiochiam (quam, Syriæ <lb/>quondam metropolin, Aloppo vulgus <lb/>nunc nominat) portati, tendunt per ter-<lb/>reſtre CCCCI. </s> <s xml:id="echoid-s5835" xml:space="preserve">milliarium iter Babylonem, <lb/>Aſſyriæ urbem; </s> <s xml:id="echoid-s5836" xml:space="preserve">hinc milliar. </s> <s xml:id="echoid-s5837" xml:space="preserve">CCCCXXX. </s> <s xml:id="echoid-s5838" xml:space="preserve"><lb/>Balſaram: </s> <s xml:id="echoid-s5839" xml:space="preserve">inde milliar. </s> <s xml:id="echoid-s5840" xml:space="preserve">CC. </s> <s xml:id="echoid-s5841" xml:space="preserve">Armuzam, <lb/>quod, Ormus hodie, nobiliſſimum Per-<lb/>ſiæ emporium: </s> <s xml:id="echoid-s5842" xml:space="preserve">ubi, conſcenſis navibus, <lb/>per ſinum Perſicum porro in quaſvis In-<lb/>diæ regiones vehuntur. </s> <s xml:id="echoid-s5843" xml:space="preserve">Quod iter mari-<lb/>timo Luſitanorum, de quo dicam, non <lb/>ſolum brevioris compendii, ut res ipſa & </s> <s xml:id="echoid-s5844" xml:space="preserve"><lb/>milliarium docent computatio; </s> <s xml:id="echoid-s5845" xml:space="preserve">delecta-<lb/>bilius etiam, occurrentibus paſſim inſini-<lb/>tis antiquarum urbium, veterumque, & </s> <s xml:id="echoid-s5846" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="116" file="0520" n="520" rhead="DISSERTATIO"/> quæ priſcis hiſtoriis ſcriptiſque nobilira-<lb/>ta, locorum monimentis, præter novos <lb/>indies populos, novoſque populorum ri-<lb/>tus; </s> <s xml:id="echoid-s5847" xml:space="preserve">verum etiam commodius, offerente <lb/>ſe quotidie recenti cibo potuque; </s> <s xml:id="echoid-s5848" xml:space="preserve">tutius <lb/>autem, ne cane quidem, ut ſic dicam, ad-<lb/>latrante: </s> <s xml:id="echoid-s5849" xml:space="preserve">quum contra maritimum, cujus <lb/>memini, quod ſlexuoſius, terreſtri Vene-<lb/>torum triplo ſit majus; </s> <s xml:id="echoid-s5850" xml:space="preserve">tædioſius vero, <lb/>cum quod nihil niſi cœlum ſalumque in <lb/>oculos incurrant, tum quod continuo ſit <lb/>depugnandum cum tempeſtatibus, quæ <lb/>improviſæ & </s> <s xml:id="echoid-s5851" xml:space="preserve">inopinatæ non raro ſolent <lb/>imparatos opprimere; </s> <s xml:id="echoid-s5852" xml:space="preserve">quodque fames <lb/>plurimum levanda pane mucido, ciboque <lb/>nonnumquam viliore, ſitis vero ſedanda <lb/>potu aquæ ſœtido vermibuſque infecto <lb/>coque modice admodum adfuſo.</s> <s xml:id="echoid-s5853" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5854" xml:space="preserve">Luſitani, primos ad procul ſitas natio-<lb/>nes monſtrante ſuis regia prole gradus, <lb/>aliud in Indiam, & </s> <s xml:id="echoid-s5855" xml:space="preserve">ad regna Sinarum iter <lb/>non inſeliciter ſunt moliti; </s> <s xml:id="echoid-s5856" xml:space="preserve">circumnavi-<lb/>gata, commemorando ſeculis omnibus <lb/>auſu, tota Aſrica, luſtratiſque quæ Æqua-<lb/>tori Tropiciſque ſubjectæ, terrarum oris. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5857" xml:space="preserve">Hos ſucceſſu temporis ſequuti ſunt An-<lb/>gli, aliique populi: </s> <s xml:id="echoid-s5858" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5859" xml:space="preserve">anno <emph style="sc">CIO IC XCV</emph>, <lb/>Octobri menſe, inſtructa Mercatorum <lb/>quorundam auſpiciis quatuor navium <lb/>claſſe, Batavi: </s> <s xml:id="echoid-s5860" xml:space="preserve">qui Iavam inſulam circum. </s> <s xml:id="echoid-s5861" xml:space="preserve"><lb/>vecti, potius quid gerendum ibi, quam <lb/> <pb o="117" file="0521" n="521" rhead="DE MARIBVS."/> quid geſtum reverſi docuerunt: </s> <s xml:id="echoid-s5862" xml:space="preserve">armis, <lb/>quibus gens illa nimium adſuevit, quam <lb/>mercibus, expediundis promtiores.</s> <s xml:id="echoid-s5863" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5864" xml:space="preserve">Verſus Occidentem primus vaſtum <lb/>hoc pelagus ingredi fuit auſus Chriſto-<lb/>phorus Columbus Genuenſis; </s> <s xml:id="echoid-s5865" xml:space="preserve">qui, oblata <lb/>variis Principibus ad novas quærendum <lb/>terras opera, ſed à pleriſque, qui rem ni-<lb/>mis difficilem & </s> <s xml:id="echoid-s5866" xml:space="preserve">nullius ſructus arbitra-<lb/>bantur, rejecta; </s> <s xml:id="echoid-s5867" xml:space="preserve">proſectus tandem in Ca-<lb/>ſtiliam, Ferdinandi & </s> <s xml:id="echoid-s5868" xml:space="preserve">Iſabellæ mandatu, <lb/>accepta paucarum navium claſſe, anno <lb/>clo CCCC XCII. </s> <s xml:id="echoid-s5869" xml:space="preserve">Inſulas in Sinu America-<lb/>no poſitas, Cubam, Hiſpaniolam, aliaſque <lb/>invenit. </s> <s xml:id="echoid-s5870" xml:space="preserve">Ianua ſic pateſacta, ſuſcepit hoc <lb/>iter Americus Veſpucius Florentinus <lb/>anno <emph style="sc">CIO CCCC XCVII</emph>, tanta cum laude, ut <lb/>etiam terræ noviter repertæ ſuum impo-<lb/>ſuerit nomen. </s> <s xml:id="echoid-s5871" xml:space="preserve">Hinc quum inter Luſitanos <lb/>verſus Orientem, Caſtellanos autem in <lb/>Occidentem, pomœria ſuorum Principũ <lb/>promovere pro virili adnitentes, diſſi-<lb/>dium eſſet ortum; </s> <s xml:id="echoid-s5872" xml:space="preserve">ne alteri alteris eſſent <lb/>impedimento, novus ille orbis, auctori-<lb/>tate Alexandri <emph style="sc">VI</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5873" xml:space="preserve">Pontiſicis & </s> <s xml:id="echoid-s5874" xml:space="preserve">aliorum, <lb/>in duas partes eſt diſtributus: </s> <s xml:id="echoid-s5875" xml:space="preserve">ſcriptis le-<lb/>gibus & </s> <s xml:id="echoid-s5876" xml:space="preserve">conditionibus; </s> <s xml:id="echoid-s5877" xml:space="preserve">ut quidquid inſti-<lb/>tuta ab Atlantici maris inſulis, quȩ Heſpe-<lb/>rides ſolent dici, navigatione Orientẽ ver-<lb/>ſus reperiretur, Luſitanorũ eſſet; </s> <s xml:id="echoid-s5878" xml:space="preserve">quicquid <lb/>ad Occidentem, Caſtellanis cederet: </s> <s xml:id="echoid-s5879" xml:space="preserve">ſic <lb/> <pb o="218" file="0522" n="522" rhead="DISSERTATIO"/><!-- <wrong/> --> horum beneficio pernotuit America; </s> <s xml:id="echoid-s5880" xml:space="preserve">il-<lb/>lorum, Orientis pleraque & </s> <s xml:id="echoid-s5881" xml:space="preserve">Moluccæ In-<lb/>ſulæ, ita lucri ſtudio lapſu temporis ex-<lb/>currentium, ut dicerentur etiam perrum-<lb/>pere in adjudicatam Caſtellanis portio-<lb/>nem: </s> <s xml:id="echoid-s5882" xml:space="preserve">quæ controverſia decidi non potuit, <lb/>niſi Ferdinando Magellano quaſi judice. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5883" xml:space="preserve">Hic enim Luſitanus, odio in Emanuelem <lb/>ſuum Principem, ob non bene penſatam, <lb/>quam illi navarat & </s> <s xml:id="echoid-s5884" xml:space="preserve">effecerat, operam, ex-<lb/>ſtimulatus, docens Moluccas ex ſacta diſ-<lb/>tributione pertinere ad Caſtellanos, anno <lb/><emph style="sc">CIO IO XIX</emph>, auſpiciis Caroli V. </s> <s xml:id="echoid-s5885" xml:space="preserve">ad quæ-<lb/>rendum dimiſſus alia via inſulas, quas <lb/>dixi, ita curſum ſuum temperavit; </s> <s xml:id="echoid-s5886" xml:space="preserve">ut ex <lb/>Hiſpania in Auſtraliora cœli ſpacia ad <lb/>gradum latitudinis <emph style="sc">LII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5887" xml:space="preserve">delatus, inde con-<lb/>verſa ad Occidentem Solem claſſe, primus <lb/>fretum, quod, nomen à primo luſtratore <lb/>nactum, inter Americam & </s> <s xml:id="echoid-s5888" xml:space="preserve">immenſa, <lb/>quæ nondum explorata navigantibus, lit-<lb/>tora, tramenſus, vaſtiſſimo denique ma-<lb/>ris tractu ſuperato, in conſpectu ſere Mo-<lb/>luccarum prœlio contra Barbaros cæſus, <lb/>ſociis ſuis præter Aſiæ Africæque littora <lb/>in patriam revectis, admirandique, & </s> <s xml:id="echoid-s5889" xml:space="preserve">ab <lb/>nemine mortalium tentati facinoris nun-<lb/>ciis, occaſionem dederit gloriandi terræ <lb/>globum ab ſe circinatum: </s> <s xml:id="echoid-s5890" xml:space="preserve">quam poſt illos <lb/>laudem proximis annis conſequuti Fran-<lb/>ciſcus Dracus, & </s> <s xml:id="echoid-s5891" xml:space="preserve">Thomas Candiſchius, <lb/> <pb o="219" file="0523" n="523" rhead="DE MARIBVS."/><!-- <wrong/> --> Angli, & </s> <s xml:id="echoid-s5892" xml:space="preserve">venantur hodie B tavorum <lb/>nonnulli, velit <emph style="sc">Devs</emph>, ut eventu ſecundo.</s> <s xml:id="echoid-s5893" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5894" xml:space="preserve">Sic in omnium oculis & </s> <s xml:id="echoid-s5895" xml:space="preserve">mente ſem-<lb/>per obverſabatur Oriens, & </s> <s xml:id="echoid-s5896" xml:space="preserve">in eo Moluc-<lb/>cæ: </s> <s xml:id="echoid-s5897" xml:space="preserve">ideoque quum obſeſſa eſſent illuc lti-<lb/>nera hinc ab Luſitanis, inde à Caſtellanis; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5898" xml:space="preserve">aliis inveniendis operam varii dederunt. </s> <s xml:id="echoid-s5899" xml:space="preserve"><lb/>Caſparus Corteſius verſus Septemtrio-<lb/>nem anno <emph style="sc">CIO IO</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5900" xml:space="preserve">pro Freto quod quæ-<lb/>rebat, fluvium invenit, ad <emph style="sc">LX</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5901" xml:space="preserve">altitudinis <lb/>gradum; </s> <s xml:id="echoid-s5902" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5903" xml:space="preserve">domum reverſus, quum anno <lb/>ſequente, proſperioris ſucceſſus ſpe, pro-<lb/>ſectus eodem eſſet, periit: </s> <s xml:id="echoid-s5904" xml:space="preserve">cujus fatum ſe-<lb/>quutus non multo poſt Michael Corte-<lb/>ſius, ejus frater. </s> <s xml:id="echoid-s5905" xml:space="preserve">Sebaſtianus Gabottus <lb/>Venetus, auſpiciis Henrici VII. </s> <s xml:id="echoid-s5906" xml:space="preserve">Angliæ <lb/>regis, anno <emph style="sc">CIO IO VII</emph>, iter ad Moluc-<lb/>cæos & </s> <s xml:id="echoid-s5907" xml:space="preserve">Sinas quæſiuit per Septemtrio-<lb/>nem: </s> <s xml:id="echoid-s5908" xml:space="preserve">ſed detecto Bacalaorum tractu, <lb/>æquorque permenſus uſque ad <emph style="sc">LXVII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5909" xml:space="preserve"><lb/>altitudinis gradum, in Angliam reverti <lb/>ſuit coactus ab adventitia glacie, quæ in <lb/>anguſtioribus locis marinis ibi aquis in-<lb/>natabat. </s> <s xml:id="echoid-s5910" xml:space="preserve">Ioannes Veraſanus anno <emph style="sc">CIO</emph>-<lb/><emph style="sc">IO XXIV</emph>, nomine Franciſci Galliarum re-<lb/>gis, idem animo vorſans, ad caput Bri-<lb/>tannorum terram cum ſuis ingreſſus in <lb/>eibum Barbaris eſt converſus. </s> <s xml:id="echoid-s5911" xml:space="preserve">Ibidem <lb/>fruſtra fuit anno <emph style="sc">CIO IO XXV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5912" xml:space="preserve">Sebaſtianus <lb/>Gomezius Hiſpanus; </s> <s xml:id="echoid-s5913" xml:space="preserve">qui, parum repor-<lb/>tans gloriæ, Barbaros aliquot inde ſecum <lb/> <pb o="120" file="0524" n="524" rhead="DISSERTATIO"/> abduxit. </s> <s xml:id="echoid-s5914" xml:space="preserve">Succeſſerunt illis Angli: </s> <s xml:id="echoid-s5915" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5916" xml:space="preserve">in-<lb/>ter eos primus Hugo Willougbæus, vit <lb/>Equeſtris ordinis; </s> <s xml:id="echoid-s5917" xml:space="preserve">qui, anno <emph style="sc">CIO IO LIII</emph>. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5918" xml:space="preserve">repertis aliquot ad gradum <emph style="sc">LXXII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5919" xml:space="preserve">terris, <lb/>frigore aliiſque incommodis cum ſuis pe-<lb/>riit. </s> <s xml:id="echoid-s5920" xml:space="preserve">Eandem perſequens viam triennio <lb/>poſt Stephanus Berrovæus Anglus, Inſu-<lb/>las aperuit Galgojeviam, Novam Zem-<lb/>blam, aliaſque, depugnare coactus cum <lb/>frigore, glacie, tempeſtatibus, aliiſque ca-<lb/>lamitatum procellis. </s> <s xml:id="echoid-s5921" xml:space="preserve">Hos ejuſdem gentis <lb/>ſequuti Martinus Forbisherius, Arcturus <lb/>Pettæus, Carolus Iackmanus, & </s> <s xml:id="echoid-s5922" xml:space="preserve">Ioan-<lb/>nes Daviſius: </s> <s xml:id="echoid-s5923" xml:space="preserve">quorum primus, quum <lb/>anno <emph style="sc">CIO IO LXXVI</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5924" xml:space="preserve">ob glaciem parum <lb/>præſtitiſſet, ſequenti Fretum invenit ad <lb/>gradum <emph style="sc">LXI</emph>, quod an pervium, pernoviſſe <lb/>nequivit; </s> <s xml:id="echoid-s5925" xml:space="preserve">medii vero idem ad Orientem <lb/>iter anno <emph style="sc">CIO IO XXC</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5926" xml:space="preserve">moliti Novæ Zem-<lb/>blæ littora ſecerunt, quam ante id tempus <lb/>fuerant, notiora; </s> <s xml:id="echoid-s5927" xml:space="preserve">poſtremus denique anno <lb/><emph style="sc">CIO IO XXCV</emph>, & </s> <s xml:id="echoid-s5928" xml:space="preserve">ſequente, pateſecit bo-<lb/>realiora Americæ, & </s> <s xml:id="echoid-s5929" xml:space="preserve">oras Gronlandiæ: </s> <s xml:id="echoid-s5930" xml:space="preserve"><lb/>omnes, pleniore quæſitorum cognitione <lb/>negata, ab glacie frigoribuſque ad ſedes <lb/>ſuas repulſi. </s> <s xml:id="echoid-s5931" xml:space="preserve">Ordo tandem in Borealis <lb/>Neptuni genium inquirundi venit ad Ba-<lb/>tavos & </s> <s xml:id="echoid-s5932" xml:space="preserve">Zelandos; </s> <s xml:id="echoid-s5933" xml:space="preserve">qui anno <emph style="sc">CIO IO XCIV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5934" xml:space="preserve"><lb/>auſpiciis Ordinum Fœderatarum Provin-<lb/>ciarum & </s> <s xml:id="echoid-s5935" xml:space="preserve">Illuſtriſſimi Comitis Mauricii, <lb/>Maris Præfecti, Septemtrionale hoc iter <lb/> <pb o="121" file="0525" n="525" rhead="DE MARIBVS."/> verſus Scytharum Sinarumque regna <lb/>menſe Iunio Pentecoſtes die ſuſceperunt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5936" xml:space="preserve">Quum ad Novam Zemblam (quæ Bor-<lb/>rovæi, Pettæi & </s> <s xml:id="echoid-s5937" xml:space="preserve">Iackmani periculis jam, <lb/>non plene tamen, innotuerat) junctim ſe-<lb/>cundo ſatis ſlatu perveniſſent; </s> <s xml:id="echoid-s5938" xml:space="preserve">naves Am-<lb/>ſteldamenſes, quarum cura Gulielmo Ba-<lb/>rendſonio mandata erat, verſus Polum <lb/>aſtendentes, Inſulæ, quam dixi, littora ad <lb/><emph style="sc">LXXVI</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5939" xml:space="preserve">uſque gradum penitius, & </s> <s xml:id="echoid-s5940" xml:space="preserve">quam <lb/>umquam antea diligentius explorarunt; </s> <s xml:id="echoid-s5941" xml:space="preserve"><lb/>reliquæ Enckhuſana una, altera Zelanda, <lb/>quibus præerat Ioannes Hugonis F. </s> <s xml:id="echoid-s5942" xml:space="preserve">Lin-<lb/>ſchotanus, qui ſeptennium jam apud In-<lb/>dos fuerat moratus, Fretum Vaigatium <lb/>pernavigantes, in altum latumque pela-<lb/>gus ſunt delatæ, ad conſinia uſque Obi, <lb/>nobiliſſimi Tartariæ fluvii, &</s> <s xml:id="echoid-s5943" xml:space="preserve">, ut nonnul-<lb/>lorum erat conjectura, ad Promontorium <lb/>fere Tabinum: </s> <s xml:id="echoid-s5944" xml:space="preserve">ſed quum harum Argo-<lb/>nautæ ſufficere putarent Oceanum Tar-<lb/>taricum ſe ſatis ad ſuturam navigationem <lb/>rimatos; </s> <s xml:id="echoid-s5945" xml:space="preserve">illarum vero, obſtante, quæ aquis <lb/>circa littora innatabat, glacie, ulterius ire <lb/>nequirent; </s> <s xml:id="echoid-s5946" xml:space="preserve">tertio menſe reverſi ſunt in-<lb/>columes. </s> <s xml:id="echoid-s5947" xml:space="preserve">Anno deinde ſequenti ſeptem <lb/>in eundem ſinem adornatæ fuerunt na-<lb/>ves, quinque in Hollandia, duæ in Zelan-<lb/>dia: </s> <s xml:id="echoid-s5948" xml:space="preserve">quarum vectores eorundem, quos an-<lb/>te dixi, quſpiciis, ductu vero variorum, in-<lb/>ter quos primi loci Gulielmus, cujus jam <lb/> <pb o="222" file="0526" n="526" rhead="DISSERTATIO"/><!-- <wrong/> --> memini, ſublatis <emph style="sc">XIV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5949" xml:space="preserve">Kalendas Quincti-<lb/>lis anchoris, quum iterum proſpero curſu <lb/>Anguſtias Vaigatias ſuperaſſent, ab Ruſ-<lb/>ſis, quorum nonnullis omnia ibi cognita <lb/>erant, viſa & </s> <s xml:id="echoid-s5950" xml:space="preserve">ſulcata, didicerunt, inter <lb/>alia, Fretum certo anni tempore ab Navi-<lb/>gantibus tranſiri poſſe; </s> <s xml:id="echoid-s5951" xml:space="preserve">quintidui ab eo <lb/>itinere verſus Boream Promontorium <lb/>eſſe; </s> <s xml:id="echoid-s5952" xml:space="preserve">quod tranſgreſſis occurrere, incli-<lb/>nans ad Eurum, ingens & </s> <s xml:id="echoid-s5953" xml:space="preserve">ſpacioſum Ma-<lb/>re. </s> <s xml:id="echoid-s5954" xml:space="preserve">Sed quum alius alii mentis incerta, <lb/>quæ ulterius in Ortum, Oceani Tartarici <lb/>avorſarentur, Hollandiã repetentes Mo-<lb/>ſam quarto menſe, favente <emph style="sc">Deo</emph>, ſunt in-<lb/>greſſi. </s> <s xml:id="echoid-s5955" xml:space="preserve">Anno denique <emph style="sc">CIO IO XCVI</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5956" xml:space="preserve">iterum <lb/>cum duabus navibus, Mercatorum adpa-<lb/>ratu, eamdem nonnulli tentantes viam, <lb/>quum, itinere <emph style="sc">III</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5957" xml:space="preserve">Nonas Maji inſtituto, <lb/>ev ecti eſſent ad gradum <emph style="sc">LXXX</emph>, minut. </s> <s xml:id="echoid-s5958" xml:space="preserve"><emph style="sc">XI</emph>. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5959" xml:space="preserve">in littora inciderunt (Inſulæ dicam, an <lb/>Continentis?) </s> <s xml:id="echoid-s5960" xml:space="preserve">vaſta & </s> <s xml:id="echoid-s5961" xml:space="preserve">ampla, quæ Gron-<lb/>landiæ putabantur ob viriditatem. </s> <s xml:id="echoid-s5962" xml:space="preserve">Nam <lb/>licet terra ibi, quocunque tandem nomi-<lb/>ne cenſenda, Polo vicinior, & </s> <s xml:id="echoid-s5963" xml:space="preserve">eam ob <lb/>cauſſam, ut vulgo perſuaſum hactenus, <lb/>frigidior; </s> <s xml:id="echoid-s5964" xml:space="preserve">gramen nihilominus herbaſque <lb/>deprehenſa fuit producere voluntarias: </s> <s xml:id="echoid-s5965" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5966" xml:space="preserve"><lb/>paſcere cervos, aliaque id genus animan-<lb/>tia, herbis veſcentia: </s> <s xml:id="echoid-s5967" xml:space="preserve">quum è diverſo in <lb/>Nova Zembla, gradu <emph style="sc">LXXV I</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5968" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s5969" xml:space="preserve">ab Ar-<lb/>ctico verſus Aequinoctialem Soliſq; </s> <s xml:id="echoid-s5970" xml:space="preserve">viam <lb/> <pb o="223" file="0527" n="527" rhead="DE MARIBVS."/><!-- <wrong/> --> remotius, omnia areant; </s> <s xml:id="echoid-s5971" xml:space="preserve">campis paſſim <lb/>canentibus, urſis, vulpibus, aliiſque car-<lb/>nivoris beſtiis omnia ibi inſeſtantibus. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5972" xml:space="preserve">Quinquageſimo ſexto, poſtquam ſolve-<lb/>rant, die, revecti ad <emph style="sc">LXXV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5973" xml:space="preserve">gradum, com-<lb/>munibus ſuſſragiis diſiuncti; </s> <s xml:id="echoid-s5974" xml:space="preserve">uni quidem <lb/>verſus Septemtrionem ad <emph style="sc">LXXX</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5975" xml:space="preserve">gradum <lb/>reverſi, ob continuas tempeſtates Colam <lb/>(Lapporum eſt oppidum) ſalva navi re-<lb/>mearunt; </s> <s xml:id="echoid-s5976" xml:space="preserve">alteri vero poſt in ſinitas cala-<lb/>mitates & </s> <s xml:id="echoid-s5977" xml:space="preserve">inextricabiles fere periculorum <lb/>ab ſeris, ſrigore, fameque caſus, quum in <lb/>Nova Zembla gradu altitudinis <emph style="sc">LXXVI</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5978" xml:space="preserve"><lb/>ex ſtructo, ut poterant, tugurio, noveni <lb/>aut circiter menſes hæſiſſent, relicta inter <lb/>glaciales Oceani montes Navi, Navar-<lb/>choque Gulielmo Barendſonio ibi defun-<lb/>cto, cũ duobus lenunculis emenſi æquor <lb/>quadringentorum milliarium, Colam <lb/>multis difficultatibus conflictati ad Navi-<lb/>gationis venerunt ſocios; </s> <s xml:id="echoid-s5979" xml:space="preserve">cum quibus in <lb/>communem navem recepti, in Hollan-<lb/>diam anno <emph style="sc">CIO IO XCVII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s5980" xml:space="preserve">Novembris <lb/>initio revenerunt; </s> <s xml:id="echoid-s5981" xml:space="preserve">quum nomina variis <lb/>Portubus Inſuliſque, de quibus ſuo loco, <lb/>in ſingularum expeditionum memoriam <lb/>reliquiſſent.</s> <s xml:id="echoid-s5982" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s5983" xml:space="preserve">Ad quid hæc omnia? </s> <s xml:id="echoid-s5984" xml:space="preserve">ut doceam, nihil <lb/>non, ut olim, ſic etiam hodie vel naviga-<lb/>ri, vel poſſe ſaltem. </s> <s xml:id="echoid-s5985" xml:space="preserve">Nihil dicam de Na-<lb/>vigationibus Europæorum Mediterra-<lb/> <pb o="124" file="0528" n="528" rhead="DISSERTATIO"/> neis. </s> <s xml:id="echoid-s5986" xml:space="preserve">Ludus eſt hodie ire in Aſiam, in <lb/>Aſricam, alio. </s> <s xml:id="echoid-s5987" xml:space="preserve">Ad Heſpeιidum Inſulas <lb/>delati, Orientem (nam in Occidentem, ad <lb/>Americanos, veliſicari, tutius exiſtima-<lb/>tur) petimus; </s> <s xml:id="echoid-s5988" xml:space="preserve">nunc Eurum verſus, Caput <lb/>Bonæ Spei prætervecti; </s> <s xml:id="echoid-s5989" xml:space="preserve">nunc Fretum Ma-<lb/>gellanicum, obverſis ad Aſricum proris, <lb/>tranſvecti. </s> <s xml:id="echoid-s5990" xml:space="preserve">Quum autem immenſius, <lb/>ſlexuoſius, mercibuſque inimicius vide-<lb/>retur hoc iter; </s> <s xml:id="echoid-s5991" xml:space="preserve">emendicatus varie ad <lb/>Orientales divitias aditus ab aſpero duro-<lb/>que Septemtrione. </s> <s xml:id="echoid-s5992" xml:space="preserve">An quid eo naviganti-<lb/>bus verſus Corum pateat itineris, an quod <lb/>ibi ſretum, adhuc ignoratur: </s> <s xml:id="echoid-s5993" xml:space="preserve">Nihil enim <lb/>ab Corteſio, Gabotto, Veraſano, Gome-<lb/>zio, Willougbæo, Forbisherio, Daviſio, <lb/>aliiſque certi. </s> <s xml:id="echoid-s5994" xml:space="preserve">Verſus Boream patere per <lb/>Anguſtias Vaigatias, vel potius ſupra ſum-<lb/>ma Novæ Zemblæ littora indubitatum. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s5995" xml:space="preserve">Alterutra ſane neceſſe eſt via delatos <lb/>ſuiſſe tempeſtatibus in Germaniam In-<lb/>dos, anno ab V. </s> <s xml:id="echoid-s5996" xml:space="preserve">C. </s> <s xml:id="echoid-s5997" xml:space="preserve"><emph style="sc">IOC. XCI</emph>, quos ab <lb/>Suevorum rege dono datos Q. </s> <s xml:id="echoid-s5998" xml:space="preserve">Cæcilio <lb/>Metello, Galliæ Proconſuli, notat Pli-<lb/>nius. </s> <s xml:id="echoid-s5999" xml:space="preserve">Anguſtias enim illas non ſemper <lb/>ab glacie obſeſſas eſſe & </s> <s xml:id="echoid-s6000" xml:space="preserve">obturatas iterata <lb/>navigatione noſtrates didicerunt; </s> <s xml:id="echoid-s6001" xml:space="preserve">cum <lb/>ipſi, Auguſto menſe prorſum vorſumque <lb/>tranantes, tum ex annuis inter Ruſſos <lb/>Tartaroſque, illarum beneſicio utentes, <lb/>commerciis. </s> <s xml:id="echoid-s6002" xml:space="preserve">Sed tutiſſimum, pleniore <lb/> <pb o="125" file="0529" n="529" rhead="DE MARIEVS."/> altioreque mari decurrere, & </s> <s xml:id="echoid-s6003" xml:space="preserve">Septemtrio-<lb/>naliora Novæ Zemblæ littora circumna-<lb/>vigare ad <emph style="sc">LXXXII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s6004" xml:space="preserve">aut circiter, altitudinis <lb/>gradum. </s> <s xml:id="echoid-s6005" xml:space="preserve">Diſſicile hoc? </s> <s xml:id="echoid-s6006" xml:space="preserve">tentetur modo. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6007" xml:space="preserve">Non obſtabunt Tenebræ; </s> <s xml:id="echoid-s6008" xml:space="preserve">nam ut noctes <lb/>ibi longæ, ſic longi etiam, & </s> <s xml:id="echoid-s6009" xml:space="preserve">ex multis <lb/>compacti diebus dies: </s> <s xml:id="echoid-s6010" xml:space="preserve">non Glacies, quæ <lb/>in alto & </s> <s xml:id="echoid-s6011" xml:space="preserve">vaſto mari rarior, & </s> <s xml:id="echoid-s6012" xml:space="preserve">prorſus ex <lb/>proximis littoribus adventitia: </s> <s xml:id="echoid-s6013" xml:space="preserve">non Fri-<lb/>gus, quod eo loci deprehenſum mitius, <lb/>quam gradu <emph style="sc">LXXVI</emph>, & </s> <s xml:id="echoid-s6014" xml:space="preserve">circiter; </s> <s xml:id="echoid-s6015" xml:space="preserve">intendi <lb/>ſuetum & </s> <s xml:id="echoid-s6016" xml:space="preserve">augeri non ob Poli vicinita-<lb/>tem, ſed nunc in his nunc illis locis ob <lb/>glaciei, terris vel adhærentis vel abſciſſæ <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6017" xml:space="preserve">cum marinis aquis miſtæ, copiam: </s> <s xml:id="echoid-s6018" xml:space="preserve"><lb/>non Vada, non Syrtes; </s> <s xml:id="echoid-s6019" xml:space="preserve">omnia enim alta <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6020" xml:space="preserve">proſunda docuerunt promiſſæ paſſim <lb/>ab Navarchis noſtris ad ſundum lineæ: </s> <s xml:id="echoid-s6021" xml:space="preserve"><lb/>non Venti, qui, ut alibi, ſic iis in locis <lb/>nunc adverſi nunc ferentes; </s> <s xml:id="echoid-s6022" xml:space="preserve">niſi quod, <lb/>quam alibi, vehementiores; </s> <s xml:id="echoid-s6023" xml:space="preserve">Sol enim in-<lb/>de remotior vapores non facile conſu-<lb/>mit, ſed magis eos elevans ventis præbet <lb/>alimenta: </s> <s xml:id="echoid-s6024" xml:space="preserve">non denique moleſtiam conci-<lb/>liabit iter longum; </s> <s xml:id="echoid-s6025" xml:space="preserve">quum enim ſub Ae-<lb/>quinoctiali Longitudinis gradui tribuan-<lb/>tur <emph style="sc">XV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s6026" xml:space="preserve">milliaria, & </s> <s xml:id="echoid-s6027" xml:space="preserve">progrediundo vel Me-<lb/>ridiem vel Septemtrionem verſus ſemper <lb/>minus, adeo ut loco, quem dixi, in gradũ <lb/>tantum tria computentur; </s> <s xml:id="echoid-s6028" xml:space="preserve">quum item <lb/>Promontorium Tabinum ſit ex Veterum <lb/> <pb o="226" file="0530" n="530" rhead="DISSERTATIO"/><!-- <wrong/> --> mente gradu Longitudinis <emph style="sc">CLXXII</emph>; </s> <s xml:id="echoid-s6029" xml:space="preserve">ſe-<lb/>quitur paullo minus ducentis eſſe ab No-<lb/>va Zembla uſque ad Promontorium, cu-<lb/>jus facta mihi mentio, milliaribus; </s> <s xml:id="echoid-s6030" xml:space="preserve">quæ <lb/>ferente vento conſici poſſent paucorum <lb/>dierum ſpacio; </s> <s xml:id="echoid-s6031" xml:space="preserve">accedente Ruſſorum rela-<lb/>tione, qui quintiduanum iter adſerunt ab <lb/>Freto Naſſovio vel Vaigatio uſq; </s> <s xml:id="echoid-s6032" xml:space="preserve">ad Pro-<lb/>montorium quoddam, quod non nomi-<lb/>nant, Tabinum proculdubio; </s> <s xml:id="echoid-s6033" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6034" xml:space="preserve">inde om-<lb/>nia vergere in Meridiem. </s> <s xml:id="echoid-s6035" xml:space="preserve">Sed hæc ſuſſi-<lb/>ciant; </s> <s xml:id="echoid-s6036" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6037" xml:space="preserve">putidi ſit ingenii, cui æmulatio-<lb/>ne dignus cenſeri ſolet in ſubeundis Na-<lb/>vigationum periculis Aglas Areas; </s> <s xml:id="echoid-s6038" xml:space="preserve">quem, <lb/>ut legitur apud veterem Iuvenalis Com-<lb/>mentatorem ad Satyram <emph style="sc">XIV</emph>, Apollinis, <lb/>quum rogaretur quis fidem veræ Felicita-<lb/>tis impleſſet, Oraculum declaravit Feliciſ-<lb/>ſimum; </s> <s xml:id="echoid-s6039" xml:space="preserve">ut qui numquam patrium agel-<lb/>lum exceſſerat. </s> <s xml:id="echoid-s6040" xml:space="preserve">Ita tamen huic ſtudio in-<lb/>dulgendum; </s> <s xml:id="echoid-s6041" xml:space="preserve">ne cauſſa Navigationis ιιρο <lb/>κοςαρκςική videatur eſſe Auri ſacra fi-<lb/>mes; </s> <s xml:id="echoid-s6042" xml:space="preserve">neve verum ſit, quod ait Plinius lib. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6043" xml:space="preserve"><emph style="sc">XXII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s6044" xml:space="preserve">natur, hiſtor. </s> <s xml:id="echoid-s6045" xml:space="preserve">Mare navigare coegit <lb/>Avaritia; </s> <s xml:id="echoid-s6046" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6047" xml:space="preserve">Sophoclis illud in Scyriis;</s> <s xml:id="echoid-s6048" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6049" xml:space="preserve">Oi πονςοα\’νταλ τώμ ταλαι πωςωμ <lb/>β{ρθ} τών</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6050" xml:space="preserve">Οῖςο\’ν τε δαιμωμ, ο\’ντε πς τεῶν νέμωμ, <lb/>ΙΙλούτου πο{εἴ} ὰν νεί μξαμ <lb/>άςιαμ <lb/>χαριμ,</s> </p> <pb o="227" file="0531" n="531" rhead="DE MARIBVS."/><!-- <wrong/> --> <p> <s xml:id="echoid-s6051" xml:space="preserve">Αεπιῆς έπι\’ρ\’ροπ\~ποτν έμπολας‵ μα-<lb/>ποα‵ς</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6052" xml:space="preserve">Α'εὶ παοα\’ρ\‘ρίπιοντες οὶ πολ\’νφγοροι.</s> <s xml:id="echoid-s6053" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6054" xml:space="preserve">Η'ς ὼς άν π‶ πέρδανον, π‶ διώλεςαπ.</s> <s xml:id="echoid-s6055" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6056" xml:space="preserve">Nec non Alexidis in Commorientibus:</s> <s xml:id="echoid-s6057" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6058" xml:space="preserve">Ο‶ςις Διαωλεῖ ιυλαοςοπ, π‶ με-<lb/>λανχολᾶ,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6059" xml:space="preserve">Η‶ πιωχός έςιν, π‶ γαναιᾶ. </s> <s xml:id="echoid-s6060" xml:space="preserve">τ\’βταν <lb/>τςιῶν</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6061" xml:space="preserve">Ε‵νὸς τ‵ Δ‵ποτνχεῖν τβ‵λάχιςον β‵χ‶ενι. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6062" xml:space="preserve">Alioquin, ut elegantur Euripides in Phi-<lb/>loctete;</s> <s xml:id="echoid-s6063" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6064" xml:space="preserve">Mαπάε. </s> <s xml:id="echoid-s6065" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6066" xml:space="preserve">ο‶ςις οτ‵τνχῶν ο‵ιπγς <lb/>μένδ,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6067" xml:space="preserve">E'v γν Ν\~π δ‵ ὸ φόει&</s> <s xml:id="echoid-s6068" xml:space="preserve">, π‵ ο‶ πάλιν ναν-<lb/>τὶλλεζ.</s> <s xml:id="echoid-s6069" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6070" xml:space="preserve">Porro Navigationes qualeſcunq; </s> <s xml:id="echoid-s6071" xml:space="preserve">con-<lb/>ficimus beneficio Navium; </s> <s xml:id="echoid-s6072" xml:space="preserve">quarum, ut <lb/>Veteres eas habuerunt, appellationes ex-<lb/>ſtant cum apudNonium, Feſtum & </s> <s xml:id="echoid-s6073" xml:space="preserve">alios, <lb/>tum apud Agellium lib. </s> <s xml:id="echoid-s6074" xml:space="preserve">x. </s> <s xml:id="echoid-s6075" xml:space="preserve">noct. </s> <s xml:id="echoid-s6076" xml:space="preserve">Attic. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6077" xml:space="preserve">capit. </s> <s xml:id="echoid-s6078" xml:space="preserve">XXV. </s> <s xml:id="echoid-s6079" xml:space="preserve">Plene autem de iis Lazarus <lb/>Bayſius Iuriſconſultus libro de re Navali, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6080" xml:space="preserve">Lilius Gregorius Gyraldus de Navigiis; </s> <s xml:id="echoid-s6081" xml:space="preserve"><lb/>qui multa lectu digniſſima de hac materia <lb/>collegerunt. </s> <s xml:id="echoid-s6082" xml:space="preserve">Navium partes (præter quæ <lb/>ornant, ut Acroteria, Tutela, Apluſtria, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6083" xml:space="preserve">id genus alia) ſunt vel Principales, puta <lb/>ex quibus confiunt, ut Carina, Prora, <lb/>Puppis, Tabulata, & </s> <s xml:id="echoid-s6084" xml:space="preserve">ſimiles; </s> <s xml:id="echoid-s6085" xml:space="preserve">vel Adjuvan-<lb/>tes, in quîs primum ducunt agmen Ma-<lb/> <pb o="128" file="0532" n="532" rhead="DISSERTATIO"/> lus, Antenna, Vela, quæ vere Navium <lb/>alæ, linum ut elegantur Caſſiodorus libro <lb/>v. </s> <s xml:id="echoid-s6086" xml:space="preserve">Variarum, volatile, quidam ſpiritus <lb/>currentium carinarum, prænuncia mer-<lb/>cium, auxilia quieta Nautarum, quorum <lb/>beneficio conſiciunt ocioſi, quod à celerrimis <lb/>avibus vix probatur impleri. </s> <s xml:id="echoid-s6087" xml:space="preserve">Velorum tria <lb/>genera facit Pollux, & </s> <s xml:id="echoid-s6088" xml:space="preserve">ex eo Iſidorus, <lb/>Acation, Epidromon, Dolona.</s> <s xml:id="echoid-s6089" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6090" xml:space="preserve">Ne vero Vela vento gravida & </s> <s xml:id="echoid-s6091" xml:space="preserve">turgen-<lb/>tia Naves quovis pro libitu quaſi abri-<lb/>piant, opus fuit Clavo; </s> <s xml:id="echoid-s6092" xml:space="preserve">cujus in alto pela-<lb/>go Magiſtra & </s> <s xml:id="echoid-s6093" xml:space="preserve">fidelis Monitrix, Acus <lb/>marina, punctorum altero Magnete (qui <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6094" xml:space="preserve">Ειδπεῖπς & </s> <s xml:id="echoid-s6095" xml:space="preserve">π‵οάχλδ & </s> <s xml:id="echoid-s6096" xml:space="preserve">λίθ&</s> <s xml:id="echoid-s6097" xml:space="preserve">, ut <lb/>notat Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6098" xml:space="preserve">hiſt. </s> <s xml:id="echoid-s6099" xml:space="preserve">XXXVI. </s> <s xml:id="echoid-s6100" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6101" xml:space="preserve">XVI.) <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6102" xml:space="preserve">temperata; </s> <s xml:id="echoid-s6103" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6104" xml:space="preserve">Pyxide (ne ab aëre, vento, <lb/>aliove incommodo, præſertim autem <lb/>allio, cum quo ſumma illi diſcordia, inſe-<lb/>ſtetur) ad æquilibrium libere impoſita. </s> <s xml:id="echoid-s6105" xml:space="preserve"><lb/>Inventor ejus avorum noſtrorum me-<lb/>moria Flavius Melfius Neapolitanus; </s> <s xml:id="echoid-s6106" xml:space="preserve">vir <lb/>ſane vel ob hoc unum beneſicium omni <lb/>immortalitate digniſſimns. </s> <s xml:id="echoid-s6107" xml:space="preserve">Temperatur <lb/>autem alterum Acus Punctum Magnete <lb/>in eum finem, ut veram poli Arctici ſta-<lb/>tionem, tamquam indice, perpetuo mon-<lb/>ſtret. </s> <s xml:id="echoid-s6108" xml:space="preserve">Sic enim adfrictum ſequace quadam <lb/>virtute ſemper eo ſe convertit; </s> <s xml:id="echoid-s6109" xml:space="preserve">quocum-<lb/>que loco; </s> <s xml:id="echoid-s6110" xml:space="preserve">die noctuque; </s> <s xml:id="echoid-s6111" xml:space="preserve">cœlo & </s> <s xml:id="echoid-s6112" xml:space="preserve">ſereno & </s> <s xml:id="echoid-s6113" xml:space="preserve"><lb/>turbido; </s> <s xml:id="echoid-s6114" xml:space="preserve">ſive Stellæ appareant, ſeu minus. </s> <s xml:id="echoid-s6115" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="129" file="0533" n="533" rhead="DE MARIBVS."/> Qua vero fiat hoc ratione, ingenio hu-<lb/>mano cenſetur obſcurum. </s> <s xml:id="echoid-s6116" xml:space="preserve">Nam Magne-<lb/>ticos ſub Arctico polo montes imaginen-<lb/>tur, & </s> <s xml:id="echoid-s6117" xml:space="preserve">attractionem inde ſieri conten-<lb/>dant, quibus cerebrum alibi, quam in ca-<lb/>pite. </s> <s xml:id="echoid-s6118" xml:space="preserve">Si Acus hoc modo temperata partes. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6119" xml:space="preserve">orbis Magnete abundantes naturaliter re-<lb/>ſpiceret; </s> <s xml:id="echoid-s6120" xml:space="preserve">potius apud nos in oppoſitam <lb/>Arctico plagam ſe converteret; </s> <s xml:id="echoid-s6121" xml:space="preserve">quum <lb/>Magnetis copia major in Hiſpania & </s> <s xml:id="echoid-s6122" xml:space="preserve">Ilua <lb/>vicina Corſicæ Inſula, quam in Septem-<lb/>trionalibus locis; </s> <s xml:id="echoid-s6123" xml:space="preserve">quumque præſtantiſſi-<lb/>mus & </s> <s xml:id="echoid-s6124" xml:space="preserve">efficaciſſimæ potentiæ Magnes <lb/>reperiatur in Æthiopia maxime com-<lb/>mendari ſolitus, qui ad cœruleum colo-<lb/>rem inclinat, qualis ibi in Zimiri arenoſa <lb/>regione; </s> <s xml:id="echoid-s6125" xml:space="preserve">legendi Dioſcorides lib. </s> <s xml:id="echoid-s6126" xml:space="preserve">v. </s> <s xml:id="echoid-s6127" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6128" xml:space="preserve"><lb/>Plinius, loco quem indicavi. </s> <s xml:id="echoid-s6129" xml:space="preserve">A‵‵ρο\’πτω tri-<lb/>buendum hoc ι‵διότνπ, & </s> <s xml:id="echoid-s6130" xml:space="preserve">ſecretę cuidam <lb/>θνμπαθεὶα: </s> <s xml:id="echoid-s6131" xml:space="preserve">quæ Magneti cum plaga <lb/>Septemtrionali & </s> <s xml:id="echoid-s6132" xml:space="preserve">Polo Arctico. </s> <s xml:id="echoid-s6133" xml:space="preserve">Pachy-<lb/>merius ο‵π ωεολενμιὶοις είς φιλοςο-<lb/>φίαν: </s> <s xml:id="echoid-s6134" xml:space="preserve">πῶς inquit, ονμπανεῖ (ſic enim <lb/>emendandum ibi, expuncta contrariæ no-<lb/>tionis voce) μαννῖπς τω τ Ε‵λίππς <lb/>α‵ςρω. </s> <s xml:id="echoid-s6135" xml:space="preserve">Punctum igitur Acus Marinæ, Ma-<lb/>gnete tactum, verſus Polum trahitur. </s> <s xml:id="echoid-s6136" xml:space="preserve">Quid <lb/>autem ſit, quod Magnes (cui hanc ob cauſ-<lb/>ſam natura ſenſum manuſq; </s> <s xml:id="echoid-s6137" xml:space="preserve">quaſi videtur <lb/>dediſſe) ferrum, cujus alioquin indomita <lb/>fere & </s> <s xml:id="echoid-s6138" xml:space="preserve">pugnax natura, trahat; </s> <s xml:id="echoid-s6139" xml:space="preserve">quique <lb/> <pb o="230" file="0534" n="534" rhead="DISSERTATIO"/><!-- <wrong/> --> propius admotum hoc ab illo continea-<lb/>tur, & </s> <s xml:id="echoid-s6140" xml:space="preserve">quodam velut complexu cohæ-<lb/>reat; </s> <s xml:id="echoid-s6141" xml:space="preserve">ſerram inter ſe reciprocrant Philo-<lb/>ſophi. </s> <s xml:id="echoid-s6142" xml:space="preserve">Anaxagoras Magnetem facit ani-<lb/>matum; </s> <s xml:id="echoid-s6143" xml:space="preserve">Ariſtoteles ωὶ ψνχῆς α, ?</s> <s xml:id="echoid-s6144" xml:space="preserve">? <lb/>λο, ait, ψνχί ἓχ?</s> <s xml:id="echoid-s6145" xml:space="preserve">ν, ӧν ?</s> <s xml:id="echoid-s6146" xml:space="preserve">? οίὸη &</s> <s xml:id="echoid-s6147" xml:space="preserve">ν <lb/>χιν{εῖ}; </s> <s xml:id="echoid-s6148" xml:space="preserve">Galenus ωεὶ ςοlot;</s> <s xml:id="echoid-s6149" xml:space="preserve">χ. </s> <s xml:id="echoid-s6150" xml:space="preserve">β, φυςιχὴν <lb/>δ\’νναςτν ὲλπλπλι hic agnoſcit; </s> <s xml:id="echoid-s6151" xml:space="preserve">Clemens <lb/>Alexandrinus fieri hoc cenſet, υτὰ ουν-<lb/>τ\‘νδαν; </s> <s xml:id="echoid-s6152" xml:space="preserve">Gregorius, α4;</s> <s xml:id="echoid-s6153" xml:space="preserve">ρ4;</s> <s xml:id="echoid-s6154" xml:space="preserve">\‘ρ\’ντ τ\~ν φύςηως <lb/>βια; </s> <s xml:id="echoid-s6155" xml:space="preserve">Cecropis abſolute dicit, ττὶ υα-<lb/>{γν}ῖπν ἐρᾶν ουτ οδπςου, Epicurus ſuis Ato-<lb/>mis, velut uncis hoc adſcribit; </s> <s xml:id="echoid-s6156" xml:space="preserve">alii Philo-<lb/>ſophi, λπο\‘ρ\‘ροίαις πνοτματδηςι: </s> <s xml:id="echoid-s6157" xml:space="preserve">quæ <lb/>omnia latius apud Plutarchum: </s> <s xml:id="echoid-s6158" xml:space="preserve">Sunt &</s> <s xml:id="echoid-s6159" xml:space="preserve">, <lb/>inter quos Lucretius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6160" xml:space="preserve">VI, qui Magne-<lb/>tem ferrum appetere volunt, tamquam <lb/>cibum, quo vitam ſuſtentet & </s> <s xml:id="echoid-s6161" xml:space="preserve">vires reno-<lb/>vet; </s> <s xml:id="echoid-s6162" xml:space="preserve">eoque modo lapides omnes vivere. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6163" xml:space="preserve">quas opiniones refutare nõ hujus eſt loci.</s> <s xml:id="echoid-s6164" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6165" xml:space="preserve">Vt hiſtoriam Maris abſolvam; </s> <s xml:id="echoid-s6166" xml:space="preserve">Arenæ, <lb/>quę illi congenita, numerus inſinitus, non <lb/>re ipſa, ſed noſtra ignoratione. </s> <s xml:id="echoid-s6167" xml:space="preserve">Quis enim <lb/>numerabit, licet in ſe finitam numeroque <lb/>circumſcriptam ? </s> <s xml:id="echoid-s6168" xml:space="preserve">ut vere Archimedes in <lb/>Pſammit. </s> <s xml:id="echoid-s6169" xml:space="preserve">Saniores Philoſophi, ne abſo-<lb/>luta quidem Dei potentia infinitam quan-<lb/>titatem, ſive continuam, ſive diſcretam, <lb/>dari poſſe cenſent. </s> <s xml:id="echoid-s6170" xml:space="preserve">Addo hic obiter Vir-<lb/>gilium lib. </s> <s xml:id="echoid-s6171" xml:space="preserve">X. </s> <s xml:id="echoid-s6172" xml:space="preserve">Æneid. </s> <s xml:id="echoid-s6173" xml:space="preserve">ex interpretatione <lb/>Servii, Dorſum appellare duriorem Are-<lb/> <pb o="231" file="0535" n="535" rhead="DE MARIBVS."/><!-- <wrong/> --> nam, quæ reciproco fluctuum meatu-<lb/>denſata, & </s> <s xml:id="echoid-s6174" xml:space="preserve">inſtar ſaxi durata: </s> <s xml:id="echoid-s6175" xml:space="preserve">idque ab <lb/>Nautis vulgo Pulvinum vocari: </s> <s xml:id="echoid-s6176" xml:space="preserve">Noſtri <lb/>Zee banck nominant, & </s> <s xml:id="echoid-s6177" xml:space="preserve">triplicem illi ſta-<lb/>tuunt ordinem.</s> <s xml:id="echoid-s6178" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6179" xml:space="preserve">Iam vero Arenaceæ, quas in Littoribus <lb/>paſſim contra Maris furias & </s> <s xml:id="echoid-s6180" xml:space="preserve">Vndarum <lb/>excurſiones, eſt videre, moles; </s> <s xml:id="echoid-s6181" xml:space="preserve">an ab hu-<lb/>mana ſint arte & </s> <s xml:id="echoid-s6182" xml:space="preserve">induſtria, an vero à Na-<lb/>tura; </s> <s xml:id="echoid-s6183" xml:space="preserve">quæſtionis eſt. </s> <s xml:id="echoid-s6184" xml:space="preserve">Prior mens non pau-<lb/>cis, iiſque in rerum antiquatum cognitio-<lb/>ne verſatiſſimis: </s> <s xml:id="echoid-s6185" xml:space="preserve">qui ſuccreviſſe Majorum <lb/>ævo illam Arenarum vim ſatione caricis <lb/>volunt; </s> <s xml:id="echoid-s6186" xml:space="preserve">non ſine monitore Deo. </s> <s xml:id="echoid-s6187" xml:space="preserve">Placet <lb/>mihi magis poſterior ſententia. </s> <s xml:id="echoid-s6188" xml:space="preserve">Non enim <lb/>video, quorum arte Montes tales ſurrexe-<lb/>rint contra Maris impetum in Littoribus, <lb/>quæ nulla noverunt hominum commer-<lb/>cia, quibuſque nulla caricis ſatio: </s> <s xml:id="echoid-s6189" xml:space="preserve">eſſe au-<lb/>tem ibi, docent nos variorum Navigatio-<lb/>nes: </s> <s xml:id="echoid-s6190" xml:space="preserve">non item video, quur, cum apud nos <lb/>tum alios populos, hujuſmodi longi mul-<lb/>tipliceſque Montium arenaceorum ordi-<lb/>nes, ubi exiguum; </s> <s xml:id="echoid-s6191" xml:space="preserve">nulli interim, ubi peri-<lb/>culum hodie maximum. </s> <s xml:id="echoid-s6192" xml:space="preserve">Itane præſtan-<lb/>tiſſima moles has moliendi ſeientia nobis <lb/>periit, ut jam immaniſſimis ſumtibus ag-<lb/>geres terreos, palis valide inter ſe confi-<lb/>bulatis firmatos, ſaxiſque & </s> <s xml:id="echoid-s6193" xml:space="preserve">alia materie <lb/>ſaburratos, cogamur objicere Maris furo-<lb/>ribus ? </s> <s xml:id="echoid-s6194" xml:space="preserve">eoſque corruptos, exeſos, hauſtos <lb/> <pb o="132" file="0536" n="536" rhead="DISSERTATIO"/> ſæpe & </s> <s xml:id="echoid-s6195" xml:space="preserve">abſumtos, ſine intermiſſione re-<lb/>ficere & </s> <s xml:id="echoid-s6196" xml:space="preserve">mille modis corroborare? </s> <s xml:id="echoid-s6197" xml:space="preserve">præ-<lb/>ſertim qua parte ad tria paſſuum millia <lb/>Charybdis Scyllæque inſtar nobis Canina <lb/>Silva, vulgo Thonts-boſcb: </s> <s xml:id="echoid-s6198" xml:space="preserve">quem locum <lb/>horriſonus murmurantis maris ſremitus <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6199" xml:space="preserve">triſtes undarum ſragores perpetuis qua-<lb/>ſi latratibus longe lateque circumſonant; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6200" xml:space="preserve">continuatiſque nullo non tempore adſul-<lb/>tibus tundunt, convellunt, diſſipant: </s> <s xml:id="echoid-s6201" xml:space="preserve">cum <lb/>ſummo ſæpe totius Regionis & </s> <s xml:id="echoid-s6202" xml:space="preserve">Incola-<lb/>rum diſcrimine. </s> <s xml:id="echoid-s6203" xml:space="preserve">Et ſane, ne procul à pa-<lb/>tria diſcedam, ſi ingenioſa noſtrotum <lb/>Avorum induſtria ſuccreverint nuper iſti <lb/>Colles, unde quæſo denominatio illorum <lb/>Ptolemæi tempore in Ger maniarum Ca-<lb/>pite, Lugduno? </s> <s xml:id="echoid-s6204" xml:space="preserve">cujus poſteriori parte Ety-<lb/>mon ab Arenaceis iſtis Tumulis, quos <lb/>Græcum Idioma (cujus tam ſtudioſi Ma-<lb/>jores noſtri ſemper fuerunt; </s> <s xml:id="echoid-s6205" xml:space="preserve">ut, præter <lb/>alia, infinitos habeamus hodieque ab Do-<lb/>ribus Infinitivos; </s> <s xml:id="echoid-s6206" xml:space="preserve">quod docere plenius, <lb/>alius erit temporis) Θῖνας, Heſychio & </s> <s xml:id="echoid-s6207" xml:space="preserve"><lb/>Hieronymo in cap. </s> <s xml:id="echoid-s6208" xml:space="preserve">IX. </s> <s xml:id="echoid-s6209" xml:space="preserve">Ieſchah. </s> <s xml:id="echoid-s6210" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6211" xml:space="preserve">aliis <lb/>notantibus, vocare ſolet.</s> <s xml:id="echoid-s6212" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6213" xml:space="preserve">Iam hoc loco recenſere Piſces, quibus <lb/>in Mari ſedes ſunt adtributæ, inſinitum <lb/>eſſet. </s> <s xml:id="echoid-s6214" xml:space="preserve">Paucula dicam. </s> <s xml:id="echoid-s6215" xml:space="preserve">Primum quidem, <lb/>ſalſum eſſe, quod nonnulli volunt, totum <lb/>Piſcium genus eſſe Oviparum; </s> <s xml:id="echoid-s6216" xml:space="preserve">nec ulla ex <lb/>parte Viviparum. </s> <s xml:id="echoid-s6217" xml:space="preserve">Piſces lego Viviparos, <lb/> <pb o="133" file="0537" n="537" rhead="DE MARIBVS."/> qui Piloſi, quique Cartilaginei. </s> <s xml:id="echoid-s6218" xml:space="preserve">De Pilo-<lb/>ſis teſtatur Ariſtoteles lib. </s> <s xml:id="echoid-s6219" xml:space="preserve">III. </s> <s xml:id="echoid-s6220" xml:space="preserve">de hiſtoria <lb/>Animalium; </s> <s xml:id="echoid-s6221" xml:space="preserve">ubi tradit, pilos habere quæ <lb/>Vivipara ſunt; </s> <s xml:id="echoid-s6222" xml:space="preserve">ideoque Vitulum Mari-<lb/>num parere Animal. </s> <s xml:id="echoid-s6223" xml:space="preserve">habere enim Mam-<lb/>mas & </s> <s xml:id="echoid-s6224" xml:space="preserve">Lac, perfectumque generare Fœ-<lb/>tum, idem ſcribit lib. </s> <s xml:id="echoid-s6225" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s6226" xml:space="preserve">ejuſdem hiſto-<lb/>riæ; </s> <s xml:id="echoid-s6227" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6228" xml:space="preserve">lib. </s> <s xml:id="echoid-s6229" xml:space="preserve">VI. </s> <s xml:id="echoid-s6230" xml:space="preserve">egreſſum in terram eniti, <lb/>non ſecus ac homo, omni tempore, ſingu-<lb/>los, aut geminos, plurimum etiam tres, <lb/>in littore, ut terreſtre; </s> <s xml:id="echoid-s6231" xml:space="preserve">mammis, quas ge-<lb/>minas habet, educare prolem, moreque <lb/>quadrupedum lac reddere, eamdemque <lb/>circa duodecimum à partu diem in mare <lb/>deducere. </s> <s xml:id="echoid-s6232" xml:space="preserve">Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6233" xml:space="preserve">IX. </s> <s xml:id="echoid-s6234" xml:space="preserve">natur. </s> <s xml:id="echoid-s6235" xml:space="preserve">hiſtor. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6236" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6237" xml:space="preserve">XIII. </s> <s xml:id="echoid-s6238" xml:space="preserve">Quæ pilo vestiuntur, inquit <lb/>Animal pariunt, ut Priſtis, Balæna, Vi-<lb/>tulus. </s> <s xml:id="echoid-s6239" xml:space="preserve">De Cartilagineis idem Plinius ejuſ-<lb/>dem libri cap. </s> <s xml:id="echoid-s6240" xml:space="preserve">LT: </s> <s xml:id="echoid-s6241" xml:space="preserve">Torpedo octogenos fœtun <lb/>habens in venitur; </s> <s xml:id="echoid-s6242" xml:space="preserve">eaque intra ſe parit ova <lb/>præmo llia, in alium locum uteri transſe-<lb/>rens atque ibi excludens. </s> <s xml:id="echoid-s6243" xml:space="preserve">Simili modo om-<lb/>nia quæ Cartilaginea appellavimus. </s> <s xml:id="echoid-s6244" xml:space="preserve">Ita <lb/>fit, ut ſola Piſcium & </s> <s xml:id="echoid-s6245" xml:space="preserve">Animal pariant, & </s> <s xml:id="echoid-s6246" xml:space="preserve"><lb/>ova concipiant. </s> <s xml:id="echoid-s6247" xml:space="preserve">Baſilius etiã Homilia VII. </s> <s xml:id="echoid-s6248" xml:space="preserve"><lb/>in Geneſin duo facit Piſciũ Viviparorum <lb/>genera, Cartilaginata ſcilicet, & </s> <s xml:id="echoid-s6249" xml:space="preserve">Cetaria. </s> <s xml:id="echoid-s6250" xml:space="preserve"><lb/>nt ſunt, inquit, Delphini & </s> <s xml:id="echoid-s6251" xml:space="preserve">Vitulus mari-<lb/>nus. </s> <s xml:id="echoid-s6252" xml:space="preserve">Hoc primum eſto. </s> <s xml:id="echoid-s6253" xml:space="preserve">Alterum æque <lb/>falſum eſſe, quod ſuis ſcriptis mandat <lb/>Baſilius, cujus jam memini, Homilia in <lb/> <pb o="234" file="0538" n="538" rhead="DISSERTATIO"/><!-- <wrong/> --> Geneſin VIII, Piſces Memoria carete. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6254" xml:space="preserve">Contrarium docet Experientia; </s> <s xml:id="echoid-s6255" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6256" xml:space="preserve">repu-<lb/>gnat Ratio, qua probatur, quibuſcumque <lb/>Animantibus datus eſt Motus localis, quo <lb/>neceſſaria vitæ quærerent & </s> <s xml:id="echoid-s6257" xml:space="preserve">compara-<lb/>rent, neceſſariam talibus fuiſſe Memo-<lb/>riam, ne motum vagum incertumque <lb/>agerent. </s> <s xml:id="echoid-s6258" xml:space="preserve">Vt merito Baſilium refutarit Au-<lb/>guſtinus lib. </s> <s xml:id="echoid-s6259" xml:space="preserve">111. </s> <s xml:id="echoid-s6260" xml:space="preserve">de Geneſi ad litteram, <lb/>capite VIII. </s> <s xml:id="echoid-s6261" xml:space="preserve">Tertium, uberiorem multo <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6262" xml:space="preserve">copioſiorem eſſe Piſcium generatio-<lb/>nem, quam ceterorum animalium. </s> <s xml:id="echoid-s6263" xml:space="preserve">Indi-<lb/>cium, ingens ovorum, quæ in iis, copia. </s> <s xml:id="echoid-s6264" xml:space="preserve"><lb/>Et ſic voluiſſe Deum, innuit haud obſcu-<lb/>re Spiritus Sanctus apud Moſchen in Ge-<lb/>neſ. </s> <s xml:id="echoid-s6265" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s6266" xml:space="preserve">uſus in Piſcium creatione verbo <lb/>ץרש, quod producere in multit udine & </s> <s xml:id="echoid-s6267" xml:space="preserve"><lb/>maxima copia; </s> <s xml:id="echoid-s6268" xml:space="preserve">Producant, inquit Deus <lb/>רצרשי, Aquæ Reptile animæ viventis; </s> <s xml:id="echoid-s6269" xml:space="preserve"><lb/>addita paullo poſt benedictione ut creſce-<lb/>rent & </s> <s xml:id="echoid-s6270" xml:space="preserve">multiplicarentur: </s> <s xml:id="echoid-s6271" xml:space="preserve">Thargum ver-<lb/>tit per שחר, quod nihil aliud, quam cru-<lb/>ctare, ebulliere, ſcatere. </s> <s xml:id="echoid-s6272" xml:space="preserve">Celebrat & </s> <s xml:id="echoid-s6273" xml:space="preserve">Pro-<lb/>pheta Rex Pſalmo CIV. </s> <s xml:id="echoid-s6274" xml:space="preserve">verſ. </s> <s xml:id="echoid-s6275" xml:space="preserve">25. </s> <s xml:id="echoid-s6276" xml:space="preserve">Mare <lb/>Magnum & </s> <s xml:id="echoid-s6277" xml:space="preserve">ſpacioſum; </s> <s xml:id="echoid-s6278" xml:space="preserve">ubi Reptilia, quo-<lb/>rum non est numerus. </s> <s xml:id="echoid-s6279" xml:space="preserve">Quartum, Multi-<lb/>formiora, quę in Humore gignuntur, eſſe, <lb/>ſcribente Ariſtotele lib. </s> <s xml:id="echoid-s6280" xml:space="preserve">111. </s> <s xml:id="echoid-s6281" xml:space="preserve">de generat. </s> <s xml:id="echoid-s6282" xml:space="preserve"><lb/>Animalium cap. </s> <s xml:id="echoid-s6283" xml:space="preserve">XI. </s> <s xml:id="echoid-s6284" xml:space="preserve">quam quæ in Terra. </s> <s xml:id="echoid-s6285" xml:space="preserve"><lb/>Humori enim naturam eſſe ad effingen-<lb/>dum efformandumg; </s> <s xml:id="echoid-s6286" xml:space="preserve">habiliorem, quam <lb/> <pb o="235" file="0539" n="539" rhead="DE MARIBVS."/><!-- <wrong/> --> Terræ. </s> <s xml:id="echoid-s6287" xml:space="preserve">Conſirmat & </s> <s xml:id="echoid-s6288" xml:space="preserve">Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6289" xml:space="preserve">IX. </s> <s xml:id="echoid-s6290" xml:space="preserve">nat. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6291" xml:space="preserve">hiſt. </s> <s xml:id="echoid-s6292" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6293" xml:space="preserve">11. </s> <s xml:id="echoid-s6294" xml:space="preserve">qui quum notaſſet, quæ in <lb/>Aquis plura eſſe & </s> <s xml:id="echoid-s6295" xml:space="preserve">majora terreſtribus, <lb/>adſcribit: </s> <s xml:id="echoid-s6296" xml:space="preserve">Cauſſa evidens est, bumoris Lu-<lb/>xuria: </s> <s xml:id="echoid-s6297" xml:space="preserve">pleraque etiam Monſtrifica repe-<lb/>riuntur perplexis, & </s> <s xml:id="echoid-s6298" xml:space="preserve">in ſemet aliter atque <lb/>aliter nunc flatu, nunc fluctu convolutis <lb/>ſeminibus atque principiis; </s> <s xml:id="echoid-s6299" xml:space="preserve">ut vera ſiet <lb/>Vulgi opinio, Quidquid naſcatur in parte <lb/>Naturæ ulla, & </s> <s xml:id="echoid-s6300" xml:space="preserve">in Mari eſſe; </s> <s xml:id="echoid-s6301" xml:space="preserve">præterque <lb/>multa, quæ nuſquam alibi. </s> <s xml:id="echoid-s6302" xml:space="preserve">Nuſquam au-<lb/>tem in formis Piſcium variandis Natura <lb/>magis deprehenditur ludere, (hac utar <lb/>voce) quam in Arctoum Mari. </s> <s xml:id="echoid-s6303" xml:space="preserve">Viſitur ibi <lb/>ab Navigantibus Hyæna, ſive Porcus ma-<lb/>rinus; </s> <s xml:id="echoid-s6304" xml:space="preserve">animal ſane monſtroſiſſimum: </s> <s xml:id="echoid-s6305" xml:space="preserve"><lb/>Ziphius, Bubonis habens caput, horro-<lb/>rem ſpectantibus incutiens: </s> <s xml:id="echoid-s6306" xml:space="preserve">Equus mari-<lb/>nus, quem Iſlandi Hroshvvalur vocant, <lb/>jubatus: </s> <s xml:id="echoid-s6307" xml:space="preserve">exitium Piſcatoribus adferens: </s> <s xml:id="echoid-s6308" xml:space="preserve"><lb/>Bos marinus, Iſlandis Seenaut, colore ci-<lb/>nericeo; </s> <s xml:id="echoid-s6309" xml:space="preserve">egreſſus aliquando mari in vi-<lb/>cino littore paſcitur; </s> <s xml:id="echoid-s6310" xml:space="preserve">naſo folliculus ad-<lb/>hæret, cujus beneficio in aquis vivit; </s> <s xml:id="echoid-s6311" xml:space="preserve">eo <lb/>rupto, aliis bobus ſe non invitus conjun-<lb/>git: </s> <s xml:id="echoid-s6312" xml:space="preserve">Vitulus denique, Rostonger eidem <lb/>genti: </s> <s xml:id="echoid-s6313" xml:space="preserve">quem gradi ſcribunt in maris pro-<lb/>fundo pedibus quatuor, ſed breviſſimis; </s> <s xml:id="echoid-s6314" xml:space="preserve"><lb/>pellemque habere duriſſimam, & </s> <s xml:id="echoid-s6315" xml:space="preserve">quæ vix <lb/>ullis ictibus poteſt perforari. </s> <s xml:id="echoid-s6316" xml:space="preserve">Batavi etiam <lb/>nuper Arctoum pelagus ſulcantes, prope <lb/> <pb o="136" file="0540" n="540" rhead="DISSERTATIO"/> Inſulas, quas, gradu altitudinis <emph style="sc">LXXVII</emph>, <lb/>ad Septemtrionaliora Novæ Zemblæ ſi-<lb/>tas, Orangias appellarunt, in arenam de-<lb/>ſcendere & </s> <s xml:id="echoid-s6317" xml:space="preserve">dimicare fuerunt coacti con-<lb/>tra Belluas marinas; </s> <s xml:id="echoid-s6318" xml:space="preserve">quæ vaſto corpore <lb/>boviſq; </s> <s xml:id="echoid-s6319" xml:space="preserve">magnitudinem excedentes, VVal-<lb/>ruſſchen vulgo dicuntur; </s> <s xml:id="echoid-s6320" xml:space="preserve">os habent leo-<lb/>nina ſpecie, pellem villoſiorem, quatuor <lb/>pedes, duos dentes ex parte oris ſuperna <lb/>prominentes, planos, duros, candentes. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6321" xml:space="preserve">ut Elephantinis precio non cedant. </s> <s xml:id="echoid-s6322" xml:space="preserve">Quin-<lb/>tum, prodigioſiores Animalium moles in <lb/>mari eſſe, quam in terra, dubitationem <lb/>omnem tollunt Balænæ; </s> <s xml:id="echoid-s6323" xml:space="preserve">quas Baſilius & </s> <s xml:id="echoid-s6324" xml:space="preserve"><lb/>Theodoretus ſcribunt, quum dorſa ſuper <lb/>aquas efferunt, ſpeciem ingentis inſulæ <lb/>præbere. </s> <s xml:id="echoid-s6325" xml:space="preserve">Docet etiam Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6326" xml:space="preserve"><emph style="sc">IX</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s6327" xml:space="preserve"><lb/>natur. </s> <s xml:id="echoid-s6328" xml:space="preserve">hiſtor. </s> <s xml:id="echoid-s6329" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6330" xml:space="preserve">XXX. </s> <s xml:id="echoid-s6331" xml:space="preserve">Balænas maris In-<lb/>dici quaternum jugerum eſſe; </s> <s xml:id="echoid-s6332" xml:space="preserve">Priſtes du-<lb/>cenum cubitorum; </s> <s xml:id="echoid-s6333" xml:space="preserve">Anguillas trecenum <lb/>pedum. </s> <s xml:id="echoid-s6334" xml:space="preserve">Idem lib. </s> <s xml:id="echoid-s6335" xml:space="preserve">XXXII, cap. </s> <s xml:id="echoid-s6336" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s6337" xml:space="preserve">lubam <lb/>laudat Regem Mauritaniæ, in volumini-<lb/>bus ad C. </s> <s xml:id="echoid-s6338" xml:space="preserve">Cæſarem Auguſti F. </s> <s xml:id="echoid-s6339" xml:space="preserve">notantem, <lb/>Cetos ſexcentorum pedum longitudinis, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6340" xml:space="preserve">trecentorum ſexaginta latitudinis, in <lb/>Arabicum ſinum intrare: </s> <s xml:id="echoid-s6341" xml:space="preserve">cum quibus ſi <lb/>committantur qui anno clo IoLXXVIII, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6342" xml:space="preserve">non ita pridem iterum, in noſtra litto-<lb/>ra Piſces ejecti, molis ſane cenſendi erunt <lb/>exiguæ. </s> <s xml:id="echoid-s6343" xml:space="preserve">Strabo libro XVI. </s> <s xml:id="echoid-s6344" xml:space="preserve">Chelonopha-<lb/>gos ait Teſtudinum marinarum teſtis <lb/> <pb o="137" file="0541" n="541" rhead="DE MARIEVS."/> regi; </s> <s xml:id="echoid-s6345" xml:space="preserve">adeoque eas eſſe magnas, utvel in <lb/>iis navigent. </s> <s xml:id="echoid-s6346" xml:space="preserve">Adſtipulantur Plinius & </s> <s xml:id="echoid-s6347" xml:space="preserve"><lb/>Solinus. </s> <s xml:id="echoid-s6348" xml:space="preserve">Illelib. </s> <s xml:id="echoid-s6349" xml:space="preserve">IX. </s> <s xml:id="echoid-s6350" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6351" xml:space="preserve">X: </s> <s xml:id="echoid-s6352" xml:space="preserve">Testudines <lb/>tantæ magnitudinis Indicum mare emit-<lb/>ti, ut ſingularum ſuperficies habitabiles <lb/>caſas integant; </s> <s xml:id="echoid-s6353" xml:space="preserve">atque inter inſulas Ru-<lb/>bri præcipue maris navigent his cimbis. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6354" xml:space="preserve">Hic cap. </s> <s xml:id="echoid-s6355" xml:space="preserve">Polyhiſtoris IVI; </s> <s xml:id="echoid-s6356" xml:space="preserve">Maria quo-<lb/>que piſcationibus inquietant, marinaſque <lb/>Testudines capere gaudent; </s> <s xml:id="echoid-s6357" xml:space="preserve">quarum tan-<lb/>ta est magnitudo, ut ſuperficies earum <lb/>domos faciat, & </s> <s xml:id="echoid-s6358" xml:space="preserve">numeroſam familiam <lb/>non arcte receptet. </s> <s xml:id="echoid-s6359" xml:space="preserve">Ariſtoteles Magni-<lb/>tudinis Piſcium cauſſam refert ad Re-<lb/>gionum ſitus diverſaſque locorum indo-<lb/>les & </s> <s xml:id="echoid-s6360" xml:space="preserve">ingenia. </s> <s xml:id="echoid-s6361" xml:space="preserve">Addo hic Philoſophos <lb/>tradere littoralibus hominibus, qui mari <lb/>adcolæ crebrius Piſcibus veſcuntur, cor-<lb/>pora plerumque eſſe excelſiora; </s> <s xml:id="echoid-s6362" xml:space="preserve">contra <lb/>qui ſicca ſibi & </s> <s xml:id="echoid-s6363" xml:space="preserve">à mari remota loca le-<lb/>gerunt, minora eſſe & </s> <s xml:id="echoid-s6364" xml:space="preserve">depreſſiora. </s> <s xml:id="echoid-s6365" xml:space="preserve">Hæc <lb/>ſufficiant. </s> <s xml:id="echoid-s6366" xml:space="preserve">Nam apud alios alia. </s> <s xml:id="echoid-s6367" xml:space="preserve">Ariſto-<lb/>teles quinque Piſcium genera ponit, <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s6368" xml:space="preserve">III. </s> <s xml:id="echoid-s6369" xml:space="preserve">de Hiſtor. </s> <s xml:id="echoid-s6370" xml:space="preserve">Animalium cap. </s> <s xml:id="echoid-s6371" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s6372" xml:space="preserve"><lb/>Σέλαχον, Α οέλαχον, υαλαχὸν, υαλα-<lb/>χόςραγν, & </s> <s xml:id="echoid-s6373" xml:space="preserve">όςραπόοεςυγυ. </s> <s xml:id="echoid-s6374" xml:space="preserve">Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6375" xml:space="preserve"><lb/>IX, cap. </s> <s xml:id="echoid-s6376" xml:space="preserve">XIIII. </s> <s xml:id="echoid-s6377" xml:space="preserve">Piſcium Species inquit eſſe <lb/>LXXIV, præter cruſtis intecta, quorum <lb/>XXX. </s> <s xml:id="echoid-s6378" xml:space="preserve">ſpecies: </s> <s xml:id="echoid-s6379" xml:space="preserve">Iſidorus lib. </s> <s xml:id="echoid-s6380" xml:space="preserve">XII, Etymolog. </s> <s xml:id="echoid-s6381" xml:space="preserve"><lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s6382" xml:space="preserve">VI. </s> <s xml:id="echoid-s6383" xml:space="preserve">cunctorum Aquatilium Species <lb/>numerat CXLIV. </s> <s xml:id="echoid-s6384" xml:space="preserve">Nos Navigationum <lb/> <pb o="238" file="0542" n="542" rhead="DISSERTATIO"/><!-- <wrong/> --> huc illuc beneſicio multo plura, & </s> <s xml:id="echoid-s6385" xml:space="preserve">fere <lb/>dixerim inſinita, novimus. </s> <s xml:id="echoid-s6386" xml:space="preserve">Maria Reci-<lb/>procantia, de quibus hactenus univerſim, <lb/>vel Extima Tetrarum amplectuntur, vel <lb/>Interiora ingrediuntur. </s> <s xml:id="echoid-s6387" xml:space="preserve">Prioris claſſis <lb/>Oceanus; </s> <s xml:id="echoid-s6388" xml:space="preserve">poſterioris Maria ſunt Interna.</s> <s xml:id="echoid-s6389" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div79" type="section" level="1" n="53"> <head xml:id="echoid-head75" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap.</emph> II.</head> <head xml:id="echoid-head76" style="it" xml:space="preserve">De Oceano.</head> <p> <s xml:id="echoid-s6390" xml:space="preserve"><emph style="sc">OCeanvs</emph> proprie univerſa illa ma-<lb/>rinarum Aquarum moles, quæ exti-<lb/>mas principum Terræ partium oras am-<lb/>plectitur. </s> <s xml:id="echoid-s6391" xml:space="preserve">Inde Iuno apud Homerum Ilia-<lb/>dos ς. </s> <s xml:id="echoid-s6392" xml:space="preserve">Oceanum viſura, petere primo <lb/>ſcribitur</s> </p> </div> <div xml:id="echoid-div80" type="section" level="1" n="54"> <head xml:id="echoid-head77" xml:space="preserve">----- πολυφόρος πείοαια νυπς.</head> <p> <s xml:id="echoid-s6393" xml:space="preserve">Hoc de eo potius, ut exploratiſſimum, <lb/>non à nobis ſolum, ſed & </s> <s xml:id="echoid-s6394" xml:space="preserve">à Priſcis dicen-<lb/>dum erat; </s> <s xml:id="echoid-s6395" xml:space="preserve">quam quod orbem ambiat, ſi <lb/>de Ambitu intellexerint perſecto, quem, <lb/>ut nos ſcimus, illi neſcierunt. </s> <s xml:id="echoid-s6396" xml:space="preserve">Nam verſus <lb/>Meridiem Oceanum Terram circumire <lb/>per Fretum Magellanicum inter Africæ, <lb/>Aſiæ, Americæque Auſtraliora, & </s> <s xml:id="echoid-s6397" xml:space="preserve">lata <lb/>Terræ adhuc incognitæ littora, docue-<lb/>runt nos nuperæ cum Luſitanorum, tum <lb/>Anglorum Navigationes. </s> <s xml:id="echoid-s6398" xml:space="preserve">An autem idem <lb/>poſſit Oceanus Septemtrionem verſus, <lb/>adhuc ignoratur. </s> <s xml:id="echoid-s6399" xml:space="preserve">Certe ſi liceat; </s> <s xml:id="echoid-s6400" xml:space="preserve">duplici <lb/>Aquarum ſaſcia duo vaſtiſſimorum ma-<lb/> <pb o="239" file="0543" n="543" rhead="DE MARIEVS."/><!-- <wrong/> --> rium annuli & </s> <s xml:id="echoid-s6401" xml:space="preserve">coronæ inter ſe quaſi col-<lb/>ligantur; </s> <s xml:id="echoid-s6402" xml:space="preserve">una quidem inter Europæ Afri-<lb/>cæq; </s> <s xml:id="echoid-s6403" xml:space="preserve">Occidentalia, Americæ vero Orien-<lb/>talia; </s> <s xml:id="echoid-s6404" xml:space="preserve">altera inter hujus Occidentalia, Aſiæ <lb/>vero Orientalta. </s> <s xml:id="echoid-s6405" xml:space="preserve">Quamvis verum illum <lb/>circuitum ignorarint Veteres, auſi tamen <lb/>fuerunt multa de ambiente Terram Ocea-<lb/>no ſcribere; </s> <s xml:id="echoid-s6406" xml:space="preserve">potius quod ſic ex communi <lb/>quadam hominum opinione ſuſpicaren-<lb/>rur, quam quod ipſa re & </s> <s xml:id="echoid-s6407" xml:space="preserve">experientia co-<lb/>gnitum id haberent. </s> <s xml:id="echoid-s6408" xml:space="preserve">Legendi Ariſtoteles <lb/>de Mundo ad Alexandrum, Q. </s> <s xml:id="echoid-s6409" xml:space="preserve">Cæcilius <lb/>Metellus, & </s> <s xml:id="echoid-s6410" xml:space="preserve">Cornelius Nepos apud Pom-<lb/>ponium Melam lib. </s> <s xml:id="echoid-s6411" xml:space="preserve">III. </s> <s xml:id="echoid-s6412" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6413" xml:space="preserve">v. </s> <s xml:id="echoid-s6414" xml:space="preserve">Strabo <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s6415" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s6416" xml:space="preserve">Geograph. </s> <s xml:id="echoid-s6417" xml:space="preserve">non recte citans iſti ſen-<lb/>tentiæ ſtabiliendæ Homerum; </s> <s xml:id="echoid-s6418" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6419" xml:space="preserve">alii. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6420" xml:space="preserve">Præivit ad hanc opinionem omnibus Or-<lb/>pheus in Hymnis:</s> <s xml:id="echoid-s6421" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6422" xml:space="preserve">Ω'πεανὸν παλέω πατέ\’ρ άφοι<unsure/>ν ωὲν <lb/>έόν<unsure/></s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6423" xml:space="preserve">A'οανὰττωτε οεῶν γε\’νεσιν, ονητῶν\’τ <lb/>ἀνθęώπων,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6424" xml:space="preserve">O's <unsure/>ρ<unsure/>κυμαίυ<unsure/> γαίης <unsure/>ρὶ τέρμο-<lb/>υα κύκλον:</s> <s xml:id="echoid-s6425" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6426" xml:space="preserve">E'ξ ο{οὗ} πεę πάντες πο<unsure/>μοὶ καὶ πᾶ<unsure/>α <lb/>οάλα<unsure/>α.</s> <s xml:id="echoid-s6427" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6428" xml:space="preserve">Sic Dionyſius Aſer.</s> <s xml:id="echoid-s6429" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6430" xml:space="preserve">-----Ω'κεανὸς <unsure/>ριδέδραμε γαῖαν <lb/>ἄπα<unsure/>αν.</s> <s xml:id="echoid-s6431" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6432" xml:space="preserve">Manilius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6433" xml:space="preserve">IV. </s> <s xml:id="echoid-s6434" xml:space="preserve">Aſtronom.</s> <s xml:id="echoid-s6435" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s6436" xml:space="preserve">Ipſanatat Tellus Pelagi luſtrata corona, <lb/> <pb o="140" file="0544" n="544" rhead="DISSERTATIO"/> Cingentis medium liquidis amplexibus <lb/>orbem.</s> <s xml:id="echoid-s6437" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6438" xml:space="preserve">Seneca in Oedipo in ſine Chori Actus II.</s> <s xml:id="echoid-s6439" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s6440" xml:space="preserve">Lucida dum current annoſi Sidera <lb/>Mundi, <lb/>Oceanus clauſum dum fluctibus ambiet <lb/>Orbem.</s> <s xml:id="echoid-s6441" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6442" xml:space="preserve">Oceanus quod cõplexu ſuo videatur Tel-<lb/>lurem continere, Cyrillo Terræ involu-<lb/>crum dicitur; </s> <s xml:id="echoid-s6443" xml:space="preserve">nonnullis Mundi Baltbeus.</s> <s xml:id="echoid-s6444" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6445" xml:space="preserve">Dictus autem Oceanus, Solino cap. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6446" xml:space="preserve">Polyhiſt. </s> <s xml:id="echoid-s6447" xml:space="preserve">XXVI. </s> <s xml:id="echoid-s6448" xml:space="preserve">Iſidoro lib. </s> <s xml:id="echoid-s6449" xml:space="preserve">XIII. </s> <s xml:id="echoid-s6450" xml:space="preserve">Origi-<lb/>num: </s> <s xml:id="echoid-s6451" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6452" xml:space="preserve">xv. </s> <s xml:id="echoid-s6453" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6454" xml:space="preserve">aliis, ab ώκὺς, quod ſit <lb/>citus; </s> <s xml:id="echoid-s6455" xml:space="preserve">vel, utidem Iſidorus à quo neſcio <lb/>Scriptore, quaſi κνάνε&</s> <s xml:id="echoid-s6456" xml:space="preserve">, à purpureo <lb/>colore; </s> <s xml:id="echoid-s6457" xml:space="preserve">quo, ut Cœlum nitere nonnullis <lb/>putatur. </s> <s xml:id="echoid-s6458" xml:space="preserve">Negat Herodotus lib. </s> <s xml:id="echoid-s6459" xml:space="preserve">II. </s> <s xml:id="echoid-s6460" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6461" xml:space="preserve">IV. </s> <s xml:id="echoid-s6462" xml:space="preserve"><lb/>Oceanum; </s> <s xml:id="echoid-s6463" xml:space="preserve">non quod mare nullum arbi-<lb/>tretur, ſed quod tum temporis nomen, <lb/>nondum ſatis notum, parum probaret.</s> <s xml:id="echoid-s6464" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6465" xml:space="preserve">Oceano paſſim nomen ab variis, quas <lb/>adluit & </s> <s xml:id="echoid-s6466" xml:space="preserve">amplectitur, Orbis Terrarum <lb/>partibus. </s> <s xml:id="echoid-s6467" xml:space="preserve">Adeundi præter alios Solinus <lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s6468" xml:space="preserve">XXVI, & </s> <s xml:id="echoid-s6469" xml:space="preserve">Iſidorus ejus Exſcriptor <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s6470" xml:space="preserve">XIII. </s> <s xml:id="echoid-s6471" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6472" xml:space="preserve">XV. </s> <s xml:id="echoid-s6473" xml:space="preserve">Nam qui citra Aequi-<lb/>noctialem inter Europam Africamque & </s> <s xml:id="echoid-s6474" xml:space="preserve"><lb/>Americam, Septemtrionalis; </s> <s xml:id="echoid-s6475" xml:space="preserve">qui vero ul-<lb/>tra, inter Africam & </s> <s xml:id="echoid-s6476" xml:space="preserve">Americam, Auſtra-<lb/>lis; </s> <s xml:id="echoid-s6477" xml:space="preserve">qui Americam inter & </s> <s xml:id="echoid-s6478" xml:space="preserve">Moluccas In-<lb/>ſulas, Occidentalis (Paciſicum hodie vo-<lb/>cant: </s> <s xml:id="echoid-s6479" xml:space="preserve">quod non ita ut reliqua, exagitatur; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6480" xml:space="preserve"> <pb o="141" file="0545" n="545" rhead="DE MARIEVS."/> aliis Mar del Sur nuncupatur) qui deni-<lb/>que ſecus Sinarum littora, inter Moluccas <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6481" xml:space="preserve">Africæ Orientalia, Orientalis vel Eous <lb/>commode poteſt indigetari.</s> <s xml:id="echoid-s6482" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6483" xml:space="preserve">Septemtrionali varia à proximis Regio-<lb/>nibus nomina: </s> <s xml:id="echoid-s6484" xml:space="preserve">Atlanticus, Gaditanus, <lb/>Hiſpanicus, Ibericus, Cantabricus, Aqui-<lb/>tanicus, Gallicus, Britannicus, Caledonius, <lb/>Germanicus, Cimbricus, Arctous, Pet-<lb/>zorke, Sarmaticus, Tartaricus, Scythi-<lb/>cus, qui & </s> <s xml:id="echoid-s6485" xml:space="preserve">Barbaricus Oroſio lib. </s> <s xml:id="echoid-s6486" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s6487" xml:space="preserve">C. </s> <s xml:id="echoid-s6488" xml:space="preserve">II, <lb/>qui, ut & </s> <s xml:id="echoid-s6489" xml:space="preserve">Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6490" xml:space="preserve">VI. </s> <s xml:id="echoid-s6491" xml:space="preserve">Pomponius Me-<lb/>la lib. </s> <s xml:id="echoid-s6492" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s6493" xml:space="preserve">quique paullo ante laudati, non <lb/>obſcure innuunt, Veteribus plerorum ap-<lb/>pellationes non ſuiſſe ignotas.</s> <s xml:id="echoid-s6494" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6495" xml:space="preserve">In Australi eſt Æthiopicus.</s> <s xml:id="echoid-s6496" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6497" xml:space="preserve">In Occidentali, Magellanicus & </s> <s xml:id="echoid-s6498" xml:space="preserve">Peru-<lb/>vianus.</s> <s xml:id="echoid-s6499" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6500" xml:space="preserve">In Orientali, denique Sinenſis & </s> <s xml:id="echoid-s6501" xml:space="preserve">Ma-<lb/>re Rubrum vel Erythræum.</s> <s xml:id="echoid-s6502" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6503" xml:space="preserve">Alio modo admodum conſuſe, & </s> <s xml:id="echoid-s6504" xml:space="preserve">(li-<lb/>ceat illud in hac arena de Viro alioquin <lb/>magno dicere) imperite dividit Albertus <lb/>Magnus de Natur. </s> <s xml:id="echoid-s6505" xml:space="preserve">Locor. </s> <s xml:id="echoid-s6506" xml:space="preserve">diſtinct. </s> <s xml:id="echoid-s6507" xml:space="preserve">III, <lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s6508" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s6509" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6510" xml:space="preserve">ſequente. </s> <s xml:id="echoid-s6511" xml:space="preserve">De nonnullis autem <lb/>horum ſpecialius quædam occurrunt no-<lb/>tanda.</s> <s xml:id="echoid-s6512" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6513" xml:space="preserve">Atlantici latiſſima priſcis tempori-<lb/>bus fuit appellatio. </s> <s xml:id="echoid-s6514" xml:space="preserve">Strabo ſcribit Indiam <lb/>deſinere ad mare Orientale & </s> <s xml:id="echoid-s6515" xml:space="preserve">ad Auſtri-<lb/>num, Atlantici patrem: </s> <s xml:id="echoid-s6516" xml:space="preserve">vult idem Auſtrale <lb/> <pb o="242" file="0546" n="546" rhead="DISSERTATIO"/><!-- <wrong/> --> & </s> <s xml:id="echoid-s6517" xml:space="preserve">Orientale latus in Atlanticum pelagus <lb/>procurrere; </s> <s xml:id="echoid-s6518" xml:space="preserve">ait & </s> <s xml:id="echoid-s6519" xml:space="preserve">alio loco. </s> <s xml:id="echoid-s6520" xml:space="preserve">Atlanticum <lb/>mare in ſe coire. </s> <s xml:id="echoid-s6521" xml:space="preserve">Quod magis teſtatur <lb/>Suidas, omnia Maria innavigabilia, At-<lb/>lantica Veteribus vocari ſolita. </s> <s xml:id="echoid-s6522" xml:space="preserve">M. </s> <s xml:id="echoid-s6523" xml:space="preserve">autem <lb/>Tullius in Somn. </s> <s xml:id="echoid-s6524" xml:space="preserve">Scipionis, omnem Ter-<lb/>ram, quæ ab Europæis colitur, Atlantico <lb/>Mari (qui Oceanus appellatur) tradit cir-<lb/>cumfundi. </s> <s xml:id="echoid-s6525" xml:space="preserve">Novit denique Herodotus duo <lb/>tantum Maris univerſi nomina, ſcribens <lb/>Atlanticum, Rubrum, & </s> <s xml:id="echoid-s6526" xml:space="preserve">totũ illud quod <lb/>Græcinavigant, unum eſſe; </s> <s xml:id="echoid-s6527" xml:space="preserve">Caſpium alte-<lb/>rum: </s> <s xml:id="echoid-s6528" xml:space="preserve">ut non immerito Zoſimus ex Vete-<lb/>re proculdubio Scriptore Rhenũ Huvium <lb/>in Atlanticum mare notet ſe exonerate.</s> <s xml:id="echoid-s6529" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6530" xml:space="preserve">Quod ad Britannicum, docet Plinius <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s6531" xml:space="preserve">IV. </s> <s xml:id="echoid-s6532" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6533" xml:space="preserve">XVI. </s> <s xml:id="echoid-s6534" xml:space="preserve">omnes olim Europæ in <lb/>Septemtrionali Oceano Inſulas Britanni-<lb/>cæs fuiſſe appellatas, idque nomen poſtea <lb/>inter eas omnes maximæ, quæ prius Al-<lb/>bion dicebatur, relictum; </s> <s xml:id="echoid-s6535" xml:space="preserve">hinc Oceanum <lb/>ibi longe lateque ab Inſulis tam multis <lb/>nomen habuiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s6536" xml:space="preserve">Hodie Britannicus <lb/>Oceanus proprie, qui Galliam inter & </s> <s xml:id="echoid-s6537" xml:space="preserve"><lb/>Angliam; </s> <s xml:id="echoid-s6538" xml:space="preserve">Nautis Noſtratibus Canale, <lb/>Manche Gallis, Anglis Sleife.</s> <s xml:id="echoid-s6539" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6540" xml:space="preserve">Caledonius (ut ab Valerio Flacco vo-<lb/>catur; </s> <s xml:id="echoid-s6541" xml:space="preserve">διευκαληδόνι& </s> <s xml:id="echoid-s6542" xml:space="preserve">Ptolemæo, ho-<lb/>die Scoticus) à Caledoniis Scotiæ olim <lb/>populis, qui Silvam habebant Caledo-<lb/>niam, dictus.</s> <s xml:id="echoid-s6543" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="243" file="0547" n="547" rhead="DE MARIBVS."/><!-- <wrong/> --> <p> <s xml:id="echoid-s6544" xml:space="preserve">Mare Arctoum appello, quod in ſub-<lb/>jectis Arctico polo locis: </s> <s xml:id="echoid-s6545" xml:space="preserve">Glaciale non-<lb/>nulli volunt & </s> <s xml:id="echoid-s6546" xml:space="preserve">vocant ab glacie, cujus ex <lb/>dulcioribus fluviorum aquis concretæ, & </s> <s xml:id="echoid-s6547" xml:space="preserve"><lb/>lapſu temporis calore Solis abruptæ vio-<lb/>lenter Terris, immenſa ſragmina in ejus <lb/>ſuperficie ita fluitant, ut mobilium Inſu-<lb/>larum inter ſe concurſantium ſpeciem <lb/>præbeant. </s> <s xml:id="echoid-s6548" xml:space="preserve">Nam adſtrictum eſſe ibi ipſum <lb/>Mare, facilius dicitur, quam probatur: </s> <s xml:id="echoid-s6549" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6550" xml:space="preserve"><lb/>rem ſequius ſe habere, nobis jam innotuit <lb/>Variorum in eas Oceani partes Naviga-<lb/>tionibus; </s> <s xml:id="echoid-s6551" xml:space="preserve">ut ſupra etiam dixi. </s> <s xml:id="echoid-s6552" xml:space="preserve">Qua Ruſ-<lb/>ſiam attingit, Indigenę vocant Myrmans-<lb/>koi more, quaſi Danicum & </s> <s xml:id="echoid-s6553" xml:space="preserve">Norvegicum <lb/>Mare: </s> <s xml:id="echoid-s6554" xml:space="preserve">Danos enim illi & </s> <s xml:id="echoid-s6555" xml:space="preserve">Norvegos <lb/>Movvremans appellant.</s> <s xml:id="echoid-s6556" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6557" xml:space="preserve">Scythicum Mare notat Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6558" xml:space="preserve">VI. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6559" xml:space="preserve">hauſtu dulce eſſe; </s> <s xml:id="echoid-s6560" xml:space="preserve">Sale nimirum inſluen-<lb/>tium amnium magnitudine ſuperato. </s> <s xml:id="echoid-s6561" xml:space="preserve">De <lb/>Caſpio (quod Scythici partem ſacit ibidem <lb/>auctor, non ubique bonæ fidei) vero ſi-<lb/>militer hoc dici poteſt, non de Oceano <lb/>Scythico: </s> <s xml:id="echoid-s6562" xml:space="preserve">quod tamen, ne quid diſſimu-<lb/>lem, ut & </s> <s xml:id="echoid-s6563" xml:space="preserve">reliqua Septemtrionalia, mino-<lb/>ris Salſedinis, quam quę verſus Meridiem. </s> <s xml:id="echoid-s6564" xml:space="preserve"><lb/>Quum enim, ut alibi me monere memi-<lb/>ni, Cauſſa Salſedinis in Mari ſit aduſtum <lb/>quoddam terreſtre undis admiſtũ, quan-<lb/>do ab ejus ſummo Vapores dulces vi So-<lb/>lis elevantur; </s> <s xml:id="echoid-s6565" xml:space="preserve">non poteſt quin, quum de-<lb/> <pb o="144" file="0548" n="548" rhead="DISSERTATIO"/> bilior ſit radiorum Solis in Septemtrio-<lb/>nalibus reſſexio, & </s> <s xml:id="echoid-s6566" xml:space="preserve">inſirmior elevatorum <lb/>reſolutio, partiumque dulcium conſum-<lb/>tio, etiam minor ſit Salſedo. </s> <s xml:id="echoid-s6567" xml:space="preserve">Notat Al-<lb/>bertus Magnus de nat. </s> <s xml:id="echoid-s6568" xml:space="preserve">locor. </s> <s xml:id="echoid-s6569" xml:space="preserve">diſt. </s> <s xml:id="echoid-s6570" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s6571" xml:space="preserve">cap. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6572" xml:space="preserve">IIII, generatim Aquam Oceani in ſum-<lb/>mo dulciorem eſſe propter Aëris; </s> <s xml:id="echoid-s6573" xml:space="preserve">in inſi-<lb/>mo turbulentam & </s> <s xml:id="echoid-s6574" xml:space="preserve">ſalſam propter Terræ <lb/>admiſtionem; </s> <s xml:id="echoid-s6575" xml:space="preserve">in medio inſipidam.</s> <s xml:id="echoid-s6576" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6577" xml:space="preserve">Mare Rubrum, ut Latini vocant, to-<lb/>tum illud quod inter Aſricæ Orientaliora <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6578" xml:space="preserve">Taprobanem Inſulam, quæ hodie Su-<lb/>matra. </s> <s xml:id="echoid-s6579" xml:space="preserve">Rubrum dixerunt; </s> <s xml:id="echoid-s6580" xml:space="preserve">alii Solis reper-<lb/>cuſſu talem reddi colorem exiſtimantes, <lb/>quidam ab Arena Terraque, nonnulli, tali <lb/>ipſius Aquæ natura, alii aliunde: </s> <s xml:id="echoid-s6581" xml:space="preserve">ut notat <lb/>Strabo lib. </s> <s xml:id="echoid-s6582" xml:space="preserve">XVI, Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6583" xml:space="preserve">VI, cap. </s> <s xml:id="echoid-s6584" xml:space="preserve">XXIII. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6585" xml:space="preserve">Nugas, quæ de rubra Aqua finguntur, <lb/>teſtantur qui navigarunt. </s> <s xml:id="echoid-s6586" xml:space="preserve">Recte Curtius <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s6587" xml:space="preserve">VIIII. </s> <s xml:id="echoid-s6588" xml:space="preserve">Mare certe, quo adluitur, ne <lb/>colore quidem abborret à ceteris, ab Ery-<lb/>throrege inditum eſt nomen, propter quod <lb/>ignari rubere Aquas credunt. </s> <s xml:id="echoid-s6589" xml:space="preserve">Sileant igi-<lb/>tur, qui ſuco nobis hic mentiuntur colo-<lb/>res; </s> <s xml:id="echoid-s6590" xml:space="preserve">Regem cum antiquis Scriptoribus <lb/>agnoſcant, qui ad hoc Mare regnaſſe per-<lb/>hibetur, à quo Græcis E'ęυθ{ρα}αῖον, &</s> <s xml:id="echoid-s6591" xml:space="preserve">, <lb/>notante Pomponio Mela, ἐρύθ{ρα}α {θὰ}-<lb/>λα{ου}α. </s> <s xml:id="echoid-s6592" xml:space="preserve">Pattes ejus principes, Perſicum, <lb/>qua Perſis propius; </s> <s xml:id="echoid-s6593" xml:space="preserve">Arabicum, qua radit <lb/>Arabiam, ut volunt Herodotus lib. </s> <s xml:id="echoid-s6594" xml:space="preserve">IIII, <lb/> <pb o="145" file="0549" n="549" rhead="DE MARIEVS."/> & </s> <s xml:id="echoid-s6595" xml:space="preserve">Pomponius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6596" xml:space="preserve">III. </s> <s xml:id="echoid-s6597" xml:space="preserve">Non hic loquor de <lb/>internis Perſico & </s> <s xml:id="echoid-s6598" xml:space="preserve">Arabico; </s> <s xml:id="echoid-s6599" xml:space="preserve">quæ ſequenti <lb/>capite dabuntur. </s> <s xml:id="echoid-s6600" xml:space="preserve">Vtrumque tamen Arabi-<lb/>cum, & </s> <s xml:id="echoid-s6601" xml:space="preserve">quod Internum & </s> <s xml:id="echoid-s6602" xml:space="preserve">quod Arabiæ <lb/>Felicis exteriora lavat, eſt exaudiendum <lb/>apud Strabonem lib. </s> <s xml:id="echoid-s6603" xml:space="preserve">ult. </s> <s xml:id="echoid-s6604" xml:space="preserve">ubi, ſrequentiſſi-<lb/>mis ejus ad Indos & </s> <s xml:id="echoid-s6605" xml:space="preserve">Troglodytas navi-<lb/>gationibus adeo vectigal Ægypti Regibus <lb/>auctum, eſt auctor, ut Auletæ, Cleopa-<lb/>træ parenti, annua talenta duodecies mil-<lb/>lena & </s> <s xml:id="echoid-s6606" xml:space="preserve">quinquaginta obvenirent. </s> <s xml:id="echoid-s6607" xml:space="preserve">Illud <lb/>etiam monendum, hoc Mare, qua Per-<lb/>ſiam & </s> <s xml:id="echoid-s6608" xml:space="preserve">Arabiam perſundit, Azanium <lb/>Plinio nominari lib. </s> <s xml:id="echoid-s6609" xml:space="preserve">VI. </s> <s xml:id="echoid-s6610" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6611" xml:space="preserve">XXIV. </s> <s xml:id="echoid-s6612" xml:space="preserve">Sunt <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6613" xml:space="preserve">aliæ Maris Rubri partes; </s> <s xml:id="echoid-s6614" xml:space="preserve">Æthiopi-<lb/>cum Dionyſio, qua Æthiopiam; </s> <s xml:id="echoid-s6615" xml:space="preserve">Indi-<lb/>cum Plinio, Melæ, Oroſio, qua Indiam <lb/>adluit. </s> <s xml:id="echoid-s6616" xml:space="preserve">Luſitanis Mar di India. </s> <s xml:id="echoid-s6617" xml:space="preserve">Latiſſimum <lb/>igitur Mare Rubrum: </s> <s xml:id="echoid-s6618" xml:space="preserve">ut recte Seneca in <lb/>Troadib. </s> <s xml:id="echoid-s6619" xml:space="preserve">Act. </s> <s xml:id="echoid-s6620" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s6621" xml:space="preserve">ſcripſerit, Tigrim ruben-<lb/>ti ſreto miſceri, & </s> <s xml:id="echoid-s6622" xml:space="preserve">Euſtathius Indiam ad <lb/>idem pertingere; </s> <s xml:id="echoid-s6623" xml:space="preserve">immerito eam ob cauſ-<lb/>ſam reprehenſi; </s> <s xml:id="echoid-s6624" xml:space="preserve">hic ab Guilandino in ſuo <lb/>de Papiro opere, ille ab Antonio Delrio <lb/>in ſuo ad doctiſſimum Poëtam Com-<lb/>mentario. </s> <s xml:id="echoid-s6625" xml:space="preserve">De Marinis his Monſtris Ru-<lb/>ſus eleganter in Periegeſi ex Dionyſio:</s> <s xml:id="echoid-s6626" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6627" xml:space="preserve">----- fervent Erythræi marmora Ponti <lb/>Tota feris: </s> <s xml:id="echoid-s6628" xml:space="preserve">hæc, ut rigidi juga maxima <lb/>montes</s> </p> <pb o="146" file="0550" n="550" rhead="DISSERTATIO"/> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s6629" xml:space="preserve">Nubibus attollunt, latus omne & </s> <s xml:id="echoid-s6630" xml:space="preserve">terga <lb/>tumeſcunt;</s> <s xml:id="echoid-s6631" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s6632" xml:space="preserve">Inſtar in his rupis ſpinæ tenor arduus <lb/>adſtat,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s6633" xml:space="preserve">Molibus in celſis ſcrupus quoque creber <lb/>inhorret.</s> <s xml:id="echoid-s6634" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s6635" xml:space="preserve">At ne quis rapidi ſubvectus gurgitis <lb/>unda,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s6636" xml:space="preserve">Hæc in terga ſalis lembum contorqueat <lb/>umquam,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s6637" xml:space="preserve">Aut ſe Monſtrigenis, hostem licet, in-<lb/>ferat æstus</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s6638" xml:space="preserve">Fluctibus, immodice late patet oris hia-<lb/>tus.</s> <s xml:id="echoid-s6639" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s6640" xml:space="preserve">Quippe feris antro panduntur guttura <lb/>uasto,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s6641" xml:space="preserve">Protinus hæc ipſas abſorbent fauce ca-<lb/>rina,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s6642" xml:space="preserve">In volvuntque ſimul mox Monstra vo-<lb/>rantia nautas.</s> <s xml:id="echoid-s6643" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6644" xml:space="preserve">Hinc & </s> <s xml:id="echoid-s6645" xml:space="preserve">Pomponius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6646" xml:space="preserve">III. </s> <s xml:id="echoid-s6647" xml:space="preserve">Proſun-<lb/>dum notat hoc Mare & </s> <s xml:id="echoid-s6648" xml:space="preserve">Magnorum Ani-<lb/>malium magis, quam cetera, capax.</s> <s xml:id="echoid-s6649" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div81" type="section" level="1" n="55"> <head xml:id="echoid-head78" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap</emph>. VII.</head> <head xml:id="echoid-head79" style="it" xml:space="preserve">De Internis Maribus, & primo de <lb/>Mediterraneo.</head> <p> <s xml:id="echoid-s6650" xml:space="preserve">INterna Maria vocari lego, commiſſis <lb/>inter ſe bonorum Auctorum verbis, quę <lb/> <pb o="147" file="0551" n="551" rhead="DE MARIEVS."/> ex vaſto Oceano per Freta, non uno loco, <lb/>Terrarum penitiora ingrediuntur.</s> <s xml:id="echoid-s6651" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6652" xml:space="preserve">Inter hæc principis loci, quod per Fre-<lb/>tum Herculeum infunditut: </s> <s xml:id="echoid-s6653" xml:space="preserve">procurrens <lb/>inter Europam Aſiamque minorem, ſi-<lb/>niſtras; </s> <s xml:id="echoid-s6654" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6655" xml:space="preserve">Africam dextram; </s> <s xml:id="echoid-s6656" xml:space="preserve">ac Occi-<lb/>dente in Orientem, ad oras uſque Syriæ. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6657" xml:space="preserve">Hinc {κα}α\’τ έξοχήν Mediterraneum dici-<lb/>tur; </s> <s xml:id="echoid-s6658" xml:space="preserve">quod Terram, cognitam tunc tem-<lb/>poris, quo appellationem hanc nactum, <lb/>mediam quaſi ſecaret; </s> <s xml:id="echoid-s6659" xml:space="preserve">ut videre eſt apud <lb/>Iſidorum lib. </s> <s xml:id="echoid-s6660" xml:space="preserve">XIII. </s> <s xml:id="echoid-s6661" xml:space="preserve">Orig. </s> <s xml:id="echoid-s6662" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6663" xml:space="preserve">XVI. </s> <s xml:id="echoid-s6664" xml:space="preserve">τήν <lb/>ἐίσω θάλαοτ αν nominant Græci apud <lb/>Salluſtium lib. </s> <s xml:id="echoid-s6665" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s6666" xml:space="preserve">Hiſtoriarum: </s> <s xml:id="echoid-s6667" xml:space="preserve">cui, mul-<lb/>tiſque aliis Scriptoribus; </s> <s xml:id="echoid-s6668" xml:space="preserve">qui ad Mare illud <lb/>cum alibi, tum in Italia ſloruerunt, No-<lb/>ſtrum nuncupatur; </s> <s xml:id="echoid-s6669" xml:space="preserve">ut diſertim notant <lb/>Pomponius Mela lib. </s> <s xml:id="echoid-s6670" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s6671" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s6672" xml:space="preserve">1, & </s> <s xml:id="echoid-s6673" xml:space="preserve">Oroſ. </s> <s xml:id="echoid-s6674" xml:space="preserve">l. </s> <s xml:id="echoid-s6675" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s6676" xml:space="preserve"><lb/>c. </s> <s xml:id="echoid-s6677" xml:space="preserve">11. </s> <s xml:id="echoid-s6678" xml:space="preserve">Eστιέον Euſtathio ab Heſperia; </s> <s xml:id="echoid-s6679" xml:space="preserve"><lb/>quo nomine nota quondam, ut alibi do. </s> <s xml:id="echoid-s6680" xml:space="preserve"><lb/>cebo, Hiſpania, Italia & </s> <s xml:id="echoid-s6681" xml:space="preserve">Libya, quibus <lb/>interfluit. </s> <s xml:id="echoid-s6682" xml:space="preserve">Africanum Luitprando Tici-<lb/>nenſi, ubi Ianuenſem urbem ad mare <lb/>Africanum conſtitutam ſcribit; </s> <s xml:id="echoid-s6683" xml:space="preserve">Tyrrhe-<lb/>num Oroſio : </s> <s xml:id="echoid-s6684" xml:space="preserve">υνεxδοχινῶs pro toto <lb/>partem accipientibus, Mar di Levante <lb/>vocant Hiſpani; </s> <s xml:id="echoid-s6685" xml:space="preserve">quibus ut Oceanus Oc-<lb/>cidentem, hoc Orientem eſt vorſus. </s> <s xml:id="echoid-s6686" xml:space="preserve">Au-<lb/>guſtiſſimum vero Cognomen ejus Ma-<lb/>gnum : </s> <s xml:id="echoid-s6687" xml:space="preserve">vel quod nullum majus ejus adco-<lb/>læ noſſent, Oceanum pauciens ingreſſi; </s> <s xml:id="echoid-s6688" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="148" file="0552" n="552" rhead="DISSERTATIO"/> vel quod nullum Internorum majus, ut <lb/>videtur velle Iſidorus lib. </s> <s xml:id="echoid-s6689" xml:space="preserve">XIII, cap. </s> <s xml:id="echoid-s6690" xml:space="preserve">quod <lb/>dixi; </s> <s xml:id="echoid-s6691" xml:space="preserve">vel in quo & </s> <s xml:id="echoid-s6692" xml:space="preserve">alia, ut poſtea etiam <lb/>patebit, Maria, indicante Servio ad libr. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6693" xml:space="preserve">III. </s> <s xml:id="echoid-s6694" xml:space="preserve">Æneidos; </s> <s xml:id="echoid-s6695" xml:space="preserve">vel denique quod omnes <lb/>plagas terraſque medias interlueret, ut <lb/>Oroſius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6696" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s6697" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6698" xml:space="preserve">11. </s> <s xml:id="echoid-s6699" xml:space="preserve">ſignans ſimul ety-<lb/>mon Mediterranei. </s> <s xml:id="echoid-s6700" xml:space="preserve">Hoc ſane nomine <lb/>celebratur non ſolum apud Latinos, quo-<lb/>rum verba, ne hic repetam, laudo ad XVII. </s> <s xml:id="echoid-s6701" xml:space="preserve"><lb/>Annalium EnnI; </s> <s xml:id="echoid-s6702" xml:space="preserve">verum etiam paſſim in <lb/>ſacris Litteris, præſertim Numerorum <lb/>C. </s> <s xml:id="echoid-s6703" xml:space="preserve">XXXIV, verſ. </s> <s xml:id="echoid-s6704" xml:space="preserve">6. </s> <s xml:id="echoid-s6705" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6706" xml:space="preserve">ſeq. </s> <s xml:id="echoid-s6707" xml:space="preserve">Et terminus Maris <lb/>erit vobis Mare Magnum לורגהםיה <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6708" xml:space="preserve">terminus iste erit vobis terminus Ma-<lb/>ris. </s> <s xml:id="echoid-s6709" xml:space="preserve">Is̃te erit wobis terminus abſconditi <lb/>(ןזפצ Aquilonaris ) à Mari Magno de-<lb/>ſcribetis vobis Hor montem. </s> <s xml:id="echoid-s6710" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6711" xml:space="preserve">aliis eo-<lb/>dem capite locis lehoſuah. </s> <s xml:id="echoid-s6712" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6713" xml:space="preserve">decimo-<lb/>quinto, verſ, 47. </s> <s xml:id="echoid-s6714" xml:space="preserve">Aſdod, filiœ ejus & </s> <s xml:id="echoid-s6715" xml:space="preserve">villœ <lb/>ejus: </s> <s xml:id="echoid-s6716" xml:space="preserve">Hazzab filiœ ejus & </s> <s xml:id="echoid-s6717" xml:space="preserve">villœ ejus uſque <lb/>ad torrentem Ægypti & </s> <s xml:id="echoid-s6718" xml:space="preserve">Mare Magnum <lb/>(לורגהםיה; </s> <s xml:id="echoid-s6719" xml:space="preserve">legitur & </s> <s xml:id="echoid-s6720" xml:space="preserve">לובגה, Mare <lb/>termini ) & </s> <s xml:id="echoid-s6721" xml:space="preserve">terminum. </s> <s xml:id="echoid-s6722" xml:space="preserve">Propheta Rex <lb/>Pſal. </s> <s xml:id="echoid-s6723" xml:space="preserve"><emph style="sc">CIV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s6724" xml:space="preserve">verſ. </s> <s xml:id="echoid-s6725" xml:space="preserve">25: </s> <s xml:id="echoid-s6726" xml:space="preserve">Hoc Mare Magnum <lb/>(לורגהםיה) latum manibus; </s> <s xml:id="echoid-s6727" xml:space="preserve">ibi Reptile <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6728" xml:space="preserve">non numerus. </s> <s xml:id="echoid-s6729" xml:space="preserve">Itali hodieque anguſtam <lb/>hanc appellationem retinent anguſtiore <lb/>loco, in parte Maris Ionii, qua ſinus eſt <lb/>Tarentinus, quem Mar grande vocitant.</s> <s xml:id="echoid-s6730" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6731" xml:space="preserve">Oceanus igitur, ab Occaſu Solis per <lb/> <pb o="149" file="0553" n="553" rhead="DE MARIBVS."/> Fretum Gaditanum gremia Terrarum <lb/>irrumpens, limen aperit, ut Solini verbis <lb/>utar, Interni Æquoris, quod Mediterra-<lb/>neum dixi; </s> <s xml:id="echoid-s6732" xml:space="preserve">cui progreſſus & </s> <s xml:id="echoid-s6733" xml:space="preserve">longe lateque <lb/>diffuſus, ut loquitur Pomponius Mela, <lb/>vaſteque ſedentia littora abigens, Majores <lb/>conſiderans partes, Ægyptum dat Aſiæ, <lb/>Gallicum Europæ, Africum Libyæ; </s> <s xml:id="echoid-s6734" xml:space="preserve">Mi-<lb/>nores autem intuens & </s> <s xml:id="echoid-s6735" xml:space="preserve">partes quaſi par-<lb/>tium (verba ſunt Solini, & </s> <s xml:id="echoid-s6736" xml:space="preserve">ex eo Iſidori) <lb/>varia à Provinciis, Inſulis, Populis & </s> <s xml:id="echoid-s6737" xml:space="preserve"><lb/>aliunde (quod & </s> <s xml:id="echoid-s6738" xml:space="preserve">notat Servius ad <emph style="sc">III</emph>. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6739" xml:space="preserve">Æneid.) </s> <s xml:id="echoid-s6740" xml:space="preserve">indit nomina; </s> <s xml:id="echoid-s6741" xml:space="preserve">ut videre eſt apud <lb/>Manilium lib. </s> <s xml:id="echoid-s6742" xml:space="preserve">IV. </s> <s xml:id="echoid-s6743" xml:space="preserve">Aſtronomic. </s> <s xml:id="echoid-s6744" xml:space="preserve">Solinum <lb/>Polyhiſtor. </s> <s xml:id="echoid-s6745" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s6746" xml:space="preserve">XXVI, & </s> <s xml:id="echoid-s6747" xml:space="preserve">Iſidorum libr. </s> <s xml:id="echoid-s6748" xml:space="preserve"><lb/>XIII, cap. </s> <s xml:id="echoid-s6749" xml:space="preserve">XVI; </s> <s xml:id="echoid-s6750" xml:space="preserve">quos ſemel hic, ne paſ-<lb/>ſim in ſequentibus cogar, laudo.</s> <s xml:id="echoid-s6751" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6752" xml:space="preserve">Ibericum Mare vocatur ab Iberia, ſic <lb/>enim olim Hiſpaniam appellabant.</s> <s xml:id="echoid-s6753" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6754" xml:space="preserve">Balearicum; </s> <s xml:id="echoid-s6755" xml:space="preserve">qua inſulas circumluit <lb/>Balearicas, Majorem Minoremque; </s> <s xml:id="echoid-s6756" xml:space="preserve">Ma-<lb/>jorca & </s> <s xml:id="echoid-s6757" xml:space="preserve">Menorca hodie.</s> <s xml:id="echoid-s6758" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6759" xml:space="preserve">Gallicum ſpeciatim, qua Narbonenſem <lb/>Galliam attingit, Solino; </s> <s xml:id="echoid-s6760" xml:space="preserve">inter Baleares <lb/>Inſulas & </s> <s xml:id="echoid-s6761" xml:space="preserve">Sardiniam, Oroſio.</s> <s xml:id="echoid-s6762" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6763" xml:space="preserve">Ligusticum; </s> <s xml:id="echoid-s6764" xml:space="preserve">qua Liguriam lambit, <lb/>juxta Genuam, inquit Oroſius: </s> <s xml:id="echoid-s6765" xml:space="preserve">hodie <lb/>Mar di Lione, Leandro ſcribente.</s> <s xml:id="echoid-s6766" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6767" xml:space="preserve">Sardoum; </s> <s xml:id="echoid-s6768" xml:space="preserve">à Sardinia: </s> <s xml:id="echoid-s6769" xml:space="preserve">quod, & </s> <s xml:id="echoid-s6770" xml:space="preserve">ſequens, <lb/>omnium profundiſſimum doce@ Ariſto-<lb/>teles lib, 11. </s> <s xml:id="echoid-s6771" xml:space="preserve">Meteor. </s> <s xml:id="echoid-s6772" xml:space="preserve">ut alias dixi.</s> <s xml:id="echoid-s6773" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="150" file="0554" n="554" rhead="DISSERTATIO"/> <p> <s xml:id="echoid-s6774" xml:space="preserve">Tuſcum; </s> <s xml:id="echoid-s6775" xml:space="preserve">à Tuſcia Italiæ regione: </s> <s xml:id="echoid-s6776" xml:space="preserve">Tyr-<lb/>rhenum Græcis, à Tyrrheno Lydi ſratre, <lb/>vel à Tyrrhenis nautis quos in hoc mare <lb/>ſe præcipitaſſe tradunt Dionyſius Afer in <lb/>Periegeſi, Pomponius Mela & </s> <s xml:id="echoid-s6777" xml:space="preserve">Oroſius, <lb/>Inferum Latinis, apud Solinum; </s> <s xml:id="echoid-s6778" xml:space="preserve">reſpectu <lb/>Hadriatici, quod Superum, ut ex ſequen-<lb/>tibus patebit, Liburnum M. </s> <s xml:id="echoid-s6779" xml:space="preserve">Tullio; </s> <s xml:id="echoid-s6780" xml:space="preserve">im-<lb/>proprie: </s> <s xml:id="echoid-s6781" xml:space="preserve">eſt enim Liburnia Illyridis regio, <lb/>ad mare Superum. </s> <s xml:id="echoid-s6782" xml:space="preserve">Leandro Mar Toſco: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6783" xml:space="preserve">Mer de Marſeille Vincentio Lupano in <lb/>Tacit<unsure/>um.</s> <s xml:id="echoid-s6784" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6785" xml:space="preserve">Siculum; </s> <s xml:id="echoid-s6786" xml:space="preserve">ab nobiliſſima Maris hujus <lb/>Inſula, Sicilia, Ariſtoteli, de Mundo: </s> <s xml:id="echoid-s6787" xml:space="preserve">olim.</s> <s xml:id="echoid-s6788" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6789" xml:space="preserve">Auſonium, ut notat St@abo lib. </s> <s xml:id="echoid-s6790" xml:space="preserve">11. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6791" xml:space="preserve">Siculi ſuam θάλαοτ αυ vocabant υλυ-<lb/>κεῖαν, dulcem; </s> <s xml:id="echoid-s6792" xml:space="preserve">quum Maria plurimum <lb/>ſalſa; </s> <s xml:id="echoid-s6793" xml:space="preserve">Iocantes, non ἀληθενολόΥι pro-<lb/>pter dulces cibos, qui hoc mari ipſis ad-<lb/>vehebantur; </s> <s xml:id="echoid-s6794" xml:space="preserve">qua de re videndus Euſta-<lb/>thius, Athenæi ibi tranſſcriptor.</s> <s xml:id="echoid-s6795" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6796" xml:space="preserve">Argolicum; </s> <s xml:id="echoid-s6797" xml:space="preserve">quod ad Peloponneſum <lb/>Ptolemæo; </s> <s xml:id="echoid-s6798" xml:space="preserve">hodie, ut vult Nicolaus So-<lb/>phianus, Golſo de Napoli; </s> <s xml:id="echoid-s6799" xml:space="preserve">vix poteſt.</s> <s xml:id="echoid-s6800" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6801" xml:space="preserve">Corinthium; </s> <s xml:id="echoid-s6802" xml:space="preserve">à Corintho, florentiſſima <lb/>quomdam Peloponneſi ur be, ut ſcribit <lb/>Solinus. </s> <s xml:id="echoid-s6803" xml:space="preserve">Alcyonium mare, Straboni: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6804" xml:space="preserve">Golfo de Patras, Sophiano: </s> <s xml:id="echoid-s6805" xml:space="preserve">Ripa d'Oſtria, <lb/>Nautis, ut notat Dominicus Marius <lb/>Niger.</s> <s xml:id="echoid-s6806" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="151" file="0555" n="555" rhead="DE MARIBVS."/> <p> <s xml:id="echoid-s6807" xml:space="preserve">Creticum; </s> <s xml:id="echoid-s6808" xml:space="preserve">ab Creta: </s> <s xml:id="echoid-s6809" xml:space="preserve">hodie Mar di <lb/>Candia.</s> <s xml:id="echoid-s6810" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6811" xml:space="preserve">Carpathium; </s> <s xml:id="echoid-s6812" xml:space="preserve">ab Inſula Carpatho, quæ <lb/>ad Orientale Cretæ promontotium.</s> <s xml:id="echoid-s6813" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6814" xml:space="preserve">Pamphylium; </s> <s xml:id="echoid-s6815" xml:space="preserve">à Pamphylia Aſiæ Mi-<lb/>noris regione. </s> <s xml:id="echoid-s6816" xml:space="preserve">Emendandus hic Solinus, <lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s6817" xml:space="preserve">XXVI.</s> <s xml:id="echoid-s6818" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6819" xml:space="preserve">Cyprium; </s> <s xml:id="echoid-s6820" xml:space="preserve">ab Inſula maris Mediterra-<lb/>nei famoſiſſima.</s> <s xml:id="echoid-s6821" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6822" xml:space="preserve">Aſiaticum; </s> <s xml:id="echoid-s6823" xml:space="preserve">Solino ab. </s> <s xml:id="echoid-s6824" xml:space="preserve">Aſia, ſive Mi-<lb/>nor illa ſit exaudienda, quam Propriam <lb/>vocabant Veteres; </s> <s xml:id="echoid-s6825" xml:space="preserve">ſive Major.</s> <s xml:id="echoid-s6826" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6827" xml:space="preserve">Syrium; </s> <s xml:id="echoid-s6828" xml:space="preserve">ab Syria, florentiſſima quom-<lb/>dam Majoris Aſiæ parte, quam in quin-<lb/>que portiones dividit Euſtathius, cujuſ-<lb/>que undecim numerat nominatque re-<lb/>giones Plinius:</s> <s xml:id="echoid-s6829" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6830" xml:space="preserve">A quarum una Phœnice, Phœnicium, <lb/>apud Solinum;</s> <s xml:id="echoid-s6831" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6832" xml:space="preserve">Ab urbe vero Phœniciæ celeberrima, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6833" xml:space="preserve">orbis olim Emporio, Tyro; </s> <s xml:id="echoid-s6834" xml:space="preserve">Tyrium <lb/>apud eundem.</s> <s xml:id="echoid-s6835" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6836" xml:space="preserve">Eadem hæc Aquarum Internarum <lb/>moles, ſui Curſus fere medio, verſus Cir-<lb/>eium inter extrema Italiæ & </s> <s xml:id="echoid-s6837" xml:space="preserve">Epirum pro-<lb/>voluta, Ionium vocatur ab Ionia, quam <lb/>regiunculam in ultimis Italiæ oris facit <lb/>Solinus; </s> <s xml:id="echoid-s6838" xml:space="preserve">vel ab Ionio Illuriorum Rege, <lb/>ejus, à quo Hadria urbs condita ſertur, <lb/>ſilio, ſeribentibus Theopompo, quem <lb/>Apollonii Interpres, & </s> <s xml:id="echoid-s6839" xml:space="preserve">Autothepo, quem <lb/> <pb o="152" file="0556" n="556" rhead="DISSERTATIO"/> Tzetzes ad Lycophronem citant, quibus <lb/>ſuffragatur & </s> <s xml:id="echoid-s6840" xml:space="preserve">Solinus in Polyhiſtore, cu-<lb/>jus jam memini, vel ab Ionibus, ut cen-<lb/>ſet Archidamus apud eoſdem Interpre-<lb/>tes, in trajectu Maris ibi ſubmerſis. </s> <s xml:id="echoid-s6841" xml:space="preserve">Fabu-<lb/>las (quamquam & </s> <s xml:id="echoid-s6842" xml:space="preserve">quæ dixi non prorſus <lb/>ab iis intaminata) puto narrare; </s> <s xml:id="echoid-s6843" xml:space="preserve">qui de-<lb/>nominatum volunt ab Ionio, Dyrrachii <lb/>filio, quem interfectum Hercules eo loci <lb/>in mare perhibetur dejeciſſe; </s> <s xml:id="echoid-s6844" xml:space="preserve">ejus mentis <lb/>Appianus: </s> <s xml:id="echoid-s6845" xml:space="preserve">magis vero, qui ab Io Inachi <lb/>filia, quæ ex Dodona, ut quidam ſcriptis <lb/>audent mandare, profugiens, Mare illud <lb/>trajecit. </s> <s xml:id="echoid-s6846" xml:space="preserve">Prometheus apud Æſchylum:</s> <s xml:id="echoid-s6847" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6848" xml:space="preserve">Χρόνον ?</s> <s xml:id="echoid-s6849" xml:space="preserve">? {τ’’} μέλλονΤα ΠοιηΤῆς μυχὸς <lb/>(Σαφῶς ὲπί ςμ\’σ ) I'όνι@ κλη-<lb/>θήσε?</s> <s xml:id="echoid-s6850" xml:space="preserve">?, <lb/>Τῆς σῆς ποσ{εί}ας μνῆμα τοῖς πᾶσι <lb/>βρρο ?</s> <s xml:id="echoid-s6851" xml:space="preserve">? ῖσ.</s> <s xml:id="echoid-s6852" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6853" xml:space="preserve">Cronium enim & </s> <s xml:id="echoid-s6854" xml:space="preserve">Reœ Sinus antea dice-<lb/>batur, ut teſtantur antiqui Scriptores (in-<lb/>ter quos lego & </s> <s xml:id="echoid-s6855" xml:space="preserve">Apollonium) notante in <lb/>I. </s> <s xml:id="echoid-s6856" xml:space="preserve">ycophronem Iſacio. </s> <s xml:id="echoid-s6857" xml:space="preserve">Pars ejus Epiroti-<lb/>cum: </s> <s xml:id="echoid-s6858" xml:space="preserve">ab Epiro, Græciæ regione, floren-<lb/>tiſſimo quondam Pyrrhi regno, apud Ser-<lb/>vium ab lib. </s> <s xml:id="echoid-s6859" xml:space="preserve">111. </s> <s xml:id="echoid-s6860" xml:space="preserve">Æneid.</s> <s xml:id="echoid-s6861" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6862" xml:space="preserve">Inde verſus Corum ſe fundens, Italiæ-<lb/>que lavans ſupe@ora, vocatur, Hadriati-<lb/> <pb o="153" file="0557" n="557" rhead="DE MARIBVS."/> cum ab Hadria oppido in finibus Piceni, <lb/>quod, Romanorum olim Colonia, VII. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6863" xml:space="preserve">millibus paſſuum diſtat à mari: </s> <s xml:id="echoid-s6864" xml:space="preserve">Hadria-<lb/>cum Lucano, libris de bello Pharſalico: </s> <s xml:id="echoid-s6865" xml:space="preserve"><lb/>Hadrianum, M. </s> <s xml:id="echoid-s6866" xml:space="preserve">Tullio ſcribenti ad Atti-<lb/>cum, & </s> <s xml:id="echoid-s6867" xml:space="preserve">oranti contra L. </s> <s xml:id="echoid-s6868" xml:space="preserve">Piſonem: </s> <s xml:id="echoid-s6869" xml:space="preserve">Ha-<lb/>dria, ſimpliciter Straboni, Senecæ, Ta-<lb/>cito, Melæ, aliis: </s> <s xml:id="echoid-s6870" xml:space="preserve">ſic Plutarchus in Ca-<lb/>millo: </s> <s xml:id="echoid-s6871" xml:space="preserve">Τήν μεὺ Υὰρ βόσειον θἀλαοσ αν, <lb/>A'δρίαν καλοῦοιν άΠὸ Τυῤῤηνικῆς πό-<lb/>λεως A'δρίας: </s> <s xml:id="echoid-s6872" xml:space="preserve">τὴν ?</s> <s xml:id="echoid-s6873" xml:space="preserve">? Πρὸς νό?</s> <s xml:id="echoid-s6874" xml:space="preserve">?ν κεκλι-<lb/>με\’νην, ἄντικςνς, Τυῤῤηνικὸν πέλα-<lb/>γ@. </s> <s xml:id="echoid-s6875" xml:space="preserve">Sed oppidi inglorii titulum indi-<lb/>gnatus hic Neptunus, nomen exoravit ab <lb/>Vrbe magna & </s> <s xml:id="echoid-s6876" xml:space="preserve">potente; </s> <s xml:id="echoid-s6877" xml:space="preserve">dictus hodie <lb/>Golfo di Venetia. </s> <s xml:id="echoid-s6878" xml:space="preserve">Superum etiam Lati-<lb/>nis; </s> <s xml:id="echoid-s6879" xml:space="preserve">quod, ſi Inferum (hodie, ut dixi, <lb/>Mar Toſco) ſpectetur, Orientalius; </s> <s xml:id="echoid-s6880" xml:space="preserve">vel, <lb/>ut alii, Arctico polo vicinius; </s> <s xml:id="echoid-s6881" xml:space="preserve">ubi pars <lb/>Mundi putatur ſuperior. </s> <s xml:id="echoid-s6882" xml:space="preserve">Pertinet huc jo-<lb/>cus Craſſi apud Ciceronem. </s> <s xml:id="echoid-s6883" xml:space="preserve">lib. </s> <s xml:id="echoid-s6884" xml:space="preserve">III. </s> <s xml:id="echoid-s6885" xml:space="preserve">de <lb/>Oratore : </s> <s xml:id="echoid-s6886" xml:space="preserve">Hœc autem, ut ex Apennino <lb/>fluminum, ſic ex communi Sapientiœ jugo <lb/>doctrinarum facta divortia: </s> <s xml:id="echoid-s6887" xml:space="preserve">ut Philaſo-<lb/>phi tamquam in Superum mare Ionium <lb/>defluerent, Grœcum quidem & </s> <s xml:id="echoid-s6888" xml:space="preserve">portuoſum: </s> <s xml:id="echoid-s6889" xml:space="preserve"><lb/>Oratores autem in Inferum hoc Tuſcum & </s> <s xml:id="echoid-s6890" xml:space="preserve"><lb/>Barbarum, & </s> <s xml:id="echoid-s6891" xml:space="preserve">ſcopuloſum at que infestum <lb/>laberentur; </s> <s xml:id="echoid-s6892" xml:space="preserve">in quo etiam ipſe Vlyſſes erraſ-<lb/>ſet. </s> <s xml:id="echoid-s6893" xml:space="preserve">Mare Hadriaticum, ut ventis & </s> <s xml:id="echoid-s6894" xml:space="preserve">tem-<lb/>peſtatibus obuoxium damnat Horatius <lb/> <pb o="154" file="0558" n="558" rhead="DISSERTATIO"/> lib. </s> <s xml:id="echoid-s6895" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s6896" xml:space="preserve">Carmin. </s> <s xml:id="echoid-s6897" xml:space="preserve">Oda XXXIII; </s> <s xml:id="echoid-s6898" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6899" xml:space="preserve">lib. </s> <s xml:id="echoid-s6900" xml:space="preserve">III. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6901" xml:space="preserve">Odis III. </s> <s xml:id="echoid-s6902" xml:space="preserve">IX. </s> <s xml:id="echoid-s6903" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s6904" xml:space="preserve">XXVII. </s> <s xml:id="echoid-s6905" xml:space="preserve">iracundum, in-<lb/>quietum, atrum faciens; </s> <s xml:id="echoid-s6906" xml:space="preserve">ducemque illi <lb/>turbidum jungens Africum. </s> <s xml:id="echoid-s6907" xml:space="preserve">Hinc Seneca <lb/>in Thyeſte:</s> <s xml:id="echoid-s6908" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6909" xml:space="preserve">------- ſœvorapidus freto <lb/>Ventoſi tumor Hadriœ.</s> <s xml:id="echoid-s6910" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6911" xml:space="preserve">Pars Hadriatici Illuricum ab Illurico, <lb/>quæ longe lateque patens Geographis Eu-<lb/>ropæ regio; </s> <s xml:id="echoid-s6912" xml:space="preserve">meminit ex quorundam <lb/>mente Apoſtolus epiſtola ad Romanos, <lb/>caput XV. </s> <s xml:id="echoid-s6913" xml:space="preserve">ubi tamen malim ipſam regio-<lb/>nem intelligere, Pars item Dalmaticum <lb/>ab Dalmatia, quæ Illurico conregionalis.</s> <s xml:id="echoid-s6914" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6915" xml:space="preserve">Eadem Aquarum Maris Mediterranei <lb/>vis ulterius ad Cretam Inſulam, torto in <lb/>Septemtrionem latere, per Orientaliora <lb/>Græciæ littora & </s> <s xml:id="echoid-s6916" xml:space="preserve">minorem Aſiam, an-<lb/>fractibus magnis & </s> <s xml:id="echoid-s6917" xml:space="preserve">vaſto receſſu, infuſa, <lb/>nobiliſſimas adlambens Inſulas (videndus <lb/>omnino Ammianus lib. </s> <s xml:id="echoid-s6918" xml:space="preserve">XXII.) </s> <s xml:id="echoid-s6919" xml:space="preserve">Ægœum <lb/>vocatur Pelagus. </s> <s xml:id="echoid-s6920" xml:space="preserve">In Etymo nimium <lb/>quantum vatiatur. </s> <s xml:id="echoid-s6921" xml:space="preserve">Paucis indicabo, ne <lb/>vel quid Lector deſideret, vel ad potiora <lb/>properantem hæc talia morentur. </s> <s xml:id="echoid-s6922" xml:space="preserve">Plu-<lb/>tarchus in Theſeo, Hyginus fabula XLIII, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6923" xml:space="preserve">Feſtus lib. </s> <s xml:id="echoid-s6924" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s6925" xml:space="preserve">nominatum ſcribunt ab <lb/>Ægæo Theſei patre, qui in id ſe præcipi-<lb/>taſſe perhibetur: </s> <s xml:id="echoid-s6926" xml:space="preserve">Pherecydes, ab Neptu-<lb/>no, qui & </s> <s xml:id="echoid-s6927" xml:space="preserve">Ægæus: </s> <s xml:id="echoid-s6928" xml:space="preserve">Feſtus iterum, ab Ægæa <lb/>A mazonum regina, quam volunt in eo <lb/> <pb o="155" file="0559" n="559" rhead="DE MARIEVS."/> periiſſe: </s> <s xml:id="echoid-s6929" xml:space="preserve">idem tertium, ut & </s> <s xml:id="echoid-s6930" xml:space="preserve">Varro lib. </s> <s xml:id="echoid-s6931" xml:space="preserve">VI. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6932" xml:space="preserve">de LL.</s> <s xml:id="echoid-s6933" xml:space="preserve">ab Imſulis, quæ in hoc mari crebræ <lb/>procul adſpicientibus ſpecie Caprarum <lb/>videntur. </s> <s xml:id="echoid-s6934" xml:space="preserve">Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s6935" xml:space="preserve">IV. </s> <s xml:id="echoid-s6936" xml:space="preserve">natur. </s> <s xml:id="echoid-s6937" xml:space="preserve">hiſtor. </s> <s xml:id="echoid-s6938" xml:space="preserve"><lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s6939" xml:space="preserve">XI. </s> <s xml:id="echoid-s6940" xml:space="preserve">quem ſequitur Iſidorus lib, XIII, <lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s6941" xml:space="preserve">XVI. </s> <s xml:id="echoid-s6942" xml:space="preserve">unam Inſularum figura Capræ <lb/>prodit: </s> <s xml:id="echoid-s6943" xml:space="preserve">quæ Homero dicitur Ægas, Ne-<lb/>ptuno ſacra, ſpectris in feſtior, teſte Nico-<lb/>crate. </s> <s xml:id="echoid-s6944" xml:space="preserve">Artemidorus dictum cenſet, à Pro-<lb/>montorio Æolidis, quod Aἶγα nuncu-<lb/>pabant adcolæ: </s> <s xml:id="echoid-s6945" xml:space="preserve">Ἄκρατί;</s> <s xml:id="echoid-s6946" xml:space="preserve">ς ἐςι, inquit: </s> <s xml:id="echoid-s6947" xml:space="preserve"><lb/>Αἰολίδ@, ὴν Αἶ γα οί ἐ πιχώριοι ὀνο-<lb/>μάςουσιν. </s> <s xml:id="echoid-s6948" xml:space="preserve">ἀ\’φ ᾗ \‘Ντ τὸ πέλαγ @ τη\‘ν <lb/>τοια\’μ την ὀνομασἰαν προ?</s> <s xml:id="echoid-s6949" xml:space="preserve">?ἐιληφεν. </s> <s xml:id="echoid-s6950" xml:space="preserve"><lb/>Plura hujus formæ Promontoria ſcribit <lb/>Scholiaſtes Apollonii in librum I. </s> <s xml:id="echoid-s6951" xml:space="preserve">Solinus <lb/>in Polyhiſtore ab Antandro, Aſiæ Mino-<lb/>ris oppido, Capræ ſpeciem reſerentem, <lb/>vocatum putat: </s> <s xml:id="echoid-s6952" xml:space="preserve">Iſacius in Lycophronem <lb/>opinatur appellatum, quod Αἰγὸς inſtar <lb/>valde laſciviat fluctibus; </s> <s xml:id="echoid-s6953" xml:space="preserve">alioquin Αἶ γας <lb/>dicere ſolent Dores fluctus illos, qui La-<lb/>tinis Decumani, Maximi. </s> <s xml:id="echoid-s6954" xml:space="preserve">Sunt denique, <lb/>qui derivant ἀπὸ {ευὰ} Αὶγίζεῖν : </s> <s xml:id="echoid-s6955" xml:space="preserve">ſolet enim <lb/>naves ſubvertere, & </s> <s xml:id="echoid-s6956" xml:space="preserve">in brevia vada im-<lb/>pellere, auctore Periegete, maxime circa <lb/>Cycladas, ubi potiſſimum naves ſuetum <lb/>adfligere & </s> <s xml:id="echoid-s6957" xml:space="preserve">αἰ γίζεῖν, ut ait Heſy chius. </s> <s xml:id="echoid-s6958" xml:space="preserve"><lb/>Hæc de Etymo. </s> <s xml:id="echoid-s6959" xml:space="preserve">Ipſum Mare Æ gon et-<lb/>iam nominatur. </s> <s xml:id="echoid-s6960" xml:space="preserve">Valerius Flaccus lib. </s> <s xml:id="echoid-s6961" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s6962" xml:space="preserve"><lb/>A@gonautic.</s> <s xml:id="echoid-s6963" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="156" file="0560" n="560" rhead="DISSERTATIO"/> <p> <s xml:id="echoid-s6964" xml:space="preserve">----quanto fremitu ſe ſustulit <lb/>Ægon:</s> <s xml:id="echoid-s6965" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6966" xml:space="preserve">Et lib. </s> <s xml:id="echoid-s6967" xml:space="preserve">IV.</s> <s xml:id="echoid-s6968" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6969" xml:space="preserve">----nec tantas quamvis Tyrrhenus <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s6970" xml:space="preserve">Ægon <lb/>Volvat aquas.</s> <s xml:id="echoid-s6971" xml:space="preserve">----</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6972" xml:space="preserve">Statius Papinius v. </s> <s xml:id="echoid-s6973" xml:space="preserve">Thebaidos;</s> <s xml:id="echoid-s6974" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6975" xml:space="preserve">----quas ſpumifer adſilit Ægon.</s> <s xml:id="echoid-s6976" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6977" xml:space="preserve">Eidem & </s> <s xml:id="echoid-s6978" xml:space="preserve">Ægeon eodem libro: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6979" xml:space="preserve">Diis Pelagi, ventiſque & </s> <s xml:id="echoid-s6980" xml:space="preserve">Cycladas <lb/>Ægeoni <lb/>Amplexo.</s> <s xml:id="echoid-s6981" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s6982" xml:space="preserve">Sive Deus ibi marinus ſit intelligendus, <lb/>ſeu ipſum Mare. </s> <s xml:id="echoid-s6983" xml:space="preserve">Vtriuſque enim notio-<lb/>nis vox apud Euſtathium; </s> <s xml:id="echoid-s6984" xml:space="preserve">cujus hæc: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s6985" xml:space="preserve">Αἰγαίων ἐ πι τε ταμεμωσ ἐνάλι@ θεός, <lb/>κ\‘ς τὸ πεὶ τὰς Κνκλάδας πέλαγ@. </s> <s xml:id="echoid-s6986" xml:space="preserve"><lb/>Mare Grœcum Thucy didi & </s> <s xml:id="echoid-s6987" xml:space="preserve">Polyæno. </s> <s xml:id="echoid-s6988" xml:space="preserve"><lb/>Europæis hodie Archipelago, voce Græ-<lb/>ca: </s> <s xml:id="echoid-s6989" xml:space="preserve">Turcis Mare Album. </s> <s xml:id="echoid-s6990" xml:space="preserve">Romani to-<lb/>tum hoc mare duobus nominibus olim <lb/>appellabant, teſte Plinio lib. </s> <s xml:id="echoid-s6991" xml:space="preserve">nat. </s> <s xml:id="echoid-s6992" xml:space="preserve">hiſt. </s> <s xml:id="echoid-s6993" xml:space="preserve">IV, <lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s6994" xml:space="preserve">XI, Macedonicum quidquid ejus Ma-<lb/>cedoniam & </s> <s xml:id="echoid-s6995" xml:space="preserve">Thraciam attingebat; </s> <s xml:id="echoid-s6996" xml:space="preserve">Gra-<lb/>cienſe quidquid Græciam. </s> <s xml:id="echoid-s6997" xml:space="preserve">Ægæi quoque <lb/>partes Myrtoum, Icarium, Euboicum. </s> <s xml:id="echoid-s6998" xml:space="preserve"><lb/>Myrtoum, Μνςταῖον πέλαγ@, Ptole-<lb/>mæo circa Cariam, Aſiæ Minoris regio-<lb/>nem; </s> <s xml:id="echoid-s6999" xml:space="preserve">Caſtaldo Mar di Mandria: </s> <s xml:id="echoid-s7000" xml:space="preserve">Strabo-<lb/>ni vero, Pauſaniæ, Plinio, Oroſio, Melæ, <lb/>inter Paloponneſum & </s> <s xml:id="echoid-s7001" xml:space="preserve">Atticam, Nomen <lb/> <pb o="157" file="0561" n="561" rhead="DE MARIRVS."/> illi à Myrtilo Mercurii filio, quem in id <lb/>deturbatum ab Oenomao volunt Solinus <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7002" xml:space="preserve">Iſidorus: </s> <s xml:id="echoid-s7003" xml:space="preserve">vel, ut verius ſentit Plinius, <lb/>ab exigua inſula, non procul à Caryſto <lb/>Eubœæ oppido ſita. </s> <s xml:id="echoid-s7004" xml:space="preserve">Icarium Varroni, <lb/>Ptolemæo, Ovidio II. </s> <s xml:id="echoid-s7005" xml:space="preserve">de arte amandi, <lb/>Manilio lib. </s> <s xml:id="echoid-s7006" xml:space="preserve"><emph style="sc">IV.</emph> Senecæ in Oedipo Choro <lb/>Actor. </s> <s xml:id="echoid-s7007" xml:space="preserve"><emph style="sc">IV</emph>, & </s> <s xml:id="echoid-s7008" xml:space="preserve">aliis, ab Icari nota fabula: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7009" xml:space="preserve">Andrætæ Tenedio in navigatione Pro-<lb/>pontidis, ab una Cycladum, quæ & </s> <s xml:id="echoid-s7010" xml:space="preserve">Ma-<lb/>cris & </s> <s xml:id="echoid-s7011" xml:space="preserve">lcarus: </s> <s xml:id="echoid-s7012" xml:space="preserve">hodie Mar di Nicaria, <lb/>Caſtaldo ſcribente. </s> <s xml:id="echoid-s7013" xml:space="preserve">Euboicum ab Eubœa <lb/>inſula; </s> <s xml:id="echoid-s7014" xml:space="preserve">Euboicus Sinus Livio; </s> <s xml:id="echoid-s7015" xml:space="preserve">cui, ut & </s> <s xml:id="echoid-s7016" xml:space="preserve"><lb/>Valerio lib. </s> <s xml:id="echoid-s7017" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s7018" xml:space="preserve">Dict. </s> <s xml:id="echoid-s7019" xml:space="preserve">Factorumque memo-<lb/>rabilium cap. </s> <s xml:id="echoid-s7020" xml:space="preserve"><emph style="sc">VIII</emph>, & </s> <s xml:id="echoid-s7021" xml:space="preserve">Oroſio lib. </s> <s xml:id="echoid-s7022" xml:space="preserve"><emph style="sc">VI.</emph> <lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s7023" xml:space="preserve"><emph style="sc">XV.</emph> Cœla quoque vocatur; </s> <s xml:id="echoid-s7024" xml:space="preserve">Ptolemæo <lb/>Oἰγ\’π@ κόλλπο{στ}: </s> <s xml:id="echoid-s7025" xml:space="preserve">Hodie Golfo de Negre-<lb/>ponto. </s> <s xml:id="echoid-s7026" xml:space="preserve">Plautus Perſicum indigetat Portum, <lb/>apud Feſtum, quod in eo Claſſis Perſa-<lb/>rum ſtetiſſe dicatur non procul à Thebis. </s> <s xml:id="echoid-s7027" xml:space="preserve"><lb/>Horatius lib. </s> <s xml:id="echoid-s7028" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s7029" xml:space="preserve">Carminum, Ode <emph style="sc">XIV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7030" xml:space="preserve"><lb/>Brutum, bellum Civile reparantem mo-<lb/>nens loca naufragiis infeſta non temere <lb/>tentanda, ubi ait,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7031" xml:space="preserve">Interfuſa nitentes</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7032" xml:space="preserve">Vites œquora Cycladas,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7033" xml:space="preserve">Ægæum mare notat, de quo Dionyſius <lb/>Afer:</s> <s xml:id="echoid-s7034" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7035" xml:space="preserve">O\’ν {γὰ}ρ π{στ} κείνω {έν}αλίγκια κ\’ν-<lb/>{μα}\’τ ὀφέ{λλ}{εῖ}: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7036" xml:space="preserve"> <pb o="158" file="0562" n="562" rhead="DISSERTATIO"/> maxime circa Cyclades. </s> <s xml:id="echoid-s7037" xml:space="preserve">Virgilius lib. </s> <s xml:id="echoid-s7038" xml:space="preserve"><emph style="sc">III</emph>. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7039" xml:space="preserve">Æneid.</s> <s xml:id="echoid-s7040" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7041" xml:space="preserve">----ſparſaſque per œquor <lb/>Cyclades, & </s> <s xml:id="echoid-s7042" xml:space="preserve">crebru legimus freta con-<lb/>cita terris:</s> <s xml:id="echoid-s7043" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7044" xml:space="preserve">Exſtat A'ν{θο}λογ. </s> <s xml:id="echoid-s7045" xml:space="preserve">{δια} φόρ. </s> <s xml:id="echoid-s7046" xml:space="preserve">ἐπιγ{ρα}μμ. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7047" xml:space="preserve">libro <emph style="sc">III</emph>, cap. </s> <s xml:id="echoid-s7048" xml:space="preserve"><emph style="sc">XX II</emph>, elegans Antipatri <lb/>Carmen, cujus hoc initium.</s> <s xml:id="echoid-s7049" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7050" xml:space="preserve">IIᾶ?</s> <s xml:id="echoid-s7051" xml:space="preserve">?α{θὰ}λα{ττ}α, {θά}λα{ττ}α: </s> <s xml:id="echoid-s7052" xml:space="preserve">τί κνκλὰ-<lb/>δ{αστ}, ἦ {στ}ενὸν Ἕ λλη{στ} <lb/>K\~ν{μα}, {καὶ} ὸξεί α{στ} ἠλεὰ μεμφόμε{θα}?</s> <s xml:id="echoid-s7053" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7054" xml:space="preserve">Ægæo, gracileſcente paullatim Mari, <lb/>ſuccedit Helleſpontus; </s> <s xml:id="echoid-s7055" xml:space="preserve">anguſtiæ minus <lb/>mille paſſuum Pomponio (ſeptem ſtadia <lb/>habet, Plinius, quæ ſeptingentos ſeptua-<lb/>ginta quinque paſſus faciunt) inter Seſtem <lb/>Europæ & </s> <s xml:id="echoid-s7056" xml:space="preserve">Abydum Aſiæ oppida (Bogas <lb/>oſſar hodie Turcis, ut notat Alexander <lb/>Sardus) à quibus Seſtiacum & </s> <s xml:id="echoid-s7057" xml:space="preserve">Abydi Ere-<lb/>tum Auſonio. </s> <s xml:id="echoid-s7058" xml:space="preserve">Helleſponti Clauſtra nomi-<lb/>nat antiquus Poëta, non dubito quin En-<lb/>nius, in Medea apud Varronem lib <emph style="sc">VI</emph>. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7059" xml:space="preserve">de LL. </s> <s xml:id="echoid-s7060" xml:space="preserve">Stretto de Gallipoli Italis à Calli-<lb/>poli Thraciæ Cherſonneſi oppido: </s> <s xml:id="echoid-s7061" xml:space="preserve">Gallis <lb/>Bras de S. </s> <s xml:id="echoid-s7062" xml:space="preserve">George, Belgis vero S Ioris <lb/>Arm; </s> <s xml:id="echoid-s7063" xml:space="preserve">ab Troadis oppido, quod hodie <lb/>D. </s> <s xml:id="echoid-s7064" xml:space="preserve">Georgio ſacrum, IIιτάνη Prolemæo. </s> <s xml:id="echoid-s7065" xml:space="preserve"><lb/>Nomen ab Helle Virgine, quæ periiſſe fin-<lb/>gitur in hoc maris tractu. </s> <s xml:id="echoid-s7066" xml:space="preserve">Ovidius in Epi-<lb/>ſtola Leandri:</s> <s xml:id="echoid-s7067" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="159" file="0563" n="563" rhead="DE MARIBVS."/> <p> <s xml:id="echoid-s7068" xml:space="preserve">Fluctibus immodicis Athamantidos <lb/>œquora canent,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7069" xml:space="preserve">Vixque manet portu tuta carina ſuo.</s> <s xml:id="echoid-s7070" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7071" xml:space="preserve">Hoc mare quum primum de Virgine <lb/>nomina merſa</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7072" xml:space="preserve">Luœ tenet eſt nactum, tale fuiſſe puto. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7073" xml:space="preserve">Est ſatis amiſſa locus hic infamis ab <lb/>Helle;</s> <s xml:id="echoid-s7074" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7075" xml:space="preserve">Vtque mihi parcat, nomine crimen <lb/>habet.</s> <s xml:id="echoid-s7076" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7077" xml:space="preserve">Invideo Phrixo, quem per freta tristia <lb/>tutum</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7078" xml:space="preserve">Aurea lanigero vellere vexit ovis.</s> <s xml:id="echoid-s7079" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7080" xml:space="preserve">Hinc II αρ {θε}νόκ{το}νον IIέλαγ@ Lyco-<lb/>phroni; </s> <s xml:id="echoid-s7081" xml:space="preserve">II αρ {θε}νιον Nazianzeno. </s> <s xml:id="echoid-s7082" xml:space="preserve">Hic ex <lb/>Aſia in Europam contra Græcos, con-<lb/>ſtrato in navibus ponte (quod hodie non <lb/>ſolemus mirari) exercitum traduxit Xer-<lb/>xes Perſarum rex. </s> <s xml:id="echoid-s7083" xml:space="preserve">Ennius meus lib. </s> <s xml:id="echoid-s7084" xml:space="preserve"><emph style="sc">XIII</emph>. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7085" xml:space="preserve">Annalium:</s> <s xml:id="echoid-s7086" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7087" xml:space="preserve">Pontibus inſtratis conjunxit littora <lb/>Xerxes,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7088" xml:space="preserve">Iſque Helleſponto pontem contendit in <lb/>alto.</s> <s xml:id="echoid-s7089" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7090" xml:space="preserve">Lycophron Alexandra:</s> <s xml:id="echoid-s7091" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7092" xml:space="preserve">A'λλ' ἀντὶ πάντων IIεξσέω{στ} ἓνα <lb/>{ωσ} ο {ρᾶ}{στ} <lb/>Στελεῖ {γί} γαν{τα}, {τνδ} {θά}λα{στ}α {μέν} <lb/>βατὴ</s> </p> <pb o="160" file="0564" n="564" rhead="DISSERTATIO"/> <p> <s xml:id="echoid-s7093" xml:space="preserve">II εζποτ' ἔ{στ}{αι}; </s> <s xml:id="echoid-s7094" xml:space="preserve">{γη} ?</s> <s xml:id="echoid-s7095" xml:space="preserve">? ν{αν} {sig;</s> <s xml:id="echoid-s7096" xml:space="preserve">θ} λω {θή}-<lb/>?</s> <s xml:id="echoid-s7097" xml:space="preserve">?ε?</s> <s xml:id="echoid-s7098" xml:space="preserve">? <lb/>Pή{σσ} ονττ {πη} {δο}ῖ{στ} χέρ?</s> <s xml:id="echoid-s7099" xml:space="preserve">?ιν.</s> <s xml:id="echoid-s7100" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7101" xml:space="preserve">Quod videndi, quos citant alii: </s> <s xml:id="echoid-s7102" xml:space="preserve">præter, <lb/>qui ex profeſſo: </s> <s xml:id="echoid-s7103" xml:space="preserve">Æſchylus in Perſis, Iſo-<lb/>crates Panegyrico, Virgilius in Culice, <lb/>Plutarch. </s> <s xml:id="echoid-s7104" xml:space="preserve">πεὶ ἀοργησ{εἴ}{αsfig;</s> <s xml:id="echoid-s7105" xml:space="preserve">}, Iuvenalis <lb/>Sat. </s> <s xml:id="echoid-s7106" xml:space="preserve">x, Ammianus lib. </s> <s xml:id="echoid-s7107" xml:space="preserve">vigeſimo ſecundo, <lb/>Arnobius lib. </s> <s xml:id="echoid-s7108" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s7109" xml:space="preserve">adverſ. </s> <s xml:id="echoid-s7110" xml:space="preserve">gentes, Ioannes <lb/>Tzetza Chiliade I hiſtoria <emph style="sc">XXX II</emph>.</s> <s xml:id="echoid-s7111" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7112" xml:space="preserve">Inde rurſus modice ſe laxans & </s> <s xml:id="echoid-s7113" xml:space="preserve">ſe-<lb/>miorbe, inquit Ammianus, turgeſcens <lb/>altrinſecus, lataque aperiens terrarum de-<lb/>vortia, facit Propontidem, inter Thraciam <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7114" xml:space="preserve">Bithyniam; </s> <s xml:id="echoid-s7115" xml:space="preserve">à qua, Bebrycia quondam, <lb/>Bebrycium Mare legitur appellatum apud <lb/>T zetzam: </s> <s xml:id="echoid-s7116" xml:space="preserve">Italis Mar di Marmora, ab In-<lb/>ſula Proconneſo; </s> <s xml:id="echoid-s7117" xml:space="preserve">ea enim Marmoris <lb/>(quod ab urbe vicina, Cyzicenium) ſe-<lb/>rax, non hodie tantum, ut indicat Bello-<lb/>nius, ſed & </s> <s xml:id="echoid-s7118" xml:space="preserve">avorum noſtrorum memo-<lb/>ria, quod docet Cutopalates Græcus Scri-<lb/>ptor, Marmora dicta; </s> <s xml:id="echoid-s7119" xml:space="preserve">unde cognominis <lb/>illi Propontis.</s> <s xml:id="echoid-s7120" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7121" xml:space="preserve">Hæc mox ſtringitur, & </s> <s xml:id="echoid-s7122" xml:space="preserve">in paucula ſta-<lb/>dia coarctatur, fitque Boſporus Thracius: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7123" xml:space="preserve">dictus ab lo Inachi filia, quæ formam Bo-<lb/>vis induta, Mare hoc loco trajeciſſe fin-<lb/>gitur. </s> <s xml:id="echoid-s7124" xml:space="preserve">Interpres Apollonii ad lib. </s> <s xml:id="echoid-s7125" xml:space="preserve">II. </s> <s xml:id="echoid-s7126" xml:space="preserve">Ar-<lb/>gonautic. </s> <s xml:id="echoid-s7127" xml:space="preserve">Bό{στι}ορος ὀνο{μὰ}ζε?</s> <s xml:id="echoid-s7128" xml:space="preserve">? {διὰ} τὸ <lb/> <pb o="161" file="0565" n="565" rhead="DE MARIBVS."/> {δο}κ{εῖ}ν τ{ὴν} I'ὼ Bο{mu;</s> <s xml:id="echoid-s7129" xml:space="preserve">ὸ} {\~ὀυ} {σαν} {δια}πο-<lb/>ρ{δὺ}ε{σε} τὸ {ἀπὸ} Bιξαν\’π{ου} {καὶ} Kαλχη-<lb/>{δὸ}νος {διὰ}{στη}μα: </s> <s xml:id="echoid-s7130" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s7131" xml:space="preserve">paulo poſt;</s> <s xml:id="echoid-s7132" xml:space="preserve">: ἢ {διὰ} <lb/>τὸ πάν {τα}ς τ{ὸυ}ς {στ}εν{ὸυ}ς πορθμ{ὸυ}ς Bο{στι}ό-<lb/>ρ{ου}{στ} {κλ}λεῖ{σε}. </s> <s xml:id="echoid-s7133" xml:space="preserve">Prometheus apud Æſchy-<lb/>lum:</s> <s xml:id="echoid-s7134" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7135" xml:space="preserve">ἕ{σε} ڗ θνη{το}ῖς εἰς ἀεὶ λόγος μέ-<lb/>{γα}ς</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7136" xml:space="preserve">Tῶς {σῶ}ς πορείας Bό{δτι}ο{ρὸ}ς \’τ ἐπώ-<lb/>νυ μος</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7137" xml:space="preserve">Boſporus Chalcedonis Herodoto; </s> <s xml:id="echoid-s7138" xml:space="preserve">ab <lb/>urbe adjacente, quæ hodieque Chalcido-<lb/>na, turcis vero Caltitiu: </s> <s xml:id="echoid-s7139" xml:space="preserve">Byzantii Por-<lb/>tus, Incertioribus apud Stephanum ab <lb/>urbe, quæ nunc Conſtantinopolis, olim <lb/>Byzantium: </s> <s xml:id="echoid-s7140" xml:space="preserve">Fauces Tropontidis Ma-<lb/>nilio lib. </s> <s xml:id="echoid-s7141" xml:space="preserve"><emph style="sc">IV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7142" xml:space="preserve">Aſtronomic. </s> <s xml:id="echoid-s7143" xml:space="preserve">Στό{μα} II όν-<lb/>τ{ου} E\’νξεόν{ου} Pindaro; </s> <s xml:id="echoid-s7144" xml:space="preserve">Fretum Myſium <lb/>Arriano, quod tamen magis convenit <lb/>Helleſponto. </s> <s xml:id="echoid-s7145" xml:space="preserve">huic enim proxima Myſia <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7146" xml:space="preserve">Minor & </s> <s xml:id="echoid-s7147" xml:space="preserve">Major. </s> <s xml:id="echoid-s7148" xml:space="preserve">Græcis hodie Lœi-<lb/>mon; </s> <s xml:id="echoid-s7149" xml:space="preserve">Turcis Bagazin, ut notat Petrus <lb/>Gyllius, qui plene Boſporum deſcribit: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7150" xml:space="preserve">Italis Streto de Constantinopoli. </s> <s xml:id="echoid-s7151" xml:space="preserve">Boſpo-<lb/>rum Darius Hyſtaſpis filius, Xerxis pa-<lb/>ter, tex Perſarum, copias militares, facto <lb/>ex Navibus ponte, traduxiſſe comme-<lb/>moratur, cum apud alios tum Herodo-<lb/>tum libr. </s> <s xml:id="echoid-s7152" xml:space="preserve"><emph style="sc">IV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7153" xml:space="preserve">Anguſtum enim ibi Ma-<lb/>re: </s> <s xml:id="echoid-s7154" xml:space="preserve">quinque Stadia (quæ ſingula <emph style="sc">CXXV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7155" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="162" file="0566" n="566" rhead="DISSERTATIO"/> paſſuum) edunt Strabo & </s> <s xml:id="echoid-s7156" xml:space="preserve">Pomponius <lb/>Mela; </s> <s xml:id="echoid-s7157" xml:space="preserve">Plinius in fine lib. </s> <s xml:id="echoid-s7158" xml:space="preserve"><emph style="sc">V</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7159" xml:space="preserve">natur. </s> <s xml:id="echoid-s7160" xml:space="preserve">hiſt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7161" xml:space="preserve">quingentos paſſus, ſuſpecta numeri ſcri-<lb/>ptura; </s> <s xml:id="echoid-s7162" xml:space="preserve">reponendus fortean I <emph style="sc">OCXXV</emph>: </s> <s xml:id="echoid-s7163" xml:space="preserve">hoc <lb/>ſatis conſtat, hodieque, alituum captus <lb/>canumque latratus utrimque audiri, & </s> <s xml:id="echoid-s7164" xml:space="preserve"><lb/>fere vocis humanæ eſſe commercia; </s> <s xml:id="echoid-s7165" xml:space="preserve">ma-<lb/>nente inter duos orbes, Europam Aſiam-<lb/>que, colloquio; </s> <s xml:id="echoid-s7166" xml:space="preserve">niſi id ipſum auferunt <lb/>venti, inquit Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s7167" xml:space="preserve">nat. </s> <s xml:id="echoid-s7168" xml:space="preserve">hiſt. </s> <s xml:id="echoid-s7169" xml:space="preserve"><emph style="sc">VI.C.I</emph>.</s> <s xml:id="echoid-s7170" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7171" xml:space="preserve">Hoc modo multis anfractibus fractum <lb/>mare, miteſcens jam in æquoream ſe pan-<lb/>dit faciem, &</s> <s xml:id="echoid-s7172" xml:space="preserve">, quantum poteſt cadere <lb/>ſub adſpectum, late diffuſum & </s> <s xml:id="echoid-s7173" xml:space="preserve">longe, <lb/>Pontum aperit, qui Eὔξγν @ Græcis, <lb/>Euxonius Oroſio lib. </s> <s xml:id="echoid-s7174" xml:space="preserve"><emph style="sc">I</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7175" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s7176" xml:space="preserve"><emph style="sc">II</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7177" xml:space="preserve">quon-<lb/>dam, ſcribentibus Plinio, Solino, Iſidoro, <lb/>aliis, Ἄξεν@ Inhospitalis, ob immanem <lb/>adcolarum crudelitatem & </s> <s xml:id="echoid-s7178" xml:space="preserve">inhoſpitalita-<lb/>tem; </s> <s xml:id="echoid-s7179" xml:space="preserve">vel, ut Theophilus tradit, latronum <lb/>frequentiam; </s> <s xml:id="echoid-s7180" xml:space="preserve">quæ expugnata ſingitur ab <lb/>Hercule, expurgata latrociniis regione & </s> <s xml:id="echoid-s7181" xml:space="preserve"><lb/>hominum ibi animis ceterarum gentium <lb/>commercio aliquantulum emollitis. </s> <s xml:id="echoid-s7182" xml:space="preserve">II ον-<lb/>τικὸν II ὲλαγ@ Plutarcho in vitis <lb/>Pompei & </s> <s xml:id="echoid-s7183" xml:space="preserve">Eumenidis, P@olemæo & </s> <s xml:id="echoid-s7184" xml:space="preserve">Ior-<lb/>nandi: </s> <s xml:id="echoid-s7185" xml:space="preserve">Mare Cimmerium Herodoto & </s> <s xml:id="echoid-s7186" xml:space="preserve"><lb/>Oroſio, ab Cimmeriis populis, qui adha-<lb/>bitabant; </s> <s xml:id="echoid-s7187" xml:space="preserve">Caucaſeum, Apollonio lib. </s> <s xml:id="echoid-s7188" xml:space="preserve"><emph style="sc">IV</emph>. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7189" xml:space="preserve">à Caucaſo monte inter Pontum hunc & </s> <s xml:id="echoid-s7190" xml:space="preserve"><lb/>Mare Caſpium, Mare Boreale Herodoto <lb/> <pb o="163" file="0567" n="567" rhead="DE MARIEVS."/> lib. </s> <s xml:id="echoid-s7191" xml:space="preserve"><emph style="sc">IV</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7192" xml:space="preserve">quia ſuperioribus, quæ nomi-<lb/>navi, ad Boream: </s> <s xml:id="echoid-s7193" xml:space="preserve">Maurum Græcis Nau-<lb/>tis: </s> <s xml:id="echoid-s7194" xml:space="preserve">Maurothalaſſa, quaſi Mare Nigrum <lb/>Turcis; </s> <s xml:id="echoid-s7195" xml:space="preserve">Mar Majore Italis. </s> <s xml:id="echoid-s7196" xml:space="preserve">Situm ſic de-<lb/>pingit Ammianus Marcellinus lib. </s> <s xml:id="echoid-s7197" xml:space="preserve"><emph style="sc">XXII</emph>: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7198" xml:space="preserve">Omnis ejus velist inſularis circuitus litto-<lb/>rea navigatio, viginti tribus dimenſa mil-<lb/>libus ſtadiorum ut Eratostbenes adfirmat, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7199" xml:space="preserve">Hecatœus, & </s> <s xml:id="echoid-s7200" xml:space="preserve">Ptolemœus, aliique hu-<lb/>juſmodi cognitionum ſcientiβimi ſcitato-<lb/>res; </s> <s xml:id="echoid-s7201" xml:space="preserve">in ſpeciem Scythici arcus ner vo coa-<lb/>gmentati Geographiœ totius adſenſione for-<lb/>matur. </s> <s xml:id="echoid-s7202" xml:space="preserve">Et qua ſol Oceano exſurgit Eoo, <lb/>Paludibus clauditur Mœotidos: </s> <s xml:id="echoid-s7203" xml:space="preserve">qua decli-<lb/>nat in vesperum, Romanis provinciis ter-<lb/>minatur: </s> <s xml:id="echoid-s7204" xml:space="preserve">unde ſuspicit ſidus Arctoum. </s> <s xml:id="echoid-s7205" xml:space="preserve"><lb/>Homines alit linguis & </s> <s xml:id="echoid-s7206" xml:space="preserve">moribus dispares: </s> <s xml:id="echoid-s7207" xml:space="preserve"><lb/>latus ejus Auſtrinum molli devexitate <lb/>ſu bductum. </s> <s xml:id="echoid-s7208" xml:space="preserve">Mare hoc dulcius, quam ce-<lb/>tera, ex multitudine fluminum, Iſidorus <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s7209" xml:space="preserve"><emph style="sc">XIII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7210" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s7211" xml:space="preserve"><emph style="sc">XVI</emph>, ex Salluſtii hiſtoria. </s> <s xml:id="echoid-s7212" xml:space="preserve"><lb/>Sic Senec. </s> <s xml:id="echoid-s7213" xml:space="preserve">in Med. </s> <s xml:id="echoid-s7214" xml:space="preserve">Act. </s> <s xml:id="echoid-s7215" xml:space="preserve"><emph style="sc">II</emph>.</s> <s xml:id="echoid-s7216" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7217" xml:space="preserve">Quodcumque placidis flexibus Phaſis <lb/>rigat;</s> <s xml:id="echoid-s7218" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7219" xml:space="preserve">Pontuſque quidquid Scythicus à tergo <lb/>videt,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7220" xml:space="preserve">Palustribus qua maria dulceſcunt <lb/>aquis.</s> <s xml:id="echoid-s7221" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7222" xml:space="preserve">Rationem reddit Ammianus, cujus jam <lb/>memini. </s> <s xml:id="echoid-s7223" xml:space="preserve">Verba, quod lectu digna, adſcri-<lb/>bam: </s> <s xml:id="echoid-s7224" xml:space="preserve">Omnis autem circumfluo ambitu <lb/> <pb o="164" file="0568" n="568" rhead="DISSERTATIO"/> Pontus & </s> <s xml:id="echoid-s7225" xml:space="preserve">nebuloſus est, & </s> <s xml:id="echoid-s7226" xml:space="preserve">dulcior œquo-<lb/>ribus ceteris & </s> <s xml:id="echoid-s7227" xml:space="preserve">vadoſus; </s> <s xml:id="echoid-s7228" xml:space="preserve">quod concreſcit <lb/>œër ex humorum ſpiramine ſœpe denſœtus <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7229" xml:space="preserve">irruentium undarum multitudine tem-<lb/>peratur, & </s> <s xml:id="echoid-s7230" xml:space="preserve">conſurgit in brevia dorſuoſa; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7231" xml:space="preserve">limum globoſque aggerente multitudine <lb/>cireum venientium fluentorum. </s> <s xml:id="echoid-s7232" xml:space="preserve">Piſcoſus <lb/>admodum eſt Pontus: </s> <s xml:id="echoid-s7233" xml:space="preserve">cujus rei cauſſæ: </s> <s xml:id="echoid-s7234" xml:space="preserve"><lb/>cum quod, præter Phocas, Thynnos & </s> <s xml:id="echoid-s7235" xml:space="preserve"><lb/>Delphinos, eoſque non grandes & </s> <s xml:id="echoid-s7236" xml:space="preserve">in-<lb/>noxios, belluas majores non patiatur, ut <lb/>cum aliis lſidorus notat; </s> <s xml:id="echoid-s7237" xml:space="preserve">notum autem <lb/>Majoribus Minores eſſe plerumq; </s> <s xml:id="echoid-s7238" xml:space="preserve">eſcam, <lb/>hoſque ab illis devorari: </s> <s xml:id="echoid-s7239" xml:space="preserve">tum quod ex va-<lb/>ftiore pelago piſces minorum gentium <lb/>eo, tamquam in tutum quemdam ſeceſ-<lb/>ſum, confluant ad profundendos fœtus, <lb/>aquarum adlecti partim ſuavitate, partim <lb/>tranquillitate. </s> <s xml:id="echoid-s7240" xml:space="preserve">Ammianus loco jam indi-<lb/>cato: </s> <s xml:id="echoid-s7241" xml:space="preserve">Et conſtat ab ultimis Noſtri finibus <lb/>maris agminatim ad hunc ſeceſſum pa-<lb/>riendi gratia petere Piſces; </s> <s xml:id="echoid-s7242" xml:space="preserve">ut aquarum <lb/>ſis a vitate ſalubrius fœtum educant, in re-<lb/>ceptaculis cavis, quœ ſunt ibi denfiβima, <lb/>ſecuri voraeium belluarum: </s> <s xml:id="echoid-s7243" xml:space="preserve">nihil enim in <lb/>Ponto hujuſmodi aliquando est viſum, <lb/>prœter innoxios Delphinas & </s> <s xml:id="echoid-s7244" xml:space="preserve">parvos. </s> <s xml:id="echoid-s7245" xml:space="preserve"><lb/>Ælianus lib. </s> <s xml:id="echoid-s7246" xml:space="preserve"><emph style="sc">IX</emph>, cap. </s> <s xml:id="echoid-s7247" xml:space="preserve"><emph style="sc">LIX</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7248" xml:space="preserve">I'χ{θ\’ν}ες ὂ?</s> <s xml:id="echoid-s7249" xml:space="preserve">?οι <lb/>{πο} {τα}{μὸ}ν γεi{το}να τ\~ε {θα}λὰττη τῆ σ{υν}-<lb/>{τρ} ὸφω χέχτ{ην}?</s> <s xml:id="echoid-s7250" xml:space="preserve">?, ἢ {καὶ} λίùν{ην} πνὰ. </s> <s xml:id="echoid-s7251" xml:space="preserve"><lb/>ὂ{τα}ν μέλλν?</s> <s xml:id="echoid-s7252" xml:space="preserve">?ι τίκτγι, {ἐκ}νήχον?</s> <s xml:id="echoid-s7253" xml:space="preserve">? ?</s> <s xml:id="echoid-s7254" xml:space="preserve">? ἂλ-<lb/> <pb o="165" file="0569" n="569" rhead="DE MARIBVS."/> μης, {κλὶ} {τῶν} κν {μὰ}πων τὸ ἂκλν{στο}ν ὕδωρ <lb/>{προ}{αι}ρ{ὸυ} {μεν} @, {καὶ} {τα}{ρα} ττ ό {μεν}ον {ὺπὸ} <lb/>{τῶν} {πν} {ευ}{μά} {τù}ν {καὶ} τνπτὸ{μεν}ον ἢκις{σχ}-<lb/>A' {γα} {θὴ} {γὰρ} {αὐ}{το}ῖς ἠ {τῶν} \’νδάτων εἰρ{ὴν}η <lb/>λοχείαν {ὐπο} δέξα{σε}, {καὶ} φνλάξ{αι} ἀ ?</s> <s xml:id="echoid-s7255" xml:space="preserve">?ι-<lb/>νῆ τε {καὶ} ἀνεπι ρ{ὸυ}λ{ευ} {τα} {τῶν} ἰχ{θ\‘ν}ων τὰ <lb/>βρὲφη: </s> <s xml:id="echoid-s7256" xml:space="preserve">τῆτε ἂλλη, {καὶ} {μέν} τοι {καὶ} {διὰ} <lb/>τ{η\‘ν} {τῶν} θηρῶν ὲρηειίαν {καὶ} {ρτι} άνιν. </s> <s xml:id="echoid-s7257" xml:space="preserve">φι-<lb/>λ{\~ου}?</s> <s xml:id="echoid-s7258" xml:space="preserve">?ι δὲ πως τ{ὴν} ἐλ{ευ} θε είαν <lb/>ἒ{χγ}ν {αἲ} τε λίμν{αι} {κλὶ} οἰ πο {τα} {μο} ὶ ἒν {θε}ν {το}ι <lb/>{καὶ} πο λλ οῖ ς ἰχ{θ\‘ν}?</s> <s xml:id="echoid-s7259" xml:space="preserve">?ιν {εὐ}θ{ην}εῖ?</s> <s xml:id="echoid-s7260" xml:space="preserve">? ὀ Eὔξγ-<lb/>ν@ II όντ@. </s> <s xml:id="echoid-s7261" xml:space="preserve">θη{εί}α {γὰρ} {τρ}έφγν {σσκ} <lb/>ἒμα θε. </s> <s xml:id="echoid-s7262" xml:space="preserve">φὼκ{ην} {δι}; </s> <s xml:id="echoid-s7263" xml:space="preserve">ἂλλω\’ν ἀπὰν-<lb/>τὰν οἰ τῆ ڗ ἰχθ\~νς {ἐν} {σκ}έπη εἰσὶ. </s> <s xml:id="echoid-s7264" xml:space="preserve">Iam <lb/>quod color A quæ Ponticæ albus, de quo <lb/>cauſſiſque Ariſtoteles in Problemat. </s> <s xml:id="echoid-s7265" xml:space="preserve">ſect. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7266" xml:space="preserve"><emph style="sc">XXIII</emph>, Theocritus Edyll. </s> <s xml:id="echoid-s7267" xml:space="preserve">vigeſimo ter-<lb/>tio, νιφὸεν{τα} vocat. </s> <s xml:id="echoid-s7268" xml:space="preserve">In Ponto Peninſu-<lb/>la eſt nobiliſſima, quæ Taurica vel Scy-<lb/>thica Cherſoneſus; </s> <s xml:id="echoid-s7269" xml:space="preserve">de qua alibi ſuo loco. </s> <s xml:id="echoid-s7270" xml:space="preserve"><lb/>Ad Occidentaliora (ubi & </s> <s xml:id="echoid-s7271" xml:space="preserve">pars Ponti <lb/>Hylœum mare, ab Hylæa, Tauroſcytha-<lb/>rum regione) Iſthmi, Carcinetes viſitur <lb/>Sirus, Ammiano & </s> <s xml:id="echoid-s7272" xml:space="preserve">Pomponio Me'a ſic <lb/>nominantibus, καρκινῖτ@ Ptolemæo; </s> <s xml:id="echoid-s7273" xml:space="preserve"><lb/>κερκινῆ{τι}ς Arriano; </s> <s xml:id="echoid-s7274" xml:space="preserve">καρπ{ην}ῖτις Stra-<lb/>boni, inemendatius; </s> <s xml:id="echoid-s7275" xml:space="preserve">nam ab oppido, quod <lb/>Carcina hodieque ad oſtia fluviorum Hy-<lb/>pacyris & </s> <s xml:id="echoid-s7276" xml:space="preserve">Gerrhi. </s> <s xml:id="echoid-s7277" xml:space="preserve">Strabo lib. </s> <s xml:id="echoid-s7278" xml:space="preserve"><emph style="sc">VII</emph>, ſinum <lb/>hunc Tamyracen vocat à Promontorio, <lb/> <pb o="166" file="0570" n="570" rhead="DISSERTATIO"/> quod in eum ab Occaſu Ortum verſus <lb/>procurrit. </s> <s xml:id="echoid-s7279" xml:space="preserve">Periplum Euxini Ponti ſcri-<lb/>pſit eleganter & </s> <s xml:id="echoid-s7280" xml:space="preserve">docte Arrianus.</s> <s xml:id="echoid-s7281" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7282" xml:space="preserve">Succedit poſtremo Mœotis Palus, ab <lb/>Mæotis populis apud Ptolemæum & </s> <s xml:id="echoid-s7283" xml:space="preserve"><lb/>Pomponium Melam, qui hodie Tartaro-<lb/>rum pars. </s> <s xml:id="echoid-s7284" xml:space="preserve">Fretum ejus ad Otientaliora <lb/>Peninſulæ littora Boſporus Cimmerius <lb/>vel Mæoticus, ter mille paſſuum latitudi-<lb/>ne. </s> <s xml:id="echoid-s7285" xml:space="preserve">Ab Scythis vocatur hæc Palus, ut no-<lb/>tat Tzetza, Kαρ πα λ{ὸυ}κ; </s> <s xml:id="echoid-s7286" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s7287" xml:space="preserve">ut Plinius, <lb/>Temerinda, addens hac voce Matrem Ma-<lb/>ris (ut eam etiam nominat Diony ſius <lb/>Alexandrinus) deſignari, quod perpetuo <lb/>agmine defluat, numquam recurrens, <lb/>aquas quaſi ſubminiſtrans abſque inter-<lb/>miſſione ſubſequentibus, Euxino, Pro-<lb/>pontidi, Ægæo, Magnoque Mari. </s> <s xml:id="echoid-s7288" xml:space="preserve">Hinc <lb/>eſt, quod Lucanus libro <emph style="sc">III</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7289" xml:space="preserve">de bello <lb/>Pharſalico canat, imminui laudem im-<lb/>miſſi in terras ab Hercule, ſciſſis monti-<lb/>bus, Oceani; </s> <s xml:id="echoid-s7290" xml:space="preserve">quum Mare Mediterra-<lb/>neum quibuſdam videretur non tam ori-<lb/>ri ex Oceano, quam ex Mæotide Palude, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7291" xml:space="preserve">Ponto Euxino, ſemper decurrentibus <lb/>in Propontidem, & </s> <s xml:id="echoid-s7292" xml:space="preserve">hinc porro in Pelagi <lb/>Interni vaſtiora. </s> <s xml:id="echoid-s7293" xml:space="preserve">Verba ejus hæc:</s> <s xml:id="echoid-s7294" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7295" xml:space="preserve">Quaque fretum torrens Mœotidas ege-<lb/>rit undas</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7296" xml:space="preserve">Tontus, & </s> <s xml:id="echoid-s7297" xml:space="preserve">Herculeis aufertur gloria <lb/>metis,</s> </p> <pb o="167" file="0571" n="571" rhead="DE MARIEVS."/> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7298" xml:space="preserve">Oceanumque negat ſolas admittere <lb/>Gades.</s> <s xml:id="echoid-s7299" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7300" xml:space="preserve">Sed vero ſimilius, quod indicat Abraha-<lb/>mus Ottelius, nuper maximo reipublicæ <lb/>litteratiæ detrimento nobis ſublatus, vo-<lb/>cem quæ apud plinium, mere Germani-<lb/>cam eſſe, eaque ſignificari Maris Finem, <lb/>quum Meer Mare, Inda Finis, Et vero <lb/>ſive Het atticulus ſit, qui in vocis capite <lb/>metatheſi litterarum, quod non infre-<lb/>quens apud Germanos, ſcribitur. </s> <s xml:id="echoid-s7301" xml:space="preserve">Non <lb/>male. </s> <s xml:id="echoid-s7302" xml:space="preserve">Nam Mari Mediterraneo, per fre-<lb/>tum Herculeum immiſſo, Finis in Mœo-<lb/>tide, ut quidem oculi noſtri teſtantur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7303" xml:space="preserve">Caſpio enim ſecretior eſt cum ſuperiori-<lb/>bus opula, ut jam patebit. </s> <s xml:id="echoid-s7304" xml:space="preserve">Vera & </s> <s xml:id="echoid-s7305" xml:space="preserve">genui-<lb/>na vocis ſcriptura forte Teſmerinda, ut ſit <lb/>quaſi Des Meers Enda, ut Majores noſtri <lb/>pronunciabant. </s> <s xml:id="echoid-s7306" xml:space="preserve">Hodie Mar Zabach à <lb/>Circaſſis (ſic Tattari Turcæque vocant <lb/>Sarmatiæ A ſiaticæ populos, qui Plinio <lb/>Zigœ, Stephano ζνφὶ) nominatur: </s> <s xml:id="echoid-s7307" xml:space="preserve">Ita-<lb/>lis Mar della Tana, ab Tanai fluvio, qui <lb/>duobus oſtiis huc influit: </s> <s xml:id="echoid-s7308" xml:space="preserve">item Mar bi <lb/>anche<unsure/>, Mare album. </s> <s xml:id="echoid-s7309" xml:space="preserve">Palus hæc non al-<lb/>tior quinque; </s> <s xml:id="echoid-s7310" xml:space="preserve">&</s> <s xml:id="echoid-s7311" xml:space="preserve">, ubi profundiſſima, ſe-<lb/>ptem ulnis; </s> <s xml:id="echoid-s7312" xml:space="preserve">habetque in ambitu ſeptin-<lb/>genta, vel, ut alii, nongenta millia paſ-<lb/>ſuum. </s> <s xml:id="echoid-s7313" xml:space="preserve">Videndi Polybius lib. </s> <s xml:id="echoid-s7314" xml:space="preserve">IV, & </s> <s xml:id="echoid-s7315" xml:space="preserve">Stra-<lb/>bo lib. </s> <s xml:id="echoid-s7316" xml:space="preserve">11. </s> <s xml:id="echoid-s7317" xml:space="preserve">Ego ſcio circuitum ejus uſque <lb/>ad Inſulam in oſtio Tanais eſſe centum <lb/> <pb o="168" file="0572" n="572" rhead="DISSERTATIO"/> honaginta aut circiter miliar. </s> <s xml:id="echoid-s7318" xml:space="preserve">Germani-<lb/>corum, quorum ſingula XXXII. </s> <s xml:id="echoid-s7319" xml:space="preserve">ſtatuunt <lb/>ſtadia. </s> <s xml:id="echoid-s7320" xml:space="preserve">De Frigore Mœotico legendus <lb/>Strabo lib. </s> <s xml:id="echoid-s7321" xml:space="preserve">VII. </s> <s xml:id="echoid-s7322" xml:space="preserve">dicitur adeo indurari ge-<lb/>lu, ut vehicula ſuper eam adcolæ ducant. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7323" xml:space="preserve">Lucanus lib. </s> <s xml:id="echoid-s7324" xml:space="preserve">11. </s> <s xml:id="echoid-s7325" xml:space="preserve">belli Pharſal. </s> <s xml:id="echoid-s7326" xml:space="preserve">ubi de gen-<lb/>tibus ad bellum civile excitandis;</s> <s xml:id="echoid-s7327" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7328" xml:space="preserve">----- qu{as} tenet aquore denſo <lb/>Pigra Palus Scythicipatiens Mœotica <lb/>plauctri.</s> <s xml:id="echoid-s7329" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7330" xml:space="preserve">Non adeo mirum. </s> <s xml:id="echoid-s7331" xml:space="preserve">Mitiores tamen hie-<lb/>mes ibi, quam apud nos, quum Palus hæc <lb/>ad gradus Altitudinis XLVIII, XLIX, L. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7332" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s7333" xml:space="preserve">LI. </s> <s xml:id="echoid-s7334" xml:space="preserve">Auctores tam Romani, quam <lb/>Græci externa: </s> <s xml:id="echoid-s7335" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s7336" xml:space="preserve">quæ de quarundam <lb/>Regionum malis atque incommodis au-<lb/>ditu tantum intellexerint, intendere & </s> <s xml:id="echoid-s7337" xml:space="preserve"><lb/>verbis ſolent mirum quantum exaggera-<lb/>re: </s> <s xml:id="echoid-s7338" xml:space="preserve">quod exemplis adductis probare, ho-<lb/>minis ſit ocio bono non bene utentis.</s> <s xml:id="echoid-s7339" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7340" xml:space="preserve">Quæ commemoravi, Maribus conjun-<lb/>gam non immerito Caſpium: </s> <s xml:id="echoid-s7341" xml:space="preserve">quod cum <lb/>Euxino per occultos Cuniculos unum. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7342" xml:space="preserve">Adfirmate loquor. </s> <s xml:id="echoid-s7343" xml:space="preserve">Alioqui pars ſit Ocea-<lb/>ni Scythici, nec ne: </s> <s xml:id="echoid-s7344" xml:space="preserve">diverſa Veterum ſen-<lb/>tentia. </s> <s xml:id="echoid-s7345" xml:space="preserve">Ajunt Dionyſius de ſitu orbis, <lb/>Manilius libr. </s> <s xml:id="echoid-s7346" xml:space="preserve">IV. </s> <s xml:id="echoid-s7347" xml:space="preserve">Aſtronom. </s> <s xml:id="echoid-s7348" xml:space="preserve">Plinius <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s7349" xml:space="preserve">VI. </s> <s xml:id="echoid-s7350" xml:space="preserve">nat. </s> <s xml:id="echoid-s7351" xml:space="preserve">Hiſtor. </s> <s xml:id="echoid-s7352" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s7353" xml:space="preserve">XIII. </s> <s xml:id="echoid-s7354" xml:space="preserve">Pompo-<lb/>nius Mela lib. </s> <s xml:id="echoid-s7355" xml:space="preserve">III. </s> <s xml:id="echoid-s7356" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s7357" xml:space="preserve">v, Oroſius lib. </s> <s xml:id="echoid-s7358" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s7359" xml:space="preserve"><lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s7360" xml:space="preserve">II. </s> <s xml:id="echoid-s7361" xml:space="preserve">Baſilius ad cap. </s> <s xml:id="echoid-s7362" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s7363" xml:space="preserve">Geneſeos, & </s> <s xml:id="echoid-s7364" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="169" file="0573" n="573" rhead="DE MARIEVS."/> alii. </s> <s xml:id="echoid-s7365" xml:space="preserve">Notat etiam Strabo lib. </s> <s xml:id="echoid-s7366" xml:space="preserve">XI. </s> <s xml:id="echoid-s7367" xml:space="preserve">Patro-<lb/>clem nobilem Scriptorem in ea fuiſſe ſen-<lb/>tentia, ex India navigati poſſe ad Hirca-<lb/>nos. </s> <s xml:id="echoid-s7368" xml:space="preserve">Negat Herodotus lib. </s> <s xml:id="echoid-s7369" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s7370" xml:space="preserve">ſcribens Ca-<lb/>ſpium alterum ac per ſe ipſum, Mare eſſe. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7371" xml:space="preserve">Ejuſdem mentis Ariſtoteles lib. </s> <s xml:id="echoid-s7372" xml:space="preserve">11. </s> <s xml:id="echoid-s7373" xml:space="preserve">Me-<lb/>teoror. </s> <s xml:id="echoid-s7374" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s7375" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s7376" xml:space="preserve">Hos alii multi ſequuti quo-<lb/>rum princeps Ptolemæus in ſua geogra-<lb/>phia accutatioris locorum cognitionis <lb/>beneficio. </s> <s xml:id="echoid-s7377" xml:space="preserve">Ipſe Strabo, niſi, ut notavit Vit <lb/>magnus, planis expreſſiſque verbis falſam <lb/>ſubdidiſſet ſententiam, potuiſſet abſque <lb/>negocio ex prioribus perſuadere Lectori, <lb/>credidiſſe ſe littoribus circumſeptum Ca-<lb/>ſpium exitu carere. </s> <s xml:id="echoid-s7378" xml:space="preserve">Sic enim ait: </s> <s xml:id="echoid-s7379" xml:space="preserve">κύκλω <lb/>?</s> <s xml:id="echoid-s7380" xml:space="preserve">?πείτην ςάλατταν. </s> <s xml:id="echoid-s7381" xml:space="preserve">Sed mox omnia <lb/>corrumpit, & </s> <s xml:id="echoid-s7382" xml:space="preserve">in aliam imprudens trahi-<lb/>tur opinionẽ, illis præcipue verbis; </s> <s xml:id="echoid-s7383" xml:space="preserve">προς <lb/>{τ’’} Οἰκεανὸν {τ’’} πληροῦντα {τ’’} Κἀσπιον. </s> <s xml:id="echoid-s7384" xml:space="preserve"><lb/>Illud verum, A quas Oceani Caſpium ex-<lb/>cipere ſubtorraneo meatu, & </s> <s xml:id="echoid-s7385" xml:space="preserve">exonerari <lb/>occultis ſub terram alveis & </s> <s xml:id="echoid-s7386" xml:space="preserve">cryptis in <lb/>Euxinum. </s> <s xml:id="echoid-s7387" xml:space="preserve">Quum enim maxima flumina <lb/>Caſpium influant (inter quæ ab Septem-<lb/>trione, Rha, hodie Volga; </s> <s xml:id="echoid-s7388" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s7389" xml:space="preserve">Rhymnus, <lb/>Iaick; </s> <s xml:id="echoid-s7390" xml:space="preserve">ab Ortu, Iaxartes, Cheſel; </s> <s xml:id="echoid-s7391" xml:space="preserve">à Meridie, <lb/>Oxus, Abiamu; </s> <s xml:id="echoid-s7392" xml:space="preserve">ab Occaſu denique alia <lb/>non pauca) neceſſe ſane fuit inſuſa, peręſer-<lb/>tim quum marinas ſtationes Flumina na-<lb/>turaliter adpetant, aliqua exire. </s> <s xml:id="echoid-s7393" xml:space="preserve">Nam qui <lb/>recipiendis quotidie tot fluminum aquis <lb/> <pb o="170" file="0574" n="574" rhead="DISSERTATIO"/> alveus hujus maris ſuffeciſſet; </s> <s xml:id="echoid-s7394" xml:space="preserve">hodieque <lb/>ſufficeret? </s> <s xml:id="echoid-s7395" xml:space="preserve">Quæ igitur labuntur in Ca-<lb/>ſpium voragine quadam ſubterranea ex <lb/>illis carceribus recipiuntur in Pontum: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7396" xml:space="preserve">qui etiam terræ concluſus per Helleſponti <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7397" xml:space="preserve">Abydenorum ſreta in Archipelagum; </s> <s xml:id="echoid-s7398" xml:space="preserve"><lb/>inde per mediam Europam & </s> <s xml:id="echoid-s7399" xml:space="preserve">Africam <lb/>ad Herculeum fretum, qua patet exitus, <lb/>decurrit. </s> <s xml:id="echoid-s7400" xml:space="preserve">Mare Caſpium, ut delineat <lb/>Pomponius lib. </s> <s xml:id="echoid-s7401" xml:space="preserve">III, in tres ſinus diffin-<lb/>ditur: </s> <s xml:id="echoid-s7402" xml:space="preserve">contra os ipſum & </s> <s xml:id="echoid-s7403" xml:space="preserve">alvei fauces, in <lb/>Hyrcanum, ubi Georgiani: </s> <s xml:id="echoid-s7404" xml:space="preserve">ad ſiniſtram <lb/>verſus Septemtrionem in Scythicum, qua <lb/>parte Zibierairorum & </s> <s xml:id="echoid-s7405" xml:space="preserve">Zagataiorum ſunt <lb/>Hordæ: </s> <s xml:id="echoid-s7406" xml:space="preserve">ad dextram vel oram meridia-<lb/>nam, qua nobiliſſima urbs Tauris, in eum, <lb/>quem proprie & </s> <s xml:id="echoid-s7407" xml:space="preserve">totius nomine Caſpium <lb/>à Caſpiis ibi populis appellant; </s> <s xml:id="echoid-s7408" xml:space="preserve">Parthis <lb/>hodie à proximo opido Bacau. </s> <s xml:id="echoid-s7409" xml:space="preserve">Georgia-<lb/>nis Chelucelam. </s> <s xml:id="echoid-s7410" xml:space="preserve">Ariſtoteles Caſpium & </s> <s xml:id="echoid-s7411" xml:space="preserve"><lb/>Hyrcanum lib. </s> <s xml:id="echoid-s7412" xml:space="preserve">II, Meteorologic. </s> <s xml:id="echoid-s7413" xml:space="preserve">duo <lb/>Maria numerat; </s> <s xml:id="echoid-s7414" xml:space="preserve">quum unius rei duo ſunt <lb/>nomina. </s> <s xml:id="echoid-s7415" xml:space="preserve">Plurimis aliis nominibus (quod <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7416" xml:space="preserve">Plinius ſcribit) ab adcolis appellatum: </s> <s xml:id="echoid-s7417" xml:space="preserve"><lb/>Rhutenis & </s> <s xml:id="echoid-s7418" xml:space="preserve">Tartaris hodie Chuualinsko-<lb/>morie vocatur; </s> <s xml:id="echoid-s7419" xml:space="preserve">Mauris Bohar Curſun, <lb/>id eſt, mare clauſum, indicant quæ dixi; </s> <s xml:id="echoid-s7420" xml:space="preserve"><lb/>Georgiam dicitur ab Georgianis, qui <lb/>quomdam Iberes & </s> <s xml:id="echoid-s7421" xml:space="preserve">Albani Aſiæ populi; </s> <s xml:id="echoid-s7422" xml:space="preserve"><lb/>Ab aliis Mare de Sala, ab oppido Tarta-<lb/>riæ cognomine; </s> <s xml:id="echoid-s7423" xml:space="preserve">Item Therbectam aliiſ-<lb/> <pb o="171" file="0575" n="575" rhead="DE MARIEVS."/> que modis pro vario gentium idiomate <lb/>vel regionibus illi adpoſitis, ut ſe obſer-<lb/>vaſſe ſcribit ex tabulis & </s> <s xml:id="echoid-s7424" xml:space="preserve">ſcriptis peregri-<lb/>nationibus V. </s> <s xml:id="echoid-s7425" xml:space="preserve">Cl. </s> <s xml:id="echoid-s7426" xml:space="preserve">Abrahamus Ortelius. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7427" xml:space="preserve">Variatur inter Auctores de Maris hujus <lb/>magnitudine: </s> <s xml:id="echoid-s7428" xml:space="preserve">inter eos Herodotus in <lb/>Clio longitudinis eſſe tradit quindecim <lb/>dierum curſu navis, quæ remis utatur: </s> <s xml:id="echoid-s7429" xml:space="preserve"><lb/>latitudinis, ubi ſpacioſiſſimum eſt, die-<lb/>rum octo. </s> <s xml:id="echoid-s7430" xml:space="preserve">Fidendum magis, qui quotidie <lb/>tranſmittunt, Mercatoribus, non amplius <lb/>duodecim diebus univerſum expleri am-<lb/>bitum teſtantibus. </s> <s xml:id="echoid-s7431" xml:space="preserve">In eo Mari Piſces, ut <lb/>prodit Iulius Cæſar Scaliger de Subtilitare <lb/>adverſus Cardanum, exercitat. </s> <s xml:id="echoid-s7432" xml:space="preserve">LI. </s> <s xml:id="echoid-s7433" xml:space="preserve">capiun-<lb/>tur Siluri, & </s> <s xml:id="echoid-s7434" xml:space="preserve">Moroni; </s> <s xml:id="echoid-s7435" xml:space="preserve">quos, vulgari no-<lb/>mine ſic appellatos, non audet Glanios <lb/>vel exiſtimare vel negare: </s> <s xml:id="echoid-s7436" xml:space="preserve">præterea Cani-<lb/>ulæ, canino prorſum capite, cauda, pe-<lb/>dibus: </s> <s xml:id="echoid-s7437" xml:space="preserve">adhæc Piſcis teres totus ſine capi-<lb/>tis expreſſa figura, longitudine circiter <lb/>pedum quatuor: </s> <s xml:id="echoid-s7438" xml:space="preserve">ex quo ad lucernarum <lb/>uſum exemtus adeps vices præſtat olei, <lb/>frequenti mercatu expetitus.</s> <s xml:id="echoid-s7439" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div82" type="section" level="1" n="56"> <head xml:id="echoid-head80" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap.</emph> IV.</head> <head xml:id="echoid-head81" style="it" xml:space="preserve">De reliquis Internis Maribus.</head> <p> <s xml:id="echoid-s7440" xml:space="preserve">P Ræter Mediterraneum illud (quod <lb/>optimo jure Magnum, quum ſi com-<lb/>miſſo fiat, reliqua non tam Maria, quam <lb/> <pb o="172" file="0576" n="576" rhead="DISSERTATIO"/> Sinus, cenſenda) & </s> <s xml:id="echoid-s7441" xml:space="preserve">alia ſunt Interna, quæ <lb/>per ſua Freta terras irrumpunt ex Ocea-<lb/>no; </s> <s xml:id="echoid-s7442" xml:space="preserve">Orientali quidem Perſicum & </s> <s xml:id="echoid-s7443" xml:space="preserve">Ru-<lb/>brum: </s> <s xml:id="echoid-s7444" xml:space="preserve">Septemtrionali vero, Balticum.</s> <s xml:id="echoid-s7445" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7446" xml:space="preserve">Perſicum inter Perſiam eſt, unde illi <lb/>nomen, & </s> <s xml:id="echoid-s7447" xml:space="preserve">Arabiam Felicem: </s> <s xml:id="echoid-s7448" xml:space="preserve">primo Si-<lb/>nus (ut & </s> <s xml:id="echoid-s7449" xml:space="preserve">multis habetur) quem inter <lb/>Promontorium Aſoborum (hodie Cabo <lb/>Mochandan) & </s> <s xml:id="echoid-s7450" xml:space="preserve">Armuziam (Ormus nunc, <lb/>nobiliſſimum in Inſula ferace Empo-<lb/>rium) excipit Fretum, quod vulgo Baſo-<lb/>ra: </s> <s xml:id="echoid-s7451" xml:space="preserve">mox Mare, quod etiam Piutarcho in <lb/>vita Luculli Babylonium, ab urbe Meſo-<lb/>potamiæ verſus Caurum illi adlocata, <lb/>quam Bagdet hodie dicunt ad Euphratem. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7452" xml:space="preserve">Mar Elcatif & </s> <s xml:id="echoid-s7453" xml:space="preserve">Meſendin vulgo nomina-<lb/>riteſtantur Tabulæ Geographicæ. </s> <s xml:id="echoid-s7454" xml:space="preserve">ru-<lb/>mach-cama ab Meſopotamiis vocari, ab <lb/>aliis item Bein elnaharin, ſcribit vel fingit <lb/>potius Thevetus; </s> <s xml:id="echoid-s7455" xml:space="preserve">quem non in Geogra-<lb/>phicis tantum, ſed & </s> <s xml:id="echoid-s7456" xml:space="preserve">aliis familiariter ali-<lb/>quando Pariſiis novi, & </s> <s xml:id="echoid-s7457" xml:space="preserve">mecum alii, flu-<lb/>xiſſimæ fidei. </s> <s xml:id="echoid-s7458" xml:space="preserve">Semel hocdicendum erat, <lb/>Lector: </s> <s xml:id="echoid-s7459" xml:space="preserve">ne, ſi paſſim non laudem, à me <lb/>negligentia factum arbitrere.</s> <s xml:id="echoid-s7460" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7461" xml:space="preserve">Rubrum id (ſpecialiore notione, κα-<lb/>ταχςηςικῶς) Europæis hodie, quod olim <lb/>Arabicus Sinus, Plinio ſcribente lib. </s> <s xml:id="echoid-s7462" xml:space="preserve">nat. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7463" xml:space="preserve">Hiſtoriæ II, cap. </s> <s xml:id="echoid-s7464" xml:space="preserve">LXVII & </s> <s xml:id="echoid-s7465" xml:space="preserve">ſequente; </s> <s xml:id="echoid-s7466" xml:space="preserve">in-<lb/>ter Arabiam Felicem & </s> <s xml:id="echoid-s7467" xml:space="preserve">Africam. </s> <s xml:id="echoid-s7468" xml:space="preserve">Sinus <lb/>primo, ubiad dextram Aden urbs, olim <lb/> <pb o="173" file="0577" n="577" rhead="DE MARIEVS."/> Arabia: </s> <s xml:id="echoid-s7469" xml:space="preserve">deinde Fretum, quod noſtro <lb/>tempore Babelmandel: </s> <s xml:id="echoid-s7470" xml:space="preserve">hinc Mare, quod <lb/>ab adcolis hodie Mar di Mecha, ab Ara-<lb/>biæ Felicis urbe, quæ μοχοῦρα Ptole-<lb/>mæo; </s> <s xml:id="echoid-s7471" xml:space="preserve">ab aliis Mar Roſſo. </s> <s xml:id="echoid-s7472" xml:space="preserve">Sunt qui ſcri-<lb/>bunt appellari etiam Bohar- Corſun, Mare <lb/>clauſum; </s> <s xml:id="echoid-s7473" xml:space="preserve">quod Caſpio verius convenit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7474" xml:space="preserve">Thevetus, niſi, quod plerumque ſolet, <lb/>nugas (quibus hoc lucratus, ut nuſquam <lb/>fidem mereatur) vendat, ab Arabibus vo-<lb/>cari notat Zocoroph vel Boharzocoroph: </s> <s xml:id="echoid-s7475" xml:space="preserve"><lb/>ab aliis Zahara. </s> <s xml:id="echoid-s7476" xml:space="preserve">פום־םי mare Carico-<lb/>ſum paſſim in Sacris litteris: </s> <s xml:id="echoid-s7477" xml:space="preserve">פום enim <lb/>Iunci genus, creſcentis in extremitatibus <lb/>Maris vel Fluminis: </s> <s xml:id="echoid-s7478" xml:space="preserve">unde פוב־םי Mare <lb/>Caricis, quod eo Iunci genere abundet. </s> <s xml:id="echoid-s7479" xml:space="preserve"><lb/>Stephano βρἀχια dicitur. </s> <s xml:id="echoid-s7480" xml:space="preserve">De Perſico <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7481" xml:space="preserve">Arabico Internis junctim Manilius <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s7482" xml:space="preserve">IIII. </s> <s xml:id="echoid-s7483" xml:space="preserve">Aſtronomic.</s> <s xml:id="echoid-s7484" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7485" xml:space="preserve">Altera ſub medium Solem duo bella <lb/>per undas</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7486" xml:space="preserve">Intulit Oceanus Terris. </s> <s xml:id="echoid-s7487" xml:space="preserve">Nam Perſica <lb/>fluctus</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7488" xml:space="preserve">Arva tenet, titulum Pelagi prœdatus <lb/>ab iiſdem,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7489" xml:space="preserve">Quœ rigat ipſe, locis; </s> <s xml:id="echoid-s7490" xml:space="preserve">latoque infundi-<lb/>tur Orbi.</s> <s xml:id="echoid-s7491" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7492" xml:space="preserve">Nec procul in molles Arabas, Terram-<lb/>que ferentem</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7493" xml:space="preserve">Delicias, variœque novos radicis odores,</s> </p> <pb o="174" file="0578" n="578" rhead="DISSERTATIO"/> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7494" xml:space="preserve">Leniter adfundit gemmantia littora <lb/>Pontus,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7495" xml:space="preserve">Et Terrœ Mare nomen habet.</s> <s xml:id="echoid-s7496" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7497" xml:space="preserve">Balticum (ut appellat Xenophon; </s> <s xml:id="echoid-s7498" xml:space="preserve">vel, <lb/>ut alii, Baltœum, unde Belts hodie, præ-<lb/>cipue prope Inſulam Langlandiam, ubi <lb/>Lagnus Sinus Plinio lib. </s> <s xml:id="echoid-s7499" xml:space="preserve">nat. </s> <s xml:id="echoid-s7500" xml:space="preserve">Hiſtor. </s> <s xml:id="echoid-s7501" xml:space="preserve">IV, <lb/>cap. </s> <s xml:id="echoid-s7502" xml:space="preserve">XIII.) </s> <s xml:id="echoid-s7503" xml:space="preserve">id mihi; </s> <s xml:id="echoid-s7504" xml:space="preserve">quod anguſtiore pri-<lb/>mum & </s> <s xml:id="echoid-s7505" xml:space="preserve">ſinuoſo ore Caput Cimbricæ <lb/>Cherſonneſi prægreſſum, factis aliquot <lb/>Danorum Inſulis, per Sundam, nobiliſſi-<lb/>mum Daniæ Fretum (ubi quomdam Bg-<lb/>νίπον Ptolemæi) infunditur verſus Orien-<lb/>tem; </s> <s xml:id="echoid-s7506" xml:space="preserve">inter hinc Germaniæ, Pruſſiæ, Li-<lb/>tuaniæ, Livoniæ, Ruſſiæque, inde Go-<lb/>thiæ & </s> <s xml:id="echoid-s7507" xml:space="preserve">Sueciæ littora; </s> <s xml:id="echoid-s7508" xml:space="preserve">Morimaruza <lb/>Philemoni; </s> <s xml:id="echoid-s7509" xml:space="preserve">Amalchium Hecatæo apud <lb/>Plinium; </s> <s xml:id="echoid-s7510" xml:space="preserve">Suevicum à populis, qui adha-<lb/>bitant; </s> <s xml:id="echoid-s7511" xml:space="preserve">Pigrum nominat Tacitus, quod <lb/>non, ut bene Ortelius, veluti cetera Ma-<lb/>ria, moveatur. </s> <s xml:id="echoid-s7512" xml:space="preserve">Nam Æſtus ejus; </s> <s xml:id="echoid-s7513" xml:space="preserve">quod <lb/>etiam qui quotidie navigant, teſtantur, <lb/>vix deprehenditur. </s> <s xml:id="echoid-s7514" xml:space="preserve">Venedicus Sinus ei-<lb/>dem ab Venedis populis; </s> <s xml:id="echoid-s7515" xml:space="preserve">Codanus Plinio <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s7516" xml:space="preserve">IV, cap. </s> <s xml:id="echoid-s7517" xml:space="preserve">XIII, & </s> <s xml:id="echoid-s7518" xml:space="preserve">Pomponio Melæ <lb/>lib. </s> <s xml:id="echoid-s7519" xml:space="preserve">III. </s> <s xml:id="echoid-s7520" xml:space="preserve">Germanis Ooct-Zee; </s> <s xml:id="echoid-s7521" xml:space="preserve">quod Ocea-<lb/>no verſus Ortum: </s> <s xml:id="echoid-s7522" xml:space="preserve">Rutenis W areczko-<lb/>vicmorie. </s> <s xml:id="echoid-s7523" xml:space="preserve">Excurrens porro in duo bra-<lb/>chia diſpeſcitur: </s> <s xml:id="echoid-s7524" xml:space="preserve">faciens à ſiniſtra, inter <lb/>hinc Sueciam & </s> <s xml:id="echoid-s7525" xml:space="preserve">Boddiam, inde Finlan-<lb/> <pb o="175" file="0579" n="579" rhead="DE MARIBVS."/> diam, Sinum prius Finnicum; </s> <s xml:id="echoid-s7526" xml:space="preserve">Finniſch-<lb/>zee; </s> <s xml:id="echoid-s7527" xml:space="preserve">poſt, freto diſcriminante, Boddicum, <lb/>'Bodner zee: </s> <s xml:id="echoid-s7528" xml:space="preserve">à dextra inter Finlandiam & </s> <s xml:id="echoid-s7529" xml:space="preserve"><lb/>Livoniam alium, qui item Finnicus. </s> <s xml:id="echoid-s7530" xml:space="preserve">Alia <lb/>minorum gentium præteteo.</s> <s xml:id="echoid-s7531" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7532" xml:space="preserve">Album, quod Arctoum Pelagus Ter-<lb/>tis immittit inter Ruſſiam, Moſcovita-<lb/>rumque & </s> <s xml:id="echoid-s7533" xml:space="preserve">Lapporum fines: </s> <s xml:id="echoid-s7534" xml:space="preserve">ad cujus in-<lb/>reriora Fanum D. </s> <s xml:id="echoid-s7535" xml:space="preserve">Nicolai, quo plerum-<lb/>que cum Moſcovitis commercia facturi <lb/>Mercatores noſtri adpellunt. </s> <s xml:id="echoid-s7536" xml:space="preserve">Witte zee <lb/>Batavis, qui plurimum hoc Mare navi-<lb/>gant, appellatur.</s> <s xml:id="echoid-s7537" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7538" xml:space="preserve">Illud etiam non magni præ ceteris mo-<lb/>menti, quod inter Americam & </s> <s xml:id="echoid-s7539" xml:space="preserve">Mexi-<lb/>canam primis luſtratoribus Mar Verme-<lb/>jo nominatum.</s> <s xml:id="echoid-s7540" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div83" type="section" level="1" n="57"> <head xml:id="echoid-head82" xml:space="preserve"><emph style="sc">Cap.</emph> V.</head> <head xml:id="echoid-head83" style="it" xml:space="preserve">De Euripis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s7541" xml:space="preserve">M Aribus Reciprocantibus addiderim <lb/>Euritos Eὔ{ρι}@, inquit Suidas, <lb/>Πέλαγ@ ςενὸν; </s> <s xml:id="echoid-s7542" xml:space="preserve">ἢτόπ@ \’νσατώσης <lb/>μεταξ\‘ν σ\‘νο γαιῶν, τουτὲςι Βοιωτίας, <lb/>κὶ Ἅττικῆς. </s> <s xml:id="echoid-s7543" xml:space="preserve">ἑπτάκlot;</s> <s xml:id="echoid-s7544" xml:space="preserve">ς ?</s> <s xml:id="echoid-s7545" xml:space="preserve">? τῆς ἡμέρας τὸ <lb/>πκεῖ?</s> <s xml:id="echoid-s7546" xml:space="preserve">?ι ὕσως τςὲτε?</s> <s xml:id="echoid-s7547" xml:space="preserve">?. </s> <s xml:id="echoid-s7548" xml:space="preserve">Deſcribit mare, <lb/>quod intet Atticam & </s> <s xml:id="echoid-s7549" xml:space="preserve">Eubœam, Euboi-<lb/>cus Euripus. </s> <s xml:id="echoid-s7550" xml:space="preserve">aliis, nonnullis Chalcidicus <lb/>ab urbe Chalcide, Italis Streoho de Negro-<lb/>ponte; </s> <s xml:id="echoid-s7551" xml:space="preserve">ſic enim illis hodie Eubœa dicitur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7552" xml:space="preserve"> <pb o="176" file="0580" n="580" rhead="DISSERTATIO"/> De eo ſic Pomponius Mela lib. </s> <s xml:id="echoid-s7553" xml:space="preserve">II. </s> <s xml:id="echoid-s7554" xml:space="preserve">C. </s> <s xml:id="echoid-s7555" xml:space="preserve">VII. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7556" xml:space="preserve">Mare rapidum, & </s> <s xml:id="echoid-s7557" xml:space="preserve">alterno curſu ſepties <lb/>die ac ſepties nocte, fluctibus invicem ver-<lb/>ſis, adeo immodtce fluens: </s> <s xml:id="echoid-s7558" xml:space="preserve">ut ventos etiam <lb/>ac plenis velis navigia fruſtretur. </s> <s xml:id="echoid-s7559" xml:space="preserve">Strabo <lb/>tamen lib IX, Plinius lib. </s> <s xml:id="echoid-s7560" xml:space="preserve">II, cap. </s> <s xml:id="echoid-s7561" xml:space="preserve">XCVII, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7562" xml:space="preserve">alii (quibus adſcribendus fortean & </s> <s xml:id="echoid-s7563" xml:space="preserve"><lb/>Suidas) tantum die ac noctu ſimul ſepties <lb/>fluere contendunt. </s> <s xml:id="echoid-s7564" xml:space="preserve">Sic Seneca in Hercu-<lb/>le Oetæo, Act. </s> <s xml:id="echoid-s7565" xml:space="preserve">II. </s> <s xml:id="echoid-s7566" xml:space="preserve">Sc. </s> <s xml:id="echoid-s7567" xml:space="preserve">I. </s> <s xml:id="echoid-s7568" xml:space="preserve">proſuge:</s> <s xml:id="echoid-s7569" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7570" xml:space="preserve">Euboica tellus, vertice immenſo tumens, <lb/>Pulſatur omni parte; </s> <s xml:id="echoid-s7571" xml:space="preserve">Phryxeum mare <lb/>Scindit Caphæreus: </s> <s xml:id="echoid-s7572" xml:space="preserve">ſervit hoc Austro <lb/>latus;</s> <s xml:id="echoid-s7573" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7574" xml:space="preserve">At qua nivoſi patitur Aquilonis minas, <lb/>Euripus und as flectit inſtabilis vagas, <lb/>Septemque curſus flectit & </s> <s xml:id="echoid-s7575" xml:space="preserve">totidem re-<lb/>fert,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7576" xml:space="preserve">Dum laſſum Titan mergat Oceano ju-<lb/>bar.</s> <s xml:id="echoid-s7577" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7578" xml:space="preserve">Antiphilus Byzantius quodam Epigram-<lb/>mate ſenarium prodit numerum:</s> <s xml:id="echoid-s7579" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7580" xml:space="preserve">Ε\’νβοǐκοῦ κὸλποιο παλινσὶνητε θὰ-<lb/>λαοτα, <lb/>Πλαγκτὸν ὒσως, ἰσὶοισ ῥσὶμα-<lb/>?</s> <s xml:id="echoid-s7581" xml:space="preserve">?ιν α\’ντὶταλον, <lb/>Ἥελίω ḱῆν νυκ{τὶ} τεταγμυ\‘νον, ἐς <lb/>τρὶςἂπιςον <lb/> <pb o="177" file="0581" n="581" rhead="DE MARIBVS."/> Ναυσὶν ὂσον πὲμ{ει}ς χεῦμα σα-<lb/>ν{εῖ}ζὸμέυον,</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7582" xml:space="preserve">Θαῦμα βὶου, θαμβῶσε τὸ μυ{ρί}ον, <lb/>οὐσὲ ματσὶω</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7583" xml:space="preserve">Σἢν σὰ?</s> <s xml:id="echoid-s7584" xml:space="preserve">?ιν ἂῤῥήτω ταύ?</s> <s xml:id="echoid-s7585" xml:space="preserve">?ι μέμη-<lb/>λε φύσεῖ.</s> <s xml:id="echoid-s7586" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7587" xml:space="preserve">Alium alii. </s> <s xml:id="echoid-s7588" xml:space="preserve">Ab omnibus, niſi mens mea <lb/>me fallit, certus numerus poſitus pro in-<lb/>certo. </s> <s xml:id="echoid-s7589" xml:space="preserve">Livius lib. </s> <s xml:id="echoid-s7590" xml:space="preserve">trigeſimo octavo veri-<lb/>tatis, quam ſuperiores, convenientius, <lb/>Fretum ipſum, inquit, Euripi non ſepties <lb/>die, ſicut fama fert, temporibus ſtatis reci-<lb/>procat; </s> <s xml:id="echoid-s7591" xml:space="preserve">ſed temere in modum venti nunc <lb/>buc nunc illuc, verſo mari, velut monte <lb/>prœcipiti devolutus torrens, rapitur. </s> <s xml:id="echoid-s7592" xml:space="preserve">Vi-<lb/>dendus & </s> <s xml:id="echoid-s7593" xml:space="preserve">Thucydides lib. </s> <s xml:id="echoid-s7594" xml:space="preserve">VI. </s> <s xml:id="echoid-s7595" xml:space="preserve">Cauſſam <lb/>hujus Fluxus & </s> <s xml:id="echoid-s7596" xml:space="preserve">Refluxus quum nequiſ-<lb/>ſet adſequi Ariſtoteles, mœrore conta-<lb/>buiſſe ſcribitur ab Iuſtino Philoſopho & </s> <s xml:id="echoid-s7597" xml:space="preserve"><lb/>Martyre Admonitor. </s> <s xml:id="echoid-s7598" xml:space="preserve">ad Gentes, & </s> <s xml:id="echoid-s7599" xml:space="preserve">Gre-<lb/>gorio Nazianzeno orat. </s> <s xml:id="echoid-s7600" xml:space="preserve">1. </s> <s xml:id="echoid-s7601" xml:space="preserve">in Iulianum <lb/>Apoſtatam. </s> <s xml:id="echoid-s7602" xml:space="preserve">Hinc certe Proverbium, ut <lb/>Euripo dicatur mutabilius, quidquid in-<lb/>ſtabile. </s> <s xml:id="echoid-s7603" xml:space="preserve">Æſchines {μευὰ} Κτηιφῶντ@, Ca'-<lb/>liam mutabiliorem eſſe notat Euripo, cui <lb/>vicinus. </s> <s xml:id="echoid-s7604" xml:space="preserve">Eleganter & </s> <s xml:id="echoid-s7605" xml:space="preserve">Plato in Phædone: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7606" xml:space="preserve">πὰντα τὰ ὂντα ἀτεχνῶσ ὢ{στι}εσ {έν} Ε\’ν-<lb/>είωὰνω {καὶ} πω σρέφετω, {καὶ} χρ όνον <lb/>οὐσὲνα ον οὐσενὶ μὶζ. </s> <s xml:id="echoid-s7607" xml:space="preserve">Ariſtoreles Ethic. </s> <s xml:id="echoid-s7608" xml:space="preserve"><lb/>IX. </s> <s xml:id="echoid-s7609" xml:space="preserve">C. </s> <s xml:id="echoid-s7610" xml:space="preserve">VI. </s> <s xml:id="echoid-s7611" xml:space="preserve">οὐ με{τα}ῤῥεῖ ὣπεσ Εὒ{ρι}π@. </s> <s xml:id="echoid-s7612" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="178" file="0582" n="582" rhead="DISSERTATIO"/> Committit & </s> <s xml:id="echoid-s7613" xml:space="preserve">eleganter M. </s> <s xml:id="echoid-s7614" xml:space="preserve">Tullius ora-<lb/>tione pro Mur. </s> <s xml:id="echoid-s7615" xml:space="preserve">cum Euripi fluxu & </s> <s xml:id="echoid-s7616" xml:space="preserve">re-<lb/>fluxu inconſtantiam populi & </s> <s xml:id="echoid-s7617" xml:space="preserve">incertam <lb/>Comitiorum rationem. </s> <s xml:id="echoid-s7618" xml:space="preserve">Inſtabilis enim <lb/>Euripus; </s> <s xml:id="echoid-s7619" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s7620" xml:space="preserve">inde inter ἀσιὼατα apud <lb/>Senecam in Hercule Oetæo, Actor. </s> <s xml:id="echoid-s7621" xml:space="preserve">II. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7622" xml:space="preserve">Sc. </s> <s xml:id="echoid-s7623" xml:space="preserve">III:</s> <s xml:id="echoid-s7624" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7625" xml:space="preserve">------prius</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7626" xml:space="preserve">Exſtinguet ortus, referet occaſus, diem:</s> <s xml:id="echoid-s7627" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7628" xml:space="preserve">Pax ante fida nivibus & </s> <s xml:id="echoid-s7629" xml:space="preserve">flammis erit:</s> <s xml:id="echoid-s7630" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7631" xml:space="preserve">Et Scylla Siculum junget Auſonio latus:</s> <s xml:id="echoid-s7632" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7633" xml:space="preserve">Priuſque multo vioibus alternis fugax</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7634" xml:space="preserve">Euripus, unda ſtabit Euboica piger.</s> <s xml:id="echoid-s7635" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7636" xml:space="preserve">Euripus Taurominitanus Plinio lib. </s> <s xml:id="echoid-s7637" xml:space="preserve">II. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7638" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s7639" xml:space="preserve">XCVII. </s> <s xml:id="echoid-s7640" xml:space="preserve">illa maris reciprocatio, in <lb/>quam delabi ferunt Charybdim; </s> <s xml:id="echoid-s7641" xml:space="preserve">quę, vor-<lb/>ticoſum mare inter Siciliam & </s> <s xml:id="echoid-s7642" xml:space="preserve">Italiam in <lb/>freto Mamertino, Garo faro dicitur ho-<lb/>die, Fazello & </s> <s xml:id="echoid-s7643" xml:space="preserve">Aretio notantibus. </s> <s xml:id="echoid-s7644" xml:space="preserve">Exau-<lb/>diendus de eo Seneca in Epiſtolis, Cha-<lb/>rybdis an reſpondeat fabulis, perſcribi mihi <lb/>deſidero: </s> <s xml:id="echoid-s7645" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s7646" xml:space="preserve">ſi forte obſervaris (dignum <lb/>ect autem quod obſerves) fac nos certiores, <lb/>utrum uno tantum vento agatur in vorti-<lb/>ces, an omnis tempeſtas mare illud contor-<lb/>queat; </s> <s xml:id="echoid-s7647" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s7648" xml:space="preserve">an verum ſit, quidquid illo freti <lb/>turbine arreptum ect, per multa millia <lb/>trabi, & </s> <s xml:id="echoid-s7649" xml:space="preserve">circa Taurominitanum littus <lb/>emergere.</s> <s xml:id="echoid-s7650" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="179" file="0583" n="583" rhead="DE MARIBVS."/> <p> <s xml:id="echoid-s7651" xml:space="preserve">Euripos quatuor, vaſtiſſimis Inſulis <lb/>interpoſitis, ſub Arctico polo comminiſci <lb/>fuit auſus Minorita quidam Anglus <lb/>Oxonienſis, Mathematicus, ut ſcribit in <lb/>ſuo Itinerario Iacobus Cnoxen Buſcodu-<lb/>cenſis: </s> <s xml:id="echoid-s7652" xml:space="preserve">eoſque tanto impetu verſus Vo-<lb/>raginem, quæ ad Euriporum concurſus, <lb/>(ubi & </s> <s xml:id="echoid-s7653" xml:space="preserve">Rupem ſubipſo Polo nigram ſta-<lb/>tuit, cujus ambitus XXXIII circiter leuca-<lb/>rum) rapi, ut naves ſemelingreſſæ vento <lb/>retroagi non poſſint: </s> <s xml:id="echoid-s7654" xml:space="preserve">neque unquam tan-<lb/>tum ibi ventum eſſe, ut molæ frumenta-<lb/>riæ circumagendæ ſufficiat. </s> <s xml:id="echoid-s7655" xml:space="preserve">Alia ejus præ-<lb/>tereo. </s> <s xml:id="echoid-s7656" xml:space="preserve">Hunc ſequuti temere ſunt alii; </s> <s xml:id="echoid-s7657" xml:space="preserve">in-<lb/>ter quos Giraldus Cambrenſis libro de <lb/>Mirabilibus Hiberniæ; </s> <s xml:id="echoid-s7658" xml:space="preserve">qui addit, ad Vo-<lb/>raginem hanc omnes undique ab remo-<lb/>tiſſimis orbis partibus marinos fluctus, <lb/>tamquam ex condicto, confluere, & </s> <s xml:id="echoid-s7659" xml:space="preserve">in <lb/>ſecreta Naturæ penetralia ſe transfunden-<lb/>tes quaſi in Abyſſum vorari; </s> <s xml:id="echoid-s7660" xml:space="preserve">naves hac <lb/>forte tranſeuntes tanta rapi & </s> <s xml:id="echoid-s7661" xml:space="preserve">attrahi flu-<lb/>ctuum violentia, ut eas ſtat<unsure/>im irrevocabi-<lb/>liter vis voracitatis abſorbeat. </s> <s xml:id="echoid-s7662" xml:space="preserve">Additur, <lb/>ne quid deſideremus ad plenam loci ſtu-<lb/>pendi cognitionem, Oſtiorum, quæ ſin-<lb/>gulis Euripis, numerus: </s> <s xml:id="echoid-s7663" xml:space="preserve">ſeptem illi, qui <lb/>freto Aniano obverſus; </s> <s xml:id="echoid-s7664" xml:space="preserve">quinque, qui Se-<lb/>ptemtrionaliora Novæ Zemblæ reſpicit, <lb/>ea autem propter anguſtiam & </s> <s xml:id="echoid-s7665" xml:space="preserve">celerem <lb/>curſum numquam congelari; </s> <s xml:id="echoid-s7666" xml:space="preserve">tria, qui <lb/> <pb o="180" file="0584" n="584" rhead="DISSERTATIO"/> Groenlandiæ vicinus; </s> <s xml:id="echoid-s7667" xml:space="preserve">quatuor denique, <lb/>qui proxime ſuccedit: </s> <s xml:id="echoid-s7668" xml:space="preserve">omnibus vero <lb/>Oſtiis initia deſcribunter ad gradum ſe-<lb/>ptuageſimum octavum. </s> <s xml:id="echoid-s7669" xml:space="preserve">Belle mehercu-<lb/>les. </s> <s xml:id="echoid-s7670" xml:space="preserve">Tam adſeveranter de his diſſerunt, <lb/>quaſi velibi nati educatique, vel eo delati <lb/>ſuis oculis omnia fideliter & </s> <s xml:id="echoid-s7671" xml:space="preserve">diligenter <lb/>notaſſent; </s> <s xml:id="echoid-s7672" xml:space="preserve">Rupem etiam menſi. </s> <s xml:id="echoid-s7673" xml:space="preserve">Si loco <lb/>tam mirando nati; </s> <s xml:id="echoid-s7674" xml:space="preserve">non video, quibus <lb/>adminiculis quarumque Aquarum bene-<lb/>ficio venerint ad nos, tantum λπεσφμ-<lb/>σικηυ nunciaturi; </s> <s xml:id="echoid-s7675" xml:space="preserve">quum Fluctus ex qua-<lb/>tuor Orbis partibus, ut dicunt, eo ſe ra-<lb/>pientes tanta vehementia obnitantur, & </s> <s xml:id="echoid-s7676" xml:space="preserve"><lb/>ventus ibi numquam tam validus, ut mo-<lb/>læ verſandæ (qui vero navi huc inde con-<lb/>tra Fluctus reluctantes promovendæ?) <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7677" xml:space="preserve">ſufficiar. </s> <s xml:id="echoid-s7678" xml:space="preserve">Sin eo delati, magna certe præ-<lb/>rogativa munitos fuiſſe neceſſe fuit, quod <lb/>adeuntes horrida, tetra & </s> <s xml:id="echoid-s7679" xml:space="preserve">inacceſſa loca, <lb/>non ſuerint cum navibus, ut omnibus <lb/>evenire volunt, abſorpti; </s> <s xml:id="echoid-s7680" xml:space="preserve">at placidiſſime <lb/>portati ita Rupi adhæſerint, ut non ſo-<lb/>lum colorem cognoſcere, verum & </s> <s xml:id="echoid-s7681" xml:space="preserve">ma-<lb/>gnitudinem metiri potuerint. </s> <s xml:id="echoid-s7682" xml:space="preserve">Siſtebat, <lb/>credo, terribilis ille Aquarum raptus; </s> <s xml:id="echoid-s7683" xml:space="preserve"><lb/>dum ibi docenda nos illi diſcebant: </s> <s xml:id="echoid-s7684" xml:space="preserve">ne <lb/>ſcilicet quid quod uſpiam in rerum natu-<lb/>ra neſciremus. </s> <s xml:id="echoid-s7685" xml:space="preserve">Sed abeſto jocus, & </s> <s xml:id="echoid-s7686" xml:space="preserve">vana <lb/>vanis relinquamus. </s> <s xml:id="echoid-s7687" xml:space="preserve">Quiſquis fuit primus <lb/>hujus commenti auctor, amicus fuit <lb/> <pb o="181" file="0585" n="585" rhead="DE MARIBVS."/> non Veritatis, ſed Platonis. </s> <s xml:id="echoid-s7688" xml:space="preserve">Hic namque, <lb/>quum excogitare non valeret veram <lb/>Fluxus Refluxuſque Maris cauſſam, in <lb/>Phædone ſomniavit, χάσμα eſſe μὲγι-<lb/>ςον, {καὶ} αημπερὲς τετςημμένὺον σἰ ὂλης <lb/>?</s> <s xml:id="echoid-s7689" xml:space="preserve">? γῆς; </s> <s xml:id="echoid-s7690" xml:space="preserve">ejus mentionem facere Home-<lb/>rum:</s> <s xml:id="echoid-s7691" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7692" xml:space="preserve">τῆλε μα\’λ χι βάθιςιν ùπὸ χθονὸς <lb/>ἐςι Βὲςεθρον:</s> <s xml:id="echoid-s7693" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7694" xml:space="preserve">alibi vero Homerum alioſque Poëtas <lb/>hoc χάσμα Τάςταρον appellare; </s> <s xml:id="echoid-s7695" xml:space="preserve">ad hia-<lb/>tum denique illum omnes fluvios atque <lb/>adeo totum Aquarum corpus univerſæ <lb/>Terræ circumfuſum, confluere, & </s> <s xml:id="echoid-s7696" xml:space="preserve">ex eo <lb/>aquas omnes viciſſim effluere; </s> <s xml:id="echoid-s7697" xml:space="preserve">ſurſum-<lb/>que ad nos moras, deorſum autem ad <lb/>Antipodas Rheumatibus effuſionem fa-<lb/>cere. </s> <s xml:id="echoid-s7698" xml:space="preserve">Sed hanc Platonis (cujus Eloquen-<lb/>tiam & </s> <s xml:id="echoid-s7699" xml:space="preserve">Orationis flumen magis ſæpe <lb/>mirari venerarique ſoleo, quam Philo-<lb/>ſophiam) opinionem, quod abſurda eſſet <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7700" xml:space="preserve">omni careret ratione, merito refutae <lb/>Ariſtoteles lib. </s> <s xml:id="echoid-s7701" xml:space="preserve">II. </s> <s xml:id="echoid-s7702" xml:space="preserve">Meteor. </s> <s xml:id="echoid-s7703" xml:space="preserve">cap. </s> <s xml:id="echoid-s7704" xml:space="preserve">II; </s> <s xml:id="echoid-s7705" xml:space="preserve">cu-<lb/>jus Argumenta legenda. </s> <s xml:id="echoid-s7706" xml:space="preserve">Docuerunt & </s> <s xml:id="echoid-s7707" xml:space="preserve"><lb/>hæc falſa eſſe, nuper Argonautæ noſtri; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7708" xml:space="preserve">qui ad LXXX. </s> <s xml:id="echoid-s7709" xml:space="preserve">Altitudinis gradum delati, <lb/>nullas A quarum verſus loca, quæ ad per-<lb/>pendiculum Polo ſubjacent, attractiones, <lb/>quales fœde finguntur, deprehenderunt; </s> <s xml:id="echoid-s7710" xml:space="preserve"><lb/>quum tamen initium attrahendi in pictis <lb/> <pb o="182" file="0586" n="586" rhead="DISSERTATIO"/> ad illorum mentem tabulis ſcribatur ad <lb/>gradum ſeptuageſimum octavum. </s> <s xml:id="echoid-s7711" xml:space="preserve">Alio-<lb/>quin videri ſub ipſo Polo habitationes <lb/>eſſe commodiores, quam quæ aliquot <lb/>inde gradibus propiores Æquinoctiali, <lb/>jam dixi.</s> <s xml:id="echoid-s7712" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div84" type="section" level="1" n="58"> <head xml:id="echoid-head84" xml:space="preserve">FINIS.</head> <figure> <image file="0586-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0586-01"/> </figure> <pb file="0587" n="587"/> </div> <div xml:id="echoid-div85" type="section" level="1" n="59"> <head xml:id="echoid-head85" xml:space="preserve"><emph style="sc">Marci</emph> <emph style="sc">Zverii</emph> <emph style="sc">Boxhornii</emph> <lb/>APOLOGIA <lb/>PRO <lb/>NAVIGATIONIBVS <lb/>HOLLANDORVM,</head> <head xml:id="echoid-head86" style="it" xml:space="preserve">Adverſus</head> <head xml:id="echoid-head87" xml:space="preserve"><emph style="sc">Pontvm</emph> <emph style="sc">Hevtervm.</emph></head> <head xml:id="echoid-head88" xml:space="preserve">Qua præcedentium ſæculorum naviga-<lb/>tiones, earumque jura & inſtituta, <lb/>ex tabulis præſertim publicis <lb/>aſſeruntur.</head> <pb o="184" file="0588" n="588"/> </div> <div xml:id="echoid-div86" type="section" level="1" n="60"> <head xml:id="echoid-head89" xml:space="preserve">Amplißimo Viro. <lb/>WILHELMO BONTIO, I. C. <lb/>Reip. Leydenſis <lb/><emph style="sc">Prætori</emph> <lb/>ſummo.</head> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7713" xml:space="preserve">D ignitas tua, Vir amplißime, qua in <lb/>Vrbium ocello cum ſingulari integri-<lb/>tate defungeris, & </s> <s xml:id="echoid-s7714" xml:space="preserve">benevolentia, qua me <lb/>non ſemel es complexus, & </s> <s xml:id="echoid-s7715" xml:space="preserve">eruditio, qua <lb/>bictoriam pene omnem, & </s> <s xml:id="echoid-s7716" xml:space="preserve">præcipue hane <lb/>noſtram penetracti, hunc hominem impu-<lb/>lere, ut Apologiam hanc, Amplißimi no-<lb/>minis tui prœſidio uſurpato, ad te ablega-<lb/>ret. </s> <s xml:id="echoid-s7717" xml:space="preserve">Argumentum ect nec magnitudine <lb/>tua, nec judicio indignum. </s> <s xml:id="echoid-s7718" xml:space="preserve">Non ingratum <lb/>certe futurum tibi, opinor, qui in res pa-<lb/>triœ, prœſertim horum temporum, propius <lb/>ſemper inquiris. </s> <s xml:id="echoid-s7719" xml:space="preserve">Quod tanto magis lau-<lb/>dandum ect, quanto plus habet utilitatis. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7720" xml:space="preserve">Capeigitur, Vir ſumme, hocobſervantiœ <lb/>monumentum ab eo, qui vivit.</s> <s xml:id="echoid-s7721" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7722" xml:space="preserve">Ampliſſimo nomini tuo <lb/>æternum devotus</s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7723" xml:space="preserve">M. </s> <s xml:id="echoid-s7724" xml:space="preserve"><emph style="sc">Zverivs</emph> B<emph style="sc">OXHORN.</emph></s> </p> <pb o="185" file="0589" n="589"/> <figure> <image file="0589-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0589-01"/> </figure> </div> <div xml:id="echoid-div87" type="section" level="1" n="61"> <head xml:id="echoid-head90" xml:space="preserve">M. <emph style="sc">Zverii</emph> <emph style="sc">Boxh.</emph></head> <head xml:id="echoid-head91" xml:space="preserve">APOLOGIA <lb/>PRO <lb/>NAVIGATIONIBVS <lb/>HOLLANDORVM,</head> <head xml:id="echoid-head92" style="it" xml:space="preserve">Adverſus</head> <head xml:id="echoid-head93" xml:space="preserve"><emph style="sc">Pontvm</emph> <emph style="sc">Hevtervm.</emph></head> <p> <s xml:id="echoid-s7725" xml:space="preserve">NISI ea aliquando ſæcula fuiſ-<lb/>ſent, quibus magnitudini re-<lb/>cum geſtarum induſtria Scri-<lb/>ptorum non reſpondit, multæ <lb/>profecto eſſent, quibus poſteri poſſent glo-<lb/>riari. </s> <s xml:id="echoid-s7726" xml:space="preserve">Sed inſtituto temporum potius vi-<lb/>ſum res præclaras gerere, quam earum <lb/>memoriam ad poſteros litterarum bene-<lb/>ficio ablegare. </s> <s xml:id="echoid-s7727" xml:space="preserve">Non tam quid olim factũ, <lb/>quam quid non factum, ex iis, quæ inſe-<lb/>quentibus ſæculis facta ſunt, ſcimus. </s> <s xml:id="echoid-s7728" xml:space="preserve">Fe-<lb/>rendum tamen non eſt, illa obliterati, & </s> <s xml:id="echoid-s7729" xml:space="preserve"><lb/>ſive odio, ſive ignorantia ſcriptorum <lb/>poſteris impingi, quæ annales, quamvis <lb/> <pb o="186" file="0590" n="590" rhead="M. ZVERII BOXHORNII"/> leviter, prodidere. </s> <s xml:id="echoid-s7730" xml:space="preserve">Vitio quippe aucto-<lb/>rum aliquando ſit, ut dum gentes illas, <lb/>quarum res deſcribunt, extollere cæpe-<lb/>runt, vicinis labem ſocordiæ inurant. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7731" xml:space="preserve">Inter eos eſt Pontus Heuterus, vir cætera <lb/>in hiſtoria ita verſatus, ut hoc nomine <lb/>non parum ipſi Belgium debeat. </s> <s xml:id="echoid-s7732" xml:space="preserve">Ille na-<lb/>tione Hollandus, domo Delfenſis, ut <lb/>Flandrorum navigationes extolleret, in <lb/>Hollandos nimis iniquus fuit. </s> <s xml:id="echoid-s7733" xml:space="preserve">Ait illos <lb/>ad annum cIo CCCCXCII, Friſiæ Saxo-<lb/>niæque tantum maritima legere aſſue-<lb/>tos, Cymbricam Cherſoneſum, Dacos, <lb/>Gothos, totumque illum borealem tra-<lb/>ctum ex auditu tantum cognitum ha-<lb/>buiſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s7734" xml:space="preserve">halecum capturam, cæteraſ-<lb/>que remotiores navigationes penitus <lb/>ignoraſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7735" xml:space="preserve">Verba ejus ad annum hiſto-<lb/>riæ, quem proxime diximus, hæc ſunt; </s> <s xml:id="echoid-s7736" xml:space="preserve"><lb/>Brugenſes, inquit, ac Sluſani opibus ac <lb/>mercatura eo tempore florentes, re nautica <lb/>vicinos omnes facile ſuperabant, inprimis <lb/>Zelandos Hollandoſque navium multitu-<lb/>dine navigandique audacia prœcedebant. </s> <s xml:id="echoid-s7737" xml:space="preserve"><lb/>Nec longe poſt: </s> <s xml:id="echoid-s7738" xml:space="preserve">Hollandi, inquit, ultra <lb/>Angliam Scotiamque tentare ad occiden-<lb/>tem & </s> <s xml:id="echoid-s7739" xml:space="preserve">ſeptentrionem maria auſi nondum <lb/>fuerant, nec tam audacter Amcteroda-<lb/>mii, & </s> <s xml:id="echoid-s7740" xml:space="preserve">Enchuſii eorumque vicini (inte-<lb/>ſtinis tantum ſeditionibus, iiſque continuis <lb/>dediti, ac preinde Friſiæ Saxoniœque tan-<lb/> <pb o="187" file="0591" n="591" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL."/> tum maritima legere aſſueti) ad orientem <lb/>vela converterant. </s> <s xml:id="echoid-s7741" xml:space="preserve">Cymbricam Cherſone-<lb/>ſum, Dacos, Gothos, Suecos, lſlandos, Nor-<lb/>vegos, Prutenos, Moſchos ex auditu tan-<lb/>tum noverant, halecum capturam plane <lb/>ignorabant, majores aſellos (Cabeliau vo-<lb/>cant) in proprium uſum leviter ſiccabant, <lb/>aut aëre ac vento ſaliebant, quinunc hyc-<lb/>me capti ſaleque conditi per univerſam <lb/>Europam diſtribuuntur, &</s> <s xml:id="echoid-s7742" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s7743" xml:space="preserve">Mearum <lb/>partium eſſe putavi gloriam Hollando-<lb/>rum ab ejuſmodi injuria vindicare. </s> <s xml:id="echoid-s7744" xml:space="preserve">Ce-<lb/>lebriores & </s> <s xml:id="echoid-s7745" xml:space="preserve">remotiores eorum Zelando-<lb/>rumque navigationes ante illa tempora <lb/>fuiſſe liquido oſtendam, annalium, & </s> <s xml:id="echoid-s7746" xml:space="preserve">ve-<lb/>terum tabularum fidem per omnia ſe-<lb/>quutus. </s> <s xml:id="echoid-s7747" xml:space="preserve">Ac primum quidem, ſi Romana <lb/>tempora videmus, terra ſimul, marique <lb/>vittutem ſuam Batavi prodidere. </s> <s xml:id="echoid-s7748" xml:space="preserve">Ac Ta-<lb/>citus quidem 2. </s> <s xml:id="echoid-s7749" xml:space="preserve">Annalium, ubi inſulam <lb/>Batavorum deſcribit non obſcure innuit, <lb/>eam ultro citroque navigantium com-<lb/>merciis Horuiſſe, ob faciles appulſus, & </s> <s xml:id="echoid-s7750" xml:space="preserve"><lb/>quod accipiendis copiis tranſmittendiſque <lb/>ad bellum eſſet opportuna. </s> <s xml:id="echoid-s7751" xml:space="preserve">Nec longe <lb/>poſt Batavos, auxiliares Romanorum, <lb/>nandi navigandique peritos appellavit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7752" xml:space="preserve">Tradit idem per illud tempus Caucos, Ba-<lb/>tavorum gentem, inferiorem Germaniam <lb/>incurſaſſe, Duce Gannaſco, qui natione <lb/>Canninefas (eſt & </s> <s xml:id="echoid-s7753" xml:space="preserve">illa portio Batavorum,) <lb/> <pb o="188" file="0592" n="592" rhead="M. ZVERII BOXHORNII"/> auxiliaris Romanorum & </s> <s xml:id="echoid-s7754" xml:space="preserve">diu meritus, <lb/>poſt transfuga, levibus navigiis præda-<lb/>bundus Gallorum maxime oram vaſta-<lb/>bat. </s> <s xml:id="echoid-s7755" xml:space="preserve">Navali Batavorum pugna pulſi Otho-<lb/>niani memorantur. </s> <s xml:id="echoid-s7756" xml:space="preserve">Cum trepidantibus <lb/>Romanis, qui Vitellium ſequebantur, na-<lb/>vigandi peritia atque audacia collapſas <lb/>pene eorum res inſtauravere. </s> <s xml:id="echoid-s7757" xml:space="preserve">Sequen-<lb/>tium temporum res & </s> <s xml:id="echoid-s7758" xml:space="preserve">navigationes ob-<lb/>ſcuræ, deficientibus ingeniis, quæ earum <lb/>memoriam ab ætatis injuria vindicarent. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7759" xml:space="preserve">Comitum ſæculo variæ in terram ſan-<lb/>ctam inſtitutæ navigationes, pro pietate <lb/>illorum temporum, quibus regiones illas <lb/>à Turcarum tyrannide atque immanitate <lb/>liberare, unuſquiſque pro virili niteba-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s7760" xml:space="preserve">Maxime omnium ſub Theoderico, <lb/>Comite Hollandiæ ejus nomiuis quinto, <lb/>anno ſalutis milleſimo nonageſimo & </s> <s xml:id="echoid-s7761" xml:space="preserve"><lb/>nono, Hollandos in orientem tranſmi-<lb/>ſiſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s7762" xml:space="preserve">in expugnanda Hieroſolyma, au-<lb/>ſpiciis Godefredi Bulionei, fortiter res <lb/>geſſiſſe annales noſtri prodidere. </s> <s xml:id="echoid-s7763" xml:space="preserve">Theo-<lb/>derico nihil potius fuiſſet, quam expedi-<lb/>tioni huic intereſſe, ſed valetudine non <lb/>ita proſpera uſus, ſuſtinendis itinerum <lb/>diſſicultatibus impar videbatur. </s> <s xml:id="echoid-s7764" xml:space="preserve">Fratris <lb/>tamen ejus Roberti, qui Flandriæ Co-<lb/>mes, virtus non deſiderabatur. </s> <s xml:id="echoid-s7765" xml:space="preserve">Notatum <lb/>invenio, ex Hollandica nobilitate pleroſ-<lb/>que huic bello cum gloria interfuiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7766" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="189" file="0593" n="593" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL"/> Ioannes Arkulanus, in ipſo cum Sarrace-<lb/>nis conflictu, exſpiravit. </s> <s xml:id="echoid-s7767" xml:space="preserve">Nata tunc tem-<lb/>poris, veteri Gallorum inſtituto, dignitas <lb/>equeſtris, quæ Cochlearis dicebatur, & </s> <s xml:id="echoid-s7768" xml:space="preserve"><lb/>illis tantum deferebatur, qui navali bello <lb/>virtutem ſuam præ cæteris bono publico <lb/>probaſſent. </s> <s xml:id="echoid-s7769" xml:space="preserve">Hic Nobilium Hollando-<lb/>tum plurimi in equeſtrem illum ordinem <lb/>leguntur adlecti, certo argumento, bello <lb/>navali hanc gentem tunc valuiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7770" xml:space="preserve">Anno <lb/>etiam decimo nono, ſupra milleſimum & </s> <s xml:id="echoid-s7771" xml:space="preserve"><lb/>centeſimum Harlemo expugnata admira-<lb/>bili, & </s> <s xml:id="echoid-s7772" xml:space="preserve">nova belli navalis arte Damiata <lb/>in partem gloriæ atque virtutis dicitur <lb/>veniſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7773" xml:space="preserve">Hoc certein confeſſo eſt: </s> <s xml:id="echoid-s7774" xml:space="preserve">Harle-<lb/>menſes, qui una cum legionibus Chriſtia-<lb/>norum, ductu Frederici Barbaroſſæ, Im-<lb/>peratoris Romani, in Terram ſanctam ad <lb/>ſubigendum Peluſium tranſmiſerant, ca-<lb/>tenas illas ferreas, quæ circum aquas du-<lb/>ctę invictam arcem fecerant, navibus, quę <lb/>ſingulari induſtria ſerris ferreis acutiſſi-<lb/>mis ſubtus erant adſtructæ, vento admo-<lb/>dum impellente, feliciter perrupiſſe atque <lb/>penettaſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7775" xml:space="preserve">In illa expeditione unus ex ſu-<lb/>premis Claſſium præfectis fuit Wilhelmus <lb/>ejus nominis primus Hollandiæ Comes. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7776" xml:space="preserve">Verba Matthæi Pariſienſis ad ann. </s> <s xml:id="echoid-s7777" xml:space="preserve">cIo-<lb/><emph style="sc">CCXVII</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7778" xml:space="preserve">adſcribihic merentur. </s> <s xml:id="echoid-s7779" xml:space="preserve">Circa dies <lb/>istos, inquit, facta eſt motio maxima ex Co-<lb/>lonicnſiŭ & </s> <s xml:id="echoid-s7780" xml:space="preserve">Friſonum provinciis virorŭ, & </s> <s xml:id="echoid-s7781" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="190" file="0594" n="594" rhead="M. ZVERII BOXHORNII"/> bellatorum; </s> <s xml:id="echoid-s7782" xml:space="preserve">qui à principio prœdicationit <lb/>crucis post generale concilium, trecentas <lb/>naves magno ſtudio ingreßi ſunt, ut votœ <lb/>ſuœ peregrinationis exſolverent cruciſixo. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7783" xml:space="preserve">Sub Friſonum nomine, pro more illius <lb/>ſæculi, Hollandi etiam vicinæque gentes <lb/>continentur. </s> <s xml:id="echoid-s7784" xml:space="preserve">Paullo etiã poſt ſubdit idem <lb/>Scriptor; </s> <s xml:id="echoid-s7785" xml:space="preserve">Claſſe diviſa, pars altera, duos <lb/>habens Capitaneos, W ilhelmum ſcilicet <lb/>Hollandiœ ducem, & </s> <s xml:id="echoid-s7786" xml:space="preserve">Comitem de W iede <lb/>Georgium, Alchavam obſedit. </s> <s xml:id="echoid-s7787" xml:space="preserve">Satis di-<lb/>ſerte hic indicatur, Hollandiæ Comitem, <lb/>Archithalaſſi munere in imperatoria illa <lb/>expeditione functum fuiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7788" xml:space="preserve">Ex quo non <lb/>ita difficulter colligi poteſt, celebrem Hol-<lb/>landorum in navigationibus inſtituendis <lb/>peritiam tunc temporis fuiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7789" xml:space="preserve">Dicam am-<lb/>plius nempe naves omnes, quæ expeditio-<lb/>ni iſti interfuere, ex Hollandia abiiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7790" xml:space="preserve">Di-<lb/>ſertim id teſtatur Godefridus Monachus, <lb/>S. </s> <s xml:id="echoid-s7791" xml:space="preserve">Pantaleonis, coætaneus illorum tem-<lb/>porum. </s> <s xml:id="echoid-s7792" xml:space="preserve">W ilhelmus, inquit, Comes Hol-<lb/>landiœ, & </s> <s xml:id="echoid-s7793" xml:space="preserve">Georgius Comes de W idede cum <lb/>aliis Cruce ſignatis Teutoniœ ad terram <lb/>ſanctam navigio proficiſci deſiderantibus; </s> <s xml:id="echoid-s7794" xml:space="preserve"><lb/>ſuper unum de nobilioribus terrœ fluviis <lb/>fluvium Moſam congregati ſunt apud <lb/>Flerdinga. </s> <s xml:id="echoid-s7795" xml:space="preserve">Intelligit opidum Hollandiæ <lb/>ad ripam Moſæ poſitum, quod magni <lb/>olim nominis & </s> <s xml:id="echoid-s7796" xml:space="preserve">roboris, nunc Moſæ al-<lb/>luvione pene abſumptum, Vlaerdinga ap-<lb/> <pb o="191" file="0595" n="595" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL."/> pellatur. </s> <s xml:id="echoid-s7797" xml:space="preserve">Fateor expeditionu@ harum <lb/>orientalium gloriam ad vicinas etiam <lb/>gentes pertinere; </s> <s xml:id="echoid-s7798" xml:space="preserve">ſed ex iis, quæ jam di-<lb/>cta à nobis, ſatis ſuperque æquis rerum <lb/>arbitris conſtare arbitror, præcipuas hic <lb/>Hollandorum, Zelandorumque partes <lb/>fuiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7799" xml:space="preserve">Inſequutis temporibus, quibus ſi-<lb/>mul cum urbibus opes civium accrevere, <lb/>de remotioribus præſertim circa Septen-<lb/>trionem tractibus viſitandis, commerciiſ-<lb/>que mutuis ibi inſtituendis, cæptum eſt <lb/>cogitari. </s> <s xml:id="echoid-s7800" xml:space="preserve">Circa annum milleſimum du-<lb/>centeſimum ſeptuageſimum & </s> <s xml:id="echoid-s7801" xml:space="preserve">tertium, <lb/>jus Stapulæ, utloquuntur, lanarum, quæ <lb/>ex Anglia magno numero devehebantur, <lb/>ab Eduardo Anglorum Rege, haud leviter <lb/>adlaborante Florentio ejus nominis quin-<lb/>to, Dordrecht<unsure/>enſibus conceſſum fuit. </s> <s xml:id="echoid-s7802" xml:space="preserve">Sed <lb/>paullo poſt, neſcio qua de cauſſa, iiſdem <lb/>ablatum; </s> <s xml:id="echoid-s7803" xml:space="preserve">Anglis diſcedentibus, qui in <lb/>Brabantiam profecti, Machliniæ ſedes <lb/>ſuas atque merces fixere. </s> <s xml:id="echoid-s7804" xml:space="preserve">Abſque unico <lb/>ſcriptore eſſet, qui Rhythmicum Hollan-<lb/>diæ Chronicon contexuit, & </s> <s xml:id="echoid-s7805" xml:space="preserve">iiſdem tem-<lb/>poribus dicitur floruiſſe, hujus rei memo-<lb/>ria nulla apud poſteros exſtatet. </s> <s xml:id="echoid-s7806" xml:space="preserve">Circa illa <lb/>tempora inſtitutæ etiam in Norvegiam, <lb/>Daniam, circumjectaſque regiones navi-<lb/>gationes, ad halecarias præcipue capturas <lb/>exercendas. </s> <s xml:id="echoid-s7807" xml:space="preserve">Sic urbium Hollandicatum, <lb/>Zelandicarum que præcipuæ, quæ ob por-<lb/> <pb o="192" file="0596" n="596" rhead="M. ZVERII BOYHORNII"/> tuum commoditatem navigationibus <lb/>opportunæ, in nomen & </s> <s xml:id="echoid-s7808" xml:space="preserve">fœdus Hanſea-<lb/>ticarum civitatum venere. </s> <s xml:id="echoid-s7809" xml:space="preserve">Stante inter <lb/>Regem Danorum Valdemarum, Sueciæ-<lb/>que Albertum bello; </s> <s xml:id="echoid-s7810" xml:space="preserve">hic, ut notatgraviſ-<lb/>ſimus rerum Danicarum ſcriptor loan-<lb/>nes Iſacius Pontanus lib. </s> <s xml:id="echoid-s7811" xml:space="preserve">Hiſtor. </s> <s xml:id="echoid-s7812" xml:space="preserve"><emph style="sc">VII.</emph> va-<lb/>rias Hanſeaticis urbibus, quique cum illis <lb/>fæderati erant, Hollandis etiam Zelandiſ-<lb/>que immunitates privilegiaque in Daniæ <lb/>regno concedit. </s> <s xml:id="echoid-s7813" xml:space="preserve">Amſtelodamenſibus pe-<lb/>culiares etiam immunitates indulſit, præ-<lb/>ſertim illis qui ad Scaniam, & </s> <s xml:id="echoid-s7814" xml:space="preserve">vicinas <lb/>oras commerciorum gratia appellerent. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7815" xml:space="preserve">Vandalicæ quippe cæteræque urbes Han-<lb/>ſeaticæ Albertum Sueciæ regem tunc ſe-<lb/>quebantur, qui regno Daniæ inhiabat. </s> <s xml:id="echoid-s7816" xml:space="preserve"><lb/>Sed indicto Straelſundæ conventu, diſſi-<lb/>dia ſopita, novæque fæderis conditiones <lb/>cum Valdemaro percuſſæ ſunt. </s> <s xml:id="echoid-s7817" xml:space="preserve">In quam <lb/>rem conſignatæ ejuſinodi tabulæ, in qui-<lb/>bus etiam nonnullarum Hollandiæ Ze-<lb/>landiæque urbium mentio habetur.</s> <s xml:id="echoid-s7818" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7819" xml:space="preserve">Nos Conſules ac Senatores civitatum <lb/>Vandaliœ ac Borußicarum Lubecœ, Roſto-<lb/>chii, Straleſundœ, W ifmariœ, Gripſvval-<lb/>dœ, Stetini, Colbergœ, Niſtargardœ, Colo-<lb/>niœ, Agrippinœ, Hamburgi ac Bremœ tum <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7820" xml:space="preserve">Livonicarum Rigœ, Torpati, Revaliœ. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7821" xml:space="preserve">Parnoviœ: </s> <s xml:id="echoid-s7822" xml:space="preserve">nec non & </s> <s xml:id="echoid-s7823" xml:space="preserve">earum quœ ad ma-<lb/>re Austrini ſinus inque Hollandia Zelan-<lb/> <pb o="193" file="0597" n="597" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL."/> diaque ſunt ſitœ, Campi, Daventria, Vl-<lb/>trajectum, Svvolla, Haſſeltum, Groninga, <lb/>Zutphania, Briela, Middelburgum, Ar-<lb/>muda, Hardervicum, Zirczea, Erbur-<lb/>gum, Stavera, Dordracum, Amsterda-<lb/>mũ: </s> <s xml:id="echoid-s7824" xml:space="preserve">profitemur ac publico hoc inſtrumento <lb/>teſtamur, inter nos, & </s> <s xml:id="echoid-s7825" xml:space="preserve">Regni Daniœ Sena-<lb/>tores, virum honoratum dominum Hen-<lb/>ningium Podebutkium regni prœfectum, <lb/>item Nicolaum Archiepiſcopũ Lunden-<lb/>ſem, Ericum Epiſcopusm Othonienſem, Ni-<lb/>colaum Roſchildenſem, alioſ equites, ac <lb/>regni nobiles, armigeroſque amice eſſecom-<lb/>ventum, dißidia illa, ac bella omnia, quœ <lb/>hactenus inter Serenißimum Regem Valde-<lb/>marum ejuſ ſubditos, acnos, noſtrarum <lb/>civitatum indigenas, atque incolas agitata <lb/>fuere, utrin compoſita placideque pacata <lb/>eſſe, ita ſcilicet ut Rex, jam dictus, hanc in-<lb/>ter nos reconciliationem ſuo ſigillo ac ma-<lb/>nu obſignatam, ſub proximum feſtum Mi-<lb/>chaelis, anno circiter abhinc integro ſit ex-<lb/>hibiturus. </s> <s xml:id="echoid-s7826" xml:space="preserve">Ipſis autem reconciliationis lite-<lb/>ris hoc prœcipue cautum erat, ut urbium <lb/>Vandalicarum indigenœ ac cives, Helſing-<lb/>burgum, Malmogiam, Scanhoram, & </s> <s xml:id="echoid-s7827" xml:space="preserve">Fal-<lb/>ſterboam, id eſt totam propemodum Scha-<lb/>niã velutipignus & </s> <s xml:id="echoid-s7828" xml:space="preserve">loco illati à rege Van-<lb/>dalorum detrimenti, annos quindecim reti-<lb/>nerent, uſum fructum ſibi ſervarent, prœfe-<lb/>ctos judiceſque ſuo modo & </s> <s xml:id="echoid-s7829" xml:space="preserve">more ipſi habe-<lb/> <pb o="194" file="0598" n="598" rhead="M. ZVERII BOXHORNII"/> rent: </s> <s xml:id="echoid-s7830" xml:space="preserve">At annis iſtis elapſis territoriŭ idem <lb/>commune, & </s> <s xml:id="echoid-s7831" xml:space="preserve">nullis gravatum oneribus, <lb/>quomodo ipſi acceperant, Regiregnoque re-<lb/>ſtituerent: </s> <s xml:id="echoid-s7832" xml:space="preserve">Danis interea, omnibuſque re-<lb/>gniincolis urbes emporia Hanſatica libere <lb/>accedere, ſua ibi exercere negotia, quem-<lb/>admodum ante bellum ſueverant, fas libe-<lb/>rumque eſſet. </s> <s xml:id="echoid-s7833" xml:space="preserve">Hœc acta, dataque Stral-<lb/>ſundœ poſtridie aſcenſionis Dominicœ, an-<lb/>no à Christo nato milleſimo trecenteſimo <lb/>ſeptuageſimo.</s> <s xml:id="echoid-s7834" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7835" xml:space="preserve">Circa annum cIo <emph style="sc">CCCXI</emph> admodum <lb/>celebris fuit Hollandorum, interque eos <lb/>Amſtelodamenſium frequentia, piſcatio <lb/>Halecaria apud Scanienſis. </s> <s xml:id="echoid-s7836" xml:space="preserve">Fidem ejus <lb/>rei fecerit diploma Alberti, quo poteſta-<lb/>tem, pręfectum eo in Scaniæ tractu, quem <lb/>Danorum Regis beneficio haberent, con-<lb/>ſtituendi indulſit. </s> <s xml:id="echoid-s7837" xml:space="preserve">Tabulæ ita Latine red-<lb/>ditæ leguntur à Cl. </s> <s xml:id="echoid-s7838" xml:space="preserve">V. </s> <s xml:id="echoid-s7839" xml:space="preserve">Ioanne Iſacio Pon-<lb/>tano lib. </s> <s xml:id="echoid-s7840" xml:space="preserve"><emph style="sc">IX</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7841" xml:space="preserve">rerum Danicarum.</s> <s xml:id="echoid-s7842" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7843" xml:space="preserve">Nos Albertus Dei gratia, Comes Pa-<lb/>latinus, Dux Bavariœ, Comes Hannonis, <lb/>Hollandiœ, Zelandiœ Friſiœque Dominus, <lb/>omnibus notum facimus nos dilectis, ac fi-<lb/>delibus noſtris Scabinis & </s> <s xml:id="echoid-s7844" xml:space="preserve">Senatoribus ur-<lb/>bis nostrœ Amſterodamenſis donaſſe, iſto-<lb/>que chirographo, quod ad nos & </s> <s xml:id="echoid-s7845" xml:space="preserve">posteros <lb/>nostros, donare ac concedere, ut quotannis, <lb/>id in perpetuum prœfectum conſtituant, <lb/>terraſque quas in Scania poßident, aut <lb/> <pb o="195" file="0599" n="599" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL."/> postmodum à Rege Daniœ obtinentes poſ-<lb/>ſeſſuri ſunt, ſecundum leges, ac jura ſuæ <lb/>componant, gubernentque. </s> <s xml:id="echoid-s7846" xml:space="preserve">Hoc ſignatum <lb/>ad aram anni <emph style="sc">MCCCXCI.</emph></s> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7847" xml:space="preserve">Præfecti illius, cujus conſtituendi <lb/>mentio hic fit, munus aliud non erat, <lb/>quam ortas inter ſuos lites componere, ſe-<lb/>duloque providere, ne quid Amſteloda-<lb/>menſium res ibi caperent detrimenti. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7848" xml:space="preserve">Erant autem ſere iis in locis, ubi peregri-<lb/>ni frequentius agebant Advocati ſeu Præ-<lb/>fecti duo; </s> <s xml:id="echoid-s7849" xml:space="preserve">quorum ille, qui à peregrinis <lb/>ipſis conſtitutus erat, eorum proprius, al-<lb/>ter Regius, quod Regis nomine præeſſet <lb/>vocabatur. </s> <s xml:id="echoid-s7850" xml:space="preserve">Ad illum tamen non omnes, <lb/>ſed tantum levioris momenti controver-<lb/>ſiæ, ad hunc graviores omnes diſcutiendæ <lb/>referebantur. </s> <s xml:id="echoid-s7851" xml:space="preserve">Si quis cum altero manus <lb/>conſeruiſſet, eumque læſiſſet, de hoc ad-<lb/>vocatus proprius judicabat. </s> <s xml:id="echoid-s7852" xml:space="preserve">At vero ſi <lb/>inter pugnandum aut manus amputata, <lb/>aut homicidium eſſet commiſſum, ad Ad-<lb/>vocatum Regium id omne dijudicandum <lb/>ſpectabat. </s> <s xml:id="echoid-s7853" xml:space="preserve">Vt non obſcure innuit præcla-<lb/>rum diploma illud quo Waldenarus Da-<lb/>norum, Slavorumque Rex anno <emph style="sc">MCCC-<lb/>XXIV</emph>, Hardervicenſibus, vatias, in Sca-<lb/>nia, quod ad halecum piſcationem, & </s> <s xml:id="echoid-s7854" xml:space="preserve"><lb/>mercaturam inibi exercendam attinet, <lb/>immunitates indulſit.</s> <s xml:id="echoid-s7855" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7856" xml:space="preserve">W aldenarus Dei Gratia Danorum <lb/> <pb o="196" file="0600" n="600" rhead="M. ZVERII BOXHORNII"/> Slavorum Rex, &</s> <s xml:id="echoid-s7857" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s7858" xml:space="preserve">Dux Enſthoniœ, om-<lb/>nibus prœſens ſcriptũ cernentibus ſalutem <lb/>in domino ſempiternam. </s> <s xml:id="echoid-s7859" xml:space="preserve">Conſtare volumus <lb/>univerſis tam prœſentibus quam futuris, <lb/>quod nos diſcretos viros prœſentium exhibi-<lb/>tores Burgenſes de Hardervviick regnum <lb/>noſtrum cũ ſuis mercimonis viſitantes. </s> <s xml:id="echoid-s7860" xml:space="preserve">ſub <lb/>noſtrapace ſuſcipimus, & </s> <s xml:id="echoid-s7861" xml:space="preserve">protectione ſpe-<lb/>cialiter defendendos. </s> <s xml:id="echoid-s7862" xml:space="preserve">Nos votentes favoris <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7863" xml:space="preserve">gratiœ prœrogativa proſequi ſpeciali, <lb/>ipſiſque cupimus omnes gratias & </s> <s xml:id="echoid-s7864" xml:space="preserve">liberta-<lb/>tes, quas temporibus D. </s> <s xml:id="echoid-s7865" xml:space="preserve">W aldemari quon-<lb/>dam Regis Danorum progenitoris nostri <lb/>clarœ memoriœ dignoſcuntur liberius ha-<lb/>buiſſe, vid. </s> <s xml:id="echoid-s7866" xml:space="preserve">quandocum & </s> <s xml:id="echoid-s7867" xml:space="preserve">quotieſcunque <lb/>alicubi in Regno<unsure/>noſtro in Skanor vel alibi <lb/>cum navibus ſuis applicuerint, naves poſ-<lb/>ſint ſecure exonerare & </s> <s xml:id="echoid-s7868" xml:space="preserve">bona ſua ſive in <lb/>ſale ſive in pannis laneis vellineis aut in <lb/>cera vel in vario opere fuerint, ſeu in aliis <lb/>mercimoniis quibuſcunque quocunque no-<lb/>mine cenſeantur ad terram & </s> <s xml:id="echoid-s7869" xml:space="preserve">ſuas bodas <lb/>vel hoſpitium pro ſuœ libitu voluntatis li-<lb/>bere deducere, & </s> <s xml:id="echoid-s7870" xml:space="preserve">non debeant per advoca-<lb/>tos nostros ſuper hoc nec per aurigas, qui <lb/>dicuntur W ounkarle, nec per nautas qui <lb/>Zœkarle, Pramekarle vel Schudemen nun-<lb/>cupantur, nec per aliquos alios impediri. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7871" xml:space="preserve">Et slicti nautœ & </s> <s xml:id="echoid-s7872" xml:space="preserve">aurigœ prout cum ipſis <lb/>convenerint, bona eorum ducant impedi-<lb/>mento quolibet procul moto, Item ſi aliquis<unsure/> <lb/> <pb o="197" file="0601" n="601" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL."/> auriga velnauta bona ipſorum per ſuam <lb/>incuriam deſtruxerit, vel madefecerit, ipſe <lb/>debet ea prout rationi conſonum est emen-<lb/>dare. </s> <s xml:id="echoid-s7873" xml:space="preserve">Item omnia quœ ſub pondere vendi <lb/>ſolent poβint in ipſorum Bodis ſive vicœm <lb/>vendere & </s> <s xml:id="echoid-s7874" xml:space="preserve">alienare, & </s> <s xml:id="echoid-s7875" xml:space="preserve">curn ſtatera Colo-<lb/>nienſitrutinare. </s> <s xml:id="echoid-s7876" xml:space="preserve">Item vinum quod perſona-<lb/>liter apportarint poſſunt in ſuis vicœm ad <lb/>cleopſidr as vendere & </s> <s xml:id="echoid-s7877" xml:space="preserve">alienare. </s> <s xml:id="echoid-s7878" xml:space="preserve">Item nullus <lb/>Forpug emat apud littus maris ultra dimi-<lb/>dium plauſtru halecium, ſicut amiβionem <lb/>omnium quœ ſic emerit evitandam. </s> <s xml:id="echoid-s7879" xml:space="preserve">Item <lb/>nullus emat halecia in aquis, ſed ſi aliquis <lb/>incauſatus fuerit quod halecia in aguis e-<lb/>merit ipſe tertia manu ſe purgabit & </s> <s xml:id="echoid-s7880" xml:space="preserve">hae <lb/>de cauſa convictus Advocato noſtro tantũ <lb/>tres mureldem tamen emendabit. </s> <s xml:id="echoid-s7881" xml:space="preserve">Item de <lb/>omnibus querimonis & </s> <s xml:id="echoid-s7882" xml:space="preserve">controverſiis ac lœ-<lb/>ſionibus, quas inter ipſos Burgenſes de Har-<lb/>derwijck commiſerint, Advocatus proprius <lb/>inSkanor habeat diſcutere & </s> <s xml:id="echoid-s7883" xml:space="preserve">judicare, niſi <lb/>hujuſmodi lœſionis emenda ad vitœ vel ma-<lb/>nus amiβionẽ, ſe extendat. </s> <s xml:id="echoid-s7884" xml:space="preserve">Item ſi ita conti-<lb/>gerit vid. </s> <s xml:id="echoid-s7885" xml:space="preserve">Si aliquis alium interfecerit, aut <lb/>gladio, ſecuri, lancea ſeu cultello, ſive ali-<lb/>quo alio armorũ inſtrumento ſecando vul-<lb/>neraverit, ſeu haſta, baculo, ſive lapide per-<lb/>cutiens membrum fregerit, aut ad effuſionĕ <lb/>ſanguinis vulnus inflixerit, de hujuſmodi <lb/>Advocatus noſter qui eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s7886" xml:space="preserve">qui pro tĕpore <lb/>fuerit habeat judicare. </s> <s xml:id="echoid-s7887" xml:space="preserve">Itĕ ſi aliquis ex ipſis <lb/> <pb o="198" file="0602" n="602" rhead="M. ZVERII BOXHORNII"/> Dacum aliquem pro debitis novis vel de <lb/>aliquibus annis prœteritis incujaverit, <lb/>Advocatus noster ipſi de Hardervvijck <lb/>dicta debita ſua juxta leges terrœ ſine ali-<lb/>qua multa, aut aliquo ejus damno adju-<lb/>dicabit. </s> <s xml:id="echoid-s7888" xml:space="preserve">Item nulli de Hardervvijck dam-<lb/>natio aliqua adſcribatur niſi per cauſſam <lb/>quœ ad amiſsionem vitœ vel manus ſe ex-<lb/>tendat. </s> <s xml:id="echoid-s7889" xml:space="preserve">Item ſi ita contigerit, quod abſit, <lb/>quod halecia non capiantur, nec in Skanor <lb/>ſalſentur, quilibet dato ſuo torghorehugh <lb/>autoritatem habeat bona ſua quœ adduxe-<lb/>rit ſine teloneo libere abducendi. </s> <s xml:id="echoid-s7890" xml:space="preserve">Item ſi <lb/>alicubi infra Regni noſtri terminos naufr a-<lb/>gium paβi fuerint, Advocatus noster ſeu <lb/>aliquis alius cujuſcunque conditionis ſeu <lb/>ſtatus existat, ipſorum bona nullatenus <lb/>impediat vel ſe de ipſis nullatenus incun-<lb/>clat; </s> <s xml:id="echoid-s7891" xml:space="preserve">quandoquidem ipſa bona perſonaliter <lb/>per ſe vel per alios quos ad hoc conceſſum <lb/>vel conductum habere poterint, valeant de <lb/>naufragio liberare. </s> <s xml:id="echoid-s7892" xml:space="preserve">Item ſi aliquis ipſorum <lb/>ligna ſive carpenta in Skanor vel alicubi <lb/>alibi in regno depoſuerit, navemque ſuam <lb/>cum aliis mercimoniis onustando abſceſſe-<lb/>rit, ipſe cum redierit dicta ligna ſua abſ <lb/>impedimento recipiat, & </s> <s xml:id="echoid-s7893" xml:space="preserve">ea ſoluto ſuo <lb/>thorghorehugh abſque omni alio teloneo li-<lb/>bere deducat. </s> <s xml:id="echoid-s7894" xml:space="preserve">Item ſi aliquem ex ipſis, intra <lb/>regni nostri terminos decedere contigerit <lb/>conſanguineis ſuis & </s> <s xml:id="echoid-s7895" xml:space="preserve">hœredibus ſuis non <lb/> <pb o="199" file="0603" n="603" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL."/> prœſentibus, bonaſua apud unum fidelem <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7896" xml:space="preserve">diſcretum illius civitatis vel loci ubi <lb/>deceſſerit ſub bonorum teſtimonio ſeque-<lb/>ſtrentur uſque ad diem & </s> <s xml:id="echoid-s7897" xml:space="preserve">annum. </s> <s xml:id="echoid-s7898" xml:space="preserve">Si ali-<lb/>qua ex illis bonis tamdiu durare non pote-<lb/>rint ſine damno, in alia bona durabiliœ <lb/>convertantur & </s> <s xml:id="echoid-s7899" xml:space="preserve">ſimili modo ſequestren-<lb/>tur. </s> <s xml:id="echoid-s7900" xml:space="preserve">Et ſi veri hœredes ipſius, aut ipſorum <lb/>tutor ſi minoris œtatis fuerint, pro hujuſ-<lb/>modi bonis repetendis infra dictum termi-<lb/>num venerint, cum bonorum ſufficienti te-<lb/>ſtimonio, ipſius prœfata bona reſignentur, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7901" xml:space="preserve">libere aβignentur abſque ulla difficul-<lb/>tate. </s> <s xml:id="echoid-s7902" xml:space="preserve">Si vero prœfati hœredes, aut ipſorum <lb/>tutor infra prœfatum terminum non vene-<lb/>rint, ſœpe dicta bona nobis cedere debeant <lb/>liberè poβidenda prout exigunt leges terrœ. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7903" xml:space="preserve">Item nullus ipſos ſuper eorundem vicemin <lb/>ipſis bonis ſine eorum voluntate deſtruendo <lb/>aut ab ipſis aliquid abſtrahendo ab iis im-<lb/>pediat aliqualiter vel moleſtet. </s> <s xml:id="echoid-s7904" xml:space="preserve">Item exa-<lb/>ctores qui Silekrever dicuntur non debent <lb/>propter opus divi feſtivi Ephippia alicujus <lb/>aurigœ bona ipſorum ducentis auferre vel <lb/>deſumere quoquo modo. </s> <s xml:id="echoid-s7905" xml:space="preserve">Item nullus bona <lb/>ſua amittere debeœt propter alterius pu-<lb/>gnam vel delictum. </s> <s xml:id="echoid-s7906" xml:space="preserve">Item teloneum eo-<lb/>rum maneat prout fuerat ab antiquo, niſi <lb/>quis equum emerit pro ſua propria ſella, <lb/>cum quo intendit per terras ad propria re-<lb/>meare, & </s> <s xml:id="echoid-s7907" xml:space="preserve">tunc pro tali equo dato ſuo tho-<lb/> <pb o="200" file="0604" n="604" rhead="M. ZVERII BOXHORNII"/> reghorehugh liber est & </s> <s xml:id="echoid-s7908" xml:space="preserve">excuſatus. </s> <s xml:id="echoid-s7909" xml:space="preserve">Item <lb/>liceat ipſis lastadia ſumere in fluctibus <lb/>maris ubi volunt. </s> <s xml:id="echoid-s7910" xml:space="preserve">Item teleonea coggonum <lb/>maneant prout fuerant ab antiquo. </s> <s xml:id="echoid-s7911" xml:space="preserve">ut au-<lb/>tem hœc omnia per noſtros Advocatos & </s> <s xml:id="echoid-s7912" xml:space="preserve"><lb/>Officiales in perpetuum firmiter obſerven-<lb/>tur, prœſentes eaſdem literas ſigilli nostri <lb/>munimine roboratas contulimus in testi-<lb/>monium & </s> <s xml:id="echoid-s7913" xml:space="preserve">evidentiam firmiorem. </s> <s xml:id="echoid-s7914" xml:space="preserve">Da-<lb/>tum W ordingborgh Anno Incarnationis <lb/>Dominicœ <emph style="sc">MCCCXXIV</emph> quinta feria proxi-<lb/>ma ante diem nativitatis beatœ Virgini@, <lb/>teste Domino Gerardo Comite Holſatiœ, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7915" xml:space="preserve">Stormariœ illustri avunculo nostro <lb/>perdilecto.</s> <s xml:id="echoid-s7916" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s7917" xml:space="preserve">Hæc invicta argumenta. </s> <s xml:id="echoid-s7918" xml:space="preserve">Pene omi-<lb/>ſeram ad annum cIo <emph style="sc">LX</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s7919" xml:space="preserve">Freſones peni-<lb/>tius Boreales illos tractus viſitaſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7920" xml:space="preserve">Verba <lb/>ſunt Adami Bremenſis, qui circa illum, <lb/>quem diximus, annum floruit.</s> <s xml:id="echoid-s7921" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s7922" xml:space="preserve">Item retulit nobis beatœ memoriœ Pon-<lb/>tifex Adalbertus, in diebus anteceſſoris <lb/>ſui quoſdam nobiles de Friſia viros, cauſa <lb/>pervagandi maris in Boream vela teten-<lb/>diſſe, eo quod ab incolis ejus populi dici-<lb/>tur, VVirrahœ fluminis directo curſu in <lb/>aquilonem nullarn terram occurrere, pra-<lb/>ter illud mare quod Libercœ dicitur. </s> <s xml:id="echoid-s7923" xml:space="preserve">Cu-<lb/>jus rei novitate pervestiganda, conjurati <lb/>ſodales à littore Freſonum lœto celeumate <lb/>ſunt progreβi. </s> <s xml:id="echoid-s7924" xml:space="preserve">Deinde relinquentes hinc <lb/> <pb o="201" file="0605" n="605" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL"/> Daniam, inde Britanniam, pervenerunt <lb/>ad Orchadas, Luibus à lœva dimiβis, cum <lb/>Nordmanniam in dextris haberent, longo <lb/>tractu glacialem Iſland collegerunt. </s> <s xml:id="echoid-s7925" xml:space="preserve">A quo <lb/>loco maria ſulcantes in ultimum ſeptem-<lb/>trionis axem, postquam retro ſe omnes, de <lb/>quibus ſupra dictum est, inſulas viderunt, <lb/>omnipotenti Deo & </s> <s xml:id="echoid-s7926" xml:space="preserve">ſancto confeſſori, <lb/>VVillebrado ſuam commendantes auda-<lb/>ciam & </s> <s xml:id="echoid-s7927" xml:space="preserve">viam, ſubito collapſi ſunt in il-<lb/>lam tenebroſam rigentis oceani caligi-<lb/>nem, quœ vix oculis penetrari valeret. </s> <s xml:id="echoid-s7928" xml:space="preserve">Et <lb/>ecce inſtabilis oceani Euripus, ad mitia <lb/>quœdam fontis ſui arcana recurrens, infe-<lb/>lices nautas jam deſperatos, imo de morte <lb/>ſola cogitantes, vehementiβimo impetu <lb/>traxit ad chaos. </s> <s xml:id="echoid-s7929" xml:space="preserve">Hanc dicunt eſſe voragi-<lb/>nem abyβi, illud profundum in quo fama <lb/>est omnes maris recurſus, qui decreſcere <lb/>videntur abſorberi, & </s> <s xml:id="echoid-s7930" xml:space="preserve">denuo revomi, quod <lb/>fluctuatio dici ſolet. </s> <s xml:id="echoid-s7931" xml:space="preserve">Tunc illis ſolam Dei <lb/>miſericordiam implorantibus ut animas <lb/>eorum ſuſciperet, impetus ille recurrentis <lb/>pelagis quaſdam ſociorum naves abripuit, <lb/>cœteras autem revomens excurſu longo ab <lb/>alteris poſt terga repulit. </s> <s xml:id="echoid-s7932" xml:space="preserve">Ita illi abinſtan-<lb/>ti periculo, quod oculis viderant opportuno <lb/>Dei auxilio liberati, toto niſu remorũ flu-<lb/>ctus adjuvarunt. </s> <s xml:id="echoid-s7933" xml:space="preserve">At jam periculum ca-<lb/>liginis evadentes, & </s> <s xml:id="echoid-s7934" xml:space="preserve">provinciam frigoris, <lb/>ad quandam inſulã altiβimis in circuitu <lb/> <pb o="202" file="0606" n="606" rhead="M. ZVERII BOXHORNII"/> ſcopulis ritu oppidi munitam inſperate ap-<lb/>pulerunt. </s> <s xml:id="echoid-s7935" xml:space="preserve">Luam viſendorum gratia loco-<lb/>rum aggreβi, repererunt homines in antris <lb/>ſubterraneis meridiano tempore latitan-<lb/>tes: </s> <s xml:id="echoid-s7936" xml:space="preserve">prœ quorum foribus infinita jacebat <lb/>copia vaſorum aureorum, & </s> <s xml:id="echoid-s7937" xml:space="preserve">efuſmodi <lb/>metallorum, quœ rara mortalibus & </s> <s xml:id="echoid-s7938" xml:space="preserve">pre-<lb/>tioſa putantur. </s> <s xml:id="echoid-s7939" xml:space="preserve">Itaque ſumpta parte ga-<lb/>zarum quam ſublevare poterant, lœti re-<lb/>miges festinè remeant ad naves. </s> <s xml:id="echoid-s7940" xml:space="preserve">Cum ſu-<lb/>bito retro ſe venientes contemplati ſunt ho-<lb/>mines mirœ altitudinis, quos noſtri Cyclo-<lb/>pes appellant: </s> <s xml:id="echoid-s7941" xml:space="preserve">quos antecedebant canes ma-<lb/>gnitudinem ſolitam excedenies. </s> <s xml:id="echoid-s7942" xml:space="preserve">Luorum <lb/>incurſu unus de ſociis raptus est, & </s> <s xml:id="echoid-s7943" xml:space="preserve">in mo-<lb/>mento coram eis laniatus, reliqui vero ſuſ-<lb/>cepti ad naves evaſerunt, gigantibus (ut <lb/>ferebant ) pone in altum vociferando ſe-<lb/>quentibus. </s> <s xml:id="echoid-s7944" xml:space="preserve">Tali fortuna comitati Freſones <lb/>Bremam perveniunt, ubi Alebrando Pon-<lb/>tiſici ex ordine cuncta narrantes Chriſto & </s> <s xml:id="echoid-s7945" xml:space="preserve"><lb/>pio confeſſori ejus W illebrado reverſionis <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s7946" xml:space="preserve">ſalutis ſuœ hostias immolarunt. </s> <s xml:id="echoid-s7947" xml:space="preserve">Satis <lb/>ſuperque ex hiſtoria hac comparet, Freſo-<lb/>nes ad aquilonem navigiis contendiſſe, <lb/>Daniam, Britanniam, Orcades, Iſlan-<lb/>diam, aliaque remotiora & </s> <s xml:id="echoid-s7948" xml:space="preserve">ignota tunc <lb/>temporis loca viſitaſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7949" xml:space="preserve">Sed dicat aliquis, <lb/>Parum hæc ad Hollandos facere, quæ de <lb/>Freſonibus narrantur. </s> <s xml:id="echoid-s7950" xml:space="preserve">Imo vero, quam <lb/>maxime. </s> <s xml:id="echoid-s7951" xml:space="preserve">Nemini enim, qui hiſtoriam <lb/> <pb o="203" file="0607" n="607" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL"/> illorum temporum vel à limine tantum <lb/>ſalutavit, ignotum eſſe poteſt, Freſiæ no-<lb/>men latius ſe olim, quam hodie, exten-<lb/>diſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7952" xml:space="preserve">Quidquid in inferiore hac, ſive ſe-<lb/>cunda, ut paſſim loquitur Salvianus, Ger-<lb/>mania Rheno, Moſa, Schaldi Fluminibus <lb/>alluebatur, Freſonum, ſive, ut nunc di-<lb/>cimus, Friſonum nomine apud exteros <lb/>audiebat. </s> <s xml:id="echoid-s7953" xml:space="preserve">Ita Teilam, Trajectum Rheni, <lb/>Flardingam, Rhenoburgum Friſiæ adſcri-<lb/>bunt illius ævi ſcriptores. </s> <s xml:id="echoid-s7954" xml:space="preserve">De Adamo cer-<lb/>te, quin hoc modo Freſonum nomen <lb/>uſurpatit, nemo dubitabit, qui ad hiſto-<lb/>riæ ejus Eccleſiaſticæ, cap. </s> <s xml:id="echoid-s7955" xml:space="preserve">34, ſive, ut alii <lb/>diſtinguunt, 35, attenderit. </s> <s xml:id="echoid-s7956" xml:space="preserve">Ibi enim <lb/>Noordtvicum, celeberrimum Hollandiæ <lb/>pagum, haud longe Lugduno Batavorum <lb/>diſſitum, Friſiæ diſertim adſcribit. </s> <s xml:id="echoid-s7957" xml:space="preserve">Verba <lb/>ejus, ne quis dubitet, adtexam. </s> <s xml:id="echoid-s7958" xml:space="preserve">Cum, in-<lb/>quit, modernis temporibus gravis Barba-<lb/>rorum in omni pene Francorum regne im-<lb/>manitas debaccharetur; </s> <s xml:id="echoid-s7959" xml:space="preserve">contigiteos divi-<lb/>no judicio ad quendam Freſiœ pagum de-<lb/>volvi, qui in remotis ac mari magno vici-<lb/>nis locis ſitus eſt, Nordtvvike hunc appel-<lb/>lant. </s> <s xml:id="echoid-s7960" xml:space="preserve">Nihil certius quam Noordvicum, <lb/>illum Hollandiæ, quemadmodum dixi, <lb/>pagum, boc loco denotari, qui & </s> <s xml:id="echoid-s7961" xml:space="preserve">ipſe <lb/>in ripa magni illius maris, ut loquitur <lb/>Adamus, poſitus eſt. </s> <s xml:id="echoid-s7962" xml:space="preserve">Adeo ut quivis fa-<lb/>cile jam videat, non ſine cauſſa ad Hol-<lb/> <pb o="204" file="0608" n="608" rhead="N. ZVERII BOXHORNII"/> landos etiam illa à nobis deduci, quæ de <lb/>Freſonibus, apud vetuſtioris paullo ævi <lb/>Scriptores memorantur. </s> <s xml:id="echoid-s7963" xml:space="preserve">Non quod ſo-<lb/>lis Hollandis adſcribi hæc velim, ſed ut <lb/>oſtendam, in partem remotiorum ad bo-<lb/>reales illos tractus navigationum, antiquis <lb/>temporibus, cum vicinis gentibus Hol-<lb/>landos etiam veniſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7964" xml:space="preserve">Quod Heuterum <lb/>certe, in cæteris valide diligentem, latere <lb/>non debebat. </s> <s xml:id="echoid-s7965" xml:space="preserve">Aut cum lateret, iniquum <lb/>adeo & </s> <s xml:id="echoid-s7966" xml:space="preserve">indignum ſocordiæ atque igna-<lb/>viæ crimen Hollandis non erat objectan-<lb/>dum. </s> <s xml:id="echoid-s7967" xml:space="preserve">Quis credat generoſam illam gen-<lb/>tem, quam avita ſemper virtus & </s> <s xml:id="echoid-s7968" xml:space="preserve">auda-<lb/>cia agitavit, vicinis populis ad remotio-<lb/>res orbis plagas commerciorum cauſſa <lb/>navigantibus, domi ſolo ſuo & </s> <s xml:id="echoid-s7969" xml:space="preserve">cineri <lb/>affixam ſediſſe? </s> <s xml:id="echoid-s7970" xml:space="preserve">Leve tamen argumentum <lb/>illud eſſe nolim diſſiteri. </s> <s xml:id="echoid-s7971" xml:space="preserve">Nec profecto <lb/>hic ad ejuſmodi, quæ fieri potuere, con-<lb/>fugere neceſſe habemus. </s> <s xml:id="echoid-s7972" xml:space="preserve">A partibus no-<lb/>ſtris ſtant tabulæ publicæ, & </s> <s xml:id="echoid-s7973" xml:space="preserve">fide digno-<lb/>rum Scriptorum Annales, ex quibus facta <lb/>ſcimus. </s> <s xml:id="echoid-s7974" xml:space="preserve">Partim jam probavimus, nempe <lb/>annis <emph style="sc">MCCCXXIV</emph>, & </s> <s xml:id="echoid-s7975" xml:space="preserve"><emph style="sc">XCI</emph>, & </s> <s xml:id="echoid-s7976" xml:space="preserve">proximis <lb/>celebres frequenteſque Hollandorum, vi-<lb/>cinorumque populorum navigationes in <lb/>Norvegiam, Daniam, & </s> <s xml:id="echoid-s7977" xml:space="preserve">præcipue ejus <lb/>inſulam Scaniam fuiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s7978" xml:space="preserve">Progtedior ad <lb/>tempora propiora. </s> <s xml:id="echoid-s7979" xml:space="preserve">Circa ann. </s> <s xml:id="echoid-s7980" xml:space="preserve"><emph style="sc">MCCCCXVI</emph> <lb/>Guilhelmus Beuckeldius, primus Belga-<lb/> <pb o="205" file="0609" n="609" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL."/> rum rationem haleces ſaliendi invenit, <lb/>qui magni nominis piſcator, ann, <emph style="sc">MCCCC-</emph> <lb/><emph style="sc">XLVII</emph> Biervlieti, extremum diem ſuum <lb/>clauſit. </s> <s xml:id="echoid-s7981" xml:space="preserve">Auguſtus ille Imperator Catolus <lb/>Quintus, tanti hujus inventum dicitur fe-<lb/>ciſſe, ut anno <emph style="sc">MDLVI</emph>, Biervlietum una <lb/>cum ſorore ſua Maria, Hungarorum Re-<lb/>gina, adpulſus, adito ſepulchro fauſta om-<lb/>nia ejus manibus fuerit adprecatus. </s> <s xml:id="echoid-s7982" xml:space="preserve">No-<lb/>tatum in annalibus Hollandorum, anno <lb/>cIo <emph style="sc">CCCCXVI</emph> primas naves Halecarias <lb/>(Buyſas vocant) ex Hollandia ſolviſſe, <lb/>cum antea non niſi minoribus navigiis, <lb/>(quæ Slabbaerts dicebantur) ad halecum <lb/>capturam, & </s> <s xml:id="echoid-s7983" xml:space="preserve">Halecibus non niſi aut re-<lb/>cens captis, aut fumo induratis uterentur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s7984" xml:space="preserve">Qua igitur fronte negare audet Heuterus, <lb/>Hollandos adhuc anno cIo <emph style="sc">CCCCXCII</emph> <lb/>halecum capturam penitus ignoraſſe? </s> <s xml:id="echoid-s7985" xml:space="preserve"><lb/>Haud dubie aliud agenti hæc tam falſa, & </s> <s xml:id="echoid-s7986" xml:space="preserve"><lb/>inepta excidere. </s> <s xml:id="echoid-s7987" xml:space="preserve">Aut partium ſtudio oc-<lb/>cæcatus cum Hollandiæ ignominia <lb/>Flandrorum gloriam voluit promovere. </s> <s xml:id="echoid-s7988" xml:space="preserve"><lb/>Quod vitium longe ab eo exulare de-<lb/>bet, qui rerum, quas deſcribendas ſuſ-<lb/>cepit, fidem profitetur. </s> <s xml:id="echoid-s7989" xml:space="preserve">Sed vitium ſæ-<lb/>culi pleroſque tranſverſos agit. </s> <s xml:id="echoid-s7990" xml:space="preserve">Pauci <lb/>admodum ad hiſtoriam incorruptos ani-<lb/>mos adtulere. </s> <s xml:id="echoid-s7991" xml:space="preserve">Aut invidia ſcriptorum <lb/>deprimuntur. </s> <s xml:id="echoid-s7992" xml:space="preserve">quæ magna & </s> <s xml:id="echoid-s7993" xml:space="preserve">illuſtria <lb/>fuere, aut gratia eorum, inter magna <lb/> <pb o="206" file="0610" n="610" rhead="M. ZVERII BOXHORNII"/> habentur, quæ annalibus ne quidem in-<lb/>ſeri meruere. </s> <s xml:id="echoid-s7994" xml:space="preserve">Flandriæ nihil quidem de-<lb/>tractum volo, Hollandorum tamen glo-<lb/>riam, quæ apud omnes in conſeſſo eſt, per <lb/>ejus laudes deturpari quis ſerat? </s> <s xml:id="echoid-s7995" xml:space="preserve">Veniat in <lb/>hanc ſcenam quoque Albertus Krantſius, <lb/>qui qua integ@itate Wandalorum res de-<lb/>ſcripſit, ita etiam ad ann. </s> <s xml:id="echoid-s7996" xml:space="preserve">cIo <emph style="sc">CCCCXXII</emph> <lb/>magnis vaſtiſque Hollandorum navibus <lb/>Mare Balticum ſulcatum fuiſſe diſertim <lb/>tradit, in hiſtoria belli, quod Lubecenſes, <lb/>aliique eorum fœderati cum Danorum <lb/>rege geſſere, Rex, inquit, Hollandinorum <lb/>magnas naves, quœ ad anchoram ſtabant <lb/>in portubus regni (Danici) armare consti-<lb/>tuerat & </s> <s xml:id="echoid-s7997" xml:space="preserve">civitatum (Lubecenſis & </s> <s xml:id="echoid-s7998" xml:space="preserve">ſocia-<lb/>rum) claβiopponere. </s> <s xml:id="echoid-s7999" xml:space="preserve">Prœvenientes urbici <lb/>anchoris, velis, & </s> <s xml:id="echoid-s8000" xml:space="preserve">funalibus eas naves pri-<lb/>vavere, quo inut@les regi eſſent. </s> <s xml:id="echoid-s8001" xml:space="preserve">Anno et-<lb/>am cIo <emph style="sc">CCCCXLI</emph> Hollandi navium & </s> <s xml:id="echoid-s8002" xml:space="preserve"><lb/>robore & </s> <s xml:id="echoid-s8003" xml:space="preserve">frequentia Mari adeo valebant, <lb/>ut populi iſti Orientales, qui Oosterlingi <lb/>in annalibus illorum temporum vocan-<lb/>tur, invidia tacti, junctis cum Hiſpanis, <lb/>Venetis, & </s> <s xml:id="echoid-s8004" xml:space="preserve">Prutenis viribus, Hollandis <lb/>bellum intulerint, navigationes eorum <lb/>intra anguſtiores limites conſtringere co-<lb/>nati. </s> <s xml:id="echoid-s8005" xml:space="preserve">Primo acerrimi illius belli impetu <lb/>nonnihil detrimenti res Hollandorum ac-<lb/>cepere. </s> <s xml:id="echoid-s8006" xml:space="preserve">Philippus Burgundus, Hollandiæ <lb/>Zelandiæque Comes, in pacem magis, <lb/> <pb o="207" file="0611" n="611" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL."/> quam bellum pronus (unde & </s> <s xml:id="echoid-s8007" xml:space="preserve">Boni ac-<lb/>cepit cognomentum) nihil eorum præ-<lb/>termiſit, quæ conciliandis animis facere <lb/>judicabat. </s> <s xml:id="echoid-s8008" xml:space="preserve">Stato die Vandaloium & </s> <s xml:id="echoid-s8009" xml:space="preserve">Hol-<lb/>lar dorum legati in unum convenere, de <lb/>pace inſtauranda acturi. </s> <s xml:id="echoid-s8010" xml:space="preserve">Sed verò nihil <lb/>effectum, dum utriq; </s> <s xml:id="echoid-s8011" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s8012" xml:space="preserve">cauſſæ ſuæ æqui-<lb/>tatem, & </s> <s xml:id="echoid-s8013" xml:space="preserve">graviſſima, quæ acceperant, <lb/>damna prætulere. </s> <s xml:id="echoid-s8014" xml:space="preserve">Quamobrem de bello <lb/>majore utrinque vi gerendo cœptum eſt <lb/>cogitati. </s> <s xml:id="echoid-s8015" xml:space="preserve">Hollandi, natus ad navales pu-<lb/>gnas populus, educta numeroſa claſſe, <lb/>quidquid hoſtium obvenerat deprædati, <lb/>magnum illis terrorem incuſſere. </s> <s xml:id="echoid-s8016" xml:space="preserve">Ita et-<lb/>iam cum Venetis, Hiſpanis, cæteriſque <lb/>actum, qui in exitium Barauorum cum <lb/>Vandalis juraverant. </s> <s xml:id="echoid-s8017" xml:space="preserve">Prima expeditione <lb/>viginti hoſtium naves Hollandi debella-<lb/>vere. </s> <s xml:id="echoid-s8018" xml:space="preserve">Venetorum etiam claſſis, exotica-<lb/>tum mercium dives, virtuti eorum ſuccu-<lb/>buit, quæ primo direpta, mox Hammis <lb/>eſt devota. </s> <s xml:id="echoid-s8019" xml:space="preserve">Sic ut maris principatum Hol-<lb/>landi tunc teinporis obtinere viderentur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8020" xml:space="preserve">Prodidere Annales, eos in malo ſcopas <lb/>pro ſigno prætuliſſe, tanquam mare ve-<lb/>lut Augiæ ſtabulum, à priatis, eorumque <lb/>rapinis expurgaturi. </s> <s xml:id="echoid-s8021" xml:space="preserve">Triennium totum <lb/>hoc tam acre bellum abſumpſerat, cum <lb/>Vandali, virtutem Batavorum per clades <lb/>ſuas experti, ſuſtinendiſque eorum viri-<lb/>bus impares; </s> <s xml:id="echoid-s8022" xml:space="preserve">duodecennii inducias pepi-<lb/> <pb o="208" file="0612" n="612" rhead="M. ZVFRII BOXHORNII"/> gere, Dani, & </s> <s xml:id="echoid-s8023" xml:space="preserve">Pruteni æternam pacem <lb/>firmavere. </s> <s xml:id="echoid-s8024" xml:space="preserve">Litteras etiam, ut notat Cla-<lb/>riſſimus, Doctiſſimuſque Pontanus, co-<lb/>gnatus & </s> <s xml:id="echoid-s8025" xml:space="preserve">amicus noſter lib. </s> <s xml:id="echoid-s8026" xml:space="preserve"><emph style="sc">X</emph>. </s> <s xml:id="echoid-s8027" xml:space="preserve">rerum Da-<lb/>nicarum, anno milleſimo, & </s> <s xml:id="echoid-s8028" xml:space="preserve">ſupra qua-<lb/>dringenteſimum quadrageſimo ſeptimo <lb/>Chriſtophorus ejus nominis tertius Da-<lb/>niæ Rex, non unas evulgari curavit, qui-<lb/>bus populorum vicinorum immunitates <lb/>ac privilegia voluit aſſerta. </s> <s xml:id="echoid-s8029" xml:space="preserve">In his Hol-<lb/>landiæ Zelandiæque, Friſiæque incolis, <lb/>qui Balthicum mare, haſque Boreæ oras <lb/>navigationibus, ſuiſque commerciis adi-<lb/>renr, libere ire, ac redire, ſuaque exercere <lb/>negotia, ac omnibus, quas à majoribus <lb/>ipſius accepiſſent, prærogativis ac privile-<lb/>giis, uti, frui, idque ob merita, quibus <lb/>iidem indigenæ atque incolæ ſibi jam di-<lb/>cta regna ſæpenumero devinxiſſent, in-<lb/>que poſterum ſuis officiis demereri, ac ſi-<lb/>bi devincire poſſent, clementer conceſſit. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8030" xml:space="preserve">Hi Codicilli ſignati Haſniæ die Beati Cle-<lb/>mentis, qui fuit <emph style="sc">XXV</emph> Novembris. </s> <s xml:id="echoid-s8031" xml:space="preserve">Quo <lb/>eodem quoque die ſignatæ & </s> <s xml:id="echoid-s8032" xml:space="preserve">aliæ Chri-<lb/>ſtophori item Regis litteræ, quibus ſibi <lb/>nomine dictarum regionum Hollandiæ, <lb/>Zelandiæ, atque Friſiȩ adnumeratam pro-<lb/>fitetur ſummam quinque millium flore-<lb/>norum Rhenenſium, quos ſibi vi certi <lb/>contractus eædem provinciæ debebant. </s> <s xml:id="echoid-s8033" xml:space="preserve"><lb/>Eaſque, ut & </s> <s xml:id="echoid-s8034" xml:space="preserve">mercatores earundem ditio-<lb/> <pb o="209" file="0613" n="613" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL."/> num omnes hac parte ſuo & </s> <s xml:id="echoid-s8035" xml:space="preserve">poſterorum <lb/>ſuorum nomine eſſe ſolutos & </s> <s xml:id="echoid-s8036" xml:space="preserve">liberos <lb/>pronunciat. </s> <s xml:id="echoid-s8037" xml:space="preserve">Quin & </s> <s xml:id="echoid-s8038" xml:space="preserve">inter eaſdem haſce <lb/>provincias, ac Boreæ regna, Regemque <lb/>Chriſtophorum hæſiſſe controverſum <lb/>tum quiddam codicilli alii dati circa idem <lb/>fere tempus indicare videntur, ob tracta-<lb/>tum, qui jam ante quidem utrimque pa-<lb/>ctus, ſed minus ſervatus exiſtimabatur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8039" xml:space="preserve">Hinc naves aliquot tam Hollandorum, <lb/>quam Zelandorum, & </s> <s xml:id="echoid-s8040" xml:space="preserve">Friſiorum, ex pe-<lb/>culiari regis decreto Hafniæ circa feſtum <lb/>lacobi detentæ. </s> <s xml:id="echoid-s8041" xml:space="preserve">Ac mox miſſi compo-<lb/>nendi hujus negotii ergo à Duce Burgun-<lb/>diæ, Philippo Bono, delegati, qui Hafniæ <lb/>cum regis viciſſim delegatis rem propius <lb/>inſpicerent. </s> <s xml:id="echoid-s8042" xml:space="preserve">Qui & </s> <s xml:id="echoid-s8043" xml:space="preserve">eo tandem litem de-<lb/>duxerunt, ut, rege pacato, triennium inſu-<lb/>per negotiatoribus concederetur, intra <lb/>quod ſingulis, qui ſe aliqua affectos inju-<lb/>ria quererentur, jus ſuum perſequi inte-<lb/>grum relinqueretur. </s> <s xml:id="echoid-s8044" xml:space="preserve">Et Danis quidẽ, Sue-<lb/>cis, ac Norvegiis Hagæ Comitis in Hol-<lb/>landiȩCuria, & </s> <s xml:id="echoid-s8045" xml:space="preserve">Hollandis viciſſim, Zelan-<lb/>dis, ac Friſiis Hafniæ, ſi penes Danos culpa <lb/>hæreret. </s> <s xml:id="echoid-s8046" xml:space="preserve">Huic conventui ex parte Hollan-<lb/>dorum interfuereSamſon, quem & </s> <s xml:id="echoid-s8047" xml:space="preserve">Simo-<lb/>nem alii appellant, Lalaing, Dominus de <lb/>Opperboys, Arnoldus à Gent, Dominus in <lb/>Gaſenborch, Ioan. </s> <s xml:id="echoid-s8048" xml:space="preserve">Heyneus, Ioann. </s> <s xml:id="echoid-s8049" xml:space="preserve">Roſa, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8050" xml:space="preserve">Gerardus Nordiwich. </s> <s xml:id="echoid-s8051" xml:space="preserve">Quo altius vela <lb/> <pb o="210" file="0614" n="614" rhead="M. ZVERII BOXHORNII"/> hujus diſſertationis expando, eo minus <lb/>Heutro poſſum credere, qui in tanta rerũ <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8052" xml:space="preserve">auctorum luce adhuc voluit cæcutire. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8053" xml:space="preserve">Voluit, dixi, quia vix aliter huic homini <lb/>poſſum perſuadere, quam invidiam Heu-<lb/>tero ad hæc dicenda faces ſubdidiſſe. </s> <s xml:id="echoid-s8054" xml:space="preserve">Ne-<lb/>minem ſane futurum arbitror, qui hic <lb/>mihi fidem non habebit. </s> <s xml:id="echoid-s8055" xml:space="preserve">Illos excipio, & </s> <s xml:id="echoid-s8056" xml:space="preserve"><lb/>rideo, qui rerum veritatem non in De-<lb/>mocriti, quod ajunt, puteo, ſed in animo <lb/>ſuo repoſitam arbitrantur, &</s> <s xml:id="echoid-s8057" xml:space="preserve">, præpoſtero <lb/>quodam impetu, non credunt, niſi quod <lb/>volunt. </s> <s xml:id="echoid-s8058" xml:space="preserve">Quod hominum genus, cujus <lb/>ætas noſtra admodum eſt fœcunda, per-<lb/>vicaciæ ſuæ relinquentes, meliora judicia <lb/>ab illis exſpectamus, qui nec amore, nec <lb/>odio occæcati, veri indagatores animos <lb/>cum integritate quadam ad hæc dijudi-<lb/>canda poſſunt conferre. </s> <s xml:id="echoid-s8059" xml:space="preserve">Quorum ingenio <lb/>confiſus, telam hanc porro deteyam, è <lb/>qua nec Heuterus, nec qui hac in parte in <lb/>ejus ſententiam abiere, unquam ſeſe po-<lb/>terunt expedire. </s> <s xml:id="echoid-s8060" xml:space="preserve">Quomodo anno cIo-<lb/><emph style="sc">CCCCXCII</emph> Hollandi Zelandique Norve-<lb/>giæ oram, ex auditu tantum cognove-<lb/>runt, cum præter alia huc ſpectantia, quæ <lb/>jam recenſuimus, anno <emph style="sc">cIo CCCC XLV</emph> <lb/>Zericzeenſibus in Zelandia poſitis pote-<lb/>ſtatem commercia ſua in Norvegia exer-<lb/>cendi, Chriſtophorus Danorum Rex his <lb/>litteris indulſerit; </s> <s xml:id="echoid-s8061" xml:space="preserve">quas ab Ampliſſimo <lb/> <pb o="211" file="0615" n="615" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL."/> Clariſſimmo Adriano Hoffero tranſmiſ-<lb/>ſas, Ioannes Iſacius Pontanus, Danicæ <lb/>ſuæ hiſtoriæ inſeruit.</s> <s xml:id="echoid-s8062" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s8063" xml:space="preserve">Nos Christophorus, Dei gratia, Daniœ, <lb/>Sueciœ, Norvagiœ, Vandalorum, Gotho-<lb/>rumque Rex, Palatinus Rheni, Dux Ba-<lb/>varia, constare omnibus volumus has le-<lb/>cturis, & </s> <s xml:id="echoid-s8064" xml:space="preserve">maxime regni nostri Norvagiœ <lb/>dilectis fidelibus prœfectis, Iudicibus, Con-<lb/>ſulibus ac Senatoribus, aliiſque civitatis <lb/>nostrœ Bergenſis incolis atque indigenis, <lb/>indulſiſſe nos civibus ac civitati ZiricLeen-<lb/>ſi, quœ est in Comitatu Zelandiœ, liberè <lb/>ac tuto intra regnum nostrum prœdictum <lb/>Norvagiœ, exceptis Iſlandia aliiſque in-<lb/>vicem inſulis prohibitis, negotia ſua com-<lb/>merciaque exercere, ſolutis quœ pro more <lb/>debentur oneribus ac vectigalibus. </s> <s xml:id="echoid-s8065" xml:space="preserve">Lua-<lb/>propter mandamus ac imperamus prœdi-<lb/>ctis nostris judicibus, prœfectis, cœteriſque, <lb/>ut prœnominatθs cives oppidi Ziriczeenſis <lb/>intra regnum nostrum Norvagiœ nego-<lb/>tiantes, provehant ac promoveant, eiſque <lb/>commodent ac eſſe adjumento velint, nec <lb/>ipſis ullo modo molestiam exhibere quen-<lb/>quam permittant: </s> <s xml:id="echoid-s8066" xml:space="preserve">niſi regiam nostram <lb/>incurrere inclementiam cupiant, id quă-<lb/>diu hac noſtra fruentur gratia. </s> <s xml:id="echoid-s8067" xml:space="preserve">Datum in <lb/>arce nostra Hafnienſi anno Domini 1445.</s> <s xml:id="echoid-s8068" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s8069" xml:space="preserve">Navigationes iſtæ in Norvegiam hale-<lb/>cum pręcipue, & </s> <s xml:id="echoid-s8070" xml:space="preserve">lignorum, quorum regio <lb/> <pb o="212" file="0616" n="616" rhead="M. ZVERII BOXHORNII"/> illa eſt feraciſſima, cauſa inſtitutæ. </s> <s xml:id="echoid-s8071" xml:space="preserve">Circa <lb/>idem fere tempus factum in Zelandia, <lb/>quod, quia propius huc ſpectat, neuti-<lb/>quam ſilentio involvendum. </s> <s xml:id="echoid-s8072" xml:space="preserve">Auctorem <lb/>habeo Franciſcum Haræum in Ducum <lb/>ſeu Principum Brabantiæ Annalibus, ubi <lb/>res Philippi Boni perſequitur, anno <emph style="sc">cIo</emph>-<lb/><emph style="sc">CCCCLXV</emph>, cum in gratiam Pontificis <lb/>Romani, Philippus claſſem adverſus Tur-<lb/>cas in Belgio pararet, apud Zelandos duo-<lb/>decim validiſſimas triremes, multaſque <lb/>onerarias inſtructas ſuiſſe, quibus decem <lb/>millia lectorum militum imponebantur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8073" xml:space="preserve">Præerant illis Antonius ac Balduinus, <lb/>Philippi filii, ſed nothi. </s> <s xml:id="echoid-s8074" xml:space="preserve">Sic in Fretum <lb/>Herculeum, in ipſam Africam Zelando-<lb/>rum naves perrupere. </s> <s xml:id="echoid-s8075" xml:space="preserve">Quid ais Heutere, <lb/>Hollandos Zelandoſque imbelles, finiti-<lb/>mas tantum Friſiæ, Saxoniæque oras, ad <lb/>annum <emph style="sc">cIo CCCC XCII</emph> legere aſſuetos, <lb/>remotiores navigationes ignoraſſe? </s> <s xml:id="echoid-s8076" xml:space="preserve">Si <lb/>certa illa ſunt, quæ jam narravimus, quam <lb/>longe à vero abiiſti? </s> <s xml:id="echoid-s8077" xml:space="preserve">Certa autem noſtra <lb/>eſſe nemo, ſcio, negabit, niſi qui publica-<lb/>rum tabularum fidem, & </s> <s xml:id="echoid-s8078" xml:space="preserve">unaninem Hi-<lb/>ſtoricorum conſenſum in dubium ſtatuit <lb/>vocare. </s> <s xml:id="echoid-s8079" xml:space="preserve">Videamus hic, ſi placet, elegias <lb/>anonymi illius Poëtaſtri, qui circa annum <lb/><emph style="sc">cIo CCCCL</emph> floruit, & </s> <s xml:id="echoid-s8080" xml:space="preserve">præcipuas Hollan-<lb/>diæ urbes verſibus celebravit. </s> <s xml:id="echoid-s8081" xml:space="preserve">Verſus qui-<lb/>dem ſunt delicatis auribus indigni, ab hoc <lb/> <pb o="213" file="0617" n="617" rhead="APOLOG. PRO NAV. HOL."/> loco tamen & </s> <s xml:id="echoid-s8082" xml:space="preserve">inſtituto non alieni, quia <lb/>commercia & </s> <s xml:id="echoid-s8083" xml:space="preserve">navigationes, quibus Hol-<lb/>landi tunc temporis floruere, liquido ob <lb/>oculos ponunt. </s> <s xml:id="echoid-s8084" xml:space="preserve">In Elogio Vrbis Dordra-<lb/>cenæ ita inquit,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s8085" xml:space="preserve">Congrua vendenti es varias res & </s> <s xml:id="echoid-s8086" xml:space="preserve"><lb/>ementi,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s8087" xml:space="preserve">Non longe ſalſis namque jaces ab <lb/>aquis,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s8088" xml:space="preserve">Ad te mille rates veniunt, variis one-<lb/>ratœ</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s8089" xml:space="preserve">Mercibus, innumeris rebus, & </s> <s xml:id="echoid-s8090" xml:space="preserve">inge-<lb/>nuis.</s> <s xml:id="echoid-s8091" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s8092" xml:space="preserve">Vbi Amſtelodami meminit, ſic eam allo-<lb/>quitur;</s> <s xml:id="echoid-s8093" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s8094" xml:space="preserve">Oppida mercando ſuperare propinquœ <lb/>videris,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s8095" xml:space="preserve">Vnde tibi gaſœ copia multa fluit,</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s8096" xml:space="preserve">Est maris ingenuus portus tibi, namque <lb/>feruntur</s> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s8097" xml:space="preserve">In te diverſis quo bona multa locis.</s> <s xml:id="echoid-s8098" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s8099" xml:space="preserve">Satis argumentorum pro rei veritate <lb/>jam impendi, quam nemo jam non vi-<lb/>det. </s> <s xml:id="echoid-s8100" xml:space="preserve">Erraſſe ſe, ſi ſuperviveret, ne quidem <lb/>Heuterus ipſe negaret. </s> <s xml:id="echoid-s8101" xml:space="preserve">Mearum partium <lb/>eſſe putavi, pro ejus gentis gloria decer-<lb/>tare, cujus commercia unus orbis non <lb/>capit.</s> <s xml:id="echoid-s8102" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div88" type="section" level="1" n="62"> <head xml:id="echoid-head94" xml:space="preserve">FINIS.</head> <pb file="0618" n="618"/> </div> <div xml:id="echoid-div89" type="section" level="1" n="63"> <head xml:id="echoid-head95" xml:space="preserve"><emph style="sc">Tractatvs</emph> <lb/>PACIS, MVTVI <lb/>COMMER CII, <lb/>SIVE <lb/>INTERCVRSVS NAVI-<lb/>GATIONVM.</head> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s8103" xml:space="preserve">Cofirmatus Londini anno <emph style="sc">cIo ccccxcv</emph>, <lb/>inter Henricum Septimum Angliœ <lb/>regem, & </s> <s xml:id="echoid-s8104" xml:space="preserve">Philippum Archidu-<lb/>cem Austriœ, Ducem Bur-<lb/>gundiœ, & </s> <s xml:id="echoid-s8105" xml:space="preserve">c.</s> <s xml:id="echoid-s8106" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div90" type="section" level="1" n="64"> <head xml:id="echoid-head96" xml:space="preserve">Ex Bibliotheca</head> <head xml:id="echoid-head97" xml:space="preserve"><emph style="sc">Marci</emph> <emph style="sc">Zverii</emph> <emph style="sc">Boxhorniz.</emph></head> <pb o="215" file="0619" n="619"/> <figure> <image file="0619-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0619-01"/> </figure> </div> <div xml:id="echoid-div91" type="section" level="1" n="65"> <head xml:id="echoid-head98" xml:space="preserve"><emph style="sc">Tractatvs</emph> <lb/>PACIS ET MVTVI <lb/><emph style="sc">COMMERCII,</emph> <lb/>Sive</head> <head xml:id="echoid-head99" xml:space="preserve">INTERCVRSVS MERCIVM, <lb/>Concluſus Londini Anno 1495, <lb/>die Februarii <emph style="sc">XXIV</emph>.</head> <head xml:id="echoid-head100" xml:space="preserve"><emph style="sc">INTER</emph></head> <head xml:id="echoid-head101" style="it" xml:space="preserve">Henricum ſeptimum, Regem Anglia, <lb/>& Philippum Archiducem Auſtriœ, <lb/>Ducem Burgundiœ, & c.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8107" xml:space="preserve"><emph style="sc">OMnibvs</emph> & </s> <s xml:id="echoid-s8108" xml:space="preserve">ſingulis præſentes <lb/>literas viſuris audituris & </s> <s xml:id="echoid-s8109" xml:space="preserve">inſpe-<lb/>cturis, Reverendus in Chriſto <lb/>Pater, & </s> <s xml:id="echoid-s8110" xml:space="preserve">Dominus, Dominus <lb/>Richardus Duvelmenſis Epiſcopus, Cu-<lb/>ſtos privati Sigilli magni illuſtriſſimi Re-<lb/>gis Angliæ, Ioann. </s> <s xml:id="echoid-s8111" xml:space="preserve">Welles, Vice-Comes <lb/>de Welles, Ioannes Kendal, Prior domus <lb/>S. </s> <s xml:id="echoid-s8112" xml:space="preserve">Ioan. </s> <s xml:id="echoid-s8113" xml:space="preserve">Ieruſalem in Anglia, Wilhelmus <lb/> <pb o="216" file="0620" n="620" rhead="TRACTATVS"/> Warham legum Doctor, Magiſter ac Cu-<lb/>ſtos Rotulorum Cancellar. </s> <s xml:id="echoid-s8114" xml:space="preserve">domini Re-<lb/>gis, Chriſtophotus Vrſvvick Archidia-<lb/>conus Richemond, & </s> <s xml:id="echoid-s8115" xml:space="preserve">Ioannes Rijſley, <lb/>Miles, Ambaſſiatores, Procuratores, & </s> <s xml:id="echoid-s8116" xml:space="preserve"><lb/>Commiſſarii, in hac parte Sereniſſimi ac <lb/>metuendiſſimi domini noſtri ſupremi <lb/>Henrici, Dei gratia, Regis Angliæ & </s> <s xml:id="echoid-s8117" xml:space="preserve"><lb/>Franciæ, Domini Hiberniæ Sabitten: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8118" xml:space="preserve">Notum facimus, quod cum potiora mor-<lb/>talibus dona ac ſuperis tradi nequeant, <lb/>quam bona pacis, & </s> <s xml:id="echoid-s8119" xml:space="preserve">longo rerum uſu ac <lb/>ratione ſemper cognitum ſit, pacem eſſe <lb/>ſummum illud præcipuum munus, quod <lb/>humano generi conducere queat: </s> <s xml:id="echoid-s8120" xml:space="preserve">Satiſ-<lb/>que compertum ſit, quod calamitates & </s> <s xml:id="echoid-s8121" xml:space="preserve"><lb/>ærumnæ paſſim è bello exoriuntur; </s> <s xml:id="echoid-s8122" xml:space="preserve">quod <lb/>vero commoda, pax certa & </s> <s xml:id="echoid-s8123" xml:space="preserve">ſtabilis undi-<lb/>que contulerit: </s> <s xml:id="echoid-s8124" xml:space="preserve">Idcirco nos, quantum <lb/>fructus & </s> <s xml:id="echoid-s8125" xml:space="preserve">utilitatis Regni Angliæ, & </s> <s xml:id="echoid-s8126" xml:space="preserve">ter-<lb/>rarum ac provinciarum domini Archi-<lb/>ducis Auſtriæ, Incolis & </s> <s xml:id="echoid-s8127" xml:space="preserve">ſubditis, ex pa-<lb/>ce & </s> <s xml:id="echoid-s8128" xml:space="preserve">amicitia, ante hac inter ipſos Prin-<lb/>cipes Prædictos, inito & </s> <s xml:id="echoid-s8129" xml:space="preserve">contracto, accre-<lb/>verit, plene cognoſcentes, nos pro prædi-<lb/>cto Sereniſſimo Principe noſtro Angliæ <lb/>Rege antedicto, ſuique Hæredes & </s> <s xml:id="echoid-s8130" xml:space="preserve">Suc-<lb/>ceſſores, atque ejus nomine, & </s> <s xml:id="echoid-s8131" xml:space="preserve">eorum <lb/>auctoritate nobis ab eodem Rege noſtro <lb/>per literas ſuas patentes commiſſa, qua-<lb/>rum Tenor inferius ſequitur.</s> <s xml:id="echoid-s8132" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="217" file="0621" n="621" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> <p> <s xml:id="echoid-s8133" xml:space="preserve">C <emph style="sc">VM</emph> Nobili Viro Dom. </s> <s xml:id="echoid-s8134" xml:space="preserve">Philippo, Do-<lb/>mino de Bevres, locum tenente Guber-<lb/>natore & </s> <s xml:id="echoid-s8135" xml:space="preserve">Capitaneo generali Artheſiœ, & </s> <s xml:id="echoid-s8136" xml:space="preserve"><lb/>Admirallo, Domino Paulo de Beanst, Do-<lb/>mino de Vermiſſellii, Prœſide Flandriœ, <lb/>Roberto de Mellum, Domino de Ronny, Ca-<lb/>merario, Daniele de Prat, Domino de Mer-<lb/>vved Camerario, & </s> <s xml:id="echoid-s8137" xml:space="preserve">ſuperiore Ballio Flan-<lb/>driœ, loanne de Cortavilla, Thoma Poriu-<lb/>nar, Conciliario & </s> <s xml:id="echoid-s8138" xml:space="preserve">Magiſtro, Florentio <lb/>Hauvel Secretario, ordinar. </s> <s xml:id="echoid-s8139" xml:space="preserve">Ambaſſator. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8140" xml:space="preserve">Procurator. </s> <s xml:id="echoid-s8141" xml:space="preserve">legatis & </s> <s xml:id="echoid-s8142" xml:space="preserve">Nunciis, ac infra <lb/>ſcripta, per ipſius Domini Archiducis li-<lb/>teras patentes deputatis, quarum etiam <lb/>Tenor inferius ſequitur, convenimus, con-<lb/>traximus, & </s> <s xml:id="echoid-s8143" xml:space="preserve">concluſimus, & </s> <s xml:id="echoid-s8144" xml:space="preserve">per prœſentes <lb/>convenimus, contrahimus, & </s> <s xml:id="echoid-s8145" xml:space="preserve">concludi-<lb/>mus omnes, & </s> <s xml:id="echoid-s8146" xml:space="preserve">ſingulos pacis, amicitiarũ, <lb/>Mercium Intercurſus, & </s> <s xml:id="echoid-s8147" xml:space="preserve">Mercatorum <lb/>communicationes, ſequentes articulos.</s> <s xml:id="echoid-s8148" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div92" type="section" level="1" n="66"> <head xml:id="echoid-head102" xml:space="preserve">COPIA. <lb/><emph style="sc">Capitvlvm i.</emph></head> <head xml:id="echoid-head103" style="it" xml:space="preserve">Vera & integra Pax.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8149" xml:space="preserve">I N primis Conventum, concordatum, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8150" xml:space="preserve">concluſum eſt: </s> <s xml:id="echoid-s8151" xml:space="preserve">Quod ab hocdie, <lb/>ſit bona, ſincera, vera & </s> <s xml:id="echoid-s8152" xml:space="preserve">integra, perfe-<lb/>cta & </s> <s xml:id="echoid-s8153" xml:space="preserve">firma amicitia, liga confederatio, <lb/>Pax & </s> <s xml:id="echoid-s8154" xml:space="preserve">unio, per terram, mare, & </s> <s xml:id="echoid-s8155" xml:space="preserve">aquas <lb/>dulces, futuris temporibus perpetuo <lb/> <pb o="218" file="0622" n="622" rhead="TRACTATVS"/> duratura, inter dictos Dominos Regem <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8156" xml:space="preserve">Archiducem, eorumqueſucceſſores & </s> <s xml:id="echoid-s8157" xml:space="preserve"><lb/>hæredes, Regna, patrias & </s> <s xml:id="echoid-s8158" xml:space="preserve">Dominia, ter-<lb/>ras, Vaſſallos & </s> <s xml:id="echoid-s8159" xml:space="preserve">ſubditos quoſcunq; </s> <s xml:id="echoid-s8160" xml:space="preserve">præ-<lb/>ſentes & </s> <s xml:id="echoid-s8161" xml:space="preserve">futuros, tam Clericos quam Se-<lb/>culares, cujuſcunque gradus ſeu Condi-<lb/>tionis exiſtant, etiamſi Archiepiſcopali, <lb/>Ducali, vel minori dignitatum ſtatu aut <lb/>gradu præſulgeant. </s> <s xml:id="echoid-s8162" xml:space="preserve">Ita quod prædicti <lb/>Vaſſalli & </s> <s xml:id="echoid-s8163" xml:space="preserve">ſubditi hinc inde ubique loco-<lb/>rum ſibi invicem favere, ſeſeque mutuis <lb/>officiis proſequi, & </s> <s xml:id="echoid-s8164" xml:space="preserve">honeſta affectione <lb/>pertractare teneantur, poβintque tam per <lb/>terram, quam per Mare & </s> <s xml:id="echoid-s8165" xml:space="preserve">aquas dulces, <lb/>ad dicta Regna, patrias, dominia & </s> <s xml:id="echoid-s8166" xml:space="preserve">ter-<lb/>ras, Civitates, Oppida & </s> <s xml:id="echoid-s8167" xml:space="preserve">Villas, munit as <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8168" xml:space="preserve">non munitas, firmatas aut non firma-<lb/>tas, portus & </s> <s xml:id="echoid-s8169" xml:space="preserve">districtus quoſcunque, & </s> <s xml:id="echoid-s8170" xml:space="preserve"><lb/>eorum quodlibet, hinc inde tute, libere, & </s> <s xml:id="echoid-s8171" xml:space="preserve"><lb/>ſecure accedere, intrare, & </s> <s xml:id="echoid-s8172" xml:space="preserve">in eiſdem <lb/>quamdiu voluerint commorari & </s> <s xml:id="echoid-s8173" xml:space="preserve">con-<lb/>verſari, ac ibidem Victualia, & </s> <s xml:id="echoid-s8174" xml:space="preserve">alia eis <lb/>neceſſaria quœcunque, ſine quacun con-<lb/>tradictiohe, emere & </s> <s xml:id="echoid-s8175" xml:space="preserve">vendere: </s> <s xml:id="echoid-s8176" xml:space="preserve">Nec non ab <lb/>ejuſdem Regnis, patriis, dominiis, terris, <lb/>Civitatibus, Oppidis, Villis, portubus & </s> <s xml:id="echoid-s8177" xml:space="preserve"><lb/>districtibus, & </s> <s xml:id="echoid-s8178" xml:space="preserve">eorum quodlibet toties <lb/>quoties eis libuerit ac partes proprias vel <lb/>alien as quaſcunque cum ſuis conductis aut <lb/>accommodatis navigiis, plauſtris, vehicu-<lb/>lis, equis, armaturis, mercimoniis, farci-<lb/> <pb o="219" file="0623" n="623" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> nulis, bonis & </s> <s xml:id="echoid-s8179" xml:space="preserve">rebus quibuſcunque, ire, <lb/>recedere, ac remitti, quemadmodum pro-<lb/>priis in patriis, hœc omnia eis facere licet, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8180" xml:space="preserve">ſicut proprii ſubditi locorum & </s> <s xml:id="echoid-s8181" xml:space="preserve">patria-<lb/>rum illarum facere poßint. </s> <s xml:id="echoid-s8182" xml:space="preserve">Ita quod nul-<lb/>lo ſalvo conductu, aut licentia generali vel <lb/>ſpeciali indigeant; </s> <s xml:id="echoid-s8183" xml:space="preserve">nec in aliquo locorum <lb/>prædictorum ſalvum conductum vel li-<lb/>centiam petere teneantur.</s> <s xml:id="echoid-s8184" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div93" type="section" level="1" n="67"> <head xml:id="echoid-head104" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capitvlvm</emph> II. <lb/>Nihil attentabitur contra hanc <lb/>pacem.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8185" xml:space="preserve">Item, conventum, concordatum, & </s> <s xml:id="echoid-s8186" xml:space="preserve"><lb/>concluſum eſt: </s> <s xml:id="echoid-s8187" xml:space="preserve">Quod neuter dictorum <lb/>Principum, nulluſque Hæredum aut Suc-<lb/>ceſſorum ſuorum, contra alium, ejuſve <lb/>Hæredes aut Succeſſores, quicquam ager, <lb/>faciet, tractabit vel attentabit, quocunque <lb/>in loco, ſive in terra, ſive in Mari, portu-<lb/>bus, vel aquis dulcibus, occaſione qua-<lb/>cunque, nullumque præſtabit auxilium, <lb/>conſilium, favorem vel aſſenſum, quod <lb/>per alium vel alios quoſcunque aliquid <lb/>fiat, agatur tractetur vel attentetur in in-<lb/>juriam vel damnum, alterius ejuſve Hæ-<lb/>redum aut Succeſſorum: </s> <s xml:id="echoid-s8188" xml:space="preserve">Sed quibuſque <lb/>(ſicut præmittitur) contra alium, intra <lb/>Regnum, pattias, dominia, aut terras <lb/>ſuas prædictas, aliquid agentibus tractan-<lb/> <pb o="220" file="0624" n="624" rhead="TRACTATVS"/> tibus vel attentantibus expreſſe & </s> <s xml:id="echoid-s8189" xml:space="preserve">cum <lb/>effectu contradicet, reniterur, & </s> <s xml:id="echoid-s8190" xml:space="preserve">impe-<lb/>dimentum realiter præſtabit.</s> <s xml:id="echoid-s8191" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div94" type="section" level="1" n="68"> <head xml:id="echoid-head105" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. III. <lb/>Non invaduntur hostes, ſed auxilium <lb/>rogatus Princeps prœstabit.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8192" xml:space="preserve">Item, conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8193" xml:space="preserve">Quod <lb/>neuter, imo nulla partium prædictarum, <lb/>præſtabit auxilium, conſilium vel favo-<lb/>rem notoriis hoſtibus vel inimicis alte-<lb/>rius partis, tam per mare, terram, vel <lb/>aquas dulces, infeſtare vel invadere vo-<lb/>Ientibus: </s> <s xml:id="echoid-s8194" xml:space="preserve">ſed bona fide, & </s> <s xml:id="echoid-s8195" xml:space="preserve">mutuis auxiliis <lb/>milicaribus gentium, armatorum, expen-<lb/>ſis tamen opem interpellantis quoties <lb/>opus fuerit adjuvabunt, in quorum auxi-<lb/>liorum præſtatione quoad numerum at-<lb/>tinet armatorum, habenda erit faculta-<lb/>tis ratio illius partis, quæ ad ferendam <lb/>opem rogabitur ſeu interpellabitur, ut ſci-<lb/>licet ad non plus teneatur, quam tunc <lb/>commodè facere poterit conſiderata <lb/>temporis & </s> <s xml:id="echoid-s8196" xml:space="preserve">locorum opportunitate, ac <lb/>ſtatu rerum ſuarum.</s> <s xml:id="echoid-s8197" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="221" file="0625" n="625" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> </div> <div xml:id="echoid-div95" type="section" level="1" n="69"> <head xml:id="echoid-head106" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. IV. <lb/>Rehelles non recipiendi.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8198" xml:space="preserve">Item, conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8199" xml:space="preserve">Quod <lb/>neutra partium prædictarum Rebellem <lb/>vel Rebelles, profugum vel profugos al-<lb/>terius partis, in ejus Regna, patrias, do-<lb/>minia, terras, portus aut diſtrictus, aut <lb/>eorum aliquem recipiet; </s> <s xml:id="echoid-s8200" xml:space="preserve">nec eis, aut eo-<lb/>rum alicui, in eiſdem, eorum vel aliquo <lb/>aut alio quocunque loco, etiam extra eo-<lb/>rum Regna, patrias, dominia, terras, <lb/>portus aut diſtrictus, auxilium, conſi-<lb/>lium, hoſpitium, gentes armorum, na-<lb/>ves, pecunias, vel Victualia præſtabit ac <lb/>miniſtrabit, nec ab alio aut aliis quibuſ-<lb/>cunque in ejus Regna, patrias, dominia, <lb/>terras, portus aut diſtrictus recipi; </s> <s xml:id="echoid-s8201" xml:space="preserve">nec <lb/>eis, aut eorum alicui, in eiſdem auxi-<lb/>lium, conſilium, favorem, hoſpitium, <lb/>gentes armorum, naves, pecunias, ac <lb/>Victualia, dari, præſtari, miniſtrari, & </s> <s xml:id="echoid-s8202" xml:space="preserve"><lb/>concedi permittet, ſed expreſsè & </s> <s xml:id="echoid-s8203" xml:space="preserve">cum <lb/>effectu contradicet, obſtabit, & </s> <s xml:id="echoid-s8204" xml:space="preserve">impedi-<lb/>mentum realiter præ ſtabit.</s> <s xml:id="echoid-s8205" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="222" file="0626" n="626" rhead="TRACTATVS"/> </div> <div xml:id="echoid-div96" type="section" level="1" n="70"> <head xml:id="echoid-head107" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. V. <lb/>Rebellesper liter as renuncias amovendi <lb/>& proſcribentur.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8206" xml:space="preserve">Item, conventum, concluſum eſt, &</s> <s xml:id="echoid-s8207" xml:space="preserve">c. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8208" xml:space="preserve">Quod ſi altera partium prædictarum ali-<lb/>quem vel aliquos, ſuum vel ſuos fuiſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s8209" xml:space="preserve"><lb/>eſſe R ebellem vel Rebelles, profugum vel <lb/>proſugos, & </s> <s xml:id="echoid-s8210" xml:space="preserve">in ſua Regna, patrias, domi-<lb/>nia, terras, portus vel diſtrictus, aut eorum <lb/>aliquem receptum eſſe, vel receptos, aut <lb/>ibidem latitare, aut ſe tenere, per litteras <lb/>ſuas alteri ſignificaverit & </s> <s xml:id="echoid-s8211" xml:space="preserve">declaraverit: </s> <s xml:id="echoid-s8212" xml:space="preserve"><lb/>tunc pars illa quæ hujuſmodi literas rece-<lb/>perit, vel cui taliter ſignificatum aut de-<lb/>claratum fuerit, hujuſmodi R ebellem vel <lb/>Rebelles, profugum vel profugos, intra <lb/>menſem à die ſignificationis præcedente, <lb/>proximo, & </s> <s xml:id="echoid-s8213" xml:space="preserve">continue numerandi tenebi-<lb/>tur dicto Rebelli vel Rebellibus, profugo <lb/>vel profugis, præcipere & </s> <s xml:id="echoid-s8214" xml:space="preserve">mandare; </s> <s xml:id="echoid-s8215" xml:space="preserve">vel <lb/>præcipi & </s> <s xml:id="echoid-s8216" xml:space="preserve">mandari facere, ut extra ſua <lb/>Regna, dominia, patrias & </s> <s xml:id="echoid-s8217" xml:space="preserve">terras, & </s> <s xml:id="echoid-s8218" xml:space="preserve">eo-<lb/>rum quodlibet recedat & </s> <s xml:id="echoid-s8219" xml:space="preserve">exeat, recedant <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8220" xml:space="preserve">exeant, & </s> <s xml:id="echoid-s8221" xml:space="preserve">ſi intra quindecimam diem <lb/>à die hujuſmodi præcepti non receſſerit <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8222" xml:space="preserve">exierit, tenebitur illum & </s> <s xml:id="echoid-s8223" xml:space="preserve">illos illico <lb/>proſcribere & </s> <s xml:id="echoid-s8224" xml:space="preserve">bannire ſub pœna capitali, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8225" xml:space="preserve">talem proſcriptionem ſive Bannũ con-<lb/>temnentem vel contemnentes eadem pœ-<lb/>na effectualiter puniet, ſeu puniri faciet.</s> <s xml:id="echoid-s8226" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="223" file="0627" n="627" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> </div> <div xml:id="echoid-div97" type="section" level="1" n="71"> <head xml:id="echoid-head108" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. VI. <lb/>Luod Rebelles non recipiantur in <lb/>aliquo Territorio.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8227" xml:space="preserve">Item, præfati Oratores, Commiſſarii, <lb/>Procuratores & </s> <s xml:id="echoid-s8228" xml:space="preserve">legati dicti Domini Ar-<lb/>chiducis, & </s> <s xml:id="echoid-s8229" xml:space="preserve">pro eodem Archiduce, ac <lb/>ejus nomine: </s> <s xml:id="echoid-s8230" xml:space="preserve">hæredumque & </s> <s xml:id="echoid-s8231" xml:space="preserve">ſucceſſo-<lb/>rum ſuorum Oratoribus, Commiſſariis, <lb/>Procuratoribus & </s> <s xml:id="echoid-s8232" xml:space="preserve">Legatis dicti Illuſtriſſi-<lb/>mi Regis Angliæ, & </s> <s xml:id="echoid-s8233" xml:space="preserve">pro eodem Rege & </s> <s xml:id="echoid-s8234" xml:space="preserve"><lb/>nomine, ejuſque hæredum & </s> <s xml:id="echoid-s8235" xml:space="preserve">ſucceſſo-<lb/>rum ſuorum ſtipulantibus, palam & </s> <s xml:id="echoid-s8236" xml:space="preserve">ex-<lb/>preſsè promiſerunt: </s> <s xml:id="echoid-s8237" xml:space="preserve">quod nullus Rebel-<lb/>lis præfati Illuſtriſſimi Regis Angliæ, ejuſ-<lb/>que hæredum & </s> <s xml:id="echoid-s8238" xml:space="preserve">ſucceſſorum, in aliqua <lb/>caſtra, oppida, villas, portus, diſtrictus, <lb/>vel alia loca, quæ Illuſtriſſima Domina <lb/>Margareta, Illuſtriſſimi Domini Caroli <lb/>Ducis defuncti, relicta, aut aliqua perſona <lb/>cujuſcunque ſtatus aut dignitatis exiſtat, <lb/>infra patras, Dominia & </s> <s xml:id="echoid-s8239" xml:space="preserve">terras dicti Do-<lb/>mini Archiducis, jure Dotalitio, velalio <lb/>Titulo quocunque, habet, tenet ſeu poſſi-<lb/>det, aut in aliquod de cætero recipietur, <lb/>nec per eam, aut per aliam quamcunque <lb/>perſonam, recipi permittetur aut tolera-<lb/>bitur: </s> <s xml:id="echoid-s8240" xml:space="preserve">nec alicui hujuſmodi Rebelli in lo-<lb/>cis prædictis, aut aliis quibuſcunque in <lb/>navibus, gentibus armorum, pecuniis, vi-<lb/>ctualibus, aut alio quocunque modo, con-<lb/> <pb o="224" file="0628" n="628" rhead="TRACTATVS"/> ſilium, favorem, aut auxilium per ipſam <lb/>Dominam Margaretam, velaliam quam-<lb/>cunq; </s> <s xml:id="echoid-s8241" xml:space="preserve">perſonam, de cætero dari aut præ-<lb/>ſtari permittet aut tolerabit, ſed eam aut <lb/>aliam quamcunque perſonam hoc facere <lb/>palam & </s> <s xml:id="echoid-s8242" xml:space="preserve">expreſsè prohibebit & </s> <s xml:id="echoid-s8243" xml:space="preserve">impediet.</s> <s xml:id="echoid-s8244" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s8245" xml:space="preserve">Et ſi contra hujuſmodi conventionem <lb/>dicta Domina Margareta, aliæ perſonæ <lb/>quæcunque præfato Domino Archiduci <lb/>ſubditæ, aliquid attentaverit, velattentari <lb/>fecerit: </s> <s xml:id="echoid-s8246" xml:space="preserve">Quod tunc præfatus Dominus <lb/>Archidux, tam dictam Dominam Mar-<lb/>garetam, quam alios ſic attentantes, om-<lb/>nibus & </s> <s xml:id="echoid-s8247" xml:space="preserve">ſingulis, quæ jure Dotis, aut alio <lb/>Titulo quocunque in Caſtris, Villis, Op-<lb/>pidis, & </s> <s xml:id="echoid-s8248" xml:space="preserve">aliis locis prædictis, ſe habere, te-<lb/>nere, aut poſſidere prætendet, autpræten-<lb/>dent, poſteaquam eum aut eos aliquid <lb/>contra hujuſmodi Conventionem atten-<lb/>taſſe conſtiterit, realiter & </s> <s xml:id="echoid-s8249" xml:space="preserve">cum effectu <lb/>perpetuo privabit, & </s> <s xml:id="echoid-s8250" xml:space="preserve">privari faciet. </s> <s xml:id="echoid-s8251" xml:space="preserve">Et Re-<lb/>gis Commiſſarii, Procuratores deputati <lb/>Illuſtriſſimi Regis Anglię, pro eodem Do-<lb/>mino Rege & </s> <s xml:id="echoid-s8252" xml:space="preserve">ejus nomine, ac hæredum <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8253" xml:space="preserve">ſucceſſorum ſuorú Oratoribus, Com-<lb/>miſſariis, Procuratoribus & </s> <s xml:id="echoid-s8254" xml:space="preserve">Legatis Illu-<lb/>ſtriſſimi Domini Archiducis, pro eodem <lb/>dicto Archiduce, & </s> <s xml:id="echoid-s8255" xml:space="preserve">ejus nomine, nec non <lb/>hæredum & </s> <s xml:id="echoid-s8256" xml:space="preserve">ſucceſſorum ſuorum ſtipu-<lb/>lantibus, palam & </s> <s xml:id="echoid-s8257" xml:space="preserve">expreſsè promiſerunt: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8258" xml:space="preserve">Quod nullus Rebellis præfati Domini Ar-<lb/> <pb o="225" file="0629" n="629" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> chiducis, ejuſve hæredum aut ſucceſſo-<lb/>rum, in aliqua Caſtra, Oppida, Villas, <lb/>portus, diſtrictus, vel alia loca, quæ ſub-<lb/>diti prælibati Domini Regis cujuſcunque <lb/>ſtatus aut dignitatis fuerit, infra Regna; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8259" xml:space="preserve">patrias & </s> <s xml:id="echoid-s8260" xml:space="preserve">Dominia ſua, quocunque Titu-<lb/>lo tenent, habent, aut poſſident, aut in po-<lb/>ſterum habere, tenere, aut poſſidere con-<lb/>tinget, aut in eorum aliquid de cætero re-<lb/>cipietur, nec per eos aut eorum aliquem <lb/>recipi permittetur aut tolerabitur: </s> <s xml:id="echoid-s8261" xml:space="preserve">Nec <lb/>alicui hujuſmodi Rebelli in Navibus, gen-<lb/>tibus armorum, pecuniis, victualibus, aut <lb/>alio quocunque modo, conſilium, auxi-<lb/>lium vel favorem per ipſos ſubditos aut <lb/>eorum aliquem, dari aut præſtari permit-<lb/>tet aut tolerabit, ſed ipſos & </s> <s xml:id="echoid-s8262" xml:space="preserve">ſingulos <lb/>quoſcunque facere palam & </s> <s xml:id="echoid-s8263" xml:space="preserve">expreſsè pro-<lb/>hibebit & </s> <s xml:id="echoid-s8264" xml:space="preserve">impediet. </s> <s xml:id="echoid-s8265" xml:space="preserve">Et ſi contra hujuſmo-<lb/>diConventionem ſubditi Illuſtriſſimi Re-<lb/>gis Angliæ aut eorum aliquis, aliquid at-<lb/>tétaverit, vel attentari fecerit: </s> <s xml:id="echoid-s8266" xml:space="preserve">Quod tunc <lb/>præſatus Dominus Rex, omnes & </s> <s xml:id="echoid-s8267" xml:space="preserve">ſingu-<lb/>los ſic attentantes, omnibus & </s> <s xml:id="echoid-s8268" xml:space="preserve">ſingulis, <lb/>quæ quocunq; </s> <s xml:id="echoid-s8269" xml:space="preserve">Titulo in Caſtris, Oppidis <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8270" xml:space="preserve">Villis, & </s> <s xml:id="echoid-s8271" xml:space="preserve">aliis locis prædictis, ſe habere, <lb/>tenere, aut poſſidere prætendant, illum, <lb/>illoſve ipſius ſubditos, contra hujuſmodi <lb/>Conventionem attentaſſe conſtiterit, <lb/>R ealiter & </s> <s xml:id="echoid-s8272" xml:space="preserve">cum effectu, perpetuo priva-<lb/>bit, & </s> <s xml:id="echoid-s8273" xml:space="preserve">privari faciet.</s> <s xml:id="echoid-s8274" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="226" file="0630" n="630" rhead="TRACTATVS"/> </div> <div xml:id="echoid-div98" type="section" level="1" n="72"> <head xml:id="echoid-head109" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. VII. <lb/>In omni confœderatione cum aliis <lb/>Principibus reſervatio, ſi <lb/>voluerint.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8275" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8276" xml:space="preserve">Quod dictus Illuſtriſſimus Dominus <lb/>Rex Angliæ ſuique hæredes & </s> <s xml:id="echoid-s8277" xml:space="preserve">ſucceſſo-<lb/>res, in quibuſcunque confœderationi-<lb/>bus & </s> <s xml:id="echoid-s8278" xml:space="preserve">amicitiis cum quovis Principe, <lb/>Vniverſitate, communitate, ſocietate, <lb/>aut aliqua alia perſona deinceps contra-<lb/>hendis, dictum Dominum Archiducem, <lb/>ſuoſque hæredes, & </s> <s xml:id="echoid-s8279" xml:space="preserve">ſucceſſores, reſer-<lb/>vabunt & </s> <s xml:id="echoid-s8280" xml:space="preserve">comprehendent, ſi reſervari <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8281" xml:space="preserve">comprehendi voluerint: </s> <s xml:id="echoid-s8282" xml:space="preserve">Et pari mo-<lb/>do idem Sereniſſimus Dominus Archi-<lb/>dux, ejuſque hæredes & </s> <s xml:id="echoid-s8283" xml:space="preserve">ſucceſſores, in <lb/>quibuſcunque ſuis confœderationibus & </s> <s xml:id="echoid-s8284" xml:space="preserve"><lb/>amicitiis cum quovis Principe, univerſi-<lb/>tate, communitate, ſocietate, aut alia <lb/>qualibet perſona deinceps contrahendis, <lb/>præfatum Illuſtriſſimum Regem Angliæ, <lb/>ejuſque hæredes & </s> <s xml:id="echoid-s8285" xml:space="preserve">ſucceſſores, reſerva-<lb/>bunt & </s> <s xml:id="echoid-s8286" xml:space="preserve">comprehendent, ſi reſervari & </s> <s xml:id="echoid-s8287" xml:space="preserve"><lb/>comprehendi voluerint.</s> <s xml:id="echoid-s8288" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div99" type="section" level="1" n="73"> <head xml:id="echoid-head110" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. VIII. <lb/>Amici & confœderati utriuſque partis <lb/>comprehenduntur in hoc fœdere.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8289" xml:space="preserve">Item, Quod ipſi præſenti Tractatu Pa-<lb/> <pb o="227" file="0631" n="631" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> cis & </s> <s xml:id="echoid-s8290" xml:space="preserve">amicitiarum comprehendantur <lb/>alligati, amici & </s> <s xml:id="echoid-s8291" xml:space="preserve">confœderati utriuſque <lb/>partis, illi, & </s> <s xml:id="echoid-s8292" xml:space="preserve">videlicet qui in literis confir-<lb/>matoriis hujus præſentis Tractatus per <lb/>ipſos Principes denominabuntur, ſi com-<lb/>prehendi voluerint.</s> <s xml:id="echoid-s8293" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div100" type="section" level="1" n="74"> <head xml:id="echoid-head111" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. IX. <lb/>Licet attentatum ſit contra, tamen <lb/>fœdus durabit.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8294" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8295" xml:space="preserve">Quod <lb/>ſi durantibus Pace & </s> <s xml:id="echoid-s8296" xml:space="preserve">amicitiis præfatis, <lb/>aliquid contra vires & </s> <s xml:id="echoid-s8297" xml:space="preserve">effectus eorun-<lb/>dem, perterram, Mare & </s> <s xml:id="echoid-s8298" xml:space="preserve">aquas dulces, <lb/>per aliquem ipſorum Principum eorum-<lb/>ve hæredum & </s> <s xml:id="echoid-s8299" xml:space="preserve">ſucceſſorum, vel eorun-<lb/>dem Vaſallos, ſubditos, alligatos, aut <lb/>eorum alligatorum hæredes ſeu ſucceſſo-<lb/>res, in his amicitiis comprehenſione ſub-<lb/>ditos vel Vaſallos ſuerit attentatum, <lb/>actum & </s> <s xml:id="echoid-s8300" xml:space="preserve">geſtum, nihilominus hæc pax <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8301" xml:space="preserve">amicitia in ſuis vitibus & </s> <s xml:id="echoid-s8302" xml:space="preserve">effectu per-<lb/>manebunt, & </s> <s xml:id="echoid-s8303" xml:space="preserve">pro ipſis attentatis ſolum <lb/>modo punientur ipſi attentantes & </s> <s xml:id="echoid-s8304" xml:space="preserve">dam-<lb/>nificantes, & </s> <s xml:id="echoid-s8305" xml:space="preserve">non alii.</s> <s xml:id="echoid-s8306" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div101" type="section" level="1" n="75"> <head xml:id="echoid-head112" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. X.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8307" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8308" xml:space="preserve">Quod <lb/>omnes Mercatores, tam Regni Angliæ, <lb/>Dominii Hiberniæ Villæ & </s> <s xml:id="echoid-s8309" xml:space="preserve">Marſchalliæ, <lb/> <pb o="228" file="0632" n="632" rhead="TRACTATVS"/> Caliſiæ, &</s> <s xml:id="echoid-s8310" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s8311" xml:space="preserve">quam etiam Mercatores <lb/>terrarum & </s> <s xml:id="echoid-s8312" xml:space="preserve">patriarum, Brabantiæ, <lb/>Flandriæ, Hannoniæ, Hollandiæ, Ze-<lb/>landiæ; </s> <s xml:id="echoid-s8313" xml:space="preserve">Villæ & </s> <s xml:id="echoid-s8314" xml:space="preserve">terræ Mechliniæ, & </s> <s xml:id="echoid-s8315" xml:space="preserve"><lb/>aliarum patriarum & </s> <s xml:id="echoid-s8316" xml:space="preserve">dominiorum Do-<lb/>mini Archiducis prædicti, tam Merca-<lb/>tores Lanarum, Coriorum, Victualium, <lb/>quam aliarum Mercantiarum quarum-<lb/>cunque nec non eorum factores familia-<lb/>res, negotiorum gestores & </s> <s xml:id="echoid-s8317" xml:space="preserve">ministri, po-<lb/>terunt deinceps per terram pedeſtres aut <lb/>equeſtres, aut alio modo quocunque, ar-<lb/>mati vel non armati (dummodo armati <lb/>ſimul incedentes quadragenarium nume-<lb/>rum non excedant) cum & </s> <s xml:id="echoid-s8318" xml:space="preserve">ſine Bonis & </s> <s xml:id="echoid-s8319" xml:space="preserve"><lb/>Mercantiis ſecure & </s> <s xml:id="echoid-s8320" xml:space="preserve">libere ire & </s> <s xml:id="echoid-s8321" xml:space="preserve">venire, <lb/>invicemque communicare, & </s> <s xml:id="echoid-s8322" xml:space="preserve">mercari, <lb/>emere & </s> <s xml:id="echoid-s8323" xml:space="preserve">vendere, ac Commercium facere <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8324" xml:space="preserve">habere, tam de mercantiis Lanarum, <lb/>Coriorum, Victualium, armorum, equo-<lb/>rum, jocalium, quam aliis quibuſcun-<lb/>que, ipſaque ducere & </s> <s xml:id="echoid-s8325" xml:space="preserve">reducere, ſive duci <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8326" xml:space="preserve">reduci facere, ad eorum libitum & </s> <s xml:id="echoid-s8327" xml:space="preserve">vo-<lb/>luntatem, de Caleſia & </s> <s xml:id="echoid-s8328" xml:space="preserve">Marchia ejuſdem. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8329" xml:space="preserve">ac aliis quibuſcunque partibus Regni <lb/>Angliæ & </s> <s xml:id="echoid-s8330" xml:space="preserve">Dominii Hiberniæ in Braban-<lb/>tiam. </s> <s xml:id="echoid-s8331" xml:space="preserve">Flandriam, Hannoniam, Hollan-<lb/>diam, Zelandiam, Mechliniam, ac alia <lb/>dominia præfati Archiducis: </s> <s xml:id="echoid-s8332" xml:space="preserve">Et è contra <lb/>de Brabantia: </s> <s xml:id="echoid-s8333" xml:space="preserve">Flandria, Hollandia, Ze-<lb/>landia, & </s> <s xml:id="echoid-s8334" xml:space="preserve">Mechlinia, ac dominiis præ-<lb/> <pb o="229" file="0633" n="633" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> fati Archiducis in Villam & </s> <s xml:id="echoid-s8335" xml:space="preserve">Marchiam <lb/>Caliſiam, & </s> <s xml:id="echoid-s8336" xml:space="preserve">alias quaſcunque partes Re-<lb/>gni Angliæ & </s> <s xml:id="echoid-s8337" xml:space="preserve">dominii Hiberniæ, abſ-<lb/>que aliquo impedimento aut prohibitio-<lb/>ne quacunque in contrarium, & </s> <s xml:id="echoid-s8338" xml:space="preserve">abſque <lb/>eo quod propterea aliquam mulctam vel <lb/>pœnam incurrant, ſeu quod per domi-<lb/>nos patriarum terrarum & </s> <s xml:id="echoid-s8339" xml:space="preserve">dominiorum <lb/>prædictorum hinc inde redargui, ac-<lb/>cuſari, puniri vel mulctari ſtatutis & </s> <s xml:id="echoid-s8340" xml:space="preserve"><lb/>ordinationibus locorum in omnibus ſem-<lb/>per ſalvis.</s> <s xml:id="echoid-s8341" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div102" type="section" level="1" n="76"> <head xml:id="echoid-head113" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XI. <lb/>Liber mercatus in locis ubitelonia <lb/>ſolvuntur.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8342" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8343" xml:space="preserve">Quod <lb/>omnes Mercatores Regni Angliæ, Do-<lb/>minii Hiberniæ, Villæ & </s> <s xml:id="echoid-s8344" xml:space="preserve">Marchiæ, <lb/>Caliſiæ, &</s> <s xml:id="echoid-s8345" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s8346" xml:space="preserve">tam Mercatores Lanarum, <lb/>Coriorum, Victualium, armorum, equo-<lb/>rum, jocalium, quam aliarum Mer-<lb/>cantiarum quarumcunque, nec non eo-<lb/>rum factores, familiares, negotiorum <lb/>geſtores & </s> <s xml:id="echoid-s8347" xml:space="preserve">miniſtri, nautæ, Magiſtri <lb/>navium, & </s> <s xml:id="echoid-s8348" xml:space="preserve">Marinarii, poterunt navi-<lb/>gare, ire, tranſire, & </s> <s xml:id="echoid-s8349" xml:space="preserve">redire per Mare & </s> <s xml:id="echoid-s8350" xml:space="preserve"><lb/>aquas dulces, eundo & </s> <s xml:id="echoid-s8351" xml:space="preserve">redeundo conver-<lb/>ſari, eſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s8352" xml:space="preserve">morari ſecurè & </s> <s xml:id="echoid-s8353" xml:space="preserve">liberè in pa-<lb/>triis, dominiis, & </s> <s xml:id="echoid-s8354" xml:space="preserve">terris præfati domini <lb/> <pb o="230" file="0634" n="634" rhead="TRACTATVS"/> Archiducis, & </s> <s xml:id="echoid-s8355" xml:space="preserve">etiam in portubus & </s> <s xml:id="echoid-s8356" xml:space="preserve">lit-<lb/>toribus patriarum, terrarum, & </s> <s xml:id="echoid-s8357" xml:space="preserve">domi-<lb/>niorum prædictorum, per ipſum domi-<lb/>num Archiducem auctoritatis, in Villis <lb/>videlicet ubi Cuſtumarii & </s> <s xml:id="echoid-s8358" xml:space="preserve">alii Officiarii <lb/>Archiducales ſunt ordinati, ad vacandum <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8359" xml:space="preserve">attendendum pro & </s> <s xml:id="echoid-s8360" xml:space="preserve">ſuper introitu & </s> <s xml:id="echoid-s8361" xml:space="preserve"><lb/>exitu Navium, Mercatorum & </s> <s xml:id="echoid-s8362" xml:space="preserve">Mercan-<lb/>tiarum, & </s> <s xml:id="echoid-s8363" xml:space="preserve">non alibi, nec in aliis locis <lb/>cum eorum bonis, Mercantiis, & </s> <s xml:id="echoid-s8364" xml:space="preserve">navi-<lb/>bus prædictis quibuſcunque. </s> <s xml:id="echoid-s8365" xml:space="preserve">Et cum <lb/>Mercatoribus patriarum, terrarum & </s> <s xml:id="echoid-s8366" xml:space="preserve"><lb/>dominiorum præfati domini Archidu-<lb/>cis, ſeu eorum factoribus, familiaribus & </s> <s xml:id="echoid-s8367" xml:space="preserve"><lb/>Negotiorum geſtoribus & </s> <s xml:id="echoid-s8368" xml:space="preserve">Miniſtris: </s> <s xml:id="echoid-s8369" xml:space="preserve">nec <lb/>non cum omnibus aliis Mercatoribus, <lb/>cujuſcunque Nationis exiſtant & </s> <s xml:id="echoid-s8370" xml:space="preserve">eorum <lb/>Factoribus, familiaribus, negotiorum ge-<lb/>ſtoribus & </s> <s xml:id="echoid-s8371" xml:space="preserve">Miniſtris de quibuſcunque <lb/>Mercantiis tam Victualium, quam aliis, <lb/>liberè mercari, emere, habere & </s> <s xml:id="echoid-s8372" xml:space="preserve">vende-<lb/>re, ac Mercantias facere: </s> <s xml:id="echoid-s8373" xml:space="preserve">poteruntque ad, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8374" xml:space="preserve">in prædictos portus & </s> <s xml:id="echoid-s8375" xml:space="preserve">littora patria-<lb/>rum, terrarum & </s> <s xml:id="echoid-s8376" xml:space="preserve">dominiorum præfati <lb/>domini Archiducis, tam eorum propria <lb/>bona, quam aliena ducere, vel duci face-<lb/>re, & </s> <s xml:id="echoid-s8377" xml:space="preserve">ab ipſis portubus ſeu littoribus <lb/>quotieſcunque, quandocunque & </s> <s xml:id="echoid-s8378" xml:space="preserve">quo-<lb/>cunque voluerint, ſecurè recedere & </s> <s xml:id="echoid-s8379" xml:space="preserve">re-<lb/>dire, cum eorum bonis, Mercantiis & </s> <s xml:id="echoid-s8380" xml:space="preserve"><lb/>Navibus Prædictis quibuſcunque. </s> <s xml:id="echoid-s8381" xml:space="preserve">Et pari <lb/> <pb o="231" file="0635" n="635" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> modo Mercatores patriarum, terrarum <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8382" xml:space="preserve">dominiorum præfati domini Archi-<lb/>ducis, tam Lanarum, Coriorum, Victua-<lb/>lium, & </s> <s xml:id="echoid-s8383" xml:space="preserve">aliarum Mercantiarum qua-<lb/>rumcunque; </s> <s xml:id="echoid-s8384" xml:space="preserve">nec non eorum Factores, <lb/>familiares, negotiorum geſtores & </s> <s xml:id="echoid-s8385" xml:space="preserve">Mi-<lb/>niſtri, Nautæ, Magiſtri navium & </s> <s xml:id="echoid-s8386" xml:space="preserve">mari-<lb/>narii, poterunt de cetero ſecurè & </s> <s xml:id="echoid-s8387" xml:space="preserve">liberè <lb/>navigare, ire, tranſire & </s> <s xml:id="echoid-s8388" xml:space="preserve">redire Mare & </s> <s xml:id="echoid-s8389" xml:space="preserve"><lb/>aquas dulces, & </s> <s xml:id="echoid-s8390" xml:space="preserve">eundo & </s> <s xml:id="echoid-s8391" xml:space="preserve">redeundo con-<lb/>verſari, eſſe, & </s> <s xml:id="echoid-s8392" xml:space="preserve">morari in dictis Regni <lb/>Angliæ & </s> <s xml:id="echoid-s8393" xml:space="preserve">Hiberniæ dominio, Villa & </s> <s xml:id="echoid-s8394" xml:space="preserve"><lb/>Marchia, Caleſia, &</s> <s xml:id="echoid-s8395" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s8396" xml:space="preserve">in portubus & </s> <s xml:id="echoid-s8397" xml:space="preserve"><lb/>littoribus ipſorum per præfatum Domi-<lb/>num Regem Angliæ auctoriſatis, in Vil-<lb/>lis videlicet. </s> <s xml:id="echoid-s8398" xml:space="preserve">Vbi Cuſtumarii & </s> <s xml:id="echoid-s8399" xml:space="preserve">alii Of-<lb/>ficiarii Regii ſunt ordinati, ad vacan-<lb/>dum & </s> <s xml:id="echoid-s8400" xml:space="preserve">attendendum pro & </s> <s xml:id="echoid-s8401" xml:space="preserve">ſuper in-<lb/>troitu & </s> <s xml:id="echoid-s8402" xml:space="preserve">exitu Navium, Mercatorum & </s> <s xml:id="echoid-s8403" xml:space="preserve"><lb/>Mercantiarum & </s> <s xml:id="echoid-s8404" xml:space="preserve">non alibi, cum eorum <lb/>bonis, Mercantiis & </s> <s xml:id="echoid-s8405" xml:space="preserve">Navibus prædictis <lb/>quibuſcunque, & </s> <s xml:id="echoid-s8406" xml:space="preserve">cum Mercatoribus <lb/>Angliæ, Hiberniæ, Caleſiæ & </s> <s xml:id="echoid-s8407" xml:space="preserve">Marchiæ <lb/>ejuſdem, ſeu eorum factoribus, familia-<lb/>ribus negotiorum geſtoribus & </s> <s xml:id="echoid-s8408" xml:space="preserve">Miniſtris <lb/>de quibuſcunque Mercantiis, tam Vi-<lb/>ctualium quam aliis, liberè mercari, eme-<lb/>re & </s> <s xml:id="echoid-s8409" xml:space="preserve">vendere, ac Mercantias facere, po-<lb/>teruntque ad & </s> <s xml:id="echoid-s8410" xml:space="preserve">in prædictos portus An-<lb/>gliæ, Hiberniæ & </s> <s xml:id="echoid-s8411" xml:space="preserve">Caleſiæ, tam eorum <lb/>bona propria quam etiam aliena ducere, <lb/> <pb o="232" file="0636" n="636" rhead="TRACTATVS"/> vel duci facere, & </s> <s xml:id="echoid-s8412" xml:space="preserve">ab ipſis portubus, ſeu <lb/>littoribus, quotieſcunque, quandocun-<lb/>que & </s> <s xml:id="echoid-s8413" xml:space="preserve">quocunque voluerint, liberè & </s> <s xml:id="echoid-s8414" xml:space="preserve"><lb/>ſecurè recedere & </s> <s xml:id="echoid-s8415" xml:space="preserve">redire, cum eorum <lb/>bonis, Mercantiis & </s> <s xml:id="echoid-s8416" xml:space="preserve">Navibus, abſque <lb/>eo quod ipſi propterea per Dominos Re-<lb/>gnorum, dominiorum, patriarum & </s> <s xml:id="echoid-s8417" xml:space="preserve">ter-<lb/>rarum prædictarum, ſeu eorum Officia-<lb/>rios, quovis pacto redargui, velaliqua <lb/>pœna mulctari poſſunt: </s> <s xml:id="echoid-s8418" xml:space="preserve">Seu quod per <lb/>eoſdem ipſis mercatoribus aliquod dam-<lb/>num, præjudicium, vel impedimentum <lb/>fieri aut inſerri poſſit, per viam facti oc-<lb/>caſione guerræ vel deprædationis, aut at-<lb/>tentatorum factorum vel fiendorum, vel <lb/>alio modo ex cauſa quacunque, ſolven-<lb/>do tamen quantum attinet ad mercatores <lb/>utriuſque partis partium prædictarum <lb/>pro rebus, bonis & </s> <s xml:id="echoid-s8419" xml:space="preserve">mercantiis ſuis, jura <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8420" xml:space="preserve">telonia, quæ ante 50 annos proxime <lb/>elapſos, ſtatuta, ſolita, & </s> <s xml:id="echoid-s8421" xml:space="preserve">conſueta fue-<lb/>runt, & </s> <s xml:id="echoid-s8422" xml:space="preserve">non alia. </s> <s xml:id="echoid-s8423" xml:space="preserve">Et nihilominus pote-<lb/>runt utriuſq; </s> <s xml:id="echoid-s8424" xml:space="preserve">partis Principes in Dominiis <lb/>ſuis, quo ad ſubditos ſuos, talia jura & </s> <s xml:id="echoid-s8425" xml:space="preserve"><lb/>telonia quæ voluerint, de novo inſtitue-<lb/>re; </s> <s xml:id="echoid-s8426" xml:space="preserve">poterunt etiam non obſtantibus præ-<lb/>dictis, cauſa neceſſitatis, victualia & </s> <s xml:id="echoid-s8427" xml:space="preserve">alia <lb/>(juſta & </s> <s xml:id="echoid-s8428" xml:space="preserve">rationabili cauſa) prohibere, & </s> <s xml:id="echoid-s8429" xml:space="preserve"><lb/>defendere, ne tale genus Victualium quod <lb/>eis magis videbitur expedire, à dominiis <lb/>extrahatur.</s> <s xml:id="echoid-s8430" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="233" file="0637" n="637" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> </div> <div xml:id="echoid-div103" type="section" level="1" n="77"> <head xml:id="echoid-head114" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XII. <lb/>Victualia defendere cauſa neceßi-<lb/>tatis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8431" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8432" xml:space="preserve">Quod <lb/>mercatores utriuſque partis partium præ-<lb/>dictarum, & </s> <s xml:id="echoid-s8433" xml:space="preserve">eorum factores, familiares, <lb/>negotiorum geſtores & </s> <s xml:id="echoid-s8434" xml:space="preserve">miniſtri, nec <lb/>non magiſtri navium, marinarii & </s> <s xml:id="echoid-s8435" xml:space="preserve">nau-<lb/>tæ, poterunt licite ducere, portare & </s> <s xml:id="echoid-s8436" xml:space="preserve">ha-<lb/>bere cum illis & </s> <s xml:id="echoid-s8437" xml:space="preserve">ſuper illos in eorum na-<lb/>vibus arma invaſiva, defenſiva, cujuſ-<lb/>cunque genetis fuerint, ad ſe, eorum cor-<lb/>pora, bona, mercantias & </s> <s xml:id="echoid-s8438" xml:space="preserve">naves, ſalve & </s> <s xml:id="echoid-s8439" xml:space="preserve"><lb/>ſecure contra quoſcunque ſervandum & </s> <s xml:id="echoid-s8440" xml:space="preserve"><lb/>defendendum tam eundo, & </s> <s xml:id="echoid-s8441" xml:space="preserve">redeundo <lb/>per mare & </s> <s xml:id="echoid-s8442" xml:space="preserve">aquas dulces, quam morando <lb/>in aliquo portu partium prædictarum, ac <lb/>cum applicuerint, quotieſcunque, ubicun. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8443" xml:space="preserve">que, quandocunque, & </s> <s xml:id="echoid-s8444" xml:space="preserve">quacunque hora <lb/>id contigerit, eorum gladios, dagatios, <lb/>lanceos, & </s> <s xml:id="echoid-s8445" xml:space="preserve">cultellos ſecum uſque ad ter-<lb/>ram & </s> <s xml:id="echoid-s8446" xml:space="preserve">per terram ad eorum hoſpitia, li-<lb/>bere & </s> <s xml:id="echoid-s8447" xml:space="preserve">impune deferre & </s> <s xml:id="echoid-s8448" xml:space="preserve">portare, prius <lb/>tamen quod in eorundem hoſpitiis, gla-<lb/>dios & </s> <s xml:id="echoid-s8449" xml:space="preserve">lanceas deponent & </s> <s xml:id="echoid-s8450" xml:space="preserve">relinquent, <lb/>quouſque ad eorum naves, redierint.</s> <s xml:id="echoid-s8451" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="234" file="0638" n="638" rhead="TRACTATVS"/> </div> <div xml:id="echoid-div104" type="section" level="1" n="78"> <head xml:id="echoid-head115" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XIII.</head> <head xml:id="echoid-head116" xml:space="preserve">Mercatoribus utriuſque Principis tutum <lb/>libere habitare.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8452" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8453" xml:space="preserve">Quod <lb/>mercatores utriuſque partis partium præ-<lb/>dictarum, ac eorum factores familiares, <lb/>negotiorum geſtores & </s> <s xml:id="echoid-s8454" xml:space="preserve">miniſtri, nautæ, <lb/>magiſtri navium & </s> <s xml:id="echoid-s8455" xml:space="preserve">marinarii tuto & </s> <s xml:id="echoid-s8456" xml:space="preserve">ſe-<lb/>cure morabuntur in Regnis, dominiis. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8457" xml:space="preserve">terris & </s> <s xml:id="echoid-s8458" xml:space="preserve">patriis Principum prædictorum, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8459" xml:space="preserve">eorum utriuſque. </s> <s xml:id="echoid-s8460" xml:space="preserve">Nec non in eorum <lb/>portubus & </s> <s xml:id="echoid-s8461" xml:space="preserve">littoribus cum eorum bonis, <lb/>navibus & </s> <s xml:id="echoid-s8462" xml:space="preserve">mercantiis quibuſcunque abſ-<lb/>que eo quod ipſi vel eorum aliquis ullum <lb/>damnum, injuriam, vel præjudicium ali-<lb/>quod, aliis mercatoribus cujuſcunque al-<lb/>terius nationis, aut eorum factoribus, <lb/>negotiorum geſtoribus, miniſtris, nautis, <lb/>magiſtris navium aut marinariis facient, <lb/>aut fieri procurent. </s> <s xml:id="echoid-s8463" xml:space="preserve">Et quod mercatores <lb/>aliarum pattiarum, nationum, eorum fa-<lb/>ctores, negotiorum geſtores, miniſtri <lb/>nau@æ, magiſtri navium & </s> <s xml:id="echoid-s8464" xml:space="preserve">matinarii, <lb/>mercatoribus & </s> <s xml:id="echoid-s8465" xml:space="preserve">ſubditis alicujus Princi-<lb/>pis, Principum prædictorum, nullum <lb/>damnum, injuriam, velpræjudicium ali-<lb/>quod in locis prædictis inferant, aut in-<lb/>ferti procurent.</s> <s xml:id="echoid-s8466" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="235" file="0639" n="639" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> </div> <div xml:id="echoid-div105" type="section" level="1" n="79"> <head xml:id="echoid-head117" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XIV. <lb/>Piſcatoribus utriuſque Principis ſub-<lb/>ditis tam per Mare quam terra <lb/>liberum commeatum fore.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8467" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra, Quod <lb/>Piſcatores utriuſque partis partium præ-<lb/>dictarum cujuſcunque Conditionis exi-<lb/>ſtant, poterunt ubique ire, navigare, per <lb/>mare ſecure piſcari, abſque aliquo impe-<lb/>dimento, licentia, ſeu ſalvo conductu. </s> <s xml:id="echoid-s8468" xml:space="preserve">Et <lb/>ſi contingat aliquos ex Piſcatoribus unius <lb/>partis, per fortunam, tempeſtatem ma-<lb/>ris, vim hoſtium aut alio modo compelli <lb/>intrare in aliquem portum vel diſtrictum <lb/>alterius partis; </s> <s xml:id="echoid-s8469" xml:space="preserve">Idem pacifice & </s> <s xml:id="echoid-s8470" xml:space="preserve">amica-<lb/>biliter recipientur & </s> <s xml:id="echoid-s8471" xml:space="preserve">tractabuntur, ſol-<lb/>vendo in locis ubi applicabunt jura & </s> <s xml:id="echoid-s8472" xml:space="preserve">te-<lb/>lonia prædicta, & </s> <s xml:id="echoid-s8473" xml:space="preserve">ab aliis portubus & </s> <s xml:id="echoid-s8474" xml:space="preserve"><lb/>locis poterunt libere recedere, & </s> <s xml:id="echoid-s8475" xml:space="preserve">redire <lb/>cum eorum navibus & </s> <s xml:id="echoid-s8476" xml:space="preserve">bonis, ſine im-<lb/>pedimento vel contradictione quacun-<lb/>que: </s> <s xml:id="echoid-s8477" xml:space="preserve">Dummodo tamen per ipſos Piſca-<lb/>tores non committatur fraus neque do-<lb/>lus, ſeu per eos aliis damnum mini-<lb/>me fiat.</s> <s xml:id="echoid-s8478" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div106" type="section" level="1" n="80"> <head xml:id="echoid-head118" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XV. <lb/>Piratœ non recipiendi.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8479" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8480" xml:space="preserve">Quod <lb/> <pb o="236" file="0640" n="640" rhead="TRACTATVS"/> in nullis portubus aut littoribus partium <lb/>prædictarum, aut eorum alterius Piratæ, <lb/>aut alii, ſine auctoritate ſuorum Princi-<lb/>pum guerram ſuper mare facientes, ſive <lb/>Natione partium prædictarum, aut alte-<lb/>rius Nationis cujuſcunque fuerint, aliquo <lb/>modo receptabuntur, neque ipſis, aut eo-<lb/>rum alicui, ibidem ſeu alibi, in Regnis, <lb/>patriis, dominiis, & </s> <s xml:id="echoid-s8481" xml:space="preserve">terris, Principum <lb/>prædictorum, in pecunia, armis, inſtru-<lb/>mentis bellicis, victualibus, aut alia re <lb/>quacunque, aliquo pacto auxilium præ-<lb/>ſtabitur, necfavor quo quis quæſito co-<lb/>lore præbebitur ſub pœna reſartionis & </s> <s xml:id="echoid-s8482" xml:space="preserve"><lb/>reſtitutionis omnium damnorum, ex-<lb/>penſarum, & </s> <s xml:id="echoid-s8483" xml:space="preserve">intereſſe ſubditis prædictis, <lb/>aut eorum alicui, per hujuſmodi Piratas <lb/>aut violentos deprædatores illatorum & </s> <s xml:id="echoid-s8484" xml:space="preserve"><lb/>fiendorum, tam per ipſos Piratas, ſi de-<lb/>prehendantur, & </s> <s xml:id="echoid-s8485" xml:space="preserve">ſolvendo ſint, quam <lb/>etiam per eorum receptatores, factores & </s> <s xml:id="echoid-s8486" xml:space="preserve"><lb/>auxiliatores. </s> <s xml:id="echoid-s8487" xml:space="preserve">Qui quidem Piratæ & </s> <s xml:id="echoid-s8488" xml:space="preserve">de-<lb/>prædatores, eorumque factores & </s> <s xml:id="echoid-s8489" xml:space="preserve">auxi-<lb/>liantes, ad hæc præciſa & </s> <s xml:id="echoid-s8490" xml:space="preserve">ſummaria co-<lb/>gnitione cogentur tam in perſonis quam <lb/>bonis, per locorum ſeu diſtrictuum Of-<lb/>ficiarios, ubi talia contigerint. </s> <s xml:id="echoid-s8491" xml:space="preserve">De qui-<lb/>bus damnis, expenſis & </s> <s xml:id="echoid-s8492" xml:space="preserve">intereſſe, ſi alias <lb/>probari non poterunt, ſtabitur fidei & </s> <s xml:id="echoid-s8493" xml:space="preserve"><lb/>juramento damnificatorum. </s> <s xml:id="echoid-s8494" xml:space="preserve">Et ſi con-<lb/>tingat hujuſmodi Piratas, deprædatores, <lb/> <pb o="237" file="0641" n="641" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> eorum factores & </s> <s xml:id="echoid-s8495" xml:space="preserve">auxiliantes, ſuper hu-<lb/>juſmodi Piratica deprædatione, favore <lb/>vel auxilio ut permittitur convinci, quod <lb/>tunc hujuſmodi Piratæ, deprædatores, <lb/>eorum fautores & </s> <s xml:id="echoid-s8496" xml:space="preserve">auxiliatores, damna <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8497" xml:space="preserve">expenſas reſtituent. </s> <s xml:id="echoid-s8498" xml:space="preserve">Et ſi hujuſmo-<lb/>di reſattionem & </s> <s xml:id="echoid-s8499" xml:space="preserve">reſtitntionem infra <lb/>quatuor dies proxime & </s> <s xml:id="echoid-s8500" xml:space="preserve">immediate ſe-<lb/>quentes diem, quod de hujuſmodi Pira-<lb/>tica depræ datione favore vel auxilio con-<lb/>juncti fuerint, cum effectu facere recuſa-<lb/>verint, tunc hujuſmodi Piratæ, depræda-<lb/>tores, factores & </s> <s xml:id="echoid-s8501" xml:space="preserve">auxiliatores, ad reſtitu-<lb/>tionem duplicium damnorum, expenſa-<lb/>rum & </s> <s xml:id="echoid-s8502" xml:space="preserve">intereſſe ſic damnificatis facien-<lb/>dis per locorum & </s> <s xml:id="echoid-s8503" xml:space="preserve">diſtrictuum Officia-<lb/>rios compellantur & </s> <s xml:id="echoid-s8504" xml:space="preserve">cogantur.</s> <s xml:id="echoid-s8505" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div107" type="section" level="1" n="81"> <head xml:id="echoid-head119" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XVI. <lb/>Bona per Piratas capta.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8506" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8507" xml:space="preserve">Quod <lb/>ſi per aliquos Piratas, aut alios ut permit-<lb/>titur guerræ operam dantes, aliqua bona <lb/>mercatorum vel ſubditorum unius vel <lb/>alterius partium prædictarum ſuper mare <lb/>capiantur, & </s> <s xml:id="echoid-s8508" xml:space="preserve">in aliquem portum unius <lb/>vel alterius partium prædictarum addu-<lb/>cantur, non poterunt bona ſic capta <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8509" xml:space="preserve">deprædata ibidem per ipſos Piratas, vel <lb/> <pb o="238" file="0642" n="642" rhead="TRACTATVS"/> alios quoſcunque, poni ad terram, po-<lb/>nantur, ibidemve vendantur, vel alienen-<lb/>tur, de ipſis bonis, ſeu vero valore eo-<lb/>rundem, cum damnis & </s> <s xml:id="echoid-s8510" xml:space="preserve">intereſſe per de-<lb/>prædatos in ea parte ſuſtentis & </s> <s xml:id="echoid-s8511" xml:space="preserve">habitis. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8512" xml:space="preserve">De quibus, valore, damnis & </s> <s xml:id="echoid-s8513" xml:space="preserve">intereſſe <lb/>(conſtito tamen prius de ipſa prædatio-<lb/>ne) licebit per eorum juratam aſſertio-<lb/>nem, ſi alias probari non poterit, per Of-<lb/>ficiarios locorum reſtitutio fiet, ipſis <lb/>damnificatis & </s> <s xml:id="echoid-s8514" xml:space="preserve">deprædatis: </s> <s xml:id="echoid-s8515" xml:space="preserve">ad quas Re-<lb/>ſtitutiones faciendas habebunt Officiarii <lb/>locorum, & </s> <s xml:id="echoid-s8516" xml:space="preserve">alii, quos Principes ipſi in <lb/>Oppidis & </s> <s xml:id="echoid-s8517" xml:space="preserve">portubus ſuis deputare volue-<lb/>rint, commiſſiones ſpeciales in tali caſu <lb/>requiſitis, & </s> <s xml:id="echoid-s8518" xml:space="preserve">hunc Articulum deverbo <lb/>ad verbum in ſe plene continentes, qui-<lb/>bus mediantibus prædicti Officiarii reſti-<lb/>tutionem hujuſmodi facere tenebuntur, <lb/>ſub pœna ab eis recuperandi verum & </s> <s xml:id="echoid-s8519" xml:space="preserve"><lb/>juſtum valorem omnium ſpoliatorum & </s> <s xml:id="echoid-s8520" xml:space="preserve"><lb/>ablatorum hujuſmodi, una cum prædi-<lb/>ctis damnis & </s> <s xml:id="echoid-s8521" xml:space="preserve">intereſſe ſic damnificatis. </s> <s xml:id="echoid-s8522" xml:space="preserve"><lb/>Fient inſuper edicto publico prohibitio-<lb/>nes pœnales in portubus & </s> <s xml:id="echoid-s8523" xml:space="preserve">littoribus <lb/>utriuſque partis partium prædictarum, ne <lb/>quiſquam, cujuſcunque nationis aut con-<lb/>ditionis is exiſtat, talia bona per Piratas, <lb/>aut alios ut præmittitur guerræ operam <lb/>dantes, capta & </s> <s xml:id="echoid-s8524" xml:space="preserve">deprædata, & </s> <s xml:id="echoid-s8525" xml:space="preserve">ad terram <lb/>poſita, vel infra porrum inventa, emere, <lb/> <pb o="239" file="0643" n="643" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> vel quovis alio Titulo recipere præſumat <lb/>in præjudicium vel detrimentum dam-<lb/>nificatorum, ſeu aliorum quorumcum-<lb/>que intereſſe habentium. </s> <s xml:id="echoid-s8526" xml:space="preserve">Et quod Offi-<lb/>ciarii locorum, quoties caſus acciderit, <lb/>ſub pœna recuperandi ab eis bona & </s> <s xml:id="echoid-s8527" xml:space="preserve">mer-<lb/>cimonia hujuſmodi capta, & </s> <s xml:id="echoid-s8528" xml:space="preserve">adducta in <lb/>portum aliquem partium prædictarum, <lb/>pro damnis intereſſe ſtatim ipſam na-<lb/>vem, magiſtros & </s> <s xml:id="echoid-s8529" xml:space="preserve">marinarios ejuſdem, <lb/>nec non bona & </s> <s xml:id="echoid-s8530" xml:space="preserve">mercimonia quæcun-<lb/>que in eadem nave reperta, ſub tuto Ar-<lb/>reſto & </s> <s xml:id="echoid-s8531" xml:space="preserve">ſalva cuſtodia ponant, ſervanda <lb/>ad utilitatem damnificatorum, & </s> <s xml:id="echoid-s8532" xml:space="preserve">eorum <lb/>quorum intererit: </s> <s xml:id="echoid-s8533" xml:space="preserve">Idemque locorum Of-<lb/>ficiarii procedent ad correctionem Pira-<lb/>tarum & </s> <s xml:id="echoid-s8534" xml:space="preserve">delinquentium in navi reperto-<lb/>rum ſecundum caſuum exigentiam.</s> <s xml:id="echoid-s8535" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div108" type="section" level="1" n="82"> <head xml:id="echoid-head120" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XVII. <lb/>Cautio prœſtanda pro Navibus in <lb/>Mare exituris.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8536" xml:space="preserve">Item ad finem, ut Captiones Navium, <lb/>perſonarum & </s> <s xml:id="echoid-s8537" xml:space="preserve">bonorum unius partis ſu-<lb/>per alteram de cætero ceſſent, conven-<lb/>tum, concordatum, & </s> <s xml:id="echoid-s8538" xml:space="preserve">concluſum eſt, <lb/>quod quandocunque aliqua Navis, cu-<lb/>juſcunque Indigenæ, unius velalterius <lb/>partis partium prædictarum, exitura eſt <lb/>ab aliquo portu ſive diſtrictu Principum <lb/> <pb o="240" file="0644" n="644" rhead="TRACTATVS"/> prædictorum, ſeu eorum, alterius Majo-<lb/>res & </s> <s xml:id="echoid-s8539" xml:space="preserve">Gubernatores Civitatis, Oppidis <lb/>ſive Villæ, quibus portus ſive diſtrictus <lb/>hujuſmodi adjacent, quibuſcunque no-<lb/>minibus, Officiis aut appellationibus ii-<lb/>dem Gubernatores cenſeantur, capiant <lb/>ſufficientes ſecuritates de & </s> <s xml:id="echoid-s8540" xml:space="preserve">pro domi-<lb/>nis, proprietariis poſſeſſoribus, magi-<lb/>ſtris Burſariis & </s> <s xml:id="echoid-s8541" xml:space="preserve">Victuellariis navis hu-<lb/>juſmodi, ad duplum valoris navis appa-<lb/>ratus, & </s> <s xml:id="echoid-s8542" xml:space="preserve">victualium ejuſdem: </s> <s xml:id="echoid-s8543" xml:space="preserve">Quod ma-<lb/>giſter ejuſdem Navis, Capitanei, Mari-<lb/>narii, & </s> <s xml:id="echoid-s8544" xml:space="preserve">omnes in eadem Nave exiſten-<lb/>tes, cujuſcunque ſtatus aut conditionis <lb/>exiſtant, ſervabunt pacem erga quoſcun-<lb/>que ſubditos Principum prædictorum, & </s> <s xml:id="echoid-s8545" xml:space="preserve"><lb/>quod nullam eis injuriam ſeu violentiam <lb/>in terra, Mari, Huminibus, aut portu ali-<lb/>quo facere vel inferri præſumant. </s> <s xml:id="echoid-s8546" xml:space="preserve">Quod <lb/>ſi hujuſmodi ſecuritatem præſtare nolue-<lb/>rint, non permittent, imo impedient ex-<lb/>preſsè ipſos Mercatores & </s> <s xml:id="echoid-s8547" xml:space="preserve">gubernatores <lb/>navium hujuſmodi quoquo modo exire, <lb/>niſi proprietarii ſive Burſarii ejuſdem <lb/>navis Regalem vel Archiducalem licen-<lb/>tiam reſpective ſuo ſub ſigillo eiſdem ex-<lb/>hibuerint, quod licite cum ſua navi, ſine <lb/>ulla cautionis præſtatione exire potue-<lb/>rint. </s> <s xml:id="echoid-s8548" xml:space="preserve">In quo caſu ſi ipſi ſic per Principem <lb/>ſuum licentiati, ſubditos alterius Princi-<lb/>pis ſpoliaverint aut damnificavetint & </s> <s xml:id="echoid-s8549" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="241" file="0645" n="645" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> ſolvendo non fuerint, tunc per eundem <lb/>Principem ſic licentiantem plena ſatis-<lb/>factio fiet partibus ſic damnificatis. </s> <s xml:id="echoid-s8550" xml:space="preserve">Quo-<lb/>ties autem ſecuritatem præmiſſam Ma-<lb/>jores & </s> <s xml:id="echoid-s8551" xml:space="preserve">Gubernatores Civitatum, villa-<lb/>rum & </s> <s xml:id="echoid-s8552" xml:space="preserve">oppidorum, unius partis aut al-<lb/>terius exegerint, dabunt literas authenti-<lb/>cas ſub eorum communi ſigillo, proprie-<lb/>tariis poſſeſſoribus magiſtris ſeu Burſariis <lb/>illius navis, ſic aſſecurare teſtificantes <lb/>ipſius ſecuritatis præſtationem, ad finem, <lb/>ut ipſarum literarum vigore navis hujuſ-<lb/>modi, alios, ad quos forſitan applicabit <lb/>portus, abſque nova ſecuritatis præſtatio-<lb/>ne libere exire valet.</s> <s xml:id="echoid-s8553" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div109" type="section" level="1" n="83"> <head xml:id="echoid-head121" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XVIII. <lb/>Pecunia pro victualibus acceptis nu-<lb/>meranda.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8554" xml:space="preserve">Item, Quæ Naves mare frequentantes <lb/>tenentur altera alteri ſuccurrere de Vi-<lb/>ctualibus ad navem neceſſariis, quod ta-<lb/>mẽ minime facere tenentur, niſi pro juſto <lb/>pretio. </s> <s xml:id="echoid-s8555" xml:space="preserve">Conventum, concordatum, & </s> <s xml:id="echoid-s8556" xml:space="preserve"><lb/>concluſum eſt, quod de cætero tenebun-<lb/>tur illi, qui victualia aut alia neceſſaria ab <lb/>aliqua Navi ceperint, pretium ipſorum <lb/>aut inpræſentiarum aut poſtmodum, ubi <lb/>ad littus applicaverint, perſolvere.</s> <s xml:id="echoid-s8557" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="242" file="0646" n="646" rhead="TRACTATVS"/> </div> <div xml:id="echoid-div110" type="section" level="1" n="84"> <head xml:id="echoid-head122" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XIX. <lb/>Si Navis ab extraneo capta fuerit <lb/>in portu Principis.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8558" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8559" xml:space="preserve">Quod <lb/>ſi aliquæ Naves per aliquem non ſubdi-<lb/>tum Principibus prædictis captæ ſuerint <lb/>in portu aliquo aut Franchiſiis alicujus <lb/>Principum prædictorum, tenebitur ille <lb/>Princeps, in cujus portu aut Franchiſiis <lb/>navis illa capta fuerit una cum altero <lb/>Principe pro reſtitutione dictæ Navis <lb/>proſequi, ſumptibus tamen & </s> <s xml:id="echoid-s8560" xml:space="preserve">expenſis <lb/>damnificatæ partis.</s> <s xml:id="echoid-s8561" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div111" type="section" level="1" n="85"> <head xml:id="echoid-head123" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XX. <lb/>Non impedient venientes ab <lb/>Oriente.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8562" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8563" xml:space="preserve">Quod <lb/>nullum præbebitur impedimentum, per <lb/>unam partem vel alteram, venientibus de <lb/>partibus Orientalibus, neutri parti inimi-<lb/>cis, cum vaſis vel Navibus quibuſcunque <lb/>oneratis victualibus, mercantiis, velaliis <lb/>bonis, verſus Regna, patrias, dominia, <lb/>aut terras unius vel alterius Principum <lb/>prædictorum.</s> <s xml:id="echoid-s8564" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="143" file="0647" n="647" rhead="EE COMMER. ET NAV."/><!-- <wrong/> --> </div> <div xml:id="echoid-div112" type="section" level="1" n="86"> <head xml:id="echoid-head124" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXI. <lb/>Si Naves tempeſtate aut vi delatœ <lb/>fuerint in portum.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8565" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8566" xml:space="preserve">Quod <lb/>quotieſcunque contigerit, quod aliqua <lb/>Naves, quæcunque fuerint, ſive unius ve <lb/>alterius partium prædictarum, per tem <lb/>peſtatem maris, hoſtium, vel aliam cau <lb/>ſam, compellantur in aliquem portur <lb/>unius partis vel alterius applicare velin <lb/>trare. </s> <s xml:id="echoid-s8567" xml:space="preserve">Naves illius partis quibus talia <lb/>contigerint, cum Mercatoribus, & </s> <s xml:id="echoid-s8568" xml:space="preserve">Nau <lb/>tis ſeu Marinariis, aut aliis perſonis qui <lb/>buſcunque, non probabiliter ſuſpectis, id <lb/>ipſis exigentibus, in alterius partis poi <lb/>tubus ſecure erunt & </s> <s xml:id="echoid-s8569" xml:space="preserve">recipientur, & </s> <s xml:id="echoid-s8570" xml:space="preserve">ao <lb/>ipſis portubus poterunt libere recedere <lb/>cum eorum bonis & </s> <s xml:id="echoid-s8571" xml:space="preserve">Mercantiis, ſing <lb/>contradictione & </s> <s xml:id="echoid-s8572" xml:space="preserve">impedimento provi-<lb/>ſo, quod bona & </s> <s xml:id="echoid-s8573" xml:space="preserve">Mercandiſæ, quæ in <lb/>ipſis Navibus erunt, niſi urgente neceſ <lb/>ſitate, non ponentur ad terram, nec in <lb/>alias Naves, ſine licentia Officiorum <lb/>Principis illius patriæ, ubi talia contin-<lb/>gent, vel aliorum ad hoc poteſtatem <lb/>habentium.</s> <s xml:id="echoid-s8574" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="244" file="0648" n="648" rhead="TRACTATVS"/> </div> <div xml:id="echoid-div113" type="section" level="1" n="87"> <head xml:id="echoid-head125" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXII. <lb/>Naves alterutrius libertatem ſubdi-<lb/>torum habere.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8575" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8576" xml:space="preserve">Quod <lb/>Nautæ, magiſtri Navium & </s> <s xml:id="echoid-s8577" xml:space="preserve">Marinarii, <lb/>ſubditi præfacorum Principum, poſt ad-<lb/>ventum ipſorum ad portus unius velalte-<lb/>rius Principum eorundem, poterunt li-<lb/>bere imponere & </s> <s xml:id="echoid-s8578" xml:space="preserve">ligare eorum Naves <lb/>tam oneratas & </s> <s xml:id="echoid-s8579" xml:space="preserve">non oneratas, quam ad <lb/>guerram diſpoſitas, dummodo non fue-<lb/>rint Piraticæ, in eiſdem portubus & </s> <s xml:id="echoid-s8580" xml:space="preserve">lit-<lb/>toribus eodem modo, quo poterunt <lb/>ipſius Principis ſubditi proprii.</s> <s xml:id="echoid-s8581" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div114" type="section" level="1" n="88"> <head xml:id="echoid-head126" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXIII. <lb/>Non licere dißimulare bona ini-<lb/>micorum.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8582" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8583" xml:space="preserve">Quod <lb/>ſubditi unius Principum prædictorum, <lb/>ſive Mercatores fuerint, ſive Nautæ Ma-<lb/>giſtri navium aut marinarii, non addu-<lb/>cent, ſeu adduci facient per mate fraudu-<lb/>loſe, vel quorumcunque colore, aliqua <lb/>bona ſeu mercandiſas inimicorum alte-<lb/>rius eorundem Principum: </s> <s xml:id="echoid-s8584" xml:space="preserve">Et ſi ſecus <lb/>egerint, & </s> <s xml:id="echoid-s8585" xml:space="preserve">per ſubditos alterius Principis <lb/>guerræ licitè operam dantes ſuper hoc <lb/> <pb o="245" file="0649" n="649" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> interrogati fuerint, tenebuntur facere ve-<lb/>ram, planam & </s> <s xml:id="echoid-s8586" xml:space="preserve">juſtam confeſſionem & </s> <s xml:id="echoid-s8587" xml:space="preserve"><lb/>declarationem, cui in ea parte pro tunc <lb/>ſtabitur iidemque interrogantes ulterius <lb/>ſcrutamen in ea parte non facient. </s> <s xml:id="echoid-s8588" xml:space="preserve">Sed ſi <lb/>poſtea eundem interrogatum falſo re-<lb/>ſpondiſſe conſtiterit, tunc idem interro-<lb/>gatus interroganti; </s> <s xml:id="echoid-s8589" xml:space="preserve">quem per ſalſam re-<lb/>ſponſionem defraudavit, tantum de ſuo <lb/>erogare tenebitur, quantum merces ini-<lb/>micorum per eum vectas, & </s> <s xml:id="echoid-s8590" xml:space="preserve">ut præmitri-<lb/>tur celatas, valuiſſe conſtabit.</s> <s xml:id="echoid-s8591" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div115" type="section" level="1" n="89"> <head xml:id="echoid-head127" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXIV. <lb/>Si Navis naufragium fecerit.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8592" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s8593" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s8594" xml:space="preserve">Quod quo-<lb/>tieſcunque contigerit, aliquam Navem <lb/>unius partium prædictarum cum bonis <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8595" xml:space="preserve">mercandiſis oneratam, per fortunam <lb/>tempeſtatis maris, vel alio caſu quocun-<lb/>que tangere terram & </s> <s xml:id="echoid-s8596" xml:space="preserve">nauſragium face-<lb/>re, periclitari, aut alio modo quocunque <lb/>perire: </s> <s xml:id="echoid-s8597" xml:space="preserve">prope portus, limites & </s> <s xml:id="echoid-s8598" xml:space="preserve">coſteras, <lb/>velin portubus, limitibus aut coſteris <lb/>alterius partis, licet in ipſa navi non rema-<lb/>neat vir, mulier, puer, cattus, canis, vel <lb/>gallus vivens, bona tamen & </s> <s xml:id="echoid-s8599" xml:space="preserve">Mercandiſæ <lb/>qualiacunque, quæ ad terram applica-<lb/>bunt, vel aliter ſervari aut recuperari <lb/>continget, non propter hoc dicentur <lb/> <pb o="246" file="0650" n="650" rhead="TRACTATVS"/> conſiſcata, nec pro conſiſcatis reputa-<lb/>buntur, ſed per Officiarios locorum, in <lb/>quibus ſic caſus acciderit, ſalvæ & </s> <s xml:id="echoid-s8600" xml:space="preserve">ſecu-<lb/>ræ cuſtodiæ committentur, ſub eadem <lb/>ſic remanſura per annum unum, & </s> <s xml:id="echoid-s8601" xml:space="preserve">diem <lb/>tunc proxime & </s> <s xml:id="echoid-s8602" xml:space="preserve">immediate ſequentem: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8603" xml:space="preserve">Intra quem terminum ſi quiſquam ſu-<lb/>pervenerit, & </s> <s xml:id="echoid-s8604" xml:space="preserve">ſi rerum ac bonorum ipſo-<lb/>rum certum proprietarium fuiſſe conſti-<lb/>terit, res & </s> <s xml:id="echoid-s8605" xml:space="preserve">bona, ipſi ſine difficultate vel <lb/>dilatione aliqua plene reſtituentur, ſol-<lb/>vendo tamen iis, quorum opera & </s> <s xml:id="echoid-s8606" xml:space="preserve">dili-<lb/>gentia res & </s> <s xml:id="echoid-s8607" xml:space="preserve">bona ipſa recuperata, ſalvata, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8608" xml:space="preserve">cuſtodita ſuerint, rationabiles expen-<lb/>ſas, & </s> <s xml:id="echoid-s8609" xml:space="preserve">cuſtodibus ſalarium competens, <lb/>prout ratio & </s> <s xml:id="echoid-s8610" xml:space="preserve">æquitas poſtulabit.</s> <s xml:id="echoid-s8611" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div116" type="section" level="1" n="90"> <head xml:id="echoid-head128" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXV. <lb/>Mercatores alterutrius licere do-<lb/>mos habere.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8612" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8613" xml:space="preserve">Quod <lb/>Mercatores qui ſubditi ſunt uni Princi-<lb/>pum prædictorum, poterunt tenere & </s> <s xml:id="echoid-s8614" xml:space="preserve">ha-<lb/>bere in villis & </s> <s xml:id="echoid-s8615" xml:space="preserve">oppidis alterius Principis <lb/>domos & </s> <s xml:id="echoid-s8616" xml:space="preserve">habitationes, pro ipſis & </s> <s xml:id="echoid-s8617" xml:space="preserve">rebus <lb/>ſuis in iiſdem recipiendis, ſervandis & </s> <s xml:id="echoid-s8618" xml:space="preserve"><lb/>exponendis: </s> <s xml:id="echoid-s8619" xml:space="preserve">ibidemque iiſdem Privile-<lb/>giis, libertatibus & </s> <s xml:id="echoid-s8620" xml:space="preserve">Franchiſiis, utentur <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8621" xml:space="preserve">gaudebunt quibus ibidem uſi & </s> <s xml:id="echoid-s8622" xml:space="preserve">gaviſi <lb/>ſunt ante qulnquaginta ann, ultimè & </s> <s xml:id="echoid-s8623" xml:space="preserve"><lb/> <pb o="247" file="0651" n="651" rhead="ET COMMER. ET NAV."/> immediatè præcedentes, adeoque beni-<lb/>gne & </s> <s xml:id="echoid-s8624" xml:space="preserve">amicabiliter tractabuntur in iiſ-<lb/>dem, ſicut aliæ nationes ipſas Villas & </s> <s xml:id="echoid-s8625" xml:space="preserve"><lb/>patrias frequentantes.</s> <s xml:id="echoid-s8626" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div117" type="section" level="1" n="91"> <head xml:id="echoid-head129" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXVI. <lb/>De ſcrutatoribus.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8627" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8628" xml:space="preserve">Quod <lb/>Officiarii Principum prædictorum, & </s> <s xml:id="echoid-s8629" xml:space="preserve"><lb/>eorum utriuſque, ad ſcrutandum mer-<lb/>candiſas, per terram, mare vel aquas <lb/>dulces, vectas vel vehendas ordinati in vi-<lb/>ſitando mercandiſas vel naves, nihil <lb/>damnificabunt de bonis ſeu mercibus <lb/>ſubditorum unius vel alterius Principum <lb/>prædictorum, ſed ea bene & </s> <s xml:id="echoid-s8630" xml:space="preserve">honeſte tra-<lb/>ctabunt & </s> <s xml:id="echoid-s8631" xml:space="preserve">viſitabunt, abſque violentia, <lb/>frangendo pugionibus vel aliis quibuſ-<lb/>cunque inſtrumentis, Barellos, ſaccos, ci-<lb/>ſtas, ſarcinulas, ſeu alias Paccaturas quaſ-<lb/>cunque, & </s> <s xml:id="echoid-s8632" xml:space="preserve">temere contravenientes te-<lb/>neantur pœna incarcerationis per unum <lb/>menſem, una cum damnis & </s> <s xml:id="echoid-s8633" xml:space="preserve">inter eſſe <lb/>partis læſæ: </s> <s xml:id="echoid-s8634" xml:space="preserve">Qui vero ex nulla rationabili <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8635" xml:space="preserve">probabili cauſa hujuſmodi Barellos, <lb/>ciſtas & </s> <s xml:id="echoid-s8636" xml:space="preserve">alias Paccaturas fregerint, ape-<lb/>ruerint vel diſſolverint, ad hujuſmodi <lb/>Barellos, ſaccos, ciſtas & </s> <s xml:id="echoid-s8637" xml:space="preserve">alias Paccatu-<lb/>ras, reſarciendas, reparandas ſuis ſum-<lb/>ptibus, & </s> <s xml:id="echoid-s8638" xml:space="preserve">expenſis teneantur. </s> <s xml:id="echoid-s8639" xml:space="preserve">Scrutatores <lb/> <pb o="248" file="0652" n="652" rhead="TRACTATVS"/> autem hujuſmodi in ex equendo ſuo Of-<lb/>ficio in patriis partium prædictarum, nul-<lb/>las exactiones ſuper ipſos quorum bona <lb/>ſeu merces ſcrutantur, facient. </s> <s xml:id="echoid-s8640" xml:space="preserve">Nec eoſ-<lb/>dem cogent ad venditionem rerum ſua-<lb/>rum, aut alicujus partis, pro aliquo pretio <lb/>per ipſos ſcrutatores contra voluntatem <lb/>venditorum ſtatuto.</s> <s xml:id="echoid-s8641" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div118" type="section" level="1" n="92"> <head xml:id="echoid-head130" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXVII.</head> <head xml:id="echoid-head131" style="it" xml:space="preserve">Si debitor de fuga ſit ſuſpectus.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8642" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8643" xml:space="preserve">Quod <lb/>quotieſcunque mercatores, & </s> <s xml:id="echoid-s8644" xml:space="preserve">ſubditi il-<lb/>luſtriſſimi Regis Angliæ, pro ſolutione <lb/>habenda ſuos conveniunt debitores, in <lb/>terris, patriis & </s> <s xml:id="echoid-s8645" xml:space="preserve">dominiis dicti domini <lb/>Archiducis, coram Iudicibus & </s> <s xml:id="echoid-s8646" xml:space="preserve">Legiſla-<lb/>toribus ad hoc ordinatis & </s> <s xml:id="echoid-s8647" xml:space="preserve">deputatis, alle-<lb/>gabunt debitores ſuos ſuſpectos, & </s> <s xml:id="echoid-s8648" xml:space="preserve">ſic ju-<lb/>dicium ſubire cogantur, tunc hujuſmodi <lb/>Iudices & </s> <s xml:id="echoid-s8649" xml:space="preserve">Legiſlatores, ſi requiſiti, pro-<lb/>bationes dictorum Angliæ ſubditorum, ſi <lb/>quas obtulerint, ad probandam hujuſmo-<lb/>di ſuſpectionem fugæ, ſine aliqua mora <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8650" xml:space="preserve">difficultate eas admittent: </s> <s xml:id="echoid-s8651" xml:space="preserve">Et ſi nullas <lb/>habuerint, tunc ipſorum Angliæ ſubdi-<lb/>torum juramento, quoad prædictam fu-<lb/>gæ ſuſpicionem ſtabitur, præſtita per eos <lb/>primitus idonea cautione de ſolvendis <lb/>expenſis & </s> <s xml:id="echoid-s8652" xml:space="preserve">intereſſe iis, quot ſic ad judi-<lb/> <pb o="249" file="0653" n="653" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> cium trahere poterint caſu, quo ex eventu <lb/>ſe litem injuſte movere, conſtiterit. </s> <s xml:id="echoid-s8653" xml:space="preserve">Et <lb/>hoc facto, debitores ponentur abſque aliis <lb/>monitoribus ſtatim ſub Arreſto, donec <lb/>ſufficientes cautiones de judicio ſiſti & </s> <s xml:id="echoid-s8654" xml:space="preserve"><lb/>judicato ſolvendo præſtiterint. </s> <s xml:id="echoid-s8655" xml:space="preserve">Privile-<lb/>giis, quoad effectum præſentis articu-<lb/>li, ſub quacunque verborum ſerie, Ci-<lb/>vitatibus, Caſtris, Oppidis, villis, bur-<lb/>gis, in contrarium conceſſis, vel poſtea <lb/>concedendum, uſu aut conſuetudine qui-<lb/>buſcunque non obſtantibus: </s> <s xml:id="echoid-s8656" xml:space="preserve">quibus ta-<lb/>men debitoribus ſic arreſtatis, & </s> <s xml:id="echoid-s8657" xml:space="preserve">ſub ar-<lb/>reſto manentibus, ſi petant, dabitur ter-<lb/>minus octo dierum, ad probandum ſe de <lb/>fuga non eſſe ſuſpectos; </s> <s xml:id="echoid-s8658" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s8659" xml:space="preserve">hoc probato, <lb/>ceſſabit arreſtum. </s> <s xml:id="echoid-s8660" xml:space="preserve">Et nihilominus pro-<lb/>pter hujuſmodi dilationem octo dierum, <lb/>proceſſus ſub debito principali nullatenus <lb/>retardabitur, & </s> <s xml:id="echoid-s8661" xml:space="preserve">ſimilis in Regno Angliæ <lb/>miniſtrabitur juſtitia mercatoribus & </s> <s xml:id="echoid-s8662" xml:space="preserve"><lb/>ſubditis patriarum terrarum, dominio-<lb/>rum præfati domini Archiducis, adver-<lb/>ſus eorum debitores, in tribus Curiis, vi-<lb/>delicer, in curia Cancellariæ, Conſtabula-<lb/>larii, & </s> <s xml:id="echoid-s8663" xml:space="preserve">magni Concilii, etiam ſuper om-<lb/>nibus obligationibus factis ultra Mare, & </s> <s xml:id="echoid-s8664" xml:space="preserve"><lb/>in moneta Flandriæ, etiam quorum ſo-<lb/>lutio deſtinata eſt ad aliquem locum pa-<lb/>triarum terrarum, & </s> <s xml:id="echoid-s8665" xml:space="preserve">dominiorum do-<lb/>mini Archiducis, dummodo dies ſolu-<lb/> <pb o="250" file="0654" n="654" rhead="TRACTATVS"/> tionis ſit præterita, non obſtantibus qui-<lb/>buſcunque ordinationibus vel conſuetu-<lb/>dinibus Civitatum, Oppidorum, ſeu lo-<lb/>corum Angliæ in contrarium, in quibus <lb/>quidem Curiis tenebuntur Angliæ debi-<lb/>tores peremptorie procedere abſque eo <lb/>quod ipſas ſeu earum alteram poſſunt de-<lb/>clinare.</s> <s xml:id="echoid-s8666" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div119" type="section" level="1" n="93"> <head xml:id="echoid-head132" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXVIII.</head> <head xml:id="echoid-head133" style="it" xml:space="preserve">De damno illato.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8667" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt, & </s> <s xml:id="echoid-s8668" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s8669" xml:space="preserve">Quod quo-<lb/>tieſcunque contigerit, ſubditis domini <lb/>Regis Angliæ à ſubditos præfati domini <lb/>Archiducis, vel ſubditos ejuſdem domini <lb/>Archiducis à ſubditis prædicti Domini <lb/>Regis Angliæ, quoquo modo lædi vel <lb/>damnificari, non debent propterea per li-<lb/>teras repreſaliorum marcæ, vel contra <lb/>marcæ, aut alia mandata quæ cunque (de-<lb/>bitis admonitionibus & </s> <s xml:id="echoid-s8670" xml:space="preserve">ſubmonitioni-<lb/>bus non præcedentibus) qui damna non <lb/>tulerunt, ad petitionem damnificato-<lb/>rum, vel alio modo in perſonis vel bonis <lb/>arreſtari, vel quovis modo impediri aut <lb/>moleſtari. </s> <s xml:id="echoid-s8671" xml:space="preserve">Nec guerra ob id fieri vel mo-<lb/>veri debet, ſed per Principes unius vel al-<lb/>terius partis attentata, ipſa debite repara-<lb/>buntur, & </s> <s xml:id="echoid-s8672" xml:space="preserve">in priorem ſtatum reponen-<lb/>tur, hujuſmodique literæ repreſaliorum <lb/> <pb o="251" file="0655" n="655" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> marcæ, & </s> <s xml:id="echoid-s8673" xml:space="preserve">contra marcæ & </s> <s xml:id="echoid-s8674" xml:space="preserve">ſimilia man-<lb/>data quæcunque, niſi prædictis admoni-<lb/>tionibus, quo ad ipſas partes; </s> <s xml:id="echoid-s8675" xml:space="preserve">ſubmonitio-<lb/>nibus, quoad Principes præcedentibus & </s> <s xml:id="echoid-s8676" xml:space="preserve"><lb/>legitime factis, deinceps omnino ceſſent: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8677" xml:space="preserve">Et ſi aliter concedantur, pro nullis ha-<lb/>beantur.</s> <s xml:id="echoid-s8678" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div120" type="section" level="1" n="94"> <head xml:id="echoid-head134" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXIX.</head> <head xml:id="echoid-head135" style="it" xml:space="preserve">Præterita repreſalia in ſuſpenſo <lb/>habeantur.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8679" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8680" xml:space="preserve">Quod <lb/>omnes & </s> <s xml:id="echoid-s8681" xml:space="preserve">ſingulæ literæ repreſaliorum, <lb/>aut de marca vel contra marca, ex Cancel-<lb/>laria vel alia curia Principum prædicto-<lb/>rum, aut eorundem prædeceſſorum, aut <lb/>cujuſcunque proſecutionem, vel ob cau-<lb/>ſam quam cunque ante conceſſæ vel emiſ-<lb/>ſæ, in ſuſpenſo tenebuntur, nec poterit <lb/>earum aliqua fieri executio, niſi ſuper ea-<lb/>rum meritis habita cognitione indicta, ad <lb/>hoc per ipſos Principes ſpecialiter depu-<lb/>tandum, aliter fuerit ordinatum: </s> <s xml:id="echoid-s8682" xml:space="preserve">Et pari <lb/>modo omnes & </s> <s xml:id="echoid-s8683" xml:space="preserve">ſingulæ deprecationes <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8684" xml:space="preserve">violentæ captiones ſuper mare hinc <lb/>inde, ante diem Octob. </s> <s xml:id="echoid-s8685" xml:space="preserve">decimum tertium <lb/>ultimo præteritum factæ, ſimiliter tene-<lb/>buntur in ſuſpenſo: </s> <s xml:id="echoid-s8686" xml:space="preserve">nec poterit ſuper iiſ-<lb/>dem aut eorum aliqua actio intentari aut <lb/>admitti. </s> <s xml:id="echoid-s8687" xml:space="preserve">Nec literæ repreſaliorum dari, <lb/> <pb o="252" file="0656" n="656" rhead="TRACTATVS"/> niſi ſuper eorum meritis habita cognitio-<lb/>ne indicta, ad hoc per ipſos Principes ſpe-<lb/>cialiter deputandum, aliter fuerit ordina-<lb/>tum.</s> <s xml:id="echoid-s8688" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div121" type="section" level="1" n="95"> <head xml:id="echoid-head136" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXX.</head> <head xml:id="echoid-head137" style="it" xml:space="preserve">De cactro Scluſa.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8689" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8690" xml:space="preserve">Quod <lb/>authoritate dicti Domini Archiducis ſuf-<lb/>ficienter provideatur (ſive mandato ejuſ-<lb/>dem aut alia valida via & </s> <s xml:id="echoid-s8691" xml:space="preserve">effectuali) Capi-<lb/>taneo Caſtri de Scluſa, Quod quotieſcun-<lb/>que contigerit, mercatores vel ſubditos <lb/>Regis Angliæ, per ignorantiam, vel alio <lb/>modo fraudulenro, vel malitio ſe intrare <lb/>portum ipſius Caſtri de Scluſa, quæ ſi in-<lb/>trantes tam in perſonis, bonis & </s> <s xml:id="echoid-s8692" xml:space="preserve">rebus, <lb/>honeſte & </s> <s xml:id="echoid-s8693" xml:space="preserve">cum omni decentia tracter, <lb/>abſque eo quod quicquam de eis propter-<lb/>ea exigat.</s> <s xml:id="echoid-s8694" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div122" type="section" level="1" n="96"> <head xml:id="echoid-head138" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXXI.</head> <head xml:id="echoid-head139" style="it" xml:space="preserve">De tranſportatione.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8695" xml:space="preserve">Item, poterunt mercatores Regis An-<lb/>gliæ deinceps quaſcunque maſſas auri vel <lb/>argenti, vocata, Billion, extra patrias do-<lb/>mini Archiducis, per eos ſeu eorum de-<lb/>putatos vel factores emptas, vel aliter ac-<lb/>quiſitas, ſeu in poſterum emendas vel ac-<lb/>quirendas, licenter & </s> <s xml:id="echoid-s8696" xml:space="preserve">impune per quæ-<lb/>cunque loca patriarum domini Archidu-<lb/> <pb o="253" file="0657" n="657" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> cis ducere, vel duci facere, & </s> <s xml:id="echoid-s8697" xml:space="preserve">ab iiſdem <lb/>locis & </s> <s xml:id="echoid-s8698" xml:space="preserve">patriis in Regnum Angliæ totiens <lb/>quotiens voluerint conducere & </s> <s xml:id="echoid-s8699" xml:space="preserve">tranſ-<lb/>poriare poterunt & </s> <s xml:id="echoid-s8700" xml:space="preserve">valebunt, proviſo <lb/>quod dicti Anglici, ſeu eorum factores, <lb/>hujuſmodi Billoniam per ſe vel factores <lb/>ſuos emptam, ſeu ut præmittitur acquiſi-<lb/>tis, una cum certiſicatione authentica vil-<lb/>læ & </s> <s xml:id="echoid-s8701" xml:space="preserve">oppidi, ubi ipſam Billoniam eme-<lb/>runt, vel aliter acquiſiverunt, & </s> <s xml:id="echoid-s8702" xml:space="preserve">quantita-<lb/>tis ejuſdem principali Officiarii dicti do-<lb/>mini Archiducis, vel in ejus abſentia ſuas <lb/>vices gerentibus proximæ villæ, poſt in-<lb/>troitum ſuum in patrias domini Archidu-<lb/>cis, exhibeant & </s> <s xml:id="echoid-s8703" xml:space="preserve">oſtendant. </s> <s xml:id="echoid-s8704" xml:space="preserve">Super qua o-<lb/>ſtenſione ipſi oſtendentes teſtimoniale ſeu <lb/>certiſicatorium manu domini Officiarii, <lb/>vel ipſo abſente ſuas vices gerentis ſigna-<lb/>tum, vel ipſius ſigillo ſigillatum, ab eo cui <lb/>talis oſtenſio fiet recipient & </s> <s xml:id="echoid-s8705" xml:space="preserve">habebunt: <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8706" xml:space="preserve">nihil penitus pro dicto teſtimoniali aut <lb/>alia quacunque cauſa, ſolvendum, præter <lb/>unum ſolidum groſſorum Flandriæ. </s> <s xml:id="echoid-s8707" xml:space="preserve">Et <lb/>caſu quo dictus Anglicus hujuſmodi Bil-<lb/>loniam per ſe vel ſuos factores emptam, <lb/>ſeu ut præmittitur acquiſitam educere <lb/>voluerit, & </s> <s xml:id="echoid-s8708" xml:space="preserve">in exitu à patriis teſtimoniale <lb/>ſeu certificatorium prædictum non exhi-<lb/>buerit, tunc pœnam illam incurret, quam <lb/>incurrent extrahentes Billoniam, intra <lb/>partes domini Archiducis, Anglia.</s> <s xml:id="echoid-s8709" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="254" file="0658" n="658" rhead="TRACTATVS"/> </div> <div xml:id="echoid-div123" type="section" level="1" n="97"> <head xml:id="echoid-head140" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXXII.</head> <head xml:id="echoid-head141" style="it" xml:space="preserve">Pondera debere justa non fraudu-<lb/>lenta eſſe.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8710" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8711" xml:space="preserve">Quod <lb/>omnes mercatores & </s> <s xml:id="echoid-s8712" xml:space="preserve">ſubditi dictorum <lb/>Principum, vero, publico, legali, & </s> <s xml:id="echoid-s8713" xml:space="preserve">non <lb/>privato pondere, in terris, & </s> <s xml:id="echoid-s8714" xml:space="preserve">patriis illis <lb/>ab antiquo uſitato & </s> <s xml:id="echoid-s8715" xml:space="preserve">conſueto, ſine quo-<lb/>cunque dolo, fraude & </s> <s xml:id="echoid-s8716" xml:space="preserve">machinatione, <lb/>aut duorum digitorum ad hujuſmodi <lb/>pondera fraudulenta appoſitione de cæte-<lb/>ro utantur. </s> <s xml:id="echoid-s8717" xml:space="preserve">Et ſi aliqui mercatores & </s> <s xml:id="echoid-s8718" xml:space="preserve">ſub-<lb/>diti dictorum Principum contrarium ſa-<lb/>cere præſumſerint; </s> <s xml:id="echoid-s8719" xml:space="preserve">Princeps, cujus ſubdi-<lb/>tus hoc facere tentaverit ſubdito alterius <lb/>Principis, qui ſe per hujuſmodi pondus <lb/>damnificatum probaverit, expeditam ju-<lb/>ſtitiam faciet, & </s> <s xml:id="echoid-s8720" xml:space="preserve">partem ſic damnifican-<lb/>tem ad plenam & </s> <s xml:id="echoid-s8721" xml:space="preserve">perfectam reſtitutio. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8722" xml:space="preserve">nem omnium damnorum, expenſarum <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8723" xml:space="preserve">intereſſe, ſine dilatione quacunque <lb/>compellet.</s> <s xml:id="echoid-s8724" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div124" type="section" level="1" n="98"> <head xml:id="echoid-head142" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXXIII.</head> <head xml:id="echoid-head143" style="it" xml:space="preserve">Deputati convenient pro ſedandis diſcor-<lb/>diis inter mercatores ſtapulæ Caleſiæ.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8725" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8726" xml:space="preserve">Quod <lb/>inſedandum & </s> <s xml:id="echoid-s8727" xml:space="preserve">componendum lites, diſ-<lb/> <pb o="255" file="0659" n="659" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> cordias & </s> <s xml:id="echoid-s8728" xml:space="preserve">differentias, inter mercatores <lb/>ſtapulæ Caleſiæ & </s> <s xml:id="echoid-s8729" xml:space="preserve">ſubditos domini Ar-<lb/>chiducis, ſtapulam concernentes in villa <lb/>Caleſiæ, primo die Maji proxime futuro <lb/>convenient deputati mercatorum utriuſ-<lb/>que partis: </s> <s xml:id="echoid-s8730" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s8731" xml:space="preserve">caſu, quo per ipſos deputa-<lb/>tos hujuſmodi lites, diſcordiæ & </s> <s xml:id="echoid-s8732" xml:space="preserve">diffe-<lb/>rentiæ, ſedari & </s> <s xml:id="echoid-s8733" xml:space="preserve">componi non poſſint, <lb/>fiet relatio Principibus prȩdictis qui aliter <lb/>pro hujuſmodi litibus diſcordiis & </s> <s xml:id="echoid-s8734" xml:space="preserve">diffe-<lb/>rentiis ſedandis, prout ratio & </s> <s xml:id="echoid-s8735" xml:space="preserve">æquitas <lb/>dictabunt, providebunt.</s> <s xml:id="echoid-s8736" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div125" type="section" level="1" n="99"> <head xml:id="echoid-head144" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXXIV.</head> <head xml:id="echoid-head145" style="it" xml:space="preserve">Idem Capite nono dicit.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8737" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8738" xml:space="preserve">Quod <lb/>ſi, durantibus pace & </s> <s xml:id="echoid-s8739" xml:space="preserve">amicitiis prædictis, <lb/>aliquid contra vires & </s> <s xml:id="echoid-s8740" xml:space="preserve">effectus earun-<lb/>dem, per terram, mare, & </s> <s xml:id="echoid-s8741" xml:space="preserve">aquas dulces, <lb/>per aliquem ipſorum Principum eorum-<lb/>ve hæredum aut ſucceſſorum, vel eorun-<lb/>dem Vaſſallos, ſubditos vel alligatos, aut <lb/>illorum alligatorum hæredes ſeu ſucceſ-<lb/>ſores, in iis amicitiis comprehenſorum, <lb/>contra ſubditos vel Vaſallos fuerit atten-<lb/>tatum, actum & </s> <s xml:id="echoid-s8742" xml:space="preserve">geſtum, nihilominus hȩc <lb/>pax in ſuis viribus & </s> <s xml:id="echoid-s8743" xml:space="preserve">effectu permanebit, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8744" xml:space="preserve">pro ipſis attentatis ipſi damnificantes <lb/>ſolummodo punientur, & </s> <s xml:id="echoid-s8745" xml:space="preserve">non alii.</s> <s xml:id="echoid-s8746" xml:space="preserve"/> </p> <pb o="256" file="0660" n="660" rhead="TRACTATVS"/> </div> <div xml:id="echoid-div126" type="section" level="1" n="100"> <head xml:id="echoid-head146" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXXV.</head> <head xml:id="echoid-head147" style="it" xml:space="preserve">Obligatio Nobilium & Civitatum.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8747" xml:space="preserve">Item ad ſecuriorem & </s> <s xml:id="echoid-s8748" xml:space="preserve">firmiorem tam <lb/>amicitiarum quam Mercium Intercurſus <lb/>obſervantiam, præfatus dominus Rex <lb/>per ſuas literas mandatum dabit ſpeciale, <lb/>Reverend in Chriſto patri domino Ioan-<lb/>ni Cardinali, Cantuarienſi Archiepiſcopo, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8749" xml:space="preserve">Apoſtolicæ ſedis legato, Reverendiſſ. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8750" xml:space="preserve">in Chriſto patribus, D. </s> <s xml:id="echoid-s8751" xml:space="preserve">Richardo Duvo-<lb/>lien ſi Epiſcopo, cuſtodi privati ſigilli; </s> <s xml:id="echoid-s8752" xml:space="preserve">D. </s> <s xml:id="echoid-s8753" xml:space="preserve"><lb/>Thomæ Wintonienſi Epiſcopo Ioanni <lb/>Dinham, Domino Dinham, Theſaurario <lb/>Angliæ, Thomæ domino Marchioni <lb/>Dorſet; </s> <s xml:id="echoid-s8754" xml:space="preserve">Ioanni Comiti Oxonienſi, magno <lb/>Camerario, Edmondo, Comiti Suſſock; </s> <s xml:id="echoid-s8755" xml:space="preserve"><lb/>Thomæ Comiti Arundel, Thomæ Comi-<lb/>ti Derbyæ; </s> <s xml:id="echoid-s8756" xml:space="preserve">Georgio Comiti Salisburiæ, <lb/>Ioanni Wallis Vice Comiti Dabney, Æ-<lb/>gidio, domino Dabney, Ioanni, Priori <lb/>domus ſancti Ioan, Ieruſalem in Anglia: </s> <s xml:id="echoid-s8757" xml:space="preserve"><lb/>Nec non Majoribus, Ballivis Civitatum <lb/>acOppidorum ſequentium ut ſupra, Lon-<lb/>dinum, Eboracum, Briſtollium, Winto-<lb/>nium, Cantuaria, Rocheſtria, Southam-<lb/>ptonia, Santwichum, Doberium, Linna, <lb/>Derthmonth, Plemouth, Hulla, Winchel-<lb/>ſa, Boſtonia, Yer mouth & </s> <s xml:id="echoid-s8758" xml:space="preserve">Bervicum: </s> <s xml:id="echoid-s8759" xml:space="preserve"><lb/>Quod ſe obligabunt & </s> <s xml:id="echoid-s8760" xml:space="preserve">quilibet eorum ſe <lb/>obligavit, in formam ſequentem. </s> <s xml:id="echoid-s8761" xml:space="preserve">Omni-<lb/> <pb o="257" file="0661" n="661" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> bus Christi fidelibus has liter as in ſpecturis, <lb/>viſuris & </s> <s xml:id="echoid-s8762" xml:space="preserve">audituris, Ioannes Cardinalis <lb/>Archiepiſcopus Cantuarienſis; </s> <s xml:id="echoid-s8763" xml:space="preserve">Rich. </s> <s xml:id="echoid-s8764" xml:space="preserve">Du-<lb/>volnienſis Epiſcop.</s> <s xml:id="echoid-s8765" xml:space="preserve">: Thomas Winton E-<lb/>piſcopus; </s> <s xml:id="echoid-s8766" xml:space="preserve">Ioannes Dynham; </s> <s xml:id="echoid-s8767" xml:space="preserve">Thomas <lb/>Marchio Dorſet, Ioannes Vice-Comes <lb/>Oxonienſis, Edmundus, Comes Suffok, <lb/>Thomas, Comes Arundel, Thomas, Co-<lb/>mes Derbyæ, Thomas, Comes Saliſbur. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8768" xml:space="preserve">Ioann. </s> <s xml:id="echoid-s8769" xml:space="preserve">Welles, Vice Comes; </s> <s xml:id="echoid-s8770" xml:space="preserve">Ægidius <lb/>Dabney, Ioannes, Prior domus Sancti <lb/>Ioann. </s> <s xml:id="echoid-s8771" xml:space="preserve">Ieruſalem in Anglia; </s> <s xml:id="echoid-s8772" xml:space="preserve">Nec non <lb/>Majores, Ballivus Villarum ſeu Oppido-<lb/>rum, de Lond. </s> <s xml:id="echoid-s8773" xml:space="preserve">Eborac. </s> <s xml:id="echoid-s8774" xml:space="preserve">Briſtol. </s> <s xml:id="echoid-s8775" xml:space="preserve">Winton, <lb/>Cantuar. </s> <s xml:id="echoid-s8776" xml:space="preserve">Rocheſt. </s> <s xml:id="echoid-s8777" xml:space="preserve">Southampton, Sand-<lb/>wich, Douvre, Linnen, Derthmonth, Ple-<lb/>month, Hulle, Winchelſe, Boſton, Yer-<lb/>mouth & </s> <s xml:id="echoid-s8778" xml:space="preserve">Barvike, ſalutem in Domino <lb/>ſempiternam. </s> <s xml:id="echoid-s8779" xml:space="preserve">Cum inter I<unsure/>lluſtr. </s> <s xml:id="echoid-s8780" xml:space="preserve">Princi-<lb/>pem Henricum, Dei gratia, Angliæ, Fran-<lb/>ciæque Regem, & </s> <s xml:id="echoid-s8781" xml:space="preserve">dominum Hiberniæ, <lb/>ex una, & </s> <s xml:id="echoid-s8782" xml:space="preserve">Sereniſſ. </s> <s xml:id="echoid-s8783" xml:space="preserve">Principem Philippum <lb/>Dei gratia Auſtriæ Archiducem, Burgun-<lb/>diæ Ducem, & </s> <s xml:id="echoid-s8784" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s8785" xml:space="preserve">ex altera partibus quæ-<lb/>dam amicitiarum, intelligentiarum, & </s> <s xml:id="echoid-s8786" xml:space="preserve"><lb/>merciarum Intercurſus, Mercatorum-<lb/>que communicatio, ac alia etiam eoſ-<lb/>dem Principes, & </s> <s xml:id="echoid-s8787" xml:space="preserve">ſubditorum ſuorum, <lb/>Regnorum patriarum que utilitatem con-<lb/>cernentia, tractatus & </s> <s xml:id="echoid-s8788" xml:space="preserve">fœdera, de data <lb/>24. </s> <s xml:id="echoid-s8789" xml:space="preserve">die menſis Februatii anno Domini <lb/> <pb o="258" file="0662" n="662" rhead="TRACTATVS"/> 1495. </s> <s xml:id="echoid-s8790" xml:space="preserve">Londini inita, conventa, concluſa, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8791" xml:space="preserve">finaliter determinata fuerint, quos qui-<lb/>dem Tractatus amicitiarum & </s> <s xml:id="echoid-s8792" xml:space="preserve">mercium <lb/>Intercurſus, vidimus & </s> <s xml:id="echoid-s8793" xml:space="preserve">intelleximus & </s> <s xml:id="echoid-s8794" xml:space="preserve"><lb/>hic pro inſertis habere voluimus. </s> <s xml:id="echoid-s8795" xml:space="preserve">Nove-<lb/>ritis nos præfatos Ioannem Cardinalem, <lb/>Archiepiſcop. </s> <s xml:id="echoid-s8796" xml:space="preserve">Cantuar. </s> <s xml:id="echoid-s8797" xml:space="preserve">Richar. </s> <s xml:id="echoid-s8798" xml:space="preserve">Duvol-<lb/>nienſ. </s> <s xml:id="echoid-s8799" xml:space="preserve">Epiſcopos, & </s> <s xml:id="echoid-s8800" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s8801" xml:space="preserve">Et Majores, Bal-<lb/>livus Villarum ſive oppidorum prædicto-<lb/>rum, ad Requeſtam & </s> <s xml:id="echoid-s8802" xml:space="preserve">Mandatum præ-<lb/>fati domini Regis; </s> <s xml:id="echoid-s8803" xml:space="preserve">ac ſuarum literarum <lb/>nobis in ea parte directarum & </s> <s xml:id="echoid-s8804" xml:space="preserve">delibera-<lb/>tarum, quas hic pro inſertis habere vo-<lb/>luimus, contemplatione in bona fide pro-<lb/>miſiſſe, ac nos & </s> <s xml:id="echoid-s8805" xml:space="preserve">quemlibet noſtrum <lb/>hæredes & </s> <s xml:id="echoid-s8806" xml:space="preserve">ſucceſſores noſtros, præfato <lb/>Illuſtriſſ. </s> <s xml:id="echoid-s8807" xml:space="preserve">Principi Philippo, Archiduci <lb/>Auſtriæ, Duci Bur gundiæ, & </s> <s xml:id="echoid-s8808" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s8809" xml:space="preserve">ejuſque <lb/>hæredibus & </s> <s xml:id="echoid-s8810" xml:space="preserve">ſucceſſoribus, ſub hypo-<lb/>theca & </s> <s xml:id="echoid-s8811" xml:space="preserve">obligatione omnium bonorum <lb/>noſtrorum præſentium & </s> <s xml:id="echoid-s8812" xml:space="preserve">futurorum <lb/>obligaſſe, ſicque per præſentes, promit-<lb/>timus & </s> <s xml:id="echoid-s8813" xml:space="preserve">obligamus, quod effectualiter <lb/>procurabimus, inſtabimus, ac quantum <lb/>in nobis erit efficiemus; </s> <s xml:id="echoid-s8814" xml:space="preserve">Quod idem do-<lb/>minus Rex, ejuſque hæredes & </s> <s xml:id="echoid-s8815" xml:space="preserve">ſucceſſo-<lb/>res, omnia & </s> <s xml:id="echoid-s8816" xml:space="preserve">ſingula prædicta, tam ami-<lb/>citiarum quam mercium intercutſus, <lb/>omniaque & </s> <s xml:id="echoid-s8817" xml:space="preserve">ſingula in eiſdem contenta <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8818" xml:space="preserve">ſpecificata, bene & </s> <s xml:id="echoid-s8819" xml:space="preserve">fideliter tene-<lb/>bunt, obſervabunt & </s> <s xml:id="echoid-s8820" xml:space="preserve">ad implebunt, ac per <lb/> <pb o="259" file="0663" n="663" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> nos ſubditos, Vaſſallos, quantum eos con-<lb/>cernit, ac in poſterum concernet, bene & </s> <s xml:id="echoid-s8821" xml:space="preserve"><lb/>fideliter facient teneri, obſervari & </s> <s xml:id="echoid-s8822" xml:space="preserve">adim-<lb/>pleri, in contravenientes juſtitiam mini-<lb/>ſtrabunt, ſeu miniſtrari facient. </s> <s xml:id="echoid-s8823" xml:space="preserve">In cujus <lb/>rei teſtimonium, & </s> <s xml:id="echoid-s8824" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s8825" xml:space="preserve">Et pari modo Illuſt. <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8826" xml:space="preserve">Dux, Archidux, per ſuas literas manda-<lb/>tum dabit ſpeciale, Reverend. </s> <s xml:id="echoid-s8827" xml:space="preserve">in Chriſto <lb/>patri & </s> <s xml:id="echoid-s8828" xml:space="preserve">domino Henrico de Bergis, Epiſc. </s> <s xml:id="echoid-s8829" xml:space="preserve"><lb/>Cameracenſi, Carolo deCroy, Principi de <lb/>Chimay, Philippo de Burgundia, domino <lb/>de Bevres, Ioanni, domino Egmondo, <lb/>Gubernatori Hollandiæ; </s> <s xml:id="echoid-s8830" xml:space="preserve">Wilhelmo de <lb/>Croy, domino de Chievre, Antonio de <lb/>Rellin, domino de Emeri; </s> <s xml:id="echoid-s8831" xml:space="preserve">Baldowino de <lb/>Lannoy, domino de Molenbays; </s> <s xml:id="echoid-s8832" xml:space="preserve">Franci-<lb/>ſco de Buſleyden, domino præpoſito Leo-<lb/>dienſ. </s> <s xml:id="echoid-s8833" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s8834" xml:space="preserve">ſancti Donatiani, ac Ioan. </s> <s xml:id="echoid-s8835" xml:space="preserve">de Ti-<lb/>nare, Denteville domino Capitaneo de <lb/>Brugis, nec non Burgimagiſtris Villarum <lb/>ſeu Oppidorum de Gandavo, Brugis, Y-<lb/>pres, Dunkercke, Nieupoort, Antverpia, <lb/>Berges, Dordrecht, Delft, Leyden, Am-<lb/>fterdam, Middelborch, Ziericzee, Vere, <lb/>Mechlinia, & </s> <s xml:id="echoid-s8836" xml:space="preserve">Bruxella vel Briela, quod ſe <lb/>obligabunt, & </s> <s xml:id="echoid-s8837" xml:space="preserve">quilibet eorum ſe obliga-<lb/>bit, ſecundum vim, formam & </s> <s xml:id="echoid-s8838" xml:space="preserve">effectum <lb/>obligationis prædictæ, mutatis quæ in ea <lb/>parte mutandis: </s> <s xml:id="echoid-s8839" xml:space="preserve">Quas quidem omnes & </s> <s xml:id="echoid-s8840" xml:space="preserve"><lb/>fingulas obligationes, modo & </s> <s xml:id="echoid-s8841" xml:space="preserve">forma <lb/>ptæmiſſis, conceptas 35. </s> <s xml:id="echoid-s8842" xml:space="preserve">die Maji pro-<lb/> <pb o="260" file="0664" n="664" rhead="TRACTATVS"/> xime ſutura idem Illuſtriſſim. </s> <s xml:id="echoid-s8843" xml:space="preserve">Rex An-<lb/>gliæ, in Eccleſia beatæ Mariæ virginis <lb/>Caleſiæ deputato, vel deputatis dicti <lb/>domini Archiducis tradet, deliberabit <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8844" xml:space="preserve">tradi & </s> <s xml:id="echoid-s8845" xml:space="preserve">deliberari faciet: </s> <s xml:id="echoid-s8846" xml:space="preserve">Et pari mo-<lb/>do Illuſtriſſim. </s> <s xml:id="echoid-s8847" xml:space="preserve">dominus Archidux o-<lb/>mnes & </s> <s xml:id="echoid-s8848" xml:space="preserve">ſingulas obligationes, modo <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8849" xml:space="preserve">forma præmiſſis, conceptas 15 die <lb/>Maji prædicto, in Eccleſia prædicta de-<lb/>putato, vel deputatis ejuſdem Regis, tra-<lb/>det & </s> <s xml:id="echoid-s8850" xml:space="preserve">deliberabit, aut tradi & </s> <s xml:id="echoid-s8851" xml:space="preserve">deliberari <lb/>faciet.</s> <s xml:id="echoid-s8852" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div127" type="section" level="1" n="101"> <head xml:id="echoid-head148" xml:space="preserve"><emph style="sc">Capit</emph>. XXXVI. <lb/>De confirmatione.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8853" xml:space="preserve">Item, Conventum eſt ut ſupra: </s> <s xml:id="echoid-s8854" xml:space="preserve">Quod <lb/>Sereniſſ. </s> <s xml:id="echoid-s8855" xml:space="preserve">Princeps Rex Angliæ, omnia & </s> <s xml:id="echoid-s8856" xml:space="preserve"><lb/>ſingula, tam amicitiarum quam mer-<lb/>cium intercurſus, Capitula, ſit inter eum, <lb/>ejus hæredes & </s> <s xml:id="echoid-s8857" xml:space="preserve">ſucceſſores, ut præmitti-<lb/>tur, inita & </s> <s xml:id="echoid-s8858" xml:space="preserve">contracta, per ſuas literas pa-<lb/>tentes ſub magno ſigillatas, ac manu pro-<lb/>ptia ſubſcriptas, ratificabit & </s> <s xml:id="echoid-s8859" xml:space="preserve">confirma-<lb/>bit, ea ſic ſigillata, ſubſcripta & </s> <s xml:id="echoid-s8860" xml:space="preserve">con-<lb/>firmata, 15 die menſis Maji proxime <lb/>futura, poſt datum præſentium, in Ec-<lb/>cleſia B. </s> <s xml:id="echoid-s8861" xml:space="preserve">Mariæ virgin. </s> <s xml:id="echoid-s8862" xml:space="preserve">in villa Caleſiæ <lb/>deputato vel deputatis dicti domini Ar-<lb/>chiducis tradet & </s> <s xml:id="echoid-s8863" xml:space="preserve">deliberabit, ac tra-<lb/>di & </s> <s xml:id="echoid-s8864" xml:space="preserve">deliberari faciet: </s> <s xml:id="echoid-s8865" xml:space="preserve">Et ſimili modo <lb/> <pb o="261" file="0665" n="665" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> Illuſtriſſ. </s> <s xml:id="echoid-s8866" xml:space="preserve">dominus Archidux omnia & </s> <s xml:id="echoid-s8867" xml:space="preserve"><lb/>ſingula, tam amicitiarum quam mercium <lb/>intercur ſus, Capitula, ſic inter eum, ejuſve <lb/>hæredes & </s> <s xml:id="echoid-s8868" xml:space="preserve">ſucceſſores, ut præmittitur, <lb/>inita & </s> <s xml:id="echoid-s8869" xml:space="preserve">contracta, per ſuas litteras paten-<lb/>tes ſub magno ſigillo ſigillatas, & </s> <s xml:id="echoid-s8870" xml:space="preserve">manu <lb/>propria ſubſcriptas, ratificatas & </s> <s xml:id="echoid-s8871" xml:space="preserve">confir-<lb/>matas, 15 die menſis Maji proxime fu-<lb/>tura, poſt datum præſentium, in Eccleſia <lb/>B. </s> <s xml:id="echoid-s8872" xml:space="preserve">Mariæ Virginis in villa Caleſiæ, depu-<lb/>tato vel deputatis dicti Sereniſſ. </s> <s xml:id="echoid-s8873" xml:space="preserve">Principis <lb/>Regis Angliæ tradet ac deliberabit, ac tra-<lb/>di & </s> <s xml:id="echoid-s8874" xml:space="preserve">deliberari faciet.</s> <s xml:id="echoid-s8875" xml:space="preserve"/> </p> </div> <div xml:id="echoid-div128" type="section" level="1" n="102"> <head xml:id="echoid-head149" xml:space="preserve">SEQVUNTVR TENO-<lb/><emph style="sc">RES</emph> <emph style="sc">Commissionvm de <lb/>qvibvs svpra fit menti@</emph> <lb/><emph style="sc">Henrici</emph> VII.</head> <head xml:id="echoid-head150" style="it" xml:space="preserve">Commiβio Sereniβimi Regis <lb/>Angliæ.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8876" xml:space="preserve"><emph style="sc">HEnricvs</emph>, Dei grat@a Rex Angliȩ, <lb/>Franciæ, & </s> <s xml:id="echoid-s8877" xml:space="preserve">Hiberniæ dominus, <lb/>Omnibus ad quos præſentes literæ per-<lb/> <pb o="262" file="0666" n="666" rhead="TRACTATVS"/> venerint ſalutem. </s> <s xml:id="echoid-s8878" xml:space="preserve">Sciatis quod nos de ſi-<lb/>delitatibus, induſtriis, & </s> <s xml:id="echoid-s8879" xml:space="preserve">providis circum-<lb/>ſpectionibus dilectorum & </s> <s xml:id="echoid-s8880" xml:space="preserve">fidelium Con-<lb/>ciliatorum dilectorum & </s> <s xml:id="echoid-s8881" xml:space="preserve">fidelium Con-<lb/>ciliatorum noſtrorum, reverendi in Chri-<lb/>ſto patris Richardi Duvolnienſis Epiſcopi, <lb/>cuſtodis privati Sigilli noſtri; </s> <s xml:id="echoid-s8882" xml:space="preserve">Ioannis <lb/>Vice-Comitis Wellis, & </s> <s xml:id="echoid-s8883" xml:space="preserve">Ioannis Kendal <lb/>prioris domus Sancti Ioannis Ieruſalem <lb/>in Anglia; </s> <s xml:id="echoid-s8884" xml:space="preserve">nec non dilectorum & </s> <s xml:id="echoid-s8885" xml:space="preserve">fide-<lb/>lium noſtrorum Cancellariæ noſtrȩ, Chri-<lb/>ſtophori Vrſwiicke Archidiaconi, Richi-<lb/>mondi & </s> <s xml:id="echoid-s8886" xml:space="preserve">Ioannis Riſley militis, quam <lb/>plurimũ conſidentes ipſos noſtros veros <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8887" xml:space="preserve">indubitatos Commiſſarios, Oratores, <lb/>Procuratores, factores actorũ, & </s> <s xml:id="echoid-s8888" xml:space="preserve">deputa-<lb/>tos aſſignavimus; </s> <s xml:id="echoid-s8889" xml:space="preserve">facimus, conſtituimus, <lb/>ordinamus & </s> <s xml:id="echoid-s8890" xml:space="preserve">deputamus per præſentes, <lb/>dantes & </s> <s xml:id="echoid-s8891" xml:space="preserve">concedentes eiſdem plenariam <lb/>poteſtatem & </s> <s xml:id="echoid-s8892" xml:space="preserve">auctoritatem, ac mandatũ <lb/>generale & </s> <s xml:id="echoid-s8893" xml:space="preserve">ſpeciale, pro nobis, regnis, ter-<lb/>ris, dominiis, ſubditis, Vaſſallis & </s> <s xml:id="echoid-s8894" xml:space="preserve">amicis <lb/>alligatis, faventibus & </s> <s xml:id="echoid-s8895" xml:space="preserve">adhærentibus no-<lb/>ſtris quibuſcunque, cum nobili viro do-<lb/>mino de Bevres, locum tenente, Guberna-<lb/>tore, & </s> <s xml:id="echoid-s8896" xml:space="preserve">Capitaneo generali Artheſiæ, & </s> <s xml:id="echoid-s8897" xml:space="preserve"><lb/>Admirallo, ac dilectis nobis, Paulo de <lb/>Beanſt, domino de Vermizelle, Præſide <lb/>Flandriæ, Roberto de Mellum, domino <lb/>de Ronny, Camerario, Domino Daniele, <lb/>domino de Patris, domino de Mertode, <lb/> <pb o="263" file="0667" n="667" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> Camerario, & </s> <s xml:id="echoid-s8898" xml:space="preserve">ſuperiore Ballivo Flandriæ, <lb/>Ioanne de Cortwiicke, & </s> <s xml:id="echoid-s8899" xml:space="preserve">Thoma Portu-<lb/>narii, Cancellario, & </s> <s xml:id="echoid-s8900" xml:space="preserve">Magiſtro Florentio <lb/>Hauvel, Secretario, Ordinanciarum Am-<lb/>baſſiatoribus, Procuratoribus, legatis & </s> <s xml:id="echoid-s8901" xml:space="preserve"><lb/>Nunciis, Illuſtriſſ. </s> <s xml:id="echoid-s8902" xml:space="preserve">Philippis, præclariſſ mi <lb/>conſanguinei noſtri Philippi, Archiducis <lb/>Auſtriæ, Burgundiæ, & </s> <s xml:id="echoid-s8903" xml:space="preserve">c. </s> <s xml:id="echoid-s8904" xml:space="preserve">poteſtatem ſuf-<lb/>ficientem & </s> <s xml:id="echoid-s8905" xml:space="preserve">auctoritatem ab eo conſan-<lb/>guineo noſtro habentibus, tam de & </s> <s xml:id="echoid-s8906" xml:space="preserve">ſu-<lb/>pra vera, firma & </s> <s xml:id="echoid-s8907" xml:space="preserve">reali pace, amicitia atq; <lb/></s> <s xml:id="echoid-s8908" xml:space="preserve">concordia, ac etiam ligis, amicitiis, conſe-<lb/>derationibus, Treugis, & </s> <s xml:id="echoid-s8909" xml:space="preserve">guerrarum abſ-<lb/>tractis, federibus, affinitatibus & </s> <s xml:id="echoid-s8910" xml:space="preserve">intelli-<lb/>gentiis, quoniam de & </s> <s xml:id="echoid-s8911" xml:space="preserve">ſuper quibuſcun-<lb/>que Commerciis, exercitiis Commercio-<lb/>rum, ac mutuo & </s> <s xml:id="echoid-s8912" xml:space="preserve">amicabi i intercurſu <lb/>Mercandiſarum, inter hos & </s> <s xml:id="echoid-s8913" xml:space="preserve">ſucceſſores <lb/>noſtros, atque Regna, terras & </s> <s xml:id="echoid-s8914" xml:space="preserve">domi-<lb/>nia, patria & </s> <s xml:id="echoid-s8915" xml:space="preserve">loca noſtra quæcunque, & </s> <s xml:id="echoid-s8916" xml:space="preserve"><lb/>dictum I<unsure/>lluſtriſſimum Principem con-<lb/>ſanguin eum noſtrum, hæredem, & </s> <s xml:id="echoid-s8917" xml:space="preserve">ſuc-<lb/>ceſſores ſuos, at que Regna, terras, & </s> <s xml:id="echoid-s8918" xml:space="preserve">do-<lb/>minia, patrias, & </s> <s xml:id="echoid-s8919" xml:space="preserve">loca ſua quæcunque, <lb/>ſubditos, Vaſſallos, confederatos, & </s> <s xml:id="echoid-s8920" xml:space="preserve">ſuos <lb/>quoſcunque capiendis pacis, ſeu de con-<lb/>veniendis, celebrandis, componendis, <lb/>concordandis, concludendis, & </s> <s xml:id="echoid-s8921" xml:space="preserve">haben-<lb/>dis, nec non de & </s> <s xml:id="echoid-s8922" xml:space="preserve">ſuper omnibus & </s> <s xml:id="echoid-s8923" xml:space="preserve">ſin-<lb/>gulis contentionibus, quæſtionibus, <lb/>guerris cauſis, querelis, litibus, attenta-<lb/> <pb o="264" file="0668" n="668" rhead="TRACTATVS"/> tis, injuriis, gravaminibus, & </s> <s xml:id="echoid-s8924" xml:space="preserve">de men-<lb/>dis, una cum ſuis circumſtantiis, emer-<lb/>gentibus, incidentibus, dependentibus & </s> <s xml:id="echoid-s8925" xml:space="preserve"><lb/>connexis, quæ inter nos & </s> <s xml:id="echoid-s8926" xml:space="preserve">præſatum <lb/>conſanguineum noſtrum, ac Regna, loca <lb/>terras, dominia, patrias, ſubditos Vaſſal-<lb/>los, alligatos, confœderatos, amicos, ſa-<lb/>ventes & </s> <s xml:id="echoid-s8927" xml:space="preserve">adhærentes noſtros & </s> <s xml:id="echoid-s8928" xml:space="preserve">ſuos prȩ-<lb/>dictos, hinc inde pendere dinoſcuntur, <lb/>cõmunicandi, tractandi, & </s> <s xml:id="echoid-s8929" xml:space="preserve">concordandi <lb/>atq; </s> <s xml:id="echoid-s8930" xml:space="preserve">omnia & </s> <s xml:id="echoid-s8931" xml:space="preserve">ſingula componendi, paci-<lb/>ſcendi, appunctandi, ac plenarie & </s> <s xml:id="echoid-s8932" xml:space="preserve">integre <lb/>determinandi, & </s> <s xml:id="echoid-s8933" xml:space="preserve">finaliter concludendi, <lb/>prout eis expedire viſum fuerit & </s> <s xml:id="echoid-s8934" xml:space="preserve">oppor-<lb/>tunum, nec non & </s> <s xml:id="echoid-s8935" xml:space="preserve">ſuper hujuſmodi ap-<lb/>punctuatis & </s> <s xml:id="echoid-s8936" xml:space="preserve">concluſis, cæteriſque om-<lb/>nibus & </s> <s xml:id="echoid-s8937" xml:space="preserve">ſingulis qualitercunque concer-<lb/>nentibus, legatis, deputatis, & </s> <s xml:id="echoid-s8938" xml:space="preserve">nunciis <lb/>prædicti conſanguinei noſtri, appunctua-<lb/>ra præmiſſa & </s> <s xml:id="echoid-s8939" xml:space="preserve">concordata fuerint, literas <lb/>validas & </s> <s xml:id="echoid-s8940" xml:space="preserve">efficaces, per partem noſtram <lb/>tradendi & </s> <s xml:id="echoid-s8941" xml:space="preserve">deliberandi, literaſque alias, <lb/>conſimilis vigoris & </s> <s xml:id="echoid-s8942" xml:space="preserve">effectus ex altera <lb/>parte petendi, exigendi & </s> <s xml:id="echoid-s8943" xml:space="preserve">recipiendi, & </s> <s xml:id="echoid-s8944" xml:space="preserve"><lb/>generaliter omnia præmiſſa, & </s> <s xml:id="echoid-s8945" xml:space="preserve">præmiſſo-<lb/>rum ſingula qualitercunque concernent <lb/>faciendum expediendi & </s> <s xml:id="echoid-s8946" xml:space="preserve">exercendi, ita <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8947" xml:space="preserve">eodem modo ſicut nos ipſi ſaceremus <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8948" xml:space="preserve">facere poſſemus, ſi in perſona noſtra <lb/>propria intereſſemus, etiam ſi talia ſint, <lb/>quæ de ſe mandatum exigant magis ſpe-<lb/> <pb o="265" file="0669" n="669" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> cialiter: </s> <s xml:id="echoid-s8949" xml:space="preserve">promittentes bona fide & </s> <s xml:id="echoid-s8950" xml:space="preserve">cum <lb/>verbo Regio, omnia & </s> <s xml:id="echoid-s8951" xml:space="preserve">ſingula, quæ per <lb/>præfatos Commiſſarios, Oratores, Pro-<lb/>curatores, factores noſtros, appunctuata <lb/>præmiſſa, concordata, conventa & </s> <s xml:id="echoid-s8952" xml:space="preserve">con-<lb/>cluſa fuerint in hac parte, nos grata, rata, <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8953" xml:space="preserve">firma habituros, & </s> <s xml:id="echoid-s8954" xml:space="preserve">obſervaturos & </s> <s xml:id="echoid-s8955" xml:space="preserve"><lb/>iuſuper literas noſtras patentes confirma-<lb/>torias & </s> <s xml:id="echoid-s8956" xml:space="preserve">approbatorias, in forma debita <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8957" xml:space="preserve">authentica, prout opus fuerit daturos, <lb/>in cujus rei teſtimonium has noſtras lite-<lb/>ras fieri fecimus patentes per me ipſum <lb/>apud Weſtmond. </s> <s xml:id="echoid-s8958" xml:space="preserve">20, die Febr. </s> <s xml:id="echoid-s8959" xml:space="preserve">Anno Re-<lb/>gni noſtri XI.</s> <s xml:id="echoid-s8960" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s8961" xml:space="preserve">In quorum omnium & </s> <s xml:id="echoid-s8962" xml:space="preserve">ſingulorum <lb/>præmiſſorum teſtimonium, fidem & </s> <s xml:id="echoid-s8963" xml:space="preserve">ap-<lb/>probationem, nos Ambaſſiatores prædi-<lb/>cti Sereniſſimi Regis Angliæ ſuperius no-<lb/>minati, præſentes literas ſigillis, & </s> <s xml:id="echoid-s8964" xml:space="preserve">ſignis <lb/>noſtris manualibus, ſigillavimus & </s> <s xml:id="echoid-s8965" xml:space="preserve">ſubſi-<lb/>gnavimus. </s> <s xml:id="echoid-s8966" xml:space="preserve">Datum Londini vigeſimo <lb/>quatto die Februarii. </s> <s xml:id="echoid-s8967" xml:space="preserve">Anno clo cccc-<lb/>x cv. </s> <s xml:id="echoid-s8968" xml:space="preserve">ſic ſignatum,</s> </p> </div> <div xml:id="echoid-div129" type="section" level="1" n="103"> <head xml:id="echoid-head151" style="it" xml:space="preserve">Rich. Duvolnienſis, Ioannes Welles, <lb/>Ioannes Kendal, Wilbelmus War-<lb/>ham, Chriſtophorus Vrſwiick, Riiſley.</head> <pb o="266" file="0670" n="670" rhead="TRACTATVS"/> </div> <div xml:id="echoid-div130" type="section" level="1" n="104"> <head xml:id="echoid-head152" xml:space="preserve">CONFIRMATIO REGIS <lb/><emph style="sc">Angliæ</emph>.</head> <p> <s xml:id="echoid-s8969" xml:space="preserve">ET quia præfati Ambaſſiatores noſtri, <lb/>per eorum literas eidem conſangui-<lb/>neo noſtro, ſic ut præmittitur datas, ex-<lb/>peditas ſibi literas noſtras, omnium & </s> <s xml:id="echoid-s8970" xml:space="preserve"><lb/>ſingulorum præmiſſorum, confirmato-<lb/>rias & </s> <s xml:id="echoid-s8971" xml:space="preserve">ratificatorias expedite facere pro-<lb/>miſerunt. </s> <s xml:id="echoid-s8972" xml:space="preserve">Notum facimus, quod nos, <lb/>conſideratis omnibus ſupradictis, omnia <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8973" xml:space="preserve">ſingula Capitula, per prædictos Am-<lb/>baſſiatores noſtros, cum Ambaſſiatori-<lb/>bus & </s> <s xml:id="echoid-s8974" xml:space="preserve">Commiſſiariis præfati conſangui-<lb/>nei noſtri, in ea parte geſta, inita, tractata <lb/>& </s> <s xml:id="echoid-s8975" xml:space="preserve">concluſa, firma, ſtabilia, & </s> <s xml:id="echoid-s8976" xml:space="preserve">rata haben-<lb/>tes confirmavimus, ratificavimus, & </s> <s xml:id="echoid-s8977" xml:space="preserve">ap-<lb/>probavimus literas per ipſos Ambaſſiato-<lb/>res noſtros, ſic ut præmittitur, expeditas, <lb/>ac omnia & </s> <s xml:id="echoid-s8978" xml:space="preserve">ſingula in eis contenta. </s> <s xml:id="echoid-s8979" xml:space="preserve">Pro-<lb/>mittentes inſuper bona fide, & </s> <s xml:id="echoid-s8980" xml:space="preserve">in verbo <lb/>Regio, omnia & </s> <s xml:id="echoid-s8981" xml:space="preserve">ſingula Capitula & </s> <s xml:id="echoid-s8982" xml:space="preserve">pun-<lb/>cta indictis literis, & </s> <s xml:id="echoid-s8983" xml:space="preserve">aliis hic inſertis, ex-<lb/>preſſata, & </s> <s xml:id="echoid-s8984" xml:space="preserve">quodlibet eorum tenere, ad-<lb/>implere, & </s> <s xml:id="echoid-s8985" xml:space="preserve">obſervare, & </s> <s xml:id="echoid-s8986" xml:space="preserve">facere teneri, <lb/>adimpleri, & </s> <s xml:id="echoid-s8987" xml:space="preserve">inviolabiliter obſervari, ſe-<lb/>cundum eorum formam & </s> <s xml:id="echoid-s8988" xml:space="preserve">tenorem: </s> <s xml:id="echoid-s8989" xml:space="preserve">Ne-<lb/>que contra hæc aut eorum aliquod facere <lb/>aut venire, aut fieri & </s> <s xml:id="echoid-s8990" xml:space="preserve">veniri ullo un-<lb/>quam tempore permittere. </s> <s xml:id="echoid-s8991" xml:space="preserve">In quorum <lb/> <pb o="267" file="0671" n="671" rhead="DE COMMER. ET NAV."/> omnium & </s> <s xml:id="echoid-s8992" xml:space="preserve">ſingulorum præmiſſorum, <lb/>fidem & </s> <s xml:id="echoid-s8993" xml:space="preserve">teſtimonium, his præſentibus <lb/>manu propria ſubſcriptis, magnum ſigil-<lb/>lum noſtrum apponi fecimus. </s> <s xml:id="echoid-s8994" xml:space="preserve">Datum <lb/>apud Weſtmon. </s> <s xml:id="echoid-s8995" xml:space="preserve">26. </s> <s xml:id="echoid-s8996" xml:space="preserve">die menſis Martii, <lb/>Anno Domini 1496. </s> <s xml:id="echoid-s8997" xml:space="preserve">& </s> <s xml:id="echoid-s8998" xml:space="preserve">Anno Regni <lb/>noſtri <emph style="sc">XI</emph>.</s> <s xml:id="echoid-s8999" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s9000" xml:space="preserve">Sic ſcriptum, & </s> <s xml:id="echoid-s9001" xml:space="preserve">per ipſum Regem <lb/>ſubſcriptum & </s> <s xml:id="echoid-s9002" xml:space="preserve">ſignatum ſub plica <lb/>Henricus.</s> <s xml:id="echoid-s9003" xml:space="preserve"/> </p> <p style="it"> <s xml:id="echoid-s9004" xml:space="preserve">Et er ant ſigillatæ magno ſigillo ejuſ-<lb/>dem Regis in fulva cera.</s> <s xml:id="echoid-s9005" xml:space="preserve"/> </p> <p> <s xml:id="echoid-s9006" xml:space="preserve">FINIS.</s> <s xml:id="echoid-s9007" xml:space="preserve"/> </p> <figure> <image file="0671-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0671-01"/> </figure> <pb file="0672" n="672"/> <pb file="0673" n="673"/> <pb file="0674" n="674"/> <pb file="0675" n="675"/> <pb file="0676" n="676"/> <pb file="0677" n="677"/> <handwritten/> <pb file="0678" n="678"/> <pb file="0679" n="679"/> <pb file="0680" n="680"/> <pb file="0680a" n="681"/> </div> <div xml:id="echoid-div131" type="section" level="1" n="105"> <head xml:id="echoid-head153" xml:space="preserve">China <lb/>item: <lb/>Grotij demari <lb/>libero & <lb/>Merulæ. <lb/>de maribus.</head> </div></text> </echo>