Mercurial > hg > mpdl-xml-content
comparison texts/XML/archimedes/la/heron_pneum_112_la_1575.xml @ 6:22d6a63640c6
moved texts from SVN https://it-dev.mpiwg-berlin.mpg.de/svn/mpdl-project-content/trunk/texts/eXist/
author | casties |
---|---|
date | Fri, 07 Dec 2012 17:05:22 +0100 |
parents | |
children |
comparison
equal
deleted
inserted
replaced
5:0d8b27aa70aa | 6:22d6a63640c6 |
---|---|
1 <?xml version="1.0"?> | |
2 <archimedes xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" > | |
3 <info> | |
4 <author>Heron Alexandrinus</author> | |
5 | |
6 <title>Spiritalium Liber</title> | |
7 <date>1575</date> | |
8 <place></place> | |
9 <translator>Federico Commandino</translator> | |
10 <lang>la</lang> | |
11 <locator>112.xml</locator> | |
12 </info> | |
13 | |
14 <text> | |
15 <front></front> | |
16 <body> | |
17 <chap> | |
18 <pb></pb> | |
19 <pb></pb> | |
20 <pb></pb> | |
21 <pb></pb> | |
22 <pb pagenum="1"></pb> | |
23 <p type="head"><s id="s.000001">HERONIS <lb></lb> | |
24 ALEXANDRINI <lb></lb> | |
25 SPIRITALIVM <lb></lb> | |
26 LIBER.</s> <lb></lb></p> | |
27 | |
28 <p type="main"><s id="s.000002">À FEDERICO COMMAN<lb></lb> | |
29 DINO VRBINATE, <lb></lb> | |
30 EX GRAECO, NVPER IN LATINUM <lb></lb> | |
31 CONVERSVS.</s> <lb></lb></p> | |
32 | |
33 | |
34 <p type="main"><s id="s.000003">CVM PRIVILEGIO <lb></lb> | |
35 Greogrij XIII. Pont. Max.</s> <lb></lb></p> | |
36 | |
37 <p type="main"><s id="s.000004">URBINI MC LXXV.</s> <lb></lb></p> | |
38 <pb></pb> | |
39 <pb pagenum="2"></pb> | |
40 <p type="main"><s id="s.000005">ILLVSSTRISSIMO <lb></lb> | |
41 AC REVERENDISSIMO <lb></lb> | |
42 Iulio Ruuerio Sanctæ Ro. Eccl. <lb></lb> | |
43 Cardinali ampliſsimo. <lb></lb> | |
44 Valerius Spaciolus. S. D.</s> <lb></lb></p> | |
45 | |
46 <p type="main"><s id="s.000006">FEDERICVS COM<lb></lb> | |
47 mandinus socer mens <expan abbr="nõ">non</expan> <lb></lb> | |
48 semel mihi ante ipsius o<lb></lb> | |
49 bitum narrauit ſe breue li<lb></lb> | |
50 brum hunc Heronis <expan abbr="quẽ">quem</expan> <lb></lb> | |
51 proxime latinitate dona<lb></lb> | |
52 uit Typographis excu<lb></lb> | |
53 dendum traditurum fuiſ<lb></lb> | |
54 ſe, <expan abbr="vtq.">utque</expan> tibi dicatus in lu<lb></lb> | |
55 cem prodiret decreuisse <lb></lb> | |
56 tum vt grati erga te ani<lb></lb> | |
57 mi propter tot benefitia <lb></lb> | |
58 in ſe collata ſpecimen daret; tum quia nefas eſſe iudica<lb></lb> | |
59 uit ſcripta illius, qui inter Principes mathematicos ſem<lb></lb> | |
60 per merito eſt connumeratus, Principi viro non donari, <lb></lb> | |
61 & quem librum <expan abbr="quiq.">quique</expan> nobili <expan abbr="atq.">atque</expan> excellenti animo homi<lb></lb> | |
62 nes delitias tuas agnouerunt, & unde innumera loco<lb></lb> | |
63 rum ornamenta quæ animi gratia conſtituuntur; ex<lb></lb> | |
64 cerpſerunt eum Nobiliſsimo, ac Eccellentiſsimo Parto<lb></lb> | |
65 no non commendari.</s><s id="s.000007"> Quare ut voluntati hominis am<lb></lb> | |
66 plitudini tuæ deditiſsimi, <expan abbr="atq.">atque</expan> muneri meo ſatisfeciſſe <lb></lb> | |
67 animaduerto; ita huic lepido libello qui ſtatim Com<lb></lb> | |
68 mandino mortuo prelo ſubiectus est tibi illo ipſo dica<lb></lb> | |
69 to me optime conſuluiſſe certo ſcio.</s><s id="s.000008"> ſereno igitur illo <lb></lb> | |
70 at<lb></lb> | |
71 <pb pagenum="3"></pb> | |
72 que hilari uultu quo Commandinum accipere ſolitus <lb></lb> | |
73 fuiſti, munus hoc accipiens conſolare triſtes ac mærore <lb></lb> | |
74 affectas filias, cognatos, ac Patriam.</s><s id="s.000009"> nec tibi ſit graue in<lb></lb> | |
75 termiſsis aliquando grauioribus Theologiæ ſtudijs huic <lb></lb> | |
76 antiquiſsimo Philoſopho ac Mathematico operam dare.</s><s id="s.000010"> <lb></lb> | |
77 Philoſophi illi, qui eos ſcientias ſub fabularum inuolu<lb></lb> | |
78 cris edocent; ita huius ſcripta ex penitiore Philoſophia <lb></lb> | |
79 deprompta quamuis ludicra quędam, & ad oblectandos <lb></lb> | |
80 tantum ſenſus inuenta appareant; maximopere animum <lb></lb> | |
81 noſtrum recreant ac capiunt.</s><s id="s.000011"> Hinc ediſcere poteris mul<lb></lb> | |
82 ta quibus amæniſsimi illi horti tui vrbani & foroſem <lb></lb> | |
83 pronienſes multo iucundiores & ornatiores fieri pote<lb></lb> | |
84 runt.</s><s id="s.000012"> ut tiburtinis non ſint inuiſuri. ſpero fore vt cito il<lb></lb> | |
85 los non ſolum huius ſcriptoris mirabilibus inuentis de<lb></lb> | |
86 corari præcipias: ſed etiam, quæ eſt ingenij tui ſubtili<lb></lb> | |
87 tas & acumen, ut his elegantiora adijcias.</s><s id="s.000013"> ſic Deus O. M. <lb></lb> | |
88 faxit vt diu fęlix illis reficiare indeq; eam voluptatem <lb></lb> | |
89 capias, vnde qualis illa ſit, quam pręſtant Paradiſi ame<lb></lb> | |
90 na vireta conijcere poſsis: quæ te, <expan abbr="poſtq́">postquam</expan> per multos an<lb></lb> | |
91 nos <expan abbr="Reip.">Reipublicae</expan> Chriſtianæ <expan abbr="clauũ">clauum</expan> rexeris, lætiſsima <lb></lb> | |
92 <expan abbr="expectãt">expectant</expan>.</s> <lb></lb></p> | |
93 | |
94 <p type="head"><s id="s.000014"><emph type="italics"></emph>Ad Lectorem<emph.end type="italics"></emph.end></s> <lb></lb></p> | |
95 | |
96 <p type="main"><s id="s.000015">Si forte fortuna candide lector aliquid in figuris vel <lb></lb> | |
97 verſione hu<lb></lb> | |
98 ius aurei Heronis libelli repereris quod diligentiam ac miram in<lb></lb> | |
99 terpretis eruditionem non redoleat, ſcito hunc poſt illius obitum im<lb></lb> | |
100 preſſum fuiſſe.</s><s id="s.000016"> propterea ſiquid extrema manu <lb></lb> | |
101 eget, quòd non il<lb></lb> | |
102 la ſit perpolitum; mortem accuſato; quæ ſemper <expan abbr="quæq.">quaeque</expan> elegantio<lb></lb>ra ac maximi facienda ingenia præripit.</s><s id="s.000017"> Verum omnipotenti Deo <lb></lb> | |
103 gratias agito quod eius fauente numine tamdiu ne in ipſum ſæui<lb></lb> | |
104 ret, remorata eſt; ut ſuis ſcriptis, illius inuidorum dentium <lb></lb> | |
105 morſus <lb></lb> | |
106 non ſint pertimeſcendi.<emph.end type="italics"></emph.end></s> <lb></lb></p> | |
107 | |
108 <pb pagenum="4"></pb> | |
109 <p type="head"><s id="s.000018">HERONIS <lb></lb> | |
110 ALEXANDRINI <lb></lb> | |
111 SPIRITALIVM <lb></lb> | |
112 LIBER</s> <lb></lb></p> | |
113 | |
114 <p type="main"><s id="s.000019">CVM ſpiritalis tracta<lb></lb> | |
115 tio maximo ſtudio <lb></lb> | |
116 digna ab antiquis <lb></lb> | |
117 tum philoſophis <expan abbr="tũ">tum</expan> <lb></lb> | |
118 mechanicis exiſti<lb></lb> | |
119 mata ſit, illis qui<lb></lb>dem ratione eius <lb></lb> | |
120 vim, ac facultatem <lb></lb> | |
121 tractantibus; his ve<lb></lb> | |
122 ro etiam per ipſam ſenſilium actionem: ne<lb></lb> | |
123 ceſſarium fore iudicauimus, quæ ab antiquis <lb></lb> | |
124 tradita ſunt in ordinem redigere; quæ nos <lb></lb> | |
125 ipſi inuenimus exponere.</s><s id="s.000020"> ita enim fiet ut qui <lb></lb> | |
126 poſthac in mathematicis verſari volent, ex <lb></lb> | |
127 his maxime adiuuentur.</s><s id="s.000021"> Præterea cum arbi<lb></lb>traremur <expan abbr="conſentaneũ">conſentaneum</expan> eſſe tractationem <expan abbr="hãc">hanc</expan> <lb></lb> | |
128 cohærere ei, quæ de aquaticis horoſcopijs in <lb></lb> | |
129 quattuor libris eſt tradita, de ipſa conſcribe<lb></lb> | |
130 <pb pagenum="5"></pb> | |
131 re inſtituimus quemadmodum dictum eſt.</s><s id="s.000022"> <lb></lb> | |
132 etenim per coniunctionem aeris ignis, aquę, <lb></lb> | |
133 & terrę: & tribus elementis, vel etiam quat<lb></lb> | |
134 tuor inter ſe congredientibus varię diſpoſi<lb></lb> | |
135 tiones efficiuntur; alię quidem neceſſarios <lb></lb> | |
136 vitæ noſtrę vſus præbentes.</s><s id="s.000023"> alię vero terribi<lb></lb>lem quandam admirationem mouentes.</s> <lb></lb></p> | |
137 | |
138 <p type="head"><s id="s.000024"><emph type="italics"></emph>De vacuo.<emph.end type="italics"></emph.end></s> <lb></lb></p> | |
139 | |
140 <p type="main"><s id="s.000025">Verum antequam ad ea, quę dicenda ſunt, <lb></lb> | |
141 aggrediamur, de uacuo diſputandum eſt.</s><s id="s.000026"> alij <lb></lb> | |
142 enim vniuerſe <expan abbr="nullũ">nullum</expan> omnino vacuum eſſe af<lb></lb> | |
143 firmant; alij coaceruatum quidem natura nul<lb></lb> | |
144 lum eſſe vacuum, ſed ſecundum exiguas par<lb></lb> | |
145 tes <expan abbr="deſſeminnatũ">deſſeminnatum</expan> in aere; & humido & igne, <lb></lb> | |
146 alijſq́ue corporibus; quibus maxime aſſenti<lb></lb> | |
147 ri conuenit.</s><s id="s.000027"> ex ijs enim, quę apparent, & <lb></lb> | |
148 ſub ſenſum cadunt, in ſequentibus hoc ita eſ<lb></lb> | |
149 ſe demoſtrabitur.</s><s id="s.000028"> nam vaſa, quę multis va<lb></lb> | |
150 cua uidentur, non ſunt vacua, ut putant, ſed <lb></lb> | |
151 aere plena.</s><s id="s.000029"> aer autem, vt placet ijs, qui de <lb></lb> | |
152 natura tractant, ex paruis, leuibuſq́ue corpo<lb></lb> | |
153 ribus conſtat, nobis plerumque non appa<lb></lb> | |
154 <pb pagenum="6"></pb>rentibus.</s><s id="s.000030"> etenim ſi in vas quod vacuum <lb></lb> | |
155 videtur quis aquam infundat, quantum a<lb></lb> | |
156 quæ in vas ingredietur, tantundem aeris <lb></lb> | |
157 excedet.</s><s id="s.000031"> quod autem dictum eſt, ex hoc <lb></lb> | |
158 intelligere quiſpiam poteſt.</s><s id="s.000032"> nam ſi vas, <lb></lb> | |
159 quod vacuum videtur quis inuerſum in a<lb></lb>quam depreſſerit, rectumq́ue ſeruarit, a<lb></lb>qua in ipſum non ingredietur, quamuis <lb></lb> | |
160 totum occultatum fuerit.</s><s id="s.000033"> itaque perſpi<lb></lb> | |
161 cuum eſt, aerem, cum corpus exiſtat, non <lb></lb> | |
162 permittere aquam ingredi, propterea, quod <lb></lb> | |
163 totus, qui in vaſe locus eo repletus eſt.</s><s id="s.000034"> Si igi<lb></lb>tur vaſis fundum quis perforet, aqua quidem <lb></lb> | |
164 per os in ipſum ingredietur; aer vero per fora<lb></lb> | |
165 men exibit.</s><s id="s.000035"> Rurſus antequam perforetur fun<lb></lb> | |
166 dum, ſi quis rectum vas ex aqua extulerit, <lb></lb> | |
167 conuertens videbit totam interiorem eius ſu<lb></lb>perficiem ab humido <expan abbr="vacuã">vacuam</expan> <expan abbr="atq;">atque</expan> puram eſſe, <lb></lb> | |
168 quemadmodum erat priuſquam demergere<lb></lb>tur.</s><s id="s.000036"> Quare <expan abbr="aerẽ">aerem</expan> corpus eſſe <expan abbr="exiſtimandũ">exiſtimandum</expan> eſt.</s><s id="s.000037"> <lb></lb> | |
169 Fit autem ſpiritus cum mouetur.</s><s id="s.000038"> nihil enim <lb></lb> | |
170 aliud eſt ſpiritus, niſi motus aer.</s><s id="s.000039"> itaque per<lb></lb>forato vaſe ad fundum, & aqua ingredien<lb></lb>te, ſi quis foramini manum opponat, ſentiet <lb></lb> | |
171 <pb pagenum="7"></pb> | |
172 ſpiritum ex vaſe excedentem.</s><s id="s.000040"> Hoc autem <lb></lb> | |
173 non eſt aliud niſi aer ab aqua expulſus.</s><s id="s.000041"> non <lb></lb> | |
174 igitur arbitrandum eſt in his, quæ ſunt, va<lb></lb>cui naturam quandam coaceruatam ipſam <lb></lb> | |
175 per ſe ipſam exiſtere, ſed ſecundum exiguas <lb></lb> | |
176 partes in aere, & humido, <expan abbr="alijsq́">alijsque</expan> corporibus <lb></lb> | |
177 diſſeminatam, niſi fortaſſe quiſpiam credat <lb></lb> | |
178 ſolum adamantem vacui natura expertem <lb></lb> | |
179 eſſe: quippe qui neque igniri, neque rumpi <lb></lb> | |
180 poteſt: & percuſſus in incudes & malleos <lb></lb> | |
181 totus ingreditur.</s><s id="s.000042"> Hoc autem ipſi accidit, non <lb></lb> | |
182 quod vacuo careat, ſed ob continuatam den<lb></lb> | |
183 ſitatem.</s><s id="s.000043"> ignis enim corpuſcula cum craſ<lb></lb>ſiora ſint, quam vacuum, quod lapidi in<lb></lb>eſt, nequaquam ingrediuntur, ſed exterio<lb></lb> | |
184 rem dumtaxat ſuperficiem contingunt.</s> <lb></lb></p> | |
185 | |
186 <p type="main"><s id="s.000044">Quare <expan abbr="cũ">cum</expan> intus non penetrent, neque etiam <lb></lb> | |
187 in eo, vt in ceteris corporibus calidita<lb></lb> | |
188 tem inducunt.</s><s id="s.000045"> at aeris corpora interſeſe qui<lb></lb>dem cohęrent, non tamen ex omni parte, ſed <lb></lb> | |
189 interiecta habent interualla quędam vacua, <lb></lb> | |
190 ſicut arena, quæ eſt in littoribus.</s><s id="s.000046"> itaque a<lb></lb>nimo concipiendum eſt aręne particulas cor<lb></lb>poribus aeris ſimiles eſſe, aerem vero, qui <lb></lb> | |
191 <pb pagenum="8"></pb> | |
192 inter particulas arenę interijcitur, ſimilem <lb></lb> | |
193 vacuis intra aerem contentis.</s><s id="s.000047"> quamobrem ui <lb></lb> | |
194 quadam accedente aerem denſari contingit, <lb></lb> | |
195 & in vacuorum loca reſidere, corporibus prę<lb></lb>ter naturam inter ſeſe compreſsis: remiſsio<lb></lb> | |
196 ne verò facta rurſus in eundem ordinem reſti<lb></lb>tuitur, ob naturalem corporum contentio<lb></lb> | |
197 nem, quemadmodum & in cornuum ramen<lb></lb> | |
198 tis, & in ſpongijs ſiccis quę ſi compreſſa re<lb></lb> | |
199 mittantur, rurſus in eundem locum redeunt, <lb></lb> | |
200 eandemque accipiunt molem.</s><s id="s.000048"> ſimiliter ſi ali<lb></lb> | |
201 qua ui aeris particulę à ſe inuicem diſtractę <lb></lb> | |
202 fuerint, & maior pręter <expan abbr="naturã">naturam</expan> locus vacuus <lb></lb> | |
203 fiat, rurſus ad ſeſe recurrunt.</s><s id="s.000049"> per vacuum e<lb></lb> | |
204 nim celerem corporum lationem fieri con<lb></lb> | |
205 tingit, nullo obſtante, aut repellente, quo<lb></lb> | |
206 uſque corpora ad ſeſe applicentur.</s><s id="s.000050"> ſi quis <lb></lb> | |
207 igitur vas leuiſsimum, & anguſti oris aſſu<lb></lb> | |
208 mens, atque ori admouens aerem exuxerit, <lb></lb> | |
209 demiſeritq́ue, ex labijs ſtatim vas appende<lb></lb> | |
210 tur, vacuo carnem attrahente, vt locus exina <lb></lb> | |
211 natus repleatur.</s><s id="s.000051"> itaque ex his preſpicuum <lb></lb> | |
212 fit locum qui in vaſe penitus vacuum fuiſſe.</s><s id="s.000052"> <lb></lb> | |
213 ſed & hoc alia ratione manifeſtum eſt.</s><s id="s.000053"> oua <lb></lb> | |
214 <pb pagenum="9"></pb> | |
215 enim medica quæ ex uitro <expan abbr="cõſtant">conſtant</expan>, & anguſti <lb></lb> | |
216 ſunt oris, quando volunt humido replere, ex<lb></lb> | |
217 vgentes ore aerem, qui in ipſis continetur, <lb></lb> | |
218 <expan abbr="oſculumq́">oſculumque</expan> digito comprehentes in <expan abbr="humidũ">humidum</expan> <lb></lb> | |
219 inuertunt, & digito remiſſo in locum exina<lb></lb> | |
220 nitum attrahitur aqua, atque id ipſum humi<lb></lb> | |
221 dum præter <expan abbr="naturã">naturam</expan> ſurſum fertur.</s><s id="s.000054"> & quod cir<lb></lb> | |
222 ca cucurbitulam contingit non vtique alie<lb></lb> | |
223 num eſt ab ijs, quæ diximus.</s><s id="s.000055"> ſiquidem corpo<lb></lb> | |
224 ri admotę non ſolum non excidunt <expan abbr="manifeſtã">manifeſtam</expan> <lb></lb> | |
225 grauitatem habentes, ſed adiacentem mate<lb></lb> | |
226 riam per corporis raritates attrahunt <expan abbr="eãdem">eandem</expan> <lb></lb> | |
227 ob cauſſam: iniectus enim ignis <expan abbr="corrũpit">corrumpit</expan>, & <lb></lb> | |
228 extenuat aerem qui in ipſis continetur, <expan abbr="quẽ">quem</expan><lb></lb> | |
229 <expan abbr="admodũ">admodum</expan> & alia corpora ab igne <expan abbr="corrũpũtur">corrumpuntur</expan>, <lb></lb> | |
230 & in tenuiores ſubſtantias mutantur.</s><s id="s.000056"> dico au<lb></lb> | |
231 tem aerem, aquam & terram.</s><s id="s.000057"> nam corrumpi <lb></lb> | |
232 quidem manifeſtum eſt ex derelictis carboni<lb></lb> | |
233 bus.</s><s id="s.000058"> ij enim molem ſeruantes eandem quàm <lb></lb> | |
234 à principio ante <expan abbr="combuſtionẽ">combuſtionem</expan> habuerunt, uel <lb></lb> | |
235 paulo minorem, grauitate plurimum diffe<lb></lb> | |
236 runt.</s><s id="s.000059"> quæ autem in corporibus <expan abbr="corrumpũtur">corrumpuntur</expan> <lb></lb> | |
237 per fumum in igneam ſubſtantiam, & aeream, <lb></lb> | |
238 & <expan abbr="terrenã">terrenam</expan> tranſeunt.</s><s id="s.000060"> nam quę tenuiora ſunt in <lb></lb> | |
239 <pb pagenum="10"></pb> | |
240 ſuperiorem locum feruntur, vbi eſt & ignis: <lb></lb> | |
241 quæ vero his paulo craſsiora in aerem; & <lb></lb> | |
242 quę adhuc craſsiora ſimul cum his aliquantu<lb></lb> | |
243 lum ſublata ob continuam lationem rurſus <lb></lb> | |
244 in inferiorem locum deſcendunt, ac terrenis <lb></lb> | |
245 iunguntur.</s><s id="s.000061"> mutatur <expan abbr="autẽ">autem</expan> & aqua ab igne cor<lb></lb> | |
246 rupta in aerem; vapores enim ex ardenti<lb></lb> | |
247 bus lebetibus nihil aliud ſunt, niſi humi<lb></lb> | |
248 di extenuationes, quæ in aerem tranſeunt.</s><s id="s.000062"> <lb></lb> | |
249 ita ignem diſſoluere omnia ſe ipſo craſ<lb></lb> | |
250 ſiora, & tranſmutare ex iam dictis manife<lb></lb> | |
251 ſtum eſt.</s><s id="s.000063"> & ex his quæ à terra fiunt exha<lb></lb> | |
252 lationibus tranſmutantur craſsiora corpora <lb></lb> | |
253 in tenuiores ſubſtantias: rores enim non ali<lb></lb> | |
254 ter ſurſum feruntur, niſi aqua quę in terra eſt <lb></lb> | |
255 ab exhalatione fuerit extenuata.</s><s id="s.000064"> ipſa autem <lb></lb> | |
256 exhalatio fit ab ignea quadam <expan abbr="ſubſtãtia">ſubſtantia</expan> ſolis <lb></lb> | |
257 ſub terra exiſtentis, & calefacientis locum il<lb></lb> | |
258 <expan abbr="lũ">lum</expan> & magis vel ſulfureum, vel bituminoſum, <lb></lb> | |
259 qui quidem calefactus plerunque exhalatio<lb></lb> | |
260 nem generat.</s><s id="s.000065"> & aquę calidę, quę in terra in<lb></lb> | |
261 ueniuntur ex eadem cauſſa fiunt.</s><s id="s.000066"> roris autem <lb></lb> | |
262 tenuiores partes in aerem <expan abbr="tranſmutãtur">tranſmutantur</expan>, craſ<lb></lb> | |
263 ſiores aliquantulum ſublatę ob exhalationis <lb></lb> | |
264 <pb pagenum="11"></pb> | |
265 vim, hac refrigerata ſecundum ſolis conuer<lb></lb> | |
266 ſionem rurſus in inferiorem locum deferun<lb></lb> | |
267 tur.</s><s id="s.000067"> at venti oriuntur ex vehementi exhalatio<lb></lb> | |
268 ne aeris, tum expulſi, tum attenuati: ſem<lb></lb> | |
269 perq́ue eum qui deinceps eſt aerem mouen<lb></lb> | |
270 tis.</s><s id="s.000068"> aeris autem motio non ſecundum om<lb></lb> | |
271 nem locum æque velox eſt, ſed vehementior <lb></lb> | |
272 quidem iuxta exhalationem, imbecillior ve<lb></lb> | |
273 ro cum longe abeſt ab eo loco, in quo mo<lb></lb> | |
274 uetur, quemadmodum & in grauibus, quæ <lb></lb> | |
275 ſurſum feruntur contingit.</s><s id="s.000069"> etenim hæc ve<lb></lb> | |
276 locius mouentur iuxta locum inferiori pro<lb></lb> | |
277 pinquum, in quo eſt etiam vis impellens; <lb></lb> | |
278 tardius vero in ſuperiori loco, ui, quæ ea <lb></lb> | |
279 impulit non ita ualide amplius proſequente, <lb></lb> | |
280 rurſus in naturalem locum feruntur, uideli<lb></lb> | |
281 cet in inferiorem.</s><s id="s.000070"> nam ſi æque uelox uis ip<lb></lb> | |
282 ſa impuliſſet, profecto nunquam <lb></lb> | |
283 ceſſaſſet.</s><s id="s.000071"> <lb></lb> | |
284 nunc uero ea ſenſim ceſſante, & tanquam <lb></lb> | |
285 conſumpta, uelocitas quoque ceſſat latio<lb></lb> | |
286 nis.</s><s id="s.000072"> aqua etiam mutatur in terrenam ſub<lb></lb> | |
287 ſtantiam; quando enim in aliquem terrenum, <lb></lb> | |
288 & concauum locum aquam infundimus, pau<lb></lb> | |
289 lo poſt aqua à terrena ſubſtantia imbibita <lb></lb> | |
290 <pb pagenum="12"></pb> | |
291 euaneſcit.</s><s id="s.000073"> quare commiſcetur, & ipſa fit ter<lb></lb> | |
292 ra.</s><s id="s.000074"> at ſi quis dicat ipſam ſubigi, neque imbi<lb></lb> | |
293 bi à terra, ſed euaporare, exiccariq́ue a ſo<lb></lb> | |
294 lis vel alterius cuiuſpiam caliditate, falſa di<lb></lb> | |
295 dicere deprehendetur.</s><s id="s.000075"> eadem enim aqua in<lb></lb> | |
296 iecta in aliquod vas ſiue vitreum ſiue ęreum, <lb></lb> | |
297 ſiue ex alia denſa materia conſtans ſoliq́ue <lb></lb> | |
298 expoſita per multum tempus non imminui<lb></lb> | |
299 tur, niſi in parua admodum ipſius particu<lb></lb> | |
300 la.</s><s id="s.000076"> quare & aqua in terrenam ſubſtantiam <lb></lb> | |
301 mutatur.</s><s id="s.000077"> limus enim & cænum aquæ muta<lb></lb> | |
302 tiones ſunt in terrenam ſubſtantiam: mutatur <lb></lb> | |
303 etiam tenuior ſubſtantia in craſsiorem; <lb></lb> | |
304 quemadmodum videmus, & flammam à lu<lb></lb> | |
305 cernis extinctis cum oleum deficiat, aliquan<lb></lb> | |
306 tulum ſurſum ferri & veluti impulſam in pro<lb></lb> | |
307 prium locum ſecedere.</s><s id="s.000078"> dico autem locum <lb></lb> | |
308 ſupremum, & qui ſupra aerem eſt, ſupe<lb></lb> | |
309 ratam vero a multo aere intermedio non am<lb></lb> | |
310 plius ferri in deſtinatum locum, ſed admix<lb></lb> | |
311 tam, complicatamq́ue aeris corporibus <lb></lb> | |
312 in aerem uerti.</s><s id="s.000079"> ſimile quippiam ex in ae<lb></lb> | |
313 re intelligere oportet.</s><s id="s.000080"> quando enim is <lb></lb> | |
314 in aliquo vaſe non magno & præcluso <lb></lb> | |
315 <pb pagenum="13"></pb> | |
316 exiſtens ſimul cum vaſe in aquam demitta<lb></lb> | |
317 tur, deinde detecto vaſe, & oſculum ſur<lb></lb> | |
318 ſum habente aqua ingrediatur; aer quidem <lb></lb> | |
319 ex vaſe excedit; ſuperatus autem à multa <lb></lb> | |
320 aqua rurſus admiſcetur, & complicatur, ita <lb></lb> | |
321 vt aqua fiat.</s><s id="s.000081"> eodem modo aere in cucurbi<lb></lb> | |
322 tula corrupto, attenuatoq́ue ab igne, & e<lb></lb> | |
323 lapſo per vaſis raritates exinanitus intra lo<lb></lb> | |
324 cus attrahit circumpoſitam materiam qua<lb></lb> | |
325 liſcunque ſit.</s><s id="s.000082"> cum vero cucurbitula reſpira<lb></lb> | |
326 uerit, aer in euacuatum locum ſuccedit, ma<lb></lb> | |
327 teria non amplius attracta.</s><s id="s.000083"> dicentes igitur <lb></lb> | |
328 vniuerſe nihil omnino vacuum eſſe, poſſunt <lb></lb> | |
329 ad hęc multa excogitare argumenta, & for<lb></lb> | |
330 taſſe oratione magis perſuadere, cum ta<lb></lb> | |
331 men nullam ſenſibilem demoſtrationem af<lb></lb> | |
332 ferant.</s><s id="s.000084"> at vero ſi oſtenſum fuerit in his quæ <lb></lb> | |
333 apparent, & ſub ſenſum cadunt, vacuum <lb></lb> | |
334 quidem coaceruatum eſſe præter naturam fa<lb></lb> | |
335 ctum, natura autem vacuum eſſe ſecundum <lb></lb> | |
336 paruas partes diſſeminatum: & corpora <lb></lb> | |
337 ipſa per compresſionem diſſeminata vacua <lb></lb> | |
338 replere: nullo modo amplius audiendi erunt, <lb></lb> | |
339 qui probabiles de his afferunt rationes.</s> <lb></lb></p> | |
340 | |
341 <pb pagenum="14"></pb> | |
342 <p type="main"><s id="s.000085">conſtruatur enim ſphæra craſsitudinem <lb></lb> | |
343 ha<lb></lb> | |
344 bens laminæ, vt ne facile rumpatur, con<lb></lb> | |
345 tinensq́ue circiter cotylas octo, & vndique <lb></lb> | |
346 præclusa.</s><s id="s.000086"> oportet igitur ipſam perforare, & <lb></lb> | |
347 ſiphonem ęreum, hoc eſt tubum gracilem <lb></lb> | |
348 demittere non contingentem locum, qui <lb></lb> | |
349 punto perforato ſecundum diametrum op<lb></lb> | |
350 ponitur, ita vt aqua fluere poſsit; alia au<lb></lb> | |
351 tem ipſis pars extra ſphæram emineat cir<lb></lb> | |
352 citer digitos tres, & ambitum foraminis, <lb></lb> | |
353 per quod ſiphon demittitur, ſtanno præclu<lb></lb> | |
354 dere ſphære ſuperficiem comprehenden<lb></lb> | |
355 tes, vt cum volumus ore per ſiphonem in<lb></lb> | |
356 flare, ſpiritus ex ſphera nullo modo ex<lb></lb> | |
357 cidat.</s><s id="s.000087"> itaque inſpiciamus quæ contingunt.</s><s id="s.000088"> <lb></lb> | |
358 aere enim in ipſa exiſtente, quemadmo<lb></lb> | |
359 dum & in alijs vaſis quæ vacua appellan<lb></lb> | |
360 tur, totumq́ue qui in ipſa locum replente: <lb></lb> | |
361 & per continuationem <expan abbr="quãdam">quamdam</expan> ad eius am<lb></lb> | |
362 bitum applicato: nullo denique loco vt ar<lb></lb> | |
363 bitrantur penitus exiſtente vacuo, neque a<lb></lb> | |
364 quam immittere poſſemus, neque alium <expan abbr="aerẽ">aerem</expan> <lb></lb> | |
365 non excedente priori aere qui in ipſa erat: & <lb></lb> | |
366 <pb pagenum="15"></pb> | |
367 ſi multa vi immiſsionem faciamus, prius <lb></lb> | |
368 diſrumpetur vas, quàm aliquid ſuſcipiat <lb></lb> | |
369 cum plenum ſit: neque enim aeris corpora <lb></lb> | |
370 in minorem magnitudinem contrahi poſ<lb></lb> | |
371 ſunt.</s><s id="s.000089"> quare neceſſe erit vt in ſe ipſis ha<lb></lb> | |
372 beant quædam interualla, in quæ compreſ<lb></lb> | |
373 ſa minorem obtineant molem.</s><s id="s.000090"> hoc autem <lb></lb> | |
374 veriſimile non eſt, nullo penitus exiſtente <lb></lb> | |
375 vacuo, & cum corpora ad ſeſe applicentur <lb></lb> | |
376 ſecundum omnes ſuperficies, & ſimiliter <lb></lb> | |
377 ad vaſis ambitum, non poſſunt expulſa lo<lb></lb> | |
378 cum alicubi facere, non exiſtente vacuo <lb></lb> | |
379 aliquo.</s><s id="s.000091"> quamobrem nullo modo in ſphæ<lb></lb> | |
380 ra immittetur aliquid eorum, qui ſunt ex<lb></lb> | |
381 tra, niſi excedat aliqua pars aeris prius in <lb></lb> | |
382 ea contenti, ſiquidem totus locus conſti<lb></lb> | |
383 patus eſt, & continuatus vt arbitrantur.</s><s id="s.000092"> at <lb></lb> | |
384 ſi quis ſiphonem ori admouens ſphæram in<lb></lb> | |
385 flare velit, multum immittet ſpiritum, non <lb></lb> | |
386 excedente aere qui in ea eſt.</s><s id="s.000093"> quod cum ita <lb></lb> | |
387 ſemper contingat, manifeſto oſtenditur con<lb></lb> | |
388 tractionem fieri corporum in ſphæra exi<lb></lb> | |
389 ſtentium in vacua implicata.</s><s id="s.000094"> contractio au<lb></lb> | |
390 tem pręter naturam fit ob immiſsionis vio<lb></lb> | |
391 <pb pagenum="16"></pb> | |
392 lentiam.</s><s id="s.000095"> ſi igitur aliquis inflans, & ad ip<lb></lb> | |
393 ſum os manum apponens ſtatim digito ſi<lb></lb> | |
394 phonem obturet, manebit omni tempo<lb></lb> | |
395 re conſtipatus aer in ſphæra.</s><s id="s.000096"> quòd ſi quis <lb></lb> | |
396 aperiat rurſus extra errumpet cum magno <lb></lb> | |
397 <expan abbr="ſtepitu">ſtrepitu</expan>, & clamore immiſſus aer; propte<lb></lb> | |
398 rea quod, vt propoſuimus, expellitur a <lb></lb> | |
399 dilatatione pręexiſtentis aeris impetu quo<lb></lb> | |
400 dam facta.</s><s id="s.000097"> rurſus ſi quis velit aerem, qui <lb></lb> | |
401 in ſphæra eſt ore per ſiphonem attrahere <lb></lb> | |
402 magna copia conſequetur, nulla alia ſub<lb></lb> | |
403 ſtantia in ſphęram ſuccedente, quemad<lb></lb> | |
404 modum in ouo ante dictum eſt.</s><s id="s.000098"> quare ex | |
405 <lb></lb> | |
406 hoc perſpicue oſtenditur magnam vacui <lb></lb> | |
407 coaceruationem in ſphæra factam eſſe.</s><s id="s.000099"> non <lb></lb> | |
408 enim aeris corpora, quæ relinquuntur eo <lb></lb> | |
409 tempore maiora fieri poſſunt, ita vt ex<lb></lb> | |
410 pulſorum corporum locum repleant.</s><s id="s.000100"> nam <lb></lb> | |
411 ſi augerentur cum nulla ipſis ſubſtantia ex<lb></lb> | |
412 trinſecus accedat, veriſimile eſſet augu<lb></lb> | |
413 mentum fieri per rarefactionem.</s><s id="s.000101"> hoc au<lb></lb> | |
414 tem eſt implicatio ſecundum euacuatio<lb></lb> | |
415 nem.</s><s id="s.000102"> ſed uacuum nullum eſſe dicunt.</s><s id="s.000103"> non <lb></lb> | |
416 igitur augebuntur corpora: neque enim <lb></lb> | |
417 <pb pagenum="17"></pb> | |
418 aliud augumentum ipſis accidere mente con<lb></lb> | |
419 <gap></gap> poteſt.</s><s id="s.000104"> ex quibus perſpicum eſt in ae<lb></lb> | |
420 ris corporibus diſſeminata eſſe quędam va<lb></lb> | |
421 cua inter media, & vi quadam adueniente <lb></lb> | |
422 ea præter naturam in vacua reclinare: aer au<lb></lb> | |
423 tem qui eſt in vaſe inuerſo in aquam, haud <lb></lb> | |
424 valde comprimitur.</s><s id="s.000105"> quod enim vim infert <lb></lb> | |
425 ad id efficiendum minime idoneum eſt, quip<lb></lb> | |
426 pe cum naturaliter aqua ipſa in ſe ipſa ne<lb></lb> | |
427 que grauitatem, neque vehementem com<lb></lb> | |
428 preſsionem habeat.</s><s id="s.000106"> quamobrem contingit, <lb></lb> | |
429 vt vrinantes in profundum maris infinitas <lb></lb> | |
430 metretas ſupra humeros habentes ab aqua <lb></lb> | |
431 non cogantur reſpirare, cum paruus omni<lb></lb> | |
432 no aer in naribus comprehendatur.</s><s id="s.000107"> Quæ au<lb></lb> | |
433 tem cauſſa ſit, cur ij, qui in profundo na<lb></lb> | |
434 tant ſicuti dictum eſt, infinitum aquę pon<lb></lb> | |
435 dus ſupra humeros habentes non compri<lb></lb> | |
436 muntur, conſideratione dignum videtur.</s><s id="s.000108"> di<lb></lb> | |
437 cunt igitur quidam propterea quo aqua <lb></lb> | |
438 æquegrauis eſt ipſa ſecundum ſe ipſam; <lb></lb> | |
439 Hi autem nihil dicunt propter quid ij, qui <lb></lb> | |
440 deorſum natant à ſuperiori aqua non com<lb></lb> | |
441 primantur.</s><s id="s.000109"> itaque illud hoc modo demon<lb></lb> | |
442 <pb pagenum="18"></pb> | |
443 longs;trandum eſt.</s><s id="s.000110"> intelligamus ſuperius humi<lb></lb> | |
444 dum à ſuperficie compreſsi ſecundum quam <lb></lb> | |
445 imponitur aqua, corpus aliquod eſſe ęque <lb></lb> | |
446 graue atque humidum, habensq́ue ean<lb></lb> | |
447 dem figuram, quam humidum ſuperius; <lb></lb> | |
448 hoc autem intelligamus in humidum inijci, <lb></lb> | |
449 ita vt inferior ipſius ſuperficies compreſſo <lb></lb> | |
450 congruat ſitq́ue tamquam illud ipſum; & <lb></lb> | |
451 ſimiliter ac ſuperius humidum imponatur.</s><s id="s.000111"> <lb></lb> | |
452 perſpicuum igitur eſt hoc corpus dimiſſum <lb></lb> | |
453 neque ab humido quicquam extare, neque <lb></lb> | |
454 ſub humidi ſuperioris ſuperficie demergi.</s><s id="s.000112"> <lb></lb> | |
455 ſiquidem <expan abbr="demoſtratum">demonſtratum</expan> eſt ab Archimede <lb></lb> | |
456 in libro de ijs, quę in aqua uehuntur corpora <lb></lb> | |
457 æquegrauia atque humidum in humidum di<lb></lb> | |
458 miſſa neque extare ab humido, neque demer<lb></lb> | |
459 gi.</s><s id="s.000113"> non igitur comprimet ea quæ ſubijciun<lb></lb> | |
460 tur.</s><s id="s.000114"> ablatis autem deſuper comprimenti<lb></lb> | |
461 bus corpus in eodem loco permanebit.</s><s id="s.000115"> quo<lb></lb> | |
462 modo igitur comprimet corpus quod non <lb></lb> | |
463 appetit in inferiorem locum deſcendere? <lb></lb> | |
464 eodem modo & humidum vbi erat corpus <lb></lb> | |
465 ſubiecta non comprimet; quatenus enim ad <lb></lb> | |
466 quietem, & motum attinet, non differt di<lb></lb> | |
467 <pb pagenum="19"></pb> | |
468 ctum corpus ab humido eundem locum occu<lb></lb> | |
469 pante.</s><s id="s.000116"> at vero vacua eſſe ex his etiam qui<lb></lb> | |
470 ſpiam percipiat.</s><s id="s.000117"> vacuis enim non exiſtenti<lb></lb> | |
471 bus, neque per aquam, neque per aerem <lb></lb> | |
472 neque per aliud corpus vllum poſſet lumen <lb></lb> | |
473 tranſire, aut caliditas aut alia potentia cor<lb></lb> | |
474 porea.</s><s id="s.000118"> nam quomodo radij ſolares per <expan abbr="aquã">aquam</expan> <lb></lb> | |
475 infundum vaſis penetrarent? ſi enim aqua <lb></lb> | |
476 non haberet poros, ſed radij aquam ui ſcin<lb></lb> | |
477 derent, contingeret vaſa plena ſuperfundi, <lb></lb> | |
478 quod fieri non videmus.</s><s id="s.000119"> ad hęc ſi aquam vi<lb></lb> | |
479 ſcinderent, non vtique radiorum alij ad ſu<lb></lb> | |
480 periorem locum frangerentur, alij deorſum <lb></lb> | |
481 caderent.</s><s id="s.000120"> nunc autem quicunque aquæ par<lb></lb> | |
482 ticulis occurrunt franguntur ad ſuperiorem <lb></lb> | |
483 locum: quicunque vero incidunt in aquæ <lb></lb> | |
484 vacua paucis particulis occurrentes in vaſis <lb></lb> | |
485 fundum peruadunt.</s><s id="s.000121"> pręterea ex his conſtat <lb></lb> | |
486 aquæ vacua ineſſe.</s><s id="s.000122"> uinum enim in aquam <lb></lb> | |
487 iniectum uidetur ſecundum fuſionem quan<lb></lb> | |
488 dam per totum aquę locum permeare; quod <lb></lb> | |
489 non fieret niſi uacua aquę ineſſent.</s><s id="s.000123"> lumen <lb></lb> | |
490 quoque alterum per alterum fertur.</s><s id="s.000124"> nam <lb></lb> | |
491 cum plures lucernas quis accenderit omnia <lb></lb> | |
492 <pb pagenum="20"></pb> | |
493 magis illuſtrabuntur, ijſdem quoquo verſus <lb></lb> | |
494 per ſe inuicem penetrantibus.</s><s id="s.000125"> ſed & per æs, <lb></lb> | |
495 per <expan abbr="ferrũ">ferrum</expan>, & per alia corpora omnia penetra<lb></lb> | |
496 tio fit, quemadmodum & quod in torpedine <lb></lb> | |
497 marina contingit.</s><s id="s.000126"> at uero coaceruatum va<lb></lb> | |
498 cuum præter naturam fieri demoſtratum eſt, <lb></lb> | |
499 & per vas leue ori appoſitum, & per medi<lb></lb> | |
500 cum ouum.</s><s id="s.000127"> itaque cum plures demoſtratio<lb></lb> | |
501 nes ſint de vacui natura, eas quas modo attu<lb></lb> | |
502 limus, ſatis eſſe arbitrari ſumus; etenim per <lb></lb> | |
503 ipſa ſenſilia demoſtrationes factæ ſunt.</s><s id="s.000128"> vni<lb></lb> | |
504 uerſe igitur dicere licet, omne corpus ex te<lb></lb> | |
505 nuibus conſtare corporibus, inter quæ ſunt <lb></lb> | |
506 vacua diſſeminata particulis minora.</s><s id="s.000129"> quam<lb></lb> | |
507 obrem abuſiue dicimus nihil eſſe vacuum <lb></lb> | |
508 vi aliqua non accedente, ſed omnia eſſe ple<lb></lb> | |
509 na vel aere vel humido uel alia quapiam ſub<lb></lb> | |
510 ſtantia quantum autem alicuius horum ex<lb></lb> | |
511 cedit, tantundem alterius conſequitur, & <lb></lb> | |
512 euacuatum replet locum.</s><s id="s.000130"> prætera uacuum <lb></lb> | |
513 quidem coaceruatum natura non eſſe non ac<lb></lb> | |
514 cedente aliqua ui: & rurſus nunquam eſſe pe<lb></lb> | |
515 nitus uacuum, ſed pręter naturam factum.</s> <lb></lb></p> | |
516 | |
517 <p type="main"><s id="s.000131">His explicatis deinceps theoremata quæ <lb></lb> | |
518 <pb pagenum="21"></pb> | |
519 per congreſſum dictorum elementorum per<lb></lb> | |
520 ficiuntur conſcribemus.</s><s id="s.000132"> per ea enim uarij ad<lb></lb> | |
521 modum & admirabiles motus inueniuntur.</s><s id="s.000133"> <lb></lb> | |
522 his autem prius conſideratis elementi cauſſa <lb></lb> | |
523 conſcribemus & de inflexis ſiphonibus: hi <lb></lb> | |
524 enim ad multa ſpiritalium perutiles ſunt.</s> <lb></lb></p> | |
525 | |
526 <pb pagenum="22"></pb> | |
527 <p type="head"><s id="s.000134"><emph type="italics"></emph>De Inflexo Siphone. I.<emph.end type="italics"></emph.end></s> <lb></lb></p> | |
528 | |
529 <p type="main"><s id="s.000135">Sit inflexus Si<lb></lb> | |
530 phon <figure></figure>, hoc eſt tu<lb></lb> | |
531 bus ABC, cuius <lb></lb> | |
532 AB quidem crus <lb></lb> | |
533 ſit in vas DE ple<lb></lb> | |
534 no aqua; ſitq́ue <lb></lb> | |
535 aquæ ſuperficies <lb></lb> | |
536 ad rectam <expan abbr="lineã">lineam</expan>, <lb></lb> | |
537 in qua FG: & in<lb></lb> | |
538 flexi ſiphonis crus <lb></lb> | |
539 AB impleatur a<lb></lb> | |
540 qua uſque ad F <lb></lb> | |
541 G rectam; hoc <lb></lb> | |
542 eſt pars ipſius A <lb></lb> | |
543 H, pars vero HB <lb></lb> | |
544 C ſit aere plena.</s><s id="s.000136"> <lb></lb> | |
545 Si igitur per oſcu<lb></lb> | |
546 lum C <expan abbr="prædictũ">prædictum</expan> <lb></lb> | |
547 aerem ore attra<lb></lb> | |
548 hamus, ſimul con<lb></lb> | |
549 ſequetur & humi<lb></lb> | |
550 dum, propterea <lb></lb> | |
551 quòd, vt antedi<lb></lb> | |
552 ctum eſt, locus <lb></lb> | |
553 omninovacuus eſ<lb></lb> | |
554 ſe non poteſt.</s><s id="s.000137"> & ſi quidem ſiphonis oſculum C <lb></lb> | |
555 ſit in <lb></lb> | |
556 directum ipſi FG, impletus aqua non tamen fluet ſi<lb></lb> | |
557 phon, ſed manebit plenus, ita vt ABC pars ipſius aqua <lb></lb> | |
558 repleta ſit, quamuis ea præter naturam ſurſum feratur; <lb></lb> | |
559 verum inſtar lancis cuiuſdam æquilibrium habens aqua <lb></lb> | |
560 <pb pagenum="23"></pb> | |
561 manebit, ſurſum elata ſecundum partem HB, & deor<lb></lb> | |
562 ſum ſuſpenſa ſecundum BC.</s><s id="s.000138"> Quod ſi <lb></lb> | |
563 ſiphonis oſculum <lb></lb> | |
564 exterius ſit infra rectam lineam FG, vt K, fluit aqua, quo<lb></lb> | |
565 niam pars, quæ in KB, cum ſit grauior ea, qua in BH, <lb></lb> | |
566 peruincit, <expan abbr="attrahitq́">attrahitque</expan>, & uſque eo fluit, quo ad oſculum <lb></lb> | |
567 K in directum ſuperficie aquæ conſtituatur.</s><s id="s.000139"> & rurſus <lb></lb> | |
568 propter eandem cauſſam non amplius fluet.</s><s id="s.000140"> ſi uero oſcu<lb></lb> | |
569 lum exterius ſiphonis ſit infra K, vt L, fluit quouſque a<lb></lb> | |
570 quæ ſuperficies ad oſculum A perueniat.</s><s id="s.000141"> Itaque ſi veli<lb></lb> | |
571 mus totam, quæ eſt in vaſe, aquam haurire, demitte<lb></lb> | |
572 mus ſiphonem, ita vt oſculum A vaſis fundum atun<lb></lb> | |
573 gat, tantum ab eo diſtans, quantum ad aquæ fluxum ſa<lb></lb> | |
574 tis eſſe videatur.</s><s id="s.000142"> Hanc igitur cauſſam, quam diximus, <lb></lb> | |
575 in ſiphone quidam attulerunt, dicentes maius crus, quod <lb></lb> | |
576 aquę plus habeat attrahere minus.</s><s id="s.000143"> At uero huiuſmodi <lb></lb> | |
577 cauſſam falſam eſſe, & eum, qui his credit, <lb></lb> | |
578 valde errare, <lb></lb> | |
579 ſi ab humili loco aquam educere conetur, ita demoſtra<lb></lb> | |
580 bimus.</s><s id="s.000144"> Fiat enim ſiphon habens interius crus & longius <lb></lb> | |
581 & anguſtum; exterius vero latius & multo minus ſecun<lb></lb> | |
582 dum longitudinem, adeo vt plus aquę capiat, quàm <lb></lb> | |
583 crus longius.</s><s id="s.000145"> & ita aqua impleatur.</s><s id="s.000146"> maius autem ipſius <lb></lb> | |
584 crus immittatur in vas aquę, uel etiam in aliquem pute<lb></lb> | |
585 um.</s><s id="s.000147"> ſi igitur exterius crus fluere permittamus, plus <lb></lb> | |
586 aquę habens, quàm interius, ex maiori aquam attrahet, <lb></lb> | |
587 quæ quidem etiam ſimul trahet eam, quæ eſt in puteo: <lb></lb> | |
588 & cum fluere cęperit totam hauriet, vel ſemper fluet, <lb></lb> | |
589 quoniam humidum exterius plus eſt eo, quod in crure in<lb></lb> | |
590 teriori continetur.</s><s id="s.000148"> Atqui hoc fieri non apparet.</s><s id="s.000149"> Non igi<lb></lb> | |
591 tur dicta cauſſa vera eſt.</s><s id="s.000150"> Itaq; videamus naturalem cauſ<lb></lb> | |
592 ſam.</s><s id="s.000151"> Quoniam enim omne humidum continuum, & <lb></lb> | |
593 quieſcens ſphæricam ſuperficiem ſuſcipit, centrum ha<lb></lb>bentem idem quod terra; non quieſcens autem uſque <lb></lb> | |
594 eò fluit, quoad, vt dictum eſt, in vna ſuperficie <lb></lb> | |
595 ſphærica <lb></lb> | |
596 <pb pagenum="24"></pb> | |
597 <expan abbr="cõſtituatur">conſtituatur</expan>, ſi ſumentes duo vaſa, inijciemus | |
598 <expan abbr="humiduũ">humiduum</expan> in <lb></lb> | |
599 vtrumque ipſorum, & implentes ſiphonem, digitiſque <lb></lb> | |
600 ipſius oſcula comprehendentes, demittemus alterum <lb></lb> | |
601 crus in vnum dictorum vaſorum adeo, vt aqua demerga<lb></lb> | |
602 tur; alterum vero in alterum vas: fiet tota aqua conti<lb></lb> | |
603 nua, vtrumquæ enim humidorum, quæ ſunt in vaſibus <lb></lb> | |
604 coniungitur cum eo, quod eſt in ſiphone, ita vt totum <lb></lb> | |
605 continuum fiat.</s><s id="s.000152"> ſi igitur ſuperficies humidorum, quæ <lb></lb> | |
606 prius erant in va<lb></lb> | |
607 ſibus, <figure></figure> in vna ſu<lb></lb> | |
608 perficie <expan abbr="cõſiſtant">conſiſtant</expan>, <lb></lb> | |
609 quieſcet & ſic v<lb></lb> | |
610 traque <expan abbr="ipſarũ">ipſarum</expan> de<lb></lb> | |
611 merſo ſiphone; <lb></lb> | |
612 ſin minus, quo<lb></lb> | |
613 niam aqua conti<lb></lb> | |
614 nua facta eſt, ne<lb></lb> | |
615 ceſſario ob conti<lb></lb> | |
616 nuitatem in humi<lb></lb> | |
617 liorem locum flu<lb></lb> | |
618 et, quouſque vel <lb></lb> | |
619 omnis aqua quæ <lb></lb> | |
620 in vaſibus, in vna <lb></lb> | |
621 ſuperficie ſit, vel <lb></lb> | |
622 alterum vaſorum <lb></lb> | |
623 exinaniatur.</s><s id="s.000153"> fiant <lb></lb> | |
624 igitur in vna ſu<lb></lb> | |
625 perficie humida, <lb></lb> | |
626 quæ ſunt in vaſi<lb></lb> | |
627 bus.</s><s id="s.000154"> quieſcent vti<lb></lb> | |
628 que, ita vt etiam <lb></lb> | |
629 humidum, quod <lb></lb> | |
630 eſt in ſiphone, ſi<lb></lb> | |
631 <pb pagenum="25"></pb> | |
632 mul quieſcat.</s><s id="s.000155"> Quod ſi quis mente concipiat <expan abbr="ſiphonẽ">ſiphonem</expan> <lb></lb> | |
633 diſ<lb></lb> | |
634 ſectum iuxta ſuperficies humidorum, quæ ſunt in vaſi<lb></lb> | |
635 bus; & ita quieſcet humidum, quod eſt in ſiphone.</s><s id="s.000156"> er<lb></lb> | |
636 go & ſiphon ipſo ſuſpenſo, & in neutram partem incli<lb></lb> | |
637 nato, rurſus quieſcet humidum, ſiue æqualem omnino <lb></lb> | |
638 habens latitudinem, ſiue alterum crus altero multo ma<lb></lb> | |
639 ius ſit.</s><s id="s.000157"> non enim in hoc cauſſa eſt, cur humidum quie<lb></lb> | |
640 ſcat, ſed in eo, quod ipſius oſcula ęqualiter <lb></lb> | |
641 <expan abbr="iaceãt">iaceant</expan>.</s><s id="s.000158"> Quo<lb></lb> | |
642 modo igitur eo ſuſpenſo humidum non defluit ob pro<lb></lb> | |
643 priam grauitatem, cum ſubiectum aerem leuiorem ha<lb></lb> | |
644 beat? quoniam locus omnino vacuus eſſe non poteſt.</s><s id="s.000159"> <lb></lb> | |
645 ſi enim debet humidum defluere, prius impleri oportet <lb></lb> | |
646 ſuperiorem locum ſiphonis, in quemadmodum aer ingredi nequit.</s><s id="s.000160"> <lb></lb> | |
647 Quod ſi quis ſuperiorem ſiphonis locum perforet, ſta<lb></lb> | |
648 tim effluet humidum aere ſuccedente.</s><s id="s.000161"> ſed antequam per<lb></lb> | |
649 foretur, humidum, quod eſt in ſiphone ſubiecto aeri in<lb></lb> | |
650 ſidens ipſum propulſat, is autem non habens, quò ſece<lb></lb> | |
651 dat progredi humidum non ſinit.</s><s id="s.000162"> verum cum per fora<lb></lb> | |
652 men locum obtinuit, quò ſecedat aer, tum aquę grauita<lb></lb> | |
653 tem non ferens ſecedit.</s><s id="s.000163"> Hanc eandem ob cauſſam & vi<lb></lb> | |
654 num ſiphone ſurſum ore præter naturam attrahimus.</s><s id="s.000164"> ex<lb></lb> | |
655 cipientes enim aerem, qui eſt in ſiphone, pleniores, <lb></lb> | |
656 quàm antea efficimur, & euellimus coniunctum ipſi ae<lb></lb> | |
657 rem.</s><s id="s.000165"> hic uero eum qui à principio, quouſque ad vini ſu<lb></lb> | |
658 perficiem vacuatio fiat, & tunc vinum euulſum ſecedit <lb></lb> | |
659 in locum exinanitum ſiphonis.</s><s id="s.000166"> alius enim locus non eſt, <lb></lb> | |
660 in quem ſecedat; ob hanc cauſſam & ſurſum præter na<lb></lb> | |
661 turam fertur.</s><s id="s.000167"> alioqui quieſcet humidum in ſiphone, <expan abbr="quã">quam</expan><lb></lb> | |
662 do in vna ſuperficie ſphærica conſtituatur, cuius <lb></lb> | |
663 <expan abbr="cẽtrum">centrum</expan> <lb></lb> | |
664 eſt idem, quod terrę centrum.</s><s id="s.000168"> quoniam ſi humidi alicu<lb></lb> | |
665 ius ſuperficies ſphærica ſit, centrum habens idem, quod <lb></lb> | |
666 terra, quieſcit.</s><s id="s.000169"> ſi enim fieri poteſt, non quieſcat, ergo <lb></lb> | |
667 ipſa mota quieſcet.</s><s id="s.000170"> quieſcat igitur.</s><s id="s.000171"> erit ſphærica ſuperfi<lb></lb> | |
668 <pb pagenum="26"></pb> | |
669 cies centrum <expan abbr="idẽ">idem</expan> quòd terra, habens, & priorem ſuperfi<lb></lb> | |
670 ciem <figure></figure> ſecabit.</s><s id="s.000172"> idem <expan abbr="nã">nam</expan><lb></lb> | |
671 que humidum ab ali<lb></lb> | |
672 quo communi alium, <lb></lb> | |
673 atque alium occupa<lb></lb> | |
674 uit locum.</s><s id="s.000173"> vtręque igi<lb></lb> | |
675 tur ſuperficies per ter<lb></lb> | |
676 ræ centrum plano ali<lb></lb> | |
677 quo ſecentur, & faci<lb></lb> | |
678 ant lineas in ſuperficie<lb></lb> | |
679 bus, circulorum cir<lb></lb> | |
680 cumferentias, quæ i<lb></lb> | |
681 dem <expan abbr="cẽtrum">centrum</expan> habeant, <lb></lb> | |
682 quod terra, videlicet <lb></lb> | |
683 ABC FBD; ducaturque BG.</s><s id="s.000174"> quare BG æqualis eſt <lb></lb> | |
684 vtrique ipſarum GF GA.</s><s id="s.000175"> quod eſt abſurdum.</s><s id="s.000176"> ergo <lb></lb> | |
685 quieſcat neceſſe eſt.</s> <lb></lb></p> | |
686 | |
687 | |
688 <p type="head"><s id="s.000177"><emph type="italics"></emph>De medio ſpiritali diabete.</s><s id="s.000178"> II.<emph.end type="italics"></emph.end></s> <lb></lb></p> | |
689 | |
690 <p type="main"><s id="s.000179">Eſt autem & alius, qui vocatur medius ſpi<lb></lb> | |
691 ritalis diabetes, eandem actionem habens, <lb></lb> | |
692 quam inflexus ſiphon.</s> <lb></lb></p> | |
693 | |
694 <p type="main"><s id="s.000180">Sit enim vas ſimiliter aqua plenum AB: & per eius <lb></lb> | |
695 fundum traijciatur tubus CD coarctatus ipſi fundo, & <lb></lb> | |
696 in partem inferiorem excedens.</s><s id="s.000181"> oſculum autem eius C <lb></lb> | |
697 non communicet cum ore vaſis AB, ſed alter tubus <lb></lb> | |
698 EF ipſum circumſideat, ab eo vndique ęqualiter diſtans: <lb></lb> | |
699 & oſculum quidem ſuperius, ſquammula EG, ab oſcu<lb></lb> | |
700 lum C parum diſtante cooperiatur: oſculum vero inferius <lb></lb> | |
701 tubi EF tantum diſtet à fundo vaſis AB, quantum ad <lb></lb> | |
702 aquę fluxum ſufficiat.</s><s id="s.000182"> His ita diſpoſitis ſi per oſculum D <lb></lb> | |
703 ſimiliter attrahamus aerem, qui eſt in CD ſiphone, ſi<lb></lb> | |
704 <pb pagenum="27"></pb>mul & aquam, quæ eſt in uaſe AB attrahemus, ita vt ef<lb></lb> | |
705 fluat.</s><s id="s.000183"> & tunc tota fluet, quæ in AB vaſe aqua ob exceſ<lb></lb> | |
706 ſum ſiphonis extra.</s><s id="s.000184"> aer enim, qui interijcitur inter hu<lb></lb> | |
707 midum & tubum EF, <figure></figure> <lb></lb> | |
708 cum modicus ſit, po<lb></lb> | |
709 teſt ſecedere in <expan abbr="tubũ">tubum</expan> <lb></lb> | |
710 CD, & ſimul aquam <lb></lb> | |
711 attrahere.</s><s id="s.000185"> non conſi<lb></lb> | |
712 ſtet autem fluxus ob <lb></lb> | |
713 exceſſum extra.</s><s id="s.000186"> ete<lb></lb> | |
714 nim non exiſtente EF <lb></lb> | |
715 ceſſabit fluere, cum <lb></lb> | |
716 ſuperficies humidi ad <lb></lb> | |
717 C fiat manente exceſ<lb></lb> | |
718 ſu.</s><s id="s.000187"> ſed propterea <lb></lb> | |
719 quod non poteſt aer <lb></lb> | |
720 ſubingredi toto EF <lb></lb> | |
721 in aqua demerſo, flu<lb></lb> | |
722 xus non conſiſtet & <lb></lb> | |
723 qui ingreſſus eſt aer <lb></lb> | |
724 in vas AB exeunti <lb></lb> | |
725 aquæ ſuccedet.</s><s id="s.000188"> totum <lb></lb> | |
726 enim exterius tubi o<lb></lb> | |
727 ſculum ad <expan abbr="aquã">aquam</expan> ſem<lb></lb> | |
728 per humilius eſt ſu<lb></lb> | |
729 perficie aquæ, quæ in <lb></lb> | |
730 vaſe.</s><s id="s.000189"> cum autem non posſit vna fieri ſuperficies, totam <lb></lb> | |
731 excernit aquam, & maiori grauitate fit attractio.</s><s id="s.000190"> Quod <lb></lb> | |
732 ſi non velimus aerem, qui in tubo CD continetur, ore <lb></lb> | |
733 attrahere, infundemus aquam in vas AB quouſque ſu<lb></lb> | |
734 perinfuſa per tubum CD principium fluxus accipiat, & <lb></lb> | |
735 ita rurſus tota, quæ eſt in AB vaſe, aqua exhaurietur.</s><s id="s.000191"> <lb></lb> | |
736 vocatur autem vt dictum eſt, CD EF ſpiritalis ſiphon, <lb></lb> | |
737 vel ſpiritalis diabetes.</s> <lb></lb></p> | |
738 | |
739 <pb pagenum="28"></pb> | |
740 <p type="main"><s id="s.000192">Ex iam demonſtratis perſpicuum eſt <lb></lb> | |
741 ſi<lb></lb> | |
742 phonis fluxum, eo immobili permanente in<lb></lb> | |
743 æqualem fieri.</s><s id="s.000193"> idem enim contingit & vaſe <lb></lb> | |
744 ad fundum perforato, & fluente: namq́ue & <lb></lb> | |
745 & hic fluxus inæqualis eſt, propterea quod <lb></lb> | |
746 in principio quidem aquæ effuſio maiori gra<lb></lb> | |
747 uitate premitur, poſt vero ea euacuta mino<lb></lb> | |
748 ri.</s><s id="s.000194"> quo ſiphonis exceſſus maior eſt, eo ce<lb></lb> | |
749 lerior fluxus efficitur.</s><s id="s.000195"> rurſus enim fluxus, qui <lb></lb> | |
750 fit per oſculum ipſius, maiori grauitate vrge<lb></lb> | |
751 tur, quàm cum minor ſit exterior exceſſus, <lb></lb> | |
752 quo videlicet ſuperficies aquæ in vaſe exi<lb></lb> | |
753 ſtentis exterius ſiphonis oſculum excedit.</s><s id="s.000196"> flu<lb></lb> | |
754 xus igitur per ſiphonem ſemper inæqualis <lb></lb> | |
755 iam dictus eſt.</s><s id="s.000197"> oportet autem fluxum ſemper <lb></lb> | |
756 æqualem per ſiphonem inuenire.</s> <lb></lb></p> | |
757 | |
758 <p type="head"><s id="s.000198"><emph type="italics"></emph>De fluxu ſemper æquali per ſiphonem in<lb></lb> | |
759 flexum.</s><s id="s.000199"> III.<emph.end type="italics"></emph.end></s> <lb></lb></p> | |
760 | |
761 <p type="main"><s id="s.000200">Sit aliquod AB vas aqua plenum in quo ſupernatet <lb></lb> | |
762 CD lebetarium, habens os obtectum operculo CD.</s><s id="s.000201"> per <lb></lb> | |
763 operculum vero, & fundum lebetarij traijciatur ſipho<lb></lb> | |
764 nis alterum crus, & ſtanno ad foramina coarctetur.</s><s id="s.000202"> al<lb></lb> | |
765 terum autem crus ſit extra vas AB: habeatq́ue oſculum <lb></lb> | |
766 humilius, quam ſit aquæ in vaſe exiſtentis ſuperficies.</s><s id="s.000203"> Si <lb></lb> | |
767 <pb pagenum="29"></pb> | |
768 igitur per ſipho<lb></lb> | |
769 nis <figure></figure> oſculum exte<lb></lb> | |
770 rius aerem, quę <lb></lb> | |
771 eſt in ſyphone at<lb></lb> | |
772 trahemus, ſimul <lb></lb> | |
773 conſequetur & <lb></lb> | |
774 humidum; quòd <lb></lb> | |
775 non poſsit in ſi<lb></lb> | |
776 phone locus om<lb></lb> | |
777 nino vacuus eſſe.</s><s id="s.000204"> <lb></lb> | |
778 & cum <expan abbr="principiũ">principium</expan> <lb></lb> | |
779 fluxus acceperit <lb></lb> | |
780 ſiphon, eo uſque <lb></lb> | |
781 fluet, quoad to<lb></lb> | |
782 tam, quæ in vaſe <lb></lb> | |
783 continetur, <expan abbr="aquã">aquam</expan> <lb></lb> | |
784 exhauſerit.</s><s id="s.000205"> eſt au<lb></lb> | |
785 tem is fluxus æ<lb></lb> | |
786 qualis, præterea <lb></lb> | |
787 quòd exceſſus ſi<lb></lb> | |
788 phonis extra, <lb></lb> | |
789 quo in partem in<lb></lb> | |
790 feriorem excedit ſuperficiem aquæ ſemper idem manet; <lb></lb> | |
791 quoniam in vaſis exinanitione ſimul & lebes cum ſipho<lb></lb> | |
792 ne deſcendit.</s><s id="s.000206"> quò autem exceſſus extra maior ſit, eò <lb></lb> | |
793 velocior erit fluxus, quamquam per ſe ipſum æqualis.</s><s id="s.000207"> <lb></lb> | |
794 Sit dictus ſiphon EFG, aquę autem ſuperficies ad rectam <lb></lb> | |
795 lineam HK.</s> <lb></lb></p> | |
796 | |
797 <pb pagenum="30"></pb> | |
798 <p type="head"><s id="s.000208"><emph type="italics"></emph>De fluxu partim æquali partim inæquali per <lb></lb> | |
799 ſiphonem.</s><s id="s.000209"> IIII.<emph.end type="italics"></emph.end></s> <lb></lb></p> | |
800 | |
801 <p type="main"><s id="s.000210">At fluxus partim quidem æqualis, partim <lb></lb> | |
802 vero inæqualis fit per ſiphonem.</s><s id="s.000211"> voco autem <lb></lb> | |
803 partim æqualem, & partim inæqualem, quan<lb></lb> | |
804 do per aliquod tempus volentibus nobis æ<lb></lb> | |
805 qualis ſit factus à principio fluxus, & rurſus <lb></lb> | |
806 per aliud tempus ſi ita nobis placeat, æqua<lb></lb> | |
807 lis ſit per ſe ipſum, priori vero vel tardior, <lb></lb> | |
808 vel velocior.</s> <lb></lb></p> | |
809 | |
810 <p type="main"><s id="s.000212">Sit enim rur<lb></lb> | |
811 ſus <figure></figure> aquæ vas AB, <lb></lb> | |
812 lebes CD, per | |
813 <expan abbr="operculũ">o<lb></lb>perculum</expan> vero, & <lb></lb> | |
814 fundum lebetis <lb></lb> | |
815 traijciatur cana<lb></lb> | |
816 lis latior, quàm <lb></lb> | |
817 crus interius ſi<lb></lb> | |
818 phonis: & ſit hic <lb></lb> | |
819 canalis ML, coar<lb></lb> | |
820 ctatus & opercu<lb></lb> | |
821 lo, & fundo lebe<lb></lb> | |
822 tis.</s><s id="s.000213"> operculo au<lb></lb> | |
823 tem inſiſtat peg<lb></lb> | |
824 matium ex regu<lb></lb> | |
825 lis compactum, <lb></lb> | |
826 quemadmodum <lb></lb> | |
827 littera xxx, & ſit C <lb></lb> | |
828 NXD.</s><s id="s.000214"> In regulis <lb></lb> | |
829 <pb pagenum="31"></pb> | |
830 autem rectis CN XD ex interiori parte ſecundum ea<lb></lb> | |
831 rum longitudinem inſculpantur canales, in quibus alte<lb></lb> | |
832 ra regula OP expedite percurrat.</s><s id="s.000215"> ſit etiam cochlea RS <lb></lb> | |
833 recta pertingens ad operculum CD, & perforamen, <lb></lb> | |
834 quod eſt in regula OP tranſiens.</s><s id="s.000216"> ſit præterea tylus ali<lb></lb> | |
835 quis regula OP coniunctus, ita vt inſeratur in helicem <lb></lb> | |
836 cocheę, excedat autem cochlea ſupra regulam NX, & <lb></lb> | |
837 exceſſui adnectatur anſa, per quam cochleam conuerta<lb></lb> | |
838 mus, ita vt regula OP interdum quidem ſublimis fiat, <lb></lb> | |
839 interdum vero depreſſa.</s><s id="s.000217"> cui regulæ coniunctum ſit <lb></lb> | |
840 crus interius ſiphonis, permeans etiam per canalem LM, <lb></lb> | |
841 adeo vt oſculum ipſius aqua, quæ in vaſe demergatur.</s><s id="s.000218"> <lb></lb> | |
842 Si igitur rurſus per oſculum exterius humidum attraha<lb></lb> | |
843 mus, fluet <expan abbr="siphõ">siphon</expan> <figure></figure> <lb></lb> | |
844 æqualiter, quo<lb></lb> | |
845 uſque <expan abbr="totũ">totum</expan>, quod <lb></lb> | |
846 eſt in vaſe, humi<lb></lb> | |
847 dum exhauria<lb></lb> | |
848 tur.</s><s id="s.000219"> Quando | |
849 <expan abbr="autẽ">au<lb></lb>tem</expan> volumus per <lb></lb> | |
850 ipſum <expan abbr="alterũ">alterum</expan> fie<lb></lb> | |
851 ri fluxum, predi<lb></lb> | |
852 cto velociorem, <lb></lb> | |
853 ſed tamen æqua<lb></lb> | |
854 lem per ſeſe, con<lb></lb> | |
855 uertimus cochle<lb></lb> | |
856 am, ita vt regu<lb></lb> | |
857 la OP depreſsior <lb></lb> | |
858 fiat.</s><s id="s.000220"> erit enim ex<lb></lb> | |
859 ceſſus ſiphonis <lb></lb> | |
860 extra maior prio<lb></lb> | |
861 ri, ideoq́ue flu<lb></lb> | |
862 xus æqualis qui<lb></lb> | |
863 <pb pagenum="32"></pb>dem per ſeipſum, ſed priori velocior.</s><s id="s.000221"> Quod ſi ad huc <lb></lb> | |
864 velociorem eſſe fluxum velimus, conuertemus cochleam <lb></lb> | |
865 vt regula OP etiam magis deprimatur.</s><s id="s.000222"> ſi vero tardio<lb></lb> | |
866 rem eadem regula OP in ſublime attollatur.</s><s id="s.000223"> atque ita <lb></lb> | |
867 erit per ſiphonem fluxus partim quidem æqualis, par<lb></lb> | |
868 tim vero inæqualis.</s><s id="s.000224"> vt autem per os noſtrum aquam <lb></lb> | |
869 non attrahamus, neq; enim hoc in omnibus ſiphonibus <lb></lb> | |
870 fieri poteſt, præterquam in valde paruis, ita faciemus.</s> <lb></lb></p> | |
871 | |
872 <pb pagenum="33"></pb> | |
873 <p type="main"><s id="s.000225">Sit ſmeriſmation aliquod, cuius maſculum <lb></lb> | |
874 <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> ap<lb></lb> | |
875 ponatur extrinſeco ſiphonis cruri, ita vt per ipſum fluat, <lb></lb> | |
876 <expan abbr="ſitq́">ſitque</expan> TY, fœmina vero TYV prius agglutinata vaſi LZ <lb></lb> | |
877 <figure></figure> | |
878 <pb pagenum="34"></pb> | |
879 quod paulo plus aquæ, quàm ſiphon capiat.</s><s id="s.000226"> habeat au<lb></lb> | |
880 tem ad fundum effluxionem <foreign lang="grc">W</foreign>.</s><s id="s.000227"> Quando igitur volumus <lb></lb> | |
881 per ſiphonem educere aquam, quæ eſt in vaſe AB, efflu<lb></lb> | |
882 xionem vaſis LZ digito comprehendentes, ipſum aqua <lb></lb> | |
883 implebimus.</s><s id="s.000228"> poſtea fœmineum ſmeriſma maſculo aptan<lb></lb> | |
884 tes, effluxionem <foreign lang="grc">W</foreign> demittemus.</s><s id="s.000229"> euacuato autem LZ va<lb></lb> | |
885 ſe, aer in ſiphone exiſtens in euacuatum locum proce<lb></lb> | |
886 det, quem conſequetur humidum quod in vaſe AB, ita <lb></lb> | |
887 vt ſiphon impleatur.</s><s id="s.000230"> deinde auferentes vas LZ ſipho<lb></lb> | |
888 nem fluere ſinemus.</s><s id="s.000231"> oportet autem ſiphonem recte de<lb></lb> | |
889 ſcendere, ſi officium ſuum præſtare debeat; illud <lb></lb> | |
890 autem <lb></lb> | |
891 erit, quando ad vaſis AB labrum duas regulas rectas <expan abbr="cõpingemus">com<lb></lb> | |
892 pingemus</expan>, atque inter ipſas intrinſecum ſiphonis crus <lb></lb> | |
893 conſtituemus, ita vt vtraſque contingat.</s><s id="s.000232"> ad idem vero ſi<lb></lb> | |
894 phonis crus intrinſecum vtrinque clauiculam affigemus <lb></lb> | |
895 regulas contingentem in parte interiori.</s><s id="s.000233"> ita enim neque <lb></lb> | |
896 obliquum, neque in anteriorem partem declinabit re<lb></lb> | |
897 cto enim, & exquiſite deſcendet clauiculis regulas atte<lb></lb> | |
898 rentibus.</s> <lb></lb></p> | |
899 | |
900 <p type="head"><s id="s.000234">VI.</s> <lb></lb></p> | |
901 | |
902 <p type="main"><s id="s.000235">Eorum vero, quæ ad opus conſtruuntur, <lb></lb> | |
903 nunc incipiamus conſtructiones explicare, à <lb></lb> | |
904 minoribus, tamquam ab elementis initium <lb></lb> | |
905 facientes.</s> <lb></lb></p> | |
906 | |
907 <p type="head"><s id="s.000236"><emph type="italics"></emph>De ſphærula concaua ex ære.</s><s id="s.000237"> <lb></lb> | |
908 VI.<emph.end type="italics"></emph.end></s> <lb></lb></p> | |
909 | |
910 <p type="main"><s id="s.000238">Eſt enim quædam parua ſtructura ad effun<lb></lb> | |
911 dendum vinum vtilis.</s> <lb></lb></p> | |
912 | |
913 <pb pagenum="35"></pb> | |
914 <p type="main"><s id="s.000239">Nam conſtruitur ſphærula concaua ex ære, qualis eſt <lb></lb> | |
915 AB ex inferiori quidem parte minutis, & denſis forami<lb></lb> | |
916 nibus perforata; veluti cribrum, ex ſuperiori vero tu<lb></lb> | |
917 bum habens CD ſimul cum ipſa perforatum & coarcta<lb></lb> | |
918 tum, cuius oſculum ſuperius apertum ſit.</s><s id="s.000240"> Quando igi<lb></lb> | |
919 tur quis velit vinum effundere comprehendens altera <lb></lb> | |
920 manu tubum CD ad C oſculum demittat ſphærulam in <lb></lb> | |
921 vinum quouſque tota occultetur.</s><s id="s.000241"> & vinum quidem per<lb></lb> | |
922 foramina ingreditur, aer autem, qui intus eſt, extrudi<lb></lb> | |
923 tur, & per tubum CD excedit.</s><s id="s.000242"> Quod ſi quis pollice tu<lb></lb> | |
924 bi oſculum C ob<lb></lb>ſtruens <figure></figure> ſphęrulam, <lb></lb> | |
925 e vino extrahat, <lb></lb> | |
926 non fluet vinum, <lb></lb> | |
927 quod eſt in ſphęru<lb></lb> | |
928 la, propterea quod <lb></lb> | |
929 aer in <expan abbr="locũ">locum</expan> <expan abbr="vacuũ">vacuum</expan> <lb></lb> | |
930 ingredi <expan abbr="nõ">non</expan> poteſt: <lb></lb> | |
931 aditus enim eſt per <lb></lb> | |
932 <expan abbr="oſculũ">oſculum</expan> C, qui | |
933 <expan abbr="quidẽ">qui<lb></lb>dem</expan> digito obſtrui<lb></lb> | |
934 tur.</s><s id="s.000243"> Cum igitur ve<lb></lb> | |
935 limus vinum effun<lb></lb> | |
936 di, digitum remit<lb></lb>timus: & aer ſucce<lb></lb> | |
937 dens vacuatum re<lb></lb> | |
938 plet locum.</s><s id="s.000244"> Si autem rurſus ſpiraculum C digito pre<lb></lb> | |
939 memus, ſiſtetur vini fluxus, quouſque rurſus digito <lb></lb> | |
940 ſpiraculum remittemus.</s><s id="s.000245"> licet etiam in aquam cali<lb></lb> | |
941 dam, vel frigidam immergendo rurſus continere, po<lb></lb> | |
942 ſtea emittere quantum velimus, quoad totum, quod <lb></lb> | |
943 eſt in ſphærula humidum effundatur.</s><s id="s.000246"> & ſi infle<lb></lb> | |
944 xa fiat extremitas tubi CD, quo ſcilicet eſt ad <lb></lb> | |
945 <pb pagenum="36"></pb> | |
946 ad C nihil differt, immo uero etiam ad vſum accommo<lb></lb> | |
947 datior erit, quippe quòd oſculum facilius digito com<lb></lb> | |
948 prehendamus.</s> <lb></lb></p> | |
949 | |
950 <p type="head"><s id="s.000247">VII.</s> <lb></lb></p> | |
951 | |
952 <p type="main"><s id="s.000248">Eodem modo ex eadem ſphærula, & fri<lb></lb> | |
953 gida, & calida aqua emitti poteſt, quando <lb></lb> | |
954 velimus.</s> <lb></lb></p> | |
955 | |
956 <p type="main"><s id="s.000249">Conſtruitur e<lb></lb> | |
957 nim <figure></figure> ſimiliter ſphę<lb></lb> | |
958 rula AB diaphra<lb></lb> | |
959 gma habens medi<lb></lb> | |
960 um, ac rectum C <lb></lb> | |
961 D: & in parte ſu<lb></lb> | |
962 periori ſimiliter tu<lb></lb> | |
963 bum EF vnà cum <lb></lb> | |
964 ſphærula perfora<lb></lb> | |
965 tum, & coarcta<lb></lb> | |
966 tum, in quo ſit dia<lb></lb> | |
967 phragma medium <lb></lb> | |
968 CG, continuatum <lb></lb> | |
969 ipſi CD diaphra<lb></lb> | |
970 gmati.</s><s id="s.000250"> deſuper au<lb></lb> | |
971 tem reflexiones H <lb></lb> | |
972 K pertinentes ad <lb></lb> | |
973 vtramque partem locorum, quę in EF, & ex vtraque par<lb></lb> | |
974 te diaphragmatis CD in fundo ſphærulæ ad D, ſint fo<lb></lb> | |
975 ramina ſimilia ijs, quæ in trullis coquinarijs inſtar cri<lb></lb> | |
976 bri.</s><s id="s.000251"> Quando igitur volumus calidam aquam haurire, <lb></lb> | |
977 comprehendentes duobus digitis oſcula HK, ſphæru<lb></lb> | |
978 lam in aquam immergemus, remittemuſq́ue alterum <lb></lb> | |
979 ſpiraculorum, videlicet H, vt aer qui eſt in hemiſphærio <lb></lb> | |
980 BCD per ſpiraculum H extrudatur, calida vero per <lb></lb> | |
981 <pb pagenum="37"></pb> | |
982 <expan abbr="cribrũ">cribrum</expan> ingreſſa he<lb></lb> | |
983 miſphęrium <figure></figure> BCD <lb></lb> | |
984 repleat.</s><s id="s.000252"> Rurſus <expan abbr="cõprehendentes">com<lb></lb> | |
985 prehendentes</expan> ſpi<lb></lb>raculum H educe<lb></lb> | |
986 mus ex calida ſphæ<lb></lb> | |
987 rulam, quam vti<lb></lb> | |
988 que <expan abbr="cõtinebit">continebit</expan>, pro<lb></lb> | |
989 pterea quòd aer <lb></lb> | |
990 aditum <expan abbr="nõ">non</expan> habeat.</s><s id="s.000253"> <lb></lb> | |
991 Immergentes igi<lb></lb> | |
992 tur ſimiliter in fri<lb></lb> | |
993 <expan abbr="gidã">gidam</expan> remittemus <lb></lb> | |
994 ſpiraculum K, & <lb></lb> | |
995 rurſus repleto AC <lb></lb> | |
996 D hemiſphærio, <lb></lb> | |
997 comprehendentes <lb></lb> | |
998 ipſum K educemus ſphęrulam plenam aqua calida, & fri<lb></lb> | |
999 gida.</s><s id="s.000254"> Itaque cum volumus alterum eorum effluere, re<lb></lb> | |
1000 mittemus ſpiraculum, quòd eſt ſecundum ipſum: & <lb></lb> | |
1001 cum non amplius effluere volumus, rurſus ſimiliter com<lb></lb> | |
1002 prehendemus, & hoc eouſque faciemus, quo ad totum <lb></lb> | |
1003 effundatur.</s><s id="s.000255"> licet etiam ſimiliter ex eadem ſphærula & vi<lb></lb> | |
1004 num & aquam calidam, & frigidam, & aliud quodcum<lb></lb> | |
1005 que voluerimus & haurire, & emittere quantum, & <expan abbr="quã">quam</expan><lb></lb> | |
1006 do volumus, ſi pura fiant diaphragmata, & foramina, <lb></lb> | |
1007 per quæ in quemcumque locum ingrediatur aer, & rur<lb></lb> | |
1008 ſus expellatur.</s><s id="s.000256"> poſſunt autem pro inflexis oſculis <lb></lb> | |
1009 eſſe fo<lb></lb> | |
1010 ramina circa tubi latus in parte ſuperiori ad locos perti<lb></lb> | |
1011 nentia, quæ comprehendimus digitis quando præclu<lb></lb> | |
1012 dere volumus.</s><s id="s.000257"> ſed ne foramina appareant cooperiemus <lb></lb> | |
1013 ipſa canaliculo, ita vt ab eodem tubo vtraque defluere <lb></lb> | |
1014 videantur.</s> <lb></lb></p> | |
1015 | |
1016 <pb pagenum="38"></pb> | |
1017 <p type="head"><s id="s.000258"><emph type="italics"></emph>De prochyta.</s><s id="s.000259"> VIIII.<emph.end type="italics"></emph.end></s> <lb></lb></p> | |
1018 | |
1019 <p type="main"><s id="s.000260">Conſtruitur etiam prochyta plus, minusve <lb></lb> | |
1020 humidi ſuſcipiens, & emittens, aliquando <lb></lb> | |
1021 quidem plus, aliquando vero minus, ita vt <figure></figure> <lb></lb> | |
1022 vino & aqua <lb></lb> | |
1023 in ipſum infu<lb></lb> | |
1024 ſis, interdum <lb></lb> | |
1025 aquam <expan abbr="purã">puram</expan>, <lb></lb> | |
1026 interdum vi<lb></lb> | |
1027 num purum, <lb></lb> | |
1028 interdum ve<lb></lb> | |
1029 ro mixtum e<lb></lb> | |
1030 mittat.</s><s id="s.000261"> eſt au<lb></lb> | |
1031 tem conſtru<lb></lb> | |
1032 ctio talis.</s> <lb></lb></p> | |
1033 | |
1034 <p type="main"><s id="s.000262">Sit prochyta A <lb></lb> | |
1035 B diaphragma ha<lb></lb> | |
1036 beas <expan abbr="mediũ">medium</expan> CD: <lb></lb> | |
1037 & in diaphragma<lb></lb> | |
1038 te iuxta ventrem <lb></lb> | |
1039 vaſis foramina in<lb></lb> | |
1040 ſtar cribri, in or<lb></lb> | |
1041 bem diſpoſita, v<lb></lb> | |
1042 bi punctum E in <lb></lb> | |
1043 loco autem ſecun<lb></lb> | |
1044 <pb pagenum="39"></pb> | |
1045 dum diametrum <figure></figure> <lb></lb> | |
1046 in ipſo diaphrag<lb></lb> | |
1047 mate ſit <expan abbr="foramẽ">foramen</expan> <lb></lb> | |
1048 rotundum F, per <lb></lb> | |
1049 quod tubus im<lb></lb> | |
1050 pellatur PHK <lb></lb> | |
1051 diaphragmati co<lb></lb> | |
1052 arctatus, & à fun<lb></lb> | |
1053 do prochytæ pa<lb></lb> | |
1054 rum diſtans, vbi <lb></lb> | |
1055 G.</s><s id="s.000263"> alterum uero <lb></lb> | |
1056 ipſius oſculum H <lb></lb> | |
1057 ſimul perforetur <lb></lb> | |
1058 cum latere pro<lb></lb> | |
1059 chytę ſub auricu<lb></lb> | |
1060 la, cui coagmen<lb></lb> | |
1061 tetur, exiſtens ca<lb></lb> | |
1062 uum, <expan abbr="habensq́">habensque</expan> <lb></lb> | |
1063 foramen in par<lb></lb> | |
1064 te exteriori auri<lb></lb> | |
1065 culæ K.</s><s id="s.000264"> quod qui<lb></lb> | |
1066 dem cum opus <lb></lb> | |
1067 fuerit, digito <expan abbr="cõprehendimus">com<lb></lb> | |
1068 prehendimus</expan>.</s><s id="s.000265"> Si <lb></lb> | |
1069 igitur compre<lb></lb> | |
1070 hendetes ſpiraculum K, vt dictum eſt, aliquod humi<lb></lb> | |
1071 dum in prochytam infundamus, manebit illud in loco <lb></lb> | |
1072 ſupra diaphragma, cum non poſsit per cribum in lo<lb></lb> | |
1073 cum inferiorem deferri.</s><s id="s.000266"> non poteſt autem, propterea <lb></lb> | |
1074 quòd non alium habet egreſſum, præterquam eum, qui <lb></lb> | |
1075 fit per ſpiraculum K.</s><s id="s.000267"> Cum igitur remittemus <expan abbr="ſpiraculũ">ſpiraculum</expan>, <lb></lb> | |
1076 tunc humidum in locum inferiorem deſcendit: & plus <lb></lb> | |
1077 continebit prochyta.</s><s id="s.000268"> itaque ſi prius infundentes vinum <lb></lb> | |
1078 <pb pagenum="40"></pb> | |
1079 ita ut repleatur locus CBD, comprehendamus ſpira<lb></lb> | |
1080 culum, & aquam infundamus, non commiſcebitur ea <lb></lb> | |
1081 cum vino, ſed cum prochytam conuerterimus, puram <lb></lb> | |
1082 aquam emittet.</s><s id="s.000269"> cum vero remiſerimus ſpiraculum a<lb></lb> | |
1083 qua adhuc fluente ſimul fluet & vinum; propterea quod <lb></lb> | |
1084 in locum exinanitum aer per ſpiraculum ſuccedet.</s><s id="s.000270"> po<lb></lb> | |
1085 ſtea vinum purum emittetur.</s><s id="s.000271"> licet autem & priuſ infu<lb></lb> | |
1086 ſa aqua, <expan abbr="ſpiraculoq́">ſpiraculoque</expan> comprehenſo vinum infundere, ita <lb></lb> | |
1087 ut alijs quidem vinum purum, alijs mixtum, alijs uero <lb></lb> | |
1088 cum illudere velimus puram aquam emittet.</s> <lb></lb></p> | |
1089 | |
1090 | |
1091 <p type="head"><s id="s.000272">De <emph type="italics"></emph>ſphæra concaua.</s><s id="s.000273"> IX.<emph.end type="italics"></emph.end></s> <lb></lb></p> | |
1092 | |
1093 <p type="main"><s id="s.000274">Conſtruitur quoque ſphæra concaua, vel <lb></lb> | |
1094 aliud vas, in quod infuſum humidum ſua <expan abbr="ſpõte">ſpon<lb></lb> | |
1095 te</expan> & cum magna vi in altitudinem expri<lb></lb> | |
1096 mitur, adeo ut totum effundatur, quam<lb></lb> | |
1097 quam & lation ſurſum præter naturam inſit.</s><s id="s.000275"> <lb></lb> | |
1098 eſt autem conſtructio talis.</s> <lb></lb></p> | |
1099 | |
1100 <p type="main"><s id="s.000276">Sit ſphæra capiens cotylas circiter ſex, habensq́ue al<lb></lb> | |
1101 <expan abbr="ueũ">ueum</expan> ex firma lamina, adeo vt futuram aeris | |
1102 <expan abbr="compreſsionẽ">compreſsio<lb></lb>nem</expan> ſuſtinere poſſit: & ſit AB, collocata in aliquo hypo<lb></lb> | |
1103 ſpario C.</s><s id="s.000277"> perforata autem ipſa in ſuperiori parte intro<lb></lb> | |
1104 mittatur tubus, diſtans à loco qui ſecundum diame<lb></lb> | |
1105 trum foramini opponitur, <expan abbr="quãtum">quantum</expan> ad aquæ fluxum ſa<lb></lb> | |
1106 tis ſit: & in <expan abbr="ſuperiorẽ">ſuperiorem</expan> partem ſphæræ paulum emineas, <lb></lb> | |
1107 <expan abbr="coagmentatusq́">coagmentatusque</expan>; ipſius alueo iuxta foramen.</s><s id="s.000278"> ſcindatur <lb></lb> | |
1108 autem oſculum ſuperius in duos tubos DG DF.</s><s id="s.000279"> qui<lb></lb> | |
1109 bus conglutinentur alij duo tubi tranſuerſi GHKL <lb></lb> | |
1110 FMNX; ſimul perforati cum ipſis DG DF.</s><s id="s.000280"> & alius tu<lb></lb><pb pagenum="41"></pb>bus CP intromit<lb></lb>tatur <figure></figure> in tubos G <lb></lb> | |
1111 HKI.</s><s id="s.000281"> FMNX ſi<lb></lb> | |
1112 mul perforatus <lb></lb> | |
1113 cum ijs, quę ſunt <lb></lb> | |
1114 in GHKLIM <lb></lb> | |
1115 NX foraminibus <lb></lb> | |
1116 & habens <expan abbr="tubulũ">tubulum</expan> <lb></lb> | |
1117 rectum <expan abbr="appoſitũ">appoſitum</expan> <lb></lb> | |
1118 RS, ſimul cum ip<lb></lb> | |
1119 ſo perforatum: & <lb></lb> | |
1120 in paruum oſcu<lb></lb> | |
1121 lum deſinens, <lb></lb> | |
1122 quod ſit S.</s><s id="s.000282"> ſi igi<lb></lb> | |
1123 tur <expan abbr="apprehendẽtes">apprehenden<lb></lb> | |
1124 tes</expan> tubulum RS <lb></lb> | |
1125 inuertamus <expan abbr="ipsũ">ipsum</expan> <lb></lb> | |
1126 PO tubum, oc<lb></lb>cludentur ſibi ip<lb></lb> | |
1127 ſis reſpondentia <lb></lb> | |
1128 foramina; ita ut <lb></lb> | |
1129 humidum, quod <lb></lb> | |
1130 exprimi debet, <lb></lb> | |
1131 egreſſum non ha<lb></lb> | |
1132 beat.</s><s id="s.000283"> demittatur <lb></lb> | |
1133 etiam alius tubus in ſphæra TYV per aliquod foramen <lb></lb> | |
1134 habens inferius oſculum V obſtructum: à latere vero fo<lb></lb> | |
1135 ramen rotundum Q iuxta fundum, cui clauicula appo<lb></lb> | |
1136 natur à Romanis aſſarium appellata, cuius conſtructio<lb></lb> | |
1137 nem deinceps exponemus.</s><s id="s.000284"> alius autem tubus Z <foreign lang="grc">W</foreign> demit<lb></lb> | |
1138 tatur aptatus in tubum TYV.</s><s id="s.000285"> Si igitur euellentes <expan abbr="tubũ">tubum</expan> <lb></lb> | |
1139 Z <foreign lang="grc">W</foreign>, in ipſum TYV humidum infundamus, ingredietur il<lb></lb> | |
1140 lud in ſphęræ alueum per foramen Q, aperta clauicula in <lb></lb> | |
1141 <pb pagenum="42"></pb> | |
1142 partem exteriorem, atque aere recendente per tubi OP fo<lb></lb> | |
1143 ramina iam dicta, & poſita ſecundum foramina, quæ in <lb></lb> | |
1144 tubis GHKL FMNX.</s><s id="s.000286"> Itaque cum dimidium ſphæræ <lb></lb> | |
1145 occupauerit humidum, inclinamus tubulum SR, ita ut <lb></lb> | |
1146 foramina ſibi ipſis reſpondentia permutentur.</s><s id="s.000287"> poſtea <lb></lb> | |
1147 demittentes tubum Z <foreign lang="grc">W</foreign> per ipſum extrudimus aerem, & <lb></lb> | |
1148 humidum in tubo TYV contentum, qui quidem per cla<lb></lb>uiculam in ſphæræ alueum cum violentia irrumpit, pro<lb></lb>pterea quòd ſphæra plena ſit aere & humido.</s><s id="s.000288"> fit autem <lb></lb> | |
1149 irruptio ob aeris compreſsionem in vacua, quę intra ip<lb></lb> | |
1150 ſum includuntur, peruadentis.</s><s id="s.000289"> Deinde rurſus euellen<lb></lb> | |
1151 tes tubum Z <foreign lang="grc">W</foreign>, ita vt TYV tubus aere impleatur, rur<lb></lb> | |
1152 ſus tubum Z <foreign lang="grc">W</foreign> demittemus, atque in ſphæram prædi<lb></lb> | |
1153 ctum aerem impellemus: idq́ue sæpius facientes ha<lb></lb> | |
1154 bebimus in ſphęra multum aerem compreſſum.</s><s id="s.000290"> At ve<lb></lb> | |
1155 ro incluſum aerem euulſo embolo, non exire perſpi<lb></lb> | |
1156 cuum eſt, quod clauicula ab ipſo ad interiores partes <lb></lb> | |
1157 impulſa claudatur.</s><s id="s.000291"> Si igitur rurſus eleuabimus tubulum <lb></lb> | |
1158 RS ita vt rectus fiat, & foramina ſibi ipſis reſpondeant, <lb></lb> | |
1159 tunc exprimetur humidum, quod aer compreſſus in pro<lb></lb> | |
1160 priam magnitudinem effundatur, & ſubiectum humi<lb></lb> | |
1161 dum extrudat.</s><s id="s.000292"> Quòd ſi compreſſus aer multus ſit totum <lb></lb> | |
1162 expellet humidum, ita vt etiam ſuperfluus aer ſimul <lb></lb> | |
1163 cum humido eijciatur.</s> <lb></lb></p> | |
1164 | |
1165 <p type="head"><s id="s.000293">De <emph type="italics"></emph>Aſſario.</s><s id="s.000294"> X.<emph.end type="italics"></emph.end></s> <lb></lb></p> | |
1166 | |
1167 <p type="main"><s id="s.000295">Aſſarium autem, de quo dictum eſt, con<lb></lb> | |
1168 ſtruitur hoc modo.</s> <lb></lb></p> | |
1169 | |
1170 <pb pagenum="43"></pb> | |
1171 <p type="main"><s id="s.000296">Duo laterculi qua<lb></lb> | |
1172 drati <figure></figure> ex ęre con<lb></lb> | |
1173 ſtruantur, haben<lb></lb> | |
1174 tes vnumquodq; <lb></lb> | |
1175 latus circiter v<lb></lb> | |
1176 nius digiti, craſſi<lb></lb> | |
1177 tudinem <expan abbr="autẽ">autem</expan> ue<lb></lb> | |
1178 luti amuſsis.</s><s id="s.000297"> Hi <lb></lb> | |
1179 igitur inter ſe ap<lb></lb> | |
1180 tati ſecundum la<lb></lb> | |
1181 titudinem deter<lb></lb> | |
1182 gantur, hoc eſt ex<lb></lb> | |
1183 poliantur, ita ut <lb></lb> | |
1184 inter ipſos neque <lb></lb> | |
1185 aer, neque humi<lb></lb> | |
1186 dum interdicat.</s><s id="s.000298"> <lb></lb> | |
1187 Sint autem hi AB <lb></lb> | |
1188 CD EFGH: & ipſorum vnus, videlicet ABCD in me<lb></lb> | |
1189 dio perforetur foramine rotundo, cuius diameter ſit <lb></lb> | |
1190 ut tertia pars digiti.</s><s id="s.000299"> Itaque latere AD aptato ad EH, <lb></lb> | |
1191 laterculi inter ſeſe cardinibus vinciantur, ita ut eorum <lb></lb> | |
1192 ſuperficies expolitę interſe conueniant.</s><s id="s.000300"> Cum igitur per <lb></lb> | |
1193 ipſos operari voluerimus, conglutinatur laterculus AB <lb></lb> | |
1194 CD foramini, per quod ſiue aerem, ſiue humidum in<lb></lb> | |
1195 truſum coercere poteſt, namque ob impulſionem aperi<lb></lb> | |
1196 tur laterculus EFGH, quòd expedite per cardines mo<lb></lb> | |
1197 ueatur, & aerem, atque humidum excipit, qui includi<lb></lb> | |
1198 tur in uas firmum; obſiſtens laterculo EFGH, & fora<lb></lb> | |
1199 men <expan abbr="clandens">claudens</expan>, per quod ipſe aer intus impellitur.</s> <lb></lb></p> | |
1200 | |
1201 <p type="head"><s id="s.000301">XI.</s> <lb></lb></p> | |
1202 | |
1203 <p type="main"><s id="s.000302">In quibuſdam aris igne euaporante aſſi<lb></lb> | |
1204 <pb pagenum="44"></pb>ſtentia animalia ſacrificare.</s><s id="s.000303"> conſtruitur au<lb></lb> | |
1205 tem hoc modo.</s> <lb></lb></p> | |
1206 | |
1207 <figure></figure> | |
1208 <p type="main"><s id="s.000304">Sit baſis in qua ſtant animalia ABCD, cui quidem <lb></lb> | |
1209 in<lb></lb> | |
1210 ſiſtat ara vndique pręcluſa.</s><s id="s.000305"> ipſa etiam baſis <lb></lb> | |
1211 pręcluſa ſit, <lb></lb> | |
1212 ac ſimul cum ara perforata in G.</s><s id="s.000306"> per baſim uero tubus <lb></lb> | |
1213 traijcintur HKL, paulum à baſis fundo diſtans ad L.</s><s id="s.000307"> <lb></lb> | |
1214 & ſimul perforatus cum phiala, quam animal continet <lb></lb> | |
1215 <pb pagenum="45"></pb> | |
1216 <figure></figure> | |
1217 ad H.</s><s id="s.000308"> infundatur humidum in baſim per aliquod fora<lb></lb> | |
1218 men M quod poſt infuſionem obturetur.</s><s id="s.000309"> Si igitur in ara <lb></lb> | |
1219 EFG ignis accendatur, continget intrinſecum aerem at<lb></lb> | |
1220 tenuatum in baſim ferri, & quod in ipſa eſt humidum <lb></lb> | |
1221 extrudere.</s><s id="s.000310"> hoc autem non habens aliam antipariſtaſim <lb></lb> | |
1222 per tubum HKL in phialam procedit, & ita ſacrificat <lb></lb> | |
1223 animal.</s><s id="s.000311"> idq́ue tam diu fit, quam diu ignis imponitur.</s><s id="s.000312"> <lb></lb> | |
1224 extincto autem igne rurſus ceſſat ſacrificare.</s><s id="s.000313"> atque hoc <lb></lb> | |
1225 <pb pagenum="46"></pb> | |
1226 toties iteraribitur, quoties ignis incendetur.</s><s id="s.000314"> Sit autem <lb></lb> | |
1227 tubus, per quem caliditas procedere debet, latior in me<lb></lb> | |
1228 dio.</s><s id="s.000315"> neceſſe eſt enim caliditatem, vel potius uaporem <lb></lb> | |
1229 ab ipſa ortum, cum in ampliorem locum deueniat, ma<lb></lb> | |
1230 iorem euadere, & plus etiam poſſe operari.</s> <lb></lb></p> | |
1231 | |
1232 <p type="head"><s id="s.000316">XII.</s> <lb></lb></p> | |
1233 | |
1234 <p type="main"><s id="s.000317">Quædam vaſa, niſi repleta ſint, non flu<lb></lb> | |
1235 unt.</s><s id="s.000318"> ſi vero repleantur, totum, quod in ip<lb></lb> | |
1236 ſis eſt humidum effluit.</s><s id="s.000319"> conſtruitur autem <lb></lb> | |
1237 hoc modo.</s> <lb></lb></p> | |
1238 | |
1239 <figure></figure> | |
1240 <p type="main"><s id="s.000320">Sit vas ABCD non coopertum, per cuius fundum <lb></lb> | |
1241 traijciatur vel ſpiritalis diabetes EFLH, vel in flexus <lb></lb> | |
1242 ſiphon GHK.</s><s id="s.000321"> Itaque repleto vaſe ABCD, & aqua ſuper <lb></lb> | |
1243 infuſa, <expan abbr="cõtingit">contingit</expan> <expan abbr="ipſã">ipſam</expan> per diabetas ferri, & rurſus <lb></lb> | |
1244 effluere, <lb></lb> | |
1245 <pb pagenum="47"></pb> | |
1246 quouſque <figure></figure> <lb></lb> | |
1247 totum vas <lb></lb> | |
1248 ABDC ex<lb></lb> | |
1249 inaniatur, <lb></lb> | |
1250 ſi modo dia<lb></lb> | |
1251 betę princi<lb></lb> | |
1252 pia habeant <lb></lb> | |
1253 propè fun<lb></lb> | |
1254 dum vaſis, <lb></lb> | |
1255 ita vt ſolum <lb></lb> | |
1256 aquæ fluxus <lb></lb> | |
1257 reſeruetur.</s> <lb></lb></p> | |
1258 | |
1259 <p type="head"><s id="s.000322"><emph type="italics"></emph>De concordiæ crateribus XIIII.<emph.end type="italics"></emph.end></s> <lb></lb></p> | |
1260 | |
1261 <p type="main"><s id="s.000323">Duobus vaſis in quadam baſi exiſtenti<lb></lb> | |
1262 bus, & vno ipſorum repleto vino, altero au<lb></lb> | |
1263 tem vacuo exiſtente, & vtriſque canales a<lb></lb> | |
1264 pertos habentibus, non effluit vinum, niſi & <lb></lb> | |
1265 alterum vas aqua impleatur: tunc enim ex <lb></lb> | |
1266 vno quidem eorum, vinum, ex altero autem <lb></lb> | |
1267 aqua effluit, quoad vtraque exinaniantur.</s><s id="s.000324"> di<lb></lb> | |
1268 cuntur autem concordiæ crateres.</s> <lb></lb></p> | |
1269 | |
1270 <p type="main"><s id="s.000325">Sit baſis quidem, in qua vaſa collocantur ABCD: <lb></lb> | |
1271 va<lb></lb> | |
1272 ſa autem ſint EF, in quorum vtroque ſit inflexus ſiphon, <lb></lb> | |
1273 in vaſe quidem E ſiphon GHK; in F uero LMN, qui <lb></lb> | |
1274 habeant exteriores exceſſus in canales deſinentes.</s><s id="s.000326"> curui<lb></lb><pb pagenum="48"></pb><figure></figure>tates vero ad vaſorum oſcula emineant.</s><s id="s.000327"> & alter tubus <lb></lb> | |
1275 per baſim in vaſa inflectatur, qui ſit XOPR, cuius oſcu<lb></lb> | |
1276 la XR ſint ipſas tuborum curuitates.</s><s id="s.000328"> in vas autem <lb></lb> | |
1277 E infundatur vinum, ita ut humidi ſuperficies non ſit ſu<lb></lb> | |
1278 pra tubi curuitatem H.</s><s id="s.000329"> Hucusque igitur vinum non <lb></lb> | |
1279 fluit, propterea quòd tubus non habet principium flu<lb></lb> | |
1280 xus.</s><s id="s.000330"> Quòd ſi in vas F aquam infundamus adeo, ut ip<lb></lb> | |
1281 ſius ſuperficies excedat curuitatem M, tunc aqua defluet <lb></lb> | |
1282 perq; tubum XOPR feretur in vas E, & principium flu<lb></lb> | |
1283 xus vino dabit: & tunc vtraque vaſa effundent, hoc qui<lb></lb> | |
1284 dem vinum, illud vero aquam.</s> <lb></lb></p> | |
1285 | |
1286 <pb pagenum="49"></pb> | |
1287 <p type="main"><s id="s.000331">Si in quædam vaſa aqua infundatur, vox <lb></lb> | |
1288 redditur melancoryphi, vel ſibilus.</s><s id="s.000332"> conſtrui<lb></lb> | |
1289 tur autem hoc modo.</s> <lb></lb></p> | |
1290 | |
1291 <figure></figure> | |
1292 <p type="main"><s id="s.000333">Sit baſis præcluſa ABCD, & per AD <lb></lb> | |
1293 operculum in<lb></lb> | |
1294 fundibulum EF traijciatur, cuius caulis diſtet a fundo, <lb></lb> | |
1295 quantum ad aquæ fluxum ſatis ſit, & operculo coarcte<lb></lb> | |
1296 tur.</s><s id="s.000334"> Sit etiam syringula CHK; quæ ſonum fundere con<lb></lb> | |
1297 ſueuerit; & ſimul perforetur cum baſi, & operculo AD <lb></lb> | |
1298 ſimiliter coarctetur.</s><s id="s.000335"> oſculum autem eius K incuruetur in <lb></lb> | |
1299 aquulam appoſito paruo vaſe, quod ſit L.</s><s id="s.000336"> infuſa igitur <lb></lb> | |
1300 aqua per infundibulum EF, contingit aerem, qui eſt in <lb></lb> | |
1301 baſi, extruſum procedere per syringulam GHK; & ita <lb></lb> | |
1302 ſonum edere.</s><s id="s.000337"> Quòd ſi syringulæ pars extrema incurua<lb></lb> | |
1303 ta ſit in aquam, ſtrepitans apparet ſonus, ita ut melan<lb></lb> | |
1304 coryphi vox reddatur.</s><s id="s.000338"> Si vero non apponatur aqua, ſibi<lb></lb> | |
1305 lus tantum erit.</s> <lb></lb></p> | |
1306 | |
1307 <pb pagenum="50"></pb> | |
1308 <p type="head"><s id="s.000339">XV.</s> <lb></lb></p> | |
1309 | |
1310 <p type="main"><s id="s.000340">Voces igitur per ſyringas fiunt, ſed diffe<lb></lb> | |
1311 rentes ſoni redduntur à ſyringis, vel tenuiori<lb></lb> | |
1312 bus, vel craſsioribus, vel etiam in longitu<lb></lb> | |
1313 dinem extenſis, vel contractis.</s><s id="s.000341"> vel cum pars <lb></lb> | |
1314 ipſarum in aquam immergitur, aut vberio<lb></lb> | |
1315 rem, aut exiliorem, adeo vt multarum aui<lb></lb> | |
1316 cularum hoc modo voces efficiantur.</s><s id="s.000342"> Con<lb></lb> | |
1317 ſtruuntur autem vel in fonte, vel in antro, <lb></lb> | |
1318 uel uniuerſe ubicumque aqua influit, auicu<lb></lb> | |
1319 læ multæ per ordinem diſpoſitæ, & his aſsi<lb></lb> | |
1320 dens noctua, quæ ſua ſponte ad auiculas con<lb></lb> | |
1321 uertitur, & rurſus auertitur.</s><s id="s.000343"> auerſa autem ea <lb></lb> | |
1322 cantant auiculæ & rurſus ad ipſas conuerſa <lb></lb> | |
1323 non amplius cantant: atque hoc sæpius fit.</s><s id="s.000344"> <lb></lb> | |
1324 Conſtruitur autem hoc modo.</s> <lb></lb></p> | |
1325 | |
1326 <p type="main"><s id="s.000345">Sit canaliculus ſemper fluens A, & ipſi ſubijciatur præ<lb></lb>cluſum vas BCDE, habens ſpiritalem diabetem, uel ſi<lb></lb> | |
1327 phona inflexum FG, & demiſſum infundibulum HK, cu<lb></lb> | |
1328 ius caulis diſtet à fundo vaſis quantum ad aquæ fluxum <lb></lb> | |
1329 ſatis ſit.</s><s id="s.000346"> habeat autem plures ſyringulas, quales antea di<lb></lb> | |
1330 ximus, vt in L.</s><s id="s.000347"> Itaque dum vas BCDE aqua impletur, <lb></lb> | |
1331 continget aerem, qui eſt in ipſo, extruſum per ſyringu<lb></lb> | |
1332 las, auicularum cantus imitari.</s><s id="s.000348"> vnaquæque enim ſyrin<lb></lb> | |
1333 <pb pagenum="51"></pb>gularum in vnamquamque auiculam ſecundum os ter<lb></lb> | |
1334 minatur.</s><s id="s.000349"> ſed dum poſt repletionem exinanitur per tu<lb></lb> | |
1335 bum CF, non amplius cantare.</s> <lb></lb></p> | |
1336 | |
1337 <figure></figure> | |
1338 <p type="main"><s id="s.000350">Vt autem noctua ad auiculas conuerta<lb></lb> | |
1339 tur, & auertatur, ſicuti traditum eſt, ante <lb></lb> | |
1340 <pb pagenum="52"></pb> | |
1341 conſtruentur ea, de quibus dicemus.</s> <lb></lb></p> | |
1342 | |
1343 <p type="main"><s id="s.000351">Sit enim in aliqua baſi M axis rectus, & tornatus NX, cir<lb></lb> | |
1344 ca quem aptetur ſyringa OP, quæ expedite circa ipſum <lb></lb> | |
1345 conuerti poſsit.</s><s id="s.000352"> huic autem compactum ſit paruum tym<lb></lb> | |
1346 panum RS, in quo inſiſtet noctua ipſi coagmentata, & <lb></lb> | |
1347 circa ſyringam duæ catenæ in contrariam partem diſſo<lb></lb> | |
1348 lutę TY VG, quæ per duas trochleas referantur, TY <lb></lb> | |
1349 quidem ab pondus Z ſuſpenſum, VG vero ad vas con<lb></lb> | |
1350 cauum <foreign lang="grc">W</foreign> ſubiectum ſiphoni vel ſpiritali diabetæ FG.</s><s id="s.000353"> <lb></lb> | |
1351 Contingit igitur dum vas BCDE exinanitur, <expan abbr="humidũ">humidum</expan> <lb></lb> | |
1352 ferri in vas <foreign lang="grc">W</foreign>, ſyringamq́ue OP & noctuam conuerti, <lb></lb> | |
1353 ita vt ad auiculas ſpectet.</s><s id="s.000354"> exinanito autem BCDE va<lb></lb> | |
1354 ſe, & ipſum vas <foreign lang="grc">W</foreign> exinaniri per aliquem ſiphonem, vel <lb></lb> | |
1355 ſpiritalem diabetem, qui eſt in ipſo.</s><s id="s.000355"> quare rurſus pro<lb></lb> | |
1356 pendens pondus Z noctuam auertet eo tempore, quo <lb></lb> | |
1357 vas BCDE impletur aqua, & rurſus auicularum vo<lb></lb> | |
1358 ces redduntur.</s> <lb></lb></p> | |
1359 | |
1360 <p type="head"><s id="s.000356">XVI.</s> <lb></lb></p> | |
1361 | |
1362 <p type="main"><s id="s.000357">Simili ratione & tubarum ſoni fiunt.</s> <lb></lb></p> | |
1363 | |
1364 <p type="main"><s id="s.000358">Quando enim in vas præcluſum demittatur caulis in<lb></lb> | |
1365 fundibuli, parum à fundo diſtans, & vaſis operculo <lb></lb> | |
1366 coarctetur: deinde tuba habens & codona & lingulam, <lb></lb> | |
1367 ſimul perforata cum vaſe in parte ſuperiori ipſius; con<lb></lb> | |
1368 tingit infuſo per infundibulum humido aerem, qui in <lb></lb> | |
1369 ipſo eſt, extruſum per lingulam ſonum perficere.</s> <lb></lb></p> | |
1370 | |
1371 <pb pagenum="53"></pb> | |
1372 <p type="head"><s id="s.000359">XVII.</s> <lb></lb></p> | |
1373 | |
1374 <p type="main"><s id="s.000360">Apertis templi valuis ſonus tubæ hoc mo<lb></lb> | |
1375 do efficitur.</s> <lb></lb></p> | |
1376 | |
1377 <figure></figure> | |
1378 <p type="main"><s id="s.000361">Sit poſt valuas vas ABCD aquam habens, in quo ſit <lb></lb> | |
1379 ſuffocarium, hoc eſt vas ſyſtomum inuerſum F, <lb></lb> | |
1380 quippe <lb></lb> | |
1381 cuius os ſenſim <expan abbr="cõtrahitur">contrahitur</expan>.</s><s id="s.000362"> eius fundo perforato aptetur <lb></lb> | |
1382 tuba habens & codona, & lingulam: canali autem tubæ <lb></lb> | |
1383 <pb pagenum="54"></pb> | |
1384 apponatur regula LM, coagmentata ſuffocatorio.</s><s id="s.000363"> <expan abbr="canaliq́">cana<lb></lb>lique</expan> tubæ alligata: & in extremitate eius habens colyma<lb></lb> | |
1385 tion Z, hoc eſt chelonarion, cui ſubijciatur regula NX, <lb></lb> | |
1386 ſuſtinens ſuffocatorium F, tantum ab aqua diſtans, quam <lb></lb> | |
1387 tum ſatis ſit.</s><s id="s.000364"> & regula NX circa fibulam O moueatur.</s><s id="s.000365"> <lb></lb> | |
1388 in extremitate autem regulæ X catena, vel funis, alliga<lb></lb> | |
1389 ta referatur per orbiculum P ad partem valuarum, poſte<lb></lb> | |
1390 riorem.</s><s id="s.000366"> continget igitur valuis apertis extentum funem <lb></lb> | |
1391 trahere extremitatem regulæ Y, ita ut regula NX non <lb></lb> | |
1392 amplius colymatio Z ſubijciatur.</s><s id="s.000367"> hoc autem permutato <lb></lb> | |
1393 ſuffocatorium in aquam delatum tubę ſonum efficiet, <lb></lb> | |
1394 propterea quòd aer, qui eſt in ipſo per lingulam, & co<lb></lb> | |
1395 dona extruditur.</s> <lb></lb></p> | |
1396 | |
1397 <pb pagenum="55"></pb> | |
1398 <p type="head"><s id="s.000368">XVIII.</s> <lb></lb></p> | |
1399 | |
1400 <p type="main"><s id="s.000369">In quædam vaſa prius in fuſo vino, quan<lb></lb> | |
1401 do aquam infundimus, interdum quidem a<lb></lb> | |
1402 qua pura, interdum vero purum vinum ef<lb></lb> | |
1403 fluit.</s><s id="s.000370"> conſtruitur autem hoc modo.</s> <lb></lb></p> | |
1404 | |
1405 <figure></figure> | |
1406 <p type="main"><s id="s.000371">Sit vas ABC habens duo diaphragmata DE FG, & <lb></lb> | |
1407 per vtraque ipſorum impellatur tubus HK, coarctatus <lb></lb> | |
1408 diaphragmatibus, & perforatus foramine L paulo ſupra <lb></lb> | |
1409 diaphragma FG.</s><s id="s.000372"> ſub diahpragmate vero DE ſit ut ſpiracu<lb></lb> | |
1410 <pb pagenum="56"></pb> | |
1411 lum M in ventre vaſis.</s><s id="s.000373"> His ita ſe habentibus.</s><s id="s.000374"> ſi quis com<lb></lb> | |
1412 prehendens effluxionem C infundat vinum, procedet <lb></lb> | |
1413 per foramen L in locum DEFG.</s><s id="s.000375"> aer enim, qui in ipſo <lb></lb> | |
1414 eſt per ſpiraculum M recedet.</s><s id="s.000376"> Quando igitur digito ob<lb></lb> | |
1415 turemus ſpiraculum M, vinum in DEFG loco detinebi<lb></lb> | |
1416 tur.</s><s id="s.000377"> & quando aquam infundamus in partem vaſis AB <lb></lb> | |
1417 DE claudentes ſpiraculum M pura fluet aqua.</s><s id="s.000378"> Si vero di<lb></lb> | |
1418 mittamus M ſpiraculum, <expan abbr="cũ">cum</expan> adhuc in parte ſuperiori ſit <lb></lb> | |
1419 aqua, <expan abbr="mixtũ">mixtum</expan> effluet.</s><s id="s.000379"> & poſtea quàm aqua effluxerit, tunc <lb></lb> | |
1420 purum effluet vinum.</s><s id="s.000380"> licet etiam ſępius dimiſſo ſpiracu<lb></lb> | |
1421 lo M differentes effluxiones fieri.</s><s id="s.000381"> ſed melius eſt prius in<lb></lb> | |
1422 fundentes aquam in locum DEFG, ſpiraculumq́ue <expan abbr="cõprehendetes">com<lb></lb> | |
1423 prehendetes</expan> vinum infundere.</s><s id="s.000382"> continget enim aliquan<lb></lb> | |
1424 do quidem purum effluere vinum; dimiſſo autem ſpira<lb></lb> | |
1425 culo mixtum: & rurſus comprehenſo vinum purum ef<lb></lb> | |
1426 fluere: idq́ue toties fiet, quoties ipſi voluerimus.</s> <lb></lb></p> | |
1427 | |
1428 <pb pagenum="57"></pb> | |
1429 <p type="head"><s id="s.000383">XIX.</s> <lb></lb></p> | |
1430 | |
1431 <p type="main"><s id="s.000384">Cratere in quadam baſi collocato, & ple<lb></lb> | |
1432 no exiſtente vino, quantumcumque ex eo <lb></lb> | |
1433 quiſpiam hauſerit, rurſus plenus erit crater.</s><s id="s.000385"> <lb></lb> | |
1434 conſtruitur autem hoc modo.</s> <lb></lb></p> | |
1435 | |
1436 <figure></figure> | |
1437 <p type="main"><s id="s.000386">Sit vas AB, oſculum habens interſeptum diaphragma<lb></lb> | |
1438 te CD iuxta ipſum collum: & per diaphragma demitta<lb></lb> | |
1439 tur tubus EF, paulum à fundo diſtans; alter autem tu<lb></lb> | |
1440 bus GH per fundum impellatur, parum diſtans à dia<lb></lb> | |
1441 phragmate CD: & vaſis fundum ad K perforetur, ſu<lb></lb> | |
1442 matque tubulum KL.</s><s id="s.000387"> At ipſum vas AB in quadam baſi <lb></lb> | |
1443 MNXO collocetur, per quam ſit tubi GH exceſſus: & <lb></lb> | |
1444 <pb pagenum="58"></pb> | |
1445 crater ſit PR.</s><s id="s.000388"> per baſim vero MNXO ſit tubus ST ſi<lb></lb> | |
1446 mul cum baſi, & cratere perforatus; qui habeat altitudi<lb></lb> | |
1447 nem a qualem oſculo H ipſius GH tubi.</s><s id="s.000389"> infundamus <lb></lb> | |
1448 igitur vinum per tubum EF in vas AB: aer enim per tu<lb></lb> | |
1449 bum GH exibit.</s><s id="s.000390"> & ſi quidem KL tubulus apertus ſit, <lb></lb> | |
1450 vinum quod infunditur per ipſum in baſim, & in crate<lb></lb> | |
1451 rem procedet.</s><s id="s.000391"> ſi uero obturetur, tunc vas AB implebi<lb></lb> | |
1452 tur.</s><s id="s.000392"> itaque infundamus vinum, & in baſim MNXO, & <lb></lb> | |
1453 in PR craterem, adeo vt crater plenus ſit, & baſis MN <lb></lb> | |
1454 XO impleatur vſque ad GH tubi oſculum.</s><s id="s.000393"> Quo quidem <lb></lb> | |
1455 facto & obturato oſculo E, vinum quod eſt in AB vaſe <lb></lb> | |
1456 non amplius per tubum KL in baſim fluet, quippe cum <lb></lb> | |
1457 non habeat alium aerem, quem in locum vacuarum ſub<lb></lb> | |
1458 ſtituat: erat enim ei aditus per oſculum E.</s><s id="s.000394"> Quando igi<lb></lb> | |
1459 tur ex cratere vinum exhauriemus, aperietur E <expan abbr="oſculũ">oſculum</expan>: <lb></lb> | |
1460 & ſubeunte aere rurſus vinum fluet in baſim & in crate<lb></lb> | |
1461 rem PR, quoad plenus fiat.</s><s id="s.000395"> atque hoc toties erit, quo<lb></lb> | |
1462 ties vinum ex cratere hauriemus.</s><s id="s.000396"> oportebit autem & ba<lb></lb> | |
1463 ſim MNXO perforatam eſſe foramine Y.</s><s id="s.000397"> vt aer, qui eſt <lb></lb> | |
1464 in vaſe AB vino cedens per oſculum G ingrediatur, & <lb></lb> | |
1465 per foramen Y exeat.</s> <lb></lb></p> | |
1466 | |
1467 <p type="head"><s id="s.000398">LXX.</s> <lb></lb></p> | |
1468 | |
1469 <p type="main"><s id="s.000399">Quòd ſi in vſum idem parate velimus, vt <lb></lb> | |
1470 cratere in aliquo loco collocato, quanquam <lb></lb> | |
1471 ex ipſo plurimum aquæ hauriatur, tamen <lb></lb> | |
1472 ſemper plenus exiſtat, ita conſtruetur.</s> <lb></lb></p> | |
1473 | |
1474 <p type="main"><s id="s.000400">Sit vas AB, & in eo aqua, quæ ad futurum vſum <lb></lb> | |
1475 ſufficiat.</s><s id="s.000401"> canalis autem ex ipſo ſit CD, cui ſubijciatur tor<lb></lb> | |
1476 cular GH: & regula quędam iuxta canalem aptetur EF.</s> <lb></lb> | |
1477 | |
1478 <pb pagenum="59"></pb> | |
1479 <figure></figure> | |
1480 <s id="s.000402">ad cuius extremitatem E ſuſpendatur ſuber K, exiſtens <lb></lb> | |
1481 in torculari.</s><s id="s.000403"> ad F vero religetur catenula habens pondus <lb></lb> | |
1482 plumbeum X, quod ita ſit conſtructum, vt ſubere K in <lb></lb> | |
1483 torcularis aqua innatante claudatur canalis.</s><s id="s.000404"> euacuata <lb></lb> | |
1484 autem aqua ex torculari, deſcendens ſuber canalem ape<lb></lb> | |
1485 rat; ita ut rurſus influens aqua ſuber extollat: & rurſus <lb></lb> | |
1486 canalis claudatur.</s><s id="s.000405"> oportebit autem ſuber grauius eſſe eo <lb></lb> | |
1487 pondere, quod ad X conſtituitur.</s><s id="s.000406"> Sit autem iam dictus <lb></lb> | |
1488 crater LM in aliquo loco poſitus, cuius labrum ſit in ea<lb></lb> | |
1489 dem ſuperficie, in qua torcularis aqua, quando ſubere <lb></lb> | |
1490 innatante canalis non amplius influit: ex torculari vero <lb></lb> | |
1491 feratur tubus in fundum crateris HN.</s><s id="s.000407"> cum igitur pleno <lb></lb> | |
1492 exiſtente cratere hauſerit quis aquam, ſimul & eam, <lb></lb> | |
1493 quæ <lb></lb> | |
1494 eſt in HG torculari euacuabit: <expan abbr="deſcendẽſq;">deſcendenſque</expan> ſuber <lb></lb> | |
1495 <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> <lb></lb> | |
1496 aperiet: & influens in torcular, & craterem aqua efferet, <lb></lb> | |
1497 & extollet ſuber, ita vt rurſus non amplius influat.</s><s id="s.000408"> at<lb></lb> | |
1498 que hoc toties fiet, quoties quis ex cratere aquam ab<lb></lb> | |
1499 ſtulerit.</s> <lb></lb></p> | |
1500 <pb pagenum="60"></pb> | |
1501 <p type="head"><s id="s.000409">XXI.</s> <lb></lb></p> | |
1502 | |
1503 <p type="main"><s id="s.000410">In ſpondea, hoc eſt in vaſa ſacrificij inie<lb></lb> | |
1504 cto quinque drachmarum numiſmate, aqua <lb></lb> | |
1505 ad inſpergendum effluit.</s> <lb></lb></p> | |
1506 | |
1507 <p type="main"><s id="s.000411">Sit spondeum, <figure></figure> <lb></lb> | |
1508 ſiue theſaurus AB <lb></lb> | |
1509 CD, cuius <expan abbr="oſculũ">oſculum</expan> <lb></lb> | |
1510 A ſit detectum: & <lb></lb> | |
1511 in theſauro ſit vas <lb></lb> | |
1512 FGHK habens <lb></lb> | |
1513 aquam, & <expan abbr="pyxidẽ">pyxidem</expan> <lb></lb> | |
1514 L, ex qua canalis <lb></lb> | |
1515 LM extra feratur.</s><s id="s.000412"> <lb></lb> | |
1516 vaſi autem appo<lb></lb> | |
1517 natur regula recta <lb></lb> | |
1518 NX, circa quam <lb></lb> | |
1519 alia regula apte<lb></lb> | |
1520 tur QP, habens ad <lb></lb> | |
1521 O platyſmation R <lb></lb> | |
1522 parallelum fundo <lb></lb> | |
1523 vaſis: & iuxta P ad <lb></lb> | |
1524 S habens opercu<lb></lb> | |
1525 lum pyxidi L con<lb></lb> | |
1526 gruens, ita vt aqua <lb></lb> | |
1527 per canalem LM <lb></lb> | |
1528 non fluat.</s><s id="s.000413"> ſit <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb> | |
1529 pixidis <expan abbr="operculũ">operculum</expan> <lb></lb> | |
1530 grauius platyſmatio R: & vtriſque videlicet numiſmate, <lb></lb> | |
1531 & platyſmatio ipſo leuis.</s><s id="s.000414"> Cum igitur per oſculum A nu<lb></lb> | |
1532 miſma inijciatur, incidet in platyſmation R: & deprimens <lb></lb> | |
1533 regulam OP inclinabit, extollet autem pyxidis <expan abbr="operculũ">operculum</expan>, <lb></lb> | |
1534 ita vt aqua fluat.</s><s id="s.000415"> poſtea excidente numiſmate rurſus o<lb></lb> | |
1535 perculum pyxidem obſtruet, vt non amplius fluat aqua.</s> <lb></lb></p> | |
1536 | |
1537 <pb pagenum="61"></pb> | |
1538 <p type="head"><s id="s.000416">XXII.</s> <lb></lb></p> | |
1539 | |
1540 <p type="main"><s id="s.000417">In vas multis humorum generibus <expan abbr="peridẽ">per idem</expan> <lb></lb> | |
1541 oſculum iniectis, ſeorſum vnumquodque <lb></lb> | |
1542 per eundem canalem defluere, quodcum<lb></lb> | |
1543 que elegerimus.</s> <lb></lb></p> | |
1544 | |
1545 <p type="main"><s id="s.000418">Sit aliquod <figure></figure> <lb></lb> | |
1546 vas AB, collum <lb></lb> | |
1547 habens obſtru<lb></lb> | |
1548 ctum diaphra<lb></lb> | |
1549 gmate CD.</s><s id="s.000419"> ha<lb></lb> | |
1550 beat etiam dia<lb></lb> | |
1551 phragmata re<lb></lb> | |
1552 cta, & extenſa uſ<lb></lb> | |
1553 que ad <expan abbr="ipſũ">ipſum</expan> dia<lb></lb> | |
1554 phragma CD, <lb></lb> | |
1555 quę <expan abbr="faciãt">faciant</expan> tot lo<lb></lb> | |
1556 ca, quot humo<lb></lb> | |
1557 res inijcere veli<lb></lb> | |
1558 mus.</s><s id="s.000420"> ſint autem <lb></lb> | |
1559 in pręſentia duo, <lb></lb> | |
1560 videlicet FE.</s><s id="s.000421"> & <lb></lb> | |
1561 <expan abbr="ĩ">in</expan> diaphragmate <lb></lb> | |
1562 CD ſint forami<lb></lb> | |
1563 na tenuia tam<lb></lb> | |
1564 quam cribri, ten<lb></lb> | |
1565 dentia in vtrum<lb></lb> | |
1566 que locum.</s><s id="s.000422"> ſub diaphragmate vero ſint ſpiracula GH, <lb></lb> | |
1567 quæ in loca deferant.</s><s id="s.000423"> & in fundo tubuli KL ſimul cum <lb></lb> | |
1568 locis perforati; & deferentes in vnum communem cana<lb></lb> | |
1569 <pb pagenum="62"></pb> | |
1570 lem M.</s><s id="s.000424"> Si igitur comprehendentes ſpiracula GH, & <lb></lb> | |
1571 canalem M, infundamus per oſculum vnum aliquem ex <lb></lb> | |
1572 humoribus, in nullum ingredietur locum, propterea <lb></lb> | |
1573 quod aer, qui eſt in ipſis egreſſum non habeat.</s><s id="s.000425"> Si vero <lb></lb> | |
1574 vnum ex ſpiraculis dimittamus, humor in eum locum fe<lb></lb> | |
1575 retur, cuius eſt & ſpiraculum.</s><s id="s.000426"> poſtea rurſus comprehen<lb></lb> | |
1576 ſo ſpiraculo, quando alterum humorem infundamus, & <lb></lb> | |
1577 dimittamus alterum ſpiraculum, rurſus in alterum <expan abbr="locũ">locum</expan> <lb></lb> | |
1578 humor deferetur.</s><s id="s.000427"> itaque ſpiracula omnia comprehen<lb></lb> | |
1579 dentes ſimul cum foraminibus, quæ ſunt in cribro, <expan abbr="quã">quam</expan><lb></lb> | |
1580 quam canalem M dimittamus, nihil tamen effluet, niſi <lb></lb> | |
1581 dimittatur alterum ſpiraculum.</s><s id="s.000428"> tunc enim aere aditum <lb></lb> | |
1582 habente fluet humor, qui in eo loco continetur.</s><s id="s.000429"> com<lb></lb> | |
1583 prehenſo autem ſpiraculo, & altero dimiſſo, <lb></lb> | |
1584 rurſus idem continget.</s> <lb></lb></p> | |
1585 | |
1586 <pb pagenum="63"></pb> | |
1587 <p type="head"><s id="s.000430">XXIII.</s> <lb></lb></p> | |
1588 | |
1589 <p type="main"><s id="s.000431">Duobus vaſis in quadam baſi <lb></lb> | |
1590 <expan abbr="exiſtẽtibus">exiſtentibus</expan>, <lb></lb> | |
1591 & vno quidem eorum repleto uino, altero <lb></lb> | |
1592 autem uacuo, quantum in uacuum aquæ in<lb></lb> | |
1593 fundamus, tantum uini ex altero fluet.</s><s id="s.000432"> con<lb></lb> | |
1594 ſtruitur autem hoc modo.</s> <lb></lb></p> | |
1595 | |
1596 <figure></figure> | |
1597 <pb pagenum="64"></pb> | |
1598 <p type="main"><s id="s.000433">Sint in quadam baſi AB duo vaſa CD EF, quæ oſcu<lb></lb> | |
1599 la obſtructa habeant diaphragmatibus GH KL.</s><s id="s.000434"> tubus <lb></lb> | |
1600 autem MNXO impellatur per baſim, & in vaſa reflecta<lb></lb> | |
1601 tur, à diaphragmatibus parum diſtans ſecundum MO.</s><s id="s.000435"> <lb></lb> | |
1602 & in vaſe quidem EF ſit inflexus ſiphon PRS, curuitatem <lb></lb> | |
1603 habens ad oſculum vaſis: & alterum ipſius crùs extra fera<lb></lb> | |
1604 tur in canalem conformatus.</s><s id="s.000436"> per diaphragma vero GH <lb></lb> | |
1605 demittatur infundibulum TY, cuius caulis coarctetur <lb></lb> | |
1606 diaphragmati, & parum a fundo diſtet.</s><s id="s.000437"> infundatur igitur <lb></lb> | |
1607 vinum in vas EF per aliquod foramen V, quod rurſus <lb></lb> | |
1608 poſt infuſionem obturetur.</s><s id="s.000438"> Itaque ſi per infundibulum <lb></lb> | |
1609 in vas CD aquam inijciamus, continget aerem, qui eſt <lb></lb> | |
1610 in ipſo expulſum procedere in vas EF per tubum MN <lb></lb> | |
1611 XO: & ob id vinum, quod in eo vaſe continetur, extru<lb></lb> | |
1612 dere.</s><s id="s.000439"> atque hoc erit toties, quoties aquam infundamus.</s><s id="s.000440"> <lb></lb> | |
1613 & manifeſtum eſt expulſum aerem eandem, quam infu<lb></lb> | |
1614 ſa aqua molem habere: & tantumdem etiam vini extru<lb></lb> | |
1615 dere.</s><s id="s.000441"> Quòd ſi non adſit inflexus ſiphon, ſed <lb></lb> | |
1616 ſolum canalis ad S, poteſt idem fieri, niſi aquę violentia canalem <lb></lb> | |
1617 peruincat.</s> <lb></lb></p> | |
1618 | |
1619 <pb pagenum="65"></pb> | |
1620 <p type="head"><s id="s.000442">XXIIII.</s> <lb></lb></p> | |
1621 | |
1622 <p type="main"><s id="s.000443">Tubum conſtituere, à quo fluat aqua & ui<lb></lb> | |
1623 num in <expan abbr="quacumq;">quacumque</expan> uoluerimus proportione.</s> <lb></lb></p> | |
1624 | |
1625 <figure></figure> | |
1626 <p type="main"><s id="s.000444">Sit autem aqua vini dupla: & ſit vacuum vas AB, ſiue <lb></lb> | |
1627 cylindricum, siue ſolidum parallelepipedum orthogo<lb></lb> | |
1628 nium, cui aliud vas apponatur vndique præcluſum, & <lb></lb> | |
1629 in eadem baſi poſitum CD, ſiue ſimiliter cylindricum, <lb></lb> | |
1630 ſiue ſolidum parallelepipedum orthogonium & baſis ip<lb></lb> | |
1631 ſius AB dupla ſit baſis CD; quoniam volumus aquam <lb></lb> | |
1632 vini duplam eſſe.</s><s id="s.000445"> huic autem apponatur aliud vas præ<lb></lb> | |
1633 cluſum EF, in quod vinum infunditur.</s><s id="s.000446"> & per vtraque <lb></lb> | |
1634 CD EF ſit tubus GHK, ſimul cum diaphragmatibus <lb></lb> | |
1635 ipſorum perforatus, & coarctatus.</s><s id="s.000447"> vas autem EF habeat <lb></lb> | |
1636 inflexum tubum LMN, cuius interius quidem crus di<lb></lb> | |
1637 ſtet à fundo vaſis, quantum ad humidi fluxum ſatis <lb></lb> | |
1638 ſit: <lb></lb> | |
1639 <pb pagenum="66"></pb> | |
1640 alterum vero intra inflectatur, & procedat in aliud vas <lb></lb> | |
1641 XO, ex quo tubus PR feratur per omnia vaſa, vel etiam <lb></lb> | |
1642 ſuppoſitus ſub ſede vaſorum locetur, ita vt deorſum in <lb></lb> | |
1643 partem, quæ eſt ad fundum vaſis AB nullo negotio fe<lb></lb> | |
1644 ratur.</s><s id="s.000448"> & alius tubus ST ſimul perforetur cum vaſis AB <lb></lb> | |
1645 CD.</s><s id="s.000449"> habeat autem & AB vas iuxta fundum <expan abbr="canaliculũ">canaliculum</expan> <lb></lb> | |
1646 Y: & canaliculi PR Y inſerantur in canalem VZ clauem <lb></lb> | |
1647 habentem, per quam & aperietur, & claudetur quando <lb></lb> | |
1648 voluerimus.</s><s id="s.000450"> His conſtructis & clauſo VZ canali, ſi in <lb></lb> | |
1649 AB vas aquam infundamus, ſecedet pars ipſius in vas <lb></lb> | |
1650 CD, hoc eſt dimidia per ST tubum, & incidens humor <lb></lb> | |
1651 in vas CD æqualem ipſi aerem extrudet per <expan abbr="tubũ">tubum</expan> GHK <lb></lb> | |
1652 in vas EF.</s><s id="s.000451"> hic autem ęquale vinum per tubum LMN in <lb></lb> | |
1653 in vas XO extrudet.</s><s id="s.000452"> Cum igitur canalem VZ aparueri<lb></lb>mus, fluet per ipſum & aqua in vas AB infuſa, & vinum <lb></lb> | |
1654 ex vaſe XO per tubum PR delatum.</s><s id="s.000453"> & factum erit quod <lb></lb> | |
1655 proponebatur.</s> <lb></lb></p> | |
1656 | |
1657 <p type="main"><s id="s.000454">Rurſus igitur vacua manebunt vaſa, quando effluente <lb></lb> | |
1658 mixto aer in ipſa per tubum PR procedet.</s> <lb></lb></p> | |
1659 | |
1660 <p type="head"><s id="s.000455">XXV.</s> <lb></lb></p> | |
1661 | |
1662 <p type="main"><s id="s.000456">Vaſe exiſtente, in quo aqua ſit; & <lb></lb> | |
1663 exiſten<lb></lb> | |
1664 te in eo canali, in quo clauis, animali uero <lb></lb> | |
1665 in aqua innantante, quantumcunque aquæ <lb></lb> | |
1666 per canalem auferamus, ex animali uinum af<lb></lb> | |
1667 fluet ad datam propoſitionem dimiſſę aquæ.</s> <lb></lb></p> | |
1668 | |
1669 <p type="main"><s id="s.000457">Sit enim aquæ vas AB, canalem habens C occluſum: <lb></lb> | |
1670 & in aqua innatet lebetarium D, tubum habens EF in <lb></lb> | |
1671 animal efformatum.</s><s id="s.000458"> apponatur autem vas <expan abbr="vinũ">vinum</expan> habeas <lb></lb> | |
1672 GH, in quo ſiphon inflexus ſit KLM, cuius vnum qui<lb></lb> | |
1673 <pb pagenum="67"></pb> | |
1674 dem crus in<lb></lb> | |
1675 tra <figure></figure> vas GH <lb></lb> | |
1676 contineatur, <lb></lb> | |
1677 alterum vero <lb></lb> | |
1678 extra, in tu<lb></lb> | |
1679 bum EF de<lb></lb> | |
1680 ferens.</s><s id="s.000459"> <expan abbr="Itaq;">Itaque</expan> <lb></lb> | |
1681 ſi per M oſcu<lb></lb> | |
1682 lum inferius <lb></lb> | |
1683 vinum attra<lb></lb> | |
1684 hamus, fluet <lb></lb> | |
1685 in EF tubum <lb></lb> | |
1686 quouſque vi<lb></lb> | |
1687 ni ſuperficies <lb></lb> | |
1688 & quæ eſt in <lb></lb> | |
1689 vaſe GH, & <lb></lb> | |
1690 quæ in tubo EF in vna recta linea conſtituatur.</s><s id="s.000460"> Sit igitur <lb></lb> | |
1691 ſecundum rectam lineam NXOP, & ad punctum P ca<lb></lb> | |
1692 naliculus R apertus ſit.</s><s id="s.000461"> Hucuſque quidem vinum non <lb></lb> | |
1693 ſiuit.</s><s id="s.000462"> ſed cum per canalem C quantumcumque aquę au<lb></lb>feramus, deſcendet lebetarum D, cum quo & EF tubus, <lb></lb> | |
1694 ita vt vini ſuperficies depreſsior fiat ſuperficie NX, ac <lb></lb> | |
1695 propterea cum ſiphonis pars extrinſeca depreſsior facta <lb></lb> | |
1696 ſit, rurſus fluet vinum in tubum EF, & per canalem R <lb></lb> | |
1697 extra feretur.</s><s id="s.000463"> atque hoc toties erit, quoties aquam per <lb></lb> | |
1698 canalem C auferamus.</s><s id="s.000464"> & tunc ad proportionem aquæ <lb></lb> | |
1699 defluentis vinum effluet.</s><s id="s.000465"> habeat autem vaſis AB baſis ad <lb></lb> | |
1700 baſim uaſis GH datam proportionem, & ita fiet, quod <lb></lb> | |
1701 faciendum proponebatur.</s> <lb></lb></p> | |
1702 | |
1703 <p type="head"><s id="s.000466">XXVI.</s> <lb></lb></p> | |
1704 | |
1705 <p type="main"><s id="s.000467">Si uelimus infundentes aquam in aliquod <lb></lb> | |
1706 <pb pagenum="68"></pb> | |
1707 vas, ad huius proportionem vinum effluere, <lb></lb> | |
1708 ita faciemus.</s> <lb></lb></p> | |
1709 | |
1710 <p type="main"><s id="s.000468">Sit enim rurſus vas aquam habens AB, & vas habens <lb></lb> | |
1711 vinum GH.</s><s id="s.000469"> tubus autem EF ſit extra vas AB: & in AB <lb></lb> | |
1712 vaſe innatet ſphærula D, ex qua funis pertuchleas ST ad <lb></lb> | |
1713 tubum EF religetur, vt ipſam ſuſpendat, alia vero om<lb></lb> | |
1714 nia ſint eadem quæ ſupra diximus.</s><s id="s.000470"> contingit igitur in<lb></lb> | |
1715 iecta in vas AB aqua, ſphærulam D extolli, & ita demit<lb></lb> | |
1716 tere tubum EF adeo, vt rurſus vinum effluat.</s> <lb></lb></p> | |
1717 | |
1718 <p type="head"><s id="s.000471">ALITER.</s><s id="s.000472"> Poteſt <expan abbr="autẽ">autem</expan> & aliter idem <lb></lb> | |
1719 effici.</s> <lb></lb></p> | |
1720 | |
1721 <p type="main"><s id="s.000473">Funis enim ex ſphęrula D per trochleam S referatur in <lb></lb> | |
1722 aliam trochleam T, & per hanc ad KLM ſiphonem reli<lb></lb> | |
1723 getur.</s><s id="s.000474"> continget igitur eleuata ſphærula D demitti ſi<lb></lb> | |
1724 phonem KLM fune ſuſpenſum, ita vt cum extrinſecum <lb></lb> | |
1725 ſiphonis crus maius efficiatur, vinum per oſculum M ef<lb></lb> | |
1726 fluat.</s> <lb></lb></p> | |
1727 | |
1728 <figure></figure> | |
1729 <pb pagenum="69"></pb> | |
1730 <p type="main"><s id="s.000475">Siphones autem, quibus vtuntur ad in<lb></lb> | |
1731 cendia hoc modo conſtruuntur.</s> <lb></lb></p> | |
1732 | |
1733 <figure></figure> | |
1734 <p type="main"><s id="s.000476">Sint duo modioli ærei torno expoliti ſecundum inte<lb></lb> | |
1735 riorem eorum ſuperficiem ad embolos, <expan abbr="quemadmodũ">quemadmodum</expan> <lb></lb> | |
1736 hydrauleorum modioli ABCD EFGH: emboli ip<lb></lb> | |
1737 ſis congruentes ſint KL MN, ſimul vero modioli per<lb></lb> | |
1738 forentur interſeſe per tubum XODF: & ex partibus ex<lb></lb> | |
1739 terioribus intra XODF tubum habeant aſſaria appoſita <lb></lb> | |
1740 PR, qualia in ſuperioribus dicta ſunt, ita vt in partem <lb></lb> | |
1741 <pb pagenum="70"></pb> | |
1742 modiolorum exteriorem aperiantur.</s><s id="s.000477"> <expan abbr="Habeãt">Habeant</expan> etiam mo<lb></lb> | |
1743 dioli in fundis rotunda foramina ST obturata axibus ex<lb></lb> | |
1744 politis Y <foreign lang="grc">F</foreign> Q <foreign lang="grc">Y</foreign>, per quos fibulę <foreign lang="grc">W</foreign> <foreign lang="grc">W</foreign> traducantur ag<lb></lb> | |
1745 glutinatę, vel coniunctę modiolorum fundis, habenteſ<lb></lb> | |
1746 q́ue colymatia ex partibus extremis, vt ne axes ex ipſis <lb></lb> | |
1747 amplius extrahantur.</s><s id="s.000478"> emboli vero habeant rectas regu<lb></lb> | |
1748 las compactas in medio <foreign lang="grc">σ</foreign> quibus iungatur regula Z <foreign lang="grc">α</foreign>, <lb></lb> | |
1749 quæ ad medium quidem moueatur circa fibulam <foreign lang="grc">δ</foreign> ma<lb></lb> | |
1750 nentem, ad regulas vero <foreign lang="grc">σ</foreign> mouentur circa fibulas <foreign lang="grc">β</foreign> <foreign lang="grc">γ</foreign>.</s><s id="s.000479"> <lb></lb> | |
1751 At ſimul cum tubo XODF perforatur alius tubus re<lb></lb> | |
1752 ctus <foreign lang="grc">ε</foreign> <foreign lang="grc">ζ</foreign> in bifidum ſciſſus ad <foreign lang="grc">ζ</foreign>: & habens <lb></lb> | |
1753 ſmeriſmatia, <lb></lb> | |
1754 per quę humidum exprimit, qualia & ante dicta ſunt in <lb></lb> | |
1755 vaſe potui aquam exhibente, per aerem in ipſo compreſ<lb></lb> | |
1756 ſum.</s><s id="s.000480"> ſi igitur dicti modioli vnà cum alijs, quæ <lb></lb> | |
1757 conſtru<lb></lb> | |
1758 cta ſunt, in vas aquæ <foreign lang="grc">θ</foreign> <foreign lang="grc">κ</foreign> <foreign lang="grc">λ</foreign> <foreign lang="grc">μ</foreign> inijciantur: & aptetur regu<lb></lb> | |
1759 la Z <foreign lang="grc">α</foreign>, ex eius partibus extremis circa fibulam <foreign lang="grc">δ</foreign> viciſ<lb></lb> | |
1760 ſim motis, emboli deſcendentes per tubum <foreign lang="grc">ε</foreign> <foreign lang="grc">ζ</foreign>, & per o<lb></lb> | |
1761 ſculum verſatile <foreign lang="grc">κ</foreign> humidum exprimunt.</s><s id="s.000481"> embolus enim <lb></lb> | |
1762 KL aſcendens aperit quidem foramen S eleuato Q <foreign lang="grc">ψ</foreign> <lb></lb> | |
1763 axe, occludit vero <expan abbr="aſſariũ">aſſarium</expan> P.</s><s id="s.000482"> & <expan abbr="deſcendẽs">deſcendens</expan> <lb></lb> | |
1764 occludit S fora<lb></lb> | |
1765 men, & ipſum P aperit, per quod aqua eliſa exprimitur.</s><s id="s.000483"> <lb></lb> | |
1766 Eandem contingunt & circa embolum MN.</s><s id="s.000484"> tubulus igi<lb></lb> | |
1767 tur <foreign lang="grc">κ</foreign> abnuens, & annuens ad datam altitudinem aquam <lb></lb> | |
1768 expuit, non tamen ad datam <expan abbr="cunuerſionem">conuerſionem</expan>, niſi & to<lb></lb> | |
1769 tum inſtrumentum conuertatur.</s><s id="s.000485"> Hoc autem & tardum <lb></lb> | |
1770 eſt & moleſtum ad vrgentes neceſsitates.</s><s id="s.000486"> ſed vt facile ad <lb></lb> | |
1771 datum locum humor expuatur, faciemus tubum E <foreign lang="grc">ζ</foreign> ſe<lb></lb> | |
1772 cundum longitudinem ex duobus inter ſe coaptatis con<lb></lb> | |
1773 ſtantem, quorum vnus tubo XODF coniunctus ſit, al<lb></lb> | |
1774 ter autem bifido, quod eſt ad <foreign lang="grc">ζ</foreign>: etenim conuerſo ſupe<lb></lb> | |
1775 riori tubo, & annuente tubulo <foreign lang="grc">H</foreign>, expreſsio fit ad quem<lb></lb> | |
1776 cumque voluerimus locum: & habebit deſuper coapta<lb></lb> | |
1777 tus tubus colymatia, ne ob aquæ violentiam ex inſtru<lb></lb> | |
1778 <pb pagenum="71"></pb> | |
1779 mento excidere cogatur.</s><s id="s.000487"> hęc autem erunt ad ſimilitudi<lb></lb> | |
1780 nem litteræ <foreign lang="grc">G</foreign> ipſi conglutinata, & conuerſa circa annu<lb></lb> | |
1781 lum inferiori tubo circumpoſitum,</s> <lb></lb></p> | |
1782 | |
1783 <p type="head"><s id="s.000488">XXVIII.</s> <lb></lb></p> | |
1784 | |
1785 <p type="main"><s id="s.000489">In aliquo aquæ fluxionem habente <lb></lb> | |
1786 conſtruitur animal ſiue ex ęre, ſiue ex alia ali<lb></lb> | |
1787 qua materia, quod oblato ipſi poculo bibit <lb></lb> | |
1788 cum ſtrepitu & clamore, vt ſitire videatur.</s><s id="s.000490"> <lb></lb> | |
1789 eſt autem conſtructio talis.</s> <lb></lb></p> | |
1790 | |
1791 <p type="main"><s id="s.000491">Sit vas AB, in <figure></figure> <lb></lb> | |
1792 quod influit cana<lb></lb> | |
1793 liculus C: & in eo <lb></lb> | |
1794 ſit inflexus <expan abbr="ſiphõ">ſiphon</expan>, <lb></lb> | |
1795 ſiue ſpiratilis dia<lb></lb> | |
1796 betes DEF, cu<lb></lb> | |
1797 ius alterum crus <lb></lb> | |
1798 extra vaſis <expan abbr="fundũ">fundum</expan> <lb></lb> | |
1799 excedat.</s><s id="s.000492"> ipſi vero <lb></lb> | |
1800 ſubijciatur baſis <lb></lb> | |
1801 præcluſa GHKL, <lb></lb> | |
1802 habens & ipſa in<lb></lb> | |
1803 flexum ſiphonem <lb></lb> | |
1804 MNX.</s><s id="s.000493"> & oſculo <lb></lb> | |
1805 F ſubijciatur OP <lb></lb> | |
1806 <expan abbr="infũdibulũ">infundibulum</expan>, cuius <lb></lb> | |
1807 caulis feratur in <lb></lb> | |
1808 baſim GHKL, <lb></lb> | |
1809 tantum diſtans à <lb></lb> | |
1810 fundo, quantum <lb></lb> | |
1811 <pb pagenum="72"></pb> | |
1812 ad aquæ fluxum ſufficiat.</s><s id="s.000494"> animalis autem oſculum ſit ad <lb></lb> | |
1813 R, vbi tubus ponatur, per vnum pedem, vel per aliam <lb></lb> | |
1814 aliquam animalis partem occulte in baſim delatus, qui <lb></lb> | |
1815 ſit in RST.</s><s id="s.000495"> continget igitur repleto AB vaſe humorem ſu<lb></lb> | |
1816 perfluentem in OP infundibulum ferri: & impleri baſim <lb></lb> | |
1817 GHKL, <expan abbr=" ipſumq́">ipſumque</expan> AB vas exinaniri.</s><s id="s.000496"> Rurſus autem re<lb></lb> | |
1818 pleta baſi ſuperfluens humor per ſiphonem MNX baſim <lb></lb> | |
1819 exinaniet.</s><s id="s.000497"> <expan abbr="dumq́">dumque</expan> ea exinanitur, aer per oſculum R exina<lb></lb> | |
1820 nitum replebit locum.</s><s id="s.000498"> Quando igitur ipſi R poculum <lb></lb> | |
1821 offeramus, abſorbetur vi attractus humor pro aere quo<lb></lb> | |
1822 uſque baſis exinanita fuerit.</s><s id="s.000499"> & ita rurſus vas AB reple<lb></lb> | |
1823 tum exinanitur; & ſequuntur eadem, quæ dicta ſunt.</s><s id="s.000500"> <lb></lb> | |
1824 vt autem tempore opportuno, hoc eſt dum baſis exina<lb></lb> | |
1825 nitur, poculum offeramus, ſit aliquod motum ab efflu<lb></lb> | |
1826 xione, quæ fit per ſiphonem MNX, aqua ſcilicet in ip<lb></lb> | |
1827 ſum <expan abbr="incidẽte">incidente</expan>.</s><s id="s.000501"> in quod reſpicientes, cum mouebitur, tunc <lb></lb> | |
1828 poculum offeremus.</s> <lb></lb></p> | |
1829 | |
1830 | |
1831 <p type="head"><s id="s.000502">XXIX.</s> <lb></lb></p> | |
1832 | |
1833 <p type="main"><s id="s.000503">Eſt autem & aliter exiſtente aquæ influ<lb></lb> | |
1834 xione, & paniſco auerſo, bibere ipſum a<lb></lb>nimal.</s> <lb></lb></p> | |
1835 | |
1836 <p type="main"><s id="s.000504">Sit enim baſis vndique præcluſa ABCD, diaphrag<lb></lb> | |
1837 ma habens ſecundum medium.</s><s id="s.000505"> in ſede vero inſiſtat ani<lb></lb> | |
1838 mal, & tubus per os ipſius ſit EFG.</s><s id="s.000506"> <expan abbr="habeatq́">habeatque</expan> baſis infle<lb></lb> | |
1839 xum ſiphonem HKL in loco inferiori, cuius vnum crus <lb></lb> | |
1840 extra fundum excedat.</s><s id="s.000507"> per medium vero diaphragma <lb></lb> | |
1841 ſit MN infundibulum, cuius caulis a fundo parum diſtet.</s><s id="s.000508"> <lb></lb> | |
1842 & baſi ABCD imponatur altera baſis XO, in qua pani<lb></lb> | |
1843 ſcus PR inſideat, habens axonion S, in partem baſis in<lb></lb> | |
1844 feriorem excedens, cui tubus TY coniungatur, qui ha<lb></lb><pb pagenum="73"></pb>beat in extremo phyalulam YV ſibi ipſi coniunctam, & <lb></lb> | |
1845 ſimul perforatam.</s><s id="s.000509"> Sit autem tantus TY tubus, ut auer<lb></lb> | |
1846 ſo paniſco phyalu<lb></lb> | |
1847 la <figure></figure> YV ponatur è <lb></lb> | |
1848 regione infundi<lb></lb> | |
1849 buli MN paulo ſu<lb></lb> | |
1850 pra.</s><s id="s.000510"> & in baſi ſit <lb></lb> | |
1851 phyalula QZ è re<lb></lb> | |
1852 gione infundibu<lb></lb> | |
1853 li MN, ſimul cum <lb></lb> | |
1854 ipſa baſi perfora<lb></lb> | |
1855 ta, in quam fera<lb></lb> | |
1856 tur aquę influxio <lb></lb> | |
1857 <foreign lang="grc">W</foreign> tanta, vt maior <lb></lb> | |
1858 ſit effluxione, quę <lb></lb> | |
1859 ſit per ſiphonem <lb></lb> | |
1860 HKL.</s><s id="s.000511"> feretur igi<lb></lb> | |
1861 tur prædicta aqua <lb></lb> | |
1862 per <expan abbr="infundibulũ">infundibulum</expan> <lb></lb> | |
1863 MN in partem in<lb></lb> | |
1864 feriorem baſis AB <lb></lb> | |
1865 CD aere, qui in <lb></lb> | |
1866 ipſa continetur, <lb></lb> | |
1867 per tubum EFG <lb></lb> | |
1868 recedente.</s><s id="s.000512"> & ba<lb></lb> | |
1869 ſis ſemper erit ple<lb></lb> | |
1870 na humido, propterea quòd influxio effluxione maior <lb></lb> | |
1871 ſit.</s><s id="s.000513"> Quando igitur paniſcum auertamus, phyalula YV <lb></lb> | |
1872 è regione infundibuli facta influxionem xxx excipit, quæ <lb></lb> | |
1873 quidem per tubum TY in alium ſecedit locum.</s><s id="s.000514"> Itaque <lb></lb> | |
1874 humido non amplius influente in partem <expan abbr="inferiorẽ">inferiorem</expan> baſis <lb></lb> | |
1875 ABCD ſiphon HKL ipſam exinaniet, aere per tubum <lb></lb> | |
1876 EFG abeunte.</s><s id="s.000515"> Quare animal oblato poculo rurſus bibit.</s> <lb></lb></p> | |
1877 | |
1878 <pb pagenum="74"></pb> | |
1879 <p type="head"><s id="s.000516">XXX.</s> <lb></lb></p> | |
1880 | |
1881 <p type="main"><s id="s.000517">Poteſt etiam aliter bibere animal, neque <lb></lb> | |
1882 influente aqua, neque alio quopiam pani<lb></lb> | |
1883 ſcum mouente.</s> <lb></lb></p> | |
1884 | |
1885 <figure></figure> | |
1886 <p type="main"><s id="s.000518">Sit enim baſis ABCD, animalis autem oſculum ſit <lb></lb> | |
1887 ad E; & per pectus animalis, & poſteriorem pedem, uel <lb></lb> | |
1888 caudam ab oſculo E impellatur tubus EFG in partes in<lb></lb> | |
1889 teriores baſis delatus: & poſita baſi immobili, tubus E <lb></lb> | |
1890 FG, qui per animal tranſit perforetur tenui, & vix ap<lb></lb> | |
1891 parente foramine H.</s><s id="s.000519"> ſiquis igitur tubum EFG aqua im<lb></lb> | |
1892 pleat per aliquem tubum ſublimen, cuius extremum <lb></lb> | |
1893 apponatur ipſi H, manebit tubus EFG aqua plenus, <lb></lb> | |
1894 quòd ipſius oſcula ex æquo iaceant.</s><s id="s.000520"> & cum ori poculum <lb></lb> | |
1895 admoueamus, atque aliquam ipſius partem demerga<lb></lb>mus, continget tubi EFG membrum quod eſt ad G ma<lb></lb> | |
1896 ius fieri, & ob id humidum attrahere.</s><s id="s.000521"> hoc autem in ba<lb></lb> | |
1897 ſim ABCD deferetur.</s><s id="s.000522"> quare nulla eſt neceſsitas in hac <lb></lb> | |
1898 conſtructione baſim præcluſam eſſe.</s> <lb></lb></p> | |
1899 | |
1900 <pb pagenum="75"></pb> | |
1901 <p type="head"><s id="s.000523">XXXI.</s> <lb></lb></p> | |
1902 | |
1903 <p type="main"><s id="s.000524">In ſacris ægyptiorum ad porticus roræ æ<lb></lb> | |
1904 reæ verſatiles fiunt, vt qui ingrediuntur ip<lb></lb> | |
1905 ſas conuertant, propterea quòd æs purgare <lb></lb> | |
1906 videatur.</s><s id="s.000525"> Sunt autem & vaſa ad inſperſio<lb></lb> | |
1907 nem, ut ingredientes aſpergantur.</s><s id="s.000526"> Opor<lb></lb> | |
1908 teat igitur facere, ut conuerſa rota aqua ex <lb></lb> | |
1909 ipſa fluat ad inſperſionem, vt dictum eſt.</s></p> | |
1910 <p type="main"><s id="s.000527">Sit poſt <expan abbr="porticũ">porticum</expan> <figure></figure> <lb></lb> | |
1911 vas aquæ <expan abbr="occultũ">occultum</expan> <lb></lb> | |
1912 ABCD, perfora<lb></lb> | |
1913 tum in fundo fora<lb></lb> | |
1914 mine E.</s><s id="s.000528"> & ſub fun<lb></lb> | |
1915 dum conglutine<lb></lb> | |
1916 tur fiſtula FGHK, <lb></lb> | |
1917 habens & ipſa fora<lb></lb> | |
1918 <expan abbr="mẽ">mem</expan> è regione eius, <lb></lb> | |
1919 quod eſt in fundo, <lb></lb> | |
1920 intra quam ſit alia <lb></lb> | |
1921 fiſtula LM, ad L ip<lb></lb> | |
1922 ſi FGHK aggluti<lb></lb> | |
1923 nata, habens è re<lb></lb> | |
1924 gione E foramen <lb></lb> | |
1925 P.</s><s id="s.000529"> inter dictas vero <lb></lb> | |
1926 duas fiſtulas alia <lb></lb> | |
1927 aptetur NXOR, ita vt utramque contingat, & habeat <lb></lb> | |
1928 foramen S è regione ipſius E.</s><s id="s.000530"> Cum igitur dicta forami<lb></lb> | |
1929 na ſibi ipſis reſpondeant, ſiquis aquam in vas ABCD <lb></lb> | |
1930 infundat, extra fluet per fiſtulam LM.</s><s id="s.000531"> Si vero conuerta<lb></lb> | |
1931 mus fiſtulam NXOR, ita vt foramen S permutetur, non <lb></lb> | |
1932 <pb pagenum="76"></pb> | |
1933 amplius fluet.</s><s id="s.000532"> Itaque fiat rota fiſtulę NXOR coniuncta.</s><s id="s.000533"> <lb></lb> | |
1934 ergo ipſa conuerſa sæpius aqua effluet.</s> <lb></lb></p> | |
1935 | |
1936 <p type="head"><s id="s.000534">XXXII.</s> <lb></lb></p> | |
1937 | |
1938 <p type="main"><s id="s.000535">Vaſe vno exiſtente inijcere per os ipſius <lb></lb> | |
1939 plura vini genera, & per eundem canalem ſu<lb></lb> | |
1940 mere vnumquodque ipſorum, quod quis ele<lb></lb> | |
1941 gerit, ita vt pluribus vina inijcientibus, vnuſ<lb></lb> | |
1942 quiſque proprium ſumat, & ſigillatim tantum, quantum ab <lb></lb> | |
1943 ipſo iniectum fuerit.</s> <lb></lb></p> | |
1944 | |
1945 | |
1946 <p type="main"><s id="s.000536">Sit vas præcluſum ABCD, collum interſeptum ha<lb></lb> | |
1947 bens diaphragmate EF: & interſepiatur <expan abbr="totũ">totum</expan> vas in tot <lb></lb> | |
1948 loca, quot voluerimus vina eſſe.</s><s id="s.000537"> ſintq́ue diaphragmata <lb></lb> | |
1949 GH KL, vt tria loca fiant MNX, in quæ vinum inijcia-<lb></lb> | |
1950 tur.</s><s id="s.000538"> perforetur autem diaphragma EF ſecundum <expan abbr="vnũquemque">vnum<lb></lb> | |
1951 quemque</expan> locum minutis foraminibus.</s><s id="s.000539"> & ſint foramina <lb></lb> | |
1952 OPR, ex quibus erigantur tubuli PS OT RY in vaſis <lb></lb> | |
1953 collum, ſimul cum ipſo perforati.</s><s id="s.000540"> & iuxta vnumquem<lb></lb> | |
1954 que tubulum ſint foramina minuta in diaphragmate EF <lb></lb> | |
1955 inſtar cribi, per quæ humidum in propria loca defera<lb></lb> | |
1956 tur.</s><s id="s.000541"> Quando igitur volumus infundere vnumquodque <lb></lb> | |
1957 vinum, comprehendemus digitis ſpiracula STY: & per <lb></lb> | |
1958 collum <foreign lang="grc">F</foreign> vinum infundemus.</s><s id="s.000542"> hoc autem in nullum lo<lb></lb> | |
1959 cum procedet, quòd aer, qui in locis continetur, non <lb></lb> | |
1960 habet egreſſum.</s><s id="s.000543"> ſed cum remiſerimus vnum <expan abbr="ſpiraculorũ">ſpiraculorum</expan> <lb></lb> | |
1961 STY, aer qui in eo loco eſt, per cribrum excedet, vino <lb></lb> | |
1962 in locum incidente.</s><s id="s.000544"> Rurſus ſpiraculum comprehenden<lb></lb> | |
1963 tes, aliud ſimiliter remittemus, & alterum inijciemus <lb></lb> | |
1964 <pb pagenum="77"></pb> | |
1965 <figure></figure> | |
1966 vinum.</s><s id="s.000545"> poſtea deinceps reliqua, quotcumque vina fue<lb></lb> | |
1967 rint; & loci numero ęquales in vaſe ABCD.</s><s id="s.000546"> Excipie<lb></lb> | |
1968 mus autem vnumquodque ipſorum ſigillatim per eun<lb></lb> | |
1969 dem canalem hoc modo.</s><s id="s.000547"> infundo vaſis ABCD ex ſin<lb></lb> | |
1970 gulis locis ſinguli procedant tubi.</s><s id="s.000548"> ex loco quidem M tu<lb></lb> | |
1971 bus Q <foreign lang="grc">Y</foreign>, ex N vero tubus <foreign lang="grc">W</foreign> Z, & ex X tubus VI, quo<lb></lb> | |
1972 rum extrema <foreign lang="grc">Y</foreign> ZI ſimul perforentur cum alio tubo <foreign lang="grc">Y</foreign> Z <lb></lb> | |
1973 I <foreign lang="grc">α</foreign>.</s><s id="s.000549"> Rurſus alius tubus <foreign lang="grc">β γ</foreign> intra ipſum <foreign lang="grc">Y</foreign> ZI <foreign lang="grc">α</foreign> diligenter <lb></lb> | |
1974 aptetur, obturatus ad interiorem partem <foreign lang="grc">γ</foreign>, habenſq́ue <lb></lb> | |
1975 foramina è regione oſculorum <foreign lang="grc">Y</foreign> ZI, ita vt conuerſo tu<lb></lb> | |
1976 bo <foreign lang="grc">β γ</foreign> foramina ad vnum quodque ipſorum adducta ex<lb></lb> | |
1977 cipiant vinum, quod in ſingulis ipſorum continetur; & <lb></lb> | |
1978 per oſculum exterius tubi <foreign lang="grc">β γ</foreign> extra effundant.</s><s id="s.000550"> tubo au<lb></lb> | |
1979 <pb pagenum="78"></pb> | |
1980 tem <foreign lang="grc">β γ</foreign> coniunctus ſit ferreus obeliſcus <foreign lang="grc">δ ε</foreign>.</s><s id="s.000551"> & ad partem <lb></lb> | |
1981 quidem <foreign lang="grc">ε</foreign> ex plumbo agglutinatur pondus <foreign lang="grc">κ</foreign>; ad <foreign lang="grc">δ</foreign> vero <lb></lb> | |
1982 fibula ferrea <foreign lang="grc">δ σ</foreign>, habens in medio <expan abbr="phialulã">phialulam</expan> <expan abbr="agglutinatã">agglutinatam</expan> <lb></lb> | |
1983 <foreign lang="grc">σ</foreign> cuius concaua ad ſuperiora ſpectent.</s><s id="s.000552"> Sit autem & co<lb></lb> | |
1984 nus colurus concauus, cuius maior circulus <foreign lang="grc">ζ</foreign>, & minor <lb></lb> | |
1985 <foreign lang="grc">θ</foreign>, per quem & fibula <foreign lang="grc">δ ς τ</foreign> procedat.</s><s id="s.000553"> fiant etiam ſphęru<lb></lb> | |
1986 læ plumbeę inæquales, quæ tot numero ſint, quot & <lb></lb> | |
1987 loci MNX.</s><s id="s.000554"> ſi igitur minorem ſphærulam imponamus <lb></lb> | |
1988 phialulæ <foreign lang="grc">ζ θ</foreign>, cum ſit grauis ad inferiorem partem ferre<lb></lb> | |
1989 tur; quouſque coni coluri ſuperficiem concauam contin<lb></lb> | |
1990 gat, & conuertant tubum <foreign lang="grc">β γ</foreign>, ita vt foramen quod eſt in <lb></lb> | |
1991 ipſo fiat è regione <foreign lang="grc">Y</foreign>, & excipiat vinum in eo loco con<lb></lb> | |
1992 tentum.</s><s id="s.000555"> quod quidem vſque eo fluet, quoad ſphæra phia<lb></lb> | |
1993 lulæ imponatur, niſi forte totum effluxerit.</s><s id="s.000556"> Si uero ſphę<lb></lb> | |
1994 ram auferamus, rurſus pondus <foreign lang="grc">κ</foreign> conuerſum obturabit <lb></lb> | |
1995 foramen <foreign lang="grc">Y</foreign> ut uinum non amplius fluat.</s><s id="s.000557"> Rurſus igitur ſi <lb></lb> | |
1996 aliam ſphærulam imponamus, plus deorſum feretur & <lb></lb> | |
1997 plus conuertet tubum <foreign lang="grc">β</foreign> quouſque foramen in ipſo è re<lb></lb> | |
1998 gione Z fiat: & ita uinum, quod in eo loco continetur, <lb></lb> | |
1999 fluet.</s><s id="s.000558"> & rurſus eleuata ſphærula pondus <foreign lang="grc">κ</foreign> deſcendens fo<lb></lb> | |
2000 ramen Z obturabit, ut non amplius fluat uinum.</s><s id="s.000559"> Quòd <lb></lb> | |
2001 ſi alia ſphærula imponatur adhuc plus conuertetur tu<lb></lb> | |
2002 bus <foreign lang="grc">β</foreign>, adeo ut uinum, quod eſt in loco X effluat.</s><s id="s.000560"> Opor<lb></lb> | |
2003 tet autem minorem ſphęrulam phialulę impoſitam euin<lb></lb> | |
2004 cere pondus <foreign lang="grc">κ</foreign> , hoc eſt tubum <foreign lang="grc">β</foreign> conuertere: ita enim <lb></lb> | |
2005 euincet & aliæ ſphærulæ, & tubum <foreign lang="grc">β</foreign> conuertent.</s> <lb></lb></p> | |
2006 | |
2007 <pb pagenum="79"></pb> | |
2008 <p type="head"><s id="s.000561">XXXIII.</s> <lb></lb></p> | |
2009 | |
2010 <p type="main"><s id="s.000562">Lucernam ſe ipſam conſumentem con<lb></lb> | |
2011 ſtruere.</s> <lb></lb></p> | |
2012 | |
2013 <p type="main"><s id="s.000563">Sit lucerna ABC, & per os ipſius fibula ferrea impel<lb></lb> | |
2014 latur DE, circa E punctum libere mota.</s><s id="s.000564"> & circa fibulam <lb></lb> | |
2015 ellychnium circumuoluatur, ut facile ſolui poſsit.</s><s id="s.000565"> apte<lb></lb> | |
2016 tur autem & tympanum dentatum F, quod circa axicu<lb></lb> | |
2017 lum expedite moueatur.</s><s id="s.000566"> & eius dentes fibulam contin<lb></lb> | |
2018 gant, ita ut ipſo conuerſo ellychnium per dentes impel<lb></lb> | |
2019 <figure></figure> | |
2020 <pb pagenum="80"></pb> | |
2021 latur.</s><s id="s.000567"> & habeat lucerna vmbilicum valde apertum.</s><s id="s.000568"> inie<lb></lb> | |
2022 cto autem oleo innatet lebetarium G, rectam habeas re<lb></lb> | |
2023 gulam H ſibi ipſi coniunctam, <expan abbr="dentatamq́">dentatamque</expan> ac tympani <expan abbr="dẽtibus">den<lb></lb>tibus</expan> implicatam.</s><s id="s.000569"> continget igitur oleo conſumpto le<lb></lb>betarium deſcendere, & per regulæ dentes conuertere <lb></lb> | |
2024 tympanum F ita ut ellychnium impellatur.</s> <lb></lb></p> | |
2025 | |
2026 <p type="head"><s id="s.000570">XXXIIII.</s> <lb></lb></p> | |
2027 | |
2028 <p type="main"><s id="s.000571">Vaſe exiſtente, & canalem apertum ha<lb></lb> | |
2029 bente iuxta fundum, <expan abbr="humoreq́">humoreque</expan> in ipſum in<lb></lb> | |
2030 fuſo, interdum quidem à principio fluet ca<lb></lb> | |
2031 nalis, interdum vero circa medium; & in<lb></lb> | |
2032 terdum toto vaſe repleto, vel & generaliter <lb></lb> | |
2033 quantocumque infuſo humore fluet canalis <lb></lb> | |
2034 & totum humorem effundet.</s> <lb></lb></p> | |
2035 | |
2036 | |
2037 <pb pagenum="81"></pb> | |
2038 <p type="main"><s id="s.000572">Sit vas AB <expan abbr="collũ">collum</expan> habens diaphragmate <lb></lb> | |
2039 <expan abbr="interſeptũ">interſeptum</expan>: & <lb></lb> | |
2040 per diaphragma tubus CD, demittatur coarctatus, & <expan abbr="tãtũ">tantum</expan> <lb></lb> | |
2041 diſtans à fundo, <figure></figure> <lb></lb> | |
2042 <expan abbr="quãtũ">quantum</expan> ad aquæ flu<lb></lb> | |
2043 xum ſufficiat.</s><s id="s.000573"> Sit <lb></lb> | |
2044 autem & ſiphon <lb></lb> | |
2045 inflexus EFG, cu<lb></lb> | |
2046 ius <expan abbr="intrinſecũ">intrinſecum</expan> qui<lb></lb> | |
2047 dem crus diſtet à <lb></lb> | |
2048 fundo, quantum <lb></lb> | |
2049 ſatis ſit ad fluxum <lb></lb> | |
2050 aquæ, alterum ve<lb></lb> | |
2051 ro extra produ<lb></lb> | |
2052 ctum in canalem <lb></lb> | |
2053 conformetur.</s><s id="s.000574"> & <lb></lb> | |
2054 ſiphonis curuitas <lb></lb> | |
2055 ſit iuxta <expan abbr="collũ">collum</expan> va<lb></lb> | |
2056 ſis habeatq́ue vas <lb></lb> | |
2057 <expan abbr="ſpiraculũ">ſpiraculum</expan> H iuxta <lb></lb> | |
2058 diaphragma in <expan abbr="vẽtrẽ">ven<lb></lb>trem</expan> eius deferens.</s><s id="s.000575"> <lb></lb> | |
2059 Si igitur velimus <lb></lb> | |
2060 a principio ſtatim <lb></lb> | |
2061 humore infuſo ca<lb></lb> | |
2062 nalem fluere, ſpi<lb></lb> | |
2063 raculum H digi<lb></lb> | |
2064 to comprehendemus, & fluet canalis.</s><s id="s.000576"> aere enim, qui in <lb></lb> | |
2065 vaſe continetur, antipariſtaſim non habente, humor <lb></lb> | |
2066 per inflexum ſiphonem extra errumpet.</s><s id="s.000577"> Quod ſi non <lb></lb> | |
2067 comprehendamus ſpiraculum procedet humor in uen<lb></lb> | |
2068 trem vaſis; & canalis non fluet quouſque rurſus ſpiracu<lb></lb> | |
2069 lum comprehendamus.</s><s id="s.000578"> poſtea remiſſo ſpiraculo ſiphon <lb></lb> | |
2070 omnem humorem effundet.</s> <lb></lb></p> | |
2071 | |
2072 <pb pagenum="82"></pb> | |
2073 <p type="head"><s id="s.000579">XXXV.</s> <lb></lb></p> | |
2074 | |
2075 | |
2076 <p type="main"><s id="s.000580">Conſtruitur etiam vas, quod quouſque in<lb></lb> | |
2077 fundas humorem excipit, ſi vero deſiſtas, <lb></lb> | |
2078 non amplius excipit.</s><s id="s.000581"> fit autem hoc modo.</s> <lb></lb></p> | |
2079 <figure></figure> | |
2080 | |
2081 | |
2082 | |
2083 <p type="main"><s id="s.000582">Sit vas AB collum habens diaphragmate CD interſe<lb></lb> | |
2084 ptum, & per diaphragma demittatur tubus EF, a fun<lb></lb> | |
2085 do quidem parum diſtans, excedens autem diaphragma <lb></lb> | |
2086 ita vt à labro vaſis non multum diſtet; circa quem alius <lb></lb> | |
2087 tubus circumponatur GH à diaphragmate, & à tubo tan<lb></lb> | |
2088 <pb pagenum="83"></pb> | |
2089 tum diſtans, quantum ad aquę fluxum ſatis ſit.</s><s id="s.000583"> tubi ue<lb></lb> | |
2090 ro GH pars ſuperior ſquammula obtegatur; & vas ha<lb></lb> | |
2091 beat ſpiraculum K in <expan abbr="ventrẽ">ventrem</expan> <expan abbr="deferẽs">deferens</expan>.</s><s id="s.000584"> Quando igitur per <lb></lb> | |
2092 collum humorem infundamus, continget ipſum proce<lb></lb> | |
2093 dere in ventrem vaſis per tubum GH, & per EF, aere per <lb></lb> | |
2094 ſpiraculum K excendente.</s><s id="s.000585"> Quod ſi deſiſtamus, & <expan abbr="collũ">collum</expan> va<lb></lb> | |
2095 ſis <expan abbr="exinanitũ">exinanitum</expan> fuerit, aer continuitatem abrumpet.</s><s id="s.000586"> quare <lb></lb> | |
2096 humor, qui eſt in tubo GH delapſus cadet in diaphrag<lb></lb> | |
2097 ma.</s><s id="s.000587"> Sit autem latitudo circa GH talis, vt ſua grauitate <lb></lb> | |
2098 humor decidat.</s><s id="s.000588"> at infuſo altero humore, aer in tubo EF <lb></lb> | |
2099 collectus, & in GH non permittet ipſum humorem in<lb></lb> | |
2100 gredi.</s><s id="s.000589"> ſed ſupra vaſis labrum ſuperfundetur.</s> <lb></lb></p> | |
2101 <figure></figure> | |
2102 | |
2103 | |
2104 | |
2105 <pb pagenum="84"></pb> | |
2106 <p type="head"><s id="s.000590">XXXVI.</s> <lb></lb></p> | |
2107 | |
2108 <p type="main"><s id="s.000591">Conſtruitur autem & ſatyriſcus ſuper qua<lb></lb> | |
2109 dam baſi, utrem in manibus tenens, cui ad<lb></lb> | |
2110 iacet labellum; & infuſo in ipſum humore, <lb></lb> | |
2111 ita vt repleatur, aqua per vtrem in labellum <lb></lb> | |
2112 influet, & non ſuperfundetur, quouſque to<lb></lb> | |
2113 ta per vtrem aqua euacuata fuerit.</s><s id="s.000592"> eſt autem <lb></lb> | |
2114 conſtructio talis.</s> <lb></lb></p> | |
2115 | |
2116 <figure></figure> | |
2117 <p type="main"><s id="s.000593">Sit <expan abbr="quædã">quædam</expan> baſis AB vndique præcluſa, ſiue cylindrica, <lb></lb> | |
2118 flue octagona <expan abbr="ornamẽti">ornamenti</expan> gratia, quæ diaphragmate CD <lb></lb> | |
2119 <pb pagenum="85"></pb> | |
2120 <figure></figure> | |
2121 diſtinguatur.</s><s id="s.000594"> & per diaphragma protendatur tubus EF <lb></lb> | |
2122 ſimul cum eo perforatus, & ab operculo parum diſtans.</s><s id="s.000595"> <lb></lb> | |
2123 per operculum vero impellatur tubus GH paulum exce<lb></lb> | |
2124 dens in partem ſuperiorem, qui habeat labellum ſibi im<lb></lb> | |
2125 poſitum, atque à fundo tantum diſtet, quantum ad a<lb></lb> | |
2126 quæ fluxum ſit ſatis: coarctetur <expan abbr="autẽ">autem</expan> & operculo vaſis, & <lb></lb> | |
2127 ipſi diaphragmati.</s><s id="s.000596"> deinde alius tubus KLM ſimiliter im<lb></lb> | |
2128 pellatur per <expan abbr="operculũ">operculum</expan>, à diaphragmate parum diſtans, <lb></lb> | |
2129 <expan abbr="coarctatusq́">coarctatus</expan> operculo, & ex ſe ipſo in labellum fluxionè <lb></lb> | |
2130 deferens.</s><s id="s.000597"> quod quidem labellum imponitur tubo GH <lb></lb> | |
2131 ſimul cum eo perforatum.</s><s id="s.000598"> His ita conſtitutis vas AD im<lb></lb> | |
2132 pleatur humore per foramen N, quod poſt infuſionem <lb></lb> | |
2133 obturetur.</s><s id="s.000599"> Si igitur in labellum humorem infundamus, <lb></lb> | |
2134 <pb pagenum="86"></pb> | |
2135 deſcendet per GH tubum in vas BC, aere per EF egre<lb></lb> | |
2136 diente, qui quidem cum in vas AD procedat, humo<lb></lb> | |
2137 rem in ipſo contentum per tubum KLM in labellum ex<lb></lb> | |
2138 primit.</s><s id="s.000600"> hic autem rurſus in vas BC delatus exprimit ſi<lb></lb> | |
2139 militer aerem, qui eſt in ipſo: atque is rurſus aquam, <lb></lb> | |
2140 quæ eſt in vaſe AD exprimit in labellum, & hoc tamdiu <lb></lb> | |
2141 erit, quoad aqua, quæ in vaſe AD continetur, euacuata <lb></lb> | |
2142 fuerit.</s><s id="s.000601"> Oportebit autem tubum MLK per os vtris eſſe, <lb></lb> | |
2143 & omnino tenuem exiſtere, vt demonſtratio hæc longio<lb></lb> | |
2144 ri tempore permaneat.</s> <lb></lb></p> | |
2145 | |
2146 | |
2147 | |
2148 <p type="head"><s id="s.000602">XXXVII.</s> <lb></lb></p> | |
2149 | |
2150 <p type="main"><s id="s.000603">Sacelli conſtructio, vt igne accenſo valuę <lb></lb> | |
2151 ſponte aperiantur, & eo extincto rurſus clau<lb></lb> | |
2152 dantur.</s> <lb></lb></p> | |
2153 | |
2154 <p type="main"><s id="s.000604">Sit prædictum ſacellum in baſi ABCD, ſupra quam <lb></lb> | |
2155 arula ED collocetur: & per arulam impellatur tubus <lb></lb> | |
2156 GF, cuius oſculum quidem F ſit intra ipſam arulam, <lb></lb> | |
2157 oſculum vero G in ſphęra quadam H comprehendatur <lb></lb> | |
2158 à centro ipſius parum diſtans.</s><s id="s.000605"> coarctetur autem ſphæra <lb></lb> | |
2159 ipſi tubo GF: ſitq́ue in ſphæra inflexus ſiphon KLM, & <lb></lb> | |
2160 valuarum cardines in partem inferiorem extendantur, <lb></lb> | |
2161 & expedite conuertantur in enodacibus, qui ſunt in baſi <lb></lb> | |
2162 <pb pagenum="87"></pb> | |
2163 <figure></figure> | |
2164 ABCD, Ex cardinibus catenulæ in vnum coactæ per <lb></lb> | |
2165 trochleam ad vas NX concauum & ſuſpenſum religen<lb></lb> | |
2166 tur; alteræ vero catenulę cardinibus obuolutæ, ſuperio<lb></lb> | |
2167 ribuſq́ue contrariæ, & in vnum coactæ per trochleam <lb></lb> | |
2168 <pb pagenum="88"></pb> | |
2169 religentur ad pondus plumbeum, per quod deſcendens <lb></lb> | |
2170 valuæ claudentur.</s><s id="s.000606"> ſiphon autem KLM habeat exterius <lb></lb> | |
2171 crus in vas ſuſpenſum <expan abbr="deferẽs">deferens</expan>.</s><s id="s.000607"> & per <expan abbr="quoddã">quoddam</expan> foramen P <lb></lb> | |
2172 aqua in ſphæram infundatur, a deo vt ad dimidium per<lb></lb> | |
2173 ueniat, quod quidem foramen poſt infuſionem obture<lb></lb> | |
2174 tur.</s><s id="s.000608"> continget igitur igne euaporante aerem, qui eſt in <lb></lb> | |
2175 arula calefactum in ampliorem locum fundi.</s><s id="s.000609"> hic autem <lb></lb> | |
2176 per tubum FG in ſphæram procedens, humorem, qui <lb></lb> | |
2177 in ea continetur per ſiphonem KLM in ſuſpenſum vas <lb></lb> | |
2178 extrudet.</s><s id="s.000610"> quod vas deſcendens attrahet catenulas, & va<lb></lb> | |
2179 luas aperiet.</s><s id="s.000611"> Rurſus extincto igne aer quidem attenua<lb></lb> | |
2180 tus excedet per raritates parietis ſphærę.</s><s id="s.000612"> inflexus autem <lb></lb> | |
2181 ſiphon KLM humorem ex vaſe ſuſpenſo attrahet, ita vt <lb></lb> | |
2182 repleatur locus excretarum raritatum.</s><s id="s.000613"> erit enim ipſius <lb></lb> | |
2183 extremitas immerſa in aqua, quę in vaſe ſuſpenſo conti<lb></lb> | |
2184 netur.</s><s id="s.000614"> exinanito autem vaſe, & obid leuiori facto, rur<lb></lb> | |
2185 ſus pondus ſuſpenſum deorſum repens valuas occludet.</s><s id="s.000615"> <lb></lb> | |
2186 Sunt qui pro aqua vtuntur hydrargyro, quoniam & aqua <lb></lb> | |
2187 grauius eſt, & à caliditate facile ſoluitur.</s> <lb></lb></p> | |
2188 | |
2189 | |
2190 <pb pagenum="89"></pb> | |
2191 <p type="head"><s id="s.000616">XXXVIII.</s> <lb></lb></p> | |
2192 | |
2193 <p type="main"><s id="s.000617">Contingit etiam aliter accenſo igne val<lb></lb> | |
2194 uas aperi.</s> <lb></lb></p> | |
2195 | |
2196 <figure></figure> | |
2197 <pb pagenum="90"></pb> | |
2198 <p type="main"><s id="s.000618">Sit rurſus ſacellum in aliqua baſi ABCD, in qua ſit <lb></lb> | |
2199 ara E: & per aram tubus FGH referatur in paruum <expan abbr="vtrẽ">vtrem</expan> <lb></lb> | |
2200 K vndique pręcluſum.</s><s id="s.000619"> vtri vero ſubijciatur, pondus L, <lb></lb> | |
2201 ex quo catenula per trochleam religetur ad catenulas, <lb></lb> | |
2202 quę ſunt circa cardines, ita vt compreſſo vtre pondus L <lb></lb> | |
2203 euincat, & valuas claudat.</s><s id="s.000620"> impoſito autem igne aperiat.</s><s id="s.000621"> <lb></lb> | |
2204 Rurſus enim aer, qui eſt in ara calore effuſus per tubum <lb></lb> | |
2205 FGH in vtrem procedet, & ipſum vnà cum pondere <lb></lb> | |
2206 L attrahet, & vuluæ aperiuntur.</s><s id="s.000622"> nam vel ipſæ per ſe ipſas <lb></lb> | |
2207 ſponte clauduntur, vel habebunt contrapoſitum pon<lb></lb> | |
2208 dus ipſas aperiens.</s><s id="s.000623"> extincto autem igne, & recedente <lb></lb> | |
2209 aere, qui in vtrem ingreſſus eſt, pondus deſcendens ſi<lb></lb> | |
2210 mul cum vtre attrahet, & valuas claudet.</s> <lb></lb></p> | |
2211 <pb pagenum="91"></pb> | |
2212 <p type="head"><s id="s.000624">XXXIX.</s> <lb></lb></p> | |
2213 | |
2214 <p type="main"><s id="s.000625">Vaſe vino repleto, & canales tres habente, <lb></lb> | |
2215 per <expan abbr="mediũ">medium</expan> <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> fluere vinum: & quando a<lb></lb> | |
2216 aquam infundamus, vinum non adhuc fluere, <lb></lb> | |
2217 ſed <expan abbr="aquã">aquam</expan> per reliquos duos canales.</s><s id="s.000626"> quando <lb></lb> | |
2218 <expan abbr="autẽ">autem</expan> aqua fluere deſinat, <expan abbr="vinũ">vinum</expan> <expan abbr="p̃">per</expan> <expan abbr="mediũ">medium</expan> fluere, <lb></lb> | |
2219 & hoc toties fit, quoties aquam <expan abbr="infũdamus">infundamus</expan>.</s> <lb></lb></p> | |
2220 | |
2221 <p type="main"><s id="s.000627">Sit aliquod vas <figure></figure> <lb></lb> | |
2222 AB, interſeptum <lb></lb> | |
2223 habens <expan abbr="collũ">collum</expan> dia<lb></lb> | |
2224 phragmate CD.</s><s id="s.000628"> <lb></lb> | |
2225 habeatq́ue ad <expan abbr="fũdum">fun<lb></lb> | |
2226 dum</expan> canalem E.</s><s id="s.000629"> <lb></lb> | |
2227 & per diaphra<lb></lb> | |
2228 gmata traijcian<lb></lb> | |
2229 tur duo tubi FG <lb></lb> | |
2230 H KLM <expan abbr="deſinẽtes">deſinen<lb></lb>tes</expan> in canales; & <lb></lb> | |
2231 ſupra diaphra<lb></lb> | |
2232 gma excedentes <lb></lb> | |
2233 circa exceſſus ve<lb></lb> | |
2234 ro imponantur <lb></lb> | |
2235 alij tubi NX coo<lb></lb> | |
2236 perti ex ſuperiori <lb></lb> | |
2237 parte, diſtanteſ<lb></lb> | |
2238 q́ue à diaphra<lb></lb> | |
2239 gmate, quantum <lb></lb> | |
2240 ad aquæ fluxum <lb></lb> | |
2241 ſatis ſit.</s><s id="s.000630"> & alius <lb></lb> | |
2242 tubus PO ſimul <lb></lb> | |
2243 perforetur cum <lb></lb> | |
2244 <pb pagenum="92"></pb> | |
2245 ipſo FGH, parum diſtans à diaphragmate CD.</s><s id="s.000631"> Com<lb></lb> | |
2246 prehenſo igitur canali E, vas AB per aliquod foramen <lb></lb> | |
2247 V vino replentur, quod quidem obturetur poſt infuſio<lb></lb> | |
2248 nem.</s><s id="s.000632"> Itaque continget dimiſſo E canali vinum fluere, <lb></lb> | |
2249 aer enim per oſculum R, & per tubum OP extra proce<lb></lb> | |
2250 det.</s><s id="s.000633"> Quod ſi aquam in diaphragma CD infundamus, <lb></lb> | |
2251 extra feretur per tubos FGH KLM.</s><s id="s.000634"> aere autem in vas <lb></lb> | |
2252 AB ingreſſum non habente, non adhuc fluet vinum, quo<lb></lb> | |
2253 uſque tota aqua affundatur: & rurſus aere ingreſſum ha<lb></lb> | |
2254 bente vinum fluet.</s><s id="s.000635"> poteſt autem pro tubo OP alius eſſe <lb></lb> | |
2255 tubus RS ſimul cum diaphragmate perforatus, circa <lb></lb> | |
2256 quem alius TY imponatur ad ſimilitudinem NX, ſed ip<lb></lb> | |
2257 ſis ſublimior, ita vt tubus RS ſit ſupra vaſis labrum, <lb></lb> | |
2258 & eadem, quæ dicta ſunt ſequentur.</s> <lb></lb></p> | |
2259 | |
2260 <p type="head"><s id="s.000636">XL.</s> <lb></lb></p> | |
2261 | |
2262 <p type="main"><s id="s.000637">Baſi exiſtente, in qua arbuſcula conſiſtit, <lb></lb> | |
2263 & circa arbuſculam draco inuoluitur, aſtat<lb></lb> | |
2264 q́ue Hercules ſagittans, et pomo baſi impo<lb></lb> | |
2265 ſito, poſtquàm aliquis à baſi pomum manu <lb></lb> | |
2266 eleuauerit, Hercules quidem ſagittam dimit<lb></lb> | |
2267 tet in draconem, & Draco ſibilabit.</s> <lb></lb></p> | |
2268 | |
2269 <p type="main"><s id="s.000638">Sit dicta baſis præcluſa AB diaphragma <lb></lb> | |
2270 habens CD: <lb></lb> | |
2271 <pb pagenum="93"></pb> | |
2272 <figure></figure> | |
2273 & diaphragmati coniunctus ſit paruus conus EF, & con<lb></lb> | |
2274 cauus, & mutilus, qui habeat <expan abbr="minorẽ">minorem</expan> circulum F <expan abbr="apertũ">apertum</expan> <lb></lb> | |
2275 verſus <expan abbr="fundũ">fundum</expan>, & parum <expan abbr="diſtantẽ">diſtantem</expan>, <expan abbr="quantũ">quantum</expan> ſcilicet ad aquę <lb></lb> | |
2276 fluxum ſufficiat.</s><s id="s.000639"> huic autem intra coaptatus ſit alter co<lb></lb> | |
2277 nus H ex catenula quadam per foramen religatus ad po<lb></lb> | |
2278 mum K baſi impoſitum.</s><s id="s.000640"> & Hercules teneat arculum cor<lb></lb> | |
2279 neum, intentum neruum habentem, <expan abbr="diſtantemq́">diſtantemque</expan> à dex<lb></lb> | |
2280 tra manu quantum ſatis ſit.</s><s id="s.000641"> in dextra autem manu aduer-<lb></lb> | |
2281 <pb pagenum="94"></pb> | |
2282 ſus Draconem ſit manus omnino ſimilis extrinſecæ, præ<lb></lb> | |
2283 terquàm quod parua, habens & nerui emiſſorium.</s><s id="s.000642"> & ex <lb></lb> | |
2284 emiſſorij parte extrema catenula, ſiue funis per baſim re<lb></lb> | |
2285 feratur in trochleam ſupra diaphragma <expan abbr="poſitã">poſitam</expan>: & adhuc <lb></lb> | |
2286 in <expan abbr="catenulã">catenulam</expan> ad <expan abbr="conũ">conum</expan>, & ad pomum religatam.</s><s id="s.000643"> Attrahe<lb></lb> | |
2287 mus igitur arcum, & ſub manum ſubijcientes conſtrin<lb></lb> | |
2288 gemus emiſſorium, ita vt funis extentus ſit, & pomum <lb></lb> | |
2289 ad inferiorem partem compellatur.</s><s id="s.000644"> Sit autem funis per <lb></lb> | |
2290 corpus, & per manum intra Herculem.</s><s id="s.000645"> & ex diaphrag<lb></lb> | |
2291 mate ſupra baſim extendatur paruus tubus eorum, qui <lb></lb> | |
2292 ſibilare ſoliti ſunt.</s><s id="s.000646"> <expan abbr="Sitq́">Sitque</expan> ſub arbuſcula aut intra ipſam.</s><s id="s.000647"> <lb></lb> | |
2293 vas autem AD aqua impleatur.</s><s id="s.000648"> & ſit arbuſcula quidem <lb></lb> | |
2294 LM, arcus NX, neruus OP manus aſſumens RS, emiſſo- <lb></lb> | |
2295 rium TY, funis VQ, trochlea Q circa quam funis.</s><s id="s.000649"> fiſtu<lb></lb> | |
2296 la vero Z <foreign lang="grc">W</foreign>.</s><s id="s.000650"> Si quis igitur pomum K eleuet, ſimul eleua<lb></lb> | |
2297 bit & conum H, <expan abbr="attrahetq́">attrahetque</expan> funem YVQ, & manum de<lb></lb> | |
2298 ducet, ita vt ſagitta dimittatur.</s><s id="s.000651"> & aqua, quæ eſt in vaſe <lb></lb> | |
2299 AD, deſcendens in BC vas extrudet aerem in ipſo exi<lb></lb> | |
2300 ſtentem per fiſtulam, & ſonum perficiet.</s><s id="s.000652"> poſito autem <lb></lb> | |
2301 rurſus pomo, conus alteri congruens ſiſtet fluxum, vt <lb></lb> | |
2302 non amplius ſonus reddatur.</s><s id="s.000653"> Rurſus igitur aptabimus <lb></lb> | |
2303 ea, quæ ſunt circa ſagittam, & dimittemus.</s><s id="s.000654"> repleto au<lb></lb> | |
2304 tem vaſe BC, rurſus ipſum euacuabimus, per aliquem <lb></lb> | |
2305 canalem, qui clauiculam habeat.</s><s id="s.000655"> & vas AD quemadmo<lb></lb> | |
2306 dum & antea, implebimus.</s> <lb></lb></p> | |
2307 | |
2308 <pb pagenum="95"></pb> | |
2309 <p type="head"><s id="s.000656">XLI.</s> <lb></lb></p> | |
2310 | |
2311 <p type="main"><s id="s.000657">Vaſis conſtructio, quod <foreign lang="grc">δικαιόμετρον</foreign>, videli<lb></lb> | |
2312 cet iuſtæ menſuræ appellatur.</s><s id="s.000658"> hoc autem hu<lb></lb> | |
2313 mido repletum quotieſcumque inuertatur, <lb></lb> | |
2314 æqualem quantitatem effundit.</s> <lb></lb></p> | |
2315 | |
2316 <p type="main"><s id="s.000659">Sit aliquod vas <figure></figure> <lb></lb> | |
2317 AB, interſeptum <lb></lb> | |
2318 habens collum AB <lb></lb> | |
2319 diaphragmate: & <lb></lb> | |
2320 ad fundum vaſis <lb></lb> | |
2321 ſit ſphærula C, ca<lb></lb> | |
2322 piens menſuram, <lb></lb> | |
2323 <expan abbr="quã">quam</expan> effundere vo<lb></lb> | |
2324 luerimus.</s><s id="s.000660"> per dia<lb></lb> | |
2325 phragma vero de<lb></lb> | |
2326 mittatur tubus <lb></lb> | |
2327 ſubtiliſsimus DE.</s><s id="s.000661"> <lb></lb> | |
2328 ſimul cum ſphæru<lb></lb> | |
2329 la perforatus.</s><s id="s.000662"> & in <lb></lb> | |
2330 parte <expan abbr="ĩferiori">inferiori</expan> ſphę<lb></lb> | |
2331 rulę ſit paruum fo<lb></lb> | |
2332 ramen F, à quo ex<lb></lb> | |
2333 tendatur tubulus <lb></lb> | |
2334 FG, ſub <expan abbr="auriculã">auriculam</expan> <lb></lb> | |
2335 vaſis tendens, & ſi<lb></lb> | |
2336 mul perforatus <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb> | |
2337 ea, quæ concaua <lb></lb> | |
2338 exiſtat: & iuxta <lb></lb> | |
2339 dictum foramen <lb></lb> | |
2340 ſit aliud foramen <lb></lb> | |
2341 L tendens in al<lb></lb> | |
2342 <pb pagenum="96"></pb>ueum vaſis.</s><s id="s.000663"> habeat autem auricula etiam ſpiraculum H.</s><s id="s.000664"> <lb></lb> | |
2343 comprehendentes igitur H ſpiraculum vas humido re<lb></lb> | |
2344 plebimus per foramen, quod poſt infuſionem obture<lb></lb> | |
2345 tur.</s><s id="s.000665"> vel etiam per ipſum tubulum DE vas implebitur, <lb></lb> | |
2346 exiſtente in ventre vaſis paruo foramine, per quod aer <lb></lb> | |
2347 expellatur.</s><s id="s.000666"> ſimul quoque humido replebitur ſphærula <lb></lb> | |
2348 per tubulum DE.</s><s id="s.000667"> ergo ſi inuertentes vas ſpiraculum H <lb></lb> | |
2349 dimittamus, effluet humidum, quod in ſphærula C, & <lb></lb> | |
2350 in tubulo DE continetur.</s><s id="s.000668"> Rurſus ſi comprehentes ſpira<lb></lb> | |
2351 culum vas inuertamus, & ſphærula, & tubulus implebun<lb></lb> | |
2352 tur; aer enim, qui eſt in ipſis ab incidente humido ex<lb></lb> | |
2353 pelletur.</s><s id="s.000669"> Poſtea rurſus quando vas inuertamus, ęqua<lb></lb> | |
2354 lis molis humidum effluet, niſi fortaſſe ob differentiam <lb></lb> | |
2355 tubuli DE, non enim ſemper implebitur.</s><s id="s.000670"> ſed iuxta vaſis <lb></lb> | |
2356 inanitionem & ipſe inanietur.</s><s id="s.000671"> hæc autem differentia om<lb></lb> | |
2357 nino minima erit.</s> <lb></lb></p> | |
2358 | |
2359 <pb pagenum="97"></pb> | |
2360 <p type="head"><s id="s.000672">XLII.</s> <lb></lb></p> | |
2361 | |
2362 <p type="main"><s id="s.000673">In quædam vaſa perflata, aqua hoc modo <lb></lb> | |
2363 comprimitur.</s> <lb></lb></p> | |
2364 | |
2365 <p type="main"><s id="s.000674"> Per os vaſis <figure></figure> <lb></lb> | |
2366 <expan abbr="ĩpellatur">impellatur</expan> tubus, <lb></lb> | |
2367 à fundo quidem <lb></lb> | |
2368 parum diſtans, <lb></lb> | |
2369 <expan abbr="coagmẽtatus">coagmentatus</expan> au<lb></lb> | |
2370 tem ipſi ori, & <lb></lb> | |
2371 in paruum oſcu<lb></lb> | |
2372 lum deſinens.</s><s id="s.000675"> Si <lb></lb> | |
2373 igitur <expan abbr="dictũ">dictum</expan> <expan abbr="oſculũ">o<lb></lb> | |
2374 ſculum</expan> digito <expan abbr="cõprehẽdẽtes">com<lb></lb>prehendentes</expan> per <lb></lb> | |
2375 quoddam fora<lb></lb> | |
2376 men humidum <lb></lb> | |
2377 infundamus; & <lb></lb> | |
2378 & poſt <expan abbr="infuſionẽ">infuſionem</expan> <lb></lb> | |
2379 per idem fora<lb></lb> | |
2380 men inflantes, ip<lb></lb> | |
2381 ſum claui obtu<lb></lb> | |
2382 remus, & dimit<lb></lb> | |
2383 tamus tubi <expan abbr="oſculũ">oſcu<lb></lb> | |
2384 lum</expan> per ipſum <expan abbr="oſculũ">o<lb></lb> | |
2385 ſculum</expan> ab inflato, <lb></lb> | |
2386 & compreſſo ae<lb></lb> | |
2387 re humidum ex<lb></lb> | |
2388 puetur.</s> <lb></lb></p> | |
2389 | |
2390 <pb pagenum="98"></pb> | |
2391 <p type="head"><s id="s.000676">XLIII.</s> <lb></lb></p> | |
2392 | |
2393 <p type="main"><s id="s.000677">Ex diſtantijs voces auicularum hoc mo<lb></lb> | |
2394 do efficiuntur.</s> <lb></lb></p> | |
2395 | |
2396 <figure></figure> | |
2397 <p type="main"><s id="s.000678">Sit vas præcluſum, per quod infundibulum tranſmitti<lb></lb> | |
2398 tur, cuius caulis à fundo tantum diſtet, <expan abbr="quãtum">quantum</expan> ad aquæ <lb></lb> | |
2399 <expan abbr="fluxũ">fluxum</expan> ſatis ſit.</s><s id="s.000679"> ſuperponitur autem infundibulo vas con<lb></lb> | |
2400 cauum in cnodacibus verſatum, habenſq́ue in inferiori <lb></lb> | |
2401 parte pondera, in quod aqua ſemper influit.</s><s id="s.000680"> Contingit <lb></lb> | |
2402 igitur vacuo exiſtente vaſe, quod in cnodacibus verſatur, <lb></lb> | |
2403 ipſum rectum permanere: pondus enim habet in fundo <lb></lb> | |
2404 appoſitum.</s><s id="s.000681"> atque eo repleto aqua in vas præcluſum ef<lb></lb> | |
2405 fundetur.</s><s id="s.000682"> & aer qui eſt in ipſo, per quandam fiſtulam ex<lb></lb> | |
2406 pulſus ſonum reddet.</s><s id="s.000683"> exinanitur autem vas per <expan abbr="quendã">quendam</expan> <lb></lb> | |
2407 ſiphonem inflexum: & in quo tempore exinanitio fit, rur<lb></lb> | |
2408 ſus vas repletum inuertitur.</s><s id="s.000684"> Itaque oportebit influxio<lb></lb>nem haud in medium vaſis incidere, vt ipſum repletum <lb></lb> | |
2409 ſubito inuertatur.</s> <lb></lb></p> | |
2410 | |
2411 <pb pagenum="99"></pb> | |
2412 <p type="head"><s id="s.000685">XLIIII.</s> <lb></lb></p> | |
2413 | |
2414 <p type="main"><s id="s.000686">ALITER.</s><s id="s.000687"> etiam ex diſtantijs ſoni hoc mo<lb></lb> | |
2415 do fiunt.</s> <lb></lb></p> | |
2416 | |
2417 <p type="main"><s id="s.000688">Eſt vas habens <figure></figure> <lb></lb> | |
2418 plura diaphrag<lb></lb> | |
2419 mata tranſuerſa.</s><s id="s.000689"> <lb></lb> | |
2420 in locis <expan abbr="autẽ">autem</expan> dia<lb></lb> | |
2421 betæ ſunt ad infe<lb></lb> | |
2422 riores locos defe<lb></lb> | |
2423 rentes, <expan abbr="fluxibusq́">fluxibusque</expan> <lb></lb> | |
2424 inæquales: & in lo<lb></lb> | |
2425 co inferiori appo<lb></lb> | |
2426 nitur ſyringula ſo<lb></lb> | |
2427 num edens.</s><s id="s.000690"> In ſu<lb></lb> | |
2428 perius autem vas <lb></lb> | |
2429 defertur aquæ flu<lb></lb> | |
2430 xus.</s><s id="s.000691"> Itaque reple<lb></lb> | |
2431 to ſuperiori vaſe <lb></lb> | |
2432 contingit humi<lb></lb> | |
2433 dum per diabe<lb></lb> | |
2434 tem, qui eſt in ip<lb></lb> | |
2435 ſo in inferius pro<lb></lb> | |
2436 cedere, quouſque <lb></lb> | |
2437 ad vltimum deue<lb></lb> | |
2438 nerit.</s><s id="s.000692"> quippe <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb> | |
2439 vas pręcluſum po<lb></lb> | |
2440 natur.</s><s id="s.000693"> At vero <lb></lb> | |
2441 aer, qui in ipſo eſt <lb></lb> | |
2442 extruſus per fiſtulam ſonum perficit.</s> <lb></lb></p> | |
2443 | |
2444 <pb pagenum="100"></pb> | |
2445 <p type="head"><s id="s.000694">XLV.</s> <lb></lb></p> | |
2446 | |
2447 <p type="main"><s id="s.000695">Et ſphæræ trepudiant hoc modo.</s> <lb></lb></p> | |
2448 | |
2449 <figure></figure> | |
2450 <p type="main"><s id="s.000696">Lebes aquam habens cooperto ore ſuccenditur.</s><s id="s.000697"> ab o<lb></lb> | |
2451 perculo autem procedit tubus, ex cuius extremo dimi<lb></lb> | |
2452 dia ſphæra concaua ſimul perforatur.</s><s id="s.000698"> Si igitur leuem <lb></lb> | |
2453 ſphærulam in dimidiam ſphæram inijciamus, continget <lb></lb> | |
2454 vaporem, qui ex lebete per tubum attollitur, ſphærulam <lb></lb> | |
2455 eleuare adeo vt tripudiare videatur.</s> <lb></lb></p> | |
2456 | |
2457 <pb pagenum="101"></pb> | |
2458 <p type="head"><s id="s.000699">XLVI.</s> <lb></lb></p> | |
2459 | |
2460 <p type="main"><s id="s.000700">Fit et ſphæra perſpicua aerem & a<lb></lb> | |
2461 quam intra ſeſe continens, & in medio ipſius <lb></lb> | |
2462 ſphærulam inſtar mundi.</s> <lb></lb></p> | |
2463 | |
2464 <p type="main"><s id="s.000701"><expan abbr="Fiũt">Fiunt</expan> enim duo hemi<lb></lb> | |
2465 ſphæria <figure></figure> ex vitro <expan abbr="quorũ">quorum</expan> <lb></lb> | |
2466 alterum obtegitur la<lb></lb> | |
2467 mina ærea, in medio <lb></lb> | |
2468 foramen <expan abbr="rotũdum">rotundum</expan> ha<lb></lb> | |
2469 bente.</s><s id="s.000702"> fit autem ſphæ<lb></lb> | |
2470 rula minor, ac leuis, & <lb></lb> | |
2471 in aquam quæ eſt in al<lb></lb> | |
2472 tero hemiſsphęrio inij<lb></lb> | |
2473 citur.</s><s id="s.000703"> poſtea huic appo<lb></lb> | |
2474 nitur, hemiſsphærium <lb></lb> | |
2475 obtectum, & humidi quantitate extracta ex aqua, qui in <lb></lb> | |
2476 medio eſt locus ſphærulam continebit.</s><s id="s.000704"> ergo altero he<lb></lb> | |
2477 miſphærio perficietur id, quod propoſitum eſt.</s> <lb></lb></p> | |
2478 | |
2479 <p type="head"><s id="s.000705">XLVII.</s> <lb></lb></p> | |
2480 | |
2481 <p type="main"><s id="s.000706">Quæ gutta appellatur, ſtillat ſole in ip<lb></lb> | |
2482 ſam ingruente.</s> <lb></lb></p> | |
2483 | |
2484 <p type="main"><s id="s.000707">Sit baſis pręcluſa ABCD, per quam infundibulum <lb></lb> | |
2485 impellatur, cuius caulis à fundo paululum diſtet: & ſit <lb></lb> | |
2486 ſphęrula EF, ex qua tubus in baſim feratur, à fundo vaſis, <lb></lb> | |
2487 & à pariete ſphęrulę parum diſtans.</s><s id="s.000708"> inflexus <expan abbr="auẽ">auem</expan> ſiphon <lb></lb> | |
2488 ſphærulæ aptatus feratur in infundibulum, & in ſphæru<lb></lb> | |
2489 lam aqua inijciatur.</s><s id="s.000709"> Quando igitur ſol in ſphærulam in<lb></lb> | |
2490 gruit, calefactus aer exiſtens in ipſa humidum expellit.</s><s id="s.000710"> <lb></lb> | |
2491 quod quidem fertur per ſiphonem G, & per infundibu<lb></lb> | |
2492 <pb pagenum="102"></pb>lum in baſim procedet.</s><s id="s.000711"> ſed cum ſphærula obumbrata fue<lb></lb> | |
2493 rit excedente aere, tubus, qui ducitur per ſphærulam hu<lb></lb> | |
2494 midum aſſumet, & locum exinanitum replebit.</s><s id="s.000712"> atque <lb></lb> | |
2495 hoc toties erit, quoties ſol in ipſam ingruet.</s> <lb></lb></p> | |
2496 | |
2497 <figure></figure> | |
2498 <pb pagenum="103"></pb> | |
2499 <p type="head"><s id="s.000713">XLVIII.</s> <lb></lb></p> | |
2500 | |
2501 <p type="main"><s id="s.000714">Thyrſum in aquam demiſſum edere ſo<lb></lb> | |
2502 num vel fiſtulæ, vel alicuius auiculę.</s> <lb></lb></p> | |
2503 | |
2504 <p type="main"><s id="s.000715">Sit thyrſus ABCD foramen habens ad uerticem co<lb></lb> | |
2505 rymbi D, <expan abbr="ſitq́">ſitque</expan> corymbus concauus, velut nux pinea: & <lb></lb> | |
2506 caulem interſe<lb></lb> | |
2507 <expan abbr="ptũ">ptum</expan> <figure></figure> habeat pau<lb></lb> | |
2508 lulum ſub os, dia<lb></lb> | |
2509 phragmate AE.</s><s id="s.000716"> <lb></lb> | |
2510 huic autem, ap<lb></lb> | |
2511 ponatur ſyringu<lb></lb> | |
2512 la F ſub os tubi <lb></lb> | |
2513 locata, & ſimul <lb></lb> | |
2514 perforata cum <lb></lb> | |
2515 diaphragmate.</s><s id="s.000717"> <lb></lb> | |
2516 Quando igitur <lb></lb> | |
2517 thyrſum in <expan abbr="aquã">aquam</expan> <lb></lb> | |
2518 inijcientes deor<lb></lb> | |
2519 ſum præmimus, <lb></lb> | |
2520 aer, qui in ipſo <lb></lb> | |
2521 eſt, ab aqua eli<lb></lb> | |
2522 ſus <expan abbr="ſonũ">ſonum</expan> efficit.</s><s id="s.000718"> <lb></lb> | |
2523 & ſi quidem ſy<lb></lb> | |
2524 ryngula ſit ſola, <lb></lb> | |
2525 ſyringæ ſonum <lb></lb> | |
2526 edet, ſi uero ad <lb></lb> | |
2527 ſit <expan abbr="quãtitas">quantitas</expan> aquę <lb></lb> | |
2528 ſub diaphragma- <lb></lb> | |
2529 te, erit ſonus <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb> | |
2530 clangore.</s> <lb></lb></p> | |
2531 | |
2532 <pb pagenum="104"></pb> | |
2533 <p type="head"><s id="s.000719">XLIX.</s> <lb></lb></p> | |
2534 | |
2535 <p type="main"><s id="s.000720">Animali in baſi exiſtente, habenteq́ue in <lb></lb> | |
2536 ore tubum, ſi inflabimus, tuba canet.</s> <lb></lb></p> | |
2537 | |
2538 <figure></figure> | |
2539 <pb pagenum="105"></pb> | |
2540 <figure></figure> | |
2541 <p type="main"><s id="s.000721">Sit baſis ABCD, in qua inſideat animal.</s><s id="s.000722"> <lb></lb> | |
2542 intra baſim vero ſit hemiſsphęrium concauum, obtura<lb></lb> | |
2543 tumq́ue EFG, habens ad fundum parua foramina, ex <lb></lb> | |
2544 quo tubus HF in animal extendatur ad tubam tendens.</s><s id="s.000723"> <lb></lb> | |
2545 habeat autem tuba lingulam & codona: & in baſim hu<lb></lb> | |
2546 midum infundatur aliquod foramen, quod poſt in<lb></lb> | |
2547 <pb pagenum="106"></pb> | |
2548 fuſionem obturetur ſmeriſmate quodam.</s><s id="s.000724"> Quando igi<lb></lb> | |
2549 tur in codona tubæ inflabimus, qui ex nobis egreditur <lb></lb> | |
2550 aer, aquam, quæ eſt in hemeſphęrio per foramina expel<lb></lb> | |
2551 let, quæ aſcendet in baſim ſurſum elata.</s><s id="s.000725"> & cum ab infla<lb></lb> | |
2552 tione ceſſauerimus, rurſus in hemiſphærium ingredie<lb></lb> | |
2553 tur, expelletq́ue aerem, hic autem per lingulam proce<lb></lb> | |
2554 dens tubæ ſonum perficiet.</s> <lb></lb></p> | |
2555 | |
2556 <p type="head"><s id="s.000726">L.</s> <lb></lb></p> | |
2557 | |
2558 <p type="main"><s id="s.000727">Lebete ſuccenſo ſphęrulam ad cnodacem <lb></lb> | |
2559 moueri.</s> <lb></lb></p> | |
2560 | |
2561 <p type="main"><s id="s.000728">Sit lebes ſuc<lb></lb> | |
2562 cenſus, <figure></figure> qui <expan abbr="aquã">aquam</expan> <lb></lb> | |
2563 habeat AB; ob<lb></lb> | |
2564 ſtraturq́ue oſcu<lb></lb> | |
2565 lum cooperculo <lb></lb> | |
2566 CD: & vnà cum <lb></lb> | |
2567 eo ſimul perfore<lb></lb> | |
2568 tur tubus infle<lb></lb> | |
2569 xus EFG, cuius <lb></lb> | |
2570 extremitas G ad <lb></lb> | |
2571 concauam ſphæ<lb></lb> | |
2572 rulam HK apte<lb></lb> | |
2573 tur.</s><s id="s.000729"> extremitati <lb></lb> | |
2574 autem opponatur <lb></lb> | |
2575 cnodax LM coo<lb></lb> | |
2576 perculo CD ni<lb></lb> | |
2577 xus: & ſphæra <lb></lb> | |
2578 duos tubulos in<lb></lb> | |
2579 flexos habeat ſe<lb></lb> | |
2580 cundum diame<lb></lb> | |
2581 trum ſimul cum <lb></lb> | |
2582 <pb pagenum="107"></pb> | |
2583 ipſa perforatus, qui viciſſim inflactentur: ſintq́ue infle<lb></lb> | |
2584 xiones ad rectos angulos.</s> <lb></lb></p> | |
2585 | |
2586 | |
2587 | |
2588 <p type="main"><s id="s.000730">Continget igitur succenſo lebeta vaporem per tubum <lb></lb> | |
2589 EFG in ſpheram incidentem extra cadere per tubos in<lb></lb> | |
2590 flexos, & ſpheram conuertere, quemadmodum in ani<lb></lb> | |
2591 malibus choreas ducentibus.</s> <lb></lb></p> | |
2592 | |
2593 <p type="head"><s id="s.000731">LI.</s> <lb></lb></p> | |
2594 | |
2595 <p type="main"><s id="s.000732">Si crater in quadam baſe exiſtat, habeat<lb></lb> | |
2596 q́ue canalem apertum inter fluendum ceſſa<lb></lb> | |
2597 bit, quamquam congruens operculum cana<lb></lb> | |
2598 lem non claudat.</s> <lb></lb></p> | |
2599 | |
2600 <p type="main"><s id="s.000733">Sit crater AB in baſi C.</s><s id="s.000734"> perq́ue fundum vaſis & ba<lb></lb> | |
2601 ſim tubus impellatur DEF in canalem deſinens.</s><s id="s.000735"> in auri<lb></lb> | |
2602 cula autem crateris regula GH compacta inſiſtat, ad <lb></lb> | |
2603 quam aptetur altera regula KL circa H fibulam: & ab ex<lb></lb> | |
2604 tremitate K alia regula demittatur KM, quę circa fibu<lb></lb> | |
2605 lam K moueatur.</s><s id="s.000736"> ad M vero contineat pyxidem, quæ <lb></lb> | |
2606 pondus habeat, poſſitq́ue tubum DEF circumſepire.</s><s id="s.000737"> <lb></lb> | |
2607 Quando igitur cratere pleno exiſtente, deprimemus ex<lb></lb> | |
2608 <pb pagenum="108"></pb> | |
2609 tremitatem regulæ L pyxis NX extolletur, & quæ in cra<lb></lb> | |
2610 tere eſt aqua per tubum DEF feretur extra.</s><s id="s.000738"> Quod ſi ex<lb></lb> | |
2611 tremitatem L dimittemus pyxis deſcendet, tubumque <lb></lb> | |
2612 DEF circumſepiet: & qui in ipſa eſt aer non habens e<lb></lb> | |
2613 greſſum, obſtabit humori exiſtenti circa tubum DEF, <lb></lb> | |
2614 vt non amplius per oſculum D feratur.</s><s id="s.000739"> ſed cum rurſus <lb></lb> | |
2615 deprimemus extremitatem L, canalis aquam effundet.</s> <lb></lb></p> | |
2616 | |
2617 <figure></figure> | |
2618 <pb pagenum="109"></pb> | |
2619 <p type="head"><s id="s.000740">LII.</s> <lb></lb></p> | |
2620 | |
2621 <p type="main"><s id="s.000741">Fluxilis conſtructio ita vt impoſito vitreo <lb></lb> | |
2622 operculo, & humido fluente, in vitreum o<lb></lb> | |
2623 perculum aſcendat, & reijciatur humidum.</s> <lb></lb></p> | |
2624 | |
2625 <figure></figure> | |
2626 <pb pagenum="110"></pb> | |
2627 <p type="main"><s id="s.000742">Sit fluxile ABC, interſeptum diaphragmate DE, & <lb></lb> | |
2628 ex DE procedant duo tubi FG HK, quorum FG extra <lb></lb> | |
2629 deferatur, & HK intra.</s><s id="s.000743"> hoc autem comprehendat vi<lb></lb> | |
2630 treum operculum MN: Sitq́ue in diaphragmate ex vi<lb></lb> | |
2631 treo operculo ſpiraculum X, per quod aqua infundatur.</s><s id="s.000744"> <lb></lb> | |
2632 Itaque repleto fluxili per dictum ſpiraculum, ſimul im<lb></lb> | |
2633 plebitur & tubus HK, & humidum in vitreum opercu<lb></lb> | |
2634 lum aſcendet, ita vt per tubum FG extra feratur.</s><s id="s.000745"> erit<lb></lb> | |
2635 q́ue ſiphonis inflexi ordo, cuius minus quidem crus HK <lb></lb> | |
2636 maius vero FG.</s><s id="s.000746"> quare attrahet humidum, quod eſt in <lb></lb> | |
2637 aerem attrahet, quòd humido aſcendens apparebit: pro<lb></lb> | |
2638 priaq́ue grauitate deorſum feretur.</s><s id="s.000747"> etenim præter natu<lb></lb> | |
2639 ram ipſi ineſt latio in ſuperiorem locum.</s> <lb></lb></p> | |
2640 | |
2641 <pb pagenum="111"></pb> | |
2642 <p type="head"><s id="s.000748">LIII.</s> <lb></lb></p> | |
2643 | |
2644 <p type="main"><s id="s.000749">Eſt etiam alia conſtructio, in qua humi<lb></lb> | |
2645 dum ſenſim fertur, & manet, ita vt ſemper <lb></lb> | |
2646 aſcendens videatur.</s> <lb></lb></p> | |
2647 | |
2648 <p type="main"><s id="s.000750">Sit baſis AB <figure></figure> <lb></lb> | |
2649 vndique præclu<lb></lb> | |
2650 ſa, quæ diaphrag<lb></lb> | |
2651 ma habeat CD: <lb></lb> | |
2652 & vitreum oper<lb></lb> | |
2653 culum cylindri <lb></lb> | |
2654 forma EF ſimili<lb></lb> | |
2655 ter vndique præ<lb></lb> | |
2656 cluſum.</s><s id="s.000751"> in oper<lb></lb> | |
2657 culo autem EF <lb></lb> | |
2658 ſit tubus GH ab <lb></lb> | |
2659 ipſius tecto <expan abbr="parũ">parum</expan> <lb></lb> | |
2660 diſtans, & ſimul <lb></lb> | |
2661 perforatus cum <lb></lb> | |
2662 diaphragmate.</s><s id="s.000752"> <lb></lb> | |
2663 alius <expan abbr="etiã">etiam</expan> tubus <lb></lb> | |
2664 KL ſimul perfo<lb></lb> | |
2665 retur cum tecto <lb></lb> | |
2666 baſis, & a diaphra<lb></lb> | |
2667 gmate parum di<lb></lb> | |
2668 ſtet.</s><s id="s.000753"> Inſit autem <lb></lb> | |
2669 baſi extra <expan abbr="vitreũ">vitreum</expan> <lb></lb> | |
2670 operculum fora<lb></lb> | |
2671 <expan abbr="mẽ">mem</expan> M, per quod <lb></lb> | |
2672 vas AD implea<lb></lb> | |
2673 tur.</s><s id="s.000754"> & baſis AB <lb></lb> | |
2674 ad fundum cana<lb></lb> | |
2675 lem habeat N.</s><s id="s.000755"> ſit <lb></lb> | |
2676 <pb pagenum="112"></pb> | |
2677 præterea alius tubus XO ſimul perforatus cum diaphra<lb></lb> | |
2678 gmate; parumq́ue à baſi diſtans, per quod implebitur <lb></lb> | |
2679 vas CB.</s><s id="s.000756"> Itaque obſtructo canali N, aer, qui eſt in <lb></lb> | |
2680 CB per tubos.</s><s id="s.000757"> & per foramen M excedet extra.</s><s id="s.000758"> & cum <lb></lb> | |
2681 vas CB repletum fuerit, implebimus AD per foramen <lb></lb> | |
2682 M.</s><s id="s.000759"> aer enim, qui in ipſo eſt per idem foramen excedit.</s><s id="s.000760"> <lb></lb> | |
2683 Si igitur canalem N fluere dimittamus, in locum CB <lb></lb> | |
2684 exinanitum aer ex vitreo operculo procedet per tubum <lb></lb> | |
2685 GH.</s><s id="s.000761"> In locum autem vitrei exinanitum ex AD <expan abbr="humidũ">humidum</expan> <lb></lb> | |
2686 aſcendet per tubum KL, & aer per foramen M ingredie<lb></lb> | |
2687 tur.</s><s id="s.000762"> atque hoc uſque eò fiet, quoad vitreum operculum <lb></lb> | |
2688 repletum fuerit.</s><s id="s.000763"> Oportebit autem loca AD CB EF <lb></lb> | |
2689 inter ſe æqualia eſſe, vt ad inuicem & aer, & humidum <lb></lb> | |
2690 transferantur.</s><s id="s.000764"> quando autem vas CB exinanitum fue<lb></lb> | |
2691 rit, & conſtiterit aeris continuitas, rurſus ex vitreo oper<lb></lb> | |
2692 culo.</s><s id="s.000765"> aqua in vas AD deferetur, aere per canalem N, <lb></lb> | |
2693 & per GH tubum in vitreum operculum ingrediente.</s><s id="s.000766"> <lb></lb> | |
2694 qui vero eſt in vaſe AD aer per foramen M excedet.</s> <lb></lb></p> | |
2695 | |
2696 <p type="head"><s id="s.000767">LIIII.</s> <lb></lb></p> | |
2697 | |
2698 <p type="main"><s id="s.000768">Quædam animalia per os inflata ex alio <lb></lb> | |
2699 loco aquam expuunt.</s><s id="s.000769"> vt ſi ſatyriſcus vtrem <lb></lb> | |
2700 contineat, per vtrem aqua expuetur.</s> <lb></lb></p> | |
2701 | |
2702 <p type="main"><s id="s.000770">Sit baſis præcluſa ABCD, in qua animal inſideat, & <lb></lb> | |
2703 per os animalis tubus impellatur EF, ſimul cum baſi <lb></lb> | |
2704 perforatus; habenſq́ue ſubiectum platyſmation GH ob<lb></lb> | |
2705 turans tubi foramen F, & contentum fibulis retinacula <lb></lb> | |
2706 habentibus.</s><s id="s.000771"> ita vt non excidat; alius autem tubus KL per <lb></lb> | |
2707 baſim impellatur, cuius alterum quidem extremum K <lb></lb> | |
2708 apponatur ei, per quod volumus aquam expui.</s><s id="s.000772"> alterum <lb></lb> | |
2709 <pb pagenum="113"></pb> | |
2710 vero L diſtet à fundo, quantum ad aquæ fluxum ſatis ſit, <lb></lb> | |
2711 habeat autem K ſmeriſmarition tenue, quo eius <expan abbr="oſculũ">oſculum</expan> <lb></lb> | |
2712 claudatur: infuſo igitur in baſim humido per quoddam <lb></lb> | |
2713 foramen, quod poſt infuſionem obturetur, ſi clauden<lb></lb> | |
2714 tes oſculum aerem inſpirabimus per tubum EF, inſpi<lb></lb> | |
2715 ratur aer impellet platyſmation, & in baſi aer contine<lb></lb> | |
2716 bitur platyſmation occludens.</s><s id="s.000773"> Itaque ſublato ſmeriſma- <lb></lb> | |
2717 tio paulo poſt aer compreſſus humidum, quod eſt in ba<lb></lb> | |
2718 ſi per oſculum K magna vi extrudet, quoad totum eijcia<lb></lb> | |
2719 tur, & aer in propriam redeat naturam, hoc eſt com<lb></lb> | |
2720 preſsionem in ſeipſo non amplius habeat.</s> <lb></lb></p> | |
2721 | |
2722 <figure></figure> | |
2723 <pb pagenum="114"></pb> | |
2724 <p type="head"><s id="s.000774">LV.</s> <lb></lb></p> | |
2725 | |
2726 <p type="main"><s id="s.000775">Quædam vaſa à principio humore inie<lb></lb> | |
2727 cto fluunt intermiſsione vero facta non am<lb></lb> | |
2728 plius <figure></figure> <expan abbr="fluũt">fluunt</expan> in<lb></lb> | |
2729 iecto humo<lb></lb> | |
2730 re, quouſque <lb></lb> | |
2731 ad dimidium <lb></lb> | |
2732 repleta fue<lb></lb> | |
2733 rint.</s><s id="s.000776"> <expan abbr="tũc">tunc</expan> enim <lb></lb> | |
2734 incipiunt flue<lb></lb> | |
2735 re.</s><s id="s.000777"> At inter<lb></lb> | |
2736 miſsione fa<lb></lb> | |
2737 cta non ampli<lb></lb> | |
2738 us fluunt quo<lb></lb> | |
2739 uſque imple<lb></lb> | |
2740 antur.</s> <lb></lb></p> | |
2741 | |
2742 <p type="main"><s id="s.000778">Sit enim vas <lb></lb> | |
2743 AB, habens in <lb></lb> | |
2744 ſeipſo tres ſipho<lb></lb> | |
2745 nes inflexos CD <lb></lb> | |
2746 E, in ventre oc<lb></lb> | |
2747 cultatos, quorum <lb></lb> | |
2748 altera <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> cru<lb></lb> | |
2749 ra ſint ad <expan abbr="fundũ">fundum</expan> <lb></lb> | |
2750 vaſis, altera vero <lb></lb> | |
2751 extra ferantur in <lb></lb> | |
2752 canales efforma<lb></lb> | |
2753 <pb pagenum="115"></pb> | |
2754 ta: atque eorum extremis apponantur vaſa FHG quo<lb></lb> | |
2755 rum fundum diſtet ob oſculis, quantum ad aquæ fluxum <lb></lb> | |
2756 ſatis ſit.</s><s id="s.000779"> omnia vero comprehendantur alio quodam va<lb></lb> | |
2757 ſe, tamquam baſi KLMN, quæ canalem X habeat.</s><s id="s.000780"> & ſi<lb></lb> | |
2758 phonis quidem <figure></figure> <lb></lb> | |
2759 C curuitas ſit ad <lb></lb> | |
2760 fundum vaſis; ſi<lb></lb> | |
2761 phonis vero D <lb></lb> | |
2762 curuitas ad dimi<lb></lb> | |
2763 dium altitudinis <lb></lb> | |
2764 eius; & ſiphonis <lb></lb> | |
2765 E ad ipſum col<lb></lb> | |
2766 lum.</s><s id="s.000781"> Si igitur in <lb></lb> | |
2767 vas AB aquam <lb></lb> | |
2768 infundamus, à <lb></lb> | |
2769 principio <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> <lb></lb> | |
2770 fluet per <expan abbr="ſiphonẽ">ſiphonem</expan> <lb></lb> | |
2771 C, quoniam cur<lb></lb> | |
2772 uitas ipſius eſt ad <lb></lb> | |
2773 fundum.</s><s id="s.000782"> quod ſi <lb></lb> | |
2774 intermittamus, <lb></lb> | |
2775 euacuabitur hu<lb></lb> | |
2776 midum infuſum <lb></lb> | |
2777 per canalem X: <lb></lb> | |
2778 & vas F relinque<lb></lb> | |
2779 tur aqua <expan abbr="plenũ">plenum</expan>: <lb></lb> | |
2780 ſiphonis vero C <lb></lb> | |
2781 reliqua pars aere <lb></lb> | |
2782 repleta erit.</s><s id="s.000783"> Rur<lb></lb> | |
2783 ſus cum aquam <lb></lb> | |
2784 infundamus, <expan abbr="nõ">non</expan> <lb></lb> | |
2785 procedet per ſi<lb></lb> | |
2786 phonem C, pro<lb></lb> | |
2787 <pb pagenum="116"></pb> | |
2788 pterea quòd aer in eo continetur inter aquam infuſam, <lb></lb> | |
2789 & eam, quæ eſt in vaſe F.</s><s id="s.000784"> aſcendet ergo humidum uſque <lb></lb> | |
2790 ad ſiphonis D curuitatem, quæ eſt ad dimidium altitu<lb></lb> | |
2791 dinis vaſis, & tunc fluere incipiet.</s><s id="s.000785"> ſed intermiſsione fa<lb></lb> | |
2792 cta rurſus idem continget, quod in ſiphone C iam di<lb></lb> | |
2793 ctum eſt.</s><s id="s.000786"> eadem & in ſiphone E intelligatur.</s><s id="s.000787"> Oporte<lb></lb> | |
2794 bit autem humidum ſenſim infundere, ne aer, qui in ſi<lb></lb> | |
2795 phonibus comprehenſus eſt, ſumma vi expellatur.</s> <lb></lb></p> | |
2796 | |
2797 <pb pagenum="117"></pb> | |
2798 <p type="head"><s id="s.000788">LVI.</s> <lb></lb></p> | |
2799 | |
2800 <p type="main"><s id="s.000789">Cucurbitulæ conſtructio, quæ ſine igne <lb></lb> | |
2801 attrahit.</s> <lb></lb></p> | |
2802 | |
2803 <figure></figure> | |
2804 <p type="main"><s id="s.000790">Sit cucurbitula ABC, qualis fieri conſueuit, habens <lb></lb> | |
2805 in medio diaphragma DE: & per fundum impellatur <lb></lb> | |
2806 ſmeriſma, cuius fiſtula quidem exterior ſit FG, interior <lb></lb> | |
2807 vero HK, quę foramina LM ſibi ipſis reſpondentia ha<lb></lb> | |
2808 <pb pagenum="118"></pb> | |
2809 beant, extra cucurbitulam locata.</s><s id="s.000791"> oſcula autem ipſa<lb></lb> | |
2810 rum interiora aperta ſint ; & fiſtulæ HK exterius oſculum <lb></lb> | |
2811 obturetur, <expan abbr="epitoniumq́">epitoniumque</expan> habeat.</s><s id="s.000792"> Sit pręterea ſub DE <lb></lb> | |
2812 diaphragmate aliud ſmeriſma NX ſimile ei, quod ad fun<lb></lb> | |
2813 dum, habens foramina reſpondentia intra cucurbitu<lb></lb> | |
2814 lam, & ſimul perforata cum diaphragmate DE.</s><s id="s.000793"> His con<lb></lb> | |
2815 ſtitutis conuertantur epitonia ſmeriſmaton, ita vt fora<lb></lb> | |
2816 mina, quæ ſunt ſub diaphragmate permutentur, <lb></lb> | |
2817 & claudantur.</s><s id="s.000794"> Itaque cum vas DC aere plenum ſit, ad<lb></lb> | |
2818 mouentes ori foramina LM, poſſumus aliquam aeris <lb></lb> | |
2819 partem ſugere.</s><s id="s.000795"> poſtea rurſus conuertentes epitonium, <lb></lb> | |
2820 & non amouentes ab ore ſmeriſma habere rarefactum <lb></lb> | |
2821 aerem, qui eſt in vaſe CD.</s><s id="s.000796"> Hoc igitur sæpius faciemus, <lb></lb> | |
2822 quoad multum aeris ſuxerimus.</s><s id="s.000797"> deinde cucurbitulam <lb></lb> | |
2823 carni apponentes, ut fieri ſolet, foramina, quæ ſunt in <lb></lb> | |
2824 ſmeriſmate NX per epitonium aperiemus.</s><s id="s.000798"> Neceſſarium <lb></lb> | |
2825 vtique eſt in locum CD vaſis tranſire aliquam partem <lb></lb> | |
2826 aeris, qui eſt in vaſe ADE, & in locum exinanitum.</s><s id="s.000799"> pro <lb></lb> | |
2827 aere tum carnem, tum materiam aquæ eſt circa carnem <lb></lb> | |
2828 attrahi per carnis raritates, quas occultos poros appel<lb></lb> | |
2829 lare conſueuimus.</s> <lb></lb></p> | |
2830 | |
2831 <pb pagenum="119"></pb> | |
2832 <p type="head"><s id="s.000800">LVII.</s> <lb></lb></p> | |
2833 | |
2834 <p type="main"><s id="s.000801">Et qui pyulcus appellatur, hanc eandem <lb></lb> | |
2835 ob cauſam agit.</s> <lb></lb></p> | |
2836 | |
2837 <p type="main"><s id="s.000802">Conſtruitur e<lb></lb> | |
2838 nim <figure></figure> fiſtula oblon<lb></lb> | |
2839 ga AB, cui altera <lb></lb> | |
2840 CD coaptata ſit.</s><s id="s.000803"> <lb></lb> | |
2841 atque huius <expan abbr="quidẽ">qui<lb></lb> | |
2842 dem</expan> extremum C <lb></lb> | |
2843 lamina operia<lb></lb> | |
2844 tur.</s><s id="s.000804"> ad D vero ha<lb></lb> | |
2845 beat <expan abbr="epitoniũ">epitonium</expan> EF: <lb></lb> | |
2846 & fiſtulæ AB oſcu<lb></lb> | |
2847 lum, quod ad A <lb></lb> | |
2848 obturetur lami<lb></lb> | |
2849 na, quæ habeat te<lb></lb> | |
2850 nuem ſyringulam <lb></lb> | |
2851 GH perforatam.</s><s id="s.000805"> <lb></lb> | |
2852 Quando igitur <lb></lb> | |
2853 pus attrahere vo<lb></lb> | |
2854 lumus, apponen<lb></lb> | |
2855 tes loco <expan abbr="ĩ">in</expan> quo eſt <lb></lb> | |
2856 pus extremum ſy<lb></lb> | |
2857 ringulę oſculum <lb></lb> | |
2858 H, attrahimus fi<lb></lb> | |
2859 ſtulam CD per e<lb></lb> | |
2860 pitonium ad par<lb></lb> | |
2861 tes exteriores.</s><s id="s.000806"> & <lb></lb> | |
2862 loco, qui eſt in fi<lb></lb> | |
2863 ſtula exinanito, in <lb></lb> | |
2864 hunc aliquod a<lb></lb> | |
2865 liud neceſſario at<lb></lb> | |
2866 <pb pagenum="120"></pb> | |
2867 trahitur.</s><s id="s.000807"> quod cum non ſit alius locus, niſi ſyringulæ o<lb></lb> | |
2868 ſculum.</s><s id="s.000808"> neceſſe eſt per hoc appoſitum, ac <lb></lb> | |
2869 propinquum <lb></lb> | |
2870 humidum attrahi.</s><s id="s.000809"> Rurſus quando volumus aliquod hu<lb></lb> | |
2871 midum immittere, inijcientes ipſum in fiſtulam AB, <lb></lb> | |
2872 <expan abbr="comprehendentesq́">comprehendentesque</expan> EF, & fiſtulam CD impellentes ex<lb></lb> | |
2873 primemus, quoad nobis immiſsio neceſſaria videatur.</s> <lb></lb></p> | |
2874 | |
2875 <p type="head"><s id="s.000810">LVIII.</s> <lb></lb></p> | |
2876 | |
2877 <p type="main"><s id="s.000811">Si vas aliquod vino repletum ſit, habeat<lb></lb> | |
2878 q́ue canalem fluentem, quando cyathum a<lb></lb> | |
2879 quæ in collum infundamus, non amplius <lb></lb> | |
2880 fluet.</s><s id="s.000812"> Si vero infundamus alterum cyathum <lb></lb> | |
2881 tunc fluet ipſe vnà cum priori, hoc eſt duo <lb></lb> | |
2882 cyathi aquæ ex alijs duobus canalibus.</s><s id="s.000813"> & <lb></lb> | |
2883 poſteaquàm aqua effluxerit, rurſus fluet vi<lb></lb> | |
2884 <pb pagenum="121"></pb> | |
2885 num ex medio canali.</s><s id="s.000814"><expan abbr="idq́">idque</expan> tamdiu fiet, quo <lb></lb> | |
2886 ad totum vinum effluxerit.</s> <lb></lb></p> | |
2887 | |
2888 <figure></figure> | |
2889 <p type="main"><s id="s.000815">Sit vas aliquod AB, circa fundum canalem habens C, <lb></lb> | |
2890 & ſepiatur circa <expan abbr="collũ">collum</expan> diaphragmate DE: per diaphrag<lb></lb> | |
2891 <pb pagenum="122"></pb> | |
2892 ma vero producatur FG tubus, circa quem alius apte<lb></lb> | |
2893 tur, diſtans à diaphragmate, quantum ad aquæ fluxum <lb></lb> | |
2894 ſatisfit, quemadmodum in ſuffocatis ſiphonibus.</s><s id="s.000816"> impel<lb></lb> | |
2895 latur etiam.</s><s id="s.000817"> per diaphragma alius tubus HK in ſuperio<lb></lb> | |
2896 rem eius partem minus excedens, quàm prior; atque in <lb></lb> | |
2897 duos canales LM diuiſus; circa quem alius tubus apte<lb></lb> | |
2898 tur, à diaphragmate parum diſtans.</s><s id="s.000818"> habeat autem vas <lb></lb> | |
2899 ſpiraculum N ſub diaphragmate.</s><s id="s.000819"> Si igitur comprehen<lb></lb> | |
2900 dentes canalem vinum infundamus, procedet id in ven<lb></lb> | |
2901 trem vaſis per tubum FG; aer enim per ſpiraculum N <lb></lb> | |
2902 egredietur.</s><s id="s.000820"> Quod ſi dimiſsis canalibus, comprehenda<lb></lb> | |
2903 mus ſpiraculum, ex ipſis quidem LM fluet humidum, <lb></lb> | |
2904 quod in tubo HK continetur: ex C vero humidum, quod <lb></lb> | |
2905 eſt in ventre effluet.</s><s id="s.000821"> ergo ſi fluente C canale aquę cya<lb></lb> | |
2906 thum in diaphragma infundamus, aer non amplius in<lb></lb> | |
2907 gredietur per canalem FG, <expan abbr="ideoq́">ideoque</expan> canalis C fluere deſi<lb></lb> | |
2908 net.</s><s id="s.000822"> Si vero infundamus alterum cyathum, aqua ſupra <lb></lb> | |
2909 tubum HK extolletur, & per ipſum procedit in canales <lb></lb> | |
2910 LM, <expan abbr="totaq́">totaque</expan> demum exhaurietur.</s><s id="s.000823"> poſtea tubus FG re<lb></lb> | |
2911 ſpirationem aſſumens canalem C ſimiliter fluere coget.</s><s id="s.000824"> <lb></lb> | |
2912 atque hoc uſque eò fiet, quoad cyathos infundamus.</s> <lb></lb></p> | |
2913 | |
2914 <pb pagenum="123"></pb> | |
2915 <p type="head"><s id="s.000825">LX.</s> <lb></lb></p> | |
2916 | |
2917 <p type="main"><s id="s.000826">Si vas mero plenum exiſtat, <expan abbr="canalemq́">canalemque</expan> ha<lb></lb> | |
2918 beat, interdum quidem fluet vinum, aqua ve<lb></lb> | |
2919 ro infuſa, pura aqua fluet.</s><s id="s.000827"> poſtea rurſus vi<lb></lb> | |
2920 num, & ſi quis velit, aqua infuſa mixtum ef<lb></lb> | |
2921 fundetur.</s> <lb></lb></p> | |
2922 | |
2923 <figure></figure> | |
2924 <pb pagenum="124"></pb> | |
2925 <p type="main"><s id="s.000828">Sit vas aliquod AB, circa collum diaphragma habens <lb></lb> | |
2926 CD, & per diaphragma impellatur tubus EF, extra fun<lb></lb> | |
2927 dum tendes, qui canalis inſtar erit.</s><s id="s.000829"> habeat autem tubus <lb></lb> | |
2928 EF paruum foramen G intra vas, videlicet iuxta fun<lb></lb> | |
2929 dum, & infra collum ſit ſpiraculum H.</s><s id="s.000830"> Si igitur cana<lb></lb> | |
2930 lem F comprehendentes vinum infundamus, in ventrem <lb></lb> | |
2931 procedet, aere per ſpiraculum H excedente.</s><s id="s.000831"> quod ſi com<lb></lb> | |
2932 prehentes ſpiraculum canalem dimittamus, non fluet ni<lb></lb> | |
2933 ſi quod in tubo FE continetur.</s><s id="s.000832"> Itaque ſi infundamus a<lb></lb> | |
2934 quam puram, ea exibit, at ſi ſpiraculum dimittamus mix<lb></lb> | |
2935 tum, ſi vero non amplius infundamus, vinum purum <lb></lb> | |
2936 effluet.</s> <lb></lb></p> | |
2937 | |
2938 <p type="head"><s id="s.000833">LX.</s> <lb></lb></p> | |
2939 | |
2940 <p type="main"><s id="s.000834">Altari accenſo aſſiſtentia quidem anima<lb></lb> | |
2941 lia ſacrificare, draconem vero ſibilare.</s> <lb></lb></p> | |
2942 | |
2943 <p type="main"><s id="s.000835">Sit baſis quædam concaua AB, in qua altare C, ha<lb></lb> | |
2944 bens fiſtulam mediam ad baſim deſcendentem DE, quæ <lb></lb> | |
2945 in tres tubos ſcindatur, in tubum quidem EF ad os Dra<lb></lb> | |
2946 conis deferentem, in tubum vero EGH deferentem ad <lb></lb> | |
2947 ad vas KL vini receptaculum, cuius fundum ſit ſupra ani<lb></lb> | |
2948 mal M, <expan abbr="adiunctumq́">adiunctumque</expan> cooperculo vaſis KL cancellatim.</s><s id="s.000836"> <lb></lb> | |
2949 & in tubum ENX, qui ſimiliter aſcendat in alterum vas <lb></lb> | |
2950 vini receptaculum O, & ipſe cancellatim cooperculo va<lb></lb> | |
2951 ſis adiungatur.</s><s id="s.000837"> coarctentur autem & vtriſque fundis vaſo<lb></lb> | |
2952 rum.</s><s id="s.000838"> & ſint in vtriſque vini receptaculis inflexi ſiphones <lb></lb> | |
2953 <pb pagenum="125"></pb> | |
2954 RSTY, quorum principia quidem in vino exiſtunt, <lb></lb> | |
2955 extrema vero ſuffocabiliter procedant per ſepta rece<lb></lb> | |
2956 ptaculorum manus.</s><s id="s.000839"> Quando igitur accenſurus es proijcias <lb></lb> | |
2957 in tubos puſillam aquam, ut ne à ſiccitate ignis diſrum<lb></lb> | |
2958 pantur, & obſtrue omnia ne diſſtent.</s><s id="s.000840"> Itaque ignis ſpiri<lb></lb> | |
2959 tus aquæ commixtus per tubos ad cancellos aſcendet, & <lb></lb> | |
2960 per ipſos vinum elidens ducit ad inflexos ſiphones RS <lb></lb> | |
2961 TY, ita vt cum per manus animalium fluat, ea ſacrifica<lb></lb> | |
2962 re videantur, quoad exuritur ara.</s><s id="s.000841"> alter autem tubus ſpi<lb></lb> | |
2963 ritum deferens ad os Draconis, eum ſibilare faciet.</s> <lb></lb></p> | |
2964 | |
2965 <figure></figure> | |
2966 <pb pagenum="126"></pb> | |
2967 <p type="head"><s id="s.000842">LXI.</s> <lb></lb></p> | |
2968 | |
2969 <p type="main"><s id="s.000843">Lucernæ conſtructio, ut ſi oleum diminu<lb></lb> | |
2970 tum ſit, in accenſione lucernæ aqua infuſa, <lb></lb> | |
2971 lucerna oleo repleatur.</s> <lb></lb></p> | |
2972 | |
2973 <figure></figure> | |
2974 <p type="main"><s id="s.000844">Sit ſub lucerna vas vndique præcluſum AB, ſiue ipſi <lb></lb> | |
2975 coniunctum, ſiue ſeorſum poſitum, ex quo procedant <lb></lb> | |
2976 duo tubi CD EF ſimul cum vaſe perforati.</s><s id="s.000845"> & oſculum <lb></lb> | |
2977 <pb pagenum="127"></pb> | |
2978 <figure></figure> | |
2979 tubi C à fundo eius tantum diſtet, quantum ad aquę flu<lb></lb> | |
2980 xum ſatis ſit.</s><s id="s.000846"> tubus autem CD uſque ad ſuperficiem lu<lb></lb> | |
2981 cernæ extendatur, phialulam habens ad eius extremum <lb></lb> | |
2982 D, per <expan abbr="quã">quam</expan> aquæ infuſio erit: & tubus EF ſimul perfore<lb></lb> | |
2983 tur cum lucernæ fundo.</s><s id="s.000847"> Si igitur aliquis per vmbilicum <lb></lb> | |
2984 lucernæ oleum infundat, primum in vas AB procedet.</s><s id="s.000848"> <lb></lb> | |
2985 deinde eo repleto, replebuntur & tubi CD EF, & lu<lb></lb> | |
2986 cerna ipſa.</s><s id="s.000849"> Itaque ardens lucerna exinanietur: & cum <lb></lb> | |
2987 per phialulam, quæ eſt ad D aquam infundamus, defe<lb></lb> | |
2988 retur in vas AB, oleo mixta oleum autem quod eſt in va<lb></lb> | |
2989 <pb pagenum="128"></pb> | |
2990 ſe AB aſcendens replebit <expan abbr="partẽ">partem</expan> lychni exinanitam quo<lb></lb> | |
2991 uſque <expan abbr="oleũ">oleum</expan> ad nares perueniat.</s><s id="s.000850"> poſtea rurſus ſi ſubſideat <lb></lb> | |
2992 oleum, idem faciendum eſt quoad oleum abſumatur.</s><s id="s.000851"> <lb></lb> | |
2993 Quod ſi oporteat oleo adhuc in lucerna <expan abbr="comprehẽſo">comprehenſo</expan>, au<lb></lb> | |
2994 ferre vas AB, erit ſmeriſma quoddam in tubis CD EF <lb></lb> | |
2995 ad AB vas, & ad lucernam clauiculę, ita vt ipſis con<lb></lb> | |
2996 uerſis contineatur oleum, & quod in lucerna eſt, & <lb></lb> | |
2997 quod in tubis: & ita uas exemptile erit.</s><s id="s.000852"> & quando <lb></lb> | |
2998 volumus rurſus ijſdem appoſitis clauiculas aperie<lb></lb> | |
2999 riemus.</s><s id="s.000853"> melius autem eſt tubum quidem EF in aurem <lb></lb> | |
3000 lucernæ ferri, tubum vero CD paululum poſt aurem, ſu<lb></lb> | |
3001 blimius habens appoſitum aliquod vas inſtar phialæ.</s><s id="s.000854"> ſi<lb></lb> | |
3002 mul cum eo perforatum, per quod aqua infundetur, ut <lb></lb> | |
3003 eodem tempore & infundatur aqua, & ex aure oleum <lb></lb> | |
3004 influat.</s> <lb></lb></p> | |
3005 | |
3006 <pb pagenum="129"></pb> | |
3007 <p type="head"><s id="s.000855">LXII.</s> <lb></lb></p> | |
3008 | |
3009 <p type="main"><s id="s.000856">Vaſe exiſtente præcluſo, & canalem aper<lb></lb> | |
3010 tum habente cui ſubijcitur poculum aqua <lb></lb> | |
3011 plenum, ſi quis poculum ſubtrahat, parum <lb></lb> | |
3012 fluet canalis quouſque poculum ſit ſubtra<lb></lb> | |
3013 ctum.</s><s id="s.000857"> ſurſum autem impulſo poculo canalis <lb></lb> | |
3014 non amplius fluet.</s> <lb></lb></p> | |
3015 | |
3016 <p type="main"><s id="s.000858">Sit dictum vas AB collum habens interſeptum dia<lb></lb> | |
3017 phragmate CD.</s><s id="s.000859"> ex CD vero tubus producatur EF ſi<lb></lb> | |
3018 mul cum ipſo perforatus, circa quem ponatur tubus KL, <lb></lb> | |
3019 ita vt ſit ſuffocatus diabetes.</s><s id="s.000860"> & cum ipſo KL ſimul per<lb></lb> | |
3020 foretur alius tubus MN, oſculum M apertum habens.</s><s id="s.000861"> <lb></lb> | |
3021 eius autem crus exterius ſit in quodam poculo OX, in <lb></lb> | |
3022 quod aquam infundamus adeo, vt repleatur; ſimul vero <lb></lb> | |
3023 replebitur & tubi crus, quod eſt in poculo.</s><s id="s.000862"> infundatur <lb></lb> | |
3024 deinde in collum vaſis AB puſilla aqua, ita vt reſpira<lb></lb> | |
3025 tionem obſtruat.</s><s id="s.000863"> Pleno igitur exiſtente vaſe AB non <lb></lb> | |
3026 fluet P canalis, quamquam ſit apertus, propterea quòd <lb></lb> | |
3027 aer ingreſſum non habet ob aquam in collum infuſam.</s><s id="s.000864"> <lb></lb> | |
3028 At ſubtracto poculo neceſſe eſt aliquam partem cruris ſi<lb></lb> | |
3029 phonis, quod eſt in poculo exinaniri.</s><s id="s.000865"> in locum vero exi<lb></lb> | |
3030 nanitum attrahetur.</s><s id="s.000866"> propinquus aer, atque hic infuſam <lb></lb> | |
3031 in collum aquam ſimul attrahet, ita ut ſupermineat <lb></lb> | |
3032 oſculum F.</s><s id="s.000867"> ac propterea aere ingreſſum habente canalis <lb></lb> | |
3033 P fluet, quouſque poculum ſurſum impulſum, faciat a<lb></lb> | |
3034 quam, quæ eſt in collo, reſpirationem obſtruere.</s><s id="s.000868"> <lb></lb> | |
3035 rurſus <lb></lb> | |
3036 enim in priorem locum reſtituetur, & non amplius fluet <lb></lb> | |
3037 P canalis: <expan abbr="idq́">idque</expan> toties fiet, quoties ſubtrahitur, & offer<lb></lb> | |
3038 <pb pagenum="130"></pb> | |
3039 tur poculum.</s><s id="s.000869"> Oportet autem non totum poculum ſub<lb></lb> | |
3040 trahi, ne totum ſiphonis crus denudetur.</s><s id="s.000870"> Itaque cana<lb></lb> | |
3041 lis MN conformetur in thyrſum, & RN circa ipſum vt <lb></lb> | |
3042 ſpectaculum recte ſit diſpoſitum.</s> <lb></lb></p> | |
3043 | |
3044 <figure></figure> | |
3045 <pb pagenum="131"></pb> | |
3046 <p type="head"><s id="s.000871">LXIII.</s> <lb></lb></p> | |
3047 | |
3048 <p type="main"><s id="s.000872">Conſtructio lagenæ vociferantis, quando <lb></lb> | |
3049 humidum effluat.</s> <lb></lb></p> | |
3050 | |
3051 <p type="main"><s id="s.000873">Sit deſcripta la<lb></lb> | |
3052 gena <figure></figure> collum qui<lb></lb> | |
3053 dem obſtructum <lb></lb> | |
3054 habens diaphrag<lb></lb> | |
3055 mate AB, os ve<lb></lb> | |
3056 ro diaphragmate <lb></lb> | |
3057 CD: & per <expan abbr="vtrã">vtram</expan><lb></lb> | |
3058 que diaphragma<lb></lb> | |
3059 ta producatur tu<lb></lb> | |
3060 bus EF ſimul cum <lb></lb> | |
3061 ipſis perforatus.</s><s id="s.000874"> <lb></lb> | |
3062 lagenæ autem au<lb></lb> | |
3063 ricula ſit GH: at<lb></lb> | |
3064 que ex altera par<lb></lb> | |
3065 te ſit tubus KL ſi<lb></lb> | |
3066 mul perforatus <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb> | |
3067 AB diaphragmate <lb></lb> | |
3068 & ab ipſo CD tan<lb></lb> | |
3069 tum diſtans, quan<lb></lb> | |
3070 tum ad aquæ flu<lb></lb> | |
3071 xum ſufficiat.</s><s id="s.000875"> ad <lb></lb> | |
3072 diaphragma vero <lb></lb> | |
3073 CD ſit ſyringula <lb></lb> | |
3074 M, quæ vocem e<lb></lb> | |
3075 dere poſſit.</s><s id="s.000876"> Ita<lb></lb> | |
3076 que implebitur a<lb></lb> | |
3077 gena per tubum <lb></lb> | |
3078 EF, aere tum per <lb></lb> | |
3079 KL tubum, tum <lb></lb> | |
3080 <pb pagenum="132"></pb> | |
3081 per ſyringulam M excedente.</s><s id="s.000877"> Quando igitur lagenæ au<lb></lb> | |
3082 riculam detinentes reclinamus ita vt aqua effluat, fluet <lb></lb> | |
3083 quidem per tubum EF in partes exteriores; per KL ve<lb></lb> | |
3084 ro procedet in collum BC.</s><s id="s.000878"> & qui in ipſo eſt aer expulſus <lb></lb> | |
3085 per ſyringulam M vocem emittet.</s><s id="s.000879"> Sit etiam in diaphrag<lb></lb> | |
3086 mate AB aliud foramen.</s><s id="s.000880"> per quod, lagena in rectum con<lb></lb> | |
3087 ſtituta, aer retrocedat.</s> <lb></lb></p> | |
3088 | |
3089 <p type="head"><s id="s.000881">LXIIII.</s> <lb></lb></p> | |
3090 | |
3091 <p type="main"><s id="s.000882">Si in aliqua baſi exiſtat vas, vinum ha<lb></lb> | |
3092 bens, & canalem apertum, deducto pondere <lb></lb> | |
3093 facere, vt canalis ad menſuram fluat, verbi <lb></lb> | |
3094 gratia interdum quidem ſemicotylium inter <lb></lb> | |
3095 dum vero cotylium, & generaliter quantum <lb></lb> | |
3096 quis voluerit.</s> <lb></lb></p> | |
3097 | |
3098 <pb pagenum="133"></pb> | |
3099 <figure></figure> | |
3100 <p type="main"><s id="s.000883">Sit vas AB, in quod vinum infundatur.</s><s id="s.000884"> canalis autem <lb></lb> | |
3101 in ipſo iuxta fundum ſit D.</s><s id="s.000885"> & obſtruatur collum diaphra<lb></lb> | |
3102 gmate EF: <expan abbr="perq́">perque</expan> EF impellatur GH tubus, à fundo va<lb></lb> | |
3103 ſis tantum diſtans, quantum ad aquæ fluxum ſatis ſit.</s><s id="s.000886"> <lb></lb> | |
3104 ba<lb></lb> | |
3105 <pb pagenum="134"></pb> | |
3106 ſis autem vaſi ſubiecta ſit KLMN.</s><s id="s.000887"> & alter tubus XO <lb></lb> | |
3107 pa<lb></lb> | |
3108 rum diſtans à diaphragmate, & per baſim procedens.</s><s id="s.000888"> <lb></lb> | |
3109 Sit præterea in baſi aqua obſtruens oſculum: ubi XO: & <lb></lb> | |
3110 ſit regula PR, cuius dimidium quidem ſit intra baſim, di<lb></lb> | |
3111 midium vero extra.</s><s id="s.000889"> & moueatur circa punctum S.</s><s id="s.000890"> ſuſpen<lb></lb> | |
3112 datur autem in extremo regulæ P clepsydra, quæ fora<lb></lb> | |
3113 men T in fundo habeat.</s><s id="s.000891"> Itaque vas implebimus per GH <lb></lb> | |
3114 tubum antequam in baſim aqua infundatur, aere per tu<lb></lb> | |
3115 bum antequam in baſim aqua infundatur, aere per tu<lb></lb> | |
3116 bum XO excedente.</s><s id="s.000892"> poſtea canalem comprehendentes <lb></lb> | |
3117 per quoddam foramen aquam in baſim infundemus, <lb></lb> | |
3118 quouſque obſtruamus oſculum O, & canalem D dimit<lb></lb> | |
3119 tamus.</s><s id="s.000893"> manifeſtum igitur eſt vinum non fluere.</s><s id="s.000894"> propte<lb></lb> | |
3120 rea quòd aer nulla ex parte ingredi poteſt.</s><s id="s.000895"> quando au<lb></lb> | |
3121 tem extremum regulę R deprimemus, pars aliqua cle<lb></lb> | |
3122 pſydræ ex aqua extolletur, & denudata reſpiratione O <lb></lb> | |
3123 fluet D canalis, quouſque ſublata in clypſydra aqua ef<lb></lb> | |
3124 fluens ipſam O reſpirationem obſtruat.</s><s id="s.000896"> At ſi rurſus <lb></lb> | |
3125 re<lb></lb> | |
3126 pleta clepſydra extremum regulæ R pluſquam antea de<lb></lb> | |
3127 primatur longiori tempore effluet ſublata in clepsydra <lb></lb> | |
3128 aqua, & ob id ex canali plus vini educetur.</s><s id="s.000897"> Si vero tota <lb></lb> | |
3129 clepsydra extollatur, multo magis effluet.</s><s id="s.000898"> Ne igitur ma<lb></lb> | |
3130 nu deprimamus extremum regulæ R, ſit quoddam pon<lb></lb> | |
3131 dus V in exteriori regulæ parte RQ delatum: & quan<lb></lb> | |
3132 do fuerit propè R totam extollet clepsydram, quando <lb></lb> | |
3133 uero remotius minus extollet.</s><s id="s.000899"> Itaque experientia inue<lb></lb> | |
3134 nientes menſuras, quas volumus canalem D fluere, in<lb></lb> | |
3135 ciſiones faciemus in regula RQ, & menſurarum deſcri<lb></lb> | |
3136 ptiones.</s><s id="s.000900"> quare cum volumus partem aliquam effluere, <lb></lb> | |
3137 ad illas inciſiones pondus deducentes fluere dimitte<lb></lb> | |
3138 mus.</s> <lb></lb></p> | |
3139 | |
3140 <pb pagenum="135"></pb> | |
3141 <p type="head"><s id="s.000901">LXV.</s> <lb></lb></p> | |
3142 | |
3143 <p type="main"><s id="s.000902">Fluxilis conſtructio, ita ut in principio <lb></lb> | |
3144 quidem fluat mixtum, quando autem volue<lb></lb> | |
3145 rimus aqua infuſa, aqua ipſa per ſe fluat, & <lb></lb> | |
3146 rurſus mixtum.</s> <lb></lb></p> | |
3147 | |
3148 <p type="main"><s id="s.000903">Sit fluxile AB, obſtructum habens collum diaphrag<lb></lb> | |
3149 mate CD, per quod tubus EF impellatur in effuſionem <lb></lb> | |
3150 deferens, <expan abbr="habenſq́">habensque</expan> paruum foramen G intra fluxile.</s><s id="s.000904"> ſit <lb></lb> | |
3151 autem in fluxili ſub diaphragmate ſpiraculum H.</s><s id="s.000905"> Quan<lb></lb> | |
3152 do igitur comprehendentes effuſionem F mixtum infun<lb></lb> | |
3153 damus, procedit in fluxile per foramen G; & quando ef<lb></lb> | |
3154 fuſionem dimittamus, fluet mixtum, aere per ſpiracu<lb></lb> | |
3155 lum H excedente.</s><s id="s.000906"> Quando autem ſpiraculum H com<lb></lb> | |
3156 prehendentes puram aquam infundamus, mixtum qui<lb></lb> | |
3157 dem non fluet, propterea quòd aer non habet ingreſ<lb></lb> | |
3158 ſum, ſed pura aqua.</s><s id="s.000907"> & quando ſpiraculum dimittamus <lb></lb> | |
3159 vtraque fluent, & aqua, & mixtum; videlicet mixtum, <lb></lb> | |
3160 quod rurſus ex vtriſque gignitur.</s> <lb></lb></p> | |
3161 | |
3162 <pb pagenum="136"></pb> | |
3163 <figure></figure> | |
3164 <pb pagenum="137"></pb> | |
3165 <p type="head"><s id="s.000908">LXVI.</s> <lb></lb></p> | |
3166 | |
3167 <p type="main"><s id="s.000909">Si vas in baſi exiſtet, canalemq́ue habeat <lb></lb> | |
3168 ſupra fundum, & infuſa in ipſum aqua, inter<lb></lb> | |
3169 dum quidem puram aquam fluere, interdum <lb></lb> | |
3170 mixtum, interdum vero merum tantum.</s> <lb></lb></p> | |
3171 | |
3172 <p type="main"><s id="s.000910">Sit vas AB in <figure></figure> <lb></lb> | |
3173 baſi, canalem ha<lb></lb> | |
3174 bens CD, cuius <lb></lb> | |
3175 oſculum C ſit ſu<lb></lb> | |
3176 pra <expan abbr="fundũ">fundum</expan> vaſis.</s><s id="s.000911"> <lb></lb> | |
3177 obſtruatur autem <lb></lb> | |
3178 collum diaphrag<lb></lb> | |
3179 mate EF, per <lb></lb> | |
3180 quod tubus GH <lb></lb> | |
3181 demittatur, <expan abbr="parũ">parum</expan> <lb></lb> | |
3182 <expan abbr="excedẽs">excedens</expan> diaphra<lb></lb> | |
3183 gma in partem <lb></lb> | |
3184 ſuperiorem, & à <lb></lb> | |
3185 fundo <expan abbr="diſtãs">diſtans</expan> <expan abbr="quã">quan<lb></lb> | |
3186 tum</expan> ad aquæ flu<lb></lb> | |
3187 xum ſufficiat.</s><s id="s.000912"> ſit <lb></lb> | |
3188 etiam alter tubus <lb></lb> | |
3189 KL ad uentrem <lb></lb> | |
3190 vaſis extra, cui <lb></lb> | |
3191 vas meri ſubijcia<lb></lb> | |
3192 tur KM.</s><s id="s.000913"> ſit <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb> | |
3193 & in diaphragma-<lb></lb> | |
3194 te tenue foramen <lb></lb> | |
3195 N.</s><s id="s.000914"> His ita conſtitutis ſi in vas aquam per collum infun<lb></lb> | |
3196 <pb pagenum="138"></pb>damus, pars quidem, quæ eſt circa exceſſum tubi, in <lb></lb> | |
3197 collo manet, pars vero, quæ ſupra exceſſum in vaſis al<lb></lb> | |
3198 ueum defertur, quouſque ad tubi oſculum C perueniat, <lb></lb> | |
3199 & ita pura effluet aqua.</s><s id="s.000915"> quòd cum canalis fluere cœperit, <lb></lb> | |
3200 quemadmodum in diabete ſimul attrahetur, & merum <lb></lb> | |
3201 quod eſt in KM vaſe, & mixtum effluet.</s><s id="s.000916"> Cum vero aqua <lb></lb> | |
3202 conſumpta fuerit, ſolum fluet merum, præterquam <lb></lb> | |
3203 quòd aqua, quæ eſt circa diaphragma EF ſimul attra<lb></lb> | |
3204 hetur.</s><s id="s.000917"> & cum dicta aqua per foramen N tota effluxerit, <lb></lb> | |
3205 tunc aer ingrediens abrumpet continuitatem, & nihil <lb></lb> | |
3206 amplius fluet.</s> <lb></lb></p> | |
3207 | |
3208 <pb pagenum="139"></pb> | |
3209 <p type="head"><s id="s.000918">LXVII.</s> <lb></lb></p> | |
3210 | |
3211 <p type="main"><s id="s.000919">Si vas vino repletum ſit, canalemq́ue ha<lb></lb> | |
3212 beat, cui poculum ſubijciatur, ad menſuram <lb></lb> | |
3213 datam vinum in poculum influere.</s> <lb></lb></p> | |
3214 | |
3215 <figure></figure> | |
3216 <p type="main"><s id="s.000920">Sit vas AB vinum habens, & CD canalem.</s><s id="s.000921"> oſculum <lb></lb> | |
3217 vero canalis, quod eſt ad C ſuperficiem ſuperiorem ita <lb></lb> | |
3218 leuigatam habeat, ut tympanulo impoſito cohibeat a<lb></lb> | |
3219 quam.</s><s id="s.000922"> Sit autem regula recta GH in aure compacta, à <lb></lb> | |
3220 qua alia KL moueatur.</s><s id="s.000923"> ſit etiam alia regula MN ſub ba<lb></lb> | |
3221 ſi vaſis, quæ moueatur circa X.</s><s id="s.000924"> duæ præterea <lb></lb> | |
3222 regulæ KO <lb></lb> | |
3223 <pb pagenum="140"></pb> | |
3224 LP affigantur, circa clauos motæ, ita vt ſublato tympa<lb></lb> | |
3225 nulo EF aperiatur canalis, <expan abbr="humorq́">humorque</expan> effluat.</s><s id="s.000925"> & rurſus de<lb></lb> | |
3226 miſſo claudatur.</s><s id="s.000926"> imponatur ergo regulæ MN poculum, <lb></lb> | |
3227 in quod volumus ad menſuram humidum influere, <expan abbr="ſitq́">ſitque</expan> <lb></lb> | |
3228 poculum R canali ſubiectum: & ſit pondus quoddam S, <lb></lb> | |
3229 quod per <expan abbr="annulũ">annulum</expan> deduci poſsit in regulę exceſſu MO.</s><s id="s.000927"> Ita<lb></lb> | |
3230 que cum pondus deduxero ad partem M, aperietur cana<lb></lb> | |
3231 lis, & humidum in poculum fluet.</s><s id="s.000928"> <expan abbr="rurſusq́">rurſusque</expan> grauato po<lb></lb> | |
3232 culo pondus abnuet, & claudet canalem.</s><s id="s.000929"> vt autem ad <lb></lb> | |
3233 menſuram fluat, inijciatur in poculum, exempli cauſſa, <lb></lb>cotyle.</s><s id="s.000930"> quod autem ex canali fluit in alio vaſe excipie<lb></lb> | |
3234 mus, & deducatur pondus quoad primum non amplius <lb></lb> | |
3235 fluat canalis, & notetur in regula, <expan abbr="inſcribaturq́">inſcribaturque</expan> cotyle.</s><s id="s.000931"> <lb></lb> | |
3236 ſimiliter & ſemicotyle, & duæ cotylæ & quouſque volu<lb></lb> | |
3237 mus menſuram procedere.</s><s id="s.000932"> eadem enim faciemus, & <lb></lb> | |
3238 habebimus menſurarum ſigna, ſecundum quę oportet <lb></lb> | |
3239 deducta pondus menſuras aſsignare.</s><s id="s.000933"> poſſumus autem <lb></lb> | |
3240 pro tympanulo EF circumponere canali vas aliquod prę<lb></lb> | |
3241 cluſum, vt ſeparato humido ab aere, qui in eo eſt, cana<lb></lb> | |
3242 lis non amplius fluat.</s> <lb></lb></p> | |
3243 | |
3244 <pb pagenum="141"></pb> | |
3245 <p type="head"><s id="s.000934">LXVIII.</s> <lb></lb></p> | |
3246 | |
3247 <p type="main"><s id="s.000935">Vaſe vinum habente, <expan abbr="canalemq́">canalemque</expan> & ſubie<lb></lb> | |
3248 ctum ipſi craterem, quantum quis ex cratere <lb></lb> | |
3249 auferat, tantum in ipſum ex canali vinum in<lb></lb> | |
3250 fluere.</s> <lb></lb></p> | |
3251 | |
3252 <figure></figure> | |
3253 <p type="main"><s id="s.000936">Sit vini vas AB, canalis autem CD, habens EF tym<lb></lb> | |
3254 <pb pagenum="142"></pb> | |
3255 panulum & regulas GH KL KO LM, vt in ſuperiori<lb></lb> | |
3256 bus, <expan abbr="ſubijciaturq́">ſubijciaturque</expan> canali poculum P, & regulæ KO con<lb></lb> | |
3257 iunctus ſit lebetulus R, exiſtens in vaſe ST, tubus autem <lb></lb> | |
3258 YV ſimul perforetur cum vaſis ST P.</s><s id="s.000937"> His ita conſtitu<lb></lb> | |
3259 tis.</s><s id="s.000938"> & vacuis exiſtentibus vaſis P ST, lebetulus R erit <lb></lb> | |
3260 ad fundum ST vaſis, & canalem CD aperiet.</s><s id="s.000939"> fluente au<lb></lb> | |
3261 tem ipſo in vtraque vaſa ST P aſcendens lebetulus rur<lb></lb> | |
3262 ſus canalem claudet, quouſque rurſus auferamus ex cra<lb></lb> | |
3263 tere.</s><s id="s.000940"> atque hoc erit quotieſcumcque vinum abſtuleri<lb></lb> | |
3264 mus.</s> <lb></lb></p> | |
3265 | |
3266 <p type="head"><s id="s.000941">LXIX.</s> <lb></lb></p> | |
3267 | |
3268 <p type="main"><s id="s.000942">Theſauri conſtructio rotam habentis æ<lb></lb> | |
3269 neam, <expan abbr="verſatilẽ">verſatilem</expan>, quæ <foreign lang="grc">ἀγνιστεριον</foreign> appellatur.</s><s id="s.000943"> hanc <lb></lb> | |
3270 enim ad ſacra accedentes conuertere ſoliti <lb></lb> | |
3271 ſunt.</s><s id="s.000944"> Itaque contingit dum rota conuertitur <lb></lb> | |
3272 melancoryphi vocem reddi, atque ipſam aui<lb></lb> | |
3273 culam inſiſtentem conuerti.</s><s id="s.000945"> conuerſa autem <lb></lb> | |
3274 ea melancoryphum non amplius vocem emit<lb></lb> | |
3275 tere, neque conuerte.</s> <lb></lb></p> | |
3276 | |
3277 <pb pagenum="143"></pb> | |
3278 <p type="main"><s id="s.000946">Sit theſau<lb></lb> | |
3279 rus <figure></figure> ABCD, <lb></lb> | |
3280 & axis in ipſo <lb></lb> | |
3281 diſpoſitus EF <lb></lb> | |
3282 facile verſati<lb></lb> | |
3283 lis.</s><s id="s.000947"> ei vero <expan abbr="cõiungatur">con<lb></lb> | |
3284 iungatur</expan> rota <lb></lb> | |
3285 HK, quam <expan abbr="cõuertere">con<lb></lb> | |
3286 uertere</expan> opor<lb></lb> | |
3287 tet.</s><s id="s.000948"> Sint præ<lb></lb> | |
3288 terea duæ ro<lb></lb> | |
3289 tæ LM eidem <lb></lb> | |
3290 axi intus con<lb></lb> | |
3291 iunctæ, qua<lb></lb> | |
3292 rum L <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> <lb></lb> | |
3293 exelictram ha<lb></lb> | |
3294 beat, M vero <lb></lb> | |
3295 radiata ſit.</s><s id="s.000949"> cir<lb></lb> | |
3296 ca exelictram <lb></lb> | |
3297 funis inuolua<lb></lb> | |
3298 tur.</s><s id="s.000950"> à cuius ex<lb></lb> | |
3299 tremo ſuſpen<lb></lb> | |
3300 datur clibanus N, tubum habens XO, & in ſummitate sy<lb></lb> | |
3301 ringulam, quæ melancoryphi vocem reddat.</s><s id="s.000951"> ſubijcia<lb></lb> | |
3302 tur autem clibano aquæ vas PR.</s><s id="s.000952"> & à vertice theſauri de<lb></lb> | |
3303 mittatur axiculus ST, qui facile conuerti poſsit.</s><s id="s.000953"> habeat<lb></lb> | |
3304 q́ue ad S melancoryphum, ad T vero tympanum radia<lb></lb> | |
3305 tur, cuius radij radijs tympani M implicentur.</s><s id="s.000954"> contin<lb></lb> | |
3306 get igitur conuerſa rota HK, funem circa exelictram in<lb></lb> | |
3307 uolui, & clibanum ſuſtinere.</s><s id="s.000955"> at rota dimiſſa clibanum <lb></lb> | |
3308 ob <lb></lb> | |
3309 grauitatem deſcendens in aqua aere expulſo ſonum <lb></lb> | |
3310 edere.</s><s id="s.000956"> ſimul vero & melancoryphum conuerti ob con<lb></lb> | |
3311 uerſionem tympanorum.</s> <lb></lb></p> | |
3312 | |
3313 <pb pagenum="144"></pb> | |
3314 <p type="head"><s id="s.000957">LXX.</s> <lb></lb></p> | |
3315 | |
3316 <p type="main"><s id="s.000958">Aliqui in vaſa iniecti ſiphones fluunt, quo <lb></lb> | |
3317 ad vel vaſa exinanita fuerint, vel aquæ ſuper<lb></lb> | |
3318 ficies extrinſeco ſiphonis oſculo reſpondeat.</s><s id="s.000959"> <lb></lb> | |
3319 & opus ſit fluente eo, cum volumus non am<lb></lb> | |
3320 plius fluere.</s> <lb></lb></p> | |
3321 | |
3322 <p type="main"><s id="s.000960">Sit aliquod vas <figure></figure> <lb></lb> | |
3323 AB, in quo ſiphon <lb></lb> | |
3324 CDE, habens in<lb></lb> | |
3325 trinſecum crus in<lb></lb> | |
3326 flexum, vt CFG.</s><s id="s.000961"> <lb></lb> | |
3327 ſit etiam regula re<lb></lb> | |
3328 cta infixa HK, ad <lb></lb> | |
3329 quam alia coniun<lb></lb> | |
3330 gatur LM.</s><s id="s.000962"> rurſus <lb></lb> | |
3331 ex LM alia regula <lb></lb> | |
3332 moueatur in cla<lb></lb> | |
3333 uo, habens ad N <lb></lb> | |
3334 extremitatem vas, <lb></lb> | |
3335 quod poſſit sipho<lb></lb> | |
3336 nis reflexionem F <lb></lb> | |
3337 G circumire.</s><s id="s.000963"> ha<lb></lb> | |
3338 beat autem regu<lb></lb> | |
3339 la LM pondus ap<lb></lb> | |
3340 penſum ad L, vt <lb></lb> | |
3341 vas circumiens ſi<lb></lb> | |
3342 phonis <expan abbr="reflexionẽ">reflexionem</expan> <lb></lb> | |
3343 ſupra oſculum ſit, <lb></lb> | |
3344 & fluat ſiphon.</s><s id="s.000964"> At <lb></lb> | |
3345 <pb pagenum="145"></pb> | |
3346 cum volumus non amplius fluere, auferemus pondus, <lb></lb> | |
3347 quod eſt ad L, vt vas, quod ad N deferatur, & reflexio<lb></lb> | |
3348 nem FG circum eat: atque ita non amplius fluat diabe<lb></lb> | |
3349 tes.</s><s id="s.000965"> quando autem volumus fluere, rurſus pondus appen<lb></lb> | |
3350 demus.</s> <lb></lb></p> | |
3351 | |
3352 <p type="head"><s id="s.000966">LXXI.</s> <lb></lb></p> | |
3353 | |
3354 <p type="main"><s id="s.000967">Si in ara aliqua accendatur ignis, anima<lb></lb> | |
3355 lia choreas ducere videbuntur, etenim arę <lb></lb> | |
3356 perſpicuę erunt, ſiue vitreæ ſiue <lb></lb> | |
3357 corneæ.</s> <lb></lb></p> | |
3358 | |
3359 <figure></figure> | |
3360 <pb pagenum="146"></pb> | |
3361 <p type="main"><s id="s.000968">Per epipyrum demittitur tubus ad baſim aræ, qui in <lb></lb> | |
3362 enodace verſatur, & à ſuperiori parte in fiſtula, qua epi<lb></lb> | |
3363 pyro coniuncta ſit.</s><s id="s.000969"> habeat autem tubus etiam alios tu<lb></lb> | |
3364 bulos inflexos, <expan abbr="ſimulq́">ſimulque</expan> perforatos, & ipſi coniunctos, <lb></lb> | |
3365 qui interſeſe ſecundum diametrum diſponantur, atque <lb></lb> | |
3366 inflexiones viciſsim teneant.</s><s id="s.000970"> habeat pręterea tympanum <lb></lb> | |
3367 ſibi annexum, cui animalia choreas ducentia imponun<lb></lb> | |
3368 tur.</s><s id="s.000971"> itaque igne accenſo calefactus aer per fiſtulam in tu<lb></lb> | |
3369 bum procedit: ex tubo autem per inflexos tubulos ex<lb></lb> | |
3370 pulſus, & aræ alueo inhærens conuertit tubum & anima<lb></lb> | |
3371 lia, quæ choreas ducunt.</s> <lb></lb></p> | |
3372 | |
3373 <p type="head"><s id="s.000972">LXXII.</s> <lb></lb></p> | |
3374 | |
3375 <p type="main"><s id="s.000973">Lucernæ conſtructio vt ellychnio impoſi<lb></lb> | |
3376 to, quando oleum deficiat, ex aure eius o<lb></lb> | |
3377 leum in ellychnium infundatur, quantum <lb></lb> | |
3378 quis voluerit, nullo ipſi appoſito vaſe, ex <lb></lb> | |
3379 quo oleum influat.</s> <lb></lb></p> | |
3380 | |
3381 <pb pagenum="147"></pb> | |
3382 <p type="main"><s id="s.000974">Conſtruatur lucerna baſim habens concauam, <lb></lb> | |
3383 & trian<lb></lb> | |
3384 gularem inſtar pyramidis.</s><s id="s.000975"> <expan abbr="Sitq́">Sitque</expan> baſis concaua ABCD, <lb></lb> | |
3385 & in ea diaphragma EF.</s><s id="s.000976"> lucernæ autem caulis ſit GH & <lb></lb> | |
3386 ipſe concauus, ſupra quem ſit concauus calathus KL plu<lb></lb> | |
3387 rimum olei continens: & ex diaphragmate EF proce<lb></lb> | |
3388 det MN tubus, ſimul cum eo perforatus, tantum <expan abbr="diſtãs">diſtans</expan> <lb></lb> | |
3389 à calathi operculo KL, in quo & ellychnium imponitur, <lb></lb> | |
3390 quantum ad aeris exitum ſufficiat.</s><s id="s.000977"> alius autem tubulus <lb></lb> | |
3391 XO demittatur <figure></figure> <lb></lb> | |
3392 per operculum <lb></lb> | |
3393 KL, diſtans à fun<lb></lb> | |
3394 do calathi, quan<lb></lb> | |
3395 tum ſatis ſit ad <lb></lb> | |
3396 aquæ fluxum, & <lb></lb> | |
3397 ex operculo pau<lb></lb> | |
3398 lulum excedens.</s><s id="s.000978"> <lb></lb> | |
3399 exceſſui vero ap<lb></lb> | |
3400 tetur alius tubu<lb></lb> | |
3401 lus P, habens ſu<lb></lb> | |
3402 perius <expan abbr="oſculũ">oſculum</expan> ob<lb></lb> | |
3403 ſtructum qui per <lb></lb> | |
3404 fundum lychnij <lb></lb> | |
3405 impulſus coag<lb></lb> | |
3406 mentetur lychno <lb></lb> | |
3407 ad tubum autem <lb></lb> | |
3408 P agglutinetur a<lb></lb> | |
3409 lius tubulus exi<lb></lb> | |
3410 lis procedens ad <lb></lb> | |
3411 extremitatem au<lb></lb> | |
3412 ris, & ſimul cum <lb></lb> | |
3413 ea perforetur, ut <lb></lb> | |
3414 influat in <expan abbr="concauitatẽ">conca<lb></lb>uitatem</expan> ellychnij, <lb></lb> | |
3415 <pb pagenum="148"></pb> | |
3416 foramen habens <figure></figure> <lb></lb> | |
3417 <expan abbr="quemadmodũ">quemadmodum</expan> & <lb></lb> | |
3418 alij.</s><s id="s.000979"> & ſub diaphra<lb></lb> | |
3419 gmate EF conglu<lb></lb> | |
3420 tinetur clauicula <lb></lb> | |
3421 <expan abbr="deferẽs">deferens</expan> in locum <lb></lb> | |
3422 CDEF, ita ut ſi <lb></lb> | |
3423 aperiatur, aqua ex <lb></lb> | |
3424 loco ABEF in ip<lb></lb> | |
3425 ſum CDEF tran<lb></lb> | |
3426 ſeat.</s><s id="s.000980"> Sit autem in <lb></lb> | |
3427 operculo AB par<lb></lb> | |
3428 uum foramen, per <lb></lb> | |
3429 quod locum AB <lb></lb> | |
3430 EF implebimus a<lb></lb> | |
3431 qua, & qui in ipſo <lb></lb> | |
3432 eſt aer per dictum <lb></lb> | |
3433 foramen excedet.</s><s id="s.000981"> <lb></lb> | |
3434 Itaque ſublato el<lb></lb> | |
3435 lychnio, calathum <lb></lb> | |
3436 oleo implebimus <lb></lb> | |
3437 per tubum XO, ae<lb></lb> | |
3438 re per MN tubu<lb></lb> | |
3439 lum excedente, & <lb></lb> | |
3440 adhuc per clauem apertam, quæ eſt in fundo CD, quan<lb></lb> | |
3441 do & quæ eſt in CDEF aqua effluet.</s><s id="s.000982"> Impoſito igitur el<lb></lb> | |
3442 lychnio per ſmeriſma P, quando opus ſit oleum infunde<lb></lb> | |
3443 re, aperiemus clauem quæ in fundo CD, & aqua ex loco <lb></lb> | |
3444 ABEF in locum CDEF ſecedente, aer, qui eſt ipſo per <lb></lb> | |
3445 tubum MN ad calathum perueniens elidet oleum.</s><s id="s.000983"> quod <lb></lb> | |
3446 quidem per tubulum XO & per alium ipſi cohærentem <lb></lb> | |
3447 ad ellychnium procedet.</s><s id="s.000984"> Quando autem non amplius <lb></lb> | |
3448 fluere volumus clauicula claudetur, & ceſſabit, & rurſus <lb></lb> | |
3449 <pb pagenum="149"></pb> | |
3450 quando opus ſit, idem faciemus.</s> <lb></lb></p> | |
3451 | |
3452 <p type="main"><s id="s.000985">Poſſumus etiam in eadem deſcriptione alia ratione ex<lb></lb> | |
3453 peditius, ſi baſis fabricetur in qua erat aqua.</s><s id="s.000986"> alia quidem <lb></lb> | |
3454 eadem ſint præter baſim, & aquam, quæ in ea contine<lb></lb> | |
3455 tur.</s><s id="s.000987"> tubus autem MN habeat oſculum N ſimul perfora<lb></lb> | |
3456 tum cum caulis alueo, ita ut extra caulem appareat, & <lb></lb> | |
3457 obturetur.</s><s id="s.000988"> Si quis igitur os admouens inflet oſculum ex<lb></lb> | |
3458 terius, procedet flatus in calathum, <expan abbr="oleumq́">oleumque</expan> per tubum <lb></lb> | |
3459 XO exprimet, & erit idem, quod prius.</s><s id="s.000989"> quotieſcumque <lb></lb> | |
3460 enim inflauerimus oleum in ellychnium infundetur.</s><s id="s.000990"> Sed <lb></lb> | |
3461 oportebit auris extremitatem inflecti ad rectos angulos <lb></lb> | |
3462 cum ellychnij foramine, ut ne oleum extra eiaculetur.</s> <lb></lb></p> | |
3463 | |
3464 <pb pagenum="150"></pb> | |
3465 <p type="head"><s id="s.000991">LXXIII.</s> <lb></lb></p> | |
3466 | |
3467 <p type="main"><s id="s.000992">Miliarij conſtructio, vt impoſito anima<lb></lb> | |
3468 li, efformatoq́ue in modum ſufflantis, & ip<lb></lb> | |
3469 ſum animal ſufflet in carbones: & ita milia<lb></lb> | |
3470 rium ardeat.</s><s id="s.000993"> preterea vt canali iuxta collum <lb></lb> | |
3471 miliarij appoſito, & aperto non fluat, niſi <lb></lb> | |
3472 prius frigidam infundamus in aliquem cra<lb></lb> | |
3473 terem.</s><s id="s.000994"> frigida autem cum calida non com<lb></lb> | |
3474 miſceatur, niſi deſcendat ad fundum, & vt <lb></lb> | |
3475 ex canali frigidiſsima effluat.</s> <lb></lb></p> | |
3476 | |
3477 <p type="main"><s id="s.000995">Sit miliarij figura quamquiſque elegerit.</s><s id="s.000996"> & in loco <lb></lb> | |
3478 aquam excipiente aliquis locus paruus ſegregetur duo<lb></lb> | |
3479 bus diaphragmatibus rectis, ita vt vndique præcluſus <lb></lb> | |
3480 ſit.</s><s id="s.000997"> ex quo iuxta fundum tubus ſimul perforetur; cuius al<lb></lb> | |
3481 tera pars obturetur, ne aqua in ipſum ingrediatur ex <lb></lb> | |
3482 miliario.</s><s id="s.000998"> reliqui tubi pertinent ad locum, in quo eſt <lb></lb> | |
3483 aqua, vt combuſti carbones per vnum tubum, qui ad <lb></lb> | |
3484 paruum locum pertinet vaporem gignant.</s><s id="s.000999"> hic autem <lb></lb> | |
3485 per quendam tubum ſimul perforatum cum miliarij o<lb></lb> | |
3486 perculo fertur per os animalis in carbones: etenim ani<lb></lb> | |
3487 mal ita inclinatum eſt, vt deorſum ſufflet.</s><s id="s.001000"> vapor <lb></lb> | |
3488 autem ex igne gignitur.</s><s id="s.001001"> Quod ſi paululum aquæ in <lb></lb> | |
3489 paruum locum infundamus, plurimum gignemus va<lb></lb> | |
3490 porem, ita vt animal præter modum ſufflans plus etiam <lb></lb> | |
3491 calefaciat miliarium; quemadmodum videmus in lebe<lb></lb> | |
3492 tibus, qui feruent, vaporem ex aqua ſurſum ferri.</s><s id="s.001002"> erit <lb></lb> | |
3493 <pb pagenum="151"></pb> | |
3494 <figure></figure> | |
3495 <pb pagenum="152"></pb> | |
3496 autem animal exemptile per quoddam ſmeriſmatium <lb></lb> | |
3497 ad infundendum puſillam aquam.</s><s id="s.001003"> ſimul vero & ſi ani<lb></lb> | |
3498 mal non amplius ſufflare volumus in carbones, ipſum <lb></lb> | |
3499 per ſmeriſma auertemus in exteriorem partem.</s><s id="s.001004"> ſit <expan abbr="etiã">etiam</expan> <lb></lb> | |
3500 paruus crater operculo impoſitus, ex quo tubus feratur <lb></lb> | |
3501 iuxta fundum permeet.</s><s id="s.001005"> ſed vt miliarium aqua infuſa <lb></lb> | |
3502 impleri poſsit, & ſimul ne ſuperebulliens aqua extra ef<lb></lb> | |
3503 fundatur, alius tubus perforetur cum miliarij operculo, <lb></lb> | |
3504 & in craterem reflectatur per interiorem eius ſuperfici<lb></lb> | |
3505 em ne aſperitatem tactui præbeat.</s><s id="s.001006"> miliarij autem con<lb></lb> | |
3506 ſtructionem ſub aſpectum ponemus.</s> <lb></lb></p> | |
3507 | |
3508 <p type="main"><s id="s.001007">Exponatur cylindrus concauus, cuius ſedes, quidem <lb></lb> | |
3509 inferior ſit AB, ſuperior vero CD: & alius cylindrus <lb></lb> | |
3510 concauus circa eundem axem conſtruatur, cuius ſedes <lb></lb> | |
3511 inferior EF, ſuperior GH.</s><s id="s.001008"> ori autem <expan abbr="cylindrorũ">cylindrorum</expan> exterio<lb></lb> | |
3512 ri impoſita ſint diaphragmata quę poſsint <expan abbr="cylindrorũ">cylindrorum</expan> <expan abbr="cõcauitatẽ">con<lb></lb>cauitatem</expan> claudere ex <expan abbr="illorũ">illorum</expan> ora obſtruere.</s><s id="s.001009"> Habeat <expan abbr="autẽ">autem</expan> E <lb></lb> | |
3513 FGH cylindrus tubos OK LX MN, quorum LX <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> ſi<lb></lb> | |
3514 mul perforetur ex vna parte, videlicet ad X: reliqui vero <lb></lb> | |
3515 ex <expan abbr="vtraq;">vtraque</expan> partæ <expan abbr="ſintq́">ſintque</expan> hæc principia ex <expan abbr="vtraq;">vtraque</expan> parte in lo<lb></lb> | |
3516 cum inter duos cylindros interiectum: & in eo conſti<lb></lb> | |
3517 tuantur duo diaphragmata EGFH, locum GEFH in<lb></lb> | |
3518 tercipientia, in quem penetret dictus tubus ex vna par<lb></lb> | |
3519 te perforatus.</s><s id="s.001010"> imponatur autem operculo, hoc eſt ipſi <lb></lb> | |
3520 GH tubulus habens paruum animal ſimul perforatum.</s><s id="s.001011"> <lb></lb> | |
3521 perforeturq́ue per totum animal, & inflectatur ut ver<lb></lb> | |
3522 gat in carbonum locum.</s><s id="s.001012"> Quòd ſi aliquando velimus <expan abbr="nõ">non</expan> <lb></lb> | |
3523 ſufflare animal, ſit tubus in quo inſidet, alteri coaptatus, <lb></lb> | |
3524 vt cum ipſum conuerterimus in exteriorem partem non <lb></lb> | |
3525 amplius ſufflet in locum carbonum, ſed extra.</s><s id="s.001013"> ad inijcien<lb></lb> | |
3526 dum vero aquam in locum GEFH vtilis erit nobis tu<lb></lb> | |
3527 bulus ipſe coaptatus.</s><s id="s.001014"> nam ſublato animali à tubo, in quo <lb></lb> | |
3528 <pb pagenum="153"></pb> | |
3529 inſidet, per ipſum aquam infundemus.</s><s id="s.001015"> plurimus enim <lb></lb> | |
3530 vapor in animal irrumpet.</s><s id="s.001016"> operculo autem imponitur <lb></lb> | |
3531 crater RS ſimul cum ipſo perforatus, <expan abbr="habensq́">habensque</expan> ad extre<lb></lb> | |
3532 mitatem tubum uſq; ad fundum miliarij pertinentem, <lb></lb> | |
3533 à quo tantum diſtet, quantum ad aquę fluxum ſatis <lb></lb> | |
3534 ſit.</s><s id="s.001017"> <lb></lb> | |
3535 Quantum igitur volumus calidam emitti, inijciemus per <lb></lb> | |
3536 RS frigidam, quæ procedet per tubum permeantem in <lb></lb> | |
3537 locum calidæ: & ſuper aſcendens calida, per canalem, qui <lb></lb> | |
3538 eſt circa collum effluet.</s><s id="s.001018"> ingreſſa enim per <expan abbr="tubũ">tubum</expan> aqua non <lb></lb> | |
3539 dum <expan abbr="cõmixta">commixta</expan> eſt cum ſubiecta calida.</s><s id="s.001019"> atque hoc ſemper <lb></lb> | |
3540 facientes calidam pro frigida iniecta habebimus.</s><s id="s.001020"> ſed ut <lb></lb> | |
3541 cognoſcamus quando miliarium aſcendit, conſtruitur <lb></lb> | |
3542 hiatulus foratus per totum, & forato operculo inſideat <lb></lb> | |
3543 collo habens paruum tubum, hic autem aſpiciet in RS <lb></lb> | |
3544 craterem, ut aſcendente calida, delatio in craterem fiat.</s><s id="s.001021"> <lb></lb> | |
3545 conſtructio igitur huiuſmodi eſt.</s><s id="s.001022"> Quod ſi velimus <expan abbr="locũ">locum</expan> <lb></lb> | |
3546 FEGH non occupare totum, ſed partem aliquam, con<lb></lb> | |
3547 ſtruentur diaphragmata vſque ad dimidium.</s><s id="s.001023"> & ipſis im<lb></lb> | |
3548 ponitur aliud diaphragma, & accipit tubum; pertinen<lb></lb> | |
3549 tem uſque ad animal.</s><s id="s.001024"> & carbonibus ardentibus erit dela<lb></lb> | |
3550 tio vaporis ex paruo loco.</s><s id="s.001025"> ſimiliter & in ipſum aqua in<lb></lb> | |
3551 ijcietur.</s> <lb></lb></p> | |
3552 | |
3553 <pb pagenum="154"></pb> | |
3554 <figure></figure> | |
3555 <pb pagenum="155"></pb> | |
3556 <p type="head"><s id="s.001026">LXXIIII.</s> <lb></lb></p> | |
3557 | |
3558 <p type="main"><s id="s.001027">Vtuntur etiam alia conſtructione huiuſ<lb></lb> | |
3559 modi ad buccinandum, & merulæ vocem <lb></lb> | |
3560 reddendam.</s> <lb></lb></p> | |
3561 | |
3562 <p type="main"><s id="s.001028">Rurſus enim idem miliarium conſtruitur habens om<lb></lb> | |
3563 nes tubos, qui in ſede ſunt, perforatos ex vtraque par<lb></lb> | |
3564 te: & circa ſedem ſit tubus VT fœmina, habens alium <lb></lb> | |
3565 ſibi aptatum KL pertinentem ad locum calidæ, & mo<lb></lb> | |
3566 tum circa clauum KL.</s><s id="s.001029"> hic autem perforetur tribus fora<lb></lb> | |
3567 minibus MNX.</s><s id="s.001030"> ſimiliter & tubus VT perforetur toti<lb></lb> | |
3568 dem foraminibus, ipſis MNX reſpondentibus.</s><s id="s.001031"> ad X ve<lb></lb> | |
3569 ro perforatur baſis quædam in ſeipſa continens tubum <lb></lb> | |
3570 coarctatum foramini X, in quo ponitur animal quem<lb></lb> | |
3571 admodum & ante dictum eſt: & ex MN tubi ſunt pene<lb></lb> | |
3572 trantes MO NP, qui ſupra habent extremitates infle<lb></lb> | |
3573 xas.</s><s id="s.001032"> his autem ſimul perforetur & coarctetur miliarij ſe<lb></lb> | |
3574 des ſuperior, & perforamina penetrent alij tubi ad ip<lb></lb> | |
3575 ſos PO aptati, in quibus hæc inſideant.</s><s id="s.001033"> in vno quidem <lb></lb> | |
3576 paſſerculus habens interiora vacua, vt aquam ſuſcipere <lb></lb> | |
3577 poſsit, ipſe igitur tubus, in quo inſidet, inflectitur ha<lb></lb> | |
3578 bens phthongarium ex ijs, quę fiunt ad tranſmittendas <lb></lb> | |
3579 voces.</s><s id="s.001034"> inflexio autem vſque ad aquam penetret in paſsir<lb></lb> | |
3580 culo.</s><s id="s.001035"> Quando igitur vox phthongarij procedit in a<lb></lb> | |
3581 quam, vocem merulæ reddit.</s><s id="s.001036"> Rurſus alter tubus habet <lb></lb> | |
3582 & ipſe alium tubum ſibi coaptatum, in quo inſidet ani<lb></lb> | |
3583 mal in effigiem Tritonis efformatum, & in ore <expan abbr="buccinã">buccinam</expan> <lb></lb> | |
3584 tenens.</s><s id="s.001037"> Rurſus autem hic ipſe tubus, in quo inſidet, ha<lb></lb> | |
3585 bet lingulam & codona, vt fieri conſueuit.</s><s id="s.001038"> procedens <lb></lb> | |
3586 igitur vapor & lingulæ & codoni coniunctus buccinæ ſo<lb></lb> | |
3587 num perficit.</s><s id="s.001039"> itaque experientia conſiderabimus, quan<lb></lb> | |
3588 <pb pagenum="156"></pb> | |
3589 <figure></figure> | |
3590 <pb pagenum="157"></pb> | |
3591 do foramen reſpondeat MO tubo, & quando tubo NP, <lb></lb> | |
3592 & quando ipſi X impoſito animali.</s><s id="s.001040"> atque hęc cognoſcen<lb></lb> | |
3593 tes ſigna quædam in ipſis notabimus ad clauum KL, vt <lb></lb> | |
3594 <expan abbr="quãdo">quando</expan> velimus ipſum buccina canere.</s><s id="s.001041"> quando rurſus ve<lb></lb> | |
3595 limus ipſum ſufflare, ſufflet.</s><s id="s.001042"> & <expan abbr="quãdo">quamdo</expan> velimus, merula vo<lb></lb> | |
3596 cem reddat.</s><s id="s.001043"> Quod autem attinet ad craterem, & ad a<lb></lb> | |
3597 quam calidæ aſcenſum, quemadmodum & ante dictum <lb></lb> | |
3598 eſt, ita fiat.</s> <lb></lb></p> | |
3599 | |
3600 <p type="head"><s id="s.001044">LXXV.</s> <lb></lb></p> | |
3601 | |
3602 <p type="main"><s id="s.001045">Hydraulici inſtrumenti conſtructio.</s> <lb></lb></p> | |
3603 | |
3604 <p type="main"><s id="s.001046">Sit <expan abbr="quædã">quædam</expan> arula ænea ABCD, in qua ſit aqua, & in aqua <lb></lb> | |
3605 concauum hemiſphærium inuerſum, quod furnus appel<lb></lb> | |
3606 latur EFGH, habens in humido defluxum, ad partes, <lb></lb> | |
3607 quæ in fundo ſunt.</s><s id="s.001047"> à vertice autem ipſius duo producan<lb></lb> | |
3608 tur tubi ſimul cum eo perforati, qui ſunt circa arulam, <lb></lb> | |
3609 quorum vnus GKLM in exteriorem arulę partem incur<lb></lb> | |
3610 uetur, ſimul perforatas cum modiolo NXOP habente <lb></lb> | |
3611 os infra, & interiorem ſuperficiem rectam ad embolum.</s><s id="s.001048"> <lb></lb> | |
3612 huic autem embolus RS aptetur ita, ut aer ingredi non <lb></lb> | |
3613 poſsit.</s><s id="s.001049"> atque embolo iungatur regula TY ualde firma, <lb></lb> | |
3614 ad <expan abbr="quã">quam</expan> aptetur alia regula Y <foreign lang="grc">F</foreign>, mota circa <expan abbr="clauũ">clauum</expan> in Y, & <lb></lb> | |
3615 circumacta ad <expan abbr="rectã">rectam</expan> regulam <foreign lang="grc">Y</foreign> Q firmiter ſtabilitam.</s><s id="s.001050"> At <lb></lb> | |
3616 modiolo NXOP imponatur ad fundum alter modiolus <lb></lb> | |
3617 paruus <foreign lang="grc">W</foreign> ſimul cum ipſo perforatus, & coopertus ex par<lb></lb> | |
3618 te ſuperiori, <expan abbr="habensq́">habensque</expan> foramen, per quod aer in modio<lb></lb> | |
3619 lum ingrediatur.</s><s id="s.001051"> ſub foramine autem ſit laminula ip<lb></lb> | |
3620 ſum obturans, <expan abbr="detentaq́">detentaque</expan> à quibuſdam clauis capita ha<lb></lb> | |
3621 bentibus, ne excedat, quam vocant platiſmation.</s><s id="s.001052"> præ<lb></lb> | |
3622 terea ab hemiſphærio EFGH alter producatur tubus FV <lb></lb> | |
3623 ſimul perforatus cum alio tubo tranſuerſo VZ, in quo im<lb></lb> | |
3624 <pb pagenum="158"></pb> | |
3625 <figure></figure> | |
3626 ponatur tibiæ cum ipſo perforatæ <foreign lang="grc">α</foreign>, <expan abbr="habeatesq́">habeatesque</expan> ex par<lb></lb> | |
3627 tibus inferioribus tamquam gloſſocoma ſimul perforata <lb></lb> | |
3628 cum ipſis, quorum ora <foreign lang="grc">β</foreign> aperta ſint.</s><s id="s.001053"> & per ora impellan<lb></lb> | |
3629 tur opercula, quæ foramina habeant, ita ut operculis in<lb></lb> | |
3630 ductis eorum foramina reſpondeant foraminibus tibia<lb></lb> | |
3631 rum; eductis autem ijſdem foramina permutentur, & ti<lb></lb> | |
3632 bias obturent.</s><s id="s.001054"> Si igitur regula tranſuerſa ex parte xxx im<lb></lb> | |
3633 pellatur in partem inferiorem, embolus RS aſcendens <lb></lb> | |
3634 expellet aerem in modiolo NXOP contentum, qui qui<lb></lb> | |
3635 dem aer claudet foramen, quod eſt in paruo modiolo <lb></lb> | |
3636 per iam dictum platyſmation.</s><s id="s.001055"> procedet autem per tu<lb></lb> | |
3637 bum MLKG in furnum, & ex furno in tranſuerſum tu<lb></lb> | |
3638 <pb pagenum="159"></pb> | |
3639 bum VZ per tubum PV.</s><s id="s.001056"> deinde ex tranſuerſo tubo in ti<lb></lb> | |
3640 bias, quando earum foramina foraminibus operculorum <lb></lb> | |
3641 reſpondeant; hoc eſt quando opercula inducta ſint, vel <lb></lb> | |
3642 omnia, vel aliqua eorum.</s><s id="s.001057"> Vt igitur quando volumus ti<lb></lb> | |
3643 bias aliquas ſonare, earum foramina aperiantur, & quan<lb></lb> | |
3644 do volumus ceſſare, claudantur, ita faciemus.</s><s id="s.001058"> Intelliga<lb></lb> | |
3645 tur vnum aliquod ex gloſſocomis ſeorſum poſitum <foreign lang="grc">γ δ</foreign>, <lb></lb> | |
3646 cuius os ſit <foreign lang="grc">δ</foreign>, tibia vero ſimul cum eo perforata <foreign lang="grc">ε</foreign>, & o<lb></lb> | |
3647 perculum ipſi congruens <foreign lang="grc">ζ σ</foreign>, quod foramen habet <foreign lang="grc">κ</foreign>, à ti<lb></lb> | |
3648 bia <foreign lang="grc">ε</foreign> permutatum.</s><s id="s.001059"> Sit præterea cubitulus trimembris <lb></lb> | |
3649 <foreign lang="grc">ς θ κ λ</foreign>, cuius membrum <foreign lang="grc">ς τ θ</foreign> coniunctum ſit operculo <lb></lb> | |
3650 <foreign lang="grc">ζ ς τ</foreign>, & ad <foreign lang="grc">θ κ</foreign> circa clauum moueatur.</s><s id="s.001060"> Si igitur manu de<lb></lb> | |
3651 ducemus extremum cubituli <foreign lang="grc">λ</foreign>, ad <foreign lang="grc">δ</foreign> oſculum gloſſoco<lb></lb> | |
3652 mi tranſferemus operculum in partem interiorem, & <lb></lb> | |
3653 cum in partem interiorem inciderit, tunc <expan abbr="foramẽ">foramen</expan> quod <lb></lb> | |
3654 eſt in ipſo tibijs reſpondens efficitur.</s><s id="s.001061"> Vt autem quando <lb></lb> | |
3655 manum auferamus operculum ſua ſponte extrahatur, & <lb></lb> | |
3656 tibiam permutet, hæc fient.</s><s id="s.001062"> Subijciatur ſub gloſſocomis <lb></lb> | |
3657 regula æqualis tubo VZ & ipſi parallela <foreign lang="grc">μ ν</foreign>, in qua infi<lb></lb> | |
3658 gantur ſpatulæ corneæ robuſtæ, & inflexæ quarum una <lb></lb> | |
3659 eſt O, poſita ad gloſſocomum <foreign lang="grc">γ δ</foreign>.</s><s id="s.001063"> ab extremo autem ip<lb></lb> | |
3660 ſius neruus alligatus referatur circa extremum <foreign lang="grc">θ</foreign>, ita vt <lb></lb> | |
3661 operculo intus impulſo neruus extendatur.</s><s id="s.001064"> Itaque ſi de<lb></lb> | |
3662 ducentes extremum cubituli <foreign lang="grc">λ</foreign> operculum in partem in<lb></lb> | |
3663 teriorem impellamus, neruus attrahet ſpatulam, ut in<lb></lb> | |
3664 flexionem ipſius vi erigat.</s><s id="s.001065"> quando <expan abbr="autẽ">autem</expan> dimittamus, rur<lb></lb> | |
3665 ſus ſpatula in priſtinum locum reſtituta, inflexaq́ue oris <lb></lb> | |
3666 operculum extrahet, adeo vt foramen permutetur.</s><s id="s.001066"> His <lb></lb> | |
3667 igitur in unoquoque gloſſocomo conſtitutis, quando vo<lb></lb> | |
3668 lumus aliquas tibiarum ſonare, digitis deducemus cubi<lb></lb> | |
3669 tulos, qui ſunt circa ipſas: & quando volumus non am<lb></lb> | |
3670 plius ſonare digitos eleuabimus, & tunc ceſſabunt attra<lb></lb> | |
3671 ctis operculis.</s><s id="s.001067"> Aqua vero quæ eſt in arula ideo inijcitur, <lb></lb> | |
3672 <pb pagenum="160"></pb> | |
3673 vt aer ſuperabundans in furno, qui ſcilicet modiolo <lb></lb> | |
3674 impulſus aquam eleuat, contineatur, tibijſq́ue ſonanti<lb></lb> | |
3675 bus ſuppeditetur.</s><s id="s.001068"> At embolus RS ſurſum impulſus, vt <lb></lb> | |
3676 dictum eſt, aerem, qui in modiolo continetur in <expan abbr="furnũ">furnum</expan> <lb></lb> | |
3677 exprimit; deductus vero aperit platyſmation exiſtens <lb></lb> | |
3678 in paruo modiolo, per quod modiolus aere extrinſecus <lb></lb> | |
3679 impletur, vt rurſum embolus in partem ſuperiorem im<lb></lb> | |
3680 pulſus ipſum in furnum exprimat.</s><s id="s.001069"> Melius autem eſt & <lb></lb> | |
3681 regulam TY circa clauum moueri ad Y circa fibulam <lb></lb> | |
3682 vnam exiſtentem in fundo emboli, per quam oporte<lb></lb> | |
3683 bis clauum impelli, vt embolus non conuertatur, ſed re<lb></lb> | |
3684 ctus impellatur ſurſum, & deducatur.</s> <lb></lb></p> | |
3685 | |
3686 <pb pagenum="161"></pb> | |
3687 <p type="head"><s id="s.001070">LXXVI.</s> <lb></lb></p> | |
3688 | |
3689 <p type="main"><s id="s.001071">Organi conſtructio vt vento perflante ſo<lb></lb> | |
3690 nus tibiæ reddatur.</s> <lb></lb></p> | |
3691 | |
3692 <p type="main"><s id="s.001072">Sint tibiæ A tubus autem tranſuerſus cum ipſis perfo<lb></lb> | |
3693 foratus BC, & rectus DE, ex quo alius tranſuerſus EF <lb></lb> | |
3694 pertinens in mediolum GH, habentem ſuperficiem in<lb></lb> | |
3695 teriorem ad embolum rectam, huic autem aptetur em<lb></lb> | |
3696 bolus KL, qui facile in ipſum ingredi poſsit, & ipsi con<lb></lb> | |
3697 iuncta ſit regula MN appoſita alteri regulæ NX, quæ <lb></lb> | |
3698 <figure></figure> | |
3699 <pb pagenum="162"></pb> | |
3700 circa axem PR circumagatur.</s><s id="s.001073"> & ad N quidem ſit par<lb></lb> | |
3701 uus clauus facile ſolubilis; ad X vero platyſmation appo<lb></lb> | |
3702 natur coniunctum cum XO, & ipſi XO adhereat axis S <lb></lb> | |
3703 circa cnodaces ferreos mobilis in pegmate, quod dedu<lb></lb> | |
3704 ci poſsit: axi vero S coniuncta ſint duo tympanula YV, <lb></lb> | |
3705 quarum Y quidem paruas scytalas habeat, platyſmatio <lb></lb> | |
3706 XO adiacentes, V vero platas habeat, quemadmodum <lb></lb> | |
3707 ea, quæ anemaria vocantur.</s><s id="s.001074"> Quando igitur à vento per<lb></lb> | |
3708 cuſſæ feſtinant omnes, & tympanulum V conuertunt, <lb></lb> | |
3709 conuertitur etiam axis, quare & Y tympanulum, & quæ <lb></lb> | |
3710 in ipſo ſunt ſcytalæ ex interuallo percutientes XO platyſ<lb></lb> | |
3711 mation, attollunt KL, & abſcedente ſcytala, embolus <lb></lb> | |
3712 deorſum feretur, exprimetq́ue aerem in modiolo con<lb></lb> | |
3713 tentum in fiſtulas, & tibias, & ſonum edet.</s><s id="s.001075"> licebit au<lb></lb> | |
3714 pegma axem habens ſemper ad ſpirantem ventum con<lb></lb> | |
3715 uertere, vt violentior, & magis continuata <expan abbr="cõuerſio">conuerſio</expan> fiat.</s> <lb></lb></p> | |
3716 | |
3717 <p type="main"><s id="s.001076">FINIS.</s> <lb></lb></p> | |
3718 | |
3719 <p type="main"><s id="s.001077">VRBINI MDLXXV.</s> <lb></lb></p> | |
3720 <pb></pb> | |
3721 <pb></pb> | |
3722 <pb></pb> | |
3723 <pb></pb> | |
3724 <pb></pb> | |
3725 <pb></pb> | |
3726 </chap> | |
3727 </body> | |
3728 <back></back> | |
3729 </text> | |
3730 </archimedes> |