view texts/XML/echo/la/Aristoteles_1547_731P9Q9Y.xml @ 29:90b1eda1b0a9

Some new special instructions
author Klaus Thoden <kthoden@mpiwg-berlin.mpg.de>
date Fri, 02 Dec 2016 14:37:22 +0100
parents 22d6a63640c6
children
line wrap: on
line source

<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?><echo xmlns="http://www.mpiwg-berlin.mpg.de/ns/echo/1.0/" xmlns:de="http://www.mpiwg-berlin.mpg.de/ns/de/1.0/" xmlns:dcterms="http://purl.org/dc/terms" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xmlns:echo="http://www.mpiwg-berlin.mpg.de/ns/echo/1.0/" xmlns:xhtml="http://www.w3.org/1999/xhtml" xmlns:mml="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" version="1.0RC">
  <metadata>
    <dcterms:identifier>ECHO:731P9Q9Y.xml</dcterms:identifier>
    <dcterms:creator identifier="GND:118650130">Aristoteles</dcterms:creator>
    <dcterms:contributor identifier="GND:100948375">Argyropulus, Johannes</dcterms:contributor>
    <dcterms:contributor identifier="GND:12435937X">Vatablo, Francisco</dcterms:contributor>
    <dcterms:title xml:lang="la">Physicorum Aristotelis, seu, de naturali</dcterms:title>
    <dcterms:date xsi:type="dcterms:W3CDTF">1547</dcterms:date>
    <dcterms:language xsi:type="dcterms:ISO639-3">lat</dcterms:language>
    <dcterms:rights>CC-BY-SA</dcterms:rights>
    <dcterms:license xlink:href="http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/">CC-BY-SA</dcterms:license>
    <dcterms:rightsHolder xlink:href="http://www.mpiwg-berlin.mpg.de">Max Planck Institute for the History of Science, Library</dcterms:rightsHolder>
  </metadata>
  <text xml:lang="la" type="free">
<div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1"><pb file="001" n="1"/>
<pb file="002" n="2"/>
<pb file="003" n="3"/>
<handwritten/>
<pb file="004" n="4"/>
<handwritten/>
<pb file="005" n="5"/>
<handwritten/>
<pb file="006" n="6"/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s1" xml:space="preserve">ARISTOTELIS, Joanne.</s>
  <s xml:id="echoid-s2" xml:space="preserve"> Physicorum Aristotelis, seu, de naturali auscultatione, libri octo. </s>
  <s xml:id="echoid-s3" xml:space="preserve">Joanne <lb/>Argyropylo Byzantio interprete. </s>
  <s xml:id="echoid-s4" xml:space="preserve">_Lyon, Theobaldum Paganum (Thibaud Payen), 1547._ </s>
  <s xml:id="echoid-s5" xml:space="preserve">In-8 de 215 pp. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6" xml:space="preserve">Vélin à rabats. </s>
  <s xml:id="echoid-s7" xml:space="preserve">(Reliure de l'époque.)</s>
  <s xml:id="echoid-s8" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s9" xml:space="preserve">Relié à la suite du même: </s>
  <s xml:id="echoid-s10" xml:space="preserve">- De coelo, libri quatuor. </s>
  <s xml:id="echoid-s11" xml:space="preserve">Joanne Argyropylo Byzantio interprete. </s>
  <s xml:id="echoid-s12" xml:space="preserve">Lyon, <lb/>Paganum, 1547. </s>
  <s xml:id="echoid-s13" xml:space="preserve">115 pp. </s>
  <s xml:id="echoid-s14" xml:space="preserve">- De generatione et corruptione, libri duo. </s>
  <s xml:id="echoid-s15" xml:space="preserve">Francisco Vatablo interprete. </s>
  <s xml:id="echoid-s16" xml:space="preserve">Lyon, <lb/>Paganum, 1547. </s>
  <s xml:id="echoid-s17" xml:space="preserve">67 pp. </s>
  <s xml:id="echoid-s18" xml:space="preserve">-Meteorologicorum, libri quatuor, Francisco Vatablo interprete. </s>
  <s xml:id="echoid-s19" xml:space="preserve">Lyon, Paganum, <lb/>1547. </s>
  <s xml:id="echoid-s20" xml:space="preserve">136 pp. </s>
  <s xml:id="echoid-s21" xml:space="preserve">- Aristotelis de anima, libri tres. </s>
  <s xml:id="echoid-s22" xml:space="preserve">Joanne Argyropylo Byzantio interprete. </s>
  <s xml:id="echoid-s23" xml:space="preserve">Lyon, Paganum, <lb/>1547. </s>
  <s xml:id="echoid-s24" xml:space="preserve">93 pp.</s>
  <s xml:id="echoid-s25" xml:space="preserve">, 1 f. </s>
  <s xml:id="echoid-s26" xml:space="preserve">blanc. </s>
  <s xml:id="echoid-s27" xml:space="preserve">- Aristotelis Stagiritae, de sensu &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s28" xml:space="preserve">sensili. </s>
  <s xml:id="echoid-s29" xml:space="preserve">De memoria &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s30" xml:space="preserve">reminiscentia. </s>
  <s xml:id="echoid-s31" xml:space="preserve">De <lb/>somno &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s32" xml:space="preserve">vigilia. </s>
  <s xml:id="echoid-s33" xml:space="preserve">De insomniis. </s>
  <s xml:id="echoid-s34" xml:space="preserve">De divinatione in somno. </s>
  <s xml:id="echoid-s35" xml:space="preserve">De logitudine &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s36" xml:space="preserve">brevitate vitae. </s>
  <s xml:id="echoid-s37" xml:space="preserve">De juvetute &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s38" xml:space="preserve"><lb/>senectute &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s39" xml:space="preserve">vita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s40" xml:space="preserve">morte &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s41" xml:space="preserve">respiratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s42" xml:space="preserve">Libri singuli. </s>
  <s xml:id="echoid-s43" xml:space="preserve">Francisco Vatablo interprete. </s>
  <s xml:id="echoid-s44" xml:space="preserve">Lyon, Paganum, <lb/>1547. </s>
  <s xml:id="echoid-s45" xml:space="preserve">111 pp.</s>
  <s xml:id="echoid-s46" xml:space="preserve"/>
</p>
<p xml:lang="fr">
  <s xml:id="echoid-s47" xml:space="preserve">Réunion de 6 éditions d'ouvrages scientifiques d'Aristote dans la version de J. </s>
  <s xml:id="echoid-s48" xml:space="preserve">Argyropoulos ou de <lb/>Giorgio Valla. </s>
  <s xml:id="echoid-s49" xml:space="preserve">Belles impressions de Thibaud Payen, «bon imprimeur, libraire hardi et entreprenant, qui <lb/>occupe un rang des plus honorables dans la typographie lyonnaise du XVIe siècle.</s>
  <s xml:id="echoid-s50" xml:space="preserve">» (Baudrier). </s>
  <s xml:id="echoid-s51" xml:space="preserve">Le <lb/>« Meteorologicorum » est illustré de 7 bois gravés dans le texte. </s>
  <s xml:id="echoid-s52" xml:space="preserve">Caractères italiques, initiales historiées. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s53" xml:space="preserve">Découpe habilement réparée dans la marge blanche inférieure du titre. </s>
  <s xml:id="echoid-s54" xml:space="preserve">Bel exemplaire. </s>
  <s xml:id="echoid-s55" xml:space="preserve">Baudrier IV, <lb/>234-235.</s>
  <s xml:id="echoid-s56" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb file="007" n="7"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div2" type="section" level="1" n="2">
<head xml:id="echoid-head1" xml:space="preserve">PHYSICO-<lb/>RVM ARISTO</head>
<head xml:id="echoid-head2" xml:space="preserve">TELIS, <lb/>SEV,</head>
<head xml:id="echoid-head3" xml:space="preserve">_DE NATVRALI_</head>
<head xml:id="echoid-head4" xml:space="preserve">_auſcultatione, libri octo._</head>
<head xml:id="echoid-head5" xml:space="preserve">IOANNE ARGYROPYLO</head>
<head xml:id="echoid-head6" xml:space="preserve">Byzantio Interprete.</head>
  <figure>
    <image file="007-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/731P9Q9Y/figures/007-01"/>
  </figure>
</div>
<div xml:id="echoid-div3" type="section" level="1" n="3">
<head xml:id="echoid-head7" xml:space="preserve">LVGDVNI, <lb/>_Apud Theobaldum Paganum._ <lb/>M. D. XLV II.</head>
<pb file="008" n="8"/>
<handwritten/>
<handwritten/>
<handwritten/>
<pb o="3" file="009" n="9"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div4" type="section" level="1" n="4">
<head xml:id="echoid-head8" xml:space="preserve">PHYSICO-<lb/>RVM ARISTOTELIS <lb/>LIBER PRI-</head>
<head xml:id="echoid-head9" xml:space="preserve">M V S. <lb/>*</head>
<head xml:id="echoid-head10" style="it" xml:space="preserve">Ioanne Argyropylo Interprete.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s57" xml:space="preserve">Quis ſit ſcopus huius libri totius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s58" xml:space="preserve">de modo doctrinæ.</s>
  <s xml:id="echoid-s59" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div5" type="section" level="1" n="5">
<head xml:id="echoid-head11" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s60" xml:space="preserve">_C V M_ circa omnes doctrinas, quarũ <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-009-01a" xlink:href="note-009-01"/>
ſunt principia, uel cauſæ, uelelemẽ <lb/>ta, exhorum perceptione cognitio <lb/>fiat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s61" xml:space="preserve">ſcientia (tunc enim unam-<lb/>quãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s62" xml:space="preserve">rem ſcire putamus, cũ cauſas <lb/>primas, principiáq; </s>
  <s xml:id="echoid-s63" xml:space="preserve">prima, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s64" xml:space="preserve">uſq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s65" xml:space="preserve">ad elementa cognoſcimus) patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s66" xml:space="preserve"><lb/>ea quæ ad principia naturalis ſcientiæ pertinent, eniten-<lb/>dum eſſe prius determinare. </s>
  <s xml:id="echoid-s67" xml:space="preserve">Hæc autem inſita natura <lb/>nobis eſt uia, ut è notioribus nobis, magis´ que manifestis, ad <lb/>notiora naturæ, magis´ que manifesta, proficiſcamur: </s>
  <s xml:id="echoid-s68" xml:space="preserve">non <lb/>enim ſunt eadem nobis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s69" xml:space="preserve">ſimpliciter nota. </s>
  <s xml:id="echoid-s70" xml:space="preserve">Quapropter <lb/>hoc modo exhiſce, quæ naturæ quidem minus ſunt mani-<lb/>festa, nobis autem notiora, ad ea, quæ dilucidiora ſunt, ma-<lb/>gisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s71" xml:space="preserve">nota naturæ, proficiſcamur neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s72" xml:space="preserve">At conſuſa, <lb/>primò no ta nobis ſunt magis, ac maniſesta. </s>
  <s xml:id="echoid-s73" xml:space="preserve">Elementa uerò, <lb/>principiáq;</s>
  <s xml:id="echoid-s74" xml:space="preserve">, posterius ex hiſce no ta per ipſorum diuiſionẽ <lb/>fieriſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s75" xml:space="preserve">Iccirco ex uniuerſalibus ad ſingularia proſici-<lb/>ſcamur oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s76" xml:space="preserve">ipſum nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s77" xml:space="preserve">totũ ſenſu notius eſt, uniuerſa <lb/>le uerò totum eſt quoddã, quippe cùm multa complectatur
<pb o="4" file="010" n="10" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
ut partes. </s>
  <s xml:id="echoid-s78" xml:space="preserve">Sic etiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s79" xml:space="preserve">nomina quodammodo ſeſe habent <lb/>ad definitionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s80" xml:space="preserve">Totum enim quoddam, indistinctumq́, ſi-<lb/>gnificant, ceu circulus: </s>
  <s xml:id="echoid-s81" xml:space="preserve">at ipſius definitio in partes ſingulas <lb/>diuidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s82" xml:space="preserve">Pueri quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s83" xml:space="preserve">primùm quidem uiros omnes, patres, <lb/>mulieres quaſuis, matres appellãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s84" xml:space="preserve">posterius autem horum <lb/>utrunque diſcernere, distingueréq; </s>
  <s xml:id="echoid-s85" xml:space="preserve">uidentur.</s>
  <s xml:id="echoid-s86" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div5" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-009-01" xlink:href="note-009-01a" xml:space="preserve">Principia, Ete <lb/>menta, Cauſæ, <lb/>idem.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s87" xml:space="preserve">Bnumeratio opinionum, quas antiqui habuerunt de principijs <lb/>rerum naturalium: </s>
  <s xml:id="echoid-s88" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s89" xml:space="preserve">eorum confutatio ex principijs com-<lb/>munium artificum.</s>
  <s xml:id="echoid-s90" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div7" type="section" level="1" n="6">
<head xml:id="echoid-head12" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s91" xml:space="preserve">_N_Eceſſe eſt itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s92" xml:space="preserve">aut unum eſſe principi(um), aut plura: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s93" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s94" xml:space="preserve">ſi ſit unum, aut immobile, ut Parmenides, Meliſ-<lb/>ſusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s95" xml:space="preserve">dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s96" xml:space="preserve">aut mobile eſſe oportet, ut naturales cenſere ui-<lb/>dentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s97" xml:space="preserve">quidam aërem, quidã aquam, primum principium <lb/>eſſe dicẽtes, Si plura ſint, aut finita, aut infinita eſſe neceſſe <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s98" xml:space="preserve">Et ſi finita ſint, pluráq; </s>
  <s xml:id="echoid-s99" xml:space="preserve">uno, duo, uel tria, uel quatuor, <lb/>uel in alio quodam numero eſſe oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s100" xml:space="preserve">Si inſinita, aut ge-<lb/>nere quidem unum, figura uerò, uel ſorma diuerſa (perinde <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s101" xml:space="preserve">Democritus aſſerebat) aut contraria etiam neceſſe eſt <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s102" xml:space="preserve">Parimodo quærere uidentur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s103" xml:space="preserve">ij, qui quærũt quot-<lb/>nam ſintea, quæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s104" xml:space="preserve">Nam ea primùm quærunt, ex quibus <lb/>constant ea, quæ ſunt, utrum unum, an plura ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s105" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s106" xml:space="preserve">ſi ſint <lb/>plura, utrum ſint unum finita, an inſinita: </s>
  <s xml:id="echoid-s107" xml:space="preserve">quare principiũ <lb/>quærunt, ac elementũ, utrum ſit unũ, an plura. </s>
  <s xml:id="echoid-s108" xml:space="preserve">Conſidera-<lb/>reigitur ſi id, quod eſt, unũ ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s109" xml:space="preserve">immobile, non ad natu-<lb/>ralem philoſophum pertinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s110" xml:space="preserve">Nam ut Geometræ non eſt ad <lb/>eum ratio, qui Geometriæ principia tollit, ſed autad aliam <lb/>ſcientiam attinet, aut ad cõmunem omnium facultatem: </s>
  <s xml:id="echoid-s111" xml:space="preserve">ſic <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s112" xml:space="preserve">illi nulla eſt ad eum ratio, qui principia tollit. </s>
  <s xml:id="echoid-s113" xml:space="preserve">Non eſt <lb/>enim principiũ ſi unum eſt tantùm, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s114" xml:space="preserve">unum hoc modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s115" xml:space="preserve"><lb/>Principium enim, alicuius, aut aliquorum principium eſſe <lb/>constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s116" xml:space="preserve">Simile eſt itaq;</s>
  <s xml:id="echoid-s117" xml:space="preserve">, ſi hoc modo ſit unum cõſiderare,
<pb o="5" file="011" n="11" rhead="LIBER I."/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s118" xml:space="preserve">de alia quauis poſitione diſſerere, quæ ſermonis cauſa <lb/>dicitur, qualis eſt Heracliti: </s>
  <s xml:id="echoid-s119" xml:space="preserve">uel ſi quiſpiam id, quod eſt, unũ <lb/>hominẽ eſſe dixerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s120" xml:space="preserve">aut contentioſam ſoluere rationẽ, quod <lb/>quidem ambæ rationes habent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s121" xml:space="preserve">Parmenidis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s122" xml:space="preserve">Melißi.</s>
  <s xml:id="echoid-s123" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s124" xml:space="preserve">Nam falſa ſumunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s125" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s126" xml:space="preserve">forma ſunt uitioſæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s127" xml:space="preserve">Inepta autẽ ma <lb/>gis eſt ratio ipſius Melißi, nec dubitationem habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s128" xml:space="preserve">ſed uno <lb/>abſurdo dato, cætera accidunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s129" xml:space="preserve">Hoc uerò nullam habet diffi <lb/>cultatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s130" xml:space="preserve">At nobis ea, quæ natura constant, aut omnia, aut <lb/>aliqua moueri ſubijciatur, quod quidem patet inductione. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s131" xml:space="preserve">Et inſuper nec omnia ſunt ſoluẽda, ſed ea tantùm, quæ quiſ-<lb/>piam ex principijs ostendit falſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s132" xml:space="preserve">quæ uerò hanc conditio-<lb/>nem egrediuntur, nõ ſunt ſoluenda: </s>
  <s xml:id="echoid-s133" xml:space="preserve">ueluti quadrationẽ eam <lb/>quidem, quæ per partes extruitur, ad Geometram diſſol-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-011-01a" xlink:href="note-011-01"/>
uere pertinet; </s>
  <s xml:id="echoid-s134" xml:space="preserve">Antiphontis autẽ, non ad Geometram redar-<lb/>guere ſpectat. </s>
  <s xml:id="echoid-s135" xml:space="preserve">Verum cùm non de natura quidẽ, naturales <lb/>autem dubitationes ipſos accidat dicere, bene resſeſe habe-<lb/>bit fortaſſe, ſi parũ de ipſis diſſeruerimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s136" xml:space="preserve">Hæc enim conſi-<lb/>deratio, philoſophiam nimirùm habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s137" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s138" xml:space="preserve">(ut à princi-<lb/>pio, omnium accommodatißimè nostra hæc proficiſcatur <lb/>oratio) cũid quod eſt, pluribus modis dicatur, quonam mo <lb/>do dicunt unũ ommia eſſe? </s>
  <s xml:id="echoid-s139" xml:space="preserve">Vtrum ut ſubstãtiam, cuncta? </s>
  <s xml:id="echoid-s140" xml:space="preserve">an <lb/>ut quantitatem, an qualitatẽ? </s>
  <s xml:id="echoid-s141" xml:space="preserve">Et rurſus, utrum ſubstantiam <lb/>quidem unam autẽ eſſe cũcta: </s>
  <s xml:id="echoid-s142" xml:space="preserve">uelut hominẽ unum, aut equũ <lb/>unum, aut animam unam? </s>
  <s xml:id="echoid-s143" xml:space="preserve">An qualitatẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s144" xml:space="preserve">hanc identidem <lb/>unam: </s>
  <s xml:id="echoid-s145" xml:space="preserve">ut albedinem, aut caliditatem, aut aliquid tale? </s>
  <s xml:id="echoid-s146" xml:space="preserve">Hæc <lb/>enim omnia inter ſe nimium differunt, ut dici non poßint. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s147" xml:space="preserve">Nam ſi eſt ſubstantia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s148" xml:space="preserve">qualitas, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s149" xml:space="preserve">quantitas: </s>
  <s xml:id="echoid-s150" xml:space="preserve">ſiue ſepa-<lb/>rata, ſeiunctaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s151" xml:space="preserve">ſint, ea quæ ſunt, nõ unum, ſed plura profe-<lb/>ctò ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s152" xml:space="preserve">Sin uerò qualitas ſint uniuerſa, uel quantitas, ſiue <lb/>ſit ſubstantia, ſiue nõ ſit, abſurdum eſt ſanè (ſi id quod eſſe
<pb o="6" file="012" n="12" rhead="ARIST. PHYSICORV M"/>
non poteſt, abſurdum oporteat appellare.) </s>
  <s xml:id="echoid-s153" xml:space="preserve">Nihil enim cæ-<lb/>terorũ præter ſubstantiam, ſeparatum eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s154" xml:space="preserve">uniuerſa <lb/>enim hæc, de ſubiecto dicuntur, de ſubstantia quidem ipſa.</s>
  <s xml:id="echoid-s155" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div7" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-011-01" xlink:href="note-011-01a" xml:space="preserve">Hippocrates <lb/>Chiusquadrãs <lb/>circuium Geo <lb/>metriæ princi-<lb/>pia retinebat: <lb/>Ā<unsure/>ntiphon ve-<lb/>rò non.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s156" xml:space="preserve">Atqui Meliſſus id, quod eſt infinitũ, aſſerit eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s157" xml:space="preserve">Id ergo, <lb/>quod eſt, quantitas eſt quædã: </s>
  <s xml:id="echoid-s158" xml:space="preserve">infinitum enim, in quantitate <lb/>nimirũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s159" xml:space="preserve">Substãtia autẽ infinita, aut qualitas, aut affectus <lb/>infinitus eſſe non poteſt, niſi per accidẽs, ſi ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s160" xml:space="preserve">quãta <lb/>ſint quædã: </s>
  <s xml:id="echoid-s161" xml:space="preserve">infiniti nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s162" xml:space="preserve">ratio quãtitate utitur, nõ ſubstan <lb/>tia, non qualitate. </s>
  <s xml:id="echoid-s163" xml:space="preserve">Si igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s164" xml:space="preserve">ſubſtantia ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s165" xml:space="preserve">quantitas, <lb/>id quidẽ eſt, non unum, ſed duo eſſe uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s166" xml:space="preserve">ſin uerò ſit ſo-<lb/>lùm ſubstantia, infinitum ſanè non eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s167" xml:space="preserve">magnitudinem <lb/>ullam habebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s168" xml:space="preserve">erit enim quantitas quædam. </s>
  <s xml:id="echoid-s169" xml:space="preserve">Præterea cùm <lb/>multipliciter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s170" xml:space="preserve">ipſum unũ, ſicut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s171" xml:space="preserve">id quod eſt, dici ſoleat, <lb/>conſiderandum eſt quonam modo ipſum uniuerſum, unum <lb/>aſſerunt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s172" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s173" xml:space="preserve">unum dicitur, partim continuũ ipſum, <lb/>partim indiuiſibile, partim ea, quorum eadem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s174" xml:space="preserve">una eſt <lb/>ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s175" xml:space="preserve">ut temetum, ac uinum. </s>
  <s xml:id="echoid-s176" xml:space="preserve">Si igitur eſt continuum ipſum <lb/>unum, multa profectò eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s177" xml:space="preserve">continuũ enim, in in finitũ eſt di-<lb/>uiſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s178" xml:space="preserve">Existit autem dubitatio de parte, ac toto, non ad <lb/>ſermonem fortaßis accommodata, ſed per ipſam conſide-<lb/>randa: </s>
  <s xml:id="echoid-s179" xml:space="preserve">utrum unum, an plura ſint partes, atque totum? </s>
  <s xml:id="echoid-s180" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s181" xml:space="preserve"><lb/>quo pacto ſint unum, uel plura: </s>
  <s xml:id="echoid-s182" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s183" xml:space="preserve">ſi ſint plura quonã<unsure/> mo-<lb/>do ſint plura? </s>
  <s xml:id="echoid-s184" xml:space="preserve">Et de partibus non cõtinuis, eadẽ ſunt quæ-<lb/>renda. </s>
  <s xml:id="echoid-s185" xml:space="preserve">Et ſi utraque pars, et ipſum totum ſint unum perin-<lb/>de atque indiuiſibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s186" xml:space="preserve">ipſæ profectò partes unum iden-<lb/>tidem erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s187" xml:space="preserve">Atqui ſi unum eſt ut indiuiſibile, nulla ſa-<lb/>nè quantitas, nulla qualitas erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s188" xml:space="preserve">Neque igitur infinitum eſt <lb/>id quod eſt, ut dicit Meliſſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s189" xml:space="preserve">neque finitum, ut Parmenides <lb/>aſſerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s190" xml:space="preserve">Ipſe nanque finis eſt (ut patet) indiuiſibile, non <lb/>ipſum finitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s191" xml:space="preserve">At uerò ſi omnia, quæ ſunt, ratione ſunt<unsure/>
<pb o="7" file="013" n="13" rhead="LIBER I."/>
unum, ut uestimentum, ac tunica, fit ut Heracliti ſenten-<lb/>tiam dicant. </s>
  <s xml:id="echoid-s192" xml:space="preserve">Eadem enim erit, boni malí que ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s193" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s194" xml:space="preserve">non <lb/>boni, ac boni: </s>
  <s xml:id="echoid-s195" xml:space="preserve">quare idem erit bonum, atque non bonum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s196" xml:space="preserve"><lb/>homo, ac equus idem: </s>
  <s xml:id="echoid-s197" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s198" xml:space="preserve">homo atque non homo. </s>
  <s xml:id="echoid-s199" xml:space="preserve">At ſermo <lb/>ipſorum non unum ea quæ ſunt, ſed nibil aſſerit eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s200" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s201" xml:space="preserve"><lb/>eadem inſuper ratio qualitatis, ac quantitatis erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s202" xml:space="preserve">At enim <lb/>posteri quoque perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s203" xml:space="preserve">ueteres turbabantur, ne ipſis <lb/>eueniat, ut res eædem ſimul ſint unum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s204" xml:space="preserve">plura. </s>
  <s xml:id="echoid-s205" xml:space="preserve">Quapro-<lb/>pter alij, eſt ipſum, auferebant, uti Lycophron, alij dictio-<lb/>nem transformabant, hominem non album eſſe dicentes, <lb/>ſed albere: </s>
  <s xml:id="echoid-s206" xml:space="preserve">neque ambulantem eſſe, ſed ambulare: </s>
  <s xml:id="echoid-s207" xml:space="preserve">ne ipſum <lb/>eſt adiungentes, id quod eſt unum: </s>
  <s xml:id="echoid-s208" xml:space="preserve">eſſe multa aſſerant: </s>
  <s xml:id="echoid-s209" xml:space="preserve">quaſi <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-013-01a" xlink:href="note-013-01"/>
id quod eſt unum, aut id quod eſt, unicè diceretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s210" xml:space="preserve">Multa <lb/>uerò ſunt ea, quæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s211" xml:space="preserve">autratione: </s>
  <s xml:id="echoid-s212" xml:space="preserve">nam aliud eſt album, <lb/>aliud muſicum, ratione: </s>
  <s xml:id="echoid-s213" xml:space="preserve">idem autem eſt utrunque, ipſum <lb/>igitur unum, plura nimirum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s214" xml:space="preserve">Aut diuiſione, ut totum, <lb/>ac partes. </s>
  <s xml:id="echoid-s215" xml:space="preserve">Sed hocloco iam hæſitabant, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s216" xml:space="preserve">ipſum unum, <lb/>multa eſſe iam fatebantur, perinde quaſi non poſſet idem, <lb/>unum, ac plura eſſe, non tamen ea quæ opponuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s217" xml:space="preserve">Eſt <lb/>enim ipſum unum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s218" xml:space="preserve">potentia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s219" xml:space="preserve">etiam actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s220" xml:space="preserve">Hoc igitur <lb/>modo nobis aduerſus hanc ſententiam proferentibus, ea <lb/>quæ ſunt, non poſſe unum eſſe, uidentur.</s>
  <s xml:id="echoid-s221" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div8" type="float" level="2" n="2">
<note position="right" xlink:label="note-013-01" xlink:href="note-013-01a" xml:space="preserve">Vnũ actu eſt, <lb/>cũ non eſt alte, <lb/>rius pars: pote-<lb/>ſtate verò (id <lb/>eſt, potentia) <lb/>quãdiu eſt alte <lb/>rius pars.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s222" xml:space="preserve">Quòd non ſit difficile, vt quis ſoluat rationes Parmenidis, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s223" xml:space="preserve">Meliſsi. </s>
  <s xml:id="echoid-s224" xml:space="preserve">Nam hic quidem vtroque peccat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s225" xml:space="preserve">Forma, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s226" xml:space="preserve"><lb/>Materia ſyllogiſtica, quatenus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s227" xml:space="preserve">falfum ponit principium, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s228" xml:space="preserve">forma vtitur vitioſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s229" xml:space="preserve">Parmenidis autem ratio concludit <lb/>quidem, ſed aliud quàm ipſainſtituat.</s>
  <s xml:id="echoid-s230" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div10" type="section" level="1" n="7">
<head xml:id="echoid-head13" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s231" xml:space="preserve">_AT_ qui neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s232" xml:space="preserve">difficile eſt ea ſoluere, quibus illi homines <lb/>hanc ſuam ſententiã ostendebant. </s>
  <s xml:id="echoid-s233" xml:space="preserve">Vterq; </s>
  <s xml:id="echoid-s234" xml:space="preserve">enim con-<lb/>tendendo ratiocinatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s235" xml:space="preserve">Parmenides, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s236" xml:space="preserve">Meliſſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s237" xml:space="preserve">nam <lb/>falſa ſumunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s238" xml:space="preserve">rationes forma uitioſas efficiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s239" xml:space="preserve">Melißi <lb/>tamen ratio magis eſt inepta, neque ullam dubitatìonem
<pb o="8" file="014" n="14" rhead="ARIST. PHYSICORV M"/>
habet profectò: </s>
  <s xml:id="echoid-s240" xml:space="preserve">ſed uno abſurdo dato, cætera accidũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s241" xml:space="preserve">quod <lb/>quidẽ nullã habet difficultatẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s242" xml:space="preserve">Patet itaq;</s>
  <s xml:id="echoid-s243" xml:space="preserve">, uitiosè Meliſſum <lb/>argumẽtari: </s>
  <s xml:id="echoid-s244" xml:space="preserve">putat enim ſumpſiße, ſi omne quod factum eſt, <lb/>principium habet, id quod factũnon eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s245" xml:space="preserve">principiũ non ha <lb/>bere. </s>
  <s xml:id="echoid-s246" xml:space="preserve">Deinde hoc etiã eſt abſurdum: </s>
  <s xml:id="echoid-s247" xml:space="preserve">cuiuslibet eſſe princi-<lb/>pium rei, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s248" xml:space="preserve">non tẽporis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s249" xml:space="preserve">generationis, nõ ſimplicis, ſed <lb/>etiã alterationis: </s>
  <s xml:id="echoid-s250" xml:space="preserve">quaſi non fieret ulla mutatio ſimul. </s>
  <s xml:id="echoid-s251" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea cur ſi eſt unum, immobile eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s252" xml:space="preserve">Cur enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s253" xml:space="preserve">uniuerſum <lb/>non perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s254" xml:space="preserve">pars quæ quidem eſt unum (hæc inquam <lb/>aqua) in eodẽ loco mouetur? </s>
  <s xml:id="echoid-s255" xml:space="preserve">Deinde cur alteratio non erit? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s256" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s257" xml:space="preserve">ſpecie unum eſſe poteſt, niſi eo ex quo fit or-<lb/>tus: </s>
  <s xml:id="echoid-s258" xml:space="preserve">hoc autem pacto, nonnulli etiam naturales, unum eſſe <lb/>omnia, dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s259" xml:space="preserve">Sed illo modo eſſe non poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s260" xml:space="preserve">homo nanque <lb/>ſpecie differt ab equo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s261" xml:space="preserve">contraria inter ſe ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s262" xml:space="preserve"><lb/>Idem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s263" xml:space="preserve">ad Parmenidem modus eſt rationum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s264" xml:space="preserve">ſi qui alij <lb/>proprij ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s265" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s266" xml:space="preserve">ſolutio eſt, partim ex eo quia falſa ſumit, <lb/>partim ex eo quia non concludit. </s>
  <s xml:id="echoid-s267" xml:space="preserve">Nam falſa quidem ſumit, <lb/>quia id quod eſt, pluribus modis dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s268" xml:space="preserve">ipſe uerò, ſimpli-<lb/>citer illud accipit dici. </s>
  <s xml:id="echoid-s269" xml:space="preserve">Non concludit autem, quia ſi ſola <lb/>alba ſumantur, ipſo albo unum ſignificante, non minus alba <lb/>plura erunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s270" xml:space="preserve">non unum: </s>
  <s xml:id="echoid-s271" xml:space="preserve">nam album ipſum, nec continua <lb/>tione erit unum, nec ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s272" xml:space="preserve">Alia nanque ratio erit albi, <lb/>alia eius quod album ſuſcepit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s273" xml:space="preserve">non erit præter album <lb/>ipſum ſeparabile quicquam: </s>
  <s xml:id="echoid-s274" xml:space="preserve">non enim hoc rationẽ propriã <lb/>habet, quo ſeparabile eſt, ſed albi ratio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s275" xml:space="preserve">eius in quo eſt, <lb/>non eſt eadẽ, ſed diuerſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s276" xml:space="preserve">At Parmenides, nondũ idipſum ui <lb/>debat. </s>
  <s xml:id="echoid-s277" xml:space="preserve">Neceſſe eſt igitur eos ſumere, qui id, quod eſt unum <lb/>inquiunt eſſe, nõ ſolum unũ ſignificare id, quod eſt, de quo <lb/>prædicabitur, ſed etiam quod propriè eſt ens, et quod pro-<lb/>priè unũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s278" xml:space="preserve">Accidẽs enim de ſubiecto aliquo dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s279" xml:space="preserve">quare
<pb o="9" file="015" n="15" rhead="LIBER I."/>
illud cui, id quod eſt, accidit, non erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s280" xml:space="preserve">eſt enim aliud ab eo <lb/>quod eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s281" xml:space="preserve">Erit ergo quippiã quod nõ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s282" xml:space="preserve">non ergo id quod <lb/>propriè eſt ens, alij inerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s283" xml:space="preserve">nõ enim rationem entis ſubibit, <lb/>niſi id quod eſt, plura ſignificet hoc pacto, ut quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s284" xml:space="preserve">quip-<lb/>piam ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s285" xml:space="preserve">ad id quod eſt, unũ ſignificare ſupponitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s286" xml:space="preserve">Si igitur <lb/>id quod propriè eſt ens, non accidit cuiquã, ſed aliquid illi <lb/>aliud accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s287" xml:space="preserve">cur id quod eſt ens propriè, ens ſignificat po <lb/>tius quàm nõ ens? </s>
  <s xml:id="echoid-s288" xml:space="preserve">Nam ſi id quod propriè eſt ens, erit etiã <lb/>albũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s289" xml:space="preserve">album autẽ nõ eſt propriè ens (neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s290" xml:space="preserve">enim id quod eſt, <lb/>ipſi accidere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s291" xml:space="preserve">nihil eſt enim ens quod nõ eſt propriè <lb/>ens) albũ ergo nõ eſt ens: </s>
  <s xml:id="echoid-s292" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s293" xml:space="preserve">nõ hoc quidẽ pacto, ut quip-<lb/>piam non ſit, ſed ut omnino non ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s294" xml:space="preserve">Si igitur (ut diximus) id <lb/>quod eſt propriè ens, erit etiam album, fit ut id non ſit ens, <lb/>quod eſt propriè ens: </s>
  <s xml:id="echoid-s295" xml:space="preserve">uerè enim dicemus, ſi illud album eſſe <lb/>dixerimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s296" xml:space="preserve">At hoc, nõ ens (ut ſupponebatur) ſignificabat: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s297" xml:space="preserve">quare ſi album etiã propriè ens ſignificat, non unũ id quod <lb/>eſt, ſed plura ſanè ſignificat. </s>
  <s xml:id="echoid-s298" xml:space="preserve">Neque igitur magnitudinem <lb/>habebit id quod eſt, ſi id ſit, quod eſt propriè ens: </s>
  <s xml:id="echoid-s299" xml:space="preserve">ratio <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s300" xml:space="preserve">partis utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s301" xml:space="preserve">diuerſa nimirum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s302" xml:space="preserve">Diuidi autẽ id <lb/>quod eſt propriè ens, in aliquid aliud propriè ens ex ratio-<lb/>ne etiam patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s303" xml:space="preserve">ueluti ſi homo ens propriè quippiam eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s304" xml:space="preserve"><lb/>animal neceſſe eſt propriè quid eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s305" xml:space="preserve">itidem bipes. </s>
  <s xml:id="echoid-s306" xml:space="preserve">Nam <lb/>ſi ita non ſit, accidentia erunt profectò: </s>
  <s xml:id="echoid-s307" xml:space="preserve">aut igitur homini, <lb/>aut alij ſubiecto cuipiam accidunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s308" xml:space="preserve">at neutrum eſſe poteſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s309" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s310" xml:space="preserve">Accidens enim aut id dicitur, quod ineſſe poteſt, ac non <lb/>ineſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s311" xml:space="preserve">aut id, cuius in rõne id, cui accidit, ſumitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s312" xml:space="preserve">ceu ſeßio <lb/>quidẽ eſt, ut illud quod ſeparatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s313" xml:space="preserve">ſimitas autẽ id, cuius in <lb/>ratione ſumitur naſus, cui ſimitatẽ dicimus accidiſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s314" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea in eorũ ratione, quæ in definitiua ratione cuiuſpiam <lb/>inſunt, aut eorũ ex quibus quippiã cõstat nunquã ipſius to
<pb o="10" file="016" n="16" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
tius ratio ineſt, ſeu in bipede, ratio hominis: </s>
  <s xml:id="echoid-s315" xml:space="preserve">aut in albo, ra <lb/>tio hominis albi: </s>
  <s xml:id="echoid-s316" xml:space="preserve">ſi bæc igitur ita ſunt atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s317" xml:space="preserve">homini bipes ac-<lb/>cidit, ſeparabile ipſum eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s318" xml:space="preserve">quare fieri põt, ut ho <lb/>mo bipes nõ ſit, uel in ratione bipedis inerit ipſius hominis <lb/>ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s319" xml:space="preserve">at fieri nequit: </s>
  <s xml:id="echoid-s320" xml:space="preserve">illud enim in ratione hominis ineſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s321" xml:space="preserve">Quòd ſi bipes, ac animal alij cuipiã accidunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s322" xml:space="preserve">neutrũ eſt <lb/>quod propriè ens: </s>
  <s xml:id="echoid-s323" xml:space="preserve">homo quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s324" xml:space="preserve">ex ijs erit profectò, quæ alij <lb/>accidunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s325" xml:space="preserve">At quod propriè eſt, nulli ſit accidẽs. </s>
  <s xml:id="echoid-s326" xml:space="preserve">Et de quo <lb/>ambo dicũtur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s327" xml:space="preserve">utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s328" xml:space="preserve">dicatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s329" xml:space="preserve">id quod exillis cõ-<lb/>ponitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s330" xml:space="preserve">Ipſum igitur uniuerſum ex indiuiſibilibus cõstat.</s>
  <s xml:id="echoid-s331" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s332" xml:space="preserve">Quidam autẽ utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s333" xml:space="preserve">rationibus conceſſerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s334" xml:space="preserve">Ei quidem <lb/>quæ omnia unũ eſſe concludit, ſi id quod eſt, unũ ſignificat: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s335" xml:space="preserve">id quod haud eſt eſſe dicẽtes. </s>
  <s xml:id="echoid-s336" xml:space="preserve">Ei uerò quæ ex partitiõe pro-<lb/>cedit, indiuiduas magnitudines facientes. </s>
  <s xml:id="echoid-s337" xml:space="preserve">Patet autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s338" xml:space="preserve">ue <lb/>rum nõ eſſe, ſi id quod eſt, unũ ſignificat: </s>
  <s xml:id="echoid-s339" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s340" xml:space="preserve">fieri nõ poteſt, <lb/>ut ſimul ſit cõtradictio, nõ fore quicquã non ens: </s>
  <s xml:id="echoid-s341" xml:space="preserve">nihil enim <lb/>obstat, ut id quod nõ eſt, non ſit abſolutè nõ ens, ſed non ens <lb/>quippiam ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s342" xml:space="preserve">Dicere quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s343" xml:space="preserve">, ſi nõ quippiã aliud erit præter <lb/>idipſum quod eſt, unum omnia fore, perabſurdum eſt ſanè.</s>
  <s xml:id="echoid-s344" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s345" xml:space="preserve">Quis enim ipſum quod eſt, aliud quicquã eſſe intelligit, <lb/>quàm id quod eſt propriè ens? </s>
  <s xml:id="echoid-s346" xml:space="preserve">Quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s347" xml:space="preserve">ſi ita eſt, nihil ta <lb/>men prohibet multa eſſe ea quæ ſunt, ut diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s348" xml:space="preserve">Patet igi-<lb/>tur impoßibile eſſe, ut id quod eſt, hoc modo ſit unum.</s>
  <s xml:id="echoid-s349" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s350" xml:space="preserve">Confutatio eorum qui perperam ſentiunt de principijs re <lb/>rum, naturalius tamen ſunt locuti, atque nomine Ens pro <lb/>principio vtuntur.</s>
  <s xml:id="echoid-s351" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div11" type="section" level="1" n="8">
<head xml:id="echoid-head14" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s352" xml:space="preserve">_VT_ naturales autẽ dicunt, duo ſunt modi: </s>
  <s xml:id="echoid-s353" xml:space="preserve">quidam enim <lb/>id quod eſt, unum ſubiectũ corpus fecerũt, aut trium <lb/>unum, aut aliud quod igne quidem ſpißius, aëre uerò ſub-<lb/>tilius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s354" xml:space="preserve">Cætera autẽ generari dicunt denſitate, raritateq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s355" xml:space="preserve">multa facientes: </s>
  <s xml:id="echoid-s356" xml:space="preserve">hæc autem ſunt contraria. </s>
  <s xml:id="echoid-s357" xml:space="preserve">Et uniuerſali-
<pb o="14" file="017" n="17" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
ter exceſſus, atque defectus: </s>
  <s xml:id="echoid-s358" xml:space="preserve">quemadmodum Plato magnum <lb/>dicit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s359" xml:space="preserve">paruum. </s>
  <s xml:id="echoid-s360" xml:space="preserve">Verùm hic quidem hæc, materiam fa-<lb/>cit: </s>
  <s xml:id="echoid-s361" xml:space="preserve">ipſum autem unum, formam. </s>
  <s xml:id="echoid-s362" xml:space="preserve">Illi uerò, unum quidem <lb/>(ipſum inquam ſubiectum) materiam: </s>
  <s xml:id="echoid-s363" xml:space="preserve">contraria uerò dif-<lb/>ferentias, atque formas. </s>
  <s xml:id="echoid-s364" xml:space="preserve">Quidam autem ex ipſo uno con-<lb/>trarietates, quæ quidem in ipſo ſunt, ſequestrari dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s365" xml:space="preserve">ut <lb/>Anaximander, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s366" xml:space="preserve">qui unum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s367" xml:space="preserve">plura principia inquiunt <lb/>eſſe, ut Empedocles, ac Anaxagoras. </s>
  <s xml:id="echoid-s368" xml:space="preserve">Ex ipſa nanque con-<lb/>gerie cætera ſegregant. </s>
  <s xml:id="echoid-s369" xml:space="preserve">Differunt tamen, alter enim con-<lb/>uerſionem horum, alter ſemel ſegregationis principium fa <lb/>cit. </s>
  <s xml:id="echoid-s370" xml:space="preserve">Et alter, infinita ea quæ ſunt ſimilium partium, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s371" xml:space="preserve">con <lb/>traria: </s>
  <s xml:id="echoid-s372" xml:space="preserve">alter ea quæ uocantur elementa tantummodo ſumit.</s>
  <s xml:id="echoid-s373" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s374" xml:space="preserve">Videtur autem Anaxagoras ſic infinita eſſe putaſſe, quia <lb/>communem illam opinionem natur alium ueram eſſe existi-<lb/>mabat, nihil inquam exeo, quod non eſt, fieri atque oriri: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s375" xml:space="preserve">quapropter hoc dicunt modo, erant omnia ſimul. </s>
  <s xml:id="echoid-s376" xml:space="preserve">Et ge-<lb/>nerationem, alter ationem inquiunt eſſe, quidam uerò, con-<lb/>gregationem ac ſegregationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s377" xml:space="preserve">Inſuper, exeo quia con-<lb/>traria ex ſeſe mutuò fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s378" xml:space="preserve">inerant ergo. </s>
  <s xml:id="echoid-s379" xml:space="preserve">Nam ſi omne qui-<lb/>dem quod fit, aut ex entibus, aut ex non entibus fieri neceſ-<lb/>ſe eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s380" xml:space="preserve">oriri: </s>
  <s xml:id="echoid-s381" xml:space="preserve">ex non entibus autem nihil fieri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s382" xml:space="preserve">(de <lb/>hac enim opinione naturales omnes conſentiunt) reliquum <lb/>iam accidere neceſſariò putauerunt, ex entibus quidẽ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s383" xml:space="preserve"><lb/>ex hiſce quæ inſunt, fieri quodq;</s>
  <s xml:id="echoid-s384" xml:space="preserve">, atque oriri, ex inſenſibili-<lb/>bus uerò nobis ob prauitatẽ molis, ut dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s385" xml:space="preserve">Quapropter <lb/>inquiunt quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s386" xml:space="preserve">in quolibet eſſe mistum: </s>
  <s xml:id="echoid-s387" xml:space="preserve">quia quodlibet ex <lb/>quouis oriri uidebant: </s>
  <s xml:id="echoid-s388" xml:space="preserve">uideri uerò atque dici diuerſa, ex eo <lb/>planè quod in mistione infinitorum maximè ob multitudi-<lb/>nem ſuam excedit: </s>
  <s xml:id="echoid-s389" xml:space="preserve">nam totum album, aut nigrum, aut dulce, <lb/>aut os, aut carnem, ſyncerè non eſſe quicquam: </s>
  <s xml:id="echoid-s390" xml:space="preserve">ſed cuius
<pb o="12" file="018" n="18" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
plurimum habet quodq;</s>
  <s xml:id="echoid-s391" xml:space="preserve">, id ipſius rei uideri naturam eſſe, di <lb/>cebant. </s>
  <s xml:id="echoid-s392" xml:space="preserve">Si infinitum igitur, quo infinitũ eſt, eo eſt ignotũ: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s393" xml:space="preserve">infinitũ quidè multitudine, aut magnitudine, quantũ quod-<lb/>dam ignotum erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s394" xml:space="preserve">Infinitum autem forma, quale quoddam <lb/>ignotum. </s>
  <s xml:id="echoid-s395" xml:space="preserve">Cùm igitur principia rerũ tam multitudine, quàm <lb/>ſpecie ſint infinita, fieri profectò nequit ut ea, quæ ex hiſce <lb/>constant, ſciantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s396" xml:space="preserve">Nondum cõpo ſitum ſcire putamus, cùm <lb/>ex quibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s397" xml:space="preserve">quot ipſum constat haud cogno ſcimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s398" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea ſi neceſſe eſt ipſum mole quantumuis eſſe poſſe, cuius <lb/>pars magnitudine, paruitateq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s399" xml:space="preserve">quantauis eſſe poteſt (dico <lb/>autẽ aliquam talium partium quæ inſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s400" xml:space="preserve">in quas totũ <lb/>ipſum diuiditur) eſſe uerò non poteſt planta, uel animal di <lb/>cto modo quãtumuis mole, patet neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s401" xml:space="preserve">partium ullam iden-<lb/>tidem mole quantamuis eſſe poſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s402" xml:space="preserve">erit enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s403" xml:space="preserve">totũ quan-<lb/>tumuis ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s404" xml:space="preserve">At os, et caro &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s405" xml:space="preserve">istiuſmodi cætera par <lb/>tes ſunt animalium: </s>
  <s xml:id="echoid-s406" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s407" xml:space="preserve">fructus, plantarũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s408" xml:space="preserve">Patet igitur, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s409" xml:space="preserve"><lb/>os, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s410" xml:space="preserve">carnem, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s411" xml:space="preserve">aliud quicquam, eo modo quem dixi-<lb/>mus, mole quãtumuis eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s412" xml:space="preserve">Præterea, ſi talia omnia in cun <lb/>ctis inſunt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s413" xml:space="preserve">generatur quicquam, ſed ineſt ac ſegrega-<lb/>tur, atque appellatur ab eo quod in ipſo magis abundat: </s>
  <s xml:id="echoid-s414" xml:space="preserve">ex <lb/>quouis denique fit quodlibet ſegregatione, uelut aqua ex <lb/>carne, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s415" xml:space="preserve">caro ex aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s416" xml:space="preserve">cùm omne corpus finitum ablatio-<lb/>ne finiti corporis conſumatur, atque tollatur, constat no<unsure/>n <lb/>poſſe in unoquoque quodque ineſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s417" xml:space="preserve">Ablata enim ex aqua <lb/>carne, rurſusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s418" xml:space="preserve">alia ex aqua reliqua ſegregata, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s419" xml:space="preserve">ſi ſemper <lb/>minor ea, quæ ſecernitur erit, non tamen omni magnitudi-<lb/>ne minor euadet. </s>
  <s xml:id="echoid-s420" xml:space="preserve">Quare ſi ſegregatio ſtabit, non in quoli-<lb/>bet quoduis erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s421" xml:space="preserve">in reliqua enim aqua, nihil inerit carnis. </s>
  <s xml:id="echoid-s422" xml:space="preserve"><lb/>Sin uerò nullus ſegregationis exitus erit, ſed ſemper ſeque-<lb/>ſtratio fiet, finita in magnitudine ſanè æqualia finita erunt,
<pb o="13" file="019" n="19" rhead="LIBER I."/>
multitudine infinita: </s>
  <s xml:id="echoid-s423" xml:space="preserve">quod quidem eſt impoßibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s424" xml:space="preserve">Præterea <lb/>ſi corpus omne, parte aliqua ab eo ſublata, fieri ſe minus <lb/>neceſſe eſt, carnis autem quantitas definita eſt ad molem <lb/>utranque, patet minima ex carne nullum omnino corpus <lb/>ſecerni poſſe, alioquin minima minor erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s425" xml:space="preserve">Inſuper infini-<lb/>tis corporibus caro iam infinita ſanguis, cerebrumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s426" xml:space="preserve">ineſ-<lb/>ſet unumquodque tamen eſſet ab alijs ſeparatum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s427" xml:space="preserve">ni-<lb/>hilominus infinitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s428" xml:space="preserve">hoc autem metas egreditur rationis.</s>
  <s xml:id="echoid-s429" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s430" xml:space="preserve">Id uerò quod aſſeritur, nunquam ſegregata omnia fore, <lb/>non ſcienter quidem dicitur, rectè tamen: </s>
  <s xml:id="echoid-s431" xml:space="preserve">affectus enim in-<lb/>ſeparabiles ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s432" xml:space="preserve">Cùm igitur colores, atque habitus misti <lb/>ſint, ſi fuerint ſegregati, erit quippiam album, aut ſanum <lb/>profectò, quod non aliud quicquam erit, nec in ſubiecto. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s433" xml:space="preserve">Quare ipſa mens abſurda eſt, ſanè ea quærens, quæ fieri ne-<lb/>queunt ſi ſeparata quidem reddere uult: </s>
  <s xml:id="echoid-s434" xml:space="preserve">hoc autẽ efficere <lb/>nequit, tam quantitatis, quàm qualitatis etiã ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s435" xml:space="preserve">Quan <lb/>titatis quidem, quia non eſt minim a magnitudo: </s>
  <s xml:id="echoid-s436" xml:space="preserve">qualitatis <lb/>autem, quia affectus inſeparabiles ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s437" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s438" xml:space="preserve">etiam rectè <lb/>generationem eorum quæ partium ſunt conformium, capit: </s>
  <s xml:id="echoid-s439" xml:space="preserve"><lb/>lutum nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s440" xml:space="preserve">tum in luta, tum non in luta diuiditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s441" xml:space="preserve">Nec ut <lb/>lateres ex domo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s442" xml:space="preserve">domus ex lateribus fit, ſic aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s443" xml:space="preserve">aër <lb/>ex ſeſe mutuo ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s444" xml:space="preserve">fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s445" xml:space="preserve">Melius autẽ eſt pauciora prin <lb/>cipia, finitaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s446" xml:space="preserve">ſumere, quod quidem Empedocles facit.</s>
  <s xml:id="echoid-s447" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s448" xml:space="preserve">Quòd principia oporteret finita ponere.</s>
  <s xml:id="echoid-s449" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div12" type="section" level="1" n="9">
<head xml:id="echoid-head15" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s450" xml:space="preserve">_OM_nes igitur cõtraria, principia faciunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s451" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s452" xml:space="preserve">qui uni-<lb/>uerſum unum eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s453" xml:space="preserve">immobile dicũt (Parmenides <lb/>enim calidum, frigidumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s454" xml:space="preserve">principia facit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s455" xml:space="preserve">hæc ignem, <lb/>terramq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s456" xml:space="preserve">appellat) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s457" xml:space="preserve">qui rarũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s458" xml:space="preserve">denſum, principia in-<lb/>quiunt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s459" xml:space="preserve">Democritus quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s460" xml:space="preserve">plenum ipſa atque uacuum <lb/>aſſerit eſſe, quorum alterum ut ens, alterum ut non ens eſſe
<pb o="11" file="020" n="20" rhead="LIREB I."/>
dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s461" xml:space="preserve">Inſuper &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s462" xml:space="preserve">haſce differẽtias affert, poſitionẽ inquam, <lb/>figuram, ac ordinẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s463" xml:space="preserve">hæc autẽ contrariorũ genera ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s464" xml:space="preserve">Poſi <lb/>tionis enim, ſupra &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s465" xml:space="preserve">infra, antè &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s466" xml:space="preserve">retrò: </s>
  <s xml:id="echoid-s467" xml:space="preserve">figuræ uerò an-<lb/>gulis cõstans, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s468" xml:space="preserve">nõ constans: </s>
  <s xml:id="echoid-s469" xml:space="preserve">rectũ, et circunflexum ſpe-<lb/>cies ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s470" xml:space="preserve">Patet igitur, omnes contraria quodãmodo prin <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-020-01a" xlink:href="note-020-01"/>
cipia facere rerũ, idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s471" xml:space="preserve">nõ ſine ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s472" xml:space="preserve">Principia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s473" xml:space="preserve">neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s474" xml:space="preserve">ex ſeſe mutuo, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s475" xml:space="preserve">ex alijs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s476" xml:space="preserve">ex ipſis omnia eſſe oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s477" xml:space="preserve"><lb/>cõtrarijs autẽ primis hæc inſunt, quia nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s478" xml:space="preserve">ſunt prima, ideo <lb/>non ex alijs ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s479" xml:space="preserve">quia uerò contraria ſunt, ideo non ex ſeſe <lb/>mutuo fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s480" xml:space="preserve">Verùm idipſum quo pacto fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s481" xml:space="preserve">ratione cõ <lb/>ſideremus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s482" xml:space="preserve">Sumendum eſt igitur primũ, nõ quiduis <lb/>eorũ quæ ſunt in quoduis agere, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s483" xml:space="preserve">quoduis pati à quo-<lb/>uis aptũ eſſe, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s484" xml:space="preserve">ex quibuſcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s485" xml:space="preserve">quiduis fieri, niſi quis per <lb/>accidens ſumpſerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s486" xml:space="preserve">quo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s487" xml:space="preserve">pacto fiet album uel nigrum <lb/>ex muſico, niſi albo uelnigro ſit accidens muſicũ? </s>
  <s xml:id="echoid-s488" xml:space="preserve">Sed albũ <lb/>quidẽ fit è non albo, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s489" xml:space="preserve">ex hoc non quouis, ſed è nigro, uel <lb/>aliquo mediorũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s490" xml:space="preserve">Muſicum autem è non muſico, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s491" xml:space="preserve">ex hoc <lb/>nõ quouis, ſed ex immuſico: </s>
  <s xml:id="echoid-s492" xml:space="preserve">uel è medio, ſi aliquid inter ipſa <lb/>mediũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s493" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s494" xml:space="preserve">rurſus in quoduis primũ, unumquodque <lb/>corrũpitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s495" xml:space="preserve">uelut album, nõ in muſicum (niſi idipſum non-<lb/>nunquam accidat) ſed in non album corrũpitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s496" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s497" xml:space="preserve">in hoc <lb/>non quoduis, ſed in nigrũ, aut in medium. </s>
  <s xml:id="echoid-s498" xml:space="preserve">Eodem modo mu-<lb/>ſicum etiam in non muſicũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s499" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s500" xml:space="preserve">in hoc nõ quoduis, ſed im-<lb/>muſicũ, uel in medium, ſi quid inter ipſa mediũ ſit, corrum-<lb/>pitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s501" xml:space="preserve">Similiter fit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s502" xml:space="preserve">in cæteris. </s>
  <s xml:id="echoid-s503" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s504" xml:space="preserve">ea, quæ non ſim <lb/>plicia, ſed cõpoſita ſunt eandem ſubeunt rationem: </s>
  <s xml:id="echoid-s505" xml:space="preserve">ſed latet <lb/>idipſum ex eo: </s>
  <s xml:id="echoid-s506" xml:space="preserve">quia diſpoſitiones oppoſitæ nominibus ca-<lb/>rent. </s>
  <s xml:id="echoid-s507" xml:space="preserve">Etenim omne constructum ex inconstructo, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s508" xml:space="preserve">in-<lb/>constructũ è constructo fiat neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s509" xml:space="preserve">constructũ etiam <lb/>in inconstructum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s510" xml:space="preserve">in ipſum non quoduis, ſed in oppo-
<pb o="15" file="021" n="21" rhead="LIBER I."/>
ſitum, neceſſe eſt corrumpatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s511" xml:space="preserve">Nihil autem intereſt, ſiue <lb/>in constructione, ſiue in ordine, ſiue in compoſitione, hæc <lb/>ipſa dicantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s512" xml:space="preserve">patet enim, eandem rationem in cunctis eſſe. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s513" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s514" xml:space="preserve">domum, ſtatuam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s515" xml:space="preserve">quoduis aliud ſimiliter fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s516" xml:space="preserve">do-<lb/>mus enim ex non compoſitis, ſed hoc modo diuiſis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s517" xml:space="preserve">ſta-<lb/>tua, figuratorumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s518" xml:space="preserve">quoduis, è nõ ſic figurato cõfici fieriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s519" xml:space="preserve"><lb/>uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s520" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s521" xml:space="preserve">hæc partim ordine, partim compoſitione con-<lb/>ſtant. </s>
  <s xml:id="echoid-s522" xml:space="preserve">Si igitur hæc uera ſunt, omne quod fit, è contrario <lb/>profectò, aut è medio fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s523" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s524" xml:space="preserve">omne quod corrũpitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s525" xml:space="preserve">in con <lb/>trarium corrũpitur, uel in medium: </s>
  <s xml:id="echoid-s526" xml:space="preserve">media uerò ſunt ex con <lb/>trarijs, ceu colores ex albo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s527" xml:space="preserve">nigro. </s>
  <s xml:id="echoid-s528" xml:space="preserve">Quare omnia quæ <lb/>natura fiunt aut contraria, aut ex contrarijs ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s529" xml:space="preserve">Plurimi <lb/>igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s530" xml:space="preserve">cæterorum hucuſque profecti, penè conſentiunt, <lb/>quemadmodum diximus anteà. </s>
  <s xml:id="echoid-s531" xml:space="preserve">Nam omnes elemẽta, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s532" xml:space="preserve">ea, <lb/>quæ ab ipſis principia nuncupãtur, quanquàm ſine ratio-<lb/>ne, tamen contraria ponunt, quaſi ab ipſa ueritate compul-<lb/>ſi. </s>
  <s xml:id="echoid-s533" xml:space="preserve">Differunt tamen, quia quidam priora, quidam posterio-<lb/>ra: </s>
  <s xml:id="echoid-s534" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s535" xml:space="preserve">alijratione, alij ſenſu notiora, accipiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s536" xml:space="preserve">Quidam <lb/>enim calidum, frigidumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s537" xml:space="preserve">: quidam humidum, atque ſiccum.</s>
  <s xml:id="echoid-s538" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div12" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-020-01" xlink:href="note-020-01a" xml:space="preserve">Prima ſunt, <lb/>quorũ nõ ſunt <lb/>intrinſeca prio <lb/>ra principia.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s539" xml:space="preserve">Alij par, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s540" xml:space="preserve">impar. </s>
  <s xml:id="echoid-s541" xml:space="preserve">Nonnulli concordiam, diſcordiaḿ ue <lb/>cauſas generationis eſſe dixerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s542" xml:space="preserve">Hæc autẽ inter ſeſe dicto <lb/>differũt modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s543" xml:space="preserve">Quare eadẽ quodammodo, diuerſaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s544" xml:space="preserve">dicunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s545" xml:space="preserve">diuerſa quidẽ, ſicut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s546" xml:space="preserve">plurimis uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s547" xml:space="preserve">eadem autem ſi-<lb/>militudine rationis: </s>
  <s xml:id="echoid-s548" xml:space="preserve">ex eadẽ nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s549" xml:space="preserve">ſerie ſumunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s550" xml:space="preserve">contrario-<lb/>rum enim, alia cõtinent, alia continentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s551" xml:space="preserve">Hoc igitur pa-<lb/>cto, eodem modo, diuerſoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s552" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s553" xml:space="preserve">deterius, ac melius dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s554" xml:space="preserve"><lb/>Et quidem ratione, quidam ſenſu notiora ſumunt, ut anteà <lb/>diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s555" xml:space="preserve">etenim uniuerſale quidẽ notius eſt ratione, ſingula <lb/>re autẽ ſenſu: </s>
  <s xml:id="echoid-s556" xml:space="preserve">ratio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s557" xml:space="preserve">ipſius eſt uniuerſalis, ſenſus uerò <lb/>particularis: </s>
  <s xml:id="echoid-s558" xml:space="preserve">ueluti magnum quidem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s559" xml:space="preserve">paruum ratione:</s>
  <s xml:id="echoid-s560" xml:space="preserve">
<pb o="16" file="022" n="22" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
rarum autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s561" xml:space="preserve">denſum, ſenſu ſunt notiora. </s>
  <s xml:id="echoid-s562" xml:space="preserve">Patet igitur <lb/>oportere contraria principia rerum eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s563" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s564" xml:space="preserve">De numero principiorum naturalium iuxta veritatem, <lb/>quòd non ſit vnum folum, neque plura duobus aut <lb/>tribus.</s>
  <s xml:id="echoid-s565" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div14" type="section" level="1" n="10">
<head xml:id="echoid-head16" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s566" xml:space="preserve">_D_Einceps uerò cõſyderandum eſt, utrum duo, an tria, <lb/>an plura principia ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s567" xml:space="preserve">unum enim principium eſſe <lb/>non poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s568" xml:space="preserve">quia non ſunt ipſa contraria, unum. </s>
  <s xml:id="echoid-s569" xml:space="preserve">Nec etiam <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-022-01a" xlink:href="note-022-01"/>
infinita, quia id quod eſt, ſub ſcientiã ſanè non cadet. </s>
  <s xml:id="echoid-s570" xml:space="preserve">Vna <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s571" xml:space="preserve">contrarietas, eſt in omni genere uno: </s>
  <s xml:id="echoid-s572" xml:space="preserve">ſubstantia uerò <lb/>genus eſt quoddam unum. </s>
  <s xml:id="echoid-s573" xml:space="preserve">Et quia generatio ex finitis fie-<lb/>ripoteſt, atque præstabilius eſt ex finitis, ut opinatur Em-<lb/>pedocles, quàm ex infinitis fieri generationem existimare: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s574" xml:space="preserve">cuncta enim, quæ ad generandas res pertinent, ex finitis, <lb/>perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s575" xml:space="preserve">Anaxagoras ex infinitis, reddere putat. </s>
  <s xml:id="echoid-s576" xml:space="preserve">Præ-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-022-02a" xlink:href="note-022-02"/>
terea alijs alia priora, contraria ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s577" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s578" xml:space="preserve">ex alijs alia fiunt, <lb/>ceu dulce, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s579" xml:space="preserve">amarum: </s>
  <s xml:id="echoid-s580" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s581" xml:space="preserve">album, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s582" xml:space="preserve">nigrum: </s>
  <s xml:id="echoid-s583" xml:space="preserve">principia ue-<lb/>rò manere ſemper oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s584" xml:space="preserve">Ex his igitur neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s585" xml:space="preserve">unum, neque <lb/>infinita principia eſſe constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s586" xml:space="preserve">Cùm autem ſint finita, nõ <lb/>facere duo ſolum, rationem aliquam habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s587" xml:space="preserve">Dubitauerit <lb/>enim nõ incongruè quiſpiam, quonam pacto denſitas apta <lb/>eſt facere raritatem, aut raritas denſitatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s588" xml:space="preserve">Et alia quæuis <lb/>contrarietas, ſimili modo non enim concordia diſcordiam, <lb/>neque econtra diſcordia concordiam congregat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s589" xml:space="preserve">ali-<lb/>quid facit ex ipſa, ſed aliud quid tertium, ambæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s590" xml:space="preserve">Atqui ſunt <lb/>qui plura etiam ſumunt, ex quibus eorum, quæ ſunt, na-<lb/>turam conficiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s591" xml:space="preserve">Inſuper &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s592" xml:space="preserve">id quiſpiam dubitauerit, <lb/>niſi quiſpiam aliam quandam contrarijs natur am ſubie-<lb/>cerit, nullius enim eorum, quæ ſunt, ſubstantiam, contra-<lb/>riam eſſe uidemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s593" xml:space="preserve">Principium autem de nullo ſubiecto <lb/>dicatur oportet, alio quin principij principium erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s594" xml:space="preserve">ſubie-
<pb o="17" file="023" n="23" rhead="LIBER I."/>
ctum enim, principium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s595" xml:space="preserve">prius prædicato eſſe uidetur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s596" xml:space="preserve">Præterea ſubstantiam nõ eſſe cõtrariã ſubstantiæ dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s597" xml:space="preserve"><lb/>Quonã igitur pacto ſubstãtia ex nõ ſubstãtijs, aut nõ ſub-<lb/>ſtantia, ſubstãtia prius erit? </s>
  <s xml:id="echoid-s598" xml:space="preserve">Quamobrẽ neceſſe eſt eũ, qui <lb/>priorem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s599" xml:space="preserve">hanc rationẽ uerã eſſe existimauerit, ſi ambas <lb/>ſeruare uoluerit, tertium aliquod cõtrarijs ipſis ſubijcere: </s>
  <s xml:id="echoid-s600" xml:space="preserve"><lb/>quẽadmodũ dicũt ij, qui ſolã unã quãdã naturã, uniuerſum <lb/>aſſerũt eſſe, ut aquã, aut ignẽ, aut mediũ, quod inter hæc col <lb/>locarunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s601" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s602" xml:space="preserve">uidetur ipſum mediũ magis, nam iguis, ter-<lb/>ra, aër, et aqua cũ contrarietatibus ſunt annexa. </s>
  <s xml:id="echoid-s603" xml:space="preserve">Idcirco nõ <lb/>ſine ratione agunt, qui ſubiectũ ipſum aliud ab his faciunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s604" xml:space="preserve"><lb/>Cæterorũ autẽ, quidã aërem ponũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s605" xml:space="preserve">aër enim minime reſpe <lb/>ctu cæterorũ differentias ſenſibiles habet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s606" xml:space="preserve">hunc ſequi-<lb/>tur aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s607" xml:space="preserve">Verũ enim omnes hoc unũ in figuras contrarias <lb/>uertunt, denſitate inquã, raritateq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s608" xml:space="preserve">: &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s609" xml:space="preserve">intenſione, remißio-<lb/>né ue: </s>
  <s xml:id="echoid-s610" xml:space="preserve">quæ quidẽ exceſſus omnino, defectusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s611" xml:space="preserve">ſunt, ut antea <lb/>diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s612" xml:space="preserve">Hæc etiã opinio uetus quædã eſſe uidetur, in unum <lb/>inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s613" xml:space="preserve">exceſſum atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s614" xml:space="preserve">defectũ, principia rerũ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s615" xml:space="preserve">at-<lb/>tamen nõ eodem modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s616" xml:space="preserve">ſed priſci, duo quidem agere, unum <lb/>autẽ pati dicebant. </s>
  <s xml:id="echoid-s617" xml:space="preserve">At posteriorũ quidã econtra unum qui-<lb/>dem agere, duo uerò pati potius aſſerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s618" xml:space="preserve">Tria igitur <lb/>elementa rerum eſſe putare: </s>
  <s xml:id="echoid-s619" xml:space="preserve">ex his, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s620" xml:space="preserve">istiuſmodi alijs ani-<lb/>maduerſis, uidebitur aliquam rationẽ habere, ſicut antea di <lb/>ximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s621" xml:space="preserve">ſed tribus ponere plura, nullã. </s>
  <s xml:id="echoid-s622" xml:space="preserve">Ad patiendum enim, <lb/>ſufficiẽs est unũ ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s623" xml:space="preserve">Si uerò quatuor cõtrarijs ſumptis, <lb/>duæ contrarietates ponantur, utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s624" xml:space="preserve">ſeorſum alia quædam <lb/>natura media ſubijciatur oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s625" xml:space="preserve">Quod ſi ex ſeſe uicißim <lb/>generare poſſunt, ſuperuacanea nimirùm altera contrarie-<lb/>tas erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s626" xml:space="preserve">Et inſuper fieri nequit, ut primæ contrarietates <lb/>ſint plures: </s>
  <s xml:id="echoid-s627" xml:space="preserve">ſubstantia nanque unum quoddã eſt genus, eius
<pb o="18" file="024" n="24" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
quod eſt, ut patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s628" xml:space="preserve">quare nõ genere, ſed antecedendo, ſequen <lb/>do ue duntaxat, inter ſeſe principia different: </s>
  <s xml:id="echoid-s629" xml:space="preserve">ſemper enim <lb/>una eſt cõtrarietas in genere uno, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s630" xml:space="preserve">omnes cõtrarietates <lb/>ad unum reduciuidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s631" xml:space="preserve">Patet igitur neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s632" xml:space="preserve">unum elementũ, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s633" xml:space="preserve">plura duobus, uel tribus, eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s634" xml:space="preserve">Horũ autẽ utrum ſit aſſe <lb/>rendum, magnam dubitationem nimirum habet.</s>
  <s xml:id="echoid-s635" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div14" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-022-01" xlink:href="note-022-01a" xml:space="preserve">Vna contrarie, <lb/>tas, hoc eſt duo <lb/>ad inuicẽ con-<lb/>traria.</note>
<note position="left" xlink:label="note-022-02" xlink:href="note-022-02a" xml:space="preserve">Cõtraria prio-<lb/>ra ſunt ſubſtan <lb/>tialia: poſterio, <lb/>ra, accideralia.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s636" xml:space="preserve">De numero principiorum naturalium.</s>
  <s xml:id="echoid-s637" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div16" type="section" level="1" n="11">
<head xml:id="echoid-head17" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s638" xml:space="preserve">_H_Oc igitur modo nos dicimus primò, de omnigenera-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-024-01a" xlink:href="note-024-01"/>
tione ſimpliciter pertractantes. </s>
  <s xml:id="echoid-s639" xml:space="preserve">Eſt enim naturæ ac-<lb/>comodatum, primùm cõmunia dicere. </s>
  <s xml:id="echoid-s640" xml:space="preserve">deinde ea quæ circa <lb/>unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s641" xml:space="preserve">ſunt propria, contẽplari. </s>
  <s xml:id="echoid-s642" xml:space="preserve">Nã quippiã è quo-<lb/>piam, ac aliud ex alio fieri dicimus, aut ſimplicia dicentes, <lb/>aut cõpoſita. </s>
  <s xml:id="echoid-s643" xml:space="preserve">Dico autẽ hoc pacto: </s>
  <s xml:id="echoid-s644" xml:space="preserve">fit enim homo, muſicus: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s645" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s646" xml:space="preserve">non muſicus, muſicus: </s>
  <s xml:id="echoid-s647" xml:space="preserve">aut nõ muſicus homo, muſicus ho <lb/>mo. </s>
  <s xml:id="echoid-s648" xml:space="preserve">Simplex itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s649" xml:space="preserve">dico ipſum fiens: </s>
  <s xml:id="echoid-s650" xml:space="preserve">hominẽ inquam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s651" xml:space="preserve">non <lb/>muſicum: </s>
  <s xml:id="echoid-s652" xml:space="preserve">et id etiã quod fit, id eſt muſicũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s653" xml:space="preserve">Compoſitũ uerò, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s654" xml:space="preserve">id quod fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s655" xml:space="preserve">id ipſum fiens etiã cùm non muſicũ homi <lb/>nem, muſicum hominẽ fieri dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s656" xml:space="preserve">Horum autem alterũ, <lb/>non ſolum hoc aliquid, ſed etiam ex hoc fieri dicitur, ceu è <lb/>non muſico muſicus: </s>
  <s xml:id="echoid-s657" xml:space="preserve">alterum nõ hoc in omnibus dicitur mo <lb/>do. </s>
  <s xml:id="echoid-s658" xml:space="preserve">Non enim ex homine muſicus, ſed homo fit muſicus, <lb/>dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s659" xml:space="preserve">At uerò eorum, quæ ut ſimplicia fieri dicimus, alte <lb/>rum permanens fit, alterum non permanens. </s>
  <s xml:id="echoid-s660" xml:space="preserve">Nam homo <lb/>quidem permanet cùm fit muſicus homo. </s>
  <s xml:id="echoid-s661" xml:space="preserve">Non muſicum au-<lb/>tem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s662" xml:space="preserve">immuſicum, neque ſimplex, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s663" xml:space="preserve">compoſitum per-<lb/>manet. </s>
  <s xml:id="echoid-s664" xml:space="preserve">Quæ cùm ita ſint, hoc eſt, ex omnibus, quæ fiunt, <lb/>accipiendum: </s>
  <s xml:id="echoid-s665" xml:space="preserve">ſi quis inſpexerit, uti diximus, aliquid ſemper <lb/>ſubijci oportere, ipſum inquam fiens. </s>
  <s xml:id="echoid-s666" xml:space="preserve">Quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s667" xml:space="preserve">ſi numero <lb/>unum eſt, non tamen eſt ſpecie unum: </s>
  <s xml:id="echoid-s668" xml:space="preserve">atque pro eodem ac-<lb/>cipio, ſpecie, rationeq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s669" xml:space="preserve">differre: </s>
  <s xml:id="echoid-s670" xml:space="preserve">non enim eſt eadem homi-
<pb o="19" file="025" n="25" rhead="LIBER I."/>
nis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s671" xml:space="preserve">immuſiciratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s672" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s673" xml:space="preserve">alterum permanet: </s>
  <s xml:id="echoid-s674" xml:space="preserve">alterum non <lb/>permanet. </s>
  <s xml:id="echoid-s675" xml:space="preserve">Id enim quod non opponitur, permanet, homo <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s676" xml:space="preserve">permanet, muſicum autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s677" xml:space="preserve">immuſicum nõ perma <lb/>net, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s678" xml:space="preserve">id quod ex utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s679" xml:space="preserve">cõponitur, uelut immuſicus ho-<lb/>mo. </s>
  <s xml:id="echoid-s680" xml:space="preserve">At uerò quippiam è quopiã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s681" xml:space="preserve">non hoc fieri, in ijſce <lb/>magis dicitur, quæ nõ permanẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s682" xml:space="preserve">ceu ex immuſico fieri muſi <lb/>cum dicitur, ex homine uerò nõ dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s683" xml:space="preserve">Verùm &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s684" xml:space="preserve">in ijſce, <lb/>quæ permanent, interdũ eodẽ dicitur modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s685" xml:space="preserve">ex ære nanque <lb/>ſtatuã, non æs ſtatuã fieri dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s686" xml:space="preserve">In eo tamen, quod oppo-<lb/>nitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s687" xml:space="preserve">nõ permanet, utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s688" xml:space="preserve">dicitur modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s689" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s690" xml:space="preserve">ex hoc fieri <lb/>hoc, ut ex immuſico muſicus: </s>
  <s xml:id="echoid-s691" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s692" xml:space="preserve">hoc fieri hoc, uelut immu-<lb/>ſicus muſicus. </s>
  <s xml:id="echoid-s693" xml:space="preserve">Iccirco &amp;</s>
  <s xml:id="echoid-s694" xml:space="preserve">, in cõpoſito ſimiliter dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s695" xml:space="preserve">ex im <lb/>muſico nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s696" xml:space="preserve">homine, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s697" xml:space="preserve">immuſicus homo, muſicus homo <lb/>fieri dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s698" xml:space="preserve">Cùm autẽ fieri multis modis dicatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s699" xml:space="preserve">quæ-<lb/>dam non abſolutè fieri, ſed hoc aliquid fieri, quædã ſimpli-<lb/>citer fieri dicãtur, quod quidem ſolis ſubstantijs cõpetit, in <lb/>cæteris quidẽ patet aliquid (ipſum inquã fiens) neceſſariò <lb/>ſubijci. </s>
  <s xml:id="echoid-s700" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s701" xml:space="preserve">quantũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s702" xml:space="preserve">quale, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s703" xml:space="preserve">ad aliquid, et quando, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s704" xml:space="preserve">ubi, fit aliquare ſubiecta, propterea quòd ſubstantia ſo <lb/>la de nullo ſubiecto dicitur alio: </s>
  <s xml:id="echoid-s705" xml:space="preserve">cætera autem uniuerſa de <lb/>ſubstantia ipſa dicuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s706" xml:space="preserve">At ſubstantiam etiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s707" xml:space="preserve">quæ-<lb/>cunque alia ſimpliciter ſunt, ex ſubiecto fieri aliquo, pate-<lb/>fiet ſanè diligenter conſideranti: </s>
  <s xml:id="echoid-s708" xml:space="preserve">ſemper enim eſt aliquid <lb/>quod ſubijcitur, ex quo generatur id quod ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s709" xml:space="preserve">Plantæ nan-<lb/>que, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s710" xml:space="preserve">animalia, ex ſemine fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s711" xml:space="preserve">Eorum autem quæ fiunt <lb/>ſimpliciter quædam transfiguratione fiunt, ut ſtatua: </s>
  <s xml:id="echoid-s712" xml:space="preserve">quæ-<lb/>dam additione, ut ea, quæ incrementa ſuſcipiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s713" xml:space="preserve">quædam <lb/>ablatione, ut è lapide Mercurius: </s>
  <s xml:id="echoid-s714" xml:space="preserve">quædam compoſitione, <lb/>ut domus: </s>
  <s xml:id="echoid-s715" xml:space="preserve">quædam alteratione, ut ea quæ uertuntur ma-<lb/>teria. </s>
  <s xml:id="echoid-s716" xml:space="preserve">Atque patet, ex ſubiectis omnia fieri, quæ hoc pacto
<pb o="20" file="026" n="26" rhead="ARIST. PHYSICORVM."/>
fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s717" xml:space="preserve">Quare patet ex dictis omne quod fit, ſemper cõpo-<lb/>ſitũ eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s718" xml:space="preserve">eſt quidem aliquid quod fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s719" xml:space="preserve">eſt autem aliquid, <lb/>quod istud fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s720" xml:space="preserve">hoc eſt duplex. </s>
  <s xml:id="echoid-s721" xml:space="preserve">Eſt enim aut ſub iectũ, aut <lb/>oppoſitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s722" xml:space="preserve">at quòd opponi quidem immuſicũ, ſubijci autem <lb/>hominẽ, dico. </s>
  <s xml:id="echoid-s723" xml:space="preserve">Et uacuitatẽ quidem figuræ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s724" xml:space="preserve">inform itatẽ, <lb/>uel inordinationẽ, oppoſitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s725" xml:space="preserve">æs aũt, lapidem, aurumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s726" xml:space="preserve">ſubie <lb/>ctum. </s>
  <s xml:id="echoid-s727" xml:space="preserve">Siigitur eorũ quæ natura constant, cauſæ atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s728" xml:space="preserve">prin <lb/>cipia ſunt, ex quibus prius constant, ac facta ſuntnon per <lb/>accidẽs, ſed unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s729" xml:space="preserve">id quod per ſubstantiã dicitur, pa <lb/>tet omnia fieri ex ſubiecto, ac forma: </s>
  <s xml:id="echoid-s730" xml:space="preserve">muſicus enim homo, ex <lb/>homine quodãmodo, muſicó ue cõponitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s731" xml:space="preserve">rationes enim in <lb/>illorum rationes diſſolues. </s>
  <s xml:id="echoid-s732" xml:space="preserve">Vuiuerſa igitur quæ fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s733" xml:space="preserve">ex <lb/>hiſce porrò fieri patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s734" xml:space="preserve">atqui ſubiectũ ipſum numero qui-<lb/>dem eſt unum, ratione autem duo. </s>
  <s xml:id="echoid-s735" xml:space="preserve">Homo nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s736" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s737" xml:space="preserve">aurum, <lb/>ac omnino materia, numer abile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s738" xml:space="preserve">eſt enim hoc aliquid ma <lb/>gis, atque id quod fit, non per accidens ex ipſo gignitur.</s>
  <s xml:id="echoid-s739" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div16" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-024-01" xlink:href="note-024-01a" xml:space="preserve">Simplicia dici, <lb/>mus, cùm extre <lb/>ma ſunt incom <lb/>plexa: vt homo <lb/>ſit muſicus. Cõ <lb/>poſita verò cũ <lb/>alterum cõple, <lb/>xum eſt: vt, im <lb/>muſicus homo <lb/>ſit muſicus.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s740" xml:space="preserve">At priuatio, ipſum inquam oppoſitum, accidens eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s741" xml:space="preserve">forma autem eſt unũ, ut ordo, uel muſica, uel eorũ aliquid <lb/>quæ ſimili modo dicuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s742" xml:space="preserve">Quapropter ipſa principia, <lb/>tum duo, tum tria dicenda ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s743" xml:space="preserve">tum contraria: </s>
  <s xml:id="echoid-s744" xml:space="preserve">ueluti <lb/>ſi quiſpiam dicat muſicum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s745" xml:space="preserve">immuſicum: </s>
  <s xml:id="echoid-s746" xml:space="preserve">aut calidum, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s747" xml:space="preserve">frigidum: </s>
  <s xml:id="echoid-s748" xml:space="preserve">aut constructum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s749" xml:space="preserve">inconstructum: </s>
  <s xml:id="echoid-s750" xml:space="preserve">tum nõ <lb/>contraria: </s>
  <s xml:id="echoid-s751" xml:space="preserve">fieri enim non poteſt, ut mutuo contraria pa-<lb/>tiantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s752" xml:space="preserve">Soluitur autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s753" xml:space="preserve">hoc, quia aliud eſt ipſum ſubie-<lb/>ctum: </s>
  <s xml:id="echoid-s754" xml:space="preserve">hoc enim, non eſt (ut patet) contrarium: </s>
  <s xml:id="echoid-s755" xml:space="preserve">quare prin-<lb/>cipia neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s756" xml:space="preserve">plura contrarijs quodammodo ſunt, ſed duo (ut <lb/>ita dicam) numero, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s757" xml:space="preserve">rurſus penitus duo, quia ipſorum <lb/>ratio eſt diuerſa, ſed tria: </s>
  <s xml:id="echoid-s758" xml:space="preserve">diuerſa enim eſt hominis ratio, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s759" xml:space="preserve">immuſici, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s760" xml:space="preserve">uacantis ſigura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s761" xml:space="preserve">æris. </s>
  <s xml:id="echoid-s762" xml:space="preserve">Quod igitur <lb/>principia ſunt naturalium rer um, quibus generatio com-
<pb o="21" file="027" n="27" rhead="LIBER I."/>
petit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s763" xml:space="preserve">quonãmodo ſunt tot, ſatis iam explicuimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s764" xml:space="preserve">Atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s765" xml:space="preserve">patet aliquid ipſis contrarijs ſubijci oportere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s766" xml:space="preserve">contra-<lb/>ria duo eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s767" xml:space="preserve">modo autem quodam alio, non neceſſarium <lb/>eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s768" xml:space="preserve">erit enim ſufficiens contrariorum alterum, ad fa-<lb/>ciendum abſentia, præſentiaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s769" xml:space="preserve">ſui, mutationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s770" xml:space="preserve">Natura au-<lb/>tem ea quæ ſubijcitur, ſimilitudine rationis ſub ſcientiam <lb/>cadit. </s>
  <s xml:id="echoid-s771" xml:space="preserve">Nam ut ſtatuam æs, aut ad lecticam lignum, aut ad <lb/>aliquid aliud eorum, quæ formam habent, materies, atque <lb/>informe ſeſe habent antequam ſuſcipiat formam: </s>
  <s xml:id="echoid-s772" xml:space="preserve">ſic ad ſub-<lb/>ſtantiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s773" xml:space="preserve">hoc aliquid, atque id quod eſt, hæc ſeſe habe <lb/>re uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s774" xml:space="preserve">Vnum igitur hæc principiũ eſt, non tamen eſt <lb/>unum, neque ens, perinde atque hoc aliquid. </s>
  <s xml:id="echoid-s775" xml:space="preserve">Vnum etiam <lb/>principium eſt ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s776" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s777" xml:space="preserve">inſuper id, quod eſt contr arium <lb/>huic, ipſainquam priuatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s778" xml:space="preserve">Hæc autem quonam pacto duo <lb/>ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s779" xml:space="preserve">plura, paulò antea diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s780" xml:space="preserve">Primùm igitur dictũ <lb/>eſt, cõtraria ſolùm principia eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s781" xml:space="preserve">deinde neceſſarium eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s782" xml:space="preserve"><lb/>quoddam etiam aliud ſubijci, triaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s783" xml:space="preserve">eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s784" xml:space="preserve">Ex hiſce uerò, quæ <lb/>nunc diximus, patet quænam eſt differentia contrariorum: </s>
  <s xml:id="echoid-s785" xml:space="preserve"><lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s786" xml:space="preserve">quomodo principia ſe habent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s787" xml:space="preserve">quid eſt ipſum ſubie-<lb/>ctum. </s>
  <s xml:id="echoid-s788" xml:space="preserve">Sed utrum forma ſubstantia ſit, an ſubiectum, nondũ <lb/>emerſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s789" xml:space="preserve">patet tamen tria principia rerũ eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s790" xml:space="preserve">quonã pa-<lb/>cto, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s791" xml:space="preserve">quis ipſorum ſit modus. </s>
  <s xml:id="echoid-s792" xml:space="preserve">Quot igitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s793" xml:space="preserve">quæ ſint <lb/>principia rerum, ex hiſce, quæ diximus, ſit per ſpectum.</s>
  <s xml:id="echoid-s794" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s795" xml:space="preserve">In quem errorem inciderint antiqui ex ignoratione materiæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s796" xml:space="preserve">atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s797" xml:space="preserve">eiuſdem erroris diſſolutio.</s>
  <s xml:id="echoid-s798" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div18" type="section" level="1" n="12">
<head xml:id="echoid-head18" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s799" xml:space="preserve">_P_Oſt hæc autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s800" xml:space="preserve">dubitationem ueterum unicè hoc <lb/>pacto ſoluidicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s801" xml:space="preserve">Primi nanque Philoſophi ueri-<lb/>tatem, atque naturam eorum, quæ ſunt, quærentes exorbi-<lb/>tarunt, quaſi ad aliam uiam quandam à ruditate depulſi. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s802" xml:space="preserve">Atque aſſerunt neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s803" xml:space="preserve">fieri quicquam corum, quæ ſunt, neq;</s>
  <s xml:id="echoid-s804" xml:space="preserve">
<pb o="22" file="028" n="28" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
corrumpi: </s>
  <s xml:id="echoid-s805" xml:space="preserve">proptereà quod neceſſe eſt quidẽ omne quod fit <lb/>aut ex ente, aut è non ente fieri, generariq́: </s>
  <s xml:id="echoid-s806" xml:space="preserve">neutrũ autẽ eſſe <lb/>poteſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s807" xml:space="preserve">enim fit id, quod eſt, iam enim eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s808" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s809" xml:space="preserve">ex nõ ente <lb/>nihil fieri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s810" xml:space="preserve">Aliquid enim ſubijciatur opcrtet. </s>
  <s xml:id="echoid-s811" xml:space="preserve">Atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s812" xml:space="preserve">hoc pacto id quod deinceps accidit, augẽtes, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s813" xml:space="preserve">multa in-<lb/>quiunt eſſe, ſed ſolũ ipſum quod eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s814" xml:space="preserve">Illi igitur ob ea, quæ di <lb/>cta ſunt, hanc habuerũt opinionẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s815" xml:space="preserve">Nos autẽ uno quidẽ mo <lb/>do, nihil inter hæc dicimus intereſſe, ex ente inquã, aut ex nõ <lb/>ente fieri, et id quod nõ eſt, aut quod eſt agere ꝗppiã, aut pa <lb/>ti, aut quoduis hoc fieri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s816" xml:space="preserve">medicũ agere ꝗppiã, aut pati, <lb/>aut è medico aliquid eſſe, aut oriri. </s>
  <s xml:id="echoid-s817" xml:space="preserve">Quare cũ id dicatur du-<lb/>pliciter, patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s818" xml:space="preserve">ex ente fieri, aut id quod eſt, agere, aut pa-<lb/>ti, duobus modis identidẽ dici. </s>
  <s xml:id="echoid-s819" xml:space="preserve">Aedificat igitur medicus, non <lb/>ut eſt medicus, ſed ut eſt ædificator: </s>
  <s xml:id="echoid-s820" xml:space="preserve">et albus ſit, nõ hoc ſanè <lb/>quo medicus eſt, ſed quo niger: </s>
  <s xml:id="echoid-s821" xml:space="preserve">medetur autẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s822" xml:space="preserve">medicinã <lb/>amittit, quo medicus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s823" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s824" xml:space="preserve">cũ maximè ipſum medicũ age <lb/>re quippiã aut pati dicamus, uel è medico fieri, ſi illud agat: </s>
  <s xml:id="echoid-s825" xml:space="preserve"><lb/>uel patiatur, ut medicus, patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s826" xml:space="preserve">hoc, è nõ ente inquã fieri, <lb/>id ſignificare, ut nõ ens eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s827" xml:space="preserve">Quod quidẽ cũ nõ distin xiſſent <lb/>illi, longè à ueritate ſemoti ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s828" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s829" xml:space="preserve">ob ignorationẽ hanc, <lb/>adeò inſuꝑ ignorarũt, ut nihil fieri prorſus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s830" xml:space="preserve">cæterorũ <lb/>quicquã eſſe arbitrarentur, ſed omnẽ tollerẽt generationẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s831" xml:space="preserve"><lb/>Nos autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s832" xml:space="preserve">ipſi dicimus nihil quidẽ fieri ſimpliciter ex nõ <lb/>ente, tamẽ ex nõ ente per accidẽs fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s833" xml:space="preserve">ex priuatione enim, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-028-01a" xlink:href="note-028-01"/>
quæ eſt per ſe non ens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s834" xml:space="preserve">quæ nõ ineſt fieri dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s835" xml:space="preserve">Affici-<lb/>tur itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s836" xml:space="preserve">id admiratione, ac impoßibile eſſe uidetur, ex non <lb/>ente fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s837" xml:space="preserve">Similiter autẽ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s838" xml:space="preserve">ex eo, quod eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s839" xml:space="preserve">id quod <lb/>eſt fieri, niſi per accidens. </s>
  <s xml:id="echoid-s840" xml:space="preserve">Sic autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s841" xml:space="preserve">hoc fieri dicimus co-<lb/>dem modo, ceu ſi animal ex animali fieret, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s842" xml:space="preserve">aliquod ani-<lb/>mal ex quopiam animali: </s>
  <s xml:id="echoid-s843" xml:space="preserve">ut ſi canis, ex equo fieret: </s>
  <s xml:id="echoid-s844" xml:space="preserve">etenim
<pb o="23" file="029" n="29" rhead="LIBER I."/>
canis, non ſolùm ex animali quodã, ſed ex animali etiã fiet, <lb/>ſed nõ ut eſt animal: </s>
  <s xml:id="echoid-s845" xml:space="preserve">iam enim idipſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s846" xml:space="preserve">Si uerò quippiã <lb/>emerſurũ eſt animal, nõ per accidẽs nõ erit ex animali. </s>
  <s xml:id="echoid-s847" xml:space="preserve">Et <lb/>ſi quid ens orietur, nõ ex ente, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s848" xml:space="preserve">è nõ ente, fiet. </s>
  <s xml:id="echoid-s849" xml:space="preserve">Dictũ eſt <lb/>enim, quid ſignificat, è nõ ente fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s850" xml:space="preserve">eo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s851" xml:space="preserve">pacto, quo eſt <lb/>nõ ens. </s>
  <s xml:id="echoid-s852" xml:space="preserve">Inſuper neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s853" xml:space="preserve">hoc, eſſe inquã omne, aut nõ eſſe tolli <lb/>mus. </s>
  <s xml:id="echoid-s854" xml:space="preserve">Is igitur, unus eſt modus ſolutionis. </s>
  <s xml:id="echoid-s855" xml:space="preserve">Alius autẽ, eſt per <lb/>potẽtiã, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s856" xml:space="preserve">actũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s857" xml:space="preserve">Dici autẽ hæc poſſunt, potẽtia atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s858" xml:space="preserve">actu: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s859" xml:space="preserve">hoc aũt alijs in locis exactè magis determinauim<emph style="sub">9</emph>. </s>
  <s xml:id="echoid-s860" xml:space="preserve">Quare, <lb/>ut dicebam<emph style="sub">9</emph>, dubitatiões illæ ſoluũtur, ob quas quædã eorũ, <lb/>quæ dicta ſunt, cõpulſi tollũt antiqui: </s>
  <s xml:id="echoid-s861" xml:space="preserve">ob hoc enim tãtũ ex-<lb/>orbitarũt ab ea uia, qua ad generationẽ, corruptioneḿ ue, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s862" xml:space="preserve">omnino mutationẽ acceditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s863" xml:space="preserve">Hæc enim natura ſi uiſa <lb/>fuiſſet, omnẽ hanc ipſorũ ignorationẽ utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s864" xml:space="preserve">diſſoluiſſet.</s>
  <s xml:id="echoid-s865" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div18" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-028-01" xlink:href="note-028-01a" xml:space="preserve">Nõ ens ſimpli, <lb/>citer dicit̃, qd’ <lb/>nullo modo eſt.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s866" xml:space="preserve">In quem errorem incidunt antiqui ex ignoratione Priuatio-<lb/>nis: </s>
  <s xml:id="echoid-s867" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s868" xml:space="preserve">eius diſſolutio.</s>
  <s xml:id="echoid-s869" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div20" type="section" level="1" n="13">
<head xml:id="echoid-head19" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s870" xml:space="preserve">_I_Pſam igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s871" xml:space="preserve">alij quidem, ſed non ſufficienter utique <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-029-01a" xlink:href="note-029-01"/>
tetigere. </s>
  <s xml:id="echoid-s872" xml:space="preserve">Primùm enim ex non ente ſimpliciter aliud fie-<lb/>ri, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s873" xml:space="preserve">oriri fatentur, ea ſanè ratione, qua Parmenidem re-<lb/>ctè dicere arbitrantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s874" xml:space="preserve">Deinde ſi eſt una numero, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s875" xml:space="preserve">una <lb/>ſolum potentia, ipſis eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s876" xml:space="preserve">Hoc autem plurimum ſa-<lb/>nè differt. </s>
  <s xml:id="echoid-s877" xml:space="preserve">Nos enim materiam, priuationeḿ ue, diuerſa di-<lb/>cimus eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s878" xml:space="preserve">atque materiam quidem, non ens eſſe per acci-<lb/>dens, priuationẽ uerò per ſe, cẽſemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s879" xml:space="preserve">Et illam quidem pro-<lb/>pè atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s880" xml:space="preserve">quodammodo ſubstantiam, priuationem uerò ſub-<lb/>ſtantiam nullo modo eſſe aſſerimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s881" xml:space="preserve">Atilli, id quod nõ eſt, <lb/>magnum, paruumq́ ſimiliter inquiunt eſſe, aut utrunque ſi-<lb/>mul, aut utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s882" xml:space="preserve">ſeorſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s883" xml:space="preserve">Quare modus hic trinitatis diuer <lb/>ſus ab illo penitus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s884" xml:space="preserve">hucuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s885" xml:space="preserve">nanque progreßi ſunt, ut ali-<lb/>quam naturam oportere ſubijci dicant: </s>
  <s xml:id="echoid-s886" xml:space="preserve">hanc tamen unam
<pb o="24" file="030" n="30" rhead="ARIST. PHYSICORVM."/>
faciunt Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s887" xml:space="preserve">ſi quidem dualitatẽ facit, magnũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s888" xml:space="preserve">par-<lb/>uum ipſam appellans, nihilominus tamen idem facit, alte-<lb/>ram enim de ſpexit: </s>
  <s xml:id="echoid-s889" xml:space="preserve">etenim materies quidem permanens una <lb/>cum forma cauſa eſt eorũ, quæ fiunt, perinde ac mater. </s>
  <s xml:id="echoid-s890" xml:space="preserve">At <lb/>contrarietatis altera pars, nec eſſe omnino perſæpe ei uide-<lb/>bitur, qui mente ipſius maleficium intuetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s891" xml:space="preserve">Nam cùm ſit <lb/>quoddam diuinum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s892" xml:space="preserve">bonum, ac appetibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s893" xml:space="preserve">alterum ipſi <lb/>contrarium eſſe dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s894" xml:space="preserve">alterum, ſuapte natura affe ctat: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s895" xml:space="preserve">atque appetit ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s896" xml:space="preserve">Illis autem euenit ut contrarium, in-<lb/>teritum appetat ſuum: </s>
  <s xml:id="echoid-s897" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s898" xml:space="preserve">tamen fieri nequit ut aut forma <lb/>ſeipſam appetat (quippe cùm non indigeat ſui) aut contra <lb/>rium, cùm contraria mutuo ſeipſa corrumpant: </s>
  <s xml:id="echoid-s899" xml:space="preserve">ſed hoc, eſt <lb/>materia perinde appetens illud, atque ſi fœmina marem, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s900" xml:space="preserve">turpe appetat pulchrum. </s>
  <s xml:id="echoid-s901" xml:space="preserve">Verum non eſt per ſe, ſed per <lb/>accidens turpe: </s>
  <s xml:id="echoid-s902" xml:space="preserve">nec per ſe fœmina, ſed per accidens. </s>
  <s xml:id="echoid-s903" xml:space="preserve">At <lb/>uerò tum corrumpitur, atque gignitur, tum neque fit, ne-<lb/>que corrumpitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s904" xml:space="preserve">Nam ut eſt quidẽ id in quo, per ſe cor-<lb/>rumpitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s905" xml:space="preserve">Id enim quod corrumpitur, in hoc eſt, ipſa in-<lb/>quam priuatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s906" xml:space="preserve">at ſuapte potentia, nõ per ſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s907" xml:space="preserve">ſed nec occi-<lb/>dat, nec oriatur, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s908" xml:space="preserve">nam ſi gignitur, ſubijciatur ali-<lb/>quid primũ oportet, ex quo hoc pacto naſcetur, ut inſit in <lb/>ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s909" xml:space="preserve">hoc autẽ, eſt ipſius natura, quare ſit, ut ſit antea quàm <lb/>ſit orta. </s>
  <s xml:id="echoid-s910" xml:space="preserve">Etenim materiam id dico, quod primũ eſt uniuſcu-<lb/>iuſque ſubiectum, è quo quippiam eo fit pacto, ut non per <lb/>accidẽs inſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s911" xml:space="preserve">ſi corrũpitur, ad hoc ultimũ ſanè proficiſce-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s912" xml:space="preserve">quare crit corrupta antè quàm ſit corrupta. </s>
  <s xml:id="echoid-s913" xml:space="preserve">De prin-<lb/>cipio uerò formali, utrum unum ſit an plura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s914" xml:space="preserve">quodnam <lb/>ſit, aut quæ ſint, primæ philoſophiæ diligenter, exquiſiteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s915" xml:space="preserve"><lb/>officium eſt determinare, ac pertractare: </s>
  <s xml:id="echoid-s916" xml:space="preserve">quare hæc contẽ-<lb/>platio, illo in tempore reſeruetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s917" xml:space="preserve">De naturalibus uerò for
<pb o="25" file="031" n="31" rhead="LIBER II."/>
mis, quæ oriuntur, ac occidunt, in hiſce quæ posterius osten <lb/>dentur, dicemus, ac pertractabimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s918" xml:space="preserve">Hoc igitur pacto ſint <lb/>hæc à nobis determinata, principia inquam eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s919" xml:space="preserve">quæ-<lb/>nam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s920" xml:space="preserve">quot numero ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s921" xml:space="preserve">Rurſus autem alio principio <lb/>ſumpto dicamus.</s>
  <s xml:id="echoid-s922" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div20" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-029-01" xlink:href="note-029-01a" xml:space="preserve">Nõ ens per ſe, <lb/>eſt qd' hoc ali-<lb/>ꝗd non eft, aue <lb/>ipſum cõſtituẽ <lb/>do remanens.</note>
</div>
</div>
<div xml:id="echoid-div22" type="section" level="1" n="14">
<head xml:id="echoid-head20" xml:space="preserve">PHYSICORVM</head>
<head xml:id="echoid-head21" xml:space="preserve">ARISTOTELIS</head>
<head xml:id="echoid-head22" xml:space="preserve">LIBER II.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s923" xml:space="preserve">Quid ſit Natura.</s>
  <s xml:id="echoid-s924" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div23" type="section" level="1" n="15">
<head xml:id="echoid-head23" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s925" xml:space="preserve">_EORVM_ quæ ſunt, quædam ſunt Na-<lb/>tura, quædam ob alias cauſas. </s>
  <s xml:id="echoid-s926" xml:space="preserve">Natura <lb/>quidem ſunt animalia, partesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s927" xml:space="preserve">ipſorum, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s928" xml:space="preserve">plantæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s929" xml:space="preserve">ſimplicia corpora: </s>
  <s xml:id="echoid-s930" xml:space="preserve">ut ter-<lb/>ra, ignis, aër, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s931" xml:space="preserve">aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s932" xml:space="preserve">hæc enim, et huiuſ-<lb/>cemodires, natura dicimus eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s933" xml:space="preserve">Omnia autem, quæ dicta <lb/>ſunt, ab hiſce, quæ non natura constant: </s>
  <s xml:id="echoid-s934" xml:space="preserve">differre uidentur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s935" xml:space="preserve">Nam ea, quidẽ quæ natura constant, principium in ſeipſis <lb/>uniuerſa motus, ſtatus´ ue partim eius, quiloco accõmoda-<lb/>tur, partim accretionis decretionis' ue, partim alterationis <lb/>habere uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s936" xml:space="preserve">At lectica, uestis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s937" xml:space="preserve">quicquid ſit aliud <lb/>ſimilis generis, quo quidem huiuſinodi nominibus appel-<lb/>lantur, atque ab arte ſunt, hoc nullum principium mutatio-<lb/>nis inſitum habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s938" xml:space="preserve">Quo uerò ipſis accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s939" xml:space="preserve">ut ſint lapi-<lb/>dea, uel terrea, uel ex his mista, eó motus quietis' ue prin-<lb/>cipium habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s940" xml:space="preserve">Quæ cùm ita ſint, patet naturam prin-<lb/>cipium eſſe quoddam, et cauſam, ut id moucatur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s941" xml:space="preserve">quie-<lb/>ſcat, in quo primò per ſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s942" xml:space="preserve">non per accidens ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s943" xml:space="preserve">Dico <lb/>autem non per accidens, quia ſibijpſi quiſpiam medicus <lb/>ſanitatis cauſa fieri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s944" xml:space="preserve">attamen nõ quo ſanatur, co me-
<pb o="26" file="032" n="32" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
dicinam habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s945" xml:space="preserve">ſed accidit, ut idem ſit medicus, ſubiensq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s946" xml:space="preserve">ſa-<lb/>nationem: </s>
  <s xml:id="echoid-s947" xml:space="preserve">quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s948" xml:space="preserve">ſeparantur nonnunquã. </s>
  <s xml:id="echoid-s949" xml:space="preserve">Similiter <lb/>ſeſe habet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s950" xml:space="preserve">unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s951" xml:space="preserve">cæterorũ, quæ per artẽ efficiun-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s952" xml:space="preserve">nibil enim ipſorum effectionis in ſe principium habet: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s953" xml:space="preserve">ſed quædam in alijs atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s954" xml:space="preserve">extrinſecus habent, ut domus: </s>
  <s xml:id="echoid-s955" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s956" xml:space="preserve"><lb/>unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s957" xml:space="preserve">eorum quæ manu conficiuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s958" xml:space="preserve">Quædam in <lb/>ſeipſis quidem id habent, non tamẽ per ſe, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s959" xml:space="preserve">cauſæ <lb/>per accidens ſibi fieri poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s960" xml:space="preserve">Id igitur eſt natura, quod di-<lb/>ctum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s961" xml:space="preserve">Naturã autem habent, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s962" xml:space="preserve">tale principium <lb/>habẽt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s963" xml:space="preserve">hæc omnia, ſubstantiæ ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s964" xml:space="preserve">ſubiectũ enim quod-<lb/>dam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s965" xml:space="preserve">in ſubiecto eſt ſemper natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s966" xml:space="preserve">Secundum uerò na <lb/>turam ſunt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s967" xml:space="preserve">hæc ipſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s968" xml:space="preserve">etiam ea quæ hiſce per ſe cõpe-<lb/>tunt, ut igni, ferri ſurſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s969" xml:space="preserve">hoc enim natura quidem non eſt, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s970" xml:space="preserve">habet naturã, ſed cõpetit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s971" xml:space="preserve">eſt natura, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s972" xml:space="preserve">ſecundùm <lb/>naturã. </s>
  <s xml:id="echoid-s973" xml:space="preserve">Dictum eſt igitur quod eſt natura, et quid id quod <lb/>natura, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s974" xml:space="preserve">ſecundùm naturam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s975" xml:space="preserve">Eniti autem naturã eſſe <lb/>ostendere, ridiculum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s976" xml:space="preserve">Patet enim tales eſſererum cõplu-<lb/>res, ostendere uerò ea, quæ manifesta ſunt, per ea quæ non <lb/>ſunt, manifesta, hominis eſt profectò qui nequit id, quod eſt <lb/>per ſe notũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s977" xml:space="preserve">id quod non eſt per ſe notũ, diſcernere: </s>
  <s xml:id="echoid-s978" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s979" xml:space="preserve"><lb/>id fieripoſſe, non eſt obſcurũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s980" xml:space="preserve">Ratiocinabitur enim de colo <lb/>ribus quiſpiam ortus cæcus: </s>
  <s xml:id="echoid-s981" xml:space="preserve">quare neceſſe eſt tales homines <lb/>de nominibus loqui, nihil autem intelligere. </s>
  <s xml:id="echoid-s982" xml:space="preserve">Natura autem, <lb/>ſubstantiaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s983" xml:space="preserve">eorũ quæ ſunt natura, id quibuſdam eſſe uide-<lb/>tur, quod primũ cuilibet ineſt informe per ſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s984" xml:space="preserve">Veluti lecticæ <lb/>quidem natura, lignum: </s>
  <s xml:id="echoid-s985" xml:space="preserve">ſtatuæ autem, æs: </s>
  <s xml:id="echoid-s986" xml:space="preserve">cuius hoc ſignum <lb/>Antiphon eſſe dicebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s987" xml:space="preserve">Nam ſi quiſpiam lecticam obruerit <lb/>homo: </s>
  <s xml:id="echoid-s988" xml:space="preserve">uimq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s989" xml:space="preserve">putredo acceperit, ut germen emittat, non le-<lb/>ctica, ſed lignum inde emerget, atque pullulabit: </s>
  <s xml:id="echoid-s990" xml:space="preserve">propterea <lb/>quòd diſpoſitio quidem quæ lege, atque arte conficitur, per
<pb o="27" file="033" n="33" rhead="LIBERT II."/>
accidens eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s991" xml:space="preserve">ſubstantia uerò eſt illa, quæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s992" xml:space="preserve">continuè diſpo <lb/>ſitiones haſce ſuſcipiens permanet. </s>
  <s xml:id="echoid-s993" xml:space="preserve">Quòd ſi cuilibet etiam <lb/>istorum ad aliud quippiam hoc idem accidit (ut æri quidẽ, <lb/>auroq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s994" xml:space="preserve">ad aquam, oßibus autẽ atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s995" xml:space="preserve">lignis ad terram, cæte-<lb/>risq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s996" xml:space="preserve">ſimiliter) patet illa naturã ipſorũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s997" xml:space="preserve">ſubstãtiã eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s998" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s999" xml:space="preserve">Quapropter quidam terrã, quidã aquam, quidam horum <lb/>aliqua, quidam hæc omnia eorũ quæ ſunt, naturam eſſe dixe <lb/>runt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1000" xml:space="preserve">Quod enim quiſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1001" xml:space="preserve">tale eſſe putauit, ſiue unum, ſiue <lb/>plura, id totq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1002" xml:space="preserve">uniuerſam ſubstantiam eſſe dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1003" xml:space="preserve">cætera uerò <lb/>cuncta, affectus horum, habitus, ac diſpoſitiones. </s>
  <s xml:id="echoid-s1004" xml:space="preserve">Etborũ <lb/>quidem quoduis perpetuũ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s1005" xml:space="preserve">Non enim ex ſeſe mutationẽ <lb/>ipſis cõpetere, cætera autem infinities fieri, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1006" xml:space="preserve">corrumpi. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1007" xml:space="preserve">Vno igitur modo natura ſic dicitur, prima cuique ſubiecta <lb/>materies eorum, quæ motus in ſe, mutationisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1008" xml:space="preserve">principium <lb/>habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s1009" xml:space="preserve">Alio uerò modo ipſa forma, et ſpecies, quæ ratio-<lb/>ni accõmodatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1010" xml:space="preserve">Nam ut ars dicitur, quod ſecundùm artẽ <lb/>extructum eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1011" xml:space="preserve">artificioſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s1012" xml:space="preserve">ſic et natura dicitur, quod <lb/>eſt ſecundùm naturã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1013" xml:space="preserve">naturalem. </s>
  <s xml:id="echoid-s1014" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1015" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1016" xml:space="preserve">illud habere <lb/>quicquã ſecundùm artẽ, ut artem eſſe dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s1017" xml:space="preserve">ſi lectica po-<lb/>tentia tantũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1018" xml:space="preserve">nondum autẽ habet formã lecticæ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1019" xml:space="preserve">eſſe <lb/>ſecundùm artem, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1020" xml:space="preserve">in hiſce quæ constant natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s1021" xml:space="preserve">Quod <lb/>enim eſt potentia caro, uel os, id nondũ habet ſuam naturã <lb/>antè, quàm accipiat formã, quæ ad rationem accõmodatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1022" xml:space="preserve"><lb/>quam aßignantes, quod eſt os dicimus, aut caro: </s>
  <s xml:id="echoid-s1023" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1024" xml:space="preserve">cõstat <lb/>natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s1025" xml:space="preserve">Quare alio modo natura, forma &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1026" xml:space="preserve">ſpecies eſt eo-<lb/>rum, quæ in ſeipſis motus principium habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s1027" xml:space="preserve">quæ quidem <lb/>non eſt ſeparabilis, niſi ratione duntaxat. </s>
  <s xml:id="echoid-s1028" xml:space="preserve">Id autẽ quod ex <lb/>his eſt cõpoſitum, natura quidem non eſt, ſed eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1029" xml:space="preserve">cõstat <lb/>natura, ut homo. </s>
  <s xml:id="echoid-s1030" xml:space="preserve">Atque natura magis hæc eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1031" xml:space="preserve">quàm mate-<lb/>ries. </s>
  <s xml:id="echoid-s1032" xml:space="preserve">Vnumquodque enim tum magis dicitur, cùm eſt actu,
<pb o="28" file="034" n="34" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
quàm cùm potentia. </s>
  <s xml:id="echoid-s1033" xml:space="preserve">Prætereà ex homine naſcitur homo: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1034" xml:space="preserve">ſed nõ è lectica, lectica. </s>
  <s xml:id="echoid-s1035" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1036" xml:space="preserve">inquiunt nõ figu-<lb/>ram eſſe naturã, ſed lignũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s1037" xml:space="preserve">quia fiet ſi pullulabit, nõ lectica, <lb/>ſed lignũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s1038" xml:space="preserve">quid ſi ita eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1039" xml:space="preserve">ipſa forma eſt profectò natura: </s>
  <s xml:id="echoid-s1040" xml:space="preserve"><lb/>fit enim ex homine, homo. </s>
  <s xml:id="echoid-s1041" xml:space="preserve">Inſuper ea natura, quæ ut gene <lb/>ratio dicitur, uia eſt ad naturã: </s>
  <s xml:id="echoid-s1042" xml:space="preserve">nõ enim ut medicatio, nõ ad <lb/>medicinam, ſed ad ſanitatẽ dicitur uia, (medicationẽ enim, à <lb/>medicina, nõ ad medicinã eſſeneceſſe eſt) ſic ad naturã ſeſe <lb/>habet natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s1043" xml:space="preserve">Sed id quod naſcitur, ex quodã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1044" xml:space="preserve">quoddam, <lb/>ut naſcitur, proficiſcitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1045" xml:space="preserve">ad quod igitur proficiſcendo na-<lb/>ſcitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1046" xml:space="preserve">nẽpe nõ ad id ex quo, ſed ad id ad quod fit profectio. </s>
  <s xml:id="echoid-s1047" xml:space="preserve"><lb/>Forma igitur eſt natura: </s>
  <s xml:id="echoid-s1048" xml:space="preserve">forma autẽ atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1049" xml:space="preserve">natura, dupliciter <lb/>dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1050" xml:space="preserve">Ipſa nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1051" xml:space="preserve">priuatio, forma quodã modo eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1052" xml:space="preserve">Si uerò <lb/>ſit priuatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1053" xml:space="preserve">contrarium aliquod circa ſimplicem gene-<lb/>rationem nec´ne, posterius conſiderare oportet.</s>
  <s xml:id="echoid-s1054" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s1055" xml:space="preserve">Quo pacto differat Naturalis à Mathematico.</s>
  <s xml:id="echoid-s1056" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div24" type="section" level="1" n="16">
<head xml:id="echoid-head24" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1057" xml:space="preserve">CVm autem determinatum ſit quot modis natura dici <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-034-01a" xlink:href="note-034-01"/>
tur, poſthac cõtemplandum eſt, quo Mathematicus à <lb/>naturali philoſopho differt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1058" xml:space="preserve">nam corpora naturalia ſuper-<lb/>ficies habent, ſolida longitudines, atque puncta: </s>
  <s xml:id="echoid-s1059" xml:space="preserve">de quibus <lb/>conſiderat Mathematicus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1060" xml:space="preserve">Et inſuper ſi Astrologia, diuer-<lb/>ſa ſit ſacultas, an pars ſcientiæ naturalis. </s>
  <s xml:id="echoid-s1061" xml:space="preserve">Etenim ſi ad natu-<lb/>ralem philoſophum ſpectet, quidnam ſit ſol, aut quid luna <lb/>ſcire, nullum autem eorum affectuum, qui per ſe illis cõpe-<lb/>tit, ad eundem ſcire pertineat, abſurdum eſt ſanè. </s>
  <s xml:id="echoid-s1062" xml:space="preserve">Prætereà <lb/>uidentur ij, qui de natura loquuntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1063" xml:space="preserve">de ſolis, ac lunæ <lb/>figura dicere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1064" xml:space="preserve">utrum terra, mundus´ uerotundus ſit, an <lb/>non ſit, conſiderare, ac pertractare. </s>
  <s xml:id="echoid-s1065" xml:space="preserve">Dehis igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1066" xml:space="preserve">ipſe <lb/>Mathematicus tractat, ſed non ut eſt quodque naturalis <lb/>corporis finis. </s>
  <s xml:id="echoid-s1067" xml:space="preserve">Nec hoc accidentia contemplatur, quo tali-
<pb o="29" file="035" n="35" rhead="LIBERT II."/>
bus accidunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1068" xml:space="preserve">quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1069" xml:space="preserve">ſeparat: </s>
  <s xml:id="echoid-s1070" xml:space="preserve">mente nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1071" xml:space="preserve">à motu <lb/>ſeparabilia ſunt, nibilq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1072" xml:space="preserve">intereſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1073" xml:space="preserve">cũ ſeparant, efficitur <lb/>falſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s1074" xml:space="preserve">Latent autẽ id agentes. </s>
  <s xml:id="echoid-s1075" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1076" xml:space="preserve">ij qui dicunt ideas eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s1077" xml:space="preserve">na <lb/>turales enim ſeparant formas, quæ minus ſeparabiles ſunt, <lb/>quàm mathematicæ formæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s1078" xml:space="preserve">Quod quidem ita eſſe patebit, ſi <lb/>quiſpiã utrorumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1079" xml:space="preserve">definitiones ipſarũ inquam formarũ na <lb/>turaliũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1080" xml:space="preserve">accidentiũ dicere enitatur, etenim par quidem, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1081" xml:space="preserve">impar: </s>
  <s xml:id="echoid-s1082" xml:space="preserve">rectũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1083" xml:space="preserve">curuũ, numerus inſuper, linea, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1084" xml:space="preserve">figu <lb/>ra, ſine motu nimirũ definientur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1085" xml:space="preserve">at carnis, oßis, ac hominis <lb/>definitio ſine ipſo nõ erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1086" xml:space="preserve">ſed hæc perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1087" xml:space="preserve">naſus ſimus, <lb/>ſed ut non curuũ, cõcauumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1088" xml:space="preserve">dicuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1089" xml:space="preserve">Hoc idem indicãt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1090" xml:space="preserve">mathematicarũ facultatũ eæ, quæ magis ſunt naturales, <lb/>ut Perſpectiua, Muſica, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1091" xml:space="preserve">Astrologia: </s>
  <s xml:id="echoid-s1092" xml:space="preserve">nam contrà quodã <lb/>modo ſeſe habent, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1093" xml:space="preserve">Geometria. </s>
  <s xml:id="echoid-s1094" xml:space="preserve">Geometria nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s1095" xml:space="preserve">, de <lb/>naturali quidẽ linea cõtemplatur, ſed non ut eſt naturalis: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1096" xml:space="preserve">perſpectiua uerò mathematicã quidem conſider at lineã, at <lb/>non ut mathematica, ſed ut eſt naturalis. </s>
  <s xml:id="echoid-s1097" xml:space="preserve">Cùm autem natu <lb/>ra ſit duplex, materia atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1098" xml:space="preserve">forma, res naturales perinde con <lb/>templemur oportet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1099" xml:space="preserve">ſi de ſimitate quidnam ſit conſide-<lb/>remus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1100" xml:space="preserve">Quareneq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1101" xml:space="preserve">ſine materia, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1102" xml:space="preserve">ſine ratione materiæ, <lb/>res huiuſcemodi conſiderandæ eſſe uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1103" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1104" xml:space="preserve">de <lb/>hoc ipſo quiſpiam dubitauerit, cùm duæ ſint naturæ, de <lb/>utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1105" xml:space="preserve">conſiderare ad naturalem philoſophum pertinet, an <lb/>de eo quod ex utriſque cõponitur? </s>
  <s xml:id="echoid-s1106" xml:space="preserve">Quòd ſi de ipſo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1107" xml:space="preserve">de <lb/>utraque contemplari, ad eundem utique ſpectat. </s>
  <s xml:id="echoid-s1108" xml:space="preserve">Vtrum <lb/>igitur eiuſdem ſit facultatis, an diuerſarũ utranque cogno-<lb/>ſcere? </s>
  <s xml:id="echoid-s1109" xml:space="preserve">Nam reſpicienti quidem ad ueteres, materiei co-<lb/>gnitio ad ipſum uidebitur pertinere: </s>
  <s xml:id="echoid-s1110" xml:space="preserve">perparum enim Empe <lb/>docles, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1111" xml:space="preserve">Democritus formam, quidditatemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1112" xml:space="preserve">tetigerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1113" xml:space="preserve"><lb/>At ſi ars imitatur natur am, eiuſdem autem ſcientiæ eſt for-
<pb o="30" file="036" n="36" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
mam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1114" xml:space="preserve">materiam uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1115" xml:space="preserve">ad terminũ quendam cognoſcere: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1116" xml:space="preserve">uelutimedici ſanitatẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1117" xml:space="preserve">bilem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1118" xml:space="preserve">pituitam, in quibus eſt <lb/>ſanitas: </s>
  <s xml:id="echoid-s1119" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1120" xml:space="preserve">ædificatoris ſimiliter formam ipſius domus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1121" xml:space="preserve"><lb/>materiã, lateres inquam, ac ligna: </s>
  <s xml:id="echoid-s1122" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1123" xml:space="preserve">cæterorũ eodẽ modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s1124" xml:space="preserve"><lb/>naturalis etiam facultatis erit profectò utraſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1125" xml:space="preserve">natur as co-<lb/>gnoſcere. </s>
  <s xml:id="echoid-s1126" xml:space="preserve">Prætereà facultatis eiuſdem eſt, id gratia cuius, <lb/>finemq̀, et ea, quæ horũ gratia ſunt cognoſcere. </s>
  <s xml:id="echoid-s1127" xml:space="preserve">At natura, <lb/>finis eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1128" xml:space="preserve">id cuius gratia. </s>
  <s xml:id="echoid-s1129" xml:space="preserve">Quorũnanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1130" xml:space="preserve">motionis ſi ſit <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-036-01a" xlink:href="note-036-01"/>
continua, finis aliquis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1131" xml:space="preserve">eorum is ultimum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1132" xml:space="preserve">id cuius <lb/>gratia. </s>
  <s xml:id="echoid-s1133" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1134" xml:space="preserve">Poëta ridiculè cõpulſus eſt ad hãc <lb/>ſententiam afferendã. </s>
  <s xml:id="echoid-s1135" xml:space="preserve">Extremũ ob quod natus erat, fatumq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1136" xml:space="preserve">petiuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1137" xml:space="preserve">Non enim quoduis ultimum finis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1138" xml:space="preserve">ſed id quod eſt <lb/>optimũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s1139" xml:space="preserve">Artis prætereà materiam faciũt quædam ſimplici-<lb/>ter, quædã aptam, idoneãq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1140" xml:space="preserve">ad opus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1141" xml:space="preserve">utimur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1142" xml:space="preserve">quia omnia <lb/>ſunt gratia nostri: </s>
  <s xml:id="echoid-s1143" xml:space="preserve">ſumus enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1144" xml:space="preserve">nos quodãmodo finis. </s>
  <s xml:id="echoid-s1145" xml:space="preserve">Id <lb/>enim cuius gratia cætera ſunt, dupliciter dicitur, ut in Phi-<lb/>loſophia distinximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1146" xml:space="preserve">Duæ igitur dominæ ſunt materiei, <lb/>cognoſcẽtesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1147" xml:space="preserve">artes, ea quæ utitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1148" xml:space="preserve">ea quæ præ eſt facien <lb/>dorum operũ facultati, ipſa inquã Arcbitectura: </s>
  <s xml:id="echoid-s1149" xml:space="preserve">quapro-<lb/>pter et ea quæ utitur, architectura quodãmodo eſt, ſed hoc <lb/>intereſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1150" xml:space="preserve">altera nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1151" xml:space="preserve">formã cognoſcit, altera materiã facit.</s>
  <s xml:id="echoid-s1152" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div24" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-034-01" xlink:href="note-034-01a" xml:space="preserve">Hîc declarat <lb/>Ā<unsure/>riſtot. Qualis <lb/>ſit cõſideratio <lb/>naturalis.</note>
<note position="left" xlink:label="note-036-01" xlink:href="note-036-01a" xml:space="preserve">Medicationis <lb/>finis eſt ſanitas: <lb/>finis em̃ eſt cu-<lb/>ius gratia alia <lb/>fiũt: quo modo <lb/>mors minimè fi <lb/>nis eft. Nafci-<lb/>mur enim vt na <lb/>turę functiones <lb/>exequamur in <lb/>corpore, &amp; ani <lb/>mę perfectionẽ <lb/>aſſequamur.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1153" xml:space="preserve">Nam gubernator quidem, qualis eſt forma claui, cogno-<lb/>ſcit, ac iubet: </s>
  <s xml:id="echoid-s1154" xml:space="preserve">at arcbitectus extruẽdæ nauis, quali ex ligno, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1155" xml:space="preserve">qualibus ex motibus erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1156" xml:space="preserve">In ijs igitur, quæ per artem <lb/>cõficiuntur, nos operis extruendi cauſa materiam facimus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1157" xml:space="preserve">In naturalibus autem eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1158" xml:space="preserve">Inſuper materies eſt eorum, quæ <lb/>ſunt ad aliquid: </s>
  <s xml:id="echoid-s1159" xml:space="preserve">alia enim ad aliam eſt formam accommoda <lb/>ta. </s>
  <s xml:id="echoid-s1160" xml:space="preserve">At quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1161" xml:space="preserve">naturalem Philoſophum formam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1162" xml:space="preserve">ipſum <lb/>quid eſt, ſcire oportet? </s>
  <s xml:id="echoid-s1163" xml:space="preserve">an ut medicũ neruum, aut fabrum æs, <lb/>uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1164" xml:space="preserve">ad quendam terminũ conſiderare oportet? </s>
  <s xml:id="echoid-s1165" xml:space="preserve">Alicuius
<pb o="31" file="037" n="37" rhead="LIBER II."/>
nanq́ gratia eſt unaquæq;</s>
  <s xml:id="echoid-s1166" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1167" xml:space="preserve">circa eas uerſari, quæ ſepara <lb/>biles quidem ſunt ratione, in materia autẽ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1168" xml:space="preserve">Homo nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1169" xml:space="preserve">generat bominem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1170" xml:space="preserve">ſol. </s>
  <s xml:id="echoid-s1171" xml:space="preserve">Quo uerò modo ſeſehabeat ſe-<lb/>parabilis forma, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1172" xml:space="preserve">quidnam ſit, philoſophiæ primum offi-<lb/>cium eſt determinare, ac pertractare.</s>
  <s xml:id="echoid-s1173" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s1174" xml:space="preserve">Quòd oporteat naturalem cauſarum expoſitionem facere: </s>
  <s xml:id="echoid-s1175" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1176" xml:space="preserve"><lb/>quot ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1177" xml:space="preserve">quæ fint.</s>
  <s xml:id="echoid-s1178" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div26" type="section" level="1" n="17">
<head xml:id="echoid-head25" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1179" xml:space="preserve">_D_ Eterminatis autẽ hiſce, cõſiderandum eſt de cauſis, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-037-01a" xlink:href="note-037-01"/>
quales &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1180" xml:space="preserve">quot ſint numero. </s>
  <s xml:id="echoid-s1181" xml:space="preserve">Nãcùm hæc pertracta <lb/>tio ſciẽdi ſit cauſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s1182" xml:space="preserve">ſcire autẽ unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1183" xml:space="preserve">nõ prius putemus, <lb/>quũ circa unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1184" xml:space="preserve">propter quid eſt capiamus, id autẽ ſit <lb/>primã accipere cauſam, patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1185" xml:space="preserve">à nobis hoc eſſe agendũ, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1186" xml:space="preserve">de generatiõe, corruptione ue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1187" xml:space="preserve">de omni natur ali mu-<lb/>tatione: </s>
  <s xml:id="echoid-s1188" xml:space="preserve">ut ipſarũ perceptis principijs, ad ipſa quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1189" xml:space="preserve">eorũ <lb/>quæ quærimus, reducere enitamur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1190" xml:space="preserve">Vno itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1191" xml:space="preserve">modo, cauſa <lb/>dicitur id, ex quo quippiã fit eo pacto ut inſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1192" xml:space="preserve">ut æs ſtatuæ, <lb/>argẽtumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1193" xml:space="preserve">pateræ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1194" xml:space="preserve">horũ genera. </s>
  <s xml:id="echoid-s1195" xml:space="preserve">Alio modo, forma, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1196" xml:space="preserve">exẽplar: </s>
  <s xml:id="echoid-s1197" xml:space="preserve">hæc autẽ eſt ratio quidditatis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1198" xml:space="preserve">huius genera: </s>
  <s xml:id="echoid-s1199" xml:space="preserve">ue <lb/>lut eius cõcentus, qui ſonos cõplectitur, ipſa duorũ ad unũ <lb/>ratio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1200" xml:space="preserve">omnino numerus: </s>
  <s xml:id="echoid-s1201" xml:space="preserve">partes itẽ quæ in ratione ſu-<lb/>muntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1202" xml:space="preserve">Prætereà id unde primũ principiũ eſt mutationis: </s>
  <s xml:id="echoid-s1203" xml:space="preserve"><lb/>aut quietis: </s>
  <s xml:id="echoid-s1204" xml:space="preserve">qualis eſt cauſa is, qui conſuluit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1205" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1206" xml:space="preserve">pater filij: </s>
  <s xml:id="echoid-s1207" xml:space="preserve"><lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1208" xml:space="preserve">omnino quod efficit, eius quod efficitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1209" xml:space="preserve">et quod mutat, <lb/>eius quod mutatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1210" xml:space="preserve">Inſuꝑ ut finis: </s>
  <s xml:id="echoid-s1211" xml:space="preserve">ut hic aũt eſt cuius gratia <lb/>cætera fiũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1212" xml:space="preserve">uelut deãbulãdi, ſanitas: </s>
  <s xml:id="echoid-s1213" xml:space="preserve">cur enim deãbulat, inter <lb/>rogati, quo ualeat, rñdemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s1214" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1215" xml:space="preserve">ſi hoc pacto dixerim9, red <lb/>didiſſe cauſam arbitramur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1216" xml:space="preserve">Et quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1217" xml:space="preserve">alio mouente inter <lb/>ipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1218" xml:space="preserve">finẽ fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1219" xml:space="preserve">ut inter medicum, ſanitatemq́ macies, <lb/>aut purgatio, aut instrumẽta: </s>
  <s xml:id="echoid-s1220" xml:space="preserve">uniuerſa enim hæc, ipſi<emph style="sub">9</emph> finis <lb/>gratia ſunt, inter ſeſe autẽ differunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1221" xml:space="preserve">alia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1222" xml:space="preserve">ſunt opera,
<pb o="32" file="038" n="38" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
alia instrumenta. </s>
  <s xml:id="echoid-s1223" xml:space="preserve">Cauſæigitur, tot ferè modis dicũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1224" xml:space="preserve">Fit <lb/>autẽ ut cũ multipliciter cauſæ dicantur, multæ etiã eiuſdem <lb/>ſint nõ per accidens cauſæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s1225" xml:space="preserve">ceu ſtatuæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1226" xml:space="preserve">ſtatuaria ars, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1227" xml:space="preserve"><lb/>æs, nõ per aliud quicquã, ſed ut ſtatua eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1228" xml:space="preserve">at nõ eodẽ modo, <lb/>ſed æs quidem ut materia, ars autẽ ut id à quo motio profici <lb/>ſcitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1229" xml:space="preserve">Sunt prætereà quæ ſibi ſunt mutuo cauſæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s1230" xml:space="preserve">ut exer-<lb/>citiũ, bonæ habitudinis: </s>
  <s xml:id="echoid-s1231" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1232" xml:space="preserve">hæc, exercitij: </s>
  <s xml:id="echoid-s1233" xml:space="preserve">at nõ eodẽ modo, <lb/>ſed hæc, ut finis: </s>
  <s xml:id="echoid-s1234" xml:space="preserve">illud ut principium motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1235" xml:space="preserve">Idem inſuper <lb/>cõtrariorũ eſt cauſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s1236" xml:space="preserve">Quod enim præſens, cauſa cuiuſpiam <lb/>eſt id &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1237" xml:space="preserve">abſens nonnunquã cauſam eſſe contrarij dicimus.</s>
  <s xml:id="echoid-s1238" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div26" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-037-01" xlink:href="note-037-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, de <lb/>cauſis per ſe de <lb/>terminat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1239" xml:space="preserve">Vt gubernatoris abſentiã ſubuerſionis nauis, cuius præ-<lb/>ſentia, cauſa erat ſalutis. </s>
  <s xml:id="echoid-s1240" xml:space="preserve">Vniuerſæ autẽ nunc dictæ cauſæ, <lb/>quatuor in genera manifestißima cadunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1241" xml:space="preserve">Elementa nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1242" xml:space="preserve">ſyllabarũ, materies, conficiendorũ operũ arte: </s>
  <s xml:id="echoid-s1243" xml:space="preserve">ignis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1244" xml:space="preserve">ta-<lb/>lia, corporum partes, totius: </s>
  <s xml:id="echoid-s1245" xml:space="preserve">ſuppo ſitiones deniq;</s>
  <s xml:id="echoid-s1246" xml:space="preserve">, conclu-<lb/>ſionis. </s>
  <s xml:id="echoid-s1247" xml:space="preserve">Vt id ex quo fit aliquid, cauſæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1248" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1249" xml:space="preserve">horũ, quæ-<lb/>dam ſunt ut ſubiectũ, ueluti partes: </s>
  <s xml:id="echoid-s1250" xml:space="preserve">quædã ut quidditas totũ <lb/>inquam, cõpoſitio, atque forma. </s>
  <s xml:id="echoid-s1251" xml:space="preserve">At ſemen, medicus, quiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1252" xml:space="preserve"><lb/>conſuluit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1253" xml:space="preserve">omnino efficiens, omnia ſunt cauſæ, unde eſt <lb/>mutationis principium, uel quietis, uel motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1254" xml:space="preserve">Quædam <lb/>autẽ cauſæ ſunt, ut finis, bonumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1255" xml:space="preserve">cæterorũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s1256" xml:space="preserve">Id enim gratia <lb/>cuius cætera fiunt, optimum eſſe ſolet, ac finis illorũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s1257" xml:space="preserve">Inter-<lb/>ſit autẽ nihil, bonũ ipſum, an apparens bonum dicatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1258" xml:space="preserve">Ta-<lb/>les igitur, at que tot, cauſæ ſpecie eſſe uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1259" xml:space="preserve">Modi autẽ <lb/>cauſarũ, numero quidẽ ſunt multi: </s>
  <s xml:id="echoid-s1260" xml:space="preserve">ſi in capita uerò redigan <lb/>tur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1261" xml:space="preserve">ip ſi pauciores euadunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1262" xml:space="preserve">dicuntur enim cauſæ mul-<lb/>tipliciter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1263" xml:space="preserve">ipſarum, quæ ſunt eiuſdem generis, alia prior, <lb/>alia &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1264" xml:space="preserve">posterior: </s>
  <s xml:id="echoid-s1265" xml:space="preserve">ut ſanitatis medicus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1266" xml:space="preserve">artifex: </s>
  <s xml:id="echoid-s1267" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1268" xml:space="preserve">con-<lb/>centus eius, qui omnes ſonos cõplectitur, duplum, ac nume-<lb/>rus: </s>
  <s xml:id="echoid-s1269" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1270" xml:space="preserve">ſemper eæ, quæ continent, ad eas quæ ſunt ſingula-
<pb o="33" file="039" n="39" rhead="LIBER II."/>
res. </s>
  <s xml:id="echoid-s1271" xml:space="preserve">Prætereà ut accidens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1272" xml:space="preserve">huius genera: </s>
  <s xml:id="echoid-s1273" xml:space="preserve">ut ſtatuæ, alio <lb/>modo Polycletus, alio ſtatuarius: </s>
  <s xml:id="echoid-s1274" xml:space="preserve">accidit enim ſtatuario, ut <lb/>ſit Polycletus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1275" xml:space="preserve">Et ea etiã quæ cõtinẽt accidẽs, ueluti ſi homo <lb/>ſit cauſa ſtatuæ, aut omnino animal. </s>
  <s xml:id="echoid-s1276" xml:space="preserve">Sunt aũt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1277" xml:space="preserve">accidẽtiũ <lb/>alia remotiora alijs, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1278" xml:space="preserve">propinquiora: </s>
  <s xml:id="echoid-s1279" xml:space="preserve">ceu ſi albus ac mu <lb/>ſicus, cauſa ſtatuæ dicerẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1280" xml:space="preserve">Præter aũt oẽs, quæ accõmoda <lb/>tæ dicũtur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1281" xml:space="preserve">quæ per accidẽs, aliæ ut potẽtes, aliæ ut ope-<lb/>rãtes dicũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1282" xml:space="preserve">uelut ut extruatur domus, ædificator cauſa di <lb/>citur, aut ædificãs ædificator. </s>
  <s xml:id="echoid-s1283" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1284" xml:space="preserve">in hiſce dicetur, <lb/>quorũ cauſæ ſunt ipſæ cauſæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s1285" xml:space="preserve">uthuius ſtatuæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s1286" xml:space="preserve">aut ſtatuæ, aut <lb/>omnino imaginis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1287" xml:space="preserve">æris buiuſce, aut æris, aut omnino ma-<lb/>teriæ, et in accidẽtibus ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s1288" xml:space="preserve">Prætereà &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1289" xml:space="preserve">hæc cõiun <lb/>cta, ac illa dicẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1290" xml:space="preserve">ueluti nõ Polycletus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1291" xml:space="preserve">ſtatuarius, ſed <lb/>ſtatuarius Polycletus: </s>
  <s xml:id="echoid-s1292" xml:space="preserve">at tamẽ hæc omnia, multitudine quidẽ <lb/>ſunt ſex: </s>
  <s xml:id="echoid-s1293" xml:space="preserve">dupliciter autẽ dicũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1294" xml:space="preserve">Nã aut ut ſingulare, aut ut <lb/>genus, aut ut quod ꝑ accidens eft, aut ut genus accidẽtis, aut <lb/>ut coniũcta hæc, aut ut ſeiũcta dicũtur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1295" xml:space="preserve">inſup omnia aut <lb/>potẽtia, aut actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s1296" xml:space="preserve">Intereſt aũt tãtũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s1297" xml:space="preserve">Cauſæ enim actu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1298" xml:space="preserve">ſin <lb/>gulares, et ea, quorũ ſunt cauſæ, ſimul ſunt, et nõ ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1299" xml:space="preserve">ut hic <lb/>ꝗ medetur, cũ hoc ꝗ ſanatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1300" xml:space="preserve">et hic ꝗ ædificat, cũ hoc quod <lb/>ædificatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1301" xml:space="preserve">Sed quæ ſunt potẽtia, nõ ſemper: </s>
  <s xml:id="echoid-s1302" xml:space="preserve">nõ enim ſimul <lb/>domus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1303" xml:space="preserve">ædificator corrumpitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1304" xml:space="preserve">Oportet autẽ ſemper <lb/>cauſam, quærere ſummã, quemadmo dũ et in cæteris: </s>
  <s xml:id="echoid-s1305" xml:space="preserve">uelut, <lb/>homo ædificat, quia eſt ædificator, at ædificator, eſt per ar <lb/>tẽ ædificandi: </s>
  <s xml:id="echoid-s1306" xml:space="preserve">hæc igitur prior eſt cauſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s1307" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1308" xml:space="preserve">in omnibus ſi-<lb/>mili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s1309" xml:space="preserve">Præterea generũ quidẽ genera, ſingulariũ uerò <lb/>ſingularia, dicẽda ſunt cauſæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s1310" xml:space="preserve">ceu ſtatuarius quidem, ſtatuæ: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1311" xml:space="preserve">hic autem, huius &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1312" xml:space="preserve">potentia quidem cauſæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s1313" xml:space="preserve">effe ctuum po-<lb/>tentia: </s>
  <s xml:id="echoid-s1314" xml:space="preserve">actu autem effe ctuum actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s1315" xml:space="preserve">Quotigitur ſint cauſæ, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1316" xml:space="preserve">quomodo ſunt cauſæ, ſatis ſit ànobis determinatum.</s>
  <s xml:id="echoid-s1317" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="34" file="040" n="40" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s1318" xml:space="preserve">De cauſis quibuſdam non manifeftis, Fortuna, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1319" xml:space="preserve">Caſu: </s>
  <s xml:id="echoid-s1320" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1321" xml:space="preserve">de <lb/>eiſdem opiniones aliorum.</s>
  <s xml:id="echoid-s1322" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div28" type="section" level="1" n="18">
<head xml:id="echoid-head26" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1323" xml:space="preserve">_F_Ortuna etiã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1324" xml:space="preserve">caſus de numero cauſarũ eſſe dicũtur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1325" xml:space="preserve">
<anchor type="note" xlink:label="note-040-01a" xlink:href="note-040-01"/>
multaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1326" xml:space="preserve">eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1327" xml:space="preserve">fieriob fortunã, et caſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s1328" xml:space="preserve">Cõſiderandũ <lb/>eſt igitur, quomodo ſunt in his cauſis fortuna, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1329" xml:space="preserve">caſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s1330" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1331" xml:space="preserve"><lb/>utrũ idẽ ſint, an diuerſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s1332" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1333" xml:space="preserve">omnino quidnã ſit fortuna, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1334" xml:space="preserve"><lb/>caſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1335" xml:space="preserve">Quidã enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1336" xml:space="preserve">ſi ſint nec´ne, dubitant. </s>
  <s xml:id="echoid-s1337" xml:space="preserve">Nibil enim à <lb/>fortuna fieri dicunt, ſed omniũ definitam quandam cauſam <lb/>eſſe, quæ fieri dicimus à caſu, aut fortuna: </s>
  <s xml:id="echoid-s1338" xml:space="preserve">ceu profectionis <lb/>à fortuna cuiuſpiam ad forũ, inuẽtionisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1339" xml:space="preserve">eius quẽ uolebat <lb/>quidẽ, nõ putabat autẽ inuenire, cauſam hoc aiunt eſſe, illũ <lb/>inquã profectũ illuc, emere quippiam uelle. </s>
  <s xml:id="echoid-s1340" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1341" xml:space="preserve">in <lb/>cæteris, quæ à fortuna prouenire dicuntur, ſemper cauſam <lb/>quandã inquiunt eſſe, quàm ſumere licet, ſed non fortunam. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1342" xml:space="preserve">Quod ſi quippiam eſſet fortuna, abſurdũ ſanè uidebitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1343" xml:space="preserve"><lb/>dubitabit nõ iniuria quiſpiam, cur´ nam ſapientũ antiquorũ <lb/>nemo cauſas generationis, corruptionis ue dicens, de fortu-<lb/>na quicquã determinauit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1344" xml:space="preserve">Sed ut uidetur, nec illi quicquam <lb/>eſſe à fortuna putabant. </s>
  <s xml:id="echoid-s1345" xml:space="preserve">Verùm &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1346" xml:space="preserve">hoc mirabile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1347" xml:space="preserve">Multa <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1348" xml:space="preserve">ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1349" xml:space="preserve">fiunt à fortuna, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1350" xml:space="preserve">caſu, quorum quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1351" xml:space="preserve">nõ <lb/>ignorãtes reduci poſſe ad aliquã cauſam (ut ille ſermo anti <lb/>quus dixit, qui fortunã exterminat) illorũ tamen oẽs alia à <lb/>fortuna, alia nõ à fortuna fieri dicũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1352" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1353" xml:space="preserve">men-<lb/>tionem aliquã ipſius, illos facere oportebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s1354" xml:space="preserve">At uerò neque <lb/>quicquã illorũ, ut cõcordiam, aut diſcordiã, aut ignem, aut <lb/>mentẽ, aut aliquid aliud huiuſcemodi fortunã eſſe arbitra-<lb/>bantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1355" xml:space="preserve">Abſurdũ igitur eſt, ſiue nõ eſſe putauerunt, ſiue pu-<lb/>tantes eſſe omiſerũt, præſertin cùm interdũ utãtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1356" xml:space="preserve">Vt Em-<lb/>pedocles nõ ſemper aërem ſupra inquiens ſegregari, ſed ut <lb/>fortè accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1357" xml:space="preserve">Dicit enim cũ de mundi loquitur extructione,
<pb o="35" file="041" n="41" rhead="LIBER II."/>
ſic tunc ei currẽti fortuito contingit, ſæpe autẽ alio modo: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1358" xml:space="preserve">partes quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1359" xml:space="preserve">animaliũ plurimas, ortas fortuna fuiſſe dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1360" xml:space="preserve"><lb/>Sunt etiã qui &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1361" xml:space="preserve">huiuſce cœli, cæterorumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1362" xml:space="preserve">cœlorũ omniũ, <lb/>caſum eſſe cauſam aſſerũt, nã à caſu cõuerſionẽ, motionẽ´ue <lb/>fieri dicunt, quæ quidẽ distinxit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1363" xml:space="preserve">in hunc ordinẽ redegit, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1364" xml:space="preserve">constituit uniuerſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s1365" xml:space="preserve">Hoc etiam ipſum ualde dignũ eſt <lb/>admiratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s1366" xml:space="preserve">Nã animalia quidẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1367" xml:space="preserve">plantas, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1368" xml:space="preserve">eſſe, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1369" xml:space="preserve"><lb/>fieri à fortuna dicunt, ſed aut naturã, aut mentẽ, aut aliquid <lb/>aliud tale, cauſam ipſorum aſſerunt eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s1370" xml:space="preserve">nõ enim ex cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1371" xml:space="preserve"><lb/>ſemine quoduis naſcitur, ſed ex tali quidẽ, olea: </s>
  <s xml:id="echoid-s1372" xml:space="preserve">ex tali autẽ, <lb/>homo. </s>
  <s xml:id="echoid-s1373" xml:space="preserve">Cœlum uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1374" xml:space="preserve">diuinißima ſenſibiliũ caſu orta fuiſ-<lb/>ſe aſſerunt, nullamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1375" xml:space="preserve">ipſorum talem cauſam eſſe, qualem ani <lb/>malium, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1376" xml:space="preserve">plantarum, in quiunt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s1377" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1378" xml:space="preserve">hoc ipſum, ſi <lb/>ita ſeſe babeat, conſider atione eſt dignum: </s>
  <s xml:id="echoid-s1379" xml:space="preserve">beneq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1380" xml:space="preserve">ſeſe ha-<lb/>bet ſi aliquid de hoc ipſo dicatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1381" xml:space="preserve">Et alio nanque modo ab-<lb/>ſurdum eſt id, quod dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1382" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1383" xml:space="preserve">inſuper abſurdius eſt hæc <lb/>illos dicere, in cœlo quidem nihil à caſu fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s1384" xml:space="preserve">in ijs autem è <lb/>quibus fortunam exterminant, multa ab ipſa prouenire ui-<lb/>dentes: </s>
  <s xml:id="echoid-s1385" xml:space="preserve">quod tamen contra fieri, conueniens erat. </s>
  <s xml:id="echoid-s1386" xml:space="preserve">Sunt au-<lb/>tem quidam, quibus fortuna cauſa quidem eſſe, obſcura ta-<lb/>men humanæ menti uidetur, ut diuinum quoddam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1387" xml:space="preserve">ex-<lb/>cellens. </s>
  <s xml:id="echoid-s1388" xml:space="preserve">Quare quidnam utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1389" xml:space="preserve">ſit, fortuna inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1390" xml:space="preserve">ca <lb/>ſus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1391" xml:space="preserve">ſi idem ſint, an diuerſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1392" xml:space="preserve">quomodo in eas cauſas, <lb/>quas definiuimus, cadant, conſideremus oportet.</s>
  <s xml:id="echoid-s1393" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div28" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-040-01" xlink:href="note-040-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rifto. de <lb/>cauſis per acci, <lb/>dens determi-<lb/>nat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s1394" xml:space="preserve">Quid ſit Fortuna iuxta veritatem, deciaratio.</s>
  <s xml:id="echoid-s1395" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div30" type="section" level="1" n="19">
<head xml:id="echoid-head27" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1396" xml:space="preserve">_PR_imùm itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1397" xml:space="preserve">cùm uidemus alia ſemper eodem fieri mo <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-041-01a" xlink:href="note-041-01"/>
do, alia plerunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s1398" xml:space="preserve">: patet horum neutri fortunã cauſam <lb/>dici. </s>
  <s xml:id="echoid-s1399" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1400" xml:space="preserve">id quod à fortuna proficiſcitur, aut ex ijs eſſe, <lb/>quæ neceſſariò ſemperq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s1401" xml:space="preserve">: aut ex biſce quæ plerunque, ſæ-<lb/>peq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1402" xml:space="preserve">fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1403" xml:space="preserve">ſed cùm quædam etiã præter hæc fiant, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1404" xml:space="preserve">hæc
<pb o="36" file="042" n="42" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
omnes à fortuna proficiſci dicãt, perſpicuũ eſt fortunã, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1405" xml:space="preserve">caſum aliquid eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s1406" xml:space="preserve">Nam et ea, quæ talia ſunt, à fortuna eſſe, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1407" xml:space="preserve">ea quæ à fortuna ſunt, talia eſſe ſcimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1408" xml:space="preserve">Eorum autem <lb/>quæ fiunt, alia fiunt, alia non ſiunt, gratia alicuius. </s>
  <s xml:id="echoid-s1409" xml:space="preserve">Et horũ, <lb/>alia per electionem fiunt, alia non per electionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s1410" xml:space="preserve">Ambo <lb/>autem in hiſce ſunt, quæ alicuius gratia fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1411" xml:space="preserve">Quare patet <lb/>et in hiſce, quæ non neceſſariò, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1412" xml:space="preserve">plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1413" xml:space="preserve">fiunt, eſſe ali-<lb/>qua circa ea quæ poteſt id eſſe, quod alicuius gratia fit.</s>
  <s xml:id="echoid-s1414" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div30" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-041-01" xlink:href="note-041-01a" xml:space="preserve">Hic Ā<unsure/>rift for-<lb/>tunæ definitio <lb/>nem inueſtigat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1415" xml:space="preserve">Sunt autem alicuius gratia, quæ à mente agi poſſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1416" xml:space="preserve"><lb/>quæ à natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s1417" xml:space="preserve">Talia igitur cùm per accidens fiunt, à fortu <lb/>na dicimus eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s1418" xml:space="preserve">Nam ut ens aliud per ſe, aliud per accidens <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1419" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1420" xml:space="preserve">cauſa eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1421" xml:space="preserve">ut domus, per ſe quidẽ cauſa eſt <lb/>ædificatiuum: </s>
  <s xml:id="echoid-s1422" xml:space="preserve">per accidens autẽ, muſicum, aut album. </s>
  <s xml:id="echoid-s1423" xml:space="preserve">Ea <lb/>igitur cauſa, quæ eſt per ſe, definita eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1424" xml:space="preserve">ea uerò quæ eſt per <lb/>accidens, indefinita: </s>
  <s xml:id="echoid-s1425" xml:space="preserve">uni nanque infinita accidere poſſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s1426" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1427" xml:space="preserve">Vt igitur dictũ eſt, cùm in hiſce quæ alicuius gratia fiunt, <lb/>id fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1428" xml:space="preserve">tunc dicitur à caſu fieri, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1429" xml:space="preserve">fortuna. </s>
  <s xml:id="echoid-s1430" xml:space="preserve">Horum autem <lb/>ipſorũ quam habent inter ſe differentiam. </s>
  <s xml:id="echoid-s1431" xml:space="preserve">posterius aßigna <lb/>bimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s1432" xml:space="preserve">nunc hoc pateat, ambo inquã in ijs eſſe quæ alicuius <lb/>gratia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1433" xml:space="preserve">Ceu argenti recipiendi gratia ueniſſet, acceptu <lb/>rus illud ſi ſciuiſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s1434" xml:space="preserve">uenit autem non huiuſce cauſa, ſed acci <lb/>dit ueniſſe, idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1435" xml:space="preserve">feciſſe recipiendi gratia, neque plerunque <lb/>neque neceſſariò proficiſcentem ad locum. </s>
  <s xml:id="echoid-s1436" xml:space="preserve">finis uerò, ipſa <lb/>inquam acceptio, non eſt ex ijs cauſis, quæ ſunt in ipſo, ſed <lb/>ex hiſce, quæ ſunt eligibilia, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1437" xml:space="preserve">à mente, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1438" xml:space="preserve">dicitur tunc à <lb/>fortuna ueniſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s1439" xml:space="preserve">Quòd ſi uenerit electione præmiſſa, et bu-<lb/>ius gratia, aut ſemper frequẽtans, aut plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1440" xml:space="preserve">recipiẽs, nõ <lb/>dicitur à fortuna ueniſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s1441" xml:space="preserve">Patet ergo fortunam cauſam eſſe <lb/>per accidẽs, in hiſce, quæ per electionẽ alicuius gratia fiũt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1442" xml:space="preserve">Quapropter circa idem mens, fortunaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1443" xml:space="preserve">uerſatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1444" xml:space="preserve">electio
<pb o="37" file="043" n="43" rhead="LIBER II."/>
nanque abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1445" xml:space="preserve">mẽte nõ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1446" xml:space="preserve">Indefinitas igitur cauſas eas eſſe <lb/>neceſſe eſt, à quibus id fiet, quod proficiſcitur à fortuna. </s>
  <s xml:id="echoid-s1447" xml:space="preserve">Vn <lb/>de fortuna, indefinita cauſa eſſe uidetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1448" xml:space="preserve">immanife sta ho <lb/>mini. </s>
  <s xml:id="echoid-s1449" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1450" xml:space="preserve">aliquo modo nihil à fortuna uidebitur profici-<lb/>ſci: </s>
  <s xml:id="echoid-s1451" xml:space="preserve">hæc enim omnia rectè dicũtur, quiarationi conſentanea <lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1452" xml:space="preserve">nã aliqua quidẽ ex parte fit aliquid à fortuna, fit enim <lb/>per accidẽs. </s>
  <s xml:id="echoid-s1453" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1454" xml:space="preserve">ut accidẽs, fortuna cauſa eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1455" xml:space="preserve">abſolutè aũt <lb/>nibil. </s>
  <s xml:id="echoid-s1456" xml:space="preserve">Velut ædium, ædificator quidẽ eſt cauſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s1457" xml:space="preserve">per accidẽs <lb/>autẽ, modulator. </s>
  <s xml:id="echoid-s1458" xml:space="preserve">Et ut profectus argẽtum recipiat, nõ hu-<lb/>iuſce gratia profectus, infinitæ cauſæ multitudine eſſe pñt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1459" xml:space="preserve">Nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1460" xml:space="preserve">uidere aliquẽ uolens, et perſequẽs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1461" xml:space="preserve">ſpectaturus lu <lb/>dos, et fugiẽs. </s>
  <s xml:id="echoid-s1462" xml:space="preserve">Rectè etiã fortuna, præter rationẽ ꝗd eſſe di <lb/>citur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1463" xml:space="preserve">ratio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1464" xml:space="preserve">aut eorũ eſt, quæ ſunt ſemp, aut eorũ quæ <lb/>ſunt plerunque. </s>
  <s xml:id="echoid-s1465" xml:space="preserve">At fortuna in ijs eſt, quæ præter hæc fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1466" xml:space="preserve"><lb/>quare cùm indefinita ſint ea, quæ hoc pacto ſunt cauſæ, for <lb/>tuna etiã indefinita nimirùm eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1467" xml:space="preserve">In quibuſdã tamẽ quiſpiam <lb/>dubitauerit, ſi quæuis eius quod à fortuna fit, cauſæ fuerint, <lb/>nec´ne? </s>
  <s xml:id="echoid-s1468" xml:space="preserve">ut ſanitatis, aut ſpiritus, aut æstus, ſed non capillorũ <lb/>remotio: </s>
  <s xml:id="echoid-s1469" xml:space="preserve">cauſarum enim per accidens, aliæ propinquiores <lb/>alijs ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1470" xml:space="preserve">Fortuna autẽ dicitur bona, cùm bonum aliquod: </s>
  <s xml:id="echoid-s1471" xml:space="preserve"><lb/>mala, cùm aduerſi quid euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1472" xml:space="preserve">Proſperitas uerò fortunæ, ac <lb/>in fortunium, cùm illa ſunt magna. </s>
  <s xml:id="echoid-s1473" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1474" xml:space="preserve">cùm pa <lb/>rum defuit, ut malum quiſpiã magnũ, aut bonum accipiat, <lb/>infortunatũ tum illũ, aut fortunatũ dicimus eſſe, proptereà <lb/>quòd mens perinde dicit de illo, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1475" xml:space="preserve">ſi eſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s1476" xml:space="preserve">quod enim pa-<lb/>rum deeſt, id quaſi minimè distare uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1477" xml:space="preserve">Inſuper, fortu <lb/>næ proſperitas incerta non ſine ratione dicitur eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s1478" xml:space="preserve">Nam <lb/>ipſa fortuna, incerta eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1479" xml:space="preserve">impoßibile eſt enim aut ſemꝑ, aut <lb/>plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1480" xml:space="preserve">quicquã eorũ eſſe, quæ à fortuna proueniunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1481" xml:space="preserve">Sunt <lb/>igitur ambo, caſus inquã, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1482" xml:space="preserve">fortuna, per accidẽs (uti dixi-
<pb o="38" file="044" n="44" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
mus) cauſæ, in hiſce quænõ ſimpliciter, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1483" xml:space="preserve">plerunq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1484" xml:space="preserve">fieri <lb/>poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1485" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1486" xml:space="preserve">horum, in hiſce quæ alicuius gratia fiunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s1487" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s1488" xml:space="preserve">Quomodo differant Cafus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1489" xml:space="preserve">Fortuna.</s>
  <s xml:id="echoid-s1490" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div32" type="section" level="1" n="20">
<head xml:id="echoid-head28" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<note position="left" xml:space="preserve">Fortuna tantũ <lb/>illorũ eſt, qui-<lb/>bus cõuenit be <lb/>ne, aut malè a-<lb/>gere ſecundum <lb/>electionem. Vt <lb/>pote hominum <lb/>qui ſoli agunt <lb/>ſecundum pro <lb/>poſitum.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1491" xml:space="preserve">_IN_tereſt autẽ inter fortunã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1492" xml:space="preserve">caſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s1493" xml:space="preserve">nam caſus ad plura <lb/>ſeſe extendit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1494" xml:space="preserve">etenim quod à perſona pro ficiſcitur à caſu <lb/>etiã fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1495" xml:space="preserve">hoc aũt nõ omne, prouenit à fortuna. </s>
  <s xml:id="echoid-s1496" xml:space="preserve">Fortuna nãq;</s>
  <s xml:id="echoid-s1497" xml:space="preserve">, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1498" xml:space="preserve">id, cuius eſt effe ctrix fortuna in ijs eſt, quæ fortunata <lb/>poſſunt euadere. </s>
  <s xml:id="echoid-s1499" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1500" xml:space="preserve">omnino quibus actio cõpetit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1501" xml:space="preserve">Quapro <lb/>pter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1502" xml:space="preserve">neceſſe eſt, circa ea fortunã eſſe, quæ in actionẽ ue-<lb/>niunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1503" xml:space="preserve">Cuius hoc indiciũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1504" xml:space="preserve">nã aut idẽ quod felicitass aut <lb/>prope eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1505" xml:space="preserve">felicitas autẽ actio quædam eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1506" xml:space="preserve">eſt enim <lb/>actio bona. </s>
  <s xml:id="echoid-s1507" xml:space="preserve">quare quæ agere nequeũt, ea nec à fortuna quic <lb/>quàm efficere poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1508" xml:space="preserve">Et proptereà neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1509" xml:space="preserve">inanimatũ ullũ, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1510" xml:space="preserve">bellua, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1511" xml:space="preserve">puer, quicquã efficit à fortuna, quoniã ele-<lb/>ctionẽ nõ habẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1512" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1513" xml:space="preserve">proſperitas hiſce fortunæ, aut infortu <lb/>nium cõpetit, niſi ſimilitudine quadã: </s>
  <s xml:id="echoid-s1514" xml:space="preserve">quemadmodũ Protar <lb/>cbus fortunatos eos lapides dixit, è ꝗbus extructæ ſunt aræ, <lb/>{quis} honorãtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1515" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1516" xml:space="preserve">ij, qui ſunt eiuſdẽ formæ calcantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1517" xml:space="preserve">Pati <lb/>autẽ à fortuna, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1518" xml:space="preserve">hiſce quodãmodo inerit, cùm is qui agit <lb/>aliquid circa ipſa, fortuito aget: </s>
  <s xml:id="echoid-s1519" xml:space="preserve">alio uerò modo, nõ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1520" xml:space="preserve">At <lb/>caſus cæteris animalibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1521" xml:space="preserve">inanimatis cõpetit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1522" xml:space="preserve">Dicimus <lb/>enim equũ caſu ueniſſe, proptereà quod euaſit quidẽ profe <lb/>ctus, nõ autẽ euadẽdi gratia uenit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1523" xml:space="preserve">et tripoda etiã cecidiſſet <lb/>caſu, ſtetit enim hoc modo ut ſit ſedẽs, ſed nõ huiuſce gratia <lb/>cecidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1524" xml:space="preserve">Quare patet, cũ eorũ aliquid, quæ ſimpliciter ali-<lb/>cuius gratia fiũt, nõ eius quod euenit gratia ſactũ eſt, cuius <lb/>extrà eſt cauſa, nos tunc quaſi quippiã fieri dicere: </s>
  <s xml:id="echoid-s1525" xml:space="preserve">horum <lb/>autẽ ea, fortuna fieri, quæ eligibiliũ caſu fiunt, in hiſce quæ <lb/>habẽt electionẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s1526" xml:space="preserve">Signũ autẽ, eſt ipſum frustra. </s>
  <s xml:id="echoid-s1527" xml:space="preserve">Tunc enim <lb/>dicitur, cũ id quod eſt alicuius gratia, nõ eſt factũ illius gra
<pb o="39" file="045" n="45" rhead="LIBER II."/>
tia, ceu ſi deambulatio, egestionis eſt gratia, ſi nõ euenit ei, <lb/>qui deambulauit, frustra dicimus illũ deambulaſſe, frustraq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1528" xml:space="preserve">deambulationẽ fuiſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s1529" xml:space="preserve">Eſt enim id frustra, quod aptũ eſt eſſe <lb/>ob aliud, cùm nõ efficit illud gratia, cuius erat, ac aptũ erat. </s>
  <s xml:id="echoid-s1530" xml:space="preserve"><lb/>Nã ſi quiſpiã lauiſſe ſe dixerit frustra, quia ſol non deficit, <lb/>ridiculus utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1531" xml:space="preserve">erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1532" xml:space="preserve">nõ enim hoc, illius gratia erat. </s>
  <s xml:id="echoid-s1533" xml:space="preserve">Ita caſus, <lb/>nomine ſuo tunc dicitur, cũ quippiã fit frustra: </s>
  <s xml:id="echoid-s1534" xml:space="preserve">eſt enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1535" xml:space="preserve"><lb/>tale nomẽ ipſius: </s>
  <s xml:id="echoid-s1536" xml:space="preserve">quod hiſce terminis constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s1537" xml:space="preserve">ipſum inquã <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1538" xml:space="preserve">frustra. </s>
  <s xml:id="echoid-s1539" xml:space="preserve">Cecidit enim nõ percutiendi gratia, lapis, caſu <lb/>igitur, ac frustra cecidit ipſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s1540" xml:space="preserve">quia cadere, et ab aliquo pro-<lb/>ijciente percutiendi cauſa poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1541" xml:space="preserve">Maximè autẽ ſeparatur <lb/>id, quod à fortuna fit, in hiſce quæ natura fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1542" xml:space="preserve">cùm enim <lb/>quippiã eſt eſſe ctũ præter naturã, iã nõ à fortuna illud, ſed <lb/>à caſu potius eſſe ctũ fuiſſe dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1543" xml:space="preserve">Eſt autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1544" xml:space="preserve">hoc, aliud: </s>
  <s xml:id="echoid-s1545" xml:space="preserve"><lb/>illius enim externa: </s>
  <s xml:id="echoid-s1546" xml:space="preserve">huius, interna cauſa eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1547" xml:space="preserve">Quid igitur <lb/>eſt caſus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1548" xml:space="preserve">quid fortuna, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1549" xml:space="preserve">quo pacto inter ſeſe diffe-<lb/>runt, ſatis iam diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1550" xml:space="preserve">Vtrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1551" xml:space="preserve">autẽ ipſorũ, ad modũ eius <lb/>reducitur cauſæ unde eſt principiũ motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s1552" xml:space="preserve">etenim eorũ ali-<lb/>quid quæ aut natura, aut mente aguntur, ſemper eſt cauſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s1553" xml:space="preserve"><lb/>ſed horum multitudo indefinita eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1554" xml:space="preserve">Quoniam dutẽ caſus, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1555" xml:space="preserve">fortuna cauſæ ſunt eorum, quorũ aut mens, aut natura <lb/>fieri cauſæ poſſunt, cùm per accidens quippiam horũ ipſo-<lb/>rum fuerit cauſa, atque nibil eorum quæ ſunt per accidẽs, <lb/>prius eſt hiſce, quæ ſunt per ſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s1556" xml:space="preserve">quare neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1557" xml:space="preserve">per accidens cais<unsure/> <lb/>ſa, per ſe cauſam antecedit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1558" xml:space="preserve">caſus nimirùm, atque fortuna <lb/>poſterior &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1559" xml:space="preserve">mẽte eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1560" xml:space="preserve">natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s1561" xml:space="preserve">Quare ſi quàm maximè <lb/>cœli caſus eſt cauſa, neceſſe eſt priorẽ mentem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1562" xml:space="preserve">naturã, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1563" xml:space="preserve">aliorũ multorum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1564" xml:space="preserve">huius uniuer ſi cauſam eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s1565" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s1566" xml:space="preserve">Quòd non ſunt plures cauſæ, quàm dictum fuerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1567" xml:space="preserve">quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1568" xml:space="preserve">Na, <lb/>suralis ex omnibus cauſis differat.</s>
  <s xml:id="echoid-s1569" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div33" type="section" level="1" n="21">
<head xml:id="echoid-head29" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<pb o="40" file="046" n="46" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1570" xml:space="preserve">_E_Sſe autem cauſas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1571" xml:space="preserve">tot eſſe numero quot diximus, pa <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-046-01a" xlink:href="note-046-01"/>
tet, Totenim quæstio propter quid, ſanè cõplectitur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1572" xml:space="preserve">Nam ipſum propter quid, aut ad ipſum quid eſt, reducitur <lb/>ultimũ in immobilibus, ceu in mathematicis, Ad recti enim, <lb/>aut cõmenſurabilis, aut ad cæterorũ ſimiliũ alicuius ultimò <lb/>definitionẽ reducitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1573" xml:space="preserve">Aut ad id, quod primum mouit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1574" xml:space="preserve">ue-<lb/>luti propter quid bellum geſſerũt, quia tẽplum ſpoliarũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1575" xml:space="preserve"><lb/>aut gratia cuius: </s>
  <s xml:id="echoid-s1576" xml:space="preserve">ut imperium conſequãtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1577" xml:space="preserve">Aut materiam, <lb/>in biſce quæ fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1578" xml:space="preserve">Perſpicuum igitur eſt has, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1579" xml:space="preserve">tot cauſas <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s1580" xml:space="preserve">Cùm autẽ quatuor cauſæ ſint, de omnibus ſcire, nimi-<lb/>rùm ad naturalem philoſophum pertinet: </s>
  <s xml:id="echoid-s1581" xml:space="preserve">atque ad omnes <lb/>ipſum propter quid redigens ipſe materiã ſormam, id quod <lb/>mouit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1582" xml:space="preserve">id gratia cuius naturaliter reddet, ac aßignabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1583" xml:space="preserve"><lb/>Tres autẽ in unum plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1584" xml:space="preserve">accidũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1585" xml:space="preserve">Ipſum enim quid eſt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1586" xml:space="preserve">id gratia cuius, unum ſunt, ea uerò, unde primùm effluit <lb/>motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s1587" xml:space="preserve">ſpecie cũhiſce concurrit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1588" xml:space="preserve">Homo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1589" xml:space="preserve">hominem ge <lb/>nerat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1590" xml:space="preserve">omnino, quæcunque motũ ſubeuntes mouent: </s>
  <s xml:id="echoid-s1591" xml:space="preserve">quæ <lb/>uerò tales non ſunt, eæ naturalis cõſiderationis nõ ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1592" xml:space="preserve">non <lb/>enim in ſeip ſis habentes motũ, aut principiũ motus, mouẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1593" xml:space="preserve"><lb/>ſed immobiles mouẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1594" xml:space="preserve">Quapropter tres ſunt tractationes. </s>
  <s xml:id="echoid-s1595" xml:space="preserve"><lb/>Vna, circa immobile. </s>
  <s xml:id="echoid-s1596" xml:space="preserve">Alia, circa id quod mouetur quidem, <lb/>eſt autẽ expers corruptionis: </s>
  <s xml:id="echoid-s1597" xml:space="preserve">tertia, circa ea, quæ corrupti-<lb/>bilia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1598" xml:space="preserve">Quare ipſum propter quid, à natur ali philoſo-<lb/>pho, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1599" xml:space="preserve">ad materiã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1600" xml:space="preserve">formã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1601" xml:space="preserve">ad id, quod primò mouit <lb/>reducẽte ipſum, aßignatur, acredditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1602" xml:space="preserve">De generatiõe enim <lb/>maximè cauſas hoc modo cõſiderant: </s>
  <s xml:id="echoid-s1603" xml:space="preserve">quid poſt quid fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1604" xml:space="preserve"><lb/>quid primùm fecit, aut quid paſſum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1605" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1606" xml:space="preserve">ſic ſemper quòd <lb/>eſt deinceps. </s>
  <s xml:id="echoid-s1607" xml:space="preserve">Principia autẽ ea, quæ naturaliter mouent, <lb/>duplicia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1608" xml:space="preserve">quorũ alterum naturale non eſt, quippe cùm <lb/>non babeat in ſe principiũ motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1609" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1610" xml:space="preserve">tale eſt, ſi quid mo
<pb o="41" file="047" n="47" rhead="LIBER II."/>
ueat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1611" xml:space="preserve">non moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1612" xml:space="preserve">ut id quod eſt immobile penitus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1613" xml:space="preserve"><lb/>quod eſt omnium primum. </s>
  <s xml:id="echoid-s1614" xml:space="preserve">Et ipſum quid eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1615" xml:space="preserve">forma: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1616" xml:space="preserve">eſt enim finis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1617" xml:space="preserve">id gratia cuius cætera fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1618" xml:space="preserve">Quare cùm <lb/>alicuius gratia, natura faciat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1619" xml:space="preserve">hanc ſcire oportet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1620" xml:space="preserve"><lb/>ipſum propter quid omnino reddendũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1621" xml:space="preserve">uelut ex hoc ne-<lb/>ceſſe eſſe hoc fieri, ex hoc autẽ aut ſimpliciter, aut plerũq;</s>
  <s xml:id="echoid-s1622" xml:space="preserve">: <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1623" xml:space="preserve">ſi hoc eſt emerſurum, ut ex propoſitionibus ipſa cõclu-<lb/>ſio: </s>
  <s xml:id="echoid-s1624" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1625" xml:space="preserve">quia hoc erat, quidditas ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s1626" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1627" xml:space="preserve">quia melius est hoc <lb/>modo, non ſimpliciter, ſed ad ſubstantiam uniuſcuiuſque.</s>
  <s xml:id="echoid-s1628" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div33" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-046-01" xlink:href="note-046-01a" xml:space="preserve">Tot ſunt rerũ <lb/>naturatiũ cau, <lb/>ſæ, quot ſunt <lb/>earũ quęſitiua, <lb/>ex quo per ꝗd, <lb/>à quo, &amp; cuius <lb/>gratia: quæ pro <lb/>pter quid, com <lb/>plectitur.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s1629" xml:space="preserve">Quòd Natura ex numero ſit cauſarum, nõ quæ temere, ſed quæ <lb/>alicuius gratia actionem obeunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s1630" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div35" type="section" level="1" n="22">
<head xml:id="echoid-head30" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1631" xml:space="preserve">_D_Icendũ eſt igitur primò quidẽ naturã ex ijs eſſe cau <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-047-01a" xlink:href="note-047-01"/>
ſis, quæ alicuius gratia faciunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1632" xml:space="preserve">deinde de neceſſario, <lb/>qũo ſeſe habet in naturalibus rebus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1633" xml:space="preserve">In hãc enim cauſam oẽs <lb/>omnia redigũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1634" xml:space="preserve">Nam (ut in quiunt) cũ calidũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1635" xml:space="preserve">frigidũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1636" xml:space="preserve"><lb/>unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1637" xml:space="preserve">taliũ, ſuapte natura ſit tale, hæc neceſſariò ſunt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1638" xml:space="preserve">fiunt, ac apta ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1639" xml:space="preserve">Etenim ſi aliam cauſam dixerint, hic <lb/>cõcordiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1640" xml:space="preserve">diſcordiã, ille mentẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s1641" xml:space="preserve">tangũt illam duntaxat, <lb/>deinde ualere ſinunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1642" xml:space="preserve">Existit autẽ dubitatio, quidnã prohi <lb/>bet næturã non alicuius gratia facere, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1643" xml:space="preserve">quia ſic eſt me-<lb/>lius, ſed perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1644" xml:space="preserve">Iupiter, nõ ut frumentũ augeat, ſed ne-<lb/>ceſſariò pluit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1645" xml:space="preserve">Quod enim eſt eleuatũ, id frigefiat oportet: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1646" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1647" xml:space="preserve">quod frigefactũ eſt, id aquam iam factũ, deſcendere ne-<lb/>ceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1648" xml:space="preserve">accidit autem hoc pacto frumentũ incrementa ſu-<lb/>ſcipere. </s>
  <s xml:id="echoid-s1649" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1650" xml:space="preserve">ſi cuiu ſpiam frumentum pereat, cùm <lb/>eſt in area, non huiuſce gratia pluit, ut illud pereat, ſed id <lb/>accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1651" xml:space="preserve">Quare quid prohibet, partes etiam in natura ſic <lb/>ſe habere, ueluti, dentes anteriores quidem acutos, aptosq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1652" xml:space="preserve"><lb/>ad diuidendum, geminos autem latos, atque utiles ad cibum <lb/>terendum, neceſſariò ortos fuiſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s1653" xml:space="preserve">nam non huiuſce cauſa
<pb o="42" file="048" n="48" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
tales ſunt orti. </s>
  <s xml:id="echoid-s1654" xml:space="preserve">Sed accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1655" xml:space="preserve">Eadẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1656" xml:space="preserve">de cæteris putãda ſunt <lb/>partibus, quæ alicuius gratia cõstare uidẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1657" xml:space="preserve">In quibus igi-<lb/>tur accidit, ut oẽs périnde ſint ortæ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1658" xml:space="preserve">ſi alicuius cauſa fie <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-048-01a" xlink:href="note-048-01"/>
rent, ea cõſeruata ſunt, à caſu congruè constituta. </s>
  <s xml:id="echoid-s1659" xml:space="preserve">In quibus <lb/>autẽ id nõ accidit, ea perire, ac pereũt, ut Empedocles dicit <lb/>animantiũ ea, quæ ex hominis partibus, bouisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1660" xml:space="preserve">cõstabant. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1661" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1662" xml:space="preserve">ratio quidẽ, qua quiſpiã dubitauerit, hæc eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1663" xml:space="preserve">ſi qua <lb/>ſit alia ſimilis: </s>
  <s xml:id="echoid-s1664" xml:space="preserve">impoßibile aũt eſt, hæc ita ſeſe habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s1665" xml:space="preserve">Hæc <lb/>enim, et omnia, quæ natura cõstant, aut ſemper, aut plerũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1666" xml:space="preserve"><lb/>ſic fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1667" xml:space="preserve">at nibil eorũ hoc pacto fit, quæ à fortuna, caſuq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1668" xml:space="preserve"><lb/>proficiſcũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1669" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1670" xml:space="preserve">enim byeme crebrò pluere fortuitò, ca <lb/>ſuq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1671" xml:space="preserve">uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1672" xml:space="preserve">ſed ſi id fiat, cùm ſol eſt ſub cane: </s>
  <s xml:id="echoid-s1673" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1674" xml:space="preserve">æstas, cũ <lb/>ſol eſt ſub cane, ſed ſi in hyeme fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s1675" xml:space="preserve">Quòd ſi ea, quæ fiunt <lb/>aut à caſu, aut alicuius gratia fiũt, ſi impoßibile eſt bæc aut <lb/>à fortuna eſſe, aut à caſu, alicuius profectò gratia erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1676" xml:space="preserve">At <lb/>uniuerſa, talia natura ſunt, et ut ipſi dixerint, qui bæc dicũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1677" xml:space="preserve"><lb/>Eſt igitur in biſce quæ natura fiunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1678" xml:space="preserve">ſunt, id quod alicu-<lb/>ius gratia fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1679" xml:space="preserve">Præterea in quibus eſt aliquis finis, in ijs &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1680" xml:space="preserve"><lb/>id quod pri<emph style="sub">9</emph>, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1681" xml:space="preserve">id quod deinceps agitur, huiuſce gratia agi <lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1682" xml:space="preserve">ut igitur agitur, ita eſt aptum agi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1683" xml:space="preserve">ut eſt aptum agi, <lb/>ſic unumquodq;</s>
  <s xml:id="echoid-s1684" xml:space="preserve">, niſi quid obstet agitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1685" xml:space="preserve">at alicuius gratia <lb/>agitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1686" xml:space="preserve">Et aptum eſt igitur illius gratia agi: </s>
  <s xml:id="echoid-s1687" xml:space="preserve">ueluti ſi domus <lb/>ex ijs eſſet, quæ natura fiunt, ſic utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1688" xml:space="preserve">fieret, ut nunc ab arte <lb/>conficitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1689" xml:space="preserve">Quòd ſiea, quæ natura fiunt, nõ ſolùm natura, <lb/>ſed etiam arte fierent, eodem conficerentur modo, quo apta <lb/>ſunt cõfici. </s>
  <s xml:id="echoid-s1690" xml:space="preserve">Alterũ igitur, alterius cõficitur gratia. </s>
  <s xml:id="echoid-s1691" xml:space="preserve">Atque <lb/>ars omnino alia perficit, quæ natura nequit perficere: </s>
  <s xml:id="echoid-s1692" xml:space="preserve">alia, <lb/>imitando naturã facit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1693" xml:space="preserve">ſi igitur ea, quæ ab arte cõficiuntur, <lb/>alicuius cauſa fiunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1694" xml:space="preserve">ea profectò, quæ natura fiunt, alicu <lb/>ius gratia fiericonstat: </s>
  <s xml:id="echoid-s1695" xml:space="preserve">priora nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s1696" xml:space="preserve">, posteriora´ue ſimili-
<pb o="43" file="049" n="49" rhead="LIBER II."/>
ter inter ſeſe habent, in hiſce quæ arte, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1697" xml:space="preserve">in hiſce, quæ natu <lb/>ra cõficiuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1698" xml:space="preserve">Maximè autẽ idipſum in animalibus ratio-<lb/>nis expertibus patet, quæ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1699" xml:space="preserve">arte, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1700" xml:space="preserve">diſcurſione, neque <lb/>deliberatione faciunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1701" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1702" xml:space="preserve">ſunt qui dubitant, <lb/>utrum mente, aut alio quodà principio aranei, formicæ cæ <lb/>teraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1703" xml:space="preserve">istiuſmodi animalia operentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1704" xml:space="preserve">procedenti etiã ulte-<lb/>rius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1705" xml:space="preserve">in plantis ea, quæ conferant ad finẽ, fieri hoc pacto <lb/>uidentur, ueluti frondes ob fructus tegendos. </s>
  <s xml:id="echoid-s1706" xml:space="preserve">Quare ſi na <lb/>tura, gratiaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1707" xml:space="preserve">alicuius, hirũdo nidulũ extruit, ar aneus ara-<lb/>neam texit, plantæ deniq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1708" xml:space="preserve">frondes gratia tegendorum fru-<lb/>ctuum explicant, radicesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1709" xml:space="preserve">non ſurſum, ſed deorſum emit-<lb/>tunt, ſumendi cauſa nutrimenti: </s>
  <s xml:id="echoid-s1710" xml:space="preserve">patet eſſe cauſam talem in <lb/>biſce, quæ natura fiunt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1711" xml:space="preserve">constant. </s>
  <s xml:id="echoid-s1712" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1713" xml:space="preserve">cùm natura ſit du <lb/>plex, altera quidem ut materies, altera autem ut forma: </s>
  <s xml:id="echoid-s1714" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1715" xml:space="preserve"><lb/>hæc ſit finis, gratia uerò finis cætera fiant, hæc ea eſt pro fe <lb/>ctò cauſa, cuius gratia cætera fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1716" xml:space="preserve">Fit autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1717" xml:space="preserve">in hiſce <lb/>peccatũ, quæ per artes cõficiuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1718" xml:space="preserve">Scripſit enim grãmati-<lb/>cus nõ rectè, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1719" xml:space="preserve">potionẽ medicus nõ rectè porrexit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1720" xml:space="preserve">Quare <lb/>patet, et in hiſce fieri poſſe, quæ natura cõficiuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1721" xml:space="preserve">Quod <lb/>ſi aliqua ſunt in arte, in quibus id quod rectè fit alicuius effi <lb/>citur gratia, in ijs autem quæ peccantur, gratia quidem ali-<lb/>cuius ars aggreditur facere, ſed non aſſequitur illud, ſimili <lb/>ter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1722" xml:space="preserve">in naturalibus erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1723" xml:space="preserve">monstra peccata erunt illius, <lb/>quod alicuius gratia facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1724" xml:space="preserve">Et in primis igitur cõpoſitioni-<lb/>bus ea, quæ partim ex hominis partibus, partim ex bouis cõ <lb/>ſtabant, ſi non ad aliquẽ terminũ, finem´ue poterant perue-<lb/>nire, aliquo ſanè principio périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1725" xml:space="preserve">nũc ſemine labefa-<lb/>ctato, corruptione fiebant. </s>
  <s xml:id="echoid-s1726" xml:space="preserve">Præterea primò ſemen neceſſe <lb/>eſt oriatur, ſed nõ animalia ſtatim. </s>
  <s xml:id="echoid-s1727" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1728" xml:space="preserve">ipſum congestum <lb/>quod primùm oriebatur, ſemen nimirum erat. </s>
  <s xml:id="echoid-s1729" xml:space="preserve">Præterea in
<pb o="44" file="050" n="50" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
plantis etiam ipſis id ineſt, quod alicuius eſt gratia, minus <lb/>autẽ eſt distinctũ, ac manifestũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s1730" xml:space="preserve">fiebãt´ne igitur ut ex bonis <lb/>partibus, ac hominis, animalia: </s>
  <s xml:id="echoid-s1731" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1732" xml:space="preserve">ex uitis, oleæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1733" xml:space="preserve">parti-<lb/>bus plãtæ, an nõ fiebãt? </s>
  <s xml:id="echoid-s1734" xml:space="preserve">eſt enim abſurdũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s1735" xml:space="preserve">at oportebat tamẽ, <lb/>ſi in animaliũ genere illa fiebãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1736" xml:space="preserve">Præterea et in ſeminibus, <lb/>quoduis ſine ullo diſcrimine fieri oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s1737" xml:space="preserve">Omnino aũt qui <lb/>ita dicit, tollit ea, quæ natura constant, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1738" xml:space="preserve">naturã. </s>
  <s xml:id="echoid-s1739" xml:space="preserve">Natura <lb/>enim ea cõstant, quæ à quodã principio, quod eſt in ipſis cõ <lb/>tinuè mouẽtur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1740" xml:space="preserve">ad quendã perueniũt finẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s1741" xml:space="preserve">ab unoquoq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1742" xml:space="preserve">autẽ nõ ad eundẽ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1743" xml:space="preserve">ad quẽuis, attamen ad eundẽ ſemper, <lb/>niſi quid impedierit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1744" xml:space="preserve">Atqui id cuius gratia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1745" xml:space="preserve">quod huius <lb/>fit gratia, fieri à fortuna etiã poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1746" xml:space="preserve">ueluti dicimus hoſpitẽ <lb/>fortè fortuna ueniſſe, lotumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1747" xml:space="preserve">abijſſe, cũ id egerit quaſi gra <lb/>tia huiuſce profectus, non huiuſce autẽ gratia uenerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1748" xml:space="preserve">hoc <lb/>autẽ eſt per accidens, fortuna nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1749" xml:space="preserve">cauſa per accidens eſt, <lb/>ut antea diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s1750" xml:space="preserve">ſed cùm hoc ſemper fit, aut plerunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s1751" xml:space="preserve">, non <lb/>per accidẽs, nec à fortuna dicimus eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s1752" xml:space="preserve">At in naturalibus, ſic <lb/>ſemper, ſi nibil impedierit, fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1753" xml:space="preserve">Abſurdum autẽ eſt, ali-<lb/>cuius gratia fierinon putare ſi id quod mouet, non uiderint <lb/>deliberatione præmiſſa mouere, nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1754" xml:space="preserve">ars non deliberat. </s>
  <s xml:id="echoid-s1755" xml:space="preserve"><lb/>Etenim ſi in lignis extruẽdarũ nauium ars ineſſet perinde <lb/>at que natura, faceret nauim. </s>
  <s xml:id="echoid-s1756" xml:space="preserve">Quare ſi id, quod alicuius fit <lb/>gratia, ſit in arte, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1757" xml:space="preserve">in natura profectò ineſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1758" xml:space="preserve">maximè autẽ <lb/>hoc patet, cùm quiſpiam ſibijpſi medetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1759" xml:space="preserve">huic enim, perſi-<lb/>milis eſt natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s1760" xml:space="preserve">Quæ cùm ita ſint, patet naturam cauſam <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-050-01a" xlink:href="note-050-01"/>
eſſe, atque adeò ut alucuius gratia faciat.</s>
  <s xml:id="echoid-s1761" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div35" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-047-01" xlink:href="note-047-01a" xml:space="preserve">Hîc declarat <lb/>Ā<unsure/>riſt. naturam <lb/>propter finem <lb/>agere.</note>
<note position="left" xlink:label="note-048-01" xlink:href="note-048-01a" xml:space="preserve">Nõ ali<emph style="sub">9</emph> ab Em <lb/>pedocle, horũ <lb/>animaliũ quæ <lb/>bouigenas ap-<lb/>pellat, meminit</note>
<note position="left" xlink:label="note-050-01" xlink:href="note-050-01a" xml:space="preserve">Hîc oſtendit <lb/>Ā<unsure/>riſt. quomo-<lb/>do Neceſsitas <lb/>in rebus natu-<lb/>ralibus inuenia <lb/>@ur.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s1762" xml:space="preserve">Quo pacto Neceſsitas ſit in rebus naturalibus.</s>
  <s xml:id="echoid-s1763" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div37" type="section" level="1" n="23">
<head xml:id="echoid-head31" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1764" xml:space="preserve">_N_Vnc cõſiderandum eſt, utrum neceſſarium ipſum ex <lb/>ſuppoſitione, an &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1765" xml:space="preserve">ſimpliciter ſit in ipſis rebus na-<lb/>turæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s1766" xml:space="preserve">Nunc enim ipſum neceſſariũ in generatione perinde <lb/>eſſe arbitrantur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1767" xml:space="preserve">ſi quiſpiam neceſſariò domum extru-
<pb o="45" file="051" n="51" rhead="LIBER II."/>
ctam eſſe putaret, quia grauia quidem deorſum, leuia uerò <lb/>ſurſum ſuapte natura ferũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1768" xml:space="preserve">idcirco lapides quidẽ, ac fun <lb/>damenta ſunt infrà, terra autẽ ſuprà, ſuã ob leuitatem: </s>
  <s xml:id="echoid-s1769" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1770" xml:space="preserve">li <lb/>gna maximè ſuprà, quippe cùm ſint leuißima. </s>
  <s xml:id="echoid-s1771" xml:space="preserve">At quanquã <lb/>non ſine his, nõ tamen propter hæc, niſi ut ob materiã, ſed <lb/>cælandi quædã, cõſeruandiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1772" xml:space="preserve">cauſa, extructa eſt domus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1773" xml:space="preserve">Si-<lb/>militer &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1774" xml:space="preserve">in cæteris uniuerſis, in quibus eſt id, quod alicu-<lb/>ius gratia fit, nõ ſunt quidẽ ſine hiſce quæ neceſſariã habẽt <lb/>naturã: </s>
  <s xml:id="echoid-s1775" xml:space="preserve">non tamen ſunt ob hæc ipſa, niſi ut ob materiam, ſed <lb/>alicuius ſunt gratia: </s>
  <s xml:id="echoid-s1776" xml:space="preserve">ueluti propter quid ſerra eſt talis? </s>
  <s xml:id="echoid-s1777" xml:space="preserve">ut <lb/>hoc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1778" xml:space="preserve">huiuſce gratia ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1779" xml:space="preserve">hoc tamen gratia cuius eſt, fieri <lb/>nõ poteſt, ſi nõ ferrea ſit, neceſſe eſt ergo ferreã eſſe, ſi ſer-<lb/>ra, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1780" xml:space="preserve">opus ipſius erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1781" xml:space="preserve">eſt igitur neceſſariũ ipſum, ex ſup-<lb/>poſitione, ſed nõ ut finis. </s>
  <s xml:id="echoid-s1782" xml:space="preserve">Nam neceſſariũ quidẽ in materia: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1783" xml:space="preserve">id uerò gratia cuius eſt, in ratione cõſistit. </s>
  <s xml:id="echoid-s1784" xml:space="preserve">Eſt autẽ ipſum <lb/>neceſſariũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1785" xml:space="preserve">in doctrinis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1786" xml:space="preserve">in biſce quæ fiunt ſecundùm <lb/>naturã, aliqua ex parte ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s1787" xml:space="preserve">Nam cùmrectum hoc <lb/>ſit, neceſſe eſt triangulum tres angulos æquales duobus re-<lb/>ctis habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s1788" xml:space="preserve">Sed nõ, ſi hoc eſt, neceſſe eſt illud eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s1789" xml:space="preserve">ſed ſi hoc <lb/>non eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1790" xml:space="preserve">rectum nõ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1791" xml:space="preserve">At in hiſce quæ alicuius gratia <lb/>fiunt, contrà: </s>
  <s xml:id="echoid-s1792" xml:space="preserve">ſi finis erit, aut eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1793" xml:space="preserve">id quod eſt antè, erit <lb/>aut eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1794" xml:space="preserve">ſi uerò hoc nõ erit, aut nõ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1795" xml:space="preserve">(ut ibi ſi nõ eſt cõclu <lb/>ſio, principium non erit) ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1796" xml:space="preserve">hîc finis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1797" xml:space="preserve">id gratia cuius <lb/>eſt, non erit, aut non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1798" xml:space="preserve">Eſt enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1799" xml:space="preserve">hoc principium, non <lb/>actionis, ſed cogitationis: </s>
  <s xml:id="echoid-s1800" xml:space="preserve">ibi autẽ, eſt cogitationis: </s>
  <s xml:id="echoid-s1801" xml:space="preserve">nõ enim <lb/>ſunt actiones. </s>
  <s xml:id="echoid-s1802" xml:space="preserve">Quare ſi erit domus hæc neceſſe eſt fieri, uel <lb/>eſſe, uel etiam fore, aut omnino materiã, quæ quidem alicu-<lb/>ius eſt gratia: </s>
  <s xml:id="echoid-s1803" xml:space="preserve">ueluti lateres, atque lapides, ſi extruenda eſt <lb/>domus: </s>
  <s xml:id="echoid-s1804" xml:space="preserve">non tamen eſt propter hæc, ipſe finis, niſi ut ob ma-<lb/>teriam: </s>
  <s xml:id="echoid-s1805" xml:space="preserve">omnino tamen ſi non ſint, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1806" xml:space="preserve">domus fuerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1807" xml:space="preserve">neque
<pb o="46" file="052" n="52" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
ſerra: </s>
  <s xml:id="echoid-s1808" xml:space="preserve">illa, ſi nõ ſintlapides: </s>
  <s xml:id="echoid-s1809" xml:space="preserve">hæc, ſi ferrũ nõ ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1810" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1811" xml:space="preserve">enim ibi <lb/>principia ſunt, ſi nõ triangulus tres habeat angulos duobus <lb/>rectis æquales. </s>
  <s xml:id="echoid-s1812" xml:space="preserve">Patet igitur, neceſſariũ in rebus eſſe natu-<lb/>ræ, quod ut materia dicitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1813" xml:space="preserve">huius etiã motiones. </s>
  <s xml:id="echoid-s1814" xml:space="preserve">Atque <lb/>ambæ quidẽ, cauſæ dicendæ ſunt à naturali pbiloſopho, ma-<lb/>gis aũt ea, gratia cuius cætera fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1815" xml:space="preserve">hæc enim materiæ cau-<lb/>ſa, ſed nõ hæc cauſa finis. </s>
  <s xml:id="echoid-s1816" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1817" xml:space="preserve">finis ipſe gratia cuius, ꝗq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1818" xml:space="preserve">principiũ eſt, à definitione, rationeq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1819" xml:space="preserve">ſumitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1820" xml:space="preserve">ut in hiſce pa <lb/>tet, quæ per artẽ cõficiuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1821" xml:space="preserve">nã cùm domus ſit tale, hæc fie <lb/>rineceſſariò, et eſſe oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s1822" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1823" xml:space="preserve">cùm ſanitas ſit hoc, hæc ne-<lb/>ceſſariò fieri oportet, ac eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s1824" xml:space="preserve">pari modo ſi homo eſt hoc, <lb/>hæc fieri neceſſe eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1825" xml:space="preserve">eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s1826" xml:space="preserve">et ſi hæc ſint, ſint hæc neceſſa <lb/>riò, uel fiant oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s1827" xml:space="preserve">Fortaſſe autẽ neceſſariũ ipſum in ra-<lb/>tione etiã ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1828" xml:space="preserve">Serræ nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1829" xml:space="preserve">ſi definieris opus, talem ipſam <lb/>diuiſionẽ eſſe dicis: </s>
  <s xml:id="echoid-s1830" xml:space="preserve">at hæc non erit, niſi ſerra tales habuerit <lb/>dentes: </s>
  <s xml:id="echoid-s1831" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1832" xml:space="preserve">hirurſus non erunt, niſi ferrea fuerit ipſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s1833" xml:space="preserve">Sunt <lb/>enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1834" xml:space="preserve">in ratione nonnullæ partes, ut materia rationis.</s>
  <s xml:id="echoid-s1835" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div38" type="section" level="1" n="24">
<head xml:id="echoid-head32" xml:space="preserve">PHYSICORVM <lb/>ARISTOTELIS</head>
<head xml:id="echoid-head33" xml:space="preserve">LIBER III.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s1836" xml:space="preserve">Inquiſitio definitionis, qua qd ſit Motus exponitur.</s>
  <s xml:id="echoid-s1837" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div39" type="section" level="1" n="25">
<head xml:id="echoid-head34" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1838" xml:space="preserve">_CV'M_ autem ipſa quidem Natura, Motus, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-052-01a" xlink:href="note-052-01"/>
Mutationis' ue principium ſit, noſtra au-<lb/>tem doctrina ſit de Natura: </s>
  <s xml:id="echoid-s1839" xml:space="preserve">non lateat <lb/>nos oportet, quidnam ſit Motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s1840" xml:space="preserve">nam ſi <lb/>ignoretur ipſe, naturam etiam ignorari <lb/>neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1841" xml:space="preserve">Poſt Motus uerò determinationem, enitendum <lb/>eſt, de ijs etiã, quæ deinceps ſequuntur, determinare. </s>
  <s xml:id="echoid-s1842" xml:space="preserve">Mo-
<pb o="47" file="053" n="53" rhead="LIBER III."/>
tus autem de genere cõtinuorum eſſe uidetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1843" xml:space="preserve">infinitum <lb/>in ip ſo continuo primum apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s1844" xml:space="preserve">Quocirca fit, ut qui con <lb/>tinuum ipſum definiunt, infiniti ratione ſæpe utantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1845" xml:space="preserve">con-<lb/>tinuum id eſſe dicentes, quod in infinitum eſt diuiſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s1846" xml:space="preserve">In-<lb/>ſuper impoßibile eſt, ſine loco uacuo, at que tempore, motũ <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s1847" xml:space="preserve">Patet igitur partim ob hæc ipſa, partim etiã quia cun-<lb/>ctis hæc communia ſunt, uniuerſis quæ competunt, unum-<lb/>quodque istorum proponendum eſſe, atque cõſiderandum. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1848" xml:space="preserve">Propriorum enim contemplatio, communium contempla-<lb/>tione posterior eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1849" xml:space="preserve">Atque primum, ut diximus de Motu cõ <lb/>ſideremus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1850" xml:space="preserve">Eorum igitur quæ ſunt, quædam actu tantum, <lb/>quædam potentia ſunt, atque actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s1851" xml:space="preserve">Horũ autem aliud eſt <lb/>hoc aliquid, aliud tantum, aliud tale: </s>
  <s xml:id="echoid-s1852" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1853" xml:space="preserve">in cæteris ſimili mo <lb/>do, quæ prædicamenta eius, quod eſt, appellantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1854" xml:space="preserve">Eorum <lb/>præterea quæ ſunt ad aliquid, aliud exceßiõe defectioné ue <lb/>dicitur, aliud actiui, paßiuiq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s1855" xml:space="preserve">, atque omnino motiui, ac mo-<lb/>bilis ratione: </s>
  <s xml:id="echoid-s1856" xml:space="preserve">motiuũ nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s1857" xml:space="preserve">, mobilis, et mobile, à motiuo mo <lb/>bile dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1858" xml:space="preserve">Non eſt autem ullus motus, præter res ipſas. </s>
  <s xml:id="echoid-s1859" xml:space="preserve"><lb/>Id enim quod mutatur, aut in ſubstantia, aut in quantitate, <lb/>aut in qualitate, aut in loco ſemper mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1860" xml:space="preserve">cõmune autem <lb/>in his nihil accipere poſſumus, uti diximus, quod quidẽ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1861" xml:space="preserve"><lb/>hoc, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1862" xml:space="preserve">quantũ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1863" xml:space="preserve">quale, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1864" xml:space="preserve">cæterorũ quicquã ſit præ <lb/>dicamẽtorũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s1865" xml:space="preserve">Quare neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1866" xml:space="preserve">motus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1867" xml:space="preserve">mutatio cuiuſpiã præ <lb/>ter ea, quæ diximus erit, cũ nibil ſit præterea, quæ diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1868" xml:space="preserve"><lb/>Vnumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1869" xml:space="preserve">autem dupliciter ineſt, ut hoc: </s>
  <s xml:id="echoid-s1870" xml:space="preserve">aliud enim eſt <lb/>ipſius forma, aliud eſt priuatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s1871" xml:space="preserve">Et quale, aliud enim eſt al-<lb/>bũ, aliud nigrũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s1872" xml:space="preserve">Et quantũ, aliud enim eſt perfectũ, aliud im <lb/>perfectũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s1873" xml:space="preserve">Et in latiõe ſimilimodo, aliud enim eſt ſuprà, aliud <lb/>infrà: </s>
  <s xml:id="echoid-s1874" xml:space="preserve">aut aliud eſt leue, aliud graue. </s>
  <s xml:id="echoid-s1875" xml:space="preserve">Quare quot ſunt ipſius <lb/>ſpecies quod eſt, tot motus, mutationis' ue ſpecies ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s1876" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div39" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-052-01" xlink:href="note-052-01a" xml:space="preserve">Hoc i lib. deter <lb/>minat Ā<unsure/>riſtot. <lb/>de Motu, &amp; <lb/>Infinito.</note>
</div>
<pb o="48" file="054" n="54" rhead="ARIST. PHYSICORVM"/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s1877" xml:space="preserve">Quòd rect è aſsignata ſit definitio Motus.</s>
  <s xml:id="echoid-s1878" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div41" type="section" level="1" n="26">
<head xml:id="echoid-head35" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1879" xml:space="preserve">_CV_'m autem eorum quæ in unoquoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1880" xml:space="preserve">genere collocan <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-054-01a" xlink:href="note-054-01"/>
tur, aliud actu, aliud potentia ſit actus, eius quod eſt <lb/>potentia, ut eſt tale, motus nimirũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1881" xml:space="preserve">Velut alterabilis qui-<lb/>dem, ut alter abile, eſt alteratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s1882" xml:space="preserve">accreßibilis autẽ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1883" xml:space="preserve">oppo <lb/>ſiti decreßibilis (nullum eſt enim his cõmune poſitũ nomẽ) <lb/>accretio, ac decretio: </s>
  <s xml:id="echoid-s1884" xml:space="preserve">generabilis item, ac corruptibilis: </s>
  <s xml:id="echoid-s1885" xml:space="preserve">ge-<lb/>neratio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1886" xml:space="preserve">corruptio: </s>
  <s xml:id="echoid-s1887" xml:space="preserve">et eius quod fertur, latio. </s>
  <s xml:id="echoid-s1888" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1889" xml:space="preserve">hoc, <lb/>motum eſſe, inde perſpici potest. </s>
  <s xml:id="echoid-s1890" xml:space="preserve">Nam quũ ædificabile tale <lb/>eſt, tum ipſum ut ædificatur, actu dicimus eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s1891" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1892" xml:space="preserve">hoc, eſt <lb/>ædificatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s1893" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1894" xml:space="preserve">medicatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1895" xml:space="preserve">uolutio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1896" xml:space="preserve">ſaltatio: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1897" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1898" xml:space="preserve">istiuſmodi cætera. </s>
  <s xml:id="echoid-s1899" xml:space="preserve">Quoniam autẽ aliqua potentia ſunt, <lb/>atque actu, at nõ ſimul, aut nõ eodẽ, ſed ut quippiã calidum <lb/>quidẽ eſt potentia, frigidum autẽ actu, cõplura iam uicißim <lb/>agent, ac patientur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1900" xml:space="preserve">Omne nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1901" xml:space="preserve">ſimul actiuũ erit, atque <lb/>paßiuũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s1902" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1903" xml:space="preserve">id quod naturaliter mouet, mobile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1904" xml:space="preserve"><lb/>omne nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1905" xml:space="preserve">tale mouet ſubiens motũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1906" xml:space="preserve">ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s1907" xml:space="preserve">Atque ſunt, <lb/>quibus omne quod mouet, moueri uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1908" xml:space="preserve">Verũ de hoc quo <lb/>modo ſeſe habet ex alijs ſanè patebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1909" xml:space="preserve">eſt enim quoddã mo-<lb/>uentiũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1910" xml:space="preserve">immobile. </s>
  <s xml:id="echoid-s1911" xml:space="preserve">Actus autẽ eius quod eſt potentia, cũ <lb/>actu eſt, ac non ut ipſum, ſed ut mobile eſt, operatur, motus <lb/>nimirum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1912" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1913" xml:space="preserve">ut mobile dico, hoc pacto: </s>
  <s xml:id="echoid-s1914" xml:space="preserve">eſt enim æs, po <lb/>tẽtia ſtatua: </s>
  <s xml:id="echoid-s1915" xml:space="preserve">attamẽ non æris actus, ut eſt æs, eſt motio. </s>
  <s xml:id="echoid-s1916" xml:space="preserve">Nõ <lb/>eſt enim idem eſſe æris, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1917" xml:space="preserve">aliqua potentia mobilis: </s>
  <s xml:id="echoid-s1918" xml:space="preserve">nam ſi <lb/>eſſet idem ſimpliciter rationé ue, æris ut æs eſt, actus, motus <lb/>nimirum eſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s1919" xml:space="preserve">at non eſt idem, ut diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1920" xml:space="preserve">Patet autem in <lb/>contrarijs: </s>
  <s xml:id="echoid-s1921" xml:space="preserve">nam ualere quidem poſſe, ac ægrotare poſſe, nõ <lb/>cadem ſunt, ſed diuerſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s1922" xml:space="preserve">eſſet enim idem ægrotare, atque ua-<lb/>lere. </s>
  <s xml:id="echoid-s1923" xml:space="preserve">Subiectum autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1924" xml:space="preserve">id quod ualet, atque ægrotat, unũ <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1925" xml:space="preserve">idem eſt, ſiue humiditas ſit, ſiue ſanguis. </s>
  <s xml:id="echoid-s1926" xml:space="preserve">Cùm autem
<pb o="49" file="055" n="55" rhead="LIBER III."/>
non ſit idẽ, quẽadmodũ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1927" xml:space="preserve">color idẽ eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1928" xml:space="preserve">uiſibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s1929" xml:space="preserve">pa-<lb/>tet actũ poßibilis ea ratione, qua poßibile eſt, motum eſſe. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1930" xml:space="preserve">Hunc igitur eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1931" xml:space="preserve">tunc rem moueri cùm eſt iste actus, et <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1932" xml:space="preserve">prius, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1933" xml:space="preserve">posterius, patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s1934" xml:space="preserve">Fit enim ut quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1935" xml:space="preserve">interdũ <lb/>operetur, interdũ non operetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s1936" xml:space="preserve">ceu ædificabile, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1937" xml:space="preserve">ædifi-<lb/>cabilis actus, aut ædificabile eſt ædificatio nimirũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1938" xml:space="preserve">nam <lb/>actus ipſius aut eſt ædificatio, aut domus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1939" xml:space="preserve">At cũ eſt domus, <lb/>tũ nõ eſt (ut patet) ædificabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s1940" xml:space="preserve">ædificabile uerò ædificatur, <lb/>neceſſe eſt igitur actũ ipſius ædificationẽ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s1941" xml:space="preserve">at ædificatio, <lb/>motus eſt quidã. </s>
  <s xml:id="echoid-s1942" xml:space="preserve">Eadẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1943" xml:space="preserve">ad cæteros motus accõmodabi-<lb/>tur ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s1944" xml:space="preserve">A T Q V I patet nos de ipſo motu rectè dixiſſe, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1945" xml:space="preserve">exhiſce, quæ cæteri de ipſo dixerũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1946" xml:space="preserve">et quia nõ eſt facile <lb/>ipſum aliter definire: </s>
  <s xml:id="echoid-s1947" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1948" xml:space="preserve">enim motũ mutationẽq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s1949" xml:space="preserve">quiſpiã <lb/>alio in genere ponere poteſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1950" xml:space="preserve">qui aliter de ipſo dixere, <lb/>rectè dixiſſe uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1951" xml:space="preserve">Id ita eſſe inde continuò ſanè pate-<lb/>bit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1952" xml:space="preserve">quidã enim diuer ſitatẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1953" xml:space="preserve">inæqualitatẽ, et id etiã quod <lb/>haud eſt motũ eſſe dixerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1954" xml:space="preserve">At nibil prorſus ſiue ſit diuer-<lb/>ſum, ſiue inæquale, ſiue non ens, neceſſariò moueri uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1955" xml:space="preserve"><lb/>Et inſup nõ ad hæc, aut ex hiſce, magis ipſa mutatio, quàm <lb/>ex oppoſitis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1956" xml:space="preserve">Ponẽdi autẽ motũ in hiſce cauſa fuit, mo <lb/>tum indefinitũ quoddã eſſe uideri. </s>
  <s xml:id="echoid-s1957" xml:space="preserve">Alterius uerò principia <lb/>ſeriei, indefinita ſunt ſanè, ex eo quia ſunt priuata. </s>
  <s xml:id="echoid-s1958" xml:space="preserve">Nibil <lb/>enim ipſorũ, aut hoc aliquid, aut tale, aut cæterorũ quicquã <lb/>eſt prædicamẽtorum. </s>
  <s xml:id="echoid-s1959" xml:space="preserve">At ut uideatur motus, indefinitum <lb/>quoddã eſſe, cauſa fuit, nõ poſſe ipſum aut in potẽtia rerũ, <lb/>aut in actu poni: </s>
  <s xml:id="echoid-s1960" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1961" xml:space="preserve">enim id quod eſſe poteſt quãtũ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1962" xml:space="preserve"><lb/>id quod eſt actu quantum, neceſſariò mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1963" xml:space="preserve">Et motus, <lb/>actus quidẽ eſſe quidã uidetur, imperfectus tamẽ propterea <lb/>quod ipſum poßibile imperfectũ eſt, cuius motus eſt actus.</s>
  <s xml:id="echoid-s1964" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div41" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-054-01" xlink:href="note-054-01a" xml:space="preserve">Motus de. <lb/>finitio.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1965" xml:space="preserve">Et idcirco difficile eſt accipere quidnã ſit motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s1966" xml:space="preserve">Neceſſe
<pb o="50" file="056" n="56" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
eſt enim ipſum, aut in priuatione, aut in potentia, autin <lb/>actu ſimplici ponere: </s>
  <s xml:id="echoid-s1967" xml:space="preserve">at nibil borum eſſe poſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1968" xml:space="preserve">Re <lb/>ſtat igitur modus ille iam dictus, actum quidem ipſum ali-<lb/>quem eſſe, talem autẽ actum, qualem anteà diximus, qui diffi <lb/>cilis quidem eſt cognitu, poteſt autẽ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s1969" xml:space="preserve">Mouetur autem <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1970" xml:space="preserve">omne mouens, ut diximus, quod eſt potentia mobile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1971" xml:space="preserve"><lb/>cuius immobilitas quies eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s1972" xml:space="preserve">Nam in hoc agere, ratione qua <lb/>tale eſt, mouere nimirùm eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1973" xml:space="preserve">at hoc facit tactu. </s>
  <s xml:id="echoid-s1974" xml:space="preserve">quare ſimul <lb/>etiam patitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1975" xml:space="preserve">Quocirca motus actus eſt mobilis, ut eſt mo <lb/>bile. </s>
  <s xml:id="echoid-s1976" xml:space="preserve">Accidit autem hoc, ipſius motiui tactu: </s>
  <s xml:id="echoid-s1977" xml:space="preserve">quare ſimul <lb/>etiam patitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1978" xml:space="preserve">Semper autem id, quod mouet, formam aliquã <lb/>afferet, aut hoc, aut tale, aut tantum: </s>
  <s xml:id="echoid-s1979" xml:space="preserve">quæ quidẽ principium <lb/>erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1980" xml:space="preserve">cauſa motus cùm mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s1981" xml:space="preserve">Id enim quod actu eſt ho-<lb/>mo, facit hominem, ex eo, quod eſt potentia homo.</s>
  <s xml:id="echoid-s1982" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1983" xml:space="preserve">Vtrum Motus in mouente ſit, an in mobili.</s>
  <s xml:id="echoid-s1984" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div43" type="section" level="1" n="27">
<head xml:id="echoid-head36" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s1985" xml:space="preserve">_Q_Væ cũ ita ſint, patet motiuũ in ipſo mobili eſſe, id in-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-056-01a" xlink:href="note-056-01"/>
quã, quod mutatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s1986" xml:space="preserve">Eſt enim actus huius ab ipſo mo <lb/>tiuo. </s>
  <s xml:id="echoid-s1987" xml:space="preserve">Motiui quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1988" xml:space="preserve">actus nõ alius quiſquam <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1989" xml:space="preserve">amborũ nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1990" xml:space="preserve">actum eſſe oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s1991" xml:space="preserve">Eſt enim hoc quidẽ <lb/>motiuũ, quo poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s1992" xml:space="preserve">hoc autẽ mouens, quo agit: </s>
  <s xml:id="echoid-s1993" xml:space="preserve">at ipſius mo <lb/>bilis eſt actiuũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s1994" xml:space="preserve">Quare perinde amborũ unus eſt actus, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s1995" xml:space="preserve">unius ad duo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1996" xml:space="preserve">duorũ ad unum idem eſt interuallũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s1997" xml:space="preserve">ut <lb/>accliue, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s1998" xml:space="preserve">decliue. </s>
  <s xml:id="echoid-s1999" xml:space="preserve">Hæc enim unum quidẽ ſunt, at ratio nõ <lb/>eſt una. </s>
  <s xml:id="echoid-s2000" xml:space="preserve">Similiter res ſeſe habet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2001" xml:space="preserve">in hiſce quorũ alterum <lb/>mouet, alterũ mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2002" xml:space="preserve">Existit autem hoc loco dubitatio <lb/>diſſerendi facultati accõmodata: </s>
  <s xml:id="echoid-s2003" xml:space="preserve">neceſſe eſt enim ipſum, aut <lb/>in priuatione, aut in potentia fortaſſe actum aliquem eſſe <lb/>ipſius actiui, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2004" xml:space="preserve">etiã ipſius paßiui: </s>
  <s xml:id="echoid-s2005" xml:space="preserve">eſt enim actio quidem, <lb/>illius: </s>
  <s xml:id="echoid-s2006" xml:space="preserve">paßio uerò huius &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2007" xml:space="preserve">opus finis ue illius, factũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s2008" xml:space="preserve">huius, <lb/>affectus, Si igitur ambo ſint motus, ſintq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2009" xml:space="preserve">diuerſi: </s>
  <s xml:id="echoid-s2010" xml:space="preserve">in quonã
<pb o="51" file="057" n="57" rhead="LIBER III."/>
ſunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s2011" xml:space="preserve">aut enim in patiente, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2012" xml:space="preserve">eo quod mouetur, ſunt ambo: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2013" xml:space="preserve">aut actio quidẽ eſt in agente, paßio uerò in patiẽte. </s>
  <s xml:id="echoid-s2014" xml:space="preserve">Quod <lb/>ſi hanc etiã, actionẽ oporteat appellare: </s>
  <s xml:id="echoid-s2015" xml:space="preserve">nomine ſolo conue <lb/>nient. </s>
  <s xml:id="echoid-s2016" xml:space="preserve">At uerò ſi hoc eſt, motus profectò in eo quod mouet, <lb/>erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s2017" xml:space="preserve">eadẽ enim eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2018" xml:space="preserve">in eo quod mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2019" xml:space="preserve">in eo quod mo <lb/>uetur, ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s2020" xml:space="preserve">Quare aut omne mouens mouebitur, aut ali-<lb/>quid motum habẽs, aut mouebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2021" xml:space="preserve">Quod ſi ambo actio in-<lb/>quam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2022" xml:space="preserve">paßio in eo ſunt quod mouetur, ac patitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2023" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2024" xml:space="preserve"><lb/>hæc duo, doctio diſciplina ue, ſunt in ipſo diſcente. </s>
  <s xml:id="echoid-s2025" xml:space="preserve">Primum <lb/>quidem actus, in unoquoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2026" xml:space="preserve">cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2027" xml:space="preserve">non erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2028" xml:space="preserve">Deinde abſur-<lb/>dum eſt, duobus quippiam motibus ſimulmoueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s2029" xml:space="preserve">erũt enim <lb/>alterationes quædam unius duæ, atque ad unam formam. </s>
  <s xml:id="echoid-s2030" xml:space="preserve">At <lb/>fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2031" xml:space="preserve">At unus ne actus erit? </s>
  <s xml:id="echoid-s2032" xml:space="preserve">At rationis fines egre-<lb/>ditur, diuerſorum ſpecie duorum unum actum eundemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2033" xml:space="preserve"><lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2034" xml:space="preserve">Etſi idem doctio, diſcipliná ue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2035" xml:space="preserve">actio, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2036" xml:space="preserve">paſ-<lb/>ſio, docere etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2037" xml:space="preserve">diſcere idem erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2038" xml:space="preserve">agere atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2039" xml:space="preserve">pati. </s>
  <s xml:id="echoid-s2040" xml:space="preserve"><lb/>Quare neceſſariò diſcet omnis qui docet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2041" xml:space="preserve">patietur qui <lb/>agit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2042" xml:space="preserve">An neque alicuius actum, in alio eſſe abſurdum eſts<unsure/> <lb/>Eſt enim doctio, docentis actus, in aliquo tamen eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2043" xml:space="preserve">non <lb/>inciſus, ſed eſt huiuſce in hoc. </s>
  <s xml:id="echoid-s2044" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2045" xml:space="preserve">quicquã probibet unum <lb/>duorũ eundẽ eſſe, non ut idem habeat eſſe, ſed ut eſt id, quod <lb/>eſt potentia ad id, quod eſt actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s2046" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2047" xml:space="preserve">neceſſe eſt docentẽ <lb/>diſcere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2048" xml:space="preserve">ſi pati, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2049" xml:space="preserve">agere idem eſt, non ut ea tamen quæ <lb/>rationis eiuſdem ſunt, ut uestimentum, ac tunica, ſed ut uia, <lb/>qua ex Thebis Athenæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2050" xml:space="preserve">ex Athenis Thebæ petuntur, ut <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2051" xml:space="preserve">anteà diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2052" xml:space="preserve">non enim eadem ijs omnia cõpetunt, quæ <lb/>aliquo modo ſunt eadem, ſed hiſce dũ@axat quorum eſt ea-<lb/>demratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s2053" xml:space="preserve">At neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2054" xml:space="preserve">ſi doctio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2055" xml:space="preserve">diſciplina ſint idem, idẽ erit <lb/>et docere, ac diſcere: </s>
  <s xml:id="echoid-s2056" xml:space="preserve">quemadmodũ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2057" xml:space="preserve">ſi interuallũ unum <lb/>ſit eorum quæ distant, unum idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2058" xml:space="preserve">eſt ab hoc ad illud, atq;</s>
  <s xml:id="echoid-s2059" xml:space="preserve">
<pb o="52" file="058" n="58" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
ad hoc ab illo distare. </s>
  <s xml:id="echoid-s2060" xml:space="preserve">Omnino autem neque doctio pro-<lb/>priè idem eſt quod diſciplina, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2061" xml:space="preserve">actio idem quod paßio, <lb/>ſed motus cui bæc inſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2062" xml:space="preserve">Nam huius in hoc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2063" xml:space="preserve">huius eſſe <lb/>actum ab hoc, diuerſum eſt ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s2064" xml:space="preserve">Quid igitur eſt motus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2065" xml:space="preserve">uniuerſaliter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2066" xml:space="preserve">per partes etiam diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2067" xml:space="preserve">nõ eſt enim <lb/>obſcurum, quonam pacto quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2068" xml:space="preserve">ſpecies ipſius definietur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2069" xml:space="preserve">Alteratio enim, actus eſt alterabilis, ut eſt alterabile. </s>
  <s xml:id="echoid-s2070" xml:space="preserve">Enim-<lb/>uero notius hoc pacto etiã definietur, ſi potẽtia actiui, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2071" xml:space="preserve"><lb/>paßiui ut tale eſt, actus eſſe dicatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2072" xml:space="preserve">ſimpliciter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2073" xml:space="preserve">per <lb/>ſingulos, ut ædificatio, uel medicatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s2074" xml:space="preserve">Modo eodem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2075" xml:space="preserve">de <lb/>cæterorum motuum unoquoque dicetur.</s>
  <s xml:id="echoid-s2076" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div43" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-056-01" xlink:href="note-056-01a" xml:space="preserve">Hîc declarat <lb/>Ā<unsure/>riſtot. in quo <lb/>ſubiectiuè ſit <lb/>motus: &amp; an <lb/>motiui &amp; mo-<lb/>bilisidem ſit a@ <lb/>ctus: deinde an <lb/>actio &amp; paſsio <lb/>diuerſi ſint a-<lb/>ctus.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s2077" xml:space="preserve">Quòd ad ſcientiam naturalẽ pertineat determinaſſe de Infinito: </s>
  <s xml:id="echoid-s2078" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2079" xml:space="preserve"><lb/>de opinionibus antiquorum de infinito.</s>
  <s xml:id="echoid-s2080" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div45" type="section" level="1" n="28">
<head xml:id="echoid-head37" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2081" xml:space="preserve">_C_Vm autẽ ſcientia naturalis circa magnitudines, motũ <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-058-01a" xlink:href="note-058-01"/>
tẽpusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2082" xml:space="preserve">uerſetur, quorũ unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2083" xml:space="preserve">finitũ, aut in fi-<lb/>nitũ eſſe neceſſe eſt, etſi nõ omne quoduis neceſſe eſt, aut in-<lb/>finitũ eſſe, aut finitũ, ut affectum, ac punctum (talium enim <lb/>fortaſſe nullum, neceſſe eſt in horũ altero collocari) ad na-<lb/>turalem ſanè Philoſophum de infinito, ſi ſit nec´ne: </s>
  <s xml:id="echoid-s2084" xml:space="preserve">et ſi ſit, <lb/>quidnã ſit, cõtemplari pertinere uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2085" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2086" xml:space="preserve">ſcientiæ hu <lb/>iuſce contemplationẽ de ipſo propriã eſſe, hoc ſigno patet. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2087" xml:space="preserve">Omnes enim qui dignè talem philoſophiã tetigiſſe putan-<lb/>tur, de infinito ſermonẽ fecerunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2088" xml:space="preserve">ac omnes ipſum ut princi <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-058-02a" xlink:href="note-058-02"/>
pium quoddam eorũ, quæ ſunt, poſuerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2089" xml:space="preserve">Alij quidẽ per <lb/>ſe, ut ſubstantiam: </s>
  <s xml:id="echoid-s2090" xml:space="preserve">nõ ut rei cuiquam accidẽs, ut Pythagori-<lb/>ci, atque Plato. </s>
  <s xml:id="echoid-s2091" xml:space="preserve">Verùm Pythagorici quidem, in ſenſibilibus <lb/>ipſum ponunt, nõ enim ſeparabilem ipſum numerũ faciũt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2092" xml:space="preserve">id quod eſt extra cœlum, in finitum eſſe dicebant. </s>
  <s xml:id="echoid-s2093" xml:space="preserve">Plato <lb/>autem extra quidem cœlum, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2094" xml:space="preserve">corpus eſſe, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2095" xml:space="preserve">idæas pu <lb/>tabat. </s>
  <s xml:id="echoid-s2096" xml:space="preserve">propterea quòd neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2097" xml:space="preserve">uſquam ſunt ipſæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s2098" xml:space="preserve">Infinitum ta-
<pb o="53" file="059" n="59" rhead="LIBER III."/>
men &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2099" xml:space="preserve">in ſenſibilibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2100" xml:space="preserve">in illis eſſe cenſebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s2101" xml:space="preserve">Etilli qui-<lb/>dem par ipſum infinitũ eſſe dicebãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2102" xml:space="preserve">hoc enim cõprebẽſum, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2103" xml:space="preserve">finitũ ab impari, præbet hiſce quæ ſunt, infinitionẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s2104" xml:space="preserve">ſi-<lb/>gnumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2105" xml:space="preserve">huius id eſſe, quod in numeris accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s2106" xml:space="preserve">cùm enim <lb/>normæ circa unum ſeorſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2107" xml:space="preserve">ponuntur, nunc alia ſemper <lb/>fit ſpecies, nunc und. </s>
  <s xml:id="echoid-s2108" xml:space="preserve">At Plato duo infinita facit, magnum <lb/>inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2109" xml:space="preserve">paruũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s2110" xml:space="preserve">Naturales autẽ omnes, aliam quandam <lb/>ſemper naturã eorũ, quæ elementa dicũtur, ipſi infinito ſup <lb/>ponunt, ut aquam, uel aërem, uel id quod inter hæc medium <lb/>collocatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2111" xml:space="preserve">Præter eos qui elementa finita fecerunt, nullus <lb/>enim ipſorũ infinitũ facit: </s>
  <s xml:id="echoid-s2112" xml:space="preserve">qui uerò elementa faciunt infini-<lb/>ta, ut Anaxagoras, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2113" xml:space="preserve">Democritus, ij infinitũ ipſum, tactu <lb/>continuũ eſſe dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2114" xml:space="preserve">Ille quidẽ, exhiſce quæ ſunt ſimilium <lb/>partium: </s>
  <s xml:id="echoid-s2115" xml:space="preserve">hic autem, ex indiuiduis illis corpuſculis, quæ fi-<lb/>guris differunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2116" xml:space="preserve">fiuntq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2117" xml:space="preserve">generandarũ ſemina rerũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s2118" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2119" xml:space="preserve">illæ <lb/>quidem quamuis congeriei partẽ congestam eſſe perinde <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2120" xml:space="preserve">totũ dicebat, quia uidebat quoduis ex quouis oriri? </s>
  <s xml:id="echoid-s2121" xml:space="preserve">hic <lb/>enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2122" xml:space="preserve">omnes res olim ſimul fuiſſe dixiſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2123" xml:space="preserve">ut hanc <lb/>carnẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2124" xml:space="preserve">hoc os: </s>
  <s xml:id="echoid-s2125" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2126" xml:space="preserve">quoduis ſimili modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s2127" xml:space="preserve">igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2128" xml:space="preserve">uniuer <lb/>ſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2129" xml:space="preserve">ſimul ergo: </s>
  <s xml:id="echoid-s2130" xml:space="preserve">nõ ſolum enim in unoquoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2131" xml:space="preserve">principium <lb/>eſt ſegregationis: </s>
  <s xml:id="echoid-s2132" xml:space="preserve">ſed in ipſo etiã uniuerſo. </s>
  <s xml:id="echoid-s2133" xml:space="preserve">Nam cùm omne <lb/>quod fit ex tali corpore fiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s2134" xml:space="preserve">omniumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2135" xml:space="preserve">ſit generatio, nõ ſi-<lb/>mul tamẽ atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2136" xml:space="preserve">aliquod principiũ generatiõis eſſe oporteat, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2137" xml:space="preserve">id ſit unum, quod ille mentẽ appellat, mensq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2138" xml:space="preserve">à princi-<lb/>pio quodam operetur cùm intellexit: </s>
  <s xml:id="echoid-s2139" xml:space="preserve">neceſſe eſt olim omnia <lb/>ſimul fuiſſe, moueriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2140" xml:space="preserve">olim cœpiſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2141" xml:space="preserve">Democritus autẽ, nõ <lb/>aliud ex alio primorũ illorum corporũ fieri dicit, ipſum ta <lb/>men cõmune corpus, omnium eſt principium, magnitudine <lb/>partium differens, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2142" xml:space="preserve">figura. </s>
  <s xml:id="echoid-s2143" xml:space="preserve">Patet igitur ex hiſce, quæ <lb/>diximus, infiniti contemplationẽ ad naturales Philoſophos
<pb o="54" file="060" n="60" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
pertinere. </s>
  <s xml:id="echoid-s2144" xml:space="preserve">Principium autem, omnes ipſum ponunt cum <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-060-01a" xlink:href="note-060-01"/>
ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s2145" xml:space="preserve">Impoßibile eſt enim aut ipſum in ratione rerum <lb/>eſſe frustra, aut aliã ullam ipſi præter principij uim ineſſe. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2146" xml:space="preserve">Omne enim quod eſt, aut eſt principium, aut eſt ex princi-<lb/>pio. </s>
  <s xml:id="echoid-s2147" xml:space="preserve">At principium, infiniti non eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2148" xml:space="preserve">eſſet enim ipſius finis.</s>
  <s xml:id="echoid-s2149" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div45" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-058-01" xlink:href="note-058-01a" xml:space="preserve">Hîc de Infini-<lb/>to determinat <lb/>Ā<unsure/>riſtor.</note>
<note position="left" xlink:label="note-058-02" xlink:href="note-058-02a" xml:space="preserve">Quinque anti-<lb/>quorum Infini <lb/>tum ponẽtium <lb/>opiniones.</note>
<note position="left" xlink:label="note-060-01" xlink:href="note-060-01a" xml:space="preserve">Quas proprie-<lb/>tates antiqui <lb/>infinito tribue <lb/>bant.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2150" xml:space="preserve">Præterà ingenitum ipſum eſſe, corruptioneq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2151" xml:space="preserve">uacare cen <lb/>ſent, quippe cùm ſit principium quoddam. </s>
  <s xml:id="echoid-s2152" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2153" xml:space="preserve">quod <lb/>naſcitur, id habeat finem neceſſe eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2154" xml:space="preserve">omnis corruptionis <lb/>eſt finis. </s>
  <s xml:id="echoid-s2155" xml:space="preserve">Quapropter, ut dicimus, huiuſce non eſt prin-<lb/>cipium, ſed hoc, principium cæterorum eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2156" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2157" xml:space="preserve"><lb/>continere etiam ipſum omnia, gubernaré que dicunt, ut ij, <lb/>qui præter infinitum nullas alias cauſas faciunt, ut mentem, <lb/>aut concordiam: </s>
  <s xml:id="echoid-s2158" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2159" xml:space="preserve">hoc eſſe ipſum diuinum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2160" xml:space="preserve">eſt enim im-<lb/>mortale, nec unquam perire poteſt, ut Anaximander, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2161" xml:space="preserve"><lb/>Naturalium plurimi dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2162" xml:space="preserve">Eſſe autem infinitum in ra-<lb/>tione rerum, ex hiſce quinque maximè quiſpiam credet. </s>
  <s xml:id="echoid-s2163" xml:space="preserve">Ex <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-060-02a" xlink:href="note-060-02"/>
tempore: </s>
  <s xml:id="echoid-s2164" xml:space="preserve">eſt enim hoc infinitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2165" xml:space="preserve">Ex magnitudinum diui-<lb/>ſione: </s>
  <s xml:id="echoid-s2166" xml:space="preserve">utuntur enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2167" xml:space="preserve">mathematici infinito. </s>
  <s xml:id="echoid-s2168" xml:space="preserve">Ex eo præter <lb/>ea, quia hoc pacto duntaxat generatio &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2169" xml:space="preserve">corruptio nuu-<lb/>quàm deficiet, ſi infinitum ſit id, ex quo per oblationem id <lb/>quod naſcitur fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2170" xml:space="preserve">Inſuper ex co, quia infinitũ ad aliquid <lb/>ſemper finitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2171" xml:space="preserve">Quare neceſſe eſt nullum eſſe finẽ, ſi aliud <lb/>ad aliud ſemper finirineceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2172" xml:space="preserve">Maximè uerò, proprijßi-<lb/>meq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2173" xml:space="preserve">ex eo quod uniuerſis communẽ efficit dubitationem: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2174" xml:space="preserve">nam quia mens non deficit in cogitando, et numerus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2175" xml:space="preserve">ma <lb/>thematicæ magnitudines, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2176" xml:space="preserve">id quod eſt extra cœlum, infi-<lb/>nitum eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2177" xml:space="preserve">Quod ſi illud ſit infinitum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2178" xml:space="preserve">corpus <lb/>infinitum eſſe uidetur, infinitiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2179" xml:space="preserve">mũdi. </s>
  <s xml:id="echoid-s2180" xml:space="preserve">Cur enim magis hae <lb/>parte uacui, quàm illa moles eſt collocãda? </s>
  <s xml:id="echoid-s2181" xml:space="preserve">Quare ſi aliqua <lb/>ſit in parte, et ubiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2182" xml:space="preserve">neceſſe eſt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2183" xml:space="preserve">Et inſuper ſi ſit uacuũ,
<pb o="55" file="061" n="61" rhead="LIBER III."/>
infinitusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2184" xml:space="preserve">locus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2185" xml:space="preserve">infinitum corpus eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2186" xml:space="preserve">In <lb/>perpetuis enim non differunt poſſe, ac eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2187" xml:space="preserve">Habet autem <lb/>dubitationem ipſa contemplatio infiniti. </s>
  <s xml:id="echoid-s2188" xml:space="preserve">Nam ſi ponatur <lb/>eße, impoßibilia multa ſequuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2189" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2190" xml:space="preserve">etiam, ſi non eſſe po-<lb/>natur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2191" xml:space="preserve">Propterea utró nam ſit modo, utrum ut ſubstantia, <lb/>an ut accidens, alicui naturæ per ſe, an neutro modo, ſed ni <lb/>hilominus ſit infinitum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2192" xml:space="preserve">multitudine infinita? </s>
  <s xml:id="echoid-s2193" xml:space="preserve">Maximè <lb/>autem ad naturalem philo ſophum pertinet, ſi magnitudo <lb/>ſenſibilis infinita ſit, in ratione rerum conſiderare. </s>
  <s xml:id="echoid-s2194" xml:space="preserve">Atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2195" xml:space="preserve">primùm determinandum eſt, quot modis dicitur infinitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2196" xml:space="preserve"><lb/>Vno itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2197" xml:space="preserve">modo dicitur infinitũ, quod impoßibile eſt per-<lb/>tranſire ex eo quia nõ eſt aptũ, ut per ipſum tranſitio fiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s2198" xml:space="preserve"><lb/>perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2199" xml:space="preserve">uox, inuiſibilis dici ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s2200" xml:space="preserve">Alio modo id dicitur <lb/>infinitum, quod habet ſine fine tranſitionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s2201" xml:space="preserve">Aut quod uix. </s>
  <s xml:id="echoid-s2202" xml:space="preserve"><lb/>Aut quod aptum eſt quidẽ habere, non habet tamen tranſi-<lb/>tionem, uel finem. </s>
  <s xml:id="echoid-s2203" xml:space="preserve">Præterea infinitum omne, aut in appoſi-<lb/>tione, aut in diuiſione, aut in utriſque conſistit.</s>
  <s xml:id="echoid-s2204" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div46" type="float" level="2" n="2">
<note position="left" xlink:label="note-060-02" xlink:href="note-060-02a" xml:space="preserve">Quin que ratio <lb/>nes quod infini <lb/>cum ſit.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s2205" xml:space="preserve">Quòd infinitũ ſeparabile à ſenſibilibus nullum ſit, ne{que} vt anti-<lb/>quí naturales poſuerunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s2206" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div48" type="section" level="1" n="29">
<head xml:id="echoid-head38" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2207" xml:space="preserve">SEparabile igitur à ſenſibilibus infinitũ eſſe non poteſt, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-061-01a" xlink:href="note-061-01"/>
quod quidem ipſum ſit infinitũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s2208" xml:space="preserve">Nam ſi infinitũ ipſum <lb/>neque magnitudo ſit, neque multitudo, ſed ſubstantia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2209" xml:space="preserve"><lb/>non accidens, indiuiſibile erit profectò. </s>
  <s xml:id="echoid-s2210" xml:space="preserve">Diuiſibile enim aut <lb/>magnitudinem, aut multitudinem eſſe constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s2211" xml:space="preserve">Siuerò indi-<lb/>uiſibile ſit, infinitum non erit, niſi perinde atque uox eſt <lb/>inuiſibilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s2212" xml:space="preserve">At neque illi qui dicunt infinitum eſſe, ipſum <lb/>hoc pacto ponunt, neque nos quærimus ſi ſit identidem <lb/>ipſum, ſed ut habet ſine fine tranſactionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s2213" xml:space="preserve">Quòd ſi in-<lb/>finitum per accidens ſit, non hoc elementum erit eorum, <lb/>quæ ſunt, quo eſt infinitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2214" xml:space="preserve">quemadmodum necipſum in-
<pb o="56" file="062" n="62" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
uiſibile, locutionis eſt elementũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s2215" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2216" xml:space="preserve">tamẽ uox eſt inuiſibilis.</s>
  <s xml:id="echoid-s2217" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div48" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-061-01" xlink:href="note-061-01a" xml:space="preserve">Hîc declarat <lb/>Ā<unsure/>riſto. nullum <lb/>eſſe corpus ſen <lb/>ſibile actu infi-<lb/>nitum, ne{que} nu <lb/>merũ: nõ eſſeq́ <lb/>actu infinitum <lb/>à ſenſibilibus <lb/>ſeparatum, po-<lb/>nendum.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2218" xml:space="preserve">Prætereà quonam pacto quippiam infinitũ eſſe poteſt, ſi <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2219" xml:space="preserve">numerus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2220" xml:space="preserve">magnitudo per ſe eſſe poteſt, quorũ per <lb/>ſe affe ctus quidã ipſum eſt infinitum? </s>
  <s xml:id="echoid-s2221" xml:space="preserve">minus enim ipſum per <lb/>ſe, quàm magnitudinẽ, aut numerũ, eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2222" xml:space="preserve">Perſpi-<lb/>cuum etiam eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2223" xml:space="preserve">infinitũ ſic eſſe non poſſe, ut actu ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2224" xml:space="preserve">ut <lb/>ſubstãtia, principi{uḿ}ue: </s>
  <s xml:id="echoid-s2225" xml:space="preserve">nam infinitũ, erit, quicquid ipſius <lb/>accipias, ſi habeat partes. </s>
  <s xml:id="echoid-s2226" xml:space="preserve">Eſt enim idem eſſe infiniti, ac <lb/>infinitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2227" xml:space="preserve">ut patet, ſi infinitũ ſubstantia ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2228" xml:space="preserve">nõ in ſubie-<lb/>cto. </s>
  <s xml:id="echoid-s2229" xml:space="preserve">Quare fit, ut ipſum aut indiuiſibile ſit, aut in infinita <lb/>ſit diuiſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s2230" xml:space="preserve">At fieri nequit, ut idem, multa ſit infinita. </s>
  <s xml:id="echoid-s2231" xml:space="preserve">At <lb/>uerò ut pars aëris aër eſt, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2232" xml:space="preserve">infinitũ pars quæuis infi-<lb/>niti, ſi ſubstantia quædã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2233" xml:space="preserve">principium ſit, ut dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2234" xml:space="preserve">uacat <lb/>igitur partibus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2235" xml:space="preserve">indiuiſibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2236" xml:space="preserve">At eſſe non poteſt id <lb/>tale, quod actu eſt infinitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s2237" xml:space="preserve">neceſſe eſt enim, ipſum, quantũ <lb/>quid eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2238" xml:space="preserve">Per accidens igitur infinitũ ipſum eſſe uidetur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2239" xml:space="preserve">Quod ſi ita ſit, dictum iam eſt anteà, non poſſe ipſum prin <lb/>cipium dici, ſed illud cui accidit, ut aërem, aut par. </s>
  <s xml:id="echoid-s2240" xml:space="preserve">Quare <lb/>abſurdè dicũt profectò, qui tale illud eſſe cenſent, ut Pytha <lb/>gorici dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2241" xml:space="preserve">nam ſubstantiam faciunt ipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2242" xml:space="preserve">ſimul etiã <lb/>patiuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2243" xml:space="preserve">Verùm hæc quidem forſan inquiſitio, uniuer-<lb/>ſalis eſt magis, ſi poßit inquã infinitum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2244" xml:space="preserve">in mathemati-<lb/>cis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2245" xml:space="preserve">in intelligibilibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2246" xml:space="preserve">in hiſce, quæ nullã habent ma-<lb/>gnitudinem, eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2247" xml:space="preserve">Nos autem ſi ſit in ſenſibilibus, de quibus <lb/>doctrinam facimus, infinitũ corpus incremento nec´ne, con <lb/>ſideramus, ac perſcrutamur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2248" xml:space="preserve">Si igitur diſſerendi modo con-<lb/>ſiderabimus, ex hiſce uidebitur infinitum non eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2249" xml:space="preserve">Nam ſi <lb/>ratio corporis eſt, ſuperficie terminatum eſſe, non erit infi-<lb/>nitum ullũ, aut intelligibile, aut ſenſibile corpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2250" xml:space="preserve">At uerò <lb/>neque numerus ita, ut ſuperatus, ac infinitus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2251" xml:space="preserve">numerus enim
<pb o="57" file="063" n="63" rhead="LIBER III."/>
omnis, aut id, quod numerum habet numerabile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2252" xml:space="preserve">Si igi-<lb/>tur fieri poteſt, ut ipſum numerabile numeretur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2253" xml:space="preserve">infini <lb/>tum quiſpiam poterit pertranſire. </s>
  <s xml:id="echoid-s2254" xml:space="preserve">Sed ſi magis naturali-<lb/>ter contẽplabimur, ex hiſce, quæ deinceps dicentur, nullum <lb/>infinitum corpus in ratione rerum eſſe uidebitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2255" xml:space="preserve">nec enim <lb/>com poſitũ eſſe poteſt, nec ſimplex. </s>
  <s xml:id="echoid-s2256" xml:space="preserve">Cõpoſitũ igitur corpus <lb/>nullum eſt infinitum, ſi elementa multitudine ſint finita: </s>
  <s xml:id="echoid-s2257" xml:space="preserve">ne <lb/>ceſſe eſt enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2258" xml:space="preserve">plura eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2259" xml:space="preserve">æqualitatem inter contra-<lb/>ria ſemper eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2260" xml:space="preserve">unum ipſorum infinitum non eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s2261" xml:space="preserve">nam <lb/>ſi ignis quidem ſit finitus, aër autem infinitus, quanquam <lb/>unius corporis uis, inferior eſt alterius ui, atque pars ignis <lb/>æqualem aëris partem ui ſuperat, modò exceſſus aliquem <lb/>ſubeat numerum, tamen infinitum corpus ſuperabit, ut pa-<lb/>tet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2262" xml:space="preserve">finitum ſanè corrumpet. </s>
  <s xml:id="echoid-s2263" xml:space="preserve">Nec unum quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2264" xml:space="preserve">infini-<lb/>tum eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2265" xml:space="preserve">Nam corpus quidem eſt, quod omni ex par <lb/>te dimenſionẽ habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s2266" xml:space="preserve">Infinitum autem, quod ſine fine eſt ex-<lb/>tenſum dimẽſione. </s>
  <s xml:id="echoid-s2267" xml:space="preserve">Quibus fit, ut infinitũ corpus per omnẽ <lb/>dimenſionẽ in infinitũ extenſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2268" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2269" xml:space="preserve">poteſt infi <lb/>nitum corpus unum ac ſimplex eſſe, aut ſimpliciter, aut (ut <lb/>quidam inquiunt) id quod eſt præter elementa, ex quo hæc <lb/>generãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2270" xml:space="preserve">Sunt enim qui hoc faciunt infinitũ, ſed non aërem, <lb/>aut aquam, ne ab infinito cætera corrumpantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2271" xml:space="preserve">Habent <lb/>enim inter ſe contrarietatem, quippe cũ aër frigidus, aqua <lb/>humida, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2272" xml:space="preserve">ignis calidus ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s2273" xml:space="preserve">quorum ſi unum eſſet in finitũ, <lb/>cætera iam fuiſſent corrupta. </s>
  <s xml:id="echoid-s2274" xml:space="preserve">Nunc autẽ aliud infinitũ in-<lb/>quiunt eſſe, ex quo hæc fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2275" xml:space="preserve">At impoßibile eſt, nõ ſolùm <lb/>infinitum hoc eſſe (de hoc enim cõmune quid eſt dicẽdum, <lb/>de omni ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2276" xml:space="preserve">aëre, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2277" xml:space="preserve">aqua, et quouis alio ſimplici) <lb/>ſed etiam eſſe tale corpus ſenſibile, præter ea corpora quæ <lb/>elementa uocantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2278" xml:space="preserve">Omnia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2279" xml:space="preserve">in id diſſoluuntur ex quo
<pb o="58" file="064" n="64" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
fiunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2280" xml:space="preserve">constant: </s>
  <s xml:id="echoid-s2281" xml:space="preserve">quare præter aërem, ignem, terram, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2282" xml:space="preserve"><lb/>aquam, corpus hîc aliud eſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s2283" xml:space="preserve">At nullum eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2284" xml:space="preserve">Neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2285" xml:space="preserve">igitur ignis, neque aliud quicquam elementorum, infinitum <lb/>eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2286" xml:space="preserve">Omnino enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2287" xml:space="preserve">abſque hoc, eſſe inquam ipſo-<lb/>rum aliquid infinitum, impoßibile eſt ipſum uniuerſum, <lb/>aut eſſe, aut fieri unum quod ipſorum, ſi ſit etiã infinitum, <lb/>perinde ut Heraclitus aſſerebat, omnia dicens tandem fieri <lb/>ignem. </s>
  <s xml:id="echoid-s2288" xml:space="preserve">Eadem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2289" xml:space="preserve">ad illud unum accõmodabitur ratio, quod <lb/>præter elemẽtum naturales Philoſophi faciunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2290" xml:space="preserve">omne enim <lb/>ad contrarium ex contrario, ut ad frigidum ex calido, ſolet <lb/>mutari. </s>
  <s xml:id="echoid-s2291" xml:space="preserve">Atque ex his etiam de quouis conſiderare oportet, <lb/>ſi poßit, nec´ne infinitum eſſe ſenſibile corpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2292" xml:space="preserve">Ex his au-<lb/>tem patebit, infinitum ſenſibile corpus in ratione rerũ eſſe, <lb/>omnino non poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2293" xml:space="preserve">Omne nanque ſenſibile corpus, aptum <lb/>eſt alicubi eſſe, atque locus eſt quidam cuiuſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s2294" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2295" xml:space="preserve">idem eſt <lb/>totius, ac partis: </s>
  <s xml:id="echoid-s2296" xml:space="preserve">ut totius terræ, uniuſqúe glebæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s2297" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2298" xml:space="preserve">ignis <lb/>item, atque ſcintillæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s2299" xml:space="preserve">Quare ſi infinitum partium ſit ſimi-<lb/>lium, immobile erit, aut ſemper feretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2300" xml:space="preserve">At id fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2301" xml:space="preserve"><lb/>Cur euim deorſum magis quàm ſurſum, aut ad quemuis lo-<lb/>cum mouebitur? </s>
  <s xml:id="echoid-s2302" xml:space="preserve">dico autem ſi ſit gleba, quorſum hæc mo-<lb/>uebitur, aut ubi manebit? </s>
  <s xml:id="echoid-s2303" xml:space="preserve">Corporis enim eiuſdem formæ, lo-<lb/>cus eſt infinitus, occupabit´ ne igitur totum locum? </s>
  <s xml:id="echoid-s2304" xml:space="preserve">at quî <lb/>fieri poteſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s2305" xml:space="preserve">Quænam igitur ipſius quies, aut ubinam erit, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2306" xml:space="preserve">quis præterea motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2307" xml:space="preserve">An ubiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2308" xml:space="preserve">manebit? </s>
  <s xml:id="echoid-s2309" xml:space="preserve">non ergo motu <lb/>ciebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2310" xml:space="preserve">An omnem ad locum mouebitur? </s>
  <s xml:id="echoid-s2311" xml:space="preserve">nõ ergo, quieſcet <lb/>inquam ac ſtabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2312" xml:space="preserve">Sin uerò ſit dißimilium partiũ, dißimilia <lb/>etiam erunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2313" xml:space="preserve">ipſa loca. </s>
  <s xml:id="echoid-s2314" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2315" xml:space="preserve">primo quidem ipſius uniuer <lb/>ſi corpus, non erit unum niſi tactu. </s>
  <s xml:id="echoid-s2316" xml:space="preserve">Deinde partes, aut ſunt <lb/>infinitæ ſpecie, aut finitæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s2317" xml:space="preserve">At finitæ nequeũt eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s2318" xml:space="preserve">erunt enim <lb/>aliæ quidem infinitæ, aliæ uerò non infinitæ, ſi uniuerſum
<pb o="59" file="065" n="65" rhead="LIBER III."/>
eſt infinitum, ignis inquam, uel aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s2319" xml:space="preserve">Tale autẽ, corruptio <lb/>eſt cõtrarijs ipſis ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2320" xml:space="preserve">anteà diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2321" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2322" xml:space="preserve">ob hoc nemo Na <lb/>turalium infinitum ipſum unumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2323" xml:space="preserve">ignem, aut terram fecit, <lb/>ſed aut aërem, aut aquam, aut id quod inter ipſa medium <lb/>collocarunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2324" xml:space="preserve">quoniam illorum quidem locus manifestè erat <lb/>determinatus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2325" xml:space="preserve">distinctus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2326" xml:space="preserve">Hæc autem utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2327" xml:space="preserve">in loco, in <lb/>ſupero inquam, ac infero, eſſe poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2328" xml:space="preserve">At neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2329" xml:space="preserve">etiam infi-<lb/>nitæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s2330" xml:space="preserve">nam ſi ſint infinitæ, ac ſimplices, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2331" xml:space="preserve">loca erunt infini-<lb/>ta profectò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2332" xml:space="preserve">infinita etiam elementa. </s>
  <s xml:id="echoid-s2333" xml:space="preserve">Quòd ſi hoc eſſe ne <lb/>queat, ſintq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2334" xml:space="preserve">ipſa loca finita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2335" xml:space="preserve">totum ipſum finitum eſſe <lb/>{ne}ceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2336" xml:space="preserve">fieri nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2337" xml:space="preserve">nõ poteſt, ut non æqua ſint locus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2338" xml:space="preserve"><lb/>corpus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2339" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2340" xml:space="preserve">enim locus maior eſſe poteſt, quàm ipſum cor <lb/>pus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2341" xml:space="preserve">neque corpus maius quàm ipſe locus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2342" xml:space="preserve">nam aut uacuum <lb/>aliquod erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s2343" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2344" xml:space="preserve">corpus inſuper infinitum non erit, aut cor <lb/>pus quippiam erit, quo nuſquam aptum eſt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2345" xml:space="preserve">Anaxa-<lb/>goras autem abſurdè de infiniti quiete dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s2346" xml:space="preserve">firmare enim <lb/>infinitum ſeip ſum dicit, idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2347" xml:space="preserve">ex eo fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s2348" xml:space="preserve">quia eſt in ſeipſo <lb/>(nihil enim aliud ipſum continet) quaſi ubi quippiam ſit, <lb/>ibi ſit aptum conſistere: </s>
  <s xml:id="echoid-s2349" xml:space="preserve">hoc autẽ, uerum non eſt, eſſe enim <lb/>alicubi ui quippiam poteſt, non ubi aptũ eſt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2350" xml:space="preserve">Quam-<lb/>uis igitur quàmm aximè totũ non moueatur (id enim quod <lb/>in ſeipſo firmatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2351" xml:space="preserve">in ſeipſo eſt, immobile neceſſe eſt <lb/>eſſe) dicat tamen ipſe oportet, cur non eſt aptum moueri. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2352" xml:space="preserve">Non enim ſat eſt hoc dixiſſe pacto, ac euaſiſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s2353" xml:space="preserve">fieri enim <lb/>poteſt, ut non moueatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2354" xml:space="preserve">quoduis aliud corpus, ſed nibil <lb/>prohibet, aptum eſſe moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s2355" xml:space="preserve">Et terra nanque non fertur, <lb/>nec ſi infinita etiam eſſet, ex eo tamen quia medio coërce-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2356" xml:space="preserve">non enim quia non eſt aliud, ad quod fertur, in medio <lb/>ipſo quieſcet, ſed quia non hoc modo eſt apta ferri: </s>
  <s xml:id="echoid-s2357" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2358" xml:space="preserve">ta-<lb/>men liceret dicere, ſeipſam terram firmare. </s>
  <s xml:id="echoid-s2359" xml:space="preserve">Quòd ſi neq;</s>
  <s xml:id="echoid-s2360" xml:space="preserve">
<pb o="60" file="066" n="66" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
in terra, ſi infinita eſſet, boc eſſet cauſa, ſed grauitatem ba-<lb/>bere, graue autẽ in medio ſuapte natura quieſcere ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s2361" xml:space="preserve">ſi-<lb/>militer &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2362" xml:space="preserve">infinitũ in ſeipſo quieſcit ob aliquã aliã cauſam, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2363" xml:space="preserve">nõ ex eo quia eſt infinitũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2364" xml:space="preserve">ſeipſum firmat. </s>
  <s xml:id="echoid-s2365" xml:space="preserve">Et inſu-<lb/>per patet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2366" xml:space="preserve">quamuis ipſius partẽ, eodem modo quieſcere <lb/>corpore: </s>
  <s xml:id="echoid-s2367" xml:space="preserve">nam ut infinitum in ſeipſo manet, ſeipſum firmãs, <lb/>ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2368" xml:space="preserve">omnis ipſius pars, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2369" xml:space="preserve">quamcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2370" xml:space="preserve">acceperis in ſeipſa <lb/>manebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2371" xml:space="preserve">Loca nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2372" xml:space="preserve">totius, ac partis, ſpeciei eſſe eiuſdẽ con <lb/>ſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s2373" xml:space="preserve">totius enim terræ, glebæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2374" xml:space="preserve">idẽ eſt locus, qui eſt inferus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2375" xml:space="preserve">etiam ignis totius, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2376" xml:space="preserve">ſcintillæ, qui eſt ſuperus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2377" xml:space="preserve">quare ſi <lb/>infiniti ſit locus in ſeipſo eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2378" xml:space="preserve">partis idem erit profe ctò, <lb/>quælibet ergo in ſeipſa manet. </s>
  <s xml:id="echoid-s2379" xml:space="preserve">Omnino autẽ patet fieri nõ <lb/>poſſe, ut corpus infinitum in ratione rerum ponatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2380" xml:space="preserve">lo <lb/>cus corporibus tribuatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2381" xml:space="preserve">ſi corpus omne ſenſibile, aut gra <lb/>ue ſit, aut leue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2382" xml:space="preserve">graue quidem ad medium ſuapte natura <lb/>feratur, leue uerò ſimiliter ſupera loca petat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2383" xml:space="preserve">infinitum <lb/>enim hanc eandem naturæ ſubeat legem neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2384" xml:space="preserve">At fieri <lb/>nequit, aut totum graue ſit, aut leue: </s>
  <s xml:id="echoid-s2385" xml:space="preserve">aut dimidium leue, di-<lb/>midium graue: </s>
  <s xml:id="echoid-s2386" xml:space="preserve">quo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2387" xml:space="preserve">modo diuides illud? </s>
  <s xml:id="echoid-s2388" xml:space="preserve">aut quo pa-<lb/>cto ipſius infiniti, quæ quidẽ pars ſuprà, bæc autẽ infrà, uel <lb/>ultima, uel media erit? </s>
  <s xml:id="echoid-s2389" xml:space="preserve">Prætereà, omne corpus ſenſibile eſt <lb/>in loco. </s>
  <s xml:id="echoid-s2390" xml:space="preserve">Loci uerò ſpecies, ac differẽtiæ ſunt, ſuprà &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2391" xml:space="preserve">infrà, <lb/>antè &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2392" xml:space="preserve">retro, dextrum atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2393" xml:space="preserve">ſinistrum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2394" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2395" xml:space="preserve">bæc non ſolùm <lb/>nostra ex parte ſunt, poſitioné ue, ſed in ipſo etiam toto di <lb/>ſtincta ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2396" xml:space="preserve">hæc eſſe in infinito non poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2397" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2398" xml:space="preserve">ſim <lb/>pliciter ſi locus infinitus eſſe non poßit, ſitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2399" xml:space="preserve">omne corpus <lb/>in loco, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2400" xml:space="preserve">in ratione profectò rerũ infinitum corpus eſſe <lb/>non poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2401" xml:space="preserve">at uerò quod alicubi eſt, in loco eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2402" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2403" xml:space="preserve">quod in <lb/>loco eſt, alicubi eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2404" xml:space="preserve">Vtigitur infinitum, quantitatis rationẽ <lb/>ſubire non poteſt (nam quantũ fuerit quoddam ut bicubitũ,
<pb o="61" file="067" n="67" rhead="LIBER III."/>
aut tricubitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2405" xml:space="preserve">bæc enim ſignificat ipſum quantum) ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2406" xml:space="preserve"><lb/>quod eſt in loco, id alicubi ſanè eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2407" xml:space="preserve">Atid aut ſuprà, aut in-<lb/>frà, aut in aliqua alia ſex differentiarũ eſſe ſignificat, qua-<lb/>rum unaquæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2408" xml:space="preserve">finis eſt quidam, ut constat.</s>
  <s xml:id="echoid-s2409" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s2410" xml:space="preserve">Quòd ſit Infinitũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s2411" xml:space="preserve">Et quo pacto ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2412" xml:space="preserve">quid ſit.</s>
  <s xml:id="echoid-s2413" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div50" type="section" level="1" n="30">
<head xml:id="echoid-head39" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2414" xml:space="preserve">PAtet igitur ex biſce quæ diximus, infinitum corpus in <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-067-01a" xlink:href="note-067-01"/>
ratione rerum actu non eſſe, atqui constat impoßibi-<lb/>lium euenire complura, ſi non ſit ſimpliciter infinitũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s2415" xml:space="preserve">Tem-<lb/>poris enim erit aliquod principium, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2416" xml:space="preserve">finis. </s>
  <s xml:id="echoid-s2417" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2418" xml:space="preserve">magnitu-<lb/>dines, nõ erunt in magnitudines diuiſibiles. </s>
  <s xml:id="echoid-s2419" xml:space="preserve">Numerus etiam <lb/>infinitus non erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2420" xml:space="preserve">Cùm igitur his hoc pacto determinatis <lb/>neutra pars aſſerenda eſſe uideatur, arbitro profectò, mo-<lb/>deratoreq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2421" xml:space="preserve">eſt opus, atque patet partim eſſe, partim non <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2422" xml:space="preserve">Dicιtur itaque quippiam eſſe, aut potentia, aut actu: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2423" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2424" xml:space="preserve">infinitum eſſe additione, ac etiam diuiſione. </s>
  <s xml:id="echoid-s2425" xml:space="preserve">Magnitudo <lb/>autem actu quidem infinita non eſt, uti diximus, diuiſione <lb/>autem eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2426" xml:space="preserve">non eſt enim difficile, lineas indiuiduas è medio <lb/>tollere. </s>
  <s xml:id="echoid-s2427" xml:space="preserve">Restat igitur, infinitum in ratione rerum poten-<lb/>tia eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2428" xml:space="preserve">Non oportet autem infinitum potentia ſic acci-<lb/>pere, ut actu tandem euadat: </s>
  <s xml:id="echoid-s2429" xml:space="preserve">quemadmodum ſi poteſt hoc <lb/>ſtatua eſſe, erit hoc ſtatua, tandem. </s>
  <s xml:id="echoid-s2430" xml:space="preserve">Sed cùm multipliciter <lb/>quippiam eſſe dicatur, perinde eſt infinitum, ut dies eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2431" xml:space="preserve"><lb/>ludus, ex eo quia fit aliud, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2432" xml:space="preserve">aliud ſemper: </s>
  <s xml:id="echoid-s2433" xml:space="preserve">nam in bis eſt <lb/>eſſe potentia, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2434" xml:space="preserve">actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s2435" xml:space="preserve">Eſt enim Olympicus ludus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2436" xml:space="preserve">quia <lb/>fieri poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2437" xml:space="preserve">quia fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2438" xml:space="preserve">Patet autem in finitum, in tempore <lb/>diuerſo modo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2439" xml:space="preserve">in bominibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2440" xml:space="preserve">in diuiſione magnitudi-<lb/>num eſſe omnino: </s>
  <s xml:id="echoid-s2441" xml:space="preserve">nanque hoc modo eſt infinitum, ut ſem-<lb/>per aliud, aliudq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2442" xml:space="preserve">ſumatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2443" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2444" xml:space="preserve">id quod accipitur, ſit quidem <lb/>finitum, at aliud, atque aliud ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s2445" xml:space="preserve">Quare non oportet <lb/>infinitum perinde accipere atque hoc aliquid, ut bominem,
<pb o="62" file="068" n="68" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
aut domum, ſed ut dies dicitur, at que ludus, quorum eſſe nõ <lb/>ut ſubstantia quædam eſt ortum, ſed in generatione ſemper, <lb/>corruptioneq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2446" xml:space="preserve">conſistit, finitum quidem, ad aliud, atque a-<lb/>liud ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s2447" xml:space="preserve">Verum in imaginibus quidem, boc accidit <lb/>permanẽte eo, quod ſumptum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2448" xml:space="preserve">In bominibus autem, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2449" xml:space="preserve">tempore, accidentibus ita ut non deficiant. </s>
  <s xml:id="echoid-s2450" xml:space="preserve">Atqui infini-<lb/>tum quod in additione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2451" xml:space="preserve">quod in diuiſione conſistit, idem <lb/>quodammodo eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2452" xml:space="preserve">fit enim in magnitudine finita, per addi-<lb/>tionem econtra. </s>
  <s xml:id="echoid-s2453" xml:space="preserve">Nam ut cùm diuiditur, cernitur in infini-<lb/>tum abitio: </s>
  <s xml:id="echoid-s2454" xml:space="preserve">ſic cùm additio fit, ad magnitudinẽ ipſam deter-<lb/>minatam uidebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2455" xml:space="preserve">Etenim ſi quiſpiã in magnitudine fi-<lb/>nita, definita magnitudine ſumpta, eadem alia accipiat ra-<lb/>tione, non eandem totius magnitudinem ſumens, non per-<lb/>tranſibit unquã magnitudinem illam finitam. </s>
  <s xml:id="echoid-s2456" xml:space="preserve">Sin uerò boc <lb/>pacto rationem augeat, ut ſemper magnitudinem eandem <lb/>accipiat, pertranſibit ſanè, propterea quòd omne finitum <lb/>quouis conſumitur definito. </s>
  <s xml:id="echoid-s2457" xml:space="preserve">Alio igitur modo non eſt in-<lb/>finitum in rebus, ſed hoc pacto, potentia inquam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2458" xml:space="preserve">diui-<lb/>ſione. </s>
  <s xml:id="echoid-s2459" xml:space="preserve">Et actu etiã eſt, perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2460" xml:space="preserve">diem, ac ludum dicimus <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2461" xml:space="preserve">Et potentia ſic eſt, ut materies, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2462" xml:space="preserve">non per ſe, ut ipſum <lb/>finitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2463" xml:space="preserve">Et additione igitur hoc pacto eſt potentia infini-<lb/>tum, quod quidem aliquo modo dicimus idem eſſe, quod id, <lb/>quod in diuiſione conſistιt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2464" xml:space="preserve">Semper enim eſt aliquid ipſius <lb/>extrà ſumendum, non tamen definitam omnem exuper at ma <lb/>gnitudinem: </s>
  <s xml:id="echoid-s2465" xml:space="preserve">ut diuiſione, indeſinitam exuperat omnem: </s>
  <s xml:id="echoid-s2466" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2467" xml:space="preserve"><lb/>ſemper minor euadit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2468" xml:space="preserve">Vt autem omne additione exuperet, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2469" xml:space="preserve">potentia eſſe potest: </s>
  <s xml:id="echoid-s2470" xml:space="preserve">ſi quidẽ non ſit per accidens actu <lb/>infinitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2471" xml:space="preserve">ut Naturales id corpus infinitũ eſſe dicunt, quod <lb/>extra mundum collocauere, cuius ſubstantia aër eſt, aut ali <lb/>quid tale. </s>
  <s xml:id="echoid-s2472" xml:space="preserve">Sed ſi infinitum actu ſenſibile corpus hoc pa-
<pb o="63" file="069" n="69" rhead="LIBER III."/>
cto in ratione rerum eſſe non poteſt, patet neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2473" xml:space="preserve">per additio <lb/>nem poſſe ſic eſſe potentia infinitum, niſi (ut dictum eſt) di <lb/>uiſioni contrario modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s2474" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2475" xml:space="preserve">Plato infinita duo pro-<lb/>pterea facit, quòd in accretione exuperare uidetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2476" xml:space="preserve">in di <lb/>uiſione in infinitum abire. </s>
  <s xml:id="echoid-s2477" xml:space="preserve">At quanquam duo fecit, non ta <lb/>men utitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2478" xml:space="preserve">in numeris enim neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2479" xml:space="preserve">proceßio per diuiſionem <lb/>eſt infinita (unitas enim minimum eſt) neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2480" xml:space="preserve">accretio: </s>
  <s xml:id="echoid-s2481" xml:space="preserve">uſque <lb/>nanque ad denarium, incrementa numeri facit.</s>
  <s xml:id="echoid-s2482" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div50" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-067-01" xlink:href="note-067-01a" xml:space="preserve">Hîc declarat <lb/>Ā<unsure/>rift. quomo-<lb/>do infinitñ eſt. <lb/>&amp; quomodo <lb/>non eſt.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s2483" xml:space="preserve">Quo pacto ex definitione infiniti, aſsignanda ſit ratio eo, <lb/>rum quæ de infinito dicuntur.</s>
  <s xml:id="echoid-s2484" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div52" type="section" level="1" n="31">
<head xml:id="echoid-head40" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2485" xml:space="preserve">_FI_t autem, ut infinitum ſit contrario modo, atque alij di_ <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-069-01a" xlink:href="note-069-01"/>
cunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2486" xml:space="preserve">non enim id eſt infinitum, cuius nibil eſt extra, ſed <lb/>id cuius aliquid ſemper eſt extra. </s>
  <s xml:id="echoid-s2487" xml:space="preserve">Cuius hoc indicium eſt, <lb/>nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2488" xml:space="preserve">anulorum eos, qui pala carent, infinitos, bomines <lb/>dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2489" xml:space="preserve">quia ſemper aliquid eſt extrà ſumendum per ſimi-<lb/>litudinem tamen quandam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2490" xml:space="preserve">non propriè: </s>
  <s xml:id="echoid-s2491" xml:space="preserve">oportet enim <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2492" xml:space="preserve">hoc nunquàm idem inſuper ſumi. </s>
  <s xml:id="echoid-s2493" xml:space="preserve">In circulo uerò non <lb/>ita fit, ſed ſemper quod deinceps ſumitur, eſt ſolum aliud.</s>
  <s xml:id="echoid-s2494" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div52" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-069-01" xlink:href="note-069-01a" xml:space="preserve">Hîc rurſus <lb/>Ā<unsure/>riſto. quid ſit <lb/>infinitũ decla_ <lb/>rat, cauſasq́; <lb/>infinitatis aſsi_ <lb/>gnat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2495" xml:space="preserve">Infinitũ igitur id eſt, cuius ſemper aliud extrà, ratione <lb/>quantitatis accipi poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2496" xml:space="preserve">cuius uerò nibileſt extrà, id eſt <lb/>perfectum ac totum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2497" xml:space="preserve">_H_oc enim pacto totum conſueuimus <lb/>definire. </s>
  <s xml:id="echoid-s2498" xml:space="preserve">_T_otum dicentes id eſſe, cuius nil prorſus abeſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2499" xml:space="preserve">ut <lb/>bominem totum, aut cistellam: </s>
  <s xml:id="echoid-s2500" xml:space="preserve">atque ut quodque ſic, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2501" xml:space="preserve">id <lb/>quod propriè totum eſt, ueluti totum ipſum cuius nibil eſt, <lb/>extra cuius uero aliquid abeſt, id quic quid abeſt, uniuer-<lb/>ſum non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2502" xml:space="preserve">Totum autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2503" xml:space="preserve">perfe ctum, aut idem pe-<lb/>nitus ſunt, aut naturam finitimam babent. </s>
  <s xml:id="echoid-s2504" xml:space="preserve">_P_erſectum uerò <lb/>nibil eſt prorſus, quod non babeat finem. </s>
  <s xml:id="echoid-s2505" xml:space="preserve">Quocirca putan <lb/>dum eſt, melius _P_armenidem _M_eliſſo dixiſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2506" xml:space="preserve">_H_ic enim, <lb/>ipſum infinitum, totum appellat: </s>
  <s xml:id="echoid-s2507" xml:space="preserve">_P_armenides autem, totum
<pb o="64" file="070" n="70" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
dicit eſſe finitum, à medio æquè distans: </s>
  <s xml:id="echoid-s2508" xml:space="preserve">fieri enim non po-<lb/>teſt, ut infinitum cum toto, ac uniuerſo, perinde atque cum <lb/>lino linum, nectatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2509" xml:space="preserve">_N_ambinc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2510" xml:space="preserve">banc præclaram de <lb/>infinito conditionem accipiunt, omnia inquam ipſum conti <lb/>nere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2511" xml:space="preserve">uniuerſum in ſeipſo complecti: </s>
  <s xml:id="echoid-s2512" xml:space="preserve">babet enim ſimilitu <lb/>dinem quandam ad totum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2513" xml:space="preserve">Infinitum enim, materia perſe-<lb/>ctionis magnitudinis eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2514" xml:space="preserve">id quod eſt potentia totum, nõ <lb/>actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s2515" xml:space="preserve">_E_ſt autem diuiſibile, ad diminutionem: </s>
  <s xml:id="echoid-s2516" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2517" xml:space="preserve">ad additio-<lb/>nem contrariam, totumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s2518" xml:space="preserve">, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2519" xml:space="preserve">finitum, non per ſe, ſed per <lb/>aliud, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2520" xml:space="preserve">non continet, ſed ut infinitũ eſt, continetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2521" xml:space="preserve">Qua-<lb/>propter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2522" xml:space="preserve">ignotum eſt, earatione, qua eſt infinitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2523" xml:space="preserve">mate <lb/>ria nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2524" xml:space="preserve">formã non babet. </s>
  <s xml:id="echoid-s2525" xml:space="preserve">Quare patet, partis magis infi-<lb/>nitum, quàm totius rationem ſubire. </s>
  <s xml:id="echoid-s2526" xml:space="preserve">_M_ateria nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2527" xml:space="preserve">pars eſt <lb/>totius: </s>
  <s xml:id="echoid-s2528" xml:space="preserve">perinde ac æs eſt æneæ ſtatuæ pars. </s>
  <s xml:id="echoid-s2529" xml:space="preserve">_N_am ſi in re_ <lb/>bus ſenſibilibus continet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2530" xml:space="preserve">in intelligibilibus etiam ipſum <lb/>magnũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2531" xml:space="preserve">paruum continere res intelligibiles oportebat. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2532" xml:space="preserve">_A_t abſurdum eſt profectò: </s>
  <s xml:id="echoid-s2533" xml:space="preserve">ac impoßibile, id quod eſt igno-<lb/>tum atque indefinitum, continere, ac definire. </s>
  <s xml:id="echoid-s2534" xml:space="preserve">Atqui cum ra <lb/>tione etiam fit, ut id quidem quod in additione conſistit, non <lb/>uideatur eſſe ſic infinitum, ut omnem exuperet magnitudi-<lb/>nem. </s>
  <s xml:id="echoid-s2535" xml:space="preserve">Id uerò quod in diuiſione cõſistit, infinitũ eſſE istiuſ-<lb/>modi uideatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2536" xml:space="preserve">Infinitũ enim intus perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2537" xml:space="preserve">materia cõ <lb/>tinetur, forma autẽ continet. </s>
  <s xml:id="echoid-s2538" xml:space="preserve">_C_ũ ratione etiã accidit, in nu <lb/>mero quidẽ uerſus minus, minimũ eſſe, finemq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s2539" xml:space="preserve">: uerſus autẽ <lb/>plus, omnẽ ſemper multitudinẽ exuperare. </s>
  <s xml:id="echoid-s2540" xml:space="preserve">In magnitudine <lb/>uerò, contrariũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s2541" xml:space="preserve">uerſus quidẽ minus, omnẽ magnitudinem <lb/>exuper are: </s>
  <s xml:id="echoid-s2542" xml:space="preserve">uerſus autẽ maius, non eſſe magnitudinẽ infini-<lb/>tam. </s>
  <s xml:id="echoid-s2543" xml:space="preserve">Hæc enim ita propterea fiunt, {quis} ipſum unũ, quicquid <lb/>tandem id ſit, indiuiſibile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2544" xml:space="preserve">bomo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2545" xml:space="preserve">unus eſt bomo, nõ <lb/>multi. </s>
  <s xml:id="echoid-s2546" xml:space="preserve">Numerus autem eſt, una, plura, quantá ue quædam.</s>
  <s xml:id="echoid-s2547" xml:space="preserve">
<pb o="65" file="071" n="71" rhead="LIBER III."/>
Quare ad indiuiſibile ſtetur neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2548" xml:space="preserve">duo enim, ac tria <lb/>denominatiua nomina ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2549" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2550" xml:space="preserve">cæterorũ quiſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2551" xml:space="preserve">numerorum <lb/>ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s2552" xml:space="preserve">Verſus autem, plus fit ut ſemper intelligatur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2553" xml:space="preserve">diuiſiones enim magnitudinis duas in partes æquales, ſunt <lb/>infinitæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s2554" xml:space="preserve">Quare potentia quidem eſt, actu non eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2555" xml:space="preserve">ſed ſem-<lb/>per id quod accipitur, multitudinem omnem exuperat defi-<lb/>nitam. </s>
  <s xml:id="echoid-s2556" xml:space="preserve">Sed non eſt ſeparabilis, is numerus diuiſionis, nec in-<lb/>finitio permanet: </s>
  <s xml:id="echoid-s2557" xml:space="preserve">ſed fit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2558" xml:space="preserve">quemadmodum tempus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2559" xml:space="preserve">ipſe <lb/>numerus temporis. </s>
  <s xml:id="echoid-s2560" xml:space="preserve">In magnitudinibus autem contrarium <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2561" xml:space="preserve">Nam diuiditur quidẽ in infinita continuum ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2562" xml:space="preserve">Ver <lb/>ſus autem maius, non eſt infinitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2563" xml:space="preserve">quantum enim cõtingit <lb/>potentia eſſe, tantum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2564" xml:space="preserve">actu eſſe cõtingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2565" xml:space="preserve">Quare cùm in-<lb/>finitum nullum ſit ſenſibile corpus, non conting it definitæ <lb/>magnitudinis omnis exuperationẽ eſſe, alioquin maius cœ-<lb/>lo aliquid erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2566" xml:space="preserve">Ipſum autẽ infinitum nõ eſt idem in motu, <lb/>magnitudine, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2567" xml:space="preserve">tempore, ut una quædã natura, ſed poste-<lb/>rius dicitur ob prius: </s>
  <s xml:id="echoid-s2568" xml:space="preserve">uelutimotus quidem dicitur infinitus <lb/>quia prius ita dicitur magnitudo, ſuper qua fit motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2569" xml:space="preserve"><lb/>quæ alter atur, aut accreſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s2570" xml:space="preserve">tempus autẽ, propter motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2571" xml:space="preserve"><lb/>Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2572" xml:space="preserve">nunc quidem utimur hiſce, posterius autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2573" xml:space="preserve">quidnã <lb/>ſit horum unumquodq;</s>
  <s xml:id="echoid-s2574" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2575" xml:space="preserve">cur omnis magnitudo diuiſibi-<lb/>lis ſit in magnitudines, dicere enitemur.</s>
  <s xml:id="echoid-s2576" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s2577" xml:space="preserve">Confutatio quinque rationum, quibus oſtendebatur <lb/>Infinitum eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s2578" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div54" type="section" level="1" n="32">
<head xml:id="echoid-head41" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2579" xml:space="preserve">_AT_qui neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2580" xml:space="preserve">mathematicorum contemplationem eara <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-071-01a" xlink:href="note-071-01"/>
tio aufert, quæ infinitum hoc pacto è medio tollit, ut <lb/>ad incrementũ habeat actu ſine tranſitione: </s>
  <s xml:id="echoid-s2581" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2582" xml:space="preserve">enim nunc <lb/>ipſo indigent infinito, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2583" xml:space="preserve">utuntur, ſed tantam ſolùm lineã <lb/>postulant, quantam uolunt finitam: </s>
  <s xml:id="echoid-s2584" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2585" xml:space="preserve">quantamuis aliam <lb/>magnitudinem eadem diuidere ratione, qua diuiſa eſt ma-
<pb o="66" file="072" n="72" rhead="PHYSIC. ARIST. LIB. III."/>
gnitudo maxima, licet. </s>
  <s xml:id="echoid-s2586" xml:space="preserve">Quare ad ostendendum quidem illo <lb/>pacto, nihil referet prorſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2587" xml:space="preserve">eſſe autem ipſum in his eſt ma-<lb/>gnitudinibus, quæ in rerum ſunt ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s2588" xml:space="preserve">Cùm uerò cauſæ <lb/>in quatuor ſint distinctæ, patet infinitum, ut materiam cau <lb/>ſam eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2589" xml:space="preserve">eſſe quidem ipſius priuationem eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s2590" xml:space="preserve">per ſe au-<lb/>tem ſubiectum, continuum ipſum atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2591" xml:space="preserve">ſenſibile eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2592" xml:space="preserve">Cæteri <lb/>etiam omnes ipſo infinito, ut materia, uti uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2593" xml:space="preserve">Qua-<lb/>propter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2594" xml:space="preserve">abſurdũ eſt ſanè ipſum id eſſe, quod continet, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2595" xml:space="preserve">non id, quod continetur, aſſerere. </s>
  <s xml:id="echoid-s2596" xml:space="preserve">At enim restat eas ſol-<lb/>nere rationes, quibus infinitum non ſolùm potentia, ſed ut <lb/>definitum etiam eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2597" xml:space="preserve">Partim enim non ſunt neceſ-<lb/>ſariæ, partim uerò quaſdam obiectiones alias habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s2598" xml:space="preserve">Non <lb/>enim, ut generatio non deficiat, corpus eſſe ſenſibile infi-<lb/>nitum actu neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2599" xml:space="preserve">poteſt enim alterius corruptio, ge-<lb/>neratio alterius eſſe, ſi finitum eſt uniuerſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2600" xml:space="preserve">Prætereà <lb/>tangere, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2601" xml:space="preserve">finitũ eſſe, diuerſa ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2602" xml:space="preserve">nam illud quidem, ad <lb/>aliquid eſt (omne enim quod tangit, aliquid tangit) atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2603" xml:space="preserve">ac-<lb/>cidit alicui finitorum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2604" xml:space="preserve">Finitum autem, non eſt ad aliquid: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2605" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2606" xml:space="preserve">fit, ut quouis ſine ullo diſcrimine quoduis tangat. </s>
  <s xml:id="echoid-s2607" xml:space="preserve">At-<lb/>qui perabſurdum eſt intellectione credere: </s>
  <s xml:id="echoid-s2608" xml:space="preserve">non enim in re <lb/>eſt ipſe exceſſus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2609" xml:space="preserve">defectus, ſed in ipſa intellectione. </s>
  <s xml:id="echoid-s2610" xml:space="preserve">Nã <lb/>poteſt quiſpiam unumquemq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2611" xml:space="preserve">nostrum maiorem, quàm eſt, <lb/>intelligere, augens ipſum in infinitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2612" xml:space="preserve">at non ideo quiſpiã <lb/>nostrum extra ciuitatem eſt, aut tantam magnitudinẽ, quam <lb/>habemus, exuperat, quia quiſpiam ſic intelligit: </s>
  <s xml:id="echoid-s2613" xml:space="preserve">ſed quia <lb/>eſt, hoc autem accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2614" xml:space="preserve">Tempus autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2615" xml:space="preserve">motus ſunt infi-<lb/>nita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2616" xml:space="preserve">intellectio eo non permanente quod ſumitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2617" xml:space="preserve">Ma-<lb/>gnitudo uerò, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2618" xml:space="preserve">diuiſione, neque incremento intelligibi-<lb/>li eſt infinita. </s>
  <s xml:id="echoid-s2619" xml:space="preserve">Sed de infinito quonam pacto eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2620" xml:space="preserve">non eſt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2621" xml:space="preserve">quid etiam eſt, ſatis iam diximus.</s>
  <s xml:id="echoid-s2622" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div54" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-071-01" xlink:href="note-071-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rifto. ra-<lb/>tiones proban-<lb/>tes infinitum a-<lb/>ctu eſſe, de qui-<lb/>bus ſuprà cap. <lb/>iiij. ſoluit.</note>
</div>
<pb o="67" file="073" n="73"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div56" type="section" level="1" n="33">
<head xml:id="echoid-head42" xml:space="preserve">PHYSICORVM</head>
<head xml:id="echoid-head43" xml:space="preserve">ARISTOTELIS</head>
<head xml:id="echoid-head44" xml:space="preserve">LIBER III I.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s2623" xml:space="preserve">An ſit Locus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2624" xml:space="preserve">quid ſit.</s>
  <s xml:id="echoid-s2625" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div57" type="section" level="1" n="34">
<head xml:id="echoid-head45" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2626" xml:space="preserve">_VT_ autẽ de Infinito, ſic de Loco neceſſe eſt <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-073-01a" xlink:href="note-073-01"/>
Philoſophũnaturalẽ ſi ſit nec´ne, et ſi ſit, <lb/>quonam ſit modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s2627" xml:space="preserve">quidq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2628" xml:space="preserve">etiã ſit, cogno-<lb/>ſcere. </s>
  <s xml:id="echoid-s2629" xml:space="preserve">Nam oẽs ea quæ ſunt, alicubi eſſe <lb/>existimant: </s>
  <s xml:id="echoid-s2630" xml:space="preserve">quia id quod non eſt, nuſquam <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2631" xml:space="preserve">Vbi nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2632" xml:space="preserve">hippocentaurus eſt, aut chimera? </s>
  <s xml:id="echoid-s2633" xml:space="preserve">Cõmunis <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2634" xml:space="preserve">maximè, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2635" xml:space="preserve">proprijßimus motus, quẽ lationẽ appel <lb/>lamus loco ſanè accõmodatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2636" xml:space="preserve">Cõplures autẽ dubitatio-<lb/>nes emergunt, quidnã ſit ipſe locus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2637" xml:space="preserve">nõ enim idẽ ex omnibus <lb/>quæ ipſi cõpetunt cõtemplanti uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2638" xml:space="preserve">Præterea nibil ab <lb/>alijs, aut dubitatũ de ipſo, aut inuentũ habemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2639" xml:space="preserve">Eſſe autẽ <lb/>locum, ex translatione patere uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2640" xml:space="preserve">ubi nanque nunc eſt <lb/>aqua, hîc rurſus eſt aër, hinc egreſſa illa tanquam ex uaſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s2641" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div57" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-073-01" xlink:href="note-073-01a" xml:space="preserve">Hocin lib. de-<lb/>terminat Ari-<lb/>fto. de loco, va-<lb/>cuo, tempore.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2642" xml:space="preserve">Nonnunquã etiam, eundẽ hunc locum aliud corpus quip <lb/>piam occupat: </s>
  <s xml:id="echoid-s2643" xml:space="preserve">hoc autẽ ab ijs omnibus, quæ inſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2644" xml:space="preserve">mu <lb/>tantur, diuerſum eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2645" xml:space="preserve">in quo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2646" xml:space="preserve">nunc eſt aër, in <lb/>quo prius fuerat aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s2647" xml:space="preserve">Quare patet, locum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2648" xml:space="preserve">receptacu <lb/>lum ipſum, aliud quid eſſe ab utriſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s2649" xml:space="preserve">, ad quod et ex quo ſunt <lb/>mutata. </s>
  <s xml:id="echoid-s2650" xml:space="preserve">Præterea corporũ naturalium, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2651" xml:space="preserve">ſimplicium, ut <lb/>ignis, terræ, ac talium lationes, nõ ſolùm aliquid eſſe locum, <lb/>ſed etiam habere quandam potentiã, indicant: </s>
  <s xml:id="echoid-s2652" xml:space="preserve">fertur enim <lb/>unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2653" xml:space="preserve">ſuum ad locum, aliud ſurſum, aliud deorſum, <lb/>niſi prohibeatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2654" xml:space="preserve">Hæc autem loci ſunt partes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2655" xml:space="preserve">ſpecies: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2656" xml:space="preserve">u pra inquam, ac infra, cæteræ´ que quatuor differentiæ.</s>
  <s xml:id="echoid-s2657" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2658" xml:space="preserve">Suntq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2659" xml:space="preserve">hæc, dextrum inquam, at que ſiniſtrum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2660" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2661" xml:space="preserve">ſu-
<pb o="68" file="074" n="74" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
prà, ac infrà: </s>
  <s xml:id="echoid-s2662" xml:space="preserve">non ſolùm nostra ex parte (ad nos enim non <lb/>ſemper id idem, ſed fit ut uertimur poſitione. </s>
  <s xml:id="echoid-s2663" xml:space="preserve">Quocirca, <lb/>ſæpe idem dextrum eſt atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2664" xml:space="preserve">ſinistrũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s2665" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2666" xml:space="preserve">ſuprà ac infrà: </s>
  <s xml:id="echoid-s2667" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2668" xml:space="preserve"><lb/>antè et retrò) ſed etiã ex ipſa natura, ubi distinctũ eſt ſeor-<lb/>ſum unumquodq;</s>
  <s xml:id="echoid-s2669" xml:space="preserve">: nõ enim quoduis eſt ipſum, ſuprà: </s>
  <s xml:id="echoid-s2670" xml:space="preserve">ſed id <lb/>quo fertur ignis, ac leue: </s>
  <s xml:id="echoid-s2671" xml:space="preserve">ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2672" xml:space="preserve">infranõ eſt quoduis, <lb/>ſed id, quò ea quæ pondus habent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2673" xml:space="preserve">terrea pergunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2674" xml:space="preserve">Qui <lb/>bus patet, hæc non ſolùm poſitione, ſed ut quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2675" xml:space="preserve">differre.</s>
  <s xml:id="echoid-s2676" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2677" xml:space="preserve">Indicant idipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2678" xml:space="preserve">mathematica. </s>
  <s xml:id="echoid-s2679" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2680" xml:space="preserve">ſi non ſunt <lb/>in loco, nostra tamen poſitione, dextra, læuaq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s2681" xml:space="preserve">, habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s2682" xml:space="preserve">nil <lb/>horũ habentia natura, ut ſolùm poſitio ipſorũ intellig atur.</s>
  <s xml:id="echoid-s2683" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2684" xml:space="preserve">Prætereà qui uacuum eſſe dicunt, locũ aſſerunt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2685" xml:space="preserve">Va <lb/>cuum enim, locus erit ſanè corpore carens. </s>
  <s xml:id="echoid-s2686" xml:space="preserve">Locum igi-<lb/>tur aliquid eſſe præter corpora ipſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2687" xml:space="preserve">omne corpus ſen-<lb/>ſibile eſſe in loco, per hæc quiſpiam ſanè putabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2688" xml:space="preserve">Rectè etiã <lb/>Heſiodus uidebitur dicere, faciens antè omnia chaos: </s>
  <s xml:id="echoid-s2689" xml:space="preserve">dicit <lb/>enim, Antè, chaos, poſt hoc facta eſt latißima tellus, pro-<lb/>ptereà quod primum receptaculum hiſce quæ ſunt, fuiſſe <lb/>oportebat, quia putabat ut multi, cuncta alicubi eſſe atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2690" xml:space="preserve">in <lb/>loco. </s>
  <s xml:id="echoid-s2691" xml:space="preserve">Quòd ſi ita ſit, admir abilis quædam ipſius loci uis <lb/>erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2692" xml:space="preserve">omnibus prior: </s>
  <s xml:id="echoid-s2693" xml:space="preserve">quod enim ita ſe habet ut ſine ipſo <lb/>quidẽ cætera nequeant eſſe, ipſum autem ſine cæteris ſit, id <lb/>primũ omnium eſſe neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2694" xml:space="preserve">Locus enim non perit, etſi ea, <lb/>quæ in ipſo ſunt, corrumpãtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2695" xml:space="preserve">Verùm ſi ſit locus, existit <lb/>continuò dubitatio, quidnã ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s2696" xml:space="preserve">utrũ moles corporis quædã, <lb/>an alia quædam natura? </s>
  <s xml:id="echoid-s2697" xml:space="preserve">eſt enim genus ipſius, primò quæ-<lb/>rendum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2698" xml:space="preserve">Igitur habet quidem dimenſiones tres, longitudinẽ, <lb/>latitudinẽ, ac etiam altitudinem: </s>
  <s xml:id="echoid-s2699" xml:space="preserve">quibus omne definitur ni-<lb/>mirùm corpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2700" xml:space="preserve">At locum, impoßibile eſt eſſe corpus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2701" xml:space="preserve">erunt <lb/>enim in eodẽ, corpora duo. </s>
  <s xml:id="echoid-s2702" xml:space="preserve">Prætereà ſi corporis ſit locus,
<pb o="69" file="075" n="75" rhead="LIBER IIII."/>
ac receptaculũ, patet, et ſuperficiei, et reliquorũ finiũ eſſe: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2703" xml:space="preserve">eadẽ enim accõmodabitur ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s2704" xml:space="preserve">Nam ubi prius erãt ſuper-<lb/>ficies aquæ, ſuperficies rurſus aëris erũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2705" xml:space="preserve">At nulla eſt diffe-<lb/>rentia puncti, ac loci puncti. </s>
  <s xml:id="echoid-s2706" xml:space="preserve">Quare ſi locus non eſt diuer-<lb/>ſus ab hoc, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2707" xml:space="preserve">à cæterorum ullo diuerſus eſt, nec quicquã <lb/>eſt ipſe præter unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2708" xml:space="preserve">istorũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s2709" xml:space="preserve">Quid enim tandẽ locũ <lb/>eſſe ponemus? </s>
  <s xml:id="echoid-s2710" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2711" xml:space="preserve">enim elementũ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2712" xml:space="preserve">ex elemẽtis aut cor-<lb/>poreis, aut incorporeis eſſe poteſt, talem habens naturam: </s>
  <s xml:id="echoid-s2713" xml:space="preserve"><lb/>nam magnitudinẽ quidem habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s2714" xml:space="preserve">nullum eſt autem corpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2715" xml:space="preserve"><lb/>At corporũ quidem ſenſibilium elementa, corpora ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2716" xml:space="preserve">ex <lb/>intelligibilibus autem elementis, nulla fit magnitudo. </s>
  <s xml:id="echoid-s2717" xml:space="preserve">Præ-<lb/>tereà, cuiuſnam rei cauſam locũ eſſe quiſpiam ponet? </s>
  <s xml:id="echoid-s2718" xml:space="preserve">Nul-<lb/>la enim ipſi cauſarum quatuor competit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2719" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2720" xml:space="preserve">enim ut ma-<lb/>teria, rerum eſt cauſa, quippe cum nihil ex ipſo cõstet: </s>
  <s xml:id="echoid-s2721" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2722" xml:space="preserve"><lb/>ut forma, rationé ue: </s>
  <s xml:id="echoid-s2723" xml:space="preserve">neque ut finis, neque res ullas mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s2724" xml:space="preserve"><lb/>Præterea &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2725" xml:space="preserve">ipſe ſi ſit unum quid eorum, quæ ſunt, alicubi <lb/>erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2726" xml:space="preserve">Zenonis nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2727" xml:space="preserve">dubitatio, rationẽ aliquam quærit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2728" xml:space="preserve">Nam <lb/>ſi omne quod eſt, eſt in loco, patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2729" xml:space="preserve">locum etiam eſſe loci: </s>
  <s xml:id="echoid-s2730" xml:space="preserve"><lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2731" xml:space="preserve">hoc in infinitum abibit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2732" xml:space="preserve">Inſuper, ſi ut eſt omne corpus <lb/>in loco, ſic eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2733" xml:space="preserve">omni in loco corpus, quonã pacto dice-<lb/>mus de ijs quæ accreſcunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s2734" xml:space="preserve">Nam ſi locus cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2735" xml:space="preserve">neque mi-<lb/>nor eſt, neque maior: </s>
  <s xml:id="echoid-s2736" xml:space="preserve">neceſſe eſt unà cum ipſis, incrementa <lb/>locum ſuſcipere. </s>
  <s xml:id="echoid-s2737" xml:space="preserve">Ex his igitur non ſolùm quidnam ſit lo-<lb/>cus, ſed ſi ſit etiam, dubitare neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s2738" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s2739" xml:space="preserve">Aſtruere nititur opinionẽ dicentium. </s>
  <s xml:id="echoid-s2740" xml:space="preserve">Locum eſſe formam, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2741" xml:space="preserve">eorum qui materiam dicunt, vt vtran{que} conuellat, ma-<lb/>gis tamen quæ materiam dicit.</s>
  <s xml:id="echoid-s2742" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div59" type="section" level="1" n="35">
<head xml:id="echoid-head46" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2743" xml:space="preserve">_CV_'m autem quoddã per ſe, quoddã dicatur per aliud: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2744" xml:space="preserve">
<anchor type="note" xlink:label="note-075-01a" xlink:href="note-075-01"/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2745" xml:space="preserve">locus alius ſit communis, in quo cuncta corpora <lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2746" xml:space="preserve">alius proprius, in quo primo quippiam eſt (nam tu <lb/>nunc es in cœlo, quia in aere es, qui quidem in cœlo eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2747" xml:space="preserve">Et
<pb o="70" file="076" n="76" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
rurſus in aëre es, quia in terra es. </s>
  <s xml:id="echoid-s2748" xml:space="preserve">et in hac ſimili modo, quia <lb/>hoc es in loco, qui nihil plus, quàm te, continet (cùm hæc igi <lb/>tur ita ſint, atque locus id ſit, quod primùm unum quodque <lb/>corporum continet, finis ipſe quidam erit profectò. </s>
  <s xml:id="echoid-s2749" xml:space="preserve">Quare <lb/>locus, uniuſcuiuſque forma eſſe uidebitur, qua magnitudo, <lb/>materiaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2750" xml:space="preserve">magnitudinis terminatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2751" xml:space="preserve">hæc enim, rei cuiuſque <lb/>eſt finis. </s>
  <s xml:id="echoid-s2752" xml:space="preserve">Atque hoc quidem modo conſider antibus, locus <lb/>uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2753" xml:space="preserve">forma eſſeuidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2754" xml:space="preserve">ut autem interuallum, ma-<lb/>gnitudinis eſſe uidetur materies, hoc enim à magnitudine eſt <lb/>diuerſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2755" xml:space="preserve">eſt id, quod à forma cõtinetur, ac terminatur, <lb/>uelut à ſuperficie terminó ue: </s>
  <s xml:id="echoid-s2756" xml:space="preserve">tale autem eſt ipſa materies, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2757" xml:space="preserve">id quod terminis caret. </s>
  <s xml:id="echoid-s2758" xml:space="preserve">Nam cùm aufertur finis, atque <lb/>affectus à pila, nibil præter materiam restat. </s>
  <s xml:id="echoid-s2759" xml:space="preserve">Quapropter <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2760" xml:space="preserve">Plato in Timæo materiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2761" xml:space="preserve">receptaculum idem eſſe <lb/>dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2762" xml:space="preserve">Suſceptiuum enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2763" xml:space="preserve">receptaculum, unum eſſe dicit, <lb/>ac idem quanquàm materiam illo quidem in loco ſuſcepti-<lb/>uum appellat, in biſce uerò, quæ non ſcriptæ ſententiæ nun <lb/>cupantur, alio modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s2764" xml:space="preserve">locum tamen, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2765" xml:space="preserve">receptaculum, idem <lb/>aſſeruit eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2766" xml:space="preserve">Vniuerſinanque locum aliquid eſſe dicunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2767" xml:space="preserve">hic uerò quidnam ſit, ſolus dicere eſt aggreſſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2768" xml:space="preserve">Meritò au-<lb/>tem cx hiſce conſiderãtibus difficile eſſe uidebitur quidnam <lb/>ſit ipſe locus cognoſcere, ſi utrumuis borum ſit, ſiue mate-<lb/>ria, ſiue forma. </s>
  <s xml:id="echoid-s2769" xml:space="preserve">Nam hæc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2770" xml:space="preserve">ſummam habent cõtemplatio-<lb/>nem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2771" xml:space="preserve">ſeorſum alterum ſine altero facilè cognoſci non <lb/>poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2772" xml:space="preserve">At uerò non eſt difficile uidere locum, utrumuis bo-<lb/>rum eſſe nõ poſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s2773" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2774" xml:space="preserve">enim materia, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2775" xml:space="preserve">forma ſeparatur <lb/>àre. </s>
  <s xml:id="echoid-s2776" xml:space="preserve">At locus, ſepararipotest. </s>
  <s xml:id="echoid-s2777" xml:space="preserve">In quo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2778" xml:space="preserve">erat aër, in hoc <lb/>rurſus eſt aqua uicißim hiſce ſibi cedẽtib<emph style="sub">9</emph>, cæterisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2779" xml:space="preserve">corpo <lb/>ribus ſimiliter, uti diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2780" xml:space="preserve">Quare neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2781" xml:space="preserve">pars eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2782" xml:space="preserve">babi-<lb/>tus ipſe locus, ſed à quaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2783" xml:space="preserve">re ſeparabilis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2784" xml:space="preserve">etenim quale eſt
<pb o="71" file="077" n="77" rhead="LIBER IIII."/>
uas, tale quid ipſe locus eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2785" xml:space="preserve">Vas enim locus eſt <lb/>potens transferri: </s>
  <s xml:id="echoid-s2786" xml:space="preserve">at uas, nibil eſt eius rei, quæ eſt in ipſo. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2787" xml:space="preserve">Locus igitur, quo quidem eſt àre ſeparabilis, hoc forma ſa-<lb/>nè non eſt, quo uerò continet hoc à materia eſt diuerſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2788" xml:space="preserve">Vi <lb/>detur autem ſemper id, quod eſt in loco, aliquid eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2789" xml:space="preserve">ex-<lb/>tra ipſum aliquid aliud eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2790" xml:space="preserve">Plato tamẽ dicat oportet, ſi pa <lb/>rumper liceat digredi, cur fomæ, numeriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2791" xml:space="preserve">non ſ{un}t in lo-<lb/>co, ſi locus eſt id, quod eſt particeps, ſiue magum ſitillud, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2792" xml:space="preserve">paruum, ſiue materies, ut in Timæo aſſeruit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2793" xml:space="preserve">Præterea, <lb/>ſi locus eſſet materies, aut forma, quonã pacto res ad ſuum <lb/>pergeret locũ? </s>
  <s xml:id="echoid-s2794" xml:space="preserve">eſſe enim id locus nõ poteſt, ad quod non eſt <lb/>motio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2795" xml:space="preserve">quòd haſce differentias ſupra inquam, ac infra, <lb/>non habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s2796" xml:space="preserve">Quare locus in talibus eſt quærendus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2797" xml:space="preserve">Quòd ſi <lb/>in ipſare locus ineſt (inſit enim oportet, ſi eſt materies, aut <lb/>forma) locus erit in loco: </s>
  <s xml:id="echoid-s2798" xml:space="preserve">mutatur enim und cum re, atque <lb/>mouetur et forma, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2799" xml:space="preserve">id quod terminis caret, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2800" xml:space="preserve">nõ in eo-<lb/>dem eſt ſemper, ſed ubi eſt ipſares. </s>
  <s xml:id="echoid-s2801" xml:space="preserve">Quare fit, ut loci ſit <lb/>locus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2802" xml:space="preserve">Inſuper facta eſt ex aëre aqua, perijt ipſe locus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2803" xml:space="preserve">cor-<lb/>pus enim {id}, quod eſt ortum non in eodem eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2804" xml:space="preserve">At quænam <lb/>eſt ipſius loci corruptio? </s>
  <s xml:id="echoid-s2805" xml:space="preserve">Dicta ſunt igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2806" xml:space="preserve">ea ex qui-<lb/>bus neceſſe eſt aliquid eſſe locum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2807" xml:space="preserve">ea rurſus, ex quibus <lb/>de ſubstantia ipſius quiſpiam dubitabit.</s>
  <s xml:id="echoid-s2808" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div59" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-075-01" xlink:href="note-075-01a" xml:space="preserve">Hîc inquirit <lb/>Ā<unsure/>riſtot. Locus <lb/>materiáve ſit, <lb/>an forma.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s2809" xml:space="preserve">Expoſitio quorundam neceſſariorum ad conſiderationẽ verita <lb/>tis de lo co, videlicet quot modis dicit aliquid eſſe in aliquo: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2810" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2811" xml:space="preserve">vtrum aliquid poſsit eſſe in ſeipſo: </s>
  <s xml:id="echoid-s2812" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2813" xml:space="preserve">ſolutio quorundam <lb/>quæ prius fuere dubitata.</s>
  <s xml:id="echoid-s2814" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div61" type="section" level="1" n="36">
<head xml:id="echoid-head47" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2815" xml:space="preserve">_PO_ſt hæc ſumendum eſt quot modis quippiam in alio <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-077-01a" xlink:href="note-077-01"/>
dicitur eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2816" xml:space="preserve">Vno igitur dicitur modo, ut digitus in <lb/>manu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2817" xml:space="preserve">pars omnino in toto. </s>
  <s xml:id="echoid-s2818" xml:space="preserve">Alio ut totum in partibus: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2819" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2820" xml:space="preserve">enim præter partes, totum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2821" xml:space="preserve">Alio: </s>
  <s xml:id="echoid-s2822" xml:space="preserve">ut homo in animali, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2823" xml:space="preserve">omnino in genere ſpecies. </s>
  <s xml:id="echoid-s2824" xml:space="preserve">Alio, ut genus in ſpecie, &amp;</s>
  <s xml:id="echoid-s2825" xml:space="preserve">
<pb o="72" file="078" n="78" rhead="PHYSICO RVM ARIST."/>
omnino in ſpeciei ratione, pars ſpeciei. </s>
  <s xml:id="echoid-s2826" xml:space="preserve">Præterea, ut ſanitas <lb/>in calidis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2827" xml:space="preserve">frigidis, et omni{no} in materia, forma præter-<lb/>eà, ut res Græcorum in rege, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2828" xml:space="preserve">omnino in primo mouẽte. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2829" xml:space="preserve">Inſuper, ut in bono, atque omnino in fine: </s>
  <s xml:id="echoid-s2830" xml:space="preserve">hoc autem eſt id, <lb/>gratia cuius cætera ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2831" xml:space="preserve">fiũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2832" xml:space="preserve">Omniũ uerò id proprijſ-<lb/>ſimè dicitur, quod eſt in uaſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2833" xml:space="preserve">omnino in loco. </s>
  <s xml:id="echoid-s2834" xml:space="preserve">At enim <lb/>hic quiſpiam dubitauerit, nuḿ ue fiat &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2835" xml:space="preserve">in ſeipſo quippiã <lb/>ſit, an nibil eſt in ſe prorſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2836" xml:space="preserve">ſed omne quoduis aut nuſquã <lb/>aut in alio eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s2837" xml:space="preserve">Hoc autem eſt dupliciter, aut per ſe, aut per <lb/>aliud. </s>
  <s xml:id="echoid-s2838" xml:space="preserve">Nam cùm id, in quo eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2839" xml:space="preserve">id, quod in illo eſt totius <lb/>ſunt partes, tunc totum in ſeipſo eſſe dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2840" xml:space="preserve">quippe cùm <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2841" xml:space="preserve">per partes dicatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2842" xml:space="preserve">ut albus, quia ſuperficies eſt alba: </s>
  <s xml:id="echoid-s2843" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2844" xml:space="preserve"><lb/>ſciens, quia anima rationis particeps ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2845" xml:space="preserve">Dolium igitur nõ <lb/>eſt in ſeipſo, neque etiam uinum, uini uerò doliũ erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2846" xml:space="preserve">Ambo <lb/>nanque, id inquam quod ineſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2847" xml:space="preserve">id in quo eſt, eiuſdem ſunt <lb/>partes. </s>
  <s xml:id="echoid-s2848" xml:space="preserve">Hoc igitur pacto fit, ut quippiam in ſeipſo ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2849" xml:space="preserve">Sed <lb/>ut primo fieri nequit, uelut albedo eſt in corpore. </s>
  <s xml:id="echoid-s2850" xml:space="preserve">Nam ſu-<lb/>perficies eſt in corpore, ſcientia uerò in anima. </s>
  <s xml:id="echoid-s2851" xml:space="preserve">Et per bæc <lb/>quæ ſunt, ut in homine partes appellationes hæ non incon <lb/>gruè fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2852" xml:space="preserve">Dolium autem atque uinum, cùm ſunt quidem <lb/>ſeorſum nõ ſunt partes, ſed cùm ſunt ſimul. </s>
  <s xml:id="echoid-s2853" xml:space="preserve">Quocirca cùm <lb/>ſint partes, crit ipſum in ſeipſo, ceu albedo eſt in homine, <lb/>quia in corpore eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2854" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2855" xml:space="preserve">in hoc, quia in ſuperſicie: </s>
  <s xml:id="echoid-s2856" xml:space="preserve">in hac au <lb/>tem, non per aliud, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2857" xml:space="preserve">hæc diuerſa ſunt ſpecie, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2858" xml:space="preserve">aliam <lb/>utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2859" xml:space="preserve">naturam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2860" xml:space="preserve">potentiam babent, ſuperſicies inquam, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2861" xml:space="preserve">albedo. </s>
  <s xml:id="echoid-s2862" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2863" xml:space="preserve">igitur inductiuè conſiderantes, in ſeipſo <lb/>quicquam ullo dictorum modorum eſſe uidemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2864" xml:space="preserve">Et ratio-<lb/>{ne} etiam hoc non poſſe fieri, patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s2865" xml:space="preserve">oportebit enim ambo <lb/>eſſe utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2866" xml:space="preserve">(ceu dolium quidem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2867" xml:space="preserve">uas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2868" xml:space="preserve">uinum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2869" xml:space="preserve">uinum <lb/>autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2870" xml:space="preserve">uas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2871" xml:space="preserve">dolium) ſi ſit ut quippiam ſit in ſeipſo.</s>
  <s xml:id="echoid-s2872" xml:space="preserve">
<pb o="73" file="079" n="79" rhead="LIBER IIII."/>
Quare ſi quàmmaximè in ſeſe ſint, dolium quidem unum ſu <lb/>ſcipiet, nõ ut eſt ipſum dolium uinum, ſed ut illud: </s>
  <s xml:id="echoid-s2873" xml:space="preserve">uinũ autẽ <lb/>erit in dolio, non ut eſt uniũ dolium, ſed ut illud. </s>
  <s xml:id="echoid-s2874" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2875" xml:space="preserve">patet <lb/>rationem eſſe diuerſam. </s>
  <s xml:id="echoid-s2876" xml:space="preserve">Alia enim eſt eius ratio in quo eſt, <lb/>alia eius quod eſt in illo. </s>
  <s xml:id="echoid-s2877" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2878" xml:space="preserve">per accidẽs fieri po <lb/>teſt, nam duo ſimul in eodẽ erunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s2879" xml:space="preserve">etenim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2880" xml:space="preserve">ipſum dolium <lb/>in ſeipſo erit, ſi cuius natura eſt ſuſceptiua: </s>
  <s xml:id="echoid-s2881" xml:space="preserve">id eſſe in ſeipſo <lb/>poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2882" xml:space="preserve">inſuper illud cuius eſt ſuſceptiuum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2883" xml:space="preserve">ceu uinum, ſi <lb/>uini. </s>
  <s xml:id="echoid-s2884" xml:space="preserve">Fieri igitur nõ poſſe, ut in ſeipſo quicquam ſit primo, <lb/>ex ijs quæ diximus patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s2885" xml:space="preserve">Id uerò quod Zeno dubitabat, ſi lo <lb/>cus ſit in ratione rerum, in quonam erit, ſolui facilè poteſt, <lb/>nibil enim probibet ut primus locus in alio quidem ſit, nõ <lb/>tamen in illo tanquã in loco, ſed ut eſt ſanitas quidẽ in cali-<lb/>dis, ſicut habitus: </s>
  <s xml:id="echoid-s2886" xml:space="preserve">caliditas autem in corpore, ut affectus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2887" xml:space="preserve">Quare non neceſſe eſt in infinitum abire. </s>
  <s xml:id="echoid-s2888" xml:space="preserve">Patet autẽ cùm <lb/>uas nibil ſit eius, quod eſt in ſeipſo (diuerſa nanque ſunt id, <lb/>qd' ineſt, et id, in quo primò ineſt) locũ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2889" xml:space="preserve">formã eſſe, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2890" xml:space="preserve"><lb/>materiam, ſed diuerſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2891" xml:space="preserve">Hæc enim illius aliquid, quod eſt in <lb/>uaſe, materia, inquã, ac forma. </s>
  <s xml:id="echoid-s2892" xml:space="preserve">Hæc igitur de ipſo loco ſint <lb/>dubitata: </s>
  <s xml:id="echoid-s2893" xml:space="preserve">ſed quidnã ſit locus, hoc modo fuerit manifestum.</s>
  <s xml:id="echoid-s2894" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div61" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-077-01" xlink:href="note-077-01a" xml:space="preserve">Hîc declarat <lb/>Ā<unsure/>riſiot. quot <lb/>modis aliquid <lb/>in alio dicatur <lb/>eſſe.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s2895" xml:space="preserve">Inquiſitio, quid ſit locus iuxta veritatem.</s>
  <s xml:id="echoid-s2896" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div63" type="section" level="1" n="37">
<head xml:id="echoid-head48" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s2897" xml:space="preserve">_AT_q; </s>
  <s xml:id="echoid-s2898" xml:space="preserve">ſumamus de ipſo, quæ uerè per ſe cõpetere ipſi <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-079-01a" xlink:href="note-079-01"/>
uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2899" xml:space="preserve">Cenſemus itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2900" xml:space="preserve">locum id cõtinere, cuius eſt <lb/>locus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2901" xml:space="preserve">nihil eſſe ipſius rei. </s>
  <s xml:id="echoid-s2902" xml:space="preserve">Præterea primum locum, neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2903" xml:space="preserve">minorem eſſe, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2904" xml:space="preserve">maiorem. </s>
  <s xml:id="echoid-s2905" xml:space="preserve">Præterea neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2906" xml:space="preserve">ab unoquoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2907" xml:space="preserve"><lb/>relinqui, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2908" xml:space="preserve">ſeparabilem eſſe, Et inſuper omnem locum diſ-<lb/>ferentias has habere, ſuprà, inquam, ac infrà, Et corporum <lb/>unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2909" xml:space="preserve">proprios ad locos ſuapte natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s2910" xml:space="preserve">ferri, aut ſur <lb/>ſum, aut deorſum pergendo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2911" xml:space="preserve">in eiſdem manere. </s>
  <s xml:id="echoid-s2912" xml:space="preserve">His ſup-<lb/>poſitis, reliqua contemplemur oportet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2913" xml:space="preserve">conandum eſt
<pb o="74" file="080" n="80" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
conſiderationẽ hoc facere modo, ut ipſum quid eſt tale aßi-<lb/>gnetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2914" xml:space="preserve">ut ea quæ dubitantur, ſoluantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2915" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2916" xml:space="preserve">ea quæ compe-<lb/>tere loco uidentur, inſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s2917" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2918" xml:space="preserve">inſuper ipſa difficultatis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2919" xml:space="preserve"><lb/>dubitationum, quæ circa ipſum fiunt, cauſa pateat: </s>
  <s xml:id="echoid-s2920" xml:space="preserve">ſic enim <lb/>unum quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2921" xml:space="preserve">pulcherrimè demõstrari profectò poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2922" xml:space="preserve">Si <lb/>igitur motus iste non eſſet, qui ad locum accõmodatur, lo-<lb/>cus ſanè non quæreretur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2923" xml:space="preserve">quod quidẽ ante omnia eſt ani-<lb/>maduertẽdum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2924" xml:space="preserve">Ob hoc enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2925" xml:space="preserve">cœlum maximè in loco eſſe <lb/>putamus, quia ſemper motu cietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2926" xml:space="preserve">Hîc autem triplex eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2927" xml:space="preserve">latio, accretio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2928" xml:space="preserve">decretio. </s>
  <s xml:id="echoid-s2929" xml:space="preserve">Nam in accretione, decretio-<lb/>néue fit ſanè mutatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s2930" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2931" xml:space="preserve">quod prius hic erat, id eſt ad ma-<lb/>ius, aut ad minus, translatũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s2932" xml:space="preserve">Mouẽtur autẽ alia per ſe actu, <lb/>alia per accidens. </s>
  <s xml:id="echoid-s2933" xml:space="preserve">Et borum alia per ſe moueri poſſunt, ut <lb/>corporis partes, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2934" xml:space="preserve">nauigij clauus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2935" xml:space="preserve">Alia nequeũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2936" xml:space="preserve">ſed per <lb/>accidens ſemper mouẽtur, ut albedo, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2937" xml:space="preserve">ſcientia: </s>
  <s xml:id="echoid-s2938" xml:space="preserve">hæc enim <lb/>proptereà mutantur loco, quòd id in quo ſunt, mutatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2939" xml:space="preserve">At-<lb/>qui diximus in cælo tanquã in loco eſſe, quia in aëre ſumus, <lb/>hic autem eſt in cælo: </s>
  <s xml:id="echoid-s2940" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2941" xml:space="preserve">item in aëre non uniuerſo, ſed ob <lb/>ultimũ ipſius &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2942" xml:space="preserve">continens, in aëre dicimus eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s2943" xml:space="preserve">nam ſi uni-<lb/>uerſus aër ſit locus, locus profectò cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2944" xml:space="preserve">nõ erit æqualis <lb/>ei, cuius eſt locus, at æqualis eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2945" xml:space="preserve">talis autẽ eſt is, in <lb/>quo primò quippiam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2946" xml:space="preserve">Cùm igitur non diuiſum eſt id, <lb/>quod cõtinet, ſed continuum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2947" xml:space="preserve">tum in illo non tanquã in lo-<lb/>co, ſed ut pars in toto dicitur eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s2948" xml:space="preserve">At cùm diuiſum eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2949" xml:space="preserve"><lb/>tangit, tum in primc eſt ultimo cõtinentis, quod quidẽ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2950" xml:space="preserve"><lb/>pars eſt eius, quod eſt in ipſo, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2951" xml:space="preserve">maius, ſed æquale: </s>
  <s xml:id="echoid-s2952" xml:space="preserve">in eo-<lb/>dem enim ſunt eorum ultima. </s>
  <s xml:id="echoid-s2953" xml:space="preserve">quæ ſeſe tangunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2954" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2955" xml:space="preserve">ſi con <lb/>tinuum quidem eſt, non in illo, ſed cum illo mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2956" xml:space="preserve">Sin <lb/>uerò diuiſum eſt in illo, ſiue illud moueatur, ſiue non mouea <lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2957" xml:space="preserve">Inſuper cùm non eſt diuiſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2958" xml:space="preserve">ut pars in toto dicitur
<pb o="75" file="081" n="81" rhead="LIBER IIII."/>
eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s2959" xml:space="preserve">ut in oculo pupilla, aut in corpore manus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2960" xml:space="preserve">Cùm uerò <lb/>eſt diuiſum, eſſe in illo dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2961" xml:space="preserve">ut aqua in cado: </s>
  <s xml:id="echoid-s2962" xml:space="preserve">aut in dolio <lb/>uinum. </s>
  <s xml:id="echoid-s2963" xml:space="preserve">Nam manus quidem cũ corpore, aqua autẽ in cado <lb/>mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2964" xml:space="preserve">Iam igitur ex hiſce patet, quidnã ſit locus. </s>
  <s xml:id="echoid-s2965" xml:space="preserve">Qua-<lb/>tuor enim ferè ſunt, quorum unum quid locum eſſe neceſſe <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2966" xml:space="preserve">Aut enim forma, aut materies, aut interuallum, quod <lb/>eſt inter extrema: </s>
  <s xml:id="echoid-s2967" xml:space="preserve">aut ipſa extrema: </s>
  <s xml:id="echoid-s2968" xml:space="preserve">ſi non ſit interuallum <lb/>nullum præter ipſius corporis magnitudinem: </s>
  <s xml:id="echoid-s2969" xml:space="preserve">quod eſt in <lb/>loco. </s>
  <s xml:id="echoid-s2970" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2971" xml:space="preserve">patet, horum tria locum eſſe, nõ poſſe, ſed quia <lb/>continet, forma eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s2972" xml:space="preserve">in eodem enim ſunt ultima eo-<lb/>rum, quorum alterum continet, alterum continetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2973" xml:space="preserve">Sunt <lb/>igitur ambo, fines, ſed non eiuſdem. </s>
  <s xml:id="echoid-s2974" xml:space="preserve">Sed forma quidẽ, ipſius <lb/>rei: </s>
  <s xml:id="echoid-s2975" xml:space="preserve">locus autem, corporis eius quod cõtinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s2976" xml:space="preserve">Quia uerò id, <lb/>quod continetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2977" xml:space="preserve">diuiſum eſt, interdum transfertur eo <lb/>manente, quod continet, ut aqua ex uaſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s2978" xml:space="preserve">interuallum quid <lb/>eſſe uidetur, quod eſt inter extrema, ut aliquid aliud præter <lb/>corpus id quod transfertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2979" xml:space="preserve">Hoc autẽ non eſt ita, ſed quod-<lb/>uis eorũ corporũ incidit quæ transferuntur, aptitudinemq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s2980" xml:space="preserve">habent tangẽdi. </s>
  <s xml:id="echoid-s2981" xml:space="preserve">Quòd ſi eſſet quid interuallum aptum in <lb/>eodemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s2982" xml:space="preserve">manẽs, infinita loca eſſent pro fectò. </s>
  <s xml:id="echoid-s2983" xml:space="preserve">Si enim trãſ-<lb/>feratur aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2984" xml:space="preserve">aër: </s>
  <s xml:id="echoid-s2985" xml:space="preserve">idẽ facient omnes partes in toto, quod <lb/>uniuerſa aqua in uaſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2986" xml:space="preserve">inſuper, locus etiam transferetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s2987" xml:space="preserve"><lb/>Quare loci etiã alius locus erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s2988" xml:space="preserve">et loci ſimul cõplures erũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s2989" xml:space="preserve"><lb/>At nõ eſt alius locus ipſius partis, in quo mouetur, cùm uas <lb/>totum transfertur, ſed idem. </s>
  <s xml:id="echoid-s2990" xml:space="preserve">Aër enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2991" xml:space="preserve">aqua, uel partes <lb/>aquæ in eo, in quo ſunt, mouẽtur, ſed non in eo loco, ad quẽ <lb/>accedunt, qui quidem pars eius eſt loci, qui locus totius eſt <lb/>cœli. </s>
  <s xml:id="echoid-s2992" xml:space="preserve">Atqui materia quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s2993" xml:space="preserve">locus eſſe uidebitur, ſi in quie-<lb/>ſcente, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2994" xml:space="preserve">non ſeparato, ſed continuò quiſpiam conſidera-<lb/>uerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s2995" xml:space="preserve">Nam ut ſi alteratur, eſt aliquid quod nunc quidem
<pb o="76" file="082" n="82" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
eſt album, olim autem erat nigrum: </s>
  <s xml:id="echoid-s2996" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2997" xml:space="preserve">nunc quidem eſt du-<lb/>rum, olim autẽ er at molle (quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2998" xml:space="preserve">dicimus materiã <lb/>aliquid eſſe) ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s2999" xml:space="preserve">locus per quandam talem imaginatio-<lb/>nem eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3000" xml:space="preserve">Verùm illud quidẽ ex eo, quia quod erat <lb/>aër, hic nunc eſt aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s3001" xml:space="preserve">Locus autẽ ex eo, quia ubi erat aër, <lb/>hic nunc eſt aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s3002" xml:space="preserve">At enim materia quidem ut anteà dixi-<lb/>mus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3003" xml:space="preserve">ſeparabilis eſt àre, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3004" xml:space="preserve">continet: </s>
  <s xml:id="echoid-s3005" xml:space="preserve">loco autẽ ambo <lb/>competunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3006" xml:space="preserve">Si igitur locus non eſt quicquam istorũ trium, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3007" xml:space="preserve">materia, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3008" xml:space="preserve">forma, neque etiam interuallum, aliquid <lb/>aliud ſemper existens præter ipſius rei ſpatium quæ tranſ-<lb/>fertur, neceſſe eſt locum quatuor illorum reliquum eſſe, fi-<lb/>nem, inquam, corporis continentis: </s>
  <s xml:id="echoid-s3009" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3010" xml:space="preserve">id corpus contineri <lb/>dico, quod eſt mobile latione. </s>
  <s xml:id="echoid-s3011" xml:space="preserve">Magnum autem quid diffici <lb/>leq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3012" xml:space="preserve">eſſe uidetur, locum percipere, tum quia partim mate-<lb/>riæ, partim formæ ſimilis eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3013" xml:space="preserve">tum quia translatio <lb/>eius quod fertur in ipſo cõtinente, fit quieſcẽte. </s>
  <s xml:id="echoid-s3014" xml:space="preserve">Eſſe enim <lb/>poſſe uidetur interuallum, aliud quoddam à magnitudini-<lb/>bus quæ mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3015" xml:space="preserve">Confert autem ad hoc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3016" xml:space="preserve">ipſe aër, qui <lb/>uidetur eſſe incorporeus, Nam nõ ſolùm, fines ipſius uaſis, <lb/>ſed interuallum etiam ipſum ut uacuum, locus eſſe uidetur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3017" xml:space="preserve">Vt autẽ uas, locus eſt potens transferri: </s>
  <s xml:id="echoid-s3018" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3019" xml:space="preserve">locus, uas eſt <lb/>immobile. </s>
  <s xml:id="echoid-s3020" xml:space="preserve">Quocirca cùm id, quod eſt intus mouetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3021" xml:space="preserve"><lb/>trãsfertur, ſi id mouetur in quo eſt ut in fluuio nauis, ut uaſe <lb/>tunc utitur illo quod cõtinet magis quàm loco. </s>
  <s xml:id="echoid-s3022" xml:space="preserve">Locus autẽ <lb/>uuit eſſe immobilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s3023" xml:space="preserve">Quapropter uniuerſus fluuius magis <lb/>eſt locus, quia eſt immobilis uniuerſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3024" xml:space="preserve">Quare locus, eſt fi-<lb/>nis cõtinẽtis immobilis primus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3025" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3026" xml:space="preserve">ob hoc medium qui-<lb/>dem uniuerſi, infrà: </s>
  <s xml:id="echoid-s3027" xml:space="preserve">fines autẽ citeriores cœli, ſuprà maxi-<lb/>mè omnibus propriè eſſe uidentur, quia illud quidẽ ſemper <lb/>manet, fines autem cœli eodem modo ſeſe habentes manent.</s>
  <s xml:id="echoid-s3028" xml:space="preserve">
<pb o="77" file="083" n="83" rhead="LIBER IIII."/>
Quare cùm leue quidem ſit id quod ſurſum pergit: </s>
  <s xml:id="echoid-s3029" xml:space="preserve">graue <lb/>aũt id, quod deorſum fertur ſuapte natura, is quidem finis: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3030" xml:space="preserve">qui uerſus medium continet: </s>
  <s xml:id="echoid-s3031" xml:space="preserve">infrà eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3032" xml:space="preserve">ipſum etiã mediũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s3033" xml:space="preserve"><lb/>Is autẽ qui uerſus ultimum cõtinet, ſuprà, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3034" xml:space="preserve">ipſum etiam <lb/>ultimum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3035" xml:space="preserve">Et propterea locus ſuperficies quædam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3036" xml:space="preserve">quaſi <lb/>uas: </s>
  <s xml:id="echoid-s3037" xml:space="preserve">cõtinensq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3038" xml:space="preserve">eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3039" xml:space="preserve">Præterea locus ſimul cũ ipſare <lb/>quodam modo eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3040" xml:space="preserve">quippe cùm ipſi fines ſint ſimul.</s>
  <s xml:id="echoid-s3041" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div63" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-079-01" xlink:href="note-079-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt. ali-<lb/>qua præmittit. <lb/>loci definitioni <lb/>conducentia.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s3042" xml:space="preserve">Quòd locus ſit primum continens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3043" xml:space="preserve">quòd aliquod cor-<lb/>pus contentum non ſit, ne ſit infinitum actu.</s>
  <s xml:id="echoid-s3044" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div65" type="section" level="1" n="38">
<head xml:id="echoid-head49" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s3045" xml:space="preserve">_AT_qui corpus quidem id eſt in loco, extra quod ali-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-083-01a" xlink:href="note-083-01"/>
quod eſt corpus continens ipſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s3046" xml:space="preserve">quod uerò non ita <lb/>ſe habet, non eſt in loco. </s>
  <s xml:id="echoid-s3047" xml:space="preserve">Quapropter etiam ſi aqua fuerit <lb/>tale, partes quidem ipſius mouebuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3048" xml:space="preserve">alia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3049" xml:space="preserve">aliam cõ <lb/>tinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3050" xml:space="preserve">Vniuerſum autem partim mouebitur, partim haud <lb/>mouebitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3051" xml:space="preserve">ut totum enim ſimul locum non mutat, uerſatur <lb/>tamen: </s>
  <s xml:id="echoid-s3052" xml:space="preserve">partium enim hic locus eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3053" xml:space="preserve">ſurſum quidam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3054" xml:space="preserve"><lb/>deorſum non mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3055" xml:space="preserve">Quædam autem uerſantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3056" xml:space="preserve">quæ-<lb/>dam ſurſum atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3057" xml:space="preserve">deorſum mouentur, quæ denſitatem habẽt, <lb/>ac raritatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s3058" xml:space="preserve">Vt autem dictum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3059" xml:space="preserve">quædam in loco po-<lb/>tentia ſunt, quædã actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s3060" xml:space="preserve">Idcirco cùm id, quod eſt ſimilium <lb/>partium, continuum eſt, tum partes potentia ſunt in loco: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3061" xml:space="preserve">ſed cùm ſunt ſeparatæ, atque ut in cumulo fit, ſe tangunt, <lb/>tum in loco ſunt actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s3062" xml:space="preserve">Et rurſus, alia quidem per ſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3063" xml:space="preserve">ut o-<lb/>mne corpus aut latione, aut accretione mobile, per ſe alicu-<lb/>bi eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3064" xml:space="preserve">cœlum autem (ut dictum eſt) non eſt alicubitotum, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3065" xml:space="preserve">eſt ullo in loco: </s>
  <s xml:id="echoid-s3066" xml:space="preserve">ſi nullum ipſum continet corpus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3067" xml:space="preserve">ſed <lb/>quo mouetur, hoc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3068" xml:space="preserve">locus eſt partibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3069" xml:space="preserve">alia nanque par-<lb/>tium alij hæret. </s>
  <s xml:id="echoid-s3070" xml:space="preserve">Alia uerò per accidens, ut anima atque <lb/>cœlum: </s>
  <s xml:id="echoid-s3071" xml:space="preserve">omnes nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3072" xml:space="preserve">partes quodam modo ſunt in loco: </s>
  <s xml:id="echoid-s3073" xml:space="preserve">cir <lb/>cumquaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3074" xml:space="preserve">enim alia aliam continet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3075" xml:space="preserve">Quapropter ſupre-
<pb o="78" file="084" n="84" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
mum quidem corpus uerſatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3076" xml:space="preserve">Vniuerſum autem alicubi <lb/>nõ eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3077" xml:space="preserve">ipſum eſt aliquid: </s>
  <s xml:id="echoid-s3078" xml:space="preserve">quod enim alicubi eſt, et ipſum <lb/>eſt aliquid, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3079" xml:space="preserve">inſuper aliquid aliud extra ſe habet, quod cõ <lb/>tinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3080" xml:space="preserve">At præter uniuerſum, ac totum, nibil eſt extra. </s>
  <s xml:id="echoid-s3081" xml:space="preserve">Et <lb/>propterea, omnia ſunt in cœlo: </s>
  <s xml:id="echoid-s3082" xml:space="preserve">for ſitan enim cœlũ eſt uni-<lb/>uerſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3083" xml:space="preserve">Eſt autẽ locus non ipſum cœlum, ſed aliquid eius: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3084" xml:space="preserve">ultimus, inquam finis quieſcens, quo corpus mobile tangit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3085" xml:space="preserve"><lb/>Et idcirco, terra in aqua, hæc in aëre, aër in æthere, et æther <lb/>in cœlo eſt collocatus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3086" xml:space="preserve">Ipſum uerò cœlum nullo in corpore <lb/>eſt ulterius collocatũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s3087" xml:space="preserve">Patet autẽ ex his, ſi hoc modo locus <lb/>dicatur, dubitationes oẽs ſolui facilè poſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3088" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3089" xml:space="preserve">enim unà cũ <lb/>corpore neceſſe eſt locum incremẽta ſuſcipere, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3090" xml:space="preserve">locum <lb/>eſſe puncti: </s>
  <s xml:id="echoid-s3091" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3092" xml:space="preserve">in eodem, corpora eſſe duo: </s>
  <s xml:id="echoid-s3093" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3094" xml:space="preserve">interuallũ <lb/>quidem corporeum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3095" xml:space="preserve">Corpus eſt enim quoduis id, quod <lb/>eſt inter fines corporis cõtinentis, ſed non corporis fpaciũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s3096" xml:space="preserve"><lb/>Eſt etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3097" xml:space="preserve">ipſe locus alicubi, non ut in loco, ſed ut finis in <lb/>eo, quod eſt finitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3098" xml:space="preserve">Non eſt enim in loco omne quod eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3099" xml:space="preserve"><lb/>ſed tantùm mobile corpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3100" xml:space="preserve">Et fertur igitur quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3101" xml:space="preserve">cũra-<lb/>tione ſuum ad locum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3102" xml:space="preserve">Quod enim poſt aliquod deinceps eſt <lb/>collocatum, ac illud non uiolentia tangit, id propinquũ eſt <lb/>illi natura: </s>
  <s xml:id="echoid-s3103" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3104" xml:space="preserve">ſi copulata quidem ſint, paßione carent. </s>
  <s xml:id="echoid-s3105" xml:space="preserve">Sin <lb/>uerò ſe tangant, paßiua ſunt uicißim, atque actiua. </s>
  <s xml:id="echoid-s3106" xml:space="preserve">Manet <lb/>præterea quoduis proprio in loco, non ſine ratione ſuapte <lb/>natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s3107" xml:space="preserve">Etenim hæc pars toto in loco, ut diuiſibilis pars <lb/>eſt ad totum: </s>
  <s xml:id="echoid-s3108" xml:space="preserve">ueluti cùm aëris quiſpiam, uel aquæ mouerit <lb/>partem: </s>
  <s xml:id="echoid-s3109" xml:space="preserve">ſic etiam aër &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3110" xml:space="preserve">ſeſe ad aquam habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s3111" xml:space="preserve">nam alterum <lb/>eſt uelut materies, alterum forma. </s>
  <s xml:id="echoid-s3112" xml:space="preserve">Aqua quidem, materies <lb/>aëris: </s>
  <s xml:id="echoid-s3113" xml:space="preserve">aër autem, quaſi quidam illius actus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3114" xml:space="preserve">Aqua nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3115" xml:space="preserve">po <lb/>tentia aër est: </s>
  <s xml:id="echoid-s3116" xml:space="preserve">at aër alio modo potentia aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s3117" xml:space="preserve">Sed de his, <lb/>eſt posterius pertr actandum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3118" xml:space="preserve">id quod nunc neceßitate
<pb o="79" file="085" n="85" rhead="LIBER IIII."/>
compulſi temporis, hunc ad locum attulimus, obſcureq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3119" xml:space="preserve">eſt <lb/>dictum, tunc dilucidius explicabitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3120" xml:space="preserve">Quòd ſi idem eſt ma <lb/>teries, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3121" xml:space="preserve">actus (ambo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3122" xml:space="preserve">eſt aqua, ſed alterum potẽtia, <lb/>alterum actu) ipſa ſanè ad aërem, ut pars quodammodo ſe <lb/>habet ad totum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3123" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3124" xml:space="preserve">his eſt tactus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3125" xml:space="preserve">Copulatio <lb/>uerò tunc erit cùm ambo fuerint unum actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s3126" xml:space="preserve">Sed eſſe quidẽ <lb/>locum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3127" xml:space="preserve">quidnam ſit locus, ſatis iam diximus.</s>
  <s xml:id="echoid-s3128" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div65" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-083-01" xlink:href="note-083-01a" xml:space="preserve">Hîc Ārift. ſol-<lb/>uit rationes ſu-<lb/>prà poſitas, qui <lb/>bus probatur <lb/>locum nõ eſſe, <lb/>ponendo ali-<lb/>quas proprieta <lb/>tes Loci.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s3129" xml:space="preserve">Quod ad Naturalem pertinet, de Vacuo inquiſitio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3130" xml:space="preserve">de ordi, <lb/>ne huius in quiſitionis.</s>
  <s xml:id="echoid-s3131" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div67" type="section" level="1" n="39">
<head xml:id="echoid-head50" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s3132" xml:space="preserve">_EO_dem modo autẽ putandum eſt Naturalis eſſe philo-<lb/>ſophi de uacuo contemplari, quemadmodum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3133" xml:space="preserve">de lo <lb/>co, ſi ſit nec´ne, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3134" xml:space="preserve">quonam ſit modo, aut quid tandem ſit, <lb/>Etenim ſimiliter creditur, atque nõ creditur, per ea quæ de <lb/>ipſo putantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3135" xml:space="preserve">Nam qui dicunt uacuũ eſſe, ut locũ quendam <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3136" xml:space="preserve">uas ipſum ponunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3137" xml:space="preserve">At plenum quidem eſſe uidetur, cùm <lb/>habet eam molem, cuius eſt ſuſceptiuum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3138" xml:space="preserve">Vacuum autem, <lb/>cùm illa eadem caret, quia idem eſt uacuum, plenum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3139" xml:space="preserve">lo-<lb/>cus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3140" xml:space="preserve">eſſe uerò ipſorum non idem eſt, ſed diuerſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3141" xml:space="preserve">Inci-<lb/>piamus autem conſiderationem oportet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3142" xml:space="preserve">hiſce quæ di-<lb/>cunt ij, qui uacuum aſſerunt eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3143" xml:space="preserve">ijs etiam quæ dicunt, <lb/>qui ipſum è medio tollunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3144" xml:space="preserve">tertiò communibus de ipſis <lb/>opinionibus ſumptis. </s>
  <s xml:id="echoid-s3145" xml:space="preserve">Qui igitur non eſſe conantur osten-<lb/>dere, non id è medio tollunt, quod homines dicere uacuum <lb/>uolunt, ſed quod dicunt errantes: </s>
  <s xml:id="echoid-s3146" xml:space="preserve">ut Anaxagoras, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3147" xml:space="preserve">qui <lb/>hoc redarguunt modo, nam aërem aliquid eſſe demonstrãt, <lb/>torquentes utres, ac aërem roboris eſſe participem osten-<lb/>dentes: </s>
  <s xml:id="echoid-s3148" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3149" xml:space="preserve">item ipſum in hiſce uaſis includentes, quæ ſurri-<lb/>piunt aquam. </s>
  <s xml:id="echoid-s3150" xml:space="preserve">At homines uacuum, ſpacium eſſe uolunt, in <lb/>quo nullum eſt ſenſibile corpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3151" xml:space="preserve">Atque cùm omne quod eſt, <lb/>corpus eſſe existiment: </s>
  <s xml:id="echoid-s3152" xml:space="preserve">id in quo nibil eſt omnino, uacuum
<pb o="80" file="086" n="86" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
eſſe dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3153" xml:space="preserve">Quapropter id quod eſt aëre plenum, uacuum <lb/>inquiunt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3154" xml:space="preserve">Nõ igitur id ostẽdere eos oportet, aërem, in-<lb/>quam, aliquid eſſe, ſed ſpacium nõ eſſe quicquã præter cor-<lb/>porũmolẽ, aut ſeparabile, aut actu, quod quidẽ uniuerſum <lb/>corpus ſeiungit, ut nõ ſit continuũ, quemadmodũ Democri <lb/>tus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3155" xml:space="preserve">Leucippus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3156" xml:space="preserve">cõplures alij Natur alium dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3157" xml:space="preserve">aut <lb/>etiam ſi quid ponunt extra corpus cõtinuum uniuerſi. </s>
  <s xml:id="echoid-s3158" xml:space="preserve">Hi <lb/>igitur ad propoſitũ non rectè proficiſcuntur, ſed ij, magis, <lb/>qui uacuũ eſſe dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3159" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3160" xml:space="preserve">primo quidem motũ loco accõ <lb/>modatum nõ fore dicunt, qui quidem eſt latio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3161" xml:space="preserve">accretio: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3162" xml:space="preserve">non enim eſſe motus uidetur, niſi ſit uacuum: </s>
  <s xml:id="echoid-s3163" xml:space="preserve">fieri{na}nq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3164" xml:space="preserve">nõ <lb/>poteſt, ut ipſum plenum ſuſcipiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s3165" xml:space="preserve">Quod ſiſuſceperit, fue-<lb/>rintq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3166" xml:space="preserve">duo corpora in eodẽ, poſſunt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3167" xml:space="preserve">quotquot uolueris <lb/>corpora ſimul eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3168" xml:space="preserve">differẽtia nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s3169" xml:space="preserve">; dicinõ poteſt, ob quam <lb/>dictũ hoc nõ eueniet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3170" xml:space="preserve">Quòd ſi hoc erit, poteſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3171" xml:space="preserve">minimum <lb/>ſuſcipere maximũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s3172" xml:space="preserve">quippe cùm ipſum magnũ multa ſit par <lb/>ua. </s>
  <s xml:id="echoid-s3173" xml:space="preserve">Quare ſi fit ut æqualia multa ſint in eodem, fieri poteſt <lb/>ut multa quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3174" xml:space="preserve">inæqualia ſimul ſint in eodẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s3175" xml:space="preserve">Meliſſus autẽ <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3176" xml:space="preserve">uniuerſum ex his ostẽdit immobile eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3177" xml:space="preserve">nã ſi mouebitur, <lb/>neceſſe eſt, inquit, uacuum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3178" xml:space="preserve">Atuacuum, in ratione re-<lb/>rum non eſt, Vno igitur modo, ex his uacuũ quid eſſe osten <lb/>dunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3179" xml:space="preserve">Deinde alio modo, quia nonnulla corpora premi, co-<lb/>giq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3180" xml:space="preserve">uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3181" xml:space="preserve">quod intueri licet cùm dolia unà cũ utribus, <lb/>ut inquiunt, uinum ſuſcipiũt, propterea quòd corpus quod <lb/>denſatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3182" xml:space="preserve">ea uacua quæ inſunt ingreditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3183" xml:space="preserve">Præterea accre-<lb/>tio etiã per uacuũ fieri omnibus uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3184" xml:space="preserve">nã alimentũ quidẽ <lb/>eſt corpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3185" xml:space="preserve">Fieri uerò nõ poteſt, ut corpora duo ſint ſimul. </s>
  <s xml:id="echoid-s3186" xml:space="preserve"><lb/>Testẽ etiam huius id aſſerunt, quod in cinere fieri ſolet, qui <lb/>quidẽ tantũ ſuſcipit aquæ, quãtũ uas uacuũ capit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3187" xml:space="preserve">Eſſe autẽ <lb/>et Pythagorici uacuũ dixerũt, et ipſum ex infinito ſpiritu
<pb o="81" file="087" n="87" rhead="LIBER IIII."/>
cœlum ingredi, quaſi reſpirãdo cœlũ ipſum etiã uacuũ tra <lb/>heret, quod natur as ipſas distinguit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3188" xml:space="preserve">Proptereáq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3189" xml:space="preserve">uacuũ ſe-<lb/>paratio quædam eſt eorũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3190" xml:space="preserve">distinctio, quæ deinceps ſunt <lb/>collocata, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3191" xml:space="preserve">hoc inquiunt, primũ in numeris eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3192" xml:space="preserve">Vacuũ <lb/>enim, naturã ipſorũ distinguere dicũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3193" xml:space="preserve">Talia igitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3194" xml:space="preserve">tot <lb/>ferè ſunt, ex quibus quidã eſſe, quidã nõ eſſe uacuũ cenſent.</s>
  <s xml:id="echoid-s3195" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div68" type="section" level="1" n="40">
<head xml:id="echoid-head51" xml:space="preserve">Opiniones de Vacuo.</head>
<head xml:id="echoid-head52" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s3196" xml:space="preserve">_A_T nos, ut pcipiamus utronã modo res ſe habeat, acci <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-087-01a" xlink:href="note-087-01"/>
piamus oportet, quid ipſum nomẽ ſignificat. </s>
  <s xml:id="echoid-s3197" xml:space="preserve">Vacuũ <lb/>igitur, locus eſſe uidetur, in quo nihil eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3198" xml:space="preserve">Quod quidẽ inde <lb/>emerſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3199" xml:space="preserve">Omne enim quod eſt, corpus eſſe existimant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3200" xml:space="preserve">o-<lb/>mne corpus eſſe in loco, et uacuũ eſſe locũ, in quo nullũ eſt <lb/>corpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3201" xml:space="preserve">Quare ſi alicubi nõ eſt corpus, ibi nibil eſſe dicũt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3202" xml:space="preserve">Rurſus omne corpus tangibile eſſe putant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3203" xml:space="preserve">tale, ut gra-<lb/>uitatis, ac leuitatis ſit particeps. </s>
  <s xml:id="echoid-s3204" xml:space="preserve">Fit igitur per ratiocinatio <lb/>nẽ, ut id ſit uacuũ, in quo non eſt graue quicquam, uelleue: </s>
  <s xml:id="echoid-s3205" xml:space="preserve"><lb/>hæc igitur, uti diximus, per ratiocinationẽ eueniũt, abſurdũ <lb/>autẽ eſt, ſi punctus ſit uacuum: </s>
  <s xml:id="echoid-s3206" xml:space="preserve">ſit enim id locus oportet, in <lb/>quo corporis eſt tangibilis moles. </s>
  <s xml:id="echoid-s3207" xml:space="preserve">Attamẽ uacuũ uno qui-<lb/>dem modo uidetur id dici, quod nõ eſt plenũ corporis ſenſi <lb/>bilis tactu. </s>
  <s xml:id="echoid-s3208" xml:space="preserve">Senſibile uerò eſt tactu, quod grauitatẽ habet, <lb/>uel leuitatẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s3209" xml:space="preserve">Idcirco &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3210" xml:space="preserve">quiſpiã dubitauerit, quidnã dicẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3211" xml:space="preserve">ſi <lb/>ſpaciũ colorẽ habeat, aut ſonũ, uacuum´ ne, an non uacuum <lb/>eſſe? </s>
  <s xml:id="echoid-s3212" xml:space="preserve">At ut patet, uacuũ eſſe dicent: </s>
  <s xml:id="echoid-s3213" xml:space="preserve">ſi corpus tangibile ſuſci <lb/>pere poßit: </s>
  <s xml:id="echoid-s3214" xml:space="preserve">uacuũ nõ eſſe, ſi illud ſuſcipere nequeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s3215" xml:space="preserve">Alio <lb/>uerò modo id, in quo nõ eſt hoc aliquid, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3216" xml:space="preserve">ſubstantia cor <lb/>porea ulla. </s>
  <s xml:id="echoid-s3217" xml:space="preserve">Quapropter quidam uacuũ eſſe corporũ mate <lb/>riam dicunt, qui quidem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3218" xml:space="preserve">locũ hoc idem aſſerunt eſſe, nõ <lb/>rectè dicentes, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3219" xml:space="preserve">Materia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3220" xml:space="preserve">ſeparabilis non eſt à <lb/>corporibus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3221" xml:space="preserve">Vacuum autẽ, ut ſeparabile quærunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3222" xml:space="preserve">Quoniã
<pb o="82" file="088" n="88" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
autem de loco eſt pertractatũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3223" xml:space="preserve">uacuum neceſſe eſt locum <lb/>eſſe, ſi corpore careat, dictumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3224" xml:space="preserve">eſt quomodo eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3225" xml:space="preserve">quo-<lb/>modo nõ eſt locus in rebus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3226" xml:space="preserve">patet hoc pacto uacuũ aut ſe-<lb/>paratum, aut inſeparabile, in ratione rerũ non eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3227" xml:space="preserve">Vacuũ <lb/>enim non corpus, ſed corporis ſpacium eſſe uolunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3228" xml:space="preserve">Qua-<lb/>propter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3229" xml:space="preserve">uacuũ uidetur quid eſſe, quia &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3230" xml:space="preserve">locus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3231" xml:space="preserve">per <lb/>eadem ſanè. </s>
  <s xml:id="echoid-s3232" xml:space="preserve">Motus enim, qui loco accõmodatur in mentem <lb/>uenit, et hiſce qui locũ eſſe quid præter corporũ molem in-<lb/>gredientium dicũt, et hiſce qui uacuũ ponunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3233" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3234" xml:space="preserve">cauſam <lb/>motus uacuũ ſic eſſe putant, ut in illo corpora moueantur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3235" xml:space="preserve">hoc autẽ tale erit, qu le ipſum locũ quidã in quiunt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3236" xml:space="preserve">At <lb/>nulla prorſus neceßitas cogit, ſi motus eſt, uacuũ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3237" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3238" xml:space="preserve"><lb/>omnino quidẽ uacuũ omnis motus cauſa nõ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3239" xml:space="preserve">quapropter <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3240" xml:space="preserve">Mellißus idipſum præterit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3241" xml:space="preserve">Poteſt enim alterari plenũ, <lb/>ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3242" xml:space="preserve">Deinde, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3243" xml:space="preserve">eius motus, qui ad locũ accõmoda-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3244" xml:space="preserve">Poſſunt enim corpora mutuò ſibi cedere, etiã ſi nullum <lb/>ſit ſpaciũ ſeparabile præter corpora, quæ mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3245" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3246" xml:space="preserve"><lb/>hoc, in cõtinuorum, ſicut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3247" xml:space="preserve">in humidorũ conuerſionibus, <lb/>patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3248" xml:space="preserve">Poſſunt etiam corpora nõ ob ingreßioné in uacuũ, <lb/>ſed ob extruſionẽ eorum, quæ in ipſis inſunt, denſari: </s>
  <s xml:id="echoid-s3249" xml:space="preserve">ueluti <lb/>cùm premitur aqua, fit ut aër, qui in ipſa eſt, extrudatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3250" xml:space="preserve"><lb/>Fiunt præterea incrementa, non ſolùm aliquo ingrediente, <lb/>ſed etiã alteratione, ueluti ſi aër ex aqua fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s3251" xml:space="preserve">Omnino au_ <lb/>tem ea ratio, quæ de accretione fit et de aqua, quæ in cine-<lb/>rem funditur, ipſa ſeipſam impedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3252" xml:space="preserve">Aut enim non augetur <lb/>quicquam, aut non corpore, aut fieri poteſt, ut ſint duo cor <lb/>pora in eodem. </s>
  <s xml:id="echoid-s3253" xml:space="preserve">Dubittationẽ igitur cõmunem ſoluere uo-<lb/>lunt, ſed non ua cuum eſſe ostendunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3254" xml:space="preserve">aut totum corpus ua-<lb/>cuum eſſe neceſſe eſt, ſi omni ex parte augetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3255" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3256" xml:space="preserve">per ua-<lb/>cuum ut dicunt accreſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3257" xml:space="preserve">Eadem eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3258" xml:space="preserve">de cinere ratio.</s>
  <s xml:id="echoid-s3259" xml:space="preserve">
<pb o="83" file="089" n="89" rhead="LIBER IIII."/>
Patet igitur perfacile eſſe, eas ſoluere rationes, ex quibus <lb/>quidam uacuum eſſe ostendunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s3260" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div68" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-087-01" xlink:href="note-087-01a" xml:space="preserve">Hîc reprobat <lb/>Ā<unsure/>riſto, defini-<lb/>tiones ab anti-<lb/>quis datas de <lb/>Vacuo.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s3261" xml:space="preserve">Quòd non rectè per motum aſtruatur vacuum eſſe, quando po-<lb/>ſito vacuo tollatur motus.</s>
  <s xml:id="echoid-s3262" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div70" type="section" level="1" n="41">
<head xml:id="echoid-head53" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s3263" xml:space="preserve">_R_ Vrſus autem dicamus uacuũ hoc pacto ſeparatũ nõ <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-089-01a" xlink:href="note-089-01"/>
eſſe, ut quidã in quiunt eße. </s>
  <s xml:id="echoid-s3264" xml:space="preserve">Nam ſinatura cuiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3265" xml:space="preserve">ſim-<lb/>pliciũ corporũ aliqua latio cõpetat, ut igni quidè ſurſum, <lb/>terræ uerò deorſum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3266" xml:space="preserve">ad mediũ, patet uacuũ cauſam la-<lb/>tionis non eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3267" xml:space="preserve">Cuius igitur motus cauſa, uacuum erit? </s>
  <s xml:id="echoid-s3268" xml:space="preserve">eius <lb/>enim eße uidetur, qui loco accõmodatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3269" xml:space="preserve">at huius cauſa nõ <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3270" xml:space="preserve">Præterea ſi eſt aliquid ut locus corpore carens, cùm eſt <lb/>uacuum, quonam feretur corpus, quod in illo poſitũ fuerit, <lb/>non enim ad uniuerſum mouebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3271" xml:space="preserve">Eadem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3272" xml:space="preserve">ad eos accõ-<lb/>modatur ratio, qui locum ſepar atũ quid eſſe ponũt, in quẽ <lb/>id fertur quod motu cietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3273" xml:space="preserve">Quo nanque modo feretur id, <lb/>quod ibi poſitũ fuerit, aut manebit? </s>
  <s xml:id="echoid-s3274" xml:space="preserve">Et de differentijs hiſce, <lb/>ſupra inquam ac infra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3275" xml:space="preserve">de uacuo, nõ iniuria eadem accõ <lb/>modabitur ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s3276" xml:space="preserve">Qui nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3277" xml:space="preserve">uacuum eſſe dicũt, locũ ipſum <lb/>in quiunt eße. </s>
  <s xml:id="echoid-s3278" xml:space="preserve">At quonam pacto corpus aut in loco, aut in <lb/>uacuo erit, non enim fit id quod ratio flagitat, cùm totum <lb/>quippiam corpus, ut in ſeparato, permanente´ ue loco po-<lb/>ſitum fuerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s3279" xml:space="preserve">pars enim ſi non ſeorſum ponatur, nõ in loco <lb/>eſt, ſed in toto. </s>
  <s xml:id="echoid-s3280" xml:space="preserve">Præterea ſi neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3281" xml:space="preserve">locus eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3282" xml:space="preserve">uacuum erit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3283" xml:space="preserve">Accidit autem biſce, qui dicunt uacuum eße, ut neceſſarium <lb/>ſi motus erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3284" xml:space="preserve">contrariũ potius, ſi quiſpiam diligenter conſi <lb/>deret, nõ poſſe in quam quicquã moueri ſi uacuũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3285" xml:space="preserve">Nam <lb/>ut quidã terrã ob ſimilitudinẽ quieſcere cenſuere, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3286" xml:space="preserve">in <lb/>uacuo quoduis quieſcere corpus neceße est. </s>
  <s xml:id="echoid-s3287" xml:space="preserve">Non eſt enim <lb/>quoniam magis, aut minus mouebitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3288" xml:space="preserve">quo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3289" xml:space="preserve">uacuũ eſt, <lb/>hoc differentiarũ eſt expers. </s>
  <s xml:id="echoid-s3290" xml:space="preserve">Atqui patet omnem motum
<pb o="84" file="090" n="90" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
aut ui fieri, aut natura: </s>
  <s xml:id="echoid-s3291" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3292" xml:space="preserve">ſi ſit uiolentus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3293" xml:space="preserve">eum neceßa-<lb/>riò qui natura cõpetit, eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3294" xml:space="preserve">quippe cùm uiolentus quidẽ ſit <lb/>præter naturã: </s>
  <s xml:id="echoid-s3295" xml:space="preserve">qui uerò eſt præter naturã: </s>
  <s xml:id="echoid-s3296" xml:space="preserve">posterior ſit eo, <lb/>qui eſt ſecundũ naturam. </s>
  <s xml:id="echoid-s3297" xml:space="preserve">Quare ſi hiſce motus non ſit, qui <lb/>corporũ natur alium cuiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3298" xml:space="preserve">ſuapte natura cõpetit, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3299" xml:space="preserve">cæte <lb/>rorũ proſectò motuum quiſquã erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3300" xml:space="preserve">At quonã pacto mo <lb/>tus is erit, qui natura competit rebus, cùm ratione uacui, ac <lb/>infiniti nulla prorſus ſit differentia? </s>
  <s xml:id="echoid-s3301" xml:space="preserve">Nam quo infinitũ eſt, <lb/>eo nihil infra, nihil ſupra, nihil deniq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3302" xml:space="preserve">mediũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3303" xml:space="preserve">Quo ue-<lb/>rò uacuum eſt, eo nihil intereſt inter ſuperũ, inferumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s3304" xml:space="preserve">. Nã <lb/>ut nihili nulla eſt differẽtia, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3305" xml:space="preserve">eius quod haud eſt, nulla <lb/>differentia aßignari poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3306" xml:space="preserve">Vacuũ uerò non ens quid, pri-<lb/>uatioq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3307" xml:space="preserve">eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3308" xml:space="preserve">At ea latio, quæ natura cõpetit, diffe-<lb/>rentiam ſubit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3309" xml:space="preserve">Quare erunt ea, quæ differentia ſunt, natu-<lb/>ra. </s>
  <s xml:id="echoid-s3310" xml:space="preserve">Aut igitur non eſt natura latio uſquam, aut ſi eſt, ua-<lb/>cuum in ratione rerũ proſectò non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3311" xml:space="preserve">Præterea nũc qui-<lb/>dem mouentur ea, quæ iaciuntur, eo qui pepulit nõ tangẽte, <lb/>aut ob antiperistaſin, ut quidã inquiunt, aut quia pulſus aër <lb/>motu pellit celeriore, quàm fit ea latio pulſi, qua locum ad <lb/>proprium ſertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3312" xml:space="preserve">At in uacuo, nihil horũ eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3313" xml:space="preserve">neque <lb/>fit ut quicquam feratur, niſi ut id quod uehitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3314" xml:space="preserve">Præterea <lb/>nemo dicere poteſt, cur motum alicubi ſtabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3315" xml:space="preserve">cur enim, hîc <lb/>quàm ibi potius ſtabit? </s>
  <s xml:id="echoid-s3316" xml:space="preserve">Quare aut quieſcet, aut in infini-<lb/>tum feratur neceſſe eſt, ſi non potentius quippiam impedie <lb/>rit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3317" xml:space="preserve">Inſuper nunc quidem in uacuo ex eo corpora ſerri ui-<lb/>dentur, quia cedit: </s>
  <s xml:id="echoid-s3318" xml:space="preserve">at in uacuo, talis conditio ſimiliter ſeſe <lb/>habet omni ex parte, quare omnẽ ad partem ferentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3319" xml:space="preserve">At-<lb/>qui perſpicuum id quod dicitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3320" xml:space="preserve">ex biſce quæ deinceps <lb/>dicemus, erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3321" xml:space="preserve">Videmus enim idem pondus, corpus´ ue cele-<lb/>rius duas ob cauſas ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s3322" xml:space="preserve">Aut quia id differt per quod mo-
<pb o="85" file="091" n="91" rhead="LIBER IIII."/>
uetur, ut ſi per terram, uel aquam, uel aërem moueatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3323" xml:space="preserve">Aut <lb/>quia id quod fertur differt, ſi ſint eadem cætera: </s>
  <s xml:id="echoid-s3324" xml:space="preserve">ob ponde-<lb/>ris aut leuitatis exceſſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3325" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3326" xml:space="preserve">id quidem per quod fertur <lb/>cauſa eſt, propterea quod impedit, maximè quidẽ ſi cõtra fe <lb/>ratur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3327" xml:space="preserve">minus autẽ ſi maneat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3328" xml:space="preserve">magis id quod non eſt facilè <lb/>diuiſibile, quale eſt id, quod magis eſt craſſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3329" xml:space="preserve">Pondus igi-<lb/>tur A per B quidẽ medium, in tẽpore C feretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3330" xml:space="preserve">Per D uerò <lb/>ſubtilius quidem illo, lõgitudine uerò æquale in tempore E <lb/>impedientis corporis ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s3331" xml:space="preserve">Sit enim B quidẽ aqua, D au <lb/>tem aër, quantò igitur aër aqua ſubtilior, tantò celerius A <lb/>pondus per D quàm per B medium feretur, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3332" xml:space="preserve">Habeat <lb/>igitur eandem rationem ad celeritatem celeritas, qua distat <lb/>aër ab aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s3333" xml:space="preserve">Quare ſi in duplo ſit aër aqua ſubtilior, duplo <lb/>in tempore B medium pertrãſibit, ad id tempus in quo per <lb/>medium D feretur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3334" xml:space="preserve">C tempus duplum erit temporis E. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3335" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3336" xml:space="preserve">quo ſubtilius eſt, minusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3337" xml:space="preserve">impedit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3338" xml:space="preserve">facilius ſcindi-<lb/>tur id, per quod fit tranſitio, eo pondus A celerius ſemper <lb/>feretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3339" xml:space="preserve">At uacuum nullam rationem habet, qua à corpore <lb/>exceditur, quemadmodum neque ipſum nihil ad numerum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3340" xml:space="preserve"><lb/>Nam ſi quatuor uno quidẽ tria, pluribus uerò duo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3341" xml:space="preserve">plu-<lb/>ribus etiã quàm duo unũ excedunt, nullã profectò rationẽ <lb/>ulterius habent, qua nihil ipſum excedunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3342" xml:space="preserve">Id enim quod <lb/>excedit, in exceſſum ipſum, et id quod exceditur, neceſſe eſt <lb/>diuidatur, quare ipſa quatuor, erunt id quod excedunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3343" xml:space="preserve"><lb/>nihil. </s>
  <s xml:id="echoid-s3344" xml:space="preserve">Idcirco neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3345" xml:space="preserve">linea punctum excedit, ſi non cõponatur <lb/>ex punctis. </s>
  <s xml:id="echoid-s3346" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3347" xml:space="preserve">uacuum, nullam ad plenũ rationẽ <lb/>habere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3348" xml:space="preserve">quare neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3349" xml:space="preserve">etiam motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3350" xml:space="preserve">Sed ſi per ſubtilißi <lb/>mum tanto motu tanto in tempore pondus A fertur per ua <lb/>cuum ſi mouebitur, omnẽ profectò rationẽ exuperabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3351" xml:space="preserve">Sit <lb/>enim F uacuũ lõgitudine æquale B &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3352" xml:space="preserve">D plenis. </s>
  <s xml:id="echoid-s3353" xml:space="preserve">Põdus igi-
<pb o="86" file="092" n="92" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
tur A ſi tranſierit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3354" xml:space="preserve">aliquo quidem in tempore quod ſit <lb/>G minore uerò quam eſt tempus E fuerit motũ, hanc pro-<lb/>fectò rationẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3355" xml:space="preserve">uacuum habebit ad plenum, quam ad tem <lb/>pus, tẽpus habebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s3356" xml:space="preserve">ſed tanto in tẽpore quantũ eſt G pleni C <lb/>partem aliquam tranſierit pondus A ſitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3357" xml:space="preserve">illa K tranſierit <lb/>autẽ A pondus, medium ipſum F ſi ea etiã ratione differat <lb/>ſubtilitate ab aëre, quã E tẽpus ad G tempus habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3358" xml:space="preserve">Nam ſi <lb/>corpus F tantò ſubtilius ſit ipſo D quantò tempus E tẽpus <lb/>excedit G econtrà profectò pondus A tranſierit illud cele-<lb/>ritate tanto in tẽpore quantum eſt tẽpus G ſi per illud fera <lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3359" xml:space="preserve">Si igitur nullum in F fuerit corpus, celerius adhuc per <lb/>illud ſanè mouebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3360" xml:space="preserve">At in G tẽpore, motũ iam erat. </s>
  <s xml:id="echoid-s3361" xml:space="preserve">Quare <lb/>põdus A æquali in tẽpore plenũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3362" xml:space="preserve">uacuum pertranſibit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3363" xml:space="preserve">At hoc fierinequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3364" xml:space="preserve">Si igitur tempus aliquod erit, in quo <lb/>per uacuũ quoduis corpus mouebitur, hoc eueniet impoßi-<lb/>bile, ut ex hiſce quæ diximus patuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s3365" xml:space="preserve">in tempore enim æqua-<lb/>li quippiam plenum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3366" xml:space="preserve">uacuum pertranſibit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3367" xml:space="preserve">Erit enim <lb/>ſic aliquod corpus, ut ad tempus eſt tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3368" xml:space="preserve">Vt in ſumma <lb/>autem dicam, manifesta eſt huiuſce cauſa accidentis: </s>
  <s xml:id="echoid-s3369" xml:space="preserve">nam <lb/>motus quidem omnis ad motũ eſt ratio (eſt enim in tempo-<lb/>re) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3370" xml:space="preserve">omnis tẽporis item ad tempus, modo ſint ambo fini-<lb/>ta: </s>
  <s xml:id="echoid-s3371" xml:space="preserve">ſed uacui ad plenũ, nulla prorſus eſſe ratio poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3372" xml:space="preserve">Hæc <lb/>igitur eueniunt, ob eorum differentiã, per quæ corpora mo <lb/>tu cientur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3373" xml:space="preserve">Eorum autem quæ feruntur exceſſu, eueniunt <lb/>hæc. </s>
  <s xml:id="echoid-s3374" xml:space="preserve">Cernimus enim ea corporum, quæ plus aut grauita-<lb/>tis, aut leuitatis habent momenti, modò eadem ipſis inſit fi-<lb/>gura, celerius per æquale ſpacium ferri, eáq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3375" xml:space="preserve">ratione, quam <lb/>inter ſeſe habẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3376" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3377" xml:space="preserve">per uacuum ita ferẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3378" xml:space="preserve">At fieri <lb/>profectò nequit: </s>
  <s xml:id="echoid-s3379" xml:space="preserve">quã enim ob cauſam celerius mouebuntur@ <lb/>in plenis enim, id neceſſariò fit, maius enim celerius uiſum
<pb o="87" file="093" n="93" rhead="LIBER IIII."/>
medium diuidi. </s>
  <s xml:id="echoid-s3380" xml:space="preserve">Nam id quod fertur, aut eſt iactum, figura <lb/>diuidit, aut momẽto quod habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3381" xml:space="preserve">Aequalis igitur celerita-<lb/>tis omnia erũt, at fierinequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3382" xml:space="preserve">Patet igitur ex hiſce, quæ di-<lb/>ximus, ſi uacuum ſit, cõtrariũ illius accidere propter quod <lb/>uacuum eſſe probant, qui ipſum aſſerunt eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s3383" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div70" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-089-01" xlink:href="note-089-01a" xml:space="preserve">Hîc oftendit <lb/>Ā<unsure/>riſtot. vacuũ <lb/>non eſſe, ſex ra <lb/>tionibus ſum-<lb/>ptis ex partg <lb/>motus.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s3384" xml:space="preserve">Quòd non ſit vacuum inſitum corporibus, quod aſſerebant <lb/>aliqui ob rarum ac denſum.</s>
  <s xml:id="echoid-s3385" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div72" type="section" level="1" n="42">
<head xml:id="echoid-head54" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s3386" xml:space="preserve">_H_I nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3387" xml:space="preserve">ſi motus is erit, qui loco accommodatur, ua-<lb/>cuum ſeparatum per ſe eſſe putant. </s>
  <s xml:id="echoid-s3388" xml:space="preserve">Hoc autem perin <lb/>de eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3389" xml:space="preserve">ſi ſeparatũ quid locũ aſſerunt eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3390" xml:space="preserve">quod quidem <lb/>eſſe non poſſe, prius eſt demonstratum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3391" xml:space="preserve">At uerò ſi per ſe <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3392" xml:space="preserve">ipſum cõſiderabimus, uacuũ id, quod uacuũ dicitur, <lb/>atque inane, uerè uidcbitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3393" xml:space="preserve">Nam ut ſi in aqua quiſpiam <lb/>cubum poſuerit, tantum aquæ cedet, quãtus eſt ipſe cubus: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3394" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3395" xml:space="preserve">in aëre fiet, ſed ſenſunon patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3396" xml:space="preserve">Et ſemper omne <lb/>corpus quod ferri poteſt, ad id, ad quod aptum eſt ferri, <lb/>niſi denſetur, aut ad infera, ſi ſit terra, aut ad ſupera, ſi ſit <lb/>ignis, aut ad utraque feratur cedendo neceſſe eſt, ſiue cu-<lb/>bus, ſiue quoduis aliud in ipſo corpus ponatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3397" xml:space="preserve">At hoc <lb/>quidem in uacuo fieri nequit, quippe cùm non ſit corpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3398" xml:space="preserve"><lb/>Cubum autem æquale uacui ſpacium penetraſſe uidebitur, <lb/>proinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3399" xml:space="preserve">ſi aqua ligneo cubo non cederet, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3400" xml:space="preserve">aër, ſed <lb/>ipſum omnia penetrarent. </s>
  <s xml:id="echoid-s3401" xml:space="preserve">Atqui cubus etiam tantam ma-<lb/>gnitudinem habet, quanta eſt ea uacui, quæ occupatur ab <lb/>ipſo: </s>
  <s xml:id="echoid-s3402" xml:space="preserve">quæ etſi calida eſt, aut frigida, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3403" xml:space="preserve">grauis, aut leuis, <lb/>non minus tamen ob hoc, ratione ab uniuerſis affectibus <lb/>eſt diuerſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s3404" xml:space="preserve">etiam ſi non ab illis ſit ſeparabilis, dico autem <lb/>ipſam lignei cubi molem. </s>
  <s xml:id="echoid-s3405" xml:space="preserve">Quare etiam ſi ab illis omnibus <lb/>fuerit ſeparata, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3406" xml:space="preserve">neque grauis fuerit, neque leuis, æquale <lb/>ſibi ſpacium occupabit, in eademq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3407" xml:space="preserve">loci, uacuiúe parte ſibi
<pb o="88" file="094" n="94" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
æquale erit, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3408" xml:space="preserve">quonam igitur cubi moles ab æquali <lb/>uacuo differet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3409" xml:space="preserve">loco? </s>
  <s xml:id="echoid-s3410" xml:space="preserve">Et ſi duæ tales ſimul fuerint mo-<lb/>les, cur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3411" xml:space="preserve">quotquot uolueris in eodẽ non erunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s3412" xml:space="preserve">Vnum igi-<lb/>tur hoc abſurdum, ac impoßibile ſequitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3413" xml:space="preserve">Præterea patet <lb/>id cubum ipſum habere cùm transfertur, quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3414" xml:space="preserve">uniuerſa <lb/>cætera copora habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s3415" xml:space="preserve">Quare ſi nihil à loco differat, cur <lb/>corporibus facere locũ oportet præter uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3416" xml:space="preserve">molẽ, <lb/>ſi moles ſit affectuũ expers? </s>
  <s xml:id="echoid-s3417" xml:space="preserve">nihil enim confert, ſi tale circa <lb/>ipſum ſpaciũ aliud ſit æquale. </s>
  <s xml:id="echoid-s3418" xml:space="preserve">Ex his igitur patet in ratio-<lb/>ne rerum uacuũ ſeparatum nõ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3419" xml:space="preserve">S E D ſunt qui putãt <lb/>per rarum, ac denſum patere uacuum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3420" xml:space="preserve">Nam ſi non ſit <lb/>rarum, ac denſum, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3421" xml:space="preserve">fieri poteſt, ut corpora coëant, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3422" xml:space="preserve">premantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3423" xml:space="preserve">Quod ſi id non ſit, aut motus omnino non erit, <lb/>aut uniuerſum fluctuabit, ut inquit Xuthus, aut in aërem <lb/>æqualem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3424" xml:space="preserve">aquam fieri mutationem ſemper oportet hoc <lb/>inquam pacto: </s>
  <s xml:id="echoid-s3425" xml:space="preserve">ut ſi ex aqua poculi unius oriatur aër, tanta <lb/>ſimul aqua ex æquali aëre generetur, aut neceſſe eſt, uacuũ <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3426" xml:space="preserve">Alio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3427" xml:space="preserve">modo fieri nequit, ut corpora constringan <lb/>tur, ac dilatentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3428" xml:space="preserve">Si igitur inquiunt eſſe rarum, quod ha-<lb/>bet multa uacua ſeparata: </s>
  <s xml:id="echoid-s3429" xml:space="preserve">patet ſi uacuum ſeparatum eſſe <lb/>non poßit, ſicut neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3430" xml:space="preserve">locus ſpacium habens, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3431" xml:space="preserve">rarum in <lb/>ratione rerum ſic eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3432" xml:space="preserve">Si uerò non ſeparabile, ſed tamen <lb/>ineſſe quid uacuum dicũt, minus quidẽ, eſt hoc impoßibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s3433" xml:space="preserve"><lb/>Accidit autẽ primò quidẽ non omnis motus cauſam uacuũ <lb/>eſſe, ſed eius duntaxat, quò ſupera loca petuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3434" xml:space="preserve">rarũ enim <lb/>leue eſt, quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3435" xml:space="preserve">ignem rarũ inquiunt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3436" xml:space="preserve">Deinde <lb/>non eſſe uacuum motus ſic cauſam, ut in ipſo quid mouea-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3437" xml:space="preserve">ſed utres mouent id ſurſum, quod adiunctum eſt ipſis, <lb/>ex eo quia ſurſum ipſi feruntur, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3438" xml:space="preserve">uacuum ſurſum mo-<lb/>u@re. </s>
  <s xml:id="echoid-s3439" xml:space="preserve">At quonã pacto latio uacui poteſt, uel locus eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s3440" xml:space="preserve">uacui
<pb o="89" file="095" n="95" rhead="LIBER IIII."/>
nanque uacuum id erit, ad quod feretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3441" xml:space="preserve">Præterea quam <lb/>cauſam aßignabunt, qua graue deorſum fertur? </s>
  <s xml:id="echoid-s3442" xml:space="preserve">Et inſuper <lb/>patet, ſi quantò rarius quippiã, magisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3443" xml:space="preserve">uacuũ eſt, tantò ce <lb/>lerius ſurſum feretur, quod uacuũ, ſit omnino, ſurſum id uel <lb/>celerrimè ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s3444" xml:space="preserve">At forſitan et hoc moueri nõ poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3445" xml:space="preserve">ut enim <lb/>demonstratũ eſt in uacuo cuncta immobilia, ſic eadẽ ratio_ <lb/>ne uacuum etiam demonstrabitur immobile eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3446" xml:space="preserve">celeritates <lb/>enim cõparari nõ poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3447" xml:space="preserve">At enim cùm uacuũ quidẽ non <lb/>eſſe dicamus, cætera autem uerè ſint dubitata, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3448" xml:space="preserve">hæc cõſi-<lb/>deremus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3449" xml:space="preserve">Nã aut motus nõ erit, ſi raritas, dẽſitasúe <lb/>non erit, aut inundabit cœlum, aut aqua ex aëre, aut aër ex <lb/>aqua ſemper orietur æqualis: </s>
  <s xml:id="echoid-s3450" xml:space="preserve">patet enim plus aëris ex aqua <lb/>ſemper oriri. </s>
  <s xml:id="echoid-s3451" xml:space="preserve">Neceſſe eſt igitur, ſi corpora non premantur, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3452" xml:space="preserve">dẽſentur, aut id quod hæret efficiat tandem expulſum, <lb/>ut ultimum turgeat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3453" xml:space="preserve">tumeſcat, aut alio in loco æqualis <lb/>aqua ex aëre fiat, ut to ta moles æqualis ſit uniuerſi, aut ni-<lb/>hil penitus moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3454" xml:space="preserve">ſemper enim cum aliquid mouetur, <lb/>id accidet, niſi uerſetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3455" xml:space="preserve">At non uniuerſauerſantur, ſed ſunt <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3456" xml:space="preserve">ea, quæ recto motu cientur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3457" xml:space="preserve">illi igitur ob hæc ipſa, ua-<lb/>cuum quid dicerent eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3458" xml:space="preserve">Nos autẽ ex hiſce, quæ iam con-<lb/>ceſſa ſunt, dicimus materiam unam eſſe contrariorũ, calidi-<lb/>tatis inquam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3459" xml:space="preserve">frigiditatis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3460" xml:space="preserve">cæterarũ naturalium con <lb/>trarietatum: </s>
  <s xml:id="echoid-s3461" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3462" xml:space="preserve">ex ente potentia, ens actu fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s3463" xml:space="preserve">Atque non <lb/>eſſe quidem ipſam materiam ſeparabilem: </s>
  <s xml:id="echoid-s3464" xml:space="preserve">ratione uerò eſſe <lb/>diuerſam. </s>
  <s xml:id="echoid-s3465" xml:space="preserve">Et unã numero coloris ſi fortè fuerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s3466" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3467" xml:space="preserve">calidita <lb/>tis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3468" xml:space="preserve">frigiditatis, Et corporis item materiã eandẽ magni, <lb/>ac parui, quod quidẽ ex eo maximè patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3469" xml:space="preserve">Nam ſi factus eſt <lb/>aër ex aqua, eadem materia facta eſt aër: </s>
  <s xml:id="echoid-s3470" xml:space="preserve">nulla re inſuper <lb/>alia aſſumpta, ſed quod erat potentia, id tandem factum eſt <lb/>actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s3471" xml:space="preserve">Et rurſus ſimili modo, ſi orta eſt ex aëre aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s3472" xml:space="preserve">Eadem
<pb o="90" file="096" n="96" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3473" xml:space="preserve">materia nunc in magnã ex parua, nunc in paruã ex <lb/>magna uertitur molem. </s>
  <s xml:id="echoid-s3474" xml:space="preserve">Simili igitur modo, ſi &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3475" xml:space="preserve">aër ex ma-<lb/>iore ſtringitur in minorem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3476" xml:space="preserve">ex minore rurſus in maiorẽ <lb/>extenditur molem: </s>
  <s xml:id="echoid-s3477" xml:space="preserve">materia ipſa, quæ eſt ambo potentia, fit <lb/>uiciſsim utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s3478" xml:space="preserve">. Nam ut ex frigido calidum eadem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3479" xml:space="preserve">ex <lb/>calido frigidum fit, qui potẽtia erat ambo: </s>
  <s xml:id="echoid-s3480" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3481" xml:space="preserve">ex calido <lb/>fit magis calidũ, nulla prorſus ipſius parte tunc emergente <lb/>calida, quæ non erat antea calida, cum calida minus erat. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3482" xml:space="preserve">Quemadmodũ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3483" xml:space="preserve">ſi circunferẽtia circuli in minoris am-<lb/>bitum eſt redacta, ſiue ſit eadem, ſiue ſit alia: </s>
  <s xml:id="echoid-s3484" xml:space="preserve">pars ipſius nul <lb/>la facta eſt curua, quæ non erat anteà curua, ſed recta. </s>
  <s xml:id="echoid-s3485" xml:space="preserve">Non <lb/>enim ex eo quippiam minus, aut magis eſt tale: </s>
  <s xml:id="echoid-s3486" xml:space="preserve">quia id in-<lb/>termittitur, quo minus aut magis dicitur tale. </s>
  <s xml:id="echoid-s3487" xml:space="preserve">Neque fit ut <lb/>flammæ pars ulla ſumatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3488" xml:space="preserve">in qua caliditas, albedoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3489" xml:space="preserve">nõ ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3490" xml:space="preserve"><lb/>Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3491" xml:space="preserve">ipſa moles ſenſibilis nõ ideo extẽditur, aut con-<lb/>ſtringitur, quia materies aliquid inſuper accipit, aut abij-<lb/>cit: </s>
  <s xml:id="echoid-s3492" xml:space="preserve">ſed quia ipſa materies utrũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3493" xml:space="preserve">ſubire põt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3494" xml:space="preserve">Quo fit ut idẽ <lb/>ſit rarũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3495" xml:space="preserve">denſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s3496" xml:space="preserve">et utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3497" xml:space="preserve">materies una. </s>
  <s xml:id="echoid-s3498" xml:space="preserve">Atqui denſum <lb/>quidẽ eſt graue: </s>
  <s xml:id="echoid-s3499" xml:space="preserve">rarũ autẽ leue. </s>
  <s xml:id="echoid-s3500" xml:space="preserve">Duo nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3501" xml:space="preserve">comitãtur utrũq;</s>
  <s xml:id="echoid-s3502" xml:space="preserve">: <lb/>graue enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3503" xml:space="preserve">durũ, denſa eſſe uidẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3504" xml:space="preserve">{be}ue uerò, ac molle, <lb/>rara. </s>
  <s xml:id="echoid-s3505" xml:space="preserve">Verũ in plũbo, ac ferro, graue, durumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3506" xml:space="preserve">diſcrepãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3507" xml:space="preserve">Ex <lb/>ijs igitur, quæ dicta ſunt, patet neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3508" xml:space="preserve">ſeparatũ, aut ſimplici-<lb/>ter, aut in raro, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3509" xml:space="preserve">potẽtia uacuũ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3510" xml:space="preserve">niſi quiſpiam uolue <lb/>rit omnino uacuũ id appellare, quod eſt cauſa {la}tionis. </s>
  <s xml:id="echoid-s3511" xml:space="preserve">Hoc <lb/>autẽ pacto grauis ipſius, leuis quæ materies, ut eſt talis, ua-<lb/>cuum erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3512" xml:space="preserve">Rarũ enim, ac denſum, hac quidẽ cõtr arietate, {la} <lb/>tionis ſunt effe ctiua. </s>
  <s xml:id="echoid-s3513" xml:space="preserve">Ratione uerò duri, mollisúe cauſa <lb/>ſunt facilis, difficilisúe paſsionis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3514" xml:space="preserve">nõ lationis, ſed potius <lb/>alterationis. </s>
  <s xml:id="echoid-s3515" xml:space="preserve">Sed de uacuo quidẽ quo pacto eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3516" xml:space="preserve">quo pa-<lb/>cto nõ eſt in ratione rerum, hoc ſit modo determinatum.</s>
  <s xml:id="echoid-s3517" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="91" file="097" n="97" rhead="LIBER IIII."/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s3518" xml:space="preserve">Inquiſitio de Tempore. </s>
  <s xml:id="echoid-s3519" xml:space="preserve">Et primùm, an ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s3520" xml:space="preserve">deinde, quid ſit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3521" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3522" xml:space="preserve">quòd non ſit motus.</s>
  <s xml:id="echoid-s3523" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div73" type="section" level="1" n="43">
<head xml:id="echoid-head55" xml:space="preserve">CAP. X.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s3524" xml:space="preserve">_PO_ſt hæc autẽ, cõſequẽs eſt de tẽpore pertractare, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3525" xml:space="preserve">
<anchor type="note" xlink:label="note-097-01a" xlink:href="note-097-01"/>
primò quidẽ dubitandũ eſt de ipſo, et per rationes ex-<lb/>teras ſi ſit in ratione rerũ nec´ne: </s>
  <s xml:id="echoid-s3526" xml:space="preserve">deinde contẽplandum eſt <lb/>quænã ſit ipſius tandẽ natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s3527" xml:space="preserve">Ex his itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3528" xml:space="preserve">tẽpus non eſſe <lb/>penitus, aut uix eſſe, ac exiguè quiſpiam ſuſpicabitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3529" xml:space="preserve">Nam <lb/>aliud ipſius, fuit atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3530" xml:space="preserve">non eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3531" xml:space="preserve">aliud eſt futurũ, et nondũ eſt, <lb/>Ex hiſce autẽ constat &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3532" xml:space="preserve">infinitum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3533" xml:space="preserve">quod ſemper accipi <lb/>tur tẽpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3534" xml:space="preserve">At hoc in ratione rerũ eſſe, quod ex hiſce quæ nõ <lb/>ſunt, cõstat, impoſsibile eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3535" xml:space="preserve">Præterea partibilis <lb/>omnis rei ſi ſit, neceſſe eſt cùm eſt, aut oẽs partes, aut nõnul <lb/>las eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3536" xml:space="preserve">At tẽporis, quod quidem eſſe partibile constat, aliæ <lb/>partes tranſactæ, aliæ futuræ ſunt, nullá que penitus adeſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3537" xml:space="preserve">Ipſum autẽ, nunc, partẽ nõ eſſe conſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s3538" xml:space="preserve">pars nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3539" xml:space="preserve">metitur, <lb/>at ipſum, nunc nõ metitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3540" xml:space="preserve">Ex partibus prætereà constet <lb/>totum oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s3541" xml:space="preserve">at tẽpus ex ipſis, nunc nõ uidetur constare.</s>
  <s xml:id="echoid-s3542" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div73" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-097-01" xlink:href="note-097-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt. de-<lb/>terminat de tẽ-<lb/>pore tresponẽs <lb/>rationes tẽpus <lb/>non eſſe cõten, <lb/>dentes, dein 4. <lb/>antiquorum de <lb/>tẽpore opinio-<lb/>nes: quarũ 3.86<unsure/> <lb/>4. reprobat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s3543" xml:space="preserve">Inſuper ipſum, nunc, quod præteritum distinguere, futu-<lb/>rumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3544" xml:space="preserve">uidetur, utrũ unũ idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3545" xml:space="preserve">ſemper permaneat, an aliud <lb/>ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3546" xml:space="preserve">aliud, non diſcerni facilè poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3547" xml:space="preserve">Nam ſi ſit aliud, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3548" xml:space="preserve">aliud ſemper, cùm plures partes temporis nullæ ſimul, <lb/>niſi altera contineatur ab altera, perinde atque minus à ma <lb/>iore tempore continetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3549" xml:space="preserve">id quod nunc quidem non eſt, <lb/>anteà uerò fuit, neceſſe ſit aliquando eſſe corruptum, ipſa, <lb/>nunc, profectò ſimul non erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3550" xml:space="preserve">Prius autem ſemper cor-<lb/>ruptum eſſe, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3551" xml:space="preserve">In ſeipſo igitur corruptum eſſe non <lb/>poteſt, proptereà quòd tunc eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3552" xml:space="preserve">In alio uerò nunc, quî <lb/>fieri poteſt ut ſit corruptum? </s>
  <s xml:id="echoid-s3553" xml:space="preserve">Sit enim hoc impoſsibile, ipſa <lb/>nunc ſibi hærere: </s>
  <s xml:id="echoid-s3554" xml:space="preserve">ut puncto punctũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s3555" xml:space="preserve">Si igitur nõ in eo quod <lb/>eſt deinceps corruptũ eſt, ſed in alio: </s>
  <s xml:id="echoid-s3556" xml:space="preserve">in ipſis profectò nunc
<pb o="92" file="098" n="98" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
medijs ſimul erit, quæ quidem ſunt infinita. </s>
  <s xml:id="echoid-s3557" xml:space="preserve">At fieri nequit.</s>
  <s xml:id="echoid-s3558" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s3559" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3560" xml:space="preserve">idem ſemper permanere poteſt, Nullius enim <lb/>diuiſibilis finiti finis eſt unus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3561" xml:space="preserve">ſiue ad unũ, ſiue ad plura cõ-<lb/>tinuũ ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3562" xml:space="preserve">At ipſum nunc, finis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3563" xml:space="preserve">tẽpusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3564" xml:space="preserve">ſumi finitũ põt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3565" xml:space="preserve">Præterea cùm ſimul eſſe tẽpore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3566" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3567" xml:space="preserve">prius, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3568" xml:space="preserve">poste-<lb/>rius nihil aliud ſit, quàm in eodẽ nunc eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3569" xml:space="preserve">ſi priora poste-<lb/>rioraúe in hoc nunc, ſunt, ea profectò, quæ ante centies cen-<lb/>tenos annos ſunt facta, ſimul cũ ijs erunt, quæ hodierno die <lb/>cõficiuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3570" xml:space="preserve">et neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3571" xml:space="preserve">prius quic quã alio, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3572" xml:space="preserve">posterius erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3573" xml:space="preserve"><lb/>De ijs igitur quæ inſunt tẽpori: </s>
  <s xml:id="echoid-s3574" xml:space="preserve">tot ſint dubitata. </s>
  <s xml:id="echoid-s3575" xml:space="preserve">Sed quid-<lb/>nam ſit tẽpus, et quæ ſit ipſius natura, ſimiliter eſt obſcurũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s3576" xml:space="preserve"><lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3577" xml:space="preserve">ex ijs, quæ à maiorib<emph style="sub">9</emph> nostris tradita ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3578" xml:space="preserve">exijs quæ <lb/>nuper à nobis ſunt dicta. </s>
  <s xml:id="echoid-s3579" xml:space="preserve">Quidã enim uniuerſi motũ, quidã <lb/>ſphæram ipſam tẽpus eſſe dixerũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3580" xml:space="preserve">quorũ neutrũ uerũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3581" xml:space="preserve"><lb/>Etenim cõuerſionis pars, tẽpus eſt quoddã: </s>
  <s xml:id="echoid-s3582" xml:space="preserve">conuerſio uerò <lb/>nõ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3583" xml:space="preserve">Pars enim cõuerſionis eſt id, quod ſumptũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3584" xml:space="preserve">nõ con <lb/>uerſio. </s>
  <s xml:id="echoid-s3585" xml:space="preserve">Præterea ſi plures eſſent cæli: </s>
  <s xml:id="echoid-s3586" xml:space="preserve">motus uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3587" xml:space="preserve">ſi <lb/>militer tẽpus eſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3588" xml:space="preserve">Quare plura tẽpora ſimul eſſent. </s>
  <s xml:id="echoid-s3589" xml:space="preserve">Sphæ-<lb/>ram autẽ uniuerſi quidã adeò tẽpus eſſe putarunt, quia &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3590" xml:space="preserve"><lb/>in tempore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3591" xml:space="preserve">uniuerſi ſphæra ſunt cuncta. </s>
  <s xml:id="echoid-s3592" xml:space="preserve">Sed hæc adeò <lb/>ſtultũ eſt, ut ſuperuacaneum ſit ea impoſsibilia, quæ ſequun <lb/>tur cõſiderare. </s>
  <s xml:id="echoid-s3593" xml:space="preserve">Cùm uerò motus quidam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3594" xml:space="preserve">mutatio quæ-<lb/>dam, tẽpus eſſe maximè uideatur, id ſi ſit, cõſideremus opor <lb/>tet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3595" xml:space="preserve">Mutatio igitur, motusúe in ipſo eſt quod mutatur dun-<lb/>taxat: </s>
  <s xml:id="echoid-s3596" xml:space="preserve">aut ubi id eſt, quod mouetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3597" xml:space="preserve">mutatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3598" xml:space="preserve">At tempus <lb/>ubiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3599" xml:space="preserve">eſt æquè &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3600" xml:space="preserve">apud omnia. </s>
  <s xml:id="echoid-s3601" xml:space="preserve">Præterea mutatio quidẽ o-<lb/>mnis celerior eſt atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3602" xml:space="preserve">tardior: </s>
  <s xml:id="echoid-s3603" xml:space="preserve">at tempus non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3604" xml:space="preserve">Tardum <lb/>enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3605" xml:space="preserve">uelox tẽpore eſt definitũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s3606" xml:space="preserve">Nam id quidẽ eſt uelox, <lb/>quod in breui tẽpore magnũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s3607" xml:space="preserve">id autẽ tardum, quod in longo <lb/>paruũ ſpacium tranſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3608" xml:space="preserve">At tempus nec ut quantum quid eſt,
<pb o="93" file="099" n="99" rhead="LIBER IIII."/>
nec ut quale tempore definitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3609" xml:space="preserve">Tempus igitur non eſſe mo <lb/>tum, ſatis iam patuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3610" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3611" xml:space="preserve">nihil impræſentiarum interſit, <lb/>utro nomine, motu an mutatione utamur.</s>
  <s xml:id="echoid-s3612" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s3613" xml:space="preserve">Quòd ſit Tempus, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3614" xml:space="preserve">licet motus non ſit, non tamen ſit ſine <lb/>motu: </s>
  <s xml:id="echoid-s3615" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3616" xml:space="preserve">quòd eius numerus ſit.</s>
  <s xml:id="echoid-s3617" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div75" type="section" level="1" n="44">
<head xml:id="echoid-head56" xml:space="preserve">CAP. XI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s3618" xml:space="preserve">_A_Tuerò non ſine mutatione tempus eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3619" xml:space="preserve">Nam <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-099-01a" xlink:href="note-099-01"/>
cũ ipſi nihil mente mutamur, aut nõ animaduertimus <lb/>nos eſſe mutatos, nõ uidetur nobis tẽpus fuiſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3620" xml:space="preserve">quẽadmodũ <lb/>nec hiſce, quos ferunt in Sardo apud Heroas dormire, cùm <lb/>fuerint experrecti. </s>
  <s xml:id="echoid-s3621" xml:space="preserve">Cõiungunt enim nũc ipſa, prius inquã: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3622" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3623" xml:space="preserve">posterius, unumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3624" xml:space="preserve">faciunt mediũ ob ſenſus occupatio-<lb/>nem tempus excipientes. </s>
  <s xml:id="echoid-s3625" xml:space="preserve">Vt igitur ſi non aliud, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3626" xml:space="preserve">aliud, <lb/>ſed unum, idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3627" xml:space="preserve">nunc eſſet tẽpus, ſanè non eſſet, ſic et cùm <lb/>lateat aliud, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3628" xml:space="preserve">aliud, me dium eſſe, ipſum non eſſe tempus <lb/>uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3629" xml:space="preserve">Quòd ſi tunc fit, ut tempus eſſe non arbitremur, cũ <lb/>nullam definimus mutationẽ, ſed in uno atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3630" xml:space="preserve">indiuiſibili ani <lb/>ma manere uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3631" xml:space="preserve">cùm uerò ſenſerimus, definiuerimusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3632" xml:space="preserve"><lb/>mutationem, tũc tempus fuiſſe dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3633" xml:space="preserve">patet profectò ſine <lb/>motu, mutationeúe tempus nõ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3634" xml:space="preserve">Quæ cùm ita ſint, pa-<lb/>tet tempus, nec motũ eſſe, nec eſſe etiam abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3635" xml:space="preserve">motu. </s>
  <s xml:id="echoid-s3636" xml:space="preserve">Quo-<lb/>niam autem quidnam ſit tempus, quærimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3637" xml:space="preserve">ſumamus opor <lb/>tet hinc ordientes, quidnã ipſius ſit motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3638" xml:space="preserve">Nam ſimul mo-<lb/>tum, tẽpusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3639" xml:space="preserve">ſentimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3640" xml:space="preserve">Etenim ſi tenebræ ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3641" xml:space="preserve">nihil per <lb/>corpus afficiamur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3642" xml:space="preserve">motus autẽ inſit in anima, cõtinuò ſanè <lb/>quoddam etiã ſimul fuiſſe tẽpus uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3643" xml:space="preserve">At cũ tẽpus, etiã <lb/>quoddã uidetur nobis fuiſſe, ſimul tũc et motus fuiſſe quid-<lb/>dam uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3644" xml:space="preserve">Quibus efficitur, ut tẽpus, aut motus ſit, aut <lb/>aliquid motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3645" xml:space="preserve">Cùm igitur motus non ſit, neceſſe eſt ipſum <lb/>aliquid motus eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3646" xml:space="preserve">Cùm autem id, quod mouetur ex quo-<lb/>dam in quoddã proficiſcatur, magnitudoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3647" xml:space="preserve">omnis continua
<pb o="94" file="100" n="100" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
ſit, motus proſe ctò magnitudinem ſequitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3648" xml:space="preserve">Quia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3649" xml:space="preserve">ma <lb/>gnitudo continua est, ideo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3650" xml:space="preserve">motus cõtinuus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3651" xml:space="preserve">At quia <lb/>motus cõtinuus eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3652" xml:space="preserve">tẽpus etiã continuũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3653" xml:space="preserve">quãtus enim <lb/>eſt motus, tantum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3654" xml:space="preserve">tempus ſemper fuiſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3655" xml:space="preserve">Atqui <lb/>prius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3656" xml:space="preserve">posterius, in loco eſt primo, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3657" xml:space="preserve">poſitione. </s>
  <s xml:id="echoid-s3658" xml:space="preserve">Cùm <lb/>uerò in magnitudine ſit, in motu quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3659" xml:space="preserve">ſimilitudine ratiõis <lb/>prius eſſe posteriusúe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3660" xml:space="preserve">At uerò prius, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3661" xml:space="preserve">poste <lb/>rius in tẽpore etiã eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3662" xml:space="preserve">ex eo ſanè, quia ſemper alterũ ipſorũ <lb/>alterum ſequitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3663" xml:space="preserve">Prius autẽ in motu, posteriusúe ſubiecto <lb/>quidẽ eſt motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3664" xml:space="preserve">ipſo autẽ eſſe diuerſum eſt, et nõ eſt motus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3665" xml:space="preserve">Atqui tẽpus quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3666" xml:space="preserve">cognoſcimus, cum motũ definimus prio <lb/>re posterioreũe definientes: </s>
  <s xml:id="echoid-s3667" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3668" xml:space="preserve">tũc fuiſſe dicimus tempus, <lb/>cùm prius in motu posteriusúe ſenſerimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3669" xml:space="preserve">Hoc ipſo autem <lb/>definimus, quod aliud atque aliud ipſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3670" xml:space="preserve">aliud quid inter <lb/>ipſa mediũ eſſe existimamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3671" xml:space="preserve">nam cũ extrema alia à medio <lb/>intelligimus eſſe, et animus ipſa nũc duo dicit, alterũ prius, <lb/>alterum posterius, tunc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3672" xml:space="preserve">hoc ipſum tempus dicimus eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3673" xml:space="preserve"><lb/>quod enim ipſo nunc definitur, id tẽpus eſſe uidetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3674" xml:space="preserve">ſup <lb/>ponitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3675" xml:space="preserve">Cùm igitur ipſum, nunc, ut unũ ſentimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3676" xml:space="preserve">non <lb/>aut ut prius in motu, posteriusúe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3677" xml:space="preserve">aut ut idem quidẽ, prioris <lb/>uerò cuiuſdã posteriorisúe, tẽpus tunc nullũ fuiſſe uidetur, <lb/>quoniã neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3678" xml:space="preserve">motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3679" xml:space="preserve">Sed cùm prius, ſentimus atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3680" xml:space="preserve">posterius, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-100-01a" xlink:href="note-100-01"/>
tunc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3681" xml:space="preserve">tempus dicimus eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3682" xml:space="preserve">Hoc enim eſt tẽpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3683" xml:space="preserve">Numerus <lb/>motus per ipſum prius, posteriusúe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3684" xml:space="preserve">Nõ ergo tẽpus eſt mo-<lb/>tus, ſed ut motus ipſe, numerũ habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3685" xml:space="preserve">Id ita eſſe, hoc indicat <lb/>ſignum: </s>
  <s xml:id="echoid-s3686" xml:space="preserve">nam plus quidẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3687" xml:space="preserve">minus numero: </s>
  <s xml:id="echoid-s3688" xml:space="preserve">plurem uerò, mi <lb/>noremùe motũ tẽpore ſolemus diſcernere. </s>
  <s xml:id="echoid-s3689" xml:space="preserve">Tempus ergo, nu <lb/>merus quidã eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3690" xml:space="preserve">Cùm uerò duplex ſit numerus (nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3691" xml:space="preserve">id <lb/>quod numeratur, ac numerabile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3692" xml:space="preserve">id quo numeramus, nu <lb/>merũ dicimus) id quod numeratur, nõ id, quo numeramus,
<pb o="95" file="101" n="101" rhead="LIBER IIII."/>
eſt tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3693" xml:space="preserve">Sunt autẽ id quod numeramus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3694" xml:space="preserve">id quod nu <lb/>meratur, nõ eadem, ſed diuerſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s3695" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3696" xml:space="preserve">ut motus alius eſt atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3697" xml:space="preserve">alius, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3698" xml:space="preserve">tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3699" xml:space="preserve">Tempus autẽ omne quod eſt ſimul, eſt <lb/>idem: </s>
  <s xml:id="echoid-s3700" xml:space="preserve">nam ipſum, nunc, idem eſt ſubiecto. </s>
  <s xml:id="echoid-s3701" xml:space="preserve">eſſe autem ipſius <lb/>diuerſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3702" xml:space="preserve">Ipſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3703" xml:space="preserve">tempus metitur, ut prius, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3704" xml:space="preserve">poste <lb/>rius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3705" xml:space="preserve">Atque tum eſt idem, tum non eſt idem. </s>
  <s xml:id="echoid-s3706" xml:space="preserve">Nam ut eſt <lb/>quidem in alio atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3707" xml:space="preserve">alio, differt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3708" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3709" xml:space="preserve">hoc pacto eſt ipſum, <lb/>nunc: </s>
  <s xml:id="echoid-s3710" xml:space="preserve">ſubiecto uerò eſt idem. </s>
  <s xml:id="echoid-s3711" xml:space="preserve">Etenim motus magnitudinem <lb/>ſequitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3712" xml:space="preserve">tempus motum, ut diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3713" xml:space="preserve">Quo fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s3714" xml:space="preserve">ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3715" xml:space="preserve">id, <lb/>quod fertur, quo motũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3716" xml:space="preserve">prius in ipſo, posteriusúe cogno <lb/>ſcimus, punctum ſequatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3717" xml:space="preserve">Hoc igitur, ſubiecto quidem eſt <lb/>idem: </s>
  <s xml:id="echoid-s3718" xml:space="preserve">eſt enim aut punctũ, aut lapis, aut aliquid aliud tale, <lb/>ratione uerò diuerſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s3719" xml:space="preserve">perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3720" xml:space="preserve">Sophistæ, Coriſcum in <lb/>Lycio, Coriſcũ in foro eſſe, ſumunt eſſe diuerſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s3721" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3722" xml:space="preserve">hoc igi <lb/>tur ut alibi, eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3723" xml:space="preserve">alibi, eſt diuerſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3724" xml:space="preserve">At ipſum, nunc ſequi <lb/>tur id quod fertur, perinde atque tempus ſequitur motum: </s>
  <s xml:id="echoid-s3725" xml:space="preserve"><lb/>ipſo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3726" xml:space="preserve">quod fertur, prius in motu, posteriusúe cogno-<lb/>ſcimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3727" xml:space="preserve">Prius uerò, posteriusúe ut numerabile eſt, ipſum <lb/>profectò eſt nunc. </s>
  <s xml:id="echoid-s3728" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3729" xml:space="preserve">hoc ipſum, ſubiecto quidẽ eſt <lb/>idem: </s>
  <s xml:id="echoid-s3730" xml:space="preserve">eſt enim prius, aut posterius, quod eſt in motu: </s>
  <s xml:id="echoid-s3731" xml:space="preserve">ipſo <lb/>autem eſſe, diuerſum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3732" xml:space="preserve">prius nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s3733" xml:space="preserve">, posteriusúe, ut nume-<lb/>rabile eſt, ipſum eſt nunc. </s>
  <s xml:id="echoid-s3734" xml:space="preserve">Est etiã hoc maximè nunc. </s>
  <s xml:id="echoid-s3735" xml:space="preserve">Nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3736" xml:space="preserve"><lb/>motio, ob id quod mcuetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3737" xml:space="preserve">latio ob id quod fertur, eſt <lb/>nota. </s>
  <s xml:id="echoid-s3738" xml:space="preserve">Eſt enim hoc aliquid, id quod fertur, motus uerò non <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3739" xml:space="preserve">Eſt igitur tum idẽ id quod nunc dicitur ſemper, tum non <lb/>idem: </s>
  <s xml:id="echoid-s3740" xml:space="preserve">quippe cùm &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3741" xml:space="preserve">id quod fertur, tales ſubeat modos. </s>
  <s xml:id="echoid-s3742" xml:space="preserve">Pa <lb/>tet etiam, nunc, ipſum non eſſe, ſi tempus non ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s3743" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3744" xml:space="preserve">tempus <lb/>non eſſe, ſi non ſit ipſum nunc. </s>
  <s xml:id="echoid-s3745" xml:space="preserve">Nam ut ſimul ſunt id quod <lb/>fertur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3746" xml:space="preserve">latio: </s>
  <s xml:id="echoid-s3747" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3748" xml:space="preserve">numerus eius quod fertur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3749" xml:space="preserve">nume-<lb/>rus ipſius etiam lationis, ſunt ſimul. </s>
  <s xml:id="echoid-s3750" xml:space="preserve">Eſt enim tempus qui-
<pb o="96" file="102" n="102" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
dem numerus lationis. </s>
  <s xml:id="echoid-s3751" xml:space="preserve">Ipſum autem nunc, eius quod fertur <lb/>perinde atque unitas, numeri. </s>
  <s xml:id="echoid-s3752" xml:space="preserve">Eſt præterea tempus, ipſo <lb/>nunc continuum atque diuiſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s3753" xml:space="preserve">hoc enim ad lationem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3754" xml:space="preserve"><lb/>ad id quod fertur, accommodatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3755" xml:space="preserve">Nammotus, ac latio una <lb/>eſt, ipſo ſanè quod fertur, propterea quod unum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3756" xml:space="preserve"><lb/>non ſubiecto (ſic enim intercapedines eſſe poſſunt) ſed ra-<lb/>tione. </s>
  <s xml:id="echoid-s3757" xml:space="preserve">Distinguit etiam hoc priorem, posterioreḿ que mo-<lb/>tum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3758" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3759" xml:space="preserve">hoc etiam accõmodatur quodammodo puncto. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3760" xml:space="preserve">Etenim punctum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3761" xml:space="preserve">continuat longitudinẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3762" xml:space="preserve">distinguit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3763" xml:space="preserve"><lb/>Nam huius principium eſt, illius finis. </s>
  <s xml:id="echoid-s3764" xml:space="preserve">Verùm cùm hoc pa <lb/>cto quiſpiam ipſum ſumit, ut ipſo tanquam duobus utatur, <lb/>tunc ſtetur neceſſe eſt, ſi punctum idem principium erit, ac <lb/>finis. </s>
  <s xml:id="echoid-s3765" xml:space="preserve">Ipſum autẽ, nunc, quia id quod fertur mouetur, aliud <lb/>eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3766" xml:space="preserve">aliud ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s3767" xml:space="preserve">Quare tempus eſt numerus, non hoc <lb/>ſanè quod nunc ipſum perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3768" xml:space="preserve">punctum idem princi-<lb/>pium ſumitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3769" xml:space="preserve">finis, ob id porrò quod anteà diximus <lb/>(tunc enim erit uſus medij puncti, tanquam duorum: </s>
  <s xml:id="echoid-s3770" xml:space="preserve">quare <lb/>fiet ut ſtetur) ſed hoc potius, quòd eam in hoc ipſa nunc <lb/>ſubeunt rationẽ, quam extrema lineæ in eadem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3771" xml:space="preserve">non ut <lb/>partes. </s>
  <s xml:id="echoid-s3772" xml:space="preserve">Patet enim neq;</s>
  <s xml:id="echoid-s3773" xml:space="preserve">, nunc, ipſum temporis eſſe par-<lb/>tem, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3774" xml:space="preserve">diuiſionem motus, quemadmodũ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3775" xml:space="preserve">puncta ſunt <lb/>lineæ partes, ſed duæ lineæ ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s3776" xml:space="preserve">Ipſum igitur, nunc, ut <lb/>eſt quidem finis, tempus non eſt, ſed accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3777" xml:space="preserve">Vt auteminu-<lb/>merat, numerus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3778" xml:space="preserve">Nam fines quidem illius ſunt ſolum, cu-<lb/>ius ſunt fines. </s>
  <s xml:id="echoid-s3779" xml:space="preserve">Numerus autem horum equorum, denarius, <lb/>inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3780" xml:space="preserve">alibi etiam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3781" xml:space="preserve">Patet igitur tempus numerum <lb/>eſſe motus per prius, posteriusúe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3782" xml:space="preserve">continuum etiam eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3783" xml:space="preserve"><lb/>cùm ſit continui numerus, uti dixim us.</s>
  <s xml:id="echoid-s3784" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div75" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-099-01" xlink:href="note-099-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt. de-<lb/>clarat quid ſit <lb/>tẽpus, ſoluitq́; <lb/>rationes cõten <lb/>dentes tempus <lb/>non eſſe.</note>
<note position="left" xlink:label="note-100-01" xlink:href="note-100-01a" xml:space="preserve">Temporis de-<lb/>finitio.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s3785" xml:space="preserve">Quo pacto Numcrus, qui in definitionẽ tẽporis adhibetur, dif_ <lb/>fert à numero ſimplicitatis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3786" xml:space="preserve">ratio redditur ex detinitione tẽ <lb/>poris, eorum quæ de ipſo dicuntur.</s>
  <s xml:id="echoid-s3787" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s3788" xml:space="preserve">CAP. </s>
  <s xml:id="echoid-s3789" xml:space="preserve">XII.</s>
  <s xml:id="echoid-s3790" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="97" file="103" n="103" rhead="LIBER IIII."/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s3791" xml:space="preserve">_N_Vmerus autem minimus, abſolutus quidem eſt, duali-<lb/>tas inquã ipſa quidem, autem partim eſt, partim nõ <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-103-01a" xlink:href="note-103-01"/>
eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3792" xml:space="preserve">ueluti lineæ, multitudine quidem minimus eſt, duæ inquã <lb/>lineæ, aut una: </s>
  <s xml:id="echoid-s3793" xml:space="preserve">magnitudine autẽ eſſe nõ poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3794" xml:space="preserve">omnis nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3795" xml:space="preserve">linea diuiditur ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s3796" xml:space="preserve">Quare ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3797" xml:space="preserve">tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3798" xml:space="preserve">Nume <lb/>ro quidem minimũ, unum uel duo: </s>
  <s xml:id="echoid-s3799" xml:space="preserve">magnitudine uerò, nõ eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s3800" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div76" type="float" level="2" n="2">
<note position="right" xlink:label="note-103-01" xlink:href="note-103-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſtot <lb/>poftquam tem <lb/>pus definiuit, <lb/>reddit rationẽ <lb/>eorum quæ de <lb/>tempore dicta <lb/>funt.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s3801" xml:space="preserve">Perſpicuum etiam eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3802" xml:space="preserve">cur uelox quidem, ac tardum <lb/>non dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3803" xml:space="preserve">multũ autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3804" xml:space="preserve">paucum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3805" xml:space="preserve">longum ac breue <lb/>dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3806" xml:space="preserve">Quo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3807" xml:space="preserve">continuum eſt hoc longum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3808" xml:space="preserve">breue. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3809" xml:space="preserve">Quò uerò numerus eſt, hoc multũ, ac paucum dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3810" xml:space="preserve">Ve-<lb/>lox autẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3811" xml:space="preserve">tardum nõ eſt, quippe cùm neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3812" xml:space="preserve">numerus, quo <lb/>numeramus, uelox ullus ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3813" xml:space="preserve">tardus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3814" xml:space="preserve">Eſt etiã idem ſimul <lb/>ubiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3815" xml:space="preserve">nõ eſt autem idem tempus prius, posteriusúe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3816" xml:space="preserve">quoniã <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3817" xml:space="preserve">mutatio præſens quidẽ eſt una, facta uerò futuraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3818" xml:space="preserve">alia.</s>
  <s xml:id="echoid-s3819" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s3820" xml:space="preserve">Tempus autem numerus eſt, non quo numeramus, ſed qui <lb/>numeratur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3821" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3822" xml:space="preserve">hoc ſanè, aliud eſt prius, atque posterius <lb/>ſemper: </s>
  <s xml:id="echoid-s3823" xml:space="preserve">nam ipſa nunc, alia ſunt, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3824" xml:space="preserve">Eſt autem unus, <lb/>idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3825" xml:space="preserve">numerus, cẽtum hominum, centumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3826" xml:space="preserve">equorũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s3827" xml:space="preserve">At ed, <lb/>quorũ eſt numerus, equi, inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3828" xml:space="preserve">homines, ſunt diuerſa. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3829" xml:space="preserve">Prætera ut motus idem, ac unus iterum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3830" xml:space="preserve">iterum eſſe po <lb/>test: </s>
  <s xml:id="echoid-s3831" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3832" xml:space="preserve">tẽpus idem, unumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3833" xml:space="preserve">eſſe poteſt, uelut annus, uer, <lb/>autumnus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3834" xml:space="preserve">Atqui non ſolùm tempore motum, ſed etiã tem <lb/>pus motu metimur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3835" xml:space="preserve">ex eo ſanè quia à ſeſe uicißim definiun-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3836" xml:space="preserve">Nam tẽpus quidẽ definit motum, quippe cùm ſit ip ſius <lb/>numerus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3837" xml:space="preserve">uti diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3838" xml:space="preserve">Motus autem tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3839" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3840" xml:space="preserve">multum, <lb/>paucumúe dicimus tempus motu metientes ipſum, perinde <lb/>atque numerum renumerabili numer abimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3841" xml:space="preserve">ut uno equo, <lb/>numerum ipſum equorum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3842" xml:space="preserve">Etenim numero quidẽ multi-<lb/>tudinem equorum, uno autem equo, numerum ipſum rurſus <lb/>equorum cognoſcimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3843" xml:space="preserve">ſimiliter fit et in tẽpore atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3844" xml:space="preserve">motu.</s>
  <s xml:id="echoid-s3845" xml:space="preserve">
<pb o="98" file="104" n="104" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
tempore nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3846" xml:space="preserve">motum, motus uerò tempus metimur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3847" xml:space="preserve">ldq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3848" xml:space="preserve">accidit, nõ ſine ratione profectò. </s>
  <s xml:id="echoid-s3849" xml:space="preserve">Sequitur enim magnitudi-<lb/>nem motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3850" xml:space="preserve">tempus motũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s3851" xml:space="preserve">hoc ſanè quo quanta, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3852" xml:space="preserve">cõti-<lb/>nua, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3853" xml:space="preserve">diuiſibilia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3854" xml:space="preserve">quia nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3855" xml:space="preserve">magnitudo eſt talis, ideo <lb/>motus hvs eſt affe ctus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3856" xml:space="preserve">Tempus autẽ ob motũ eſt tale, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3857" xml:space="preserve"><lb/>metimur et magnitudinẽ motu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3858" xml:space="preserve">magnitudine motũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s3859" xml:space="preserve">nam <lb/>ſi ambulatio multa ſit, uiam multam, dicimus eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3860" xml:space="preserve">hanc <lb/>rurſus multam: </s>
  <s xml:id="echoid-s3861" xml:space="preserve">ſi uia ſit mulca ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3862" xml:space="preserve">tempus, ſi motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3863" xml:space="preserve"><lb/>et motũ, ſi tẽpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3864" xml:space="preserve">Cùm autẽ tẽpus mẽſura ſit motus ipſiusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3865" xml:space="preserve"><lb/>moueri, menſuret autem motũ, definiendo motũ aliquẽ, qui <lb/>metietur totum, ut longitudinẽ ulna metitur, definiendo ma <lb/>gnitudinem aliquã, quæ to tam longitudinem metietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3866" xml:space="preserve">Pa-<lb/>tet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3867" xml:space="preserve">motũ in tempore eſſe, hoc eſſe ſanè, ipſum inquam, et <lb/>eſſe ipſius tempore menſurari. </s>
  <s xml:id="echoid-s3868" xml:space="preserve">Nam ſimul, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3869" xml:space="preserve">motum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3870" xml:space="preserve"><lb/>eſſe motus metitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3871" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3872" xml:space="preserve">hoc eſt ipſum in tempore eſſe, men-<lb/>ſurari ipſius eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3873" xml:space="preserve">Etcætera etiam in tempore eſſe, hoc eſſe <lb/>planè, ipſorum inquam eſſe à tempore menſurari. </s>
  <s xml:id="echoid-s3874" xml:space="preserve">In tem-<lb/>pore enim eſſe, duo ſignificat. </s>
  <s xml:id="echoid-s3875" xml:space="preserve">Vnum, tunc eſſe cùm tempus <lb/>est. </s>
  <s xml:id="echoid-s3876" xml:space="preserve">Alterum, eo modo quo dicimus aliqua numero eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3877" xml:space="preserve">hoc <lb/>autem aut partem numeri, ucl affe ctuum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3878" xml:space="preserve">omnino quid <lb/>numeri ſignificat eſſe, aut ipſius numerum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3879" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3880" xml:space="preserve">cùm <lb/>tempus ſit numerus, nunc quidẽ ipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3881" xml:space="preserve">prius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3882" xml:space="preserve">istiuſ-<lb/>modi cætera ſic in tẽpore ſunt, ut unitas est in numero, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3883" xml:space="preserve"><lb/>par, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3884" xml:space="preserve">impar. </s>
  <s xml:id="echoid-s3885" xml:space="preserve">Hæc enim aliquid numeri, illa temporis a-<lb/>liquid ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3886" xml:space="preserve">Res autem in tẽpore ſunt, ut in numero. </s>
  <s xml:id="echoid-s3887" xml:space="preserve">Quod <lb/>ſi ita ſit, res à tempore, ut à numero continentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3888" xml:space="preserve">quemad-<lb/>modum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3889" xml:space="preserve">à loco ea, quæ ſunt in loco. </s>
  <s xml:id="echoid-s3890" xml:space="preserve">Patet autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3891" xml:space="preserve">in <lb/>tẽpore eſſe, non hoc eſſe, tunc inquam eſſe, cùm tempus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3892" xml:space="preserve"><lb/>quemadmodũ nec in motu aut in loco eſſe, hoc eſt tunc eſſe <lb/>cùm motus, aut cùm locus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3893" xml:space="preserve">Si enim in aliquo eſſe ſic erit,
<pb o="99" file="105" n="105" rhead="LIBER IIII."/>
omnes profectò res in quouis erũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3894" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3895" xml:space="preserve">cœlum in milio erit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3896" xml:space="preserve">nam cùm milium eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3897" xml:space="preserve">cœlũ etiã eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3898" xml:space="preserve">uerùm hoc quidẽ acci <lb/>dit, illud aũt ſequatur neceſſe eſt, ut tempus ſit, cùm aliquid <lb/>eſt in tẽpore: </s>
  <s xml:id="echoid-s3899" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3900" xml:space="preserve">motus ſit, cùm aliquid eſt in motu. </s>
  <s xml:id="echoid-s3901" xml:space="preserve">Cùm <lb/>igitur in tẽpore eſſe, ſit in ipſo eſſe, tanquã in numero, ma_ <lb/>ius quid tẽpus omni eo quod in tẽpore eſt, ſumetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3902" xml:space="preserve">Qua-<lb/>propter omnia quæ ſunt in tẽpore, à tempore cõtineantur <lb/>neceſſe eſt, quemadmodũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3903" xml:space="preserve">cætera, quæ in aliquo ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3904" xml:space="preserve">ut <lb/>à loco, ea quæ ſunt in loco. </s>
  <s xml:id="echoid-s3905" xml:space="preserve">Et patiantur aliquid à tẽpore, <lb/>quẽadmodum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3906" xml:space="preserve">dicere cõſueuimus nunc tẽpus cõſumere, <lb/>nunc tẽpora cuncta ſeneſcere, nunc ob tẽpus itidẽ obliuiſci, <lb/>ſed nõ didiciſſe, nec adoleuiſſe, nec pulchrum etiã euaſiſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3907" xml:space="preserve"><lb/>corruptionis enim per ſe magis eſt cauſa, tẽpus eſt enim nu <lb/>merus motus, motus autẽ id, quod ineſt extrudit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3908" xml:space="preserve">Quæ cùm <lb/>ita ſint, patet ea, quæ ſunt ſemper, hoc ipſo ſanè quòd ſem <lb/>per ſunt, in tẽpcre non eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s3909" xml:space="preserve">non enim à tẽpore cõtinentur, <lb/>nec ipſorũ eſſe à tẽpore menſuratur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3910" xml:space="preserve">Signũ huius eſt, ipſa <lb/>nihil à tẽpore pati, propterea quòd in tẽpore non ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3911" xml:space="preserve">At <lb/>uerò cùm tẽpus menſura ſit motus, erit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3912" xml:space="preserve">quietis menſura <lb/>per accidens: </s>
  <s xml:id="echoid-s3913" xml:space="preserve">eſt enim in tẽpore, quies omnis: </s>
  <s xml:id="echoid-s3914" xml:space="preserve">nõ enim ut o-<lb/>mne quod eſt in motu, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3915" xml:space="preserve">id quod eſt in tẽpore, mouea-<lb/>tur neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3916" xml:space="preserve">Tẽpus nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3917" xml:space="preserve">non motus eſt, ſed numerus mo <lb/>tus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3918" xml:space="preserve">in numero autẽ motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3919" xml:space="preserve">id eſſe poteſt, quod quieſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3920" xml:space="preserve"><lb/>Nõ enim omne quod immobile eſt, quieſcit, ſed quod caret <lb/>motu, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3921" xml:space="preserve">ut moueatur eſt aptũ, ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3922" xml:space="preserve">anteà diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3923" xml:space="preserve">Eſſe <lb/>autẽ quippiam in numero, id eſt (ut diximus) eſſe numerum <lb/>ipſius quendam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3924" xml:space="preserve">mẽſurari ipſius eſſe eo ſanè numero, in <lb/>quo dicitur eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s3925" xml:space="preserve">Quare ſi eſt in tempore, à tempore menſis <lb/>rabitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3926" xml:space="preserve">Metietur autem tempus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3927" xml:space="preserve">id quod mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3928" xml:space="preserve">id <lb/>quod quieſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s3929" xml:space="preserve">illud, ut mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s3930" xml:space="preserve">hoc, ut quieſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s3931" xml:space="preserve">Nam alte-
<pb o="100" file="106" n="106" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
rius ipſorum motum, alterius quietem, quanta quædam ſit, <lb/>metietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s3932" xml:space="preserve">Quare id quod mouetur, non à temporemenſura-<lb/>bile ſimpliciter erit, ut quantum eſt quodam, ſed ut motus <lb/>eius eſt quantus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3933" xml:space="preserve">Quibus efficitur, ut ea non ſint in tem-<lb/>pore, quæ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3934" xml:space="preserve">mouentur, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3935" xml:space="preserve">quieſcunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3936" xml:space="preserve">Eſſe enimin tem-<lb/>pore, eſt tempore menſurari. </s>
  <s xml:id="echoid-s3937" xml:space="preserve">Tempus autem, motus eſt, <lb/>quietisue menſura. </s>
  <s xml:id="echoid-s3938" xml:space="preserve">Patet igitur neque omnia quæ non ſunt, <lb/>in tempore eſſe:</s>
  <s xml:id="echoid-s3939" xml:space="preserve">ea enim non ſunt in tempore, quæ non poſ-<lb/>ſunt aliter ſe babere: </s>
  <s xml:id="echoid-s3940" xml:space="preserve">ut diametrum eſſe commenſur abilem <lb/>costæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s3941" xml:space="preserve">Omnino enim ſi tempus menſura eſt motus quidem <lb/>perſe, cæterorũ uerò per accidẽs, patet quorum eſſe meti-<lb/>tur, eorum omnium eſſe in quiete, uel in motu conſistere. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3942" xml:space="preserve">Quæ igitur ſub corruptionè, generationemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3943" xml:space="preserve">cadunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3944" xml:space="preserve"><lb/>omnino nunc ſunt, nunc non ſunt, ea in tempore eſſe neceſſe <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3945" xml:space="preserve">eſt enim maius quid tempus, quod eſſe ipſorum excedit <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3946" xml:space="preserve">id tempus, quòd eſt illius æqua menſura. </s>
  <s xml:id="echoid-s3947" xml:space="preserve">Cùm autem ea, <lb/>quæ non ſunt, partim contineantur, partim non continean-<lb/>tur à tempore: </s>
  <s xml:id="echoid-s3948" xml:space="preserve">eorum quæ tempus continent, quædam olim <lb/>erant, ut Homerus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3949" xml:space="preserve">quædam erunt, ut aliquid futurorũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s3950" xml:space="preserve">quæ <lb/>quidem altera ex parte continet tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3951" xml:space="preserve">Quod ſi ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s3952" xml:space="preserve">quæ <lb/>ad utranq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3953" xml:space="preserve">partem cõtinet tempus, illa modum utrũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3954" xml:space="preserve">ſub-<lb/>eunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3955" xml:space="preserve">erant enim, ac erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3956" xml:space="preserve">Ea uerò quæ neutra ex parte <lb/>continet tempus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3957" xml:space="preserve">erant, neque ſunt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3958" xml:space="preserve">erunt, Sunt au-<lb/>tem ea: </s>
  <s xml:id="echoid-s3959" xml:space="preserve">quorum oppoſita ſemper ſunt, ueluti diametrũ in-<lb/>commenſurabilem eſſe costæ, ſemper eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3960" xml:space="preserve">atque boc non erit <lb/>in tempore, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3961" xml:space="preserve">igitur illud erit, diametrum inquam incõ-<lb/>menſurabilem eſſe costæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s3962" xml:space="preserve">Quapropter ſemper nõ eſt, quod <lb/>contrarium eſt ei, quod ſemper eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3963" xml:space="preserve">Quorum uerò contra <lb/>non ſemper eſt, ea &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3964" xml:space="preserve">eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3965" xml:space="preserve">non eſſe poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3966" xml:space="preserve">atque ipſo-<lb/>rum eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3967" xml:space="preserve">generatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3968" xml:space="preserve">corruptio.</s>
  <s xml:id="echoid-s3969" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="101" file="107" n="107" rhead="LIBER IIII."/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s3970" xml:space="preserve">Commentatio de ipſo Nunc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3971" xml:space="preserve">quomodo per comparatio-<lb/>nem ad ipſum aliqua diuerſo modo ſecundum tempus nomi, <lb/>nantur, videlicer olim, iam, nuper, quondam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3972" xml:space="preserve">ſubito, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3973" xml:space="preserve"><lb/>prius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3974" xml:space="preserve">poſterius.</s>
  <s xml:id="echoid-s3975" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div78" type="section" level="1" n="45">
<head xml:id="echoid-head57" xml:space="preserve">CAP. XIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s3976" xml:space="preserve">_IP_ ſum autem nunc, continuatio tẽporis eſt, ut anteà dixi-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-107-01a" xlink:href="note-107-01"/>
mus. </s>
  <s xml:id="echoid-s3977" xml:space="preserve">Præteritũ enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3978" xml:space="preserve">accidens tẽpus coniungit, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s3979" xml:space="preserve">ultimũ omnino tẽporis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s3980" xml:space="preserve">eſt enim huius quidẽ principiũ, <lb/>illius autẽ finis: </s>
  <s xml:id="echoid-s3981" xml:space="preserve">uerùm boc nõ ut in puncto manente patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3982" xml:space="preserve"><lb/>Diuidit etiã potentia tẽpus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3983" xml:space="preserve">ut tale eſt, diuerſum eſt ſem <lb/>per: </s>
  <s xml:id="echoid-s3984" xml:space="preserve">ut autẽ contingit, ſemper eſt idem, ut in mathematicis <lb/>lineis fieri ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s3985" xml:space="preserve">Nõ enim idem ſemper, unumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s3986" xml:space="preserve">punctũ eſt <lb/>cogitatione: </s>
  <s xml:id="echoid-s3987" xml:space="preserve">cùm enim diuidimus, aliud eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3988" xml:space="preserve">aliud pun-<lb/>ctum. </s>
  <s xml:id="echoid-s3989" xml:space="preserve">At quo linea eſt una, boc idem eſt penitus punctũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s3990" xml:space="preserve">Sic <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3991" xml:space="preserve">ipſum nũc partim temporis eſt diuiſio potẽtia, uti dixi-<lb/>mus: </s>
  <s xml:id="echoid-s3992" xml:space="preserve">partim finis eſt utrorumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3993" xml:space="preserve">ac unio. </s>
  <s xml:id="echoid-s3994" xml:space="preserve">Eſt autẽ idem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s3995" xml:space="preserve"><lb/>per idem diuiſio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s3996" xml:space="preserve">unio: </s>
  <s xml:id="echoid-s3997" xml:space="preserve">at eſſe, nõ idem eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s3998" xml:space="preserve">Ipſum igitur <lb/>nunc, hoc uno dicitur modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s3999" xml:space="preserve">Alio uerò modo, tempus buic <lb/>propinquũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s4000" xml:space="preserve">Dicimus enim, nũc accedit, quia bodie eueniet. </s>
  <s xml:id="echoid-s4001" xml:space="preserve"><lb/>Atres quæ actæ ſunt Hij, nõ nunc fuiſſe dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4002" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4003" xml:space="preserve">elu-<lb/>uionẽ, quanquã tẽpus cõtinuum eſt uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4004" xml:space="preserve">ad illa, ſed quia nõ <lb/>ſunt, imò nõ illo modo dicuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4005" xml:space="preserve">Ipſum autẽ olim, tẽpus eſt <lb/>ad prius, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4006" xml:space="preserve">posterius nunc, definitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s4007" xml:space="preserve">ut olim capta eſt <lb/>Troia: </s>
  <s xml:id="echoid-s4008" xml:space="preserve">et olim eluuio erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4009" xml:space="preserve">oportet enim finitũ ad ipſum nũc <lb/>eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s4010" xml:space="preserve">erit ergo, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4011" xml:space="preserve">erat tẽpus quoddã, ab boc ad illud utrũ <lb/>que determinatũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s4012" xml:space="preserve">Quod ſi nullũ eſt tẽpus, quod nõ ſit olim: </s>
  <s xml:id="echoid-s4013" xml:space="preserve"><lb/>oẽ ſanè tẽpus erit finitũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s4014" xml:space="preserve">Deficiet´ ne igitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4015" xml:space="preserve">aliud erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4016" xml:space="preserve">an <lb/>nequit, ſi ſemp eſt motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4017" xml:space="preserve">Aliud'ne igitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4018" xml:space="preserve">aliud erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4019" xml:space="preserve">an <lb/>idẽ ſæpe redibit? </s>
  <s xml:id="echoid-s4020" xml:space="preserve">An ut mot<emph style="sub">9</emph> ita ſeſe babet et tẽpus ut patet? </s>
  <s xml:id="echoid-s4021" xml:space="preserve"><lb/>nã ſi unus, idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4022" xml:space="preserve">ſit, tẽpus idẽ, ac unũ erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4023" xml:space="preserve">Sin uerò nõ ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4024" xml:space="preserve"><lb/>nec illud unum, idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4025" xml:space="preserve">redibit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4026" xml:space="preserve">Cùm autem ipſum nunc, <lb/>finis ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4027" xml:space="preserve">principium temporis, non tamen eiuſdem, ſed
<pb o="102" file="108" n="108" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
tranſacti quidẽ finis, principium autẽ conſequẽtis, ut circu-<lb/>lus in eodẽ quodãmodo curuum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4028" xml:space="preserve">cõcauum babet: </s>
  <s xml:id="echoid-s4029" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4030" xml:space="preserve"><lb/>tẽpus in principio eſt ſemper, ac fine, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4031" xml:space="preserve">propterea ſemper <lb/>aliud, aliudq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4032" xml:space="preserve">uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4033" xml:space="preserve">non enim ipſum nunc principiũ eſt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4034" xml:space="preserve">finis eiuſdem: </s>
  <s xml:id="echoid-s4035" xml:space="preserve">ſimul enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4036" xml:space="preserve">per idem oppoſita numero <lb/>eſſent: </s>
  <s xml:id="echoid-s4037" xml:space="preserve">nõ ergo tẽpus deficiet, quippe cùm ipſum ſit in prin <lb/>cipio ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s4038" xml:space="preserve">Ipſum autẽ iam pars futuri, præteritiúe tẽpo <lb/>ris eſt, indiuiduo nunc instanti propinqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s4039" xml:space="preserve">Quãdo ambula <lb/>bis, aut ambulauisti? </s>
  <s xml:id="echoid-s4040" xml:space="preserve">iam ambulabo inquit, aut iã ambulaui, <lb/>quia tẽpus, in quo ambulabit, uelambulauit, eſt propè nunc <lb/>ipſum instans, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4041" xml:space="preserve">nõ longè distat. </s>
  <s xml:id="echoid-s4042" xml:space="preserve">ilium aũt nõ dicimus iam <lb/>captũ fuiſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s4043" xml:space="preserve">quia longè ab instanti nunc distat. </s>
  <s xml:id="echoid-s4044" xml:space="preserve">Ipſum autẽ <lb/>nuper ea pars eſt præteriti temporis, quæ instanti nunc eſt <lb/>propinqua quando uenisti? </s>
  <s xml:id="echoid-s4045" xml:space="preserve">nuper inquiet: </s>
  <s xml:id="echoid-s4046" xml:space="preserve">ſi tẽpus instanti <lb/>nunc ſit propinquũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s4047" xml:space="preserve">Quondã autẽ pars eſt eiuſdem tẽporis <lb/>longè ab eodẽ, nunc, distans. </s>
  <s xml:id="echoid-s4048" xml:space="preserve">Subitò autẽ dicimus, cùm quip-<lb/>piam in tẽpore inſenſibili ob breuitatem dimotũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4049" xml:space="preserve">Muta_ <lb/>tio autẽ omnis, natura eſt dimotiua, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4050" xml:space="preserve">in tempore omnia <lb/>fiunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4051" xml:space="preserve">corrũpuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4052" xml:space="preserve">Quapropter ſunt quiſapientißimũ <lb/>ipſum eſſe dicebant. </s>
  <s xml:id="echoid-s4053" xml:space="preserve">At Pythagoricus Paro rudißimũ eſſe <lb/>dixit, quia in ipſo etiam obliuiſcuntur rectius dicens. </s>
  <s xml:id="echoid-s4054" xml:space="preserve">Pa-<lb/>tet igitur corruptionis magis eſſe, per ſe cauſam tempus, <lb/>quàm gener ationis, ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4055" xml:space="preserve">antea diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4056" xml:space="preserve">mutatio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4057" xml:space="preserve">per <lb/>ſe quidem eſt dimotiua. </s>
  <s xml:id="echoid-s4058" xml:space="preserve">Gener ationis autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4059" xml:space="preserve">ut quippiã <lb/>ſit cauſa per accidens eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4060" xml:space="preserve">Id indicatur ex eo ſatis, quia ni-<lb/>bil quidem fit niſi ipſum moueatur aliquo modo, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4061" xml:space="preserve">quip-<lb/>piamagat. </s>
  <s xml:id="echoid-s4062" xml:space="preserve">Corrumpitur autem aliquid, etiam ſi non mo-<lb/>ueatur, atque banc corruptionem à tempore fieri maximè <lb/>dicere cõſueuimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4063" xml:space="preserve">Verùm neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4064" xml:space="preserve">banc tempus facit, ſed banc <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4065" xml:space="preserve">mutationem accidit in tempore fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s4066" xml:space="preserve">Eſſe igitur tem-
<pb o="103" file="109" n="109" rhead="LIBER IIII."/>
pus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4067" xml:space="preserve">quid'nam ſit, quotq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4068" xml:space="preserve">modis nunc ipſum dicatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4069" xml:space="preserve"><lb/>quid ſit olim, quid iam, quid nuper, quid quondam, quid ſu-<lb/>bito, ſatis per ea, quæ dicta ſunt explicauimus.</s>
  <s xml:id="echoid-s4070" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div78" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-107-01" xlink:href="note-107-01a" xml:space="preserve">Poſtquàm Ā<unsure/>-<lb/>riftot. oſtendit <lb/>quomodo ſe <lb/>habeat tempus <lb/>ad ea quæ ſunt <lb/>in tẽpore. hic <lb/>oſtẽdit quomo <lb/>do per cõpara-<lb/>tionẽ ad hunc <lb/>aliqua diuerſis <lb/>modis ſecundũ <lb/>tempus nomi. <lb/>nantur.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s4071" xml:space="preserve">Expoſuit tempus eſſe numerum motus, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4072" xml:space="preserve">infians ſit ter-<lb/>minus in quo præſens &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4073" xml:space="preserve">futurum. </s>
  <s xml:id="echoid-s4074" xml:space="preserve">Nunc declarabit omnem <lb/>tranſmuta tionem in tempore eſſe, quodq́ impoſsibile ſit ali-<lb/>quem non in tempore eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s4075" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div80" type="section" level="1" n="46">
<head xml:id="echoid-head58" xml:space="preserve">CAP. XIIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s4076" xml:space="preserve">_H_Is autem boc pacto determinatis, patet omnem mu-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-109-01a" xlink:href="note-109-01"/>
tationem neceſſariò in tempore eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4077" xml:space="preserve">omne quod <lb/>mouetur in tempore moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s4078" xml:space="preserve">celerius enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4079" xml:space="preserve">tardius in o-<lb/>mni ſanè mutatione eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4080" xml:space="preserve">nam in cunctis ita uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4081" xml:space="preserve">Dico au <lb/>tem id celerius moueri, quod prius ad id, ad quod perrgit, <lb/>uenit, modò ſit idem ſpacium, uniformisq́ motus uelut in la <lb/>tione, ſi ambo ſuper circunferentia, aut ſuper recta linea <lb/>moueantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4082" xml:space="preserve">in cæteris ſimilimodo. </s>
  <s xml:id="echoid-s4083" xml:space="preserve">At ipſum prius, in tẽ <lb/>pore eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4084" xml:space="preserve">prius enim, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4085" xml:space="preserve">posterius, ratione distantiæ ad ip <lb/>ſum nunc, dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4086" xml:space="preserve">ipſum uerò nunc, terminus eſt tranſacti, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4087" xml:space="preserve">futuri. </s>
  <s xml:id="echoid-s4088" xml:space="preserve">Quare cùm ipſum nunc, in tẽpore ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4089" xml:space="preserve">prius <lb/>ipſum, posteriusúe in tempore erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4090" xml:space="preserve">in quo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4091" xml:space="preserve">nunc ip-<lb/>ſum eſt, in hoc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4092" xml:space="preserve">distantiam ipſius nunc eſſe neceſſe eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4093" xml:space="preserve">modo autem contrario, prius ipſum in præterito, atque fu-<lb/>turo tempore dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4094" xml:space="preserve">nam in præterito quidem id dicimus <lb/>prius, quod longius ab ipſo nunc distat: </s>
  <s xml:id="echoid-s4095" xml:space="preserve">id uerò posterius, <lb/>quod idem propinquius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4096" xml:space="preserve">In futuro autẽ id quidem prius <lb/>quod eſt propinquius illi:</s>
  <s xml:id="echoid-s4097" xml:space="preserve">id uerò posterius, quod ab eodem <lb/>longius distat. </s>
  <s xml:id="echoid-s4098" xml:space="preserve">Quare cùm ipſum quidem prius in tempore <lb/>ſit, omnem autem motum comitetur ipſum prius, ut patet, <lb/>perſpicuum eſt omnem mutationẽ, omnemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4099" xml:space="preserve">motum in tem <lb/>pore eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s4100" xml:space="preserve">Dignum autem eſt conſideratione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4101" xml:space="preserve">quo-<lb/>nam modo ſeſe habet ad animam tempus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4102" xml:space="preserve">cur in omni-<lb/>bus tempus eſſe uidetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4103" xml:space="preserve">in terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4104" xml:space="preserve">in mari, atque in
<pb o="104" file="110" n="110" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
cœlo. </s>
  <s xml:id="echoid-s4105" xml:space="preserve">An quia tẽpus cũ menſura ſit motus, affe ctus eſt qui-<lb/>dem ipſius, uel habitus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4106" xml:space="preserve">hæc autẽ mobilia cũcta ſunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s4107" xml:space="preserve">In loco <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4108" xml:space="preserve">ſunt uniuerſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s4109" xml:space="preserve">tempus uerò, ac motus ſimul potentia <lb/>ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4110" xml:space="preserve">actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s4111" xml:space="preserve">Dubitauerit autẽ quiſpiã, ſi anima ſublata <lb/>tempus eſſe poßit, nec´ne? </s>
  <s xml:id="echoid-s4112" xml:space="preserve">nã ſi numeraturũ eſſe non poßit, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4113" xml:space="preserve">quicquam numerabile eſſe potest. </s>
  <s xml:id="echoid-s4114" xml:space="preserve">Quare patet neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4115" xml:space="preserve">numerũ eſſe poſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s4116" xml:space="preserve">est enim numerus, aut id, quod numera_ <lb/>tur, aut numerabile ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s4117" xml:space="preserve">Quòd ſi nibil aliud aptũ est nu-<lb/>merare, quàm anima, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4118" xml:space="preserve">animæ mens, impoßibile eſt ſi ani <lb/>ma nõ ſit, tẽpus eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s4119" xml:space="preserve">niſi id quod ſubiecto eſt tempus, ſi fieri <lb/>põt, ut ſit ſine anima motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4120" xml:space="preserve">Ipſum enim prius atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4121" xml:space="preserve">poste-<lb/>rius est in motu: </s>
  <s xml:id="echoid-s4122" xml:space="preserve">tẽpus autẽ eſt bæc, ut numerabilia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4123" xml:space="preserve">Du <lb/>bitauerit etiã quiſpiã, qualis´ nam motus tẽpus eſt numerus, <lb/>an qualiſuis. </s>
  <s xml:id="echoid-s4124" xml:space="preserve">Gener atur enim in tẽpore, ac augetur, et alte-<lb/>ratur itidem in tempore, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4125" xml:space="preserve">corrumpitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4126" xml:space="preserve">Quo igitur mo <lb/>tus est, hoc motus cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4127" xml:space="preserve">tẽpus numerus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4128" xml:space="preserve">Quapropter <lb/>tempus, abſolutè motus continui, ſed nõ cuiuſ dam numerus <lb/>est: </s>
  <s xml:id="echoid-s4129" xml:space="preserve">at uerò fieri potest ut nunc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4130" xml:space="preserve">aliud moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4131" xml:space="preserve">quorũ <lb/>utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4132" xml:space="preserve">motus tempus numerus erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4133" xml:space="preserve">Aliud'ne igitur atque <lb/>aliud erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4134" xml:space="preserve">æqualia duo tempora ſimul erunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s4135" xml:space="preserve">an unũ tem <lb/>pus, motus metietur utroſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s4136" xml:space="preserve">?omne nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4137" xml:space="preserve">tẽpus, unũ ſimiliter <lb/>eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4138" xml:space="preserve">ſimul: </s>
  <s xml:id="echoid-s4139" xml:space="preserve">ſpecie uerò ſunt eadẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4140" xml:space="preserve">quæ non ſunt ſimul: </s>
  <s xml:id="echoid-s4141" xml:space="preserve"><lb/>nam ut ſi ſint hi quidẽ canes, illi autẽ equi, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4142" xml:space="preserve">utrique ſint <lb/>ſeptẽ, idem est numerus utrorũq;</s>
  <s xml:id="echoid-s4143" xml:space="preserve">. Sic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4144" xml:space="preserve">eorũ motuum, qui <lb/>ſimul incipiunt, ſimulq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4145" xml:space="preserve">deſinũt, idem eſt numero tẽpus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4146" xml:space="preserve"><lb/>ſi celerior alter forſitan eſt, tardior alter, et alter latio, alter <lb/>eſt alteratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s4147" xml:space="preserve">quanquam enim motus hiſce differunt differẽ <lb/>tijs, idem eſt tamen tempus alterationis, lationis'ue æquale, <lb/>ſi ſimul fiant: </s>
  <s xml:id="echoid-s4148" xml:space="preserve">quippe cùm &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4149" xml:space="preserve">numerus ſit idem canũ, equo-<lb/>rum'ue, quem diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4150" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4151" xml:space="preserve">propterea motus quidẽ diuerſi,
<pb o="105" file="111" n="111" rhead="LIBER IIII."/>
ſeorſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4152" xml:space="preserve">fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4153" xml:space="preserve">tempus autẽ, idem eſt ubiq;</s>
  <s xml:id="echoid-s4154" xml:space="preserve">, quoniã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4155" xml:space="preserve">nu-<lb/>merus eorũ, quæ ſunt æqualia, ſimulq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4156" xml:space="preserve">unus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4157" xml:space="preserve">idem ubiq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4158" xml:space="preserve">eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4159" xml:space="preserve">Atqui cùm latio quidem ſit motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4160" xml:space="preserve">huius ſpecies ſit <lb/>cõuerſio, unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4161" xml:space="preserve">autem uno quodã ſibinumeretur pro-<lb/>pinquo, unitates quidẽ unitate, equi autẽ equo, tempus etiã <lb/>hoc pacto tempore profectò quodã menſurabitur definito. </s>
  <s xml:id="echoid-s4162" xml:space="preserve"><lb/>Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4163" xml:space="preserve">motu quidem tẽpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4164" xml:space="preserve">Motus autẽ et temporemenſura-<lb/>tur, ſicuti diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4165" xml:space="preserve">Hoc autẽ ideo eſt, quia quantitas motus, <lb/>ac temporis ab eo motu, qui definitus eſt tempore, mẽſura-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4166" xml:space="preserve">Si igitur lpſum primũ, propinquorũ omnium eſt menſu <lb/>ra, uniformis ſanè cõuerſio menſura potißimũ erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4167" xml:space="preserve">quoniã <lb/>huiuſce numerus notißimus est ut patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s4168" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4169" xml:space="preserve">alteratio qui-<lb/>dem uniformis nõ eſt, nec accretio, nec generatio, latio au-<lb/>tem eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4170" xml:space="preserve">Quapropter; </s>
  <s xml:id="echoid-s4171" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4172" xml:space="preserve">motus ipſius ſphæræ tempus eſſe <lb/>uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4173" xml:space="preserve">quia cæteri motus hoc motu menſurantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4174" xml:space="preserve">etiã <lb/>ipſum tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4175" xml:space="preserve">Propter hoc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4176" xml:space="preserve">id accidit, quod conſuetũ <lb/>est dici. </s>
  <s xml:id="echoid-s4177" xml:space="preserve">Res enim humanas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4178" xml:space="preserve">cæterorum eas, quæ natura-<lb/>lem motum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4179" xml:space="preserve">ortum, ac obitum ſubeunt, circulum eſſe di-<lb/>cunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4180" xml:space="preserve">Idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4181" xml:space="preserve">propterea quòd hæ uniuerſæ, tẽpore dijudican-<lb/>tur, finemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4182" xml:space="preserve">ſubeunt, ac principium, perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4183" xml:space="preserve">ſi reditio-<lb/>ne quadam hoc fiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s4184" xml:space="preserve">etenim tempus ipſum circulus quidam <lb/>eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4185" xml:space="preserve">Hoc autem ideo rurſus uidetur, quia talis latio <lb/>nis est ipſum menſura: </s>
  <s xml:id="echoid-s4186" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4187" xml:space="preserve">à tali latione ipſum etiam menſu <lb/>ratur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4188" xml:space="preserve">Quare dicerererum eas quæ fiunt, circulum eſſe, est <lb/>dicere temporis circulum quendam eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s4189" xml:space="preserve">hoc autẽ ideo dici <lb/>tur, quia tempus menſuratur ipſa cõuerſione. </s>
  <s xml:id="echoid-s4190" xml:space="preserve">Id enim quod <lb/>menſuratur, nihil aliud eſſe uidetur, præter id, quod meti-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4191" xml:space="preserve">quàm totum plures menſuræ. </s>
  <s xml:id="echoid-s4192" xml:space="preserve">Dicitur etiam rectè nu-<lb/>merum quidem eundem eſſe ouium, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4193" xml:space="preserve">canum, ſi eſt æqua-<lb/>lis: </s>
  <s xml:id="echoid-s4194" xml:space="preserve">quaternitatem autem non eandem, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4195" xml:space="preserve">quatuor eadem
<pb o="106" file="112" n="112" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s4196" xml:space="preserve">Quemadmodum neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4197" xml:space="preserve">trianguli ſunt ijdem ij, quorum <lb/>alter ex æqualibus, alter in æqualibus omnibus lateribus cõ-<lb/>ſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s4198" xml:space="preserve">quanquam eadem eſt utriq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4199" xml:space="preserve">figura: </s>
  <s xml:id="echoid-s4200" xml:space="preserve">quoniam ambo tri-<lb/>anguli ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4201" xml:space="preserve">Eadem enim aliqua eo dicuntur, cuius non dif-<lb/>ferunt differentia, non eo cuius differentia differunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4202" xml:space="preserve">ueluti <lb/>trianguli dicti differentia trianguli differunt, non figuræ. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4203" xml:space="preserve">Igitur trianguli quidem ſunt diuerſi: </s>
  <s xml:id="echoid-s4204" xml:space="preserve">figuræ autem diuer-<lb/>ſæ non ſunt, ſed in eandem, unamùe cadunt diuiſionem: </s>
  <s xml:id="echoid-s4205" xml:space="preserve">figu <lb/>ra nanque talis quidem eſt circulus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4206" xml:space="preserve">talis autem eſt triangu <lb/>lus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4207" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4208" xml:space="preserve">hiſce talis quidem eſt æqualium laterum, talis autem <lb/>inæqualium. </s>
  <s xml:id="echoid-s4209" xml:space="preserve">Sunt igitur eadem hi figura, trium enim uterq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4210" xml:space="preserve"><lb/>eſt angulorum: </s>
  <s xml:id="echoid-s4211" xml:space="preserve">at non ſunt triangulus idem. </s>
  <s xml:id="echoid-s4212" xml:space="preserve">Et numerus <lb/>igitur, dictus pariratione idem eſt ſanè: </s>
  <s xml:id="echoid-s4213" xml:space="preserve">non enim nume-<lb/>rus ipſorum, differentia numeri differt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4214" xml:space="preserve">quaternitas autem, <lb/>non eadem eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4215" xml:space="preserve">ea nanque de quibus dicitur, differunt, hæc <lb/>enim canes ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4216" xml:space="preserve">illa oues. </s>
  <s xml:id="echoid-s4217" xml:space="preserve">Sed de tenpore quidem ipſo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4218" xml:space="preserve"><lb/>de hiſce, quæ circa ipſum quidem ſunt, ad hanc autem conſi <lb/>derationem accommodantur, ſatis iam diximus.</s>
  <s xml:id="echoid-s4219" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div80" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-109-01" xlink:href="note-109-01a" xml:space="preserve">Declarat bic <lb/>Ā<unsure/>riſt. omnem <lb/>mutationem in <lb/>tempore feri, <lb/>duabus rationi <lb/>bus.</note>
</div>
</div>
<div xml:id="echoid-div82" type="section" level="1" n="47">
<head xml:id="echoid-head59" xml:space="preserve">PHYSICORVM <lb/>ARISTOTELIS</head>
<head xml:id="echoid-head60" xml:space="preserve">LIBER V.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s4220" xml:space="preserve">Diuiſio eotum, quæ per ſe, ab his, quæ per accidens mouentur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4221" xml:space="preserve">at{que} inde enumeratio ſpecierũ per ſe motus.</s>
  <s xml:id="echoid-s4222" xml:space="preserve"/>
</p>
<note position="left" xml:space="preserve">Ā<unsure/>riſt. poſtquã <lb/>determinauit <lb/>de motu, &amp; de <lb/>his, quæ motũ <lb/>cõſequũtur, in <lb/>cõmuni hoc in <lb/>libro motũ di <lb/>uidit, deq̀; eius <lb/>partibus ſubie <lb/>ctiuis determi-<lb/>nat.</note>
</div>
<div xml:id="echoid-div83" type="section" level="1" n="48">
<head xml:id="echoid-head61" xml:space="preserve">CAP. 1.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s4223" xml:space="preserve">_EORVM_ autem, quæ mutantur, aliud per <lb/>accidẽs mutatur, ueluti cùm ambulare mu <lb/>ſicũ dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4224" xml:space="preserve">quia id ambulat, cui accidit <lb/>muſicũ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s4225" xml:space="preserve">Aliud exeo, quia ſi huius ali-<lb/>quid mutatur, ſimpliciter dicitur mutari: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4226" xml:space="preserve">ut ea quæ per partes mutari dicũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4227" xml:space="preserve">corpus enim ſanatur,
<pb o="107" file="113" n="113" rhead="LIBER V."/>
quia oculus, aut pectus ſanatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4228" xml:space="preserve">hæc uerò partes totius cor <lb/>poris ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4229" xml:space="preserve">At eſt aliquid, quod neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4230" xml:space="preserve">per accidẽs mouetur, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4231" xml:space="preserve">ex eo, quia aliquid ipſius mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4232" xml:space="preserve">ſed quia ipſum pri-<lb/>mò mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4233" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4234" xml:space="preserve">hoc eſt id, quod per ſe mobile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4235" xml:space="preserve">Eſt autẽ <lb/>aliud in alio motu, ut alterabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s4236" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4237" xml:space="preserve">alterabilis ſanabile, aut <lb/>calefactibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s4238" xml:space="preserve">Similis eſt et in eo quod mouet, diuiſio: </s>
  <s xml:id="echoid-s4239" xml:space="preserve">aliud <lb/>enim per accidẽs mouet, aliud parte, quia ipſius aliquid mo <lb/>uet: </s>
  <s xml:id="echoid-s4240" xml:space="preserve">aliud per ſe primò, ut medicus quidẽ ſanat, manus autẽ <lb/>percutit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4241" xml:space="preserve">Cùm autẽ ſit quippiã, quod primò mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4242" xml:space="preserve">quip <lb/>piam quod mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4243" xml:space="preserve">tẽpus in quo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4244" xml:space="preserve">præter hæcid, ex <lb/>quo: </s>
  <s xml:id="echoid-s4245" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4246" xml:space="preserve">id ad quod (omnis nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4247" xml:space="preserve">motus, ex quopiã in quip-<lb/>piam eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4248" xml:space="preserve">aliud eſt enim id, quod primò mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4249" xml:space="preserve">id in <lb/>quod, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4250" xml:space="preserve">ex quo mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4251" xml:space="preserve">ueluti lignũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4252" xml:space="preserve">calidũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4253" xml:space="preserve">fri-<lb/>gidũ, quorũ aliud eſt quod, aliud ad quod, aliud ex quo mo-<lb/>uetur) patet motũ in ligno eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4254" xml:space="preserve">non in forma: </s>
  <s xml:id="echoid-s4255" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4256" xml:space="preserve">enim <lb/>forma, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4257" xml:space="preserve">locus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4258" xml:space="preserve">etiã ipſum tãtũmouet, aut mouetur, <lb/>ſed eſt id quod mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4259" xml:space="preserve">id quod mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4260" xml:space="preserve">id ad quod <lb/>mouetur, Mutatio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4261" xml:space="preserve">magis ab eo, ad quod eſt, quàm ab <lb/>eo, ex quo eſt, nũcupatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4262" xml:space="preserve">Quapropter corruptio, mutatio <lb/>eſt ad id, quod nõ eſt, etſi id, quod corrũpitur, ex ente muta-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4263" xml:space="preserve">Et generatio ad ens eſt mutatio, etſi id, quod generatur, <lb/>ex non ente mutatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4264" xml:space="preserve">Quid igitur eſt motus, prius eſt dictũ. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4265" xml:space="preserve">Formæ autẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4266" xml:space="preserve">affectus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4267" xml:space="preserve">locus ad quæ mouẽtur ea, quæ <lb/>ſubeunt motum, immobilia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4268" xml:space="preserve">ueluti ſcientia, et caliditas. </s>
  <s xml:id="echoid-s4269" xml:space="preserve"><lb/>Dubitauerit tamẽ quiſpiam, ſi affectus ſunt motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4270" xml:space="preserve">albedo <lb/>autẽ eſt affe ctus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4271" xml:space="preserve">ad motũ enim erit mutatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s4272" xml:space="preserve">at for taſſe non <lb/>albedo eſt motus, ſed dealbatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s4273" xml:space="preserve">Eſt autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4274" xml:space="preserve">in illis id quod <lb/>eſt per accidens: </s>
  <s xml:id="echoid-s4275" xml:space="preserve">et id quod eſt per partẽ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4276" xml:space="preserve">per aliud, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4277" xml:space="preserve"><lb/>id etiam quod primò, et non per aliud eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4278" xml:space="preserve">Id enim quod de-<lb/>albatur, ad id quidem quod intelligitur, mutatur per acci-
<pb o="108" file="114" n="114" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
dens. </s>
  <s xml:id="echoid-s4279" xml:space="preserve">Colori enim accidit, ut intelligatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4280" xml:space="preserve">ad colorẽ autem, <lb/>quia albũ pars eſt coloris, et in Europã, quia Atbenæ pars <lb/>ſunt Europæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s4281" xml:space="preserve">Ad colorẽ autẽ albũ, per ſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s4282" xml:space="preserve">Patet igitur quo-<lb/>modo per ſe quippiã mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4283" xml:space="preserve">per accidẽs, ac per aliud: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4284" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4285" xml:space="preserve">quomodo idem primũ eſt in mouẽte, et in ſubeũte motũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s4286" xml:space="preserve"><lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4287" xml:space="preserve">motũ non in forma, ſed in eo quo mouetur, in ipſoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4288" xml:space="preserve">mo <lb/>bili actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s4289" xml:space="preserve">Mutatio igitur ea, quæ eſt per accidẽs, omittatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4290" xml:space="preserve"><lb/>eſt enim in omnibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4291" xml:space="preserve">ſemper, ac omnium. </s>
  <s xml:id="echoid-s4292" xml:space="preserve">Eauerò quæ <lb/>nõ per accidens eſt, nõ in omnibus eſt, ſed in cõtrarijs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4293" xml:space="preserve">in <lb/>medijs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4294" xml:space="preserve">in contradictione: </s>
  <s xml:id="echoid-s4295" xml:space="preserve">cuius fides eſt ex inductione.</s>
  <s xml:id="echoid-s4296" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s4297" xml:space="preserve">Fit autẽ è medio, mutatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s4298" xml:space="preserve">utitur enim ipſo ut cõtrario ad <lb/>utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s4299" xml:space="preserve">. Eſt enim mediũ, quomodo ipſa extrema. </s>
  <s xml:id="echoid-s4300" xml:space="preserve">Quapro-<lb/>pter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4301" xml:space="preserve">hoc ad illa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4302" xml:space="preserve">illa ad hoc contraria quodã modo <lb/>dicũtur, ceu media fidium grauis ad ultimã dicitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4303" xml:space="preserve">acu-<lb/>ta ad primã. </s>
  <s xml:id="echoid-s4304" xml:space="preserve">Fuſcum etiã, album ad nigrũ dicitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4305" xml:space="preserve">nigrũ <lb/>ad album. </s>
  <s xml:id="echoid-s4306" xml:space="preserve">Cùm autẽ omnis mutatio è quopiã ſit ad quip-<lb/>piam (ut ipſum quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4307" xml:space="preserve">nomẽ ſignificat) quorũ aliud prius, <lb/>aliud poſterius eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4308" xml:space="preserve">id quod mutatur, mutari quatuor modis <lb/>potest. </s>
  <s xml:id="echoid-s4309" xml:space="preserve">Aut enim è ſubiecto ad ſubiectũ, aut è nõ ſubiecto <lb/>ad non ſubiectum, aut è non ſubiecto ad ſubiectũ, aut è ſub-<lb/>iecto ad non ſubiectum mutatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4310" xml:space="preserve">Dico autem id ſubiectum <lb/>quod affirmatione ſignificatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4311" xml:space="preserve">Quare ex dictis tres mu-<lb/>tationes eſſe neceſſe est, eam, quæ è ſubiecto eſt ad ſubiectũ: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4312" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4313" xml:space="preserve">eam, quæ è ſubiecto ad non ſubiectum: </s>
  <s xml:id="echoid-s4314" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4315" xml:space="preserve">eam, quæ è <lb/>non ſubiecto eſt ad ſubiectum. </s>
  <s xml:id="echoid-s4316" xml:space="preserve">Ea nanque quæ eſt è nõ ſub-<lb/>iecto ad non ſubiectum, non eſt mutatio, quia per oppoſi-<lb/>tionem non eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4317" xml:space="preserve">enim contraria, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4318" xml:space="preserve">cõtradictoria eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s4319" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s4320" xml:space="preserve">Eaigitur mutatio, quæ per contradictionem è non ſubie-<lb/>cto eſt ad ſubiectum, generatio eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4321" xml:space="preserve">alia ſimplex, quæ eſt ſim <lb/>pliciter: </s>
  <s xml:id="echoid-s4322" xml:space="preserve">aliqua quædam, quæ eſt cuiuſdam: </s>
  <s xml:id="echoid-s4323" xml:space="preserve">uelut ea quidẽ,
<pb o="109" file="115" n="115" rhead="LIBER V."/>
quæ è non albo ad album, huius eſt generatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s4324" xml:space="preserve">Ea uerò, quæ <lb/>eſt ex eo quod nõ eſt ſimpliciter ad ſubstantiam, generatio <lb/>ſimpliciter eſt, qua quidẽ ſimpliciter fieri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4325" xml:space="preserve">nõ aliquid fie <lb/>ri dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4326" xml:space="preserve">Ea uerò quæ ad nõ ſubiectum eſt corruptio, ex <lb/>ſubiecto eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4327" xml:space="preserve">ſimpliciter quidem ea, quæ eſt è ſubstantia ad <lb/>ipſum nõ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s4328" xml:space="preserve">Quædam autẽ ea, quæ eſt ad negationẽ op-<lb/>poſitam, ut in generatione eſt dictũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s4329" xml:space="preserve">Si igitur id, quod non <lb/>eſt, multis dicitur modis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4330" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4331" xml:space="preserve">id moueri poteſt, quod in <lb/>cõpoſitione, diuiſioneq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4332" xml:space="preserve">cõſistit, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4333" xml:space="preserve">id quod eſt potentia, <lb/>quod quidẽ ei opponitur, quod eſt ſimpliciter (nam quidẽ <lb/>id, quod eſt nõ album, aut non bonũ, moueri per accidẽs po <lb/>teſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4334" xml:space="preserve">eſſe enim id homo poteſt, quod eſt non album. </s>
  <s xml:id="echoid-s4335" xml:space="preserve">Id autẽ <lb/>quod nõ hoc ſimpliciter eſt, nullo pacto moueri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4336" xml:space="preserve">fieri <lb/>enim nõ poteſt, ut id quod nõ eſt, moueatur) impoßibile eſt <lb/>profectò generationẽ eſſe motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s4337" xml:space="preserve">Id enim quod haud eſt, <lb/>generatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4338" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4339" xml:space="preserve">ſi quàm maximè per accidẽs generatur, <lb/>uerè tamẽ de eo, quod ſimpliciter generatur, id dici poteſt, <lb/>ipſum in quam, id eſſe, quod haud eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4340" xml:space="preserve">ſimili ſanè modo fieri <lb/>etiam nequit, ut ipſum idem quieſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s4341" xml:space="preserve">Hæc igitur difficilia <lb/>accidunt huic, moueri inquam id, quod non eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4342" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4343" xml:space="preserve">ſi omne <lb/>quod mouetur in loco ſit id autem quod non eſt, in loco nõ <lb/>ſit (erit enim alicubi) id profectò quod haud eſt, non moue-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4344" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4345" xml:space="preserve">ergo corruptio motus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4346" xml:space="preserve">motui nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4347" xml:space="preserve">motus con-<lb/>trarius eſt, aut quies: </s>
  <s xml:id="echoid-s4348" xml:space="preserve">at corruptio, contrarium eſt genera-<lb/>tio ni. </s>
  <s xml:id="echoid-s4349" xml:space="preserve">Cùm autem omnis motus ſit quædam mutatio, tres <lb/>uerò ſint mutationes, quas diximus quarum duæ quæ con-<lb/>tradictione conſistunt generatio, inquam, atque corruptio, <lb/>motus non ſint, ut ostendimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4350" xml:space="preserve">motum eam eſſe ſolùm mu-<lb/>tationem neceſſe eſt, qua è ſubiecto ad ſubiectum accedi-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4351" xml:space="preserve">Subiecta uerò, aut contraria ſunt, aut media: </s>
  <s xml:id="echoid-s4352" xml:space="preserve">etenim pri
<pb o="110" file="116" n="116" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
uatio ponatur contrarium: </s>
  <s xml:id="echoid-s4353" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4354" xml:space="preserve">nudum, et album, ac nigrũ <lb/>affirmatione ſignificantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4355" xml:space="preserve">Si igitur prædicamenta diuiſa <lb/>ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4356" xml:space="preserve">aliud ſit ſubstantia, aliud quantitas, aliud qualitas, <lb/>aliud ubi, aliud ad aliquid, aliud actio, aliud paßio, tres eſſe <lb/>motus neceſſe eſt, quantitatis, qualitatis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4357" xml:space="preserve">loci.</s>
  <s xml:id="echoid-s4358" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s4359" xml:space="preserve">Enumeratio ſpecierum per ſe motus.</s>
  <s xml:id="echoid-s4360" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div84" type="section" level="1" n="49">
<head xml:id="echoid-head62" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s4361" xml:space="preserve">_IN_ ſubstantia uerò motus non eſt, propterea quod nibil <lb/>ſubstantiæ cõtrarium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4362" xml:space="preserve">At neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4363" xml:space="preserve">in hiſce, quæ ſunt ad <lb/>ad aliquid. </s>
  <s xml:id="echoid-s4364" xml:space="preserve">Altero enim ſubeunt mutationẽ, alterũ mutatio-<lb/>nem non ſubiens uerè dici poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4365" xml:space="preserve">quare motus ipſorum per <lb/>accidens eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4366" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4367" xml:space="preserve">item agentis eſt motus, ac patientis: </s>
  <s xml:id="echoid-s4368" xml:space="preserve">neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4369" xml:space="preserve">mouentis, ac eius quod mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4370" xml:space="preserve">quia motus non eſt motus, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4371" xml:space="preserve">generationis eſt generatio, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4372" xml:space="preserve">omnino mutatiõis mu <lb/>tatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s4373" xml:space="preserve">Motus enim dupliciter motus eſſe poteſt, aut ut ſubie <lb/>cti, ut homo mouetur, quia ex albo in nigrũ mutatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4374" xml:space="preserve">Et mo <lb/>tus ne igitur hoc modo, aut calefit, aut frigefit, aut mutat lo <lb/>cũ, aut accreſcit, aut decreſcit? </s>
  <s xml:id="echoid-s4375" xml:space="preserve">At hoc fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4376" xml:space="preserve">Mutatio <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4377" xml:space="preserve">nõ ſubit rationẽ ſubiecti. </s>
  <s xml:id="echoid-s4378" xml:space="preserve">Aut hoc ipſo, quòd aliquod <lb/>aliud ſubiectũ ex una mutatione ad aliã mutationis ſpeciem, <lb/>perinde ut homo ex ægritudine ad ſanitatem mutatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4379" xml:space="preserve">At <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4380" xml:space="preserve">hoc eſſe poteſt, niſi per accidẽs: </s>
  <s xml:id="echoid-s4381" xml:space="preserve">hic enim motus ex alia <lb/>forma in aliam eſt mutatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4382" xml:space="preserve">generatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4383" xml:space="preserve">corruptio mo <lb/>do eodẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s4384" xml:space="preserve">hoc excepto, has quidem ad ſic oppoſita eſſe, motũ <lb/>autẽ non ſimiliter. </s>
  <s xml:id="echoid-s4385" xml:space="preserve">Simul igitur in morbum è ſanitate muta-<lb/>tur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4386" xml:space="preserve">ex hac ipſa mutatione ad aliã. </s>
  <s xml:id="echoid-s4387" xml:space="preserve">Patet igitur cũ ægro-<lb/>taucrit, ad quãuis fore mutatũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s4388" xml:space="preserve">quieſcere nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4389" xml:space="preserve">poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4390" xml:space="preserve">Et <lb/>inſuper, nõ ad quamuis ſemper, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4391" xml:space="preserve">illa ex aliquo nimtrũ in <lb/>aliquod aliud erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4392" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4393" xml:space="preserve">oppoſita ſanatio erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4394" xml:space="preserve">nõ ergo <lb/>motus eſt motus, niſi per accidẽs, uelut ſi è recordatione in <lb/>obliuionẽ mutatur, quia cui illud ineſt, id interdũ in ſcien-
<pb o="111" file="117" n="117" rhead="LIBER V."/>
tiam, interdum in ſanitatem mutatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4395" xml:space="preserve">Præterea ſi muta-<lb/>tionis est mutatio, generationisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4396" xml:space="preserve">generatio, in infinitum <lb/>erit abitio: </s>
  <s xml:id="echoid-s4397" xml:space="preserve">neceſſe est autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4398" xml:space="preserve">priorẽ eſſe, ſi posterior erit, <lb/>ueluti ſi generatio ſimplex aliquando fiebat, et ipſum fiens <lb/>fiebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s4399" xml:space="preserve">Quare nondum erat fiens ſimpliciter, ſed aliquod <lb/>fiens, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4400" xml:space="preserve">iam fiens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4401" xml:space="preserve">hoc rurſus aliquando fiebat, quare <lb/>nondum erat tunc, fiens. </s>
  <s xml:id="echoid-s4402" xml:space="preserve">Cùm autem infinitorum primum <lb/>quicquam non ſit, primum ipſum nõ erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4403" xml:space="preserve">quare, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4404" xml:space="preserve">id erit <lb/>quod hæret: </s>
  <s xml:id="echoid-s4405" xml:space="preserve">impoßibile eſt igitur generari quicquam, moue <lb/>ri aut mutari. </s>
  <s xml:id="echoid-s4406" xml:space="preserve">Præterea eiuſdem est contrarius motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4407" xml:space="preserve"><lb/>quies inſuper, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4408" xml:space="preserve">generatio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4409" xml:space="preserve">corruptio. </s>
  <s xml:id="echoid-s4410" xml:space="preserve">Quare ipſum <lb/>fiens, tunc corrũpitur, cùm ſit fiens, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4411" xml:space="preserve">enim ſtatim fiens, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4412" xml:space="preserve">posterius: </s>
  <s xml:id="echoid-s4413" xml:space="preserve">ſit enim oportet id, quod corrũpitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4414" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4415" xml:space="preserve">ei quod generatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4416" xml:space="preserve">ei quod mutatur, materiam <lb/>ſubeſſe oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s4417" xml:space="preserve">Erit igitur ut alterabile corpus eſt, aut ani <lb/>ma, ſic aliquid id, quod fit motus, uel generatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s4418" xml:space="preserve">Et aliquid <lb/>rurſus, ad quod mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4419" xml:space="preserve">oportet enim huius ex hoc ad mo <lb/>tum aliquid eſſe, non motum, uel generationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s4420" xml:space="preserve">Et inſuper, <lb/>quo pacto erit? </s>
  <s xml:id="echoid-s4421" xml:space="preserve">Non enim generatio perceptionis, erit per-<lb/>ceptio. </s>
  <s xml:id="echoid-s4422" xml:space="preserve">Quare neque generationis erit generatio, neque <lb/>quædam cuiuſdam. </s>
  <s xml:id="echoid-s4423" xml:space="preserve">Præterea ſi tres mutationis ſpecies <lb/>ſunt, ſubiectam naturam harum aliquam eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4424" xml:space="preserve">ea, in quæ <lb/>mouentur neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4425" xml:space="preserve">ueluti lationem alterari, aut ferri, ne-<lb/>ceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4426" xml:space="preserve">Omnino autem cùm omne quod mouetur trifariam <lb/>moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4427" xml:space="preserve">aut quia per accidens mouetur, aut quia pars ali <lb/>qua mouetur, aut quia per ſe mouetur, per accidens dunta-<lb/>xat mutari mutatio poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4428" xml:space="preserve">ueluti ſi is, qui ſanatur currit, uel <lb/>diſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4429" xml:space="preserve">Ateam, quæ eſt per accidens, iam dudum omiſimus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4430" xml:space="preserve">Cùm autẽ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4431" xml:space="preserve">in ſubstãtia, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4432" xml:space="preserve">in relatiõe, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4433" xml:space="preserve">in actione, <lb/>paßioneúe ſit motus, restat in qualitate, quantitate, ac ubi,
<pb o="112" file="118" n="118" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
tantummodo motũ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s4434" xml:space="preserve">In unoquoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4435" xml:space="preserve">nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4436" xml:space="preserve">istorum, con-<lb/>trarietas eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4437" xml:space="preserve">Is igitur motus, qui in qualitate eſt, alteratio: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4438" xml:space="preserve">hoc enim cõmune nomẽ poſitum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4439" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4440" xml:space="preserve">qualitatẽ non eam <lb/>dico, quæ in ſubstantia eſt (eſt enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4441" xml:space="preserve">differẽtia, qualitas) <lb/>ſed eam, quæ eſt paßiua, qua quippiam pati dicitur, aut im-<lb/>poßibile eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s4442" xml:space="preserve">Is autẽ, qui eſt in quantitate, cõmuni quidẽ no <lb/>mine caret: </s>
  <s xml:id="echoid-s4443" xml:space="preserve">habet autẽ earum partiũ, in quas diffunditur no <lb/>mina: </s>
  <s xml:id="echoid-s4444" xml:space="preserve">quarũ altera accretio, altera decretio nũcupatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4445" xml:space="preserve">Ea <lb/>quidẽ, qua ad perfectam acceditur magnitudinem, accretio. </s>
  <s xml:id="echoid-s4446" xml:space="preserve"><lb/>Ea uerò, qua ex hac receditur, decretio. </s>
  <s xml:id="echoid-s4447" xml:space="preserve">At is, qui eſt in lo-<lb/>co, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4448" xml:space="preserve">cõmuni nomine caret, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4449" xml:space="preserve">proprio. </s>
  <s xml:id="echoid-s4450" xml:space="preserve">Latio autẽ cõmu <lb/>ni nomine nuncupetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4451" xml:space="preserve">quanquam ea ſola propriè ferri di-<lb/>cuntur, in quibus cùm mutant locũ, non eſt ſitum ſtare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4452" xml:space="preserve"><lb/>quæ loco ſeipſa nõ mouent. </s>
  <s xml:id="echoid-s4453" xml:space="preserve">Mutatio autem ea, quæ eſt ea-<lb/>dem in forma ad magis, ac minus tale, alteratio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4454" xml:space="preserve">Ea nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4455" xml:space="preserve"><lb/>mutatio, qua ex contrario ad contrarium itur, aut ſimpli-<lb/>citer, aut aliqua ex parte, motus, nimirum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4456" xml:space="preserve">nam ſi ad mi-<lb/>nus tale acceditur, ad contrarium: </s>
  <s xml:id="echoid-s4457" xml:space="preserve">ſi ad magis, ut ex con-<lb/>trario in ipſum mutari dicetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4458" xml:space="preserve">Nibil enim intereſt, aliqua <lb/>ex parte quip piam, an abſolutè mutetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4459" xml:space="preserve">at tamen aliqua ex <lb/>parte, eſſe ipſa cõtraria oportebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4460" xml:space="preserve">Eſt autem ex eo magis, <lb/>minusúe tale, quia plus, aut minus ineſt contrarij, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4461" xml:space="preserve">non <lb/>ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4462" xml:space="preserve">Ex his igitur quæ dicta ſunt, patet motus has tres ſo-<lb/>las eſſe mutationes. </s>
  <s xml:id="echoid-s4463" xml:space="preserve">Eſt autẽ immobile &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4464" xml:space="preserve">id, quod moueri <lb/>non poteſt, ut ſonus inuiſibilis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4465" xml:space="preserve">Et id, quod multo in tem <lb/>pore uix mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4466" xml:space="preserve">aut id, quod tardè admodum incipit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4467" xml:space="preserve">Est <lb/>id inſuper, quod aptum eſt quidem ut moueatur, moueriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4468" xml:space="preserve"><lb/>poteſt, non tamen tunc, cùm eſt aptum moueri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4469" xml:space="preserve">ubi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4470" xml:space="preserve"><lb/>quemadmodum eſt aptum, mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4471" xml:space="preserve">quod quidem ſolum <lb/>immobilium, quieſcere dico: </s>
  <s xml:id="echoid-s4472" xml:space="preserve">eſt enim motui cõtraria quies.</s>
  <s xml:id="echoid-s4473" xml:space="preserve">
<pb o="113" file="119" n="119" rhead="LIBER V."/>
Quare fit, ut ipſa ſit priuatio ſuſceptiui. </s>
  <s xml:id="echoid-s4474" xml:space="preserve">Quid igitur eſt <lb/>motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4475" xml:space="preserve">quid quies, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4476" xml:space="preserve">quot ſunt mutationes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4477" xml:space="preserve">quot mo <lb/>tus, per ea, quæ diximus, per ſpicuum iam euaſit.</s>
  <s xml:id="echoid-s4478" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s4479" xml:space="preserve">Quo pacto motus idem ſit, ac diuerſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4480" xml:space="preserve">ac primũ expoſitio qua-<lb/>rundam definitionum neceſſariarum ad ſequentia.</s>
  <s xml:id="echoid-s4481" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div85" type="section" level="1" n="50">
<head xml:id="echoid-head63" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s4482" xml:space="preserve">_PO_ſt hæc dicamus, quid eſt ſimul eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4483" xml:space="preserve">ſeorſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4484" xml:space="preserve"><lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-119-01a" xlink:href="note-119-01"/>
quid tãgere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4485" xml:space="preserve">quid inter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4486" xml:space="preserve">quid demceps, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4487" xml:space="preserve">quid <lb/>hærẽs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4488" xml:space="preserve">continuũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4489" xml:space="preserve">quibus horũ unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4490" xml:space="preserve">cõpetere <lb/>aptũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4491" xml:space="preserve">Simul igitur ea loca dicuntur eſſe, quæ uno in lo-<lb/>co ſunt primo. </s>
  <s xml:id="echoid-s4492" xml:space="preserve">Seorſum autẽ ea, quæ in diuerſis ſunt locis. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4493" xml:space="preserve">Ea dicũtur tangere, quorũ extrenia ſunt ſimul. </s>
  <s xml:id="echoid-s4494" xml:space="preserve">Id eſt inter, <lb/>ad quod prius accedere aptũ eſt id, quod mutatur, quàm ad <lb/>id in quod ultimũ mutatur, ſecũdùm naturã cõtinuè ſubiens <lb/>mutationẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s4495" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4496" xml:space="preserve">hoc, eſt in minimis tribus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4497" xml:space="preserve">Eſt enim ultimũ <lb/>mutationis, cõtrariũ ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s4498" xml:space="preserve">Cõtinuè autẽ id mouetur, quod <lb/>nihil, aut perparũ rei, nõ tẽporis intermittit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4499" xml:space="preserve">nibil enim in-<lb/>tercapedo tẽporis prohibet: </s>
  <s xml:id="echoid-s4500" xml:space="preserve">fieriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4501" xml:space="preserve">põt, ut poſt primã fidiũ <lb/>ultima cõtinuò ſonet, ſed rei, in qua mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4502" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4503" xml:space="preserve">hoc, et in <lb/>motu, qui loco accõmodatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4504" xml:space="preserve">in cæteris motionibus pa-<lb/>tet. </s>
  <s xml:id="echoid-s4505" xml:space="preserve">Cõtrariũ autẽ id eſt in loco, quod plurimũ recta linea <lb/>distat: </s>
  <s xml:id="echoid-s4506" xml:space="preserve">minima enim, eſt finita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4507" xml:space="preserve">finitũ mẽſura. </s>
  <s xml:id="echoid-s4508" xml:space="preserve">Deinceps <lb/>id eſt inter, quod post principiũ, aut poſitione, aut forma, <lb/>aut aliquo alio definitũ, et id ad quod deinceps dicitur eſſe, <lb/>nihil eorũ cadit, quæ in eodẽ genere ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4509" xml:space="preserve">ut linea ad lineã, <lb/>uel lineæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s4510" xml:space="preserve">aut unitas ad unitatem, uel unitates: </s>
  <s xml:id="echoid-s4511" xml:space="preserve">aut domus ad <lb/>domum. </s>
  <s xml:id="echoid-s4512" xml:space="preserve">Nibil uerò prohibet inter ipſa quippiã aliud eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s4513" xml:space="preserve"><lb/>quod enim deinceps eſt, ad quippiã eſt deinceps, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4514" xml:space="preserve">eſt quid <lb/>posterius illo: </s>
  <s xml:id="echoid-s4515" xml:space="preserve">nõ enim ipſum unũ ad duo, ut calendæ ad no <lb/>nas, ſed hæc ad illa deinceps ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4516" xml:space="preserve">Hærens autẽ id eſt, quod <lb/>deinceps eſt atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4517" xml:space="preserve">inſup tangit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4518" xml:space="preserve">Quoniã autẽ omnis mutatio
<pb o="114" file="120" n="120" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
eſt in oppoſitis, hæc autẽ ſunt cõtraria, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4519" xml:space="preserve">nibil est mediũ <lb/>cõtradictionis, patet ipſum quod est inter, in cõtrarijs ipſis <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s4520" xml:space="preserve">Cõtinuũ autẽ, eſt quid hærẽs: </s>
  <s xml:id="echoid-s4521" xml:space="preserve">dico autẽ tunc cõtinuum <lb/>eſſe, cùm utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4522" xml:space="preserve">fines, quibus ſe tangũt, unũ, idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4523" xml:space="preserve">fuerũt <lb/>facti, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4524" xml:space="preserve">ut nomen ſignificat, continentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4525" xml:space="preserve">quod quidẽ eſſe <lb/>non potest, ſi extrema ſint duo. </s>
  <s xml:id="echoid-s4526" xml:space="preserve">Hoc definito, patet in his <lb/>eſſe continuum, ex quibus aptum est unum quid fieri tactu: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4527" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4528" xml:space="preserve">ut fit ipſum continuum unum, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4529" xml:space="preserve">ipſum totum fore <lb/>unum: </s>
  <s xml:id="echoid-s4530" xml:space="preserve">ueluti clauo, uel glutine, uel tactu, uel copulatione. </s>
  <s xml:id="echoid-s4531" xml:space="preserve"><lb/>Patet etiam primũ eſſe, quod est deinceps: </s>
  <s xml:id="echoid-s4532" xml:space="preserve">quod enim tan-<lb/>git, id deinceps eſſe neceſſe est. </s>
  <s xml:id="echoid-s4533" xml:space="preserve">Nõ omne autem quod dein-<lb/>ceps est, tangit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4534" xml:space="preserve">Quapropter ipſum deinceps eſſe, eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4535" xml:space="preserve"><lb/>in hiſce, quæ ſunt ratione priora, uelut in numeris, tactus <lb/>uerò non eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4536" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4537" xml:space="preserve">ſi continuum est, tangat neceſſe est. </s>
  <s xml:id="echoid-s4538" xml:space="preserve">Si ue <lb/>rò tangit, nondum continuum est: </s>
  <s xml:id="echoid-s4539" xml:space="preserve">non enim ſi ſimul ſint <lb/>extrema ipſorum, unum ipſa eſſe neceſſe est, ſed ſi ſint unũ, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4540" xml:space="preserve">ſimul eſſe neceſſe est. </s>
  <s xml:id="echoid-s4541" xml:space="preserve">Quare copulatio, ultima est ge-<lb/>neratione: </s>
  <s xml:id="echoid-s4542" xml:space="preserve">tangant enim neceſſe est, ſi copulabuntur extre-<lb/>ma. </s>
  <s xml:id="echoid-s4543" xml:space="preserve">Ea uerò quæ tangunt, non uniuerſa ſunt copulata. </s>
  <s xml:id="echoid-s4544" xml:space="preserve">In <lb/>quibus autem tactus non est, in hiſce patet nec copulatio-<lb/>nem eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s4545" xml:space="preserve">Quare ſi punctum est ſeparatim, ac unitas, ut <lb/>quidam dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4546" xml:space="preserve">unitatem ad punctum idem eſſe impoßibile <lb/>est. </s>
  <s xml:id="echoid-s4547" xml:space="preserve">punctis enim competit tactus, unitatibus eſſe deinceps: </s>
  <s xml:id="echoid-s4548" xml:space="preserve"><lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4549" xml:space="preserve">inter illa quidem, eſſe aliquid potest: </s>
  <s xml:id="echoid-s4550" xml:space="preserve">omnis enim linea <lb/>est inter puncta. </s>
  <s xml:id="echoid-s4551" xml:space="preserve">Inter unitates autem, nibil eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4552" xml:space="preserve"><lb/>nihil est enim inter dualitatem, ac unitatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s4553" xml:space="preserve">Quid igitur <lb/>est ſimul eſſe ſeorſumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s4554" xml:space="preserve">, quid tangere, quid inter, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4555" xml:space="preserve">dein-<lb/>ceps eſſe quid est hærens, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4556" xml:space="preserve">cõtinuum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4557" xml:space="preserve">quibus h orum <lb/>u<unsure/>num quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4558" xml:space="preserve">competit, ſatis iam diximus.</s>
  <s xml:id="echoid-s4559" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div85" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-119-01" xlink:href="note-119-01a" xml:space="preserve">Poftquã Ā<unsure/>ri-<lb/>ftot. diuiſit mu <lb/>tationẽ, &amp; mo-<lb/>tum in ſuas ſpe <lb/>cies, hîc deter-<lb/>minat de vnitæ<unsure/> <lb/>te &amp; cõtrarie-<lb/>tate motus it@ <lb/>ſuas ſpecies.</note>
</div>
</div>
<div xml:id="echoid-div87" type="section" level="1" n="51">
<head xml:id="echoid-head64" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<pb o="115" file="121" n="121" rhead="LIBER V."/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s4560" xml:space="preserve">VNus autem motus, multis dicitur modis. </s>
  <s xml:id="echoid-s4561" xml:space="preserve">Vnum enim <lb/>ipſum, multipliciter dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4562" xml:space="preserve">Genere igitur unus est <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-121-01a" xlink:href="note-121-01"/>
motus, per prædicamẽti figuras: </s>
  <s xml:id="echoid-s4563" xml:space="preserve">lationes nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4564" xml:space="preserve">oẽs, unus ge <lb/>nere motus ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4565" xml:space="preserve">Alteratio aũt à latione genere eſt diuerſus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4566" xml:space="preserve">Specie uerò unus, quãdo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4567" xml:space="preserve">genere eſt unus, et in indiuidua <lb/>ſpecie est: </s>
  <s xml:id="echoid-s4568" xml:space="preserve">ueluti coloris quidẽ ſunt differentiæ, Igitur deal-<lb/>batio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4569" xml:space="preserve">denigratio, diuerſi ſunt ſpecie motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4570" xml:space="preserve">Omnesigi <lb/>tur dealbationes eadẽ in ſpecie ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4571" xml:space="preserve">omnes itidẽ denigra <lb/>tiones, albedinis aũtnõ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4572" xml:space="preserve">Quapropter dealbationes oẽs, <lb/>unus ſpecie motus ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4573" xml:space="preserve">Quod ſi ſint aliqua, quæ genera <lb/>ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4574" xml:space="preserve">ſpecies ſimul, patet unum quidẽ in illis ſpecie motũ <lb/>eſſe, non abſolutè tamẽ ſpecie unum: </s>
  <s xml:id="echoid-s4575" xml:space="preserve">qualis est diſciplina, ſi <lb/>ſcientia existimationis quidẽ eſt ſpecies, ſcientiarũ autẽ ge <lb/>nus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4576" xml:space="preserve">Dubitauerit autẽ quiſpiã, ſi unus ſit ſpecie motus, cùm <lb/>ex eodẽ in diem, idem mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4577" xml:space="preserve">ueluti punctũ unum, ex boc <lb/>loco in locũ iterum, iterumúe. </s>
  <s xml:id="echoid-s4578" xml:space="preserve">At ſi ſit, conuerſio, rectáq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4579" xml:space="preserve"><lb/>latio, ijdem erunt ſpecie motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4580" xml:space="preserve">uolutatio item, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4581" xml:space="preserve">ambu <lb/>latio. </s>
  <s xml:id="echoid-s4582" xml:space="preserve">An definitũ eſt diuerſum eſſe motũ, ſi id in quo fit mo <lb/>tus, ſpecie ſit diuerſum? </s>
  <s xml:id="echoid-s4583" xml:space="preserve">circunflexum autem à recto ſpecie <lb/>differt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4584" xml:space="preserve">genere igitur, ſpecieúe motus, boc pacto est unus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4585" xml:space="preserve"><lb/>Abſolutè autem is unus est motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4586" xml:space="preserve">qui ſubstantia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4587" xml:space="preserve">nume <lb/>ro unus est. </s>
  <s xml:id="echoid-s4588" xml:space="preserve">Sed quiſnam ſit talis, patefiet facta diuiſione: </s>
  <s xml:id="echoid-s4589" xml:space="preserve"><lb/>tria enim numero ſunt, circa quæmotum dicimus eſſe, quod <lb/>in quo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4590" xml:space="preserve">quando: </s>
  <s xml:id="echoid-s4591" xml:space="preserve">dico autem boc pacto, eſſe enim quip-<lb/>piam, quod mouetur, neceſſe est, uelut bominem, aut aurũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s4592" xml:space="preserve"><lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4593" xml:space="preserve">in aliquo boc moueri, ceu in loco, aut in affectu: </s>
  <s xml:id="echoid-s4594" xml:space="preserve">et quã-<lb/>do, omne enim quod mouetur, in tẽpore mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4595" xml:space="preserve">Eſſe igi-<lb/>tur genere, aut ſpecie unum, in ipſare, in qua fit motus con-<lb/>ſistit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4596" xml:space="preserve">Haerere autem in tempore erat. </s>
  <s xml:id="echoid-s4597" xml:space="preserve">At eſſe ſimpliciter <lb/>unũ, uniuerſis biſce cõſistit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4598" xml:space="preserve">etenim id, in quo fit motus, unũ
<pb o="116" file="122" n="122" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4599" xml:space="preserve">indiuiduum eſſe oportet ueluti formã, et tẽpus unũ eſſe, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4600" xml:space="preserve">nõ intercapedines fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s4601" xml:space="preserve">Et id, quod mouetur, unũ, nõ per <lb/>accidẽs eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s4602" xml:space="preserve">ut albũ nigreſcere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4603" xml:space="preserve">Coriſcũ ambulare: </s>
  <s xml:id="echoid-s4604" xml:space="preserve">unũ <lb/>autẽ est Coriſcus, ac album, ſed per accidens, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4605" xml:space="preserve">cõmune: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4606" xml:space="preserve">fieri enim potest, ut duo ſimul bomines eadem ſanatione ſa-<lb/>nentur, ex oculorũ morbo in ſanitatẽ eorũdem pergẽtes. </s>
  <s xml:id="echoid-s4607" xml:space="preserve">At <lb/>nõ unus motus bic eſt, ſed ſpecie unus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4608" xml:space="preserve">Si Socrates autẽ ea-<lb/>dem alteratione ſpecie, diuerſis tẽporibus alteratur, ſi cor-<lb/>ruptum iterũ unum numero fieri potest, erit et bæc altera-<lb/>tio una: </s>
  <s xml:id="echoid-s4609" xml:space="preserve">ſin nõ poteſt, erit eadẽ ſpecie: </s>
  <s xml:id="echoid-s4610" xml:space="preserve">ſed non numero una. </s>
  <s xml:id="echoid-s4611" xml:space="preserve"><lb/>Existit autẽ buic ſimilis dubitatio, ſi una ſit ipſa ſanitas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4612" xml:space="preserve"><lb/>habitusipſi omnino, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4613" xml:space="preserve">affectus in corporib<emph style="sub">9</emph> ipſis nec´nes <lb/>ea nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4614" xml:space="preserve">quæ babẽt, moueri, fluereq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4615" xml:space="preserve">uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4616" xml:space="preserve">Si eadẽ igi-<lb/>tur, atque una ſit mane, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4617" xml:space="preserve">nunc ſanitas: </s>
  <s xml:id="echoid-s4618" xml:space="preserve">cur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4619" xml:space="preserve">cùm rurſus <lb/>quiſpiã amiſſam recuperauerit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4620" xml:space="preserve">bæc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4621" xml:space="preserve">illa nõ unanu-<lb/>mero erit? </s>
  <s xml:id="echoid-s4622" xml:space="preserve">Eſt enim eadẽ ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s4623" xml:space="preserve">uerùm boc intereſſe uidetur, <lb/>quòd ſi habitus ſint duo, duo erunt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4624" xml:space="preserve">ipſi actus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4625" xml:space="preserve">ſicut ſi <lb/>actus ſit unus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4626" xml:space="preserve">habitum unum eſſe neceſſe est: </s>
  <s xml:id="echoid-s4627" xml:space="preserve">unus enim <lb/>actus numero, unius numero habitus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4628" xml:space="preserve">At ſi habitus ſit <lb/>unus, nõ ſortaſſe cuipiã uidebitur unus etiã actus eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s4629" xml:space="preserve">cùm <lb/>enim ceſſauerit quiſpiam ambulare, nõ eſt ipſa ambulatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s4630" xml:space="preserve"><lb/>rurſus autẽ ambulante, erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4631" xml:space="preserve">Quòd ſi una, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4632" xml:space="preserve">eadẽ est: </s>
  <s xml:id="echoid-s4633" xml:space="preserve">idem, <lb/>ac unũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4634" xml:space="preserve">corrũpi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4635" xml:space="preserve">eſſe perſæpe potest. </s>
  <s xml:id="echoid-s4636" xml:space="preserve">Hæ igitur dubi-<lb/>tationes extra præſentẽ cõſiderationẽ eſſe uidẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4637" xml:space="preserve">Cùm aũt <lb/>omnis motus cõtinuus ſit, ſi omnis eſt diuiſibilis, eũ, qui ſim <lb/>pliciter unus est, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4638" xml:space="preserve">continuum eſſe neceſſe est: </s>
  <s xml:id="echoid-s4639" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4640" xml:space="preserve">ſi conti-<lb/>nuus est, unus est: </s>
  <s xml:id="echoid-s4641" xml:space="preserve">non enim omnis omni cõtinuus fieri põt, <lb/>ſicut nec aliud quoduis cuiuis, ſed quorũ ultima unum fie-<lb/>ri poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4642" xml:space="preserve">ultima uerò quorundã non ſunt, quorundã ſunt, <lb/>at diuerſa ſpecie, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4643" xml:space="preserve">æquiuoca. </s>
  <s xml:id="echoid-s4644" xml:space="preserve">Quo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4645" xml:space="preserve">modo tanget,
<pb o="117" file="123" n="123" rhead="LIBER V."/>
aut unum fiet ultimũ lineæ, ambulationisúes Hærentes igi-<lb/>tur erunt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4646" xml:space="preserve">ij, qui nõ idem, ſpecie: </s>
  <s xml:id="echoid-s4647" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4648" xml:space="preserve">ij, qui non idem gene <lb/>re ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4649" xml:space="preserve">Poſt curſum enim quempiã continuò febres aggre-<lb/>di poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4650" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4651" xml:space="preserve">ut facis ipſius ex ſucceßione motio, latio eſt <lb/>bærens, cõtinua uerò nõ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4652" xml:space="preserve">poſitũ eſt enim ea cõtinua eſſe, <lb/>quorũ ultima ſunt unũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s4653" xml:space="preserve">Quare hærentes quidẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4654" xml:space="preserve">deinceps <lb/>ex eo ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4655" xml:space="preserve">quia tempus continuũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4656" xml:space="preserve">Continuũ autem eſt, <lb/>quia motus cõtinui ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4657" xml:space="preserve">hoc autẽ eſt, cùm utrorunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4658" xml:space="preserve">extre-<lb/>mum eſt unũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s4659" xml:space="preserve">Quapropter cum motũ, qui ſimpliciter con <lb/>tinuus, ac unus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4660" xml:space="preserve">eundẽ eſſe ſpecie ac unius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4661" xml:space="preserve">uno in tem <lb/>pore eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4662" xml:space="preserve">Vno quidem in tẽpore, ut immobilitas <lb/>inter partes nõ ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4663" xml:space="preserve">intercapedine enim mobile quieſcat ne-<lb/>ceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4664" xml:space="preserve">Multi igitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4665" xml:space="preserve">nõ unus ij motus ſunt, inter quos <lb/>media quies cadit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4666" xml:space="preserve">Quare ſi quis motus intercipitur ſtatu, <lb/>is neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4667" xml:space="preserve">unus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4668" xml:space="preserve">cõtinuus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4669" xml:space="preserve">Intercipitur autẽ, ſi in mediũ <lb/>tẽpus cadit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4670" xml:space="preserve">Specie autem unũ eſſe oportet, quia ultima eius, <lb/>qui nõ unus eſt ſpecie, unũ euadere nequeunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4671" xml:space="preserve">ſi tẽpus nõ <lb/>intercipit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4672" xml:space="preserve">Tempus enim eſt unum, ille uerò ſpecie eſt diuer <lb/>ſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4673" xml:space="preserve">etenim motũ unum, et ſpecie unum eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4674" xml:space="preserve">hunc <lb/>autem non neceſſe eſt ſimpliciter unum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s4675" xml:space="preserve">Quis igitur <lb/>motus unus eſt abſolutè, iam diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4676" xml:space="preserve">Præterea motus unus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4677" xml:space="preserve">hiſce dicitur, qui eſt perfectus, ſiue genere ſit, ſiue ſpe-<lb/>cie, ſiue numero unus quemadmodũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4678" xml:space="preserve">in cæteris perfectũ <lb/>ipſum, ac totum ipſius unius eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4679" xml:space="preserve">interdum autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4680" xml:space="preserve">ſi imper <lb/>fectus eſt, unus dicitur, modò cõtinuus ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4681" xml:space="preserve">Inſuper &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4682" xml:space="preserve">alio <lb/>modo præter dictos unus hiſce dicitur motus, qui uniformis <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4683" xml:space="preserve">difformis enim aliqua ex parte non unus eſſe uidetur, <lb/>ſed hiſce potius, qui uniſormis eſt, perinde atque linea re-<lb/>cta, difformis enim diuiſibilis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4684" xml:space="preserve">Differre autẽ uidentur, ut <lb/>magis tale, minusúe differt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4685" xml:space="preserve">Eſt autem uniformitas omni in
<pb o="118" file="124" n="124" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
motu, aut difformitas. </s>
  <s xml:id="echoid-s4686" xml:space="preserve">Etenim alterari quippiam uniformi-<lb/>ter poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4687" xml:space="preserve">ſuper uniformia ferri, ut ſuper circulum, aut <lb/>lineã rectã: </s>
  <s xml:id="echoid-s4688" xml:space="preserve">et circa accretionẽ, decretionemũe ſimilimodo. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4689" xml:space="preserve">Difformitatis autẽ differẽtiæ ſunt, interdũ enim eſt ratione <lb/>cius, ſuper quod efficitur motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4690" xml:space="preserve">impoßibile eſt enim unifcr <lb/>mem eſſe motũ, ſi nõ ſuper uniformi magnitudine fiat, qua-<lb/>lis eſt motio ſuper lineã flexam, aut aliã magnitudinẽ talem, <lb/>cuius quæuis pars ad quamuis partẽ non accõmodatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4691" xml:space="preserve">in-<lb/>terdũ nõ eſt ratione ſpacij, non tẽporis, nõ eius, ad quod ac-<lb/>cedit, ſed ratione modi: </s>
  <s xml:id="echoid-s4692" xml:space="preserve">celeritate enim interdũ, tarditateq̃; </s>
  <s xml:id="echoid-s4693" xml:space="preserve"><lb/>motus distinguitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4694" xml:space="preserve">Cuius enim eadẽ eſt celeritas, is eſt uni-<lb/>formis: </s>
  <s xml:id="echoid-s4695" xml:space="preserve">cuius uerò nõ eadem eſt, is eſt difformis. </s>
  <s xml:id="echoid-s4696" xml:space="preserve">Quapro-<lb/>pter celeritas, tarditasúe non ſunt ſpecies, nec differẽtiæ mo <lb/>tus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4697" xml:space="preserve">quippe cùm omnes motus diuerſos ſpecie comitentur.</s>
  <s xml:id="echoid-s4698" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div87" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-121-01" xlink:href="note-121-01a" xml:space="preserve">Poſitis quibul <lb/>dam deſinitio-<lb/>nibus ad ſequẽ <lb/>tia neceſſarijs, <lb/>procedit Ā<unsure/>rift. <lb/>ad tractandum <lb/>de vnitate, &amp; <lb/>diueriitate mo <lb/>tus.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s4699" xml:space="preserve">Quare neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4700" xml:space="preserve">grauitas, leuitasq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s4701" xml:space="preserve">, quæ eſt reſpectu eiuſdem, <lb/>ceu terræ ad ſeipſam, aut ignis reſpectu ſui. </s>
  <s xml:id="echoid-s4702" xml:space="preserve">Vnus eſt igi-<lb/>tur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4703" xml:space="preserve">hiſce motus, qui eſt difformis, continuitatis nimirũ <lb/>ratione: </s>
  <s xml:id="echoid-s4704" xml:space="preserve">ſed minus quod quidem ei lationi accedit, quæ ſu-<lb/>per linea flexa ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4705" xml:space="preserve">Id autem quod eſt minus: </s>
  <s xml:id="echoid-s4706" xml:space="preserve">mistione con-<lb/>trarij ſemper eſt tale. </s>
  <s xml:id="echoid-s4707" xml:space="preserve">Quòd ſi omnis motus unus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4708" xml:space="preserve">uni-<lb/>formis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4709" xml:space="preserve">non uniformis eſſe poteſt, ij qui diuerſi ſunt ſpe-<lb/>cie, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4710" xml:space="preserve">bærẽt, non unus erunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4711" xml:space="preserve">continuus motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4712" xml:space="preserve">Qui <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4713" xml:space="preserve">fieri poteſt, ut hiſce ſit uniformis, qui ex alteratione, <lb/>lationeúe constat? </s>
  <s xml:id="echoid-s4714" xml:space="preserve">accommodantur enim neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s4715" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s4716" xml:space="preserve">Expoſuit, quis motus ſit vnus numero, ac verè ſit, nunc qui ſint <lb/>contrarij motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4717" xml:space="preserve">qui non ſint.</s>
  <s xml:id="echoid-s4718" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div89" type="section" level="1" n="52">
<head xml:id="echoid-head65" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<note position="left" xml:space="preserve">Determinauit <lb/>Ā<unsure/>riſto. de vni <lb/>tate, &amp; diuer-<lb/>ſitate mot<emph style="sub">9</emph>, hic <lb/>verò de motuũ <lb/>contrarietate <lb/>determinat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s4719" xml:space="preserve">DEinceps definiendum eſt quiſnã motus cui motui cõ <lb/>trarius eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4720" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4721" xml:space="preserve">de quiete ſimilimodo. </s>
  <s xml:id="echoid-s4722" xml:space="preserve">Primũ autẽ di-<lb/>uidendũ eſt, utrũ cõtrarius motus ſit hiſce qui eſt ex eodem, <lb/>ei quo itur ad idẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s4723" xml:space="preserve">ut hiſce, qui eſt ex ſanitate, et quo petitur
<pb o="119" file="125" n="125" rhead="LIBER V."/>
ſanitas: </s>
  <s xml:id="echoid-s4724" xml:space="preserve">quales &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4725" xml:space="preserve">generatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4726" xml:space="preserve">corruptio eſſe uidẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4727" xml:space="preserve">An <lb/>hiſce qui ex cõtrarijs eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4728" xml:space="preserve">ut hiſce qui ex ſanitate, ei qui eſt è <lb/>morbo. </s>
  <s xml:id="echoid-s4729" xml:space="preserve">An hiſce quo ad contraria pergitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4730" xml:space="preserve">ut hiſce, quo <lb/>ad ſanitatem itur, ei quo ad morbũ acceditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4731" xml:space="preserve">An hiſce, qui <lb/>eſt ex cõtrario, ei quo ad contrariũ itur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4732" xml:space="preserve">ut hiſce qui eſt ex <lb/>ſanitate, ei quo morbus petitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4733" xml:space="preserve">An hiſce qui ex cõtrario in <lb/>cõtrariũ pergit, ei quo è cõtrario in cõtrarium itur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4734" xml:space="preserve">ut hiſ-<lb/>ce qui è ſanitate in morbum proficiſcitur, ei quo ex mor-<lb/>bo acquiritur ſanitas. </s>
  <s xml:id="echoid-s4735" xml:space="preserve">Vnum enim horum modorum quen-<lb/>dam, aut plures eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4736" xml:space="preserve">nõ fit enim ut alio modo mo <lb/>tus oppoſiti diſponantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4737" xml:space="preserve">Is igitur qui eſt è contrario, non <lb/>eſt eicontrarius, quo in contrarium itur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4738" xml:space="preserve">ut is qui eſt ex ſa-<lb/>nitate, ei quo itur ad morbum: </s>
  <s xml:id="echoid-s4739" xml:space="preserve">eſt enim unus, idemq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s4740" xml:space="preserve">, eſſe ta-<lb/>men ipſorum non idem eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4741" xml:space="preserve">quẽadmodum non idem eſt ex ſa <lb/>nitate mutari, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4742" xml:space="preserve">ad morbum. </s>
  <s xml:id="echoid-s4743" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4744" xml:space="preserve">hiſce motus, qui eſt ex <lb/>contrario, ei contrarius eſt, qui ex contrario eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4745" xml:space="preserve">ſimul enim <lb/>accidit è contrario, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4746" xml:space="preserve">in contrarium, aut in mediũ ire: </s>
  <s xml:id="echoid-s4747" xml:space="preserve">ſed <lb/>posterius de hiſce dicemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4748" xml:space="preserve">Enimuerò in contrarium muta-<lb/>ri, cauſa potius contrarietatis eſſe uidebitur, quàm è cõtra-<lb/>rio mutari: </s>
  <s xml:id="echoid-s4749" xml:space="preserve">hoc enim, abiectio contrarietatis: </s>
  <s xml:id="echoid-s4750" xml:space="preserve">illud, aſſum-<lb/>ptio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4751" xml:space="preserve">Dicitur ctiam quiſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4752" xml:space="preserve">motus, ex eo potius in quod <lb/>itur, quàm ex eo, ex quo fit mutatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s4753" xml:space="preserve">Sanatio enim hiſce di <lb/>citur, quo acquiritur ſanitas. </s>
  <s xml:id="echoid-s4754" xml:space="preserve">Aegrotatio hiſce, quo ad ægri <lb/>tudinẽ itur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4755" xml:space="preserve">Restat igitur hiſce, quo ad cõtraria pergitur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4756" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4757" xml:space="preserve">hiſce, quo ad cõtraria ex cõtrarijs itur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4758" xml:space="preserve">Forſitan igitur <lb/>fit, ut ij, quibus ad contraria proficiſcitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4759" xml:space="preserve">ex cõtrarijs <lb/>ſint, ſed eſſe fortaſſe non idem eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4760" xml:space="preserve">eundi inquam in ſanitatẽ, <lb/>at que ex morbo: </s>
  <s xml:id="echoid-s4761" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4762" xml:space="preserve">eundi in morbum, atque ex ſanitate. </s>
  <s xml:id="echoid-s4763" xml:space="preserve"><lb/>Cùm autem à motu mutatio differat (ea nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4764" xml:space="preserve">mutatio mo-<lb/>tus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4765" xml:space="preserve">qua ex ſubiecto in ſubiectũ itur) hiſce profectò mo-
<pb o="120" file="126" n="126" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
tus, quo è contrario in contrariũ pergitur, cõtrarius eſt ei<unsure/>, <lb/>quo è contrario ad cõtrarium itur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4766" xml:space="preserve">ut hiſce, quo ex ſanitate <lb/>in morbum itur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4767" xml:space="preserve">ei, quo ſanitas è morbo acquiritur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4768" xml:space="preserve">Patet <lb/>autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4769" xml:space="preserve">ex inductione, qui contrarij eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4770" xml:space="preserve">ægrotare <lb/>enim ipſi ſanari, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4771" xml:space="preserve">dicere ipſi decipi, nõ per ſeipſum con-<lb/>traria uidẽ tur, ex contrarijs enim in cõtraria fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4772" xml:space="preserve">ut enim <lb/>ſcientiã per ſe quiſpiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4773" xml:space="preserve">per alium conſequi poteſt, ſic <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4774" xml:space="preserve">deceptionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s4775" xml:space="preserve">Latio etiam, qua ſupera loca petuntur, ei <lb/>contraria eſt lationi, qua ad inſera loca itur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4776" xml:space="preserve">hæc enim in <lb/>longitudine contraria ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4777" xml:space="preserve">Et ea, qua itur ad dextra, ei qua <lb/>ſinistra petuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4778" xml:space="preserve">hæc enim latitudine contraria ſunt, Et ea <lb/>qua pergitur ad ea, quæ ſunt antè, ei qua itur ad ea, quæ <lb/>ſunt pòſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4779" xml:space="preserve">hæc enim in profunditate contraria ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4780" xml:space="preserve">Is autẽ <lb/>qui ſolùm ad contrarium eſt, non motus, ſed mutatio eſt, V e <lb/>lut album fieri, non ex aliquo. </s>
  <s xml:id="echoid-s4781" xml:space="preserve">Quibus etiam non eſt con-<lb/>trariũ, ea mutatio quæ eſt ex ipſo, ei mutationi cõtraria eſt, <lb/>quæ eſt ad ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s4782" xml:space="preserve">Quapropter generatio corruptioni con <lb/>traria eſt, abiectoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4783" xml:space="preserve">acceptioni: </s>
  <s xml:id="echoid-s4784" xml:space="preserve">hæ autem mutationes, non <lb/>motus ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4785" xml:space="preserve">Hiuerò motus, quibus ad medium itur, in qui-<lb/>bus contrariorũ eſt medium, in contrarijs quodãmodo ſunt <lb/>ponẽdi: </s>
  <s xml:id="echoid-s4786" xml:space="preserve">motus enim ad utrum extremorũ eatur, medio ipſo <lb/>utitur, ut extremo: </s>
  <s xml:id="echoid-s4787" xml:space="preserve">uelut è fuſco quidem itur in album, tan-<lb/>quam è nigro: </s>
  <s xml:id="echoid-s4788" xml:space="preserve">è nigro uerò in fuſcum tanquam in album: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4789" xml:space="preserve">medium enim ad utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4790" xml:space="preserve">extremorum, contrarij rationem <lb/>quodammodo ſubit, ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4791" xml:space="preserve">prius dictum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4792" xml:space="preserve">Motus igitur <lb/>hoc pacto motui contrarius eſt, hiſce quo è cõtrario in con <lb/>trarium pergitur, ei quo è contrario in contrarium itur.</s>
  <s xml:id="echoid-s4793" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s4794" xml:space="preserve">Quæ ſit cõtraria Quies motui: </s>
  <s xml:id="echoid-s4795" xml:space="preserve">an Quies in loco, ad quem mo <lb/>tus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4796" xml:space="preserve">an verò in eo, à quo eſt motus motui proponatur, <lb/>Et dubitationes aliæ expoſitæ atque abſolutæ.</s>
  <s xml:id="echoid-s4797" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="121" file="127" n="127" rhead="LIBER V."/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s4798" xml:space="preserve">CV m autẽ motui non ſolùm motus eſſe contrarius, ſed <lb/>Quies etiã uideatur, hoc definiamus oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s4799" xml:space="preserve">abſolu-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-127-01a" xlink:href="note-127-01"/>
tè nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4800" xml:space="preserve">motus motui contrariũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4801" xml:space="preserve">Opponitur autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4802" xml:space="preserve"><lb/>quies, priuatio enim eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4803" xml:space="preserve">priuatio uerò quodãmodo contra-<lb/>ria dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4804" xml:space="preserve">Quæ autẽ cuinam cõtraria eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s4805" xml:space="preserve">an ei motui, qui <lb/>eſt in loco, ea quies eſt cõtraria: </s>
  <s xml:id="echoid-s4806" xml:space="preserve">quæ eſt in loco? </s>
  <s xml:id="echoid-s4807" xml:space="preserve">V erũ hoc <lb/>nũc ſimpliciter dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4808" xml:space="preserve">Vtrũ enim hiſce motus, qui eſt ex <lb/>hoc, ei quieti quæ eſt hic opponatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4809" xml:space="preserve">an hiſce quo ad hoc <lb/>itur? </s>
  <s xml:id="echoid-s4810" xml:space="preserve">Patetigitur, cũ duobus in ſubiectis ſit ipſe motus, ei <lb/>quidẽ motui, ꝗ eſt ex hoc in cõtrariũ, oppoſitã eã eſſe quie-<lb/>tem quæ eſt in hoc. </s>
  <s xml:id="echoid-s4811" xml:space="preserve">Ei uerò, qui eſt ad hoc, ecõtrario eã quæ <lb/>in cõtrario eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4812" xml:space="preserve">Simul autẽ hæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4813" xml:space="preserve">inter ſeſe ſunt contrariæ. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4814" xml:space="preserve">Etenim abſurdũ eſt, ſi motus quidem cõtrarij ſunt, quietes <lb/>uerò cõtrariæ non ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4815" xml:space="preserve">Sunt autẽ eæ, quæ in cõtrarijs ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4816" xml:space="preserve"><lb/>Ea nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4817" xml:space="preserve">quies, quæ eſt in ſanitate, ei quieti cõtraria eſt, quæ <lb/>eſt in morbo: </s>
  <s xml:id="echoid-s4818" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4819" xml:space="preserve">ei motui, quo ex ſanitate in morbũ itur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4820" xml:space="preserve">ei <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4821" xml:space="preserve">quo è morbo itur in ſanitatẽ, cõtrariã eſſe, ſines egre <lb/>ditur ratiõis: </s>
  <s xml:id="echoid-s4822" xml:space="preserve">motus enim in ipſum in quo ſtatur, profectio <lb/>potius eſt ad quietẽ, quã accidit fieri ſimul cum motu: </s>
  <s xml:id="echoid-s4823" xml:space="preserve">hunc <lb/>autẽ aut illũ, eſſe cõtrariũ illi, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4824" xml:space="preserve">nõ enim ea quies, <lb/>quæ in albedine eſt, ei motui contraria eſt, quo ad ſanitatem <lb/>acceditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4825" xml:space="preserve">Quibus autem nõ eſt cõtrarium, eorũ mutatio <lb/>quidẽ oppoſita eſt, ea quæ eſt ex ipſo ei, quæ eſt ad ipſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s4826" xml:space="preserve"><lb/>mot<emph style="sub">9</emph> uerò nõ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4827" xml:space="preserve">uelut ea, quæ eſt ex ente, ei quæ eſt ad ens. </s>
  <s xml:id="echoid-s4828" xml:space="preserve"><lb/>Et quies quidẽ horum non eſt, mutationis autẽ uacuitas eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4829" xml:space="preserve"><lb/>Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4830" xml:space="preserve">ſi ſubiectũ quidẽ quippiã ſit, ea mutationis uacuitas, <lb/>quæ est in ente, ei quæ eſt in non ente contraria eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4831" xml:space="preserve">Si in id <lb/>quod haud eſt, nõ quippiã ſit, dubitauerit quiſpiã ſanè cui-<lb/>nam ſit cõtraria ea mutationis uacuitas, quæ eſt in ente, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4832" xml:space="preserve"><lb/>ſit´ ne quies? </s>
  <s xml:id="echoid-s4833" xml:space="preserve">quod ſi eſt, aut non omnis quies motui contra-
<pb o="122" file="128" n="128" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
ria eſt, aut generatio, corruptioúe motus ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4834" xml:space="preserve">Patet igitur <lb/>quietem illam non eſſe dicendam, niſi &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4835" xml:space="preserve">ipſæ ſint motio-<lb/>nes, ſed ſimile quid quieti, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4836" xml:space="preserve">mutationis uacuitatem: </s>
  <s xml:id="echoid-s4837" xml:space="preserve">con-<lb/>trariam uerò aut nulli prorſus, aut eimutationis uacuitati, <lb/>quæ est in non ente, aut corruptioni, hæc est enim, ex ipſa: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4838" xml:space="preserve">generatio uerò, in ipſam. </s>
  <s xml:id="echoid-s4839" xml:space="preserve">Dubitauerit autem quiſpiam, <lb/>cur in mutatione quidem, quæ est in loco, tam quietes, quàm <lb/>motus ſecundùm natur am ſunt, præterq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4840" xml:space="preserve">naturã, in cæteris <lb/>uerò non ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4841" xml:space="preserve">ut alter atio, alia ſit ſecundùm naturam, alia <lb/>præter naturam, non enim ſanatio magis, quàm ægrotatio <lb/>ſecundùm naturam est, aut dealbatio quàm denigratio, Si-<lb/>militer, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4842" xml:space="preserve">in accretione, decretioneúe: </s>
  <s xml:id="echoid-s4843" xml:space="preserve">neque enim hæ in-<lb/>ter ſeſe contrariæ ſunt, ut altera ſit ſecundùm naturã, altera <lb/>præter naturam: </s>
  <s xml:id="echoid-s4844" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4845" xml:space="preserve">accretio accretioni ſimili modo con-<lb/>trarium est, decretioúe decretioni. </s>
  <s xml:id="echoid-s4846" xml:space="preserve">In generatione quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s4847" xml:space="preserve">, <lb/>corruptioneúe eadem ratio est: </s>
  <s xml:id="echoid-s4848" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4849" xml:space="preserve">enim generatio quidẽ <lb/>eſt ſecundùm naturã, corruptio autẽ præter naturã. </s>
  <s xml:id="echoid-s4850" xml:space="preserve">Seneſce <lb/>re enim, ſecundùm naturam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4851" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4852" xml:space="preserve">generationẽ aliam ſe-<lb/>cundùm naturã, aliam præter naturã eſſe uidemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4853" xml:space="preserve">Quòd <lb/>ſi id, quod eſt ui, præter natur am est, et corruptio ſanè cor-<lb/>ruptioni contraria erit, ea quæ est ui, quia est præter natu-<lb/>ram, ei quæ eſt ſecundùm naturã. </s>
  <s xml:id="echoid-s4854" xml:space="preserve">Sunt igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4855" xml:space="preserve">generatio-<lb/>nes uiolentæ, fatoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4856" xml:space="preserve">non definitæ, quibus eæ quæ ſunt ſeeun <lb/>dùm naturã, contrariæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4857" xml:space="preserve">Et accretiones itidem uiolcntæ, <lb/>decretionesúe: </s>
  <s xml:id="echoid-s4858" xml:space="preserve">ut eorum accretiones, qui ob delitias citò pu <lb/>beſcunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4859" xml:space="preserve">ea frumenta, quæ citò adoleſcunt, incrementaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4860" xml:space="preserve"><lb/>ſuſcipiunt, anteà quàm humo bene cõpreſſa ſtirpium eli-<lb/>ciant fibras. </s>
  <s xml:id="echoid-s4861" xml:space="preserve">In alteratione uerò quomodo res ſe habet, an <lb/>modo eodem? </s>
  <s xml:id="echoid-s4862" xml:space="preserve">eſſe enim po ſſunt alterationes partim uiolen <lb/>tæ, partim naturales, Qui nanque in non dijudicandis die-
<pb o="123" file="129" n="129" rhead="LIBER V."/>
bus, liberantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4863" xml:space="preserve">ij præter naturam alterari uidentur, qui ue-<lb/>rò in dijudicantibus, ij ſecundùm natur am alterantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4864" xml:space="preserve">Ipſæ <lb/>igitur corruptiones inter ſeſe erunt contrariæ, non ſolùm <lb/>generationi. </s>
  <s xml:id="echoid-s4865" xml:space="preserve">At quid prohibet? </s>
  <s xml:id="echoid-s4866" xml:space="preserve">ſunt enim aliquo modo cõ <lb/>trariæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s4867" xml:space="preserve">etenim ſi altera uoluptatem, altera dolorem affer-<lb/>ret, erunt hoc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4868" xml:space="preserve">pacto contrariæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s4869" xml:space="preserve">Quare non abſolutè <lb/>corruptioni corruptio est contraria, ſed ut altera ipſarum <lb/>est talis, altera talis. </s>
  <s xml:id="echoid-s4870" xml:space="preserve">Omnino igitur motus, quiesùe, dicto <lb/>modo ſubeunt cõtrarietatẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s4871" xml:space="preserve">motus enim quo ad ſupera per <lb/>gitur, cõtrarius est motui, quo ad infera itur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4872" xml:space="preserve">loci enim hæ <lb/>ſunt cõtrarietates. </s>
  <s xml:id="echoid-s4873" xml:space="preserve">fertur autẽ ignis latione, qua ſupera pe-<lb/>tuntur, natura: </s>
  <s xml:id="echoid-s4874" xml:space="preserve">terra autem, latione qua ad infer a loca acce <lb/>ditur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4875" xml:space="preserve">lationes ip ſorum, contrariæ ſunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s4876" xml:space="preserve">ignis autem ſur <lb/>ſum quidem fertur natura, deorſum uerò præter naturam.</s>
  <s xml:id="echoid-s4877" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div89" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-127-01" xlink:href="note-127-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rift, vbi <lb/>de motuũ con-<lb/>trarietate de-<lb/>terminat, de <lb/>quietum con-<lb/>trarietate deter <lb/>minat: &amp; pri-<lb/>m ò in motib@, <lb/>ſecund ò in mu <lb/>tationibus.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s4878" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4879" xml:space="preserve">motus ipſius ſecundùm naturã, contrarius eſt ipſius <lb/>motui præter naturã. </s>
  <s xml:id="echoid-s4880" xml:space="preserve">Quietes etiam, ſimili modo ſeſe habe <lb/>re uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4881" xml:space="preserve">Quies enim in ſuperis, motui quo in deorſum <lb/>itur contraria est. </s>
  <s xml:id="echoid-s4882" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4883" xml:space="preserve">terræ quies quidem illa, præter na-<lb/>tur am est: </s>
  <s xml:id="echoid-s4884" xml:space="preserve">hic autem motus, ſecundùm naturam. </s>
  <s xml:id="echoid-s4885" xml:space="preserve">Quare mo <lb/>tui quies cõtraria est, ea quæ est præter naturam, ei qui est <lb/>ſecundùm naturam eiuſdem: </s>
  <s xml:id="echoid-s4886" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4887" xml:space="preserve">enim motus eiuſdem, hoc <lb/>modo contr arius est. </s>
  <s xml:id="echoid-s4888" xml:space="preserve">Alter enim ſecundùm naturam erit, <lb/>aut biſce quo ſurſum itur, ut hiſce quo infera loca petun-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4889" xml:space="preserve">alter, præter naturam. </s>
  <s xml:id="echoid-s4890" xml:space="preserve">Existit autem dubitatio, ſi est <lb/>quietis omnis quæ ſemper est, generatio, atque hæc est ſta-<lb/>re. </s>
  <s xml:id="echoid-s4891" xml:space="preserve">Eius igitur quod præter naturam quieſcit, ceu terræ <lb/>ſupra, erit profectò generatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s4892" xml:space="preserve">Quando igitur in ſurſum <lb/>ferebatur, ſtabat. </s>
  <s xml:id="echoid-s4893" xml:space="preserve">ad id quidem quod ſtat, ſemper celerius <lb/>ſerri uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4894" xml:space="preserve">id autem quod ui fertur, tardius: </s>
  <s xml:id="echoid-s4895" xml:space="preserve">non fa-<lb/>ctum ergo quieſcens, erit quieſcens. </s>
  <s xml:id="echoid-s4896" xml:space="preserve">Præterea ipſum ſtare,
<pb o="124" file="130" n="130" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
de eo pro priè dici uidetur, quod ſecundùm naturã ad pro-<lb/>prium locum pergit, non de eo quod præter naturã fertur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4897" xml:space="preserve">et aut omnino id eſſe, ſuum in locũ ferri, aut ſimul accidere. </s>
  <s xml:id="echoid-s4898" xml:space="preserve"><lb/>Habet autẽ hic locus dubitationẽ, ſi quies ea, quæ hic eſt, ei <lb/>motui, qui hinc eſt, cõtraria ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4899" xml:space="preserve">Cùm enim quippiã ex hoc <lb/>mouetur, aut etiam abijcit, adbuc id quod abijcitur, habere <lb/>uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4900" xml:space="preserve">Quare ſihæc quies contraria ſit ei motui, quo hinc <lb/>ad contrarium itur, contraria ſimul erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4901" xml:space="preserve">An ex aliqua <lb/>parte quieſcit, ſi adhuc manet? </s>
  <s xml:id="echoid-s4902" xml:space="preserve">omnino autem eius quod mo <lb/>uetur, pars eſt illic, pars eſt in eo, in quod mutatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4903" xml:space="preserve">Quocir <lb/>ca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4904" xml:space="preserve">motus magis contrarius motui, quàm quies. </s>
  <s xml:id="echoid-s4905" xml:space="preserve">De mo <lb/>tu igitur, quieteúe, quo modo unus unaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4906" xml:space="preserve">eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4907" xml:space="preserve">qui, et quæ <lb/>quibus aduerſantur, ſatis iam diximus.</s>
  <s xml:id="echoid-s4908" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div91" type="section" level="1" n="53">
<head xml:id="echoid-head66" xml:space="preserve">PHYSICORVM <lb/>ARISTOTELIS <lb/>LIBER VI.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s4909" xml:space="preserve">Quòd Motus diuidatur in partes quantas. </s>
  <s xml:id="echoid-s4910" xml:space="preserve">Et nullum cõtinuum <lb/>ex indiuiſibilibus componi.</s>
  <s xml:id="echoid-s4911" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div92" type="section" level="1" n="54">
<head xml:id="echoid-head67" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s4912" xml:space="preserve">_SI AVTEM_ ea continua ſunt, ut antea <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-130-01a" xlink:href="note-130-01"/>
definiuimus, quorum ultima ſunt unum, ea <lb/>tangentia, quorum fines ſunt ſimul, eaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4913" xml:space="preserve">de-<lb/>inceps, inter quæ nibil eiuſdem generis ca-<lb/>dit, impoßibile eſt ex indiuiſibilibus conti-<lb/>nuum quicquã constare: </s>
  <s xml:id="echoid-s4914" xml:space="preserve">ut ex punctis lineam, ſi linea quidẽ <lb/>continuum, punctum autem indiuiſibile ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4915" xml:space="preserve">Vltima nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4916" xml:space="preserve">punctorum nec unum ſunt, quippe cùm indiuiſibilis rei nõ <lb/>ſit hoc quidem ultimum, illud autem alia pars quædam, nec
<pb o="125" file="131" n="131" rhead="LIBER VI."/>
etiam ſimul, cùm nullum ſit prorſus ultimum eius quod par <lb/>tibus caret: </s>
  <s xml:id="echoid-s4917" xml:space="preserve">ultimum enim, et id, cuius eſt ultimum patet eſſe <lb/>diuerſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s4918" xml:space="preserve">Præterea puncta, ex quibus continuum constat, <lb/>aut continua ſint, aut ſe tangant neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4919" xml:space="preserve">Atque eadem <lb/>eſt de cunctis indiuiſibilibus ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s4920" xml:space="preserve">At continua ſanè ne-<lb/>queũt eſſe, propter rationem iam dictam. </s>
  <s xml:id="echoid-s4921" xml:space="preserve">Et cùm quippiam <lb/>tangit, aut totum tangit totum, aut pars partem, aut totum <lb/>partem. </s>
  <s xml:id="echoid-s4922" xml:space="preserve">Cùm igitur indiuiſibile partibus careat, totum <lb/>ipſum tangat neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4923" xml:space="preserve">At ex hiſce, quæ hoc pacto ſe <lb/>tangunt, nullum cõtinuum unquam emerget. </s>
  <s xml:id="echoid-s4924" xml:space="preserve">Continuum <lb/>enim habet aliam atque aliam partem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4925" xml:space="preserve">diuiditur in par-<lb/>tes eandem ſubeuntes legem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4926" xml:space="preserve">ſeparatas etiam loco. </s>
  <s xml:id="echoid-s4927" xml:space="preserve">At <lb/>uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4928" xml:space="preserve">pũctum, ad punctum, neque nunc ipſum ad nune <lb/>ipſum, deinceps erit, ut ex illis longitudo, ex his tempus con <lb/>ſtet. </s>
  <s xml:id="echoid-s4929" xml:space="preserve">Nam ea quidem deinceps ſunt, inter quæ non eſt eiuſ-<lb/>dem generis quicquam: </s>
  <s xml:id="echoid-s4930" xml:space="preserve">inter uerò puncta, ſemper eſt linea, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4931" xml:space="preserve">inter ipſa nunc tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s4932" xml:space="preserve">Præterea in induiſibilia diui-<lb/>derentur, ſi ex quibus utrunque constat, in ea quoque diui-<lb/>ditur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4933" xml:space="preserve">at nullum cõtinuum in ea eſt diuiſibile, quæ partibus <lb/>carent: </s>
  <s xml:id="echoid-s4934" xml:space="preserve">nullum autẽ genus inter puncta, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4935" xml:space="preserve">inter ipſa nunc, <lb/>aliud eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s4936" xml:space="preserve">Nam ſi fuerit, aut diuiſibile, aut indiuiſibile <lb/>erit, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s4937" xml:space="preserve">Et ſi diuiſibile, aut in indiuiſibilia diuiſibile <lb/>erit, aut indiuiſibilia ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s4938" xml:space="preserve">Ad id, cõtinuũ eſſe constat? </s>
  <s xml:id="echoid-s4939" xml:space="preserve">Pa <lb/>tet autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4940" xml:space="preserve">omne continuum in ſemper diuiſibilia diuiſi-<lb/>bile eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s4941" xml:space="preserve">Si enim in diuiſibilia diuidetur, indiuiſibile nimi-<lb/>rum indiuiſibile tanget: </s>
  <s xml:id="echoid-s4942" xml:space="preserve">continuorum enim ultimum unum <lb/>eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4943" xml:space="preserve">ea ſe tangunt ex quibus continuum constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s4944" xml:space="preserve">Eiuſdẽ <lb/>autem rationis eſt ſanè magnitudinem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4945" xml:space="preserve">tempus, ac mo-<lb/>tum ex indiuiſibilibus constare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4946" xml:space="preserve">indiuiſibilia diuidi, aut <lb/>nibil horũ hanc conditionem ſubire. </s>
  <s xml:id="echoid-s4947" xml:space="preserve">Quod quidem ex hiſce
<pb o="126" file="132" n="132" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
patebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4948" xml:space="preserve">nam ſi magnitudo ex indiuiſibilibus constat, motus <lb/>quoque, qui ſuper illa fit magnitudine, ex æqualibus moti-<lb/>bus indiuiſibilibus profectò constabit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4949" xml:space="preserve">ceu ſi A B C magni-<lb/>tudo ex indiuiſibilibus constat, A &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4950" xml:space="preserve">B atque C, motus <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4951" xml:space="preserve">D E F quo mobile P ſuper A B C dimenſione eſt mo <lb/>tum, unamquanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4952" xml:space="preserve">ſui partem D inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4953" xml:space="preserve">E atque F, indi <lb/>uiſibilem habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s4954" xml:space="preserve">Quod ſi præſente motu neceſſe est quip-<lb/>piam moueri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4955" xml:space="preserve">ſi quippiam mouetur, neceſſe eſt motum <lb/>præſentem eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s4956" xml:space="preserve">moueri etiam ipſum ex indiuiſibilibus ſanè <lb/>constabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4957" xml:space="preserve">Igitur P motum eſt per A quidem motu D, per <lb/>B uerò motu E, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4958" xml:space="preserve">per C partem motu ſimiliter F. </s>
  <s xml:id="echoid-s4959" xml:space="preserve">At ue-<lb/>rò fieri non poteſt, ut id quod ad locum ex loco mouetur, <lb/>ſimul moueatur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4960" xml:space="preserve">ſit motum ad eum locum, ad qucm mo <lb/>uebatur cùm mouebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4961" xml:space="preserve">Sienim quiſpiam Thebas petit, im <lb/>poßibile eſt Thebas eum petere, ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4962" xml:space="preserve">petijſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s4963" xml:space="preserve">At per <lb/>A partem parte uacantem, cui D motus aderat, P mobile <lb/>mouebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4964" xml:space="preserve">Quare ſi anteà quidem tranſibat, posteà uerò <lb/>tranſiuit, motus D diuiſibilis erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4965" xml:space="preserve">cùm enim tranſibat, neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4966" xml:space="preserve">quieſcebat, neque tranſierat, ſed in medio nimirùm erat. </s>
  <s xml:id="echoid-s4967" xml:space="preserve"><lb/>Sin uerò ſimul tranſit, atque tranſiuit, id ſanè quod profi-<lb/>ciſcitur, cùm proficiſcitur, eò profectum, ac motum eſt, quo <lb/>proficiſcitur, atque mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4968" xml:space="preserve">Quod ſi per totam quidem <lb/>A B C magnitudinem P mouetur, motus´ que quo per illam <lb/>mouetur eſt D E F, per partem autem A parte uacantem <lb/>non mouetur, ſed motum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s4969" xml:space="preserve">motus profectò non ex moti-<lb/>bus, ſed ex momentis constabit: </s>
  <s xml:id="echoid-s4970" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4971" xml:space="preserve">motum quippiam erit <lb/>quod non anteà mouebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4972" xml:space="preserve">A nanque partem non tranſ-<lb/>eundo tranſiuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4973" xml:space="preserve">Quare erit quippiam profectum, nun-<lb/>quam antea proficiſcens. </s>
  <s xml:id="echoid-s4974" xml:space="preserve">Quod ſi omne quoduis moueri, <lb/>aut quieſcere neceſſe eſt, P ſanè in unaquaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4975" xml:space="preserve">magnitudinis
<pb o="127" file="133" n="133" rhead="LIBER VI."/>
A B C parte quieſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s4976" xml:space="preserve">Quo fit, ut quippiam ſit quod con <lb/>tinuò quieſcit, ſimul atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s4977" xml:space="preserve">mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s4978" xml:space="preserve">per to tam enim magni-<lb/>tudinem A B C mouebatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4979" xml:space="preserve">in unaquaque parte quie-<lb/>ſcebat eiuſdem, quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4980" xml:space="preserve">in tota etiam quieſcebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s4981" xml:space="preserve">Atque <lb/>ſi indiuiſibiles partes D E F motus ſint, fit ut præſente <lb/>motu P mobile quieſcat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4982" xml:space="preserve">non moueatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s4983" xml:space="preserve">Sin uerò non <lb/>ſint motus, fit ut motus non ex motibus constet. </s>
  <s xml:id="echoid-s4984" xml:space="preserve">Similiter <lb/>etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4985" xml:space="preserve">tempus, ut longitudo, ac motus indiuiſibile eſſe <lb/>neceſſe eſt, atque ex ipſis nunc, quæ indiuiſibilia ſunt, con-<lb/>ſtare: </s>
  <s xml:id="echoid-s4986" xml:space="preserve">aut etiam diuiſibile eſſe, ex diuiſibilibusúe constare. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s4987" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4988" xml:space="preserve">ſi omnis eſt diuiſibilis, atque minore in tempore <lb/>minorem magnitudinem tranſit, id quod æqua celeritate <lb/>mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4989" xml:space="preserve">tempus erit etiam diuiſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s4990" xml:space="preserve">Quod ſi tempus <lb/>eſt diuiſibile, in equo quippiam per A magnitudinem fer-<lb/>tur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4991" xml:space="preserve">A profectò diuiſibilis erit.</s>
  <s xml:id="echoid-s4992" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div92" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-130-01" xlink:href="note-130-01a" xml:space="preserve">Hocin libro <lb/>fexto determi-<lb/>nat Ā<unsure/>riſto. de <lb/>his quæ perti-<lb/>nent ad ditriſio <lb/>nem motus, fe <lb/>cundũ quod di <lb/>uiditur in par-<lb/>tes quantitati-<lb/>lias, fiue inte-<lb/>grales.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s4993" xml:space="preserve">Quòd ad diuiſionem temporis ſequitur diuiſio magnitudinis, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4994" xml:space="preserve">viceuerſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s4995" xml:space="preserve">Quodqúe ſinitum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s4996" xml:space="preserve">inſinitum ſimiliter inue-<lb/>niuntur in magnitudine ac tempore.</s>
  <s xml:id="echoid-s4997" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div94" type="section" level="1" n="55">
<head xml:id="echoid-head68" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s4998" xml:space="preserve">_CV_m autem omnis magnitudo ſit in magnitudines di-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-133-01a" xlink:href="note-133-01"/>
uiſibilis (demonstratum eſt enim, continuum ex indi-<lb/>uiduis constare non poſſe, eſtq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s4999" xml:space="preserve">omnis magnitudo, conti-<lb/>nuum) neceſſe eſt id quod celerius mouetur, maiorem in <lb/>æquali, æqualem in minore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5000" xml:space="preserve">maiorem inſuper in mino-<lb/>re tempore magnitudinem tranſeat: </s>
  <s xml:id="echoid-s5001" xml:space="preserve">ut quidem id, quod <lb/>celerius mouetur, definiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5002" xml:space="preserve">Sit enim A mobile, celerius <lb/>B: </s>
  <s xml:id="echoid-s5003" xml:space="preserve">cùm igitur id ſit celerius, quod prius mutatur, quo in <lb/>tempore (ſit´ que illud E F) mutatum eſt A ipſum ex C in <lb/>D, in eo mobile B nondum accedat ad D, ſed citra illud <lb/>crit, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s5004" xml:space="preserve">Quare id, quod celerius mouetur, plus ma-<lb/>gnitudinis mæquali tempore tranſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5005" xml:space="preserve">At uerò plus etiam
<pb o="128" file="134" n="134" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
magnitudinis minore in tempore tranſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5006" xml:space="preserve">Nam in minore <lb/>tẽpore E F quo mobile A ad idpſum peruenit D, mobile B <lb/>tardius erit in ipſo G citra terminum D. </s>
  <s xml:id="echoid-s5007" xml:space="preserve">Si igitur A toto <lb/>tẽpore E F ad ipſum perueniet D, erit in minoritẽpore ci-<lb/>tra D in ipſo H, quod eſſe poteſt inter G atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5008" xml:space="preserve">D: </s>
  <s xml:id="echoid-s5009" xml:space="preserve">ſitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5010" xml:space="preserve">illud <lb/>tempus E K. </s>
  <s xml:id="echoid-s5011" xml:space="preserve">At magnitudo quidem C H maior eſt magnitu <lb/>dine C G: </s>
  <s xml:id="echoid-s5012" xml:space="preserve">tempus autem E K minus eſt tempore toto E F. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5013" xml:space="preserve">Quare id quod celerius eſt maiorẽ magnitudinẽ minore in <lb/>tempore tranſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5014" xml:space="preserve">Ex his autẽ patet id quod eſt celerius mi_ <lb/>nore etiam in tẽpore magnitudinem æqualem tranſire. </s>
  <s xml:id="echoid-s5015" xml:space="preserve">Non <lb/>cùm ipſum ad tardius quidem cõparatum maiorem in mino <lb/>re tempore, per ſe autem ſumptum maiore in tempore maio <lb/>rem magnitudinẽ trãſeat, tempus profectò E K in quo C H <lb/>magnitudinem tranſit, maius erit eo tempore quo C G ma-<lb/>gnitudinem trãſit, Sit igitur minus illud tempus E L. </s>
  <s xml:id="echoid-s5016" xml:space="preserve">Qua-<lb/>re ſi E K tempus minus eſt tempore E F, in quo B tardius <lb/>mobile magnitudinem C G. </s>
  <s xml:id="echoid-s5017" xml:space="preserve">tranſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5018" xml:space="preserve">E L. </s>
  <s xml:id="echoid-s5019" xml:space="preserve">profectò tem-<lb/>pus, E F tempore minus erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5020" xml:space="preserve">eſt enim minus tempore E K: </s>
  <s xml:id="echoid-s5021" xml:space="preserve"><lb/>quòd uerò eſt minus minore, minus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5022" xml:space="preserve">ipſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5023" xml:space="preserve">Quare mi <lb/>nore in tempore magnitudinem æqualem tranſibit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5024" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea ſi omne, quod mouetur, aut in æquali, aut in minore, <lb/>aut in maiore tempore moueri neceſſe eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5025" xml:space="preserve">id quidẽ quod <lb/>in maiore mouetur, tardius eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5026" xml:space="preserve">id autem quod in æquali, <lb/>æquè celere eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5027" xml:space="preserve">quod uerò celerius eſt, neque celere æquè, <lb/>neque tardius eſt, id profectò quod celerius eſt, neque in <lb/>æquali tempore, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5028" xml:space="preserve">in maiore mouebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5029" xml:space="preserve">Restat igitur, <lb/>tempore ipſum in minore moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s5030" xml:space="preserve">Quare id, quod cele-<lb/>rius eſt, tempore in minorẽ magnitudinem æqualem tranſ-<lb/>ire neceſſe est. </s>
  <s xml:id="echoid-s5031" xml:space="preserve">Quoniam autem omnis quidem motus in <lb/>tempore eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5032" xml:space="preserve">omni in tempore motus fieri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5033" xml:space="preserve">omne
<pb o="129" file="135" n="135" rhead="LIBER VI."/>
autem quod mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5034" xml:space="preserve">celerius, et tardius moueri poteſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5035" xml:space="preserve">in omni pro fectò tẽpore celerior, tardiorq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5036" xml:space="preserve">motus fieri po-<lb/>teſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5037" xml:space="preserve">Quæ cùm ita ſint, tempus continuũ eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5038" xml:space="preserve">Di_ <lb/>co autẽ continuũ, id quod eſt diuiſibile in diuiſibilia ſemper: </s>
  <s xml:id="echoid-s5039" xml:space="preserve"><lb/>hoc enim tali ſuppo ſito, tẽpus continuũ eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5040" xml:space="preserve">Nã <lb/>cùm demonstratũ ſit id, quod celerius mouetur, minore in <lb/>tẽpore ſpaciũ æquale tranſire, ſit celerius quidem A, tar-<lb/>dius autẽ B, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5041" xml:space="preserve">B tranſeat C D magnitudinẽ in tempore <lb/>E F: </s>
  <s xml:id="echoid-s5042" xml:space="preserve">igitur A quod eſt celerius, magnitudinem eandẽ ut pa-<lb/>tet in tempore minore tranſibit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5043" xml:space="preserve">ſit in E G tẽpore mo-<lb/>tum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5044" xml:space="preserve">Rurſus quoniam ipſum celerius totã C D magnitu-<lb/>dinem, in E G tempore pertranſiuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5045" xml:space="preserve">id quod eſt tardius mi-<lb/>norem eodem in tẽpore tranſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5046" xml:space="preserve">ſitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5047" xml:space="preserve">illa C H. </s>
  <s xml:id="echoid-s5048" xml:space="preserve">At quoniam <lb/>B quod eſt tardius, in E G tempore magnitudinẽ C H per-<lb/>tranſiuit, A proſectò quod eſt celerius: </s>
  <s xml:id="echoid-s5049" xml:space="preserve">eandem in minore <lb/>tempore tranſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5050" xml:space="preserve">Quare rurſus tẽpus E G diuidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5051" xml:space="preserve">Quòd <lb/>ſi diuidetur, magnitudo quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5052" xml:space="preserve">C H ratione eadem utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5053" xml:space="preserve">di-<lb/>uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5054" xml:space="preserve">Quòd ſimagnitudo diuidetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5055" xml:space="preserve">tempus itidem <lb/>diuidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5056" xml:space="preserve">et hoc ſemper erit, ſi poſt celerius mobile tardius, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5057" xml:space="preserve">poſt hæc celerius ſumamus, ac demonstratis utamur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5058" xml:space="preserve">Nã <lb/>celerius quidem mobile, tempus: </s>
  <s xml:id="echoid-s5059" xml:space="preserve">tardius autẽ, longitudinem <lb/>diuidet. </s>
  <s xml:id="echoid-s5060" xml:space="preserve">Quòd ſi ſemper quidẽ uerẽ conuer ſio fit, cùm fit <lb/>uerò cõuerſio, fit diuiſio ſemper, patet omne tempus conti-<lb/>nuum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5061" xml:space="preserve">Patet etiam ſimul, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5062" xml:space="preserve">magnitudinem omnẽ con <lb/>tinuam eſſe, eidẽ enim, æqualibusúe diuiſionibus tam tẽpus, <lb/>quàm magnitudo diuiditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5063" xml:space="preserve">Inſuper &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5064" xml:space="preserve">ex hiſcerationibus, <lb/>quæ dici ſolent, patet ſi ſit tempus continuũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5065" xml:space="preserve">magnitudi-<lb/>nem continuã eſſe, ſi quidem in dimidio temporis dimidium <lb/>magnitudinis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5066" xml:space="preserve">ſimpliciter in minore minorẽ tranſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5067" xml:space="preserve">eædẽ <lb/>enim diuiſiones, temporis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5068" xml:space="preserve">magnitudinis erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5069" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5070" xml:space="preserve">ſi
<pb o="130" file="136" n="136" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
alterum utrumuis ipſorũ ſit infinitum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5071" xml:space="preserve">alterum eſt infi-<lb/>nitum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5072" xml:space="preserve">perinde ſanè ut alterũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s5073" xml:space="preserve">Ceu ſi tẽpus extremis ſit <lb/>infinitũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5074" xml:space="preserve">longitudo extremis eſt infinita: </s>
  <s xml:id="echoid-s5075" xml:space="preserve">ſi diuiſione, lon <lb/>gitudo quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5076" xml:space="preserve">diuiſione: </s>
  <s xml:id="echoid-s5077" xml:space="preserve">ſi utriſque, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5078" xml:space="preserve">magnitudo utriſque. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5079" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5080" xml:space="preserve">Zenonis ratio falſum ſumit, fieri inquam <lb/>nõ poſſe, ut finito in tempore quic quã tranſeat infinita, aut <lb/>infinita per ſingulas tangat. </s>
  <s xml:id="echoid-s5081" xml:space="preserve">Dupliciter enim longitudo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5082" xml:space="preserve"><lb/>tempus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5083" xml:space="preserve">omnino omne continuũ dicitur infinitũ, aut d<unsure/>i-<lb/>uiſione, aut extremis. </s>
  <s xml:id="echoid-s5084" xml:space="preserve">Igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5085" xml:space="preserve">infinita quidem quantitate, <lb/>tangere finito in tẽpore non poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5086" xml:space="preserve">infinita uerò diuiſione, <lb/>poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5087" xml:space="preserve">Etenim ipſum tẽpus boc modo eſt infinitũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s5088" xml:space="preserve">Quare <lb/>fit ut infinito in tẽpore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5089" xml:space="preserve">nõ finito, quippiā tranſeat infi-<lb/>nita: </s>
  <s xml:id="echoid-s5090" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5091" xml:space="preserve">finitis nõ finitis infinita etiam tangat. </s>
  <s xml:id="echoid-s5092" xml:space="preserve">Impoßibile <lb/>eſt ergo aut infinitũ finito in tempore, aut finitũ in infinito <lb/>tranſire: </s>
  <s xml:id="echoid-s5093" xml:space="preserve">ſed ſi tempus ſit infinitũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5094" xml:space="preserve">magnitudo erit ſimi-<lb/>liter infinita: </s>
  <s xml:id="echoid-s5095" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5096" xml:space="preserve">ſimagnitudo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5097" xml:space="preserve">tẽpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5098" xml:space="preserve">Deſignetur enim <lb/>magnitudo quædã A B terminis definita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5099" xml:space="preserve">tempus infini-<lb/>tum mẽte percipiatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5100" xml:space="preserve">ſitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5101" xml:space="preserve">id C, deinde accipiatur pars ali <lb/>qua finita tẽporis C, quæ quidẽ C D finibus claudatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5102" xml:space="preserve">In<unsure/> <lb/>hoc igitur corpus quod ſuper A B mouetur, aliquã partem <lb/>magnitudinis tranſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5103" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5104" xml:space="preserve">ponatur A E iam partẽ pertrãſi-<lb/>uiſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5105" xml:space="preserve">Hæc autẽ pars aut æquè totã A B magnitudinẽ menſu <lb/>rabit, aut deficiet, aut excedet: </s>
  <s xml:id="echoid-s5106" xml:space="preserve">nibil enim refert, nam ſi ſem-<lb/>per æqualem magnitudinẽ A E parti, æquali in tẽpore mo <lb/>bile tranſit, pars autẽ hæc magnitudinẽ to tam metitur, tem <lb/>pus totũ in quo magnitudinẽ totã tranſibit finitũ erit pro-<lb/>ſectò: </s>
  <s xml:id="echoid-s5107" xml:space="preserve">in parteis enim æquales diuidetur, ut magnitudo. </s>
  <s xml:id="echoid-s5108" xml:space="preserve">Præ <lb/>tereà ſi non omnẽ magnitudinẽ id quod mouetur in infinito <lb/>tẽpore tranſit, ſed fieri poteſt ut aliquam finito in tempore <lb/>tranſeat, ut A E partem, hæc autẽ totam magnitudinẽ me-
<pb o="131" file="137" n="137" rhead="LIBER VI."/>
tietur, denique æqualem inæquali tempore tranſit, tempus <lb/>ipſum profectò finitũ erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5109" xml:space="preserve">Patet autem non in tẽpore infi <lb/>nito partem A E tranſire, ſi tẽpus altera ex parte finitum <lb/>fuerit ſumptũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s5110" xml:space="preserve">nam<unsure/> ſi in minore partẽ hanc tranſit, tempus <lb/>finitũ eſſe neceſſe eſt, cùm altera ex parte ſit temporis finis. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5111" xml:space="preserve">Eadem ſanè fuerit demonstratio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5112" xml:space="preserve">ſi longitudinẽ quidem <lb/>infinitã finxerimus, tempus autẽ ſumpſerimus contrà, fini-<lb/>tum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5113" xml:space="preserve">Patet igitur ex hiſce, quæ diximus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5114" xml:space="preserve">lineam, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5115" xml:space="preserve"><lb/>ſuperficiem, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5116" xml:space="preserve">omnino quicquã continuum indiuiduum <lb/>eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5117" xml:space="preserve">non ſolùm propter id, quod nuper eſt dictum, ſed etiã <lb/>quia fiet, ut indiuiduum diuidatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5118" xml:space="preserve">Nam cùm omni in tẽpo <lb/>re, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5119" xml:space="preserve">id, quod eſt celerius, et id, quod eſt tardius moueatur, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5120" xml:space="preserve">id, quod eſt celerius plus æquali in tẽpore ſpacij trãſ-<lb/>eat: </s>
  <s xml:id="echoid-s5121" xml:space="preserve">fieriq́ poſsit ut duplam, ſequi alter am'que longitudine <lb/>tranſeat (eſſe nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5122" xml:space="preserve">poteſt celeritatis hæc ratio) ſequi alte-<lb/>ram magnitudinẽ eodem in tẽpore trãſeat id, quod celerius <lb/>fertur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5123" xml:space="preserve">diuidantur magnitudines ambæ ea quidẽ, quam <lb/>mobile celerius tranſit, quæ ad A D, in A B C D, tres indi-<lb/>uiduas partes continuorum, ea uerò, quàm ipſum tardius <lb/>tranſit in E F G, duas &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5124" xml:space="preserve">ipſas indiuiduas partes. </s>
  <s xml:id="echoid-s5125" xml:space="preserve">Igitur <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5126" xml:space="preserve">tempus H M in tres ſanè partes indiuiduas diuidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5127" xml:space="preserve"><lb/>Inæquali nanque tempore, magnitudinem tranſit æqualem. </s>
  <s xml:id="echoid-s5128" xml:space="preserve"><lb/>Diuidatur itaque in H K L M indiuiſibiles partes. </s>
  <s xml:id="echoid-s5129" xml:space="preserve">Rurſus <lb/>cùm mobile tardius magnitudinem E F G eodem in tempo <lb/>re tranſeat, diuidetur et tẽpus duas in partes æquales. </s>
  <s xml:id="echoid-s5130" xml:space="preserve">Quo <lb/>fit ut indiuiduum diuidatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5131" xml:space="preserve">id quod mouetur, nõ in indi <lb/>uiduo, ſed in maiore tempore partem indiuiduam tranſeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s5132" xml:space="preserve"><lb/>Patet igitur nullam continui partem, parte carere.</s>
  <s xml:id="echoid-s5133" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div94" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-133-01" xlink:href="note-133-01a" xml:space="preserve">Hîc oſtendie <lb/>Ā<unsure/>riſto. nullum <lb/>cõtinuũ eſſe cõ <lb/>poſitũ ex indi-<lb/>uiſibilibus, per <lb/>rationes ſun-<lb/>ptas ex parte <lb/>velocitatis, &amp; <lb/>tarditatis.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s5134" xml:space="preserve">Quòd nunc ipſum indiui ſibile temporis ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5135" xml:space="preserve">quod in ipſo ne{que} <lb/>mot<unsure/>um, ne{que} quietem eſſe contingat.</s>
  <s xml:id="echoid-s5136" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div96" type="section" level="1" n="56">
<head xml:id="echoid-head69" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<pb o="132" file="138" n="138" rhead="PHYSICORV M ARIST."/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s5137" xml:space="preserve">_AT_uerò neceſſe eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5138" xml:space="preserve">ipſum nunc, quod per ſe pri-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-138-01a" xlink:href="note-138-01"/>
moq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5139" xml:space="preserve">nõ per aliud dicitur, indiuiſibile eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5140" xml:space="preserve">omni <lb/>in tempore tale ineſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5141" xml:space="preserve">eſt enim extremũ trãſacti temporis <lb/>quoddã, circa quod nibil futuri temporis eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5142" xml:space="preserve">inſuper cõ <lb/>ſequẽtis, ultra quod nihil tranſacti tẽporis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5143" xml:space="preserve">quod quidẽ <lb/>utr orumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5144" xml:space="preserve">tẽporum finẽ diximus eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5145" xml:space="preserve">Hoc igitur ſi tale <lb/>per ſe, idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5146" xml:space="preserve">demonstrabimus eſſe, patebit etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5147" xml:space="preserve">indiui <lb/>ſibile eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5148" xml:space="preserve">Neceſſe eſt itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5149" xml:space="preserve">idem nunc ipſum eſſe, quod fi-<lb/>nis utrorumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5150" xml:space="preserve">tẽporum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5151" xml:space="preserve">nam ſi ſit aliud, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5152" xml:space="preserve">aliud, dein <lb/>ceps alterum quidem ad alterum ſanè non erit, propterea <lb/>quòd continuum non ex indiuiſibilibus constat: </s>
  <s xml:id="echoid-s5153" xml:space="preserve">ſi uerò ſit <lb/>ſeorſum utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s5154" xml:space="preserve">: inter ea mediũ tempus erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5155" xml:space="preserve">Omne nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5156" xml:space="preserve">continuum tale eſt, ut inter fines aliquid ſit uniuocum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5157" xml:space="preserve">At <lb/>ſi tempus ſit illud, diuiſibile erit, ut patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s5158" xml:space="preserve">demonſtratum eſt <lb/>enim omne tempus diuiſibile eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5159" xml:space="preserve">Quare fit ut nunc ipſum <lb/>diuiſibile ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5160" xml:space="preserve">Quod ſi ſit diuiſibile, erit aliquid præteriti in <lb/>futuro, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5161" xml:space="preserve">futuri etiam in tranſacto. </s>
  <s xml:id="echoid-s5162" xml:space="preserve">Id enim in quo diui-<lb/>detur, præteritum tẽpus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5163" xml:space="preserve">cõſequens terminabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5164" xml:space="preserve">Præter-<lb/>eà nec ipſum nunc, per ſe, ſed per aliud erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5165" xml:space="preserve">diuiſio enim nõ <lb/>eſt ipſius quod eſt per ſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5166" xml:space="preserve">Et inſuper ipſius nunc aliud trãſ-<lb/>actum, aliud conſequens erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5167" xml:space="preserve">nõ ſemper idem: </s>
  <s xml:id="echoid-s5168" xml:space="preserve">aut præ-<lb/>teritum, aut futurin, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5169" xml:space="preserve">nunc idem. </s>
  <s xml:id="echoid-s5170" xml:space="preserve">Multis eſt enim diui-<lb/>ſionibus diuiſibile tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5171" xml:space="preserve">Quod ſi hæc ipſinunc ineſſe nõ <lb/>poſſunt, ipſum pro fectò nunc quod eſt utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5172" xml:space="preserve">in tempore, <lb/>idem eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5173" xml:space="preserve">At uerò ſi ſit idem, patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5174" xml:space="preserve">indiuiſi-<lb/>bile eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5175" xml:space="preserve">Nã ſi diuiſibile ſit, ea rurſus euenient, quæ antea <lb/>accidebant. </s>
  <s xml:id="echoid-s5176" xml:space="preserve">Eſſe igitur in tẽpore indiuiſibile quid, quod <lb/>ipſum nunc nunc dicimus eſſe, ex hiſce quæ diximus perſpi-<lb/>cuum iam euaſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5177" xml:space="preserve">Atqui nibil in ipſo nunc moueri, ex hiſce <lb/>patebit, quæ deinceps dicemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5178" xml:space="preserve">Nã ſi quippiã in ipſo moueri
<pb o="133" file="139" n="139" rhead="LIBER VI."/>
poßit, fiet ut celerius in ipſo, ac tardius moueatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5179" xml:space="preserve">Sit itaq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5180" xml:space="preserve">nunc ipſum D, atque in ipſo celerius mobile longitudinem <lb/>tranſeat A B literis deſignatã. </s>
  <s xml:id="echoid-s5181" xml:space="preserve">Igitur mobile tardius mino-<lb/>rem in eodem longitudinẽ pertranſibit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5182" xml:space="preserve">deſignetur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5183" xml:space="preserve">ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s5184" xml:space="preserve"><lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5185" xml:space="preserve">ſit A C. </s>
  <s xml:id="echoid-s5186" xml:space="preserve">Quoniã<unsure/> autẽ mobile tardius in toto nunc ipſo, <lb/>longitudinẽ A C pertranſiuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5187" xml:space="preserve">celerius mobile per eandem <lb/>in minore ſanè mouebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5188" xml:space="preserve">Quare ipſum nunc diuidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5189" xml:space="preserve">at <lb/>e<unsure/>rat indiuiſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s5190" xml:space="preserve">Fieri ergo non poteſt, ut quicquam in ipſo <lb/>nunc moueatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5191" xml:space="preserve">At uerò nec in eodem quicquã quieſcere <lb/>poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5192" xml:space="preserve">quieſcere enim id dicebamus, quod eſt aptum ut mo <lb/>ueatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5193" xml:space="preserve">nõ mouetur tunc, cùm aptum eſt moueri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5194" xml:space="preserve">ubi, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5195" xml:space="preserve">quemadmodum moueri eſt aptum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5196" xml:space="preserve">Quare cùm in ipſo <lb/>nunc nihil ſit aptum moueri, patet nibil etiam in eodẽ quie-<lb/>ſcere aptum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5197" xml:space="preserve">Prætereà ſi nunc ipſum in utriſq, tẽpo-<lb/>ribus idem eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5198" xml:space="preserve">fieriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5199" xml:space="preserve">poteſt ut in horum temporũ altero to <lb/>to quippiã moueatur, in altero toto quieſcat: </s>
  <s xml:id="echoid-s5200" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5201" xml:space="preserve">id quod <lb/>toto in tẽpore mouetur, in quouis ipſius mouebitur, in quo <lb/>ipſum moueri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5202" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5203" xml:space="preserve">id quod quieſcit ſimili modo quie-<lb/>ſcet: </s>
  <s xml:id="echoid-s5204" xml:space="preserve">fit profectò ut idẽ moueatur, ſimul atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5205" xml:space="preserve">quieſcat: </s>
  <s xml:id="echoid-s5206" xml:space="preserve">ipſum <lb/>enim nunc, ultimum utrorumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5207" xml:space="preserve">temporum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5208" xml:space="preserve">Inſuper id <lb/>quieſcere dicimus, quod ſimiliter ſeſe habet et ipſum, et par <lb/>tes, nunc atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5209" xml:space="preserve">prius: </s>
  <s xml:id="echoid-s5210" xml:space="preserve">at in ipſo nunc non eſt prius, ut patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s5211" xml:space="preserve"><lb/>quare nõ fit, ut in ipſo quicquã quieſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s5212" xml:space="preserve">Quæ cum ita ſint, <lb/>neceſſe eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5213" xml:space="preserve">id quod mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5214" xml:space="preserve">id quod quieſcit, in tem <lb/>pore moueatur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5215" xml:space="preserve">quieſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s5216" xml:space="preserve">Omne autem quod mutatur, <lb/>diuiſibile eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5217" xml:space="preserve">Nam cùm è quodam in quoddam <lb/>ſit omnis mutatio, cùm eſt quidem in eo in quod eſt mutatũ, <lb/>nõ ulterius, ut patet, mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5218" xml:space="preserve">cùm uerò eſt in eo, ex quo eſt <lb/>mutatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5219" xml:space="preserve">ipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5220" xml:space="preserve">omnes partes, nondũ mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5221" xml:space="preserve">quod <lb/>enim eodem modo ſe habet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5222" xml:space="preserve">ipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5223" xml:space="preserve">partes, id non mu
<pb o="134" file="140" n="140" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
tatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5224" xml:space="preserve">Neceſſe eſt igitur ipſum partim in hoc, partim in al-<lb/>tero eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5225" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5226" xml:space="preserve">enim in utroq;</s>
  <s xml:id="echoid-s5227" xml:space="preserve">, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5228" xml:space="preserve">in neutro eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5229" xml:space="preserve">Di <lb/>co autem in quod mutatur primùm mutatione, ut fuſcum <lb/>cùm ex albo mutatur, non nigrum: </s>
  <s xml:id="echoid-s5230" xml:space="preserve">non enim id quod muta-<lb/>tur in utrouis extremorum eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5231" xml:space="preserve">Patet igitur <lb/>omne quod mutatur diuiſibile eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s5232" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div96" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-138-01" xlink:href="note-138-01a" xml:space="preserve">Poſtquã oſten <lb/>dit ariſt. nullũ <lb/>cõtinuũ ex in_ <lb/>diuiſibilib<emph style="sub">9</emph> cõ <lb/>poni, ne{que} indi@ <lb/>uiſibile eſſe, ex <lb/>quibus conſtat <lb/>motũ eſſe diui-<lb/>ſibilem, hî<unsure/>c de <lb/>terminatde mo <lb/>tus diuiſione, <lb/>pręmittẽs quæ <lb/>dam ad motus <lb/>diuiſionem ne, <lb/>@eſſaria.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s5233" xml:space="preserve">De diuiſione Motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5234" xml:space="preserve">Quietis. </s>
  <s xml:id="echoid-s5235" xml:space="preserve">Quod indiuiſibile non poſsit <lb/>moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s5236" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5237" xml:space="preserve">quomodo diuidatur motur ipſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s5238" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div98" type="section" level="1" n="57">
<head xml:id="echoid-head70" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s5239" xml:space="preserve">_MO_tus autem duobus eſt diuiſibilis modis: </s>
  <s xml:id="echoid-s5240" xml:space="preserve">uno quidẽ <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-140-01a" xlink:href="note-140-01"/>
modo tempore, altero uerò ratiõe partiũ eius quod <lb/>ſubit motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5241" xml:space="preserve">Veluti ſi A C totum mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5242" xml:space="preserve">A B, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5243" xml:space="preserve"><lb/>B C ſanè mouebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5244" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5245" xml:space="preserve">ſit partis quidẽ A B, motus D E, <lb/>partisuerò B C, motus E F. </s>
  <s xml:id="echoid-s5246" xml:space="preserve">Totum igitur motũ D F: </s>
  <s xml:id="echoid-s5247" xml:space="preserve">ipſius <lb/>A C mobilis motum eſſe, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5248" xml:space="preserve">etenim hoc ipſo motu <lb/>mouebitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5249" xml:space="preserve">quippe cum utraque pars utroque moueatur <lb/>motu: </s>
  <s xml:id="echoid-s5250" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5251" xml:space="preserve">nihil alieno motu, ſed proprio moueatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5252" xml:space="preserve">Quare <lb/>totus motus, totius eſt magnitudinis motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5253" xml:space="preserve">Præterea ſi mo <lb/>tus quidem omnis alicuius eſt motus, totus autem D F mo-<lb/>tus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5254" xml:space="preserve">A B, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5255" xml:space="preserve">B C eſt partis (pars enim partis eſt mo-<lb/>tus) neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5256" xml:space="preserve">cuiquam tribuitur alij (cuius nanque totius totus <lb/>eſt motus, eius &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5257" xml:space="preserve">partium partes ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5258" xml:space="preserve">partes autẽ D E F, <lb/>partium A B C, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5259" xml:space="preserve">non aliorum ſunt motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s5260" xml:space="preserve">plurium enim <lb/>unus motus eſſe non poteſt) totus profectò motus D F, to-<lb/>tius A C magnitudinis motus erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5261" xml:space="preserve">Inſuper ſi totius A C <lb/>magnitudinis alius quidem ſit motus, ceu C K, auferentur <lb/>ab ipſo utrarumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5262" xml:space="preserve">partium motus, quidem æquales erunt <lb/>motibus D E &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5263" xml:space="preserve">E F, unus enim unius eſt motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5264" xml:space="preserve">quare ſi to <lb/>tus G K motus, in motus partium diuidetur, motus G K mo <lb/>tui D F erit æqualis. </s>
  <s xml:id="echoid-s5265" xml:space="preserve">Sin uerò restabit aliquid, ut H K, hic <lb/>@ullus erit motus, ut patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s5266" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5267" xml:space="preserve">enim totius, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5268" xml:space="preserve">partium,
<pb o="135" file="141" n="141" rhead="LIBER VI."/>
quia motus unius eſt unus, at neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5269" xml:space="preserve">cuiquã alij tribuetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5270" xml:space="preserve">con <lb/>tinuus enim motus, continuorum quorundã eſt motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5271" xml:space="preserve">eadẽ <lb/>erit pro fectò ratio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5272" xml:space="preserve">ſi D E F exceſſerunt in diuiſione <lb/>motus G K. </s>
  <s xml:id="echoid-s5273" xml:space="preserve">Qua<unsure/>re ſi hoc eſſe non poteſt, eundem atque <lb/>æqualem eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5274" xml:space="preserve">Hæc igitur diuiſio ratione partiũ <lb/>eius eſt, quod mouetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5275" xml:space="preserve">cuiuslibet partibilis ipſam eſſe <lb/>neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5276" xml:space="preserve">Alia autem eſt temporis ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s5277" xml:space="preserve">Nam cùm o-<lb/>mnis motus in tẽpore fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5278" xml:space="preserve">omne tempus ſit diuiſibile, mi-<lb/>nor autem in minori tempore fiat, omnis motus uti tempus <lb/>diuidatur neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5279" xml:space="preserve">Cùm autẽ omne quod mouetur, in ali-<lb/>quo moueatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5280" xml:space="preserve">tempore aliquo, mobilisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5281" xml:space="preserve">totius ſit mo-<lb/>tus:</s>
  <s xml:id="echoid-s5282" xml:space="preserve">eaſdem eſſe diuiſiones &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5283" xml:space="preserve">temporis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5284" xml:space="preserve">motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5285" xml:space="preserve">ipſius <lb/>ueri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5286" xml:space="preserve">eius quod mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5287" xml:space="preserve">etiam eius in quo eſt motus, <lb/>neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5288" xml:space="preserve">Verùm non omnium ſimiliter, in quibus eſt mo <lb/>tus, ſed quantitatis quidem per ſe, qualitatis uerò per acci-<lb/>dens. </s>
  <s xml:id="echoid-s5289" xml:space="preserve">Accipiatur enim tẽpus, in quo quippiam mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5290" xml:space="preserve"><lb/>ſit A, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5291" xml:space="preserve">motus ſit B. </s>
  <s xml:id="echoid-s5292" xml:space="preserve">Si igitur in toto tẽpore motum eſt, <lb/>in illius dimidio, motu minore eſt motũ, quo rurſus diuiſio, <lb/>minore motu rurſus eſt motum: </s>
  <s xml:id="echoid-s5293" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5294" xml:space="preserve">ſie ſemper motus diuide <lb/>tur ut tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5295" xml:space="preserve">Simili modo ſimotus eſt diuiſibilis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5296" xml:space="preserve">tem-<lb/>pus eſt diuiſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s5297" xml:space="preserve">Sienim toto motu toto in tempore mo-<lb/>tum eſt dimidio in dimidio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5298" xml:space="preserve">minore rurſus in minore eſt <lb/>motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5299" xml:space="preserve">Ipſum quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5300" xml:space="preserve">moueri, mcdo diuidetur eodem. </s>
  <s xml:id="echoid-s5301" xml:space="preserve">Sit <lb/>enim ipſum moueri, C: </s>
  <s xml:id="echoid-s5302" xml:space="preserve">in dimidio igitur motus minus erit <lb/>toto, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5303" xml:space="preserve">in dimidio rurſus dimidij, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5304" xml:space="preserve">ita ſemper diuidetur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5305" xml:space="preserve">I icet etiam ipſum moueri quod eſt partis utriuſque motus <lb/>D E, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5306" xml:space="preserve">E F deſignando, totũ totius dicere eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5307" xml:space="preserve">nam ſi ſit <lb/>aliud, plur a motus eiuſdem erunt moueri, ſicut et motum in <lb/>motus partium prius ostendimus diuiſibilem eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5308" xml:space="preserve">Accõmo-<lb/>datũ enim ipſum moueri parti utriq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5309" xml:space="preserve">motus cõtinuũ totum
<pb o="136" file="142" n="142" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5310" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5311" xml:space="preserve">longitudo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5312" xml:space="preserve">omne id ommino in quo fit <lb/>mutatio, diuiſibile demonstrabitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5313" xml:space="preserve">At ſi quædam per acci-<lb/>dens diuiſibilia ſunt, proptereà quòd id quod mutatur eſt <lb/>diuiſibile (nam ſi unũ diuidatur, omnia diuidentur) ſimiliter <lb/>ſeſe habebunt hæc omnia in finitionis etiã atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5314" xml:space="preserve">oppoſitira-<lb/>tione. </s>
  <s xml:id="echoid-s5315" xml:space="preserve">Ab eo autẽ maximè quod mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5316" xml:space="preserve">hoc eſt ſecutũ, o-<lb/>mnia inquã diuidi, in finitaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5317" xml:space="preserve">eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5318" xml:space="preserve">cõtinuò enim ei quod mu-<lb/>tatur diuiſibilitas, ac infinitio ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5319" xml:space="preserve">Diuiſibilitas igitur pri<emph style="sub">9</emph> <lb/>eſt demonstrata, infinitio autẽ in ſequentibus innoteſcet.</s>
  <s xml:id="echoid-s5320" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div98" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-140-01" xlink:href="note-140-01a" xml:space="preserve">Poſitis quibuſ <lb/>dam ad motus <lb/>diuiſionem ne@ <lb/>ceſſarijs, hic in <lb/>cipit de motus <lb/>diuiſione deter <lb/>minare.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s5321" xml:space="preserve">De ordine partium Motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5322" xml:space="preserve">Et prim ò, an ſit in motu primum.</s>
  <s xml:id="echoid-s5323" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div100" type="section" level="1" n="58">
<head xml:id="echoid-head71" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s5324" xml:space="preserve">_CV_'m autem omne quod mutatur, è quodã in quoddã <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-142-01a" xlink:href="note-142-01"/>
mutetur, ipſum mutatum cùm primò mutatum eſt, in <lb/>eo eſſe, in quo eſt mutatũ, neceſſe eſt; </s>
  <s xml:id="echoid-s5325" xml:space="preserve">id enim, quod muta-<lb/>tur, exit ab eo, ex quo mutatur, aut ipſum relinquit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5326" xml:space="preserve">Atque <lb/>aut idẽ eſt mutari, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5327" xml:space="preserve">relinquere, aut ſequitur relinquere <lb/>quidem mutari, reliquiſſe autẽ eſſe mutatũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s5328" xml:space="preserve">nam ad utrunq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5329" xml:space="preserve">ſimiliter ſe habet utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s5330" xml:space="preserve">. Cùm igitur una mutationũ ſit <lb/>ea, cuius termini contradictoriam ſubeunt oppoſitionem, <lb/>patet cùm mutatum eſt quippiã in id, quod eſt ex eo quod <lb/>haud eſt, id iam ipſum quod aut eſt reliquiſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5331" xml:space="preserve">quo fit, ut ſit <lb/>in eo quod eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5332" xml:space="preserve">Omne nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5333" xml:space="preserve">quoduis, aut eſſe, aut non eſſe <lb/>neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5334" xml:space="preserve">Patet igitur ipſum mutatum ea mutatione, cu-<lb/>ius termini contradictoriam ſubeunt oppoſitionem, in eo <lb/>eſſe in quod eſt mutatum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5335" xml:space="preserve">Quod ſi in hoc ita eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5336" xml:space="preserve">in cæ-<lb/>teris ita erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5337" xml:space="preserve">ſimiliter enim in una, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5338" xml:space="preserve">in cæteris, hoc ſeſe <lb/>habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s5339" xml:space="preserve">Præterea ſi quæque ſumatur, hoc etiam in uniuerſis <lb/>eſſe patebit, ſi ipſum mutatũ alicubi, aut in aliquo eſſe ne-<lb/>ceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5340" xml:space="preserve">Quoniã enim id è quo eſt mutatum reliquit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5341" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5342" xml:space="preserve"><lb/>ipſum alicubi eſſeneceſſe eſt, aut in hoc erit, aut in alio. </s>
  <s xml:id="echoid-s5343" xml:space="preserve">At
<pb o="137" file="143" n="143" rhead="LIBER VI."/>
ſi in alio, ut in C id profectò quod in ipſum B eſt mutatum, <lb/>rurſus in B mutatur ex C: </s>
  <s xml:id="echoid-s5344" xml:space="preserve">ipſum nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5345" xml:space="preserve">C nõ erat ipſi cohæ <lb/>rens B, mutatio enim continua eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5346" xml:space="preserve">quo fit, ut ipſum mutatũ <lb/>cùm eſt mutatum, ad id mutetur in quod eſt mutatũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s5347" xml:space="preserve">quod <lb/>fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5348" xml:space="preserve">Id ergo, quod eſt mutatum, in eo eſſe in quod <lb/>eſt mutatum, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5349" xml:space="preserve">Patet igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5350" xml:space="preserve">ipſum factum, tam <lb/>eſſe cùm factum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5351" xml:space="preserve">ipſum corruptum, tum nõ eſſe cùm <lb/>non eſt corruptum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5352" xml:space="preserve">Hoc enim etſi de omni mutatione eſt di <lb/>ctum, maximè tamen in ea dilucidum eſt, cuius termini con-<lb/>tradictoriã ſubeunt oppoſitionẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s5353" xml:space="preserve">Patet igitur ipſum muta-<lb/>tum, in eo eſſe in quod eſt mutatum, cùm mutatũ eſt primò. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5354" xml:space="preserve">Id autem, in quo primò quippiam eſt mutatum, indiuiduum <lb/>eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5355" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5356" xml:space="preserve">id dico primum quod non ex eo eſt tale, <lb/>quia aliquid ipſius eſt tale. </s>
  <s xml:id="echoid-s5357" xml:space="preserve">Si enim diuiſibile literis A C de-<lb/>ſignatũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5358" xml:space="preserve">diuiſum in B. </s>
  <s xml:id="echoid-s5359" xml:space="preserve">Si igitur in A B, aut rurſus in <lb/>B C eſt mutatum, nõ in ipſo primo A C eſt mutatum: </s>
  <s xml:id="echoid-s5360" xml:space="preserve">ſin in <lb/>utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5361" xml:space="preserve">mutatur (in utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5362" xml:space="preserve">enim, aut mutatum eſſe, aut mu-<lb/>tarineceſſe eſt) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5363" xml:space="preserve">in toto ſanè mutatur, aut mutatum eſſe <lb/>ſupponebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5364" xml:space="preserve">Eadem eſt ratio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5365" xml:space="preserve">ſi in altero mutatur, in <lb/>altero eſt mutatũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s5366" xml:space="preserve">erit enim quid, prius primo: </s>
  <s xml:id="echoid-s5367" xml:space="preserve">quare non <lb/>erit id diuiſibile, in quo eſt mutatum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5368" xml:space="preserve">Patet igitur tam corru <lb/>ptum, quàm generatum, in indiuiduo corruptum eſſe ac ge <lb/>neratum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5369" xml:space="preserve">Bifariam autẽ dicitur id, in quo primo quippiam <lb/>eſt mutatũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s5370" xml:space="preserve">Vno modo in quo primò finita mutatio eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5371" xml:space="preserve">tunc <lb/>enim uerè dicere licet illud eſſe mutatum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5372" xml:space="preserve">Altero, in quo pri <lb/>mo mutari cœpit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5373" xml:space="preserve">Id igitur, quod in fine mutationis dicitur <lb/>primum, eſt, uereq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5374" xml:space="preserve">dicitur eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5375" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5376" xml:space="preserve">fit ut finiatur tandẽ <lb/>mutatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5377" xml:space="preserve">eſt exitus, finisúe mutationis, quẽ iam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5378" xml:space="preserve">osten <lb/>dimus indiuiſibilem eſſe, propterea quod ultimum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5379" xml:space="preserve">At <lb/>quod in principio mutationis dicitur primũ, id omnino non
<pb o="138" file="144" n="144" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5380" xml:space="preserve">non eſt enim mutationis principium, nec id in quo pri-<lb/>mò temporis mutabatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5381" xml:space="preserve">Sit enim primum A D, hoc igitur <lb/>indiuiſibile quidem nõ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5382" xml:space="preserve">accidet enim, ut ſint hærẽtia ipſa <lb/>nũc. </s>
  <s xml:id="echoid-s5383" xml:space="preserve">Præterea ſi in F A tẽporetoto quieſcit (ponatur enim <lb/>in illo quieſcere) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5384" xml:space="preserve">in A quoque quieſcet: </s>
  <s xml:id="echoid-s5385" xml:space="preserve">quare ſi ipſum <lb/>A D partibus uacet, ſimul quieſcet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5386" xml:space="preserve">erit mutatũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s5387" xml:space="preserve">in A <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5388" xml:space="preserve">quieſcit, in D uerò mutatũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5389" xml:space="preserve">Cùm autẽ non ſit par-<lb/>tibus uacans, diuiſibile neceſſe eſt eſſe, atque in quauis cius <lb/>parte mutatum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5390" xml:space="preserve">Etenim A D diuiſio, ſi in neutra quidẽ <lb/>parte mutatũ eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5391" xml:space="preserve">in toto ſanè mutatum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5392" xml:space="preserve">ſin in amba <lb/>bus mutatur, in toto quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5393" xml:space="preserve">mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5394" xml:space="preserve">quod ſi in altera eſt mu <lb/>tatum, nõ in toto primo mutatum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5395" xml:space="preserve">Quare neceſſe eſt, <lb/>in quacunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5396" xml:space="preserve">eſſe mutatum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5397" xml:space="preserve">Patet igitur non eſſe id, in quo <lb/>primo mutatum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5398" xml:space="preserve">quippe cùm diuiſiones ſint infinitæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s5399" xml:space="preserve">At <lb/>uerò nec ipſius mutari quicquam erit primum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5400" xml:space="preserve">quod eſt <lb/>mutatum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5401" xml:space="preserve">Sit enim ipſius D F, mutatum primum D G: </s>
  <s xml:id="echoid-s5402" xml:space="preserve">nam <lb/>omne quod mutatur, demonstratum eſt diuiſibile eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5403" xml:space="preserve">tẽpus <lb/>autem in quo D G mutatum eſt, ſit H K. </s>
  <s xml:id="echoid-s5404" xml:space="preserve">Si igitur in illo to <lb/>to ipſum D G eſt mutatum, in dimidio minus fuit mutatũ, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5405" xml:space="preserve">prius ipſo D G, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5406" xml:space="preserve">hoc rurſus aliud prius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5407" xml:space="preserve">ſic ſem-<lb/>per. </s>
  <s xml:id="echoid-s5408" xml:space="preserve">Quare nibil erit eius, quod mutatur, quod primò eſt <lb/>mutatũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s5409" xml:space="preserve">Patetigitur ex hiſce, quæ diximus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5410" xml:space="preserve">eius, quod <lb/>mutatur, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5411" xml:space="preserve">tẽporis, in quo mutatur, primùm aliquid eſſe, <lb/>ipſum autem quo mutatur, non eodem modo ſeſe habebit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5412" xml:space="preserve">iria nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5413" xml:space="preserve">eſſe dicuntur in ipſa mutatione, id quod mutatur, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5414" xml:space="preserve">id in quo, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5415" xml:space="preserve">id quo mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5416" xml:space="preserve">ut homo, tempus, atque <lb/>albedo. </s>
  <s xml:id="echoid-s5417" xml:space="preserve">Homo igitur, ac tempus, diuiſibilia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5418" xml:space="preserve">ſed de albe-<lb/>dine eſt alia ratio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5419" xml:space="preserve">tamen per accidens omnia diuiſibilia <lb/>ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5420" xml:space="preserve">Cui nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5421" xml:space="preserve">albedo, uel qualitas accidit, id eſt, diuiſibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s5422" xml:space="preserve"><lb/>nam neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5423" xml:space="preserve">in his erit primum, quæ per ſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5424" xml:space="preserve">nõ per accidẽs
<pb o="139" file="145" n="145" rhead="LIBER VI."/>
dicuntur diuiſibilia, quales ſunt magnitudines ipſæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s5425" xml:space="preserve">Sit <lb/>enim mobile A B motum ex B in C primùm: </s>
  <s xml:id="echoid-s5426" xml:space="preserve">igitur ſi indi-<lb/>uiſibile ſit ipſum B C, parte uacans erit hærens parte ua-<lb/>canti: </s>
  <s xml:id="echoid-s5427" xml:space="preserve">ſin diuiſibile, erit aliquid ipſo C prius, in quod eſt mu <lb/>tatum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5428" xml:space="preserve">illo rurſus aliud prius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5429" xml:space="preserve">ſic ſemper: </s>
  <s xml:id="echoid-s5430" xml:space="preserve">nunquam <lb/>enim diuiſio deficit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5431" xml:space="preserve">Quare non erit quicquam primum, in <lb/>quod eſt mutatum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5432" xml:space="preserve">Similiter res ſeſe habet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5433" xml:space="preserve">in qualitatis <lb/>mutatione: </s>
  <s xml:id="echoid-s5434" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5435" xml:space="preserve">hæc in continuo eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5436" xml:space="preserve">Patet igitur in ſo-<lb/>lo qualitatis motu, per ſe indiuiſibile eſſe poſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s5437" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div100" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-142-01" xlink:href="note-142-01a" xml:space="preserve">Poftquàm Ari <lb/>ftote. qualiter <lb/>motus diuida-<lb/>tur oftẽdit, hic <lb/>de ordine par-<lb/>tium motus de <lb/>terminat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s5438" xml:space="preserve">Quomodo ea, quæ ſunt, in motu ſeſe præcedunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s5439" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div102" type="section" level="1" n="59">
<head xml:id="echoid-head72" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s5440" xml:space="preserve">_CV_'m autem omne, quod mutatur, in tempore mutetur, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-145-01a" xlink:href="note-145-01"/>
mutari uerò in tempore dicatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5441" xml:space="preserve">ut in primo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5442" xml:space="preserve">ut <lb/>per aliud, quo pacto in anno mutari dicitur, quia mutatur <lb/>in die, id ſanè quod mutatur in quacunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5443" xml:space="preserve">eius temporis par <lb/>te mutari, in quo primo mutatur neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5444" xml:space="preserve">Id ita eſſe pa-<lb/>tet qudem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5445" xml:space="preserve">ex definitione ipſius primi: </s>
  <s xml:id="echoid-s5446" xml:space="preserve">ſic enim ipſum <lb/>antea definiebamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5447" xml:space="preserve">Patebit autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5448" xml:space="preserve">ex hiſce, quæ dein-<lb/>ceps dicemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5449" xml:space="preserve">Sit enim tempus A B, in quo quippiam pri-<lb/>mũ mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5450" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5451" xml:space="preserve">cum omne tempus ſit diuiſibile, diuida-<lb/>tur in C. </s>
  <s xml:id="echoid-s5452" xml:space="preserve">In tempore igitur A C, mouetur aut non moue-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5453" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5454" xml:space="preserve">eodem modo rurſus, in ipſo C B. </s>
  <s xml:id="echoid-s5455" xml:space="preserve">Si igitur neutra <lb/>in parte mouetur, in toto ſanè quieſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5456" xml:space="preserve">impoßibile eſt enim <lb/>moueri, ſi nulla in parte eius moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5457" xml:space="preserve">ſin in alter a tan-<lb/>tum mouetur, nõ in A B tempore primo mouetur, per aliud <lb/>enim in ipſo mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5458" xml:space="preserve">ergo quacunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5459" xml:space="preserve">in parte temporis mo <lb/>ueatur, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5460" xml:space="preserve">Hoc autẽ demonstrato patet, omne quod <lb/>mouetur, prius neceſſariò motum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5461" xml:space="preserve">Nam ſi in A B tem-<lb/>pore primo, per F G ſpacium quippiã motum eſt, id quod <lb/>æqua celeritate mouetur, ſimulq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5462" xml:space="preserve">incipit, per dimidiũ in di-<lb/>midio temporis erit motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5463" xml:space="preserve">Quòd ſi id tempore in eodem
<pb o="140" file="146" n="146" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
motum eſt per magnitudinẽ aliquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5464" xml:space="preserve">alterũ per eandem <lb/>neceſſe eſt eſſe motũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s5465" xml:space="preserve">quare motũ eſt, id (utidiximus) quod <lb/>mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5466" xml:space="preserve">Præterea ſi in A B toto, uel quouis omnino tempo <lb/>re propterea motũ dicimus quippiã eſſe, quod ipſius ulti-<lb/>mum nunc accipimus (id eſt enim quod terminat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5467" xml:space="preserve">inter <lb/>ipſa nunc ſemper eſt tẽpus) in cæteris etiam ſanè ſimili mo-<lb/>do motum eſſe dicetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5468" xml:space="preserve">dimidij autẽ extremum eſt ipſa diui-<lb/>ſio: </s>
  <s xml:id="echoid-s5469" xml:space="preserve">quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5470" xml:space="preserve">in dimidio motum erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5471" xml:space="preserve">in quacũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5472" xml:space="preserve">omnino <lb/>parte: </s>
  <s xml:id="echoid-s5473" xml:space="preserve">ſemper enim per diuiſionem, cõtinuò tempus ab ipſis <lb/>nunc terminatum euadit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5474" xml:space="preserve">Quòd ſi omne tempus eſt diuiſi-<lb/>bile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5475" xml:space="preserve">id quod eſt inter nunc ipſa tempus eſt, uti diximus, <lb/>omne profectò quod mutatur, infinities eſt mutatũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s5476" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea ſi id, quod continuè mutatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5477" xml:space="preserve">non eſt corruptũ, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5478" xml:space="preserve">ceſſauit à motu, aut mutari, aut eſſe mutatũ in quocũq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5479" xml:space="preserve">neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5480" xml:space="preserve">ut mutetur autẽ in ipſo nunc fieri nequit, in quo-<lb/>cunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5481" xml:space="preserve">ſanè temporis puncto mutatum ſit ipſum neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5482" xml:space="preserve"><lb/>Quare ſi tẽporis puncta ſint infinita, omne nimirum quod <lb/>mutatur, infinities eſt mutatum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5483" xml:space="preserve">Non ſolùm autẽ id, quod <lb/>mutatur, neceſſe eſt eſſe mutatũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s5484" xml:space="preserve">ſed etiam ipſum mutatum <lb/>prius mutetur neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5485" xml:space="preserve">omne nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5486" xml:space="preserve">quod ex quopiã in <lb/>quippiã eſt mutatum, in tẽpore eſt mutatũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s5487" xml:space="preserve">Sit enim in ipſo <lb/>nunc ex A mutatum in B, in eodẽ igitur nunc, in quo eſt in <lb/>A mutatum nõ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5488" xml:space="preserve">nã et in A et in B ſimul erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5489" xml:space="preserve">Ipſum nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5490" xml:space="preserve"><lb/>mutatum, nam eſſe in hoc ipſo cùm eſt mutatum, antea de-<lb/>monstrauimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5491" xml:space="preserve">Quod ſi in alio ſit mutatũ, inter illa profe <lb/>ctò medium tẽpus erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5492" xml:space="preserve">nõ ſunt enim bærentia ipſa tẽporis <lb/>puncta. </s>
  <s xml:id="echoid-s5493" xml:space="preserve">Cùm igitur in tẽpore ſit mutatum: </s>
  <s xml:id="echoid-s5494" xml:space="preserve">tẽpus autem o-<lb/>mne ſit diuiſibile, in dimidio ſanè mutatum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5495" xml:space="preserve">in dimidij <lb/>dimidio rurſus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5496" xml:space="preserve">ſic ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s5497" xml:space="preserve">Quare antea mutabatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5498" xml:space="preserve">Præ <lb/>terea id quod dictũ eſt in magnitudine, magis eſt manifestũ,
<pb o="141" file="147" n="147" rhead="LIBER VI."/>
propterea quòd magnitudo cõtinuũ eſt, in qua mutatur id <lb/>quod mutatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5499" xml:space="preserve">Sit enim ex C, quippiã mutatũ in D: </s>
  <s xml:id="echoid-s5500" xml:space="preserve">ſi igitur <lb/>C D indiuiſibile ſit, partibus uacanti, partibus profectò ua <lb/>cans hærebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5501" xml:space="preserve">Quòd ſi id fieri nequeat, mediũ ipſum ma-<lb/>gnitudinẽ eſſe neceſſe eſt, diuiſibileq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5502" xml:space="preserve">eſſe in infinita. </s>
  <s xml:id="echoid-s5503" xml:space="preserve">Quare <lb/>prius in illa mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5504" xml:space="preserve">omne ergo mutatum, prius mutari ne-<lb/>ceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5505" xml:space="preserve">Eadẽ eſt enim in hiſce, quæ non cõtinua ſunt, de-<lb/>monstratio, ut in cõtrarijs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5506" xml:space="preserve">in hiſce, quæ contradictoriã <lb/>ſubeunt oppoſitionẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s5507" xml:space="preserve">Sumemus enim id tẽpus, in quo eſt mu <lb/>tatum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5508" xml:space="preserve">eadẽ rurſus dicemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5509" xml:space="preserve">Qua<unsure/>re mutetur ipſum muta <lb/>tum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5510" xml:space="preserve">mutatũ ſit id, quod mutatur neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5511" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5512" xml:space="preserve">muta <lb/>ri prius eſt in ipſo mutatũ eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5513" xml:space="preserve">mutatũ eſſe ipſo mutari, <lb/>at nunquã primum ſumetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5514" xml:space="preserve">cauſa autẽ huius eſt partibus <lb/>uacans non eſſe uacanti partibus hærens: </s>
  <s xml:id="echoid-s5515" xml:space="preserve">in infinitum enim <lb/>ipſa diuiſio proficiſcitur, ut in creſcentibus, ac decreſcenti-<lb/>bus intueri lineis licet. </s>
  <s xml:id="echoid-s5516" xml:space="preserve">Quæ cũ ita ſint, patet neceſſe eſſe &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5517" xml:space="preserve"><lb/>id, quod eſt factum fieri prius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5518" xml:space="preserve">id quod fit, antea factum <lb/>eſſe, modò diuiſibilia, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5519" xml:space="preserve">cõtinua ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s5520" xml:space="preserve">non tamen ſemper <lb/>quod fit, factum prius, ſed interdũ aliud, ceu illius aliquid, <lb/>ut in ædibus fundamentũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s5521" xml:space="preserve">ſimiliter fit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5522" xml:space="preserve">in eo quod corrũ-<lb/>pitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5523" xml:space="preserve">corruptio: </s>
  <s xml:id="echoid-s5524" xml:space="preserve">ineſt enim ei quod fit, et ei quod corrũ <lb/>pitur, infinitio quædã: </s>
  <s xml:id="echoid-s5525" xml:space="preserve">quippe cùm continuũ ſit utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s5526" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5527" xml:space="preserve"><lb/>impoßibile eſt aut fierinon factum aliquid, aut factum eſſe <lb/>nõ fiens aliquid: </s>
  <s xml:id="echoid-s5528" xml:space="preserve">ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5529" xml:space="preserve">in ipſo corrũpi, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5530" xml:space="preserve">corruptũ <lb/>eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5531" xml:space="preserve">ſemper enim corruptũ eſſe, antecedit corrũpi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5532" xml:space="preserve">cor-<lb/>rum pi corruptũ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5533" xml:space="preserve">Patet igitur quòd id, quod eſt factum, <lb/>prius neceſſe eſt fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s5534" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5535" xml:space="preserve">id quod fit, antea factum eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5536" xml:space="preserve">eſt <lb/>enim omnis magnitudo, omneq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5537" xml:space="preserve">tempus, diuiſibile ſemper. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5538" xml:space="preserve">Quare in quocunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5539" xml:space="preserve">ſit, non erit in illo ut primò.</s>
  <s xml:id="echoid-s5540" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div102" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-145-01" xlink:href="note-145-01a" xml:space="preserve">Poſtquàm Ā<unsure/>ri <lb/>ftote. oftendit <lb/>qualiter accipi <lb/>endũ ſit primũ. <lb/>in mutatione: <lb/>hîc oſtendit or <lb/>dinem eorum. <lb/>quæ in motu <lb/>inueniũtur ad <lb/>inuicem.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s5541" xml:space="preserve">De Finito, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5542" xml:space="preserve">Infinito in motu.</s>
  <s xml:id="echoid-s5543" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div104" type="section" level="1" n="60">
<head xml:id="echoid-head73" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<pb o="142" file="148" n="148" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s5544" xml:space="preserve">_CV_'m autem omne quod mouetur, in tẽpore moueatur, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-148-01a" xlink:href="note-148-01"/>
in maioreq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5545" xml:space="preserve">maiorẽ magnitudinẽ tranſeat, fieri profe <lb/>ctò nõ põt, ut magnitudinẽ infinito in tẽpore trãſeat quic-<lb/>quã finitã modò nõ per ipſam eandẽ ſemper, nec per aliquã <lb/>eius partẽ, ſed per totã toto in tẽpore moueatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5546" xml:space="preserve">Patet igi-<lb/>tur, ſi quippiã æqua moueatur celeritate, neceſſe eſſe finitã <lb/>magnicudinẽ illud finito in tẽpore pertrãſire: </s>
  <s xml:id="echoid-s5547" xml:space="preserve">ſumpta nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5548" xml:space="preserve">parte, quæ menſurauerit to tam, in tot æqualibus tẽporibus, <lb/>quot ſunt magnitudinis partes, totã illam profectò magni-<lb/>tudinẽ pertranſibit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5549" xml:space="preserve">Quare cùm harũ quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5550" xml:space="preserve">finitæ ſit quan <lb/>titatis: </s>
  <s xml:id="echoid-s5551" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5552" xml:space="preserve">oẽs numero ſint finitæ, tempus etiã ipſum profe-<lb/>ctò finitum erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5553" xml:space="preserve">tantũ enim toties erit, quantũ eſt tẽpus par <lb/>tis toties repetitũ, quot ſunt magnitudinis partes. </s>
  <s xml:id="echoid-s5554" xml:space="preserve">Nihil aũt <lb/>interest, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5555" xml:space="preserve">ſi nõ æqua celeritate mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5556" xml:space="preserve">Sit enim ſpaciũ <lb/>quidem A B finitum, quod infinito in tempore pertrãſiuit, <lb/>rempus autẽ in finitum C D. </s>
  <s xml:id="echoid-s5557" xml:space="preserve">Siigitur per privrem aliã alia <lb/>partem motum eſſe neceſſe eſt, patet in priore tẽporis par-<lb/>te, posterioriúe aliam, aliamúe pertranſiuiſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5558" xml:space="preserve">ſemper enim <lb/>maiore in tempore per aliam motum erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5559" xml:space="preserve">idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5560" xml:space="preserve">non minus <lb/>fiet, ſiue æqua, ſiue non æqua celeritate mutetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5561" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5562" xml:space="preserve">ſiue in-<lb/>tendatur motus, ſiue remittatur, ſiue in eodem perſistat. </s>
  <s xml:id="echoid-s5563" xml:space="preserve">Ac-<lb/>cipiatur itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5564" xml:space="preserve">pars aliqua ſpacij quæ metietur A B longitu <lb/>dinem totã, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5565" xml:space="preserve">A F literis deſignetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5566" xml:space="preserve">Hanc igitur aliqua <lb/>in parte tranſiuit temporis infiniti, quippe cùm impoßibile <lb/>ſit, eam in infinito tempore pertrãſiſſe, totũ enim ſpacium, <lb/>in infinito pertranſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5567" xml:space="preserve">Etrurſus, ſi aliã ſumpſero tantam, <lb/>quanta eſt ipſa A F, neceſſe eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5568" xml:space="preserve">hanc eadem ratione fini <lb/>to in tempore tranſijſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5569" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5570" xml:space="preserve">ſic uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5571" xml:space="preserve">ad ultimã proficiſcar. </s>
  <s xml:id="echoid-s5572" xml:space="preserve"><lb/>Cũ igitur infiniti ꝗdẽ nulla ſit pars, quæ metietur ut ipſum, <lb/>ut patet (fieri enim non poteſt, ut infinitũ ex finitis æquali-
<pb o="143" file="149" n="149" rhead="LIBER VI."/>
bus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5573" xml:space="preserve">inæqualibus constet, propterea quòd ea quæ multi-<lb/>tudine, magnitudineq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5574" xml:space="preserve">ſunt definita, ſiue æqualia, ſiue in-<lb/>æqualia ſint, mẽſurari tandẽ aliquo uno poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5575" xml:space="preserve">ſpaciũ aũt <lb/>finitũ, quantitate partis A F mẽſuretur) finito profectò in <lb/>tempore tale etiã mobile per magnitudinẽ A B finitam mo-<lb/>uetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5576" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5577" xml:space="preserve">de quiete dicendũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5578" xml:space="preserve">quare fieri non po <lb/>teſt, ut idem, unumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5579" xml:space="preserve">generetur ſemper, uel corrũpatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5580" xml:space="preserve">Ea-<lb/>dem ſanè ratione probabitur, fierietiã non poſſe, ut finito <lb/>in tẽpore quicquam aut in finitam magnitudinẽ trãſeat, ſiue <lb/>uniformiter, ſiue difformiter moueatur, aut quiete infinita <lb/>quieſcat: </s>
  <s xml:id="echoid-s5581" xml:space="preserve">ſumpta nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5582" xml:space="preserve">temporis aliqua parte, quæ totũ me <lb/>tietur tempus, in illa partẽ aliquã magnitudinis, non totam <lb/>magnitudinẽ tranſit, totam enim toto in tẽpore tranſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5583" xml:space="preserve"><lb/>rurſus in alia parte æquali partẽ aliã magnitudinis tranſit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5584" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5585" xml:space="preserve">in unaquaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5586" xml:space="preserve">ſimili modo, ſiue æquales ſint primæ parti, <lb/>ſiue etiã inæquales, nihil enim refert, modò ſit quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5587" xml:space="preserve">finita: </s>
  <s xml:id="echoid-s5588" xml:space="preserve"><lb/>patet enim exhausto tẽpore, infinitam magnitudinẽ exhau-<lb/>ſtam non fore, ſi ablatio fiat magnitudine, numeroq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5589" xml:space="preserve">finita. </s>
  <s xml:id="echoid-s5590" xml:space="preserve"><lb/>Quare non infinitam magnitudinẽ finito in tẽpore tranſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5591" xml:space="preserve"><lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5592" xml:space="preserve">nihil intereſt altera ex parte tantùm, an ex utraq;</s>
  <s xml:id="echoid-s5593" xml:space="preserve">, infi-<lb/>nita ſit magnitudo: </s>
  <s xml:id="echoid-s5594" xml:space="preserve">eadem enim ſemper accommodabitur <lb/>ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s5595" xml:space="preserve">His demonstratis patet, neque fieri poſſe ut magni-<lb/>tudo finita finito in tempore trãſeat magnitudinem infini-<lb/>tam, cauſam ob eandem. </s>
  <s xml:id="echoid-s5596" xml:space="preserve">In parte nanque temporis, fini-<lb/>tam tranſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5597" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5598" xml:space="preserve">in unaquaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5599" xml:space="preserve">ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s5600" xml:space="preserve">Quo fit, ut toto <lb/>in tempore finitam tranſeat magnitudinem. </s>
  <s xml:id="echoid-s5601" xml:space="preserve">At uerò cùm <lb/>magnitudo finita non tranſeat finito in tempore magnitu-<lb/>dinem infinitam, patet neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5602" xml:space="preserve">magnitudinem infinitam longi-<lb/>tudinem finitam tranſire: </s>
  <s xml:id="echoid-s5603" xml:space="preserve">nam ſi infinita magnitudo finitam <lb/>pertranſeat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5604" xml:space="preserve">finitam infinitam tranſire neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5605" xml:space="preserve">nihil
<pb o="144" file="150" n="150" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
enim intereſt, utra ſit ea, quæ motu cietur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5606" xml:space="preserve">utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5607" xml:space="preserve">nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5608" xml:space="preserve">mo <lb/>do, infinitam tranſit finita. </s>
  <s xml:id="echoid-s5609" xml:space="preserve">Nam cùm A magnitudo infini <lb/>ta, mouetur, erit aliqua pars eius finita in B, ceu D C. </s>
  <s xml:id="echoid-s5610" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5611" xml:space="preserve">a-<lb/>lia atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5612" xml:space="preserve">alia rurſus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5613" xml:space="preserve">ſic ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s5614" xml:space="preserve">Quare fiet ut ſimul infi-<lb/>nita per finitam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5615" xml:space="preserve">finita per infinitã ſit mota: </s>
  <s xml:id="echoid-s5616" xml:space="preserve">nec enim <lb/>fortaſſe fieri poteſt ut aliter infinita ꝑ finitã ſit mota, quàm <lb/>hoc pacto, ut finita tranſeat infinitã, uel latione pergendo <lb/>per ipſam, uelmetiendo: </s>
  <s xml:id="echoid-s5617" xml:space="preserve">quare cũ hoc ſit impoßibile, infi-<lb/>nita ſanè finitam tranſire non poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5618" xml:space="preserve">At uerò nec infinita <lb/>infinitam finito in tẽpore tranſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5619" xml:space="preserve">nam ſi tranſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5620" xml:space="preserve">infinitã <lb/>finita ſanè tranſibit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5621" xml:space="preserve">Ineſt enim in infinita, finita. </s>
  <s xml:id="echoid-s5622" xml:space="preserve">Præterea <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5623" xml:space="preserve">tempore ſumpto, eadẽ demonstratio erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5624" xml:space="preserve">Cùmigitur <lb/>nec infinitã infinita, nec infinita finitam, nec etiã, infinitam <lb/>infinita, finitc in tẽpore trãſeat, patet neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5625" xml:space="preserve">motũ infinitũ, in <lb/>tẽpore fore finito: </s>
  <s xml:id="echoid-s5626" xml:space="preserve">quid enim intereſt, motus, an magnitudo <lb/>ſit infinitum? </s>
  <s xml:id="echoid-s5627" xml:space="preserve">nam ſi utrumuis fuerit infinitũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5628" xml:space="preserve">alterum <lb/>infinitum eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5629" xml:space="preserve">omnis enim latio eſt in loco.</s>
  <s xml:id="echoid-s5630" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div104" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-148-01" xlink:href="note-148-01a" xml:space="preserve">Hîc detepmi-<lb/>@at Ā<unsure/>riſt. de fi-<lb/>nico &amp; infinito <lb/>in motu: ficut <lb/>em̃ diuiſio per, <lb/>cinet ad ratio-<lb/>nem continui, <lb/>ita finitũ &amp; in, <lb/>finitũ, ſicut aũt <lb/>fuprà oſtẽdit {quis} <lb/>diuiſio inueni-<lb/>tur in motuma <lb/>gnitudine, tem <lb/>pore, &amp; mobili <lb/>ita idẽ de infi-<lb/>@ito oſtendit.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s5631" xml:space="preserve">De quibuſdam neceſſarijs ad diuiſionẽ quietis.</s>
  <s xml:id="echoid-s5632" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div106" type="section" level="1" n="61">
<head xml:id="echoid-head74" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s5633" xml:space="preserve">_CV_'m autẽ id omne moueatur, aut quieſcat quod aptũ <lb/>eſt moueri, quãdo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5634" xml:space="preserve">ubi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5635" xml:space="preserve">quemadmodum aptum <lb/>eſt, ipſum profectò ſtans cùm ſtat, moueri neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5636" xml:space="preserve">nam <lb/>ſi non mouetur, quieſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5637" xml:space="preserve">At fieri non poteſt, ut ad quietem <lb/>proficiſcatur id, quod quieſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5638" xml:space="preserve">Quo demõstrato, patet ne-<lb/>ceſſe eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5639" xml:space="preserve">in tẽpore ſtare. </s>
  <s xml:id="echoid-s5640" xml:space="preserve">omne nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5641" xml:space="preserve">quod mouetur, in <lb/>tẽpore ſanè mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5642" xml:space="preserve">ipſum autẽ ſtans, mouerio stendimus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5643" xml:space="preserve">Quare neceſſe eſt, in tempore ſtare. </s>
  <s xml:id="echoid-s5644" xml:space="preserve">Præterea ipſum cele-<lb/>rius, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5645" xml:space="preserve">tardius, in tempore dicimus eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5646" xml:space="preserve">At fit ut tardius, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5647" xml:space="preserve">celerius ſtetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5648" xml:space="preserve">At uerò id, quod ſtat, ſtet quacunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5649" xml:space="preserve">in <lb/>parte tẽporis eius, in quo primò ſtatur, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5650" xml:space="preserve">Tẽpore <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5651" xml:space="preserve">diuiſio, ſi neutra in parte ſtat, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5652" xml:space="preserve">toto profectò in
<pb o="145" file="151" n="151" rhead="LIBER VI."/>
tempore ſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s5653" xml:space="preserve">Quo fit ut non ſtet idipſum, quod ſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s5654" xml:space="preserve">ſin in <lb/>altera, nõ in toto ſtat primũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s5655" xml:space="preserve">in hoc enim per aliud ſtat, ut <lb/>de eo quod mouetur antea diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5656" xml:space="preserve">Vt autẽ nõ est quicquã <lb/>in quo primo mouetur id, quod motu cietur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5657" xml:space="preserve">ſic neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5658" xml:space="preserve">quic-<lb/>quã est, in quo ſtat id primò quod dicimus ſtare. </s>
  <s xml:id="echoid-s5659" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5660" xml:space="preserve">enim <lb/>ip ſius moueri, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5661" xml:space="preserve">ipſius ſtare, quicquã est primũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s5662" xml:space="preserve">Sit enim <lb/>id, quod primò ſtat, A B literis deſignatũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s5663" xml:space="preserve">hoc igitur uacare <lb/>partibus impoßibile est. </s>
  <s xml:id="echoid-s5664" xml:space="preserve">nõ est enim in eo motus, quod par <lb/>tibus uacat, propterea quòd id quod mouetur, motũ eſſe ne-<lb/>ceſſe est. </s>
  <s xml:id="echoid-s5665" xml:space="preserve">Id uerò quod ſtat, moueri iam demonstr auimus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5666" xml:space="preserve">Quod ſi diuiſibile eſt, in quacũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5667" xml:space="preserve">parte ipſius ſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s5668" xml:space="preserve">hoc enim <lb/>prius ostẽdimus, quo inquã primò quippiã ſtat, in eius hoc <lb/>parte quacunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5669" xml:space="preserve">ſtare. </s>
  <s xml:id="echoid-s5670" xml:space="preserve">Cũ igitur tẽpus ſit id, in quo primo <lb/>ſtat, et nõ indiuiduũ, omne uerò tẽpus in infinitũ ſit diuiſi-<lb/>bile, nõ est profectò id, in quo primo ſtatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5671" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5672" xml:space="preserve">igitur id <lb/>eſt, in quo primò quieſcẽs ipſum quieuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5673" xml:space="preserve">in eo nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5674" xml:space="preserve">nõ quie <lb/>uit, quod partibus uacat: </s>
  <s xml:id="echoid-s5675" xml:space="preserve">quia nõ est in indiuiduo motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s5676" xml:space="preserve">in <lb/>quo uerò quieſcit quippiã, in eo etiã et mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5677" xml:space="preserve">Tũc enim <lb/>quieſcere quippiã dicimus, quando, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5678" xml:space="preserve">in quo eſt aptum ut <lb/>moueatur, non mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5679" xml:space="preserve">Præterea tunc quieſcere quippiam <lb/>dicimus, cùm ſimiliter nunc ſeſe habet, et prius: </s>
  <s xml:id="echoid-s5680" xml:space="preserve">nõ uno quo-<lb/>dam, ſed duobus hoc minimis dijudicantes. </s>
  <s xml:id="echoid-s5681" xml:space="preserve">Quare id in quo <lb/>quieſcit, partibus non uacabit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5682" xml:space="preserve">quod ſi partibile est, tempus <lb/>erit profectò, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5683" xml:space="preserve">in quauis ipſius parte quieſcet. </s>
  <s xml:id="echoid-s5684" xml:space="preserve">ſic enim <lb/>hoc ostendetur, ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5685" xml:space="preserve">in prioribus eſt demonstr atũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s5686" xml:space="preserve">Quare <lb/>nihil erit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5687" xml:space="preserve">in hoc, primũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s5688" xml:space="preserve">est autẽ huius hæc cauſa omne <lb/>inquã quieſcere, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5689" xml:space="preserve">moueri in tẽpore: </s>
  <s xml:id="echoid-s5690" xml:space="preserve">tẽpus uerò nullum <lb/>eſſe primũ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5691" xml:space="preserve">magnitudinẽ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5692" xml:space="preserve">omnino cõtinuum, cùm <lb/>o mne ſit diuiſibile in infinitũ, ut patuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5693" xml:space="preserve">Cùm autẽ omne <lb/>q uod mouetur, in tẽpore moue atur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5694" xml:space="preserve">ex quopiã in quip
<pb o="146" file="152" n="152" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
piam mutẽtur, impoßibile est eo in tẽpore, quo per ſe quip <lb/>piam mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5695" xml:space="preserve">non in aliquo illius, ipſum in aliquo pri <lb/>mo eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5696" xml:space="preserve">quieſcere nanque quippiã eſt in aliquo eodem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5697" xml:space="preserve"><lb/>ipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5698" xml:space="preserve">partẽ ipſius quanque tẽpore quodã eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5699" xml:space="preserve">ſic enim <lb/>quieſcere dicimus, cùm in alio nunc, atque alio uerè dicere <lb/>licet, ipſum in eodem, partesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5700" xml:space="preserve">ipſius eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5701" xml:space="preserve">Quòd ſi id est <lb/>quieſcere, nõ fit pro fectò ut id, quod mutatur, in aliquo ſit <lb/>totũ ipſo tempore primò, est enim diuiſibile tempus omne. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5702" xml:space="preserve">Quare alia in parte ipſius: </s>
  <s xml:id="echoid-s5703" xml:space="preserve">atque alia uerè dicere licebit, in <lb/>eodẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5704" xml:space="preserve">ipſam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5705" xml:space="preserve">quãque partẽ ipſius eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5706" xml:space="preserve">Quòd ſi nõ ſit <lb/>hoc pacto in aliquo, ſed uno in tempor is puncto, nõ erit in <lb/>aliquo profectò tẽpore ullo, ſed in tẽporis tantũmodo fine. </s>
  <s xml:id="echoid-s5707" xml:space="preserve"><lb/>In ipſo uerò nunc, eſt quidẽ ſemper in aliquo, nõ tamẽ quie-<lb/>ſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5708" xml:space="preserve">in ipſo nãque nunc, neque moueri quicquã, neque quie <lb/>ſcere potest: </s>
  <s xml:id="echoid-s5709" xml:space="preserve">ſed uerum quidẽ eſt, in ipſo nunc non moueri, <lb/>atque in aliquo eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5710" xml:space="preserve">In tẽpore autẽ ut quieſcens, eſſe nõ po <lb/>test, eueniret enim ut id, quod fertur, quieſcat.</s>
  <s xml:id="echoid-s5711" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s5712" xml:space="preserve">Confutatio quorũdam errorum de motu:</s>
  <s xml:id="echoid-s5713" xml:space="preserve">ac primùm ratio-<lb/>num Zenonis, negantis prorſus motum eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s5714" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div107" type="section" level="1" n="62">
<head xml:id="echoid-head75" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s5715" xml:space="preserve">_Z_Eno uerò prauè ratio cinatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5716" xml:space="preserve">Dicit enim, ſi ſemper <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-152-01a" xlink:href="note-152-01"/>
omne quieſcit, aut mouetur, cùm est in ſibi æ quali, id <lb/>autẽ, quod ſertur, eſt in ſibi æ quali ſpacio in ipſo nunc ſem <lb/>per, immobilem eam eſſe ſagittam quæ ſertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5717" xml:space="preserve">Hoc autẽ est <lb/>falſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s5718" xml:space="preserve">tẽpus enim nõ ex ipſis nunc indiuiſibilibus constat, <lb/>quẽadmodũ nec ulla alia magnitudo. </s>
  <s xml:id="echoid-s5719" xml:space="preserve">Quatuor autẽ Zeno-<lb/>nis de motu ſunt rationes, quæ difficultatẽ ſoluentibus affe-<lb/>runt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5720" xml:space="preserve">At prima quidem eſt ea, qua motus ex eo to llitur, quia <lb/>prius ad medium, quàm ad finem id, quod fertur peruenire <lb/>oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s5721" xml:space="preserve">de qua distinximus antea. </s>
  <s xml:id="echoid-s5722" xml:space="preserve">Secunda uerò eſt ea, quæ <lb/>nuncupatur Achilles, qua motus rurſus ex eo tollitur, quia
<pb o="147" file="153" n="153" rhead="LIBER VI."/>
nunquam id, quod celerrimè currit, id cõſequetur, quod tar <lb/>dius currit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5723" xml:space="preserve">Id enim quod perſequitur, eò perueniat antè ne <lb/>ceſſe est, unde id, quod fugit, fugã arripuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5724" xml:space="preserve">Quare tardius <lb/>ipſum, ſemper aliquo ſpacio præcedat, neceſſe est. </s>
  <s xml:id="echoid-s5725" xml:space="preserve">Est autẽ <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5726" xml:space="preserve">huius rationis eadem uis, quæ in partes æ quales ſectio-<lb/>nis: </s>
  <s xml:id="echoid-s5727" xml:space="preserve">ſed hoc differt, quòd magnitudinẽ, quæ accipitur, nõ in <lb/>dimidia diuidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5728" xml:space="preserve">Accidit igitur ut tardius ipſum non attinga <lb/>tur, ex ratione nimirũ ipſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s5729" xml:space="preserve">Fit autẽ ob diuiſionẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s5730" xml:space="preserve">qua qui-<lb/>dem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5731" xml:space="preserve">antecedẽs utitur ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s5732" xml:space="preserve">In utriq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5733" xml:space="preserve">enim fit ut nõ per-<lb/>ueniatur ad finẽ, magnitudine ſubeunte, etſi non eodẽ modo, <lb/>diuiſionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s5734" xml:space="preserve">Sed in hac additur tanquam tragicè decãtatum <lb/>neque celerrimũ unquam tardißimũ attingere perſequẽdo, <lb/>quare ſolutionẽ utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5735" xml:space="preserve">eandẽ eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5736" xml:space="preserve">Id uerò quod <lb/>cenſet, nunquam id attingi, quod antecedit, falſum eſt profe <lb/>ctò: </s>
  <s xml:id="echoid-s5737" xml:space="preserve">nam cùm antecedit, nõ attingitur, attamẽ attingitur tan <lb/>dem, ſi dabit magnitudinẽ finitã, id quod mouetur, tranſire.</s>
  <s xml:id="echoid-s5738" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div107" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-152-01" xlink:href="note-152-01a" xml:space="preserve">Poftquã Ā<unsure/>ri-<lb/>fto. de motuset <lb/>quietis diuiſio-<lb/>ne locutus eſt, <lb/>hîc excludit <lb/>quædam pro-<lb/>pter quæ erra-<lb/>bant aliqui cir <lb/>ca motum.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s5739" xml:space="preserve">Hæ ſunt igitur duæ rationes Zenonis. </s>
  <s xml:id="echoid-s5740" xml:space="preserve">Tertia uerò eſt ea <lb/>qu æ quieſcere dicit ſagittam cùm fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5741" xml:space="preserve">de qua paulò antè <lb/>diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5742" xml:space="preserve">Accidit autem id, ex eo quia tempus ſumitur ex <lb/>ſuis punctis cõstare: </s>
  <s xml:id="echoid-s5743" xml:space="preserve">quod ſi non dederis, ratio cõtinuò ex-<lb/>pirabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5744" xml:space="preserve">Quarta eſt, quæ de ijs eſt æ qualibus molibus, quæ <lb/>propter æ quales alias moles æ quali celeritate partimè cal <lb/>ce ſtadij, partim è medio contrà mouentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5745" xml:space="preserve">ubi fieri putat: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5746" xml:space="preserve">ut duplo tẽpori dimidium ſit æ quale. </s>
  <s xml:id="echoid-s5747" xml:space="preserve">Rationis autẽ falla-<lb/>cia in existimatione illa conſistit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5748" xml:space="preserve">eananque quorũ alterum <lb/>fertur propter quieſcens, alterũ propter id, quod mouetur, <lb/>æ qualem magnitudinẽ celeritate æ quali tranſire in æ quali <lb/>tẽpore cenſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s5749" xml:space="preserve">hoc autem falſum est. </s>
  <s xml:id="echoid-s5750" xml:space="preserve">Sint quieſcentes quidẽ <lb/>æ quales moles A A A A ſuper has autẽ moueãtur B B B B <lb/>incipiendo à medio ipſarũ molium A numero: </s>
  <s xml:id="echoid-s5751" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5752" xml:space="preserve">magnitu
<pb o="148" file="154" n="154" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
dine æ quales. </s>
  <s xml:id="echoid-s5753" xml:space="preserve">C C C C uerò his æ quales modo eodẽ, et æ què <lb/>celeres ſuper ipſas incipiẽdo à prima, quæ est in medio ipſa <lb/>rum A motu contrario moueantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5754" xml:space="preserve">Accidit igitur primi B <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5755" xml:space="preserve">C molẽ, ſimul in ipſis eſſe extremis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5756" xml:space="preserve">C quidẽ uniuer <lb/>ſas B moles, B uerò dimidium ipſarum A pertranſiuiſſe. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5757" xml:space="preserve">Quare fit, ut ſit dimidium tẽpus: </s>
  <s xml:id="echoid-s5758" xml:space="preserve">utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5759" xml:space="preserve">enim æ quali in tem <lb/>pore molium unamquanque tranſiuit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5760" xml:space="preserve">inſuper accidit B <lb/>per omnes moles C pertranſiuiſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5761" xml:space="preserve">Prima nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5762" xml:space="preserve">C &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5763" xml:space="preserve">B mo <lb/>les in contrarijs ſunt extremis, tanto in tempore per unam-<lb/>quanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5764" xml:space="preserve">B molium mota, quanto quanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5765" xml:space="preserve">moliũ A tranſiuit, <lb/>ut dicit, propterea quod utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5766" xml:space="preserve">æ quali in tẽpore per A mo <lb/>les eſt mota. </s>
  <s xml:id="echoid-s5767" xml:space="preserve">Ratio igitur hæc eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5768" xml:space="preserve">fit autem ob id quod dixi <lb/>mus falſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5769" xml:space="preserve">At uerò neque in ea mutatione, cuius termini <lb/>contradictoriam ſubeunt oppoſitionẽ, impoßibile quicquã <lb/>nobis eueniet, ueluti quippià ſi è nõ albo in album mutatur, <lb/>atque in neutro eſt, neque album, neque nõ album eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5770" xml:space="preserve">non <lb/>enim ſi non totũ in utrouis ſit, non dicetur album, aut non <lb/>album eſſe, album enim dicimus, aut non album, non quia to <lb/>tum, ſed quia plurimis partibus ſit, aut maximè præcipuis <lb/>tale: </s>
  <s xml:id="echoid-s5771" xml:space="preserve">nõ est autem idem, nõ eſſe in hoc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5772" xml:space="preserve">nõ eſſe in hoc to-<lb/>tum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5773" xml:space="preserve">Similiter res ſeſe habet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5774" xml:space="preserve">in eo, quod est, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5775" xml:space="preserve">in eo, <lb/>quod haud eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5776" xml:space="preserve">in cæteris, quæ cõtradictoriam ſubeunt <lb/>oppoſitionem: </s>
  <s xml:id="echoid-s5777" xml:space="preserve">etenim in oppoſitorũ quidem altero neceſſa <lb/>riò erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5778" xml:space="preserve">totũ autẽ, in neutro ſemper erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5779" xml:space="preserve">In circulo rurſus, <lb/>ac ſphæra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5780" xml:space="preserve">in ijs omnino, quæ in ſeipſis mouentur, non <lb/>eueniet ipſa quieſcere. </s>
  <s xml:id="echoid-s5781" xml:space="preserve">In eodẽ enim loco, tẽpore quodã, ut <lb/>inquiunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5782" xml:space="preserve">ipſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5783" xml:space="preserve">partes ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5784" xml:space="preserve">Quo ſit ut quieſcãt ſimul, <lb/>ac moueãtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5785" xml:space="preserve">Primò nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5786" xml:space="preserve">partes nõ ſunt eodẽ in loco, tem <lb/>pore ullo. </s>
  <s xml:id="echoid-s5787" xml:space="preserve">Deinde, totũ etiã in alium ſemper locũ mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5788" xml:space="preserve"><lb/>non eſt enim eadem circunfere ntia, quæ ab A &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5789" xml:space="preserve">B &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5790" xml:space="preserve">C ſu
<pb o="149" file="155" n="155" rhead="LIBER VI."/>
mitur, cæterorumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5791" xml:space="preserve">quolibet puncto, niſi ut muſicus homo, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5792" xml:space="preserve">homo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5793" xml:space="preserve">quia id accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5794" xml:space="preserve">Quare in aliã alia ſemper mu-<lb/>tatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5795" xml:space="preserve">nunquam quieſcet: </s>
  <s xml:id="echoid-s5796" xml:space="preserve">idem eſt modus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5797" xml:space="preserve">in ſphærd, <lb/>atq, in cæteris, quæ in ſeipſis mouẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5798" xml:space="preserve">Demonstratis autẽ <lb/>his: </s>
  <s xml:id="echoid-s5799" xml:space="preserve">dicimus id quod partibus uacat, moueri non poſſe, niſi <lb/>per accidens: </s>
  <s xml:id="echoid-s5800" xml:space="preserve">ueluti ſi corpus, uel magnitudo, in qua eſt, mo <lb/>ueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5801" xml:space="preserve">quemadmodum ſiid, quod eſt in nauigio, latione na <lb/>uigij, uel totius motu, pars moueatur.</s>
  <s xml:id="echoid-s5802" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s5803" xml:space="preserve">Quod indiuiſibile non moueatur aduerſus Democritũ ponen-<lb/>tem atomos per ſe moucri: </s>
  <s xml:id="echoid-s5804" xml:space="preserve">quod´q; </s>
  <s xml:id="echoid-s5805" xml:space="preserve">nulla mutatio infinita <lb/>ſit contra Heraclitum, ponentem omnia ſemper moueri.</s>
  <s xml:id="echoid-s5806" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div109" type="section" level="1" n="63">
<head xml:id="echoid-head76" xml:space="preserve">CAP. X.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s5807" xml:space="preserve">_V_Acare autem id partibus dico: </s>
  <s xml:id="echoid-s5808" xml:space="preserve">quod eſt impoßibile <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-155-01a" xlink:href="note-155-01"/>
quantitate. </s>
  <s xml:id="echoid-s5809" xml:space="preserve">Partium enim motus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5810" xml:space="preserve">inter ſeſe diffe-<lb/>runt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5811" xml:space="preserve">à totius etiam motu atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5812" xml:space="preserve">in ſphæra maximè diffe-<lb/>rentiam ipſam quiſpiam intuebitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5813" xml:space="preserve">non enim eadem erit ce <lb/>leritas earũ partium, quæ propinquæ ſunt centro, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5814" xml:space="preserve">earũ, <lb/>quæ ſunt ab eo distantes, totiusq́ ſphæræ quo patet nõ unũ <lb/>omnium eſſe motum: </s>
  <s xml:id="echoid-s5815" xml:space="preserve">ut igitur diximus, ſic ipſum quod par-<lb/>tibus uacat moueri poteſt, ut hiſce qui ſedet in currente na-<lb/>ui mouetur, per ſe autem moueri non poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5816" xml:space="preserve">Mutetur enim <lb/>ex A B in B C, ſiue in magnitudinẽ ex magnitudine, ſiue in <lb/>formam, ex forma ſiue ex termino in oppoſitũ cõtradicto-<lb/>riè terminum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5817" xml:space="preserve">Tẽpus autẽ in quo primo mutatur, ſit D. </s>
  <s xml:id="echoid-s5818" xml:space="preserve">Igi <lb/>tur ipſum eo in tẽpore, quo mutatur, aut in A B aut in B C <lb/>aut partim in hoc, partim in altero eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5819" xml:space="preserve">omne <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5820" xml:space="preserve">quod mutatur, ſic ſe habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s5821" xml:space="preserve">At aliquid ipſius in utroq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5822" xml:space="preserve">non erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5823" xml:space="preserve">fuerit enim partibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s5824" xml:space="preserve">Neque erit in B C erit enim <lb/>muta tum: </s>
  <s xml:id="echoid-s5825" xml:space="preserve">ſupponitur uerò mutari. </s>
  <s xml:id="echoid-s5826" xml:space="preserve">Restat igitur ipſum in <lb/>A B eſſe eo tẽpore, quo mutatur, quieſcet ergo: </s>
  <s xml:id="echoid-s5827" xml:space="preserve">quod enim <lb/>eſt in eodem tẽpore quodam, id quieſcere dicebamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5828" xml:space="preserve">Qua-
<pb o="150" file="156" n="156" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
renon fit, ut id, quod uacat partibus moueatur, aut omnino <lb/>mutetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5829" xml:space="preserve">hoc tantũ pacto motus ipſius eſſet, ſi tempus ſuis <lb/>ex pun{ct}is conſtaret: </s>
  <s xml:id="echoid-s5830" xml:space="preserve">ſemper enim in ipſo nunc motũ eſſet, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5831" xml:space="preserve">mutatũ ut moueatur quidẽ nunquã, ſemper uerò ſit mo <lb/>tum: </s>
  <s xml:id="echoid-s5832" xml:space="preserve">at hoc eſſe non poſſe prius eſt demonstratũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s5833" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5834" xml:space="preserve">enim <lb/>tẽpus ex nunc ipſis, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5835" xml:space="preserve">linea ex punctis, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5836" xml:space="preserve">motus ex ſuis <lb/>momentis cõ{st}at. </s>
  <s xml:id="echoid-s5837" xml:space="preserve">Nam nibil aliud aſſerit qui id dicit, quàm <lb/>motũ ex hiſce quæ partibus uacant cõstare. </s>
  <s xml:id="echoid-s5838" xml:space="preserve">Perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5839" xml:space="preserve">ſi <lb/>tempus ex nunc ipſis aſſereret, aut magnitudinẽ ex pun{ct}is <lb/>cõ{st}are. </s>
  <s xml:id="echoid-s5840" xml:space="preserve">Præterea neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5841" xml:space="preserve">punctum, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5842" xml:space="preserve">indiuiſibile quicquã <lb/>moueri, ex his etiam patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s5843" xml:space="preserve">fieri nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5844" xml:space="preserve">nõ poteſt, ut id quod <lb/>motu cietur, maius ſeipſo trãſeat prius, quàm aut per æqua-<lb/>le, aut minus ſemoueatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5845" xml:space="preserve">Quod ſi ita ſit, patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5846" xml:space="preserve">pun{ct}ũ <lb/>ſeipſo minus, aut æquale prius tranſire. </s>
  <s xml:id="echoid-s5847" xml:space="preserve">At cùm indiuiſibile <lb/>ſit, fieri nõ poteſt, ut per minus antea moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5848" xml:space="preserve">per æqua-<lb/>le ergo ſibi, mouebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5849" xml:space="preserve">Quo fit, ut ex punctis linea con{st}et: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5850" xml:space="preserve">pun{ct}um enim tranſeundo ſibi ſemper æquale, totã quam <lb/>tranſit lineam metietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5851" xml:space="preserve">Quod ſi id eſſe non poteſt, fieri <lb/>quoque nequit ut indiuiſibile moueatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5852" xml:space="preserve">Inſuper ſi omne <lb/>quod motu cietur, in tempore, et nihil in ipſo nunc mouea-<lb/>tur, omneq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5853" xml:space="preserve">tẽpus ſit diuiſibile, erit utiq;</s>
  <s xml:id="echoid-s5854" xml:space="preserve">; tempus eo tempo-<lb/>re motus, in quo tranſit id, quod mouetur æquale ſpacium <lb/>ſibi. </s>
  <s xml:id="echoid-s5855" xml:space="preserve">Id enim in quo mouetur, tempus erit planè: </s>
  <s xml:id="echoid-s5856" xml:space="preserve">propterea <lb/>quòd omne quod mouetur, in tẽpore motu cietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5857" xml:space="preserve">Tempus <lb/>autem omne, diuiſibile eſſe, prius eſt demõ{st}ratum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5858" xml:space="preserve">Si igitur <lb/>ßun{ct}ũ mouetur, erit aliquod tempus eo tempore minus, in <lb/>quo motum eſt ipſum per æquale ſpacium ſibi. </s>
  <s xml:id="echoid-s5859" xml:space="preserve">At eſſe non <lb/>poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5860" xml:space="preserve">In minore nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5861" xml:space="preserve">tranſeat minus, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5862" xml:space="preserve">Quo <lb/>cõtinuo fit, ut indiuiſibile in ſe minus ſit diuiſibile, quemad-<lb/>modum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5863" xml:space="preserve">tempus in tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5864" xml:space="preserve">Enimuero unicè id, quod par
<pb o="151" file="157" n="157" rhead="LIBER VI."/>
tibus uacat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5865" xml:space="preserve">indiuiſibile moueretur, ſi fieri poſſet ut in <lb/>ipſo nunc indiuiduo quippiam moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5866" xml:space="preserve">eiuſdem enim eſt <lb/>rationis, in ipſo nunc moueri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5867" xml:space="preserve">indiuiſibile quid moueri.</s>
  <s xml:id="echoid-s5868" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div109" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-155-01" xlink:href="note-155-01a" xml:space="preserve">Poſtquàm Ā<unsure/>ri <lb/>ſto. ſoluit ratio <lb/>nes Zenonis im <lb/>probantis mo-<lb/>tũ, hic oſtendit <lb/>impartibile nõ <lb/>moueri: per qd <lb/>deſißruitur opi-<lb/>nio Democriti <lb/>ponentis ato-<lb/>mos per ſe mo-<lb/>biles.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s5869" xml:space="preserve">Mutatio autem, nulla eſt in finita, è quopiã enim in quip-<lb/>piam eſt omnis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5870" xml:space="preserve">ea quæ in contradi{ct}orijs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5871" xml:space="preserve">ea quæ in <lb/>contrarijs eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5872" xml:space="preserve">Quare mutationum quidem earum, quæ in <lb/>contradictorijs ſunt, affirmatio, atque negatio finis eſt ge-<lb/>nerationis quidem, id quod eſt, corruptionis autem, id quod <lb/>non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5873" xml:space="preserve">mutationum uerò quæ inter contraria ſunt, ipſa con <lb/>traria ſunt extrema: </s>
  <s xml:id="echoid-s5874" xml:space="preserve">hæc enim ultima ſunt mutationis, qua-<lb/>re &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5875" xml:space="preserve">alterationis omnis (alteratio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5876" xml:space="preserve">ex contrarijs eſt <lb/>quibuſdam) ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5877" xml:space="preserve">accretionis, decretionisúe: </s>
  <s xml:id="echoid-s5878" xml:space="preserve">nam ac-<lb/>cretionis quidem id eſt extremum, quod eſt magnitudinis <lb/>perſectæ, quæ accommodatur naturæ finis: </s>
  <s xml:id="echoid-s5879" xml:space="preserve">decretionis ue-<lb/>rò caſus ab hoc ipſo, remotioúe. </s>
  <s xml:id="echoid-s5880" xml:space="preserve">Latio autem, hoc quidem <lb/>modo non erit finita: </s>
  <s xml:id="echoid-s5881" xml:space="preserve">non enim omnis, eſt in cõtrarijs. </s>
  <s xml:id="echoid-s5882" xml:space="preserve">Sed <lb/>quoniam quod hoc pa{ct}o eſt, impoßibile diuiſum fore, ut <lb/>non cõtingat ipſum fore diuiſum, id ut diuidatur nõ poteſt <lb/>(multipliciter enim impoßibile dicitur) atque quod ita eſt <lb/>impoßibile ſecari nõ poßit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5883" xml:space="preserve">omnino quod fa{ct}ũ fore nõ <lb/>poteſt, id fieri nõ contigit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5884" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5885" xml:space="preserve">id profectò quod mutatũ fore <lb/>non poteſt, in id mutari nequit in quod mutatũ fore non po <lb/>teſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5886" xml:space="preserve">Si igitur id quod fertur, in quippiã mutetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5887" xml:space="preserve">in illud <lb/>ſanè fore mutatum poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5888" xml:space="preserve">Quare motus non eſt infinitus, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5889" xml:space="preserve">quic quam per infinitum feretur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5890" xml:space="preserve">fieri enim nõ poteſt, <lb/>ut illud unquam pertranſeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s5891" xml:space="preserve">Patet igitur hoc pa{ct}o nul-<lb/>lam infinitam eſſe mutationem: </s>
  <s xml:id="echoid-s5892" xml:space="preserve">ut non ſit finibus termina-<lb/>ta. </s>
  <s xml:id="echoid-s5893" xml:space="preserve">Verùm conſiderandum eſt ſi ſic eſſe poßit, ut una ea-<lb/>demq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5894" xml:space="preserve">tempore ſit infinita, nam ſi non fiat una, nihil forſi-<lb/>tan prohibet: </s>
  <s xml:id="echoid-s5895" xml:space="preserve">ueluti ſi alteratio fiat poſt lationem, et accre-
<pb o="152" file="158" n="158" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
tio po{st} alterationẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5896" xml:space="preserve">generatio rurſus poſt illã: </s>
  <s xml:id="echoid-s5897" xml:space="preserve">ſic enim <lb/>ſemper quidẽ erit tẽpore motus, ſed non unus, quia non eſt <lb/>unus ex uniuerſis. </s>
  <s xml:id="echoid-s5898" xml:space="preserve">Vt autem unus infinitus tempore fiat, <lb/>præter unum non poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5899" xml:space="preserve">hic autem, eſt ipſa conuerſio.</s>
  <s xml:id="echoid-s5900" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div111" type="section" level="1" n="64">
<head xml:id="echoid-head77" xml:space="preserve">PHYSICORVM <lb/>ARISTOTELIS</head>
<head xml:id="echoid-head78" xml:space="preserve">LIBER VII.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s5901" xml:space="preserve">Quicquid mouetur, ab aliquo moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s5902" xml:space="preserve">Et quòd primus motus <lb/>quiſpiam ſit, primusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5903" xml:space="preserve">motor.</s>
  <s xml:id="echoid-s5904" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div112" type="section" level="1" n="65">
<head xml:id="echoid-head79" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s5905" xml:space="preserve">_OMNE_ quod mouetur, ab aliquo mouea-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-158-01a" xlink:href="note-158-01"/>
tur neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5906" xml:space="preserve">Si igitur in ſe non habeat <lb/>principiũ motus, ab alio patet ipſum mo-<lb/>ueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s5907" xml:space="preserve">Si in ſe habeat, accipiatur ipſum A B <lb/>quod quidẽ moueatur nõ ex eo quia quid <lb/>ſui cietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5908" xml:space="preserve">Primũ igitur A B putare à ſe moueri, quia &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5909" xml:space="preserve">to-<lb/>tum ab externo nullo mouetur, ſimile eſt atque ſi quis cum <lb/>ipſum D G mouet ipſum G F ſimulq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5910" xml:space="preserve">cũ eo mouetur ipſum <lb/>D G F à ſeipſo moueri putaret, quia non perſpicit utrum <lb/>ab utro moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5911" xml:space="preserve">utrum D G à G F, an G F ab ipſo D G. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5912" xml:space="preserve">Deinde quod à ſeipſo mouetur, id nunquam ex eo moueri <lb/>deſinet, quia aliquid aliud ſtetit, mouerí que ceſſauit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5913" xml:space="preserve">Igitur <lb/>ſi quid ex eo moueri deſinit, quia quippiã aliud ſtetit, id ab <lb/>alio moueri neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5914" xml:space="preserve">hoc enim patefa{ct}o omne quod mo <lb/>uetur, ab aliquo moueatur neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s5915" xml:space="preserve">cùm enim ipſum A B <lb/>moueri ſit ſumptum, diuiſibile erit proſe{ct}ò: </s>
  <s xml:id="echoid-s5916" xml:space="preserve">omne nanque <lb/>quod mouetur, diuiſibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5917" xml:space="preserve">Sit igitur diuiſum, in C. </s>
  <s xml:id="echoid-s5918" xml:space="preserve">Igitur <lb/>B C quieſcente, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5919" xml:space="preserve">ipſum A B quieſcat, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5920" xml:space="preserve">Quod ſi <lb/>non queiſcat, mente ſumatur moueri B C: </s>
  <s xml:id="echoid-s5921" xml:space="preserve">igitur quieſcente,
<pb o="153" file="159" n="159" rhead="LIBER VII."/>
A C mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5922" xml:space="preserve">non ergo per ſe mouetur, ipſum A B, at per <lb/>ſe primo moueri, ſupponebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5923" xml:space="preserve">Patet igitur B C quieſcẽte, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5924" xml:space="preserve">A B quieſcere, at tunc ceſſare moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s5925" xml:space="preserve">At ſi quid ex eo <lb/>moueri deſinit, quia quieſcit aliud, ab alio planè mouetur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s5926" xml:space="preserve">Patet igitur omne quod mouetur, ab aliquo motu cieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s5927" xml:space="preserve">o-<lb/>mne enim quod mouetur, eſt ut patuit, diuiſibile, parté que <lb/>quieſcente, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5928" xml:space="preserve">totum ipſum quieſcet. </s>
  <s xml:id="echoid-s5929" xml:space="preserve">Cùm autẽ omne quod <lb/>mouetur, ab aliquo moueatur, neceſſe eſt, et id quod in loco <lb/>mouetur, ab aliquo moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5930" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5931" xml:space="preserve">id igitur quod mouet, ab <lb/>alio moueatur neceſſe eſt, cùm moueatur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5932" xml:space="preserve">ipſum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5933" xml:space="preserve">hoc, <lb/>ab alio rurſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s5934" xml:space="preserve">At nõ in infinitũ hoc proficiſcitur, ſed ſta-<lb/>bit tandem alicubi, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5935" xml:space="preserve">erit quippiã quod primo cauſa erit <lb/>ut omnia moueantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5936" xml:space="preserve">Quod ſinon ſit ita, ſed ſit in infinitũ <lb/>profectio, moueatur A quidẽ à B, ipſum autem moueatur à <lb/>C, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5937" xml:space="preserve">B rurſus à D C: </s>
  <s xml:id="echoid-s5938" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5939" xml:space="preserve">hoc in infinitũ modo proficiſca-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5940" xml:space="preserve">Cùm igitur ſimul moueatur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5941" xml:space="preserve">id, quod mouet, ſimul A <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5942" xml:space="preserve">B mouebuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5943" xml:space="preserve">nã cùm B mouetur, mouebitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5944" xml:space="preserve">ipſum <lb/>A: </s>
  <s xml:id="echoid-s5945" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5946" xml:space="preserve">item cũ B mouetur, ipſum C ſanè mouebitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5947" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5948" xml:space="preserve">ſimi <lb/>liter cũ C mouetur, mouebitur ipſum D: </s>
  <s xml:id="echoid-s5949" xml:space="preserve">motus igitur ipſius <lb/>A, ſimul erit cũ motu ipſius B, et cæterorũ cuiuſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s5950" xml:space="preserve">: et unũ-<lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5951" xml:space="preserve">igitur ipſorũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5952" xml:space="preserve">motum cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5953" xml:space="preserve">poterimus ſumere: </s>
  <s xml:id="echoid-s5954" xml:space="preserve"><lb/>nam et ſi à ſingulis ſingula ſimul mouentur, nõ minus tamen <lb/>uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5955" xml:space="preserve">motus unus eſt numero, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5956" xml:space="preserve">nõ infinitus extre-<lb/>mis, cùm omne quod mouetur è quodã ad quoddam profici <lb/>ſcatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5957" xml:space="preserve">Fit enim ut aut numero, aut genere, aut ſpecie ſit idẽ <lb/>motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s5958" xml:space="preserve">mumero igitur eum motum dico eundem eſſe, qui in <lb/>eodẽ numero tẽpore, ex eodem in idem numero fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5959" xml:space="preserve">ut hiſce, <lb/>qui hac ex albedine, quæ eſt una numero, hãc in nigredinẽ, <lb/>hoc in tẽpore quod ſit unum numero fit, nam ſi in alio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5960" xml:space="preserve"><lb/>alio fiat, unus ſpecie, non numero motus erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5961" xml:space="preserve">Genere autem
<pb o="154" file="160" n="160" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
idem eſt motus, qui eodem in prædicamento, aut in ſub{st}an-<lb/>tia, aut in alio genere ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5962" xml:space="preserve">Specie uerò eſt unus, quo ex eo-<lb/>dem ſpecie ad idem ſpecie pergitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5963" xml:space="preserve">ut motus, qui ex albo in <lb/>nigrũ, aut in malum è bono: </s>
  <s xml:id="echoid-s5964" xml:space="preserve">hæc autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5965" xml:space="preserve">in ſuperioribus <lb/>di{ct}a ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s5966" xml:space="preserve">Accipiatur igitur motus ipſius A, et ſit E: </s>
  <s xml:id="echoid-s5967" xml:space="preserve">et mo <lb/>tus ip ſius B, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5968" xml:space="preserve">ſit F: </s>
  <s xml:id="echoid-s5969" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5970" xml:space="preserve">motus itẽ ipſius C, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5971" xml:space="preserve">D, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5972" xml:space="preserve">ſint <lb/>G, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5973" xml:space="preserve">H. </s>
  <s xml:id="echoid-s5974" xml:space="preserve">Sumatur præterea tẽpus, in quo A mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5975" xml:space="preserve"><lb/>ſit K: </s>
  <s xml:id="echoid-s5976" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5977" xml:space="preserve">cum definitus ſi motus ipſius A, definitũ erit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5978" xml:space="preserve"><lb/>K tẽpus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5979" xml:space="preserve">nõ infinitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s5980" xml:space="preserve">At A, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5981" xml:space="preserve">B, et cæterorũ unum-<lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5982" xml:space="preserve">eodem in tẽpore mouebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5983" xml:space="preserve">Accidit igitur ut mo-<lb/>tus E F G H infinitus, in K definito tẽpore fiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s5984" xml:space="preserve">eo enim in <lb/>tempore quo A mouebatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5985" xml:space="preserve">ea omnia infinita, quæ poſt <lb/>ipſum A collocata deinceps ſunt, mouebãtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s5986" xml:space="preserve">Quare tẽpo <lb/>re in eodem mouentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s5987" xml:space="preserve">etenim motus ipſius A, aut æqualis <lb/>erit motui ip ſius B, aut maior: </s>
  <s xml:id="echoid-s5988" xml:space="preserve">nihil autem reſert: </s>
  <s xml:id="echoid-s5989" xml:space="preserve">accidit e-<lb/>nim omnino, ut infinitus motus tempore fiat finito: </s>
  <s xml:id="echoid-s5990" xml:space="preserve">hoc aũt <lb/>fieri ne quit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5991" xml:space="preserve">Hoc igitur pa{ct}o, quod propoſuimus uidebi-<lb/>tur demon{st}rari: </s>
  <s xml:id="echoid-s5992" xml:space="preserve">nõ tamen demõ{st}ratur, quia nullum abſur <lb/>dum emergit: </s>
  <s xml:id="echoid-s5993" xml:space="preserve">fieri enim poteſt ut finito in tẽpore motus ſit <lb/>infinitus: </s>
  <s xml:id="echoid-s5994" xml:space="preserve">non tamen idem, ſed alius, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s5995" xml:space="preserve">alius, ſi multa ſint <lb/>ea, quæ mouentur, ac infinita: </s>
  <s xml:id="echoid-s5996" xml:space="preserve">quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s5997" xml:space="preserve">in hiſce, quæ nunc <lb/>ſumpſimus, accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s5998" xml:space="preserve">At ſi id, quod primo mouet in loco, mo <lb/>tuq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s5999" xml:space="preserve">corpori accõmodato, tangere neceſſe eſt id, quod mo-<lb/>uetur, aut cõtinuum eſſe, ut in uniuerſis fieri cernimus, totũ <lb/>ipſum unum ex omnibus, aut continuum erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6000" xml:space="preserve">Id igitur <lb/>quod fieri poteſt, eſſe ſumatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6001" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6002" xml:space="preserve">ſit magnitudo quidem, <lb/>aut continuum ipſum A B C D, motus autem huius ſit <lb/>E F G H: </s>
  <s xml:id="echoid-s6003" xml:space="preserve">nihil autem intereſt, infinitum ſit, an finitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6004" xml:space="preserve">ſimi <lb/>liter enim finito in tempore K, aut infinitum, aut finitum <lb/>infinito mouebitur motu: </s>
  <s xml:id="echoid-s6005" xml:space="preserve">horum autẽ utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6006" xml:space="preserve">eſt impoßi-
<pb o="155" file="161" n="161" rhead="LIBER VII."/>
bile. </s>
  <s xml:id="echoid-s6007" xml:space="preserve">Stabit igitur tandem (ut patet) idipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6008" xml:space="preserve">non in in-<lb/>finitum proſiciſcetur, ab alio inquam ſemper moueri, ſed <lb/>erit quippiam quod primum motu ciebitur:</s>
  <s xml:id="echoid-s6009" xml:space="preserve">nihil autem in-<lb/>terſit, aliquo ſuppoſito id ostendi. </s>
  <s xml:id="echoid-s6010" xml:space="preserve">Eo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6011" xml:space="preserve">poſito quod <lb/>eſſe poteſt, nullum abſurdum accidere oportebat.</s>
  <s xml:id="echoid-s6012" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div112" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-158-01" xlink:href="note-158-01a" xml:space="preserve">Superiorib<emph style="sub">9</emph> li-<lb/>bris determina <lb/>uit Ā<unsure/>riſtot. de <lb/>motu ſecũdum <lb/>ſe, &amp; de conſe-<lb/>quẽtib<emph style="sub">9</emph> ad ip-<lb/>ſum, de´q; parti <lb/>bus ei<emph style="sub">9</emph>: hîc ue-<lb/>rò incipitdeter <lb/>minare de mo-<lb/>tu per cõpara-<lb/>tionem ad mo-<lb/>tores, &amp; mobi-<lb/>lia.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6013" xml:space="preserve">Quod mouens ſit mobili contiguum.</s>
  <s xml:id="echoid-s6014" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div114" type="section" level="1" n="66">
<head xml:id="echoid-head80" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6015" xml:space="preserve">_ID_ autem quod primũ mouet, non ut id gratia cuius cæte <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-161-01a" xlink:href="note-161-01"/>
ra ſunt, uel fiunt, ſed ut id unde eſt principium motus, ſi-<lb/>mulcum eo eſt, quod mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6016" xml:space="preserve">Atque ſimul dico, quia nihil <lb/>eſt inter ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s6017" xml:space="preserve">hoc enim omnibus mouentibus communiter <lb/>competit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6018" xml:space="preserve">ſubeuntibus motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6019" xml:space="preserve">Cùm autem tres ſint mo <lb/>tus, is inquam, qui ad locum, is qui ad qualitatem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6020" xml:space="preserve">is qui <lb/>ad quantitatem accommodatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6021" xml:space="preserve">quorum primus eſt latio, <lb/>ſecundus alter atio, tertius accretio, atque decretio: </s>
  <s xml:id="echoid-s6022" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6023" xml:space="preserve">ea <lb/>ſanè quæ mouentur, tria eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6024" xml:space="preserve">Atque primo de <lb/>latione dicamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6025" xml:space="preserve">hæc enim primus motuum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6026" xml:space="preserve">Omne itaq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6027" xml:space="preserve">quod fertur, aut à ſeipſo mouetur, ant ab alio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6028" xml:space="preserve">Si igitur à <lb/>ſeipſo mouetur, patet cum in ipſo ſit id quod mouet, ſimul <lb/>eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6029" xml:space="preserve">id quod mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6030" xml:space="preserve">id quod mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6031" xml:space="preserve">nibil inter <lb/>ipſa medium eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s6032" xml:space="preserve">Sin ab alio mouetur, quatuor modis mo <lb/>uetur, motus enim qui ab alio afferũ tur, quatuor ſunt pul-<lb/>ſio, tractio, uolutio, uectio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6033" xml:space="preserve">etenim fit, ut omnes alij ad hos <lb/>reducantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6034" xml:space="preserve">Pulſio igitur, alia eſt impulſio, alia expulſio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6035" xml:space="preserve"><lb/>Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6036" xml:space="preserve">impulſio quidem eſt, cùm id quod mouet, non deſerit <lb/>id quod mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6037" xml:space="preserve">Expulſio uerò cùm deſerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6038" xml:space="preserve">Vectio au-<lb/>tem in tribus eſt motibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6039" xml:space="preserve">non enim per ſe, ſed per accidens <lb/>mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6040" xml:space="preserve">quod uehitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6041" xml:space="preserve">ex eo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6042" xml:space="preserve">mouetur, quia eſt in eo, <lb/>uel per id, quod mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6043" xml:space="preserve">at id, quod uehit, aut pellitur, aut <lb/>trahitur, aut uoluitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6044" xml:space="preserve">Patet igitur uectionem, tribus in mo <lb/>tibus eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s6045" xml:space="preserve">Tractio uerò eſt, cùm motus trahentis aut ad ſe,
<pb o="156" file="162" n="162" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
aut ad aliud celerior eius eſt motu quod trabitur, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6046" xml:space="preserve">ſeiun <lb/>gitur ab eodẽ:</s>
  <s xml:id="echoid-s6047" xml:space="preserve">etenim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6048" xml:space="preserve">ad ſeipſum eſt tractio, et ad aliud. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6049" xml:space="preserve">Ad has &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6050" xml:space="preserve">cætaræ tractiones eædem ſpecie reducentur, ut <lb/>inſpiratio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6051" xml:space="preserve">ſpiratio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6052" xml:space="preserve">ſputatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6053" xml:space="preserve">eæ, quibus aut emit-<lb/>tuntur corpora, aut accipiuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6054" xml:space="preserve">quarũ aliæ ſunt cõgrega-<lb/>tiones, aliæ ſegregationes. </s>
  <s xml:id="echoid-s6055" xml:space="preserve">Et omnis igitur ad locum accom <lb/>modata motio, congregatio eſt nimirùm, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6056" xml:space="preserve">ſegregatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6057" xml:space="preserve">Vo <lb/>lutio uerò ex tractione pulſioneq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6058" xml:space="preserve">cõponitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6059" xml:space="preserve">mouens enim <lb/>partim pellit, partim trabit id, quod motu hoc agitatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6060" xml:space="preserve"><lb/>Per ſpicuum igitur eſt, ſi pellens, ac trabens eſt cũ eo quod <lb/>pellitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6061" xml:space="preserve">trabitur, nibil eſſe inter ea, quorum alterũ mo <lb/>uetur, alterum mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6062" xml:space="preserve">hoc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6063" xml:space="preserve">ex definitionibus patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6064" xml:space="preserve">Nam <lb/>pulſio quidem eſt aut ex ſe, aut ex alio in aliud motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6065" xml:space="preserve">tra-<lb/>ctio autem ex alio uel ad ſe, uel ad aliud. </s>
  <s xml:id="echoid-s6066" xml:space="preserve">Inſuper compulſio, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6067" xml:space="preserve">diſpulſio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6068" xml:space="preserve">Proiectio uerò eſt, cũmotus celerior fit natu <lb/>rali motu corporis eius quod fertur, pulſione uehementio-<lb/>re nimirũ facta: </s>
  <s xml:id="echoid-s6069" xml:space="preserve">quod quidem eouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6070" xml:space="preserve">fertur, quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6071" xml:space="preserve">motus <lb/>his uehementior ſit illo motu. </s>
  <s xml:id="echoid-s6072" xml:space="preserve">Quæ cùm ita ſint, patet eſſe <lb/>ſimul, id quod mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6073" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6074" xml:space="preserve">id, quod mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6075" xml:space="preserve">nibil inter <lb/>ipſa medium eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s6076" xml:space="preserve">At uerò nec inter alterans, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6077" xml:space="preserve">id quod <lb/>alteratur, medium quicquã cadit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6078" xml:space="preserve">quod quidem ita eſſe, per <lb/>inductionẽ patere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6079" xml:space="preserve">In uniuerſis enim fit, ut id quod <lb/>ultimum alterat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6080" xml:space="preserve">id quod primum alteratur, ſint ſimul. </s>
  <s xml:id="echoid-s6081" xml:space="preserve"><lb/>Omne enim quale ex eo alteratur, quia ſenſibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6082" xml:space="preserve">Senſibi <lb/>lia uerò ſunt ea, quibus inter ſeſe corpora differunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6083" xml:space="preserve">ut gra <lb/>uitas, leuitas, durities, mollities, ſonus, huius uacuitas, albe-<lb/>do, nigredo, dulcedo, amaritudo, humiditas, ſiccitas, denſi-<lb/>tas, raritas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6084" xml:space="preserve">ea, quæ inter hæc ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6085" xml:space="preserve">ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6086" xml:space="preserve">cætera, <lb/>quæ ſenſui ſubijciuntur, caliditas in quã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6087" xml:space="preserve">frigiditas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6088" xml:space="preserve">le <lb/>uitas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6089" xml:space="preserve">aſperitas. </s>
  <s xml:id="echoid-s6090" xml:space="preserve">Hæc enim, affe ctus ſunt qualitatis ſubie-
<pb o="157" file="163" n="163" rhead="LIBER VII."/>
ctæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s6091" xml:space="preserve">Et his inter ſe differunt ſenſibilia corpora, aut horũ <lb/>gradibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6092" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6093" xml:space="preserve">quia aliquod horũ patiuntur, alterari dici-<lb/>mus tam animata corpora, quàm inanimata, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6094" xml:space="preserve">animantiũ <lb/>partes, quæ animæ ſunt expertes: </s>
  <s xml:id="echoid-s6095" xml:space="preserve">calefiunt enim, aut frige-<lb/>fiunt, aut dulcia fiũt, aut amara, aut aliquo alio prædictorũ <lb/>afficiuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6096" xml:space="preserve">Ip ſi quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6097" xml:space="preserve">ſenſus alter antur, patiuntur enim: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6098" xml:space="preserve">nam ipſorũ actio motus eſt per corpus patiente aliquid ſen <lb/>ſu: </s>
  <s xml:id="echoid-s6099" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6100" xml:space="preserve">quibus alterantur inanimata, his uniuerſis animãtia <lb/>etiã alter antur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6101" xml:space="preserve">At quibus animantia alterantur, hiſce non <lb/>alterantur inanimata: </s>
  <s xml:id="echoid-s6102" xml:space="preserve">per ſenſus enim nõ alter antur, neque <lb/>ſentiunt inanimata, cùm alterãtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6103" xml:space="preserve">Nibil tamẽ prohibet ut <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6104" xml:space="preserve">animantia cùm alterantur, nõ ſentiant, quando non per <lb/>ſenſus ip ſis accidit alteratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6105" xml:space="preserve">Si igitur affectus quidẽ ſen-<lb/>ſibiles ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6106" xml:space="preserve">per hos autem fit alteratio, patet iam ſimul eſſe <lb/>patiens ipſum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6107" xml:space="preserve">affe ctũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6108" xml:space="preserve">nibil inter ipſa medium eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s6109" xml:space="preserve"><lb/>nam huic quidẽ aër cõtinuus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6110" xml:space="preserve">aëri uerò cõiungitur cor-<lb/>pus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6111" xml:space="preserve">ſuperficies quidẽ lumini, uiſui uerò lumen cohæret: </s>
  <s xml:id="echoid-s6112" xml:space="preserve"><lb/>ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6113" xml:space="preserve">auditus, ac odor atus primo mouẽti cõiungitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6114" xml:space="preserve"><lb/>ſapor etiã ſimul eſt modo eodẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6115" xml:space="preserve">guſtus. </s>
  <s xml:id="echoid-s6116" xml:space="preserve">Simili modo fit <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6117" xml:space="preserve">in hiſce, quæ ſunt expertia animæ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6118" xml:space="preserve">ſenſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s6119" xml:space="preserve">Id etiam <lb/>quod augetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6120" xml:space="preserve">id quod auget, eodẽ modo ſe habẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6121" xml:space="preserve">Accre <lb/>tio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6122" xml:space="preserve">quædam additio eſt, quare ſimul ſunt quod auget, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6123" xml:space="preserve">quod augetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6124" xml:space="preserve">Et in diminutione eodẽ modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s6125" xml:space="preserve">cauſanãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6126" xml:space="preserve"><lb/>decretionis, ablatio quædã eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6127" xml:space="preserve">Patetigitur nibil eſſe mediũ <lb/>inter id, quod ultimum mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6128" xml:space="preserve">id quod primò mouetur.</s>
  <s xml:id="echoid-s6129" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div114" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-161-01" xlink:href="note-161-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riftot, <lb/>probat mouẽs <lb/>eſſe cõriguum, <lb/>vel continuum <lb/>mobili.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s6130" xml:space="preserve">Quòd omnis alteratio ſit in ſenſibilibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6131" xml:space="preserve">in parte ani-<lb/>mæ ſenſitiua.</s>
  <s xml:id="echoid-s6132" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div116" type="section" level="1" n="67">
<head xml:id="echoid-head81" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc probat Ā<unsure/>-<lb/>riſtot. omnem <lb/>alterationẽ eſſe <lb/>ſecundum ſen-<lb/>ſibilia.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6133" xml:space="preserve">_DE_inceps autẽ uniuerſa, quæ alterãtur, à ſenſibilibus <lb/>alterari, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6134" xml:space="preserve">eorũ alterationẽ eſſe duntaxat, quæ per <lb/>ſe ab hiſce pati dicuntur, per hæc contemplentur oportet.</s>
  <s xml:id="echoid-s6135" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="158" file="164" n="164" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6136" xml:space="preserve">Maximè nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6137" xml:space="preserve">quiſpiam in figuris, formis atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6138" xml:space="preserve">habitibus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6139" xml:space="preserve">horũ deiectionibus, acquiſitionibusúe, alterationem eſſe <lb/>existimabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6140" xml:space="preserve">Videtur enim in his alteratio eſſe, uerũ nõ eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6141" xml:space="preserve">ſed cùm quædã alterantur, hæc fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6142" xml:space="preserve">cùm denſatur in quam, <lb/>aut rarefit, aut calefit, aut frigefit, materies ipſa:</s>
  <s xml:id="echoid-s6143" xml:space="preserve">ſed altera-<lb/>tio non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6144" xml:space="preserve">Non enim ſtatuæ formã nomine dicimus eius, <lb/>ex quo forma eſt orta, nec eius etiam ex quo eſt pyramidis, <lb/>aut lecticæ figura pyramidẽ, aut lecticã, ſed denominantes <lb/>aliud æneum, aliud terreũ, aliud ligneũ appellamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s6145" xml:space="preserve">At id, <lb/>quod alteratur, dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6146" xml:space="preserve">ipſum enim æs, humidum eſſe dici <lb/>mus, aut calidũ, aut durũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s6147" xml:space="preserve">Et nõ ſolùm hoc pacto, ſed etiã <lb/>ipſum humidũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6148" xml:space="preserve">calidũ eſſe dicimus æs, affe ctus nomine <lb/>materiã nuncupãtes. </s>
  <s xml:id="echoid-s6149" xml:space="preserve">Cùm igitur id quidẽ ex quo eſt forma, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6150" xml:space="preserve">figura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6151" xml:space="preserve">id quod eſt ortũ figurarũ nomine nõ dicatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6152" xml:space="preserve"><lb/>id uerò, quod alteratur, nomine dicatur affectuũ, patet alte-<lb/>rationẽ in ſolis ſenſibilibus eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s6153" xml:space="preserve">Præterea abſurdũ eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6154" xml:space="preserve"><lb/>alio modo dicere: </s>
  <s xml:id="echoid-s6155" xml:space="preserve">dicere nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6156" xml:space="preserve">hominẽ alteratũ eſſe, uel do-<lb/>mum ſumpto fine: </s>
  <s xml:id="echoid-s6157" xml:space="preserve">ridiculum eſt, ſi perfectionẽ domus, aut <lb/>parietes, aut tegulam alterationẽ eſſe dixerimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6158" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6159" xml:space="preserve">ſi cum <lb/>parietibus domus clauditur, aut tegitur, ipſam dixerimus <lb/>alterari. </s>
  <s xml:id="echoid-s6160" xml:space="preserve">Patet autem alterationẽ in hiſce non eſſe, quæ ge <lb/>nerantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6161" xml:space="preserve">atqui nec in habitibus alteratio eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6162" xml:space="preserve">habitus enim, <lb/>uirtutes, ac uitia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6163" xml:space="preserve">Virtus autem omnis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6164" xml:space="preserve">uitium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6165" xml:space="preserve"><lb/>aliquid eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6166" xml:space="preserve">quemadmodũ ſanitas, tẽperatio quædam eſt ca-<lb/>lidorum, ac humidorũ, aut internorũ, aut ad continens. </s>
  <s xml:id="echoid-s6167" xml:space="preserve">Si-<lb/>militer &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6168" xml:space="preserve">pulchritudo, et robur ad aliquid ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6169" xml:space="preserve">ſunt enim <lb/>diſpo ſitiones quædam eius, quod præstãtißimum eſt, adid, <lb/>quod optimũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s6170" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6171" xml:space="preserve">id præstantißimũ dico, quod cõſeruat, ac <lb/>circa ipſam naturã diſponit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6172" xml:space="preserve">Cùm igitur uirtutes quidem, <lb/>ac uitia ſint ex hiſce, quæ ſunt ad aliquid, hæc autẽ genera-
<pb o="159" file="165" n="165" rhead="LIBER VII."/>
tiones non ſint, nec ipſorum ſit generatio, nec alteratio o-<lb/>mnino, patet circa habitus, alter ationes nõ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s6173" xml:space="preserve">At uerò neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6174" xml:space="preserve">circa uirtutes animi, uitiaq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s6175" xml:space="preserve">, alterationes eſſe uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6176" xml:space="preserve">uir-<lb/>tus nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6177" xml:space="preserve">perfectio quædã eſt, unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6178" xml:space="preserve">enim maximè tum <lb/>eſt perfectũ, cùm propriã uirtutẽ eſt cõſecutum, et maximè <lb/>ſecundum naturam: </s>
  <s xml:id="echoid-s6179" xml:space="preserve">ſicut circulus tum maximè ſecundùm <lb/>naturã eſt, quando maximè circulus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6180" xml:space="preserve">Vitium uerò, cor-<lb/>ruptio eſt horum atque remotio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6181" xml:space="preserve">Fit igitur cùm aliquid <lb/>alteratur, uirtutis acceptio, uitijq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6182" xml:space="preserve">deiectio: </s>
  <s xml:id="echoid-s6183" xml:space="preserve">neutrum tamen <lb/>horũ eſt alteratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6184" xml:space="preserve">Alterari autẽ aliquid deinde patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6185" xml:space="preserve">nam <lb/>uirtus quidẽ, aut affectuũ eſt uacuitas, aut corundẽ medio-<lb/>critas quædã: </s>
  <s xml:id="echoid-s6186" xml:space="preserve">uitium autẽ aut eſt omnis affectuũ concitatio, <lb/>aut eſt perturbatio urituti contraria. </s>
  <s xml:id="echoid-s6187" xml:space="preserve">Atque omnino fit, ut <lb/>uirtus morum in uoluptatibus, doloribusúe conſistat: </s>
  <s xml:id="echoid-s6188" xml:space="preserve">uolu-<lb/>ptas enim aut cùm agimus, aut cùm recordamur, aut cùm <lb/>ſper amus effici ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6189" xml:space="preserve">Atque ſi cùm agimus prouenit, ſenſus <lb/>eſt cauſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s6190" xml:space="preserve">ſi cùm recordamur, aut ſperamus ab ipſo rurſus <lb/>efficitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6191" xml:space="preserve">afficimur enim uoluptate aut recordantes ea, quæ <lb/>nos delectarunt, aut ſperantes euenire ea, quæ nos afficient <lb/>uoluptate. </s>
  <s xml:id="echoid-s6192" xml:space="preserve">Atquineq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6193" xml:space="preserve">ad partẽ intellectiuã animæ, altera-<lb/>tio accommodatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6194" xml:space="preserve">ſciens enim maximè ad aliquid dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6195" xml:space="preserve"><lb/>Hoc autẽ ita eſſe perſpicuum inde fieri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6196" xml:space="preserve">per nullam <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6197" xml:space="preserve">potentiã motus fit in nobis ſcientia, ſed prius aliquo <lb/>orto: </s>
  <s xml:id="echoid-s6198" xml:space="preserve">experientia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6199" xml:space="preserve">particulariũ, ſcientiã uniuerſalem <lb/>conſequimur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6200" xml:space="preserve">At neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6201" xml:space="preserve">ipſa operatio generatio eſt, niſi uiſio <lb/>nem, tactumúe, generationes quiſpiam dixerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6202" xml:space="preserve">tale eſt enim <lb/>ipſa operatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6203" xml:space="preserve">Acceptio autem à principio ſcientiæ, non eſt <lb/>generatio, nec alteratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s6204" xml:space="preserve">ex eo nanque quia perturbationes <lb/>ſedantur, atque tranquilla fit anima, ſciens quiſpiam, atque <lb/>prudens euadit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6205" xml:space="preserve">Quemadmodum igitur cùm experrectus
<pb o="160" file="166" n="166" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
eſt quiſpiam dormiens, aut cùm ab ebrietate ſeſe recepit, aut <lb/>cùm à morbo conualuit, nõ factus eſt tunc ſciens, quãquàm <lb/>antea non utiſcientia poterat, operariq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6206" xml:space="preserve">per eam, ſed extin <lb/>cta perturbatione, menteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6207" xml:space="preserve">iam inde adtranquillitatẽ redax <lb/>cta aptus, acidoneus ad ſcientiæ uſum euaſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6208" xml:space="preserve">ſic etiam cùm <lb/>à principio oritur in nobis ſcientia, ſimile quid ſanè fieriſo <lb/>let: </s>
  <s xml:id="echoid-s6209" xml:space="preserve">fit enim perturbationis ſedatio, quies, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6210" xml:space="preserve">tranquillitas <lb/>quædã. </s>
  <s xml:id="echoid-s6211" xml:space="preserve">Accedit eodẽ et id, quod in puerisnatura fieriſolet: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6212" xml:space="preserve">nõ enim diſcere pueri, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6213" xml:space="preserve">perinde ſenſibus (atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6214" xml:space="preserve">ij quiſunt <lb/>prouectimagis) ætate diſcernere poſſunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s6215" xml:space="preserve">eſt enim uebemẽs <lb/>in eis turbatio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6216" xml:space="preserve">motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6217" xml:space="preserve">ſedantur autẽ nonnunquã à natu <lb/>ra, nonnunquã ab alijs, deſinuntq́ turbari: </s>
  <s xml:id="echoid-s6218" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6219" xml:space="preserve">in utriſque <lb/>fit ut aliquid alteretur, perinde at que cùm aliquis experre-<lb/>ctus, factusq́ ſobrius, aptus ad operationem euadit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6220" xml:space="preserve">Patet <lb/>igitur alterationem in ſenſibilibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6221" xml:space="preserve">in parte animæſen-<lb/>ſitiua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6222" xml:space="preserve">nullis in alijs, niſi per accidens eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s6223" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s6224" xml:space="preserve">Quimotus ſintinter ſe comparabiles.</s>
  <s xml:id="echoid-s6225" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div117" type="section" level="1" n="68">
<head xml:id="echoid-head82" xml:space="preserve">CPA. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6226" xml:space="preserve">DVbitabit autẽ quiſpiam, ſi ſit omnis motus omnimo-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-166-01a" xlink:href="note-166-01"/>
tui cõparabilis, nec´ne. </s>
  <s xml:id="echoid-s6227" xml:space="preserve">Nam ſi ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6228" xml:space="preserve">id celeritatis <lb/>ſit æqua, quod in tẽpore æquali ſpaciũ tranſit æquale:</s>
  <s xml:id="echoid-s6229" xml:space="preserve">erit <lb/>aliqua circunſerentia æqualis lineæ rectæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6230" xml:space="preserve">maior etiam, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6231" xml:space="preserve">minor. </s>
  <s xml:id="echoid-s6232" xml:space="preserve">Præterea alicui lationi alteratio erit æqualis, <lb/>cùm in æquali tẽpore aliud fuerit alteratũ, aliud latum: </s>
  <s xml:id="echoid-s6233" xml:space="preserve">affe <lb/>ctus ergo lõgitudini erit æqualis: </s>
  <s xml:id="echoid-s6234" xml:space="preserve">at eſſe nõ poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6235" xml:space="preserve">At enim <lb/>cùm in æquali tẽpore quippiam per æquale mouetur, tum <lb/>illud æquè celere eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6236" xml:space="preserve">affe ctus uerò nullus longitudini eſt <lb/>æqualis: </s>
  <s xml:id="echoid-s6237" xml:space="preserve">quare nõ erit alteratio lationi æqualis, nec minor. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6238" xml:space="preserve">Quo fit ut nõ omnis motus ſit cõparandus. </s>
  <s xml:id="echoid-s6239" xml:space="preserve">Sed in circulo, <lb/>rectaq́ linea quonam accidet modo?</s>
  <s xml:id="echoid-s6240" xml:space="preserve">nam abſurdũ eſt, ſi nõ <lb/>fit, ut hoc ſimiliter ſuper circulo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6241" xml:space="preserve">hoc ſuper recta linea
<pb o="161" file="167" n="167" rhead="LIBER VII."/>
moueatur, ſed cõtinuò celerius alterum, aut tardius moueri <lb/>neceſſe eſt, quaſi hoc ſit decliue, illud accliue. </s>
  <s xml:id="echoid-s6242" xml:space="preserve">Præterea nibil <lb/>refert adrationẽ, ſi quiſpiã neceßitatẽ dixerit eſſe, celerius <lb/>cõtinuò, aut tardius moueri, erit enim circunferètia maior, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6243" xml:space="preserve">minor linearecta: </s>
  <s xml:id="echoid-s6244" xml:space="preserve">quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6245" xml:space="preserve">æqualis: </s>
  <s xml:id="echoid-s6246" xml:space="preserve">nam ſi in eodem A <lb/>tẽpore, hoc quidẽ B, illud uerò C, lineam pertranſiuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6247" xml:space="preserve">ma-<lb/>ior erit B linea profectò ipſalinea C: </s>
  <s xml:id="echoid-s6248" xml:space="preserve">hoc enim pacto, cele-<lb/>rius mobile definiebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6249" xml:space="preserve">Et ſi in minore igitur æqualẽ trãſ <lb/>ierit, celerius erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6250" xml:space="preserve">quare pars quædã tẽporis A, in qua cele-<lb/>rius mobile partem aliquã tranſit ipſius circunferentiæ B: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6251" xml:space="preserve">toto in tẽpore, mobili tardiore tranſeunte totam lineam C. </s>
  <s xml:id="echoid-s6252" xml:space="preserve"><lb/>At uerò ſi cõparabilia ſint, accidit id, quod nuper eſt dictũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s6253" xml:space="preserve"><lb/>lineam inquam rectam æqualem circunferentiæ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s6254" xml:space="preserve">at cõ-<lb/>parabilia non ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6255" xml:space="preserve">necigitur motus ipſi, cõparabiles ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s6256" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div117" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-166-01" xlink:href="note-166-01a" xml:space="preserve">Declarauit Ā<unsure/>-<lb/>@iſto. in mobi-<lb/>libus &amp; moto, <lb/>@ib<emph style="sub">9</emph> neceſſe, eſ, <lb/>ſe primum ali. <lb/>quod ponere, <lb/>qd' ea quaeſunt <lb/>ordinis vni<emph style="sub">9</emph> vi <lb/>dentur compa, <lb/>rabilia eſſe, &amp; <lb/>hoc ipſum qd' <lb/>eſt prius, &amp; po <lb/>ſterius cõpara-<lb/>tionem impor-<lb/>tat, hic autem <lb/>inquirit de mo <lb/>tuum compara <lb/>tione.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6257" xml:space="preserve">Sed ut uidetur, ea cuncta comparabilia ſunt, quæ non <lb/>æquiuoca ſunt, ueluti cur cõparabilia nõ ſunt, ſtylus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6258" xml:space="preserve">ui-<lb/>num, an ultima fidium, utrum acutius ſit? </s>
  <s xml:id="echoid-s6259" xml:space="preserve">Quia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6260" xml:space="preserve">æqui <lb/>uoca ſunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s6261" xml:space="preserve">ideo conferenda non ſunt, ſed ultima fidium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6262" xml:space="preserve"><lb/>penultima cõparabilia ſunt, quia acutum idem ſigniſicat in <lb/>utriſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s6263" xml:space="preserve">. Non igitur idem eſt celere hìc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6264" xml:space="preserve">ibi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6265" xml:space="preserve">multò etiã <lb/>minus in alteratione, ac latione. </s>
  <s xml:id="echoid-s6266" xml:space="preserve">An id uerum non eſt, ſi nõ <lb/>æquiuoca ſint cõparabilia eſſe? </s>
  <s xml:id="echoid-s6267" xml:space="preserve">multum enim idem in aẽre, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6268" xml:space="preserve">aqua ſignificat, cõparabilia tamen non ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6269" xml:space="preserve">Quod ſi <lb/>hoc nõ ſit, ad duplum eſt unum (eſt enim id, quod rationem <lb/>duorũ habet ad unum) nõ tamen cõparabilia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6270" xml:space="preserve">An &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6271" xml:space="preserve">in <lb/>bis eadem eſt ratio?</s>
  <s xml:id="echoid-s6272" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6273" xml:space="preserve">ipſum multum, æquiuocum eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6274" xml:space="preserve">Sed ſunt quorum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6275" xml:space="preserve">rationes æquiuocæ ſunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s6276" xml:space="preserve">ceu ſi quiſpiã <lb/>dicat multum id eſſe, quod eſt tantum, ac ultra: </s>
  <s xml:id="echoid-s6277" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6278" xml:space="preserve">æquale <lb/>æquiuocũ, etſi ſortè fuerit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6279" xml:space="preserve">ipſum cõtinuò unum: </s>
  <s xml:id="echoid-s6280" xml:space="preserve">quòd ſi <lb/>hoc eſt æquiuocum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6281" xml:space="preserve">ipſa etiam duo æquiuoca ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6282" xml:space="preserve">Nam
<pb o="162" file="168" n="168" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
cur alia cõparabilia, alia non cõparabilia ſunt, ſi natura eſt <lb/>una, an quia in alio primo ſunt ſuſceptiuo? </s>
  <s xml:id="echoid-s6283" xml:space="preserve">Equusigitur, et <lb/>canis comparabilia ſunt, utrum ipſorum albius ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6284" xml:space="preserve">eſt enim <lb/>ipſa ſuperficies idẽ, in qua primò eſt ipſa albedo: </s>
  <s xml:id="echoid-s6285" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6286" xml:space="preserve">de ma <lb/>gnitudine modo eodẽ:</s>
  <s xml:id="echoid-s6287" xml:space="preserve">atuox, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6288" xml:space="preserve">aqua cõparanda nõ ſunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6289" xml:space="preserve">in alio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6290" xml:space="preserve">eſt ſuſceptiuo. </s>
  <s xml:id="echoid-s6291" xml:space="preserve">An hoc pacto omnia quiſpiam <lb/>faciet unum, unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6292" xml:space="preserve">autẽ in alio dicet eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6293" xml:space="preserve">eritidẽ <lb/>æquale, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6294" xml:space="preserve">dulce, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6295" xml:space="preserve">albũ, ſed in alio ſuſceptiuo? </s>
  <s xml:id="echoid-s6296" xml:space="preserve">Prætereà <lb/>ſuſceptiuũ nõ eſt quoduis, ſed unum unius primũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s6297" xml:space="preserve">At ucrò <lb/>non ſolum ea, quæ cõparantur non æquiuoca eſſe, ſed etiam <lb/>nec id, quod ineſt, nec id, in quo ineſt, differentiam babere <lb/>oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6298" xml:space="preserve">dico autẽ hoc modo, color babet diuiſionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s6299" xml:space="preserve">Non <lb/>igitur hoc ipſo fit cõparatio, ueluti utrum magis ſit colora <lb/>tum non aliquo colore, ſed colore ut color eſt:</s>
  <s xml:id="echoid-s6300" xml:space="preserve">ſed albedine <lb/>fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6301" xml:space="preserve">Sic igitur et circa motũ, id eſt æque celere, quod in æqua-<lb/>li tempore per æquale eſt motum, tantum inquã longitudi-<lb/>nis buius. </s>
  <s xml:id="echoid-s6302" xml:space="preserve">Sed ſi aliquid fuerit alteratum, aliud latum, erit´ ne <lb/>æqualis hæc alteratio lationi, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6303" xml:space="preserve">eiuſdẽ celeritatis? </s>
  <s xml:id="echoid-s6304" xml:space="preserve">at ab-<lb/>ſurdum eſt ſanè &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6305" xml:space="preserve">cauſa eſt, ſpecies motum habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s6306" xml:space="preserve">Quare <lb/>ſi ea, quæ in æquali tempore per æqualem longitudinẽ lata <lb/>ſunt, æqualis celeritatis ſint, recta linea circunferentiæ erit <lb/>æqualis. </s>
  <s xml:id="echoid-s6307" xml:space="preserve">Vtrumigitur buius eſt cauſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s6308" xml:space="preserve">utrum lationem, an <lb/>lineam genus eſſe? </s>
  <s xml:id="echoid-s6309" xml:space="preserve">tempus enim ſemper eſt idem, ac indiui-<lb/>duum ſpecie. </s>
  <s xml:id="echoid-s6310" xml:space="preserve">An ſimul illa ſpecie differunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s6311" xml:space="preserve">Etenim latio <lb/>ſpecies babet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6312" xml:space="preserve">ſi id ſuper quo ſit motus, ſpecies babet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6313" xml:space="preserve">Præ-<lb/>tereà ſi id per quod motus, ſpecie differat, latio quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6314" xml:space="preserve">erit <lb/>diuerſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s6315" xml:space="preserve">ueluti ſi pedes ſint, ambulatio eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6316" xml:space="preserve">ſi alæ, uolatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6317" xml:space="preserve">An <lb/>non hoc, ſed ſiguris alia eſt latio? </s>
  <s xml:id="echoid-s6318" xml:space="preserve">Quare quæ in æquali tem <lb/>pore magnitudinem eandem trãjeunt, ea celeritatis æqualis <lb/>ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6319" xml:space="preserve">Eandẽ autẽ non differentẽ ſpecie: </s>
  <s xml:id="echoid-s6320" xml:space="preserve">quæ ſi eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6321" xml:space="preserve">motus</s>
</p>
<pb o="163" file="169" n="169" rhead="LIBER VII."/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6322" xml:space="preserve">non diuerſus ſpecie erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6323" xml:space="preserve">Quare cõſiderandum eſt, quænam <lb/>ſit differentia motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s6324" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6325" xml:space="preserve">hic ſermo ſignific at genus ipſum <lb/>nõ eſſe quid unum, ſed ob hoc multa latere: </s>
  <s xml:id="echoid-s6326" xml:space="preserve">æquiuocationũ <lb/>autem, aliæ nimium distant, aliæ ſimilitudinem quandam ba <lb/>bent, aliæ ſunt propinquæ aut genere, aut ſimilitudine ratio <lb/>nis. </s>
  <s xml:id="echoid-s6327" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6328" xml:space="preserve">ſi æquiuocationes ſunt, non eſſe tamen <lb/>uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6329" xml:space="preserve">Quando igitur diuerſa eſt ſpecies, utrum cùm idẽ <lb/>in alio, an cùm aliud in alio eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s6330" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6331" xml:space="preserve">quænam eſt definitio, <lb/>aut quonam dijudicabimus idem album, uel dulce, aut <lb/>aliud eſſe, ex eó ne, quia in alio diuerſum apparet, an ex <lb/>eo quia omnino non idem eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s6332" xml:space="preserve">Atuerò quonam modo al-<lb/>terationes æquè celeres ſint? </s>
  <s xml:id="echoid-s6333" xml:space="preserve">Siigitur ſanari eſt alterari, <lb/>fit autem ut alius celerius, alius tardius ſanetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6334" xml:space="preserve">aliqui <lb/>ſimul, ſunt alterationes proſectò celeritatis æqualis: </s>
  <s xml:id="echoid-s6335" xml:space="preserve">in tem <lb/>pore nanque æquali, ſunt alterati. </s>
  <s xml:id="echoid-s6336" xml:space="preserve">Sed quid eſt, id quod ad <lb/>alterationem accõmodatur? </s>
  <s xml:id="echoid-s6337" xml:space="preserve">Non enim dicitur hic æquale, <lb/>ſed ut æqualitas in quantitate, ſic ſimilitudo dicitur hic. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6338" xml:space="preserve">Verum ſi cum æqualitate temporis idem, in quo celeritas <lb/>alterationis æqua conſistit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6339" xml:space="preserve">Vtrum igitur eo in quo eſt <lb/>affectus, an ipſo affectu comparare alterationes oporteat? </s>
  <s xml:id="echoid-s6340" xml:space="preserve"><lb/>atque hîc quidem eandem ſanitatem eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s6341" xml:space="preserve">quæ neque magis, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6342" xml:space="preserve">minus, ſed ſimiliter ineſt, ſumere licet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6343" xml:space="preserve">Sed ſi affectus <lb/>alius ſit, ut ſi hoc dealbetur, illud ſanetur, his nibil eſt idem <lb/>uel æquale, uel ſimile, ut hæc alterationis ſpecies faciunt, <lb/>nec una eſt alteratio, ſicut nec ibilatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s6344" xml:space="preserve">quare ſumendum <lb/>eſt, quot alterationis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6345" xml:space="preserve">quotidem lationis ſpecies ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6346" xml:space="preserve">ſi <lb/>igitur ea, quæ mouẽtur, ſpecie differũt, quorũ motus per ſe <lb/>ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6347" xml:space="preserve">non per accidẽs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6348" xml:space="preserve">motus ſanè different: </s>
  <s xml:id="echoid-s6349" xml:space="preserve">ſi genere, <lb/>genere: </s>
  <s xml:id="echoid-s6350" xml:space="preserve">ſi numero, numero. </s>
  <s xml:id="echoid-s6351" xml:space="preserve">At ſi alterationes ſint æquè ce-
<pb o="164" file="170" n="170" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
leres utrum ad affectũ, ſi ſit idem, uel ſimilis, an ad id, quod <lb/>alteratur reſpicere oporteat? </s>
  <s xml:id="echoid-s6352" xml:space="preserve">ueluti ſi buius quidem tantũ, <lb/>buius autem tantum ſit dealbatum, an ad utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s6353" xml:space="preserve">? at eadem <lb/>eſt aut alia, ſi idem aut aliud ſit affectus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6354" xml:space="preserve">æqualis uerò, aut <lb/>inæqualis, ſiæquale aut inæquale ſit illud. </s>
  <s xml:id="echoid-s6355" xml:space="preserve">In generatione <lb/>etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6356" xml:space="preserve">corruptione idem conſiderandum eſt, quonã mo-<lb/>do eſt æquè celeris, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6357" xml:space="preserve">celerior generatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6358" xml:space="preserve">An æquè cele-<lb/>ris eſt, ſi in æquali tempore generatur idem, ac indiuiduũ? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6359" xml:space="preserve">ut homo, ſed non animal: </s>
  <s xml:id="echoid-s6360" xml:space="preserve">celerior autem, ſi in æquali diuer-<lb/>ſum:</s>
  <s xml:id="echoid-s6361" xml:space="preserve">nõ enim habemus, quænã ſint ea duo, in quibus eſt ipſa <lb/>diuerſitas, quemadmodum babemus ea, in quibus eſt ipſa <lb/>dißimilitudo. </s>
  <s xml:id="echoid-s6362" xml:space="preserve">Quòd ſi ſubstantia numerus eſt, plus erit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6363" xml:space="preserve"><lb/>minus numeri ſpeciei eiuſdem. </s>
  <s xml:id="echoid-s6364" xml:space="preserve">Sed ipſum commune nomine <lb/>caret, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6365" xml:space="preserve">utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6366" xml:space="preserve">quale eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6367" xml:space="preserve">in qualitate quidem plus affe-<lb/>ctus, aut excedens magis: </s>
  <s xml:id="echoid-s6368" xml:space="preserve">in quantitate autem, maius.</s>
  <s xml:id="echoid-s6369" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s6370" xml:space="preserve">Quomodo inter ſe comparentur motus.</s>
  <s xml:id="echoid-s6371" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div119" type="section" level="1" n="69">
<head xml:id="echoid-head83" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6372" xml:space="preserve">_CV_'m autem omne quod mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6373" xml:space="preserve">aliquid ſemper mo <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-170-01a" xlink:href="note-170-01"/>
ueat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6374" xml:space="preserve">in aliquo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6375" xml:space="preserve">uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6376" xml:space="preserve">ad aliquod (atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6377" xml:space="preserve">in aliquo <lb/>dico, quia in tempore: </s>
  <s xml:id="echoid-s6378" xml:space="preserve">uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6379" xml:space="preserve">ad aliquid, quia per quãtitatem <lb/>aliquam mouet, ſemper enim ſimulmouet, ac mouit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6380" xml:space="preserve">quare <lb/>quantitas quædam erit, per quam eſt motum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6381" xml:space="preserve">in quan-<lb/>to) hæc inquam cum ita ſint, ſi A quidem ſit id, quod mouet <lb/>B uerò id quod mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6382" xml:space="preserve">C fit longitudo, per quam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6383" xml:space="preserve"><lb/>D tempus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6384" xml:space="preserve">in quo eſt motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6385" xml:space="preserve">In tẽpore nimirum æquali, po <lb/>tentia æqualis A, dimidium ipſius B, per duplum mouebit <lb/>ipſius C: </s>
  <s xml:id="echoid-s6386" xml:space="preserve">per ipſum autẽ C, in dimidio temporis D: </s>
  <s xml:id="echoid-s6387" xml:space="preserve">ſic enim <lb/>erit rationis ſimilitudo. </s>
  <s xml:id="echoid-s6388" xml:space="preserve">Etſi potentia eadẽ hoc in hoc tẽpo <lb/>re per tantũ ſpacium moueat, per ipſius etiã dimidium idem <lb/>in dimidio ſanè mouebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6389" xml:space="preserve">Et dimidium potentiæ, dimidiũ per <lb/>æquale ſpacium in tẽpore mouebit æquali, ipſius enim po
<pb o="165" file="171" n="171" rhead="LIBER VII."/>
tentiæ A, ſit dimidium F, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6390" xml:space="preserve">ipſius B, ſit dimidium G. </s>
  <s xml:id="echoid-s6391" xml:space="preserve">Vires <lb/>igitur ad pondera ſimiliter ſeſe babẽt, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6392" xml:space="preserve">Quare per <lb/>æquale, in tẽpore mouebit æquali. </s>
  <s xml:id="echoid-s6393" xml:space="preserve">At ſi F moueatipſum G <lb/>in tempore D, per longitudinẽ C, non neceſſariò fit, ut F in <lb/>æquali tẽpore duplum ipſius G moueat per dimidium ſpa= <lb/>cij C. </s>
  <s xml:id="echoid-s6394" xml:space="preserve">Siigitur A per C ſpacium totũ in D tempore B, mo <lb/>uebit, dimidium ipſius A, quod eſt F, nõ mouebit idem B to <lb/>tum in D tẽpore, aut in eius aliqua parte per aliquã C ſpa= <lb/>cij partem, quæ rationẽ eandem ad totum habebit C, quam <lb/>F pars, uel quæuis alia ad totam A potentiam habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6395" xml:space="preserve">Omni= <lb/>no enim ſi fortè fuerit, nullam partem mouebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6396" xml:space="preserve">Non enim <lb/>ſitotæ uires quippiã per tantum mouerunt ſpacium, dimi= <lb/>dium ipſarum per quãtumuis ſpacij quouis in tẽpore idem <lb/>mouebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6397" xml:space="preserve">nam unus eam trabet profectò nauim, quàm centũ <lb/>traxere, ſi uires eoram tam in ipſorum numerum, quàm in <lb/>ſpacij diuidantur partes, quod nauim omnes ſimul traxere.</s>
  <s xml:id="echoid-s6398" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div119" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-170-01" xlink:href="note-170-01a" xml:space="preserve">Declarauit A, <lb/>riſto. mot<emph style="sub">9</emph> eſſe <lb/>cõparabiles ad <lb/>inuicem, hîc au <lb/>tem docet quo <lb/>modo compa-<lb/>rẽtur &amp; primò <lb/>de motu Loca <lb/>I@, deinde de re <lb/>liquis.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6399" xml:space="preserve">Quapropter Zenonis ratio non eſt uera, qua concludit <lb/>quamuis partẽ milij facere ſonum: </s>
  <s xml:id="echoid-s6400" xml:space="preserve">nibil enim probibet ut <lb/>nullo in tẽpore eum moueat aërem, quem totus modius mo <lb/>uit cùm cecidiſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6401" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6402" xml:space="preserve">pars ſi per ſe fuerit, id mouebit, quod <lb/>unà cũ toto mouere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6403" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6404" xml:space="preserve">eſt enim pars ulla, niſi po= <lb/>tentia, in toto. </s>
  <s xml:id="echoid-s6405" xml:space="preserve">Siuerò duo quædam ſeorſum per tantũ ſpa-<lb/>cium tanto tẽpore duo ſeorſum pondera mouent: </s>
  <s xml:id="echoid-s6406" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6407" xml:space="preserve">cõpo= <lb/>ſita per longitudinẽ æqualem æqualiúe in tẽpore cõpoſitũ <lb/>ex ponderibus utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6408" xml:space="preserve">mouebunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6409" xml:space="preserve">eſt enim in eis eadem ra= <lb/>tio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6410" xml:space="preserve">Sunt'neigitur eadem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6411" xml:space="preserve">in alteratione, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6412" xml:space="preserve">accretio= <lb/>ne? </s>
  <s xml:id="echoid-s6413" xml:space="preserve">eſt enim aliquid id, quod auget, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6414" xml:space="preserve">etiam quod augetur, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6415" xml:space="preserve">in tẽpore tanto, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6416" xml:space="preserve">tantũ, aliud auget, aliud augetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6417" xml:space="preserve">Et <lb/>id quod alterat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6418" xml:space="preserve">quod alteratur, ſimiliter eſt aliquid: </s>
  <s xml:id="echoid-s6419" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6420" xml:space="preserve"><lb/>tantum intenſione, remißioneúe eſt alteratũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6421" xml:space="preserve">in tempore
<pb o="166" file="172" n="172" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
tanto in duplo duplum, et duplum in duplo: </s>
  <s xml:id="echoid-s6422" xml:space="preserve">dimidium autẽ <lb/>in dimidio tẽporis, aut in dimidio dimidiũ, aut in æquali du <lb/>plum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6423" xml:space="preserve">Si uerò id, quod alterat, aut auget, tantum in tanto au <lb/>get, aut alterat: </s>
  <s xml:id="echoid-s6424" xml:space="preserve">nõ neceſſe eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6425" xml:space="preserve">dimidium in dimidio, et in <lb/>dimidio dimidiũ alterare, uel augere. </s>
  <s xml:id="echoid-s6426" xml:space="preserve">Sed nibil, ſi fortè fue= <lb/>rit, alterabit, uelaugebit, quemadmodum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6427" xml:space="preserve">in pondere.</s>
  <s xml:id="echoid-s6428" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div121" type="section" level="1" n="70">
<head xml:id="echoid-head84" xml:space="preserve">PHYSICORVM <lb/>ARISTOTELIS <lb/>LIBER VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6429" xml:space="preserve">Quòd motus vtrin{que} ſit æternus.</s>
  <s xml:id="echoid-s6430" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div122" type="section" level="1" n="71">
<head xml:id="echoid-head85" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6431" xml:space="preserve">AT totus'ne aliquando eſt motus, anteáq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6432" xml:space="preserve">
<anchor type="note" xlink:label="note-172-01a" xlink:href="note-172-01"/>
non erat, rurſusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6433" xml:space="preserve">adeò corrumpitur, ut <lb/>nibil penitus moueatur, an neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6434" xml:space="preserve">factus eſt, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6435" xml:space="preserve">corrũpitur, ſed ſemper erat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6436" xml:space="preserve">ſem= <lb/>per erit? </s>
  <s xml:id="echoid-s6437" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6438" xml:space="preserve">hoc hiſce quæ ſunt immor= <lb/>tale, ac inceſſabile ineſt, quaſi ſit uita quædam ijs uniuer ſis, <lb/>quæ natura constant. </s>
  <s xml:id="echoid-s6439" xml:space="preserve">Motum igitur omnes inquiunt eſſe, <lb/>qui de natura aliquid dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6440" xml:space="preserve">tum quia mundum faciunt, <lb/>tum quia contemplatio ipſis omnis eſt de generatione, cor= <lb/>ruptioneúe, quam impoßibile eſt eſſe ſi non ſit motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s6441" xml:space="preserve">Ve= <lb/>rùm qui mundos infinitos eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6442" xml:space="preserve">alios ipſorum fieri, alios <lb/>corrumpi dicunt, bi motum inquiunt ſemper eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s6443" xml:space="preserve">ſint enim <lb/>generationes, et corruptiones ipſorũ cum motu neceſſe eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6444" xml:space="preserve">qui uerò mundum aut unum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6445" xml:space="preserve">ſemper eundẽ eſſe dicunt, <lb/>aut unũ quidẽ, ſed nõ ſemper, hi de motu quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6446" xml:space="preserve">ſimiliter opi <lb/>nantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6447" xml:space="preserve">Si igitur contingit aliquando nibilmoueri, duplici= <lb/>ter id accidereneceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6448" xml:space="preserve">Aut enim ut Anaxagoras cenſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6449" xml:space="preserve"><lb/>Dicit enim cùm omnia ſimul eſſent, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6450" xml:space="preserve">quieſcerẽt tempo=
<pb o="167" file="173" n="173" rhead="LIBER VIII."/>
re infinito, mentem mouiſſe, ac ſegregaſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s6451" xml:space="preserve">Aut ut Empedo= <lb/>cles dicit, interdum res moueri, interdum quieſcere: </s>
  <s xml:id="echoid-s6452" xml:space="preserve">moueri <lb/>quidem cùm aut unum cx multis concordia, aut ex uno mul <lb/>ta diſcordia facit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6453" xml:space="preserve">quieſcere uerò in biſce temporibus, quæ <lb/>inter bæc media cadunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6454" xml:space="preserve">Dicit enim hoc modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s6455" xml:space="preserve">Nam quod <lb/>de multis naſci conſueuerit unum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6456" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6457" xml:space="preserve">iterum ex uno gene <lb/>rato plura renaſci. </s>
  <s xml:id="echoid-s6458" xml:space="preserve">Hoc fiunt, fixumq́ ſibi non permanet <lb/>æuum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6459" xml:space="preserve">At quo mutantur nunquam ceſſante recurſu. </s>
  <s xml:id="echoid-s6460" xml:space="preserve">Hoc ſi <lb/>perpetuò ſtabilem uerſantur in orbem. </s>
  <s xml:id="echoid-s6461" xml:space="preserve">Cùm enim dicit, at <lb/>quo mutantur nunquam ceſſante recurſu, id Empedoclem <lb/>arbitrãdum eſt intelligere: </s>
  <s xml:id="echoid-s6462" xml:space="preserve">binc inquam illuc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6463" xml:space="preserve">illinc buc <lb/>fierimotũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s6464" xml:space="preserve">Conſiderandum eſt igitur de hoc, quonam mo <lb/>do ſe habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6465" xml:space="preserve">eſt enim operæpretium banc perſpicere uerita <lb/>tem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6466" xml:space="preserve">non ſolùm ad naturalem cõtemplationẽ, ſed ad eam <lb/>doctrin<unsure/>am, quæ circa principium primũ uerſatur, uebemen <lb/>ter conducit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6467" xml:space="preserve">Ex ijs autem ordiemur, quæ prius à nobis in li <lb/>bris natur alis ſcientiæ ſunt definita. </s>
  <s xml:id="echoid-s6468" xml:space="preserve">Dicimus itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6469" xml:space="preserve">motum. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6470" xml:space="preserve">ipſius mobilis hoc actum eſſe, quo mobile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6471" xml:space="preserve">Neceſſe eſt <lb/>ergo res eas eſſe, quæ unoquoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6472" xml:space="preserve">motu moueri poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6473" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6474" xml:space="preserve"><lb/>ſine definitione etiã motus, quiuis proſectò fatebitur neceſ= <lb/>ſarium eſſe id moueri, quod ſingulismotibus moueri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6475" xml:space="preserve"><lb/>ceu alterari quidẽ id quod eſt alterabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s6476" xml:space="preserve">ferri autẽ id, quod <lb/>loco mutabile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6477" xml:space="preserve">Quare, ſit anteà combustibile, quàm com <lb/>buratur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6478" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6479" xml:space="preserve">combustiuum antcà, auàm comburat oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6480" xml:space="preserve"><lb/>Igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6481" xml:space="preserve">bæc ipſaneceſſe eſt, aut ſinon erant aliquando ſa <lb/>cta eſſe, aut perpetua eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s6482" xml:space="preserve">Si igitur unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6483" xml:space="preserve">mobiliũ, <lb/>ac motiuorũ eſt factũ, neceſſe eſt ante motum acceptũ, aliã <lb/>mutationem, motumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6484" xml:space="preserve">fuiſſe, quo quidem ortum id eſt, quod <lb/>aut moueri, aut mouere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6485" xml:space="preserve">Sin ſemper erant, motus ta <lb/>men non erat, abſurdum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6486" xml:space="preserve">ex ſeſe quidem ſi animaduerta=<unsure/>
<pb o="168" file="174" n="174" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
tur, uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6487" xml:space="preserve">Magis tamen ſi proficiſcamur ulterius, hoc ne= <lb/>ceſſe eſt euenire. </s>
  <s xml:id="echoid-s6488" xml:space="preserve">Nam ſi quædam ſunt mobilia, quædãmo <lb/>tiua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6489" xml:space="preserve">interdum eſt actu quid primum mouens, et aliquid <lb/>quod mouetur, interdum nibil, ſed quieſcit, hoc prius mute= <lb/>tur oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6490" xml:space="preserve">erat enim aliquid, cauſa proſectò quietis: </s>
  <s xml:id="echoid-s6491" xml:space="preserve">quies <lb/>enim eſt priuatio motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s6492" xml:space="preserve">Quare ante primam mutationem, <lb/>mutatio prior erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6493" xml:space="preserve">Nam quædam unicè, quædam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6494" xml:space="preserve">moti <lb/>bus contrarijs mouent: </s>
  <s xml:id="echoid-s6495" xml:space="preserve">ignis nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6496" xml:space="preserve">calefacit, ſed nõ frigefa= <lb/>cit, at ſcientia una cõtrariorum eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6497" xml:space="preserve">illic etiam ſimi <lb/>le quid eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6498" xml:space="preserve">nam frigidum uerſum quodam modo, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6499" xml:space="preserve">abiens, calefacit, ſicut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6500" xml:space="preserve">hiſce qui ſcit peccat ſua ſpon <lb/>te, cum contrà ſcientia utitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6501" xml:space="preserve">Verùm ea, quæ agere, aut mo= <lb/>uere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6502" xml:space="preserve">ea, quæ pati, aut moueri poſſunt, non omnino bæc <lb/>poſſunt, ſed ſi ſic ſe babent, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6503" xml:space="preserve">ad propinqua ſibi euadunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s6504" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div122" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-172-01" xlink:href="note-172-01a" xml:space="preserve">Declarauit ſu-<lb/>prà Ā<unsure/>riſto. ne-<lb/>ceſſe eſſe pone <lb/>reprimũ mobi <lb/>le, primum mo <lb/>tum, &amp; primũ <lb/>motorem: hoc <lb/>autẽ libro qua, <lb/>lis ſit prim<emph style="sub">9</emph> mo <lb/>tor, primus mo <lb/>tus, &amp; primum <lb/>mobile decla-<lb/>e<unsure/>at.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6505" xml:space="preserve">Quare cùm id fuerit, aliud mouet, aliud mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6506" xml:space="preserve">cùm <lb/>id euenerit, ut aliud ſit mobile, aliud motiuum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6507" xml:space="preserve">Si igitur nõ <lb/>ſemper mouebatur, non ita ſeſe habebant, ut alterum moue <lb/>re, alterum moueri poßit, ut patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6508" xml:space="preserve">ſed alterum ipſorum mu <lb/>tari oportebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s6509" xml:space="preserve">In his enim, quæ ſunt ad aliquid, id accidere <lb/>neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6510" xml:space="preserve">ueluti ſi duplum non erat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6511" xml:space="preserve">nunc duplum eua= <lb/>ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6512" xml:space="preserve">ſinon utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s6513" xml:space="preserve">, alterum ſaltem mutatum eſſe, neceſſe eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6514" xml:space="preserve">Erit ergo quædam mutatio, prior prima. </s>
  <s xml:id="echoid-s6515" xml:space="preserve">Inſuper quonam <lb/>modo prius, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6516" xml:space="preserve">posterius erit, ſi non ſit tẽpus, aut tempus <lb/>ſi non ſit motus? </s>
  <s xml:id="echoid-s6517" xml:space="preserve">Quòd ſi tempus numerus motus, aut quidã <lb/>ſit motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6518" xml:space="preserve">ſi tempus eſt ſemper, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6519" xml:space="preserve">motum perpetuum eſſe <lb/>neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6520" xml:space="preserve">At de tẽpore, uniuerſi præter unum conſentire <lb/>uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6521" xml:space="preserve">omnes enim tempus inquiunt ingenitum eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s6522" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6523" xml:space="preserve"><lb/>per hoc Democritus impoßibile eſſe demõstrat, omnia eſſe <lb/>facta: </s>
  <s xml:id="echoid-s6524" xml:space="preserve">tempus enim dicit non eſſe ortum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6525" xml:space="preserve">Plato uerò ſolus, <lb/>ipſum ortum eſſe ait: </s>
  <s xml:id="echoid-s6526" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6527" xml:space="preserve">enim unà cum cœlo dicit ipſum
<pb o="169" file="175" n="175" rhead="LIBER VIII."/>
ortum fuiſſe, cœlumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6528" xml:space="preserve">factum aſſerit eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s6529" xml:space="preserve">Quod ſi impoßi <lb/>bile quidem eſt tẽpus eſſe, ac intelligere ſine nunc ipſo: </s>
  <s xml:id="echoid-s6530" xml:space="preserve">nunc <lb/>autem ipſum medium eſt quoddam, principij ſimul, finisúe <lb/>ſubiens rationẽ, principij quidẽ futuri, finis uerò tranſacti, <lb/>tempus ſit ſemper profectò neceſſe eſt, ultimum nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6531" xml:space="preserve">tem= <lb/>poris eius, quod ſumptum extremum eſt, in aliquo ipſorum <lb/>nunc erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6532" xml:space="preserve">nibil enim in tempore, præter nunc ipſum, acci= <lb/>pi poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6533" xml:space="preserve">Quare cùm ipſum nũc principium ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6534" xml:space="preserve">finis, <lb/>citra ipſum, ac ultratempus ſit ſemper neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6535" xml:space="preserve">At ſi <lb/>tempus ſemper eſſe neceſſe eſt, patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6536" xml:space="preserve">motum neceſſariò <lb/>ſemper eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s6537" xml:space="preserve">quippe cùm tempus, affectus ſit quidam ipſius <lb/>motus, ut patuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6538" xml:space="preserve">Eadem erit ratio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6539" xml:space="preserve">qua motum corrum= <lb/>pinon poſſe probabitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6540" xml:space="preserve">Nam ut ſi motus ortus eſſe dica= <lb/>tur, fit ut prima mutatione ſit aliqua prior: </s>
  <s xml:id="echoid-s6541" xml:space="preserve">ſic bic fiet ut ul_ <lb/>tima mutatione posterior aliqua ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6542" xml:space="preserve">non enim moueri deſi= <lb/>net, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6543" xml:space="preserve">eſſe mobile ſimul, ceu cõburi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6544" xml:space="preserve">combustibile eſſe: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6545" xml:space="preserve">eſſe nanque combustibile poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6546" xml:space="preserve">non comburi. </s>
  <s xml:id="echoid-s6547" xml:space="preserve">Nec iti= <lb/>dem deſinet ſimulmotiuum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6548" xml:space="preserve">mouens eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s6549" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6550" xml:space="preserve">ipſum au= <lb/>tem corruptibile, corruptum fore oportebit, cùm corrum= <lb/>pitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6551" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6552" xml:space="preserve">poſt hoc, rurſus id quod buius eſt corruptiuum: </s>
  <s xml:id="echoid-s6553" xml:space="preserve"><lb/>corruptio nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s6554" xml:space="preserve">, mutatio quædam eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s6555" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s6556" xml:space="preserve">Solutio argumentorum aſtruentium motum æternum non eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s6557" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div124" type="section" level="1" n="72">
<head xml:id="echoid-head86" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6558" xml:space="preserve">QVòd ſibæc fierinon poſſunt, patetmotum perpetuũ <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-175-01a" xlink:href="note-175-01"/>
eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6559" xml:space="preserve">non aliquando eſſe, aliquando non eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s6560" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6561" xml:space="preserve"><lb/>enim ita dicere, potius ſimile eſt figmento. </s>
  <s xml:id="echoid-s6562" xml:space="preserve">Et item dicere ſic <lb/>eſſe aptum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6563" xml:space="preserve">hoc oportere principiũ eſſe, putare. </s>
  <s xml:id="echoid-s6564" xml:space="preserve">Quod <lb/>quidẽ Empedocles dixiſſe uidetur, rebus, inquam, cõpetere <lb/>neceſſariò, ut nunc concordia, nunc diſcordia uincat, ac eas <lb/>moueat, in medio uerò tẽpore quieſcant. </s>
  <s xml:id="echoid-s6565" xml:space="preserve">Fortaſſe etiã &amp;</s>
  <s xml:id="echoid-s6566" xml:space="preserve">
<pb o="170" file="176" n="176" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
qui principium unum faciunt, ut Anaxagoras, hoc dixerint <lb/>modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s6567" xml:space="preserve">Atuerò nihil eorum, quæ natura, ſecũdumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6568" xml:space="preserve">naturã <lb/>fiunt, ordine uacat: </s>
  <s xml:id="echoid-s6569" xml:space="preserve">natura nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6570" xml:space="preserve">uniuerſis eſt ordinis cauſa: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6571" xml:space="preserve">at infinitum, nullam rationem habet ad infinitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s6572" xml:space="preserve">omnis uerò <lb/>ordo, ratio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6573" xml:space="preserve">Infinito autẽ quieſcere tempore, deinde ali-<lb/>quando moueri, huiusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6574" xml:space="preserve">differentiã nullam cur nunc magis, <lb/>quàm prius, nec ullum ordinem eſſe, nõ eſt profectò ipſius <lb/>opus naturæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s6575" xml:space="preserve">nam id, quod natura fit, aut ſimpliciter ſeſe ha <lb/>bet (ut ignis ſurſum natura fertur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6576" xml:space="preserve">nõ interdum ſurſum, <lb/>interdum non ſurſum) aut rationẽ habet, ſinon ſimpliciter <lb/>ſe habet, eodemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6577" xml:space="preserve">modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s6578" xml:space="preserve">Quocirca præstabilius eſt, rem ita <lb/>ſeſe habere, ut Empedocles, et ſi quis alius ita dixit, interdũ, <lb/>inquã, quieſcere, interdum moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s6579" xml:space="preserve">talem enim ordinẽ iam <lb/>quendam habere uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6580" xml:space="preserve">Verùm &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6581" xml:space="preserve">eum, qui ita dicit, nõ ſo <lb/>lùmid dicere, ſed ipſius cauſam etiã afferre, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6582" xml:space="preserve">non ponere, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6583" xml:space="preserve">cẽſere ullam ſine ratione ſententiã, ſed aut inductionẽ, <lb/>aut demonstrationem afferre oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6584" xml:space="preserve">ipſo enim quæ ſunt <lb/>ſuppoſita, nõ ſanæ cauſæ ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6585" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6586" xml:space="preserve">hoc erat concordiæ, uel <lb/>diſcordiæ eſſe, ſed illius quidẽ cõgregare, huius autẽ diſgre <lb/>gare officium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6587" xml:space="preserve">Quòd ſi inſuper aßignauerit ipſum, in-<lb/>terdum dicendum eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6588" xml:space="preserve">in quibus ſic fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6589" xml:space="preserve">ceu eſſe apud nos <lb/>aliquid, quod congregat homines, amicitiã, inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6590" xml:space="preserve">eſſe <lb/>etiam aliquid, quod inimicos ſeiungit, inimicitiam, inquam, <lb/>hoc enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6591" xml:space="preserve">in ipſa toto eſſe ſupponit, in quibuſdam enim <lb/>ſic eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6592" xml:space="preserve">Per æqualia uerò ita fieri tẽpora, alicuius <lb/>indiget rationis. </s>
  <s xml:id="echoid-s6593" xml:space="preserve">Omnino autem hoc principium ſufficiens <lb/>eſſe putare, ſemper, inquam, eſſe ſic aut fieri, non rectè ſeſe <lb/>habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6594" xml:space="preserve">ad quod Democritus cauſas naturales reducit ſic, in-<lb/>quiens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6595" xml:space="preserve">prius fiebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s6596" xml:space="preserve">Ipſius autem ſemper non quærere <lb/>principium cenſet, in quibuſdam hoc rectè dicens, in omni-
<pb o="171" file="177" n="177" rhead="LIBER VIII."/>
bus autem non rectè: </s>
  <s xml:id="echoid-s6597" xml:space="preserve">etenim triangulus ſuos angulos duo-<lb/>bus rectis ſemper æquales habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6598" xml:space="preserve">Attamẽ æternitatis huius <lb/>eſt alia cauſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s6599" xml:space="preserve">principiorum tamen, quæ quidem ſunt perpe <lb/>tua, non eſt alia cauſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s6600" xml:space="preserve">Tot igitur à nobis ſint dicta, quibus <lb/>iam patet nullum nunquam fuiſſe, uel fore tempus, quando, <lb/>non erat, aut non erit tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s6601" xml:space="preserve">Ea uerò quæ ſunt hiſce cõtra-<lb/>ria, nõ eſt difficile ſoluere. </s>
  <s xml:id="echoid-s6602" xml:space="preserve">Nam ex hiſce uidebitur poſſe ma <lb/>ximè motum eſſe ortum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6603" xml:space="preserve">antea nunquam fuiſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s6604" xml:space="preserve">Primò, <lb/>quia nulla mutatio perpetua eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6605" xml:space="preserve">omnis nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6606" xml:space="preserve">mutatio ſuapte <lb/>natura è quopiam ad quippiã eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6607" xml:space="preserve">quare mutationis omnis <lb/>finis ſint ea contraria inter quæ fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6608" xml:space="preserve">nihil infinitum mo-<lb/>ueatur, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6609" xml:space="preserve">Deinde uidimus id poſſe moueri, quod <lb/>neque mouetur, neque motum in ſe ullum habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6610" xml:space="preserve">quod intue <lb/>ri licet in expertibus animæ, quorum neque pars ulla, neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6611" xml:space="preserve">totum mouetur, ſed quieſcentia aliquando mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6612" xml:space="preserve">At <lb/>oportebat aut ſemper, aut nunquam moueri, ſi non oritur <lb/>primò motus, ſed ſemper erat: </s>
  <s xml:id="echoid-s6613" xml:space="preserve">multò autem magis, hoc in <lb/>ipſis animantibus patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6614" xml:space="preserve">nullus enim interdum in nobis eſt <lb/>motus, ſed quieſcimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6615" xml:space="preserve">tamen aliquando mouemur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6616" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6617" xml:space="preserve">fit <lb/>in nobis à nobiſipſis principium motus, etiam ſi nihil pror <lb/>ſus extrinſecus mouerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6618" xml:space="preserve">hoc enim expertibus animæ fieri <lb/>ſimpliciter non uidemus, ſed ſemper aliquid aliud eorũ, quæ <lb/>ſunt extra ipſa, nimirum mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6619" xml:space="preserve">Animal autẽ ipſum, dici-<lb/>mus ſeipſum mouere. </s>
  <s xml:id="echoid-s6620" xml:space="preserve">Quare ſi aliquãdo omnino quieſcat, <lb/>fiet in ipſo ſanè immobili motus à ſeipſo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6621" xml:space="preserve">nõ ab ullo ex-<lb/>terno. </s>
  <s xml:id="echoid-s6622" xml:space="preserve">Quòd ſi id in animali fieri poteſt, quid prohibet ut <lb/>in uniuerſo etiã idem fiat?</s>
  <s xml:id="echoid-s6623" xml:space="preserve">nam ſi in paruo fit mundo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6624" xml:space="preserve">in <lb/>magno etiã fiet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6625" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6626" xml:space="preserve">ſi in iſto, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6627" xml:space="preserve">infinito etiam fiet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6628" xml:space="preserve">ſi modò <lb/>fieri poßit, ut infinitũ totũ moueatur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6629" xml:space="preserve">quieſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s6630" xml:space="preserve">Horũ <lb/>igitur, id quod primò eſt dictum, eum, inquam, nõ eundem
<pb o="172" file="178" n="178" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
ſemper, un{uḿ} que numero motum eſſe, quod ad oppoſita <lb/>itur, rectè admodum dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6631" xml:space="preserve">hoc enim fortaſſe neceſſarium <lb/>eſt, ſi fieri nequeat ut ſemper is unus, idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6632" xml:space="preserve">ſit motus, qui <lb/>unius, eiuſdemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6633" xml:space="preserve">mobilis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6634" xml:space="preserve">Dico autẽ utrum unus, idemq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6635" xml:space="preserve">ſit ſonus unius chordæ, quæ ſimiliter ſeſe habet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6636" xml:space="preserve">moue-<lb/>tur, an alius, atque alius ſemper? </s>
  <s xml:id="echoid-s6637" xml:space="preserve">Veruntamen utrouis modo <lb/>id ſeſe habeat, nihil obstat, ut hoc motus aliquis idẽ ſit quo <lb/>continuus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6638" xml:space="preserve">perpetuus eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6639" xml:space="preserve">hoc per ea quæ posterius <lb/>dicentur, magis patebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6640" xml:space="preserve">Moueri autem quippiam, quod <lb/>prius mouebatur, non eſt abſurdum, ſi nunc adſit, nunc non <lb/>adſit id externum, quod illud mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6641" xml:space="preserve">Hoc tamen quæren-<lb/>dum eſt, quonam ſit pacto, idem, inquam, ab eodem motiuo <lb/>nunc moueri, nunc non moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s6642" xml:space="preserve">nihil enim aliud dubitat qui <lb/>id dicit, quàm cur non ſemper aliæ rerum quieſcunt, aliæ <lb/>mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6643" xml:space="preserve">Maximè uerò tertium illud dubitationem habere <lb/>uidebitur, propterea quòd fit motus nullo alio præcedente: </s>
  <s xml:id="echoid-s6644" xml:space="preserve"><lb/>id, inquã, ipſum quod in animantibus fieri ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6645" xml:space="preserve">Nã animal <lb/>prius quieſcens postea mouetur, ac ambulat, à nullo ut ui-<lb/>detur, externo motu impreſſo: </s>
  <s xml:id="echoid-s6646" xml:space="preserve">hoc autem, eſt falſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s6647" xml:space="preserve">cerni-<lb/>mus enim ſemper aliquid eorum, quæ natur a inſunt, in ani-<lb/>mali, moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s6648" xml:space="preserve">huius autem motus cauſa non animal eſt, ſed <lb/>ipſum fortaſſe continens. </s>
  <s xml:id="echoid-s6649" xml:space="preserve">At animalipſum ſeipſum mouere <lb/>dicimus, non omni motu, ſed eo, qui ad locum accommoda <lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6650" xml:space="preserve">nihil igitur prohibet, quin potius fortaſſe neceſſarium <lb/>eſt, cõplures à continenti in corpore fieri motiones, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6651" xml:space="preserve">ha-<lb/>rum nonnullis mentem, uel appetitum moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s6652" xml:space="preserve">hæc uerò to <lb/>tum iam animal ipſum mouere, quale accidit circa ſomnos. </s>
  <s xml:id="echoid-s6653" xml:space="preserve"><lb/>Nam tametſi nullus tunc ſenſitiuus in animalibus ineſt mo-<lb/>tus, ineſt tamen aliquis motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6654" xml:space="preserve">animalia rurſus expergi-<lb/>ſcuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6655" xml:space="preserve">ut enim hæc, per ea quæ ſequuntur, patebunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s6656" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div124" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-175-01" xlink:href="note-175-01a" xml:space="preserve">Probauit Ari-<lb/>fto. motu<unsure/> ſemp <lb/>eſſe, hic Anaxæ <lb/>goram, Empe-<lb/>doclemq́<unsure/> im-<lb/>pugnat contr<unsure/>à <lb/>ſentientes.</note>
</div>
<pb o="173" file="179" n="179" rhead="LIBER VIII."/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s6657" xml:space="preserve">Quòd mo tus primus ſit æternus, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6658" xml:space="preserve">primũ mouens fit im-<lb/>mobile: </s>
  <s xml:id="echoid-s6659" xml:space="preserve">ac diuiſio ad hanc inquiſitionem neceſſaria.</s>
  <s xml:id="echoid-s6660" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div126" type="section" level="1" n="73">
<head xml:id="echoid-head87" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6661" xml:space="preserve">_P_Rincipium autem conſiderationis id erit, quod fuit et <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-179-01a" xlink:href="note-179-01"/>
dubitationis, cur´ nam aliqua eorum quæ ſunt interdũ <lb/>mouentur, interdũ quieſcunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6662" xml:space="preserve">Neceſſe eſt itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6663" xml:space="preserve">aut uniuerſa <lb/>ſemper quieſcere, aut uniuerſa ſemper moueri, ut uult He-<lb/>raclitus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6664" xml:space="preserve">aut quædam moueri, quædam quieſcere. </s>
  <s xml:id="echoid-s6665" xml:space="preserve">Et horum <lb/>rurſus, aut ea quæ mouẽtur, ſemper moueri, et ea quæ quie-<lb/>ſcunt, ſemper quieſcere: </s>
  <s xml:id="echoid-s6666" xml:space="preserve">aut uniuerſa eſſe apta ſimul ut mo-<lb/>ueantur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6667" xml:space="preserve">quieſcant. </s>
  <s xml:id="echoid-s6668" xml:space="preserve">aut id eſſe quod restat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6669" xml:space="preserve">tertium <lb/>eſt, eorum, inquã, quæ ſunt, alia ſemper immobilia eſſe, alia <lb/>ſemper moueri, alia utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6670" xml:space="preserve">moueri, inquam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6671" xml:space="preserve">quieſcere <lb/>poſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s6672" xml:space="preserve">quod quidem à nobis dicendum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6673" xml:space="preserve">hoc enim eorum <lb/>omnium quæ dubitantur, ſolutionem habet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6674" xml:space="preserve">huiuſce no-<lb/>ſtræ tractationis eſt finis. </s>
  <s xml:id="echoid-s6675" xml:space="preserve">Vniuerſaitaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6676" xml:space="preserve">cenſere quieſce-<lb/>re, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6677" xml:space="preserve">huius quærere rationẽ, ipſum poſt habendo ſenſum, <lb/>imbecillitas eſt profectò mẽtis, ac hebetudo: </s>
  <s xml:id="echoid-s6678" xml:space="preserve">et de toto quo-<lb/>dam, ſed nõ de parte quadam, eſt controuerſia. </s>
  <s xml:id="echoid-s6679" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6680" xml:space="preserve">ſolum <lb/>eſt aduerſus Philoſophum naturalem, ſed aduerſus etiam o-<lb/>mnes ſcientias (ut ſimpliciter dicam) opinionesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6681" xml:space="preserve">omnes, <lb/>propterea quòd omnes motu utuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6682" xml:space="preserve">Præterea ut inficia-<lb/>tiones principiorũ in rationibus mathematicis nõ ad ipſum <lb/>matbematicum pertinent, in cæterisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6683" xml:space="preserve">ſimilimodo, ſic neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6684" xml:space="preserve">idipſum refellere: </s>
  <s xml:id="echoid-s6685" xml:space="preserve">quod nunc eſt dictum, ad naturalem phi-<lb/>loſophum attinet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6686" xml:space="preserve">eſt enim apud ipſum hæc ſuppoſitio, na-<lb/>turam principium motus eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s6687" xml:space="preserve">Aſſerere autẽ cuncta moueri <lb/>cſt quidẽ ferèfalſum, at minus ſcientiæ naturalis fines egre-<lb/>ditur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6688" xml:space="preserve">quanquam enim in naturalibus poſita eſt natura mo-<lb/>tus principium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6689" xml:space="preserve">quietis, tamẽ motus naturale magis eſſe <lb/>uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6690" xml:space="preserve">Atq;</s>
  <s xml:id="echoid-s6691" xml:space="preserve">, inquiunt, quidam, non eorum quæ ſunt alia
<pb o="174" file="180" n="180" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
moueri, alia non moueri, ſed uniuerſa, ſemperq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6692" xml:space="preserve">moueri, non <lb/>tamen uideri, ſed latere id nostrum ſenſum; </s>
  <s xml:id="echoid-s6693" xml:space="preserve">quibus, etſi non <lb/>distinguũt quonam motu, an omnibus dicant, nõ eſt difficile <lb/>occurrere, falſamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6694" xml:space="preserve">hanc ſententiã eſſe ostendere: </s>
  <s xml:id="echoid-s6695" xml:space="preserve">fierienim <lb/>nõ poteſt, ut incrementa continuè, uel decrementa ſuſcipian <lb/>tur, ſed eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6696" xml:space="preserve">medium ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6697" xml:space="preserve">Eſt autẽ hæc ſentẽtia perſimi-<lb/>lis ei, quæ eſt de cõſumptione lapidis à gutta, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6698" xml:space="preserve">de diuiſio-<lb/>ne ſaxorũ, cùm à plantis quæ inde pullulant, diſcinduntur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6699" xml:space="preserve">non enim ſi tantum pepulit planta, aut abstulit gutta, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6700" xml:space="preserve">di <lb/>midium in dimidio tẽporis pepulit, aut abstulit prius: </s>
  <s xml:id="echoid-s6701" xml:space="preserve">ſed ut <lb/>in nauis fit tactu, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6702" xml:space="preserve">tantum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6703" xml:space="preserve">tot guttæ mouent: </s>
  <s xml:id="echoid-s6704" xml:space="preserve">pars <lb/>autẽ ipſarum, nullo in tẽpore tantum mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6705" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6706" xml:space="preserve">diuiditur <lb/>quidem id quod eſt ablatũ, plures in partes: </s>
  <s xml:id="echoid-s6707" xml:space="preserve">attamen illarũ <lb/>nulla ſeorſum eſt mota, ſed totum ſimul eſt motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6708" xml:space="preserve">Patet <lb/>igitur non neceſſarium eſſe ſemper aliquid abire, quia diui-<lb/>ditur in infinita decretio: </s>
  <s xml:id="echoid-s6709" xml:space="preserve">ſed totũ interdum abire. </s>
  <s xml:id="echoid-s6710" xml:space="preserve">Similiter <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6711" xml:space="preserve">in quauis alteratione dicendum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6712" xml:space="preserve">non enim ſi id, quod <lb/>alteratur, in infinitum eſt diuiſibile, ideo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6713" xml:space="preserve">alteratio fit ſi-<lb/>mul per partes, ſed perſæpe fit ut cõgelatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6714" xml:space="preserve">Præterea cùm <lb/>quiſpiã ægrotauerit, neceſſe eſt tẽpus, in quo ſanabitur fie-<lb/>ri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6715" xml:space="preserve">nõ in tẽporis fine mutari, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6716" xml:space="preserve">ad ſanitatẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6717" xml:space="preserve">ad nihil <lb/>aliud mutetur, neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s6718" xml:space="preserve">Quare alterari cõtinuè dicere, rebus <lb/>eſt perſpicuis admodum aduerſari: </s>
  <s xml:id="echoid-s6719" xml:space="preserve">alteratio enim ad con-<lb/>trariũ eſt tranſitio. </s>
  <s xml:id="echoid-s6720" xml:space="preserve">lapis etiã neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6721" xml:space="preserve">durior fit, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6722" xml:space="preserve">mollior: </s>
  <s xml:id="echoid-s6723" xml:space="preserve"><lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6724" xml:space="preserve">quæ de latiõe, mirabile eſt profectò, ſi lapis latuit deor <lb/>ſum ferri, aut in terramanere. </s>
  <s xml:id="echoid-s6725" xml:space="preserve">Prætereaterra, cæteraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6726" xml:space="preserve">ſin <lb/>gula corpora, neceſſariò ſuis in locis manent, ex his autem <lb/>uiolenter mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6727" xml:space="preserve">Quòd ſi quædam ipſorum ſunt ſuis in <lb/>locis, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6728" xml:space="preserve">loco omnia moueri neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6729" xml:space="preserve">Exhis igitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6730" xml:space="preserve"><lb/>ſimilibus alijs crediderit quiſpiam fierinon poſſe, ut aut
<pb o="175" file="181" n="181" rhead="LIBER VIII."/>
omnia ſemper moueantur, aut omnia ſemper quieſcant. </s>
  <s xml:id="echoid-s6731" xml:space="preserve">At <lb/>uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6732" xml:space="preserve">fieri poteſt ut alia ſemper moueantur, alia ſemper <lb/>quieſcant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6733" xml:space="preserve">nihil interdum moueatur, interdum quieſcat. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6734" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6735" xml:space="preserve">dicendũ eſt ut antea dicta eſſe non poſſunt, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6736" xml:space="preserve">hæc <lb/>eſſe nõ poſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s6737" xml:space="preserve">uidemus enim dictas mutationes fieri in eiſ dẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s6738" xml:space="preserve"><lb/>Et inſuper is, qui contendit, rebus profectò manifestißimis <lb/>aduerſatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6739" xml:space="preserve">neque enim accretio, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6740" xml:space="preserve">uio lentus motus erit <lb/>profectò, ſi non præter naturã mouebitur, prius quieſcens. </s>
  <s xml:id="echoid-s6741" xml:space="preserve"><lb/>Præterea generationẽ hæc ſentẽtia, corruptionemúe tollit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6742" xml:space="preserve"><lb/>Penè autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6743" xml:space="preserve">ipſum moueri, fieri quoddã uniuerſis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6744" xml:space="preserve">cor <lb/>rumpi uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6745" xml:space="preserve">ad quod enim quippiã mutatur, id fit, aut in <lb/>hoc: </s>
  <s xml:id="echoid-s6746" xml:space="preserve">ex quo uerò mutatur, in id corrũpitur, aut hinc. </s>
  <s xml:id="echoid-s6747" xml:space="preserve">Quare <lb/>perſpicuum eſt, rerũ eſſe nonnullas, quæ mouentur interdũ <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6748" xml:space="preserve">quieſcunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6749" xml:space="preserve">omnia autẽ interdum moueri, interdũ quie-<lb/>ſcere cenſere: </s>
  <s xml:id="echoid-s6750" xml:space="preserve">hoc iam ad olim dictas rationes eſt adiungen-<lb/>dum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6751" xml:space="preserve">Principium autem idem rurſus quod prius fecimus, <lb/>poſt hæc eſt ſumẽdũ quæ modò determinauimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s6752" xml:space="preserve">Aut enim <lb/>uniuerſa quieſcunt, aut uniuerſa mouentur, aut quædã quie-<lb/>ſcunt, quædã mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6753" xml:space="preserve">Et ſi quædam eorũ, quæ ſunt, quie-<lb/>ſcunt, quædã mouẽtur, aut cuncta nunc quieſcãt, nunc mo-<lb/>ueantur, aut alia ſemper quieſcant, alia ſemper moueantur, <lb/>alia interdum moueantur, interdũ quieſcant, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6754" xml:space="preserve">Im-<lb/>poßibile igitur eſt cuncta quieſcere, dictũ quidem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6755" xml:space="preserve">prius <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6756" xml:space="preserve">Dicamus autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6757" xml:space="preserve">nunc idipſum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6758" xml:space="preserve">probemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6759" xml:space="preserve">nam <lb/>etſi uerè res ita ſe habet, ut quidam inquiunt, id quod eſt <lb/>infinitum eße, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6760" xml:space="preserve">immobile, non tamen ſenſu ſic eſſe uide-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6761" xml:space="preserve">ſed eorum, quæ ſunt, complura mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6762" xml:space="preserve">Si igitur ſit <lb/>opinio falſa, uel omnino opinio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6763" xml:space="preserve">motus etiã eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6764" xml:space="preserve">etſi ima-<lb/>ginatio etiam ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s6765" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6766" xml:space="preserve">ſi interdum ſic de quibuſdam, interdũ <lb/>aliter uideatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6767" xml:space="preserve">imaginatio enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6768" xml:space="preserve">opinio, motus quidam
<pb o="176" file="182" n="182" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
eſſe uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6769" xml:space="preserve">Sed de his quidẽ conſiderare, et eorũ quærere <lb/>rationẽ, quæ melius habemus, quàm ſi ratiõis indigeremus, <lb/>hominis eſt profectò malè id, quod eſt melius, et id, quod eſt <lb/>deterius: </s>
  <s xml:id="echoid-s6770" xml:space="preserve">id quod eſt credibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6771" xml:space="preserve">id, quod non eſt credibile, <lb/>principium deniq;</s>
  <s xml:id="echoid-s6772" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6773" xml:space="preserve">nõ principium diſcernẽtis. </s>
  <s xml:id="echoid-s6774" xml:space="preserve">Similiter <lb/>autẽ eſt impoßibile &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6775" xml:space="preserve">omnia moueri, aut alia moueri ſem-<lb/>per, alia quieſcere ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s6776" xml:space="preserve">Ad hæc enim omnia, una eſt ſuffi <lb/>ciens fides. </s>
  <s xml:id="echoid-s6777" xml:space="preserve">Videmus enim quædã interdum moueri, interdũ <lb/>quieſcere. </s>
  <s xml:id="echoid-s6778" xml:space="preserve">quare patet, impoßibile eſſe ſimiliter cũcta quie-<lb/>ſcere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6779" xml:space="preserve">omnia cõtinuè moueri, ac alia moueri ſemper, alia <lb/>quieſcere ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s6780" xml:space="preserve">Restat igitur contẽplandum eſſe, utrum <lb/>uniuerſa talia ſint ut moueantur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6781" xml:space="preserve">quieſcãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6782" xml:space="preserve">an alia qui-<lb/>dem talia ſint, alia uerò ſemper quieſcant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6783" xml:space="preserve">alia continuè <lb/>moueantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6784" xml:space="preserve">Hoc enim iam à nobis eſt demonstrandum.</s>
  <s xml:id="echoid-s6785" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div126" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-179-01" xlink:href="note-179-01a" xml:space="preserve">Oſtendit ſuprà <lb/>Ā<unsure/>riſt. in mouẽ-<lb/>tibus, &amp; mobi-<lb/>libus non poſſe <lb/>nos in infinitũ <lb/>procedere, ſed <lb/>deueniẽdũ eſſe <lb/>ad aliquod pri <lb/>mum: oſtendit <lb/>quo{que} motũ ſẽ <lb/>per fuiſſe, ſem-<lb/>per´q; forè, hic <lb/>vlterius proce, <lb/>dit, inquirẽs cõ <lb/>ditionem primi <lb/>mot<emph style="sub">9</emph> &amp; primi <lb/>motoris.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s6786" xml:space="preserve">Demonſiratio problematis, neceſſarij ad futuram diſputatio-<lb/>nem: </s>
  <s xml:id="echoid-s6787" xml:space="preserve">Quicquid mouetur ab alio moueri.</s>
  <s xml:id="echoid-s6788" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div128" type="section" level="1" n="74">
<head xml:id="echoid-head88" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6789" xml:space="preserve">_EO_rumigitur, quæ mouent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6790" xml:space="preserve">quæ mouentur, alia per <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-182-01a" xlink:href="note-182-01"/>
accidens, alia per ſemouent, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6791" xml:space="preserve">mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6792" xml:space="preserve">Per acci-<lb/>dens quidem, ea quæ ſunt in hiſce, quæ mouent, aut mouen-<lb/>tur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6793" xml:space="preserve">quæ per partem. </s>
  <s xml:id="echoid-s6794" xml:space="preserve">Per ſe autem ea, quæ mouent, aut <lb/>mouentur, non ex eo quia ſunt in hiſce quæ mouent, aut mo <lb/>uẽtur, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6795" xml:space="preserve">rurſus ex eo, quia pars aliqua ſua mouet, aut mo <lb/>uetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6796" xml:space="preserve">Eorum autem, quæ per ſe mouẽtur, quædam à ſeipſis, <lb/>quædam ab alio motu cientur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6797" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6798" xml:space="preserve">alia, natura, alia uio-<lb/>lentia, præterq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6799" xml:space="preserve">naturam mouentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6800" xml:space="preserve">id enim quod à ſeipſo <lb/>mouetur, natura ſanè mouetur, ut animalium unumquodq;</s>
  <s xml:id="echoid-s6801" xml:space="preserve">: <lb/>animal enim à ſeipſo motu cietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6802" xml:space="preserve">Ea uerò natura moueri <lb/>dicimus, quorũ principium motus in ipſis ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6803" xml:space="preserve">Quamob-<lb/>remtotum quidem animal, natura ſeipſum mouet, corpus <lb/>tamen &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6804" xml:space="preserve">natura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6805" xml:space="preserve">præter naturã moueri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6806" xml:space="preserve">interest
<pb o="177" file="183" n="183" rhead="LIBER VIII."/>
enim tali an tali moueatur motu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6807" xml:space="preserve">ex quo magis elemento <lb/>constet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6808" xml:space="preserve">Eorũ autem quæ mouẽtur ab alio, quædam natura, <lb/>quædam præter naturam mouẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6809" xml:space="preserve">præter naturã, terra ſur <lb/>ſum, ignis deorſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6810" xml:space="preserve">Partes inſuper animaliũ, ſæpenumero <lb/>præter naturã mouẽtur, ob poſitiones motusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6811" xml:space="preserve">modos. </s>
  <s xml:id="echoid-s6812" xml:space="preserve">Atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6813" xml:space="preserve">maximè quidẽ perſpicitur id, quod mouetur ab aliquo motu <lb/>cieri, in hiſce quæ præter naturã mouentur, præterea quòd <lb/>ab alio moueri patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6814" xml:space="preserve">Postea uerò quæ præter naturam <lb/>mouentur, perſpicitur in hiſce, quæ natura quidem mouen <lb/>tur, à ſe autem ipſis motu cientur, in animalibus inquam. </s>
  <s xml:id="echoid-s6815" xml:space="preserve"><lb/>Non eſt enim obſcurum, ſi animal ab aliquo moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6816" xml:space="preserve">ſed <lb/>quonam pacto distinguere oportet id, quod mouet ipſius, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6817" xml:space="preserve">id, quod mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6818" xml:space="preserve">Nam ut in nauigijs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6819" xml:space="preserve">in hiſce quæ <lb/>non natura constant, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6820" xml:space="preserve">in animalibus quod mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6821" xml:space="preserve"><lb/>quod mouetur, diuiſum eſſe uidetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6822" xml:space="preserve">hoc pacto totum <lb/>ipſum animal ſeipſum motu ciere. </s>
  <s xml:id="echoid-s6823" xml:space="preserve">Maximè uerò dubita-<lb/>tur reliquum dictæ diuiſionis ultimæ membrum: </s>
  <s xml:id="echoid-s6824" xml:space="preserve">eorũ enim, <lb/>quæ motu cientur ab alio, quædam præter naturam moueri <lb/>diximus, quædam natura moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s6825" xml:space="preserve">hæc autem ſunt, quæ dubi <lb/>tationem afferunt à quonam mouentur, ceu leuia, grauiaq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s6826" xml:space="preserve">. <lb/>hæc enim ad oppoſita quidem loca ui pulſa mouentur, ad <lb/>propria uerò, leuia quidem ad ſupera, grauia uerò ad in-<lb/>ſera, ſuapte natura ſeruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6827" xml:space="preserve">A quonam autem mouen-<lb/>tur? </s>
  <s xml:id="echoid-s6828" xml:space="preserve">nam impoßibile eſt à ſeipſis ipſa moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s6829" xml:space="preserve">eſt enim hoc <lb/>officium uitæ, ac animantium proprium. </s>
  <s xml:id="echoid-s6830" xml:space="preserve">Conſistere etiam <lb/>à ſeipſis poſſent: </s>
  <s xml:id="echoid-s6831" xml:space="preserve">nam ſi quippiam ſibi cauſa ſit ambulan-<lb/>di, eſt etiam cauſa ſibi non ambulandi. </s>
  <s xml:id="echoid-s6832" xml:space="preserve">Quare ſi collocatũ <lb/>eſſet in igne moueri ſurſum, eſſet in ipſo ſitũ deorſum etiã <lb/>ferri: </s>
  <s xml:id="echoid-s6833" xml:space="preserve">metas quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6834" xml:space="preserve">rationis egreditur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6835" xml:space="preserve">uno motu dũtaxat <lb/>à ſeipſis moueri, ſi ipſa ſe ipſa moueant. </s>
  <s xml:id="echoid-s6836" xml:space="preserve">Præterea quî fieri
<pb o="178" file="184" n="184" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
poteſt, ut continuum quid, copulatumúe ſeipſum moueat? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6837" xml:space="preserve">Nam quo quippiam unum atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6838" xml:space="preserve">continuũ eſt, non tactu, hoc <lb/>paßionis eſt expers, quo uero ſeparatum eſt, eo nimirum <lb/>aliud agere, aliud pati eſt aptum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6839" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6840" xml:space="preserve">ergo quicquam <lb/>ipſorum, ſeipſum mouet (quippe cùm copulatum ſit) neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6841" xml:space="preserve"><lb/>aliud continuũ ullum, ſed in unoquoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6842" xml:space="preserve">diuiſum ſit, quod mo <lb/>uet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6843" xml:space="preserve">quod mouetur, neceſſe est: </s>
  <s xml:id="echoid-s6844" xml:space="preserve">quod intueri licet in ex-<lb/>pertibus animæ, cùm quippiam animantium ipſa mouet.</s>
  <s xml:id="echoid-s6845" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div128" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-182-01" xlink:href="note-182-01a" xml:space="preserve">Hîc declarat <lb/>Ā<unsure/>riſto. non oia <lb/>moueri quan_ <lb/>do{que}, &amp; qñ{que} <lb/>quieſcere, ſed <lb/>aliquid eſſe o_ <lb/>mnino immobi <lb/>le, ali quid autẽ <lb/>quod ſemper <lb/>mouetur.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6846" xml:space="preserve">Verum fit, ut hæc etiam ſemper ab aliquo moueantur.</s>
  <s xml:id="echoid-s6847" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6848" xml:space="preserve">Quod quidem patebit, ſi cauſas diuidamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6849" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6850" xml:space="preserve">licet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6851" xml:space="preserve"><lb/>in mouentibus ea, quæ dicta ſunt, ſumere. </s>
  <s xml:id="echoid-s6852" xml:space="preserve">Alia nanque præ_ <lb/>ter naturam motiua ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6853" xml:space="preserve">ut eſt uectis, motiuus ponderis, nõ <lb/>natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s6854" xml:space="preserve">Alia ſunt motiua natura: </s>
  <s xml:id="echoid-s6855" xml:space="preserve">ut calidũ actu, motiuum <lb/>eſt eius, quod eſt potentia calidũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s6856" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6857" xml:space="preserve">in huiuſmodi <lb/>cæteris. </s>
  <s xml:id="echoid-s6858" xml:space="preserve">Mobile etiã id eſt natura, quod eſt potentia qua-<lb/>le, uel quantũ, uel ubi, cùm in ſeipſo tale principiũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6859" xml:space="preserve">non <lb/>per accidẽs habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6860" xml:space="preserve">erit enim idem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6861" xml:space="preserve">quantũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6862" xml:space="preserve">quale, ſed <lb/>accidit alterum alteri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6863" xml:space="preserve">non per ſe competit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6864" xml:space="preserve">Ignis igitur, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6865" xml:space="preserve">terra, mouentur ab aliquo, ui quidẽ, cùm præter natu-<lb/>ram: </s>
  <s xml:id="echoid-s6866" xml:space="preserve">natura uerò, cùm ſub potẽtia ſuos ad actus mouentur.</s>
  <s xml:id="echoid-s6867" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6868" xml:space="preserve">Quoniam autem eſſe potentia multipliciter dicitur, hæc <lb/>eſt ſanè cauſa, ut non ſit perſpicuum à quonã talia mouean <lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6869" xml:space="preserve">ut ignis, ſurſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s6870" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6871" xml:space="preserve">terra deorſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6872" xml:space="preserve">Diuerſo autẽ mo-<lb/>do potentia ſciens eſt, qui diſcit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6873" xml:space="preserve">qui iam ſcientiã habet, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6874" xml:space="preserve">non contemplatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6875" xml:space="preserve">Cùm autẽ actiuũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6876" xml:space="preserve">paßiuum ſint <lb/>ſimul, euadit interdum id, quod eſt potentia, actu tale: </s>
  <s xml:id="echoid-s6877" xml:space="preserve">ut id <lb/>quod diſcit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6878" xml:space="preserve">ex eo quod eſt potentia, fit aliud potentia <lb/>rurſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6879" xml:space="preserve">qui nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6880" xml:space="preserve">ſcientiam habet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6881" xml:space="preserve">non comtemplatur, eſt <lb/>potentia quodammodo ſciens, ſed non ut erat anteà quàm <lb/>didic iſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6882" xml:space="preserve">Atque cùm ita ſeſe habet, niſi quid prohibeat,
<pb o="179" file="185" n="185" rhead="LIBER VIII."/>
operatur, ac contemplatur, uel in contradictione, ignora-<lb/>tioneq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6883" xml:space="preserve">erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6884" xml:space="preserve">Simili modo ſeſe habent hæc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6885" xml:space="preserve">in ipſis natu-<lb/>ralibus rebus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6886" xml:space="preserve">frigidũ enim eſt potentia calidum: </s>
  <s xml:id="echoid-s6887" xml:space="preserve">cùm autem <lb/>eſt mutatũ, iam eſt ignis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6888" xml:space="preserve">comburit, niſi quid prohibeat, <lb/>atque impediat. </s>
  <s xml:id="echoid-s6889" xml:space="preserve">Similiter res ſeſehabet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6890" xml:space="preserve">circa graue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6891" xml:space="preserve"><lb/>leue: </s>
  <s xml:id="echoid-s6892" xml:space="preserve">ex graui nanque fit ipſum leue: </s>
  <s xml:id="echoid-s6893" xml:space="preserve">ut aër, ex aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s6894" xml:space="preserve">hoc e-<lb/>nim erat primò potentia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6895" xml:space="preserve">iam eſt leue: </s>
  <s xml:id="echoid-s6896" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6897" xml:space="preserve">cõtinuò ope-<lb/>rabitur, ſi non aliquid obstet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6898" xml:space="preserve">actus autem leuis, eſt alicubi <lb/>eſſe, atque in ſupero loco: </s>
  <s xml:id="echoid-s6899" xml:space="preserve">prohibetur uerò cùm eſt in loco <lb/>contrario. </s>
  <s xml:id="echoid-s6900" xml:space="preserve">Et hoc ſimiliter ſeſe habet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6901" xml:space="preserve">in quãto, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6902" xml:space="preserve">qua-<lb/>li. </s>
  <s xml:id="echoid-s6903" xml:space="preserve">Quæritur igitur, propter quid leuia, grauiaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6904" xml:space="preserve">ad ſua <lb/>loca mouentur? </s>
  <s xml:id="echoid-s6905" xml:space="preserve">Eſt autem cauſa, ipſa apta eſſe aliquo mo-<lb/>ueri, atque hoc eſt ipſius grauis, leuisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6906" xml:space="preserve">eſſe inſero loco, ſu-<lb/>peroq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6907" xml:space="preserve">distinctum: </s>
  <s xml:id="echoid-s6908" xml:space="preserve">leue uerò, graueq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6909" xml:space="preserve">potentia, pluribus eſt <lb/>modis, ut diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s6910" xml:space="preserve">nam cùm eſt aqua, leue potẽtia quodam-<lb/>modo eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6911" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6912" xml:space="preserve">cùm eſt aër, adhuc potentia eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6913" xml:space="preserve">fieri enim po-<lb/>teſt, ut ob impedimentum non ſit ſupero in loco: </s>
  <s xml:id="echoid-s6914" xml:space="preserve">ſed ſi id <lb/>quod impedit ſuèrit ſublatum operatur, ſemperq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6915" xml:space="preserve">ſuperius <lb/>fit, ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6916" xml:space="preserve">quale ipſum, ad actu tale mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6917" xml:space="preserve">continuò <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6918" xml:space="preserve">contemplatur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6919" xml:space="preserve">hiſce qui ſcientiam habet, niſi quid <lb/>obstet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6920" xml:space="preserve">Et ipſum etiã quantum extenditur, ſi nihil ſit quod <lb/>impediat. </s>
  <s xml:id="echoid-s6921" xml:space="preserve">Quiueròid, quod ſustinet, prohibetq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6922" xml:space="preserve">dimouit, <lb/>partim mouct, partim nõ mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6923" xml:space="preserve">ut qui columnam diuellit, <lb/>aut ab utre, qui eſt in aqua, lapidẽ prementem dimouit, per <lb/>accidens enim mouet, quemadmodum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6924" xml:space="preserve">pilareflexa, non <lb/>à pariete, ſed ab eo qui proiecit, eſt mota. </s>
  <s xml:id="echoid-s6925" xml:space="preserve">Nihil igitur ho-<lb/>rum (ut patuit) ſeipſum mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6926" xml:space="preserve">ſed motus quidem habet <lb/>principium non mouendi tamen, at que agendi, ſed patien-<lb/>di. </s>
  <s xml:id="echoid-s6927" xml:space="preserve">Quòd ſi omnia quæ mouentur, aut natura, aut præter <lb/>naturam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6928" xml:space="preserve">uiolentia motu cientur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6929" xml:space="preserve">ea quæ ui, præterq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s6930" xml:space="preserve">
<pb o="180" file="186" n="186" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
naturam mouentur ab aliquo cuncta atque ab alio mouen-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6931" xml:space="preserve">ut patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6932" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6933" xml:space="preserve">ea rurſus, quæ natura mouentur ab aliquo <lb/>motu cientur, ſiue à ſeipſis moueantur, ut animalia, ſiue <lb/>non à ſeipſis, ut leuia, grauiaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6934" xml:space="preserve">(nam aut ab eo mouentur <lb/>quod generauit, ac leue fecit, uel graue, aut ab eo quod ea <lb/>quæ prohibent, obstantq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s6935" xml:space="preserve">dimouit) uniuerſa quæ motu cien <lb/>tur, ab aliquo profectò mouentur.</s>
  <s xml:id="echoid-s6936" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s6937" xml:space="preserve">Quòdneceſſe ſit pergentes aut ad aliquod deueniamus quod <lb/>ſit immobile, aut quod moueat ſeipſum.</s>
  <s xml:id="echoid-s6938" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div130" type="section" level="1" n="75">
<head xml:id="echoid-head89" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6939" xml:space="preserve">_ID_ autem quod mouet eſt duplex. </s>
  <s xml:id="echoid-s6940" xml:space="preserve">Aut enim non per ſe-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-186-01a" xlink:href="note-186-01"/>
ipſum mouet, ſed per aliud quod quidem id motu ciet <lb/>quod mouet, aut per ſe mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6941" xml:space="preserve">Et hoc, aut primum post ulti <lb/>mum, aut per plura media mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6942" xml:space="preserve">ut baculus mouet lapi-<lb/>dem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6943" xml:space="preserve">mouetur à manu, quæ quidem ab homine motu cie_ <lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s6944" xml:space="preserve">at is non ulterius ex eo mouet, quia ab alio ipſe motu <lb/>cietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6945" xml:space="preserve">Vtrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6946" xml:space="preserve">igitur mouere dicimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6947" xml:space="preserve">ultimũ mouen-<lb/>tium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6948" xml:space="preserve">etiam primũ, ſed magis primũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s6949" xml:space="preserve">hoc enim ultimum <lb/>mouet, ſed ultimum, primum non mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6950" xml:space="preserve">et ſine primo qui-<lb/>dem ultimũ non mouebit, ſine uerò hoc, primũ mouere po-<lb/>teſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6951" xml:space="preserve">baculus enim, ſi homo non moueat, non mouebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6952" xml:space="preserve">Si <lb/>igitur omne quod mouetur, ab aliquo moueri, neceſſe eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6953" xml:space="preserve"><lb/>aut ab eo quod mouetur ab alio, aut ab eo quod non mo-<lb/>uetur ab alio: </s>
  <s xml:id="echoid-s6954" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6955" xml:space="preserve">ſi ab eo mouetur, quod ab alio motu cie-<lb/>tur, mouens aliquod eſſe primum, quod non ab alio mouea-<lb/>tur, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6956" xml:space="preserve">Sin uerò tale eſt primũ, non neceſſe eſt alte-<lb/>rum eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s6957" xml:space="preserve">fieri enim non poteſt, ut in infinitum pro ficiſca-<lb/>tur id, quod mouet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6958" xml:space="preserve">mouetur ab alio: </s>
  <s xml:id="echoid-s6959" xml:space="preserve">quippe cũ in fini-<lb/>tor ũ nihil ſit primũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s6960" xml:space="preserve">Si igitur (uti diximus) omne quidem <lb/>quod mouetur ab aliquo motu cietur, id uerò quod primũ <lb/>mouet, mouetur quidẽ, at non ab alio, ipſum profectò pri-
<pb o="181" file="187" n="187" rhead="LIBER VIII."/>
mum à ſeipſo moueatur neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6961" xml:space="preserve">Præterea hoc etiam <lb/>rationẽ hanc eandem tranſigere licet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6962" xml:space="preserve">Omne nanque quod <lb/>mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6963" xml:space="preserve">aliquid, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6964" xml:space="preserve">aliquo ſanè mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6965" xml:space="preserve">aut enim ſeipſo, <lb/>aut alio mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6966" xml:space="preserve">ut homo aut ſeipſo, aut baculo mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s6967" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6968" xml:space="preserve"><lb/>aut ipſe uentus deiecit, aut lapis quẽ pepulit uentus. </s>
  <s xml:id="echoid-s6969" xml:space="preserve">Fieri <lb/>uerò non poteſt, ut id quo motus affertur, moueat abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6970" xml:space="preserve">eo <lb/>quod mouet ſeipſo. </s>
  <s xml:id="echoid-s6971" xml:space="preserve">Sed ſi id quidẽ ſit, quod motũ affert ſe-<lb/>ipſo, non neceſſe eſt aliud eſſe, quo motus affertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6972" xml:space="preserve">Sin ue-<lb/>rò ſit aliud, quo motus affertur, eſt aliquid profectò quod <lb/>quidẽ non aliquo, ſed ſeipſo mouebit, uel in infinitũ ab ibi-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6973" xml:space="preserve">Si igitur mouet quippiam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6974" xml:space="preserve">mouetur, ſtetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6975" xml:space="preserve">non <lb/>in infinitũ pergatur, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6976" xml:space="preserve">nã ſi baculus moueat, quia <lb/>mouetur à manu, manus ipſa profectò baculo motũ affert: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6977" xml:space="preserve">quod ſi manũ etiam quippiam aliud moueat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6978" xml:space="preserve">illud iden-<lb/>tidem manu mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6979" xml:space="preserve">Cùm igitur id, quod motum affert, <lb/>aliud aliquod mouet, tum id ſit prius, quo ſeipſo mouet, ne-<lb/>ceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6980" xml:space="preserve">quod ſi hoc motu quidem cietur, ab alio autem nõ <lb/>mouetur, neceſſe eſt ipſum profectò ſeipſum motu ciere.</s>
  <s xml:id="echoid-s6981" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div130" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-186-01" xlink:href="note-186-01a" xml:space="preserve">Declarauit ſu_ <lb/>prà om̃e quod <lb/>mouetur, moue <lb/>ri ab alio, hîc <lb/>incipit oſtende <lb/>re neceſſe eſſe <lb/>deuenire ad ali <lb/>quod primum <lb/>mouens q@ ſit <lb/>immobile.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s6982" xml:space="preserve">Quare hac etiam ratione, aut ab eo ſtatim quod ſeipſum <lb/>mouet, id quod mouetur, motu cietur, aut ad hoc ipſum <lb/>tandem acceditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6983" xml:space="preserve">Inſuper, ſi ſic etiam conſiderabimus <lb/>eadem accident uniuerſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s6984" xml:space="preserve">nam ſi omne quod mouetur, ab eo <lb/>mouetur quod motu cietur, aut hoc ipſis rebus per acci-<lb/>dens competit, ut quippiam moueat quidẽ motum et ipſum <lb/>ſuſcipiens, non tamen quia mouetur, aut non per accidens, <lb/>ſed per ſe ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s6985" xml:space="preserve">Si igitur per accidens competit, non neceſſe <lb/>eſt moueri quod motu cietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s6986" xml:space="preserve">Quòd ſi id ſit, patet poſſe <lb/>aliquando nihil eorum, quæ ſunt, moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s6987" xml:space="preserve">non enim eſt ne-<lb/>ceſſarium id quod accidit, ſed potest non eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s6988" xml:space="preserve">Si igitur id <lb/>eſſe poſuerimus, quod eſſe poteſt, nullum accidet inpoßibi-
<pb o="182" file="188" n="188" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
le, ſed forſitan falſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s6989" xml:space="preserve">At non eſſe motum, eſt impoßibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s6990" xml:space="preserve">id <lb/>enim iam demonstratũ eſt, motũ inquam neceſſariò ſemper <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s6991" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s6992" xml:space="preserve">idipſum, cum ratione etiam accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s6993" xml:space="preserve">Tria nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s6994" xml:space="preserve">neceſſe eſt eſſe, id quod mouetur, id quod mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6995" xml:space="preserve">id in-<lb/>ſuper quo mouens mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s6996" xml:space="preserve">Id igitur quod mouetur, moueri <lb/>quidem neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s6997" xml:space="preserve">at nõ neceſſe, eſt motu ciere. </s>
  <s xml:id="echoid-s6998" xml:space="preserve">Id autẽ quo <lb/>motus affertur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s6999" xml:space="preserve">mouere neceſſe eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7000" xml:space="preserve">moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s7001" xml:space="preserve">cũ enim <lb/>ſit ſimul cum eo quod motu cietur, unà cum ipſo mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7002" xml:space="preserve"><lb/>quod intueri licet in hiſce, quæ loco mouent: </s>
  <s xml:id="echoid-s7003" xml:space="preserve">nam aliquo in <lb/>tempore tangant ea, quæ mouẽtur, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7004" xml:space="preserve">at id quod ita <lb/>mouet, ut eius nõ ſubeat rationẽ, quo motus affertur, immo-<lb/>bile nimirum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7005" xml:space="preserve">Cùm igitur ſit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7006" xml:space="preserve">ultimum ipſum ut cerni <lb/>mus, quod motu quidem cieri poteſt, principiũ autem mo-<lb/>tus non habet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7007" xml:space="preserve">id item quod mouetur quidem, ſed ab alio <lb/>non à ſeipſo cietur, rationi conſentaneũ eſt (neceſſarium di <lb/>cam) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7008" xml:space="preserve">ipſum tertium eſſe, quod mouet quidem, immobile <lb/>autem eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7009" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7010" xml:space="preserve">Anaxagoras rectè dicit mentem <lb/>inquiens paßione uacare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7011" xml:space="preserve">non mixtam eſſe, quippe cùm <lb/>motus ipſum principium faciat, hoc enim pacto ſolùm mo-<lb/>uebit, nullum ſuſcipiens motum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7012" xml:space="preserve">uincet, mistione penitus <lb/>uacans. </s>
  <s xml:id="echoid-s7013" xml:space="preserve">At uerò ſi non per accidens, ſed neceſſariò mo <lb/>uetur id quod motum alijs affert, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7014" xml:space="preserve">adeò ut non moueat <lb/>ſi nõ moueatur, neceſſe eſt ip ſum utut motũ ſubit, aut eadem <lb/>fpecie motus, aut alia moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7015" xml:space="preserve">ceu ut ſi calefaciat cale-<lb/>fiat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7016" xml:space="preserve">ſi ſanet, ſanetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7017" xml:space="preserve">ſi ferat, feratur, aut ſi ſanet fe-<lb/>ratur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7018" xml:space="preserve">ſi ferat accreſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s7019" xml:space="preserve">At primũ (ut patet) fieri nequit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7020" xml:space="preserve"><lb/>nam dicere hæc oportet, uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7021" xml:space="preserve">ad indiuidua deſcendendo: </s>
  <s xml:id="echoid-s7022" xml:space="preserve">ceu <lb/>ſi quid Geometriã doceat, id eandẽ Geometriam doceri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7023" xml:space="preserve"><lb/>ſi proijciat, eodẽ proiectionis proijci modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s7024" xml:space="preserve">Nec etiã ſic ut <lb/>motus alio genere moueatur, ceu ut id quidem quod fiet in-
<pb o="183" file="189" n="189" rhead="LIBER VIII."/>
cremẽta ſuſcipiat, id autem quod hoc auget, ab alio altere-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7025" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7026" xml:space="preserve">id quod illud alterat, alio motu quodam itidem mo-<lb/>ueatur, nam ſtetur, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7027" xml:space="preserve">motus enim finiti ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7028" xml:space="preserve">Qui <lb/>uerò redire dicit, id'que quod alterat ferri, perinde facit, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7029" xml:space="preserve">ſi ſtatim id ferri dicat, quod fert, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7030" xml:space="preserve">id doceri, quod do <lb/>cet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7031" xml:space="preserve">patet enim omne quod motu cietur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7032" xml:space="preserve">à ſuperiore mo-<lb/>ueri mouente, at que magis ab eo quod cætera antecedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7033" xml:space="preserve">At <lb/>id fieri nequit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7034" xml:space="preserve">accidit enim utid diſcat, quod docet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7035" xml:space="preserve">quorum <lb/>alterum habere ſcientiam, alterum non habere neceſſe eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7036" xml:space="preserve">Hoc prætereà magis quàm dictaratiõis fines egreditur, o-<lb/>mne inquam motiuũ mobile eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s7037" xml:space="preserve">quod accidit, ſi omne quod <lb/>mouetur, ab eo mouetur quod motu cietur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7038" xml:space="preserve">erit enim mobi-<lb/>le perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7039" xml:space="preserve">ſi quiſpiam dicat, omne ſanatiuum ac ſanans <lb/>ſanabile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7040" xml:space="preserve">ædificatiuum ædificabile eſſe, aut ſtatim, aut <lb/>per plura: </s>
  <s xml:id="echoid-s7041" xml:space="preserve">ceu ſi moueri quidem ab alio motiuum omne, ſed <lb/>nõ eo motu, quo mouet propinquum ſibi, ſed diuerſo moue <lb/>ri dicat: </s>
  <s xml:id="echoid-s7042" xml:space="preserve">ut ſanatiuũ, diſcere, non ſanari. </s>
  <s xml:id="echoid-s7043" xml:space="preserve">Ad id aſcendẽs per-<lb/>ueniet tandẽ ad eandẽ ſpeciem motus, ut anteà diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s7044" xml:space="preserve">Ho-<lb/>rum igitur alterũ eſt impoßibile, alterum figmentũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s7045" xml:space="preserve">abſur-<lb/>dum eſt enim, alteratiuum, accreſcens neceſſariò eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7046" xml:space="preserve">Non <lb/>ergo neceſſe eſt id, quod mouetur, ab eo ſemper moueri, <lb/>quod ab alio motu cietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7047" xml:space="preserve">Erit igitur exitus huiuſce tandem <lb/>proceßionis. </s>
  <s xml:id="echoid-s7048" xml:space="preserve">Quare quod primò mouetur, aut à quieſcen <lb/>te mouebitur, aut ipſum ſeipſum motu ciebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7049" xml:space="preserve">At uerò ſi <lb/>conſiderare etiã oporteat, utrum ſit cauſamotus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7050" xml:space="preserve">prin <lb/>cipium, utrũ id, quod motu ſeipſum ciet, an id quod ab alio <lb/>agitatur, illud omnes utique ponent: </s>
  <s xml:id="echoid-s7051" xml:space="preserve">quod enim per ſe cau-<lb/>ſa eſt, id ſemper prior eſt eo cauſa, quod per aliud rationem <lb/>cauſæ ſubit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7052" xml:space="preserve">Quæ cùm ita ſint, conſiderandum eſt alio prin <lb/>cipio ſumpto, ſi quid ſeipſum moueat, quonam modo ſe mo
<pb o="184" file="190" n="190" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
tu ciet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7053" xml:space="preserve">Omne itaque quod mouetur, in ſemper diuiſibilia <lb/>diuiſibile eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7054" xml:space="preserve">demonstratum eſt enim prius in <lb/>hiſce, quæ de natura uniuerſaliter dicebamus, omne quod <lb/>per ſemouetur, continuum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7055" xml:space="preserve">Fieri igitur nequit, ut id <lb/>quod motu ſeipſum ciet, ſe totum penitus moueat: </s>
  <s xml:id="echoid-s7056" xml:space="preserve">unum <lb/>enim ac indiuiduum ſpecie feretur totum, feretq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7057" xml:space="preserve">latione ea-<lb/>dem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7058" xml:space="preserve">alterabitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7059" xml:space="preserve">alterabit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7060" xml:space="preserve">quare docebit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7061" xml:space="preserve">doce-<lb/>bitur, ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7062" xml:space="preserve">ſanabit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7063" xml:space="preserve">ſanabitur eadem utique ſanita-<lb/>te. </s>
  <s xml:id="echoid-s7064" xml:space="preserve">Præterea definitum eſt anteà id moueri, quod mobile eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7065" xml:space="preserve">hoc autem eſt potentia cùm mouetur, non actu: </s>
  <s xml:id="echoid-s7066" xml:space="preserve">ſed quod eſt <lb/>potentia, proficiſcitur nimirũ ad actũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s7067" xml:space="preserve">Motus autẽ actus eſt <lb/>mobilis imperfectus. </s>
  <s xml:id="echoid-s7068" xml:space="preserve">Ad id quodmouet, actu iam eſt, ut pa <lb/>tet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7069" xml:space="preserve">calefacit enim id, quod eſt calidũ actu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7070" xml:space="preserve">omnino ge-<lb/>nerat id, quod formam iam habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7071" xml:space="preserve">Quare ſimul idem, eo-<lb/>demq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7072" xml:space="preserve">calidum erit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7073" xml:space="preserve">non calidum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7074" xml:space="preserve">unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7075" xml:space="preserve">cæ-<lb/>terorum ſimiliter, quæ terminos habeant eiuſdem nominis, <lb/>rationisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7076" xml:space="preserve">neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7077" xml:space="preserve">Eius ergo, qui motu cietur interno, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7078" xml:space="preserve">ſuo, aliud mouet, aliud mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7079" xml:space="preserve">Eſſe autem impoßibile <lb/>ſeipſum quicquam hoc pacto mouere, ut ab utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7080" xml:space="preserve">mouea-<lb/>tur utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s7081" xml:space="preserve">, ex hiſce ſanè patebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7082" xml:space="preserve">nam ſi utrunque, mouebit <lb/>utrũq;</s>
  <s xml:id="echoid-s7083" xml:space="preserve">, nihil erit profectò quod moueat primũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s7084" xml:space="preserve">id enim qd' <lb/>prius mouet, cauſa magis eſt, ut moueatur id, quod motu <lb/>cietur, quàm id, quod illi cohæret. </s>
  <s xml:id="echoid-s7085" xml:space="preserve">Duplex eſt enim id, <lb/>quod motu ciet, ut diximus, quoddam enim mouet, ab alio <lb/>ſuſcipiens motum: </s>
  <s xml:id="echoid-s7086" xml:space="preserve">quoddam ſeipſo mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7087" xml:space="preserve">Atque id, quod <lb/>longius ab eo distat, quod motu cietur, propinquum eſt ma <lb/>gis principio motus, quàm id, quod in medio collocatur.</s>
  <s xml:id="echoid-s7088" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7089" xml:space="preserve">Præterea quod mouet, non neceſſariò mouetur, niſi à <lb/>ſe moueatur, per accidens ergo mouet, alterum contrà.</s>
  <s xml:id="echoid-s7090" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7091" xml:space="preserve">At accepi iam, poſſe ip ſum non mouere: </s>
  <s xml:id="echoid-s7092" xml:space="preserve">aliud ergo, mo-
<pb o="185" file="191" n="191" rhead="LIBER VIII."/>
uebitur, aliud mouebit immobile. </s>
  <s xml:id="echoid-s7093" xml:space="preserve">Præterea non eſt neceſſa-<lb/>rium id, quod mouet cõtra moueri, ſed neceſſe eſt aut immo <lb/>bile quippiam moueat, aut quod à ſeipſo motu cietur, ſi <lb/>motum eſſe ſemper neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7094" xml:space="preserve">Præterea mouetur etiam co <lb/>motu profectò quo mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7095" xml:space="preserve">quare calefitid, quod calefacit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7096" xml:space="preserve">At uerò neque aut una pars eius, quod primò ſeipſum mo-<lb/>uet, aut plures ſeipſas mouebunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7097" xml:space="preserve">totum enim ipſum ſi à ſe-<lb/>ipſo mouetur, aut ab alia ſui parte, aut à toto totum moue-<lb/>bitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7098" xml:space="preserve">Si igitur quia pars aliqua mouetur à ſeipſo, totum <lb/>ipſum ſeipſum mouet, illa pars erit id planè, quo primum <lb/>ſeipſum mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7099" xml:space="preserve">ſeparata nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7100" xml:space="preserve">ſeipſam illa mouebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7101" xml:space="preserve">to tum <lb/>autẽ non ſeipſum mouebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7102" xml:space="preserve">Sin uerò totum à toto mouetur, <lb/>per accidens ipſæ partes ſeipſas ſanè mouebunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7103" xml:space="preserve">Quare <lb/>ſi ſeipſas non neceſſariò mouent, ſumantur non à ſeipſis <lb/>moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s7104" xml:space="preserve">ṗſius ergo totius non quædam pars mouebit, im-<lb/>mobilis quædam mouebitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7105" xml:space="preserve">hoc enim pacto duntaxat, ali-<lb/>quid ſeipſum mouere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7106" xml:space="preserve">Præterea ſi totum ſeipſum <lb/>mouet, aliud ipſius mouebit, aliud ſanè mouebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7107" xml:space="preserve">Ipſum <lb/>igitur A B à ſeipſo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7108" xml:space="preserve">ab ipſo mouebitur A. </s>
  <s xml:id="echoid-s7109" xml:space="preserve">Cùm autem <lb/>eorum quidem quæ mouent, quoddam ab alio moueatur, <lb/>quoddam immobile ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7110" xml:space="preserve">eorũ uerò quæ mouentur, aliud mo-<lb/>ueat, aliud non moueat quicquã: </s>
  <s xml:id="echoid-s7111" xml:space="preserve">id quod ſeipſum mouet, ex <lb/>eo ſanè quod mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7112" xml:space="preserve">nõ mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7113" xml:space="preserve">ex eo quod moue-<lb/>tur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7114" xml:space="preserve">non neceſſariò mouet, ſed interdum mouet, inter-<lb/>dum non mouet, constare neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7115" xml:space="preserve">Nam ſit A quidem <lb/>mouens immobile, B uerò id quod ab A mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7116" xml:space="preserve">mouet <lb/>etiam C. </s>
  <s xml:id="echoid-s7117" xml:space="preserve">hoc autem mouetur quidem, ſed non moueat quic-<lb/>quam: </s>
  <s xml:id="echoid-s7118" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7119" xml:space="preserve">ſi fit ut per plura quoque perueniatur ad <lb/>ipſum C, per unum tamen ſolum nunc accedatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7120" xml:space="preserve">Totũ igi-<lb/>tur A B C, ſeipſum mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7121" xml:space="preserve">ſed ſi auferam C, ipſum quidem
<pb o="186" file="192" n="192" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
A B ſeipſum motu ciebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7122" xml:space="preserve">quippe cùm A moueat, B mouea-<lb/>tur, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7123" xml:space="preserve">At C non ſeipſum motu ciebit, neque omnino <lb/>mouebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7124" xml:space="preserve">At uerò nec ipſum B C, ſine A ſeipſum moue-<lb/>bit, nam ex eo B mouet, quia ab alio motu cietur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7125" xml:space="preserve">non ex <lb/>eo quia mouetur à ſe, parte ſua mouente. </s>
  <s xml:id="echoid-s7126" xml:space="preserve">Ipſum igitur A B <lb/>ſolùm ſeipſum mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7127" xml:space="preserve">Quæ cùmita ſint, id omne quod ſe-<lb/>ipſum mouet, habeat neceſſe eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7128" xml:space="preserve">id quod mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7129" xml:space="preserve">eſt <lb/>immobile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7130" xml:space="preserve">id quod motu cietur, non autem neceſſariò <lb/>mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7131" xml:space="preserve">quæ quidem aut ſeſe mutuo tangunt, aut alterum <lb/>alterum tangit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7132" xml:space="preserve">Quòd ſi id, quod mouet; </s>
  <s xml:id="echoid-s7133" xml:space="preserve">continuum ſit <lb/>(nam id quod motu cietur, neceſſariò continuum eſt) patet <lb/>totum ſeipſum motu ciere, non ex eo quia aliquid ipſius eſt <lb/>tale, ut ipſum ſeipſum moueat, ſed quia totum ſeipſum mo-<lb/>uet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7134" xml:space="preserve">mouetur autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7135" xml:space="preserve">etiam mouet ex eo ſanè quia ipſius <lb/>eſt aliquid, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7136" xml:space="preserve">id quod mouet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7137" xml:space="preserve">id quod mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7138" xml:space="preserve">non <lb/>enim totum mouet, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7139" xml:space="preserve">totum mouetur, ſed mouet quidem <lb/>A, mouetur autem tantummodo B: </s>
  <s xml:id="echoid-s7140" xml:space="preserve">ipſum uerò C, non ne-<lb/>ceſſariò mouetur à B: </s>
  <s xml:id="echoid-s7141" xml:space="preserve">eſt enim hoc impoßibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s7142" xml:space="preserve">Existit au-<lb/>tem dubitatio hoc loco quædam, ſi quiſpiam aut ipſius A, <lb/>ſi continuum ſit id, quod mouet quidem, ſed non mouetur, <lb/>aut ipſius B, quod mouetur, aliquam auferat partem, mo-<lb/>uebit' ne reliquum ipſius A, aut reliquum ipſius A motu <lb/>ciebitur? </s>
  <s xml:id="echoid-s7143" xml:space="preserve">nam ſi mouebit, aut mouebitur, non erit A B pro-<lb/>fectò id, quod à ſeipſo primò mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7144" xml:space="preserve">ablata enim ab eo <lb/>parte, reliquũ A B ſeipſum adbuc mouebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7145" xml:space="preserve">An nihil pro-<lb/>hibet utrunque, aut alterum, id inquam quod mouetur, di-<lb/>uiſibile quidem eſſe potentia, indiuiſibile autem actu? </s>
  <s xml:id="echoid-s7146" xml:space="preserve">ſi ue-<lb/>rò diuiſum fuerit, non ulterius potentiam eandem habere? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7147" xml:space="preserve">quare nihil obstat, ut in ipſis diuiſibilibus aliquid inſit po-<lb/>tentia primò tale. </s>
  <s xml:id="echoid-s7148" xml:space="preserve">Patet igitur ex hiſce quæ diximus eſſe id
<pb o="187" file="193" n="193" rhead="LIBER VIII."/>
quod primò mouet, immobile: </s>
  <s xml:id="echoid-s7149" xml:space="preserve">nam ſiue ſtatim ad ipſum pri <lb/>mum immobile, ſiue ad id, quod mouetur quidem, ipſum ue <lb/>rò ſeipſum mouet, ſistitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7150" xml:space="preserve">gradũ cùm libet, fiat ex eo, quod <lb/>mouetur, ab aliquo uerò mouetur, acceßio: </s>
  <s xml:id="echoid-s7151" xml:space="preserve">utroque modo <lb/>nimirum accidit id, quod primò mouet, in omnibus ijs eſſe <lb/>quæ mouentur, immobile.</s>
  <s xml:id="echoid-s7152" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s7153" xml:space="preserve">Quod prim ùm mo uet, incorruptibile eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7154" xml:space="preserve">ne{qm<unsure/>} per ſe, neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7155" xml:space="preserve">per accidens moueri.</s>
  <s xml:id="echoid-s7156" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div132" type="section" level="1" n="76">
<head xml:id="echoid-head90" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7157" xml:space="preserve">_CV_'m autem ſemper motum eſſe oporteat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7158" xml:space="preserve">nullas <lb/>eius intercapedines fieri, eſſe quippiam primò mouẽs <lb/>perpetuum, immobilé que, aut unum, aut plura neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s7159" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7160" xml:space="preserve">Vmum quodque igitur eorum quæ immobilia ſunt atque <lb/>mouent, perpetuum eſſe, non ad præſentem ſermonem per-<lb/>tinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7161" xml:space="preserve">Eſſe autem aliquid neceſſariò, quod ſemper omnis <lb/>quidem ſit mutationis tam abſolutè, quàm per accidens ex-<lb/>pers, aliud autem moueat, perſpicuum, ſihoc pacto conſi-<lb/>ſider abimus fiet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7162" xml:space="preserve">Atque ſit ita ſi cui placeat, in aliquibus <lb/>fieri poſſe, ut aliquando ſint, aliquando non ſint, ſine ge-<lb/>neratione, corruptioneúe: </s>
  <s xml:id="echoid-s7163" xml:space="preserve">fortaſſe nanque neceſſarium eſt, <lb/>ſi quid partibus uacans aliquando eſt, aliquando non eſt, <lb/>omne tale ſine mutatione eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7164" xml:space="preserve">non eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7165" xml:space="preserve">Et hoc inſuper <lb/>concedatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7166" xml:space="preserve">fieri poſſe ut principiorum immobilium mo-<lb/>tiuorum quædam aliquando ſint, aliquando non ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s7167" xml:space="preserve">ſed <lb/>impoßibile eſt hanc omnia conditionem ſubire: </s>
  <s xml:id="echoid-s7168" xml:space="preserve">nam ali-<lb/>quam hiſce cauſam eſſe patet, quæ ipſa ſeipſa mouent, ut <lb/>aliquando ſint, aliquando non ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s7169" xml:space="preserve">Etenim id quidem quod <lb/>ſeipſum mouet, magnitudinem habeat omnem neceſſe eſt, <lb/>ſi nihil partibus uacans mouetur : </s>
  <s xml:id="echoid-s7170" xml:space="preserve">id autem quod mouet, <lb/>nulla neceßitate eſt tale. </s>
  <s xml:id="echoid-s7171" xml:space="preserve">Vt igitur alia generentur, alia <lb/>corrumpantur, idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7172" xml:space="preserve">continuò ſit, nihil eorum eſt cauſa, quæ
<pb o="188" file="194" n="194" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
immobilia quidem ſunt, tamen non ſemper ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7173" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7174" xml:space="preserve">rur-<lb/>ſus, eorum quæ ſemper quidem hæc mouent, alia uerò alia <lb/>mouent: </s>
  <s xml:id="echoid-s7175" xml:space="preserve">perpetui enim, atque continui, nec unum ipſorum <lb/>eſt cauſa, nec uniuerſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s7176" xml:space="preserve">nam ſic ſeſe quidem habere, perpe-<lb/>tuum, ac neceſſariò eſt, uniuerſa autem ſunt infinita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7177" xml:space="preserve"><lb/>non ſimul omnia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7178" xml:space="preserve">Patet igitur etſi infinities non-<lb/>nulla principia immobilia, mouentia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7179" xml:space="preserve">multa eorum, quæ <lb/>ſeipſa mouent, partim corrũpuntur, partim inſuper gene-<lb/>rantur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7180" xml:space="preserve">hoc quidem hoc, aliud autem hoc mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7181" xml:space="preserve">at ni-<lb/>hilominus aliquid eſſe, quod hæc omnia continet, idq́ præ-<lb/>ter unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7182" xml:space="preserve">istorum, aliud quid eſſe, quod quidem eſt <lb/>cauſa ut alia ſint, alia non ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7183" xml:space="preserve">mutationis cõtinuæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s7184" xml:space="preserve">atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7185" xml:space="preserve">hoc quidem hiſce, hæc autem cæteris motus cauſam eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s7186" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7187" xml:space="preserve">Si igitur motus perpetuus eſt, perpetuum erit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7188" xml:space="preserve">mouens <lb/>primum, ſi unum ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7189" xml:space="preserve">quod ſi ſint plura, plura quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7190" xml:space="preserve">perpe-<lb/>tua erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7191" xml:space="preserve">V num autẽ potius, quàm plura putandũ eſt eſſe, <lb/>et finita quàm infinita: </s>
  <s xml:id="echoid-s7192" xml:space="preserve">ſemper enim finita potius, quàm in-<lb/>finita ſumenda ſunt, ſi modò eadem fiant: </s>
  <s xml:id="echoid-s7193" xml:space="preserve">in ijs enim, quæ <lb/>ſunt natura, finitum ſit potius: </s>
  <s xml:id="echoid-s7194" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7195" xml:space="preserve">id, quod melius eſt opor-<lb/>tet, ſi modò eſſe poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7196" xml:space="preserve">Sufficiens autem eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7197" xml:space="preserve">unum, quod <lb/>cùm primũ immobiliũ ſit, perpetuumúe, cæteris erit prin-<lb/>cipium motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s7198" xml:space="preserve">Ex hoc etiam patet, aliquid eſſe neceſſariò <lb/>unum, perpetuumúe, quod primò mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7199" xml:space="preserve">demonstratum eſt <lb/>enim ſemper neceſſariò motum eſſe, quod ſi neceſſe eſt ſem-<lb/>per eſſe, neceſſe eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7200" xml:space="preserve">continuum eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s7201" xml:space="preserve">ſemper enim eſſe, <lb/>continuũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7202" xml:space="preserve">deinceps autẽ eſſe, non continuum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7203" xml:space="preserve">At ſi cõ <lb/>tinuus eſt, unus nimtrum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7204" xml:space="preserve">unus autem motus, à mouente <lb/>proficiſcitur uno, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7205" xml:space="preserve">unius mobilis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7206" xml:space="preserve">nam ſi aliud, atque <lb/>aliud mouebit, totus ipſe motus non continuus, ſed deinceps <lb/>erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7207" xml:space="preserve">Ex his ergo, quiſpiam eſſe primum quid immobile cre-
<pb o="189" file="195" n="195" rhead="LIBER VIII."/>
det. </s>
  <s xml:id="echoid-s7208" xml:space="preserve">Et rurſus ſi ad eorum principia, quæ mouent, reſpe-<lb/>xerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7209" xml:space="preserve">Eſſe igitur quædam eorum, quæ ſunt, quæ aliquando <lb/>mouentur aliquando quieſcunt, luce clarius extat. </s>
  <s xml:id="echoid-s7210" xml:space="preserve">Atque <lb/>per hoc ipſum iam patuit, nec uniuerſamoueri, nec uniuer-<lb/>ſa quieſcere, nec alia ſemper quieſcere, alia ſemper moue-<lb/>ri: </s>
  <s xml:id="echoid-s7211" xml:space="preserve">ca nanque quæ potentiam habent, ut interdum mouean-<lb/>tur, interdum quieſcant, uer as haſce ſententias eſſe demon-<lb/>ſtrant. </s>
  <s xml:id="echoid-s7212" xml:space="preserve">Cùm autem talia cunctis ſint manifesta, ostendere <lb/>uolumus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7213" xml:space="preserve">utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7214" xml:space="preserve">duorum naturam, eſſe inquam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7215" xml:space="preserve">quæ <lb/>ſemper ſunt immobilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7216" xml:space="preserve">quæ ſemper mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7217" xml:space="preserve">Atque <lb/>ad id ipſum proficiſcentes poſito hoc, omne quod mouetur <lb/>ab aliquo moueri, idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7218" xml:space="preserve">aut immobile eſſe, aut moueri, uel <lb/>à ſeipſo, uel ab alio ſemper: </s>
  <s xml:id="echoid-s7219" xml:space="preserve">ad hoc ſumendum tandem pro-<lb/>ceßimus, eorum inquam quæ mouentur principium eſſe <lb/>ſubeuntium quidem motum, id quod ipſum ſeipſum mo-<lb/>uet, omnium autem id, quod immobile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7220" xml:space="preserve">Cernimus au-<lb/>tem, atque admodum clarè res eſſe tales, quæ quidem ſe-<lb/>ipſas mouent, quale eſt animantium, ac animalium genus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7221" xml:space="preserve">Hæc igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7222" xml:space="preserve">opinionem nobis præbebant, ne fortaſſe con <lb/>tingat motum omnino non eſſe, deinde oriri, quia in ſeipſis <lb/>id accidere cernimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7223" xml:space="preserve">nam prius immobilia ſunt, ut uide-<lb/>tur, deinde mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7224" xml:space="preserve">Hoc autem nos ſumamus oportet, <lb/>uno inquam hæc ſeipſa motu ciere, atque illo non propriè: </s>
  <s xml:id="echoid-s7225" xml:space="preserve"><lb/>quippe cùm non in ipſis eius ſit cauſa, ſed inſunt anim ali-<lb/>bus naturales alij motus, quibus ipſa nõ per ſeipſa mouen-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7226" xml:space="preserve">ut accretio, decretio, reſpiratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s7227" xml:space="preserve">quibus ut patet, ani-<lb/>malium unumquodque mouetur, cùm quieſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7228" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7229" xml:space="preserve">non mo-<lb/>uetur eo motu, quo ipſum ſeipſum ciet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7230" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7231" xml:space="preserve">horum cau-<lb/>ſa eſt, continens ipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7232" xml:space="preserve">eorum multa, quæ corpus in-<lb/>grediuntur, ut nonnullorum ipſorum alimentum: </s>
  <s xml:id="echoid-s7233" xml:space="preserve">cùm enim
<pb o="190" file="196" n="196" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
digeritur, dormiunt, cùm diſgregatur, expergiſcuntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7234" xml:space="preserve"><lb/>ſeipſa mouent, ac ipſum primum principium eſt externum. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7235" xml:space="preserve">Iccirco non ſemper continuè à ſeipſis mouentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7236" xml:space="preserve">aliud eſt <lb/>enim id, quod mouet ipſum ſubiens motum, atque muta-<lb/>tionem, ad unumquodque eorum, quæ ſeipſamotu cient. </s>
  <s xml:id="echoid-s7237" xml:space="preserve"><lb/>In uniuerſis autem bis, id quod primò mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7238" xml:space="preserve">quod eſt <lb/>cauſa, ut ipſa ſeipſa moueant, à ſeipſo mouetur, per acci-<lb/>dens tamen: </s>
  <s xml:id="echoid-s7239" xml:space="preserve">corpus enim mutat locum, ut patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7240" xml:space="preserve">quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7241" xml:space="preserve"><lb/>id quod in corpore eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7242" xml:space="preserve">motione uectis, ſeipſum mouet.</s>
  <s xml:id="echoid-s7243" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7244" xml:space="preserve">Ex quibus credipoteſt impoßibile eſſe, ſi quid immobi-<lb/>le quidem eſt, mouet autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7245" xml:space="preserve">ipſum ſubiens per accidens <lb/>motum, id continuo motu mouere: </s>
  <s xml:id="echoid-s7246" xml:space="preserve">quare ſi neceſſe eſt con-<lb/>tinuè motum eſſe, ſit aliquid oportet primum mouens im-<lb/>mobile, neque per accidens ſubiens motum, ſi oportet in <lb/>biſce quæ ſunt, inceſſabilem quendam eſſe motum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7247" xml:space="preserve">im-<lb/>mortalem, ut diximus, atque ipſum quod eſt in ſeipſo, ac in <lb/>eodem perſistere: </s>
  <s xml:id="echoid-s7248" xml:space="preserve">manente nanque principio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7249" xml:space="preserve">uniuer-<lb/>ſum ipſum maneat neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7250" xml:space="preserve">quippe cùm ad principium <lb/>ipſum continuum ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7251" xml:space="preserve">Non eſt autem idem per accidens à <lb/>ſeipſo moueri, atque ab alio: </s>
  <s xml:id="echoid-s7252" xml:space="preserve">boc enim nonnullis etiam quæ <lb/>ſunt in cœlo principijs ineſt, quæ lationibus pluribus fe-<lb/>runtur, alterum autem corruptibilibus ſolùm competit.</s>
  <s xml:id="echoid-s7253" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7254" xml:space="preserve">At uerò ſi ſit quippiam ſemper tale, mouens quidem ali-<lb/>quid, immobile autem ſemper mancns, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7255" xml:space="preserve">perpetuum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7256" xml:space="preserve"><lb/>id ſanè, quod ab ipſo primum mouetur, perpetuum, eſſe ne-<lb/>ceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7257" xml:space="preserve">Hoc autem uel ex eo patere poteſt, quia ſecus non <lb/>eſſet cæteris in rebus generatio corruptioúe, atque muta-<lb/>tio, niſi quippiã moueret ſubiens motum: </s>
  <s xml:id="echoid-s7258" xml:space="preserve">id enim quod im-<lb/>mobile eſt, eodem, ac uno motu proſectò modoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7259" xml:space="preserve">ſemper co <lb/>dem moucbit, cúm nullo pacto mutetur ipſum ad id, quod
<pb o="191" file="197" n="197" rhead="LIBER VIII."/>
motu cietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7260" xml:space="preserve">Ad id, quod mouetur ab eo, quod motu quidem <lb/>cietur, mouetur autẽ iam ab eo, quod eſt immobile, quoniam <lb/>aliter ad res, atque aliter ſeſe babet, non eiuſdem erit cauſa <lb/>motus, ſed quoniam cõtrarijs in locis eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7261" xml:space="preserve">formis, con-<lb/>trario modo quanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7262" xml:space="preserve">cæterarum rerum motu diſponet, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7263" xml:space="preserve">interdum quieſcentem, interdum ſubeuntem motum, præ-<lb/>bebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7264" xml:space="preserve">Perſpicuum igitur iam euaſit ex biſce, quæ diximus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7265" xml:space="preserve">id quo initio dubitabamus, cur´ nam non uniuerſa aut <lb/>quieſcunt, aut mouentur, aut alia ſemper mouentur, alia <lb/>ſemper quieſcunt, ſed quædam interdũ mouentur, interdum <lb/>quieſcunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7266" xml:space="preserve">Huius enim cauſa ultro ſeſe offerre uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7267" xml:space="preserve"><lb/>quædam enim ab immobili ſempiterno mouentur, quocirca <lb/>ſemper mouentur, quædam ab eo quod mouetur, atque mu-<lb/>tatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7268" xml:space="preserve">quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7269" xml:space="preserve">ipſa mutentur, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7270" xml:space="preserve">Id autem quod <lb/>eſt immobile, cùm ſimpliciter, eodemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7271" xml:space="preserve">modo, ac in eodem <lb/>ſemper permaneat, uno motu, ſimpliciq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7272" xml:space="preserve">mouebit.</s>
  <s xml:id="echoid-s7273" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div133" type="section" level="1" n="77">
<head xml:id="echoid-head91" xml:space="preserve">Quòd latio ſit primus motus. CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7274" xml:space="preserve">_AT_ qui ſi principium etiã aliud conſiderationis feceri <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-197-01a" xlink:href="note-197-01"/>
mus, de biſce magis patebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7275" xml:space="preserve">eſt enim conſiderandum, <lb/>ſi poßit continuus motus eſſe, nec´ne, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7276" xml:space="preserve">ſi poßit, <lb/>quiſnam bic ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7277" xml:space="preserve">quiſnã motuũ primus ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7278" xml:space="preserve">etenim ſi mo-<lb/>tum quidem ſemper eſſe neceſſe eſt, primus autem bic, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7279" xml:space="preserve">continuus eſt, patet id quod primum mouet, boc ſanè motu <lb/>mouere, quem unum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7280" xml:space="preserve">eundem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7281" xml:space="preserve">cõtinuum, ac primum <lb/>eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7282" xml:space="preserve">Cùm itaque tres ſint motus in magnitudi-<lb/>ne, in affectu, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7283" xml:space="preserve">in loco, quem quidem lationem conſueui-<lb/>mus appellare, bunc primum motuum eſſe neceſſe ejt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7284" xml:space="preserve">fieri <lb/>nanque non poteſt, ut accretio ſit, niſi alteratio antecedat: </s>
  <s xml:id="echoid-s7285" xml:space="preserve"><lb/>etenim id quod incrementa ſuſcipit, tum ſimili, tum dißimili <lb/>creſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7286" xml:space="preserve">Contrarium nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s7287" xml:space="preserve">, contrarij nutrimentum dicitur
<pb o="192" file="198" n="198" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7288" xml:space="preserve">Additur autem alimentum omne, cùm fit ſimile ſimili.</s>
  <s xml:id="echoid-s7289" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div133" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-197-01" xlink:href="note-197-01a" xml:space="preserve">Declarauit Ā<unsure/>-<lb/>riſtot, primum <lb/>mouẽs eſſe im-<lb/>mobile, &amp; pri-<lb/>mũ motũ eſſe <lb/>perpetuum: hic <lb/>incipit declara <lb/>re, quis ſit pri-<lb/>mus motus, &amp; <lb/>quale ſit primũ <lb/>mouens.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s7290" xml:space="preserve">Sit igitur alteratio neceſſe eſt, ea mutatio, qua ad contra-<lb/>ria proficiſcitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7291" xml:space="preserve">Atuerò ſi alteratur, ſi id oportet, quod <lb/>alterat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7292" xml:space="preserve">ex potentia calido calidum actu facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7293" xml:space="preserve">Patet au-<lb/>tem id, quod mouet non ſeſe babere ſimili modo, ſed inter-<lb/>dum eſſe propinquius ei, quod alteratur, interdum remo-<lb/>tius ab eodem. </s>
  <s xml:id="echoid-s7294" xml:space="preserve">At bæc abſque latione nequeunt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7295" xml:space="preserve">Si <lb/>igitur ſemper motum eſſe neceſſe eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7296" xml:space="preserve">latio ſit ſemper <lb/>motuum prima, neceſſe eſt, quòd ſi lationis alia prior, alia <lb/>posterior eſt, prior nimirum omnes antecedat neceſſe eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7297" xml:space="preserve">Præterea denſitas raritasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7298" xml:space="preserve">principium omnium affectuũ <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7299" xml:space="preserve">etenim, graue ac leue, molle, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7300" xml:space="preserve">durũ, calidum deniq;</s>
  <s xml:id="echoid-s7301" xml:space="preserve">, fri <lb/>gidumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s7302" xml:space="preserve">, denſitates quædam, ac raritates eſſe uidẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7303" xml:space="preserve">Den-<lb/>ſitas autem raritasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7304" xml:space="preserve">congregatio eſt, ac ſegregatio, quibus <lb/>(ut in quiunt) ſubstantiæ generantur, ac corrumpuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7305" xml:space="preserve">at <lb/>ea quæ congregantur, ac ſegregantur, loco mutentur ne-<lb/>ceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7306" xml:space="preserve">At uerò magnitudo, etiam eius loco mutetur quod <lb/>accreſcit, atque decreſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7307" xml:space="preserve">Inſuper &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7308" xml:space="preserve">binc (ſi animaduer-<lb/>tamus) lationem, primum motũ eſſe patebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7309" xml:space="preserve">primum enim <lb/>ipſum, ut in alijs, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7310" xml:space="preserve">in motu multipliciter dici poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7311" xml:space="preserve"><lb/>Dicitur autem prius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7312" xml:space="preserve">id quo ſublato cætera tolluntur, <lb/>ipſum autem alijs ſublatis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7313" xml:space="preserve">Et id. </s>
  <s xml:id="echoid-s7314" xml:space="preserve">quod tẽpore præcedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7315" xml:space="preserve"><lb/>Et id denique, quod ſubstantia præstat. </s>
  <s xml:id="echoid-s7316" xml:space="preserve">Quare ſi neceſſe <lb/>eſt continuè motũ eſſe, erit autẽ continuè aut biſce, qui con <lb/>tinuus eſt, aut biſce qui eſt deinceps: </s>
  <s xml:id="echoid-s7317" xml:space="preserve">magis autẽ erit biſce, <lb/>qui eſt cõtinuus, præstatq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7318" xml:space="preserve">continuũ eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7319" xml:space="preserve">id quod præ-<lb/>ſtat in natura, ſemper eſſe putamus, modò poßit eſſe, poteſt <lb/>autẽ continuus eſſe, ut posterius demonstrabitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7320" xml:space="preserve">nunc autẽ <lb/>ſupponatur, atque bic nullus alius eſſe poteſt niſi latio tan <lb/>tùm, latio proſectò motus ſit primus neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7321" xml:space="preserve">Nulla
<pb o="193" file="199" n="199" rhead="LIBER VIII."/>
nanque neceßitas eſt, ut id quod fertur, accreſcet, uel altere-<lb/>tur, uel generetur, uel corrumpatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7322" xml:space="preserve">At barum mutationũ <lb/>nulla eſſe poteſt, ſi cõtinuus biſce motus, quo mouet primũ <lb/>mouens, auſeratur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7323" xml:space="preserve">Præterea primũ tempore eſſe neceſſe <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7324" xml:space="preserve">bic enim ſolus corporibus æternis accommodatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7325" xml:space="preserve">At <lb/>in unoquoque quidem eorum quæ generãtur, lationem mo-<lb/>tuum ultimam eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7326" xml:space="preserve">poſt ortum enim, alteratione <lb/>primum, accretioneúe deinde iam perſectum latione moue <lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7327" xml:space="preserve">Verum aliud prius neceſſe eſt eſſe ſubiens lationem, <lb/>quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7328" xml:space="preserve">generationis biſce quæ fiunt cauſa erit, nõ ipſum <lb/>ſubiẽs generationẽ, ut id quod genuit rem generatam præ-<lb/>cedat. </s>
  <s xml:id="echoid-s7329" xml:space="preserve">Nam generatio motuum ob boc prima eſſe uide-<lb/>bitur, quia res ſit orta prius, oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7330" xml:space="preserve">At boc in una qui-<lb/>dem quauis re generãda ita ſeſe babere uidetur, aliquid ta-<lb/>men aliud antè moueatur neceſſe eſt, quod quidẽ ex bis eſt <lb/>quæ oriuntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7331" xml:space="preserve">occidunt nõ ſubiens generationẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7332" xml:space="preserve">boc <lb/>item aliud prius. </s>
  <s xml:id="echoid-s7333" xml:space="preserve">Quoniam autem impoßibile eſt genera-<lb/>tionẽ eſſe primam (eſſent enim omnia quæ mouentur, cadu <lb/>ca) patet nec ullum motuũ, qui ſunt deinceps, priorem eſſe. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7334" xml:space="preserve">Dico autem motus deinceps accretionem, deinde alteratio-<lb/>nem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7335" xml:space="preserve">decretionem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7336" xml:space="preserve">corruptionẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s7337" xml:space="preserve">omnes bi motus po <lb/>ſteriores ſunt generatione. </s>
  <s xml:id="echoid-s7338" xml:space="preserve">Quare ſi generatio prior la-<lb/>tione non eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7339" xml:space="preserve">cæterarum proſectò mutationum candẽ <lb/>ulla præcedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7340" xml:space="preserve">Omnino autem id quod generatur, imper-<lb/>fectum eſſe uidetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7341" xml:space="preserve">ad principium proficiſci. </s>
  <s xml:id="echoid-s7342" xml:space="preserve">Quo fit, <lb/>ut id natura ſit prius, quod generatione posterius eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7343" xml:space="preserve">at <lb/>uniuerſis biſce quæ generantur ultimo latio cõpetit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7344" xml:space="preserve">Quo-<lb/>circa quædam uiuentium omnino, quia instrumẽtis uacant, <lb/>immobilia ſunt, ut plantæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7345" xml:space="preserve">animaliũ genera multa: </s>
  <s xml:id="echoid-s7346" xml:space="preserve">quæ-<lb/>dam cùm perficiuntur, boc (ut patet) motu cientur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7347" xml:space="preserve">Quare
<pb o="194" file="200" n="200" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
ſi magis ineſt ijs latio, quæ magis naturam ſunt conſecuta, <lb/>motus bic quoque cæteris motibus ſubstantia prior erit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7348" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7349" xml:space="preserve">boc ita ſe babet, nõ ſolùm, ob ea quæ dicta ſunt, ſed ob <lb/>banc etiam rationẽ, quia id quod boc motu cietur, minimè <lb/>dum fertur, ſubstantiam ſuam amittit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7350" xml:space="preserve">ſola nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7351" xml:space="preserve">latione, ni <lb/>bil in biſce, quæ inſunt ſibi, mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7352" xml:space="preserve">ut cùm quippiam alte-<lb/>ratur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7353" xml:space="preserve">cùm inrementa, decrementá ue ſuſcipit, in quali-<lb/>tate fit (ut patet) atque in quantitate mutatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s7354" xml:space="preserve">Maximè <lb/>uerò patet ex eo quia id quod interno motu ſeipſum ciet, <lb/>eo ſe maximè motu propriè mouet, qui ad locum accommo <lb/>datur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7355" xml:space="preserve">Atque boc diximus, eorum quæ mouentur, ac mo-<lb/>uent, principium eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7356" xml:space="preserve">primum eorum quæ mouentur, id, <lb/>inquam quod ſeipſum interno motu, ſuoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7357" xml:space="preserve">ciet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7358" xml:space="preserve">Patet igi-<lb/>tur ex biſce, quæ diximus, lationem motuum eſſe primum.</s>
  <s xml:id="echoid-s7359" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7360" xml:space="preserve">Nunc autem demonſtrandum eſt quænam ſit latio pri-<lb/>ma, atque ſimul eadem uia patebit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7361" xml:space="preserve">id quod nunc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7362" xml:space="preserve">an-<lb/>tea ſuppoſuimus, continuum inquam motum, atque perpe-<lb/>tuum aliquẽ eſſe poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7363" xml:space="preserve">Nullum itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7364" xml:space="preserve">cæterorũ motuũ con <lb/>tinuum eſſe poſſe, ex biſce ſanè patebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7365" xml:space="preserve">omnes enim motus, <lb/>atque mutationes, ex oppoſitis ſunt ad oppoſita migratio-<lb/>nes, ut patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7366" xml:space="preserve">nam generationis quidem, atque corruptionis <lb/>id quod eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7367" xml:space="preserve">id quod non eſt, terminos eſſe constat: </s>
  <s xml:id="echoid-s7368" xml:space="preserve">alte-<lb/>rationis uerò, contrarias qualitates, atque affectus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7369" xml:space="preserve">ac-<lb/>cretionis item, decretionisúe, aut magnitudinem, paruita-<lb/>temq;</s>
  <s xml:id="echoid-s7370" xml:space="preserve">, aut perſectionem magnitudinis, imperfectionemúe.</s>
  <s xml:id="echoid-s7371" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7372" xml:space="preserve">Contrarij uerò ſunt motus, quibus ad contrarios fines <lb/>itur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7373" xml:space="preserve">id autem quod non ſemper boc motu cietur (modo ſit <lb/>prius) quieſcat prius neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7374" xml:space="preserve">id igitur quod mutatur, <lb/>ut patet, in contrario profectò quieſcet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7375" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7376" xml:space="preserve">in <lb/>ipſis mutationibus fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7377" xml:space="preserve">corruptioninanque generatio, ſim-
<pb o="195" file="201" n="201" rhead="LIBER VIII."/>
plici ſimplex, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7378" xml:space="preserve">cuidam quædam opponitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7379" xml:space="preserve">Quare <lb/>ſi ſieri non poteſt, ut ſimul oppoſitis mutationibus quic-<lb/>quam mutetur, non erit mutatio proſectò continua, ſed <lb/>inter ipſas medium tempus erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7380" xml:space="preserve">nibil enim intereſt, con-<lb/>trariæ ſint, an non contrariæ, mutationes eæ, quarum ter-<lb/>mini contradictoriam oppoſitionem ſuſcipiunt, ſi modò ſi-<lb/>mul eidem adeſſe non poßint: </s>
  <s xml:id="echoid-s7381" xml:space="preserve">hoc enim, non eſt rationi <lb/>conducens: </s>
  <s xml:id="echoid-s7382" xml:space="preserve">ne ſi non neceſſe eſt in contradictione quie-<lb/>ſcere, nec eſt mutatio quieti contrarium (ſorſitan enim id <lb/>quod haud eſt, non quieſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7383" xml:space="preserve">corruptio uerò adid quod <lb/>haud eſt, ut patet, mutatio eſt) ſed ſi ſolùm inter ipſas ſit <lb/>tempus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7384" xml:space="preserve">ſic enim continua non erit ſanè mutatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s7385" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7386" xml:space="preserve">enim <lb/>in prioribus contrarietas conducebat, ſed idipſum ſimul <lb/>in quam ineſſe non poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7387" xml:space="preserve">Atque non conturbemur oportet, <lb/>ſi contrarium ſit pluribus idem: </s>
  <s xml:id="echoid-s7388" xml:space="preserve">ut motus quieti, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7389" xml:space="preserve">eimo-<lb/>tui quo ad contrarium itur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7390" xml:space="preserve">ſed hoc tantum ſumamus, tum <lb/>motui, tum quieti motum opponi: </s>
  <s xml:id="echoid-s7391" xml:space="preserve">ut æquale ac mediocre, <lb/>ei quod excedit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7392" xml:space="preserve">ei quod exceditur, aduerſatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7393" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7394" xml:space="preserve">inſu-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-201-01a" xlink:href="note-201-01"/>
per ſieri non poſſe, ut motus oppoſiti, mutationesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7395" xml:space="preserve">ſimul <lb/>eidem inſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s7396" xml:space="preserve">Præterea in generatione corruptioneúe pe-<lb/>nitus abſurdum eſſe uidebitur, ſi corrumpi continuò gene-<lb/>ratum, nulloq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7397" xml:space="preserve">in tempore permanere neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7398" xml:space="preserve">Quare <lb/>de cæteris ex bis, idem proſectò credetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7399" xml:space="preserve">eſt enim naturale <lb/>in uniuer ſis mutationibus ſimiliter ſe babere.</s>
  <s xml:id="echoid-s7400" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div134" type="float" level="2" n="2">
<note position="right" xlink:label="note-201-01" xlink:href="note-201-01a" xml:space="preserve">Declarauit ſit-<lb/>prà Ā<unsure/>riſt. mo-<lb/>tum localẽ prio <lb/>mum eſſe inter <lb/>omnes motus, <lb/>oſtẽditq́; quis <lb/>motus Localis <lb/>ſit primus: nul, <lb/>lamq́; mutatio <lb/>nem eſſe contio <lb/>nuam &amp; perpe, <lb/>tuam, niſi locæ <lb/>lem: hic oſtẽd t <lb/>nullã loci mu-<lb/>tationem poſſe <lb/>eſſe cõtinuam, <lb/>ac perpetuam, <lb/>præter circula <lb/>rem.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s7401" xml:space="preserve">Quòd circularis mot<emph style="sub">9</emph> ſolus poſsit eſſe cõtinuus.</s>
  <s xml:id="echoid-s7402" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div136" type="section" level="1" n="78">
<head xml:id="echoid-head92" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7403" xml:space="preserve">_N_Vnc autem dicamus motum inſinitum aliquem eſſe <lb/>poſſe, qui quidem unus ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7404" xml:space="preserve">continuus, atque hunc <lb/>eſſe conuerſionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s7405" xml:space="preserve">Omne nanque quod ſertur, aut uerſa-<lb/>tur, aut rectà pergit, aut mixto motu cietur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7406" xml:space="preserve">quare ſi motus <lb/>rectus non ſit continuus, nec hiſce proſectò: </s>
  <s xml:id="echoid-s7407" xml:space="preserve">qui ex utriſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s7408" xml:space="preserve">
<pb o="196" file="202" n="202" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
componitur, continuus eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7409" xml:space="preserve">Patet autem id, quod re <lb/>cto motu, finitoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7410" xml:space="preserve">ſertur continuè non moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s7411" xml:space="preserve">reflectitur <lb/>enim: </s>
  <s xml:id="echoid-s7412" xml:space="preserve">ſed quod recto motu reflectitur, id contrarijs moti-<lb/>bus proſectò cietur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7413" xml:space="preserve">loco nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s7414" xml:space="preserve">, contrarius eſt motus quo <lb/>deorſum itur, motui quo pergitur ſurſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s7415" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7416" xml:space="preserve">hiſce quo re-<lb/>trorſum itur, ei quo cõtraria loca petuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7417" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7418" xml:space="preserve">is item quo <lb/>dextrorſum itur, ei quo pergitur ſinistr or ſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s7419" xml:space="preserve">hæc enim, <lb/>ſunt loci contrarietates, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7420" xml:space="preserve">Quis eſt autem unus, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7421" xml:space="preserve">continuus motus, prius eſt deſinitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s7422" xml:space="preserve">eſt enim biſce, qui <lb/>unius eſt mobilis, in unoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7423" xml:space="preserve">ſit tempore, atque nullam ſpecie <lb/>differentiam babet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7424" xml:space="preserve">tria nanque ſunt, id quo mouetur, ut bo <lb/>mo, uel deus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7425" xml:space="preserve">quando, ut tempus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7426" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7427" xml:space="preserve">tertium, id in quo: </s>
  <s xml:id="echoid-s7428" xml:space="preserve"><lb/>hoc autem eſt, aut affectus, aut forma, aut locus, aut etiam <lb/>magnitudo. </s>
  <s xml:id="echoid-s7429" xml:space="preserve">Contraria uerò, ſpecie differunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7430" xml:space="preserve">non unũ <lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7431" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7432" xml:space="preserve">ea quæ diximus, ſunt differentiæ loci. </s>
  <s xml:id="echoid-s7433" xml:space="preserve">Indicat au-<lb/>tem motum, quo ex A pergitur ad ipſum B contrarium eſſe <lb/>ei quo itur ex B in A id quod ipſis accidit, ſeſe enim mutuo <lb/>ſistunt ſi ſimul fiant. </s>
  <s xml:id="echoid-s7434" xml:space="preserve">Et in circulo, ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s7435" xml:space="preserve">Is enim quo <lb/>itur ex A per B contrarius eſt ei, quo itur ex A per C, ſeſe <lb/>enim mutuo ſistunt, ſi continui ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7436" xml:space="preserve">non reſlexio fiat, <lb/>quia contraria mutuo ſe corrumpunt, ſibiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7437" xml:space="preserve">ſiunt impedi-<lb/>mento. </s>
  <s xml:id="echoid-s7438" xml:space="preserve">At is, quo itur in latus, non eſt contrarius ei, quo <lb/>pergitur ſurſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s7439" xml:space="preserve">Maximè autem patet ex eo, motum quiſu <lb/>per linea recta fit, continuum eſſe non poſſe, quia id quod <lb/>reflectitur conſistat, non ſolùm ſi ſuper linea recta, ſed <lb/>etiam ſi ſuper circulo ſeratur, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7440" xml:space="preserve">non enim idem eſt <lb/>ſuper circulo ferri, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7441" xml:space="preserve">uerſari. </s>
  <s xml:id="echoid-s7442" xml:space="preserve">Fierinanque poteſt, ut in-<lb/>terdum proſequatur motum, interdum ad id proſectum, <lb/>unde moueri cœpit, redeat, ac reſlectatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7443" xml:space="preserve">Eſſe uerò ne-<lb/>ceſſarium ſtare, non modò ſenſu, ſed ratione etiam credere
<pb o="197" file="203" n="203" rhead="LIBER VIII."/>
profectò compellimur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7444" xml:space="preserve">eſt autem principium boc. </s>
  <s xml:id="echoid-s7445" xml:space="preserve">Cùm <lb/>enim ſint tria, principium, inquam, medium, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7446" xml:space="preserve">finis: </s>
  <s xml:id="echoid-s7447" xml:space="preserve">me-<lb/>dium utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7448" xml:space="preserve">eſt ad utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s7449" xml:space="preserve">: &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7450" xml:space="preserve">numero quidẽ eſt unum: </s>
  <s xml:id="echoid-s7451" xml:space="preserve">ra <lb/>tione autem duo. </s>
  <s xml:id="echoid-s7452" xml:space="preserve">Præterea aliud eſt eſſe potentia, aliud <lb/>actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s7453" xml:space="preserve">Quare quoduis rectæ lineæ punctum, quod inter ex-<lb/>trema eſt collocatum, potentia quidẽ eſt medium, actu uerò <lb/>non eſt, ſi non id quod fertur eam diuiſerit, constiterit´ que <lb/>atque inceperit rurſus moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s7454" xml:space="preserve">Hoc autem pacto, medium <lb/>ipſum principium fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7455" xml:space="preserve">finis: </s>
  <s xml:id="echoid-s7456" xml:space="preserve">principium quidẽ posterio <lb/>ris, finis autem primæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s7457" xml:space="preserve">Dico autem ſi id quod fertur, atque <lb/>ſit D in ipſo constiterit B, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7458" xml:space="preserve">rurſus feratur ad C, ſed cùm <lb/>continuè fertur, nec adſuiſſe, nec abfuiſſe in puncto B po-<lb/>teſt, ſed eſſe ſolùm in ipſo nunc: </s>
  <s xml:id="echoid-s7459" xml:space="preserve">in tempore uerò nullo, niſi <lb/>in eo toto, cuius nunc ipſum diuiſio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7460" xml:space="preserve">Quòd ſi adfuiſ-<lb/>ſe quiſpiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7461" xml:space="preserve">abfuiſſe poſuerit, ſemper ipſum D ſtabit <lb/>cùm ſertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7462" xml:space="preserve">impoßibile eſt enim ipſum D in B adfuiſſe, ſi-<lb/>mulac abfuiſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s7463" xml:space="preserve">ergo in alio tẽporis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7464" xml:space="preserve">alio puncto. </s>
  <s xml:id="echoid-s7465" xml:space="preserve">Tem-<lb/>pus igitur id erit, quod eſt inter puncta tẽporis illa. </s>
  <s xml:id="echoid-s7466" xml:space="preserve">Qua-<lb/>re D quieſcet in B &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7467" xml:space="preserve">in cæteris identidem punctis: </s>
  <s xml:id="echoid-s7468" xml:space="preserve">quip-<lb/>pe cùm ſit eadem in omnibus ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s7469" xml:space="preserve">Cùm autem D, quod <lb/>fertur, utetur B medio, principio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7470" xml:space="preserve">fine, conſistat ipſum <lb/>neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7471" xml:space="preserve">propterea quòd illud duo perinde facit, atque ſi <lb/>illud ita mente perceperit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7472" xml:space="preserve">Sed ab A quidem puncto, ut à <lb/>principio, abſuit, in C uerò fuit, cùm moueri deſierit, ſtete-<lb/>ritq́. </s>
  <s xml:id="echoid-s7473" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7474" xml:space="preserve">ad dubitationem hoc eſt dicendum, <lb/>habet enim bic locus banc dubitationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s7475" xml:space="preserve">Nam ſi ſint duæ <lb/>lineæ rectæ A B C &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7476" xml:space="preserve">D E, quarum D E ſit æqualis B C <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7477" xml:space="preserve">F mobile ex A continuò moueatur ad C atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7478" xml:space="preserve">cùm eſt in <lb/>B puncto G mobile ex D ad E uniformiter, eademq́ cele-<lb/>ritate feratur, G prius accedet ad E quàm F ad terminum
<pb o="198" file="204" n="204" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
perueniet C: </s>
  <s xml:id="echoid-s7479" xml:space="preserve">quod enim prius receßit, ac abijt, id prius ac-<lb/>cedat neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7480" xml:space="preserve">non ergo F mobile, ſimul in B puncto <lb/>fuit, atque abfuit ab eodem, idcirco &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7481" xml:space="preserve">posterius accedit ad <lb/>C. </s>
  <s xml:id="echoid-s7482" xml:space="preserve">nam ſi fuit, ac ab fuit ſimul, non posterius ad termimum <lb/>perueniet C, ſed ſtet in illo neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7483" xml:space="preserve">Non eſt igitur po-<lb/>nendum, cum F fuit in B ſimul G ipſum ex D moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s7484" xml:space="preserve">nam <lb/>ſi F in puncto fuerit B abfuerit etiam ab eodem, atque non <lb/>ſimul: </s>
  <s xml:id="echoid-s7485" xml:space="preserve">at in diuiſione temporis, in illo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7486" xml:space="preserve">non in tempore <lb/>erat. </s>
  <s xml:id="echoid-s7487" xml:space="preserve">Igitur id quidem in continua magnitudine impoßi-<lb/>bile eſt, hoc diceremodo: </s>
  <s xml:id="echoid-s7488" xml:space="preserve">in eo uerò quod redit, atque refle-<lb/>ctitur, hoc ſoluere pacto neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7489" xml:space="preserve">Nam ſi A feratur è B <lb/>in C rurſus´ querediens è C in B moueatur, ipſo C tum ex-<lb/>tremo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7490" xml:space="preserve">principio utitur nimirùm &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7491" xml:space="preserve">fine, uno inquam <lb/>puncto uti duobus. </s>
  <s xml:id="echoid-s7492" xml:space="preserve">Quocirca conſistat ipſum neceſſe eſt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7493" xml:space="preserve">non ſimul acceßit ad C &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7494" xml:space="preserve">receßit à C alioqui ibi ſi-<lb/>mul erit, atque non erit in eodem temporis puncto. </s>
  <s xml:id="echoid-s7495" xml:space="preserve">At ue-<lb/>rò non eſt dicenda ea ſolutio, quam antea diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7496" xml:space="preserve">dici <lb/>nanque non poteſt A mobile in diuiſione temporis in ipſo <lb/>C eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7497" xml:space="preserve">nec adfuiſſe nec abfuiſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s7498" xml:space="preserve">ad finem enim accedat <lb/>neceſſe eſt, qui quidẽ eſt actu, non potentia finis: </s>
  <s xml:id="echoid-s7499" xml:space="preserve">etenim id <lb/>quidem quod eſt in medio, potentia eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7500" xml:space="preserve">at boc eſt actu, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7501" xml:space="preserve">finis eſt, cùm pergitur ſurſum, principium uerò, cùm itur <lb/>deorſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s7502" xml:space="preserve">Et ipſorum ergo motuum ſimili modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s7503" xml:space="preserve">ſtet igi-<lb/>tur id, quod redit ſuper linea recta neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7504" xml:space="preserve">quæ cùm <lb/>ita ſint, continuus ſuper linea recta perpetuus motus eſſe <lb/>non poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7505" xml:space="preserve">Eodem autem modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7506" xml:space="preserve">ijs eſt obuiandum, qui <lb/>Zenonis rationem interrogant, cenſent´ que ſi ſemper dimi <lb/>dium tranſire oporteat, dimidia uerò ſint infinita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7507" xml:space="preserve">infi-<lb/>nitorum tranſitio eſſe non poßit, motum nõ eſſe, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7508" xml:space="preserve">poſſe <lb/>quicquam moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s7509" xml:space="preserve">Aut ut quidam banc eandem interro-
<pb o="199" file="205" n="205" rhead="LIBER VIII."/>
gant rationem, cenſentes mobile cùm mouetur dimidia ſin-<lb/>gula ſuper quæ fertur enumerare. </s>
  <s xml:id="echoid-s7510" xml:space="preserve">Quo fit ut ab eo cùm <lb/>totum trãſierit ſpacium enumeratus ſit numerus infinitus: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7511" xml:space="preserve">hoc autem omnium ſentẽtia fieri ne quit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7512" xml:space="preserve">In primis igitur de <lb/>motu ſermonibus, ex eo rationem banc ſoluebamus, quia <lb/>tempus infinita in ſeipſo habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7513" xml:space="preserve">non eſt enim abſurdum, ſi <lb/>infinito in tempore tranſeat quiſpiam infinita. </s>
  <s xml:id="echoid-s7514" xml:space="preserve">Infinitio au-<lb/>tem ineſt tam in longitudine, quàm in tempore à ſimili mo-<lb/>do. </s>
  <s xml:id="echoid-s7515" xml:space="preserve">Sed bæc ſolutio ad interrogantem quidem ſufficienter ſe <lb/>habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7516" xml:space="preserve">interrogabatur enim, ſi fieri poßit ut finito in tem-<lb/>pore quippiam tranſeat, aut enumeret infinita. </s>
  <s xml:id="echoid-s7517" xml:space="preserve">Ad rem <lb/>autem ipſam, ueritatemq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s7518" xml:space="preserve">, proſectò non ſatisfacit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7519" xml:space="preserve">Nam ſi <lb/>quiſpiam omiſſa longitudine, dictaq́ interrogatione, ſi fit <lb/>in quam ut finito in tempore pertranſeat quippiam infini-<lb/>ta, bæc de ipſo interroget tempore (babet enim tempus in-<lb/>finitas diuiſiones) non erit ſufficiens bæc ſanè ſolutio. </s>
  <s xml:id="echoid-s7520" xml:space="preserve">Sed <lb/>ea dicenda eſt ueritas, quam paulò antè diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7521" xml:space="preserve">nam ſi <lb/>quiſpiam lineam diuidat in duo dimidia, is uno puncto uti-<lb/>tur ut duobus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7522" xml:space="preserve">faciet enim ipſum, principium, atque finem.</s>
  <s xml:id="echoid-s7523" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7524" xml:space="preserve">Sic autem facit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7525" xml:space="preserve">quinumerat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7526" xml:space="preserve">qui in dimidia diui-<lb/>dit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7527" xml:space="preserve">quo ſic diuidente, neque linea eſt continua, neque mo-<lb/>tus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7528" xml:space="preserve">continuus enim motus, continui eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7529" xml:space="preserve">in continuo autem <lb/>inſunt quidem dimidia infinita, ſed non actu, ſed potentia <lb/>ſunt ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7530" xml:space="preserve">Si uerò quiſpiam dimidiam faciat actu, non <lb/>continua faciet, ſed modum ipſorum ponet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7531" xml:space="preserve">quod quidem <lb/>in eo accidere patet, qui dimidia numerat. </s>
  <s xml:id="echoid-s7532" xml:space="preserve">Vnum nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7533" xml:space="preserve">punctum uti duo numer are, ipſum neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7534" xml:space="preserve">alterius enim <lb/>dimidij principium, alterius finis erit, ſi nõ ut unum ipſum <lb/>continuam lineam, ſed ut dimidia numeret duo. </s>
  <s xml:id="echoid-s7535" xml:space="preserve">Quare <lb/>ad interrogantem ſi fieri poteſt ut in tempore, aut in lon-
<pb o="200" file="206" n="206" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
gitudine pertrãſeat quiſpiam infinita, partim poſſe, partim <lb/>fierinon poſſe, dicamus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7536" xml:space="preserve">Sienim infinita ſint actu, <lb/>fieri nequit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7537" xml:space="preserve">ſin uerò potentia, fieri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7538" xml:space="preserve">Quinanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7539" xml:space="preserve">moue <lb/>tur cõtinuè, per accidẽs ſanè non ſimpliciter infinita tranſ-<lb/>iuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7540" xml:space="preserve">accidit enim line æ, ut dimidia ſint in finita, ſubstãtia ue-<lb/>rò ipſius diuerſa eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7541" xml:space="preserve">eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7542" xml:space="preserve">Atqui per ſpicuum etiam eſt, ſi <lb/>quiſpiam temporis punctũ, quod prius posteriusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7543" xml:space="preserve">diuidit, <lb/>non posteriori tẽpori, reſpectu rei tribuat ſemper idem eſſe <lb/>ſimul, atque non eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s7544" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7545" xml:space="preserve">cùm eſt ortum, non eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s7546" xml:space="preserve">punctum <lb/>igitur temporis utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7547" xml:space="preserve">cõmune eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7548" xml:space="preserve">priori inquã poste-<lb/>riorí que, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7549" xml:space="preserve">unum, ac idem eſt numero, ratione uerò non <lb/>idem: </s>
  <s xml:id="echoid-s7550" xml:space="preserve">alterius enim finis, alterius principium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7551" xml:space="preserve">at reſpectu <lb/>rei: </s>
  <s xml:id="echoid-s7552" xml:space="preserve">posterioris eſt ſemper affectus. </s>
  <s xml:id="echoid-s7553" xml:space="preserve">Sit tempus quidem A C <lb/>B. </s>
  <s xml:id="echoid-s7554" xml:space="preserve">Res autẽ D quæ quidem in A C tempore ſit alba, in C B <lb/>uerò non alba: </s>
  <s xml:id="echoid-s7555" xml:space="preserve">in ipſo ergo C alba eſt ſimul, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7556" xml:space="preserve">non alba, <lb/>in quouis nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7557" xml:space="preserve">tẽporis A C puncto, licet ipſum D uerè di <lb/>cere album eſſe, ſitoto tempore illo eſt album, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7558" xml:space="preserve">in quo-<lb/>libet etiam ipſius B C non album eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7559" xml:space="preserve">C uerò eſt in utriſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s7560" xml:space="preserve">: <lb/>nõ eſt igitur dandũ in omni tẽporis A C puncto, D album <lb/>eſſe, ſed in quouis præter ultimum C hoc autem iam ipſum <lb/>posterius eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7561" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7562" xml:space="preserve">ſi non album fiebat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7563" xml:space="preserve">ſi album corrum-<lb/>pebatur in A C toto, factum eſt ſanè, aut corruptum in C <lb/>quare album, aut non album eſſe, primum in illo uerè dice-<lb/>re licet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7564" xml:space="preserve">uel cùm eſt, ortum non eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7565" xml:space="preserve">cùm corruptum eſt, <lb/>erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7566" xml:space="preserve">aut album, aut non album, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7567" xml:space="preserve">ens omnino, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7568" xml:space="preserve">non ens <lb/>ſimul eſſe, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7569" xml:space="preserve">Quòd ſi id generetur, neceſſe eſt quod <lb/>prius non eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7570" xml:space="preserve">cùm generatur non eſt, fieri profectò non <lb/>poteſt ut tempus in indiuidua tempora diuidatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7571" xml:space="preserve">Nam ſi in <lb/>A tempore, D ipſum album fiebat, factum eſt autem ſimul, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7572" xml:space="preserve">eſt in alio indiuiduo tempore B hærente tempori A ſi in
<pb o="201" file="207" n="207" rhead="LIBER VIII."/>
A quidem fiebat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7573" xml:space="preserve">non erat. </s>
  <s xml:id="echoid-s7574" xml:space="preserve">eſt autem in ipſo tempore B <lb/>generationem aliquam nimirum mediam eſſe oportet.</s>
  <s xml:id="echoid-s7575" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7576" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7577" xml:space="preserve">tempus id erat, in quo fiebat, non enim eadem <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7578" xml:space="preserve">ijs erit ratio, qui non ex indiuiduis inquiunt tempus cõ <lb/>ſtare, ſed factum eſt in tẽporis ipſius, in quo fiebat ultimo <lb/>puncto, cui quidem nibil bæret, neque deinceps eſt, indiui-<lb/>dua uerò tempora, ſunt deinceps. </s>
  <s xml:id="echoid-s7579" xml:space="preserve">Quæ cùm ita ſint, patet <lb/>ſi in A toto tempore, D fiebat, non eſſe maius id tempus, <lb/>in quo factum eſt, atque fiebat, eo tempore quo toto ſolum <lb/>fiebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s7580" xml:space="preserve">Hæ igitur talesúe quædam ſunt rationes, ex qui-<lb/>bus ut proprijs quiſpiam credet motum rectum perpetuò <lb/>continuum eſſe non poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7581" xml:space="preserve">Hoc idem inſuper ita ſe habere <lb/>uidebitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7582" xml:space="preserve">ſi diſſerendi modo idipſum conſiderabimus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7583" xml:space="preserve">Omne itaque quod continuè mouetur, modò nihil prohi-<lb/>beat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7584" xml:space="preserve">id &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7585" xml:space="preserve">antea ferebatur, ad quod per motum acceſ-<lb/>ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7586" xml:space="preserve">ceu ſi peruenit ab B ferebatur ad B &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7587" xml:space="preserve">non ſolùm cùm <lb/>erat propè, ſed ſtatim etiam ut incepit motu cieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s7588" xml:space="preserve">cur enim <lb/>nunc magis, quàm prius? </s>
  <s xml:id="echoid-s7589" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7590" xml:space="preserve">hoc ad cæteros accõmodabitur <lb/>motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s7591" xml:space="preserve">Ad id quod ex A fertur ad B ueniet rurſus ad A cõti <lb/>nuo motu. </s>
  <s xml:id="echoid-s7592" xml:space="preserve">Cùm igitur ex A mouetur ad B tum fertur etiam <lb/>ad A, eo motu quo pergit ex ipſo B. </s>
  <s xml:id="echoid-s7593" xml:space="preserve">Quo fit, ut contrarijs <lb/>ſimul motibus moueatur ( recti nanque motus contrarij <lb/>ſunt ) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7594" xml:space="preserve">inſuper ut ex eo mutetur, in quo ipſum non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7595" xml:space="preserve"><lb/>Quod ſi hoc fierinequeat, in ipſo B ſtetur neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7596" xml:space="preserve">non <lb/>igitur hic unus eſt motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7597" xml:space="preserve">qui nanque motus intercipitur <lb/>ſtatu, is unus profectò non eſt, ut luce clarius extat. </s>
  <s xml:id="echoid-s7598" xml:space="preserve">Præter-<lb/>eà ex hiſce magis uniuerſaliter de omni motu perſpicuum <lb/>idem erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7599" xml:space="preserve">nam ſi omne quod mouetur, aliquo motu dictorũ <lb/>motuum omnino mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7600" xml:space="preserve">quod quieſcit, ex his aliqua <lb/>quiete quieſcit, quæ opponuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7601" xml:space="preserve">nullus enim alius in ra-
<pb o="202" file="208" n="208" rhead="FHYSICORVM ARIST."/>
tione rerum præter aßignatos, eſt motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7602" xml:space="preserve">id autem quod nõ <lb/>ſemper hoc motu mouetur, eorum motuũ inquam qui ſpe-<lb/>cie differunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7603" xml:space="preserve">non motus totius cuiuſpiam parte, neceſſe <lb/>eſt oppoſita quieſcat quiete: </s>
  <s xml:id="echoid-s7604" xml:space="preserve">eſt enim quies, priuatio mo-<lb/>tus. </s>
  <s xml:id="echoid-s7605" xml:space="preserve">Si igitur hæc ita ſe habent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7606" xml:space="preserve">motus quidem recticon-<lb/>trarij ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7607" xml:space="preserve">fieri uerò nequit, ut ſimul quicquã motibus con <lb/>trarijs moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7608" xml:space="preserve">id profectò ex A fertur ad B, non ex B <lb/>quoque ſimul feretur ad A. </s>
  <s xml:id="echoid-s7609" xml:space="preserve">Atque cùm non ſimul motibus <lb/>utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7610" xml:space="preserve">feratur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7611" xml:space="preserve">moueatur autem dicto motu ex A pergen-<lb/>do ad B, prius in ipſo B quieſcat neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7612" xml:space="preserve">hic enim eſt ea <lb/>quies, quæ opponitur ei motui, quo itur ex B ad A. </s>
  <s xml:id="echoid-s7613" xml:space="preserve">Patet <lb/>igitur ex hiſce quæ diximus, motum nullum rectum conti-<lb/>nuum eſſe poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7614" xml:space="preserve">Inſuper hoc etiam modo, ratio magis erit <lb/>accõmodata: </s>
  <s xml:id="echoid-s7615" xml:space="preserve">ſimul enim corruptum eſt non album, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7616" xml:space="preserve">ortũ <lb/>eſt album. </s>
  <s xml:id="echoid-s7617" xml:space="preserve">Siigitur alteratio qua itur ad albũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7618" xml:space="preserve">ex albo, <lb/>continua ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7619" xml:space="preserve">nullo in tempore maneat, ſimul profectò <lb/>corruptum eſt nõ album, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7620" xml:space="preserve">factũ eſt album, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7621" xml:space="preserve">nõ album: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7622" xml:space="preserve">horum enim trium, idem tempus erit ut patet.</s>
  <s xml:id="echoid-s7623" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s7624" xml:space="preserve">Quòd motus circularis pefs it continuus in infinitum eſſe <lb/>ac primus.</s>
  <s xml:id="echoid-s7625" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div137" type="section" level="1" n="79">
<head xml:id="echoid-head93" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7626" xml:space="preserve">_P_Ræterea non ſi tempus continuum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7627" xml:space="preserve">motus con-<lb/>tinuus eſt, ſed deinceps: </s>
  <s xml:id="echoid-s7628" xml:space="preserve">quo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7629" xml:space="preserve">pacto cõtrariorum <lb/>motuum, ut dealbationis, ac denigrationis, idem fuerit fi-<lb/>nis ? </s>
  <s xml:id="echoid-s7630" xml:space="preserve">patet igitur motum rectum, continuum perpetuò eſſe <lb/>non poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7631" xml:space="preserve">Motus autem hiſce, qui ſuper circularem li-<lb/>neam fit, unus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7632" xml:space="preserve">continuus erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7633" xml:space="preserve">Nullum enim impoßi-<lb/>bile accidit, etenim id quod ex A mouetur, ſimul ad ipſum <lb/>mouebitur A, eadem nimirum appetitione: </s>
  <s xml:id="echoid-s7634" xml:space="preserve">ad quod enim <lb/>perueniet, ad id &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7635" xml:space="preserve">mouetur, ſed non ſimul contrarijs cie-<lb/>bitur motibus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7636" xml:space="preserve">oppoſitis ſanè: </s>
  <s xml:id="echoid-s7637" xml:space="preserve">non enim omnis motus,
<pb o="203" file="209" n="209" rhead="LIBER VIII."/>
quo pergitur ad hoc, contrarius ei, quo itur ex hoc, aut op-<lb/>poſitus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7638" xml:space="preserve">Sed contrarius quidem eſt, rectus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7639" xml:space="preserve">huic enim <lb/>matus loco accommodatus, cõtrarius eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7640" xml:space="preserve">ut is qui per dia-<lb/>metrum fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7641" xml:space="preserve">termini enim plurimũ distant. </s>
  <s xml:id="echoid-s7642" xml:space="preserve">Oppoſitus autẽ <lb/>eſt, qui per eandem fit longitudinem. </s>
  <s xml:id="echoid-s7643" xml:space="preserve">Quare nihil uetat, <lb/>ut talis motus continuus ſit, nullasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7644" xml:space="preserve">prorſus intercapedi-<lb/>nes habeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s7645" xml:space="preserve">Etenim conuerſio quidem à ſeipſo in ſeipſum, <lb/>rectus autem motus à ſeipſo in aliud tranſitio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7646" xml:space="preserve">Ethiſce <lb/>quidem motus, qui fit in circulo, nunquam fit in eiſdem: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7647" xml:space="preserve">rectus autem ſæpe fit in eiſdem. </s>
  <s xml:id="echoid-s7648" xml:space="preserve">Is igitur motus, qui ſem-<lb/>per in alio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7649" xml:space="preserve">alio fit, continuè fieri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7650" xml:space="preserve">ab hiſce conti <lb/>nuè fieri non poteſt, qui ſæpe fit in eiſdem: </s>
  <s xml:id="echoid-s7651" xml:space="preserve">motibus enim <lb/>oppoſitis, id quod mouetur ſimul moueatur neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s7652" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7653" xml:space="preserve">Quare fieri non poteſt, ut aut in ſemicirculo quicquam, <lb/>aut in alia ulla circunferẽtia continuè moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7654" xml:space="preserve">ſæpe enim <lb/>in eiſdem moueatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7655" xml:space="preserve">contrarijs mutationibus mutetur, <lb/>neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7656" xml:space="preserve">nõ enim coniunguntur hic principiũ atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7657" xml:space="preserve">finis: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7658" xml:space="preserve">circuli autẽ cõiunguntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7659" xml:space="preserve">hic eſt ſolus motus perfectus.</s>
  <s xml:id="echoid-s7660" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7661" xml:space="preserve">Ex hac autẽ diuiſione patet fieri non poſſe, quo cætero-<lb/>rum motuũ quiſquã cõtinuus fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7662" xml:space="preserve">accidit enim in uniuer ſis, <lb/>ut per eadẽ quiſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7663" xml:space="preserve">fiat, ut in alteratione per medium ipſum, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7664" xml:space="preserve">in motu qui quantitati accõmodatur, per magnitudines <lb/>medias, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7665" xml:space="preserve">in generatione corruptioneúe, ſimiliter: </s>
  <s xml:id="echoid-s7666" xml:space="preserve">nibil <lb/>enim intereſt, pauca quiſpiam, an plura faciat ea media, in <lb/>quibus eſt ipſa mutatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7667" xml:space="preserve">addat quid, an auferat: </s>
  <s xml:id="echoid-s7668" xml:space="preserve">fit enim <lb/>utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7669" xml:space="preserve">modo, ut per eadẽ ſæpe motus efficiatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7670" xml:space="preserve">Ex his igi-<lb/>tur patet, nec cos naturales bene ſenſiſſe, quires uniuerſas <lb/>ſenſibiles inquiunt ſemper moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s7671" xml:space="preserve">nam motuum iam dicto-<lb/>rum aliquo moueant, maximeq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7672" xml:space="preserve">ſecundùm illos alterentur, <lb/>neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7673" xml:space="preserve">fluere enim inquiunt ea ſemper decrementá que
<pb o="204" file="210" n="210" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
ſuſcipere. </s>
  <s xml:id="echoid-s7674" xml:space="preserve">Præterea generationẽ atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7675" xml:space="preserve">corruptionem, alte-<lb/>rationem eſſe dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7676" xml:space="preserve">Ratio uerò nostra nunc dixit nullo <lb/>quicquã omnino motu præter conuerſionẽ cõtinuè moue_ <lb/>ri poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7677" xml:space="preserve">Quare nec alteratione, nec accretione, decretio-<lb/>neúe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7678" xml:space="preserve">Hæc igitur ſatis ſint dicta, ad demonstrandum nullam <lb/>infinitã eſſe mutationem, aut continuã, præter ipſam ſolam <lb/>conuerſionẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s7679" xml:space="preserve">Ipſam autem conuerſionẽ, lationũ omnium <lb/>eſſe primã, perſpicuum inde fieri potest: </s>
  <s xml:id="echoid-s7680" xml:space="preserve">omnis enim latio <lb/>aut circularis eſt, aut recta, aut mixta, ſicut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7681" xml:space="preserve">anteà dixi-<lb/>mus. </s>
  <s xml:id="echoid-s7682" xml:space="preserve">At hac quidem illas priores eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7683" xml:space="preserve">ex illis <lb/>enim constat, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7684" xml:space="preserve">Recta uerò circularis eſt prior: </s>
  <s xml:id="echoid-s7685" xml:space="preserve">eſt <lb/>enim ſimplex, perfectaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7686" xml:space="preserve">magis. </s>
  <s xml:id="echoid-s7687" xml:space="preserve">Fieri igitur non poteſt, <lb/>ut ſuper infinita linea recta quicquã feratur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7688" xml:space="preserve">nõ eſt enim id <lb/>in ratione rerum, quod hoc pacto dicitur infinitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s7689" xml:space="preserve">at neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7690" xml:space="preserve">ſi <lb/>eſſet, moueretur quicquã omnino: </s>
  <s xml:id="echoid-s7691" xml:space="preserve">nõ enim id fit, quod im-<lb/>poßibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7692" xml:space="preserve">Impoßibile autẽ eſt, ut patet tranſire quippiã <lb/>infinitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s7693" xml:space="preserve">Ea uerò latio, quæ ſuper finita recta linea fit, ſi <lb/>reflectatur, compoſita erit profectò, duoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7694" xml:space="preserve">motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7695" xml:space="preserve">ſi nõ re-<lb/>flectatur, imperfecta, ac corruptibilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s7696" xml:space="preserve">At imperfecto per-<lb/>fectum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7697" xml:space="preserve">incorruptibile corruptibili, natura prius eſſe, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7698" xml:space="preserve">ratione, atque tempore constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s7699" xml:space="preserve">Hiſce præterea motus <lb/>qui perpetuus eſſe poteſt prior eſt eo, qui perpetuus eſſe <lb/>nequit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7700" xml:space="preserve">at conuerſio quidem perpetua eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7701" xml:space="preserve">cæterorũ <lb/>autem motuũ, nullus perpetuus eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7702" xml:space="preserve">ſtatus enim fiat <lb/>oportet, qui cùm eſt, corruptus eſt iam ipſe motus, atque <lb/>euanuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7703" xml:space="preserve">Atqui rectè, cum rationeq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7704" xml:space="preserve">accidit, conuerſio-<lb/>nem unum eſſe motum, atque continuum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7705" xml:space="preserve">non eam latio-<lb/>nem, qua ſuper recta linea pergitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7706" xml:space="preserve">huius enim princi-<lb/>pium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7707" xml:space="preserve">finis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7708" xml:space="preserve">medium definitum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7709" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7710" xml:space="preserve">uniuerſa hæc <lb/>ſunt in ipſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s7711" xml:space="preserve">Quo fit, ut id ſit unde incipiat quod mouetur,
<pb o="205" file="211" n="211" rhead="LIBER VIII."/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7712" xml:space="preserve">id itẽ ad quod perueniet, deſinetq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7713" xml:space="preserve">moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s7714" xml:space="preserve">in ipſis nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7715" xml:space="preserve">finibus quieſcit ad omne, quod motu recto cietur, aut in eo, <lb/>ex quo incipit motus cieri, aut in eo ad quem accedit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7716" xml:space="preserve">ſed in <lb/>circunferentia, ſunt hæc (ut patet) indefinita. </s>
  <s xml:id="echoid-s7717" xml:space="preserve">Quod enim <lb/>ipſius punctũ finis potius rationem, quàm principij ſubit? </s>
  <s xml:id="echoid-s7718" xml:space="preserve"><lb/>æquè enim quoduis punctorũ principiũ eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7719" xml:space="preserve">mediũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7720" xml:space="preserve"><lb/>finis, ut ſemper id quod mouetur, in principio ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7721" xml:space="preserve">me-<lb/>dio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7722" xml:space="preserve">fine, et nunquam in uno tantum. </s>
  <s xml:id="echoid-s7723" xml:space="preserve">Quapropter ipſa <lb/>ſphæra mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7724" xml:space="preserve">aliquo modo quieſcit, eundẽ enim o c-<lb/>cupat locum: </s>
  <s xml:id="echoid-s7725" xml:space="preserve">cauſa autem eſt, hæc omnia accidiſſe ipſi cen-<lb/>tro: </s>
  <s xml:id="echoid-s7726" xml:space="preserve">nam principium eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7727" xml:space="preserve">medium magnitudinis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7728" xml:space="preserve">fi-<lb/>nis. </s>
  <s xml:id="echoid-s7729" xml:space="preserve">Quare fit, ut quid hcc extra circunferentiam eſt, non ſit <lb/>id, in quo quieſcit id, quod fertur, quaſi tranſierit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7730" xml:space="preserve">ſemper <lb/>enim cir camedium, ſed nõ ad ultimũ fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7731" xml:space="preserve">quia uerò ſem-<lb/>per hoc manet, ideo totum ipſum continuè partim quieſcit, <lb/>partim mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7732" xml:space="preserve">Accidit autem hæc conuerſio, ut econtra <lb/>conuerſio, motuum ſit prima, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7733" xml:space="preserve">menſura: </s>
  <s xml:id="echoid-s7734" xml:space="preserve">quia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7735" xml:space="preserve">mo-<lb/>tuum eſt menſura ipſa cõuerſio, ideo primus ſit ipſa motus <lb/>neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7736" xml:space="preserve">ipſo enim primo omnia menſurantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7737" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7738" xml:space="preserve">quia <lb/>rurſus primus eſt omnium motus, ideo ipſa menſura eſt cæ-<lb/>terorum. </s>
  <s xml:id="echoid-s7739" xml:space="preserve">Præterea uniformis etiã motus ſola conuerſio eſſe <lb/>poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7740" xml:space="preserve">quæ nanque recto motu cientur, difformiter ſanè fe <lb/>runtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7741" xml:space="preserve">diſcrepant enim partes motus propinquæ princi-<lb/>pio, ab hiſce partibus, quæ propinquæ ſunt fini: </s>
  <s xml:id="echoid-s7742" xml:space="preserve">etenim <lb/>uniuerſa quæ ſuapte natura feruntur, quo magis ab eo lc-<lb/>co recedunt, ex quo moueri cœperint, eo celerius moueri <lb/>uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7743" xml:space="preserve">At ſola in conuerſione neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7744" xml:space="preserve">principium eſt, neque <lb/>finis, quippe cùm non ſit in ipſa circunferentia quicquam <lb/>tale, ſed extra. </s>
  <s xml:id="echoid-s7745" xml:space="preserve">At uerò ſententiæ huius, lationem in quam <lb/>primum motuum eſſe testes ſunt uniuerſi, qui mentionem
<pb o="206" file="212" n="212" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
motus fecerunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7746" xml:space="preserve">principia enim ipſius hiſce tribuunt, quæ <lb/>motus istiuſmodi cient: </s>
  <s xml:id="echoid-s7747" xml:space="preserve">ſegregatio nanque, congregatioúe, <lb/>motus in loco ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7748" xml:space="preserve">hoc autem modo concordia, atque di-<lb/>ſcordia mouent, altera nanque ipſarum ſegregat, altera con <lb/>gregat. </s>
  <s xml:id="echoid-s7749" xml:space="preserve">Anaxagoras quo que mentem quæ mouit prius ſe-<lb/>cernere dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7750" xml:space="preserve">Eadem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7751" xml:space="preserve">ij ſentiunt, qui nullam aliam talem <lb/>cauſam ponunt, ſed ob uacuum inquiunt res moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s7752" xml:space="preserve">Et hi <lb/>nanque naturam eo motu, qui loco accommodatur, moue-<lb/>ri dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7753" xml:space="preserve">motus enim, qui fit ob uacuum, latio nimirum eſt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7754" xml:space="preserve">inloco motus, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7755" xml:space="preserve">Cæterorum autem motuum nul-<lb/>lum ipſis ineſſe primis, ſed in hiſce duntaxat quæ constant <lb/>ex illis, putant. </s>
  <s xml:id="echoid-s7756" xml:space="preserve">Accreſcere enim hæc, decreſceré que, ac <lb/>alterari, congregationem, ſegregationem´ que ſubeunti-<lb/>bus indiuiduis corporibus dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7757" xml:space="preserve">Eadem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7758" xml:space="preserve">ij cenſent, qui <lb/>denſitate, raritateúe generationem, corruptionemúe con-<lb/>ficiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7759" xml:space="preserve">congregatione nanque, ſegregationeúe, hæc uni-<lb/>uerſa diſponunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7760" xml:space="preserve">Accedit ad hæc eorum quoque ſenten-<lb/>tia, qui cauſam motus animam faciunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7761" xml:space="preserve">idenim, quod ſe-<lb/>ipſum mouet, eorum quæ mouentur principium eſſe di-<lb/>cunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7762" xml:space="preserve">Animal autem, omné que animans, motu ad locum <lb/>accommodato ſeipſum mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7763" xml:space="preserve">Id prætered<unsure/> ſolùm propriè <lb/>moueri dicimus, quod eo motu cietur, qui ad locum accom-<lb/>modatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7764" xml:space="preserve">Quòd ſi quippiam quicſcat quidem eodem <lb/>in loco, incrementa uerò, uel decrementa ſuſcipiat, uel alte-<lb/>retur, id aliqua ex parte, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7765" xml:space="preserve">non abſolutè moueri dicere <lb/>conſueuimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s7766" xml:space="preserve">Motum igitur omni in tempore ſemper fuiſ-<lb/>ſe, ſemperq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7767" xml:space="preserve">fore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7768" xml:space="preserve">quod est principium perpetui motus, <lb/>quis præterea primus eſt motus, et quis ſolus perpetuus eſſe <lb/>poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7769" xml:space="preserve">id inſuper quod primum mouet, immobile eſſe, <lb/>ſatis iam hiſce quæ dicta ſunt explicauimus.</s>
  <s xml:id="echoid-s7770" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="207" file="213" n="213" rhead="LIBER VIII."/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s7771" xml:space="preserve">Quod primum mouet indiuiſibile eſſe, nullam qúe pror-<lb/>ſus magnitudinem habere.</s>
  <s xml:id="echoid-s7772" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div138" type="section" level="1" n="80">
<head xml:id="echoid-head94" xml:space="preserve">CAP. X.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7773" xml:space="preserve">NVnc autẽ partibus hoc uacare, magnitudinemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7774" xml:space="preserve">nul-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-213-01a" xlink:href="note-213-01"/>
lam prorſus habere neceſſarium eſſe dicamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7775" xml:space="preserve">ac de-<lb/>monstremus oportet, prius hiſce definitis, quæ hanc ſenten-<lb/>tiam antecedunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7776" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7777" xml:space="preserve">horum unum eſt hoc, fieri inquã nõ <lb/>poſſe quo finitum quicquam tempore moueat infinito: </s>
  <s xml:id="echoid-s7778" xml:space="preserve">tria <lb/>nanque eſſe in omnimotu cõstat, id quod mouetur, id quod <lb/>mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7779" xml:space="preserve">tertium, ipſum tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s7780" xml:space="preserve">Atque aut hæc omnia <lb/>infinita ſunt, aut finita, aut horum aliqua, ut duo, aut etiam <lb/>unum. </s>
  <s xml:id="echoid-s7781" xml:space="preserve">Sit igitur A quidem mouens, B autem id quod moue-<lb/>tur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7782" xml:space="preserve">tẽpus infinitum ſit C. </s>
  <s xml:id="echoid-s7783" xml:space="preserve">Pars itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7784" xml:space="preserve">ipſius A, quæ qui-<lb/>dem ſit D, moueat partem aliquã ipſius B, ſitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7785" xml:space="preserve">illa pars E, <lb/>atque patet, non toto C tempore ipſam mouere: </s>
  <s xml:id="echoid-s7786" xml:space="preserve">in maiore <lb/>nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s7787" xml:space="preserve">, maius nimirũ mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7788" xml:space="preserve">Quare fit, ut tempus illud infi-<lb/>nitum non ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7789" xml:space="preserve">deſignetur, atque ſit F. </s>
  <s xml:id="echoid-s7790" xml:space="preserve">Hoc igitur addens <lb/>ipſi D, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7791" xml:space="preserve">E parti partem, totum A tandem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7792" xml:space="preserve">B ſimili-<lb/>ter totum conſumã: </s>
  <s xml:id="echoid-s7793" xml:space="preserve">tempus autem nunquã, æqualem F par-<lb/>ti ſemper auferens partem: </s>
  <s xml:id="echoid-s7794" xml:space="preserve">quippe cùm ſit, ut eſt ſuppo ſitũ, <lb/>infinitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s7795" xml:space="preserve">Quare totum A mouens totum B ipſum, finito <lb/>in tempore C mouebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7796" xml:space="preserve">Fieri ergo non poteſt, ut à finito <lb/>quicquam infinito in tempore moueatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7797" xml:space="preserve">Perſpicuum igitur <lb/>eſt, fieri nõ poſſe, quo finitũ quic quam tempore moueat in-<lb/>finito. </s>
  <s xml:id="echoid-s7798" xml:space="preserve">Fieri uerò non poſſe ut finita in magnitudine ui-<lb/>res ſint infinitæ, ex hiſce ſanè fuerit notum. </s>
  <s xml:id="echoid-s7799" xml:space="preserve">Sint enim ma-<lb/>iores eæ ſemper uires, quæ æquale minore in tempore fa-<lb/>ciunt, ceu calefaciunt, aut dulcedine afficiunt, aut proijciũt, <lb/>omninoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7800" xml:space="preserve">mouent: </s>
  <s xml:id="echoid-s7801" xml:space="preserve">quod cùm ita ſit, ab eo quo que profectò <lb/>quod infinitum quidem eſt, infinitas autem uires habet, pa-<lb/>tiens quippiam patiatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7802" xml:space="preserve">magis quàm ab alio patiatur
<pb o="208" file="214" n="214" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
neceſſe eſt, infinitæ nanque uires uiribus ſunt maiores fini-<lb/>tis. </s>
  <s xml:id="echoid-s7803" xml:space="preserve">At nullum eſſe tempus omnino poteſt, quo uires illæ mo <lb/>uerent: </s>
  <s xml:id="echoid-s7804" xml:space="preserve">nam ſi ſit A tempus, quo uires infinitæ calefe cerunt <lb/>uel pepulerunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7805" xml:space="preserve">A B uerò ſit tempus id, in quo finitæ quæ-<lb/>dam uires mouerunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7806" xml:space="preserve">hiſce uiribus ſi maiores finitas uires <lb/>ſemper addidero, ad eas tandem uires perueniam, quæ mo-<lb/>uere in A tẽpore poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7807" xml:space="preserve">finito nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7808" xml:space="preserve">cuiuis, finitũ ſemper <lb/>addidero, omni quouis illud definito faciam maius: </s>
  <s xml:id="echoid-s7809" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7810" xml:space="preserve">ſi ab-<lb/>ſtulero, minus identidem faciam. </s>
  <s xml:id="echoid-s7811" xml:space="preserve">Ergo tẽpore in eodem, aut <lb/>æquali finitæ, ac infinitæ uires mouebunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7812" xml:space="preserve">hoc autẽ eſt im-<lb/>poßibile fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s7813" xml:space="preserve">ergo nõ poteſt, ut magnitudo finita uires ba-<lb/>beat infinitas. </s>
  <s xml:id="echoid-s7814" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7815" xml:space="preserve">igitur fieri poteſt, ut infinita in magni-<lb/>tudine finitæ ſint uires, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7816" xml:space="preserve">quanquàm fit ut minore in ma-<lb/>gnitudine plus uirium inſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7817" xml:space="preserve">multò tamen maiores ſunt in <lb/>maiore. </s>
  <s xml:id="echoid-s7818" xml:space="preserve">Sit itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7819" xml:space="preserve">magnitudo infinita A B, itaque pars eius <lb/>C B, uires aliquas habet, quibus D, mouit aliquo in tem-<lb/>pore quod D F literis deſignetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7820" xml:space="preserve">Si igitur ipſius C B du-<lb/>plam cepero magnitudinem (hac enim nunc ratione uta-<lb/>mur) illa temporis in dimidio quod eſt E G: </s>
  <s xml:id="echoid-s7821" xml:space="preserve">idem D profe-<lb/>ctò mouebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7822" xml:space="preserve">Quòd ſi hoc pacto ſumpſero partes, A B qui-<lb/>dem magnitudinem nunquam tranſibo, tempore uerò dato, <lb/>ſemper accipiam minus. </s>
  <s xml:id="echoid-s7823" xml:space="preserve">Erunt ergo uires ipſius A B ma-<lb/>gnitudinis infinitæ, omnes enim finitas exuperant uires. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7824" xml:space="preserve">Omnium autem finitarum uirium tempus etiam finitũ eſſe <lb/>neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7825" xml:space="preserve">nam ſi aliquo in tẽpore moueant tantæ, maiores <lb/>minore in tẽpore quidem, at definito, mouebunt conuerſio-<lb/>ne contraria rationis. </s>
  <s xml:id="echoid-s7826" xml:space="preserve">Sunt autem infinitæ uires, perinde <lb/>at que multitudo magnitudoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7827" xml:space="preserve">infinita eſt ea, quæ multitu-<lb/>dinem omnẽ magnitudinemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7828" xml:space="preserve">exuperat definitã. </s>
  <s xml:id="echoid-s7829" xml:space="preserve">Licet autẽ <lb/>hoc idem ſic etiam demonstrare: </s>
  <s xml:id="echoid-s7830" xml:space="preserve">accipiemus enim magnitu-
<pb o="209" file="215" n="215" rhead="LIBER VIII."/>
dinis finitæ cuiuſpiam potentiam aliquam generis eiuſdem <lb/>potentiæ, quæ in magnitudine eſt infinita, quæ finitam po-<lb/>tentiam infinitæ magnitudinis metietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7831" xml:space="preserve">Ex ijs igitur, quæ <lb/>dicta ſunt, patet fieri non poſſe, ut finita in magnitudine ui-<lb/>res ſint infinitæ, aut in infinita finitæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s7832" xml:space="preserve">Sed de ijs que ferun-<lb/>tur, bene ſeſe habet aliquã primò dubitationẽ afferre. </s>
  <s xml:id="echoid-s7833" xml:space="preserve">Nam <lb/>ſi omne quod mouetur ab aliquo moueatur, quo pacto eo-<lb/>rum, quæ ſeipſa mouent continuè nonnulla mouentur, eo <lb/>quod mouerat nõ tangente, ut corporum ea quæ proijciun <lb/>tur? </s>
  <s xml:id="echoid-s7834" xml:space="preserve">Quòd ſi hiſce, qui mouit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7835" xml:space="preserve">aliquid aliud ſimul mo-<lb/>uet, ut aërem, qui quidem mouet ſubiens motum, ſimili mo-<lb/>do profectò fieri nequit, ut illa moueantur ipſo primo non <lb/>tangente, neque mouente, ſed ſimul omnia moueantur, rur-<lb/>ſusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7836" xml:space="preserve">moueri tum deſinant, cùm id quod primò mouet deſi-<lb/>nit mouere, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7837" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7838" xml:space="preserve">ſi perinde facit ut magnes, ueluti <lb/>ſi mouet quod mouit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7839" xml:space="preserve">At enim hoc dicatur neceſſe eſt, id <lb/>quod primum mouit facere, aut mouere etiã poßit, aut aër, <lb/>aut aqua, aut aliquid tale, quod quidem eſt aptum mouere, <lb/>motumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7840" xml:space="preserve">ſubire, ſed non ſimul deſinit mouere, atque moueri: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7841" xml:space="preserve">ſed deſinit quidem moueri, cùm is qui mouet moueri deſi-<lb/>nit, eſt autem adhuc mouens: </s>
  <s xml:id="echoid-s7842" xml:space="preserve">quapropter mouetur alij hæ-<lb/>rens: </s>
  <s xml:id="echoid-s7843" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7844" xml:space="preserve">in hoc eadẽ ratio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7845" xml:space="preserve">Deſinit autem, cũm mouen-<lb/>di potentia minor ſit in eo quod hæret: </s>
  <s xml:id="echoid-s7846" xml:space="preserve">penitus autẽ deſinit, <lb/>cùm antecedens nõ ulterius mouens fecerit, ſed motũ ſubiẽs <lb/>ſolùm: </s>
  <s xml:id="echoid-s7847" xml:space="preserve">hæc autem ſimul deſinere, alterum mouere, alterum <lb/>moueri, totumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7848" xml:space="preserve">motum neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7849" xml:space="preserve">Is igitur motus in hiſce <lb/>fit, quæ nonnunquam moueri, nonnunquam quieſcere poſ-<lb/>ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7850" xml:space="preserve">non eſt continuus, ſed apparet: </s>
  <s xml:id="echoid-s7851" xml:space="preserve">nam aut deinceps <lb/>collocatorum, aut tangentium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7852" xml:space="preserve">non eſt enim unum mo-<lb/>uens, ſed plura, quorum aliud alij hæret. </s>
  <s xml:id="echoid-s7853" xml:space="preserve">Quocirca talis mo
<pb o="210" file="216" n="216" rhead="PHYSICORVM ARIST."/>
tus in aëre fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7854" xml:space="preserve">in aqua, quem quidam antiperistaſin eſſe <lb/>dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7855" xml:space="preserve">Impoßibile autem eſt alio modo ſoluere ea, quæ du-<lb/>bitata ſunt, quàm dicto modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s7856" xml:space="preserve">Ipſa autem antiperistaſis, cun <lb/>cta ſimul mouere, moueriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7857" xml:space="preserve">facit: </s>
  <s xml:id="echoid-s7858" xml:space="preserve">quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7859" xml:space="preserve">deſinunt ſimul. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7860" xml:space="preserve">Nunc autem unum quid cõtinuè ab aliquo moueri uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s7861" xml:space="preserve"><lb/>nõ enim ab eodem mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7862" xml:space="preserve">Quoniam autem in hiſce, quæ <lb/>ſunt, continuũ eſſe motum neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7863" xml:space="preserve">bîc uerò eſt unus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7864" xml:space="preserve"><lb/>unum motum magnitudinis cuiuſpiam eſſe neceſſe eſt (non <lb/>enim id mouetur, quod magnitudinis eſt expers) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7865" xml:space="preserve">unius <lb/>eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7866" xml:space="preserve">ab uno: </s>
  <s xml:id="echoid-s7867" xml:space="preserve">alioqui continuus non erit, ſed hærens alius <lb/>alij, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7868" xml:space="preserve">diuiſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s7869" xml:space="preserve">Id quod mouet, ſi unũ eſt, aut ſubiens mo-<lb/>tum mouet, aut immobile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7870" xml:space="preserve">Si igitur mouetur, ſimul ſequa <lb/>tur ipſum, atque mutetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7871" xml:space="preserve">inſuper ab aliquo moueatur <lb/>oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7872" xml:space="preserve">Quare ſtabitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7873" xml:space="preserve">ad id accedetur, quod mouet, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7874" xml:space="preserve">eſt immobile: </s>
  <s xml:id="echoid-s7875" xml:space="preserve">hoc enim non ſimul mutari neceſſe eſt, ſed <lb/>poterit ſemper mouere: </s>
  <s xml:id="echoid-s7876" xml:space="preserve">nam hoc pacto mouere, ſine labore <lb/>profectò eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7877" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7878" xml:space="preserve">hic motus, aut ſolus, aut maximè eſt unifor-<lb/>mis, id enim quod mouet, nullam ſubit mutationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s7879" xml:space="preserve">Id etiam <lb/>quod ab illo mouetur, ut motus ſit ſimilis, non ſubeat muta-<lb/>tionem oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7880" xml:space="preserve">Atqui illud aut in medio, aut in orbe eſſe <lb/>neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7881" xml:space="preserve">hæc enim principia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7882" xml:space="preserve">at ea quæ propinquißi <lb/>ma ſunt mouenti, ſumma cum celeritate mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7883" xml:space="preserve">Talis <lb/>enim eſt ipſius totius motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s7884" xml:space="preserve">illic igitur eſt id quod mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7885" xml:space="preserve"><lb/>Existit autem dubitatio, ſi fieri poßit, ut quippiam motum <lb/>ſubiens cõtinuò moueat: </s>
  <s xml:id="echoid-s7886" xml:space="preserve">ſed non ut id, quod iterũ, iterumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7887" xml:space="preserve"><lb/>pellit, ex eo continuè mouet, quia motus deinceps ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7888" xml:space="preserve">aut <lb/>enim ipſum pellere, uel trahere, uel utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7889" xml:space="preserve">facere oportet, <lb/>aut aliud, aliudq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7890" xml:space="preserve">ſuccedẽs perinde ſit atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7891" xml:space="preserve">in hiſce quæ pro-<lb/>ijciũtur, ut antea diximus, ſi cũ facilè diuiſibilis ſit uel aqua, <lb/>uel aër aliud ſemper mouct ſubiens motũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s7892" xml:space="preserve">At neutro modo
<pb o="211" file="217" n="217" rhead="LIBER VIII."/>
motus unus eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7893" xml:space="preserve">ſed plures hærentes erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7894" xml:space="preserve">Solus igi-<lb/>tur is eſt cõtinuus motus, quo id, quod eſt immobile, mouet: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7895" xml:space="preserve">ſemper enim ſimiliter ſeſe habens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7896" xml:space="preserve">ad quod mouetur ſi-<lb/>militer, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7897" xml:space="preserve">continuè ſeſe habebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7898" xml:space="preserve">His hoc pacto determina-<lb/>tis, patet impoßibile eſſe primum mouens, atque immobile, <lb/>magnitudinem nullam habere: </s>
  <s xml:id="echoid-s7899" xml:space="preserve">nam ſi habet, aut finitam, aut <lb/>infinitam ipſam eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7900" xml:space="preserve">at demonstratum eſt prius <lb/>in naturalibus, fieri non poſſe ut magnitudo ſit infinita. </s>
  <s xml:id="echoid-s7901" xml:space="preserve">Et <lb/>nunc demonstrauimus finitam magnitudinem infinitas uires <lb/>habere non poſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s7902" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7903" xml:space="preserve">impoßibile inſuper eſſe infinito in <lb/>tempore quicquam à magnitudine finita moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s7904" xml:space="preserve"><lb/>Primum autem mouens æterno motu, in-<lb/>finitoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7905" xml:space="preserve">tempore mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s7906" xml:space="preserve">Patet igi-<lb/>tur ipſum indiuiſibile eſſe, ua-<lb/>careq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s7907" xml:space="preserve">partibus, ac ma-<lb/>gnitudinem nul-<lb/>lam prorſus <lb/>habere.</s>
  <s xml:id="echoid-s7908" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div138" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-213-01" xlink:href="note-213-01a" xml:space="preserve">Declarauit Ā<unsure/>-<lb/>riſto qualis ſil <lb/>primus motus, <lb/>hic declarat <lb/>quale ſit prim@ <lb/>mouen@.</note>
</div>
</div>
<div xml:id="echoid-div140" type="section" level="1" n="81">
<head xml:id="echoid-head95" xml:space="preserve">PHYSIC ORVM ARI-<lb/>STOTELIS <lb/>FINIS.</head>
<pb o="212" file="218" n="218" rhead="INTRODVCTIO"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div141" type="section" level="1" n="82">
<head xml:id="echoid-head96" xml:space="preserve">PHYSICA.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7909" xml:space="preserve">_NAtura_, eſt ſubstantiale principium, quod <lb/>unicuiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7910" xml:space="preserve">tranſmutationi ſubiectum eſſe na <lb/>tum eſt, aut tranſmutationis effe ctiuum. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7911" xml:space="preserve">_Materia_, eſt natura, quæ unicuiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7912" xml:space="preserve">tranſ-<lb/>mutationi ſubiecta eſſe nata eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7913" xml:space="preserve">_Mate-_ <lb/>_ria_, ſubiectum, hyle, potentia, potentia ſubiectiua. </s>
  <s xml:id="echoid-s7914" xml:space="preserve">_Forma_, <lb/>eſt natura tranſmutationum effe ctiua. </s>
  <s xml:id="echoid-s7915" xml:space="preserve">_Forma_, ſpecies, ter-<lb/>minus, actus primus, ſubstãtialis. </s>
  <s xml:id="echoid-s7916" xml:space="preserve">_Principia_, ſunt quæ cùm <lb/>non ſint ex alijs, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7917" xml:space="preserve">ex alterutris, ex ipſis omnia alia fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7918" xml:space="preserve"><lb/>_Omnia alia_, res naturales omnes. </s>
  <s xml:id="echoid-s7919" xml:space="preserve">_Res autem naturalis_, <lb/>eſt quæ constat ex naturis. </s>
  <s xml:id="echoid-s7920" xml:space="preserve">_Rerum naturalium genera_, <lb/>ſunt elementa, animalia, uegetabilia, mineralia, mixta imper <lb/>fecta. </s>
  <s xml:id="echoid-s7921" xml:space="preserve">Earũ uerò accidẽtia cũ eis cõueniant, dicũtur ſecundũ <lb/>naturã. </s>
  <s xml:id="echoid-s7922" xml:space="preserve">Cùm uerò diſcõueniant, cõtra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7923" xml:space="preserve">præter naturam. </s>
  <s xml:id="echoid-s7924" xml:space="preserve"><lb/>_Resnaturalis_, totũ, cõpoſitũ, corpus ſenſibile, hoc aliquid.</s>
  <s xml:id="echoid-s7925" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7926" xml:space="preserve">_CAuſa_, eſt ad quam aliquid ſequitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7927" xml:space="preserve">Ad eam uerò ali <lb/>quid ſequi ea, per eam, ab ea, aut eius gratia aliquid <lb/>fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s7928" xml:space="preserve">Quod uerò ad eam ſequitur, effe ctus nominatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7929" xml:space="preserve">_Cau_ <lb/>_ſa materialis primò_, eſt ex qua cum aliquo fit aliquid. </s>
  <s xml:id="echoid-s7930" xml:space="preserve">Re <lb/>rum uerò naturalium materia, eſt ex qua cum forma fit cõ-<lb/>poſitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s7931" xml:space="preserve">_Secundò_, eſt in qua aliquid fit ut in ſubiecto. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7932" xml:space="preserve">_Cauſa materialis ſecundò_, in qua, ſubiectiua. </s>
  <s xml:id="echoid-s7933" xml:space="preserve">_Cauſa for_ <lb/>_malis_, eſt per quam res habet eſſe, Nam dat eſſe rei, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7934" xml:space="preserve">eam <lb/>conſeruat in eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s7935" xml:space="preserve">Ipſa nanque præſente, res eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s7936" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7937" xml:space="preserve">ipſa fu-<lb/>giente, perit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7938" xml:space="preserve">Rerũ uerò naturalium forma, ea eſt per quam <lb/>res naturales exiſtunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7939" xml:space="preserve">_Subſtantia_, accidens. </s>
  <s xml:id="echoid-s7940" xml:space="preserve">_Cauſa effi-_ <lb/>_ciens_, eſt à qua aliquid fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7941" xml:space="preserve">_Conſeruans_, producens, cor-
<pb o="213" file="219" n="219" rhead="INTROD. PHYSICA."/>
rumpẽs. </s>
  <s xml:id="echoid-s7942" xml:space="preserve">_Cauſa finalis_, eſt gratia cuius aliquid eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7943" xml:space="preserve">Prima_ <lb/>ria, ſecundaria. </s>
  <s xml:id="echoid-s7944" xml:space="preserve">_Cauſa propinqua_, eſt quæ particulari no <lb/>mine deſignatur, aut inter quam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7945" xml:space="preserve">effe ctum haud multæ <lb/>interiacent cauſæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s7946" xml:space="preserve">_Remota verò_, quæ nomine communi <lb/>deſignatur, aut inter quam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7947" xml:space="preserve">effe ctum multæ interiacent <lb/>cauſæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s7948" xml:space="preserve">_Cauſa per ſe_, eſt quæ cùm aliquid ſuapte natura ſit, <lb/>cauſalitatis nomine pariter eſt expreſſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s7949" xml:space="preserve">_Per accidens_, <lb/>autem ea dicatur, cùm ad effe ctum non ordinetur, aut cau-<lb/>ſalitatis nomine minimè ſit expreſſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s7950" xml:space="preserve">Caſus, fortuna, neutra. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7951" xml:space="preserve">_Caſus_, cauſa eſt per accidens eorum, quæ rarò contin-<lb/>gunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7952" xml:space="preserve">alicuius gratia. </s>
  <s xml:id="echoid-s7953" xml:space="preserve">_Fortuna verò_, cauſa per acci-<lb/>dens agentium ſecundùm propoſitum, eorum quæ rarò eue <lb/>niunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s7954" xml:space="preserve">alicuius gratia. </s>
  <s xml:id="echoid-s7955" xml:space="preserve">_Fors f<unsure/>ortuna_, mala fortuna. </s>
  <s xml:id="echoid-s7956" xml:space="preserve"><lb/>Propoſitum, ratio, uoluntas. </s>
  <s xml:id="echoid-s7957" xml:space="preserve">_Cauſa in actu_, eſt quæ ſimul <lb/>cum effectu existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s7958" xml:space="preserve">_Cauſa verò in potentia_, ea dicatur, <lb/>quæ non ſimul cum effectu existat.</s>
  <s xml:id="echoid-s7959" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7960" xml:space="preserve">_MOtus_, eſt alicuius in aliquo, aut acquiſitio, aut de-<lb/>perditio. </s>
  <s xml:id="echoid-s7961" xml:space="preserve">Dicitur acquiſitio, aut deperditio: </s>
  <s xml:id="echoid-s7962" xml:space="preserve">quan-<lb/>diu aliquid rei acquiritur, aut deperditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7963" xml:space="preserve">Acquiſitio, aut <lb/>deperditio: </s>
  <s xml:id="echoid-s7964" xml:space="preserve">actus entis in potentia ſecundùm quòd in po-<lb/>tentia. </s>
  <s xml:id="echoid-s7965" xml:space="preserve">_Motus_, mutatio, tranſmutatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s7966" xml:space="preserve">_Generatio_, eſt ſub-<lb/>ſtantialis formæ in aliquo acquiſitio. </s>
  <s xml:id="echoid-s7967" xml:space="preserve">_Corruptio_, uerò: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7968" xml:space="preserve">eius deperditio. </s>
  <s xml:id="echoid-s7969" xml:space="preserve">_Augmentatio_, eſt maioris quantitatis <lb/>acquiſitio. </s>
  <s xml:id="echoid-s7970" xml:space="preserve">_Diminutio_, eſt à maiore quantitate in quanti-<lb/>tatem minorem mutatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s7971" xml:space="preserve">_Alteratio_, eſt à qualitate, aut ad <lb/>qualitatem mutatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s7972" xml:space="preserve">_Contrarium_, medium, habitus, priua-<lb/>tio. </s>
  <s xml:id="echoid-s7973" xml:space="preserve">_Mutatio ſecundum locum_, eſt ad locum, aut circa <lb/>locum mutatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s7974" xml:space="preserve">_Mutatio ſecundum locum_, motus lo-<lb/>calis, latio. </s>
  <s xml:id="echoid-s7975" xml:space="preserve">_Rectus circularis_, mixtus, ſiue neuter. </s>
  <s xml:id="echoid-s7976" xml:space="preserve">_Id ſub-_ <lb/>_iectiuè mutatur_, quod eſt mutationis ſubiectum. </s>
  <s xml:id="echoid-s7977" xml:space="preserve">_Id ter_
<pb o="214" file="220" n="220" rhead="INTRODVCTIO"/>
_minatiuè_, quod forma eſt, quæ acquiritur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7978" xml:space="preserve">_Completiuè_ <lb/>_verò_, totum mutatione acquiſitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s7979" xml:space="preserve">Quapropter formæ ad <lb/>materiam, mutatio ſubiectiua: </s>
  <s xml:id="echoid-s7980" xml:space="preserve">ad ſeipſam, terminatiua: </s>
  <s xml:id="echoid-s7981" xml:space="preserve">ad <lb/>totũ, mutatio cõpletiua dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7982" xml:space="preserve">_Id mutatur per ſe_, quod <lb/>à motu, qui in eo eſt, mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7983" xml:space="preserve">_Id per accidens_, quod non <lb/>à motu, qui in eo eſt, ſed alterius mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7984" xml:space="preserve">_Motus acqui-_ <lb/>_ſitiuus_, eſt quo aliquid acquiritur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7985" xml:space="preserve">_Deperditiuus_, quo <lb/>aliquid deperditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s7986" xml:space="preserve">_Naturalis_, eſt cùm ei natus eſt conue-<lb/>nire, cui ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7987" xml:space="preserve">_Violentus verò_, qui diſconuenit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7988" xml:space="preserve">con-<lb/>tra naturam eius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7989" xml:space="preserve">_Indifferens_, qui propriè neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7990" xml:space="preserve">conue-<lb/>nire, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s7991" xml:space="preserve">diſconuenire natus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s7992" xml:space="preserve">Ex oppoſito omnium ho-<lb/>rum motuum, quietem intelligimus.</s>
  <s xml:id="echoid-s7993" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s7994" xml:space="preserve">_INfinitum primò_, non finitum, non quantum. </s>
  <s xml:id="echoid-s7995" xml:space="preserve">_Secun-_ <lb/>_dò_, quantum trãſitum habens inconſummabilem. </s>
  <s xml:id="echoid-s7996" xml:space="preserve">_Ma-_ <lb/>_gnitudo_, multitudo. </s>
  <s xml:id="echoid-s7997" xml:space="preserve">_Infinitum magnitudine_, eſt quod <lb/>ſuæ magnitudinis caret extremis. </s>
  <s xml:id="echoid-s7998" xml:space="preserve">_Infinitũ multitudine,_ <lb/>quod ſuæ quidem diſcretæ multitudinis caret extremis. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s7999" xml:space="preserve">_Infinitum ſecundò_, infinitum actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s8000" xml:space="preserve">_Tertiò_, eſt ſpacium, <lb/>cuius pars cùm trãſita ſit, nondum totum eſt pertranſitũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s8001" xml:space="preserve"><lb/>_Quartò_, eſt quod cùm ſit tranſibile difficilem habet tranſ-<lb/>itum. </s>
  <s xml:id="echoid-s8002" xml:space="preserve">_Quintò_, infinitum, eſt cui ſemper additio, ſubtra-<lb/>ctioúe fieri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8003" xml:space="preserve">_Additio_, ſubtractio. </s>
  <s xml:id="echoid-s8004" xml:space="preserve">_Subtractio_, diui-<lb/>ſio:</s>
  <s xml:id="echoid-s8005" xml:space="preserve">item. </s>
  <s xml:id="echoid-s8006" xml:space="preserve">_Infinitum quintò_, infinitum potentia.</s>
  <s xml:id="echoid-s8007" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8008" xml:space="preserve">_LOcus_, eſt extrinſecus termimus corporis alterum <lb/>continentis. </s>
  <s xml:id="echoid-s8009" xml:space="preserve">_Locus communis_, eſt qui multa conti-<lb/>net, quibus immediatus non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8010" xml:space="preserve">_Locus proprius_, eſt ter-<lb/>minus corporis continentis contento immediatus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8011" xml:space="preserve">_Termi-_ <lb/>_nus_, ſuperficies concaua. </s>
  <s xml:id="echoid-s8012" xml:space="preserve">Ea uerò concaua eſt, quæ eſt <lb/>continentis interior ultima. </s>
  <s xml:id="echoid-s8013" xml:space="preserve">Et ea conuexa eſt, quæ eſt cor-<lb/>poris circundans extrema. </s>
  <s xml:id="echoid-s8014" xml:space="preserve">_Locus naturalis_, eſt in quo res
<pb o="215" file="221" n="221" rhead="PHYSICA."/>
naturales natura quieſcunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8015" xml:space="preserve">In eo enim natura quieſcunt, <lb/>in quo conſeruari natæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8016" xml:space="preserve">Violentus, in quo res natu-<lb/>ralis minimè natura quieſcit.</s>
  <s xml:id="echoid-s8017" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8018" xml:space="preserve">_VAcuum primò,_ eſt locus non repletus corpore, <lb/>natus repleri. </s>
  <s xml:id="echoid-s8019" xml:space="preserve">Cùm enim inter ſuperficiei latera non <lb/>interiacet corpus quãdo interiacere natum eſſet, ea ſuper-<lb/>ficies uacua diceretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8020" xml:space="preserve">Vacuum primò, uacuum priua-<lb/>tione. </s>
  <s xml:id="echoid-s8021" xml:space="preserve">Vacuum ſecundò, eſt dimenſio omnia intra ſe cor <lb/>pora non cedendo recipiens. </s>
  <s xml:id="echoid-s8022" xml:space="preserve">Vacuum ſecundò, ſpacium <lb/>ſeparatum. </s>
  <s xml:id="echoid-s8023" xml:space="preserve">Tertiò, eſt quod corporibus immerſum, ple-<lb/>num non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8024" xml:space="preserve">Priuatio, ſpacium.</s>
  <s xml:id="echoid-s8025" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8026" xml:space="preserve">_TEmpus_, eſt numerus primi motus ſecundum prius, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8027" xml:space="preserve">posterius. </s>
  <s xml:id="echoid-s8028" xml:space="preserve">Primus motus, is eſt, qui eſt primi <lb/>mobilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s8029" xml:space="preserve">Mobilia hoc ordine ſunt ſita: </s>
  <s xml:id="echoid-s8030" xml:space="preserve">terra, aqua, aër, ignis, <lb/>cœlum. </s>
  <s xml:id="echoid-s8031" xml:space="preserve">Lunæ, Mercurij, Veneris, Solis, Martis, Iouis, Satur <lb/>ni, firmamentum, primum mobile. </s>
  <s xml:id="echoid-s8032" xml:space="preserve">Præſens primò, eſt im-<lb/>partibile, præteritum futuro connectens. </s>
  <s xml:id="echoid-s8033" xml:space="preserve">Præſens nunc, <lb/>instans, adiacens. </s>
  <s xml:id="echoid-s8034" xml:space="preserve">Secundò, eſt tempus utrin que à dicto <lb/>impartibili non multùm distans. </s>
  <s xml:id="echoid-s8035" xml:space="preserve">Præſens, nunc. </s>
  <s xml:id="echoid-s8036" xml:space="preserve">Præte-<lb/>ritum, eſt temporis pars prior. </s>
  <s xml:id="echoid-s8037" xml:space="preserve">Futurum, uerò pars <lb/>posterior. </s>
  <s xml:id="echoid-s8038" xml:space="preserve">_Eſſe in tempore_, eſt menſurari tempore. </s>
  <s xml:id="echoid-s8039" xml:space="preserve">Ea <lb/>uerò menſurantur tempore, quorum tempus duratio eſt, <lb/>aut quæ incipiunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8040" xml:space="preserve">deſinunt in tempore.</s>
  <s xml:id="echoid-s8041" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div142" type="section" level="1" n="83">
<head xml:id="echoid-head97" xml:space="preserve">INTRODVCTIONIS <lb/>FINIS.</head>
<pb file="222" n="222"/>
<pb file="223" n="223"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div143" type="section" level="1" n="84">
<head xml:id="echoid-head98" xml:space="preserve">ARISTOTE <lb/>LIS DE <lb/>CŒLO <lb/>LIBRI QVA-<lb/>TVOR. <lb/>*</head>
<head xml:id="echoid-head99" style="it" xml:space="preserve">Ioanne Argyropilo Byzantio <lb/>interprete.</head>
<head xml:id="echoid-head100" xml:space="preserve">LVGDVNI, <lb/>_Apud Theobaldum Paganum._ <lb/>M. D. XLVII.</head>
<pb file="224" n="224"/>
<pb o="3" file="225" n="225"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div144" type="section" level="1" n="85">
<head xml:id="echoid-head101" xml:space="preserve">DE COE LO <lb/>ARISTOTELIS <lb/>LIBER I.</head>
<head xml:id="echoid-head102" xml:space="preserve">*</head>
<head xml:id="echoid-head103" xml:space="preserve">Ioanne Argyropilo Byzantio <lb/>Interprete.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s8042" xml:space="preserve">Quid doceat ſcientia de natura, quòd corpus ſit perfecta magni, <lb/>tudo, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8043" xml:space="preserve">vniuerſum perfectum eſſe neceſſe ſit.</s>
  <s xml:id="echoid-s8044" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div145" type="section" level="1" n="86">
<head xml:id="echoid-head104" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8045" xml:space="preserve">_SCIENTIA_ naturalis, ferè plu-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-225-01a" xlink:href="note-225-01"/>
rima circa corpora, magnitudines, <lb/>atq;</s>
  <s xml:id="echoid-s8046" xml:space="preserve">; horum affectus, motusúe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8047" xml:space="preserve"><lb/>inſuper circa principia, quæ ſunt <lb/>ſubstantiæ talis, uerſari uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8048" xml:space="preserve">eo <lb/>rũ enim, quæ natura ſunt, alia ſunt <lb/>corpora, magnitudinesúe, alia cor-<lb/>pora, ac magnitudinem habent, alia principia habentium <lb/>ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8049" xml:space="preserve">Continuum igitur eſt, quod in diuiſibilia ſemper di-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-225-02a" xlink:href="note-225-02"/>
uiſibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8050" xml:space="preserve">Corpus autem eſt, quod eſt diuiſibile omni ex <lb/>parte. </s>
  <s xml:id="echoid-s8051" xml:space="preserve">At magnitudinis ea quidem, quæ ad unum eſt diui-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-225-03a" xlink:href="note-225-03"/>
ſibilis, linea eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8052" xml:space="preserve">ea uerò, quæ ad duo, ſuperficies: </s>
  <s xml:id="echoid-s8053" xml:space="preserve">at ea, quæ <lb/>adtria, eſt corpus: </s>
  <s xml:id="echoid-s8054" xml:space="preserve">atque præter has, nulla alia prorſus eſt <lb/>magnitudo, propterea quòdipſa tria omnia ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8055" xml:space="preserve">ter <lb/>ipſum omni ex parte. </s>
  <s xml:id="echoid-s8056" xml:space="preserve">Nam ut Pythagorici etiam inquiũt, <lb/>ipſum omne, ac omnia tribus ſunt definita: </s>
  <s xml:id="echoid-s8057" xml:space="preserve">finis enim, mediũ <lb/>atque principium, ipſius omnis numerum habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s8058" xml:space="preserve">bæc au-<lb/>tem, trinitatis. </s>
  <s xml:id="echoid-s8059" xml:space="preserve">Quapropter hoc à natura numero ſumpto, <lb/>perinde atque quadam illius lege, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8060" xml:space="preserve">in deorum ſacrificijs
<pb o="4" file="226" n="226" rhead="ARIST. DE COELO"/>
celebrandis uti ſolemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s8061" xml:space="preserve">aßignamus inſuper &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8062" xml:space="preserve">appellatio-<lb/>nes, hoc modo:</s>
  <s xml:id="echoid-s8063" xml:space="preserve">duo enim ambo dicimus, et duos ambos, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8064" xml:space="preserve">utroſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8065" xml:space="preserve">nõ oẽs: </s>
  <s xml:id="echoid-s8066" xml:space="preserve">at de tribus, hanc appellationẽ dicimus pri-<lb/>mò: </s>
  <s xml:id="echoid-s8067" xml:space="preserve">hæc autẽ ita dicimus, quia ſequimur, uti diximus, ipſam <lb/>ſic proficiſcentẽ naturã. </s>
  <s xml:id="echoid-s8068" xml:space="preserve">Quare cũomnia omne, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8069" xml:space="preserve">perfe-<lb/>ctũ inter ſeſe nõ differãt forma, niſi materia tantũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8070" xml:space="preserve">hiſce <lb/>de quibus dicũtur, corpus profectò magnitudinũ ſolũ per-<lb/>fectum erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8071" xml:space="preserve">ſolum enim istis tribus eſt definitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s8072" xml:space="preserve">hoc autem, <lb/>eſt omne: </s>
  <s xml:id="echoid-s8073" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8074" xml:space="preserve">cũ ſit tribus ex partib<emph style="sub">9</emph> diuiſibile, omni ex par <lb/>te, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8075" xml:space="preserve">omnino eſt diuiſibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s8076" xml:space="preserve">cæterarũ autem magnitudinũ, <lb/>altera ad unũ, altera ad duo eſt diuiſibilis: </s>
  <s xml:id="echoid-s8077" xml:space="preserve">nam ut numerum <lb/>ſubeũt, ſic et diuiſionis, cõtinuationisúe participes ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8078" xml:space="preserve">alia <lb/>enim ad unũ cõtinua eſt, alia ad duo, alia omniex parte, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8079" xml:space="preserve"><lb/>omnino eſt talis. </s>
  <s xml:id="echoid-s8080" xml:space="preserve">Quæigitur magnitudinũ ſunt diuiſibiles, <lb/>eæ continuæ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8081" xml:space="preserve">ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8082" xml:space="preserve">At ſi omnes quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8083" xml:space="preserve">continuæ diuiſi-<lb/>biles ſint, nondum exhiſce, quæ nunc diximus, patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s8084" xml:space="preserve">uerùm <lb/>illud emerſit, in aliud inquam genus è corpore migrationẽ <lb/>nõ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s8085" xml:space="preserve">ut ex longitudine in ſuperficiẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8086" xml:space="preserve">ex ſuperſicie fit <lb/>in corpus: </s>
  <s xml:id="echoid-s8087" xml:space="preserve">nõ enim talis profectò magnitudo, perſecta erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8088" xml:space="preserve"><lb/>fiat enim egreßio ratione defectionis, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8089" xml:space="preserve">At perfe-<lb/>ctum defectionẽ habere negãt:</s>
  <s xml:id="echoid-s8090" xml:space="preserve">eſt enim omni ex parte. </s>
  <s xml:id="echoid-s8091" xml:space="preserve">Eo-<lb/>rum igitur corporũ, quæ partis ſubeunt formã, tale eſt unũ-<lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8092" xml:space="preserve">per rationẽ, omnes enim habent dimenſiones. </s>
  <s xml:id="echoid-s8093" xml:space="preserve">atta-<lb/>men id, ad quod eſt propinquum, tactu eſt definitũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s8094" xml:space="preserve">Idcirco <lb/>corporũ unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8095" xml:space="preserve">multa quodãmodo eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8096" xml:space="preserve">Ipſum autem <lb/>omne, ac uniuerſum, cuius hæc ſunt partes, perſectum eſſe <lb/>neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8097" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8098" xml:space="preserve">omni ex parte, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8099" xml:space="preserve">omnino, utnomenipſum <lb/>ſignificat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8100" xml:space="preserve">nõ partim eſſe, partim non eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s8101" xml:space="preserve">De ipſius igi <lb/>tur uniuerſi natura, ſiue ſit magnitudine infinita, ſiue to ta <lb/>mole infinita: </s>
  <s xml:id="echoid-s8102" xml:space="preserve">posterius conſideremus oportet.</s>
  <s xml:id="echoid-s8103" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div145" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-225-01" xlink:href="note-225-01a" xml:space="preserve">Scientia natu_ <lb/>ralis circa quæ <lb/>verſetur.</note>
<note position="right" xlink:label="note-225-02" xlink:href="note-225-02a" xml:space="preserve">Cõtinuũ quid. <lb/>Corpus quid.</note>
<note position="right" xlink:label="note-225-03" xlink:href="note-225-03a" xml:space="preserve">Omne hic pro <lb/>toto, acꝑfecto <lb/>ſumitur.</note>
</div>
<pb o="5" file="227" n="227" rhead="LIBER I."/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s8104" xml:space="preserve">Quòd præter corpora quatuor ſimplicia, quærecto motu feruntur, <lb/>ſit corpus ſimplex, quod ſuapte natura circulo conuertitur.</s>
  <s xml:id="echoid-s8105" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div147" type="section" level="1" n="87">
<head xml:id="echoid-head105" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8106" xml:space="preserve">_N_Vnc de partibus ipſius per ſpeciem dicendũ eſſe uide <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-227-01a" xlink:href="note-227-01"/>
tur, hinc exordio ſumpto: </s>
  <s xml:id="echoid-s8107" xml:space="preserve">omnia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8108" xml:space="preserve">corpora na-<lb/>turalia, magnitudinesúe, mobiles per ſe loco dicimus eſſe:</s>
  <s xml:id="echoid-s8109" xml:space="preserve">na <lb/>turam enim, principium ipſis inſitum eſſe motus aſſerimus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8110" xml:space="preserve">Omnis autẽ motus ad locũ accõmodatus, quem lationẽ con <lb/>ſueuimus appellare, aut rectus eſt, aut circularis, aut ex hiſ-<lb/>ce mistus: </s>
  <s xml:id="echoid-s8111" xml:space="preserve">ſimplices enim ij duo ſunt ſoli, propterea quod <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8112" xml:space="preserve">magnitudines bæ ſolùm ſimplices ſunt, recta &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8113" xml:space="preserve">circula <lb/>ris. </s>
  <s xml:id="echoid-s8114" xml:space="preserve">Circularis igitur is eſt, qui circa mediũ fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8115" xml:space="preserve">Rectus autẽ, <lb/>quo ſurſum itur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8116" xml:space="preserve">deórſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s8117" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8118" xml:space="preserve">eo ſurſum ire dico, quo <lb/>è medio pergitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8119" xml:space="preserve">eo uerò deorſum, quo ad mediin profici <lb/>ſcitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8120" xml:space="preserve">Quare lationũ ſimpliciũ aliã è medio, aliã ad mediũ, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-227-02a" xlink:href="note-227-02"/>
aliam circa medium eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8121" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8122" xml:space="preserve">hoc cũ ratione, ea <lb/>quæ initio dicta ſunt, ſecutũ eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8123" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8124" xml:space="preserve">corpus tri <lb/>bus confectũ eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8125" xml:space="preserve">ipſius etiã motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8126" xml:space="preserve">Cũ autẽ corporũ, alia <lb/>ſimplicia ſint, alia hiſce compoſita (atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8127" xml:space="preserve">ea ſimplicia dico, <lb/>quæ motus ſecundũ naturã principiũ habent, ut ignem, ter-<lb/>ram, horumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8128" xml:space="preserve">ſpecies, et ea, quæ ſunt hiſce propin qua) mo <lb/>tiones etiam alias ſimplices, alias quodãmodo mistas eſſe ne <lb/>ceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8129" xml:space="preserve">ſimpliciũ quidẽ ſimplices, cõpoſitorũ autẽ mistas, <lb/>moueriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8130" xml:space="preserve">cõpoſita nutu eiuſce ſimplicis, quod in his domi-<lb/>natur, ac ſuperat. </s>
  <s xml:id="echoid-s8131" xml:space="preserve">Siigitur ſimplex in ratione rerũ eſt mo-<lb/>tus, cõuerſio aũt motus eſt ſimplex, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8132" xml:space="preserve">corporis ſimplicis <lb/>ſimplex eſt motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8133" xml:space="preserve">ſimplex motus corporis ſimplicis eſt <lb/>(nam ſi cõpoſiti ſit, per id illi ſimplex quod ſuperat cõpe-<lb/>tit) ſimplex quippiã eſſe corpus in ratione rerũ profectò <lb/>neceſſe eſt, quod quidẽ ſit aptũ circulari motu ſuapte natu-<lb/>ra ferri, Etenim fieri poteſt, ut ui quippiã eo moueatur mo-
<pb o="6" file="228" n="228" rhead="ARIST. DE COELO"/>
tu, qui ad aliud et aliud corpus accommodatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8134" xml:space="preserve">at ut eo mo <lb/>ueatur ſecundum naturam, fieri nequit, ſi uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8135" xml:space="preserve">cor-<lb/>poris ſimplicis unus ſit motus ei competens ſecundum natu <lb/>ram. </s>
  <s xml:id="echoid-s8136" xml:space="preserve">Si hiſce præterea motus, qui præter naturam eſt ei, qui <lb/>ſecundum natur am eſt, aduerſatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8137" xml:space="preserve">unumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8138" xml:space="preserve">uni contrarium <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8139" xml:space="preserve">cùm conuerſio ſit motio ſimplex, ſi non ſecundum natu <lb/>ram ei corpori quod fertur ineſt, præter naturam inſit ei-<lb/>dem neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8140" xml:space="preserve">Siigitur ignis ſit quod aduerſatur, aut quip <lb/>piam aliud tale, naturalis ipſius motus conuerſioni contra-<lb/>rius erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8141" xml:space="preserve">At unum uni contrariũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8142" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8143" xml:space="preserve">motus ijs quibus <lb/>infera, ſuperaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8144" xml:space="preserve">loca petuntur, inter ſeſe contrarij ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8145" xml:space="preserve">Sin <lb/>uerò quippiam aliud corpus adſit, quod præter naturam in <lb/>orbem fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8146" xml:space="preserve">erit alius quiſpiam motus ipſius ſecundũ na-<lb/>turam. </s>
  <s xml:id="echoid-s8147" xml:space="preserve">At id eſſe non poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8148" xml:space="preserve">nam ſi ſit hiſce motus, quo ſur-<lb/>ſum itur, ignis, uel aër erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8149" xml:space="preserve">ſin hiſce, quo deorſum accedi-<lb/>tur, terra erit, uel aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s8150" xml:space="preserve">At uerò talem lationem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8151" xml:space="preserve">pri-<lb/>mam eſſe neceſſe eſt, perfectum enim, imperfectum antece-<lb/>dit natura: </s>
  <s xml:id="echoid-s8152" xml:space="preserve">atque circulus quidem perfectum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8153" xml:space="preserve">linea uerò <lb/>recta, nulla eſt ſanè perfecta, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8154" xml:space="preserve">enim infinita, terminum <lb/>enim atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8155" xml:space="preserve">finem haberet: </s>
  <s xml:id="echoid-s8156" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8157" xml:space="preserve">finitarum ulla ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s8158" xml:space="preserve">eſt enim <lb/>quippiã extra omnes, quippe cùm fieri poßit, ut cuiuis in-<lb/>crementum addatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8159" xml:space="preserve">Quare ſi prior quidem motus corpo-<lb/>ris ſit prioris natura, conuerſio uerò prior ſit recto, atque <lb/>ipſe rectus corporum ſit ſimplicium motus (ignis enim lo <lb/>ca recto motu ſupera petit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8160" xml:space="preserve">terrea corporaeodẽ ad in-<lb/>fera, mediumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8161" xml:space="preserve">feruntur) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8162" xml:space="preserve">ipſam ſanè conuerſionẽ cuiuſ-<lb/>piam corporis ſimplicis eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8163" xml:space="preserve">mistorum enim la <lb/>tionẽ eiuſce nutu ſimplicis fieri diximus, quod in mistione <lb/>dominatur, ac ſuperat. </s>
  <s xml:id="echoid-s8164" xml:space="preserve">Ex his igitur patet, aliam quandam <lb/>in rationererũ corporis ſubstantiã eſſe, præter eas corpo-
<pb o="7" file="229" n="229" rhead="LIBER I."/>
rum constitutiones, quæ bîc ſunt, diuiniorem his uniuerſis, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8165" xml:space="preserve">priorẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s8166" xml:space="preserve">Præterea ſi motus omnis aut ſecundũ naturam, <lb/>aut præter naturã eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8167" xml:space="preserve">qui motuũ eſt cuipiã præter natu <lb/>ram, is alij naturalis eſt, quod quidem intueri licet in hiſce <lb/>motibus, quibus ſurſum itur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8168" xml:space="preserve">deorſum, alter enim igni, <lb/>alter terræ ſecundũ naturam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8169" xml:space="preserve">præter naturam eſt, con-<lb/>uerſionem etiã cùm horum reſpectu ſit præter naturã, alij <lb/>cuipiam competere ſecundum naturam neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8170" xml:space="preserve">Inſuper <lb/>ſi conuerſio cuipiam competit ſecundũ naturam, patet eſſe <lb/>quippiã corporum ſimplicium, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8171" xml:space="preserve">primorũ, quod quidem <lb/>ſic ſuapte natura uerſatur, ut ignis ſurſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8172" xml:space="preserve">terra deor-<lb/>ſum fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8173" xml:space="preserve">Si uerò corpora quæ uerſantur circa medium, <lb/>præter naturam feruntur, mirabile ſanè, metasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8174" xml:space="preserve">penitus e-<lb/>gredirationis uidetur, hunc ſolum motum continuum eſſe, <lb/>perpetuumúe, qui quidem præter naturam illis corporibus <lb/>ineſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8175" xml:space="preserve">in cæteris enim ea, quæ præter naturam ſunt, citißimè <lb/>corrumpi, periré que uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8176" xml:space="preserve">Quare ſi ignis ſit id, quod <lb/>uerſatur, ut quidam inquiunt, non minus hæc motio præter <lb/>naturam eſt ipſi, quàm ea, qua infera loca petuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8177" xml:space="preserve">ignis <lb/>enim eſſe motum uidemus, quo rectà pergitur è medio ſur-<lb/>ſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s8178" xml:space="preserve">Quapropter ex his omnibus quiſpiam rationibus cor-<lb/>pus quippiam aliud eſſe crediderit præter ea corpora, quæ <lb/>hîc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8179" xml:space="preserve">circa nos ſunt ſeparatum, tantò præstabiliorem ha-<lb/>bens naturam, quantò plus ab istis corporibus distat.</s>
  <s xml:id="echoid-s8180" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div147" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-227-01" xlink:href="note-227-01a" xml:space="preserve">Corpora natu-<lb/>ralia, id eſt, res <lb/>ſenſibiles.</note>
<note position="right" xlink:label="note-227-02" xlink:href="note-227-02a" xml:space="preserve">Terra mundi <lb/>medium eſt.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s8181" xml:space="preserve">Corpus ſimplex, quod circunferri dictũ eſt, ne{que} graue, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8182" xml:space="preserve">leue <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s8183" xml:space="preserve">Quod´q; </s>
  <s xml:id="echoid-s8184" xml:space="preserve">ingenicũ ſit, at{que} incorruptibile, ne{que} augmẽtum <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-229-01a" xlink:href="note-229-01"/>
ſuſcipiens, ne{que} decrementum, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8185" xml:space="preserve">alterationem vllam.</s>
  <s xml:id="echoid-s8186" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div148" type="float" level="2" n="2">
<note position="right" xlink:label="note-229-01" xlink:href="note-229-01a" xml:space="preserve">Ponit hic Ari-<lb/>ſiot. differentiā <lb/>inter quintu{rn}<unsure/> <lb/>corp' ſimplex, <lb/>quod eſt cœlũ <lb/>&amp; quatuorele, <lb/>menta.</note>
</div>
</div>
<div xml:id="echoid-div150" type="section" level="1" n="88">
<head xml:id="echoid-head106" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8187" xml:space="preserve">_C_V`m eorũ, quæ dicta ſunt, alia ſuppoſita ſint, alia de-<lb/>monstrata, patet nõ omne corpus leuitatẽ aut graui-<lb/>tatem habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s8188" xml:space="preserve">Atque ſupponatur quidnam ſit id, quod leue,
<pb o="8" file="230" n="230" rhead="ARIST. DE COELO."/>
et quid id quod graue nuncupamus oportet, quoad ſatis eſt <lb/>ad uſum præſentẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s8189" xml:space="preserve">exactius autẽ rurſus dicemus cũ ſubstan <lb/>tiam ipſorũ cõſiderandã aggrediemur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8190" xml:space="preserve">Graue igitur id ſit, <lb/>quod aptũ eſt ad mediũ ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s8191" xml:space="preserve">Leue id, quod aptũ eſt è medio <lb/>ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s8192" xml:space="preserve">Grauißimũ id, quod ſub his omnibus collocatur, quæ <lb/>deorſum feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8193" xml:space="preserve">Leuißimum id, quod ſuper omnia collo-<lb/>catur, quæ ſurſum pergunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8194" xml:space="preserve">Omne autẽ quod fertur ſurſum, <lb/>aut deorſum, aut leuitatẽ, aut grauitatẽ habeat, aut utrũq;</s>
  <s xml:id="echoid-s8195" xml:space="preserve">, <lb/>at nõ ad idem, neceſſe eſt, Ad alia nanque grauia, leuiaq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s8196" xml:space="preserve">: ut <lb/>aër ad aquã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8197" xml:space="preserve">aqua ad terrã. </s>
  <s xml:id="echoid-s8198" xml:space="preserve">Corpus igitur id, quod uerſa <lb/>tur, impoßibile eſt grauitatẽ, aut leuitatẽ habere: </s>
  <s xml:id="echoid-s8199" xml:space="preserve">fieri enim <lb/>non poteſt, ut ipſum, aut ſecundũ naturã, aut præter natu-<lb/>ram ad medium, aut è medio moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8200" xml:space="preserve">latio enim recta non <lb/>cõpetit ipſi natura: </s>
  <s xml:id="echoid-s8201" xml:space="preserve">nam uniuſcuiuſque corporis ſimplicis <lb/>una eſſe latio dicebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8202" xml:space="preserve">Quare erit idem quod ignis, aut <lb/>cæterorum quippiam corporum, quærecto motu cientur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8203" xml:space="preserve">quod ſi præter naturã feratur, ſi ealatio, qua deorſum itur, <lb/>ſit præter naturam, ea ſanè qua ſurſum pergitur, ipſi cõpe-<lb/>tit ſecundũ naturam: </s>
  <s xml:id="echoid-s8204" xml:space="preserve">ſi præter naturã ſit ista, ſecundum na-<lb/>turam illa cõpetet ſanè: </s>
  <s xml:id="echoid-s8205" xml:space="preserve">poſuimus enim ſi contrariorũmo-<lb/>tuum alter eſt cuipiam præter naturã, alterum eidem cõpe-<lb/>tere ſecundum naturã. </s>
  <s xml:id="echoid-s8206" xml:space="preserve">Cùm autem ad idem totum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8207" xml:space="preserve">pars <lb/>ſecundũ naturam feratur, ueluti tota terra, paruaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8208" xml:space="preserve">gleba: </s>
  <s xml:id="echoid-s8209" xml:space="preserve"><lb/>primò quidem fit, ut neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8210" xml:space="preserve">grauitatem, neque leuitatẽ habeat <lb/>ullam: </s>
  <s xml:id="echoid-s8211" xml:space="preserve">nam aut ad medium, aut è medio ſanè ferri ſuapte na-<lb/>tura poſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8212" xml:space="preserve">Deinde fieri nequit, ut ipſum moueatur motu <lb/>ad locum accõmodato, aut ſurſum, aut deorſum ſubiens de-<lb/>tractionem: </s>
  <s xml:id="echoid-s8213" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8214" xml:space="preserve">enim ſecundum naturã, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8215" xml:space="preserve">præter natu-<lb/>ram alio motu moueri poteſt aut ipſum, aut pars ulla: </s>
  <s xml:id="echoid-s8216" xml:space="preserve">eadẽ <lb/>enim eſt ratio de toto, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8217" xml:space="preserve">parte. </s>
  <s xml:id="echoid-s8218" xml:space="preserve">Simili modo rationi con
<pb o="9" file="231" n="231" rhead="LIBER I."/>
ſentaneum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8219" xml:space="preserve">ingenerabile, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8220" xml:space="preserve">incorruptibile ipſum <lb/>eſſe existimare, neque incrementa, decrementaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8221" xml:space="preserve">ſuſcipere, <lb/>neque alter ationibus ſubijci poſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s8222" xml:space="preserve">propterea {quis}<unsure/> omne quod <lb/>generatur, ex cõtrario, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8223" xml:space="preserve">ex ſubiecto fit quodã: </s>
  <s xml:id="echoid-s8224" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8225" xml:space="preserve">identi-<lb/>dem quod corrumpitur, ſubiecta materia &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8226" xml:space="preserve">à contrario, et <lb/>ad contrarium ſanè corrumpitur, ut primis in ſermonibus <lb/>diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s8227" xml:space="preserve">contrariarũ uerò rerũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8228" xml:space="preserve">lationes contrariæ ſunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8229" xml:space="preserve">Si igitur nibil buic contrarium eſſe poteſt, propterea quòd <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8230" xml:space="preserve">conuerſioni nullus contrarius motus, natura rectè id à <lb/>contrarijs excepiſſe uidetur, quod ingenerabile, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8231" xml:space="preserve">incor-<lb/>ruptibile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8232" xml:space="preserve">generatio nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s8233" xml:space="preserve">, corruptioq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8234" xml:space="preserve">in ipſis contra-<lb/>rijs eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8235" xml:space="preserve">Atuerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8236" xml:space="preserve">id quod accreſcit, à propinquo quo-<lb/>dam accedente, ſubeunteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8237" xml:space="preserve">reſolutionem in materiam auge-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8238" xml:space="preserve">boc autem nõ habet id, ex quo eſt ortum. </s>
  <s xml:id="echoid-s8239" xml:space="preserve">Quòd ſi neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8240" xml:space="preserve"><lb/>accreſcere, neque corrumpi poteſt, eiuſdem eſt profectò ſen <lb/>tentiæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8241" xml:space="preserve">alterationibus ipſum ſubijci non poſſe putare: </s>
  <s xml:id="echoid-s8242" xml:space="preserve"><lb/>alter atio enim motio eſt in qualitate. </s>
  <s xml:id="echoid-s8243" xml:space="preserve">Qualitatis autem ha-<lb/>bitus quidem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8244" xml:space="preserve">diſpoſitio: </s>
  <s xml:id="echoid-s8245" xml:space="preserve">non ſine mutationibus in paſ-<lb/>ſionibus fiunt, ut ſanitas, atque morbus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8246" xml:space="preserve">Quæ uerò natu-<lb/>ralium corporum in paßionibus mutantur, ea uniuerſa in-<lb/>crementa ſuſcipere, decrementaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8247" xml:space="preserve">uidemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s8248" xml:space="preserve">ut animaliũ cor <lb/>pora, partesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8249" xml:space="preserve">ipſorum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8250" xml:space="preserve">plantarum etiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8251" xml:space="preserve">elemen-<lb/>torum ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s8252" xml:space="preserve">Quare ſi corpus quod uerſatur, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8253" xml:space="preserve"><lb/>incremẽta, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8254" xml:space="preserve">decrementa ſuſcipere poteſt, expers ipſum <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8255" xml:space="preserve">alterationũ eſſe, conſentaneum eſt rationi. </s>
  <s xml:id="echoid-s8256" xml:space="preserve">Patet igitur <lb/>ex hiſce, quæ dicta ſunt, id quod primũ eſt corporũ perpe-<lb/>tuũ eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8257" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8258" xml:space="preserve">accreſcere, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8259" xml:space="preserve">decreſcere, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8260" xml:space="preserve">ſeneſcere, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8261" xml:space="preserve">alterationibus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8262" xml:space="preserve">paßionibus ſubijci: </s>
  <s xml:id="echoid-s8263" xml:space="preserve">ſi quiſpiã hiſce <lb/>quæ ſunt ſuppoſita credit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8264" xml:space="preserve">Videtur autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8265" xml:space="preserve">ratio testis ijs <lb/>eſſe quæ apparent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8266" xml:space="preserve">ea quæ apparent testes eſſe etiam ra-
<pb o="10" file="232" n="232" rhead="ARIST. DE COELO"/>
tioni: </s>
  <s xml:id="echoid-s8267" xml:space="preserve">omnes enim homines de Dijs æstimationem habent, et <lb/>uniuer ſi qui Deos eſſe putant, tam Græci quàm Barbari, <lb/>ipſum ſupre{mum} locũ Dijs tribuerunt, propterea quòd im <lb/>mortale ad immortale eſt accommodatum, alio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8268" xml:space="preserve">modo <lb/>eſt impoßibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s8269" xml:space="preserve">Siigitur quippiam eſt diuinũ, quemadmo-<lb/>dum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8270" xml:space="preserve">eſt, ea ſanè quæ de prima corporũſubstantia dicta <lb/>ſunt, bene, recteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8271" xml:space="preserve">ſunt dicta. </s>
  <s xml:id="echoid-s8272" xml:space="preserve">Emergit autẽ hoc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8273" xml:space="preserve">per ſen <lb/>ſum, reſpectu fidei humanæ ſufficienter: </s>
  <s xml:id="echoid-s8274" xml:space="preserve">in toto nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8275" xml:space="preserve">præ-<lb/>terito tempore per traditam ſucceßione memoriã posteris, <lb/>non mutatũ ullo pacto fuiſſe uidetur aut in toto ultimo cœ <lb/>lo, aut in ſuarum partium ulla. </s>
  <s xml:id="echoid-s8276" xml:space="preserve">Videtur autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8277" xml:space="preserve">ipſum <lb/>nomen uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8278" xml:space="preserve">ad hoc tempus ab antiquis hæc opinatis, quæ et <lb/>nos dicimus, ſucceßione traditum eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s8279" xml:space="preserve">non enim ſemel, neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8280" xml:space="preserve">bis, ſed infinities eaſdem opiniones ad nos accedere putare <lb/>oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8281" xml:space="preserve">Quapropter quia primũ corpus diuerſum quid-<lb/>dam eſt à terra, igne, aëre, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8282" xml:space="preserve">aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s8283" xml:space="preserve">ætherõ ſuperũ locum <lb/>appellauerunt, à ſemper currendo perp etuo tempore poſi-<lb/>ta appellatione. </s>
  <s xml:id="echoid-s8284" xml:space="preserve">Anaxagoras {ue}rò, hoc nom<unsure/>ine abutitur <lb/>non rectè, pro igne enim ætherem dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8285" xml:space="preserve">Patet autem ex di_ <lb/>ctis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8286" xml:space="preserve">cur impoßibile eſt numero plura eſſe ea, quæ ſim-<lb/>plicia corpora dicuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8287" xml:space="preserve">ſimplicis enim corporis motum <lb/>ſimplicem eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8288" xml:space="preserve">ſolos autem motus hoſce ſimpli-<lb/>ces dicimus eſſe, circularẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8289" xml:space="preserve">rectum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8290" xml:space="preserve">huius duas partes, <lb/>unam qua à medio, alteram qua ad medium pergitur.</s>
  <s xml:id="echoid-s8291" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s8292" xml:space="preserve">Quòd motui circulari rectus motus nõ ſit cõtratius, nec diuerſo, <lb/>rum circulorũ motus eſſe contrarios ſi ab eiſdem ſignis verſus <lb/>eadem fiant: </s>
  <s xml:id="echoid-s8293" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8294" xml:space="preserve">alij itidem qui videntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8295" xml:space="preserve">CAP. </s>
  <s xml:id="echoid-s8296" xml:space="preserve">IIII.</s>
  <s xml:id="echoid-s8297" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8298" xml:space="preserve">_N_on eſſe autem aliam lationem conuerſioni contra-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-232-01a" xlink:href="note-232-01"/>
riam, ex compluribus quiſpiam ſumere fidem poteſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8299" xml:space="preserve">Primò quidem, ex eo quia circumflexæ lineæ rectam oppo-<lb/>ni maximè ponimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8300" xml:space="preserve">Concauum enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8301" xml:space="preserve">curuum, non ſo-
<pb o="11" file="233" n="233" rhead="LIBER I."/>
lùm inter ſeſe oppoſita eſſe uidentur, ſed etiam recto con-<lb/>iuncta, ſimulq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8302" xml:space="preserve">ſumpta. </s>
  <s xml:id="echoid-s8303" xml:space="preserve">Quare ſi qua eſt contr aria latio, <lb/>eum motum maximè qui fit ſuper linearecta, conuerſioni <lb/>contrarium eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8304" xml:space="preserve">At ij qui ſuper lincarecta fiunt, <lb/>inter ſeſe oppoſiti ſunt ob loca: </s>
  <s xml:id="echoid-s8305" xml:space="preserve">ſuprà enim et infrà, differẽ <lb/>tia loci, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8306" xml:space="preserve">contrarietas eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8307" xml:space="preserve">Deinde ſi quiſpiam eandem <lb/>etiam rationem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8308" xml:space="preserve">in recta linea, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8309" xml:space="preserve">in circunflexa, (latio-<lb/>nem enim ab A ad B: </s>
  <s xml:id="echoid-s8310" xml:space="preserve">ei contrariam eſſe dicit, qua à B ad A <lb/>pergitur) is eam lationẽ dicit, quæ ſuper linearecta fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8311" xml:space="preserve">hæc <lb/>enim finita eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8312" xml:space="preserve">cir cunflexæ autem circa eadem puncta in fi-<lb/>nitæ eſſe poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8313" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8314" xml:space="preserve">in ſemicirculo uno, uelut à <lb/>C ad D, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8315" xml:space="preserve">à D ad C: </s>
  <s xml:id="echoid-s8316" xml:space="preserve">eſt enim illa, quæ ſuper diametro fit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8317" xml:space="preserve">ſemper enim unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8318" xml:space="preserve">per lineam rectam distare poni-<lb/>mus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8319" xml:space="preserve">Similiter res ſeſe habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s8320" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8321" xml:space="preserve">ſi quiſpiam circulo facto <lb/>lationem eam, quæ ſuper altero fit ſemicirculo, ei contra-<lb/>riam poſuerit lationi, quæ ſuper altero fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8322" xml:space="preserve">ueluti toto in <lb/>circulo eam, qua ab E ad F itur ſuper G ſemicircu-<lb/>lum, ei qua ab F ad E pergitur in ſemicirculo H. </s>
  <s xml:id="echoid-s8323" xml:space="preserve">Quòd ſi <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8324" xml:space="preserve">hæ ſunt contr ariæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s8325" xml:space="preserve">at non eæ ſunt ob hoc inter ſeſe con-<lb/>trariæ lationes, quæ ſuper toto circulo fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8326" xml:space="preserve">At uerò neque <lb/>ea latio circularis, qua B ab A petitur, ei contraria eſt, qua <lb/>ab A ad C proficiſcitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8327" xml:space="preserve">ad idem enim hæc ex eodem ea eſt <lb/>motio: </s>
  <s xml:id="echoid-s8328" xml:space="preserve">contraria uerò latio contrarijs eſt locis definita: </s>
  <s xml:id="echoid-s8329" xml:space="preserve">à <lb/>contrario enim ad contr arium itur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8330" xml:space="preserve">Quòd ſi circularis <lb/>motio circulari eſſet contraria, frustra altera eſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s8331" xml:space="preserve">ad idem <lb/>enim fit profectio per utraſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s8332" xml:space="preserve">. Præterea id quod uerſatur à <lb/>quocunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8333" xml:space="preserve">ſigno inceperit, ad omnia ſimiliter accedere con-<lb/>traria loca neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8334" xml:space="preserve">Sunt autem loci contrarietates, ſu-<lb/>prà &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8335" xml:space="preserve">infrà antè &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8336" xml:space="preserve">retro, dextrum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8337" xml:space="preserve">ſinistrum. </s>
  <s xml:id="echoid-s8338" xml:space="preserve">Latio-<lb/>nis uerò contrarietates, per locorum ſunt contrarietates.</s>
  <s xml:id="echoid-s8339" xml:space="preserve">
<pb o="12" file="234" n="234" rhead="ARIST. DE COELO"/>
Si igitur æqualia eſſent, motus ipſorum nõ eſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8340" xml:space="preserve">Si alterum <lb/>ſuperaret, alter profectò non eſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8341" xml:space="preserve">Quare ſiutraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8342" xml:space="preserve">eſſent, <lb/>frustra ſanè corpus alterum eſſet, ſuum nõ ſubiens motum: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8343" xml:space="preserve">frustra enim calceum eum dicimus eſſe, cuius uſus non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8344" xml:space="preserve"><lb/>At Deus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8345" xml:space="preserve">Natura nibil prorſus faciunt frustra.</s>
  <s xml:id="echoid-s8346" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div150" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-232-01" xlink:href="note-232-01a" xml:space="preserve">Declarat hic <lb/>Ā<unsure/>riſtot. motui <lb/>circulari cœli <lb/>non eſſe alium <lb/>cõttariũ motũ.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s8347" xml:space="preserve">Diſſerendum eſſe, an corpus ſit infinitũ quoddam: </s>
  <s xml:id="echoid-s8348" xml:space="preserve">quod nullum <lb/>ſit ſtatuendum infinitũ ne{que} ſimplex, ne{que} cõpoſitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s8349" xml:space="preserve">quodq́<unsure/>; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8350" xml:space="preserve">corpus nullum circulo motum infinitum poſsit eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s8351" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div152" type="section" level="1" n="89">
<head xml:id="echoid-head107" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8352" xml:space="preserve">_V_Erùm ubi hæc ſatis emerſerunt, de reliquis conſidere <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-234-01a" xlink:href="note-234-01"/>
mus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8353" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8354" xml:space="preserve">primò cõſider andum eſt, utrum <lb/>ſit corpus quippiam infinitũ ut cõplures antiquorum pu-<lb/>tarunt, an idipſum unum quid ſit eorum, quæ fieri nequeũt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8355" xml:space="preserve">hoc enim, an illo modo res ſeſe habeat, non parũ, ſed totum <lb/>ad ueritatis cõtemplationem utrique refert: </s>
  <s xml:id="echoid-s8356" xml:space="preserve">etenim hoc ferè <lb/>contrarietatũ omnium hiſce qui de natura tota aliquid di-<lb/>xerunt, principium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8357" xml:space="preserve">fuit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8358" xml:space="preserve">fieri ſanè poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8359" xml:space="preserve">ſiquidem <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8360" xml:space="preserve">paruus exitus à ueritate, fit hiſce qui exorbitauerunt, ſi <lb/>longè progrediantur, decies millies maior, ueluti ſi quiſpiã <lb/>magnitudinem aliquam minimam dixerit eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s8361" xml:space="preserve">hic enim mi-<lb/>nima magnitudine introducta, maximas rerum mathema-<lb/>ticarum utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8362" xml:space="preserve">dimouebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8363" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8364" xml:space="preserve">huius cauſa eſt, principium <lb/>ui maius, quàm magnitudine eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s8365" xml:space="preserve">Idcirco quod in princi-<lb/>pio paruum eſt, id in fine ualde magnum emergit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8366" xml:space="preserve">Infinitũ <lb/>autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8367" xml:space="preserve">principij uim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8368" xml:space="preserve">quantitatis maximam habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8369" xml:space="preserve"><lb/>Quare non eſt abſur dum, neque egreditur rationẽ, admira <lb/>bilem differentiã eſſe ex infiniti poſitione, ſi quiſpiam ſum-<lb/>pſerit infinitum corpus in ratione rerum quippiin eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s8370" xml:space="preserve"><lb/>Quamobrem à principio repetentes, de ipſo dicamus opor <lb/>tet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8371" xml:space="preserve">Omne itaque corpus, aut ſimplex, aut compoſitum <lb/>eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8372" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8373" xml:space="preserve">infinitum ipſum, aut ſimplex, aut
<pb o="13" file="235" n="235" rhead="LIBER I."/>
compoſitum erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8374" xml:space="preserve">Atqui patet, ſi ſimplicia ſint finita, compo <lb/>ſitum neceſſariò finitũ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s8375" xml:space="preserve">quod enim ex multitudine fini-<lb/>tis, ac magnitudine constat, id &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8376" xml:space="preserve">multitudine &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8377" xml:space="preserve">magnitu-<lb/>dine eſt finitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s8378" xml:space="preserve">tantũ enim erit, quanta ſunt ea, ex quibus cõ <lb/>ponitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8379" xml:space="preserve">constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s8380" xml:space="preserve">Restat igitur uidere, utrum ſimpli-<lb/>cium quippiam corporũ infinitũ magnitudine eſſe poßit, <lb/>an hoc fieri nequeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s8381" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8382" xml:space="preserve">prius hoc de primo corpore ui-<lb/>ſo, ac pertractato, de reliquis deinceps cõſideremus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8383" xml:space="preserve">Cor-<lb/>pus igitur quod uerſatur neceſſariò omne finitum eſſe ex <lb/>hiſce patere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8384" xml:space="preserve">nã ſi corpus quod uerſatur, eſt infinitũ, <lb/>infinitæ profectò erunt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8385" xml:space="preserve">rectè lineæ quæ è medio protra <lb/>huntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8386" xml:space="preserve">infinitarũ autẽ interuallum infinitũ etiam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8387" xml:space="preserve">Atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8388" xml:space="preserve">interuallum linearum id dico, extra quod nulla magnitudo <lb/>tangens lineas ſumi poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8389" xml:space="preserve">hoc igitur infinitum eſſe neceſſe <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8390" xml:space="preserve">finitarũ enim, interuallum ſemper finitũ erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8391" xml:space="preserve">Fieri præ-<lb/>terea poteſt, ut eo maius ſemper ſumatur, quod datum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8392" xml:space="preserve"><lb/>Quare eadem ratio eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8393" xml:space="preserve">de ſpacio: </s>
  <s xml:id="echoid-s8394" xml:space="preserve">quemadmodum nume <lb/>rum ex eo dicimus infinitũ, quia maximus non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8395" xml:space="preserve">Si igitur <lb/>fieri nequit, ut infinito tranſitus fiat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8396" xml:space="preserve">ſi cœlum ſit infi-<lb/>tum, interuallum etiam infinitũ eſſe neceſſe eſt, fieri profe-<lb/>ctò non poteſt, ut ipſum cœlum uerſetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8397" xml:space="preserve">at uerſari cœlum <lb/>uidemus, rationeq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8398" xml:space="preserve">iam definiuimus, conuerſionẽ corporis <lb/>motionem cuiuſpiam eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s8399" xml:space="preserve">Præterea ſi à finito tempore fi-<lb/>nitum tempus abstuleris, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8400" xml:space="preserve">reliquum finitum eſſe, princi-<lb/>pium´ que habere neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8401" xml:space="preserve">ſi tempus autem ambulationis <lb/>principium habet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8402" xml:space="preserve">motionis etiam principium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8403" xml:space="preserve">qua-<lb/>re &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8404" xml:space="preserve">principium magnitudinis eius erit, ſuper qua ambu-<lb/>latio fuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8405" xml:space="preserve">eadem eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8406" xml:space="preserve">in cæteris ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s8407" xml:space="preserve">Sit itaque A B C <lb/>linea, altera ex parte infinita qua ipſum eſt C:</s>
  <s xml:id="echoid-s8408" xml:space="preserve">et rurſus alia <lb/>infinita utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8409" xml:space="preserve">ex parte, D E: </s>
  <s xml:id="echoid-s8410" xml:space="preserve">ſi igitur ab A centro, circulũ
<pb o="14" file="236" n="236" rhead="ARIST. DE COELO"/>
linea A B C deſcribat, lineam ſecans D E, in orbem aliquan <lb/>do lata finito in tẽpore erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8411" xml:space="preserve">totũ enim tẽpus, quo uerſatum <lb/>eſt cœlum, finitũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8412" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8413" xml:space="preserve">id ergo tẽpus finitum eſt, quod eſt <lb/>ablatũ, in quo ſecãs linea ferebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8414" xml:space="preserve">Erit igitur principiũ <lb/>quoddã, quo primũ A B C linea, D E lineã ſecuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8415" xml:space="preserve">at eſſe nõ <lb/>poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8416" xml:space="preserve">Non ergo fieri poteſt, ut infinitũ uerſetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8417" xml:space="preserve">quare <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8418" xml:space="preserve">mundus, ſi infinitus eſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8419" xml:space="preserve">Præterea ex his patet etiã fie <lb/>rinon poſſe, ut infinitũ motu ſit agitatũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s8420" xml:space="preserve">Sit enim linea A, <lb/>quæ propter B lineã feratur, finita, inquam, propter finitã. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8421" xml:space="preserve">Simul igitur A lineã à B, et B ab A abſolutam fore, neceſſe <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8422" xml:space="preserve">quantũ enim alterius altera occupabit, tantum illius et <lb/>altera occupabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8423" xml:space="preserve">Si igitur ambæ in cõtrarium moueantur, <lb/>citius abſoluentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8424" xml:space="preserve">ſin altera propè manentẽ alterã mouea-<lb/>tur, tardius, ſi modò eadẽ quod prope illam mouetur celeri <lb/>tate feratur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8425" xml:space="preserve">Verùm illud eſt manifestũ, fierinon poſſe, ut <lb/>finito in tẽpore quicquã tranſeat infinitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s8426" xml:space="preserve">tranſibit ergo in <lb/>tempore infinito: </s>
  <s xml:id="echoid-s8427" xml:space="preserve">hoc enim eſt demonstratũ prius, in hiſce <lb/>quæ de motu ſunt pertractata. </s>
  <s xml:id="echoid-s8428" xml:space="preserve">Nihil autem intereſt, finita <lb/>prope infinitam feratur, an infinita prope finitã: </s>
  <s xml:id="echoid-s8429" xml:space="preserve">nam cùm <lb/>hæc prope illam mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8430" xml:space="preserve">illa per hãc tranſire uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8431" xml:space="preserve"><lb/>Similiter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8432" xml:space="preserve">ſi moueatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8433" xml:space="preserve">ſi non moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8434" xml:space="preserve">uerùm ſi mo <lb/>ueantur ambæ, citius abſoluentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8435" xml:space="preserve">quanquã nihil prohibet <lb/>eam interdum, quæ prope quieſcentẽ mouetur, citius quàm <lb/>eam, quæ fertur, cõtra tranſire, ſi quiſpiam eas quidem, quæ <lb/>contra mouẽtur, utraſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8436" xml:space="preserve">ferri tardè poſuerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8437" xml:space="preserve">eam uerò quæ <lb/>prope quieſcentẽ mouetur, multò celerius illis ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s8438" xml:space="preserve">Nul-<lb/>lum igitur rationi prorſus im pedimentum afferetur, ſi pro-<lb/>pe quieſcentẽ alter a moueatur, cùm fieri poßit, ut A ſi pro <lb/>pe B lineam moueatur, motionẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8439" xml:space="preserve">ipſam etiam ſubeuntem <lb/>tardius tranſeat, uti diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8440" xml:space="preserve">Si igitur id infinitum eſt tem
<pb o="15" file="237" n="237" rhead="LIBER I."/>
pus, quo finit<unsure/>a ſubiens motum abſoluitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8441" xml:space="preserve">id ſanè quo <lb/>infinitam tranſiuit, infinitum eſſe pariratione neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s8442" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div152" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-234-01" xlink:href="note-234-01a" xml:space="preserve">Hîc determi_ <lb/>nat Ā<unsure/>riſt. de ſi_ <lb/>nitate vniuer ſi, <lb/>ſecundum ma_ <lb/>gnitudinem.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8443" xml:space="preserve">Vt infinitum ergo ſit motum, minimè fieri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8444" xml:space="preserve">nam <lb/>tempus fiat infinitum neceſſe eſt, etiam ſi per minimum <lb/>fuerit motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s8445" xml:space="preserve">At cœlum tempore finito uerſatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8446" xml:space="preserve">totumq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8447" xml:space="preserve">fertur in orbem. </s>
  <s xml:id="echoid-s8448" xml:space="preserve">Quare to tam eam tranſit circunferẽtiam, <lb/>quæ eſt intus: </s>
  <s xml:id="echoid-s8449" xml:space="preserve">ceu A B finitam. </s>
  <s xml:id="echoid-s8450" xml:space="preserve">Impoßibile eſt ergo id infi-<lb/>nitum eſſe, quod ſubit conuerſionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s8451" xml:space="preserve">Præterea aut eſſe <lb/>non poteſt linea infinita ex ea parte qua finis eſt, niſi ad <lb/>longitudinem fine careret, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8452" xml:space="preserve">ſuperficies infinita eſſe nõ <lb/>poteſt ea ex parte qua finis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8453" xml:space="preserve">cùm uerò fuerit terminata, <lb/>nulla ex parte eſt infinita: </s>
  <s xml:id="echoid-s8454" xml:space="preserve">quadratum enim aut circulum, <lb/>aut ſphæram infinitam eſſe nõ dixeris, quemadmodum neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8455" xml:space="preserve"><lb/>lineam bipedalem. </s>
  <s xml:id="echoid-s8456" xml:space="preserve">Si igitur neque ſphæra, neque circulus, <lb/>neque quadratum eſt infinitum, atque ſi circulus non eſt, <lb/>conuerſio non erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8457" xml:space="preserve">ſi infinitus non eſt, infinita non erit, <lb/>ſi ipſe circulus infinitus nõ eſt, uerſari profectò corpus in-<lb/>finitum non poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8458" xml:space="preserve">Præterea ſi C ſit centrum, A B uerò <lb/>ſit infinita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8459" xml:space="preserve">E ſit recta ad rectos angulos infinita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8460" xml:space="preserve">in-<lb/>ſuper infinita ſit C D ſubiens motum, nunquam ipſa C D <lb/>ab E linea abſo luetur, ſed ſemper perinde atque A B linea, <lb/>ſeſe habebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8461" xml:space="preserve">ſecat enim in ipſo E puncto: </s>
  <s xml:id="echoid-s8462" xml:space="preserve">non ergo infinita <lb/>uerſatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8463" xml:space="preserve">Inſuper ſi cœlum eſt infinitum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8464" xml:space="preserve">uerſatur, in-<lb/>finitum profectò finito tempore pertranſibit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8465" xml:space="preserve">ſit enim cœlũ <lb/>quidem quod manet, infinitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s8466" xml:space="preserve">id autem quod in hoc mo-<lb/>uetur, æquale. </s>
  <s xml:id="echoid-s8467" xml:space="preserve">Quare ſi uerſatum fuerit, cùm ſit infinitum, <lb/>æquale ſi bi infinitum tempore finito tranſibit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8468" xml:space="preserve">at hoc eſſe, <lb/>impoßibile dicebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8469" xml:space="preserve">Atqui dicere contrà etiam licet, <lb/>cùm finitum ſit id tempus, in quo eſt uerſatum, magnitudi-<lb/>nem quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8470" xml:space="preserve">finitam eſſe neceſſe eſt eam, quam conuerſione
<pb o="16" file="238" n="238" rhead="ARIST. DE COELO"/>
tranſiuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8471" xml:space="preserve">At æquale ſibi conuerſione tranſiuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8472" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8473" xml:space="preserve">ipſum <lb/>ergo cœlum, finitum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8474" xml:space="preserve">Corpus igitur id, quod uerſatur, <lb/>exitu non uacare, nec infinitum eſſe, ſed finem habere: </s>
  <s xml:id="echoid-s8475" xml:space="preserve">ex <lb/>hiſce iam quæ diximus, patuit.</s>
  <s xml:id="echoid-s8476" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s8477" xml:space="preserve">Quòd nullum corpus ſenſibile ſimplex ſit infinitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s8478" xml:space="preserve">quod'{que} <lb/>mundus infinitus non ſit.</s>
  <s xml:id="echoid-s8479" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div154" type="section" level="1" n="90">
<head xml:id="echoid-head108" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8480" xml:space="preserve">AT uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8481" xml:space="preserve">id, quod è medio, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8482" xml:space="preserve">id, quod ad mediũ <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-238-01a" xlink:href="note-238-01"/>
fertur, infinitionem ſubibit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8483" xml:space="preserve">lationes enim eas, quibus <lb/>ſurſum itur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8484" xml:space="preserve">deorſum, cõtrarias eſſe constat: </s>
  <s xml:id="echoid-s8485" xml:space="preserve">contrarijs <lb/>autem, contraria loca petuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8486" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8487" xml:space="preserve">contrariorũ ſi alterũ <lb/>definitũ eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8488" xml:space="preserve">alterũ definitũ erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8489" xml:space="preserve">medium uerò eſt defini-<lb/>tum. </s>
  <s xml:id="echoid-s8490" xml:space="preserve">Nam ſi undeuis deorſum feratur id, quod ſua omni-<lb/>bus collocatur, fieri nõ poteſt ut ultra medium ipſum pro-<lb/>grediatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8491" xml:space="preserve">Cùm igitur medium ſit definitũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8492" xml:space="preserve">ſuperũ locũ <lb/>definitũ eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8493" xml:space="preserve">Quòd ſi loca ſunt definita atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8494" xml:space="preserve">infi-<lb/>nita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8495" xml:space="preserve">corpora ſanè erunt finita. </s>
  <s xml:id="echoid-s8496" xml:space="preserve">Præterea ſi ſuperus, ac <lb/>inferus locus eſt definitus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8497" xml:space="preserve">id quod eſt inter hæc: </s>
  <s xml:id="echoid-s8498" xml:space="preserve">definitũ <lb/>eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8499" xml:space="preserve">nam ſi definitũ non eſt, motus infinitus erit <lb/>profectò: </s>
  <s xml:id="echoid-s8500" xml:space="preserve">hoc autẽ impoßibile eſſe antea demonstrauimus: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8501" xml:space="preserve">ergo medium ipſum eſt definitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s8502" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8503" xml:space="preserve">id corpus de-<lb/>finitum eſt ſanè, quod in hoc eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8504" xml:space="preserve">aut fore poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8505" xml:space="preserve">At id cor-<lb/>pus, quod ſurſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8506" xml:space="preserve">deorſum fertur, in hoc fore poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8507" xml:space="preserve"><lb/>aliud enim è medio, aliud ad mediũ ferri ſuapte natura po-<lb/>teſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8508" xml:space="preserve">Ex his igitur patet, corpus infinitũ in ratione rerũ eſſe <lb/>nõ poße. </s>
  <s xml:id="echoid-s8509" xml:space="preserve">Et inſuper ſi pondus non ſit infinitũ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8510" xml:space="preserve">quicquã <lb/>horũ corporũ infinitũ eße profectò poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8511" xml:space="preserve">infiniti nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8512" xml:space="preserve"><lb/>corporis pondus, infinitum eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8513" xml:space="preserve">Eadem fuerit <lb/>ratio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8514" xml:space="preserve">de corpore leui: </s>
  <s xml:id="echoid-s8515" xml:space="preserve">nam ſi eſt grauitas infinita, eſt <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8516" xml:space="preserve">leuitas infinita, ſi id eſt infinitum, quod ſuper omnia <lb/>eminet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8517" xml:space="preserve">Quod quidem ex hiſce patere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8518" xml:space="preserve">Sit enim fi-
<pb o="17" file="239" n="239" rhead="LIBER I."/>
nitu, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8519" xml:space="preserve">ſumatur infinitum quidem corpus A B: </s>
  <s xml:id="echoid-s8520" xml:space="preserve">pondus <lb/>autẽ ipſius C: </s>
  <s xml:id="echoid-s8521" xml:space="preserve">ab infinito igitur magnitudo finita auferatur <lb/>B D: </s>
  <s xml:id="echoid-s8522" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8523" xml:space="preserve">pondus ipſius ſit E: </s>
  <s xml:id="echoid-s8524" xml:space="preserve">ipſum igitur B pondus minus <lb/>erit ipſo pondere C: </s>
  <s xml:id="echoid-s8525" xml:space="preserve">minoris enim magnitudinis pondus mi <lb/>nus nimirum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8526" xml:space="preserve">Minus itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8527" xml:space="preserve">pondus, maius menſuret nu-<lb/>mero aliquo repetitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s8528" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8529" xml:space="preserve">ut minus ſeſe habet ad maius, ita <lb/>B D ſeſe habet ad B F magnitudinem: </s>
  <s xml:id="echoid-s8530" xml:space="preserve">fieri enim poteſt, ut <lb/>quantauis ab infinita auferatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8531" xml:space="preserve">Si igitur magnitudines <lb/>ſimilitudinẽ rationũ ſubeunt cum põderibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8532" xml:space="preserve">minus pon <lb/>dus minoris eſt magnitudinis, maius etiã magnitudinis erit <lb/>maioris: </s>
  <s xml:id="echoid-s8533" xml:space="preserve">æquale ergo finiti pondus erit, ac infiniti. </s>
  <s xml:id="echoid-s8534" xml:space="preserve">Si maio <lb/>ris præterea corporis maius eſt pondus, ipſius B D pondus <lb/>maius erit põdere corporis ipſius B F: </s>
  <s xml:id="echoid-s8535" xml:space="preserve">quare finiti pondus, <lb/>maius erit pondere infiniti: </s>
  <s xml:id="echoid-s8536" xml:space="preserve">inæqualium etiam magnitudinũ <lb/>idem fuerit pondus: </s>
  <s xml:id="echoid-s8537" xml:space="preserve">finitum enim ac infinitũ, inæqualia eſſe <lb/>constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s8538" xml:space="preserve">Nihil autẽ intereſt, cõmenſurabilia ipſa pondera, <lb/>an incõmenſurabilia ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s8539" xml:space="preserve">etenim eadẽ erit ratio, ſi incõmen <lb/>ſurabilia ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s8540" xml:space="preserve">Veluti ſi E pondus menſurans C pondus ter <lb/>repetitũ exuperet: </s>
  <s xml:id="echoid-s8541" xml:space="preserve">nam ſi tres totæ magnitudines B D ſu-<lb/>mantur, pondus ipſarum maius erit pondere C: </s>
  <s xml:id="echoid-s8542" xml:space="preserve">quare idem <lb/>eueniet impoßibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s8543" xml:space="preserve">Præterea fieri poteſt, ut cõmenſurabi-<lb/>lia ipſa ſumãtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8544" xml:space="preserve">nihil enim intereſt à pondere, an à magni <lb/>tudine initium fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s8545" xml:space="preserve">Veluti ſi E pondus cõmenſurabile ſu-<lb/>matur ipſi põderi C atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8546" xml:space="preserve">ab initio ea magnitudo auferatur, <lb/>quæ habet ipſum E pondus, ceu B D deinde allata fuerit <lb/>alia magnitudo ceu B F: </s>
  <s xml:id="echoid-s8547" xml:space="preserve">ad quã ita B D magnitudo ſe ha-<lb/>bet, ut pondus ſe habet ad pondus: </s>
  <s xml:id="echoid-s8548" xml:space="preserve">fieri enim poteſt, ut ſi ma <lb/>gnitudo A B ſit infinita, quant<unsure/>auis ab ea magnitudo aufera <lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8549" xml:space="preserve">His enim ſumptis, tam magnitudine quàm pondera <lb/>inter ſeſe ſanè cõmenſurabilia erũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8550" xml:space="preserve">At uerò nihil ad demon
<pb o="18" file="240" n="240" rhead="ARIST. DE COELO"/>
ſtrationem etiam refert, ſimilis ipſa magnitudo ponderis, an <lb/>dißimilis ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8551" xml:space="preserve">ſemper enim æqualis corpora põderis, magni <lb/>tudinis ipſius B D ponderis quotquotuis ab infinito ſume-<lb/>re aut auferendo, aut addendo licet: </s>
  <s xml:id="echoid-s8552" xml:space="preserve">quare patet ex his quæ <lb/>diximus, corporis infiniti pondus finitũ non eſſe, erit igitur <lb/>infinitũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s8553" xml:space="preserve">Quòd ſi hoc eſſe nõ poteſt, nec infinitũ quicquã <lb/>in ratione rerũ corpus etiã eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8554" xml:space="preserve">Atqui pondus infi <lb/>nitum quid in ratione rerum eſſe non poſſe, exhiſce patere <lb/>poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8555" xml:space="preserve">Si enim tantũ pondus per tantũ ſpaciũ hoc in tẽpo <lb/>re motu cietur, tamẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8556" xml:space="preserve">inſuper in minore ſanè mouebitur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8557" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8558" xml:space="preserve">tẽpora rationẽ eam quam habẽt pondera, contrà ſanè <lb/>habebunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8559" xml:space="preserve">ueluti ſi dimidiũ pondus hoc in tẽpore mouctur, <lb/>duplum in dimidio huiuſce mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8560" xml:space="preserve">Præterea põdus finitũ <lb/>omne, finitũ ſpaciũ finito quodã in tẽpore tranſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8561" xml:space="preserve">Quæ cũ <lb/>ita ſint, ſi quopiã pondus ſit infinitum, moueatur ipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8562" xml:space="preserve"><lb/>non moueatur neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8563" xml:space="preserve">moueatur enim neceſſe eſt, quo <lb/>tantum eſt quantũ finitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s8564" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8565" xml:space="preserve">inſuper non moueatur rurſus <lb/>neceſſe eſt, quo exceſſum quidẽ ratione ipſum moueri opor <lb/>tet: </s>
  <s xml:id="echoid-s8566" xml:space="preserve">contrá que maius in minore moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s8567" xml:space="preserve">Ratio uerò infiniti <lb/>nulla eſt ad finitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s8568" xml:space="preserve">temporis autẽ minoris, eſt ad maius tem-<lb/>pus finitũ, ſed in minore ſemper: </s>
  <s xml:id="echoid-s8569" xml:space="preserve">minimũ autem nõ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8570" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8571" xml:space="preserve"><lb/>ſi eſſet, utilitas ulla eſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s8572" xml:space="preserve">ſumptũ enim fuiſſet quippiam fini <lb/>tum maius in eadẽ ratione, in qua reſpectu temporis infini-<lb/>tum ad minus eſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8573" xml:space="preserve">Quare æquali in tempore, per ſpatium <lb/>æquale finitũ ac infinitum utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8574" xml:space="preserve">moueretur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8575" xml:space="preserve">at fieri non po-<lb/>teſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8576" xml:space="preserve">At neceſſe eſt, ſi infinitum quantouis finito tamen tem-<lb/>pore moueatur, aliud etiam pondus finitum in hoc eodẽ per <lb/>ſpacium finitũ quoddam moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s8577" xml:space="preserve">Impoßibile eſt ergo pon <lb/>dus infinitum eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8578" xml:space="preserve">ſimiliter leuitatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s8579" xml:space="preserve">Et corpora ergo <lb/>infinitum pondus habentia, leuitatemúe, in ratione rerum
<pb o="19" file="241" n="241" rhead="LIBER I."/>
eſſe non poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8580" xml:space="preserve">Patet igitur corpus infinitum non eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8581" xml:space="preserve"><lb/>ſi boc modo cõtemplatio de ipſo fiat per rationes particu-<lb/>lares, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8582" xml:space="preserve">ſi {un}iuerſaliter conſideretur non ſolum per ratio-<lb/>nes eas, quæ in ſermonibus de principijs à nobis ſunt dictæ. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8583" xml:space="preserve">Determinatũ eſt enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8584" xml:space="preserve">illo in loco de infinito uniuerſa-<lb/>liter prius, quomodo eſt, et quomodo non eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8585" xml:space="preserve">ſed etiã nunc, <lb/>alio modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s8586" xml:space="preserve">Poſt bæc autem conſider andum eſt, ſi infinitũ <lb/>quidem uniuerſum corpus non ſit, tantũ tamen ſit ut plures <lb/>ſint cœli. </s>
  <s xml:id="echoid-s8587" xml:space="preserve">Forſitan enim boc quiſpiam dubitauerit, nibil <lb/>obstare ut bic, qui nos circundat mundus, eſt constitutus, ſie <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8588" xml:space="preserve">plures alios eſſe cœlos, plures quidẽ uno, nõ tamen infi-<lb/>nitos. </s>
  <s xml:id="echoid-s8589" xml:space="preserve">Prius autem, uniuerſaliter de finito dicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8590" xml:space="preserve">Om{ne} <lb/>itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8591" xml:space="preserve">corpus, aut finitum, aut infinitũ eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8592" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8593" xml:space="preserve">ſi <lb/>infinitum eſt, aut ſimilium, aut dißimilium partium eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s8594" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8595" xml:space="preserve"><lb/>ſi dißimilium partium eſt, aut ex finitis ſpecie, aut ex infini <lb/>tis constare. </s>
  <s xml:id="echoid-s8596" xml:space="preserve">Patetigitur ex infinitis constare non poſſe, ſi <lb/>quiſpiã nobis primas ſuppoſitiones manere ſinat: </s>
  <s xml:id="echoid-s8597" xml:space="preserve">nã ſi pri-<lb/>mi motus finiti ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s8598" xml:space="preserve">ſpecies quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8599" xml:space="preserve">ſimpliciũ corporũ finitas <lb/>eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8600" xml:space="preserve">Etenim ſimplicis quidẽ corporis motio, ſim <lb/>plex eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8601" xml:space="preserve">ſimplices autẽ motiones, finitæ ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8602" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8603" xml:space="preserve">omne na-<lb/>turale corpus, motionem babere neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8604" xml:space="preserve">At uerò ſi infi-<lb/>nitũ ex infinitis erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8605" xml:space="preserve">quanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8606" xml:space="preserve">partiũ infinitã eſſe neceſſe <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8607" xml:space="preserve">dico autẽ aquã, uel ignem. </s>
  <s xml:id="echoid-s8608" xml:space="preserve">At boc eſſe nõ poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8609" xml:space="preserve">demon <lb/>ſtratũ eſt enim neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8610" xml:space="preserve">pondus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8611" xml:space="preserve">leuitatem in ratione rerũ <lb/>infinitam eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s8612" xml:space="preserve">Præterea loca quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8613" xml:space="preserve">ipſarum, magnitudi-<lb/>ne infinita eſſe neceſſe eſt, quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8614" xml:space="preserve">motus omniũ infinitos <lb/>eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s8615" xml:space="preserve">boc autẽ eſſe nequit, ſi primas ſuppoſitiones poſueri-<lb/>mus ueras eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8616" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8617" xml:space="preserve">id quod deorſum, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8618" xml:space="preserve">id quod ſur-<lb/>ſum fertur in infinitum moueri poßit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8619" xml:space="preserve">impoßibile eſt enim <lb/>fieri id quod ortũ ſubire nõ poteſt, tã in qualitate, quàm in
<pb o="20" file="242" n="242" rhead="ARIST. DE COELO"/>
quantitate, quàm etiam in ubi. </s>
  <s xml:id="echoid-s8620" xml:space="preserve">Dico autẽ boc pacto: </s>
  <s xml:id="echoid-s8621" xml:space="preserve">ſi im-<lb/>poßibile eſt albũ quippiã fore, aut pedale, aut in Aegypto, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8622" xml:space="preserve">fieri quicquã borũ inpoßibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8623" xml:space="preserve">Impoßibile eſt igitur <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8624" xml:space="preserve">illud etiã quicquã ferri, quo nullũ corpus peruenire po <lb/>teſt ſubiens lationẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s8625" xml:space="preserve">Præterea &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8626" xml:space="preserve">ſi ſeiuncta ſunt, nõ minus <lb/>tamen biſce, qui eſt ex omnibus ignis, infinitus eſſe poteſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s8627" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div154" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-238-01" xlink:href="note-238-01a" xml:space="preserve">Hîc oftendit <lb/>Ā<unsure/>riſto. nulla<unsure/>m <lb/>corp<emph style="sub">9</emph> rectè mo <lb/>tum eſſe infini-<lb/>tum.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8628" xml:space="preserve">At corpus eſt, id quod omni ex parte dimenſionem babet. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8629" xml:space="preserve">Quare quî fieri poteſt, ut plura quidẽ ſint dißimilia, unum-<lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8630" xml:space="preserve">autem ipſorum ſit infinitum? </s>
  <s xml:id="echoid-s8631" xml:space="preserve">omni enim ex parte, <lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8632" xml:space="preserve">infinitum eſſe oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8633" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8634" xml:space="preserve">ſimilium par <lb/>tium, infinitũ eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8635" xml:space="preserve">primò enim non eſt alius præter <lb/>bos motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s8636" xml:space="preserve">borum igitur unum babebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8637" xml:space="preserve">Quòd ſi boc conce <lb/>detur, eueniet ſanè grauitatẽ, aut leuitatẽ infinitam in ratio-<lb/>ne rerum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s8638" xml:space="preserve">Atqui impoßibile eſt id quod uerſatur, infi-<lb/>nitum eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s8639" xml:space="preserve">fieri enim nõ poteſt, ut infinitũ ipſum uerſetur, <lb/>nibil enim intereſt, boc, an cœlum infinitũ eſſe dicatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8640" xml:space="preserve">boc <lb/>autem demonstratum eſt impoßibile eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s8641" xml:space="preserve">At uerò fieri <lb/>omnino nõ poteſt, ut infinitum ſubeat motum: </s>
  <s xml:id="echoid-s8642" xml:space="preserve">aut enim ſe-<lb/>cundùm naturam, aut ui, motu ciebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8643" xml:space="preserve">Atque ſi ui mouea-<lb/>tur, eſt ipſius profectò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8644" xml:space="preserve">ſecundùm naturam motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8645" xml:space="preserve">Qua-<lb/>re &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8646" xml:space="preserve">locus proprius alius erit, ad quem ipſum ſuapte na-<lb/>tura feretur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8647" xml:space="preserve">at boc impoßibile eſſe constat.</s>
  <s xml:id="echoid-s8648" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s8649" xml:space="preserve">Quòd infinitũ à finito pati non poſsit, ne{que} finitũ ab infinito fini <lb/>to tempore: </s>
  <s xml:id="echoid-s8650" xml:space="preserve">nec infinitũ ab infinito aliquo tempore. </s>
  <s xml:id="echoid-s8651" xml:space="preserve">Quòd in-<lb/>finitum aliquo tempore infinitum non mouet.</s>
  <s xml:id="echoid-s8652" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div156" type="section" level="1" n="91">
<head xml:id="echoid-head109" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8653" xml:space="preserve">OMnino autem fieri non poſſe ut infinitũ à finito pa-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-242-01a" xlink:href="note-242-01"/>
tiatur, aut in quippiam finitum agat, ex biſce patere <lb/>potest. </s>
  <s xml:id="echoid-s8654" xml:space="preserve">Sit enim infinitum quidem A, finitum autẽ B &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8655" xml:space="preserve">tem <lb/>pus in quo finitum mouit, ac infinitum eſt motum, C. </s>
  <s xml:id="echoid-s8656" xml:space="preserve">Si igi-<lb/>tur ipſum A calefactum eſt, aut pulſum à B aut aliud quip
<pb o="21" file="243" n="243" rhead="LIBER I."/>
piam paſſum in tempore C: </s>
  <s xml:id="echoid-s8657" xml:space="preserve">ſit D ipſo B minus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8658" xml:space="preserve">minus <lb/>æquali in tempore moueat minus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8659" xml:space="preserve">Sit autẽ E ab ipſo D alte-<lb/>ratũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s8660" xml:space="preserve">Quod igitur D eſt ad B idipſum E ad finitũ aliquod <lb/>erit, puta F. </s>
  <s xml:id="echoid-s8661" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8662" xml:space="preserve">alterare ponatur æquale quidem æquali <lb/>in tẽpore æquale: </s>
  <s xml:id="echoid-s8663" xml:space="preserve">minus autem in æquali minus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8664" xml:space="preserve">minus <lb/>etiã maius, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8665" xml:space="preserve">tantũ ſanè quantũ ratio flagitabit, quam ba <lb/>bet maius ad minus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8666" xml:space="preserve">A nullo ergo finito, ullo in tempore mo <lb/>uebitur infinitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s8667" xml:space="preserve">minus enim aliud æquali in tempore à mi-<lb/>nore mouebitur, ad quod id quod rationem ſubit, finitũ ni-<lb/>mirum erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8668" xml:space="preserve">infinitũ enim ad finitum nullam rationẽ ſubire <lb/>poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8669" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8670" xml:space="preserve">infinitum ullo in tempore finitum mo <lb/>uebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8671" xml:space="preserve">Sit enim infinitum quidẽ A finitum uerò B tempus <lb/>autem C. </s>
  <s xml:id="echoid-s8672" xml:space="preserve">Igitur D in C tẽpore minus B ipſo mouebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8673" xml:space="preserve">Sit <lb/>illud F atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8674" xml:space="preserve">quam rationẽ B totũ babet ad Feam habeat E <lb/>ad D: </s>
  <s xml:id="echoid-s8675" xml:space="preserve">ergo F mouebit ipſum B F in tempore C: </s>
  <s xml:id="echoid-s8676" xml:space="preserve">finitũ ergo <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8677" xml:space="preserve">infinitum æquali in tempore alter abunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8678" xml:space="preserve">At fieri nõ po-<lb/>teſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8679" xml:space="preserve">ſupponebatur enim maius, minore in tempore altera-<lb/>re: </s>
  <s xml:id="echoid-s8680" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8681" xml:space="preserve">tẽpus ſumptum idem faciet ſemper: </s>
  <s xml:id="echoid-s8682" xml:space="preserve">quare nullũ erit <lb/>tempus, in quo mouebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8683" xml:space="preserve">At uerò fieri non poteſt, ut tẽpo-<lb/>re infinito moueat, aut etiam moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8684" xml:space="preserve">finem enim non ba <lb/>bet: </s>
  <s xml:id="echoid-s8685" xml:space="preserve">actio autem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8686" xml:space="preserve">paßio, babet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8687" xml:space="preserve">Atquineq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8688" xml:space="preserve">fieri poteſt, <lb/>ut infinitum ab infinito aliquid patiatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8689" xml:space="preserve">Sit enim tam A <lb/>quàm B infinitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s8690" xml:space="preserve">C D autem tempus, in quo paſſum eſt B <lb/>ab A: </s>
  <s xml:id="echoid-s8691" xml:space="preserve">pars igitur infinitæ quæ eſt E quoniam totum B fuit <lb/>paſſum, nõ æquali tẽpore paſſa eſt idem: </s>
  <s xml:id="echoid-s8692" xml:space="preserve">ſupponatur enim <lb/>minus, tempore minore moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s8693" xml:space="preserve">ſit E motum ab A in tẽpo-<lb/>re D F: </s>
  <s xml:id="echoid-s8694" xml:space="preserve">quod igitur est ipſum F D ad C D id eſt ipſum E <lb/>ad quippiam finitum ipſius B boc igitur ab A in C D tem-<lb/>pore motum eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8695" xml:space="preserve">ſupponatur enim ab eodem in <lb/>maiore tẽpore atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8696" xml:space="preserve">minore maius minusúe pati, quæ quidẽ
<pb o="22" file="244" n="244" rhead="ARIST. DE COELO"/>
diuiſa ſunt per tẽporis rationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s8697" xml:space="preserve">Nullo ergo tẽpore finito: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8698" xml:space="preserve">infinitum ab infinito moueri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8699" xml:space="preserve">in infinito ergo: </s>
  <s xml:id="echoid-s8700" xml:space="preserve">ſed infi <lb/>nitum quidem tempus finem non babet, id autem quod eſt <lb/>motum, babet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8701" xml:space="preserve">Si igitur omne ſenſibile corpus actiuam, <lb/>aut paßiuã, aut utranq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8702" xml:space="preserve">potentiã babet, impoßibile eſt cor-<lb/>pus infinitum, ſenſibile eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s8703" xml:space="preserve">At uerò quæ corpora etiam <lb/>ſunt in loco, omnia ſenſibilia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8704" xml:space="preserve">Non ergo corpus ullum, <lb/>extra cœlum infinitum erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8705" xml:space="preserve">At neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8706" xml:space="preserve">etiam finitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s8707" xml:space="preserve">Nullum <lb/>ergo corpus omnino eſt extra cœlum: </s>
  <s xml:id="echoid-s8708" xml:space="preserve">nam ſi intelligibile <lb/>ſit, erit ſanè in loco: </s>
  <s xml:id="echoid-s8709" xml:space="preserve">extra enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8710" xml:space="preserve">intus, locum ſignificant: </s>
  <s xml:id="echoid-s8711" xml:space="preserve"><lb/>quare ſenſibile corpus erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8712" xml:space="preserve">ſenſibile autem nullum, eſt non <lb/>in loco. </s>
  <s xml:id="echoid-s8713" xml:space="preserve">Licet etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8714" xml:space="preserve">rationes afferre, ad artificem diſſe <lb/>rendi magis accommodatas. </s>
  <s xml:id="echoid-s8715" xml:space="preserve">Neque enim uerſari poteſt <lb/>infinitum, ſi ſit ſimilium partium, quippe cùm non ſit me-<lb/>dium infiniti: </s>
  <s xml:id="echoid-s8716" xml:space="preserve">id uerò quod uerſatur, circa medium mouea-<lb/>tur, neque rectà moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s8717" xml:space="preserve">oportebit enim alium tantum infi-<lb/>nitum eſſe locũ, ad quẽ ſuapte natura mouebitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8718" xml:space="preserve">alium <lb/>item tantum, ad quem præter naturam feretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8719" xml:space="preserve">Præterea <lb/>ſiue natura motum babeatrectè pergẽdi, ſiue ui moueatur, <lb/>utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8720" xml:space="preserve">profectò modo mouẽtes uires infinitas eſſe oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8721" xml:space="preserve"><lb/>Vires enim infinitæ ſunt infiniti, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8722" xml:space="preserve">infiniti uires ſunt infini <lb/>tæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s8723" xml:space="preserve">Quare et id qd' mouet, infinitũ eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8724" xml:space="preserve">Eſt autẽ <lb/>in biſce quæ de motu ſunt dicta, ratio quædam, qua demon-<lb/>ſtratur nibil finitorum potentiam infinitam, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8725" xml:space="preserve">quicquã <lb/>infinitorum finitam babere. </s>
  <s xml:id="echoid-s8726" xml:space="preserve">Si igitur id quod ſecundũ natu <lb/>ram mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8727" xml:space="preserve">præter naturam moueri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8728" xml:space="preserve">erunt infi <lb/>nita duo, id inquam quod ſic mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8729" xml:space="preserve">id quod mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8730" xml:space="preserve"><lb/>Præterea, quid eſt id quod infinitum mouet? </s>
  <s xml:id="echoid-s8731" xml:space="preserve">nam ſi ipſum <lb/>ſeipſum mouet, animatum erit profectò: </s>
  <s xml:id="echoid-s8732" xml:space="preserve">boc autem, quonã <lb/>pacto infinitũ animal eſſe poteſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s8733" xml:space="preserve">Sin aliud quippiam eſt,
<pb o="23" file="245" n="245" rhead="LIBER I."/>
duo erunt infinita profectò, id inquam quod mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8734" xml:space="preserve">id <lb/>quod mouetur, forma potentiáq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8735" xml:space="preserve">diuerſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s8736" xml:space="preserve">Si uniuerſum autẽ <lb/>nõ ſit continuũ, ſed ut Democritus dicit, ac Leucippus, cor <lb/>pora uacuo ſint distincta, unum omniũ eſſe motum neceſſe <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8737" xml:space="preserve">ſunt enim figuris distincta: </s>
  <s xml:id="echoid-s8738" xml:space="preserve">naturã autẽ ipſorũ unam in-<lb/>quiunt eſſe, perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8739" xml:space="preserve">ſi quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8740" xml:space="preserve">ſeparatum aurum eſſet: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8741" xml:space="preserve">borũ autẽ, uti dicimus, eundẽ eſſe motũ neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8742" xml:space="preserve">quo nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8743" xml:space="preserve"><lb/>una gleba fertur, eò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8744" xml:space="preserve">uniuerſa terra mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8745" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8746" xml:space="preserve">totus <lb/>ignis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8747" xml:space="preserve">ſcintilla, eundem ad locum feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8748" xml:space="preserve">Quare ſi <lb/>cuncta pondus babent, nullum corpus leue ſimpliciter erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8749" xml:space="preserve"><lb/>ſi cuncta ſunt leuia, nullum erit particeps grauitatis. </s>
  <s xml:id="echoid-s8750" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea ſi pondus babent, uel leuitatẽ, aut ultimũ quid uniuer-<lb/>ſi, aut medium erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8751" xml:space="preserve">boc autẽ eſſe nequit, quippe cùm ſit in-<lb/>finitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s8752" xml:space="preserve">omnino autem ubi medium non eſt, aut ultimum, <lb/>neque boc quidem eſt ſupra, boc autem infra: </s>
  <s xml:id="echoid-s8753" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8754" xml:space="preserve">nullus la-<lb/>tionis locus corporibus erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8755" xml:space="preserve">At bic ſi non ſit, motus non <lb/>erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8756" xml:space="preserve">moueantur enim aut ſecundũ naturam, aut præter na-<lb/>turam, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8757" xml:space="preserve">bæc autẽ definita ſunt proprijs, alienisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8758" xml:space="preserve"><lb/>locis. </s>
  <s xml:id="echoid-s8759" xml:space="preserve">Præterea ſi ubi præter naturam manet quippiam, <lb/>aut quò fertur, illum alij locum cuipiam competere naturæ <lb/>neceſſe eſt, quod quidem ex inductione patere poteſt, non <lb/>omnia ſanè pondus, aut leuitatẽ babere, ſed quædã babere, <lb/>guædam non babere neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8760" xml:space="preserve">Vniuerſi igitur corpus in-<lb/>finitum non eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s8761" xml:space="preserve">ex bis quæ diximus patet.</s>
  <s xml:id="echoid-s8762" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div156" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-242-01" xlink:href="note-242-01a" xml:space="preserve">Hîc declarat <lb/>Ā<unsure/>riſto. nullum <lb/>corp? ſenſibile <lb/>eſſe infinitũ ex <lb/>parte actionis, <lb/>&amp; paſsionis.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s8763" xml:space="preserve">Si plures ſint mundi, neceſſe eſt ex corporibus ſimilis naturæ con <lb/>ſtent. </s>
  <s xml:id="echoid-s8764" xml:space="preserve">Quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s8765" xml:space="preserve">non ſint plures. </s>
  <s xml:id="echoid-s8766" xml:space="preserve">Et {que} ſit neceſſe rerũ ſenſilium <lb/>loca ſinita eſſe &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8767" xml:space="preserve">determinata.</s>
  <s xml:id="echoid-s8768" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div158" type="section" level="1" n="92">
<head xml:id="echoid-head110" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8769" xml:space="preserve">NV{nc} autem dicamus, cur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8770" xml:space="preserve">plures eſſe cœli nõ poſ-<lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8771" xml:space="preserve">boc enim conſiderandum diximus eße, ſi quiſ-<lb/>piam demonstratum eße de corporibus uniuerſaliter non <lb/>putet, extra mundum bunc nibil ipſorum eße poße, ſed
<pb o="24" file="246" n="246" rhead="ARIST. DE COELO"/>
ſermonem dictum eſſe duntaxat existimet de hiſce corpori-<lb/>bus, quæ indefinitè ponuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8772" xml:space="preserve">Omnia itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8773" xml:space="preserve">corpora &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8774" xml:space="preserve">ui, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8775" xml:space="preserve">natura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8776" xml:space="preserve">manent &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8777" xml:space="preserve">etiam mouentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8778" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8779" xml:space="preserve">quo in loco <lb/>nõ ui manent, ad eum ſecundũ naturam feruntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8780" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8781" xml:space="preserve">ad quẽ <lb/>nõ ui feruntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8782" xml:space="preserve">in eo manent natura: </s>
  <s xml:id="echoid-s8783" xml:space="preserve">quo uerò in loco ui ma <lb/>nent, ad eũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8784" xml:space="preserve">ui ſanè ferũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8785" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8786" xml:space="preserve">ad quẽ ui feruntur, in eo <lb/>ui quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8787" xml:space="preserve">manent. </s>
  <s xml:id="echoid-s8788" xml:space="preserve">Præterea ſi bæc latio ui fit, contraria cõ <lb/>petit ſecundũ naturã. </s>
  <s xml:id="echoid-s8789" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8790" xml:space="preserve">ſi ad hoc medium illinc ui ter-<lb/>ra feretur, hinc illuc ſecundũ naturam feretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8791" xml:space="preserve">Et ſi hîc ter <lb/>ra non ui manet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8792" xml:space="preserve">huc natura ſanè feretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8793" xml:space="preserve">Vnum enim <lb/>eum motum, qui ſecundũ naturã cõpetit, eſſe constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s8794" xml:space="preserve">Præ <lb/>terea mundos uniuerſos ex eiſdem corporibus cõstare, cùm <lb/>ſint eiuſdem naturæ neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8795" xml:space="preserve">corporũ etiã unumquodq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8796" xml:space="preserve">potentiam eandem habere neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8797" xml:space="preserve">ut terram, ignẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8798" xml:space="preserve">ea <lb/>quæ inter hæc collocantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8799" xml:space="preserve">Nam ſi hæc ſolo conueniunt no <lb/>mine, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8800" xml:space="preserve">nõ forma eadem, ea quæ illic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8801" xml:space="preserve">hîc ſunt dicuntur, <lb/>uniuerſum quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8802" xml:space="preserve">nomine profectò tantùm modus dicetur.</s>
  <s xml:id="echoid-s8803" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8804" xml:space="preserve">Patet igitur ipſorum aliud è medio, aliud ad medium aptũ <lb/>eſſe ſuapte natura ferri, ſi ignis omnis eiuſdem eſt formæ, et <lb/>unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8805" xml:space="preserve">etiam cæterorum, quemadmodum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8806" xml:space="preserve">eæ par <lb/>tes ignis quæ hoc in mundo ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8807" xml:space="preserve">Hæc autemita ſeſe habere <lb/>neceſſariò, ex ſuppoſitionibus hiſce patet, quas demotibus <lb/>prius attulimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8808" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8809" xml:space="preserve">motiones finitæ ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8810" xml:space="preserve">unum-<lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8811" xml:space="preserve">elementorũ per unum quemq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8812" xml:space="preserve">motum dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8813" xml:space="preserve">Qna-<lb/>re ſi motiones eædem ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8814" xml:space="preserve">elementa ſint eadem ubiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8815" xml:space="preserve">ne-<lb/>ceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8816" xml:space="preserve">Partes igitur terræ quæ in alio mundo ſunt, ad <lb/>hoc medium aptæ ſunt ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s8817" xml:space="preserve">Et ignis etiam qui eſt ibi, ad <lb/>hoc ultimum ferri ſuapte natura poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8818" xml:space="preserve">At impoßibile eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8819" xml:space="preserve">ſi enim hoc eueniat, ſurſum quidem terram ſuo in mundo, <lb/>ignem autem ad medium ferri neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8820" xml:space="preserve">Simili modo &amp;</s>
  <s xml:id="echoid-s8821" xml:space="preserve">
<pb o="25" file="247" n="247" rhead="LIBER I."/>
terram quæ eſt hîc, è medio ſecundũ maturam ferri, medium <lb/>illius mundi petẽtem neceſſe eſt, propterea quòd mundi in-<lb/>ter ſeſe talem habẽt poſitionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s8822" xml:space="preserve">Aut enim ponendum non <lb/>eſt eandem corporum naturam ſimplicium in cœlis pluri-<lb/>bus eſſe, aut ſi eandem eſſe ponamus, ipſum-medium unum, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8823" xml:space="preserve">ultimum itidem unum faciamus neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8824" xml:space="preserve">quòd ſi hoc <lb/>abſurdum eueniat, uno plures eſſe mundos impoßibile eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s8825" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8826" xml:space="preserve">Cenſere autem aliam ſimplicium eſſe naturam, ſi minus <lb/>aut plus à proprijs locis distent, metas egreditur rationis: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8827" xml:space="preserve">quid enim refert tanta longitudine, an tanta distent? </s>
  <s xml:id="echoid-s8828" xml:space="preserve">Diffe-<lb/>runt enim tantò ratione magis, quantò plus distant: </s>
  <s xml:id="echoid-s8829" xml:space="preserve">formã <lb/>autẽ eandem habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s8830" xml:space="preserve">At uerò motum ipſorũ aliquem eſſe <lb/>neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8831" xml:space="preserve">patet enim ipſa moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s8832" xml:space="preserve">Omnibus´ ne igitur mo <lb/>tibus ut moueri, contrarijsq́ dicemus? </s>
  <s xml:id="echoid-s8833" xml:space="preserve">at quod omnino mo-<lb/>ueri aptum non eſt, id ut ui moueatur fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8834" xml:space="preserve">Siigi-<lb/>tur eſt quiſpiam motus ipſorum ſecundum naturam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8835" xml:space="preserve">eo-<lb/>rum ſanè quæ ſunt eiuſdem formæ, et ſingulorum ad unum <lb/>numero locum, ad hoc inquam medium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8836" xml:space="preserve">ad hoc ultimũ, <lb/>motionem eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8837" xml:space="preserve">Si uerò ad eadem ſpecie, plura <lb/>autem numero motus ipſorum ſit, propterea quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8838" xml:space="preserve">ſin-<lb/>gula plura quidem ſunt, ſpecie uerò non differunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8839" xml:space="preserve">nõ huic <lb/>quidem partium tale, huic autẽ non tale, ſed ſimiliter omni-<lb/>bus idem accõmodabitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8840" xml:space="preserve">eadem enim omnes inter ſeſe ſpe-<lb/>cie cõstat eſſe, numero uerò quamuis à quauis differre. </s>
  <s xml:id="echoid-s8841" xml:space="preserve">Hoc <lb/>autem ideo dico, quia partes quæ hîc ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8842" xml:space="preserve">partes quæ <lb/>in altero mundo ſunt, inter ſeſe ſimiliter habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s8843" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8844" xml:space="preserve">ea quæ <lb/>hinc eſt ſumpta nullã differentiã ad earum partium ullam <lb/>habet, quæ in alio &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8845" xml:space="preserve">in eodem ſunt mundo, ſed eodẽ ſe ha-<lb/>bent ad omnes: </s>
  <s xml:id="echoid-s8846" xml:space="preserve">quippe cùm inter ſeſe non differunt forma.</s>
  <s xml:id="echoid-s8847" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8848" xml:space="preserve">Quare aut haſce ſuppoſitiones mouere, aut mediũ unum
<pb o="26" file="248" n="248" rhead="ARIST. DE COELO"/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8849" xml:space="preserve">ultimum unum eße neceße eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8850" xml:space="preserve">Quod ſi ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8851" xml:space="preserve">cœlum <lb/>his eiſdem profectò ſignis, eiſdemq́ neceßitatibus unum ſo <lb/>lum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8852" xml:space="preserve">non plures eße neceße eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8853" xml:space="preserve">Eße autem quippiam <lb/>quò ferri terra eſt apta, acignis, ex cæteris etiam patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s8854" xml:space="preserve">o-<lb/>mnino enim id, quod mouctur, ex quopiam in quippiam mu <lb/>tatur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8855" xml:space="preserve">hæc ex quo inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8856" xml:space="preserve">in quod, ſpecie differunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8857" xml:space="preserve">omnis autem mutatio, finita eſt ſanè. </s>
  <s xml:id="echoid-s8858" xml:space="preserve">Id enim quod ſanatur, <lb/>ex morbo it ad ſanitatem: </s>
  <s xml:id="echoid-s8859" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8860" xml:space="preserve">id quod accreſcit, è quantitate <lb/>parua ad magnam accedit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8861" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8862" xml:space="preserve">id ergo quod fertur legẽ ean <lb/>dem ſubit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8863" xml:space="preserve">etenim hoc ex loco in locum eundo fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8864" xml:space="preserve">Id ergo ex <lb/>quo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8865" xml:space="preserve">id ad quod aptum eſt ferri, ſpecie differre oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s8866" xml:space="preserve"><lb/>quemadmodũ id quod ſanatur, non quibus ſine ullo diſcri-<lb/>mine pergit, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8867" xml:space="preserve">quo uult hiſce qui mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8868" xml:space="preserve">Etignis ergo, et <lb/>terra, non in infinitum, ſed in oppoſita ſanè feruntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8869" xml:space="preserve">ſupra <lb/>autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8870" xml:space="preserve">infra, ſunt ea quæ in loco ſubeunt oppoſitionem.</s>
  <s xml:id="echoid-s8871" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8872" xml:space="preserve">Quibus efficitur, ut hæc lationis ſint fines: </s>
  <s xml:id="echoid-s8873" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8874" xml:space="preserve">con-<lb/>uerſio, oppoſita quodammodo habet ea, quæ per diametrũ <lb/>distant: </s>
  <s xml:id="echoid-s8875" xml:space="preserve">toti uerò nõ eſt contr arium quicquã. </s>
  <s xml:id="echoid-s8876" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8877" xml:space="preserve">ex <lb/>hiſce motio quodammodo in oppoſita fit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8878" xml:space="preserve">finita. </s>
  <s xml:id="echoid-s8879" xml:space="preserve">Sit <lb/>igitur quiſpiam exitus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8880" xml:space="preserve">non ſine fine ferãtur neceſſe eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8881" xml:space="preserve">Non ferri autẽ hæc in infinitũ, ſignum etiam hoc eſſe uide-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8882" xml:space="preserve">terra nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8883" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8884" xml:space="preserve">ignis quo propinquiora ſunt locis ſuis, <lb/>illa quidẽ medio, ignis uerò ſupero loco, eò celerius porrò <lb/>feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8885" xml:space="preserve">Quòd ſi infinitus eſſet ſuperus locus, infinita <lb/>nimirum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8886" xml:space="preserve">celeritas eſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s8887" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8888" xml:space="preserve">ſi celeritas infinita eſſet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8889" xml:space="preserve"><lb/>grauitas etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8890" xml:space="preserve">leuitas infinita eſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8891" xml:space="preserve">Nam ut id quod <lb/>inferius pergeret celeritate differens, grauitate celere eſſet, <lb/>ſic ſi infinita eſſet huius accretio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8892" xml:space="preserve">incrementum ſanè ce-<lb/>leritatis infinitum etiã eſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8893" xml:space="preserve">At uerò neque ab alio, neque <lb/>ui (ut quidam inquiunt) extruſum, ſurſum alterum ipſorũ,
<pb o="27" file="249" n="249" rhead="LIBER I."/>
deorſum alterum fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8894" xml:space="preserve">tardius enim maior ignis ſurſum, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8895" xml:space="preserve">maior terra deorſum utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8896" xml:space="preserve">moueretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8897" xml:space="preserve">nunc autem con-<lb/>trarium fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8898" xml:space="preserve">ignis enim maior, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8899" xml:space="preserve">terra etiã maior celerius <lb/>ſemper proprium locũ petit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8900" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8901" xml:space="preserve">porrò celerius prope <lb/>finem pergerent, ſi ui, extruſioné que mouerentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8902" xml:space="preserve">omnia <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8903" xml:space="preserve">quæ ita mouentur, cũlongius ab eo quod uim attulit <lb/>distant, tardius ſanè feruntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s8904" xml:space="preserve">atque unde ui pulſa ſunt, illuc <lb/>non ui, ſed ſuopte nutu feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8905" xml:space="preserve">Quare fides ex hiſce, <lb/>ſumi de hiſce de quibus loquimur ſatis poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8906" xml:space="preserve">Præterea, <lb/>per rationes etiam quæ ex prima philoſophia adduci poſ-<lb/>ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8907" xml:space="preserve">ex ipſa conuerſione quam quidem hic ſimiliter <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8908" xml:space="preserve">in cæteris mundis perpetuam eſſe neceſſe eſt, hoc idem <lb/>demonstrari profectò poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8909" xml:space="preserve">fuerit inſuper manifestum <lb/>cœlum neceſſariò unum eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s8910" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8911" xml:space="preserve">ſi hoc conſiderabimus mo <lb/>do. </s>
  <s xml:id="echoid-s8912" xml:space="preserve">Nam cùm tria ſint elementa corporea, tria nimirum <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8913" xml:space="preserve">loca elementorum erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8914" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8915" xml:space="preserve">unus quidem locus, cor-<lb/>poris eius erit, quod ſub omnibus collocatur, qui quidem cir <lb/>ca medium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8916" xml:space="preserve">Alius autem, eius quod orbe fertur, qui qui-<lb/>dem ultimus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8917" xml:space="preserve">Et tertius, eius quod eſt medium corpus, qui <lb/>quidem inter hæc loca medius eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8918" xml:space="preserve">in hoc enim id eſſe cor <lb/>pus neceſſe eſt, quod eminet leuitate: </s>
  <s xml:id="echoid-s8919" xml:space="preserve">nam ſi in hoc non eſt, <lb/>extra collocabitur ſanè: </s>
  <s xml:id="echoid-s8920" xml:space="preserve">at fieri non poteſt, aliud enim pon-<lb/>dere caret, aliud pondus habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8921" xml:space="preserve">Locus autẽ eius corporis, <lb/>quod pondus habet, inferior eſt, ſi hiſce qui eſt in medio, <lb/>grauis eſt corporis locus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8922" xml:space="preserve">At neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8923" xml:space="preserve">præter natur am in hoc <lb/>eſt loco: </s>
  <s xml:id="echoid-s8924" xml:space="preserve">competet enim alij ſecundum naturam: </s>
  <s xml:id="echoid-s8925" xml:space="preserve">at nullum <lb/>eſt aliud corpus in ratione rerũ, ut patuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8926" xml:space="preserve">In ipſo ergo me-<lb/>dio qui eſt inter dicta loca, hoc eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8927" xml:space="preserve">huius autem <lb/>ipſius quænam ſint differentiæ, poſterius explicabimus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8928" xml:space="preserve">De corporeis igitur elemẽtis quænã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8929" xml:space="preserve">quot ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8930" xml:space="preserve">quis
<pb o="28" file="250" n="250" rhead="ARIST. DE COELO"/>
cuiuſque locus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8931" xml:space="preserve">quot inſuper ſunt multitudine ipſa lo-<lb/>ca, ex ijs quæ diximus patuit.</s>
  <s xml:id="echoid-s8932" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s8933" xml:space="preserve">Non folùm non eſſe plures mundos: </s>
  <s xml:id="echoid-s8934" xml:space="preserve">ſed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8935" xml:space="preserve">fieri non poſſe ut ſint <lb/>plures. </s>
  <s xml:id="echoid-s8936" xml:space="preserve">Cœlum ex omni ſenſibili materia conſtare, Non con-<lb/>tingere extra cœlum corpus ullum factum effe.</s>
  <s xml:id="echoid-s8937" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div159" type="section" level="1" n="93">
<head xml:id="echoid-head111" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8938" xml:space="preserve">_DI_camus autem deinceps oportet, mundum non ſolùm <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-250-01a" xlink:href="note-250-01"/>
unum eſſe, ſed etiam plures eſſe nõ poſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8939" xml:space="preserve">inſuper <lb/>perpetuum eſſe, cùm neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8940" xml:space="preserve">corruptionẽ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8941" xml:space="preserve">generationem <lb/>ſubire poßit, primò dubitatione de ipſo allata: </s>
  <s xml:id="echoid-s8942" xml:space="preserve">nam ſi hoc <lb/>pacto conſider auerimus, impoßibile eſſe uidebitur unum <lb/>ipſum ac ſolum eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s8943" xml:space="preserve">uniuerſis enim rebus, quæ aut à natura: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8944" xml:space="preserve">aut ab arte ſunt factæ, aliud eſt ipſa per ſeipſam forma, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8945" xml:space="preserve"><lb/>quæ eſt cũ materia miſta: </s>
  <s xml:id="echoid-s8946" xml:space="preserve">ceu ſphæræ forma alia eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8947" xml:space="preserve">au-<lb/>rea, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8948" xml:space="preserve">ænea ſphæra: </s>
  <s xml:id="echoid-s8949" xml:space="preserve">circuli rurſus alia eſt ipſa forma, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8950" xml:space="preserve"><lb/>æneus circulus, ligneusúe: </s>
  <s xml:id="echoid-s8951" xml:space="preserve">ſphæræ nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8952" xml:space="preserve">quidditatẽ, aut cir <lb/>culi aßignantes, non aurũ, non æs in ratione dicemus, quip-<lb/>pe cùm hæc ſubstantiæ hiſce non ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s8953" xml:space="preserve">Si uerò æneã, aut au-<lb/>re am fphæram dicemus, etiã ſi præter ſingulare quic quam <lb/>aliud intelligere, aut ſumere non poſſumus: </s>
  <s xml:id="echoid-s8954" xml:space="preserve">interdum enim <lb/>ut hoc accidat, nihil obstat, ueluti ſi ſolus unus circulus fue-<lb/>rit ſumptus: </s>
  <s xml:id="echoid-s8955" xml:space="preserve">nõ minus enim illud eſſe circuli, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8956" xml:space="preserve">huius circu <lb/>li erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8957" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8958" xml:space="preserve">illud quidem forma, hoc autem ut materia forma <lb/>erit ac ſingulare. </s>
  <s xml:id="echoid-s8959" xml:space="preserve">Cùm igitur cœlum ſenſibile ſit, ſingula-<lb/>re erit profectò: </s>
  <s xml:id="echoid-s8960" xml:space="preserve">ſenſibile enim omne, in materia eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8961" xml:space="preserve">ſi ſingu <lb/>lare autem eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8962" xml:space="preserve">aliud eſſe huiuſce cœli, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8963" xml:space="preserve">cœli ſimpliciter <lb/>erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8964" xml:space="preserve">Eſt ergo aliud, hoc cœlum, et ſimpliciter cœlum: </s>
  <s xml:id="echoid-s8965" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8966" xml:space="preserve"><lb/>hoc eſt ut ſpecies, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8967" xml:space="preserve">forma, illud ut cum materia mixtum.</s>
  <s xml:id="echoid-s8968" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div159" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-250-01" xlink:href="note-250-01a" xml:space="preserve">Hîc probat Ā<unsure/>-<lb/>riſtot, impoſsi-<lb/>bile eſſe plures <lb/>eſſe mundos.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s8969" xml:space="preserve">Quorum autem forma quædam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8970" xml:space="preserve">ſpecies eſt eorũ aut <lb/>ſunt, aut eſſe plura ſimpliciter poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8971" xml:space="preserve">nam ſi ſint, ut quidã <lb/>inquiunt, formæ hoc accidere ſanè neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8972" xml:space="preserve">Sin nihil ſit
<pb o="29" file="251" n="251" rhead="LIBER I."/>
talium ſeparatum, non minus idem euenire neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8973" xml:space="preserve">in o-<lb/>mnibus enim hiſce quorum ſubstantia in materia eſt, plura <lb/>eſſe &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8974" xml:space="preserve">infinita ea quæ ſunt eiuſdem ſpeciei uidemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s8975" xml:space="preserve">Quare <lb/>aut plures ſunt cœli, aut plures eſſe profectò poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s8976" xml:space="preserve">Ex <lb/>his igitur quiſpiam existimauerit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8977" xml:space="preserve">eſſe plures cœlos, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8978" xml:space="preserve"><lb/>etiam eſſe poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s8979" xml:space="preserve">Conſiderandum autẽ rurſus eſt, quidnane<unsure/> <lb/>horum dicitur rectè, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8980" xml:space="preserve">quid non rectè. </s>
  <s xml:id="echoid-s8981" xml:space="preserve">Aliam igitur eſſe <lb/>formæ rationẽ eam quæ ſine materia eſt, aliam eam quæ in <lb/>materia eſt, rectè profectò dicitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8982" xml:space="preserve">uerũ eſſe ponatur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s8983" xml:space="preserve">nulla tamen ob id ipſum mundos aut plures eſſe, aut plures <lb/>eſſe poſſe neceßitas eſt, ſi hic uniuerſa ex materia constat, <lb/>ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8984" xml:space="preserve">constare uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s8985" xml:space="preserve">Hoc autem modo, forſitan id quod <lb/>dicitur magis patebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s8986" xml:space="preserve">ſi enim ſimitas concauitas eſt in naſo, <lb/>aut in carne, caroq́ materies eſt ſimitatis, ſi omnibus ex car <lb/>nibus una fieret caro, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8987" xml:space="preserve">in hac ſimitas eſſet orta, nullum <lb/>aliud ſimum aut eſſet, aut fore omnino poſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8988" xml:space="preserve">Simili quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8989" xml:space="preserve"><lb/>modo ſi materies in homine caro eſt, atque oſſa, ſi uniuerſa <lb/>ex carne, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8990" xml:space="preserve">oßibus fieret homo, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8991" xml:space="preserve">illa dißolui nõ poſ-<lb/>ſent, alius homo profectò eſſe non poſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s8992" xml:space="preserve">Eadẽ fuerit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8993" xml:space="preserve">in <lb/>
<anchor type="handwritten" xlink:label="hd-251-01a" xlink:href="hd-251-01"/>
cæteris ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s8994" xml:space="preserve">omnino enim quorum ſubstantia in ſubiecta <lb/>materia quadam eſt, eorum nihil oriri poteſt, ſi non aliqua <lb/>materia ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s8995" xml:space="preserve">Cœlum autem, eſt quidem ſingulare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s8996" xml:space="preserve">ex ma <lb/>teria constat: </s>
  <s xml:id="echoid-s8997" xml:space="preserve">ſed ſi non ex ipſius materiei parte, ſed ex uni-<lb/>uerſa materia constat, eſſe quidem ipſius cœli, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s8998" xml:space="preserve">huiuſce <lb/>cœli aliud eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s8999" xml:space="preserve">non tamen aut aliud erit, aut plures fieri poſ-<lb/>ſunt, propterea quòd uniuerſam hoc materiam eſt comple-<lb/>xum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9000" xml:space="preserve">Restat ergo hoc demonstrare, ex uniuerſo inquam <lb/>ipſum naturali corpore, ſenſibiliq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9001" xml:space="preserve">constare. </s>
  <s xml:id="echoid-s9002" xml:space="preserve">Dicamus <lb/>autem primum quidnam cœlum eſſe dicimus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9003" xml:space="preserve">quot mo-<lb/>dis: </s>
  <s xml:id="echoid-s9004" xml:space="preserve">quò magis id nobis manifestum quod quæritur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9005" xml:space="preserve">fiat.</s>
  <s xml:id="echoid-s9006" xml:space="preserve">
<pb o="30" file="252" n="252" rhead="ARIST. DE COELO"/>
Vno igitur modo cœlum dicimus ſubstantiam ultimæ uni-<lb/>uerſi conuerſionis: </s>
  <s xml:id="echoid-s9007" xml:space="preserve">aut id natur ale corpus, quod eſt in ulti-<lb/>ma uniuerſi cõuerſione: </s>
  <s xml:id="echoid-s9008" xml:space="preserve">ultimum enim ſuperumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9009" xml:space="preserve">corpus: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9010" xml:space="preserve">cœlum maximè conſueuimus appellare, in quo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9011" xml:space="preserve">uniuer-<lb/>ſum diuinum dicimus eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9012" xml:space="preserve">Alio modo cœlum id corpus <lb/>dicimus, quod eſt proximũ ultimæ uniuerſi conuer ſioni, in <lb/>quo luna, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9013" xml:space="preserve">ſol, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9014" xml:space="preserve">nõnullæ ſtellarum ſunt collocatæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s9015" xml:space="preserve">hæc <lb/>enim, in cœlo dicimus eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9016" xml:space="preserve">Inſuper alio modo dicitur cœ <lb/>lum id corpus quod à conuerſione ultima cõtinetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9017" xml:space="preserve">totum <lb/>enim, ac uniuerſum, cœlũ dicere conſueuimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9018" xml:space="preserve">Cùm igitur <lb/>cœlum tribus modis dicatur, totum id quod ab extrema cõ-<lb/>uerſione continetur, ex uniuerſo naturali ſenſibiliq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9019" xml:space="preserve">corpo-<lb/>re constare neceſſe eſt, propterea quòd extra cœlum neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9020" xml:space="preserve"><lb/>eſt quicquã corpus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9021" xml:space="preserve">eſſe omnino poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9022" xml:space="preserve">Nam ſi ultra <lb/>ultimam conuerſionem corpus ſit naturale, ipſum aut ſim-<lb/>plicium quippiam corporum, aut cõpoſitorum eſſe, et aut <lb/>ſecundum naturã, aut præter naturã ſeſe habere neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s9023" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div160" type="float" level="2" n="2">
  <handwritten xlink:label="hd-251-01" xlink:href="hd-251-01a"/>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9024" xml:space="preserve">Simplicium igitur corporum quidquam omnino nõ erit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9025" xml:space="preserve">demonstratum eſt enim, id quod orbe fertur, mutare ſuum <lb/>locum non poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9026" xml:space="preserve">Atneque id eſſe poteſt, quod è medio <lb/>fertur, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9027" xml:space="preserve">etiam id quod ſub omnibus collocatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9028" xml:space="preserve">etenim <lb/>natura quidem ibi non erunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9029" xml:space="preserve">alia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9030" xml:space="preserve">ſunt ipſorum pro-<lb/>pria loca. </s>
  <s xml:id="echoid-s9031" xml:space="preserve">Si uerò præter naturam ſunt, alij cuipiam corpo-<lb/>rum exterius ille locus competet ſecundum naturam: </s>
  <s xml:id="echoid-s9032" xml:space="preserve">qui <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9033" xml:space="preserve">hic præter naturam tribuitur, is alij competat ſecun-<lb/>dum naturã neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9034" xml:space="preserve">at nullum aliud præter hæc, in ra-<lb/>tione rerum ſimplex eſt corpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9035" xml:space="preserve">Impoßibile eſt ergo, cor-<lb/>porum extra cœlum quicquã ſimplicium eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9036" xml:space="preserve">Quòd ſi cor <lb/>pus ſimplex nequeat ullum eſſe, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9037" xml:space="preserve">quicquam mistorum <lb/>etiam eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9038" xml:space="preserve">ſint enim et ſimplicia, ſi ſit mistum neceſſe
<pb o="31" file="253" n="253" rhead="LIBER I."/>
eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9039" xml:space="preserve">At uerò, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9040" xml:space="preserve">fore etiã poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9041" xml:space="preserve">aut enim præter naturam, <lb/>aut ſecundum naturam, aut ſimplex, aut mistum identidem <lb/>erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9042" xml:space="preserve">Quare eadẽ ratio ſanè redibit: </s>
  <s xml:id="echoid-s9043" xml:space="preserve">nihil enim refert, ſi ſit <lb/>aut fore poßit conſiderare. </s>
  <s xml:id="echoid-s9044" xml:space="preserve">Patet igitur ex dictis, nec eſſe, <lb/>nec fore poſſe ullius extra cœlum corporis molem: </s>
  <s xml:id="echoid-s9045" xml:space="preserve">uniuer-<lb/>ſus enim mundus ex ſua tota materia cõstat: </s>
  <s xml:id="echoid-s9046" xml:space="preserve">materia nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9047" xml:space="preserve">ipſius naturale eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9048" xml:space="preserve">ſenſibile corpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9049" xml:space="preserve">Quare neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9050" xml:space="preserve">nunc <lb/>plures ſunt cœli, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9051" xml:space="preserve">fuere, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9052" xml:space="preserve">etiam fore poſſunt, ſed uni-<lb/>cum eſt hoc cœlum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9053" xml:space="preserve">perfectum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9054" xml:space="preserve">Patet inſuper, neque <lb/>locum extra cœlum eſſe, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9055" xml:space="preserve">uacuum, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9056" xml:space="preserve">tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9057" xml:space="preserve">In omni <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9058" xml:space="preserve">loco, corpus eſſe profectò poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9059" xml:space="preserve">Vacuum autem id <lb/>eſſe dicunt, in quo corpus non eſt, ſed eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9060" xml:space="preserve">Tẽpus ue-<lb/>rò, motus numerũ eſſe constat: </s>
  <s xml:id="echoid-s9061" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9062" xml:space="preserve">motus, ſine naturali cor-<lb/>pore nullus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9063" xml:space="preserve">At demonstratũ eſt, extra cœlum nec eſſe, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9064" xml:space="preserve">uacuum neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9065" xml:space="preserve">tempus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9066" xml:space="preserve">Quocirca neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9067" xml:space="preserve">apta ſunt ea quæ <lb/>illic ſunt eſſe in loco, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9068" xml:space="preserve">tempus ſeneſcere ipſa facit, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9069" xml:space="preserve"><lb/>ullius eorum eſt ulla mutatio, quæ ſuper extima ſunt diſpo-<lb/>ſita latione, ſed nullis alterationibus, nullis paßionibus <lb/>prorſus ſubiecta, optimã in uniuerſa ſempiternitate uitam, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9070" xml:space="preserve">ſufficientißimam habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s9071" xml:space="preserve">diuinè nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9072" xml:space="preserve">nomen hoc pro-<lb/>nuntiatum eſt ab antiquis: </s>
  <s xml:id="echoid-s9073" xml:space="preserve">finis enim qui uitæ uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9074" xml:space="preserve"><lb/>continet tempus, cuius nihil eſt extra ſecundum naturam, <lb/>ſempiternitas uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9075" xml:space="preserve">eſt nuncupatus: </s>
  <s xml:id="echoid-s9076" xml:space="preserve">per eandem etiã <lb/>rationem finis uniuerſi cœli, ac finis hiſce, qui tempus to-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-253-01a" xlink:href="note-253-01"/>
tum, infinitumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9077" xml:space="preserve">continet ſemper: </s>
  <s xml:id="echoid-s9078" xml:space="preserve">ſempiternitas eſt, à ſem-<lb/>per eſſendo appellatione ſumpta, immortalis ſanè atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9079" xml:space="preserve">diui <lb/>na: </s>
  <s xml:id="echoid-s9080" xml:space="preserve">unde &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9081" xml:space="preserve">cæteris, alijs exactius, alijs offuſcatius, ipſum <lb/>eſſe, uiuereq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9082" xml:space="preserve">depẽdet: </s>
  <s xml:id="echoid-s9083" xml:space="preserve">etenim ut in externis circa diuina ſen <lb/>tentijs perſæpe rationibus, diuinum omne neceſſariò muta <lb/>tione uacare uidetur, primum ipſum ac ſummũ ita ſe habẽs,
<pb o="32" file="254" n="254" rhead="ARIST. DE COELO"/>
testis eſt dictis. </s>
  <s xml:id="echoid-s9084" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9085" xml:space="preserve">enim aliud præstabilius eſt, quod qui-<lb/>dem moueret: </s>
  <s xml:id="echoid-s9086" xml:space="preserve">illud enim porrò diuinius eſſet, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9087" xml:space="preserve">prauita-<lb/>tis cuiuſquam eſt particeps, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9088" xml:space="preserve">bonorum ſuorum cuiuſ-<lb/>quam indiget. </s>
  <s xml:id="echoid-s9089" xml:space="preserve">Et inceſſabili igitur motu, non abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9090" xml:space="preserve">ratione <lb/>mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9091" xml:space="preserve">uniuerſa enim ceſſant, deſinuntq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9092" xml:space="preserve">moueri, cùm ue-<lb/>nerint ſuum in locum: </s>
  <s xml:id="echoid-s9093" xml:space="preserve">eius autem corporis quod uerſatur, <lb/>idem eſt locus, in quo incepit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9094" xml:space="preserve">in quo finit.</s>
  <s xml:id="echoid-s9095" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div161" type="float" level="2" n="3">
<note position="right" xlink:label="note-253-01" xlink:href="note-253-01a" xml:space="preserve">Sempiternita-<lb/>tis appellatio, <lb/>vnde ſumpta.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s9096" xml:space="preserve">An mundus ſit factus, antiquorum opiniones. </s>
  <s xml:id="echoid-s9097" xml:space="preserve">Quòd præter ra-<lb/>tionem ſit opinio dicentium, mundum eſſe factum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9098" xml:space="preserve">non in, <lb/>teriturum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9099" xml:space="preserve">Ne{que} genitum eſſe mox interiturum recte ſtatui.</s>
  <s xml:id="echoid-s9100" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div163" type="section" level="1" n="94">
<head xml:id="echoid-head112" xml:space="preserve">CAP. X.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9101" xml:space="preserve">_H_Iſce determinatis conſideremus deinceps oportet, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-254-01a" xlink:href="note-254-01"/>
utrum mundus ingenerabilis ſit, an generabilis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9102" xml:space="preserve"><lb/>incorruptibilis, an corruptibilis, prius cæterorum opinio-<lb/>nibus recitatis: </s>
  <s xml:id="echoid-s9103" xml:space="preserve">demonstrationes enim contrariorum, dubi-<lb/>tationes de contrarijs ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9104" xml:space="preserve">Inſuper &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9105" xml:space="preserve">dicenda magis cre-<lb/>dentur, ſi ſententiarum earum, quæ in controuerſiam ue-<lb/>niunt, iura prius fuerint audita: </s>
  <s xml:id="echoid-s9106" xml:space="preserve">abſentes enim condemnari <lb/>minus utique uidebuntur, etenim eos qui ſatis iudicauerint <lb/>ueritatem, nõ aduerſarios, ſed arbitros eſſe oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s9107" xml:space="preserve">Omnes <lb/>itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9108" xml:space="preserve">factum quidem aſſerunt eſſe, ſed factũ quidam perpe-<lb/>tuum, quidam caducum, perinde ut quoduis aliud eorum, <lb/>quæ natura constant, in quiunt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9109" xml:space="preserve">Quidam uicißim inter-<lb/>dum hoc, interdum alio modo ſeſe habere ſubeuntem cor-<lb/>ruptionem, id' que ſemper hoc fieri modo dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9110" xml:space="preserve">ut Agri-<lb/>gentinus Empedocles, ut Epheſius Heraclitus dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9111" xml:space="preserve">Igi-<lb/>tur factum quidem eſſe, perpetuum tamen eſſe aſſerere, ex <lb/>ijs eſt profectò quæ nequeunt eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9112" xml:space="preserve">ea nanque ſola ponen-<lb/>da ſunt, quæ in multis, aut in omnibus eſſe uidemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9113" xml:space="preserve">De <lb/>hoc autem, contrarium accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s9114" xml:space="preserve">uniuerſa enim quæ fiunt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9115" xml:space="preserve">corruptionem ſubire uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9116" xml:space="preserve">Præterea quod non
<pb o="33" file="255" n="255" rhead="LIBER I."/>
habet principiũ hoc habendi modo, ſed aliter habere prius <lb/>uniuerſa æternitate non põt, id &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9117" xml:space="preserve">mutari profectò nequit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9118" xml:space="preserve">erit enim aliqua cauſa, quæ quidẽ ſi prius eſſet, aliter id ſeſe <lb/>habere poſſet, quod aliter ſeſe habere non poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9119" xml:space="preserve">Quòd ſi <lb/>mundus ex aliter prius habẽtibus cõstat, ſi ſemper ſic ſe ha-<lb/>bentibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9120" xml:space="preserve">nõ petentibus aliter ſe habere, factus ipſe pro-<lb/>fectò nõ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9121" xml:space="preserve">ſi uerò eſt factus, et illa aliter ſeſehabere poſſe, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9122" xml:space="preserve">nõ ſemper ita ſeſe habere, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9123" xml:space="preserve">Quare et cõstituta <lb/>diſſoluentur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9124" xml:space="preserve">diſſoluta, ante cõstiterunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9125" xml:space="preserve">hoc infini-<lb/>ties, aut ſic ſe habuit, aut poterat ſic habere: </s>
  <s xml:id="echoid-s9126" xml:space="preserve">quod ſi ita eſt, <lb/>nõ uacabit ſanè corruptiõe, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9127" xml:space="preserve">ſi olim aliter ſeſe habebat, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9128" xml:space="preserve">ſi aliter ſeſe habere poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9129" xml:space="preserve">Subſidium autẽ quod quidã <lb/>eorũ qui dicunt mundũ incorruptibilẽ quidẽ eſſe, at tamen <lb/>factũ eſſe, ſibijpſis enitũtur ferre, uerũ non eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9130" xml:space="preserve">In-<lb/>quiunt enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9131" xml:space="preserve">ſe perinde ut geometræ, qui deſignationes <lb/>deſcribunt, de generatione mundi dixiſſe, nõ quia aliquãdo <lb/>mundus eſt ortus, ſed gratia doctrinæ, quia diſcentes magis <lb/>cognoſcunt, ſit ut deſignationẽ uiderint factũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s9132" xml:space="preserve">Hoc autem, <lb/>nõ idem eſt, ut dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s9133" xml:space="preserve">nam in deſignationẽ quidẽ affectio-<lb/>ne, omnibus poſitis eſſe ſimul accidit idem. </s>
  <s xml:id="echoid-s9134" xml:space="preserve">In horum autẽ <lb/>demonstrationibus, non idem, ſed impoßibile ſanè accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9135" xml:space="preserve"><lb/>Ea nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9136" xml:space="preserve">quæ prius, posteriusúe ſumuntur, ſubcontraria <lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9137" xml:space="preserve">ex inordinatis enim olim, inquiunt ordinata fuiſſe, ut <lb/>autem idem ordinatum ſit, ſimul atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9138" xml:space="preserve">inordinatum, fieri ne-<lb/>quit, ſed generationẽ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9139" xml:space="preserve">quæ ſeparat, tempusúe, neceſſe <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9140" xml:space="preserve">in deſignationibus uerò, nibil eſt tempore ſeparatum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9141" xml:space="preserve"><lb/>Eſſe igitur impoßibile perpetuum ipſum, ſimul ac factum <lb/>eſſe, ex his quæ diximus patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s9142" xml:space="preserve">Constituere uerò mundum <lb/>uicißim atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9143" xml:space="preserve">diſſoluere, nihil aliud eſſe uidetur, quàm ipſum <lb/>ſempiternum quidem, formam autem mutantem, extruere:</s>
  <s xml:id="echoid-s9144" xml:space="preserve">
<pb o="34" file="256" n="256" rhead="ARIST. DE COELO"/>
perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9145" xml:space="preserve">ſi quis interdum corrũpi, interdum eſſe puta-<lb/>ret quempiam qui uir ex puero, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9146" xml:space="preserve">ex uiro fieret puer: </s>
  <s xml:id="echoid-s9147" xml:space="preserve">eſt <lb/>enim perſpicuũ, ſi elementa inter ſeſe cõueniunt, nõ quem-<lb/>uis, ſed eundem ordinem, eandemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9148" xml:space="preserve">fieri constitutionẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s9149" xml:space="preserve">præ-<lb/>ſertim ſecundum eos, qui hanc ſententiam dicunt, qui quidẽ <lb/>utriuſque diſpoſitionis contrarium ipſum cauſam inquiũt <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9150" xml:space="preserve">Quare ſi totum quidem corpus cõtinuum permanens, <lb/>interdum hoc, interdum illo diſponitur modo, ac perorna-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9151" xml:space="preserve">cõstitutio uerò totius, mundus eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9152" xml:space="preserve">cœlum: </s>
  <s xml:id="echoid-s9153" xml:space="preserve">nõ utiq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9154" xml:space="preserve">mundus, ſed diſpoſitiones ipſius fiunt, ac corrumpuntur.</s>
  <s xml:id="echoid-s9155" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div163" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-254-01" xlink:href="note-254-01a" xml:space="preserve">Hîc determi, <lb/>nat Ā<unsure/>riſtot. de <lb/>ꝑpetuitate mũ <lb/>di, refertq́; ea <lb/>de re antiquo-<lb/>rũ opiniones.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9156" xml:space="preserve">Hoc autem, ortum inquam mundum omnino corruptum <lb/>iri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9157" xml:space="preserve">non redire, ſi ſit quidem unus, impoßibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9158" xml:space="preserve">Nam <lb/>antea quàm ortus eſſet, constitutio præcedens ipſum, ſem-<lb/>per nimirum erat: </s>
  <s xml:id="echoid-s9159" xml:space="preserve">quam quidem haud factam, mutari non <lb/>poſſe dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s9160" xml:space="preserve">ſin uerò ſint infiniti, magis fieri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9161" xml:space="preserve">At <lb/>uerò hoc etiam ſi fieri poßit nec´ne, perſpicuũ ex hiſce quæ <lb/>poſterius dicentur euadet. </s>
  <s xml:id="echoid-s9162" xml:space="preserve">Sunt enim quibus fieri poſſe ui-<lb/>detur, ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9163" xml:space="preserve">ingenerabile quippiam corrumpatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9164" xml:space="preserve">ortũ <lb/>uacet corruptiõe, ut in Timæo aſſeritur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9165" xml:space="preserve">illic enim Timæus, <lb/>cœlum eſſe quidem ortum, non tamen eſſe caducum, ſed re-<lb/>liquo ſemper fore tempore dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s9166" xml:space="preserve">ad quos, naturaliter quidẽ <lb/>de cœlo ſolum eſt dictum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9167" xml:space="preserve">Si uerò de omnibus uniuerſaliter <lb/>conſiderauerimus, de hoc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9168" xml:space="preserve">fuerit manife ſtum.</s>
  <s xml:id="echoid-s9169" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s9170" xml:space="preserve">Quòd cognoſcẽdi ſint modi geniti, at{que} ingeniti: </s>
  <s xml:id="echoid-s9171" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9172" xml:space="preserve">corruptibilis <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-256-01a" xlink:href="note-256-01"/>
at{que} incorruptibilis ad præſentem diſputationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s9173" xml:space="preserve">Quòd po-<lb/>tentia quanta permaximum ſit aſsignanda.</s>
  <s xml:id="echoid-s9174" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div164" type="float" level="2" n="2">
<note position="left" xlink:label="note-256-01" xlink:href="note-256-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. di_ <lb/>ſtinguit genera <lb/>bile, &amp; ingene_ <lb/>rabile, corrupti <lb/>bile &amp; incorru <lb/>ptibile, ne mul_ <lb/>tiplex indiftin_ <lb/>ctum pariat cõ <lb/>fuſionem.</note>
</div>
</div>
<div xml:id="echoid-div166" type="section" level="1" n="95">
<head xml:id="echoid-head113" xml:space="preserve">CAP. XI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9175" xml:space="preserve">_PR_imùm autem distinguamus oportet, quo modo ge-<lb/>nerabilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9176" xml:space="preserve">ingenerabilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9177" xml:space="preserve">corruptibilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9178" xml:space="preserve">in-<lb/>corruptibilia dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9179" xml:space="preserve">Nam cùm multipliciter dicantur, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9180" xml:space="preserve">ſi nihilad rationem refert, mentem indefinitè ſeſe ha-<lb/>bere neceſſe eſt, ſi quiſpiam ut diuiſibili eo utatur, quod
<pb o="35" file="257" n="257" rhead="LIBER I."/>
multis diuiditur modis: </s>
  <s xml:id="echoid-s9181" xml:space="preserve">non eſt enim manifestum, per quam <lb/>ipſorum naturam id accidit, quod eſt dictum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9182" xml:space="preserve">Dicitur itaq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9183" xml:space="preserve">ingenerabile uno modo, ſi ſit quippiam nunc, quod anteà <lb/>non erat ſine generatione, mutationeúe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9184" xml:space="preserve">ut ipſum tangi <lb/>quidam inquiunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9185" xml:space="preserve">moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s9186" xml:space="preserve">dicunt enim, non poſſe tan-<lb/>gens generari, neque ſubiens motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9187" xml:space="preserve">Alio modo, ſi fieri, uel <lb/>ortum eſſe quippiam poßit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9188" xml:space="preserve">non ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s9189" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9190" xml:space="preserve">hoc ingene <lb/>rabile dicitur, quia ortum ſubire poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9191" xml:space="preserve">Alio modo, ſi quip <lb/>piam omnino factũ eſſe impoßibile ſit, ut interdum ſit, in-<lb/>terdum non ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9192" xml:space="preserve">Impoſſibile autem, dupliciter dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9193" xml:space="preserve">aut <lb/>enim quia non uerum eſt dicere ortum eſſe poſſe, aut quia <lb/>non facilè, nec citò, nec bene oriri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9194" xml:space="preserve">Eodem modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9195" xml:space="preserve"><lb/>generabile uno dicitur modo, ſi ſit quippiam posterius, <lb/>quod prius non erat, ſiue per generationem, ſiue ſine gene-<lb/>ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s9196" xml:space="preserve">Alio modo, ſi poßibile ſit, ſiue ueritate, ſiue facili-<lb/>tate poßibile ipſum ſit definitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9197" xml:space="preserve">Alio modo, ſi generatio <lb/>ſit ipſius ex eo quod non eſt, ad id quod eſt, ſiue iam ſit, per <lb/>generationem autem ſit, ſiue &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9198" xml:space="preserve">nondum ſit, eſſe autem poſ-<lb/>ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9199" xml:space="preserve">Corruptibile etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9200" xml:space="preserve">incorruptibile, ſimiliter dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9201" xml:space="preserve"><lb/>Nam ſi quippiam prius erat, postea uerò non eſt, aut eſt <lb/>quidem, nõ eſſe autem poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9202" xml:space="preserve">ſiue per corruptioncm, muta-<lb/>tionemúe, ſiue ſine corruptione, corruptibile illud dicimus <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9203" xml:space="preserve">Interdum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9204" xml:space="preserve">id quod per corruptionẽ non eſſe poteſt, <lb/>corruptibile eſſe dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9205" xml:space="preserve">Et inſuper alio modo, id quod <lb/>facilè corrumpitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9206" xml:space="preserve">quod quidem quiſpiam facile corrupti <lb/>bile dixerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9207" xml:space="preserve">De incorruptibili, eadem eſt etiam ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s9208" xml:space="preserve">Aut <lb/>enim id quod ſine corruptione interdum eſt, interdum non <lb/>eſt, incorruptibile dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s9209" xml:space="preserve">quo pacto tactus incorruptibi-<lb/>les eſſe dicũtur, propterea quòd prius erant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9210" xml:space="preserve">postea non <lb/>ſunt ſine corruptione. </s>
  <s xml:id="echoid-s9211" xml:space="preserve">Aut id quod quidẽ eſt, non eſſe autẽ
<pb o="36" file="258" n="258" rhead="ARIST. DE COELO"/>
non poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9212" xml:space="preserve">aut non eſt futurum unquam, nunc autem eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9213" xml:space="preserve">tu <lb/>enim es nunc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9214" xml:space="preserve">tactus eſt etiã nunc: </s>
  <s xml:id="echoid-s9215" xml:space="preserve">corruptibilis tamẽ eſt <lb/>is, quia erit aliquãdo tẽpus, quãdo nec te eſſe, nec hæc tan-<lb/>gere uerè dicetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9216" xml:space="preserve">Id uerò maximè propriè incorruptibile <lb/>dicitur, quod quidẽ eſt, nõ põt autẽ ſic corruptũ eſſe, ut nũc <lb/>quidẽ ſit, posteà uerò nõ ſit, aut nõ eſſe poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9217" xml:space="preserve">Aut et id qd'<unsure/> <lb/>nondũ corruptũ eſt, nõ eſſe autẽ posterius põt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9218" xml:space="preserve">Dicitur etiã <lb/>incorruptibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9219" xml:space="preserve">id quod non facilè corrũpitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9220" xml:space="preserve">Si igitur <lb/>hæc ita ſint, cõſiderandũ eſt quomodo poßibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9221" xml:space="preserve">impoßi <lb/>bile dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9222" xml:space="preserve">Nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9223" xml:space="preserve">quod proprijßimè incorruptibile dici-<lb/>tur, ex eo dicitur ſanè, quia corrũpi nõ põt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9224" xml:space="preserve">quandoq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9225" xml:space="preserve">eſſe, quandoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9226" xml:space="preserve">nõ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9227" xml:space="preserve">Etingenerabile id proprijßimè dici-<lb/>tur, quod ſic generarinon põt, ut prius quidẽ nõ ſit, poste-<lb/>rius uerò ſit, qualis eſt diameter cõmenſurabilis lateri. </s>
  <s xml:id="echoid-s9228" xml:space="preserve">Si <lb/>igitur quippiã per decẽ millia paſſuũ moueri põt, aut pon-<lb/>dus leuare, id quod maximũ põt, dicere ſemper ſolemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s9229" xml:space="preserve">ue-<lb/>luti centũ leuare libras, aut per decẽ millia paſſuũ ambula-<lb/>re, quanquã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9230" xml:space="preserve">partes, quæ citra ſunt, poteſt, ſi et exceſſum <lb/>poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9231" xml:space="preserve">quo patet ad finẽ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9232" xml:space="preserve">exceſſum, definiri potentiam <lb/>oportere. </s>
  <s xml:id="echoid-s9233" xml:space="preserve">Id igitur, quod põt tot per exceſſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9234" xml:space="preserve">ea quæ <lb/>ſunt citra, neceſſe eſt ceu ſi centũ libras leuare põt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9235" xml:space="preserve">duas <lb/>poſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9236" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9237" xml:space="preserve">ſi per decẽ millia paſſuũ ambulare põt, et per duo <lb/>ambulare poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9238" xml:space="preserve">Potentia uerò ipſius exceßionis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9239" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9240" xml:space="preserve">ſi <lb/>quippiã tantũ nõ põt, eo per exuperationẽ dicto, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9241" xml:space="preserve">plura <lb/>nõ poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9242" xml:space="preserve">qui nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9243" xml:space="preserve">centũ paſſus tranſire nõ põt, is &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9244" xml:space="preserve">cen <lb/>tum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9245" xml:space="preserve">unũ non poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9246" xml:space="preserve">Nihil autẽ nos conturbet: </s>
  <s xml:id="echoid-s9247" xml:space="preserve">id enim <lb/>quod propriè poteſt, per finẽ exceßionis ſit definitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s9248" xml:space="preserve">forſi-<lb/>tan enim quiſpiã dicet id quod dictum eſt nõ neceſſariò ita <lb/>eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9249" xml:space="preserve">qui nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9250" xml:space="preserve">magnitudinẽ decẽ paſſuũ uidet, is nõ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9251" xml:space="preserve">ma-<lb/>gnitudines eas, quæ ſunt citrà uidebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s9252" xml:space="preserve">ſed contra potius qui
<pb o="36" file="259" n="259" rhead="LIBER I."/>
punctum uidere poteſt, aut paruũ audire ſonũ, is &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9253" xml:space="preserve">maio-<lb/>rum ſenſum habebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9254" xml:space="preserve">Verùm nihil ad rationem refert: </s>
  <s xml:id="echoid-s9255" xml:space="preserve">ipſa <lb/>enim exuperatio, aut in potentia, aut in re ipſa ſit definita. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9256" xml:space="preserve">Id enim quod dicitur, patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s9257" xml:space="preserve">nam uiſis quidem hiſce, qui eſt <lb/>minoris, excedit, celeritas autem ea quæ eſt maioris.</s>
  <s xml:id="echoid-s9258" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s9259" xml:space="preserve">Decem Quæſtiones.</s>
  <s xml:id="echoid-s9260" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div167" type="section" level="1" n="96">
<head xml:id="echoid-head114" xml:space="preserve">CAP. XII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9261" xml:space="preserve">_H_Is autem determinatis, dicenda ſunt ea, quæ deinceps <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-259-01a" xlink:href="note-259-01"/>
ſequuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9262" xml:space="preserve">Si igitur aliqua ſint, quæ eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9263" xml:space="preserve">non eſſe <lb/>poſſunt, quoddam tempus maximũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9264" xml:space="preserve">eſſendi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9265" xml:space="preserve">non eſſen <lb/>di, definitum eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9266" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9267" xml:space="preserve">dico rem eſſe poſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9268" xml:space="preserve">nõ <lb/>eſſe poſſe, in unoquoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9269" xml:space="preserve">prædicamẽto: </s>
  <s xml:id="echoid-s9270" xml:space="preserve">ut hominẽ aut album, <lb/>aut tricubitum, aut aliquid aliud tale: </s>
  <s xml:id="echoid-s9271" xml:space="preserve">nam ſi nõ erit definitũ <lb/>quiddam, ſed ſemper propoſito maius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9272" xml:space="preserve">quo non eſt mi-<lb/>nus, idem erit profectò poßibile eſſe tẽpore infinito, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9273" xml:space="preserve">non <lb/>eſſe alio tempore infinito. </s>
  <s xml:id="echoid-s9274" xml:space="preserve">At hoc eſſe nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9275" xml:space="preserve">Principiũ <lb/>autem hinc ſumatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9276" xml:space="preserve">Impoßibile enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9277" xml:space="preserve">falſum, nõ idem <lb/>ſignificant. </s>
  <s xml:id="echoid-s9278" xml:space="preserve">Eſt autem impoßibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9279" xml:space="preserve">poßibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s9280" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9281" xml:space="preserve">falſum, <lb/>ac uerũ, ex ſuppoſitione: </s>
  <s xml:id="echoid-s9282" xml:space="preserve">ueluti triangulum impoßibile eſt <lb/>ſuos tres angulos duobus rectis æquales habere, ſi hæc ſint, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9283" xml:space="preserve">diameter commenſurabilis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9284" xml:space="preserve">ſunt autem ſimpliciter <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9285" xml:space="preserve">poßibilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9286" xml:space="preserve">impoßibilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9287" xml:space="preserve">uera, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9288" xml:space="preserve">falſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s9289" xml:space="preserve">Non eſt <lb/>igitur idem falſum aliquid eſſe ſimpliciter: </s>
  <s xml:id="echoid-s9290" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9291" xml:space="preserve">ſimpliciter <lb/>impoßibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s9292" xml:space="preserve">te nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9293" xml:space="preserve">dicere ſtare, falſum eſt quidem, ſed non <lb/>impoßibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s9294" xml:space="preserve">ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9295" xml:space="preserve">eum qui citharam quidem pulſat, <lb/>non autem cantat, cantare dicere falſum eſt, ſed nõ impoßi-<lb/>bile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9296" xml:space="preserve">ſimul autem ſtare, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9297" xml:space="preserve">ſedere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9298" xml:space="preserve">diametrum com-<lb/>menſurabilem eſſe, non ſolùm eſt falſum, ſed etiam impoßi-<lb/>bile. </s>
  <s xml:id="echoid-s9299" xml:space="preserve">Non igitur idem eſt ſupponere falſum ac impoſ-<lb/>ſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s9300" xml:space="preserve">Impoßibile autem ex impoßibili accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9301" xml:space="preserve">Sedendi <lb/>itaque quippiam, ſtandi´que, ſimul potentiam habet, quia
<pb o="38" file="260" n="260" rhead="ARIST. DE COELO"/>
quando habetillam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9302" xml:space="preserve">alteram habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s9303" xml:space="preserve">at non ut ſimul ſtet, <lb/>atque ſedeat, ſed in alio tempore. </s>
  <s xml:id="echoid-s9304" xml:space="preserve">Si uerò quippiam pluriũ <lb/>potentiam habeat tempore infinito: </s>
  <s xml:id="echoid-s9305" xml:space="preserve">non eſt hoc in alio atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9306" xml:space="preserve">alio tempore, ſed ſimul. </s>
  <s xml:id="echoid-s9307" xml:space="preserve">Quare ſi quippiam, quod eſt tem-<lb/>pore inſinito eſt corruptibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s9308" xml:space="preserve">illud ut non ſit potentiam <lb/>habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s9309" xml:space="preserve">Si igitur eſt tempore infinito, ſit id quod poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9310" xml:space="preserve"><lb/>ſimul ergo erit, atque non erit actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s9311" xml:space="preserve">Falſum igitur accidit, <lb/>quia falſum ſuppoſitum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9312" xml:space="preserve">ſed ſi impoßibile non eſſet, non <lb/>id utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9313" xml:space="preserve">accidit quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9314" xml:space="preserve">impoßibile eſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s9315" xml:space="preserve">Omne ergo quod <lb/>ſemper eſt, incorruptibile ſimpliciter eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9316" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9317" xml:space="preserve">inge <lb/>nitum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9318" xml:space="preserve">nam ſi generabile eſt, erit poßibile aliquo in tem-<lb/>pore non eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9319" xml:space="preserve">corruptibile enim id eſt, quod prius quidem <lb/>erat, nunc quidem non eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9320" xml:space="preserve">aut quod nunc quidem eſt, poteſt <lb/>autem aliquando posterius non eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9321" xml:space="preserve">Generabile uerò id <lb/>quod prius non eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9322" xml:space="preserve">At non eſt tempus, aut in fini-<lb/>tum, aut finitum, in quo id, quod ſemper eſt, nõ eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9323" xml:space="preserve"><lb/>etenim finito tempore eſſe poteſt, quippe cùm eſſe &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9324" xml:space="preserve">tem-<lb/>poreinfinito poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9325" xml:space="preserve">Non ergo contingit idem, ac unum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9326" xml:space="preserve"><lb/>ſemper eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9327" xml:space="preserve">ſemper non eſſe poſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9328" xml:space="preserve">at neque non ſemper <lb/>eſſe, quod patet eſſe negationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s9329" xml:space="preserve">Impoßibile eſt ergo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9330" xml:space="preserve"><lb/>ſemper quippiam eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9331" xml:space="preserve">corruptibile eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9332" xml:space="preserve">Pari modo <lb/>nec generabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s9333" xml:space="preserve">nam ſi duo ſint termini, posterior´ que ſine <lb/>priore ineſſe non poßit: </s>
  <s xml:id="echoid-s9334" xml:space="preserve">ſi ille competere non poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9335" xml:space="preserve"><lb/>posterior etiam cõpetere nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9336" xml:space="preserve">Quare ſi id quod eſt ſem-<lb/>per, non eſſe aliquando nõ poteſt, impoßibile eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9337" xml:space="preserve">gene-<lb/>rabile eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9338" xml:space="preserve">Cùm autem negatio quidem eius, quod ſemper <lb/>eſſe poteſt, ſit id quod non ſemper eſſe poteſt, contrarium <lb/>autẽ id, quod non ſemper eſſe poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9339" xml:space="preserve">negatio eſt id, quod <lb/>non ſemper non eſſe poteſt, negationes amborum compe-<lb/>tere eidem neceſſe eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9340" xml:space="preserve">eſſe medium eius, quod ſemper
<pb o="39" file="261" n="261" rhead="LIBER I."/>
eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9341" xml:space="preserve">eius quod ſemper non eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9342" xml:space="preserve">id quod eſſe &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9343" xml:space="preserve">non eſſe <lb/>poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9344" xml:space="preserve">utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9345" xml:space="preserve">nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9346" xml:space="preserve">negatio quandoque competet, ſi non <lb/>ſemper ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9347" xml:space="preserve">Quare ſi id, quod non ſemper non eſt, erit quan-<lb/>doq;</s>
  <s xml:id="echoid-s9348" xml:space="preserve">: atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9349" xml:space="preserve">non erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s9350" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9351" xml:space="preserve">id quod non ſemper eſſe potest, ſed <lb/>quandoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9352" xml:space="preserve">eſt, ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9353" xml:space="preserve">non ſit, erit ſanè, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9354" xml:space="preserve">nõ crit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9355" xml:space="preserve">Idem ergo <lb/>poßibile erit eſſe, atque non eße, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9356" xml:space="preserve">hoc eſt medium utro-<lb/>rumq;</s>
  <s xml:id="echoid-s9357" xml:space="preserve">. Ratio autem uniuerſalis hæc est. </s>
  <s xml:id="echoid-s9358" xml:space="preserve">Nam A &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9359" xml:space="preserve">B nul <lb/>li eidem ineße poßunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9360" xml:space="preserve">A uerò aut C, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9361" xml:space="preserve">B aut D: </s>
  <s xml:id="echoid-s9362" xml:space="preserve">cuili-<lb/>bet inſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s9363" xml:space="preserve">Cui igitur neque A, neque B inest, ei C B cuilibet <lb/>inſint neceße est: </s>
  <s xml:id="echoid-s9364" xml:space="preserve">ſit autẽ id quod inter A &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9365" xml:space="preserve">B, medium est, <lb/>E: </s>
  <s xml:id="echoid-s9366" xml:space="preserve">id enim quod neutrum contrariorum est: </s>
  <s xml:id="echoid-s9367" xml:space="preserve">eorundem me-<lb/>dium eße constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s9368" xml:space="preserve">Ambo igitur C, inquam et D, huic inſint <lb/>neceße est: </s>
  <s xml:id="echoid-s9369" xml:space="preserve">nam aut A, aut C cuilibet inest: </s>
  <s xml:id="echoid-s9370" xml:space="preserve">quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9371" xml:space="preserve">ipſi E.</s>
  <s xml:id="echoid-s9372" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div167" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-259-01" xlink:href="note-259-01a" xml:space="preserve">Hîc probat Ā<unsure/>-<lb/>riſto. mundum <lb/>ſcmpicernum <lb/>eſſe.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9373" xml:space="preserve">Cùm igitur A impoßibile ſit eße, inerit ipſum C: </s>
  <s xml:id="echoid-s9374" xml:space="preserve">eadem <lb/>eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9375" xml:space="preserve">in ipſo D ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s9376" xml:space="preserve">Neque igitur id quod ſemper eſt, <lb/>neque id quod ſemper non eſt, generabile, aut corruptibile <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9377" xml:space="preserve">Patet autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9378" xml:space="preserve">ſi generabile, aut corruptibile ſit, non <lb/>perpetuum eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9379" xml:space="preserve">ſimul enim poterit ſemper eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9380" xml:space="preserve">non ſem <lb/>per eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9381" xml:space="preserve">hoc autem prius demõstratum eſt impoßibile eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s9382" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9383" xml:space="preserve">Si igitur ingenerabile quippiam eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9384" xml:space="preserve">eſt ens, id ne ſem <lb/>piternum eſſe neceſſe eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s9385" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9386" xml:space="preserve">pari modo, ſi incorruptibile <lb/>eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s9387" xml:space="preserve">dico autem ingenerabile, ac incorruptibile, ca quæ pro-<lb/>priè dicuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9388" xml:space="preserve">Ingenerabile quidem id, quod nunc eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9389" xml:space="preserve"><lb/>prius non erat uerum dicere haud eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9390" xml:space="preserve">Incorruptibile <lb/>uerò quod nunc eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9391" xml:space="preserve">posterius uerũ non erit dicere haud <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9392" xml:space="preserve">An ſi hæc mutuò ſe ſequuntur, atque ingenerabile <lb/>eſt incorruptibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9393" xml:space="preserve">incorruptibile ingenerabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s9394" xml:space="preserve">ipſum <lb/>etiam perpetuũ utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9395" xml:space="preserve">ſequatur neceſſe eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s9396" xml:space="preserve">Et ſi eſt quip-<lb/>piam ingenerabile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9397" xml:space="preserve">ſi eſt quippiam incorruptibile, ſit <lb/>continuò ſempiternum neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9398" xml:space="preserve">Hoc ita eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9399" xml:space="preserve">ex de-
<pb o="40" file="262" n="262" rhead="ARIST. DE COELO"/>
finitione ipſorum patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s9400" xml:space="preserve">etenim ſi corruptibile eſt, genera-<lb/>bile eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9401" xml:space="preserve">aut enim ingenerabile aut generabile <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9402" xml:space="preserve">At ſi ingenerabile eſt, incorruptibile eſſe ſupponitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9403" xml:space="preserve">et <lb/>ſi generabile eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9404" xml:space="preserve">corruptibile eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9405" xml:space="preserve">Aut enim <lb/>corruptibile, aut incorruptibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9406" xml:space="preserve">At ſi incorruptibile <lb/>eſt, ingenerabile eſſe ſanè ſupponebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9407" xml:space="preserve">Sin uerò mutuò ſe <lb/>nõ ſequuntur incorruptibile, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9408" xml:space="preserve">ingenerabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s9409" xml:space="preserve">non neceſſe <lb/>eſt aut ipſum ingenerabile, aut incorruptibile, perpetuum <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9410" xml:space="preserve">Sequi autẽ hæc ſeſe mutuò neceſſariò, ex his emergere <lb/>poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9411" xml:space="preserve">generabile enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9412" xml:space="preserve">incorruptibile mutuò ſe ſequun <lb/>tur, Manifestũ eſt autẽ et hoc, ex antea dictis: </s>
  <s xml:id="echoid-s9413" xml:space="preserve">eſt enim id me <lb/>diũ inter id quod ſemper eſt, et id quod ſemper nõ eſt, quod <lb/>neutrũ ſequitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9414" xml:space="preserve">hoc autẽ eſt gener abile ipſum ac corrupti <lb/>bile: </s>
  <s xml:id="echoid-s9415" xml:space="preserve">utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9416" xml:space="preserve">enim deſinito tẽpore quodã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9417" xml:space="preserve">eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9418" xml:space="preserve">nõ eſſe <lb/>põt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9419" xml:space="preserve">Si igitur quippiã aut generabile, aut corruptibile ſit, <lb/>id mediũ eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9420" xml:space="preserve">Sit enim id quidẽ quod ſemꝑ eſt, A: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9421" xml:space="preserve">id autẽ quod ſemper nõ eſt, B: </s>
  <s xml:id="echoid-s9422" xml:space="preserve">C uerò ſit generabile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9423" xml:space="preserve">D <lb/>ſit corruptibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s9424" xml:space="preserve">C igitur inter A et B, mediũ eſſe neceſſe eſt, <lb/>illorũ enim ad metrũ ultimũ tẽpus eſt, in quo A ipſum non <lb/>erat, aut B ipſum erat. </s>
  <s xml:id="echoid-s9425" xml:space="preserve">Generabile aũt aut actu, aut potẽtia <lb/>neceſſe eſt eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9426" xml:space="preserve">ipſis uerò A B, neutro modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s9427" xml:space="preserve">Tẽpore igitur <lb/>quodã, ac definito, C ipſum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9428" xml:space="preserve">erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9429" xml:space="preserve">rurſus nõ erit, Simi-<lb/>liter eſt dicendum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9430" xml:space="preserve">de ipſo corruptibili D. </s>
  <s xml:id="echoid-s9431" xml:space="preserve">Generabile er <lb/>go, corruptibileúe, utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9432" xml:space="preserve">eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9433" xml:space="preserve">generabile ergo, corruptibi <lb/>leúe mutuo ſe ſequũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9434" xml:space="preserve">Sit itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9435" xml:space="preserve">ingenerabile E, generabile <lb/>F, incorruptibile G, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9436" xml:space="preserve">corruptibile H. </s>
  <s xml:id="echoid-s9437" xml:space="preserve">Eſt igitur demon-<lb/>ſtratum, F atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9438" xml:space="preserve">H ſeſe mutuò ſequi. </s>
  <s xml:id="echoid-s9439" xml:space="preserve">Quando autẽ ſic aliqua <lb/>ut hæc iacent, uelut F quidẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9440" xml:space="preserve">H ſeſe mutuò ſequuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9441" xml:space="preserve">E <lb/>uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9442" xml:space="preserve">F nulli eidẽ competunt, ſed alterum omni compe-<lb/>tit: </s>
  <s xml:id="echoid-s9443" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9444" xml:space="preserve">ſimili modo ipſa G atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9445" xml:space="preserve">H: </s>
  <s xml:id="echoid-s9446" xml:space="preserve">tunc E &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9447" xml:space="preserve">G mutuò ſe ſe-
<pb o="41" file="263" n="263" rhead="LIBER I."/>
quantur neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9448" xml:space="preserve">E nanque, ipſum G non ſequetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9449" xml:space="preserve">ergo <lb/>F ipſum ſequetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9450" xml:space="preserve">quippe cum cuilibet ipſum E aut F com <lb/>petat. </s>
  <s xml:id="echoid-s9451" xml:space="preserve">At H etiam id ſequetur quod ſequitur ipſum F: </s>
  <s xml:id="echoid-s9452" xml:space="preserve">ergo <lb/>H, ſequitur G ipſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s9453" xml:space="preserve">at impoßibile eſſe ſupponebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9454" xml:space="preserve">Ea-<lb/>dem ratione &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9455" xml:space="preserve">G ſequi ipſum E, demonstrabitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9456" xml:space="preserve">At ſic ſe <lb/>habet ingenerabile E ad generabile F, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9457" xml:space="preserve">incorruptibile G, <lb/>ad corruptibile H. </s>
  <s xml:id="echoid-s9458" xml:space="preserve">Dicere autem nihil prohibere generatũ <lb/>quippiam incorruptibile eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9459" xml:space="preserve">ingenerabile quippiam <lb/>corruptum eſſe ſemel illo generato, hoc corrupto: </s>
  <s xml:id="echoid-s9460" xml:space="preserve">tollere <lb/>eſt aliquid eorum, quæ data ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9461" xml:space="preserve">Aut enim infinito, aut <lb/>quodam definito tẽpore omnia aut agere, aut pati, aut eſſe, <lb/>aut non eſſe poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9462" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9463" xml:space="preserve">infinito, propterea quòd tempus <lb/>infinitum aliquo modo eſt definitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s9464" xml:space="preserve">quo non eſt maius. </s>
  <s xml:id="echoid-s9465" xml:space="preserve">Id <lb/>uerò quod aliqua ex parte eſt infinitum, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9466" xml:space="preserve">infinitum eſt, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9467" xml:space="preserve">etiã definitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9468" xml:space="preserve">Præterea cur magis hoc in ſigno cor-<lb/>ruptum eſt id quod antea ſemper erat, aut generatũ eſt id, <lb/>quod prius non er at tempore infinito? </s>
  <s xml:id="echoid-s9469" xml:space="preserve">nam ſi non magis in <lb/>hoc quàm in alio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9470" xml:space="preserve">ipſa ſigna ſunt infinita, erat quippiã <lb/>ut patet, generabile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9471" xml:space="preserve">corruptibile tempore infinito, ergo <lb/>non eſſe tempore infinito poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9472" xml:space="preserve">ſimul enim ut non ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9473" xml:space="preserve"><lb/>ſit potentiam ſanè habebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s9474" xml:space="preserve">ipſum quidem prius, ſi corrupti <lb/>bile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9475" xml:space="preserve">ipſum autem posterius, ſi generabile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9476" xml:space="preserve">Quare ſi <lb/>poſuerimus eſſe quæ poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9477" xml:space="preserve">oppoſita ſimul erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9478" xml:space="preserve">Atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9479" xml:space="preserve">hoc inſuper, in omni ſigno ſimiliter erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9480" xml:space="preserve">Quare ut nõ ſit, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9481" xml:space="preserve">ſit tempore infinito, potentiã ſanè habebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9482" xml:space="preserve">At demon-<lb/>ſtratum eſt hoc impoßbile eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9483" xml:space="preserve">Præterea ſi actum potentia <lb/>antecedit, uniuerſo tempore erit, et quod ingenerabile erat, <lb/>atque non ens, fieri potens tempore infinito. </s>
  <s xml:id="echoid-s9484" xml:space="preserve">Simul igitur <lb/>non erat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9485" xml:space="preserve">ut ſit potentiã habebat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9486" xml:space="preserve">ut tunc ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9487" xml:space="preserve">post-<lb/>ea tempore infinito. </s>
  <s xml:id="echoid-s9488" xml:space="preserve">Patet autem et alio modo impoßibile
<pb o="42" file="264" n="264" rhead="ARIST. DE COELO"/>
eſſe quippiam corruptibile non aliquando corrumpi: </s>
  <s xml:id="echoid-s9489" xml:space="preserve">ſem-<lb/>per enim ſimul, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9490" xml:space="preserve">corruptibile et incorruptibile erit actu. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9491" xml:space="preserve">Quare ſimul erit poßibile, ſemper eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9492" xml:space="preserve">non ſemper eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s9493" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9494" xml:space="preserve">Corruptibile ergo aliquãdo corrumpitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9495" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9496" xml:space="preserve">ſi genera-<lb/>bile eſt, ortum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9497" xml:space="preserve">poßibile enim eſt ortum eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9498" xml:space="preserve">nõ ſem-<lb/>per eße. </s>
  <s xml:id="echoid-s9499" xml:space="preserve">Poßumus autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9500" xml:space="preserve">hoc contemplarimodo, im-<lb/>poßibile eſſe, aut ſi ortum aliquando quippiã eſt incorru-<lb/>ptibile eße: </s>
  <s xml:id="echoid-s9501" xml:space="preserve">aut ſi ingenerabile eſt, et antea ſemper erat, cor-<lb/>ruptionẽ ſubire: </s>
  <s xml:id="echoid-s9502" xml:space="preserve">nihil enim caſu, aut incorruptibile aut inge <lb/>nerabile eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9503" xml:space="preserve">Quod enim caſu eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9504" xml:space="preserve">fortuna, eſt <lb/>præter id, quod ſemper, aut plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9505" xml:space="preserve">est, aut fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9506" xml:space="preserve">Quod uerò <lb/>infinito tempore, aut ſimpliciter, aut ab aliquo tẽpore eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9507" xml:space="preserve">id aut ſemper, aut pleruntq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9508" xml:space="preserve">eſt ens. </s>
  <s xml:id="echoid-s9509" xml:space="preserve">Talia igitur interdũ <lb/>eße, interdum non eſſe natura, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9510" xml:space="preserve">talium autem ea-<lb/>dem potentia est cõtradictionis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9511" xml:space="preserve">ut ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9512" xml:space="preserve">non ſint cau <lb/>ſamateries est: </s>
  <s xml:id="echoid-s9513" xml:space="preserve">quare oppoſita ſimul eſſe actu, neceße eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9514" xml:space="preserve"><lb/>At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9515" xml:space="preserve">uerum est dicere nunc, tranſacto in anno eße, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9516" xml:space="preserve">tranſacto in anno, nunc eße. </s>
  <s xml:id="echoid-s9517" xml:space="preserve">Impoßibile ergo est, ſi ali-<lb/>quando nõ est, posterius perpetuũ eße: </s>
  <s xml:id="echoid-s9518" xml:space="preserve">habebit enim poste <lb/>rius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9519" xml:space="preserve">potentiã non eſſendi. </s>
  <s xml:id="echoid-s9520" xml:space="preserve">Verùm non ut tunc non ſit <lb/>quando est (est enim ens actu) ſed in anno præterito, tẽpo-<lb/>req́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9521" xml:space="preserve">tranſacto. </s>
  <s xml:id="echoid-s9522" xml:space="preserve">Sit igitur id actu, cuius potentiã habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s9523" xml:space="preserve">Verũ <lb/>igitur erit, ſi tranſacto in anno nõ eße dicatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9524" xml:space="preserve">At impoſ-<lb/>ſibile est: </s>
  <s xml:id="echoid-s9525" xml:space="preserve">nulla nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9526" xml:space="preserve">potentia est reſpectu ipſius fuiße, ſed <lb/>eſſe, uel fore. </s>
  <s xml:id="echoid-s9527" xml:space="preserve">Similiter et ſi prius ſempiternũ er@t, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9528" xml:space="preserve">poste-<lb/>rius non est: </s>
  <s xml:id="echoid-s9529" xml:space="preserve">habebit enim potentiã eius quod actu non est. </s>
  <s xml:id="echoid-s9530" xml:space="preserve"><lb/>Quare ſi poſuerimus id quod potest, uerè dicetur nũc hoc <lb/>eſſe tranſacto in anno, in tẽporéq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9531" xml:space="preserve">omnino exacto. </s>
  <s xml:id="echoid-s9532" xml:space="preserve">Natu <lb/>raliter etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9533" xml:space="preserve">nõ uniuerſaliter ſi conſideremus, impoßibi <lb/>le ſanè uidebitur, aut corrumpi posterius, quod perpetuum
<pb o="43" file="265" n="265" rhead="LIBER II."/>
prius erat, aut posterius ſempiternum eſſe, quod prius non <lb/>erat: </s>
  <s xml:id="echoid-s9534" xml:space="preserve">corruptibilia enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9535" xml:space="preserve">generabilia, et@alterabilia ſunt, <lb/>uniuerſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s9536" xml:space="preserve">alterãtur autem contrarijs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9537" xml:space="preserve">ex quibus constant <lb/>ea, quæ ſunt natura, ab ijs ipſis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9538" xml:space="preserve">corrumpuntur.</s>
  <s xml:id="echoid-s9539" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div169" type="section" level="1" n="97">
<head xml:id="echoid-head115" xml:space="preserve">DE COELO <lb/>ARISTOTELIS</head>
<head xml:id="echoid-head116" xml:space="preserve">LIBER II.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s9540" xml:space="preserve">Quòd Cœlum ne{que} ſie factum, ne{que} corrumpi poſsit.</s>
  <s xml:id="echoid-s9541" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div170" type="section" level="1" n="98">
<head xml:id="echoid-head117" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9542" xml:space="preserve">_COEL V M_ igitur uniuerſum neque or-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-265-01a" xlink:href="note-265-01"/>
tum eſſe, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9543" xml:space="preserve">corrumpi poſſe, ut quidam <lb/>inquiunt, ſed unum eſſe, ac ſempiternum, <lb/>principium quidem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9544" xml:space="preserve">exitum æternita-<lb/>tis uniuerſæ non habens, infinitum autem <lb/>habens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9545" xml:space="preserve">ccntinens in ſeipſo tempus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9546" xml:space="preserve">ex ijſce quæ di-<lb/>cta ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9547" xml:space="preserve">per opinionẽ eorum, qui aliter dicunt, ipſumq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9548" xml:space="preserve">generant, finem ſumere licet: </s>
  <s xml:id="echoid-s9549" xml:space="preserve">nam ſi ſic quidem ſeſe habe-<lb/>re poteſt, eo autem modo, quem illi dicunt, non poteſt, ma-<lb/>gnum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9550" xml:space="preserve">hoc utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9551" xml:space="preserve">momentum ad faciendam fidem de im-<lb/>mortalitate, æternitaté que ipſius habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s9552" xml:space="preserve">Quare bene ſeſe <lb/>habet, quenq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9553" xml:space="preserve">ſibi perſuadere ueteres, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9554" xml:space="preserve">maiorum maximè <lb/>nostrorum ſententias ue: </s>
  <s xml:id="echoid-s9555" xml:space="preserve">as eſſe, quæ quidem aſſerunt eſſe <lb/>quippiam eor um immortale, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9556" xml:space="preserve">diuinum, quæ motũ qui-<lb/>dem ſubeunt, talem tamẽ ut nullus ipſius ſit finis, ſed potius <lb/>ipſe cæterorum ſit finis: </s>
  <s xml:id="echoid-s9557" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9558" xml:space="preserve">finem enim ex his eſſe cõstant, <lb/>quæ continet: </s>
  <s xml:id="echoid-s9559" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9560" xml:space="preserve">hic cùm ſit perſectus, imperfectos conti-<lb/>net, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9561" xml:space="preserve">eo s qui finem habent, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9562" xml:space="preserve">ceſſationem: </s>
  <s xml:id="echoid-s9563" xml:space="preserve">ipſe nanque <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9564" xml:space="preserve">principium, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9565" xml:space="preserve">exitum ullum habet, ſed inceſſabilis
<pb o="44" file="266" n="266" rhead="ARIST. DE COELO"/>
eſt tempore infinito: </s>
  <s xml:id="echoid-s9566" xml:space="preserve">cæterorum autẽ aut eſt principij cau-<lb/>ſa, aut ſuſcipit exitum, ceſſationemúe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9567" xml:space="preserve">Atque ſuperum lo-<lb/>cum, cœlumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9568" xml:space="preserve">ueteres quidem dijs tribuerunt, propterea <lb/>quòd ſolum eſt immor tale. </s>
  <s xml:id="echoid-s9569" xml:space="preserve">Præſens aũt oratio, teſtis eſt in-<lb/>corruptibile ac ingenerabile eſſe, uacareq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s9570" xml:space="preserve">: præterea omni <lb/>difficultate mortali. </s>
  <s xml:id="echoid-s9571" xml:space="preserve">Et inſuper eſſe ſine labore, propterea <lb/>quòd nullius indiget uim inferẽtis neceßitatis, quæ quidem <lb/>prohibẽs detineret ipſum aptũ alio modo ferri: </s>
  <s xml:id="echoid-s9572" xml:space="preserve">omne nãq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9573" xml:space="preserve">tale, laborioſum eſt, quò nagis perpetuũeſt, et optimæ diſ-<lb/>poſitionis expers. </s>
  <s xml:id="echoid-s9574" xml:space="preserve">Idcirco neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9575" xml:space="preserve">putandũ eſt ipſum ica<unsure/> ſeſe <lb/>habere, ut ueterum fabula dicit, qui quidem ſalutem ipſius <lb/>Atlante quodam inquiunt indigere. </s>
  <s xml:id="echoid-s9576" xml:space="preserve">Et ij nanque qui hanc. </s>
  <s xml:id="echoid-s9577" xml:space="preserve"><lb/>ſententiam attulerunt, idem quod posteri uidentur existi-<lb/>maſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9578" xml:space="preserve">nam quaſi pondus haberẽt ſupera corpora omnia, <lb/>terreaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9579" xml:space="preserve">eſſent, neceßitatẽ animæ participem ipſi fabulosè <lb/>ſuppoſuere. </s>
  <s xml:id="echoid-s9580" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9581" xml:space="preserve">igitur hoc modo, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9582" xml:space="preserve">ob conuerſionem, <lb/>propterea quòd lationẽ habet motu ſuopte celeriorem, ut <lb/>Empedocles dicit, conſeruari putandum eſt adhuc ipſum <lb/>tempore tanto, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9583" xml:space="preserve">incolumem eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9584" xml:space="preserve">At uerò, nec ab anima <lb/>cogente ſempiternum manere, conſentaneum eſt rationi: </s>
  <s xml:id="echoid-s9585" xml:space="preserve"><lb/>neque enim talis ipſius animæ uita ſine dolore beataq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9586" xml:space="preserve">eſſe <lb/>poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9587" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9588" xml:space="preserve">motum enim qui eſt cum ui, ſi mouet corpus pri <lb/>mum aliter aptum ferri, continueq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9589" xml:space="preserve">mouet, negotio ſum atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9590" xml:space="preserve"><lb/>ab omni uoluptate mentis ſemotum eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9591" xml:space="preserve">ſi neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9592" xml:space="preserve"><lb/>ut animæ mortalium animalium requies ineſt ea, quæ circa <lb/>ſomnum fit corporis relaxatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s9593" xml:space="preserve">ſed Ixionis fatum cuiuſdam <lb/>ipſam perpetuum, inſuperabileq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9594" xml:space="preserve">detinere neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9595" xml:space="preserve">Si igi <lb/>tur (uti diximus) res dicto modo de prima latione ſeſe habe <lb/>re poteſt, non ſolùm concinnius eſt ita de æternitate ipſius <lb/>existimare, ſed etiam hoc modo duntaxat conſentaneus ei
<pb o="45" file="267" n="267" rhead="LIBER II."/>
uaticinationi, quam de Dijs habemus, ſententias poſſumus <lb/>certò proferre: </s>
  <s xml:id="echoid-s9596" xml:space="preserve">ſed de his hactenus.</s>
  <s xml:id="echoid-s9597" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div170" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-265-01" xlink:href="note-265-01a" xml:space="preserve">Hoc ſecundo <lb/>libro determi <lb/>nat Ā<unsure/>riſtot. de <lb/>principaliore <lb/>vniuerſi parte, <lb/>hoc eſt, de cor-<lb/>pore cœleſti, &amp; <lb/>eius proprieta-<lb/>tibus.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s9598" xml:space="preserve">Quòd cœlo dextrum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9599" xml:space="preserve">ſiniſtrũ ſine differentijs ſurſum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9600" xml:space="preserve">deor <lb/>ſum nequeant aptari. </s>
  <s xml:id="echoid-s9601" xml:space="preserve">Quòd longitudo cœli iuxta polorum <lb/>diſtantiam ſit ſumenda, quorum alter ſurſum, alter ſit deor-<lb/>fum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9602" xml:space="preserve">Qui nobis apparet polus ſurſum eſt, alter deorſum. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9603" xml:space="preserve">Quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9604" xml:space="preserve">hæ differentiæ in alijs orbibus à primo contrà ſint <lb/>afsignandæ.</s>
  <s xml:id="echoid-s9605" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div172" type="section" level="1" n="99">
<head xml:id="echoid-head118" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9606" xml:space="preserve">_C_V`m autem ſint qui dextrum ipſius cœli quippiam, et <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-267-01a" xlink:href="note-267-01"/>
læuum inquiunt eſſe, ut ij qui Pythagorici nuncupan <lb/>tur (eſt enim hæc illorũ ſententia) cõſiderandum eſt utrum <lb/>res ſic ſeſe habeat, ut illi dicunt, an alio potius modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s9607" xml:space="preserve">ſi hæc <lb/>principia corporis ipſius uniuerſi ſunt adiungenda? </s>
  <s xml:id="echoid-s9608" xml:space="preserve">Con <lb/>tinuò nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9609" xml:space="preserve">ſi dextrum ineſt ei, læuumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s9610" xml:space="preserve">: priora principia <lb/>prius in ipſo existimandum eſt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9611" xml:space="preserve">Determinatum igitur <lb/>de his eſt in his, quæ de animalium motibus ſunt tractata: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9612" xml:space="preserve">propterea quòd hæc propria ſunt illorum naturæ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9613" xml:space="preserve">ac-<lb/>cõmodata: </s>
  <s xml:id="echoid-s9614" xml:space="preserve">manifestè nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9615" xml:space="preserve">animalibus ineſſe uidẽtur qui-<lb/>buſdam omnes istiuſmodi partes (dextrum, inquam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9616" xml:space="preserve">ſi-<lb/>nistrum) quibuſdam nonnullæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s9617" xml:space="preserve">plantis uerò ſupera atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9618" xml:space="preserve">in-<lb/>fera ſolùm. </s>
  <s xml:id="echoid-s9619" xml:space="preserve">Quòd ſi cœlo talium quippiam eſt adiungen-<lb/>dum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9620" xml:space="preserve">id ipſi competere quod primum (uti diximus) in <lb/>animalibus ineſt, conſentaneum eſt rationi: </s>
  <s xml:id="echoid-s9621" xml:space="preserve">unum quodque <lb/>enim trium (dico autem trium, ſuperum, inferumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s9622" xml:space="preserve">, ipſum <lb/>ante, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9623" xml:space="preserve">oppoſitum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9624" xml:space="preserve">dextrum læuumq́;) </s>
  <s xml:id="echoid-s9625" xml:space="preserve">ut principium <lb/>quoddam eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9626" xml:space="preserve">has enim omnes dimenſiones perfe-<lb/>ctis corporibus ineſſe conſonum eſt rationi: </s>
  <s xml:id="echoid-s9627" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9628" xml:space="preserve">ſuperum <lb/>quidem longitudinis, dextrum autem latitudinis, ipſum ue-<lb/>rò antè altitudinis principium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9629" xml:space="preserve">Inſuper alio modo, mo-<lb/>tuum ratione: </s>
  <s xml:id="echoid-s9630" xml:space="preserve">hæc enim principia dico, unde motus ijs inci-<lb/>piunt, quæ hæc habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s9631" xml:space="preserve">Eſt autem ab ipſo quidem ſupero, <lb/>accretio: </s>
  <s xml:id="echoid-s9632" xml:space="preserve">à dextris autem, ea motio, quæ loco accõmodatur:</s>
  <s xml:id="echoid-s9633" xml:space="preserve">
<pb o="46" file="268" n="268" rhead="ARIST. DE COELO"/>
ab ijſce uerò quæ antè ſunt ea motio quæ fit ſenſu: </s>
  <s xml:id="echoid-s9634" xml:space="preserve">atque id <lb/>antè dico, in quo ſunt ſenſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9635" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9636" xml:space="preserve">nõ omni in <lb/>corpore quærendum eſt ſuperum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9637" xml:space="preserve">inferũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9638" xml:space="preserve">dextrum <lb/>læuũq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s9639" xml:space="preserve">, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9640" xml:space="preserve">antè &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9641" xml:space="preserve">retro: </s>
  <s xml:id="echoid-s9642" xml:space="preserve">ſed in hiſce, quæ cũ animata ſint, <lb/>motus in ſeipſis principium habẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9643" xml:space="preserve">in nullo enim eorũ, quæ <lb/>uacãt anima, id cernimus, unde eſt principium motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s9644" xml:space="preserve">quæ-<lb/>dam enim omnino nõ mouentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9645" xml:space="preserve">quædam mouentur quidẽ, <lb/>ſed omni ex parte ſimili modo, ueluti ignis, ſurſum ſolùm, et <lb/>terra ad medium. </s>
  <s xml:id="echoid-s9646" xml:space="preserve">Sed in his ſuperum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9647" xml:space="preserve">inferum: </s>
  <s xml:id="echoid-s9648" xml:space="preserve">dextrũ, <lb/>læuumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9649" xml:space="preserve">dicimus, ad noſipſos referentes. </s>
  <s xml:id="echoid-s9650" xml:space="preserve">Nam aut reſpectu <lb/>nostri dextri læuiq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s9651" xml:space="preserve">, ut augures dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9652" xml:space="preserve">aut ſimilitudine no-<lb/>ſtri, ut ea quæ ſunt ſtatuæ, aut ea quæ contrario modo ſeſe <lb/>habent poſitione. </s>
  <s xml:id="echoid-s9653" xml:space="preserve">Etenim dextrum quidem id dicimus, quod <lb/>opponitur nostro ſinistro: </s>
  <s xml:id="echoid-s9654" xml:space="preserve">læuum autem, cõtrarium: </s>
  <s xml:id="echoid-s9655" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9656" xml:space="preserve">re-<lb/>tro ac antè ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s9657" xml:space="preserve">In his autem ipſis nullam differen <lb/>tiam cernimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9658" xml:space="preserve">Si contrà nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9659" xml:space="preserve">uertantur, contraria dextra <lb/>læuaq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s9660" xml:space="preserve">, ſupera ac infera, et antè retroq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9661" xml:space="preserve">ſanè dicemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9662" xml:space="preserve">Qua-<lb/>propter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9663" xml:space="preserve">Pythagoricos, quiſpiã mir abitur ſola hæc duo <lb/>principia dixiſſe, dextrum, inquam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9664" xml:space="preserve">ſinistrum, cæteras <lb/>autem quatuor differentias omiſiſſe, nõ minus rationẽ prin <lb/>cipij ſubeunte: </s>
  <s xml:id="echoid-s9665" xml:space="preserve">non enim minorem ad infera ſuperat: </s>
  <s xml:id="echoid-s9666" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9667" xml:space="preserve">ad <lb/>ea quæ ſuntretro, ea quæ ſunt antè, quàm ad læua dextra <lb/>uniuerſis in animalibus differentiam habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s9668" xml:space="preserve">hæc enim ui ſo <lb/>lùm, illa figura etiam differunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9669" xml:space="preserve">Et ſuperum quidem ac in-<lb/>ferum, omnibus animãtibus ineſt, tam animalibus quàm etiã <lb/>plantis. </s>
  <s xml:id="echoid-s9670" xml:space="preserve">Dextrum autem læuumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s9671" xml:space="preserve">, plantis non ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9672" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea ut longitudo latitudinem antecedit, ſic prius erit ge-<lb/>neratione ſuperũ dextro, cùm multipliciter prius dicatur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9673" xml:space="preserve">ſi longitudinis quidem ſuperum, latitudinis uerò dextrum <lb/>principium eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9674" xml:space="preserve">prioris principium antecedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9675" xml:space="preserve">Inſuper,
<pb o="47" file="269" n="269" rhead="LIBER II."/>
ſi ſuperum quidem eſt id, unde eſt motio, dextrum autem à <lb/>quo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9676" xml:space="preserve">antè ad quod, hoc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9677" xml:space="preserve">modo uim quand am prin <lb/>cipij ſuperum ad cæteras ſpecies habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s9678" xml:space="preserve">Increpandi ſunt igi <lb/>tur Pythagorici, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9679" xml:space="preserve">quia maximè propria principia omiſe <lb/>runt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9680" xml:space="preserve">quia in uniuerſis hæc ſimiliter ineſſe putabant. </s>
  <s xml:id="echoid-s9681" xml:space="preserve">Cũ <lb/>autẽ à nobis ſit antea definitũ tales potentias ijs ineſſe, quæ <lb/>principium motus habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s9682" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9683" xml:space="preserve">cœlum ſit animatũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9684" xml:space="preserve">prin <lb/>cipiũ habeat motus, patet ipſi ſuperũ, inferumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s9685" xml:space="preserve">, et dextrũ, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9686" xml:space="preserve">læuum ineſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9687" xml:space="preserve">nõ enim dubitare oportet ob uniuerſi ro <lb/>tundam figurã, quonam pacto aliud ipſius dextrum, aliud <lb/>læuum erit, ſi partes ſint ſimiles uniuerſæ, perpetuoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9688" xml:space="preserve">motu <lb/>cieantur, ſed intelligere perinde oportet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9689" xml:space="preserve">ſi quiſpiam in <lb/>hiſce quæ dextri ad læuum, figuris quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9690" xml:space="preserve">differentiã habẽt, <lb/>circumpoſuerit ſphæram: </s>
  <s xml:id="echoid-s9691" xml:space="preserve">habebunt enim potentiã differen <lb/>tem, at ob figuræ ſimilitudinẽ, habere non uidebuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9692" xml:space="preserve">Eo-<lb/>dem modo, de principio quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9693" xml:space="preserve">motus intelligamus oportet: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9694" xml:space="preserve">etenim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9695" xml:space="preserve">ſi nunquam moueri cœlum incepit, principium <lb/>tamen habeat ip ſum neceſſe eſt, unde incepiſſet, ſi inciperet <lb/>moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s9696" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9697" xml:space="preserve">rurſus ciebitur motu, ſi ſtabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9698" xml:space="preserve">Dico autem lon <lb/>gitudinẽ ipſius quidem eam eſſe, quæ eſt inter polos distan-<lb/>tiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9699" xml:space="preserve">polorum alterum ſuperam, alterum inferam par-<lb/>tem: </s>
  <s xml:id="echoid-s9700" xml:space="preserve">differẽtiam enim in ſolis his hemiſphæriorũ cernimus, <lb/>ex eo quia poli nõ mouẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9701" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9702" xml:space="preserve">inſuper in mundo nõ ipſum <lb/>ſuperum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9703" xml:space="preserve">inferum, ſed ea quæ ſunt præter polos, latera <lb/>dicere cõſueuimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9704" xml:space="preserve">Quo patet, hanc ipſius cœli longitudinẽ <lb/>eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9705" xml:space="preserve">id eſt enim latus, quod eſt præter ſuperum, inferumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s9706" xml:space="preserve">. <lb/>Polorum autẽ is quidem qui apud nos uidetur pars infera <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9707" xml:space="preserve">is autem qui nobis manifestus non eſt, partis rationem <lb/>ſuperæ ſubit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9708" xml:space="preserve">Dextrum enim uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9709" xml:space="preserve">id eſſe dicimus, <lb/>unde principium ad locum accommodatæ motionis emer-
<pb o="48" file="270" n="270" rhead="ARIST. DE COELO"/>
get. </s>
  <s xml:id="echoid-s9710" xml:space="preserve">Conuerſionis uerò cœli principiũ id eſt, unde oriuntur <lb/>ſtellæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s9711" xml:space="preserve">quare hoc erit dextrum, id uerò ubi fiunt occaſus, læ <lb/>uum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9712" xml:space="preserve">Si igitur à dextris incipit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9713" xml:space="preserve">circunfertur ad dextra, <lb/>polum eum qui non uidetur ſuperũ eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9714" xml:space="preserve">ſi enim <lb/>erit is qui uidetur, motus ad partes erit ſinistras: </s>
  <s xml:id="echoid-s9715" xml:space="preserve">quod qui-<lb/>dem non dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9716" xml:space="preserve">Patet igitur, eum polum, qui non uide-<lb/>tur à nobis, cœli partem ſuperam eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9717" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9718" xml:space="preserve">eos quidem qui <lb/>illic habitãt, in hemiſphærio ſupero eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9719" xml:space="preserve">in dextris: </s>
  <s xml:id="echoid-s9720" xml:space="preserve">nos <lb/>autem in infero, ac ſinistris, contr à atque Pythagorici di-<lb/>cunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9721" xml:space="preserve">illi enim nos ſuprà faciunt dextraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9722" xml:space="preserve">in parte, illos in-<lb/>frà, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9723" xml:space="preserve">in læuis: </s>
  <s xml:id="echoid-s9724" xml:space="preserve">contr arium autem accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9725" xml:space="preserve">Verùm ſecundæ <lb/>conuerſionis ueluti uagarum ſtellarum, nos quidem in ſu-<lb/>peris, dextrisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9726" xml:space="preserve">ſumus: </s>
  <s xml:id="echoid-s9727" xml:space="preserve">illi uerò in inferis ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9728" xml:space="preserve">ſinistris: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9729" xml:space="preserve">eſt enim hiſce principium motionis contrà, propterea quòd <lb/>lationes contrariæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9730" xml:space="preserve">Quare fit ut nos in principto ſi-<lb/>mus, illi in fine ſint collocati. </s>
  <s xml:id="echoid-s9731" xml:space="preserve">De partibus igitur per dimen <lb/>ſiones, locoúe definitis, tot à nobis ſint dicta.</s>
  <s xml:id="echoid-s9732" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div172" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-267-01" xlink:href="note-267-01a" xml:space="preserve">Hîc declarat <lb/>Ā<unsure/>riſt. quomo-<lb/>do in cœlo dif, <lb/>ferentiæ poſi-<lb/>tionum inue-<lb/>niantur.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s9733" xml:space="preserve">Quamobrem plures ſint circulorum lationes.</s>
  <s xml:id="echoid-s9734" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div174" type="section" level="1" n="100">
<head xml:id="echoid-head119" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<note position="left" xml:space="preserve">Hîc determi-<lb/>nat Ā<unsure/>rift, de di <lb/>uerſitate partiũ <lb/>circularitermo <lb/>tarum at{que} dif, <lb/>ficile eſſe de nu <lb/>mero cœleſtiũ <lb/>corporũ deter-<lb/>minare propter <lb/>nimiam diſtan-<lb/>tiam, propter <lb/>quã ipſorũ ac-<lb/>cidentia nõ be <lb/>ne cadunt ſub <lb/>ſenſu noſtro.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9735" xml:space="preserve">CV`m autem conuerſio conuerſioninon ſit contraria, <lb/>conſiderandum cur plures ſunt lationes, quanquàm <lb/>eminus facere inquiſitionem conamur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9736" xml:space="preserve">eminusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9737" xml:space="preserve">non adeò <lb/>loco, ſed multò magis hoc ipſo quòd accidentium ipſis <lb/>cœlis perpaucorum ſenſum habemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s9738" xml:space="preserve">dicamus tamen, at-<lb/>que de ipſis cauſam hinc ſumamus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s9739" xml:space="preserve">Eorum quod-<lb/>que quorum eſt opus, operis ipſius eſſe gratia, constat: </s>
  <s xml:id="echoid-s9740" xml:space="preserve">Dei <lb/>uerò operatio, immortalitas eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9741" xml:space="preserve">hoc autem eſt perpetua ui-<lb/>ta. </s>
  <s xml:id="echoid-s9742" xml:space="preserve">Quare Deo perpetuum ineſſe motum neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9743" xml:space="preserve">Cùm <lb/>autem cœlum ſit tale (eſt enim, corpus quoddam diuinum) <lb/>ideo corpus rotundũ habet, quod ſuapte natur à<unsure/> ſemper cõ-<lb/>uertitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9744" xml:space="preserve">Cur igitur, totũ corpus cœli tale nõ eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s9745" xml:space="preserve">quia cor-
<pb o="49" file="271" n="271" rhead="LIBER 11."/>
poris eius quod uerſatur aliquid, id inquam quod eſt in me-<lb/>dio, manere neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9746" xml:space="preserve">Huius autem manere nulla pars, aut <lb/>omnino, aut in medio poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9747" xml:space="preserve">Naturalis enim ipſius motus: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9748" xml:space="preserve">ad ipſum mediũ eſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s9749" xml:space="preserve">At ipſum ſuapte natura uerſatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9750" xml:space="preserve">mo-<lb/>tus enim ſempiternus non eſſet, quippe cùm nihil præter na <lb/>turam ſit ſempiternum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9751" xml:space="preserve">Id enim quod eſt præter naturam, <lb/>posterius eſt eo, quod eſt ſecundũ naturam: </s>
  <s xml:id="echoid-s9752" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9753" xml:space="preserve">id quod eſt <lb/>præter naturã, exceſſus quidam eſt in ipſa generatione, eius <lb/>quod eſt ſecundũ naturam. </s>
  <s xml:id="echoid-s9754" xml:space="preserve">Sit igitur terra, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9755" xml:space="preserve">hæc <lb/>enim in medio ſanè quieſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s9756" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9757" xml:space="preserve">nunc quidẽ hoc ſuppona-<lb/>tur, posterius autẽ de ipſo dicetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9758" xml:space="preserve">At ſi terrã eſſe neceſſe <lb/>eſt, ignẽ etiã eſſenceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9759" xml:space="preserve">Contrariorũ enim ſi alterum <lb/>eſt natura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9760" xml:space="preserve">alterũ eſſe natura neceſſe eſt, ſi ſit contrariũ <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9761" xml:space="preserve">aliquã ipſius eſſe naturã. </s>
  <s xml:id="echoid-s9762" xml:space="preserve">Eſt enim eadem cõtrariorũ <lb/>materies: </s>
  <s xml:id="echoid-s9763" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9764" xml:space="preserve">affirmatio priuatione eſt prior, ueluti calidum <lb/>frigido. </s>
  <s xml:id="echoid-s9765" xml:space="preserve">Quies uerò, ac graue, per leuitatis motusúe priua <lb/>tionẽ dicuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9766" xml:space="preserve">Atqui ſi terra eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9767" xml:space="preserve">ignis, ea quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9768" xml:space="preserve">cor-<lb/>pora eſſe, quæ ſunt inter ipſa, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9769" xml:space="preserve">elementoru enim <lb/>unumquodq;</s>
  <s xml:id="echoid-s9770" xml:space="preserve">, contrarietatẽ ad quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9771" xml:space="preserve">nimirum habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s9772" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9773" xml:space="preserve"><lb/>hoc etiã nunc ſupponatur, posterius autem eſt demonstran <lb/>dum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9774" xml:space="preserve">Hæc cùm ſint, patet neceſſariò generationẽ eſſe, pro-<lb/>pterea quod nihil ipſorũ perpetuũ eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9775" xml:space="preserve">agunt enim <lb/>inter ſeſe contraria ipſa, mutuoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9776" xml:space="preserve">à ſeſe patiuntur, ac corrũ <lb/>puntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9777" xml:space="preserve">Non eſt præterea conſentaneum rationi, mobile <lb/>quippiam perpetuũ eſſe, cuius motus ſecundũ naturã per-<lb/>petuus eſſe nõ poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9778" xml:space="preserve">at horum eſt motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9779" xml:space="preserve">Ex his igitur pa-<lb/>tet neceſſariò generationẽ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9780" xml:space="preserve">Quòd ſi generationem eße <lb/>neceße eſt, et aliam lationẽ, aut unam, aut plures eße neceſ-<lb/>ſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9781" xml:space="preserve">nam ut ſeſe habet totius motio cœli, ſic elementa cor-<lb/>porum inter ſeſe reſpectu generationis habere neceße eſt:</s>
  <s xml:id="echoid-s9782" xml:space="preserve">
<pb o="50" file="272" n="272" rhead="ARIST. DE COELO"/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9783" xml:space="preserve">hoc etiam in ſequentibus dilucidius declarabitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9784" xml:space="preserve">Nunc <lb/>tantũ patet, quam ob cauſam plura ſunt corpora quæ uer-<lb/>ſantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9785" xml:space="preserve">generationẽ enim eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9786" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9787" xml:space="preserve">generationem, <lb/>ſi &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9788" xml:space="preserve">ignem eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9789" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9790" xml:space="preserve">hunc, cæteraq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s9791" xml:space="preserve">, ſi &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9792" xml:space="preserve">terrã: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9793" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9794" xml:space="preserve">hanc, propterea quòd aliquid cõſistat, maneatq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9795" xml:space="preserve">ſemper <lb/>neceſſe eſt, ſi moueri quippiam ſemper oportet.</s>
  <s xml:id="echoid-s9796" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s9797" xml:space="preserve">Quòd cœlum figuræ ſit ſphæricæ.</s>
  <s xml:id="echoid-s9798" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div175" type="section" level="1" n="101">
<head xml:id="echoid-head120" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9799" xml:space="preserve">Figuram autẽ cœlum rotundam habere neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9800" xml:space="preserve">Hæc <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-272-01a" xlink:href="note-272-01"/>
enim eſt accommodatißima ſubstantiæ ipſius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9801" xml:space="preserve">natu-<lb/>ra etiam prima. </s>
  <s xml:id="echoid-s9802" xml:space="preserve">Dicamus autem uniuerſaliter, quænam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9803" xml:space="preserve"><lb/>in planis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9804" xml:space="preserve">in ſolidis ſigura ſit prima. </s>
  <s xml:id="echoid-s9805" xml:space="preserve">Omnis itaque figu-<lb/>ra plana, aut a rectis lineis, aut à circunſerentia contine-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9806" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9807" xml:space="preserve">illa quidem à pluribus, hæc ab una linea ſolùm. </s>
  <s xml:id="echoid-s9808" xml:space="preserve">Cùm <lb/>unum igitur in unoquoque genere prius ſit multis natura, <lb/>compoſitoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9809" xml:space="preserve">ſimplex, figurarum planarum profectò circu <lb/>lus erit prima. </s>
  <s xml:id="echoid-s9810" xml:space="preserve">Præterea ſi perſectum id eſt, extra quod <lb/>nihileorum quæ ſunt ipſius accipi poteſt, quemadmodum <lb/>prius eſt definitum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9811" xml:space="preserve">lineæ quidem rectæ ſemper additio <lb/>fieri poteſt, lineæ uerò circulari nunquam, patet perſectam <lb/>eam lineã eſſe, quæ ipſum circulum continet. </s>
  <s xml:id="echoid-s9812" xml:space="preserve">Quare ſi per-<lb/>ſectum prius eſt imperſecto, ob hæc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9813" xml:space="preserve">circulus prima erit <lb/>figura. </s>
  <s xml:id="echoid-s9814" xml:space="preserve">Eodem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9815" xml:space="preserve">ſphæra modo, ſolidarum figurarum pri-<lb/>ma erit figura: </s>
  <s xml:id="echoid-s9816" xml:space="preserve">ſola nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9817" xml:space="preserve">ab una ſuperficie cõtinetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9818" xml:space="preserve">recta <lb/>rum uerò linearum figuræ, à pluribus continetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9819" xml:space="preserve">ut enim <lb/>in planis circulus ſeſe habet, ſic in ſolidis ſphæra. </s>
  <s xml:id="echoid-s9820" xml:space="preserve">Qui <lb/>præterea ſolida diuidunt in plana, atque ex planis corpora <lb/>generant, his testes ſuiſſe uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9821" xml:space="preserve">ſolam enim figurarum <lb/>ſolidarum ſphærin non diuidunt, ut nõ plures ſuperficies, <lb/>quim unam habentem: </s>
  <s xml:id="echoid-s9822" xml:space="preserve">diuiſio enim in plana non perinde <lb/>efficitur, ut quiſpiam diuidens in partes diuidet totum, ſed
<pb o="51" file="273" n="273" rhead="LIBER II."/>
ut in ſpecie diuerſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s9823" xml:space="preserve">Patet igitur ſphæram figurarum eſſe ſo <lb/>lidarum primam. </s>
  <s xml:id="echoid-s9824" xml:space="preserve">Eſt inſuper maximè conſonum rationi, <lb/>ſi ordo per numerũ etiam aßignetur, hoc ipſum modo diſ-<lb/>ponere, unitatem quidem circulo, dualitatem autem triangu <lb/>lo tribuendo, cum duobus æquales ſuos angulos habeat re-<lb/>ctis. </s>
  <s xml:id="echoid-s9825" xml:space="preserve">Si uerò unitas triangulo tribuatur, circulus nõ erit ſa-<lb/>nè figura. </s>
  <s xml:id="echoid-s9826" xml:space="preserve">Cùm autem prima ſigura primi ſit corporis, pri-<lb/>mum uerò corpus id ſit, quod eſt ultima in conuerſione, ro-<lb/>tundũ id erit ſanè quod ſertur cõuerſione: </s>
  <s xml:id="echoid-s9827" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9828" xml:space="preserve">id ergo quod <lb/>illi hæret: </s>
  <s xml:id="echoid-s9829" xml:space="preserve">quod enim hæret rotundo, id rotũdum etiam eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s9830" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div175" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-272-01" xlink:href="note-272-01a" xml:space="preserve">Hîc oſtendit <lb/>Ā<unsure/>riſto. cœlum <lb/>eſſe ſphæricæ fi <lb/>gure.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9831" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9832" xml:space="preserve">ea quæ in medio collocantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9833" xml:space="preserve">ea nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9834" xml:space="preserve">quæ <lb/>à rotundo corpore cõtinentur ac tangunt, rotunda eſſe cun <lb/>cta neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9835" xml:space="preserve">At quæ ſunt ſub uagarum ſphæra, ſuperam <lb/>ſphæram tangunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9836" xml:space="preserve">quare ipſum uniuerſum rotundum erit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9837" xml:space="preserve">omnia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9838" xml:space="preserve">tangunt, hærentq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9839" xml:space="preserve">ſphæris. </s>
  <s xml:id="echoid-s9840" xml:space="preserve">Præterea cùm ui-<lb/>deatur, ac ſupponatur uniuerſum ipſum uerſari, demõstra-<lb/>tumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9841" xml:space="preserve">ſit extra conuerſionem extimam neque locum, neque <lb/>uacuum eſſe, rotundum ipſum eſſe ob hæc etiã ipſa neceſſe <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9842" xml:space="preserve">Nam ſi rectarum erit figura, eueniet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9843" xml:space="preserve">locum eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9844" xml:space="preserve"><lb/>corpus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9845" xml:space="preserve">uacuum extima:</s>
  <s xml:id="echoid-s9846" xml:space="preserve">nam cùm rectarum linearum <lb/>figura uerſatur, nunquam eundem occupabit locum: </s>
  <s xml:id="echoid-s9847" xml:space="preserve">ſed <lb/>ubi prius erat corpus, nunc non erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s9848" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9849" xml:space="preserve">ubi nunc non eſt, <lb/>rurſus ob angulorum tranſitionem erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9850" xml:space="preserve">Eadem euenient, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9851" xml:space="preserve">ſi quiſpiam aliquam figuram aliam ipſi tribuerit, non <lb/>habentem eas lineas, quæ ex medio progrediuntur æqua-<lb/>les, ueluti lentis figuræ ſimilem, aut oui: </s>
  <s xml:id="echoid-s9852" xml:space="preserve">in omnibus enim <lb/>eueniet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9853" xml:space="preserve">locum eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9854" xml:space="preserve">uacuum extra cœlum, propter-<lb/>eà quòd totum non eundem occupat locum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9855" xml:space="preserve">Præterea ſi <lb/>cœli latio quidem menſura eſt motuum, propterea quòd <lb/>ſola continuus eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9856" xml:space="preserve">uniſormis, ſempiternus' que motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s9857" xml:space="preserve">in
<pb o="52" file="274" n="274" rhead="ARIST. DE COELO."/>
unoquoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9858" xml:space="preserve">autẽ genere menſura id eſt quod eſt minimum: </s>
  <s xml:id="echoid-s9859" xml:space="preserve">mi <lb/>nimus uerò motus is eſt celerrimus, patet cœli motũ omniũ <lb/>motuum celerrimum eße. </s>
  <s xml:id="echoid-s9860" xml:space="preserve">Adeorũ quæ ab eodem ad idem <lb/>pergunt, minima ipſius circuli linea est: </s>
  <s xml:id="echoid-s9861" xml:space="preserve">per minimam autẽ, <lb/>eſt motus celerrimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s9862" xml:space="preserve">Quare ſi cœlum cõuertitur, celerri-<lb/>meq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9863" xml:space="preserve">mouetur, rotundũ ipſum eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9864" xml:space="preserve">Sumere etiã <lb/>quiſpiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9865" xml:space="preserve">ex hiſce corporibus quæ circa mediũ collocan <lb/>tur, hanc ſidem poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9866" xml:space="preserve">Si enim aqua quidẽ eſt circa terrã, <lb/>aër autẽ circa aquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9867" xml:space="preserve">ignis circa aërem collocatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9868" xml:space="preserve"><lb/>ſupera corpora per rationẽ eandem ita ſe habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s9869" xml:space="preserve">etenim cõ <lb/>tinua quidem non ſunt, tangunt autẽ hæc: </s>
  <s xml:id="echoid-s9870" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9871" xml:space="preserve">uerò ſuper-<lb/>ficies rotunda est ſanè, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9872" xml:space="preserve">quod rotundum tangit, circaq́ <lb/>rotundum eſt ſitum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9873" xml:space="preserve">ipſum tale eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9874" xml:space="preserve">Patet hac <lb/>etiam ratione cœlum rotundum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s9875" xml:space="preserve">At uerò ſuperficiem <lb/>atque talem eſſe patebit, ſi ſuppoſitionem ſumpſerimus, <lb/>aquam ſuapte natura ſemper ad magis concauũ locum con <lb/>fluere: </s>
  <s xml:id="echoid-s9876" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9877" xml:space="preserve">eum locũ magis concauum eſſe, qui eſt propin-<lb/>quior centro. </s>
  <s xml:id="echoid-s9878" xml:space="preserve">Ducãtur igitur ex A centro rectæ lineæ A B <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9879" xml:space="preserve">A C: </s>
  <s xml:id="echoid-s9880" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9881" xml:space="preserve">ex B in C linea producatur B C, ad quam ab A <lb/>perpendicularis ducatur A D, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9882" xml:space="preserve">protrahatur in F. </s>
  <s xml:id="echoid-s9883" xml:space="preserve">Patet <lb/>itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9884" xml:space="preserve">lineam A D minorem eſſe lineis A B, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9885" xml:space="preserve">A C@ergo hie <lb/>locus magis concauus est: </s>
  <s xml:id="echoid-s9886" xml:space="preserve">quare affluet aqua, quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9887" xml:space="preserve">fue-<lb/>rit in æqualitatem redacta. </s>
  <s xml:id="echoid-s9888" xml:space="preserve">At A E æqualis eſt hiſce quæ à <lb/>centro ſunt ductæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s9889" xml:space="preserve">quare aquã ipſam in hiſce eſſe, quæ ſunt <lb/>ex centro ductæ neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9890" xml:space="preserve">tunc enim qui@ſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s9891" xml:space="preserve">At ea quæ <lb/>tangit eas, quæ ſunt ex centro ductæ, circunferentia eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9892" xml:space="preserve">Ro-<lb/>tunda eſt ergo ſuperſicies aquæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s9893" xml:space="preserve">quæ quidem B E C. </s>
  <s xml:id="echoid-s9894" xml:space="preserve">Pa-<lb/>tet igitur ex hiſce, quæ dicta ſunt, mundum eſſe rotundum, <lb/>atque adeò exactè ut nihil eorum quæ manu conſiciuntur, <lb/>nec aliud quicquam eorum quæ apud nos oculis cernuntur,
<pb o="53" file="275" n="275" rhead="LIBER II."/>
ſit tam exactè rotundum: </s>
  <s xml:id="echoid-s9895" xml:space="preserve">nihil enim eorum, ex quibus con-<lb/>ſtat adeò uniſormitatem, exactamúe rotunditatem ſuſcipere <lb/>poteſt, ut ipſius corporis obeuntis natura: </s>
  <s xml:id="echoid-s9896" xml:space="preserve">maniſestum eſt <lb/>enim rationẽ eam ſubire, quam aqua ſubit ad terram, et ele-<lb/>menta ea quæ plus ſemper remota ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9897" xml:space="preserve">distant.</s>
  <s xml:id="echoid-s9898" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s9899" xml:space="preserve">Cur potius cœlum ab A, ad C, moueatur, quàm cõtrà, quæſlio.</s>
  <s xml:id="echoid-s9900" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div177" type="section" level="1" n="102">
<head xml:id="echoid-head121" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9901" xml:space="preserve">C Vm autem in circulo duo motus fieri poßint, ut ab A <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-275-01a" xlink:href="note-275-01"/>
unus ad B, alter ad C:</s>
  <s xml:id="echoid-s9902" xml:space="preserve">noneſſe quidem hos contrarios <lb/>prius eſt dictum. </s>
  <s xml:id="echoid-s9903" xml:space="preserve">Sed ſi nibil in æternis eſſe fortuitò, aut à <lb/>caſu poteſt, cœlum uerò perpetuum eſt, atque ipſa conuer-<lb/>ſio: </s>
  <s xml:id="echoid-s9904" xml:space="preserve">quam ob cauſam ad alterũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9905" xml:space="preserve">nõ ad altera ſertur? </s>
  <s xml:id="echoid-s9906" xml:space="preserve">Nam <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9907" xml:space="preserve">hoc principium eſſe, aut ipſius principium eſſe, neceſſe <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9908" xml:space="preserve">Denõnullis igitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9909" xml:space="preserve">de omnibus eniti quippiam di <lb/>cere, nibilq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9910" xml:space="preserve">prætermittere, aut inſignis ſtultitiæ forſitan, <lb/>aut ualde parati animi uidebitur eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9911" xml:space="preserve">non tamen omnes ſi-<lb/>militer ſunt increpandi, ſed dicendi cauſam quænam ſit ui-<lb/>dere oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s9912" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9913" xml:space="preserve">quo præterea modo ſe habet in credendo, <lb/>utrum humanæ, an ita ut aſſerat atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9914" xml:space="preserve">perſistat? </s>
  <s xml:id="echoid-s9915" xml:space="preserve">Cùm igitur <lb/>quiſpiam exactiores neceßitates fuerit nactus, tũc hiſce qui <lb/>inueniunt, gratias agere oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s9916" xml:space="preserve">nunc autem id quod uide-<lb/>tur, dicendum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9917" xml:space="preserve">natura ſemper id ſacit, quod eſt optimum <lb/>eorum quæ fieri poſſunt, ut autem lationum rectarum ea <lb/>præstabilior eſt, qua locus ſuperus petitur (eſt enim diui-<lb/>nior locus ſuperus, inſero) ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9918" xml:space="preserve">ea qua itur uerſus ante-<lb/>riora præstabilior eſt ea, qua itur retrorſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s9919" xml:space="preserve">ſiquidem ita <lb/>ſeſe habent &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9920" xml:space="preserve">dextrũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9921" xml:space="preserve">ſinistrum, ut prius eſt dictum.</s>
  <s xml:id="echoid-s9922" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div177" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-275-01" xlink:href="note-275-01a" xml:space="preserve">Hîc de motu <lb/>cœli determi-<lb/>nat Ā<unsure/>rift. ofto<unsure/>n <lb/>dens quaie ma <lb/>gis ad vnã par <lb/>tem, quàm ad <lb/>aliã moue<unsure/>atur.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9923" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9924" xml:space="preserve">dubitatio dicta declarat prius, posteriusúe cœlum <lb/>habere: </s>
  <s xml:id="echoid-s9925" xml:space="preserve">hæc enim cauſa dubitationẽ ſoluit: </s>
  <s xml:id="echoid-s9926" xml:space="preserve">nam ſi ſeſe habet <lb/>ut poteſt optimè, hæc erit proſectò cauſa eius, quod dixi-
<pb o="54" file="276" n="276" rhead="ARIST. DE COELO"/>
mus:</s>
  <s xml:id="echoid-s9927" xml:space="preserve">eſt enim optimum ſanè, ſimplici ac inceſſabilimotu cie <lb/>ri, atque hoc ad id quod præstabilius eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s9928" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s9929" xml:space="preserve">Quòd cœli lationem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9930" xml:space="preserve">quæ primo lationum eft, regularem <lb/>eſſe ſit cenſendum.</s>
  <s xml:id="echoid-s9931" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div179" type="section" level="1" n="103">
<head xml:id="echoid-head122" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s9932" xml:space="preserve">POſt bæc motum ipſius uniformem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9933" xml:space="preserve">non difformem <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-276-01a" xlink:href="note-276-01"/>
eſſe, demonstremus oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s9934" xml:space="preserve">atque hoc dico, de primo <lb/>cœlo, de lationeq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s9935" xml:space="preserve">prima: </s>
  <s xml:id="echoid-s9936" xml:space="preserve">in ijs enim quæ ſunt ſubillo, plu-<lb/>res lationes in unum iam nõ uenere:</s>
  <s xml:id="echoid-s9937" xml:space="preserve">nam ſi difformiter mo-<lb/>uebitur, patet intenſionem lationis ſtatum, remißionemq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9938" xml:space="preserve">fore. </s>
  <s xml:id="echoid-s9939" xml:space="preserve">Omnis enim difformis latio remißionem, intenſionem, <lb/>ac ſtatum habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s9940" xml:space="preserve">Status autẽ eſt, aut unde mobile fertur, aut <lb/>ibi quò fertur, aut in medio: </s>
  <s xml:id="echoid-s9941" xml:space="preserve">ueluti forſitan hiſce quidẽ quæ <lb/>natura feruntur, in eo ad quod mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9942" xml:space="preserve">In ijs autem quæ <lb/>præter naturam feruntur, in eo unde mouentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9943" xml:space="preserve">hiſce uerò <lb/>quæ proijciuntur, in medio. </s>
  <s xml:id="echoid-s9944" xml:space="preserve">At cõuerſionis neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9945" xml:space="preserve">unde, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9946" xml:space="preserve"><lb/>quò, neq, medium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9947" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9948" xml:space="preserve">enim ipſius principium neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9949" xml:space="preserve">fi-<lb/>nis, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9950" xml:space="preserve">medium eſt abſolutè: </s>
  <s xml:id="echoid-s9951" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9952" xml:space="preserve">tempore eſt ſempiter <lb/>na, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9953" xml:space="preserve">longitudine coacta, nec frangetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9954" xml:space="preserve">Quare ſi lationis <lb/>cœli ſtatus non eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9955" xml:space="preserve">difformitas erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s9956" xml:space="preserve">difformitas enim <lb/>obremißionem, intenſionemúe fieriſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s9957" xml:space="preserve">Præterea ſiomne <lb/>quod mouetur, ab aliquo moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s9958" xml:space="preserve">difformitas motionis <lb/>aut ob id quodmouet, aut ob id qd'mouetur, aut ob utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9959" xml:space="preserve"><lb/>fiat neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9960" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9961" xml:space="preserve">ſiid quod mouet non eiſdem uiribus <lb/>moueat: </s>
  <s xml:id="echoid-s9962" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9963" xml:space="preserve">ſi id quod mouetur alteretur, necidem perma-<lb/>neat: </s>
  <s xml:id="echoid-s9964" xml:space="preserve">et ſi utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9965" xml:space="preserve">mutetur, nibil prohibet id quod mouetur <lb/>difformi motu cieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s9966" xml:space="preserve">Nibil autem horum, circa cœlum eue-<lb/>nire poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9967" xml:space="preserve">id enim quod mouetur, et primum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9968" xml:space="preserve">ſimplex, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9969" xml:space="preserve">ingenerabile, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9970" xml:space="preserve">incorruptibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9971" xml:space="preserve">omnino immutabi <lb/>le demonstratum eſt eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9972" xml:space="preserve">id etiam quod mouet, longè magis <lb/>tale eſſe conſentaneum eſtrationi: </s>
  <s xml:id="echoid-s9973" xml:space="preserve">primi nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9974" xml:space="preserve">primum &amp;</s>
  <s xml:id="echoid-s9975" xml:space="preserve">
<pb o="55" file="277" n="277" rhead="LIBER II."/>
ſimplicis ſimplex, et incorruptibilis ingenerabilisúe, incor <lb/>ruptibile ingenerabileúe, motiuũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s9976" xml:space="preserve">Cũigitur id quod mo-<lb/>uetur, non mutetur, etſi eſt corpus: </s>
  <s xml:id="echoid-s9977" xml:space="preserve">nec id quod mouet muta <lb/>ri poteſt corpore uacans. </s>
  <s xml:id="echoid-s9978" xml:space="preserve">Quare impoßibile eſt lationem <lb/>eſſe difformẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s9979" xml:space="preserve">etenim ſi ſit difformis, aut ipſa tota mutatur, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9980" xml:space="preserve">interdum celerior, interdũ tardior fit, aut ipſius partes. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s9981" xml:space="preserve">Patet igitur partes difformes non eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s9982" xml:space="preserve">iam cnim distantia <lb/>ſtellarum in tẽpore infinito fuiſſet, ſi alia tardius, alia cele-<lb/>rius moueretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9983" xml:space="preserve">At nulla in distantijs aliter ſeſe habere ui-<lb/>detur. </s>
  <s xml:id="echoid-s9984" xml:space="preserve">At neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9985" xml:space="preserve">tota mutari poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s9986" xml:space="preserve">remißio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9987" xml:space="preserve">cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9988" xml:space="preserve">ob <lb/>imbecillitatem fieri ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s9989" xml:space="preserve">imbecillitas uerò, res eſt profectò <lb/>præter naturã: </s>
  <s xml:id="echoid-s9990" xml:space="preserve">etenim omnes imbecillitates, quæ in anima-<lb/>libus inſunt, præter naturam eſſe uidentur, ut ſencctus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9991" xml:space="preserve"><lb/>decrementum: </s>
  <s xml:id="echoid-s9992" xml:space="preserve">tota nanque fortaſſe constitutio animalium <lb/>ex talibus constat, quæ proprijs differunt locis: </s>
  <s xml:id="echoid-s9993" xml:space="preserve">nulla enim <lb/>partium eſt ſuo in loco. </s>
  <s xml:id="echoid-s9994" xml:space="preserve">Siigitur in hiſce, quæ prima <lb/>ſunt, non eſt id quod præter naturam ineſt (ſimplicia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9995" xml:space="preserve"><lb/>ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9996" xml:space="preserve">non mista, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s9997" xml:space="preserve">ſuis in locis ſunt, atque nihil prorſus <lb/>eſt contrariũ ipſis) neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s9998" xml:space="preserve">profectò imbecillitas erit in ipſis. </s>
  <s xml:id="echoid-s9999" xml:space="preserve"><lb/>Quare neque remißio, neque intenſio: </s>
  <s xml:id="echoid-s10000" xml:space="preserve">nam ſi intenſio fue-<lb/>rit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10001" xml:space="preserve">remißio etiam erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10002" xml:space="preserve">Præterea cancellos ctiam egre-<lb/>ditur rationis id quod mouet, uiribus carere tempore infini <lb/>to, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10003" xml:space="preserve">rurſus alio tempore infinito uires habere: </s>
  <s xml:id="echoid-s10004" xml:space="preserve">nihil enim <lb/>tẽpore infinito præter naturã eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10005" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10006" xml:space="preserve">imbecillitas <lb/>res eſt, ut patet, præter naturam: </s>
  <s xml:id="echoid-s10007" xml:space="preserve">nec æquali in tẽpore præ-<lb/>ter naturam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10008" xml:space="preserve">ſecundum naturam eſt, nec omnino potens, <lb/>ac imbecille: </s>
  <s xml:id="echoid-s10009" xml:space="preserve">ſiuerò motus remittatur, infinito in tempore <lb/>remittatur neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10010" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10011" xml:space="preserve">fieri poteſt in quippiã <lb/>ut ſemper intẽdatur, aut rurſus remittatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10012" xml:space="preserve">erit enim infini-<lb/>tus, indeterminatusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10013" xml:space="preserve">ipſe motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s10014" xml:space="preserve">omne autem ex quopiam
<pb o="56" file="278" n="278" rhead="ARIST. DE COELO"/>
eſſe dicimus, definitumúe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10015" xml:space="preserve">Præterea hoc idem emerget, ſi <lb/>quiſpiam ſumpſerit tẽpus quoddam minimũ eſſe, in minore <lb/>quo cœlum mouerinõ poteſt (ut enim neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10016" xml:space="preserve">ambulare quiſ-<lb/>piam, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10017" xml:space="preserve">pulſare citharã quouis in tẽpore põt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10018" xml:space="preserve">ſed uniuſ-<lb/>cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10019" xml:space="preserve">actionis definitũ eſt minimũ corpus in non exupe-<lb/>rando, ſicneq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10020" xml:space="preserve">cœlũ moueri quouis in tẽpore poteſt) ſi igi <lb/>tur hoc uerũ eſt, non erit ſanè lationis ſemper intenſio: </s>
  <s xml:id="echoid-s10021" xml:space="preserve">{quis} ſi <lb/>nõ erit intẽſio, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10022" xml:space="preserve">remißio erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10023" xml:space="preserve">ſimiliter enim ambo erũt, <lb/>ac alterũ, ſi eadẽ celeritate, aut maiore intenditur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10024" xml:space="preserve">tẽpo <lb/>re infinito. </s>
  <s xml:id="echoid-s10025" xml:space="preserve">Restat igitur dicere: </s>
  <s xml:id="echoid-s10026" xml:space="preserve">motui celeritatẽ uicißim, <lb/>ac tarditatẽ ineſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s10027" xml:space="preserve">hoc autẽ ratione penitus uacat, et figmẽ-<lb/>to eſt ſimile, Inſuper &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10028" xml:space="preserve">rationimagis conſentaneũ eſt, nos <lb/>idipſum ſi ita fit nõ latere: </s>
  <s xml:id="echoid-s10029" xml:space="preserve">ea nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10030" xml:space="preserve">quæ iuxta ſe ponuntur, <lb/>facilius ſanè ſenſu percipiuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10031" xml:space="preserve">Vnicũ igitur cœlum eſſe, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10032" xml:space="preserve">hoc ingenerabile, ac ſempiternum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10033" xml:space="preserve">uniformi ſemper <lb/>motu cieriper ea ſatis quæiam diximus, patuit.</s>
  <s xml:id="echoid-s10034" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div179" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-276-01" xlink:href="note-276-01a" xml:space="preserve">Hîc de irregu-<lb/>laritate motus <lb/>cœli determi-<lb/>nat Ā<unsure/>riſto.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s10035" xml:space="preserve">Quòd rationi conſentaneum ſit, aſtra eius naturæ eſſe, cuius ſit <lb/>corpus in quo ſunt fixa.</s>
  <s xml:id="echoid-s10036" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div181" type="section" level="1" n="104">
<head xml:id="echoid-head123" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10037" xml:space="preserve">DE ijs autẽ quæ ſtellæ uocantur, deinceps dicendũ eſſe <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-278-01a" xlink:href="note-278-01"/>
uidetur ex quibus constant, quasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10038" xml:space="preserve">figuras habẽt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10039" xml:space="preserve"><lb/>quæ ſunt motiones ipſarũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10040" xml:space="preserve">Conſonũ eſt itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10041" xml:space="preserve">maximè ratio-<lb/>ni, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10042" xml:space="preserve">ea quæ dicta ſunt comitatur, unamquanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10043" xml:space="preserve">ſtellarũ ex <lb/>hoc aſſerere eſſe corpore, in quo lationem habet, cũ quip-<lb/>piam eſſe dicamus, quod aptum eſt ſuapte natura ferri con <lb/>uerſione: </s>
  <s xml:id="echoid-s10044" xml:space="preserve">ut enim qui dicunt igneas eſſe, ideo dicunt, quia ſu <lb/>perum corpus ignem inquiunt eſſe, quippe cùm conſonũ ſit <lb/>rationi ex his unamquanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10045" xml:space="preserve">cõstare in quibus eſt quæq;</s>
  <s xml:id="echoid-s10046" xml:space="preserve">, ſic <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10047" xml:space="preserve">nos hac in ſententia nostra dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s10048" xml:space="preserve">Calìditas autem ab <lb/>ipſis, lumenq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10049" xml:space="preserve">ideo fit, quia aẽr ab illarum motione frica-<lb/>@ur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10050" xml:space="preserve">Motus enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10051" xml:space="preserve">ligna, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10052" xml:space="preserve">lapides, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10053" xml:space="preserve">ferrũ ignire ſo-
<pb o="57" file="279" n="279" rhead="LIBER II."/>
let. </s>
  <s xml:id="echoid-s10054" xml:space="preserve">Magis igitur conſentaneũ eſt rationi, id quod eſt pro-<lb/>pinquius igni propinquius uerò eſt aër, quale fit et in hiſce <lb/>ſagittis, quæ feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10055" xml:space="preserve">Hæ nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10056" xml:space="preserve">adeò igniuntur, ut ipſum <lb/>plumbum quod eſt in ipſis, liqueſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s10057" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10058" xml:space="preserve">cùm in ipſis hoc <lb/>fiat, circundans etiã ipſas aër hoc idem patiatur neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s10059" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div181" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-278-01" xlink:href="note-278-01a" xml:space="preserve">Hie Ā<unsure/>riſtot, de <lb/>partibus cœli <lb/>integrali<unsure/>b<emph style="sub">9</emph> de-<lb/>@erminat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10060" xml:space="preserve">Hæ igitur ideo calefiunt, quia in aëre ferũtur, quiquidem <lb/>ob ictum, motione fit ignis: </s>
  <s xml:id="echoid-s10061" xml:space="preserve">ſuperorũ autẽ corporũ unum-<lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10062" xml:space="preserve">fertur in ſphæra, ut ipſa quidem nõ igniantur, ſed <lb/>aër cùm ſub obeuntis corporis ſphæra ſit, ob illius motum <lb/>neceſſariò calefiat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10063" xml:space="preserve">maximè hac in qua ſol eſt infixus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10064" xml:space="preserve">Quocirca cùm propius accedit, ac oritur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10065" xml:space="preserve">ſuper nos <lb/>eſt, fit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10066" xml:space="preserve">calor. </s>
  <s xml:id="echoid-s10067" xml:space="preserve">Hæc igitur à nobis ſint dicta deipſis, qui-<lb/>bus patet neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10068" xml:space="preserve">ignes ipſas eſſe, nec in igne ferri.</s>
  <s xml:id="echoid-s10069" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s10070" xml:space="preserve">Quòd aftra nõ moueãtur proprio motu fecundũ cœli circulum.</s>
  <s xml:id="echoid-s10071" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div183" type="section" level="1" n="105">
<head xml:id="echoid-head124" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10072" xml:space="preserve">CVm autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10073" xml:space="preserve">ſtellæ transferri uideantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10074" xml:space="preserve">totum <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-279-01a" xlink:href="note-279-01"/>
cœlum aut utrisq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10075" xml:space="preserve">quieſcentibus, aut utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10076" xml:space="preserve">ſubeun-<lb/>tibus motum, aut altero quieſcente, altero ſubeunte motum, <lb/>hinc fieri mutationem neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10077" xml:space="preserve">Ambo igitur quieſcere, ter <lb/>ra quieſcente, impoßibile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10078" xml:space="preserve">nõ enim fierẽt, quæ uidentur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10079" xml:space="preserve">at ſupponatur terram quieſcere. </s>
  <s xml:id="echoid-s10080" xml:space="preserve">Restat igitur ambo moue-<lb/>ri, aut alterum quieſcere, alterum motu cieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s10081" xml:space="preserve">Si igitur ambo <lb/>mouebuntur, ratione profectò uacat eaſdem ſtellarum, aut <lb/>circulorũ eſſe celeritates: </s>
  <s xml:id="echoid-s10082" xml:space="preserve">unaquæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10083" xml:space="preserve">enim æquè celeris erit, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10084" xml:space="preserve">circulus in quo fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10085" xml:space="preserve">ſimul enim cũ circulis, in idem <lb/>redire uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10086" xml:space="preserve">Accidit igitur ſimul ſtellam circulum tranſ-<lb/>iuiſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10087" xml:space="preserve">circulum lationẽ ſuã egiſſe, ſuamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10088" xml:space="preserve">circunferentiã <lb/>tranſiuiſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10089" xml:space="preserve">Non eſt autem conſentaneum rationi, celerita-<lb/>tes ſtellarũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10090" xml:space="preserve">magnitudines circulorum eandem rationem <lb/>habere: </s>
  <s xml:id="echoid-s10091" xml:space="preserve">circulos enim non eſt abſurdum, ſed neceſſarium,
<pb o="58" file="280" n="280" rhead="ARIST. DE COELO"/>
celeritates habere rationem ſubeuntes eandem, quam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10092" xml:space="preserve">ma <lb/>gnitudines ſubeunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10093" xml:space="preserve">ſtellarum autẽ earũ, quanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10094" xml:space="preserve">quæ ſunt in <lb/>istis, nullo modo cõſentaneum eſt rationi: </s>
  <s xml:id="echoid-s10095" xml:space="preserve">nam ſi neceſſariò <lb/>ea celerior erit, quæ per maiorẽ circulũ fertur, patet quòd <lb/>ſi circulos ſuos ſtellæ mutabunt, alia celerior, alia tardior <lb/>erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10096" xml:space="preserve">hoc autẽ modo motionẽ propriã nõ habere, ſed ab ipſis <lb/>orbibus ferri uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10097" xml:space="preserve">Sin caſu accidit, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10098" xml:space="preserve">hoc pacto cõ <lb/>ſonũ eſtrationi, ut in omnibus ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10099" xml:space="preserve">circulus ſit maior, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10100" xml:space="preserve">latio ſtellæ quæ eſt in ipſo celerior: </s>
  <s xml:id="echoid-s10101" xml:space="preserve">unam enim, uel duas <lb/>hoc modo ſeſe habere, non eſt abſurdum: </s>
  <s xml:id="echoid-s10102" xml:space="preserve">uniuerſas uerò ſi-<lb/>mili modo ſeſe habere, figmẽto eſt ſimile: </s>
  <s xml:id="echoid-s10103" xml:space="preserve">et inſuper in hiſce <lb/>quæ ſunt natura, nõ eſt id quod fit caſu: </s>
  <s xml:id="echoid-s10104" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10105" xml:space="preserve">id quod ubiq;</s>
  <s xml:id="echoid-s10106" xml:space="preserve">, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10107" xml:space="preserve">in omnibus eſt, proficiſcitur à fortuna. </s>
  <s xml:id="echoid-s10108" xml:space="preserve">At uerò ſi orbe <lb/>quieſcant, ſtellæ autẽ moueantur, eadẽ abſurda, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10109" xml:space="preserve">ſimiliter <lb/>erunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10110" xml:space="preserve">eueniet enim celerius e<unsure/>as moueri quæ ſunt extra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10111" xml:space="preserve"><lb/>celeritates per orbium magnitudines eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10112" xml:space="preserve">Cùm igitur neque <lb/>utraq;</s>
  <s xml:id="echoid-s10113" xml:space="preserve">, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10114" xml:space="preserve">ſtellã ſolùm moueri cõſentaneum ſit rationi, re-<lb/>ſtat orbes quidẽ moueri, ſtellas uerò quieſcere &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10115" xml:space="preserve">infixas in <lb/>ipſis orbibus ferri: </s>
  <s xml:id="echoid-s10116" xml:space="preserve">hoc enim modo duntaxat, nihil accidit <lb/>quod rationis fines egrediatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10117" xml:space="preserve">Et uelocitatẽ enim orbis <lb/>maioris celeriorẽ eſſe, conſentaneum eſt rationi, circa idem <lb/>centrum in orbibus ſtellis infixis. </s>
  <s xml:id="echoid-s10118" xml:space="preserve">Vt enim in cæteris maius <lb/>corpus celerius latione propria fertur, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10119" xml:space="preserve">in orbibus <lb/>ipſis: </s>
  <s xml:id="echoid-s10120" xml:space="preserve">pars enim orbis maioris, maior eſt hiſce partibus, quæ <lb/>auferuntur ab eo plano, quod per centrũ extẽditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10121" xml:space="preserve">Quare <lb/>cõgruè æquali tẽpore maior orbis circũferetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10122" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10123" xml:space="preserve">cœlum <lb/>accidet non diuelli, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10124" xml:space="preserve">propter hoc ipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10125" xml:space="preserve">quia demon-<lb/>ſtratum eſt totũ ipſum continuũ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10126" xml:space="preserve">Præterea cùm ſtellæ <lb/>ſint rotundæ, quemadmodũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10127" xml:space="preserve">cæteridicunt, nos etiã ut no <lb/>ſtris conſonũ ſententijs dicimus ex illo corpore ipſas gene-
<pb o="59" file="281" n="281" rhead="LIBER II."/>
rantes, rotundiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10128" xml:space="preserve">ipſius quæ ſint per ſe motiones, uolutio, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10129" xml:space="preserve">conuerſio, ſi ſtellæ per ſe mouerẽtur, harwm alteramo-<lb/>tione mouerentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10130" xml:space="preserve">at neutra moueri uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10131" xml:space="preserve">Si uerſarentur <lb/>enim eodem in loco ſanè manerent, locumúe non mutarent: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10132" xml:space="preserve">uidentur autem locum mutare, ac omnes dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10133" xml:space="preserve">Præterea, <lb/>omnes quidem conſentaneum eſt rationi eodem motu cieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s10134" xml:space="preserve"><lb/>Sol autem ſtellarum ſolus, hoc facere uidetur, cùm oritur, <lb/>atque occidit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10135" xml:space="preserve">hic non per ſe, ſed ob nostri ſenſus remo-<lb/>tionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s10136" xml:space="preserve">Viſus enim longè ſeſe extendens, uerſatur ob im-<lb/>becillitatẽ, quæ quidem fortaſſe cauſa eſt, ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10137" xml:space="preserve">ſtellæ quidẽ <lb/>fixæ micare: </s>
  <s xml:id="echoid-s10138" xml:space="preserve">uagantes autem non micare uideantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10139" xml:space="preserve">uagæ <lb/>nanque ſtellæ ſunt propè. </s>
  <s xml:id="echoid-s10140" xml:space="preserve">Quare uiſus, ſui compos ad ipſas <lb/>accedit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10141" xml:space="preserve">ad fixas autem longèualde ſeſe extendens, oblon-<lb/>gitudinem tremit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10142" xml:space="preserve">Tremor autem ipſius facit ut hæc motio <lb/>ſtellæ ipſius eſſe uideatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10143" xml:space="preserve">nibil enim intereſt, uiſus, an id <lb/>quod cernitur, moueatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10144" xml:space="preserve">At uerò, nec uolui ſtellas per-<lb/>ſpicuum eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10145" xml:space="preserve">id enim quod uoluitur, uerſetur ne-<lb/>ceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10146" xml:space="preserve">at id lunæ, quod facies nuncupatur, ſemper uide-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10147" xml:space="preserve">Quare, cùm conſonum ſitrationi ſtellas hiſce moti-<lb/>bus, qui ad ipſas ſunt accõmodati moueri, ſi per ſe mouean <lb/>tur, his autem moueri non uideantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10148" xml:space="preserve">patetipſas per ſe non <lb/>moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s10149" xml:space="preserve">Inſuper nullum ipſis instrumentum ad motum <lb/>tribuiſſe naturam, metas egreditur rationis: </s>
  <s xml:id="echoid-s10150" xml:space="preserve">nibil enim caſu <lb/>natura facit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10151" xml:space="preserve">neque animalia quidem ipſis curæ fuere, adeò <lb/>uerò præstabiles res deſpexit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10152" xml:space="preserve">ſed uniuerſa uidetur tan-<lb/>quàm de industria abstuliſſe, quibus per ſe procedere ipſa <lb/>poſſent: </s>
  <s xml:id="echoid-s10153" xml:space="preserve">atque ab hiſce quæ instrumenta ad motum habent <lb/>quàm plurimum ſemouiſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10154" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10155" xml:space="preserve">totum c œlum <lb/>rotundum cum ratione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10156" xml:space="preserve">unaquæque ſtellarum eſſe uide-<lb/>bitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10157" xml:space="preserve">ſphæra enim figurarum maximè utilis eſt ad eum mo
<pb o="60" file="282" n="282" rhead="ARIST. DE COELO"/>
tum, qui codem in loco ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10158" xml:space="preserve">ſic enim et celerrimè moueri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10159" xml:space="preserve"><lb/>cundem maximè locũ occupare poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10160" xml:space="preserve">ad motũ autẽ eum, <lb/>quo ad ea pergitur loca, quæ ſunt antè, maximè inutilis eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10161" xml:space="preserve">eſt enim minimè ſimilis hiſce, quæ per ſeipſa mouẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10162" xml:space="preserve">nihil <lb/>enim dependens, nihil eminens habet, ut rectarũ linearum <lb/>figura, ſed plurimum à corporibus hiſce quæ progrediun-<lb/>tur figura ſemota eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10163" xml:space="preserve">Cùm igitur cœlum quidem in ſeipſo <lb/>moueri oporteat, ſtellas autem non per ipſas procedere cũ <lb/>ratione nimirum fit utrunque figuræ rotundæ ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10164" xml:space="preserve">ſic enim <lb/>alterum quidem motu ciebitur, alterum uerò quieſcet.</s>
  <s xml:id="echoid-s10165" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div183" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-279-01" xlink:href="note-279-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. de <lb/>aſtrorum mot@ <lb/>determinat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s10166" xml:space="preserve">Quòd præter rationem ſit Pythagoricorum opinio, ponentium <lb/>cœleſtia rotatu ſonum harmoniamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10167" xml:space="preserve">efficere.</s>
  <s xml:id="echoid-s10168" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div185" type="section" level="1" n="106">
<head xml:id="echoid-head125" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10169" xml:space="preserve">EX his autẽ patetid, quod dictum eſt à quibuſdã, horũ <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-282-01a" xlink:href="note-282-01"/>
inquam latione concentũ fieri ſonis emergẽtibus inde <lb/>ratione rata diſtinctis: </s>
  <s xml:id="echoid-s10170" xml:space="preserve">lepidè quidem eſſe dictum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10171" xml:space="preserve">con-<lb/>cinnè, non tamẽ eſſe uerũ, nec ita rem ſe habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s10172" xml:space="preserve">Sunt enim <lb/>quibus neceſſarium eſſe uidetur ſonum fieri tantorũ corpo <lb/>rum latione, quippe cùm &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10173" xml:space="preserve">corũ corporũ motu quæ apud <lb/>nos ſunt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10174" xml:space="preserve">molem habentium æqualem, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10175" xml:space="preserve">talem motio <lb/>nis celeritatem, qualis eſt ſolis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10176" xml:space="preserve">lunæ, ſonus efficiatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10177" xml:space="preserve">Et <lb/>inſuper cũ tot multitudine, tantæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10178" xml:space="preserve">magnitudine ſtellæ tan-<lb/>ta celeritate motus ſerantur, impoßibile eſt ſonum nõ fieri <lb/>grandem. </s>
  <s xml:id="echoid-s10179" xml:space="preserve">Hæc autem ſupponentes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10180" xml:space="preserve">celeritates inſuper <lb/>cõcentuum rationes ex interuallis habere uarios æqualiter <lb/>ſonos, ſtellarum conuerſione fieri dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10181" xml:space="preserve">Quoniam uerò ra <lb/>tionis fines egredi uidebatur, nos hunc ſonitum non audire, <lb/>cauſam huius in quiunt eſſe, continuò ſonum hunc eſſe cùm <lb/>orimur ut non ſit ad ſilentium contrariũ manifestus: </s>
  <s xml:id="echoid-s10182" xml:space="preserve">uocis <lb/>enim, ſilentijúe perceptionem, uicißitudine fieri dicunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10183" xml:space="preserve">Quare ut hiſce qui mulcent ſerrum ob conſuetudinem nibil
<pb o="61" file="283" n="283" rhead="LIBER II."/>
intereſſe uidetur, ſic ethominibus idem accidere aiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10184" xml:space="preserve">Hoc, <lb/>ut dictum prius eſt, concinnè quidem, muſiceq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10185" xml:space="preserve">dicunt, im-<lb/>poßibile eſt autem ita ſeſe habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s10186" xml:space="preserve">Non enim ſolum hoc eſt <lb/>abſurdum, nihil inquam nos audire, quod quidem ſoluere <lb/>aggredientes dictã cauſam afferunt, ſed etiã illud ſine ſenſu <lb/>nihil omnino pati: </s>
  <s xml:id="echoid-s10187" xml:space="preserve">exuperantes enim ſoni, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10188" xml:space="preserve">inanimatorũ <lb/>corporũ moles offendunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10189" xml:space="preserve">Tonitrui nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10190" xml:space="preserve">ſonus, lapides, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10191" xml:space="preserve"><lb/>robustißima corporaſcindit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10192" xml:space="preserve">Quod ſi tot feruntur corpo-<lb/>ra, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10193" xml:space="preserve">ad eam magnitudinem, quæ fertur, multiplicem ſo-<lb/>nitus magnitudinẽ tranſit, huc profectò perueniat ipſe ſo-<lb/>nus, ac ipſius uiolẽtiæ magnæ ſint admodũ uires neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s10194" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div185" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-282-01" xlink:href="note-282-01a" xml:space="preserve">Hîc oſtendit <lb/>Ā<unsure/>rift. ex mo@u <lb/>corporũ cœle-<lb/>ftium nullũ fie <lb/>r<unsure/>i concentum.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10195" xml:space="preserve">Sed non ſine ratione, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10196" xml:space="preserve">nos audimus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10197" xml:space="preserve">corpora pati <lb/>quicquam uiolentum uidentur, propterea quod nullũ ſtel-<lb/>læ motione ſonum efficiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10198" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10199" xml:space="preserve">ſimulistorum cauſa patet, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10200" xml:space="preserve">testis eſt hiſce quæ à nobis ſunt dicta, ueraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10201" xml:space="preserve">eſſe decla-<lb/>rat. </s>
  <s xml:id="echoid-s10202" xml:space="preserve">Id enim quod dubitatum eſt, Pythagoricosúe compulit <lb/>hanc ſententiam ferre, ſtellarum, inquam, latione concentũ <lb/>fieri, indicium efficitur nobis. </s>
  <s xml:id="echoid-s10203" xml:space="preserve">Quæ nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10204" xml:space="preserve">per ſe feruntur, <lb/>ea ſonitum ictumúe faciunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10205" xml:space="preserve">quæ uerò in eo quod fertur in-<lb/>fixa ſunt aut inſunt, ut in nauigio partes, ea ſonum elicere <lb/>nequeunt, neque ipſum nauigium ſi in fluuio feratur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10206" xml:space="preserve">Et ta-<lb/>men eadem dicere licebit abſurdum eſſe, ſi tantæ nauis ma-<lb/>lus motione, puppisúe, aut ipſum nauigium, uehementẽ nõ <lb/>faciat ſonum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10207" xml:space="preserve">Quod uerò fertur, in eo quod non fertur, id <lb/>facit ſonũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s10208" xml:space="preserve">ſi quod eſt in eo quod fertur, ictumúe nõ facit, id <lb/>efficere ſonum impoßibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10209" xml:space="preserve">Quare dicendum eſt hîc, ſi <lb/>ſtellarũ corpora per aërem fuſum per uniuerſum, aut ignẽ <lb/>(ut omnes aiunt) ferantur, neceſſariò uehementẽ fieri ſonũ, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10210" xml:space="preserve">huc peruenire, et hæc offendere corpora. </s>
  <s xml:id="echoid-s10211" xml:space="preserve">Sed cũ fieri <lb/>uideatur, neque animantis motu, neque uiolento ullam ſtel-
<pb o="62" file="284" n="284" rhead="ARIST. DE COELO"/>
larum fieri, quaſi futuris ipſo prouidente natura, quòd ſi <lb/>hoc modo non ſeſe habet motus ſtellarum, nihil prorſus <lb/>eorum eſſe quæ hoc in loco ſunt, quod ſimili modo ſeſe ha-<lb/>beret. </s>
  <s xml:id="echoid-s10212" xml:space="preserve">Steilas igitur eſſe rotundas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10213" xml:space="preserve">per ſeipſas non moue-<lb/>ri ſatis iam diximus.</s>
  <s xml:id="echoid-s10214" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s10215" xml:space="preserve">Ordinẽ quempiã orbium eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10216" xml:space="preserve">illum ex Aſtronomia notũ eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s10217" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div187" type="section" level="1" n="107">
<head xml:id="echoid-head126" xml:space="preserve">CAP. X.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10218" xml:space="preserve">DE ordine uerò ipſarum quomodo quæque diſpoſita <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-284-01a" xlink:href="note-284-01"/>
eſt, ut quædam ſint priores, quædam posteriores, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10219" xml:space="preserve"><lb/>quomodo ſeſe habent interuallis, ex hiſce quæ ex Astrolo-<lb/>logia dicuntur, contemplemur oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10220" xml:space="preserve">dicitur enim ibi <lb/>ſufficienter. </s>
  <s xml:id="echoid-s10221" xml:space="preserve">Accidit autem per rationem ſingularum fie-<lb/>ri motiones ipſis nimirum interuallis, ut aliæ ſint celerio-<lb/>res, aliæ tardiores. </s>
  <s xml:id="echoid-s10222" xml:space="preserve">Nam cùm ſupponatur extimam qui-<lb/>dem cœli lationem ſimplicem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10223" xml:space="preserve">celerrimam eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s10224" xml:space="preserve">cæteras <lb/>uerò tardiores, ac plures (quæque nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10225" xml:space="preserve">ſtella motu fertur <lb/>contrario atque cœlum, ſuo in orbe) conſentaneum iam eſt <lb/>rationi eam quidem, quæ propinquißima eſt ſimplici, pri-<lb/>mæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10226" xml:space="preserve">conuerſioni, plurimo in tempore ſuum orbem tranſ-<lb/>ire: </s>
  <s xml:id="echoid-s10227" xml:space="preserve">eam uerò quæ remotißima est in minimo, cæterarum <lb/>autem ſemper eam, quæ est propinquior, in maiore: </s>
  <s xml:id="echoid-s10228" xml:space="preserve">eam <lb/>uerò quæ eſt remotior, in minore: </s>
  <s xml:id="echoid-s10229" xml:space="preserve">propinquißima nanque <lb/>maximè ſuperatur, remotißima uerò minimè omnium, ob <lb/>remotionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s10230" xml:space="preserve">At media, per distantiæ iam rationem, ut Ma-<lb/>thematici quoque demonstrant.</s>
  <s xml:id="echoid-s10231" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div187" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-284-01" xlink:href="note-284-01a" xml:space="preserve">Hîc determl-<lb/>nat de velocita <lb/>te &amp; tarditate <lb/>in motibus a-<lb/>ftrorum.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s10232" xml:space="preserve">Quòd aftra ſphæricæ figuræ ſint.</s>
  <s xml:id="echoid-s10233" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div189" type="section" level="1" n="108">
<head xml:id="echoid-head127" xml:space="preserve">CAP. XI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10234" xml:space="preserve">ATqui figuram uniuſcuiuſque ſtellarum rotundam, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-284-02a" xlink:href="note-284-02"/>
maximè non abſque ratione quiſpiam eſſe existima-<lb/>bit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10235" xml:space="preserve">nam cùm demonstratum ſit ſtellas haud aptas eſſe per ſe <lb/>moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s10236" xml:space="preserve">naturaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10237" xml:space="preserve">nihil abſque ratione, frustraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10238" xml:space="preserve">faciat: </s>
  <s xml:id="echoid-s10239" xml:space="preserve">pa-<lb/>tet eam figuram, ipſam immobilibus tribuiſſe, quæ minimè
<pb o="63" file="285" n="285" rhead="LIBER II."/>
eſt motiua: </s>
  <s xml:id="echoid-s10240" xml:space="preserve">talis autem eſt rotunda, propterea quod instru-<lb/>mentum nullum habet ad motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10241" xml:space="preserve">Quare patet ſtellarum <lb/>molem rotundam eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10242" xml:space="preserve">Præterea ſimiliter ſeſe habẽt omnes, <lb/>ac una. </s>
  <s xml:id="echoid-s10243" xml:space="preserve">At luna per ea quæ circa uiſum accidunt, rotun-<lb/>da eſſe ostenditur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10244" xml:space="preserve">non enim accreſcens, atque decreſcens, <lb/>pluries quidem altera ex parte curua, altera concaua fie-<lb/>ret, aut utraque ex parte curua: </s>
  <s xml:id="echoid-s10245" xml:space="preserve">ſemel autem duas in par-<lb/>tes æqualis bipartita uideretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10246" xml:space="preserve">Et rurſus per Astrologiã: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10247" xml:space="preserve">non enim Sol cùm deficit, concauus ex ea parte qua defi-<lb/>cit, uideretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10248" xml:space="preserve">Quare ſi ſtella una est talis, patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10249" xml:space="preserve">cæ-<lb/>teras omnes rotundas eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s10250" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div189" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-284-02" xlink:href="note-284-02a" xml:space="preserve">Hîc de figuris <lb/>aſtrotũ Ā<unsure/>riſto. <lb/>determinat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s10251" xml:space="preserve">Ob quam cauſam cœleſtium corporum motus multiplicenture<unsure/> <lb/>iuxta diſtantiam à primo orbe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10252" xml:space="preserve">Et quate in primo orbe ſint <lb/>ſtellæ, in reliquis ſingulæ.</s>
  <s xml:id="echoid-s10253" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div191" type="section" level="1" n="109">
<head xml:id="echoid-head128" xml:space="preserve">CAP. XII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10254" xml:space="preserve">CV m autem duæ ſint dubitationes, de quibus quiuis <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-285-01a" xlink:href="note-285-01"/>
non immeritò dubitauerit, enitamur id dicere quod <lb/>nobis uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10255" xml:space="preserve">atque hunc omnium ueneratione potius di-<lb/>gnum, quàm temerarium arbitrari oportet, ſi quiſpiam ob <lb/>Philoſophiæ ſitim exiguas etiam in hiſce rebus facultates <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-285-02a" xlink:href="note-285-02"/>
amet, de quibus maximas dubitatione; </s>
  <s xml:id="echoid-s10256" xml:space="preserve">habemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s10257" xml:space="preserve">Est autem <lb/>in talibus quæ multa ſunt non minus admirabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s10258" xml:space="preserve">quam ob <lb/>cauſam non ſemper hæ ſtellæ, quæ plus à prima latione di-<lb/>stant, pluribus motibus, ſed mediæ plurimis mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10259" xml:space="preserve">Con <lb/>ſentaneum enim rationi uidebitur, primo corpore unam la-<lb/>tionem ſubeunte, propinquißimum minimis motibus moue <lb/>ri, ceu duobus: </s>
  <s xml:id="echoid-s10260" xml:space="preserve">id autem quod hæret illi, tribus, aut aliquo <lb/>alio ordine tali. </s>
  <s xml:id="echoid-s10261" xml:space="preserve">Nunc uerò contrariũ accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10262" xml:space="preserve">paucioribus <lb/>enim ſol &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10263" xml:space="preserve">luna mouentur, quàm ſtellarũ nonnullæ uaga-<lb/>rum, quæ tamen longius à medio distant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10264" xml:space="preserve">propinquiores <lb/>primo corpori ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10265" xml:space="preserve">Manifestum autem hoc de nonnullis <lb/>etiam ipſo uiſu fuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10266" xml:space="preserve">lunam enim uidimus dimidia parte lu-
<pb o="64" file="286" n="286" rhead="ARIST. DE COELO"/>
cida Martis ſtellam ſubijſſe, quæ celata quidem fuit in par-<lb/>te obſcura, egreſſa autem perlucidam partem. </s>
  <s xml:id="echoid-s10267" xml:space="preserve">Similiter de <lb/>cæteris ſtellis Aegyptij, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10268" xml:space="preserve">Babylonij dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10269" xml:space="preserve">qui plurimis <lb/>iam annis ante bæc obſeruauerunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10270" xml:space="preserve">à quibus multa fia<unsure/>e <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-286-01a" xlink:href="note-286-01"/>
digna de ſingulis ſtellis accepimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s10271" xml:space="preserve">Hoc etiam nõ iniuria <lb/>quiſpiã dubitauerit, quam ob cauſam etiã in prima quidem <lb/>conuerſione tanta eſt multitudo ſtellarũ, ut uniuerſus ordo <lb/>ſubire nõ poſſe numerũ uideatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10272" xml:space="preserve">In cæteris autẽ, una ſeor <lb/>ſum eſt ſtella: </s>
  <s xml:id="echoid-s10273" xml:space="preserve">duæ uerò aut plures, eodẽ in orbe nõ uidẽtur <lb/>eſſe infixæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10274" xml:space="preserve">De his igitur bene ſeſe habet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10275" xml:space="preserve">maiorẽ quæ-<lb/>rere cognitionẽ, et ſi paruæ occaſiones habẽtur, tantaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10276" xml:space="preserve">eſt <lb/>eorũ ratio, quæ accidũt circa ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s10277" xml:space="preserve">ſi tamen ex talibus con-<lb/>templemur, nõ egredi metas rationis uidebitur id, quod nunc <lb/>dubitabitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10278" xml:space="preserve">ſed nos de ipſis, ut de corporibus, ac unitatibus <lb/>ordinẽ quidem habentibus, inanimatis autẽ, penitus cogita <lb/>mus: </s>
  <s xml:id="echoid-s10279" xml:space="preserve">oportet autem ipſa uiuẽtia eſſe existimare, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10280" xml:space="preserve">actio-<lb/>nem habere: </s>
  <s xml:id="echoid-s10281" xml:space="preserve">ſic enim id quod accidit, non uidebitur à ratio-<lb/>ne exorbitare. </s>
  <s xml:id="echoid-s10282" xml:space="preserve">Nam ei quidẽ quod optimè ſeſe habet, ineſſe <lb/>ipſum bonũ ſine actione uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10283" xml:space="preserve">ei uerò quod illi eſt pro-<lb/>pinquißimũ, per paruã, ac unam. </s>
  <s xml:id="echoid-s10284" xml:space="preserve">At hiſce quæ ſunt remo <lb/>tißima, per plures quemadmodũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10285" xml:space="preserve">in corporibus ſieri ſo-<lb/>let: </s>
  <s xml:id="echoid-s10286" xml:space="preserve">aliud enim bene ſeſe habet nullum exercitium ſubiens: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10287" xml:space="preserve">aliud leui deambulatione ſacta: </s>
  <s xml:id="echoid-s10288" xml:space="preserve">aliud &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10289" xml:space="preserve">curſu indiget, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10290" xml:space="preserve"><lb/>luctatione, ac puluere. </s>
  <s xml:id="echoid-s10291" xml:space="preserve">Alij rurſus neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10292" xml:space="preserve">quouis exercẽdi mo <lb/>do, hoc nunquã inerit bonũ, ſed aliud quippiã conſequetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10293" xml:space="preserve"><lb/>Rectè autẽ agere, aut multa, aut ſæpe, difficile eſt ueluti tal-<lb/>los Coenſes mille proijcere, impoßibile eſt, ſed unũ, uel duos <lb/>facilius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10294" xml:space="preserve">Et rurſus cùm hoc quidẽ illius gratia, illud autẽ <lb/>ob aliud, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10295" xml:space="preserve">illud item ob aliud eſt faciendum, in uno quidẽ <lb/>duobusúe facilius quiſpiam finem attinget, ac quò per
<pb o="65" file="287" n="287" rhead="LIBER II."/>
plura procedit, eò illum difficilius aſſequetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10296" xml:space="preserve">Quapropter <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10297" xml:space="preserve">ſtellarũ actionẽ talẽ exiſtimare oportet, qualis anima-<lb/>lium eſt, ac plantarũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s10298" xml:space="preserve">etenim hic hominis actiones, plurimæ <lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10299" xml:space="preserve">multa enim bona conſequi poteſt, quare multa agit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10300" xml:space="preserve"><lb/>aliorũ nimirum gratia. </s>
  <s xml:id="echoid-s10301" xml:space="preserve">Ei uerò, quod quãoptimè ſeſe habet, <lb/>non eſt opus actione: </s>
  <s xml:id="echoid-s10302" xml:space="preserve">eſt enim, id gratia cuius cætera agunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10303" xml:space="preserve">A ctio uerò ſemper in duobus conſistit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10304" xml:space="preserve">quando &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10305" xml:space="preserve">id gra-<lb/>tia cuius agitur eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10306" xml:space="preserve">id quod huius gratia agit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10307" xml:space="preserve">At cætero <lb/>rum animaliũ pauciores ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10308" xml:space="preserve">Et plantarũ, parua quædam <lb/>eſt, ac una fortaſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s10309" xml:space="preserve">aut enim unum quidẽ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10310" xml:space="preserve">quod conſequi <lb/>poſſunt, quemadmodum et homo: </s>
  <s xml:id="echoid-s10311" xml:space="preserve">aut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10312" xml:space="preserve">ipſa multa, omnia <lb/>antecedunt ad ipſum optimum cõſequendum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10313" xml:space="preserve">Aliud igitur <lb/>habet optimũ ipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10314" xml:space="preserve">particeps eſt ipſius: </s>
  <s xml:id="echoid-s10315" xml:space="preserve">aliud per pau-<lb/>ca propè accedit, aliud per multa: </s>
  <s xml:id="echoid-s10316" xml:space="preserve">aliud nõ aggreditur, ſed <lb/>ſatis eſt propè ad ipſum ultimũ peruenire: </s>
  <s xml:id="echoid-s10317" xml:space="preserve">ueluti ſi ſanitas <lb/>eſt finis, aliud ſemper eſt ſanum, aliud macie affectum, aliud <lb/>curſu ſacto in maciem deductũ, aliud &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10318" xml:space="preserve">alio quopiam acto <lb/>ipſius gratia curſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s10319" xml:space="preserve">Quare plures ipſius ſunt motiones. </s>
  <s xml:id="echoid-s10320" xml:space="preserve"><lb/>Eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10321" xml:space="preserve">id quod ad ſanitatem ipſam accedere nequit, ſed ad <lb/>curſum ſolum, aut ad macië: </s>
  <s xml:id="echoid-s10322" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10323" xml:space="preserve">horũ alterũ eſt ipſi finis.</s>
  <s xml:id="echoid-s10324" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div191" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-285-01" xlink:href="note-285-01a" xml:space="preserve">Hîc dubitation <lb/>nes duas moueg<unsure/> <lb/>Ā<unsure/>riſtote. quas <lb/>etiam ſoluit.</note>
<note position="right" xlink:label="note-285-02" xlink:href="note-285-02a" xml:space="preserve">Prima dubi. <lb/>tatio.</note>
<note position="left" xlink:label="note-286-01" xlink:href="note-286-01a" xml:space="preserve">Secunda dubi-<lb/>tatio.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10325" xml:space="preserve">Nam maximè quidem eſt optimum omnibus, illum conſe-<lb/>qui finẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10326" xml:space="preserve">Quòd ſi hoc nõ fiat ſemper melius eſt, quãtò ópti <lb/>mo propinquius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10327" xml:space="preserve">Et idcirco terra quidem non mouetur <lb/>omnino, propinqua uerò paucis motibus mouẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10328" xml:space="preserve">nõ enim <lb/>ad ultimum ipſum perueniunt, ſed quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10329" xml:space="preserve">cõſequi diuinißi <lb/>mum ipſum principium poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10330" xml:space="preserve">Primum autẽ cœlum, con <lb/>tinuò per unum motũ illud aſſequitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10331" xml:space="preserve">at ea quæ ſunt in me-<lb/>dio primi, ac ultimorũ perueniunt quidem, per plures tamẽ <lb/>motiones perueniunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10332" xml:space="preserve">Illud autem, in prima quidem latio-<lb/>ne magnam copiam eſſe ſtellarum: </s>
  <s xml:id="echoid-s10333" xml:space="preserve">cæterarum uerò ſtella-
<pb o="66" file="288" n="288" rhead="ARIST. DE COELO"/>
rum quanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10334" xml:space="preserve">ſeorſum proprias motiones habere, quod qui-<lb/>dem dubitatio eſt ſecũda: </s>
  <s xml:id="echoid-s10335" xml:space="preserve">ob unum quidem primum quiſpiã <lb/>cum ratione eſſe putabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10336" xml:space="preserve">Primæ nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10337" xml:space="preserve">uitæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10338" xml:space="preserve">principij cu <lb/>iuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10339" xml:space="preserve">primi magnam ad cætera intelligere exceßionem eſſe <lb/>oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s10340" xml:space="preserve">Hoc autem accidere per rationem uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10341" xml:space="preserve">prima <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10342" xml:space="preserve">una quidem eſt, multa autem diuinorum corporũ mo <lb/>uet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10343" xml:space="preserve">cæteræ uerò multæ quidem ſunt, unum tamen quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10344" xml:space="preserve">tan <lb/>tummodo mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10345" xml:space="preserve">uagarum enim ſtellarum quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10346" xml:space="preserve">pluribus <lb/>lationibus ſertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10347" xml:space="preserve">Hocigitur pacto natura ipſa inæqualita-<lb/>tem hæc redigit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10348" xml:space="preserve">ordinẽ quendam ſacit, uni quidem la-<lb/>tioni multa corpora, uni corporilationes cõplures reddẽs. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10349" xml:space="preserve">Et inſuper ob hoc, unum cæteræ ſphæræ corpus habent, <lb/>quod multa corpora mouent: </s>
  <s xml:id="echoid-s10350" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10351" xml:space="preserve">quæ ſunt ante ultimam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10352" xml:space="preserve"><lb/>quæ unam poßidẽt ſtellam. </s>
  <s xml:id="echoid-s10353" xml:space="preserve">In multis enim ſphæris, ultima <lb/>ſphæra ligata ſertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10354" xml:space="preserve">ſphæra autem quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10355" xml:space="preserve">corpus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10356" xml:space="preserve">Illius <lb/>igitur, ipſum opus cõmune erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10357" xml:space="preserve">etenim cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10358" xml:space="preserve">propria na-<lb/>tura latio. </s>
  <s xml:id="echoid-s10359" xml:space="preserve">Ipſa autem quaſi adiacet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10360" xml:space="preserve">ad infinitum uerò, fi-<lb/>niti corporis omnis potentia eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10361" xml:space="preserve">Sed de ſtellis quidem, quæ <lb/>cõuerſione ſeruntur qualeſnam ſubstantia ſint, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10362" xml:space="preserve">figura, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10363" xml:space="preserve">de loco ipſarum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10364" xml:space="preserve">ordine, ſatis iam diximus.</s>
  <s xml:id="echoid-s10365" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s10366" xml:space="preserve">Opiniones antiquorũ XII. </s>
  <s xml:id="echoid-s10367" xml:space="preserve">de ſitu, motu, ſigura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10368" xml:space="preserve">quiete Ter, <lb/>ræ: </s>
  <s xml:id="echoid-s10369" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10370" xml:space="preserve">earum examen.</s>
  <s xml:id="echoid-s10371" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div193" type="section" level="1" n="110">
<head xml:id="echoid-head129" xml:space="preserve">CAP. XIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10372" xml:space="preserve">_R_Estat autẽ de terra dicere. </s>
  <s xml:id="echoid-s10373" xml:space="preserve">ubinam iaceat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10374" xml:space="preserve">utrũ ex <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-288-01a" xlink:href="note-288-01"/>
hiſce ſit, quæ quieſcũt, an ex his quæ mouentur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10375" xml:space="preserve">de <lb/>ipſius quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10376" xml:space="preserve">ſigura. </s>
  <s xml:id="echoid-s10377" xml:space="preserve">De ſitu itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10378" xml:space="preserve">ipſius, nõ eandẽ oẽs opi-<lb/>nionẽ habent, ſed plurimi quidẽ in medio iacere dicunt, qui <lb/>totũ cœlum in finitũ in quiunt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10379" xml:space="preserve">Ij uerò qui Italiæ partem <lb/>habitant, Pythagoriciq́ uocantur, cõtrarium eſſe aſſerunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10380" xml:space="preserve">nam in medio quidẽ ignem eſſe aiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10381" xml:space="preserve">terrã autẽ unam eſſe <lb/>ſtellarũ, ſerriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10382" xml:space="preserve">circ a mediũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10383" xml:space="preserve">hoc pacto noctẽ, ac diem
<pb o="67" file="289" n="289" rhead="LIBER II."/>
eſſicere. </s>
  <s xml:id="echoid-s10384" xml:space="preserve">Aliam autẽ huic contrariã terrã conſiciunt, quam <lb/>terrã aduerſam uocãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10385" xml:space="preserve">non ad ea quæ uidẽtur rationes, cau-<lb/>ſasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10386" xml:space="preserve">quærẽtes, ſed ad quaſdã ſuas rationes, opinionesúe ea, <lb/>quæ uidẽtur trahẽtes, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10387" xml:space="preserve">ornare conãtes. </s>
  <s xml:id="echoid-s10388" xml:space="preserve">Cõpluribus etiã <lb/>alijs nõ ex his, quæ apparẽt, ſed exrationibus potius ſumen <lb/>tibus fidẽ, locũ reddere terræ medium nõ oportere uideri po <lb/>teſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10389" xml:space="preserve">præstabilißimũ enim corpus, locũ occupare præstabi-<lb/>lißimum oportere putant: </s>
  <s xml:id="echoid-s10390" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10391" xml:space="preserve">ignẽ quidẽ præstabiliorem <lb/>terra: </s>
  <s xml:id="echoid-s10392" xml:space="preserve">ſinẽ autẽ medijs ipſis præstabilißimũ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10393" xml:space="preserve">Quare ex <lb/>his ratiocinantes, nõ ipſam in medio ſphæræ iacere, ſed po-<lb/>tius ignẽ putant. </s>
  <s xml:id="echoid-s10394" xml:space="preserve">Præterea Pythagorici, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10395" xml:space="preserve">quia maximè cõ <lb/>ſeruari oportet id, quod eſt maximè præcipuũ uniuerſi, me-<lb/>dium uerò eſt tale, ideo eſſe ignẽ, qui locũ hunc occupat, cu <lb/>ſtodiã Iouis appellant. </s>
  <s xml:id="echoid-s10396" xml:space="preserve">Quaſi mediũ ſimpliciter diceretur, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10397" xml:space="preserve">medium magnitudinis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10398" xml:space="preserve">rei medium eſſet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10399" xml:space="preserve">naturæ. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10400" xml:space="preserve">Enimuerò ut in animalibus nõ idẽ eſt animalis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10401" xml:space="preserve">corpo-<lb/>ris mediũ, ſic eſt magis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10402" xml:space="preserve">circaipſum totũ cœlũ existimã-<lb/>dum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10403" xml:space="preserve">Igitur propter hãc cauſam nõ oportet ipſos circa uni-<lb/>uerſum turbari, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10404" xml:space="preserve">custodiã ad centrũ adducere, ſed illud <lb/>quærere, medium ipſum quale quid eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10405" xml:space="preserve">ubi eſt aptũ eſſe, <lb/>illud enim medium principium eſt, ac pretioſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s10406" xml:space="preserve">medium <lb/>uerò loci ſimile eſt magis extremo, quàm principio: </s>
  <s xml:id="echoid-s10407" xml:space="preserve">mediũ <lb/>enim terminatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10408" xml:space="preserve">terminus autem eſt ipſe finis. </s>
  <s xml:id="echoid-s10409" xml:space="preserve">Pretio ſius <lb/>autem eſt id quod continet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10410" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10411" xml:space="preserve">finis, quàm id quod finitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10412" xml:space="preserve"><lb/>hoc enim materies, illud ſubstantia constitutionis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10413" xml:space="preserve">De lo <lb/>co igitur terræ hanc habent quidam opinionẽ, ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10414" xml:space="preserve"><lb/>de quiete motuúe: </s>
  <s xml:id="echoid-s10415" xml:space="preserve">non enim eodem modo omnes existimant, <lb/>ſed qui in medio ipſam non eſſe putant, circa medium mo-<lb/>ueri dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10416" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10417" xml:space="preserve">non ſolùm banc, ſed etiam aduerſam terrã, <lb/>uti prius eſt dictũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10418" xml:space="preserve">Quibuſdam etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10419" xml:space="preserve">plura talia corpo-
<pb o="68" file="290" n="290" rhead="ARIST. DE COELO"/>
ra circd medium ſerri poſſe uidetur, nobis immaniſesta ob <lb/>terræ obiectionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s10420" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10421" xml:space="preserve">lunæ defe ctiones plures, <lb/>quàm ſolis fieri dicũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10422" xml:space="preserve">unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10423" xml:space="preserve">enim eorũ quæ ſeruntur, <lb/>obijcere ſeſe lunæ inquiunt, nõ ſolùm terrã. </s>
  <s xml:id="echoid-s10424" xml:space="preserve">Nam cùm terra <lb/>centrũ non ſit, ſed per ipſius totũ hemiſphæriũ distet, nibil <lb/>prohibere putant ea accidere quæ uidentur ſimiliter nõ ha-<lb/>bitantibus nobis in centro, ſicut ſi in medio etiã eſſet terra: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10425" xml:space="preserve">nibil enim neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10426" xml:space="preserve">nunc ostẽdit, per dimidium diametrum di-<lb/>ſtantibus nobis. </s>
  <s xml:id="echoid-s10427" xml:space="preserve">Quidam autẽ, in centro ipſam iacentẽ uol-<lb/>ui, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10428" xml:space="preserve">circa ipſum polum per uniuerſum extenſum moueri <lb/>dicũt, ut in Timæo eſt ſcriptũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10429" xml:space="preserve">Simili modo, de ſigura quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10430" xml:space="preserve"><lb/>ipſius contenditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10431" xml:space="preserve">Quibuſdam enim rotunda eſſe uidetur, <lb/>quibuſdam uerò lata ut tympanum: </s>
  <s xml:id="echoid-s10432" xml:space="preserve">qui hoc indicium ſa-<lb/>ciunt (cùm occidit enim atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10433" xml:space="preserve">oritur ſol, per rectam lineam, <lb/>ſed non per curuam celari uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10434" xml:space="preserve">quippe cùm oporteret, <lb/>ſi eſſet rotunda terra, diuiſionem fieri curuam) nõ animad-<lb/>uertentes distantiam ſolis ad terram, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10435" xml:space="preserve">circunſerentiæ ma <lb/>gnitudinem: </s>
  <s xml:id="echoid-s10436" xml:space="preserve">quomodo in biſce circulis, qui parui eminus <lb/>uidentur, linea recta apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s10437" xml:space="preserve">Propter igitur hanc apparen <lb/>tiam, non oportet ipſos terræ molem credere rotundam nõ <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10438" xml:space="preserve">Addunt inſuper, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10439" xml:space="preserve">inquiunt, figuram banc neceſſa-<lb/>riò ipſam propter quietem habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s10440" xml:space="preserve">Etenim modi qui de mo <lb/>tione, quieteúe ſunt dicti, complures ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10441" xml:space="preserve">Omnes igitur de <lb/>hoc dubitaſſe neceſſarium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10442" xml:space="preserve">forſitan enim mentis eſt ua-<lb/>cantis ratione non admirari, cur´ nam parua quædam pars <lb/>terræ ſi eleuata dimittatur, ſertur quieſcereq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10443" xml:space="preserve">non ſolet, ma-<lb/>iorq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10444" xml:space="preserve">ſemper celerius ſertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10445" xml:space="preserve">uniuerſa autẽ terra ſi quiſpiã <lb/>ipſam ſublimem, eleuatamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10446" xml:space="preserve">dimittat, ſerri non poteſt, nunc <lb/>uerò tantum pondus quieſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10447" xml:space="preserve">At uerò ſi quiſpiam ctiam <lb/>partes ipſius cùm ſerũtur, antequàm cadant, auſerat terrã,
<pb o="69" file="291" n="291" rhead="LIBER II."/>
deorſum ſanè ſerentur, ſi nibil obstiterit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10448" xml:space="preserve">Quare dubitare <lb/>quidem, omnibus ob Philoſo phiam euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10449" xml:space="preserve">Operam autẽ <lb/>eos non dediſſe, ut ſolutiones non magis abſurdæ, quàm du-<lb/>bitatio uideantur, mirum cuipiam ſanè uidebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10450" xml:space="preserve">Quidam <lb/>enim ob boc infinitam inferam terræ, partem inquiũt eſſe: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10451" xml:space="preserve">in infinitum ipſam radicatam eſſe dicentes, ut Xenophanes <lb/>Colopbonius dixit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10452" xml:space="preserve">ne molestias babeant cauſas quæritan-<lb/>tes. </s>
  <s xml:id="echoid-s10453" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10454" xml:space="preserve">Empedocles ſic increpauit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10455" xml:space="preserve">Si infinita eſt <lb/>profunditas terræ copioſusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10456" xml:space="preserve">ætber, quæ per multa iã ora, <lb/>linguasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10457" xml:space="preserve">iam dicta, frustra ſunt effuſa bominũ eorum, qui <lb/>perparum ipſius uniuer ſi uiderunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10458" xml:space="preserve">Quidam ſuper aquam <lb/>iacere dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10459" xml:space="preserve">banc enim ſentẽtiam uetustißimã accipimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s10460" xml:space="preserve"><lb/>quam Tbaletem Mileſium dixiſſe ferũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10461" xml:space="preserve">terram inquã ideo <lb/>quieſcere, perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10462" xml:space="preserve">lignum, aut quippiam tale natat. </s>
  <s xml:id="echoid-s10463" xml:space="preserve">Et-<lb/>enim nibil borum ſuper aërem manere eſt aptum, ſed ſuper <lb/>aquam, quaſi nõ eadem ſit de terra ratio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10464" xml:space="preserve">aqua quæ ter <lb/>ram uebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10465" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10466" xml:space="preserve">enim aqua ſublimis manere eſt apta, ſed ſu-<lb/>per aliquid ſemper eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10467" xml:space="preserve">Præterea ut aër leuior eſt aqua, ſic <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10468" xml:space="preserve">aqua leuior eſt terra. </s>
  <s xml:id="echoid-s10469" xml:space="preserve">Quare, quonam modo id quod eſt <lb/>leuius, inferius eo quod grauius eſt, natura iacere putant? </s>
  <s xml:id="echoid-s10470" xml:space="preserve"><lb/>Præterea ſi to ta eſt apta ſuper aquã manere, patet et quãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10471" xml:space="preserve"><lb/>partem ipſius identidem aptam eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s10472" xml:space="preserve">nunc autẽ boc fieri non <lb/>uidetur, ſed quæuis pars in fundum: </s>
  <s xml:id="echoid-s10473" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10474" xml:space="preserve">celerius maior fer-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10475" xml:space="preserve">At enim uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10476" xml:space="preserve">ad quendam terminũ quærere uidentur, <lb/>ſed nõ quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10477" xml:space="preserve">dubitationis inquiſitio fieri potest: </s>
  <s xml:id="echoid-s10478" xml:space="preserve">est enim <lb/>nobis bæc omnibus conſuetudo, non ad rem ipſam quæstio-<lb/>nem facere, ſed ad eum, qui contraria dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10479" xml:space="preserve">etenim in ſeipſo <lb/>eouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10480" xml:space="preserve">quærit, ultra quod ipſe cõtra ſeipſum dicere nequit.</s>
  <s xml:id="echoid-s10481" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div193" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-288-01" xlink:href="note-288-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. an_ <lb/>tiquorum de ſi <lb/>tu, motu, quie_ <lb/>te et ſigura tres <lb/>opiniõesponit.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10482" xml:space="preserve">Quapropter bene quæſiturum, aptum, idoneumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10483" xml:space="preserve">eſſe <lb/>ad inferẽdas generi accõmodatas inficiationes, oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10484" xml:space="preserve">eſt
<pb o="70" file="292" n="292" rhead="ARIST. DE COELO"/>
autem talis, qui uniuerſas differentias eſt contẽplatus. </s>
  <s xml:id="echoid-s10485" xml:space="preserve">And-<lb/>ximenes autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10486" xml:space="preserve">Anaxagoras, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10487" xml:space="preserve">Democritus latitudinẽ <lb/>cauſam manendi ipſam inquiunt eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s10488" xml:space="preserve">non enim diuidere: </s>
  <s xml:id="echoid-s10489" xml:space="preserve">ſed <lb/>operire aërem dicunt inferum, quod quidem, latitudinem <lb/>babentia corpora facere uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10490" xml:space="preserve">bæc enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10491" xml:space="preserve">à uentis cũ <lb/>difficultate moueri poſſunt, propter adbæſionẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10492" xml:space="preserve">Hoc idem <lb/>igitur latitudine terram inquiunt aërem facere: </s>
  <s xml:id="echoid-s10493" xml:space="preserve">bunc autem <lb/>non babentem locum, ad quem migrauit, ſufficientem, ſimul <lb/>infr à quieſcere, perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10494" xml:space="preserve">aqua in biſce uaſis, quæ ſurri-<lb/>piunt aquam. </s>
  <s xml:id="echoid-s10495" xml:space="preserve">Poſſe uerò aërem pondus magnum ſi com-<lb/>prebendatur inferre, compluribus ſignis ostendunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10496" xml:space="preserve">Pri-<lb/>mùm igitur, ſi nõ lata figura ſit terræ, propter boc nõ quie-<lb/>ſcet. </s>
  <s xml:id="echoid-s10497" xml:space="preserve">Quietis tamen non latitudo ſola eſt cauſa, exbiſce <lb/>quæ dicunt, ſed magnitudo magis: </s>
  <s xml:id="echoid-s10498" xml:space="preserve">propter enim angustiam <lb/>aëre tranſitum non babente, manet ob multitudinem. </s>
  <s xml:id="echoid-s10499" xml:space="preserve">Aër <lb/>autem eſt copioſus, ex eo quia à magnitudine comprebẽdi-<lb/>tur magna terræ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10500" xml:space="preserve">Quare boc ipſum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10501" xml:space="preserve">ſi rotunda quidẽ <lb/>eſt terra, tanta autem mole, ſententia enim illorum manebit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10502" xml:space="preserve">Omnino autẽ ad eos qui dicunt ita de motu, non de partibus <lb/>eſt contentio, ſed de aliquo toto, ac uniuerſo: </s>
  <s xml:id="echoid-s10503" xml:space="preserve">à principio <lb/>enim eſt determinatũ, cùm ſi quiſpiam motus natura corpo <lb/>ribus cõpetens, an ullus ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10504" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10505" xml:space="preserve">utrum naturalis quidem nul-<lb/>lus ſit prorſus, uiolẽtus autẽ ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10506" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10507" xml:space="preserve">cùm de bis ipſis prius <lb/>ſint definita, quæ pro facultate præſenti potuimus, bis uti <lb/>ueris, utamur nunc oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s10508" xml:space="preserve">Nam ſi nullus natura motus cõ <lb/>petit, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10509" xml:space="preserve">uiolentus ullus erit profectò: </s>
  <s xml:id="echoid-s10510" xml:space="preserve">ſi uerò neuter eſt, ni <lb/>bil omnino mouebitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10511" xml:space="preserve">prius enim eſt definitum, neceſſariò <lb/>bæc euenire. </s>
  <s xml:id="echoid-s10512" xml:space="preserve">Et inſuper neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10513" xml:space="preserve">quicquã quieſcere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10514" xml:space="preserve">nam <lb/>ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10515" xml:space="preserve">motus natura alius competit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10516" xml:space="preserve">alius eſt uiolentus, ſic <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10517" xml:space="preserve">quies. </s>
  <s xml:id="echoid-s10518" xml:space="preserve">At ſi motus quiſpiam eſt ſecundum naturam, non
<pb o="71" file="293" n="293" rhead="LIBER II."/>
uiolenta latio ſolùm, nec quies erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10519" xml:space="preserve">Quare ſi terra nunc ui <lb/>quieſcit, uiolenta quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10520" xml:space="preserve">latione ob cõuerſionem ad medium <lb/>ipſum acceßit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10521" xml:space="preserve">omnes enim banc cauſam dicũt, ex biſce quæ <lb/>in bumidis feruntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10522" xml:space="preserve">circa aërem accidunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10523" xml:space="preserve">In bis enim, <lb/>maiora ſemper grauioraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10524" xml:space="preserve">ad ipſum conuerſionis medium <lb/>pergunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10525" xml:space="preserve">Idcirco &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10526" xml:space="preserve">terram omnes, quicœ&#147;lum ortum aſſe-<lb/>runt eſſe, ad ipſum acceßiſſe medium aiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10527" xml:space="preserve">Quia uerò ma-<lb/>net, cauſam quærunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10528" xml:space="preserve">dicunt partim boc modo latitudi-<lb/>nem inquam, ac magnitudinem cauſam ipſius eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s10529" xml:space="preserve">partim <lb/>ut Empedocles cenſet, cœlum conuerſione ſua celeriore, <lb/>quàm eſt terræ motio, lationem ipſius probibere, ut fit in <lb/>aqua, quæ in cyatbis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10530" xml:space="preserve">bæc enim cùm cyatbus orbe fertur, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10531" xml:space="preserve">ſi ſæpe cyatbus adeò uertitur, ut ſuprà fundum infrà la-<lb/>brafiant, non fertur tamen deorſum, apta deorſum ferri <lb/>propter eandem cauſam ſanè. </s>
  <s xml:id="echoid-s10532" xml:space="preserve">At ſi neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10533" xml:space="preserve">conuerſio, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10534" xml:space="preserve">la-<lb/>titudo probibeat: </s>
  <s xml:id="echoid-s10535" xml:space="preserve">quorſum inde quæſo aëre cedente, ac ab-<lb/>eunte feretur? </s>
  <s xml:id="echoid-s10536" xml:space="preserve">ad medium enim ui lata eſt, uiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10537" xml:space="preserve">etiam in ipſo <lb/>manet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10538" xml:space="preserve">lationem uerò ipſius eſſe quandam ſecundum natu-<lb/>ram, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10539" xml:space="preserve">Hæc igitur eſt ne ea qua ſurſum itur, an ea <lb/>qua itur deorſum, an alia quædam? </s>
  <s xml:id="echoid-s10540" xml:space="preserve">aliquã enim eſſe neceſſe <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10541" xml:space="preserve">Quòd ſi non magis eſt ea, quà ſupera loca petuntur, <lb/>quàm ea quà itur deorſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s10542" xml:space="preserve">aër uerò ſuperior lationem eam <lb/>non probibet, qua pergitur ſurſum, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10543" xml:space="preserve">is ſanè qui eſt ſub <lb/>terra eandẽ probibere, qua itur deorſum, poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10544" xml:space="preserve">eaſdẽ enim <lb/>cauſas, eiſdem eorundem eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10545" xml:space="preserve">Præterea illud <lb/>etiã ad Empedoclem quiſpiam dixerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10546" xml:space="preserve">quando enim elemen <lb/>ta diſcordiæ expertia erant, quænam cauſa terræ quietis <lb/>erat? </s>
  <s xml:id="echoid-s10547" xml:space="preserve">Non enim tunc conuerſionẽ cauſam eſſe dicet. </s>
  <s xml:id="echoid-s10548" xml:space="preserve">Abſur-<lb/>dum eſt etiam non intelligere, prius quidem terræ partes <lb/>ob cõuerſionem ad medium eſſe {la}tas: </s>
  <s xml:id="echoid-s10549" xml:space="preserve">nunc autem quam ob
<pb o="72" file="294" n="294" rhead="ARIST. DE COELO"/>
cauſam uniuerſa quæ pondus babent, adipſam feruntur? </s>
  <s xml:id="echoid-s10550" xml:space="preserve">nõ <lb/>enim cõuerſio nobis propinqua eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10551" xml:space="preserve">Præterea quam ob cau <lb/>ſam ignis etiã ſurſum fertur? </s>
  <s xml:id="echoid-s10552" xml:space="preserve">nõ enim ob conuerſionẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s10553" xml:space="preserve">quod <lb/>ſi hic aptus eſt aliquẽ ad locũ ferri, patet putandum eſſe ter <lb/>ram etiã identidem aptam eſſe definitũ quendam petere lo-<lb/>cum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10554" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10555" xml:space="preserve">cõuerſione graue, leueq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10556" xml:space="preserve">eſt definitũ, ſed <lb/>eorũ quæ prius erant grauia leuiaq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s10557" xml:space="preserve">, alia in ipſum medium <lb/>ueniunt, alia ſupra cætera collocãtur ob motũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10558" xml:space="preserve">Erat ergo et <lb/>antè quàm conuerſio fieret aliud graue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10559" xml:space="preserve">aliud leue: </s>
  <s xml:id="echoid-s10560" xml:space="preserve">quæ <lb/>quidem quonã erant distincta, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10561" xml:space="preserve">quomodo, aut quorſum <lb/>apta erant ferri? </s>
  <s xml:id="echoid-s10562" xml:space="preserve">nam ſi infinitũ eſt, ſuperus locus, inferusq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10563" xml:space="preserve">eſſe non poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10564" xml:space="preserve">graue autẽ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10565" xml:space="preserve">leue, biſce ſunt definita, Plu <lb/>rimi igitur circa cauſas baſce uerſantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10566" xml:space="preserve">Sunt autẽ quima-<lb/>nere ipſam ſimilitudinẽ dicunt, ut ex ueteribus Anaximan-<lb/>der dicebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s10567" xml:space="preserve">Id enim inquiunt, quod eſt in medio collocatũ, <lb/>et æquè ad extrema ſe babet, non ad ſupera magis, quàm ad <lb/>infera, aut uerſus latera ferri oportere, et ſimul ad cõtraria <lb/>mouerinõ poſſe, Quare neceſſariò illud manere dicũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10568" xml:space="preserve">Hoc <lb/>autẽ eleganter quidem, non uerè tamen eſt dictũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10569" xml:space="preserve">Hac enim <lb/>ſententia, omne quod in medio ponetur, maneat in ipſo ne-<lb/>ceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10570" xml:space="preserve">Quare ignis quieſcet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10571" xml:space="preserve">id enim quod dictũ eſt, pro-<lb/>prium terræ non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10572" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10573" xml:space="preserve">neceſſarium est: </s>
  <s xml:id="echoid-s10574" xml:space="preserve">nõ enim <lb/>ſolum in medio manere uidetur, ſed ad medium etiam ferri: </s>
  <s xml:id="echoid-s10575" xml:space="preserve"><lb/>quò enim quæuis ipſius pars fertur, eô to tam etiã ferri ne-<lb/>ceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10576" xml:space="preserve">quò uerò fertur ſecundùm naturã, ibi ſecundùm na <lb/>turam etiã manet. </s>
  <s xml:id="echoid-s10577" xml:space="preserve">Non ergo ſimiliter quia ſe babet ad extre <lb/>ma, ideo manet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10578" xml:space="preserve">boc eſt enim uniuerſis cõmune: </s>
  <s xml:id="echoid-s10579" xml:space="preserve">ferri autem <lb/>ad mediũ proprium ipſius eſt terræ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10580" xml:space="preserve">Abſurdũ eſt etiam boc <lb/>quidem quærere, cur´ nam terra manet in medio: </s>
  <s xml:id="echoid-s10581" xml:space="preserve">illud au-<lb/>tem nõ quærere, cur ignis in extremo quieſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10582" xml:space="preserve">Nam ſi et illi
<pb o="73" file="295" n="295" rhead="LIBER II."/>
locus extremus natura competit, patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10583" xml:space="preserve">terræ locum ali-<lb/>quem natura cõpetere neceſſarium eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10584" xml:space="preserve">Quòd ſi bic locus <lb/>natura terræ non cõpetit, ſed ob ſimilitudinis neceßitatem <lb/>in ipſo manet (ut ea ſentẽtia aſſerit quæ de capillo affertur, <lb/>cùm uebementer quidem, ſimiliter autẽ intenditur utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10585" xml:space="preserve">ex <lb/>parte: </s>
  <s xml:id="echoid-s10586" xml:space="preserve">dicit enim, illum nõ ruptũ fore. </s>
  <s xml:id="echoid-s10587" xml:space="preserve">Et itẽ ea quæ de ſitien <lb/>te uebemẽter eſurienteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10588" xml:space="preserve">dicuntur, cũ æquè ab bis quæ edun <lb/>tur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10589" xml:space="preserve">bibuntur, distat: </s>
  <s xml:id="echoid-s10590" xml:space="preserve">quieſcat enim, neceſſe eſt) quæren <lb/>dum eſt ipſis de ignis ultimis in locis quiete. </s>
  <s xml:id="echoid-s10591" xml:space="preserve">Mirabile autẽ <lb/>eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10592" xml:space="preserve">de quiete quidem ipſorum quærere, quam ob cauſam <lb/>alterũ ſurſum, alterũ deorſum ad ipſum mediũ (ſi nibil im-<lb/>pediat) fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10593" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10594" xml:space="preserve">uerũ eſt quod dicitur, per acci-<lb/>dens tamen boc uerũ eſt, neceſſarium eſſe id omne in medio <lb/>manere, cui non magis buc competit, quàm illuc moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s10595" xml:space="preserve">ſed <lb/>propter banc ſententiã non manebit, ſed mouebitur, non ta <lb/>men totũ, ſed diuulſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10596" xml:space="preserve">Eadem enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10597" xml:space="preserve">ad ignem accõmo <lb/>dabitur ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s10598" xml:space="preserve">ſi enim poſitus in medio fuerit maneat perin-<lb/>de atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10599" xml:space="preserve">terra neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10600" xml:space="preserve">ſimiliter enim ad extremũ quoduis <lb/>punctorum ſeſe babebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10601" xml:space="preserve">attamen à medio ipſo mouebitur <lb/>quemadmodũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10602" xml:space="preserve">ferri (niſi quippiã probibeat) ad extremũ <lb/>ipſum uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10603" xml:space="preserve">uerùm nõ totus ad unum punctũ feretur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10604" xml:space="preserve">boc <lb/>enim ſolùm ex ratione quæ de ſimilitudine fit, euenire ne-<lb/>ceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10605" xml:space="preserve">ſed pars ad extremi partẽ, eiuſdẽ nimirũ rationis: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10606" xml:space="preserve">ueluti quarta pars ad quartam cõtinentis ipſius partẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s10607" xml:space="preserve">nul-<lb/>lum enim corpus eſt punctum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10608" xml:space="preserve">Vt autem ex magno minorẽ <lb/>in locum mutari poteſt, ſi cõdenſetur, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10609" xml:space="preserve">in magnum ex <lb/>minore, ſi rareſiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s10610" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10611" xml:space="preserve">terra boc à medio mouere-<lb/>tur, modò, peripſius ſimilitudinis rationẽ, ſi non natura lo-<lb/>cus bic competeret terræ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10612" xml:space="preserve">Qaæ igitur de figura, de loco, de <lb/>quiete, de motu ipſius existimantur, tot ferè eſſe uidentur.</s>
  <s xml:id="echoid-s10613" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="74" file="296" n="296" rhead="ARIST. DE COELO"/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s10614" xml:space="preserve">Quòd terra in medio ſita non moueatur circum polum in cir-<lb/>culum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10615" xml:space="preserve">quòd quieſcat: </s>
  <s xml:id="echoid-s10616" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10617" xml:space="preserve">de figura eius ſphærica.</s>
  <s xml:id="echoid-s10618" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div195" type="section" level="1" n="111">
<head xml:id="echoid-head130" xml:space="preserve">CAP. XIIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10619" xml:space="preserve">_NO_s autem primò dicamus, utrum habet motũ, an ma-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-296-01a" xlink:href="note-296-01"/>
net?</s>
  <s xml:id="echoid-s10620" xml:space="preserve">nam (uti diximus) quidam ipſam unam ſtellarum <lb/>inquiunt eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s10621" xml:space="preserve">quidam in medio poſitam uolui, moueriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10622" xml:space="preserve">cir <lb/>ca polum dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10623" xml:space="preserve">Eſſe autem hoc impoßibile, patet hinc <lb/>principio ſumpto. </s>
  <s xml:id="echoid-s10624" xml:space="preserve">Si fertur, ſiue in medio ſit, ſiue extra me-<lb/>dium, neceſſarium eſt ipſam hoc motu ui ferri: </s>
  <s xml:id="echoid-s10625" xml:space="preserve">non enim <lb/>ipſius terræ: </s>
  <s xml:id="echoid-s10626" xml:space="preserve">etenim unaquæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10627" xml:space="preserve">partium hanc lationem habe <lb/>ret: </s>
  <s xml:id="echoid-s10628" xml:space="preserve">nunc autem, ad medium uniuerſæ rectà feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10629" xml:space="preserve">Quo-<lb/>circa cùm uiolenta ſit, præterq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10630" xml:space="preserve">naturam, impoßibile eſt <lb/>perpetuam ipſam eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s10631" xml:space="preserve">ordo autem mundi, perpetuus eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10632" xml:space="preserve">præterea cuncta quæ conuerſione feruntur, pòſt reliqui ui-<lb/>dentur, pluribusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10633" xml:space="preserve">lationibus una præter primam ſphæram <lb/>moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s10634" xml:space="preserve">Ergo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10635" xml:space="preserve">terram, ſiue circa medium, ſiue in medio <lb/>ſit collocata, duabus lationibus moueri neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10636" xml:space="preserve">Quod <lb/>ſi ſit, mutationes fieri fixarum ſtellarum, regreßiones' que <lb/>neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10637" xml:space="preserve">hoc autem fieri non uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10638" xml:space="preserve">ſed eædem eiſdem <lb/>in locis ipſius ſemper oriuntur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10639" xml:space="preserve">occidunt ſtellæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10640" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea latio partium ipſius totius ſecũdum naturã, ad ipſum <lb/>eſt medium uniuerſi, ob hoc enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10641" xml:space="preserve">in ipſo centro nunc ia <lb/>cet. </s>
  <s xml:id="echoid-s10642" xml:space="preserve">Dubitauerit autem quiſpiam, cùm idem ſit medium <lb/>utrorumq;</s>
  <s xml:id="echoid-s10643" xml:space="preserve">, ad utrum ea quæ pondus habent, partesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10644" xml:space="preserve">terræ <lb/>ſecundum naturã ferũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10645" xml:space="preserve">utrum quia eſt medi @n uniuerſi, <lb/>an quia eſt terræ? </s>
  <s xml:id="echoid-s10646" xml:space="preserve">Ad mediũ igitur uniuer ſi ferantur, neceſſe <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10647" xml:space="preserve">etenim leuia, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10648" xml:space="preserve">ignis ad cõtrarium ponderibus terræ <lb/>pergentia locum, ad ultimum eius loci qui cõtinet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10649" xml:space="preserve">medium <lb/>ipſum feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10650" xml:space="preserve">Accidit autem, idem terræ medium eſſe ac <lb/>uniuerſi, feruntur enim pondera &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10651" xml:space="preserve">ad medium terræ, ſed <lb/>per accidens, earatione quaterra medium ſuum habet in
<pb o="75" file="297" n="297" rhead="LIBER II."/>
ipſo medio uniuerſi. </s>
  <s xml:id="echoid-s10652" xml:space="preserve">Ferri autẽ grauia &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10653" xml:space="preserve">ad ipſum medium <lb/>terræ, hoc indicium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10654" xml:space="preserve">põdera enim quæ ad hanc ferũtur, <lb/>nõ æquè distãtia, ſed ad ſimiles angulos feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10655" xml:space="preserve">Quare ad <lb/>unum mediũ uniuerſi, terræq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10656" xml:space="preserve">feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10657" xml:space="preserve">Patet igitur neceſſa <lb/>riò terrā in medio eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10658" xml:space="preserve">immobilem eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10659" xml:space="preserve">ob eas quas <lb/>dicimus cauſas: </s>
  <s xml:id="echoid-s10660" xml:space="preserve">et quia pondera quæ ſurſum iaciũtur in idẽ <lb/>rurſus per rubricã feruntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10661" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10662" xml:space="preserve">ſi in infinitũ uis illa proij-<lb/>ciat. </s>
  <s xml:id="echoid-s10663" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10664" xml:space="preserve">igitur terrã moueri, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10665" xml:space="preserve">extra mediũ collocatam <lb/>eſſe, per hæc dilucidũ fuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10666" xml:space="preserve">Inſuper, cauſa quietis exijs, quæ <lb/>dicta ſunt, patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10667" xml:space="preserve">nã ſi apta eſt ad mediũ undiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10668" xml:space="preserve">natura fer-<lb/>ri ſicut uidetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10669" xml:space="preserve">ignis ad extremũ è medio ſimili modo: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10670" xml:space="preserve">fieri nõ poteſt, ut ulla pars ipſiusè medio feratur ui nõ illa-<lb/>ta. </s>
  <s xml:id="echoid-s10671" xml:space="preserve">Vna eſt enim unius latio, et ſimplicis ſimplex, ſed nõ con <lb/>trariæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10672" xml:space="preserve">At ea qua è medio pergitur, contraria eſt ei, qua ad <lb/>mediũ itur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10673" xml:space="preserve">Si igitur fieri nõ poteſt ut ulla pars ipſius è me-<lb/>dio feratur, patet magis fieri nõ poſſe, ut ex eodẽ tota fera-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10674" xml:space="preserve">quò enim pars apta eſt moueri, eodem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10675" xml:space="preserve">totũ aptũ eſt <lb/>ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s10676" xml:space="preserve">Quare ſi impoßibile eſt ipſam moueri, niſi à ſuperio-<lb/>ribus uiribus, in ipſo medio ipſam manere neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10677" xml:space="preserve">Te-<lb/>ſtes ſunt hiſce, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10678" xml:space="preserve">ea quæ à Mathematicis circa Astrologiã <lb/>dicuntur, eueniunt enim ea, quæ apparent, cùm figuræ mu-<lb/>tantur, quibus ordo ſtellarum eſt definitus, propterea quòd <lb/>in medio terra eſt collocata. </s>
  <s xml:id="echoid-s10679" xml:space="preserve">De loco igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10680" xml:space="preserve">quiete, mo-<lb/>tuúe terræ q<unsure/>uomodo ſeſe habent, tot à nobis ſint dicta. </s>
  <s xml:id="echoid-s10681" xml:space="preserve">Fi-<lb/>guram autẽ rotundam, @pſam habere neceſſe eſt, unaquæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10682" xml:space="preserve"><lb/>enim partium, pondus ad ipſum medium habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10683" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10684" xml:space="preserve">minor ſi <lb/>à maiori pellatur, egredi non pcteſt, ſed premitur potius, <lb/>ac alia alij cedit, donec ad medium ipſum perueniat. </s>
  <s xml:id="echoid-s10685" xml:space="preserve">Intel-<lb/>ligere autem oportet id, quod dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10686" xml:space="preserve">perinde fieri atque ſi <lb/>terra fieret eo modo quo naturalium etiam quidam ipſam
<pb o="76" file="298" n="298" rhead="ARIST. DE COELO"/>
inquiunt ortam eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10687" xml:space="preserve">Verùm illi quidem uiolentiam, lationis <lb/>ad infera terræ cauſam eſſe dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10688" xml:space="preserve">Præstat autem ueritatẽ <lb/>ponere, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10689" xml:space="preserve">hoc ideo accidere dicere, quia naturã habet id, <lb/>quod pondus habet, ad ipſum medium ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s10690" xml:space="preserve">Cùm igitur po-<lb/>tentia cõgeries eſſet, ea quæ ſegregabantur undiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10691" xml:space="preserve">ſimiliter <lb/>ad ipſum medium ferebantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10692" xml:space="preserve">Siue igitur ſimiliter ab extre-<lb/>mis partes diuiſæ ad mediũ ſunt congregatæ, ſiue alio modo <lb/>ſeſe habẽtes, idem facient ſanè. </s>
  <s xml:id="echoid-s10693" xml:space="preserve">Patet igitur id quod undiq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10694" xml:space="preserve">ab extremis ſimiliter ad medium fertur, ſimili neceſſariò o-<lb/>mni ex parte fieri molle: </s>
  <s xml:id="echoid-s10695" xml:space="preserve">ſi enim omni ex parte æquè fiat ad-<lb/>ditio, æquè extremũ à medio distare neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10696" xml:space="preserve">hæc autẽ fi-<lb/>gura, rotunda eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10697" xml:space="preserve">Nihil autẽ ad rationẽ refert, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10698" xml:space="preserve">ſi par-<lb/>tes ipſius non undiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10699" xml:space="preserve">ſimiliter ad mediũ ipſum concurrant: </s>
  <s xml:id="echoid-s10700" xml:space="preserve"><lb/>maior enim ſemper minorẽ, quæ ante ſe eſt impellat neceſſe <lb/>eſt, utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10701" xml:space="preserve">momentum ad medium uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10702" xml:space="preserve">habentibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10703" xml:space="preserve">gra-<lb/>uiore minus pondus ad hoc impellẽte. </s>
  <s xml:id="echoid-s10704" xml:space="preserve">Id enim quod quiſpiã <lb/>dubitauerit, eandem habet ſolutionẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10705" xml:space="preserve">Si enim multiplex pon <lb/>dus additum alteri ſemiſphærio fuerit terræ medium occu-<lb/>pantis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10706" xml:space="preserve">rotundam habentis figurã, non idem ipſius to-<lb/>tius terræq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10707" xml:space="preserve">medium erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10708" xml:space="preserve">Quare aut nõ manebit in medio, <lb/>aut ſi manebit, quieſcet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10709" xml:space="preserve">non habens mediũ quo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10710" xml:space="preserve">nunc <lb/>moueri eſt apta. </s>
  <s xml:id="echoid-s10711" xml:space="preserve">Quod igitur dubitatur, id eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10712" xml:space="preserve">uidere autem <lb/>nõ eſt difficile, ſi parùm cõſiderauerimus, ac distinxerimus <lb/>quomodo cẽſemus quantamuis magnitudinẽ @dus haben <lb/>tem ad ipſum medium ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s10713" xml:space="preserve">Pate@enim nõ quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10714" xml:space="preserve">extre-<lb/>mum tangat ipſum centrũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s10715" xml:space="preserve">ſed maior pars uincat oportet, <lb/>quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10716" xml:space="preserve">ſuo medio ipſum mediũ cõprehẽdat: </s>
  <s xml:id="echoid-s10717" xml:space="preserve">hucuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10718" xml:space="preserve">enim <lb/>habet momentum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10719" xml:space="preserve">Nihil igitur intereſt, hoc de gl@@a: </s>
  <s xml:id="echoid-s10720" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10721" xml:space="preserve"><lb/>quauis parte, an de tota terra dicatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10722" xml:space="preserve">non enim ob paruita <lb/>tem, aut magnitudinẽ id quod accidit dictũ eſt, ſed de omni
<pb o="77" file="299" n="299" rhead="LIBER II."/>
eo quod ad medium habet momentum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10723" xml:space="preserve">Quare ſiue tota, ſi-<lb/>ue per partes aliquo ex loco ferebatur terra, eouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10724" xml:space="preserve">eam fer <lb/>riipſam neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10725" xml:space="preserve">* Donec utique undecunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10726" xml:space="preserve">ſimiliter <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-299-01a" xlink:href="note-299-01"/>
ſumat mediũ adæquatis minoribus à maioribus propulſio-<lb/>ne inclinationis. </s>
  <s xml:id="echoid-s10727" xml:space="preserve">Siue igitur facta eſt, hoc neceſſarium factũ <lb/>eſſe modò: </s>
  <s xml:id="echoid-s10728" xml:space="preserve">quare manifestũ quia fphærica generatio ipſius, <lb/>ſiue ingenita ac ſemper manens, eodem modo habet, quo ſi <lb/>oriretur, primũ orta fuiſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s10729" xml:space="preserve">.</s>
  <s xml:id="echoid-s10730" xml:space="preserve">. Et hac igitur ratione figurã <lb/>ipſius rotundam eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10731" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10732" xml:space="preserve">quia omnia grauia ſimi <lb/>les ad angulos, ſed non distantia æquè feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10733" xml:space="preserve">Hoc autem <lb/>aptum eſt ad id, quod natura rotundũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10734" xml:space="preserve">Aut igitur eſt ro <lb/>tunda, aut natura, rotunda: </s>
  <s xml:id="echoid-s10735" xml:space="preserve">unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10736" xml:space="preserve">aũt tale dicere opor <lb/>tet, quale eſſe natura ſolet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10737" xml:space="preserve">quod eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10738" xml:space="preserve">ſed nõ id quod uio-<lb/>lentia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10739" xml:space="preserve">præter naturã eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10740" xml:space="preserve">præterea &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10741" xml:space="preserve">per ea quæ ſenſu <lb/>uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10742" xml:space="preserve">lunæ nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10743" xml:space="preserve">defectiones, non diuiſiones tales habe-<lb/>rent: </s>
  <s xml:id="echoid-s10744" xml:space="preserve">etenim nunc quidem in hiſce figuris, quæ per menſem <lb/>efficiuntur, diuiſiones ſuſcipit omnes. </s>
  <s xml:id="echoid-s10745" xml:space="preserve">Recta enim fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10746" xml:space="preserve"><lb/>utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10747" xml:space="preserve">ex parte curua, et cõcaua: </s>
  <s xml:id="echoid-s10748" xml:space="preserve">in defectionibus uerò, ſem <lb/>per curuam habet lineã, quæ distinguit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10749" xml:space="preserve">Quare cùm obie-<lb/>ctu terræ deficiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s10750" xml:space="preserve">terræ ſanè circunferẽtia, figuræ cauſa eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10751" xml:space="preserve">Præterea per ea quæ uidentur de ſtellis, patet nõ ſolùmro-<lb/>tundam eſſe, ſed etiã mole magnam nõ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10752" xml:space="preserve">Si parua enim <lb/>migratio meridiem uerſus, ac urſam fiat, alius manifestè fit <lb/>hiſce qui terminat orbis, ut ſtellæ quæ ſunt ſuper caput mu <lb/>tationẽ habeant magnam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10753" xml:space="preserve">nõ eædem uideãtur meridiem <lb/>uerſus migrãtibus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10754" xml:space="preserve">urſam: </s>
  <s xml:id="echoid-s10755" xml:space="preserve">nonnullæ nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10756" xml:space="preserve">ſtellarum in <lb/>Aegypto uidentur, ac circa Cyprum: </s>
  <s xml:id="echoid-s10757" xml:space="preserve">in locis autem uerſus <lb/>urſas nõ uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10758" xml:space="preserve">Et ſtellarum eæq́ ſemper in locis uerſus <lb/>urſam uidẽtur, in illis locis occidũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10759" xml:space="preserve">Quare perſpicuũ eſt ex <lb/>hiſce, terram non ſolùm rotundã eſſe, ſed etiã magnæ molis
<pb o="78" file="300" n="300" rhead="ARIST. DE COELO"/>
non eſſe rotundæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s10760" xml:space="preserve">non enim ſic citò mutationem faceret, mi <lb/>gratione adeò breui facta. </s>
  <s xml:id="echoid-s10761" xml:space="preserve">Quapropter ij qui locum eum, <lb/>qui circa columnas Herculeas eſt, coniunctum eſſe eiloco, <lb/>qui eſt circa Indicam regionem existimant: </s>
  <s xml:id="echoid-s10762" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10763" xml:space="preserve">hoc modo <lb/>unum mare eſſe aſſerunt, non uidentur incredibilia ualde <lb/>existimare. </s>
  <s xml:id="echoid-s10764" xml:space="preserve">Dicunt autem hoc ex barris etiam coniectantes, <lb/>genus ipſorum circa extrema, utraque loca eſſe, propterea <lb/>quòd ipſa extrema, ita ſunt ob coniunctionẽ affecta. </s>
  <s xml:id="echoid-s10765" xml:space="preserve">Mathe <lb/>maticorũ etiã, qui magnitudinem orbis terræ metiri conan <lb/>tur, quadringentis terrã cingi ſtadiorum millibus dicunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10766" xml:space="preserve">ex quibus ſi coniectura ſumatur, molem ipſius terræ non ſo <lb/>lùm rotundam eſſe, ſed etiam ad cæterarum ſtellarũ magni-<lb/>tudinem, magnam non eſſe neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s10767" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div195" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-296-01" xlink:href="note-296-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt, quid <lb/>de terræ ſitu, <lb/>motu, quiete et <lb/>figura ſentiat, <lb/>aperit.</note>
<note style="it" position="right" xlink:label="note-299-01" xlink:href="note-299-01a" xml:space="preserve">Ex Græco <lb/>hæc addita.</note>
</div>
</div>
<div xml:id="echoid-div197" type="section" level="1" n="112">
<head xml:id="echoid-head131" xml:space="preserve">DE COELO <lb/>ARISTOTELIS</head>
<head xml:id="echoid-head132" xml:space="preserve">LIBER III.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s10768" xml:space="preserve">Opiniones antiquorũ quin{que} de Generatione rerũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10769" xml:space="preserve">Interitu. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10770" xml:space="preserve">Quòd corpus ex ſuperficiebus componi nequeat.</s>
  <s xml:id="echoid-s10771" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div198" type="section" level="1" n="113">
<head xml:id="echoid-head133" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10772" xml:space="preserve">_DE_ primo igitur cœlo, ac partibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s10773" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10774" xml:space="preserve">de <lb/>ſtellis, quæ in ipſo feruntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10775" xml:space="preserve">ex quibus cõ-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-300-01a" xlink:href="note-300-01"/>
ſtant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10776" xml:space="preserve">qualia ſunt natura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10777" xml:space="preserve">inſuper <lb/>ingenita, ac incorruptibilia eſſe, priusiam <lb/>pertractauimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s10778" xml:space="preserve">Cùm autem eorũ, quæ <lb/>natura dicuntur eſſe, alia ſint ſubstantiæ, alia harum opera, <lb/>affectusúe (atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10779" xml:space="preserve">ſubstantias quidem dico, ſimplicia corpo-<lb/>ra, ignem, terram, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10780" xml:space="preserve">quæ eiuſdem ſunt ſeriei, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10781" xml:space="preserve">id ea, quæ <lb/>ex his constant, ueluti totũ cœlum, ipſiusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10782" xml:space="preserve">partes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10783" xml:space="preserve">ani-<lb/>malia, plantasúe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10784" xml:space="preserve">horũ partes. </s>
  <s xml:id="echoid-s10785" xml:space="preserve">Affectus autẽ operaúe,
<pb o="79" file="301" n="301" rhead="LIBER III."/>
motiones horum cuiuſque, cæterorumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s10786" xml:space="preserve">, quorum bæc ele-<lb/>menta ui ſua ſunt cauſæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10787" xml:space="preserve">alterationes) patet plurimam de <lb/>natura ſcientiam de corporibus eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s10788" xml:space="preserve">omnes enim ſubstan-<lb/>tiæ naturales, aut corpora ſunt, aut cum corporibus, ac ma <lb/>gnitudinibus fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10789" xml:space="preserve">Hoc autem patet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10790" xml:space="preserve">ex definitione, <lb/>qua emerſere quæ ſunt natura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10791" xml:space="preserve">ex ſingulorum etiam cõ-<lb/>templatione. </s>
  <s xml:id="echoid-s10792" xml:space="preserve">De prima igitur elementorum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10793" xml:space="preserve">quale quid <lb/>eſt natura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10794" xml:space="preserve">incorruptibile, ac ingener abile eſſe, ſatis iam <lb/>diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s10795" xml:space="preserve">Restat autem dicere de duobus: </s>
  <s xml:id="echoid-s10796" xml:space="preserve">quòd ſi de biſce <lb/>dicamus, fiet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10797" xml:space="preserve">de generatione ſimul, corruptioneúe con-<lb/>ſideratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s10798" xml:space="preserve">Generatio enim, aut omnino non eſt, aut in biſce <lb/>duntaxat eſt elementis, atque in biſce quæ ex his constant. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10799" xml:space="preserve">Hoc autem ipſum primùm eſt contemplandum: </s>
  <s xml:id="echoid-s10800" xml:space="preserve">utrum ſit, <lb/>an non ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10801" xml:space="preserve">Ij igitur qui prius de ueritate pbiloſopbati ſunt, <lb/>tam in biſce ſermonibus, quos nunc nos dicimus, quàm in-<lb/>ter ſeſe diſcordes fuere. </s>
  <s xml:id="echoid-s10802" xml:space="preserve">Quidam enim ipſorum, generatio-<lb/>nem è medio, corruptionemúe tollunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10803" xml:space="preserve">nibil enim eorũ, quæ <lb/>ſunt, generari, aut corrũpi, ſed ſolùm ita nobis uideri dicũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10804" xml:space="preserve"><lb/>ut Meliſſus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10805" xml:space="preserve">Parmenides: </s>
  <s xml:id="echoid-s10806" xml:space="preserve">quos &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10807" xml:space="preserve">ſi bene cætera dicũt, <lb/>non naturaliter tamen dicere oportet putare. </s>
  <s xml:id="echoid-s10808" xml:space="preserve">Eſſe nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10809" xml:space="preserve"><lb/>rerum aliquas ingenitas, omninó que immobiles, ad aliam <lb/>magis, atque priorem quàm ad naturalem conſideratio-<lb/>nem ſpectat. </s>
  <s xml:id="echoid-s10810" xml:space="preserve">Illi uerò quia nibil aliud præter ſubstantiam <lb/>ſenſibilium eſſe existimabant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10811" xml:space="preserve">quaſdam primi tales na-<lb/>turas intellexerunt, ſi cognitio aliqua, ut prudentia erit, ad <lb/>bæc illinc accomodatas ſententias traduxerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10812" xml:space="preserve">Alij ue-<lb/>rò, quaſi de industria contrariam bis babuerunt opinionẽ, <lb/>Sunt enim qui nullas rerũ ingenerabiles eſſe, ſed omnes fie-<lb/>ri dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10813" xml:space="preserve">generatas autẽ partim permanere, partim corrũ-<lb/>pi. </s>
  <s xml:id="echoid-s10814" xml:space="preserve">Eſt autem ſententiæ talis maximè quidem Heſiodus,
<pb o="80" file="302" n="302" rhead="ARIST. DE COELO."/>
deinde cæterorum ij, qui primi de natura dixerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10815" xml:space="preserve">Qui-<lb/>dam autem cætera quidem omnia fieri, fluereq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10816" xml:space="preserve">dicunt, ac ni <lb/>bil prorſus ſtabile eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s10817" xml:space="preserve">unum autem quid ſolùm permane-<lb/>re, ex quo bæc uniuerſa transfigurari ſunt apta: </s>
  <s xml:id="echoid-s10818" xml:space="preserve">quod qui-<lb/>dem cæteriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10819" xml:space="preserve">cõplures, et Heraclitus Epheſius dicere uelle <lb/>uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10820" xml:space="preserve">Sunt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10821" xml:space="preserve">qui corpus omne generabile faciũt, com-<lb/>ponentes ipſum ex planis, ac diſſoluentes in plana: </s>
  <s xml:id="echoid-s10822" xml:space="preserve">de cæte-<lb/>ris igitur alius erit ſermo. </s>
  <s xml:id="echoid-s10823" xml:space="preserve">Hiſce uerò qui hoc dicunt mo-<lb/>do, omniaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10824" xml:space="preserve">corpora ex planis constituunt, quod accidit <lb/>contra ſcientias dicere mathematicas, perfacilè eſt uidere. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10825" xml:space="preserve">Erat tamen æquum, aut non dimouere ipſas, aut credibilio-<lb/>ribus rationibus, quàm ſuppoſitiones ſunt, dimouere. </s>
  <s xml:id="echoid-s10826" xml:space="preserve">De-<lb/>inde patet eiuſdem eſſe ſententiæ ſolida quidem ex planis, ex <lb/>lineis autem plana, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10827" xml:space="preserve">has ex punctis componi: </s>
  <s xml:id="echoid-s10828" xml:space="preserve">quæ ſi ita <lb/>ſint, non neceſſe eſt partem lineæ, lineam eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10829" xml:space="preserve">Sed de biſce, <lb/>prius in ſermonibus de motu cõſiderauerimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s10830" xml:space="preserve">demonstra-<lb/>uimus enim indiuiſibiles nullas longitudines eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10831" xml:space="preserve">Quæ uerò <lb/>de naturalibus corporibus impoßibilia accidit hiſce dicere, <lb/>qui lineas indiuiſibiles faciunt, parumper nunc etiam con-<lb/>templemur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10832" xml:space="preserve">Ea nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10833" xml:space="preserve">impoßibilia, quæ in illis accidunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10834" xml:space="preserve"><lb/>in naturalibus ſanè ſequuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10835" xml:space="preserve">At non omnia, quæ in bis <lb/>ſequuntur, in illis accident, propterea quòd Mathematica <lb/>quidem abstractione dicuntur, naturali uerò additione.</s>
  <s xml:id="echoid-s10836" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div198" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-300-01" xlink:href="note-300-01a" xml:space="preserve">Hîc oſtendit <lb/>Ā<unsure/>riſt. naturalẽ <lb/>philoſophiam <lb/>circa corporeã <lb/>magnitudinem <lb/>plurimum ver-<lb/>ſari.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10837" xml:space="preserve">Complura autem ſunt, quæ indiuiſibilibus competere non <lb/>poſſunt, naturalibus autẽ neceſſariò cõpetũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10838" xml:space="preserve">ceu ſi quippiã <lb/>indiuiſibile eſſe dixerimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s10839" xml:space="preserve">in indiuiſibili enim, diuiſibile <lb/>eſſe nõ poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10840" xml:space="preserve">Affectus autẽ omnes diuiſibiles dupliciter <lb/>ſunt, aut ſpecie, aut per accideẽs. </s>
  <s xml:id="echoid-s10841" xml:space="preserve">Specie quidem, ut coloris, <lb/>album, et nigrũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s10842" xml:space="preserve">Per accidẽs autẽ, ſi id in quo eſt diuiſibile <lb/>ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10843" xml:space="preserve">Quare ſi ſint affectuũ ſimplices, omnes hoc modo ſunt
<pb o="81" file="303" n="303" rhead="LIBER III."/>
diuiſibiles. </s>
  <s xml:id="echoid-s10844" xml:space="preserve">Quapropter impoßibile ipſum in talibus eſt cõ <lb/>ſiderandum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10845" xml:space="preserve">Si igitur impoßibile eſt, utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10846" xml:space="preserve">parte põderis <lb/>nibil habente, totum habere pondus: </s>
  <s xml:id="echoid-s10847" xml:space="preserve">ſenſibilia uerò corpo-<lb/>ra aut omnia, aut aliqua pondus babent, ceu terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10848" xml:space="preserve">aqua, <lb/>ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10849" xml:space="preserve">ipſi etiam dixerint, ſi punctũ nibil ponderis habet, pa <lb/>tet neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10850" xml:space="preserve">lineas ipſas habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s10851" xml:space="preserve">Quòd ſi hæ non babent, neque <lb/>plana etiam habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s10852" xml:space="preserve">quare neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10853" xml:space="preserve">corpus ullum, ipſum babet.</s>
  <s xml:id="echoid-s10854" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10855" xml:space="preserve">At uerò punctum pondus habere non poſſe, patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10856" xml:space="preserve">graue <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10857" xml:space="preserve">omne grauius etiam, et leue leuius aliquo eſſe poteſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10858" xml:space="preserve">Grauius autem aut leuius, fortaſſe non neceſſe eſt graue, uel <lb/>leue eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s10859" xml:space="preserve">quemadmodũ et magnum quidem eſt maius, maius <lb/>autem non omne, magnum eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10860" xml:space="preserve">complura enim <lb/>ſunt, quæ abſolutè quidem ſunt parua, quibuſdam autẽ alijs <lb/>ſunt maiora. </s>
  <s xml:id="echoid-s10861" xml:space="preserve">Si igitur quod cùm graue ſit, grauius eſt, id <lb/>pondere maius eſſe neceſſe eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10862" xml:space="preserve">omne graue diuiſibile ſa-<lb/>nè erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10863" xml:space="preserve">punctum autem, indiuiſibile ſupponũt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s10864" xml:space="preserve">Præter-<lb/>eà ſi graue quidem eſt denſum, leue autẽ rarum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10865" xml:space="preserve">denſum <lb/>boc à raro differt, quòd æquali in mole plura ipſi inſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10866" xml:space="preserve">ſi <lb/>punctum ſit graue, ac leue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10867" xml:space="preserve">denſum nimirum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10868" xml:space="preserve">rarum <lb/>erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10869" xml:space="preserve">At denſum quidem eſt diuiſibile, punctin autẽ diuidi <lb/>nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10870" xml:space="preserve">Quòd ſi omne graue, molle, aut durũ eſſe neceſſe eſt, <lb/>impo ßibile aliquod ex bis in ferri facilè poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10871" xml:space="preserve">Eſt enim <lb/>id molle, quod in ſeipſum cedit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10872" xml:space="preserve">durũ autẽ id, quod nõ cedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10873" xml:space="preserve"><lb/>At quod cedit, diuiſibile eſſe constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s10874" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10875" xml:space="preserve">ex biſce <lb/>quæ ponderis expertia ſunt, pondus erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10876" xml:space="preserve">in quot enim boc, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10877" xml:space="preserve">in qualibus accidet, aut quonã modo definient, ſi baud <lb/>fingere uolunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s10878" xml:space="preserve">Et ſi omne maius pondere, pondus pondere <lb/>maius eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10879" xml:space="preserve">unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10880" xml:space="preserve">ſanè partibus uacantiũ pondus ba <lb/>bebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10881" xml:space="preserve">Nam ſi puncta quatuor pondus babent: </s>
  <s xml:id="echoid-s10882" xml:space="preserve">quod uerò ex <lb/>pluribus cõstat quàm boc, graui grauius eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10883" xml:space="preserve">quod gra
<pb o="82" file="304" n="304" rhead="ARIST. DE COELO"/>
ui grauius eſt, graue eſſe neceſſe eſt, perinde ut album eſt <lb/>quod albo albius eſt, id ſanè quod maius eſt uno puncto, gra <lb/>uius erit æquali ablato. </s>
  <s xml:id="echoid-s10884" xml:space="preserve">Quare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10885" xml:space="preserve">unum punctum pondus <lb/>babebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10886" xml:space="preserve">Præterea ſi plana ſolum ut lineæ cõponi poſſunt, <lb/>abſurdum eſſe uidecur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10887" xml:space="preserve">nam ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10888" xml:space="preserve">linea ad lineam utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10889" xml:space="preserve">mo <lb/>do &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10890" xml:space="preserve">per longitudinem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10891" xml:space="preserve">per latitudinem cõponitur, ſic <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10892" xml:space="preserve">cum plano cõponi planum oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10893" xml:space="preserve">linea uerò componi <lb/>cum linea poteſt, ſi ſuperponatur, non ſolùm ſi apponatur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10894" xml:space="preserve">At ſi per laticudinem etiam componi poſſunt, crit quippiã <lb/>corpus, quod neque eſt elementum, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10895" xml:space="preserve">ex elementis, ſi ex <lb/>hoc pacto planis compoſitis cõponatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10896" xml:space="preserve">Præterea ſi pla-<lb/>norum multitudine corpora ſunt grauiora, ut in Timæo eſt <lb/>definitum, patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10897" xml:space="preserve">lineam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10898" xml:space="preserve">punctum pondus habere, <lb/>ſubeunt enim inter ſeſerationis ſimilitudinem, ut prius etiã <lb/>diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s10899" xml:space="preserve">Sin uerò nan hoc differunt modo, ſed ex eo quia <lb/>terra quidem eſt graue, ignis autem leue, erit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10900" xml:space="preserve">planorum <lb/>aliud graue, aliud leue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10901" xml:space="preserve">linearum ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10902" xml:space="preserve">punctorũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s10903" xml:space="preserve"><lb/>etenim terræ planum, grauius erit, quàm ignis planum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10904" xml:space="preserve"><lb/>Omnino autẽ accidit, aut nullã unquã magnitudinẽ eſſe, aut <lb/>tolli poſſe, ſi ſimiliter ſe habet, punctum quidem ad lineam, <lb/>linea uerò ad planum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10905" xml:space="preserve">hoc ad corpus: </s>
  <s xml:id="echoid-s10906" xml:space="preserve">omnia enim ſire-<lb/>ſoluantur, in ipſa reſoluentur nimirum prim@. </s>
  <s xml:id="echoid-s10907" xml:space="preserve">Quare fieri <lb/>poteſt, ut ſola ſint puncta, corpus autem nullum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10908" xml:space="preserve">Inſuper ſi <lb/>tempus etiã ſimiliter ſeſe habet, tolletur aliquando, uel tol-<lb/>li poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10909" xml:space="preserve">ipſum enim nunc, indiuiduum eſt, perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10910" xml:space="preserve">li-<lb/>neæ punctum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10911" xml:space="preserve">Idem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10912" xml:space="preserve">ijs accidit, qui ex numeris cœlum <lb/>cõponunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10913" xml:space="preserve">quidam enim ex numeris naturam conſtituunt, <lb/>ut Pythagoricorum nonnulli. </s>
  <s xml:id="echoid-s10914" xml:space="preserve">Corpora nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10915" xml:space="preserve">naturalia, <lb/>pondus babere, leuitatemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s10916" xml:space="preserve">uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10917" xml:space="preserve">unitates autem, neque <lb/>corpus facere compoſitæ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10918" xml:space="preserve">pondus habere poſſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s10919" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="83" file="305" n="305" rhead="LIBER III."/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s10920" xml:space="preserve">Quòd ſit neceſſe, ſimpli ciũ corporũ aliquẽ motũ naturalẽ effe. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10921" xml:space="preserve">cõfutatio ſentẽtiæ Timæi. </s>
  <s xml:id="echoid-s10922" xml:space="preserve">Quod ſurſum, aut deorſum moue-<lb/>tur, omnino effe leue, aut graue. </s>
  <s xml:id="echoid-s10923" xml:space="preserve">Quòd motus quiſpiam natu-<lb/>ralis ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10924" xml:space="preserve">quòd aliquis violentus.</s>
  <s xml:id="echoid-s10925" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div200" type="section" level="1" n="114">
<head xml:id="echoid-head134" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s10926" xml:space="preserve">Esſe autem neceſſarium corporibus ſimplicibus natu-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-305-01a" xlink:href="note-305-01"/>
ra motum aliquem uniuerſis competere, ex biſce dilu-<lb/>cidum fiet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10927" xml:space="preserve">nam cùm moueri uideantur, ui nimirum ipſa <lb/>moueri neceſſe eſt, ſi proprium motum non babent: </s>
  <s xml:id="echoid-s10928" xml:space="preserve">idem <lb/>uerò eſt ui moueri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10929" xml:space="preserve">præter naturã. </s>
  <s xml:id="echoid-s10930" xml:space="preserve">At ſi præter naturam <lb/>eſt quiſpiam motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10931" xml:space="preserve">ſecundum naturam eſſe neceſſe eſt, <lb/>præter quem ille eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10932" xml:space="preserve">Et ſi multi ſunt ij, qui præter natu-<lb/>ram ſunt unum eum eſſe, qui eſt ſecundum naturam, neceſſe <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10933" xml:space="preserve">unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10934" xml:space="preserve">enim ſecundum quidem naturam ſimpli-<lb/>citer ſeſe babet, præter autem naturam multos habet mo-<lb/>tus. </s>
  <s xml:id="echoid-s10935" xml:space="preserve">Præterea ex quiete, hoc idem patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10936" xml:space="preserve">etenim aut ui, aut <lb/>ſecundum naturam quieſcant, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10937" xml:space="preserve">ui autem ibi ma-<lb/>nent, quò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10938" xml:space="preserve">ui feruntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10939" xml:space="preserve">ſecundum naturam itidem ibi <lb/>manent, quò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10940" xml:space="preserve">ſecundum naturam feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10941" xml:space="preserve">Cùm igitur <lb/>aliquid in medio manere uideatur, ſi ſecundum naturam, pa <lb/>tet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10942" xml:space="preserve">lationem, qua buc fertur, ſecundum naturã ipſi com-<lb/>petere: </s>
  <s xml:id="echoid-s10943" xml:space="preserve">ſin ui, quid eſt quod probibet ferri? </s>
  <s xml:id="echoid-s10944" xml:space="preserve">Si enim id, quod <lb/>probibet ferri, quieſcit, eadem uerba ſanè uoluemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s10945" xml:space="preserve">aut e-<lb/>nim id, quod primum quieſcit, ſecundum naturam quieſcit, <lb/>aut in infinitum abibitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10946" xml:space="preserve">quod quidem eſt impoßibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s10947" xml:space="preserve">Sin <lb/>mouetur, ut Empedocles terram quieſcere dicit conuerſio-<lb/>ne, aliquem in locum ſanè moueretur, cùm impoßibile ſit <lb/>in infinitum ferri: </s>
  <s xml:id="echoid-s10948" xml:space="preserve">nullũ enim impoßibile fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10949" xml:space="preserve">impoßibile au <lb/>tem eſt, infinitum tranſire. </s>
  <s xml:id="echoid-s10950" xml:space="preserve">Quare ſtet alicubi quod fertur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10951" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10952" xml:space="preserve">illic non ui maneat: </s>
  <s xml:id="echoid-s10953" xml:space="preserve">ſed ſecundum naturam, neceſſe <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10954" xml:space="preserve">Quòd ſi eſt ſecundùm naturam quies, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10955" xml:space="preserve">motus, erit <lb/>ſecundùm natur am ea latio, qua ad hunc itur locum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10956" xml:space="preserve">Qua-
<pb o="84" file="306" n="306" rhead="ARIST. DE COELO"/>
propter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10957" xml:space="preserve">Leucippus dicat oportet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10958" xml:space="preserve">Democritus, qui <lb/>prima corpora ſemper in uacuo, infinitoúe moueri dicunt, <lb/>quonã motu mouentur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10959" xml:space="preserve">quis eſt ipſorũ ſecundum natu-<lb/>ram motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s10960" xml:space="preserve">Nam ſi elementorũ aliud ab alio ui mcuetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10961" xml:space="preserve"><lb/>ſecundum naturã etiam aliquã uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10962" xml:space="preserve">motum eſſe ne-<lb/>ceſſe eſt, præter quem eſt, hiſce, qui uiolentus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10963" xml:space="preserve">et id quod <lb/>primũ mouet, nõ ui, ſed ſecundum naturã mouere oportet: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10964" xml:space="preserve">in infinitum enim abibitur, ſinõ erit quicquã primum mo-<lb/>uens ſecundum naturam, ſed ſemper ipſum prius ui ſubiens <lb/>motum mouebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s10965" xml:space="preserve">Hoc idem accidat neceſſe eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10966" xml:space="preserve">ſi ut in Ti <lb/>mæo eſt ſcriptum, clementa inordinate mouebantur anteà <lb/>quàm mundus ortus eſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s10967" xml:space="preserve">motum enim aut uiolentũ, aut ſe-<lb/>cundum naturã eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10968" xml:space="preserve">Quòd ſiſecundum naturã <lb/>mouebantur, mundũ eſſe neceſſe eſt, ſi quiſpiam uelit cũ di-<lb/>ligentia cõtemplari. </s>
  <s xml:id="echoid-s10969" xml:space="preserve">Primum nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10970" xml:space="preserve">mouens mouere neceſſe <lb/>eſt, ipſum ſecundum naturã ſubiens motum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10971" xml:space="preserve">ea quæ mo-<lb/>uentur nõ ui in ſuis quieſcentia locis, eum quem nunc habẽt <lb/>ordinem facere: </s>
  <s xml:id="echoid-s10972" xml:space="preserve">ea quidem quæ pondus habent, ad medium, <lb/>c<unsure/>auerò quæ leuitatem habent, à medio ſuopte pergentia nu <lb/>tu, hunc autem ordinem mundus habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s10973" xml:space="preserve">Præterea tantum <lb/>quiſpiam interrogauerit, fierine poterat, an non poterat, ut <lb/>inordinatè ſubeuntia motum talibus etiam mistionibus aliz<unsure/> <lb/>qua miſceantur, ex quibus ea corpora constant, quæ ſecun <lb/>dum naturã constituuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10974" xml:space="preserve">oßa inquam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10975" xml:space="preserve">caro, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10976" xml:space="preserve">istiuſ-<lb/>modi cætera, quemadmodum Empedocles in concordia fie <lb/>ridicit, ait enim: </s>
  <s xml:id="echoid-s10977" xml:space="preserve">Cõplura capita ſine collo ſunt orta. </s>
  <s xml:id="echoid-s10978" xml:space="preserve">A pud <lb/>autẽ eos qui infinita in infinito ea quæ mouentur faciunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10979" xml:space="preserve">ſi <lb/>unum eſt id, quod mouet, uno moueantur motu neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s10980" xml:space="preserve"><lb/>quare non ſine ordine mouebuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s10981" xml:space="preserve">Sin uerò ea, quæ mouẽt, <lb/>ſunt infinita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10982" xml:space="preserve">lationes infinitas eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10983" xml:space="preserve">Nam ſi
<pb o="85" file="307" n="307" rhead="LIBER III."/>
infinitæ ſint, ordo quidem erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10984" xml:space="preserve">non enim quia in idem non <lb/>ſeruntur, inordinatio accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s10985" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s10986" xml:space="preserve">enim nũc in idem uniuer <lb/>ſa ferũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s10987" xml:space="preserve">ſed ea tantũ quæ eiuſdem generis ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s10988" xml:space="preserve">Præterea <lb/>inordinatè quippiam fierinibil aliud eſt, quàm fieri præter <lb/>naturã: </s>
  <s xml:id="echoid-s10989" xml:space="preserve">ordo enim proprius, ſenſibilium natura nimirũ eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s10990" xml:space="preserve">At uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10991" xml:space="preserve">hoc abſurdũ eſt ac impoßibile, infinitũ inquã, <lb/>inordinatum motũ habere: </s>
  <s xml:id="echoid-s10992" xml:space="preserve">eſt enim ea natura rerum, quam <lb/>plures, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10993" xml:space="preserve">pluritẽpore habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s10994" xml:space="preserve">Contrariũigitur ipſis acci-<lb/>dit, inordinationẽ quidem eſſe ſecundum naturã, ordinem <lb/>uerò, mundumúe<unsure/> præter naturã, attamen nibil eorum quæ <lb/>ſunt ſecundum naturam, ſit forte fortuna. </s>
  <s xml:id="echoid-s10995" xml:space="preserve">Videtur autem <lb/>Anaxagoras, hoc ipſum bene accepiſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s10996" xml:space="preserve">ex immobilib<emph style="sub">9</emph> enim <lb/>incipit cõficere mundum. </s>
  <s xml:id="echoid-s10997" xml:space="preserve">Enituntur autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s10998" xml:space="preserve">cæteri con-<lb/>gregantes, aliquo modo rurſus mouere, ac ſegregare. </s>
  <s xml:id="echoid-s10999" xml:space="preserve">Ex di <lb/>ſtantibus autem ac ſubeuntibus motum, generationem face-<lb/>re non eſt conſonum rationi. </s>
  <s xml:id="echoid-s11000" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11001" xml:space="preserve">Empedo-<lb/>cles omittit eum motũ, qui eſt in concordia: </s>
  <s xml:id="echoid-s11002" xml:space="preserve">non enim cælũ <lb/>constituere potuiſſet, ex ſeparatis quidẽ extruens, ob con-<lb/>cordiam autẽ faciens cõgregationẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s11003" xml:space="preserve">ex ſegregatis enim ele-<lb/>mentis mundus eſt constitutus. </s>
  <s xml:id="echoid-s11004" xml:space="preserve">Quare ex uno fiat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11005" xml:space="preserve">con <lb/>gregato, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11006" xml:space="preserve">Naturalem igitur motum unuſquiſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11007" xml:space="preserve"><lb/>corporum eſſe, quò nõ ui mouẽtur, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11008" xml:space="preserve">præter naturam, ex <lb/>hiſce quæ diximus patuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11009" xml:space="preserve">Eſſe autem neceſſarium ponde-<lb/>ris nonnulla corpora momentum, ac leuitatis habere, ex his <lb/>dilucidũ fiet: </s>
  <s xml:id="echoid-s11010" xml:space="preserve">dicimus enim neceſſarium eſſe moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s11011" xml:space="preserve">Si uerò <lb/>id quod mouetur, momentum natura nõ habet, fieri non po-<lb/>teſt, ut aut è medio ad medium moueatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11012" xml:space="preserve">Sit enim A quidẽ <lb/>pondere carẽs, B uerò habeat pondus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11013" xml:space="preserve">tranſeat A qui-<lb/>dem C D ſ<unsure/>pacium, B uerò æquali in tempore ſpacium C E: </s>
  <s xml:id="echoid-s11014" xml:space="preserve"><lb/>per maius enim ſpacium, id quod pondus habet, ſeretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11015" xml:space="preserve">Si
<pb o="86" file="308" n="308" rhead="ARIST. DE COELO."/>
igitur corpus quod habet pondus, ea ratione qua diuiſum <lb/>eſt C E ſpacium diuidatur (poteſt enim ad partium ſuarum <lb/>aliquam ſic ſe habere, ut C E ſe habet ad C D) ſi totum per <lb/>totũ C E fertur, pars eodem tẽpore per C D feratur neceſſe <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11016" xml:space="preserve">Quareid quod pondere uacat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11017" xml:space="preserve">id quod eſt ponderis <lb/>particeps, per æquale ſpaciũ tẽpore eodẽ ferentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11018" xml:space="preserve">quod im <lb/>poßibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11019" xml:space="preserve">Eadẽ et in leuitate ratio fieri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11020" xml:space="preserve">Præter-<lb/>ea ſi quippiam corpus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11021" xml:space="preserve">ponderis expers &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11022" xml:space="preserve">leuitatis, mo <lb/>tum ſubibit, ui moueatur neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11023" xml:space="preserve">Si uerò uimoueatur, in-<lb/>finitum efficit motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11024" xml:space="preserve">Nam cum potentia quædam ſit ea, <lb/>quæ mouet, id autem quod eſt minus, ac leuius plus ab eadẽ <lb/>potentia moueatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11025" xml:space="preserve">ſit motũ A quidẽ pondere carens, per <lb/>C E ſpaciũ, B uerò pondus, æquali in tẽpore per C D. </s>
  <s xml:id="echoid-s11026" xml:space="preserve">Si igi <lb/>tur diuiſum fuerit id quod pondus habet, ea ratione quam <lb/>C E ad C D habet, fiet ut id quod auferetur ab eo quod pon <lb/>dus habet, æquali in tempore per C E feratur, quoniam totũ <lb/>per C D mouebatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11027" xml:space="preserve">celeritas enim minoris ad celeritatem <lb/>maioris ita ſeſe habebit, ut maius corpus ſe habet ad minus.</s>
  <s xml:id="echoid-s11028" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div200" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-305-01" xlink:href="note-305-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rift. pro-<lb/>bat elemẽtorã <lb/>motum eſſe alia <lb/>quẽ naturalẽ.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11029" xml:space="preserve">Per æquale ergo ſpacium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11030" xml:space="preserve">id quod pondere uacat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11031" xml:space="preserve"><lb/>id quod eſt ponderis particeps tẽpore eodem feretur, quod <lb/>quidem fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11032" xml:space="preserve">Quare ſi omni quouis propoſito per <lb/>maius ſpacium id mouebitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11033" xml:space="preserve">quod pondere caret, per in fi-<lb/>nitum utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11034" xml:space="preserve">ferri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11035" xml:space="preserve">Patet igitur omne definitũ corpus, <lb/>pondus, aut leuitatem habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s11036" xml:space="preserve">Cùm autem natura quidem <lb/>id ſit principium motus quod eſt in ipſo, potentia autem id <lb/>quod eſt in alio, aut aliud eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11037" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11038" xml:space="preserve">motus alius ſit ſecundùm <lb/>naturam, alius uiolentus, naturalem quidem motum celerio <lb/>rem faciet id quod potentia mouet, ut cum quo lapis deor-<lb/>ſum fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11039" xml:space="preserve">eum autem quieſt præter naturam, omnino po-<lb/>tentia ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s11040" xml:space="preserve">ad utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11041" xml:space="preserve">autẽ, utitur aëre ipſo, ut instrumẽto:</s>
  <s xml:id="echoid-s11042" xml:space="preserve">
<pb o="87" file="309" n="309" rhead="LIBER III."/>
eſt enim hic aptus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11043" xml:space="preserve">leuis eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11044" xml:space="preserve">grauis. </s>
  <s xml:id="echoid-s11045" xml:space="preserve">Lationem igitur <lb/>eam, qua ſurſum itur, faciet uti leuis, cùm pulſus fucrit, prin <lb/>cipiumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11046" xml:space="preserve">ſumpſerit à potẽtia ipſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s11047" xml:space="preserve">Lationem autẽ eam, quæ <lb/>deſcenditur, faciet uti grauis: </s>
  <s xml:id="echoid-s11048" xml:space="preserve">potentia enim quaſi uim im-<lb/>preſſam tradit utrique. </s>
  <s xml:id="echoid-s11049" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11050" xml:space="preserve">non ſequente co <lb/>quod mouit, id fertur quod præter naturã eſt motũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s11051" xml:space="preserve">ſi enim <lb/>nõ tale quid corpus eſſet, uiolentus motus ſanè nõ eſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s11052" xml:space="preserve">mo <lb/>tui quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11053" xml:space="preserve">ſecundum naturam cui@ſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11054" xml:space="preserve">modo eodem cõducit, <lb/>ſuo ad mobilis terga cõcurſu. </s>
  <s xml:id="echoid-s11055" xml:space="preserve">Omne igitur corpus leue eſſe, <lb/>aut graue: </s>
  <s xml:id="echoid-s11056" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11057" xml:space="preserve">quomodo ſeſe habent in hiſce motus præter <lb/>naturam, ex biſce quæ diximus, patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s11058" xml:space="preserve">Eſt autẽ manifestum <lb/>ex dictis: </s>
  <s xml:id="echoid-s11059" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11060" xml:space="preserve">omnium, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11061" xml:space="preserve">nullius ſimpliciter generatio-<lb/>nẽ corporis eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s11062" xml:space="preserve">impoßibile eſt enim uniuerſi corporis ge-<lb/>nerationem eſſe, ſinon ut uacuum eſſe quid ſeparatum po-<lb/>teſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11063" xml:space="preserve">Quo enim in loco id quod generatur, erit cùm fuerit <lb/>ortum, in hoc prius uacuũ eſſe ſi nullum ſit corpus, neceſſe <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11064" xml:space="preserve">aliud enim ex alio corpus fieri potest: </s>
  <s xml:id="echoid-s11065" xml:space="preserve">uelut ex aëre <lb/>ignis, ſed omnino ex nulla alia antecedẽte magnitudine fie-<lb/>ri impoßibile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11066" xml:space="preserve">maximè enim ex potẽtia corpore, corpus <lb/>actu fieri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11067" xml:space="preserve">ſed ſi id quod eſt potentia corpus, non eſt <lb/>prius aliud corpus actu, ſeparatum uacuum erit.</s>
  <s xml:id="echoid-s11068" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s11069" xml:space="preserve">Quibus corporibus generatio conueniat. </s>
  <s xml:id="echoid-s11070" xml:space="preserve">Cùm prima ſint cor-<lb/>porum elementa, quid Elementum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11071" xml:space="preserve">quot, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11072" xml:space="preserve">qualia ſint. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11073" xml:space="preserve">Vtrum Elementum ſpecie ſit diuiſibile, vt volunt aliqui po@ <lb/>nentes vnum ſolum.</s>
  <s xml:id="echoid-s11074" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div202" type="section" level="1" n="115">
<head xml:id="echoid-head135" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11075" xml:space="preserve">_RE_stat autem dicere, quorum eſt corporũ generatio, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-309-01a" xlink:href="note-309-01"/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11076" xml:space="preserve">quam ob cauſam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11077" xml:space="preserve">Cùm igitur in omnibus co-<lb/>gnitio ſit per prima, prima uerò eorum, quæ inſunt ſint <lb/>elementa, prius quænam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11078" xml:space="preserve">cur ſunt talium corporum ele-<lb/>menta, deinde quot, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11079" xml:space="preserve">qualia ſunt, conſider andũ eſſe uide-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11080" xml:space="preserve">Hoc autem dilucidum fuerit, ſi ſuppoſuerimus quænam
<pb o="88" file="310" n="310" rhead="ARIST. DE COELO"/>
ſit ipſius elementi natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s11081" xml:space="preserve">Siigitur id corporũ elementum, <lb/>in quod cætera corpora diuidũtur, in quibus ineſt potẽtia, <lb/>aut actu: </s>
  <s xml:id="echoid-s11082" xml:space="preserve">hoc enim utro modo ſehabet, adhuc ambigitur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11083" xml:space="preserve">ipſum autẽ eſt in forma diuerſa indiuiſibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s11084" xml:space="preserve">tale quid enim <lb/>omnes ipſum elementũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11085" xml:space="preserve">in omnibus dicere uolũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11086" xml:space="preserve">Quòd <lb/>ſi id quod eſt dictũ, eſt elementũ, talia quædã corporũ eſſe <lb/>neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11087" xml:space="preserve">in carne enim, ac ligno, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11088" xml:space="preserve">ſimilibus, ineſt ignis <lb/>potentia, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11089" xml:space="preserve">terra. </s>
  <s xml:id="echoid-s11090" xml:space="preserve">Maniſestè enim exillis hæc ſegregan <lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11091" xml:space="preserve">In igne autẽ, caro, aut lignũ nõ ineſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11092" xml:space="preserve">potentia, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11093" xml:space="preserve"><lb/>actu: </s>
  <s xml:id="echoid-s11094" xml:space="preserve">ſi enim eſſet, ſegregaretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11095" xml:space="preserve">Similiter neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11096" xml:space="preserve">ſi unum quid <lb/>ſolum ſit tale, in illo eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11097" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11098" xml:space="preserve">enim ſi caro, aut os, aut quod-<lb/>uis cæterorũ erit, ineſſe potentia cõtinuò eſt dicendum: </s>
  <s xml:id="echoid-s11099" xml:space="preserve">ſed <lb/>anteà quiſnã ſit generationis modus eſt cõtemplandũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s11100" xml:space="preserve">Ana <lb/>xagor as autẽ, de elemẽtis cõtrario modo, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11101" xml:space="preserve">Empedocles <lb/>dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11102" xml:space="preserve">hic enim ignẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11103" xml:space="preserve">terrã, cæteraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11104" xml:space="preserve">eiuſdẽ ſeriei corpo-<lb/>ra, elementa corporũ eſſe, ac omnia ex hiſce constare, dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11105" xml:space="preserve"><lb/>Anaxagoras uerò cõtrariũ aſſerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11106" xml:space="preserve">ea enim quæ ſunt ſimiliũ <lb/>partiũ, linea inquã, carnẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11107" xml:space="preserve">os, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11108" xml:space="preserve">quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11109" xml:space="preserve">talium, elementæ <lb/>eſſe dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11110" xml:space="preserve">aërem autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11111" xml:space="preserve">ignem, horũ ac cæterorũ omnium <lb/>ſeminũ mistum eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s11112" xml:space="preserve">utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11113" xml:space="preserve">enim ipſorũ, ex uniuerſis inui-<lb/>ſibilibus ſimiliũ partiũ congregatis eſſe dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11114" xml:space="preserve">Quapropter, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11115" xml:space="preserve">omnia ex his eſſe cenſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s11116" xml:space="preserve">ignem enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11117" xml:space="preserve">ætherem, idem <lb/>appellat, Cùm autẽ omnis naturalis corporis ſit proprius <lb/>motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s11118" xml:space="preserve">motus autem partim ſimplices ſint, partim miſti: </s>
  <s xml:id="echoid-s11119" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11120" xml:space="preserve"><lb/>mistorũ ſint misti ſimplicium ſimplices, patet corpora ſim <lb/>plicia quædam eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s11121" xml:space="preserve">ſunt enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11122" xml:space="preserve">ſimplices motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s11123" xml:space="preserve">Quare <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11124" xml:space="preserve">elementa eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11125" xml:space="preserve">cur elementa ſunt, constat.</s>
  <s xml:id="echoid-s11126" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div202" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-309-01" xlink:href="note-309-01a" xml:space="preserve">Hîc declarat <lb/>Ā<unsure/>riſto. quibus <lb/>corporibus ge, <lb/>neratio conue-<lb/>niat: déq; ele-<lb/>mẽtis nõnulla.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s11127" xml:space="preserve">Non eſſe infinita elementa ſimilarium partium, ut poſuit Ana-<lb/>xagoras. </s>
  <s xml:id="echoid-s11128" xml:space="preserve">Neque rectè putare Democritum Abderiten, eiusq́<unsure/>; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11129" xml:space="preserve">ſectatorem Leucippum, de ptimis magnitudinibus, ex qui-<lb/>bus gignunt omnia. </s>
  <s xml:id="echoid-s11130" xml:space="preserve">CAP. </s>
  <s xml:id="echoid-s11131" xml:space="preserve">IIII.</s>
  <s xml:id="echoid-s11132" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="89" file="311" n="311" rhead="LIBER III."/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11133" xml:space="preserve">COnſequens autẽ eſt, utrum ſint finita, aninfinita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11134" xml:space="preserve"><lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-311-01a" xlink:href="note-311-01"/>
ſi finita ſint, quẽ numerũ ſubeant, conſiderare, ac con <lb/>templari. </s>
  <s xml:id="echoid-s11135" xml:space="preserve">Primùm igitur infinita non eſſe, ut quidã arbitran <lb/>tur, cõtemplandũ eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11136" xml:space="preserve">Et primùm eos qui uniuerſa <lb/>quæ ſunt ſimilium partium elementa faciunt, ut Anaxago-<lb/>ras, in medium afferamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s11137" xml:space="preserve">nemo enim eorũ qui ita cenſent, <lb/>rectè accipit elementum: </s>
  <s xml:id="echoid-s11138" xml:space="preserve">uidemus enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11139" xml:space="preserve">multa mistorum <lb/>corporum ut carnem, oſſa, lapidem, lignum, in ſimiles diui-<lb/>di partes. </s>
  <s xml:id="echoid-s11140" xml:space="preserve">Quare ſi cõpoſitum non eſt elementũ, non omne <lb/>quod eſt ſimilium partium eſt clementum, ſed id quod in di-<lb/>uerſa ſpecie diuidi nequit, ut antea diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s11141" xml:space="preserve">Præ<unsure/>terea neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11142" xml:space="preserve">ſic elementum ſumentes, facere infinita neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11143" xml:space="preserve">omnia <lb/>cnim cadem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11144" xml:space="preserve">ſi quiſpiã ſumpſerit finita, reddentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11145" xml:space="preserve">Idem <lb/>enim faciet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11146" xml:space="preserve">ſi duo, uel tria talia ſolùm ſint, ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11147" xml:space="preserve">Empe-<lb/>docles facere conatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11148" xml:space="preserve">Cũ enim ipſis et boc pacto nõ omnia <lb/>ex ſimiles partes habentibus facere accidit (faciem enim nõ <lb/>ex faciebus faciũt, nec aliud quicquã eorum quæ ſecundùm <lb/>naturam ſunt figurata) patet longè melius eſſe principia fæ <lb/>cere finita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11149" xml:space="preserve">hæc quàmminima, ſi eadẽ omnia demonstra-<lb/>ri poßint, quemadmodum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11150" xml:space="preserve">Mathematici cenſent: </s>
  <s xml:id="echoid-s11151" xml:space="preserve">ſemper <lb/>enim aut forma, aut quãtitate, finita principia ſumunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11152" xml:space="preserve">Præ <lb/>terea ſi corpus à corpore diuerſum proprijs differentijs di <lb/>citur, corporũ autem differentiæ ſint finitæ (ipſis enim ſen-<lb/>ſibilibus differũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11153" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11154" xml:space="preserve">hæc ſunt finita, quod quidem demon-<lb/>ſtretur oportet) patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11155" xml:space="preserve">elementa neceſſariò eſſe finita.</s>
  <s xml:id="echoid-s11156" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div203" type="float" level="2" n="2">
<note position="right" xlink:label="note-311-01" xlink:href="note-311-01a" xml:space="preserve">Hîc oftendit <lb/>Ā<unsure/>rift. non eſſe <lb/>infinitaelemẽta <lb/>homæomera.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11157" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11158" xml:space="preserve">ut alij quidã dicunt, ut Leucippus, ac Abde-<lb/>rites Democritus, ea quæ accidunt conſentanea ſunt ratio-<lb/>ni: </s>
  <s xml:id="echoid-s11159" xml:space="preserve">primas enim magnitudines multitudine quidem infinitas, <lb/>magnitudines autem indiuiſibiles eſſe dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11160" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11161" xml:space="preserve">neque ex <lb/>una multa fieri, neque ex multis unum, ſed harum comple-
<pb o="90" file="312" n="312" rhead="ARIST. DE COELO"/>
xione, mutationeúe omnia generari. </s>
  <s xml:id="echoid-s11162" xml:space="preserve">Et hinanque, quodam-<lb/>modo numeros uniuerſa quæ ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11163" xml:space="preserve">ex numeris faciunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11164" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11165" xml:space="preserve">ſi enim non dilucidè dicunt, hoc tamen dicere uolunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11166" xml:space="preserve">Et <lb/>inſuper cùm figuris corpora differant, figuræ uerò ſint in-<lb/>finitæ, infinita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11167" xml:space="preserve">ipſa ſimplicia corpora eſſe dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11168" xml:space="preserve">Quæ-<lb/>nam autẽ eſt uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11169" xml:space="preserve">elementi figura, nihil definierũt, <lb/>ſed igni ſolùm rotundam tribuere figuram. </s>
  <s xml:id="echoid-s11170" xml:space="preserve">Aërem uerò, <lb/>aquam, ac cætera, magnitudine, paruitateq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11171" xml:space="preserve">diuiſere: </s>
  <s xml:id="echoid-s11172" xml:space="preserve">quia na <lb/>tura ipſorum eſt, ut omnium ſemen elementorum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11173" xml:space="preserve">Primùm <lb/>igitur idem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11174" xml:space="preserve">ipſos error comitari uidetur, non finita ipſa <lb/>principia ſumere, cùm omnia eadem ipſis dicere liceret. </s>
  <s xml:id="echoid-s11175" xml:space="preserve"><lb/>Deinde ſi corporum differentiæ non ſint infinitæ, patet ele <lb/>menta infinita non eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s11176" xml:space="preserve">Præterca indiuidua corpora eſſe di <lb/>centes, Mathematicis ſcientijs aduerſentur, complurá que <lb/>corum, quæ ſub opinionem omnium cadunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11177" xml:space="preserve">eorum quæ <lb/>ſenſu uidentur, èmedio tollant neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11178" xml:space="preserve">de quibus anteæ <lb/>diximus in hiſce quæ de tempore, motuúe ſunt dicta. </s>
  <s xml:id="echoid-s11179" xml:space="preserve">Et <lb/>inſuper, contraria ipſos dicere ſibijpſis neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11180" xml:space="preserve">impoßi <lb/>bile eſt enim, ſi elementa ſint indiuidua, aërem, aquam, ac <lb/>terram magnitudine, paruitateq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11181" xml:space="preserve">differre: </s>
  <s xml:id="echoid-s11182" xml:space="preserve">eſi<unsure/> enim impoſ-<lb/>ſibile, ex ſeſe mutuo generari: </s>
  <s xml:id="echoid-s11183" xml:space="preserve">corpora nanque maxima, ſi <lb/>ſegregentur, ſemper deficient: </s>
  <s xml:id="echoid-s11184" xml:space="preserve">at hoc pacto terram, aquam, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11185" xml:space="preserve">aërem uicißim ex ſeſe fieri dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11186" xml:space="preserve">Præterea neque ho-<lb/>rum ſententia, infinita ipſa elemẽta fieri uidebuntur, ſi cor-<lb/>pora quidem figuris differunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s11187" xml:space="preserve">figuræ uerò omnes ex pyra-<lb/>midibus constant:</s>
  <s xml:id="echoid-s11188" xml:space="preserve">rectarum quidem linearum, ex hiſce quæ <lb/>ſunt rectarum linearum: </s>
  <s xml:id="echoid-s11189" xml:space="preserve">ſphæra autem, ex partibus octo: </s>
  <s xml:id="echoid-s11190" xml:space="preserve"><lb/>ſint enim aliqua principia figurarum, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11191" xml:space="preserve">Quare <lb/>ſiue ſit unum, ſiue duo, ſiue plura: </s>
  <s xml:id="echoid-s11192" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11193" xml:space="preserve">ſimplicia corpora <lb/>multitudinem tantam ſubibunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11194" xml:space="preserve">Præterea ſi cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11195" xml:space="preserve">quidem
<pb o="91" file="313" n="313" rhead="LIBER III."/>
corporis mctus eſt proprius quidam, ſimplicisq́ corporis <lb/>motus eſt ſimplex: </s>
  <s xml:id="echoid-s11196" xml:space="preserve">ſimplices autem motus infiniti non ſunt, <lb/>propterea quòd neque ſimplices lationes, plures quàm duæ <lb/>ſunt, neque loca ſunt infinita, neque hoc pacto ſanè ipſa <lb/>elementa infinita erunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s11197" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s11198" xml:space="preserve">Opiniones antiquorum quatuor, de Elementis:</s>
  <s xml:id="echoid-s11199" xml:space="preserve">at{que} earundem <lb/>incommoda, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11200" xml:space="preserve">confutatio.</s>
  <s xml:id="echoid-s11201" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div205" type="section" level="1" n="116">
<head xml:id="echoid-head136" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11202" xml:space="preserve">QVoniam autem finita eſſe neceſſe eſt, conſiderarere-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-313-01a" xlink:href="note-313-01"/>
ſtat, utrum plura ſint, an unum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11203" xml:space="preserve">Quidam enim unum <lb/>ſolum eſſe ſupponũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11204" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11205" xml:space="preserve">horum, alij aquam, alij aërem, alij <lb/>ignẽ, alij aqua quidẽ ſubtilius, aëre uerò denſius. </s>
  <s xml:id="echoid-s11206" xml:space="preserve">quod qui-<lb/>dem celos uniuerſos, cùm ſit infinitum, inquiunt continere.</s>
  <s xml:id="echoid-s11207" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div205" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-313-01" xlink:href="note-313-01a" xml:space="preserve">Hîc cõtra pri-<lb/>ſcorum opinio <lb/>nes probat Ari <lb/>ſtot. plura vno <lb/>elemẽta eſſe, ea <lb/>demq́; finita.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11208" xml:space="preserve">Quiigitur hoc unum aquam, aut aërem faciunt, aut aqua <lb/>quidem ſubtilius, aëre uerò denſius, deinde exhoc raritate <lb/>cætera, denſitateq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11209" xml:space="preserve">generant, ijſanè ignorant aliquid aliud <lb/>clemento ſefacere prius: </s>
  <s xml:id="echoid-s11210" xml:space="preserve">generatio enim, ex elementis com-<lb/>poſitio eſt, ut dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11211" xml:space="preserve">ad elemẽta uerò profectio, diſſolutio.</s>
  <s xml:id="echoid-s11212" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11213" xml:space="preserve">Quareid quod eſt ſubtilium magis partium, natura prius <lb/>eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11214" xml:space="preserve">Cùmigitur omnium corporũ igncm ſubti-<lb/>lißimum eſſe dicant, ignis natura corporum primum erit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11215" xml:space="preserve">nihil autem refert, unum enim quippiam cæterorum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11216" xml:space="preserve">nõ <lb/>medium ipſum, primum eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11217" xml:space="preserve">Præterea raritate, <lb/>ac denſitate cætera generare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11218" xml:space="preserve">ſubtilitate atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11219" xml:space="preserve">großitie, <lb/>nihil differt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11220" xml:space="preserve">ſubtile enim, rarum: </s>
  <s xml:id="echoid-s11221" xml:space="preserve">groſſum autem, denſum <lb/>eſſe uolunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11222" xml:space="preserve">Subtilitaterurſus, atque großitie: </s>
  <s xml:id="echoid-s11223" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11224" xml:space="preserve">magnitu-<lb/>dine, ac paruitate idem eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11225" xml:space="preserve">Subtile eſt enim, quod paruarũ, <lb/>groſſum, quod magnarum partium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11226" xml:space="preserve">Quod enim ad <lb/>multum extenditur, id ſubtile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11227" xml:space="preserve">tale autem id eſt, quod ex <lb/>paruis partibus constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s11228" xml:space="preserve">Quare accidit, ipſos magnitudi-<lb/>ne, ac paruitate ſubstantias diuidere cæterorum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11229" xml:space="preserve">Accidet
<pb o="92" file="314" n="314" rhead="ARIST. DE COELO"/>
autem ita definientibus, uniuerſa ad aliquid dicere. </s>
  <s xml:id="echoid-s11230" xml:space="preserve">Atque <lb/>abſolutè non erit aliud ignis, aliud aqua, aliud aër: </s>
  <s xml:id="echoid-s11231" xml:space="preserve">ſed idem <lb/>eſt ad hoc ignis, ad aliquid aliud aër. </s>
  <s xml:id="echoid-s11232" xml:space="preserve">Quod quidem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11233" xml:space="preserve"><lb/>ijs accidit, qui plura quidem elementa eſſe aiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11234" xml:space="preserve">magnitu-<lb/>dine autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11235" xml:space="preserve">paruitate differre dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11236" xml:space="preserve">nam cùm unum-<lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11237" xml:space="preserve">quantitate ſit definitum, aliqua ratio nimirum inter <lb/>ipſas magnitudines erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11238" xml:space="preserve">Quare eorum quæ hanc rationem <lb/>habent, aliud aërem, aliud ignem, aliud terram, aliud aquam <lb/>eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11239" xml:space="preserve">propterea quod in maioribus rationes mino <lb/>rum inſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11240" xml:space="preserve">Quiuerò ignem elementum ipſum ſupponunt, <lb/>hoc quidem euadũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11241" xml:space="preserve">alia uerò ipſis accidere abſurda: </s>
  <s xml:id="echoid-s11242" xml:space="preserve">neceſ-<lb/>ſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11243" xml:space="preserve">Quidam enim ipſorum, igni figuram adiungunt, ut ij <lb/>qui pyramidem faciunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11244" xml:space="preserve">Quorum quidam ſimplicius dicũt, <lb/>pyramidem quidem dicentes id eſſe, quod maximè figurarũ <lb/>incidere poteſt, ignem autem corporum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11245" xml:space="preserve">Quidam probabi-<lb/>lius, corpora quidem uniuerſa ex eo cõpoſita eſſe quod eſt <lb/>omnium maximè ſubtilium partium, ſolidas uerò figur as <lb/>ex pyramidibus constare dicentes. </s>
  <s xml:id="echoid-s11246" xml:space="preserve">Quare cùm corporum <lb/>quidem ignis ſit ſubtilißimum, figurarum uerò pyramis ma <lb/>ximè paruarum eſt partium atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11247" xml:space="preserve">prima, primaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11248" xml:space="preserve">figura pri <lb/>miſit corporis, ignis proſectò pyramis erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11249" xml:space="preserve">Quidam de <lb/>figura quidem nihil dicunt, ſubtilißimarum autem partium <lb/>ſolum elementum ipſum faciunt, deinde ex hoc compoſitio-<lb/>nem ſubeunte, cætera fieri dicunt, perinde ut arenæ conſlan <lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11250" xml:space="preserve">Vtriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11251" xml:space="preserve">autem hæc difficilia accidunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11252" xml:space="preserve">nam ſi primum <lb/>corpus indiuiduum faciunt, illæ ratiocinationes, quas antea <lb/>diximus, ad hanc eandem materiam, ut patet, redibunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11253" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea ſi natur aliter cõtemplariuolunt, hoc dicere nequeũt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11254" xml:space="preserve">nam ſi omne corpus ad corpus quantitate comparabile eſt, <lb/>magnitudines autem ſimilitudinem ſubeunt rationis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11255" xml:space="preserve">ſi-
<pb o="93" file="315" n="315" rhead="LIBER III."/>
milium partium inter ſe &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11256" xml:space="preserve">elementorum, uelut uniuerſæ <lb/>aquæ ad aërem uniuerſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11257" xml:space="preserve">elementi ad elementũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11258" xml:space="preserve">in <lb/>cæteris eodẽ modo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11259" xml:space="preserve">aër maior eſt aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11260" xml:space="preserve">omnino id <lb/>quod ſubtiliorũ eſt partium, eò quòd großiorum: </s>
  <s xml:id="echoid-s11261" xml:space="preserve">patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11262" xml:space="preserve"><lb/>clementũ aquæ minus, quàm aëris eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s11263" xml:space="preserve">Si igitur magnitudo <lb/>minor ineſt maiori, elementũ ſanè aëris diuiſibile erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11264" xml:space="preserve"><lb/>ignis identidem ipſius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11265" xml:space="preserve">corũ omnino quæ ſubtiliorũ par <lb/>tium ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11266" xml:space="preserve">Sin diuiſibile faciunt ij quidem, qui igni figuram <lb/>tribuunt, eueniet partẽ ignis ignem nõ eſſe, propterea quòd <lb/>pyramis nõ ex pyramidibus constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s11267" xml:space="preserve">Et item, nõ omne cor-<lb/>pus elementum eſſe, aut ex elementis constare: </s>
  <s xml:id="echoid-s11268" xml:space="preserve">pars enim <lb/>ignis nec ignis eſt, nec aliud elementum ullum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11269" xml:space="preserve">Hiſce uerò <lb/>qui magnitudine definiunt, prius quid elemento elementum <lb/>eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11270" xml:space="preserve">hoc in infinitũ abire, ſi omne corpus diuiſibile eſt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11271" xml:space="preserve">quod paruarũ magis eſt partium eſt elementũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s11272" xml:space="preserve">Præterea <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11273" xml:space="preserve">his etiam accidit, idem ad hoc ignem eſſe dicere, ad aliud <lb/>aërem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11274" xml:space="preserve">aquam rurſus ad terrã. </s>
  <s xml:id="echoid-s11275" xml:space="preserve">Commune autẽ peccatum <lb/>uniuerſis eſt, qui elementũ unum ſupponunt, unũ naturalem <lb/>ſolum omniumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11276" xml:space="preserve">eundẽ facere motũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s11277" xml:space="preserve">omne nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11278" xml:space="preserve">naturale <lb/>corpus, principium habere motus uidemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s11279" xml:space="preserve">Si igitur omnia <lb/>corpora unum quid ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11280" xml:space="preserve">unus omniũ motus erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11281" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11282" xml:space="preserve">hoc eò <lb/>magis quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11283" xml:space="preserve">moueri neceſſe eſt, quò maius fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11284" xml:space="preserve">quemadmo <lb/>dum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11285" xml:space="preserve">ignis, quò maior fit, eò ſua latione celerius fertur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11286" xml:space="preserve">accidit autem, multa deorſum celerius ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s11287" xml:space="preserve">Quare pro-<lb/>pter hæc ipſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11288" xml:space="preserve">inſuper cùm definitum ſit prius naturales <lb/>plures eſſe motus, patetunum elementũ eſſe non poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s11289" xml:space="preserve">Cùm <lb/>autem neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11290" xml:space="preserve">infinita ſint, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11291" xml:space="preserve">unum ſit elemẽtum, plura eſſe <lb/>proſectò, atque finita eſſe neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s11292" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s11293" xml:space="preserve">Quod fieri nequeat<unsure/>, ut elementa ſint æterna: </s>
  <s xml:id="echoid-s11294" xml:space="preserve">nec eſſe commune <lb/>quodpiam corpus diuerſum ab ipſis, è quo generentur.</s>
  <s xml:id="echoid-s11295" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div207" type="section" level="1" n="117">
<head xml:id="echoid-head137" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<pb o="94" file="316" n="316" rhead="ARIST. DE COELO"/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11296" xml:space="preserve">COnſidcrandum eſt autem primò, utrum ſempiterna <lb/>ſint, an generentur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11297" xml:space="preserve">corrũpantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11298" xml:space="preserve">quo demonstra-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-316-01a" xlink:href="note-316-01"/>
to, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11299" xml:space="preserve">quot, et qualia ſunt, patebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11300" xml:space="preserve">Sempiterna igitur eſſe, <lb/>impoßibile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11301" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11302" xml:space="preserve">ignem enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11303" xml:space="preserve">aquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11304" xml:space="preserve">unumquodq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11305" xml:space="preserve">ſimplicium corporum, diſſo{lu}i uidemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s11306" xml:space="preserve">dißolutionẽ uerò, <lb/>aut infinitam eſſe, aut ſtare neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11307" xml:space="preserve">Si igitur infinita eſt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11308" xml:space="preserve">diſſolutionis tempus infinitum erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11309" xml:space="preserve">tempusrurſus <lb/>compoſitionis: </s>
  <s xml:id="echoid-s11310" xml:space="preserve">unaquæque enim partium in alio tempore <lb/>diſſoluitur, atque componitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11311" xml:space="preserve">Quare fiet ut extra tem-<lb/>pus infinitum, tempus ſit aliud infinitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s11312" xml:space="preserve">quàdoquidem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11313" xml:space="preserve"><lb/>compoſitionis tempus eſt infinitum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11314" xml:space="preserve">prius hoc diſſolu-<lb/>tionis tempus, ut extra infinitum ſit infinitum, quod quidẽ <lb/>impoßibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11315" xml:space="preserve">Sin ſtabit alicubi diſſolutio, autid corpus <lb/>in quo diſſolutio ſtabit, indiuiduum erit, aut diuiſibile qui-<lb/>dem erit, non tamen unqu@m diuidetur, ut Empedocles uel-<lb/>le uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11316" xml:space="preserve">Indiuiduum igitur non erit, propter rationes <lb/>anteà dictas. </s>
  <s xml:id="echoid-s11317" xml:space="preserve">At neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11318" xml:space="preserve">diuiſibile quidem erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11319" xml:space="preserve">nunquam autem <lb/>diſſoluetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11320" xml:space="preserve">minus enim corpus, facilius quàm maius corrũ-<lb/>pi poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11321" xml:space="preserve">Si igitur et maius hac corruptione corrumpitur, <lb/>ut in minora diſſoluatur, corpus minus id pati magis con-<lb/>ſentaneum eſt rationi. </s>
  <s xml:id="echoid-s11322" xml:space="preserve">Ignem autẽ, duobus modis corrum <lb/>pi uidemus, nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11323" xml:space="preserve">à contrario corrumpitur cùm extingui <lb/>tur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11324" xml:space="preserve">ipſe à ſeipſo marceſcens: </s>
  <s xml:id="echoid-s11325" xml:space="preserve">hoc autem patitur minor à <lb/>maiore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11326" xml:space="preserve">eo celerius, quò minor eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11327" xml:space="preserve">Quare corporum ele <lb/>menta corruptibilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11328" xml:space="preserve">generabilia eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11329" xml:space="preserve">Cùm <lb/>autem generabilia ſint, aut ex incorporeo, aut è corporeo <lb/>ipſorum generatio erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11330" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11331" xml:space="preserve">ſiex corpore, aut ex alio, aut ex <lb/>ſeſe uicißim ipſorum generatio erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11332" xml:space="preserve">Is igitur qui ipſa di-<lb/>cit ex incorporeo generari, uacuũ facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11333" xml:space="preserve">Nam omne quod <lb/>fit, in aliquo fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11334" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11335" xml:space="preserve">id in quo eſt generatio, aut incorporeũ
<pb o="95" file="317" n="317" rhead="LIBER III."/>
erit, aut habebit corpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s11336" xml:space="preserve">Et ſi habebit corpus, duo corpo-<lb/>ra ſimul in eodem erunt, id inquã quod fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11337" xml:space="preserve">id quod præ-<lb/>cedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11338" xml:space="preserve">Sin incorporeum erit, uacuum eſſe definitum neceſſe <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11339" xml:space="preserve">hoc autem impoßibile eſſe, anteà demonstrauimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s11340" xml:space="preserve">At <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11341" xml:space="preserve">ex corpore quodã elementa fieri poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11342" xml:space="preserve">eueniet enim <lb/>aliud corpus elementis prius eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s11343" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11344" xml:space="preserve">hoc, ſi pondus, aut le <lb/>uitatem habet, unum quid erit elemẽtorum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11345" xml:space="preserve">Si nullum habet <lb/>momentũ, immobile, ac Mathematicum erit, ſi tale autẽ, eſt <lb/>in loco non erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11346" xml:space="preserve">quo enim in loco quieſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11347" xml:space="preserve">in eũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11348" xml:space="preserve">moueri <lb/>poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11349" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11350" xml:space="preserve">ſi ui quidẽ, præter naturã: </s>
  <s xml:id="echoid-s11351" xml:space="preserve">ſi uerò non ui, ſecun-<lb/>dum naturã. </s>
  <s xml:id="echoid-s11352" xml:space="preserve">Si igitur in loco, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11353" xml:space="preserve">alicubi erit, elementorum <lb/>quippiam erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11354" xml:space="preserve">ſin uerò non erit in loco, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11355" xml:space="preserve">quicquam ex <lb/>ipſo erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11356" xml:space="preserve">id enim quod fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11357" xml:space="preserve">id ex quo fit, ſimul eſſe ne-<lb/>ceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11358" xml:space="preserve">Cùm autem neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11359" xml:space="preserve">ex incorporeo, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11360" xml:space="preserve">ex alio cor-<lb/>pore firi poßint, exſeſe mutuò fieri restat.</s>
  <s xml:id="echoid-s11361" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div207" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-316-01" xlink:href="note-316-01a" xml:space="preserve">Hîc oftẽdit ele <lb/>mẽta ſempiter-<lb/>na non eſſe, ex <lb/>ſéq; mutuò fie, <lb/>gi.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s11362" xml:space="preserve">Confutatio modi, quo Democritus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11363" xml:space="preserve">Empedocles mutuam <lb/>generationem elementorum ex ſeipſis oſtendunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11364" xml:space="preserve">Et quòd <lb/>neque transfiguratione, nec ſuperficierum reſolutione ex <lb/>ſe mutuò fiant.</s>
  <s xml:id="echoid-s11365" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div209" type="section" level="1" n="118">
<head xml:id="echoid-head138" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11366" xml:space="preserve">RVrſus igitur conſiderandum eſt quiſnam ſit mutuæ <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-317-01a" xlink:href="note-317-01"/>
generationis ipſorum modus: </s>
  <s xml:id="echoid-s11367" xml:space="preserve">utrum ut Empedocles <lb/>dicit, atque Democritus, an ut ij qui in plana diſſoluunt, <lb/>an alius quiſpiam ſit præter hos modus. </s>
  <s xml:id="echoid-s11368" xml:space="preserve">Empedoclem igi-<lb/>tur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11369" xml:space="preserve">Democritum præterit, non generationem ſe mu-<lb/>tuam, ſed apparentem facere generationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s11370" xml:space="preserve">Ineſſe enim <lb/>quæque ac ſegregari dicunt, quaſi è uaſe ſit ipſa generatio, <lb/>ſed non è materia quadam, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11371" xml:space="preserve">generari per mutationem.</s>
  <s xml:id="echoid-s11372" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div209" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-317-01" xlink:href="note-317-01a" xml:space="preserve">Hîc declar@@ <lb/>Ā<unsure/>riſto. quate, <lb/>nus ex ſe inui-<lb/>cem elementa <lb/>gignantur.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11373" xml:space="preserve">Deinde ſi hoc etiam modo fit generatio, non minus ea <lb/>quæ eueniunt, ſunt abſurda: </s>
  <s xml:id="echoid-s11374" xml:space="preserve">cadem enim magnitudo ſi den-<lb/>ſetur, grauior fieri non uidetur, At hoc dicant ij, qui <lb/>aquam ineſſe in aëre, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11375" xml:space="preserve">inde ſegregari dicunt, neceſſe
<pb o="96" file="318" n="318" rhead="ARIST. DE COELO"/>
eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11376" xml:space="preserve">cùm enim aqua ex aëre eſt orta, grauior eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11377" xml:space="preserve">Præterea <lb/>corporum mistorum alterum ſeparatum non neceſſe eſt lo <lb/>cum ſemper occupare maiorẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s11378" xml:space="preserve">At cùm oritur aër ex aqua, <lb/>maiorcm aër occupat locum: </s>
  <s xml:id="echoid-s11379" xml:space="preserve">quod enim ſubtiliorũ eſt par-<lb/>tium, id maiorem occupat locum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11380" xml:space="preserve">Patet autẽ hoc, et in ipſa <lb/>migratione, euaporante enim humido, ſpirituq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11381" xml:space="preserve">turgente ea <lb/>uaſa quæ molem continent ob angustiam rumpi uidentur.</s>
  <s xml:id="echoid-s11382" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11383" xml:space="preserve">Quare ſi uacuũ omnino non eſt, nec extendentur corpo-<lb/>ra, ut ij qui hæc dicunt inquiunt, ipſum impoßibile patet.</s>
  <s xml:id="echoid-s11384" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11385" xml:space="preserve">Sin uacuum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11386" xml:space="preserve">extenſio, uacat hoc porro, ratione, id <lb/>inquam, quod ſeparatur maiorẽ ſemper locum neceſſariò <lb/>occupare. </s>
  <s xml:id="echoid-s11387" xml:space="preserve">Generationẽ etiam mutuã deficere tandem neceſ-<lb/>ſe eſt, ſi finita in magnitudine, infinita finita non inſint, cùm <lb/>enim terra fit aqua, ex terra aliquid aufertur, ſi generatio <lb/>eſt ſegregatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11388" xml:space="preserve">iterum, cùm èreliqua ſimili modo oritur <lb/>aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s11389" xml:space="preserve">Si igitur hoc ſemper erit, eueniet in corpore finito <lb/>ineſſe infinita. </s>
  <s xml:id="echoid-s11390" xml:space="preserve">Cùm autem hoc impoßibile ſit, non ſemper <lb/>ex ſeſe mutuò generabuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11391" xml:space="preserve">Dictum eſt igitur elementorũ <lb/>migratione in ſeſe mutuam ſegregationem non eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s11392" xml:space="preserve">Re-<lb/>ſtat autem, ipſa mutationem ſubeuntia ſeſe mutuò generari: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11393" xml:space="preserve">atque hoc dupliciter. </s>
  <s xml:id="echoid-s11394" xml:space="preserve">Aut enim transfiguratione, ut ex ea-<lb/>dem cera pila fit, teſſeraúe, aut diſſolutiõe in plana, ut qui-<lb/>dam aiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11395" xml:space="preserve">At ſi transfiguratione generantur, fit ut ipſa <lb/>corpora neceſſariò indiuidua eſſe dicantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11396" xml:space="preserve">ſi enim indiui-<lb/>ſibilia ſint, ignis pars ignis non erit, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11397" xml:space="preserve">terræ pars terra: </s>
  <s xml:id="echoid-s11398" xml:space="preserve"><lb/>propterea quòd pyramidis pars, pyramis nõ eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11399" xml:space="preserve">teſſe-<lb/>ræ teſſera. </s>
  <s xml:id="echoid-s11400" xml:space="preserve">Sin diſſolutione planorũ, primò quidẽ abſurdũ <lb/>eſt, non omnia ex ſeſe mutuò generare: </s>
  <s xml:id="echoid-s11401" xml:space="preserve">quod quidem ipſos <lb/>dicere neceſſe eſt, atque dicunt, neque enim conſentaneum <lb/>eſt rationi unam partem expertem eſſe migrationis, neque
<pb o="97" file="319" n="319" rhead="LIBER III."/>
per ſenſum uidetur, ſed omnia in ſeſe mutari uidentur mu-<lb/>tuò. </s>
  <s xml:id="echoid-s11402" xml:space="preserve">Accidit autem eos de hiſce quæ apparent dicentes, nõ <lb/>conſentanea hiſce dicere quæ apparent. </s>
  <s xml:id="echoid-s11403" xml:space="preserve">huius autem cauſa <lb/>eſt, non bene prima principia capere, ſed omnia ad opinio-<lb/>nes definitas quaſdam reducere uelle. </s>
  <s xml:id="echoid-s11404" xml:space="preserve">Senſibilium enim prin <lb/>cipia for taſſe ſenſibilia ſint perpetuorum perpetua, corru-<lb/>ptibilium corruptibilia: </s>
  <s xml:id="echoid-s11405" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11406" xml:space="preserve">omnino ſub eodem ſint genere, <lb/>ſub quo ſubiecta collocantur, oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s11407" xml:space="preserve">Hiuerò propter <lb/>horũ amorem idem facere uidentur, quod ij faciunt, qui po-<lb/>ſitiones in rationibus conſeruant: </s>
  <s xml:id="echoid-s11408" xml:space="preserve">omne enim quod accidit, <lb/>tolerent, ut habentes principia uera, perinde quaſi non ex <lb/>hiſce, quæ eueniunt, nonnulla maximeq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11409" xml:space="preserve">ex fine dijudicare <lb/>oporteret. </s>
  <s xml:id="echoid-s11410" xml:space="preserve">Eſt autem finis effe ctiuæ quidẽ ſcientiæ ipſum <lb/>opus: </s>
  <s xml:id="echoid-s11411" xml:space="preserve">naturalis autem id, quod ſemper propriè per ſenſus <lb/>apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s11412" xml:space="preserve">Accidit autẽ ipſis, terram elementũ maximè eſſe, <lb/>ſolamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11413" xml:space="preserve">incorruptibilem: </s>
  <s xml:id="echoid-s11414" xml:space="preserve">ſi id quod indiſſolubile eſt, incor-<lb/>ruptibile eſt, ac elementum: </s>
  <s xml:id="echoid-s11415" xml:space="preserve">terra enim ſola, in aliud corpus <lb/>indiſſolubilis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11416" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11417" xml:space="preserve">in hiſce quæ diſſoluuntur, <lb/>triangulorũiuxta ſuſpenſio eſt conſona rationi: </s>
  <s xml:id="echoid-s11418" xml:space="preserve">fit autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11419" xml:space="preserve"><lb/>hoc in migratione, qua in ſeſe mutuò migrant: </s>
  <s xml:id="echoid-s11420" xml:space="preserve">propterea <lb/>quod ex inæqualibus multitudine triangulis cõstat. </s>
  <s xml:id="echoid-s11421" xml:space="preserve">Præter-<lb/>eà ij quihæc dicũt nõ è corpore faciãt generationẽ neceſſe <lb/>eſt, cũ enim ex plantis fuerit ortũ, non è corpore erit ortũ. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11422" xml:space="preserve">Inſuper nõ omne corpus diuiſibile ſit, ſed exactißimis ſcien <lb/>tijs aduerſentur, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11423" xml:space="preserve">Illæ enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11424" xml:space="preserve">ipſum intelligi-<lb/>bile: </s>
  <s xml:id="echoid-s11425" xml:space="preserve">diuiſibile accipiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11426" xml:space="preserve">At hi, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11427" xml:space="preserve">omne ſenſibile diuiſibi <lb/>le eſſe concedunt, propterea quòd ſuppoſitionem ſuam ſer-<lb/>uare uolunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11428" xml:space="preserve">qui nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11429" xml:space="preserve">figuram cuiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11430" xml:space="preserve">tribuunt elemento, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11431" xml:space="preserve"><lb/>hac ſubstãtias ipſorum distinguunt, hi indiuiſibilia faciant <lb/>ipſa, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11432" xml:space="preserve">pyramide enim, aut pila aliquo modo di-
<pb o="98" file="320" n="320" rhead="ARIST. DE COELO"/>
uiſa non erunt ea, quæ reſtant pyramis, aut pila. </s>
  <s xml:id="echoid-s11433" xml:space="preserve">Quare <lb/>aut pars ignis nõ ignis eſt, ſed erit quid elemẽto prius, pro-<lb/>pterea quòd omne corpus elementum eſt, aut ex elementis <lb/>conſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s11434" xml:space="preserve">aut non omne corpus diuiſibile eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s11435" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s11436" xml:space="preserve">Quòd figuræ præter ra@ionem accommodent elementis, uelut <lb/>igni ſphæram aut pyramidem: </s>
  <s xml:id="echoid-s11437" xml:space="preserve">reliquis alias, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11438" xml:space="preserve">quod nec ob <lb/>motum neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11439" xml:space="preserve">aliam affectionem vllam ſint accõmodandæ.</s>
  <s xml:id="echoid-s11440" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div211" type="section" level="1" n="119">
<head xml:id="echoid-head139" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11441" xml:space="preserve">_O_Mnino autẽ eniti ſimplicib<emph style="sub">9</emph> corporibus figuras tri <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-320-01a" xlink:href="note-320-01"/>
uere, metas egreditur rationis. </s>
  <s xml:id="echoid-s11442" xml:space="preserve">Primò quidem quia <lb/>accidet non repleri totum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11443" xml:space="preserve">In planis autem tres figuræ com <lb/>plere locum uidentur, triangulus, quadratum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11444" xml:space="preserve">ſex angu-<lb/>lorum figura: </s>
  <s xml:id="echoid-s11445" xml:space="preserve">in ſolidis autẽ duæ ſolæ, pyramis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11446" xml:space="preserve">teſſera. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11447" xml:space="preserve">Plures autem hiſce ſumantur neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11448" xml:space="preserve">quia plura faciunt <lb/>elementa. </s>
  <s xml:id="echoid-s11449" xml:space="preserve">Deinde corpora ſimplicia uniuerſa figuram ſu-<lb/>ſcipere in loco cõtinenti uidentur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11450" xml:space="preserve">maximè aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11451" xml:space="preserve">aër. </s>
  <s xml:id="echoid-s11452" xml:space="preserve"><lb/>Permanere igitur elementi figuram, impoßibile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11453" xml:space="preserve">nõ enim <lb/>totum tangeret omni ex parte id quod continet ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11454" xml:space="preserve">At ſi <lb/>in aliam uertetur figurã, non ulterius erit aqua, ſi ipſa diffe <lb/>rebat figura. </s>
  <s xml:id="echoid-s11455" xml:space="preserve">Quare patet figur as horum definitas non eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s11456" xml:space="preserve"><lb/>Sed natura hoc ipſum nobis declarare uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11457" xml:space="preserve">quod et con <lb/>ſentaneum eſt rationi. </s>
  <s xml:id="echoid-s11458" xml:space="preserve">Nam ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11459" xml:space="preserve">in cæteris in forme ſubie-<lb/>ctum ipſum eſſe oportet (maximè enim hoc pacto id quod <lb/>omnia ſuſcipit, formari, figurasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11460" xml:space="preserve">ſuſcipere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11461" xml:space="preserve">ut in Ti-<lb/>mæo eſt ſcriptum ) ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11462" xml:space="preserve">elementa ut materiam compoſi-<lb/>torum eſſe putare oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s11463" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11464" xml:space="preserve">mutari in ſe <lb/>mutuò poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11465" xml:space="preserve">cùm per aſjè ctus ipſorum differentiæ ſepa-<lb/>rantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11466" xml:space="preserve">Inſuper, quonam modo generari caro, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11467" xml:space="preserve">os, aut <lb/>quoduis compoſitorum corporum poteſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s11468" xml:space="preserve">Neque enim ex <lb/>elementis ipſis, quia non fit ex compoſitione continuum, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11469" xml:space="preserve">ex planis cõpoſitionem ſubeuntibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s11470" xml:space="preserve">ipſa enim elemẽta
<pb o="99" file="321" n="321" rhead="LIBER III."/>
compoſitiome generantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11471" xml:space="preserve">non ea quæ ex elementis con <lb/>ſtant. </s>
  <s xml:id="echoid-s11472" xml:space="preserve">Quare ſi quiſpiam exactè tales ſententias conſidera-<lb/>re uoluerit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11473" xml:space="preserve">non ſine exacta diſcußione probare, ac acce <lb/>ptare: </s>
  <s xml:id="echoid-s11474" xml:space="preserve">gener atione ex hiſce quæ ſunt, haſce tollere profectò <lb/>uidebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11475" xml:space="preserve">At uerò et ad affectus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11476" xml:space="preserve">potẽtias, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11477" xml:space="preserve">motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s11478" xml:space="preserve">figu <lb/>ræ non ſunt accõmodatæ corporibus, in quæ maximè refpi <lb/>ciẽtes hoc pacto figuras ipſas distribuere, ueluti cùm ignis <lb/>facilè ſit mobilis, et calefaciat, ac urat, quidam ſphærã qui-<lb/>dem pyramidẽ ipſum fecerunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11479" xml:space="preserve">hæc enim facilimè quidẽ mo <lb/>uentur, propterea quòd minima tangunt, minimeq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11480" xml:space="preserve">ſtabilia <lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11481" xml:space="preserve">maximè uerò calefaciunt, maximeq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11482" xml:space="preserve">urunt, quòd alterũ <lb/>totum angulus eſt, alterum acutißimum angulum habet: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11483" xml:space="preserve">angulis autẽ calefaciunt (ut aiunt) ac urunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11484" xml:space="preserve">Primùm igitur <lb/>utriq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11485" xml:space="preserve">de motu peccarunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11486" xml:space="preserve">nam tametſi figurarũ hæ facilimè <lb/>mobiles ſunt, non tamen ignis motu, facile mobiles ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11487" xml:space="preserve">mo <lb/>tus enim ignis ad ſupera fit atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11488" xml:space="preserve">recta: </s>
  <s xml:id="echoid-s11489" xml:space="preserve">hæ uerò facile ea mo <lb/>tione mobiles ſunt, quæ uolutio nuncupantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11490" xml:space="preserve">Deinde ſi ter <lb/>raideo teſſera eſt, quia ſtabilis eſt, atque manet, non autem <lb/>ubiuis, ſed ſuo in loco manet, ex alieno uerò fertur, niſi pro-<lb/>hibeatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11491" xml:space="preserve">ignis etiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11492" xml:space="preserve">cætera ſimili modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s11493" xml:space="preserve">patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11494" xml:space="preserve"><lb/>ignem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11495" xml:space="preserve">elementorum quodque in alieno quidem loco <lb/>ſphæram aut pyramidem quidem eſſe, in proprio uerò cu-<lb/>bum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11496" xml:space="preserve">Præterea ſi ignis ob angulos calefacit, ac urit, uniuer-<lb/>ſa elementa calefaciunt ſanè, aliud tamen alio forſitan ma-<lb/>gis: </s>
  <s xml:id="echoid-s11497" xml:space="preserve">uniuerſa enim angulos habent, ut id quod octo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11498" xml:space="preserve">id <lb/>quod duodecim ſedium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11499" xml:space="preserve">Democriti uerò ſentẽtia ſphæra <lb/>etiam uri, quia quidã angulus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11500" xml:space="preserve">Quare maiore different, <lb/>minoreq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11501" xml:space="preserve">gradu: </s>
  <s xml:id="echoid-s11502" xml:space="preserve">hoc autem falſum eſſe patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s11503" xml:space="preserve">Simul etiam <lb/>accidet, et mathematica corpora calefacere, ureré que (&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11504" xml:space="preserve"><lb/>illa nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11505" xml:space="preserve">angulos habent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11506" xml:space="preserve">in ipſis indiuidua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11507" xml:space="preserve">ſphæ-
<pb o="100" file="322" n="322" rhead="ARIST. DE COELO"/>
ræ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11508" xml:space="preserve">cubi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11509" xml:space="preserve">pyramides inſunt) præſertim ſi ſint in diui-<lb/>duæ magnitudines, uti dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11510" xml:space="preserve">nam ſi illa quidem urunt, illa <lb/>uerò non urunt, differentia eſt dicenda, ſed non ſic ſimplici-<lb/>ter dicẽdum eſt, uti dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11511" xml:space="preserve">Præterea ſi id quod uritur igni-<lb/>tur, ignis autẽ aut ſphæra, aut pyramis eſt, ea quæ cõburun <lb/>tur pyramidem fieri, aut ſphæram neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11512" xml:space="preserve">Incidere igi-<lb/>tur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11513" xml:space="preserve">diuidere, ſit accidens per rationem figuræ, pyrami-<lb/>dem uerò neceſſariò pyramides facere, uel ſphærã ſphæras, <lb/>à metis penitus egreditur rationis: </s>
  <s xml:id="echoid-s11514" xml:space="preserve">ſimileq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11515" xml:space="preserve">eſt atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11516" xml:space="preserve">ſi quiſ-<lb/>piam gladium in gladio, id, quod diuidit, diuidere cenſeat, <lb/>aut ſerram in ſerras. </s>
  <s xml:id="echoid-s11517" xml:space="preserve">Præterea ad diuidendũ ſolùm igni figu <lb/>ram reddere: </s>
  <s xml:id="echoid-s11518" xml:space="preserve">ridiculum eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11519" xml:space="preserve">ignis enim congregare <lb/>magis, finesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11520" xml:space="preserve">in unum redigere, quàm ſegregare uidetur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11521" xml:space="preserve">ſegregat enim ea quæ non eiuſdem generis ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11522" xml:space="preserve">congregat <lb/>autem ea, quæ ſub eodem genere collocantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11523" xml:space="preserve">Et congrega-<lb/>tio quidem per ſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11524" xml:space="preserve">fines enim in unum cogere, atque uni-<lb/>re, ignis ipſius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11525" xml:space="preserve">Segregatio uerò per accidens: </s>
  <s xml:id="echoid-s11526" xml:space="preserve">congre-<lb/>gans enim id, quod ſub eodem eſt genere, id quod alienũ eſt <lb/>excipit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11527" xml:space="preserve">Quare aut ad utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s11528" xml:space="preserve">, aut potius ad congregandũ, <lb/>figuram igni reddere oportebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s11529" xml:space="preserve">Inſuper cùm calidum, fri-<lb/>gidumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11530" xml:space="preserve">potentia ſint contraria, reddere frigido figuram <lb/>aliquam impoßibile eſt, proptereà quòd reddere quidẽ con <lb/>trariam figuram oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s11531" xml:space="preserve">nibil autem contrarium eſt figu-<lb/>ræ. </s>
  <s xml:id="echoid-s11532" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11533" xml:space="preserve">omnes omittunt hoc: </s>
  <s xml:id="echoid-s11534" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11535" xml:space="preserve">tamen aut <lb/>omnia figuris, aut nibil definire oportebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s11536" xml:space="preserve">Nonnulli autem <lb/>de potentia ipſius dicere conati, ſibijpſis contraria dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11537" xml:space="preserve"><lb/>frigidum enim id inquiunt eſſe, quod magnarum partium <lb/>eſt, propterea quòd premit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11538" xml:space="preserve">per meatus non tranſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11539" xml:space="preserve">Pa-<lb/>tet igitur, et calidum id eſſe quod tranſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11540" xml:space="preserve">tale autem id erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11541" xml:space="preserve"><lb/>quod partium ſubtilium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11542" xml:space="preserve">Quare fit ut paruitate, magni-
<pb o="101" file="323" n="323" rhead="LIBER IIII."/>
tudineq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11543" xml:space="preserve">frigidum differat, calidumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s11544" xml:space="preserve">, ſed non figuris. </s>
  <s xml:id="echoid-s11545" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea ſi pyramides ſint inæquales, magnæ non ignis erunt, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11546" xml:space="preserve">figura erit urendi cauſa, ſed contrarium. </s>
  <s xml:id="echoid-s11547" xml:space="preserve">Non differ-<lb/>reigitur elementa figuris, ex ijs, quæ diximus, patuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11548" xml:space="preserve">Cùm <lb/>autem proprijßimæ differẽtiæ corporum per affe ctus ſint, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11549" xml:space="preserve">operationes, atque potentias (cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11550" xml:space="preserve">enim corporis na <lb/>turalis opera affectus potentiasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11551" xml:space="preserve">dicimus eſſe) primùm de <lb/>his eſt dicendum, ut poſt horum contemplationem cuiuſq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11552" xml:space="preserve">differentias ad unum quodque ſumamus.</s>
  <s xml:id="echoid-s11553" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div211" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-320-01" xlink:href="note-320-01a" xml:space="preserve">Hîc oſtendit <lb/>Ā<unsure/>riſto. elemen, <lb/>ta non eſſe figu <lb/>rata.</note>
</div>
</div>
<div xml:id="echoid-div213" type="section" level="1" n="120">
<head xml:id="echoid-head140" xml:space="preserve">DE COELO <lb/>ARISTOTELIS <lb/>LIBER IIII.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s11554" xml:space="preserve">Quid ſit graue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11555" xml:space="preserve">quid leue: </s>
  <s xml:id="echoid-s11556" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11557" xml:space="preserve">quæ ſit vtriuſ{que} natura con_ <lb/>ſiderandum eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s11558" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div214" type="section" level="1" n="121">
<head xml:id="echoid-head141" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11559" xml:space="preserve">_D_E graui autem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11560" xml:space="preserve">leui quid eſt utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s11561" xml:space="preserve">, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-323-01a" xlink:href="note-323-01"/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11562" xml:space="preserve">quænam eſt natura ipſorum conſide-<lb/>remus oportet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11563" xml:space="preserve">propter quam cauſam <lb/>haſce potentias habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s11564" xml:space="preserve">cõtemplatio enim <lb/>deipſis, ſermonibus eſt accommodata de <lb/>motu. </s>
  <s xml:id="echoid-s11565" xml:space="preserve">Graue nim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11566" xml:space="preserve">leue exeo dicimus, quia aliquo <lb/>modo natur aliter moueri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11567" xml:space="preserve">Operationibus autem ipſo <lb/>rum nomina poſita non ſunt, niſi quiſpiam putet tale eſſe <lb/>ipſum momentum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11568" xml:space="preserve">Quia uerò naturalis tractatio eſt de mo <lb/>tu, hæc autem motus quaſi fomenta quædam in ſeipſis ha-<lb/>bent, ideo uniuerſi quidem potentijs ipſorum utuntur, non <lb/>tamen niſi pauci definiuere. </s>
  <s xml:id="echoid-s11569" xml:space="preserve">Viſis igitur hiſce primum quæ <lb/>ab alijs dicta ſunt, allatis etiã dubitationibus, quæ ad hanc <lb/>conſiderationem ſunt neceſſariæ, id deinde dicamus quod
<pb o="102" file="324" n="324" rhead="ARIST. DE COELO"/>
nobis de ipſis uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11570" xml:space="preserve">Grauia leuiaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11571" xml:space="preserve">partim ſimpliciter, <lb/>partim ad aliud dicuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11572" xml:space="preserve">Eorum enim, quæ põdus habent, <lb/>aliud leuius, aliud grauius dicimus eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s11573" xml:space="preserve">ut æs, grauius dici-<lb/>mus ligno. </s>
  <s xml:id="echoid-s11574" xml:space="preserve">De his igitur, quæ abſolutè dicuntur, nihil à ue <lb/>teribus dictum eſt, ſed de hiſce quæ ad aliud dicuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11575" xml:space="preserve">non <lb/>enim dicunt quid eſt ipſum graue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11576" xml:space="preserve">quid eſt ipſum leue: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11577" xml:space="preserve">ſed quid eſt ipſum grauius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11578" xml:space="preserve">quid ipſum leuius in hiſce, <lb/>quæ pondus habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s11579" xml:space="preserve">Id autem quod dicimus, magis dilu-<lb/>cidum hoc pacto fiet: </s>
  <s xml:id="echoid-s11580" xml:space="preserve">quædam enim à medio ſemper, quæ-<lb/>dam ad medium ſemper apta ſunt ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s11581" xml:space="preserve">Horum autem id <lb/>quidem, quòd à medio fertur, ſurſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s11582" xml:space="preserve">id autem quod ad me-<lb/>dium fertur, deorſum dicimus ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s11583" xml:space="preserve">Abſurdum eſt enim in <lb/>cœlo nõ existimare aliquid ſuprà, aliquid infrà eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s11584" xml:space="preserve">quem-<lb/>admodum quidam cenſent: </s>
  <s xml:id="echoid-s11585" xml:space="preserve">non enim eſſe aliud ſuperum, a-<lb/>liud inferum dicunt, ſi omni ex parte ſimile eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11586" xml:space="preserve">undique <lb/>quiſque gradiens aduerſis ipſe ſibi pedibus erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11587" xml:space="preserve">Nos autem <lb/>ipſum uniuerſi extremum, ſuprà dicemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s11588" xml:space="preserve">quod quidem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11589" xml:space="preserve"><lb/>poſitione eſt ſuprà, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11590" xml:space="preserve">ipſa natura primum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11591" xml:space="preserve">Cùm autem <lb/>ipſius cœli &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11592" xml:space="preserve">quid extremum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11593" xml:space="preserve">medium ſit, patet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11594" xml:space="preserve">ſu-<lb/>prà eſſe, ac infrà: </s>
  <s xml:id="echoid-s11595" xml:space="preserve">quemadmodum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11596" xml:space="preserve">multi dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11597" xml:space="preserve">uerùm <lb/>non ſatis. </s>
  <s xml:id="echoid-s11598" xml:space="preserve">Huius autem cauſa eſt, cœlum ipſos non omni ex <lb/>parte ſimile eſſe, ſed unum tantum, id hemiſphærium eſſe, <lb/>quod ſuprà nos eſt, putare. </s>
  <s xml:id="echoid-s11599" xml:space="preserve">Quòd ſi ſumpſerunt cœlum o-<lb/>mni ex parte tale, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11600" xml:space="preserve">medium ad uniuerſum ſimiliter ſe ha-<lb/>bere: </s>
  <s xml:id="echoid-s11601" xml:space="preserve">illud quidem ſuperum, medium autem inferum eſſe di <lb/>cent. </s>
  <s xml:id="echoid-s11602" xml:space="preserve">Id igitur abſolutè dicimus leue. </s>
  <s xml:id="echoid-s11603" xml:space="preserve">quod ſurſum, ad ex-<lb/>tremumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11604" xml:space="preserve">fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11605" xml:space="preserve">Id graue quod ſimpliciter deorſum, <lb/>atque ad medium fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11606" xml:space="preserve">Ad aliud autem leue, ac leuius <lb/>id eſſe dicimus, quod aliquo natura deorſum celerius fer-<lb/>tur utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11607" xml:space="preserve">pondus habentibus, æqualemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11608" xml:space="preserve">molem.</s>
  <s xml:id="echoid-s11609" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div214" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-323-01" xlink:href="note-323-01a" xml:space="preserve">De natura gra, <lb/>uis, et leuis hoc <lb/>in libro deter-<lb/>minat Ā<unsure/>riſtot. <lb/>hoc´{que} in cap. 5<unsure/>. <lb/>&amp; 2. antiquo-<lb/>rum opiniones <lb/>refert.</note>
</div>
<pb o="103" file="325" n="325" rhead="LIBER IIII."/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s11610" xml:space="preserve">Quòd Timæus nõ ſufficienter de Graui &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11611" xml:space="preserve">Leui determinauit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11612" xml:space="preserve">neque rectè ſenſiſſe antiques, id graue eſſe, quod mole maius <lb/>eſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s11613" xml:space="preserve">neque Democritum, qui ex vacui interceptione gra_ <lb/>uius, aut leuius ait: </s>
  <s xml:id="echoid-s11614" xml:space="preserve">neque plus minusúe materiæ huius cau_ <lb/>ſam ponendam eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s11615" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div216" type="section" level="1" n="122">
<head xml:id="echoid-head142" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11616" xml:space="preserve">_E_Orum igitur, qui prius ad horũ conſiderationẽ uene-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-325-01a" xlink:href="note-325-01"/>
runt, plurimi penè de leuibus hoc pacto, grauibusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11617" xml:space="preserve">ſo <lb/>lis dixere: </s>
  <s xml:id="echoid-s11618" xml:space="preserve">quorũ alterũ, utriq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11619" xml:space="preserve">pondus habentibus. </s>
  <s xml:id="echoid-s11620" xml:space="preserve">altero le <lb/>uius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11621" xml:space="preserve">De hoc autẽ pacto graui, leuiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11622" xml:space="preserve">facta conſideratio-<lb/>ne, de ſimpliciter etiã leui, grauiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11623" xml:space="preserve">determinatũ à ſe fuiſſe <lb/>putant: </s>
  <s xml:id="echoid-s11624" xml:space="preserve">ſermo tamen ad ipſa non accõmodatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11625" xml:space="preserve">Hoc autem <lb/>perſpicuum magis erit, ſi ulterius progrediamur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11626" xml:space="preserve">Quidam <lb/>enim de leuiore, grauioreq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11627" xml:space="preserve">ſic dicunt, ut in Timæo eſt ſcri-<lb/>ptum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11628" xml:space="preserve">Grauius quidem id eſſe, quod ex eiſdem pluribus con <lb/>ſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s11629" xml:space="preserve">Leuius autem id, quod ex eiſdem paucioribus constat: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11630" xml:space="preserve">quemadmodũ plumbo plumbum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11631" xml:space="preserve">æs ære maius, grauius <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11632" xml:space="preserve">Similiter et unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11633" xml:space="preserve">cæterorũ ſimilium forma in cx-<lb/>ceßione enim æqualium partiũ quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11634" xml:space="preserve">grauius est. </s>
  <s xml:id="echoid-s11635" xml:space="preserve">Eodẽ <lb/>modo lignum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11636" xml:space="preserve">plumbum dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11637" xml:space="preserve">ex quibuſdã enim eiſdẽ <lb/>omnia corpora, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11638" xml:space="preserve">una materia eſſe aiunt, ſed non uideri. </s>
  <s xml:id="echoid-s11639" xml:space="preserve"><lb/>Sic autem de finitis non dictum eſt de ſimpliciter leui, ac <lb/>graui. </s>
  <s xml:id="echoid-s11640" xml:space="preserve">Nunc enim ignis quidem ſemper eſt leuis, ſurſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11641" xml:space="preserve"><lb/>fertur, terra uerò, ac terrea cuncta deorſum, atque ad me-<lb/>dium ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11642" xml:space="preserve">Quare non ob triangulorum paucitatem, ex <lb/>quibus quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11643" xml:space="preserve">ipſorũ cõstare dicũt, ignis aptus eſt ſurſum <lb/>ferri: </s>
  <s xml:id="echoid-s11644" xml:space="preserve">maior enim minus utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11645" xml:space="preserve">moueretur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11646" xml:space="preserve">grauior eſſet, <lb/>eùm pluribus ex triangulis constet. </s>
  <s xml:id="echoid-s11647" xml:space="preserve">Nunc autem contra-<lb/>rium ſanè uidetur, quo enim maior eſt, eò leuior eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11648" xml:space="preserve">ſur-<lb/>ſum celerius fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11649" xml:space="preserve">De ſupero etiã loco deorſum paruus <lb/>ignis celerius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11650" xml:space="preserve">tardius magnus, fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11651" xml:space="preserve">Inſuper, cùm <lb/>@d quod pauciora habet ea, quæ ſunt generis eiuſdem le-
<pb o="104" file="326" n="326" rhead="ARIST. DE COELO"/>
uius eſſe, id uerò quo habet plura grauius eſſe dicãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11652" xml:space="preserve">aërem <lb/>autẽ, et ignem, ac aquam ex eiſdem aſſerant triangulis eſſe, <lb/>ſed paucitate, multitudineq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11653" xml:space="preserve">differre, quapropter aliud ipſo <lb/>rum leuius, aliud grauius eſſe, aliqua ſanè multitudo aëris <lb/>erit, quæ grauior erit aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s11654" xml:space="preserve">At totum contrarium accidit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11655" xml:space="preserve">ſemper enim maior aër, magis ſurſum fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11656" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11657" xml:space="preserve">omnino <lb/>pars quæuis aëris ſurſum ex aqua fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11658" xml:space="preserve">Quidã igitur ita <lb/>de graui, leuiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11659" xml:space="preserve">definierunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11660" xml:space="preserve">Quibuſdam autem non ſatis ui-<lb/>ſum eſt hoc pacto diuidere, ſed quamuis ætate uetustiores <lb/>eſſent, dehiſce tamẽ quæ nunc ſunt dicta, modo magis nouo <lb/>intellexerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11661" xml:space="preserve">Nonnulla nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11662" xml:space="preserve">corpora mole quidem mino-<lb/>ra, ſed grauiora eſſe uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11663" xml:space="preserve">Patet igitur non ſatis eſſe, ex <lb/>æqualibus ipſis primis ea quæ ſunt ponderis æqualis, dice-<lb/>re cõstare: </s>
  <s xml:id="echoid-s11664" xml:space="preserve">eſſent enim æqualia mole. </s>
  <s xml:id="echoid-s11665" xml:space="preserve">Maius autem ipſorũ, <lb/>grauius eſſe, abſurdũ quidẽ exhiſce dicere, qui prima ipſa, <lb/>ac indiuidua, ex quibus ea corporum constant, quæ pondus <lb/>habent, plana inquiunt eſſe:</s>
  <s xml:id="echoid-s11666" xml:space="preserve">ij autẽ, qui ſolida eſſe dicũt, ma <lb/>gis dicere poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11667" xml:space="preserve">Compoſitorũuerò quoniam ſingula nõ <lb/>hoc modo ſeſe habere uidentur, ſed multa grauiora minora <lb/>mole eſſe uidemus, quemadmodũ æs, lana: </s>
  <s xml:id="echoid-s11668" xml:space="preserve">aliam quidã cau-<lb/>ſam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11669" xml:space="preserve">putant eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11670" xml:space="preserve">aiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11671" xml:space="preserve">Vacuum enim comprehenſum <lb/>leuare corpora dicunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11672" xml:space="preserve">interdum maiora facere leuiora, <lb/>cùm plus habeant, ut inquiunt, uacui: </s>
  <s xml:id="echoid-s11673" xml:space="preserve">propterea &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11674" xml:space="preserve">molem <lb/>habere maiorem ex æqualibus ſolidis perſæpe, aut exmino-<lb/>ribus cõpoſita, dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11675" xml:space="preserve">Et omnino, cuilibet leuiori plus in-<lb/>eſſe uacui, cauſam aiunt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s11676" xml:space="preserve">Dicunt igitur hoc modo de <lb/>ipſis. </s>
  <s xml:id="echoid-s11677" xml:space="preserve">Sed addant neceſſe eſt, qui hoc pacto definiunt, ſi ſit <lb/>quippiam leuius, non ſolùm uacui plus, ſed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11678" xml:space="preserve">ſolidi minus <lb/>habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s11679" xml:space="preserve">Si enim talem rationẽ excedet, leuius ſanè nõ erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11680" xml:space="preserve">ob <lb/>id enim ipſum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11681" xml:space="preserve">ignem in quiunt leuißimũ eſſe, quia uacui
<pb o="105" file="327" n="327" rhead="LIBER IIII."/>
plurimum habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s11682" xml:space="preserve">Eueniet igitur magnum aurum plus ha-<lb/>bens uacui, igni paruo leuius eſſe, niſi &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11683" xml:space="preserve">ſolidum ipſum ha <lb/>buerit multiplex. </s>
  <s xml:id="echoid-s11684" xml:space="preserve">Quare hoc eſt dicendũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s11685" xml:space="preserve">Quidã igitur <lb/>eorum, qui non inquiunt uacuum eſſe, nihil de leui, grauiq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11686" xml:space="preserve">determinarunt ut Anaxagoras, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11687" xml:space="preserve">Empedocles. </s>
  <s xml:id="echoid-s11688" xml:space="preserve">Qui uerò <lb/>determinarũt quidem, nõ dicunt autem uacuũ eſſe, nihil di-<lb/>xere cur alia corporũ leuia, alia grauia ſunt, et alia ſurſum, <lb/>alia deorſum ſemper feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11689" xml:space="preserve">Nullã præterea de hoc men <lb/>tionẽ fecerunt, nonnulla, inquam, corporũ maiorem haben-<lb/>tia molẽ, leuiora minoribus eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s11690" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11691" xml:space="preserve">patet ex hiſce quæ di-<lb/>cta ſunt, quonam pacto fiet ut ipſi conſentanea dicant ijs, <lb/>quæ apparent. </s>
  <s xml:id="echoid-s11692" xml:space="preserve">Eos etiam qui leuitatis ignis cauſam, uacui <lb/>multitudinem inquiunt eſſe, eiſdem obnoxios difficultatibus <lb/>eſſe neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11693" xml:space="preserve">minus enim cæteris corporibus ſolidi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11694" xml:space="preserve">ua <lb/>cui plus habebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11695" xml:space="preserve">Attamen erit ignis aliqua multitudo, in <lb/>qua ſolidum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11696" xml:space="preserve">plenũ ea, quæ continentur in aliqua parua <lb/>terra, ſolida exuperabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11697" xml:space="preserve">Quòd ſi &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11698" xml:space="preserve">uacui dixerint, quonã <lb/>modo definierint ipſum ſimpliciter graue? </s>
  <s xml:id="echoid-s11699" xml:space="preserve">aut enim hoc qd' <lb/>plurima ſolidorũ habet, aut hoc quod uacui minus habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s11700" xml:space="preserve"><lb/>Si igitur hoc dicent modo, erit quædã terra adeò parua, ut <lb/>in illa minus ſit ſolidorum, quàm magno in igne. </s>
  <s xml:id="echoid-s11701" xml:space="preserve">Similiter ſi <lb/>uacuo etiã, definiant, erit quippiam eorũ, quæ ſemper deor-<lb/>ſum feruntur, leuius eo, quod ſimpliciter eſt leue, ſemperq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11702" xml:space="preserve"><lb/>fertur ad ſupera loca: </s>
  <s xml:id="echoid-s11703" xml:space="preserve">quod quidem eſt impoßibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s11704" xml:space="preserve">id enim <lb/>quod abſolutè eſt leue, leuius eſt ſemper hiſce, quæ pondus <lb/>habent, ac deorſum feruntur, Id autẽ quod eſt leuius, nõ ſem <lb/>per eſt leue:</s>
  <s xml:id="echoid-s11705" xml:space="preserve"><unsure/> propterea quòd &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11706" xml:space="preserve">in hiſce, quæ põdus habẽt, <lb/>aliud alio leuiusdicitur eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s11707" xml:space="preserve">ut aqua, terra. </s>
  <s xml:id="echoid-s11708" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11709" xml:space="preserve">hoc <lb/>uacuũ, inquã, rationẽ ad plenũ habere, ſufficiens ad ſoluen-<lb/>dam dubitationem eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11710" xml:space="preserve">Accidet enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11711" xml:space="preserve">hunc mo-
<pb o="106" file="328" n="328" rhead="ARIST. DE COELO"/>
dum dicentibus, ipſum identidẽ impoßibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s11712" xml:space="preserve">In maiore enim <lb/>igne, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11713" xml:space="preserve">minore, eandẽ ſolidum ad uacuũ rationẽ habebit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11714" xml:space="preserve">At maior ignis minore ſurſum celerius fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11715" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11716" xml:space="preserve">maius au-<lb/>rum, plumbumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s11717" xml:space="preserve">, celerius deorſum mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11718" xml:space="preserve">cæterorũ <lb/>quodque ſimili modo, quæ pondus habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s11719" xml:space="preserve">At hoc accidere <lb/>profectò nõ oportebat: </s>
  <s xml:id="echoid-s11720" xml:space="preserve">ſi hoc pacto graue, leueq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11721" xml:space="preserve">eſt defini <lb/>tum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11722" xml:space="preserve">Abſurdũ autẽ eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11723" xml:space="preserve">ſi hoc uacuũ quidẽ ſurſum fera-<lb/>tur, uacuũ autem ipſum nõ ſurſum feratur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11724" xml:space="preserve">At uerò ſi uacuũ <lb/>quidẽ aptum est ſurſum ferri, plenũ uerò deorſum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11725" xml:space="preserve">ob <lb/>hoc utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11726" xml:space="preserve">lationis ſunt cæteris cauſæ, nihil de compoſitis <lb/>cõſiderare oportebat, cur alia corporum grauia, alia leuia <lb/>ſunt, ſed de ipſis dicere cur leue alterũ eſt, alterũ pondus ha <lb/>bet. </s>
  <s xml:id="echoid-s11727" xml:space="preserve">Et inſuper, quænam eſt cauſa, ut plenũ uacuumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11728" xml:space="preserve">non <lb/>distent. </s>
  <s xml:id="echoid-s11729" xml:space="preserve">Vacat autẽ ratione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11730" xml:space="preserve">locum uacuo facere, quaſi <lb/>ipſum locus quidã non ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11731" xml:space="preserve">Quòd ſi uacuum mouetur, eſſe <lb/>quendã ipſius locum è quo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11732" xml:space="preserve">ad quẽ mutatur, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11733" xml:space="preserve"><lb/>Et inſuper, quidnam ipſius motus eſt cauſa? </s>
  <s xml:id="echoid-s11734" xml:space="preserve">Non eſi enim <lb/>uacuum ipſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s11735" xml:space="preserve">nõ enim ſolùm ipſum, ſed ſolidum etiã moue <lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11736" xml:space="preserve">Similiter abſurda accidunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11737" xml:space="preserve">ſi quiſpiã aliter definit, <lb/>magnitudine, paruitateq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11738" xml:space="preserve">faciẽs grauiora, leuioraq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s11739" xml:space="preserve">, et alio <lb/>quouis extruens modo, uniuerſis modò eadẽ materies aßi-<lb/>gnetur, aut plures quidem ſubcõtrariæ tamen. </s>
  <s xml:id="echoid-s11740" xml:space="preserve">Nam ſi una <lb/>ſit, nõ erit graue ſimpliciter, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11741" xml:space="preserve">leue, quemadmodũ ijs acci <lb/>dit, qui ex triangulis constituunt elemẽta. </s>
  <s xml:id="echoid-s11742" xml:space="preserve">Sin cõtrariæ ſint, <lb/>ut ij qui uacuũ plenumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11743" xml:space="preserve">dicunt, dici nõ poteſt, quã ob cau <lb/>ſam ea, quæ ſunt inter ſimpliciter grauia, leuiaq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s11744" xml:space="preserve">: grauiora, <lb/>leuioraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11745" xml:space="preserve">ſunt inter ſeſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11746" xml:space="preserve">ſimplicibus etiam ipſis. </s>
  <s xml:id="echoid-s11747" xml:space="preserve">Magni-<lb/>tudine autẽ paruitateq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11748" xml:space="preserve">definire: </s>
  <s xml:id="echoid-s11749" xml:space="preserve">figmẽto quidẽ magis quàm <lb/>priora eſt ſimile. </s>
  <s xml:id="echoid-s11750" xml:space="preserve">Sed quia differentiam elementorũ quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11751" xml:space="preserve"><lb/>facere poteſt, ſecurius ad anteriores dubitationes ſehabet.</s>
  <s xml:id="echoid-s11752" xml:space="preserve">
<pb o="107" file="329" n="329" rhead="LIBER IIII."/>
Eiuerò, quinaturam unam eorum facit, quæ magnitudine <lb/>differunt idem accidere quæ hiſce accidunt qui materiã fa-<lb/>ciant unã, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11753" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11754" xml:space="preserve">neq: </s>
  <s xml:id="echoid-s11755" xml:space="preserve">leue quicquã ſimpliciter eſſe, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11756" xml:space="preserve">ferri ſurſum, ſed aut posterius ſerri, aut extrudi: </s>
  <s xml:id="echoid-s11757" xml:space="preserve">et mul <lb/>ta parua, paucis magnis grauiora eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s11758" xml:space="preserve">Quòd ſihoc erit, <lb/>accidet magnum aëra, magnumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11759" xml:space="preserve">ignẽ, aqua, terraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11760" xml:space="preserve">parua <lb/>grauiorem eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s11761" xml:space="preserve">quod quidem fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11762" xml:space="preserve">Eaigitur quæ ab <lb/>alijs ſunt dicta, hæc ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11763" xml:space="preserve">hoc modo dicuntur.</s>
  <s xml:id="echoid-s11764" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div216" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-325-01" xlink:href="note-325-01a" xml:space="preserve">Degraui, &amp; le <lb/>ui hic Ā<unsure/>riſt, ex <lb/>ſententia deier <lb/>minat antiquo <lb/>rum.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s11765" xml:space="preserve">Quòd unumquod{que} fenſibilium ita in ſuum locum feratur, vt <lb/>ad ſpeciem.</s>
  <s xml:id="echoid-s11766" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div218" type="section" level="1" n="123">
<head xml:id="echoid-head143" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. ex <lb/>propria ſenten, <lb/>tia de graui &amp; <lb/>leui determi_ <lb/>nat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11767" xml:space="preserve">_NO_s autem primùm id definiamus oportet, quo de ma <lb/>ximè quidam dubitant, cur alia corporũ ſurſum, alia <lb/>deorſum ſemper, alia ſurſum, deorſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11768" xml:space="preserve">ſecundùm natu-<lb/>ram feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11769" xml:space="preserve">Deinde de graui leuiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11770" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11771" xml:space="preserve">affectibus hiſce, <lb/>qui circa ipſa accidunt, quam ob cauſam fiunt, dicamus.</s>
  <s xml:id="echoid-s11772" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11773" xml:space="preserve">_D_e hoc itaq;</s>
  <s xml:id="echoid-s11774" xml:space="preserve">, ferri, inquam, unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11775" xml:space="preserve">ſuum in locum, <lb/>perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11776" xml:space="preserve">de cæteris generationibus existimandum eſſe <lb/>uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11777" xml:space="preserve">Nam cùm tres ſint motus, alius in magnitudine, <lb/>alius in forma, alius in loco, in horum quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11778" xml:space="preserve">mutationem è <lb/>contrarijs in cõtraria, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11779" xml:space="preserve">in media fieri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11780" xml:space="preserve">nõ in quoduis <lb/>cuiuſuis mutationẽ eſſe uidemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s11781" xml:space="preserve">Simili modo neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11782" xml:space="preserve">motiuũ <lb/>cuiuſuis quoduis, ſed ut alterabile ac accreſcibile ſunt diuer <lb/>ſa, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11783" xml:space="preserve">alteratiuum, ac accreſcitiuũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s11784" xml:space="preserve">Eodem modo et loco <lb/>motiuum non quoduis cuiuſuis mobilis, existimandum eſt <lb/>eſſe, Ad ſuperum igitur locum, ac inferum motiua quidem <lb/>ſunt id quod ponderis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11785" xml:space="preserve">id quod leuitatis eſt affectiuum: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11786" xml:space="preserve">mobile autem id, quod potentia graue eſt, atque leue. </s>
  <s xml:id="echoid-s11787" xml:space="preserve">Ferri <lb/>uerò quodque ſuum in locum, nihil aliud eſt, quàm in ſuam <lb/>formam ſerri. </s>
  <s xml:id="echoid-s11788" xml:space="preserve">Atque hoc pacto magis quiſpiam existima-<lb/>uerit id, quod antiqui dicebãt, ſimile (inquam) in ſimile fer-
<pb o="108" file="330" n="330" rhead="ARIST. DE COELO"/>
ri:</s>
  <s xml:id="echoid-s11789" xml:space="preserve">hoc enim non omnino accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11790" xml:space="preserve">non enim ſi quiſpiam ter-<lb/>ram co in loco poſuerit, ubinunc eſt luna, quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11791" xml:space="preserve">partium <lb/>ad ipſam ferretur, ſed eum in locum ubi etiam nunc eſt col-<lb/>locata. </s>
  <s xml:id="echoid-s11792" xml:space="preserve">Omnino igitur ſimilibus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11793" xml:space="preserve">differentiam non ſub-<lb/>euntibus, hoc accidat eodem motu neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11794" xml:space="preserve">Quare quò <lb/>pars una quædam apta eſt ferri, eò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11795" xml:space="preserve">totum aptum eſt fer <lb/>ri. </s>
  <s xml:id="echoid-s11796" xml:space="preserve">Cùm autem locus ipſius continentis ſit finis, extremum <lb/>autem, atque medium omnia, quæ ſurſum mouentur, deor-<lb/>ſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11797" xml:space="preserve">contineat, atque hoc forma eius quodam modo ſit, <lb/>quod continetur ſuum in locum ferri, nihil aliud eſt, quà in <lb/>ſimile ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s11798" xml:space="preserve">Ea enim quæ deinceps ſunt collocata, ſimilia <lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11799" xml:space="preserve">aqua nanque aëri: </s>
  <s xml:id="echoid-s11800" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11801" xml:space="preserve">hic; </s>
  <s xml:id="echoid-s11802" xml:space="preserve">igni ſimilis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11803" xml:space="preserve">Contrà ue-<lb/>rò dici in medijs quidem poteſt, in extremis uerò nõ poteſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11804" xml:space="preserve">uelut aërem aquæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11805" xml:space="preserve">aquam terræ: </s>
  <s xml:id="echoid-s11806" xml:space="preserve">ſemper enim id quod ſu <lb/>perius eſt, ad id quod ſub ipſo collocatur ſic ſe habet, ut ad <lb/>materiam forma. </s>
  <s xml:id="echoid-s11807" xml:space="preserve">Quærere uerò cur ignis ad ſupera loca, <lb/>et terra ad infera fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11808" xml:space="preserve">idẽ quod hoc eſt, cur ſanabile, ſi mo <lb/>uetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11809" xml:space="preserve">mutatur ea ratione, qua eſt ſanabile, in ſanitatẽ, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11810" xml:space="preserve">non ad albedinem uenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11811" xml:space="preserve">Similiter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11812" xml:space="preserve">cætera alter abilia <lb/>cuncta. </s>
  <s xml:id="echoid-s11813" xml:space="preserve">At uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11814" xml:space="preserve">accreſcibile cùm hoc mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11815" xml:space="preserve">quo eſt <lb/>accreſcibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s11816" xml:space="preserve">non in ſanitatem, ſed in exceßionem magnitu-<lb/>dinis uenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11817" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11818" xml:space="preserve">horum unumquodq;</s>
  <s xml:id="echoid-s11819" xml:space="preserve">, aliud in qua-<lb/>litate, aliud in quantitate mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11820" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11821" xml:space="preserve">in loco, leuia quidem <lb/>ad ſupera: </s>
  <s xml:id="echoid-s11822" xml:space="preserve">grauia uerò ad infera loca, proficiſcuntur, exci-<lb/>pitur tamen hoc: </s>
  <s xml:id="echoid-s11823" xml:space="preserve">hæc enim graue, inquam, ac leue, in ſeipſis, <lb/>mutationis principium habere uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11824" xml:space="preserve">illa uerò nõ in ſe-<lb/>ipſis, ſed foris, ceu ſanabile, ac accreſcibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s11825" xml:space="preserve">quanquam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11826" xml:space="preserve"><lb/>hæc interdum ex ſeipſ<unsure/> mutantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11827" xml:space="preserve">paruo facto in exter <lb/>nis motu, alterum in ſanitatem, alterum in incrementũ acce <lb/>dit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11828" xml:space="preserve">Et cùm idem ſit ſanabile, ægritudinisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11829" xml:space="preserve">ſuſceptiuum, ſi
<pb o="109" file="331" n="331" rhead="LIBER IIII."/>
caratione, quaſanabile eſt, mou<unsure/>eatur, in ſanitatem pergit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11830" xml:space="preserve">ſin hoc quo ægro tabile eſt, in ægritudinẽ fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11831" xml:space="preserve">Magis ta-<lb/>men graue, leué que in ſeipſis principium habere uidentur, <lb/>propterea quòd horum materia propinquißima ſubstan-<lb/>tiæ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11832" xml:space="preserve">Signum cuius eſt, lationem abſoluturum eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11833" xml:space="preserve"><lb/>ultimam motuum generatione. </s>
  <s xml:id="echoid-s11834" xml:space="preserve">Quare motus hic, ſubstan <lb/>tia primus erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11835" xml:space="preserve">Cùm igitur aër ex aqua fit, atque è graui <lb/>leue, in ſuperum locum uenit: </s>
  <s xml:id="echoid-s11836" xml:space="preserve">ſimul autem eſt leue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11837" xml:space="preserve">non <lb/>ulterius fit, ſed illic eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11838" xml:space="preserve">Patet igitur, cùm potentia ſit ad <lb/>actum proficiſcens, uenire illuc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11839" xml:space="preserve">ad tantum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11840" xml:space="preserve">ad tale, <lb/>ubi eſt actus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11841" xml:space="preserve">quanti, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11842" xml:space="preserve">qualis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11843" xml:space="preserve">ubi. </s>
  <s xml:id="echoid-s11844" xml:space="preserve">Eadem eſt cauſa, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11845" xml:space="preserve">ut terra, ac ignis iam actu ad ſua loca nullo impediente <lb/>moueantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11846" xml:space="preserve">etenim elementum cùm prohibens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11847" xml:space="preserve">ſanabi-<lb/>le cùm detinens ſublatum fuerit, continuò fertur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11848" xml:space="preserve">mouet <lb/>etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11849" xml:space="preserve">id quod in initio fecit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11850" xml:space="preserve">id quod ſubtraxit, aut id <lb/>unde reſiliuit, ut primis in ſermonibus dictum eſt, in quibus <lb/>definiebamus nihil horum ipſum ſeipſum mouere. </s>
  <s xml:id="echoid-s11851" xml:space="preserve">Dictum <lb/>eſt igitur quam ob cauſam fertur quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11852" xml:space="preserve">eorum, quæ ferun <lb/>tur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11853" xml:space="preserve">quid eſt ſuum in locum ferri.</s>
  <s xml:id="echoid-s11854" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s11855" xml:space="preserve">Quòd aliquod ſimpliciter graue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11856" xml:space="preserve">leue ſimpliciter, et definitio <lb/>horum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11857" xml:space="preserve">Quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11858" xml:space="preserve">determinatum ſit medium ad quod grauia <lb/>ferantur, at que extremum ad quod leuia.</s>
  <s xml:id="echoid-s11859" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div219" type="section" level="1" n="124">
<head xml:id="echoid-head144" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11860" xml:space="preserve">Differentias autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11861" xml:space="preserve">ea quæ accidũt circa ipſa nune <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-331-01a" xlink:href="note-331-01"/>
dicamus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s11862" xml:space="preserve">Primum igitur ſit definitũ ut uni-<lb/>uerſis uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11863" xml:space="preserve">graue quidem ſimpliciter id eſſe, quod omni-<lb/>bus ſubstat. </s>
  <s xml:id="echoid-s11864" xml:space="preserve">Leue autem, id quod ſuper omnia natat: </s>
  <s xml:id="echoid-s11865" xml:space="preserve">ſimpli-<lb/>citer autem dico in ipſum genus reſpiciens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11866" xml:space="preserve">in ea, in qui-<lb/>bus ambo non inſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11867" xml:space="preserve">ignis enim quæuis magnitudo, niſi <lb/>fortè quippiam aliud prohibeat, ferri ſurſum uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11868" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11869" xml:space="preserve"><lb/>terræ etiam quæuis magnitudo, deorſum eodem modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s11870" xml:space="preserve">&amp;</s>
  <s xml:id="echoid-s11871" xml:space="preserve">
<pb o="110" file="332" n="332" rhead="ARIST. DE COELO"/>
celerius id fertur, quod maius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11872" xml:space="preserve">Alio uerò modo grauia le <lb/>uiaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11873" xml:space="preserve">ſunt ea, quibus utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11874" xml:space="preserve">ineſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11875" xml:space="preserve">etenim natant ſuper ali-<lb/>qua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11876" xml:space="preserve">ſubstant, ut aër, et aqua, abſolutè nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11877" xml:space="preserve">neutrũ ho-<lb/>rũ leue eſt, aut graue: </s>
  <s xml:id="echoid-s11878" xml:space="preserve">terra enim ambo ſunt leuiora: </s>
  <s xml:id="echoid-s11879" xml:space="preserve">quæuis <lb/>enim pars ipſorum ſubſidet igni, ad ſeipſa uerò ſimpliciter <lb/>aliud eſt graue, aliud eſt leue: </s>
  <s xml:id="echoid-s11880" xml:space="preserve">aër enim quantauis magnitudi <lb/>ne, ſemper eſt ſuper aquam: </s>
  <s xml:id="echoid-s11881" xml:space="preserve">aqua autem quantauis quantita <lb/>tc, ſubſidet aëri ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s11882" xml:space="preserve">Quoniam autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11883" xml:space="preserve">cæterorũ alia <lb/>pondus habent, alia leuitatem, patet eam differentiam, quæ <lb/>in ſimplicibus eſt horum omnium cauſam eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s11884" xml:space="preserve">Ex eo nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11885" xml:space="preserve">quia aliud plus, aliud minus illorũ ſunt aſſecuta: </s>
  <s xml:id="echoid-s11886" xml:space="preserve">alia corpo <lb/>rum leuia, alia grauia erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11887" xml:space="preserve">Quare, de illis dicendũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11888" xml:space="preserve">cæ-<lb/>tera enim, illa prima ſequuntur, quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11889" xml:space="preserve">eos oportere face <lb/>re dicimus, qui ob plenum graue eſſe dicunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11890" xml:space="preserve">ob uacuum <lb/>leue. </s>
  <s xml:id="echoid-s11891" xml:space="preserve">Accidit igitur eadem nõ ubiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11892" xml:space="preserve">grauia, leuiaq́ ob diffe <lb/>rentiam primorum uideri: </s>
  <s xml:id="echoid-s11893" xml:space="preserve">lignum enim centum librarum, <lb/>plumbo unius libræ in aëre grauius, in aqua leuius erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11894" xml:space="preserve"><lb/>Cauſa autem eſt, omnia præter ignem pondus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11895" xml:space="preserve">leuitatem <lb/>præter terram, habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s11896" xml:space="preserve">Terra igitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11897" xml:space="preserve">quæ terræ pluri-<lb/>mum habent, ubique grauitatem habere neceſſe eſt, aquam <lb/>autem ubiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11898" xml:space="preserve">præter quam in terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11899" xml:space="preserve">aërem ſimiliter, præ-<lb/>terquam in aqua, ac terra. </s>
  <s xml:id="echoid-s11900" xml:space="preserve">Suo enim in loco grauitatem <lb/>habent omnia, præter ignem. </s>
  <s xml:id="echoid-s11901" xml:space="preserve">Signum cuius eſt, utrem in fla <lb/>tum plus ponderis, quàm uacuum habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s11902" xml:space="preserve">Quare ſi quid <lb/>plus aëris habet, quàm terræ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11903" xml:space="preserve">aquæ, id in aqua quidem <lb/>alio leuius, in aëre uerò grauius eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11904" xml:space="preserve">nam non natat <lb/>quidem ſuper aërem, natat autem ſuper aquam. </s>
  <s xml:id="echoid-s11905" xml:space="preserve">Eſſe autẽ <lb/>quippiam ſimpliciter graue, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11906" xml:space="preserve">ſimpliciter leue, ex hiſce <lb/>perſpicuin eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11907" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11908" xml:space="preserve">leue ſimpliciter id dico, quod ſemper <lb/>ſurſum aptum eſt, niſi prohibeatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11909" xml:space="preserve">graue id quod ſem-
<pb o="111" file="333" n="333" rhead="LIBER IIII."/>
per deorſum aptum eſt ferri: </s>
  <s xml:id="echoid-s11910" xml:space="preserve">ſunt enim aliqua talia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11911" xml:space="preserve">non <lb/>omnia pondus habent, ut quidam putant. </s>
  <s xml:id="echoid-s11912" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11913" xml:space="preserve">alijs qui-<lb/>buſdam graue eſſe uidetur, ſemperq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11914" xml:space="preserve">ad medium ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s11915" xml:space="preserve">Eſt <lb/>autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11916" xml:space="preserve">leue ſimili modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s11917" xml:space="preserve">uidemus enim, uti dictum eſt <lb/>prius, terrea ipſa ſub omnibus eſſe collocata, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11918" xml:space="preserve">ad mediũ <lb/>ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s11919" xml:space="preserve">At uerò, medium ipſum eſt definitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11920" xml:space="preserve">Si igitur eſt <lb/>quip piam, quod ſuper omnia eminet, ut ignis in ipſo aëre <lb/>ſurſum ferri uidetur aëre quieſcente, patet hunc ad ipſum <lb/>extremũ ferri: </s>
  <s xml:id="echoid-s11921" xml:space="preserve">quare nihil ipſe ponderis habere poteſt, ſub <lb/>alio enim collocaretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11922" xml:space="preserve">At ſi hoc eſſet, aliquid aliud eſſet <lb/>pro fectò, quod ad ipſum extremũ moueretur, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11923" xml:space="preserve">ſuper <lb/>omnia, quæ feruntur, collocaretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11924" xml:space="preserve">Nunc autem, nihil eſſe <lb/>uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11925" xml:space="preserve">Ignis igitur nullum pondus habet, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11926" xml:space="preserve">etiam ter-<lb/>ra leuitatem ullam habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s11927" xml:space="preserve">ſiquidem ſubſidet uniuerſis, idq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11928" xml:space="preserve">quod ſubſidet ad ipſum medium fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11929" xml:space="preserve">At uerò medium <lb/>eſſe ad quod latio fit eorũ, quæ pondus habent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11930" xml:space="preserve">ex quo <lb/>leuia ſurſum feruntur, ex multis patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s11931" xml:space="preserve">Primò quidem ex eo <lb/>quia nihil ferri in infinitũ poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11932" xml:space="preserve">ut enim nihil eſt impoßi-<lb/>bile, ſic neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11933" xml:space="preserve">fit impoßibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s11934" xml:space="preserve">Latio uerò è quopiam in quip <lb/>piam, generatio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11935" xml:space="preserve">Deinde ignis quidẽ ſurſum, terra ue-<lb/>rò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11936" xml:space="preserve">quic quid pondus habet, deorſum, ſimiles ad angulos <lb/>fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11937" xml:space="preserve">Quare ad medium feratur, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11938" xml:space="preserve">Vtrum au-<lb/>tem ad terræ medium, an uniuerſi feratur, cùm idem mediũ <lb/>ſit ipſorum, alia ratio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s11939" xml:space="preserve">Cùm autem id quod omnibus <lb/>ſubstat ad medium ipſum feratur, id quod ſuper omnia na-<lb/>tat, ad ultimum capedinis, in qua fit motus, feratur neceſſe <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11940" xml:space="preserve">ſunt enim contraria, medium &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11941" xml:space="preserve">extremum: </s>
  <s xml:id="echoid-s11942" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11943" xml:space="preserve">ſubsta-<lb/>re, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11944" xml:space="preserve">natare. </s>
  <s xml:id="echoid-s11945" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11946" xml:space="preserve">cum ratione duo ſunt, gra-<lb/>ue &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11947" xml:space="preserve">leue: </s>
  <s xml:id="echoid-s11948" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11949" xml:space="preserve">loca enim ſunt duo, medium ipſum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11950" xml:space="preserve">ex-<lb/>tremum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11951" xml:space="preserve">Eſt igitur quid &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11952" xml:space="preserve">id quod eſt inter hæc, quod ad
<pb o="112" file="334" n="334" rhead="ARIST. DE COELO"/>
utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11953" xml:space="preserve">ipſorum alterũ dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11954" xml:space="preserve">id enim quod eſt inter ex-<lb/>tremum aliquo modo et medium eſt amborum: </s>
  <s xml:id="echoid-s11955" xml:space="preserve">quo circa eſt <lb/>quid &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11956" xml:space="preserve">aliud graue, et leue, ceu aër, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11957" xml:space="preserve">aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s11958" xml:space="preserve">Dicimus au-<lb/>tem id quidem quod continet, formæ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s11959" xml:space="preserve">id autẽ quod con-<lb/>tinetur, materiei. </s>
  <s xml:id="echoid-s11960" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11961" xml:space="preserve">hæc differẽtia uniuerſis in generibus <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11962" xml:space="preserve">in qualitate enim, et quãtitate, eſt aliud ut forma magis, <lb/>aliud ut materies, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11963" xml:space="preserve">in loco ſimili modo, ſuperum enim eſt <lb/>definiti, inferum materiei. </s>
  <s xml:id="echoid-s11964" xml:space="preserve">Quare et in ipſa materia quæ eſt <lb/>ipſius grauis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11965" xml:space="preserve">leuis, quò quidẽ tale eſt potentia, eò grauis <lb/>materies eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11966" xml:space="preserve">quò uerò tale eſt, eò leuis materies eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11967" xml:space="preserve">eadẽ <lb/>quidem eſt, eſſe autem nõ idem eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11968" xml:space="preserve">quemadmodũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11969" xml:space="preserve">ægro-<lb/>tabile, ac ſanabile, idem eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s11970" xml:space="preserve">eſſe uerò non idem eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s11971" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div219" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-331-01" xlink:href="note-331-01a" xml:space="preserve">Hic oftendit <lb/>Ā<unsure/>riſt. graue &amp; <lb/>leue dupliciter <lb/>dici: ſimplici-<lb/>ter ſcilicet, &amp; <lb/>reſpectiuè<unsure/>, ſiue <lb/>ad aliud.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s11972" xml:space="preserve">Quòd ſint elementa quatuor: </s>
  <s xml:id="echoid-s11973" xml:space="preserve">quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11974" xml:space="preserve">non omnium vna ſit ma-<lb/>teria, ut uacuum, ſolidum, aut trianguli, quę ſit cauſa, diuer-<lb/>ſorum ipſis motuum.</s>
  <s xml:id="echoid-s11975" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div221" type="section" level="1" n="125">
<head xml:id="echoid-head145" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s11976" xml:space="preserve">_ID_ igitur, quod talem materiem habet, leue eſt, ſemperq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s11977" xml:space="preserve">
<anchor type="note" xlink:label="note-334-01a" xlink:href="note-334-01"/>
ſurſum fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s11978" xml:space="preserve">id uerò quod contrariam habet, graue eſt, <lb/>ſemperq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s11979" xml:space="preserve">deorſum fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11980" xml:space="preserve">At ea, quæ diuerſas quidem ab <lb/>his habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s11981" xml:space="preserve">ſic uerò inter ſeſe habentes, ut hæ ſe habent, ſim-<lb/>pliciter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11982" xml:space="preserve">ſurſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11983" xml:space="preserve">deorſum feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11984" xml:space="preserve">Quapropter <lb/>aër &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11985" xml:space="preserve">aqua leuitatem habent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11986" xml:space="preserve">pondus: </s>
  <s xml:id="echoid-s11987" xml:space="preserve">atque aqua qui-<lb/>dem uniuerſis, terra excepta, ſubstat: </s>
  <s xml:id="echoid-s11988" xml:space="preserve">aër autem ſuper o-<lb/>mnia eminet, igne excepto. </s>
  <s xml:id="echoid-s11989" xml:space="preserve">Cùm autem unum ſit ſolum, <lb/>quod ſuper omnia natat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11990" xml:space="preserve">unum item &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11991" xml:space="preserve">quod ſubſidet, <lb/>uniuerſis duo alia eſſe neceſſe eſt, quæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11992" xml:space="preserve">cuipiam ſubstant, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11993" xml:space="preserve">ſuper aliquid collocantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s11994" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s11995" xml:space="preserve">materias quot <lb/>hæc ſunt, tot eſſe neceſſe eſt, quatuor (inquam) ideo uerò <lb/>quatuor, ut una quidem ſit omnium communis, præſertim <lb/>ſi ex ſeſe mutuò fiant, eſſe uerò diuerſum ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s11996" xml:space="preserve">Nihil enim <lb/>uetat, ut inter contraria unum ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s11997" xml:space="preserve">plura, quemadmodũ <lb/>in coloribus: </s>
  <s xml:id="echoid-s11998" xml:space="preserve">multis enim modis dicitur id, quod eſt inter, ac
<pb o="113" file="335" n="335" rhead="LIBER IIII."/>
medium ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s11999" xml:space="preserve">Vnum quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12000" xml:space="preserve">igitur eorũ, quæ pondus ha-<lb/>bent, leuitatemq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s12001" xml:space="preserve">, pondus habet ſuo in loco, leuitatẽ autẽ nõ <lb/>habet, niſi in hiſce ſuper quæ natat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12002" xml:space="preserve">Quapropter ſi ſubtra-<lb/>hatur, deorſum in id fertur, q d' deinceps eſt collocatũ, aër <lb/>quidẽ in locũ aquæ, aqua uerò in locũ terræ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12003" xml:space="preserve">Surſum autem <lb/>in locum ignis, ſi ignis ipſe tollatur, aër non feretur, niſi ui: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12004" xml:space="preserve">ſicut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12005" xml:space="preserve">ipſa aqua trahitur, cũ ipſum planũ fuerit unũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s12006" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12007" xml:space="preserve"><lb/>celerius quiſpiã traxerit aquã ſurſum, quàm ſit ea latio, qua <lb/>fertur ipſa, deorſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s12008" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12009" xml:space="preserve">aqua ſimiliter in aëris locũ fer-<lb/>tur, niſi uti nunc diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s12010" xml:space="preserve">Terra autẽ hoc non patitur, quia <lb/>planũ non eſt unũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12011" xml:space="preserve">Quapropter aqua quidẽ in uas ignitum <lb/>trahitur, terra uerò non trahitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12012" xml:space="preserve">Vt autẽ terra non fertur <lb/>ſurſum, ſic nec ignis deorſum fertur, ſi ſubtrahatur aër: </s>
  <s xml:id="echoid-s12013" xml:space="preserve">ni-<lb/>hil enim põderis habet, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12014" xml:space="preserve">ſuo in loco, quẽadmodum neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12015" xml:space="preserve"><lb/>terra ullius eſt particeps leuitatis. </s>
  <s xml:id="echoid-s12016" xml:space="preserve">Feruntur autẽ duo deor-<lb/>ſum, ſi infera ſubtrahantur, quia aliud eſt abſolutè graue, <lb/>quod quidẽ omnibus ſubſidet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12017" xml:space="preserve">aliud ad aliquid graue, quod <lb/>quidẽ ſuũ in locũ, aut in eorũ ſuper quæ natat, propter ma-<lb/>teriei ſimilitudinẽ, fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12018" xml:space="preserve">Eſſe autẽ neceſſarium æquales fa-<lb/>cere differẽtias ipſis, patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12019" xml:space="preserve">Nam ſi una ſit omniũ materies, <lb/>aut uacuũ, aut plenũ, aut magnitudo, aut trianguli, aut uni-<lb/>uerſa ſurſum, aut uniuerſa deorſum ferentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12020" xml:space="preserve">alter a uerò la <lb/>tio nõ erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12021" xml:space="preserve">Quare nihil erit ſimpliciter leue, ſi cuncta incli-<lb/>nãtur magis deorſum ex eo, quia aut ex maioribus ſunt cor <lb/>poribus, aut ex pluribus, aut quia ſunt plena: </s>
  <s xml:id="echoid-s12022" xml:space="preserve">hoc autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12023" xml:space="preserve"><lb/>uidemus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12024" xml:space="preserve">demonstratũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12025" xml:space="preserve">ſimiliter, inquã, deorſum ſem-<lb/>per, et ubiq;</s>
  <s xml:id="echoid-s12026" xml:space="preserve">, ac ſurſum corpora ferri. </s>
  <s xml:id="echoid-s12027" xml:space="preserve">Si uerò uacuũ ſit, aut <lb/>quippiam tale quod ſurſum ſemper feratur, nõ erit id, quod <lb/>ſem{002} deorſum fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12028" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12029" xml:space="preserve">mediorũ aliqua celerius deorſum, <lb/>quàm terra ferentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12030" xml:space="preserve">magno enim in aëre trianguli plures
<pb o="114" file="336" n="336" rhead="ARIST. DE COELO."/>
erunt, aut ſolida, aut plana: </s>
  <s xml:id="echoid-s12031" xml:space="preserve">at nulla pars aëris deorſum ſer <lb/>ri uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12032" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12033" xml:space="preserve">in leui, ſi illud ſecerit quiſpiã excede <lb/>re materia. </s>
  <s xml:id="echoid-s12034" xml:space="preserve">Sin uerò duæ ſint materiæ, ueluti ſi quiſpiã di-<lb/>xerit eſſe uacuũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12035" xml:space="preserve">plenũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s12036" xml:space="preserve">ipſa media, aër, inquã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12037" xml:space="preserve">aqua <lb/>quonã pacto facient ea, quæ faciunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s12038" xml:space="preserve">Ignem igitur uacuũ <lb/>eſſe dicunt, quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12039" xml:space="preserve">ſurſum fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12040" xml:space="preserve">terrã autẽ plenũ, <lb/>quocirca deorſum fertur, aërem autẽ plus ignis habere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12041" xml:space="preserve"><lb/>aquã plus terræ: </s>
  <s xml:id="echoid-s12042" xml:space="preserve">erit itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12043" xml:space="preserve">quædã aqua, quæ plus ignis habe <lb/>bit, quàm paruus aẽr: </s>
  <s xml:id="echoid-s12044" xml:space="preserve">et aër magnus plus terræ, quàm par-<lb/>ua aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s12045" xml:space="preserve">Quare magnam aliquam aëris partẽ, a qua parua <lb/>deorſum ferricelerius oportebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12046" xml:space="preserve">hoc autẽ nuſquam unquã <lb/>fieriuidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12047" xml:space="preserve">Vt igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12048" xml:space="preserve">ignem ideo ſurſum ſerri neceſſe <lb/>eſt, quia hoc habet uacuum, inquã, cætera uerò nõ: </s>
  <s xml:id="echoid-s12049" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12050" xml:space="preserve">ter-<lb/>ram ideo deorſum ſerri, quia plenũ habet, ſic et aërem ideo <lb/>ſuum in locũ ſerri, ac ſuper aquã collocarineceſſe eſt, quia <lb/>hoc habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12051" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12052" xml:space="preserve">aquã ideo deorſum ſerri, ac ſub ipſo aëre col <lb/>locari, quia hoc habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12053" xml:space="preserve">Siuerò aut unũ quid ambo ſint, aut <lb/>duo, ambo uerò inſint utriq;</s>
  <s xml:id="echoid-s12054" xml:space="preserve">, erit aliqua multitudo utriuſq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12055" xml:space="preserve">qua quidem aërem aqua paruum excedet ſupero, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12056" xml:space="preserve">aërem <lb/>aquam inſero, quemadmodum ſæpe eſt dictum.</s>
  <s xml:id="echoid-s12057" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div221" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-334-01" xlink:href="note-334-01a" xml:space="preserve">Hîc declarat <lb/>Ā<unsure/>riſt. ex nume <lb/>ro motuum nu <lb/>metum eleme <lb/>torum.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s12058" xml:space="preserve">Quòd figura ſit cauſa vt velocior aut tardior ſit motus, non ta-<lb/>men efficiat, vt ſurſum aut deorſum tendat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12059" xml:space="preserve">Et cur corpora <lb/>lata, vt ferrea, aut plumbea, per aquam non mergantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12060" xml:space="preserve">rotun, <lb/>da autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12061" xml:space="preserve">longa, vt acus, mergantur illico.</s>
  <s xml:id="echoid-s12062" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div223" type="section" level="1" n="126">
<head xml:id="echoid-head146" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<note position="left" xml:space="preserve">Hîc declarat <lb/>Atiſt. figuram <lb/>non eſſe ſuffici <lb/>entem cauſam <lb/>motus: ſurſum <lb/>&amp; deorſum.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s12063" xml:space="preserve">_FI_guræ autem cauſæ nõ ſunt, ut aut ſurſum, aut deorſum <lb/>abſolutè ſerantur, ſedut celerius, tardiusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12064" xml:space="preserve">ſerantur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12065" xml:space="preserve">propter quas autem cauſas, nõ eſt difficile. </s>
  <s xml:id="echoid-s12066" xml:space="preserve">Dubitatur enim <lb/>nunc, cur latum ferrum, plumbumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12067" xml:space="preserve">ſuper aquã natat: </s>
  <s xml:id="echoid-s12068" xml:space="preserve">alia <lb/>uerò minora, minusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12069" xml:space="preserve">grauia, ſirotunda ſint, aut longa, ut <lb/>acus deorſum ſeruntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12070" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12071" xml:space="preserve">nonnulla ob paruitatem, ut are-<lb/>na auri, aliaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12072" xml:space="preserve">terrea, puluerisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12073" xml:space="preserve">ſimilia, ſuper aërem natãt.</s>
  <s xml:id="echoid-s12074" xml:space="preserve">
<pb o="115" file="337" n="337" rhead="LIBER IIII."/>
Cauſam igitur omnium horum eſſe putare, uti Democritus <lb/>cẽſet, nõ rectè ſe habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12075" xml:space="preserve">Ille enim dicit ea calida, quæ ſurſum <lb/>ex aqua feruntur, grauiũ ea, quæ lata ſunt, ſustinere, angu-<lb/>ſta uerò delabi, pauca enim ea eſſe, quæ ipſa offendunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12076" xml:space="preserve">In <lb/>aëre autẽ magis etiã idipſum fieri oportebat, ut obijcit ille <lb/>ipſe, obiectione uerò allata, molliter ſoluit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12077" xml:space="preserve">Dicit enim, nõ <lb/>in {un}um, motionẽ eorũ corporũ ſieri, quæ ſurſum ſeruntur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12078" xml:space="preserve">C{ùm} autẽ continuorum alia facilè, alia minus facilè diuidi <lb/>poßint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12079" xml:space="preserve">diuiſiua modo eodem, alia magis, alia minus, has <lb/>eſſe cauſas eſt putandum. </s>
  <s xml:id="echoid-s12080" xml:space="preserve">Id igitur ſacilè diuiſibile eſt, quod <lb/>facilè terminos ſuſcipere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12081" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12082" xml:space="preserve">id magis, quod magis. </s>
  <s xml:id="echoid-s12083" xml:space="preserve"><lb/>Aër autem magis eſt tale, quàm aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s12084" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12085" xml:space="preserve">aqua magis quàm <lb/>terra, minus etiã quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12086" xml:space="preserve">in genere corpus, magis facilè diui <lb/>ditur, ſaciliusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12087" xml:space="preserve">diſrũpitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12088" xml:space="preserve">Ea igitur quæ latitudinẽ habẽt, <lb/>quia multũ cõprehendunt, ideo ſuprà manẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12089" xml:space="preserve">propterea ꝗ <lb/>nõ ſacilè illud diſrũpitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12090" xml:space="preserve">Ea uerò quæ cõtrario modo ſeſe <lb/>habent ſiguris, quia parùm cõprehendunt, ideo deorſum fe <lb/>runtur, propterea ꝗ facilè illud diuidunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12091" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12092" xml:space="preserve">in aëre multò <lb/>magis: </s>
  <s xml:id="echoid-s12093" xml:space="preserve">quò facilius quàm aqua diuiditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12094" xml:space="preserve">Cùm autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12095" xml:space="preserve">pon <lb/>dus aliquas habeat uires, quibus deorſum fertur, et cõtinua <lb/>ſimili modo ut nõ diſrũpantur, hæc inter ſeſe cõferre opor-<lb/>tet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12096" xml:space="preserve">Si uires enim ponderis, eas uires quæ in cõtinuo ſunt, ad <lb/>diſruptionẽ, diuiſionẽq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12097" xml:space="preserve">exuperẽt, uim inſeret ipſum graue, <lb/>celeriusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12098" xml:space="preserve">deorſum ſeretur, ſin imbecilliores ſint, ſuprà ma-<lb/>nebit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12099" xml:space="preserve">natabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12100" xml:space="preserve">De graui igitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12101" xml:space="preserve">leui, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12102" xml:space="preserve">de hiſce, <lb/>quæ circa ipſa accidunt, à nobis hoc modo ſit definitum.</s>
  <s xml:id="echoid-s12103" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div224" type="section" level="1" n="127">
<head xml:id="echoid-head147" xml:space="preserve">ARIST. DE COELO</head>
<head xml:id="echoid-head148" xml:space="preserve">LIBRORVM IIII. <lb/>FINIS.</head>
<pb file="338" n="338"/>
<pb file="339" n="339"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div225" type="section" level="1" n="128">
<head xml:id="echoid-head149" xml:space="preserve">ARISTO-<lb/>TELIS <lb/>DE <lb/>GENERATIONE <lb/>ET CORRVPTIONE</head>
<head xml:id="echoid-head150" xml:space="preserve">LIBRI <lb/>DVO.</head>
<head xml:id="echoid-head151" xml:space="preserve">*</head>
<head xml:id="echoid-head152" style="it" xml:space="preserve">Franciſco V atablo interprete.</head>
  <figure>
    <image file="339-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/731P9Q9Y/figures/339-01"/>
  </figure>
</div>
<div xml:id="echoid-div226" type="section" level="1" n="129">
<head xml:id="echoid-head153" style="it" xml:space="preserve">LVGDVNI, <lb/>Apud Theobaldum Paganum, <lb/>_M.D. XLVII._</head>
<pb file="340" n="340"/>
<pb o="3" file="341" n="341"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div227" type="section" level="1" n="130">
<head xml:id="echoid-head154" xml:space="preserve">ARISTOTE <lb/>LIS DE GENERATIONE <lb/>ET CORRVPTIONE</head>
<head xml:id="echoid-head155" xml:space="preserve">LIBER I.</head>
<head xml:id="echoid-head156" style="it" xml:space="preserve">Franciſco Vatablo interprete.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s12104" xml:space="preserve">Quid in hoc libro ſit exponẽdum. </s>
  <s xml:id="echoid-s12105" xml:space="preserve">Qui omnia unum eſſe aiunt, <lb/>non poſſe defendere generationem ab alteratione differre. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12106" xml:space="preserve">Qui plures rerum materias ponunt, generationem ab altera-<lb/>tione differre, affirmare quidem, ſed ex ſuis poſitionibus id <lb/>defendere non poſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s12107" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div228" type="section" level="1" n="131">
<head xml:id="echoid-head157" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s12108" xml:space="preserve">_DE_ ortu autem, ac interitu eorum, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-341-01a" xlink:href="note-341-01"/>
quæ natura, gignũtur, intereuntq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s12109" xml:space="preserve">, <lb/>uniuerſim de omnibus tum cauſas, <lb/>tum rationes eorum distinguendo, <lb/>dicamus oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12110" xml:space="preserve">præterea quid <lb/>accretio, quidq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12111" xml:space="preserve">alteratio ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12112" xml:space="preserve">et ean <lb/>dem ne alterationis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12113" xml:space="preserve">gener atio <lb/>nis eſſe naturam existimare liceat, an diuerſam, perinde ut <lb/>ipſis quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12114" xml:space="preserve">nominibus diſcretæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12115" xml:space="preserve">Priſcorũigitur, quidã <lb/>generationẽ ſimplicẽ, abſolutamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12116" xml:space="preserve">alterationẽ eſſe inquiũt.</s>
  <s xml:id="echoid-s12117" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div228" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-341-01" xlink:href="note-341-01a" xml:space="preserve">Hoc lib, 1.<unsure/> de-<lb/>terminat Ā<unsure/>riſt. <lb/>de generatione <lb/>&amp; corruptione <lb/>alijsq́; mutati, <lb/>onibuseis anne <lb/>xis. Hoc autem <lb/>in primo capi. <lb/>antiquorũ opi, <lb/>niones quæ de <lb/>genera. &amp; cor-<lb/>ruptio. fuerint <lb/>declarat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s12118" xml:space="preserve">Quidã ã generatione alterationẽ aliud eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s12119" xml:space="preserve">Nam qui uni-<lb/>uerſum aiunt unũ quippiã eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12120" xml:space="preserve">omnia ex {un}o oriri cen-<lb/>ſent, ij generationẽ alterationẽ eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12121" xml:space="preserve">quod propriè gene-<lb/>ratur, id alterari dicãt eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s12122" xml:space="preserve">At qui plures quàm unã <lb/>eſſe materias astruunt, uti Empedocles, Anaxagoras, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12123" xml:space="preserve"><lb/>Leucippus, illas differre dicant oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12124" xml:space="preserve">quanquam Anaxa <lb/>goras ſuã profectò uocem ignorauit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12125" xml:space="preserve">quippe cùm oriri, ac <lb/>interire, idẽ eſſe quod alterari dicat, at multa eſſererũ ele-
<pb o="4" file="342" n="342" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
menta: </s>
  <s xml:id="echoid-s12126" xml:space="preserve">perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12127" xml:space="preserve">alij, aſſerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12128" xml:space="preserve">Nam Empedocles corporeæ <lb/>quidẽ elemẽta, quatuor: </s>
  <s xml:id="echoid-s12129" xml:space="preserve">omnia uerò unà cũ hiſce quæ motu <lb/>ciendi uim habẽt, numero ſex ait eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s12130" xml:space="preserve">Anaxagoras uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12131" xml:space="preserve"><lb/>Leucippus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12132" xml:space="preserve">Democritus, infinita. </s>
  <s xml:id="echoid-s12133" xml:space="preserve">Etenim Anaxagoras, <lb/>ea facit elemẽta rerũ, quæ ſimilaria ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12134" xml:space="preserve">ut os, carnẽ, medul <lb/>lam, cæteraq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s12135" xml:space="preserve">, quorũ cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12136" xml:space="preserve">pars eadẽ cum toto ſortita eſt <lb/>appellationẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12137" xml:space="preserve">Democritus autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12138" xml:space="preserve">Leucippus ex diuiſibili-<lb/>bus corporib<emph style="sub">9</emph>, quæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12139" xml:space="preserve">multitudine, et formis in finita ſunt, <lb/>cætera cõponi dicunt, a<unsure/>tq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12140" xml:space="preserve">hæc inter ſeſe differre per illa, ni <lb/>mirũ ſitu, ac ordine eorũ ex quibus constant. </s>
  <s xml:id="echoid-s12141" xml:space="preserve">Porrò Anaxa <lb/>goras, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12142" xml:space="preserve">Empedocles cõtrario dicere modo uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12143" xml:space="preserve">ille <lb/>enim terrã, aquã, aẽ<unsure/>rem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12144" xml:space="preserve">ignẽ, elemẽta quatuor, eáq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12145" xml:space="preserve">ſim <lb/>plicia magis quãm carnẽ, os, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12146" xml:space="preserve">id genus ſimilaria, Hic uerò <lb/>hæc quidẽ ſimplicia, elemẽtáq;</s>
  <s xml:id="echoid-s12147" xml:space="preserve">: illa uerò terrã inquã, aquã, <lb/>aëremq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12148" xml:space="preserve">et ignẽ cõpoſita: </s>
  <s xml:id="echoid-s12149" xml:space="preserve">utpote quibus gignẽdis illa præ-<lb/>ſtent ſemina. </s>
  <s xml:id="echoid-s12150" xml:space="preserve">Igitur qui ex uno omnia cõficiunt, generatio <lb/>nem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12151" xml:space="preserve">corruptionẽ eſſe dicãt, alter ationẽ eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s12152" xml:space="preserve">Nam <lb/>ſubiectũ ipſum, ſemper idẽ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12153" xml:space="preserve">unũ manere dicãt oportet, <lb/>quod autẽ tale eſt, id dicimus alterari. </s>
  <s xml:id="echoid-s12154" xml:space="preserve">Quiuerò plura gene <lb/>ra ſtatuunt, à generatione alterationẽ differre cenſeant ne-<lb/>ceſſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12155" xml:space="preserve">Cũ enim ea coëunt, aut diſſoluuntur, generatio, <lb/>corruptioúe fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12156" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12157" xml:space="preserve">Empedocles ad hũc canit mo <lb/>dum. </s>
  <s xml:id="echoid-s12158" xml:space="preserve">Nullius eſt natura, ſed ipſa miſtio, mistorumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12159" xml:space="preserve">prius di <lb/>uulſio ſolũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12160" xml:space="preserve">Patet igitur ſermonẽ eorũ ſuppoſitionieſſe ac-<lb/>cõmodatũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s12161" xml:space="preserve">cũ hoc pacto dicũt, ac eos ad hunc dicere modũ.</s>
  <s xml:id="echoid-s12162" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s12163" xml:space="preserve">At neceſſariũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12164" xml:space="preserve">illis quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12165" xml:space="preserve">eſt, ut alter ationẽ dicant ã ge <lb/>neratione quippiã eſſe diuerſum, fieri tamen haudquaquam <lb/>poteſt, iuxta ea quæ ab eis dicuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12166" xml:space="preserve">Quòd autẽ hoc rectè di <lb/>camus, facilè eſt per ſpicere: </s>
  <s xml:id="echoid-s12167" xml:space="preserve">nam quieſcente ſubstãtia, ut in <lb/>ca mutationẽ in magnitudine, quæ uocatur accretio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12168" xml:space="preserve">de-
<pb o="5" file="343" n="343" rhead="LIBER I."/>
cretio, ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12169" xml:space="preserve">alterationem fieri uidemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s12170" xml:space="preserve">Verùm enim fieri <lb/>nequit, ut alter atio fiat per ea, quæ dicunt, qui plura uno <lb/>principia faciunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12171" xml:space="preserve">Siquidẽ effe ctus ipſi iuxta quos id accide <lb/>re dicimus, differentiæ ſunt elementorum, quod genus ſunt, <lb/>caliditas, frigiditas: </s>
  <s xml:id="echoid-s12172" xml:space="preserve">albedo, nigredo: </s>
  <s xml:id="echoid-s12173" xml:space="preserve">ariditas, humiditas: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12174" xml:space="preserve">mollities, durities, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12175" xml:space="preserve">cæteræ aliæ, uti &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12176" xml:space="preserve">Empedocles ait, <lb/>Albentem penitus ſolem, calidumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12177" xml:space="preserve">uideri, <lb/>Aſt imbrem inter cuncta nigrum, ſimul atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12178" xml:space="preserve">regentem. </s>
  <s xml:id="echoid-s12179" xml:space="preserve"><lb/>Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12180" xml:space="preserve">de reliquis quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12181" xml:space="preserve">definit, pronũciaî<unsure/>q́;</s>
  <s xml:id="echoid-s12182" xml:space="preserve">. Quare <lb/>ſi fieri nequeat, ut ex igni oriatur aqua, aut ex aqua terra, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12183" xml:space="preserve">proſectò ex albo quidquã nigrum fiet, aut è molli du-<lb/>rum: </s>
  <s xml:id="echoid-s12184" xml:space="preserve">eadẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12185" xml:space="preserve">de cæteris quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12186" xml:space="preserve">ratio eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12187" xml:space="preserve">hoc autẽ eſt altera-<lb/>tio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12188" xml:space="preserve">An´ ne etiã perſpicuum eſt oportere ſemper contrarijs <lb/>ipſis unã ſubijcere materiã, ſiue loco, ſiue accretione, decre-<lb/>tioné ue, ſiue alteratione mutatio fiat? </s>
  <s xml:id="echoid-s12189" xml:space="preserve">Præterea ſimiliter et <lb/>hoc alterationem eſſe eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s12190" xml:space="preserve">Etenim ſi alteratio ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12191" xml:space="preserve"><lb/>ſubiectũ eſt elementũ unum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12192" xml:space="preserve">ommiũ quæ in ſeſe uicißim <lb/>mutantur una eſt materia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12193" xml:space="preserve">ſi ſubiectũ unum ſit, alteratio <lb/>eſſe ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12194" xml:space="preserve">Empedocles igitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12195" xml:space="preserve">hiſce quæ apparẽt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12196" xml:space="preserve">ipſe <lb/>ſibi contraria dicere uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12197" xml:space="preserve">Nam elementorũ nullũ ex alio <lb/>fieri, ſed ex eis cætera omnia, et cũ uniuerſam naturã in unũ <lb/>coëgit præter diſcordiã, ex illo uno rurſus quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12198" xml:space="preserve">fieri aſſe <lb/>rit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12199" xml:space="preserve">Quare ex uno quodã ut putet, eorũ quæ differẽtijs qui-<lb/>buſdam, ac affe ctibus distin cta, ſeparataq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12200" xml:space="preserve">ſunt, aliud aqua, <lb/>aliud igni factũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12201" xml:space="preserve">quẽadmodũ ſolẽ ait albũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12202" xml:space="preserve">calidũ, ter-<lb/>ram uerò grauem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12203" xml:space="preserve">durã. </s>
  <s xml:id="echoid-s12204" xml:space="preserve">Detractis igitur hiſce differen <lb/>tijs (detrahi enim poſſunt, nã genitæ ſunt) tum ex aqua tc<unsure/>r-<lb/>ram, tum ex terra aquã neceſſariò fieri constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12205" xml:space="preserve">Eodẽ pacto <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12206" xml:space="preserve">cæterorũ quodq;</s>
  <s xml:id="echoid-s12207" xml:space="preserve">: neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12208" xml:space="preserve">tum ſolũ, uerùm etiã nunc, ſi mo-<lb/>dò mutentur iuxta affectus. </s>
  <s xml:id="echoid-s12209" xml:space="preserve">Nam de numero eorũ ſunt quæ
<pb o="6" file="344" n="344" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
adeſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12210" xml:space="preserve">abeſſe rurſus poſſe dixit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12211" xml:space="preserve">præſertim adhuc inter <lb/>ſeſe pugnantibus diſcordia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12212" xml:space="preserve">concordia. </s>
  <s xml:id="echoid-s12213" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12214" xml:space="preserve"><lb/>tunc ex uno or ta ſunt, ac genita: </s>
  <s xml:id="echoid-s12215" xml:space="preserve">nõ enim uniuerſum ipſum <lb/>ignis, aër, aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12216" xml:space="preserve">terra, cùm adhuc unum eſſent, erat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12217" xml:space="preserve">Sed <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12218" xml:space="preserve">id quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s12219" xml:space="preserve">; nequaquam liquct, utrum ſcilicet ille ipſum <lb/>unum principium ſtatuere debeat, an ipſamulta, ignem in-<lb/>quam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12220" xml:space="preserve">terram, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12221" xml:space="preserve">quæ cum hiſce eiuſdem ſunt ſeriei. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12222" xml:space="preserve">Nam quo ipſum unum, ut materia, ſubijcitur, ex quo muta-<lb/>tione quæ motionis opera fit, terra &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12223" xml:space="preserve">ignis fiunt, elenien-<lb/>tum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12224" xml:space="preserve">At quo id quidem ex compoſitione fit, coëuntibus <lb/>inquã illis, illa uerò ex diſſolutione: </s>
  <s xml:id="echoid-s12225" xml:space="preserve">hoc elementi appella-<lb/>tione digniora ſunt, naturaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12226" xml:space="preserve">priora.</s>
  <s xml:id="echoid-s12227" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s12228" xml:space="preserve">Quòd Plato de Generatione &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12229" xml:space="preserve">interitu non ſufficientem deter-<lb/>minationem ſit executus. </s>
  <s xml:id="echoid-s12230" xml:space="preserve">Et quòd de generatione at{que} interitu <lb/>rectè hic de: </s>
  <s xml:id="echoid-s12231" xml:space="preserve">erminandum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s12232" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div230" type="section" level="1" n="132">
<head xml:id="echoid-head158" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s12233" xml:space="preserve">_O_Mnino itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12234" xml:space="preserve">de generatione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12235" xml:space="preserve">corruptione ſimpli-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-344-01a" xlink:href="note-344-01"/>
ci abſolutaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12236" xml:space="preserve">utrũ ſit nec´ne, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12237" xml:space="preserve">quo pacto ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12238" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12239" xml:space="preserve">de <lb/>cæteris abſolutis motibus, uerbi cauſa de accretione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12240" xml:space="preserve"><lb/>alteratione, dicendum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12241" xml:space="preserve">Plato igitur de gener atione, ac <lb/>corruptione quomodo rebus ipſis competant, conſidera-<lb/>uit ſolùm, nec id quidem de omni, ſed elementorum: </s>
  <s xml:id="echoid-s12242" xml:space="preserve">quomo <lb/>do uerò carnes, aut oſſa, aut quippiam aliud tale gignatur, <lb/>nequaquam. </s>
  <s xml:id="echoid-s12243" xml:space="preserve">Inſuper nec de alter atione, nec de accretione: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12244" xml:space="preserve">quonam pacto rebus ipſis contingant. </s>
  <s xml:id="echoid-s12245" xml:space="preserve">Ad ſummũ, de nulla <lb/>mutatione, niſi ſuperficie tenus, quic quam ullus definiuit, <lb/>præter quàm Democritus, cui omnia fuiſſe curæ uidentur, <lb/>ſed in hoc nempe qua uia, ac ratione fiant, iam diſcrepat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12246" xml:space="preserve"><lb/>Nam nec de accretione, quiſquam quic quam definiuit, ſicu-<lb/>ti diximus, quod nõ uel quiuis dicat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12247" xml:space="preserve">Dixerũt enim res ipſas <lb/>acceſſu rei ſimilis augeri: </s>
  <s xml:id="echoid-s12248" xml:space="preserve">id autem quonam pacto fiat, nihil <lb/>prætereà dixere. </s>
  <s xml:id="echoid-s12249" xml:space="preserve">Nec de mistione, nec de aliorũ propè di-
<pb o="7" file="345" n="345" rhead="LIBER I."/>
xerim ullo, uerbi cauſa de actione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12250" xml:space="preserve">paſsione quonammo <lb/>do aliud agat, aliud patiatur in actione naturali. </s>
  <s xml:id="echoid-s12251" xml:space="preserve">Democri-<lb/>tus autẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12252" xml:space="preserve">Leucippus figur as concinnant, ex quibus alte-<lb/>rationẽ faciunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12253" xml:space="preserve">generationẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s12254" xml:space="preserve">congregatione quidẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12255" xml:space="preserve"><lb/>ſegregatione, generationẽ atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12256" xml:space="preserve">corruptionem: </s>
  <s xml:id="echoid-s12257" xml:space="preserve">ordine uerò, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12258" xml:space="preserve">poſitu, alter ationẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12259" xml:space="preserve">Cæterum quoniã quæ apparent, eæ <lb/>uera eſſe putabãt, cõtraria autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12260" xml:space="preserve">infinita ſunt, quæ appa <lb/>rent, in finitas fecere figuras, ita ut per cõpoſiti tranſmuta-<lb/>tiones idẽ contrariũ uideatur alij atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12261" xml:space="preserve">alij, tranſmuteturq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12262" xml:space="preserve">incerta re puſilla, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12263" xml:space="preserve">omnino permutato uno quopiã diuer <lb/>ſum quid appareat, quãdoquidẽ Trag ædia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12264" xml:space="preserve">Comædia, <lb/>eiſdem fiunt literis. </s>
  <s xml:id="echoid-s12265" xml:space="preserve">At cùm gener atio &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12266" xml:space="preserve">corruptio di-<lb/>uerſum quid eſſe omnibus ferè uideantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12267" xml:space="preserve">ea quæ ſunt <lb/>congregatione, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12268" xml:space="preserve">ſegregatione, oriri, ac occidere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12269" xml:space="preserve">de <lb/>mutatione affe ctuum alterari: </s>
  <s xml:id="echoid-s12270" xml:space="preserve">de his contẽplentur qui hoc <lb/>instituti habẽt oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12271" xml:space="preserve">hæc autẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12272" xml:space="preserve">multas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12273" xml:space="preserve">quæ ratio-<lb/>nis fines nõ egrediuntur, dubitationes habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s12274" xml:space="preserve">Nam ſi ge-<lb/>neratio congregatio ſit, multa ex eorum nume<unsure/>ro quæ fieri <lb/>nequeũt, euenire ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s12275" xml:space="preserve">Sunt autẽ rurſus aliæ rationes, quæ <lb/>urgẽt, quæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12276" xml:space="preserve">haud facilè ſolui poſſunt, quod fieri nõ poteſt, <lb/>ut quicquã aliter ſeſe habeat, ſi generatio congregatio non <lb/>ſit, qut quæ omnino generatio non eſt, aut eadem alter atio <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12277" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12278" xml:space="preserve">id quanquam difficile, enitendũ eſt ſoluere. </s>
  <s xml:id="echoid-s12279" xml:space="preserve">Princi-<lb/>pium autẽ horũ omniũ eſt, utrũ ea quæ ſunt generẽtur hoc <lb/>pacto, accreſcant, alterenturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s12280" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12281" xml:space="preserve">hiſce contrarias ſubeant <lb/>mutationes, magnitudinibus primis nullam diuiſionẽ admit <lb/>tentibus, an nulla ſit magnitudo indiuiſibilis? </s>
  <s xml:id="echoid-s12282" xml:space="preserve">hoc enim in-<lb/>tereſt quãplurimũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12283" xml:space="preserve">Et rurſum ſi magnitudines ſint inſecti-<lb/>les, utrũ hæc corpora ſint, ut Democrito placet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12284" xml:space="preserve">Leu-<lb/>cippo: </s>
  <s xml:id="echoid-s12285" xml:space="preserve">an plana, ut in Timæo ſcribitur? </s>
  <s xml:id="echoid-s12286" xml:space="preserve">Hocigitur ipſum,
<pb o="8" file="346" n="346" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
fieri inquam diſſolutionem ad plana uſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s12287" xml:space="preserve">, cancellos egredi-<lb/>tur rationis: </s>
  <s xml:id="echoid-s12288" xml:space="preserve">id quod alio quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12289" xml:space="preserve">loco iam diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s12290" xml:space="preserve">Idcirco <lb/>magis conſentaneum rationi fuerit corpora nõ poſſe diui-<lb/>di. </s>
  <s xml:id="echoid-s12291" xml:space="preserve">Verùm &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12292" xml:space="preserve">hæc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12293" xml:space="preserve">perabſurda ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12294" xml:space="preserve">ſed tamen hiſce <lb/>alterationem, generationemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12295" xml:space="preserve">uti dictũ eſt, facere, conuer-<lb/>ſione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12296" xml:space="preserve">atta ctu: </s>
  <s xml:id="echoid-s12297" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12298" xml:space="preserve">figurarũ uarietate permutando, idem <lb/>contingit quod ſanè Democritus facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12299" xml:space="preserve">Quocirca non eſſe <lb/>colorẽ aſſerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12300" xml:space="preserve">nam res ipſas per conuer ſionem colore tin-<lb/>gi, cenſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12301" xml:space="preserve">Atillis qui in plana diuiſionem faciunt, minimè. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12302" xml:space="preserve">Nihil enim planis cõpoſitis, præterquã ſolida, fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12303" xml:space="preserve">quando <lb/>nulla ex eis qualitas, affe ctusúe gigni poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12304" xml:space="preserve">Sed cur parum <lb/>ualeant, quæ conſentanea ſunt perſpicere, cauſam habet ipſa <lb/>experientiæ uacuitas. </s>
  <s xml:id="echoid-s12305" xml:space="preserve">Quamobrem quotquot diutius cir-<lb/>ca rerum natur alium ſpeculationẽ uerſati ſunt, ij eiuſmodi <lb/>principia, quæ inter ſe cohæreant, conſentiantq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12306" xml:space="preserve">quàm plu <lb/>rimũ ſupponere, magis poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12307" xml:space="preserve">Atqui è multis rationibus, <lb/>quænam ueræ ſint haud quaquam expendere conſueuerunt, <lb/>paucis in ſpectis facilè pronunciãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12308" xml:space="preserve">Porrò ex hiſce perpen <lb/>dere etiam quis poteſt, quàm inter eos interſit, qui natura-<lb/>liter, quiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12309" xml:space="preserve">uia rationali quampiam exercent conſideratio-<lb/>nem. </s>
  <s xml:id="echoid-s12310" xml:space="preserve">Nam de eo quod eſt magnitudines eſſe indiuiſibiles, <lb/>nonnulli quidem inquiunt, quod ipſe, idealisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12311" xml:space="preserve">triangulus, <lb/>plures erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12312" xml:space="preserve">At Democritus rationibus proprijs, naturæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12313" xml:space="preserve"><lb/>accõmodatis perſuaſus eſſe profectò uidebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12314" xml:space="preserve">Quod autẽ <lb/>dicimus, in progreſſu euadet apertum. </s>
  <s xml:id="echoid-s12315" xml:space="preserve">Nam res ipſa dubi-<lb/>tationem habet, ſi quis corpus aliquod, magnitudinemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12316" xml:space="preserve">o-<lb/>mnino, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12317" xml:space="preserve">omni ex parte diuiſibilem eſſe ſtatuat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12318" xml:space="preserve">fieri <lb/>poſſe ut penitus diuidatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12319" xml:space="preserve">Quid enim erit, quod effugiat <lb/>diuiſionem? </s>
  <s xml:id="echoid-s12320" xml:space="preserve">Nam ſi omni ex parte, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12321" xml:space="preserve">omnino ſit diuiſibi-<lb/>le, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12322" xml:space="preserve">ita diuidi queat, ſiue ſimul erit hoc omni ex parte di-
<pb o="9" file="347" n="347" rhead="LIBER I."/>
uiſum (&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12323" xml:space="preserve">ſi non ſimul dicatur) ſiue id fiat, nihil accidet im <lb/>poßibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s12324" xml:space="preserve">Igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12325" xml:space="preserve">ſecundum medium, haud ſecus. </s>
  <s xml:id="echoid-s12326" xml:space="preserve">Et in ſum <lb/>ma, ſi omni ex parte, ac omnino diuidi aptũ ſit, ſi diuidatur, <lb/>nullum emerget impoßibile, quando ne ullum quidem oria <lb/>tur impoßibile, ſi in decies millies dena millia diuiſum ſit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12327" xml:space="preserve">quamuis fortè nemo unquam diuidet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12328" xml:space="preserve">Itaque cùm corpus <lb/>ipſum omnino tale ſit, diuidatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12329" xml:space="preserve">quid ergo erit reliquum? </s>
  <s xml:id="echoid-s12330" xml:space="preserve"><lb/>magnitudo? </s>
  <s xml:id="echoid-s12331" xml:space="preserve">Id enim fieri non poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12332" xml:space="preserve">eſſet enim quippiam <lb/>haud diuiſum, at erat omni ex parte, omninoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12333" xml:space="preserve">diuiſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s12334" xml:space="preserve"><lb/>At uerò ſi nec corpus, nec magnitudo relinquatur, diuiſio <lb/>tamen ſit, aut corpus ex punctis constabit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12335" xml:space="preserve">ea ex quibus <lb/>componitur magnitudine carebunt, aut nihil omnino erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12336" xml:space="preserve"><lb/>Quare ſiue ſactum ex nihilo, ſiue compoſitum ſit, proſe-<lb/>ctò totum ipſum nihil præterquam apparens, erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12337" xml:space="preserve">Simili-<lb/>ter ſi ex punctis conflari dicatur, quantum non erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12338" xml:space="preserve">Nam <lb/>cùm una in magnitudine ſeſe tangunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12339" xml:space="preserve">magnitudo una, <lb/>perpetuaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12340" xml:space="preserve">eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12341" xml:space="preserve">illa ſimul ſunt, nihilo maius totũ ipſum <lb/>reddunt, quoniã ſi totum in duo, aut plura diuidatur, nihilo <lb/>ipſum minus quam prius euadit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12342" xml:space="preserve">Qua de re pũcta etiã ſi o-<lb/>mnia coagmenta ta ſint, nullã efficiunt magnitudinẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12343" xml:space="preserve">Verùm <lb/>enimuero ſi quid tale inter diuidendũ corpus fiat, quale eſt <lb/>ramentũ illud, quod excidit, dum quippiã ſerra ſecatur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12344" xml:space="preserve"><lb/>hoc pacto corpus aliquod è magnitudine abſcedat, idem ſer <lb/>mo recidit, quomodo inquam diuiſibile illud ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12345" xml:space="preserve">Quòd ſi id <lb/>quod abſcedere ſolet, corpus non ſit, ſed forma quædã, affe-<lb/>ctusúe ſeparabilis, ſitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12346" xml:space="preserve">magnitudo ipſa, puncta, uel tactus <lb/>ſic affe cti, magnitudinẽ ex nõ magnitudinibus constare in-<lb/>congruum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12347" xml:space="preserve">abhorrẽs eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12348" xml:space="preserve">Ad hæc puncta ipſa ſiue à mo <lb/>tu uacent, ſiue eundem ſubeant, ubinã crunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s12349" xml:space="preserve">unus enim ſem-<lb/>per duorum quorundam tactus eſt, tanquam re quapiã alia
<pb o="10" file="348" n="348" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
præter tactum, punctumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s12350" xml:space="preserve">, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12351" xml:space="preserve">diuiſionẽ exiſtente. </s>
  <s xml:id="echoid-s12352" xml:space="preserve">Si quis <lb/>ergo quoduis, aut quantumlibet corpus eſſe omni ex parte, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12353" xml:space="preserve">omnino diuiſibile ponat, hæc accidunt uniuerſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s12354" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea ſi lignũ, aut quippiã aliud iam diuiſum rurſum cõpo-<lb/>nas, iterũ æquabile, pariter atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12355" xml:space="preserve">unũ euadit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12356" xml:space="preserve">Igitur ad hunc <lb/>modũ res ſeſe habet, ut patet, etiã ſi illud quolibet in puncto <lb/>incidas. </s>
  <s xml:id="echoid-s12357" xml:space="preserve">Potentia ergo, omni ex parte, ac omnino diuiditur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12358" xml:space="preserve">Quid igitur præter diuiſionẽ erit? </s>
  <s xml:id="echoid-s12359" xml:space="preserve">Nam ſi eſt aſſe ctio quæ-<lb/>dam, at quonã pacto diſſoluitur in hæc, fitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12360" xml:space="preserve">ex his, aut qua-<lb/>liter hæc ſeparari queunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s12361" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12362" xml:space="preserve">ſi fieri nequeat, ut magnitu-<lb/>dines ex punctis, aut tactibus cõstent, indiuiſibilia ſint cor-<lb/>pora magnitudinesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12363" xml:space="preserve">neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12364" xml:space="preserve">At uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12365" xml:space="preserve">ijs quoque qui <lb/>hæc astruũt, nõ minus accidit impoßibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s12366" xml:space="preserve">de quibus quãquã <lb/>aliàs fuerit à nobis conſideratũ, tamen ea ipſa ſoluere eniti <lb/>oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12367" xml:space="preserve">Quãobrẽ iterũ ab initio dicenda dubitatio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12368" xml:space="preserve">Igi-<lb/>tur oẽ corpus ſenſibile, quouis in puncto eſſe diuiſibile, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12369" xml:space="preserve"><lb/>indiuiſibile nihil eſt abſurdũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s12370" xml:space="preserve">potẽtia ſiquidẽ diuiſibile exi-<lb/>ſtit, actu indiuiſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s12371" xml:space="preserve">At ut ſimul ſit omni ex parte potẽtia <lb/>diuiſibile fieri nõ poſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12372" xml:space="preserve">Nam ſi fieri poßit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12373" xml:space="preserve">fiat, <lb/>haudquaquã ad hũc fiet modũ, ut ſimul ambo ſint actu, indi <lb/>uiſibile inquã, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12374" xml:space="preserve">diuiſum, ſed quolibet in puncto diuiſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s12375" xml:space="preserve"><lb/>Nihil igitur erit reliquum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12376" xml:space="preserve">corpus ipſum corruptione <lb/>abibit in incorporeũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s12377" xml:space="preserve">et rurſum, aut ex punctis, aut prorſus <lb/>ex nihilo fiet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12378" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12379" xml:space="preserve">id, quî ſieri poteſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s12380" xml:space="preserve">At uerò quod in ſe-<lb/>parabiles, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12381" xml:space="preserve">ſubinde minores, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12382" xml:space="preserve">inter ſe distantes, ſepa-<lb/>ratasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12383" xml:space="preserve">magnitudines diuidatur corpus, certũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12384" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12385" xml:space="preserve">nec <lb/>per partes diuidẽti ſectio quæ in minutula ſit in ſinita occur <lb/>ret: </s>
  <s xml:id="echoid-s12386" xml:space="preserve">nec in ſuper cõtinget ut omni in ſigno (nõ enim eſt poſ-<lb/>ſibile) ſed quadam tenus diuidatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12387" xml:space="preserve">Indiuiduas igitur ineſſe <lb/>magnitudines, quæ oculi faciem fugiãt, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12388" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12389" xml:space="preserve">præ-
<pb o="11" file="349" n="349" rhead="LIBER I."/>
ſertim, ſi generatio congregatione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12390" xml:space="preserve">corruptio ſegrega-<lb/>tione fieri debeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12391" xml:space="preserve">Quæ igitur ratio magnitudines eſſe indi-<lb/>uiſibiles neceſſariò colligere uidebatur, hæc eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12392" xml:space="preserve">Sed quòd <lb/>clanculò peruerſa ratiocinatione utatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12393" xml:space="preserve">quatenus la-<lb/>teat, exponamus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12394" xml:space="preserve">Nam quia punctum puncto nõ <lb/>hæret, magnitudines partim ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12395" xml:space="preserve">partim non ſunt omni <lb/>ex parte diuiſibiles. </s>
  <s xml:id="echoid-s12396" xml:space="preserve">Sed cùm hoc poſitum, aſſertumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12397" xml:space="preserve">eſt, <lb/>punctum ubiuis, ac omni in parte uidetur eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s12398" xml:space="preserve">ita ut in pun <lb/>cta diuidi magnitudinem ſit neceſſe, quippe cùm omni in <lb/>parte punctum ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12399" xml:space="preserve">quo fit, ut ea uel tactibus uel punctis <lb/>constet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12400" xml:space="preserve">At omni in parte diuiſibilis eſt, quia ubi unum eſt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12401" xml:space="preserve">omnia ut ſingulum quodque, Vno autem plura non <lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12402" xml:space="preserve">non enim ſunt deinceps. </s>
  <s xml:id="echoid-s12403" xml:space="preserve">Quare non omni in parte <lb/>diuiſibilis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12404" xml:space="preserve">Nam ſi per medium diuiſibilis ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12405" xml:space="preserve">per <lb/>punctum adhærens erit diuiſibilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s12406" xml:space="preserve">At id haudquaquam fit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12407" xml:space="preserve">ſiquidem nec ſignum ſigno, nec punctum puncto hæret.</s>
  <s xml:id="echoid-s12408" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div230" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-344-01" xlink:href="note-344-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt. per, <lb/>ſequitur quod <lb/>primo cap. pro, <lb/>poſitũ eſt, hoc <lb/>eſt antiquorũ <lb/>opiniões de ge <lb/>æeratiõe &amp; cor <lb/>ruptione.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s12409" xml:space="preserve">Hoc autem eſt, diuiſio &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12410" xml:space="preserve">compoſitio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12411" xml:space="preserve">Quare tam con <lb/>gregatio, quàm ſegregatio eſt, ſed non ex inſectilibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12412" xml:space="preserve"><lb/>in inſectilia (complura enim inde emergunt abſurda) nec <lb/>hoc pacto ut omni ex parte fiat diuiſio (id enim eueniret, ſi <lb/>punctum puncto hæreret) ſed ſegregatio in parua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12413" xml:space="preserve">mi-<lb/>nora, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12414" xml:space="preserve">congregatio ex minoribus fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12415" xml:space="preserve">At ſimplex perfe-<lb/>ctaq́ generatio, cõgregatione &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12416" xml:space="preserve">ſegregatione dcfinita nõ <lb/>eſt, quemadmodũ nonnullis placet, qui &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12417" xml:space="preserve">eam quæ in cõti-<lb/>nuo fit mutationẽ, alterationẽ eſſe aſſerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12418" xml:space="preserve">Verũ id ipſum <lb/>eſt, in quo prorſus errant: </s>
  <s xml:id="echoid-s12419" xml:space="preserve">nõ enim generatio ſimplex, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12420" xml:space="preserve">corruptio congregatione ſegregationeúe fit, ſed cùm ex <lb/>hoc in hoc mutatio fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12421" xml:space="preserve">Alij uerò omnem eiuſmodi mutatio-<lb/>nem alter ationem eſſe putant. </s>
  <s xml:id="echoid-s12422" xml:space="preserve">At in hoc diſcrimẽ ſubit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12423" xml:space="preserve">nam <lb/>hæc ratione, illa materia, in ſubiecto existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12424" xml:space="preserve">Igitur cùm
<pb o="12" file="350" n="350" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
in hiſce fuerit mutatio, generatio erit, uel corruptio, cùm in <lb/>affe ctibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12425" xml:space="preserve">ijs quæ per accidens alicui competunt, alte-<lb/>ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12426" xml:space="preserve">Sed quæ congregantur, ægrè: </s>
  <s xml:id="echoid-s12427" xml:space="preserve">quæ uerò ſegregantur, <lb/>facilè corruptioni redduntur obnoxia. </s>
  <s xml:id="echoid-s12428" xml:space="preserve">Nam ſi aqua in mi-<lb/>nores aquæ particulas ſit diſcerpta, in aërem ocyus mutari <lb/>ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12429" xml:space="preserve">ſi uerò collecta ſit, ſegnius: </s>
  <s xml:id="echoid-s12430" xml:space="preserve">quod in hiſce quæ poste-<lb/>rius dicentur, apertius fiet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12431" xml:space="preserve">Nunc uerò ſit hactenus defini-<lb/>tum, fieri non poſſe, ut generatio ſit eiuſmodi congregatio, <lb/>qualem nonnulli eſſe aſſerunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s12432" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s12433" xml:space="preserve">An cõtingat aliquid generari at{que} interire ſimpliciter. </s>
  <s xml:id="echoid-s12434" xml:space="preserve">Quãobrẽ <lb/>ſemper retũ generationes. </s>
  <s xml:id="echoid-s12435" xml:space="preserve">Quare aliquid ſimpliciter aut ſecun, <lb/>dum quid, dicatur corrũpi. </s>
  <s xml:id="echoid-s12436" xml:space="preserve">Cur ſemper corrupto aliquo gene_ <lb/>ratio fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12437" xml:space="preserve">An nõ ens illud in quod ſit corruptio, at{que} ex quo ge <lb/>neratio fit, alicui ſit cõtrariũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12438" xml:space="preserve">An eadẽ ſit vtriuf{que} materia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12439" xml:space="preserve"><lb/>eius quod gignitur, eius quod corrumpitur.</s>
  <s xml:id="echoid-s12440" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div232" type="section" level="1" n="133">
<head xml:id="echoid-head159" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s12441" xml:space="preserve">_H_Is autem determinatis pertractatisq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s12442" xml:space="preserve">, primò contem <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-350-01a" xlink:href="note-350-01"/>
plari oportet utrum ſimpliciter quippiam, an pro-<lb/>priè nihil generetur, corrumpaturúe, ſemper autem ex quo <lb/>dam quiddam fiat, ut ex ægro ſanũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12443" xml:space="preserve">ex ſano ægrum, aut <lb/>puſillum è magno, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12444" xml:space="preserve">magnum è puſillo: </s>
  <s xml:id="echoid-s12445" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12446" xml:space="preserve">reliqua omnia <lb/>ad hunc modum. </s>
  <s xml:id="echoid-s12447" xml:space="preserve">Nam ſi generatio ſimpliciter ſit, quippiam <lb/>proſectò è non ente ſimpliciter, abſoluteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12448" xml:space="preserve">fiet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12449" xml:space="preserve">Quare <lb/>uerum erit dicere, quibuſdam non ens competere: </s>
  <s xml:id="echoid-s12450" xml:space="preserve">quippe <lb/>cùm gener atio quædam è quodam non ente, ceu è non albo, <lb/>uel non bono fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12451" xml:space="preserve">At ſimplex generatio è non ente, ſimpli-<lb/>citer fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12452" xml:space="preserve">Porrò ſimpliciter, abſcluteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12453" xml:space="preserve">non ens, aut id quod <lb/>ex omnibus entis prædicamentis primum eſt, aut quod eſt <lb/>uniuerſale, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12454" xml:space="preserve">cuncta ambit, continetq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s12455" xml:space="preserve">, ſignificat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12456" xml:space="preserve">Igitur <lb/>ſi primum, è non ſubstantia erit ſubstantiæ generatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12457" xml:space="preserve">At <lb/>cui ſubstantia non competit, nec ei cæterorum prædicamen <lb/>torum ullum, ueluti qualitatem, quantitatem: </s>
  <s xml:id="echoid-s12458" xml:space="preserve">aut ubi com-<lb/>petere poſſe palam eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12459" xml:space="preserve">nam alioqui, affe ctus ipſi à ſubstan-
<pb o="13" file="351" n="351" rhead="LIBER I."/>
tia ſeparari poſſent. </s>
  <s xml:id="echoid-s12460" xml:space="preserve">Quod ſi ita res habeat, omnino ipſum <lb/>nonens, uniuerſaliter omnium ericabnegatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12461" xml:space="preserve">Quare id <lb/>quod generatur, ex nibilo gignatur erit neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s12462" xml:space="preserve">Sed de hiſce <lb/>in alijs libris latius addubitatum, ſimul atque definitum <lb/>fuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12463" xml:space="preserve">uerùm compendiosè in præſentia quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12464" xml:space="preserve">dicamus opor <lb/>tet, è non ente ſimpliciter aliquo modo non fierigeneratio-<lb/>nem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12465" xml:space="preserve">alio ex ente ſemper: </s>
  <s xml:id="echoid-s12466" xml:space="preserve">nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12467" xml:space="preserve">ens potentia, ſed actu nõ <lb/>ens, præexistat eſt neceſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s12468" xml:space="preserve">quod ſanè, ut patet, utroque dici <lb/>tur modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s12469" xml:space="preserve">Determinatis autem hiſce, id rurſum exactè <lb/>diſquiramus oportet, quod miram habet ambiguitatem, <lb/>quonam inquam pacto generatio ſimplex ſit, ſiue ex ente <lb/>potentia, ſiue etiam alio quouis pacto fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12470" xml:space="preserve">Dubitauerit <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12471" xml:space="preserve">quiſpiã, utrũ ſubstãtiæ, ac rei huiuſce, ſed non quali-<lb/>tatis, quatitatis, aut ubi generatio fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12472" xml:space="preserve">eodẽ modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12473" xml:space="preserve">de cor-<lb/>ruptione. </s>
  <s xml:id="echoid-s12474" xml:space="preserve">Nã ſi quid oriatur, quandã potentiã nõ actu ſub-<lb/>ſtantiam eſſe, dilucidũ eſt, ex qua fiat generatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12475" xml:space="preserve">in quam <lb/>id mutarineceſſe ſit quod corruptionẽ ſubit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12476" xml:space="preserve">Vtrum igitur <lb/>ex cæteris quæ actu ſunt quippiã huic competet, utrum in-<lb/>quã id, quod potẽtia duntaxat hoc aliquid, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12477" xml:space="preserve">ens eſt, ſim <lb/>pliciter autem neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12478" xml:space="preserve">hoc aliquid, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12479" xml:space="preserve">ens quantitas erit, aut <lb/>qualitas, aut ubi? </s>
  <s xml:id="echoid-s12480" xml:space="preserve">nã ſi actu nihil ſit, ſed omnia potẽtia, eue-<lb/>niet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12481" xml:space="preserve">id quod ita eſt nõ ens eſſe ſeparabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s12482" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12483" xml:space="preserve">inſuper (id <lb/>quod ſemper maximè ſunt ueriti, qui primi in philoſophia <lb/>uerſati ſunt) nihilo præexiſtente quippiã gigni. </s>
  <s xml:id="echoid-s12484" xml:space="preserve">Quòd ſi <lb/>uerũ non ſit, hoc quidẽ ſubſtantiã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12485" xml:space="preserve">hoc aliquid eſſe, ſed è <lb/>cæteris prædicamẽtis aliquid, cõtinget (ut iã diximus) affe-<lb/>ctus ipſos à ſubstãtijs poſſe ſeparari. </s>
  <s xml:id="echoid-s12486" xml:space="preserve">De hiſce igitur quoad <lb/>fieri poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12487" xml:space="preserve">quænā ſit cauſa cur generatio tam quæ ſim-<lb/>pliciter, quàm quæ ſecundùm partẽ ſit, ſemper ſit, diſſeren-<lb/>dum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12488" xml:space="preserve">Sed cùm una quidẽ cauſa ſit unde motus eſſe prin-
<pb o="14" file="352" n="352" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
cipium dicimus, altera uerò ipſa materies, de tali cauſa dica <lb/>mus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12489" xml:space="preserve">Nam de illa quidẽ prius eſt dictũ, cũ de motu <lb/>ageremus, eſſe inquã aliud quod omni tẽpore perdurat im-<lb/>mobile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12490" xml:space="preserve">aliud quod in motu ſemper eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12491" xml:space="preserve">Sed de principio <lb/>illo quod mutationi nõ eſt obnoxiũ, primæ Philoſophiæ eſt <lb/>determinare, ac pertractare. </s>
  <s xml:id="echoid-s12492" xml:space="preserve">At de eo quod cætera iccirco <lb/>mouet, quia continuè moueatur, quidã eorũ quæ ſingularia <lb/>uocantur eiuſmodi cauſa ſit, posterius erit aßignandũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12493" xml:space="preserve">Nũc <lb/>autẽ eã, quæ uelut in materiæ ſpecie ſita eſt, cauſam, per quã <lb/>generatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12494" xml:space="preserve">corruptio nunquã natura deficiunt, dicamus <lb/>oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12495" xml:space="preserve">Nam ſimul forſitan &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12496" xml:space="preserve">hoc emerget, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12497" xml:space="preserve">id quo de <lb/>nuper dubitauimus, quonã inquã pacto de generatione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12498" xml:space="preserve"><lb/>corruptione ſimplici dicere cõueniat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12499" xml:space="preserve">Inuehit autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12500" xml:space="preserve">id <lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12501" xml:space="preserve">magnũ abundè dubium, quænã cauſa ſit, ut genera-<lb/>tio generationi ſemper cohæreat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12502" xml:space="preserve">alter am altera ſubinde <lb/>ſequatur, ſiquidem quod corruptionẽ ſubit, ad id proficiſci <lb/>tur, quod nequaquã in ratione rerum existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12503" xml:space="preserve">quod autẽ in <lb/>ratione rerum minimè existit, nihil eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12504" xml:space="preserve">Nam quod haud eſt, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12505" xml:space="preserve">ſubstantia eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12506" xml:space="preserve">qualitas, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12507" xml:space="preserve">quantitas, neque ubi. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12508" xml:space="preserve">Igitur ſi ſemper quippiã eorum quæ ſunt in ratione rerum <lb/>abeat, cur nõ dudum uniuerſum ipſum conſumptũ fuit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12509" xml:space="preserve"><lb/>inane euaſit, cùm id ex quo fit genitorũ quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12510" xml:space="preserve">genitũ ſit? </s>
  <s xml:id="echoid-s12511" xml:space="preserve"><lb/>nõ enim propterea {quis} id ex quo quid fit infinitũ ſit, nõ defi-<lb/>cit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12512" xml:space="preserve">id enim eſſe nequit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12513" xml:space="preserve">nihil enim actu infinitũ eſt, ſed po-<lb/>tentia tantùm, nẽpe diuiſione ipſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s12514" xml:space="preserve">Quare hanc ſolã cauſam <lb/>eſſe oportebat, cur nunquã deficiat, quia ſemper quippiam <lb/>fiat minus: </s>
  <s xml:id="echoid-s12515" xml:space="preserve">nunc autẽ hoc fieri minimè cernimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s12516" xml:space="preserve">Ergo pro-<lb/>pterea {quis} interitus huius, alterius eſt ortus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12517" xml:space="preserve">contrà ortus <lb/>huius, alterius interitus, neceſſariò accidit, ut mutatio irre-<lb/>quies ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12518" xml:space="preserve">ſubſistere nequeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12519" xml:space="preserve">Cur igitur generatio, &amp;</s>
  <s xml:id="echoid-s12520" xml:space="preserve">
<pb o="5" file="353" n="353" rhead="LIBER I."/>
corruptio ſimiliter ſemper ſit circa unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12521" xml:space="preserve">corũ quæ <lb/>ſunt, hãc apud oẽs cauſam ſatis eſſe putandũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12522" xml:space="preserve">Sed quã ob <lb/>rẽ alia ſimpliciter, alia nõ ſimpliciter oriri, ac interire dica <lb/>tur rurſus conſideremus oportet, ſiquidẽ idẽ eſt generatio <lb/>huius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12523" xml:space="preserve">illius corruptio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12524" xml:space="preserve">huius corruptio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12525" xml:space="preserve">illius ge <lb/>neratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12526" xml:space="preserve">Id enim quandam postulat rationẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12527" xml:space="preserve">Dicimus enim <lb/>quippiã ſimpliciter nũc, et nõ ſolũ hocce corrũpi: </s>
  <s xml:id="echoid-s12528" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12529" xml:space="preserve">hæc <lb/>generatio, generatio ſimpliciter: </s>
  <s xml:id="echoid-s12530" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12531" xml:space="preserve">hæc corruptio, corru-<lb/>ptio ſimpliciter eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12532" xml:space="preserve">Fit autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12533" xml:space="preserve">hocce quidem aliquid, nõ <lb/>autẽ ſimpliciter: </s>
  <s xml:id="echoid-s12534" xml:space="preserve">etenim eum qui diſcit, ſcientẽ fieri dicimus, <lb/>non autẽ ſimpliciter fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s12535" xml:space="preserve">Quia igitur quædã (id quod defi-<lb/>niendo ſæpe diximus) hoc aliquid ſignificãt, quædã nõ: </s>
  <s xml:id="echoid-s12536" xml:space="preserve">hac <lb/>ſanè de cauſa quod in quæstione uerſatur euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12537" xml:space="preserve">Refert <lb/>enim haud parũ, in quod mutetur id quod mutationẽ ſubit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12538" xml:space="preserve">uerbi cauſa, quæ ad ignem fit tranſitio, ea forſitã genera-<lb/>tio ſimplex eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12539" xml:space="preserve">alicuius, ceu terræ, corruptio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12540" xml:space="preserve">At terræ <lb/>generatio, generatio quædam eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12541" xml:space="preserve">cæterũ generatio ſimpli-<lb/>citer non eſt, ſed corruptio ſimpliciter, puta ignis, ſicuti <lb/>Parmenides aſſerit, qui duo, ens inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12542" xml:space="preserve">nõ ens, ignem, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12543" xml:space="preserve">terram eſſe dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12544" xml:space="preserve">Verùm hæc, an alia eiuſmodi ſuppo-<lb/>nantur, intereſt nihil: </s>
  <s xml:id="echoid-s12545" xml:space="preserve">quandoquidem modum quærimus, <lb/>non ſubiectum. </s>
  <s xml:id="echoid-s12546" xml:space="preserve">Quæ igitur ad non ens ſimpliciter fit mi-<lb/>gratio, corruptio ſimplex eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12547" xml:space="preserve">Quæ uerò ad ens ſimpliciter, <lb/>ſimplex generatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12548" xml:space="preserve">Quibus igitur illæ, ſiue igni, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12549" xml:space="preserve">terra, <lb/>ſiue quibuſdã alijs definitæ ſunt, horum profectò alterum <lb/>ens, alterũ non ens erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12550" xml:space="preserve">Vno igitur modo ſimpliciter quip <lb/>piam generari, ac corrumpi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12551" xml:space="preserve">non ſimpliciter, hoc inter <lb/>ſe differunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12552" xml:space="preserve">Altero, materiæ qualitate, cõditioneúe. </s>
  <s xml:id="echoid-s12553" xml:space="preserve">Cuius <lb/>enim differentiæ potius hoc aliquid ſignificant, ea magis <lb/>ſubstantia eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12554" xml:space="preserve">Contrà, cuius differentiæ priuationẽ magis
<pb o="16" file="354" n="354" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
ſignificant, ea magis non ens eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12555" xml:space="preserve">Vt calor, prædicamentum <lb/>quoddam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12556" xml:space="preserve">ſpecies eſt frigiditas, priuatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s12557" xml:space="preserve">his autẽ diffe-<lb/>rentijs, ignis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12558" xml:space="preserve">terra differunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12559" xml:space="preserve">At pleriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12560" xml:space="preserve">uidetur, illa po <lb/>tius ſenſibili, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12561" xml:space="preserve">inſenſibili differre. </s>
  <s xml:id="echoid-s12562" xml:space="preserve">Nam cũ ad ſenſibilẽ ma <lb/>teriam mutatio fit, tum gigni quippiã aiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12563" xml:space="preserve">cùm ad eã, quæ <lb/>ſub ſenſum nõ cadit, corrũpi. </s>
  <s xml:id="echoid-s12564" xml:space="preserve">Quandoquidẽ ens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12565" xml:space="preserve">nõ ens <lb/>ſentiendo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12566" xml:space="preserve">non ſentiendo definiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12567" xml:space="preserve">quemadmodũ quod <lb/>ſcibile eſt, ens eſſe aſſerũt, quod ſciri non ſolet, nõ ens: </s>
  <s xml:id="echoid-s12568" xml:space="preserve">quip <lb/>pe cùm ſenſus ipſe, ſcientiæ uim obtineat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12569" xml:space="preserve">Igitur hi ut res <lb/>ipſas uiuere quia ſentiant, aut ſentire poßint: </s>
  <s xml:id="echoid-s12570" xml:space="preserve">ita eaſdẽ eſſe, <lb/>quia ſub ſenſum cadant arbitrantur, ueritatẽ modo quodã <lb/>ſectantes, ſed hoc falſi dicentes. </s>
  <s xml:id="echoid-s12571" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12572" xml:space="preserve">generari quippiã ſim-<lb/>pliciter, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12573" xml:space="preserve">corrũpi, iuxta opinionem alio atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12574" xml:space="preserve">ueritatem <lb/>accidit modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s12575" xml:space="preserve">Nam ſpiritus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12576" xml:space="preserve">aër ſenſu quidẽ, minus ſunt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12577" xml:space="preserve">proinde illi, quæ ſimpliciter corrumpuntur, mutatione <lb/>ad illa tendente corrumpi dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12578" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12579" xml:space="preserve">generari, cùm in rem <lb/>tangibilem, terramq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12580" xml:space="preserve">mutantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12581" xml:space="preserve">Reuera uerò, hoc aliquid <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12582" xml:space="preserve">ſpecies magis ſunt, quàm ipſa terra. </s>
  <s xml:id="echoid-s12583" xml:space="preserve">Cur igitur ſit, aut <lb/>nõ ſit ſimplex generatio, quæ eadem alicuius corruptio eſt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12584" xml:space="preserve">corruptio ſimplex, quæ itidẽ generatio alicuius eſt, cau-<lb/>ſam diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s12585" xml:space="preserve">Nam id, ob materiæ diſcrimen euenit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12586" xml:space="preserve">nempc <lb/>aut quod ea ſubstantia ſit, uel non ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12587" xml:space="preserve">aut quod hæc magis, <lb/>illa minus: </s>
  <s xml:id="echoid-s12588" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12589" xml:space="preserve">non, quia materia ex qua mutatio uenit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12590" xml:space="preserve"><lb/>ad quam proficiſcitur, alia magis, alia minus ſenſu perci-<lb/>pi queat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12591" xml:space="preserve">Dicuntur autem quædam ſimpliciter, quædam ſo-<lb/>lùm aliquid fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s12592" xml:space="preserve">non ob mutuam generationem, ſed iuxta <lb/>eum quem nuper diximus modũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12593" xml:space="preserve">Nam hoc tantũ nuper de-<lb/>finitum, determinatumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12594" xml:space="preserve">fuit, curnam cùm omnis generatio <lb/>ſit alterius corruptio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12595" xml:space="preserve">omnis corruptio cuiuſpiam alius <lb/>generatio, tam oriri, quàm interire non ſimiliter tribuamus
<pb o="17" file="355" n="355" rhead="LIBER I."/>
hiſce, quæ in ſeſe uicißim mutariſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s12596" xml:space="preserve">At quod postremo <lb/>loco fuit dictũ, hoc idem minimè in quæstionẽ reuocat: </s>
  <s xml:id="echoid-s12597" xml:space="preserve">ſed <lb/>quamobrẽ quod diſcit, non ſimpliciter fieri, ſed fieri ſciens, <lb/>quod uerò naſcitur, fieri dicatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12598" xml:space="preserve">Hæc autẽ prædicamentis <lb/>distincta ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12599" xml:space="preserve">Nam alia ſubstantiã, alia qualitatẽ, alia quã-<lb/>titatẽ ſignificant. </s>
  <s xml:id="echoid-s12600" xml:space="preserve">Quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12601" xml:space="preserve">igitur ſubstantiã nõ ſignificãt, <lb/>ca nõ ſimpliciter: </s>
  <s xml:id="echoid-s12602" xml:space="preserve">ſed ſecundũ quippiã fieri dicuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12603" xml:space="preserve">Verum <lb/>enimuero, in omnibus generatio ſimpliciter iuxta ea quæ in <lb/>altera ſunt ſerie, dicitur, ut ſubstantia, ſi ignis fiat, ſed nõ ſi <lb/>terra: </s>
  <s xml:id="echoid-s12604" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12605" xml:space="preserve">in qualitate, ſi ſcium, ſed nõ ſi inſciũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12606" xml:space="preserve">Quòd igitur <lb/>quædã ſimpliciter oriantur, quædã nõ, etiã omnino in ipſis <lb/>ſubstantijs dictũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12607" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12608" xml:space="preserve">quod ut generatio cõtinuè ſit, cauſa <lb/>ut materia id quod ſubijcitur eſt, quia in cõtraria mutatiuũ <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12609" xml:space="preserve">atque in ſubstantijs ſemper unius generatio, alterius eſt <lb/>corruptio: </s>
  <s xml:id="echoid-s12610" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12611" xml:space="preserve">unius corruptio, generatio alterius. </s>
  <s xml:id="echoid-s12612" xml:space="preserve">At uerò <lb/>nec dubitaſſe cõuenit, quã ob cauſam corruptis quibuſdam <lb/>ſemper generatio fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12613" xml:space="preserve">Nã ut corrũpi ſimpliciter quippiã di <lb/>cunt, cũ illud ad inſenſibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12614" xml:space="preserve">id quod baud eſt, proficiſci-<lb/>tur, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12615" xml:space="preserve">ortũ ſubire ex eo quod haud eſt, cũ ex inſenſibili <lb/>ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12616" xml:space="preserve">Siue igitur ſubiecto quopiã existente, ſiue non, ex eo ſit <lb/>quod haud eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12617" xml:space="preserve">Quare ſimili modo et ex eo quod haud eſt, <lb/>generatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12618" xml:space="preserve">in id quod haud eſt corrũpitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12619" xml:space="preserve">Meritò igi <lb/>tur generatio non deficit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12620" xml:space="preserve">quippe cùm generatio, corruptio <lb/>ſit eius quod haud eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12621" xml:space="preserve">corruptio generatio eius quod <lb/>haud eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12622" xml:space="preserve">Sed quæret aliquis, utrũ hocipſum quod ſimpli-<lb/>citer nõ eſt, cõtrarijs ſit alterũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s12623" xml:space="preserve">uerbi cauſa, utrũ nõ ens ſit <lb/>terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12624" xml:space="preserve">id quod graue eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12625" xml:space="preserve">ens uerò ignis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12626" xml:space="preserve">quod leue eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12627" xml:space="preserve">an nõ, ſed ens terra, nõ ens uerò terræ materies, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12628" xml:space="preserve">ignis ſi-<lb/>militer? </s>
  <s xml:id="echoid-s12629" xml:space="preserve">Et utrũ materies utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12630" xml:space="preserve">diuerſa ſit, an nec ex ſeſe <lb/>mutuò fierent, nec ex cõtrarijs: </s>
  <s xml:id="echoid-s12631" xml:space="preserve">nam hiſce, igni inquã, terræ,
<pb o="18" file="356" n="356" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
aquæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12632" xml:space="preserve">aëri, contraria inſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12633" xml:space="preserve">At partim eſt eadem, par-<lb/>tim diuerſa? </s>
  <s xml:id="echoid-s12634" xml:space="preserve">quod enim aliquando cùm ſit, ſubijci ſolet, eſt <lb/>idem: </s>
  <s xml:id="echoid-s12635" xml:space="preserve">at ratio non item eadem eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12636" xml:space="preserve">Sed de hiſce hactenus.</s>
  <s xml:id="echoid-s12637" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div232" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-350-01" xlink:href="note-350-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rifto. de <lb/>generatione, &amp; <lb/>corruptõe quę <lb/>ſua ſit ſentẽtia <lb/>declarat, ſexq́; <lb/>dubitationes <lb/>ſoluit.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s12638" xml:space="preserve">Quòd generatio at{que} alteratio diuerſæ trãſmutationes ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s12639" xml:space="preserve">Siin <lb/>genito aliqua paſsio maneat, quæ fuit in corrupto, ſecundum <lb/>illam tranſmutationem non eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s12640" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div234" type="section" level="1" n="134">
<head xml:id="echoid-head160" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s12641" xml:space="preserve">_DE_ generatione autem, atque alteratione, quo inter ſe <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-356-01a" xlink:href="note-356-01"/>
diſcrepẽt, agendum. </s>
  <s xml:id="echoid-s12642" xml:space="preserve">Nam haſce mutationes inter ſeſe <lb/>diuerſas eſſe, dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s12643" xml:space="preserve">Cùm igitur ſubiectum quippiam ſit, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12644" xml:space="preserve">affectio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12645" xml:space="preserve">qualitas, quæ de ſubiecto nata eſt dici, ab <lb/>eodem diuerſa ſit, ſitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12646" xml:space="preserve">utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12647" xml:space="preserve">horæ mutatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s12648" xml:space="preserve">alteratio ſanè <lb/>eſt, quando ſenſibile ſubiectum permanens, in ſuis mutatur <lb/>affe ctibus, qui aut contrarij, aut inter cõtrarios medij ſunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12649" xml:space="preserve">ſicuti corpus idem permanens, uicißim modò ſanum, modò <lb/>ægrum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12650" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12651" xml:space="preserve">æs, quanquam idem, alias teres, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12652" xml:space="preserve">rotun-<lb/>dum eſt, alias anguli ſpeciem præ ſe fert. </s>
  <s xml:id="echoid-s12653" xml:space="preserve">At cùm totum mu-<lb/>tatur, nec ſenſibile quicquam ut ſubiectum, idem permanet, <lb/>ſed perinde euenit, ut cum ex toto ſemine ſanguis, aut ex to-<lb/>ta aqua aër, aut ex aëre toto aqua ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12654" xml:space="preserve">iam quod eſt tale, <lb/>gener<unsure/>atio huius eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12655" xml:space="preserve">illius corruptio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12656" xml:space="preserve">Et maximè ſi ex <lb/>inſenſibili ad id, quod aut tactu, aut ſenſibus uniuerſis ſen-<lb/>ſibile eſt, mutatio ſiat, aut contra: </s>
  <s xml:id="echoid-s12657" xml:space="preserve">ut cùm ex aëre gignitur <lb/>aqua, aut eadem in aërem corrumpitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12658" xml:space="preserve">etenim aër prope-<lb/>modum inſenſibilis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12659" xml:space="preserve">Cæterum in hiſce, ſi qua è contrarie <lb/>tate affectio eadem remaneat in eo quod ortum eſt, quæ <lb/>prius in eo quod interijt erat, ceu ſi cum ex aëre ſit aqua, <lb/>aëris perſpicuitas, aut frigus, in aqua remaneat: </s>
  <s xml:id="echoid-s12660" xml:space="preserve">affectionũ <lb/>alterutram eius eſſe in quod mutatio ſiat minimè oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12661" xml:space="preserve"><lb/>Sin minus, erit alteratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12662" xml:space="preserve">Verbi cauſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s12663" xml:space="preserve">muſicus homo cor-<lb/>rumpitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12664" xml:space="preserve">homo non muſicus gignitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12665" xml:space="preserve">homo uerò idem <lb/>perſeuerat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12666" xml:space="preserve">Siergo muſica, atque muſicæ uacuitas non eſſet
<pb o="19" file="357" n="357" rhead="LIBER I."/>
affectio per ſe hominis, generatio profectò foret alterius, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12667" xml:space="preserve">alterius corruptio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12668" xml:space="preserve">Quapropter hæ hominis quidẽ affe-<lb/>ctiones ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12669" xml:space="preserve">hominis uerò muſici, hominisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12670" xml:space="preserve">non muſici ge-<lb/>neratio atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12671" xml:space="preserve">corruptio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12672" xml:space="preserve">Nunc autẽ id, eius quod permanet, <lb/>affectus eſt, Proinde circa ea quæ eiuſmodi ſunt, alteratio <lb/>existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12673" xml:space="preserve">Cùm igitur contrarietatis mutatio in quantitate eſt <lb/>accretio, eſt atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12674" xml:space="preserve">decretio: </s>
  <s xml:id="echoid-s12675" xml:space="preserve">cùm in loco, latio: </s>
  <s xml:id="echoid-s12676" xml:space="preserve">cùm in affe ctu, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12677" xml:space="preserve">qualitate, alteratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12678" xml:space="preserve">At cùm id nõ remanet, in quo affe <lb/>ctuũ alter aut omnino accidẽs existit, tum generatio unius <lb/>eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12679" xml:space="preserve">alius corruptio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12680" xml:space="preserve">Porrò ſubiectũ ortus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12681" xml:space="preserve">interitus <lb/>ſuſceptiuũ, maximè quidẽ ac propriè materies eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12682" xml:space="preserve">quodam <lb/>autẽ modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12683" xml:space="preserve">id quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s12684" xml:space="preserve">, quod cæteris alijs mutationib<emph style="sub">9</emph> ſubij <lb/>ciſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12685" xml:space="preserve">propterea quòd ſubiecta omnia, quarundã contra-<lb/>rietatum ſuſceptiua ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12686" xml:space="preserve">De generatione igitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12687" xml:space="preserve">cor-<lb/>ruptione ſi eſt nec´ne, et quo pacto eſt, item de alteratione, <lb/>hoc modo ſit deſinitum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12688" xml:space="preserve">determinatum.</s>
  <s xml:id="echoid-s12689" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div234" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-356-01" xlink:href="note-356-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt. de-<lb/>clarat genera-<lb/>tionẽ ab alte-<lb/>ratione dupli-<lb/>citer differre: <lb/>ipſam´{que} rurſus <lb/>alterationẽ dif <lb/>ferre ab alijs <lb/>motibus.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s12690" xml:space="preserve">An augmentatio ab alijs motibus differat: </s>
  <s xml:id="echoid-s12691" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12692" xml:space="preserve">de ſex ipſius con-<lb/>ditionibus.</s>
  <s xml:id="echoid-s12693" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div236" type="section" level="1" n="135">
<head xml:id="echoid-head161" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s12694" xml:space="preserve">_RE_stat de accretione dicamus, quonam à generatione, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12695" xml:space="preserve">alteratione differat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12696" xml:space="preserve">quo pacto unumquodque <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-357-01a" xlink:href="note-357-01"/>
eorũ, quæ ſuſcipiunt incrementũ, augeatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12697" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12698" xml:space="preserve">quoduis eo-<lb/>rum quæ decreſcunt, diminuatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12699" xml:space="preserve">Primò itaque conſiderare <lb/>oportet utrũ mutua earũ inter ſe differentia in eo ſolũ ſita <lb/>ſit, circa quod uerſari ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s12700" xml:space="preserve">uerbi gratia: </s>
  <s xml:id="echoid-s12701" xml:space="preserve">utrum eo ſolum <lb/>inter ſe dißideant, quòd ea mutatio, quam ex hoc in hoc <lb/>tendit, puta ex ſubstantia potentia in ſubstantiam actu ge-<lb/>neratio ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12702" xml:space="preserve">quæ uerò circa magnitudinem uerſatur accre-<lb/>tio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12703" xml:space="preserve">decretio: </s>
  <s xml:id="echoid-s12704" xml:space="preserve">quæ autẽ circa affectum alteratio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12705" xml:space="preserve">ea-<lb/>rum quæ posteriore loco dictæ ſunt, utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12706" xml:space="preserve">etiam ex hiſce <lb/>quæ potentia ſunt, ad ea quæ ſunt actu, mutatio ſit, an etiam
<pb o="20" file="358" n="358" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
mutationis modus differat? </s>
  <s xml:id="echoid-s12707" xml:space="preserve">Nam nec id, quod alterationem<unsure/> <lb/>ſubit, nec id quod generatur, neceſſariò mutari loco cerni-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12708" xml:space="preserve">quod autẽ accreſcit, aut decreſcit, cernitur, at alio quàm <lb/>quo fertur modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s12709" xml:space="preserve">quod enim fertur, tota mole locũ mutat: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12710" xml:space="preserve">quod autẽ accreſcit, perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12711" xml:space="preserve">quod distendi, produciq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12712" xml:space="preserve"><lb/>ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12713" xml:space="preserve">hoc enim manente, partes aliò, nõ ſicuti globi partes, <lb/>migrant, ſuumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12714" xml:space="preserve">deſerunt locũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s12715" xml:space="preserve">nam globi partes toto ma-<lb/>nente æquabili in loco, locũ ex loco mutant: </s>
  <s xml:id="echoid-s12716" xml:space="preserve">at partes eorũ, <lb/>quæ augentur, ſemper in ampliorẽ locum urgere ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s12717" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12718" xml:space="preserve"><lb/>eorũ quæ decreſcunt, in minorẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12719" xml:space="preserve">Generationẽ igitur, alte-<lb/>rationemq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s12720" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12721" xml:space="preserve">accretionẽ non ſolũ obiecto, ſed ipſo item <lb/>mutationis modo differre, perſpicuũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12722" xml:space="preserve">At id circa quod <lb/>accretio, decretioúe uerſari ſolet (uerſari autẽ uidetur cir-<lb/>ca magnitudinem) utro modo accretionem, decretionemúe <lb/>ſubire existimandũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12723" xml:space="preserve">utrum inquã ex potẽtia quidem ma-<lb/>gnitudine, ac corpore, ſed actunec corpore, nec magnitudi <lb/>ne corpus fieri, an nõ, putandum eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s12724" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12725" xml:space="preserve">cùm hoc bifariam <lb/>dici cõtingat, utro modo fit accretio? </s>
  <s xml:id="echoid-s12726" xml:space="preserve">utrũ ex ſeparata ipſa <lb/>per ſe materia, an existẽte in alio corpore? </s>
  <s xml:id="echoid-s12727" xml:space="preserve">An neutro modo <lb/>fieri queat? </s>
  <s xml:id="echoid-s12728" xml:space="preserve">nam ſi ſeparata ſit, aut nullũ occupabit locum, <lb/>ueluti punctus quidam, aut uacuũ, uel corpus non ſenſibile, <lb/>erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12729" xml:space="preserve">Horũ autem, alterũ non contingit, alterũ neceſſe eſt in <lb/>aliquo eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s12730" xml:space="preserve">quod enim ex eo oritur, id ſemper alicubi erit, <lb/>quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12731" xml:space="preserve">illud aut per ſe, aut per accidens. </s>
  <s xml:id="echoid-s12732" xml:space="preserve">At uerò ſi ſit in <lb/>aliquo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12733" xml:space="preserve">ita quidẽ ſeiunctum ſit, ut nihil illius aut per ſe, <lb/>aut per accidens ſit, multa profectò uel quæ fieri nequeant, <lb/>euenient. </s>
  <s xml:id="echoid-s12734" xml:space="preserve">Dico autẽ ut ſi ex aqua fiat aër: </s>
  <s xml:id="echoid-s12735" xml:space="preserve">idem nõ erit, aqua <lb/>mutationem ſubeunte, ſed quia in aqua aut in uaſe materies <lb/>eius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12736" xml:space="preserve">Nihil enim uetat, in finitas eſſe materias, quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12737" xml:space="preserve"><lb/>actu fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s12738" xml:space="preserve">Adde quòd nec ita aër ex aqua oriri uidetur, ut
<pb o="21" file="359" n="359" rhead="LIBER I."/>
permanente aqua aër inde egrediatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12739" xml:space="preserve">Satius igitur fuerit, <lb/>inſeparabilẽ omnibus materiã tribuere: </s>
  <s xml:id="echoid-s12740" xml:space="preserve">utpote quæ una nu-<lb/>mero eademq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12741" xml:space="preserve">ſit, ratione nõ una. </s>
  <s xml:id="echoid-s12742" xml:space="preserve">At uerò nec puncta, nec li <lb/>neas, corporis materiã ponere ijſdem de cauſis oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12743" xml:space="preserve">ſed <lb/>cuius ultima ſunt hæc, id materies eſt, quæ nec ſine affectu <lb/>unquam, nec ſine forma eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12744" xml:space="preserve">Gignitur igitur abſolu-<lb/>tè<unsure/> aliud ex alio, id quod alio quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12745" xml:space="preserve">loco iam definitum eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12746" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12747" xml:space="preserve">ab aliquo actu existente, quod eiuſdem ſit aut generis, <lb/>aut ſpeciei, ut ignis ab igni, aut ab homine homo. </s>
  <s xml:id="echoid-s12748" xml:space="preserve">Aut ab <lb/>actu: </s>
  <s xml:id="echoid-s12749" xml:space="preserve">durum enim à non duro fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12750" xml:space="preserve">Cùm autẽ et corpore ſub-<lb/>ſtantiæ materies ſit corporis iam talis (nullum enim eſt cõ-<lb/>mune corpus) eadẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12751" xml:space="preserve">à magnitudine &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12752" xml:space="preserve">ab affe ctu, ratio-<lb/>ne quidẽ, non itẽ loco ſeparabilis eſt, niſi ut ipſi quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12753" xml:space="preserve">affe-<lb/>ctus ſeparabiles ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s12754" xml:space="preserve">Patet igitur ex his quæ addubitaui-<lb/>mus, accretionẽ non eſſe mutationẽ è potentia quidẽ magni <lb/>tudine, actu uerò nullã habente magnitudinẽ, quandoquidẽ <lb/>quod cõmune eſt, ſeparabile eſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12755" xml:space="preserve">hoc autẽ eſſe nõ poſſe, di <lb/>ctum iam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12756" xml:space="preserve">Præterea talis mutatio accretionis propria <lb/>non eſt, ſed generationis. </s>
  <s xml:id="echoid-s12757" xml:space="preserve">Nam accretio, magnitudinis quæ <lb/>in quopiam ineſt, augmentatio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12758" xml:space="preserve">Decretio uerò, eiuſdem <lb/>diminutio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12759" xml:space="preserve">Quamobrẽ id quod accreſcit, magnitudinẽ quan <lb/>dam habeat oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12760" xml:space="preserve">Proinde nequaquã conuenit accretio-<lb/>nem è materia quæ magnitudinis ſit expers, ad actum ma-<lb/>gnitudinis eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s12761" xml:space="preserve">potius enim eſſet generatio corporis, non <lb/>accretio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12762" xml:space="preserve">Potius itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12763" xml:space="preserve">ſumamus oportet quaſi tractantes ab <lb/>initio quæstionem, qualis accretio, decretioúe, cuius cauſas <lb/>quærimus, existat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12764" xml:space="preserve">Igitur eius quod accrementum ſuſcipit, <lb/>pars quæuis augeri uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12765" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12766" xml:space="preserve">pari modo in decretione, <lb/>minor euadere. </s>
  <s xml:id="echoid-s12767" xml:space="preserve">Prætera accedente quopiã accreſcere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12768" xml:space="preserve"><lb/>abeunte decreſcere. </s>
  <s xml:id="echoid-s12769" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12770" xml:space="preserve">aut incorporeo, aut corpore au-
<pb o="22" file="360" n="360" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
geri illud, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12771" xml:space="preserve">Siigitur incorporeo, quod cõmune <lb/>eſt, ſeparabile erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12772" xml:space="preserve">At à magnitudine materiam eſſe ſepara <lb/>bilẽ, quemadmodũ prius eſt dictũ, impoßibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12773" xml:space="preserve">Sin uerò <lb/>corpore, duo corpora, id inquam quod augetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12774" xml:space="preserve">quod <lb/>auget, in eodẽ erũt loco: </s>
  <s xml:id="echoid-s12775" xml:space="preserve">quod etiã fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12776" xml:space="preserve">At uerò nec <lb/>accretionẽ, decretionemúe perinde fieri, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12777" xml:space="preserve">cũ ex aqua fit <lb/>aër (tunc enim moles fieri maior adſolet) dicere contingit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12778" xml:space="preserve">nõ enim id accretio, ſed eius quidẽ in quod mutatio fit gene <lb/>ratio, contrarij uerò corruptio erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12779" xml:space="preserve">neutrius autẽ, accretio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12780" xml:space="preserve"><lb/>Imò aut nullius, aut quid ſi utriſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s12781" xml:space="preserve">, ei in quam quod oritur, <lb/>et ei quod interit, cõmune eſt, ueluti corpus, eius erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12782" xml:space="preserve">Et nec <lb/>aqua, nec aër accreſcit, uerũ illa interit, hic oritur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12783" xml:space="preserve">ſed cor-<lb/>pus, ſi quid augeatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12784" xml:space="preserve">At hoc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12785" xml:space="preserve">fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12786" xml:space="preserve">Nam ea ſer <lb/>uare oportet, quæ ei quod accreſcit, decreſcitúe ratione cõ-<lb/>petunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12787" xml:space="preserve">Hæc autẽ, tria ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12788" xml:space="preserve">quorum primũ eſt magnitudi-<lb/>nis, quæ accreſcit, partẽ quamlibet maiorẽ effici: </s>
  <s xml:id="echoid-s12789" xml:space="preserve">uerbi gra-<lb/>tia, ſi caro, carnis. </s>
  <s xml:id="echoid-s12790" xml:space="preserve">Alterũ accedente quopiam. </s>
  <s xml:id="echoid-s12791" xml:space="preserve">Tertium, ſer <lb/>uato, pariter atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12792" xml:space="preserve">manente eo, quod accretionẽ ſubit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12793" xml:space="preserve">Nam <lb/>cùm quippiam ſimpliciter, abſoluteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12794" xml:space="preserve">gignitur, aut interit, <lb/>non permanet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12795" xml:space="preserve">At cùm alteratur, aut accreſcit, decreſcitúe: </s>
  <s xml:id="echoid-s12796" xml:space="preserve"><lb/>quod alteratur, aut incremẽta ſuſcipit, id permanet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12797" xml:space="preserve">uerùm <lb/>illic affe ctio, hic magnitudo, eadẽ non manet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12798" xml:space="preserve">Quòd ſimu-<lb/>tatio illa, quam diximus eſſet accretio, cõtingeret profectò <lb/>quippiam nulla re accedente, permanenteúe accreſcere, nul <lb/>laq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12799" xml:space="preserve">abeunte decreſcere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12800" xml:space="preserve">id non manere quod ſuſcipit <lb/>accretionẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s12801" xml:space="preserve">At hoc ſeruare oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12802" xml:space="preserve">quippe cùm accretio ta <lb/>lis eſſe ſupponatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12803" xml:space="preserve">Sed quæret aliquis, quid eſt quod ac-<lb/>creſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12804" xml:space="preserve">utrũ id cui nõnihil additur? </s>
  <s xml:id="echoid-s12805" xml:space="preserve">uerbi cauſa, ſi quid crus <lb/>augeat, crusúe maius euadit, quod autem incrementũ præ-<lb/>ſtat, ipſum inquã alimentũ, minimè? </s>
  <s xml:id="echoid-s12806" xml:space="preserve">Sed cur non ambo incre
<pb o="23" file="361" n="361" rhead="LIBER I."/>
menta ſuſcipiunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s12807" xml:space="preserve">Nam tam quòd additur, quàm cui additio <lb/>fit, maius reddi aſſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s12808" xml:space="preserve">haud ſecus atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12809" xml:space="preserve">cùm aquæ uinum mi-<lb/>ſcueris, pari enim ratione utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12810" xml:space="preserve">maius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12811" xml:space="preserve">An quia huius <lb/>ſubstãtia maneat, illius uerò, puta cibi, haudquaquã? </s>
  <s xml:id="echoid-s12812" xml:space="preserve">Quan <lb/>do &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12813" xml:space="preserve">illic quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12814" xml:space="preserve">quod euincit, ac ſuperat, in ipſa mistione <lb/>dicitur, ceu uinum. </s>
  <s xml:id="echoid-s12815" xml:space="preserve">Nam in uniuerſa mistura uini non aquæ <lb/>functionem exercet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12816" xml:space="preserve">In alter atione quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12817" xml:space="preserve">ſimiliter, ſi caro, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12818" xml:space="preserve">ſubſtantia ipſa maneat, eorum uerò affe ctuum, qui per <lb/>ſe competunt, quiſpiam inſit, qui prius non inerat, hoc ſanè <lb/>alter atum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12819" xml:space="preserve">Id autẽ quo alter atum eſt, interdum nihil pa-<lb/>titur, interdum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12820" xml:space="preserve">illud quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12821" xml:space="preserve">pati ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12822" xml:space="preserve">Verùm quod alte-<lb/>rat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12823" xml:space="preserve">motus principium, in eo eſt quod alteratur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12824" xml:space="preserve">eo <lb/>quod accreſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12825" xml:space="preserve">quod enim mouet, in hiſce eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12826" xml:space="preserve">Quandoqui-<lb/>dem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12827" xml:space="preserve">quod augeri ſolet, fieri aliquando maius poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12828" xml:space="preserve"><lb/>corpus quod eo fruitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12829" xml:space="preserve">ut ſi quod ingeritur, ſpiritus fiat.</s>
  <s xml:id="echoid-s12830" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div236" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-357-01" xlink:href="note-357-01a" xml:space="preserve">Hîc de augmẽ <lb/>tatione, &amp; di-<lb/>minutione de-<lb/>terminat Ari-<lb/>ſtot, oſtendit´{que} <lb/>augmẽtationẽ <lb/>ab alijs motib<emph style="sub">9</emph> <lb/>differre, duas <lb/>dubitationes <lb/>mouens.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s12831" xml:space="preserve">Verùm cùm hoc patitur, corrumpi ſolet, nec in eo eſt id, <lb/>quod mouendiuim obtinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12832" xml:space="preserve">Cùm autem de hiſce ſit abundè <lb/>addubitatum, dubitationis ſolutionem inuenire enitamur <lb/>oportet, illud ſeruantes, permanente inquam eo quod auge-<lb/>tur, atque adueniente aliquo fieri accretionem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12833" xml:space="preserve">abeunte <lb/>decretionem: </s>
  <s xml:id="echoid-s12834" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12835" xml:space="preserve">inſuper, quoduis ſenſibile ſignum maius, <lb/>minusúe reddi: </s>
  <s xml:id="echoid-s12836" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12837" xml:space="preserve">neque corpus eſſe inane, neque eodem in <lb/>loco duas eſſe magnitudines, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12838" xml:space="preserve">in corporeare quicquam <lb/>augeri. </s>
  <s xml:id="echoid-s12839" xml:space="preserve">Sumenda autem erit cauſa uno quidem prius à no-<lb/>bis definito: </s>
  <s xml:id="echoid-s12840" xml:space="preserve">dißimilaria inquã augeri, cùm ſimilaria accre-<lb/>ſcunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12841" xml:space="preserve">ex his enim quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12842" xml:space="preserve">componitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12843" xml:space="preserve">Deinde carnẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12844" xml:space="preserve"><lb/>os, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12845" xml:space="preserve">id genus partium quamque perinde atque cætera-<lb/>rum, quæ formam habent in materia, duplicem eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s12846" xml:space="preserve">nam ma <lb/>teries, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12847" xml:space="preserve">forma: </s>
  <s xml:id="echoid-s12848" xml:space="preserve">caro dicitur, aut os. </s>
  <s xml:id="echoid-s12849" xml:space="preserve">Partem igitur quam-<lb/>libet augeri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12850" xml:space="preserve">accidente aliquo ſecundũ formam quidem,
<pb o="24" file="362" n="362" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
eſt poßibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s12851" xml:space="preserve">at ſecundum materiam, haudquaquam. </s>
  <s xml:id="echoid-s12852" xml:space="preserve">Intelli-<lb/>gere autem perinde oportet, atque ſi quis aquam menſura <lb/>eadem metiatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12853" xml:space="preserve">quòd enim fit, aliud atque aliud ſemper eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12854" xml:space="preserve">Ad hunc itaque modum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12855" xml:space="preserve">carnis materies augetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12856" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12857" xml:space="preserve">nõ <lb/>cuiuis parti eius quippiam additur, ſed alia dilabitur, alia <lb/>accedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12858" xml:space="preserve">At cuiuis figuræ ac formæ parti, fit acceßio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12859" xml:space="preserve">Id au-<lb/>tem magis constat in hiſce, quæ dißimilium ſunt partium, <lb/>ut in manu quòd iuxta proportionis rationẽ aucta ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12860" xml:space="preserve">quan <lb/>doquidem materies cùm diuerſa eſt, facilius dignoſcitur hic, <lb/>quàm in carne, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12861" xml:space="preserve">hiſce quæ ſimilium ſunt partium, Idcirco <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12862" xml:space="preserve">cùm mortuum eſt quippiam, magis adhuc caro, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12863" xml:space="preserve">os <lb/>quàm manus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12864" xml:space="preserve">brachium eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12865" xml:space="preserve">Quare partim au-<lb/>getur carnis quælibet particula, partim non augetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12866" xml:space="preserve">Nam <lb/>ſecundum formam quidem, cuiuis parti quippiam adiungi-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s12867" xml:space="preserve">ſecundum materiam uerò haudquaquam. </s>
  <s xml:id="echoid-s12868" xml:space="preserve">Totum tamen <lb/>maius euadit, accedente quopiam quod nutrimentum, atque <lb/>cõtrarium nominatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12869" xml:space="preserve">in eandem formam tranſeunte: </s>
  <s xml:id="echoid-s12870" xml:space="preserve">ut <lb/>ſi humidum ſicco accedat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12871" xml:space="preserve">cùm iam acceſſerit, mutatio-<lb/>nem ſubeat, fiatq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12872" xml:space="preserve">ſiccum. </s>
  <s xml:id="echoid-s12873" xml:space="preserve">Nam partim ſimile ſimili, partim <lb/>dißimile dißimili accreſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12874" xml:space="preserve">Dubitauerit autem quiſpiam, <lb/>quale id eſſe oporteat, quo quid augetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12875" xml:space="preserve">Palàm itaque <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12876" xml:space="preserve">hoc, potentia illud quod augetur eſſe oportere: </s>
  <s xml:id="echoid-s12877" xml:space="preserve">ut ſi ca <lb/>ro accretionem ſubeat, id quod illa accreſcit potentia car-<lb/>nem eſſe, actu autem aliud: </s>
  <s xml:id="echoid-s12878" xml:space="preserve">quod ſanè ubi corrumpitur, ca-<lb/>ro fieri ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12879" xml:space="preserve">Non igitur ipſum per ſe, ſolumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12880" xml:space="preserve">eſt (nam <lb/>alioqui generatio eſſet, non accretio) ſed id quod augetur <lb/>cum eo eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12881" xml:space="preserve">Qualiter igitur hoc affecto, illud augeri ſolet, <lb/>an misto haud ſecus atque ſi quis aquam uino infundat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12882" xml:space="preserve"><lb/>idem id quod ammistum eſt efficere uinum poßit? </s>
  <s xml:id="echoid-s12883" xml:space="preserve">An ſicut <lb/>ignis tactum cremabile adurit, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12884" xml:space="preserve">id cui augendi facul-
<pb o="25" file="363" n="363" rhead="LIBER I."/>
tas delegata eſt in eo existens quod accreſcit, quod' que <lb/>actu caro eſt quod acceßit è potentia carne, actu carnem <lb/>facere conſueuit? </s>
  <s xml:id="echoid-s12885" xml:space="preserve">illo igitur ſimul existente, idipſum acci-<lb/>dit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12886" xml:space="preserve">quoniam ſi ſeorſum eſſet, generatio ſanè foret. </s>
  <s xml:id="echoid-s12887" xml:space="preserve">Nam <lb/>ignem ad hunc facere modum contingit, uidelicet iniectis <lb/>in eum qui iam eſt, lignis: </s>
  <s xml:id="echoid-s12888" xml:space="preserve">uerum ita quidem accretio eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12889" xml:space="preserve">At cùm ligna ipſa incenduntur, generatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12890" xml:space="preserve">Quantitas <lb/>autem uniuerſalis nulla fit, ſicutinec animal quod nec ho-<lb/>mo ſit, nec ſingulariũ aliquod: </s>
  <s xml:id="echoid-s12891" xml:space="preserve">ſed ut hic uniuerſale, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12892" xml:space="preserve"><lb/>illic quantitas. </s>
  <s xml:id="echoid-s12893" xml:space="preserve">Caro igitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12894" xml:space="preserve">os, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12895" xml:space="preserve">neruus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12896" xml:space="preserve">ſimila-<lb/>res partes, accedente quidem quanto aliquo, ſed non car-<lb/>ne quanta augeſcunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12897" xml:space="preserve">Quo igitur potentia ſimul utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12898" xml:space="preserve"><lb/>existit, uidelicet caro quanta, hoc quidem auget: </s>
  <s xml:id="echoid-s12899" xml:space="preserve">nam car-<lb/>nem quantã fieri oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12900" xml:space="preserve">Quo uerò ſolùm caro, hoc alit, <lb/>hoc enim nutritio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12901" xml:space="preserve">accretio ratione differunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12902" xml:space="preserve">Quo-<lb/>circa quandiu ſaluum manet animal, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12903" xml:space="preserve">ſi decretionem <lb/>ſubeat, alitur, ſed non ſemper accreſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12904" xml:space="preserve">Atque nutritio <lb/>idem quod accretio existit, ratio tamen eſt diuerſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s12905" xml:space="preserve">Quò <lb/>enim id quod adiungitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12906" xml:space="preserve">additur potentia caro quan-<lb/>ta eſt, hoc carnem augere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12907" xml:space="preserve">quò uerò caro potentia ſo <lb/>lùm, hoc nutrire. </s>
  <s xml:id="echoid-s12908" xml:space="preserve">Hoc autem forma, ſiue materia eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12909" xml:space="preserve">ut ti-<lb/>bia, potentia quædam in materia eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12910" xml:space="preserve">ſimiliter quoduis aliud <lb/>instrumentum. </s>
  <s xml:id="echoid-s12911" xml:space="preserve">Quòd ſi materies aliqua accedat, quæ po <lb/>tentia ſit tibia, et potentia quantitatem habeat, hæ tibiæ ma <lb/>iores euadent. </s>
  <s xml:id="echoid-s12912" xml:space="preserve">Sin uerò nihil præterea agere poßit, ſed res <lb/>perinde habeat, ut cũ uino ſubinde plus aquæ immiſcetur, <lb/>quæ tandẽ uinum aqueum reddit, facitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12913" xml:space="preserve">aquam, tum quan-<lb/>titatis decretio ſit, forma autem remanet.</s>
  <s xml:id="echoid-s12914" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s12915" xml:space="preserve">Quòd ſit exigenda quæſtio de actione &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12916" xml:space="preserve">paſsione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12917" xml:space="preserve">cõſequen-<lb/>ter etiam de tactu ipſo. </s>
  <s xml:id="echoid-s12918" xml:space="preserve">Et de modis tactus ipſius quatuor.</s>
  <s xml:id="echoid-s12919" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div238" type="section" level="1" n="136">
<head xml:id="echoid-head162" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<pb o="26" file="364" n="364" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s12920" xml:space="preserve">_C_V´ m autem de materia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12921" xml:space="preserve">hiſce quæ nuncupãtur ele-<lb/>menta, primò dicere oporteat an ſint, nec´ne, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12922" xml:space="preserve">utrũ <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-364-01a" xlink:href="note-364-01"/>
unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12923" xml:space="preserve">eorũ ſempiternũ ſit, an ortũ ſubeat aliquo pa-<lb/>cto, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12924" xml:space="preserve">ſi generentur, utrum ex ſeſe mutuò generẽtur eodẽ <lb/>modo omnia: </s>
  <s xml:id="echoid-s12925" xml:space="preserve">an inter ipſa unum aliquod primum ſit, prius <lb/>utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12926" xml:space="preserve">de hiſce diſſeramus neceſſe eſt, de quibus nunc dicitur <lb/>indefinitè. </s>
  <s xml:id="echoid-s12927" xml:space="preserve">Oẽs enim tam qui elemẽta ipſa, quàm qui ea quæ <lb/>constant ex elemẽtis generant, ſegregatione et cõgregatio-<lb/>ne, at q; </s>
  <s xml:id="echoid-s12928" xml:space="preserve">actione &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12929" xml:space="preserve">paßione utuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12930" xml:space="preserve">Et autẽ congregatio, <lb/>mistio. </s>
  <s xml:id="echoid-s12931" xml:space="preserve">Sed quonã pacto quippiã miſceri dicatur, planè ac <lb/>dilucidè haudquaquã eſt definitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s12932" xml:space="preserve">At uerò nec alterari <lb/>quic quã, nec ſegregari, cõgregariúe, nullo patiẽte, aut agen <lb/>te, poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12933" xml:space="preserve">Etenim qui plura faciunt elementa, actione &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12934" xml:space="preserve"><lb/>paßione mutua, generationẽ fieri cenſent: </s>
  <s xml:id="echoid-s12935" xml:space="preserve">quanquã ex uno <lb/>facta omnia dicant neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12936" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12937" xml:space="preserve">hoc rectè quidẽ dicit <lb/>Diogenes, niſi ex uno eſſent omnia, non poſſe uicißim age-<lb/>re, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12938" xml:space="preserve">pati, ceu calidum frigefieri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12939" xml:space="preserve">idem rurſum calefieri: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12940" xml:space="preserve">nõ enim calor &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12941" xml:space="preserve">frigus, in ſeſe mutuò tranſeunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12942" xml:space="preserve">ſed ipſum <lb/>ut patet, ſubiectum mutationẽ ſuſcipit. </s>
  <s xml:id="echoid-s12943" xml:space="preserve">Quare horum, qui-<lb/>bus actio competit, unam eſſe ſubiectam materiã neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s12944" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div238" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-364-01" xlink:href="note-364-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rifto. de <lb/>tactu determi-<lb/>nat, ſine quo au <lb/>gmentatio fieri <lb/>non poteft.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s12945" xml:space="preserve">Dicere igitur uniuerſa eſſe eiuſmodi, nõ eſt uerum: </s>
  <s xml:id="echoid-s12946" xml:space="preserve">ſed ea <lb/>quibus mutuò à ſeſe pati, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12947" xml:space="preserve">agere inſitũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12948" xml:space="preserve">At uerò ſi de <lb/>actione, paßioneùe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12949" xml:space="preserve">de mistione contemplandum ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12950" xml:space="preserve"><lb/>de ta ctu ſpeculemur eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s12951" xml:space="preserve">Nam neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12952" xml:space="preserve">agere &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12953" xml:space="preserve">pati ea <lb/>poſſunt propriè, quæ ſe mutuò tangere nequeunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12954" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12955" xml:space="preserve">fieri <lb/>poteſt ut miſceantur, quæ non quodam modo ſeſe tangunt <lb/>prius. </s>
  <s xml:id="echoid-s12956" xml:space="preserve">Quare de hiſce tribus, uidelicet quid ta ctus, quid mi <lb/>ſtio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12957" xml:space="preserve">deniq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12958" xml:space="preserve">quid actio, determinandũ uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12959" xml:space="preserve">Hinc autẽ <lb/>ſumatur initium. </s>
  <s xml:id="echoid-s12960" xml:space="preserve">Nam ex entibus ea quibus mistio cõpetit <lb/>eſſe apta, ut ſeſe mutuò tangant, eſt neceſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s12961" xml:space="preserve">atque ſi quid
<pb o="27" file="365" n="365" rhead="LIBER I."/>
agat, et aliud patiatur propriè, ſimili itidem modo atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12962" xml:space="preserve">illa <lb/>afficiẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s12963" xml:space="preserve">Quocirca de tactu prius dicendũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12964" xml:space="preserve">Ferè igitur <lb/>ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12965" xml:space="preserve">cætera quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12966" xml:space="preserve">alia nomina, pluribus dicuntur modis, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12967" xml:space="preserve">partim uniuocè, partim altera ab alteris, prioribusq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s12968" xml:space="preserve">: <lb/>ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12969" xml:space="preserve">de tactu quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12970" xml:space="preserve">res ſeſe habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12971" xml:space="preserve">Sed tamẽ quod propriè <lb/>dicitur, ad ea accõmodari ſolet quæ ſitũ habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s12972" xml:space="preserve">Situs autẽ <lb/>hiſce, quibus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12973" xml:space="preserve">locus cõpetit: </s>
  <s xml:id="echoid-s12974" xml:space="preserve">etenim perinde, ut Mathema <lb/>tici, de tactu, et de loco reddamus oportet, ſiue eorũ quodq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s12975" xml:space="preserve">ſeparatum ſit, ſiue alio modo habeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s12976" xml:space="preserve">Siergo tangere ſit, <lb/>quemadmodum anteà eſt definitum, extrema ſimul eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s12977" xml:space="preserve">ea <lb/>profectò ſe mutuò tangent, quæ cum diſcretas magnitudi-<lb/>nes ſitumq́ habeant, extrema ſimul habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s12978" xml:space="preserve">Porrò cùm ſi-<lb/>tus omnibus, quibus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12979" xml:space="preserve">locus competat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12980" xml:space="preserve">ſuprà et infrà, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12981" xml:space="preserve">id genus oppoſita, prima loci differentia ſint, omnia ſa-<lb/>nè, quæ ſeſe; </s>
  <s xml:id="echoid-s12982" xml:space="preserve">mutuò tangũt, pondus, leuitatemúe, aut utraq;</s>
  <s xml:id="echoid-s12983" xml:space="preserve">, <lb/>aut alterum habebunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s12984" xml:space="preserve">quæ autem talia ſunt, actiua ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12985" xml:space="preserve"><lb/>paßiua. </s>
  <s xml:id="echoid-s12986" xml:space="preserve">Vnde constat ea ſuapte natura mutuò ſeſe tan-<lb/>gere, quorum cùm uicißim mobilia ſint, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12987" xml:space="preserve">motiua, diſcre <lb/>tis, ſeparatisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s12988" xml:space="preserve">magnitudinibus extrema ſunt ſimul. </s>
  <s xml:id="echoid-s12989" xml:space="preserve">Cæte-<lb/>rùm cùm id quod mouet nequaquam ſimiliter id moueat, <lb/>quod motum ſubit, ſed neceſſe ſit ut idem aliud moueat mo-<lb/>tum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12990" xml:space="preserve">ipſum, aliud immobile perſistẽs: </s>
  <s xml:id="echoid-s12991" xml:space="preserve">haud aliter de ipſo <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s12992" xml:space="preserve">agente dicendũ eſſe in aperto eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12993" xml:space="preserve">Nam id quod mo-<lb/>uet, agere quippiã: </s>
  <s xml:id="echoid-s12994" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12995" xml:space="preserve">contrà quod agit, mouere dicũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s12996" xml:space="preserve">Ve-<lb/>rùm differentiã ſubeũt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s12997" xml:space="preserve">proinde ea distinguamus opor-<lb/>tet. </s>
  <s xml:id="echoid-s12998" xml:space="preserve">Non enim fieri poteſt, ut quoduis mouẽs agat, ſi patiẽti <lb/>agens opponamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s12999" xml:space="preserve">patiẽs autẽ ſit, cui motus ſecundũ affe ctũ <lb/>cõpetit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13000" xml:space="preserve">affe ctus uerò ſecundum quẽ ſolum alteratio fit, ut <lb/>albedo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13001" xml:space="preserve">calor: </s>
  <s xml:id="echoid-s13002" xml:space="preserve">ſed mouere latius quàm agere patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13003" xml:space="preserve">Illud <lb/>igitur palàm eſt, ea inquã quæ mouẽt, partim mobilia tãge-
<pb o="28" file="366" n="366" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
re, partim minimè. </s>
  <s xml:id="echoid-s13004" xml:space="preserve">Verùm ea tangere uniuerſaliter diffi-<lb/>niuntur, quæ ſitum habẽt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13005" xml:space="preserve">quorum alterũ motiuum eſt, <lb/>alterum mobile, idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13006" xml:space="preserve">uicißim, quibus agere, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13007" xml:space="preserve">pati cõpe-<lb/>tit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13008" xml:space="preserve">Magna igitur ex parte, id quod tangitur, id tangit, à <lb/>quo tangi ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13009" xml:space="preserve">Etenim omnia ferè quæ apud nos ſunt, cùm <lb/>mouentur, mouent: </s>
  <s xml:id="echoid-s13010" xml:space="preserve">per quæ eſſe neceſſe uidetur ut id, quod <lb/>tangitur, tangat, à quo tangi ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13011" xml:space="preserve">Interdum autem dici-<lb/>mus mouens, ſolum tangere id quod motu cietur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13012" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13013" xml:space="preserve">contrà <lb/>quod tangitur, id non tangere à quo tangitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13014" xml:space="preserve">Verùm quia <lb/>quæ eiuſdem ſunt generis cùm motum ſubeunt mouent: </s>
  <s xml:id="echoid-s13015" xml:space="preserve">ut <lb/>quod tangitur tangat neceſſarium eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13016" xml:space="preserve">Quare ſi <lb/>quid motus expers moueat, id profectò tanget mobile, nihil <lb/>autem illud. </s>
  <s xml:id="echoid-s13017" xml:space="preserve">Interdum enim dicimus eum qui nos mole-<lb/>ſtia afficit, tangere nos, non nos illum. </s>
  <s xml:id="echoid-s13018" xml:space="preserve">De tactu igitur re-<lb/>rum naturalium, hoc pacto determinatum ſit.</s>
  <s xml:id="echoid-s13019" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s13020" xml:space="preserve">Deactione &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13021" xml:space="preserve">paſsione aliorum opiniones duæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13022" xml:space="preserve">Quod ſimile <lb/>prorſus eſt nõ poſſe pati ab alio. </s>
  <s xml:id="echoid-s13023" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13024" xml:space="preserve">quod omnino diſsimi <lb/>le eſt pati poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s13025" xml:space="preserve">Quæ agunt at{que} patiũtur in ſe mutuo, ea par <lb/>tim ſimilia, partim diſsimilia eſſe oportere. </s>
  <s xml:id="echoid-s13026" xml:space="preserve">Item rationi eſſe <lb/>cõſentaneum, agens ſimile ſibi facere paſſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s13027" xml:space="preserve">Quòd antiqui <lb/>ad diuerſa reſpicientes dixerint, alij à ſimilibus, alij à diſsimi <lb/>libus quæ patiuntur, pati. </s>
  <s xml:id="echoid-s13028" xml:space="preserve">Quæ materiam cõmunem non ha-<lb/>bent, in agendo non pati uiciſsim. </s>
  <s xml:id="echoid-s13029" xml:space="preserve">Quòd principium, à quo <lb/>motus fit, agat, non finis ipſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s13030" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div240" type="section" level="1" n="137">
<head xml:id="echoid-head163" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s13031" xml:space="preserve">_DE_inceps de actione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13032" xml:space="preserve">paßione dicendũ eſt, cùm de <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-366-01a" xlink:href="note-366-01"/>
hiſce ſententias inter ſeſe ſubcontrarias à maioribus <lb/>nostris acceperimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s13033" xml:space="preserve">Plurimi enim uno ore hoc astruunt, à <lb/>ſimili inquam ſimile nullum pati, quia neutrum altero po-<lb/>tius actiuum ſit, aut paßiuum, quippe cùm eadem, omnia ſi <lb/>milibus ſimiliter inſint, At quæ dißimilia, differentiaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13034" xml:space="preserve">ſunt, <lb/>ut mutuò agant, patianturq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13035" xml:space="preserve">aptißima eſſe aſſerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13036" xml:space="preserve">Nam <lb/>cùm minor ignis à maiori corrumpitur, ob contrarieta@em <lb/>illum id ipſum pati inquiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13037" xml:space="preserve">dicunt enim multum pauco
<pb o="29" file="367" n="367" rhead="LIBER I."/>
eſſe contrarium. </s>
  <s xml:id="echoid-s13038" xml:space="preserve">Democritus uerò ſolus præ cæteris pecu-<lb/>liariter dixit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13039" xml:space="preserve">Nam agens &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13040" xml:space="preserve">patiens, idem ac ſimile eſſe <lb/>aſſerit, non enim fieri poſſe arbitratur, ut differentia, atque <lb/>diuerſa à ſeſe uicißim patiantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13041" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13042" xml:space="preserve">ſi quæ diuerſa ſunt <lb/>quippiã in ſeſe mutuò agant, hoc illis euenire, nõ quò diuer <lb/>ſa ſunt, ſed quò idem quippiã habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s13043" xml:space="preserve">Quæ igitur dicuntur, <lb/>talia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13044" xml:space="preserve">Qui autem hoc pacto dicunt ſubcontraria dice-<lb/>re uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13045" xml:space="preserve">Cõtradictionis uerò cauſa, eſt hæc. </s>
  <s xml:id="echoid-s13046" xml:space="preserve">Nã cùm to-<lb/>tum quippiã cõtemplari oporteat, de parte quadã loquun-<lb/>tur utrique. </s>
  <s xml:id="echoid-s13047" xml:space="preserve">Nam quod ſimile eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13048" xml:space="preserve">omni ex parte nullam <lb/>prorſus habet differentiam, nihil à ſimili pati, rationi cõſen <lb/>taneũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13049" xml:space="preserve">Cur enim potius alterũ altero erit paßiuum? </s>
  <s xml:id="echoid-s13050" xml:space="preserve">Item <lb/>ſi fieri queat ut quippiã patiatur à ſimili, illud quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13051" xml:space="preserve">à ſeſe <lb/>pati poterit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13052" xml:space="preserve">At qui his ad hunc modum ſeſe habentibus, <lb/>nihil aut incorruptibile, aut mutationis expers fuerit, ſiqui-<lb/>dem ſimile quatenus ſimile existit, actiuum ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13053" xml:space="preserve">Nam corpus <lb/>omne ſeſe interno, proprioq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13054" xml:space="preserve">motu mouebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13055" xml:space="preserve">Et quod pror <lb/>ſus diuerſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13056" xml:space="preserve">nullatenus idem eſt, ſimiliter. </s>
  <s xml:id="echoid-s13057" xml:space="preserve">Nam neque <lb/>albedo à linea, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13058" xml:space="preserve">linea ab albedine quicquã patietur, niſi <lb/>fortè per accidẽs: </s>
  <s xml:id="echoid-s13059" xml:space="preserve">ſeu ſi lineam eſſe albam, aut' nigram acci-<lb/>derit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13060" xml:space="preserve">Non enim ea, que neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13061" xml:space="preserve">contraria ſunt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13062" xml:space="preserve">ex contra <lb/>rijs constant, ſeſe extrudunt, propelluntq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13063" xml:space="preserve">à natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s13064" xml:space="preserve">At <lb/>cùm non quoduis agere, ac patinatum ſit, ſed quæ aut con-<lb/>traria ſunt, aut habent contrarietatem, tam agens, quàm pa <lb/>tiens genere quidem ſimile, ac idem ſed ſpecie dißimile, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13065" xml:space="preserve">contrarium eſſe, eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s13066" xml:space="preserve">Nam corpus à corpore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13067" xml:space="preserve"><lb/>ſapor à ſapore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13068" xml:space="preserve">calor à calore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13069" xml:space="preserve">in ſumma, quod eiuſ-<lb/>dem eſt generis, ab eo quod eiuſdem itidem generis eſt, <lb/>pati aptum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13070" xml:space="preserve">Cuius cauſa eſt, quòd cõtraria in eodẽ ge <lb/>nere ſunt omnia. </s>
  <s xml:id="echoid-s13071" xml:space="preserve">Contraria uerò inter ſeſe uicißim agunt,
<pb o="30" file="368" n="368" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
patiunturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s13072" xml:space="preserve">. Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13073" xml:space="preserve">agens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13074" xml:space="preserve">patiens partim eadem <lb/>ſint, partim diuerſa, atque inter ſeſe dißimilia, neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s13075" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div240" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-366-01" xlink:href="note-366-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. de <lb/>actione &amp; paſ-<lb/>ſione determi-<lb/>nat: quoniam ſi <lb/>ne his ne{que} ge-<lb/>neratio, neque <lb/>corruptio fieri <lb/>poteſt.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s13076" xml:space="preserve">Cùm autem agens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13077" xml:space="preserve">patiens genere quidem eadem, ſimi <lb/>liaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13078" xml:space="preserve">ſint, ſpecie autem dißimilia, contraria uerò ſint eiuſmo <lb/>di tum contraria, tum quæ inter ea media ſunt, inter ſe mu-<lb/>tuò actiua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13079" xml:space="preserve">paßiua eſſe constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s13080" xml:space="preserve">Etenim omnino gene-<lb/>ratio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13081" xml:space="preserve">corruptio, in hiſce conſistunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13082" xml:space="preserve">Quamobrem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13083" xml:space="preserve"><lb/>ignem calef@cere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13084" xml:space="preserve">frigidum frigefacere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13085" xml:space="preserve">omnino acti-<lb/>uum id quod patitur ſibi ſimile reddere, iam rationi conſen <lb/>taneum existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13086" xml:space="preserve">nam agens &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13087" xml:space="preserve">patiens contraria ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13088" xml:space="preserve">ge <lb/>neratio in contrarium tendit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13089" xml:space="preserve">Quare neceſſe eſt, ut pa-<lb/>tiens in id mutetur quod agendi uim obtinet: </s>
  <s xml:id="echoid-s13090" xml:space="preserve">hoc enim pa-<lb/>cto in contrarium erit generatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s13091" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13092" xml:space="preserve">tametſi uerbo te-<lb/>nus eadem non dicunt, utroſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13093" xml:space="preserve">tamen naturam ipſam attin-<lb/>gere contingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13094" xml:space="preserve">Dicemus enim interdum ſubiectum ipſum <lb/>pati, ut hominem ſanari &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13095" xml:space="preserve">calefieri, ac frigefieri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13096" xml:space="preserve">cæte-<lb/>ra ad hunc modum, interdum uerò frigidum calefieri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13097" xml:space="preserve"><lb/>ægrum ſanari: </s>
  <s xml:id="echoid-s13098" xml:space="preserve">atque utraque uera ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13099" xml:space="preserve">Eodem modo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13100" xml:space="preserve"><lb/>de agente dici ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s13101" xml:space="preserve">nam interdum hominem, interdum ca-<lb/>lidum, calefacere dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s13102" xml:space="preserve">Partim enim materies ipſa pa-<lb/>titur, partim contrarium. </s>
  <s xml:id="echoid-s13103" xml:space="preserve">Igitur qui ad illam reſpexerunt, <lb/>agens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13104" xml:space="preserve">patiens quippiam idem habere oportere puta-<lb/>runt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13105" xml:space="preserve">qui ad alterum, contrà. </s>
  <s xml:id="echoid-s13106" xml:space="preserve">Cæterùm haud aliam eſſe ra-<lb/>tionem de ipſo agere, ac pati, quàm de ipſo mouere, ac mo-<lb/>ueri, existimandum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13107" xml:space="preserve">Etenim ipſum quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13108" xml:space="preserve">mouens, bifa-<lb/>riam dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13109" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13110" xml:space="preserve">iam in quo motus principium ineſt <lb/>mouere uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13111" xml:space="preserve">quippe cùm principium, prima cauſarum <lb/>ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13112" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13113" xml:space="preserve">rurſum quod ultimum eſt, ad id quod mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13114" xml:space="preserve"><lb/>generationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s13115" xml:space="preserve">Simili modo de ipſo agente eſt dicendum. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13116" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13117" xml:space="preserve">medicum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13118" xml:space="preserve">uinum, ſanare dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s13119" xml:space="preserve">Nihil igitur
<pb o="31" file="369" n="369" rhead="LIBER I."/>
uetat in motu, quominus primum mouens immobile ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13120" xml:space="preserve">imò <lb/>in nonnullis, etiam neceſſarium existit, at ultimum ſemper <lb/>ſubeundo motum moueat, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13121" xml:space="preserve">In actione autem <lb/>ipſum quidẽ primum nihil patitur, ultimum uerò patitur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13122" xml:space="preserve">Quæ enim eandem materiam non habent, ea citra paßionẽ <lb/>agunt, ceu medendi ars: </s>
  <s xml:id="echoid-s13123" xml:space="preserve">hæc enim ſanitatem efficit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13124" xml:space="preserve">nihil <lb/>ab eo patitur quod ſanari ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13125" xml:space="preserve">At cibus dum agit, ipſe <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13126" xml:space="preserve">quippiam patitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13127" xml:space="preserve">aut enim calefit, aut frigefit, aut <lb/>aliud quippiam patitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13128" xml:space="preserve">ſimul agit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13129" xml:space="preserve">Eſt autem medendi, <lb/>ars ueluti principium: </s>
  <s xml:id="echoid-s13130" xml:space="preserve">cibus uerò, ultimũ ac tangens. </s>
  <s xml:id="echoid-s13131" xml:space="preserve">Quæ-<lb/>cunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13132" xml:space="preserve">igitur actiua, in materia formam non habent, ea pati <lb/>nequeunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13133" xml:space="preserve">quæcunque habent, queunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13134" xml:space="preserve">Nos enim ſimiliter <lb/>propè dixerim omnes oppoſitorum utriuſuis eandem eſſe <lb/>materiam, ſicuti genus unum dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s13135" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13136" xml:space="preserve">quod calidum <lb/>eſſe poteſt, id propius admoto, præſenteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13137" xml:space="preserve">calefactiuo, inca <lb/>leſcat neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13138" xml:space="preserve">Iccirco, ſicuti diximus, ex ijs quæ agendi <lb/>uim habent, quædam pati non ſolent, quædam patiſolent.</s>
  <s xml:id="echoid-s13139" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s13140" xml:space="preserve">Atque quo modo in motione res ſeſe habet, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13141" xml:space="preserve">in <lb/>actione. </s>
  <s xml:id="echoid-s13142" xml:space="preserve">Nam ut illic quod primò mouet, motus expers <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13143" xml:space="preserve">ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13144" xml:space="preserve">hîc quod primò agit, pati nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13145" xml:space="preserve">Nam cauſa ut <lb/>unde principium motus existit, actiua eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13146" xml:space="preserve">Cuius autem gra <lb/>tia cætera fiunt, actiua non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13147" xml:space="preserve">Quapropter ſanitas ipſa, <lb/>non eſt actiua, niſi per tralationen. </s>
  <s xml:id="echoid-s13148" xml:space="preserve">Etenim cùm ea, aliquo <lb/>quidem agente, adeſt, patiens fit quippiam. </s>
  <s xml:id="echoid-s13149" xml:space="preserve">Sed cùm habitus <lb/>ipſi adſunt, nihil prætereà fit, ſed iam eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13150" xml:space="preserve">formæ autem, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13151" xml:space="preserve">fines, habitus quidem ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13152" xml:space="preserve">At materies, ut materies, paßiua <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13153" xml:space="preserve">Igitur ignis in materia calorẽ habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13154" xml:space="preserve">Quòd ſi calor ſepa <lb/>rabile quippiam eſſet, is nimirùm pateretur nihil. </s>
  <s xml:id="echoid-s13155" xml:space="preserve">Sed for-<lb/>taſſe fieri nequit, ut is ſeparabilis ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13156" xml:space="preserve">Quia ſi ſint nonnulla <lb/>ciuſmodi, in eis profectò uerũ fuerit, quod dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s13157" xml:space="preserve">Quid
<pb o="32" file="370" n="370" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
igitur ſit agere, ac pati, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13158" xml:space="preserve">quibus competat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13159" xml:space="preserve">qua de cau <lb/>ſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13160" xml:space="preserve">quemadmodum hoc de pacto ſit definitum.</s>
  <s xml:id="echoid-s13161" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s13162" xml:space="preserve">De modo agendi ac patiendi opiniones quatuor: </s>
  <s xml:id="echoid-s13163" xml:space="preserve">príma Empe-<lb/>doclis, ſecũda Leucippi, tercia Meliſsi, quarta Platonis: </s>
  <s xml:id="echoid-s13164" xml:space="preserve">atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13165" xml:space="preserve">confutatio earum.</s>
  <s xml:id="echoid-s13166" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div242" type="section" level="1" n="138">
<head xml:id="echoid-head164" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s13167" xml:space="preserve">_QV_o autem pacto id euenire queat, dicamus rurſum. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13168" xml:space="preserve">
<anchor type="note" xlink:label="note-370-01a" xlink:href="note-370-01"/>
Quibuſdã igitur pati quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13169" xml:space="preserve">uidetur ultimo prin <lb/>cipalißimoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13170" xml:space="preserve">agente per quoſdam meatus ſeſe intrudente, <lb/>atque nos hoc pacto &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13171" xml:space="preserve">uidere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13172" xml:space="preserve">audire, cæterisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13173" xml:space="preserve">alijs <lb/>ſenſibus ſentire aiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13174" xml:space="preserve">Tum etiam per aërem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13175" xml:space="preserve">aquam, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13176" xml:space="preserve">ea quæ perſpecta, atque translucida ſunt res ipſas uide-<lb/>ri: </s>
  <s xml:id="echoid-s13177" xml:space="preserve">propterea quod meatus habeant inuiſibiles quidem ob <lb/>paruitatẽ, ſed tamen frequentes &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13178" xml:space="preserve">ſerie quadam, ac ordine <lb/>diſpoſitos: </s>
  <s xml:id="echoid-s13179" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13180" xml:space="preserve">magis, quæ magis perſpicua, dilucidaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13181" xml:space="preserve">ſunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13182" xml:space="preserve">Quidã igitur, quemadmodum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13183" xml:space="preserve">Empedocles, hoc pacto <lb/>in nõnullis definierũt, nõ ſolùm in agẽtibus, patientibusq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s13184" xml:space="preserve">, <lb/>ſed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13185" xml:space="preserve">eamiſceri aiunt, quorũ pori atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13186" xml:space="preserve">meatus cõmenſiles <lb/>inter ſeſe ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13187" xml:space="preserve">Vna autem ratione, ac uia maximè de omni-<lb/>bus definiere Leucippus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13188" xml:space="preserve">Democritus: </s>
  <s xml:id="echoid-s13189" xml:space="preserve">principiũ facien-<lb/>tes quod quidem ſecundum naturam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13190" xml:space="preserve">Nonnullis enim <lb/>ex ueteribus, id quod eſt, neceſſariò eſſeunũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13191" xml:space="preserve">immobile <lb/>uiſum eſt, uacuum enim ipſum, non eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s13192" xml:space="preserve">Nihil autem moue-<lb/>ri poſſe, ſi uacuum ſeparatum in ratione rerum non ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13193" xml:space="preserve"><lb/>Nec rurſus eſſe multa, ſi ipſum non ſit id, quod ea distin-<lb/>guit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13194" xml:space="preserve">Cæterum putare uniuerſum ipſum non eſſe cõtinuum, <lb/>ſed ea quibus constat diuiſim ſeſe tangere, idem profectò <lb/>eſſe, atque ipſum multa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13195" xml:space="preserve">non unum eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13196" xml:space="preserve">uacuum dice <lb/>re. </s>
  <s xml:id="echoid-s13197" xml:space="preserve">Nam ſi omni ex parte diuiſibile ſit, nullum unum eſſe, <lb/>quare nec multa, ſed uacuũ, uniuerſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s13198" xml:space="preserve">Sin uerò partim di-<lb/>uiſibile ſit, partim non diuiſibile, hoc figmento cuidam <lb/>eſſe perſimile. </s>
  <s xml:id="echoid-s13199" xml:space="preserve">Nam quatenus, quamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13200" xml:space="preserve">ob cauſam pars alia
<pb o="33" file="371" n="371" rhead="LIBER I."/>
uniuerſi hoc pacto ſeſe haberet, plenaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13201" xml:space="preserve">eſſet, alia diuiſa? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13202" xml:space="preserve">Prætereà ſic eſſe neceſſariũ motum nõ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s13203" xml:space="preserve">Ob haſce igi-<lb/>tur rationes nonnulli ſenſum prætereuntes, deſpicientesq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s13204" xml:space="preserve">, <lb/>quaſi rationẽ ſequi ducẽ oporteat, uniuerſum ipſum, unũ, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13205" xml:space="preserve">immobile &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13206" xml:space="preserve">infinitũ eſſe aſſerũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13207" xml:space="preserve">Nã alioqui (inquiũt) <lb/>finis ad uacuum finiret. </s>
  <s xml:id="echoid-s13208" xml:space="preserve">Quidã igitur ad hunc motũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13209" xml:space="preserve">ob <lb/>cauſas haſce, de ipſa ueritate dixerũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13210" xml:space="preserve">Sed cùm in rationibus <lb/>hæc uideantur euenire, in ipſis uerò rebus minimè, hoc pa-<lb/>cto ſentire, inſaniæ perſimile existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13211" xml:space="preserve">nemo enim ex hiſce, <lb/>quos inſania malè habet, à mente eouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13212" xml:space="preserve">diſcedit, ut ignem, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13213" xml:space="preserve">glaciem, unum eſſe putet: </s>
  <s xml:id="echoid-s13214" xml:space="preserve">ſed ſolum quæ bona, honestaq̃; </s>
  <s xml:id="echoid-s13215" xml:space="preserve"><lb/>ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13216" xml:space="preserve">quæ per conſuetudinẽ talia eſſe apparent, ea qui-<lb/>buſdam ob inſaniã nihil differre uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13217" xml:space="preserve">Leucippus uerò <lb/>rationes habere arbitratus eſt, quæ ſenſui cõſentanea dicen-<lb/>tes, nec generationẽ, nec corruptionẽ, nec motũ, nec entium <lb/>plur alitatẽ, è medio tollant. </s>
  <s xml:id="echoid-s13218" xml:space="preserve">Conſentaneè autem hiſce, quæ <lb/>apparent, hæc quidẽ locutus. </s>
  <s xml:id="echoid-s13219" xml:space="preserve">Illis uerò qui ipſum unũ con-<lb/>ficiunt, quia ſine uacuo non ſit motus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13220" xml:space="preserve">uacuũ eſſe nõ ens, <lb/>et eius quod eſt nihil, nõ ens eſſe ait: </s>
  <s xml:id="echoid-s13221" xml:space="preserve">quod enim propriè eſt, <lb/>plenum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s13222" xml:space="preserve">Sed quod eſt eiuſmodi, non unũ eſſe, ſed nume <lb/>ro infinita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13223" xml:space="preserve">indiuiſibilia ob molis paruitatẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13224" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13225" xml:space="preserve">hæc, in <lb/>uacuo ferri: </s>
  <s xml:id="echoid-s13226" xml:space="preserve">uacuũ enim eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s13227" xml:space="preserve">Item cùm coaleſcũt, coëuntq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13228" xml:space="preserve"><lb/>generationẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s13229" xml:space="preserve">cùm diſſoluuntur, corruptionẽ efficere. </s>
  <s xml:id="echoid-s13230" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13231" xml:space="preserve"><lb/>agere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13232" xml:space="preserve">pati, quatenus ſeſe tangunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13233" xml:space="preserve">nam eatenus nõ unum <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s13234" xml:space="preserve">Et generare, cùm cõponuntur, cõplicanturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s13235" xml:space="preserve">. Et ex eo <lb/>quòd uerè unũ eſt, non gigni multitudinẽ, nec ex hiſce quæ <lb/>uerè multa ſunt, unum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13236" xml:space="preserve">ſed hoc eſſe impoßibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s13237" xml:space="preserve">Sed quemad <lb/>modũ Empedocles &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13238" xml:space="preserve">quidã alij aiunt per meatus pati, ſic <lb/>omnẽ alterationẽ, paßionemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13239" xml:space="preserve">hoc fieri modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s13240" xml:space="preserve">cùm per ua-<lb/>cuum fiat diſſolutio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13241" xml:space="preserve">corruptio, ſimiliter autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13242" xml:space="preserve">accre-
<pb o="34" file="372" n="372" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
tio, intro ſubeuntibus ſolidis. </s>
  <s xml:id="echoid-s13243" xml:space="preserve">Ferè autẽ perinde dicat Empe <lb/>docles, atque Leucippus ait, eſt neceſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s13244" xml:space="preserve">eſſe inquam ſolida <lb/>quædã, cæterũ indiuiſibilia, niſi meatus omni ex parte con-<lb/>tinui: </s>
  <s xml:id="echoid-s13245" xml:space="preserve">quod ſanè fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13246" xml:space="preserve">Nam ſolidũ, nihil aliud præter <lb/>poros, ſed totũ uacuum, eſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13247" xml:space="preserve">Que igitur ſeſe tangunt indi <lb/>uiſibilia eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13248" xml:space="preserve">quæ inter hæc media ſunt uacua, quos ille <lb/>poros, meatusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13249" xml:space="preserve">appellat, eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s13250" xml:space="preserve">Ad hunc modũ, Leu-<lb/>cippus de actione, et paßione dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13251" xml:space="preserve">Modi igitur quibus alia <lb/>agunt, alia patiuntur, hi ferè dicuntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13252" xml:space="preserve">de hiſce quidem, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13253" xml:space="preserve">quo pacto dicãt, perſpicuũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13254" xml:space="preserve">Et ad poſitiones quibus <lb/>ipſi utuntur, ferè cõſentaneè accidere uidetur, cæteris autẽ <lb/>minus: </s>
  <s xml:id="echoid-s13255" xml:space="preserve">uerbi gratia, Empedocli qualiter generatio, corru-<lb/>ptio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13256" xml:space="preserve">alteratio fiant, nequaquã liquet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13257" xml:space="preserve">Nã his prima cor <lb/>pora indiuiſibilia ſunt, figura tantũ inter ſe diſcrepantia, ex <lb/>quibus primis entia cõponuntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13258" xml:space="preserve">in quæ ultima diſſolui <lb/>ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s13259" xml:space="preserve">Empedocli uerò cælera quidẽ, ut patet, uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13260" xml:space="preserve">ad elemẽ <lb/>ta ipſa, generationẽ habẽt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13261" xml:space="preserve">corruptionẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13262" xml:space="preserve">At hora ipſo-<lb/>rum aceruata, cõgestaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13263" xml:space="preserve">magnitudo, quo pacto oriatur, ac <lb/>intereat, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13264" xml:space="preserve">perſpicuum eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13265" xml:space="preserve">fieripoteſt, ut ipſe dicat, <lb/>niſi &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13266" xml:space="preserve">ipſiusignis elementũ eſſe dixerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13267" xml:space="preserve">ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13268" xml:space="preserve">aliorũ <lb/>omniũ, ut Plato in Timæo ſcripſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13269" xml:space="preserve">Tantũ enim abeſt ut eo, <lb/>quo Lcucippus modo dicat, quòd hic ſolida, ille plana eſſe <lb/>indiuiſibilia: </s>
  <s xml:id="echoid-s13270" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13271" xml:space="preserve">hic infinitis figuris, ille finitis, indiuiſibile <lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13272" xml:space="preserve">definiri aſſerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13273" xml:space="preserve">quandoquidẽ indiuiſibilia utriq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13274" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13275" xml:space="preserve"><lb/>figuris deſinita dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13276" xml:space="preserve">Ex his itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13277" xml:space="preserve">generationes &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13278" xml:space="preserve">ſegre-<lb/>gationes fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13279" xml:space="preserve">Nã Leucippo quidẽ duo modi eſſe poſſunt, et <lb/>per uacuũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13280" xml:space="preserve">per tactũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s13281" xml:space="preserve">hac enim ratione diuiſibile quodq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13282" xml:space="preserve">existit, Platoni uerò, duntaxat per tactũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s13283" xml:space="preserve">nam uacuũ nõ eſſe <lb/>inquit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13284" xml:space="preserve">Et de planis quidẽ indiuiſibilibus in hiſce quæ prius <lb/>dicta ſunt, diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s13285" xml:space="preserve">de ſolidis uerò itidẽ indiuiſibilib<emph style="sub">9</emph>, quod
<pb o="35" file="373" n="373" rhead="LIBER I."/>
prætereà cõſiderari poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13286" xml:space="preserve">in præſentia omittatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13287" xml:space="preserve">Vt autẽ <lb/>paululũ digrediẽtes dicamus, quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13288" xml:space="preserve">eorũ quæ indiuiſibilia <lb/>ſunt, im patibile eſſe (nõ enim fieri poteſt ut quicquã patia-<lb/>tur, niſi per uacuũ) nullamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13289" xml:space="preserve">paßionẽ efficere (nam uacuum <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13290" xml:space="preserve">durũ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13291" xml:space="preserve">frigidum eſſe poteſt) neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13292" xml:space="preserve">Atqui hoc <lb/>abſurdũ eſt, ſolum inquam rotundæ figuræ calorẽ tribuere: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13293" xml:space="preserve">neceſſe enim eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13294" xml:space="preserve">cõtrarium frigus ſcilicet, alicui alij cõ-<lb/>petere figuræ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13295" xml:space="preserve">Abſurdũ etiã eſt ſi hæc quidẽ, caliditas inquã <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13296" xml:space="preserve">frigiditas inſint, pondus autẽ, ac leuitas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13297" xml:space="preserve">duritia, mol <lb/>litiesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13298" xml:space="preserve">nõ inſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s13299" xml:space="preserve">Atqui Democritus indiuiſibilium quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13300" xml:space="preserve"><lb/>per exceßionẽ grauius eſſe aſſerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13301" xml:space="preserve">quare, ut patet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13302" xml:space="preserve">cali-<lb/>dius. </s>
  <s xml:id="echoid-s13303" xml:space="preserve">At fieri nõ poteſt, ut quæ talia ſunt, mutuò à ſeſe nõ pa <lb/>tiantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13304" xml:space="preserve">ceu à calore admodũ exuperante, id quod lentè ca-<lb/>lidum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13305" xml:space="preserve">At uerò ſi durũ, et molle. </s>
  <s xml:id="echoid-s13306" xml:space="preserve">Molle autẽ dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13307" xml:space="preserve">quia <lb/>pati quippiã ſoleat: </s>
  <s xml:id="echoid-s13308" xml:space="preserve">quod enim cedit, molle eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13309" xml:space="preserve">At uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13310" xml:space="preserve"><lb/>abſurdũ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13311" xml:space="preserve">fuerit, ſi nihil niſi figura ſolùm inſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13312" xml:space="preserve">Item, ſi <lb/>quid inſit, ſed unũ ſolũ, ut ſi hoc durũ ſit, illud calidũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s13313" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13314" xml:space="preserve"><lb/>enim eorũ natura, una aliqua eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13315" xml:space="preserve">Pari modo im-<lb/>poßibile fuerit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13316" xml:space="preserve">ſi plura unà in ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s13317" xml:space="preserve">nam cùm ſit indiuiſi-<lb/>bile, in eodẽ affectus habebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13318" xml:space="preserve">Quare ſi patitur quatenus fri <lb/>gefit, eatenus nimirũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13319" xml:space="preserve">aliud quippiam aget, aut etiã patie <lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13320" xml:space="preserve">Ad hunc autẽ modũ, de cæteris quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13321" xml:space="preserve">paßionibus eſt di <lb/>cendũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13322" xml:space="preserve">Siquidẽ hoc ipſum eodẽ modo accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13323" xml:space="preserve">tam ijs qui ſo <lb/>lida, quàm qui plana eſſe indiuiſibilia dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13324" xml:space="preserve">Nam ſi uacuũ <lb/>in hiſce quæ indiuiſibilia ſunt, nõ inſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13325" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13326" xml:space="preserve">rariora, neque <lb/>denſiora fieri poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13327" xml:space="preserve">Adhæc illud quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13328" xml:space="preserve">præter rationem <lb/>existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13329" xml:space="preserve">parua inquã eſſe indiuiſibilia, magna uerò minimè. </s>
  <s xml:id="echoid-s13330" xml:space="preserve"><lb/>Nunc enim haud ſine ratione, quæ maiuſcula ſunt facilius, <lb/>quàm quæ parua, frangi ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s13331" xml:space="preserve">hæc enim magna ſcilicet, ſa <lb/>cilè diſſoluuntur, quippe quæ in multa impingant. </s>
  <s xml:id="echoid-s13332" xml:space="preserve">Sed quæ
<pb o="36" file="374" n="374" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
prorſus indiuiſibilia existunt, cur paruis potius quàm ma-<lb/>gnis cõpetunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13333" xml:space="preserve">Inſuper utrum illorum omniũ ſolidorũ una <lb/>ſit natura, an inter ſe differant, perinde atque ſi mole alia <lb/>ignea, alia terrea eſſent? </s>
  <s xml:id="echoid-s13334" xml:space="preserve">Nam ſi una ſit omniũ natura, quid-<lb/>nam id eſt, quod ea distinxit, ſeparauitq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s13335" xml:space="preserve">? Aut cur cùm ſeſe <lb/>tangunt, nõ in unũ coaleſcunt, haud ſecus quàm aqua cùm <lb/>aquã tangit? </s>
  <s xml:id="echoid-s13336" xml:space="preserve">nihil enim posterius à priori differt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13337" xml:space="preserve">Sin uerò <lb/>diuerſa, qualianã hæc ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13338" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13339" xml:space="preserve">per ſpicuũ eſt ea potius, <lb/>quàm figuras ipſas, poni oportere principia, cauſasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13340" xml:space="preserve">eo-<lb/>rum, quæ eueniunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13341" xml:space="preserve">Prætereà ſi natura differant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13342" xml:space="preserve">agent, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13343" xml:space="preserve">patientur, cùm mutuò ſeſe tangẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13344" xml:space="preserve">Prætereà quidnã eſt id <lb/>quod mouet? </s>
  <s xml:id="echoid-s13345" xml:space="preserve">Nã ſi aliud ſit, affectioni erũt obnoxia. </s>
  <s xml:id="echoid-s13346" xml:space="preserve">Sin ue-<lb/>rò quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13347" xml:space="preserve">ſeſe moueat aut erit diuiſibile ita, ut altera parte <lb/>moueat, altera moueatur, aut in eodẽ inerunt contraria, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13348" xml:space="preserve"><lb/>materies non modò numero una, ſed et potẽtia, erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13349" xml:space="preserve">Qui igi <lb/>tur ob meatuũ motionẽ paßiones accidere inquiunt, ſi op-<lb/>pletis quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13350" xml:space="preserve">meatibus id euenire dicant, meatus ſuperuaca-<lb/>nei ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13351" xml:space="preserve">Nam ſi paßio ad hunc fiat modũ, uniuerſum ipſum <lb/>etiã ſi foraminanõ habeat, ſed continuũ ſit, eodẽ pati modo <lb/>poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13352" xml:space="preserve">Inſuper, quî fieri poteſt ut tranſpiciatur uti aiunt? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13353" xml:space="preserve">Nam neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13354" xml:space="preserve">ſecundũ tactus per perſpicua tranſitio fieri po-<lb/>teſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13355" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13356" xml:space="preserve">per meatus ſi ſinguli pleni ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s13357" xml:space="preserve">Quid enim meatus <lb/>habere, an nõ, refert? </s>
  <s xml:id="echoid-s13358" xml:space="preserve">totũ enim ſimiliter erit plenũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13359" xml:space="preserve">At uerò <lb/>ſi et hæc quidẽ uacua ſint, ſed corpora in ſe neceſſariò ha-<lb/>beant, idem rurſum accidet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13360" xml:space="preserve">Quòd ſi magnitudine tantilla <lb/>ſint, ut nullũ corpus admittere queant, putare quod paruũ <lb/>eſt uacuũ eſſe, quod magnũ non uacuũ, ne quantulumcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13361" xml:space="preserve"><lb/>quidẽ, aut dicere ſeſe putare uacuũ eſſe quippiã aliud præ-<lb/>ter corporis locũ, ridiculum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13362" xml:space="preserve">Quare, ut patet, uacuum <lb/>omni corpori, mole æquabile erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13363" xml:space="preserve">In ſumma, meatus facere,
<pb o="37" file="375" n="375" rhead="LIBER I."/>
ſuperuacaneum. </s>
  <s xml:id="echoid-s13364" xml:space="preserve">Nam ſi per tactũ agat nihil: </s>
  <s xml:id="echoid-s13365" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13366" xml:space="preserve">per mea-<lb/>tus ſeſe inſinuãdo aget. </s>
  <s xml:id="echoid-s13367" xml:space="preserve">Sin uerò quippiam ex eo agat, quia <lb/>tangit, etiam ſi meatus nulli ſint, eorum quæ inter ſe agere, <lb/>ac pati nata ſunt, alia agent, alia patientur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13368" xml:space="preserve">Perinde igitur <lb/>meatus astruere, ut quidam existimant: </s>
  <s xml:id="echoid-s13369" xml:space="preserve">aut falſum eſſe, aut <lb/>certè uanum, ex hiſce constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s13370" xml:space="preserve">Porrò cum corpora omni ex <lb/>parte diuiſibilia ſint, meatus facere ridiculum existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13371" xml:space="preserve">nam <lb/>quo diuiſibilia ſunt, hoc ſeparari queunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s13372" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div242" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-370-01" xlink:href="note-370-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. de <lb/>modo agẽdi &amp; <lb/>patiendi deter <lb/>minat, tresq́; ve <lb/>cerũ refert opi-<lb/>niones.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s13373" xml:space="preserve">Cõ ditiones actionis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13374" xml:space="preserve">paſsionis quot ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13375" xml:space="preserve">quæ.</s>
  <s xml:id="echoid-s13376" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div244" type="section" level="1" n="139">
<head xml:id="echoid-head165" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s13377" xml:space="preserve">_Q_Vonam autem modo ea quæ ſunt, generent, agantq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13378" xml:space="preserve">
<anchor type="note" xlink:label="note-375-01a" xlink:href="note-375-01"/>
ac patiantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13379" xml:space="preserve">ſumpto initio ſæpe iam dicto, declare <lb/>mus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13380" xml:space="preserve">Si enim aliud potentia, aliud actu tale eſt, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13381" xml:space="preserve">natum eſt non partim pati, partim non pati, ſed uniuerſim <lb/>quatenus eſt tale, magis autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13382" xml:space="preserve">minus, quatenus magis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13383" xml:space="preserve"><lb/>minus tale eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13384" xml:space="preserve">ſic proſectò melius quiſpiã meatus ineſſe di-<lb/>cet, ſicuti in metallicis uenæ quædam rei affectui obnoxiæ <lb/>porrigi ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s13385" xml:space="preserve">Cõtinuum igitur quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13386" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13387" xml:space="preserve">unum existens, <lb/>effectionis expers eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13388" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13389" xml:space="preserve">ea quæ tametſi agere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13390" xml:space="preserve"><lb/>pati nata ſunt, tamen neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13391" xml:space="preserve">ſeſe tangunt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13392" xml:space="preserve">alia. </s>
  <s xml:id="echoid-s13393" xml:space="preserve">Intelligi <lb/>uolo, ut ignis nõ modò cùm tangit, ſed etiã ſi procul ſit, cal-<lb/>facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13394" xml:space="preserve">Nãignis aërem, aër corpus excalfacit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13395" xml:space="preserve">cui ut agat, pa <lb/>tiaturq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13396" xml:space="preserve">eſt inſitũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13397" xml:space="preserve">At fieri nõ poſſe ut quicquã parte altera <lb/>patiatur, altera nõ patiatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13398" xml:space="preserve">qui idipſum initiò definiere, di <lb/>cant oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13399" xml:space="preserve">Si enim magnitudo nõ omnino, omniq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13400" xml:space="preserve">ex par <lb/>te ſit diuiſibilis, ſed corpus, aut latitudo indiuiſibilis ſit, non <lb/>erit proſectò quicquã omni ex parte partibile, ſed ne conti-<lb/>nuum quidẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13401" xml:space="preserve">Quòd ſi hoc falſum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13402" xml:space="preserve">omne corpus eſt di <lb/>uiſibile, diuiſum ´ne ſit, ſed tangat, an diuiſibile nihil refert. </s>
  <s xml:id="echoid-s13403" xml:space="preserve"><lb/>Nã ſi per tactus ſegregari poßit, perinde ut quidã affirmãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13404" xml:space="preserve"><lb/>etiã ſi nõdum ſit diuiſum, poterit tamẽ eſſe diuiſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13405" xml:space="preserve">nullum
<pb o="38" file="376" n="376" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
enim emergit impoßibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s13406" xml:space="preserve">Omnino autem generationem ad <lb/>hunc fieri modũ, nempe diſcißis corporibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s13407" xml:space="preserve">cancellos egre <lb/>ditur rationis, Etenim ſermo iste, alterationẽ è medio tollit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13408" xml:space="preserve">At idem corpus, quanquã continuũ, alias liquidũ, alias con-<lb/>cretum uidemus, nõ diuiſione? </s>
  <s xml:id="echoid-s13409" xml:space="preserve">aut cõpoſitione hoc paſſum, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13410" xml:space="preserve">conucrſione, aut tractatu, ſicuti Democritus aſſerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13411" xml:space="preserve"><lb/>Nam neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13412" xml:space="preserve">trãſpoſitione, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13413" xml:space="preserve">naturæ demutatione, ex liqui-<lb/>do concretũ euadere ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13414" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13415" xml:space="preserve">nũc dura, cõcretaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13416" xml:space="preserve">indiui <lb/>ſibilia mole ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13417" xml:space="preserve">ſed ex æquo quoduis, nunc liquidu, inter-<lb/>dum uerò durũ, ac concretũ existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13418" xml:space="preserve">Prætereà fieri nõ po-<lb/>teſt ut accretio, decretioúe ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13419" xml:space="preserve">non enim quoduis fiet maius, <lb/>ſi accretio adiectio ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13420" xml:space="preserve">non totum mutetur uel admisto <lb/>aliquo, uel ipſo per ſe mutato. </s>
  <s xml:id="echoid-s13421" xml:space="preserve">Quod igitur generare, age-<lb/>re, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13422" xml:space="preserve">generari, ac pati inter ſeſe mutuò ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13423" xml:space="preserve">quonam pa-<lb/>cto id fieri queat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13424" xml:space="preserve">quonã quidam fieri dicant, non tamen <lb/>fieri poßit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13425" xml:space="preserve">hoc modo ſit definitum.</s>
  <s xml:id="echoid-s13426" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div244" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-375-01" xlink:href="note-375-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, de <lb/>agendi patien-<lb/>diq́; modo ex <lb/>propria opinio <lb/>ne loquitur.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s13427" xml:space="preserve">Quòd ſit inquirendum, quid mixtio ſit, quid miſcibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13428" xml:space="preserve">an ſit, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13429" xml:space="preserve">quo modo ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13430" xml:space="preserve">Quòd differant à generatione, alteratione, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13431" xml:space="preserve">augmentatione. </s>
  <s xml:id="echoid-s13432" xml:space="preserve">Quòd quæ tertio inſunt mixta, non ſint <lb/>a{ct}u, ſed poteſlate. </s>
  <s xml:id="echoid-s13433" xml:space="preserve">Iuxta poſitionem paruorum, mixtionem <lb/>non eſſe, ſiue iuxta ſenſum ſint minima, ſiue iuxta verã quan <lb/>titatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s13434" xml:space="preserve">Quorum non eadem eſt materia, non eſſe mixtio-<lb/>nem. </s>
  <s xml:id="echoid-s13435" xml:space="preserve">Multa paucis, magna paruis appoſita mixtionem non <lb/>efficere, Et quæ tandem ſint miſcibilia.</s>
  <s xml:id="echoid-s13436" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div246" type="section" level="1" n="140">
<head xml:id="echoid-head166" xml:space="preserve">CAP. x.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s13437" xml:space="preserve">_R_estat ut de mistione contemplemur iuxtd eundem do <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-376-01a" xlink:href="note-376-01"/>
ctrinæmodũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s13438" xml:space="preserve">nam ex hiſce, quæ initio propoſuimus, <lb/>hoc erat tertiũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13439" xml:space="preserve">Conſiderandum autẽ eſt quid mistio, quid <lb/>mistile, quibus entibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13440" xml:space="preserve">quo pacto competat: </s>
  <s xml:id="echoid-s13441" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13442" xml:space="preserve">inſuper <lb/>utrum ſit mistio, an id falſum ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13443" xml:space="preserve">Nam fierinon poteſt, ut <lb/>quid alterũ alteri miſceatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13444" xml:space="preserve">ſicuti quidã aiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13445" xml:space="preserve">Etenim cùm <lb/>ea quæ mista ſunt, adhuc ſint, nec alterationẽ ſubierint, non <lb/>magis nunc, quàm prius eſſe mista, ſed ſimiliter ſeſe habere
<pb o="39" file="377" n="377" rhead="LIBER I."/>
dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13446" xml:space="preserve">Porrò ſi alterum ſit corruptum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13447" xml:space="preserve">non eſſe mista, ſed <lb/>alterum eſſe, alterum nõ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s13448" xml:space="preserve">quæ ſimiliter ſeſe habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s13449" xml:space="preserve">Eo-<lb/>dem autẽ modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13450" xml:space="preserve">ſi poſteà quàm in unum ambo uenerint, <lb/>utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13451" xml:space="preserve">eorũ quæ miſcentur, corruptum ſit, nõ enim ea eſſe <lb/>mista, quæ omnino in ratione rerum non ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13452" xml:space="preserve">Hæc igitur <lb/>ratio postulare uidetur, ut quo mistio à generatione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13453" xml:space="preserve"><lb/>corruptione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13454" xml:space="preserve">quo mistile à generabili, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13455" xml:space="preserve">corruptibili <lb/>differat, definiamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s13456" xml:space="preserve">Perſpicuum enim eſt, mistionẽ, ſi quidẽ <lb/>ſit, ab illis differre oportere. </s>
  <s xml:id="echoid-s13457" xml:space="preserve">Quo fit ut hiſce cognitis, <lb/>quæ addubita ta fuerunt, ſolui queant. </s>
  <s xml:id="echoid-s13458" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13459" xml:space="preserve">mate-<lb/>riam igni mistam eſſe, neque miſceri dum comburitur, aut <lb/>ipſam ſuis partibus, aut igni, ſed ignem gigni, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13460" xml:space="preserve">materiam <lb/>corrumpi, dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s13461" xml:space="preserve">Eodem autem modo, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13462" xml:space="preserve">corpori ali-<lb/>mentum, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13463" xml:space="preserve">figuram, quæ ceræ molem afformat, ceræ mi-<lb/>ſceri dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s13464" xml:space="preserve">Nec corpori albedinem, nec omnino affectus, <lb/>habitusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13465" xml:space="preserve">rebus ipſis miſceri poßibile eſt, quippe cùm ipſi <lb/>ſalui cernantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13466" xml:space="preserve">At uerò nec albedinem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13467" xml:space="preserve">ſcientiam, nec <lb/>aliud quicquam inſeparabile, miſceri contingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13468" xml:space="preserve">Quinimò <lb/>nec id probè dicunt, qui omnia aliquando &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13469" xml:space="preserve">ſimul eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13470" xml:space="preserve"><lb/>miſceri inquiũt, nõ enim omnibus omnia miſceri queũt, ſed <lb/>eorum quæ miſcẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13471" xml:space="preserve">utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13472" xml:space="preserve">ſeparabile quid eſſe oportet: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13473" xml:space="preserve">affe ctuum autem nullus ſeparabilis existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13474" xml:space="preserve">Cùm autem eo <lb/>rum quæ ſunt, alia actu ſint, alia potentia: </s>
  <s xml:id="echoid-s13475" xml:space="preserve">quæ mista ſunt, <lb/>eſſe quodammodo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13476" xml:space="preserve">non eſſe contingit, actu quidem aliud <lb/>existente eo, quod exeis factum eſt, potẽtia uerò quippiam <lb/>utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13477" xml:space="preserve">eorũ quæ erant, antè quàm miſcerentur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13478" xml:space="preserve">nõ eſſe <lb/>perdita: </s>
  <s xml:id="echoid-s13479" xml:space="preserve">id quod ratio prius addubitabat. </s>
  <s xml:id="echoid-s13480" xml:space="preserve">Nam quæ miſcen-<lb/>tur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13481" xml:space="preserve">prius ex ſeparatis coiſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13482" xml:space="preserve">poſſe rurſum ſeparari <lb/>uidemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s13483" xml:space="preserve">Igitur neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13484" xml:space="preserve">permanent actu, uti corpus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13485" xml:space="preserve">albe-<lb/>do, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13486" xml:space="preserve">corrumpuntur, aut ambo, aut alterum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13487" xml:space="preserve">nam eorum
<pb o="40" file="378" n="378" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
uirtus, aut potentia ſalua manet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13488" xml:space="preserve">Iccirco hæc omittantur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13489" xml:space="preserve">Dubitationem autem hiſce continuã, ediſſeramus oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s13490" xml:space="preserve"><lb/>utrum mistio quippiam ad ſenſum ſit, uerbigratia, cùm ea <lb/>quæ miſcẽtur ita in parua diuiſa fuerint, et hoc pacto iuxta <lb/>ſeſe poſita, ut nullum ſenſu dignoſcatur tunc ne mista ſunt, <lb/>an nõ: </s>
  <s xml:id="echoid-s13491" xml:space="preserve">ſed fit ut eorũ quæ mista ſunt, particula quælibet iu-<lb/>xta quamlibet ſit? </s>
  <s xml:id="echoid-s13492" xml:space="preserve">Illo igitur modo mista eſſe dicuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13493" xml:space="preserve">ut <lb/>ordeacea grana frumentaceis, cùm quodlibet iuxta quodli-<lb/>bet poſitũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13494" xml:space="preserve">Atſi omne corpus ſit diuiſibile, ſi corpus cor <lb/>porimistũ ſimilare ſit, partẽ quamlibet, ſecus quãlibet, eſſe <lb/>oportebit, Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13495" xml:space="preserve">cũ fierinequeat, ut in partes minimas diui-<lb/>ſio fiat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13496" xml:space="preserve">cõpoſitio nõ idem ſit quod mistio, ſed aliud, nõ <lb/>oportere dicere quæ miſcentur eſſe mista ſecundùm partes <lb/>exiguas, quæ ſuà adhuc retineant naturã, per ſpicuũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13497" xml:space="preserve">cõ-<lb/>poſitio enim eſſet, non tẽperatura, aut mistio, nec pars ean-<lb/>dem cũ toto haberet rationẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13498" xml:space="preserve">Dicimus autẽ ſi quid miſceri <lb/>debeat, quod miſtũ eſt, ſimiliũ eſſe partium: </s>
  <s xml:id="echoid-s13499" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13500" xml:space="preserve">quemadmo-<lb/>dum aquæ pars, aqua eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13501" xml:space="preserve">ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13502" xml:space="preserve">tẽperati tẽperatum. </s>
  <s xml:id="echoid-s13503" xml:space="preserve">Quòd <lb/>ſi mistio ſit cõpoſitio ſecundũ partes exiguas, nihil horum <lb/>accidet, ſed ſolum eſſe mista ad ſenſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13504" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13505" xml:space="preserve">idem huic quidẽ <lb/>ſi acutè nõ uideat eſſe mistum. </s>
  <s xml:id="echoid-s13506" xml:space="preserve">Lynceo uerò nõ eſſe mistum <lb/>uidebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13507" xml:space="preserve">Neque diuiſione adeò ut quæuis particula iuxta <lb/>quamuis poſita ſit, mistio fit, nam fieri nõ poteſt ut corpo-<lb/>ra ſic diuidantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13508" xml:space="preserve">Aut igitur nõ eſt mistio, aut hoc rurſum <lb/>eſt dicẽdum, quo pacto inquam fieripoßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13509" xml:space="preserve">Sunt itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13510" xml:space="preserve">(uti <lb/>diximus) eorum quæ ſunt, quædam actiua, quædam quæ ab <lb/>hiſce pati ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s13511" xml:space="preserve">Quædam igitur cõuertuntur, ſuntq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13512" xml:space="preserve">inter <lb/>ſe mutuò actiua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13513" xml:space="preserve">paßiua, quorum uidelicet eadem eſt ma <lb/>teries. </s>
  <s xml:id="echoid-s13514" xml:space="preserve">Quædam uerò agunt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13515" xml:space="preserve">nõ patiuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13516" xml:space="preserve">nimirum qui <lb/>bus materies eadẽ non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13517" xml:space="preserve">Horũ igitur nõ eſt mistio. </s>
  <s xml:id="echoid-s13518" xml:space="preserve">Quare
<pb o="41" file="379" n="379" rhead="LIBER I."/>
nec medendi ſcientia ſanitatem, nec ſanitas eadem mista cor <lb/>poribus efficiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13519" xml:space="preserve">Eorum uerò actiuorũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13520" xml:space="preserve">paßiuorũ, quæ <lb/>facilè diuiſibilia ſunt, multa quidẽ paucis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13521" xml:space="preserve">magna paruis <lb/>cõpoſita mistionem non faciunt, ſed accretionẽ eiuſce quod <lb/>euincit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13522" xml:space="preserve">Nam alterũ, in id quod euincit uerti ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s13523" xml:space="preserve">ut gutta <lb/>uini, decies millenis aquæ menſuris nõ miſcetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13524" xml:space="preserve">etenim for-<lb/>ma uini perit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13525" xml:space="preserve">uinum in totam aquã uertitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13526" xml:space="preserve">Cùm uerò <lb/>potentias habent quodãmodo æqualeis, tum utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13527" xml:space="preserve">è ſua <lb/>quidẽ mutatur natura in id, quod uincit ac ſuperat, nõ tamẽ <lb/>fit alterũ, ſed inter utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13528" xml:space="preserve">medium, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13529" xml:space="preserve">cõmune. </s>
  <s xml:id="echoid-s13530" xml:space="preserve">Patet igi-<lb/>tur ea eſſe mistilia, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13531" xml:space="preserve">ex agentibus contrarietatẽ ha <lb/>bent: </s>
  <s xml:id="echoid-s13532" xml:space="preserve">hæc enim inter ſe paßiua ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13533" xml:space="preserve">Parua autẽ dum paruis <lb/>admouẽtur, propẽſius miſceri ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s13534" xml:space="preserve">quippe cũ ea facilius, <lb/>celeriusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13535" xml:space="preserve">ſeſe tranſmeent. </s>
  <s xml:id="echoid-s13536" xml:space="preserve">Ad multum tardius hoc idem effi <lb/>cit, patiturq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13537" xml:space="preserve">à multo. </s>
  <s xml:id="echoid-s13538" xml:space="preserve">Iccirco ex hiſce quæ diuidipoſſunt, <lb/>patiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13539" xml:space="preserve">ſolent, quæ facilè terminos ſuſcipiũt, ea mistilia ſunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13540" xml:space="preserve">quippe quæ facilè in parua dirimantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13541" xml:space="preserve">hæc enim eſt eius <lb/>quod facilè terminatur, ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s13542" xml:space="preserve">Verbi gratia, quæ liquida <lb/>ſunt, inter corpora maximè mistilia ſunt, cùm liquidũ maxi <lb/>mè omniũ diuiſibilium facilè terminari poßit, modò non ſit <lb/>uiſcoſum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13543" xml:space="preserve">tenax. </s>
  <s xml:id="echoid-s13544" xml:space="preserve">Hæc enim molẽ reddunt ampliorẽ atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13545" xml:space="preserve"><lb/>maiorẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13546" xml:space="preserve">Cùm autẽ alterũ duntaxat paßiuũ fuerit, aut alterũ <lb/>uehementer, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13547" xml:space="preserve">alterũ admodũ remißè: </s>
  <s xml:id="echoid-s13548" xml:space="preserve">uel nihilo, uel certè <lb/>paulò maius euadet, qd' exutriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13549" xml:space="preserve">mistura cõſurgit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13550" xml:space="preserve">quod <lb/>in ſtanno, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13551" xml:space="preserve">ære accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13552" xml:space="preserve">Nõnulla enim entia inter ſe minus <lb/>diſcreta ſunt, ambiguntq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s13553" xml:space="preserve">: uidentur enim quodãmodo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13554" xml:space="preserve">re <lb/>mißè miſceri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13555" xml:space="preserve">quaſi alterũ ſuſceptiuũ, alterũ forma eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s13556" xml:space="preserve"><lb/>quod quidẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13557" xml:space="preserve">in hiſce accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13558" xml:space="preserve">Nam ſtannũ quaſi affe ctio <lb/>quædam ſine materia æris, penè euaneſcit, misturæ toti co-<lb/>lore ſolùm indito: </s>
  <s xml:id="echoid-s13559" xml:space="preserve">quod idem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13560" xml:space="preserve">in alijs quoque uſu uenit.</s>
  <s xml:id="echoid-s13561" xml:space="preserve">
<pb o="42" file="380" n="380" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
Patet igitur exhis quæ diximus, mistionem eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13562" xml:space="preserve">quid <lb/>caſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13563" xml:space="preserve">quam ob cauſam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13564" xml:space="preserve">quænam entia mistilia ſint: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13565" xml:space="preserve">quandoquidem nonnulla ſunt eiuſmodi, quæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13566" xml:space="preserve">pati inter <lb/>ſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13567" xml:space="preserve">facilè terminari, diuidiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13568" xml:space="preserve">poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13569" xml:space="preserve">Hæc enim cùm mi-<lb/>ſta ſunt non eſſe corrupta, nec ultrd eadem ſimpliciter eſſe, <lb/>nec eorum mistionem eſſe compoſitionem, nec ad ſenſum <lb/>neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13570" xml:space="preserve">Sed mistile quidem eſt, quando cùm facilè defi-<lb/>niri queat paßiuum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13571" xml:space="preserve">actiuum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13572" xml:space="preserve">ei quod eſt eiuſmo-<lb/>di, mistile: </s>
  <s xml:id="echoid-s13573" xml:space="preserve">nam mistile, cum cognomine dici ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13574" xml:space="preserve">Mistio ue <lb/>rò, eſt mistilium alteratorum unio.</s>
  <s xml:id="echoid-s13575" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div246" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-376-01" xlink:href="note-376-01a" xml:space="preserve">Hîc determinat <lb/>Ā<unsure/>rift, quid mi-<lb/>ſtio, quid miſti <lb/>le, quibus enti <lb/>bus conueniat, <lb/>quomodo fiat, <lb/>vtrũ quo(quam} ſit <lb/>poſsibilis.</note>
</div>
</div>
<div xml:id="echoid-div248" type="section" level="1" n="141">
<head xml:id="echoid-head167" xml:space="preserve">DE GENERATIONE <lb/>ET CORRVPTIONE <lb/>LIBER II.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s13576" xml:space="preserve">Quòd poſt expoſitionẽ de miftione, actione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13577" xml:space="preserve">paſsione, auctro, <lb/>ne, alteratione, generatione &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13578" xml:space="preserve">interitu, quo modo fient, at{que} <lb/>inter ſe differant, conſiderandum ſit de ijs quæ elementa vo-<lb/>cantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13579" xml:space="preserve">Opiniones de materiali principio nouem. </s>
  <s xml:id="echoid-s13580" xml:space="preserve">Quòd pec <lb/>cent, qui ſen ſibile quoddam corpus medium, præter qua-<lb/>tuor elementa ponunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13581" xml:space="preserve">Quod´q; </s>
  <s xml:id="echoid-s13582" xml:space="preserve">Platonis opinio in Timæo <lb/>non ſit ſufficiens.</s>
  <s xml:id="echoid-s13583" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div249" type="section" level="1" n="142">
<head xml:id="echoid-head168" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s13584" xml:space="preserve">_D_E mistione, igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13585" xml:space="preserve">tactu &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13586" xml:space="preserve">actione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13587" xml:space="preserve"><lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-380-01a" xlink:href="note-380-01"/>
paßione, quo pacto hiſce competant, quæ <lb/>natura mutationem ſubeunt, et inſuper de <lb/>ortu, et occaſu ſimplici, abſolutoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13588" xml:space="preserve">quali-<lb/>ter fiat, cuius ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13589" xml:space="preserve">quam ob cauſam, tum <lb/>etiam de alter atione quid ſit alterari, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13590" xml:space="preserve">quam quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13591" xml:space="preserve">eo-<lb/>rum habeat differentiam, dictũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13592" xml:space="preserve">Restat ut circa ea, quæ <lb/>clemẽta corporũ appellantur, contẽpletur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13593" xml:space="preserve">Nam generatio, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13594" xml:space="preserve">corruptio, ſubstãtijs omnibus quæ natura constãt, haud
<pb o="43" file="381" n="381" rhead="LIBER II."/>
ſine ſenſibilibus corporibus, cõpetunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13595" xml:space="preserve">Quorũ ſubiectã ma <lb/>teriam quidã unam eſſe aiunt, eam aërem, aut ignẽ, aut quip <lb/>piam inter hæc medium quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13596" xml:space="preserve">corpus ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13597" xml:space="preserve">ſeparabile <lb/>ponentes. </s>
  <s xml:id="echoid-s13598" xml:space="preserve">Quidam numero plures una:</s>
  <s xml:id="echoid-s13599" xml:space="preserve">alij enim ignem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13600" xml:space="preserve"><lb/>terram, alij &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13601" xml:space="preserve">hæc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13602" xml:space="preserve">tertiũ aërem, alij &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13603" xml:space="preserve">aquã inter hæc <lb/>quartã uti Empedocles, ex quibus concretionem, ſecretio-<lb/>nemúe, aut alterationẽ ſubeũtibus, ortũ atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13604" xml:space="preserve">occaſum rebus <lb/>ipſis cõtingere dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13605" xml:space="preserve">Quod igitur prima ipſa, principia, <lb/>elementaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13606" xml:space="preserve">probè dicantur, ſit in conſeſſo:</s>
  <s xml:id="echoid-s13607" xml:space="preserve">ex quibus ſi aut <lb/>congregatione<unsure/>, ſegregationeúe, aut alia mutatione tranſmu <lb/>tẽtur, generationẽ fieri cõtingat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13608" xml:space="preserve">corruptionẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13609" xml:space="preserve">Sed qui <lb/>unam ultra ea, quæ ſunt dicta, materiam faciunt, eamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13610" xml:space="preserve">cor_ <lb/>poream, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13611" xml:space="preserve">ſeparabilem, errant. </s>
  <s xml:id="echoid-s13612" xml:space="preserve">Nam fierinon poteſt, ut <lb/>corpus boc cùm ſenſibile ſit, ſine contrarietate existat. </s>
  <s xml:id="echoid-s13613" xml:space="preserve">Et-<lb/>enim infinitũ boc, quod nõnulli principium eſſe dicunt, aut <lb/>leue, aut graue, aut calidũ, aut frigidũ ſit, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13614" xml:space="preserve">Quod <lb/>autẽ in Timæo eſt ſcriptũ, nihilhabet certi, definitiq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s13615" xml:space="preserve">. Nam <lb/>nec ille planè dixit, an id quod omnia ſuſcipit ab ipſis ſepa-<lb/>retur elementis, nec ullo uti ſolet, cùm ta<unsure/>men prius dixerit <lb/>illud uocatis elementis, ut aurum aureis operibus, eſſe ſubie <lb/>ctum, quanquàm id non rectè dicitur, ſi boc dicatur modo. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13616" xml:space="preserve">Sed quorum eſt alteratio eaita ſeſe habent, quorũ uerò ge-<lb/>neratio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13617" xml:space="preserve">corruptio, ea ex nomine eorũ, ex quibus fiunt, <lb/>appellari impoßibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13618" xml:space="preserve">At qui longè ue<unsure/>rißimũ eſſe inquit, <lb/>dicere quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13619" xml:space="preserve">aurũ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s13620" xml:space="preserve">Verũ cùm ſolida ipſa elemẽta ſint, <lb/>ad plana uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13621" xml:space="preserve">reſolutionẽ facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13622" xml:space="preserve">Ad primã materiã eſſe pla-<lb/>na ipſa, de numero eorũ cſt, quæ fieri nequeunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13623" xml:space="preserve">Nos autem <lb/>ſenſibilium corporum quandam eſſe materiam dicimus, ſed <lb/>e<unsure/>am ſepararinõ poſſe, ſed ſemper eſſe cum cõtrarietate, ex <lb/>qua elementa uocata fiunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s13624" xml:space="preserve">de quibus alibi exactius eſt defi-
<pb o="44" file="382" n="382" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
nitum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13625" xml:space="preserve">pertractatum. </s>
  <s xml:id="echoid-s13626" xml:space="preserve">Verumenimuerò cũ ad hunc mo <lb/>dum ex materia corpora prima cõstent, de hiſce quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13627" xml:space="preserve">de-<lb/>terminemus oportet:</s>
  <s xml:id="echoid-s13628" xml:space="preserve">ſupponẽtes materiã inſeparabilẽ qui-<lb/>dem, ſed cõtrarijs ſubiectam principium, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13629" xml:space="preserve">primum eſſe: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13630" xml:space="preserve">nõ enim calor frigori, nec frigus calori, ſed quod ſubijcitur, <lb/>utriq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13631" xml:space="preserve">materia existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13632" xml:space="preserve">Quare primò, quod potentia ſenſibi <lb/>le corpus existit, principium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13633" xml:space="preserve">Deinde contrarietates <lb/>ipſæ, ceu calor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13634" xml:space="preserve">frigus. </s>
  <s xml:id="echoid-s13635" xml:space="preserve">Postremò ignis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13636" xml:space="preserve">aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13637" xml:space="preserve">quæ <lb/>ſunt eiuſmodi: </s>
  <s xml:id="echoid-s13638" xml:space="preserve">bæc enim in ſeſe tranſmutari ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s13639" xml:space="preserve">nec res <lb/>perinde habet, ut Empedocles, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13640" xml:space="preserve">cæteri aſſerunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s13641" xml:space="preserve">nõ enim <lb/>eſſet alteratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s13642" xml:space="preserve">At contrarietates ipſæ, tranſmutari in ſe nõ <lb/>ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s13643" xml:space="preserve">Verùm nihilominus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13644" xml:space="preserve">ut corporis ſunt, qualia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13645" xml:space="preserve"><lb/>quod principia ſint, dicamus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13646" xml:space="preserve">Nam ceteri ſuppoſi-<lb/>tis utuntur, nec cur talia ſint, aut tot numero, dicunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s13647" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div249" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-380-01" xlink:href="note-380-01a" xml:space="preserve">Hoclib. z. Ari. <lb/>determinat de <lb/>generatione &amp; <lb/>corruptiõe ele, <lb/>mentorum, &amp; <lb/>mixtorũ: hoc-<lb/>qúe in. I. cap. in <lb/>quirit de prin-<lb/>cipio materiali <lb/>elementorum.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s13648" xml:space="preserve">Quòd qualitates tangibiles ſint principia &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13649" xml:space="preserve">elementorum diffe <lb/>rentiæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13650" xml:space="preserve">Quòd hîc iuxta grauitatẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13651" xml:space="preserve">leuitatẽ nõ ſint ſumen <lb/>da elementa. </s>
  <s xml:id="echoid-s13652" xml:space="preserve">Quòd´q; </s>
  <s xml:id="echoid-s13653" xml:space="preserve">iuxta calidũ, frigidũ, humidũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13654" xml:space="preserve">ſiccũ <lb/>ſumenda ſit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13655" xml:space="preserve">differentia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13656" xml:space="preserve">numerus elementorum.</s>
  <s xml:id="echoid-s13657" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div251" type="section" level="1" n="143">
<head xml:id="echoid-head169" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<note position="left" xml:space="preserve">Hîc diſquirit <lb/>Ā<unsure/>rift. à quibus <lb/>qualitatib@ ſu@ <lb/>matur numer@ <lb/>@lementorum,</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s13658" xml:space="preserve">_CV_m igitur cerporis ſenſibilis, hoc eſt tangibilis prin <lb/>cipia diſquiramus, ſenſibile autem ſit, quod tactu ſen-<lb/>ſum facit, constat non omneis corporis cõtrarietates, ſpe-<lb/>cies, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13659" xml:space="preserve">principia facere, ſed eas ſolùm quæ ſub tactum ca-<lb/>dunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13660" xml:space="preserve">Nam cõtrarietate, eaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13661" xml:space="preserve">tangibili differunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13662" xml:space="preserve">Quocirca <lb/>nec albor, nec nigror, nec dulcedo, nec amaritudo, nec item <lb/>cæterarum quicquam cõtrarietatum elementũ facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13663" xml:space="preserve">Atqui <lb/>uiſus, tactu prior eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13664" xml:space="preserve">quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13665" xml:space="preserve">quod ei obijcitur, prius erit.</s>
  <s xml:id="echoid-s13666" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s13667" xml:space="preserve">Verum non eſt corporis tangibilis affectio quatenus tan <lb/>gibile existit, ſed per aliud, quanquam natura prius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13668" xml:space="preserve">Por <lb/>rò ipſorum tangibilium qualeſnam ſint primæ differentiæ, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13669" xml:space="preserve">contrarietates, distinguamus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13670" xml:space="preserve">Sunt autem tan-
<pb o="45" file="383" n="383" rhead="LIBER II."/>
gibiles contrarietates, hæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s13671" xml:space="preserve">calidum, frigidum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13672" xml:space="preserve">ſiccum, humi-<lb/>dum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13673" xml:space="preserve">graue, leue: </s>
  <s xml:id="echoid-s13674" xml:space="preserve">durum, molle: </s>
  <s xml:id="echoid-s13675" xml:space="preserve">uiſcoſum, aridum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13676" xml:space="preserve">ſcabrum, <lb/>glabrum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13677" xml:space="preserve">craſſum, tenue. </s>
  <s xml:id="echoid-s13678" xml:space="preserve">Ex quibus, graue &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13679" xml:space="preserve">leue, neque <lb/>actiua ſunt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13680" xml:space="preserve">paßiua: </s>
  <s xml:id="echoid-s13681" xml:space="preserve">nõ<unsure/> enim quod alterum quippiam <lb/>agat, patiaturue ab altero, dicuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13682" xml:space="preserve">At elementa ipſa inter <lb/>ſe mutuò actiua ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13683" xml:space="preserve">paßiua, oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13684" xml:space="preserve">Nam miſcẽtur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13685" xml:space="preserve"><lb/>in ſeſe uicißim mutantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13686" xml:space="preserve">Calidum autẽ, frigidumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s13687" xml:space="preserve">: &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13688" xml:space="preserve">hu-<lb/>midum, ac ſiccum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13689" xml:space="preserve">illa quidem quòd actiua ſint, hæc uerò <lb/>quòd paßiua, dicuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13690" xml:space="preserve">Calidum enim, eſt quod ea congre-<lb/>gat, quæ eiuſdẽ ſunt generis. </s>
  <s xml:id="echoid-s13691" xml:space="preserve">Nam ſegregare (id quod ignẽ <lb/>facere aiunt) eſt cognata, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13692" xml:space="preserve">quæ eiuſdem ſunt generis con-<lb/>gregare: </s>
  <s xml:id="echoid-s13693" xml:space="preserve">accidit enim, ut aliena eximat. </s>
  <s xml:id="echoid-s13694" xml:space="preserve">Frigidum uerò, <lb/>quod ex æquo cogit, ac congregat, tam quæ eiuſdem ſunt ge <lb/>neris, quàm quæ diuerſi. </s>
  <s xml:id="echoid-s13695" xml:space="preserve">Humidum autem, quod cùm facilè <lb/>terminos ſuſcipiat, proprio non definitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13696" xml:space="preserve">Siccum uerò, <lb/>quod proprio termino bellè definitur, alieno ægrè. </s>
  <s xml:id="echoid-s13697" xml:space="preserve">Tenue <lb/>autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13698" xml:space="preserve">craſſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13699" xml:space="preserve">uiſcoſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13700" xml:space="preserve">aridum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13701" xml:space="preserve">durum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13702" xml:space="preserve">molle: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13703" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13704" xml:space="preserve">cæteræ differentiæ, ex hiſce ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13705" xml:space="preserve">Nam cùm quod reple <lb/>tiuum existit, ad humidum ex eo pertineat, quia non ſit de-<lb/>finitum, ſed promptè terminari poßit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13706" xml:space="preserve">ſequatur id, quod <lb/>ipſum tangit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13707" xml:space="preserve">tenue autem ſit repletiuum (nam paruarum <lb/>eſt partium: </s>
  <s xml:id="echoid-s13708" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13709" xml:space="preserve">quod eſt eiuſmodi, repletiuũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13710" xml:space="preserve">totũ enim, <lb/>totũ tangit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13711" xml:space="preserve">tenue autem, maximè eſt tale) tenue ſub humi-<lb/>do, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13712" xml:space="preserve">craſſum ſub ſicco fore constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s13713" xml:space="preserve">Rurſum, uiſcoſum ab <lb/>humido cõprehendetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13714" xml:space="preserve">nam uiſcoſum, humidum cũ quadã <lb/>affe ctione existit, uelut oleum. </s>
  <s xml:id="echoid-s13715" xml:space="preserve">Aridum autem, à ſicco. </s>
  <s xml:id="echoid-s13716" xml:space="preserve">Ari-<lb/>dum enim eſt, quod perfectè ſiccum eſt, adeò ut ob humidi-<lb/>tatis defectum etiã concreuerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13717" xml:space="preserve">Inſuper molle humidum co <lb/>mitari ſolet:</s>
  <s xml:id="echoid-s13718" xml:space="preserve">et durũ, ſiccum. </s>
  <s xml:id="echoid-s13719" xml:space="preserve">Molle enim eſt, quod in ſeſere-<lb/>fugit, ceditq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s13720" xml:space="preserve">, et non reſistit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13721" xml:space="preserve">id quod humidũ facere aſſolet.</s>
  <s xml:id="echoid-s13722" xml:space="preserve">
<pb o="46" file="384" n="384" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
Quamobrem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13723" xml:space="preserve">humidum molle non eſt, ſed molle ſub hu-<lb/>mido: </s>
  <s xml:id="echoid-s13724" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13725" xml:space="preserve">durũ ſub ſicco collocatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13726" xml:space="preserve">Durũ ſiquidẽ eſt, quod <lb/>cõcretum, ſeu congelatũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13727" xml:space="preserve">Quod autẽ eſt cõcretũ, ſiccum <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13728" xml:space="preserve">Porrò ſiccũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13729" xml:space="preserve">humidũ, multis dicuntur modis: </s>
  <s xml:id="echoid-s13730" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13731" xml:space="preserve"><lb/>humidũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13732" xml:space="preserve">madens, ſicco aduerſantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13733" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13734" xml:space="preserve">rurſus ſiccũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13735" xml:space="preserve"><lb/>concre<unsure/>tũ, humido. </s>
  <s xml:id="echoid-s13736" xml:space="preserve">Hæc autẽ omnia ad humidũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13737" xml:space="preserve">ſiccum, <lb/>quæ prima dicta ſunt, attinẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13738" xml:space="preserve">Nã cùm madenti ſiccũ aduer-<lb/>ſetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13739" xml:space="preserve">madens ſit quod ſuperficietenus extr ariã admiſit <lb/>humiditatẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13740" xml:space="preserve">humectũ quod introrſus, ſiccũ autẽ id, quod <lb/>hac uacat: </s>
  <s xml:id="echoid-s13741" xml:space="preserve">madens ſub humido, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13742" xml:space="preserve">ei oppoſitum ſiccum, <lb/>ſub primo ſicco fore constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s13743" xml:space="preserve">Rurſum humidũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13744" xml:space="preserve">cõcretũ, <lb/>eodẽ modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s13745" xml:space="preserve">Humidũ enim eſt, quod in penitiore parte pro-<lb/>priã habet humiditatẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13746" xml:space="preserve">Cõcretum uerò, quod hac priuatum <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13747" xml:space="preserve">Et proinde ex hiſce, alterum humidi, alterum ſicci erit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13748" xml:space="preserve">Constat igitur cæteras omneis differentias ad quatuor pri-<lb/>mas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13749" xml:space="preserve">has nõ amplius in pauciores reduci: </s>
  <s xml:id="echoid-s13750" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13751" xml:space="preserve">enim cali-<lb/>dum, id eſt, quod humidum, aut quod ſiccum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13752" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13753" xml:space="preserve">humi-<lb/>dum, quod calidum, aut quod frigidũ eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13754" xml:space="preserve">frigidum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13755" xml:space="preserve"><lb/>ſiccum ſubalterna ſunt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13756" xml:space="preserve">ſub calido &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13757" xml:space="preserve">humido ſtruun-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13758" xml:space="preserve">Quare quatuor eſſe has neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s13759" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s13760" xml:space="preserve">Quòd quatuor ſint elementa oftenſio: </s>
  <s xml:id="echoid-s13761" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13762" xml:space="preserve">de ſex eorum pro <lb/>prietatibus.</s>
  <s xml:id="echoid-s13763" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div252" type="section" level="1" n="144">
<head xml:id="echoid-head170" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s13764" xml:space="preserve">CVm autem elementa ſint quatuor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13765" xml:space="preserve">eorum quæ ſunt <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-384-01a" xlink:href="note-384-01"/>
quatuor ſex ſint copulæ, contraria autem ſimul copu <lb/>lari non poßint (calidum enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13766" xml:space="preserve">frigidum, et rurſum ſic-<lb/>cum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13767" xml:space="preserve">humidũ idem eſſe, eſt impoßibile) cõstat quòd ele-<lb/>mentorũ copulæ quatuor erunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13768" xml:space="preserve">nempe calidum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13769" xml:space="preserve">ſiccum: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13770" xml:space="preserve">calidum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13771" xml:space="preserve">humidũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s13772" xml:space="preserve">rurſum frigidum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13773" xml:space="preserve">ſiccũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s13774" xml:space="preserve">frigidum, <lb/>et humidũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s13775" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13776" xml:space="preserve">bæc corpora ea quæ ſimplicia uidẽtur eſſe, <lb/>ignem inquam, aërem, aquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13777" xml:space="preserve">terrã, ſecundum rationem
<pb o="47" file="385" n="385" rhead="LIBER II."/>
comitari, ac ſequi ſolẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13778" xml:space="preserve">Nam ignis, calidus, ſiccusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13779" xml:space="preserve">eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13780" xml:space="preserve">Aër <lb/>uerò, calidus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13781" xml:space="preserve">humidus: </s>
  <s xml:id="echoid-s13782" xml:space="preserve">nam aër, uelut uapor eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13783" xml:space="preserve">Aqua, <lb/>frigida, humidaq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s13784" xml:space="preserve">, Terra frigida, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13785" xml:space="preserve">ſicca. </s>
  <s xml:id="echoid-s13786" xml:space="preserve">Vnde fit, ut dif-<lb/>ferentiæ illæ non iniuria primis corporibus distribuantur, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13787" xml:space="preserve">iuxta rationem eorum numerus constet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13788" xml:space="preserve">Omnes enim et <lb/>qui ſimplicia corpora elementa faciunt, alij unum, alij duo, <lb/>alij tria, alij quatuor eſſe uolunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13789" xml:space="preserve">Qui igitur tantum unum <lb/>eſſe dicunt, deinde denſitate, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13790" xml:space="preserve">raritate cætera generant: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13791" xml:space="preserve">hiſce duo principia facere, rarum inquã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13792" xml:space="preserve">denſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13793" xml:space="preserve">aut ca <lb/>lidum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13794" xml:space="preserve">frigidũ accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13795" xml:space="preserve">bæc enim opificis munus obeunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13796" xml:space="preserve"><lb/>unum autẽ ſubijci ſolet ſicuti materies. </s>
  <s xml:id="echoid-s13797" xml:space="preserve">Qui uerò continuò <lb/>duo, ut Parmenides ignem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13798" xml:space="preserve">terrā, faciunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13799" xml:space="preserve">quæ inter hæc <lb/>media ſunt, ceu aërem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13800" xml:space="preserve">aquã, horũ misturas eſſe astruũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13801" xml:space="preserve"><lb/>Eodem modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13802" xml:space="preserve">qui eſſe tria inquiunt, quemadmodum Pla <lb/>to in diuiſionibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s13803" xml:space="preserve">medium ſiquidem, misturam, congeriemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13804" xml:space="preserve"><lb/>facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13805" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13806" xml:space="preserve">eadem ferè dicũt, qui duo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13807" xml:space="preserve">qui tria faciunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s13808" xml:space="preserve">ue-<lb/>rùm illi medium in duo ſecant: </s>
  <s xml:id="echoid-s13809" xml:space="preserve">hi uerò unum faciũt mediũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s13810" xml:space="preserve"><lb/>Porrò nonnulli ſtatim quatuor eſſe aiunt, ut Empedocles. </s>
  <s xml:id="echoid-s13811" xml:space="preserve"><lb/>Cogit autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13812" xml:space="preserve">hic illa, in duo: </s>
  <s xml:id="echoid-s13813" xml:space="preserve">nam igni, cætera omnia con <lb/>traponit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13814" xml:space="preserve">Ignis autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13815" xml:space="preserve">aër, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13816" xml:space="preserve">unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13817" xml:space="preserve">eorum, quæ <lb/>dicta ſunt, haudquaquam ſimplex eſt, ſed miſtum. </s>
  <s xml:id="echoid-s13818" xml:space="preserve">Quæ ue-<lb/>rò ſunt ſimplicia, talia quidem ſunt, non tamen eadem: </s>
  <s xml:id="echoid-s13819" xml:space="preserve">ut <lb/>quod igni ſimile eſt, igneum, non ignis: </s>
  <s xml:id="echoid-s13820" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13821" xml:space="preserve">quod aëri, aë-<lb/>reum, nõ aër exiſtit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13822" xml:space="preserve">ſimili modo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13823" xml:space="preserve">de cæteris quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13824" xml:space="preserve">dicen <lb/>dum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13825" xml:space="preserve">Ignis etiã, caloris eſt exceſſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s13826" xml:space="preserve">perinde ut glacies, fri <lb/>goris. </s>
  <s xml:id="echoid-s13827" xml:space="preserve">Nã congelatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13828" xml:space="preserve">feruor, exceßiones quædam ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13829" xml:space="preserve"><lb/>illa quidẽ frigoris, hic uerò caloris. </s>
  <s xml:id="echoid-s13830" xml:space="preserve">Igitur ſi glacies, humi-<lb/>di, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13831" xml:space="preserve">frigidi congelatio ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13832" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13833" xml:space="preserve">ignis, calidi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13834" xml:space="preserve">ſicci feruor <lb/>erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13835" xml:space="preserve">Quamobrem, nec ex glacie gigni quicquam, nec ex <lb/>igni poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13836" xml:space="preserve">Cùm autem ſimplicia corpora ſint quatuor,
<pb o="48" file="386" n="386" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
è duobus utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13837" xml:space="preserve">utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13838" xml:space="preserve">locorum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13839" xml:space="preserve">Ignis enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13840" xml:space="preserve">aër, <lb/>cìus qui ad ſuperficiem, terminumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13841" xml:space="preserve">uergit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13842" xml:space="preserve">terra uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13843" xml:space="preserve"><lb/>aqua, eius qui ad medium. </s>
  <s xml:id="echoid-s13844" xml:space="preserve">Atque ignis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13845" xml:space="preserve">terra, extrema <lb/>quidem ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13846" xml:space="preserve">ſynceriora: </s>
  <s xml:id="echoid-s13847" xml:space="preserve">aqua uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13848" xml:space="preserve">aër, media &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13849" xml:space="preserve"><lb/>mista magis. </s>
  <s xml:id="echoid-s13850" xml:space="preserve">Et utraque etiam, utriuſque contraria ſunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13851" xml:space="preserve">Nam igni, aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s13852" xml:space="preserve">aëri uerò terra aduerſatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s13853" xml:space="preserve">hæc enim con-<lb/>trarijs affectibus constant. </s>
  <s xml:id="echoid-s13854" xml:space="preserve">Verumenimuerò cùm ſim-<lb/>pliciter quatuor ſint, quodque unius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13855" xml:space="preserve">Terra ſiquidem, <lb/>ſicci potius eſt, quàm frigidi. </s>
  <s xml:id="echoid-s13856" xml:space="preserve">Aqua uerò frigidi magis, <lb/>quàm humidi. </s>
  <s xml:id="echoid-s13857" xml:space="preserve">Aër, humidi magis, quàm calidi. </s>
  <s xml:id="echoid-s13858" xml:space="preserve">Ignis ca-<lb/>lidi magis, quàm ſicci.</s>
  <s xml:id="echoid-s13859" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div252" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-384-01" xlink:href="note-384-01a" xml:space="preserve">Hîc Ārifto. de <lb/>elementorũ nu <lb/>mero, eorumq́; <lb/>proprietatibus <lb/>detetminat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s13860" xml:space="preserve">Quòd ſimplicium corporum mutua ſir generatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13861" xml:space="preserve">quoduis ex <lb/>quouis gigni poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s13862" xml:space="preserve">Quòd eorũ quæ ſymbola ſunt cita muta-<lb/>tio eſt, aliorum tardior. </s>
  <s xml:id="echoid-s13863" xml:space="preserve">Quòd ex duobus elementis aſymbolis <lb/>reliqua gigni poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13864" xml:space="preserve">Quòd in elementis ſymbolis alterum <lb/>ex altero gignatur, non reliqua.</s>
  <s xml:id="echoid-s13865" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div254" type="section" level="1" n="145">
<head xml:id="echoid-head171" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s13866" xml:space="preserve">_CV_m autẽ prius ſit definitũ ſimplicia corpora mutuã <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-386-01a" xlink:href="note-386-01"/>
ſubire generationẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13867" xml:space="preserve">eainſuper gigni ad ſenſum ui <lb/>deãtur (nam aliquo nõ eſſet alteratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s13868" xml:space="preserve">quippe cùm ea in re-<lb/>rum tangibilium affectibus ſita ſit) quiſnam mutuæ gene-<lb/>rationis ſit modus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13869" xml:space="preserve">utrũ quoduis ex quouis gigni poßit, <lb/>an aliqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13870" xml:space="preserve">aliqua nõ, dicendũ uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13871" xml:space="preserve">Quodigitur uni-<lb/>uerſa in ſeinuicẽ tranſmutarinata ſint, palàm eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13872" xml:space="preserve">Nã gene-<lb/>ratio in contrarium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13873" xml:space="preserve">è cõtrario fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13874" xml:space="preserve">Omnia autẽ elemẽta <lb/>inter ſe contrarietatẽ ex eo habent, quia differentiæ ipſæ cõ <lb/>trariæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13875" xml:space="preserve">Nam alijs, ceu igni &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13876" xml:space="preserve">aquæ, ambæ ſunt contra-<lb/>riæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s13877" xml:space="preserve">ille enim calidus, ſiccusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13878" xml:space="preserve">eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13879" xml:space="preserve">hæc uerò humida, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13880" xml:space="preserve">fri-<lb/>gida. </s>
  <s xml:id="echoid-s13881" xml:space="preserve">Alijs uerò ut aëri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13882" xml:space="preserve">aquæ, altera ſolum: </s>
  <s xml:id="echoid-s13883" xml:space="preserve">nam ille qui-<lb/>dem humidus, calidusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13884" xml:space="preserve">eſt, hæc uerò frigida, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13885" xml:space="preserve">humida. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13886" xml:space="preserve">Quare in uniuerſum quidem patet quoduis è quouis gigni <lb/>natum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s13887" xml:space="preserve">Iam uerò quo pacto ex omnibus omnia fient,
<pb o="49" file="387" n="387" rhead="LIBER II."/>
ſingulatim percipere haudquaquam eſt difficile. </s>
  <s xml:id="echoid-s13888" xml:space="preserve">Different <lb/>tamen, nã celerius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13889" xml:space="preserve">tardius, item facilius difficiliusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13890" xml:space="preserve">alia <lb/>alijs tranſmutationem ſubeunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13891" xml:space="preserve">Quæ enim ſymbolũ in-<lb/>ter ſe habent, horũ celerius eſt migratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s13892" xml:space="preserve">quæ uerò nõ ha-<lb/>bent, tarda, quòd facilius ſit unũ, quàm multa mutari: </s>
  <s xml:id="echoid-s13893" xml:space="preserve">uerbi <lb/>cauſa, ex igni fiet aër, altero mutationẽ ſubeunte: </s>
  <s xml:id="echoid-s13894" xml:space="preserve">nam ille <lb/>quidẽ calidus, ſiccusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13895" xml:space="preserve">eſt, hic uerò calidus et humidus: </s>
  <s xml:id="echoid-s13896" xml:space="preserve">qua-<lb/>re ſi ſiccitas uincatur ab humiditate, orietur aër. </s>
  <s xml:id="echoid-s13897" xml:space="preserve">Rur-<lb/>ſum ex ae<unsure/>re aqua fiet, ſi calorem frigus euincat: </s>
  <s xml:id="echoid-s13898" xml:space="preserve">ſi quidẽ aër <lb/>humidus, calidusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13899" xml:space="preserve">eſt, aqua uerò frigida, et humida: </s>
  <s xml:id="echoid-s13900" xml:space="preserve">quare <lb/>mutato calore, fiet aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s13901" xml:space="preserve">Eodem modo, ex aqua quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13902" xml:space="preserve">fiet <lb/>terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13903" xml:space="preserve">ex terra ignis: </s>
  <s xml:id="echoid-s13904" xml:space="preserve">nã utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13905" xml:space="preserve">ad utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13906" xml:space="preserve">ſymbola habẽt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13907" xml:space="preserve">aqua enim humida, frigidaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13908" xml:space="preserve">eſt, terra uerò frigida, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13909" xml:space="preserve">ſic-<lb/>ca, quare ſi humiditate uincatur, emerget terra. </s>
  <s xml:id="echoid-s13910" xml:space="preserve">Et rurſum <lb/>cùm ignis calidus ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13911" xml:space="preserve">ſiccus, terra uerò frigida &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13912" xml:space="preserve">ſicca, <lb/>ſi frigiditas intereat, ignis è terra fiet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13913" xml:space="preserve">Quare patet cir-<lb/>cularem generationem ſimplicibus cõpetere corporibus. </s>
  <s xml:id="echoid-s13914" xml:space="preserve"><lb/>Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13915" xml:space="preserve">hic mutationis modus promptißimus eſt, proptereà <lb/>quòd quæ déinceps ſunt ſymbolũ habẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13916" xml:space="preserve">Aqua autẽ ex igni, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13917" xml:space="preserve">terra ex aëre, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13918" xml:space="preserve">rurſum ex aquaignis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13919" xml:space="preserve">aër ex terra <lb/>gigni quidẽ poſſunt, ſed difficilius, quòd plurium mutatio <lb/>ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13920" xml:space="preserve">Nam ſi ex aqua oriatur ignis, frigiditatẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13921" xml:space="preserve">humidita-<lb/>tem corrũpi prius eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s13922" xml:space="preserve">Et rurſum frigiditatem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13923" xml:space="preserve"><lb/>ſiccitatem, ſi ex terra fiat aër. </s>
  <s xml:id="echoid-s13924" xml:space="preserve">Eodem modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13925" xml:space="preserve">ſi ex igni, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13926" xml:space="preserve">aëre, aqua &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13927" xml:space="preserve">terra fiant, utraſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13928" xml:space="preserve">mutari qualitates eſt <lb/>neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s13929" xml:space="preserve">Hæc igitur generatio, tardior eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13930" xml:space="preserve">Sin uerò utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13931" xml:space="preserve"><lb/>altera qualitatũ intereat, horum migratio facilius quidem, <lb/>ſed nõ in ſeſe mutuò fiet: </s>
  <s xml:id="echoid-s13932" xml:space="preserve">ſed ex igni quidem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13933" xml:space="preserve">aqua, terra <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13934" xml:space="preserve">aër: </s>
  <s xml:id="echoid-s13935" xml:space="preserve">ex aëre uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13936" xml:space="preserve">terra, ignis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13937" xml:space="preserve">aqua ortũ ſubibunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s13938" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div254" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-386-01" xlink:href="note-386-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riftot. de <lb/>trãſmutatione <lb/>elemẽtorum in <lb/>ſeinuicẽ deter <lb/>minate.<unsure/></note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s13939" xml:space="preserve">Cùm enim aquæ frigiditas fuerit còrrupta, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13940" xml:space="preserve">ignis ſicci-
<pb o="50" file="388" n="388" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
tas fiet aër: </s>
  <s xml:id="echoid-s13941" xml:space="preserve">nam @huius quidẽ caliditas, illius uerò ſimili-<lb/>ter humiditas relinquitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13942" xml:space="preserve">At cùm calor ignis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13943" xml:space="preserve">aquæ <lb/>humiditas interierint, terra: </s>
  <s xml:id="echoid-s13944" xml:space="preserve">proptereà quod huius frigidi-<lb/>tas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13945" xml:space="preserve">illius ſiccitas remanent. </s>
  <s xml:id="echoid-s13946" xml:space="preserve">Eodẽ modo ex aëre, terraq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13947" xml:space="preserve">ignis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13948" xml:space="preserve">aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s13949" xml:space="preserve">nã cũ aëris calor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13950" xml:space="preserve">terræ ſiccitas interilũ <lb/>ſubierint, fiet aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s13951" xml:space="preserve">quãdoquidẽ illius humiditas, huius fri-<lb/>giditas relinquitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13952" xml:space="preserve">Cùm uerò aëris quidẽ humiditas, ter-<lb/>ræ uerò frigiditas, ignis: </s>
  <s xml:id="echoid-s13953" xml:space="preserve">quia illius caliditas remanet, huius <lb/>ſiccitas, quæ nimirũ igni cõpetũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13954" xml:space="preserve">Ignẽ autẽ gigni, etiã ſen-<lb/>ſus ipſe approbat, maximè enim flamma, ignis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13955" xml:space="preserve">hæc autẽ, <lb/>eſt fumus ardens: </s>
  <s xml:id="echoid-s13956" xml:space="preserve">fumus uerò ex aëre, atque terra fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s13957" xml:space="preserve"><lb/>Porrò in hiſce quæ ſunt déinceps, ſi in utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13958" xml:space="preserve">qualitas alte-<lb/>ra corrup@@ ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13959" xml:space="preserve">haudquaquam elementorũ migratio in ullũ <lb/>corpus fieri poteſt, eo quòd in utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13960" xml:space="preserve">aut eadem, aut cõtra-<lb/>ria relinquãtur, ex quibus nullũ profectò corpus oriri po-<lb/>teſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s13961" xml:space="preserve">ut ſiccitas ignis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13962" xml:space="preserve">aëris humiditas ſit corrupta, ca-<lb/>lor in utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13963" xml:space="preserve">remanet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13964" xml:space="preserve">Si uerò ab utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13965" xml:space="preserve">calor abierit, con-<lb/>traria ſiccum inquam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13966" xml:space="preserve">humidũ relinquunt{ur}. </s>
  <s xml:id="echoid-s13967" xml:space="preserve">Similiter <lb/>autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13968" xml:space="preserve">in cæteris. </s>
  <s xml:id="echoid-s13969" xml:space="preserve">Nam in omnibus quæ ſunt eiuſmodi <lb/>qualitatum altera eadem, altera contraria ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13970" xml:space="preserve">Vnde ſi-<lb/>mul perſpicuum euadit, quæ ex uno in unũ mutantur uno <lb/>corrupto, quæ ex duobus in unũ, corruptis pluribus gigni. </s>
  <s xml:id="echoid-s13971" xml:space="preserve"><lb/>Quod igitur ex omnibus omnia gignãtur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13972" xml:space="preserve">quonã pacto <lb/>in ſeſe uicißim commigrent, dictum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s13973" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s13974" xml:space="preserve">Quòd elementa non ſint materia rerum naturalium, ne{que} elemen, <lb/>tum elemento. </s>
  <s xml:id="echoid-s13975" xml:space="preserve">Quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13976" xml:space="preserve">non in infinitum procedant iuxta <lb/>rectitudinem, ſed finita eſſe ſit ne ceſie.</s>
  <s xml:id="echoid-s13977" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div256" type="section" level="1" n="146">
<head xml:id="echoid-head172" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s13978" xml:space="preserve">_AT_ tamen adhuc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13979" xml:space="preserve">hîc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13980" xml:space="preserve">de eis cõtemplemur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13981" xml:space="preserve">Si <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-388-01a" xlink:href="note-388-01"/>
enim aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13982" xml:space="preserve">aër, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13983" xml:space="preserve">id genus naturalium corporũ <lb/>materies ſint, ſicutinonnullis quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13984" xml:space="preserve">placet, aut unum, aut
<pb o="51" file="389" n="389" rhead="LIBER II."/>
duo aut plura, eſſe hæc neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s13985" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13986" xml:space="preserve">ut unum, ſcilicet <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-389-01a" xlink:href="note-389-01"/>
aër, uel aqua, uel ignis, uel terra, omnia ſit, fieri nequit, ſi <lb/>tranſmutatio in cõtraria ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s13987" xml:space="preserve">id tranſmutetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s13988" xml:space="preserve">Nam ſi <lb/>aér ſit, ſi remanet, alteratio erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13989" xml:space="preserve">nõ generatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s13990" xml:space="preserve">Inſuper <lb/>nec ita uidetur, ut ſimul aër, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13991" xml:space="preserve">ignis, aut quoduis aliud ſit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s13992" xml:space="preserve">Eſſet enim aduerſantia quædam differentiaq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s13993" xml:space="preserve">, cuius partem <lb/>alterã, ceu calorem, ignis, haberet. </s>
  <s xml:id="echoid-s13994" xml:space="preserve">At uero, nec ignis ae<unsure/>r <lb/>calidus erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s13995" xml:space="preserve">nam quod eſt eiuſmodi, alteratio eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s13996" xml:space="preserve">nõ ge-<lb/>neratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s13997" xml:space="preserve">Adhæc ſi ex igni aër oriatur, calore in cõtrarium <lb/>mutato fiet: </s>
  <s xml:id="echoid-s13998" xml:space="preserve">hoc ergo inerit aẽri, eritq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s13999" xml:space="preserve">aẽr frigidum quid.</s>
  <s xml:id="echoid-s14000" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div256" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-388-01" xlink:href="note-388-01a" xml:space="preserve">Hîc {pro}b. Ā<unsure/>riſt. <lb/>quatuor eſſe <lb/>elemẽta prima, <lb/>generabilia &amp;</note>
<note position="right" xlink:label="note-389-01" xlink:href="note-389-01a" xml:space="preserve">corruptibilia <lb/>qnęritq́; anvnũ <lb/>elementorũ al, <lb/>terius ſit elemẽ <lb/>ti materia.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14001" xml:space="preserve">Quare fieri nõ poteſt, ut ignis, aër calidus ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14002" xml:space="preserve">ſimul enim <lb/>idem calidũ eſſet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14003" xml:space="preserve">frigidũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s14004" xml:space="preserve">Erit ergo aliud quid præter <lb/>utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s14005" xml:space="preserve">, idem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14006" xml:space="preserve">alia quædã cõmunis materies. </s>
  <s xml:id="echoid-s14007" xml:space="preserve">Eadem autẽ <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14008" xml:space="preserve">de omnibus ratio eſt, nõ eſſe inquã inter hæc unũ, ex quo <lb/>uniuerſa ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s14009" xml:space="preserve">Sed neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14010" xml:space="preserve">aliud quippiã præter hæc, ueluti <lb/>mediũ quoddã aëris, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14011" xml:space="preserve">aquæ, aut aëris &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14012" xml:space="preserve">ignis, aëre quidẽ <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14013" xml:space="preserve">igni craßius, ſed cæteris ſubtilius. </s>
  <s xml:id="echoid-s14014" xml:space="preserve">Nã illud, aër &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14015" xml:space="preserve">ignis <lb/>cum contrarietate eſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s14016" xml:space="preserve">ſed è contrarijs alterum, priuatio <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14017" xml:space="preserve">Quare fieri non poteſt, ut illud unquam per ſe ſit, <lb/>quemadmodum quidem aiũt infinitum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14018" xml:space="preserve">id quod cõpre-<lb/>hendit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14019" xml:space="preserve">continet. </s>
  <s xml:id="echoid-s14020" xml:space="preserve">Similiter ergo horum quoduis, aut <lb/>certè nullum. </s>
  <s xml:id="echoid-s14021" xml:space="preserve">Si igitur nullũ ſenſibile hiſce prius ſit, hæc <lb/>@pfectò erũt prima. </s>
  <s xml:id="echoid-s14022" xml:space="preserve">Aut igitur ea ſemper manere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14023" xml:space="preserve">in ſeſe <lb/>uicißim tranſmutari nõ poſſe, aut poſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14024" xml:space="preserve">aut omnia, aut <lb/>aliqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14025" xml:space="preserve">aliqua nõ, quemadmodum in Timæo Plato pro-<lb/>didit, eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s14026" xml:space="preserve">Quod igitur neceſſe ſit ea inuicem in ſe <lb/>mutari, demonſtratum eſt prius. </s>
  <s xml:id="echoid-s14027" xml:space="preserve">Quòd uerò non æquè <lb/>celeriter aliud ex alio naſcatur, quod quæ communem <lb/>nacta ſunt qualitatem celerius ex ſeſe mutuò orian-<lb/>tur, quæ uerò non ſunt nacta, tardius, dictum eſt iam.</s>
  <s xml:id="echoid-s14028" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="52" file="390" n="390" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14029" xml:space="preserve">Ergo ſi una ſit aduerſantia, per quam mutationẽ ſubeãt, <lb/>duo ſint neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14030" xml:space="preserve">nã inſenſibilis, inſeparabilisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14031" xml:space="preserve">materies, <lb/>mediũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14032" xml:space="preserve">Porrò cùm plura eſſe uideantur, duæ ad mini-<lb/>mum cõtrarietates erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14033" xml:space="preserve">Sed cùm duæ ſint, eſſe tria non <lb/>poſſunt, ſed quatuor, ut patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s14034" xml:space="preserve">tot enim ſunt cõiugationes.</s>
  <s xml:id="echoid-s14035" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14036" xml:space="preserve">Nam cùm ſint ſex, duæ ex eis fieri nõ poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14037" xml:space="preserve">proptereà <lb/>quòd inter@ ſeſe cõtrariæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14038" xml:space="preserve">Sed de hiſce diximus prius.</s>
  <s xml:id="echoid-s14039" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14040" xml:space="preserve">Cùm autem mutuò in ſeſe tranſmutentur, fieri non poſſe <lb/>ut principiũ quoddã ſit eorũ, uel in extremo, uel in medio, <lb/>ex hiſce palàm fiet. </s>
  <s xml:id="echoid-s14041" xml:space="preserve">In extremis igitur non erit principiũ, <lb/>quia ignis, aut terra eſſent omnia: </s>
  <s xml:id="echoid-s14042" xml:space="preserve">idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14043" xml:space="preserve">ſermo eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14044" xml:space="preserve">ſi <lb/>ex igni, aut terra constare omnia dicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14045" xml:space="preserve">Prætereàneq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14046" xml:space="preserve">medium, principium erit, ſicuti quidam aẽrem quidem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14047" xml:space="preserve"><lb/>ignem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14048" xml:space="preserve">in aquã: </s>
  <s xml:id="echoid-s14049" xml:space="preserve">aquam uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14050" xml:space="preserve">in aërem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14051" xml:space="preserve">in terram: </s>
  <s xml:id="echoid-s14052" xml:space="preserve"><lb/>ultima autem nõ amplius in ſeſe uicißim trãſmutari putãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14053" xml:space="preserve"><lb/>Nam ſtet hoc, nec in infinitum recta utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14054" xml:space="preserve">ex parte abeat, <lb/>oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s14055" xml:space="preserve">in uno enim cõtrarietates eſſent infinitæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s14056" xml:space="preserve">Sit T <lb/>terra, L lympha, ſeu aqua, A aër, I ignis. </s>
  <s xml:id="echoid-s14057" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14058" xml:space="preserve">ſi A in I, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14059" xml:space="preserve">L, mutetur, una erit cõtrarietas, nempe ipſorũ A, I ſint <lb/>hæc, albor &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14060" xml:space="preserve">nigror. </s>
  <s xml:id="echoid-s14061" xml:space="preserve">Rurſus ſi I in L &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14062" xml:space="preserve">A mutetur erit <lb/>altera: </s>
  <s xml:id="echoid-s14063" xml:space="preserve">non enim L &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14064" xml:space="preserve">I idem ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14065" xml:space="preserve">ſint autem ſiccitas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14066" xml:space="preserve"><lb/>humiditas, S quidẽ ſiccitas, H uerò humiditas. </s>
  <s xml:id="echoid-s14067" xml:space="preserve">Igitur ſi <lb/>albor maneat, humida, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14068" xml:space="preserve">alba erit aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s14069" xml:space="preserve">ſin minus, nigra: </s>
  <s xml:id="echoid-s14070" xml:space="preserve"><lb/>quandoquidem contraria mutatio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14071" xml:space="preserve">Aquam igitur, aut <lb/>albam eſſe, aut nigram neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14072" xml:space="preserve">Sit primum. </s>
  <s xml:id="echoid-s14073" xml:space="preserve">Pari ergo <lb/>ratione, S inerit I. </s>
  <s xml:id="echoid-s14074" xml:space="preserve">Tranſmutabitur igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14075" xml:space="preserve">ipſe ignis <lb/>in aquam: </s>
  <s xml:id="echoid-s14076" xml:space="preserve">contraria enim ſunt, nam ignis primò niger erat, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14077" xml:space="preserve">déinde ſiccus, aqua uerò humida, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14078" xml:space="preserve">posteà alba. </s>
  <s xml:id="echoid-s14079" xml:space="preserve">Li-<lb/>quet itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14080" xml:space="preserve">omnia in ſeſe uicißim tranſmutari, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14081" xml:space="preserve">etiam in <lb/>hiſce, ipſi terræ reliqua duo ſymbola, nigrorem inquã, &amp;</s>
  <s xml:id="echoid-s14082" xml:space="preserve">
<pb o="53" file="391" n="391" rhead="LIBER II."/>
humidita<unsure/>tem, cõpetere: </s>
  <s xml:id="echoid-s14083" xml:space="preserve">hæc enim necdum copulata fuere. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14084" xml:space="preserve">Sed quòd fieri nequeat in infinitũ abitio (quod quidẽ cùm <lb/>eſſemus demõſtraturi, in hoc antè incidimus) ex hiſce emer <lb/>get. </s>
  <s xml:id="echoid-s14085" xml:space="preserve">Si enim rurſum I, id eſt ignis in aliud, ceu in M tranſ-<lb/>mutetur, nec regreßio fiat, aduer ſantia quædã ab hiſce quas <lb/>diximus alia, I &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14086" xml:space="preserve">M inerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14087" xml:space="preserve">nam M nulli ipſorũ T L A I <lb/>eſſe idẽ ſupponitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14088" xml:space="preserve">Sic itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14089" xml:space="preserve">K, ipſi I, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14090" xml:space="preserve">O, ipſi M, K itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14091" xml:space="preserve"><lb/>omnibus T L A I inerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14092" xml:space="preserve">nã eain ſeſe mutuò tranſmutari <lb/>ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s14093" xml:space="preserve">Sed hoc quidẽ nondũ ſit ostẽſum, illud tamẽ in aper-<lb/>to eſt, quòd ſi M in aliud rurſum trãſmutetur, alia in M et <lb/>in I cõtrarietas inerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14094" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14095" xml:space="preserve">ita ſemper primis cum ſequẽti-<lb/>bus aliqua inerit aduerſantia. </s>
  <s xml:id="echoid-s14096" xml:space="preserve">Quare ſi infinita ſint, infi-<lb/>nitæ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14097" xml:space="preserve">erunt in uno cõtrarietates. </s>
  <s xml:id="echoid-s14098" xml:space="preserve">Quòd ſi hoc ſit, nec <lb/>finiri quicquã, nec oriri poterit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14099" xml:space="preserve">Nã ſi aliud ex alio fiet, tot <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14100" xml:space="preserve">adhuc plures trãſire cõtrarietates oportebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14101" xml:space="preserve">Quare <lb/>in nõnulla trãſmutatio fiet nunquã, uidelicet ſi intermedia <lb/>infinita ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s14102" xml:space="preserve">quod {pro}fectò neceſſariò accidet, ſi infinita ſint <lb/>elemẽta. </s>
  <s xml:id="echoid-s14103" xml:space="preserve">Prætereà neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14104" xml:space="preserve">ex aẽre in ignẽ trãſmutatio fiet, ſi <lb/>infinitæ ſint cõtrarietates. </s>
  <s xml:id="echoid-s14105" xml:space="preserve">Fient etiã omnia unũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s14106" xml:space="preserve">nã omnes <lb/>ſuperiorũ cõtrarietates, hiſce ineſſe quæ infra I ſunt collo-<lb/>cata, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14107" xml:space="preserve">contrà neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14108" xml:space="preserve">Quare omnia unum erunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s14109" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s14110" xml:space="preserve">Errores Empedoclis.</s>
  <s xml:id="echoid-s14111" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div258" type="section" level="1" n="147">
<head xml:id="echoid-head173" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14112" xml:space="preserve">_MI_rabitur porrò aliquis eos, qui elementa corporum <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-391-01a" xlink:href="note-391-01"/>
uno plura eſſe dicunt, ita ut in ſe non tranſmutetur, <lb/>ſicuti Empedocles inquit, quo pacto ipſi elementa eſſe cõ-<lb/>parabilia dicere queant. </s>
  <s xml:id="echoid-s14113" xml:space="preserve">A tqui ille ad hunc modũ ait. </s>
  <s xml:id="echoid-s14114" xml:space="preserve">Nam <lb/>æqualia ſunt hæc omnia. </s>
  <s xml:id="echoid-s14115" xml:space="preserve">Si igitur ſecundũ quantitatem, <lb/>idem quid omnibus ineſſe cõparabilibus quòd menſuren-<lb/>tur, eſt neceſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s14116" xml:space="preserve">ut ſi ex aquæ ſeſtario uno, aëris decẽ fiant: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14117" xml:space="preserve">ergo idẽ quid utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14118" xml:space="preserve">ſunt, ſi menſurentur eodem. </s>
  <s xml:id="echoid-s14119" xml:space="preserve">Sin uerò
<pb o="54" file="392" n="392" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
non hoc pacto ſecundũ quantitatem, ut è quãto quantũ, ſed <lb/>quantum poßint, uelut ſi aquæ ſeſtarius æquè frigefacere, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14120" xml:space="preserve">aëris decem poßit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14121" xml:space="preserve">ita ſecundũ quantitatẽ, nõ qua-<lb/>tenus quantitas eſt, ſed quatenus poſſunt aliquid, cõpar abi-<lb/>lia ſunt, fiet ſanè ut etiã nõ quãtitatis menſura ſecundũ po-<lb/>tentias, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14122" xml:space="preserve">uires, ſed proportione cõparentur, uerbi cauſa, <lb/>ut hoc calidũ, hoc album. </s>
  <s xml:id="echoid-s14123" xml:space="preserve">Sed ut hoc in qualitate quidem <lb/>ſimilitudinẽ ſignificat, in quãtitate uerò æqualitatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s14124" xml:space="preserve">Vi-<lb/>detur itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14125" xml:space="preserve">eſſe abſurdũ, ſi corpora illa, quæ trãſinutari ne-<lb/>queunt, proportione cõparabilia non ſint, ſed potentiarum <lb/>menſura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14126" xml:space="preserve">eo quòd tantum ignis, æquale uel ſimile calidũ <lb/>ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14127" xml:space="preserve">aëris multò plus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14128" xml:space="preserve">Idem nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14129" xml:space="preserve">cùm maius eſt ex eo <lb/>quia unius eſt generis, hanc habebit rationẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s14130" xml:space="preserve">At uerò neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14131" xml:space="preserve">accretio fuerit ſecundū Empedoclem, præterquã quæ addi <lb/>tione fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14132" xml:space="preserve">nam igni ignem augeri cenſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s14133" xml:space="preserve">inquit enim, Auget <lb/>terra quidem propriũ genus, ætheraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14134" xml:space="preserve">æther. </s>
  <s xml:id="echoid-s14135" xml:space="preserve">Hæc autem <lb/>adijciuntur, apponũturq́. </s>
  <s xml:id="echoid-s14136" xml:space="preserve">At ea quæ incremẽta ſuſcipiũt, <lb/>non ad hũc modũ augeri uidẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14137" xml:space="preserve">Longè autẽ difficilius fue <lb/>rit eidem de generatione, quæ natura fit, rationẽ aßignaſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s14138" xml:space="preserve"><lb/>Nã omnia quæ natura gignũtur, aut ſemper ſic, aut plerũ-<lb/>que fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14139" xml:space="preserve">Quæ uerò nõ ſemper, aut plerũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14140" xml:space="preserve">fiũt, à caſu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14141" xml:space="preserve"><lb/>fortuna fieri aſſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s14142" xml:space="preserve">Quænam igitur cauſa eſt, ut ex ho-<lb/>mine homo aut ſemper, aut plerunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s14143" xml:space="preserve">: &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14144" xml:space="preserve">è tritico triticũ, <lb/>ſed non oliua, oriatur? </s>
  <s xml:id="echoid-s14145" xml:space="preserve">An ſi ita componatur os? </s>
  <s xml:id="echoid-s14146" xml:space="preserve">non enim <lb/>utcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14147" xml:space="preserve">quemadmodũ inquit ille, ſed ratione quadã coëun-<lb/>tibus fit aliquid. </s>
  <s xml:id="echoid-s14148" xml:space="preserve">Quænam igitur horum cauſa eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s14149" xml:space="preserve">nõ enim <lb/>ignis, uel terra cauſa existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14150" xml:space="preserve">At uerò neque concordia, <lb/>aut diſcordia: </s>
  <s xml:id="echoid-s14151" xml:space="preserve">etenim hæc ſegregationis, illa uerò congre-<lb/>gationis ſolùm cauſa eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14152" xml:space="preserve">Hoc autẽ eſt cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14153" xml:space="preserve">eſſentia: </s>
  <s xml:id="echoid-s14154" xml:space="preserve">ſed <lb/>non mistio, miſtorumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14155" xml:space="preserve">prius diuulſio ſolùm, quemadmo-
<pb o="55" file="393" n="393" rhead="LIBER II."/>
dum in quit ille. </s>
  <s xml:id="echoid-s14156" xml:space="preserve">In hiſce nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14157" xml:space="preserve">fortuna nominari ſolet, <lb/>nõ ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s14158" xml:space="preserve">fieri enim poteſt, ut aliqua, ut contingit, ac temerè <lb/>miſceantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14159" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14160" xml:space="preserve">ſic ſeſe habere, eorũ quæ natura conſtant, <lb/>cauſa existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14161" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14162" xml:space="preserve">cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14163" xml:space="preserve">natura hæc eſt, de qua nihil memi-<lb/>nit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14164" xml:space="preserve">Nihil ergo de natura dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14165" xml:space="preserve">At uerò hoc, ipſum bonũ <lb/>existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14166" xml:space="preserve">Porrò ille ſolam mistionem collaudat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14167" xml:space="preserve">Atqui diſcor-<lb/>dia haudquaquam ſecernit elementa ipſa, quæ natura Deo <lb/>priora ſunt, ſed concordia, dij autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14168" xml:space="preserve">hæc quoque ſunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14169" xml:space="preserve">Prætereà de motu ſimpliciter dici: </s>
  <s xml:id="echoid-s14170" xml:space="preserve">non enim ſatis eſt dicere <lb/>concordiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14171" xml:space="preserve">diſcordiã mouere, niſi hæc concordiæ ratio <lb/>ſit, motu inquam tali ciere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14172" xml:space="preserve">diſcordiæ tali. </s>
  <s xml:id="echoid-s14173" xml:space="preserve">Igitur aut de-<lb/>finiuiſſe, aut ſuppoſuiſſe, aut exactè uel molliter, uel alio <lb/>quolibet modo demõſtraſſe, oportebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14174" xml:space="preserve">Inſuper cùm ui, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14175" xml:space="preserve">præter naturã moueri corpora uideantur, per naturam <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14176" xml:space="preserve">mouentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14177" xml:space="preserve">ut ignis ad ſuperũ quidem locũ non ui, ſed <lb/>ad inferũ ui, fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14178" xml:space="preserve">Vi autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14179" xml:space="preserve">natura, contraria ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14180" xml:space="preserve"><lb/>Contingit autem ui moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s14181" xml:space="preserve">ergo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14182" xml:space="preserve">natura quoque motu <lb/>cieri contingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14183" xml:space="preserve">Concordia igitur illo motu mouet, aut non <lb/>mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s14184" xml:space="preserve">Nam terrã deorſum ferri, concordiæ contrariũ eſt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14185" xml:space="preserve">ſegregationi ſimile existit, potiusq́ diſcordia, naturalis <lb/>motus cauſa eſt, quàm cõcordia. </s>
  <s xml:id="echoid-s14186" xml:space="preserve">Vnde fit, ut omnino cõcor-<lb/>dia potius præter naturam existat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14187" xml:space="preserve">Simpliciter autem niſi <lb/>concordia, aut lis moueat: </s>
  <s xml:id="echoid-s14188" xml:space="preserve">ipſorũ corporum nullus motus <lb/>ſtatus´ ue eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14189" xml:space="preserve">At hoc abſurdum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14190" xml:space="preserve">Abhæc, uidemus <lb/>corpora motu cieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s14191" xml:space="preserve">Nam diſcordia ſegregauit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14192" xml:space="preserve">Aether <lb/>autẽ in ſublimè ſubuectus nõ à diſcordia fuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14193" xml:space="preserve">Sed interdũ <lb/>illũ uelut à fortuna ſublatũ aſſerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14194" xml:space="preserve">ſic dicẽs. </s>
  <s xml:id="echoid-s14195" xml:space="preserve">Nà plerũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14196" xml:space="preserve">ali-<lb/>ter, ſed tũ ſic fortè cucurrit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14197" xml:space="preserve">Interdũ ignẽ ſurſum ferri aptiſ <lb/>ſimũ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s14198" xml:space="preserve">inquit enim, Aſt æther, lõgis ſub humum radici-<lb/>bus ibat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14199" xml:space="preserve">Et inſup ipſum quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14200" xml:space="preserve">mũdũ ſimiliter nũc tẽpore
<pb o="56" file="394" n="394" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
diſcordiæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s14201" xml:space="preserve">ut prius tempore cõcordiæ habere dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14202" xml:space="preserve">Quid <lb/>igitur mouens primum, motionisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14203" xml:space="preserve">cauſa existit? </s>
  <s xml:id="echoid-s14204" xml:space="preserve">non enim <lb/>diſcordia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14205" xml:space="preserve">concordia: </s>
  <s xml:id="echoid-s14206" xml:space="preserve">uerùm hæc alcuius motus cauſæ <lb/>ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14207" xml:space="preserve">Quòd ſi ſint, illa principium erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14208" xml:space="preserve">Porrò abſurdũ <lb/>eſt animã ex elemẽtis constare, aut elementorum unum ali-<lb/>quod eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s14209" xml:space="preserve">Quomodo enim animæ alterationes, ceu muſi-<lb/>cum eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14210" xml:space="preserve">rurſum non muſicum, aut memoria, aut obli-<lb/>uio, erunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s14211" xml:space="preserve">Perſpicuum enim eſt quòd ſi anima ignis ſit, eæ-<lb/>dem illi quæ igni ut ignis eſt, affe ctiones competent. </s>
  <s xml:id="echoid-s14212" xml:space="preserve">Si uerò <lb/>ex elementorum mistura conſtet, corporea. </s>
  <s xml:id="echoid-s14213" xml:space="preserve">At harũ, nulla <lb/>corporea existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14214" xml:space="preserve">Verùm de hiſce conſiderare, alterius <lb/>contemplationis eſt officium.</s>
  <s xml:id="echoid-s14215" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div258" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-391-01" xlink:href="note-391-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt. ſex <lb/>errores Empe, <lb/>doclis repro, <lb/>bat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s14216" xml:space="preserve">Cùm exigne fiat aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14217" xml:space="preserve">ex hac rurſus ignis, quia ſubiecta natu, <lb/>ra vtriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14218" xml:space="preserve">cõmunis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14219" xml:space="preserve">quomodo exigne; </s>
  <s xml:id="echoid-s14220" xml:space="preserve">aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14221" xml:space="preserve">reliquis ele-<lb/>mentis fiat mixtum aliquod, vt caro, neruus, Quæſtio.</s>
  <s xml:id="echoid-s14222" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div260" type="section" level="1" n="148">
<head xml:id="echoid-head174" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14223" xml:space="preserve">_D_E ipſis autem elementis, ex quibus corpora conſtant <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-394-01a" xlink:href="note-394-01"/>
ijs quidẽ qui cõmune quid eſſe, aut ea inter ſe tranſ-<lb/>mutari putant, ſi ex hiſce alterum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14224" xml:space="preserve">alterum quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14225" xml:space="preserve">con-<lb/>tingat eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s14226" xml:space="preserve">Qui uerò generationẽ mutuam non fa-<lb/>ciunt, nec è ſingulis ſingula, ſed uelut è muro lateres gigni <lb/>uolũt, abſurdum quid dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14227" xml:space="preserve">Nam quî carnes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14228" xml:space="preserve">oſſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14229" xml:space="preserve"><lb/>cæterorũ quoduis ex illis erunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s14230" xml:space="preserve">Quod autẽ dicitur dubi-<lb/>tationem habet, etiam apud eos qui generationem mutuam <lb/>aſtruunt, quonã pacto ex ipſis diuerſum quid ab eis oria-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14231" xml:space="preserve">Verbi cauſa, ex igni aqua fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14232" xml:space="preserve">ex aqua ignis: </s>
  <s xml:id="echoid-s14233" xml:space="preserve">nã ſub-<lb/>iectum, commune quid existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14234" xml:space="preserve">ſed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14235" xml:space="preserve">caro, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14236" xml:space="preserve">medulla ex <lb/>eis fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14237" xml:space="preserve">at hæc, quo modo? </s>
  <s xml:id="echoid-s14238" xml:space="preserve">Etenim illis qui périnde ut <lb/>Empedocles dicunt, quiſnam erit modus? </s>
  <s xml:id="echoid-s14239" xml:space="preserve">Nam compoſi-<lb/>tionem eſſe, quomodo è lateribus, atque lapidibus fit mu-<lb/>rus, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14240" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14241" xml:space="preserve">hæc mistura, ac congeries, ex conſer-
<pb o="57" file="395" n="395" rhead="LIBER II."/>
uatis quidem, ſed ſecundũ exiguas portiones iuxta ſeſe cõ-<lb/>ſitis erit elementis. </s>
  <s xml:id="echoid-s14242" xml:space="preserve">Ad hunc itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14243" xml:space="preserve">modum, caro, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14244" xml:space="preserve">cæte-<lb/>rorum quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14245" xml:space="preserve">fiet. </s>
  <s xml:id="echoid-s14246" xml:space="preserve">Accidit autem ut non ex qualibet car-<lb/>nis parte ignis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14247" xml:space="preserve">aqua gignantur (ſicuti ex cera, ex hac <lb/>parte pila, ex aliqua alia meta fieri poteſt) ſed ex utraque <lb/>utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14248" xml:space="preserve">fieri queat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14249" xml:space="preserve">Hæc itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14250" xml:space="preserve">hoc gignũtur modo ex carne, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14251" xml:space="preserve">quauis parte utrumq;</s>
  <s xml:id="echoid-s14252" xml:space="preserve">. At hiſce quiillo modo dicunt, ex <lb/>quauis utrũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14253" xml:space="preserve">gigni non poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14254" xml:space="preserve">ſed périnde fit ut è muro <lb/>lapis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14255" xml:space="preserve">latere, ex alio loco, ac parte utrũq;</s>
  <s xml:id="echoid-s14256" xml:space="preserve">. Pari modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14257" xml:space="preserve"><lb/>hiſce, qui ipſorũ materiam unã faciunt, dubitatio quædam <lb/>obrepit, qualiter ex ambobus, calido inquamet frigido, aut <lb/>igni, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14258" xml:space="preserve">terra, quippiã erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14259" xml:space="preserve">Nã ſi caro ex ambobus ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14260" xml:space="preserve"><lb/>neutrũ illorũ, nec rurſus ſeruatorũ cõpoſitio, quid reſtat id <lb/>eſſe præterquam materiã quod exillis cõſtat? </s>
  <s xml:id="echoid-s14261" xml:space="preserve">Nã corru-<lb/>ptio alterius aut alterũ facit, aut materiam. </s>
  <s xml:id="echoid-s14262" xml:space="preserve">Igitur poſt-<lb/>quam calidũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14263" xml:space="preserve">frigidũ intenſionem, remißionemq́ ſuſci-<lb/>piunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14264" xml:space="preserve">cùm ſimpliciter alterũ actu fuerit, tunc alterum erit <lb/>potentia. </s>
  <s xml:id="echoid-s14265" xml:space="preserve">Cùm uerò nõ prorſus, ſed frigidũ ut calidũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14266" xml:space="preserve"><lb/>calidum ut frigidum fuerit, proptereà quòd quæ miſcentur <lb/>ſuas exuperantias uicißim corrumpunt, tunc neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14267" xml:space="preserve">materia <lb/>erit, neque illorum contrariorum utrũq;</s>
  <s xml:id="echoid-s14268" xml:space="preserve">, ſed inter medium, <lb/>actu ſimpliciter erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14269" xml:space="preserve">Porrò quo potentia magis calidum <lb/>eſt quàm frigidũ, aut contrà: </s>
  <s xml:id="echoid-s14270" xml:space="preserve">hoc duplo, aut triplo, aut alio <lb/>id genus modo magis calidum potentia, quàm frigidũ exi-<lb/>ſtit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14271" xml:space="preserve">Alia itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14272" xml:space="preserve">miſta, ex contrarijs erunt, aut elementis: </s>
  <s xml:id="echoid-s14273" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14274" xml:space="preserve"><lb/>elementa ex illis quodã modo potẽtia exiſtentibus, non ta-<lb/>men ſicut materia, ſed dicto modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s14275" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14276" xml:space="preserve">hoc quidem pacto <lb/>mistio, illo uerò materia id, quod gignitur, existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14277" xml:space="preserve">Præterea <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14278" xml:space="preserve">ipſa contraria pati ſolent, quemadmodum antè præfi-<lb/>nitum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14279" xml:space="preserve">Etenim actu calidum, potentia frigidum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14280" xml:space="preserve">&amp;</s>
  <s xml:id="echoid-s14281" xml:space="preserve">
<pb o="58" file="396" n="396" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
actu frigidum, potentia calidũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s14282" xml:space="preserve">Quare niſi ad æqualitatem <lb/>redacta ſint, in ſe mutuò tranſmutentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14283" xml:space="preserve">Simili modo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14284" xml:space="preserve"><lb/>in cæteris contrarijs. </s>
  <s xml:id="echoid-s14285" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14286" xml:space="preserve">primò quidem elementa ipſa ita <lb/>tranſmutentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14287" xml:space="preserve">déinde ex hiſce carnes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14288" xml:space="preserve">oſſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14289" xml:space="preserve">eiuſmo-<lb/>di fiunt, cùmilla calido quidem in frigidum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14290" xml:space="preserve">frigido in <lb/>calidum tranſeunte, ad mediocritatem uenerint: </s>
  <s xml:id="echoid-s14291" xml:space="preserve">hîc enim <lb/>neutrum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14292" xml:space="preserve">mediocritas autem multiplex eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14293" xml:space="preserve">nequa-<lb/>quam indiuiſibilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s14294" xml:space="preserve">Similiter humidũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14295" xml:space="preserve">ſiccum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14296" xml:space="preserve">talia, <lb/>carnem, oſſáq;</s>
  <s xml:id="echoid-s14297" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14298" xml:space="preserve">cætera id genus mediocritate efficiunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s14299" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div260" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-394-01" xlink:href="note-394-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. de <lb/>generatiõe mi, <lb/>ftorum ex ele-<lb/>mẽtis determi, <lb/>nat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s14300" xml:space="preserve">Quoduis mixtum, quòd circa medium mundi fit, ex congreſſu <lb/>omnium elementorum gigni.</s>
  <s xml:id="echoid-s14301" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div262" type="section" level="1" n="149">
<head xml:id="echoid-head175" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14302" xml:space="preserve">_O_Mnia autẽ mista corpora, quæ circa locũ, qui medio <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-396-01a" xlink:href="note-396-01"/>
uniuerſi tribuitur, collocata ſunt, ex ſimplicibus cõ-<lb/>ſtant omnibus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14303" xml:space="preserve">Nã terra quidẽ ideo cũctis ineſt, quòd unũ-<lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14304" xml:space="preserve">maximè, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14305" xml:space="preserve">ut plurimũ, in proprio terræ loco exi-<lb/>ſtit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14306" xml:space="preserve">Aquauerò, quod cõpoſita finiri oporteat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14307" xml:space="preserve">illa è ſim-<lb/>plicibus ſola, bellè terminari queat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14308" xml:space="preserve">Prætereà quòd &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14309" xml:space="preserve">ter-<lb/>ra ſine humiditate cõſistere nõ poßit, ſed humiditas id ſit, <lb/>quod cõtinendi uim, ac coërcendi habeat: </s>
  <s xml:id="echoid-s14310" xml:space="preserve">nam ſi humiditas <lb/>à terra prorſus eximatur, ea defiuet proſectò. </s>
  <s xml:id="echoid-s14311" xml:space="preserve">Terra igi-<lb/>tur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14312" xml:space="preserve">aqua, has ob cauſas inſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14313" xml:space="preserve">Item aër, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14314" xml:space="preserve">ignis, quòd <lb/>terræ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14315" xml:space="preserve">aquæ contraria ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s14316" xml:space="preserve">Nã aẽri terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14317" xml:space="preserve">aqua igni <lb/>contraria eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14318" xml:space="preserve">quantũ ſubstantiã ſubstantiæ contrariã eſſe <lb/>contingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14319" xml:space="preserve">Cùmigitur generationes è contrarijs ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14320" xml:space="preserve"><lb/>contrariorũ extremũ alterũ inſit, alterum quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14321" xml:space="preserve">ineſſe eſt <lb/>neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s14322" xml:space="preserve">Quare in omni cõpoſito, ſimplicia omnia inerũt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14323" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14324" xml:space="preserve">id cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14325" xml:space="preserve">rei nutricatio cõprobare uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14326" xml:space="preserve">omnia <lb/>enim eiſdem aluntur quibus constant: </s>
  <s xml:id="echoid-s14327" xml:space="preserve">omnia ſiquidem plu-<lb/>ribus alũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14328" xml:space="preserve">Nam quæcunque uno ſolo ali maximè uiden-<lb/>tur, ut plantæ aqua, pluribus alũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14329" xml:space="preserve">terra enim aquæ am-
<pb o="59" file="397" n="397" rhead="LIBER II."/>
miſta eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14330" xml:space="preserve">Quam ob rem ipſi quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14331" xml:space="preserve">agricolæ miſcëtes irri-<lb/>gare conantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14332" xml:space="preserve">Cùm autem alimentum ad materiam perti-<lb/>neat, quod aut nutritionem ſuſcipit cum materia coniun-<lb/>ctum forma ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14333" xml:space="preserve">ſpecies, rationi conſentaneum fuerit, <lb/>ex omnibus ſimplicibus corporibus quæ mutua generatio-<lb/>ne oriuntur, oleo ignem nutriri, quẽadmodum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14334" xml:space="preserve">priores <lb/>aiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14335" xml:space="preserve">quippe qui ſolus, ac maximè forma ſit, proptered <lb/>quòd ſuapte natura ad terminum fertur uniuerſi. </s>
  <s xml:id="echoid-s14336" xml:space="preserve">In ſuum <lb/>autem locum quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14337" xml:space="preserve">ferri, natum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14338" xml:space="preserve">forma uerò ſpeciesq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14339" xml:space="preserve">omnium, in ipſis conſistit terminis. </s>
  <s xml:id="echoid-s14340" xml:space="preserve">Quòdigitur corpora <lb/>omnia ex ſimplicibus omnibus conſtent, dictum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s14341" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div262" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-396-01" xlink:href="note-396-01a" xml:space="preserve">Hîc probat <lb/>Ā<unsure/>riſto. corpus <lb/>miſtum perſe, <lb/>ctum naturali, <lb/>ter exiſtens cir <lb/>calocũ terræ, <lb/>cõponi ex qua <lb/>tuor elemẽtis.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s14342" xml:space="preserve">Quòd expediat inquiſiuiſſe cauſas generatilium, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14343" xml:space="preserve">corrupti-<lb/>lium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14344" xml:space="preserve">de ij s errores antiquorum.</s>
  <s xml:id="echoid-s14345" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div264" type="section" level="1" n="150">
<head xml:id="echoid-head176" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14346" xml:space="preserve">_C_Vm autẽ nõnulla gener abilia, corruptibiliaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14347" xml:space="preserve">ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14348" xml:space="preserve"><lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-397-01a" xlink:href="note-397-01"/>
generatio in eo, qui circa mũdi mediũ eſt, loco ſit, de <lb/>omni generatiõe ſimiliter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14349" xml:space="preserve">quot, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14350" xml:space="preserve">quæ ſint eius princi <lb/>pia dicendũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14351" xml:space="preserve">cſi enim facilius ſingularia cõtẽplabimur, <lb/>cùm de uniuerſalibus prius ſumpſerimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14352" xml:space="preserve">Sũtigitur tot nu-<lb/>mero, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14353" xml:space="preserve">genere eadẽ, quæ in æternis, primisq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s14354" xml:space="preserve">. Nã alterum <lb/>ut materia, alterũ ut forma existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14355" xml:space="preserve">oportet autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14356" xml:space="preserve">tertiũ <lb/>inſuper adeſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s14357" xml:space="preserve">Nã duo haudquaquã ſatis ſunt ad generan-<lb/>dũ, ſicutinec in ipſis primis. </s>
  <s xml:id="echoid-s14358" xml:space="preserve">Igitur quod eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14359" xml:space="preserve">nõ eſſe po <lb/>teſt, generabilibus cauſa ut materies existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14360" xml:space="preserve">Nã quædã ne-<lb/>ceſſariò ſunt, ceu æterna: </s>
  <s xml:id="echoid-s14361" xml:space="preserve">quædã neceſſariò nõ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14362" xml:space="preserve">Quorũ, <lb/>illa quidẽ nõ eſſe, hæc uerò eſſe eſt impoßibile, eo quòd fie-<lb/>ri nõ poßit ut neceſſariũ aliter ſeſe habeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14363" xml:space="preserve">Nõnulla et eſſe <lb/>poſſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14364" xml:space="preserve">nõ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s14365" xml:space="preserve">de quorũ numero generabile existit, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14366" xml:space="preserve">corruptibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s14367" xml:space="preserve">hoc enim interdũ nõ eſt, interdum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14368" xml:space="preserve">Quare <lb/>neceſſe eſt ut generatio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14369" xml:space="preserve">corruptio circa id ſit, quod <lb/>eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14370" xml:space="preserve">non eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14371" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14372" xml:space="preserve">hoc, cauſa ut ma-
<pb o="60" file="398" n="398" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
ries generalibus existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14373" xml:space="preserve">At forma ſpeciesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14374" xml:space="preserve">ut cuius gra-<lb/>tia: </s>
  <s xml:id="echoid-s14375" xml:space="preserve">hac autem eſt ſubſtantia cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14376" xml:space="preserve">ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s14377" xml:space="preserve">Oportet autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14378" xml:space="preserve"><lb/>tertium quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14379" xml:space="preserve">adeſſe, quod omnes quidem ſomniant, nemo <lb/>tamen dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14380" xml:space="preserve">Sed alij ſpecierũ naturam cauſam eſſe ſuffi-<lb/>ciẽtem ad generandũ arbitrati ſunt, quemadmodũ in Phæ-<lb/>done Socrates. </s>
  <s xml:id="echoid-s14381" xml:space="preserve">Nam ubi ille cæteros increpuit tanquam ni-<lb/>bil locutos, eorũ quæ ſunt quædã ſpecies eſſe, quædã quæ <lb/>ſpecies participent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14382" xml:space="preserve">eorũ quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14383" xml:space="preserve">per ſpeciem eſſe dici, <lb/>ſuſceptione uerò oriri &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14384" xml:space="preserve">abiectione interire ſupponit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14385" xml:space="preserve">Quare ſi bæc uera ſunt, ſpecies cauſas eſſe generatiõis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14386" xml:space="preserve"><lb/>corruptionis neceſſariò, putat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14387" xml:space="preserve">Alij, ipſam materiã, nimi-<lb/>rum à qua ſit motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14388" xml:space="preserve">At neutri rectè dicũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14389" xml:space="preserve">nã ſi ſpecies cau <lb/>ſæ ſunt, cur nõ ſemper gignũt cõtine nter, ſed quando{que}, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14390" xml:space="preserve"><lb/>quãdoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14391" xml:space="preserve">nõ, cùm ſemper tum ſpecies, tũ quæ eas participãt <lb/>in ratione rerũ ſint? </s>
  <s xml:id="echoid-s14392" xml:space="preserve">Prætereà in nõnullis aliã quandã eſſe <lb/>cauſam ſpectamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14393" xml:space="preserve">Nã medicus in corpore ſanitatẽ efficit, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14394" xml:space="preserve">ſcientiã ſciens exiſtente &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14395" xml:space="preserve">ipſa ſanitate, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14396" xml:space="preserve">ſcientia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14397" xml:space="preserve"><lb/>hiſce quæ eas participãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14398" xml:space="preserve">Eodẽ modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14399" xml:space="preserve">in cæteris, quæ fa-<lb/>cultate quadã fiũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14400" xml:space="preserve">Quòd ſi qui materiã ipſam ob motũ ge <lb/>nerare dicãt, naturalius proſectò dixerint, quàm qui ita di-<lb/>cunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14401" xml:space="preserve">Etenim qd' alterat, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14402" xml:space="preserve">trãsfigurationẽ facit, cauſæ <lb/>ut quippiã oriatur rationẽ ſibi uẽdicatmagis. </s>
  <s xml:id="echoid-s14403" xml:space="preserve">Et in oī<unsure/>bus ex <lb/>æquo tam hiſce, quæ natura cõſtant, quàm quæ ab arte pro-<lb/>ficiſcuntur, hoc agens dicere cõſueuimus, quod mouẽdi uim <lb/>obtinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s14404" xml:space="preserve">Verum enimuero &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14405" xml:space="preserve">hi quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14406" xml:space="preserve">non rectè dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14407" xml:space="preserve"><lb/>Pati nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14408" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14409" xml:space="preserve">moueri materiæ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14410" xml:space="preserve">agere uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14411" xml:space="preserve">mouere, <lb/>alterius potẽtiæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s14412" xml:space="preserve">palàm autem eſt cùm in ijs quæ arte, tum <lb/>in ijs quæ natura fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14413" xml:space="preserve">nam neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14414" xml:space="preserve">aqua ex ſe animal facit, <lb/>ſed natura: </s>
  <s xml:id="echoid-s14415" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14416" xml:space="preserve">lignum lecticam, ſed ars. </s>
  <s xml:id="echoid-s14417" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14418" xml:space="preserve">isti <lb/>ob id, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14419" xml:space="preserve">quia potiorem omittunt cauſam, haud rectè di-
<pb o="61" file="399" n="399" rhead="LIBER II."/>
cunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14420" xml:space="preserve">quidditatẽ enim, formamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14421" xml:space="preserve">exterminant. </s>
  <s xml:id="echoid-s14422" xml:space="preserve">Prætereà <lb/>potentias, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14423" xml:space="preserve">uireis corporibus tribuunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14424" xml:space="preserve">per quas admo-<lb/>dum inſtrumẽtaliter generãt, eam, quæ à ſpecie ſumitur, cau <lb/>ſam auſerentes. </s>
  <s xml:id="echoid-s14425" xml:space="preserve">Etenim quoniam, ut aiunt, calidum ſe-<lb/>gregare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14426" xml:space="preserve">frigidũ cõgregare natũ eſt, et cæterorũ quodq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14427" xml:space="preserve">aliud agere, aliud pati, ex his, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14428" xml:space="preserve">per hæc gigni, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14429" xml:space="preserve">corrũ-<lb/>pi cætera omnia dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14430" xml:space="preserve">At ipſe quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14431" xml:space="preserve">ignis moueri, ac <lb/>pati uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14432" xml:space="preserve">Prætereà périnde faciunt, ac ſi quis ſerræ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14433" xml:space="preserve"><lb/>inſtrumentorum cuiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14434" xml:space="preserve">eorũ quæ generãtur cauſam tribuat.</s>
  <s xml:id="echoid-s14435" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div264" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-397-01" xlink:href="note-397-01a" xml:space="preserve">Declarat hic <lb/>Ā<unsure/>riſto. cauſas <lb/>tranſmutatio-<lb/>nis generabiliũ <lb/>&amp; corruptibi-<lb/>liũ, refertq́; an <lb/>tiquorũ ea de <lb/>te opiniones.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14436" xml:space="preserve">Nam cùm quis ſerra ſecat, diuidi quippiã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14437" xml:space="preserve">cũ corra-<lb/>dit, læue fierineceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14438" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14439" xml:space="preserve">in cæteris ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s14440" xml:space="preserve">Qua-<lb/>re ſi quàm maximè agit, mouetq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14441" xml:space="preserve">ignis: </s>
  <s xml:id="echoid-s14442" xml:space="preserve">quomodo tamẽ mo-<lb/>ueat, nõ ultrà cõtẽplãtur, nẽpe quod deterius quàm inſtru <lb/>mẽta. </s>
  <s xml:id="echoid-s14443" xml:space="preserve">Sed et prius à nobis uniuerſaliter de cauſis dictũ eſt, et <lb/>nũc de materia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14444" xml:space="preserve">forma pertractatũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14445" xml:space="preserve">determinatum.</s>
  <s xml:id="echoid-s14446" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s14447" xml:space="preserve">Quòd generationis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14448" xml:space="preserve">corruptionis ſeries ſit perpetua. </s>
  <s xml:id="echoid-s14449" xml:space="preserve">Et quòd <lb/>adid confirmandū oſtendendumúe nõ fatis ſit adduxiſſe latio, <lb/>nem primi circuli, ſed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14450" xml:space="preserve">alias ponere opo@@eat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14451" xml:space="preserve">Quòd tempus <lb/>generationis æquale ſit tẽpori corruptionis: </s>
  <s xml:id="echoid-s14452" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14453" xml:space="preserve">quòd cõtinuas <lb/>eſſe oporteat, ne deficiant vnquam.</s>
  <s xml:id="echoid-s14454" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div266" type="section" level="1" n="151">
<head xml:id="echoid-head177" xml:space="preserve">CAP X.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14455" xml:space="preserve">_PR_ætereà cùm demõſtratum ſit motum eum eſſe per-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-399-01a" xlink:href="note-399-01"/>
petuum, qui lationi accommodatur, his exiſtentibus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14456" xml:space="preserve">generationem quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14457" xml:space="preserve">continenter eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14458" xml:space="preserve">La-<lb/>tio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14459" xml:space="preserve">continuè generationem ideo faciet, quia admo-<lb/>uet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14460" xml:space="preserve">admouet id quod gignendi uim obtinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s14461" xml:space="preserve">Inſuper <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14462" xml:space="preserve">priora eſſe dictarectè lationem inquam mutationem <lb/>primam eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14463" xml:space="preserve">non generationem, dilucidum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14464" xml:space="preserve">Nam <lb/>multò magis conſonum eſt rationi, id quod eſt ei quod non <lb/>eſt, ut naſcatur cauſam eſſe, quàm id quod non eſt, ei quod <lb/>eſt ut ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14465" xml:space="preserve">Sed quod lationem ſubit, eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14466" xml:space="preserve">quod uerò oritur, <lb/>nõ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14467" xml:space="preserve">Idcirco &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14468" xml:space="preserve">latio generatione prior eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14469" xml:space="preserve">Cùm autem
<pb o="62" file="400" n="400" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
ſupponatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14470" xml:space="preserve">demonstratũ ſit continuam rebus ipſis ge-<lb/>nerationem, corruptionemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14471" xml:space="preserve">cõpetere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14472" xml:space="preserve">lationem gene-<lb/>rationis cauſam eſſe dicamus, patet quòd ſi<unsure/> unica latio fo-<lb/>ret, fieri non poſſet ut ambe fierent, proptereà quòd con-<lb/>trariæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14473" xml:space="preserve">Nã idem eodemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14474" xml:space="preserve">modo ſemper habens, idẽ fa-<lb/>cere natũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14475" xml:space="preserve">Quare aut generatio ſemper eſſet, aut cor-<lb/>ruptio. </s>
  <s xml:id="echoid-s14476" xml:space="preserve">Multos autem eſſe motus, contrariosq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14477" xml:space="preserve">aut latione, <lb/>aut inæqualitate cõuenit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14478" xml:space="preserve">contrariorum enim cõtrariæ ſunt <lb/>cauſæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s14479" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14480" xml:space="preserve">prima latio, ortus, ac interitus cauſa <lb/>non eſt, ſed obliqui circuli latio: </s>
  <s xml:id="echoid-s14481" xml:space="preserve">ea nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14482" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14483" xml:space="preserve">cõtinua eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14484" xml:space="preserve"><lb/>duobus motibus fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14485" xml:space="preserve">Nã generatio, corruptió ue futura ſit <lb/>ſemper continua, ſemper quippiam quidem moueri neceſſe <lb/>eſt, ut ne mutationes istæ deficiant: </s>
  <s xml:id="echoid-s14486" xml:space="preserve">ſed duobus, ut ne altera <lb/>duntaxat eueniat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14487" xml:space="preserve">Continuitatis igitur cauſa eſt, latio uni-<lb/>uerſi: </s>
  <s xml:id="echoid-s14488" xml:space="preserve">acceſſus uerò, et receſſus, ipſa decliuitas: </s>
  <s xml:id="echoid-s14489" xml:space="preserve">accidit enim <lb/>ut interdũ procul, inter dũ propè exiſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14490" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14491" xml:space="preserve">cùm inter-<lb/>uallum ſit inæquale, motus erit inæqualis. </s>
  <s xml:id="echoid-s14492" xml:space="preserve">Quare ſi ex co <lb/>generat quia accedit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14493" xml:space="preserve">{pro}pè eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14494" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14495" xml:space="preserve">quia abſcedit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14496" xml:space="preserve">pro-<lb/>cul existit, hoc idẽ corrũpit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14497" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14498" xml:space="preserve">ſi quia ſæpenumero ac-<lb/>cedit, generat: </s>
  <s xml:id="echoid-s14499" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14500" xml:space="preserve">quia plerumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14501" xml:space="preserve">recedit, corrumpit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14502" xml:space="preserve">cõtra-<lb/>riorum enim cauſæ ſunt contrariæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s14503" xml:space="preserve">Et generatio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14504" xml:space="preserve">cor-<lb/>ruptio ſecundũ naturam, æquali in tempore fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14505" xml:space="preserve">Quocir-<lb/>ca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14506" xml:space="preserve">cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14507" xml:space="preserve">tempus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14508" xml:space="preserve">uita, numerum habent, numeroq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14509" xml:space="preserve">præfiniuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14510" xml:space="preserve">omnium enim ordo eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14511" xml:space="preserve">Et omne tempus ac <lb/>uita, circuitu menſuratur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14512" xml:space="preserve">uerũ non eodẽ omnis, ſed alia mi-<lb/>nori, alia maiori mẽſuratur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14513" xml:space="preserve">alij ſiquidem annus, alij maior, <lb/>alij minor circuitus, menſura eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14514" xml:space="preserve">Apparent autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14515" xml:space="preserve">ad ſen-<lb/>ſum hiſce quæ dicimus cõſentanea. </s>
  <s xml:id="echoid-s14516" xml:space="preserve">Accedẽte nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14517" xml:space="preserve">ſole ge-<lb/>nerationem fieri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14518" xml:space="preserve">recedente corruptionẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14519" xml:space="preserve">in tempore <lb/>æquali utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s14520" xml:space="preserve">, uidemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14521" xml:space="preserve">Nam corruptionis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14522" xml:space="preserve">generatio-
<pb o="63" file="401" n="401" rhead="LIBER II."/>
nis naturalis tempus, æquabile existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14523" xml:space="preserve">Sed plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14524" xml:space="preserve">accidit, <lb/>ut in minori corruptio fiat, ob mutuã inuicẽ cõſpirationẽ. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14525" xml:space="preserve">Si enim materies inæqualis ſit, nec omni ex parte eadẽ, ge <lb/>nerationes quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14526" xml:space="preserve">inæquales, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14527" xml:space="preserve">quaſdã celeriores, quaſdã <lb/>tardiores eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14528" xml:space="preserve">Vnde fit ut ob horũ generationẽ, <lb/>alia corrũpi accidat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14529" xml:space="preserve">Semꝑ autẽ ſicuti dictũ eſt generatio, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14530" xml:space="preserve">corruptio continentes erunt, nec unquam deficient, ob <lb/>eam quam diximus cauſam. </s>
  <s xml:id="echoid-s14531" xml:space="preserve">Idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14532" xml:space="preserve">ratione optima euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14533" xml:space="preserve"><lb/>Nam cùm in omnibus quod præſtabilius eſt, natura ſemper <lb/>expetere dicatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14534" xml:space="preserve">præſtabilius autem ſit eſſe, quàm nõ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s14535" xml:space="preserve"><lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14536" xml:space="preserve">quot modis eſſe dicamus, alibi dictum ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14537" xml:space="preserve">hoc uerò in <lb/>omnibus ineſſe impoßibile ſit, proptereà quòd lõgè ab ipſo <lb/>principio diſtent, reliquo modo Deus ipſe uniuerſum cõ-<lb/>pleuit, continua facta generatione. </s>
  <s xml:id="echoid-s14538" xml:space="preserve">Nam ita maximè, <lb/>ipſum eſſe continenter erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14539" xml:space="preserve">proptereà quòd illud, ſemper <lb/>inquam generationem fieri, ad ſubstantiam proximè acce-<lb/>dit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14540" xml:space="preserve">Cuius rei, ut ſæpe diximus, cauſa, circularis latio eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14541" xml:space="preserve"><lb/>ſola enim continens eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14542" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14543" xml:space="preserve">cætera alia, quæ in <lb/>ſeſe ſecundum affectus, atque uireis tranſmutari ſolent, <lb/>ceu corpora ſimplicia, circularem imitantur lationem: </s>
  <s xml:id="echoid-s14544" xml:space="preserve"><lb/>nam cum ex aqua gignitur aẽr, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14545" xml:space="preserve">ex aẽre ignis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14546" xml:space="preserve"><lb/>rurſum ex igni aër, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14547" xml:space="preserve">ex aẽre aqua, in orbem ire gene-<lb/>rationem ideo dicimus, quia rurſum eodem redit, reci-<lb/>procatur´ que. </s>
  <s xml:id="echoid-s14548" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14549" xml:space="preserve">recta horum latio, circula-<lb/>rem imitata lationem continens existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14550" xml:space="preserve">Adhæc ex hiſ-<lb/>ce colliquet id, quod nonnulli addubitant, cur cùm cor-<lb/>porum quodque ad ſuum feratur locum, in tempore in-<lb/>finito corpora diducta, ſeparataq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14551" xml:space="preserve">non fuerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14552" xml:space="preserve">Nam <lb/>mutua in ſeſe migratio, huiuſce rei cauſa existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14553" xml:space="preserve">Si enim <lb/>in ſuo quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14554" xml:space="preserve">loco manſiſſet, nec à uicino fuiſſet tranſ-
<pb o="64" file="402" n="402" rhead="ARIST. DE GEN. ET CORR."/>
mutatum, iam iam ſeparata forent, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14555" xml:space="preserve">diſcreta. </s>
  <s xml:id="echoid-s14556" xml:space="preserve">Tranſmu-<lb/>tantur igitur ob lationẽ, quæ duplex eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14557" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14558" xml:space="preserve">quia tranſmu-<lb/>tationem ſubeunt, fieri non poteſt ut ex ipſis ullum aliquo <lb/>in loco ſtato maneat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14559" xml:space="preserve">Quòd igitur generatio ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14560" xml:space="preserve">cor-<lb/>ruptio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14561" xml:space="preserve">quam ob cauſam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14562" xml:space="preserve">quid generabile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14563" xml:space="preserve">corru-<lb/>ptibile, ex hiſce quæ diximus manifeſtum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14564" xml:space="preserve">Cùm autẽ ſit <lb/>neceſſe quippiam eſſe mouens, ſi futurum eſt ut ſit motus, <lb/>quẽadmodũ anteà dictũ eſt in alijs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14565" xml:space="preserve">ſi motus ſemper ſit, <lb/>ſemper eſſe quippiã mouẽs: </s>
  <s xml:id="echoid-s14566" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14567" xml:space="preserve">ſi cõtinuus, unũ idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14568" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14569" xml:space="preserve"><lb/>immobile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14570" xml:space="preserve">ab alteratione, generationé ue immune: </s>
  <s xml:id="echoid-s14571" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14572" xml:space="preserve"><lb/>ſi plures ſint motus circulares, plura quidẽ, ſed omnia hæc <lb/>quodammodo ſub uno eſſe principio neceſſe ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14573" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14574" xml:space="preserve">cùm <lb/>tempus ſit cõtinuum, motum eſſe continuum, ſiquidem fie-<lb/>ri nequit ut ſit tempus ſine motu, tempus profectò cõtinui <lb/>cuiuſpiam numerus erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14575" xml:space="preserve">Eius igitur, qui in gyrum fit, ſicuti <lb/>in hiſce quæ initio diximus, præfinitum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14576" xml:space="preserve">Sed utrum mo-<lb/>tus ideo ſit continuus, quia id quod motum ſubit cõtinuum <lb/>ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14577" xml:space="preserve">an quia id, in quo fit motus, locus inquam, aut affectus? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14578" xml:space="preserve">Palàm ſanè eſt, motum ideo continuum eſſe, quiæ id quod <lb/>mouetur continuum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14579" xml:space="preserve">Nam quo pasto continuus eſt <lb/>affectus, niſi quia res ea, cui accidit, continua eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14580" xml:space="preserve">Si uerò <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14581" xml:space="preserve">quia id in quo, hoc ſoli loco competit, quippe qui ma-<lb/>gnitudinem quandam habeat: </s>
  <s xml:id="echoid-s14582" xml:space="preserve">è magnitudinibus autẽ ſola <lb/>circularis continua eſt, adeo ut ipſa ſibi ſemper continua <lb/>ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14583" xml:space="preserve">Corpus igitur circulare quod ferri aſſolet, motũ fa-<lb/>cit continuum: </s>
  <s xml:id="echoid-s14584" xml:space="preserve">motus uerò, tempus.</s>
  <s xml:id="echoid-s14585" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div266" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-399-01" xlink:href="note-399-01a" xml:space="preserve">Hîc fuã Ā<unsure/>riſt, <lb/>ſententiam de <lb/>cauſa genera-<lb/>tionis &amp; cor-<lb/>ruptionis effit <lb/>ciẽte exponi.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s14586" xml:space="preserve">Quæſtiones quin{que}. </s>
  <s xml:id="echoid-s14587" xml:space="preserve">Et de reſurrectione opinio Platonis, <lb/>atque Peripateticorum.</s>
  <s xml:id="echoid-s14588" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div268" type="section" level="1" n="152">
<head xml:id="echoid-head178" xml:space="preserve">CAP. XI.</head>
<note position="left" xml:space="preserve">Hîc nonnullas <lb/>dubitationes <lb/>ſoluit Ā<unsure/>riſtot.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14589" xml:space="preserve">_CV_m autẽ in hiſce, quæ per ortum, alterationẽ ue aut <lb/>comnino tranſmutationem continenter mouẽtur, hoc
<pb o="65" file="403" n="403" rhead="LIBER II."/>
pòſt hoc deinceps eſſe, ac oriri intentum ut non deficiant, <lb/>uideamus utrum quippiã ſit quod erit neceſſariò, an nihil, <lb/>ſed omnia non fore contingat, conſiderandum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14590" xml:space="preserve">Palàm <lb/>enim eſt, quòd nõnulla. </s>
  <s xml:id="echoid-s14591" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14592" xml:space="preserve">continuò fore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14593" xml:space="preserve">eſſe futurũ, <lb/>hac de cauſa, diuerſa ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14594" xml:space="preserve">Nã de quo uerũ eſt dicere ipſum <lb/>fore, de eo tandem hoc, ipſum inquam eſſe, uerum ſit opor-<lb/>tet: </s>
  <s xml:id="echoid-s14595" xml:space="preserve">de quo uerò nunc uerum eſt dicere, ipſum eſſe futurum, <lb/>hoc nõ fore nihil uetat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14596" xml:space="preserve">Nam tametſi futurum eſt, ut quiſpiã <lb/>ambulet, tamen fieri poteſt ut non ambulet. </s>
  <s xml:id="echoid-s14597" xml:space="preserve">Omnino autem <lb/>cùm ex entibus nonnulla &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14598" xml:space="preserve">eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14599" xml:space="preserve">non eſſe contingat, <lb/>quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14600" xml:space="preserve">ea quæ gigni ſolent, ita ſeſe habebunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14601" xml:space="preserve">non ne-<lb/>ceſſariò erũt, apertũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14602" xml:space="preserve">Vtrũ igitur uniuerſa ſint eiuſmo-<lb/>di, an non, ſed aliqua ſimpliciter fore neceſſarium ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14603" xml:space="preserve">ſi-<lb/>cut in ipſo eſſe fit, ut quædam non poßint non eſſe, quædam <lb/>poßint non eſſe, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14604" xml:space="preserve">in ipſa quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14605" xml:space="preserve">generatione? </s>
  <s xml:id="echoid-s14606" xml:space="preserve">uerbi gra <lb/>tia, ſolstitia fore neceſſe eſt, nec fieri poteſt, ut non contin-<lb/>gant. </s>
  <s xml:id="echoid-s14607" xml:space="preserve">Si igitur prius fore neceſſe eſt, posterius erit, ut ſi do-<lb/>mus, fundamentum, ſi uerò fundamentum, lutum: </s>
  <s xml:id="echoid-s14608" xml:space="preserve">nonne <lb/>ergo ſi fundamentum factum eſt, domum quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14609" xml:space="preserve">fore neceſ-<lb/>ſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14610" xml:space="preserve">an non adhuc, niſi &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14611" xml:space="preserve">eam fore ſimpliciter neceſſe ſit? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14612" xml:space="preserve">quod ſi hoc ſit facto fundamento, fore domum neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14613" xml:space="preserve"><lb/>Nam ſi prius ſeſe habet, ad posterius. </s>
  <s xml:id="echoid-s14614" xml:space="preserve">Quade cauſa ſi hoc <lb/>erit antè fore illud, eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s14615" xml:space="preserve">Si itaque eſt neceſſe fore <lb/>poſterius prius quoque neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14616" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14617" xml:space="preserve">ſi prius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14618" xml:space="preserve">poste-<lb/>rius. </s>
  <s xml:id="echoid-s14619" xml:space="preserve">Verùm non ob illud, ſed quia neceſſariò futurum <lb/>ſupponebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14620" xml:space="preserve">In quibus ergo posterius eſſe neceſſe eſt, in <lb/>hiſce recurrit, ſemperq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14621" xml:space="preserve">ſi prius eſt factum, posterius fore <lb/>neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14622" xml:space="preserve">Quod ſi deorſum uerſus, in infinitum abeant, <lb/>hauquaquã ex posterioribus hocce fore ſimpliciter, ſed ne <lb/>ex ſuppoſitione quidẽ erit neceſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s14623" xml:space="preserve">nã ſemper aliud antè ne-
<pb o="66" file="404" n="404" rhead="ARIST. DE GEN. ET COR."/>
ceſſariõ erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14624" xml:space="preserve">quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14625" xml:space="preserve">illud fore neceſſarium erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14626" xml:space="preserve">Qua-<lb/>re ſi infiniti non ſit principium, nec primum quicquã erit, <lb/>ob quod fore erit neceſſarium. </s>
  <s xml:id="echoid-s14627" xml:space="preserve">At uerò ne in hiſce quidem <lb/>quæ finem habent, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14628" xml:space="preserve">terminum, hoc uerè dici continget, <lb/>ſimpliciter inquæm fore quippiam, ceu domum, cùm factũ <lb/>fuerit fundamentum. </s>
  <s xml:id="echoid-s14629" xml:space="preserve">Nam cùm fuerit factum, niſi ſemper <lb/>eam fieri ſit neceſſe, ſemper id eſſe quod poteſt nõ eſſe, eue-<lb/>niet. </s>
  <s xml:id="echoid-s14630" xml:space="preserve">At in generatione ſemper ſit eſt neceſſe, ſi ipſius ge-<lb/>neratio neceſſariò ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14631" xml:space="preserve">nã neceſſariò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14632" xml:space="preserve">ſemper ſimul ſunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14633" xml:space="preserve">quod enim eſſe eſt neceſſe, nõ poteſt nõ eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s14634" xml:space="preserve">Quare ſi quid <lb/>neceſſariò eſt, ſempiternum eſt; </s>
  <s xml:id="echoid-s14635" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14636" xml:space="preserve">ſi ſempiternũ eſt, neceſ-<lb/>ſariò eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14637" xml:space="preserve">Si itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14638" xml:space="preserve">huiuſce generatio neceſſariò eſt, ſempi-<lb/>terna eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14639" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14640" xml:space="preserve">ſi ſempiterna, neceſſariò. </s>
  <s xml:id="echoid-s14641" xml:space="preserve">Si igitur generatio <lb/>cuiuſpiam neceſſariò ſimpliciter ſit, in orbem eat, eodemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14642" xml:space="preserve"><lb/>reuertatur neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14643" xml:space="preserve">Nam generatione, aut terminum ha-<lb/>bere, aut non habere, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14644" xml:space="preserve">Et ſi non habeat, aut in re-<lb/>ctum, aut in circulum. </s>
  <s xml:id="echoid-s14645" xml:space="preserve">Horum autẽ, ſi ſempiterna ſit, in re-<lb/>ctum minimè poßibile eſt, quia nequaquam ſit principium, <lb/>neque deorſum, ut in futuris accipimus, neque ſurſum, ut in <lb/>hiſce quæ iam facta ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14646" xml:space="preserve">At eſſe principium, ſi finita nõ ſit, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14647" xml:space="preserve">eam ſempiternam eſſe, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14648" xml:space="preserve">Quocirca circularis <lb/>ſit, eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s14649" xml:space="preserve">Igitur regreſſum fieri neceſſe erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14650" xml:space="preserve">Vt ſi <lb/>hoc neceſſariò ſit, ergo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14651" xml:space="preserve">prius: </s>
  <s xml:id="echoid-s14652" xml:space="preserve">at uerò ſi hoc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14653" xml:space="preserve">poste-<lb/>rius fore erit neceſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s14654" xml:space="preserve">atque hoc ſemper continuè: </s>
  <s xml:id="echoid-s14655" xml:space="preserve">nihil enim <lb/>refert per duo, an plura hoc dicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14656" xml:space="preserve">Igitur neceſſariò ſim <lb/>pliciter circularimotui, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14657" xml:space="preserve">generationi cõpetit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14658" xml:space="preserve">Et ſi in <lb/>orbem fiat generatio, fore quodq;</s>
  <s xml:id="echoid-s14659" xml:space="preserve">, eſſe factum neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14660" xml:space="preserve"><lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14661" xml:space="preserve">ſi neceſſe ſit, horum generatio circularis erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14662" xml:space="preserve">Hæc itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14663" xml:space="preserve"><lb/>nõ ſine ratione accidunt posteaquàm motus ille circularis, <lb/>atque cœlestis perpetuus eſt; </s>
  <s xml:id="echoid-s14664" xml:space="preserve">name hæc neceſſariò fiunt, &amp;</s>
  <s xml:id="echoid-s14665" xml:space="preserve">
<pb o="67" file="405" n="405" rhead="LIBER II."/>
erunt quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14666" xml:space="preserve">huiuſce motiones ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14667" xml:space="preserve">quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14668" xml:space="preserve">pro-<lb/>pter hunc fiunt motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s14669" xml:space="preserve">Nam ſi id, quod in orbem mouetur, <lb/>aliqua ſemper moueat, eorum quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14670" xml:space="preserve">motum circularẽ eſſe <lb/>neceſſe eſt, ut ſi ſupera latio orbita ſit, ſol orbito mouetur.</s>
  <s xml:id="echoid-s14671" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14672" xml:space="preserve">Quoniam autem hoc pacto mouetur, hac ſanè de cauſa <lb/>anni tempora in circulum fiunt redeuntq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s14673" xml:space="preserve">. Quæ cùm ita <lb/>fiant, omnia profectò quæ ſub ipſis ſunt haud ſecus fient. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14674" xml:space="preserve">Curnam igitur quædam ita fieri uidentur, nempe circula-<lb/>tim oriri, ut pluuia &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14675" xml:space="preserve">aër (nam ſi nubes erit, pluat etiam <lb/>oportet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14676" xml:space="preserve">ſi pluet, nubem quoque fore conuenit) homines <lb/>uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14677" xml:space="preserve">animalia in ſeſe nõ redeunt, remeantq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14678" xml:space="preserve">ita, ut idem <lb/>rurſum oriatur? </s>
  <s xml:id="echoid-s14679" xml:space="preserve">non enim ſi pater ſit, te fore, ſed illum, ſi tu <lb/>ſis, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14680" xml:space="preserve">hæc autem generatio in rectum proficiſci <lb/>uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14681" xml:space="preserve">Rurſum autem hoc conſiderationis initium ſu-<lb/>matur, ſimilí ne modo uniuerſa redeant, an nõ, ſed quædam <lb/>numero, quædam ſpecie ſolùm? </s>
  <s xml:id="echoid-s14682" xml:space="preserve">Quorum igitur ſubstan-<lb/>tia motum ſubiens incorruptibilis eſt, ea omnia, ut patet, <lb/>etiam numero eadem redire ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s14683" xml:space="preserve">nam motus id comita-<lb/>ri ſolet, quod motu cietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14684" xml:space="preserve">Quorum uerò non, ſed corru-<lb/>ptibilis, ſpecie, non item numero, reuertineceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14685" xml:space="preserve">Quo-<lb/>circa cùm ex aëre aqua fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14686" xml:space="preserve">ex aqua aër ſpecie idem, non <lb/>numero, redit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14687" xml:space="preserve">Quod ſi &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14688" xml:space="preserve">eadem numero aliqua redeant, <lb/>non tamen ea quorum ſubstantia ortum ſubit, eiuſcemodi <lb/>existens, quæ non eſſe poßit.</s>
  <s xml:id="echoid-s14689" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div269" type="section" level="1" n="153">
<head xml:id="echoid-head179" xml:space="preserve">LIBRORVM DE GENERA-<lb/>TIONE ET CORRV-<lb/>PTIONE <lb/>FINIS.</head>
<pb file="406" n="406"/>
<pb file="407" n="407"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div270" type="section" level="1" n="154">
<head xml:id="echoid-head180" xml:space="preserve">METEORO-<lb/>LOGICORVM <lb/>ARISTOTELIS <lb/>LIBRI QV A-<lb/>TV OR. <lb/>*</head>
<head xml:id="echoid-head181" style="it" xml:space="preserve">Franciſco Vatablo <lb/>interprete.</head>
  <figure>
    <image file="407-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/731P9Q9Y/figures/407-01"/>
  </figure>
</div>
<div xml:id="echoid-div271" type="section" level="1" n="155">
<head xml:id="echoid-head182" xml:space="preserve">LVGDVNI, <lb/>_Apud Theobaldum Paganum._ <lb/>M. D. XLVII.</head>
<pb file="408" n="408"/>
<pb o="3" file="409" n="409"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div272" type="section" level="1" n="156">
<head xml:id="echoid-head183" xml:space="preserve">ARISTOTE-<lb/>LIS METEORO-<lb/>LOGICORVM <lb/>LIBER PRI-<lb/>MVS.</head>
<head xml:id="echoid-head184" style="it" xml:space="preserve">Franciſco Vatablo interprete.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s14690" xml:space="preserve">Eorttm quæ hactenus dicta ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14691" xml:space="preserve">quæ deinceps ſit deſcri-<lb/>pturus, expoſitio.</s>
  <s xml:id="echoid-s14692" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div273" type="section" level="1" n="157">
<head xml:id="echoid-head185" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14693" xml:space="preserve">_DE_ primis igitur naturæ cauſis, ac <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-409-01a" xlink:href="note-409-01"/>
omni natur alimotu, et inſuper de <lb/>ſtellis ſupera in latione pulchrè, <lb/>riteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14694" xml:space="preserve">diſpoſitis, necnõ de corpo <lb/>reis elemẽtis quot, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14695" xml:space="preserve">quæ ſint, et <lb/>de mutua eorũ trãſmutatione, itẽ <lb/>de ortu, ac interitu cõmuni, dictũ <lb/>eſt antea. </s>
  <s xml:id="echoid-s14696" xml:space="preserve">_R_eſtat aũt adhuc quædã huiuſce diſciplinæ pro-<lb/>tio contẽplãda, quã priores uniuerſi _M_eteorologiã, id eſt <lb/>eorũ quæ fiũt in ſublimi ſcientiã, appellitabãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14697" xml:space="preserve">cuiuſmodi <lb/>ſunt, quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14698" xml:space="preserve">per primielemẽti corporũ naturã quidẽ, ſed <lb/>quæ tamẽ minus ſibi cõstet, in eo potißimũloco eueniunt, <lb/>qui in cõuerſionis ſtellarũ uicinia ſitus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14699" xml:space="preserve">uerbi cauſa, de <lb/>lacteo circulo, cometis, ostẽtis cõflagrantibus, diſcurrenti-<lb/>busq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s14700" xml:space="preserve">, necnõ de hiſce quæ aëri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14701" xml:space="preserve">aquæ {pro}miſcuas eſſe affe-<lb/>ctiones affirmare poſſumus: </s>
  <s xml:id="echoid-s14702" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14703" xml:space="preserve">inſuper de hiſce, quæ terræ <lb/>ſpecies, ac partes, aut earũdẽ affectus exiſtũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14704" xml:space="preserve">ex quibus, uẽ-<lb/>torũ, ac terræ motuũ cauſas cõtẽplabimur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14705" xml:space="preserve">omniũ quæ, <lb/>dum ea mouentur, cooriri ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s14706" xml:space="preserve">inter quæ alia addubita-
<pb o="4" file="410" n="410" rhead="ARIST. METEOROL."/>
mus, alia modò quodam attingimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14707" xml:space="preserve">Super hæc de fulmi-<lb/>num caſu, typhonibus, præsteribus, cæterisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14708" xml:space="preserve">circularibus <lb/>affectibus, qui corporum concretione eorundem obueniũt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14709" xml:space="preserve">Quibus pertract atis, ſpeculabimur ſi quid de anim alibus, <lb/>ac plantis tam uniuer ſim quam ſeorſum dicere, uia &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14710" xml:space="preserve">ra-<lb/>tione, qua cœptum eſt, queamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14711" xml:space="preserve">_F_erè enim his dictis, res <lb/>uniuerſa, qua de agere ab initio inſtituimus, finem erit aſſe-<lb/>cuta. </s>
  <s xml:id="echoid-s14712" xml:space="preserve">Sic ergo ſumpto initio, de ipſis prius dicamus.</s>
  <s xml:id="echoid-s14713" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div273" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-409-01" xlink:href="note-409-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt. quæ <lb/>hactenus dicta <lb/>ſunt, &amp; quæ de <lb/>inceps dicturus <lb/>eſt cõplectitur.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s14714" xml:space="preserve">Quòd cœlum cauſa ſit effectrix impreſsionũ apparentiumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14715" xml:space="preserve">de <lb/>quibus eſt tractaturus, aqua verò ac terra materiam præbeãt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14716" xml:space="preserve">Et quòd terra comparatione circunftantium corporum parua <lb/>ſit exiſtimanda.</s>
  <s xml:id="echoid-s14717" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div275" type="section" level="1" n="158">
<head xml:id="echoid-head186" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14718" xml:space="preserve">_CV_m enim antè definitũ ſit à nobis, unũ quidẽ princi-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-410-01a" xlink:href="note-410-01"/>
pium de numero illorũ corporũ eſſe, ex quibus natu-<lb/>ra eorũ cõſtat, quæ in orbẽ cõmeant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14719" xml:space="preserve">alia corpora qua-<lb/>tuor ob principia totidẽ eſſe, quorũ duplicẽ eſſe motũ, al-<lb/>terũ à medio, alterũ ad medium dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s14720" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14721" xml:space="preserve">cùm hæc ſint <lb/>quatuor, nempe ignis, aër, aqua &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14722" xml:space="preserve">terra, quod ſuper hæc <lb/>omnia inuenitur eſſe ignẽ, quod ſubſidet terrã, duo etiã eſſe <lb/>quæ périnde ut illa inter ſeſe habeãt (nã aër igni inter cæ-<lb/>tera proximus existit, aqua terræ) totus proſectò mundus <lb/>terræ undiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14723" xml:space="preserve">incũbens ex hiſce cõſtat corporibus, circa quẽ <lb/>quæ confingere ſolent affectiones, ſumi oportere cenſemus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14724" xml:space="preserve">Eſt autẽ neceſſariò mũdus iſte ſupernis lationibus ferè con-<lb/>tinuus, ut inde uis eius uniuerſaregatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14725" xml:space="preserve">_E_a ſiquidẽ cauſa, <lb/>prima putanda omnibus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14726" xml:space="preserve">unde motus principiũ existit.</s>
  <s xml:id="echoid-s14727" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div275" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-410-01" xlink:href="note-410-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. <lb/>quæ diuerſitas <lb/>cõtinentiæ ſit <lb/>inter cœlum &amp; <lb/>terrã oſtendit.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14728" xml:space="preserve">Adhæc quæ perpetua eſt, nec motus finẽ ratione loci ha <lb/>bet, ſed in fine ſemper eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14729" xml:space="preserve">_Q_uinetiam hæc omnia corpora <lb/>certis diſcreta ſunt ſpacijs. </s>
  <s xml:id="echoid-s14730" xml:space="preserve">_Q_uare ignem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14731" xml:space="preserve">terrã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14732" xml:space="preserve">quæ <lb/>hiſce cognata ſunt, eorum quæ in inferiore mundo contin-<lb/>gunt, ut in genere materiæ eorum quæ fiunt, cauſas existi-
<pb o="5" file="411" n="411" rhead="LIBER I."/>
mare addecet: </s>
  <s xml:id="echoid-s14733" xml:space="preserve">quod enim ſubijcitur, patiturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s14734" xml:space="preserve">, hoc nuncu-<lb/>pare modo conſueuimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14735" xml:space="preserve">Sed quod ita cauſa eſt, ut unde <lb/>principiũ motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s14736" xml:space="preserve">ad eorũuim, quæ aßiduè mouentur reſe-<lb/>rendum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14737" xml:space="preserve">Repetitis igitur poſitionibus, definitionibusq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14738" xml:space="preserve">quas prius diximus, de lacteo circulo, cometis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14739" xml:space="preserve">cæteris, <lb/>quæ hiſce cognata ſunt, ediſſeramus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14740" xml:space="preserve">Dicimus itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14741" xml:space="preserve">ignem, <lb/>aërem, aquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14742" xml:space="preserve">terrã, ex ſeſe mutuo gigni: </s>
  <s xml:id="echoid-s14743" xml:space="preserve">et eorũ périn-<lb/>de quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14744" xml:space="preserve">in quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14745" xml:space="preserve">potentia ineſſe, ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14746" xml:space="preserve">cæterorũ, quibus <lb/>unum quippiam, idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14747" xml:space="preserve">ſubijcitur, in quod ultimũ reſolui <lb/>ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s14748" xml:space="preserve">Principio igitur addubitauerit quiſpiam de uocato <lb/>aëre, quam eius naturã in mundo terræ circunfuſo ſumere <lb/>oporteat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14749" xml:space="preserve">quem ſibi ille uendicet ordinẽ ad reliqua, quæ <lb/>elementa corporũ nuncupãtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14750" xml:space="preserve">Siquidem quanta ſit terræ <lb/>moles ad ambientes magnitudines, haudquaquam obſcurũ <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14751" xml:space="preserve">Iam enim per ſyderalis ſcientiæ theoremata deprehen-<lb/>ſum à nobis eſt, terrã eſſe multò item quàm ſtellas quaſdã, <lb/>minorem. </s>
  <s xml:id="echoid-s14752" xml:space="preserve">Aquæ uerò naturam, nec congregatã in unũ, ſe-<lb/>queſtratamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14753" xml:space="preserve">cernimus, nec fieri poteſt ut ab eo, quod cir-<lb/>ca terrã ſitum eſt corpore ſeparetur, ſcilicet à manifestis <lb/>maris partibus, fluminibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14754" xml:space="preserve">ſi qua eſt altitudo proſunda, <lb/>quæ nobis maniſeſta nõ ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14755" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14756" xml:space="preserve">quod inter terrã, ſtellasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14757" xml:space="preserve"><lb/>in ultimo locatas interpatet utrũ unũ quoddã eſſe natura <lb/>corpus, an plura existimandũ eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s14758" xml:space="preserve">Et ſi plura ſint, quotnã <lb/>ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14759" xml:space="preserve">quæ ſint locis disterminata. </s>
  <s xml:id="echoid-s14760" xml:space="preserve">De primo igitur ele-<lb/>mẽto nobis prius dictũ eſt, quibus ſint uiribus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14761" xml:space="preserve">cur totus <lb/>ille, qui circa lationes ſupernas existit, mundus, illo corpore <lb/>differtus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14762" xml:space="preserve">Quæ opinio non modò noſtra eſt, ſed priſca <lb/>quædã, maiorumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14763" xml:space="preserve">existimatio eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14764" xml:space="preserve">Nã quẽ uoca-<lb/>mus æthera antiquam ſibi adoptauit appellationem, quam <lb/>Anaxagoras idem quod ignis uocabulũ ſignificare, putaſſe
<pb o="6" file="412" n="412" rhead="ARIST. METEOROL."/>
mihiuidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14765" xml:space="preserve">quippe qui &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14766" xml:space="preserve">ſuperas mũdi partes igni ple-<lb/>nas eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14767" xml:space="preserve">uim quæ inibi eſſet, æthera uocare cẽſuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14768" xml:space="preserve">quod <lb/>quidẽ approbè fecit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14769" xml:space="preserve">Nã corpus quod aßiduè currit, ſimul <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14770" xml:space="preserve">diuinũ natura existimaſſe uiſi ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14771" xml:space="preserve">quod eſſet eiuſ-<lb/>modi, æthera nũcupare, tanquam nulli eorũ, quæ bîc uiſun-<lb/>tur, idẽ ſoret, definierũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14772" xml:space="preserve">Non enim oportet opiniones mor-<lb/>taliũ eaſdẽ ſemel, aut iterũ, aut iuxta quẽpiã paruũ num erũ <lb/>redire dicamus, ſed infinities. </s>
  <s xml:id="echoid-s14773" xml:space="preserve">Qui autẽ id quod ambit, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14774" xml:space="preserve">nõ corpora ſolũ, quæ lationem ſubeunt, eſſe purũ ignẽ <lb/>aiunt, quod uerò inter terrã, ſtellasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14775" xml:space="preserve">intercedit, aërem: </s>
  <s xml:id="echoid-s14776" xml:space="preserve">ij, ſi <lb/>quæ nunc Mathematicis rationibus abundè demonſtramus <lb/>fuiſſent ſpeculati, forſitan ab hac puerili opinione destitiſ-<lb/>ſent. </s>
  <s xml:id="echoid-s14777" xml:space="preserve">Eſt enim animi ꝑquàm ſimplicis, putare ſingula quæ <lb/>motu ciẽtur ideo puſilla eſſe magnitudine, quòd nobis hinc <lb/>aſpicientibus appareãt eiuſmodi. </s>
  <s xml:id="echoid-s14778" xml:space="preserve">Ergo tametſi uel anteà <lb/>inde ſupero loco contemplationibus hac de re dictum ſit, <lb/>eandem tamen rationem in præſentia quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14779" xml:space="preserve">dicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14780" xml:space="preserve">Nã <lb/>ſi &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14781" xml:space="preserve">interualla ipſa ſorent oppleta igni, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14782" xml:space="preserve">corpora ex eo-<lb/>dem conſtarent, dudum cætera alia euanuiſſent, perijſſentq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14783" xml:space="preserve">elementa. </s>
  <s xml:id="echoid-s14784" xml:space="preserve">At uerò nec aẽre ſolo plena ſunt interualla. </s>
  <s xml:id="echoid-s14785" xml:space="preserve">Nam <lb/>tum aer communis rationis æqualitatem at corpora eiuſ-<lb/>dem ſeriei, haud paruo exuperaret. </s>
  <s xml:id="echoid-s14786" xml:space="preserve">Etiam ſilocus, qui in-<lb/>ter cœlum terramq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14787" xml:space="preserve">interhiat, elementis duobus ſit opple-<lb/>tus: </s>
  <s xml:id="echoid-s14788" xml:space="preserve">quandoquidem terræ moles, quæ totam etiam aquæ co-<lb/>piam complexa eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14789" xml:space="preserve">nullius (propè dixerim) particulæ ra-<lb/>tionem ſubit, ad ambiẽtem magnitudinem. </s>
  <s xml:id="echoid-s14790" xml:space="preserve">At molis exceſ-<lb/>ſum in tanta fieri magnitudine haudquaquam uidemus, ubi <lb/>ex aqua ſecretionem ſubeunte aẽr confit, aut ex aëre ignis. </s>
  <s xml:id="echoid-s14791" xml:space="preserve"><lb/>Sed quam tantilla ac perexigua aquæ portatio rationem <lb/>habet ad aërem, qui ex ea cooritur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14792" xml:space="preserve">eandem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14793" xml:space="preserve">tota aqua
<pb o="7" file="413" n="413" rhead="LIBER I."/>
ad totum aërem habeat eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s14794" xml:space="preserve">Nibil autem intereſt, <lb/>ſi quis ea non ex ſeſe uicißim gigni, æquas tamen uireis ha-<lb/>bere dicat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14795" xml:space="preserve">Nam hoc pacto uirium æqualitatem, magnitu-<lb/>dinibus eorum competere périnde eſt neceſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14796" xml:space="preserve">ſi ex ſeſe <lb/>mutuò gignerentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14797" xml:space="preserve">Patet igitur, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14798" xml:space="preserve">aërem ſolum, neque <lb/>interpatentem oppleuiſſe locum.</s>
  <s xml:id="echoid-s14799" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s14800" xml:space="preserve">Quæſtiones, Quomodo ignis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14801" xml:space="preserve">aẽr ordinẽtur ad cœlũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s14802" xml:space="preserve">Quare <lb/>qui à ſuperioribus aftris in vicina terræ loca ſit calor, vehe, <lb/>mentior ſit, quàm in aẽris regione media, aut ſupra. </s>
  <s xml:id="echoid-s14803" xml:space="preserve">Et cur in <lb/>ſumma a aẽris regione nubes non ſiant.</s>
  <s xml:id="echoid-s14804" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div277" type="section" level="1" n="159">
<head xml:id="echoid-head187" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto.<unsure/> <lb/>quæſtiones ali <lb/>quot de igni <lb/>&amp; aẽre mouet.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14805" xml:space="preserve">_RE_liquũ eſt autẽ allatis' antè dubitationibus dicamus, <lb/>quonã pacto elemẽta duo, aër inquã, ac ignis, ad pri-<lb/>mi corporis poſitũ ſita ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s14806" xml:space="preserve">Et quã ob cauſam calor à ſu-<lb/>pernis ſtellis ad loca, quæ ſunt circa terrã pfluat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14807" xml:space="preserve">De aëre <lb/>igitur prius locuti, ſicuti admonuimus dicamus deinceps <lb/>etiamnũ de hiſce rurſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s14808" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14809" xml:space="preserve">ſi ex aëre aqua cooritur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14810" xml:space="preserve"><lb/>ex aqua aër: </s>
  <s xml:id="echoid-s14811" xml:space="preserve">quanã de cauſa nubes ſupero in loco nõ conſi-<lb/>ſtunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s14812" xml:space="preserve">Nã eo magis interibi nubes cõſistere addecebat, quo <lb/>longius à terra locus ille diſtat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14813" xml:space="preserve">algidior eſt, proptereà <lb/>quòd neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14814" xml:space="preserve">adeò propè ſtellas existat, quibus calorifica uis <lb/>ineſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14815" xml:space="preserve">prope radios à terra refractos, qui quod feruore <lb/>caloris cõstitutiones ſegregẽt, uapores in nubẽ cogi prope <lb/>terrã uetant. </s>
  <s xml:id="echoid-s14816" xml:space="preserve">Etenim nubiũ aſtrictiones ibidem fieri ſolent, <lb/>ubi iã radij ppterea deſinũt quòd in uastũ aërẽ effundan-<lb/>tur, diſperganturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s14817" xml:space="preserve">. Igitur aut nõ ex quouis aẽre aqua fieri <lb/>aſſolet, aut ſi ex quouis ſimiliter fiat, qui circa terrã eſt, nõ <lb/>modò aẽr, ſed ueluti uapor existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14818" xml:space="preserve">Próinde in aquam rur-<lb/>ſum cogitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14819" xml:space="preserve">At uerò ſi uniuerſus aẽr tãtus exiſtẽs ſit ua-<lb/>por, aẽris naturas, et aquæ multũ excedere uidebũtur, ſi ſu-<lb/>pera interualla corpore quodã plena ſint, nec fieripoßit ut <lb/>igni, propterea quòd aßiccata iam forent cætera omnia,
<pb o="8" file="414" n="414" rhead="ARIST. METOROL."/>
ſed reliquum ſit, ut aëre oppleta ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14820" xml:space="preserve">quod telluriundi-<lb/>quaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14821" xml:space="preserve">adiacet, aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s14822" xml:space="preserve">nam uapor non niſi aquæ ſecretio exi-<lb/>ſtit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14823" xml:space="preserve">Ad hunc igitur modũ, de hiſce addubitatũ ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14824" xml:space="preserve">Nos <lb/>autem quæ ſimul, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14825" xml:space="preserve">ad mox dicenda, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14826" xml:space="preserve">ad nunc dicta con <lb/>ducant deſinientes, dicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14827" xml:space="preserve">Quod enim ſupero in loco <lb/>conſistit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14828" xml:space="preserve">ad lunæ globũ uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14829" xml:space="preserve">porrigitur, corpus eſſe di-<lb/>uerſum ab igni, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14830" xml:space="preserve">aẽre, dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s14831" xml:space="preserve">Verumenimuerò in eo <lb/>alius magis, alius minus purũ eſſe, ac ſyncerũ differentiasq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14832" xml:space="preserve">ſortiri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14833" xml:space="preserve">in primis qua deſinendo, ad aërem, mundumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14834" xml:space="preserve"><lb/>terræ circumquaque incumbentem pertingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14835" xml:space="preserve">Cùm autem <lb/>primum elementũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14836" xml:space="preserve">corpora quæ in eo ſunt, in orbem ſe-<lb/>runtur, ſemper id quod ex infero mundo, ac corpore illi con <lb/>tinuum eſt, ui motus diſgregatum accenditur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14837" xml:space="preserve">calorem <lb/>efficit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14838" xml:space="preserve">Sic autẽ mẽte cõcipiamus addecet, hinc item ſumpto <lb/>exordio. </s>
  <s xml:id="echoid-s14839" xml:space="preserve">Nam corpus, quod ſuperæ conuerſioni ſubeſt, ue-<lb/>luti materia quædã, quæ potẽtia ſit calida, frigida, arida, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14840" xml:space="preserve"><lb/>humecta, cæterasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14841" xml:space="preserve">alias omneis affectiones, quæ has comi-<lb/>tantur ſubeat, fit, ac eſt eiuſmodiratione motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14842" xml:space="preserve">immo-<lb/>bilitatis, cuius cauſam principiumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14843" xml:space="preserve">diximus anteà. </s>
  <s xml:id="echoid-s14844" xml:space="preserve">Gra-<lb/>uißimũ corpus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14845" xml:space="preserve">frigidißimũ, terra inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14846" xml:space="preserve">aqua, in <lb/>medio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14847" xml:space="preserve">circa medium ſegregata existunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14848" xml:space="preserve">Circa quæ illa <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14849" xml:space="preserve">ſunt, quæ hiſce hærent, aër ſcilicet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14850" xml:space="preserve">id, quod quã-<lb/>uis ignem aſſueuimus appellare, ignis tamen haudquaquam <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14851" xml:space="preserve">Siquidẽ ignis caloris experiẽtia, ac ueluti ſeruor exi-<lb/>ſtit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14852" xml:space="preserve">Verùm aduertere oportet, eius quod à nobis aër dici-<lb/>tur, uocaturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s14853" xml:space="preserve">, quòd uaporem reſerat, terræq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14854" xml:space="preserve">exbalationẽ <lb/>habeat, partem unam, quæ circa terrã eſt, ueluti calentem, <lb/>humidamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14855" xml:space="preserve">eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s14856" xml:space="preserve">alteram, quæ ſuperior eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14857" xml:space="preserve">calidã iam eſſe, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14858" xml:space="preserve">aridam. </s>
  <s xml:id="echoid-s14859" xml:space="preserve">Nam uaporis natura humecta, calidaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14860" xml:space="preserve">eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14861" xml:space="preserve">ex-<lb/>halationis, calida, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14862" xml:space="preserve">arida. </s>
  <s xml:id="echoid-s14863" xml:space="preserve">Eſtq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14864" xml:space="preserve">uapor, potẽtia ut aqua:</s>
  <s xml:id="echoid-s14865" xml:space="preserve">
<pb o="9" file="415" n="415" rhead="LIBER."/>
exhalatio, potẽtia ut ignis. </s>
  <s xml:id="echoid-s14866" xml:space="preserve">Cur igitur nubes ſupero in loco <lb/>non cõſiſtant, hanc eſſe cauſam existimandum eſt, inibi non <lb/>aẽrem ſolum, ſed potius ignem eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s14867" xml:space="preserve">Nibil autem uetat per <lb/>lationem quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14868" xml:space="preserve">orbicularẽ præpedirinubes, quò minus ſu-<lb/>pero in loco conſistant. </s>
  <s xml:id="echoid-s14869" xml:space="preserve">Nam circũfundens aër uniuerſus, <lb/>quicunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14870" xml:space="preserve">nõ intra eam capitur circunſerentiam, quæ efficit <lb/>ut tellus tota rotũda ſit, fluat eſt neceſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s14871" xml:space="preserve">uidemus enim nũc <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14872" xml:space="preserve">in ſtagnantibus terræ locis uentos cooriri, qui etiam <lb/>montes altißimos haudquaquam trãſcendũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14873" xml:space="preserve">Diffluit autẽ <lb/>in orbem, prolabiturq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14874" xml:space="preserve">aër, quod eũipſius uniuerſi cõuerſio <lb/>ſecum trahat, rapiatq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s14875" xml:space="preserve">. Nã ignis ſupero elemẽto, aër autem <lb/>igni continens eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14876" xml:space="preserve">Ex quo etiam fit, ut motus inhibeat, quò <lb/>minus in aquam cõcreſcat aër. </s>
  <s xml:id="echoid-s14877" xml:space="preserve">Verùm ſemper quæcũq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14878" xml:space="preserve">aëris particula pondus habere cœperit, extruſo in ſuperum <lb/>locũ calido, deorſum ruit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14879" xml:space="preserve">et alia, in parte ſurſum una cauſa <lb/>exhalãte igni emicat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14880" xml:space="preserve">Ac ita cõtinuè aëre aliud, aliud igni <lb/>oppletũ ꝑſeuerat: </s>
  <s xml:id="echoid-s14881" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14882" xml:space="preserve">eorũ quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14883" xml:space="preserve">aliud ſubinde, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14884" xml:space="preserve">aliud <lb/>euadit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14885" xml:space="preserve">Quòd igitur nec nubes ſupero in loco fiant, nec in <lb/>aquam concretio, item quonam pacto de loco inter ſtellas, <lb/>terramq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14886" xml:space="preserve">medio ſentire oporteat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14887" xml:space="preserve">quonam ſit locus ille <lb/>corpore diffractus, tot dicta ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s14888" xml:space="preserve">At de calore genito, quẽ <lb/>Sol præstare ſolet, magis quidem per ſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14889" xml:space="preserve">exactè conue. </s>
  <s xml:id="echoid-s14890" xml:space="preserve"><lb/>nit in commentario de ſenſu dicere. </s>
  <s xml:id="echoid-s14891" xml:space="preserve">Nam calor, affectio <lb/>quædam ſenſus existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14892" xml:space="preserve">Sed quam ob cauſam oriatur ca-<lb/>lor, cùm corpora illa cœlestia, haudquaquã eiuſmodi ſua-<lb/>pte natura ſint, dicendum nunc quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s14893" xml:space="preserve">. Videmus itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14894" xml:space="preserve">mo-<lb/>tum poſſe aerem ſegregare, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14895" xml:space="preserve">incẽdere, intantum ut fæ-<lb/>pius &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14896" xml:space="preserve">quæ motu cientur, liquefieri uideantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14897" xml:space="preserve">Vtigitur <lb/>tepor gignatur, atq, calor, Solis latio dũtaxat, ſatis eſt effi-<lb/>cere. </s>
  <s xml:id="echoid-s14898" xml:space="preserve">Nam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14899" xml:space="preserve">celerem eſſe lationem, nec longius abeſſe
<pb o="10" file="416" n="416" rhead="ARIST. METEOROL."/>
oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s14900" xml:space="preserve">Stellarum igitur latio celeris eſt, ſed abiuncta <lb/>procul. </s>
  <s xml:id="echoid-s14901" xml:space="preserve">Lun{æ}uerò, deorſum quidem eſt, pigra tamẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s14902" xml:space="preserve">At <lb/>ſolari lationi utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14903" xml:space="preserve">hæc abundè cõpetunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14904" xml:space="preserve">Porrò calorem <lb/>unà cum ipſo Sole potißimùm gigni cõſentaneũ eſt rationi, <lb/>ſumpta ab hiſce, quæ hic fiũt, ſimilitudine. </s>
  <s xml:id="echoid-s14905" xml:space="preserve">Etenim cùm quæ <lb/>dam hic ui ferũtur, uicinus aër maximè, calidus effici ſolet: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14906" xml:space="preserve">id quod haud ſine ratione contingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14907" xml:space="preserve">Nam ſolidæ rei motio, <lb/>aërem in primis ſegregare poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s14908" xml:space="preserve">Igitur tum hanc ob cau-<lb/>ſam caloris feruor ad hũc ꝑtingere locũ aſſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s14909" xml:space="preserve">tum quod <lb/>ignis aẽrem cõplexus, motionis ratione crebriter ſegrege-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14910" xml:space="preserve">dißipeturq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14911" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14912" xml:space="preserve">ui deorſum feratur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14913" xml:space="preserve">Quod autẽ ſu-<lb/>perus locus nec calidus ſit, nec ignitus: </s>
  <s xml:id="echoid-s14914" xml:space="preserve">uel ſtellarũ diſcurſus <lb/>ſufficienti ſunt indicio: </s>
  <s xml:id="echoid-s14915" xml:space="preserve">illic enim non fiunt, ſed infero in <lb/>loco: </s>
  <s xml:id="echoid-s14916" xml:space="preserve">quanquàm quæ ualidiore motu cientur, ut ocyus ita <lb/>plenius igneſcere ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s14917" xml:space="preserve">Ad bæc Sol ipſe, qui calidus cùm <lb/>primis eſſe uidetur, candidus apparet, non igneus.</s>
  <s xml:id="echoid-s14918" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s14919" xml:space="preserve">Flammæ cur in fummo aẽre appareant.</s>
  <s xml:id="echoid-s14920" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div278" type="section" level="1" n="160">
<head xml:id="echoid-head188" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14921" xml:space="preserve">_H_Is autem pertractatis, quam ob cauſam flãmæ arden <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-416-01a" xlink:href="note-416-01"/>
tes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14922" xml:space="preserve">ſtellæ diſcurrẽtes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14923" xml:space="preserve">uocati à quibuſdã tor-<lb/>res, et capræ circa cœlũ uiſantur, dicamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s14924" xml:space="preserve">hæc enim omnia <lb/>idem ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14925" xml:space="preserve">eadem de cauſa, intenſione tamen ac remiſ-<lb/>ſione diſparantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14926" xml:space="preserve">Horum autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14927" xml:space="preserve">aliorum complurium <lb/>principium eſt, hoc. </s>
  <s xml:id="echoid-s14928" xml:space="preserve">Incaleſcente nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14929" xml:space="preserve">à Sole terra, halitũ <lb/>fieri nõ ſimplicem, uti quidam putant, ſed geminum, neceſ-<lb/>ſarium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s14930" xml:space="preserve">alterum, uaporoſum magis, alterum magis ſpi-<lb/>ritoſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s14931" xml:space="preserve">humidi quidem halitum, quòd in terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14932" xml:space="preserve">ſuper <lb/>terram existit, pauorem: </s>
  <s xml:id="echoid-s14933" xml:space="preserve">terræ uerò præaridæ existentis, <lb/>anhelitum fumidum: </s>
  <s xml:id="echoid-s14934" xml:space="preserve">è quibus, qui ſpiritoſus eſt eum calo-<lb/>ris beneficio inuehi: </s>
  <s xml:id="echoid-s14935" xml:space="preserve">qui uerò humentior, ſubſidere ob gra-<lb/>uitatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s14936" xml:space="preserve">Et propterea id omne, quod à lunari ambitu ter-
<pb o="11" file="417" n="417" rhead="LIBER I."/>
ræ circunfunditur undiq;</s>
  <s xml:id="echoid-s14937" xml:space="preserve">, eleganter hoc pacto digestũ eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14938" xml:space="preserve">Nam ſtatim ſubipſa cœli conuerſione ſitum eſt, quod cali-<lb/>dum, aridumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14939" xml:space="preserve">eſt, quem nũcupamus ignẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s14940" xml:space="preserve">ſiquidem nomi-<lb/>ne uacat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14941" xml:space="preserve">cuilibet fumidæ ſecretioni cõpetit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14942" xml:space="preserve">attamẽ quia <lb/>quod tale eſt, ex omni corporũ genere maximè ſuccendi, ae <lb/>conflagrare ſuapte natura poteſt, ideo ſic uti nominibus eſt <lb/>neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s14943" xml:space="preserve">Sub hac uerò natura, collocatus eſt aër. </s>
  <s xml:id="echoid-s14944" xml:space="preserve">Noſſe aũt <lb/>oportet hanc ueluti ſuccenſionẽ, quam nũc ignem diximus, <lb/>circa eius ſphæræ extremum, quæ terram ambit, extenſam <lb/>eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s14945" xml:space="preserve">quo fit, ut cùm exiguũ, fortè fortuna motum nacta fue-<lb/>rit, ſæpe fumi modò inardeſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14946" xml:space="preserve">Nã flãma, ſeruor eſt ſpiri-<lb/>tus aridi. </s>
  <s xml:id="echoid-s14947" xml:space="preserve">Talis igitur cõstitutio, cùm à circulari motu ali-<lb/>quo pacto agitata fuerit, qua potißimùm parte ardori cõ-<lb/>cipiẽdo idonea, accõmodaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14948" xml:space="preserve">eſt, eatenus ſuccẽditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14949" xml:space="preserve">Suc-<lb/>cenſionis itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14950" xml:space="preserve">poſitu, aut multitudine, diſcrimen obuenire <lb/>ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s14951" xml:space="preserve">Nam ſi longitudinem, latitudinemq́ habeat ſuc-<lb/>cenſio, ſæpius uidetur flãma collucens, propemodũ ita ut in <lb/>aruis fit ſuccenſis calamis. </s>
  <s xml:id="echoid-s14952" xml:space="preserve">Sin autem longitudinẽ dun-<lb/>taxat habeat, tum fiunt quos uocãt torres, necnõ capræ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14953" xml:space="preserve"><lb/>uagæ utcunque ſtellæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s14954" xml:space="preserve">Nam ſi in longitudinem magis, <lb/>quàm in latitudinem ſuccenſio porrigatur, cùm quaſ dam <lb/>ueluti ſcintillas diſpuere uidetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14955" xml:space="preserve">interim ardet: </s>
  <s xml:id="echoid-s14956" xml:space="preserve">quod <lb/>quidem ideo contingit, quia minutatim quidem, ſed priore <lb/>parte ignem obiter excipit: </s>
  <s xml:id="echoid-s14957" xml:space="preserve">id eſt, quòd capra nominatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14958" xml:space="preserve"><lb/>cùm uerò hac affectione caret, torris. </s>
  <s xml:id="echoid-s14959" xml:space="preserve">Sin uerò exhalatio-<lb/>nis lõgitudo in multas ſimul, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14960" xml:space="preserve">exiguas parteis diſſemina-<lb/>ta ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14961" xml:space="preserve">latitudo, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14962" xml:space="preserve">craßitudo ſe conſimiliter habeant, <lb/>tum fiunt quæ creduntur uulgò uagari ſtellæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s14963" xml:space="preserve">Interdum <lb/>igitur exhalatio, motionis opera deflagrans, eaipſa gignit. </s>
  <s xml:id="echoid-s14964" xml:space="preserve"><lb/>Interdum ab aëre ob refrigerationem conſistente, calidum
<pb o="12" file="418" n="418" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ſecernitur, extruditurq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s14965" xml:space="preserve">. Vnde etiam fit, ut eorum delatio <lb/>proiectioni magis, quàm incenſioni aßimiletur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14966" xml:space="preserve">Dubitaue-<lb/>rit enim quiſpiã, utrũ ſtellarũ excurſus haud aliter proue-<lb/>nient, quàm lucernæ ſubdita exhalatio è flamma ſupera in-<lb/>feram lucernã reaccendit (mira enim eſt eiuſce rei celeri-<lb/>tas, ac iactui aßimilis: </s>
  <s xml:id="echoid-s14967" xml:space="preserve">nec périnde fieri uidetur, quaſi alius, <lb/>ac alius ſubinde oriatur ignis) an corporis cuiuſpiã eiuſdẽ <lb/>proſectiones exiſtant? </s>
  <s xml:id="echoid-s14968" xml:space="preserve">Mihi ſanè uidetur, eos præter utrũq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14969" xml:space="preserve">fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s14970" xml:space="preserve">Nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14971" xml:space="preserve">périnde fiunt, ut flammæ ardentis lucernæ, per <lb/>fumum in extinctam irruptio lucernã efficitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s14972" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14973" xml:space="preserve">nonnul-<lb/>la, quòd extrudantur, ideo proijci ſolent, ceu nuclei, qui è <lb/>digitis elabuntur, dißiliuntq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s14974" xml:space="preserve">: adeò ut in terrã, mareq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s14975" xml:space="preserve">de-<lb/>ferri tum noctu, tum interdiu, cùm ſudũ ſuerit, uideantur.</s>
  <s xml:id="echoid-s14976" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div278" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-416-01" xlink:href="note-416-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rifto, de <lb/>ignis &amp; aẽris <lb/>ordine ad cœ, <lb/>lum determi-<lb/>nat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s14977" xml:space="preserve">Sed in partem elabũtur inſernã, propterea quòd denſa-<lb/>tio propellens, ea deorſum uerſus excutiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14978" xml:space="preserve">Próinde ipſa <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14979" xml:space="preserve">ſulmina in præceps ſerri ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s14980" xml:space="preserve">hæc enim omnia, ſe-<lb/>cretio, quæ extruſionis ratione cõmittitur, non incenſio, gi-<lb/>gnere ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s14981" xml:space="preserve">quippe cùm natura calidũ omne, inſitũ habeat <lb/>ut ſurſum uerſus ſeratur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14982" xml:space="preserve">Quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14983" xml:space="preserve">igitur ſuperiore in lo-<lb/>co conſistunt, cõflagrante fiunt exbalatione. </s>
  <s xml:id="echoid-s14984" xml:space="preserve">At quæcũq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s14985" xml:space="preserve">inſeriore, ſecretione exhalationis proueniũt, quòd ea cùm <lb/>ſit humidiuſcula frigefiat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14986" xml:space="preserve">coagmẽtetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14987" xml:space="preserve">Nam hæc cùm <lb/>coit, ſpiſſaturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s14988" xml:space="preserve">, deorſum uergendo, id propellit, ac cõtor-<lb/>quet infernè, quod caloris eſt particeps. </s>
  <s xml:id="echoid-s14989" xml:space="preserve">Ratione uerò po-<lb/>ſitus utcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14990" xml:space="preserve">exhalatio ſuo in ſitu forte fortuna latitudinem <lb/>habuerit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s14991" xml:space="preserve">altitudinem: </s>
  <s xml:id="echoid-s14992" xml:space="preserve">ita demum aut ſurſum, aut de-<lb/>orſum, aut ad latus commeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s14993" xml:space="preserve">Sed magna ex parte in <lb/>obliquũ, quod duabus cieatur lationibus, ui quidẽ, infernè: </s>
  <s xml:id="echoid-s14994" xml:space="preserve"><lb/>natura autem, ſupernè: </s>
  <s xml:id="echoid-s14995" xml:space="preserve">cũcta enim eiuſmodi per dimetien-<lb/>tem lineam ferri ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s14996" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s14997" xml:space="preserve">diſcurrẽtium ſtella-
<pb o="13" file="419" n="419" rhead="LIBER I."/>
rum delatio magna ex parte obliqua redditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s14998" xml:space="preserve">Omnium <lb/>igitur horũ cauſa, tanquam materia, eſt exhalatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s14999" xml:space="preserve">At tan-<lb/>quam mouens, interdum ſupera latio, interdum aëris con-<lb/>creſcentis coagulatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s15000" xml:space="preserve">Hæc autem omnia infra lunam fiunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15001" xml:space="preserve">Argumento eſt ipſorum celeritas, eorum motui perſimilis, <lb/>quæ à nobis iaciuntur, lacertisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15002" xml:space="preserve">noſtris cõcorquentur, quæ <lb/>uidentur planè multò, ſtellis, luna, ſole, meare celerius: </s>
  <s xml:id="echoid-s15003" xml:space="preserve">quòd <lb/>non procul à nobis diſtent.</s>
  <s xml:id="echoid-s15004" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s15005" xml:space="preserve">Imaginum multarum, velut hiatum, fouearum, colorũ cruen, <lb/>torum nocte apparentium cauſæ.</s>
  <s xml:id="echoid-s15006" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div280" type="section" level="1" n="161">
<head xml:id="echoid-head189" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15007" xml:space="preserve">POrrò multa in cœlo quandoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15008" xml:space="preserve">phãtaſmata uiſaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15009" xml:space="preserve">cõ-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-419-01a" xlink:href="note-419-01"/>
ſistere cernuntur, nec niſi nocte ſerena, uelut hiatus, <lb/>foueæ, colores ſanguinei: </s>
  <s xml:id="echoid-s15010" xml:space="preserve">quorũ omniũ eadem quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15011" xml:space="preserve">cauſa <lb/>existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15012" xml:space="preserve">Nã cùm palàm ſuperus aër adeò cõſistat ut flagret, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15013" xml:space="preserve">incendiũ quãdoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15014" xml:space="preserve">emergat eiuſmodi, ut flammã ardere <lb/>quãdoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15015" xml:space="preserve">ut quaſi torres, aut ſtellas procurrere arbitremur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15016" xml:space="preserve">nihil eſt abſurdi, ſi aër idem cõcreſcens uarios præferat co-<lb/>lores. </s>
  <s xml:id="echoid-s15017" xml:space="preserve">Nam tam lumen minus per denſius tranſparens cor-<lb/>pus, quàm aër refractionẽ ſuſcipiẽs, colorũ uarias, ac mul-<lb/>tiplices faciet uiſiones. </s>
  <s xml:id="echoid-s15018" xml:space="preserve">In primis uerò punicei, et purpurei: </s>
  <s xml:id="echoid-s15019" xml:space="preserve"><lb/>quòd hi potißimùm miſtura ignei, cãdidiq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s15020" xml:space="preserve">, alteri ſuperin-<lb/>dito, tẽperari ſoleãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15021" xml:space="preserve">Indicio ſunt ſtellæ, quæ ſi oborientes, <lb/>occidẽtesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15022" xml:space="preserve">per æſtum, aut alioqui per ſumũ ſpectẽtur, pu-<lb/>niceæ apparẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15023" xml:space="preserve">Idẽ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15024" xml:space="preserve">refractione efficiẽt, cùm ſpeculũ <lb/>fuerit eiuſmodi, ut nequaquam figurã, ſed colorẽ ſuſcipiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15025" xml:space="preserve"><lb/>Sed cur hæc paruo tẽporis ſpacio edur ent: </s>
  <s xml:id="echoid-s15026" xml:space="preserve">cõstitutio, quæ <lb/>citò abſumitur, in cauſa eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15027" xml:space="preserve">Hiatus aũt lumine interrupto, <lb/>cærulei, atríue coloris interuẽtu, efficit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15028" xml:space="preserve">aliqua uideatur <lb/>ineſſe pfunditas. </s>
  <s xml:id="echoid-s15029" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15030" xml:space="preserve">ex eiuſmodi etiã torres frequẽter ex-<lb/>cidunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15031" xml:space="preserve">nimirũ ubi amplius cõcreuerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15032" xml:space="preserve">Sed cùm adhuc coit,
<pb o="14" file="420" n="420" rhead="ARIST. METEOROL."/>
hiatus uiſionem ingerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15033" xml:space="preserve">In ſumma atrũ cãdido permistum <lb/>ceu flamma fumo, multas colorum uarietates cõmittit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15034" xml:space="preserve">In-<lb/>terdiu igitur ſoleos fieri prohibet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15035" xml:space="preserve">At noctu cæteri præter <lb/>puniceũ, quia concolores ſint, uiſum deſugiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15036" xml:space="preserve">Igitur ſtel-<lb/>larum tranſcurrentium, corũ quæ incendio ſiunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15037" xml:space="preserve">omniũ <lb/>in ſupero oſtentorum, quæ ſunt eiuſmodi, ut repentinas in-<lb/>gerant uiſiones, has eſſe cauſas putare operæpretium eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s15038" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div280" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-419-01" xlink:href="note-419-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſtot. <lb/>phantaſmatum <lb/>cauſas oſtẽdit.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s15039" xml:space="preserve">De Cometis, priſcorum opiniones, ac ſolutiones ipſarum.</s>
  <s xml:id="echoid-s15040" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div282" type="section" level="1" n="162">
<head xml:id="echoid-head190" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15041" xml:space="preserve">_PO_rrò de Cometis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15042" xml:space="preserve">uoeato lacte edißeramus, allatis <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-420-01a" xlink:href="note-420-01"/>
prius ad ea, quæ ab alijs dicta ſunt, dubitationibus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15043" xml:space="preserve">Anaxagoras igitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15044" xml:space="preserve">Democritus Cometas eſſe aſſerũt, <lb/>ſtellarũ errantiũ coapparitionẽ, cùm, quia propius acceße-<lb/>rint, ſeſe tangere mutuò uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15045" xml:space="preserve">At eorũ nonnulli, qui <lb/>Italiã habitant, Pythagoreiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15046" xml:space="preserve">uocitantur, cometen è ſtel-<lb/>lis errantibus unã eſſe dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15047" xml:space="preserve">uerùm nõ niſi longo interpo-<lb/>ſito tempore cõparere in cœlo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15048" xml:space="preserve">parum ab Sole digredi.</s>
  <s xml:id="echoid-s15049" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div282" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-420-01" xlink:href="note-420-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. <lb/>priſeorum opi <lb/>niones de Co-<lb/>metis ponit. <lb/>ſoluitq́;.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15050" xml:space="preserve">Id quod etiã Mercurij ſtellæ obuenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15051" xml:space="preserve">Nam quia nõ ad-<lb/>modũ ab Sole recedit, ſæpe cùm ſe uiſendã præſtare debe-<lb/>ret, occultatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15052" xml:space="preserve">Próinde nõ niſi lõgo tẽpore interiecto cer-<lb/>ni ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15053" xml:space="preserve">Hippocrates autem ille Chius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15054" xml:space="preserve">eius diſcipulus <lb/>Aeſcbylus, nõ ſecus quàm hidixere, uerùm nõ à ſeſe habere <lb/>comam, ſed dum errat interdũ eã ratione loci aſſumere, di-<lb/>cunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15055" xml:space="preserve">nimirũ cùm ab humore, quẽ ad ſe attrahit, Solẽ uer-<lb/>ſus aſpectus noſter reſrãgitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15056" xml:space="preserve">quia uerò inter cætera ſyde-<lb/>ra tardißimè à Sole relinquitur, nõ niſi plurimo tẽporis in-<lb/>teriecto, ita demũ apparere, ut cùm eodẽ ex loco, toto ſuo <lb/>circulo relictũ ab Sole cernitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15057" xml:space="preserve">ac ipſum ab Sole deſeri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15058" xml:space="preserve"><lb/>ad auſtrũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15059" xml:space="preserve">ad ſeptẽtrionis. </s>
  <s xml:id="echoid-s15060" xml:space="preserve">In intermedio igitur tropico-<lb/>rum loco, aquã ad ſeſe nõ attrahere, quòd ea ibi ob Solis la-
<pb o="15" file="421" n="421" rhead="LIBER I."/>
tionem feruore caloris abſumpta ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15061" xml:space="preserve">Cùm uerò ad auſtrum <lb/>accidit, talis humoris copia perfrui. </s>
  <s xml:id="echoid-s15062" xml:space="preserve">Verùm quia ſupera cir <lb/>culi portio parua eſt, infera longè maior, nõ poſſe aſpectũ <lb/>hominis refractũ, ad Solem peruenire, ſiue is austrino tro-<lb/>pico propmquus feratur, ſiue in æstiuo ſolstitio exiſtat. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15063" xml:space="preserve">Quocircanec in hiſce quidem locis cometen ipſum gigni. </s>
  <s xml:id="echoid-s15064" xml:space="preserve"><lb/>At cùm ab Sole ad aquilonẽ digreſſus fuerit, comam acci-<lb/>pere: </s>
  <s xml:id="echoid-s15065" xml:space="preserve">quia circuli portio quæ ſupra horizontem eſt, magna <lb/>ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15066" xml:space="preserve">quæ uerò ſubter, exigua: </s>
  <s xml:id="echoid-s15067" xml:space="preserve">tũc enim aſpectum hominis ad <lb/>Solem facilè pertingere. </s>
  <s xml:id="echoid-s15068" xml:space="preserve">Hiſce autẽ omnibus euenit quædã <lb/>cõmuniter, quædam ſeparatim impoßibilia dicere. </s>
  <s xml:id="echoid-s15069" xml:space="preserve">Primò <lb/>igitur, qui cometen, è j<unsure/>tellis errãtibus unã eſſe aſtruunt, im-<lb/>poßibilia dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15070" xml:space="preserve">Nam ſtellæ uagæ omnes, ab Sole in ſigni-<lb/>fero relinquuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15071" xml:space="preserve">Ac cometæ non pauci extra ſigniferum <lb/>uiſi ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15072" xml:space="preserve">Déinde &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15073" xml:space="preserve">plures uno ſæpe ſimul facti ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15074" xml:space="preserve">Ad <lb/>bæc ſi ob refractionẽ comam haberent, quẽadmodũ Hip-<lb/>pocrates, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15075" xml:space="preserve">Aeſchylus aiunt, aliquãdo ſydus hoc etiã citra <lb/>ullos crines apparere oportuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15076" xml:space="preserve">quãdoquidẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15077" xml:space="preserve">ad alia loca <lb/>ab Sole digreditur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15078" xml:space="preserve">cæſariem autem nonubiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15079" xml:space="preserve">geſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15080" xml:space="preserve">Nunc <lb/>autẽ præter quinq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15081" xml:space="preserve">illas ſtellas, nulla in cœlo uiſa eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15082" xml:space="preserve">Sed hæ <lb/>frequẽter ſimul omnes ſupra horizontem eleuatæ uiſuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15083" xml:space="preserve"><lb/>Nec minus cometæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s15084" xml:space="preserve">cùm omnes hæ quinq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15085" xml:space="preserve">apparent, quàm <lb/>cùm non apparẽt, ſed quædam Solem ſubeunt, plerũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15086" xml:space="preserve">facti <lb/>conſpiciuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15087" xml:space="preserve">Aduerò neid quidẽ uerùm eſt, cometen ſub <lb/>ipſo ſeptẽtrione ſolũ fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s15088" xml:space="preserve">Inſuper &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15089" xml:space="preserve">Sole circa æstiuũ <lb/>ſolstitiũ exiſtente. </s>
  <s xml:id="echoid-s15090" xml:space="preserve">Nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15091" xml:space="preserve">magnus ille cometes, qui haud ita <lb/>multò antè factus eſt, quàm Achaia terræmotu quateretur, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15092" xml:space="preserve">in eã maris inũdatio introrũperet ab occaſu æquinoctia <lb/>li emicuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15093" xml:space="preserve">Et in Auſtrinacœli regione multi iã facti ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15094" xml:space="preserve"><lb/>Porrò magiſtratum gerente Athenis Eucle Molonis filio,
<pb o="16" file="422" n="422" rhead="ARIST. METEOROL."/>
menſe lanuario, Sole circa ſolstitium hybernum exiſtente, in <lb/>regione cœli ſub ſeptentrionibus, crinitũ ſydus apparuit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15095" xml:space="preserve">quãuis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15096" xml:space="preserve">ipſi affirment, fieri non poſſe ut tanta refractio <lb/>fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15097" xml:space="preserve">Cõmune autẽ eſt hiſce, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15098" xml:space="preserve">illis, qui cometen ſtellarum <lb/>errantiũ coniunctionẽ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15099" xml:space="preserve">contactum eſſe aſtruunt, primò <lb/>quidem è numero ſtellarum cœlo adhærentium nonnullas <lb/>comã accipere. </s>
  <s xml:id="echoid-s15100" xml:space="preserve">Quain re, non Aegyptijs modò præſtanda <lb/>fides eſt (nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15101" xml:space="preserve">illi id aiunt) ſed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15102" xml:space="preserve">nos uidimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15103" xml:space="preserve">Nam<unsure/> <lb/>ſtella quædam ex hiſce, quæ in caniculæ coxa ſunt, comam <lb/>habuit, languidã tamen, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15104" xml:space="preserve">obſcurã. </s>
  <s xml:id="echoid-s15105" xml:space="preserve">Qui enim eam inten-<lb/>tis oculis aſpectabant, ſplẽdorem agnoſcebãt exiguum: </s>
  <s xml:id="echoid-s15106" xml:space="preserve">qui <lb/>uerò ſenſim conſpectum in eam quaſi obiter iactabant, ma-<lb/>iuſculum. </s>
  <s xml:id="echoid-s15107" xml:space="preserve">Adbæc quotquotnoſtra tempeſtate uiſi ſunt, ſine <lb/>occaſu ſupra horizontem euanuerunt, paulatim ita emar-<lb/>ceſcentes, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15108" xml:space="preserve">abſumpti, ut nec unius ſtellæ corpus, nec plu-<lb/>rium reliquerint. </s>
  <s xml:id="echoid-s15109" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15110" xml:space="preserve">magnum illud ſydus, quo de <lb/>ſuprà mentionem fecimus, tempore hyberno, rigente gelu, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15111" xml:space="preserve">cœlo ſereno, ueſperi, Aristeo Prætore apparuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15112" xml:space="preserve">Ac <lb/>prima quidem die uiſum non eſt, quòd ante Solis occaſum <lb/>delituerit, poſtea autem apparuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15113" xml:space="preserve">nam quàm minima fieri <lb/>poteſt diſtantia, Solem reliquit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15114" xml:space="preserve">mox occubuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15115" xml:space="preserve">Lumẽ ue-<lb/>rò ad tertiam uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15116" xml:space="preserve">cœli partem, inſtar ſaltus porrigebatur, <lb/>unde &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15117" xml:space="preserve">uiæ nomen accepit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15118" xml:space="preserve">Porrò ad uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15119" xml:space="preserve">baltheum con-<lb/>ſcendit Crionis, inibiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15120" xml:space="preserve">diſſolutum fuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15121" xml:space="preserve">At<unsure/>qui Democritus <lb/>opinionem ſuam aſtruere contendit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15122" xml:space="preserve">Nam poſt cometarum <lb/>diſſolutionem ſydera quædã fuiſſe conſpecta aſſeuerat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15123" xml:space="preserve">Ad <lb/>hoc haudquaquã interdum fieri, interdũ non fieri, ſed ſem-<lb/>per oportebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15124" xml:space="preserve">Præterea ipſi quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15125" xml:space="preserve">Aegyptij ſtellas er-<lb/>rantes, tam inter ſe, quàm cum fixis, coire aiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15126" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15127" xml:space="preserve">ipſi <lb/>iam ſemel, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15128" xml:space="preserve">iterum uidimus louis ſtellam in Geminis
<pb o="17" file="423" n="423" rhead="LIBER I."/>
existentem, quandã ſubijße, ac eã occultaſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s15129" xml:space="preserve">ſed cometem <lb/>factum, nequaquam. </s>
  <s xml:id="echoid-s15130" xml:space="preserve">Inſuper &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15131" xml:space="preserve">ratione hoc ipſum patet. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15132" xml:space="preserve">Nam ſtellæ tametſi maiores, minores´ ue apparẽt, attamen <lb/>per ſe indiuiduæ uidentur eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s15133" xml:space="preserve">Vt igitur ſi indiuiſibiles eſ-<lb/>ſent, ſuo cõtactu magnitudinem haudquaquam maiorẽ red-<lb/>derent: </s>
  <s xml:id="echoid-s15134" xml:space="preserve">ſic etiã cùm indiuiſibiles non ſint, ſed appareant, <lb/>ſuo coitu, ac concurſu nihilo maiorem præferre molem ui-<lb/>debũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15135" xml:space="preserve">Quas igitur de ipſis cauſas diximus, falſas eſſe, <lb/>etiam ſi non per plura, at per hæc, abunde perſpicuum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s15136" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s15137" xml:space="preserve">De Cometis, eorum cauſis, ac differentia.</s>
  <s xml:id="echoid-s15138" xml:space="preserve"/>
</p>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rifto. de <lb/>cometis, eorũ-<lb/>qúe diuerſitate <lb/>determinat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15139" xml:space="preserve">_C_V m autem de hiſce, quæ ſenſui peruia non ſunt, ſat<unsure/>is <lb/>eſſe iuxta rationem demonſtratum putemus, ſi ad id <lb/>quod fieri poßit ea reduxerimus, ex hiſce quæ in præſen-<lb/>tia dicuntur, existimauerit quiſpiam de hiſce maximè ad <lb/>hunc modum uſu uenire. </s>
  <s xml:id="echoid-s15140" xml:space="preserve">Supponimus enim mundi terræ <lb/>circũfuſi primam eam omnem partem quæ orbiculari ſub-<lb/>eſt lationi, exhalationem eſſe calidam, aridamq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s15141" xml:space="preserve">. Eam autẽ, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15142" xml:space="preserve">inſuper aẽris, quẽ ſuo in ſinu fouet, ac ambit, haud pa-<lb/>rum circularis latio, ad motus ſecum circa terram raptat, <lb/>uerſatq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s15143" xml:space="preserve">. At interim dũ illa fertur, ac mouetur hoc pacto, <lb/>qua fortè fortuna fuerit bene temperata, ſæpe incenditur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15144" xml:space="preserve">ob quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15145" xml:space="preserve">illos ſparſorum ſyderum diſcurſus fieri dici-<lb/>mus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15146" xml:space="preserve">Cùm igitur ob ſuperiorum corporum conuerſionem <lb/>in eiuſmodi denſitatem igneum inciderit principium, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15147" xml:space="preserve"><lb/>tam uehementer multum, ut continuò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15148" xml:space="preserve">diu exurere <lb/>queat, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15149" xml:space="preserve">porrò tam debile, ut ſtatim extinguatur, ſed ua-<lb/>lidius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15150" xml:space="preserve">quod diutius poßit permanere, ſimulq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15151" xml:space="preserve">contin-<lb/>gat ut ſubuolet in eum locum probè temperta exhala-<lb/>tio, aptaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15152" xml:space="preserve">ut incendatur, tum id, ſydus crinitum fit, quam-<lb/>cunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15153" xml:space="preserve">figuram ſurrecta exhalatio contraxerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15154" xml:space="preserve">Nam ſi un-
<pb o="18" file="424" n="424" rhead="ARIST. METEOROL."/>
diquè, ſimilis fuerit, cometes (id eſt ſtella crinita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15155" xml:space="preserve">coma-<lb/>rum modo in uertice, hiſpida) nuncupatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15156" xml:space="preserve">Sin autem <lb/>oblonga, pogonlas (quaji dicas, barbata, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15157" xml:space="preserve">cui inferiore <lb/>ex parte in ſpeciem barbæ longæ promittitur iuba) uocita-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15158" xml:space="preserve">Vt autem huiuſmodi latio, ſtellæ latio: </s>
  <s xml:id="echoid-s15159" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15160" xml:space="preserve">ſtatio <lb/>ſtellæ ſtatio uidetur eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s15161" xml:space="preserve">Idem enim propemodum fit, ac <lb/>ſi quiſpiam torrem, aut paruum ignis principiũ, in palea-<lb/>rum cumulum, aceruumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15162" xml:space="preserve">immiſerit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15163" xml:space="preserve">iniecerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15164" xml:space="preserve">Nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15165" xml:space="preserve"><lb/>ſtellarum diſcurſus, huic rei perſimilis apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15166" xml:space="preserve">Citò nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15167" xml:space="preserve">ob ſuccenſæ materiæ accõmodantiam, in longitudinem ſe-<lb/>quela quadã ſerpit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15168" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15169" xml:space="preserve">ſi id edurarit, nec trãſeũdo emar-<lb/>cuerit, qua potißimũ parte ſuccenſio denſet, lationis pro-<lb/>fectò initium, excurſionis fiet finis. </s>
  <s xml:id="echoid-s15170" xml:space="preserve">Tale eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15171" xml:space="preserve">crinitũ ſy-<lb/>dus, utpote quod, non aliter quàm ſtellæ diſcurſus, princi-<lb/>pium in ſe, finemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15172" xml:space="preserve">habeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15173" xml:space="preserve">Cùm igitur cõstitutionis prin-<lb/>cipium in ipſo inferiore loco existit, per ſe cometes appa-<lb/>ret. </s>
  <s xml:id="echoid-s15174" xml:space="preserve">Cùm autẽ ſub aliqua ſtella aut errantium, aut cœlo af-<lb/>fixarum, motionis opera constiterit exhalatio, tum ex hiſce <lb/>quæpiã, fit cometes. </s>
  <s xml:id="echoid-s15175" xml:space="preserve">Nec enim coma, ipſis adhæret ſtellis, <lb/>ſed ſicuti coronæ circa ſolem, ac lunam apparent, ſydera <lb/>ipſa quãuis aliò demigrent, ſequẽtes, ubi aẽr adeò denſatus <lb/>eſt, ut hæc affectio ſub ſolis itinere fieri queat, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15176" xml:space="preserve">astris <lb/>ipſis coma, ceu corona existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15177" xml:space="preserve">Verum corona, tali colo-<lb/>re ob refractionem inſignitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15178" xml:space="preserve">Atcomæ, colorem quem <lb/>præferunt in ſeſe habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s15179" xml:space="preserve">Cùm igitur iuxta ſtellam aliquam <lb/>talis concretio facta fuerit, cometes eodem quo ſtella motu <lb/>ferriuideatur eſt nec eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s15180" xml:space="preserve">Cùm uerò per ſe cõstiterit, tum <lb/>ſubſidens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15181" xml:space="preserve">relictauidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15182" xml:space="preserve">Nam latio mũdi, qui circa ter-<lb/>ram eſt, agnoſcitur eiuſmodi. </s>
  <s xml:id="echoid-s15183" xml:space="preserve">Hoc autem maximè in-<lb/>ſinuat cometen non eſſe perinde ut coronam, refractioncm
<pb o="19" file="425" n="425" rhead="LIBER I."/>
quandã, quæ in ſuccenſione pura, ac nitida ad ſydus ipſum, <lb/>aut quemadmodũ Hippocrates affirmat, ad ipſum ſole fiat, <lb/>quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15184" xml:space="preserve">plerũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15185" xml:space="preserve">cometes per ſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15186" xml:space="preserve">ſæpius quàm circa ſtel-<lb/>las quaſdam definitas fieri ſoleat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15187" xml:space="preserve">Sed de area, hoc eſt coro-<lb/>na, poſterius cauſam dicemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15188" xml:space="preserve">Quòd autẽ ignea ſit come-<lb/>tarum constitutio, hinc coniectare licet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15189" xml:space="preserve">Nam ſi plu-<lb/>res fiant fatus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15190" xml:space="preserve">qualores portẽdunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15191" xml:space="preserve">perſpicuũ enim eſt, <lb/>eos ideo gigni, quòd eiuſmodi ſecretio redundet intãtum, ut <lb/>neceſſariò aër aridior efficiatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15192" xml:space="preserve">ſublatũ humidum co-<lb/>pia exhalationis ſeruidæ adeo diſcutiatur, ac diſſoluatur, ut <lb/>non facile conſiſtere, ac denſari in liquorem poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15193" xml:space="preserve">Sed de <lb/>hac item affectione dilucidius ſumus dicturi, cùm loquendi <lb/>de flatibus tẽpus affuerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15194" xml:space="preserve">Cùm igitur crebri, ac plures ap-<lb/>parent, ſicuti dicimus, aridus admodùm, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15195" xml:space="preserve">flatuoſus red-<lb/>ditur annus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15196" xml:space="preserve">Cùm uerò rariores, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15197" xml:space="preserve">magnitudine non pér-<lb/>inde inſigni conſpiciuntur, haudquaquàm ex æquo tale <lb/>quippiam fieri ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s15198" xml:space="preserve">uerumenimuerò exceſſus quidem fla-<lb/>tuum uel in duratione, uel in magnitudine, magna ex parte <lb/>committitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15199" xml:space="preserve">Quandoquidem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15200" xml:space="preserve">cùm lapis ille, qui aqud <lb/>Aegopotamos oſtẽditur, ex aëre cecidit, uẽto ſublatus exci <lb/>dit interdiu, comete quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15201" xml:space="preserve">illis noctibus flagrãte. </s>
  <s xml:id="echoid-s15202" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15203" xml:space="preserve">cir-<lb/>caid temporis, quo magnũ illud crinitum ſydus apparuit, <lb/>ſicca fuit byems, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15204" xml:space="preserve">aquilonia. </s>
  <s xml:id="echoid-s15205" xml:space="preserve">Necnon æstus ille maris, <lb/>qui Achaiam inuaſit, ob flatuum cõtrarietatem factus eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15206" xml:space="preserve">Nam ſinum ipſum aquilo occuparat: </s>
  <s xml:id="echoid-s15207" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15208" xml:space="preserve">extrà, ingens ſpi-<lb/>rabat auſter. </s>
  <s xml:id="echoid-s15209" xml:space="preserve">Præterea Nichomacho Athenis imperãte, <lb/>circa æquinoctialẽ circulũ paucis diebus cometes apparuit, <lb/>exortu ſuo nequaquam u@ ſperi facto: </s>
  <s xml:id="echoid-s15210" xml:space="preserve">quo adbuc regnante, <lb/>uentum illum, qui circa Corinthum debacchatus eſt, factũ <lb/>eſſe accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15211" xml:space="preserve">Cur autem plures non fiant cometæ, nec ſepe,
<pb o="20" file="426" n="426" rhead="ARIST. METOROL."/>
curq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15212" xml:space="preserve">extra tropicos potius fiant, quàm intra, in cauſa eſt <lb/>ſolis, aſtrorurnq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15213" xml:space="preserve">latio, quæ non modò calidum ſecernit, ue-<lb/>rùm etiam id ſegregat, quod conſistit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15214" xml:space="preserve">In primis ut<unsure/>rò cau-<lb/>ſa existit, quòd in lacteicirculi regionem, plurimæ exha-<lb/>lationes còngregentur.</s>
  <s xml:id="echoid-s15215" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s15216" xml:space="preserve">De circulo lacteo Priſcorũ opiniones. </s>
  <s xml:id="echoid-s15217" xml:space="preserve">CAP. </s>
  <s xml:id="echoid-s15218" xml:space="preserve">VIII.</s>
  <s xml:id="echoid-s15219" xml:space="preserve"/>
</p>
<note position="left" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt, pri-<lb/>ſcorum opinio <lb/>nes de lacteo <lb/>circulo refert.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15220" xml:space="preserve">_I_ Am uerò qualuer, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15221" xml:space="preserve">quã ob cauſam fiat lac, necnõ quid <lb/>ſit, dicendũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15222" xml:space="preserve">Sed prius quæ ab alijs de hoc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15223" xml:space="preserve">dicta <lb/>fuere, percurramus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15224" xml:space="preserve">Quidã igitur ex bis, quos pytbagoreos <lb/>uocitant, uiam eſſe bãc aiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15225" xml:space="preserve">Alij cuiuſdã astri de cœlo <lb/>lapſi, iuxta cœli cõflagrationem, quã ſub Phaẽtbonte ferũt <lb/>accidiſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s15226" xml:space="preserve">Alij ſolis, quem per hũc circulũ aliquando ferri <lb/>dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15227" xml:space="preserve">Hunc igitur locũ ueluti cõbustũ, aut quampiã aliam <lb/>id genus affectionem paſſum eſſe, ab eorum latione uolunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15228" xml:space="preserve">At illud perabſurdũ eſt, non animaduertere, ſi ea foret cau-<lb/>ſa ſigniferum quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s15229" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15230" xml:space="preserve">quidem potius, quàm lactis circu-<lb/>lum, baud aliter affectum eſſe oportere: </s>
  <s xml:id="echoid-s15231" xml:space="preserve">quippe cùm erro-<lb/>nes omnes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15232" xml:space="preserve">nõ ſol duntaxat, in eo ferantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15233" xml:space="preserve">Totus autem <lb/>circulus, nobis eſt cõſpicuus: </s>
  <s xml:id="echoid-s15234" xml:space="preserve">ſemper enim eius ſemicirculus <lb/>nocturno tẽpore apparet, ſed nibil id genus ſubijße uide-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15235" xml:space="preserve">niſi ſi qua ipſius particula lacteo circulo ſeſe applicue-<lb/>rit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15236" xml:space="preserve">Anaxagoras uerò: </s>
  <s xml:id="echoid-s15237" xml:space="preserve">at que Democritus, lac eſſe quo-<lb/>rundam ſyderum lumen aßerunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15238" xml:space="preserve">ſolem enim dum ſub ter-<lb/>ra fertur, ex ſtellis quaſdam non aſpicere. </s>
  <s xml:id="echoid-s15239" xml:space="preserve">Quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15240" xml:space="preserve">igitur <lb/>ab ſole aſpiciuntur, earum lumen non uideri: </s>
  <s xml:id="echoid-s15241" xml:space="preserve">inbiberi enim <lb/>à ſolis radijs. </s>
  <s xml:id="echoid-s15242" xml:space="preserve">Quibuſcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15243" xml:space="preserve">autem tellus ipſa obſistit, quo <lb/>minus à ſole aſpiciantur, barum proprium lumen eſſe lac <lb/>aiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15244" xml:space="preserve">Sed quod impoßibile ſit, patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15245" xml:space="preserve">Nam lac, aßiduè idem <lb/>in eiſdem existit astris: </s>
  <s xml:id="echoid-s15246" xml:space="preserve">apparet enim maximus circulus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15247" xml:space="preserve"><lb/>Quæ autem ſtellæ à ſole non aſpiciuntur, ſemper diuerſæ
<pb o="21" file="427" n="427" rhead="LIBER I."/>
ſunt, propterea quod ſol haudquaquam in eodem maneat <lb/>loco. </s>
  <s xml:id="echoid-s15248" xml:space="preserve">Oportebat igitur, migrante ſole transferri &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15249" xml:space="preserve">ipſum <lb/>lac: </s>
  <s xml:id="echoid-s15250" xml:space="preserve">nũc uerò boc fieri minimè uidemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15251" xml:space="preserve">Adbæc ſi, quẽadmo <lb/>dum in cœlestiũ rerũ cõtemplationibus demõſtratũ eſt, ita <lb/>ſeſe habeat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15252" xml:space="preserve">ſolis magnitudo maior ſit quàm terræ, et di-<lb/>ſtantia ſtellarũ à terra multiplicatio maior ſit, quàm ſolis <lb/>ab eadẽ, quẽadmodũ ſolis à terra, quàm lunæ maior eſt ali-<lb/>cubinõ procul à terra turbo ille, qui à ſole initium ſumit, <lb/>radios cõmittet, cõtingetq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s15253" xml:space="preserve">: nec terræ umbra, quam noctem <lb/>appellitant, ad aſtra pertinget, ſed ſolem ſydera omnia cir-<lb/>cunſpicere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15254" xml:space="preserve">eorũ nulli terrã obſistere, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15255" xml:space="preserve">Eſt <lb/>autem præterea delacte, tertia quædã opinio. </s>
  <s xml:id="echoid-s15256" xml:space="preserve">Quidam <lb/>enim, lac ipſum périnde at q; </s>
  <s xml:id="echoid-s15257" xml:space="preserve">crinitũ ſydus, eſſe refractionẽ <lb/>noſtri aſpectus ad ſolem, dicũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15258" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15259" xml:space="preserve">boc fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15260" xml:space="preserve">Nã <lb/>ſi &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15261" xml:space="preserve">uidens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15262" xml:space="preserve">ſpeculum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15263" xml:space="preserve">totũ id, quod conſpectui ob-<lb/>uiam eſt, quieſcãt, in eadem ſpeculi parte, eadẽ uiſionis por-<lb/>tio apparebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15264" xml:space="preserve">Sin uerò ſpeculum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15265" xml:space="preserve">res conſpecta in ea-<lb/>dem ad id quod uidet acquieſcit diſtantia, ſed inter ſe nec <lb/>æquè celeriter, nec eodem ſemper interuallo moueantur, <lb/>fieri proſectò non poterit, ut eadem uiſio in eadem ſpeculi <lb/>parte conſpiciatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15266" xml:space="preserve">At ſtellæ, quæ in lacteo circulo fe-<lb/>runtur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15267" xml:space="preserve">ſol quem uerſus refractio fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15268" xml:space="preserve">ſimiliter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15269" xml:space="preserve">ex <lb/>æquo à nobis distantes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15270" xml:space="preserve">à ſeip ſis autem minimè, manen-<lb/>tibus nobis mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15271" xml:space="preserve">Interdum ſiquidem media nocte in-<lb/>terdum diluculo, exoritur Delphin: </s>
  <s xml:id="echoid-s15272" xml:space="preserve">Lactis autem partes, <lb/>eædem in unaquaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15273" xml:space="preserve">manent. </s>
  <s xml:id="echoid-s15274" xml:space="preserve">Atqui non oporteret, ſi lac <lb/>emphaſis atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15275" xml:space="preserve">uiſio eſſet, imò ne in eis quidẽ locis bæc fo-<lb/>ret affectio. </s>
  <s xml:id="echoid-s15276" xml:space="preserve">Præterea noctu in aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15277" xml:space="preserve">id genus fpeculis <lb/>lac ſpectantibus apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15278" xml:space="preserve">Sed quî fieri poteſt, ut tum afpe-<lb/>ctus in aduerſum, ſolẽ uerſus refrangatur? </s>
  <s xml:id="echoid-s15279" xml:space="preserve">Patet igitur ex
<pb o="22" file="428" n="428" rhead="ARIST. METEOROL."/>
hiſce, lacteũ circulũ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15280" xml:space="preserve">meantiũ ullius uiam, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15281" xml:space="preserve">ſtellarũ <lb/>quæ nõ uidẽtur iubar, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15282" xml:space="preserve">refractionem eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s15283" xml:space="preserve">Hæc autẽ ſola <lb/>ferè ſunt, quæ ad hoc uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15284" xml:space="preserve">æui ab alijs tradita ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15285" xml:space="preserve">Nos ue-<lb/>rò reſumpto quod ſubiecimus principio, dicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15286" xml:space="preserve">Dictum <lb/>enim eſt prius extremã aëris particulã uim ignis babere, ut <lb/>aëre motus opera diſcreto, cõstitutio ſecernatur eiuſmodi, <lb/>qualẽ crinita itẽ ſydera eſſe dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15287" xml:space="preserve">Operæpretiũ autẽ eſt <lb/>intelligamus, tale quippiam fieri, quod in illis cùm ipſa ta-<lb/>lis ſecretio haud quaquàm per ſe, ſed ſub aliqua ſtella, aut <lb/>cœlo adfixa, aut errante fuerit facta. </s>
  <s xml:id="echoid-s15288" xml:space="preserve">Tum enim eiuſmodi <lb/>cometæ cernũtur, ppterea quòd ſtellarũ lationem ſequan-<lb/>tur, périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15289" xml:space="preserve">ſolẽ talis ſecretio, in qua per refractionẽ, <lb/>coronã apparere dicimus, ubi fortè fortuna fuerit ita tẽpe-<lb/>ratus aër. </s>
  <s xml:id="echoid-s15290" xml:space="preserve">Quod autẽ circa unã ſtellã cõtingit, id circa to-<lb/>tum cœlum, ſuperamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15291" xml:space="preserve">lationẽ uniuerſam fieri accipiamus <lb/>oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15292" xml:space="preserve">Nã ſi unius ſtellæ motus ſuccendere queat, nõ etiã <lb/>fuerit abſurdũ cunctarũ lationẽ, tale quid cõmittere, ac ignẽ <lb/>excitare, præſertim in qua cœli parte dẽſißimæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15293" xml:space="preserve">pluri-<lb/>mæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15294" xml:space="preserve">maximæ ſunt ſtellæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s15295" xml:space="preserve">Igitur ſignifer ob ſolis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15296" xml:space="preserve">er-<lb/>ronum lationẽ, buiuſmodi cõstitutionẽ tenuat, ac diſſoluit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15297" xml:space="preserve">Próinde pleriq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15298" xml:space="preserve">cometæ extra tropicos fiũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15299" xml:space="preserve">Præterea neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15300" xml:space="preserve"><lb/>circa ſolẽ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15301" xml:space="preserve">circa lunã coma fieri ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15302" xml:space="preserve">Nã ocyus eiuſ-<lb/>modi concretionẽ diſcernũt, quàm ut cõſistere queat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15303" xml:space="preserve">lpſe <lb/>autẽ circulus in quo lac, ſpectantibus apparet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15304" xml:space="preserve">maximus <lb/>eſt, et ita ſitus, ut poſitu tropicos haud parũ excedat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15305" xml:space="preserve">Ad-<lb/>bæc locus ipſe maximis, ſplẽdidißimisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15306" xml:space="preserve">ſtellis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15307" xml:space="preserve">inſuper <lb/>biſce quas fparſas nũcupãt, oppletus eſt (quod et oculis cer <lb/>nere licet) adeò ut his de cauſis aßiduè, ac ſemper tota hæc <lb/>coaceruetur concretio. </s>
  <s xml:id="echoid-s15308" xml:space="preserve">Cuius rei ſignũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15309" xml:space="preserve">Nã in buius cir-<lb/>culi parte altera, quæ candorẽ duplicato maiorem præfert,
<pb o="23" file="429" n="429" rhead="LIBER I."/>
maius lumẽ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15310" xml:space="preserve">in bac enim maiores, denſioresq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15311" xml:space="preserve">ſtellæ ſunt, <lb/>quàm in altera: </s>
  <s xml:id="echoid-s15312" xml:space="preserve">quaſi non alia ulla de cauſa iubar, quàm ob <lb/>ſtellarũ lationẽ, fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15313" xml:space="preserve">Nã ſi hoc in circulo fiat, in quo pluri-<lb/>mæ ſunt ſtellæ et buius ipſius circuli magis in ea parte, quæ <lb/>multis, ac magnis ſtellis diffarcta apparet, bãc eſſe cauſam <lb/>affectionis familiarißimã existimare par eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15314" xml:space="preserve">Sed tũ circu-<lb/>lũ, tum ſtellas, quæ in eo ſunt, ex deſcriptione contẽplemur.</s>
  <s xml:id="echoid-s15315" xml:space="preserve"/>
</p>
  <figure>
    <image file="429-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/731P9Q9Y/figures/429-01"/>
  </figure>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15316" xml:space="preserve">Quas autem ſparſas uocitant, non licet in pilã ad bunc <lb/>intrudere modum, quòd nullam ulla unquam babeat poſi-<lb/>tionem, quæ oculo notari poßit, id quod in cœlũ afpectan-<lb/>tibus dilucidum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15317" xml:space="preserve">in boc enim circulo ſolo, quæ inter la-<lb/>tera iacent, ſtellis plena ſunt eiuſmodi: </s>
  <s xml:id="echoid-s15318" xml:space="preserve">in alijs uerò circulis,
<pb o="24" file="430" n="430" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ſtellis, ut patet, buiuſmodi uacãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15319" xml:space="preserve">Quare ſi cauſam cur co-<lb/>metæ appareãt, quaſi mediocriter dictã recipiamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s15320" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15321" xml:space="preserve">de <lb/>lacteo cãdore haud aliter habere ſentiẽdũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15322" xml:space="preserve">Quæ enim ibi <lb/>affe ctio circa unã ſtellã existit, bãc eãdẽ circa circulũ quẽ-<lb/>piam effici cõtingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15323" xml:space="preserve">Eſtq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15324" xml:space="preserve">lac ipſum (ut ita dixerim) ueluti <lb/>definitũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s15325" xml:space="preserve">facta ꝑ ſecretionẽ maximi circuli coma. </s>
  <s xml:id="echoid-s15326" xml:space="preserve">Et pró-<lb/>inde (ut iã dictũ eſt) nõ multi, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15327" xml:space="preserve">ſæpe fiũt cometæ, quòd <lb/>talis cõstitutio in bũc ſemper locũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15328" xml:space="preserve">cõtinuè excreta ſit, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15329" xml:space="preserve">per ſingulas excernatur circuitiones. </s>
  <s xml:id="echoid-s15330" xml:space="preserve">De biſce igitur, <lb/>quæ in mũdo terræ circunfuſo, qui ſupernis adbæret latio-<lb/>nibus fieri ſolẽt, de ſtellarũ diſcurſu, flãma ardẽte, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15331" xml:space="preserve">inſu-<lb/>per de crinitis ſyderibus, ac uocato lacte, dictũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15332" xml:space="preserve">tot enim <lb/>ferè ſunt affe ctiones, quæ circa huncce locum apparent.</s>
  <s xml:id="echoid-s15333" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s15334" xml:space="preserve">De cauſis pluuiæ, nubibusq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s15335" xml:space="preserve">, ac caliginis differentia. </s>
  <s xml:id="echoid-s15336" xml:space="preserve">CAP. </s>
  <s xml:id="echoid-s15337" xml:space="preserve">IX.</s>
  <s xml:id="echoid-s15338" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s15339" xml:space="preserve">_DE_ loco uerò ab iſto poſitione ſecundo, à terra uerò <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-430-01a" xlink:href="note-430-01"/>
primo (hic enim promiſcuus aquæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15340" xml:space="preserve">aẽris locus <lb/>existit) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15341" xml:space="preserve">biſce, quæ in ſuperiore eius parte contingunt, <lb/>agendum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15342" xml:space="preserve">Oportet autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15343" xml:space="preserve">borum principia ſuma-<lb/>mus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15344" xml:space="preserve">cauſas omniũ ſimiliter. </s>
  <s xml:id="echoid-s15345" xml:space="preserve">Principium igitur ut mo-<lb/>uens, præcipuumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s15346" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15347" xml:space="preserve">omnium primum, circulus ille est, <lb/>in quo manifestè ſolis latio, quæ ſegregat, congregatq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s15348" xml:space="preserve">, eo <lb/>quòd terræ propius, remotius´ ue fiat, generationis, atque <lb/>corruptionis cauſa existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15349" xml:space="preserve">Manente terra, humor qui <lb/>circa eam eſt, in uaporem à ſolis radijs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15350" xml:space="preserve">ab alio calore <lb/>ſuperno cõuerſus, in ſublime tẽdit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15351" xml:space="preserve">Calore uerò, cuius ope-<lb/>ra ſurrigebatur, uaporem deſerente, atque altero in ſupe-<lb/>rum locum diſperſo, altero etiã extincto, quod longius in <lb/>aërem, qui ſuper terrã eſt, euebatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15352" xml:space="preserve">uapor, frigore contra-<lb/>cto ob caloris destitutionem, atque loci naturam, rurſum <lb/>conſistit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15353" xml:space="preserve">ex aëre fit aqua, quæ posteà quàm genita eſt,
<pb o="25" file="431" n="431" rhead="LIBER I."/>
rurſum in terrã defertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15354" xml:space="preserve">Eſt aũt balitus, qui ex aqua or-<lb/>tum habet, uapor. </s>
  <s xml:id="echoid-s15355" xml:space="preserve">Qui uerò ex aëre in aquã mutari ſolet, <lb/>nubes. </s>
  <s xml:id="echoid-s15356" xml:space="preserve">Nebula autẽ, nubis in aquã concretæ ſuperfluitas. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15357" xml:space="preserve">Próinde, ſerenos dies potius, quàm pluuios, portẽdit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15358" xml:space="preserve">quip-<lb/>pe quæ ueluti nubes infœcũda, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15359" xml:space="preserve">ſemine exbauſta exiſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15360" xml:space="preserve"><lb/>Circulus autẽ iste, ſolis circulũ imitatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15361" xml:space="preserve">ſimul enim ille ad <lb/>latera, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15362" xml:space="preserve">iste ſurſum et deorſum mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15363" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15364" xml:space="preserve">cõſideraſ-<lb/>ſe oportet bũc ueluti fluuiũ aëris, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15365" xml:space="preserve">aquæ {pro}miſcuũ, in or-<lb/>bem ſurſum ac deorſum fluere. </s>
  <s xml:id="echoid-s15366" xml:space="preserve">Nã cùm ſol prope terrã fer-<lb/>tur, uaporis fluuius in ſublime effluit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15367" xml:space="preserve">cùm uerò ſe dimouit, <lb/>aquæ fluuius in terrã defluit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15368" xml:space="preserve">quod citra ullã intercapedinẽ <lb/>haud abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15369" xml:space="preserve">ordine fieri ſolet Quare ſi priores Oceani no-<lb/>mine, inuolucri cauſa utebãtur, bũc fortaßis fluuiũ dixerint, <lb/>qui circa terrã fluit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15370" xml:space="preserve">Humore aũt ſemper in altũ ui caloris <lb/>ſcandẽte, et rurſus deorſum ad terrã ob refrio<unsure/>erationẽ ruẽ-<lb/>te, cõtingẽtibus affectibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15371" xml:space="preserve">eorũ ꝗ<unsure/>buſdã differẽtijs pro-<lb/>priè no mina poſita ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15372" xml:space="preserve">Nam cùm minutatim deſcendit, <lb/>ſtillæ cùm per partes maiuſculas, pluuia nuncupari ſolet.</s>
  <s xml:id="echoid-s15373" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div283" type="float" level="2" n="2">
<note position="left" xlink:label="note-430-01" xlink:href="note-430-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, de <lb/>cauſis pluuiæ <lb/>de´q; nubis, &amp; <lb/>caliginis diffe-<lb/>rentia, deter-<lb/>minat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s15374" xml:space="preserve">Roris, ac pruinæ cauſæ.</s>
  <s xml:id="echoid-s15375" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div285" type="section" level="1" n="163">
<head xml:id="echoid-head191" xml:space="preserve">CAP. X.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rifto. de <lb/>roris &amp; pruinæ <lb/>caufis determi <lb/>nat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15376" xml:space="preserve">_E_X eo autem, quod interdiu euaporat, quantumcũque <lb/>attolli in ſublime nequiuerit, ob caloris ipſum eleuan-<lb/>tis, ad uaporem qui ſurrigitur, paruitatem cùm rurſum de-<lb/>ſcendit concepto per noctem frigore, ros &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15377" xml:space="preserve">pruina uoci-<lb/>tatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15378" xml:space="preserve">Pruina quidem, cùm uapor fuerit antè conglaciatus, <lb/>quàm rurſum in aquam concreuerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15379" xml:space="preserve">Fit autem per bye-<lb/>mem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15380" xml:space="preserve">potißimū frigidioribus in locis. </s>
  <s xml:id="echoid-s15381" xml:space="preserve">Rosuerò, cùm <lb/>in aquam uapor fuerit denſatus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15382" xml:space="preserve">nec tepor tantas ui-<lb/>reis babuerit, ut quod ſublatum ſit aßiccare: </s>
  <s xml:id="echoid-s15383" xml:space="preserve">necitidem fri-<lb/>gus, ut ipſum uaporem gelare, propter uel loci, uel tem-<lb/>poris naturam calentiorem quiuerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15384" xml:space="preserve">Ros enim per temp<unsure/>e-
<pb o="26" file="432" n="432" rhead="ARIST. METEOROL."/>
riem magis, inq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15385" xml:space="preserve">temperatioribus locis naſci ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s15386" xml:space="preserve">pruina, <lb/>uti dictum eſt, contrà. </s>
  <s xml:id="echoid-s15387" xml:space="preserve">Conſtat enim uaporem aqua eſſe ca-<lb/>lidiorem: </s>
  <s xml:id="echoid-s15388" xml:space="preserve">quippe qui ſubleuantem adhuc ignem habeat.</s>
  <s xml:id="echoid-s15389" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15390" xml:space="preserve">Quare pruinæ cõcretio ad frigiditatem pertinet maiuſ-<lb/>culam. </s>
  <s xml:id="echoid-s15391" xml:space="preserve">Fiunt autẽ ambo, nõ niſi ſerena nocte, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15392" xml:space="preserve">à uen-<lb/>tis ſilente. </s>
  <s xml:id="echoid-s15393" xml:space="preserve">Nã neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15394" xml:space="preserve">cùm ſudum, ſerenumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15395" xml:space="preserve">nõ fuerit, attol-<lb/>letur quicquam, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15396" xml:space="preserve">ſpirãte uento cõſistere poterit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15397" xml:space="preserve">Quæ <lb/>ideo fieri, quia uapor non longè à terra ſurrigatur, indicio <lb/>eſt, pruinã in mõtibus nõ gigni. </s>
  <s xml:id="echoid-s15398" xml:space="preserve">Huius rei duæ ſunt cau-<lb/>ſæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s15399" xml:space="preserve">Vna bæc eſt, quòd è locis bumilibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15400" xml:space="preserve">aquoſis in ſub-<lb/>lime attollitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15401" xml:space="preserve">Pròinde calor cuebẽs, quaſi qui pondus fe-<lb/>rat maius, quàm ſuis congruat uiribus, in locum admodùm <lb/>altũ ſurrigere illud nequit, ſed baud procul à terra rurſum <lb/>dimittit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15402" xml:space="preserve">Altera, quòd aër, qui in locis editioribus eſt ma <lb/>ximè fluit, agitaturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s15403" xml:space="preserve">, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15404" xml:space="preserve">constitutionẽ eiuſmodi diſſoluit, <lb/>ac dißipat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15405" xml:space="preserve">Fit aũt ubiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15406" xml:space="preserve">ros flãte auſtro, nõ aquilone, præ-<lb/>terquàm in Ponto, ubi cõtrà uſu euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15407" xml:space="preserve">Nã ſpirante aqui-<lb/>lone, ros fieri ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s15408" xml:space="preserve">auſtro, nõ ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15409" xml:space="preserve">Cauſa autẽ ſimiliter <lb/>babet atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15410" xml:space="preserve">illud, quòd tẽperatis, nõ bybernis tẽporibus ros <lb/>gignitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15411" xml:space="preserve">Etenim tẽperiẽ auſter importat, aquilo byemem: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15412" xml:space="preserve">algidus enim eſt, qua re exhalationis calorem ſuo frigore <lb/>extinguit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15413" xml:space="preserve">At in Ponto nõ tantam tẽperiem cõmittit auſter, <lb/>ut uapor cooriri queat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15414" xml:space="preserve">Sed aquilo frigore ſuo circumobſi-<lb/>ſtens, calorem congregat, adeò ut calor maior uchementius <lb/>uaporẽ eliciat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15415" xml:space="preserve">Quod etiam extra pontum fieri, ſæpenume-<lb/>ro cernere licet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15416" xml:space="preserve">Nam putei flante aquilone, quàm auſtro, <lb/>largius uaporẽ euomũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15417" xml:space="preserve">uerùm aquilonij flatus antè calorë <lb/>præſocant, quàm ut ulla uaporis copia conſiſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s15418" xml:space="preserve">at auſtrini <lb/>exhalationem aſtringi ſinunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15419" xml:space="preserve">Porrò aqua non périnde hîe <lb/>concreſcit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15420" xml:space="preserve">co in loco qui nubes complectitur.</s>
  <s xml:id="echoid-s15421" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="27" file="433" n="433" rhead="LIBER I."/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s15422" xml:space="preserve">Niuis cauſæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15423" xml:space="preserve">accidentia.</s>
  <s xml:id="echoid-s15424" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div286" type="section" level="1" n="164">
<head xml:id="echoid-head192" xml:space="preserve">CAP. XI.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. <lb/>quæ ſunt niuis <lb/>cauſæ, earũq́; <lb/>generationẽ &amp; <lb/>accidentia de, <lb/>clarat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15425" xml:space="preserve">_T_Ria ſiquidem corpora cõſistẽtia ob frigus, aqua, nix, <lb/>grando, illinc uenire ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s15426" xml:space="preserve">quorũ duo pari ratione, <lb/>ac eiſdem de cauſis, quibus ea quæ fiunt nõ procul à terra, <lb/>effici aſſolent, intẽſione tamẽ, ac remißione, multitudine, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15427" xml:space="preserve"><lb/>paucitate diſcrepant. </s>
  <s xml:id="echoid-s15428" xml:space="preserve">Nix nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s15429" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15430" xml:space="preserve">pruina, itẽ pluuia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15431" xml:space="preserve"><lb/>ros ſunt idem: </s>
  <s xml:id="echoid-s15432" xml:space="preserve">uerùm illud multũ, hoc paucũ existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15433" xml:space="preserve">Nã plu <lb/>uia fit ex multo uapore frigeſcẽte. </s>
  <s xml:id="echoid-s15434" xml:space="preserve">Cuius cauſa eſt tum loci, <lb/>tum tẽporis amplitudo, in quo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15435" xml:space="preserve">ex quo colligitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15436" xml:space="preserve">Ros <lb/>uerò paucũ quid existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15437" xml:space="preserve">nã cõstitutio, ſingulorũ dierũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15438" xml:space="preserve"><lb/>locus, paruus existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15439" xml:space="preserve">quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15440" xml:space="preserve">ortus celeritas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15441" xml:space="preserve">parua mul <lb/>titudo ſigniſicant. </s>
  <s xml:id="echoid-s15442" xml:space="preserve">Cõſimiliter pruina &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15443" xml:space="preserve">nix, ſeſe habẽt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15444" xml:space="preserve">Nã cùm nubes ſuerit cõgelata, nix: </s>
  <s xml:id="echoid-s15445" xml:space="preserve">cùm uapor, pruina emer <lb/>git. </s>
  <s xml:id="echoid-s15446" xml:space="preserve">Quocirca uel tẽporis, uel regionis frigidæ indiciũ exi-<lb/>ſtit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15447" xml:space="preserve">non enim, niſi ſrigus dominaretur, congelaſceret: </s>
  <s xml:id="echoid-s15448" xml:space="preserve">cùm <lb/>multam adhuc retineat caliditatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s15449" xml:space="preserve">In nube nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15450" xml:space="preserve">multus <lb/>adhuc calor ineſt, qui ex eo ſupereſt igni, qui à tellure hu-<lb/>morem in uaporẽ cõuerſum ſuſtulit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15451" xml:space="preserve">At grando illic quidẽ <lb/>fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15452" xml:space="preserve">in quo autẽ loco uapores nõ longè à terra inuehuntur, <lb/>hæc deſicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15453" xml:space="preserve">Nã (ſicuti diximus) utillic nix, ita hîc pruina: </s>
  <s xml:id="echoid-s15454" xml:space="preserve"><lb/>itẽ ut illic pluuia, ita hîc ros enaſci aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15455" xml:space="preserve">Sed ut illic gran-<lb/>do, ita hîc ſimile nullũ è regione aßignari poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15456" xml:space="preserve">cuius cau-<lb/>ſa, cùm de grandine dixerimus, erit perſpicua.</s>
  <s xml:id="echoid-s15457" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div287" type="section" level="1" n="165">
<head xml:id="echoid-head193" xml:space="preserve">Grando vbi generetur, &amp; quo tẽpore magis.</head>
<head xml:id="echoid-head194" xml:space="preserve">CAP. XII.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc de grãdi, <lb/>ne Ā<unsure/>riſto. de, <lb/>terminat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15458" xml:space="preserve">_S_Vmere autem ſimul oportet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15459" xml:space="preserve">quæ circa eius ortum <lb/>contingant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15460" xml:space="preserve">quæ haudquaquam ſeducant, quæqúe <lb/>haud præter rationem eſſe uideantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15461" xml:space="preserve">Grando nanque gla-<lb/>cies eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15462" xml:space="preserve">concreſcit autẽ aqua per byemem. </s>
  <s xml:id="echoid-s15463" xml:space="preserve">Ipſæ uerò gran-<lb/>dines uere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15464" xml:space="preserve">autumno potißimum fieri ſolent, déinde &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15465" xml:space="preserve"><lb/>æſtate, hyeme autem rarenter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15466" xml:space="preserve">tum cùm non admodum
<pb o="28" file="434" n="434" rhead="ARIST. METEOROL."/>
magnum fuerit frigus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15467" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15468" xml:space="preserve">in totum grãdines, in locis <lb/>tẽperatioribus fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15469" xml:space="preserve">niues, frigidiuſculis. </s>
  <s xml:id="echoid-s15470" xml:space="preserve">Metas autẽ egre-<lb/>ditur rationis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15471" xml:space="preserve">illud, aquã ſupero in loco cõgelari. </s>
  <s xml:id="echoid-s15472" xml:space="preserve">Nã <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15473" xml:space="preserve">fieri poteſt, ut aqua antè cõglaciata ſit, quàm ortum <lb/>ſubierit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15474" xml:space="preserve">aut per ullum tẽporis ſpatium in ſublimi ſuſpenſa <lb/>maneat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15475" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15476" xml:space="preserve">prout ſtillæ ob paruitatem ſupernè <lb/>inſident, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15477" xml:space="preserve">in aëre uerſantur, périnde ut ipſi quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15478" xml:space="preserve">aquæ, <lb/>ſæpe terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15479" xml:space="preserve">aurũ ob partiũ ſubtilitatẽ innatãt, ſi in aëre <lb/>pluuia inuebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15480" xml:space="preserve">Coëuntibus autem cõpluribus paruis, ma-<lb/>gnæ ſtillæ decidũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15481" xml:space="preserve">Quod grãdini obuenire nequit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15482" xml:space="preserve">nõ enim <lb/>concreta, liquidorum more, coaleſcere queunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15483" xml:space="preserve">Quòd aqua <lb/>tanta in alto manſiſſet, liquet: </s>
  <s xml:id="echoid-s15484" xml:space="preserve">nam alioqui baudquaquam <lb/>tanta fuiſſet conglatiata. </s>
  <s xml:id="echoid-s15485" xml:space="preserve">Sunt igitur quibus buiuſce affe-<lb/>ctus, ac generationis cauſa, bæc eſſe uideatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15486" xml:space="preserve">nubem cùm <lb/>in ſuperiorem locum, qui iccirco frigidior eſt, quòd ſolariũ <lb/>radiorum à terrarefractiones inibi deſinãt, fuerit propul-<lb/>ſa, perueniritq́ illuc, in aquã denſari. </s>
  <s xml:id="echoid-s15487" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15488" xml:space="preserve">æſtate, <lb/>inq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15489" xml:space="preserve">æſtuantibus locis, grandines gigni potius uolunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15490" xml:space="preserve">quod <lb/>tum calor longius à terra nubes ſurſum uerſus propellat. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15491" xml:space="preserve">Contingit autem in locis admodum editis, grandinem ne-<lb/>quaquam fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s15492" xml:space="preserve">quanquàm illic fieri oportebat, uti &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15493" xml:space="preserve">niuẽ <lb/>in altis fierilocis maximè uidemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15494" xml:space="preserve">Præterea ſæpe uiſæ ſunt <lb/>nubes circaterrã cum ingentiſono ſerri, adeò ut id terrorẽ <lb/>incuteret biſce, qui audiebant, uidebantq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s15495" xml:space="preserve">, quaſi maius <lb/>quippiam eſſet futurũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s15496" xml:space="preserve">Interdum autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15497" xml:space="preserve">poſtquàm eiuſ-<lb/>modi nubes abſque ſono apparuerunt, fit grando multa, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15498" xml:space="preserve">magnitudine incredibili, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15499" xml:space="preserve">figura nequaquam globo-<lb/>ſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s15500" xml:space="preserve">propterea quòd eius delatio tempore paruo abſuma-<lb/>tur, tanquam prope terram facta concretione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15501" xml:space="preserve">non pér-<lb/>inde ut illi aiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15502" xml:space="preserve">At uerò neceſſarium eſt, potißimum con-
<pb o="29" file="435" n="435" rhead="LIBER I."/>
cretionis cauſam, magnas efficere grandines: </s>
  <s xml:id="echoid-s15503" xml:space="preserve">ſiquidẽ grãdo <lb/>glacies eſt, id quod cuiuis perſpicuum existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15504" xml:space="preserve">Magnæ autẽ <lb/>ſunt, quæ nequaquam rotundam babent figuram: </s>
  <s xml:id="echoid-s15505" xml:space="preserve">quod ar-<lb/>gumento eſt, grandines non procul à terra cõcreuiſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s15506" xml:space="preserve">Nam <lb/>quæ eminus decidunt, circunfractæ, quod per longũ feran-<lb/>tur interuallum, ut figurarotundæ, ita magnitudine mino-<lb/>res euadere ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s15507" xml:space="preserve">Patet igitur cõcretionem non ideo eue-<lb/>nire, quòd nubes in ſuperiorem locũ, qui multo frigore ri-<lb/>get, {pro}pellantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15508" xml:space="preserve">At cùm hic mutua calidi ac frigidi pugna, <lb/>antiperistaſin fieri uideamus (ob quod ut æſtuante tẽpore <lb/>ſubterranea loca, frigida ſunt, ita gelante calida) hoc ipſum <lb/>in ſupero quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15509" xml:space="preserve">loco fieri putandũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15510" xml:space="preserve">Próinde frigus tem-<lb/>pore calidiuſculo, introrſum per antiperistaſin coactum <lb/>ob circundantem calorẽ, interdum celeriter aquam è nube <lb/>facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15511" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15512" xml:space="preserve">multò maiores ſtillæ, et aquæ impetuo-<lb/>ſiores, æstuantibus diebus quàm byberno tempore fiunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15513" xml:space="preserve">Impetuoſiores nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15514" xml:space="preserve">dicũtur, cùm denſiores ex alto ruunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15515" xml:space="preserve"><lb/>quod profectò euenire ſolet ob concretionis celeritatem.</s>
  <s xml:id="echoid-s15516" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15517" xml:space="preserve">Hoc autem ipſum, contra fit, quàm Anaxagoras dicat. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15518" xml:space="preserve">Is etenim nubẽ, cùm in frigidum aſcendit aërem, hoc pati <lb/>aſſerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15519" xml:space="preserve">Nos uerò ubi deſcendit in calidum: </s>
  <s xml:id="echoid-s15520" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15521" xml:space="preserve">tunc maxi-<lb/>mè, cum in maximè calidum. </s>
  <s xml:id="echoid-s15522" xml:space="preserve">Cùm autem frigus adbuc <lb/>magis in proſundum coactum fuerit ab exteriore calore, <lb/>quàm fecerit, aquam conglaciat magis, emergitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15523" xml:space="preserve">grando: </s>
  <s xml:id="echoid-s15524" xml:space="preserve"><lb/>quod accidit ubi aquæ in inum lationem congelatio ante-<lb/>uertit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15525" xml:space="preserve">Nam ſi aqua tanto in tempore deſcendat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15526" xml:space="preserve">frigus, <lb/>cùm ſit uebemens, in minori conglaciauerit, nil uetat aquã, <lb/>cùm adbuc erat in ſublimi, fuiſſe gelatã, ſi gelatio breuiori, <lb/>quàm delatio, tẽpore abſoluatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15527" xml:space="preserve">Item quò propius, acre-<lb/>pentè magis concretio facta fuerit, eò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15528" xml:space="preserve">aquæ impetuo-
<pb o="30" file="436" n="436" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ſiores, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15529" xml:space="preserve">ſtillæ, atque grandines maiores euadũt, quòd per <lb/>breuem ferantur locum. </s>
  <s xml:id="echoid-s15530" xml:space="preserve">Grandesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15531" xml:space="preserve">ſtillæ, non denſæ cadũt <lb/>eadem de cauſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s15532" xml:space="preserve">Minus autem grãdo æſtate, quàm uere, <lb/>aut autumno, magis tamẽ quàm hyeme fieri ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s15533" xml:space="preserve">quòd aër <lb/>per æſtatem ſit aridior, uerno tempore ad huc humidus, au-<lb/>tumno iam humeſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15534" xml:space="preserve">Fiunt autem (quemadmodum dixi-<lb/>mus) grandines etiã circa æſtatis calcem haud alia de cau-<lb/>ſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s15535" xml:space="preserve">Nonnihil autem facit ad concretionis celeritate<unsure/>m, præ-<lb/>cedens aquæ cõcalfactio. </s>
  <s xml:id="echoid-s15536" xml:space="preserve">Quãdoquidẽ quæ prius incaluit, <lb/>ocyus refrigerari aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15537" xml:space="preserve">Quocirca multi cùm calidam ce-<lb/>lerius refrigerare uolunt, prius inſolant. </s>
  <s xml:id="echoid-s15538" xml:space="preserve">Item accolæ Ponti <lb/>cùm ſupra glaciem domunculas extruunt, quò piſcium ue-<lb/>natui incumbant (uenantur enim, interſciſſa glacie) aquam <lb/>calidam arundinibus circunfundunt, quòd celerius duretur <lb/>in gelu. </s>
  <s xml:id="echoid-s15539" xml:space="preserve">Nam glacie ut plumbo utũtur, quò immotæ per-<lb/>ſistant arundines: </s>
  <s xml:id="echoid-s15540" xml:space="preserve">conſistens autem aqua, calida celeriter <lb/>efficitur in feruidis regionibus, temporibusq́. </s>
  <s xml:id="echoid-s15541" xml:space="preserve">Fiunt etiã <lb/>circa Arabiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15542" xml:space="preserve">Aethiopiam per æſtatẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15543" xml:space="preserve">nõ per hye-<lb/>mem, aquæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s15544" xml:space="preserve">eæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15545" xml:space="preserve">impetuoſæ, ac eodem die ſæpe, eandem ob <lb/>cauſam. </s>
  <s xml:id="echoid-s15546" xml:space="preserve">Nã per Antiperistaſin, quæ ob uehementem regio-<lb/>nis æſtum cõmittitur, citò rigent. </s>
  <s xml:id="echoid-s15547" xml:space="preserve">Sed de pluuia, rore, niue, <lb/>pruina, grandine, quam ob cauſam fiant, quænam item ſit <lb/>eorum natura, tot à nobis dicta ſint.</s>
  <s xml:id="echoid-s15548" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s15549" xml:space="preserve">De Ventis, Fluuijs, ac Fontibus.</s>
  <s xml:id="echoid-s15550" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div288" type="section" level="1" n="166">
<head xml:id="echoid-head195" xml:space="preserve">CAP. XIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15551" xml:space="preserve">_DE_ uentis autẽ, flatibusq́ omnibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15552" xml:space="preserve">inſuper de flu-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-436-01a" xlink:href="note-436-01"/>
uijs, ac mari, allatis prius de hiſce aduerſus noſipſos <lb/>dubitationibus, dicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15553" xml:space="preserve">Nam ut de cæteris alijs, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15554" xml:space="preserve">de <lb/>hiſce, nihil eiuſcemodi à maioribus dictũ accepimus, quod <lb/>non uel quiuis dicere queat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15555" xml:space="preserve">Sunt autem qui aërem mo-<lb/>tum ſubeuntem, fluitantemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15556" xml:space="preserve">eſſe uenium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15557" xml:space="preserve">hunc eundem
<pb o="31" file="437" n="437" rhead="LIBER I."/>
conſistentem nubem, rurſum, aquamq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s15558" xml:space="preserve">: tanquam eadem ſit <lb/>flatus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15559" xml:space="preserve">aquæ naiura, necnon uenium motionem aëris <lb/>aſſerant. </s>
  <s xml:id="echoid-s15560" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15561" xml:space="preserve">ex eorũ numero, qui doctè loqui <lb/>uolunt, quidam uentos omneis unũ eſſe uentum aiunt, quia <lb/>omnem aërem, qui motum ſubeat, eundem, atque unum eſſe <lb/>contingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15562" xml:space="preserve">Sed cùm nullam ſubeat differentiam, uideri ta-<lb/>men differre, propter loca unde ſemper ſiuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15563" xml:space="preserve">Périnde di <lb/>centes, ac ſi quis omnia quoque flumina, unum eſſe flumen <lb/>putet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15564" xml:space="preserve">Quocirca plerique citra inquiſitionem melius di-<lb/>cunt, quàm qui diſquiſitione adhibita ad hunc dicunt mo-<lb/>dum. </s>
  <s xml:id="echoid-s15565" xml:space="preserve">Nã ſi tam amnes, quàm flatus uniuer ſi ab uno cor-<lb/>riuarentur primordio, forſitan qui ita dicunt, quippiã dice-<lb/>rent. </s>
  <s xml:id="echoid-s15566" xml:space="preserve">Sin uerò hic, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15567" xml:space="preserve">ibi ſimiliter res habeat, lepidè qui-<lb/>dem hoc dictum eſſe, non tamen uerè, perſpicuum existit.</s>
  <s xml:id="echoid-s15568" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div288" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-436-01" xlink:href="note-436-01a" xml:space="preserve">Hîc de ventis, <lb/>fiuuijs, &amp; fon, <lb/>tibus Ā<unsure/>riftol <lb/>determinat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15569" xml:space="preserve">Quandoquidem hoc congruam habet conſiderationem, <lb/>nempe quid ſit uentus, quo pacto naſcatur, quid uentũ mo-<lb/>ueat, unde ſit uenti exordium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15570" xml:space="preserve">utrum haud ſecus, quàm è <lb/>uaſe quodam effluere uentum accipere oporteat: </s>
  <s xml:id="echoid-s15571" xml:space="preserve">idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15572" xml:space="preserve">tan-<lb/>tiſper fieri, dum uas ſit inanitum, quaſi ex utre dißiliret, an <lb/>perinde utipſi quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15573" xml:space="preserve">pictores uentos depingunt ex ſeipſis <lb/>flatus initiũ emittentes. </s>
  <s xml:id="echoid-s15574" xml:space="preserve">De fluuiorum autem generatio-<lb/>ne, haud dißimilem quidã habent opinionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s15575" xml:space="preserve">Etenim aquã <lb/>ſolaribus radijs leuatam in ſublime, cùm plura rurſum, ag-<lb/>gregata, congeſtaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15576" xml:space="preserve">fuerit in terræ uiſceribus, tanquã ex al-<lb/>uo prægrandi erumpere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15577" xml:space="preserve">aut fluuios omneis ex una, aut <lb/>aliũ ex alia ſcaturire, nec ullã gigni aquã, ſed quæ hybernis <lb/>menſibus in huiuſmodi cõceptacula collecta fuerit, hanc in <lb/>amniũ euadere multitudinẽ, arbitrantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15578" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15579" xml:space="preserve">ob id, putan t <lb/>maiores ſemper hyeme, quàm æstate profluere. </s>
  <s xml:id="echoid-s15580" xml:space="preserve">Et quoſdã <lb/>perennes eſſe, quoſdam minimè. </s>
  <s xml:id="echoid-s15581" xml:space="preserve">Quorum enim congeſta
<pb o="32" file="438" n="438" rhead="ARIST. METEOROL."/>
aqua ob cõceptaculi magnitudinem adeò multa existit, ut <lb/>ſufficiat, nec prius abſumatur, quàm tempore hyberno rur-<lb/>ſum pluuia aqua ſuperueniat, abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15582" xml:space="preserve">ulla intercapedine flue-<lb/>re dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15583" xml:space="preserve">Contrà, qui minora habent conceptacula, hos ob <lb/>aquæ paucitatẽ antè aßiccari, euacuato nimirũ uaſe, quàm <lb/>cœlestis ſuperueniat aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s15584" xml:space="preserve">Atqui liquet quòd ſi quis uelit, <lb/>ficto antè conſpectũ ueluti ſuſceptaculo, quod per ſingulos <lb/>dies fluentem cõtinenter aquam capiat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15585" xml:space="preserve">multitudinc<unsure/>m <lb/>contemplari, tota quæ effluit in annũ aqua recepta magni-<lb/>tudine molem terræ exuperabit, aut certè parum deficiet.</s>
  <s xml:id="echoid-s15586" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15587" xml:space="preserve">Attamen cõplura eiuſmodi in pleriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15588" xml:space="preserve">terræ partibus <lb/>euenire cõstat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15589" xml:space="preserve">Verumenimuero abſurdum fuerit, ſi quis <lb/>nõ putet eandem ob cauſam ex aere aquam etiam in terræ <lb/>uiſceribus naſci, ob quam ſuprà terrã fieri aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15590" xml:space="preserve">Quare ſi <lb/>hic aër ad uaporis naturã accedens, ob frigus in aquã den-<lb/>ſeſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15591" xml:space="preserve">idẽ hoc ab ea quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s15592" xml:space="preserve">, quæ in terra eſt frigiditate eue-<lb/>nire, ac fieri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15593" xml:space="preserve">non ſolũ aquam eam, quæ in illa ſequeſtra-<lb/>ta ſit fluere, ſed continuè fieri cenſeamus operæpretiũ eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15594" xml:space="preserve">Præterea dato quòd aqua quotidie ortum nõ ſubeat, ſed in <lb/>ratione rerũ ſit, haud quaquã tale eſſe fluuiorum exordium, <lb/>nimirùm ſtagna quædã ſub terra ſemota, ut quidam aiunt, <lb/>oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s15595" xml:space="preserve">ſed ut in eo quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15596" xml:space="preserve">quieſt ſupra terrã, loco, exiguæ <lb/>aſpergines coagmẽtantur, quæ rurſum alijs coëunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15597" xml:space="preserve">tan-<lb/>dem copioſus imber decidit, ſic etiam in terra grandiores <lb/>guttas ex paruis fact as ſtillare primùm, necnon fluuiorum <lb/>principia eſſe, quaſdam ueluti ſcaturigines aquarum, quæ <lb/>in una aliquam terræ partem concurrant. </s>
  <s xml:id="echoid-s15598" xml:space="preserve">Quod expe-<lb/>rientia ipſa declarat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15599" xml:space="preserve">Nam qui aquæ ductus ſtruant, ſcro-<lb/>bibus, atque cuniculis aquam deducere, tanquam ab excel-<lb/>ſis ſudante terra, ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s15600" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15601" xml:space="preserve">amniũ fluxus è
<pb o="33" file="439" n="439" rhead="LIBER I."/>
montibus corriuari cernuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15602" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15603" xml:space="preserve">plurimi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15604" xml:space="preserve">maximi <lb/>amnes, è maximis defluunt montibus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15605" xml:space="preserve">Pari modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15606" xml:space="preserve">mõti-<lb/>bus, locisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15607" xml:space="preserve">excelſis uicini ſunt fontes plurimi: </s>
  <s xml:id="echoid-s15608" xml:space="preserve">in planis ue-<lb/>rò, latisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15609" xml:space="preserve">cãpis pauci admodũ ſine fluuijs fiũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15610" xml:space="preserve">Mõtana ſi-<lb/>quidem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15611" xml:space="preserve">edita loca, tanquam ſpõgia quædã locis incum-<lb/>bentia humilibus, pauxillatim quidẽ, ſed multis ex partibus <lb/>effundũt, ſtillantq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15612" xml:space="preserve">aquam. </s>
  <s xml:id="echoid-s15613" xml:space="preserve">Nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15614" xml:space="preserve">magnã aquæ ex alto ca-<lb/>dtis copiã intra ſe admittũt (quid enim intereſt, cõcaua´ ne <lb/>ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15615" xml:space="preserve">ſupina, an deuexa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15616" xml:space="preserve">prona montium circũferentia? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15617" xml:space="preserve">utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15618" xml:space="preserve">enim pacto æqualẽ corporis molẽ amplectetur) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15619" xml:space="preserve"><lb/>uaporem egredientem in ſublime frigefaciunt, rurſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15620" xml:space="preserve">in <lb/>liquorem cogũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15621" xml:space="preserve">Quocirca amniũ maximi (ſicuti diximus) <lb/>è maximis profluere montibus uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15622" xml:space="preserve">quod hiſce, qui <lb/>terræ ambitus contẽplantur, perſpicuum exiſtit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15623" xml:space="preserve">Etenim <lb/>uniuerſi, quos nõ contingit dicentes eoſdem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15624" xml:space="preserve">ſpectato-<lb/>res fuiſſe, ex hiſce, quæ à ſingulis percontando acceperunt, <lb/>eos ad hunc deſcripſere modũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s15625" xml:space="preserve">In Aſia igitur è mõte Pa-<lb/>ropamiſo plurimi, maximiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15626" xml:space="preserve">oẽs defluere uiſuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15627" xml:space="preserve">Cæ-<lb/>terum hic, cõmuni cõſenſu, omniũ eorũ maximus eſt, qui ad <lb/>hybernum uertuntur orientem. </s>
  <s xml:id="echoid-s15628" xml:space="preserve">Nam eo iam ſuperato, exte-<lb/>rum mare cernitur, cuius finẽ, qui citra incolunt, haudqua-<lb/>quam habent perſpectũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s15629" xml:space="preserve">Ex hoc itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15630" xml:space="preserve">inter cæteros amneis, <lb/>Bactrus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15631" xml:space="preserve">Choaſpes, et Araxes defluũt, à quo Tanais, qui <lb/>pars eius eſt, in Mæotim lacum corriuatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15632" xml:space="preserve">Fluit etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15633" xml:space="preserve"><lb/>Indus ex eo mõte: </s>
  <s xml:id="echoid-s15634" xml:space="preserve">maximum ex omnibus fluminibus aqua-<lb/>rum agmen euoluens. </s>
  <s xml:id="echoid-s15635" xml:space="preserve">Ex Caucaſo uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15636" xml:space="preserve">pleriq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15637" xml:space="preserve">alij tam <lb/>numero, quàm mole exuperantes defluunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15638" xml:space="preserve">Phaſis. </s>
  <s xml:id="echoid-s15639" xml:space="preserve">Cau-<lb/>caſus autem mons eſt eorum, qui ad æstiuum ſolis exortum <lb/>uergũt, multitudine, pariter atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15640" xml:space="preserve">celſitudine maximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15641" xml:space="preserve">Cel-<lb/>ſitudinisautem argumentum inde colligi poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15642" xml:space="preserve">Nam tum
<pb o="34" file="440" n="440" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ab eo loco, quem Bathea (hoc eſt pro funda) Ponti uocant, <lb/>tum ab hiſce, qui Mæotici lacus ostiũ nauigio ſubeũt, cer-<lb/>nitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15643" xml:space="preserve">Præterea ſummæ eius partes noctu, mane inquã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15644" xml:space="preserve"><lb/>ueſperi, ad tertiã uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15645" xml:space="preserve">partem radijs illustrãtur ſolaribus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15646" xml:space="preserve">Multitudinis uerò, quia cùm multas ſedes habeat, in quibus <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15647" xml:space="preserve">populos multos inhabitare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15648" xml:space="preserve">lacus magnos eſſe dicãt, <lb/>attamen eas omneis ad ſummũ uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15649" xml:space="preserve">cacumen cognitas eſſe <lb/>aſſerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15650" xml:space="preserve">Porrò ex Pyrenæo (hic autẽ mons eſt Celticæ re-<lb/>gionis, æquino ctialẽ occaſum ſpectans) Ister &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15651" xml:space="preserve">Tarteſſus <lb/>defluunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15652" xml:space="preserve">hic, extra Herculis columnas: </s>
  <s xml:id="echoid-s15653" xml:space="preserve">ille, totã interfluens <lb/>Europam in Pontũ effunditur Euxinum. </s>
  <s xml:id="echoid-s15654" xml:space="preserve">Ex cæterorũ <lb/>autem amniũ numero, plurimi ad ſeptentrionem è mõtibus <lb/>Hercinijs profluunt, qui tam altitudine, quàm multitudine <lb/>maximi in hoc tractu habentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15655" xml:space="preserve">Sub ipſo autẽ ſeptentrione <lb/>ultra extremã Scythiã, montes Rhipbæi appellati, ſiti ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15656" xml:space="preserve"><lb/>de quorũ magnitudine, fabuloſa admodũ ſunt, quæ ferun-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15657" xml:space="preserve">Plurimi igitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15658" xml:space="preserve">cæterorũ poſt Istrum fiuuiorũ ma-<lb/>ximi, inde (ut aiunt) effluunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15659" xml:space="preserve">Simili autem modo in ipſa <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15660" xml:space="preserve">A frica, alij, Aegon, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15661" xml:space="preserve">Nyſes ex Aethiopũ monti-<lb/>bus defluunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15662" xml:space="preserve">alij, qui inter celebratos maximi ſunt, amnis <lb/>inquam Chremetes nomine, qui in exterũ mare exoneratur, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15663" xml:space="preserve">Nili fluentũ primum è monte, cui Argenteo nomen eſt, <lb/>ortum habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s15664" xml:space="preserve">Ex hiſce autẽ, qui Græciã alluunt, Achelous <lb/>è Pindo, unde &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15665" xml:space="preserve">Inachus effluit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15666" xml:space="preserve">At Strymon, Neſtus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15667" xml:space="preserve"><lb/>Hebrus, qui tres numero omnes ſunt, è Scombro ducunt <lb/>originem. </s>
  <s xml:id="echoid-s15668" xml:space="preserve">Mul{ca} itidem flumina ex Rhodope cooriun-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15669" xml:space="preserve">Atque ſimiliter cæteros quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15670" xml:space="preserve">amneis fluere quiſ-<lb/>piam deprehẽdat: </s>
  <s xml:id="echoid-s15671" xml:space="preserve">uerùm testimonij gratia hoſce diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s15672" xml:space="preserve"><lb/>Quicunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15673" xml:space="preserve">enim amnes è paludibus Huere uidentur, ex eiuſ-<lb/>modi<unsure/>profectò redduntur, quas ferè omneis ſub montibus,
<pb o="35" file="441" n="441" rhead="LIBER I."/>
aut locis, quæ molliter aſſurgunt, eſſe ſitas cõtingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15674" xml:space="preserve">Quòd <lb/>igitur cenſendum non ſit fluuiorum primordia haud ſecus, <lb/>quàm ex ſequestratis quibuſdã cauernis fieri, constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15675" xml:space="preserve">Nec <lb/>enim terræ locus ut ita dixerim ſufficeret. </s>
  <s xml:id="echoid-s15676" xml:space="preserve">quemadmodum <lb/>nec nubium, ſi eam dũtaxat, quæ eſt in ratione rerum fluere <lb/>oporteret, nec elaberetur una quidem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15677" xml:space="preserve">altera rurſum gi-<lb/>gneretur, ſed ſemper ex ea quæ in rerũ natura existit, pro-<lb/>meretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15678" xml:space="preserve">Item illud, ad montiũ radices fonteis eſſe, teſtatur <lb/>locum aquam proptereà distributim reddere, quòd ea ad <lb/>exiguum quid, ac paulatim ex multis cõfluat guttulis, Qua <lb/>etiam ratione, amniũ fontes effici cõſueuere. </s>
  <s xml:id="echoid-s15679" xml:space="preserve">Verũ enimue-<lb/>ro &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15680" xml:space="preserve">talia eſſe loca, ceu ſtagna, quæ aquarũ multitudinem <lb/>cõtineant, ſed non tanta, ut illud accidere queat, haudqua-<lb/>quàm magis fuerit abſurdum, quàm ſi quis fluuiorũ fontes <lb/>manifestos eſſe putet: </s>
  <s xml:id="echoid-s15681" xml:space="preserve">ferè enim è fontibus plurimi effluunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15682" xml:space="preserve">Cenſere igitur ſtagna, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15683" xml:space="preserve">itidem fontes, uniuerſum aquarũ <lb/>corpus eſſe, ſimile existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15684" xml:space="preserve">Quod autem terra taleis habeat <lb/>hiatus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15685" xml:space="preserve">diſceßiones, flumina ipſa, quæ ſeſe condunt, de-<lb/>clarãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15686" xml:space="preserve">quod quidẽ multis in locis terræ accidit, ut in Pelo-<lb/>poneſo: </s>
  <s xml:id="echoid-s15687" xml:space="preserve">plurima enim ſunt eiuſmodi circa Arcadiã. </s>
  <s xml:id="echoid-s15688" xml:space="preserve">Cauſa <lb/>autẽ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15689" xml:space="preserve">Nã quia mõtoſa eſt ex alueis in mare effluxũ nullũ <lb/>habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s15690" xml:space="preserve">oppleta nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15691" xml:space="preserve">loca, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15692" xml:space="preserve">effluxũ minimè habẽtia, amni-<lb/>bus tranſitũ in imũ inueniunt, uim afferente ea, quæ ex alto <lb/>aduenit, aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s15693" xml:space="preserve">In Græcia igitur parua admodũ talia fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15694" xml:space="preserve"><lb/>At ſub mõte Caucaſo ſtagnũ exiſtit, quod accolæ mare uo-<lb/>citant, id enim multis fluminibus, ijsq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15695" xml:space="preserve">ingentibus receptis, <lb/>manifestũ non habens effluxum terrã ſubit, ac demum iuxta <lb/>Coraxos, circa uocata Bathea Põti, acceptas euomit aquas: </s>
  <s xml:id="echoid-s15696" xml:space="preserve"><lb/>hæc autem ſunt immenſa quædam aliitudo maris. </s>
  <s xml:id="echoid-s15697" xml:space="preserve">Nam <lb/>nemo unquam uadum, demiſſo fune, reperire quiuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15698" xml:space="preserve">Hic
<pb o="36" file="442" n="442" rhead="ARIST. METEOROL."/>
itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15699" xml:space="preserve">lon ge à cõtinenti trecẽtisferè ſtadijs, longo tractu, nõ <lb/>tamen cõtinuo, ſed tripartito, potulenta redditur aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s15700" xml:space="preserve">Itẽ <lb/>amnis quidem haudquaquàm Rhodano minor, in agro Li-<lb/>gustico abſorbetur, rurſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15701" xml:space="preserve">alio in loco emergit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15702" xml:space="preserve">Rhoda-<lb/>nus autem fluuius eſt, qui nõ niſi nauigio tranſmitti poteſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s15703" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s15704" xml:space="preserve">Cur locaita mutentur, vt vbi prius vbi terræ fuerint, nũc flu-<lb/>mina ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15705" xml:space="preserve">contrà. </s>
  <s xml:id="echoid-s15706" xml:space="preserve">Etde Cataclyſmis in vniuerſum.</s>
  <s xml:id="echoid-s15707" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div290" type="section" level="1" n="167">
<head xml:id="echoid-head196" xml:space="preserve">CA P. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15708" xml:space="preserve">_P O_rrò nõ ſemper eadem telluris loca, uel aquoſa ſunt, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-442-01a" xlink:href="note-442-01"/>
uel arida, ſed mutationẽ iuxta amnium ortum, ac de-<lb/>fectum ſubeunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15709" xml:space="preserve">Et ideo, quæ continenti uicina ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15710" xml:space="preserve"><lb/>quæ mari, permutari ſolent:</s>
  <s xml:id="echoid-s15711" xml:space="preserve">nec ſemper hæc terra, illa ma-<lb/>re omni permanent tempore: </s>
  <s xml:id="echoid-s15712" xml:space="preserve">ſed ubi terra erat, illic mare <lb/>naſcitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15713" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15714" xml:space="preserve">ubi nunc mare eſt, illic rurſum terra erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15715" xml:space="preserve">ordi-<lb/>ne tamen quodam ac ambitu, fieri ista existimandum eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15716" xml:space="preserve">Horum autem principium, cauſaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15717" xml:space="preserve">existit, quòd interiores <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15718" xml:space="preserve">telluris partes, périnde atque animantium, planta-<lb/>rumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15719" xml:space="preserve">corpora, iuuentutem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15720" xml:space="preserve">ſenectutem habeant. </s>
  <s xml:id="echoid-s15721" xml:space="preserve">Ve-<lb/>rùm istis hoc per partem ſubire, nequaquam contingit, ſed <lb/>ſimul totum iuueneſcat, at que ſeneſcat neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15722" xml:space="preserve">terræ <lb/>particulatim hoc idem ob frigus, atque calorem accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15723" xml:space="preserve"><lb/>Hæc igitur, accreſcere ſimul, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15724" xml:space="preserve">decreſcere propter ſolis <lb/>calorem, conuerſionemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15725" xml:space="preserve">aſſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s15726" xml:space="preserve">Qua etiam de cauſa, <lb/>telluris quoque partes, uireis ſibi uendicant differentes. </s>
  <s xml:id="echoid-s15727" xml:space="preserve"><lb/>Próinde ad aliquod uſque tempus aquoſa permanere que-<lb/>unt, démde aßiccantur, atque ſeneſcunt rurſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s15728" xml:space="preserve">Alia <lb/>porrò loca reuiuiſcunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15729" xml:space="preserve">ſecundum partem aquoſa reddi <lb/>ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s15730" xml:space="preserve">Sed cùm loca aridiora ſunt, fontes deleantur neceſſe <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15731" xml:space="preserve">quæ cùm accidunt, omnes primum è magnis puſillos <lb/>fieri, déinde tandem inareſcere oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15732" xml:space="preserve">Quinetiam cùm
<pb o="37" file="443" n="443" rhead="LIBER I."/>
amnes aliò cõmigrant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15733" xml:space="preserve">hinc quidem euaneſcunt, ſed alijs <lb/>in locis pari magnitudine erũpunt, permutari mare neceſ-<lb/>ſariò accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15734" xml:space="preserve">Vbi enim mare fluuiorũ auctu redundat, inibi, <lb/>cùm recedit, aridam cõmittat neceſſariũ existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15735" xml:space="preserve">contrà ubi <lb/>multis ſcatẽs fluxibus aßiccatur, inibi rurſum, cùm accedit, <lb/>ſtagnare. </s>
  <s xml:id="echoid-s15736" xml:space="preserve">At quia omnis quæ circa terrã fit generatio, non <lb/>niſi ſucceßiõe, et tẽpore reſpectu uitæ noſtræ oppido quàm <lb/>longo, fieri ſolet, iſta nobis haudquaquam aduertentibus <lb/>fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15737" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15738" xml:space="preserve">prius gẽtes uniuerſæ intereunt, pereuntq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s15739" xml:space="preserve">, quàm <lb/>horũ mutatio ab initio ad finẽ uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15740" xml:space="preserve">memoria teneri queat. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15741" xml:space="preserve">Maximas itaq;</s>
  <s xml:id="echoid-s15742" xml:space="preserve">, celerrimasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15743" xml:space="preserve">clades prælia aduehunt, alias <lb/>morbi, nonnullas ſterilitates: </s>
  <s xml:id="echoid-s15744" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15745" xml:space="preserve">hæ quaſdam ſtatim ma-<lb/>gnas, quaſdã lentas adeò, ut taliũ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15746" xml:space="preserve">gentiũ tranſmigra-<lb/>tiones nos lateant: </s>
  <s xml:id="echoid-s15747" xml:space="preserve">propter ea quòd alij regionem deſerunt, <lb/>alij eouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15748" xml:space="preserve">ſustinent, quoad nullã amplius multitudinẽ ale-<lb/>re regio queat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15749" xml:space="preserve">Inter primam igitur, nouißimamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15750" xml:space="preserve">loci de-<lb/>relictionem, tẽpora interueniant adeò longa par eſt, ut ne-<lb/>mo meminiſſe poßit, imo incolumibus etiamnum hiſce qui <lb/>remanſerint, longi tẽporis iniuria obliuio irrepſerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15751" xml:space="preserve">Eo-<lb/>dem modo latere quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15752" xml:space="preserve">existimandũ eſt, quãdo primum ſin <lb/>guli populi, quæ permutata eſſent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15753" xml:space="preserve">arida è palustribus, <lb/>aquoſisq́ facta, inhabitare cœperint. </s>
  <s xml:id="echoid-s15754" xml:space="preserve">Hîc enim incrementũ <lb/>paulatim multo in tempore fieri aſſolet, ita ut memoriam <lb/>diffugiat quinam primum, quo tempore, et qualiter habẽ-<lb/>tibus locis uenerint: </s>
  <s xml:id="echoid-s15755" xml:space="preserve">ſicut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15756" xml:space="preserve">circa Aegyptum accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15757" xml:space="preserve">Et-<lb/>enim locus iſte, totaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15758" xml:space="preserve">regio, quæ fluminis tantum inuectu <lb/>nata eſt, ſemper aridior effici uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15759" xml:space="preserve">At propterea quòd <lb/>paulatim areſcẽtibus paludibus uicina loca incoli cœpere, <lb/>temporis lõgitudo initium obliterauit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15760" xml:space="preserve">Omnia igitur Ni-<lb/>li ostia, præter unum Canopicum, manu instituta, non ab
<pb o="38" file="444" n="444" rhead="ARIST. METEOROL."/>
amne facta, uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15761" xml:space="preserve">Quinetiam antiquitus tota Aegy-<lb/>ptus urbe, quam Thcbas uocãt, constabat: </s>
  <s xml:id="echoid-s15762" xml:space="preserve">id quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15763" xml:space="preserve">Ho-<lb/>merus declarat, quinon adeò multò (ut ita dixerim) poſt <lb/>eiuſmodi mutationes floruit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15764" xml:space="preserve">Nã loci illius mentionẽ fa-<lb/>cit, tanquam necdum, aut omnino, aut certè tanta exiſtente <lb/>Memphi. </s>
  <s xml:id="echoid-s15765" xml:space="preserve">Par eſt autẽ, id ad hunc cõtingere modum. </s>
  <s xml:id="echoid-s15766" xml:space="preserve">Siqui-<lb/>dem humilia loca mortales posterius incolere cœperunt, <lb/>quàm edita. </s>
  <s xml:id="echoid-s15767" xml:space="preserve">Nã ea loca, quæ cœno, quod amnis ſubinde con-<lb/>uehit, uiciniora ſunt, diutius paluſtria ſint neceſſe eſt, pro-<lb/>pterea quòd ſemper extrema plenius allui ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s15768" xml:space="preserve">at id mu-<lb/>tatur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15769" xml:space="preserve">rurſum in melius euadit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15770" xml:space="preserve">Nam quæ inareſcũt <lb/>loca, ad bene habendum properant. </s>
  <s xml:id="echoid-s15771" xml:space="preserve">At quæ prius erant <lb/>bene tẽperata, ſi inſuper aßiccẽtur, tum deteriora fiunt, id <lb/>quod Græciæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15772" xml:space="preserve">circa Argiuorũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15773" xml:space="preserve">Mycenæorum regio-<lb/>nem uſu euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15774" xml:space="preserve">Etenim Troianis tẽporibus, Argiuorum re-<lb/>gio, quòd paluſtris eſſet, pauculos alere poterat: </s>
  <s xml:id="echoid-s15775" xml:space="preserve">cõtrà My-<lb/>cenæorum ager pulchrè habebat: </s>
  <s xml:id="echoid-s15776" xml:space="preserve">ideoq́ honoratior habe-<lb/>batur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15777" xml:space="preserve">Nunc autem ediuersò, ob quam diximus cauſam. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15778" xml:space="preserve">Nã hæc ſterilis facta eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15779" xml:space="preserve">admodũ inaruit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15780" xml:space="preserve">illius quæ tũc <lb/>erãt ſterilia, quòdaquis eſſent obruta, nũc fertilia ſunt effe-<lb/>cta. </s>
  <s xml:id="echoid-s15781" xml:space="preserve">Quod igitur in illo loco, qui paruus eſt, accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15782" xml:space="preserve">hoc idẽ <lb/>etiam circa loca magna, regionesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15783" xml:space="preserve">integras accidere cẽſea-<lb/>mus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15784" xml:space="preserve">Sed qui pauca reſpiciũt, uniuerſi mutationem <lb/>quaſi cœlũ ortũ ſit, cauſam eſſe eiuſmodi affectuũ, arbitrã, <lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15785" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15786" xml:space="preserve">mare ipſum, minus fieri quatenus ſiccet, <lb/>aiũt quòd nũc plura loca quàm prius, ita ſeſe habere cernã-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15787" xml:space="preserve">At hoc partim uerũ eſt, partim nõ uerũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s15788" xml:space="preserve">Multa enim <lb/>ſunt, quæ prius erant aquoſa, nunc autem continenti addita <lb/>ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15789" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15790" xml:space="preserve">contra res agitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15791" xml:space="preserve">Nam ſi conſiderare uelint, <lb/>mare terram multis in locis occupaſſe comperient. </s>
  <s xml:id="echoid-s15792" xml:space="preserve">Attamẽ
<pb o="39" file="445" n="445" rhead="LIBER I."/>
huiuſce rei cauſa, ad mundi generationem haudquaquam <lb/>referenda eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15793" xml:space="preserve">Ridiculũ enim foret ob paruas breuesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15794" xml:space="preserve">mu-<lb/>tatiões, uniuerſum moueri aſſerere. </s>
  <s xml:id="echoid-s15795" xml:space="preserve">Porrò terræ moles, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15796" xml:space="preserve">magnitudo, ad totum cœlum nihil profectò existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15797" xml:space="preserve">Verùm <lb/>horũ omniũ cauſam exist imemus oportet, quòd ut elapſis <lb/>certis tẽporum fpacijs, inter anni tẽpora hyems ita magno <lb/>quodã circuitu hyems magna, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15798" xml:space="preserve">imbriũ exceſſus fieri ſo-<lb/>leat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15799" xml:space="preserve">At hic nõ ſemper eiſdẽ in locis efficitur, ſed périnde <lb/>ut uocatũ diluuiũ, quod tẽpore Deucalionis accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15800" xml:space="preserve">Etenim <lb/>hoc circa Græciam maximè &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15801" xml:space="preserve">eã potißimùm partẽ, quàm <lb/>antiquam Hellada uocitant, ſactũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15802" xml:space="preserve">hæc autẽ ca regio eſt, <lb/>quæ circa Dodonẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15803" xml:space="preserve">Acheloum existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15804" xml:space="preserve">hic ſiquidẽ mul-<lb/>tis in locis defiuxũ mutauit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15805" xml:space="preserve">Habitabant etenim inibi Selli, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15806" xml:space="preserve">quitunc appellabãtur Græci, nunc autẽ Hellenes. </s>
  <s xml:id="echoid-s15807" xml:space="preserve">Cùm <lb/>igitur talis imbrium exuperantia acciderit, ad longũ tẽpus <lb/>ſufficere cenſeamus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15808" xml:space="preserve">Item quemadmodũ amplitu-<lb/>dinem cauernarũ, quæ ſub terra ſunt, cauſam eſſe affirmãt, <lb/>cur amniũ alij perennes ſint, alij haudquaquam, ita nos ipſi <lb/>excelſorum locorum magnitudinem, eorumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15809" xml:space="preserve">denſitatem, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15810" xml:space="preserve">frigus, eiuſcerei cauſam eſſe dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s15811" xml:space="preserve">hæc enim atque <lb/>plurimum receptant, tegũt, gignunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15812" xml:space="preserve">Quibuſcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15813" xml:space="preserve">autẽ flu-<lb/>uijs incumbẽtes mõtiũ productiones, puſillæ ſunt, aut fun-<lb/>goſæ, aut lapidoſæ, aut argilloſæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s15814" xml:space="preserve">hoſce hoc pacto antè defi <lb/>cere putemus oportet, quàm eos, in quos humoris delatio <lb/>fiat eiuſmodi: </s>
  <s xml:id="echoid-s15815" xml:space="preserve">ut magis queat reddere perennes locorum bu <lb/>miditates: </s>
  <s xml:id="echoid-s15816" xml:space="preserve">hi enim progreſſu tẽporis aßiccari magis uiden-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15817" xml:space="preserve">alteri nẽpe, qui aquis abundãt, minus quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15818" xml:space="preserve">circuitus <lb/>eiuſdem constitutio redeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15819" xml:space="preserve">Cùm autem ſit, neceſſe quan <lb/>dam eſſe mutationem uniuerſi. </s>
  <s xml:id="echoid-s15820" xml:space="preserve">Non tamen ortum, ac inte-<lb/>teritum, ſiquidem ipſum permaneat, neceſſarium eſt (ſicut
<pb o="40" file="446" n="446" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ipſi dicimus )non ſemper loca eadem mari aut amnibus hu-<lb/>mectari, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15821" xml:space="preserve">ſicceſcere: </s>
  <s xml:id="echoid-s15822" xml:space="preserve">quod re ipſa, quæ fieri aſſolet, li-<lb/>quidò cõstat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15823" xml:space="preserve">Tota nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15824" xml:space="preserve">Aegyptiorũ regio, quos homi-<lb/>num antiquißimos eſſe dicimus, facta, ac amnis opus eſſe <lb/>uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15825" xml:space="preserve">Idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15826" xml:space="preserve">regionẽ ipſam diſpicienti palàm eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15827" xml:space="preserve">Itë <lb/>quæ rubro mari cõtermina ſunt, id abunde indicãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15828" xml:space="preserve">Nã qui-<lb/>dam è regibus, ex eo nauigabilẽ alueum perducere in Nilũ <lb/>tentauit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15829" xml:space="preserve">is enim per totũ quod inter flumen, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15830" xml:space="preserve">rubrum <lb/>mare intereſt ductus, nõ parua ipſis cõmoda adſerret: </s>
  <s xml:id="echoid-s15831" xml:space="preserve">quod <lb/>primus ueterum Seſostris ag greſſus fuiße memoratur, ſed <lb/>excelſius mare rubrum comperit, quàm terram Aegypti.</s>
  <s xml:id="echoid-s15832" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div290" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-442-01" xlink:href="note-442-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. de <lb/>cataclyſmis de <lb/>terminat, oſten <lb/>ditq́; quare flu <lb/>uiorũ alij per-<lb/>ennes ſunt, alij <lb/>non.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15833" xml:space="preserve">Quamobrem ille prius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15834" xml:space="preserve">mox Darius fodere deſijt, ut <lb/>ne immisto mari corrũperetur aqua Nili. </s>
  <s xml:id="echoid-s15835" xml:space="preserve">Patet igitur hæc <lb/>omnia unum mare cõtinuum fuiſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s15836" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15837" xml:space="preserve">Libya re-<lb/>gio illustrata Ammonis oraculo humilior uidetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15838" xml:space="preserve">de-<lb/>preßior, quàm ſubſidẽtis loci ratio poſtulet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15839" xml:space="preserve">Perſpicuum <lb/>enim eſt, quòd quia limũ, aut quippiã eiuſmodi aquarũ uis <lb/>intulit, ſtagna facta ſunt, et tellus arida: </s>
  <s xml:id="echoid-s15840" xml:space="preserve">quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15841" xml:space="preserve">inibi reli-<lb/>cta, ſtagnansq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15842" xml:space="preserve">aqua, ſucceſſu tẽporis aßiccata, iam prorſus <lb/>euanuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15843" xml:space="preserve">At uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15844" xml:space="preserve">quæ ad Mæoticum lacum pertingũt, <lb/>amniũ conuectu intantum excreuere, ut naues multò mino-<lb/>re nunc, quàm anno abhinc ſexageſimo, quæſtus gratia in-<lb/>grediantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15845" xml:space="preserve">Quare ex hoc ratiocinari prõptum eſt, quod ut <lb/>à prima ſtatim origine pleriq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15846" xml:space="preserve">lacus, ita et hic quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15847" xml:space="preserve">amniũ <lb/>opus ſit, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15848" xml:space="preserve">tandem ut totus aßiccetur, ſit neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s15849" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea Boſphorus aßiduè fluit: </s>
  <s xml:id="echoid-s15850" xml:space="preserve">quòd ille limo oppleatur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15851" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15852" xml:space="preserve">quonã pacto hæc cõtingant, ipſis quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15853" xml:space="preserve">oculis adhuc <lb/>cõtueri licet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15854" xml:space="preserve">Nã poſteà quã fluxus citra Aſiã littus fecerat, <lb/>quod ab eo ad Aſiã interueniebat, paruũ initio ſtagnũ effi-<lb/>ciebatur, mox inareſcebat: </s>
  <s xml:id="echoid-s15855" xml:space="preserve">posteà uerò littus aliud citra lit-
<pb o="41" file="447" n="447" rhead="LIBER II."/>
tus illud, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15856" xml:space="preserve">citra ſtagnũ emergebat, idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15857" xml:space="preserve">ſemp ad hũc mo-<lb/>dum eueniebat ſimiliter. </s>
  <s xml:id="echoid-s15858" xml:space="preserve">Hoc autẽ cùm ſæpenumero fiat, <lb/>neceſſe fuerit, ut procedente tẽpore tanquã flumen euadat, <lb/>quod tandẽ etiã exſiccabitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15859" xml:space="preserve">Patetigitur cùm tẽpus nũquã <lb/>deficiat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15860" xml:space="preserve">uniuerſum ſempiternum ſit, nec amnẽ Tanaim, <lb/>nec Nilũ ſemꝑ fuiſſe, ſed loca unde pfluunt fuiſſe olim ari-<lb/>da:</s>
  <s xml:id="echoid-s15861" xml:space="preserve">nã eorũ opus, terminũ habet, tẽpus nõ habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15862" xml:space="preserve">Id quod ſi-<lb/>militer &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15863" xml:space="preserve">de cæteris quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15864" xml:space="preserve">fluminibus dicere cõgruet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15865" xml:space="preserve">At <lb/>uerò ſi amnes ortũ habeãt atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15866" xml:space="preserve">occasũ, nec ſemꝑ eadẽ terræ <lb/>loca ſcateant aquis, ipſum quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15867" xml:space="preserve">mare ſimili modo mutari <lb/>oportet, quod cùm aßiduè alia deſerat, alia inuadat, patet <lb/>nõ ſemp uniuerſæ terræ tractus eoſdẽ, hos mare, illos cõti-<lb/>nentẽ eſſe, ſed tẽpore cũcta ꝑmutari. </s>
  <s xml:id="echoid-s15868" xml:space="preserve">Igitur cur eædẽ tellu-<lb/>ris partes nec aridæ ſemper, nec itidẽ nauigabiles existant, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15869" xml:space="preserve">quã ob cauſam iſta uſu eueniãt, ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15870" xml:space="preserve">cur amniũ <lb/>quidam perennes ſint, quidam haud quaquam, dictum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s15871" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div292" type="section" level="1" n="168">
<head xml:id="echoid-head197" xml:space="preserve">ARISTO TELIS</head>
<head xml:id="echoid-head198" xml:space="preserve">METEOROLOGICORVM</head>
<head xml:id="echoid-head199" xml:space="preserve">LIBER II.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s15872" xml:space="preserve">De Maris generatione opiniones tres.</s>
  <s xml:id="echoid-s15873" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div293" type="section" level="1" n="169">
<head xml:id="echoid-head200" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15874" xml:space="preserve">_DE_ mari autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15875" xml:space="preserve">quænam ſit eius natu-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-447-01a" xlink:href="note-447-01"/>
ra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15876" xml:space="preserve">quam ob cauſam tam ingens aqua-<lb/>rum copia ſalſa ſit, atque etiam de prima <lb/>eius generatione, dicendum. </s>
  <s xml:id="echoid-s15877" xml:space="preserve">Igitur uete-<lb/>res, quiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15878" xml:space="preserve">diuina tractant, mari fonteis <lb/>tribuunt, ut tam maris, quàm terræ primordia, radicesq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15879" xml:space="preserve">habeant. </s>
  <s xml:id="echoid-s15880" xml:space="preserve">Sic enim fortaſſe quod dicitur magis tragicum <lb/>eſſe, atque ueterandum arbitrati ſunt, quaſi pars hæc haud
<pb o="42" file="448" n="448" rhead="ARIST. METEOROL."/>
parua quædã portio ſit uniuerſi: </s>
  <s xml:id="echoid-s15881" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15882" xml:space="preserve">totum reliquum cœ-<lb/>lum, locum hũc ambire dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15883" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15884" xml:space="preserve">ob id, eum honor abilißi-<lb/>mum eſſe, rationemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15885" xml:space="preserve">principij ſubire putant. </s>
  <s xml:id="echoid-s15886" xml:space="preserve">At qui hu-<lb/>mana ſapiẽtia antecellunt, ij mare ortũ eſſe ſtatuunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15887" xml:space="preserve">Aiunt <lb/>enim totum eum locum, qui circum undiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15888" xml:space="preserve">terræ innititur, <lb/>principio humidũ, mox feruore Solis reſiccatũ fuiſſe, quod <lb/>in uaporem tranſit, flatus, conuerſionesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15889" xml:space="preserve">Solis ac lunæ ef-<lb/>ficere, quod ſupereſt, eſſe m<unsure/>are. </s>
  <s xml:id="echoid-s15890" xml:space="preserve">Vnde etiã fit, ut mare mi-<lb/>nus reddi aßiccatione putent, tandemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15891" xml:space="preserve">fore ut aliquando <lb/>prorſus inareſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15892" xml:space="preserve">Inter quos, nonnulli mare eſſe ueluti <lb/>ſudationẽ terræ, quæ Sole recaleſcit, ſalſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15893" xml:space="preserve">prómde ha-<lb/>beri aiũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15894" xml:space="preserve">etenim ſudor ſalſus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15895" xml:space="preserve">Alij ſalſedinis cauſam ter-<lb/>ræ tribuunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15896" xml:space="preserve">nam ut aqua per cinerem trãſmiſſa ſalſa red-<lb/>ditur, ſic etiã mare propter terrã eiuſmodi ſibi admistam, <lb/>ſaiſum eſſe uolunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15897" xml:space="preserve">Verùm fieri non poſſe ut fonteis mare <lb/>habeat, iam per ea, quæ uera ſunt, contemplemur oportet.</s>
  <s xml:id="echoid-s15898" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div293" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-447-01" xlink:href="note-447-01a" xml:space="preserve">Hîc ponit Ari <lb/>ſto. antiquorũ <lb/>de maris gene, <lb/>ratione opinio <lb/>nes.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15899" xml:space="preserve">A quarũ enim, quæ circa terrã ſunt, aliæ ſunt fluitantes, <lb/>aliæ ſtagnãtes. </s>
  <s xml:id="echoid-s15900" xml:space="preserve">Fluitantes quidẽ oẽs è fontibus dimanãt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15901" xml:space="preserve">de quibus antea diximus, intelligi oportere fontẽ eſſe prin-<lb/>cipium, nõ à quo, quaſi è uaſe quodã promatur aqua, ſed in <lb/>quod primum, quæ aßiduè fit, eodemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15902" xml:space="preserve">fluit, cõcurrere, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15903" xml:space="preserve"><lb/>coagmentari ſoleat. </s>
  <s xml:id="echoid-s15904" xml:space="preserve">Stagnantium uerò aliæ ſunt coll<unsure/>ecti<unsure/>tiæ, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15905" xml:space="preserve">ſubſidẽtes, ut paluſtres, et lacustres, quæ multitudinis, <lb/>ac paucitatis ratione inter ſe diſcrcpant: </s>
  <s xml:id="echoid-s15906" xml:space="preserve">aliæ fontanæ, quæ <lb/>omnes manu productæ ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15907" xml:space="preserve">uerbi cauſa, quæ puteales nũ-<lb/>cupantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15908" xml:space="preserve">omnium enim fontẽ, quàm fluxum, ſublimiorem <lb/>eſſe cõuenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15909" xml:space="preserve">Ex quo fit, ut quædã ſponte fluant, ut fonta-<lb/>næ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15910" xml:space="preserve">fluuiatiles: </s>
  <s xml:id="echoid-s15911" xml:space="preserve">quædã artis auxilium deſiderent. </s>
  <s xml:id="echoid-s15912" xml:space="preserve">Igitur <lb/>aquarũ differentiæ tot numero, talesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15913" xml:space="preserve">habẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15914" xml:space="preserve">Quibus ad <lb/>bunc modum definitis, ut mare fonteis ſortiatur, fieri ne-
<pb o="43" file="449" n="449" rhead="LIBER II."/>
quaquam poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15915" xml:space="preserve">nam mare in borum generum altero eſſe <lb/>nequit, quippe cùm nec effluidum ſit, nec manu factum. </s>
  <s xml:id="echoid-s15916" xml:space="preserve">At <lb/>fontanæ omnes alterum ex his ſubire conſueuerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15917" xml:space="preserve">Nec ul-<lb/>lam tantam aquæ fontanæ copiam, ſpõte ſua ſtare uidemus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15918" xml:space="preserve">Adbæc cùm plura ſint maria, quæ nullo ipſa in loco inter <lb/>ſe copulari, ſiue permiſceri ſoleãt ( quorũ rubrũ quidẽ, cum <lb/>eo quod extra Herculis columnas iacet, parum cõmunicare <lb/>uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15919" xml:space="preserve">Hyrcanum uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15920" xml:space="preserve">Caſpiũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15921" xml:space="preserve">ab extero mari ſe-<lb/>iuncta eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15922" xml:space="preserve">circumquaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15923" xml:space="preserve">accolas habere) fontes profe-<lb/>ctò haudquaquã latere poſſent, ſi quo in loco ea haberent. </s>
  <s xml:id="echoid-s15924" xml:space="preserve"><lb/>In angustijs autẽ fluere mare uidetur, ſicubi ratione terræ <lb/>ambientis in arctum ex amplo coëat, propterea quòd ultrò <lb/>citroq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15925" xml:space="preserve">ſæpe libratur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15926" xml:space="preserve">quòd in magna aquarũ uastitate de-<lb/>prehendinõ poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15927" xml:space="preserve">At ſi anguſto meatu ſit, quia nõ lon-<lb/>gè refugiãt terræ, quæ in uaſto parua eſt, illic magna cerna-<lb/>tur, aquæ liberatio neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15928" xml:space="preserve">Totũ autẽ id mare, quod in-<lb/>tra Herculis columnas cõcluditur, ſectãdo terræ cauitates, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15929" xml:space="preserve">omniũ multitudinẽ profluere ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15930" xml:space="preserve">Nã Mæotis in Pon <lb/>tum influit, Põtus in Aegeum: </s>
  <s xml:id="echoid-s15931" xml:space="preserve">cætera uerò ab istis maria id <lb/>minus apertè faciunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15932" xml:space="preserve">Hoc autem illis accidere ſolet, tum ob <lb/>amniũ multitudinẽ (amnes enim plures Pontũ Euxinũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15933" xml:space="preserve"><lb/>Mæotin ſubire ſolent, quàm maris interni tractum multò <lb/>maiorem) tum ob altitudinis breuitatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s15934" xml:space="preserve">Nam mare, ut in-<lb/>cedit, ſemper altius eſſe cernitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15935" xml:space="preserve">ſiquidem Põtus Mæotidæ <lb/>altior existit, Ponto Aegeum, Aegeo Siculũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s15936" xml:space="preserve">omniũ altißi-<lb/>ma, Tyrrhenum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15937" xml:space="preserve">Sardoum. </s>
  <s xml:id="echoid-s15938" xml:space="preserve">At æquora extera, ut bre-<lb/>uia ſunt ob lutum, ita flatibus nõ ſolicitantur, quòd mare in <lb/>cauo ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15939" xml:space="preserve">Igitur ut per partes telluris è locis excelſis amnes <lb/>fluere cernuntur, ita etiam è totius terræ locis editioribus, <lb/>quæ ad ſeptentriones uergunt, plurimũ aquarum agmen
<pb o="44" file="450" n="450" rhead="ARIST. METEOROL."/>
cooriri aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15940" xml:space="preserve">Quãobrem et extera maria, quædã minimè <lb/>alta ſunt, quòd aliò ſuas refundãt aquas, quædam altiuſcula <lb/>habẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15941" xml:space="preserve">Quòd autem ea terræ portio, quæ ad ſeptẽtriones <lb/>poſita eſt, excelſa ſit, indicio uel id eſſe poteſt, quòd non <lb/>pauci ex hiſce, qui olim ſublimium rerum ſtudioſi fuere, <lb/>Solem non ſubter terram ferri, ſed circa eandem, atque lo-<lb/>cum istum crediderunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15942" xml:space="preserve">diſparere autem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15943" xml:space="preserve">noctem com <lb/>mittere, quoniam terra ad urſam excelſa ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s15944" xml:space="preserve">Igitur quòd <lb/>fierinequeat, ut mare fonteis habeat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15945" xml:space="preserve">quam ob cauſam <lb/>ita fluere uideatur, tot, ac talia nobis dicta ſint.</s>
  <s xml:id="echoid-s15946" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s15947" xml:space="preserve">Deloco maris, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15948" xml:space="preserve">quare à fluminibus ipſum ingredientibus <lb/>non reddatur maius.</s>
  <s xml:id="echoid-s15949" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div295" type="section" level="1" n="170">
<head xml:id="echoid-head201" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s15950" xml:space="preserve">_DE_ generatione uerò ipſius nõ quãdo ortum ſubierit, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-450-01a" xlink:href="note-450-01"/>
atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15951" xml:space="preserve">ſapore quænam cauſa ſit ſalſitudinis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15952" xml:space="preserve">amari-<lb/>tudinis, dicendũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15953" xml:space="preserve">Cauſa quæ maiores noſtos compulit, ut <lb/>mare uniuerſæ aquæ corpus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15954" xml:space="preserve">originẽ eſſe putarent, hæc <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15955" xml:space="preserve">Videbitur enim conſonum eſſe rationi, ut totius aquæ <lb/>corpus quoddã ſit, à quo cùm detrahitur, abſcedit, et cæte-<lb/>ris admiſcetur, périnde ac cæterorũ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15956" xml:space="preserve">elemẽtorũ cõge-<lb/>ſta moles eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15957" xml:space="preserve">initiũ, quod multitudine cõſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s15958" xml:space="preserve">ut ignis, <lb/>in ſublimi: </s>
  <s xml:id="echoid-s15959" xml:space="preserve">aëris, in loco ab igni ſecundo : </s>
  <s xml:id="echoid-s15960" xml:space="preserve">terræ in eo, circa <lb/>quẽ omnia istic apertè ſita ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15961" xml:space="preserve">Quare eadẽ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15962" xml:space="preserve">ratio-<lb/>ne, ut patet, de aqua quæramus, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15963" xml:space="preserve">Tale aũt corpus <lb/>nimirũ quòd périnde ut cæterorũ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15964" xml:space="preserve">elemẽtorũ corpo-<lb/>ra, alicubi uniuerſum iaceat, præter mare, nullum eſſe uide-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15965" xml:space="preserve">amniũ enim corpus neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15966" xml:space="preserve">totũ alicubi ſitũ eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15967" xml:space="preserve">ſtabi-<lb/>le eſt, ſed quotidie ſemper fieri uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s15968" xml:space="preserve">Ex hac itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15969" xml:space="preserve">dubi-<lb/>tatione, mare tum humoris, tum aquæ uniuerſæ principium <lb/>eſſe uiſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15970" xml:space="preserve">Quãobrẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15971" xml:space="preserve">amneis ipſos quidã nõ modò <lb/>in mare delabi, uerùm etiam è mari fluere, aſſerunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15972" xml:space="preserve">ſalſam
<pb o="45" file="451" n="451" rhead="LIBER II."/>
enim aquam, cùm percolatur, potu idoneam reddi aiunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s15973" xml:space="preserve">Huic autẽ opinioni alia dubitatio aduerſatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15974" xml:space="preserve">curnam uide-<lb/>licet hæc aqua, quæ cõſistit, potulenta nõ eſt, ſed ſalſa, ſi ea <lb/>totius aquæ origo ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15975" xml:space="preserve">principium. </s>
  <s xml:id="echoid-s15976" xml:space="preserve">Cauſa pariter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15977" xml:space="preserve"><lb/>huiuſce dubitationis ſolutio erit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15978" xml:space="preserve">primã de mari existi-<lb/>mationẽ rectè accipi efficiet. </s>
  <s xml:id="echoid-s15979" xml:space="preserve">Cùm enim aqua terrã ambiat, <lb/>próinde ut aquamaër, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15980" xml:space="preserve">aërem ignis (hic enim omnim ul-<lb/>timus, tam aliorum, qui plurimi ſunt, quàm noſtra ſententia <lb/>existit) atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15981" xml:space="preserve">Soliſto fer atur modo, ob idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s15982" xml:space="preserve">mutatio proue-<lb/>niat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15983" xml:space="preserve">ortus, ſimul atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15984" xml:space="preserve">interitus, quantũ profectò aquæ <lb/>leuißimũ ſit, dulcißimumq́ aßiduè eximi, in uaporẽ cõuer-<lb/>ti, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15985" xml:space="preserve">deniq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15986" xml:space="preserve">in altũ ſeuocari uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15987" xml:space="preserve">quo in loco ubi frigo-<lb/>ris beneficio constiterit, rurſum ad terram delabitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15988" xml:space="preserve">quod <lb/>ſemper eo modo, quo dictum iam eſt, natura ſolet efficere. </s>
  <s xml:id="echoid-s15989" xml:space="preserve"><lb/>Quibus fit, ut etiã priores omnes ridendi ſint, quotquot So <lb/>lem humore ali existimarunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s15990" xml:space="preserve">Ob quod nonnulli Solem etiã <lb/>cõuerti aiunt, utpote cuinõ ſemper eadẽ loca nutrimẽtum <lb/>parare queãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15991" xml:space="preserve">id quod Soli accidere, aut eũ corrũpi eſſe ne-<lb/>ceſſe uolunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s15992" xml:space="preserve">nã ignem illum, quem uidemus, tandiu ardere, <lb/>quãdiu habuerit alimentũ dicunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s15993" xml:space="preserve">ei alimentũ humorem <lb/>tantum eſſe quaſi humor ille, qui ſubducitur, uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15994" xml:space="preserve">ad Solem <lb/>pertingat, aut nõ ſecus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15995" xml:space="preserve">flamma, quæ fit in ſublime fe-<lb/>ratur: </s>
  <s xml:id="echoid-s15996" xml:space="preserve">à qua, ſumpta ſimilitudine, de Sole quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s15997" xml:space="preserve">ad hũc ſen-<lb/>ſere modũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s15998" xml:space="preserve">Ad id haud quaquam ſimile eſt, nam flãma per <lb/>continentem humidi in ſiccum mutationẽ ſieri, nõ ali, ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s15999" xml:space="preserve"><lb/>nullo enim (propè dixerim) tẽpore, eadem manet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16000" xml:space="preserve">hoc autẽ <lb/>Soli accidere non poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16001" xml:space="preserve">quoniã ſi périnde nutriatur, ut illi <lb/>aiunt, non ſolùm, ut patet, in dies, ſicuti Heraclitus aſſe-<lb/>rit, ſed continuè ſemper nouus erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16002" xml:space="preserve">Præterea ſubductio illa <lb/>humoris, quæ à Sole fit, aquis ignis opera incale ſcentibus,
<pb o="46" file="452" n="452" rhead="ARIST. METEOROL."/>
perſimilis habetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16003" xml:space="preserve">Si ergo ignis aquæ ſubditus, ea non nu-<lb/>triatur, nec Solẽ aqua ali putare par eſt, etiã ſi totã in uapo <lb/>rem calfaciendo uerterit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16004" xml:space="preserve">Abſurdũ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16005" xml:space="preserve">eſt, eos Solis tan-<lb/>tummodo curã habuiſſe, reliquorũ autẽ ſyderum, quæ lot, <lb/>tantaq́ numero, ac magnitudine habẽtur, ſalutẽ neglexiße. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16006" xml:space="preserve">Eadem autẽ à ratione aberrant hi, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16007" xml:space="preserve">illi qui cùm ab ini-<lb/>tio terra eſſet humecta, incaleſcente à Sole ea mũdi portio-<lb/>ne, quæ circa terrã eſt, aërem ortū eſſe, totumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16008" xml:space="preserve">cœlum in-<lb/>crementa ſuſcepiſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16009" xml:space="preserve">nũc eundẽ flatus ſuppeditare, cœ-<lb/>liq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16010" xml:space="preserve">cõuerſiones efficere dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16011" xml:space="preserve">Semper enim aquã, quæ ſu-<lb/>perna petierit, rurſum in terrã delabi apertè cernimus etiã <lb/>ſi nõ quotannis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16012" xml:space="preserve">in quaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16013" xml:space="preserve">regione ſimiliter reddatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16014" xml:space="preserve">At <lb/>tamen ratis quibuſdã temporibus, quic quid humoris diluti, <lb/>fuerit aſſumptũ, reddi ſolet, quaſi corpora ſuperna mini-<lb/>mè alantur:</s>
  <s xml:id="echoid-s16015" xml:space="preserve">nec humoris pars altera aër iam inde à genera-<lb/>tione permaneat, altera rurſum in aquam euadat, corrũpa-<lb/>turq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s16016" xml:space="preserve">, ſed ſimiliter totus diſſoluatur, ac denuò in aquã con-<lb/>ſistat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16017" xml:space="preserve">Igitur pars quæ potu idonea, dulcisq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s16018" xml:space="preserve">, tota ſur-<lb/>ſum ob leuitatẽ trabitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16019" xml:space="preserve">ſalſa, præ pondere, ut ſuo in loco, <lb/>ſubſidet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16020" xml:space="preserve">Id enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16021" xml:space="preserve">decenter fuiſſe addubitatũ (abſurdũ <lb/>enim fuerit, aquam périnde ut cætera elementa, locum non <lb/>habere) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16022" xml:space="preserve">hanc eius eſſe ſolutionẽ, putare oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16023" xml:space="preserve">Quem <lb/>enim occupare locum mare cernimus, is maris locus nõ eſt, <lb/>ſed potius aquæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s16024" xml:space="preserve">uidetur tamen locus eſſe maris, quia quod <lb/>ſalſum eſt ratione põderis in imo manet, quod potulentum <lb/>eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16025" xml:space="preserve">dulce existit, in ſublime propter ſuá leuitatem, ſcã-<lb/>dere aſſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16026" xml:space="preserve">quomodo in animantis corpore fieri nouimus.</s>
  <s xml:id="echoid-s16027" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div295" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-450-01" xlink:href="note-450-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, de <lb/>maris loco, &amp; <lb/>cur tot flumini <lb/>bus ipſum in, <lb/>grediẽtib<emph style="sub">9</emph> ma, <lb/>ius non reddat̃ <lb/>determinat@.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16028" xml:space="preserve">Nam tametſi cibus omnis qui in animalis corpus ingeri-<lb/>tur, dulcorem præferat, humidi tamen ſubſidens, excre-<lb/>mentitiaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16029" xml:space="preserve">materia, amara, ſalſaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16030" xml:space="preserve">deprehenditur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16031" xml:space="preserve">pars
<pb o="47" file="453" n="453" rhead="LIBER II."/>
enim dulcis, potuq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16032" xml:space="preserve">idonea, quã natiuus calor ad ſe trahit, <lb/>in carnes, aliamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16033" xml:space="preserve">partiũ cõstitutionem pro cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16034" xml:space="preserve">natura <lb/>tranſire, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16035" xml:space="preserve">abſumi ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16036" xml:space="preserve">Igitur ut in animãtis corpore, <lb/>ſi quis uentrem putet nõ eſſe humidi alimenti locum, quòd <lb/>citò euaneſcat ſed ex@rementi, quoniã hoc remanere cerna-<lb/>tur, haudquaquã probè existimauerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16037" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16038" xml:space="preserve">de ipſius aquæ <lb/>loco dicendum eſt, bîc enim, mea quidẽ ſentẽtia, aquæ locus <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16039" xml:space="preserve">Vnde fit, ut amnes uniuerſi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16040" xml:space="preserve">ꝗcquid aquæ gignitur, <lb/>eò influãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16041" xml:space="preserve">Nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16042" xml:space="preserve">ad id quod cauißimũ eſt, fluxio effici ſo-<lb/>let, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16043" xml:space="preserve">terræ locum eiuſmo di more occupat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16044" xml:space="preserve">Verùm ipſius <lb/>aquæ pars altera tota feruere Solis attolli ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16045" xml:space="preserve">altera re-<lb/>linqui ob eã, quæ dicta iam eſt, cauſam. </s>
  <s xml:id="echoid-s16046" xml:space="preserve">Porrò ueterem illã <lb/>quæstionẽ mouiſſe, cur nã uidelicet tãta aquarũ copia nuſ-<lb/>quam cõpareat, cùm innumeri immenſiq́ amnes quotidie <lb/>in mare defluãt, nec ipſum ullatenus accreſcat, quanquàm <lb/>metas non egreditur rationis, ſi quis tamen intendere uelit, <lb/>eiuſce rei cauſam facilè agnoſcet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16047" xml:space="preserve">Nam aquæ mẽſura eadẽ, <lb/>longè lateq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16048" xml:space="preserve">diffuſa, collectaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16049" xml:space="preserve">haudquaquam æquabili tem <lb/>pore reſiccatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16050" xml:space="preserve">quinimo hoc, an illo diſponatur modo tan-<lb/>topere refert, ut hæc diem integrã edurare queat, illa pér-<lb/>inde ac ſi quis aquæ cyatbũ unũ ſuper mẽſam ingentẽ ex-<lb/>tenderit, tota interim dum eam contemplantur, euaneſcat.</s>
  <s xml:id="echoid-s16051" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16052" xml:space="preserve">Quod amnibus etiã ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16053" xml:space="preserve">Nã cùm aßiduè amnes toti, <lb/>ac uniuerſi fluant, ſemper ea aquarũ portio, quæ ad locum <lb/>immẽſum, latißimumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16054" xml:space="preserve">peruenit, citò nec apertè coareſcit,</s>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16055" xml:space="preserve">Quod autem de mari, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16056" xml:space="preserve">amnibus ſcriptum in phædo-<lb/>ne eſt, fieri non poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16057" xml:space="preserve">Inquit enim Socrates plerasq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16058" xml:space="preserve">ca-<lb/>uitates eſſe, quæ omnes ſub terra ſibijnuicem obuiant, ir-<lb/>rumpuntq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s16059" xml:space="preserve">: eſſe uerò aquarum omnium fontem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16060" xml:space="preserve">prin-<lb/>cipium uocatum Tartarum, quandam nimirum circa me-
<pb o="48" file="454" n="454" rhead="ARIST. METEOROL."/>
dium aquarũ multitudinem, à quo tam profluentes, quàm <lb/>ſtabiles aquæ omnes emanant. </s>
  <s xml:id="echoid-s16061" xml:space="preserve">In ſingulos autẽ amniũ riuos <lb/>propterea influere, quòd aßiduè quod primũ eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16062" xml:space="preserve">prin <lb/>cipium, fluctuet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16063" xml:space="preserve">Nã nec fundamentũ habere, nec firmamẽ-<lb/>tum, ſed ſemꝗ circa medi<unsure/>ũ ſpir as agere: </s>
  <s xml:id="echoid-s16064" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16065" xml:space="preserve">cùm mouetur <lb/>ſurſum deorſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16066" xml:space="preserve">in amnium riuos exũdare, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16067" xml:space="preserve">influere. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16068" xml:space="preserve">Nõnullas item pleriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16069" xml:space="preserve">in locis ſtagnare cuiuſmodi noſirum <lb/>etiã mare eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s16070" xml:space="preserve">Omnes autẽ ad principiũ unde fluere cœpe-<lb/>rint, in orbem relabi: </s>
  <s xml:id="echoid-s16071" xml:space="preserve">multas quidẽ per partem eandẽ, quaſ-<lb/>dam uerò per cõtrariam quàm elapſæ fuerint: </s>
  <s xml:id="echoid-s16072" xml:space="preserve">uerbi cauſa, <lb/>ſi ab ima fluere cœperint, in ſuperã illabi: </s>
  <s xml:id="echoid-s16073" xml:space="preserve">eſſe uerò ad me-<lb/>dium uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16074" xml:space="preserve">deſcenſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s16075" xml:space="preserve">ulteriorẽ enim prolapſum omnibus <lb/>fore aſcenſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s16076" xml:space="preserve">Porrò aquã ſapores, coloresq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16077" xml:space="preserve">retinere pro <lb/>terrarũ qualitate, per quas fluxerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16078" xml:space="preserve">Fit autẽ hac ratione, <lb/>ut amnes nõ ad eundẽ ſemper locũ fluant. </s>
  <s xml:id="echoid-s16079" xml:space="preserve">Sienim ad mediũ <lb/>confluant, à quo ſanè effluunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16080" xml:space="preserve">non potius infernè, quàm ſu-<lb/>pernè fluent, ſed ad utrãlibet partẽ Tartarus fluctuans in-<lb/>clinarit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16081" xml:space="preserve">Atqui ſi hoc contingat, id quod aiunt eueniet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16082" xml:space="preserve"><lb/>Surſum uerſus incedere flumina, quod fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16083" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea undenam erit aqua, quæ ortum ſubit, quæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16084" xml:space="preserve">rurſus in <lb/>altum rapitur? </s>
  <s xml:id="echoid-s16085" xml:space="preserve">totam enim eã eximere neceſſe eſt ſi ſemper <lb/>idem aquarũ modus ſeruetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16086" xml:space="preserve">Quantum enim aquæ effluit, <lb/>tantundem ad principiũ relabitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16087" xml:space="preserve">Atqui flumina omnia <lb/>quotquot in alia non influunt, in mare deſinere uiſuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16088" xml:space="preserve">in <lb/>terram, nullum: </s>
  <s xml:id="echoid-s16089" xml:space="preserve">ſed quanquàm ſeſe condunt, tamen rurſum <lb/>emergere ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s16090" xml:space="preserve">Amniũ autem ij magni euadũt, qui per <lb/>caua longo itinere labuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16091" xml:space="preserve">multos enim amneis, quorum <lb/>uas loco, ac longitudine intercipiũt, recipere ſolẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16092" xml:space="preserve">Quã-<lb/>ob rem Iſter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16093" xml:space="preserve">Nilus, amnium quiin hoc mare exedunt, <lb/>maximi habentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16094" xml:space="preserve">Atque de amnium cuiuſque fontibus
<pb o="49" file="455" n="455" rhead="LIBER II."/>
alias alij cauſas aſtruunt, quoniã in eundẽ multi immittunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16095" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16096" xml:space="preserve">hæc omnia effici non poſſe, apertũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16097" xml:space="preserve">præſertim cùm <lb/>etiam inde originem mare habeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16098" xml:space="preserve">Quòd igitur locus iste <lb/>aquæ, non maris locus ſit, item quam ob cauſam pars alte-<lb/>ra, nẽpe quæ potu idonea eſt, haudquaquam niſi cùm fluic <lb/>manifeſta ſit, altera remaneat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16099" xml:space="preserve">denique cur mare aquæ fi-<lb/>nis potius, quàm principium exiſtat, périnde utin corpori-<lb/>bus excrementa, nutrimenti omnis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16100" xml:space="preserve">maximè humidi finis <lb/>ſunt, tot nobis dicta ſint.</s>
  <s xml:id="echoid-s16101" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s16102" xml:space="preserve">De maris ſalſedine opiniones, quomodo ea gignatur, vnde <lb/>fontes ac flumina diuerſos ſapores habeant, ac colores.</s>
  <s xml:id="echoid-s16103" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div297" type="section" level="1" n="171">
<head xml:id="echoid-head202" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16104" xml:space="preserve">_DE_ maris autem ſalſitudine, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16105" xml:space="preserve">ideḿ ne ſemper mare <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-455-01a" xlink:href="note-455-01"/>
ſit, an aliquãdo nõ fuerit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16106" xml:space="preserve">aliquando non erit, ſed <lb/>deficiet (ſic enim quidã opinãtur) dicamus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16107" xml:space="preserve">Id igi-<lb/>tur omnes fateri uidẽtur, nempe quòd factũ ſit, ſi totus etiã <lb/>mundus ortum habeat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16108" xml:space="preserve">pariter enim cum eo maris' ortũ fa-<lb/>ciunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16109" xml:space="preserve">Quare perſpicuũ existit, ſi uniuerſum ſempiternum <lb/>ſit, de mari quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16110" xml:space="preserve">haud aliter eſſc ſentiendũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s16111" xml:space="preserve">Qui autẽ mare <lb/>decreſcere (ſicuti Democritus aſſerit) tandemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16112" xml:space="preserve">defecturũ <lb/>cenſet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16113" xml:space="preserve">ita ſibi perſuaſit, nihil ab Aeſopi fabulis diſſen-<lb/>tire uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16114" xml:space="preserve">Is enim Charybdim, cùm bis aquas exorbuiſ-<lb/>ſet, primò quidẽ mõteis, mox inſulas apparuiſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16115" xml:space="preserve">ad po-<lb/>ſtremũ ubi ſorbuerit, terrã prorſus aßiccatum iri, cõmẽtus <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16116" xml:space="preserve">Verùm Aeſopo in nautam irato, eiuſmodi fabulã dixiſ-<lb/>ſe cõgruebat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16117" xml:space="preserve">hiſce autẽ, qui ueritatẽ rimãtur, minus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16118" xml:space="preserve">Quã <lb/>enim ob cauſam prius remãſit, ſiue hoc propter põdus ac-<lb/>ciderit, quomodo etiam quidam horum aiunt (in promptu <lb/>enim eſt, eiuſce rei cauſam perſpicere) ſiue etiam propter <lb/>aliud quippiam, patet eſſe neceſſarium, ut eandem ob call-
<pb o="50" file="456" n="456" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ſam ipſum reliquo tẽpore permaneat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16119" xml:space="preserve">Dicant enim opor-<lb/>tet, aut quòd aqua à ſole ſublata nunquàm deſcendet, aut ſi <lb/>deſcendet, neceſſe erit ut uel ſemper, uel quãdiu illud acci-<lb/>det mare remaneat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16120" xml:space="preserve">rurſusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16121" xml:space="preserve">illud quod potulẽtũ eſt, prius <lb/>eſſe ſublatum oportebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16122" xml:space="preserve">Quare nunquã aßiccabitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16123" xml:space="preserve">quod <lb/>enim in cœlum prius aſcẽdit, id in mare deſcendere antici-<lb/>pabit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16124" xml:space="preserve">nihil enim reſert ſemel'ne, an pluries hoc fieri dica-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16125" xml:space="preserve">Si quis igitur ſolis lationẽ interquieſcere ſtatuat, quid-<lb/>nam id erit, quod uim habeat aßiccandi? </s>
  <s xml:id="echoid-s16126" xml:space="preserve">Sin uerò eam eſſe <lb/>ſinat, ſemper ille ſuo acceſſu partem potabilẽ (uti diximus) <lb/>educet, rurſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16127" xml:space="preserve">ſuo receſſu dimittet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16128" xml:space="preserve">Hanc autem de mari <lb/>ſententiam ex eo ſumpſere, quòd multa loco ſicciora nunc, <lb/>quàm prius, appareãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16129" xml:space="preserve">Cuiusrei cauſam diximus, nẽpe quòd <lb/>hic affectus propter aquæ exuperantias, quæ ſtato quodam <lb/>tempore obuenire ſolent, non propter uniuerſi, partium'ue <lb/>generationẽ accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16130" xml:space="preserve">Rurſumq́ cõtrà cueniet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16131" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16132" xml:space="preserve">cùm facta <lb/>fuerit aqua, rurſum exciccabitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16133" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16134" xml:space="preserve">id ita ꝑ circulũ ſem-<lb/>per ire neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16135" xml:space="preserve">ſic enim existimare, rationi magis con-<lb/>ſentaneum eſt, quàm ob id totum cœlum permutari. </s>
  <s xml:id="echoid-s16136" xml:space="preserve">Sed de <lb/>hiſce plura, quàm par erat, diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16137" xml:space="preserve">De maris autem <lb/>ſalſugine dicendum ſieri non poſſe, ut qui mare ſemel ge-<lb/>nerarint, aut omnino ipſum generant, ſalſum eſſe ſtatuant, <lb/>Nam ſiue mare reſiduum extet omnis eius humoris, qui cir-<lb/>ca terrã existit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16138" xml:space="preserve">à ſole ſubuehi ſolet, ſiue in aqua multa, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16139" xml:space="preserve">prædulci tanta uis ſaporis propter terræ cuiuſpiã eiuſ-<lb/>modi ammistionem inſit, nõ mmus ipſum, ubi aqua in uapo <lb/>rem conuerſa rurſum deſcenderit, quàm prius ſalſum eſſe, <lb/>cùm multitudo æquabilis habeatur, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16140" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16141" xml:space="preserve">ſi non <lb/>prius, nec poſterius quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s16142" xml:space="preserve">. Quòd ſi etiam prius ſalſum <lb/>crat mare, continuò erat dicendum quidnam in cauſa ſit:</s>
  <s xml:id="echoid-s16143" xml:space="preserve">
<pb o="51" file="457" n="457" rhead="LIBER II."/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16144" xml:space="preserve">inſuper, cur ſi tunc in altum aſcenderit, nunc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16145" xml:space="preserve">idem <lb/>minimè patiatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16146" xml:space="preserve">At uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16147" xml:space="preserve">hiſce, qui ſalſuginis cauſam <lb/>terræ tribuunt (eam enim, dum ammiſcetur, multos haberc <lb/>ſapores aiunt, adeò ut ab amnibus cõuecta mare ſalſum ob <lb/>admistionem reddat) nõ itẽ flumina ipſa ſalſa eſſe, abſur-<lb/>dũ existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16148" xml:space="preserve">Quî enim fieri poteſt, ut eiuſmodi terræ mistio, <lb/>affectum adeò euidentem, conſpicuumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16149" xml:space="preserve">efficere in tanta <lb/>aquarum multitudine queat, in quaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16150" xml:space="preserve">autẽ parte nequeat? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16151" xml:space="preserve">Cõſtat enim mare, totã fluuiatilem aquam eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s16152" xml:space="preserve">nihil enim <lb/>à fluuijs differre, niſi quòd ſalſum ſit, uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16153" xml:space="preserve">quod idẽ, illis <lb/>obuenit eo in loco, in quem cõfluunt uniuerſi. </s>
  <s xml:id="echoid-s16154" xml:space="preserve">Pari etiam <lb/>modo ridiculũ fuerit, ſi quis cùm mare terræ ſudorem eſſe <lb/>dixerit, dilucidum quippiam dixiſſe putet, périndeut Em-<lb/>pedocles. </s>
  <s xml:id="echoid-s16155" xml:space="preserve">Is enim ita locutus, quo ad Poëſin, ſatis forſitan <lb/>dixit (quippe cùm translatio poëtis amica ſit) quo ad co-<lb/>gnoſcendam naturam, non ſatis. </s>
  <s xml:id="echoid-s16156" xml:space="preserve">Hîc enim minimè conſtat, <lb/>apertum' ue eſt quonam pacto è dulci potu ſalſus ſudor <lb/>proueniat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16157" xml:space="preserve">utrum abeunte quopiam, ceu parte dulcißima, <lb/>ſolũmodo: </s>
  <s xml:id="echoid-s16158" xml:space="preserve">an permistio, quomodo in aquis per cinerẽ co-<lb/>latis euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16159" xml:space="preserve">Cauſa eadẽ et excremẽtorũ generi, quod in ue-<lb/>ſicã colligi ſolet, cõpetere uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16160" xml:space="preserve">quippe qd' amarũ, ſal-<lb/>ſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16161" xml:space="preserve">euadat, cùm tamen qui bibitur humor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16162" xml:space="preserve">quem ci-<lb/>bus continet, dulcis ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16163" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16164" xml:space="preserve">ſi ut aqua, quæ per cinerem <lb/>tranſmittitur amara fit, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16165" xml:space="preserve">urina, atque ſudor amaro-<lb/>rem contrahunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16166" xml:space="preserve">urina quidem, quòd facultas eiuſmodi <lb/>unà: </s>
  <s xml:id="echoid-s16167" xml:space="preserve">eum ea deferatur, qualis eſt ſalſilago illa, quæ etiam in <lb/>uaſis ſubſidere uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16168" xml:space="preserve">ſudor uerò, quia facultas illa pa-<lb/>riter cum eo è carnibus ſequeſtretur, humore ſcilicet, qui <lb/>ſeſe foras promit, quod tale eſt è corpore abluendo dera-<lb/>dente: </s>
  <s xml:id="echoid-s16169" xml:space="preserve">perſpicuum eſt quòd in ipſo quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16170" xml:space="preserve">mari, quod è ter-
<pb o="52" file="458" n="458" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ra cum humore miſcetur, ſalſitudinis cauſa eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16171" xml:space="preserve">Verùm in <lb/>corpore talis eſt pars ea cibi, quæ ſubſidet, propter conco-<lb/>ctionis uacuitatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s16172" xml:space="preserve">At in terra quonam pacto hoc ipſum <lb/>inſit, dicendum erat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16173" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16174" xml:space="preserve">omnino quî fieri potuit, ut tanta <lb/>aquarum copia è terra dum ſicceret, calefieretq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s16175" xml:space="preserve">, excreta <lb/>ſit? </s>
  <s xml:id="echoid-s16176" xml:space="preserve">eã enim, partem quandã eſſe exiguam reſpectu eiuſce, <lb/>quæ in terra relicta eſt, cõuenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16177" xml:space="preserve">Præterea cur nõ etiã nunc <lb/>terra, ſiue maior, ſiue minor, ſudare cùm reſiccatur ſoleat: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16178" xml:space="preserve">humiditas enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16179" xml:space="preserve">ſudor, amara fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16180" xml:space="preserve">Nam ſi tunc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16181" xml:space="preserve">nũc <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16182" xml:space="preserve">oportebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16183" xml:space="preserve">Ad id nequaquàm accidere uidemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s16184" xml:space="preserve">imò <lb/>terra, cùm humida eſt, reſiccatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16185" xml:space="preserve">cùm uerò ſicca, nihil ta-<lb/>le pati ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16186" xml:space="preserve">Quî igitur fieri potuit, ut terra cùm circa pri <lb/>mam ſui generationẽ humecta eſſet, ſudorem obareſcendo <lb/>emiſerit? </s>
  <s xml:id="echoid-s16187" xml:space="preserve">Quin potius par eſt, ſicuti nõnulli aiunt, humore <lb/>plurimo abeunte, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16188" xml:space="preserve">ſolis beneficio in cœlum ſcandente, <lb/>quod reliquũ fuit eſſe mare. </s>
  <s xml:id="echoid-s16189" xml:space="preserve">Nam fierinõ poteſt, ut tellus <lb/>cùm humecta eſt, ſudet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16190" xml:space="preserve">Quæ igitur ſalſitudinis cauſæ nar-<lb/>rantur, rationẽ uidẽtur effugere. </s>
  <s xml:id="echoid-s16191" xml:space="preserve">Nos autem eodẽ quo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16192" xml:space="preserve"><lb/>prius ſumpto initio, dicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16193" xml:space="preserve">Cùm enim halitum eſſe du-<lb/>plicem, alterum humidum, alterum ſiccũ poſitum ſit, eum <lb/>eiuſmodi affectuum principium eſſe arbitrari oportere cõ <lb/>ſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16194" xml:space="preserve">Quinimo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16195" xml:space="preserve">de quo quæſiſſe prius neceſſe eſt, utrum <lb/>etiam mare permaneat, ſemper eiſdem numero partibus <lb/>conſtans, an ſpecie, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16196" xml:space="preserve">quantitate ſub' inde mutatis, périnde <lb/>ut aër, aqua potabilis, ignis? </s>
  <s xml:id="echoid-s16197" xml:space="preserve">horum enim quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16198" xml:space="preserve">aliud, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16199" xml:space="preserve"><lb/>aliud ſub' inde euadit, multitudinis tamen eorũ ſpecies haud <lb/>aliter ac ſlammæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16200" xml:space="preserve">profluentium aquarum fluxus, manet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16201" xml:space="preserve"><lb/>Hoc itaque apertum, atque probabile existit, fieri inquam <lb/>non poſſe, ut non eandem hæc omnia habeant rationem: </s>
  <s xml:id="echoid-s16202" xml:space="preserve"><lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16203" xml:space="preserve">mutationis celeritate, tarditateq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16204" xml:space="preserve">inter ſe distent, gi-
<pb o="53" file="459" n="459" rhead="LIBER II."/>
gnanturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s16205" xml:space="preserve">, ac intereant: </s>
  <s xml:id="echoid-s16206" xml:space="preserve">quod tamen non abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16207" xml:space="preserve">certo quo-<lb/>dam ordine, hiſce omnibus eueniat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16208" xml:space="preserve">Quæ cùm ita habeant, <lb/>de ſalſore quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16209" xml:space="preserve">cauſam reddere enitendum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16210" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16211" xml:space="preserve">eiuſ-<lb/>modi ſaporẽ ob cõmistionem quãdam prouenire multis cõ <lb/>ſtat indicijs. </s>
  <s xml:id="echoid-s16212" xml:space="preserve">Quod enim in corpore minimè cõcoctum eſt, <lb/>id ſalſum, amarumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16213" xml:space="preserve">haberi ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16214" xml:space="preserve">quod idẽ etiã prius dixi-<lb/>mus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16215" xml:space="preserve">Nam cibi humidi excrementũ, minimè cõcoctum eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16216" xml:space="preserve">Eiuſmodi ſunt ſedimenta omnia, ſed præcipuè illud, quod <lb/>in ueſicã delabitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16217" xml:space="preserve">Cuiusrei indiciũ eſt, quòd tenuiß{imum} <lb/>ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16218" xml:space="preserve">quæ autẽ cõcoctionem admiſere, cõstant, craßaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16219" xml:space="preserve">ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16220" xml:space="preserve"><lb/>Déinde ſudor, in quibus idẽ illud corpus, quod hunc ſaporẽ <lb/>parit, unà cũ ſuperuacaneo humore excernitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16221" xml:space="preserve">Pari modo <lb/>et in hiſce, quæ exurũtur, res habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16222" xml:space="preserve">quod enim calor nõ eui <lb/>cerit, id omne in corporibus excremẽtũ fit, in exustis cinis. </s>
  <s xml:id="echoid-s16223" xml:space="preserve"><lb/>Quãobrẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16224" xml:space="preserve">mare è terra peruſta factũ eſſe nõnulli aſſe-<lb/>runt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16225" xml:space="preserve">Cæterũ ita quidẽ dicere, abſurdũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16226" xml:space="preserve">eſſe tamen ex tali <lb/>factũ, à ueritate nequaquã abhorret. </s>
  <s xml:id="echoid-s16227" xml:space="preserve">Nã ut in hiſce, quæ di <lb/>ximus, ita in ipſo quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16228" xml:space="preserve">uniuerſo, qd' ex ijs, quæ naſcuntur, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16229" xml:space="preserve">ꝑ naturã fiũt, nõ aliter quàm ex ijs, quæ ignẽ ſentiũt, re <lb/>lin qui ſolet, eſſe terrã talẽ animaduertẽdũ ſemp eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16230" xml:space="preserve">Quin <lb/>imo et omnẽ aridæ telluris halitũ eſſe eiuſmodi, putãdũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16231" xml:space="preserve"><lb/>ea enim hanc ingentem halituũ copiã ſuppeditat, Cùm au-<lb/>tem halitus uapidus cum arido permistus (ut<unsure/> diximus) in <lb/>nubem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16232" xml:space="preserve">aquam cogitur, neceſſariò accidit ut ſemper <lb/>quædã non parua huiuſce facultatis portio intercipiatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16233" xml:space="preserve"><lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16234" xml:space="preserve">rurſum pariter cum pluuia deorſum feratur, idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16235" xml:space="preserve">ſem-<lb/>per fiat, ordine quodam, quantum fieri poteſt, ut quæ apud <lb/>nos ſunt ordinẽ participent. </s>
  <s xml:id="echoid-s16236" xml:space="preserve">Vnde igitur in aqua ſalſitudo <lb/>proueniat, dictum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16237" xml:space="preserve">Ob idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16238" xml:space="preserve">imbres, tam quos Auster <lb/>affert, quàm qui autũnalium primi ſunt, ſalſiuſculi ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s16239" xml:space="preserve">
<pb o="54" file="460" n="460" rhead="ARIST. METEOROL."/>
Auſter enim tam uehementia ſua, quàm flatu æſtuo ſißimus <lb/>uẽtus eſt, et calidis, ſiccisq́ locis ſpirat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16240" xml:space="preserve">Quare parũ uapo <lb/>ris ſibi aſciſcit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16241" xml:space="preserve">próinde feruidus extat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16242" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16243" xml:space="preserve">ſi eiuſ-<lb/>modinõ ſit, ſed unde ſpirare incipit frigidus habeatur, ni-<lb/>hilominus dum ſe longius protrahit, propterea quod mul-<lb/>tum ſicci halitus è uicinis locis ſecum rapit, calidus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16244" xml:space="preserve">At <lb/>aquilo, ut qui ab uliginoſis flare locis ſoleat, uapidus eſt, <lb/>ideoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16245" xml:space="preserve">frigidus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16246" xml:space="preserve">Hic tamẽ, quòd nubes propellat ſerenus eſt, <lb/>in locis oppoſitis, pluuius: </s>
  <s xml:id="echoid-s16247" xml:space="preserve">pari modo et auſter A fris ſudus <lb/>eſt, nobis pluuiam importat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16248" xml:space="preserve">Talis igitur facultas in aqua, <lb/>quæ deorſum ruit, nõ parũ cõfert. </s>
  <s xml:id="echoid-s16249" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16250" xml:space="preserve">per autumnũ ſalſi <lb/>imbres fiũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16251" xml:space="preserve">quæ enim plus põderis obtinẽt, ea priora defe-<lb/>rantur, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16252" xml:space="preserve">Quare quibus eiuſmodi terræ copia in-<lb/>eſt, ij celerrimè deſcendunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16253" xml:space="preserve">Ob idq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s16254" xml:space="preserve">, mare calidũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16255" xml:space="preserve">Nã <lb/>aduſta omnia, potentia in ſe aliquid habent caliditatis, cal-<lb/>cem, cinerem, ſedimenta animalium, humidũ inquam, ſimul <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16256" xml:space="preserve">aridum intueri licet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16257" xml:space="preserve">Et animaliũ, quæ uẽtres habent ca-<lb/>lidißimos, ſedimẽta calidißima eſſe uſu euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16258" xml:space="preserve">Igitur mare <lb/>hac de cauſa ſubinde ſalſius reddi ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16259" xml:space="preserve">Semper autẽ ipſius <lb/>portio quædã unà cum parte dulci, attollitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16260" xml:space="preserve">uerun: </s>
  <s xml:id="echoid-s16261" xml:space="preserve">tantò <lb/>minor eſt, quantò in ipſa quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16262" xml:space="preserve">pluuia, pars dulcis ſalſam <lb/>exuperat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16263" xml:space="preserve">Ex quo ſit, ut ſemper æquale (quod in totũ di-<lb/>xerim) habeatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16264" xml:space="preserve">Quid autẽ aqua maris, quæ in uaporem <lb/>conuertitur, potulẽta euadat, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16265" xml:space="preserve">pars ea, quæ naturam <lb/>induit uaporis, cùm rurſus concreuerit, nequaquã in liquo-<lb/>rem cogatur, qui maris naturam retineat dicere conemur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16266" xml:space="preserve">Hoc idẽ in cæteris quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16267" xml:space="preserve">alijs euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16268" xml:space="preserve">Nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16269" xml:space="preserve">uinum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16270" xml:space="preserve"><lb/>cætera ſuccorũ genera, quotquot in uaporẽ mutari, in hu-<lb/>morẽ rurſum cõcreſcere ſolent, aqua ſiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16271" xml:space="preserve">Affectus enim <lb/>cæteri, aquæ propter quandam commistionem, competũt:</s>
  <s xml:id="echoid-s16272" xml:space="preserve">
<pb o="55" file="461" n="461" rhead="LIBER II."/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16273" xml:space="preserve">qualecunque id fuerit, quod ei permiſcetur, talem in ea <lb/>parere ſaporẽ aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16274" xml:space="preserve">Sed de hiſce aliâs, cùm opportunior <lb/>dabitur occaſio, erit cõſiderandum. </s>
  <s xml:id="echoid-s16275" xml:space="preserve">Nunc eatenus dicamus <lb/>oportet, nempe quòd cùm mare in rerum natura ſit, aßiduè <lb/>quippiã ab eo in altũ ſcandit, potuq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16276" xml:space="preserve">idoneũ, ac dulce red-<lb/>ditur, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16277" xml:space="preserve">per imbreis ex alto in imũ labitur, iam aliud <lb/>effectum, nec id prætera existens quod fuerat ſublatum, <lb/>quod deniq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16278" xml:space="preserve">mare potulentæ partiratione ponderis ſubſi-<lb/>det. </s>
  <s xml:id="echoid-s16279" xml:space="preserve">Ob idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16280" xml:space="preserve">nec ipſum inſtar amnium deficere, niſi lo-<lb/>corum ratione aſſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16281" xml:space="preserve">quod idem pariutriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16282" xml:space="preserve">modo acci-<lb/>dere neceſſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16283" xml:space="preserve">Nec ſemper eædem nec terræ, nec maris <lb/>partes permanent: </s>
  <s xml:id="echoid-s16284" xml:space="preserve">ſed tota duntaxat moles. </s>
  <s xml:id="echoid-s16285" xml:space="preserve">Etenim in <lb/>hunc modum de ipſa quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16286" xml:space="preserve">terra existimare par eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16287" xml:space="preserve">Nam <lb/>pars alia aſcendit, alia rurſum deſcẽdit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16288" xml:space="preserve">Quinetiã loca cõ-<lb/>mutant, quæ per ſumma innatare, quæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16289" xml:space="preserve">in ima rurſum de-<lb/>ferriaßolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s16290" xml:space="preserve">Porrò ſalſitudinem in rei cuiu ſpiã admistio-<lb/>ne cõſistere, palàm eſt, nõ ex ijs tantum, quæ dicta ſunt, ue-<lb/>rùm etiã ſi quis uas è cera afformatũ in mare demittat, ob-<lb/>turato prius re tali oſculo, ut nihil interhiet, per quod ma-<lb/>re introfluat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16291" xml:space="preserve">quæ enim ſeſe uaſi per cæteros parietes inſi-<lb/>nuat aqua potulenta euadit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16292" xml:space="preserve">ut terrena portio ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16293" xml:space="preserve">quod <lb/>ſalſitudinem ſua admistione cõmittit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16294" xml:space="preserve">ſequeſtrari cùm per-<lb/>colatur aqua aſſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16295" xml:space="preserve">id enim tum põderis (ſalſa enim quàm <lb/>dulcis grauior eſt) tum etiam craßitudinis cauſa extat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16296" xml:space="preserve">Et-<lb/>enim aquæ craßitudo, corpulentiaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16297" xml:space="preserve">tantam afferre diffe-<lb/>rentiã poteſt, ut nauigia æquo rerũ, quæ conuehũtur, onere <lb/>preſſa in amnibus ferè demergi uideantur, in mari modice <lb/>ſeſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16298" xml:space="preserve">ad nauigandũ peropportunè habeant. </s>
  <s xml:id="echoid-s16299" xml:space="preserve">Otãobrem <lb/>nõnulli corũ, ꝗ in amnibus naueis onerãt, ob eã ipſam igno-<lb/>rationẽ damnum ſubiere grauißimum. </s>
  <s xml:id="echoid-s16300" xml:space="preserve">Quòd autem quip-
<pb o="56" file="462" n="462" rhead="ARIST. METEOROL."/>
piam admiſtum ſit, illud argumento eſſe poteſt, quòd eius <lb/>moles craßiuſcula eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16301" xml:space="preserve">nã mare, propè quaſi lutũ eſt, tãtam <lb/>rei copulẽtæ copiam continet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16302" xml:space="preserve">ſi quis enim aquã indito ſale <lb/>uehemẽter ſalſam fecerit, in ea oua, etiã ſi plena ſint, inna-<lb/>tant. </s>
  <s xml:id="echoid-s16303" xml:space="preserve">Hoc idem, circa ipſa quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16304" xml:space="preserve">ſalſamenta moliri ſolent, <lb/>Quòd ſi in Palæstina ſit, ut quidã ferunt, lacus eiuſmodi, in <lb/>quem ſi à quoquã homo uinctus, aut iumẽtũ inijciatur, per <lb/>ſumma natat, nec in aquis mergitur; </s>
  <s xml:id="echoid-s16305" xml:space="preserve">is profectò testimonio <lb/>fuerit hiſce, quæ iam dicta ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16306" xml:space="preserve">aiunt enim adeò amarum, <lb/>ſalſumq́ eſſe lacum, ut piſcis nullus innaſcatur, et uestimẽ-<lb/>ta purget, ſi quis madefacta cõcuſſerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16307" xml:space="preserve">Quæ omnia, eo-<lb/>rum quæ diximus ſigna ſunt, nempe quòd corpulentũ quid-<lb/>dam ſalſitudinẽ pariat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16308" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16309" xml:space="preserve">quòd id quod ineſt, terrenũ ſit.</s>
  <s xml:id="echoid-s16310" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div297" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-455-01" xlink:href="note-455-01a" xml:space="preserve">Hîc de matis <lb/>ſalſitudine Ā<unsure/>ri <lb/>ſto. determi<unsure/>, <lb/>nat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16311" xml:space="preserve">Etenim in Chaonia fons quidã aquæ ſalſiuſculæ, habetur, <lb/>qui haud lõgè ab ortu in amnem dulcem quidẽ, at piſcibus <lb/>uacantem influit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16312" xml:space="preserve">Nam, ut aiunt incolæ ſacta ab Hercule <lb/>optandi poteſtate, cùm is ab Erithia uaccas abigẽs rediret, <lb/>ſalem pro piſcibus elegerunt, qui ipſis è fonte fieri ſolet: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16313" xml:space="preserve">huius enim aquæ portionẽ quandã posteà quàm decoxere, <lb/>quieſcere ſinunt, quæ frigefacta, ubiunà cum calore humor <lb/>euaporauit, in ſalẽ nõ denſum, grumoſumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s16314" xml:space="preserve">, ſed niuis modo <lb/>laxum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16315" xml:space="preserve">ſubtilem euerti ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16316" xml:space="preserve">quod genus ſalius imbe-<lb/>cilliorem, quàm cætera, uirtutem obtinet, largiusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16317" xml:space="preserve">adhibi-<lb/>tum guſtum ingerit ſuauem: </s>
  <s xml:id="echoid-s16318" xml:space="preserve">colore item non æquè cãdido, <lb/>existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16319" xml:space="preserve">Aliud huic rei proximũ, Vmbri moliuntur, quen-<lb/>dam enim locum habent, in quo arundines, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16320" xml:space="preserve">iunci ena-<lb/>ſcuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16321" xml:space="preserve">quorum cinerem decoquere aqua ſoliti ſunt, do-<lb/>nec exiguum ſuperſit humoris, quiubi refrixit, in ſalis co-<lb/>piam euadere ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16322" xml:space="preserve">Quicunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16323" xml:space="preserve">autẽ amniũ fontium'ue flu-<lb/>xus ſalſi ſunt, cos maxima ex parte aliquando incaluiſſe,
<pb o="57" file="463" n="463" rhead="LIBER II."/>
déinde ignis principium extinctũ fuiſſe, cenſendũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16324" xml:space="preserve">terrã <lb/>uerò, per quam trãſmißi colantur, cineris, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16325" xml:space="preserve">calcis naturã <lb/>adhuc retinere. </s>
  <s xml:id="echoid-s16326" xml:space="preserve">Sunt etiam pleriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16327" xml:space="preserve">in locis tam fontes, <lb/>quàm amnium fluẽta, quæ uaria ſaporũ genera præferunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16328" xml:space="preserve">quorum omniũ cauſam eſſe igneã uirtutem, ſiue facultatẽ, <lb/>quæ in eis eſt, aut innaſcitur, ſtatuendum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16329" xml:space="preserve">Nã terra dum <lb/>ignẽ ſentit, quòd plus minus id pati ſoleat, uarias ſaporum, <lb/>colorumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16330" xml:space="preserve">formas cõtrahit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16331" xml:space="preserve">quippe quæ aluminis, calcis, et <lb/>cæterorũ id genus uirtutibus plena reddatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16332" xml:space="preserve">per quæ dum <lb/>tranſmittitur aqua, quæ dulcis eſt, permutari ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16333" xml:space="preserve">Et quæ-<lb/>dam aceſcit, quo modo in Sicilia agro Sicanico euenire ui-<lb/>demus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16334" xml:space="preserve">Inibi enim oxalme (quã acidã muriã interpretor) gi <lb/>gnitur, qua ut aceto in ꝗbuſdã epularũ generibus uti ſolẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16335" xml:space="preserve"><lb/>Eſt autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16336" xml:space="preserve">circa Lyncon, fons quidam, cuius aqua acidæ <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16337" xml:space="preserve">Circa Scythiam alius, qui amaras euomit aquas, quæ <lb/>uniuerſum amnem, in quem incidunt, amarũ reddunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16338" xml:space="preserve">Ho-<lb/>rum differentiæ, hinc apertæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16339" xml:space="preserve">Sed qui ſapores, ex qui-<lb/>bus tẽperaturis exultent, ſeorſum per ſe alio loco dictum <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16340" xml:space="preserve">Igitur de aquis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16341" xml:space="preserve">mari, quas ob cauſas aßiduè ſemper <lb/>ſint, quænam ſit eorum natura, qua ratione, ac uia permu-<lb/>tentur, tum etiam de plurimis affectibus, quos committere, <lb/>aut pati per naturam ipſis accidit, propè diximus.</s>
  <s xml:id="echoid-s16342" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s16343" xml:space="preserve">Ventorum cauſæ, ac generatio.</s>
  <s xml:id="echoid-s16344" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div299" type="section" level="1" n="172">
<head xml:id="echoid-head203" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc ventorum <lb/>cauſas, ecrũq́; <lb/>generationem <lb/>Ā<unsure/>riſto. declà-<lb/>rat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16345" xml:space="preserve">_DE_ uentis autem initio, quod iam prius diximus, ſum-<lb/>pto, dicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16346" xml:space="preserve">Duæ enim ſunt noſtra quidẽ ſenten-<lb/>tia halitus ſpecies: </s>
  <s xml:id="echoid-s16347" xml:space="preserve">alter humidus eſt, alter ſiccus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16348" xml:space="preserve">Ille ua-<lb/>por nuncupatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16349" xml:space="preserve">hic, in totũ nomine caret: </s>
  <s xml:id="echoid-s16350" xml:space="preserve">particulari ta-<lb/>men utentes, uniuerſaliter eum ueluti fumũ uocemus ne-<lb/>ceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16351" xml:space="preserve">Cæterùm nec humidũ ſine arido, nec aridum ſine <lb/>humido eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16352" xml:space="preserve">uerùm hæc omnia ita ſecundum exupe-
<pb o="58" file="464" n="464" rhead="ARIST. METEOROL."/>
rationem uocari ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s16353" xml:space="preserve">Itaque cùm ſol ipſe orbito feratur, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16354" xml:space="preserve">ubi propius accedit, humorem ui caloris ſubuehat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16355" xml:space="preserve">ubi <lb/>autẽ lõgius dimouet ſeſe, uapor qui ſublatus fuerat, rurſum <lb/>in aquam refrigerationis beneficio cõcreſcat (qua de cau-<lb/>ſa, imbres hyeme potius, quàm æſtate fiũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16356" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16357" xml:space="preserve">nocte, quàm <lb/>interdiu: </s>
  <s xml:id="echoid-s16358" xml:space="preserve">ſed non uidetur, propterea quòd imbres nocturni <lb/>magis, quàm diurni lateant) aqua autẽ illa, quæ ad ima de-<lb/>ferri ſolet, tota in terrã diſtribuatur, terra uerò ipſa mul-<lb/>tum ignis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16359" xml:space="preserve">caliditatis in ſeſe habeat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16360" xml:space="preserve">ſol non ſolum <lb/>eũ humorẽ, qui per ſumma telluris reſidet attrahat, uerùm <lb/>etiam terrã ipſam calefaciendo aßiccet, cumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16361" xml:space="preserve">halitus (id <lb/>quod iam dictum eſt) duplex ſit, alter uapidus, alter fumi-<lb/>dus, utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16362" xml:space="preserve">profectò halitum fieri neceſſarium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16363" xml:space="preserve">quorũ <lb/>qui humorem continet largiorem imbrium primordium, <lb/>quemadmodum anteà dictũ eſt, existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16364" xml:space="preserve">qui aridus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16365" xml:space="preserve">flatuũ <lb/>omnium principium, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16366" xml:space="preserve">natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s16367" xml:space="preserve">Hæc autem ad hunc eue-<lb/>niant modum eſſe neceſſe, ex ipſis etiam affectibus certum <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16368" xml:space="preserve">Etenim halitum differentiã recipere, ueceſſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16369" xml:space="preserve">Atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16370" xml:space="preserve">ſolem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16371" xml:space="preserve">terræ caliditatem ea ipſa efficere, non modò poſ-<lb/>ſibile, uerùm etiam neceſſarium existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16372" xml:space="preserve">Cùm autem ſpecies <lb/>utriuſque diuerſa ſit, patet quòd inter ſe diſcrepant. </s>
  <s xml:id="echoid-s16373" xml:space="preserve">Nec <lb/>uenti eadem ac imbrium natura existit, péinde ut quidam <lb/>aiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16374" xml:space="preserve">eundem enim aërem ſi moueatur, uentum, ſi concre-<lb/>ſcat, aquam eſſe uolunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16375" xml:space="preserve">uerùm ex hiſce aër (quemadmo-<lb/>dum anteà diximus) gigni ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16376" xml:space="preserve">Vapor enim bumidus, al-<lb/>gidusq́ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16377" xml:space="preserve">nã facilè terminos ſuſcipit, ut humidus: </s>
  <s xml:id="echoid-s16378" xml:space="preserve">at quia <lb/>aquæ eſt, ſuapte natura ut aqua non calefacta frigidus exi-<lb/>ſtit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16379" xml:space="preserve">Fumus uerò, calidus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16380" xml:space="preserve">aridus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16381" xml:space="preserve">Quare ex hiſce, tan-<lb/>quàm ex ſymbolis, cõstituitur aër: </s>
  <s xml:id="echoid-s16382" xml:space="preserve">qui humidus, calidusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16383" xml:space="preserve"><lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16384" xml:space="preserve">Etenim abſurdum fuerit, ſi aër iste, qui quemque am-
<pb o="59" file="465" n="465" rhead="LIBER II."/>
bit, dum motu cietur, flatus fiat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16385" xml:space="preserve">undeuis fuerit agitatus <lb/>uentus exultet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16386" xml:space="preserve">non ut amneis eſſe existimamus nõ qua-<lb/>litercunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16387" xml:space="preserve">profluente aqua etiam ſi multa ſit, ſed quod pro-<lb/>fluit, id à fonte ortum ducat oportet, ſic de ipſis quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16388" xml:space="preserve">uen-<lb/>tis res habere dicatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16389" xml:space="preserve">Nam ab aliqua ingenti ruina, magna <lb/>aëris copia, quæ nec principium habeat, nec fontem moue-<lb/>ri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16390" xml:space="preserve">Quæ autẽ fieri aſſolent, ea, quæ diximus, ap-<lb/>probant. </s>
  <s xml:id="echoid-s16391" xml:space="preserve">Nam quia continuè quidem, ſed plus ac minus fie-<lb/>ri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16392" xml:space="preserve">maior, minor´ ue halitus aſſolet, ſemper nubes, ac ſpi-<lb/>ritus per ſingula anni tẽpora, pro cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16393" xml:space="preserve">natura efficiun-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16394" xml:space="preserve">At quia interdũ uapidus, interdum ſiccus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16395" xml:space="preserve">fumidus <lb/>altero longè amplior aſſurgit, aliquando pluuij, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16396" xml:space="preserve">hume-<lb/>cti redduntur anni, aliquãdo flatuoſi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16397" xml:space="preserve">ſqualibũdi. </s>
  <s xml:id="echoid-s16398" xml:space="preserve">Quã-<lb/>doque igitur ſqualores, imbresq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16399" xml:space="preserve">multos, ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16400" xml:space="preserve">per ma-<lb/>gnum, cõtinuumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16401" xml:space="preserve">tractũ fieri, quãdoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16402" xml:space="preserve">per parteis, euenit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16403" xml:space="preserve">Sæpe enim regio, quæ circunquaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16404" xml:space="preserve">adiacet, temporarios re-<lb/>cipit imbres, aut etiã plureis: </s>
  <s xml:id="echoid-s16405" xml:space="preserve">at in hiſce parte aliqua ſqua-<lb/>lor eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16406" xml:space="preserve">Quandoque ediuerſo res agitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16407" xml:space="preserve">nam cùm tota, <lb/>quæ in circuitu eſt regio, aut modicis potiatur aquis, aut <lb/>potius ſqualore fatiſcat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16408" xml:space="preserve">una quædam portio immenſam <lb/>aquarum copiã recipit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16409" xml:space="preserve">Cuius rei cauſa eſt, quòd magna ex <lb/>parte eandem affectionem longè, lateq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16410" xml:space="preserve">diffundi, ac ſerpere <lb/>conſentaneum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16411" xml:space="preserve">quia uicina loca ſitum ad ſolem reti-<lb/>nent conſimilem, niſi peculiarem quandam ſortita ſint dif-<lb/>ferentiam. </s>
  <s xml:id="echoid-s16412" xml:space="preserve">At uerò interdum hac in parte ſiccus anhe-<lb/>litus, in altera uapidus, uberior gigni ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16413" xml:space="preserve">nonnunquam <lb/>uice uerſa accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16414" xml:space="preserve">Huius autem ipſius cauſa eſt, quòd hali-<lb/>tus, uterq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16415" xml:space="preserve">in proximæ, ſibiq́ cõtinuæ regionis halitum in-<lb/>cidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16416" xml:space="preserve">Verbi cauſa, ſiccus per ſuam flisit regionẽ, humectus <lb/>ſibi proximum inuadit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16417" xml:space="preserve">uel etiam ad locum quẽdam remo-
<pb o="60" file="466" n="466" rhead="ARIST. METEOROL."/>
tiorem ui uentorũ propulſus accedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16418" xml:space="preserve">Interdum ille ma-<lb/>net, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16419" xml:space="preserve">idẽ, qui ei cõtrarius eſt, agit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16420" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16421" xml:space="preserve">ſæpenumero illud <lb/>euenit, nẽpe quod quẽadmodũ in corpore hominis, ſi aluus <lb/>fuperior ſicceat, inferior cõtrario habitu eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16422" xml:space="preserve">ediuerſo, ſi in-<lb/>ferior ſicca ſit, ſuperior humecta, frigidaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16423" xml:space="preserve">eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16424" xml:space="preserve">ſic et in ipſis <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16425" xml:space="preserve">locis antiperistaſis fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16426" xml:space="preserve">exhalationũ genera cõmu-<lb/>tantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16427" xml:space="preserve">Prætereaut poſt imbrẽ flatus magna ex parte ori-<lb/>ri eo in loco ſoliti ſunt, in quo illum fieri cõtigerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16428" xml:space="preserve">ita ſu-<lb/>perueniente imbre, cõſternũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16429" xml:space="preserve">Hæc enim propter prin-<lb/>cipia, quæ dicta ſunt, euenire neceſſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16430" xml:space="preserve">Nã ab imbribus <lb/>terra dum calore tam ſuo, quàm ſuperno reſiccatur, halitũ <lb/>profundit, qui nimirùm uenti materies eſſe ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16431" xml:space="preserve">Atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16432" xml:space="preserve">ubi ſecretio eiuſmodi in rerum natura fuerit, obtinẽt uenti: </s>
  <s xml:id="echoid-s16433" xml:space="preserve"><lb/>quibus ponentibus, propterea quòd pars calida ſeuocari, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16434" xml:space="preserve">ſuperum in locum efferri ſemper aſſolet, uapor refri-<lb/>geratus cõſistit, ſpiſſeſcitq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s16435" xml:space="preserve">, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16436" xml:space="preserve">in humorẽ uertitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16437" xml:space="preserve">Quin <lb/>etiam ubi eundem in locum pulſæ nubes ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16438" xml:space="preserve">frigus in-<lb/>trò ſe colligens circunfuſo calori obluctatur, oritur aqua, <lb/>cuius beneficio ſiccus anhelitus refrigerari ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16439" xml:space="preserve">Ergo <lb/>ut imbribus uenti ſopiuntur, ita ubi uenti deſiſtũt, imbres <lb/>gigni propter has cauſas aſſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s16440" xml:space="preserve">Adde quòd nõ aliud cau-<lb/>ſæ eſt, cur à ſeptentrione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16441" xml:space="preserve">meridie flatus potißimũ oriã-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16442" xml:space="preserve">Omnium nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16443" xml:space="preserve">uentorũ plurimi, Aquilones, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16444" xml:space="preserve">auſtri <lb/>ſpirare ſolẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16445" xml:space="preserve">Nã ſolhæc una loca nõ adit, ſed ad ea ſeſe ap-<lb/>plicat, ab eisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16446" xml:space="preserve">dimouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16447" xml:space="preserve">ad occaſum uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16448" xml:space="preserve">exortum aßi-<lb/>duè fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16449" xml:space="preserve">Quamobrem nubes in curſus ſolis lateribus cõ-<lb/>ſiſtere ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s16450" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16451" xml:space="preserve">ſole accedente, humor exhalat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16452" xml:space="preserve">aduerſam <lb/>in partem abeunte, hyems imbresq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16453" xml:space="preserve">excitantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16454" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16455" xml:space="preserve">ob <lb/>ſolis lationem, quà ſolstitia petuntur, deſerunturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s16456" xml:space="preserve">, æstas, <lb/>byemsq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16457" xml:space="preserve">fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16458" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16459" xml:space="preserve">aqua in altum rapi, rurſum in nubem
<pb o="61" file="467" n="467" rhead="LIBER II."/>
conuerti ſolita eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16460" xml:space="preserve">At cùm aquæ plurimum in hiſce locis <lb/>deſcendat, ad quæ ſol uergit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16461" xml:space="preserve">à quibus, ſeſe remouet, hæc <lb/>autem ſunt quæ ſeptentriones uerſus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16462" xml:space="preserve">meridiem poſita <lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16463" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16464" xml:space="preserve">ubi tellus aquas recipit uberiores, amplißimam <lb/>inibi halituum copiam fierineceſſum ſit, périnde ut è uiri-<lb/>di ligno fumũdepromi copioſißimum uidemus, halitus au-<lb/>tem ipſe uentus ſit, ratione euenit optima, ut inde flatuum <lb/>plurimi, principalißimiqúe exoriantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16465" xml:space="preserve">Qui autem à <lb/>ſeptentrionióus mittuntur, Aquilones: </s>
  <s xml:id="echoid-s16466" xml:space="preserve">qui à meridie, Auſtri <lb/>dici ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s16467" xml:space="preserve">Porrò ſpiritus tramite ferri obliquo aſſolent: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16468" xml:space="preserve">nam circaterrã ſpirant, cùm tamen halitus ipſe per dire-<lb/>ctum feratur, quod totus circum fundens aer flatuum latio-<lb/>nem cõſectetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16469" xml:space="preserve">Quocirca quæret quiſpiã, utro ex loco, <lb/>ſuperó ne, an infero flatibus initium ſit? </s>
  <s xml:id="echoid-s16470" xml:space="preserve">Mã deſuper uen-<lb/>torum motio eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16471" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16472" xml:space="preserve">antè quàm ſpirent, illuſtratur aẽr, ſi <lb/>nubilus, caliginoſus'ue ſit, quippe cùm nubis motio, flatus <lb/>initium prius, quàm apertè ad nos uenerit, portendat, tan-<lb/>quam flatus deſuper originẽ habẽte. </s>
  <s xml:id="echoid-s16473" xml:space="preserve">Cùm autẽ uẽtus, quæ-<lb/>dam ſicci halitus, quem tellus profundit, copia per terram <lb/>currens ſit, motionisinitiũ ab alto prouenire, materiei, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16474" xml:space="preserve"><lb/>ortus ab imo, planũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16475" xml:space="preserve">Nã qua parte quod aſcendebat, <lb/>inclinarit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16476" xml:space="preserve">inde ſui curſus cauſam ſortitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16477" xml:space="preserve">Nam latio eorũ, <lb/>quæ à terra remotiora ſunt, potior, ac domina existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16478" xml:space="preserve">Et <lb/>inſuper, exhalatio ab imo ſurſum uerſus recta line a fertur, <lb/>cunctaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16479" xml:space="preserve">plus roboris habent, cùm in propinquo ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16480" xml:space="preserve">At <lb/>ortus principium, ad terram referri debere, in aperto eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16481" xml:space="preserve"><lb/>Porrò flatuũ initia multis exhalatiõibus ſenſim coëuntibus <lb/>exultare, quomodo amnium fontes terra humorem funden-<lb/>te fiunt, experientia quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16482" xml:space="preserve">ipſa cõſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16483" xml:space="preserve">Omnes enim uenti, <lb/>ibi minimi ſunt, unde ſinguli ſpirare cœperint. </s>
  <s xml:id="echoid-s16484" xml:space="preserve">At ubi
<pb o="62" file="468" n="468" rhead="ARIST. METEOROL."/>
longius ſe protraxerint, ingenui uenire ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s16485" xml:space="preserve">Præterea <lb/>regio, quæ ſeptentrionibus ſubdita eſt, per byemem trãquil-<lb/>latur, nec ullum flatum ſentit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16486" xml:space="preserve">At quod paulatim expirat, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16487" xml:space="preserve">eodem illo in loco latet, id ubi præterijt, iam ſpiritus <lb/>euadit illuſtris. </s>
  <s xml:id="echoid-s16488" xml:space="preserve">1<unsure/> gitur natura uẽti quænam ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16489" xml:space="preserve">quo pa-<lb/>cto oriatur, tum etiam de ſqualore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16490" xml:space="preserve">imbrium abũdantia, <lb/>item quam ob cauſam poſt imbreis flatus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16491" xml:space="preserve">ſurgant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16492" xml:space="preserve"><lb/>ſternantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16493" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16494" xml:space="preserve">cur Aquilo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16495" xml:space="preserve">Auſter ſæpißime ſpirent, <lb/>adhæc de uentorum curſu, dictum iam eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s16496" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s16497" xml:space="preserve">Cur ceſſent venti quando{que}, moueãtur quãdo{que}. </s>
  <s xml:id="echoid-s16498" xml:space="preserve">Vnde, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16499" xml:space="preserve">quo tempore quiſ{que} flare ſoleat.</s>
  <s xml:id="echoid-s16500" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div300" type="section" level="1" n="173">
<head xml:id="echoid-head204" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16501" xml:space="preserve">_P_Orro ſol &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16502" xml:space="preserve">cõprimit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16503" xml:space="preserve">excitat flatus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16504" xml:space="preserve">Etenim exha-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-468-01a" xlink:href="note-468-01"/>
lationes, cùm imbecillæ ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16505" xml:space="preserve">paruæ tabefacit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16506" xml:space="preserve"><lb/>ampliore ſuo calore, earum calorẽ, qui minor eſt, diſcernit, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16507" xml:space="preserve">dißipat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16508" xml:space="preserve">Adde quòd terrã prius aßiccat, quàm ſecre-<lb/>tio uniuerſa orta ſit, haud aliter ac magnus ignis paruũ cre <lb/>mabile, ſi quod inciderit, ante quàm fumũ edat, deurit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16509" xml:space="preserve">Ob <lb/>has igitur cauſas, nõ minus ſol flatus cõpeſcere, quàm quò <lb/>minus ab initio oriãtur obſistere ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16510" xml:space="preserve">nã quia halitus ema <lb/>cerat, uentos ponere facit, quia celeriter terrã aßiccat, fieri <lb/>prohibet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16511" xml:space="preserve">Quapropter circa Orionis exortũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16512" xml:space="preserve">ab eo <lb/>uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16513" xml:space="preserve">ad Anniuer ſarios, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16514" xml:space="preserve">Præuios, aër maximè cõſile ſcit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16515" xml:space="preserve">Ad ſummũ, uenti tranquillitas duabus de cauſis prouenire <lb/>ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16516" xml:space="preserve">Nã aut quia exhalatio frigoris beneficio extinguitur <lb/>(ut fit cùm ualidũ gelu coortũ eſt) aut quia æſtus opera elã <lb/>gueſcit, Medijs aũt tẽporibus creberrimè cœlũ à ſpiritu ſi-<lb/>let: </s>
  <s xml:id="echoid-s16517" xml:space="preserve">aut quia nondũ quicquam exhalat, aut quia halitus iam <lb/>abijt, necdũ alius affluit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16518" xml:space="preserve">At Orioni &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16519" xml:space="preserve">cùm oritur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16520" xml:space="preserve">cùm <lb/>occidit, incertus, ac difficilis eſſe propterea uidetur, quòd <lb/>eius exortus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16521" xml:space="preserve">occaſus tum cùm tempora euariant, com-
<pb o="63" file="469" n="469" rhead="LIBER II."/>
mutanturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s16522" xml:space="preserve">, illæ æſtate, hic hyeme, accidãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16523" xml:space="preserve">Idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16524" xml:space="preserve">propter ſy-<lb/>deris magnitudinẽ, diebus edurat pluribus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16525" xml:space="preserve">Omniũ autem <lb/>mutationes turbulentæ propter uarietatẽ exiſtũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16526" xml:space="preserve">At Anni-<lb/>uerſarij poſt ſolstitiũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16527" xml:space="preserve">Caniculæ exortũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16528" xml:space="preserve">non tum cùm <lb/>ſol maximè accedit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16529" xml:space="preserve">recedit'ue, aſpirare ſolẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16530" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16531" xml:space="preserve">interdiu <lb/>ſpirãt, noctu deſiſtũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16532" xml:space="preserve">Cauſa, quòd ſol cùm proximè eſt, ter-<lb/>ram prius aßiccat, quàm ut ulla oriatur exhalatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s16533" xml:space="preserve">At cùm <lb/>paululum receßit, iã modicus exultat calor adeò ut congla-<lb/>tiatæ aquæ deliqueant: </s>
  <s xml:id="echoid-s16534" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16535" xml:space="preserve">dum terra cùm ſuo, tum ſolis ca-<lb/>lore inareſcit, in quendam ueluti fumum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16536" xml:space="preserve">exhalationem <lb/>tranſeant. </s>
  <s xml:id="echoid-s16537" xml:space="preserve">Noctu uerò deſinunt flare, quoniã tum congelata <lb/>omnia liqueſieri ceſſant, propter noctium frigus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16538" xml:space="preserve">Cæte-<lb/>rùm nec id quod gelu induratum eſt, nec id, quod ſiccitatis <lb/>habet nihil, exhalat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16539" xml:space="preserve">ſed quod cum ſiccitate cõiunctam ob-<lb/>tinet humiditatẽ, id cùm recaleſcit, anhelitum reddere ſolet. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16540" xml:space="preserve">Nonnulli autem addubitant quam ob rem Aquilones con-<lb/>ſtantius perflãt poſt æstiuũ ſolstitium, quos Eteſias (id eſt <lb/>Anniuerſarios) uocant: </s>
  <s xml:id="echoid-s16541" xml:space="preserve">Austriuerò poſt hybernum nequa-<lb/>quàm. </s>
  <s xml:id="echoid-s16542" xml:space="preserve">Hoc autẽ minimè alienum à ratione eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16543" xml:space="preserve">nam tem-<lb/>pore oppoſito appellati Leuconoti fiunt, nõ tamẽ adeò con <lb/>tinui. </s>
  <s xml:id="echoid-s16544" xml:space="preserve">Iccirco latentes occaſionẽ præbẽt inquirẽdi. </s>
  <s xml:id="echoid-s16545" xml:space="preserve">Cau-<lb/>ſa quòd Aquilo à locis ſub ſeptentrionibus poſitis ueniat, <lb/>quæ aquarũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16546" xml:space="preserve">niuis copioſæ plena ſunt, quibus à ſole col-<lb/>liquatis poſt æstiuũ ſolstitiũ potius, quàm in ipſo ſolstitio, <lb/>Anniuerſarijs flare ſoliti ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16547" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16548" xml:space="preserve">ipſi quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16549" xml:space="preserve">æſtus ita <lb/>fieri ſolent, non cùm ſol proximè ad ſeptentriones accedit, <lb/>ſed cùm diutius concaleſcit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16550" xml:space="preserve">adhuc in propinquo eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s16551" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div300" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-468-01" xlink:href="note-468-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt. ceſ-<lb/>ſationis vento <lb/>rum, cõmotio <lb/>nis{que} cauſas ex <lb/>ponit, quinque <lb/>ítẽ Zonas de, <lb/>clarat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16552" xml:space="preserve">Pari etiam modo Auiculares (quos Græci Ornithias, ab <lb/>aduẽtu auiũ, uocant) poſt hybernum, æquinoctium ſpirare <lb/>ſoliti ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16553" xml:space="preserve">Hi enim Anniuerſarij imbecilli ſunt, minores
<pb o="64" file="470" n="470" rhead="ARIST. METEOROL."/>
tamen, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16554" xml:space="preserve">tardius quàm Anniuerſarij flare ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s16555" xml:space="preserve">nam <lb/>ſeptuageſimo die aſpirare incipiunt, propterea quòd ſol <lb/>cùm procul abeſt, roboris minus habeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16556" xml:space="preserve">Nõ autẽ ſimiliter <lb/>continui perflant, quoniã quæ in ſumma telluris parte ia-<lb/>cent, imbecillaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16557" xml:space="preserve">ſunt, ea per id tẽpus ſecerni, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16558" xml:space="preserve">erui ſolẽt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16559" xml:space="preserve">quæ uerò cõglaciata ſunt, plus caloris deſyderãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16560" xml:space="preserve">Quam-<lb/>obrem hi intermittẽdo flare tãtiſper ſoliti ſunt, quoad rur-<lb/>ſum Anniuerſarij in ſolstitio æstatis ſpirẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16561" xml:space="preserve">quãdoquidẽ ab <lb/>co tẽpore ſemper uentus quàm maximè cõſtanter flare ſo-<lb/>let. </s>
  <s xml:id="echoid-s16562" xml:space="preserve">Auſter autẽ ab æstiuo ſolstitio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16563" xml:space="preserve">nõ ab altera urſa <lb/>ſpirat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16564" xml:space="preserve">Nã cùm terræ habitabilis ſegmenta duo ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16565" xml:space="preserve"><lb/>altera ad ſublimiorem uerticem, qui apud nos eſt, altera ad <lb/>alterũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16566" xml:space="preserve">meridiem poſita ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16567" xml:space="preserve">tympani ſpeciem præfe-<lb/>rat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16568" xml:space="preserve">talem profectò terræ figurã lineæ à cẽtro ipſius ductæ <lb/>diſſecant, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16569" xml:space="preserve">turbines duos efficiunt, quorum alter apud <lb/>tropicum, alter apud ſemper conſpectum uerticem baſin, <lb/>ſed uterque in meditulio terræ mucronem, obtinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16570" xml:space="preserve">Eo-<lb/>dem pacto ad inferiorem uerticem alij duo turbines telluris <lb/>diſſectiones faciunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16571" xml:space="preserve">Hæ autem, inh abitari ſolæ queunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16572" xml:space="preserve"><lb/>Nec fieri poteſt, ut quiſquam ultra ſolstitium incolat, non <lb/>enim in ſeptentrionem umbræ iacerentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16573" xml:space="preserve">nunc autem lo-<lb/>ca prius inhabitabilia redduntur, quàm ut abſumantur um-<lb/>bræ, aut mutent ſemet in meridiem. </s>
  <s xml:id="echoid-s16574" xml:space="preserve">Pars autem orbis ſe-<lb/>ptentrionibus ſubdita, præ rigore habitari nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16575" xml:space="preserve">Fer-<lb/>tur etiam Corona quoqueipſa, circa huncce locũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s16576" xml:space="preserve">nam no-<lb/>bis ſupra uerticem eſſe uidetur, cùm ad meridiei lineã per-<lb/>uenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16577" xml:space="preserve">Quo fit etiã, ut hoc tempore telluris ambitus ridi-<lb/>culè depingãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16578" xml:space="preserve">Nam partiorbis terrarum habitatæ, figu-<lb/>ram tribuunt orbicularem. </s>
  <s xml:id="echoid-s16579" xml:space="preserve">At hoc fierinõ poſſe, ratione <lb/>pariter atque experientia cognitum. </s>
  <s xml:id="echoid-s16580" xml:space="preserve">Nam quòd in latitu-
<pb o="65" file="471" n="471" rhead="LIBER II."/>
dinem definita ſit, circulum tamen continentem præferre <lb/>per temperiem queat, tum ratio ipſa commonſtrat (quippe <lb/>cùm non per longitudinem, ſed in latum nimio rigore, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16581" xml:space="preserve">incẽdio prematur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16582" xml:space="preserve">adeò ut niſi mare nonnuſquam loci pro-<lb/>hibeat, peruia tota ſit) tum ea quæ circa nauigationes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16583" xml:space="preserve"><lb/>itinera uidemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16584" xml:space="preserve">Nam longitudo à latitudine haud parum <lb/>differt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16585" xml:space="preserve">quod enim à columnis Herculis ad terram Indicam <lb/>uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16586" xml:space="preserve">porrigitur, eo quod ab Aethiopia ad Mæotin uſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s16587" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16588" xml:space="preserve"><lb/>extremas Scytbiæ parteis pertingit, maius quàm quinq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16589" xml:space="preserve">ad <lb/>tria eſt, ſi quis tam nauigationes, quam uias, quatenus ta-<lb/>lium certitudo ſumi poteſt, metiri uelit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16590" xml:space="preserve">Atqui partem or-<lb/>bis terræ habitatam, in latum ad loca uſque inhabitata ex-<lb/>ploratam habemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16591" xml:space="preserve">Nam hic, præfrigore, illic præ æſiu, ha <lb/>bitari prætereanequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16592" xml:space="preserve">Quæ uerò ultra Indiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16593" xml:space="preserve">colum-<lb/>nas Herculis iacent, coniungi périnde quaſi continens fo-<lb/>ret tota telluris habitatæ portio, haudquaquàm uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16594" xml:space="preserve"><lb/>Cùm autem neceſſe ſit ut locus quidem ad alterum polum <lb/>ſimiliter ſeſe habeat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16595" xml:space="preserve">is quem incolimus ad eũ, qui ſu-<lb/>pra nos eſt, conſtat quòd ut cætera alia, ita ſpirituum quo-<lb/>que ſtatio, proportione reſpondebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16596" xml:space="preserve">Quare quemadmo-<lb/>dum nobis Aquilo, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16597" xml:space="preserve">illis uentus quidam ab ea quæ in-<lb/>ibi eſt urſa aſpirat, què huc penetrare haudquaquàm poßi-<lb/>bile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16598" xml:space="preserve">quando ne iſte quidem Aquilo, totam quæ apud <lb/>nos eſt partem orbis terrarum habitatam, peruadat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16599" xml:space="preserve">A qui-<lb/>lonius nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16600" xml:space="preserve">flatus, ceu abterr aneus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16601" xml:space="preserve">At quia hæc habi-<lb/>tatio ad ſeptentriones poſita eſt, ideo Aquilo frequentißi-<lb/>mè ſpirat, ſed tamen &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16602" xml:space="preserve">apud nos deficit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16603" xml:space="preserve">progredi lon-<lb/>gè non poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16604" xml:space="preserve">Quandoquidem circamare Auſtrale, quod <lb/>ultra Africam iacet ut hic Aquilo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16605" xml:space="preserve">Auſter ſpirant, ſic <lb/>illic Vulturnus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16606" xml:space="preserve">Fauonius uicißim abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16607" xml:space="preserve">intercapedine
<pb o="66" file="472" n="472" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ſemper flare ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s16608" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16609" xml:space="preserve">auſtrũ ab altero polo non uenire, <lb/>apertum eſt, quando ne ipſe quidem ab hyberno ſolstitio <lb/>ſpiret: </s>
  <s xml:id="echoid-s16610" xml:space="preserve">nam alium ab æstiuo uenire oporteret: </s>
  <s xml:id="echoid-s16611" xml:space="preserve">ſic enim pro-<lb/>portionis ratio exigit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16612" xml:space="preserve">Nunc autem, inde nullus aſpirare ſo-<lb/>let: </s>
  <s xml:id="echoid-s16613" xml:space="preserve">ſolus enim unus ſpirare ex illis locis uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16614" xml:space="preserve">Quare ne-<lb/>ceſſariò fit, ut uentus qui ab exusta terrarum parte ſpirat, <lb/>Auſter ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16615" xml:space="preserve">Locus autem ille, propter ſolis uiciniam, nullum <lb/>habet humorem, aut pabulũ, quod per liquefactionem fla-<lb/>tus anniuerſarios commitat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16616" xml:space="preserve">Verùm quia locus ille multò <lb/>amplior eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16617" xml:space="preserve">longè lateq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16618" xml:space="preserve">patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16619" xml:space="preserve">Auſter uehementior, <lb/>crebrior, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16620" xml:space="preserve">magis æstuoſus, quàm Aquilo existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16621" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16622" xml:space="preserve">ille <lb/>huc magis quàm hic illud penetrare ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16623" xml:space="preserve">Quænam igitur <lb/>Auſtri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16624" xml:space="preserve">Aquilonis cauſa ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16625" xml:space="preserve">quonam pacto ſeſe al-<unsure/> <lb/>teruter ad alterum habeant, dictum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s16626" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s16627" xml:space="preserve">De ventorum ſitu, qui ſint inter ſe contrarij: </s>
  <s xml:id="echoid-s16628" xml:space="preserve">de <lb/>ipſorum natura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16629" xml:space="preserve">complexionibus.</s>
  <s xml:id="echoid-s16630" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div302" type="section" level="1" n="174">
<head xml:id="echoid-head205" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16631" xml:space="preserve">_D_E uentorum autẽ ſitu, qui quibus aduerſantur quos <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-472-01a" xlink:href="note-472-01"/>
ſimul flare cõtingat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16632" xml:space="preserve">quos nõ, tum etiam qui, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16633" xml:space="preserve"><lb/>quot ſint, adhæc de cæteris affectibus, quiin problematis <lb/>particularibus dicti non ſunt, nunc agendum. </s>
  <s xml:id="echoid-s16634" xml:space="preserve">Situs ratio-<lb/>nem exdeſcriptione contemplari oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16635" xml:space="preserve">Deſcribatur igi-<lb/>tur ut res ipſa clarior euadat, horizon circulus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16636" xml:space="preserve">pròin-<lb/>de rotundus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16637" xml:space="preserve">Intelligendum autem eſt, alterum ipſius ſe-<lb/>gmẽ@um, quod ſub nobis eſt, habitari: </s>
  <s xml:id="echoid-s16638" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16639" xml:space="preserve">id ipſum ad <lb/>eundem diuidere modum licebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16640" xml:space="preserve">Supponatur autem pri-<lb/>mò, quæ plurimum diſtantloco, loco cõtraria eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s16641" xml:space="preserve">quo mo-<lb/>do quæ fpecie plurimum diſtant, fpecie contraria ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16642" xml:space="preserve">Di-<lb/>ſtant autem plurimum loco, quæ per dimetientem lineam <lb/>è regione poſita ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16643" xml:space="preserve">Sit igitur A occidens æquinoctialis:</s>
  <s xml:id="echoid-s16644" xml:space="preserve">
<pb o="67" file="473" n="473" rhead="LIBER II."/>
B uerò ei ex aduerſo reſpondens, oriens æquinoctialis <lb/>Sitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16645" xml:space="preserve">alia diameter, quæ hanc adrectos ſecet angulos: </s>
  <s xml:id="echoid-s16646" xml:space="preserve">cu-<lb/>iuspars altera, quæ eſt G,ſit urſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s16647" xml:space="preserve">altera è regione aduerſa, <lb/>quæ eſt H, meridies. </s>
  <s xml:id="echoid-s16648" xml:space="preserve">Item F, æstiuus exortus: </s>
  <s xml:id="echoid-s16649" xml:space="preserve">E, æstiuus <lb/>occaſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16650" xml:space="preserve">Porrò D, hybernus exortus: </s>
  <s xml:id="echoid-s16651" xml:space="preserve">C, hybernus occaſus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16652" xml:space="preserve">Ducatur autem diameter ab F, ad C: </s>
  <s xml:id="echoid-s16653" xml:space="preserve">item à D, ad E. </s>
  <s xml:id="echoid-s16654" xml:space="preserve">Cùm <lb/>igitur quæ plurimum distant loco, contraria loco ſint, plu-<lb/>rimũ autem diſtant, quæ per diametrum: </s>
  <s xml:id="echoid-s16655" xml:space="preserve">neceſſariò fit ut <lb/>flatuum hi inter ſe contrarij ſint, quicunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16656" xml:space="preserve">per diametrum <lb/>diſpoſiti ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16657" xml:space="preserve">Flatus autem ipſi, iuxta locorum poſitum <lb/>uocari hoc pacto ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s16658" xml:space="preserve">ab A, Fauonius, nam A, occidens <lb/>æquinoctialis existit à B, ſubſolanus, huic contr arius, nam <lb/>à B, oriens æquinoctialis eſt, à G, Aquilo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16659" xml:space="preserve">Septentrio, <lb/>quippe cùm hac in parte urſa ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16660" xml:space="preserve">ab H, Auſter, huic cõ-<lb/>trarius, nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16661" xml:space="preserve">unde ſpirat meridies eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16662" xml:space="preserve">H &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16663" xml:space="preserve">G con-<lb/>traria ſunt cùm per diametrum distent: </s>
  <s xml:id="echoid-s16664" xml:space="preserve">ab F, Cæcias, nam <lb/>F, æstiuus exortus existit, contrarius autem ei eſt, non qui <lb/>ab E ſpirat, ſed qui à C, nempe Africus, nam Africus ab <lb/>occaſu brumali mittitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16665" xml:space="preserve">Hic autem illi contrarius eſt, nam <lb/>ab eo per diametrum diſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16666" xml:space="preserve">à D, Vulturnus, quippe quiab <lb/>exortu brumali uenit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16667" xml:space="preserve">Auſtro uicinus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16668" xml:space="preserve">Ob idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16669" xml:space="preserve">ſæ-<lb/>penumero Euronoti aſpirare dicuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16670" xml:space="preserve">Huic autem aduer-<lb/>ſatur, non qui à C, nomine Africus, ſed qui ab E ſpirare ſo-<lb/>let, quem alij Argesten, Olympiam alij, alij Scirona uocãt.</s>
  <s xml:id="echoid-s16671" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div302" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-472-01" xlink:href="note-472-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. de <lb/>ventorum ſitu, <lb/>natura, &amp; com <lb/>plexiõibus de, <lb/>permuinat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16672" xml:space="preserve">Hic enim ab occaſu æstiuo adflat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16673" xml:space="preserve">ſolus v ulturno <lb/>per diametrum reſpondet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16674" xml:space="preserve">Igitur uenti, tum qui per dia-<lb/>metrum diſpoſiti ſunt, tum qui contrarios obtinent, hi ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s16675" xml:space="preserve">
<pb o="68" file="474" n="474" rhead="ARIST. METOROL."/>
<anchor type="figure" xlink:label="fig-474-01a" xlink:href="fig-474-01"/>
Sunt item alij, quibus contrar ij flatus nulli ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16676" xml:space="preserve">ab I quem <lb/>Thraſciam nuncupant: </s>
  <s xml:id="echoid-s16677" xml:space="preserve">is enim media regione inter Corũ, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16678" xml:space="preserve">Septentrionẽ ſpirat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16679" xml:space="preserve">à K, quem Meſen uocant, hic enim <lb/>inter Septentrionem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16680" xml:space="preserve">Cæciam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16681" xml:space="preserve">Cæterùm diameter <lb/>K, iuxta polum ſem per conſpectum eſſe ſolet, non tamen <lb/>exactè ſub eo existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16682" xml:space="preserve">His autẽ flatibus cõtrarij nulli ſunt, <lb/>Meſæ uidelicet (nam à puncto M, ſpiraret aliquis: </s>
  <s xml:id="echoid-s16683" xml:space="preserve">id enim <lb/>per diametrum distat) atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16684" xml:space="preserve">Thraſciæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s16685" xml:space="preserve">flaret enim à pũcto <lb/>N, quippe cùm id ex aduerſo reſpõdeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16686" xml:space="preserve">Niſi ab eo puncto <lb/>ueniat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16687" xml:space="preserve">non longè progrediatur quidam uentus, quàm <lb/>accolæ Phœniciam uocant. </s>
  <s xml:id="echoid-s16688" xml:space="preserve">Venti igitur princip al ißimi, <lb/>definitiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16689" xml:space="preserve">hi ſunt, atque hoc digeri ordine aſſolent.</s>
  <s xml:id="echoid-s16690" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div303" type="float" level="2" n="2">
  <figure xlink:label="fig-474-01" xlink:href="fig-474-01a">
    <image file="474-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/731P9Q9Y/figures/474-01"/>
  </figure>
</div>
<pb o="69" file="475" n="475" rhead="LIBER II."/>
  <figure>
    <image file="475-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/731P9Q9Y/figures/475-01"/>
  </figure>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16691" xml:space="preserve">Cur autem à ſeptentrionali plaga plures uenti, quàm <lb/>de partibus meridianis prodeant, cauſa eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16692" xml:space="preserve">quòd pars orbis <lb/>terræ habitata ad ſeptentriones poſita eſt, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16693" xml:space="preserve">in eam <lb/>partem plus aquarum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16694" xml:space="preserve">niuis, quàm in auſtrinam (pro-<lb/>ptereà quòd hæc ſub ſole, atque eius curſu iacet) depelli-<lb/>tur, quibus in terram liqueſcentibus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16695" xml:space="preserve">à ſole, ac terra in-<lb/>caleſcentibus, neceſſariò accidit ut exhalatio amplior, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16696" xml:space="preserve"><lb/>quæ latius diffundi queat, hac eadem de cauſa oriatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16697" xml:space="preserve">Sunt <lb/>autem è flatibus, quos iam diximus, Septẽtrio proprijßimè <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16698" xml:space="preserve">Thraſcias, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16699" xml:space="preserve">Meſes, Aquilo. </s>
  <s xml:id="echoid-s16700" xml:space="preserve">Cæcias uerò Subſo-<lb/>lani, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16701" xml:space="preserve">Aquilonis communis habetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16702" xml:space="preserve">Qui à meridie <lb/>ſpirat &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16703" xml:space="preserve">Africus, Auster. </s>
  <s xml:id="echoid-s16704" xml:space="preserve">Qui ab æquinoctiali exortu <lb/>mittitur atque Vulturnus, Subſolanus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16705" xml:space="preserve">Phœnicias uerò
<pb o="70" file="476" n="476" rhead="ARIST. METEOROL."/>
communiter ad Subſolænũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16706" xml:space="preserve">Auſtrum pertinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16707" xml:space="preserve">Qui ab <lb/>occaſu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16708" xml:space="preserve">is quem Græci Argeſtem, noſtri Corum uocant, <lb/>Fauonius. </s>
  <s xml:id="echoid-s16709" xml:space="preserve">Omnino autẽ ex hiſce, alij Aquilonij, Auſtrini <lb/>alij, nuncupari ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s16710" xml:space="preserve">Fauoniani Aquiloni tribuũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16711" xml:space="preserve">frigi-<lb/>diuſculi enim ſunt, quòd ab occaſu ueniant. </s>
  <s xml:id="echoid-s16712" xml:space="preserve">Subſolanij Au <lb/>ſtro:</s>
  <s xml:id="echoid-s16713" xml:space="preserve">nam calidiuſculi ſunt, propterea quòd ab exortu aſpi-<lb/>rant. </s>
  <s xml:id="echoid-s16714" xml:space="preserve">Sũpta igitur à frigore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16715" xml:space="preserve">calore, ac æſtu differentia, <lb/>ſpiritus ad hunc nominarunt modũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s16716" xml:space="preserve">Ab ortu autem flantes, <lb/>calidiores ſunt ab occaſu flãtibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s16717" xml:space="preserve">quia ſol diutius ſupra il-<lb/>los fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16718" xml:space="preserve">hoc uerò citius deſerit, tardiusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16719" xml:space="preserve">eum ad locũ ac-<lb/>cedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16720" xml:space="preserve">Ventis hunc in modum diſpoſitis cõſtat fieri non <lb/>poſſe, ut aduerſi ſimul ſpirent, nam per dimetientẽ diſtdnt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16721" xml:space="preserve">alter igitur alterius ui preſſus, ceſſabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16722" xml:space="preserve">At qui nõ ita fron-<lb/>te aduerſa poſiti ſunt, eos ſimul flare nihil obſtat, ut F. </s>
  <s xml:id="echoid-s16723" xml:space="preserve">D.</s>
  <s xml:id="echoid-s16724" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16725" xml:space="preserve">A@q; </s>
  <s xml:id="echoid-s16726" xml:space="preserve">ob id, nõnunquàm ſecundi ambo ad idẽ ſignũ ſimul <lb/>flare, non eodem ex loco, nec flatu eodẽ, ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s16727" xml:space="preserve">Porrò con-<lb/>trarijs temporibus flatus, cõtrarij maximè {ſp}irant. </s>
  <s xml:id="echoid-s16728" xml:space="preserve">Verbi <lb/>cauſa, circa æquinoctiũ uernũ Cæcias, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16729" xml:space="preserve">omnino qui ultra <lb/>æstiuum tropicũ collocati ſunt, circa autumnale, Africus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16730" xml:space="preserve">Item circa ſolstitium æstiuum, Fauonius: </s>
  <s xml:id="echoid-s16731" xml:space="preserve">circa hybernum, <lb/>Vulturnus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16732" xml:space="preserve">Incidunt autẽ in alios maximè, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16733" xml:space="preserve">compeſcũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16734" xml:space="preserve"><lb/>Septentrio, Thraſcias, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16735" xml:space="preserve">Corus, proptereà quòd è pro-<lb/>pinquo ueniunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16736" xml:space="preserve">Quinetiam hi omnium maxlmè crebri, <lb/>ac ualidi ſpirare ſolent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16737" xml:space="preserve">próinde inter reliquos maximè <lb/>liquidi &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16738" xml:space="preserve">illuſtres existunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16739" xml:space="preserve">Nam cùm depropè maximè <lb/>ſpirent, ui ſua reliquos flatus ſternunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16740" xml:space="preserve">diſcußis nubibus, <lb/>quæ coaleſcere cœperant, cœlum ſudum, apertumq́ red-<lb/>dunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16741" xml:space="preserve">Niſi fortè etiam impendiò frigidi ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s16742" xml:space="preserve">tunc autem ſe-<lb/>reni non ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16743" xml:space="preserve">Nam ſi frigidi mag{ls}, quàm uehementes fue-<lb/>rint, prius nubes gelu indurant, quàm ut easrepellere poſ-
<pb o="71" file="477" n="477" rhead="LIBER II."/>
ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s16744" xml:space="preserve">At Cæcias ſerenus non eſt, quòd in ſe reflectatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16745" xml:space="preserve">unde <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16746" xml:space="preserve">illud prouerbiũ dici ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16747" xml:space="preserve">Vt Cæcias nubem: </s>
  <s xml:id="echoid-s16748" xml:space="preserve">périnde ad <lb/>ſe trahens. </s>
  <s xml:id="echoid-s16749" xml:space="preserve">Porrò pro ſolis diſcurſu uicißitudo {ſp}irituum <lb/>agi, ipſis in ſibi proximos tranſeuntibus, aſſolet propterea <lb/>quòd id, quod primordio contiguũ eſt, mouetur à ſole po-<lb/>tißimũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s16750" xml:space="preserve">Initiũ uerò flatuũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s16751" xml:space="preserve">ut ſol ambit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16752" xml:space="preserve">Flatus autem con-<lb/>trarij aut idem, aut contrariũ efficiũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16753" xml:space="preserve">Verbigratia: </s>
  <s xml:id="echoid-s16754" xml:space="preserve">Humi-<lb/>di, Africus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16755" xml:space="preserve">Cæcias, quem aliqui uocant Helleſpontiam. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16756" xml:space="preserve">Sicci, Corus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16757" xml:space="preserve">Vulturnus, quem Subſolanũ uocãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16758" xml:space="preserve">hic in-<lb/>ter initia ſiccus eſt, ad poſtremũ aquã mittit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16759" xml:space="preserve">Niualis, Me-<lb/>ſes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16760" xml:space="preserve">Septentrio maximè: </s>
  <s xml:id="echoid-s16761" xml:space="preserve">nã hi frigidißimi ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16762" xml:space="preserve">Grãdi-<lb/>nes Septentrio importat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16763" xml:space="preserve">Thraſcias, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16764" xml:space="preserve">Corus, Aectuo-<lb/>ſi, Auſter, Fauonius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16765" xml:space="preserve">Vulturnus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16766" xml:space="preserve">Nubibus obducunt cœ-<lb/>lum: </s>
  <s xml:id="echoid-s16767" xml:space="preserve">denſioribus Cæcias, et rariuſculis Africus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16768" xml:space="preserve">Cæcias, quia <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16769" xml:space="preserve">in ſereciprocatur, ac redit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16770" xml:space="preserve">Aquilonis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16771" xml:space="preserve">Vulturni <lb/>cõmunis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16772" xml:space="preserve">Quare, quia algidus eſt, uaporem cõpingendo, <lb/>nubes cõstituit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16773" xml:space="preserve">quia uerò ratione loci Subſolanus eſt, mul-<lb/>tum materiæ, ac uaporis, quem propellat, habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16774" xml:space="preserve">Sereni, <lb/>Septentrio, Thraſcias, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16775" xml:space="preserve">Corus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16776" xml:space="preserve">Cauſa, dicta prius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16777" xml:space="preserve">Ful-<lb/>gura præ cæteris aduehũt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16778" xml:space="preserve">hi quos diximus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16779" xml:space="preserve">Meſes. </s>
  <s xml:id="echoid-s16780" xml:space="preserve"><lb/>Nã quia haud quaquam de longè ueniũt, frigidi ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16781" xml:space="preserve">frigo <lb/>ris autẽ opera fulgur gignitur, coëuntibus ſiquidem nubi-<lb/>bus, excerni aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16782" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16783" xml:space="preserve">ex hiſipſis nonnulli <lb/>grandinẽ afferũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16784" xml:space="preserve">citò enim in glaciẽ aquã uertũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16785" xml:space="preserve">Procel-<lb/>læ autẽ (hoc eſt uenti, qui excußinubibus ſæuiũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16786" xml:space="preserve">Ecnephias <lb/>Græciuocãt) autumno maximè, mox uere: </s>
  <s xml:id="echoid-s16787" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16788" xml:space="preserve">præcipuè Se-<lb/>ptentrio, Thraſcias, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16789" xml:space="preserve">Corus fieri ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s16790" xml:space="preserve">Cauſa uerò, <lb/>quòd procellæ potißimum fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16791" xml:space="preserve">cùm alijs flantibus uentis <lb/>alij ingruunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16792" xml:space="preserve">id quod isti maximè facere ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s16793" xml:space="preserve">Cauſa <lb/>etiam huiuſce rei anteà dicta eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16794" xml:space="preserve">Porrò flatus Anniuer-
<pb o="72" file="478" n="478" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ſarij (qui uocãtur à Græcis Eteſiæ) tranſire apud Occidẽ-<lb/>talis plagæ incolas ex Septentrionibus in Thraſcias, Coros, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16795" xml:space="preserve">Fauonios (Septentrio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16796" xml:space="preserve">Fauonius eſt) conſueuere, <lb/>incipientes ab urſa, deſinentes autem in eos, qui longè ab-<lb/>ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16797" xml:space="preserve">Apud Orientaleis, ad Subſolanũ uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16798" xml:space="preserve">ambire ſolent. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16799" xml:space="preserve">Sed de uentis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16800" xml:space="preserve">primaria eorum generatione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16801" xml:space="preserve">eſſentia, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16802" xml:space="preserve">affectibus tam priuatis, quàm communibus, hactenus.</s>
  <s xml:id="echoid-s16803" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s16804" xml:space="preserve">De Terræmotu opiniones tres.</s>
  <s xml:id="echoid-s16805" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div305" type="section" level="1" n="175">
<head xml:id="echoid-head206" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16806" xml:space="preserve">_D_Ecõcußione autẽ, ac motu terræ, poſt hæc agendũ: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16807" xml:space="preserve">
<anchor type="note" xlink:label="note-478-01a" xlink:href="note-478-01"/>
nam huius affectionis cauſa, huic eidẽ generi hæret. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16808" xml:space="preserve">Quæ autem de eo ad hoc uſque temporis tradita ſunt, tria <lb/>numero ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16809" xml:space="preserve">à totidem autoribus prodita. </s>
  <s xml:id="echoid-s16810" xml:space="preserve">Nam Anaxa <lb/>goras Clazomenius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16811" xml:space="preserve">ante eum Anaximenes Mileſius, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16812" xml:space="preserve">poſt utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16813" xml:space="preserve">Democritus Abderita, de terræ motu diſ-<lb/>ſeruere. </s>
  <s xml:id="echoid-s16814" xml:space="preserve">Anaxagoras igitur ætherẽ, qui ſurſum ferri aptiſ-<lb/>ſimus eſt, dum ſe in uenas &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16815" xml:space="preserve">cauernas terræ cõdit, motita-<lb/>re terram affirmat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16816" xml:space="preserve">Nam ſuperas telluris partes, coaleſcere <lb/>imbrium beneficio, aſſerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16817" xml:space="preserve">quãdoquidem, natura totam ſi-<lb/>militer fungoſam, laxamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16818" xml:space="preserve">eſſe terram prædicat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16819" xml:space="preserve">périnde <lb/>quaſi totius pilæ pars altera ſupera, altera in fera ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16820" xml:space="preserve">ac <lb/>ſupera, in qua habitamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s16821" xml:space="preserve">infera, altera. </s>
  <s xml:id="echoid-s16822" xml:space="preserve">Verùm aduerſus <lb/>hanc cauſam tanquam parum admodum conſideratè di-<lb/>ctam, nihil dicere fortaſſe congruit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16823" xml:space="preserve">Nam ſtultum eſt ar-<lb/>bitrari ſurſum, ac deorſum ita habere, ut non corpora gra-<lb/>uia ad terram undique ferantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16824" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16825" xml:space="preserve">leuia, ac ignis, in ſupe-<lb/>rum concedant locum: </s>
  <s xml:id="echoid-s16826" xml:space="preserve">idq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s16827" xml:space="preserve">, cùm cernamus circulum, quo <lb/>pars orbis terrarum habitata, quanta nobis cognita eſt, <lb/>deſinitur, nobis locum ex loco mutãtibus diuerſum ſub in-<lb/>de fieri, quia terra gibboſa ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16828" xml:space="preserve">in ſphæræ faciem cõglo-<lb/>betur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16829" xml:space="preserve">Dicere quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16830" xml:space="preserve">ratione magnitudinis ſuſpẽſam librari
<pb o="73" file="479" n="479" rhead="LIBER II."/>
medio aëris tellurẽ, quati uerò cùm ab imo ſurſum uerſus ui <lb/>percußionis, quæ per totam meet, impellitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16831" xml:space="preserve">Præterea, ni-<lb/>hil meminerũt eorum, quæ circa terræ motus cõtingere ſo-<lb/>lent: </s>
  <s xml:id="echoid-s16832" xml:space="preserve">nõ enim regiones quæuis, aut tempora, id ſentiũt affe-<lb/>ctionis. </s>
  <s xml:id="echoid-s16833" xml:space="preserve">Democritus autẽ, terrã cùm aqua referta eſt, et mul <lb/>tam inſuper pluuialẽ aquã recipit, ab ea moueri dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16834" xml:space="preserve">nã ut <lb/>quæ amplior aduenit, uim afferẽdo, propterea quòd cauer-<lb/>nis capi nõ poteſt, terrã quatere: </s>
  <s xml:id="echoid-s16835" xml:space="preserve">ita quæ locũ demutat, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16836" xml:space="preserve">aliò transfertur, irrũpẽdo terrã agitare, quæ aßiccetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16837" xml:space="preserve"><lb/>è locis plenioribus in uacua trahat, aſſerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16838" xml:space="preserve">Anaximenes <lb/>uerò, terrã tam cùm madet, quàm cùm reſiccatur rũpi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16839" xml:space="preserve"><lb/>ab hiſce fragmentis ingẽtibus quæ incidere ſolẽt, quati di-<lb/>cit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16840" xml:space="preserve">Ideoq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s16841" xml:space="preserve">, terræ motus per ſqualores, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16842" xml:space="preserve">rurſum tẽpore <lb/>pluuio fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s16843" xml:space="preserve">nã tellurem (uti diximus) per ſqualores: </s>
  <s xml:id="echoid-s16844" xml:space="preserve">ſiccẽ-<lb/>tem rũpi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16845" xml:space="preserve">per imbreis ab aquis præterea madefactã in-<lb/>cidere affirmat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16846" xml:space="preserve">At ſi hoc accidat, humum refugere in ſeſe <lb/>pleriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16847" xml:space="preserve">in locis cerni oportuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16848" xml:space="preserve">Præterea quam ob cauſam <lb/>hæc affectio quibuſdã in locis ſæpenumero fieri ſolet, quæ <lb/>ab alijs nullo tali exceſſu dißidẽt? </s>
  <s xml:id="echoid-s16849" xml:space="preserve">Atqui, ea dißidere opor-<lb/>tuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16850" xml:space="preserve">Deniq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16851" xml:space="preserve">neceſſe eſt, ut qui ita existimant ſemper minus <lb/>terræ motum fieri, tandemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16852" xml:space="preserve">aliquando terram quati deſi-<lb/>turam dicant: </s>
  <s xml:id="echoid-s16853" xml:space="preserve">quod enim decutitur, talem obtinet naturã. </s>
  <s xml:id="echoid-s16854" xml:space="preserve"><lb/>Quare ſi id fierinequeat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16855" xml:space="preserve">perſpicuum eſt fieri non poſſe, <lb/>ut terræmotus cauſa, eiuſmodi habeatur.</s>
  <s xml:id="echoid-s16856" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div305" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-478-01" xlink:href="note-478-01a" xml:space="preserve">Hî Ā<unsure/>riſto. de <lb/>rerrę moru opi <lb/>niones refert.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s16857" xml:space="preserve">Terræmotus cauſæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16858" xml:space="preserve">generatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s16859" xml:space="preserve">Et quòd ab exhalatione <lb/>procedat, ſigna decem.</s>
  <s xml:id="echoid-s16860" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div307" type="section" level="1" n="176">
<head xml:id="echoid-head207" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt. ter-<lb/>ræ motus cau-<lb/>ſas, &amp; accident <lb/>tia, item´q; ex-<lb/>halatiõis ſigna <lb/>declarat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16861" xml:space="preserve">_V_Erùm cùm cõſtet neceſſariũ eſſe, ut ab humido, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16862" xml:space="preserve">à <lb/>ſicco halitus prodeat, id quod antea diximus, neceſ-<lb/>ſariò fit, ut hiſce in rerum natura existentibus, terra intre-<lb/>miſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16863" xml:space="preserve">Nam terra per ſe quidem, arida existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16864" xml:space="preserve">at ra-
<pb o="74" file="480" n="480" rhead="ARIST. METEOROL."/>
tione imbrium, multum in ſe cõtinet humoris, adeò ut cùm <lb/>ipſa tam feruore Solis, quàm ſuo incaleſcit, multũ ſpiritus <lb/>intrà, extraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16865" xml:space="preserve">gignatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16866" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16867" xml:space="preserve">is interdũ quidem extrà totus <lb/>continenter effluit, interdum autem intrò infiuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16868" xml:space="preserve">nonnun-<lb/>quam uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16869" xml:space="preserve">in parteis distribui ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16870" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16871" xml:space="preserve">ſi hoc ali-<lb/>ter habere nequeat, quod cõſequens eſt, cõſiderandũ fuerit, <lb/>nempe qualemnam ex omni corporũ numero uim mouendi <lb/>præcipuã obtineat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16872" xml:space="preserve">Neceſſe eſt enim, ut id, quod longißi-<lb/>mè progredi natum eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16873" xml:space="preserve">uehementißimũ existit, potißi-<lb/>mum tale ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16874" xml:space="preserve">Quod igitur celerrimè fertur, id neceſſariò <lb/>uehemẽtißimũ existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16875" xml:space="preserve">quippe cùm præ celeritate maximè <lb/>percutiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16876" xml:space="preserve">Quod uerò tranfire per totum maximè poteſt, id <lb/>longius progredia@tum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16877" xml:space="preserve">eiuſmodi autẽ eſt, quod tenuiſ-<lb/>ſimum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16878" xml:space="preserve">Quare ſinatura ſpiritus talis ſit omniũ corpo-<lb/>rum maximè ſpiritus facultatem obtinet mouendi. </s>
  <s xml:id="echoid-s16879" xml:space="preserve">Etenim <lb/>ignis, ubi ſpiritui admiſcetur, fit flãma, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16880" xml:space="preserve">celeriter fertur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16881" xml:space="preserve">Igitur neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16882" xml:space="preserve">aqua, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16883" xml:space="preserve">terra, cauſa tremoris eſſe poteſt, ſed <lb/>ſpiritus, ubi ſcilicet, quod extrà exhalat, intrò influit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16884" xml:space="preserve">Vn-<lb/>de fit, ut plurimi maximiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16885" xml:space="preserve">terræ motus, cœlo trãquillo fiãt, <lb/>nam exhalatio, quæ cõtinẽs, ac perpetua existit, ut plurimũ <lb/>initij motum ſectari ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16886" xml:space="preserve">Quare tota ſimul aut intrò, aut <lb/>extrà cõtendit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16887" xml:space="preserve">Quòd autẽ aliqui terræ motus flãte etiã <lb/>uento fiant, nihil abſurdũ; </s>
  <s xml:id="echoid-s16888" xml:space="preserve">nam interdũ plureis uẽtos ſimul <lb/>flare uidemus, quorũ ubi alter terram ſubierit, terræ motus <lb/>ſpirante uento accidet) minores tamen euadunt hi, pro-<lb/>pterea quòd eorũ cauſa atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16889" xml:space="preserve">principiũ diuiſum, distractũq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16890" xml:space="preserve"><lb/>ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16891" xml:space="preserve">Porrò noctu ſæpius, ualidiusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16892" xml:space="preserve">terra quatitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16893" xml:space="preserve">Cùm au <lb/>tem interdiu, id circa meridiem accidere ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s16894" xml:space="preserve">nã ut pluri-<lb/>mum meridies partiũ diei trãquillißima existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16895" xml:space="preserve">quippe Sol <lb/>cùm maximè euincit, exhalationem in terram diſſoluere ſo-
<pb o="75" file="481" n="481" rhead="LIBER II."/>
litus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16896" xml:space="preserve">euincit autem maximè circa meridicm. </s>
  <s xml:id="echoid-s16897" xml:space="preserve">Item no= <lb/>ctes, diebus tranquilliores, propter Solis abſentiã, exiſtunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s16898" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16899" xml:space="preserve">Quare rurſum, intrò ſpiritus influit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16900" xml:space="preserve">quomodo aquarũ <lb/>influxus in contrariam atque effluxus partem fieri aſſolet.</s>
  <s xml:id="echoid-s16901" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16902" xml:space="preserve">Et propinqua luce creberrimè: </s>
  <s xml:id="echoid-s16903" xml:space="preserve">etenim ſpiritus tunc in= <lb/>cipere flare nati ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16904" xml:space="preserve">Siergo flatuũ initiũ intrò Euripi <lb/>more cõmigret, propter copiam, ualidißimũ excitat terræ <lb/>motũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s16905" xml:space="preserve">Præterea ualidißimi terræ motus circa ea loca fiũt, <lb/>ubi mare fluidũ eſt, autregio fungoſa eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16906" xml:space="preserve">ſubterraneis <lb/>cauernis abundat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16907" xml:space="preserve">Quamobrem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16908" xml:space="preserve">circa Helleſpontum, <lb/>Achaiam, Siciliã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16909" xml:space="preserve">Eubœeam tellus uehementißimè qua= <lb/>titur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16910" xml:space="preserve">nam circa ea loca, mare terram fistulis ueluti quibuſ= <lb/>dam ſubire uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16911" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16912" xml:space="preserve">calidæ balneæ, quæ circæ<unsure/> <lb/>Aedepſum poſitæ ſunt, à tali cauſa prouenere. </s>
  <s xml:id="echoid-s16913" xml:space="preserve">Circa prædi <lb/>cta autem loca, terræ motus maximè fiunt, ob angustiam. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16914" xml:space="preserve">Nam ſpiritus uehemẽtior factus, qui profectò è terra effla= <lb/>re natus erat, in terrã rurſum propelli, ob occurrentis ma= <lb/>ris copiam, aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s16915" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16916" xml:space="preserve">regiones omnes, quæ ſubterraneas <lb/>parteis inaneis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16917" xml:space="preserve">fistuloſas obtinẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16918" xml:space="preserve">cùm magnã fpiritus <lb/>copiam admittant, crebrius mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16919" xml:space="preserve">Et autumno, ac uere <lb/>maximè: </s>
  <s xml:id="echoid-s16920" xml:space="preserve">item per imbreis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16921" xml:space="preserve">ſqualores haud alia de cau= <lb/>ſa fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16922" xml:space="preserve">Hæc enim inter anni tẽpora flatuoſißima ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16923" xml:space="preserve">Nã <lb/>æſtas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16924" xml:space="preserve">hyems, aẽris immobilitatem (bæc rigoris cauſa, <lb/>illa æſtus) aduehunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16925" xml:space="preserve">etenim hyems, perquàm algida eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16926" xml:space="preserve"><lb/>æſtas impendiò arida. </s>
  <s xml:id="echoid-s16927" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16928" xml:space="preserve">per ſqualores, aër ſpirantior <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16929" xml:space="preserve">nam tum demũ ſqualor eſt, cùm ſiccus terræ anhelitus <lb/>humido copioſior exultat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16930" xml:space="preserve">Tẽpore autem pluuio terra qua= <lb/>titur, tum quia exhalatio in terra amplior reddi ſolet, tum <lb/>quia talis ſecretio ut loco augustiore capitur, ita minorẽ in <lb/>locũ protrudi, repletis nimirum aqua terræ cauernis, aſſo=
<pb o="76" file="482" n="482" rhead="ARIST. METEOROL."/>
let. </s>
  <s xml:id="echoid-s16931" xml:space="preserve">Cùm enim uincere cœperit, propterea quòd licet am= <lb/>pla ſit, in exiguũ tamẽ locũ impactaeſt, tum uentus fluens, <lb/>ac terræ ſeſe applicans, eam ualidè motitat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16932" xml:space="preserve">Noſſe enim <lb/>oportet, ut noſtro in corpore flatus incluſi uis tã tremorũ, <lb/>quàm pulſuũ cauſa existit, ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16933" xml:space="preserve">in ipſa quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16934" xml:space="preserve">terra flatũ <lb/>ſimiles præſtare effe ctus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16935" xml:space="preserve">è terræ motibus, aliũ eſſe ue= <lb/>luti tremorẽ, aliũ ueluti pulſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s16936" xml:space="preserve">Et qualia per corpus ſæpe <lb/>cõtingere reddita urina ſolent (fit enim ueluti tremor qui= <lb/>dam, nimirũ uniuerſo ſpiritu extrinſecus intrò ſeſe cõden= <lb/>te) talia etiã circa terrã fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s16937" xml:space="preserve">Sed quantas ſpiritus uireis <lb/>habeat, nõ ſolùm ex hiſce, quæ in aëre fiũt, contẽplari opor <lb/>tet (nam hic fpiritũ ſua magnitudine talia cõmittere poſſe, <lb/>existimauerit quiſpiã) uerùm etiã ex hiſce, quæ in corpori= <lb/>bus animantiũ fieri ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s16938" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16939" xml:space="preserve">conuulſiones, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16940" xml:space="preserve">di= <lb/>ſtentiones neruorũ, ſpiritus motiones ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16941" xml:space="preserve">tantum autẽ ro= <lb/>boris habent, ut etiã ſi multi ſimul conantur allata ui repri= <lb/>mere ægrotantium motum, tamẽ euincere nequeant. </s>
  <s xml:id="echoid-s16942" xml:space="preserve">Idem <lb/>in terra quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16943" xml:space="preserve">ipſa fieri (ut rem magnam paruæ conferam) <lb/>intelligendũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16944" xml:space="preserve">Harum autem rerũ indicia, uel ad oculum <lb/>pleriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16945" xml:space="preserve">in locis facta fuere. </s>
  <s xml:id="echoid-s16946" xml:space="preserve">Iam enim motus terræ quibuſ= <lb/>dam in locis factus, nõ antè deſijt, quàm uentus ille, qui per= <lb/>mouerat, facta eruptione in locũ terra ſublimiorem apertæ <lb/>procellæ modo exierit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16947" xml:space="preserve">Id quod etiam circa Heracleã Pon= <lb/>tinuper accidit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16948" xml:space="preserve">prius circa Hieran inſulam, quæ una <lb/>eſt ex ijs, quas Aeolias inſulas appellitãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16949" xml:space="preserve">in hac enim pars <lb/>terræ intumeſcebat, aſſurgebatq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16950" xml:space="preserve">cum ſono in tumuli ſpe= <lb/>ciem quo tandem diſrupto multum ſpiritus prodijt, qui ſcin <lb/>tillam, cineremq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16951" xml:space="preserve">ſustulit, ac Liparæorum urbem, que haud <lb/>procul aberat, totam in cineres redegit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16952" xml:space="preserve">ad quaſdam <lb/>Italiæ urbes acceßit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16953" xml:space="preserve">iſto etiamnum tempore, ubi illa
<pb o="77" file="483" n="483" rhead="LIBER II."/>
ignium euomitio cõtingit aperium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16954" xml:space="preserve">Etenim hanc eſſe <lb/>cauſam ignium, qui in terra fieri ſolẽt, arbitrandũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16955" xml:space="preserve">nẽpe <lb/>ſpiritus colliſi incenſionem, diſcerpto prius in exigua fru= <lb/>ſta aëre. </s>
  <s xml:id="echoid-s16956" xml:space="preserve">Quòd autem fpiritus ſub terram fluant, argu= <lb/>mento uelid eſſe poteſt, quod circa haſce inſuias fieri ſolet.</s>
  <s xml:id="echoid-s16957" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16958" xml:space="preserve">Cùm enim flaturus eſt Auſter, prius quam cœperit, de= <lb/>nuntiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s16959" xml:space="preserve">nam loca ea, è quibus illæ flãmarũ eruptiones fiũt, <lb/>reſonare ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s16960" xml:space="preserve">quòd è longinquo propelli iam mare cœ= <lb/>perit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16961" xml:space="preserve">ab eo id quod è terra efflaturum eſt, rurſum intrò <lb/>cõpellatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16962" xml:space="preserve">Quà autem accedit, hàc ſonum ſine motu facit, <lb/>tum propter locorũ amplitudinem (nã intrò ſubiens in im= <lb/>menſum diffunditur) tum propter aëris repulſi exiguita= <lb/>tem. </s>
  <s xml:id="echoid-s16963" xml:space="preserve">Præterea Solis caligo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16964" xml:space="preserve">obſcuritas ſine nube proue= <lb/>niens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16965" xml:space="preserve">uenti tranquillitas, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16966" xml:space="preserve">frigus acre, quæ nonnun= <lb/>quam ante matutinos terræ motus accidere ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s16967" xml:space="preserve">cauſæ <lb/>prædictæ indicio ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16968" xml:space="preserve">Nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16969" xml:space="preserve">Solẽ caliginoſum, obſcurũq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16970" xml:space="preserve">fieri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16971" xml:space="preserve">cùm dies instat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16972" xml:space="preserve">diluculũ appetit, trãquillita= <lb/>tem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16973" xml:space="preserve">frigus oboriri, incipiente cõdi in uenas terræ ſpi= <lb/>ritu, qui uim diſſoluẽdi, diſcernẽdiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16974" xml:space="preserve">aërem obtinet, neceſ= <lb/>ſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16975" xml:space="preserve">Quandoquidẽ tranquillitas parte plurima (quẽ= <lb/>admodũ etiã prius diximus) accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16976" xml:space="preserve">quia ſpiritus intrò ue= <lb/>luti refluit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16977" xml:space="preserve">Et magis, ante maiuſculos motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s16978" xml:space="preserve">Nã ſpiritu <lb/>cùm nó partim intrò, partim extrà distrahitur, ſed uniuer= <lb/>ſus cõditur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16979" xml:space="preserve">neceſſariò accidit ut plus roboris, ac uiriũ ha= <lb/>beat. </s>
  <s xml:id="echoid-s16980" xml:space="preserve">Frigus uerò ppterea quòd exhalatio, quæ per ſe ſua= <lb/>pte natura calida eſt, intrò cõuertitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16981" xml:space="preserve">Nõ uidẽtur aũt uẽti <lb/>eſſe calidi périnde ut neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16982" xml:space="preserve">ſpiritus ille, qui per os efflari ſo= <lb/>let: </s>
  <s xml:id="echoid-s16983" xml:space="preserve">quoniã aerem mouẽt, qui uapore frigido, eoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16984" xml:space="preserve">multo re= <lb/>fertus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s16985" xml:space="preserve">is enim è {pro}pinquo ꝗaẽ calidus eſt, qualis etiã eſt <lb/>cùm exhalamus, uerùm {pro}pter exiguitatẽ non æquè percipi
<pb o="78" file="484" n="484" rhead="ARIST. METEOROL."/>
poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s16986" xml:space="preserve">è longinquo uerò frigidus, eadem qua uenti cauſa</s>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s16987" xml:space="preserve">Deficiẽte igitur in terrã tali uirtute, uapida effluxio hu= <lb/>miditatis ratione coiens frigus importat, in ꝗbus locis eiuſ= <lb/>modi affectũ fieri cõtingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s16988" xml:space="preserve">Hæc eadem etia cauſa eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s16989" xml:space="preserve"><lb/>eius ſigni, quòd nõnunquam præcedere motu futuro cõſue= <lb/>uit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16990" xml:space="preserve">aut enim mterdiu, aut paulò pòſt occaſum, ſereno, ceu <lb/>tenuis linea nubis in longũ porrecta ſpacium uiſitur, nimi= <lb/>rum langueſcẽte ſpiritu propter demigrationẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s16991" xml:space="preserve">Nec abſi= <lb/>mile in ipſo quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s16992" xml:space="preserve">mari circa littora euenit: </s>
  <s xml:id="echoid-s16993" xml:space="preserve">nã cùm mare <lb/>fluctuoſum exundat, fluctus; </s>
  <s xml:id="echoid-s16994" xml:space="preserve">qui littore frangi ſolent, ad= <lb/>modũ craßi et obliqui reddũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s16995" xml:space="preserve">cùm uerò ſopitũ eſt, pro= <lb/>pter exiguã ſecretionẽ tenues ac recti. </s>
  <s xml:id="echoid-s16996" xml:space="preserve">Quod igitur mare <lb/>circaterrã, id flatus circa caliginem, quæ in aëre eſt efficit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s16997" xml:space="preserve">adeò ut cùm cœlũ trãquillũ fuerit, nubes quæ ueluii fluctus <lb/>aëris existit, modis omnibus recta, tenuisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s16998" xml:space="preserve">relinquatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s16999" xml:space="preserve">Hac <lb/>eadẽ etiã de cauſa nõnunquã accidit, ut circa lunæ defectus, <lb/>terra quatiatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17000" xml:space="preserve">Cùm enim iã terræ obiectus inſtat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17001" xml:space="preserve">nõ= <lb/>dum prorſus lumẽ defecit, nec calor à Sole {pro}fectus ab aẽre <lb/>receßit, ſed iã emarceſcere cœpit, trãquillitas oboritur, cõ= <lb/>migrãte in terrã ſpiritu, qui ante lunæ defectus motũ terræ <lb/>cõmittit (nã uenti quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17002" xml:space="preserve">ſæpe ante lunæ defectus excitan= <lb/>tur) initio quidẽ noctis cùm defectus medio incipit noctis, <lb/>medio uerò cùm manè. </s>
  <s xml:id="echoid-s17003" xml:space="preserve">Id autẽ euenire {pro}pterea ſolet, quòd <lb/>calor lunæ habebatur, cùm curſus iam proximè eſt quo de= <lb/>fectus exultet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17004" xml:space="preserve">Remiſſo itaque calore, quo retentus aër <lb/>quieſcit, rurſum moueri, ac ſpiritus reddi pro defectiõis tar <lb/>ditate tardius incipit, Cùm autẽ ualidus terræ extiterit <lb/>motus, necillico, nec funditus quatere deſinit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17005" xml:space="preserve">quinimo non <lb/>ante quadraginta dies ſistitur, plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17006" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17007" xml:space="preserve">tardius: </s>
  <s xml:id="echoid-s17008" xml:space="preserve">utpote <lb/>cùm quidam annuo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17009" xml:space="preserve">biennij ſpacio circa eadem locaui=
<pb o="79" file="485" n="485" rhead="LIBER II."/>
geat, duretq̃;</s>
  <s xml:id="echoid-s17010" xml:space="preserve">. Porrò tam ſpiritus multitudo, quàm forma <lb/>cauernarũ, uel cuniculi per quem meat, magnitudinis terræ <lb/>motus cauſa existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17011" xml:space="preserve">Qua enim fpiritus reſultat, nec facilè <lb/>penetrare poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17012" xml:space="preserve">maximè quarit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17013" xml:space="preserve">in fpecuũ anguſtijs <lb/>intercludatur aquæ modo, quæ pertranſire non poteſt, ne= <lb/>ceſſariũ existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17014" xml:space="preserve">Quocirca ut in corpore pulſus non re= <lb/>pentè nec ſubitò ſedari, ſed paulatim elangueſcente affe= <lb/>ctione ſolent, ita nec origo ipſa, à qua exhalatio prodijt.</s>
  <s xml:id="echoid-s17015" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17016" xml:space="preserve">Quin in aperto quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17017" xml:space="preserve">eſt, ſpiritus delationẽ nõ {pro}tinus <lb/>omnẽ abſumpſiſſe materiã, ex qua uẽtũ illũ cõcreauit, quẽ <lb/>σ{ει}ωσμὸμ, hoc eſt terræ motũ nũcupamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s17018" xml:space="preserve">Quod igitur <lb/>quãtũ ſpirituũ ſupereſt inſumptũ ſit, terrã quati, ſed leuius, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17019" xml:space="preserve">eòuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17020" xml:space="preserve">dum id quod exhalat minus ſit, quàm ut ingenuè <lb/>mouere queat, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17021" xml:space="preserve">Porrò ſpiritus ſonos eos facit, <lb/>qui ſub terra fiunt, quiqúe terræ motus præcedere ſolent.</s>
  <s xml:id="echoid-s17022" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17023" xml:space="preserve">Quin &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17024" xml:space="preserve">ſine motu, iam alicubiſub ierra factus eſt ſo= <lb/>nus: </s>
  <s xml:id="echoid-s17025" xml:space="preserve">nã ut aẽr cùm flagellatur uarios edit ſonos, ita etiã cùm <lb/>ipſe percutit, multiplices ſonorum differentias affert: </s>
  <s xml:id="echoid-s17026" xml:space="preserve">nihil <lb/>enim intereſt, hoc, an illo afficiatur modo, quippe cùm o= <lb/>mne, quod percutit, ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17027" xml:space="preserve">ipſum percuti ſoleat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17028" xml:space="preserve">Præ= <lb/>cedit uerò motũ ſonus, quoniam ſubtilis eſt, at<unsure/>q; </s>
  <s xml:id="echoid-s17029" xml:space="preserve">penetrare <lb/>melius, quàm ſpiritus poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17030" xml:space="preserve">Cùm autem minor eſt, quàm <lb/>ut terrã mouere propter ſuã tenuitatem queat, quia facilè <lb/>percolatur, tranſmittiturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s17031" xml:space="preserve">, mouere terram nequit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17032" xml:space="preserve">quia <lb/>uerò feruet contrà ſolida, cauaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17033" xml:space="preserve">corpora, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17034" xml:space="preserve">uarias ca= <lb/>uernarum figuras, uarias edere uoces aſſolet, adeò ut <lb/>nonnunquam) id quod etiam portentorum ſcriptores <lb/>aiunt) terra mugire uideatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17035" xml:space="preserve">Iam uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17036" xml:space="preserve">aquæ erupe= <lb/>runt, dum terra quateretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17037" xml:space="preserve">At nequaquam ob id aqua, mo= <lb/>tionis cauſa existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17038" xml:space="preserve">ſed ſiue in ſumma telluris parte ſit, ſiue
<pb o="80" file="486" n="486" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ab imo ui ſpiritus efferatur, ſpiritus id eſt, qd' mouet : </s>
  <s xml:id="echoid-s17039" xml:space="preserve">quo-<lb/>modo uenti fluctuũ:</s>
  <s xml:id="echoid-s17040" xml:space="preserve">non fluctus, uentorũ cauſæ ſunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s17041" xml:space="preserve">quan-<lb/>doquidẽ uel ſic quiſpiã terrã eſſe huiuſce affectionis cau-<lb/>ſam dicere poſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17042" xml:space="preserve">Siquidẽ terra dum quatitur, aquá mo-<lb/>do ſubuerti ſolet:</s>
  <s xml:id="echoid-s17043" xml:space="preserve">amniũ nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17044" xml:space="preserve">effluxio non niſi ſubuerſio <lb/>quædã existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17045" xml:space="preserve">Verùm ambo isthæc terra, inquã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17046" xml:space="preserve">aqua, <lb/>cauſæ ut materies ſunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s17047" xml:space="preserve">patiuntur enim, non agunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17048" xml:space="preserve">ſpiritus <lb/>uerò, ut principiũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s17049" xml:space="preserve">Vbi autẽ mũdatio ſimul, cũ terræ motu <lb/>accidit:</s>
  <s xml:id="echoid-s17050" xml:space="preserve">ſpiritus ex aduerſo flantes in cauſa ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17051" xml:space="preserve">Id uerò fit <lb/>cùm ſpiritus, qui terrã quatit, mare ab alio ſpiritu delaium <lb/>repellere nequit omnino, ſed propellendo, ac in unum con-<lb/>trahendo, magnã uim maris colligit:</s>
  <s xml:id="echoid-s17052" xml:space="preserve">tunc enim hoc ſpiritu <lb/>euicto, uniuerſum à cõtrario ſpiritu pulſum erũpere, ac di-<lb/>luuiũ facereneceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17053" xml:space="preserve">Id quod circa ipſam quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17054" xml:space="preserve">Achaiã <lb/>accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17055" xml:space="preserve">Extrànanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17056" xml:space="preserve">flabat Auster, intrà Aquilo: </s>
  <s xml:id="echoid-s17057" xml:space="preserve">cùm autẽ <lb/>facta fuit tranquillitas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17058" xml:space="preserve">uẽtus intrò fluere cœpit, unacũ <lb/>inundatiõe etiã terræ extitit motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s17059" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17060" xml:space="preserve">eo præſertim, quòd <lb/>mare nullũ ſpiritui ſub terra debacchanti reſpiraculũ, nul-<lb/>lamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17061" xml:space="preserve">difflationẽ cõcedebat, imo obstipabat, @@terſepiebat-<lb/>qúe: </s>
  <s xml:id="echoid-s17062" xml:space="preserve">nam ſe mutuò oppugnãdo, ſpiritus motũ terræ fecit, <lb/>fluctus diluuium. </s>
  <s xml:id="echoid-s17063" xml:space="preserve">Fiunt etiã particulares quidã terræ mo-<lb/>tus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17064" xml:space="preserve">plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17065" xml:space="preserve">nõ ultra paruum procedentes tractũ:</s>
  <s xml:id="echoid-s17066" xml:space="preserve">uen-<lb/>ti uerò nulli. </s>
  <s xml:id="echoid-s17067" xml:space="preserve">Particulares, inquam, cùm exhalationes pro-<lb/>prij, uiciniq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17068" xml:space="preserve">loci in unũ coiërint, quomodo ſqualores, im-<lb/>breisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17069" xml:space="preserve">particulatim fieri diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s17070" xml:space="preserve">Et quidem terræ motus <lb/>ad hunc fieri modũ ſolent, uenti minimè. </s>
  <s xml:id="echoid-s17071" xml:space="preserve">Nam ſubterranea <lb/>principatum obtinent, ut ad locum unũ omnes contendant <lb/>exhalationes. </s>
  <s xml:id="echoid-s17072" xml:space="preserve">Soluerò nõ æquè facere poteſt ut omnes, ſed <lb/>magis quæ ſuſpenſæ in aëre ſunt, cùm iam principium ſui <lb/>curſus à Sole pro locorum differentia cœperint, in unum
<pb o="81" file="487" n="487" rhead="LIBER II."/>
fluant. </s>
  <s xml:id="echoid-s17073" xml:space="preserve">Quoties igitur ſpiritus eſt multus, terram in latum <lb/>tremoris inſtar mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17074" xml:space="preserve">Fit autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17075" xml:space="preserve">quibuſdã in locis terræ <lb/>motus, ſed rarò, ueluti pulſus:</s>
  <s xml:id="echoid-s17076" xml:space="preserve">cùm aſſurgẽs intumeſcit, al-<lb/>ternoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17077" xml:space="preserve">motu reſidet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17078" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17079" xml:space="preserve">rariuſculè ad hũc qua-<lb/>tit modũ:</s>
  <s xml:id="echoid-s17080" xml:space="preserve">haud enim facilè fit, ut adeò multũ coëat princi-<lb/>pium : </s>
  <s xml:id="echoid-s17081" xml:space="preserve">quippe cùm exhalatio in longũmultò plus quàm in <lb/>craßitiem digeri ſoleat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17082" xml:space="preserve">Vbi autem motus terræ factus eſt <lb/>eiuſmodi, copia lapidũ, eorum in morẽ, qui in cribris emer-<lb/>gunt, per ſumma telluris iacet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17083" xml:space="preserve">Siquidẽ terræ motu ad hunc <lb/>modũ facto, Sipylus uocatus Phlegræus ager, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17084" xml:space="preserve">regio Li-<lb/>gustica, euerſa fuerũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17085" xml:space="preserve">Porrò inſulæ procul in alto poſitæ, <lb/>minus quàm quæ cõtinenti uicinæ ſunt quati ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s17086" xml:space="preserve">Nãma <lb/>ris copia exhalationes refrigeratinecnõ ſuo põdere obſtat, <lb/>quominus quatiantur, uimq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17087" xml:space="preserve">infert. </s>
  <s xml:id="echoid-s17088" xml:space="preserve">Prætereà mare flatibus <lb/>euictũ fluit:</s>
  <s xml:id="echoid-s17089" xml:space="preserve">nõ quatitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17090" xml:space="preserve">Itẽ quia mare, magnũ occupat lo-<lb/>cum, haud ad hoc, ſed ex hoc ueniũt exhalationes, quas quæ <lb/>è terra oriũtur, comitari aſſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s17091" xml:space="preserve">Inſulæ autẽ illæ, quæ cõ-<lb/>tinenti uicinæ ſunt, cõtinẽtis portio ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17092" xml:space="preserve">próinde quati <lb/>ſolent, quãdo mare, quod inſulas illas, cõtinẽtemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17093" xml:space="preserve">interia-<lb/>cet, præ ſua exiguitate uireis nullas habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17094" xml:space="preserve">At quæ ſunt in <lb/>medio mari poſitæ, nequaquã abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17095" xml:space="preserve">toto mari, quo ambiũ-<lb/>tur, moueri poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17096" xml:space="preserve">Igitur de terræ motibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17097" xml:space="preserve">quænam <lb/>ſit eorũ natura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17098" xml:space="preserve">quam ob cauſam fiant, item de cæteris, <lb/>quæ circa ipſos accidunt, ijsq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17099" xml:space="preserve">maximis, dictum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s17100" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s17101" xml:space="preserve">De Tonitru &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17102" xml:space="preserve">Fuiguratione veterum opiniones.</s>
  <s xml:id="echoid-s17103" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div308" type="section" level="1" n="177">
<head xml:id="echoid-head208" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17104" xml:space="preserve">DE Tonitru autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17105" xml:space="preserve">Fulgure, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17106" xml:space="preserve">inſuper de Vor-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-487-01a" xlink:href="note-487-01"/>
tice, qui Typhon uocatur, id eſt uibratus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17107" xml:space="preserve">Turbi-<lb/>ne accenſo, quem Græci Præſtera nuncupant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17108" xml:space="preserve">deniq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17109" xml:space="preserve">de <lb/>Fulminibus, dicamus oportet:</s>
  <s xml:id="echoid-s17110" xml:space="preserve">nam horũ omnium idem eſſe
<pb o="82" file="488" n="488" rhead="ARIST. METEOROL."/>
principium, existimandũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17111" xml:space="preserve">Cùm enim ( uti diximus ) du-<lb/>plex ſit exhalatio, altera humida, altera ſicca, cumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17112" xml:space="preserve">ipſa <lb/>cõcretio hæc ambo potentia habeat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17113" xml:space="preserve">in nubem cõſistat <lb/>(quemadmodum anieà dictũ eſt) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17114" xml:space="preserve">inſuper cùm nubium <lb/>cõstitutio apud ſupremum finem denſior euadat (quà enim <lb/>calor ſequcſtratus ſuperiorem in locũ deficit ) hanc cõsti-<lb/>tutionem denſiorem eſſe, frigidioremq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17115" xml:space="preserve">neceße eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17116" xml:space="preserve">Quocir-<lb/>ca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17117" xml:space="preserve">Fulmina, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17118" xml:space="preserve">Procellæ, et omnia generis eiuſdẽ, deor-<lb/>ſum feruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17119" xml:space="preserve">Atqui calidũ omne, in ſublime, ſuapie natu-<lb/>ra ſcãdit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17120" xml:space="preserve">Verùm expreßionẽ fieri in cõtrariã dẽſitati par-<lb/>tem, neceſſariũ existit, quomodo nuclei, qui è digitis elabũ-<lb/>cur, exprimi ſolent : </s>
  <s xml:id="echoid-s17121" xml:space="preserve">hi enim quãuis põdus habeant, tamen <lb/>ſurſum, plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17122" xml:space="preserve">feruntur, calor profectò qui excernitur, in <lb/>ſuperũ ſpargi locũ aſſolet:</s>
  <s xml:id="echoid-s17123" xml:space="preserve">quantũ autẽ aridæ exhalationis <lb/>in mutaciõe frigeſcẽtis aëris intercipitur, id coëuntibus nu-<lb/>bibus excernuur:</s>
  <s xml:id="echoid-s17124" xml:space="preserve">quod cùm ui feratur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17125" xml:space="preserve">ambientibus nu-<lb/>bibus incurrat, ictum facit, cuius ſonitus tonitru nuncupari <lb/>ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17126" xml:space="preserve">Efficitur autẽ ictus, haud aliter ( ut paruæ affectioni <lb/>magnam cõferam) quàm qui in flamma fit ſonus:</s>
  <s xml:id="echoid-s17127" xml:space="preserve">quem alij <lb/>Vulcani riſum, alij Veſtæ, nõnulli horum minas uocant. </s>
  <s xml:id="echoid-s17128" xml:space="preserve">Fit <lb/>autem cùm exhalatio in flammam cõuerſa, diſrumpentibus <lb/>ſeſe lignis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17129" xml:space="preserve">ſiccẽtibus, exilit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17130" xml:space="preserve">Sic enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17131" xml:space="preserve">ſpiritus ſecre-<lb/>tio, quæ in ipſis nubibus fieri ſolet, cùm nubium denſitati <lb/>ingruit, tonitru excitat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17132" xml:space="preserve">Varij autem, ac multiformes ſoni <lb/>fiunt, tum propter nubiũ inæqualitatem, tum propter ca-<lb/>uernas, quæ intermediæ ſunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s17133" xml:space="preserve">quà denſitatis contincntia de-<lb/>ficit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17134" xml:space="preserve">Tonitru igitur id eſt, atque ex hac cauſa fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17135" xml:space="preserve">Spiri-<lb/>tus autem qui extinguitur, ferè conflagrat tenui, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17136" xml:space="preserve">imbe-<lb/>cilli ardore : </s>
  <s xml:id="echoid-s17137" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17138" xml:space="preserve">id eſt, quod uocamus fulgetrum, quo ceu <lb/>tmctus excidens ſpiriius uideatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17139" xml:space="preserve">Fit autem poſt ictum,
<pb o="83" file="489" n="489" rhead="LIBER II."/>
atq̀; </s>
  <s xml:id="echoid-s17140" xml:space="preserve">tonitruum:</s>
  <s xml:id="echoid-s17141" xml:space="preserve">ſed prius cerni, quàm tonitruũ audiri aſſo-<lb/>let:</s>
  <s xml:id="echoid-s17142" xml:space="preserve">quoniam aſpectus auditum anteuertit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17143" xml:space="preserve">Id quod remi-<lb/>gatio triremiũ declarat:</s>
  <s xml:id="echoid-s17144" xml:space="preserve">cùm enim iam rurſum remos nau-<lb/>tæ reſerunt, primus remigij ſonus ad aureis peruenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17145" xml:space="preserve">Quã-<lb/>quàm quidã aiunt haudquaquam ignem intra nubes gigni. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17146" xml:space="preserve">Hunc autem Empedocles quidem id eſſe inquit, quod è ſo-<lb/>lis radijs intus circũuenitur, coërceturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s17147" xml:space="preserve">. Anaxagoras ue-<lb/>rò, quod è ſuperno æthere, quem ille ignem uocat, de-<lb/>orſum è ſublimi defertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17148" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17149" xml:space="preserve">ſplendorem huiuſce ignis, <lb/>fulgetrum:</s>
  <s xml:id="echoid-s17150" xml:space="preserve">ſonitũ uerò, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17151" xml:space="preserve">ſtridorem, quem facit, cùm in-<lb/>tra nubes extinguitur, tonitru eſſe dicũt, tanquã ſicut prius <lb/>fulgetrum fieri, quàm tonitruũ uidetur, ita etiam prius fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17152" xml:space="preserve"><lb/>At illa ignis intercluſio, utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17153" xml:space="preserve">quidẽ modo à ratione re-<lb/>mota eſt:</s>
  <s xml:id="echoid-s17154" xml:space="preserve">ſed magis ſuperni ætheris detractio. </s>
  <s xml:id="echoid-s17155" xml:space="preserve">Nam dicẽdæ <lb/>cauſa eſt, cur quod ſurſum ferri aptißimũ eſt, deorſum fe-<lb/>ratur:</s>
  <s xml:id="echoid-s17156" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17157" xml:space="preserve">quam ob rem id in cœlo fiat tantũmodo, cùm nu-<lb/>bilum eſt, nec id tamẽ aßiduè cùm ita eſt affectũ, cœlo uerò <lb/>ſereno nõ fiat : </s>
  <s xml:id="echoid-s17158" xml:space="preserve">ſiꝗdẽ illud leuiter dictũ modis omnibus ui-<lb/>detur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17159" xml:space="preserve">Pari modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17160" xml:space="preserve">illud quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s17161" xml:space="preserve">, dicere inquam radiorum <lb/>ſolis calorem, qui in nubibus inhibetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17162" xml:space="preserve">detinetur, eſſe <lb/>harũ rerũ cauſam haudquaquam probabile existit:</s>
  <s xml:id="echoid-s17163" xml:space="preserve">etenim <lb/>hæc ratio oſcitanter admodũ reddita eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17164" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17165" xml:space="preserve">à toni-<lb/>tru, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17166" xml:space="preserve">fulgetro, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17167" xml:space="preserve">cæteris generis eiſdem, cauſam ſemper <lb/>eſſe diſcretam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17168" xml:space="preserve">distinctam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17169" xml:space="preserve">ſic illa fieri, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17170" xml:space="preserve"><lb/>At illud plurimum ab hoc diſcrepat:</s>
  <s xml:id="echoid-s17171" xml:space="preserve">ſimile enim eſt atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17172" xml:space="preserve">ſi <lb/>quis putet aquam, niuem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17173" xml:space="preserve">grandinem, cùm antè in nubi-<lb/>bus eſſent, posteà excerni, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17174" xml:space="preserve">non fieri : </s>
  <s xml:id="echoid-s17175" xml:space="preserve">quaſi ad manum <lb/>faciente ſemper concretione unumquodque eorum : </s>
  <s xml:id="echoid-s17176" xml:space="preserve">nam <lb/>pari ratione hæc, concretiones : </s>
  <s xml:id="echoid-s17177" xml:space="preserve">illa, ſecretiones eſſe exi-<lb/>ſtimandum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17178" xml:space="preserve">Quare ſi ex hiſce altera non fiant, ſed
<pb o="84" file="490" n="490" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ſint, utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17179" xml:space="preserve">eadem accõmodabitur ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s17180" xml:space="preserve">Item cur caloris <lb/>in nubibus interceptionẽ diuerfiorem eſſe dixerit quiſpiã, <lb/>quàm ut in hiſce quæ denſiuſcula ſunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s17181" xml:space="preserve">Atqui aqua à ſole, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17182" xml:space="preserve">igni calefit, ſed tamen cùm rurſum coit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17183" xml:space="preserve">inalgeſcen-<lb/>do denſeſcit, nullam talem fieri excidentiã cõtingit, qualem <lb/>illi prædicant:</s>
  <s xml:id="echoid-s17184" xml:space="preserve">quanquàm eã fieri oportuit, pro magnitudi-<lb/>nis ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s17185" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17186" xml:space="preserve">ſpiritũ, ignis opera in aqua genitũ, fer-<lb/>uorem facere, qui ut inſit prius, nec fieri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17187" xml:space="preserve">nec illi ſo-<lb/>nitum feruorẽ eſſe ſtatuunt, ſed ſtridorẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s17188" xml:space="preserve">At ſtridor, nõ niſi <lb/>paruus feruor eſt:</s>
  <s xml:id="echoid-s17189" xml:space="preserve">quo enim id quod incidit dum extingui-<lb/>tur euincit, ac ſuperat, hoc feruẽdo ſonitũ edit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17190" xml:space="preserve">Sunt etiam <lb/>qui fulgur, quẽadmodũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17191" xml:space="preserve">Clidemus, haud eſſe dicant, ſed <lb/>apparere, per ſimilitudinem dicentes, quaſi affectio ſimilis <lb/>ſit:</s>
  <s xml:id="echoid-s17192" xml:space="preserve">ut mare cùm uirga percutitur noctu, reſplendere uide-<lb/>tur, ſic humorẽ cùm in nebula flagellatur, fulgoris apparẽ <lb/>tiam, quæ nõ niſi fulgetrũ eſt, ingerere. </s>
  <s xml:id="echoid-s17193" xml:space="preserve">Verùm hinondũ <lb/>uerſati fuerant in opinionibus, quæ derefractione ſunt, quæ <lb/>quidem eiuſmodi affectionis cauſa eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17194" xml:space="preserve">Nam aqua <lb/>dum percutitur, fulgere uidetur, refracto ab ea ad quippiã <lb/>lucidũ aſpectu. </s>
  <s xml:id="echoid-s17195" xml:space="preserve">Quamobrem noctu magis, quàm interdiu, <lb/>fulgurat:</s>
  <s xml:id="echoid-s17196" xml:space="preserve">nã interdiu nõ apparet, {pro}ptereà quòd maius diei <lb/>lumen illud offuſcat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17197" xml:space="preserve">hebetat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17198" xml:space="preserve">Igitur hæc ſunt, quæ de <lb/>tonitru, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17199" xml:space="preserve">fulgetro ab alijs dicũtur, alijs fulgetrũ quidem <lb/>eſſe refractionẽ, alijs fulgorẽ dicẽtibus:</s>
  <s xml:id="echoid-s17200" xml:space="preserve">tonitru uerò extin-<lb/>ctionẽ ignis, nõ qui per ſingulas affectiones nubibus inna-<lb/>ſcatur, ſed qui inſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17201" xml:space="preserve">Nos autẽ ſuper terrã uentum, in terra <lb/>terræ motũ, in nubibus tonitru, eãdem eſſe naturã dicimus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17202" xml:space="preserve">Nam hæc omnia, idem eſſentia ſunt, nempe exhalatio ari-<lb/>da, quæ cùm modo quodam fluit, uentus existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17203" xml:space="preserve">cùm autem <lb/>isto, motus terræ facere ſolet:</s>
  <s xml:id="echoid-s17204" xml:space="preserve">cùm autem in nubibus muta-
<pb o="85" file="491" n="491" rhead="LIBER III."/>
tionem ſubiens excernitur, coëuntibus ipſis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17205" xml:space="preserve">in aquam <lb/>concreſcentibus, tonitrua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17206" xml:space="preserve">fulgura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17207" xml:space="preserve">inſuper cætera <lb/>alia, quæ eiuſdem cum hiſce naturæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17208" xml:space="preserve">_A_tq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17209" xml:space="preserve">de toni-<lb/>tru, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17210" xml:space="preserve">fulgure, dictum iam eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s17211" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div308" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-487-01" xlink:href="note-487-01a" xml:space="preserve">Hîc refert Ā<unsure/>ri <lb/>ſto. veterũ de <lb/>tonitru, &amp; ful-<lb/>gure, opinio-<lb/>ties.</note>
</div>
</div>
<div xml:id="echoid-div310" type="section" level="1" n="178">
<head xml:id="echoid-head209" xml:space="preserve">ARISTOTELIS</head>
<head xml:id="echoid-head210" xml:space="preserve">METE OR OLOGICORVM</head>
<head xml:id="echoid-head211" xml:space="preserve">LIBER III.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s17212" xml:space="preserve">Ecnephiæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17213" xml:space="preserve">Typhonis cauſæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s17214" xml:space="preserve">eorum generatio &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17215" xml:space="preserve">differen-<lb/>tiæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s17216" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17217" xml:space="preserve">fulminum ſpecies.</s>
  <s xml:id="echoid-s17218" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div311" type="section" level="1" n="179">
<head xml:id="echoid-head212" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. de <lb/>ecnephia, &amp; ty <lb/>phonis cauſis, <lb/>eorũq́; generæ <lb/>tione, &amp; diffe, <lb/>rentijs, atq; de <lb/>fulminnm ſpe <lb/>ciebus deter-<lb/>minat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17219" xml:space="preserve">_D_E reliquis autẽ ſecretionis huiuſce operi-<lb/>bus, modo quo iam cœptum eſt, dicamus, <lb/>oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17220" xml:space="preserve">_N_ã flatus iſte, ꝗexcerni ſolet, cũ <lb/>in parteis exiguas, ſparſimq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17221" xml:space="preserve">diffunditur, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17222" xml:space="preserve">ſæpe fit, ac perflat, necnõ ſubtilior eſt, <lb/>tonitrua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17223" xml:space="preserve">fulgura edit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17224" xml:space="preserve">At ſi uniuerſus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17225" xml:space="preserve">denſior, minus <lb/>autẽ ſubtilis expreſſus fuerit, _P_rocellã gignit, quæ uocatur <lb/>à Græcis _E_cnephias. </s>
  <s xml:id="echoid-s17226" xml:space="preserve">Quo fit, ut etiã uehemens existat: </s>
  <s xml:id="echoid-s17227" xml:space="preserve">nã <lb/>excretionis celeritas, robur aduehit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17228" xml:space="preserve">Cùm igitur magna, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17229" xml:space="preserve">cõtinens ſecretio fuerit cõſecuta, tum proſe ctò idẽ acci-<lb/>dit, quod cùm rurſum aduer ſam in partẽ halitũ copiatetẽ-<lb/>derit, euenire aſſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s17230" xml:space="preserve">tum enim pluuia rugis, multaqúe fit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17231" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17232" xml:space="preserve">hæc ambo in materia, potẽtia inſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17233" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17234" xml:space="preserve">quidem cùm <lb/>utriuslibet facultatis principium factũ eſt, quod è materia <lb/>coëxcernitur, cuiuſcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17235" xml:space="preserve">copia maior fuerit abūdãtius ſub-<lb/>ſequi aſſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s17236" xml:space="preserve">fitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17237" xml:space="preserve">huius exhalationis pars altera, imber: </s>
  <s xml:id="echoid-s17238" xml:space="preserve"><lb/>illius altera, Ecnephias. </s>
  <s xml:id="echoid-s17239" xml:space="preserve">Cùm autem flatus, qui in nube <lb/>erat excretus, alteri incurrendo repercutitur, périnde ut <lb/>cùm ex lato in angustum adigitur uentus in portis, uijsq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s17240" xml:space="preserve">
<pb o="86" file="492" n="492" rhead="ARIST. METEOROL."/>
(nam repulſa prima corporis ad hunc modũ fluẽtis, parte, <lb/>proptereà quòd illa nequaquam cedant, aut ob loci angu-<lb/>ſtias, aut quòd in frontem aliquis alius afflet ſpiritus, in <lb/>istiuſmodi locis ſlatus circulum, uertiginemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17241" xml:space="preserve">fieri ſæpe-<lb/>numero accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17242" xml:space="preserve">ſiquidem aliud ne ulterius procedat ar-<lb/>cet, aliud à tergo impellit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17243" xml:space="preserve">Quare cogitur in latus, qua ni-<lb/>mirũ parte nõ phibetur, ſeſe uertere: </s>
  <s xml:id="echoid-s17244" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17245" xml:space="preserve">ita ſemper quod <lb/>proximũ, cõtinuumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17246" xml:space="preserve">eſt, quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17247" xml:space="preserve">unus euadat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17248" xml:space="preserve">Hoc autem, <lb/>circulus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17249" xml:space="preserve">cui enim figuræ unica latio cõpetit, eam ipſam <lb/>circulũ eſſe neceſſe eſt) ob id profectò nertigines in terra, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17250" xml:space="preserve">in nubibus ſimiliter iuxta principium fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17251" xml:space="preserve">Niſi quòd <lb/>quemadmodũ cùm Procella fit, ſemper nubes excernitur, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17252" xml:space="preserve">cõtinuus cooritur uẽtus, ita hîc ſemper nubis cõtinui-<lb/>tas ſubſequi ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17253" xml:space="preserve">At ob nubis denſitatem impotẽs ab ipſa <lb/>flatus ſecerni, in orbẽ primò cõuertitur, ob eã quã diximus <lb/>cauſam. </s>
  <s xml:id="echoid-s17254" xml:space="preserve">In præceps autẽ fertur, quia cõtinuè nubes dẽſan-<lb/>tur qua parte calor excidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17255" xml:space="preserve">Quare hæc affectio, ſi coloris <lb/>expers fuerit, uocatur Typhon, qui quidẽ uentus eſt, ueluti <lb/>Ecnephias, inconcoctus. </s>
  <s xml:id="echoid-s17256" xml:space="preserve">Non fit autẽ Aquilonijs Typhon: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17257" xml:space="preserve">nec niue iacente Ecnephias, proptereà quòd hæc omnia fla-<lb/>tus exiſtunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17258" xml:space="preserve">Flatus uerò, non niſi calida, ſiccaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17259" xml:space="preserve">exhalatio <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17260" xml:space="preserve">Igitur gelu, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17261" xml:space="preserve">frigus quia euincunt, principiũ ipſum <lb/>cùm adhuc ſit, ſtatim extinguũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17262" xml:space="preserve">Quòd autem euincãt, do-<lb/>minenturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s17263" xml:space="preserve">, palàm eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17264" xml:space="preserve">non enim eſſet nix, neque partes ad <lb/>Aquilonẽ poſitæ humerent: </s>
  <s xml:id="echoid-s17265" xml:space="preserve">quippe cùm hæc uincente fri-<lb/>gore, accidant. </s>
  <s xml:id="echoid-s17266" xml:space="preserve">Fit itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17267" xml:space="preserve">Typhon, cùm Ecnephias ſtatim ab <lb/>ortu excerni è nube nõ poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17268" xml:space="preserve">Eſt autẽ ob uertiginis oblu-<lb/>ctionem, cùm ad terrã cõuolutio ipſa delabitur, quæ ſecum <lb/>aliquid abreptũ è nube defert, à quo abſoluinõ poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17269" xml:space="preserve">Quà <lb/>æutem tramite directo procedit, eà flatu agitat: </s>
  <s xml:id="echoid-s17270" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17271" xml:space="preserve">motu
<pb o="87" file="493" n="493" rhead="LIBER III."/>
in circulum facto cuicunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17272" xml:space="preserve">rei impetu uiolento ingruerit, <lb/>eam cõtorquet, ſorbetq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17273" xml:space="preserve">in excelſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s17274" xml:space="preserve">At ſpiritus quiènube <lb/>detrahitur, ardens, accenſusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17275" xml:space="preserve">dum fuerit, quod quidẽ acci-<lb/>dit, ſi tenuior efficiatur, Præster uocatur, hoc eſt incenſio: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17276" xml:space="preserve">incendit enim ſimul aërem adeò ut ardore ipſum inficiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17277" xml:space="preserve"><lb/>Quòd ſi ex ipſa nube multus, ac tenuis expreſſus fuerit fla-<lb/>tus, is fulmen exultat: </s>
  <s xml:id="echoid-s17278" xml:space="preserve">quod ſi admodum tenue fuerit, ſed <lb/>præ tenuitate non adurat, illud eſt quod Poëtæ Arges (id <lb/>eſt clarum) uocant: </s>
  <s xml:id="echoid-s17279" xml:space="preserve">ſi uerò minus adurat, quod Pſoloẽn, <lb/>quaſi dicas fumidum. </s>
  <s xml:id="echoid-s17280" xml:space="preserve">Nam illud ob eſſentiæ tenuitatem, <lb/>fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17281" xml:space="preserve">at ob motus celeritatẽ antè penetrat, quàm ut adu-<lb/>rat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17282" xml:space="preserve">mora ſacta infuſcet: </s>
  <s xml:id="echoid-s17283" xml:space="preserve">hoc autẽ cùm ſit tardius, inficit <lb/>quidẽ, non autẽ adurit, ſed penetrare anticipat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17284" xml:space="preserve">Quocirca <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17285" xml:space="preserve">quæ obſiſtunt, quippiã pati ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s17286" xml:space="preserve">quæ minimè, nihil.</s>
  <s xml:id="echoid-s17287" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17288" xml:space="preserve">Verbi cauſa, iam æs, quo ſcutũ integebatur, liquatũ fuit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17289" xml:space="preserve">lignũ uerò nihil ſustinuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17290" xml:space="preserve">nam propter ligni raritatẽ, prius <lb/>ſpiritus percolatus ſuit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17291" xml:space="preserve">trãſmiſſus, quàm ut lignũ affi-<lb/>ci ullo pacto quiuerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17292" xml:space="preserve">Per ueſteis quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17293" xml:space="preserve">pari modo tranſi-<lb/>uit, quas nõ adußit, ſed protriuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17294" xml:space="preserve">Quare hæc omnia fia-<lb/>tus eſſe, uel ex talibus cõſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17295" xml:space="preserve">Licet autem oculis quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17296" xml:space="preserve">ipſis <lb/>interdũ contẽplari: </s>
  <s xml:id="echoid-s17297" xml:space="preserve">id quod nuper ſec imus in templi Ephe-<lb/>ſini conflagratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s17298" xml:space="preserve">Tunc enim flãma ſeorſim reuulſa, mul-<lb/>tas in parteis cõtinua ferebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17299" xml:space="preserve">Fumum, ſpiritum eſſe, ac <lb/>ardere, apertum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17300" xml:space="preserve">alio loco anteà dictum. </s>
  <s xml:id="echoid-s17301" xml:space="preserve">Cùm autem <lb/>uniuerſim abſcedit, tum eſſe flatus apertè uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17302" xml:space="preserve">Quod <lb/>igitur in paruis rogis fieri uidemus, hoc idẽ uel tunc, multa <lb/>nimirùm ardẽte materia longè ualidus, fiebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17303" xml:space="preserve">Ruptis itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17304" xml:space="preserve"><lb/>lignis, unde ſpiritus origo, atque initium crat, multus: </s>
  <s xml:id="echoid-s17305" xml:space="preserve">qua <lb/>parte efflabat uniuerſim ſecedebat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17306" xml:space="preserve">ardens in ſublime <lb/>ſerebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17307" xml:space="preserve">Quare, flamma ipſa ferri &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17308" xml:space="preserve">incidcre in domos
<pb o="88" file="494" n="494" rhead="ARIST. METEOROL."/>
uidebatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17309" xml:space="preserve">Semper enim ſpiritum ſulmina præcedere, co-<lb/>mitariq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s17310" xml:space="preserve">, putandum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17311" xml:space="preserve">ſed non cerni, quia coloris expers <lb/>ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17312" xml:space="preserve">Ideoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17313" xml:space="preserve">quati prius omne, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17314" xml:space="preserve">afflari, quàm percuti: </s>
  <s xml:id="echoid-s17315" xml:space="preserve">ut <lb/>pote cùm ſpiritus ocyor fulmine ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17316" xml:space="preserve">Quinetiam tonitrua <lb/>findunt, dißipantq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s17317" xml:space="preserve">, non ſono, ſed ſpiritu. </s>
  <s xml:id="echoid-s17318" xml:space="preserve">Nam ſpiritus tam <lb/>ſonum, quàm ictum efficiens, unà cum illis excernitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17319" xml:space="preserve">qui <lb/>ſi percutiat, findere, non urere ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17320" xml:space="preserve">Verùm de tonitru, <lb/>fulgure, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17321" xml:space="preserve">Ecnephia, tum etiã de Præstere, Typhone, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17322" xml:space="preserve"><lb/>fulmine, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17323" xml:space="preserve">quòd omnia idem ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17324" xml:space="preserve">quænam ipſorum <lb/>omnium inter ſe differentia ſit, dictum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s17325" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s17326" xml:space="preserve">Halonis cauſæ, generatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17327" xml:space="preserve">accidentia.</s>
  <s xml:id="echoid-s17328" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div312" type="section" level="1" n="180">
<head xml:id="echoid-head213" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<note position="left" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. de <lb/>halonis ſiue a-<lb/>reæ generatio-<lb/>ne, cauſa, &amp; ae <lb/>cidentibus de-<lb/>@erminat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17329" xml:space="preserve">_D_E Area autẽ, ſiue corona, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17330" xml:space="preserve">Arcu cœlesti, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17331" xml:space="preserve">quid <lb/>utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17332" xml:space="preserve">ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17333" xml:space="preserve">quam ob cauſam fiat, itẽ de Parelijs, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17334" xml:space="preserve">Bacillis, dicamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s17335" xml:space="preserve">nã hæc omnia, eiſdẽ de cauſis euenire <lb/>ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s17336" xml:space="preserve">Primùm autem ſumamus oportere affectiones, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17337" xml:space="preserve"><lb/>quæ circa unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17338" xml:space="preserve">ipſorum accidũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17339" xml:space="preserve">Area igitur plerũq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17340" xml:space="preserve">cõpleta circuli forma cernitur, fitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17341" xml:space="preserve">circa ſolem, lunãq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s17342" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17343" xml:space="preserve"><lb/>ſplẽdida astra. </s>
  <s xml:id="echoid-s17344" xml:space="preserve">Prætereànõ minus noctu, quàm interdiu: </s>
  <s xml:id="echoid-s17345" xml:space="preserve">et <lb/>horis antemeridianis, quàm poſtmeridianis: </s>
  <s xml:id="echoid-s17346" xml:space="preserve">mane uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17347" xml:space="preserve"><lb/>circa ſolis obitũ, rarius. </s>
  <s xml:id="echoid-s17348" xml:space="preserve">At arcus cœlestis, nec unquã circu-<lb/>lus cuadit, nec maior, quàm dimidia circuli forma ſectio. </s>
  <s xml:id="echoid-s17349" xml:space="preserve">Et <lb/>occidẽte, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17350" xml:space="preserve">oriente, minimi circuli maximus ambitus: </s>
  <s xml:id="echoid-s17351" xml:space="preserve">cùm <lb/>autẽ eleuatur magis, circuli maioris minor ambitus. </s>
  <s xml:id="echoid-s17352" xml:space="preserve">Itẽ poſt <lb/>autumni æquino ctiũ, die decreſcẽte, quacũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17353" xml:space="preserve">hora fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17354" xml:space="preserve">æſta-<lb/>te uerò per meridiẽ nõ cernitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17355" xml:space="preserve">Nec unquam plures ſimul <lb/>quàm duo, fiũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17356" xml:space="preserve">Horũ autẽ, quãuis uterq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17357" xml:space="preserve">tricolor ſit, atque <lb/>eoſdẽ, pariq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17358" xml:space="preserve">numero ac reliquus colores habeat, tamen qui <lb/>in exteriore ſunt, obſcuriores habẽtur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17359" xml:space="preserve">ordine cõtrario <lb/>poſiti. </s>
  <s xml:id="echoid-s17360" xml:space="preserve">Nãarcus interior primã, quæ maxima eſt, circunſe-<lb/>rentiam, puniceam geſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s17361" xml:space="preserve">exterior ultimam, quæ minima
<pb o="89" file="495" n="495" rhead="LIBER III."/>
eſt, ſed illi proxima: </s>
  <s xml:id="echoid-s17362" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17363" xml:space="preserve">reliquas proportionabiliter. </s>
  <s xml:id="echoid-s17364" xml:space="preserve">Cæ-<lb/>terùm colores hi ſunt, quos ferè ſolos facere pictores ne-<lb/>queunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17365" xml:space="preserve">hi enim quoſdã aliorũ mistura faciunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17366" xml:space="preserve">At puniceus <lb/>uiridis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17367" xml:space="preserve">purpureus, nequaquam hoc pacto fiũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17368" xml:space="preserve">hos autẽ <lb/>colores arcus habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17369" xml:space="preserve">Qui autẽ puniceũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17370" xml:space="preserve">uiridẽ interia-<lb/>cet, is plerũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17371" xml:space="preserve">flauus apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17372" xml:space="preserve">Parelij autem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17373" xml:space="preserve">Virgæ, ex <lb/>obliquo ſemper effici ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s17374" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17375" xml:space="preserve">nec ſupra ſolem, nec infrà <lb/>prope terrã, nec è regione, nec etiã noctu, ſed ſemper circa <lb/>ſolem. </s>
  <s xml:id="echoid-s17376" xml:space="preserve">Proptereà aut aſcendente, aut deſcendente: </s>
  <s xml:id="echoid-s17377" xml:space="preserve">occidẽte, <lb/>frequenter: </s>
  <s xml:id="echoid-s17378" xml:space="preserve">cœli umbilicum perreptante, rarò: </s>
  <s xml:id="echoid-s17379" xml:space="preserve">id quod in <lb/>Boſphoro aliquãdo accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17380" xml:space="preserve">Nã coorti duo Parelij, ab matu <lb/>tino tẽpore durauerũt in occaſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s17381" xml:space="preserve">Quæ igitur circa eo-<lb/>rum quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17382" xml:space="preserve">accidũt, hæc ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17383" xml:space="preserve">Horum autem omniũ una, <lb/>eademq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17384" xml:space="preserve">cauſa eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17385" xml:space="preserve">nam hæc omnia, refractio ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17386" xml:space="preserve">differunt <lb/>tamen modis quibus fiant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17387" xml:space="preserve">in hoc, nempe à quibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17388" xml:space="preserve"><lb/>quomodo refractio ſolemuerſus, aut aliquid aliud lucidum <lb/>fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17389" xml:space="preserve">Item arcus interdiu quidem fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17390" xml:space="preserve">noctu uerò, à luna ſci-<lb/>licet, ueterũ quidẽ ſententia minimè fiebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17391" xml:space="preserve">Hoc autem illis <lb/>accidit, propter raritatem: </s>
  <s xml:id="echoid-s17392" xml:space="preserve">eos enim latebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17393" xml:space="preserve">Fit tamen, ſed <lb/>rarò. </s>
  <s xml:id="echoid-s17394" xml:space="preserve">Cauſa, quòd colores in tenebris lateant, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17395" xml:space="preserve">alia <lb/>multa cõcurrere, eáq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17396" xml:space="preserve">omnia una die menſis, oporteat, nam <lb/>plenilunio fiat, ſi futurus ſit, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17397" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17398" xml:space="preserve">tunc, oriente, <lb/>aut occidente luna. </s>
  <s xml:id="echoid-s17399" xml:space="preserve">Quam ob rem in annis ſupra quin-<lb/>quaginta, bis tantum in eum incidimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s17400" xml:space="preserve">Quòd igitur ut <lb/>ab aqua, ita etiam ab aëre, cæterisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17401" xml:space="preserve">omnibus, quæ ſuper-<lb/>ficie leui constant, refrangatur aſpectus, ex hiſce quæ cir-<lb/>ca aſpectum demonſtrantur, ſumenda fides eſt, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17402" xml:space="preserve">in <lb/>quibuſdam ſpeculis non modò colores, uerùm etiam figu-<lb/>ræ appareant, in quibuſdam uerò colores ſolùm. </s>
  <s xml:id="echoid-s17403" xml:space="preserve">Eiuſ-<lb/>modi autem ſunt, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17404" xml:space="preserve">exigua ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17405" xml:space="preserve">ſenſilem diui-
<pb o="90" file="496" n="496" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ſionem nullam habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s17406" xml:space="preserve">Nam fieri non poteſt, ut in hiſce fi-<lb/>gura appareat, uideretur enim eſſe diuiſibilis: </s>
  <s xml:id="echoid-s17407" xml:space="preserve">nam figura <lb/>omnis ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17408" xml:space="preserve">eſſe figura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17409" xml:space="preserve">omni ex parte diuidi poſſe <lb/>uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17410" xml:space="preserve">At cùm quippiam in alijs apparere ſit neceſſum, <lb/>figuram autem impoßibile ſit, reliquum eſt profectò ut co-<lb/>lor ſolùm appareat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17411" xml:space="preserve">Porrò ſplendidorum color interdum <lb/>ſplendidus apparet: </s>
  <s xml:id="echoid-s17412" xml:space="preserve">interdum uerò, aut quia cum ſpeculi <lb/>colore permiſcetur, aut quia reſpectus infirmus eſt, alte-<lb/>rius coloris ingerit phantaſiam. </s>
  <s xml:id="echoid-s17413" xml:space="preserve">Sed de his in hiſce, quæ de <lb/>ſenſibus demonſtrãtur, ſit à nobis conſideratum. </s>
  <s xml:id="echoid-s17414" xml:space="preserve">Próinde <lb/>ex hiſce alia dicamus, alijs uti ueris utamur.</s>
  <s xml:id="echoid-s17415" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s17416" xml:space="preserve">Halonem eſſe circulum: </s>
  <s xml:id="echoid-s17417" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17418" xml:space="preserve">quid denuntiet.</s>
  <s xml:id="echoid-s17419" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div313" type="section" level="1" n="181">
<head xml:id="echoid-head214" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17420" xml:space="preserve">_PR_imum autẽ de Areæ figura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17421" xml:space="preserve">cur circulus euadat, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-496-01a" xlink:href="note-496-01"/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17422" xml:space="preserve">cur circa ſolem, lunamq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s17423" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17424" xml:space="preserve">cõſimiliter circa ali-<lb/>quod aliud aſtrum cerni ſoleat, dicamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s17425" xml:space="preserve">nã omnibus eadem <lb/>accõmodabitur ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s17426" xml:space="preserve">Fit igitur aſpectus refractio, cùm ua-<lb/>pidus aer in nubem cõcreſcit, dũmodo cõſiſtens æquabilis <lb/>ſit, ac partibus cõſtet exiguis. </s>
  <s xml:id="echoid-s17427" xml:space="preserve">Quãobrem cùm uapor cõſi-<lb/>ſtit, aquæ ſignũ datur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17428" xml:space="preserve">cùm uerò dißipatur, aut emarceſcit, <lb/>minimè. </s>
  <s xml:id="echoid-s17429" xml:space="preserve">Nã cùm dißipatur, flatũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s17430" xml:space="preserve">cùm uerò emarceſcit, ſe-<lb/>renũ indicat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17431" xml:space="preserve">Sienim uapor nec emarceſcat, nec dißipetur, <lb/>ſed ſuam ſortirinaturã ſinatur, meritò aquæ ſignũ existit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17432" xml:space="preserve">quãdo iam talem fieri cõſistentiãindicat, ex qua ad aquam <lb/>uenire denſatione continentiã accipiẽte, neceſſum ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17433" xml:space="preserve">Vnde <lb/>etiam fit, ut hi uapores omniũ maximè colore atro ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s17434" xml:space="preserve">At <lb/>cùm dißipatur, flatum portẽdit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17435" xml:space="preserve">Nam uaporis diductio à <lb/>flatu fit, qui iam quidẽ eſt, nondũ tamen apud nos excurrit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17436" xml:space="preserve"><lb/>Cuius reimdiciũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17437" xml:space="preserve">quòd unde præcipua dißipatio fit, hinc <lb/>flatus, acœdit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17438" xml:space="preserve">Cùm uerò emarceſcit, ſerenitatem: </s>
  <s xml:id="echoid-s17439" xml:space="preserve">nam <lb/>ſi aér nullo pacto ita ſeſe habeat, ut quem in ſe continet
<pb o="91" file="497" n="497" rhead="LIBER III."/>
calorem euincat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17440" xml:space="preserve">in pluuiam denſitatem ueniat, conſtat <lb/>exhalationis partẽ humentem, ac frigidã ab arida, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17441" xml:space="preserve">ignea <lb/>nondum eſſe ſequestratam: </s>
  <s xml:id="echoid-s17442" xml:space="preserve">quod ſerenitatis cauſa existit.</s>
  <s xml:id="echoid-s17443" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div313" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-496-01" xlink:href="note-496-01a" xml:space="preserve">Hîc oftendit <lb/>Ā<unsure/>rifto. aream <lb/>eſſe circulum, <lb/>quid'q; denun <lb/>ciet<unsure/> exponit.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17444" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17445" xml:space="preserve">quo pacto habente aẽre refractio fiat, dictum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s17446" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17447" xml:space="preserve">Refrãgitur autem aſpectus à caligine, quæ circa ſolem, <lb/>lunam ue conſistit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17448" xml:space="preserve">Quocirca Area non è regione, pér-<lb/>inde ut Arcus, apparet. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17449" xml:space="preserve">
<anchor type="figure" xlink:label="fig-497-01a" xlink:href="fig-497-01"/>
Cùm autem æquo undique <lb/>modo refrangitur aſpectus, <lb/>circulum exulcare, aut cer-<lb/>tè circuli partem neceſſe <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17450" xml:space="preserve">Nam lineæ æquales ab <lb/>codem puncto ad idem pun <lb/>ctum ductæ, ſemper ſupra <lb/>circuli lineam frangẽtur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17451" xml:space="preserve">Sit enim à puncto A, uer-<lb/>ſus punctum B, fracta li-<lb/>nea A C B, linea A F B, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17452" xml:space="preserve">linea A D B: </s>
  <s xml:id="echoid-s17453" xml:space="preserve">ſintqúe <lb/>æquales inter ſehæ, A C, <lb/>A F, A D: </s>
  <s xml:id="echoid-s17454" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17455" xml:space="preserve">quæ ad B <lb/>ſe conferunt, nempe C B, <lb/>F B, D B, itidem inter ſe <lb/>æquales, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17456" xml:space="preserve">pducatur li-<lb/>nea A E B. </s>
  <s xml:id="echoid-s17457" xml:space="preserve">Quare triãguli <lb/>æquales, ſimilesqúe ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17458" xml:space="preserve"><lb/>quippe qui ſuꝑ æqualẽ lineã A E B, cõſiſtũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17459" xml:space="preserve">Ducãtur autẽ <lb/>ex angulis ad lineã A E B, perpẽdiculares: </s>
  <s xml:id="echoid-s17460" xml:space="preserve">ab angulo C, per-<lb/>pẽdicularis C E: </s>
  <s xml:id="echoid-s17461" xml:space="preserve">ab angulo F, perpendicularis F E: </s>
  <s xml:id="echoid-s17462" xml:space="preserve">ab angu <lb/>lo D, perpẽdicularis D E. </s>
  <s xml:id="echoid-s17463" xml:space="preserve">Hæ itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17464" xml:space="preserve">inter ſe æquales ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s17465" xml:space="preserve">
<pb o="92" file="498" n="498" rhead="ARIST. METEOROL."/>
Nã in æqualibus triãgulis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17466" xml:space="preserve">uno in plano, omnes cõſtant: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17467" xml:space="preserve">oẽs enim ſeſe ad rectos angulos lineæ A E B, in uno pũcto <lb/>ſcilicet E, iungũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17468" xml:space="preserve">Igitur deſcripta linea, circulus erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17469" xml:space="preserve">cẽtrũ <lb/>uerò, E. </s>
  <s xml:id="echoid-s17470" xml:space="preserve">Sit autẽ punctũ B, ſol: </s>
  <s xml:id="echoid-s17471" xml:space="preserve">punctũ A, aſpectus: </s>
  <s xml:id="echoid-s17472" xml:space="preserve">circũ-<lb/>ferentia C F D, nubes, à qua ſolem uerſus refrãgitur aſpe-<lb/>ctus. </s>
  <s xml:id="echoid-s17473" xml:space="preserve">Specula etiam cõtinua intelligere oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17474" xml:space="preserve">Verùm <lb/>ſingula ob paruitatem inuiſibilia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17475" xml:space="preserve">quod autẽ ex omni-<lb/>bus conſtat, unũ eſſe uidetur, quia ita digeſta ſunt, ut unum <lb/>déinceps poſt alterũ ſit collocatũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s17476" xml:space="preserve">Quod autẽ cernitur al-<lb/>bum, ſol eſt, qui in unoquoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17477" xml:space="preserve">ſpeculo per circulũ cõtinẽter <lb/>apparet, nec ullam, quæ ſenſui peruia ſit, recipit diuiſionẽ.</s>
  <s xml:id="echoid-s17478" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div314" type="float" level="2" n="2">
  <figure xlink:label="fig-497-01" xlink:href="fig-497-01a">
    <image file="497-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/731P9Q9Y/figures/497-01"/>
  </figure>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17479" xml:space="preserve">Huic autẽ proxima, continuaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17480" xml:space="preserve">ora nigricat, ob illius al-<lb/>borem atrior apparens. </s>
  <s xml:id="echoid-s17481" xml:space="preserve">Sed circa terrã magis, quòd locus <lb/>terræ uicinior magis uento careat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17482" xml:space="preserve">Nam fieri non poteſt, ut <lb/>flante uento, ſtatio certa fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17483" xml:space="preserve">Porrò circa lunam Areæ ſæ-<lb/>piuſcule fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17484" xml:space="preserve">quia ſol cùm ſit calidior, ocyus aëris consti-<lb/>tutiones diſſoluit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17485" xml:space="preserve">Circa aſtra autem, fiunt quidẽ eiuſdem de <lb/>cauſis, non tamen ex æquo portendunt, quòd constitutio-<lb/>nes prorſus exiguas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17486" xml:space="preserve">nondum fœcu@das ſignificent.</s>
  <s xml:id="echoid-s17487" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s17488" xml:space="preserve">De Iridis accidentibus tum cæteris, tum coloribus: </s>
  <s xml:id="echoid-s17489" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17490" xml:space="preserve">de eius <lb/>ad Halonem differentijs.</s>
  <s xml:id="echoid-s17491" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div316" type="section" level="1" n="182">
<head xml:id="echoid-head215" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17492" xml:space="preserve">_QV_òd autem Arcus refractio quidẽ ſit, iam diximus: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17493" xml:space="preserve">
<anchor type="note" xlink:label="note-498-01a" xlink:href="note-498-01"/>
qualis autẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17494" xml:space="preserve">quo pacto, quaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17495" xml:space="preserve">de cauſa ſingula, <lb/>quæ illi accidunt, fieri ſoleant, in præſentia dicendum. </s>
  <s xml:id="echoid-s17496" xml:space="preserve">Igi-<lb/>tur ab omnibus leuibus refr@ngi aſpectus uidetur, de quo-<lb/>rum numero eſt tam aër, aquàm aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s17497" xml:space="preserve">Fit autem refractio <lb/>ab aẽre, cùm denſeſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17498" xml:space="preserve">At ob uiſus imbecillitatem, fre-<lb/>quenter uel ſine in ſpiſſatione uiſum refringere idem aſſo-<lb/>let. </s>
  <s xml:id="echoid-s17499" xml:space="preserve">Id quod cuidam molliter, non acutè uidenti, aliquando <lb/>accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17500" xml:space="preserve">dum enim ambulabat, ſemper ſimulacrum aduerſa
<pb o="93" file="499" n="499" rhead="LIBER III."/>
fronte præcedere uidebatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17501" xml:space="preserve">quod illi contingebat, quoniã <lb/>uiſio ad ipſum reflectebatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17502" xml:space="preserve">nam præ lãguore adeò imbe-<lb/>cilla, tenuisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17503" xml:space="preserve">modis omnibus erat, ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17504" xml:space="preserve">propinquus aër <lb/>ſpeculi uicẽ illi périnde ut quiremotus, denſusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17505" xml:space="preserve">eſſet, præ-<lb/>ſtaret, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17506" xml:space="preserve">ab illa repelli nequiret. </s>
  <s xml:id="echoid-s17507" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17508" xml:space="preserve">promõ-<lb/>toria in mari, reuulſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s17509" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17510" xml:space="preserve">Euro ſpirãte omnia maiora uidẽ-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17511" xml:space="preserve">Item quæ in caligine poſita funt, ut ſol, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17512" xml:space="preserve">aſtra, dum <lb/>oriuntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17513" xml:space="preserve">occidunt potius, quam cùm cœli mediã tenẽt.</s>
  <s xml:id="echoid-s17514" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div316" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-498-01" xlink:href="note-498-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rifto. de <lb/>iridis acciden/<unsure/> <lb/>ti bus, colori-<lb/>busq́;, quotitẽ <lb/>iridis &amp; areæ <lb/>differẽtiæ ſint <lb/>dererminat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17515" xml:space="preserve">Ab aqua autem maximè uiſus refrangitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17516" xml:space="preserve">adhuc ab <lb/>ea, quæ fieri incipit melius, quàm ab aëre. </s>
  <s xml:id="echoid-s17517" xml:space="preserve">Etenim quãlibet <lb/>partium, è quibus cõſistentius roratio fit potius quàm ca-<lb/>liginem, ſpeculũ eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17518" xml:space="preserve">Cùm autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17519" xml:space="preserve">apertũ <lb/>ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17520" xml:space="preserve">iam dictũ in buiuſmodi ſpeculis colorẽ duntaxat, non <lb/>etiam figurã apparere: </s>
  <s xml:id="echoid-s17521" xml:space="preserve">neceſſariò accidit cùm pluere inci-<lb/>pit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17522" xml:space="preserve">iam quidẽ nubium aër in mollem pluuiã concreuit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17523" xml:space="preserve">nondum tamẽ pluit, ſi è regione ſit ſol, aut quippiam aliud, <lb/>quod adeò lucidũ ſit, ut nubes ſpeculũ reddi queat: </s>
  <s xml:id="echoid-s17524" xml:space="preserve">et refra-<lb/>ctio in corpus lucidum ex aduerſo fiat, coloris, non figuræ <lb/>apparitionem fieri, cùm ſpeculum quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17525" xml:space="preserve">paruum ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17526" xml:space="preserve"><lb/>inuiſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s17527" xml:space="preserve">At cùm magnitudinis cõtinẽtia, quæ ex illis omni <lb/>bus exultat, uideri queat, magnitudinem perpetuã eundem <lb/>prætendere colorem neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17528" xml:space="preserve">nam ſpeculum quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17529" xml:space="preserve">ei, <lb/>quod ex omnibus coaleſcit, ſuum colorem tribuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17530" xml:space="preserve">Quare <lb/>cùm hæc accidere poßint quoties ſol, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17531" xml:space="preserve">nubes ſeſe ad hũc <lb/>modum habebũt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17532" xml:space="preserve">nos ſolem inter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17533" xml:space="preserve">nubem erimus, ap-<lb/>paritio quædam ob refractionem fiet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17534" xml:space="preserve">Quinimo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17535" xml:space="preserve">tunc, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17536" xml:space="preserve">non aliter habentibus illis, Arcus in cœlo cernitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17537" xml:space="preserve">Patet <lb/>igitur Arcum eſſe refractionem uiſionis in ſolem. </s>
  <s xml:id="echoid-s17538" xml:space="preserve">Quam <lb/>obrem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17539" xml:space="preserve">Arcus, niſi ſole aduerſo: </s>
  <s xml:id="echoid-s17540" xml:space="preserve">Area uerò, niſi circa <lb/>ſolem non fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17541" xml:space="preserve">Et quidem ambo, refractiones ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17542" xml:space="preserve">uerùm
<pb o="94" file="500" n="500" rhead="ARIST. METEOROL."/>
colorum uarietas alter am à reliqua diſcriminat: </s>
  <s xml:id="echoid-s17543" xml:space="preserve">nam alte-<lb/>ra ab aqua, atroq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17544" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17545" xml:space="preserve">è lõginquo fieri ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s17546" xml:space="preserve">altera ab aëre, <lb/>qui ſuapte natura cãdidior eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17547" xml:space="preserve">è propinquo. </s>
  <s xml:id="echoid-s17548" xml:space="preserve">Quod au-<lb/>tem fulgidum eſt, per atrum, aut in atro (nihil enim refert) <lb/>puniceum apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17549" xml:space="preserve">Contueri autem poſſumus ignem, qui è <lb/>uirentibus lignis fit, rubram flammam habere: </s>
  <s xml:id="echoid-s17550" xml:space="preserve">proptereà <lb/>quòd ignis, qui fulgidus, albusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17551" xml:space="preserve">eſt, multo fumo admistus <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17552" xml:space="preserve">Quinetiã ſol ipſe per caliginem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17553" xml:space="preserve">fumũ, puniceus ap-<lb/>paret. </s>
  <s xml:id="echoid-s17554" xml:space="preserve">Quocirca Arcus refractio prima, ciuſmodi colorem <lb/>habere uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17555" xml:space="preserve">quippe cùm earefractio à paruis aſpergini <lb/>bus fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17556" xml:space="preserve">At Areæ refractio, minimè. </s>
  <s xml:id="echoid-s17557" xml:space="preserve">Decæteris autẽ colo-<lb/>ribus poſteà ſumus dicturi. </s>
  <s xml:id="echoid-s17558" xml:space="preserve">Prætereà talis cõstitutio circa <lb/>ſolem ipſum permanere diu nõ poteſt, ſed aut pluit, aut diſ-<lb/>ſoluitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17559" xml:space="preserve">dum tamen è cõtrarijs aqua gignitur, tẽpus quod-<lb/>dam interuenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17560" xml:space="preserve">Si enim illud eueniret, Areæ modo Arcus <lb/>tinctæ forent: </s>
  <s xml:id="echoid-s17561" xml:space="preserve">nunc autem integra quidẽ aut circularia nulla <lb/>fiunt, quæ talem habeant apparitionem: </s>
  <s xml:id="echoid-s17562" xml:space="preserve">ſed exigua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17563" xml:space="preserve">per <lb/>parteis, nẽpe quiuocãtur Bacilli, ſeu Virgæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s17564" xml:space="preserve">Quãdo ſi cali-<lb/>go cõſisteret, qualis eſſet aquæ, aut cuiuſpiã alius atri, ſicu-<lb/>ti iam diximus, Arcus cœlestis integer périnde, ut qui circa <lb/>lucernas fit, appareret. </s>
  <s xml:id="echoid-s17565" xml:space="preserve">Nam frequẽter per byemem flante <lb/>Auſtro circa lucernas fit iris, quam maximè uidẽt, qui ocu-<lb/>los habent humidos: </s>
  <s xml:id="echoid-s17566" xml:space="preserve">quoniã eorũ aſpectus præ imbecillita-<lb/>te celeriter refrangitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17567" xml:space="preserve">Fit autẽ tam ab aẽris humiditate, <lb/>quàm à fuligine illa quæ à flamma defluit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17568" xml:space="preserve">cùm aëre <lb/>miſcetur:</s>
  <s xml:id="echoid-s17569" xml:space="preserve">tũc enim ſpeculũ uel propter nigrorem fieri aſſo-<lb/>let. </s>
  <s xml:id="echoid-s17570" xml:space="preserve">Nam fuligo, fumida existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17571" xml:space="preserve">At lucernæ lumen nõ albũ, <lb/>ſed purpurcum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17572" xml:space="preserve">flori Ireos ſimile, non autem puniceum, <lb/>circulo apparet: </s>
  <s xml:id="echoid-s17573" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17574" xml:space="preserve">aſpectus qui refringitur, exiguus <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17575" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17576" xml:space="preserve">ſpeculum, atrum, At Iris illa, quæ à remis fieri ſo-
<pb o="95" file="501" n="501" rhead="LIBER III."/>
let, qui è mari referuntur, ſitu quidem eodem fit modo, quo <lb/>quæ in cælo cernitur, colore tamen ſimilior ei eſt, quæ circa <lb/>lucernas apparet: </s>
  <s xml:id="echoid-s17577" xml:space="preserve">non enim puniceum habere colorem ui-<lb/>detur, ſed purpureum. </s>
  <s xml:id="echoid-s17578" xml:space="preserve">Ipſa autem refractio à minutißimis <lb/>quidë, ſed cõtinuis aſperginibus fit, quæ nõ niſi aqua ſunt, <lb/>quæ iam prorſus diſcreta eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17579" xml:space="preserve">Fit autẽ etiã lris ſi quis talẽ <lb/>locum, qui ſoli oppoſitus ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17580" xml:space="preserve">hàc quidẽ ſol faciem ſuã <lb/>oſtentet: </s>
  <s xml:id="echoid-s17581" xml:space="preserve">illac uerò umbram faciat, tenuibus cõſpergat ra-<lb/>tionibus. </s>
  <s xml:id="echoid-s17582" xml:space="preserve">Nam in tali loco, ſi quis intra irroret, ei qui fo-<lb/>ris ſtat, qua ſolis radij permutantur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17583" xml:space="preserve">umbrã efficiunt, <lb/>lris apparer ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17584" xml:space="preserve">Hæc autem modo locoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17585" xml:space="preserve">conſimili <lb/>fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17586" xml:space="preserve">cauſa eadẽ, qua quæ à remis efficitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17587" xml:space="preserve">nam qui irro-<lb/>rat, manu uice remi, uti ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17588" xml:space="preserve">Quòd autem lris color <lb/>talis ſit, fimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17589" xml:space="preserve">de cæterorum colorum apparitione, ex <lb/>hiſce patebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17590" xml:space="preserve">Intellexiſſe enim oportet, uti iam diximus, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17591" xml:space="preserve">ſuppoſuiſſe, primò quidem rem lucidam in nigro, aut <lb/>per nigrum, colorem efficere puniceum. </s>
  <s xml:id="echoid-s17592" xml:space="preserve">Secundò aſpe-<lb/>ctum qui ſe longè deducit, imbecilliorem, minoremq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17593" xml:space="preserve">red-<lb/>di. </s>
  <s xml:id="echoid-s17594" xml:space="preserve">Tertiò, atrum eſſe ueluti abnegationem: </s>
  <s xml:id="echoid-s17595" xml:space="preserve">nam quia ui-<lb/>ſus deficit, atrum apparere ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17596" xml:space="preserve">Quocirca quæ longè ab-<lb/>ſunt, nigriora omnia apparent: </s>
  <s xml:id="echoid-s17597" xml:space="preserve">quia uiſus ea minus aſſe-<lb/>quatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17598" xml:space="preserve">Sed iſta ex hiſce, quæ circa ſenſus accidunt, con-<lb/>ſiderentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17599" xml:space="preserve">nam quæ de hiſce rebus dicuntur, ad illa perti-<lb/>nent: </s>
  <s xml:id="echoid-s17600" xml:space="preserve">nunc autem de ipſis dicamus, quantum nobis opus eſt, <lb/>Hac igitur de cauſa, tam quæ remota ſunt, quàm quæ in ſpe <lb/>culis, nigriora, minoraqúe, ac leuiora apparent. </s>
  <s xml:id="echoid-s17601" xml:space="preserve">Quin-<lb/>etiã nubes hiſce, qui in aquã, quàm qui in´ipſas aſpiciunt, <lb/>nigriores eſſe uidentur, idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17602" xml:space="preserve">admodum inſigniter: </s>
  <s xml:id="echoid-s17603" xml:space="preserve">nam aſpe <lb/>ctu exiguo, propter refractionem, ſpectantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17604" xml:space="preserve">Nihil <lb/>autem intereſt, conſpectus dimoueatur, an res conſpe-
<pb o="96" file="502" n="502" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ctuiobuia: </s>
  <s xml:id="echoid-s17605" xml:space="preserve">fit enim ratio utralibet, ut idem eueniat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17606" xml:space="preserve">Ad hæc, <lb/>nec id nos latere oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s17607" xml:space="preserve">accidit enim ut cùm nubes prope <lb/>ſolem, ſi fuerit, ſi quis in eam dirigat pupillæ aciẽ, nullo in-<lb/>fecta colore, ſed alba appareat: </s>
  <s xml:id="echoid-s17608" xml:space="preserve">at ſi in aqua eãdem ſpectet, <lb/>colorem quendã Arcus cœlestis habere uideatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17609" xml:space="preserve">Patet igi-<lb/>tur, quòd conſpectus fractus ut præ imbecillitate quod ni-<lb/>grum eſt magis nigrum, ita quod album eſt minus albũ ap-<lb/>parere facit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17610" xml:space="preserve">ad nigrorẽ adducit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17611" xml:space="preserve">Validior igitur aſpe-<lb/>ctus, colorẽ album in puniceũ, proximus ab illo in uiridem, <lb/>qui prætereà imbecillior eſt in purpureum, mutare aſſolet. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17612" xml:space="preserve">Vltra hos autẽ colores, nullus prætereà apparet, ſed ut plu-<lb/>rima quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17613" xml:space="preserve">alia, ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17614" xml:space="preserve">hiternario definiti ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17615" xml:space="preserve">Aliorũ au-<lb/>tem colorum mutatio, inſenſibilis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17616" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17617" xml:space="preserve">Arcus <lb/>tricolor, uterq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17618" xml:space="preserve">quidẽ ſed oppoſito modo apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17619" xml:space="preserve">Primus <lb/>igitur extimam: </s>
  <s xml:id="echoid-s17620" xml:space="preserve">ſupremamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17621" xml:space="preserve">circũferentiam, puniceã ha-<lb/>bet: </s>
  <s xml:id="echoid-s17622" xml:space="preserve">nam aſpectus à max{ima} circũferentia ſoli plurimus in-<lb/>currit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17623" xml:space="preserve">extima autem, maxima eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17624" xml:space="preserve">Proxima uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17625" xml:space="preserve">tertia, <lb/>iuxta proportionẽ ſeſe habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s17626" xml:space="preserve">Quare ſi quæ de colorũ ap-<lb/>paritione diſſeruimus, probè dicta ſunt, Irim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17627" xml:space="preserve">tricolorem <lb/>eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17628" xml:space="preserve">hiſce ſolis coloribus tingi neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17629" xml:space="preserve">Flauus autem <lb/>color iccirco apparet, quia iuxta poſiti colores ſpectantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17630" xml:space="preserve"><lb/>Nã color puniceus iuxta uiridẽ, albus apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17631" xml:space="preserve">Cuius rei ſi-<lb/>gnum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17632" xml:space="preserve">Nã in nube nigerrima, Iris maximè pura, ſynce-<lb/>raq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17633" xml:space="preserve">fieri aſſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s17634" xml:space="preserve">tũc enim accidit, ut color puniceus flauior <lb/>eſſe uideatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17635" xml:space="preserve">Flauũ autẽ illud, quod in Arcu apparet, co-<lb/>lor eſt inter puniceum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17636" xml:space="preserve">uiridem medius. </s>
  <s xml:id="echoid-s17637" xml:space="preserve">Igitur ob nu-<lb/>bis circunſtantis nigrorem, quicquid eius puniceum eſt, al-<lb/>bum apparet, nam puniceum, ad illa, album eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17638" xml:space="preserve">Et rurſum <lb/>emarceſcente proxime terram Iride, cùm diſſoluitur pu-<lb/>niceum, nebula alba iuxta uiridem ſeſe applicans, in fla-
<pb o="97" file="503" n="503" rhead="LIBER III."/>
um tranſire ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17639" xml:space="preserve">Hæc autem, maximè indicat lunæ Ar-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-503-01a" xlink:href="note-503-01"/>
us, quippe qui albus omnino appareat: </s>
  <s xml:id="echoid-s17640" xml:space="preserve">quod accidit, quia <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17641" xml:space="preserve">in nube atra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17642" xml:space="preserve">noctu ſpectari ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17643" xml:space="preserve">Ergo ut ignis <lb/>igni adiectus, ſic nigrum iuxta nigrum poſitum, quod re-<lb/>mißè album eſt, quale eſt puniceum, prorſus album appa-<lb/>rere facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17644" xml:space="preserve">Hæc autem affectio, uel in floribus perſpicua eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17645" xml:space="preserve">Nam in texturis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17646" xml:space="preserve">uariegaturis, colore s quidam iuxta <lb/>alios, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17647" xml:space="preserve">alios poſiti, apparitione ſuprà quàm dici queat, <lb/>differunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17648" xml:space="preserve">ut purpurei in albis, nigris%B4; </s>
  <s xml:id="echoid-s17649" xml:space="preserve">ue lanis. </s>
  <s xml:id="echoid-s17650" xml:space="preserve">Prætereà in <lb/>ſplendore tali, aut tali. </s>
  <s xml:id="echoid-s17651" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17652" xml:space="preserve">qui uarijs filorum <lb/>coloribus flores concinnant, cùm ad lucernam operantur, <lb/>ſeſe frequenter errare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17653" xml:space="preserve">imprudenter alios pro alijs ac-<lb/>cipere aiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17654" xml:space="preserve">Quòd igitur Iris ſit tricolor, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17655" xml:space="preserve">hoſce <lb/>colores tantummodo præferat, dictum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17656" xml:space="preserve">Quæ autem <lb/>ambit, ſecūda &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17657" xml:space="preserve">coloribus languidioribus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17658" xml:space="preserve">quos itẽ ſitu <lb/>diuerſo, atque prima, hac ipſa de cauſa habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17659" xml:space="preserve">Nam aſpe-<lb/>ctus longius procurrens, ut quod remotius eſt, ita quod hic <lb/>eſt, uidet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17660" xml:space="preserve">A ſuperiori igitur Iride refractio imbecillior <lb/>exultat: </s>
  <s xml:id="echoid-s17661" xml:space="preserve">quia remotiore in loco fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17662" xml:space="preserve">Quare cùm minor in-<lb/>uadat, colores apparere languidiores efficit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17663" xml:space="preserve">Item or dine <lb/>conuerſo, proptereà quòd ſeſe à minori, ac interiori circũ-<lb/>ferentia ad ſolem maior trudit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17664" xml:space="preserve">Nam quæ uiſio minus di-<lb/>ſtat, à propinquißima primæ lridi circunferentia refran-<lb/>gitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17665" xml:space="preserve">minima autem exterioris Iridis circunferentia, pro-<lb/>pinquißima eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17666" xml:space="preserve">Itaque ea puniceum colorem habebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17667" xml:space="preserve">illi <lb/>a utem proxima, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17668" xml:space="preserve">tertia, iuxta proportionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s17669" xml:space="preserve">Exterior <lb/>Iris, B: </s>
  <s xml:id="echoid-s17670" xml:space="preserve">interior, A: </s>
  <s xml:id="echoid-s17671" xml:space="preserve">Colores, C puniceus, D uiridis, E <lb/>Purpureus. </s>
  <s xml:id="echoid-s17672" xml:space="preserve">Pars autem illa, quæ eſt F, flaua apparet.</s>
  <s xml:id="echoid-s17673" xml:space="preserve">
<pb o="98" file="504" n="504" rhead="ARIST. METEOROL."/>
<anchor type="figure" xlink:label="fig-504-01a" xlink:href="fig-504-01"/>
Cæterùm tres Arcus, aut plures facti ad hoc uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17674" xml:space="preserve">æui nun-<lb/>quàm fuerunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17675" xml:space="preserve">quia ſecundus obſcurior euadat, adeò ut <lb/>tertia refractio admodum infirma reddatur, nec ad ſolem <lb/>peruenire queat.</s>
  <s xml:id="echoid-s17676" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div317" type="float" level="2" n="2">
<note position="left" xlink:label="note-503-01" xlink:href="note-503-01a" xml:space="preserve">1</note>
  <figure xlink:label="fig-504-01" xlink:href="fig-504-01a">
    <image file="504-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/731P9Q9Y/figures/504-01"/>
  </figure>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s17677" xml:space="preserve">Iridis proprietates aliquot.</s>
  <s xml:id="echoid-s17678" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div319" type="section" level="1" n="183">
<head xml:id="echoid-head216" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17679" xml:space="preserve">_P_Orrò Arcum cœlestem nec in circulum euadere poſ-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-504-01a" xlink:href="note-504-01"/>
ſe, nec in portionem ſemicirculo maiorem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17680" xml:space="preserve">de cæ-<lb/>teris, quæ illi accidunt, ex deſcriptione fiet conſiderare <lb/>uolentibus apertum. </s>
  <s xml:id="echoid-s17681" xml:space="preserve">Nam hemiſphærio ſupra terminan-<lb/>tem circulum A existente, centro autem K, at que puncto <lb/>quodam alio ceu G exoriente, ſi lineæ quæ à K in turbi-<lb/>nis ſpeciem procidunt, uelut axem lineam G K faciant, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17682" xml:space="preserve">lineæ à K ad M productæ ab hemiſphærio ad G ſuper <lb/>angulum maiorem refrangantur, lineæ profectò quæ à K <lb/>egrediuntur, ſeſe circuli oræ applicabunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17683" xml:space="preserve">Atque ſi in <lb/>astri exortu, abitu´ue fiatrefractio, dimidia circuli portio, <lb/>quæ ſupra terram ſit, excipi ab horizonte conſueuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17684" xml:space="preserve">Si <lb/>uerò dum astrum ſupera in parte cœli existit, refrangatur
<pb o="99" file="505" n="505" rhead="LIBER III."/>
aſpectus, ſemper arcus minor dimidia circuli forma aſſu-<lb/>mitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17685" xml:space="preserve">Minimus autem, dum illud circulum attingit meri-<lb/>dianum. </s>
  <s xml:id="echoid-s17686" xml:space="preserve">Sit enim primùm in oriente G, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17687" xml:space="preserve">linea K M in <lb/>G refrangatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17688" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17689" xml:space="preserve">planũ E, quod àtergo triãguli G K M <lb/>existit, educatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17690" xml:space="preserve">nihil enim referret, ſi quodlibet planũ ex <lb/>hiſce, quæ ſupra lineam G K, iuxta triangulũ K M G con-<lb/>ſistunt, eductum ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17691" xml:space="preserve">Orbis itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17692" xml:space="preserve">ſectura, circulus erit, ma-<lb/>ximus ſit E. </s>
  <s xml:id="echoid-s17693" xml:space="preserve">Lineæigitur à punctis G K hacratione du-<lb/>ctæ, haudquaquam in alio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17694" xml:space="preserve">alio quàm ſemicirculi illius <lb/>in quo E, puncto concurrent. </s>
  <s xml:id="echoid-s17695" xml:space="preserve">Nam cùm &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17696" xml:space="preserve">puncta G, K <lb/>data ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17697" xml:space="preserve">linea K M, data utrique erit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17698" xml:space="preserve">linea M G. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17699" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17700" xml:space="preserve">ratio lineæ M G ad lineam M K. </s>
  <s xml:id="echoid-s17701" xml:space="preserve">Datam <lb/>igitur circunferentiam, punctum M attinget. </s>
  <s xml:id="echoid-s17702" xml:space="preserve">Sit itaque <lb/>ea, N M. </s>
  <s xml:id="echoid-s17703" xml:space="preserve">Quare circunferentiarum ſectio data eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17704" xml:space="preserve"><lb/>Ad aliam enim quàm N M circunferentiam, ab eiſdem <lb/>punctis eadem ratio in eodem plano minimè cõſistit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17705" xml:space="preserve">Ex-<lb/>tra deſcriptam igitur figuram, linea quædam nempe D B, <lb/>ſeorſim iaceat, ſeceturq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17706" xml:space="preserve">ad hunc modum, ut quomodo <lb/>linea M G ad lineam M K ſeſe habet, ita linea D ad <lb/>lineam B ſeſe habeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17707" xml:space="preserve">Maior autem eſt linea M G, <lb/>quàm linea M K: </s>
  <s xml:id="echoid-s17708" xml:space="preserve">quandoquidem turbinis refractio ſu-<lb/>per maiorem angulum fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17709" xml:space="preserve">ſub maiori enim angulo trian-<lb/>guli, M K G, porrigitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17710" xml:space="preserve">maior ergo eſt linea D li-<lb/>nea B. </s>
  <s xml:id="echoid-s17711" xml:space="preserve">Accedat igitur ad lineam B, linea F, aut quod eſt <lb/>linea D ad lineam B, id linea B F ad lineam D ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17712" xml:space="preserve">déinde <lb/>quod eſt linea E, ad lineam K G, id linea B ad aliam, puta <lb/>K Q fiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s17713" xml:space="preserve">atque à puncto Q ad punctum M, produ-<lb/>catur linea Q M. </s>
  <s xml:id="echoid-s17714" xml:space="preserve">Igitur punctum Q, circuli cui lineæ <lb/>à K profluentes ingruunt, uertex erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17715" xml:space="preserve">Nam ut linea F ſeſe <lb/>habet ad lineam K G: </s>
  <s xml:id="echoid-s17716" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17717" xml:space="preserve">linea B ad lineam K Q, ita &amp;</s>
  <s xml:id="echoid-s17718" xml:space="preserve">
<pb o="100" file="506" n="506" rhead="ARIST. METEOROL."/>
linea D ad lineã Q M ſeſe habebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17719" xml:space="preserve">Ponamus enim nõ <lb/>ita habere, ſed aut ad minorẽ, aut ad maiorẽ lineã Q M. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17720" xml:space="preserve">Nibil enim refert, utrã dicamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s17721" xml:space="preserve">ſit ad lineã Q R. </s>
  <s xml:id="echoid-s17722" xml:space="preserve">Eandẽ <lb/>igitur rationẽ lineæ G K, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17723" xml:space="preserve">K Q, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17724" xml:space="preserve">Q R inter ſe ha-<lb/>bebunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17725" xml:space="preserve">quam lineæ F, B, D, habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s17726" xml:space="preserve">At lineæ F, B, D, ra-<lb/>tionum ſimilitudinẽ ſubeunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17727" xml:space="preserve">nã quod eſt linea D ad lineam <lb/>B, id linea F B ad lineam D. </s>
  <s xml:id="echoid-s17728" xml:space="preserve">Quare ſicut ſe habet linea <lb/>G Q ad Q R, ſic linea Q R ad Q K. </s>
  <s xml:id="echoid-s17729" xml:space="preserve">Siigitur à pũ-<lb/>ctis G, K, ad punctũ R protrahantur lineæ G R, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17730" xml:space="preserve">K R, <lb/>bæ protractæ eãdem ſeruabunt rationem, quã linea G Q <lb/>ad lineam Q R. </s>
  <s xml:id="echoid-s17731" xml:space="preserve">Nam lineæ trianguli G Q R, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17732" xml:space="preserve">trian-<lb/>guli K R Q circa eundẽ angulũ Q, rationũ ſimilitudinẽ <lb/>ſ<unsure/>ubeunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17733" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17734" xml:space="preserve">linea G R, ad lineam K R eandẽ ha-<lb/>bebit rationem, quã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17735" xml:space="preserve">linea G Q ad lineã Q R ſortita <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17736" xml:space="preserve">Eandẽ autẽ rationem habet linea M G, ad lineã M K: </s>
  <s xml:id="echoid-s17737" xml:space="preserve"><lb/>quam linea D, ad lineam B. </s>
  <s xml:id="echoid-s17738" xml:space="preserve">Quare quæ à punctis G, K, <lb/>ducuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17739" xml:space="preserve">ambæ non modò apud circunferentiam M N cõ-<lb/>current, tametſi eandem habeãt rationem, uerùm etiã alibi: </s>
  <s xml:id="echoid-s17740" xml:space="preserve"><lb/>quod ſanè fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17741" xml:space="preserve">Cùm igitur linea D, nec cũ maiori: </s>
  <s xml:id="echoid-s17742" xml:space="preserve"><lb/>nec cum minori quàm Q M (utrunque enim ſimiliter <lb/>ostendetur) communem obtineat rationem, patet idem illi <lb/>cùm ipſa linea Q M euenire. </s>
  <s xml:id="echoid-s17743" xml:space="preserve">Quare qd' eſt linea M Q, <lb/>ad lineam Q K id erit linea G Q, ad lineam Q M. </s>
  <s xml:id="echoid-s17744" xml:space="preserve"><lb/>Igitur ſi circulus deſcriptus ſit, qui uertice Q, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17745" xml:space="preserve">in-<lb/>teruallo Q M utatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17746" xml:space="preserve">angulos omneis attinget, quos re-<lb/>fractæ lineæ, quæ à punctis K G prodeunt, efficere ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s17747" xml:space="preserve"><lb/>Quòd ſi nõ attinget: </s>
  <s xml:id="echoid-s17748" xml:space="preserve">quæ alibi, quàm in ſemicirculo coëũt, <lb/>eandem habere rationem conſimiliter oſtendentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17749" xml:space="preserve">quod <lb/>fieri non poſſe, iam diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s17750" xml:space="preserve">Siergo ſemicirculum E circa <lb/>diametrum G K Q circumagas, quæ à punctis G K ad
<pb o="101" file="507" n="507" rhead="LIBER III."/>
punctum M refrangi ſolent, omnibus in planis conſimili-<lb/>ter ſeſe habebunt, efficientqúe angulum æqualem, nempe <lb/>K M G: </s>
  <s xml:id="echoid-s17751" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17752" xml:space="preserve">quem angulum lineæ K Q, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17753" xml:space="preserve">Q M, ſu-<lb/>per lineam G Q committent, ſemper æqualis erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17754" xml:space="preserve">Igi-<lb/>tur trianguli ſemper lineam G Q constituti, triangu-<lb/>lo G M Q æquales ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17755" xml:space="preserve">horum autem perpendicula, <lb/>in idem punctum lineæ G Q cadent, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17756" xml:space="preserve">æqualia inter <lb/>ſe erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17757" xml:space="preserve">Cadant in O, igitur O, circuli centrum existit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17758" xml:space="preserve">cuius partem alteram, nempe eam, quæ circa M N bo-<lb/>rizon abſtulit.</s>
  <s xml:id="echoid-s17759" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div319" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-504-01" xlink:href="note-504-01a" xml:space="preserve">Hîc aliquot <lb/>iridis proprie-<lb/>tates Ā<unsure/>rift. po <lb/>nit.</note>
</div>
  <figure>
    <image file="507-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/731P9Q9Y/figures/507-01"/>
  </figure>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17760" xml:space="preserve">Rurſum, ſit horizon A C, ſupra quẽ iam ſubiectũ ſit pun-<lb/>ctum G: </s>
  <s xml:id="echoid-s17761" xml:space="preserve">ſitq́ nũc axis: </s>
  <s xml:id="echoid-s17762" xml:space="preserve">G Q. </s>
  <s xml:id="echoid-s17763" xml:space="preserve">Reliquaomnia, haud ſecus <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17764" xml:space="preserve">prius ostendẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17765" xml:space="preserve">Circuli enim uertex Q, ſub horizõ-<lb/>te A C, eleuato pũcto G, erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17766" xml:space="preserve">Vertex autẽ circuli, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17767" xml:space="preserve">cen-<lb/>trum tam circuli, quàm eius, qui nunc pũcti eleuationẽ ter-<lb/>minat (is enim eſt G Q) in eadem linea ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17768" xml:space="preserve">Cùm uerò <lb/>puncta K G, ſupra diametrũ A C ſint, circuli centrũ ſcili-<lb/>cet O ſub priori terminante, nempe A C, in linea K Q <lb/>erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17769" xml:space="preserve">Quare portio, quæ ſupra horizontem existit, ut S T <lb/>ſole ſupra eandem eleuato, minor ſemicirculo erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17770" xml:space="preserve">nam <lb/>R S T, ſemicirculus erat, nube autem à terminante A C <lb/>interfectus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17771" xml:space="preserve">portio itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17772" xml:space="preserve">B S. </s>
  <s xml:id="echoid-s17773" xml:space="preserve">minimè apparebit.</s>
  <s xml:id="echoid-s17774" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="102" file="508" n="508" rhead="ARIST. METEOROL."/>
  <figure>
    <image file="508-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/731P9Q9Y/figures/508-01"/>
  </figure>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17775" xml:space="preserve">At cùm idem in meridie existit, minima. </s>
  <s xml:id="echoid-s17776" xml:space="preserve">Nam quò punctũ <lb/>G ſuperius fuerit, eò circuli centrum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17777" xml:space="preserve">uertex inferius <lb/>erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17778" xml:space="preserve">Cur autem ab æquinoctio autumnali die decreſcente <lb/>quacunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17779" xml:space="preserve">hora fiat Iris, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17780" xml:space="preserve">eo rurſus creſcente ab æquino-<lb/>ctio uerno uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17781" xml:space="preserve">ad alterum per meridiem non cernatur, ra-<lb/>tio eſt, quòd circulorum ſectiones, quæ ab æquino ctiali ad <lb/>ſeptentrionem uergere ſolent, omnes ſemicirculo maiores<unsure/> <lb/>ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17782" xml:space="preserve">ſubinde ſemper maiores euadũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17783" xml:space="preserve">quoduerò diſpa-<lb/>ret, paruum. </s>
  <s xml:id="echoid-s17784" xml:space="preserve">Contrà quæ ab eodem ad meridiem ſpectãt, <lb/>minores (nam quæ ſupra terrã extat, parua eſt:</s>
  <s xml:id="echoid-s17785" xml:space="preserve">quæ autem <lb/>infra, magna:) </s>
  <s xml:id="echoid-s17786" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17787" xml:space="preserve">quæ lõgius abſunt, ſemper minores ſunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17788" xml:space="preserve">Vnde fit ut diebus ſolstitio æstiuo utrinq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17789" xml:space="preserve">proximis, ob ſe-<lb/>ctionis magnitudinem priuſquã punctũ G ad ſectionis me-
<pb o="103" file="509" n="509" rhead="LIBER III."/>
dium, meridianamq́ lineam perueniat, T prorſus deor-<lb/>ſum exiſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s17790" xml:space="preserve">proptereà quòd meridies à terra proculob ſe-<lb/>ctionis magnitudinem abeſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17791" xml:space="preserve">At diebus ſolstitiũ byber-<lb/>num ſtipantibus, proptereà quòd circulorum ſectiones nõ <lb/>admodũ ſupra terram ſunt, contrà accidere neceſſum eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17792" xml:space="preserve">nam paululum eleuato puncto G ſol in meridie conſistit.</s>
  <s xml:id="echoid-s17793" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s17794" xml:space="preserve">Virgarum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17795" xml:space="preserve">Pareliorum cauſa &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17796" xml:space="preserve">generatio.</s>
  <s xml:id="echoid-s17797" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div321" type="section" level="1" n="184">
<head xml:id="echoid-head217" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17798" xml:space="preserve">_DE_ geminato autem ſole (quem Græci Parelium uo-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-509-01a" xlink:href="note-509-01"/>
cant) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17799" xml:space="preserve">Virgis, ſiue Bacillis, eaſdem cum ijs, quas <lb/>diximus, cauſis eſſe existimandum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17800" xml:space="preserve">Nam tum Parelius <lb/>fieri aſſolet, cùm ſolem uerſus refrangitur aſpectus. </s>
  <s xml:id="echoid-s17801" xml:space="preserve">Virgæ <lb/>autem proptereà quòd aſpectus talis, qualem ſemper fieri <lb/>diximus, quoties nubibus prope ſolem conſiſtentibus ab <lb/>aliquo humido refrangitur, ad nubem ſeſe applicat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17802" xml:space="preserve">Nam <lb/>nubes cùm per directum ſpectantur, coloris expertes eſſe <lb/>uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17803" xml:space="preserve">cùm uerò in aqua, plenæ Virgarum apparent. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17804" xml:space="preserve">Verùm tunc, nempe cùm in aqua ſpectantur, color eſſe <lb/>nubis uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17805" xml:space="preserve">ac cùm Virgæ in cœlo fiunt, idẽ in ipſa nu-<lb/>be apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17806" xml:space="preserve">Hoc autem fit, cùm nubis constitutio inæqua-<lb/>bilis eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17807" xml:space="preserve">nubes partim denſa, partim rara, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17808" xml:space="preserve">una in <lb/>parte aquoſa magis, in altera minus existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17809" xml:space="preserve">nam refracto <lb/>in ſolẽ aſpectu, ſolis figura non cernitur, ſed color. </s>
  <s xml:id="echoid-s17810" xml:space="preserve">At quia <lb/>ſol lucidus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17811" xml:space="preserve">albus existẽs, quem uerſus refrãgitur aſpe-<lb/>ctus, in re apparet inæquabili aliud puniceum, aliud uiri-<lb/>de, aut flauum apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17812" xml:space="preserve">Nibil enim refert per talia uidere, <lb/>an à talibus refringi a ſpectum dicamus, utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17813" xml:space="preserve">enim modo <lb/>colore ſimili apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17814" xml:space="preserve">Quare ſi illo modo puniceũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17815" xml:space="preserve">hoc <lb/>quoque tale apparebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17816" xml:space="preserve">Virgæigitur, propter ſpeculi in <lb/>æquabilitatẽ, nõ figura, ſed colore fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17817" xml:space="preserve">Parelius autẽ fit, <lb/>cùm aẽr quàm maximè æquabilis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17818" xml:space="preserve">ex æquo denſus eſt:</s>
  <s xml:id="echoid-s17819" xml:space="preserve">
<pb o="104" file="510" n="510" rhead="ARIST. METEOROL."/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17820" xml:space="preserve">próinde albus apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17821" xml:space="preserve">Nam ſpeculi æquabilitas, ap-<lb/>paritionis colorem, unum reddit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17822" xml:space="preserve">At aſpectus uniuer ſi re-<lb/>fractio, quòd à caligine, quæ denſa eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17823" xml:space="preserve">necdum quidem <lb/>aqua eſt, ſed propè eſt ut aqua ſit, ad ſolem concurrat, co-<lb/>lorem qui in ſole eſt apparere perinde facit, ut cùm ab ære <lb/>leui ob eius denſitatem frangitur aſpectus. </s>
  <s xml:id="echoid-s17824" xml:space="preserve">Quare cùm ſo-<lb/>lis color albus ſit, Parelius quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17825" xml:space="preserve">albus apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17826" xml:space="preserve">Ob id-<lb/>ipſum autem Parelius, quàm Virgæ certior aquæ futuræ <lb/>index existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17827" xml:space="preserve">quippe qui aërem gignendis imbribus pro-<lb/>cliuem eſſe magis indicat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17828" xml:space="preserve">Et cùm in Austrina cœli regio-<lb/>ne cõstiterit, magis quàm cùm in Aquilonia: </s>
  <s xml:id="echoid-s17829" xml:space="preserve">quoniam au-<lb/>ſtrinus aër, quàm ſeptentrionalis melius in aquam mutari <lb/>ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17830" xml:space="preserve">Fiunt etiam tam Parelij, quàm Virgæ, uti diximus, in <lb/>oriente, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17831" xml:space="preserve">occidente, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17832" xml:space="preserve">nec ſupra ſolem, nec infra, ſed ex <lb/>lateribus, nec prope admodum, nec procul omnino. </s>
  <s xml:id="echoid-s17833" xml:space="preserve">Nam <lb/>ſi illa aëris concreſcentis ſoliditas propè ſit, reſoluetur à <lb/>ſole: </s>
  <s xml:id="echoid-s17834" xml:space="preserve">ſi procul, aſpectus refrangi nõ poterit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17835" xml:space="preserve">cùm enim lon-<lb/>gè de paruo ſpeculo remeet, imbecillus redditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17836" xml:space="preserve">Quam-<lb/>obrem Areæ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17837" xml:space="preserve">fieri nõ poſſunt è regione. </s>
  <s xml:id="echoid-s17838" xml:space="preserve">Quòd ſi ſu-<lb/>pra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17839" xml:space="preserve">in propinquo inchoëtur, à ſolis ſeruore diſſolue-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s17840" xml:space="preserve">ſin procul, aſpectus minor, quàm ut refractionẽ facere <lb/>queat, ſolem haudquaquam inuadet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17841" xml:space="preserve">Sed in latere fieri po-<lb/>teſt, ut ſpeculum ita diſtet, ut nec ſolis feruore abſumi poſ-<lb/>ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17842" xml:space="preserve">aſpectus uniuerſus recurrat: </s>
  <s xml:id="echoid-s17843" xml:space="preserve">nam ſi in terrã, quaſi <lb/>per immenſum ſparſus feratur, deuenire ad ſolem non po-<lb/>teſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17844" xml:space="preserve">Sub ſole etiam fieri non poteſt, quia ſi prope terram <lb/>extiterit, conſumetur feruore: </s>
  <s xml:id="echoid-s17845" xml:space="preserve">ſi autẽ ſupra cœlo in medio, <lb/>aſpectus distrahetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17846" xml:space="preserve">euaneſcet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17847" xml:space="preserve">Deniq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17848" xml:space="preserve">nec è latere <lb/>quidẽ effici illa poteſt, cùm ſol cœli umbilicũ perreptat:</s>
  <s xml:id="echoid-s17849" xml:space="preserve">nã <lb/>aſpectus nequaquã ſertur in terram. </s>
  <s xml:id="echoid-s17850" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17851" xml:space="preserve">exiguus ad ſpe-
<pb o="105" file="511" n="511" rhead="LIBER III."/>
culum uenit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17852" xml:space="preserve">refractus omnino imbecillus recedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17853" xml:space="preserve">Quæ <lb/>igitur opera in locis, quæ ſupra terram ſunt, ſecretionem <lb/>exh ibere contingat, tot ferè numero, taliaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17854" xml:space="preserve">ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17855" xml:space="preserve">Quæ au-<lb/>tem in terra ipſa, eadem in terræ partibus occluſa efficiat, <lb/>dicendum. </s>
  <s xml:id="echoid-s17856" xml:space="preserve">Duas enim corporum differentias, quoniam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17857" xml:space="preserve"><lb/>ipſa quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17858" xml:space="preserve">duplex eſt, ibi périnde ut in ſublimi, efficere aſ-<lb/>ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17859" xml:space="preserve">Nam ut balitus duo ſunt(ut diximus) alter uapidus, <lb/>alter fumidus, ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17860" xml:space="preserve">corum quæ in terra fieri ſolent, gene-<lb/>ra duo ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17861" xml:space="preserve">etenim alia foßilia ſunt, alia metallica. </s>
  <s xml:id="echoid-s17862" xml:space="preserve">Igitur <lb/>exbalatio arida, ſuo calore foßilia omnia, uerbi cauſa tam <lb/>illiquabilia lapidum genera, quàm ſandaracam, ochram, <lb/>minium, ful fur, cæteraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17863" xml:space="preserve">generis eiuſdem efficit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17864" xml:space="preserve">Plurima <lb/>autem foßilium, partim coloratus puluis ſunt, partim lapis <lb/>è tali cõſistentia factus, ut cinnabari. </s>
  <s xml:id="echoid-s17865" xml:space="preserve">At quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17866" xml:space="preserve">metal-<lb/>lica ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17867" xml:space="preserve">aut fuſilia ſunt, aut ductilia, ut ferrum, æs, au-<lb/>rum, ad uapidam pertinent exbalationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s17868" xml:space="preserve">Vapida autem <lb/>exhalatio, cùm in terra includitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17869" xml:space="preserve">in lapidibus potißi-<lb/>mum ob eorum ſiccitatem constringitur in arctius, denſe-<lb/>ſcitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17870" xml:space="preserve">roris, aut pruinæ modo cùm excernitur, ea omnia <lb/>comrnittit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17871" xml:space="preserve">ſed inibi ea prius, quàm illa excernatur, gigni <lb/>ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s17872" xml:space="preserve">Vnde fit, ut partim aqua ſint, partim minimè: </s>
  <s xml:id="echoid-s17873" xml:space="preserve">nam <lb/>eorũ materies potentia quidẽ aquæ erat, nondũ tamen eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17874" xml:space="preserve">Nec ex aqua, quæ per affectionẽ quãpiã ſaporũ in morem <lb/>fiat, cõſtantinõ enim ad bũc modũ boc æs, illud aurũ euadit: </s>
  <s xml:id="echoid-s17875" xml:space="preserve"><lb/>ſed borũ ſingula cõcreta prius exbalatione, quàm ortum <lb/>ſubeant, fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17876" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17877" xml:space="preserve">terrã cõtinent in ſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17878" xml:space="preserve">urũtur <lb/>omnia, quòd ſiccã exbalationẽ babeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17879" xml:space="preserve">At aurũ, unũ omniũ <lb/>nequaquam uri ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17880" xml:space="preserve">Sed de bis omnibus, cõmuniter quidẽ <lb/>à nobis dictum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17881" xml:space="preserve">propriè autem ij conſiderent oportet, <lb/>qui generis cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17882" xml:space="preserve">determinationem ſuſcipiunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s17883" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div321" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-509-01" xlink:href="note-509-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>tiſto. vir <lb/>garum, &amp; pa-<lb/>reliorū cauſas <lb/>ac generatiouẽ <lb/>declarat.</note>
</div>
<pb o="106" file="512" n="512" rhead="ARISTOTELIS"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div323" type="section" level="1" n="185">
<head xml:id="echoid-head218" xml:space="preserve">METEOROLOGICORVM <lb/>LIBER IIII.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s17884" xml:space="preserve">Quænam qualitates ſint actiuæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17885" xml:space="preserve">quæ paſsiuæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s17886" xml:space="preserve">Ac de putre-<lb/>factione pulchra diſputatio.</s>
  <s xml:id="echoid-s17887" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div324" type="section" level="1" n="186">
<head xml:id="echoid-head219" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17888" xml:space="preserve">_C V M_ autem elementorũ cauſas quatuor <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-512-01a" xlink:href="note-512-01"/>
eſſe à nobis definitũ ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17889" xml:space="preserve">iuxta cõiuga-<lb/>tiones barũ ipſa quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17890" xml:space="preserve">elementa eſſe qua-<lb/>tuor acciderit, è quibus duæ quidẽ, calor <lb/>inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17891" xml:space="preserve">frigus agere ſolẽt : </s>
  <s xml:id="echoid-s17892" xml:space="preserve">duæ uerò <lb/>ariditas uidelicet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17893" xml:space="preserve">bumiditas pati(cuius rei fides ex indu <lb/>ctione ſumi poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17894" xml:space="preserve">Nã in omnibus calor, et frigus, tam quæ <lb/>unius, quàm quæ diuerſi ſunt generis definire, copulare, <lb/>tranſmutare, humectare, arefacere, indurare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17895" xml:space="preserve">mollificare <lb/>uidẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17896" xml:space="preserve">Arida uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17897" xml:space="preserve">bumida, tum ipſa per ſe, tum cõmu-<lb/>nia corpora quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17898" xml:space="preserve">cõſtãt ex utriſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s17899" xml:space="preserve">, definiri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17900" xml:space="preserve">cæteros, <lb/>quos diximus, affectus pati. </s>
  <s xml:id="echoid-s17901" xml:space="preserve">Prætereà &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17902" xml:space="preserve">boc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17903" xml:space="preserve">ratio-<lb/>nibus ipſis, quibus eorũ naturas definimus, per ſpicuum exi-<lb/>ſtit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17904" xml:space="preserve">Nã calidũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17905" xml:space="preserve">frigidũ, uti actiua dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s17906" xml:space="preserve">quod enim cõ <lb/>gregãdi uim babet, id uelut actiuũ ꝗd exiſtit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17907" xml:space="preserve">Humidũ uerò, <lb/>et aridũ, paßiua. </s>
  <s xml:id="echoid-s17908" xml:space="preserve">Nã prõptè, et ægrè terminabile, quo eorũ <lb/>natura quippiã ſustinet, dicũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17909" xml:space="preserve">Eſſe igitur alia actiua, alia <lb/>paßiua, in aperto eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17910" xml:space="preserve">cùm bæc inquã definita ſint, eas pro-<lb/>fectò operationes, quas quæ actiua ſint exbibeãt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17911" xml:space="preserve">paſ-<lb/>ſiuorum ſpecies ſumere oportebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17912" xml:space="preserve">Principio igitur uniuer <lb/>ſaliter ſimplex, abſolutaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17913" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17914" xml:space="preserve">naturalis generatio, atque ei <lb/>oppoſita per naturam corruptio, ab biſce potentijs effici <lb/>aſſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s17915" xml:space="preserve">Ipſæ ergo in plantis, animãtibusq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s17916" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17917" xml:space="preserve">eorũ par-<lb/>tibus inſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17918" xml:space="preserve">Eſt autẽ ſimplex, naturalisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17919" xml:space="preserve">generatio, tranſ-
<pb o="107" file="513" n="513" rhead="LIBER IIII."/>
mutatio quæ ab biſce fit potentijs, ubi ex ſubiecta materia <lb/>ad quanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17920" xml:space="preserve">naturã rationem obtinent: </s>
  <s xml:id="echoid-s17921" xml:space="preserve">ea autem ſunt paßiuæ <lb/>illæ potentiæ, quas diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s17922" xml:space="preserve">Porrò tum calor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17923" xml:space="preserve">frigus gi-<lb/>gnere ſolent, cùm materiam euincũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17924" xml:space="preserve">Cùm uerò nõ euincũt, <lb/>particulariter quidẽ inquinatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17925" xml:space="preserve">incõcoctio effici ſolet. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17926" xml:space="preserve">Simplici autem generationi cõtrariũ maximè cõmune, pu-<lb/>trefactio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17927" xml:space="preserve">Omnis enim corruptio, quæ natura ſit, ceu ſe-<lb/>nectus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17928" xml:space="preserve">arefactio, ad eam ducit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17929" xml:space="preserve">Nam borũ omniũ finis, <lb/>marcor eſt:</s>
  <s xml:id="echoid-s17930" xml:space="preserve">niſi quid ex biſce, quæ natura cõſtant, ui corrũ-<lb/>patur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17931" xml:space="preserve">Nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17932" xml:space="preserve">carnẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17933" xml:space="preserve">os, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17934" xml:space="preserve">quoduis eorũ cremare licet, <lb/>quorum finis eius, quæ natura fit corruptionis, putrefactio <lb/>existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17935" xml:space="preserve">Idcirco quæ putrem, primò humida, poſteà tandem <lb/>ſicca euadũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17936" xml:space="preserve">Nã ex biſce facta ſunt, definitumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17937" xml:space="preserve">eſt bumi-<lb/>do ſiccũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s17938" xml:space="preserve">operantibus biſce quibus agẽdi facultas eſt tribu-<lb/>ta. </s>
  <s xml:id="echoid-s17939" xml:space="preserve">Corruptio autem fit, cùm id quod definitur, ob id quod <lb/>ambit, cõtinetq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17940" xml:space="preserve">dominãtius eo fuerit quod definit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17941" xml:space="preserve">Verùm <lb/>putrefactio, de biſce quæ particulatim corruptionẽ ſubeũt, <lb/>cùm à ſua receſſerũt natura peculiariter diciſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s17942" xml:space="preserve">Quo-<lb/>circa &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17943" xml:space="preserve">reliqua omnia, præter ignẽ, putrent: </s>
  <s xml:id="echoid-s17944" xml:space="preserve">etenim terra, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17945" xml:space="preserve">aqua, et aẽr, putreſcũt:</s>
  <s xml:id="echoid-s17946" xml:space="preserve">nã bæc omnia, igni materia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17947" xml:space="preserve"><lb/>Eſt autem putreſactio proprij, naturalisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17948" xml:space="preserve">caloris in uno-<lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17949" xml:space="preserve">humido exiſtentis ab extraria caliditate corruptio: </s>
  <s xml:id="echoid-s17950" xml:space="preserve"><lb/>bæc autẽ eſt, quæ in eo quod circun funditur, ac cõtinet, exi-<lb/>ſtit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17951" xml:space="preserve">Quare cùm caloris defectu patiatur frigidũ omne qua-<lb/>tenus eiuſmodi potentiã deſyderat, ambo utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17952" xml:space="preserve">putreſactio-<lb/>nis cauſæ erunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17953" xml:space="preserve">putrefactio ſrigiditatis propriè, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17954" xml:space="preserve">ca-<lb/>liditatis peregrinæ communis affectio. </s>
  <s xml:id="echoid-s17955" xml:space="preserve">Ob id enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17956" xml:space="preserve">quæ <lb/>putrefiunt ſicciora redduntur omnia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17957" xml:space="preserve">tandem fimus, ac <lb/>terra fieri aſſolẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17958" xml:space="preserve">Abeunte ſiquidem calore proprio, natu-<lb/>ralis bumiditas unà cũ illo difflatur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17959" xml:space="preserve">euaporat, nec am-
<pb o="108" file="514" n="514" rhead="ARIST. METOROL."/>
plus id quod bumorẽ inuebere ſolet in ratione rerũ existit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s17960" xml:space="preserve">Nam calor proprius trabendo, bumorẽ inuebit, adducitq́. </s>
  <s xml:id="echoid-s17961" xml:space="preserve"><lb/>Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17962" xml:space="preserve">in frigore minus, quàm tẽpore, res putreſcunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17963" xml:space="preserve">Nam <lb/>tẽpore byberno circundans aër, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17964" xml:space="preserve">aqua parum caloris re-<lb/>tinent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17965" xml:space="preserve">ideo nullas uireis babẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17966" xml:space="preserve">æſtate uerò plus. </s>
  <s xml:id="echoid-s17967" xml:space="preserve">Itẽ nec <lb/>id putredinẽ ſentit, quod cõcretũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17968" xml:space="preserve">Nã magis frigidũ eſt, <lb/>quàm calidus ſit, aër:</s>
  <s xml:id="echoid-s17969" xml:space="preserve">nõ euincitur igitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17970" xml:space="preserve">At id qd' mouet, <lb/>uincit:</s>
  <s xml:id="echoid-s17971" xml:space="preserve">nec id quod feruet, aut calidũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s17972" xml:space="preserve">calor enim qui in <lb/>aëre eſt, minor eo eſt, qui in reipſa existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17973" xml:space="preserve">Quare nec do-<lb/>minatur, nec mutationẽ ullã cõmittit. </s>
  <s xml:id="echoid-s17974" xml:space="preserve">Simili modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17975" xml:space="preserve">illud, <lb/>quod motu cietur, ac fluit, minus eo quod quietem agit, im-<lb/>motumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s17976" xml:space="preserve">manet, putrilagine tãgitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17977" xml:space="preserve">Nã motus ille, qui ab <lb/>aëris calore prouenit, imbecillior eo efficitur, qui in re ipſa <lb/>etiã antè inerat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17978" xml:space="preserve">Quare facere nõ poteſt, ut quicquã mute-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s17979" xml:space="preserve">Eadẽ aũt cauſa eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17980" xml:space="preserve">cur multũ minus, quàm paucũ pu <lb/>treſcere ſoleat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17981" xml:space="preserve">Nã in re maiore, maiore, maior eſt caliditas ppria, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17982" xml:space="preserve">frigiditas, quàm ut potẽtiæ, quæ in circũfuſo aëre ſunt, <lb/>euincãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17983" xml:space="preserve">Vnde etiã fit, ut mare in parteis quidẽ diſtractum, <lb/>celeriter putreat: </s>
  <s xml:id="echoid-s17984" xml:space="preserve">ſed integrũ, ac totum, baudquaquam. </s>
  <s xml:id="echoid-s17985" xml:space="preserve">Et <lb/>reliquæ aquæ, pari modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s17986" xml:space="preserve">Quinetiam in biſce quæ putre-<lb/>fiunt, animalia gigni ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s17987" xml:space="preserve">quòd calor qui natur alis eſt, <lb/>dum educitur, quæ ſegregata ſunt conſiſtere faciat. </s>
  <s xml:id="echoid-s17988" xml:space="preserve">Igitur <lb/>quid ſit generatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17989" xml:space="preserve">quid corruptio, dictum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s17990" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div324" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-512-01" xlink:href="note-512-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rift. quę <lb/>qualitates acti <lb/>uæ ſint, quæ <lb/>paſsiuæ decla <lb/>@at.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s17991" xml:space="preserve">Quid ſit Concoctio: </s>
  <s xml:id="echoid-s17992" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17993" xml:space="preserve">quid, quæ huic opponitur, cruditas.</s>
  <s xml:id="echoid-s17994" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div326" type="section" level="1" n="187">
<head xml:id="echoid-head220" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s17995" xml:space="preserve">_R_Estatiam dicamus cõſequentes ſpecies, quas ex ſub-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-514-01a" xlink:href="note-514-01"/>
iectis, quæ natura constant, dictæ uires efficiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s17996" xml:space="preserve">Eſt <lb/>itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s17997" xml:space="preserve">caloris quidem, concoctio: </s>
  <s xml:id="echoid-s17998" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s17999" xml:space="preserve">concoctionis, matura-<lb/>tio, elixatio, aſſatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s18000" xml:space="preserve">Frigoris uerò, inconcoctio: </s>
  <s xml:id="echoid-s18001" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18002" xml:space="preserve">buius, <lb/>cruditas inquinatio, excaldatio, Hæc autem nomina, baud-
<pb o="109" file="515" n="515" rhead="LIBER IIII."/>
quaquam propriè dici existimandum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18003" xml:space="preserve">non enim in uni-<lb/>uerſum, rebus ſimilibus nomina poſita ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18004" xml:space="preserve">Quare non <lb/>bas, ſed taleis eſſe ſpecies, quas diximus, putare oportet:</s>
  <s xml:id="echoid-s18005" xml:space="preserve">ſed <lb/>quid ipſarũ quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18006" xml:space="preserve">ſit, dicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18007" xml:space="preserve">Concoctio igitur, perfectio <lb/>eſt, quæ à naturali, proprioq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18008" xml:space="preserve">calore ex oppoſitis fit paßi-<lb/>uis, quæ ſua cuiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18009" xml:space="preserve">materies existũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18010" xml:space="preserve">Nam cùm quid conco-<lb/>ctum eſt, perfectũ eſt, ac genitũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s18011" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18012" xml:space="preserve">perfectionis exordiũ <lb/>à natiuo calore prouenit, quamuis aliquo externorũ admi-<lb/>niculo ad calcẽ uſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s18013" xml:space="preserve">; perduci ſoleat: </s>
  <s xml:id="echoid-s18014" xml:space="preserve">quomodo alimentũ per <lb/>balnea, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18015" xml:space="preserve">id genus alia cõcoquitur:</s>
  <s xml:id="echoid-s18016" xml:space="preserve">uerùm principij uicem <lb/>internus calor occupat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18017" xml:space="preserve">Porrò concoctionis finis, alijs na@ <lb/>tura existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18018" xml:space="preserve">natura autẽ eſt, quam ueluti formã, eſſentiamq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18019" xml:space="preserve">dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18020" xml:space="preserve">Alijs, ad quandã ſubiectam formã cõtendit:</s>
  <s xml:id="echoid-s18021" xml:space="preserve">ubi ſci-<lb/>licet bumor, qui torrebatur uel elixabatur, uel putrefiebat, <lb/>uel alio quouis modo incaleſcebat, talis, tantusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18022" xml:space="preserve">euaſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18023" xml:space="preserve">tũc <lb/>enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18024" xml:space="preserve">utilis eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18025" xml:space="preserve">concoctionẽ recepiſſe dicitur, ut mu-<lb/>ſtum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18026" xml:space="preserve">quæ in tuberculis collecta ſunt, cũ ad ſuppuratio-<lb/>nem peruenere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18027" xml:space="preserve">lacbrymæ cùm ſordes in oculis obortæ <lb/>ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18028" xml:space="preserve">cætera ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s18029" xml:space="preserve">Hoc autem omnibus obtingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18030" xml:space="preserve"><lb/>cùm materies, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18031" xml:space="preserve">bumiditas ipſa uicta fuerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18032" xml:space="preserve">bæc aũt eſt, <lb/>quæ ab ea caliditate, quæ in ipſa natura eſt, definiri ſolet:</s>
  <s xml:id="echoid-s18033" xml:space="preserve">nã <lb/>hoc tandiu natura eſt, dũ in ea, ratio ipſa inſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18034" xml:space="preserve">Quocirca et <lb/>eiuſmodi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18035" xml:space="preserve">urinæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18036" xml:space="preserve">alui ſedimenta, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18037" xml:space="preserve">omnino corporis <lb/>excrementa, ſanitatis indicia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18038" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18039" xml:space="preserve">concocta dicuntur, <lb/>quòd humorẽ à calore uinci ſignificẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18040" xml:space="preserve">Quæ uerò cõcoquũ <lb/>tur craßiora euadãt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18041" xml:space="preserve">calidiora, eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s18042" xml:space="preserve">Nã ei quod <lb/>cõcoquitur ampliorem molẽ calor tribuit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18043" xml:space="preserve">craßius illud, <lb/>aridiusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18044" xml:space="preserve">reddit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18045" xml:space="preserve">I gitur cõcoctio, boc existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18046" xml:space="preserve">At incõcoctio, <lb/>imperfectio eſt, quæ pprij caloris penuria, accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18047" xml:space="preserve">caloris <lb/>uerò penuria, frigus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18048" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18049" xml:space="preserve">impſectio, ad oppoſita paſ-
<pb o="110" file="516" n="516" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ſiua pertinet, quæ profectò natura cuiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18050" xml:space="preserve">materies existunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18051" xml:space="preserve">Hocigitur pacto concoctio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18052" xml:space="preserve">incſo~;</s>
  <s xml:id="echoid-s18053" xml:space="preserve">coctio, definitæ ſint.</s>
  <s xml:id="echoid-s18054" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div326" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-514-01" xlink:href="note-514-01a" xml:space="preserve">Hîc deſpecie_ <lb/>bus digeſtiõis <lb/>&amp; indigeftio_ <lb/>nis determinat <lb/>Ā<unsure/>riſto.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s18055" xml:space="preserve">Concoctionis ſpecies tres funt, maturatio, elixatio, aſſatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s18056" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18057" xml:space="preserve"><lb/>quid ſit harum vnaquæ{que}. </s>
  <s xml:id="echoid-s18058" xml:space="preserve">Itidem cruditatis totidem ſpe, <lb/>cies ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18059" xml:space="preserve">definitionis.</s>
  <s xml:id="echoid-s18060" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div328" type="section" level="1" n="188">
<head xml:id="echoid-head221" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s18061" xml:space="preserve">_M_Aturatio uerò, cõcoctio quædã existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18062" xml:space="preserve">Nã eius ali-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-516-01a" xlink:href="note-516-01"/>
moniæ, quæ in arborũ fructibus eſt, cõcoctio, matu-<lb/>ratio nuncupatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18063" xml:space="preserve">Cùm autẽ cõcoctio, perfectio quædã ſit, <lb/>tũc maturatio perfecta eſt, cùm ſemina, quæ in fructuũ ge-<lb/>nere ſunt, aliud eiuſmodi quale ipſum eſt, efficere ualẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18064" xml:space="preserve">Nã <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18065" xml:space="preserve">in cæteris, perfectũ ita dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18066" xml:space="preserve">Hæcigitur maturatio, <lb/>fructus arborũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18067" xml:space="preserve">At multa quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18068" xml:space="preserve">alia e<unsure/>x hiſce, quæ cõco-<lb/>ctaſunt, eadẽ quidẽ forma, ſed tralatione matura dicuntur, <lb/>proptereà quòd nomina (quẽadmodũ etiã prius dictũ eſt) <lb/>cuiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18069" xml:space="preserve">perfectioni circa ea, quæ à natiuo calore, ac frigore <lb/>definiri ſolẽt, baudquaquam indita ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18070" xml:space="preserve">Tuberculorũ autẽ <lb/>pituitæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18071" xml:space="preserve">cæterorum id genus maturatio, cõtenti humoris <lb/>concoctio, quam natiuus calor efficere aſſolet, existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18072" xml:space="preserve">nibil <lb/>enim niſi præualeat, ac ſuperet, determinare ꝗcquã poteſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18073" xml:space="preserve">Quæigitur matureſcunt, omnia ex aërijs aquea, ex aqueis <lb/>terrea cõſiſtendo fiũt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18074" xml:space="preserve">è tenuibus ſubinde craßiora red-<lb/>di aſſolẽt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18075" xml:space="preserve">boc pacto natura quædã ad maturationẽ ad-<lb/>ducit, quædã ab eaſubmouet repellitq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s18076" xml:space="preserve">. Dictũ eſt igitur, ꝗd <lb/>ſit maturatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s18077" xml:space="preserve">Huic autẽ, cruditas aduerſatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18078" xml:space="preserve">Maturatiõis <lb/>uerò contraria eſt, eiuſce alimenti quod in arborum fructu <lb/>continetur, inconcoctio: </s>
  <s xml:id="echoid-s18079" xml:space="preserve">boc autem eſt bumor nõ definitus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18080" xml:space="preserve"><lb/>Quamobrem cruditas, uel aërea, uel aquea, uel eorum, quæ <lb/>ex utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18081" xml:space="preserve">conſtãt, exictit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18082" xml:space="preserve">Cùm autem maturatio, perſectio <lb/>quædam ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18083" xml:space="preserve">cruditas, imperfectio erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18084" xml:space="preserve">Imꝑfectio uerò ob <lb/>caloris naturalis defectum, atque commenſum bumori ad
<pb o="111" file="517" n="517" rhead="LIBER IIII."/>
maturitatem pergenti minimè reſpondentem, fieri aſſolet. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18085" xml:space="preserve">Porrò nullũ bumidũ per ſe, ſine arido maturum fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18086" xml:space="preserve">Etenim <lb/>aqua, ex bumidis ſola, non craſſeſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18087" xml:space="preserve">quod ideo euenire ſo-<lb/>let, quia uel exiguũ calorem, uel magnã bumoris qui defi-<lb/>nitur, copiam babeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18088" xml:space="preserve">Et próinde, crudorum ſuccus præte-<lb/>nuis eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18089" xml:space="preserve">gelidus potius, quàm tepidus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18090" xml:space="preserve">eſu, ac potu <lb/>inutilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s18091" xml:space="preserve">Cæterũ ipſa quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18092" xml:space="preserve">cruditas périnde ut maturatio, <lb/>multifariã dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18093" xml:space="preserve">Vnde &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18094" xml:space="preserve">distillationes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18095" xml:space="preserve">urinæ, et alui <lb/>ſedimina, cruda dici eadẽ de cauſa ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s18096" xml:space="preserve">ex eo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18097" xml:space="preserve">cruda <lb/>nuncupantur omnia, quòd à calorenec uincantur, nec cõſi-<lb/>ſtant. </s>
  <s xml:id="echoid-s18098" xml:space="preserve">Quòd ſi lõgius progredi uelimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18099" xml:space="preserve">fictile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18100" xml:space="preserve">lac, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18101" xml:space="preserve">multa alia cruda dicũtur, ſi cùm à calore trãſmutari, ac <lb/>conſiſtere poßint, inaffecta permaneant. </s>
  <s xml:id="echoid-s18102" xml:space="preserve">Quare elixa dici-<lb/>tur aqua, ſed cruda minimè, quòd craſſa non euadat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18103" xml:space="preserve">Quid <lb/>igitur ſit mutatio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18104" xml:space="preserve">cruditas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18105" xml:space="preserve">cur utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18106" xml:space="preserve">ſit, dictũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18107" xml:space="preserve"><lb/>Elixatio autẽ in uniuerſum quidem, eſt indefiniti in bumo-<lb/>re exiſtentis cõcoctio, ab bumido calore facta. </s>
  <s xml:id="echoid-s18108" xml:space="preserve">Sed uo cabu-<lb/>lum, de elixis ſolùm propriè dici ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18109" xml:space="preserve">Hoc autem nempe <lb/>quod indefinitũ eſt, aëreum, uti diximus, uel aqueũ eſſe po-<lb/>teſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18110" xml:space="preserve">Fit autẽ e{li}xatio abigni, qui in bumore eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18111" xml:space="preserve">Quod enim <lb/>in ſartagine igni admouetur, torreri aſſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s18112" xml:space="preserve">nã ab extremo <lb/>calore patitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18113" xml:space="preserve">Humorem autem illum, in quo eſt, plenius <lb/>aridum ad ſe trabẽdo reddit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18114" xml:space="preserve">Quod autem elixatur, contrà <lb/>efficit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18115" xml:space="preserve">nam calor quem externus bumor babet, ab eo bu-<lb/>morem foras pellit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18116" xml:space="preserve">Quã ob rem elixa aßis aridiora ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18117" xml:space="preserve"><lb/>nõ enim quæ elixãtur, ad ſe humorẽ attrahunt, quando ex-<lb/>ternus calor internum uincit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18118" xml:space="preserve">Quòd ſi præualeret inter-<lb/>nus, humorem ad ſe traheret proſectò. </s>
  <s xml:id="echoid-s18119" xml:space="preserve">Porrò non omne <lb/>corpus elixabile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18120" xml:space="preserve">nam neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18121" xml:space="preserve">id, in quo nibil eſt humoris, <lb/>ceu lapis:</s>
  <s xml:id="echoid-s18122" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18123" xml:space="preserve">id, in quo humor quidem ineſt, ſed denſita-
<pb o="112" file="518" n="518" rhead="ARIST. METEOROL."/>
tis ratione umci non poteſt, ut lignum, elixari poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18124" xml:space="preserve">Sed è <lb/>corporibus ea duntaxat elixari ſolent, quæ humiditatẽ ha-<lb/>bent eiuſmodi, ut ab igni, qui in humore existit, pati queãt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18125" xml:space="preserve">At aurum, lignum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18126" xml:space="preserve">pleraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18127" xml:space="preserve">alia, elixari dicuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18128" xml:space="preserve">ſorma <lb/>quidem eadem, ſed tralatione: </s>
  <s xml:id="echoid-s18129" xml:space="preserve">nõ enim differentijs propria <lb/>indita ſunt uocabula. </s>
  <s xml:id="echoid-s18130" xml:space="preserve">Liquida quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s18131" xml:space="preserve">, ceu lac, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18132" xml:space="preserve">mustum, <lb/>elixari diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s18133" xml:space="preserve">ubi circundans, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18134" xml:space="preserve">forinſecus excalfaciens <lb/>ignis ſaporem, qui in humore conſistit, in aliam quand ã ſa-<lb/>poris ſpeciem trãſmutat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18135" xml:space="preserve">Quare modo quodã ſimile quip-<lb/>piam dictæ elixationi cõmittit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18136" xml:space="preserve">Finem autem non cundem <lb/>nacta ſunt omnia, nec quæ elixantur, nec quæ concoquũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18137" xml:space="preserve"><lb/>ſed aliorum finis in eſitatione, aliorũ in ſorbitione, aliorum <lb/>in alio uſu conſistit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18138" xml:space="preserve">quandoquidem uel medicamenta ipſa <lb/>elixari dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18139" xml:space="preserve">Quare elixabilia omnia ſunt, quæcunque <lb/>craßiora, uel minora, uel grauiora: </s>
  <s xml:id="echoid-s18140" xml:space="preserve">aut eorũ quædã eiuſmo-<lb/>di, quædã diuerſa fieri poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18141" xml:space="preserve">proptereà quòd eorum quæ <lb/>diſgregantur, alia craſſa ſunt, alia tenuia: </s>
  <s xml:id="echoid-s18142" xml:space="preserve">quomodo lac in <lb/>ſerum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18143" xml:space="preserve">caſeum diſtribui aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18144" xml:space="preserve">Oleũ autẽ ipſum per <lb/>ſe non elixatur, quòd horũ nibil ſubeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18145" xml:space="preserve">lgitur cõcoctio ea, <lb/>quæ elixatio nuncupatur, id eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18146" xml:space="preserve">nibilq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18147" xml:space="preserve">intereſt, inftrumen-<lb/>tis arte, an natura paratis fiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s18148" xml:space="preserve">eadem enim de cauſa, fient <lb/>omnia. </s>
  <s xml:id="echoid-s18149" xml:space="preserve">Inquinatio autem, inconcoctio quidem, at elixatio-<lb/>ni aduerſa existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18150" xml:space="preserve">Fuerit autem, cùm ei, qua de priore loco <lb/>diſſeruimus, aduerſari ducatur, inconcoctio infiniti in cor-<lb/>pore existẽtis, quam coloris humoris circũfu ſi penuria cõ-<lb/>mittit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18151" xml:space="preserve">Quod autẽ caloris penuria frigus habeat ammistũ, <lb/>dictũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18152" xml:space="preserve">per alium tamen quàm frigus, motum, fieri ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s18153" xml:space="preserve"><lb/>nam calor ille, cui coquendi officium delegatum eſt, depel-<lb/>litur, ac offuſcatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18154" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18155" xml:space="preserve">penuria illa, copia frigoris in hu-<lb/>more circumiacente, uel eo quod elixatur existentis, proue-
<pb o="113" file="519" n="519" rhead="LIBER IIII."/>
nire ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18156" xml:space="preserve">Tunc enim euenit, ut calor, qui eſt in humore, <lb/>amplior ſit, quàm ut non moueat, ſed mmor quàm ut æqua <lb/>bilitatem afferre, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18157" xml:space="preserve">cõcoquere poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18158" xml:space="preserve">Vnde fit ut inqui-<lb/>nata, elixis duriora ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s18159" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18160" xml:space="preserve">humida, ſiccẽtibus magis defi-<lb/>nita. </s>
  <s xml:id="echoid-s18161" xml:space="preserve">Quid igitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18162" xml:space="preserve">cur elixatio ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18163" xml:space="preserve">inquinatio, dictũ <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18164" xml:space="preserve">Aſſatio uerò concoctio eſt, quæ ab arido, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18165" xml:space="preserve">alieno <lb/>calore efficitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18166" xml:space="preserve">Ea de cauſa cùm quis elixare quippiã niti-<lb/>tur, ſi id nõ ab humoris caliditate, ſed ab igneo calore mu-<lb/>tari, ac cõcoqui faciat, ubi perſectũ eſt, aſſumpſit, nõ elixũ, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18167" xml:space="preserve">exuperantia inſuper adustũ eſſe dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18168" xml:space="preserve">Vbiautẽ per-<lb/>fectũ, ſiccius euadit, a calore ſicco fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18169" xml:space="preserve">Quo fit ut partes ex-<lb/>timæ, intimis fiant aridiores: </s>
  <s xml:id="echoid-s18170" xml:space="preserve">id quod in elixis cõtrà euenit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18171" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18172" xml:space="preserve">in hiſce, quæ manuũ beneficio cõfici ſolẽt, plus aſſatio <lb/>negocij, quàm elixatio inuehere ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s18173" xml:space="preserve">quippe cùm ſummas, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18174" xml:space="preserve">internas rei partes æquabiliter excalfacere, per arduũ <lb/>ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18175" xml:space="preserve">nã quæ igni uiciniores ſunt, ſemper ocyus ſiccent, quare <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18176" xml:space="preserve">impẽſius. </s>
  <s xml:id="echoid-s18177" xml:space="preserve">Cùmigitur foramina illa, quæ extra prominẽt <lb/>coëunt, adductãturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s18178" xml:space="preserve">, contentus humor exprimi nõ poteſt, <lb/>ſed intercluditur ubi meatus cõniuẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18179" xml:space="preserve">Igitur aſſatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18180" xml:space="preserve">eli-<lb/>xatio, arte quidẽ efficiũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18181" xml:space="preserve">ſed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18182" xml:space="preserve">natura quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s18183" xml:space="preserve">, ſicut di-<lb/>cimus, ſpecies uniuer ſaliter eædẽ fiũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18184" xml:space="preserve">Nã effectus, qui fieri <lb/>aſſolent, tametſi nomine careant, haudquaquam tamẽ dißi-<lb/>miles exiſtũt, cùm ars naturæ æmula ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18185" xml:space="preserve">Quãdoquidem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18186" xml:space="preserve"><lb/>cibi in corpore cõcoctio, elixatiõi perſimilis habetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18187" xml:space="preserve">quip-<lb/>pe cùm in calido, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18188" xml:space="preserve">humido à corporis calore fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18189" xml:space="preserve">Et in-<lb/>cõcoctio, inquinationi. </s>
  <s xml:id="echoid-s18190" xml:space="preserve">Nec in ipſa concoctione naſcuntur <lb/>uermes, ſicuti quidam aiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18191" xml:space="preserve">ſed in excrementis, quæ in aluo <lb/>putrent inferiore geniti, in ſublime posteà ſeſe attollunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18192" xml:space="preserve"><lb/>Nam in ſuperiore uentriculo, concoctio effici ſolita eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18193" xml:space="preserve">at <lb/>quod ſecreuit natura, id in inferiore putreſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18194" xml:space="preserve">quam autem
<pb o="114" file="520" n="520" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ob cauſam, dictũ alias eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18195" xml:space="preserve">Inquinatio igitur, elixationi ad-<lb/>uerſatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18196" xml:space="preserve">At ei cõcoctioni, quæ aſſatio uocitatur, quip-<lb/>piã oppoſitũ pari modo existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18197" xml:space="preserve">ſed eiuſmodi, ut difficilius <lb/>ſibi, quàm illa nomenclaturam inueniat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18198" xml:space="preserve">Fuerit aũt périnde, <lb/>ut ſi excaldatio fiat, nõ aſſatio, propter caloris indigentiã: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18199" xml:space="preserve">quæ ſanè aut exterioris ignis paucitate, aut in re aſſanda hu <lb/>moris diluti copia accidere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18200" xml:space="preserve">Nam calor tum maior <lb/>eſt, quàm ut motũ non excitet: </s>
  <s xml:id="echoid-s18201" xml:space="preserve">minor, quàm ut concoquere <lb/>queat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18202" xml:space="preserve">Quid igitur ſit cõcoctio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18203" xml:space="preserve">incõcoctio: </s>
  <s xml:id="echoid-s18204" xml:space="preserve">maturatio, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18205" xml:space="preserve">cruditas: </s>
  <s xml:id="echoid-s18206" xml:space="preserve">elixatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18207" xml:space="preserve">aſſatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s18208" xml:space="preserve">et hiſce cõtraria, dictũ eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s18209" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div328" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-516-01" xlink:href="note-516-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, de <lb/>maturatiõe, eli <lb/>xatiõe, aſſatio <lb/>ne, &amp; cõtrarijs <lb/>determinat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s18210" xml:space="preserve">De Pafsionibus, qualitates paſsiuas in corporibus mixtorum <lb/>conſequentibus.</s>
  <s xml:id="echoid-s18211" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div330" type="section" level="1" n="189">
<head xml:id="echoid-head222" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s18212" xml:space="preserve">_PA_ßiuorum autem aridi inquã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18213" xml:space="preserve">humidi, ſpecies, di-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-520-01a" xlink:href="note-520-01"/>
camus oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s18214" xml:space="preserve">ſunt autem paßiua corporũ primor-<lb/>dium, humidũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18215" xml:space="preserve">ſiccum: </s>
  <s xml:id="echoid-s18216" xml:space="preserve">cætera uerò ex hiſce temperata <lb/>quidem ſunt, ſed magis huius per naturam ſunt, ex quo lar-<lb/>gius: </s>
  <s xml:id="echoid-s18217" xml:space="preserve">uerbi gratia, alia magis ſicci: </s>
  <s xml:id="echoid-s18218" xml:space="preserve">alia, humidi. </s>
  <s xml:id="echoid-s18219" xml:space="preserve">Hæc autem <lb/>omnia partim actu erũt, partim potentia, quæ actui aduer-<lb/>ſatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18220" xml:space="preserve">quo pacto eliquatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18221" xml:space="preserve">eliquabile ſeſe babent. </s>
  <s xml:id="echoid-s18222" xml:space="preserve">Cùm <lb/>autem humidum facilè, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18223" xml:space="preserve">ſiccum ægrè definiantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18224" xml:space="preserve">haud <lb/>aliter ſeſe quàm obſonium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18225" xml:space="preserve">condimenta, uicißim babẽt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18226" xml:space="preserve">Nam humidum, arido ut definiatur cauſa eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18227" xml:space="preserve">alterutrũ <lb/>alteri glutinis instar existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18228" xml:space="preserve">id quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18229" xml:space="preserve">ipſe quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18230" xml:space="preserve">Empe-<lb/>docles in naturalibus aſſeruit, farinã aquæ<unsure/> agglutinans. </s>
  <s xml:id="echoid-s18231" xml:space="preserve">Et <lb/>ea de cauſa, definitũ corpus utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18232" xml:space="preserve">cõſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18233" xml:space="preserve">Porrò ex omni <lb/>elementorũ genere peculiarißimè terræ quidem ſiccũ, aquæ <lb/>autẽ humidũ tribuitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18234" xml:space="preserve">Eam ob rem omnia iſta definita cor <lb/>pora, non ſine terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18235" xml:space="preserve">aqua cõſiſtunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18236" xml:space="preserve">ſed potentia quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18237" xml:space="preserve"><lb/>buius eſſe uidetur, cuius plus habuerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18238" xml:space="preserve">Quinetiam animan-<lb/>tes in terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18239" xml:space="preserve">aqua ſolùm ſunt, in aëre autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18240" xml:space="preserve">ignimi-
<pb o="115" file="521" n="521" rhead="LIBER IIII."/>
nimè: </s>
  <s xml:id="echoid-s18241" xml:space="preserve">proptereà quòd terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18242" xml:space="preserve">aqua, corporum materies <lb/>exiſtunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18243" xml:space="preserve">Ex corporis autẽ affectibus hi, duritia inquam, <lb/>aut mollities, primi definitærei cõpetant, eſt neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s18244" xml:space="preserve">Nam <lb/>quod ex arido conſtat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18245" xml:space="preserve">humido, durũ, aut molle neceſſa-<lb/>riò euadit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18246" xml:space="preserve">Eſt autẽ durũ, quod per ſumma in ſeſe non re-<lb/>fugit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18247" xml:space="preserve">Molle uerò quod in ſeſenõ obluctãdo refugit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18248" xml:space="preserve">aqua <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18249" xml:space="preserve">haudquaquam mollis eſt, quippe cuius pars ſumma, <lb/>compreſſu intrò minimè cedat, ſed circumobſiſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18250" xml:space="preserve">Igitur <lb/>abſolutè durũ, aut molle eſt, quod abſolutè eſt eiuſmodi: </s>
  <s xml:id="echoid-s18251" xml:space="preserve">ad <lb/>aliud uerò durũ, aut molle, quod reſpectu illius tale eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18252" xml:space="preserve">Hæc <lb/>ergo inter ſeſe uicißim collata indefinita ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18253" xml:space="preserve">quòd magis, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18254" xml:space="preserve">minus dura, mollia´ue ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s18255" xml:space="preserve">Sed cùm ſenſibilia cũcta ſen <lb/>ſu dijudicẽtur, nos tam durũ, quàm molle ſimpliciter tactu, <lb/>eodem ueluti mediocritate quadam utẽtes, definiuiſſe con-<lb/>ſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18256" xml:space="preserve">Quocirca rem omnem, quæ tactum edomat, duram: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18257" xml:space="preserve">quæ uerò ſubter ſugit, mollem eſſe dicimus.</s>
  <s xml:id="echoid-s18258" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div330" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-520-01" xlink:href="note-520-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, de <lb/>ſpeciebus paſ_ <lb/>ſionũ humido <lb/>rum, &amp; ſicco, <lb/>rũ determinat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s18259" xml:space="preserve">Quòd corpus terminatum omne, durũ aut molle eſſe neceſſe <lb/>ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18260" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18261" xml:space="preserve">de coagulatione decerminatio, eiusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18262" xml:space="preserve">cauſæ.</s>
  <s xml:id="echoid-s18263" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div332" type="section" level="1" n="190">
<head xml:id="echoid-head223" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s18264" xml:space="preserve">_CO_rpus autem omne ſuo definitum termino, durũ ſit, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-521-01a" xlink:href="note-521-01"/>
aut molle neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18265" xml:space="preserve">nã aut in ſeſe cedit, aut nequa-<lb/>quam. </s>
  <s xml:id="echoid-s18266" xml:space="preserve">Adbæc concretũ ſit oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s18267" xml:space="preserve">hac enimre definitur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18268" xml:space="preserve">Quare cùmres omnis definita, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18269" xml:space="preserve">conſistens, uel mollis, <lb/>ueldura ſit, concretionisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18270" xml:space="preserve">opera euadat eiuſmodi: </s>
  <s xml:id="echoid-s18271" xml:space="preserve">nulla <lb/>proſectò cõpoſita, definitaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18272" xml:space="preserve">corpora, ſine concretione eſſe <lb/>queunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18273" xml:space="preserve">Frgo de concretione diſſerendum. </s>
  <s xml:id="echoid-s18274" xml:space="preserve">Duæ itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18275" xml:space="preserve">ſunt <lb/>cauſæillæ, quæ circa materiã uerſari ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s18276" xml:space="preserve">id inquã quod <lb/>agendi facultatem obtinet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18277" xml:space="preserve">affectus ipſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s18278" xml:space="preserve">hic ut ſpecies, <lb/>ac forma: </s>
  <s xml:id="echoid-s18279" xml:space="preserve">illud, ut id à quo proficiſcitur, pendetq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18280" xml:space="preserve">motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18281" xml:space="preserve"><lb/>Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18282" xml:space="preserve">cõcretionis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18283" xml:space="preserve">diſſolutiõis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18284" xml:space="preserve">aßiccationis, &amp;</s>
  <s xml:id="echoid-s18285" xml:space="preserve">
<pb o="116" file="522" n="522" rhead="ARIST. METEOROL."/>
humectationis cauſæ, totidem erũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18286" xml:space="preserve">Porrò ipſum agẽs du-<lb/>plicipotentia agit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18287" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18288" xml:space="preserve">patiens, duabus itidem patitur affe-<lb/>ctionibus, uti dictũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18289" xml:space="preserve">Nã agens, calore agit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18290" xml:space="preserve">frigore: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18291" xml:space="preserve">at caloris, frigoris´ue præſentia, aut abſentia, paß@onẽ fieri <lb/>cõſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18292" xml:space="preserve">Sed cùm cõcretio, fermè aßiecatio ſit, de hac prius <lb/>dicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18293" xml:space="preserve">Quod itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18294" xml:space="preserve">patitur, aut humidum, aut aridũ, aut <lb/>ex utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18295" xml:space="preserve">cõflatum existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18296" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18297" xml:space="preserve">aquam, humidi: </s>
  <s xml:id="echoid-s18298" xml:space="preserve">terrã, ſicci <lb/>corpus eſſe ſtatuimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s18299" xml:space="preserve">quippe que inter humida, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18300" xml:space="preserve">ſicca, <lb/>maximè paßiua ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s18301" xml:space="preserve">Quocirca frigus, paßiuorũ magis exi-<lb/>ſtit, in his enim eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18302" xml:space="preserve">quandoquidẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18303" xml:space="preserve">terrã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18304" xml:space="preserve">aquã, frige-<lb/>re ſupponimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18305" xml:space="preserve">At frigus, actiuũ eſt quatenus corrũpere, <lb/>aut aliud quippiam per accidẽs efficere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18306" xml:space="preserve">quemadmo-<lb/>dum anteà eſt dictum. </s>
  <s xml:id="echoid-s18307" xml:space="preserve">Nãinterdũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18308" xml:space="preserve">urere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18309" xml:space="preserve">excalface-<lb/>re dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18310" xml:space="preserve">non tamen périndeut calor, ſed quia calorem <lb/>cogit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18311" xml:space="preserve">in uinum contrahit, aut eidem circum obſistit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18312" xml:space="preserve"><lb/>Quæ autem aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18313" xml:space="preserve">aquæ ſpecies ſunt, aut aquam ſiue ad-<lb/>uentitiam, ſiue inſitam habent, ſicceſcunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18314" xml:space="preserve">Aduentitiã eam, <lb/>uoco quæ in lanam ſeſe inſinuat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18315" xml:space="preserve">Inſitam, quam lacteus hu-<lb/>mor habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18316" xml:space="preserve">Aquæ uerò ſpecies ſunt huiuſmodi, uinum, uri-<lb/>na, ſerum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18317" xml:space="preserve">omnino quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18318" xml:space="preserve">nullũ, aut certè paucũ ſe-<lb/>dimen, nec id tenacitatis ratione habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s18319" xml:space="preserve">nam tenacitas in <lb/>cauſa eſt, ut quibuſdã nihil ſubſideat: </s>
  <s xml:id="echoid-s18320" xml:space="preserve">id quod oleo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18321" xml:space="preserve">pici <lb/>accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18322" xml:space="preserve">Siccent autem omnia, dum aut calefiunt, aut refri-<lb/>gerãtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18323" xml:space="preserve">utrũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18324" xml:space="preserve">tamẽ calor uel internus, uel externus cõmit-<lb/>tere aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18325" xml:space="preserve">Etenim quæ frigore ſiccẽt, périnde ut uestis, ſi <lb/>cùm humida eſt ſeorſim ipſaper ſe maneat: </s>
  <s xml:id="echoid-s18326" xml:space="preserve">ab interiori <lb/>calore humorem ſecum educente reſiccari ſolent, ſi humor <lb/>exiguus ſit, calore ob circunfuſum frigus egrediẽte, Siccent <lb/>igitur uniuerſa, dum uel calefiunt, uel refrigerantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18327" xml:space="preserve">quæ <lb/>omnia calore uel interno, uel externo humorem ſecũ edu-
<pb o="117" file="523" n="523" rhead="LIBER IIII."/>
cente fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18328" xml:space="preserve">externo, ut elixa: </s>
  <s xml:id="echoid-s18329" xml:space="preserve">interno, ut cùm humor à ca-<lb/>lore, quem in ſeſe continet, reſpirante eximitur, abſumi-<lb/>turq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s18330" xml:space="preserve">. Dictum eſt igitur de aßiccatione.</s>
  <s xml:id="echoid-s18331" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div332" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-521-01" xlink:href="note-521-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſtc. de <lb/>corpore deter <lb/>minato, alijsq́; <lb/>determinat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s18332" xml:space="preserve">Coagulabilium alia eſſe aquam, aut ſpecies aquæ, alia <lb/>aquæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18333" xml:space="preserve">terræ. </s>
  <s xml:id="echoid-s18334" xml:space="preserve">Et de modis differentibus coagulandi, <lb/>ſoluendíq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18335" xml:space="preserve">res.</s>
  <s xml:id="echoid-s18336" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div334" type="section" level="1" n="191">
<head xml:id="echoid-head224" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s18337" xml:space="preserve">_AT_ humectatio uno quidem modo accidere ſolet, cùm <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-523-01a" xlink:href="note-523-01"/>
quid in aquam cõſistit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18338" xml:space="preserve">Altero, cũ id eliquatur, quod <lb/>prius cõcreuerat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18339" xml:space="preserve">Horũ autẽ eſt ſpiritus, qui in aquã frigore <lb/>denſatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18340" xml:space="preserve">De eliquatione autẽ, pariter atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18341" xml:space="preserve">cõcretione, per-<lb/>ſpicuum euadet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18342" xml:space="preserve">Quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18343" xml:space="preserve">autem concreſcũt, cùm aut ad <lb/>aquam, aut ad terrã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18344" xml:space="preserve">aquam ſpectent cõcreſcere, idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18345" xml:space="preserve">uel <lb/>frigore, uelcalore ſicco, aſſolẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18346" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18347" xml:space="preserve">quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18348" xml:space="preserve">ca-<lb/>lore, uel frigore cõcreta ſoluuntur, cõtrarijs ſolui ſolẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18349" xml:space="preserve">Nã <lb/>quæ calore ſicco cõcreuere, aqua ſoluuntur, quæ humor al-<lb/>gidus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18350" xml:space="preserve">quæ uerò frigore, igni, qui calidus exi{st}it. </s>
  <s xml:id="echoid-s18351" xml:space="preserve">At nõ-<lb/>nulla aquæ beneficio cõcreſcere uidẽtur, quod genus eſt mel <lb/>decoctum: </s>
  <s xml:id="echoid-s18352" xml:space="preserve">uerùm id non ab aqua, ſed à frigore aquæ indito <lb/>prouenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18353" xml:space="preserve">Quæ igitur ad aquã ſpectant, feruore ignis con-<lb/>creſcere nequeunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18354" xml:space="preserve">nã ab igni ſoluũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18355" xml:space="preserve">Idem autẽ eidẽ ſe-<lb/>cundũ idẽ cõtrarij cauſa nõ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18356" xml:space="preserve">Ad hæc quia calor egredi-<lb/>tur, res cõcreſcere ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s18357" xml:space="preserve">Vnde fit ut quia ingreditur, re-<lb/>ſolutionẽ fore cõſtet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18358" xml:space="preserve">Quare, agente frigore res cõcreſcũt <lb/>cogunturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s18359" xml:space="preserve">. Quocirca eiuſmodi omnia cũm cõcreſcunt, <lb/>haudquaquã ſpiſſari ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s18360" xml:space="preserve">Nã cùm partes humidæ euane-<lb/>ſcunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18361" xml:space="preserve">ſiccæ coagmentãtur, ſpiſſatio oboriri aſſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s18362" xml:space="preserve">ſola <lb/>autẽ ex humidorũ genere aqua, nõ ſpiſſatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18363" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18364" xml:space="preserve">telluri, <lb/>et aquæ cõmunia ſunt tam igni, quàm frigore cõcreſcũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18365" xml:space="preserve">At <lb/>quæ ab utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18366" xml:space="preserve">ſpiſſantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18367" xml:space="preserve">quod partim eodẽ modo, partim <lb/>diuerſo ſieri ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18368" xml:space="preserve">A calore ꝗdẽ, qui bumorẽ educit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18369" xml:space="preserve">nã eua-<lb/>porante humore, pars arida ſpiſſatur, atque cõſistit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18370" xml:space="preserve">A fri-
<pb o="118" file="524" n="524" rhead="ARIST. METEOROL."/>
gore uerò, quod calorem exprimit, diſcutitq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s18371" xml:space="preserve">: quo cũ dum <lb/>euaporat, ſimul humor abit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18372" xml:space="preserve">Quæc{un}q; </s>
  <s xml:id="echoid-s18373" xml:space="preserve">igitur mollia <lb/>ſunt, ſed nõ liquida, abeunte humore non ſpiſſantur, ſed cõ-<lb/>creſcunt, ut fictile coctum. </s>
  <s xml:id="echoid-s18374" xml:space="preserve">Atè mistorum numero quæ-<lb/>cunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18375" xml:space="preserve">liquida ſunt, ceu lac, ſpiſſantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18376" xml:space="preserve">Pleraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18377" xml:space="preserve">autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18378" xml:space="preserve"><lb/>humeſcunt prius, nimirum quæ frigus antè ſpiſſa, duráue <lb/>reddiderat: </s>
  <s xml:id="echoid-s18379" xml:space="preserve">quemadmodũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18380" xml:space="preserve">fictile dum cogitur, primum <lb/>euaporat: </s>
  <s xml:id="echoid-s18381" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18382" xml:space="preserve">molliuſculũ redditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18383" xml:space="preserve">Ob idq́ in furnis per-<lb/>uerti aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18384" xml:space="preserve">Igitur ex hiſce, quæ cùm terræ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18385" xml:space="preserve">aquæ <lb/>communia ſint, plus tamen terræ habeant, frigoris opera <lb/>concreſcunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18386" xml:space="preserve">quæ ideo concreſcere ſolent, quòd calor egre-<lb/>diatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18387" xml:space="preserve">ea calore liquefieri, eodẽ ſcilicet rurſum ingredien-<lb/>te, aſſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s18388" xml:space="preserve">ueluti cœnum, ubi in gelu concreuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18389" xml:space="preserve">Quæ <lb/>autem ob refrigerationem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18390" xml:space="preserve">quia ſimul uniuerſus calor <lb/>euaporauit, concreſcunt, ea ſolui non niſi caloris exuperan-<lb/>tia queunt, ſed molleſcere ſolent, ut cornu, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18391" xml:space="preserve">ſerrum.</s>
  <s xml:id="echoid-s18392" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div334" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-523-01" xlink:href="note-523-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt. coa <lb/>gulabiliũ alia <lb/>eſſe aquã, aut <lb/>aquę ſpecies ex <lb/>ponit, alia a_ <lb/>quæ &amp; terræ.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s18393" xml:space="preserve">Liqueſit autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18394" xml:space="preserve">ipſum quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18395" xml:space="preserve">elaboratũ ſerrũ, adeò <lb/>ut liquidum reddatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18396" xml:space="preserve">rurſum concreſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18397" xml:space="preserve">Nec ſecus <lb/>chalybem facere conſueuere: </s>
  <s xml:id="echoid-s18398" xml:space="preserve">ferri nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18399" xml:space="preserve">fæx, ſubſidet, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18400" xml:space="preserve">in imũ ſecernitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18401" xml:space="preserve">Vbi autem ſæpe deſæcatum fuit, ac pu-<lb/>rum, mũdumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18402" xml:space="preserve">euaſit, fit chalybs. </s>
  <s xml:id="echoid-s18403" xml:space="preserve">Sed id nequaquã ſæpe <lb/>agunt, proptereà quòd dum repurgatur, ſubſtantiæ pluri-<lb/>mum defluit, libramentumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18404" xml:space="preserve">minus efficitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18405" xml:space="preserve">At ferrum, eò <lb/>præſtantius eſt, quò minus habet excrementi. </s>
  <s xml:id="echoid-s18406" xml:space="preserve">Item &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18407" xml:space="preserve"><lb/>lapillus ille: </s>
  <s xml:id="echoid-s18408" xml:space="preserve">quem Pyrimachũ uocant, intantum eliquari ut <lb/>ſtillet, fluatq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s18409" xml:space="preserve">, aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18410" xml:space="preserve">Quod autem concreuerat, ubi flu-<lb/>xerit, rurſum dureſcere ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18411" xml:space="preserve">Quinetiã lapides molares, <lb/>adeò colliqueſcunt ut diffluant. </s>
  <s xml:id="echoid-s18412" xml:space="preserve">Cæterũ dum id, quod con-<lb/>creuerat fluit, tametſi colore eſt atro, calcis tamen in mo-<lb/>dum albicat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18413" xml:space="preserve">Porrò tã tellus quàm cœnũ liquefieri poſ-
<pb o="119" file="525" n="525" rhead="LIBER IIII."/>
ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18414" xml:space="preserve">Eorum autem, quæ calore arido coguntur, quædã <lb/>humoris ui ſolui nequeunt, quædã queunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18415" xml:space="preserve">Fictile igitur, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18416" xml:space="preserve">nõnulla lapidum genera, qui terra ſeruore ignis deusta <lb/>fiunt, ueluti molæ, ſolutionẽ haudquaquàm admittunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18417" xml:space="preserve">At <lb/>ſal, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18418" xml:space="preserve">nitrum, humore ſoluuntur, non tamen quolibet, ſed <lb/>algido. </s>
  <s xml:id="echoid-s18419" xml:space="preserve">Et ideo aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18420" xml:space="preserve">aquæ generibus omnibus, præ-<lb/>terquàm oleo, eliquari conſueuere: </s>
  <s xml:id="echoid-s18421" xml:space="preserve">nam calori arido frigus <lb/>humidũ aduer ſatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18422" xml:space="preserve">Ergo ſi alterũ coëgit, reſoluet alterũ. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18423" xml:space="preserve">Ita enim contrariorum affectuum contrariæ erunt cauſæ.</s>
  <s xml:id="echoid-s18424" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s18425" xml:space="preserve">Sales alij aquæ, a@@j terræ plus habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s18426" xml:space="preserve">Et de proportione <lb/>horum in mixtis cæteris,</s>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div336" type="section" level="1" n="192">
<head xml:id="echoid-head225" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s18427" xml:space="preserve">_QV_æ igitur plus aquæ habent, quàm terræ, igni ſolũ-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-525-01a" xlink:href="note-525-01"/>
modo ſpiſſari poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18428" xml:space="preserve">quæ uerò terræ, cõcreſcere. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18429" xml:space="preserve">Quocircanitrum, ſal, fictile, lapis, ad terram potius quàm <lb/>ad aquam ſpectant. </s>
  <s xml:id="echoid-s18430" xml:space="preserve">Oleiautem natura, perquàm ambigua <lb/>existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18431" xml:space="preserve">Nã ſi plus haberet aquæ, ut frigore glaciei modo <lb/>cogeretur, oporteret: </s>
  <s xml:id="echoid-s18432" xml:space="preserve">ſin uerò terræ, ab igni périnde ut fi-<lb/>ctile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18433" xml:space="preserve">nũc autẽ à neutro cogi, ſed è regione ab utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18434" xml:space="preserve">ſpiſſa-<lb/>ri uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18435" xml:space="preserve">Cuius rei cauſa eſt, quòd aëre reſertũ ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18436" xml:space="preserve">Qua-<lb/>propter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18437" xml:space="preserve">aquæ per ſumma inſidet: </s>
  <s xml:id="echoid-s18438" xml:space="preserve">etenim aër, quem cõ-<lb/>tinet, ſurſum uerſus effertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18439" xml:space="preserve">Frigus igitur dum è ſpiritu, <lb/>qui inter oleum eſt, aquam elicit, oleum ſpiſſeſcere facit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18440" xml:space="preserve"><lb/>ſemper enim ubi aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18441" xml:space="preserve">oleum permista fuerint, quip-<lb/>piam utroque ſpißius oriri aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18442" xml:space="preserve">Ab igni autem tractu-<lb/>qúe temporis, albeſcit, craſſeſcitqúe: </s>
  <s xml:id="echoid-s18443" xml:space="preserve">albeſcit quidem, <lb/>aqueo humore ſi quis inſit euaporante: </s>
  <s xml:id="echoid-s18444" xml:space="preserve">craſſeſcit uerò, <lb/>quòd marceſcente calore, aër in aquæ uicem trãſeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18445" xml:space="preserve">Vtra-<lb/>que igitur ex parte, atque eandem ob cauſam, uerùm non <lb/>codem modo, eadem oritur affectio. </s>
  <s xml:id="echoid-s18446" xml:space="preserve">Ergo opera utriuſque <lb/>ſpiſſari aſſolet, à neutro tamen aßiccatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18447" xml:space="preserve">ſi quidem neque
<pb o="120" file="526" n="526" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ſolis calor, neque frigus oleum aßiccare poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18448" xml:space="preserve">non modò <lb/>quòd tenax, lentumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18449" xml:space="preserve">ſit, ſed etiam quòd aëre ſortis exiſtat. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18450" xml:space="preserve">Aqua uerò ab igninec aßiccatur, nec decoquitur, quòd te-<lb/>nacitatis ratione in fumum euaneſcere nequeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18451" xml:space="preserve">Quæ autẽ <lb/>terra temperantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18452" xml:space="preserve">aqua, ea iuxta utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18453" xml:space="preserve">copiam nun-<lb/>cupentur oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s18454" xml:space="preserve">eſt enim uini genus quoddã, quod deco-<lb/>quitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18455" xml:space="preserve">cõcreſcit, ceumustam. </s>
  <s xml:id="echoid-s18456" xml:space="preserve">Humor autem aqueus ab <lb/>omnibus eiuſmodi, dum inareſcunt, exirelſolitus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18457" xml:space="preserve">Quòd <lb/>autem aqua inſit, indiciũ eſt:</s>
  <s xml:id="echoid-s18458" xml:space="preserve">nam uapor, in aquam cõſistit, <lb/>ſi quis colligereuelit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18459" xml:space="preserve">Quare quibuſcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18460" xml:space="preserve">quippiā rema-<lb/>net, id profectò terrenæ ſortis existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18461" xml:space="preserve">Porrò ex biſce non-<lb/>nulla frigoris etiã uehemẽtia(uti diximus) craſſeſcũt, aßic-<lb/>cantuq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s18462" xml:space="preserve">: frigus ſiquidẽ non modò cogit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18463" xml:space="preserve">deſiccat, uerùm <lb/>etiam incraſſat: </s>
  <s xml:id="echoid-s18464" xml:space="preserve">nã aquam quidẽ aßiccat, aërem autem cùm <lb/>aquã ex eo elicit, craſſeſcere facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18465" xml:space="preserve">Cõcretionem uerò, aßic-<lb/>cationẽ quandã eſſe diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18466" xml:space="preserve">Quæ igitur frigore ſpiſſa-<lb/>ri nequeunt, ſed cõcreſcere, ad aquam potius ſpectãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18467" xml:space="preserve">quod <lb/>genus ſunt, uinũ, urina, acetũ, lixiuium, ſerum. </s>
  <s xml:id="echoid-s18468" xml:space="preserve">At eorum, <lb/>quæ quãuis non euaporent, feruore tamen ignis craſſeſcũt, <lb/>ſpiſſanturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s18469" xml:space="preserve">, quædam terrena ſunt, quædam communiter ad <lb/>aërem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18470" xml:space="preserve">aquã pertinent: </s>
  <s xml:id="echoid-s18471" xml:space="preserve">mel quidẽ ad terrã: </s>
  <s xml:id="echoid-s18472" xml:space="preserve">oleum uerò, <lb/>ad aërem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18473" xml:space="preserve">aquã. </s>
  <s xml:id="echoid-s18474" xml:space="preserve">At lac, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18475" xml:space="preserve">ſanguis utriq;</s>
  <s xml:id="echoid-s18476" xml:space="preserve">, aquæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18477" xml:space="preserve">ter-<lb/>ræ cõmunia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18478" xml:space="preserve">ſed magna ex parte plus terræ continent, <lb/>përinde ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18479" xml:space="preserve">humores illi, unde ſal, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18480" xml:space="preserve">nitrũ fiũt:</s>
  <s xml:id="echoid-s18481" xml:space="preserve">ex qui-<lb/>buſdã autẽ talibus, lapides constituiſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s18482" xml:space="preserve">Quocirca ſerũ, <lb/>niſi ſequeſtratũ ſit, cùm decoctionẽ ſubit, calore ignis deu-<lb/>ritur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18483" xml:space="preserve">terrena uerò portio ſi quis aliquantulum decoxerit, <lb/>uti medici ingesto coagulo faciunt, ui quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18484" xml:space="preserve">coaguli in ca-<lb/>ſeum denſari conſueuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18485" xml:space="preserve">atque ad hunc modum, à caſeo ſe-<lb/>rum ſequestratur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18486" xml:space="preserve">Cùm uerò ſequeſtratum eſt, haudqua-
<pb o="121" file="527" n="527" rhead="LIBER IIII."/>
quàm prætereà craſſeſcit, ſed aquæ modo deuritur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18487" xml:space="preserve">Quòd <lb/>ſi lac aliquod nihil, aut parũ habeat caſei, ad aquam potius <lb/>ſpectat, at nullatenus alit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18488" xml:space="preserve">Sanguis quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18489" xml:space="preserve">haud ſecus habere <lb/>ſeſe uidetur:</s>
  <s xml:id="echoid-s18490" xml:space="preserve">nam quòd frigore ſicceat, cogitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18491" xml:space="preserve">At quicogi <lb/>nequit, ut ceruorũ, is ad aquam magis pertinet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18492" xml:space="preserve">oppidò <lb/>quàm frigidus habetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18493" xml:space="preserve">Et iccirco fibras nullas habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s18494" xml:space="preserve">quip-<lb/>pe cùm fibræ ad terrã ſpectent, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18495" xml:space="preserve">quod ſtabile, ac firmũ <lb/>existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18496" xml:space="preserve">Quare ſi etiã illæ adimantur, ſanguis cõcreſcere nõ <lb/>poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18497" xml:space="preserve">quod ideo accidit, quia nõ ſiccet: </s>
  <s xml:id="echoid-s18498" xml:space="preserve">quod enim ſuꝑeſt, <lb/>id périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18499" xml:space="preserve">lac caſeo iam exẽpto, aqua existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18500" xml:space="preserve">Signum <lb/>autẽ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18501" xml:space="preserve">Nã ſanguis uitiatus, concreſcere non ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s18502" xml:space="preserve">quippe <lb/>qui ſaniem præ ſe ſerat, quæ nõ niſi pituitoſus humor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18503" xml:space="preserve"><lb/>aqueus eſt, quòd cruda, incoctaq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s18504" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18505" xml:space="preserve">à natura nõ uicta ſit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18506" xml:space="preserve">Prætereà quædã ſolubilia ſunt, ut nitrũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s18507" xml:space="preserve">quædã inſolubilia, <lb/>ut fictile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18508" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18509" xml:space="preserve">ex hiſce alia molleſcunt, ceu cornu: </s>
  <s xml:id="echoid-s18510" xml:space="preserve">alia mini-<lb/>mè, ueluti fictile, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18511" xml:space="preserve">lapis. </s>
  <s xml:id="echoid-s18512" xml:space="preserve">Cauſa autẽ eſt, quia cõtrariorũ <lb/>cõtrariæ cauſæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18513" xml:space="preserve">Quare ſires duobus, frigore, ac ſicci-<lb/>tate cõcreſcant, coganturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s18514" xml:space="preserve">: calore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18515" xml:space="preserve">humore ſoluãtur eſt <lb/>neceſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s18516" xml:space="preserve">Vnde fit utigni, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18517" xml:space="preserve">aqua ſoluãtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18518" xml:space="preserve">ea enim cõtra-<lb/>ria ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18519" xml:space="preserve">Aqua quidẽ, quæ igni ſolo:</s>
  <s xml:id="echoid-s18520" xml:space="preserve">igni uerò, quæ frigore. </s>
  <s xml:id="echoid-s18521" xml:space="preserve"><lb/>Quare ſi qua ab ambobus cogicontingat, ea maximè inſo-<lb/>lubilia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18522" xml:space="preserve">Talia autẽ euadunt, quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18523" xml:space="preserve">cõcalſacta prius, <lb/>frigore poſteà cogũtur:</s>
  <s xml:id="echoid-s18524" xml:space="preserve">uſu enim euenit, ut ubi calor exeũ-<lb/>do exhauſtus eſt, rurſum humoris plurimũ frigoris opera <lb/>inculcetur, adeò ut ne humori quidem tranſitũ frigus con-<lb/>cedat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18525" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18526" xml:space="preserve">eã ob cauſam, nec calor ea ſoluit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18527" xml:space="preserve">quæ enim fri-<lb/>goreſolo cõcreſcũt, hæc calor ſoluit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18528" xml:space="preserve">Necitidẽ aqua ſolue-<lb/>repoteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18529" xml:space="preserve">Nã quæ ſrigus cogit, aqua ſoluere non poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18530" xml:space="preserve">ſed <lb/>quæ ui caloris aridi ſolummodo cõcreuere, poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18531" xml:space="preserve">A t fer-<lb/>rum caloris feruore colliquatũ, frigore concreſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18532" xml:space="preserve">Quare,
<pb o="122" file="528" n="528" rhead="ARIST. METOROL."/>
utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18533" xml:space="preserve">ut concreſcat indigere conſpicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18534" xml:space="preserve">Vnde fit, ut ſolui <lb/>nequeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18535" xml:space="preserve">Ligna uerò, terræ ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18536" xml:space="preserve">aëris. </s>
  <s xml:id="echoid-s18537" xml:space="preserve">Quare colli-<lb/>quari, aut molleſcere nequeũt, uri queunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18538" xml:space="preserve">Itẽ ſuper aquã <lb/>innatant omnia præterquàm ebenus, quæ minimè inuehi-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18539" xml:space="preserve">Nã cætera, aëris plurimũ cõtinent:</s>
  <s xml:id="echoid-s18540" xml:space="preserve">at aër ex ebeno atra <lb/>reſpirauit, in qua &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18541" xml:space="preserve">terræ maior, quàm aẽris portio ineſt, <lb/>Fictile uerò, ad terrã ſolũmodo ſpectat: </s>
  <s xml:id="echoid-s18542" xml:space="preserve">quòd ſiccendo pau <lb/>latim concreuerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18543" xml:space="preserve">Quare nec aqua illud ſoluit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18544" xml:space="preserve">nõ enim <lb/>aqua ingredi per foramina illa ualet, per quæ ſpiritus ſo-<lb/>lùm exiuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18545" xml:space="preserve">Nec itidem ignis : </s>
  <s xml:id="echoid-s18546" xml:space="preserve">nã eius opera concretio illius <lb/>prouenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18547" xml:space="preserve">Quid igitur concretio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18548" xml:space="preserve">eliquatio, quotq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18549" xml:space="preserve">ob <lb/>cauſas eueniant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18550" xml:space="preserve">quibus competere poßint, dictum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s18551" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div336" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-525-01" xlink:href="note-525-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt. qui <lb/>ſaliũ aut a quę, <lb/>aut terræ pluri <lb/>mum cõmuni-<lb/>cent declarat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s18552" xml:space="preserve">Mixtorum perfectorum paſsiones, earumq́ enumeratio.</s>
  <s xml:id="echoid-s18553" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div338" type="section" level="1" n="193">
<head xml:id="echoid-head226" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s18554" xml:space="preserve">_EX_ his autem per calorem, ac frigus cõſiſtere corpus <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-528-01a" xlink:href="note-528-01"/>
omne, in aperto eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18555" xml:space="preserve">hec autem ſpiſſando, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18556" xml:space="preserve">cogendo, <lb/>ſuo fungi munere ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s18557" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18558" xml:space="preserve">proptereà quòd ab biſce cæ-<lb/>tera conficiuntur, omnibus in rebus calor ineſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18559" xml:space="preserve">in quibuſdã <lb/>etiam frigus, quatenus ille deficit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18560" xml:space="preserve">Quare cùm calor, ac fri-<lb/>gus quòd agant: </s>
  <s xml:id="echoid-s18561" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18562" xml:space="preserve">humor, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18563" xml:space="preserve">ariditas quòd patiantur, <lb/>corporibus inſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s18564" xml:space="preserve">quæ communia ſunt, hæc omnia partici-<lb/>pant. </s>
  <s xml:id="echoid-s18565" xml:space="preserve">Similaria igitur corpora tam in plãtis, quàm animã-<lb/>tibus, terra, et aqua cõſtant. </s>
  <s xml:id="echoid-s18566" xml:space="preserve">Item metallica, ceu aurũ, argẽ-<lb/>tum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18567" xml:space="preserve">cætera id genus: </s>
  <s xml:id="echoid-s18568" xml:space="preserve">tum ipſis, tum exhalatione, quæ <lb/>ab utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18569" xml:space="preserve">dimanat intercluſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s18570" xml:space="preserve">ut aliâs diximus, cõſtant. </s>
  <s xml:id="echoid-s18571" xml:space="preserve">Por <lb/>rò hæc omnia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18572" xml:space="preserve">peculiari affectione, quæ ad ſenſus perti-<lb/>neat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18573" xml:space="preserve">agẽdiquippiã facultate, inter ſediſcrepant. </s>
  <s xml:id="echoid-s18574" xml:space="preserve">Nam <lb/>candidũ, odorum, ſonorum, dulce, calidũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18575" xml:space="preserve">frigidũ, quòd <lb/>ſenſum mouere, ac irritare queant, in ratione rerum ſunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18576" xml:space="preserve">Quæuerò ex eo nomen ſortita ſunt, quòd patiãtur, ceu eli-
<pb o="123" file="529" n="529" rhead="LIBER IIII."/>
quabile, concretile, flexile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18577" xml:space="preserve">reliqua id genus omnia, per <lb/>alias magis peculiareis affectiones exiſtunt, cuncta namq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18578" xml:space="preserve">eiuſmodi perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18579" xml:space="preserve">humidũ, aridumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s18580" xml:space="preserve">, paßiua ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18581" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18582" xml:space="preserve"><lb/>Ds, caro, neruus, lignũ, cortex, lapis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18583" xml:space="preserve">cætera alia corpora <lb/>ſimilaria quidẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s18584" xml:space="preserve">ſed naturalia, hiſce diſcrimen ſubeunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18585" xml:space="preserve">Pri-<lb/>mò autẽ dicamus numerum eorum quæ iuxta potẽtiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18586" xml:space="preserve"><lb/>potentiæ priuationem diciſolẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18587" xml:space="preserve">Sunt autẽ hæc: </s>
  <s xml:id="echoid-s18588" xml:space="preserve">Concretile, <lb/>Incõcretile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18589" xml:space="preserve">Eliquabile, Ineliquabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18590" xml:space="preserve">Mollificabile, Immol-<lb/>lificabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18591" xml:space="preserve">Humectatile, Inhumectatile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18592" xml:space="preserve">Flexile, Inflexile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18593" xml:space="preserve"><lb/>Fractile, Infractile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18594" xml:space="preserve">Friabile, Infriabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18595" xml:space="preserve">Impreßile, Inim-<lb/>preßile, Formatile, Informatile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18596" xml:space="preserve">Preſſatile, Impreſſatile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18597" xml:space="preserve"><lb/>Tractile, Intractile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18598" xml:space="preserve">Ductile, Inductile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18599" xml:space="preserve">Fißile, Infißile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18600" xml:space="preserve">Se-<lb/>ctile, Inſectile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18601" xml:space="preserve">Tenax, Remittẽs: </s>
  <s xml:id="echoid-s18602" xml:space="preserve">Dẽſatile, Indẽſatile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18603" xml:space="preserve">Con-<lb/>buſtile, Incõbuſtile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18604" xml:space="preserve">Exhalabile, Inexhalabile. </s>
  <s xml:id="echoid-s18605" xml:space="preserve">Plurima igitur <lb/>corporũ, his fermè differũt affectibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s18606" xml:space="preserve">quã aũt quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18607" xml:space="preserve">horũ <lb/>uim habeat, ediſſeramus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18608" xml:space="preserve">Igitur de cõcretili &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18609" xml:space="preserve">incõcretili, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18610" xml:space="preserve">eliquabili, et ineliquabili, tametſi prius generatim dictũ <lb/>eſt, tamen &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18611" xml:space="preserve">nũc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18612" xml:space="preserve">dicere aggrediamur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18613" xml:space="preserve">Nã ex corpo-<lb/>ribus, quæ cõcreſcũt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18614" xml:space="preserve">durent, quædam feruore caloris, <lb/>quædã frigore: </s>
  <s xml:id="echoid-s18615" xml:space="preserve">illo quidẽ humorẽ aßiccãte, hoc uerò calo-<lb/>rem extrudẽte, ita afficiſolẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18616" xml:space="preserve">Quare alia humoris abſentia, <lb/>alia caloris, hocce patiũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18617" xml:space="preserve">aquea quidẽ, caloris: </s>
  <s xml:id="echoid-s18618" xml:space="preserve">terrea ue-<lb/>rò, humoris, Quæ igitur humoris abſentia, ealiquefacere <lb/>humor poteſt:</s>
  <s xml:id="echoid-s18619" xml:space="preserve">niſi adeò ſeſe collegerint, coierintq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s18620" xml:space="preserve">, ut mi-<lb/>nora partibus aquæ, foramina relicta ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s18621" xml:space="preserve">id quod fictili <lb/>accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18622" xml:space="preserve">Quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18623" xml:space="preserve">autem non ita coiërunt, humore liquan-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18624" xml:space="preserve">ceu nitrum, ſal, terra è cœno orta. </s>
  <s xml:id="echoid-s18625" xml:space="preserve">At quæ caloris pri-<lb/>uatione, calore deliqueſcunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s18626" xml:space="preserve">ut crystallus, plumbum, æs. </s>
  <s xml:id="echoid-s18627" xml:space="preserve"><lb/>Quæ ergo ſint cõcretilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18628" xml:space="preserve">eliquabilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18629" xml:space="preserve">quæ ineliqua-<lb/>bilia, dictum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18630" xml:space="preserve">Incõcretilia autem ſunt, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18631" xml:space="preserve">nec hu-
<pb o="124" file="530" n="530" rhead="ARIST. METEOROL."/>
morem habent aquoſum, nec aqueæ ſortis ſunt, ſed terreæ <lb/>plus, calorisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18632" xml:space="preserve">continent:</s>
  <s xml:id="echoid-s18633" xml:space="preserve">uti mel, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18634" xml:space="preserve">uinũ paſſum, quippe <lb/>quæ ueluti feruentia ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s18635" xml:space="preserve">Item quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18636" xml:space="preserve">aquea quidẽ ſunt, <lb/>ſed aẽris plus continent: </s>
  <s xml:id="echoid-s18637" xml:space="preserve">périnde ut oleum, argentum uiuũ, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18638" xml:space="preserve">ſi quid tenax, lentumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18639" xml:space="preserve">eſt, ueluti uiſcum, atq, pix.</s>
  <s xml:id="echoid-s18640" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div338" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-528-01" xlink:href="note-528-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt. paſ-<lb/>ſiones mixto-<lb/>rũ perfectorũ <lb/>enumerat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s18641" xml:space="preserve">Paſsionum reliquar@m<unsure/> enumeratio.</s>
  <s xml:id="echoid-s18642" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div340" type="section" level="1" n="194">
<head xml:id="echoid-head227" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s18643" xml:space="preserve">MOllificabilia autẽ ſunt, quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18644" xml:space="preserve">cõcreta nõ ex aqua <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-530-01a" xlink:href="note-530-01"/>
conſtant, ut glacies (omnis enim glacies, aquæ eſt) <lb/>ſed quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18645" xml:space="preserve">ad terrã potius ſpectant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18646" xml:space="preserve">nec eorũ humor <lb/>uniuerſus périnde ut in ſale, nitró ue aßiccatus eſt, nec inæ-<lb/>quabiliter, ut in fictili, ſeſe habet, ſed tractilia ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18647" xml:space="preserve">non <lb/>bumectatilia: </s>
  <s xml:id="echoid-s18648" xml:space="preserve">aut ductilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18649" xml:space="preserve">nõ aquea, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18650" xml:space="preserve">ignis opera, ac <lb/>feruore mollificabilia ut ferrũ, cornu, lignum. </s>
  <s xml:id="echoid-s18651" xml:space="preserve">Et eliquabi-<lb/>lium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18652" xml:space="preserve">ineliquabiliũ, quædã humectatilia ſunt, quædã in-<lb/>humectatilia: </s>
  <s xml:id="echoid-s18653" xml:space="preserve">Verbi cauſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s18654" xml:space="preserve">æs inhumectatile eſt, cùm eli-<lb/>quabile ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18655" xml:space="preserve">lana uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18656" xml:space="preserve">terra, humectatilis: </s>
  <s xml:id="echoid-s18657" xml:space="preserve">nã madefieri <lb/>aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18658" xml:space="preserve">Et quidem æs colliquabile eſt, nõ tamẽ ab aqua col-<lb/>liquari poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18659" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18660" xml:space="preserve">eorũ, quæ aqua liquari queunt, nõ-<lb/>nulla inhumectatilia ſunt, ceu nitrũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18661" xml:space="preserve">ſal:</s>
  <s xml:id="echoid-s18662" xml:space="preserve">nec enim quic-<lb/>quam humectatile eſt, quod cùm aqua inſpergitur, mol-<lb/>liuſculũ nõ fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18663" xml:space="preserve">Nõnulla autem, cùm humectatilia ſint, eli-<lb/>quabilia nõ ſunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s18664" xml:space="preserve">ut lana, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18665" xml:space="preserve">fructus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18666" xml:space="preserve">Cæterùm humectati-<lb/>lia quidem ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18667" xml:space="preserve">quæ cũ terrena ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18668" xml:space="preserve">aqua durlora exi-<lb/>ſtant, meatus ampliores, quàm partiũ aquæ moles, cõtinẽt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18669" xml:space="preserve">Liquabilia uerò aqua, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18670" xml:space="preserve">illos per totũ cõmeantes <lb/>poßident. </s>
  <s xml:id="echoid-s18671" xml:space="preserve">Cur igitur terra humore eliquari, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18672" xml:space="preserve">humecta-<lb/>ri, nitrũ uerò eliquari, nõ humectari poteſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s18673" xml:space="preserve">Nimirùm quòd <lb/>in nitro foramina cõtinuata totũ penetrãt:</s>
  <s xml:id="echoid-s18674" xml:space="preserve">unde fit ut aqua <lb/>partes continuò diſpeſcãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18675" xml:space="preserve">At in terra, foramina euariant, <lb/>nec inter ſeſereſpondent: </s>
  <s xml:id="echoid-s18676" xml:space="preserve">quare quoquo pacto aquam ex-
<pb o="125" file="531" n="531" rhead="LIBER IIII."/>
ceperit, diuerſa oritur affectio, Porrò corporum alia fle-<lb/>xilia, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18677" xml:space="preserve">directilia ſunt, ut arãdo, ac uimen: </s>
  <s xml:id="echoid-s18678" xml:space="preserve">alia inflexilia, <lb/>ut fictile, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18679" xml:space="preserve">lapis. </s>
  <s xml:id="echoid-s18680" xml:space="preserve">Flexilia autem atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18681" xml:space="preserve">directilia corpora <lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18682" xml:space="preserve">quorũ longitudo ex ambitu in rectũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18683" xml:space="preserve">cõtrà è recto <lb/>in ambitũ permutari ualet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18684" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18685" xml:space="preserve">flecti, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18686" xml:space="preserve">dirigi, in re-<lb/>ctum, aut ambitũ migrare, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18687" xml:space="preserve">tranſire existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18688" xml:space="preserve">etenim tam <lb/>quod reflectitur, quàm quod inflectitur, flectitur, curua-<lb/>turq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18689" xml:space="preserve">Flexio igitur eſt ad deuexitatẽ aut concauitatem, ſer-<lb/>uata longitudine motio. </s>
  <s xml:id="echoid-s18690" xml:space="preserve">Si enim flexio ad rectitudinẽ quoq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18691" xml:space="preserve">tranſitio eſſet, idem ſimul flexũ rectumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18692" xml:space="preserve">foret: </s>
  <s xml:id="echoid-s18693" xml:space="preserve">quod pro-<lb/>fectò, rectũ inquã flexũ eſſe, fieri nequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18694" xml:space="preserve">Quòd ſi omnino <lb/>uel reflexu, uel inflexu res flecti ſoleant, quorũ alterum ad <lb/>conuexũ, alterũ ad concauũ migratio eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18695" xml:space="preserve">flexio ſanè ad re-<lb/>ctum {pro}fectio eſſe nõ poteſt, ſed aliud flexio, aliud directio <lb/>existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18696" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18697" xml:space="preserve">hæc ſunt, flexilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18698" xml:space="preserve">directilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18699" xml:space="preserve">inflexilia, et <lb/>indirectilia. </s>
  <s xml:id="echoid-s18700" xml:space="preserve">Item alia, fractilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18701" xml:space="preserve">friabilia, ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18702" xml:space="preserve">ſeor-<lb/>ſim existunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18703" xml:space="preserve">uerbi cauſa, lignũ fractile eſt, nõ friabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s18704" xml:space="preserve">gla-<lb/>cies autẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18705" xml:space="preserve">lapis, fr{ia}bilis, non fractilis: </s>
  <s xml:id="echoid-s18706" xml:space="preserve">at fictile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18707" xml:space="preserve">fra-<lb/>ctile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18708" xml:space="preserve">friabile. </s>
  <s xml:id="echoid-s18709" xml:space="preserve">Differũt tamẽ, nã fractio, in magnas par-<lb/>teis diuiſio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18710" xml:space="preserve">diſtractio existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18711" xml:space="preserve">friatio uerò, in quaſuis <lb/>ſine diſcrimine, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18712" xml:space="preserve">quæ duabus plures ſint, Quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18713" xml:space="preserve">igitur <lb/>ita concreuere, ut multis ſcateant foraminibus, quæ dire-<lb/>ctim poſita non ſint, friabilia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18714" xml:space="preserve">hac enim fini, inter ſeſe <lb/>diſtant. </s>
  <s xml:id="echoid-s18715" xml:space="preserve">Quæ uerò longè porrecta habuerint foramina, <lb/>fractilia. </s>
  <s xml:id="echoid-s18716" xml:space="preserve">Quibus autem utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18717" xml:space="preserve">cõpetit, ea tam friabilia, <lb/>quàm fractilia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18718" xml:space="preserve">Porrò alia impreßilia ſunt, ut æs, ce-<lb/>ra:</s>
  <s xml:id="echoid-s18719" xml:space="preserve">alia minimè, ut fictile, aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s18720" xml:space="preserve">Eſt autem impreßio, partis <lb/>eius, quæ per ſumma reſidet, introrſum migratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s18721" xml:space="preserve">quæ pul-<lb/>ſione, autictu, ſed in totũ tactu accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18722" xml:space="preserve">Sũt autẽ eiuſmo <lb/>di, tammollia, ceu cera, q uàm alia ſuꝑficiei parte immota
<pb o="126" file="532" n="532" rhead="ARIST. METEOROL."/>
partim ſuffugit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18723" xml:space="preserve">quàm dura, ut æs. </s>
  <s xml:id="echoid-s18724" xml:space="preserve">Item quæ impreßionem <lb/>defugiunt, tum dura ſunt, ut fictile (non enim ſuperficies <lb/>refugit) tum liquida, uelut aqua, quæ cedit, at non ſecun-<lb/>dum partẽ ſed ad rei prementis latera reſilit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18725" xml:space="preserve">Impreßiliũ <lb/>uerò, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18726" xml:space="preserve">facile manu imprimi queunt, manentq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18727" xml:space="preserve">im-<lb/>preſſa, ea quidem formatilia funt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18728" xml:space="preserve">At quæ difficile (lapidis <lb/>more, uel ligni) imprimũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18729" xml:space="preserve">aut facilè quidẽ ſed impreſ-<lb/>ſio, ceulanæ, aut ſpongiæ non remanet, hæc formatilia non <lb/>ſunt, ſed preſſatilia. </s>
  <s xml:id="echoid-s18730" xml:space="preserve">Preſſatilia autẽ ſunt, quæ pulſa col-<lb/>ligere ſeſe poſſunt, intro recedente ſuperficie, nõ diſtracta, <lb/>nec aliò demigrãte parte alia, id quod in aqua facit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18731" xml:space="preserve">quippe <lb/>quæ in ſublime reſilire ſoleat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18732" xml:space="preserve">Pulſio autẽ motio eſt ab eo, <lb/>quod mouet orta, quæ ꝑ tactionẽ efficitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18733" xml:space="preserve">Ictus uerò quæ <lb/>per delationẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s18734" xml:space="preserve">Preſſantur autẽ, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18735" xml:space="preserve">cognati corpo-<lb/>ris uacuos meatus obtinẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18736" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18737" xml:space="preserve">preſſatilia ea ſunt, quæ in <lb/>ſua coire uacua, foraminá ue poſſunt (interdũ enim forami-<lb/>na in quæ coëant, inania non ſunt) id quod in madefacta <lb/>ſpongia euenit, nam ſua foramina imbibito humore diſten-<lb/>duntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18738" xml:space="preserve">At ea, quorum meatus corpore molliori, quàm <lb/>idipſum quod ſuapte natura in eos coire poteſt, referti fue <lb/>rint, preſſatilia quidẽ ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18739" xml:space="preserve">ut ſpongia, lana, cera, caro. </s>
  <s xml:id="echoid-s18740" xml:space="preserve">Im-<lb/>preſſatilia uerò, quæ pulſione in ſua coire foramina per na <lb/>turam nequeunt, quòd uelnulla habeant, uel re duriore op-<lb/>pleta gerant. </s>
  <s xml:id="echoid-s18741" xml:space="preserve">Ferrũ nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s18742" xml:space="preserve">, lapis, aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18743" xml:space="preserve">liquidũ quod-<lb/>cunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s18744" xml:space="preserve">, impreſſatilia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18745" xml:space="preserve">Tractilia uerò ſunt, quorũſu-<lb/>perficies in latũ porrigi poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18746" xml:space="preserve">Trahi autẽ, eſt ſuperſi-<lb/>ciem perpetuam existentem uerſus id ipſum porrigi, quod <lb/>facultatẽ mouẽdi obtinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18747" xml:space="preserve">Sunt autẽ quædã tractilia:</s>
  <s xml:id="echoid-s18748" xml:space="preserve">ut pi-<lb/>lus, lorum, neruus, maſſa triticea, uiſcũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s18749" xml:space="preserve">quædã intractilia, <lb/>ut lapis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18750" xml:space="preserve">aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s18751" xml:space="preserve">Igitur quædam tractilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18752" xml:space="preserve">preſſati-
<pb o="127" file="533" n="533" rhead="LIBER IIII."/>
lia eadẽ ſunt, ut lana: </s>
  <s xml:id="echoid-s18753" xml:space="preserve">quædam non ſunt, uerbi cauſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s18754" xml:space="preserve">pituita <lb/>preſſatilis non eſt, ſed tractilis: </s>
  <s xml:id="echoid-s18755" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18756" xml:space="preserve">ſpongia preſſatilis, ſed <lb/>non tractilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s18757" xml:space="preserve">Sunt porrò etiam quædam nõ ductilia, ut æs: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18758" xml:space="preserve">quædã non ductilia, ut lapis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18759" xml:space="preserve">lignũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s18760" xml:space="preserve">Ductilia autẽ ſunt <lb/>quorū ſuperficies nõ tota in latũ, pariter atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18761" xml:space="preserve">profundum <lb/>migrare eodẽictu poteſt:</s>
  <s xml:id="echoid-s18762" xml:space="preserve">nõ ductilia uerò, quorũ nõ poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18763" xml:space="preserve"><lb/>Porrò ductilia omnia, etiam impreßilia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18764" xml:space="preserve">at non omnia <lb/>impreßilia, ductilia, ceu lignũ:</s>
  <s xml:id="echoid-s18765" xml:space="preserve">quod tamen, ut in uniuerſum <lb/>dixerim, recurrit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18766" xml:space="preserve">Sed preſſatiliũ, quædã ductilia ſunt, quæ-<lb/>dam minimè:</s>
  <s xml:id="echoid-s18767" xml:space="preserve">cera quidè, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18768" xml:space="preserve">cœnũ, ductilia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18769" xml:space="preserve">lana autẽ, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18770" xml:space="preserve">aqua, haud quaquã. </s>
  <s xml:id="echoid-s18771" xml:space="preserve">Sunt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18772" xml:space="preserve">quædã fißilia, ceu lignũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s18773" xml:space="preserve"><lb/>quædã infißilia, ut fictile. </s>
  <s xml:id="echoid-s18774" xml:space="preserve">Eſt autẽ fißile, quod ampliorem, <lb/>quàm quæ ab eo quod diuidit fiat, diuiſionẽ ſubire põt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18775" xml:space="preserve">Nã <lb/>tum quippiã finditur, cùm diuiſionẽ quàm corpus diuidens <lb/>adferat, maiorẽ admittit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18776" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18777" xml:space="preserve">diuiſio ipſa, quòd facultatem <lb/>obtinet diuidẽdi, anteuertit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18778" xml:space="preserve">id qd' in ſectiõe minimè euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18779" xml:space="preserve"><lb/>Infißilia uerò ſunt, quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18780" xml:space="preserve">iſtud patinequeũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18781" xml:space="preserve">Porrò fiſ-<lb/>ſile nullum, molle existit:</s>
  <s xml:id="echoid-s18782" xml:space="preserve">de hiſce autẽ loquor, quæ abſolu-<lb/>tè, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18783" xml:space="preserve">nonad alia, mollia ſunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s18784" xml:space="preserve">ad huncenim modũ, uel fer-<lb/>rum ipſum molle foret. </s>
  <s xml:id="echoid-s18785" xml:space="preserve">Nec dura omnia, fißilia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18786" xml:space="preserve">Sed, <lb/>quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18787" xml:space="preserve">nec liquida, nec impreßilia, nec friabilia existunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18788" xml:space="preserve"><lb/>Talia autem ſunt, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18789" xml:space="preserve">meatus, quibus inter ſe partes <lb/>cohærent, in longum porrectos, ſed non in latum habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s18790" xml:space="preserve"><lb/>Sectilia autem ſunt exhiſce, quæ dura constant, mollia´ue <lb/>ſunt, quæcunque nec diuiſionem neceſſariò anticipare, nec <lb/>comminui cùm diuiduntur, poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18791" xml:space="preserve">inſectilia uerò, quæ-<lb/>cunque aut eiuſmodi, aut liquida ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18792" xml:space="preserve">Nonnulla autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18793" xml:space="preserve"><lb/>ſectilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18794" xml:space="preserve">fißilia eadem ſunt, uelutilignum: </s>
  <s xml:id="echoid-s18795" xml:space="preserve">uerùm parte <lb/>plurima quodper lõgitudinem fißile eſt, per latitudinẽ ſe-<lb/>ctile existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18796" xml:space="preserve">Cùm enim in plura quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18797" xml:space="preserve">diuidatur, quo lon-
<pb o="128" file="534" n="534" rhead="ARIST. METEOROL."/>
gitudines multæ unaſunt, eo fißile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18798" xml:space="preserve">ſed quo plures lati-<lb/>tudines in unã conflãtur, eo ſectile existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18799" xml:space="preserve">Tenacia autem, <lb/>ſiue lenta ſunt, quæ cùm liquida, molliáue ſint, protrahi <lb/>poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18800" xml:space="preserve">Talia autem permutatione fiunt, quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18801" xml:space="preserve">corpora <lb/>catenarum modo componuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18802" xml:space="preserve">ea enim diſtendimulium, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18803" xml:space="preserve">rurſum cõtrahi queunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18804" xml:space="preserve">Quæuerò nõſunt eiuſmodi, re-<lb/>mittentia existunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18805" xml:space="preserve">At denſatilia ſunt, quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18806" xml:space="preserve">preſſatilium <lb/>ſtabilem, fixamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18807" xml:space="preserve">habent preſſationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s18808" xml:space="preserve">Indenſatilia uerò, <lb/>quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18809" xml:space="preserve">uel impreſſatilia ſunt, aut preſſationem obtinent <lb/>incõſtantem. </s>
  <s xml:id="echoid-s18810" xml:space="preserve">Quinetiam quædam cõbustilia ſunt, quædam <lb/>incombustilia: </s>
  <s xml:id="echoid-s18811" xml:space="preserve">uerbi cauſa, lignũ, oſſa, lana, cõbustilia ſunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18812" xml:space="preserve">lapis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18813" xml:space="preserve">glacies, minimè. </s>
  <s xml:id="echoid-s18814" xml:space="preserve">Cõbustilia autem ſunt, quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18815" xml:space="preserve"><lb/>meatus habent eiuſmodi, ut ignem introrſum admittãt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18816" xml:space="preserve"><lb/>in hiſce meatibus, qui per rectũ diſpoſiti ſunt, minus ualen-<lb/>tem, quàmignem, cõtinent humorem. </s>
  <s xml:id="echoid-s18817" xml:space="preserve">At quæ nullũ habẽt, <lb/>aut ualentiorem, ceu glacies: </s>
  <s xml:id="echoid-s18818" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18819" xml:space="preserve">quæ uehementer uirẽt, in-<lb/>combustilia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18820" xml:space="preserve">Exhalabilia autem ſunt, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18821" xml:space="preserve">corpo-<lb/>ra humorem habent, ſic tamen habent, ut euaporare niſi <lb/>ignitis addantur, non poßint. </s>
  <s xml:id="echoid-s18822" xml:space="preserve">Eſt enim uapor, ab humido <lb/>in ſpiritum, aëremq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s18823" xml:space="preserve">, ui caloris urentis facta ſecretio, quæ <lb/>madefacere queat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18824" xml:space="preserve">Ea autem, in aërem temporis ſpacio ſe-<lb/>cernuntur:</s>
  <s xml:id="echoid-s18825" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18826" xml:space="preserve">euaneſcendo, alia arida, alia terra fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18827" xml:space="preserve">Sed <lb/>hæc ſecretio in hoc diſcrimen nacta eſt, quòdneq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18828" xml:space="preserve">madefa-<lb/>cit, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18829" xml:space="preserve">ſpiritus efficitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18830" xml:space="preserve">Eſt autem ſpiritus, fluxus æëris in <lb/>longitudmẽ cõtinuus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18831" xml:space="preserve">Exhalatio uerò, cõmunis ſicci, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18832" xml:space="preserve">hu <lb/>midiſecretio, quæ uniuerſim caloris ustiui opera fieriſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18833" xml:space="preserve"><lb/>Próindéq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18834" xml:space="preserve">non madefacit, ſed colorem potius admouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18835" xml:space="preserve">Eſt <lb/>autem lignoſi quidem corporis exhalatio, fumus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18836" xml:space="preserve">Eodem <lb/>nomine &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18837" xml:space="preserve">oſſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18838" xml:space="preserve">pilos, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18839" xml:space="preserve">quicquid eſt eiuſmodi, appel-<lb/>lito:</s>
  <s xml:id="echoid-s18840" xml:space="preserve">nã tametſicõmune nomen inditũ non eſt, omnia tamen
<pb o="129" file="535" n="535" rhead="LIBER IIII."/>
ſub eadem proportionis lege comprehenduntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18841" xml:space="preserve">quẽadmo-<lb/>dum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18842" xml:space="preserve">Empedocles inquit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18843" xml:space="preserve">Iſta, pili, ſquamæ, frõdes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18844" xml:space="preserve"><lb/>denſa uolucrum pluma ſolent fieri, queis uiuida membra te-<lb/>gantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18845" xml:space="preserve">Pinguis autem, fuligo: </s>
  <s xml:id="echoid-s18846" xml:space="preserve">oleoſi uerò, nidor. </s>
  <s xml:id="echoid-s18847" xml:space="preserve">Ea de <lb/>cauſa oleum nec decoquitur, nec craſſeſcit, quòd exhalabi-<lb/>le, non euaporabile ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18848" xml:space="preserve">at aqua, haudquaquam exhalabilis <lb/>eſt, ſed euaporabilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s18849" xml:space="preserve">Vinũ autẽ paſſum, utpote quod pin-<lb/>gue ſit, exhalat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18850" xml:space="preserve">idem quod oleum facit: </s>
  <s xml:id="echoid-s18851" xml:space="preserve">nam frigore <lb/>coginequit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18852" xml:space="preserve">deuri aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18853" xml:space="preserve">Eſt autem uoce uinũ, re ne-<lb/>quaquam: </s>
  <s xml:id="echoid-s18854" xml:space="preserve">etenim eius ſapor, uini ſaporẽ nõ refert. </s>
  <s xml:id="echoid-s18855" xml:space="preserve">Quo-<lb/>circanec homines reddere ebrios aſſolet, uinum autẽ quod-<lb/>cunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18856" xml:space="preserve">aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18857" xml:space="preserve">Sed exhalationem habet exiguam, Vnde fit, <lb/>ut etiã flãmam emittere queat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18858" xml:space="preserve">Combustibilia autem eſſe <lb/>uidentur, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18859" xml:space="preserve">corpora in cinerẽ reſoluuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18860" xml:space="preserve">id quod <lb/>omnibus obuenit, quæ uel calore, uel utroq;</s>
  <s xml:id="echoid-s18861" xml:space="preserve">, calore &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18862" xml:space="preserve">fri-<lb/>gore coguntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18863" xml:space="preserve">nam hæc ab igni euinci conſpiciuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18864" xml:space="preserve">at è <lb/>lapillis, gemma illa, quem Carbunculũ nuncupamus, minimè <lb/>eum ſentire uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18865" xml:space="preserve">Porrò combustiliũ, alia quidẽ flam-<lb/>matilia ſunt, aliauerò inflãmatilia: </s>
  <s xml:id="echoid-s18866" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18867" xml:space="preserve">horũ, nonnulla car-<lb/>bonatilia. </s>
  <s xml:id="echoid-s18868" xml:space="preserve">Flammatilia igitur ſunt, quæ flammam emittere <lb/>queunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18869" xml:space="preserve">Inflammatilia uerò, quæ nequeunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18870" xml:space="preserve">Quæ autem <lb/>cùm liquida nõ ſint, exhalare poſſunt, ea flammatilia ſunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18871" xml:space="preserve">pix tamen, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18872" xml:space="preserve">oleũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18873" xml:space="preserve">cera, flãmatilia ſunt, ſed magis cum <lb/>alijs quàm per ſe:</s>
  <s xml:id="echoid-s18874" xml:space="preserve">maximè uerò cum hiſce, quæ fumũ eiacu-<lb/>lantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18875" xml:space="preserve">Carbonatilia autem ſunt, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18876" xml:space="preserve">eiuſmodi, ter-<lb/>ræ plus, quàm fumi cõtinent. </s>
  <s xml:id="echoid-s18877" xml:space="preserve">Prætereà nonnulla cùm liqua-<lb/>bilia ſint, flammatilia nõ ſunt, ueluti æs:</s>
  <s xml:id="echoid-s18878" xml:space="preserve">nõnulla item flam-<lb/>matilia, non liquabilia, ceu lignũ:</s>
  <s xml:id="echoid-s18879" xml:space="preserve">alia, utraq;</s>
  <s xml:id="echoid-s18880" xml:space="preserve">, ut thus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18881" xml:space="preserve">Cuius <lb/>rei cauſa eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18882" xml:space="preserve">Nam ligna compactũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18883" xml:space="preserve">ubiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18884" xml:space="preserve">cõtinuũ ita ut <lb/>deuratur, humorem gerũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18885" xml:space="preserve">Aes, per ſingulas partes diſper-
<pb o="130" file="536" n="536" rhead="ARIST. METEOROL."/>
ſum, non continuũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18886" xml:space="preserve">pauciorcm quàm ut queat flãmam <lb/>producere. </s>
  <s xml:id="echoid-s18887" xml:space="preserve">Thus, partim hoc pacto, partim illo habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18888" xml:space="preserve">Pla-<lb/>nè exhalabiliũ flãmatilia ea ſunt, quæ idcirco colliqueſcere <lb/>nequeũt, quòd ad terrã magis ſpectent: </s>
  <s xml:id="echoid-s18889" xml:space="preserve">partem enim ari-<lb/>dam cum igni habent cõmunẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s18890" xml:space="preserve">hæc igitur pars arida, ſi ca-<lb/>lefiat, ignis oriri ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s18891" xml:space="preserve">Eam ob rem flamma, fpiritus, uel fu-<lb/>mus ardẽs existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18892" xml:space="preserve">Verùm lignorũ exhalatio, fumus dicitur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18893" xml:space="preserve">Ceræucrò, thuris, picis, cæterorumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18894" xml:space="preserve">id genus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18895" xml:space="preserve">quæ picẽ <lb/>cõtment, aut quippiã eiuſmodi, fuligo. </s>
  <s xml:id="echoid-s18896" xml:space="preserve">At olei, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18897" xml:space="preserve">eorũquæ <lb/>proximè ad olei naturã accedunt, quæq́ ſola ideo minimè <lb/>ardent, quòd aridi parũ habeant, per quod fit in ignem mi-<lb/>gratio, ſed cũ alio celerrimè (hoc enim eſt, ſiccũ pingue, aut <lb/>oleoſum) nidor. </s>
  <s xml:id="echoid-s18898" xml:space="preserve">Ergo è liquidis, quæ exhalare queunt, ad <lb/>bumidiatatẽ magis pertinent: </s>
  <s xml:id="echoid-s18899" xml:space="preserve">quæ uerò ardere, ad ſiccitatẽ.</s>
  <s xml:id="echoid-s18900" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div340" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-530-01" xlink:href="note-530-01a" xml:space="preserve">Hîc de reli, <lb/>quis paſsioni, <lb/>bus Ā<unsure/>riſto@de, <lb/><gap/>.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s18901" xml:space="preserve">De Homœomeris, ſiue ſimilaribus partibus.</s>
  <s xml:id="echoid-s18902" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div342" type="section" level="1" n="195">
<head xml:id="echoid-head228" xml:space="preserve">CAP. X.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s18903" xml:space="preserve">_HI_s autẽ affectionibus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18904" xml:space="preserve">differentijs ſimilaria cor-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-536-01a" xlink:href="note-536-01"/>
pora ſecundum tactũ, uti diximus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18905" xml:space="preserve">inſuper odo-<lb/>re, ſapore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18906" xml:space="preserve">calore, inter ſe diſtãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18907" xml:space="preserve">Similaria dico, ut metal <lb/>lica, aurũ inquam, æs, argentum, ſtannũ, ferrum, lapides, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18908" xml:space="preserve"><lb/>cætera id genus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18909" xml:space="preserve">quæ per ſecretionẽ ex hiſce fiunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s18910" xml:space="preserve">nec-<lb/>non quæ in animantibus inſunt, ut carnem, oſſa, neruos, cu-<lb/>tem, uiſcus, pilos, fibras, uenas, ex quibus tandem dißimilaria <lb/>conſtant, ceu facies, manus, pes, cæteraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s18911" xml:space="preserve">generis eiuſdem: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18912" xml:space="preserve">item quæ in plantis, ut lignum, corticem, frondes, radicem, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18913" xml:space="preserve">quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18914" xml:space="preserve">ſunt istiuſmodi. </s>
  <s xml:id="echoid-s18915" xml:space="preserve">Cùm aũt ſimilaria alia ratio-<lb/>ne, ac uia, quàm que dißimilium ſunt partiũ cõstitui ſoleãt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18916" xml:space="preserve">ex quibus ea fiant, ſint materies quidem aridũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18917" xml:space="preserve">humi <lb/>dum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18918" xml:space="preserve">próinde terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18919" xml:space="preserve">aqua (horũ enim utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18920" xml:space="preserve">utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18921" xml:space="preserve"><lb/>potentiam habet euidentißimã) agentia uerò calor, atque <lb/>frigus (hæc enim exillis ſimilaria corpora constituunt, cõ-
<pb o="131" file="537" n="537" rhead="LIBER IIII."/>
pinguntq́)ex ſimilaribus quæ terræ, quæ aquæ, quæ deniq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18922" xml:space="preserve">utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18923" xml:space="preserve">communes ſint ſpecies, ſumamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18924" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18925" xml:space="preserve">è concretis <lb/>corporibus, alia liquida ſunt, alia mollia, alia dura. </s>
  <s xml:id="echoid-s18926" xml:space="preserve">Horum <lb/>autem quæ mollia, aut dura concretionis ratione existant, <lb/>dictũ eſt prius. </s>
  <s xml:id="echoid-s18927" xml:space="preserve">Liquidorum igitur quæcunque euaporare <lb/>queunt, ad aquã ſpectãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18928" xml:space="preserve">Quæ nequeunt, uel ad terram, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18929" xml:space="preserve"><lb/>aquam cõmuniter ſpectant, ceu lac: </s>
  <s xml:id="echoid-s18930" xml:space="preserve">uel ad terrã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18931" xml:space="preserve">aërem, <lb/>uti mel:</s>
  <s xml:id="echoid-s18932" xml:space="preserve">uel ad aquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18933" xml:space="preserve">aerem, ut oleũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s18934" xml:space="preserve">Et quæ quidẽ fer-<lb/>uore caloris ſpiſſantur, cõmunia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18935" xml:space="preserve">At inter ea, quæ <lb/>liquida ſunt, de uino quiſpiã ambigat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18936" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18937" xml:space="preserve">euaporare <lb/>poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18938" xml:space="preserve">ſpiſſari aſſolet, ut quod recẽs eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18939" xml:space="preserve">Cauſa autẽ eſt, <lb/>quòd uini plures ſunt ſpecies, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18940" xml:space="preserve">aliud alio habet modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s18941" xml:space="preserve"><lb/>nam quod recẽs eſt, magis quàm quod uetus, terroſum exi-<lb/>ſtit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18942" xml:space="preserve">Quo fit etiam ut calore potißimum craſſeſcat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18943" xml:space="preserve">fri-<lb/>gore minus cogatur, quoniã caloris multum, ac terræ con-<lb/>tineat:</s>
  <s xml:id="echoid-s18944" xml:space="preserve">uelut Arcadicum, quod utribus inditum fumo adeò <lb/>aßiccari ſolet, ut cùm depromitur concreſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s18945" xml:space="preserve">Quòd ſi ui-<lb/>nũ omne fœcem habeat, pro fæcis copia utriuslibet uel ter-<lb/>ræ, uel aquæ existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18946" xml:space="preserve">Quæ autem frigore craſſeſcunt, terræ. </s>
  <s xml:id="echoid-s18947" xml:space="preserve"><lb/>Quæ uerò utroq;</s>
  <s xml:id="echoid-s18948" xml:space="preserve">, plurimum communia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18949" xml:space="preserve">ut oleũ, mel <lb/>prædulce uinum. </s>
  <s xml:id="echoid-s18950" xml:space="preserve">Sed ex hiſce, quæ conſiſtunt, quæ frigore <lb/>concreuere, aquæ:</s>
  <s xml:id="echoid-s18951" xml:space="preserve">ut glacies, nix, grando, pruina. </s>
  <s xml:id="echoid-s18952" xml:space="preserve">Quæ ca-<lb/>lore, terræ:</s>
  <s xml:id="echoid-s18953" xml:space="preserve">ut fictile, caſeus, nitrum, ſal. </s>
  <s xml:id="echoid-s18954" xml:space="preserve">Quæ utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18955" xml:space="preserve">(cu-<lb/>iuſmodi ſunt, quæ refrigeratione coagulata ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s18956" xml:space="preserve">hæc autem <lb/>ſunt, quæ priuatione utriuſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s18957" xml:space="preserve">, caloris inquã, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18958" xml:space="preserve">humoris, <lb/>unà cum calore abeuntis concreuere. </s>
  <s xml:id="echoid-s18959" xml:space="preserve">Nam ſal, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18960" xml:space="preserve">quæ ter-<lb/>ra ſyncera constãt, ſolius humoris: </s>
  <s xml:id="echoid-s18961" xml:space="preserve">glacies autem ſolius <lb/>caloris priuatione concreſcunt) ea profectò utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18962" xml:space="preserve">ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s18963" xml:space="preserve"><lb/>Quocirca ut utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18964" xml:space="preserve">ſortita ſunt, ita ab utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18965" xml:space="preserve">cogi aſſo-<lb/>lent. </s>
  <s xml:id="echoid-s18966" xml:space="preserve">Quorum igitur uniuerſus humor exudauit, ea omnia
<pb o="132" file="538" n="538" rhead="ARIST. METEOR OL."/>
tærrenæ ſortis existunt, ceu fictile, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18967" xml:space="preserve">ſuccinum: </s>
  <s xml:id="echoid-s18968" xml:space="preserve">etenim <lb/>ſuccinum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18969" xml:space="preserve">quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18970" xml:space="preserve">ſibi lachrymæ nomen uſurparunt, <lb/>uti myrrba, thus, gummi, refrigeratione fieri ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s18971" xml:space="preserve">Huius <lb/>autem generis ſuccinũ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18972" xml:space="preserve">uidetur eſſe, concreſcitq́: </s>
  <s xml:id="echoid-s18973" xml:space="preserve">nam <lb/>occluſa in co animalia cõſpiciuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s18974" xml:space="preserve">Fluminis autem rigore <lb/>calor ſuccini périnde egrediens ut decocti mellis cùm in <lb/>aquam fuerit demiſſum euaporare humorẽ facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18975" xml:space="preserve">Quinetiã <lb/>quædam illiquabilia ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18976" xml:space="preserve">immolliſicabilia, ueluti ſucci-<lb/>num, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18977" xml:space="preserve">lapides nõnulli, ceu pori, qui in ſpeluncis gigni ſo-<lb/>lent:</s>
  <s xml:id="echoid-s18978" xml:space="preserve">etenim hi non ſecus ortũ, ac illa ſubeunt, nec caloris fa-<lb/>cultate efficiuntur, ſed frigoris:</s>
  <s xml:id="echoid-s18979" xml:space="preserve">nã cùm calor dimanat, hu-<lb/>mor pariter cũ calore, qui à ſe diſcedit, egreditur: </s>
  <s xml:id="echoid-s18980" xml:space="preserve">alijs autẽ <lb/>in rebus, calor externus humorem diſcutit. </s>
  <s xml:id="echoid-s18981" xml:space="preserve">At quorum non <lb/>uniuerſus humor exudauit, ea terræ potius ſunt, ſed molle-<lb/>ſcere ualent: </s>
  <s xml:id="echoid-s18982" xml:space="preserve">ut ferrũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18983" xml:space="preserve">cornu. </s>
  <s xml:id="echoid-s18984" xml:space="preserve">Thus tamen &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18985" xml:space="preserve">eiuſmo-<lb/>di, périnde ut ligna euaporant. </s>
  <s xml:id="echoid-s18986" xml:space="preserve">Cùm igitur liquabilia poni <lb/>oporteat, quæ igni colliquãtur, aquoſiora ſunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s18987" xml:space="preserve">nõnulla etiã <lb/>cõmunia, ut cera. </s>
  <s xml:id="echoid-s18988" xml:space="preserve">Quæ aqua, terrea. </s>
  <s xml:id="echoid-s18989" xml:space="preserve">Quæ neutro, aut ter-<lb/>rea, aut ex utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18990" xml:space="preserve">cõflata. </s>
  <s xml:id="echoid-s18991" xml:space="preserve">Si igitur uel liꝗda, uel cõcreta ſint <lb/>omnia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18992" xml:space="preserve">quæ dictis affe ctibus obnoxia ſunt, de eorũ nu-<lb/>mero ſint, nec inter ea quippiã interueniat, dicta ſunt uni-<lb/>uerſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s18993" xml:space="preserve">quibus terræ´ ne, an aquæ, uel plurium quippiã com-<lb/>mune ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18994" xml:space="preserve">an igni, an frigore, an utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18995" xml:space="preserve">constiterit, diju-<lb/>dicemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s18996" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s18997" xml:space="preserve">aurum, argentum, æs, ſtannum, plumbũ, ni-<lb/>trum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s18998" xml:space="preserve">lapides multi nomine uacantes, aqueæ ſortis ſunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s18999" xml:space="preserve">quippe cum ea omnia feruore caloris deliqueſcere ſolita <lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19000" xml:space="preserve">nõnulla prætereà uini genera, urina, acetum, lixiuiũ, <lb/>ſerum, ſanies:</s>
  <s xml:id="echoid-s19001" xml:space="preserve">nam frigore cuncta gelãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19002" xml:space="preserve">At ferrum, cornu, <lb/>unguis, oſſa, nerui, pili, lignum, cortex, folia, potius terreæ <lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19003" xml:space="preserve">adbæc ſuccinum, myrrha, thus, omnia quæ lachrymæ
<pb o="133" file="539" n="539" rhead="LIBER IIII."/>
nomen nacta ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19004" xml:space="preserve">porus, id eſt tofus lapis, nec´non fru-<lb/>ctus, ut legumina frumentumq́:</s>
  <s xml:id="echoid-s19005" xml:space="preserve">nã ex hiſce, quæ talia ſunt, <lb/>tametſi quædam magis, quædam minus, omnia tamen ter-<lb/>rena existunt, eorum enim alia mollificabilia ſunt, alia ex-<lb/>halabilia, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19006" xml:space="preserve">frigore genita: </s>
  <s xml:id="echoid-s19007" xml:space="preserve">inſuper ſal, nitrum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19008" xml:space="preserve">eala-<lb/>pidum genera, quæ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19009" xml:space="preserve">rigore fiunt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19010" xml:space="preserve">eliquari queunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19011" xml:space="preserve">Sanguis uerò, ac genitura, ad terram, aquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19012" xml:space="preserve">aérem cõ-<lb/>muniter ſpectant. </s>
  <s xml:id="echoid-s19013" xml:space="preserve">Nam ſanguis, qui quaſdam ueluti fibras <lb/>habet, magis terrenus existit:</s>
  <s xml:id="echoid-s19014" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19015" xml:space="preserve">próinde ut refrigeratione <lb/>cogitur, ſic humore deliqueſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19016" xml:space="preserve">Qui uerò nullas habet, <lb/>aqueus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19017" xml:space="preserve">ideoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19018" xml:space="preserve">concreſcere neſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19019" xml:space="preserve">At genitura, quòd unà <lb/>cum tempore humor decedat, refrigeratione coagulatur.</s>
  <s xml:id="echoid-s19020" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div342" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-536-01" xlink:href="note-536-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rifto. de <lb/>homœomeris, <lb/>ſiue ſimilari, <lb/>bus partibus <lb/>determinat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s19021" xml:space="preserve">De temperamentis mixtorum, quæ frigida ſint, quæ calida <lb/>plerun{que}, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19022" xml:space="preserve">quo pacto.</s>
  <s xml:id="echoid-s19023" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div344" type="section" level="1" n="196">
<head xml:id="echoid-head229" xml:space="preserve">CAP. XI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19024" xml:space="preserve">_EX_ cõcretis autẽ, liquidis´ ue, quænam tepida, aut fri-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-539-01a" xlink:href="note-539-01"/>
gida ſint, ex hiſce, quæ iam diximus, perſequi decet. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19025" xml:space="preserve">Quæ igitur ad aquã pertinẽt, magna ex parte frigida ſunt, <lb/>niſi calorem externũ habeant, ceu lixiuium, urina, uinum. </s>
  <s xml:id="echoid-s19026" xml:space="preserve"><lb/>Quæ ad terrã, magna ex parte calida, ob uim teporis effe-<lb/>ctricem, ut calx, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19027" xml:space="preserve">cinis. </s>
  <s xml:id="echoid-s19028" xml:space="preserve">Porrò quædã, quantũ ad materiã <lb/>attinet, perquàm algida eſſe ſumamus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19029" xml:space="preserve">Nam cùm <lb/>ſiccum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19030" xml:space="preserve">humidũ ſint materia (paßiua enim ſunt) atque <lb/>horum corpora maximè terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19031" xml:space="preserve">aqua, hæc autem frigore <lb/>definita ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s19032" xml:space="preserve">palàm eſt quòd corpora omnia, quæ utriusli-<lb/>bet elementi abſolutè fuerint, frigida magis ſunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s19033" xml:space="preserve">niſi calorẽ <lb/>externũ habeant, ueluti aqua, quæ efferuet, aut que per ci-<lb/>nerem tranſmiſſa, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19034" xml:space="preserve">percolata fuit:</s>
  <s xml:id="echoid-s19035" xml:space="preserve">etenim ea à cinere te-<lb/>porem cõtraxit:</s>
  <s xml:id="echoid-s19036" xml:space="preserve">nã in omnibus quæ ignem ſenſere largius, <lb/>parcius' ue tepor ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19037" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19038" xml:space="preserve">in marcidis uermes <lb/>innaſci aſſolent:</s>
  <s xml:id="echoid-s19039" xml:space="preserve">nã in eis tepor quidã ineſt, quiſuũ cuiuſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s19040" xml:space="preserve">
<pb o="134" file="540" n="540" rhead="ARIST. METEOROL."/>
calorem diſperdat, abſumatq́. </s>
  <s xml:id="echoid-s19041" xml:space="preserve">Quæ autẽ cõmunia ſunt, <lb/>ea calorem poßident: </s>
  <s xml:id="echoid-s19042" xml:space="preserve">plurima ſiquidem ui caloris eiuſce, <lb/>qui cõcoctionẽ peregit, cõstitere:</s>
  <s xml:id="echoid-s19043" xml:space="preserve">quædã uerò ceu colliqua-<lb/>menta, nõ niſi putrefactio exiſtũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19044" xml:space="preserve">Vnde fit, ut cùm ſuã reti-<lb/>nent naturã, calida ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s19045" xml:space="preserve">ut ſangnis, genitale profluuiũ, me-<lb/>dulla, coagulũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19046" xml:space="preserve">reliquaid genus omnia:</s>
  <s xml:id="echoid-s19047" xml:space="preserve">càm autẽ corrũ-<lb/>puntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19048" xml:space="preserve">à natura ſuarecedũt, nõ amplius:</s>
  <s xml:id="echoid-s19049" xml:space="preserve">etenim mate-<lb/>ries, quæ terra eſt, aut aqua, remanet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19050" xml:space="preserve">Quocirca utrũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19051" xml:space="preserve">qui-<lb/>buſdam placet:</s>
  <s xml:id="echoid-s19052" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19053" xml:space="preserve">ea alij frigida eſſe, alij calida dicũt:</s>
  <s xml:id="echoid-s19054" xml:space="preserve">quo-<lb/>niam ea uideãt cùm in ſua natura ſunt, calida eſſe, cùm au-<lb/>tem ab ea receſſere, concreta. </s>
  <s xml:id="echoid-s19055" xml:space="preserve">Res igitur périnde omni-<lb/>no habet, ut definitũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19056" xml:space="preserve">Nãin quibus aquæ plurimũ ma-<lb/>teries eſt, ea frigida ſunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s19057" xml:space="preserve">ſiquidẽ aqua igni potißimum ad-<lb/>uerſatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19058" xml:space="preserve">In quibus uerò terræ aut aëris calidiuſcula, Cõtin-<lb/>git autem interdũ, ut eadem frigidißima, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19059" xml:space="preserve">calidißima <lb/>externo tepore fiant: </s>
  <s xml:id="echoid-s19060" xml:space="preserve">etenim quæ maximè concreuere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19061" xml:space="preserve"><lb/>oppoidò quàm ſolida, firmaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19062" xml:space="preserve">ſunt, eaut frigida maximè <lb/>euadunt, ſi ſuo priuentur calore, ita deurunt maximè, ſi <lb/>ignis opera concaluerint: </s>
  <s xml:id="echoid-s19063" xml:space="preserve">quomodo aqua, quàm fumus: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19064" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19065" xml:space="preserve">lapis, quàm aqua uehementius urit.</s>
  <s xml:id="echoid-s19066" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div344" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-539-01" xlink:href="note-539-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rifto, <lb/>Aquea plerũ{que} <lb/>effe frigida: vt <lb/>terrea calida <lb/>oftendit.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s19067" xml:space="preserve">Homœomera, vt caro, os, neruus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19068" xml:space="preserve">reliquorũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s19069" xml:space="preserve">quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19070" xml:space="preserve">ea clemẽ-<lb/>tis cõſtant. </s>
  <s xml:id="echoid-s19071" xml:space="preserve">Et quòd pofterior, quorũ gratia homœomera ſunt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19072" xml:space="preserve">ipſorum organa, notiora ipſis ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s19073" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div346" type="section" level="1" n="197">
<head xml:id="echoid-head230" xml:space="preserve">CAP XII</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19074" xml:space="preserve">_CV_'m autem de hiſce ſingulatim definitũ ſit, quid ca-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-540-01a" xlink:href="note-540-01"/>
ro, aut os, aut quodlibet cæterorũ, quæ ſimilium ſunt <lb/>partium, ediſſeramus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19075" xml:space="preserve">Nam ex quibus ſimilarium natura <lb/>conſtet, eorũ genera cuius quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19076" xml:space="preserve">generis ſit, ex ortu ipſo <lb/>colliqueſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19077" xml:space="preserve">Nam ex elemẽtis ſimilaria cõſtant, ex ſimila-<lb/>ribus autem ut materia, integra naturæ opera conficiuntur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19078" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19079" xml:space="preserve">omnia ſunt, ut è materia quidem, ex hiſce quæ dicta <lb/>ſunt:</s>
  <s xml:id="echoid-s19080" xml:space="preserve">ut autem ſecundum eſſentiã, ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s19081" xml:space="preserve">Hoc autẽ ſemper
<pb o="135" file="541" n="541" rhead="LIBER IIII."/>
magis apertũ in poſterioribus eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19082" xml:space="preserve">omnino hiſce, quæ ut <lb/>inſtrumenta ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19083" xml:space="preserve">alicuius gratia. </s>
  <s xml:id="echoid-s19084" xml:space="preserve">Nam quòd emortuus <lb/>homo equiuocè homo ſit, cõſtat magis. </s>
  <s xml:id="echoid-s19085" xml:space="preserve">Périnde ergo emor-<lb/>tui hominis manus æquiuocè manus dicitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19086" xml:space="preserve">ſi uellapi-<lb/>deæ tibiæ, tibiæ dicantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19087" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19088" xml:space="preserve">hæ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19089" xml:space="preserve">uelut inſtrumẽ-<lb/>ta quædã eſſe uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19090" xml:space="preserve">At eiuſmodi in carne, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19091" xml:space="preserve">oſſe minus <lb/>aper{ca} ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19092" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19093" xml:space="preserve">adhuc in igne &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19094" xml:space="preserve">aqua minus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19095" xml:space="preserve">Nã ubi ma-<lb/>teriæ plurimũ existit, ibi id gratia cuius quippiã factũ ſit, <lb/>minimè conſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s19096" xml:space="preserve">Périnde enim euenit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19097" xml:space="preserve">ſi extrema ſu-<lb/>mantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19098" xml:space="preserve">nam materies nihil aliud eſt, quàm materies: </s>
  <s xml:id="echoid-s19099" xml:space="preserve">eſſen-<lb/>tia, quàm ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s19100" xml:space="preserve">quæ inter hæc media ſunt, ut quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19101" xml:space="preserve">propè <lb/>eſt, quãdo et horũ quodlibet, alicuius gratia existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19102" xml:space="preserve">Quin <lb/>etiam non quouis modo habet aqua, aut ignis: </s>
  <s xml:id="echoid-s19103" xml:space="preserve">ſicuti nec ca-<lb/>ro, nec uiſcera: </s>
  <s xml:id="echoid-s19104" xml:space="preserve">adhuc autẽ magis, manus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19105" xml:space="preserve">facies. </s>
  <s xml:id="echoid-s19106" xml:space="preserve">Sed ſuo <lb/>munere, ac officio definita ſunt uniuerſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s19107" xml:space="preserve">nã quæ fuo fungi <lb/>munere queunt, ſingula uerè ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19108" xml:space="preserve">ut oculus ſi cernat: </s>
  <s xml:id="echoid-s19109" xml:space="preserve">quæ <lb/>uerò nequeunt, æquiuocè: </s>
  <s xml:id="echoid-s19110" xml:space="preserve">ut emortuus, lapideusue oculus: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19111" xml:space="preserve">non enim ſerra lignea, præterquàm ſerræ imago, ac effigies <lb/>existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19112" xml:space="preserve">Sic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19113" xml:space="preserve">caro, uerùm eius officium minus quàm lin-<lb/>guæ, dilucidum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19114" xml:space="preserve">Sic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19115" xml:space="preserve">ignis: </s>
  <s xml:id="echoid-s19116" xml:space="preserve">ſed adhuc forſitan minus <lb/>eius, quàm carnis officium naturaliter innoteſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19117" xml:space="preserve">Sic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19118" xml:space="preserve"><lb/>plantarum partes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19119" xml:space="preserve">inanima, ut æs, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19120" xml:space="preserve">argentum. </s>
  <s xml:id="echoid-s19121" xml:space="preserve">Cun-<lb/>cta nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19122" xml:space="preserve">facultate quadam aut agendi, aut patiendi ſunt, <lb/>uti caro, ac neruus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19123" xml:space="preserve">ſed rationes eorum nequaquam ad un-<lb/>guem per ſpectæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19124" xml:space="preserve">Quare quãdo ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19125" xml:space="preserve">quando nõ <lb/>ſint, non eſt facile diſcernere: </s>
  <s xml:id="echoid-s19126" xml:space="preserve">niſi admodum deprauata ſint, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19127" xml:space="preserve">figura ſola reliqua ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19128" xml:space="preserve">Cuiuſmodi ſunt uetuſta illa <lb/>cadauera, quæ in capſulis adſeruata in cinerem ſubitò uer-<lb/>tuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19129" xml:space="preserve">necnõ fructus admodum inueterati, qui figura tan-<lb/>tummodo, non etiam ſenſu fructus eſſe uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19130" xml:space="preserve">item quæ
<pb o="136" file="542" n="542" rhead="ARIST. METEO. LIB. IIII."/>
lacte coacto cõſtant, Tales igitur partes calore ac frigore, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19131" xml:space="preserve">eorum motionibus fieri contingit, cùm caloris ui, atque <lb/>frigoris cogantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19132" xml:space="preserve">eas autem intelligo, quæ ſimilares ſunt, ut <lb/>carnẽ oſſa, pilos, neruos, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19133" xml:space="preserve">quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19134" xml:space="preserve">ſunt eiuſmodi: </s>
  <s xml:id="echoid-s19135" xml:space="preserve">omnes <lb/>enim differentijs hiſce, quas prius diximus, tenſione ſcilicet, <lb/>tractione, cõminutione, duritia, mollitie, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19136" xml:space="preserve">cæteris id genus <lb/>diſtant. </s>
  <s xml:id="echoid-s19137" xml:space="preserve">Tales inquam partes calore, frigore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19138" xml:space="preserve">miſtis <lb/>motibus fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19139" xml:space="preserve">At dißimilares, quale eſt caput, aut manus, <lb/>aut pes: </s>
  <s xml:id="echoid-s19140" xml:space="preserve">ex illis constitutæ nemini uidebuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19141" xml:space="preserve">ſed ſicuti fri-<lb/>goris, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19142" xml:space="preserve">caloris motio ut æs, argentumue fiat, cauſa eſt, <lb/>ut uerò ſerra, aut phiala, aut arca, non item: </s>
  <s xml:id="echoid-s19143" xml:space="preserve">ſed hic ars, illic <lb/>antem natura, aut alia quædã cauſa eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19144" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19145" xml:space="preserve">ut illæ fiãt, in <lb/>cauſa aſſe putabitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19146" xml:space="preserve">Cùm igitur iam ſit ostenſum cuius <lb/>ſimilarium quodque generis ſit, de unoquoque quid ſit, uer-<lb/>bi cauſa, quid ſanguis, aut caro, aut genitale ſemen, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19147" xml:space="preserve">alio-<lb/>rum quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19148" xml:space="preserve">ſumamus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19149" xml:space="preserve">Tunc enim cur quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19150" xml:space="preserve">ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19151" xml:space="preserve"><lb/>quid ſit ſcimus, cùm materiam, aut rationem, ſed maxi-<lb/>mè cùm utranque, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19152" xml:space="preserve">unde ſit motionis exordiũ, <lb/>cognoſcimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19153" xml:space="preserve">Quibus elucidatis, pari <lb/>modo de dißimilaribus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19154" xml:space="preserve">denique <lb/>hiſce quæ ex eis conſtant, ut <lb/>homine, planta, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19155" xml:space="preserve">cæ-<lb/>teris id genus, con-<lb/>ternplandum <lb/>uidetur.</s>
  <s xml:id="echoid-s19156" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div346" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-540-01" xlink:href="note-540-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rifto. Ih o <lb/>moœomera ex <lb/>elementis con-<lb/>ftare oftendit.</note>
</div>
</div>
<div xml:id="echoid-div348" type="section" level="1" n="198">
<head xml:id="echoid-head231" xml:space="preserve">FINIS LIB. IIII. METEO. <lb/>ROLOGICORVM.</head>
<pb file="543" n="543"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div349" type="section" level="1" n="199">
<head xml:id="echoid-head232" xml:space="preserve">ARISTO <lb/>TELIS <lb/>DE</head>
<head xml:id="echoid-head233" style="it" xml:space="preserve">ANIMA <lb/>LIBRI <lb/>TRES. <lb/>*</head>
<head xml:id="echoid-head234" style="it" xml:space="preserve">Ioanne A rgyropylo ByZantio <lb/>interprete.</head>
  <figure>
    <image file="543-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/731P9Q9Y/figures/543-01"/>
  </figure>
</div>
<div xml:id="echoid-div350" type="section" level="1" n="200">
<head xml:id="echoid-head235" xml:space="preserve">LVGDVNI, <lb/>_Apud T heobaldum Paganum._ <lb/>M. D. XLVII.</head>
<pb file="544" n="544"/>
<pb o="3" file="545" n="545"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div351" type="section" level="1" n="201">
<head xml:id="echoid-head236" xml:space="preserve">ARISTOTE <lb/>LIS STAGIRITAE</head>
<head xml:id="echoid-head237" style="it" xml:space="preserve">DE ANIMA LI-<lb/>_BER PRIMV S._</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s19157" xml:space="preserve">De dignitate ſcientiæ, de Anima, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19158" xml:space="preserve">de difficultate eiu s.</s>
  <s xml:id="echoid-s19159" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div352" type="section" level="1" n="202">
<head xml:id="echoid-head238" xml:space="preserve">CAPVT I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19160" xml:space="preserve">_C V M_ omnem ſcientiam, rem eſſe <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-545-01a" xlink:href="note-545-01"/>
bonã arbitremur, ac honorabilem, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19161" xml:space="preserve">aliã alia magis ex eo talem eſſe <lb/>putemus, quia uel exactior eſt, uel <lb/>rerum eſt earũ, quæ magis præſta-<lb/>biles, magisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19162" xml:space="preserve">ſunt admir abiles, <lb/>ſcientiam animæ nimirum ob hæc <lb/>utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19163" xml:space="preserve">nõ iniuria ponendã in primis eſſe cenſemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19164" xml:space="preserve">Videtur <lb/>autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19165" xml:space="preserve">ad ueritatẽ omnẽ, ipſius animæ cognitio uehemẽter <lb/>cõferre, et maximè ad ipſius naturæ ſciẽtiã: </s>
  <s xml:id="echoid-s19166" xml:space="preserve">eſt enim anima, <lb/>quaſi principiũ omniũ animaliũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s19167" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19168" xml:space="preserve">perſpicere, cogno <lb/>ſcereq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19169" xml:space="preserve">naturã eius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19170" xml:space="preserve">ſubstantiã qnærimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19171" xml:space="preserve">déinde ea: </s>
  <s xml:id="echoid-s19172" xml:space="preserve">quæ <lb/>circaipſam accidũt, quorũ quædã affe ctus ipſius eſſe pro-<lb/>prij, quædã animalibus etiã per ipſam ineſſe, cõpetereq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19173" xml:space="preserve">ui-<lb/>dentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19174" xml:space="preserve">Verùm enim omni ex parte, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19175" xml:space="preserve">omnino difficil-<lb/>limum eſt, fidẽ aliquã de ipſa tandẽ accipere. </s>
  <s xml:id="echoid-s19176" xml:space="preserve">Nã cùm hæc <lb/>quæstio cõmunis ſit etiã cũ alijs rebus cõpluribus, de ſub-<lb/>ſtantia dico, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19177" xml:space="preserve">quid eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19178" xml:space="preserve">unus cuipiã fortaſſe modus, una uia <lb/>quædã eſſe uidetur, qua cognoſcere ꝗdnã ſit unaquæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19179" xml:space="preserve">poſ <lb/>ſumus rerũ, quarũ ſubstantiã percipere uolumus, périnde
<pb o="4" file="546" n="546" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19180" xml:space="preserve">modus unus eſt biſce, quo proprij rerũ demonſtrantur <lb/>affectus, Quapropter quærendum eſt, quæ nam ſit illa uia, <lb/>quis ille modus unus, quo rerum ſubſtantiæ percipi poſ-<lb/>ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s19181" xml:space="preserve">Quòd ſi non unus quidem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19182" xml:space="preserve">communis ſit ille mo-<lb/>dus, longè difficilior ipſa pertract atio fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19183" xml:space="preserve">oportebit enim <lb/>de unaquaque rerum accipere, quis ad unamquamq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19184" xml:space="preserve">modus <lb/>accõmodabitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19185" xml:space="preserve">Si uerò pateat illum demonſtrationem, uel <lb/>diuiſionem, uel etiã quẽdam alium modum eſſe, complures <lb/>inſuper difficultates, erroresqúe emergunt in ijs exquiren-<lb/>dis, è quibus uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19186" xml:space="preserve">conficienda eſt defintio: </s>
  <s xml:id="echoid-s19187" xml:space="preserve">aliarum <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19188" xml:space="preserve">rerum alia principia ſunt, ut numerorum, ſuperfi-<lb/>cierumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s19189" xml:space="preserve">. Primùm autem fortaße neceſſarium eſt diuide-<lb/>re, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19190" xml:space="preserve">accipere in quonam generum collocetur, quidq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19191" xml:space="preserve">ſit <lb/>anima: </s>
  <s xml:id="echoid-s19192" xml:space="preserve">utrum ſit ſubstantia, an in qualitate, uelin quanti-<lb/>tate, uel in alio quodam prædicamentorum genere colloce-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19193" xml:space="preserve">Déinde peruestigandum eſt, utrum eorum ſub@at ra-<lb/>tionem, quæ potentia ſunt, an potius quidam ſit actus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19194" xml:space="preserve">non <lb/>enim parum intereſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19195" xml:space="preserve">Conſiderandum eſt præ-<lb/>terea, ſi partibilis ſit necne: </s>
  <s xml:id="echoid-s19196" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19197" xml:space="preserve">utrũ eiuſdem ſit anima ſpe-<lb/>ciei omnis, necne. </s>
  <s xml:id="echoid-s19198" xml:space="preserve">Et ſinon ſit eiuſdem ſpeciei, utrum ſpecie <lb/>tantùm, an etiã genere differat: </s>
  <s xml:id="echoid-s19199" xml:space="preserve">nunc enim ij, qui dicũt, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19200" xml:space="preserve">quærunt de anima: </s>
  <s xml:id="echoid-s19201" xml:space="preserve">de humana tantum quærere, perſcruta-<lb/>riq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19202" xml:space="preserve">uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19203" xml:space="preserve">At cauendum eſt ne nos prætereat, utrum <lb/>una ſit eius ratio ut animalis, an uniuſcuiuſque ſit alia ra-<lb/>tio, ut equi, canis, bominis, Dei. </s>
  <s xml:id="echoid-s19204" xml:space="preserve">Animal autem uniuerſale, <lb/>aut nibil eſt, aut poſterius eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19205" xml:space="preserve">quicquid itidẽ aliud com-<lb/>muniter prædicatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19206" xml:space="preserve">Præterea ſinon plures ſint animæ, <lb/>ſed partes: </s>
  <s xml:id="echoid-s19207" xml:space="preserve">utrum animam totum, an partes quærere prius <lb/>oporteat. </s>
  <s xml:id="echoid-s19208" xml:space="preserve">Difficile autem eſt id quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19209" xml:space="preserve">determinare, quæ-<lb/>nam inquam partes à quibus diuerſæ ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s19210" xml:space="preserve">Et utrum
<pb o="5" file="547" n="547" rhead="LIBER I."/>
ipſas partes, an ipſarum partium operationes prius quære-<lb/>re, perſcrutariq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19211" xml:space="preserve">oporteat: </s>
  <s xml:id="echoid-s19212" xml:space="preserve">ceu intelligere an intellectiuum? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19213" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19214" xml:space="preserve">ſentire an ſenſitiuum? </s>
  <s xml:id="echoid-s19215" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19216" xml:space="preserve">eodẽ modo de cæteris. </s>
  <s xml:id="echoid-s19217" xml:space="preserve">Quòd <lb/>ſi operationes ſint exquirẽdæ prius, rurſus profectò quiſ-<lb/>piam dubitabit, ſi oppoſita prius ſint inquirenda, ut ſenſi-<lb/>bile prius quàm ſenſitiuum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19218" xml:space="preserve">intelligibile quàm intelle-<lb/>ctiuum. </s>
  <s xml:id="echoid-s19219" xml:space="preserve">Non ſolùm autem ipſius quid eſt co gnitio, con-<lb/>ferre uidetur ad perſpiciendas eorum cauſas, acciden-<lb/>tium, quæ per ſe ſubstantijs inſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19220" xml:space="preserve">ut in Mathematicis cõ-<lb/>fert quid eſt rectum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19221" xml:space="preserve">quid curuum, uel quid linea, quid <lb/>ſuperficies ad cognoſcendum quot rectis anguli trianguli <lb/>ſunt æquales. </s>
  <s xml:id="echoid-s19222" xml:space="preserve">Nam ipſum quid eſt, omnis eſt principium de-<lb/>monstrationis, ſed econuerſo etiam accidentia magnã affe-<lb/>runt opem ad illud percipiendum. </s>
  <s xml:id="echoid-s19223" xml:space="preserve">Nam cùm per imagina-<lb/>tionem de accidentibus, aut omnibus, aut pluribus reddere <lb/>poßumus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19224" xml:space="preserve">tum aliquid etiam de ſubſtantia dicere poteri-<lb/>mus optimè. </s>
  <s xml:id="echoid-s19225" xml:space="preserve">Quare patet eas omneis definitiones diße-<lb/>rendi modo, uaneq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19226" xml:space="preserve">dictas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19227" xml:space="preserve">aßignatas eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s19228" xml:space="preserve">quibus non fit <lb/>ut accidentia percipiantur, aut de ipſis coniectura facilis <lb/>babeatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19229" xml:space="preserve">Eſt etiam de àffe ctibus animæ dubitatio, utrũ <lb/>omnes communes ſint cum eo quod babet aimã, an ſit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19230" xml:space="preserve"><lb/>ipſius animæ pprius aliquis? </s>
  <s xml:id="echoid-s19231" xml:space="preserve">boc enim ipſum accipere qui-<lb/>dem neceſſarium eſt, non tamen accipi facile poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19232" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19233" xml:space="preserve"><lb/>plurimi ſunt, quorum ſine corpore nullum aut agere, aut <lb/>pati uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19234" xml:space="preserve">ut iraſci, cõfidere, cupere, omnino ſentire. </s>
  <s xml:id="echoid-s19235" xml:space="preserve">Ma <lb/>ximè autem ipſum intelligere, proprio ſimile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19236" xml:space="preserve">Quòd ſi <lb/>boc etiam imaginatio ſit quædam, aut ſine imaginatione <lb/>non ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19237" xml:space="preserve">nec istud eſſe ſine corpore poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19238" xml:space="preserve">Si igitur ope-<lb/>rationem animæ, uel affe ctuum aliquis proprius ſit ipſius, <lb/>ficri poteſt ut ipſa anima ſeparetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19239" xml:space="preserve">Sin uerò nullus ſit
<pb o="6" file="548" n="548" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
eius proprius, non ſeparabilis eſt, ſed eſt de ipſa périnde <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19240" xml:space="preserve">de recto, cui multa quidem ut rectum eſt, competunt, <lb/>ueluti puncto pilam æneam tangere, non tamen ipſum un-<lb/>quam ſeparatũ tanget: </s>
  <s xml:id="echoid-s19241" xml:space="preserve">eſt enim inſeparabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s19242" xml:space="preserve">quippe cùm <lb/>ſemper aliquo cum corpore ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19243" xml:space="preserve">Videntur autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19244" xml:space="preserve">o-<lb/>mnes affectus animæ cum corpore eſſe, ira, manſuetudo, <lb/>timor, miſericordia, confidentia gaudium, odium denique, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19245" xml:space="preserve">amor: </s>
  <s xml:id="echoid-s19246" xml:space="preserve">nam unà cum bis ipſum corpus aliquid patitur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19247" xml:space="preserve">Quod quidem ita eſſe ex eo patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s19248" xml:space="preserve">interdum enim non ira-<lb/>ſcuntur, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19249" xml:space="preserve">timent, etiam ſi ſe uebementes ipſis, manife-<lb/>ſtæB4; </s>
  <s xml:id="echoid-s19250" xml:space="preserve">ue cauſæ offerant: </s>
  <s xml:id="echoid-s19251" xml:space="preserve">interdum à paruis quibuſdam mouẽ-<lb/>tur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19252" xml:space="preserve">exiguis, ſi feruet, concitaturq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19253" xml:space="preserve">corpus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19254" xml:space="preserve">périn-<lb/>de ſe babet atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19255" xml:space="preserve">cùm afficitur ira. </s>
  <s xml:id="echoid-s19256" xml:space="preserve">Hoc magis ex eo patet, <lb/>quia nonnulli nulla re penitus accidente, quæ quidem poſ-<lb/>ſit terrere, nulloq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19257" xml:space="preserve">imminente periculo, ut ij qui metuunt, <lb/>perturbantur, ac afficiuntur timore. </s>
  <s xml:id="echoid-s19258" xml:space="preserve">Quæ ſi ita ſint, pa-<lb/>tet affectus, rationes eſſe materiales: </s>
  <s xml:id="echoid-s19259" xml:space="preserve">quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19260" xml:space="preserve">definitiones <lb/>ipſorum ſunt tales. </s>
  <s xml:id="echoid-s19261" xml:space="preserve">Iraſcinãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19262" xml:space="preserve">motus quidam talis eſt cor-<lb/>poris aut partis, aut potentiæ, ab boc buius gratia, Iccir-<lb/>co naturalis eſt de anima, uel omni, uel tali conſiderare.</s>
  <s xml:id="echoid-s19263" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div352" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-545-01" xlink:href="note-545-01a" xml:space="preserve">Hîc ait Ā<unsure/>riſto. <lb/>ſcientiã de ani, <lb/>ma omniũ eſſe <lb/>difficilimã, &amp; <lb/>præſiãtiſsimã.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19264" xml:space="preserve">Diuerſo autem modo Naturalis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19265" xml:space="preserve">Dißerendi artifex, <lb/>unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19266" xml:space="preserve">ipſorum definiet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19267" xml:space="preserve">Nam alter iram appetitio-<lb/>nem eſſe dicet doloris uicißim aduerſario inferendi, aut <lb/>aliquid tale: </s>
  <s xml:id="echoid-s19268" xml:space="preserve">alter ſanguinis, aut caloris eius, qui circa cor <lb/>eſt, feruorem, ebullitioneḿ ue: </s>
  <s xml:id="echoid-s19269" xml:space="preserve">atque alter materiem, alter <lb/>formam boc pacto reddit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19270" xml:space="preserve">rationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s19271" xml:space="preserve">Hæc enim eſt ratio <lb/>rei, quam neceſſe eſt ſi fuerit, in tali materia eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s19272" xml:space="preserve">ſic enim <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19273" xml:space="preserve">domus aßignari definitio ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19274" xml:space="preserve">Nam quidã talem eius <lb/>rationem aßignat, eſſe dicens tegmentum, quod quidam <lb/>probibere propulſareq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19275" xml:space="preserve">poteſt incommoditates eas, quæ
<pb o="7" file="549" n="549" rhead="LIBER I."/>
tum à uẽtis, tum ab imbribus, tum etiam ab æſtu fieri, eue-<lb/>nireq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19276" xml:space="preserve">ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s19277" xml:space="preserve">Quidam dicit lapides eſſe, lateres, atque li-<lb/>gna. </s>
  <s xml:id="echoid-s19278" xml:space="preserve">At alius formam in biſce ponit, borum dicẽdo gratia. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19279" xml:space="preserve">Quis igitur istorum eſt Naturalis ? </s>
  <s xml:id="echoid-s19280" xml:space="preserve">is'ne qui materiã aßi-<lb/>gnat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19281" xml:space="preserve">rationem ignorat, an is qui ſolam rationẽ reddit, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19282" xml:space="preserve">materiam ipſam omittit? </s>
  <s xml:id="echoid-s19283" xml:space="preserve">an is potius quiutranq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19284" xml:space="preserve">com-<lb/>plectitur? </s>
  <s xml:id="echoid-s19285" xml:space="preserve">At illorum uterq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19286" xml:space="preserve">quis eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s19287" xml:space="preserve">Etenim constat <lb/>neminem eſſe, qui circa materiæ uerſetur affectus non ſe-<lb/>parabiles, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19288" xml:space="preserve">ut non ſeparabiles ſunt, præter ipſum Phi-<lb/>loſophum naturalẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s19289" xml:space="preserve">Etenim Naturalis circa omnia ea uer-<lb/>ſatur, quæ talis corporis, talisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19290" xml:space="preserve">materiei ſunt operationes, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19291" xml:space="preserve">affectus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19292" xml:space="preserve">circa autem ea, quæ talia non ſunt, nõ Natu-<lb/>ralis, ſed alius ſolet uerſari. </s>
  <s xml:id="echoid-s19293" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19294" xml:space="preserve">de nonnullis quidẽ conſi-<lb/>derat ſi fortè fuerit artifex, faber inquam, uel medicus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19295" xml:space="preserve">De <lb/>bis autem quæ ſeparabilia quidem non ſunt, attamen non <lb/>ut affectus corporis talis, ſed abstractione ſumuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19296" xml:space="preserve">Ma-<lb/>thematicus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19297" xml:space="preserve">At ea, quæ ſunt ſeparata, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19298" xml:space="preserve">ut talia ſunt, ipſe <lb/>prius Philoſopbus contemplatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19299" xml:space="preserve">Sed eò redeundum eſt, <lb/>unde noſtra defluxit oratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s19300" xml:space="preserve">Dicebamus autẽ affectus ani-<lb/>mæ eſſe inſeparabiles ab animalium naturali materia, ut <lb/>tales ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19301" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19302" xml:space="preserve">non ut ſeparatur linea, ſuperficiesq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s19303" xml:space="preserve">, ſic irã, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19304" xml:space="preserve">metum à ſubiecta ſibi materia ſeparari.</s>
  <s xml:id="echoid-s19305" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s19306" xml:space="preserve">Antiquorum de Anima opiniones.</s>
  <s xml:id="echoid-s19307" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div354" type="section" level="1" n="203">
<head xml:id="echoid-head239" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19308" xml:space="preserve">_VE_rumenimuerò neceße eſt conſiderantes de anima, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-549-01a" xlink:href="note-549-01"/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19309" xml:space="preserve">de his dubitantes, ac ambigentes quæ nos opor-<lb/>tet procedẽtes inuenire, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19310" xml:space="preserve">percipere, in medium eorum <lb/>antiquorum affe<unsure/>ramus opiniones, qui de anima tractarũt <lb/>aliquid, atque dixerunt, ut ea quidem accipiamus quæ <lb/>bene ſunt dicta: </s>
  <s xml:id="echoid-s19311" xml:space="preserve">ab bis autem caueamus, quæ non bene, <lb/>recteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19312" xml:space="preserve">dicta fuere. </s>
  <s xml:id="echoid-s19313" xml:space="preserve">Initiũ autẽ inquiſitionis boc erit pro-
<pb o="8" file="550" n="550" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
fectò congruum, ſi prius poſuerimus ea, quæ maximè ui-<lb/>dentur animæ competere ſuapte natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s19314" xml:space="preserve">Animatum itaque <lb/>duobus bis ab inanimato maximè differre uidetur, motu, <lb/>ac ſenſu. </s>
  <s xml:id="echoid-s19315" xml:space="preserve">A maioribus etiam noſtris bæc duo ferè de animæ<unsure/> <lb/>accepimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19316" xml:space="preserve">Inquiunt enim nõnulli animam id eſſe, quod <lb/>maximè, primoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19317" xml:space="preserve">mouet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19318" xml:space="preserve">existimantes fieri non poſſe, <lb/>ut id aliud quicquam moueat, quod non moueatur, animam <lb/>unũ quid eorũ eſſe putarunt, quæ motu cientur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19319" xml:space="preserve">Quocirca <lb/>Democritus ignẽ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19320" xml:space="preserve">calorem ipſam cenſuit eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s19321" xml:space="preserve">nam cùm <lb/>ſint infinitæ figuræ, ac indiuidua corpora, rotunda dicit <lb/>ignem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19322" xml:space="preserve">animam eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s19323" xml:space="preserve">Hæc indiuidua corpora, ſimilia cor <lb/>puſculis ijs eſſe, quæ in aere ferri uidentur, in ipſis inquam <lb/>radijs, qui per fenestram ingrediuntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19324" xml:space="preserve">rerum elementæ <lb/>generandarũ, ſeminaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19325" xml:space="preserve">totius eſſe naturæ dixit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19326" xml:space="preserve">Eadem <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19327" xml:space="preserve">Leucippus ille cenſebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s19328" xml:space="preserve">Horum igitur corporum ea, <lb/>quæ ſunt rotunda, ignem, ac animã aßerunt eſſe, propterea <lb/>quòd maximè omnium figuræ tales totum corpus ingredi, <lb/>penetrareq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19329" xml:space="preserve">poßunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19330" xml:space="preserve">cætera mouere, cum moueantur <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19331" xml:space="preserve">ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s19332" xml:space="preserve">arbitrantur enim animam id eſſe, quod motũ ani-<lb/>malibus præbet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19333" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19334" xml:space="preserve">reſpirationem, uiuen-<lb/>di rationem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19335" xml:space="preserve">cauſam eſſe putant: </s>
  <s xml:id="echoid-s19336" xml:space="preserve">nam eo quod continet <lb/>contrabente corpora, comprimenté ue, ac extrudente fi-<lb/>guras eas, quæ præbent animalibus motum, quia nec ipſæ <lb/>unquam quieſcunt, ſuccurſum, auxiliumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19337" xml:space="preserve">reſpiratione <lb/>fieri dicunt, ingredientibus alijs figuris ſimilibus, quæ qui-<lb/>dem egredi probibent ipſas, quæ animalibus inſunt, id re-<lb/>pellendo quod contrabit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19338" xml:space="preserve">premit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19339" xml:space="preserve">eouſque uiuere <lb/>animalia, quouſque id facere poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19340" xml:space="preserve">Videtur autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19341" xml:space="preserve"><lb/>id, quod à nonnullis Pytbagoricis dicitur, eandem babere <lb/>ſententiam. </s>
  <s xml:id="echoid-s19342" xml:space="preserve">Quidam enim ipſorum ea corpuſcula, quæ
<pb o="9" file="551" n="551" rhead="LIBER I."/>
agitantur in aëre: </s>
  <s xml:id="echoid-s19343" xml:space="preserve">quidam id, quod illa mouet, ac agitat, <lb/>animam eſſe dixerunt, propterea quòd continuè moueri <lb/>uidentur, etiam ſi nullus uẽtus penitus afflet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19344" xml:space="preserve">_E_odem fe-<lb/>runtur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19345" xml:space="preserve">ij, qui dicunt animam id eſſe, quod ſeipſum agi-<lb/>tat motu: </s>
  <s xml:id="echoid-s19346" xml:space="preserve">etenim omnes ij motum uidentur putaſſe maxi-<lb/>mè proprium eſſe animæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19347" xml:space="preserve">alia quidem uniuerſa per ani-<lb/>mam, hanc autem à ſeipſa moueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s19348" xml:space="preserve">quia nihil uidebant mo-<lb/>uere, quod non moueatur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19349" xml:space="preserve">ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s19350" xml:space="preserve">_S_imiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19351" xml:space="preserve">_A_na-<lb/>xagoras id, quod mouet, animam eſſe dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19352" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19353" xml:space="preserve">ſi quis alius <lb/>cenſuit uniuerſum, mentem mouiſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s19354" xml:space="preserve">non tamen périnde pe-<lb/>nitus atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19355" xml:space="preserve">_D_emocritus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19356" xml:space="preserve">Is enim animam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19357" xml:space="preserve">intellectum <lb/>ſimpliciter idem eſſe putauit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19358" xml:space="preserve">etenim id quod uidetur, uerũ <lb/>eſſe dicebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s19359" xml:space="preserve">_Q_uocirca rectè dixiſſe inquit _H_omerum, <lb/>_H_ectora iacere alia ſapientem. </s>
  <s xml:id="echoid-s19360" xml:space="preserve">_N_on igitur ut potentia <lb/>quadam circa ueritatem, utitur mẽte, ac intellectu: </s>
  <s xml:id="echoid-s19361" xml:space="preserve">ſed idem <lb/>eſſe animam dicit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19362" xml:space="preserve">intellectum. </s>
  <s xml:id="echoid-s19363" xml:space="preserve">_A_naxagoras autem mi-<lb/>nus de ipſis explanat: </s>
  <s xml:id="echoid-s19364" xml:space="preserve">multis enim in locis, boni, rectiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19365" xml:space="preserve">mẽ-<lb/>tem cauſam eſſe dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19366" xml:space="preserve">alibi autem animam, ipſam mentem <lb/>eſſe aſſerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19367" xml:space="preserve">nã animalibus uniuerſis, tam paruis, quàm ma-<lb/>gnis, tam præstabilibus, quàm minus etiam præstabilibus <lb/>mentem ineſſe dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19368" xml:space="preserve">_A_t ea mens tamen, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19369" xml:space="preserve">intellectus, cui <lb/>prudentia tribuitur, nõ uniuerſis ſimiliter animalibus, quin-<lb/>etiam neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19370" xml:space="preserve">cũctis hominibus ineſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19371" xml:space="preserve">_O_mnes igi-<lb/>tur ij, qui ad animantis reſpexere motum, maximè motiuũ, <lb/>animam eſſe putarunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19372" xml:space="preserve">_A_t qui cognitionem animaduer-<lb/>terũt ipſius, ac ſenſum quibus res cognoſcit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19373" xml:space="preserve">ſentit, ij di-<lb/>cunt animam ipſam, principiarerum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s19374" xml:space="preserve">_A_t qui plura <lb/>principia faciunt, hæc ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s19375" xml:space="preserve">qui uerò unum, idipſum animã <lb/>eſſe cenſent. </s>
  <s xml:id="echoid-s19376" xml:space="preserve">Empedocles enim ex elementis quidẽ uniuerſis <lb/>ipſam constare cenſet, tamen &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19377" xml:space="preserve">unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19378" xml:space="preserve">istorum ani-
<pb o="10" file="552" n="552" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
mam eſſe putat. </s>
  <s xml:id="echoid-s19379" xml:space="preserve">_D_icit enim, _T_erram nam terra, lympha <lb/>cognoſcimus undã, Aetheraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19380" xml:space="preserve">æthere, ſanè ignis dignoſci-<lb/>tur igne: </s>
  <s xml:id="echoid-s19381" xml:space="preserve">_S_ic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19382" xml:space="preserve">amore amor, ac tristi diſcordia lite. </s>
  <s xml:id="echoid-s19383" xml:space="preserve">Eo-<lb/>dem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19384" xml:space="preserve">_P_lato modo, animam in _T_imæo ex elementis con-<lb/>ſtare cenſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s19385" xml:space="preserve">ſimili nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s19386" xml:space="preserve">, eius quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19387" xml:space="preserve">ſententia, cognoſcitur <lb/>ſimile: </s>
  <s xml:id="echoid-s19388" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19389" xml:space="preserve">res ipſæ ex principijs ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19390" xml:space="preserve">_S_imiliter determi-<lb/>natum eſt ab eodẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19391" xml:space="preserve">in hiſce, quæ de _P_hiloſophia dicun-<lb/>tur, animal quidẽ ipſum ex ipſius unius idea, forma'ue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19392" xml:space="preserve"><lb/>ex longitudine prima, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19393" xml:space="preserve">latitudine, profunditate'ue cõſta-<lb/>re: </s>
  <s xml:id="echoid-s19394" xml:space="preserve">cætera uerò ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s19395" xml:space="preserve">Inſuper &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19396" xml:space="preserve">alio pacto, intel-<lb/>lectũ quidẽ, eſſe unũ ipſum, ipſa uerò duo, ſcientiã: </s>
  <s xml:id="echoid-s19397" xml:space="preserve">eſt enim <lb/>ipſa tantum ad unũ proceßio. </s>
  <s xml:id="echoid-s19398" xml:space="preserve">Superficiei præterea nume-<lb/>rum, opinionem, ſolidi, ſenſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s19399" xml:space="preserve">nam numeri quidem formæ <lb/>ipſæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19400" xml:space="preserve">principia dicebantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19401" xml:space="preserve">ſunt autẽ ex elementis. </s>
  <s xml:id="echoid-s19402" xml:space="preserve">_R_es <lb/>uerò partim intellectu, partim ſcientia, partim opinione, <lb/>partim ſenſu dijudicantur, ac diſcernuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19403" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19404" xml:space="preserve">hi numeri <lb/>formæ ſunt rerum. </s>
  <s xml:id="echoid-s19405" xml:space="preserve">Cùm autem anima motiuum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19406" xml:space="preserve">co-<lb/>gnitiuum ſit, quidam utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19407" xml:space="preserve">complexi ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19408" xml:space="preserve">animam <lb/>numerum eſſe ſeipſum mouentem aſſeruerũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19409" xml:space="preserve">omnes tamen <lb/>de principijs quæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19410" xml:space="preserve">quot ſunt, inter ſeſe diſſentire uiden-<lb/>tur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19411" xml:space="preserve">maximè quidem ij, qui corporea putant eſſe, ab <lb/>hiſce dißentiũt, qui incorporea ponũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19412" xml:space="preserve">minus autem ab ijs, <lb/>qui compoſuerunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19413" xml:space="preserve">ex utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19414" xml:space="preserve">principia rerum aßigna-<lb/>uerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19415" xml:space="preserve">Diſſentiunt etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19416" xml:space="preserve">de multitudine eorundem, <lb/>quidam enim unum, quidam plura principia dicunt eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s19417" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div354" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-549-01" xlink:href="note-549-01a" xml:space="preserve">Hîc Atiftotel. <lb/>antiquorũ opi <lb/>niones aliquo@ <lb/>de anima re-<lb/>fert.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19418" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19419" xml:space="preserve">ut de principijs ſenſerunt, ſic de anima etiam de-<lb/>termin arunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19420" xml:space="preserve">non enim abeſt à ratione in primorũ natur a <lb/>mouendi cauſam collocare. </s>
  <s xml:id="echoid-s19421" xml:space="preserve">_Q_uapropter ignis quibuſdam <lb/>eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19422" xml:space="preserve">is enim ſubtilißimarũ eſt partium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19423" xml:space="preserve">longè <lb/>magis, quàm elementa catera, incorporeus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19424" xml:space="preserve">mouetur inſu-
<pb o="11" file="553" n="553" rhead="LIBER I."/>
per, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19425" xml:space="preserve">cætera primò mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19426" xml:space="preserve">_D_emocritus autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19427" xml:space="preserve">ſub-<lb/>tilius dixit, cùm aßignauit cur eſt istorum utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s19428" xml:space="preserve">: dixit <lb/>enim animam quidem, mentemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19429" xml:space="preserve">idem eſſe, hoc autem ex <lb/>ipſis primis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19430" xml:space="preserve">indiuiſibilibus corporibus eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s19431" xml:space="preserve">atque ob <lb/>partium quidem ſubtilitatẽ, mouere, ob figuram uerò, mo-<lb/>ueri: </s>
  <s xml:id="echoid-s19432" xml:space="preserve">figurarum autem omnium mobilißimam, figuram ro-<lb/>tundam aßerit, talemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19433" xml:space="preserve">eſſe intellectum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19434" xml:space="preserve">ignem. </s>
  <s xml:id="echoid-s19435" xml:space="preserve">_A_t <lb/>_A_naxagoras uidetur quidem aliud animam, aliud intelle-<lb/>ctum, mentem'ue dicere, quemadmodũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19436" xml:space="preserve">anteà diximus, <lb/>utitur tamen utriſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s19437" xml:space="preserve">, perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19438" xml:space="preserve">una natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s19439" xml:space="preserve">_V_erùm men-<lb/>tem principium maximè omniũ ponit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19440" xml:space="preserve">ſolam nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19441" xml:space="preserve">rerum <lb/>omniũ ipſam, ſimplicem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19442" xml:space="preserve">nõ mistã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19443" xml:space="preserve">puram eſſe, ſyn-<lb/>ceramq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19444" xml:space="preserve">dixit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19445" xml:space="preserve">_A_tq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19446" xml:space="preserve">eidem principio hæc utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19447" xml:space="preserve">tribuit, co-<lb/>gnitionem inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19448" xml:space="preserve">motum, dicens uniuerſum mentem <lb/>mouiße. </s>
  <s xml:id="echoid-s19449" xml:space="preserve">_T_hales etiam uidetur exhiſce, quæ tradita me-<lb/>moriæ ſunt, motiuũ quiddam animã ipſam eſſe putaſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s19450" xml:space="preserve">ſi-<lb/>quidem dixit magnetem habere animam, quia mouet tra-<lb/>hitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19451" xml:space="preserve">ferrũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s19452" xml:space="preserve">_D_iogenes autem, ſicut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19453" xml:space="preserve">alij quidã, aërem <lb/>ipſam cenſuit eſſe, hũc ſubtilißimæ ſubſtantiæ, rerũq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19454" xml:space="preserve">prin-<lb/>cipium eſſe putans. </s>
  <s xml:id="echoid-s19455" xml:space="preserve">_I_ccirco cognoſcere, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19456" xml:space="preserve">mouere ani-<lb/>mam dixit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19457" xml:space="preserve">hoc quidem cognoſcere, quo primum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19458" xml:space="preserve">ex <lb/>hoc ipſo cætera cõſtant: </s>
  <s xml:id="echoid-s19459" xml:space="preserve">hoc autem eſſe motiuum, quo ſub-<lb/>tilißimum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19460" xml:space="preserve">_H_eraclitus quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19461" xml:space="preserve">principium ait animam <lb/>eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s19462" xml:space="preserve">quippe cùm exhalationem eſſe, ex qua cætera dicit <lb/>conſtare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19463" xml:space="preserve">maximè incorporeum eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19464" xml:space="preserve">ſemper fluere <lb/>dicat: </s>
  <s xml:id="echoid-s19465" xml:space="preserve">atque id quod mouetur, eo quod motu cietur cogno-<lb/>ſci, conſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s19466" xml:space="preserve">_M_oueri autẽ res uniuerſas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19467" xml:space="preserve">ipſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19468" xml:space="preserve">alij cõ-<lb/>plures arbitrabantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19469" xml:space="preserve">_S_imili modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19470" xml:space="preserve">_A_lcmæon de anima <lb/>putaſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19471" xml:space="preserve">_D_icit enim ipſam immortalem eſſe, ex eo <lb/>quia ſimilis ipſis immortalibus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19472" xml:space="preserve">quod quidem ideo dixit
<pb o="12" file="554" n="554" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
ipſi competere, quia ſemper mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19473" xml:space="preserve">mouentur enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19474" xml:space="preserve"><lb/>res omnes diuinæ continuè ſemper, luna inquàm, ſol, ſtel-<lb/>læ, totumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19475" xml:space="preserve">cœlum. </s>
  <s xml:id="echoid-s19476" xml:space="preserve">_Q_uidam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19477" xml:space="preserve">magis importuni, animã <lb/>aquam eſſe dixerunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19478" xml:space="preserve">ut _H_ippon, qui quidem ad hanc ſen-<lb/>tentiam ratione ſeminis uidetur eſſe cõpulſus, quia omniũ <lb/>ſemen humidum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19479" xml:space="preserve">etenim redarguit eos, qui ſanguinem <lb/>animam aſſerunt, quia ſemen ſanguis non eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19480" xml:space="preserve">hoc autem, <lb/>primam anim am eſſe dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19481" xml:space="preserve">_S_unt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19482" xml:space="preserve">qui ſanguinem ipſam <lb/>eſſe dixerunt, ut _C_ritias, ſentire ipſum maximè proprium <lb/>animæ eſſe putantes: </s>
  <s xml:id="echoid-s19483" xml:space="preserve">quod quidem competere propter na-<lb/>turam ſanguinis, crediderunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19484" xml:space="preserve">_I_ta omnia elementa, præter <lb/>terram, iudicem habuerũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19485" xml:space="preserve">hanc autẽ nemo tribuit animæ, <lb/>niſi quis ipſam dixerit ex omnibus elementis constare, aut <lb/>omnia eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s19486" xml:space="preserve">_V_t igitur in ſummam omnia redigamus, tri-<lb/>bus his omnes animã, motu, ſenſu, incorporeoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19487" xml:space="preserve">definiũt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19488" xml:space="preserve">quorũ unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19489" xml:space="preserve">reducitur ad principia rerum, ut pa-<lb/>tuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19490" xml:space="preserve">_Q_uapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19491" xml:space="preserve">ij, qui cognitione definiũt animã: </s>
  <s xml:id="echoid-s19492" xml:space="preserve">aut <lb/>elementũ, aut ex elementis faciunt ipſam ſimiliter omnes <lb/>præter unum, dicentes. </s>
  <s xml:id="echoid-s19493" xml:space="preserve">_I_nquiunt enim, ſimile ſimili ſibi co-<lb/>gnoſci: </s>
  <s xml:id="echoid-s19494" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19495" xml:space="preserve">cùm uniuerſa cognoſcat, ac percipiat anima, <lb/>ex uniuerſis rerũ principijs ipſam conſtare dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19496" xml:space="preserve">_Q_ui-<lb/>bus igitur placuit unam cauſam, elementumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19497" xml:space="preserve">unũ ponere <lb/>rerum: </s>
  <s xml:id="echoid-s19498" xml:space="preserve">ij animam etiam unũ, uelut ignem, aut aërem eſſe <lb/>ponunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19499" xml:space="preserve">_Q_ui uerò plura rebus principia tribuunt, ij plura <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19500" xml:space="preserve">dicunt animã eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s19501" xml:space="preserve">_S_olus autem _A_naxagoras mẽtem <lb/>paßione uacare dicit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19502" xml:space="preserve">nihil prorſas cum cæteris habe-<lb/>re cõmune. </s>
  <s xml:id="echoid-s19503" xml:space="preserve">_V_erùm cùm talis ſit, quonam pacto cognoſcat, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19504" xml:space="preserve">quam ob cauſam, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19505" xml:space="preserve">ille dixit, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19506" xml:space="preserve">ex dictis perſpici <lb/>poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19507" xml:space="preserve">_A_t uerò qui contrarietates in principijs faciunt, ij <lb/>conficiunt animam etiam ex contrarijs. </s>
  <s xml:id="echoid-s19508" xml:space="preserve">_Q_ui uerò tantùm
<pb o="13" file="555" n="555" rhead="LIBER I."/>
alterum ponunt contrariorum, calidum inquam, aut frigi-<lb/>dum, aut aliquid, aliud huiuſcemodi: </s>
  <s xml:id="echoid-s19509" xml:space="preserve">ij ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19510" xml:space="preserve">animã <lb/>unum istorum aſſerunt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s19511" xml:space="preserve">_Q_uapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19512" xml:space="preserve">nomina ipſa <lb/>ſequuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19513" xml:space="preserve">nam ij, qui calidum cſſe dicunt, inde inquiunt <lb/>ipſum uiuere ductũ, nominatumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19514" xml:space="preserve">fuiße: </s>
  <s xml:id="echoid-s19515" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19516" xml:space="preserve">ij rurſus, qui <lb/>frigidum eſſe cenſent, animam inde nuncupatam ob reſpi-<lb/>rationem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19517" xml:space="preserve">refrigerationẽ aſſerunt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s19518" xml:space="preserve">_H_æc igitur ſunt, <lb/>quæ de anima tradita ſunt à maioribus noſtris, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19519" xml:space="preserve">hæſunt <lb/>cauſæ, ob quasilli talia de ipſa dixerunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s19520" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s19521" xml:space="preserve">Aduerſus oẽs, qui putant Animã eſſe corpus mouens &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19522" xml:space="preserve">motũ.</s>
  <s xml:id="echoid-s19523" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div356" type="section" level="1" n="204">
<head xml:id="echoid-head240" xml:space="preserve">CAPVT III.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc oſtendit <lb/>Ā<unsure/>riſto. animã <lb/>nec ignem eſſe, <lb/>nec ſeip̃am mo <lb/>uere.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19524" xml:space="preserve">_C_Onſiderãdum eſt autem primùm de motu. </s>
  <s xml:id="echoid-s19525" xml:space="preserve">_N_am for-<lb/>taſſe nõ ſolùm falſum eſt, ſubstantiã animæ talẽ eſſe, <lb/>qualem ij dicunt, qui animã id aſſerunt eſſe, quod ſeipſum <lb/>mouet, aut mouere poteſt, ſed etiam unum id eſſe quoddam <lb/>uidetur eorũ, quæ nequeunt eſſe, motũ inquam ipſi ineſſe, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19526" xml:space="preserve">cõpetere. </s>
  <s xml:id="echoid-s19527" xml:space="preserve">_N_on neceßarium igitur eſſe id omne moue-<lb/>ri, quod mouet, olim iam diximus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19528" xml:space="preserve">probauimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19529" xml:space="preserve">_C_ùm <lb/>autem omne, quod motu cietur, dupliciter moueatur, aut <lb/>enim per aliud, aut per ſe mouetur, per aliud autẽ id omne <lb/>moueri dicimus, quod eſt in eo quod motu cietur, ut naui-<lb/>gantes: </s>
  <s xml:id="echoid-s19530" xml:space="preserve">hi nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19531" xml:space="preserve">nõ périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19532" xml:space="preserve">nauis mouẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19533" xml:space="preserve">hæc enim <lb/>per ſe mouetur, illi motu ciẽtur, quia ſunt in eo, quod mo-<lb/>tu cietur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19534" xml:space="preserve">quod quidẽ ita eſſe, patet in partibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19535" xml:space="preserve">motus enim <lb/>proprius pedum eſt ambulatio, qua mouẽtur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19536" xml:space="preserve">homines: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19537" xml:space="preserve">tunc autem hiſce motus nõ ineſt, ut patet in nauigantibus.</s>
  <s xml:id="echoid-s19538" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19539" xml:space="preserve">_C_ùm igitur id, quod mouetur (ut diximus) bifariam di-<lb/>catur moueri, conſideremus nunc oportet de anima, ſi per <lb/>ſe moueatur, motusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19540" xml:space="preserve">particeps ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19541" xml:space="preserve">_C_ùmigitur quatuor <lb/>ſint motus, latio, alteratio, accretio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19542" xml:space="preserve">decretio, aut isto-
<pb o="14" file="556" n="556" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
rum uno, aut pluribus, aut omnibus, ut patet, mouebitur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19543" xml:space="preserve">Quòd ſi non per accidens moueatur, natura ſanè motus <lb/>inerit ipſi: </s>
  <s xml:id="echoid-s19544" xml:space="preserve">at ſi hoc ſit, locus etiã eidem identidem cõpetet: </s>
  <s xml:id="echoid-s19545" xml:space="preserve"><lb/>oẽs enim iam dicti motus in loco ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19546" xml:space="preserve">Quòd ſi ſubſtã-<lb/>tt<unsure/>a ſit animæ ſeipſam motu ciere, non per accidens inerit <lb/>ipſimotus, ut ineſt albedini, aut tricubito: </s>
  <s xml:id="echoid-s19547" xml:space="preserve">mouentur enim <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19548" xml:space="preserve">ipſa, uerùm per accidẽs: </s>
  <s xml:id="echoid-s19549" xml:space="preserve">quippe cùm corpus id mouea-<lb/>tur, cui res tales inſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19550" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19551" xml:space="preserve">locus nullus ipſo-<lb/>rũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19552" xml:space="preserve">at erit animæ ſine cõtrouerſia locus, ſi natura motus <lb/>particeps eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19553" xml:space="preserve">Præterea ſi natura motu cietur, ui quoque <lb/>moueripoteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19554" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19555" xml:space="preserve">ſi ui mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19556" xml:space="preserve">natura moueri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19557" xml:space="preserve"><lb/>Eodẽ modo de quiete quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19558" xml:space="preserve">dicere poſſumus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19559" xml:space="preserve">in boc enim <lb/>naturares quieſcere ſolet, in quod ſuapte natura moue-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19560" xml:space="preserve">inhoc parimodo ui planè quieſcit, in quod ui pulſa <lb/>mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19561" xml:space="preserve">Atqui motus erunt animæ uiolenti, quietes´ ue. </s>
  <s xml:id="echoid-s19562" xml:space="preserve"><lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19563" xml:space="preserve">ſi fingere uolumus, aßignare facilè poſſumus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19564" xml:space="preserve">At uerò <lb/>ſi ſurſum mouebitur, ignis, ſi deorſum, terra: </s>
  <s xml:id="echoid-s19565" xml:space="preserve">hiſce nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19566" xml:space="preserve"><lb/>corporibus hi motus competunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19567" xml:space="preserve">Eadem eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19568" xml:space="preserve">de medijs <lb/>corporibus ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s19569" xml:space="preserve">Præterea cùm uideatur anima corpus <lb/>mouere, rationi conſentaneũ eſt ijs motibus ipſum mouere, <lb/>quibus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19570" xml:space="preserve">ipſamouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19571" xml:space="preserve">Quòd ſi id ſit, conuertendo uerè <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19572" xml:space="preserve">dicere poßumus, eo ipſam motu cieri, quo mouetur <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19573" xml:space="preserve">corpus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19574" xml:space="preserve">at latione corpus mouetur, quare mutabitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19575" xml:space="preserve"><lb/>anima périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19576" xml:space="preserve">corpus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19577" xml:space="preserve">aut tota, aut partibus locum <lb/>mutabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19578" xml:space="preserve">Quod ſi id fieri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19579" xml:space="preserve">fieri quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19580" xml:space="preserve">poteſt ut egreſ-<lb/>ſa, rurſus corpus ingrediatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19581" xml:space="preserve">ex quo fiet, ut animalium ea <lb/>quæ mortẽ obierunt, reſurgant. </s>
  <s xml:id="echoid-s19582" xml:space="preserve">At enim motu per acci-<lb/>dens ab alio quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19583" xml:space="preserve">mouebitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19584" xml:space="preserve">animal enim ui pelli poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19585" xml:space="preserve"><lb/>Non autẽ oportet cuius in ſubſtãtia ineſt à ſeipſo moueri, <lb/>id ab alio motu cieri, niſi per accidẽs: </s>
  <s xml:id="echoid-s19586" xml:space="preserve">quemadmodum neq;</s>
  <s xml:id="echoid-s19587" xml:space="preserve">
<pb o="15" file="557" n="557" rhead="LIBER I."/>
quod per ſe, uel propter ſe bonũ eſt, id per aliud oportet, <lb/>aut gratia cuiuſpiam eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s19588" xml:space="preserve">Animam autem, ſi mouetur, <lb/>à ſenſibilibus maximè quiſpiã dicet moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s19589" xml:space="preserve">At uerò ſi mo-<lb/>uet ſeipſam anima, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19590" xml:space="preserve">ipſa quoque mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19591" xml:space="preserve">Quare cùm <lb/>omnis motus, exitus, atque remotio ſit eius, quod motu cie-<lb/>tur, earatione qua motũ ſubit, anima nimirũ ex ſubstantia <lb/>dimouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19592" xml:space="preserve">exit, niſi ſeipſam per accidens moueat: </s>
  <s xml:id="echoid-s19593" xml:space="preserve">at <lb/>motus, ut inquiunt, ſubstantiæ eſtipſius per ſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s19594" xml:space="preserve">Quidam <lb/>autem aſſerunt animam id corpus in quo eſt, eodem moue-<lb/>re modo, quo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19595" xml:space="preserve">ipſa mouetur, ut Democritus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19596" xml:space="preserve">qui quidem <lb/>périnde atque philippus Comicus, dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19597" xml:space="preserve">Ille nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19598" xml:space="preserve">Dæ-<lb/>dalum ait, ligneam Venerem confeciße, quæ motu moue-<lb/>batur argenti uiui, quod in illam infudit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19599" xml:space="preserve">Et Democritus <lb/>pari modo pilas indiuiſibiles ſecum trahere corpus totũ, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19600" xml:space="preserve">mouere dicit, ex eo quia nunquã ipſæ quieſcunt ſuapte <lb/>natura, deſinuntq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19601" xml:space="preserve">moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s19602" xml:space="preserve">Nos autem ipſum interrogabi-<lb/>mus, ſi quietem etiam idipſum faciat unquam? </s>
  <s xml:id="echoid-s19603" xml:space="preserve">At quonam <lb/>pacto quietem faciet, difficile eſt dictu, uel potius dici non <lb/>poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19604" xml:space="preserve">Omnino autem anima non ſic mouere uidetur ani-<lb/>mal, ut inquiunt ipſi, ſed electione quadã, intellectionèue.</s>
  <s xml:id="echoid-s19605" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19606" xml:space="preserve">Eodem autẽ modo Timæus etiã animã corpus mouere <lb/>dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19607" xml:space="preserve">mouere enim ipſamex eo cenſet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19608" xml:space="preserve">aſſerit corpus, <lb/>quia mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19609" xml:space="preserve">propterea quòd ad ipſum connexa est. </s>
  <s xml:id="echoid-s19610" xml:space="preserve">Ipſe <lb/>enim dicit ex elementis eam constitutam, numerisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19611" xml:space="preserve">distin-<lb/>ctam ſonoris, ut inſitum ſonoritatis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19612" xml:space="preserve">concentus habeat <lb/>ſenſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s19613" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19614" xml:space="preserve">ut uniuerſum feratur conſonis lationibus, recti-<lb/>tudinẽ coëgit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19615" xml:space="preserve">flexit in circulum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19616" xml:space="preserve">cùm unũ in duos <lb/>diuiſißet circulos duobus in punctis coniunctos, rurſus <lb/>unum in ſeptem orbes diuiſit, quoniã lationes ipſius cœli, <lb/>motiones ſunt animæ, quibus ipſa mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19617" xml:space="preserve">Primũ igi-
<pb o="16" file="558" n="558" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
tur non rectè dicitur, animam magnitudinem eſſe:</s>
  <s xml:id="echoid-s19618" xml:space="preserve">nam ani-<lb/>mam uniuerſi talem ipſe uult eſſe, qualis eſt ea, quæ mens, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19619" xml:space="preserve">intellectus uocatur, non qualis eſt ſenſitiua, nec qualis <lb/>eſt ea, quæ eſt principiũ cupiendi, quippe cùm harum mo-<lb/>tus non ſit, ut patet, conuerſio. </s>
  <s xml:id="echoid-s19620" xml:space="preserve">Intellectus autem unus <lb/>eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19621" xml:space="preserve">continuus, périnde ac intellectio. </s>
  <s xml:id="echoid-s19622" xml:space="preserve">Intellectio uerò <lb/>eſt ipſius intellectus conceptio. </s>
  <s xml:id="echoid-s19623" xml:space="preserve">Sed hi nimirum unũ hoc <lb/>ſunt, quòd alius deinceps poſt aliũ eſt, uti numerus, ſed non <lb/>uti magnitudo. </s>
  <s xml:id="echoid-s19624" xml:space="preserve">Quocirca nec intellectus hoc pacto cõti-<lb/>nuus eſt, ſed aut partibus penitus uacat, aut non eſt ut ma-<lb/>gnitudo continuus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19625" xml:space="preserve">Atque ſi magnitudo ſit, quonam pa-<lb/>cto quacunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19626" xml:space="preserve">ſuarũ intelliget parti@, ſiue illæ ſint mægni-<lb/>tudines, ſiue etiam puncta, ſi hæc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19627" xml:space="preserve">partes appellare <lb/>oporteat? </s>
  <s xml:id="echoid-s19628" xml:space="preserve">Nam ſi puncto, puncta uerò ſunt infinita, nun-<lb/>quã pertranſibit, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19629" xml:space="preserve">Sin magnitudine, ſæpius, uel <lb/>infinities idẽ intelliget. </s>
  <s xml:id="echoid-s19630" xml:space="preserve">At uidetur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19631" xml:space="preserve">ſemel intelligere <lb/>poſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s19632" xml:space="preserve">Quòd ſi ſat eſt quãuis partiũ tãgere, quid oportet <lb/>aut orbe uerſari, aut omnino magnitn<unsure/>dinẽ ipſum habere?</s>
  <s xml:id="echoid-s19633" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19634" xml:space="preserve">Quod ſi neceſſe eſt ipſum intelligere tolo tãgentẽ cir-<lb/>culo, quis eſt ipſarum partiũ tactus? </s>
  <s xml:id="echoid-s19635" xml:space="preserve">Præterea quonam <lb/>pacto uel impartibili partibile, uel impartibile partibili <lb/>ipſe intelliget? </s>
  <s xml:id="echoid-s19636" xml:space="preserve">Neceſſe eſt autẽ intellectum eſſe circulũ <lb/>hunc: </s>
  <s xml:id="echoid-s19637" xml:space="preserve">intellectus nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19638" xml:space="preserve">motus, intellectio eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19639" xml:space="preserve">circuli uerò, <lb/>cõuerſio. </s>
  <s xml:id="echoid-s19640" xml:space="preserve">Si igitur intellectio cõuerſio eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19641" xml:space="preserve">circulis is <lb/>intellectus erit profectò, cuius talis cõuerſio intellectio eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s19642" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19643" xml:space="preserve">Aliꝗd præterea ſemper intelliget: </s>
  <s xml:id="echoid-s19644" xml:space="preserve">oportet enim ipſum, <lb/>aliquid intelligere ſemper, quippe cùm conuerſio ſit per-<lb/>ennis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19645" xml:space="preserve">perpetua. </s>
  <s xml:id="echoid-s19646" xml:space="preserve">At constat intellectionũ rerum ea-<lb/>rum, quæ cadunt ſub actionẽ, terminos eſſe, ac fines: </s>
  <s xml:id="echoid-s19647" xml:space="preserve">omnes <lb/>enim alicuius ſunt gratia. </s>
  <s xml:id="echoid-s19648" xml:space="preserve">Contemplatiuæ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19649" xml:space="preserve">ratio-
<pb o="17" file="559" n="559" rhead="LIBER I."/>
nibus identidem terminatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19650" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19651" xml:space="preserve">rationũ aliã definitionem, <lb/>aliam demonſtrationẽ eſſe patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19652" xml:space="preserve">Demõſtrationes autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19653" xml:space="preserve"><lb/>ex principio ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19654" xml:space="preserve">finẽ habẽt quodãmodo ratiocinatio-<lb/>nem, aut concluſionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s19655" xml:space="preserve">Quod ſi non terminãtur, at ſaltem <lb/>non ad principiũredeunt, ſed medium, extremumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19656" xml:space="preserve">ſemper <lb/>ſumentes recta proficiſcũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19657" xml:space="preserve">at conuerſio rurſus, ut patet, <lb/>ad principium redit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19658" xml:space="preserve">reflectitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19659" xml:space="preserve">Definitiones etiã <lb/>finitæ ſunt omnes, ac terminatæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s19660" xml:space="preserve">Præterea ſi ſæpius ea-<lb/>dem cõuerſio fiat, idẽ ſæpius intelligere oportebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19661" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea intellectio quietimagis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19662" xml:space="preserve">ſtatui, quàm motui ſimilis <lb/>eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19663" xml:space="preserve">eodem modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19664" xml:space="preserve">ipſa etiã ratiocinatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s19665" xml:space="preserve">At-<lb/>qui neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19666" xml:space="preserve">beatum id eſt, quod non eſt facile, ſed uiolentũ, ut <lb/>patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19667" xml:space="preserve">Quòd ſi motus non ſit ipſius ſubstantia, præter na-<lb/>turam ſanè mouebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19668" xml:space="preserve">Laborioſum eſt etiam coniunctum <lb/>eſſe cum corpore, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19669" xml:space="preserve">abſolui ab eo poſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19670" xml:space="preserve">inſuper ma-<lb/>ximopere fugiendum: </s>
  <s xml:id="echoid-s19671" xml:space="preserve">quippe cùm melius ſit intellectui nõ <lb/>eſſe cum corpore, quemadmodum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19672" xml:space="preserve">diciſolet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19673" xml:space="preserve">complu <lb/>res planè conſentiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19674" xml:space="preserve">Cauſa prætereà qua cœlum conuer-<lb/>titur, nõ uidetur ex dictis illis emergere. </s>
  <s xml:id="echoid-s19675" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19676" xml:space="preserve">enim animæ <lb/>ſubſtantia, cauſa eſt conuerſionis, ſed per accidens hoc mo-<lb/>do mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19677" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19678" xml:space="preserve">etiã corpus, ſed anima corpori potius cau <lb/>ſa eſt motionis. </s>
  <s xml:id="echoid-s19679" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19680" xml:space="preserve">dicitur ita melius eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19681" xml:space="preserve">ta-<lb/>men oportebat ideo deum animã orbe uerſari facere, quid <lb/>melius eſt ipſi moueri, quàm ſtare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19682" xml:space="preserve">hoc pacto moueri, <lb/>quàm alio modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s19683" xml:space="preserve">Verùm enim cùm huiuſcemodi cõſidera-<lb/>tio magis alijs accommodetur ſermonibus, eã nunc omitta-<lb/>mus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19684" xml:space="preserve">Illud autem abſurdum euenire uidetur tam huic ſen-<lb/>tentiæ, quàm etiam compluribus alijs, quæ dicuntur de ani-<lb/>ma. </s>
  <s xml:id="echoid-s19685" xml:space="preserve">Etenim coniungunt quidem animam cum corpore, po-<lb/>nuntqúe ipſam in eo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19686" xml:space="preserve">tamen nihil prorſus determinant
<pb o="18" file="560" n="560" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
quam ob cauſam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19687" xml:space="preserve">quomodo ſeſe habente corpore:</s>
  <s xml:id="echoid-s19688" xml:space="preserve">quod <lb/>tamẽ neceſſariũ eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19689" xml:space="preserve">Nam ob propinquitatem hoc <lb/>quidem agit, illud patitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19690" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19691" xml:space="preserve">hoc rurſus mouetur, illud au-<lb/>tem mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s19692" xml:space="preserve">quorum nihil ſanè quibuſuis inter ſeſe compe-<lb/>tit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19693" xml:space="preserve">At illi dicere quidẽ quale quid ſit ipſa anima enitũtur, <lb/>de ſuſceptiuo uerò corpore nihil penitus dicũt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19694" xml:space="preserve">deter-<lb/>minãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19695" xml:space="preserve">périnde quaſi fieri poßit, ut quæuis anima ſine ullo <lb/>diſcrimine quoduis corpus ingrediatur, ut pythagoricorũ <lb/>fabulæ dicunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19696" xml:space="preserve">animantis enim cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19697" xml:space="preserve">propriã ſpeciem ha-<lb/>bere, formãq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19698" xml:space="preserve">uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19699" xml:space="preserve">Périnde igitur dicunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19700" xml:space="preserve">ſi quiſpiã <lb/>artem fabrilem fistulas ingredi dicat, etenim ars quidem <lb/>inſtrumentis, anima uerò corpore utatur oportet.</s>
  <s xml:id="echoid-s19701" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s19702" xml:space="preserve">Animam nõ eſſe harmoniã: </s>
  <s xml:id="echoid-s19703" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19704" xml:space="preserve">de Anima mundi: </s>
  <s xml:id="echoid-s19705" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19706" xml:space="preserve">vtrum anima <lb/>noſtra vita potius, quàm anima ſit dicenda.</s>
  <s xml:id="echoid-s19707" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div357" type="section" level="1" n="205">
<head xml:id="echoid-head241" xml:space="preserve">CAP III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19708" xml:space="preserve">_E_St autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19709" xml:space="preserve">illa quædã opinio de anima tradita pro-<lb/>babilis quidem compluribus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19710" xml:space="preserve">nulla earum inferior, <lb/>quæ de ipſa dicuniur, reprobata tamen &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19711" xml:space="preserve">hiſce rationi-<lb/>bus, quæ in communibus ſermonibus fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19712" xml:space="preserve">Animam enim <lb/>harmoniam quandam inquiunt eſſe, harmoniam nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19713" xml:space="preserve">tem-<lb/>perationem eſſe, compoſitionemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19714" xml:space="preserve">contrariorũ dicunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19715" xml:space="preserve"><lb/>corpus ex contrarijs compoſitum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s19716" xml:space="preserve">Verum enim har-<lb/>monia quidem, ratio quædam eorum eſt, quæ ſunt permiſta <lb/>uel etiam compoſitio: </s>
  <s xml:id="echoid-s19717" xml:space="preserve">anima autem neutrum istorum eſſe <lb/>poteſt, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19718" xml:space="preserve">Prætereà harmoniæ non eſt mouere, animæ <lb/>autem id omnes maximè tribuunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19719" xml:space="preserve">Accommodatius autem <lb/>harmonia de ſanitate, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19720" xml:space="preserve">omnino de uirtutibus corporis, <lb/>quàm de anima dici poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19721" xml:space="preserve">atque manifestißimum id erit <lb/>profectò, ſi quiſpiam operationes, atque affectus animæ in <lb/>aliquam harmoniam reducere enitatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19722" xml:space="preserve">accommodare nan-<lb/>que perdifficile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19723" xml:space="preserve">Prætereà in duo reſpicientes harmo-
<pb o="19" file="561" n="561" rhead="LIBER I."/>
niam dicere cõſueuimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19724" xml:space="preserve">proprijßimè quidem earũ ma-<lb/>gnitudinum compoſitionem, quæ motum habent, poſitio-<lb/>neḿ ue, cùm adeò ſunt coniunctæ, ut nibil eiuſdem generis <lb/>inter ſeſe ſuſcipere poßint: </s>
  <s xml:id="echoid-s19725" xml:space="preserve">hinc autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19726" xml:space="preserve">rerum rationem <lb/>mistarum. </s>
  <s xml:id="echoid-s19727" xml:space="preserve">At neutro profectò modo conſentaneum eſt ra-<lb/>tioni, harmoniam animam appellare. </s>
  <s xml:id="echoid-s19728" xml:space="preserve">Ncq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19729" xml:space="preserve">partiũ corpo-<lb/>ris compoſitio facilis eſt admodùm inquiſitionis: </s>
  <s xml:id="echoid-s19730" xml:space="preserve">complu-<lb/>res nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19731" xml:space="preserve">compoſitiones ſunt, ut patet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19732" xml:space="preserve">uariæ, partium. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19733" xml:space="preserve">Cuius igitur, aut quonam pacto intellectum. </s>
  <s xml:id="echoid-s19734" xml:space="preserve">aut etiam ſen-<lb/>ſitiuum, aut appetitiuum, cõpoſitionem eſſe putare opor-<lb/>tet? </s>
  <s xml:id="echoid-s19735" xml:space="preserve">Similiter abſurdum eſt ſanè, mistionis quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19736" xml:space="preserve">rationem <lb/>animam eſſe putare: </s>
  <s xml:id="echoid-s19737" xml:space="preserve">non enim elementorum mistio ratio-<lb/>nem habet candem in carne &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19738" xml:space="preserve">oſſe, caterisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19739" xml:space="preserve">corporis <lb/>partibus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19740" xml:space="preserve">Fiet igitur ut complures habeat animas, per to-<lb/>tumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19741" xml:space="preserve">corpus, ſi partes quidem uniuerſæ corporis ex ele-<lb/>mẽtis cõstent permistis: </s>
  <s xml:id="echoid-s19742" xml:space="preserve">ratio uerò mistionis harmonia ſit, <lb/>ut inquiunt, animaq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s19743" xml:space="preserve">. Id etiam quiſpiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19744" xml:space="preserve">ab Empedocle <lb/>non iniuria petet: </s>
  <s xml:id="echoid-s19745" xml:space="preserve">unamquanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19746" xml:space="preserve">nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19747" xml:space="preserve">partium, aliqua ra-<lb/>tione dicit eſſe confectam. </s>
  <s xml:id="echoid-s19748" xml:space="preserve">Vtrũ igitur ratio ipſa ſit anima, <lb/>an potius ſit aliquid aliud anima, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19749" xml:space="preserve">ipſis membris adue-<lb/>niat? </s>
  <s xml:id="echoid-s19750" xml:space="preserve">Prætereà utrum cuiuſuis mistionis ſine ullo diſcrimi-<lb/>ne cauſa ſit ipſa cõcordia, an eius quæ ratione cõficitur? </s>
  <s xml:id="echoid-s19751" xml:space="preserve">Et <lb/>bæc utrum ſit ipſa anima, an aliquid diuerſum à ratione? </s>
  <s xml:id="echoid-s19752" xml:space="preserve"><lb/>Hæcigitur tales dubitationes habere uidẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19753" xml:space="preserve">Verùm ſi <lb/>anima diuerſum à mistione ſit, uti diximus, cur unà cũ ra-<lb/>tione carnis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19754" xml:space="preserve">cæterarũ etiã animalis partium tollitur? </s>
  <s xml:id="echoid-s19755" xml:space="preserve"><lb/>Inſuper ſi non unaquæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19756" xml:space="preserve">partium animam habeat, ſi nõ ſit <lb/>anima ratio mixtionis, quid eſt quod decedente corrumpi-<lb/>tur anima? </s>
  <s xml:id="echoid-s19757" xml:space="preserve">Ex his igitur quæ dicta ſunt, patet animam nec <lb/>harmoniam eſſe poſſe, nec orbe uerſari, per accidens ta-
<pb o="20" file="562" n="562" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
men (ut diximus) moueri poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19758" xml:space="preserve">ſeipſam mouere: </s>
  <s xml:id="echoid-s19759" xml:space="preserve">moue-<lb/>tur nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19760" xml:space="preserve">corpus in quo eſt, mouetur autem, ut patet ab ani <lb/>ma: </s>
  <s xml:id="echoid-s19761" xml:space="preserve">alio uerò modo fieri nequit, ut ipſa moueatur motu ad <lb/>locum accommodato. </s>
  <s xml:id="echoid-s19762" xml:space="preserve">At enim rectius de hac ipſa quiſ-<lb/>piam ad talia reſpiciẽs dubitabit, putabitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19763" xml:space="preserve">ipſam moue-<lb/>ri. </s>
  <s xml:id="echoid-s19764" xml:space="preserve">Dolere nanque dicimus animam, gaudere, confidere, ti-<lb/>mere, inſuper iraſci, ſentire, ratiocinari, quæ quidem omnia <lb/>motus eſſe uidẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19765" xml:space="preserve">Quapropter ipſam quiſpiam exi-<lb/>ſtimabit moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s19766" xml:space="preserve">Verùm id non neceſſarium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19767" xml:space="preserve">nam <lb/>etſi quàm maximè dolere, uel gaudere, ucl ratiocinari mo-<lb/>tus ſunt, uel potlus moueri, tamen ipſum moueri ab anima <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19768" xml:space="preserve">Iraſcinanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s19769" xml:space="preserve">, aut timere, eſt hoc modo mouericor, ra-<lb/>tiocinari autem aut tale forſitan eſt, aut etiam aliud. </s>
  <s xml:id="echoid-s19770" xml:space="preserve">Atque <lb/>quædam istorum ſiunt, cùm aliqua latione mouentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19771" xml:space="preserve">quæ-<lb/>dam cùm aliqua alterantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19772" xml:space="preserve">quænam uerò ſint illa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19773" xml:space="preserve">quo <lb/>modo fiunt, alia ratio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19774" xml:space="preserve">Dicere autem animam iraſci, <lb/>uel timere, ſimile eſt atque ſi quiſpiam animam texere di-<lb/>cat, uel ædiſicare. </s>
  <s xml:id="echoid-s19775" xml:space="preserve">Nam mclius eſt fortaſſe dicere non ani-<lb/>mam, ſed hominem anina miſereri, uel diſcere, uel ratioci-<lb/>nari: </s>
  <s xml:id="echoid-s19776" xml:space="preserve">idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19777" xml:space="preserve">non, quia motus in illa ſit, ſed quia nonnunquam <lb/>quidem uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19778" xml:space="preserve">ad illam, nonnunquam uerò ab illa, ueluti ſen-<lb/>ſus quidem, ex hiſce: </s>
  <s xml:id="echoid-s19779" xml:space="preserve">recordatio autem ab illa ad eos motus <lb/>ucl ſtatus, qui ſunt in ipſorum ſenſuum instrumentis.</s>
  <s xml:id="echoid-s19780" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19781" xml:space="preserve">Intellectus autem aduenire uidetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19782" xml:space="preserve">ſubstantia quæ-<lb/>dam eſſe, ac non corrumpi. </s>
  <s xml:id="echoid-s19783" xml:space="preserve">Nam ab ea maximè, quæ in ſe-<lb/>nectute fit obfuſcatione, corrumperetur, nunc autem pér-<lb/>inde fit atque in ſenſuum instrumentis: </s>
  <s xml:id="echoid-s19784" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19785" xml:space="preserve">enim ſi ſenex ta-<lb/>lem acciperet oculum, uideret ſicut et iuuenis. </s>
  <s xml:id="echoid-s19786" xml:space="preserve">Quare ſene-<lb/>ctus non eſt, quia anima quicquam eſt paſſa, ſed quia id, <lb/>in quo eſt aliquid, paſſum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19787" xml:space="preserve">quemadmodum in ebrietati-
<pb o="21" file="563" n="563" rhead="LIBER I."/>
bus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19788" xml:space="preserve">morbis fieri ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19789" xml:space="preserve">Et ipſum igitur intelligere, <lb/>ac contemplari marceſcit, quia aliud quoddam intus cor-<lb/>rumpitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19790" xml:space="preserve">ipſum autem paßione uacat. </s>
  <s xml:id="echoid-s19791" xml:space="preserve">Ratiocinari uerò, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19792" xml:space="preserve">amare, aut odiſſe, non ſunt illius affectus, ſed huiuſce <lb/>quod habet illud, ea ratione qua illud habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19793" xml:space="preserve">Quapropter <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19794" xml:space="preserve">hoc corrupto, nec recordatur, nec amat: </s>
  <s xml:id="echoid-s19795" xml:space="preserve">non enim erãt <lb/>illius, ſed ipſius communis, quod quidem perijt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19796" xml:space="preserve">Intellectus <lb/>autem, diuinum quid eſt fortaſſe, paßioneq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19797" xml:space="preserve">uacat. </s>
  <s xml:id="echoid-s19798" xml:space="preserve">Eſſe igi-<lb/>tur impoßibile moueri animam, perſpicuum iam ex dictis <lb/>euaſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19799" xml:space="preserve">quòd ſi omnino non motu cietur, patet nec à ſeipſa <lb/>motu cieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s19800" xml:space="preserve">Atqui numerum animam eſſe dicere ſeipſum <lb/>motu cientem, multò longius quàm ea, quæ dicta ſunt à ra-<lb/>tione distare uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19801" xml:space="preserve">Nam ijs qui id aſſerunt, ea primũ im-<lb/>poßibilia quæ emergunt ex motu, deinde propria quædam <lb/>ex eo, quia dicunt ipſam numerum eſſe eueniũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19802" xml:space="preserve">Quo nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19803" xml:space="preserve">modo unitatem moueri intelligere oportet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19804" xml:space="preserve">à quo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19805" xml:space="preserve"><lb/>quonam pacto, cùm impartibilis ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19806" xml:space="preserve">nullã habeat dif-<lb/>ferentiam? </s>
  <s xml:id="echoid-s19807" xml:space="preserve">ſi enim motiua ſit, atque mobilis, diuerſam <lb/>eſſe oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19808" xml:space="preserve">Prætereà cùm lineam quidem motione ſu-<lb/>perficiem facere dicant, punctum autem lineam, unitatum <lb/>etiam motus erunt continuò lineæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s19809" xml:space="preserve">punctum enim unitas <lb/>eſt poſitionem habens, atque numerus animæ, iam alicubi <lb/>eſt poſitionemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19810" xml:space="preserve">habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19811" xml:space="preserve">Prætereà ſi quis à numero nume-<lb/>rum, uel unitatem abstulerit, alius relinquitur numerus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19812" xml:space="preserve"><lb/>atqui plantæ, multaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19813" xml:space="preserve">animalium uiuunt diuiſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19814" xml:space="preserve">eandem <lb/>animam ſpeciei uidentar habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s19815" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19816" xml:space="preserve">nibilreferre uidebi-<lb/>tur, unitates dicantur, an corpuſcula parua, Etenim ſi pun-<lb/>cta fiant ex Democriti pilulis, modò maneat quantitas, <lb/>erit in ipſis aliud quidem quod mouet, aliud autem quod <lb/>mouetur, ſicut in magnitudine: </s>
  <s xml:id="echoid-s19817" xml:space="preserve">non enim quia magnitudi-
<pb o="22" file="564" n="564" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
ne differunt, aut paruitate, id quod dictum eſt accidit, ſed <lb/>quia ſubeunt quantitatẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s19818" xml:space="preserve">Quocirca neceſſe eſt aliquid eſſe, <lb/>quod ipſas unitates mouebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19819" xml:space="preserve">quòd ſi id, quod in animali mo <lb/>uet, anima eſt, et id quod in numero mouet, anima eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19820" xml:space="preserve">Qud-<lb/>re anima non eſt id quod mouet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19821" xml:space="preserve">mouetur, ſed id quod <lb/>mouet dũtaxat. </s>
  <s xml:id="echoid-s19822" xml:space="preserve">At uerò quî fieri poteſt, ut hæc, unitas ſit ? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19823" xml:space="preserve">oportet enim ipſius à cæteris aliquam differentiam eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s19824" xml:space="preserve"><lb/>at unici puncti quænam præter poſitionem eſſe differẽtia <lb/>poteſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s19825" xml:space="preserve">Si igitur unitates, pũctá ue quæ ſunt in corpore, di-<lb/>uerſa ſunt ab unitatibus animæ, atque punctis, erunt ipſæ <lb/>unitates in eodem proſectò loco: </s>
  <s xml:id="echoid-s19826" xml:space="preserve">punctum enim animæ lo-<lb/>cum occupabit puncti corporis. </s>
  <s xml:id="echoid-s19827" xml:space="preserve">Atqui quid obstabit, ac <lb/>prohibebit ut ſi duo puncta ſunt ſimul in eodem loco, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19828" xml:space="preserve"><lb/>plura ſint duobus, ac infinita? </s>
  <s xml:id="echoid-s19829" xml:space="preserve">quorum enim locus indiuiſi-<lb/>bilis eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19830" xml:space="preserve">ipſa indiuiſibilia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19831" xml:space="preserve">Sinuerò ea puncta, quæ <lb/>ſunt in corpore, ſint ipſe numerus animæ, uel ſi numerus, <lb/>qui ex punctis conſtat, quæ ſunt in corpore ſit anima, cur <lb/>non omnia corpora animam habẽt? </s>
  <s xml:id="echoid-s19832" xml:space="preserve">nam in cunctis punctæ <lb/>eſſe uidentur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19833" xml:space="preserve">etiam infinita. </s>
  <s xml:id="echoid-s19834" xml:space="preserve">Inſuper quî fieripoteſt ut <lb/>ſeparentur, ac abſoluantur à corporibus ipſa puncta? </s>
  <s xml:id="echoid-s19835" xml:space="preserve">ſi_ <lb/>quidem line æ non diuiduntur in puncta.</s>
  <s xml:id="echoid-s19836" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s19837" xml:space="preserve">Aduerſus omnes eos, qui dicunt, animã ex elemẽtis conditã eſſe: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19838" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19839" xml:space="preserve">reliqua priſcarum opinionum confutatio.</s>
  <s xml:id="echoid-s19840" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div358" type="section" level="1" n="206">
<head xml:id="echoid-head242" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19841" xml:space="preserve">_F_It autem uti diximus, ut partim idem ij dicant, quod <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-564-01a" xlink:href="note-564-01"/>
illi, qui eorpus quoddã ſubtilium partium animam eſſe <lb/>dixerunt, partim propriũ ipſos comitetur abſurdũ, corpus <lb/>ab anima périn de moueri, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19842" xml:space="preserve">Democritus aſſerebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s19843" xml:space="preserve">Nam <lb/>cũ anima ſit in omni corpore ſentiente, neceße eſt in eodem <lb/>duo corpora eſſe, ſi animam corpus aliquod eſſe ponatur.</s>
  <s xml:id="echoid-s19844" xml:space="preserve">
<pb o="23" file="565" n="565" rhead="LIBER I."/>
Et borũ etiam ſententia, qui animam numerũ eſſe cenſent, <lb/>fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19845" xml:space="preserve">ut in uno pũcto multa ſint puncta, aut omne corpus ha-<lb/>beat animã, ſi nõ numerus quiſpiã alius, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19846" xml:space="preserve">diuerſus à pũ-<lb/>ctis ipſius corporis ſuꝑueniat. </s>
  <s xml:id="echoid-s19847" xml:space="preserve">Fit etiã ut animal à numero <lb/>périnde moueatur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19848" xml:space="preserve">Democritum diximus idipſum mo-<lb/>ueri cenſere. </s>
  <s xml:id="echoid-s19849" xml:space="preserve">Quid enim intereſt, paruæ pillæ dicantur, an <lb/>unitates magnæ, uel unitates omnino quæ agitantur motu? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19850" xml:space="preserve">utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19851" xml:space="preserve">nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19852" xml:space="preserve">modo neceſſe eſt ipſas ex eo mouere animal, <lb/>quia ipſæ motu ciẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19853" xml:space="preserve">His igitur qui motũ, ac numerum in <lb/>aßignanda anima coniunxerũt, hæc quæ dicta ſunt abſur-<lb/>da, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19854" xml:space="preserve">alia huiuſcemo di multa eueniunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19855" xml:space="preserve">eſt enim impoßi-<lb/>bile nõ ſolũ Definitionẽ animæ talẽ eſſe, ſed etiã accidens. </s>
  <s xml:id="echoid-s19856" xml:space="preserve"><lb/>Quod ꝗdẽ patet, ſi quis ex hac ratione operationes, atque <lb/>affe ctus animæ conabitur aßignare, cogitationes inquam, <lb/>ſenſus, uoluptates, dolores, et cætera istiuſmodi: </s>
  <s xml:id="echoid-s19857" xml:space="preserve">nã, ut prius <lb/>diximus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19858" xml:space="preserve">uaticinari ex ipſis facilè poſſumus. </s>
  <s xml:id="echoid-s19859" xml:space="preserve">Tribus <lb/>autẽ traditis modis, quibus antiqui definiunt animam, duos <lb/>iã reprobauimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19860" xml:space="preserve">quas habet utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19861" xml:space="preserve">ſentẽtia dubitatio-<lb/>nes, cõtrarietatesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19862" xml:space="preserve">penè diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19863" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19864" xml:space="preserve">eà inquã, quæ maxi-<lb/>mè motiuũ ipſam eſſe ex eo ponit, quia ſeipſam mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s19865" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19866" xml:space="preserve"><lb/>eā quæ corpus ipſam ſubtilißimarũ partiũ, aut magis quàm <lb/>cætera incorporeũ eſſe cenſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19867" xml:space="preserve">Restat igitur tertius modus, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19868" xml:space="preserve">ſentẽtia, quæ ipſam aſſerit ex elementis conſtare, quã <lb/>quidem déinceps conſideremus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19869" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19870" xml:space="preserve">patet ob hoc <lb/>ex elementis animã constare quoſdam dixiſſe, ut ſentiat ea <lb/>quæ ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19871" xml:space="preserve">rerũ unũquamq, cognoſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s19872" xml:space="preserve">At hanc ſenten-<lb/>tiã multa proſectò comitãtur abſurda, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19873" xml:space="preserve">eorũ quàm plu <lb/>rima, quæ fierinequeũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19874" xml:space="preserve">aſſerũt enim ſimili cognoſcere ſi-<lb/>mile, quaſi animas res ipſas eſſe potẽtes. </s>
  <s xml:id="echoid-s19875" xml:space="preserve">Verùm nõ elemẽ-<lb/>ta ſunt ſolum, ut patet, ſed præter ea multa ſunt etiam alia
<pb o="24" file="566" n="566" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
quin potius infinita for taſſe numero, quæ conſtant ex ipſis <lb/>ac componuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19876" xml:space="preserve">Sit igitur ea cognoſcere, ſentireqúe ani-<lb/>mam ex quibus illorum unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19877" xml:space="preserve">componitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19878" xml:space="preserve">at totum <lb/>ipſum cõpoſitũ quo cognoſcet quæſo, uel ſentiet? </s>
  <s xml:id="echoid-s19879" xml:space="preserve">ut quid <lb/>ſit Deus, uel homo, uel os, uel caro, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19880" xml:space="preserve">cæterorum compo-<lb/>ſitorum unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19881" xml:space="preserve">ſimiliter? </s>
  <s xml:id="echoid-s19882" xml:space="preserve">nõ enim unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19883" xml:space="preserve">istorũ <lb/>eſt ipſa elementa, quouis ſeſe habẽtia modo ſine ullo diſcri-<lb/>mine: </s>
  <s xml:id="echoid-s19884" xml:space="preserve">ſed ex ipſis unumquodque conficitur ratione qua-<lb/>dam, compoſitione'ue, quemadmodum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19885" xml:space="preserve">Empedocles os <lb/>ex elemẽtis conſtare cenſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19886" xml:space="preserve">Dicit enim, Cœperat ante duas <lb/>tellus iustißima uaſis Aëris, ac fontis partes, Vulcanus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19887" xml:space="preserve"><lb/>ipſe Quattuor ex octo adiunxit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19888" xml:space="preserve">queis cãdida, magna Vis, <lb/>fœcũdaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19889" xml:space="preserve">naturæ, conſecerat oſſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s19890" xml:space="preserve">Nil igitur elementa pro-<lb/>ſunt, ſi ſint in anima, niſi rationes etiam inſint &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19891" xml:space="preserve">compo-<lb/>ſito: </s>
  <s xml:id="echoid-s19892" xml:space="preserve">unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19893" xml:space="preserve">enim cognoſcet ſimile, os autem aut homi-<lb/>nem non cognoſcet profectò, niſi ipſa etiam inſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s19894" xml:space="preserve">hoc au-<lb/>tem opus eſt unum eorum eſſe dicere, quæ fieri nequeunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19895" xml:space="preserve">Quis enim ambiget unquam, ſi lapis uel homo, uel equus <lb/>ſint in anima, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19896" xml:space="preserve">bonum ſimiliter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19897" xml:space="preserve">non bonũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19898" xml:space="preserve">de cæ-<lb/>teris identidem rebus? </s>
  <s xml:id="echoid-s19899" xml:space="preserve">Præterea c{ùm} id quod eſt, multipli-<lb/>citer dici ſoleat (quoddã enim ſubstantiã, quoddã quanti-<lb/>tatem, aut qualitatẽ, aut aliquod aliud enumeratorum iam <lb/>prædicamentorũ ſignificat) utrum ex uniuerſis, an non ex <lb/>uniuerſis anima cõstent? </s>
  <s xml:id="echoid-s19900" xml:space="preserve">At non uidentur cõmunia omniũ <lb/>eſſe elementa. </s>
  <s xml:id="echoid-s19901" xml:space="preserve">Ex biſcé ne igitur ſolis constat, quæ ſubstan-<lb/>tiarum ſunt elementa? </s>
  <s xml:id="echoid-s19902" xml:space="preserve">At quonã, pacto cæterorum etiam <lb/>unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19903" xml:space="preserve">cognoſcit? </s>
  <s xml:id="echoid-s19904" xml:space="preserve">An dicẽt uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19905" xml:space="preserve">generis ele-<lb/>mẽta propria, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19906" xml:space="preserve">principia eſſe, ex quibus anima cõstat? </s>
  <s xml:id="echoid-s19907" xml:space="preserve"><lb/>Erit igitur ipſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19908" xml:space="preserve">quãtitas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19909" xml:space="preserve">qualitas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19910" xml:space="preserve">ſubstantia. </s>
  <s xml:id="echoid-s19911" xml:space="preserve">At <lb/>fieri nequit, ut ex quãtitatis elementis ſubſtãtia ſit, nõ quã-
<pb o="25" file="567" n="567" rhead="LIBER I."/>
titas. </s>
  <s xml:id="echoid-s19912" xml:space="preserve">Eos igitur, qui cenſent animam ex uniuerſis conſtare, <lb/>hæc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19913" xml:space="preserve">huiuſcemodi alia comitantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19914" xml:space="preserve">Abſurdum eſt etiã, ſi-<lb/>mile quidem à ſimili non pati dicere, ſimile uerò ſentire ſi-<lb/>mile, ſimileq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19915" xml:space="preserve">cognoſcere ſimili putare, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19916" xml:space="preserve">aſſerere: </s>
  <s xml:id="echoid-s19917" xml:space="preserve">dèinde <lb/>ſentire, pati quoddam eſſe, moueriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19918" xml:space="preserve">ponere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19919" xml:space="preserve">intellige-<lb/>re, ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19920" xml:space="preserve">cognoſcere. </s>
  <s xml:id="echoid-s19921" xml:space="preserve">Atqui multas dubitationes, ac <lb/>difficultates Empedoclis habere ſententiam, (corporeis in-<lb/>quam elementis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19922" xml:space="preserve">ſibi ſimilibus cognoſci res ſingulas,) <lb/>teſtatur id quod experiẽtia latè patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s19923" xml:space="preserve">Partiũ enim @anima-<lb/>liũ corporũ eæ, quæ ſunt ſimpliciter terræ, ut oſſa, nerui, pi <lb/>li, nibil ſentire uidẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19924" xml:space="preserve">quare neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19925" xml:space="preserve">ſimilia ſibi: </s>
  <s xml:id="echoid-s19926" xml:space="preserve">at oportebat <lb/>tamẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s19927" xml:space="preserve">Prætereà cuiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19928" xml:space="preserve">principiorũ maior ignoratio, quàm <lb/>cognitio inerit nimirùm. </s>
  <s xml:id="echoid-s19929" xml:space="preserve">Vnumquodque enim cognoſcet <lb/>unum, multa autẽ ignorabit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19930" xml:space="preserve">cætera nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19931" xml:space="preserve">omnia. </s>
  <s xml:id="echoid-s19932" xml:space="preserve">Fit etiam <lb/>Empedoclis eadem ſentẽtia, ut Deus ſit amãtißimus, quip-<lb/>pe cùm ipſe ſolus unum elementorum non comprebendat, <lb/>ipſam diſcordiam inquam, mortalia uerò cũcta cognoſcãt, <lb/>cùm ex uniuerſis ſingula conſtant. </s>
  <s xml:id="echoid-s19933" xml:space="preserve">Prætereà dicat oportet <lb/>omnino, quam ob cauſam non habent animam omnia: </s>
  <s xml:id="echoid-s19934" xml:space="preserve">cùm <lb/>omne quod eſt, aut ſit elementum, aut ex elemento uno, uel <lb/>pluribus, uel omnibus conſtet: </s>
  <s xml:id="echoid-s19935" xml:space="preserve">neceſſe eſt enim omne quod <lb/>eſt, aut unum quid, aut quædam, aut uniuerſa cognoſcere.</s>
  <s xml:id="echoid-s19936" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div358" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-564-01" xlink:href="note-564-01a" xml:space="preserve">Hîc oſtendit <lb/>Ā<unsure/>riſto. animã <lb/>non cõponi ex <lb/>corporeo ſub, <lb/>iiliſsimo.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s19937" xml:space="preserve">Dubitabit etiam non iniuria quiſpiam, quidnam id ſit, <lb/>quod ipſa continet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19938" xml:space="preserve">unit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19939" xml:space="preserve">elementa nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19940" xml:space="preserve">materiei ſimi-<lb/>lia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19941" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19942" xml:space="preserve">præſtabilißimum id eſſe patet, quod continet <lb/>quicquid id tandem ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s19943" xml:space="preserve">at nequit eſſe quicquã præstabilius <lb/>anima, quòd quidem dominetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19944" xml:space="preserve">magis etiã intellectu: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19945" xml:space="preserve">maximè enim rationi conſonum eſt, bunc omnia præceſ-<lb/>ſiſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19946" xml:space="preserve">præſtantißimum omnium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19947" xml:space="preserve">natura dominũ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s19948" xml:space="preserve"><lb/>illi autem elemẽta, ea quæ ſunt præcedere cenſent. </s>
  <s xml:id="echoid-s19949" xml:space="preserve">At enim
<pb o="26" file="568" n="568" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
nemo prorſus de omni anima dicit, nec eorum qui cenſent <lb/>ipſam ex elemẽtis ideo conſtare, quia ſentit, cognoſcitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19950" xml:space="preserve">ea <lb/>quæ ſunt, nec etiam eorum qui maximè motiuũ ipſam aſſe-<lb/>runt eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s19951" xml:space="preserve">non enim omnia mouentur quæ ſentiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s19952" xml:space="preserve">Sunt <lb/>enim animalia nonnulla, quæ mouentur loco, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19953" xml:space="preserve">tamen hoc <lb/>ſolo motu anima uidetur animal agitare. </s>
  <s xml:id="echoid-s19954" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19955" xml:space="preserve"><lb/>eorum qui tam ſenſitiuum, quàm intellectum ex elementis <lb/>conficiunt, nemo animā omnem complectitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19956" xml:space="preserve">uiuere nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s19957" xml:space="preserve">uidentur plantæ, at expertes ſunt tamẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19958" xml:space="preserve">lationis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19959" xml:space="preserve">ſen-<lb/>ſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19960" xml:space="preserve">animaliũ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19961" xml:space="preserve">cõplura ſunt, quæ mente, rationeq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19962" xml:space="preserve">ua-<lb/>cant. </s>
  <s xml:id="echoid-s19963" xml:space="preserve">Quòd ſi quis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19964" xml:space="preserve">bæcillis cõceſſerit, intellectũq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s19965" xml:space="preserve">par-<lb/>tem eſſe poſuerit animæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19966" xml:space="preserve">idẽtidem ſenſitiuũ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19967" xml:space="preserve">ſic de <lb/>omni anima, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19968" xml:space="preserve">de ulla tota dicere uidebuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19969" xml:space="preserve">In boc eo-<lb/>dem errore uidetur eſſe &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19970" xml:space="preserve">ea ſententia, quæ carminibus <lb/>Orpbicis fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s19971" xml:space="preserve">Dicit enim Orpheus, animã ferri uentis, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19972" xml:space="preserve">ex toto ingredi re ſpiratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s19973" xml:space="preserve">Id autẽ nequitipſis accide-<lb/>re plantis, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19974" xml:space="preserve">quibuſdã itidẽ animaliũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s19975" xml:space="preserve">quippe cùm haud <lb/>uniuerſa reſpirẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s19976" xml:space="preserve">quod quidẽ eos præterijt qui ita de ani-<lb/>ma cenſuere. </s>
  <s xml:id="echoid-s19977" xml:space="preserve">At uerò ſi conficere animã ex elemẽtis opor-<lb/>teat, non ex uniuerſis continuò cõficienda eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s19978" xml:space="preserve">al-<lb/>tera nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19979" xml:space="preserve">pars contrarietatis ſufficiens eſt ſeipſam, oppo-<lb/>ſitamq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19980" xml:space="preserve">diſcernere: </s>
  <s xml:id="echoid-s19981" xml:space="preserve">recto enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19982" xml:space="preserve">ipſum rectũ, ut patet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19983" xml:space="preserve"><lb/>obliquum cognoſcimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s19984" xml:space="preserve">regula nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19985" xml:space="preserve">iudex eſt utriuſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s19986" xml:space="preserve">, at <lb/>obliquum nec ſui planè, nec recti. </s>
  <s xml:id="echoid-s19987" xml:space="preserve">Sunt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19988" xml:space="preserve">qui in toto uni-<lb/>uerſo permistam ipſam inquiũt eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s19989" xml:space="preserve">Quocirca for ſitan &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19990" xml:space="preserve"><lb/>Tbales, omnia plena Deorum eſſe putauit. </s>
  <s xml:id="echoid-s19991" xml:space="preserve">Hoc autem du-<lb/>bitationes babet nonnullas. </s>
  <s xml:id="echoid-s19992" xml:space="preserve">Quam enim ob cauſam anima <lb/>in aëre quidem, uel igne ſi ineſt, non facit animal, in mistis <lb/>autem facit? </s>
  <s xml:id="echoid-s19993" xml:space="preserve">præſertim cùm in illis uideatur eſſe præſtan-<lb/>tior? </s>
  <s xml:id="echoid-s19994" xml:space="preserve">Quaret etiã quiſpiam, quam ob cauſam anima ea,
<pb o="27" file="569" n="569" rhead="LIBER I."/>
quæ eſt in aëre, præſtabilior eſt, ac immortalior ea, quæ <lb/>in animalibus ineſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s19995" xml:space="preserve">Vtrobiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s19996" xml:space="preserve">autẽ emergit quoddã abſur-<lb/>dum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s19997" xml:space="preserve">rationis egrediens metas: </s>
  <s xml:id="echoid-s19998" xml:space="preserve">nam ignem, aut aërem <lb/>animal eſſe dicere, rationis egreditur fines: </s>
  <s xml:id="echoid-s19999" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20000" xml:space="preserve">aſſerere rur-<lb/>ſus animalia non eſſe, ſi inſit in ipſis anima, perabſurdum <lb/>eſt ſanè. </s>
  <s xml:id="echoid-s20001" xml:space="preserve">Videntur autem ideo putaſſe in his animã eſſe, <lb/>quia totum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20002" xml:space="preserve">partes eiuſdem ſunt ſpeciei. </s>
  <s xml:id="echoid-s20003" xml:space="preserve">Quare neceſſe <lb/>eſt ipſos, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20004" xml:space="preserve">animã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20005" xml:space="preserve">partes eiuſdem eſſe dicere ſpeciei, <lb/>ſi animalia ex eo fiunt animantia, quia in ipſis aliqua pars <lb/>continentis recipitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20006" xml:space="preserve">Quòd ſi aër quidem diſcerptus eiuſ-<lb/>dem eſt ſpeciei, anima autem eſt dißimilium partiũ, patet <lb/>aliam ipſius partem ineſſe, aliam nõ ineſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s20007" xml:space="preserve">Neceſſe eſt igi-<lb/>tur ipſam, aut ſimilium eſſe partium, aut non in quacunque <lb/>totius ineſſe parte. </s>
  <s xml:id="echoid-s20008" xml:space="preserve">Patet igitur ex dictis, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20009" xml:space="preserve">cognitionem <lb/>ex eo competere animæ, quia constet ex elementis, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20010" xml:space="preserve">re-<lb/>ctè, uereq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20011" xml:space="preserve">dicit motum eidem ineſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s20012" xml:space="preserve">At quoniã cognoſce-<lb/>re, ſentire, opinari, inſuper cupere, deliberare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20013" xml:space="preserve">omnino <lb/>appetitiones, ipſius animæ ſunt, motus etiã animalium lo-<lb/>co, ab anima fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s20014" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20015" xml:space="preserve">inſuper accretio ſtatus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20016" xml:space="preserve">decretio: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20017" xml:space="preserve">quæret utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20018" xml:space="preserve">quiſpiam, utrum borũ unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20019" xml:space="preserve">toti ani-<lb/>mæ cõpetat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20020" xml:space="preserve">nos intelligamus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20021" xml:space="preserve">ſentiamus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20022" xml:space="preserve">mouea-<lb/>mur, cæterorumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20023" xml:space="preserve">unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20024" xml:space="preserve">agamus, patiamurq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20025" xml:space="preserve">tota, <lb/>an alijs alia partibus? </s>
  <s xml:id="echoid-s20026" xml:space="preserve">lpſum præterea uiuere, utrum in ho-<lb/>rum aliquo uno, an in pluribus, an in omnibus conſistat, an <lb/>ſit eius alia quædam etiam cauſa? </s>
  <s xml:id="echoid-s20027" xml:space="preserve">Atque ſunt qui dicunt <lb/>ipſam eſſe partibilem, nosq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20028" xml:space="preserve">alia eius parte intelligere, alia <lb/>cupere cenſent. </s>
  <s xml:id="echoid-s20029" xml:space="preserve">Quid igitur ipſam cõtinet animam, ſi par-<lb/>tibilis ſit? </s>
  <s xml:id="echoid-s20030" xml:space="preserve">non corpus, quippe cùm contra potius uideatur <lb/>corpus anima continere. </s>
  <s xml:id="echoid-s20031" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20032" xml:space="preserve">egreſſa diſſolui-<lb/>tur corpus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20033" xml:space="preserve">putreſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s20034" xml:space="preserve">Si igitur aliquid aliud ipſam cõ-
<pb o="28" file="570" n="570" rhead="ARIST. DE ANIM. LIB. I."/>
tineat, unumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20035" xml:space="preserve">faciat, illud erit potißimũ anima. </s>
  <s xml:id="echoid-s20036" xml:space="preserve">At opor-<lb/>tebit de illo etiam quærere, utrum unum, an multarum ſit <lb/>partium? </s>
  <s xml:id="echoid-s20037" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20038" xml:space="preserve">ſi ſit unum, cur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20039" xml:space="preserve">animam continuò nõ di-<lb/>cimus unum eſſe? </s>
  <s xml:id="echoid-s20040" xml:space="preserve">Sin partibile, rurſus ratio quæreret quid-<lb/>nam ſit illud, quod illud etiam continet? </s>
  <s xml:id="echoid-s20041" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20042" xml:space="preserve">hoc pacto fiet <lb/>in infinitum abitio. </s>
  <s xml:id="echoid-s20043" xml:space="preserve">Dubitabit etiam quiſpiam de partibus <lb/>eius, quam unaquæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20044" xml:space="preserve">potentiam in corpore habeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s20045" xml:space="preserve">Nam ſi <lb/>anima tota totum contineat corpus, oportet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20046" xml:space="preserve">unãquanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20047" xml:space="preserve">etiam partem, aliquam partem corporis continere. </s>
  <s xml:id="echoid-s20048" xml:space="preserve">Id au-<lb/>tem eſſe non poſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20049" xml:space="preserve">quam enim partium corporis <lb/>intellectus, aut quo continebit pacto, fingere quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20050" xml:space="preserve">diffi-<lb/>cillimum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20051" xml:space="preserve">uidemus autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20052" xml:space="preserve">plantas diuiſas uiuere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20053" xml:space="preserve"><lb/>animalium inſectorum nonnulla, utpote animam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20054" xml:space="preserve">ſi non <lb/>numero, tamen fpecie eandem habẽtia. </s>
  <s xml:id="echoid-s20055" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20056" xml:space="preserve">partiũ utraq;</s>
  <s xml:id="echoid-s20057" xml:space="preserve">, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20058" xml:space="preserve">ſenſuũ habet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20059" xml:space="preserve">per aliquod tẽpus loco mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20060" xml:space="preserve">Nec <lb/>abſurdum eſt, ſi non perdurant: </s>
  <s xml:id="echoid-s20061" xml:space="preserve">inſtrumenta nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20062" xml:space="preserve">non ha-<lb/>bent ut naturã conſeruẽt, ſed nibilo minus omnes in utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20063" xml:space="preserve"><lb/>partium inſunt, animæ partes. </s>
  <s xml:id="echoid-s20064" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20065" xml:space="preserve">animæ partes eadẽ ſub <lb/>ſpecie collocantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20066" xml:space="preserve">etiam tota: </s>
  <s xml:id="echoid-s20067" xml:space="preserve">illæ quidem, quia non ſe-<lb/>parabiles ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20068" xml:space="preserve">tota autem anima, quia indiuiſibilis cſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20069" xml:space="preserve">Vi-<lb/>detur autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20070" xml:space="preserve">id principium, quod ineſt in plãtis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20071" xml:space="preserve">ani-<lb/>ma quædam eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s20072" xml:space="preserve">hæc enim ſola communis eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20073" xml:space="preserve"><lb/>plantis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20074" xml:space="preserve">animalibus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20075" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20076" xml:space="preserve">hæc quidem à <lb/>ſentiendi principio ſeparatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20077" xml:space="preserve">ſine <lb/>autem ipſa, nibil eſt pror-<lb/>ſus quòd habeat <lb/>ſenſum.</s>
  <s xml:id="echoid-s20078" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="29" file="571" n="571"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div360" type="section" level="1" n="207">
<head xml:id="echoid-head243" xml:space="preserve">ARISTOTELIS</head>
<head xml:id="echoid-head244" xml:space="preserve">DE ANIMA L Ia<unsure/></head>
<head xml:id="echoid-head245" xml:space="preserve">BER 11.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s20079" xml:space="preserve">Definitio animæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20080" xml:space="preserve">ipſius inquiſitio.</s>
  <s xml:id="echoid-s20081" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div361" type="section" level="1" n="208">
<head xml:id="echoid-head246" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîcl Ā<unsure/>riſto. <lb/>animæ defi<unsure/>ni, <lb/>tionem eiusq́; <lb/>declarationem <lb/>ponit.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20082" xml:space="preserve">_D_ICTIS hiſce, quæ à maioribus de Ani-<lb/>ma nobis tradita ſunt, redeamus rurſus <lb/>oportet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20083" xml:space="preserve">enitamur uelut ab initio de-<lb/>terminare quid Anima ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20084" xml:space="preserve">quænam ſit <lb/>eius cõmunis maximè ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s20085" xml:space="preserve">Dicimus ita-<lb/>que genus unum quoddam eorum quæ ſunt, ipſam ſubstã-<lb/>tiam eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20086" xml:space="preserve">huius aliud ut materiam, quod quidem per ſe <lb/>non eſt hoc aliquid: </s>
  <s xml:id="echoid-s20087" xml:space="preserve">aliud formam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20088" xml:space="preserve">ſpeciem qua quidem <lb/>iam hoc aliquid dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20089" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20090" xml:space="preserve">tertiumid, quod ex istis con-<lb/>ſtat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20091" xml:space="preserve">componitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20092" xml:space="preserve">Eſt autẽ materia quidem poten-<lb/>tia, forma uerò actus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20093" xml:space="preserve">perfectio: </s>
  <s xml:id="echoid-s20094" xml:space="preserve">quæ quidem bifariam <lb/>dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20095" xml:space="preserve">quædam enim eſt ut ſcientia, quædam ut contem-<lb/>platio. </s>
  <s xml:id="echoid-s20096" xml:space="preserve">Maximè autem corpora uidentur eſſe ſubstãtiæ <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20097" xml:space="preserve">ipſorum ea magis, quæ naturalia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20098" xml:space="preserve">hæc enim cæte-<lb/>rorum principia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20099" xml:space="preserve">Naturalium uerò corporum, quæ, <lb/>dam habent uitam, quædam non habent, ſedea uacant. </s>
  <s xml:id="echoid-s20100" xml:space="preserve">Vi-<lb/>tam autem dicimus, nutritionem, accretionem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20101" xml:space="preserve">decre-<lb/>tionem, quæ quidem per idipſum fit, quod uiuere dicitur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20102" xml:space="preserve">Quare corpus omne naturale particeps uitæ, ſubstantia<unsure/> <lb/>eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20103" xml:space="preserve">ita ſubstantia ut compoſita. </s>
  <s xml:id="echoid-s20104" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20105" xml:space="preserve">cùm tale etiã ſit <lb/>corpus, id eſt, habens uitam, corpus profectò non erit ani-<lb/>ma: </s>
  <s xml:id="echoid-s20106" xml:space="preserve">corpus nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20107" xml:space="preserve">non ſubit rationem eorum, quæ ſunt in <lb/>ſubiecto, ſed ut ſubiectum potius eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20108" xml:space="preserve">materies. </s>
  <s xml:id="echoid-s20109" xml:space="preserve">Neceſſe <lb/>eſt igitur animam ſubstantiam eſſe, périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20110" xml:space="preserve">formam <lb/>corporis naturalis potentia uitam habentis: </s>
  <s xml:id="echoid-s20111" xml:space="preserve">ſubstãtia uerò
<pb o="30" file="572" n="572" rhead="ARIST. DE ANI MA"/>
actus eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20112" xml:space="preserve">perfectio: </s>
  <s xml:id="echoid-s20113" xml:space="preserve">talis igitur corporis eſt perfectio, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20114" xml:space="preserve">actus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20115" xml:space="preserve">Sed cùm perfectio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20116" xml:space="preserve">actus bifariam dicatur, <lb/>ut diximus (quidam enim eſt ut ſcientia, quidam ut contem-<lb/>platio) patet animam actum eſſe périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20117" xml:space="preserve">ſcientiam. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20118" xml:space="preserve">Nam ex eo quia anima eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20119" xml:space="preserve">ſomnus eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20120" xml:space="preserve">uigilia: </s>
  <s xml:id="echoid-s20121" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20122" xml:space="preserve"><lb/>uigilia quidem contemplationi, ſomnus autem ſcientiæ ope-<lb/>ratione uacanti ſimilis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20123" xml:space="preserve">Altera autem alterã in eodem, <lb/>ſcientia, inquam, contemplationem generatione præcedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s20124" xml:space="preserve"><lb/>Quapropter anima primus eſt actus, perfectioq̃<unsure/>; </s>
  <s xml:id="echoid-s20125" xml:space="preserve">corporis <lb/>naturalis potentia uitam habentis: </s>
  <s xml:id="echoid-s20126" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20127" xml:space="preserve">talis planè, ut partes <lb/>ipſius ſint instrumenta. </s>
  <s xml:id="echoid-s20128" xml:space="preserve">Enimuero partes quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20129" xml:space="preserve">planta-<lb/>rum, instrumenta ſine controuerſia ſunt, quamuis uidean-<lb/>tur penitus ſimplices eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s20130" xml:space="preserve">eius enim quod circa fructũ eſt, <lb/>tegmen eſt folium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20131" xml:space="preserve">fructus etiam, illud: </s>
  <s xml:id="echoid-s20132" xml:space="preserve">radices præterea <lb/>uicem ſubeunt oris: </s>
  <s xml:id="echoid-s20133" xml:space="preserve">utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20134" xml:space="preserve">namq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20135" xml:space="preserve">trahitur alimentũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s20136" xml:space="preserve">Si igi-<lb/>tur commune quid de omni anima ſit dicendũ ipſa pcrfe-<lb/>ctio prima, primusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20137" xml:space="preserve">actus eſt corporis naturalis, cuius par <lb/>tes ſunt instrumenta. </s>
  <s xml:id="echoid-s20138" xml:space="preserve">ldcirco non quærere oportet, ſi unũ <lb/>ſit anima, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20139" xml:space="preserve">corpus, ſicut neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20140" xml:space="preserve">ceram, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20141" xml:space="preserve">figuram, neque <lb/>omnino materiem cuiuſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s20142" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20143" xml:space="preserve">id cuius materies eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20144" xml:space="preserve">nã cùm <lb/>unũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20145" xml:space="preserve">eſſe multifariam dicatur, actus eſt id, quod propriè <lb/>unum eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20146" xml:space="preserve">propriè eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20147" xml:space="preserve">Vniuerſaliter igitur diximus, <lb/>quidnam anima ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s20148" xml:space="preserve">Eſt enim ea ſubſtantia, quæ eſt ut ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s20149" xml:space="preserve"><lb/>hæc autẽ eſt, quiditas corporis talis: </s>
  <s xml:id="echoid-s20150" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20151" xml:space="preserve">périnde ſanè, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20152" xml:space="preserve">ſi <lb/>quod instrumẽtorum artis naturale corpus eſſet, ceu ſecu-<lb/>ris: </s>
  <s xml:id="echoid-s20153" xml:space="preserve">eius nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20154" xml:space="preserve">ſubstantia ipſius eſſet, ut patet, ſecuris ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s20155" xml:space="preserve"><lb/>idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20156" xml:space="preserve">eſſet anima, qua ſeparata, nõ eſſet ulterius, ut patet ſe-<lb/>curis, niſi nomine tantum, at nũc eſt ſecuris: </s>
  <s xml:id="echoid-s20157" xml:space="preserve">non enim talis <lb/>corporis ſubstantia, ratioq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20158" xml:space="preserve">eſt ipſa anima: </s>
  <s xml:id="echoid-s20159" xml:space="preserve">ſed naturalis, ut <lb/>diximus, talis, quod in ſe motus ſtatus´ ue principiũ inſitum
<pb o="31" file="573" n="573" rhead="LIBER I."/>
habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20160" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20161" xml:space="preserve">id quod dictũ eſt, in partibus etiã inſpicere li-<lb/>cet: </s>
  <s xml:id="echoid-s20162" xml:space="preserve">nam ſi oculus eſſet animal, eius anima uiſus ipſe nimi-<lb/>rum eſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s20163" xml:space="preserve">hîc eſt enim, ut patet, oculi ſubstantia, quæ ſeſe <lb/>habet ut ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s20164" xml:space="preserve">oculus autẽ eſt materies uiſus, qui cùm deſe <lb/>cerit, non ulterius erit oculus, niſi nomine tantũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20165" xml:space="preserve">périn-<lb/>de atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20166" xml:space="preserve">lapideus, uel etiã pictus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20167" xml:space="preserve">Id igitur quod de parte di-<lb/>ctum eſt, ad totum corpus uiuens accõmodare oportet, eſt <lb/>enim hîc profectò rationũ ſimilitudo: </s>
  <s xml:id="echoid-s20168" xml:space="preserve">nam ut pars ſeſe ha-<lb/>bet ad partem, ſic totus ſenſus ad totum ſenſitiuum corpus <lb/>ut talis eſt rationis. </s>
  <s xml:id="echoid-s20169" xml:space="preserve">Non eſt autem id potentia uiuens, quod <lb/>abiecit animam, eaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20170" xml:space="preserve">uacat: </s>
  <s xml:id="echoid-s20171" xml:space="preserve">ſed id quod ipſam habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20172" xml:space="preserve">Semen <lb/>uerò, fructus´ ue, id nimirũ eſt quod potest tale corpus eua-<lb/>dere. </s>
  <s xml:id="echoid-s20173" xml:space="preserve">Vt igitur inciſio, uiſioq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s20174" xml:space="preserve">, ſic eſt uigilia actus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20175" xml:space="preserve">ut ui-<lb/>ſus rurſus, inſtrumẽtiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20176" xml:space="preserve">uis, ſic eſt anima actus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20177" xml:space="preserve">corpus au-<lb/>tem eſt id, quod, ut diximus, eſt potẽtia uiuens: </s>
  <s xml:id="echoid-s20178" xml:space="preserve">uerùm ut pu <lb/>pilla, uiſusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20179" xml:space="preserve">oculus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20180" xml:space="preserve">ſic anima, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20181" xml:space="preserve">corpus eſt animal. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20182" xml:space="preserve">Animã igitur nõ ſeparabilẽ eſſe à corpore, uel partes ipſius <lb/>nonnullas, ſi partibilis ſit, non obſcurum eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20183" xml:space="preserve">cor-<lb/>poris nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20184" xml:space="preserve">partium patet aliquas, animæ partium actum <lb/>eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s20185" xml:space="preserve">nihil tamen uetat ut aliquæ partium ſint ſeparabiles <lb/>animæ, propterea quòd corporis nullius ſint actus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20186" xml:space="preserve">At ob-<lb/>ſcurum eſt, necdum patet, ſi périnde corporis anima ſit <lb/>actus, ut gubernator actus eſt nauis. </s>
  <s xml:id="echoid-s20187" xml:space="preserve">hoc igitur pacto uni-<lb/>uerſaliter de anima determinatum, deſcriptum'ue ſit.</s>
  <s xml:id="echoid-s20188" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s20189" xml:space="preserve">A notioribus eſſe incipiendum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20190" xml:space="preserve">deſinitionem afferen_ <lb/>dam, quæ cauſam, quamobrem, contineat: </s>
  <s xml:id="echoid-s20191" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20192" xml:space="preserve">omnia <lb/>per animam viuere.</s>
  <s xml:id="echoid-s20193" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div362" type="section" level="1" n="209">
<head xml:id="echoid-head247" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20194" xml:space="preserve">_A_T enim cùm ex obſcuris quidem, magis aũt manife-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-573-01a" xlink:href="note-573-01"/>
ſtis fiat id notum, quod eſt dilucidũ, ac notius ratio-<lb/>ne: </s>
  <s xml:id="echoid-s20195" xml:space="preserve">enitendum eſt rurſus hoc pacto de ipſa anima pertra-
<pb o="32" file="574" n="574" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
ctare. </s>
  <s xml:id="echoid-s20196" xml:space="preserve">Rationem enim definitiuam nõ ſolùm eſſe ſignifica-<lb/>re, ut complures dicere definitiones uidentur, ſed etiam in <lb/>ipſa cauſam ineſſe, ac apparere oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20197" xml:space="preserve">Nunc autem defi-<lb/>nitionum complures, ut concluſiones eſſe uidentur, ueluti <lb/>quid eſt quadratio, cõfectio figuræ laterum æqualium, an-<lb/>gulorumq́ rectorum æqualis altera ex parte lõgiori figu-<lb/>ræ: </s>
  <s xml:id="echoid-s20198" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20199" xml:space="preserve">definitio talis, concluſionis occupat locum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20200" xml:space="preserve">At ea, <lb/>quæ quadrationem, inuentionem eſſe mediæ dicit, ipſius rei <lb/>profectò cauſam, ut patet, aßignat. </s>
  <s xml:id="echoid-s20201" xml:space="preserve">Dicamus igitur, hinc <lb/>cõſiderationis initio ſumpto, animatum ab inanimato uitæ <lb/>ſeiungi. </s>
  <s xml:id="echoid-s20202" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20203" xml:space="preserve">cùm multifariã uiuere dicatur, etiam ſi unum <lb/>tantum istorũ inſit, uiuere illud dicimus cui ineſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20204" xml:space="preserve">ut intel-<lb/>lectus, ſenſus, motus loco, ac ſtatus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20205" xml:space="preserve">inſuper motio nu-<lb/>trimẽto accõmodata, et accretio, decretio'ue. </s>
  <s xml:id="echoid-s20206" xml:space="preserve">Quapropter <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20207" xml:space="preserve">uniuerſæ plantæ uidentur uiuere, quippe cùm uideantur <lb/>in ſeipſis uim habere talem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20208" xml:space="preserve">principiũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s20209" xml:space="preserve">quo, ad contra-<lb/>ria loca tam incrementa, quàm decrementa ſuſcipiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20210" xml:space="preserve">non <lb/>enim ſurſum quidem accreſcunt, deorſum autem nõ accre-<lb/>ſcunt, ſed ad utranq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20211" xml:space="preserve">ſimiliter differẽtiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20212" xml:space="preserve">omni ex par-<lb/>te, ſemperq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20213" xml:space="preserve">nutriuntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20214" xml:space="preserve">eouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20215" xml:space="preserve">uiuunt quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20216" xml:space="preserve">poſſunt <lb/>alimentũ accipere. </s>
  <s xml:id="echoid-s20217" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20218" xml:space="preserve">hæc quidem uis à cæteris ſeiungi, <lb/>ſeparariq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20219" xml:space="preserve">poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20220" xml:space="preserve">cæteræ autem in ipſis mortalibus, ab iſta <lb/>nequeũt ſeparari. </s>
  <s xml:id="echoid-s20221" xml:space="preserve">Quod quidem in ipſis perſpicitur plan-<lb/>tis: </s>
  <s xml:id="echoid-s20222" xml:space="preserve">nulla enim prorſus in ipſis, ut patet, alia, præter hanc, <lb/>animæ potentia, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20223" xml:space="preserve">officiũ ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20224" xml:space="preserve">Viuere igitur, ob hoc <lb/>principiũ uiuentibus cõpetit. </s>
  <s xml:id="echoid-s20225" xml:space="preserve">Animal autem eſt, ob ſenſum <lb/>primò: </s>
  <s xml:id="echoid-s20226" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20227" xml:space="preserve">ea, quæ non cientur motu, nec mutant locũ: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20228" xml:space="preserve">ſenſum autem habent, non ſolùm uiuere dicimus, ſed etiam <lb/>animalia nũcupare ſolemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20229" xml:space="preserve">At uerò ex ſenſibus, tactus pri <lb/>mò cũctis animalibus ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20230" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20231" xml:space="preserve">ut uegetatiuum à tactu
<pb o="33" file="575" n="575" rhead="LIBER 11."/>
ſenſuq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20232" xml:space="preserve">omni, ſic à cæteris tactus ſeparari ſenſibus poteſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20233" xml:space="preserve">Eam autem partem animæ, uegetatiuam dic imus eſſe, cuius <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20234" xml:space="preserve">plãtæ participes ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20235" xml:space="preserve">Animalia uerò cũcta, ipſam uim <lb/>habere ſentiendi tactu uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20236" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20237" xml:space="preserve">quã ob cauſam isto-<lb/>rum utrũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20238" xml:space="preserve">fit, postea dicemus, ac explanabimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20239" xml:space="preserve">nunc eo-<lb/>uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20240" xml:space="preserve">tantum dicatur, animam, inquam, principium eſſe eo-<lb/>rum quæ dicta ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20241" xml:space="preserve">his eſſe definitã, uegetatiuo, ſenſi-<lb/>tiuo, intellectiuo, etiam motu. </s>
  <s xml:id="echoid-s20242" xml:space="preserve">Quærendum autem eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20243" xml:space="preserve"><lb/>utrum horum unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20244" xml:space="preserve">ſit anima, an animæ pars: </s>
  <s xml:id="echoid-s20245" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20246" xml:space="preserve"><lb/>ſi pars, utrum hoc pacto ut ſit ſeparabile ratione ſolùm: </s>
  <s xml:id="echoid-s20247" xml:space="preserve"><lb/>an etiam loco: </s>
  <s xml:id="echoid-s20248" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20249" xml:space="preserve">de nonnullis quidem istorũ uidere, di-<lb/>ſcernereq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20250" xml:space="preserve">facilè poſſumus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20251" xml:space="preserve">nonnulla autem dubitationem <lb/>habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s20252" xml:space="preserve">Nam ut plantæ nonnulle diuiſæ, ſeiunctæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20253" xml:space="preserve">uiden-<lb/>tur uiuere, ppterea quòd anima, quæ eſt in istis, actu qui-<lb/>dem in unaquaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20254" xml:space="preserve">planta eſt una, potentia uerò plures: </s>
  <s xml:id="echoid-s20255" xml:space="preserve">ſic <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20256" xml:space="preserve">circa alias uidemus animæ differentias fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s20257" xml:space="preserve">cùm inci-<lb/>duntur animantium ea, quæ inſecta uocamus, utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20258" xml:space="preserve">nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20259" xml:space="preserve"><lb/>partium &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20260" xml:space="preserve">ſenſum habet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20261" xml:space="preserve">motu loco cietur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20262" xml:space="preserve">Quòd <lb/>ſi ſenſum habet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20263" xml:space="preserve">imaginationẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20264" xml:space="preserve">appetitum etiã ha-<lb/>bet, ubi nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20265" xml:space="preserve">eſt ſenſus, ibi dolor etiam existit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20266" xml:space="preserve">uolu-<lb/>ptas: </s>
  <s xml:id="echoid-s20267" xml:space="preserve">at ubi ſunt hæc, ibi neceſſariò cupiditas etiam ineſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s20268" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div362" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-573-01" xlink:href="note-573-01a" xml:space="preserve">Hîc animam <lb/>ait Ā<unsure/>riſto. ex <lb/>ſuis operibus <lb/>iuueſtigandā.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20269" xml:space="preserve">De intellectu uerò, contemplatiuaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20270" xml:space="preserve">potentia, nondum <lb/>quicquam eſt manifestum, ſed uidetur hoc animæ genus eſſe <lb/>diuerſum, idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20271" xml:space="preserve">ſolùm périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20272" xml:space="preserve">perpetuum ab eo, quod <lb/>accidit, ſeiungi: </s>
  <s xml:id="echoid-s20273" xml:space="preserve">ſeparariq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20274" xml:space="preserve">poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20275" xml:space="preserve">Cæteras aũt animæ par-<lb/>tes, ſeparabiles quidem non eſſe, ut quidam aſſeruerunt, ex <lb/>ijs quæ diximus patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20276" xml:space="preserve">Ratione uerò differre, non obſcu-<lb/>rum eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20277" xml:space="preserve">ſenſitiui nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20278" xml:space="preserve">ratio diuerſa eſt à ratione <lb/>principij opinandi, ſiquidem diuerſa ſunt ſentire ac opina-<lb/>ri: </s>
  <s xml:id="echoid-s20279" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20280" xml:space="preserve">unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20281" xml:space="preserve">dictorum ſimiliter. </s>
  <s xml:id="echoid-s20282" xml:space="preserve">At uerò quibuſdam
<pb o="34" file="576" n="576" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
animãtium cunctæ partes, ut patet, inſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20283" xml:space="preserve">quibuſdam non-<lb/>nullæ ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20284" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20285" xml:space="preserve">quibus una tantum ineſſe uidentur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20286" xml:space="preserve">id <lb/>ipſum differentiam animantium facit: </s>
  <s xml:id="echoid-s20287" xml:space="preserve">quam autẽ ob cau-<lb/>ſam ita fit, poſtea perſcrutabimur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20288" xml:space="preserve">Eadem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20289" xml:space="preserve">circa ſenſus <lb/>fieri ſanè uidemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20290" xml:space="preserve">quædam enim omnes, quædã aliquos, <lb/>quædam unũ duntaxat habere uidentur, tactum, inquam, <lb/>ipſum qui quidem eſt omnium maximè neceſſarius. </s>
  <s xml:id="echoid-s20291" xml:space="preserve">Quo-<lb/>niam autem id, quo uiuimus, quó ue ſentimus bifariam di-<lb/>citur, périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20292" xml:space="preserve">id quo ſcimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20293" xml:space="preserve">id etiam quo ſani ſu-<lb/>mus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20294" xml:space="preserve">ualemus (quoddam enim ſcientiam, quoddã ani-<lb/>mam dicimus, quippe cùm utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20295" xml:space="preserve">ſcire dicamus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20296" xml:space="preserve">aliud <lb/>ſanitatem, aliud partem corporis aliquam, uel totum dici-<lb/>mus corpus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20297" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20298" xml:space="preserve">horum utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20299" xml:space="preserve">tam ſcientia, quàm ſani-<lb/>tas, forma quædam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20300" xml:space="preserve">ſpecies eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20301" xml:space="preserve">ratio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20302" xml:space="preserve">tanquam <lb/>actus ſuſcipientis, ſcientia quidem, ſciẽtis: </s>
  <s xml:id="echoid-s20303" xml:space="preserve">ſanitas autẽ, ſa-<lb/>ni: </s>
  <s xml:id="echoid-s20304" xml:space="preserve">actus enim agẽtium, in eo quod patitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20305" xml:space="preserve">diſponitur <lb/>ineſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20306" xml:space="preserve">anima autem id eſt, ut patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s20307" xml:space="preserve">quo uiuimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20308" xml:space="preserve"><lb/>quo ſentimus, ac intelligimus primò) ipſa profectò ratio <lb/>quædam erit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20309" xml:space="preserve">forma, ſed non ut materies, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20310" xml:space="preserve">ſubiectũ. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20311" xml:space="preserve">Nam cùm ſubſtantia tripliciter dicatur, ut diximus (quæ-<lb/>dam enim eſt forma, quædam materies, quædam id quod ex <lb/>utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20312" xml:space="preserve">componitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20313" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20314" xml:space="preserve">materia quidem eſt, ut patet, po-<lb/>tentia: </s>
  <s xml:id="echoid-s20315" xml:space="preserve">forma autem actus) cùm igitur, ut diximus, ſubſtã-<lb/>tia dicatur trifariam, animansq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20316" xml:space="preserve">id ſit, quod ex utriſque, <lb/>corpore inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20317" xml:space="preserve">anima conſtat, corpus profectò nõ eſt <lb/>actus animæ, ſed ipſa corporis alicuius eſt actus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20318" xml:space="preserve">Idcirco <lb/>rectè admodũ putãt ij, quibus anima neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20319" xml:space="preserve">eſſe ſine corpo-<lb/>re, neque corpus aliquod eſſe uidetur, etenim ipſa, corpus <lb/>quidem non eſt, eſt autem corporis aliquid. </s>
  <s xml:id="echoid-s20320" xml:space="preserve">Et ineſt ob hoc <lb/>in corpore, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20321" xml:space="preserve">in corpore tali: </s>
  <s xml:id="echoid-s20322" xml:space="preserve">non in quouis ſine diſcri-
<pb o="35" file="577" n="577" rhead="LIBER II."/>
mine ullo, quẽadmodum ueteres ad corpus ipſam accõmo-<lb/>dabant, nihil prorſus determinãtes quodnã illud, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20323" xml:space="preserve">quale <lb/>ſit corpus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20324" xml:space="preserve">non rectè, ut patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s20325" xml:space="preserve">quippe cùm nõ uidea-<lb/>tur quoduis ſine ullo diſcrimine, quodcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20326" xml:space="preserve">ſuſcipere. </s>
  <s xml:id="echoid-s20327" xml:space="preserve">Hoc <lb/>autem pacto cum ratione etiã fit ſanè, actus enim uniuſcu-<lb/>iuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20328" xml:space="preserve">in eo quod eſt potẽtia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20329" xml:space="preserve">in propria materia, ſuapte <lb/>natura fieri, eſſeq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20330" xml:space="preserve">ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20331" xml:space="preserve">Animã igitur perfectionẽ quandã <lb/>eius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20332" xml:space="preserve">actum, ac rationem eſſe, quod potentiam habet ut <lb/>huiuſmodi ſit, ex hiſce quæ diximus innoteſcit.</s>
  <s xml:id="echoid-s20333" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s20334" xml:space="preserve">De animæ potentijs, ordine ipſarum, at{que} differentia definitio, <lb/>num, quæ per notiones cognominis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20335" xml:space="preserve">quæ per eſſentiam <lb/>conſtituuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20336" xml:space="preserve">Item ſingulas definitiones ad ſingulas ani@ <lb/>mæ ſpecies accommodandas eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s20337" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div364" type="section" level="1" n="210">
<head xml:id="echoid-head248" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. <lb/>de animæ potẽ <lb/>tijs, eiuſdemq́; <lb/>figura: ac de <lb/>ipſi conuenien <lb/>tibus, determi-<lb/>nat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20338" xml:space="preserve">_A_Nimãtium autem, quibuſdam omnes inſunt poten-<lb/>tiæ dictæ, quibuſdam nonnullæ ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20339" xml:space="preserve">quibuſdam <lb/>una tantum ineſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20340" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20341" xml:space="preserve">potentias animæ diximus <lb/>has, nutritiuum, ſenſitiuum, appetitiuum, loco motiuum, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20342" xml:space="preserve">intellectiuum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20343" xml:space="preserve">Et plantis quidem nutritiuum eſt dun-<lb/>taxat, alijs autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20344" xml:space="preserve">idipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20345" xml:space="preserve">ſenſitiuum: </s>
  <s xml:id="echoid-s20346" xml:space="preserve">quòd ſi ſenſi-<lb/>tiuum ineſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20347" xml:space="preserve">appetitiuum etiam ineſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20348" xml:space="preserve">nã appetitus, cu-<lb/>piditas eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20349" xml:space="preserve">ira, atque uoluptas. </s>
  <s xml:id="echoid-s20350" xml:space="preserve">Animalia uerò cuncta <lb/>unum ex ſenſibus habẽt, tactum inquam ipſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s20351" xml:space="preserve">atque cui <lb/>ſenſus ineſt, ei uoluptas etiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20352" xml:space="preserve">dolor ineſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20353" xml:space="preserve">perce-<lb/>ptio iucundi atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20354" xml:space="preserve">molesti: </s>
  <s xml:id="echoid-s20355" xml:space="preserve">quibus autem hæc inſunt, ea cu-<lb/>piditatem etiam habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s20356" xml:space="preserve">hæc eſt enim appetitio eius, quod <lb/>afficit uoluptate. </s>
  <s xml:id="echoid-s20357" xml:space="preserve">Alimenti præterea ſenſum habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s20358" xml:space="preserve">ta-<lb/>ctus enim, ſenſus eſt alimenti. </s>
  <s xml:id="echoid-s20359" xml:space="preserve">Nam ſiccis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20360" xml:space="preserve">humidis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20361" xml:space="preserve"><lb/>calidis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20362" xml:space="preserve">frigidis aluntur uiuentia cuncta: </s>
  <s xml:id="echoid-s20363" xml:space="preserve">horum au-<lb/>tem, ut patet, ſenſus, eſt tactus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20364" xml:space="preserve">cæteris uerò ſenſibilibus, <lb/>per accidens nutriuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20365" xml:space="preserve">nihil enim conducit ad alimen-
<pb o="36" file="578" n="578" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
tum ſonus, uel color, aut odor. </s>
  <s xml:id="echoid-s20366" xml:space="preserve">Sapor autem, unum quid eſt <lb/>eorum, quæ tactu percipiuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20367" xml:space="preserve">At uerò fames, ſitis´ ue, <lb/>cupiditas eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20368" xml:space="preserve">ſicci quidem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20369" xml:space="preserve">calidi, fames: </s>
  <s xml:id="echoid-s20370" xml:space="preserve">frigidi uerò, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20371" xml:space="preserve">humidi, ſitis: </s>
  <s xml:id="echoid-s20372" xml:space="preserve">at ſapor horum quaſi quoddam eſt condi-<lb/>mentum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20373" xml:space="preserve">Verùm hæc declaranda posterius ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20374" xml:space="preserve">nunc <lb/>eouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20375" xml:space="preserve">ſit dictum animantium inquam hiſce, quæ tactum <lb/>habent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20376" xml:space="preserve">appetitum ineſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s20377" xml:space="preserve">De imaginatione uerò non <lb/>patet, ſed de hoc postea conſideremus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20378" xml:space="preserve">Nonnul-<lb/>lis inſuper &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20379" xml:space="preserve">loco motiuum etiam ineſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20380" xml:space="preserve">alijs ratioci-<lb/>natiuum, ac intellectus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20381" xml:space="preserve">ut hominibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20382" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20383" xml:space="preserve">ſi quid ſit aliud <lb/>tale, uel etiam præſtabilius. </s>
  <s xml:id="echoid-s20384" xml:space="preserve">Perſpicuum igitur eſt unam <lb/>animæ rationem eſſe périnde, atque figuræ: </s>
  <s xml:id="echoid-s20385" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20386" xml:space="preserve">enim ibi <lb/>figura ulla præter triangulum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20387" xml:space="preserve">eas, quæ déinceps <lb/>ſunt collocatæ, neque hîc anima ulla præter eas, quas di-<lb/>ximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20388" xml:space="preserve">At ut in figuris una communis ratio fieri poteſt, <lb/>quæ cunctis quidem figuris accommodabitur, nullius au-<lb/>tem erit figuræ propria ratio, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20389" xml:space="preserve">in animabus dictis <lb/>fieri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20390" xml:space="preserve">Quapropter ridiculum eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20391" xml:space="preserve">in his, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20392" xml:space="preserve">in <lb/>cæteris rebus communem quærere rationem, quæ quidem <lb/>nullius eorum quæ ſunt, erit propria ratio, nec in pro-<lb/>pria cuiquam accommodabitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20393" xml:space="preserve">indiuidua ſpecie, ra-<lb/>tionem eam omittentes, definitioneḿue, quæ cuilibet hoc <lb/>pacto competere, accõmodariq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20394" xml:space="preserve">poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20395" xml:space="preserve">At uerò quem-<lb/>admodum in figuris, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20396" xml:space="preserve">in anima fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s20397" xml:space="preserve">nam tam in figu-<lb/>ris, quàm in animantibus, in eo quod déinceps eſt collo-<lb/>catum, id ineſt potentia, quod illo eſt prius: </s>
  <s xml:id="echoid-s20398" xml:space="preserve">in quadra-<lb/>to nanque triangulus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20399" xml:space="preserve">in ſenſitiuo ucgetatiuum ineſt, <lb/>ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20400" xml:space="preserve">Quapropter in ſingulis quærendum eſt quæ-<lb/>nam ſit cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20401" xml:space="preserve">anima: </s>
  <s xml:id="echoid-s20402" xml:space="preserve">ut quænam ſit anima plantæ, quæ <lb/>bestiæ, quæ denique hominis. </s>
  <s xml:id="echoid-s20403" xml:space="preserve">Quam autem ob cauſam
<pb o="37" file="579" n="579" rhead="LIBER II."/>
déinceps ſic ſeſe habent, conſiderare oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20404" xml:space="preserve">Senſitiuum <lb/>nanque ſine uegetatio non eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20405" xml:space="preserve">at à ſenſitiuo uegetatiuum <lb/>in plantis ſeiungitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20406" xml:space="preserve">Rurſus ſine tactu, nullus cætero-<lb/>rum ſenſuum eſt, at ipſe tactus ſine cæteris eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20407" xml:space="preserve">complu-<lb/>ra nanque ſunt animalium, quæ neque uiſum, neque audi-<lb/>tum, neque ſenſum habent odoris. </s>
  <s xml:id="echoid-s20408" xml:space="preserve">Et eorum rurſus, quæ <lb/>ſentiunt, quædam habent loco motiuum, quædam non <lb/>habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s20409" xml:space="preserve">extrema autem, atque minima, rationem ha-<lb/>bent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20410" xml:space="preserve">mentem: </s>
  <s xml:id="echoid-s20411" xml:space="preserve">quibus enim mortalium ineſt ratio, his <lb/>ſunt continuò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20412" xml:space="preserve">cætera cuncta: </s>
  <s xml:id="echoid-s20413" xml:space="preserve">at quibus unumquod que <lb/>illorum ineſt, hiſce non omnibus ineſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20414" xml:space="preserve">ratio, ſed quædam <lb/>imaginatione uacant, quædã hac ſola uiuunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20415" xml:space="preserve">De intellectu <lb/>uerò contẽplatiuo, alia ratio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20416" xml:space="preserve">Quæ cùm ita ſint, patet <lb/>horũ cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20417" xml:space="preserve">rationẽ, animæ maximè propriã rationẽ eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s20418" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s20419" xml:space="preserve">Trium cauſarum vicem obtinet in viuentibus anima.</s>
  <s xml:id="echoid-s20420" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div365" type="section" level="1" n="211">
<head xml:id="echoid-head249" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, <lb/>animã in viuẽ-<lb/>tibus triũ cau <lb/>ſarũ vicẽ obti-<lb/>nere declarat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20421" xml:space="preserve">_N_Eceſſe eſt autem eum, qui de hiſce cõſiderationẽ fa-<lb/>cturus eſt, quidnam ſit unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20422" xml:space="preserve">ipſorũ accipere, <lb/>deniq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20423" xml:space="preserve">quærere, perſcrutariq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20424" xml:space="preserve">de hiſce quæ ſequuntur, ac <lb/>comitantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20425" xml:space="preserve">Quod ſi dicere oporteat quid unumquodque <lb/>ipſorũ ſit, ut quid ſit intellectiuũ, uel ſenſitiuum, uel nutri-<lb/>tiuum, anteà dicendũ eſt quidnam ſit intelligere, quid ſen-<lb/>tire: </s>
  <s xml:id="echoid-s20426" xml:space="preserve">nam operationes, actiones´ ue potentijs, uiribusq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20427" xml:space="preserve">prio-<lb/>res ſunt ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s20428" xml:space="preserve">Quòd ſi ita ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20429" xml:space="preserve">prius etiam obiecta, <lb/>quàm ista, contemplari oporteat, primùm profectò de illis <lb/>propter eandẽ cauſam, ut de alimento, de ſenſibili, de intel-<lb/>ligibili, determinare oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20430" xml:space="preserve">Quare de alimento, gene-<lb/>rationé ue, primò dicendum eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20431" xml:space="preserve">Nutritiua nanque <lb/>anima &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20432" xml:space="preserve">cæteris ineſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20433" xml:space="preserve">prima eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20434" xml:space="preserve">maximè cõmunis <lb/>animæ uis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20435" xml:space="preserve">potentia, qua cũcta uiuẽtia uiuũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20436" xml:space="preserve">Cuius ſunt
<pb o="38" file="580" n="580" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
operationes, officiá ue, generare, nutrimẽtoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20437" xml:space="preserve">uti: </s>
  <s xml:id="echoid-s20438" xml:space="preserve">hæc enim <lb/>operatio maximè omniũ operationũ uiuentibus eſt natura-<lb/>lis, uiuentibus inquam hiſce, quæ ſunt perfecta, nõ membris <lb/>capta, quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20439" xml:space="preserve">non ſine ſemine oriũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20440" xml:space="preserve">unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20441" xml:space="preserve">inquam <lb/>aliud ſibi ſimile procreare, animal quidem animal, plantam <lb/>autẽ plantã, ut ſint ſemper hoc pacto, cõditionemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20442" xml:space="preserve">ſubeãt <lb/>quoad poßunt diuinam: </s>
  <s xml:id="echoid-s20443" xml:space="preserve">id enim ipſum appetunt uniuerſa, <lb/>gratiáq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20444" xml:space="preserve">ipſius omnia agunt, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20445" xml:space="preserve">ſecundùm naturam <lb/>agunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20446" xml:space="preserve">Duplex eſt autem id, cauſa cuius cætera fiunt, <lb/>atque unum eſt quo, alterum cui. </s>
  <s xml:id="echoid-s20447" xml:space="preserve">Cùm igitur ſemper eſſe, <lb/>conditionemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20448" xml:space="preserve">diuinã ſubire cõtinuatione nequeat animã-<lb/>tia, quia fieri nequit ut caducorũ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20449" xml:space="preserve">mortaliũ quicquàm <lb/>idẽ, unumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20450" xml:space="preserve">numero ſemper permaneat, ut unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20451" xml:space="preserve">po-<lb/>teſt, ſic æternitatis, cõditionisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20452" xml:space="preserve">diuinæ particeps eſt, aliud <lb/>quidem magis, aliud autẽ minus, permanetq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20453" xml:space="preserve">nõ ipſum, ſed <lb/>tale quale eſt ipſum, numero quidem non unũ, ſpecie autem <lb/>unum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20454" xml:space="preserve">Eſt autem anima, corporis cauſa, principiumq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20455" xml:space="preserve">uiuentis. </s>
  <s xml:id="echoid-s20456" xml:space="preserve">Atqui cùm multifariam hæc dicantur, anima pa-<lb/>ri modo tribus determinatis modis cauſa eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20457" xml:space="preserve">Nam eſt ea <lb/>cauſa, à qua profluit motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20458" xml:space="preserve">eſt etiam ea gratia cuius cæ-<lb/>tera fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20459" xml:space="preserve">eſt inſuper, ut forma corporum animatorũ ſub-<lb/>ſtantiá ue. </s>
  <s xml:id="echoid-s20460" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20461" xml:space="preserve">cauſam ut ſubstantiam animãtium eſſe, <lb/>non eſt obſcurum, cauſam nanque cunctis ut ſint, formam <lb/>ipſam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20462" xml:space="preserve">ſubstantiam eſſe patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20463" xml:space="preserve">At uiuere, uiuentium eſt <lb/>eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s20464" xml:space="preserve">cuius ſanè cauſa eſt, ut constat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20465" xml:space="preserve">principium, ani-<lb/>ma. </s>
  <s xml:id="echoid-s20466" xml:space="preserve">Præterea actus eius quod eſt potentia, ratio eſt eiuſ-<lb/>dem: </s>
  <s xml:id="echoid-s20467" xml:space="preserve">at anima, uiuentis eſt corporis actus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20468" xml:space="preserve">Patet etiam ani-<lb/>mam eſſe cauſam, ut id gratia cuius cætera fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20469" xml:space="preserve">nam ut <lb/>mens, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20470" xml:space="preserve">natura alicuius gratia facit, quod quidẽ ipſius <lb/>eſt finis: </s>
  <s xml:id="echoid-s20471" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20472" xml:space="preserve">tale eſt in ipſis uiuentibus anima &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20473" xml:space="preserve">ſecundùm
<pb o="39" file="581" n="581" rhead="LIBER II."/>
naturam: </s>
  <s xml:id="echoid-s20474" xml:space="preserve">uniuerſa nanque naturalia corporatam anima-<lb/>lium, quàm etiã plantarum, ipſius animæ ſunt instrumen-<lb/>ta. </s>
  <s xml:id="echoid-s20475" xml:space="preserve">Quo fit, ut ipſa ſint animæ ſine cõtrouerſia, gratia. </s>
  <s xml:id="echoid-s20476" xml:space="preserve">Du-<lb/>plex eſt autẽid, uti diximus, cauſa cuius cætera fiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20477" xml:space="preserve">atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20478" xml:space="preserve">unum eſt quo, alterum cui. </s>
  <s xml:id="echoid-s20479" xml:space="preserve">At uerò constat animam id etiã <lb/>eſſe, unde primùm motus ad locum accommodatus emer-<lb/>git:</s>
  <s xml:id="echoid-s20480" xml:space="preserve">uerùm bæc uis, non uniuerſis ineſt uiuentibus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20481" xml:space="preserve">Fit etiam <lb/>per animam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20482" xml:space="preserve">alteratio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20483" xml:space="preserve">accretio: </s>
  <s xml:id="echoid-s20484" xml:space="preserve">ſenſus enim, altera-<lb/>tio quædam eſſe uidetur, ſentitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20485" xml:space="preserve">nihil quod nõ habeat ani-<lb/>mam. </s>
  <s xml:id="echoid-s20486" xml:space="preserve">Eadẽ eſt de accretione, decretioné ue, ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s20487" xml:space="preserve">nihil enim <lb/>incremẽta naturaliter, decremẽtá ue ſuſcipit, quod non nu-<lb/>triatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20488" xml:space="preserve">nihil prorſus nutritur, quod non uitæ particeps <lb/>ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s20489" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20490" xml:space="preserve">hac in parte ſententia Empedoclis eſt poſthaben-<lb/>da, qui quidem hoc non rectè dixit, ac addidit, ideo incre-<lb/>menta plantas ſuſcipere, tum in radicibus infrà, tum in ra-<lb/>mis etiam ſuprà, quia terra deorſum ſuapte natura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20491" xml:space="preserve"><lb/>ignis ſurſum identidem pergit. </s>
  <s xml:id="echoid-s20492" xml:space="preserve">Primùm nanquenon rectè <lb/>accipit in plantis differentias dictas, infrà inquam, ac ſu-<lb/>prà: </s>
  <s xml:id="echoid-s20493" xml:space="preserve">non enim eadem ſunt omnium rerum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20494" xml:space="preserve">uniuerſi ſu-<lb/>prà &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20495" xml:space="preserve">infrà: </s>
  <s xml:id="echoid-s20496" xml:space="preserve">ſed quam habet rationem in animalibus ca-<lb/>put, eam ſubeunt in plantis radices, ſi instrumenta diuer-<lb/>ſa, uel eadem, operationibus, officijs' ue dicere, aßerereqúe <lb/>oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20497" xml:space="preserve">Déinde quid eſt quod continet terrã, igneḿue, <lb/>quæ quidem in contraria loca feruntur? </s>
  <s xml:id="echoid-s20498" xml:space="preserve">distrahentur enim <lb/>profectò, niſi aliquid ſit, quod ipſa prohibeat, atque deti-<lb/>neat. </s>
  <s xml:id="echoid-s20499" xml:space="preserve">Quòd ſi ſit aliquid, id eſt profectò anima ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s20500" xml:space="preserve">quo <lb/>fit ut ipſa ſit augendi cauſa, nutriendíue, non elementa, <lb/>quemadmodum ille putabat. </s>
  <s xml:id="echoid-s20501" xml:space="preserve">Sunt autem quibus ipſius <lb/>ignis natura, cauſa ſimpliciter nutritionis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20502" xml:space="preserve">accretionis <lb/>eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20503" xml:space="preserve">ipſe nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20504" xml:space="preserve">ſolus omnium corporum aut ele-
<pb o="40" file="582" n="582" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
mentorum, nutriri, ac augeri uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20505" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20506" xml:space="preserve">in <lb/>plantis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20507" xml:space="preserve">in animalibus putabit quiſpiam ignem idipſum <lb/>eſſe quod operatur, uerum non ita eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20508" xml:space="preserve">Sed cùm comitetur <lb/>cauſam, eſt obidipſum quodammodo, non ſimpliciter cau-<lb/>ſa, ſed talis eſt potius anima. </s>
  <s xml:id="echoid-s20509" xml:space="preserve">Nam ignis quidem accretio in <lb/>infinitum progreditur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20510" xml:space="preserve">eouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20511" xml:space="preserve">fit, quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20512" xml:space="preserve">ſit combusti-<lb/>bile: </s>
  <s xml:id="echoid-s20513" xml:space="preserve">at eorum omniũ quæ natura constant, eſt finis tam ma-<lb/>gnitudinis, quàm accretionis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20514" xml:space="preserve">ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s20515" xml:space="preserve">Hæc autem animæ <lb/>ſunt, non ignis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20516" xml:space="preserve">rationis potius quàm materiæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s20517" xml:space="preserve">Cùm <lb/>autem eadem uis animæ ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20518" xml:space="preserve">nutriendi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20519" xml:space="preserve">generãdi, pri-<lb/>mùm de alimento determinare neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20520" xml:space="preserve">hæc enim à cæ-<lb/>teris potentijs hoc opere, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20521" xml:space="preserve">munere ſeiungitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20522" xml:space="preserve">Videtur <lb/>itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20523" xml:space="preserve">contrarium eſſe contrario nutrimentũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s20524" xml:space="preserve">at non cuilibet <lb/>quoduis, ſed id ei quorũ alterum ex altero non ſolum mu-<lb/>tuò generatur, ſed incrementa etiam ſuſcipit: </s>
  <s xml:id="echoid-s20525" xml:space="preserve">complura <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20526" xml:space="preserve">contrariorũ fiunt quidẽ ex ſeſe mutuo, ſed non à ſuis <lb/>omnia contrarijs incremẽta ſuſcipiunt, ut ex ægrotante fit <lb/>ſanum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20527" xml:space="preserve">At uerò nec illa modo eodẽ ſibi mutuò nutrimentũ <lb/>eſſe uidẽtur, ſed aqua quidem alimentũ eſt igni, ignis autem <lb/>nõ nutrit aquã. </s>
  <s xml:id="echoid-s20528" xml:space="preserve">At in ſimplicibus corporibus horũ alterũ <lb/>alimẽti, alterũ eius quod nutritur maximè ſubire rationem <lb/>uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20529" xml:space="preserve">Verũ enim is locus, dubitationem habere uidetur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20530" xml:space="preserve">Sunt enim qui dicũt, ſimile ſimili nutriri, quemadmodũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20531" xml:space="preserve"><lb/>accreſcere. </s>
  <s xml:id="echoid-s20532" xml:space="preserve">Quibuſdã autẽ (uti diximus) non hæc ſentẽtia, <lb/>ſed cõtraria placet, cenſentq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20533" xml:space="preserve">non ſimile ſimili, ſed contra-<lb/>rio cõtriariũ ali. </s>
  <s xml:id="echoid-s20534" xml:space="preserve">etenim fieri nequit, ut inquiunt, ut à ſimili <lb/>ſimile patiatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20535" xml:space="preserve">alimentum autem mutatur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20536" xml:space="preserve">digeritur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20537" xml:space="preserve"><lb/>mutationemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20538" xml:space="preserve">rerũ omnium in oppoſitũ, uel in mediũ eſſe, <lb/>constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s20539" xml:space="preserve">Præterea nutrimentum quidem aliquid patitur <lb/>ab eo quod alitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20540" xml:space="preserve">hoc autẽ ab alimento non patitur quic-
<pb o="41" file="583" n="583" rhead="LIBER II."/>
quàm, quemadmodum nec à materia faber, ſed materies, ut <lb/>patet, à fabro, qui quidem ex otio mutatur tantũ ad operã-<lb/>dum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20541" xml:space="preserve">At enim intereſt planè, ſi nutrimentum ſit id, quod <lb/>ultimò tandem adiungitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20542" xml:space="preserve">additur, an non hoc, ſed id <lb/>quod primum ingreditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20543" xml:space="preserve">Quòd ſi utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20544" xml:space="preserve">quidem eſt ali-<lb/>mentum, alterum tamen eſt digestum, alterum indigeſtum: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20545" xml:space="preserve">utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20546" xml:space="preserve">profectò modo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20547" xml:space="preserve">contrario contrarium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20548" xml:space="preserve">ſimile <lb/>ſimili dicere licet nutriri. </s>
  <s xml:id="echoid-s20549" xml:space="preserve">Nam ſi ut indigestum, ſumatur, <lb/>contrariũ cõtrario alitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20550" xml:space="preserve">ſin ut digestũ ſimile ſimili nimi-<lb/>rum hoc pacto nutritur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20551" xml:space="preserve">Quare patet illos utroſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20552" xml:space="preserve">partim <lb/>rectè, partim non rectè dicere, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20553" xml:space="preserve">ſentire. </s>
  <s xml:id="echoid-s20554" xml:space="preserve">Cùm autem <lb/>nihil nutriatur, quin habeat uitam, animatum id erit pro-<lb/>fectò corpus, quod alitur, ea ſanè ratione, qua eſt anima-<lb/>tum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20555" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20556" xml:space="preserve">nutrimentum ad animatum per ſe refer-<lb/>tur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20557" xml:space="preserve">non per accidens. </s>
  <s xml:id="echoid-s20558" xml:space="preserve">Atqui diuerſa eſt alimenti ra-<lb/>tio, ut nutrit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20559" xml:space="preserve">auget. </s>
  <s xml:id="echoid-s20560" xml:space="preserve">Nam ut ipſum alimentum quãtum <lb/>eſt quoddam, auget, ut eſt hoc aliquid, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20561" xml:space="preserve">ſubſtantia, nu-<lb/>trit: </s>
  <s xml:id="echoid-s20562" xml:space="preserve">conſeruat enim ſubſtantiã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20563" xml:space="preserve">eſt eouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20564" xml:space="preserve">profectò quo-<lb/>uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20565" xml:space="preserve">nutritur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20566" xml:space="preserve">Efficit præterea generationem, ac ortum, non <lb/>eius quod alitur, ſed talis quale eſt id, quod nutritur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20567" xml:space="preserve">iã enim <lb/>eſt ipſa ſubstantia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20568" xml:space="preserve">nihil ſeipſum generat, ſed cõſeruat.</s>
  <s xml:id="echoid-s20569" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20570" xml:space="preserve">Quare tale quidem animæ principium, uis eſt talis, ut <lb/>id cõſeruet, quod ipſam habet, ea nimirũ ratiõe, qua ipſam <lb/>habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20571" xml:space="preserve">Alimentum autem ad operandũ præparare uidetur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20572" xml:space="preserve">Quapropter alimento priuatum, eſſe non poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20573" xml:space="preserve">At ue-<lb/>rò cum hoc in officio tria ſint hæc, neceſſarioq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20574" xml:space="preserve">concurrãt, <lb/>id inquam quod nutritur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20575" xml:space="preserve">quo nutritur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20576" xml:space="preserve">quod nutrit: </s>
  <s xml:id="echoid-s20577" xml:space="preserve"><lb/>id quidem quod nutrit, eſt ipſa anima prima, id autẽ quod <lb/>nutritur, corpus eſt, quod ipſam animam habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s20578" xml:space="preserve">at id quo <lb/>nutritur, ipſum eſt alimentum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20579" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20580" xml:space="preserve">cum ſit par uniuerſas
<pb o="42" file="584" n="584" rhead="ARIST. DE ANIMA."/>
à fineres appellare, finisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20581" xml:space="preserve">huius animæ ſit generatio talis, <lb/>quale eſt id, quod ipſam habet, erit anima prima proſectò <lb/>principium generandi tale, quale eſt id quod hanc ipſam <lb/>animam habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20582" xml:space="preserve">Id autem quo nutrit anima duplex eſt, <lb/>quemadmodũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20583" xml:space="preserve">id quo gubernator gubernat, manus in-<lb/>quam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20584" xml:space="preserve">clauus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20585" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20586" xml:space="preserve">aliud mouet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20587" xml:space="preserve">mouetur, aliud mo-<lb/>uet tantum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20588" xml:space="preserve">Neceſſe eſt autem omne nutrimentum naturæ <lb/>ſit talis, quæ digeri poßit, at digestionẽ efficit calor. </s>
  <s xml:id="echoid-s20589" xml:space="preserve">Qua-<lb/>propter omne animãs habet calorem. </s>
  <s xml:id="echoid-s20590" xml:space="preserve">Quid igitur ſit ali-<lb/>mentum ipſius, uniuer ſaliter diximus, posteà uerò de ipſis <lb/>exactius perſcrutabimur.</s>
  <s xml:id="echoid-s20591" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s20592" xml:space="preserve">De vi ſentiẽdi generatim: </s>
  <s xml:id="echoid-s20593" xml:space="preserve">Senſum eſſe paſsionẽ quandã: </s>
  <s xml:id="echoid-s20594" xml:space="preserve">item <lb/>ſimile pati, tum à ſimili, tum à diſsimili. </s>
  <s xml:id="echoid-s20595" xml:space="preserve">Itẽ actionẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20596" xml:space="preserve">paſ-<lb/>ſionem genera eſſe comparatione motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20597" xml:space="preserve">alia quædam.</s>
  <s xml:id="echoid-s20598" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div366" type="section" level="1" n="212">
<head xml:id="echoid-head250" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<note position="left" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. <lb/>deſenſibus, mo <lb/>djsq́; potentiæ <lb/>determinat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20599" xml:space="preserve">_D_Eterminatis autẽ his, primùm de omni ſenſu cõmu-<lb/>niter, déinde de unoquoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20600" xml:space="preserve">dicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20601" xml:space="preserve">Fit itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20602" xml:space="preserve">ſenſus, <lb/>cùm mouetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20603" xml:space="preserve">patitur aliquid, uti diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20604" xml:space="preserve">nam ipſe <lb/>ſenſus, alteratio quædã eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20605" xml:space="preserve">Inquiunt autẽ quidam <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20606" xml:space="preserve">à ſimili ſimile pati, quod quidem quonam pacto fieri <lb/>poteſt, aut non poteſt, in uniuerſalibus de actione ſermoni-<lb/>bus, paßioné ue diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20607" xml:space="preserve">Habet autẽ is locus dubitationem, <lb/>ambigetq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20608" xml:space="preserve">non iniuria quiſpiam, cur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20609" xml:space="preserve">ſenſuum ipſorum <lb/>ſenſus non ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20610" xml:space="preserve">cur ſine ijs quæ ſunt extrà, non efficiunt <lb/>ſenſum, cùm inſit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20611" xml:space="preserve">ignis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20612" xml:space="preserve">terra, cæteraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20613" xml:space="preserve">elemẽta, quo-<lb/>rum eſt per ſe ſenſus, uel per ea quæ ipſis accidũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20614" xml:space="preserve">At enim <lb/>patet ſenſitiuũ non eſſe actu, ſed potentia tantũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s20615" xml:space="preserve">Quapro-<lb/>pter nõ ſentit, quẽadmodum combustibile nõ uritur ipſum <lb/>per ſe, ſine eo quod ipſum urere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20616" xml:space="preserve">ureret enim ſei-<lb/>pſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20617" xml:space="preserve">nõ indigeret eius, qui actu eſt ignis. </s>
  <s xml:id="echoid-s20618" xml:space="preserve">At uerò quo-<lb/>niam ſentire bifariã dicere cõſueuimus (nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20619" xml:space="preserve">id quod po-
<pb o="43" file="585" n="585" rhead="LIBER II."/>
tentiauidet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20620" xml:space="preserve">audit uidere, audireqúe dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20621" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20622" xml:space="preserve">ſi fortè <lb/>dormiat, et id identidem quod iam operatur) dupliciter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20623" xml:space="preserve"><lb/>ipſe ſenſus profectò dicetur, quidam ut potẽtia, quidam ut <lb/>actu, Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20624" xml:space="preserve">ipſum ſentire, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20625" xml:space="preserve">quod eſt potentia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20626" xml:space="preserve"><lb/>quod eſt actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s20627" xml:space="preserve">Primum igitur id ſcire oportet, nos inquam <lb/>quaſi ſint eadem pati, moueri, ac operari, ita nunc his uti <lb/>ac dicere: </s>
  <s xml:id="echoid-s20628" xml:space="preserve">motus enim eſt quidam actus, imperfectus tamen, <lb/>ut in alijs diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20629" xml:space="preserve">Eauerò cuncta, quæ patiuntur, atque <lb/>mouentur, an actiuo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20630" xml:space="preserve">eo quod eſt actu patiuntur, atque <lb/>mouentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20631" xml:space="preserve">Idcirco fit, ut tum à ſimili ſibi, tum à dißimi-<lb/>li res omnis patiatur, ut diximus, patitur enim ea, quæ eſt <lb/>dißimilis: </s>
  <s xml:id="echoid-s20632" xml:space="preserve">at cùm eſt paſſa tum ſimilis eſt, ut patet.</s>
  <s xml:id="echoid-s20633" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20634" xml:space="preserve">Deinde diſtinguendum eſt de potentia, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20635" xml:space="preserve">actu:</s>
  <s xml:id="echoid-s20636" xml:space="preserve">nunc <lb/>enim de his ipſis ſimpliciter dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20637" xml:space="preserve">Nam eſt hoc pacto <lb/>quippiam ſciens, ut ſi dicamus hominem eſſe ſcientem, quia <lb/>homo eſt talis ſuapte natura ut ſit ſciẽs, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20638" xml:space="preserve">ſcientiam ha-<lb/>beat. </s>
  <s xml:id="echoid-s20639" xml:space="preserve">Eſt etiã hoc pacto quippiam ſciens, ut hominẽ eum <lb/>iam dicimus eſſe ſciẽtem, qui Geometriã atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20640" xml:space="preserve">Grãmaticam <lb/>habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20641" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20642" xml:space="preserve">horum uterq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20643" xml:space="preserve">nõ eodẽ modo poteſt, potẽtiæq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20644" xml:space="preserve">ſubijcitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20645" xml:space="preserve">ſed alter quidẽ ex eo quia genus ipſum eſt tale, <lb/>materies´ ue, alter uerò propterea quod cùm uoluerit con-<lb/>templari, poteſt idipſum facere, niſi quod externum fortè <lb/>prohibeat, impedimẽtoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20646" xml:space="preserve">fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s20647" xml:space="preserve">At præter ipſos eſt hiſce, <lb/>qui iam contemplatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20648" xml:space="preserve">actu, proprieq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20649" xml:space="preserve">ſciens hoc A.</s>
  <s xml:id="echoid-s20650" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20651" xml:space="preserve">Ambo igitur illi primi potentià quidem ſunt ſcientes, <lb/>utdiximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20652" xml:space="preserve">uerùm unus indiget alteratione per diſcipli-<lb/>nam, qua quidem nonnunquam etiam ex habitu contrario <lb/>diſpoſitioneq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20653" xml:space="preserve">mutatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20654" xml:space="preserve">alter habet quidem ſenſum, aut <lb/>Grammaticam, ſedindiget operationis, ut ex ocio tandem, <lb/>operationisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20655" xml:space="preserve">uacuitate agat, ac operetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20656" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20657" xml:space="preserve">hic modus
<pb o="44" file="586" n="586" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
potentiæ, diuerſus eſt, ut patet, ab anteà dicto. </s>
  <s xml:id="echoid-s20658" xml:space="preserve">At uerò <lb/>neque ipſum pati ſimplex eſſe uidetur, ſed aliud eſt à con-<lb/>trario corruptio quædam: </s>
  <s xml:id="echoid-s20659" xml:space="preserve">aliud eſt ſalus potius eius, quod <lb/>eſt potentia, ab eo quod eſt actu, ſimileq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20660" xml:space="preserve">périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20661" xml:space="preserve">po-<lb/>tentia ſeſe habet ad actũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s20662" xml:space="preserve">Fit enim contemplans quod ſcien-<lb/>tiam habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s20663" xml:space="preserve">quod quidẽ aut non eſt alterari (in ipſum enim <lb/>fit incrementum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20664" xml:space="preserve">in actum, perfectionem'ue) aut aliud <lb/>alterationis eſt genus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20665" xml:space="preserve">Quocirca non rectè ſe habet di-<lb/>cere ipſum ſciens cùm ſcit, alterari: </s>
  <s xml:id="echoid-s20666" xml:space="preserve">ſicut nec ædificatorem <lb/>cùm ædificat. </s>
  <s xml:id="echoid-s20667" xml:space="preserve">Quod igitur in actum ducit ex eo quod eſt <lb/>intelligens potentia, atque ſciens, id non doctrinam appel-<lb/>lare oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s20668" xml:space="preserve">ſed aliud nomen eſt æquum habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s20669" xml:space="preserve">At quod <lb/>ex eo quòd eſt potentia diſcit, accipitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20670" xml:space="preserve">ſcientiam ab eo <lb/>quod eſt actu ſciens, atque ab ipſo docente, id aut non eſt <lb/>dicendum pati, ac alterari, aut duos alterationis eſſe modos <lb/>fateamur oportet, eam inquam mutationem, quæ ad priua-<lb/>tiuas eſt diſpoſitiones, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20671" xml:space="preserve">eam quæ eſt ad habitus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20672" xml:space="preserve">na-<lb/>turam. </s>
  <s xml:id="echoid-s20673" xml:space="preserve">Hæc cùm ita ſint, prima quidem mutatio ſenſiti-<lb/>ui, ab eo quod generat, fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s20674" xml:space="preserve">cùm autem ortum, ac generatum <lb/>eſt, habet iam ſenſum périnde atque ſcientiam: </s>
  <s xml:id="echoid-s20675" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20676" xml:space="preserve">ſentire <lb/>actu, ſimile eſt ac contemplari. </s>
  <s xml:id="echoid-s20677" xml:space="preserve">Differentia tamen eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20678" xml:space="preserve">nam <lb/>ea quæ actu ſenſum efficiunt, extra ſunt, ipſum inquam ui-<lb/>ſibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20679" xml:space="preserve">audibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20680" xml:space="preserve">ſenſibilium cætera. </s>
  <s xml:id="echoid-s20681" xml:space="preserve">Cuius cauſa <lb/>hæc eſt, actu nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20682" xml:space="preserve">ſenſus ſingularium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20683" xml:space="preserve">ſciẽtia uerò, uni-<lb/>@erſalium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20684" xml:space="preserve">hæc autem in ipſa anima quodammodo ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s20685" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20686" xml:space="preserve">Quapropter intelligere quidem cùm quiſpiam uolue-<lb/>rit, in ipſo eſt ſitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s20687" xml:space="preserve">ſentire autem, non collocatur in ipſo: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20688" xml:space="preserve">neceſſe eſt enim ſenſibile ipſum adeſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s20689" xml:space="preserve">Pari modo res ſeſe <lb/>habet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20690" xml:space="preserve">in ſcientijs ſenſibilium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20691" xml:space="preserve">ob eandem utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20692" xml:space="preserve">cau-<lb/>ſam: </s>
  <s xml:id="echoid-s20693" xml:space="preserve">quia ſenſibilia, ſingularia ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20694" xml:space="preserve">extra, ſicuti dixi-
<pb o="45" file="587" n="587" rhead="LIBER II."/>
mus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20695" xml:space="preserve">Sed ut de his exactius, dilucidius'ue dicamus, dabitur <lb/>nobis rurſus occaſio. </s>
  <s xml:id="echoid-s20696" xml:space="preserve">Nuncid ſit à nobis determinatũ, <lb/>cùm ſimplex inquam non ſit id, quod dicitur eſſe potentia, <lb/>ſed aliud quidem ſit, ut puer quem militare poſſe dicere li-<lb/>cet, aliud autẽ ut is, qui iam ætate militariq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20697" xml:space="preserve">arte aptus eua-<lb/>ſit ad militandũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s20698" xml:space="preserve">ſenſitiuũ ſimiliter ſe habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s20699" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20700" xml:space="preserve">cùm <lb/>ipſorum differentia nomine careat, determinatum autem <lb/>ſit ipſa eſſe diuerſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20701" xml:space="preserve">quo pacto diuerſa ſunt, neceſſe eſt <lb/>ipſo pati, ac alterari tanquã proprijs nominibus uti. </s>
  <s xml:id="echoid-s20702" xml:space="preserve">Ipſum <lb/>autem ſenſitiuum potentia tale eſt, quale iam ipſum ſenſibi-<lb/>le eſt actu, ſicuti diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20703" xml:space="preserve">Patitur igitur cùm eſt nõ ſimile: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20704" xml:space="preserve">at paſſum euaſit ſimile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20705" xml:space="preserve">eſt tale, quale eſt illud.</s>
  <s xml:id="echoid-s20706" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s20707" xml:space="preserve">Aliqua eſſe ſenſibilia communia, aliqua propria, aliqua <lb/>per ſe, aliqua per accidens.</s>
  <s xml:id="echoid-s20708" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div367" type="section" level="1" n="213">
<head xml:id="echoid-head251" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. <lb/>de ſenſibilibus <lb/>per ſe, &amp; per <lb/>accidens deter <lb/>minat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20709" xml:space="preserve">_A_T enim de unoquoque ſenſu déinceps à ſenſibilibus <lb/>cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20710" xml:space="preserve">proficiſcentes dicamus oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s20711" xml:space="preserve">atque prius <lb/>ipſa ſenſibilia distinguenda eſſe uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20712" xml:space="preserve">Senſibile itaquæ <lb/>trifariam dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20713" xml:space="preserve">ſenſibilium enim quædã per ſe, quædam <lb/>per accidens ſentiuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20714" xml:space="preserve">Et illorum rurſus alia ſunt uniuſ-<lb/>cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20715" xml:space="preserve">propria ſenſus, alia communia cunctis. </s>
  <s xml:id="echoid-s20716" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20717" xml:space="preserve">pro-<lb/>prium id ſenſibile dico, quod alio ſenſu ſentiri non poteſt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20718" xml:space="preserve">circa quod error fieri nequit, ut color reſpectu uiſus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20719" xml:space="preserve">ſonus auditus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20720" xml:space="preserve">ſapor gustus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20721" xml:space="preserve">Tactus autẽ plures dif-<lb/>ferentias habet quidem, iudicat tamen de illis ut cæterorum <lb/>ſenſuum quiſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20722" xml:space="preserve">de ſuo ſenſibili, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20723" xml:space="preserve">nõ decipitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20724" xml:space="preserve">Viſus enim <lb/>nõ errat eſſe colorem, aut auditus eſſe ſonum, ſed quid ſit id <lb/>quod eſt@ infectũ colore, uel ubi, aut quid ſit id quod ſonat, <lb/>uel ubi. </s>
  <s xml:id="echoid-s20725" xml:space="preserve">Huiuſcemodi enim ſenſibilia dicuntur uniuſcuiuſq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20726" xml:space="preserve">propria ſenſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20727" xml:space="preserve">Cõmunia uerò ſunt hæc, motus, quies, nu-<lb/>merus, figura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20728" xml:space="preserve">magnitudo: </s>
  <s xml:id="echoid-s20729" xml:space="preserve">talia nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20730" xml:space="preserve">nullius ſunt pro-
<pb o="46" file="588" n="588" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
pria ſenſus, ſed omnibus cõmunia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20731" xml:space="preserve">ctenim tactu motus <lb/>quidã ſenſibilis eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20732" xml:space="preserve">uiſu. </s>
  <s xml:id="echoid-s20733" xml:space="preserve">Per ſe igitur ſenſibilia hæc <lb/>ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20734" xml:space="preserve">Per accidens autem ſenſibile dicitur, ut ſi albũ Diaris <lb/>filius ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s20735" xml:space="preserve">per accidens enim hoc ſentit, quia albo, quod ſen-<lb/>tit, id accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s20736" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20737" xml:space="preserve">nihil ipſe ſenſus ab huiuſce-<lb/>modi ſenſibilibus patitur, ut talia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20738" xml:space="preserve">Eorum autem, quæ <lb/>per ſe ſentiuntur, illa ſunt propriè ſenſibilia, quæ propria <lb/>ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20739" xml:space="preserve">ad quæ ſubstantia uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20740" xml:space="preserve">ſenſus eſt apta.</s>
  <s xml:id="echoid-s20741" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s20742" xml:space="preserve">De Viſu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20743" xml:space="preserve">de accidẽtibus ſubiectisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20744" xml:space="preserve">uiſui, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20745" xml:space="preserve">de Perſpicuitate.</s>
  <s xml:id="echoid-s20746" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div368" type="section" level="1" n="214">
<head xml:id="echoid-head252" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20747" xml:space="preserve">_C_Vius igitur uiſus eſt perceptiuus, id eſt uiſibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s20748" xml:space="preserve">uiſi-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-588-01a" xlink:href="note-588-01"/>
bile uerò eſt color, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20749" xml:space="preserve">id, quod oratione quidem ex-<lb/>plicare, ac dicere licet, nomine autem caret, atque idipſum <lb/>maximè patebit, cùm ulterius procedemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20750" xml:space="preserve">Viſibile igi-<lb/>tur eſt color: </s>
  <s xml:id="echoid-s20751" xml:space="preserve">hic autẽ id eſt, quod eſt in eo, quod per ſe uiſi-<lb/>bile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20752" xml:space="preserve">per ſe uerò, non ratione, ſed quia in ſe cauſam ha-<lb/>bet ut ſit uiſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s20753" xml:space="preserve">Color autem omnis, motiuus eſt eius, <lb/>quod eſt per ſpicuum actu: </s>
  <s xml:id="echoid-s20754" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20755" xml:space="preserve">id eſt ipſius natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s20756" xml:space="preserve">Qua-<lb/>propter non eſt uiſibile abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20757" xml:space="preserve">luce, ſed omnis uniuſcuiuſq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20758" xml:space="preserve">color in lumine ſanè uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20759" xml:space="preserve">Quamobrem quidnam ſit <lb/>ipſum lumen, prius dicere, declarareq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20760" xml:space="preserve">oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20761" xml:space="preserve">Eſt igitur <lb/>aliquid perſpicuum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20762" xml:space="preserve">Perſpicuum autem id dico, quod eſt <lb/>quidem uiſibile, non eſt autem ut ſimpliciter dicam per ſe, <lb/>ſed per alienum colorem uiſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s20763" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20764" xml:space="preserve">res talis eſt aër, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20765" xml:space="preserve"><lb/>aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20766" xml:space="preserve">ſolidorum complura: </s>
  <s xml:id="echoid-s20767" xml:space="preserve">ut uitrum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20768" xml:space="preserve">glacies, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20769" xml:space="preserve"><lb/>huiuſmodi corpora: </s>
  <s xml:id="echoid-s20770" xml:space="preserve">non enim aqua, uel aer, ut eſt aqua, uel <lb/>aer, perſpicuũ eſt, ſed quia natura eadem ineſt in his utriſ-<lb/>que &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20771" xml:space="preserve">in perpetuo ſupero corpore. </s>
  <s xml:id="echoid-s20772" xml:space="preserve">Lumen autem, <lb/>actus eſt huiuſce perſpicui, ea nimirũ ratione, qua perſpi-<lb/>cuum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20773" xml:space="preserve">Ad id eſt potentia, in quo nunc idipſum in-
<pb o="47" file="589" n="589" rhead="LIBER II."/>
eſt, nunc tenebræ. </s>
  <s xml:id="echoid-s20774" xml:space="preserve">Atque lumen quaſi perſpicui color eſt, <lb/>cùm eſt perſpicuum actu ab igne, uel ab huiuſcemodi cor-<lb/>pore, quale eſt ipſum ſuperum corpus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20775" xml:space="preserve">nam, huic ineſt ali-<lb/>quid unum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20776" xml:space="preserve">idem. </s>
  <s xml:id="echoid-s20777" xml:space="preserve">Quid igitur eſt perſpicuum diximus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20778" xml:space="preserve">quid etiam lumen: </s>
  <s xml:id="echoid-s20779" xml:space="preserve">nam neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20780" xml:space="preserve">ignis eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20781" xml:space="preserve">omnino cor-<lb/>pus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20782" xml:space="preserve">corporis eſt ullius defluxus (eſſet enim quoddam, <lb/>hoc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20783" xml:space="preserve">pacto, profectò corpus) ſed eſt ignis, uel huiuſce <lb/>modi cuiuſdam in perſpicuo præſentia corporis: </s>
  <s xml:id="echoid-s20784" xml:space="preserve">fieri nãq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20785" xml:space="preserve">non poteſt, ut in eodem ſint duo corpora ſimul. </s>
  <s xml:id="echoid-s20786" xml:space="preserve">Videtur <lb/>autem tenebris contrarium eſſe lumen. </s>
  <s xml:id="echoid-s20787" xml:space="preserve">At tenebræ priuatio <lb/>ſunt talis habitus, atque ignis, uel corporis talis abſentia à <lb/>perſpicuo. </s>
  <s xml:id="echoid-s20788" xml:space="preserve">Quare patet huiuſce præſentiam, eſſe lumen.</s>
  <s xml:id="echoid-s20789" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div368" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-588-01" xlink:href="note-588-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. <lb/>de colore &amp; <lb/>perſpicuo de-<lb/>terminat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20790" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20791" xml:space="preserve">nõ rectè dixit Empedocles, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20792" xml:space="preserve">ſi quis itidem cen-<lb/>ſuit, lumen ferri, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20793" xml:space="preserve">extendi tandem inter terram &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20794" xml:space="preserve">con-<lb/>tinens, nosq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20795" xml:space="preserve">idipſum latere. </s>
  <s xml:id="echoid-s20796" xml:space="preserve">Hoc enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20797" xml:space="preserve">rationis metas <lb/>egreditur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20798" xml:space="preserve">eſt præter ea nimirum que apparẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20799" xml:space="preserve">in paruo <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20800" xml:space="preserve">ſpatio motus fortaſſe lateret, ſed ab ortu ſolis ad oc-<lb/>caſum tanti corporis motũ latere, magna nimirũ profectò <lb/>eſt poſtulatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s20801" xml:space="preserve">Atqui coloris quidem id eſt ſuſceptiuũ, quod <lb/>colore uacat. </s>
  <s xml:id="echoid-s20802" xml:space="preserve">Soni autẽ, id quod ſono. </s>
  <s xml:id="echoid-s20803" xml:space="preserve">Vacat autẽ colore <lb/>perſpicuũ ipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20804" xml:space="preserve">inuiſibile, uel id quod uix tandẽ uide-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20805" xml:space="preserve">quale id eſſe uidetur, quod tenebris eſt affectum: </s>
  <s xml:id="echoid-s20806" xml:space="preserve">atque <lb/>tale eſt ipſum, ut patet, perſpicuũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s20807" xml:space="preserve">attamen nõ cùm eſt per-<lb/>ſpicuũ actu, ſed cum potẽtia: </s>
  <s xml:id="echoid-s20808" xml:space="preserve">eadem enim natura, modò eſt <lb/>tenebræ, modò lumen. </s>
  <s xml:id="echoid-s20809" xml:space="preserve">At uerò nõ uniuerſa uiſibilia in lu-<lb/>mine ſunt uiſibilia, ſed ſolùm uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20810" xml:space="preserve">proprius color: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20811" xml:space="preserve">nonnulla nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20812" xml:space="preserve">in lumine quidẽ non uidentur, in tenebris <lb/>autẽ efficiunt ſenſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s20813" xml:space="preserve">ut ea quæ apparẽt ignea, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20814" xml:space="preserve">ſplen@ <lb/>dent, hæc autẽ nomine carẽt uno, ut fungus, cornu, piſcium <lb/>capita, ſquamæ, oculi: </s>
  <s xml:id="echoid-s20815" xml:space="preserve">ſed nullius horũ pprius color uide-
<pb o="48" file="590" n="590" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20816" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20817" xml:space="preserve">quam ob cauſam hæc uiſibilia ſunt, alia ratio eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20818" xml:space="preserve">Nunc tantũ patet, id inquã quod in lumine uidetur, eſſe co-<lb/>lorem. </s>
  <s xml:id="echoid-s20819" xml:space="preserve">Quocirca, ſine lumine nõ uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20820" xml:space="preserve">Hæc eſt enim ſanè <lb/>coloris ratio, eſſe inquã eius motiuũ, quod eſt perſpicuum <lb/>actu: </s>
  <s xml:id="echoid-s20821" xml:space="preserve">actus autem perſpicui, lumen eſt, uti diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20822" xml:space="preserve">Id ita <lb/>eſſe, ex eo, tanquam è manifeſto ſigno, patere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20823" xml:space="preserve">nam <lb/>ſi quiſpiam id quod habet colorem ſuper ipſum uiſum po-<lb/>ſuerit, non ſanè uidebit, ſed color quidem mouet perſpicuũ, <lb/>ut aërem, ab hoc autẽ cùm ſit continuus, ſenſus instrumen-<lb/>tum mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20824" xml:space="preserve">Non enim hoc loco rectè ſentire uidetur <lb/>Democritus, qui quidem putat, ſi medium ſpatium uacuum <lb/>fiat, formicam etiã ſi ſit in cœlo, exactè, perfecteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20825" xml:space="preserve">uideri, <lb/>etenim idip ſum fierinon poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20826" xml:space="preserve">uiſio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20827" xml:space="preserve">fit patiente ali-<lb/>quid ſenſitiuo, at ut patiatur ab ipſo colore, qui uidetur, <lb/>fieri nequit: </s>
  <s xml:id="echoid-s20828" xml:space="preserve">restat igitur ut à medio. </s>
  <s xml:id="echoid-s20829" xml:space="preserve">Quare neceſſe eſt ali-<lb/>quod eſſe medium inter colorem ipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20830" xml:space="preserve">uiſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20831" xml:space="preserve">Quòd ſi <lb/>id uacuum fiat, non modò non exactè, ſed neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20832" xml:space="preserve">quicquam <lb/>omnino uidebitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20833" xml:space="preserve">Quam igitur ob cauſam neceſſe eſt in <lb/>lumine colorem uideri, diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20834" xml:space="preserve">At ignis in utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20835" xml:space="preserve">pla-<lb/>nè uidetur, in tenebris inquam, atque lumine: </s>
  <s xml:id="echoid-s20836" xml:space="preserve">id autem ne-<lb/>ceſſariò accidit, ipſum enim perſpicuum, ad hoc perſpicuũ <lb/>fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s20837" xml:space="preserve">Eadem autem eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20838" xml:space="preserve">de ſono, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20839" xml:space="preserve">de odore etiam ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s20840" xml:space="preserve"><lb/>nihil enim ipſorum ſenſus inſtrumentum tangens, efficit <lb/>ſenſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s20841" xml:space="preserve">ſed ab odore quidem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20842" xml:space="preserve">ſono, mouetur medium: </s>
  <s xml:id="echoid-s20843" xml:space="preserve">ab <lb/>hoc autem utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20844" xml:space="preserve">ſenſuum instrumentum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20845" xml:space="preserve">Quòd ſi quiſ-<lb/>piam ſuper ipſum inſtrumentum ſenſus uelid quod ſonat, <lb/>uel id quod olet, poſuerit, nullus profectò ſenſus efficietur.</s>
  <s xml:id="echoid-s20846" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20847" xml:space="preserve">Simili modo res ſeſe habet in tactu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20848" xml:space="preserve">etiam gustu, ſed <lb/>non apparet: </s>
  <s xml:id="echoid-s20849" xml:space="preserve">quam autem ob cauſam posteà dicetur, ac pa-<lb/>tebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s20850" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20851" xml:space="preserve">medium quidem in ſonis, eſt aër, in odoribus
<pb o="49" file="591" n="591" rhead="LIBER. II."/>
autem, nomine uacat. </s>
  <s xml:id="echoid-s20852" xml:space="preserve">Nam ut perſpicuum in colore cõmu-<lb/>nis eſt quidem affectis in aëre, atque aqua, ſic alius qui-<lb/>dem in odoribus eſt affectus qui quidẽ ineſt in his utriſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s20853" xml:space="preserve">, <lb/>in aëre inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20854" xml:space="preserve">aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s20855" xml:space="preserve">Videntur enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20856" xml:space="preserve">animalium <lb/>ea quæ uerſantur in aquis, ſenſum odoris habere: </s>
  <s xml:id="echoid-s20857" xml:space="preserve">uerùm ho <lb/>mo, cæteraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20858" xml:space="preserve">animantia, quæ degunt in terra, atque reſpi-<lb/>rant, nequeũt ſine reſpiratione olfacere. </s>
  <s xml:id="echoid-s20859" xml:space="preserve">Et cauſaetiam hu-<lb/>iuſce posterius explicabitur.</s>
  <s xml:id="echoid-s20860" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s20861" xml:space="preserve">De Auditu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20862" xml:space="preserve">ſubiecto Sono.</s>
  <s xml:id="echoid-s20863" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div370" type="section" level="1" n="215">
<head xml:id="echoid-head253" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. <lb/>de duplici ſo-<lb/>no, déq; auditu <lb/>determinat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20864" xml:space="preserve">_N_Vnc autem poſt hæc de ſono, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20865" xml:space="preserve">auditu determine-<lb/>mus oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20866" xml:space="preserve">Eſtitaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20867" xml:space="preserve">ſonus duplex: </s>
  <s xml:id="echoid-s20868" xml:space="preserve">quidam enim eſt <lb/>actu, quidam potentia, ſonus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20869" xml:space="preserve">Nam corporum quædam non <lb/>habere dicimus ſonum, ut ſpongiam, lanam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20870" xml:space="preserve">huiuſcemo-<lb/>di: </s>
  <s xml:id="echoid-s20871" xml:space="preserve">quædam habere, ut æs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20872" xml:space="preserve">quæcunque ſolida, leuiaq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20873" xml:space="preserve">ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20874" xml:space="preserve">quia poſſunt ſonare, id eſt, inter ſe &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20875" xml:space="preserve">auditum ſonum <lb/>efficere. </s>
  <s xml:id="echoid-s20876" xml:space="preserve">Fit autem actu ſonus, alicuius ſemper ad ali-<lb/>quid, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20877" xml:space="preserve">in aliquo: </s>
  <s xml:id="echoid-s20878" xml:space="preserve">ictus eſt enim, qui ſonum efficit ipſum.</s>
  <s xml:id="echoid-s20879" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s20880" xml:space="preserve">Quapropter fierinon poteſt, ut ſi unum ſit corpus, ſo-<lb/>nus efficiatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20881" xml:space="preserve">quippe cùm aliud ſit id quod uerberat, <lb/>aliud quod uerberatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20882" xml:space="preserve">quare id quod ſonat, ad aliquid ſo-<lb/>nat. </s>
  <s xml:id="echoid-s20883" xml:space="preserve">Sine autem latione nunquam efficitur ictus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20884" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20885" xml:space="preserve">uti <lb/>diximus, nõ quorumuis ictus corporũ ſine ullo diſcrimine <lb/>ſonus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20886" xml:space="preserve">nullum enim efficit ſonũ, ſi percuſſa fuerit lana: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20887" xml:space="preserve">ſed æs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20888" xml:space="preserve">quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20889" xml:space="preserve">ſunt leuia, concauaq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s20890" xml:space="preserve">: æs quidem, quia <lb/>corpus eſt leue, concaua uerò, quia per reflexionem, com-<lb/>plures poſt primum efficiunt ictus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20891" xml:space="preserve">quippe cùm non poßit <lb/>aër motus, ac agitatus exire. </s>
  <s xml:id="echoid-s20892" xml:space="preserve">Præterea auditur quidem <lb/>ſonus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20893" xml:space="preserve">in aëre, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20894" xml:space="preserve">in aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s20895" xml:space="preserve">At uerò nec aër eſt autor <lb/>ſoni, nec aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s20896" xml:space="preserve">ſed opus eſt ut inter ſeſe ſolidorum corpo-<lb/>rum atque ad aërem ictus fiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s20897" xml:space="preserve">quod quidem tum fit, cùm
<pb o="50" file="592" n="592" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
aër percuſſus permanet, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20898" xml:space="preserve">diffunditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20899" xml:space="preserve">Quapropter ſi <lb/>citò uehementerq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20900" xml:space="preserve">percutiatur, ſonat: </s>
  <s xml:id="echoid-s20901" xml:space="preserve">opus eſt enim ut per-<lb/>cutientis motus, diffuſionem præueniat aëris, périnde atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20902" xml:space="preserve">ſi cumulum, aut aceruum arenæ cùm fertur, uelociter quiſ-<lb/>piam uerberet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20903" xml:space="preserve">Fit autẽ echo, ſonitus inquam is, qui poſt <lb/>ſonum reſultat, cùm aër factus unus cb uas, uel locum, qui <lb/>terminauit ipſum atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20904" xml:space="preserve">diſſolui prohibuit, inde reſilit ue-<lb/>luti pila, repulſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20905" xml:space="preserve">Videtur autem talis ſonuus fieriſemper, <lb/>ſed non ſemper clarus efficitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20906" xml:space="preserve">nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20907" xml:space="preserve">in ſono périndè atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20908" xml:space="preserve"><lb/>in lumine fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s20909" xml:space="preserve">Lumen enim ſemper refrangitur, alioquin <lb/>nõ fieret lumen ubiq;</s>
  <s xml:id="echoid-s20910" xml:space="preserve">, ſed eſſent extra locum eum tenebræ, <lb/>quò radijſolis perueniunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s20911" xml:space="preserve">Verùm non ita ſemper refran-<lb/>gitur, ut umbram efficiat, qua terminare lumen ſolemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20912" xml:space="preserve"><lb/>quod quidem tum fit, cùm ab aqua, uel aëre, cæterisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20913" xml:space="preserve">leui-<lb/>bus, ut patet, reflectitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20914" xml:space="preserve">Rectè autem à ueteribus audiendi <lb/>uacuo tribuitur autoritas: </s>
  <s xml:id="echoid-s20915" xml:space="preserve">nam aër, uacuum eſſe uidetur, is <lb/>autem eſt, qui audire facit, cùm cõtinuus, unusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20916" xml:space="preserve">fuerit agi-<lb/>tatus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20917" xml:space="preserve">Verũ quia fragilis eſt, non perſonat, niſi id quod eſt <lb/>percuſſum, ſit leue: </s>
  <s xml:id="echoid-s20918" xml:space="preserve">tum enim unus ipſe ſimul ob planitiem <lb/>ipſam euadit: </s>
  <s xml:id="echoid-s20919" xml:space="preserve">leuis nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20920" xml:space="preserve">corporis planũ, eſt unũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s20921" xml:space="preserve">Id igitur <lb/>ſonum efficit, quod mouet uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20922" xml:space="preserve">ad auditum continuatione <lb/>aërem unũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s20923" xml:space="preserve">Ineſt autem auditui quidã inſitus aër, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20924" xml:space="preserve">cùm <lb/>auditus in aëre ſit, cùm externus aër mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20925" xml:space="preserve">internus <lb/>mouetur, ac agitatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20926" xml:space="preserve">Quapropter animal non omni audit <lb/>ex parte, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20927" xml:space="preserve">quouis aër pertranſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20928" xml:space="preserve">penetrat: </s>
  <s xml:id="echoid-s20929" xml:space="preserve">quippe <lb/>cùm animatũ nõ habeat aërem ubiq;</s>
  <s xml:id="echoid-s20930" xml:space="preserve">, quo poßit quauis ſua <lb/>parte moueri. </s>
  <s xml:id="echoid-s20931" xml:space="preserve">Ipſe igitur aër uacat ex ſe ſono, quia facilè <lb/>diſpergi@ur, ac diſſoluitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20932" xml:space="preserve">uerum cùm prohibetur diſſolui, <lb/>tum motio ipſius eſt ſonus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20933" xml:space="preserve">At is aër, qui in auribus eſt col-<lb/>locatus, intus eſt cõditus, ut ſit immobilis: </s>
  <s xml:id="echoid-s20934" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20935" xml:space="preserve">hoc, ut exa-
<pb o="51" file="593" n="593" rhead="LIBER II."/>
ctè ſentiat differentias oẽs motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20936" xml:space="preserve">Et propter hoc in aqua <lb/>etiam audimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20937" xml:space="preserve">quia nõ ingreditur in ipſum inſitum aè<unsure/>rem <lb/>nec in aurem ob obliquitates ipſius, aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s20938" xml:space="preserve">Quòd ſi accide-<lb/>rit, non audimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20939" xml:space="preserve">necitem, ſi ægrotauerit ipſa membrana, <lb/>quemadmodum etiam non uidemus, cùm ea pellis ægrotat, <lb/>quæ pupillam complectitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20940" xml:space="preserve">At enim ſignum id eſt audien-<lb/>di, uel non audiendi: </s>
  <s xml:id="echoid-s20941" xml:space="preserve">nam auris ſemper ſonat périnde ac <lb/>cornu: </s>
  <s xml:id="echoid-s20942" xml:space="preserve">ſemper enim aër inſitus, motu ſuo quodã in auribus <lb/>agitatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20943" xml:space="preserve">uerùm ipſe ſonus alienus eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20944" xml:space="preserve">non proprius. </s>
  <s xml:id="echoid-s20945" xml:space="preserve">Et <lb/>proptereà ueteres uacuo nos inquiunt audire ac perſonan-<lb/>te: </s>
  <s xml:id="echoid-s20946" xml:space="preserve">quia audimus eo quod determinatum aërem habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20947" xml:space="preserve">Sed <lb/>utrum horum duorum ſonet, utrum id quod uerberatur, an <lb/>id quod uerberat? </s>
  <s xml:id="echoid-s20948" xml:space="preserve">At constat utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20949" xml:space="preserve">ſonare, modo autem <lb/>diuerſo. </s>
  <s xml:id="echoid-s20950" xml:space="preserve">Sonus enim motio eſt eius, quod eo motu moueri <lb/>poteſt, quo mouentur ea, quæ reſiliunt à corporibus leuibus <lb/>cùm quiſpiam percutit. </s>
  <s xml:id="echoid-s20951" xml:space="preserve">Nec omne quoduis tam uerberatũ, <lb/>quìm uerberans, ſonum efficit, uti diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s20952" xml:space="preserve">non enim, ut pa <lb/>tet, ſonus efficitur, ſi acus feriat acum: </s>
  <s xml:id="echoid-s20953" xml:space="preserve">ſed opus eſt ut id <lb/>quod uerberatur, ſit planum, quo ſimul aér inde reſiliat, <lb/>totus´ ue concutiatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20954" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20955" xml:space="preserve">differentiæ ſonorum, actu ſono <lb/>manifestæ fieri ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s20956" xml:space="preserve">nam ut abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20957" xml:space="preserve">lumine non uidentur <lb/>colores, ſic neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20958" xml:space="preserve">acutum, graueq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20959" xml:space="preserve">ſine ſono diſcernitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s20960" xml:space="preserve">Hæc <lb/>autem à tangibilibus translatione dicuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s20961" xml:space="preserve">acutum nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20962" xml:space="preserve">multum in breui tempore ſenſum mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s20963" xml:space="preserve">grauè uerò, lon-<lb/>go in tempore parum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20964" xml:space="preserve">Non igitur idem eſt acutum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20965" xml:space="preserve">ue-<lb/>lox, neque graue, tardumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s20966" xml:space="preserve">: ſed fit alterius quidem motus <lb/>propter uelocitatem talis, alterius autem talis ob tarditatẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s20967" xml:space="preserve"><lb/>Et ſimilia eſſe uidẽtur acuto, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20968" xml:space="preserve">obtuſo, quæ ſunt in tactu <lb/>(nam acutũ quidë, quaſi pũgit: </s>
  <s xml:id="echoid-s20969" xml:space="preserve">obtuſum autem, quaſi pel-<lb/>lit) quia illud in pauco, hoc in multo tẽpore mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20970" xml:space="preserve">Qua-
<pb o="52" file="594" n="594" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
re fit, utillud ſit uelox, hoc tardum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20971" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20972" xml:space="preserve">de ſono quidẽ de-<lb/>terminatum ſit hactenus. </s>
  <s xml:id="echoid-s20973" xml:space="preserve">Vox autem ſonus quidam eſt ani-<lb/>mantis: </s>
  <s xml:id="echoid-s20974" xml:space="preserve">nihil enim inanimatorũ uocem habet, ſed ſimilitu-<lb/>dine quadam dicuntur uocem emittere: </s>
  <s xml:id="echoid-s20975" xml:space="preserve">ut tibia, lyra, cæte-<lb/>raq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s20976" xml:space="preserve">inanimata, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20977" xml:space="preserve">extenſionem, concentũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20978" xml:space="preserve">locu-<lb/>tionem habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s20979" xml:space="preserve">horum enim ſoni ſimiles eſſe uoci uidentur, <lb/>quia uox &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20980" xml:space="preserve">hæc eadem habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s20981" xml:space="preserve">Atqui cõplura ſunt anima-<lb/>lium, quæ non eliciunt uocem, ut ea quæ ſanguinis exper-<lb/>tia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s20982" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20983" xml:space="preserve">eorum quæ ſanguinem habent, piſces: </s>
  <s xml:id="echoid-s20984" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20985" xml:space="preserve">id <lb/>non abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s20986" xml:space="preserve">ratione: </s>
  <s xml:id="echoid-s20987" xml:space="preserve">ſiquidem ſonus motio quædam aëris eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s20988" xml:space="preserve">Sed qui uocem dicuntur emittere, ut Acheloi fluuij piſces, <lb/>ij branchijs ſanè ſonitant, uel aliqua ſimili parte. </s>
  <s xml:id="echoid-s20989" xml:space="preserve">Vox au-<lb/>tem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20990" xml:space="preserve">ſonus eſt animalis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20991" xml:space="preserve">non quauis efficitur ſine diſ-<lb/>crimine parte. </s>
  <s xml:id="echoid-s20992" xml:space="preserve">Sed cùm aliquo percutiente aliquid, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20993" xml:space="preserve">in <lb/>aliquo, quod quidem eſt aër, ſonus effici ſoleat, iure profe-<lb/>ctò uocem animalium ea ſolùm habebunt, quæ ſuſcipiunt, <lb/>aërem. </s>
  <s xml:id="echoid-s20994" xml:space="preserve">Iam enim ipſa natura ut ad gustum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20995" xml:space="preserve">locutionem <lb/>utitur lingua, quorum gustus quidem neceſſariũ eſt (qua-<lb/>propter pluribus ineſt) interpretatio uerò eſt gratia boni, <lb/>ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20996" xml:space="preserve">aëre, qui reſpiratione trahitur, ad duas utitur ope-<lb/>rationes, ad internum inquam diſponendum calorem, quod <lb/>quidem eſt neceſſarium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20997" xml:space="preserve">cauſam in alijs explicabimus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s20998" xml:space="preserve">ad uocem etiam conficiendam ob bonum. </s>
  <s xml:id="echoid-s20999" xml:space="preserve">Instrumen-<lb/>tum autem reſpirãdi fauces ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21000" xml:space="preserve">pulmoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21001" xml:space="preserve">id eſt, gratia cu-<lb/>ius eſt ista pars: </s>
  <s xml:id="echoid-s21002" xml:space="preserve">nam ea quæ gradiũtur, hac in parte plus <lb/>habent caloris, quàm cætera. </s>
  <s xml:id="echoid-s21003" xml:space="preserve">Is præterea locus, qui circa <lb/>cor eſt, primus, reſpiratione nimirũ eget. </s>
  <s xml:id="echoid-s21004" xml:space="preserve">Idcirco neceſſa-<lb/>riumeſt aërem ingredi reſpiratione attractũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s21005" xml:space="preserve">Quare uox <lb/>eſt ictus aëris reſpiratione attracti, qui quidem ab anima <lb/>fit ea, quæ his in partibus collocatur, ad eam partem, quæ
<pb o="53" file="595" n="595" rhead="LIBER II."/>
gurgulio appellatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21006" xml:space="preserve">Non enim omnis quiuis animalis ſo-<lb/>nus, uox eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21007" xml:space="preserve">uti diximus (fit enim ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21008" xml:space="preserve">lingua ſonus effi-<lb/>ciatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21009" xml:space="preserve">etiam ut tußientes efficiunt) ſed oportet &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21010" xml:space="preserve">ani-<lb/>matum ſit id quod uerberat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21011" xml:space="preserve">aliqua cum imaginatione. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21012" xml:space="preserve">Vox enim ſonus quidam eſt ſignificatiuus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21013" xml:space="preserve">non aëris <lb/>eius qui reſpiratione trahitur uti tußis, ſed hoc ferit aërem <lb/>eum, qui eſt in gurgulione ad ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21014" xml:space="preserve">Signum autem eſt, non <lb/>poſſe quenquam edere uocem ſpirantem, aut reſpirantem, <lb/>ſed aërem retinentem: </s>
  <s xml:id="echoid-s21015" xml:space="preserve">detinẽs enim aërem, hoc ipſo nimirũ <lb/>mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s21016" xml:space="preserve">Patet autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21017" xml:space="preserve">quam ob cauſam piſces uocem <lb/>non fundũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21018" xml:space="preserve">fauces enim nõ habent, at hanc partem nõ ha-<lb/>bent, quia nõ ſuſcipiũt aërẽ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21019" xml:space="preserve">reſpirãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21020" xml:space="preserve">Sed qui ita dicũt, <lb/>uehementer aberrãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21021" xml:space="preserve">quam autẽ ob cauſam, alius ſermo eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s21022" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s21023" xml:space="preserve">De Olfactu, quem homo habet hebetiſsimum, deq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21024" xml:space="preserve">Odori, <lb/>bus, quod propria nomina non habent, ſed à ſaporibus <lb/>transferuntur.</s>
  <s xml:id="echoid-s21025" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div371" type="section" level="1" n="216">
<head xml:id="echoid-head254" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<note position="right" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. <lb/>de odore, &amp; <lb/>odorabili de <lb/>terminat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21026" xml:space="preserve">_D_E odore uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21027" xml:space="preserve">odorabili non æquè bene atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21028" xml:space="preserve">de <lb/>hiſce, quæ dicta ſunt, diſcernere determinareq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21029" xml:space="preserve">poſ-<lb/>ſumus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21030" xml:space="preserve">non enim ſic patet quale quid ſitodor, ut ſonus, uel <lb/>lumen, uel color. </s>
  <s xml:id="echoid-s21031" xml:space="preserve">Cuius cauſa eſt, nos nõ habere hũc ſen-<lb/>ſum exactum, ſed inferiorem complurium animalium ſen-<lb/>ſu: </s>
  <s xml:id="echoid-s21032" xml:space="preserve">remißè nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21033" xml:space="preserve">homo olfacit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21034" xml:space="preserve">nihil odorabilium per-<lb/>cipit abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21035" xml:space="preserve">dolore, uel uoluptate, proptereà quòd ſenſus <lb/>inſtrumentum huiuſce nõ eſt exactum, atque perfectum.</s>
  <s xml:id="echoid-s21036" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21037" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21038" xml:space="preserve">conſentaneum eſt rationi tam animalium ea, quæ <lb/>duros oculos habent, ſic ſentire colores, ut non eorum per-<lb/>cipiant differentias niſi terrore, contrarioq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21039" xml:space="preserve">ipſius, quàm <lb/>hominum genus odores. </s>
  <s xml:id="echoid-s21040" xml:space="preserve">Similiter autem rationem ſubire <lb/>uidentur, odoratus ad gustum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21041" xml:space="preserve">odoris ſpecies ad ſpecies <lb/>ipſas ſaporum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21042" xml:space="preserve">Verùm exactiorem gustum habemus, quàm
<pb o="54" file="596" n="596" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
odoratum: </s>
  <s xml:id="echoid-s21043" xml:space="preserve">ex eo quia guſtus tactus eſt quidam, quem qui-<lb/>dem ſenſum homo exactißimum habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s21044" xml:space="preserve">In cæteris nanq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21045" xml:space="preserve">ſenſibus, uehementer à cæteris animalibus ſuperatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21046" xml:space="preserve">at <lb/>tactu longè cæteris omnibus excellẽtius percipit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21047" xml:space="preserve">Quapro-<lb/>pter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21048" xml:space="preserve">prudentißimum eſt animalium. </s>
  <s xml:id="echoid-s21049" xml:space="preserve">Indiciũ autem eſt, <lb/>in hominum genere ob hoc inſtrumentum ſenſus, ingenio-<lb/>ſos eſſe hebetes´ ue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21050" xml:space="preserve">non ob aliud quicquam. </s>
  <s xml:id="echoid-s21051" xml:space="preserve">Qui nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21052" xml:space="preserve"><lb/>ſunt duri carne, ij ſunt inepti mente: </s>
  <s xml:id="echoid-s21053" xml:space="preserve">quiuerò ſunt molles <lb/>carne, ij ſunt ingenioſi, mentéq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21054" xml:space="preserve">dextri. </s>
  <s xml:id="echoid-s21055" xml:space="preserve">Vt autem ſapo-<lb/>rum alius dulcis, alius eſt amarus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21056" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21057" xml:space="preserve">odorum quoſdam <lb/>dulces, quoſdam appellamus amaros. </s>
  <s xml:id="echoid-s21058" xml:space="preserve">Verùm quædã odo-<lb/>rem habẽt ſaporemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21059" xml:space="preserve">ſimilis rationis, dulcem inquam ſa-<lb/>porem, dulcemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21060" xml:space="preserve">odorem: </s>
  <s xml:id="echoid-s21061" xml:space="preserve">quædam contrà. </s>
  <s xml:id="echoid-s21062" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21063" xml:space="preserve"><lb/>acer eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21064" xml:space="preserve">acerbus odor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21065" xml:space="preserve">acutus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21066" xml:space="preserve">pinguis: </s>
  <s xml:id="echoid-s21067" xml:space="preserve">nam quia <lb/>odores non ſunt, uti diximus, manifesti perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21068" xml:space="preserve">ſapo-<lb/>res, ideo nomina odorum deducta ſunt à ſaporibus per ſi-<lb/>militudinem rerum: </s>
  <s xml:id="echoid-s21069" xml:space="preserve">alius enim eſt dulcis, ut croci, mellisq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s21070" xml:space="preserve">: <lb/>alius acer, ut thymi, ac buiuſcemodi rerum: </s>
  <s xml:id="echoid-s21071" xml:space="preserve">idem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21072" xml:space="preserve">in <lb/>cæteris modus ſeruatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21073" xml:space="preserve">Atqui ſicut auditus eſt audi-<lb/>bilis, atque inaudibilis: </s>
  <s xml:id="echoid-s21074" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21075" xml:space="preserve">uiſus uiſibilis, atque inuiſibi-<lb/>lis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21076" xml:space="preserve">quiſque ſimiliter ſenſuum, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21077" xml:space="preserve">odoratus eſt odo-<lb/>rabilis, atque inodorabilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s21078" xml:space="preserve">Indorabile autem multi-<lb/>pliciter dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21079" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21080" xml:space="preserve">id quod omnino caret odore, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21081" xml:space="preserve"><lb/>unquam odorem habere poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21082" xml:space="preserve">id quod exiguum ha-<lb/>bet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21083" xml:space="preserve">id etiam quod malum, tetrumqúe habet odorem, <lb/>hoc appellarinomine ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s21084" xml:space="preserve">Similiter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21085" xml:space="preserve">ipſum inglistabi-<lb/>le dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21086" xml:space="preserve">Fit autem olfactus etiã per mediũ, ut aẽ<unsure/>rem, <lb/>out aquam: </s>
  <s xml:id="echoid-s21087" xml:space="preserve">etenim animalium ea, quæ in aquis degunt, ui-<lb/>dentur odorem ſentire, tam habentia, quàm non haben-
<pb o="55" file="597" n="597" rhead="LIBER II."/>
tia ſanguinem, ſicut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21088" xml:space="preserve">ea quæ uerſantur in aëre: </s>
  <s xml:id="echoid-s21089" xml:space="preserve">horum <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21090" xml:space="preserve">nonnulla odorem alimenti percipiunt eminus, per-<lb/>guntq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21091" xml:space="preserve">adipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21092" xml:space="preserve">Quocirca dubitationem is locus habe-<lb/>re uidetur, ſi cuncta quidem ſimiliter olfaciunt, homo uerò <lb/>reſpirans, non reſpirans autem, ſed ſpirans, aut detinẽs ſpi-<lb/>ritum non olfacit, neque eminus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21093" xml:space="preserve">cominus, neque ſi in <lb/>ipſis naribus intus rem olentem poſuerimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21094" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21095" xml:space="preserve">ſenſum <lb/>quidem non fieri, ſi in in ſtrumentum ſenſus res ipſa ſenſu <lb/>percipienda ponatur, commune omnibus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21096" xml:space="preserve">ſed non ſenti-<lb/>re ſine reſpiratione, proprlum hominũ eſſe uidentur, quod <lb/>quidem experientia latè patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s21097" xml:space="preserve">Quare ea quæ ſanguinis <lb/>expertia ſunt, cùm non reſpirent, ſenſum quendam præter <lb/>eos ſenſus qui dicuntur, aliũ habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s21098" xml:space="preserve">At id eſſe non poteſt, <lb/>quippe cùm odorem percipiant: </s>
  <s xml:id="echoid-s21099" xml:space="preserve">ſenſus enim rei tam malè, <lb/>quàm bene olentis, olfactus ſine controuerſia eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21100" xml:space="preserve">Prætereà <lb/>à uehemẽtibus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21101" xml:space="preserve">ipſa corrumpi uidentur odoribus, à qui-<lb/>bus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21102" xml:space="preserve">homo corrumpitur, ut bituminis, ſulphuris, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21103" xml:space="preserve">ſi-<lb/>milium. </s>
  <s xml:id="echoid-s21104" xml:space="preserve">Neceſſe eſt igitur ipſa olfacere, non reſpirantia ta-<lb/>men. </s>
  <s xml:id="echoid-s21105" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21106" xml:space="preserve">huius instrumentum ſenſus in homine périnde <lb/>uidetur ab instrumento differre talium anim intium, atque <lb/>oculi differunt ab eorum oculis animalium, quæ duros ocu <lb/>los habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s21107" xml:space="preserve">Nam anim alium ea, quæ molles oculos habent, <lb/>palpebras ipſas uti ſepem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21108" xml:space="preserve">tegmen habẽt quas niſi mo-<lb/>uerint, ac aperuerint, non uident, ut latè patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21109" xml:space="preserve">at ea quæ <lb/>durorum ſunt oculorum, nihil habent profectò tale, ſed ili-<lb/>co res eas uident, quæ in perſpicuo ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21110" xml:space="preserve">Sic igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21111" xml:space="preserve">in-<lb/>ſtrumentum olfactus in hiſce quidem quæ non reſpirant, <lb/>uel animo caret, périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21112" xml:space="preserve">oculus durus, ut diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21113" xml:space="preserve">in <lb/>his autem quæ ſuſcipiant aërem, habet uelamen, quod cùm <lb/>re ſpirant, aperitur, uenis, meatibus'ue distentis. </s>
  <s xml:id="echoid-s21114" xml:space="preserve">Et idcirco
<pb o="56" file="598" n="598" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
quæ reſpirant, non olfaciunt in aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s21115" xml:space="preserve">neceſſe eſt enim olfa-<lb/>ciant reſpirando, at id in aqua facere nequeunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21116" xml:space="preserve">Eſt autem <lb/>odor ſicci, ſicut humidi ſapor: </s>
  <s xml:id="echoid-s21117" xml:space="preserve">ipſum uerò instrumentum <lb/>olfactus eſt potentia tale.</s>
  <s xml:id="echoid-s21118" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div372" type="section" level="1" n="217">
<head xml:id="echoid-head255" xml:space="preserve">De Guſtu, &amp; Sapore.</head>
<head xml:id="echoid-head256" xml:space="preserve">CAP. X</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21119" xml:space="preserve">_G_Vstabile autem eſt quoddam tangibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s21120" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21121" xml:space="preserve">hæc eſt <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-598-01a" xlink:href="note-598-01"/>
cauſa, ut ipſum non ſit ſenſibile per medium corpus <lb/>externum: </s>
  <s xml:id="echoid-s21122" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21123" xml:space="preserve">enim tactus tali medio percipit: </s>
  <s xml:id="echoid-s21124" xml:space="preserve">enimuero <lb/>corpus etiam id, in quo tanquàm in materia eſt ipſe ſapor, <lb/>qui gustu percipitur, humidũ eſt, quod eſt tangibile quod-<lb/>dam. </s>
  <s xml:id="echoid-s21125" xml:space="preserve">Quapropter ſi etiam eſſemus in aqua, dulce ſanè ſen <lb/>tiremus in ipſa poſitũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21126" xml:space="preserve">non ſenſus illius nobis per aquã, <lb/>tanquam per medium eſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21127" xml:space="preserve">ſed quia permistum illud eſſet <lb/>cum humido, quẽadmodum in potione fieri ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s21128" xml:space="preserve">Color <lb/>autem non hoc uidetur, quod miſcetur, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21129" xml:space="preserve">de fluxibus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21130" xml:space="preserve">Nõ <lb/>igitur ut eſt ibi, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21131" xml:space="preserve">hic eſſe de medio dicere poſſumus: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21132" xml:space="preserve">nullum enim externum eſt medium, ut diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21133" xml:space="preserve">ut autẽ ui-<lb/>ſibile eſt color, ſit eſt guſtabile ſapor. </s>
  <s xml:id="echoid-s21134" xml:space="preserve">Atqui nihil abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21135" xml:space="preserve">hu <lb/>miditate ſaporis efficit ſenſum, ſed omne quod ipſius efficit <lb/>ſenſum, humiditatem aut actu, aut potentia nimirùm habet <lb/>ut ſalſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s21136" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21137" xml:space="preserve">ipſum liqueſcere potest facilè, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21138" xml:space="preserve">lin-<lb/>guam, ut patet, cùm liqueſcit humidiorem efficere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21139" xml:space="preserve"><lb/>At uerò ſicuti uiſus eſt uiſibilis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21140" xml:space="preserve">inuiſibilis (&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21141" xml:space="preserve">tenebræ <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21142" xml:space="preserve">ſunt inuiſibiles, quas etiam uiſus diſcernit) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21143" xml:space="preserve">eius <lb/>quod ualde ſplendidum eſt (&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21144" xml:space="preserve">hoc enim inuiſibile dicitur, <lb/>quapropter, non eodem, ſed alio modo quàm tenebræ) ſi-<lb/>cutigitur uiſus uiſibilis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21145" xml:space="preserve">inuiſibilis eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21146" xml:space="preserve">auditus ſimi-<lb/>liter ſoni, ſilentijq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s21147" xml:space="preserve">: quorum alterum audibile, alterũ inau-<lb/>dibile eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21148" xml:space="preserve">etram ſoni magni périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21149" xml:space="preserve">ſplendidi uiſus <lb/>(nam ut paruus ſonus, modo quodã inaudibilis eſt, ſic etiã
<pb o="57" file="599" n="599" rhead="LIBER II."/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21150" xml:space="preserve">magnus, ac uiolentus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21151" xml:space="preserve">Indiuiſibile uerò multifariam di-<lb/>ci ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21152" xml:space="preserve">quoddam périnde dicitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21153" xml:space="preserve">in cæteris etiam id, <lb/>quod innpoßibile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21154" xml:space="preserve">quoddam hoc pacto, ut aptũ quidem <lb/>ſit id habere quod uideri poßit, illo autẽ careat, aut habeat <lb/>remißè, uel prauè, ut informe dicitur, aut indoctum) ſicut <lb/>igitur, uiſus inquàm uiſibilis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21155" xml:space="preserve">inuiſibilis eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21156" xml:space="preserve">auditus <lb/>ſimiliter, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21157" xml:space="preserve">gustus gustabilis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21158" xml:space="preserve">ingustabilis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21159" xml:space="preserve">quod <lb/>quidem aut exiguum habet, aut prauum, aut uastãtem gu-<lb/>ſtum ſaporem. </s>
  <s xml:id="echoid-s21160" xml:space="preserve">Videtur autem potabile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21161" xml:space="preserve">impotabile eſſe <lb/>principium, utrumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21162" xml:space="preserve">enim gustu percipitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21163" xml:space="preserve">uerum alte-<lb/>rum eſt paruum, gustumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21164" xml:space="preserve">deuastat: </s>
  <s xml:id="echoid-s21165" xml:space="preserve">alterũ, eſt amicum na-<lb/>turæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s21166" xml:space="preserve">Eſt autem potabile, gustui cum tactu cõmune. </s>
  <s xml:id="echoid-s21167" xml:space="preserve">At ue-<lb/>rò cùm guſtabile ſit humidũ, neceſſe eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21168" xml:space="preserve">instrumentum <lb/>ſenſus ipſius neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21169" xml:space="preserve">humidũ eſſe actu, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21170" xml:space="preserve">etiam tale ut hu-<lb/>mectari non poßit, humidumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21171" xml:space="preserve">euadere: </s>
  <s xml:id="echoid-s21172" xml:space="preserve">patitur enim ali-<lb/>quid gustus ab ipſo gustabili, ea nimirùm ratione, qua gu-<lb/>ſtabile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21173" xml:space="preserve">Neceſſe eſt igitur inſtrumentũ guſtus, potentia <lb/>quidem humidum eſſe, humectari autem actu: </s>
  <s xml:id="echoid-s21174" xml:space="preserve">ita autẽ hu-<lb/>mectari, ut eius conſeruetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21175" xml:space="preserve">cùm humectatur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21176" xml:space="preserve">ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s21177" xml:space="preserve">Si-<lb/>gnum autem eſt linguam neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21178" xml:space="preserve">cùm eſt ualde ſicca, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21179" xml:space="preserve">cùm <lb/>eſt nimiùm humida, ſentire. </s>
  <s xml:id="echoid-s21180" xml:space="preserve">Is enim tactus fit humidi primi <lb/>périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21181" xml:space="preserve">ſi cùm prægustauerit quiſpiam uehementem, <lb/>acreḿ ue ſaporem, déinde alium gustet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21182" xml:space="preserve">ut in ægrotan-<lb/>tibus fit, quibus cuncta uidentur amara, quia lingua ſentiũt <lb/>tali humiditate reſerta. </s>
  <s xml:id="echoid-s21183" xml:space="preserve">Species autem ſaporum ita ſeſe ha-<lb/>bent, quemadmodum colorum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21184" xml:space="preserve">Dulce nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s21185" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21186" xml:space="preserve">amarum, <lb/>contraria ſimplicia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21187" xml:space="preserve">hæret autem dulci quidem, pin-<lb/>gue: </s>
  <s xml:id="echoid-s21188" xml:space="preserve">amaro autem, ſalſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21189" xml:space="preserve">At inter hæc collocantur, acre, <lb/>acerbum, acidum atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21190" xml:space="preserve">acutum: </s>
  <s xml:id="echoid-s21191" xml:space="preserve">hæ nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21192" xml:space="preserve">ferè differentiæ ui-<lb/>dentur eſſe ſaporum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21193" xml:space="preserve">Quare gustus quidem instrumentum
<pb o="58" file="600" n="600" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
id eſt quod eſt potẽtia tale. </s>
  <s xml:id="echoid-s21194" xml:space="preserve">Guſtabile autem, id quod ipſin <lb/>actu facere poteſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s21195" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div372" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-598-01" xlink:href="note-598-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, <lb/>de guſtabili &amp; <lb/>guſtandi ſenſu <lb/>determinat.</note>
</div>
</div>
<div xml:id="echoid-div374" type="section" level="1" n="218">
<head xml:id="echoid-head257" xml:space="preserve">De tactu.</head>
<head xml:id="echoid-head258" xml:space="preserve">CAP. XI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21196" xml:space="preserve">_D_E tangibili autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21197" xml:space="preserve">tactu, eadem ratio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21198" xml:space="preserve">Nam ſi <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-600-01a" xlink:href="note-600-01"/>
tactus nõ unus ſit ſenſus, ſed plures, neceſſe eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21199" xml:space="preserve">ea, <lb/>quæ tactu percipiuntur, plura ſenſibilia eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s21200" xml:space="preserve">Dubitatio-<lb/>nem autem iste locus habere uidetur, utrum plures ſint ta-<lb/>ctus, an unus tantùm: </s>
  <s xml:id="echoid-s21201" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21202" xml:space="preserve">de inſtrumento tactus quid tandẽ <lb/>ſit, utrum ipſacaro, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21203" xml:space="preserve">id quod in cæteris ſimile eſt carni, <lb/>an ita non ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s21204" xml:space="preserve">ſed id quidem ipſum ſit ſenſus huiuſce me-<lb/>dium: </s>
  <s xml:id="echoid-s21205" xml:space="preserve">instrumentum autem ipſius primum aliud quoddam <lb/>ſit intus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21206" xml:space="preserve">Omnis enim ſenſus, unius contrarietatis eſſe ui-<lb/>detur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21207" xml:space="preserve">ut uiſus, albi, nigriq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s21208" xml:space="preserve">: &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21209" xml:space="preserve">auditus, acuti, grauisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21210" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21211" xml:space="preserve"><lb/>gustus, dulcis, at que amari. </s>
  <s xml:id="echoid-s21212" xml:space="preserve">At in tangibili plures inſunt <lb/>contrarietates, ut patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21213" xml:space="preserve">eſt enim calidum, frigidum, bu-<lb/>midum, ſiccum, molle, durum: </s>
  <s xml:id="echoid-s21214" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21215" xml:space="preserve">istiuſmodi alia. </s>
  <s xml:id="echoid-s21216" xml:space="preserve">Sed <lb/>eſſe uidetur ad hanc dubitationem quædam ſolutio. </s>
  <s xml:id="echoid-s21217" xml:space="preserve">Nam <lb/>in cæteris etiam ſenſibus plures ſunt contrarietates: </s>
  <s xml:id="echoid-s21218" xml:space="preserve">in uo-<lb/>ce nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21219" xml:space="preserve">non ſolùm eſt acumen, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21220" xml:space="preserve">grauitas, ſed etiam ma-<lb/>gnitudo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21221" xml:space="preserve">paruitas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21222" xml:space="preserve">lenitas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21223" xml:space="preserve">aſperitas uocis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21224" xml:space="preserve">alia <lb/>huiuſcemodi. </s>
  <s xml:id="echoid-s21225" xml:space="preserve">Sunt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21226" xml:space="preserve">circa colorem differentiæ aliæ tales. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21227" xml:space="preserve">Verùm quidnam ſit unum obiectum tactui, ſicut unum eſt <lb/>auditui ſonus, non eſſe manifestum uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21228" xml:space="preserve">Huius autem <lb/>utrum inſtrumentum tact us intus ſit poſt carnẽ, an non ſit, <lb/>ſed ſtatim ſit ipſa caro, id non eſſe ſignum uidetur, ſenſum <lb/>inquam ilico fieri cùm res tactu percipiendæ tangũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21229" xml:space="preserve">Et-<lb/>enim ſi quis nunc circa carnem ſubtilem pellem extẽderit, <lb/>déinde rem tactu percipiendã tetigerit, ſenſus ſtatim ſimi-<lb/>liter fiet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21230" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21231" xml:space="preserve">tamẽ patet in illa pelle tactus inſtrumentũ nõ <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s21232" xml:space="preserve">Quòd ſi copulata fuerit, uelocius, ut patet, ſenſus per-
<pb o="59" file="601" n="601" rhead="LIBER II."/>
ceptio fiet. </s>
  <s xml:id="echoid-s21233" xml:space="preserve">Quapropter talis pars corporis, périnde ſeſe <lb/>habere uidetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21234" xml:space="preserve">ſi circumfuſus aër coniunctus eſſet no-<lb/>bis, ac copulatus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21235" xml:space="preserve">tunc enim uno quodã inſtrumento profe-<lb/>ctò ſonũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21236" xml:space="preserve">colorem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21237" xml:space="preserve">odorẽ uideremur ſentire: </s>
  <s xml:id="echoid-s21238" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21239" xml:space="preserve">unus <lb/>quidem uideretur eſſe nimirũ ſenſus, uiſus, auditus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21240" xml:space="preserve">ol <lb/>factus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21241" xml:space="preserve">nunc autem quia ſeiunctũ eſt id per quod fiunt mo-<lb/>tus, patet inſtrumenta iam dicta ſenſuum eſſe diuerſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s21242" xml:space="preserve">In ta-<lb/>ctu autem idipſum tunc latet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21243" xml:space="preserve">fieri enim nequit, u<unsure/>t ex aëre <lb/>uel aqua, corpus animatũ tantũmodo conſtet, quippe cùm <lb/>ſolidum quiddam eſſe oporteat. </s>
  <s xml:id="echoid-s21244" xml:space="preserve">Restat igitur ut ex bis, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21245" xml:space="preserve">terra ſit mistũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s21246" xml:space="preserve">quale eſt ipſa caro, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21247" xml:space="preserve">id quod uicem ipſius <lb/>ſubit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21248" xml:space="preserve">Quare neceſſe eſt ipſum corpus copulatum, medium <lb/>eſſe inter inſtrumentu ipſius tactus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21249" xml:space="preserve">res ipſas tangibiles, <lb/>per quod fiunt ipſi ſenſus, qui quidem ſunt plures. </s>
  <s xml:id="echoid-s21250" xml:space="preserve">Indicat <lb/>autem plures eſſe, tactus hiſce qui in lingua conſistit: </s>
  <s xml:id="echoid-s21251" xml:space="preserve">nam <lb/>eadem in parte, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21252" xml:space="preserve">omnes res tangibiles &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21253" xml:space="preserve">ſaporẽ etiã ſen-<lb/>tit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21254" xml:space="preserve">Si igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21255" xml:space="preserve">cæteræ partes carnis ſentirent ſaporẽ: </s>
  <s xml:id="echoid-s21256" xml:space="preserve">unus <lb/>idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21257" xml:space="preserve">tũc ſenſus uideretur eſſe profectò guſtus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21258" xml:space="preserve">tactus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21259" xml:space="preserve"><lb/>nunc autem quia non fit conuerſio, duo diuerſi ſenſus eſſe <lb/>cenſentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21260" xml:space="preserve">At uerò dubitabit hoc loco non iniuria quiſ-<lb/>piam: </s>
  <s xml:id="echoid-s21261" xml:space="preserve">Nam ſi corpus quidem omne, profunditatem habet, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21262" xml:space="preserve">bæc eſt tertia magnitudo, fieri uerò nequit ut ea cor-<lb/>pora ſeſe mutuò tangant, inter quæ corpus aliquod me-<lb/>dium intercedit, bumidumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21263" xml:space="preserve">non eſt ſine corpore, nec bu-<lb/>mectatum, ſed neceſſe eſt uelaquam eſſe, uel aquam babe-<lb/>re: </s>
  <s xml:id="echoid-s21264" xml:space="preserve">quî fieri poteſt, ut corpus tangat corpus in aqua? </s>
  <s xml:id="echoid-s21265" xml:space="preserve">ete-<lb/>nim neceſſe eſt, cùm extrema nõ ſint ſicca, in medio aquam <lb/>eſſe, qua repleta ſunt ipſa extrema. </s>
  <s xml:id="echoid-s21266" xml:space="preserve">Quòd ſi hoc eſt ue-<lb/>rum, fieri profectò non poteſt, ut corporum tactus fiat in <lb/>aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s21267" xml:space="preserve">Eodem etiam modo de ijs dici poteſt, quæ in aẽre
<pb o="60" file="602" n="602" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
collocantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21268" xml:space="preserve">ſimili nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21269" xml:space="preserve">modo ſeſe habet aër ad ea, quæ <lb/>ſunt in ipſo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21270" xml:space="preserve">aqua ad ea quæ ſunt in ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s21271" xml:space="preserve">latet autem <lb/>nos magis in hiſce quæ in aë<unsure/>re collocãtur, quàm in anima-<lb/>libus quæ ſunt in aqua, ſi bumectatum, bumectatũ tangit.</s>
  <s xml:id="echoid-s21272" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div374" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-600-01" xlink:href="note-600-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. de <lb/>tactu, déq; eius <lb/>ad alios ſenſus <lb/>comparatione <lb/>determinat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21273" xml:space="preserve">Vtrum igitur omnium ſimili modo ſit ſenſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21274" xml:space="preserve">an ſen-<lb/>ſuum quidam ut nnnc uidetur eodem, quidem diuerſo mo-<lb/>do obiecta ſua percipiãt, gustus quidem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21275" xml:space="preserve">tactus tangen-<lb/>do, cæteri autem eminus? </s>
  <s xml:id="echoid-s21276" xml:space="preserve">At id profectò non ita eſt, ſed du-<lb/>rum etiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21277" xml:space="preserve">molle per alia planè ſentimus, quemadmo-<lb/>dum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21278" xml:space="preserve">id quod ſonat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21279" xml:space="preserve">uiſibile, ac odorabile: </s>
  <s xml:id="echoid-s21280" xml:space="preserve">uerùm bæc <lb/>quidem, eminus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21281" xml:space="preserve">illa uerò, comminus ſentiuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21282" xml:space="preserve">Quapro-<lb/>pter latet, ſi per medium illa percipiantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21283" xml:space="preserve">nam ſenſibilia <lb/>cuncta per medium ſentiuntur, ſed in illis idipſum latet, ut <lb/>diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21284" xml:space="preserve">Enimuero ſi per ſubtilem pellem, ut prius etiã eſt <lb/>dictum, poſitam circa carnẽ ſentiremus omnia tangibilia, <lb/>idipſum non animaduertẽtes, ſic nos tum utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21285" xml:space="preserve">ſentiremus, <lb/>ut nunc in aëre ſentimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21286" xml:space="preserve">aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s21287" xml:space="preserve">nunc enim uidemur res <lb/>ipſas tangibiles tangere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21288" xml:space="preserve">nullum medium eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s21289" xml:space="preserve">Intereſt <lb/>autem inter tangibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21290" xml:space="preserve">ea quæ ſonant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21291" xml:space="preserve">uiſibilia: </s>
  <s xml:id="echoid-s21292" xml:space="preserve">nam <lb/>bæc quidem ſentimus, medio in nos aliquid agente: </s>
  <s xml:id="echoid-s21293" xml:space="preserve">at tan-<lb/>gibilia ſentimus, non à medio, ſed unà cum ipſo medio mo-<lb/>ti, uti fit quum quiſpiam per clypeum eſt percuſſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21294" xml:space="preserve">non <lb/>enim percuſſus clypeus percußit, ſed fit ut ambo ſint ſi-<lb/>mul percußi, clypeus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21295" xml:space="preserve">miles. </s>
  <s xml:id="echoid-s21296" xml:space="preserve">Omnino autem ut aër, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21297" xml:space="preserve">aqua ſeſe babent ad uiſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21298" xml:space="preserve">auditum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21299" xml:space="preserve">olfactum, <lb/>ſic caro, ac lingua ſeſe ad huius inſtrumentum ſenſus babe-<lb/>re uidentur, atque nec ibi profectò, nec bîc perceptio ſenſus <lb/>fiet, cùm instrumentum ſenſus à re ſenſibili tangitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21300" xml:space="preserve">ut ſi <lb/>quiſpiam ſuper extremum oculi corpus poſuerit albũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s21301" xml:space="preserve">Ex <lb/>quo etiam planè patet instrumentum ſenſus ipſius, quo res
<pb o="61" file="603" n="603" rhead="LIBER II."/>
percipiuntur tangibiles, intus eſſe collocatum, ut dixi-<lb/>mus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21302" xml:space="preserve">Sic enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21303" xml:space="preserve">in hoc ſenſu fiet id porrò, quod in cæ-<lb/>teris ſenſibus fieri ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21304" xml:space="preserve">ſenſibilium enim, ſi in ipſis inſtru-<lb/>mentis ponantur ſenſuum, non fit, ut patet, perceptio: </s>
  <s xml:id="echoid-s21305" xml:space="preserve">at ſi <lb/>ſuper carnem ponatur tangibile, fit, ut docet experientia, <lb/>ſenſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21306" xml:space="preserve">Quare ſine dubio ipſa caro medium eſt in tactu. </s>
  <s xml:id="echoid-s21307" xml:space="preserve">At <lb/>qui ea tactu percipiuntur, quæ corporis ſunt, ut corpus <lb/>eſt, differentiæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s21308" xml:space="preserve">Dico autem differentias eas, quæ rerum <lb/>elementa distinguũt, calidum, frigidum, ſiccum, ac bumidũ: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21309" xml:space="preserve">de quibus antea diximus ijs in locis, in quibus de elementis <lb/>ipſis tractauimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21310" xml:space="preserve">Instrumentum autem, id quo dictæ qua-<lb/>litates ſentiũtur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21311" xml:space="preserve">in quo primo ſenſus is collocatur, quẽ <lb/>appellare conſueuimus tactum: </s>
  <s xml:id="echoid-s21312" xml:space="preserve">pars ea ſanè eſt, quæ eſt <lb/>potentia talis. </s>
  <s xml:id="echoid-s21313" xml:space="preserve">Sentire nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21314" xml:space="preserve">pati quiddam eſt, ut diximus.</s>
  <s xml:id="echoid-s21315" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21316" xml:space="preserve">Quare id quod agit, tale illud facit, cùm ſit potentia, <lb/>quale eſt ipſum actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s21317" xml:space="preserve">Quocirca ſimile calidum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21318" xml:space="preserve">frigi-<lb/>dum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21319" xml:space="preserve">durum, ac molle non ſentimus, ſed exuperationes: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21320" xml:space="preserve">quia ſenſus eſt quaſi mediocritas quædam contrarietatis <lb/>eius, quæ in ipſis ſenſibilibus ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21321" xml:space="preserve">Et propter hoc ſenſibi-<lb/>lia ipſa diſcernit, nam mediũ ipſum extremorum eſt iudex: </s>
  <s xml:id="echoid-s21322" xml:space="preserve"><lb/>fit enim ad utrumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21323" xml:space="preserve">ipſorum alterum extremorum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21324" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21325" xml:space="preserve">ut <lb/>id quod album nigrumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21326" xml:space="preserve">percepturum eſt ſenſu, neutrum <lb/>ipſorum actu, ſed potẽtia ſit utrumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21327" xml:space="preserve">oportet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21328" xml:space="preserve">in cæte-<lb/>ris eodem modo, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21329" xml:space="preserve">in tactu neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21330" xml:space="preserve">calidum, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21331" xml:space="preserve">frigidũ <lb/>id actu ſit oportet, ſed utrumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21332" xml:space="preserve">potentia, quod utrumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21333" xml:space="preserve">eſt <lb/>percepturum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21334" xml:space="preserve">Præterea ut uiſus uiſibilis, ac inuiſibilis quo-<lb/>dammodo eſt, ut diximus, cæteriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21335" xml:space="preserve">ſenſus oppoſitorũ ſimi-<lb/>liter, ſic etiam eſt tangibilis, ac intangibilis, tactus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21336" xml:space="preserve">Intangi-<lb/>bile autem eſt etiã id, quod exiguam admodũ differentiam <lb/>tangibiliũ habet, quale paſſus eſt aẽr: </s>
  <s xml:id="echoid-s21337" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21338" xml:space="preserve">exuperationes etiã
<pb o="62" file="604" n="604" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
tangibilium, qualia ſunt ea quæ corrũpere poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21339" xml:space="preserve">De ſen-<lb/>ſuum igitur unoquoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21340" xml:space="preserve">dictum ſit hoc modo, quaſi figura.</s>
  <s xml:id="echoid-s21341" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s21342" xml:space="preserve">Communia ſenſuum, hoc eſt, ſenſum recipere ſine materia res ſen, <lb/>ſiles. </s>
  <s xml:id="echoid-s21343" xml:space="preserve">Item non propria pati ſenſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21344" xml:space="preserve">Item exuperantias ſen <lb/>ſilium omnibus ſenſibus officere: </s>
  <s xml:id="echoid-s21345" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21346" xml:space="preserve">alia.</s>
  <s xml:id="echoid-s21347" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div376" type="section" level="1" n="219">
<head xml:id="echoid-head259" xml:space="preserve">CAP. XII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21348" xml:space="preserve">Hoc autẽ uniuerſaliter accipere de omni ſenſu opor-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-604-01a" xlink:href="note-604-01"/>
tet, ſenſum, inquam, id eſſe, quod ſenſibiles ſine ma-<lb/>teria formas ſuſcipere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21349" xml:space="preserve">périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21350" xml:space="preserve">anuli ſignum <lb/>ſine ferro, uel auro ſuſcipit cera: </s>
  <s xml:id="echoid-s21351" xml:space="preserve">ſuſcipit autem æneum, uel <lb/>aureum ſignum, ſed non ut æs, aut aurum, neque ſignum ut <lb/>eſt aureum, æneum´ ue. </s>
  <s xml:id="echoid-s21352" xml:space="preserve">Simili patitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21353" xml:space="preserve">ſenſus uniuſcuiuſ-<lb/>que ſenſibilis, modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s21354" xml:space="preserve">ab eo quod habet colorem, aut ſonũ, <lb/>aut ſaporem, ſed non ut unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21355" xml:space="preserve">illorum dic<unsure/>i@ur, ſed <lb/>ut eſt tale, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21356" xml:space="preserve">ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s21357" xml:space="preserve">Instrumentum autem id ſenſus eſt <lb/>primũ, in quo eſt talis uis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21358" xml:space="preserve">potentia collata. </s>
  <s xml:id="echoid-s21359" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21360" xml:space="preserve">ſunt <lb/>idem, ratio uerò non eſt eadem, ſed diuerſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s21361" xml:space="preserve">nam id quod <lb/>ſentit, aliqua eſt magnitudo, non tamen ratio ſenſitiui: </s>
  <s xml:id="echoid-s21362" xml:space="preserve">neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21363" xml:space="preserve">ſenſus eſt magnitudo, ſed eſt quædam ratio, pctentiaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21364" xml:space="preserve">il-<lb/>lius. </s>
  <s xml:id="echoid-s21365" xml:space="preserve">Patet autem ex his, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21366" xml:space="preserve">cur ſenſibilium exuperatio-<lb/>nes, ſenſuum instrumenta corrumpunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21367" xml:space="preserve">nam ſi motus ſit <lb/>uehementior, instrumentiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21368" xml:space="preserve">ſenſus ſuperet uires, diſſolui-<lb/>tur ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s21369" xml:space="preserve">id autem erat ſenſus, diſſoluiturq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21370" xml:space="preserve">périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21371" xml:space="preserve"><lb/>concentus intentione, cùm uebementer fides pulſantur.</s>
  <s xml:id="echoid-s21372" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div376" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-604-01" xlink:href="note-604-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. <lb/>ſenſus rerũ for <lb/>mas ſine mate-<lb/>ria ſuſcipere de <lb/>clarat.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21373" xml:space="preserve">Patet præterea &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21374" xml:space="preserve">quam ob cauſam non ſentiunt plan-<lb/>tæ tametſi partẽ aliquam habent animæ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21375" xml:space="preserve">ab ipſis tan-<lb/>gibilibus patiuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21376" xml:space="preserve">frigeſcũt enim. </s>
  <s xml:id="echoid-s21377" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21378" xml:space="preserve">calefiunt, ut patet. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21379" xml:space="preserve">Nam huius cauſa eſt, mediocritatom nõ habere, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21380" xml:space="preserve">prin-<lb/>cipium tale ut ſenſibilium ſine materia ſuſcipiant formas,
<pb o="63" file="605" n="605" rhead="LIBER II."/>
ſed cũ materia patiãtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21381" xml:space="preserve">Dubitabit autẽ quiſpiam ſi poßit <lb/>id ab odore pati, quod olfacere nequit, aut id à colore quod <lb/>haud quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21382" xml:space="preserve">uideri poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21383" xml:space="preserve">in cæteris ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s21384" xml:space="preserve">Quòd <lb/>ſi odorabile ſit odor, ſi quid in odoratum agit, odor profe-<lb/>ctò agit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21385" xml:space="preserve">Quare fieri nequit, ut ab odore quicquam patia-<lb/>tur eorum, quæ olfacere nequeunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21386" xml:space="preserve">eadẽ eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21387" xml:space="preserve">in cæteris <lb/>ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s21388" xml:space="preserve">Nec etiam fieri poteſt, ut à ſenſibilibus quicquam <lb/>patiatur eorum, quæ ſentire poſſunt, n@ſi ut quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21389" xml:space="preserve">eſt ſen-<lb/>ſitiuum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21390" xml:space="preserve">Id ita eſſe patere poteſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21391" xml:space="preserve">hoc etiam pacto: </s>
  <s xml:id="echoid-s21392" xml:space="preserve">nam <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21393" xml:space="preserve">lumen, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21394" xml:space="preserve">tenebræ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21395" xml:space="preserve">ſonus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21396" xml:space="preserve">odor in corpora <lb/>quicquam agit, ſed ea nimirũ in quibus ſunt ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s21397" xml:space="preserve">aẽr enim, <lb/>quieſt cum tonitruo, ſcindit lignum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21398" xml:space="preserve">At enim tangibilia, <lb/>ſaporesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21399" xml:space="preserve">agunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21400" xml:space="preserve">ſi enim non agerent, à quonam inanimata <lb/>paterentur, atque alterarentur? </s>
  <s xml:id="echoid-s21401" xml:space="preserve">Quid igitur, agunt´ ne &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21402" xml:space="preserve"><lb/>ſenſibilia illa? </s>
  <s xml:id="echoid-s21403" xml:space="preserve">at ut uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21404" xml:space="preserve">non omne corpus ab odore <lb/>pati ſoncq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21405" xml:space="preserve">poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21406" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21407" xml:space="preserve">ea quæ patiuntur, terminis uacant, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21408" xml:space="preserve">non manent, ut aẽr: </s>
  <s xml:id="echoid-s21409" xml:space="preserve">olet enim ipſe, tanquam ali-<lb/>quid paſſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21410" xml:space="preserve">Quid aliud eſt olfacere qui-<lb/>dem præter idipſum, aliquid, inquam, <lb/>pati? </s>
  <s xml:id="echoid-s21411" xml:space="preserve">at enim olfacere quidem, <lb/>ſentire eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21412" xml:space="preserve">aẽr autem <lb/>paſſus, citò ſenſi-<lb/>bilis fit.</s>
  <s xml:id="echoid-s21413" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="64" file="606" n="606" rhead="ARISTOTELIS"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div378" type="section" level="1" n="220">
<head xml:id="echoid-head260" xml:space="preserve">DE ANIMA L I-<lb/>BER III.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s21414" xml:space="preserve">An præter quincßiam expoſitos alius quiſpiam ſenſus ſie.</s>
  <s xml:id="echoid-s21415" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div379" type="section" level="1" n="221">
<head xml:id="echoid-head261" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21416" xml:space="preserve">_SEN_ S V M autem nullum alium eſſe <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-606-01a" xlink:href="note-606-01"/>
præter hos quinq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21417" xml:space="preserve">: </s>
  <s xml:id="echoid-s21418" xml:space="preserve">Viſum, inquam, Audi-<lb/>tum, Odoratum, Gustum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21419" xml:space="preserve">Tactum, ex <lb/>hiſce profectò quæ nunc déinceps dice-<lb/>mus, credere quiſpiam poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21420" xml:space="preserve">Nam ſi <lb/>nunc ſenſum omnis eius habemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21421" xml:space="preserve">cuius ſenſus eſt tactus, <lb/>omnes nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21422" xml:space="preserve">rei tangibilis, ut eſt tangibilis, effectus nobis <lb/>ſunt ſenſibiles tactu: </s>
  <s xml:id="echoid-s21423" xml:space="preserve">nullus itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21424" xml:space="preserve">Tactus, uel Gustus, uel <lb/>Olfactus, uel Auditus, uel Viſus deeſſe nobis uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21425" xml:space="preserve">Præ <lb/>terea ſi ſenſus nobis deficiat aliquis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21426" xml:space="preserve">instrumentum ne-<lb/>ceſſe eſt illius nobis deeſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s21427" xml:space="preserve">Præterea omnis ſenſus per <lb/>medium ſentit, ut patuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21428" xml:space="preserve">Medium autem aut cõiunctum, <lb/>aut ſeiunctũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s21429" xml:space="preserve">externumq́ eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21430" xml:space="preserve">At nos habe-<lb/>mus utrumq;</s>
  <s xml:id="echoid-s21431" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21432" xml:space="preserve">id, inquam, quod eſt coniunctum, quo <lb/>quidem tangentes ſentimus ſenſibilia tactu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21433" xml:space="preserve">id etiam per <lb/>quod eminus non tangentes ſentimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21434" xml:space="preserve">id uerò duplex eſt <lb/>ſpacium ſimplex, aër, inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21435" xml:space="preserve">aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s21436" xml:space="preserve">Res autem ita ſeſe <lb/>habere uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21437" xml:space="preserve">ut ſi ſenſibilia plura diuerſa genere per <lb/>unum medium ſentiãtur, neceſſarium fit eum, qui ſenſus <lb/>instrumentum habeat tale: </s>
  <s xml:id="echoid-s21438" xml:space="preserve">ſenſitiuum illorum eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s21439" xml:space="preserve">ut ſi ex <lb/>aëre ſenſus ſit instrumentum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21440" xml:space="preserve">aër ſit medium in colore <lb/>ſentiendo, ac ſono. </s>
  <s xml:id="echoid-s21441" xml:space="preserve">Quòd ſiunum idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21442" xml:space="preserve">per plura media <lb/>ſentiatur, ut color per aërem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21443" xml:space="preserve">aquam (hæcenim utra-
<pb o="65" file="607" n="607" rhead="LIBER III."/>
que perſpicua ſunt) is qui alterum tantũ habet ipſorum, <lb/>ſentiet nimirum id, quod per utrumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21444" xml:space="preserve">ſentiri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21445" xml:space="preserve">Nam <lb/>ex hiſce duobus ſimplicibus tantũ, inſtrumenta ſunt ſenſus, <lb/>ex aëre, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21446" xml:space="preserve">aqua, etenim pupilla ex aqua, auditus ex aëre, <lb/>odoratus ex horum altero, constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s21447" xml:space="preserve">Ignis, aut nullius eſt in-<lb/>ſtrumenti, aut communis omnium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21448" xml:space="preserve">quippe cùm ſine ca-<lb/>liditate nihil ſit ſenſitiuum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21449" xml:space="preserve">Terra etiam, aut nullius eſt <lb/>inſtrumenti, aut in tactu maximè cõmista. </s>
  <s xml:id="echoid-s21450" xml:space="preserve">Quocircare-<lb/>ſtat nullũ ſenſus inſtrumentũ eſſe præter aërem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21451" xml:space="preserve">aquã. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21452" xml:space="preserve">Hæc autem nonnulla nunc animalium habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s21453" xml:space="preserve">Ab ijs igitur <lb/>animalium, quæ ſunt perfecta, non imperfecta, nec mẽbris <lb/>capta, omnes ſenſus habẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21454" xml:space="preserve">etenim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21455" xml:space="preserve">talpa ſub cute ocu-<lb/>los habere uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21456" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21457" xml:space="preserve">ſi nullum aliud corpus eſt, præter <lb/>ea quæ percipimus eſſe, nec ullus alius affectus, præter eos <lb/>qui corporibus hiſce competunt, quæ ſunt hîc, nullus pro-<lb/>fectò deficit ſenſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21458" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21459" xml:space="preserve">ſenſus instrumentũ quic-<lb/>quam proprum ſenſibilium communiũ eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21460" xml:space="preserve">motus <lb/>inquã, quietis, figuræ, magnitudinis, numeri, unius, quæ uno <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21461" xml:space="preserve">ſenſu ſentimus non per accidens. </s>
  <s xml:id="echoid-s21462" xml:space="preserve">Omnia enim hæc, <lb/>ſanè motu ſentimus, etenim magnitudo, motu ſentitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21463" xml:space="preserve">Qua <lb/>re &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21464" xml:space="preserve">figura quidem, cùm figura quædam magnitudo ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21465" xml:space="preserve">Et <lb/>id quod quieſcit, ex eo quia non mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21466" xml:space="preserve">Et numerus, con-<lb/>tinui negatione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21467" xml:space="preserve">ſenſibilibus proprijs: </s>
  <s xml:id="echoid-s21468" xml:space="preserve">unuſquiſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21469" xml:space="preserve">nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21470" xml:space="preserve"><lb/>ſenſus nimirum unum ſentit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21471" xml:space="preserve">Quare patet fieri nõ poſſe, ut <lb/>communium cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21472" xml:space="preserve">ſit proprius ſenſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21473" xml:space="preserve">ſi enim eſſet, péra <lb/>inde tunc fieret atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21474" xml:space="preserve">nunc uiſu dulce ſentimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21475" xml:space="preserve">quod quidẽ <lb/>propterea fit, quòd utrorumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21476" xml:space="preserve">ſenſum habemus, quo cùm <lb/>concurrũt, agnoſcimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21477" xml:space="preserve">Quod ſi ita nõ eſſet, nullo alio mo-<lb/>do profectò niſi per accidens, ſentiremus, quo pacto filium <lb/>ſentimus Cleonis: </s>
  <s xml:id="echoid-s21478" xml:space="preserve">non enim Cleonis filium, ſed album ſenti-
<pb o="66" file="608" n="608" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
mus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21479" xml:space="preserve">huic autem accidit, ut filius ſit Cleonis. </s>
  <s xml:id="echoid-s21480" xml:space="preserve">At communiũ <lb/>habemus iam ſenſum cõmunem, nõ per accidens ſanè. </s>
  <s xml:id="echoid-s21481" xml:space="preserve">Nul-<lb/>lus igitur ipſorũ ſenſus eſt proprius: </s>
  <s xml:id="echoid-s21482" xml:space="preserve">nullo enim ſentiremus <lb/>modo, niſi eo quo diximus filiũ uidere Cleonis. </s>
  <s xml:id="echoid-s21483" xml:space="preserve">Propria au-<lb/>tem ſenſibilia ſenſus ipſi per accidẽs, alter alterius ſentiũt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21484" xml:space="preserve">non hoc ſanè quo ipſi ſunt, ſed quo unus, cum ſimul in eodẽ <lb/>ſenſus efficitur, ceu bilem amaram eſſe ac flauam: </s>
  <s xml:id="echoid-s21485" xml:space="preserve">non enim <lb/>ad alterum pertinet, unum ambo hæc eſſe dicere. </s>
  <s xml:id="echoid-s21486" xml:space="preserve">Quapro-<lb/>pter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21487" xml:space="preserve">errat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21488" xml:space="preserve">ſi ſit quippiam flauum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21489" xml:space="preserve">Quæri poteſt au-<lb/>tem cuiuſnam gratia plures ſenſus, ſed non unum tantũ ha-<lb/>bemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21490" xml:space="preserve">At ut minus ipſa quæ ſequuntur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21491" xml:space="preserve">communia la-<lb/>teant, ut motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21492" xml:space="preserve">magnitudo, et numerus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21493" xml:space="preserve">Nam ſi eſſet ſo-<lb/>lus uiſus, qui quidẽ eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21494" xml:space="preserve">coloris, magis laterent acidẽ eſſe <lb/>omnia uiderentur, propterea quòd color, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21495" xml:space="preserve">magnitudo ſi-<lb/>mul ſe ſequũtur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21496" xml:space="preserve">comitãtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21497" xml:space="preserve">nunc autẽ cùm in alio quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21498" xml:space="preserve"><lb/>ſenſibili ipſa cõmunia ſint, fit inde perſpicuum, unũquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21499" xml:space="preserve"><lb/>illorum aliquid aliud eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21500" xml:space="preserve">diuerſum.</s>
  <s xml:id="echoid-s21501" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div379" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-606-01" xlink:href="note-606-01a" xml:space="preserve">Hîc oftendit <lb/>Aſifto, nullum <lb/>præter quinc{que} <lb/>exteriores ſen, <lb/>ſum ſupereſſe,</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s21502" xml:space="preserve">An eodem ſenſu quo ſentimus ſentire non percipiamus.</s>
  <s xml:id="echoid-s21503" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div381" type="section" level="1" n="222">
<head xml:id="echoid-head262" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21504" xml:space="preserve">_CV_'m autem ſentiamus nos uidere, ac audire, neceſſe <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-608-01a" xlink:href="note-608-01"/>
eſt aut uiſu ſentiamus nos uidere, aut alio ſenſu. </s>
  <s xml:id="echoid-s21505" xml:space="preserve">At <lb/>ſi alio ſenſu, tum idem ſenſus erit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21506" xml:space="preserve">ipſius uiſus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21507" xml:space="preserve">etiam <lb/>coloris ſubiecti. </s>
  <s xml:id="echoid-s21508" xml:space="preserve">Quare uel duo ſenſus eiuſdem erunt <lb/>ſubiecti, uel ſe ipſum ſentiet ipſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s21509" xml:space="preserve">Præterea ſi alius ſit ſen-<lb/>ſus, qui percipit ipſum uiſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s21510" xml:space="preserve">aut in infinitum fiet abitio, <lb/>aut erit aliquis ſenſus, qui ſeipſum percipiet ſentientem: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21511" xml:space="preserve">Quare idipſum in primo ſenſu continuò eſt faciendum.</s>
  <s xml:id="echoid-s21512" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div381" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-608-01" xlink:href="note-608-01a" xml:space="preserve">Hîc inueſtigat <lb/>Ā<unsure/>riſt, an eiuſdẽ <lb/>ſenſus diuerſa <lb/>ſit vis.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21513" xml:space="preserve">At hinc oritur dubitatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s21514" xml:space="preserve">Nam ſi uiſu quidem ſentire <lb/>nihil aliud eſt, quàm uidere, uidetur autem color, uel id <lb/>quod habet colorem: </s>
  <s xml:id="echoid-s21515" xml:space="preserve">ſi quippiam uiderit id, quod uidet,
<pb o="67" file="609" n="609" rhead="LIBER III."/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21516" xml:space="preserve">colorem id habebit profectò quod uidet primum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21517" xml:space="preserve">Pa-<lb/>tet igitur, non unum idipſum eſſe, ſentire, inquam, uiſu: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21518" xml:space="preserve">nam cùm non uidemus, tenebras, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21519" xml:space="preserve">lumen uiſu diſcerni-<lb/>mus, ſed non eodem, ut patet modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s21520" xml:space="preserve">Præterea idipſum <lb/>etiam quod uidet, colore quodam modo delibutum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21521" xml:space="preserve">In-<lb/>ſtrumentum enim uniuſcuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21522" xml:space="preserve">ſenſus, ipſum ſenſibile ſine <lb/>materia ſuſcipit, uti diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21523" xml:space="preserve">Quocirca ſenſibilibus ipſis <lb/>ſemotis, inſunt in ſenſuum inſtrumentis ſenſus, imaginatio-<lb/>nesq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s21524" xml:space="preserve">. At qui operatio rei ſenſibilis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21525" xml:space="preserve">ſenſus, una quidem, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21526" xml:space="preserve">eadem eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21527" xml:space="preserve">at earum ratio non eadem eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21528" xml:space="preserve">dico autem <lb/>ſonum actu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21529" xml:space="preserve">auditum actu: </s>
  <s xml:id="echoid-s21530" xml:space="preserve">fit enim ut is, qui auditum <lb/>habet, non audiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s21531" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21532" xml:space="preserve">id quod habet ſonum, non ſemper <lb/>ſonet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21533" xml:space="preserve">ſed cùm operatur id, quod audire potejt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21534" xml:space="preserve">ſo-<lb/>natid quod ſonum efficere poteſt, tum ſimul fit &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21535" xml:space="preserve">audi-<lb/>tus actu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21536" xml:space="preserve">ſonus etiam actu: </s>
  <s xml:id="echoid-s21537" xml:space="preserve">quorum alterum quiſpiam <lb/>auditionem, alterum ſonationem eſſe, non incongruè dice-<lb/>re poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21538" xml:space="preserve">Quòd ſi motus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21539" xml:space="preserve">actio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21540" xml:space="preserve">paßio in eo eſt <lb/>quod patitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21541" xml:space="preserve">mouetur, neceſſe eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21542" xml:space="preserve">ſonum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21543" xml:space="preserve">au-<lb/>ditum actu, in auditu qui eſt potentia eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s21544" xml:space="preserve">agentis, nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21545" xml:space="preserve"><lb/>mouentisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21546" xml:space="preserve">operatio, in ipſo patiente ſuſcipitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21547" xml:space="preserve">ineſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s21548" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21549" xml:space="preserve">Quocirca non neceſſe eſt, id quod motu cietur, moueri.</s>
  <s xml:id="echoid-s21550" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21551" xml:space="preserve">Actus igitur ſonatiui, ſonus eſt, uel ſonatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s21552" xml:space="preserve">auditiui ue-<lb/>rò, auditus, uel auditio: </s>
  <s xml:id="echoid-s21553" xml:space="preserve">duplex enim eſt auditus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21554" xml:space="preserve">duplex <lb/>etiam ſonus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21555" xml:space="preserve">Eadem eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21556" xml:space="preserve">in cæteris ſenſibus, ac ſenſibili-<lb/>bus ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s21557" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21558" xml:space="preserve">ut actio, paßioq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21559" xml:space="preserve">non in agente eſt, ſed in eo <lb/>quod patitur, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21560" xml:space="preserve">ipſius ſenſibilis actio in ipſo eſt ſenſi-<lb/>tiuo. </s>
  <s xml:id="echoid-s21561" xml:space="preserve">Sed in quibuſdam nomina quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21562" xml:space="preserve">ſunt poſita, ut ſona-<lb/>tio, ac auditio, in quibuſdam autem caret alterum nomine: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21563" xml:space="preserve">operatio enim uiſus, uiſio dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21564" xml:space="preserve">at coloris, nomine uacat: </s>
  <s xml:id="echoid-s21565" xml:space="preserve"><lb/>operatio præterea gustus, guſtatio dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21566" xml:space="preserve">at ſaporis, no-
<pb o="68" file="610" n="610" rhead="ARIST. DE ANIMA."/>
men non habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s21567" xml:space="preserve">Hæc cùm ita ſint, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21568" xml:space="preserve">unus actus rei ſen-<lb/>ſibilis, ſenſitiuiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21569" xml:space="preserve">ſit, quamuis diuerſas habeat rationes, ſi-<lb/>cuti diximus, neceſſe eſt ſimul corrumpantur, ſimulqúe <lb/>ſint ſalua, auditus, ac ſonus, qui hoc modo dicuntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21570" xml:space="preserve">ſa-<lb/>por itidem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21571" xml:space="preserve">gustus, cæteraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21572" xml:space="preserve">ſimiliter. </s>
  <s xml:id="echoid-s21573" xml:space="preserve">At ea quæ di-<lb/>cuntur potentia, non hanc ipſam proſectò neceſſariò ſub-<lb/>eunt legem. </s>
  <s xml:id="echoid-s21574" xml:space="preserve">Non rectè igitur priores naturales Philoſo-<lb/>phi ſentiebant, qui quidem ſine uiſu neque album ullum, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21575" xml:space="preserve">nigrum eſſe dicebant: </s>
  <s xml:id="echoid-s21576" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21577" xml:space="preserve">item ullum ſine gustu ſa-<lb/>porem. </s>
  <s xml:id="echoid-s21578" xml:space="preserve">Nam partim rectè, partim non rectè cenſebant: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21579" xml:space="preserve">etenim cùm dupliciter ſenſus, ſenſibileq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21580" xml:space="preserve">dicatur, poten-<lb/>tia, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21581" xml:space="preserve">actu, in his quidem ſecundis fitidipſum ſanè quod <lb/>dictum eſt, in illis autem primis non fit, ut luce clarius ex-<lb/>tat. </s>
  <s xml:id="echoid-s21582" xml:space="preserve">At illi de hiſce ſimpliciter loquebantur, quæ ſimplici-<lb/>ter non dicuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21583" xml:space="preserve">Quòd ſi uox quædam concentus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21584" xml:space="preserve"><lb/>uox autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21585" xml:space="preserve">auditus tum unum, tum non unum, aut non <lb/>idem ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21586" xml:space="preserve">cõcentus eſt ratio, neceſſe eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21587" xml:space="preserve">auditũ quẽ-<lb/>dam eſſe rationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s21588" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21589" xml:space="preserve">obidipſum exuperans quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21590" xml:space="preserve">tam <lb/>acutum, quàm graue, corrumpit auditum, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21591" xml:space="preserve">deuastat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21592" xml:space="preserve"><lb/>in ſaporibus, gustũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s21593" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21594" xml:space="preserve">in coloribus uiſum, id quod nimium <lb/>eſt ſplendidum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21595" xml:space="preserve">tenebroſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s21596" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21597" xml:space="preserve">in odoribus, uehemens <lb/>odor ſiue dulcis, ſiue amarus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21598" xml:space="preserve">quia ſenſus ipſe, quædam eſt <lb/>ratio rata. </s>
  <s xml:id="echoid-s21599" xml:space="preserve">Quocirca ſenſibilium ea quæ ſyncerè talia, <lb/>quæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21600" xml:space="preserve">ſimplicia ſunt, ut acutum, uel dulce, uel ſalſum, cùm <lb/>reducuntur ad rationem, ſenſui ſunt iucunda: </s>
  <s xml:id="echoid-s21601" xml:space="preserve">tunc enim <lb/>ipſum delectare uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21602" xml:space="preserve">Omnino autem ipſum mistum <lb/>magis concentus eſt, quàm acutũ, uel graue. </s>
  <s xml:id="echoid-s21603" xml:space="preserve">Tactui quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21604" xml:space="preserve"><lb/>non calidum ſanè ſimplex, ac ſrigidum, ſed id quod eſt ad <lb/>rationem redactum, amicum eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21605" xml:space="preserve">iucundum: </s>
  <s xml:id="echoid-s21606" xml:space="preserve">enimuero <lb/>ſenſus ipſe ratio quædam eſt, uti diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21607" xml:space="preserve">ſenſibiliũ autem
<pb o="69" file="611" n="611" rhead="LIBER III."/>
ea quæ exuperant, aut dolorem afferunt ipſi, aut tandem <lb/>ipſum corrumpunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21608" xml:space="preserve">Vnuſquiſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21609" xml:space="preserve">igitur ſenſus, ut ſæpe di-<lb/>ximus, ſenſibilis eſt obiecti: </s>
  <s xml:id="echoid-s21610" xml:space="preserve">eſtq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21611" xml:space="preserve">in instrumento ſuo eara-<lb/>tione, qua illud ſenſus eſt instrumentũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21612" xml:space="preserve">differentias ſen-<lb/>ſibiles obiecti ſui diſcernit: </s>
  <s xml:id="echoid-s21613" xml:space="preserve">ut album quidem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21614" xml:space="preserve">nigrum <lb/>uiſus, dulce autẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21615" xml:space="preserve">amarũ, gustus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21616" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21617" xml:space="preserve">cæteri ſimiliter ſen-<lb/>ſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21618" xml:space="preserve">At enim cùm album, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21619" xml:space="preserve">dulce, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21620" xml:space="preserve">ſingula ſenſibiliũ <lb/>ad ſingula nimirùm aliquo comparemus, ac diſcernamus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21621" xml:space="preserve">ſentiamus differre, neceſſe eſt idipſum profectò fieri <lb/>ſenſu: </s>
  <s xml:id="echoid-s21622" xml:space="preserve">quippe cùm illa ſenſibilia ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s21623" xml:space="preserve">Quo patet, carnẽ <lb/>ultimum instrumentum ſenſus non eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s21624" xml:space="preserve">nam neceſſe eſſet <lb/>id, quod diſcernit, tangendo diſcernere. </s>
  <s xml:id="echoid-s21625" xml:space="preserve">Fieri igitur non <lb/>poteſt, ut ſeparatis diſcernatur dulce diuerſum eſſe ab al-<lb/>bo, ſed uni cuipiam ambo nota eſſe oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21626" xml:space="preserve">illo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21627" xml:space="preserve">mo-<lb/>do ſanè pateret inter ſeſe illa differre, etiam ſi alterũ ego, <lb/>alterum tu ſentires. </s>
  <s xml:id="echoid-s21628" xml:space="preserve">Vnum igitur dicat oportet, diuerſa eſſe <lb/>dulce, ac album. </s>
  <s xml:id="echoid-s21629" xml:space="preserve">Dicit igitur idem: </s>
  <s xml:id="echoid-s21630" xml:space="preserve">quare ut dicit, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21631" xml:space="preserve"><lb/>intelligit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21632" xml:space="preserve">ſentit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21633" xml:space="preserve">Patet ergo, fieri non poſſe, ut ſepa-<lb/>ratis ſeparata dijudicentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21634" xml:space="preserve">At hinc patet, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21635" xml:space="preserve">fieri poſ-<lb/>ſe, ut ſeparato in tempore diſcernantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21636" xml:space="preserve">Nam ut idẽ aliud <lb/>eſſe bonum, ac malum dicit, ſic quando alterum dicit aliud <lb/>eſſe, tunc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21637" xml:space="preserve">alterum etiam dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s21638" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21639" xml:space="preserve">dico quãdo non per <lb/>accidens: </s>
  <s xml:id="echoid-s21640" xml:space="preserve">ueluti nunc dico quippiam aliud eſſe, non tamen <lb/>dico illud nunc aliud eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s21641" xml:space="preserve">ſed hoc pacto non dicit, ut dicat, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21642" xml:space="preserve">nunc illud eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s21643" xml:space="preserve">ſimul igitur dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21644" xml:space="preserve">Quo fit, ut inſepara-<lb/>bile &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21645" xml:space="preserve">in inſeparabili tempore, ſeparata diſcernat. </s>
  <s xml:id="echoid-s21646" xml:space="preserve">At <lb/>uerò fieri non poteſt, ut ſimul idem earatione, qua diuiſi-<lb/>bile eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21647" xml:space="preserve">in indiuiſibili tempore motibus contrarijs mo-<lb/>ueatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21648" xml:space="preserve">At dulce quidem ſic mouet ſenſum, ac intellectum: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21649" xml:space="preserve">amarum autem, cõtrario modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s21650" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21651" xml:space="preserve">album itidẽ diuerſo. </s>
  <s xml:id="echoid-s21652" xml:space="preserve">Eſt
<pb o="70" file="612" n="612" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
ne igitur quod diſcernit, indiuiſibile quidẽ numero, ſepara-<lb/>tum autem ratione? </s>
  <s xml:id="echoid-s21653" xml:space="preserve">Partim igitur ut diuiſibile res ſentit di-<lb/>uiſas, partim ut indiuiſibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s21654" xml:space="preserve">nam ratione quidem, diuiſibile: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21655" xml:space="preserve">loco autem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21656" xml:space="preserve">numero, indiuiſibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21657" xml:space="preserve">An id minime fieri <lb/>poteſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s21658" xml:space="preserve">idem enim potentia quidem eſt ipſa contraria, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21659" xml:space="preserve">di <lb/>uiſibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21660" xml:space="preserve">in diuiſibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s21661" xml:space="preserve">actu autem eſſe non poteſt, ſed pa-<lb/>tiendo diuiſibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21662" xml:space="preserve">At fierinequit ut ſimul ſit album, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21663" xml:space="preserve">ni <lb/>grum Quare neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21664" xml:space="preserve">formas ipſorum ſimul ſenſus, ac intelle-<lb/>ctus, ſi talia ſint ut patiantur, ſuſcipient. </s>
  <s xml:id="echoid-s21665" xml:space="preserve">At enim hoc per´-<lb/>inde ſeſe habet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21666" xml:space="preserve">id quod quidam punctum appellant, <lb/>quod quidem tum unum eſt, tum duo, quo pacto &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21667" xml:space="preserve">diuiſibi <lb/>le eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21668" xml:space="preserve">Quo igitur indiuiſibile eſt, hoc unum eſt id quod di-<lb/>ſcernit, ac ſimul: </s>
  <s xml:id="echoid-s21669" xml:space="preserve">quo uerò est diuiſibile, hoc non unum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21670" xml:space="preserve"><lb/>bis enim eiuſdem ſigni ſimul fit uſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21671" xml:space="preserve">Quo ergo finis uſus ſit <lb/>ut duorum, hoc duo diſcernit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21672" xml:space="preserve">eſt ſeparata, ut ſeparatũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s21673" xml:space="preserve"><lb/>quo uerò unum eſt, hoc unius fit uſus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21674" xml:space="preserve">ſimul. </s>
  <s xml:id="echoid-s21675" xml:space="preserve">Sed de prin <lb/>cipio quidem quo dicimus animal ſenſitiuum eſſe, ſit hoc <lb/>modo determinatum.</s>
  <s xml:id="echoid-s21676" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s21677" xml:space="preserve">De mente, Intellectu{que}, quem veteres exiſtimarunt idem eſſe cũ Sen-<unsure/> <lb/>ſu. </s>
  <s xml:id="echoid-s21678" xml:space="preserve">Item in quo differat Intellectus à Senſu.</s>
  <s xml:id="echoid-s21679" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div383" type="section" level="1" n="223">
<head xml:id="echoid-head263" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21680" xml:space="preserve">_C_Vm autem duabus priſci differẽtijs maximè definiant <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-612-01a" xlink:href="note-612-01"/>
animam motione inquam loco accõmodata, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21681" xml:space="preserve">intelli <lb/>gendo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21682" xml:space="preserve">diſcernendo, ac ſentiẽdo, conſiderandũ eſt ſi quid <lb/>interſit inter intelligere, ac ſentire. </s>
  <s xml:id="echoid-s21683" xml:space="preserve">Videtur nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21684" xml:space="preserve">tam intelli <lb/>gere, quàm etiã ſapere, ueluti quoddam eſſe ſentire: </s>
  <s xml:id="echoid-s21685" xml:space="preserve">etenim <lb/>his utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21686" xml:space="preserve">rerum aliquas anima diſcernit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21687" xml:space="preserve">cognoſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21688" xml:space="preserve">Et <lb/>ueteres idem eſſe ſapere, ſentireq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21689" xml:space="preserve">cenſent. </s>
  <s xml:id="echoid-s21690" xml:space="preserve">quemadmodum <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21691" xml:space="preserve">Empedocles dixit: </s>
  <s xml:id="echoid-s21692" xml:space="preserve">Ad præſens, hominum creſcit ſapien <lb/>tia ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s21693" xml:space="preserve">Et alio rurſus in loco, Hinc uaria his ſemper
<pb o="71" file="613" n="613" rhead="LIBER. III."/>
prudentia ſomnia monstrat. </s>
  <s xml:id="echoid-s21694" xml:space="preserve">Idem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21695" xml:space="preserve">Homerus, his carmini <lb/>bus ſenſißè uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21696" xml:space="preserve">Tales nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21697" xml:space="preserve">inſunt mentes mortalibus <lb/>ipſis. </s>
  <s xml:id="echoid-s21698" xml:space="preserve">Quales quotidie ſummi fert rector olympi. </s>
  <s xml:id="echoid-s21699" xml:space="preserve">Etenim <lb/>omnes hi putant ipſum intelligere corporis eſſe, périnde <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21700" xml:space="preserve">ipſum ſentire. </s>
  <s xml:id="echoid-s21701" xml:space="preserve">Et ſentire ſimili ſimile arbitrantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21702" xml:space="preserve">ſa <lb/>pere; </s>
  <s xml:id="echoid-s21703" xml:space="preserve">ut in ſuperioribus diximus locis. </s>
  <s xml:id="echoid-s21704" xml:space="preserve">Oportebat tamen ip-<lb/>ſos de errore quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s21705" xml:space="preserve">, deceptione´ue diſſerere: </s>
  <s xml:id="echoid-s21706" xml:space="preserve">ſunt enim hæc <lb/>magis propria animalium, plusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21707" xml:space="preserve">id temporis eſt, quo in his <lb/>anima uerſatur, ut patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s21708" xml:space="preserve">Idcirco neceſſe eſt aut uniuerſa <lb/>quæ uidentur, ut quidam inquiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21709" xml:space="preserve">eſſe uera: </s>
  <s xml:id="echoid-s21710" xml:space="preserve">aut dißimilis <lb/>rei tactum, errorem eſſe, deceptionem'ue: </s>
  <s xml:id="echoid-s21711" xml:space="preserve">quippe cùmid ſit <lb/>contrarium illi, ſimili inquam cognoſcere ſimile. </s>
  <s xml:id="echoid-s21712" xml:space="preserve">Videtur <lb/>autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21713" xml:space="preserve">deceptio &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21714" xml:space="preserve">ſcientia contrariorum eſſe eadem. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21715" xml:space="preserve">Non idem igitur eſſe ſentire, ac ſapere, patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21716" xml:space="preserve">illud enim <lb/>omnibus animalibus, hoc ualde paucis ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21717" xml:space="preserve">At neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21718" xml:space="preserve">intelli-<lb/>gere idem eſt, ac ſentire: </s>
  <s xml:id="echoid-s21719" xml:space="preserve">intelligere inquam, quo rectè, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21720" xml:space="preserve"><lb/>non rectè res percipi ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s21721" xml:space="preserve">quo namq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21722" xml:space="preserve">rectè percipit, id <lb/>eſt prudentia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21723" xml:space="preserve">ſcientia, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21724" xml:space="preserve">opinio uera: </s>
  <s xml:id="echoid-s21725" xml:space="preserve">at quod non re-<lb/>ctè, id est nimirum his dictis contrarium. </s>
  <s xml:id="echoid-s21726" xml:space="preserve">Etenim proprio-<lb/>rum ſenſus, ſemper eſt uerus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21727" xml:space="preserve">uniuerſis animalibus <lb/>inest: </s>
  <s xml:id="echoid-s21728" xml:space="preserve">at fit ut falsò quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21729" xml:space="preserve">quis ratiocinetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21730" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21731" xml:space="preserve">cuiquam <lb/>competit, cui non inest &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21732" xml:space="preserve">ratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s21733" xml:space="preserve">Imaginatio nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21734" xml:space="preserve">di-<lb/>uerſa eſt à ſenſu, menteq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s21735" xml:space="preserve">: atque neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21736" xml:space="preserve">hæc fit ſine ſenſu, ne-<lb/>que exiſtimatio ſine hac eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21737" xml:space="preserve">Non idem au-<lb/>tem eſſe imaginationem, existimationem'ue, patet. </s>
  <s xml:id="echoid-s21738" xml:space="preserve">Hic <lb/>enim affectus in poteſtate noſtra ſine controuerſia collo-<lb/>catur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21739" xml:space="preserve">licet nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21740" xml:space="preserve">cùm libet fingere quicquid uolumus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21741" xml:space="preserve"><lb/>ante oculos ponere, périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21742" xml:space="preserve">ij faciunt, qui in artifi-<lb/>cioſæ memoriæ comparatis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21743" xml:space="preserve">diſpoſitis locis imagi-<lb/>nes fingunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21744" xml:space="preserve">ſimulacra collocant. </s>
  <s xml:id="echoid-s21745" xml:space="preserve">At opinari, in no-
<pb o="72" file="614" n="614" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
bis non eſt ſitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s21746" xml:space="preserve">neceſſe eſt enim opinantem, aut ueram, <lb/>aut falſam existimationẽ habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s21747" xml:space="preserve">Præterea cùm opina-<lb/>mur aliquid malum eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21748" xml:space="preserve">terribile, continuò perturba-<lb/>mur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21749" xml:space="preserve">ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21750" xml:space="preserve">cùm opinamur quippiam eſſe tale, ut in <lb/>illo ſit confidendum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21751" xml:space="preserve">At cùm imaginamur talia, périnde af-<lb/>ficimur, atque ſi in pictura, eadem ſpectaremus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21752" xml:space="preserve">Sũ<unsure/>t autem <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21753" xml:space="preserve">existimationis ipſius hæ differentiæ, ſcientia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21754" xml:space="preserve">opi-<lb/>nio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21755" xml:space="preserve">prudentia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21756" xml:space="preserve">ea quæ ſunt hiſce contraria: </s>
  <s xml:id="echoid-s21757" xml:space="preserve">de diffe-<lb/>rentia quorũ, alius ſit ſermo magis ad id ipſum accõmoda-<lb/>tus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21758" xml:space="preserve">At uerò cùm diuerſum ſit ſentire, ac intelligere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21759" xml:space="preserve">hu <lb/>ius aliud imaginatio, aliud existimatio eſſe uideatur, de <lb/>imaginatione primò, déinde de altero dicamus oportet. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21760" xml:space="preserve">Si igitur imaginatio, id eſt phãtaſia, ſit id quo uiſum, phan-<lb/>taſmaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21761" xml:space="preserve">aliquod in nobis dicimus fieri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21762" xml:space="preserve">non aliud quic-<lb/>quam quod per translationem hoc eodem nomine nũcupe-<lb/>tur, ipſa profectò una quædam eſt potẽ tiarum earum, aut <lb/>habituum quibus diſcernimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21763" xml:space="preserve">aut uerè percipimus, aut <lb/>falsò. </s>
  <s xml:id="echoid-s21764" xml:space="preserve">Tales autem ſunt, ſenſus, opinio, ſcientia, intellectus.</s>
  <s xml:id="echoid-s21765" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div383" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-612-01" xlink:href="note-612-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. diſ <lb/>quirit, an intel <lb/>ligere, ſapere, <lb/>ac ſentire ſint <lb/>idem.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21766" xml:space="preserve">At ipſam non eſſe ſenſum, ex hiſce patere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21767" xml:space="preserve">Sen-<lb/>ſus enim, uel eſt potentia: </s>
  <s xml:id="echoid-s21768" xml:space="preserve">uel operatio, ut uiſus, uel uiſio: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21769" xml:space="preserve">atqui nonnunquam neutrum eſt istorum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21770" xml:space="preserve">tamen appa-<lb/>rent aliqua, uidemurq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21771" xml:space="preserve">uidere, ut ea quæ in ſomnis appa-<lb/>rent. </s>
  <s xml:id="echoid-s21772" xml:space="preserve">Déinde ſenſus quidem ſemper adeſt, imaginatio <lb/>autem non ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s21773" xml:space="preserve">Quòd ſi idem eſſet imaginatio, ac <lb/>operatio, bestijs imaginatio profectò cunctis ineſſet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21774" xml:space="preserve">at <lb/>non eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21775" xml:space="preserve">ut api, aut formicæ, aut uermi. </s>
  <s xml:id="echoid-s21776" xml:space="preserve">Præterea <lb/>illi quidem ueri ſunt ſemper, imaginationes uerò plures <lb/>fiunt, ut patet, falſæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s21777" xml:space="preserve">Præterea cùm exactè circa ſenſi. </s>
  <s xml:id="echoid-s21778" xml:space="preserve"><lb/>bile operamur, non dicimus hoc nobis hominem uideri, <lb/>ac apparere, ſed potius cùm clarè ſentimus, quando etiam
<pb o="73" file="615" n="615" rhead="LIBER III."/>
fit ut ſit uerus ſenſus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21779" xml:space="preserve">falſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21780" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21781" xml:space="preserve">nobis (quod quidem <lb/>paulò anteà dicebamus) clauſis etiam oculis uiſa uidentur, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21782" xml:space="preserve">apparẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21783" xml:space="preserve">Atquinec ullus habituum eorum erit, qui <lb/>ueri ſunt ſemper, ut ſciẽtia, uel intellectus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21784" xml:space="preserve">eſt enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21785" xml:space="preserve">fal-<lb/>ſa imaginatio, non ſolùm uera. </s>
  <s xml:id="echoid-s21786" xml:space="preserve">Reſtat igitur ut perſcru-<lb/>temur, ſi ſit opinio. </s>
  <s xml:id="echoid-s21787" xml:space="preserve">Fit enim opinio &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21788" xml:space="preserve">uera, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21789" xml:space="preserve">falſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s21790" xml:space="preserve">ue-<lb/>rùm opinionem quidẽ ſequitur fides: </s>
  <s xml:id="echoid-s21791" xml:space="preserve">quippe cùm fieri ne-<lb/>queat, ut hiſce quiſquam non credat, quorum habet opi-<lb/>nionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s21792" xml:space="preserve">Bestiarum autem, fides quidem nulli: </s>
  <s xml:id="echoid-s21793" xml:space="preserve">imaginas<unsure/> <lb/>tio uerò compluribus ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21794" xml:space="preserve">Prætera fides omnem opi-<lb/>nionem ſequitur, perſuaſio fidem, ratio perſuaſionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s21795" xml:space="preserve">At <lb/>imaginatio quidem quibuſdam belluis ineſt, ratio autem <lb/>nullis. </s>
  <s xml:id="echoid-s21796" xml:space="preserve">At uerò patet nec opinionem eſſe cum ſenſu, nec <lb/>opinionem per ſenſum, nec opinionis, ſenſus'ue cõiunctio-<lb/>nem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21797" xml:space="preserve">per ea quæ dicta ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21798" xml:space="preserve">hac etiam ratione: </s>
  <s xml:id="echoid-s21799" xml:space="preserve">patet <lb/>enim ſi imaginatio ſit opinionis, ſenſusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21800" xml:space="preserve">coniunctio, opi-<lb/>nionem non cuiuſuis rei, ſed eius eſſe, cuius eſt etiam ſen-<lb/>ſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21801" xml:space="preserve">dico autem imaginationem ſi ſit coniunctio ſenſus, opi-<lb/>nionis'ue, coniunctionem eſſe opinionis albi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21802" xml:space="preserve">ſenſus eiuſ-<lb/>dem albi: </s>
  <s xml:id="echoid-s21803" xml:space="preserve">non enim erit ex opinione quidem boni, ſenſu au-<lb/>tem albi: </s>
  <s xml:id="echoid-s21804" xml:space="preserve">apparere igitur, eſt opinarirem eam, quam ſen-<lb/>tit, non per accidens. </s>
  <s xml:id="echoid-s21805" xml:space="preserve">At apparent nonnunquam etiam fal-<lb/>ſa, de quibus ſimul ueram opinionem habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21806" xml:space="preserve">ſol enim pe-<lb/>dalis quidem apparet, at perſuaſum eſt terra ipſum eſſe <lb/>longè maiorem. </s>
  <s xml:id="echoid-s21807" xml:space="preserve">Fit igitur ut aut ſuam is opinionem quam <lb/>habet ueram, abijciat, re modo eodẽ ſeſe habente, non obli-<lb/>tus nec dißuaſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21808" xml:space="preserve">aut ſi adhuc illam habeat, eadem ſit ne-<lb/>ceſſario falſa, ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21809" xml:space="preserve">uera. </s>
  <s xml:id="echoid-s21810" xml:space="preserve">At constat opinionem tum <lb/>euadere falſam, cùm res muta ta latet. </s>
  <s xml:id="echoid-s21811" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21812" xml:space="preserve">igitur unum <lb/>eſt istorum, imaginatio, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21813" xml:space="preserve">ex his eſt cõiunctum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21814" xml:space="preserve">Ve-
<pb o="74" file="616" n="616" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
rùm quoniam fieri poteſt, ut aliud moueatur ab eo ipſo <lb/>quod motum eſt, imaginatio uerò motio quædam eſſe ui-<lb/>deatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21815" xml:space="preserve">non fieri ſine ſenſu, ſed ſentientibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21816" xml:space="preserve">eorum <lb/>etiam eſſe quorum eſt ſenſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21817" xml:space="preserve">fit autem ut motus oriatur à <lb/>ſenſuiam actu, quem quidem neceſſe eſt ipſi ſenſui ſimilem <lb/>eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s21818" xml:space="preserve">Imaginatio motio hæc est profectò, que neque ſine <lb/>ſenſu nimirum eſſe, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21819" xml:space="preserve">competere non ſentientibus poteſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s21820" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21821" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21822" xml:space="preserve">multa per ipſam id agere, pati ue contingit, quod <lb/>ipſam habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21823" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21824" xml:space="preserve">inſuper &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21825" xml:space="preserve">ueram, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21826" xml:space="preserve">falſam eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s21827" xml:space="preserve">Atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21828" xml:space="preserve">id propterea fit, quod ſenſus quidem propriorum eſt ue-<lb/>rus, aut rarò admodum ſuſcipit falſitatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s21829" xml:space="preserve">At eſt ſen-<lb/>ſus eius etiin rei, cui propria ſenſibilia accidunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21830" xml:space="preserve">ubi iam <lb/>fit, utipſe ſit falſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21831" xml:space="preserve">nam non eſt falſus, ſi album dixerit <lb/>eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s21832" xml:space="preserve">ſed ſi album, hoc, aut aliud eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s21833" xml:space="preserve">Eſt præterea com-<lb/>munium, ſenſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21834" xml:space="preserve">quæ quidem périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21835" xml:space="preserve">propria ijs acci-<lb/>dunt, quæ ſunt per accidens ſenſibilia: </s>
  <s xml:id="echoid-s21836" xml:space="preserve">dico autem motum, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21837" xml:space="preserve">magnitudinem, quæ, ut patet, accidunt ſenſibilibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21838" xml:space="preserve"><lb/>circa quæ maximè error, deceptioq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21839" xml:space="preserve">fieri ſenſu poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21840" xml:space="preserve"><lb/>Motus igitur hiſce, qui fit à triplici tali ſenſu, differentiã <lb/>ob idipſum nimirum habebit: </s>
  <s xml:id="echoid-s21841" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21842" xml:space="preserve">primus quidẽ, cùm ope-<lb/>ratio ſenſus adeſt, eſt uerus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21843" xml:space="preserve">cæteri uerò falſi etiã eſſe poſ-<lb/>ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21844" xml:space="preserve">præſente, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21845" xml:space="preserve">abſente, præſertim cùm à ſenſulon-<lb/>ge ſenſibile distat. </s>
  <s xml:id="echoid-s21846" xml:space="preserve">Si igitur nibil aliud præter imaginatio-<lb/>nem habeat ea quæ dicta ſunt, ſitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21847" xml:space="preserve">idipſum quod dixi-<lb/>mus ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s21848" xml:space="preserve">imaginatio motus is est profectò, qui fit à ſen-<lb/>ſu iam operante. </s>
  <s xml:id="echoid-s21849" xml:space="preserve">Cùm autem uiſus maximè ſit ſen-<lb/>ſus, hinc eſt quòd nomen imaginatio ab ipſo lumine ſum-<lb/>pſit, phãtaſiaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21850" xml:space="preserve">dicitur, quia ſine lumine uiſio fierinequit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21851" xml:space="preserve"><lb/>At quia imaginationes immanent, ſenſibusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21852" xml:space="preserve">ſimiles ſunt, <lb/>ideo per ipſas animalia, bestiæ inquam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21853" xml:space="preserve">homines mul-
<pb o="75" file="617" n="617" rhead="LIBER III."/>
ta agunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21854" xml:space="preserve">illæ, quia mentis ſunt, ut patet, expertes. </s>
  <s xml:id="echoid-s21855" xml:space="preserve">homines: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21856" xml:space="preserve">quia mens perturbatione nõnunquam, uel morbo, uel ſomno <lb/>ſubmergitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21857" xml:space="preserve">Sed de imaginatione quidem, determinatum <lb/>ſit hactenus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21858" xml:space="preserve">ſatis enim quidnã ipſa ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21859" xml:space="preserve">cur ſit, hiſce quæ <lb/>iam dicta ſunt, explicauimus.</s>
  <s xml:id="echoid-s21860" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s21861" xml:space="preserve">Deintellectu potentiæ, qui vt ſenſus à ſenſibilibus, ita ipſe ab <lb/>intelligibilibus patitur, necvllam propriam formã habet.</s>
  <s xml:id="echoid-s21862" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div385" type="section" level="1" n="224">
<head xml:id="echoid-head264" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21863" xml:space="preserve">_DE_ animæ autẽ ea parte, qua cognoſcit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21864" xml:space="preserve">ſapit, ſi-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-617-01a" xlink:href="note-617-01"/>
ue ſit ſeparabilis, ſiuenon ſeparabilis magnitudine, <lb/>ſed ratione, conſiderandum déinceps eſt quam differentiam <lb/>habet, quoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21865" xml:space="preserve">pacto tandem fit intelligere. </s>
  <s xml:id="echoid-s21866" xml:space="preserve">Si igitur ipſum <lb/>intelligere ſit ut ſentire, aut pati quoddam, erit ab ipſo in-<lb/>telligibili, aut aliquid aliud tale. </s>
  <s xml:id="echoid-s21867" xml:space="preserve">Vacare igitur ipſam paſ-<lb/>ſione, ſed formæ ſuſceptiuã eſſe, oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s21868" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21869" xml:space="preserve">potentia talẽ, <lb/>ſed non illam eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s21870" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21871" xml:space="preserve">ſimilitudinem ſubire cum ſenſu, ut <lb/>quemadmodũ ſeſe habet ad ſenſibilia ſenſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21872" xml:space="preserve">ſic ſeſe habeat <lb/>ad intelligibilia intellectus. </s>
  <s xml:id="echoid-s21873" xml:space="preserve">Quare neceſſe eſt ipſum, cùm <lb/>uniuerſa intelligat, non mistum eſſe, ſicut Anaxagoras di-<lb/>xit, ut ſuperet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21874" xml:space="preserve">uincat, id eſt ut cognoſcat, atque perci-<lb/>piat: </s>
  <s xml:id="echoid-s21875" xml:space="preserve">alienum nanq;</s>
  <s xml:id="echoid-s21876" xml:space="preserve">, cùm apparet iuxta, prohibet, atque ſe <lb/>iungit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21877" xml:space="preserve">Quo fit, ut neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21878" xml:space="preserve">ulla ſit ipſius natura, niſi ea ſo-<lb/>lùm, qua poßibilis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21879" xml:space="preserve">Is igitur qui intellectus animæ nun-<lb/>cupatur (dico autem nunc eum, quo ratiocinatur anima, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21880" xml:space="preserve">existimat) nihil eſt actu prorſus eorum, quæ ſunt anteà <lb/>quàm intelligat ipſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s21881" xml:space="preserve">Quocircaneq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21882" xml:space="preserve">cum corpore mi-<lb/>ſtum ipſum eſſe, conſentaneum eſt rationi: </s>
  <s xml:id="echoid-s21883" xml:space="preserve">qualis enim qui-<lb/>dam fieret, calidus, aut frigidus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21884" xml:space="preserve">inſtrumentum aliquod <lb/>ipſius eſſet, proſectò ſicut eſt ſenſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21885" xml:space="preserve">nunc autẽ ipſius nullũ <lb/>prorſus eſt inſtrumentũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s21886" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21887" xml:space="preserve">bene, recteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21888" xml:space="preserve">cẽſent, qui for-
<pb o="76" file="618" n="618" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
marum locũ, animã inquiunt eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s21889" xml:space="preserve">attamen neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21890" xml:space="preserve">tota eſt lo-<lb/>cus, ſed intellectiua, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21891" xml:space="preserve">eſt actu, ſed potẽtia formæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s21892" xml:space="preserve">At-<lb/>qui paßionis uacuitatem non ſimilem eſſe ſenſitiui, at q; </s>
  <s xml:id="echoid-s21893" xml:space="preserve">in-<lb/>tellectiui, patet in ſenſuum inſtrumẽtis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21894" xml:space="preserve">in ipſo ſenſu. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21895" xml:space="preserve">Senſus enim ex uehemente ſenſibili ſentire non poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21896" xml:space="preserve">au-<lb/>ditus nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21897" xml:space="preserve">non audit ſonum, poſt magnos ſonos: </s>
  <s xml:id="echoid-s21898" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21899" xml:space="preserve">uiſus <lb/>non uidet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21900" xml:space="preserve">odoratus non olfacit, poſt uehemẽtes colo-<lb/>res atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21901" xml:space="preserve">odores. </s>
  <s xml:id="echoid-s21902" xml:space="preserve">At intellectus aliquo ualde intelligibili <lb/>intellecto, non minus ſanè, ſed magis percipit, intelligitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21903" xml:space="preserve"><lb/>inſeriora, ſenſitiuum enim non eſt ſine corpore: </s>
  <s xml:id="echoid-s21904" xml:space="preserve">at intelle-<lb/>ctus ab eodem eſt ſeparabilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s21905" xml:space="preserve">Factus autẽ unumquodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21906" xml:space="preserve"><lb/>périnde atque is qui dicitur actu ſciens, quod quidem tum <lb/>accidit, cùm ipſe per ſeipſum operari poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21907" xml:space="preserve">eſt quidem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21908" xml:space="preserve"><lb/>tunc quodammodo potentia: </s>
  <s xml:id="echoid-s21909" xml:space="preserve">ſed non périnde ut erat an-<lb/>teà quàm didiciſſet, uel inueniſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s21910" xml:space="preserve">Atque tunc, ſeipſum <lb/>etiam intelligere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21911" xml:space="preserve">Cùm autẽ aliud ſit magnitudo, <lb/>aliud magnitudinis eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21912" xml:space="preserve">aliud aqua, aliud aquæ eſſe, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21913" xml:space="preserve">in alijs itidem multis (nõ enim uniuerſis hic modus ac-<lb/>cõmodatur, ſed ſunt in quibus hæc ipſa ſunt eadem, nõ di-<lb/>uerſa) aut alia ſanè, aut parte quidẽ eadem, ſed aliter ſeſe <lb/>habẽte, carnem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21914" xml:space="preserve">eſſe carnis diſcernit: </s>
  <s xml:id="echoid-s21915" xml:space="preserve">caro nanque non <lb/>eſt ſine materia, ſed périnde atque ſimum, hoc eſt, in hoc.</s>
  <s xml:id="echoid-s21916" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div385" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-617-01" xlink:href="note-617-01a" xml:space="preserve">Hîc oſtendit <lb/>Ā<unsure/>riſt. ſenſum, <lb/>intellectũ, im æ <lb/>ginationem'{que}; <lb/>non idem eſſe.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21917" xml:space="preserve">Senſitiua igitur parte calidum diſcernit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21918" xml:space="preserve">frigidum, <lb/>quorũ quædam eſt ratio, caro: </s>
  <s xml:id="echoid-s21919" xml:space="preserve">alia uerò eſſe carnis diſcer-<lb/>nit: </s>
  <s xml:id="echoid-s21920" xml:space="preserve">aut ſeparabili, aut ſeſe habẽte ad ſeipſam, périnde atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21921" xml:space="preserve">ſeſe habet cùm extenſa fuerit, linea flexa. </s>
  <s xml:id="echoid-s21922" xml:space="preserve">Rurſus in hiſ-<lb/>ce, quæ in abſtractione cõſistunt, eadem eſſe uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21923" xml:space="preserve">re-<lb/>ctum enim ſe habetut ſimum: </s>
  <s xml:id="echoid-s21924" xml:space="preserve">eſt enim ipſum cum cõtinuo <lb/>ſemper. </s>
  <s xml:id="echoid-s21925" xml:space="preserve">Quòd ſi quidditas ſit diuerſa, aliud eſt profectò <lb/>eſſe recti, aliud ipſum rectum, ut ibi: </s>
  <s xml:id="echoid-s21926" xml:space="preserve">ſit enim dualitas.</s>
  <s xml:id="echoid-s21927" xml:space="preserve">
<pb o="77" file="619" n="619" rhead="LIBER III."/>
Quare fit, ut hæc etiam alia, uel alio modo ſeſe haben-<lb/>te parte diſcernat. </s>
  <s xml:id="echoid-s21928" xml:space="preserve">Omnino igitur ut res ſeparabiles <lb/>ſunt à materia, ſic ſeſe habent &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21929" xml:space="preserve">ea, quæ ſunt circa in-<lb/>tellectum ipſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21930" xml:space="preserve">Dubitabit autem non iniuria quiſ-<lb/>piam, quonam modo intelliget intellectus, ſi ipſe quidem <lb/>ſimplex ſit, ac paßionis expers, nihilqúe habeat cum ulla <lb/>re prorſus commune, ſicut Anaxagoras aſſerit, intelli-<lb/>gere autem pati quoddam ſit, ut diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21931" xml:space="preserve">quo nanque <lb/>quippiam eſt utriſque commune, hoc nimirum alterum <lb/>agere, alterum pati uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s21932" xml:space="preserve">Præterea ambiget quiſ-<lb/>piam, ſi ipſe etiam intelligibilis ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21933" xml:space="preserve">Nam aut cæteris re-<lb/>bus inerit intellectus, niſi alia ratione ſit intelligibilis ipſe, <lb/>intelligibile autem unum quoddam eſt ſpecie: </s>
  <s xml:id="echoid-s21934" xml:space="preserve">aut aliquid <lb/>ipſe mistum habebit, quod ipſum intelligibilem perinde <lb/>atque cætera, facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21935" xml:space="preserve">At enim ipſum pati diuiſum eſt <lb/>priùs una quadam ratione communi. </s>
  <s xml:id="echoid-s21936" xml:space="preserve">Atque intellectus, <lb/>potentia quidem eſt quodammodo intelligibilia ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s21937" xml:space="preserve">actu <lb/>uerò nibil eorum anteà quàm intelligat ipſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s21938" xml:space="preserve">Oportet <lb/>autem in ipſo nibil eſſe, périnde atque in tabula nihil eſt <lb/>actu ſcriptum, anteà quàm in ipſa ſcribatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21939" xml:space="preserve">hoc enim <lb/>in ipſo fit, atque accidit intellectu. </s>
  <s xml:id="echoid-s21940" xml:space="preserve">Eſt etiam intelli-<lb/>gibilis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21941" xml:space="preserve">ipſe, ut intelligibilia cuncta. </s>
  <s xml:id="echoid-s21942" xml:space="preserve">Nam in hiſce qui-<lb/>dem, quæ ſine materia ſunt, intelligens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21943" xml:space="preserve">id quod in-<lb/>telligitur, idem eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s21944" xml:space="preserve">etenim idem eſt contemplatiua ſcientia, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21945" xml:space="preserve">id quod ita ſub ſcientiam cadit: </s>
  <s xml:id="echoid-s21946" xml:space="preserve">ſed cur non ſemper in-<lb/>telligit, conſideranda eſt cauſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s21947" xml:space="preserve">In ijs autem, quæ ma-<lb/>teriam habent, unumquodque intelligibilium potentia eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21948" xml:space="preserve">Quare illis quidem non inerit intellectus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21949" xml:space="preserve">nam intellectus <lb/>talium potẽtia ſine materia eſt, ipſe autem intelligibilis ra-<lb/>tionem ſubibit.</s>
  <s xml:id="echoid-s21950" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="78" file="620" n="620" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s21951" xml:space="preserve">De intellectu agẽte qui ſit neceſſatius ad intellectũ potẽtiæ <lb/>perficiendum.</s>
  <s xml:id="echoid-s21952" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div387" type="section" level="1" n="225">
<head xml:id="echoid-head265" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<note position="left" xml:space="preserve">Hîc oſtendit <lb/>Ā<unsure/>riſt. itellectũ <lb/>ex actu potẽtia <lb/>conſtitui.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21953" xml:space="preserve">_CV_ mautẽ in omni natura ſint quædam, quorũ alterũ <lb/>quidem unicuiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21954" xml:space="preserve">generi materies eſt, quod id eſſe pa-<lb/>tet, quod eſt potentia illa cuncta, alterum uerò cauſa est, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21955" xml:space="preserve">efficiens omnia, nimirum efficiendo, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21956" xml:space="preserve">agendo talem <lb/>ſubiens rationẽ, qualem ars conditionẽ ad materiam ſubit, <lb/>neceſſe eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21957" xml:space="preserve">in anima differentias has eaſdem ineſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s21958" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21959" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21960" xml:space="preserve">quidam eſt intellectus talis, ut omnia fiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s21961" xml:space="preserve">quidam <lb/>talis ut omnia agat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21962" xml:space="preserve">efficiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s21963" xml:space="preserve">qui quidem ut habitus eſt <lb/>quidam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21964" xml:space="preserve">perinde ac lumen: </s>
  <s xml:id="echoid-s21965" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21966" xml:space="preserve">lumen, colores qui <lb/>ſunt potentia, actu colores quodammodo facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21967" xml:space="preserve">Et is intel-<lb/>lectus ſeparabilis eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21968" xml:space="preserve">non miſtus, paſſioneq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s21969" xml:space="preserve">uacat, cùm <lb/>ſit ſubſtantia actus: </s>
  <s xml:id="echoid-s21970" xml:space="preserve">ſemper enim id quod efficit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21971" xml:space="preserve">agit, <lb/>præſtabilius eſt eo, quod patitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s21972" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21973" xml:space="preserve">ipſum principiũ omni <lb/>no materia. </s>
  <s xml:id="echoid-s21974" xml:space="preserve">Scientia autem ea, quæ eſt actu, eſt idem quod <lb/>res: </s>
  <s xml:id="echoid-s21975" xml:space="preserve">ea uerò quæ eſt potẽtia, in uno, prior eſt tempore, abſo-<lb/>lutè autem, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21976" xml:space="preserve">tempore: </s>
  <s xml:id="echoid-s21977" xml:space="preserve">ſed non nunc quidem intelligit, <lb/>nunc autem non intelligit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21978" xml:space="preserve">Separatus uerò id eſt ſolùm quod <lb/>eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21979" xml:space="preserve">id ſolùm eſt immortale, perpetuumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s21980" xml:space="preserve">. Non autem <lb/>recordamur, quia hoc quidẽ expers eſt paßionis. </s>
  <s xml:id="echoid-s21981" xml:space="preserve">Intellectus <lb/>uerò paßiuus extinguitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21982" xml:space="preserve">ſine hoc, nihil intelligit.</s>
  <s xml:id="echoid-s21983" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s21984" xml:space="preserve">Primam intellectus actionem eſſe circa ſimplices terminos uerſari: </s>
  <s xml:id="echoid-s21985" xml:space="preserve">de <lb/>inde circa compoſitionem, in qua iam ſit veritas ac falſitas.</s>
  <s xml:id="echoid-s21986" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div388" type="section" level="1" n="226">
<head xml:id="echoid-head266" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<note position="left" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. de <lb/>operationibus <lb/>intellect<emph style="sub">9</emph>, &amp; in <lb/>diui ſibilis mo <lb/>disdeterminat.</note>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s21987" xml:space="preserve">_IN_diuiſibilium igitur intellectio, in hiſce conſistit, circa <lb/>quæ falſitas non eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s21988" xml:space="preserve">At in quibus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21989" xml:space="preserve">falſitas iam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21990" xml:space="preserve">ue-<lb/>ritas ineſt, in hiſce cõpoſitio quædam iam eſt cõceptuũ in-<lb/>tellectus, quaſi ipſi ſint unum. </s>
  <s xml:id="echoid-s21991" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21992" xml:space="preserve">ut Empedocles dixit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s21993" xml:space="preserve">Multorum certè capita, admirabile dictu, <lb/>Ceruice abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s21994" xml:space="preserve">fuere exorta in luminis aura. </s>
  <s xml:id="echoid-s21995" xml:space="preserve"><lb/>Illa tamen dulcis poſt hoc cõcordia iungit. </s>
  <s xml:id="echoid-s21996" xml:space="preserve">Sic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21997" xml:space="preserve">hæc ſe-
<pb o="79" file="621" n="621" rhead="LIBER III."/>
parata, componi ſolent, ut incommenſurabile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s21998" xml:space="preserve">diameter.</s>
  <s xml:id="echoid-s21999" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22000" xml:space="preserve">Quòd ſi eorum etiam, quæ fuerunt, uel erũt fit compoſi-<lb/>tio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22001" xml:space="preserve">tempus inſuper intelligitur, atque additur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22002" xml:space="preserve">falſitas <lb/>enim in cõpoſitione ſemper conſistit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22003" xml:space="preserve">nam ſi album non al-<lb/>bum eſſe dicat, ipſum tum non album componit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22004" xml:space="preserve">Licet autẽ <lb/>diuiſionẽ etiam omnia dicere. </s>
  <s xml:id="echoid-s22005" xml:space="preserve">Attamen falſitas, aut ueritas <lb/>non ſolùm conſistit in hoc, Cleon eſt albus, ſed in his etiam, <lb/>Cleon erat, uel erit albus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22006" xml:space="preserve">Id uerò quod ſingulos dictos cõ <lb/>ceptus componit, unumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22007" xml:space="preserve">facit, ipſe eſt intellectus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22008" xml:space="preserve">Cùm <lb/>autem dupliciter indiuiſibile dicatur, aut potentia, aut actu: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22009" xml:space="preserve">nihil prohibet intellectum cùm longitudinem intelligit, in-<lb/>diuiſibile intelligere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22010" xml:space="preserve">in indiuiſibili tẽpore: </s>
  <s xml:id="echoid-s22011" xml:space="preserve">eſt enim in-<lb/>diuiſibilis actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s22012" xml:space="preserve">Et tempus, perinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22013" xml:space="preserve">longitudo diuiſibi-<lb/>le, ac indiuiſibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22014" xml:space="preserve">Non igitur dici poteſt, quid in utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22015" xml:space="preserve"><lb/>temporis dimidio intelligebat, non eſt enim, ſi non diuiſio <lb/>fiat, niſi potentia. </s>
  <s xml:id="echoid-s22016" xml:space="preserve">At cùm utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22017" xml:space="preserve">ſeorſum intelligit, diuidit <lb/>ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22018" xml:space="preserve">tempus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22019" xml:space="preserve">tunc ut longitudines, illa intelligit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22020" xml:space="preserve"><lb/>Quòd ſi longitudinem ex utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22021" xml:space="preserve">conſtantem intelligat, in <lb/>eo quoque tẽpore nimirum ipſam intelligit, quod ex utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22022" xml:space="preserve"><lb/>pari modo temporibus conſtat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22023" xml:space="preserve">componitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22024" xml:space="preserve">Quod ue-<lb/>rò non quantitate, ſed forma eſt indiuiſibile, ſed in indiuiſi <lb/>bili tempore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22025" xml:space="preserve">animæ indiuiſibili intellectione percipit, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22026" xml:space="preserve">intelligit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22027" xml:space="preserve">per accidens autẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22028" xml:space="preserve">nõ hoc ſanè, quo illa di <lb/>uiſibilia ſunt, id quod intelligit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22029" xml:space="preserve">tempus in quo intelli-<lb/>git, ſed hoc quo indiuiſibilia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22030" xml:space="preserve">Ineſt enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22031" xml:space="preserve">in his <lb/>indiuiſibile quiddam, at fortaſſe nõ ſeparabile, quod quidẽ <lb/>unum tam tẽpus ipſum, quàm ipſam longitudinẽ facit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22032" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22033" xml:space="preserve"><lb/>id in omni ſanè continuo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22034" xml:space="preserve">tẽpore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22035" xml:space="preserve">longitudine ſimili-<lb/>ter ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22036" xml:space="preserve">Punctum autem, omnisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22037" xml:space="preserve">diuiſio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22038" xml:space="preserve">id quod eſt <lb/>ſic indiuiſibile, périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22039" xml:space="preserve">priuato cognoſcitur, manife-
<pb o="80" file="622" n="622" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
ſtumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22040" xml:space="preserve">euadit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22041" xml:space="preserve">ſimilis eſſe uidetur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22042" xml:space="preserve">in alijs ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s22043" xml:space="preserve">hoc <lb/>enim modo malum cognoſcit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22044" xml:space="preserve">etiam nigrum: </s>
  <s xml:id="echoid-s22045" xml:space="preserve">contrario <lb/>nanque quodam modo cognoſeit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22046" xml:space="preserve">Id autem quod cogno-<lb/>ſcit, potentia nimirũ eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22047" xml:space="preserve">in ipſo potentiã ineſſe opor-<lb/>tet. </s>
  <s xml:id="echoid-s22048" xml:space="preserve">Quòd ſi cauſarum, alicui nullum ſit omnino contra-<lb/>rium: </s>
  <s xml:id="echoid-s22049" xml:space="preserve">illa ſeipſam profectò cognoſcit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22050" xml:space="preserve">eſt actus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22051" xml:space="preserve">etiã <lb/>ſeparabilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s22052" xml:space="preserve">Eſt autem dictio quidem, quippiam, de quo-<lb/>piam quemadmodum affirmatio: </s>
  <s xml:id="echoid-s22053" xml:space="preserve">atque omnis eſt uera, uel <lb/>falſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s22054" xml:space="preserve">At intellectus non omnis, ſed qui eſt ipſius quid eſt <lb/>ad formam accommodati, eſt uerus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22055" xml:space="preserve">non quippiam de <lb/>quopiam dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22056" xml:space="preserve">Sed ut uiſio proprij ipſius eſt uera, ſi uerò <lb/>album hominem eſſe dicat, aut non, non ſemper uera, ſic <lb/>ſeſe habent ea, quæ ſine materia ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s22057" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s22058" xml:space="preserve">Quod in ſenſu voluptas &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22059" xml:space="preserve">dolor eſt, hoc in intellectu eſſe bo-<lb/>num &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22060" xml:space="preserve">malum. </s>
  <s xml:id="echoid-s22061" xml:space="preserve">Item quomodo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22062" xml:space="preserve">quando tam ſenſus <lb/>quàm intellectus perſequatur aliquid, aut fugiat.</s>
  <s xml:id="echoid-s22063" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div389" type="section" level="1" n="227">
<head xml:id="echoid-head267" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22064" xml:space="preserve">_SC_ientia autẽ ea quæ eſt actu, eſt idem quod res: </s>
  <s xml:id="echoid-s22065" xml:space="preserve">ea uerò <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-622-01a" xlink:href="note-622-01"/>
quæ eſt potentia, in uno, prior eſt tempore: </s>
  <s xml:id="echoid-s22066" xml:space="preserve">ſimpliciter <lb/>autem, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22067" xml:space="preserve">tempore, ſunt enim uniuerſa quæ fiunt, ex eo <lb/>quod actu eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22068" xml:space="preserve">Senſibile autem, ad actũ ex potentia ſen-<lb/>ſitiuum ipſum deducere, actuq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22069" xml:space="preserve">uidetur efficere: </s>
  <s xml:id="echoid-s22070" xml:space="preserve">non enim <lb/>patitur, ac alteratur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22071" xml:space="preserve">Quapropter alia quædam eſt hæc <lb/>ſpecies motus, nã motus, actus eſt imperfecti: </s>
  <s xml:id="echoid-s22072" xml:space="preserve">ac tactus ſim <lb/>pliciter, qui quidẽ eſt rei perfectæ alius eſt omnino, diuer-<lb/>ſusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22073" xml:space="preserve">ab illo. </s>
  <s xml:id="echoid-s22074" xml:space="preserve">Sentire igitur, ipſi dicere ſolum: </s>
  <s xml:id="echoid-s22075" xml:space="preserve">ac intelli-<lb/>gere ſimile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22076" xml:space="preserve">Cùm autem ſenſus iucundũ, aut molestũ <lb/>diſcernit, quaſi affirmauerit, aut negauerit, tum perſequi-<lb/>tur, aut fugit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22077" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22078" xml:space="preserve">delectari, aut dolere, eſt operari ipſa <lb/>medietate ſenſus ad bonum, aut malum, ut talia ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22079" xml:space="preserve"><lb/>fuga: </s>
  <s xml:id="echoid-s22080" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22081" xml:space="preserve">appetitus qui eſt actu, hoc ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22082" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22083" xml:space="preserve">non aliud eſt
<pb o="81" file="623" n="623" rhead="LIBER III."/>
appetitiuum aliud fugitiuum, nec alia ſunt iſta à ſenſitiuoi <lb/>quanquã ipſorum ratio non eſt eadem, ſed diuerſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s22084" xml:space="preserve">Ani-<lb/>mæ autẽ, quæ principiũ eſt ratiocinandi, ipſa phantaſmata <lb/>périnde atque ſenſibilia ſenſui ipſi, ſubijciuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22085" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22086" xml:space="preserve">cùm <lb/>bonum, aut malum eſſe dicit affirmando aut negando tum <lb/>fugit aut perſequitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22087" xml:space="preserve">Quapropter ipſa anima ſine phan-<lb/>taſmate nunquam intelligit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22088" xml:space="preserve">Fit autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22089" xml:space="preserve">hic, périnde <lb/>ut ibi: </s>
  <s xml:id="echoid-s22090" xml:space="preserve">nam aẽr quidem pupillam talem efficit, ipſe autem <lb/>aliud: </s>
  <s xml:id="echoid-s22091" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22092" xml:space="preserve">auditus ſimili modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s22093" xml:space="preserve">ipſum uerò ultimum unum <lb/>quidem eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22094" xml:space="preserve">medietas una: </s>
  <s xml:id="echoid-s22095" xml:space="preserve">at ipſius plures ſunt ratio-<lb/>nes. </s>
  <s xml:id="echoid-s22096" xml:space="preserve">Quo uerò dijudicat: </s>
  <s xml:id="echoid-s22097" xml:space="preserve">atque diſcernit calidum à dulci <lb/>differre, dictum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22098" xml:space="preserve">prius eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22099" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22100" xml:space="preserve">nunc etiam eſt dicendum: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22101" xml:space="preserve">eſt enim, unum quid ipſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22102" xml:space="preserve">ita unũ ut terminus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22103" xml:space="preserve">At-<lb/>que hæc ipſa unum ſunt, aut ſimilitudine rationis, aut nu-<lb/>mero quem habent ad utrunque, ut illa inter ſeſe habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s22104" xml:space="preserve"><lb/>Quid enim intereſt, ſi quonam pacto diſcernit, aut ea, quæ <lb/>ſub eodem genere collocantur, aut contraria, dubitemus, <lb/>ut album ac nigrum? </s>
  <s xml:id="echoid-s22105" xml:space="preserve">Sit igitur ut eſt A quod eſt album, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-623-01a" xlink:href="note-623-01"/>
ad B quod eſt nigrum, ſic C ad D: </s>
  <s xml:id="echoid-s22106" xml:space="preserve">quare mutato ordine <lb/>comparationem etiã eorundem uerè facere licet. </s>
  <s xml:id="echoid-s22107" xml:space="preserve">Siigi-<lb/>tur C D ſint unum, ipſa, profectò ſeſe habebunt périnde <lb/>atque A B, ut ſint idem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22108" xml:space="preserve">unum, nõ eandem autem ha-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-623-02a" xlink:href="note-623-02"/>
beant rationem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22109" xml:space="preserve">illa ſimili modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s22110" xml:space="preserve">Eadem erit omnino <lb/>ratio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22111" xml:space="preserve">ſi A quidem ſit dulce, B uerò albũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s22112" xml:space="preserve">Intellectiuum <lb/>igitur ipſas formas in phanta ſmatibus ipſis intelligit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22113" xml:space="preserve">Et <lb/>ut in illis ipſi definitum eſt id, quod fugiendum eſt, uel ſe-<lb/>quendum: </s>
  <s xml:id="echoid-s22114" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22115" xml:space="preserve">ſine ſenſu cùm in phantaſmatibus eſt mo-<lb/>uetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22116" xml:space="preserve">ſentiens enim ſignũ face datum ignem eſſe, uidensq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22117" xml:space="preserve">ipſum communi ſenſu agitari motu, cognoſcit hostẽ acce-<lb/>dere: </s>
  <s xml:id="echoid-s22118" xml:space="preserve">at nonnunquam hiſce quæ ſunt in anima, phantaſma-
<pb o="82" file="624" n="624" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
tibus, aut mentis conceptibus, quaſi uidens, ad ea quæ ſunt <lb/>præſentia ratiocinatur, atque deliberat de futuris. </s>
  <s xml:id="echoid-s22119" xml:space="preserve">Et <lb/>cùm dixerit hîc, aut ibi rem eam eſſe, quæ uoluptatem, aut <lb/>dolorem affert, tum fugit, aut perſequitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22120" xml:space="preserve">omnino ali-<lb/>quid agit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22121" xml:space="preserve">Ipſum etiã uerũ, ac falſum, quæ ſine actiõe ſunt, <lb/>in eodem genere ſunt, in quo ſunt bonũ, ac malum: </s>
  <s xml:id="echoid-s22122" xml:space="preserve">ſed ab-<lb/>ſolutè differũt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22123" xml:space="preserve">cuiuſpiã ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s22124" xml:space="preserve">At uerò res eas, quæ <lb/>uocitantur ob abstractionẽ abstractæ, hoc pacto intelligit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22125" xml:space="preserve">nam ut ſi quiſpiã ſimitatem, nõ ut eſt ſimitas, quo quidem <lb/>pacto percipi ſeparata nõ poteſt, ſed ut cõcauitas eſt, intel-<lb/>ligeret actu ſine ea tum ipſam intelligeret carne, in qua cõ <lb/>cauitas eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22126" xml:space="preserve">ſic cùm res intelligit mathematicas, tum ſepara-<lb/>tas ipſas, ut ſeparatas intelligit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22127" xml:space="preserve">Omnino aũt is intellectus, <lb/>qui actu intelligit, res ipſe eſt, uti diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22128" xml:space="preserve">Si uerò fieri <lb/>poßit ut aliquam, ipſenõ ſeparatus à magnitudine, ſepara-<lb/>tarum rerum intelligat nec´ne, conſiderandum eſt posteà.</s>
  <s xml:id="echoid-s22129" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div389" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-622-01" xlink:href="note-622-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. <lb/>deſenſus, &amp; in-<lb/>telligentiæ cõ-<lb/>ueniẽtijs deter <lb/>minat.</note>
<note position="right" xlink:label="note-623-01" xlink:href="note-623-01a" xml:space="preserve">Album <lb/>A <lb/>B <lb/>Nigrum</note>
<note position="right" xlink:label="note-623-02" xlink:href="note-623-02a" xml:space="preserve">Dulce <lb/>C <lb/>D <lb/>Amatum</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s22130" xml:space="preserve">Anima quodam modo omnia eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s22131" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div391" type="section" level="1" n="228">
<head xml:id="echoid-head268" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22132" xml:space="preserve">_N V_nc autẽ ea, quæ de anima dicta ſunt, quaſi ad quæ-<lb/>dam capita redigentes, rurſus dicamus animã ipſam <lb/>ea uniuerſa quodã modo eſſe, quæ ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22133" xml:space="preserve">nam ea quæ ſunt, <lb/>aut intelligibilia ſunt, aut ſenſibilia. </s>
  <s xml:id="echoid-s22134" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22135" xml:space="preserve">ſcientia qui-<lb/>dem eſt res eæ quodam modo, quæ ſub ipſam ſcientiam ca-<lb/>dunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22136" xml:space="preserve">ſenſus autem, ipſæ ſenſibiles: </s>
  <s xml:id="echoid-s22137" xml:space="preserve">uerum quo pacto id ita <lb/>eſt, quæratur oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s22138" xml:space="preserve">Scinditur igitur in ipſas res, ſciẽ-<lb/>tia, atque ſenſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s22139" xml:space="preserve">is quidem, qui eſt potentia, in res potentia <lb/>tales: </s>
  <s xml:id="echoid-s22140" xml:space="preserve">is uerò, qui eſt actu in actu ſimiliter tales: </s>
  <s xml:id="echoid-s22141" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22142" xml:space="preserve">ſcien-<lb/>tia pari modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s22143" xml:space="preserve">Senſitiuum autem animæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22144" xml:space="preserve">id quod <lb/>ſcientijs affici poteſt, hæc potentia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22145" xml:space="preserve">hoc quidem, id <lb/>quod ſub ſcientiam cadit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22146" xml:space="preserve">illud uerò, ſenſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s22147" xml:space="preserve">Atqui
<pb o="83" file="625" n="625" rhead="LIBER III."/>
neceſſe eſt aut res ipſas, aut formas in anima eſſe, at non <lb/>ſunt in ea, res ipſæ profectò: </s>
  <s xml:id="echoid-s22148" xml:space="preserve">non enim ipſe lapis in anima, <lb/>ſed forma lapidis ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22149" xml:space="preserve">Quare anima, eſt ut manus, manus <lb/>enim inſtrumentorum eſt inſtrumentum: </s>
  <s xml:id="echoid-s22150" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22151" xml:space="preserve">intellectus, <lb/>formarum eſt forma: </s>
  <s xml:id="echoid-s22152" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22153" xml:space="preserve">ſenſus, itidem ſenſibilium forma.</s>
  <s xml:id="echoid-s22154" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22155" xml:space="preserve">Cùm autẽ nulla res ſit præter magnitudines ſeparata, ut <lb/>uidẽtur res ipſæ ſenſibiles, in ipſis profectò ſenſibilibus for <lb/>mis, ipſæ ſunt intelligibiles formæ tum earũ rerũ, quæ ab-<lb/>ſtractæ uocantur, tum eorũ etiam ſenſibiliũ quæ ſunt habi-<lb/>tus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22156" xml:space="preserve">affectus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22157" xml:space="preserve">Idcirco &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22158" xml:space="preserve">qui nõ ſentit, nibil diſcere, <lb/>uel intelligere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22159" xml:space="preserve">Et qui contẽplatur, neceſſe eſt unà <lb/>cum phantaſmate cõtempletur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22160" xml:space="preserve">ipſa nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22161" xml:space="preserve">phãtaſmata, uel <lb/>uti ſenſibilia ſunt, attamen ſine materia. </s>
  <s xml:id="echoid-s22162" xml:space="preserve">Eſt autem aliud <lb/>phantaſia ab affirmatione, negationé ue: </s>
  <s xml:id="echoid-s22163" xml:space="preserve">uerum enim, uel <lb/>falſum, complexio eſt conceptuum intellectus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22164" xml:space="preserve">At men-<lb/>tis primi conceptus, quo quæſo different, ut non phantaſ-<lb/>mata ſint? </s>
  <s xml:id="echoid-s22165" xml:space="preserve">An neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22166" xml:space="preserve">cæteri ſunt phantaſmata, non tamen <lb/>ſine phantaſmatibus ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s22167" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s22168" xml:space="preserve">De anima motrice ſecus locum.</s>
  <s xml:id="echoid-s22169" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div392" type="section" level="1" n="229">
<head xml:id="echoid-head269" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22170" xml:space="preserve">_C V_m autem animaliũ anima hiſce duobus ſit defini-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-625-01a" xlink:href="note-625-01"/>
ta, diſcernendi inquã potẽtia, quod quidem eſt opus, <lb/>officiumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22171" xml:space="preserve">mentis, atque etiam ſenſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22172" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22173" xml:space="preserve">inſuper etiã mo-<lb/>nendi motu ad locum accommodato potentia, de ſenſu qui-<lb/>dem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22174" xml:space="preserve">intellectu hæc ſint determinata, ac pertractata.</s>
  <s xml:id="echoid-s22175" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div392" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-625-01" xlink:href="note-625-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. <lb/>declaratipſius <lb/>animæ mouen-<lb/>di vis quid ſit.</note>
</div>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22176" xml:space="preserve">Déinceps autem de eo, quod mouet, quidnam ſit ipſius <lb/>animæ, conſideremus oportet, utrum una quædam ipſius, <lb/>ſit pars ſeparabilis magnitudine, uel ratione, an ipſa ani-<lb/>ma tota: </s>
  <s xml:id="echoid-s22177" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22178" xml:space="preserve">ſi pars ſit aliqua, utrũ, ſit alia quædã propria <lb/>præter eas, quæ dici ſolent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22179" xml:space="preserve">eas quas diximus, an iſtarum
<pb o="84" file="626" n="626" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
aliqua una? </s>
  <s xml:id="echoid-s22180" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22181" xml:space="preserve">hîc exi{st}it cõtinuò dubitatio, dubitabitq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22182" xml:space="preserve">non iniuria quiſpiam, quomodo partes animæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22183" xml:space="preserve">quoc<unsure/>, <lb/>oporteat dicere : </s>
  <s xml:id="echoid-s22184" xml:space="preserve">nam infinitæ quodam modo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22185" xml:space="preserve">non eæ <lb/>ſolùm eſſe uidentur, quas diuidendo quidam dixerunt, ra-<lb/>tionis inquam particeps, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22186" xml:space="preserve">iraſcendi, ac cupiendi princi-<lb/>pium, uelut alij rationis particeps &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22187" xml:space="preserve">rationis expers. </s>
  <s xml:id="echoid-s22188" xml:space="preserve">Per <lb/>differentias enim, quibus haſce diuidũt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22189" xml:space="preserve">ſeparant partes, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22190" xml:space="preserve">aliæ partes eſſe uidentur, quæ maiorem inter ſeſe quàm <lb/>dictæ distantiam habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s22191" xml:space="preserve">Vegetatiua inquam, quæ qui-<lb/>dem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22192" xml:space="preserve">plantis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22193" xml:space="preserve">uniuerſis animalibus ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22194" xml:space="preserve">Et ſenſi-<lb/>tiua, quam nec ut rationis expertem, nec ut eiuſdem parti-<lb/>cipem quiſquam facilè ponet. </s>
  <s xml:id="echoid-s22195" xml:space="preserve">Præterea imaginatiua, <lb/>quæ ratione quidem ab omnibus eſt diuerſa, cui uerò ſit <lb/>iungẽda, ut ſit idem quod illa, aut à qua ſeiungenda, ut ſit <lb/>alia ab illa, magnam dubitationem habet profectò, ſi quis <lb/>ſeiunctas animæ partes, ſeparatasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22196" xml:space="preserve">ponat. </s>
  <s xml:id="echoid-s22197" xml:space="preserve">Inſuper appeti-<lb/>tiua, quæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22198" xml:space="preserve">ratione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22199" xml:space="preserve">ui, alia, diuerſaqúe ſine dubio ab <lb/>uniuerſis eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22200" xml:space="preserve">Abſurdũ autem eſt, hanc à cæteris <lb/>diuellere partibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s22201" xml:space="preserve">fit enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22202" xml:space="preserve">in participe rationis, uolũ-<lb/>tas: </s>
  <s xml:id="echoid-s22203" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22204" xml:space="preserve">in ratione uacante, cupiditas, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22205" xml:space="preserve">ira. </s>
  <s xml:id="echoid-s22206" xml:space="preserve">Quod ſi tres <lb/>in partes diuiditur anima, in unaquaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22207" xml:space="preserve">profectò partium <lb/>inerit appetitus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22208" xml:space="preserve">Sedutredeamus unde digreßi ſumus, <lb/>quid eſt id quod mouet ipſum animal loco, quo de nunc di-<lb/>ſputatio noſtra eſt instituta? </s>
  <s xml:id="echoid-s22209" xml:space="preserve">motu nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22210" xml:space="preserve">eo, quo incremẽ-<lb/>ta, decrementaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22211" xml:space="preserve">ſuſcipiũtur, qui quidem omnibus animan-<lb/>tibus ineſt, id mouere ſanè uidetur, quod uniuerſis ineſt eiſ-<lb/>dem, principium inquam generãdi, ac nutriendi. </s>
  <s xml:id="echoid-s22212" xml:space="preserve">De reſpi-<lb/>ratione autem, expiratione'ue, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22213" xml:space="preserve">ſomno, atq, uigilia, po-<lb/>ſterius conſiderare oportet:</s>
  <s xml:id="echoid-s22214" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22215" xml:space="preserve">hæc ipſa, magnam du-<lb/>bitationem, difficultatemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22216" xml:space="preserve">habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s22217" xml:space="preserve">Nunc eſt de motu ad lo-
<pb o="85" file="627" n="627" rhead="LIBER III."/>
cum accommodato cõſiderandum, quidnam id tandem ſit, <lb/>quod ipſum animal motu mouet progrediendi. </s>
  <s xml:id="echoid-s22218" xml:space="preserve">Patet itaq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22219" xml:space="preserve">non eſſe ipſam potentiã nutriendi:</s>
  <s xml:id="echoid-s22220" xml:space="preserve">nam alicuius gratia ſem-<lb/>per hic motus efficitur, eſtq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22221" xml:space="preserve">cum imaginatione, uel appe-<lb/>titu:</s>
  <s xml:id="echoid-s22222" xml:space="preserve">nihil enim non appetens, aut fugiens, hoc motu cietur, <lb/>niſi forſitan ui. </s>
  <s xml:id="echoid-s22223" xml:space="preserve">Præterea plantæ quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22224" xml:space="preserve">talicierentur proſe-<lb/>ctò motu, partemq̃; </s>
  <s xml:id="echoid-s22225" xml:space="preserve">aliquam ad hunc motum ut inſtrumen-<lb/>tum haberent. </s>
  <s xml:id="echoid-s22226" xml:space="preserve">Parimodo nec ipſam ſentiendi uim, motus <lb/>huiuſce principium eſſe conſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s22227" xml:space="preserve">ſunt enim animalium mul-<lb/>ta, quæ ſenſum quidem habent, manent tamen, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22228" xml:space="preserve">ſemper <lb/>immobilia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22229" xml:space="preserve">Quòd ſinatura nibil facit fruſtra, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22230" xml:space="preserve">ne-<lb/>ceſſariorũ quicquam omittit, niſi in animalibus mẽbris ca-<lb/>ptis, ac imperfectis, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22231" xml:space="preserve">animalium hæc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22232" xml:space="preserve">perfecta ſunt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22233" xml:space="preserve">non membris capta, cuius id indicium eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22234" xml:space="preserve">generant <lb/>enim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22235" xml:space="preserve">ſtatum, decrementaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22236" xml:space="preserve">ſuſcipiunt, haberent &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22237" xml:space="preserve">eas <lb/>ipſa profectò partes, quæ progrediendi ſunt inſtrumenta.</s>
  <s xml:id="echoid-s22238" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22239" xml:space="preserve">At uerò neque ratiocinandi uis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22240" xml:space="preserve">id quod intellectus <lb/>appellatur, principium eſt mouendi. </s>
  <s xml:id="echoid-s22241" xml:space="preserve">Intellectus enim con-<lb/>templatiuus, nihileorum quæ ſub actionem cadunt cõtem-<lb/>platur, neque dicit quicquam omnino ſi ſit fugiendum, an <lb/>perſequendum : </s>
  <s xml:id="echoid-s22242" xml:space="preserve">at motus, ſemper aut fugientis, aut perſe-<lb/>quentis quippiam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22243" xml:space="preserve">Actiuus etiam cùm rem aliquam <lb/>huiuſcemodi contemplatur, minimè iam fugere, aut per-<lb/>ſequi iubet : </s>
  <s xml:id="echoid-s22244" xml:space="preserve">tamen ſi res illa terribilis ſit, cor ipſum mo-<lb/>uetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22245" xml:space="preserve">ſin afficiens uoluptate, pars aliqua alia corporis <lb/>agitatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22246" xml:space="preserve">Præterea intellectus nonnunquam iubet, ra-<lb/>tioqúe fugere aliquid, aut perſequi dicit, at non obtempe-<lb/>rat homo, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22247" xml:space="preserve">mouetur ſed agit cupiditate, ut inipſo fieri <lb/>ſolet incontinente. </s>
  <s xml:id="echoid-s22248" xml:space="preserve">Omnino autem perſæpe fieri uidemus, <lb/>utnon medeatur hiſce, qui medicinam habet, nec hiſce con-
<pb o="86" file="628" n="628" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
ficiat ſtatuam, qui ſtatuariam habet artem: </s>
  <s xml:id="echoid-s22249" xml:space="preserve">proptereà quòd <lb/>non ars ipſa, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22250" xml:space="preserve">ſcientia, ſed aliquid aliud hanc habet uim, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22251" xml:space="preserve">potentiam, ut per ipſam artem aliquid ſcientiamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22252" xml:space="preserve">aga-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22253" xml:space="preserve">At uerò nec appetitus autor, atque princeps huius <lb/>eſt motionis : </s>
  <s xml:id="echoid-s22254" xml:space="preserve">continentes enim quãquam appetunt, atque <lb/>cupiunt, non tamen agunt ea, quæ cupiunt, ſed intellectum <lb/>ipſum ſequuntur, rationiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22255" xml:space="preserve">obtemperant.</s>
  <s xml:id="echoid-s22256" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s22257" xml:space="preserve">Intellectum actiuum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22258" xml:space="preserve">appetitum iunctim cauſam eſſe <lb/>motus animalium.</s>
  <s xml:id="echoid-s22259" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div394" type="section" level="1" n="230">
<head xml:id="echoid-head270" xml:space="preserve">CAP. X.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22260" xml:space="preserve">_VI_dentur igitur duo hæc eſſe mouentia, uel appetitus <lb/>uel intellectus ſi quis imaginationem ut quãdam in-<lb/>tellectionem eſſe ponat. </s>
  <s xml:id="echoid-s22261" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22262" xml:space="preserve">homines magis imagina-<lb/>tionem, quàm ſcientiam plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22263" xml:space="preserve">ſequuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22264" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22265" xml:space="preserve">in cæteris <lb/>animalibus non intellectio, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22266" xml:space="preserve">ratio, ſed imaginatio ineſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22267" xml:space="preserve">Hæc igitur ambo, intellectus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22268" xml:space="preserve">appetitus, mouendi motu <lb/>dicto, principia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22269" xml:space="preserve">Intellectus is inquam, qui alicuius <lb/>gratia ratiocinatur, quiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22270" xml:space="preserve">principiũ eſt agẽdi, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22271" xml:space="preserve">hic fine <lb/>ab intellectu cõtemplatiuo differt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22272" xml:space="preserve">Appetitus etiam omnis <lb/>alicuius eſt gratia:</s>
  <s xml:id="echoid-s22273" xml:space="preserve">cuius enim eſt appetitio, id eſt principiũ <lb/>intellectus actiui : </s>
  <s xml:id="echoid-s22274" xml:space="preserve">at ipſum ultimũ, principiũ eſt actionis. </s>
  <s xml:id="echoid-s22275" xml:space="preserve"><lb/>Quare non ſine ratione principia mouendi uidentur hæc <lb/>eſſe duo, appetitus inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22276" xml:space="preserve">mens ea, quæ principiũ eſt <lb/>agendi : </s>
  <s xml:id="echoid-s22277" xml:space="preserve">ipſum enim appetibile mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s22278" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22279" xml:space="preserve">propterea mens <lb/>mouet quod appetibile ipſius principium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22280" xml:space="preserve">Imaginatio <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22281" xml:space="preserve">cùm mouet, non abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22282" xml:space="preserve">appetitione mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s22283" xml:space="preserve">Vnũigitur <lb/>eſt id, quod mouet, ipſum inquam appetitũ:</s>
  <s xml:id="echoid-s22284" xml:space="preserve">nam ſi duo in-<lb/>tellectus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22285" xml:space="preserve">appetitus, mouerent, per aliquam communem <lb/>utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22286" xml:space="preserve">formã mouerent:</s>
  <s xml:id="echoid-s22287" xml:space="preserve">nunc autem intellectus quidem non <lb/>uidetur abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22288" xml:space="preserve">appetitu mouere: </s>
  <s xml:id="echoid-s22289" xml:space="preserve">uoluntas enim appetitus eſt
<pb o="87" file="629" n="629" rhead="LIBER III."/>
quidam. </s>
  <s xml:id="echoid-s22290" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22291" xml:space="preserve">cùm ſit motus per rationem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22292" xml:space="preserve">etiã per uo-<lb/>luntatem fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22293" xml:space="preserve">Appetitus autem abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22294" xml:space="preserve">ratione mouet : </s>
  <s xml:id="echoid-s22295" xml:space="preserve">cupi-<lb/>ditas enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22296" xml:space="preserve">ipſa quidã eſt appetitus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22297" xml:space="preserve">Intellectus igitur <lb/>rectus eſt omnis:</s>
  <s xml:id="echoid-s22298" xml:space="preserve">at appetitus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22299" xml:space="preserve">imaginatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22300" xml:space="preserve">recta eſt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22301" xml:space="preserve">nonrecta. </s>
  <s xml:id="echoid-s22302" xml:space="preserve">Quocirca ſemper quidem ipſum appetibile <lb/>mouet: </s>
  <s xml:id="echoid-s22303" xml:space="preserve">hoc autem eſt aut uerè bonũ, aut apparens bonũ: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22304" xml:space="preserve">attamen non omne bonũ mouet, ſed id quod ſub actionem <lb/>cadit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22305" xml:space="preserve">Sub actionem autẽ cadit, quod aliter ſeſe habere etiã <lb/>poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22306" xml:space="preserve">Patet igitur talem animæ uim, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22307" xml:space="preserve">potẽtiam, prin-<lb/>cipium eſſe mouendi, quæ quidem eſt, quam appetitum <lb/>conſueuimus appellare. </s>
  <s xml:id="echoid-s22308" xml:space="preserve">Conſtat etiam eos oportere, qui <lb/>partes animæ diuidunt, ſi modò potentias ipſas diuidant, <lb/>atque ſeparent, complures ipſas eſſe concedere, nutriendi <lb/>principium, ſentiendi, intelligendi, deliberandi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22309" xml:space="preserve">appe-<lb/>tendi: </s>
  <s xml:id="echoid-s22310" xml:space="preserve">hæc enim plus inter ſeſe differunt, quàm poten-<lb/>tia cupiendi, ac iraſcendi. </s>
  <s xml:id="echoid-s22311" xml:space="preserve">Cùm autem appetitiones <lb/>inter ſeſe contrariæ fiant: </s>
  <s xml:id="echoid-s22312" xml:space="preserve">quod quidem tum fit, cùm ratio, <lb/>cupiditasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22313" xml:space="preserve">contrariæ ſunt, idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22314" xml:space="preserve">fieri ſolet in hiſcæ quæ ſen-<lb/>tiunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22315" xml:space="preserve">percipiũt tempus (mens enim ob futurum retra-<lb/>here iubet, cupiditas uerò præſens ipſum perſequitur:</s>
  <s xml:id="echoid-s22316" xml:space="preserve">nam <lb/>quod iam afficit uoluptate, id &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22317" xml:space="preserve">ſimpliciter afficere uolu-<lb/>ptate, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22318" xml:space="preserve">abſolutè bonum eſſe uidetur, ex eo ſanè quia fu-<lb/>turum non per ſpicitur.) </s>
  <s xml:id="echoid-s22319" xml:space="preserve">Specie quidem unum id eſt pro-<lb/>fectò quod mouet, appetitiuum inquam ut appetitiuũ eſt, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22320" xml:space="preserve">appetibile omnium eſt mouentium primum (hoc enim <lb/>mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22321" xml:space="preserve">non mouetur, mente, aut imaginatione perce-<lb/>ptum) numero uerò plura ſunt ea, quæ mouent. </s>
  <s xml:id="echoid-s22322" xml:space="preserve">At uerò cũ <lb/>tria ſint in animalium motu, unum id quod mouet, ſecun-<lb/>dum id quo mouet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22323" xml:space="preserve">tertium id quod mouetur : </s>
  <s xml:id="echoid-s22324" xml:space="preserve">atque id <lb/>quod mouet ſit duplex. </s>
  <s xml:id="echoid-s22325" xml:space="preserve">nam aliud eſt immobile, aliud mo-
<pb o="88" file="630" n="630" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
uet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22326" xml:space="preserve">mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22327" xml:space="preserve">immobile quidem id bonum eſt quod ſub <lb/>actionẽ cadit:</s>
  <s xml:id="echoid-s22328" xml:space="preserve">id uerò quod mouet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22329" xml:space="preserve">mouetur eſt ipſum <lb/>principium appetendi (mouetur enim id quod appetit, ea <lb/>ratione qua appetit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22330" xml:space="preserve">appetitio eſt motus quidam, uel <lb/>operatio) id autẽ quod mouetur eſt animal ipſum, at quo <lb/>mouet appetitus ut inſtrumento, id iam corpori tribuen-<lb/>dum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22331" xml:space="preserve">Quocirca de ipſo tunc eſt contemplandum, cùm <lb/>de communibus animæ, corporis'ue operibus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22332" xml:space="preserve">officijs <lb/>contemplabimur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22333" xml:space="preserve">Nunc ut in ſumma dicamus, id quod <lb/>mouet ut inſtrumentum, ibi eſt collocãdum, ubiidem prin-<lb/>cipij rationem, finis'ue ſubit, ut in cardine fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22334" xml:space="preserve">hic enim <lb/>connexum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22335" xml:space="preserve">concauum eſt, quorum alterum finis, alte-<lb/>rum principium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22336" xml:space="preserve">Quapropter alterum quieſcit, al-<lb/>terum mouetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22337" xml:space="preserve">Sunt ratione quidem diuerſa, magnitudine <lb/>uerò nõ ſeparantur:</s>
  <s xml:id="echoid-s22338" xml:space="preserve">uniuerſa nãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22339" xml:space="preserve">pulſu, tractuq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22340" xml:space="preserve">mouẽtur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22341" xml:space="preserve">Idcirco oportet périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22342" xml:space="preserve">in circulo, aliquid manere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22343" xml:space="preserve"><lb/>hunc incipere motum. </s>
  <s xml:id="echoid-s22344" xml:space="preserve">Omnino igitur, uti diximus, hoc ſui <lb/>ipſius motiuum eſt animal, quo eſt appetitiuum. </s>
  <s xml:id="echoid-s22345" xml:space="preserve">At appeti-<lb/>tiuum ſine imaginatione non eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22346" xml:space="preserve">omnis autem imaginatio, <lb/>aut rationis eſt particeps, aut eſt ſenſitiua:</s>
  <s xml:id="echoid-s22347" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22348" xml:space="preserve">huius et bel-<lb/>luæ participes ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s22349" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s22350" xml:space="preserve">Demotu animalium quæ Imperfecta ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s22351" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div395" type="section" level="1" n="231">
<head xml:id="echoid-head271" xml:space="preserve">CAP. XI<unsure/>.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22352" xml:space="preserve">_AT_enim conſiderandum eſt etiam quidnam ſit id, <lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-630-01a" xlink:href="note-630-01"/>
quod imperſecta animalia motu ciet, quibus ſenſus <lb/>ineſt tantummodo tactus: </s>
  <s xml:id="echoid-s22353" xml:space="preserve">atque inuestigandum eſt, ſihis <lb/>etiam inſit imaginatio, cupiditas'ue, necne : </s>
  <s xml:id="echoid-s22354" xml:space="preserve">etenim dolor <lb/>atque uoluptas his ineſſe uidetur : </s>
  <s xml:id="echoid-s22355" xml:space="preserve">quòd ſi hæc inſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22356" xml:space="preserve"><lb/>cupiditatem neceſſe eſt eiſdem ineſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s22357" xml:space="preserve">At quonam pacto <lb/>his imaginatio ineſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s22358" xml:space="preserve">An aſſerendum eſt ut uidetur, hæc <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22359" xml:space="preserve">in his ineſſe, imaginationem inquam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22360" xml:space="preserve">cupiditatem:</s>
  <s xml:id="echoid-s22361" xml:space="preserve">
<pb o="89" file="631" n="631" rhead="LIBER III."/>
uerum ut indeterminatè mouentur, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22362" xml:space="preserve">hæc ipſis ſunt <lb/>indefinitè. </s>
  <s xml:id="echoid-s22363" xml:space="preserve">Imaginatio igitur ſenſitiua, ratione etiam <lb/>expertibus uti diximus, animalibus ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22364" xml:space="preserve">At deliberatiua <lb/>his ineſt tantum, in quibus ratio ineſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22365" xml:space="preserve">nam utrũ hoc agat, <lb/>an hoc rationis iam opus, atque officium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22366" xml:space="preserve">atque neceſ-<lb/>ſe eſt uno quodam metiri, maius enim perſequitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22367" xml:space="preserve">Quare <lb/>poteſt unum ex pluribus phantaſmatibus facere. </s>
  <s xml:id="echoid-s22368" xml:space="preserve">Et hæc <lb/>eſt cauſa ſanè cur non omnis imaginatio uidetur opinio-<lb/>nem habere, quia eam, quæ ex ratiocinatione, non habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s22369" xml:space="preserve">at <lb/>hæc illam nimirum habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s22370" xml:space="preserve">Quapropter deliberatiuum ap-<lb/>petitus non habet. </s>
  <s xml:id="echoid-s22371" xml:space="preserve">Vincit autem interdum appetitus, mo-<lb/>uetq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22372" xml:space="preserve">uoluntatem: </s>
  <s xml:id="echoid-s22373" xml:space="preserve">inter dum hæc illum, appetitus inquam <lb/>appetitum ut ſphæra, cúm incontinentia fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22374" xml:space="preserve">atque ſemper <lb/>ſuperior magis eſt princeps, mouetq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22375" xml:space="preserve">natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s22376" xml:space="preserve">Quo fit ut <lb/>tres iam motus efficiantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22377" xml:space="preserve">Ea uerò ratio, cui ſcientiæ tri-<lb/>buuntur, non mouet, ſed manet. </s>
  <s xml:id="echoid-s22378" xml:space="preserve">Cùm autem existimatio-<lb/>num, ac rationum alia ſit uniuerſalis, alia ſingularis (illa <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22379" xml:space="preserve">dicit, omne bonum honoribus eſſe afficiendum, hæc <lb/>uerò dicit, me bonum eſſe) hæc iam opinio mouet, non illa <lb/>uniuerſalis, quin potius ambæ mouent: </s>
  <s xml:id="echoid-s22380" xml:space="preserve">at illa, quieſcẽs ma-<lb/>gis: </s>
  <s xml:id="echoid-s22381" xml:space="preserve">hæc autem, non quieſcens.</s>
  <s xml:id="echoid-s22382" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div395" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-630-01" xlink:href="note-630-01a" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, de <lb/>inſectorũ mo-<lb/>tu determinat.</note>
</div>
<p>
  <s xml:id="echoid-s22383" xml:space="preserve">Qui ſenſus animalibus ſint neceſſarij, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22384" xml:space="preserve">quamobrem.</s>
  <s xml:id="echoid-s22385" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div397" type="section" level="1" n="232">
<head xml:id="echoid-head272" xml:space="preserve">CAP. XII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22386" xml:space="preserve">_NE_ceſſe eſt igitur omne quod uiuit, animamqúe ha-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-631-01a" xlink:href="note-631-01"/>
bet, nutriendi uim habere ab ortu, generationé ue <lb/>uſque ad interitum, corruptionem'ue ſuam: </s>
  <s xml:id="echoid-s22387" xml:space="preserve">neceſſe eſt <lb/>enim omne quod eſt ortum, accretionem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22388" xml:space="preserve">ſtatum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22389" xml:space="preserve"><lb/>decretionem habere, quæ quidem, ut patet, ſine nutritio-<lb/>ne fieri nequeunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22390" xml:space="preserve">Neceſſe eſt igitur, uniuerſis his quæ <lb/>accreſcunt, atque decreſcunt, ineſſe potentiam nutriendi.</s>
  <s xml:id="echoid-s22391" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div397" type="float" level="2" n="1">
<note position="right" xlink:label="note-631-01" xlink:href="note-631-01a" xml:space="preserve">Hîc declarat <lb/>Ā<unsure/>riſto. qui ſen <lb/>ſuum animali-<lb/>bus ſint neceſ <lb/>ſarij.</note>
</div>
<pb o="90" file="632" n="632" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22392" xml:space="preserve">At non in omnibus uiuentibus neceſſe eſt ſenſum eſſe: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22393" xml:space="preserve">etenim neque ea poſſunt tactum habere, quorum corpus <lb/>eſt ſimplex, quæqúe non ſine materia formarum ſunt ſu-<lb/>ſceptiua: </s>
  <s xml:id="echoid-s22394" xml:space="preserve">neque fieri poteſt, ut ſine hoc ſenſu anima-<lb/>lium quic quam in rerum ſit ratione. </s>
  <s xml:id="echoid-s22395" xml:space="preserve">Animal autem ne-<lb/>ceſſe eſt ſenſum habere, ſi nihil facit frustra natura: </s>
  <s xml:id="echoid-s22396" xml:space="preserve">nam <lb/>uniuerſa quæ natura conficiuntur, gratia ſunt alicuius, <lb/>aut ſunt caſus eorum, quæ alicuius cauſa fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22397" xml:space="preserve">Siigi-<lb/>tur corpus quod habet uim gradiendi, non haberet ſen-<lb/>ſum, corrumperetur ſanè: </s>
  <s xml:id="echoid-s22398" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22399" xml:space="preserve">non ad ſuum proficiſceretur <lb/>perueniretq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22400" xml:space="preserve">finem, quem quidem opus eſſe naturæ con-<lb/>ſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s22401" xml:space="preserve">Quo nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22402" xml:space="preserve">pacto nutrietur? </s>
  <s xml:id="echoid-s22403" xml:space="preserve">Immobilibus enim adeſt <lb/>nutrimentum eo in loco, ubi ſunt orta, quo nutriri poſ-<lb/>ſunt ſuapte natura. </s>
  <s xml:id="echoid-s22404" xml:space="preserve">Fieri autem nequit, ut corporũ quic-<lb/>quam mobile, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22405" xml:space="preserve">ortum, animã quidem habeat, diſcernen-<lb/>temq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22406" xml:space="preserve">mentem, ſenſu autem uacet. </s>
  <s xml:id="echoid-s22407" xml:space="preserve">Cur enim non habebit? </s>
  <s xml:id="echoid-s22408" xml:space="preserve"><lb/>aut enim animæ, aut corpori idipſum melius erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22409" xml:space="preserve">At neutri <lb/>uidetur melius eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s22410" xml:space="preserve">illa nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22411" xml:space="preserve">ob hoc non intelliget magis, <lb/>illud autem non ob ipſum magis perſistet. </s>
  <s xml:id="echoid-s22412" xml:space="preserve">Nullum igitur, <lb/>uti diximus, non immobile corpus, habet animam abſque <lb/>ſenſu. </s>
  <s xml:id="echoid-s22413" xml:space="preserve">Atqui ſi ſenſum habet, neceſſe eſt ipſum uel ſim-<lb/>plex corpus, uel mistum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s22414" xml:space="preserve">Sed fieri non poteſt, ut ſit <lb/>ſimplex: </s>
  <s xml:id="echoid-s22415" xml:space="preserve">non enim habebit tactum. </s>
  <s xml:id="echoid-s22416" xml:space="preserve">At hunc ſenſum ineſſe <lb/>neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22417" xml:space="preserve">quod quidem ex hiſce perſpicuum euadere po-<lb/>teſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22418" xml:space="preserve">Nam cùm animal omne corpus ſit animatum, corpusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22419" xml:space="preserve"><lb/>omne tangibile ſit, tangibile autem ſit id, quod eſt ſenſi-<lb/>bile tactu, neceſſe eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22420" xml:space="preserve">animalis corpus uim habeat ſen-<lb/>tiendi tangendo, ſi debeat ipſum animal conſeruari. </s>
  <s xml:id="echoid-s22421" xml:space="preserve">Cæte-<lb/>ri nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22422" xml:space="preserve">ſenſus per alia quædã externa ſentiunt, odoratus <lb/>inquam, uiſus, ac auditus: </s>
  <s xml:id="echoid-s22423" xml:space="preserve">tangens autẽ, niſi ſenſum habeat,
<pb o="91" file="633" n="633" rhead="LIBER III."/>
nõ poterit alia quidem fugere, alia autem capere. </s>
  <s xml:id="echoid-s22424" xml:space="preserve">Quod ſi <lb/>ita ſit, fieri non poteſt ut ipſum animal conſeruetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22425" xml:space="preserve">Qua-<lb/>propter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22426" xml:space="preserve">ipſe gustus, quaſi tactus eſt quidã: </s>
  <s xml:id="echoid-s22427" xml:space="preserve">eſt enim ali-<lb/>menti ſenſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s22428" xml:space="preserve">at alimentum, corpus eſt quod tactu percipi-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22429" xml:space="preserve">Sonus autẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22430" xml:space="preserve">color, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22431" xml:space="preserve">odor, non nutriunt, nec accre-<lb/>tionem, decretioneḿ ue faciunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22432" xml:space="preserve">Quare neceſſe eſt ipſum <lb/>guſtum, tactũ quendã eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s22433" xml:space="preserve">quia rei tangibilis, ac nutritiuæ <lb/>eſt ſenſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22434" xml:space="preserve">Hi igitur ſenſus neceſſarij ſunt animali: </s>
  <s xml:id="echoid-s22435" xml:space="preserve">at que <lb/>perſpicuum eſt fieri non poſſe, ut ſit animal abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22436" xml:space="preserve">tactu. </s>
  <s xml:id="echoid-s22437" xml:space="preserve">At <lb/>cæteri ſenſus, boni ſunt gratia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22438" xml:space="preserve">definito iam generi, non <lb/>cuiuis, animalium ſine ullo diſcrimine, ſed cuidam ut gra-<lb/>dienti, neceſſe eſt inſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s22439" xml:space="preserve">nam ſi conſeruari debeat, non ſo-<lb/>lùm tangendo, ſed eminus etiam ſentire ipſum oportet.</s>
  <s xml:id="echoid-s22440" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22441" xml:space="preserve">Quod quidem erit, ſi per externum ſentire medium <lb/>poßit, hoc pacto ut à ſenſibili quidem medium, ab hoc autẽ <lb/>ipſum patiatur, ac moueatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22442" xml:space="preserve">Nam ut in motu ad locũ ac-<lb/>commodato fieri ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s22443" xml:space="preserve">cùm per multa efficitur (primum <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22444" xml:space="preserve">mouens pellit ſenſum, pellendoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22445" xml:space="preserve">facit ut illud pellat <lb/>id, quod déinceps post illud eſt collocatum: </s>
  <s xml:id="echoid-s22446" xml:space="preserve">fitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22447" xml:space="preserve">hoc pacto <lb/>motus per medium: </s>
  <s xml:id="echoid-s22448" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22449" xml:space="preserve">primum quidem pellit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22450" xml:space="preserve">nõ pel-<lb/>litur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22451" xml:space="preserve">ultimum autem pellitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22452" xml:space="preserve">non pellit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22453" xml:space="preserve">medium uerò <lb/>pellitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22454" xml:space="preserve">pellit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22455" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22456" xml:space="preserve">interdum plura ſunt media, inter-<lb/>dum pauciora) ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22457" xml:space="preserve">in alteratione fieri ſolet, hoc exce-<lb/>pto duntaxat, id inquam quod alterat, eodem in loco ma-<lb/>nere: </s>
  <s xml:id="echoid-s22458" xml:space="preserve">ueluti ſi quiſpiam in ceram tinxerit, uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22459" xml:space="preserve">ad id motæ <lb/>eſt, uſquequo tinxit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22460" xml:space="preserve">lapis autem nõ mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22461" xml:space="preserve">at aqua ad di-<lb/>ſtantiam longam: </s>
  <s xml:id="echoid-s22462" xml:space="preserve">aër autem ad longiorem mouetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22463" xml:space="preserve">atque <lb/>agit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22464" xml:space="preserve">patitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22465" xml:space="preserve">ſi maneat, ſitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22466" xml:space="preserve">unus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22467" xml:space="preserve">non diuiſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22468" xml:space="preserve">Qua-<lb/>propter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22469" xml:space="preserve">de reflexione melius eſt aẽrem à figura, colo-<lb/>req́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22470" xml:space="preserve">pati, quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22471" xml:space="preserve">ſit unus (eſt autẽ unus: </s>
  <s xml:id="echoid-s22472" xml:space="preserve">in ipſo leui) quàm
<pb o="92" file="634" n="634" rhead="ARIST. DE ANIMA"/>
egrediẽtem uiſionem frangi, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22473" xml:space="preserve">reflecti cenſere. </s>
  <s xml:id="echoid-s22474" xml:space="preserve">Quocir-<lb/>ca rurſus hic mouet uiſum, périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22475" xml:space="preserve">ſi ſignum quod in <lb/>ceram imprimitur, tranſmitteretur, uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22476" xml:space="preserve">ad finem.</s>
  <s xml:id="echoid-s22477" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div399" type="section" level="1" n="233">
<head xml:id="echoid-head273" xml:space="preserve">Nullum animal ortus occaſusq́; particeps ex vno elemento <lb/>conſtitui poſſe, &amp; alia quædam. CAP. XIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22478" xml:space="preserve">_AT_ qui perſpicuum eſt, fieri non poſſe ut corpus ani-<lb/>
<anchor type="note" xlink:label="note-634-01a" xlink:href="note-634-01"/>
malis ſit ſimplex: </s>
  <s xml:id="echoid-s22479" xml:space="preserve">igneum, inquam, aut aqueum, aut <lb/>aëreũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s22480" xml:space="preserve">Nam nullus alius ſenſus abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22481" xml:space="preserve">tactu haberi poteſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22482" xml:space="preserve">corpus enim animalis omnis, ut dictum eſt, uim habet ſen-<lb/>tiendi tangendo: </s>
  <s xml:id="echoid-s22483" xml:space="preserve">cætera autem elementa, præter terram, <lb/>inſtrumenta ſenſus fieri poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22484" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22485" xml:space="preserve">omne tale, per aliud <lb/>ſentiendo ſenſum nimirum efficit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22486" xml:space="preserve">per media: </s>
  <s xml:id="echoid-s22487" xml:space="preserve">at tactus, <lb/>in tangendo ſenſibilia ſua, cõſistit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22488" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22489" xml:space="preserve">hoc <lb/>nomine nũcupatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22490" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22491" xml:space="preserve">tametſi cætera quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22492" xml:space="preserve">ſenſuum <lb/>instrumenta tactu ſentiunt, tament per aliud medium ſen-<lb/>tiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22493" xml:space="preserve">at ipſe tactus, per ſeipſum ſolus ſentire uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22494" xml:space="preserve">Qui-<lb/>bus efficitur, ut nullum talium elementorum, corpus ſit ani-<lb/>malis. </s>
  <s xml:id="echoid-s22495" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22496" xml:space="preserve">terreum eſſe poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22497" xml:space="preserve">tactus enim ueluti <lb/>mediocritas eſt omniũ tangibilium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22498" xml:space="preserve">instrumentũ ipſius, <lb/>non modò terræ differentiarum eſt ſuſceptiuum, ſed etiam <lb/>calidi, frigidiq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s22499" xml:space="preserve">, cæterorumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22500" xml:space="preserve">omnium tangibilium. </s>
  <s xml:id="echoid-s22501" xml:space="preserve">Et ideo <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22502" xml:space="preserve">oßibus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22503" xml:space="preserve">pilis, neque talibus partibus ullis omnino <lb/>ſentimus, quia terrea ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22504" xml:space="preserve">Hinc &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22505" xml:space="preserve">plãtæ omnium ſenſuum <lb/>ſunt, ut patet, expertes, quia &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22506" xml:space="preserve">ipſæ terreæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22507" xml:space="preserve">At abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22508" xml:space="preserve"><lb/>tactu fieri non poteſt, ut alius quiſquam ſit ſenſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s22509" xml:space="preserve">huius <lb/>autem inſtrumentum ſenſus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22510" xml:space="preserve">terræ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22511" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22512" xml:space="preserve">cæterorum <lb/>ullius elementorum. </s>
  <s xml:id="echoid-s22513" xml:space="preserve">Hæc cùm ita ſint, patet animalia ne-<lb/>ceſſariò mori, cùm hoc ſolo ſenſu tactus priuantur, neque <lb/>enim fieri poteſt, ut hunc ſenſum non animal habeat, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22514" xml:space="preserve"><lb/>ſi animal eſt, alium ſenſum præter hunc habere neceſſe eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s22515" xml:space="preserve"/>
</p>
<div xml:id="echoid-div399" type="float" level="2" n="1">
<note position="left" xlink:label="note-634-01" xlink:href="note-634-01a" xml:space="preserve">Hîe oſtendir <lb/>Ā<unsure/>riſto. anima, <lb/>lis corpus ſim, <lb/>plex eſſe non <lb/>poſſe.</note>
</div>
<pb o="93" file="635" n="635" rhead="LIBER III."/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22516" xml:space="preserve">Et propterea fit, ut cætera quidem ſenſibilia non cor-<lb/>rumpant ſuis exuperationibus animal, color, inquam, ſo-<lb/>nus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22517" xml:space="preserve">odor, ſed ipſa tantum ſenſuum inſtrumenta, niſi per <lb/>accidens: </s>
  <s xml:id="echoid-s22518" xml:space="preserve">ut ſi ſimul cum ſono, pulſio, ictusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22519" xml:space="preserve">fiat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22520" xml:space="preserve">ſi à <lb/>rebus, quæuidentur, atque ab olentibus, alia moueantur, <lb/>quæ tactu corrumpunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22521" xml:space="preserve">ſapor etiam hoc ſanè corrumpit, <lb/>quo ſimul accidit ipſum tangibile eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s22522" xml:space="preserve">Exuperationes <lb/>autem tangibilium, ut calidorum, frigidorum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22523" xml:space="preserve">huiuſmo-<lb/>di, ipſum interficiunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22524" xml:space="preserve">interimunt animal. </s>
  <s xml:id="echoid-s22525" xml:space="preserve">Exupera-<lb/>tio enim ſenſibilis cuiuſuis ſenſus deſtruit instrumentum, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22526" xml:space="preserve">deuastat. </s>
  <s xml:id="echoid-s22527" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22528" xml:space="preserve">tangibile exuperans ipſum de-<lb/>ſtruit tactum. </s>
  <s xml:id="echoid-s22529" xml:space="preserve">At hoc ſenſu, definitum eſt animal: </s>
  <s xml:id="echoid-s22530" xml:space="preserve">ſine <lb/>nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22531" xml:space="preserve">tactu fierinon poſſe ut ſit anima, demonſtrauimus.</s>
  <s xml:id="echoid-s22532" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22533" xml:space="preserve">Quamobrem exuperationes eorum, quæ tactu perci-<lb/>piuntur, non ſolùm instrumentum ipſius ſenſus, uerùm <lb/>etiam animal ipſum interimunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22534" xml:space="preserve">corrumpunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22535" xml:space="preserve">quia <lb/>neceſſe eſt animal, hunc ſolum habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s22536" xml:space="preserve">Cæteros autem ſen-<lb/>ſus animal habet, non ut ſit, ſed ut bene ſit, ut antea dixi-<lb/>mus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22537" xml:space="preserve">Viſum enim habet ut uideat, quoniam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22538" xml:space="preserve">in aëre <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22539" xml:space="preserve">in aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22540" xml:space="preserve">omnino in perſpicuo degit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22541" xml:space="preserve">Guſtum au-<lb/>tem, ob id quòd uoluptate afficit, aut dolore, ut in <lb/>alimento ea ſentiat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22542" xml:space="preserve">cupiat, ac moueatur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22543" xml:space="preserve">Et auditum, ut aliquid ſignificetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22544" xml:space="preserve"><lb/>Linguã præterea, ut ipſum, <lb/>aliquid alij per ipſam <lb/>ſignificet.</s>
  <s xml:id="echoid-s22545" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div401" type="section" level="1" n="234">
<head xml:id="echoid-head274" xml:space="preserve">LIBRORVM TRIVM ARISTO-<lb/>TELIS DE ANIMA <lb/>FINIS.</head>
<pb file="636" n="636"/>
<pb file="637" n="637"/>
<pb file="638" n="638"/>
<pb file="639" n="639"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div402" type="section" level="1" n="235">
<head xml:id="echoid-head275" xml:space="preserve">ARISTOTE-<lb/>LIS STAGI <lb/>RITAE,</head>
<note position="right" xml:space="preserve"> <lb/>De { # Senſu &amp; Senſili, \\ Memoria &amp; Reminiſcentia, \\ Somno &amp; Vigilia, \\ Inſomnijs, \\ Diuinatione in ſomno, \\ Lõgitudine &amp; Breuitate vitæ, \\ Iuuẽtute &amp; Senectute, &amp; Vita \\ &amp; Morte, &amp; Reſpiratione,} # Libri \\ ſingu \l̇i. <lb/></note>
</div>
<div xml:id="echoid-div403" type="section" level="1" n="236">
<head xml:id="echoid-head276" xml:space="preserve">Franciſco V atablo interprete.</head>
  <figure>
    <image file="639-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/731P9Q9Y/figures/639-01"/>
  </figure>
</div>
<div xml:id="echoid-div404" type="section" level="1" n="237">
<head xml:id="echoid-head277" xml:space="preserve">LVGDVNI,</head>
<head xml:id="echoid-head278" style="it" xml:space="preserve">A pud T heobaldum Paganum.</head>
<head xml:id="echoid-head279" xml:space="preserve">M. D. XLVII.</head>
<pb file="640" n="640"/>
<pb o="3" file="641" n="641"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div405" type="section" level="1" n="238">
<head xml:id="echoid-head280" xml:space="preserve">ARISTOTE-<lb/>LIS DE SENSV ET SEN-<lb/>SILI LIBER <lb/>VNVS.</head>
<head xml:id="echoid-head281" style="it" xml:space="preserve">Franciſco Vatablo interprete.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s22546" xml:space="preserve">Hic Ā<unsure/>riſto. </s>
  <s xml:id="echoid-s22547" xml:space="preserve">de his quæ ſunt animæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22548" xml:space="preserve">corpori communia, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22549" xml:space="preserve">primùm de Viſu determinat.</s>
  <s xml:id="echoid-s22550" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div406" type="section" level="1" n="239">
<head xml:id="echoid-head282" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22551" xml:space="preserve">_C_VM de anima inſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22552" xml:space="preserve">de ſingu-<lb/>lis eius potentijs particulatim de-<lb/>finitum iam ſit, proximũ eſt ut de <lb/>cũctis tam animãtibus, quàm hiſ-<lb/>ce quæ uitã ſortita ſunt, quænam <lb/>actiones eorum propriæ ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22553" xml:space="preserve"><lb/>quænã cõmunes, cõſyderemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22554" xml:space="preserve">Igi <lb/>tur ſuppoſitis hiſce quæ de anima dicta ſunt, de reliquis <lb/>exorſi à primis, ediſſeramus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22555" xml:space="preserve">Planè tam communia, quàm <lb/>propria animãtibus ceu ſenſus, memoria, ira, cupiditas, de-<lb/>niq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22556" xml:space="preserve">appetitus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22557" xml:space="preserve">inſuper uoluptas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22558" xml:space="preserve">dolor (etenim hæc, <lb/>animalibus ſerè omnibus cõpetunt) promiſcua corpori, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22559" xml:space="preserve"><lb/>animæ maximè uidẽtur eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s22560" xml:space="preserve">Adhæc quædã omnibus quæ <lb/>uita participant communia ſunt, quædam animantium <lb/>nonnullis. </s>
  <s xml:id="echoid-s22561" xml:space="preserve">Horum autem copulæ quatuor numero præci-<lb/>puè existunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22562" xml:space="preserve">nempe uigilia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22563" xml:space="preserve">ſomnus: </s>
  <s xml:id="echoid-s22564" xml:space="preserve">iuuentus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22565" xml:space="preserve">ſene-<lb/>ctus: </s>
  <s xml:id="echoid-s22566" xml:space="preserve">reſpiratio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22567" xml:space="preserve">expiratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s22568" xml:space="preserve">uita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22569" xml:space="preserve">mors. </s>
  <s xml:id="echoid-s22570" xml:space="preserve">De quibus cõ-<lb/>templari oportet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22571" xml:space="preserve">quidnã eorũ quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22572" xml:space="preserve">ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22573" xml:space="preserve">quibus de <lb/>cauſis eueniant. </s>
  <s xml:id="echoid-s22574" xml:space="preserve">Cæterùm ad Naturalẽ quoque ſpectat
<pb o="4" file="642" n="642" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
prima ſanitatis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22575" xml:space="preserve">ægritudinis principia cognoſcere: </s>
  <s xml:id="echoid-s22576" xml:space="preserve">ete-<lb/>nim ſieri nõ poteſt, ut quæ uita destituta ſunt, ſana ſint, aut <lb/>ægra. </s>
  <s xml:id="echoid-s22577" xml:space="preserve">Iccirco tam Natur aliũ ferè plurimi, quàm Medi-<lb/>corum ij, qui doctiuſculè artẽ ipſam perſequi, ac tractare <lb/>ſtudent, alteri in ijs quæ ad artem Medicinalẽ pertinẽt, ſuæ <lb/>conſyderationi finem imponũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22578" xml:space="preserve">alteri ab ijs, quæ ad cõtem-<lb/>plationem naturæ ſpectant, Medendi ſcientiã auſpicantur.</s>
  <s xml:id="echoid-s22579" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22580" xml:space="preserve">Quòd autẽ ea omnia, quæ diximus, ad corpus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22581" xml:space="preserve">ani-<lb/>mam cõ muniter attineant, haud obſcurũ eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22582" xml:space="preserve">Nam <lb/>ex eis quædã cum ſenſu eueniũt, quædã per ſenſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s22583" xml:space="preserve">Item <lb/>alia affectus eiuſdem ſunt, habitus alia, alia porrò tutelæ, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22584" xml:space="preserve">cõ ſeruationes, alia corruptiones, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22585" xml:space="preserve">priuantiæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s22586" xml:space="preserve">Sen-<lb/>ſum uerò per corpus animæ cõpetere, per rationẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22587" xml:space="preserve">abſq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22588" xml:space="preserve">ratione conſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s22589" xml:space="preserve">Ipſis autem animalibus ſenſum ineſſe, qua <lb/>nimirũratione quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22590" xml:space="preserve">animaleſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22591" xml:space="preserve">neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22592" xml:space="preserve">nã hoc ipſo, <lb/>eſſe animal, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22593" xml:space="preserve">non eſſe definimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22594" xml:space="preserve">Verùm de ſenſu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22595" xml:space="preserve">ſen-<lb/>tiendo quid ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22596" xml:space="preserve">cur hæc affectio animantibus accidat, in <lb/>libris de anima diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22597" xml:space="preserve">Nunc autem, priuatim de ſingulis <lb/>ſenſibus agendũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22598" xml:space="preserve">Tactus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22599" xml:space="preserve">gustus, animalia omnia ne-<lb/>ceſſariò comitantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22600" xml:space="preserve">tactus, ob eã, quam in libris de anima <lb/>explicauimus cauſam: </s>
  <s xml:id="echoid-s22601" xml:space="preserve">gustus, ob alimentũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s22602" xml:space="preserve">nã gustus quod <lb/>uoluptate afficit, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22603" xml:space="preserve">dolore in alimento diſcernit, ac <lb/>dijudicat: </s>
  <s xml:id="echoid-s22604" xml:space="preserve">adeò ut hoc ſugiat, illud perſequatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22605" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22606" xml:space="preserve">omni-<lb/>no ſapor, partis altricis affe ctio existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22607" xml:space="preserve">At ſenſus illi, qui <lb/>intercedẽte aliquo extrinſecus medio ſiunt, olſactus inquã, <lb/>auditus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22608" xml:space="preserve">uiſus, ex animantiũ numero inceßilibus omni-<lb/>bus eos quidem habentibus, tutelæ, ac ſalutis gratia adiun-<lb/>cti ſunt, ut præſentientes alimentũ perſequantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22609" xml:space="preserve">quæ <lb/>praua ſunt, atque exitialia fugiant. </s>
  <s xml:id="echoid-s22610" xml:space="preserve">Sed ijs quæ prudentiæ <lb/>quoque participes ſunt gratia cuiuſpiam commodi melioris
<pb o="5" file="643" n="643" rhead="LIBER."/>
acceſſere: </s>
  <s xml:id="echoid-s22611" xml:space="preserve">nam auditus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22612" xml:space="preserve">uiſus, multas adnuntiant diffe-<lb/>rentias, quibus rerum tam intellectilium, quàm quæ ſub <lb/>actionem cadere ſolent, peritia cõparetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22613" xml:space="preserve">Horũ ipſorũ, <lb/>ad paranda quæ neceſſaria ſunt magis uel per ſe uiſus con-<lb/>ducit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22614" xml:space="preserve">ad cultũ ingenij capeſſendũ, per accidens auditus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22615" xml:space="preserve">Nã <lb/>uiſus cõplures, uariasq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22616" xml:space="preserve">differentias aduehit, quòd corpo-<lb/>ra omnia colore participent. </s>
  <s xml:id="echoid-s22617" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22618" xml:space="preserve">hoc ſenſu maximè <lb/>cõmunia ſentimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22619" xml:space="preserve">Cõmunia dico, figuram, magnitudinem <lb/>motũ, ſtatũ, numerũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s22620" xml:space="preserve">At auditus, ſoni tãtũmodo diſcrimina, <lb/>paucis etiã uocis renunciat. </s>
  <s xml:id="echoid-s22621" xml:space="preserve">Sed per accidẽs magnũ adſert <lb/>adiumẽtũ ad acquirẽdã ſapientiã, prudentiãq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s22622" xml:space="preserve">: nam ſermo <lb/>cùm ſit audibilis, diſciplinæ cauſa non per ſe, ſed per acci-<lb/>dens existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22623" xml:space="preserve">conſtat enim ex nominibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s22624" xml:space="preserve">ſingula autẽ nomi-<lb/>na, quarũdam notionum ſymbola ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22625" xml:space="preserve">Quamobrem ex <lb/>ijs, qui iam inde ab ortu naturæ utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22626" xml:space="preserve">ſenſu priuati ſunt, <lb/>qui cæci ſunt, hiſce qui muti, ſurdiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22627" xml:space="preserve">ſunt, ſapientiores eua-<lb/>dunt, atque prudentiores. </s>
  <s xml:id="echoid-s22628" xml:space="preserve">De uirtute igitur, ac facultate, <lb/>quam quiſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22629" xml:space="preserve">ſenſuum ha@eat diximus.</s>
  <s xml:id="echoid-s22630" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s22631" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. </s>
  <s xml:id="echoid-s22632" xml:space="preserve">de ſenſuum organis determinat, oculumq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22633" xml:space="preserve">aqueum eſſe oſtendit.</s>
  <s xml:id="echoid-s22634" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div407" type="section" level="1" n="240">
<head xml:id="echoid-head283" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22635" xml:space="preserve">_C_Orpora autẽ ſenſoria in quibus ijdem ſieri apti ſunt, <lb/>nonnulli quidem iuxta elementa corporũ diſquirunt, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22636" xml:space="preserve">inuestigant: </s>
  <s xml:id="echoid-s22637" xml:space="preserve">ſed cùm nequeant quinq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22638" xml:space="preserve">ſenſus ad qua-<lb/>tuor elementa reducere, cui quintus accommodari debeat, <lb/>hæſitant. </s>
  <s xml:id="echoid-s22639" xml:space="preserve">Omnes autem uiſum igni tribuunt, quòd cu-<lb/>iuſdam affe ctionis cauſam ignorent. </s>
  <s xml:id="echoid-s22640" xml:space="preserve">nam preſſo, agitatoq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22641" xml:space="preserve">oculo, igneus fulgor apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s22642" xml:space="preserve">At hoc in tenebris euenire <lb/>natum eſt, aut cùm palpebræ oculos integunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22643" xml:space="preserve">nam tum <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22644" xml:space="preserve">tenebræ oboriri ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s22645" xml:space="preserve">Habet autẽ hoc aliam quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s22646" xml:space="preserve">
<pb o="6" file="644" n="644" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
dubitationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s22647" xml:space="preserve">Nam cùm fieri non poßit, ut quenquam la-<lb/>teat ſe ſentire, ac uidere rem quãpiã cõſpectui obuiam: </s>
  <s xml:id="echoid-s22648" xml:space="preserve">ne-<lb/>ceſſum eſt ut oculus ipſe ſeipſum uideat: </s>
  <s xml:id="echoid-s22649" xml:space="preserve">cur igitur idipſum <lb/>quieſcenti oculo non euenit? </s>
  <s xml:id="echoid-s22650" xml:space="preserve">Cauſa huiuſce &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22651" xml:space="preserve">dubitatio-<lb/>nis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22652" xml:space="preserve">deniq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22653" xml:space="preserve">quamobrem uiſus ex igni conſtare uideatur, <lb/>hinc ſumenda eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22654" xml:space="preserve">Nam quæ leuia ſunt, fulgere in tenebris, <lb/>non tamen illuſtrare, inſitum habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s22655" xml:space="preserve">oculi autem pars ni-<lb/>gra, mediaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22656" xml:space="preserve">leuis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22657" xml:space="preserve">Ea uerò cùm mouetur oculus, appa-<lb/>ret: </s>
  <s xml:id="echoid-s22658" xml:space="preserve">propterea quòd tum accidi, t ut res una ut duæ ſit, id <lb/>quod motionis celeritas efficit, adeò ut aliud eſſe uideatur <lb/>id quod uidet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22659" xml:space="preserve">aliud id quod uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22660" xml:space="preserve">Iccirco etiam non <lb/>fit, niſi celeriter, et in tenebris oculi motio fiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s22661" xml:space="preserve">nã quod le-<lb/>ue eſt, in tenebris ſuapte natura collucet: </s>
  <s xml:id="echoid-s22662" xml:space="preserve">ceu quorundã pi-<lb/>ſciũ capita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22663" xml:space="preserve">ſepiæ atramentũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s22664" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22665" xml:space="preserve">cùm lentè cõmouetur <lb/>oculus, nequaquã cuenit ut ſimul duo eſſe uideantur quod <lb/>unum eſt, nempe uidens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22666" xml:space="preserve">uiſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s22667" xml:space="preserve">Illo autem modo oculus <lb/>ipſe ſeipſum uidet: </s>
  <s xml:id="echoid-s22668" xml:space="preserve">quomodo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22669" xml:space="preserve">in refractione agitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22670" xml:space="preserve">Nã <lb/>ſi oculus conſtaret ex igni, ut Empedocli placet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22671" xml:space="preserve">in Ti-<lb/>mæo ſcriptũ eſt, accideretq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22672" xml:space="preserve">uidere egrediente ueluti è la-<lb/>terna lumine, cur nõ etiã in tenebris aſpectus uideret? </s>
  <s xml:id="echoid-s22673" xml:space="preserve">Di-<lb/>cere autem uiſum cùm egrediatur in tenebris extingui, ut <lb/>Timæus astruit, inane modis omnibus existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22674" xml:space="preserve">Quænam <lb/>enim eſſe poteſt luminis extin ctio? </s>
  <s xml:id="echoid-s22675" xml:space="preserve">nam aut frigido extin-<lb/>gui, aut humido aſſolet, quod calidum, ſiccumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22676" xml:space="preserve">eſt, qualis <lb/>eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22677" xml:space="preserve">prunarum ignis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22678" xml:space="preserve">flamma ipſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s22679" xml:space="preserve">quorum neutrum <lb/>lumini ineſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22680" xml:space="preserve">Quòd ſi inſint quidem, ſed quia re-<lb/>mißè inſunt, nos lateat, oportebat interdiu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22681" xml:space="preserve">ſuperue-<lb/>niente pluuia lumen extingui, ac tempore glaciali potiſ-<lb/>ſimùm tenebras fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s22682" xml:space="preserve">nam flamma ipſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22683" xml:space="preserve">conflagrantia <lb/>corpora idipſum patiuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22684" xml:space="preserve">Nunc uerò nihil tale lumi-
<pb o="7" file="645" n="645" rhead="LIBER."/>
ni accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22685" xml:space="preserve">Empedocles autem interdum existimare uide-<lb/>tur egrediente lumine, id quod prius diximus, nos cernere: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22686" xml:space="preserve">inquit enim ad hunc modum. </s>
  <s xml:id="echoid-s22687" xml:space="preserve">Vt cùm quis meditatus iter <lb/>noctem per opacam. </s>
  <s xml:id="echoid-s22688" xml:space="preserve">Aſſolet ardẽtem faculã, lychnum' ue <lb/>parare, Addens laternam, quæ flatus arceat omneis, Diſ-<lb/>ſipatiſta quidem flantis ſpiramina uenti: </s>
  <s xml:id="echoid-s22689" xml:space="preserve">At lux egrediens <lb/>quantum ſe fundere poßit, Colluſtratq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22690" xml:space="preserve">uiam radijs, uin-<lb/>citq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22691" xml:space="preserve">tenebras. </s>
  <s xml:id="echoid-s22692" xml:space="preserve">Sic tunicis clauſus ualidis ſubtilibus, am-<lb/>plis, Ignis natiuus, pupillarem impetit orbem Hæ ma-<lb/>gnam laticis uim qui circunfluit arcent. </s>
  <s xml:id="echoid-s22693" xml:space="preserve">Dißilit ille ſo-<lb/>ras quantum ſe fundere poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22694" xml:space="preserve">Interdum inquam nos hoc <lb/>pacto cernere aßerit, interdum defluxibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22695" xml:space="preserve">exunijs à re <lb/>conſpecta mißis. </s>
  <s xml:id="echoid-s22696" xml:space="preserve">Democritus uerò, quatenus uiſum eſſe <lb/>aquã aſſerit, rectè dicit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22697" xml:space="preserve">quatenus uiſionẽ eſſe emphaſin, id <lb/>eſt apparitionem, ſiue apparentiã, non rectè. </s>
  <s xml:id="echoid-s22698" xml:space="preserve">Id enim eue-<lb/>nit, quia oculus leuis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22699" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22700" xml:space="preserve">emphaſis, nequaquam in re <lb/>uiſa, ſed in uidente existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22701" xml:space="preserve">quippe cùm ea affectio, reſra-<lb/>ctio ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22702" xml:space="preserve">Verùm necdũ illi quic quam, ut uidetur, de appa-<lb/>rentibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22703" xml:space="preserve">refractione apertũ erat. </s>
  <s xml:id="echoid-s22704" xml:space="preserve">Abſurdũ etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22705" xml:space="preserve"><lb/>illud eſt, non ſuccurriſſe inquam ei ut dubitaret, cur ſolus <lb/>uideat oculus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22706" xml:space="preserve">cæterorum nullum in quibus ſimulacra <lb/>appareãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22707" xml:space="preserve">Conſpectum igitur eſſe aqueum, ueritati quidem <lb/>conſonum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22708" xml:space="preserve">non tamen uiſio fit ut leſt aqua, ſed ut tranſ-<lb/>lucet: </s>
  <s xml:id="echoid-s22709" xml:space="preserve">quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22710" xml:space="preserve">aẽri cõmune eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22711" xml:space="preserve">Verùm aqua facilius, quàm <lb/>aër cõprehendi, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22712" xml:space="preserve">retineri poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22713" xml:space="preserve">Idcirco pupilla, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22714" xml:space="preserve"><lb/>oculus, ex aqua conſtant. </s>
  <s xml:id="echoid-s22715" xml:space="preserve">Quod quidem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22716" xml:space="preserve">experẽtia ipſa <lb/>latè patet: </s>
  <s xml:id="echoid-s22717" xml:space="preserve">nam quod ſocietatis oculis effluere aſſolet, uide-<lb/>tur eſſe aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s22718" xml:space="preserve">Quin &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22719" xml:space="preserve">in fœtibus nuper afformatis ocu-<lb/>li ſupra modũ ſplendent, reſulgentq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s22720" xml:space="preserve">. Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22721" xml:space="preserve">in ſanguina-<lb/>rijs, albida portio oculi, opima, pinguisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22722" xml:space="preserve">ob id eſt, ut hu-
<pb o="8" file="646" n="646" rhead="ARIST. DESEN. ET SEN."/>
mor perſistat incõgelabilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s22723" xml:space="preserve">Et ob id oculus, minimè omniũ <lb/>partium corporis rigere ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s22724" xml:space="preserve">nemo enim unquam interna <lb/>parte oculi friguit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22725" xml:space="preserve">Exanguiũ uerò oculos tunica dura am-<lb/>bire ſolet, qua illos ab iniuria frigoris tuetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22726" xml:space="preserve">defendit.</s>
  <s xml:id="echoid-s22727" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22728" xml:space="preserve">Porrò illud omnino metas egreditur rationis, nẽpe con-<lb/>ſpiciendi uim exeũte quopiã uidere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22729" xml:space="preserve">aut ad aſtra uſque <lb/>deduci, aut cùm ad uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22730" xml:space="preserve">certũ quoddã ſpatiũ proceßerit cũ <lb/>lumine externo uniri, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22731" xml:space="preserve">cõiungi ſicuti quidã aiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22732" xml:space="preserve">Nam <lb/>iſto præstabilius id erat, nimirũ cõiunctionẽ in oculi prin-<lb/>cipio fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s22733" xml:space="preserve">Quanquam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22734" xml:space="preserve">id quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22735" xml:space="preserve">ſtultũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22736" xml:space="preserve">quid enim eſt <lb/>lumen lumini cõiungi, aut quonam pacto id eſſe poteſt?</s>
  <s xml:id="echoid-s22737" xml:space="preserve"><unsure/> nõ <lb/>enim quoduis cuiuis ſine diſcrimine cõiũgitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22738" xml:space="preserve">Item qui in-<lb/>terdum lumẽ externo cõiungetur, cùm mẽbrana ipſa, inter <lb/>illa media ſit? </s>
  <s xml:id="echoid-s22739" xml:space="preserve">De hoc igitur, uidelicet quòd ſine lumine <lb/>non uideatur, alibi diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22740" xml:space="preserve">Verũ ſiue lumen, ſiue aër id ſit, <lb/>quod oculũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22741" xml:space="preserve">rem cõſpectam interiacet: </s>
  <s xml:id="echoid-s22742" xml:space="preserve">motio ipſa quæ <lb/>per eũ fit, uiſionem efficit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22743" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22744" xml:space="preserve">ratione euenit optima, ut <lb/>interna oculi portio, aquea ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22745" xml:space="preserve">nam aqua perſpicua eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s22746" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22747" xml:space="preserve">Vt autem extrà non ſine lumine uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22748" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22749" xml:space="preserve">intra. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22750" xml:space="preserve">Perſpicuũ ergo eſſe oculum oportet, eundemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22751" xml:space="preserve">aquam eſſe <lb/>neceſſe eſt, quãdo aër non eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22752" xml:space="preserve">nõ enim anima ipſa, aut ani-<lb/>mæ ſenſoriũ, in oculi extremo, ſed in parte, ut patet, interna <lb/>existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22753" xml:space="preserve">Quãobrẽ neceſſe eſt, ut pars oculi interior, per-<lb/>lucida, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22754" xml:space="preserve">luminis exceptiua ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22755" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22756" xml:space="preserve">etiam hoc ex hiſ-<lb/>ce, quæ contingere ſolent, apertũeſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22757" xml:space="preserve">Iam enim quidam ac-<lb/>cepto in prælio circa tempora uulnere adeò profundo, ut <lb/>porioculi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22758" xml:space="preserve">meatus fuerint execti, ſeſe tenebris offundi, <lb/>quaſi extincta lucerna, putarũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22759" xml:space="preserve">propterea quòd perlucida <lb/>pars oculi &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22760" xml:space="preserve">uocata pupilla, abſciſſa, ceu laterna quædã, <lb/>fuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22761" xml:space="preserve">Quare ſi in hiſce périnde euenit ut dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s22762" xml:space="preserve">palàm
<pb o="9" file="647" n="647" rhead="LIBER."/>
eſt hoc modo aßignare oportere, et accõmodare unũquod-<lb/>que ſenſorium uni elemento. </s>
  <s xml:id="echoid-s22763" xml:space="preserve">Oculi enim partem cui ui-<lb/>dendi facultas data eſt, ex aqua constare existimandũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22764" xml:space="preserve">ex <lb/>aëre, id quod ſonos percipit: </s>
  <s xml:id="echoid-s22765" xml:space="preserve">olfactũ, ex igni: </s>
  <s xml:id="echoid-s22766" xml:space="preserve">nam quod ol-<lb/>faciendi uim obtinet, id potẽtia eſt quod olfactus actu: </s>
  <s xml:id="echoid-s22767" xml:space="preserve">ſen-<lb/>ſile enim ſenſum agere facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22768" xml:space="preserve">Quare neceſſe eſt eundem <lb/>ſenſum potentia prius eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s22769" xml:space="preserve">Odor autem, non niſi fumi-<lb/>da quædã exhalatio existit, quæ profectò ignea eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22770" xml:space="preserve">Quo-<lb/>circa &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22771" xml:space="preserve">peculiare ſenſoriũ olfactus in cerebro ſitum eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22772" xml:space="preserve">nam rei frigidæ materia, potentia calida eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22773" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22774" xml:space="preserve">oculi ge-<lb/>neratio ad hunc ſeſe habet modum: </s>
  <s xml:id="echoid-s22775" xml:space="preserve">nam oculus à cerebro <lb/>cõstitutus eſt, quod omniũ partium corporis humidißimũ, <lb/>frigidißimumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22776" xml:space="preserve">existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22777" xml:space="preserve">Cui autem tangendi tributa eſt au-<lb/>toritas, ex terra: </s>
  <s xml:id="echoid-s22778" xml:space="preserve">cui guſtandi, ſpecies quædã tactus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22779" xml:space="preserve">Et <lb/>ob id ſenſorium eorũ, guſtus inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22780" xml:space="preserve">tactus, haud pro-<lb/>cul à corde eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22781" xml:space="preserve">nã cor, cerebro ex aduerſo iacet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22782" xml:space="preserve">omniũ <lb/>partium corporis calidißimum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22783" xml:space="preserve">Ac de ſenſarijs quidem <lb/>corporis partibus, hoc pacto definitum ſit.</s>
  <s xml:id="echoid-s22784" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s22785" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. </s>
  <s xml:id="echoid-s22786" xml:space="preserve">de Colore determinat, oftenditq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22787" xml:space="preserve">vnumque, <lb/>que ſenſuum dupliciter dici.</s>
  <s xml:id="echoid-s22788" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div408" type="section" level="1" n="241">
<head xml:id="echoid-head284" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22789" xml:space="preserve">_D_E ſenſilibus aũt cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22790" xml:space="preserve">ſenſorij, uerbi cauſa de co-<lb/>lore, ſono, odore, ſapore, et ta ctili, quodnam ſit eorũ <lb/>munus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22791" xml:space="preserve">officiũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22792" xml:space="preserve">quænam ſit cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22793" xml:space="preserve">ſenſorij actio, <lb/>uniuerſaliter quidem in libris de anima dictũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22794" xml:space="preserve">quidnam <lb/>uerò ſit quodlibet eorum, ceu quid color, quid ſonus, quid <lb/>odor, quid ſapor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22795" xml:space="preserve">ſimiliter quid tactile, conſiderandum <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22796" xml:space="preserve">Et primò quidem de colore agendum uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22797" xml:space="preserve">Vnum-<lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22798" xml:space="preserve">igitur, bifariam dici ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s22799" xml:space="preserve">actu ſcilicet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22800" xml:space="preserve">poten-<lb/>tia, Verùm quonam pacto color, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22801" xml:space="preserve">ſonus actu ſenſibus
<pb o="10" file="648" n="648" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
actu, uiſui ſcilicet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22802" xml:space="preserve">auditui idem ſint, aut aliud, in com-<lb/>mentarijs de anima dictum iam eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22803" xml:space="preserve">quid autẽ existens eorũ <lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22804" xml:space="preserve">ſenſum, actionemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22805" xml:space="preserve">faciat, nunc dicamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22806" xml:space="preserve">Vtigi-<lb/>tur ibi de lumine dictum eſt, quòd perſpicui color per ac-<lb/>cidens ſit, ita hic quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22807" xml:space="preserve">dicendum: </s>
  <s xml:id="echoid-s22808" xml:space="preserve">nam corporis ignei præ-<lb/>ſentia in perſpicuo, lumen eſt, priuatio tenebræ. </s>
  <s xml:id="echoid-s22809" xml:space="preserve">Quod au-<lb/>tem perſpicuitatem nuncupamus, id non aëri, aut aquæ aut <lb/>ulli elementorum proprium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22810" xml:space="preserve">ſed eſt facultas quædã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22811" xml:space="preserve"><lb/>natura communis, quæ ſeparabilis quidem non eſt, ſed in <lb/>illis eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22812" xml:space="preserve">cæteris corporibus, alij plus, alij minus ineſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22813" xml:space="preserve">Quemadmodum igitur neceſſe eſt corporum aliquod eſſe <lb/>extremum, ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22814" xml:space="preserve">huius. </s>
  <s xml:id="echoid-s22815" xml:space="preserve">Luminis itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22816" xml:space="preserve">natura, in perſpicuo <lb/>indefinito eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22817" xml:space="preserve">Quòd autem perſpicuitatis corporibus in-<lb/>ſertæ extremitas aliqua ſit, certum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22818" xml:space="preserve">quòd uerò ea color <lb/>ſit, ex hiſce quæ eueniunt patere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22819" xml:space="preserve">Nam color, aut in <lb/>termino reſidet, aut terminus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22820" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22821" xml:space="preserve">Pythago-<lb/>rei, ſuperficiem ipſam colorem appellabant: </s>
  <s xml:id="echoid-s22822" xml:space="preserve">etenim color <lb/>in termino corporis inhabitat, ſed nequaquam terminus <lb/>corporis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22823" xml:space="preserve">quanquam eandem eſſe naturam quæ extrà, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22824" xml:space="preserve">intrà coloratur, putare oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s22825" xml:space="preserve">Porro aër, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22826" xml:space="preserve">aqua, <lb/>colorata apparent: </s>
  <s xml:id="echoid-s22827" xml:space="preserve">etenim aura, talis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22828" xml:space="preserve">Cæterum nec aër, <lb/>nec mare, eundem cominus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22829" xml:space="preserve">eminus colorem ſortiuntur, <lb/>quòd ibi color in indefinito ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22830" xml:space="preserve">At in corporibus ipſis, niſi <lb/>id quod ea continet, ac ambit, mutationem aliquam affe-<lb/>rat, coloris apparitio definita eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22831" xml:space="preserve">idem igitur hic, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22832" xml:space="preserve">illic <lb/>coloris ſuſceptiuum eſſe conſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s22833" xml:space="preserve">Ergo perſpicuitas quate-<lb/>nus corporibus ineſt, ineſt autem plus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22834" xml:space="preserve">minus: </s>
  <s xml:id="echoid-s22835" xml:space="preserve">omnibus <lb/>ut colore participẽt, in cauſa eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22836" xml:space="preserve">Cùm autem color in ter-<lb/>mino ſit, perſpicuitatis profectò terminus quidam erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22837" xml:space="preserve"><lb/>Quare color, perſpicuitatis in corpore definito terminus
<pb o="11" file="649" n="649" rhead="LIBER."/>
erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22838" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22839" xml:space="preserve">perſpicuis ipſis ut aquæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22840" xml:space="preserve">ſi quid aliud eiuſ-<lb/>modi eſt, atque hiſce, quæ colorem proprium habere ui-<lb/>dentur, in extremitate omnibus ſimiliter ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22841" xml:space="preserve">In ipſa <lb/>igitur perſpicuitate, interdum id ineſt, quod in ipſo quoq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22842" xml:space="preserve">aëre lux efficere ſolet, interdum non ineſt, ſed perſpicui-<lb/>tas eo destituta eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22843" xml:space="preserve">Ergo quemadmodum in aëre, modò lu-<lb/>men, modò tenebræ inſunt, ita in ipſis corporibus albor, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22844" xml:space="preserve">nigror innaſci aſſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s22845" xml:space="preserve">De cæteris autem coloribus <lb/>distinguendo quot modis fieri poßint, iam diſſerendum <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22846" xml:space="preserve">Fieri enim poſſunt hoc pacto, albo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22847" xml:space="preserve">nigro, iuxta ſeſe <lb/>poſitis, ita ut utrunque inuiſibile ſit ob paruitatem, quod <lb/>ex ambobus reſilit, uiſibile reddatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22848" xml:space="preserve">hoc enim, nec album <lb/>fieri, nec nigrum poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22849" xml:space="preserve">At cùm neceſſe ſit colorem quen-<lb/>dam eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22850" xml:space="preserve">neuter horum eſſe poßit, mistum quẽdam co-<lb/>lorem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22851" xml:space="preserve">coloris ſpeciem quãdam aliam eſſe neceſſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22852" xml:space="preserve"><lb/>Igitur plures eſſe colores præter album, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22853" xml:space="preserve">nigrum: </s>
  <s xml:id="echoid-s22854" xml:space="preserve">ad <lb/>hunc putes modum. </s>
  <s xml:id="echoid-s22855" xml:space="preserve">Ac plurimos quidem proportione: </s>
  <s xml:id="echoid-s22856" xml:space="preserve"><lb/>nam fieri poteſt ut tria ad duo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22857" xml:space="preserve">tria ad quatuor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22858" xml:space="preserve">ita <lb/>per alios numeros, iuxta ſeſe ponantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22859" xml:space="preserve">Alios uerò nulla <lb/>penitus proportione, ſed exceſſu quodam, ac defectu incõ-<lb/>menſili. </s>
  <s xml:id="echoid-s22860" xml:space="preserve">Atque illos eodem utique quo concinentiæ modo, <lb/>ſeſe habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s22861" xml:space="preserve">Qui enim ſunt in numeris proportionis genus <lb/>eximium ſeruantibus, eos eſſe qui conſonantiarum modo <lb/>omnium ſuauißimi uidentur, ceu purpureus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22862" xml:space="preserve">puniceus: </s>
  <s xml:id="echoid-s22863" xml:space="preserve"><lb/>atque eiuſmodi paucos eſſe, eadem qua concentus pauci <lb/>ſunt, cauſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s22864" xml:space="preserve">Qui uerò non ſunt in numeris, reliquos eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s22865" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s22866" xml:space="preserve">Aut etiam colores omneis, tam certos, quàm incertos, in <lb/>numeris eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s22867" xml:space="preserve">atque hos ipſos cùm puri, ſynceriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22868" xml:space="preserve">non ſunt, <lb/>quia non ſint in numeris tales euadere. </s>
  <s xml:id="echoid-s22869" xml:space="preserve">Vnus igitur gene-<lb/>rationis colorum modus hic eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22870" xml:space="preserve">Secundus, quando alter
<pb o="12" file="650" n="650" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
per alterũ apparet: </s>
  <s xml:id="echoid-s22871" xml:space="preserve">ut nõnunquàm pictores faciunt, colo-<lb/>rem alterum alteri clariori ſuperlinentes, ſicut cùm facere <lb/>uolunt ut quippiã in aëre, aut aqua eſſe uideatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22872" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22873" xml:space="preserve">ut ſol <lb/>per ſe apparet albus, per caliginem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22874" xml:space="preserve">fumum, puniceus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22875" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22876" xml:space="preserve">ita multi colores ad eundem, qui prius dictus eſt, mo-<lb/>dum erunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22877" xml:space="preserve">namratio quædã ſuperiorũ ad inferiores erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22878" xml:space="preserve"><lb/>Alij, nulla penitus ratione cõstabunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22879" xml:space="preserve">Porrò dicere périnde <lb/>ut antiqui, colores eſſe defluuia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22880" xml:space="preserve">tali de cauſa uideri, ab-<lb/>ſurdum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22881" xml:space="preserve">nam ipſis neceſſariũ eſt, ut attactu ſentiri omnia <lb/>ſtatuant. </s>
  <s xml:id="echoid-s22882" xml:space="preserve">Quare continuò præstat dicamus, ſenſum fieri, <lb/>quod à ſenſibili mediũ moueatur, quàm attactu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22883" xml:space="preserve">de flu-<lb/>xibus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22884" xml:space="preserve">In illis igitur, qui iuxta ſeſe poni ſolent, ut inuiſi-<lb/>bilem accipere magnitudinẽ, ita inſenſibile tempus neceſſe <lb/>eſt, ut motionum acceßiones nos fugiant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22885" xml:space="preserve">quia ipſi ſimul <lb/>apparent, unus eſſe uideantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22886" xml:space="preserve">At in hiſce nulla eſt neceßis<unsure/> <lb/>tas: </s>
  <s xml:id="echoid-s22887" xml:space="preserve">ſed color ille, qui in ſuperficie extat, cùm ſit immobilis, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22888" xml:space="preserve">moueatur ab eo qui ſubsternitur, motionem pariet diſ-<lb/>ſimilem. </s>
  <s xml:id="echoid-s22889" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22890" xml:space="preserve">diuerſus apparebit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22891" xml:space="preserve">nõ albus, aut <lb/>niger. </s>
  <s xml:id="echoid-s22892" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22893" xml:space="preserve">isto pacto nibil obstat, quin color quidam <lb/>cõmunis appareat ijs, qui procul abſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22894" xml:space="preserve">Quare ſi fieri <lb/>nequeat ut ulla magnitudo ſit inuiſibilis, ſed omnis ex quo-<lb/>dam ſpatio uiſibilis habeatur, quænam erit hæc colorũ mi-<lb/>ſtio? </s>
  <s xml:id="echoid-s22895" xml:space="preserve">quòd enim nulla magnitudo ſit inuiſibilis; </s>
  <s xml:id="echoid-s22896" xml:space="preserve">poſt hæc <lb/>conſyderabimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22897" xml:space="preserve">Quòd ſi corporũ mistio aliqua ſit, nõ <lb/>ſolùm périnde fit, ut quidam putant, uidelicet minimis, ſed <lb/>nobis per ſenſum incognitis, iuxta ſeſe poſitis, ſed prorſus <lb/>omnino cõfuſis: </s>
  <s xml:id="echoid-s22898" xml:space="preserve">quemadmodum in de mistione cõmentario <lb/>uniuerſim de omnibus diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22899" xml:space="preserve">Illo enim modo ea ſolùm <lb/>miſcẽtur, quæ in minima diſtribui poßũt, ut homines, equi, <lb/>ſemina: </s>
  <s xml:id="echoid-s22900" xml:space="preserve">quandoquidẽ hominũ homo, minimũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22901" xml:space="preserve">equorũ,
<pb o="13" file="651" n="651" rhead="LIBER."/>
equus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22902" xml:space="preserve">Quare horum iuxta poſitione, cõpoſitorum multi-<lb/>tudo mista eſt, unum autem hominẽ uni equo mistum eſſe <lb/>nequaquàm diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22903" xml:space="preserve">At quæcunque in minima diuidi ne-<lb/>queũt, quæ ipſa profectò ut miſceãtur aptißima ſunt, fieri <lb/>non poteſt ut eorũ mistio ad hunc fiat modum, ſed fit quia <lb/>prorſus miſceantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22904" xml:space="preserve">quod qua uia, ac ratione fieri queat <lb/>dictũ eſt anteà, ubi de mistione agebamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22905" xml:space="preserve">Cæterùm quæ <lb/>neceßitate eueniat, ut cùm miſcentur, illa colores quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22906" xml:space="preserve">mi-<lb/>ſceantur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22907" xml:space="preserve">hãc eſſe principem cauſam cur colores mul-<lb/>ti ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22908" xml:space="preserve">non ſuperpoſitionem, aut iuxta poſitionem, per-<lb/>ſpicuũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22909" xml:space="preserve">non enim è longinquo quidem, non autem è pro-<lb/>pinquo, mistorũ color unus apparet, ſed undelibet. </s>
  <s xml:id="echoid-s22910" xml:space="preserve">At cõ-<lb/>plures ideo colores erunt, quòd quæ inter ſeſe miſcentur, <lb/>ea multis miſceri rationibus contingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22911" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22912" xml:space="preserve">alij in nume-<lb/>ris, alij in exuperatione ſolùm: </s>
  <s xml:id="echoid-s22913" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22914" xml:space="preserve">cætera ad eũ ipſum mo-<lb/>dum, quem in iuxta poſitis, ſuperpoſitis´ ue coloribus, dice-<lb/>re cõtingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22915" xml:space="preserve">Ac de hiſce quidẽ, quæ miſceantur, alibi quoq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22916" xml:space="preserve">determinatum fuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22917" xml:space="preserve">Quam autem ob cauſam colorum ſpe-<lb/>cies, item ſaporum, ſonorũq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s22918" xml:space="preserve">, finitæ ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22919" xml:space="preserve">non infinitæ, <lb/>postea docebimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22920" xml:space="preserve">Quid igitur ſit color, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22921" xml:space="preserve">quamobrem <lb/>colores ſint multi, explicatum iam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22922" xml:space="preserve">De ſono autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22923" xml:space="preserve"><lb/>uoce, tractauimus prius in libris de Anima.</s>
  <s xml:id="echoid-s22924" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s22925" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rifto, de Odore, déq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22926" xml:space="preserve">sapore determinat.</s>
  <s xml:id="echoid-s22927" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div409" type="section" level="1" n="242">
<head xml:id="echoid-head285" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22928" xml:space="preserve">_DE_ odore uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22929" xml:space="preserve">ſapore, nunc agendum: </s>
  <s xml:id="echoid-s22930" xml:space="preserve">nam eadem <lb/>ſerme affectio eſt, ſed non in eiſdem uterque existit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22931" xml:space="preserve">Porrò ſaporum genus, quàm odorum, nobis euidentius eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22932" xml:space="preserve"><lb/>Cuius cauſa eſt, nos habere olfactum cæterorum animaliũ <lb/>olſactu inſeriorem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22933" xml:space="preserve">ominum ſenſuum, qui in nobis ipſis <lb/>ſunt, ſtupidißimũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s22934" xml:space="preserve">ta ctum uerò ſuperiorem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22935" xml:space="preserve">omniũ ex-
<pb o="14" file="652" n="652" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
actißimum: </s>
  <s xml:id="echoid-s22936" xml:space="preserve">guſtatum autem, tactum quendam eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s22937" xml:space="preserve">Igitur <lb/>aqua, ſuapte natura inſipidaeſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22938" xml:space="preserve">Neceſſe autẽ eſt, aut aquã <lb/>in ſe omnia ſaporum genera ob exiguitatem inſenſibilia, <lb/>uti Empedocles aſſerit, continere: </s>
  <s xml:id="echoid-s22939" xml:space="preserve">aut in aqua ta lem mate-<lb/>riam ineſſe, quæ quaſi ſemina gignendi, ſaporem generi-<lb/>bus ſuppeditet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22940" xml:space="preserve">omnia ex ea generari, ſed alia ex alia <lb/>parte: </s>
  <s xml:id="echoid-s22941" xml:space="preserve">aut ſi aqua nullam ſubeat differentiã, cauſam agen-<lb/>tem ſoli, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22942" xml:space="preserve">calori tribuere. </s>
  <s xml:id="echoid-s22943" xml:space="preserve">Cæterùm ex hiſce illud eſſe <lb/>falſum, quod Empedocles affirmat, perquàm facile depre-<lb/>hendatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22944" xml:space="preserve">Nam ſapores calore immutariuidemus, ſi ſru-<lb/>ctus ex arbore decerpti, ſoli exponãtur, aut igni: </s>
  <s xml:id="echoid-s22945" xml:space="preserve">ut intel-<lb/>ligatur eoſdem non quòd ab aqua quippiam contrahant, <lb/>ſed quòd in ipſis fructibus in alios uertantur, tales efficit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22946" xml:space="preserve">item quoties cauſa temporis diluta pars exhalatur, ex dul-<lb/>cibus austeros, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22947" xml:space="preserve">amaros, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22948" xml:space="preserve">omnimodos fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s22949" xml:space="preserve">necnõ ubi <lb/>decoquuntur, in omnia propè dixerim ſaporum genera <lb/>trãſmutari. </s>
  <s xml:id="echoid-s22950" xml:space="preserve">Conſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22951" xml:space="preserve">illud, aquam eſſe materiam, <lb/>quæ gignendis ſaporibus ſemina præſtet, de numero corum <lb/>eſt, quæ fieri nequeunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22952" xml:space="preserve">uidemus enim ex eadem re, ceu ex <lb/>eodem cibo, ſapores diuerſos fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s22953" xml:space="preserve">Rcliquũ itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22954" xml:space="preserve">eſt, ſapo-<lb/>res ideo permutari, quòd aqua quippiam patiatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22955" xml:space="preserve">Sed <lb/>quòd aquanõ ui ſola caloris ſacultatem eam imbibat, quã <lb/>ſaporem uocamus, hinc patere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22956" xml:space="preserve">Nam cùm aqua li-<lb/>quidorum omnium tenuißima ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22957" xml:space="preserve">ipſum etiam oleum <lb/>tenuitate ſuperet, quanquàm oleũ plus quàm aqua disten-<lb/>di poteſt, quòd oleum lentũ, uiſcoſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22958" xml:space="preserve">ſit, aqua uerò re-<lb/>mittens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22959" xml:space="preserve">fragilis (Qua retione etiam fit, ut ægrius aqua <lb/>manu, quàm oleum, contineri ſoleat) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22960" xml:space="preserve">ea ipſa ſola, dum <lb/>calefit, minime craſſeſcere uideatur, certum eſt ſapores al-<lb/>teram quandam cauſam habituros eſſe, quòd omnes craſ-
<pb o="15" file="653" n="653" rhead="LIBER."/>
ſiuſculi existant, cum qua calori cauſæ nuncupatio commu-<lb/>nis habeatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22961" xml:space="preserve">Porro quotquot ſapores in fructibus ſunt, <lb/>ijdem in ipſa quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22962" xml:space="preserve">terra ineſſe uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s22963" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22964" xml:space="preserve"><lb/>plurimi ueterum natura interpretum dixere, talem eſſe <lb/>aquam: </s>
  <s xml:id="echoid-s22965" xml:space="preserve">qualis eſt terra per quam meat. </s>
  <s xml:id="echoid-s22966" xml:space="preserve">Idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22967" xml:space="preserve">in aquis ſalſis <lb/>maximè ſpectari poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22968" xml:space="preserve">nam ſal, ſpecies quædã terræ exi-<lb/>ſtit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22969" xml:space="preserve">Quocirca quæ per cinerem, qui amarus eſt, tranſmit-<lb/>tuntur, ſaporem ingerunt amarum: </s>
  <s xml:id="echoid-s22970" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22971" xml:space="preserve">quæ per alia, alium. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22972" xml:space="preserve">Necnon è fontibus, quidam ſunt amari, nonnulli acidi, alij <lb/>uarijs alijs ſaporibus præditi. </s>
  <s xml:id="echoid-s22973" xml:space="preserve">Quapropter rationi conſo-<lb/>num eſt, ut ſaporum genus in plantis præcipuè gignatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22974" xml:space="preserve"><lb/>nam humidum, périnde ut cætera, pati à ſuo contrario na-<lb/>tum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22975" xml:space="preserve">ſiccum autem, ei contrarium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s22976" xml:space="preserve">Vnde fit, ut etiam <lb/>ab igni quippiam patiatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s22977" xml:space="preserve">ſiquidẽ ignis, natura ſiccus eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s22978" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22979" xml:space="preserve">Quanquàm calidum igni peculiare eſt, ſiccũ terræ: </s>
  <s xml:id="echoid-s22980" xml:space="preserve">uti <lb/>in commentatione de elementis diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s22981" xml:space="preserve">Nihil itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22982" xml:space="preserve">quate-<lb/>nus ignis ſit, aut aqua, aut quippiam aliud, agere, aut pati <lb/>natum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s22983" xml:space="preserve">ſed omnia, quatenus contrarietatem ſubeunt, ea-<lb/>tenus agunt, patiunturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s22984" xml:space="preserve">. Vt igitur qui colores, ſuccos' ue <lb/>in aqua eluũt, talem reddere aquam aſſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s22985" xml:space="preserve">ſic ipſa quoq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s22986" xml:space="preserve">natura, cùm in humore partem ſiccam, terrenamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s22987" xml:space="preserve">diluit, <lb/>aut per eundem humorẽ percolat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22988" xml:space="preserve">calore incoquit, hu-<lb/>mori qualitatem quampiam inſerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s22989" xml:space="preserve">Quæ non niſi ſapor <lb/>eſt, id eſt, affectio quæ à prædicto ſicco in humore genita, <lb/>gustatum qui in poteſtate ſit, ad actum demutat: </s>
  <s xml:id="echoid-s22990" xml:space="preserve">nam ſen-<lb/>tiendi uim, quæ prius poteſtate erat, eodem perduci: </s>
  <s xml:id="echoid-s22991" xml:space="preserve">cùm <lb/>ſenſio, nõ diſciplinæ ſed contemplationi, reſpondeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s22992" xml:space="preserve">Cæ-<lb/>terùm ſapores non cuiuſuis ſicci, ſed eius quod alere poſ-<lb/>ſit, aut affectiones eſſe, aut priuationes, hinc ſumendum, <lb/>quòd nec ſiccum ſine humido ſit, nec contrà, humidum ſine
<pb o="16" file="654" n="654" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
ſicco: </s>
  <s xml:id="echoid-s22993" xml:space="preserve">neutrum enim horum animantibus, aut plantis ipſis <lb/>cibus eſſe poteſt, ſed quod ex utriuſque mistura conſurgit.</s>
  <s xml:id="echoid-s22994" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s22995" xml:space="preserve">Qumetiam in genere cibi, quem animalia ingerũt, quæ <lb/>è ſenſilibus tactilia ſunt, ea incrementũ faciũt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s22996" xml:space="preserve">decre-<lb/>mentum. </s>
  <s xml:id="echoid-s22997" xml:space="preserve">Etenim id quod ingeritur, horum cauſa eſt, qua-<lb/>tenus calidum eſt, aut frigidũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s22998" xml:space="preserve">nam calor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s22999" xml:space="preserve">frigus, auctio-<lb/>nem efficiunt, atque decretionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s23000" xml:space="preserve">Alit autem, quatenus <lb/>guſtabile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23001" xml:space="preserve">omnia nanque dulci aluntur, uel ſimplici, uel <lb/>commisto. </s>
  <s xml:id="echoid-s23002" xml:space="preserve">Sed de hiſce in libris de generatione definien-<lb/>dum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23003" xml:space="preserve">nũc tamen quãtum neceſſe ſit, ea tangamus opor-<lb/>tet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23004" xml:space="preserve">Nam calor, ut auget, ita etiam alimentum præparat: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23005" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23006" xml:space="preserve">quod leue eſt, attrahit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23007" xml:space="preserve">quod uerò ſalſum, amarumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s23008" xml:space="preserve">, <lb/>ratione ponderis relinquit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23009" xml:space="preserve">Quod itaque exterior calor <lb/>in extraneis corporibus efficit, hoc idem interior in animã-<lb/>tium, plantarumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23010" xml:space="preserve">natura efficere ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23011" xml:space="preserve">Vnde fit ut ea dul-<lb/>ci ſapore alãtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23012" xml:space="preserve">Cæteri tamẽ ſapores, périnde ut ſalſus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23013" xml:space="preserve"><lb/>acutus, pro condimento cibis admiſceri ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s23014" xml:space="preserve">at isti, ut re-<lb/>trahant: </s>
  <s xml:id="echoid-s23015" xml:space="preserve">quia quod dulce eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23016" xml:space="preserve">innatat, nimium alit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23017" xml:space="preserve">Por-<lb/>rò quẽadmodum colores ex albo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23018" xml:space="preserve">nigro commistis pro-<lb/>ueniunt, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23019" xml:space="preserve">ſapores permistione dulcis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23020" xml:space="preserve">amari exul-<lb/>tant. </s>
  <s xml:id="echoid-s23021" xml:space="preserve">Quin &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23022" xml:space="preserve">ſecundum proportionem, quòd plus, mi-<lb/>nus' ue adſit, ſinguli producuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23023" xml:space="preserve">ſiue ſecundùm numeros <lb/>quoſdã mistionis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23024" xml:space="preserve">motus, ſiue etiã indefinitè. </s>
  <s xml:id="echoid-s23025" xml:space="preserve">Qui ue-<lb/>rò uoluptatem important demisti, hi ſoli in numeris ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s23026" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s23027" xml:space="preserve">Pinguis igitur ſapor, ſpecies dulcis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23028" xml:space="preserve">ſalſus uerò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23029" xml:space="preserve"><lb/>amarus, idem ferè ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23030" xml:space="preserve">acris, austerus, acerbus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23031" xml:space="preserve">acidus, <lb/>intermedij. </s>
  <s xml:id="echoid-s23032" xml:space="preserve">Quãdoquidem ſaporũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23033" xml:space="preserve">colorũ ſpecies, ferè <lb/>numero pares ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23034" xml:space="preserve">nam utrorumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23035" xml:space="preserve">ſpecies, ſeptem haben-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23036" xml:space="preserve">ſi quis, uti conſentaneum eſt, fuſcum colore non alium <lb/>quàm nigrum poſuerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23037" xml:space="preserve">Reliquum enim eſt, ut flauus co-
<pb o="17" file="655" n="655" rhead="LIBER."/>
lor ad album, ſicuti ſapor dulcis ad pinguem, pertineat.</s>
  <s xml:id="echoid-s23038" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s23039" xml:space="preserve">Puniceus uerò, purpureus, uiridis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23040" xml:space="preserve">cæruleus, album <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23041" xml:space="preserve">nigrum interiacent: </s>
  <s xml:id="echoid-s23042" xml:space="preserve">cæteri: </s>
  <s xml:id="echoid-s23043" xml:space="preserve">ex horum mistura gignun-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23044" xml:space="preserve">Item quẽadmodum nigrum, albi in diaphano, id eſt <lb/>translucido corpore priuatio eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23045" xml:space="preserve">ita ſalſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23046" xml:space="preserve">amarum, <lb/>dulcis in humore, qui alere poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23047" xml:space="preserve">Vnde fit, ut etiã cinis <lb/>deustorum omnium, amarus ſentiatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23048" xml:space="preserve">utpote à quibus id <lb/>quod potui idoneum erat, exactum ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23049" xml:space="preserve">At Democritus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23050" xml:space="preserve">è naturæ interpretibus, qui de ſenſu diſſeruere pluri-<lb/>mi, abſurdißimum quippiã cõmittunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23051" xml:space="preserve">nam ſenſilia omnia, <lb/>tactilia ſaciũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23052" xml:space="preserve">Quanquàm ſi hoc ita ſit, certũ eſt omneis <lb/>alios ſenſus tactum quendã eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s23053" xml:space="preserve">quod fieri nõ poſſe, nequa-<lb/>quam difficile eſt internoſcere. </s>
  <s xml:id="echoid-s23054" xml:space="preserve">Præterea ſenſilibus hiſce <lb/>quæ ſenſibus omnibus cõmunia ſunt, tanquã proprijs utũ-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23055" xml:space="preserve">etenim magnitudo, figura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23056" xml:space="preserve">aſperitas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23057" xml:space="preserve">læuor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23058" xml:space="preserve"><lb/>acuties, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23059" xml:space="preserve">obtuſitas, quæ moli cõpetit, ſenſibus communia <lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23060" xml:space="preserve">quòd ſi nõ omnibus, ſaltẽ tamen uiſui, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23061" xml:space="preserve">tactui. </s>
  <s xml:id="echoid-s23062" xml:space="preserve">Qua-<lb/>propter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23063" xml:space="preserve">circa hæc falluntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23064" xml:space="preserve">circa propria uerò, ceu ui-<lb/>ſus circa colores, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23065" xml:space="preserve">auditus circa ſonos, nequaquam errare <lb/>ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s23066" xml:space="preserve">Sunt etiã qui propria redigũt ad ista, ſicuti Demo-<lb/>critus. </s>
  <s xml:id="echoid-s23067" xml:space="preserve">Is enim, candorẽ quidẽ leuitatẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23068" xml:space="preserve">nigrorẽ ſcabri-<lb/>tiem eſſe affirmat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23069" xml:space="preserve">ſapores autem figuris tribuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23070" xml:space="preserve">Atqui co-<lb/>gnoſcere cõmunia, aut ad nullum ſenſum, aut ad uiſum po-<lb/>tius ſpectat. </s>
  <s xml:id="echoid-s23071" xml:space="preserve">Si ergo ad gustum potius ſpectaret, cùm exa-<lb/>ctißimi ſenſus ſit in ſingulis generibus tenuißima quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23072" xml:space="preserve">di-<lb/>ſcernere, oporteret ſanè gustũ cùm cætera communia ma-<lb/>ximè ſentire, tum figurarũ arbitrum eſſe perſpicacißimũ. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23073" xml:space="preserve">Ad hæc ſenſilia omnia, cõtrarietatem ſortita ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23074" xml:space="preserve">nam in <lb/>coloribus, albus nigro contrarius eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23075" xml:space="preserve">in ſaporibus, dulcis <lb/>amaro. </s>
  <s xml:id="echoid-s23076" xml:space="preserve">Figura uerò figuræ non uidetur eſſe contraria: </s>
  <s xml:id="echoid-s23077" xml:space="preserve">cui
<pb o="18" file="656" n="656" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
enim è multangulis, rotunda contraria eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s23078" xml:space="preserve">Prætereà cùn@ <lb/>figuræ ſint innumeræ, ſapores quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23079" xml:space="preserve">innumeros eſſe neceſ-<lb/>ſe eſt, quod eſt impoßibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s23080" xml:space="preserve">cur enim è ſaporibus, quidam <lb/>ſentiretur, quidam minimè? </s>
  <s xml:id="echoid-s23081" xml:space="preserve">Ac de ſapore quidẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23082" xml:space="preserve">guſta-<lb/>bili, diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s23083" xml:space="preserve">cæteræ nanq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23084" xml:space="preserve">ſaporum affectiones, in cõmen-<lb/>tatione de plantis, propriam nactæ ſunt conſiderationem.</s>
  <s xml:id="echoid-s23085" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s23086" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, de odoris ſpecie bus determinat, oſtenditq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23087" xml:space="preserve">odori <lb/>cum ſapore cognationem eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s23088" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s23089" xml:space="preserve">_E_Odem modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23090" xml:space="preserve">circa odores intelligamus oportet. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23091" xml:space="preserve">Quod enim ſiccitas in bumido facit, hoc in alio ge-<lb/>nere itidem facit, in aẽre inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23092" xml:space="preserve">aqua: </s>
  <s xml:id="echoid-s23093" xml:space="preserve">de quibus, nunc <lb/>pellucidum cõmuni ratione dicitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23094" xml:space="preserve">olfactile tamen eſt non <lb/>quatenus pellucet, ſed quatenus ſapidæ ſiccitatis diluendæ, <lb/>ac diffundendæ uim ſortitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23095" xml:space="preserve">Nam non in aëre modo, ſed <lb/>etiã in aqua olfactio fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23096" xml:space="preserve">Id aũt tam in piſcibus, quàm in te-<lb/>ſtaceo animaliũ genere, palàm eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23097" xml:space="preserve">nã piſces olfacere uiden-<lb/>tur, quamuis nec aér in aqua ſit (nam ſimul ac aër in aqua <lb/>gignitur, emergere aſſolet) nec ipſi reſpirẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23098" xml:space="preserve">Si quis igitur <lb/>utraq;</s>
  <s xml:id="echoid-s23099" xml:space="preserve">, aërem ſcilicet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23100" xml:space="preserve">aquam, humida poſuerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23101" xml:space="preserve">ſaporo-<lb/>ſæ profectò ſiccitatis natura in humido existens, odor erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23102" xml:space="preserve"><lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23103" xml:space="preserve">quod tale fuerit, olfactile. </s>
  <s xml:id="echoid-s23104" xml:space="preserve">Quòd autem affectio ipſa <lb/>à re ſapida pendeat, per ea quæ odorẽ habent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23105" xml:space="preserve">quæ odo <lb/>ris expertia ſunt, patere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23106" xml:space="preserve">Ipſa etenim elementa, ceu <lb/>ignis, aër, aqua, terra inodora ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23107" xml:space="preserve">proptereà quòd ſua <lb/>tam ſicca, quàm humida ſapore carent, niſi misturam reci-<lb/>piant. </s>
  <s xml:id="echoid-s23108" xml:space="preserve">Qua etiam de cauſa, mare odorem habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23109" xml:space="preserve">iam enim <lb/>ſaporis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23110" xml:space="preserve">ſiccedinis quippiã imbibit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23111" xml:space="preserve">Et ſal, nitro odo-<lb/>ratior eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23112" xml:space="preserve">id quod oleo, quod è ſale exprimi conſueuit, de-<lb/>claratur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23113" xml:space="preserve">nitrum uerò, terroſius. </s>
  <s xml:id="echoid-s23114" xml:space="preserve">Lapides quoque inodori <lb/>ſunt quia inſipidi. </s>
  <s xml:id="echoid-s23115" xml:space="preserve">Ligna contrà, odora: </s>
  <s xml:id="echoid-s23116" xml:space="preserve">quia ſaporem cõti-
<pb o="19" file="657" n="657" rhead="LIBER."/>
ment: </s>
  <s xml:id="echoid-s23117" xml:space="preserve">at inter hæc, quæ aquoſa ſunt, eaminus odorata ſunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23118" xml:space="preserve">Item è genere metallico, aurum inolidum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23119" xml:space="preserve">nullum enim <lb/>ſaporem obtinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23120" xml:space="preserve">Aes autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23121" xml:space="preserve">ferrum, olida: </s>
  <s xml:id="echoid-s23122" xml:space="preserve">at ubi hu-<lb/>mor per ustionem abſumptus eſt, recrementa omniũ (Græ-<lb/>ci ſcorias uocant) inodoratiora redduntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23123" xml:space="preserve">Argentũ uerò, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23124" xml:space="preserve">ſtannum, his quidem magis odora ſunt, illis uerò mi-<lb/>nus: </s>
  <s xml:id="echoid-s23125" xml:space="preserve">aquoſa enim ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23126" xml:space="preserve">Cæterùm nonnulli fumidam exha-<lb/>lationem quæ terræ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23127" xml:space="preserve">aëri communis eſt, odorem eſſe pu-<lb/>tant: </s>
  <s xml:id="echoid-s23128" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23129" xml:space="preserve">hi omnes, de odore in hanc eunt ſententiam. </s>
  <s xml:id="echoid-s23130" xml:space="preserve">Et <lb/>ob id Heraclitus hoc dixiſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23131" xml:space="preserve">quòd ſi omnia quæ <lb/>ſunt, euaderent in fumum, nares ea dinoſcerent. </s>
  <s xml:id="echoid-s23132" xml:space="preserve">Ad odoren@ <lb/>autem uniuerſi accedunt, dicentes cum eſſe alij uaporem, <lb/>alij exhalationem, alij utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s23133" xml:space="preserve">. Eſt autem uapor, humiditas <lb/>quædam. </s>
  <s xml:id="echoid-s23134" xml:space="preserve">Fumida uerò exhalatio, uti iam diximus, cõmunis <lb/>aëri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23135" xml:space="preserve">terræ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23136" xml:space="preserve">Et ex illo quidem fit aqua, ex hac uerò, <lb/>ſpecies quædam terræ. </s>
  <s xml:id="echoid-s23137" xml:space="preserve">At neutrum horum, odor eſſe uide-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23138" xml:space="preserve">Nam uapor, ad aquam pertinet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23139" xml:space="preserve">fumida exhalatio, in <lb/>aqua fieri nequit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23140" xml:space="preserve">odorantur autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23141" xml:space="preserve">quæ ſunt in aqua, <lb/>uti dictũ iam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23142" xml:space="preserve">Prætereà, exhalatio périnde dicitur, atque <lb/>defluxio: </s>
  <s xml:id="echoid-s23143" xml:space="preserve">ſi ergo iſta nõ probè dicitur odor, necilla. </s>
  <s xml:id="echoid-s23144" xml:space="preserve">Quòd <lb/>igitur humor tum aè<unsure/>ris (nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23145" xml:space="preserve">aër ſuaptenatura hume-<lb/>ctus eſt) tum aquæ recipere, ac pati quippiã à ſapida ſicci-<lb/>tate poßit, haud obſcurum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23146" xml:space="preserve">Præterea ſi diluta quaſi <lb/>ſiccitas périnde in humidis agat, atque in aëre, palàm eſt <lb/>oportere odores ſaporibus eſſe proportionales. </s>
  <s xml:id="echoid-s23147" xml:space="preserve">Immo <lb/>uerò, iam hoc in quibuſdam accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23148" xml:space="preserve">Nam odores, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23149" xml:space="preserve">aërei <lb/>ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23150" xml:space="preserve">dulces, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23151" xml:space="preserve">auſteri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23152" xml:space="preserve">acerbi, et pingues. </s>
  <s xml:id="echoid-s23153" xml:space="preserve">Quin &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23154" xml:space="preserve"><lb/>putidos, amaris ſaporibus analogos dicas. </s>
  <s xml:id="echoid-s23155" xml:space="preserve">Quocirca quẽ-<lb/>ædmodum ſapores amari ægrè deglutiuntur, ita odores pu-<lb/>tidi non ſine fastidio hauriri naribus aſſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s23156" xml:space="preserve">Clarũ itaq;</s>
  <s xml:id="echoid-s23157" xml:space="preserve">
<pb o="20" file="658" n="658" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
eſt, quod ſapor in aqua eſt, id odorem aëre, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23158" xml:space="preserve">aqua eſſe. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23159" xml:space="preserve">Ob idq́ frigus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23160" xml:space="preserve">concretio, ut ſapores hebetant, ita odo-<lb/>res abolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s23161" xml:space="preserve">quippe quæ calorem illum deleant qui mouen-<lb/>di uim obtinet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23162" xml:space="preserve">creandi. </s>
  <s xml:id="echoid-s23163" xml:space="preserve">Porrò olfactilis duæ ſunt ſpe-<lb/>cies: </s>
  <s xml:id="echoid-s23164" xml:space="preserve">non enim non ſunt, ut quidam aiunt, ſed ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23165" xml:space="preserve">determi-<lb/>nandum autem eſt, quomodo ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23166" xml:space="preserve">quomodo non ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23167" xml:space="preserve"><lb/>Nam odorũ, alij ſaporibus reſpondent, ut diximus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23168" xml:space="preserve">per <lb/>accidens cum oblectatione, aut fastidio ſentiuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23169" xml:space="preserve">nã quia <lb/>ſapores ſunt affectiones partis altricis, eorum odores eſu-<lb/>rientibus ſuaues occurrunt, repletis uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23170" xml:space="preserve">nihil deſide-<lb/>rantibus non ſuaues: </s>
  <s xml:id="echoid-s23171" xml:space="preserve">quo tempore, ne cibus quidem ille, qui <lb/>odoribus differtus eſt, ſuauis habetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23172" xml:space="preserve">Quare isti quidem, <lb/>ut diximus, ex accidenti commotionem uoluptatis, aut dolo <lb/>ris afferunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23173" xml:space="preserve">unde fit, ut omnibus cõmunes animalibus ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s23174" xml:space="preserve"><lb/>Alij per ſe uoluptifici ſunt, nempe qui è floribus ſpirãtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23175" xml:space="preserve"><lb/>nihilo enim magis, minus'ue ad edendum prouocant, nec <lb/>quicquam ad cibicupiditatem excitandum conferunt, quin <lb/>potius obſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23176" xml:space="preserve">nam illud uerum eſt, quod ait Stratis, Euri-<lb/>pidem taxans, Ne admiſceas unguentum, ubi lentem co-<lb/>quis. </s>
  <s xml:id="echoid-s23177" xml:space="preserve">At qui nunc tales facultates potionibus demiſcent, ij <lb/>conſuetudine uoluptatem ipſam tantiſper urgent, quoad è <lb/>duobus ſenſibus oblectatio quaſi una, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23178" xml:space="preserve">ab uno proue-<lb/>niens exultet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23179" xml:space="preserve">Hoc igitur olfactile, homini peculiare eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23180" xml:space="preserve"><lb/>illud uerò quod ſaporum generi reſpondet, cæteris quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23181" xml:space="preserve"><lb/>animantibus promiſcuum, ut antè retulimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s23182" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23183" xml:space="preserve">illud, <lb/>in ſpecies ſecundum ſapores diuiditur, quòd per accidens <lb/>delectationem afferat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23184" xml:space="preserve">hoc, minimè: </s>
  <s xml:id="echoid-s23185" xml:space="preserve">quòd eius natura per <lb/>ſe iucunda ſit, aut molesta. </s>
  <s xml:id="echoid-s23186" xml:space="preserve">Cauſa quãobrem talis odor fa-<lb/>miliaris, ac proprius homini ſit, à cerebri refrigeratione <lb/>petenda eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23187" xml:space="preserve">Nam cùm cerebrũ ſuapte natura frigidum ſit:</s>
  <s xml:id="echoid-s23188" xml:space="preserve">
<pb o="21" file="659" n="659" rhead="LIBER."/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23189" xml:space="preserve">ſanguis, qui circa ipſum in uenulis habetur, tenuis qui-<lb/>dem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23190" xml:space="preserve">purus: </s>
  <s xml:id="echoid-s23191" xml:space="preserve">ſed facilè refrigerabilis fit (qua de cauſa &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23192" xml:space="preserve"><lb/>cibi diuaporatio, ratione loci refrigerata, fluxiones mor-<lb/>bidas committit) hominibus auxilio ut ſanitatem tueantur, <lb/>talis ſpecies odoris existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23193" xml:space="preserve">eius enim nulla alia, quàm hæc, <lb/>functio habetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23194" xml:space="preserve">hanc autem apertè exercet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23195" xml:space="preserve">Nam cibus <lb/>tam ſiccus, quàm humidus delectabilis exiſtens, plerunque <lb/>morbos excitat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23196" xml:space="preserve">at qui præ odore, qui per ſe bene oleat de-<lb/>lectabilis eſt, is utcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23197" xml:space="preserve">homines habeãt, ſemper propè di-<lb/>xerim utilis aduenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23198" xml:space="preserve">Obidq́ ſenſus eius, per reſpirationem <lb/>non omnibus, ſed hominibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23199" xml:space="preserve">è ſanguineo genere qua-<lb/>drupedibus, ac ijs quæ uberius aë<unsure/>ris naturam participant, <lb/>fieri uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23200" xml:space="preserve">Cùm enim odores propter leuitatem caloris, <lb/>qui in eis eſt, ad cerebrum aſcendunt, locus iſte incolumius <lb/>habere ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23201" xml:space="preserve">quando uis odoris per naturam calida eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23202" xml:space="preserve">Natura autem, ſpiratione abutitur ad duo: </s>
  <s xml:id="echoid-s23203" xml:space="preserve">ex instituto, ad <lb/>opitulandum intraneis partibus pectoris: </s>
  <s xml:id="echoid-s23204" xml:space="preserve">præter institutũ, <lb/>ad odores excipiendos: </s>
  <s xml:id="echoid-s23205" xml:space="preserve">nam ſpirante homine, natura quaſi <lb/>obiter, per nares motum facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23206" xml:space="preserve">Eiuſmodi uerò odoris genus <lb/>naturæ hominis proprium eſt, quòd homo inter animantia <lb/>maximum proportione corporis, humidißimumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23207" xml:space="preserve">cere-<lb/>brum habeat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23208" xml:space="preserve">ob id enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23209" xml:space="preserve">è cũctis animantibus unus, flo-<lb/>rum, taliumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23210" xml:space="preserve">rerum odores ſentit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23211" xml:space="preserve">eiſdem gaudet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23212" xml:space="preserve">nam <lb/>calor eorum, ac motio, exuperationi humiditatis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23213" xml:space="preserve">frigi-<lb/>ditatis loci illius commenſu quodam reſpõdet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23214" xml:space="preserve">Cæteris au-<lb/>tem pulmone præditis, per reſpirationem ſenſum alterius <lb/>generis odoris, natura conceßit, ut ne duo ſenſoria face-<lb/>ret: </s>
  <s xml:id="echoid-s23215" xml:space="preserve">unum enim ſufficit, quandoquidem ut homines utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23216" xml:space="preserve"><lb/>olfactile reſpirando olfaciunt, ita hæc alterum ſolum. </s>
  <s xml:id="echoid-s23217" xml:space="preserve"><lb/>Quæ uerò non ſpirant, olfactilis ſenſum habere, in aper-
<pb o="22" file="660" n="660" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
to eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23218" xml:space="preserve">Etenim piſces, totumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23219" xml:space="preserve">inſectorum genus, exactè <lb/>uel eminus, etiam ſi multum distent, cibum ſibi peculiarem <lb/>ſentiſcunt propter alimentariam ſpeciem odoris, ut mel <lb/>apes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23220" xml:space="preserve">paruarum formicarum genus, quas quidam culi-<lb/>ces dictos muliones appellant: </s>
  <s xml:id="echoid-s23221" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23222" xml:space="preserve">è marinis purpuræ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23223" xml:space="preserve"><lb/>pleraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23224" xml:space="preserve">alia id genus animalia, ſuum cibum propter odo-<lb/>rem acriter ſentiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23225" xml:space="preserve">quo uerò ſentiant, non périnde ma-<lb/>nifestum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23226" xml:space="preserve">Quocirca dubitauerit quiſpiam quo per-<lb/>cipiant odorem, ſi reſpirãtia quidem unico, ſimpliciq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23227" xml:space="preserve">mo-<lb/>do odorentur (id enim in omnibus quæ ſpirant, continge-<lb/>re uidetur) ex illis autem nullũ reſpiret, tametſi odorari <lb/>ſoleant: </s>
  <s xml:id="echoid-s23228" xml:space="preserve">niſi quidam alius præter illos quinq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23229" xml:space="preserve">ſenſus habea-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23230" xml:space="preserve">At hoc fieri nequit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23231" xml:space="preserve">nam ipſius olfactilis, olfactuseſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23232" xml:space="preserve">Illa uerò hoc ſentiunt, ſed forſitan non eodem modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s23233" xml:space="preserve">ſed <lb/>reſpirantibus quidem, ſpiritus id quod instar operculi cu-<lb/>iuſdam ſuperpoſitum eſt, aufert: </s>
  <s xml:id="echoid-s23234" xml:space="preserve">unde fit, ut quando non <lb/>reſpirant, nullum odorem ſentiant: </s>
  <s xml:id="echoid-s23235" xml:space="preserve">non reſpirantibus au-<lb/>tem, hoc natura denegauit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23236" xml:space="preserve">Et quidem hac in re périnde <lb/>atque in oculis euenit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23237" xml:space="preserve">nam ex animantibus, quædam palpe-<lb/>bras habent, quibus non apertis cernere nequeunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23238" xml:space="preserve">quædam <lb/>nempe quibus duri ſunt oculi, eiſdem carẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23239" xml:space="preserve">Quocirca nul-<lb/>lo indigent quod eas aperiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23240" xml:space="preserve">ſed protinus ex quo ſpatio <lb/>fieri poteſt ut uideant, uident. </s>
  <s xml:id="echoid-s23241" xml:space="preserve">Conſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23242" xml:space="preserve">è cæteris <lb/>animantibus quodlibet, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23243" xml:space="preserve">odorem rerum per ſe grauiter <lb/>olentium auerſatur, niſi quid fortè occurrat, quod illi per-<lb/>niciem afferre poßit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23244" xml:space="preserve">ab his autem périnde ut homines exa-<lb/>minatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23245" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23246" xml:space="preserve">quemadmodum homines alitu prunarum gra-<lb/>uedinem capitis contrahunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23247" xml:space="preserve">plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23248" xml:space="preserve">ſuffocãtur, ita <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23249" xml:space="preserve">illa, ui ſulphuris, bituminoſarumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23250" xml:space="preserve">rerũ fugitant, quòd <lb/>malè afficiantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23251" xml:space="preserve">interdum extingui ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s23252" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23253" xml:space="preserve">ipſam
<pb o="22" file="661" n="661" rhead="LIBER."/>
per ſe graueolentiam perſequitur, quamuis ſtirpes pluri-<lb/>mæ grauiter oleant, niſi quid illi ad irritandam gulam, ci-<lb/>buḿ ue ſumendum conferat. </s>
  <s xml:id="echoid-s23254" xml:space="preserve">Videtur autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23255" xml:space="preserve">ipſe ſenſus <lb/>olfactus, cùm ſenſus numero concludantur impari, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23256" xml:space="preserve">nu-<lb/>mer us impar medium obtineat, eſſe me dius inter eos, qui <lb/>tangendo ſuo munere funguntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23257" xml:space="preserve">quales ſunttactus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23258" xml:space="preserve">gu-<lb/>ſtus: </s>
  <s xml:id="echoid-s23259" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23260" xml:space="preserve">eos qui intercedente aliquo ſentiũt, cuiuſmodi ſunt <lb/>uiſus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23261" xml:space="preserve">auditus. </s>
  <s xml:id="echoid-s23262" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23263" xml:space="preserve">ipſum olfactile, affectio <lb/>quædam nutritiuorum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23264" xml:space="preserve">hæc autem in eodẽ genere ſunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23265" xml:space="preserve">Quin &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23266" xml:space="preserve">audibilis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23267" xml:space="preserve">uiſilis. </s>
  <s xml:id="echoid-s23268" xml:space="preserve">Vnde fit ut animantia, tum <lb/>in aëre, tum in aqua odorentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23269" xml:space="preserve">Quare ipſum olfactile, his <lb/>utriſque commune quippiam existit, quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23270" xml:space="preserve">tangibili, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23271" xml:space="preserve"><lb/>audibili, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23272" xml:space="preserve">per ſpicuo ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23273" xml:space="preserve">Quo etiam fit, ut non ab <lb/>re per ſimilitudinem quandam dicta ſit eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s23274" xml:space="preserve">quaſi tinctura <lb/>quædam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23275" xml:space="preserve">collutio ſiccitatis in humido, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23276" xml:space="preserve">fluido. </s>
  <s xml:id="echoid-s23277" xml:space="preserve">Quo-<lb/>modo igitur olfactilis ſpecies dicere conueniat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23278" xml:space="preserve">quomo-<lb/>do non conueniat, hactenus dictum ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23279" xml:space="preserve">Quod autem qui-<lb/>dam Pythagoræi dicunt, aſſerentes nonnulla odoribus ali, <lb/>haud quaquam rationi conſonum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23280" xml:space="preserve">Nam primò quidem <lb/>uidemus, oportere cibum eſſe compoſitum: </s>
  <s xml:id="echoid-s23281" xml:space="preserve">etenim ea quæ <lb/>aluntur, ſimplicia non ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23282" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23283" xml:space="preserve">è cibo ſuperua-<lb/>canea quædam gignuntur, aut intra illa, aut extra quomo-<lb/>do plantis accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23284" xml:space="preserve">Déinde, nec aqua ipſa per ſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23285" xml:space="preserve">incom-<lb/>mista, alere ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23286" xml:space="preserve">cùm oporteat id quod ex aliquo cõstitua-<lb/>tur corpulentum eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s23287" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23288" xml:space="preserve">adhuc multò minus conſenta-<lb/>neum eſt, aërem corporari. </s>
  <s xml:id="echoid-s23289" xml:space="preserve">Præterea omnibus animalibus <lb/>locus ineſt, qui cibum recipiat, à quo ipſam corpus alimo-<lb/>niam attrahit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23290" xml:space="preserve">at olſactilis ſenſoriũ, in capite ſitum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23291" xml:space="preserve">Itẽ <lb/>illud unà cũ ſpiritoſa exhalatione in greditur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23292" xml:space="preserve">quare ad ſpi-<lb/>randi officinam cõmeabit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23293" xml:space="preserve">Quod igitur olſactile, quatenus
<pb o="24" file="662" n="662" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
olſactile nibil ad nutricationẽ conferat, certũ cſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23294" xml:space="preserve">ſed quod <lb/>ad ſanitatem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23295" xml:space="preserve">per ſenſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23296" xml:space="preserve">per ea quæ diximus pate-<lb/>ſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23297" xml:space="preserve">Quare quod eſt ſapor in nutritiuo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23298" xml:space="preserve">ad ea quæ nu-<lb/>triuntur, id eſt olſactile ad ſanitatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s23299" xml:space="preserve">Per ſingula igitur <lb/>ſenſoria definitum ſit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23300" xml:space="preserve">pertractatum hoc modo.</s>
  <s xml:id="echoid-s23301" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s23302" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſt, quomodo qualitates ſenſibiles ſunt diuiſibiles, declarat.</s>
  <s xml:id="echoid-s23303" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div410" type="section" level="1" n="243">
<head xml:id="echoid-head286" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s23304" xml:space="preserve">_DV_bitauerit autẽ quiſpiam, quæretq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23305" xml:space="preserve">ſi corpus omne <lb/>in infinita diuidatur, ſenſiles´ ne etiam affectiones, <lb/>ceu color, ſapor, odor, ſonus, grauitas, leuitas, frigiditas, ca-<lb/>liditas, durities, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23306" xml:space="preserve">mollities, in infinita diuidẽtur, an id fieri <lb/>nequeat? </s>
  <s xml:id="echoid-s23307" xml:space="preserve">Quoniam ſingula quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23308" xml:space="preserve">ſenſilis affectio, ſen-<lb/>ſum facere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23309" xml:space="preserve">cũ ex eo quod pellere ſenſum irritareq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23310" xml:space="preserve">poßit, hoc nominis ſortita ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23311" xml:space="preserve">Quare neceſſariũ eſſet, ipsũ <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23312" xml:space="preserve">ſenſum in infinita diuidi, necnon ſenſibile omne ma-<lb/>gnitudine præditũ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s23313" xml:space="preserve">quandoquidem fieri non poteſt, ut <lb/>quis quod albũ quidem ſit, ſed nõ quantum, cernere queat. </s>
  <s xml:id="echoid-s23314" xml:space="preserve"><lb/>Nam ſi ita non ſit, continget corpus aliquod eſſe, quod ne-<lb/>que colorem habeat, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23315" xml:space="preserve">grauitatem, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23316" xml:space="preserve">aliam ullam id <lb/>genus affectionem: </s>
  <s xml:id="echoid-s23317" xml:space="preserve">quare neque ſenſile prorſus erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23318" xml:space="preserve">etenim <lb/>illæ, ſenſilia ipſa ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23319" xml:space="preserve">Senſile ergo non è ſenſilibus compo-<lb/>ſitum erit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23320" xml:space="preserve">At neceſſarium eſt, ipſum è ſenſilibus compoſi-<lb/>tum eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s23321" xml:space="preserve">nõ enim è mathematicis componitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23322" xml:space="preserve">Præterea <lb/>qua parte agnoſcemus ea, atque dijudicabimus an mente, <lb/>ſiue intellectu? </s>
  <s xml:id="echoid-s23323" xml:space="preserve">At intellectilia non ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23324" xml:space="preserve">non enim intelle-<lb/>ctus externa ea, quæ ſub ſenſum minimè cadunt, intelligit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23325" xml:space="preserve"><lb/>At ſi hæc ita ſeſe habeant, astipulari uidentur hiſce, qui <lb/>magnitudines ſaciunt indiuiſibiles: </s>
  <s xml:id="echoid-s23326" xml:space="preserve">ad hunc enim modum <lb/>ratio ipſa diſſoluatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23327" xml:space="preserve">Verùm hæc impoßibilia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23328" xml:space="preserve">di-<lb/>ctum eſt autem de ipſis in diſſertatione de motu. </s>
  <s xml:id="echoid-s23329" xml:space="preserve">Eorum
<pb o="25" file="663" n="663" rhead="LIBER."/>
autem ſolutio pariter emerget, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23330" xml:space="preserve">cur ſpecies &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23331" xml:space="preserve">coloris, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23332" xml:space="preserve">ſaporis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23333" xml:space="preserve">ſonorum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23334" xml:space="preserve">cæterorum ſenſilium, finitæ <lb/>ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s23335" xml:space="preserve">Nam quæ extrema obtinent, eorũ extranea finita ſint <lb/>neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23336" xml:space="preserve">ipſa porrò contraria, extrema ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23337" xml:space="preserve">omne au-<lb/>tem ſenſile, contrarietatem poßidet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23338" xml:space="preserve">uerbi cauſa, color, al-<lb/>bum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23339" xml:space="preserve">nigrum: </s>
  <s xml:id="echoid-s23340" xml:space="preserve">ſapor, dulce &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23341" xml:space="preserve">amarũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23342" xml:space="preserve">reliqua omnia <lb/>ad hunc modum. </s>
  <s xml:id="echoid-s23343" xml:space="preserve">Ipſumigitur continuum, in infinita qui-<lb/>dem inæqualia infinita uerò æqualia ſecatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23344" xml:space="preserve">quod autem <lb/>non per ſe continuum eſt, infinitas ſpecies. </s>
  <s xml:id="echoid-s23345" xml:space="preserve">Cùmigitur affe-<lb/>ctiones ipſæ, ſpecies appellandæ ſint, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23346" xml:space="preserve">in hiſce conti-<lb/>nuitas ſemper inſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23347" xml:space="preserve">ſumendum eſt eſſe potentia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23348" xml:space="preserve">actu, <lb/>differre. </s>
  <s xml:id="echoid-s23349" xml:space="preserve">Obidq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23350" xml:space="preserve">decies milleſimam milij partem uiſam <lb/>latere, quamuis aſpectus ſeſe applicet ad milium: </s>
  <s xml:id="echoid-s23351" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23352" xml:space="preserve">ſo-<lb/>num in die ſi itidem latere, quamuis auditus totum conti-<lb/>nentem modulum exaudiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s23353" xml:space="preserve">Nam interuallũ illud, quod <lb/>ſeſe ab intermedio ad extremos porrigit, latere ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23354" xml:space="preserve">Con <lb/>ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23355" xml:space="preserve">in cæteris ſenſilibus, illa quæ admodum exi-<lb/>gua ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23356" xml:space="preserve">ubi enim ſeparata ſuerint, potentia uiſibilia <lb/>ſunt, actu minimè: </s>
  <s xml:id="echoid-s23357" xml:space="preserve">etenim linea pedalis actu iam diuiſa, <lb/>bipedali potentia ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23358" xml:space="preserve">Tantillæ autem exuperantiæ, ſepa-<lb/>ratæ, ratione optima in continentia ipſa diſſoluentur, non <lb/>aliter quàm ſi quis modicum ſuccum in mare effundat. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23359" xml:space="preserve">Verumenimuero cùm exuperantia ſenſus nec per ſe ſenſi-<lb/>lis ſit, nec ſeparata (ea enim in ſenſu exactiore potentia in-<lb/>eſt) neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23360" xml:space="preserve">tantillum ſenſile ſeparatũ ſentiri actu poterit, at-<lb/>tamen ſenſile erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23361" xml:space="preserve">iam enim potẽtia ſenſile eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23362" xml:space="preserve">actu erit, <lb/>ubi toti acceſſerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23363" xml:space="preserve">Nõnullas igitur magnitudines, affectio-<lb/>nesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23364" xml:space="preserve">latere, et quã ob cauſam: </s>
  <s xml:id="echoid-s23365" xml:space="preserve">item quomodo ſenſiles ſint, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23366" xml:space="preserve">quomodo nõ ſint, dictum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23367" xml:space="preserve">Vbi uerò adeò tot iam in-<lb/>ſunt, ut actu ſenſiles ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23368" xml:space="preserve">non ſolùm in ipſo toto, ſed etiã
<pb o="26" file="664" n="664" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
ſeorſim, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23369" xml:space="preserve">colores, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23370" xml:space="preserve">ſapores, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23371" xml:space="preserve">ſonos numero finitos <lb/>eſſe neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23372" xml:space="preserve">Dubitauerit porrò quiſpiam, utrũ aut ſen-<lb/>ſilia ipſa, aut motiones ab eis profectæ, utrouis modo ſen-<lb/>ſio fiàt, ubi operantur, prius ad medium deueniant, quòd <lb/>tam odor, quàm ſonus agere uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23373" xml:space="preserve">qui enim in ppinquo <lb/>eſt, is prius odorem ſentire ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23374" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23375" xml:space="preserve">ſonus, diutile poſt ictũ <lb/>ad aureis peruenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23376" xml:space="preserve">Num ego ſic de eo quod uidetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23377" xml:space="preserve">lu-<lb/>mine ſentiendum, quemadmodum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23378" xml:space="preserve">Empedocles aſſerit, <lb/>dicens lumen quod à ſole profluit, prius ad medium, quàm <lb/>ad ipſum oculum, aut ad terram deuenire? </s>
  <s xml:id="echoid-s23379" xml:space="preserve">Id quod ratione <lb/>optima contingere uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23380" xml:space="preserve">Nam id quod cietur, alicunde <lb/>aliquo cieri ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23381" xml:space="preserve">Quare neceſſe eſt, tempus aliquod exul-<lb/>tet, in quo ab altero ad alterum cieatur, at tẽpus omne, di-<lb/>uiſibile. </s>
  <s xml:id="echoid-s23382" xml:space="preserve">Quare erat quando nondum uidebatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23383" xml:space="preserve">ſed adhuc <lb/>ferebatur in medio radius. </s>
  <s xml:id="echoid-s23384" xml:space="preserve">Et quamuis omnia audiant ſi-<lb/>mul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23385" xml:space="preserve">audierint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23386" xml:space="preserve">omnino ſentiant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23387" xml:space="preserve">ſenſerint, atque <lb/>ſenſionum nulla ſit generatio, ſed abſque generatione exi-<lb/>ſtant: </s>
  <s xml:id="echoid-s23388" xml:space="preserve">tamen nibilominus illa perinde habebunt atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23389" xml:space="preserve">ſonus, <lb/>quiictu iam facto nondum apud auditum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23390" xml:space="preserve">Hoc autem <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23391" xml:space="preserve">ipſa literarum afformatio declarat, quaſi latio in me-<lb/>dio fiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23392" xml:space="preserve">non enim audiuiſſe uidemur id, quod dictum ſit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23393" xml:space="preserve">quia aër motum ſubiens, afformetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23394" xml:space="preserve">Nunquid igitur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23395" xml:space="preserve"><lb/>color, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23396" xml:space="preserve">lumen, hoc idem factitant? </s>
  <s xml:id="echoid-s23397" xml:space="preserve">non enim ex ijs, quæ <lb/>æquabili interuallo distant, alterum cernit, alterum cerni-<lb/>tur, eo quòd modo quodam ſeſe habeãt, cùm minimè opor-<lb/>teat utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23398" xml:space="preserve">certo loco eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s23399" xml:space="preserve">quoniam in ijs quæ intercape-<lb/>dine æquabili diſiunguntur, nihil refert, ſine propè, ſiue <lb/>procul à ſeſe ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s23400" xml:space="preserve">An ſono &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23401" xml:space="preserve">odori hoc ipſum euenire cõ-<lb/>ſentaneum eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s23402" xml:space="preserve">nam périnde ut aër, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23403" xml:space="preserve">aqua, continua qui-<lb/>dem ſunt, ſed tamen motio utriuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23404" xml:space="preserve">partita eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23405" xml:space="preserve">Quocirca
<pb o="27" file="665" n="665" rhead="LIBER."/>
tum idem, tum non idem, primus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23406" xml:space="preserve">nouißimus audiunt, <lb/>olfaciuntq;</s>
  <s xml:id="echoid-s23407" xml:space="preserve">. Videtur autem quibuſdam, hoc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23408" xml:space="preserve">diffi-<lb/>cultatem habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s23409" xml:space="preserve">Quidam enim aiunt eſſe impoßibile, ut <lb/>alius idem quod alius audiat, aut uideat, olfaciat´ ue: </s>
  <s xml:id="echoid-s23410" xml:space="preserve">quan-<lb/>doquidem fieri non poteſt, ut unum multi: </s>
  <s xml:id="echoid-s23411" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23412" xml:space="preserve">ſeorſum exi-<lb/>ſtentes audiant, aut olfaciant: </s>
  <s xml:id="echoid-s23413" xml:space="preserve">idem enim ſeiunctum à ſeſe, <lb/>ſeparatumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23414" xml:space="preserve">eſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23415" xml:space="preserve">An quod primò quidem mouit, ceu <lb/>tintinabulum, aut thus, aut ignem, unum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23416" xml:space="preserve">idem numero <lb/>omnes ſentiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23417" xml:space="preserve">quod autem iam proprium eſt, numero <lb/>aliud, ſpecie uerò idem? </s>
  <s xml:id="echoid-s23418" xml:space="preserve">Quocirca, plures ſimul uident, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23419" xml:space="preserve">odorantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23420" xml:space="preserve">audiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23421" xml:space="preserve">Cæterùm hæc, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23422" xml:space="preserve">ſunt cor-<lb/>pora, ſed affe ctio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23423" xml:space="preserve">motio quædam (alioqui nequaquam <lb/>iſtud eueniret) neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23424" xml:space="preserve">ſine corpore. </s>
  <s xml:id="echoid-s23425" xml:space="preserve">De lumine uerò, alia <lb/>ratio eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23426" xml:space="preserve">nam lumen, eſſentia quædam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23427" xml:space="preserve">non motio, exi-<lb/>ſtit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23428" xml:space="preserve">In ſumma, non périnde in alteratione res habet, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23429" xml:space="preserve">latione. </s>
  <s xml:id="echoid-s23430" xml:space="preserve">Nam lationes, iure optimo prius in medium per-<lb/>ueniunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23431" xml:space="preserve">uidetur autem ſonus eſſe motio cuiuſpiam, quod <lb/>lationem ſubeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s23432" xml:space="preserve">Quæ uerò alterantur, neutiquam ſimi-<lb/>liter faciunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23433" xml:space="preserve">contingit eum quippiam uniuerſim alterari, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23434" xml:space="preserve">non dimidium prius, ceu aquam omnem ſimul concre-<lb/>ſcere. </s>
  <s xml:id="echoid-s23435" xml:space="preserve">Sed enim nonnunquam, dum calefit, aut concreſcit, <lb/>pars alteri proxima, ab ea cui bæret, afficitur : </s>
  <s xml:id="echoid-s23436" xml:space="preserve">prima uerò <lb/>ab ipſo alterante immutari aſſolet, nec neceſſe eſt, eam ſi-<lb/>mul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23437" xml:space="preserve">uniuerſim alterari. </s>
  <s xml:id="echoid-s23438" xml:space="preserve">Porrò ſi in humore degeremus, <lb/>ſapor ut odor eſſet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23439" xml:space="preserve">adhuc lõgiore interuallo, antè quàm <lb/>eũ tangeremus, ſentiretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23440" xml:space="preserve">Ratione quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23441" xml:space="preserve">optima euenit, ut <lb/>ſenſoria, quæ nõ niſi aliquo intercedente medio functiones <lb/>ſuas exercent, non ſimul patiantur, præterquàm in lumine, <lb/>propter id quod dictũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23442" xml:space="preserve">propter quod idem etiam de ui-<lb/>ſione ſentiendum eſt, nam lumen ipſum, uiſionem efficit.</s>
  <s xml:id="echoid-s23443" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="28" file="666" n="666" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
<p>
  <s xml:id="echoid-s23444" xml:space="preserve">Hîc oftẽdit Ā<unsure/>riſto. </s>
  <s xml:id="echoid-s23445" xml:space="preserve">omne quod ſentitur diuiſibile eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s23446" xml:space="preserve">quodq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23447" xml:space="preserve">eſt indiuiſibile non eſſe ſenſibile.</s>
  <s xml:id="echoid-s23448" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div411" type="section" level="1" n="244">
<head xml:id="echoid-head287" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s23449" xml:space="preserve">_ES_t autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23450" xml:space="preserve">alia quædam talis circaſenſus, dubitatio, <lb/>utrum cõtingat duos ſimul ſentire in eodem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23451" xml:space="preserve">indi-<lb/>uiduo tempore, necne. </s>
  <s xml:id="echoid-s23452" xml:space="preserve">Planè ſi ſemper ualidior motus debi-<lb/>liorem elidat (Ex quo fit, ut quæ ob oculos diuerſantur, <lb/>non percipiant qui fortè uehementer quippiam meditãtur, <lb/>aut trepidant, aut ingentem ſonitum exaudiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23453" xml:space="preserve">Hocitaq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23454" xml:space="preserve">constitutum ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23455" xml:space="preserve">illud nempe ſingula melius ſentiri ſim-<lb/>plicia, quàm commista, ut colorem, mel &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23456" xml:space="preserve">uinũ meracum, <lb/>quàm temperatum: </s>
  <s xml:id="echoid-s23457" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23458" xml:space="preserve">neten ſolam, quàm in conſonantia <lb/>diapaſon, quod ſeſe uicißim offundãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23459" xml:space="preserve">id quod factitare ſo-<lb/>lent ea, ex quibus unum quoddam diſſultat) ſi ſemper, in-<lb/>quam, ualentior motus infirmiorem depellat, neceſſe eſt ſi <lb/>ſimul ſint, etiam illum minus ſenſilem eſſe, quàm ſi ſolus eſ-<lb/>ſet, cùm ab eo minor intermistus quippiã detrahat, ſi ſim-<lb/>plicia omnia probius ſentiantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23460" xml:space="preserve">Si ergo motus æquales <lb/>ſint, ac diuerſi, neutrius erit ſenſio: </s>
  <s xml:id="echoid-s23461" xml:space="preserve">nam alter alterũ offu-<lb/>ſcat, nec ſimpliciter ſentiri poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23462" xml:space="preserve">Quare aut nulla erit <lb/>ſenſio, aut ex utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23463" xml:space="preserve">alia emerget: </s>
  <s xml:id="echoid-s23464" xml:space="preserve">quod etiam effici uidetur <lb/>ex hiſce quæ confunduntur, in quodcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23465" xml:space="preserve">mista fuerint. </s>
  <s xml:id="echoid-s23466" xml:space="preserve"><lb/>Cùm igitur ex nonnullis quippiam fiat, ex nonnullis non <lb/>fiat, talia autẽ ſint quæ diuerſis ſubijciuntur ſenſibus (nam <lb/>ea miſceri ſolent, quorum extrema ſunt contraria: </s>
  <s xml:id="echoid-s23467" xml:space="preserve">at ex al-<lb/>bo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23468" xml:space="preserve">acuto, unum fieri nequaquam contingit, niſi per ac-<lb/>cidens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23469" xml:space="preserve">non uti ex acuto, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23470" xml:space="preserve">graui, concentus exultat) <lb/>nullatenus profectò contingit ea ſimul ſentiri. </s>
  <s xml:id="echoid-s23471" xml:space="preserve">Nam ſi mo-<lb/>tus ipſorum ſint æquales, mutuò ſeſe obliter abunt, cùm ex <lb/>eis unus nõ fiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23472" xml:space="preserve">ſi uerò inæquales, præſtantior ſenſum effi-<lb/>ciet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23473" xml:space="preserve">Præterea, anima potius ſimulduo quorũ unus eſt ſen-
<pb o="29" file="667" n="667" rhead="LIBER."/>
ſus, ceu acutum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23474" xml:space="preserve">graue, uno ſenſu ſentiret: </s>
  <s xml:id="echoid-s23475" xml:space="preserve">quia motio <lb/>unius ſenſus, eadẽ inquam eiuſdem potius ſimul fiat, quàm <lb/>duorum, ceu uiſus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23476" xml:space="preserve">auditus. </s>
  <s xml:id="echoid-s23477" xml:space="preserve">At fierinon poteſt, ut ea uno <lb/>ſenſu duo ſimul ſentiant, niſi mista fuerint: </s>
  <s xml:id="echoid-s23478" xml:space="preserve">nã miſtura ipſa <lb/>eſſe unũ aſſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23479" xml:space="preserve">unius autẽ, unus eſt ſenſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s23480" xml:space="preserve">unus uerò ſen-<lb/>ſus, ſimul ipſe fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23481" xml:space="preserve">Quare anima neceſſariò ſimul ſentit cõ-<lb/>miſta, quòd ea uno ſenſu actu ſentiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23482" xml:space="preserve">nam unius numero <lb/>quidem eſt, qui actu unus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23483" xml:space="preserve">ſpecie uerò, qui potentia. </s>
  <s xml:id="echoid-s23484" xml:space="preserve">Si <lb/>itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23485" xml:space="preserve">ſenſus actu unus ſit, illa unum dicet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23486" xml:space="preserve">neceſſe eſt igitur <lb/>ea eſſe mista. </s>
  <s xml:id="echoid-s23487" xml:space="preserve">Vbi ergo mista nõ fuerint, ſenſus qui actu <lb/>fiunt, duo erunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23488" xml:space="preserve">At ſecundum unam potentiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23489" xml:space="preserve">tempus <lb/>impartibile, unum eſſe actum neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23490" xml:space="preserve">unius enim poten-<lb/>tiæ, unus eſt uſus, qui ſemel fiat, ac motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s23491" xml:space="preserve">potentia autem, <lb/>una eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23492" xml:space="preserve">Nequaquam ergo contingit, uno ſenſu duo ſimul <lb/>ſentire animam. </s>
  <s xml:id="echoid-s23493" xml:space="preserve">At uerò ſi quæ ſub eundem ſenſum cadũt, <lb/>anima ſimul ſentire non poßit, ſi duo ſint, certum eſt eam <lb/>minus poſſe ſimul ſentire, quæ ſub duos cadunt, ceu album, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23494" xml:space="preserve">dulce. </s>
  <s xml:id="echoid-s23495" xml:space="preserve">Etenim anima, id quod numero unum eſt, non ali-<lb/>ter quàm ſimul dicere uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23496" xml:space="preserve">quod autem ſpecie unũ eſt, <lb/>iudicãte ſenſu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23497" xml:space="preserve">modo quodam. </s>
  <s xml:id="echoid-s23498" xml:space="preserve">Hoc autẽ dico, quia for-<lb/>taſſe album &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23499" xml:space="preserve">nigrum, quæ ſpecie differũt, idem ſenſus iu-<lb/>dicat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23500" xml:space="preserve">dulce &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23501" xml:space="preserve">amarum idem quidem ipſe, ab illo autem <lb/>alius: </s>
  <s xml:id="echoid-s23502" xml:space="preserve">ſed contrariorum utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23503" xml:space="preserve">diuerſo modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s23504" xml:space="preserve">Conſimili-<lb/>ter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23505" xml:space="preserve">quæ ſibijpſis conſociatilia ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23506" xml:space="preserve">nam quemadmodũ <lb/>gustus dulce, ita uiſus album: </s>
  <s xml:id="echoid-s23507" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23508" xml:space="preserve">contrà, quemadmodum ui-<lb/>ſus nigrum, ita gustus amarum diſcernit, atque dijudicat. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23509" xml:space="preserve">Præterea ſi contrariorum motiones contrariæ ſint, atque <lb/>fierinon poßit ut contraria in eodem, ac indiuiduo ſimul <lb/>inſint, ſed ſub uno ſenſu ſint, ueluti dulce &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23510" xml:space="preserve">amarum, ne-<lb/>quaquam proſectò continget contraria ſimul ſentiri. </s>
  <s xml:id="echoid-s23511" xml:space="preserve">Pari
<pb o="30" file="668" n="668" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23512" xml:space="preserve">modo constat, nec ea quæ contraria non ſunt, ſimul <lb/>ſentiri poſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s23513" xml:space="preserve">quando alia, ad album: </s>
  <s xml:id="echoid-s23514" xml:space="preserve">ad nigrum, alia perti-<lb/>nent: </s>
  <s xml:id="echoid-s23515" xml:space="preserve">id quod etiam in cæteris ſimiliter euenit, ut in ſapori-<lb/>bus: </s>
  <s xml:id="echoid-s23516" xml:space="preserve">quorum ad dulcem alij, alij ad amarum redigi ſolent. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23517" xml:space="preserve">Nec ea quæ commiſta ſunt (quippe quæ ſint rationes oppo <lb/>ſitorum, ceu diapaſon &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23518" xml:space="preserve">diapente) niſi ut unum ſentian-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23519" xml:space="preserve">ſic autem extremorum ratio una fit, aliâs non: </s>
  <s xml:id="echoid-s23520" xml:space="preserve">erunt <lb/>enim ſimul, altera multi ad paucum, aut imparis ad parem: </s>
  <s xml:id="echoid-s23521" xml:space="preserve"><lb/>altera pauci ad multũ, aut paris ad imparem. </s>
  <s xml:id="echoid-s23522" xml:space="preserve">Siergo plus <lb/>adhuc distant inter ſe, ac differunt, quæ per conſociationem <lb/>quidem, ſeu coordinationem dicuntur, ſed in alio genere <lb/>ſunt, quàm quæ idem genus habent: </s>
  <s xml:id="echoid-s23523" xml:space="preserve">uerbi gratia, dulce &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23524" xml:space="preserve"><lb/>album conſociata quidem, ſiue coordinata uoco, genere au-<lb/>tem diuerſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s23525" xml:space="preserve">dulce uerò plus adhuc ab atro ſpecie differt, <lb/>quàm ab albo: </s>
  <s xml:id="echoid-s23526" xml:space="preserve">adhuc profectò minus ea ſimul ſentiri con-<lb/>tinget, quàm quæ genere eadem ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23527" xml:space="preserve">quare ſi non hæc, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23528" xml:space="preserve"><lb/>illa. </s>
  <s xml:id="echoid-s23529" xml:space="preserve">Quod autem quidam ex his, qui circa conſonãtias uer-<lb/>ſantur aſſerunt, nempe ſonos non ſimul quidem peruenire, <lb/>ſed uideri, ac tempus nos latere ubi inſenſibile fuerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23530" xml:space="preserve">probè <lb/>ne dicit{ur}, an non? </s>
  <s xml:id="echoid-s23531" xml:space="preserve">Fortè enim quiſpiam nunc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23532" xml:space="preserve">iuxta <lb/>illud dicat, uideri cuilibet ſe ſimul contueri, aut exaudire <lb/>quæpiam, quòd intermedia tempora obliteſcant. </s>
  <s xml:id="echoid-s23533" xml:space="preserve">An id ue-<lb/>rum nõ eſt, nec fieri poteſt, ut tempus ullum ſit inſenſibile, <lb/>aut lateat, ſed omne ſentiri contingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23534" xml:space="preserve">Nam ſi quãdo quis <lb/>ſeipſum idem, aut alium in continuo tempore ſentit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23535" xml:space="preserve">nõ cõ-<lb/>tingit tũc latere ſe eſſe, eſt autem aliquod in cõtinuo etiam <lb/>tantum quantum prorſus ſenſibile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23536" xml:space="preserve">certum eſt quòd tũc <lb/>eũdẽ latebit ſe eſſe, ſe uidere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23537" xml:space="preserve">deniq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23538" xml:space="preserve">ſe ſentire, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23539" xml:space="preserve">ſi ſen-<lb/>tit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23540" xml:space="preserve">Præterea nec tempus, nec res ulla erit, quam quis ſentit, <lb/>aut in quo ſentit, quam aut in quo nõ ſentiat, quod in illius
<pb o="31" file="669" n="669" rhead="LIBER."/>
aliquo aut istius aliquid uideat, périnde ac ſi dicas illũ to-<lb/>tam terram uidere, quòd hãc eius partem uideat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23541" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23542" xml:space="preserve">in an-<lb/>no ambulare, quod in hac parte eius ambulet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23543" xml:space="preserve">ſi magnitudo <lb/>aliqua tum temporis, tum rei præ exiguitate inſenſibilis <lb/>omnino habeatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23544" xml:space="preserve">Nam ſi tota die uidet, à toto eodem iugi <lb/>tempore ſentit, non eo quòd in huius aliquo ſentiat, aufera-<lb/>tur portio C B in qua non ſentiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s23545" xml:space="preserve">Nonigitur in huius <lb/>aliquo, aut huius aliquid ſentit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23546" xml:space="preserve">At uerò in parte C B <lb/>nihil ſentit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23547" xml:space="preserve">Eo ergo quod in huius puta A B, aliquo ſen <lb/>tit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23548" xml:space="preserve">totum, ac tota ſentire dicitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23549" xml:space="preserve">Eadem quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23550" xml:space="preserve">ratio eſt, in <lb/>A C: </s>
  <s xml:id="echoid-s23551" xml:space="preserve">ſemper enim in aliquo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23552" xml:space="preserve">aliquid ſentit, totum autẽ <lb/>ſentire non contingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23553" xml:space="preserve">Omnia igitur ſenſibilia ſunt, ſed <lb/>non quanta ſint, apparent: </s>
  <s xml:id="echoid-s23554" xml:space="preserve">ſolarem enim magnitudinem, <lb/>quadricubitamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23555" xml:space="preserve">eminus uidet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23556" xml:space="preserve">at non quanta ſit apparet, <lb/>ſed interdum indiuiſibilis, uidet tamen non indiuiſibilem. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23557" xml:space="preserve">Huius rei cauſa in prioribus dicta eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23558" xml:space="preserve">Nullum igitur eſſe <lb/>tempus inſenſibile, per hæc cõſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s23559" xml:space="preserve">De dubitatione uerò <lb/>quam prius dixi, ſcrutandum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23560" xml:space="preserve">utrum contingat ſentire <lb/>plura ſimul, nec´ne: </s>
  <s xml:id="echoid-s23561" xml:space="preserve">dico ſimul, in uno, ac indiuiduo tem-<lb/>pore inter ſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s23562" xml:space="preserve">Primùm igitur utrum ſic contingat, uidelicet <lb/>ſimul quidem, ſed alio animæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23563" xml:space="preserve">non indiuiſibili, ſic tamen <lb/>indiuiſibili ut toto existente continuo? </s>
  <s xml:id="echoid-s23564" xml:space="preserve">An dicendũ in pri-<lb/>mis quæ ſub unũ ſenſum cadunt, ceu uiſum, ea ſimul ſentiri <lb/>poſſe, ſi alio alium calorẽ ſentiat, plureisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23565" xml:space="preserve">parteis habeat <lb/>ſpecie eaſdem? </s>
  <s xml:id="echoid-s23566" xml:space="preserve">etenim quæ ſentit, in eodem genere ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23567" xml:space="preserve">At <lb/>ſi quis dicat nihil prohibere quin ut oculi duo ſunt, ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23568" xml:space="preserve"><lb/>in anima res habeat, dicendum quòd fortè ex illis quidem <lb/>unum quid fit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23569" xml:space="preserve">actus eorũ unus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23570" xml:space="preserve">hîc uerò ſi quod ex <lb/>ambobus conſtet, unum ſit, id quod ſentit illud erit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23571" xml:space="preserve">ſin uerò <lb/>illa ſeorſim maneant, haud ſimiliter habebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23572" xml:space="preserve">Præterea
<pb o="32" file="670" n="670" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
ſenſiones ipſæ plures erunt, périnde ac ſi quis ſcientias dif-<lb/>ferentes dicat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23573" xml:space="preserve">quando nec actus, ſine potentia ſibi reſpon-<lb/>dente: </s>
  <s xml:id="echoid-s23574" xml:space="preserve">nec ſenſio, ſine actu eſſe poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23575" xml:space="preserve">Quòd ſi hæc, anima <lb/>in uno, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23576" xml:space="preserve">indiuiduo ſentiat, palàm eſt quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23577" xml:space="preserve">alia ſentit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23578" xml:space="preserve">quippe cùm potius ea plura ſimul ſentire contingat, quàm <lb/>quæ genere diuerſa ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23579" xml:space="preserve">Itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23580" xml:space="preserve">ſi alia parte dulce, alia <lb/>album ſentiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23581" xml:space="preserve">aut quod ex istis partibus reſilit unum eſt, <lb/>aut non unum. </s>
  <s xml:id="echoid-s23582" xml:space="preserve">At neceſſe eſt eſſe unum: </s>
  <s xml:id="echoid-s23583" xml:space="preserve">quandoquidem <lb/>pars ſenſitiua, unũ quippiam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23584" xml:space="preserve">Cuius igitur illud unius <lb/>erit? </s>
  <s xml:id="echoid-s23585" xml:space="preserve">nam ex dulci &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23586" xml:space="preserve">albo, nullum unum fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23587" xml:space="preserve">Neceſſe ergo <lb/>eſt unum quid animæ eſſe, quo omnia ſentiat, quemadmodũ <lb/>prius dictum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23588" xml:space="preserve">ſed aliud genus, per aliud. </s>
  <s xml:id="echoid-s23589" xml:space="preserve">Non igitur id <lb/>quod dulce &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23590" xml:space="preserve">album ſentiat, quatenus indiuiſibile quippiã <lb/>actu eſt, unũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23591" xml:space="preserve">ubi uerò diuiſibile actu euaſit, aliud? </s>
  <s xml:id="echoid-s23592" xml:space="preserve">An <lb/>quemadmodum in rebus ipſis euenit (idem enim, ac unum <lb/>numero, album eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23593" xml:space="preserve">dulce, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23594" xml:space="preserve">pleraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23595" xml:space="preserve">alia) ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23596" xml:space="preserve">in ani-<lb/>ma euenire cenſendum eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s23597" xml:space="preserve">nam etſi affectiones ſeparabi-<lb/>les à ſeſe non ſunt, ſingulis tamen ratio diuerſa competit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23598" xml:space="preserve"><lb/>Conſimiliter ergo ſtatuendum eſt in ipſa quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23599" xml:space="preserve">anima id, <lb/>quod omnia ſentiat, idem eſſe, ac unum numero: </s>
  <s xml:id="echoid-s23600" xml:space="preserve">rationem <lb/>tamẽ aliam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23601" xml:space="preserve">aliam eſſe horum quidẽ genere, illorũ uerò <lb/>ſpecie. </s>
  <s xml:id="echoid-s23602" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23603" xml:space="preserve">anima ſimul eodem, ac uno ſentiet, ratio-<lb/>ne non eodem. </s>
  <s xml:id="echoid-s23604" xml:space="preserve">Quod autem omne ſenſibile magnitudine <lb/>præditum ſit, nec id ſentire contingat quòd ſit indiuiſibile, <lb/>hinc manifeſtũ euadet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23605" xml:space="preserve">Nam unde uiſibile non uideatur, in-<lb/>finita diſtantia eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23606" xml:space="preserve">unde uideatur, finita: </s>
  <s xml:id="echoid-s23607" xml:space="preserve">conſimiliter de ol-<lb/>factili, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23608" xml:space="preserve">audibili, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23609" xml:space="preserve">ijs omnibus, quæ ſine attactu ſentiun-<lb/>tur, dicendũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23610" xml:space="preserve">Eſt itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23611" xml:space="preserve">aliquid, ultimũ diſtantiæ unde non <lb/>uidetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23612" xml:space="preserve">primum diſtantiæ unde uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23613" xml:space="preserve">hoc ergo indi-<lb/>uiſibile ſit neceſſe eſt, ultra quod quicquid iaceat ſentire nõ
<pb o="33" file="671" n="671" rhead="LIBER."/>
contingit, citrauerò ſentire neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23614" xml:space="preserve">Si ergo aliquod ſen-<lb/>ſibile indiuiſibile ſit, ubi poſitũ fuerit in extremo illo unde <lb/>eſt ultimũ quidem non ſenſibile, primum autem ſenſibile, <lb/>accidet illud ſimul eſſe uiſibile, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23615" xml:space="preserve">inuiſibile: </s>
  <s xml:id="echoid-s23616" xml:space="preserve">quod impoſ-<lb/>ſibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23617" xml:space="preserve">De ſenſorijs igitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23618" xml:space="preserve">ſenſilibus, quo pacto ſeſe <lb/>habeant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23619" xml:space="preserve">communiter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23620" xml:space="preserve">per ſingula ſenſoria dictũ eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23621" xml:space="preserve">Exreliquis, primò de memoria, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23622" xml:space="preserve">reminiſcentia conſide-<lb/>randum uidetur.</s>
  <s xml:id="echoid-s23623" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div412" type="section" level="1" n="245">
<head xml:id="echoid-head288" xml:space="preserve">DE MEMORIA <lb/>ET REMINISCENTIA <lb/>ARISTOTE LIS <lb/>LIBER.</head>
<head xml:id="echoid-head289" style="it" xml:space="preserve">Franciſco Vatablo interprete.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s23624" xml:space="preserve">Hic Ā<unsure/>riſtoteles Memoriam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23625" xml:space="preserve">Reminiſcentiam nõ eſſe eadem <lb/>oſtendit, quemadmodum Memorari, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23626" xml:space="preserve">Reminiſci.</s>
  <s xml:id="echoid-s23627" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div413" type="section" level="1" n="246">
<head xml:id="echoid-head290" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s23628" xml:space="preserve">_OVID_ ſit Memoria &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23629" xml:space="preserve">meminiſſe, qud-<lb/>qúe de cauſa fiat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23630" xml:space="preserve">ad quã partem ani-<lb/>mæ istæc affectio referenda ſit, necnon <lb/>quid Reminiſcentia &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23631" xml:space="preserve">reminiſci, expli-<lb/>candũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23632" xml:space="preserve">Quippe cùm non ijdem memo <lb/>ria præcellant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23633" xml:space="preserve">facilè reminiſcantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23634" xml:space="preserve">ſed magna ex par-<lb/>te qui tardo, hebetiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23635" xml:space="preserve">ſunt ingenio memorioſiores ſint, qui <lb/>celeri, ac docili reminiſcentiores. </s>
  <s xml:id="echoid-s23636" xml:space="preserve">Ac primum quidem quæ <lb/>ſint ea quæ memoriæ ſubijciũtur, cõſideremus addecet, cùm <lb/>ſoleat in hoc error intercidere. </s>
  <s xml:id="echoid-s23637" xml:space="preserve">Nam neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23638" xml:space="preserve">futura ineminiſſe
<pb o="34" file="672" n="672" rhead="ARIST. DE MEMORIA"/>
poßumus, ſed opinari, uel ſperare: </s>
  <s xml:id="echoid-s23639" xml:space="preserve">quo etiã in genere ſcien-<lb/>tia quædam præſagiendi habetur, quam nonnulli diuina-<lb/>tionem appellant. </s>
  <s xml:id="echoid-s23640" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23641" xml:space="preserve">instãtia memoria complecti ſo-<lb/>lemus, ſed ſenſu: </s>
  <s xml:id="echoid-s23642" xml:space="preserve">nam ſenſu neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23643" xml:space="preserve">futura, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23644" xml:space="preserve">præterita co-<lb/>gnoſcimus, ſed duntaxat præſentia. </s>
  <s xml:id="echoid-s23645" xml:space="preserve">Præterita uerò man-<lb/>darimemoriæ queunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23646" xml:space="preserve">Quod autem præſens eſt, cùm adeſt, <lb/>ut hoc album cùm cernitur oculis, nemo ſe meminiſſe dixe-<lb/>rit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23647" xml:space="preserve">ſed nec quod cõtemplatur, cùm quid animo uerſat, ſpe-<lb/>culaturq́: </s>
  <s xml:id="echoid-s23648" xml:space="preserve">ſed alterum, ſentire ſolùm, alterum, diſcere, ac <lb/>medicari. </s>
  <s xml:id="echoid-s23649" xml:space="preserve">At cùm ſciẽtiam, ſenſum'ue ſine actione tenet, <lb/>tum demũ meminiſſe quippiã creditur, ceu angulos trian-<lb/>guli duobus rectis pares eſſe, tum quia id aliquando ſpecu-<lb/>latus eſt, aut condidicit, tum quia ita accepit, aut uidit, aut <lb/>cuiu ſpiam ſenſus oper a deprehẽdit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23650" xml:space="preserve">ſemper enim cùm quis <lb/>aliquid meminit, ſecum dicat oportet, hoc ſe anteà aliquã-<lb/>do audiuiſſe, aut ſenſiſſe, aut deniq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23651" xml:space="preserve">intellexiſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s23652" xml:space="preserve">Eſt igi-<lb/>tur memoria, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23653" xml:space="preserve">ſenſus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23654" xml:space="preserve">existimatio, ſed alicuius ho-<lb/>rum habitus, aut affectio, cùm iam aliquantiſper inſede-<lb/>rit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23655" xml:space="preserve">Præſentium uerò in tẽpore præſenti memoria nõ eſt, <lb/>quemadmodũ diximus, ſed eorundern ſenſus eſt, futurorum <lb/>ſpes, præteritorũ memoria. </s>
  <s xml:id="echoid-s23656" xml:space="preserve">Quãobrem memoria omnis, nõ <lb/>niſi elapſo quodam temporis curriculo exultat. </s>
  <s xml:id="echoid-s23657" xml:space="preserve">Hinc fit <lb/>ut quæ animalia temporis ſenſum habeant, ea ſola memi-<lb/>niſſe poßint: </s>
  <s xml:id="echoid-s23658" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23659" xml:space="preserve">eadem animæ particula, qua illud ſentiãt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23660" xml:space="preserve">Sed cùm de imaginatione retro dictũ ſit in libris de anima, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23661" xml:space="preserve">fieri nõ poſſe ut ſine phãtaſmate quicquam intelligatur <lb/>(intelligẽti enim euenit cùm ꝗd intelligit) quod nobis cùm <lb/>figurã quãpiam delineamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s23662" xml:space="preserve">nã quãuis nullus nobis uſus ſit <lb/>præfinitæ magnitudinis, deſcribimus tamẽ triangulũ cõsti-<lb/>tuta, certaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23663" xml:space="preserve">quãtitate: </s>
  <s xml:id="echoid-s23664" xml:space="preserve">pari quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23665" xml:space="preserve">modo et ille, quãuis quod
<pb o="35" file="673" n="673" rhead="LIBER."/>
quantũ nõ ſit intelligat, quantũ tamẽ {pro}ponit ſibi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23666" xml:space="preserve">quaſi <lb/>ſubijcit oculis, ſed nõ ut quantũ intelligit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23667" xml:space="preserve">quòd ſi ſuapte na <lb/>tura quantũ ſit, in finitũ tamẽ, indeterminatumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s23668" xml:space="preserve">, ſibi quãtũ <lb/>finitũ quidẽ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23669" xml:space="preserve">determinatũ præſentat, intelligit uerò ut <lb/>quantũ ſolùm. </s>
  <s xml:id="echoid-s23670" xml:space="preserve">Cæterùm quam ob cauſam quæ ſub tempore <lb/>nõ ſunt, ſine mole, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23671" xml:space="preserve">tẽpore intelligi nõ poßint, alio quidẽ <lb/>loco dicendũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23672" xml:space="preserve">neceſſe autẽ eſt eadẽ nos amplitudinem, et <lb/>modũ parte cognoſcere, qua &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23673" xml:space="preserve">tẽpus. </s>
  <s xml:id="echoid-s23674" xml:space="preserve">Vnde cõſtat horum <lb/>notitia ad primariũ illũ, principemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23675" xml:space="preserve">ſenſum ꝑtinere, atq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23676" xml:space="preserve">phantaſma communis ſenſus affe ctio ſit, memoria uerò ea, <lb/>quæ de intellectilibus rebus eſt, nõ ſine phãtaſmate habea-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23677" xml:space="preserve">memoria profe ctò ipſaper ſe quidẽ in ſenſu principe <lb/>cõstituenda eſt, per accidẽs autẽ in ipſo intellectu. </s>
  <s xml:id="echoid-s23678" xml:space="preserve">Quo fit, <lb/>ut nõ modò hominibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23679" xml:space="preserve">ijs animalibus quibus opinatio, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23680" xml:space="preserve">prudẽtia tributa eſt, ſed nõnullis itẽ alijs memoria in ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23681" xml:space="preserve"><lb/>Quòd ſi in parte aliqua intellectus ſtatuẽda eſſet memo-<lb/>ria, neutiquã mutis è brutorũ genere cõtingeret, imò fortè <lb/>nulli mortali. </s>
  <s xml:id="echoid-s23682" xml:space="preserve">Quando ne nũc quidẽ omnibus ea cõpetit, <lb/>quòd nõ omnia tẽporis ſenſum habeãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23683" xml:space="preserve">ſemper enim, ut etiã <lb/>antè retulimus, cùm quis meminit, præterea ſentit ſe prius <lb/>id uidiſſe, aut audiuiſſe, aut didiciſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s23684" xml:space="preserve">at prius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23685" xml:space="preserve">posterius, <lb/>in tẽpore ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23686" xml:space="preserve">Liquet igitur, in ea parte animæ poſitã eſſe <lb/>memoriã, in qua collocata imaginatio ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23687" xml:space="preserve">et ea per ſememo <lb/>riæ ſubijcit, quæ poſſunt ſub imaginationẽ cadere: </s>
  <s xml:id="echoid-s23688" xml:space="preserve">per ac-<lb/>cidens, quæ nõ poßũt ſine imaginatiõe intelligi. </s>
  <s xml:id="echoid-s23689" xml:space="preserve">Sed quæ-<lb/>rat aliquis, quî fieri poßit ut affectione ſola præſente, abſen <lb/>tis rei meminerimus? </s>
  <s xml:id="echoid-s23690" xml:space="preserve">Nã, ut cõſtat, ſcire oportet affe ctionẽ <lb/>quãdã, quæ picturæ ſimilis habeatur, per ſenſum in anima, <lb/>aut certè in parte corporis eã habẽte inuri, cuius habitũ me-<lb/>moriã eſſe dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s23691" xml:space="preserve">ſiꝗdẽ motus ille, qui fit, quãdã ueluti fi-
<pb o="36" file="674" n="674" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
gurã ſenſionis imprimit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23692" xml:space="preserve">haud ſecus atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23693" xml:space="preserve">qui annulis ſigil-<lb/>lant. </s>
  <s xml:id="echoid-s23694" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23695" xml:space="preserve">in hiſce, quos præ affectiõe aliqua, aut <lb/>ætate multiplex motus exercet, memoria nõ fit, quaſi motus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23696" xml:space="preserve">ſigillũ in amnẽ pro fugũ incidat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23697" xml:space="preserve">in alijs uerò ne impreſ <lb/>ſio quidẽ afformatur, alliniturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s23698" xml:space="preserve">, ob partis quæ affe ctionẽ <lb/>excipere debeat, algorẽ (inalgeſcit enim ueterũ ædificiorũ <lb/>ritu) duritiemq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s23699" xml:space="preserve">. Próinde tam pueri, quàm ſenes, immemo-<lb/>res ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23700" xml:space="preserve">{pro}pterea quòd alteri, ob accretionẽ in quodã quaſi <lb/>fluxu ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s23701" xml:space="preserve">alteri, ob decretionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s23702" xml:space="preserve">Pari quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23703" xml:space="preserve">modo carere <lb/>memoria uidentur, tum qui præceleres, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23704" xml:space="preserve">impendio uolu-<lb/>cres ſunt, tum qui admodũ tardi, ſtupidiq́: </s>
  <s xml:id="echoid-s23705" xml:space="preserve">nã hi quidẽ, hu-<lb/>midiores ſunt, quàm par ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23706" xml:space="preserve">illi uerò, retorridiores. </s>
  <s xml:id="echoid-s23707" xml:space="preserve">Primi <lb/>ergo, uiſorũ impreßionem ſeruare, ac retinere nõ poſſunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23708" xml:space="preserve">alteri, recipere. </s>
  <s xml:id="echoid-s23709" xml:space="preserve">At ſi de memoria ſtatuendũ ita ſit, utrũ hu-<lb/>iuſce affe ctiõis meminimus, an illius unde hæc profecta eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s23710" xml:space="preserve"><lb/>Nam ſi huius, nibil quod abſens ſit, meminiſſe poſſumus. </s>
  <s xml:id="echoid-s23711" xml:space="preserve">Si <lb/>illius, quî fieri poteſt ut hanc ſentiendo, eius meminerimus, <lb/>quod nõ ſentimus, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23712" xml:space="preserve">abiūctũ remotum q́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23713" xml:space="preserve">à nobis eſt? </s>
  <s xml:id="echoid-s23714" xml:space="preserve"><lb/>Itẽ ſi ex ipſius rei ſenſu quædam quaſi pictura, ac impreſ-<lb/>ſio in nobis relicta ſit, curnam alterius, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23715" xml:space="preserve">non huius ipſius <lb/>meminerimus? </s>
  <s xml:id="echoid-s23716" xml:space="preserve">nam qui meminit, hanc affe ctionem ſpectat <lb/>ſentitq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s23717" xml:space="preserve">. Quonã igitur pacto, meminiße poteſt eiuſce quod <lb/>præſens non ſit? </s>
  <s xml:id="echoid-s23718" xml:space="preserve">hoc enim modo cernere etiam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23719" xml:space="preserve">audire <lb/>abſentia liceret. </s>
  <s xml:id="echoid-s23720" xml:space="preserve">An fieri poteſt, ut hoc ipſum cõtingat eue-<lb/>niatq;</s>
  <s xml:id="echoid-s23721" xml:space="preserve">;? </s>
  <s xml:id="echoid-s23722" xml:space="preserve">Vt enim animal depictum in tabula &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23723" xml:space="preserve">animal eſt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23724" xml:space="preserve">imago, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23725" xml:space="preserve">cùm unum, idemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23726" xml:space="preserve">ſit, utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23727" xml:space="preserve">eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23728" xml:space="preserve">ſed tamen <lb/>eorum ratio diuer ſa existit, conſiderariq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23729" xml:space="preserve">poteſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23730" xml:space="preserve">ut ani-<lb/>mal eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23731" xml:space="preserve">ut imago: </s>
  <s xml:id="echoid-s23732" xml:space="preserve">ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23733" xml:space="preserve">de phantaſmate quod in nobis <lb/>eſt cenſere oportet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23734" xml:space="preserve">ipſum quippiam in ſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23735" xml:space="preserve">alterius <lb/>ſimulacrum eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s23736" xml:space="preserve">nam quatenus in ſe, ſeor ſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23737" xml:space="preserve">ſpectatur,
<pb o="37" file="675" n="675" rhead="LIBER."/>
ſpecturũ, aut uiſum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23738" xml:space="preserve">quatenus uerò aliud refert, imago, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23739" xml:space="preserve">monumentũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s23740" xml:space="preserve">Quare etiã cùm idẽ animũ uellicat, ac la-<lb/>ceßit, ſi quis ipſum in ſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23741" xml:space="preserve">ut ſui quippiã generis eſt ani-<lb/>mo percipiat, quædã ueluti cõceptio, aut uiſum ſuccurriſſe <lb/>uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23742" xml:space="preserve">ſin uerò quatenus alterius eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23743" xml:space="preserve">uti in pictura ac-<lb/>cidit tanquã ſimulacrũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23744" xml:space="preserve">imitationẽ contẽpletur, eãdemq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23745" xml:space="preserve">tametſi anteà nunquàm Coriſcum uiderit, tanquàm Coriſci <lb/>imaginẽ cõſyderet, tum ſanè cõſyderationis huiuſce condi-<lb/>tio, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23746" xml:space="preserve">natura longè alia eſt, quàm cùm tanquàm animal <lb/>depictũ in animo ſpectat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23747" xml:space="preserve">hîc enim, mera cõceptio euadit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23748" xml:space="preserve"><lb/>illic, quòd ſimulacrũ alterius ſit, monimẽtum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23749" xml:space="preserve">ob id cùm <lb/>ſenſio quæ præceßit, tales motus in animo noſtro excitat, <lb/>plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23750" xml:space="preserve">neſcimus ſenùne, an alia ratione idipſum pro-<lb/>ueniat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23751" xml:space="preserve">nõnunquàm hæſitamus ſi ſit memoria nec´ne. </s>
  <s xml:id="echoid-s23752" xml:space="preserve">In-<lb/>terdũ aũt euenit, ut cogitãdo, ſcrutãdoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23753" xml:space="preserve">recordemur prius <lb/>à nobis quip piam auditum, aut uiſum fuiſſe Quod euenit, <lb/>quoties qui phãtaſma aliquod ita cõſiderabat, ut nibil præ-<lb/>terea niſi ipſum illud in ſe cõtẽplaretur, mutata ſentẽtia ut <lb/>ſimulacrũ alterius eſt, ſpeculatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23754" xml:space="preserve">Eſt quãdo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23755" xml:space="preserve">cõtrà acci-<lb/>dat, quẽadmodũ Antipherõti Oreitæ, cæterisq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s23756" xml:space="preserve">, qui exceſſu <lb/>mẽtis tentabãtur, cõtingit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23757" xml:space="preserve">nã quæ imaginabãtur, tanquàm <lb/>facta, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23758" xml:space="preserve">gesta narrabãt, et ita ut qui meminißet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23759" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23760" xml:space="preserve">hoc <lb/>fit, ubi ꝗs id, qd’ nõ eſt imago, ſpeculatur ut imaginẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s23761" xml:space="preserve">Porrò <lb/>meditatiões, recolẽdo memoriã conſeruãt, incolumẽq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23762" xml:space="preserve">red-<lb/>dũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23763" xml:space="preserve">Recolere autẽ, nibil aliud eſt, quàm crebrò phãtaſmata <lb/>ut imagines, nõ ut in ſe ſpectra ſunt reſpicere. </s>
  <s xml:id="echoid-s23764" xml:space="preserve">Dictũ eſt igi <lb/>tur quid ſit memoria, quid meminiſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s23765" xml:space="preserve">habitus ſcilicet phã-<lb/>taſmatis ut imaginis eiuſce rei, quæ imaginationi ſubditur, <lb/>necnõ cui earũ, quæ ſunt in nobis animæ partiũ, tribui d?</s>
  <s xml:id="echoid-s23766" xml:space="preserve">-<lb/>beat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23767" xml:space="preserve">nẽpe illi, que ſibi primariã ſentiendi poteſtatem uen-
<pb o="38" file="676" n="676" rhead="ARIST. DE MEMORIA"/>
dicat, quæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23768" xml:space="preserve">nobis ſenſum, notitiamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23769" xml:space="preserve">temporis inuehit.</s>
  <s xml:id="echoid-s23770" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s23771" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. </s>
  <s xml:id="echoid-s23772" xml:space="preserve">de reminiſcentia determinat, quidq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23773" xml:space="preserve">à memoria <lb/>differat, oſtendit.</s>
  <s xml:id="echoid-s23774" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div414" type="section" level="1" n="247">
<head xml:id="echoid-head291" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s23775" xml:space="preserve">_R_Eliquũ eſt, ut de reminiſcentia, ſiue recordatione di-<lb/>camus. </s>
  <s xml:id="echoid-s23776" xml:space="preserve">Primùm igitur, quæ in aggreſſorijs ſermoni-<lb/>bus uera ſunt, ea pro ueris habeamus oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23777" xml:space="preserve">reminiſcẽtiã <lb/>ſcilicet non eſſe reſumptionẽ memoriæ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23778" xml:space="preserve">itẽ aſſumptio-<lb/>nem. </s>
  <s xml:id="echoid-s23779" xml:space="preserve">Nã cùm quis primùm diſcit, aut notitia rei imbuitur, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23780" xml:space="preserve">reſumit memoriã ullã (nulla enim antegreſſa eſt) neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23781" xml:space="preserve">deintegro aſſumit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23782" xml:space="preserve">quia tum demum memoria dicitur eſſe, <lb/>cùm iam factus, corroboratusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23783" xml:space="preserve">fuerit habitus, aut certè af-<lb/>fectus. </s>
  <s xml:id="echoid-s23784" xml:space="preserve">Vnde fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23785" xml:space="preserve">utu memoria nõ ſimul cũ affe ctu fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s23786" xml:space="preserve">Item <lb/>cùm primùm affe ctio facta eſt, in ultimo illo momento, af-<lb/>fectio quidẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23787" xml:space="preserve">ſcientia, ſi tamẽ affe ctionẽ, aut habitũ ſciẽ-<lb/>tiam appellare liceat, in re affecta iam ineſt, memoria uerò <lb/>haudquaquàm. </s>
  <s xml:id="echoid-s23788" xml:space="preserve">Nihil tamen uetat, quominus quædam ex ijs <lb/>quæ ſcimus, per accidẽs meminiſſe dicamur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23789" xml:space="preserve">Quãquàm me-<lb/>miniſſe per ſe nõ poſſumus, ante quàm ſpatiũ aliquod tem-<lb/>poris interlapſum ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23790" xml:space="preserve">ſiquidẽ nunc eius rei memini, quam <lb/>prius audiui, aut uidi, aut aliquo ſenſu cognoui: </s>
  <s xml:id="echoid-s23791" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23792" xml:space="preserve">nõ quam <lb/>nunc ſenſi, eius nũc memini. </s>
  <s xml:id="echoid-s23793" xml:space="preserve">Præterea manifestum eſt fieri, <lb/>ut qui nũc non reminiſcitur, meminerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23794" xml:space="preserve">ſi denuo ſentiat, aut <lb/>doceatur quod ſit oblitus: </s>
  <s xml:id="echoid-s23795" xml:space="preserve">at quoties quã prius tenebat ſciẽ <lb/>tiã, aut ſenſum, aut deniq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23796" xml:space="preserve">quoduis aliud, cuius habitum eſſe <lb/>memoriã diximus, iam penè interlitum, obſoletumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23797" xml:space="preserve">reco-<lb/>lendo inſtaurat, et quaſi poſtliminio reuerſum tractat, uer-<lb/>ſatq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s23798" xml:space="preserve">: tum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23799" xml:space="preserve">hoc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23800" xml:space="preserve">alicuius eorum quæ dicta ſunt re-<lb/>miniſci eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23801" xml:space="preserve">accidit tamen ut reminiſcentiam memoria, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23802" xml:space="preserve"><lb/>reminiſci meminiſſe comitetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23803" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23804" xml:space="preserve">cõtinuò fit ut ſimpli-<lb/>citer illa, ſciẽtiã dico, ſenſum, et ſi quid eſt eiuſmodi, ſi prius
<pb o="39" file="677" n="677" rhead="LIBER."/>
in anima fuerint, rurſus in mentẽ redire, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23805" xml:space="preserve">instaurari de-<lb/>beant: </s>
  <s xml:id="echoid-s23806" xml:space="preserve">ſed contrà, quãdoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23807" xml:space="preserve">reſtituũtur animo, quandoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23808" xml:space="preserve">ab <lb/>eodem perpetuò exulant: </s>
  <s xml:id="echoid-s23809" xml:space="preserve">nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23810" xml:space="preserve">ut iterũ diſcat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23811" xml:space="preserve">iterũ in-<lb/>ueniat idem eandẽ ſcientiã, uulgò cõtingere ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23812" xml:space="preserve">Remi-<lb/>niſcentiã igitur ab inuentione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23813" xml:space="preserve">diſciplina, differre opor-<lb/>tet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23814" xml:space="preserve">et qui reminiſcitur, maius principiũ intus habere, quàm <lb/>qui diſcit, aut inuenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23815" xml:space="preserve">Fit autẽ reminiſcẽtia, cùm motus <lb/>animæita ſe habeãt, ut alter ſubinde poſt alterũ fieri natus <lb/>ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23816" xml:space="preserve">nã ſi neceſſario unus alterũ conſequio trahat, palàm eſt <lb/>ſimulatq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23817" xml:space="preserve">ille mouerit eã, hunc moturũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s23818" xml:space="preserve">ſi uerò nõ neceſſa-<lb/>riò, ſed ex cõſuetudine alter inſequatur, maiori ex parte mo <lb/>uebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23819" xml:space="preserve">Cõtin gitq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s23820" xml:space="preserve">, ut quidã ſemel permoti magis aſſueſcant, <lb/>quàm alij ſæpius. </s>
  <s xml:id="echoid-s23821" xml:space="preserve">Et iccirco, quorũdam quæ ſemel uideri-<lb/>mus, facilius quàm aliorũ quæ ſæpicule, meminiſſe ſolemus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23822" xml:space="preserve">Cùm ergo reminiſcimur, quibuſdã antegreßis motibus mo-<lb/>uemur, quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23823" xml:space="preserve">eo moueamur poſt quẽ ille ſequi cõſueuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23824" xml:space="preserve"><lb/>Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23825" xml:space="preserve">ex hoc nũc, aut alio quodã initio ſeriẽ ſeque-<lb/>lamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23826" xml:space="preserve">uenamur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23827" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23828" xml:space="preserve">à ſimili, aut cõtrario, aut finitimo. </s>
  <s xml:id="echoid-s23829" xml:space="preserve">Et ob <lb/>id, recordatio fieri aſſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23830" xml:space="preserve">motus enim quorũdam ex his, <lb/>ijdẽ ſunt, quorũdam ſimul fiũt, quorũdã alter alterius par-<lb/>tem obtinent, connexiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23831" xml:space="preserve">ſunt adeò, reliqua pars quæ illã ſe-<lb/>quatur, exigua ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23832" xml:space="preserve">Ad hũc igitur modum, inuestigare ſole-<lb/>mus. </s>
  <s xml:id="echoid-s23833" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23834" xml:space="preserve">interim nobis non ita in quirentibus reminiſci <lb/>accidit, cùm recordatio motũ alterũ continuò excipit, ſub-<lb/>ſequiturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s23835" xml:space="preserve">: cæterum illa ferè fit, antegreßis alijs motibus, <lb/>quos dixi. </s>
  <s xml:id="echoid-s23836" xml:space="preserve">Nec id ſpectandum eſt, quomodo quæ remota <lb/>ſunt meneinimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23837" xml:space="preserve">quomodo quæ propinqua, negligen-<lb/>dum: </s>
  <s xml:id="echoid-s23838" xml:space="preserve">quando quidẽ unum, eundemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23839" xml:space="preserve">modũ eſſe, liquidò cõ-<lb/>ſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23840" xml:space="preserve">dico autẽ eum, quo quis ea, quæ in ſeriem digeſta ſunt, <lb/>nulla antecedente inquiſitione, recordationé ue recenſet:</s>
  <s xml:id="echoid-s23841" xml:space="preserve">
<pb o="40" file="678" n="678" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
conſequũtur enim ſeſe quadã cõſuetudine, motus. </s>
  <s xml:id="echoid-s23842" xml:space="preserve">Quoties <lb/>itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23843" xml:space="preserve">reminiſci uolet, id faciet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23844" xml:space="preserve">motus initiũ capere ſtude-<lb/>bit, quẽ hic, id eſt reminiſcẽtia, ſequitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23845" xml:space="preserve">Quãobrem omnis <lb/>reminiſcẽtia ex principio pulcherrimè, ac ſumma celeritate <lb/>corriuatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23846" xml:space="preserve">nam quo res inter ſe ordine diſpoſitæ ſunt, eum <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23847" xml:space="preserve">motus earundẽ obtinent. </s>
  <s xml:id="echoid-s23848" xml:space="preserve">Et ea itẽ facilè memoria <lb/>cõtinentur, quæ quodã ordine conſtant, ut Mathematica: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23849" xml:space="preserve">at quæ prauè diſpoſita ſunt, ægrè custodiũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23850" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23851" xml:space="preserve">hoc <lb/>intereſt inter reminiſci, et iterũ dicere: </s>
  <s xml:id="echoid-s23852" xml:space="preserve">quòd qui reminiſci-<lb/>tur, ab ipſo ſe moueri qnodã modo poteſt, ad id quod poſt <lb/>principiũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23853" xml:space="preserve">at cùm per ſe nõ poteſt, ſed alterius ceu præ-<lb/>ceptoris auxiliũ deſyderat, non amplius meminiſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23854" xml:space="preserve"><lb/>Sæpe uerò iam quidẽ reminiſci non poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23855" xml:space="preserve">quærẽdo tamen <lb/>poteſt, ac inuenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23856" xml:space="preserve">Quod homini cõtingere ſolet, dum tãti-<lb/>ſper uaria mouet, quoad in motionẽ eã inciderit, poſt quã <lb/>res ſequatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23857" xml:space="preserve">Eſt enim meminiſſe, mouentẽ quãdã facultatẽ <lb/>intus poßidere: </s>
  <s xml:id="echoid-s23858" xml:space="preserve">ſed tamẽ eiuſmodi, ut animus ex ſeipſo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23859" xml:space="preserve"><lb/>motibus quos habet moueri queat, uti dictũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23860" xml:space="preserve">Ac princi-<lb/>piũ quidẽ ſumi debet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23861" xml:space="preserve">Quocirca nõnunquàm uidetur ex <lb/>locorũ diſpoſitione reminiſci. </s>
  <s xml:id="echoid-s23862" xml:space="preserve">Cauſa autem eſt, quod citò ex <lb/>alio in aliud ueniat, ut ex lacte in candorem, ex candore in <lb/>aërem, ex aëre in humorẽ, ex humore in autumni memoriã: </s>
  <s xml:id="echoid-s23863" xml:space="preserve"><lb/>cùm hãc partẽ anni ſatagit inuenire. </s>
  <s xml:id="echoid-s23864" xml:space="preserve">Videtur autẽ uniuer <lb/>ſaliter in omni genere qd' mediũ eſt, uicẽ principij obtine-<lb/>re. </s>
  <s xml:id="echoid-s23865" xml:space="preserve">Nã ſi nõ prius, ſaltẽ cùm ad id, qd' in meditullio eſt ꝑue-<lb/>nerit, res uestigata ſuccurret, aut nũquã præterea, nec aliũ-<lb/>de: </s>
  <s xml:id="echoid-s23866" xml:space="preserve">uerbi gratia, ſcribãtur literæ ſeptem A C D E F G H: </s>
  <s xml:id="echoid-s23867" xml:space="preserve"><lb/>per quas mẽtis cogitatio itura ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23868" xml:space="preserve">Si enim nõ cõtinuò ubi <lb/>uentũ eſt ad E, meminit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23869" xml:space="preserve">ſimul atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23870" xml:space="preserve">ad H appulerit, memi-<lb/>niße dicetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23871" xml:space="preserve">nam ab E, in utranq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23872" xml:space="preserve">partem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23873" xml:space="preserve">in D &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23874" xml:space="preserve">in F
<pb o="41" file="679" n="679" rhead="LIBER."/>
diſcurrere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23875" xml:space="preserve">Quòd ſi ex his nullã diſquirat, in C pro-<lb/>fecta meminerit, ſi D aut C uestiget: </s>
  <s xml:id="echoid-s23876" xml:space="preserve">quemadmodũ in G <lb/>profecta meminerit, ſi G aut F perquirat. </s>
  <s xml:id="echoid-s23877" xml:space="preserve">Sin minus, in A: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23878" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23879" xml:space="preserve">ita ordine perpetuo. </s>
  <s xml:id="echoid-s23880" xml:space="preserve">Cur autẽ ab eodẽ principio in-<lb/>terim meminiſſe queat, interim nõ queat, cauſa eſt, quòd ex <lb/>eodem principio in multas parteis ire cõtingat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23881" xml:space="preserve">ueluti ex E <lb/>in F, aut in D Si igitur nõ per uetera ſimulacra diſcurrat, <lb/>ad id rapi ſolet, quod ſibi familiarius ppter cõſuetudinẽ <lb/>reddidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23882" xml:space="preserve">iam enim cõſuetudo ipſa, in quandam naturã cõ-<lb/>migrauit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23883" xml:space="preserve">Quapropter quæ frequenter cogitamus, citò re-<lb/>miniſcimur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23884" xml:space="preserve">nã ut natura unũ alterũ ſequitur, ita et opera-<lb/>tione: </s>
  <s xml:id="echoid-s23885" xml:space="preserve">quinimo frequens, multusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23886" xml:space="preserve">uſus naturã facit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23887" xml:space="preserve">Quo-<lb/>niam autẽ ſicut in naturalibus errata quædã naturæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23888" xml:space="preserve">for <lb/>tuita euenire ſolent, adhuc magis in conſuetis, quibus na-<lb/>tura non périnde ineſt, peccata quædam intercidunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23889" xml:space="preserve">hinc <lb/>ſanè fit, ut nõnunquã animus huc illuc impellatur, præſer-<lb/>tim cùm à certo quodam initio auſpicatus, quouis aliò de-<lb/>uius fertur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23890" xml:space="preserve">Propterea cõtingere ſolet, ut cùm alicuius no-<lb/>minis meminiſſe uolumus, in alterũ conſimile, non in illud, <lb/>quaſi ſolœciſmũ cõmittentes incidamus. </s>
  <s xml:id="echoid-s23891" xml:space="preserve">Ad hũc igitur mo <lb/>dũ, reminiſci accidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23892" xml:space="preserve">Sed enim notitia tẽporis, ſiue illud cer-<lb/>tum, cõstitutumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23893" xml:space="preserve">habeatur, ſiue incertũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23894" xml:space="preserve">infinitũ, quàm <lb/>maximè neceſſaria existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23895" xml:space="preserve">Eſt aũt aliquid, quo de pluri, mi <lb/>noriq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23896" xml:space="preserve">tempore indic amus: </s>
  <s xml:id="echoid-s23897" xml:space="preserve">cõſentaneumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23898" xml:space="preserve">eſt, ut quippiam <lb/>in nobis ſit, quod ſicut magnitudines, ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23899" xml:space="preserve">tempus inter-<lb/>noſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s23900" xml:space="preserve">Porrò magnitudines amplißimas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23901" xml:space="preserve">quæ à nobis <lb/>procul abſunt, intelligere ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23902" xml:space="preserve">non quòd intelligentia ipſa <lb/>(Græci dianœan uocãt) procedat foras, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23903" xml:space="preserve">ad eas ſeſe ap-<lb/>plicet, quẽ admodũ quidã de uiſu dixerunt (nam etiam ſi nõ <lb/>ſint, ex æ quo tamen intelliget) ſed per motũ, qui propor-
<pb o="42" file="680" n="680" rhead="ARIST. DE SOM. ET VIGIL."/>
tione quadam illis reſpondeat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23904" xml:space="preserve">habet enim in ſe motus, ef-<lb/>figiesq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s23905" xml:space="preserve">, rebus quas intelligit, perſimiles. </s>
  <s xml:id="echoid-s23906" xml:space="preserve">Quo igitur diffe-<lb/>rat, cùm maiores intelligit? </s>
  <s xml:id="echoid-s23907" xml:space="preserve">An quòd &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23908" xml:space="preserve">minores intelligat? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23909" xml:space="preserve">quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23910" xml:space="preserve">enim ambiuntur, interioraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23911" xml:space="preserve">ſunt, minora ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23912" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23913" xml:space="preserve"><lb/>eis, quæ cõtinent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23914" xml:space="preserve">extima ſunt, proportione quadam re-<lb/>ſpondẽt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23915" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23916" xml:space="preserve">fortaſſe qualis {pro}portio inter ſimulacra ipſa, <lb/>ſed adiuncto tempore, capi poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23917" xml:space="preserve">talis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23918" xml:space="preserve">in ipſis quoque <lb/>interuallis, diſtãtijsq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23919" xml:space="preserve">reperiatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23920" xml:space="preserve">Nã qui lineas A B, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23921" xml:space="preserve">B E <lb/>confecit, lineas A C, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23922" xml:space="preserve">C D confeciße uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23923" xml:space="preserve">quando hæ <lb/>cum illis proportionis nexu iunctæ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23924" xml:space="preserve">Sed cur potius li-<lb/>neas A C, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23925" xml:space="preserve">C D, quàm lineas A E, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23926" xml:space="preserve">F G? </s>
  <s xml:id="echoid-s23927" xml:space="preserve">An ſicut re-<lb/>fertur linea A C ad A B, ita linea K H ad lineam K M? </s>
  <s xml:id="echoid-s23928" xml:space="preserve"><lb/>Qui ergo lineam K M tranſegit, ſimul lineam K H <lb/>tranſegerit oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23929" xml:space="preserve">Si uerò intellexiße uelit lineas A F, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23930" xml:space="preserve">F G, lineas quidem A B &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23931" xml:space="preserve">B E, ſimiliter intelligit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23932" xml:space="preserve"><lb/>at è regione lineæ K M, lineam K L, nam hæc ad illam <lb/>ita ſeſe habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23933" xml:space="preserve">ut lineã F A ad lineã B A ſe habere uidemus.</s>
  <s xml:id="echoid-s23934" xml:space="preserve"/>
</p>
  <figure>
    <image file="680-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/731P9Q9Y/figures/680-01"/>
  </figure>
<pb o="43" file="681" n="681" rhead="LIBER."/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s23935" xml:space="preserve">Quando igitur negotium &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23936" xml:space="preserve">tempus ſimul animũ in-<lb/>uadunt, excitantq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s23937" xml:space="preserve">, tum meminiſſe ſolet, quòd ſi ſe coniun-<lb/>gere utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23938" xml:space="preserve">putet, non tamen coniungit, ſe meminiſſe au-<lb/>tumat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23939" xml:space="preserve">nibil enim obstat, quin fallatur aliquis: </s>
  <s xml:id="echoid-s23940" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23941" xml:space="preserve">ſe memi-<lb/>niſſe cùm nõ meminerit, putet: </s>
  <s xml:id="echoid-s23942" xml:space="preserve">quanquã fieri non poteſt, ut <lb/>qui meminit, ſe meminiſſe nõ aduertat, ſed id eũ lateat, nam <lb/>meminiſſe, id ipſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23943" xml:space="preserve">At ſi negociũ abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23944" xml:space="preserve">tẽpore, aut con <lb/>tra tẽpus abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23945" xml:space="preserve">negocio iacentem animũ extimularit, haud-<lb/>quaquam meminit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23946" xml:space="preserve">Cæterùm tempus illud, duplex eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23947" xml:space="preserve">nam <lb/>interdum quis certum tempus non adhibet, ut cùm ſe fe-<lb/>ciſſe non pridie ſed aliquãdo, meminit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23948" xml:space="preserve">interdũ, etiã adhi-<lb/>bet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23949" xml:space="preserve">Verùm meminiſſe dicitur, etiã ſi certũ tempus minimè <lb/>adhibeat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23950" xml:space="preserve">nã uulgò dici ſolet, equidẽ memini factũ, ſed quã-<lb/>do nõ memini, cùm de tempore facti non conſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s23951" xml:space="preserve">Qui-<lb/>bus præcipua ineſt memoria, nõ eiſdẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23952" xml:space="preserve">reminiſcentiã in-<lb/>eſſe eximiã, diximus ſuprà. </s>
  <s xml:id="echoid-s23953" xml:space="preserve">Distat uerò memoria à remini-<lb/>ſcentia, nõ ſolùm ratione tẽporis, ſed in eo quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23954" xml:space="preserve">quòd &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23955" xml:space="preserve"><lb/>complures aliæ animantes memoria participãt, reminiſcen-<lb/>tia nulli ex omniũ animalium numero, quorũ natura com-<lb/>perta explorataq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23956" xml:space="preserve">habeatur, præterquàm homini, conceſſa <lb/>ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23957" xml:space="preserve">Cauſa cur ita, eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23958" xml:space="preserve">quòd reminiſcentia ueluti ſyllogiſmus <lb/>quidam, id eſt ratiocinatio, existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s23959" xml:space="preserve">nam qui reminiſcitur, <lb/>quod prius audierit, uiderit, aut quippiam id genus fece-<lb/>rit, ratiocinari aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s23960" xml:space="preserve">Item quaſi diſquiſitio quædam: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23961" xml:space="preserve">diſquiſitionem uerò ijs ſolis natura tribuit, quibus conſul-<lb/>tandi deliberandiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23962" xml:space="preserve">ratio competit, etenim conſultatio ſiue <lb/>deliberatio, ratiocinatio quædam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23963" xml:space="preserve">Porrò affectionem <lb/>ipſam corporalem eſſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23964" xml:space="preserve">reminiſcentiam diſquiſitionem <lb/>in tali uiſo, indicium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23965" xml:space="preserve">quòd nonnulli obturbari ſolent, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23966" xml:space="preserve">cùm reminiſci non poſſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23967" xml:space="preserve">cùm cogitationem re-
<pb o="44" file="682" n="682" rhead="ARIST. DE SEN. ET SEN."/>
primunt conanturq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23968" xml:space="preserve">nõ ultrà reminiſci, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23969" xml:space="preserve">potißimũ quos <lb/>atra bilis exercet, hos enim maximè phantaſmata mouent. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s23970" xml:space="preserve">Cauſa uerò cur reminiſcentia in poteſtate eorũ non ſit, eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23971" xml:space="preserve"><lb/>quòd ſicut qui iaculatur emiſſum telũ non ultrà ſistere po-<lb/>teſt, ita qui reminiſci, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23972" xml:space="preserve">uestigare aliquid contendit, neſcio <lb/>quid corporeũ mouet, cui affectio hæc conſignatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23973" xml:space="preserve">Maxi-<lb/>mè autẽ adagitari ſolent, quibus humoris copia circa ſen-<lb/>ſariam ſedem redundat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23974" xml:space="preserve">non enim facilè tranquillatur motu <lb/>ſemel inito: </s>
  <s xml:id="echoid-s23975" xml:space="preserve">quouſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23976" xml:space="preserve">id, quod quæritur, occurrat: </s>
  <s xml:id="echoid-s23977" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23978" xml:space="preserve">motio <lb/>ipſarecto inceſſu procedẽs ad metã uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23979" xml:space="preserve">perueniat. </s>
  <s xml:id="echoid-s23980" xml:space="preserve">Quam-<lb/>obrẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23981" xml:space="preserve">metus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23982" xml:space="preserve">iræ ſimulatq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23983" xml:space="preserve">cõmotæ ſunt ſedari, quã-<lb/>libet repugnãtibus illis, non poſſunt, ſed eodẽ contranitun-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s23984" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23985" xml:space="preserve">périnde euenit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s23986" xml:space="preserve">ijs qui paulò concitatius, uali-<lb/>diusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23987" xml:space="preserve">nomina aliquot, orationeḿ ue recẽſuere, aut cãtionẽ <lb/>aliquam emodulati ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s23988" xml:space="preserve">nam ubi ceſſarunt, iterum, etiam <lb/>inuitis, canere, ac loqui ſubit. </s>
  <s xml:id="echoid-s23989" xml:space="preserve">Cæterùm illi quibus ſuperio-<lb/>ra proportione reliqui corporis ſunt uasta, quiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23990" xml:space="preserve">forma <lb/>pomilionis degenerant, minus memoria ualent, quàm qui <lb/>contrario ſunt habitu: </s>
  <s xml:id="echoid-s23991" xml:space="preserve">quòd ipſa ſentiendi uis pondere <lb/>grauiore opprimatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23992" xml:space="preserve">quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s23993" xml:space="preserve">nec initio inhærere, ac deſi-<lb/>ſtere formæ rerum poßint, ſed dißiliant, nec cùm reminiſci <lb/>uolunt, recto itinere ſequantur, reddanturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s23994" xml:space="preserve">. Sanè impen-<lb/>dio pueri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s23995" xml:space="preserve">admodum ſenes, immemores ſunt, propter <lb/>motum quem ſustinent: </s>
  <s xml:id="echoid-s23996" xml:space="preserve">nam hi, ualde minuuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s23997" xml:space="preserve">illi uerò <lb/>magnum ſubeunt incrementum: </s>
  <s xml:id="echoid-s23998" xml:space="preserve">adde etiam quòd uſque ad <lb/>ætatem prouectam, ſimiles nanis ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s23999" xml:space="preserve">Ergo quid ſit me-<lb/>moria, quid meminiſſe, qua facultate animalia memine-<lb/>rint, item quid reminiſcentia, quid reminiſci, quemadmo-<lb/>dum fiat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24000" xml:space="preserve">quam ob cauſam, dictum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s24001" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="45" file="683" n="683"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div415" type="section" level="1" n="248">
<head xml:id="echoid-head292" xml:space="preserve">DE SOMNO ET</head>
<head xml:id="echoid-head293" xml:space="preserve">VIGILIA <lb/>LIBER.</head>
<head xml:id="echoid-head294" xml:space="preserve">_Franciſco V atablo interprete._</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s24002" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. </s>
  <s xml:id="echoid-s24003" xml:space="preserve">quæ circa Somnum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24004" xml:space="preserve">Vigiliam ſint conſideranda <lb/>declarat, quibusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24005" xml:space="preserve">competat oſtendit.</s>
  <s xml:id="echoid-s24006" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div416" type="section" level="1" n="249">
<head xml:id="echoid-head295" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s24007" xml:space="preserve">_DE_ Somno, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24008" xml:space="preserve">Vigilia, hæc conſyderemus <lb/>oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24009" xml:space="preserve">primùm, quid ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24010" xml:space="preserve">utrũ ani-<lb/>mæ, an corpori propria ſint, an utriſque <lb/>cõmunia: </s>
  <s xml:id="echoid-s24011" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24012" xml:space="preserve">ſi cõmunia ſint, cui parti tam <lb/>animæ, quàm corporis credita: </s>
  <s xml:id="echoid-s24013" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24014" xml:space="preserve">cur tri-<lb/>buta animalibus ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s24015" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24016" xml:space="preserve">utrũ, utrumq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24017" xml:space="preserve">omnibus cõmunica-<lb/>tum ſit, an alteris hoc, illud alteris ſolùm, an alijs neutrum, <lb/>alijs utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s24018" xml:space="preserve">. Tum etiã quid ſit inſomniũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24019" xml:space="preserve">quãobrẽ dor <lb/>mientes modò ſomnient, modò nõ ſomnient: </s>
  <s xml:id="echoid-s24020" xml:space="preserve">aut ſomnient <lb/>quidem ſemper, ſed nõ meminerint: </s>
  <s xml:id="echoid-s24021" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24022" xml:space="preserve">hoc ſi fit, quam ob <lb/>cauſam fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24023" xml:space="preserve">Item poßint´ ne futura præuideri, necne: </s>
  <s xml:id="echoid-s24024" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24025" xml:space="preserve">ſi <lb/>poßint, qua ratione præſentiri queãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24026" xml:space="preserve">et utrũ ea ſolùm, quæ <lb/>agantur ab homine, an etiã quorũ cauſa ſit Deus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24027" xml:space="preserve">natu-<lb/>ra fiant, temeritaté ue aliqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s24028" xml:space="preserve">Ac primùm quidem illud <lb/>cõſtare arbitror, ad candẽ animalis partẽ ſomnũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24029" xml:space="preserve">uigi-<lb/>liam pertinere, quãdoquidẽ oppoſita inuicẽ ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24030" xml:space="preserve">ille ut <lb/>priuatio quædã huius habetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24031" xml:space="preserve">nam ſemper extrema tam in <lb/>alijs, quàm hiſce quæ à natura dependent, in eodẽ recipi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24032" xml:space="preserve"><lb/>eiuſdẽ effe ctiones eſſe uidentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24033" xml:space="preserve">ut ſanitas &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24034" xml:space="preserve">morbus, pul-<lb/>chritudo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24035" xml:space="preserve">fœditas, robur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24036" xml:space="preserve">imbecillitas, uiſus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24037" xml:space="preserve">cæci-<lb/>tas, auditus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24038" xml:space="preserve">ſurditas. </s>
  <s xml:id="echoid-s24039" xml:space="preserve">Itẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24040" xml:space="preserve">ex ijs, quæ ſequũtur, palàm <lb/>fiet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24041" xml:space="preserve">nam quo uigilare aliquem cognoſcimus, eodẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24042" xml:space="preserve">dor-
<pb o="46" file="684" n="684" rhead="ARIST. DE SOM. ET VIGIL."/>
mire deprehendimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s24043" xml:space="preserve">qui enim ſentit, eũdem uigilare, cen-<lb/>ſemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s24044" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24045" xml:space="preserve">uigilantem omnem cognoſcimus, aut quia ex-<lb/>tremum motũ aliquem ſentiat, aut quia intestino aliquo fe-<lb/>riatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24046" xml:space="preserve">Si ergo uigilia ipſa in alio nullo quàm in ſentiendo <lb/>conſiſtat, certũ eſt quæ uigilant, ac dormiunt, eodẽ uigilare, <lb/>ac dormire quo ſentiant. </s>
  <s xml:id="echoid-s24047" xml:space="preserve">Cùm autem ſentire ipſum, neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24048" xml:space="preserve">animæ, neque corporis proprium ſit (nam ad idem, actus <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24049" xml:space="preserve">potentia pertinent: </s>
  <s xml:id="echoid-s24050" xml:space="preserve">ſenſus autem actu, eſt motio quæ-<lb/>dam an{im<unsure/>}æ interuentu corporis proueniens) manifestum <lb/>eſt affe ctionem hanc dico ipſum uigilare, nec propriam <lb/>animæ eſſe, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24051" xml:space="preserve">item corporis, cùm corpus inanime ſenti-<lb/>re non poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24052" xml:space="preserve">Porrò cùm de particulis animæ aliubi iam <lb/>retrò definitum ſit, cumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24053" xml:space="preserve">uegetatrix ſeiũcta à reliquis ha-<lb/>beatur, reliquæ ſine hac ſubſiſtere non poßint, clarum <lb/>eſt quæ augentur ſolùm, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24054" xml:space="preserve">minuuntur, ut ſtirpes, ac plan-<lb/>tæ, ſomno &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24055" xml:space="preserve">uigilia destitui ſolere, quòd ſenſu careant, <lb/>ſiue ſeparabilis ille quidem ſit, ſiue non ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24056" xml:space="preserve">nam poten-<unsure/> <lb/>tia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24057" xml:space="preserve">ratione, ſeparabilis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24058" xml:space="preserve">Pari quoque modo con-<lb/>ſtat, nullũ eſſe animal, quod aut ſemper dormi<unsure/>at, aut ſem-<lb/>per uigilet, ſed utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24059" xml:space="preserve">eidem tributum à natura eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s24060" xml:space="preserve">non <lb/>enim ſi quod animal eſt ſenſu præditum, neque dormire id, <lb/>neque uigilare contingit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24061" xml:space="preserve">quando uterq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24062" xml:space="preserve">hic affectus, circa <lb/>ſenſum primi ſenſitiui accidere ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24063" xml:space="preserve">Fieri autem nõ po-<lb/>teſt, ut alter horum eidem ſemper inſit, uerbi gratia, ut ge-<lb/>nus aliquod animalis aut ſemper dormiat, aut ſemper ui-<lb/>gilet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24064" xml:space="preserve">Nam fieri nequit, ut ullum ſemper uigilet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24065" xml:space="preserve">quãdo <lb/>quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24066" xml:space="preserve">munia aliqua naturæ obeunt, ſimulac temporis <lb/>modum exceſſerint, inquantum ſufficere operi poterant, <lb/>laſſeſcãt, ſuccumbãtq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s24067" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24068" xml:space="preserve">à muneribus quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24069" xml:space="preserve">ſuis deſistãt <lb/>oportet, ut oculi, manus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24070" xml:space="preserve">quicquid aliud functionẽ ali-
<pb o="47" file="685" n="685" rhead="LIBER."/>
quam exercere ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24071" xml:space="preserve">Itaque ſi quid ſentiendi officio fun-<lb/>gatur, ſpatio exacto, quo continenter gerere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24072" xml:space="preserve">admini-<lb/>ſtrare poteſt fatiſcet, nec præterea operari ualebit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24073" xml:space="preserve">Cùm <lb/>ergo uigilia exolutione ſenſus finiatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24074" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24075" xml:space="preserve">contrariorum <lb/>ſi alterum adſit, alterum abeſſe oporteat, uigilia uerò <lb/>ſomno contraria ſit, ſitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24076" xml:space="preserve">neceſſari<unsure/>um cuilibet alterum <lb/>ineſſe, ſequitur ut ea dormire oporteat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24077" xml:space="preserve">lgitur ſi ta-<lb/>lis affectio ſomnus eſt, ſomnus uerò impotentia, quam ui-<lb/>giliæ exceſſus committit, uigiliæ autem exceſſus interim ab <lb/>ægritudine pendet, interim citra ægritudinem accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24078" xml:space="preserve">unde <lb/>fit ut quemadmodum exolutio duplex eſt, ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24079" xml:space="preserve">impoten-<lb/>tia duplex haberi poßit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24080" xml:space="preserve">neceſſarium eſt ut quicquid uigi-<lb/>lat, dormire aliquando contingat, quia ut ſemper agat fieri <lb/>non poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24081" xml:space="preserve">Conſimiliter fieri nequit, ut ſemper dormiat: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24082" xml:space="preserve">nam ſomnus, affe ctio quædam ſenſariæ partis, quaſi uin-<lb/>culum quoddam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24083" xml:space="preserve">immobilitas, existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24084" xml:space="preserve">Ex quo ſequitur, <lb/>quicquid dormit ſenſitiuam partem habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s24085" xml:space="preserve">Senſitiuũ au-<lb/>tem eſt, quod ſentire actu poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24086" xml:space="preserve">ſentire uerò actu ſimpli-<lb/>citer, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24087" xml:space="preserve">propriè, nemo per quietem poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24088" xml:space="preserve">Nullus igitur <lb/>ſomnus eſt, qui expergiſcibilis non ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24089" xml:space="preserve">Cætera ferè omnia <lb/>pedeſtria, uolatilia, natatilia, ſomno participant: </s>
  <s xml:id="echoid-s24090" xml:space="preserve">et<unsure/>enim <lb/>cuncta piſcium genera, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24091" xml:space="preserve">ea quæ molli cruſta integuntur, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24092" xml:space="preserve">præter ea quæcunque oculos habent, ſoporari cernun-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24093" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24094" xml:space="preserve">quibus oculi duri, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24095" xml:space="preserve">inſecta, dormire palàm <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24096" xml:space="preserve">quanquam iſthæc omnia, ſomno exiguo contenta ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24097" xml:space="preserve"><lb/>unde fit etiam, ut ſæpenumero quempiam lateat utrum ob-<lb/>dormiſcant, necne. </s>
  <s xml:id="echoid-s24098" xml:space="preserve">Vtrum uerò teſtacea ſopore offun-<lb/>dantur, nondum ſenſu quidem cognitum fuit, ſed ratione <lb/>tamen ea, quam prædiximus, ſi cui probabilis uideatur, <lb/>perſuaderi id poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24099" xml:space="preserve">Somnum igitur animalibus cõmu-
<pb o="48" file="686" n="686" rhead="ARIST. DESOM. ETVIGIL."/>
nicatum omnibus eſſe, hac ratione pateſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24100" xml:space="preserve">nam animal eo <lb/>finiri ſolet, quòd ſenſum habeat: </s>
  <s xml:id="echoid-s24101" xml:space="preserve">ſenſus uerò immobilita-<lb/>tem quandam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24102" xml:space="preserve">quaſi nodum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24103" xml:space="preserve">uinculum, ſomnum eſſe <lb/>dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s24104" xml:space="preserve">contrà, exolutionem, atque relaxationem, uigi-<lb/>liam. </s>
  <s xml:id="echoid-s24105" xml:space="preserve">At plantis neutra harum affectionum cõmunicari <lb/>poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24106" xml:space="preserve">quippe cùm citra ſenſum neque ſomnus eſſe, neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24107" xml:space="preserve">uigilia poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24108" xml:space="preserve">At quibus ſenſus ineſt, eiſdẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24109" xml:space="preserve">dolor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24110" xml:space="preserve">uo-<lb/>luptas cõcedi debet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24111" xml:space="preserve">quibus uerò dolor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24112" xml:space="preserve">uoluptas, eiſdem <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24113" xml:space="preserve">cupiditas. </s>
  <s xml:id="echoid-s24114" xml:space="preserve">Plantis autem, nibil horum tribui poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24115" xml:space="preserve"><lb/>Argumento, quòd facultas, quæ nutrit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24116" xml:space="preserve">uegetat, munus <lb/>ſuum melius conſopitis, quàm uigilantibus animalibus ab-<lb/>ſoluat: </s>
  <s xml:id="echoid-s24117" xml:space="preserve">tunc enim probius &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24118" xml:space="preserve">aluntur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24119" xml:space="preserve">augentur, ut quæ <lb/>nihil adea, ope ſenſus egeant.</s>
  <s xml:id="echoid-s24120" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s24121" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rifto. </s>
  <s xml:id="echoid-s24122" xml:space="preserve">ſonni, ac uigiliæ vſum neceſsiratemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24123" xml:space="preserve">docet.</s>
  <s xml:id="echoid-s24124" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div417" type="section" level="1" n="250">
<head xml:id="echoid-head296" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s24125" xml:space="preserve">_C_Vr autem dormiant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24126" xml:space="preserve">uigilent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24127" xml:space="preserve">per quem ſen-<lb/>ſum, aut per quos, ſi per plures id eueniat, conſyde-<lb/>randum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24128" xml:space="preserve">Cùm animalium quibuſdam ſenſus omnes <lb/>inſint, quibuſdam non omnes ut uiſus, ſed cunctis, ta-<lb/>ctus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24129" xml:space="preserve">gustus, niſi quid imperfectum, laceßitumqúe ſit, <lb/>de quibus omnibus in libris de anima dictum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24130" xml:space="preserve">fieri au-<lb/>tem ſimpliciter non poßit, ut dormiens animal ullo ſen-<lb/>ſu abuti queat, patet neceſſarium eſſe in ſomno eandem <lb/>omnia ſubire conditionem: </s>
  <s xml:id="echoid-s24131" xml:space="preserve">nam ſi partim eodem modo <lb/>afficiantur, partim diuerſo, hac nimirùm ratione fiet, ut <lb/>per quietem animal ſentiat: </s>
  <s xml:id="echoid-s24132" xml:space="preserve">id quod impoßibile eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24133" xml:space="preserve">Por-<lb/>ro, cùm natura ſingulis ſenſibus proprium quid iniun-<lb/>xerit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24134" xml:space="preserve">in omnes commune quid ſparſerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24135" xml:space="preserve">proprium <lb/>ut uiſui uidere, auditui audire, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24136" xml:space="preserve">reliquis ad eundem mo-<lb/>dum: </s>
  <s xml:id="echoid-s24137" xml:space="preserve">commune uim quandam promiſcuam, quæ omneis
<pb o="49" file="687" n="687" rhead="LIBER."/>
comitatur, qua animal &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24138" xml:space="preserve">uidere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24139" xml:space="preserve">audire ſe ſentit (non <lb/>enim uiſu ſeuidere uidet, nec uiſu, aut gustu iudicat, iudt-<lb/>carèue poteſt distare dulce ab albo, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24140" xml:space="preserve">ſeorſum, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24141" xml:space="preserve">ſi-<lb/>mul utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24142" xml:space="preserve">: </s>
  <s xml:id="echoid-s24143" xml:space="preserve">ſed particula quadam communi, quæ adiuncta <lb/>ſenſibus omnibus ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24144" xml:space="preserve">nam ſenſus unus eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24145" xml:space="preserve">etiam prin-<lb/>cipale ſenſorium unum, ratio tamen ſenſioni cuiuſque ge-<lb/>neris, ut ſoni, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24146" xml:space="preserve">coloris non una, ſed alia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24147" xml:space="preserve">alia: </s>
  <s xml:id="echoid-s24148" xml:space="preserve">hæc au-<lb/>tem cum tactu maximè coniuncta eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24149" xml:space="preserve">nam tactus à cæteris <lb/>ſenſibus diuelli poteſt, ab hoc, cæterinon poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24150" xml:space="preserve">quæ o-<lb/>mnia in cõmẽtarijs de anima explicata ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24151" xml:space="preserve">hinc profectò <lb/>constat ſomnum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24152" xml:space="preserve">uigiliam, affectionẽ huius eſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s24153" xml:space="preserve">Ideoq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s24154" xml:space="preserve">, <lb/>animalibus cũctis ineſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24155" xml:space="preserve">etenim tactum unum, omnia poßi-<lb/>dent. </s>
  <s xml:id="echoid-s24156" xml:space="preserve">Nam ſi ſopor irrepat, quia ſenſus omnes affician-<lb/>tur, abſurdum ſanè fuerit eos ſimul feriari, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24157" xml:space="preserve">immobiles <lb/>perſistere, quos neque neceſſe eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24158" xml:space="preserve">poßibile quodam-<lb/>modo, ſimul in opera eſſe, ac pelli: </s>
  <s xml:id="echoid-s24159" xml:space="preserve">cùm magis conſentaneũ <lb/>uideatur, ut ſimul operentur, quàm ut ſimul quieſcant. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24160" xml:space="preserve">Quod autem nunc de hiſce dicimus, rationi conſonum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24161" xml:space="preserve"><lb/>nam cùm ſenſus, qui cæteris alijs præeſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24162" xml:space="preserve">quo cæteri ſeſe <lb/>conferunt, afficitur, neceſſariò &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24163" xml:space="preserve">reliqui omnes conſen-<lb/>tiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24164" xml:space="preserve">at ſi quiſpiam existis elangueſcat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24165" xml:space="preserve">impotens ſen-<lb/>tiendi reddatur, non continuò neceſſe eſt illum flaccere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24166" xml:space="preserve"><lb/>uiribus destitui. </s>
  <s xml:id="echoid-s24167" xml:space="preserve">Constat autem multis argumentis, <lb/>ſomnum non ea re conſistere, quòd otioſi ſenſus ſint, nec <lb/>eis utatur, anima quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24168" xml:space="preserve">ſentire non poßint. </s>
  <s xml:id="echoid-s24169" xml:space="preserve">Nam cùm <lb/>quis animo linquitur, tale quid euenire constat: </s>
  <s xml:id="echoid-s24170" xml:space="preserve">quando <lb/>defectus animæ, non niſi nexus quidam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24171" xml:space="preserve">impotentia <lb/>ſenſuum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24172" xml:space="preserve">Idem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24173" xml:space="preserve">in delirijs quibuſdam contingere <lb/>poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24174" xml:space="preserve">Præterea, quibus uenæ iugulares apprehendun-<lb/>tur, aſtringunturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s24175" xml:space="preserve">, eripi ſenſus aſſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s24176" xml:space="preserve">Verùm im-
<pb o="50" file="688" n="688" rhead="ARIST. DESOM. ET VIGIL."/>
potentia ſentiendi, ſi non quacunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24177" xml:space="preserve">de cauſa obueniat, neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24178" xml:space="preserve">in quouis ſenſu ſit, ſed ſicuti nuper dixi, in primo ſenſu <lb/>quo animal omnia percipit, ſomnus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24179" xml:space="preserve">nam tum iſte laſſa-<lb/>tur, neceſſariò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24180" xml:space="preserve">cæteri ſenſus actus ſuos exercere nõ poſ-<lb/>ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24181" xml:space="preserve">cõtrà, ſi quis ex illis impotens reddatur, non protinus <lb/>neceſſe eſt idẽ huic euenire. </s>
  <s xml:id="echoid-s24182" xml:space="preserve">Sed qualis affectio ſomnus ſit, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24183" xml:space="preserve">quam item ob cauſam dormire animalia cõtingat, dicẽ, <lb/>dum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24184" xml:space="preserve">quãdo cõplura haberi cauſarũ genera, certum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24185" xml:space="preserve"><lb/>Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24186" xml:space="preserve">id cuius gratia quippiã ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24187" xml:space="preserve">id unde motus ori-<lb/>go pendeat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24188" xml:space="preserve">materiã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24189" xml:space="preserve">rationẽ cauſas appellitare ſole-<lb/>mus. </s>
  <s xml:id="echoid-s24190" xml:space="preserve">Ac prim{ùm} quidem cùm naturam ſemper agere <lb/>gratia alicuius, id eſt boni, dicamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s24191" xml:space="preserve">quietẽ uerò utilem eſſe, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24192" xml:space="preserve">adeò neceſſariam ijs omnibus, quæ moueri quidem nata <lb/>ſunt, ſed ſemper, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24193" xml:space="preserve">cõtinuò moueri cũ uoluptate nequeũt, <lb/>cumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24194" xml:space="preserve">ob ueritatẽ ipſam translatio hæc uulgo recepta ſit, <lb/>ut ſomnus quietis nomine deſignetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24195" xml:space="preserve">ſomnus profectò ad <lb/>ſalutem iunctus animalibus fuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24196" xml:space="preserve">Vigilia uerò, rationẽ finis <lb/>obtinet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24197" xml:space="preserve">nã ſentire, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24198" xml:space="preserve">ſapere, finis omnibus eſt, quibus al-<lb/>terum eorũ cõpetit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24199" xml:space="preserve">hæc enim, optima ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24200" xml:space="preserve">finis autẽ opti-<lb/>mus eſſe ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24201" xml:space="preserve">Itẽ ſomnus animali cuiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24202" xml:space="preserve">neceſſarius eſt, <lb/>non quidẽ ſimpliciter, ſed ex ſuppoſito, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24203" xml:space="preserve">adiunctione: </s>
  <s xml:id="echoid-s24204" xml:space="preserve">nã <lb/>ſi animal naturam ſuam ſeruare, ac tueri debeat, neceſſariò <lb/>quædam adeſſe ei oportet, quibus poſitis, alia ſubinde adiũ-<lb/>genda ſuut. </s>
  <s xml:id="echoid-s24205" xml:space="preserve">Poſt hæc reſtat dicẽdum, quo motu, actioné ue <lb/>corporum antegreſſa dormire animalibus obueniat, aut etiã <lb/>uigilare. </s>
  <s xml:id="echoid-s24206" xml:space="preserve">Planè cætera animalia, que nimirũ ſanguine ca-<lb/>rent, eandẽ, quam quæ prædita ſanguine ſunt, aut propor-<lb/>tionalem cauſam ſomni habere, ſanguinea uerò eam ipſam <lb/>quã homines, arbitrari addecet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24207" xml:space="preserve">Quare per hæc de omni-<lb/>bus contemplemur oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24208" xml:space="preserve">Principiũ ſenſus eadẽ parte
<pb o="51" file="689" n="689" rhead="LIBER."/>
oriri qua &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24209" xml:space="preserve">principium motus, definitum ſuprà aliubi eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24210" xml:space="preserve">hoc autẽ, è tribus determinatis, distinctisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24211" xml:space="preserve">locis, in eo con-<lb/>tineri ſolet, qui inter caput, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24212" xml:space="preserve">aluum medius ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24213" xml:space="preserve">Prin-<lb/>cipium igitur mouendi, in ijs quæ ſanguinem habẽt, partem <lb/>eam, que circum cor eſt, obtinet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24214" xml:space="preserve">nam quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24215" xml:space="preserve">ſanguinem <lb/>habent, habent &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24216" xml:space="preserve">cor, à quo motus, ſenſusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24217" xml:space="preserve">principis ori-<lb/>go atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24218" xml:space="preserve">initium pendet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24219" xml:space="preserve">Motus igitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24220" xml:space="preserve">ſpiritus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24221" xml:space="preserve">omni-<lb/>no refrigerationis principium in corde, ut patet, colloca-<lb/>tum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24222" xml:space="preserve">Quin &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24223" xml:space="preserve">ipſanatura tam parteis eas, quæ ſpira-<lb/>tiõi destinatæ ſunt, quàm quæ refrigerio, quod ab humore <lb/>peti ſolet, ad calorem partis huius ſeruandum, tutandũ-<lb/>qúe concinnaſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24224" xml:space="preserve">Sed de refrigeratione, infrà, <lb/>ſuo dicemus uolumine. </s>
  <s xml:id="echoid-s24225" xml:space="preserve">In ijs uerò quæ carent ſanguine <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24226" xml:space="preserve">inſectis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24227" xml:space="preserve">ijs quæ ſpirare non ſolent, facultatis mo-<lb/>tricis regia in eo eſt, quod uice cordis ſubrogatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24228" xml:space="preserve">nam <lb/>ea in parte ſpiritus quidam inſitus attolli uicibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24229" xml:space="preserve">ſub-<lb/>ſidere cernitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24230" xml:space="preserve">quod facilè deprehendi poteſt in totipen-<lb/>nibus, qualia ſunt ueſpæ, apes, muſcæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24231" xml:space="preserve">cætera generis <lb/>eiuſdem. </s>
  <s xml:id="echoid-s24232" xml:space="preserve">Quoniã autẽ animalia nec mouere quicquam, nec <lb/>agere ſine intenſione uirium poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24233" xml:space="preserve">intenduntur autem <lb/>uires retentione ſpiritus, ijs quidem quæ ſpirant extrin-<lb/>ſecus accerſiti. </s>
  <s xml:id="echoid-s24234" xml:space="preserve">ijs uerò quæ non ſpirant, inſiti: </s>
  <s xml:id="echoid-s24235" xml:space="preserve">hinc profe-<lb/>ctò euenit, ut totipennia ipſa quoties ſe mouent, attritu ſpi-<lb/>ritus ad ſeptũ tranſuerſum offendentis, bombos illos ædãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24236" xml:space="preserve"><lb/>Mouentur autem omnia ſenſu quodam, ſiue familiari, <lb/>ſiue peregrino in primo ſenſorio, facto. </s>
  <s xml:id="echoid-s24237" xml:space="preserve">Quòd ſi ſomnus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24238" xml:space="preserve">uigilia partis buius affectiones ſint, quo in loco, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24239" xml:space="preserve">qua <lb/>primũ particula cõtingere ſoleant, apertũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24240" xml:space="preserve">Sunt etiã qui <lb/>dormientes reſurgunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24241" xml:space="preserve">pleraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24242" xml:space="preserve">agunt, qualia cùm uigilãt <lb/>ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s24243" xml:space="preserve">quod tamen ſine uiſione aliqua, aut ſenſu contingere
<pb o="52" file="690" n="690" rhead="ARIST. DESOM. ETVIGIL."/>
non poteſt, nam ſomnium, quodammodo ſenſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24244" xml:space="preserve">Sed de <lb/>ſomnio inferius dißeretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24245" xml:space="preserve">Cur autem experrecti inſomnia <lb/>meminerint, quæ uerò per ſomnum quaſi uigilantes geſſe-<lb/>rint non meminerint, explicatum in problematis eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s24246" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s24247" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, quid ſomnus quidq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24248" xml:space="preserve">vigilia declarat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24249" xml:space="preserve">vnde.</s>
  <s xml:id="echoid-s24250" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div418" type="section" level="1" n="251">
<head xml:id="echoid-head297" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s24251" xml:space="preserve">_P_Roximũ ab ijs, quæ diximus, eſt, ut quibus factis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24252" xml:space="preserve"><lb/>unde affectionis huius origo, ſomni inquã, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24253" xml:space="preserve">uigiliæ <lb/>proueniat, tractetur, exponaturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s24254" xml:space="preserve">. Sanè cùm animal ubi ſen <lb/>ſum habet, tum primũ ali et creſcere oporteat, ſitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24255" xml:space="preserve">alimẽ-<lb/>tum nouißimũ ſanguineis ſanguis, exanguibus quod ſan-<lb/>guini proportione reſpondet, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24256" xml:space="preserve">uenæ conceptacula ſan-<lb/>guinis ſint, uenarũ autẽ initiũ cor, id quod ex diſſectionibus <lb/>perſpici poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24257" xml:space="preserve">cibũ utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24258" xml:space="preserve">illum, qui per hos ingeri ſolet, in <lb/>loca ſua receptũ euaporari in uenas, inibiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24259" xml:space="preserve">mutatũ in ſan-<lb/>guinem uerti, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24260" xml:space="preserve">mox principiũ ipſum adire conſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24261" xml:space="preserve">Quæ <lb/>quanquàm in libro de alimẽto dicta ſunt, tamen nũc repeti <lb/>oportet, ad hoc ut principia motionis cõtẽplemur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24262" xml:space="preserve">quid <lb/>ſustinẽte parte ſenſitiua ſomnus &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24263" xml:space="preserve">uigilia cõtingat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24264" xml:space="preserve">Nec <lb/>enim ſomnus, quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24265" xml:space="preserve">impotentia ſenſuũ eſt, ut diximus: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24266" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24267" xml:space="preserve">demẽtia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24268" xml:space="preserve">præfocatio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24269" xml:space="preserve">animi defectus, talem <lb/>impotentiã adferre poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24270" xml:space="preserve">Iam uerò accidit, ut &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24271" xml:space="preserve">quidem <lb/>per forte animi deliquiũ, quippiã imaginarẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24272" xml:space="preserve">Hoc igitur <lb/>aliquã habet cõtrouerſiam. </s>
  <s xml:id="echoid-s24273" xml:space="preserve">Nam ſi defectũ animo dormi-<lb/>re cõtingat, cõtinget etiã ut imaginatio illa inſomnium fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24274" xml:space="preserve"><lb/>Porrò multa dicũt, qui ita uehementer tentantur, quiq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24275" xml:space="preserve">ex-<lb/>tinctorũ ſpeciẽ præferũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24276" xml:space="preserve">De ꝗbus oibus eãdẽ eſſe rationẽ <lb/>putandũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24277" xml:space="preserve">Sed enim, uti iam diximus, nõ omnis impoten-<lb/>tia ſentiendi ſomnus eſt, ſed ea ſolùm, quam diuaporatio <lb/>cõmittit alimenti: </s>
  <s xml:id="echoid-s24278" xml:space="preserve">quod enim ſurſum halat, quandantenus
<pb o="53" file="691" n="691" rhead="LIBER."/>
attolli, déinde regredi, ac refluere instar Euripi neceſſe eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24279" xml:space="preserve">nã animãtis cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24280" xml:space="preserve">calidũ, in ſublime natura fertur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24281" xml:space="preserve">at ubi <lb/>eo loci ſubuectũ eſt, mox uniuersũ reciprocat ac deſcẽdit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24282" xml:space="preserve"><lb/>Quãobrem ſomnus maximè poſt cibũ fieri ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24283" xml:space="preserve">tunc enim <lb/>copioſus humor, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24284" xml:space="preserve">corpulẽtus, ſurſum cõmeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24285" xml:space="preserve">Qui cùm <lb/>conſistit, caput aggrauat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24286" xml:space="preserve">addormiſcere facit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24287" xml:space="preserve">cùm uerò <lb/>iam deſcẽdit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24288" xml:space="preserve">reciprocando calorem repulit, tum ſomno <lb/>ſepultũ iacet, dormitq́ animal. </s>
  <s xml:id="echoid-s24289" xml:space="preserve">Hæc autẽ uel ſomnifica ipſa <lb/>indicant: </s>
  <s xml:id="echoid-s24290" xml:space="preserve">omnia enim, ſiue poculenta ſint, ſiue eſculẽta, gra-<lb/>uedinẽ capiti adferunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24291" xml:space="preserve">ut papauer, mãdragora, temetũ, lo-<lb/>lium. </s>
  <s xml:id="echoid-s24292" xml:space="preserve">Ad bunc item modũ affecti uidentur, qui ſoporãtur, <lb/>dormitantq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s24293" xml:space="preserve">: quia nec caput erigere, nec palpebras attolle-<lb/>re queunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24294" xml:space="preserve">Et maximè à cibis ſomnus talis extat: </s>
  <s xml:id="echoid-s24295" xml:space="preserve">tunc enim <lb/>multa exhalatio confit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24296" xml:space="preserve">Præterea à fatigationibus nõnullis: </s>
  <s xml:id="echoid-s24297" xml:space="preserve"><lb/>nam fatigatio, colliquandi uim obtinet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24298" xml:space="preserve">colliquamentum <lb/>autem, uicem incocti alimenti, niſi frigidũ fit, præſtare ſo-<lb/>let. </s>
  <s xml:id="echoid-s24299" xml:space="preserve">Quidã etiã morbi hoc idem faciunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24300" xml:space="preserve">qui ab humido, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24301" xml:space="preserve"><lb/>calido excremento proueniunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24302" xml:space="preserve">quẽadmodũ in febre, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24303" xml:space="preserve">le-<lb/>thargo euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24304" xml:space="preserve">Item prima ætas: </s>
  <s xml:id="echoid-s24305" xml:space="preserve">nã pueri alto ſopore pre-<lb/>muntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24306" xml:space="preserve">quia alimentũ omne ſurſum reſpirat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24307" xml:space="preserve">Cuius rei ſi-<lb/>gnum eſt, quòd per id ætatis, ſuperiora pportione inferio-<lb/>rum maxima ſunt, quia incrementũ illò cõtendat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24308" xml:space="preserve">Nec alia <lb/>de cauſa, morbo comitiali obnoxij ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24309" xml:space="preserve">is enim morbus per-<lb/>ſimilis ſomno eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24310" xml:space="preserve">Et idcirco huiuſce pestis exordiũ, ple-<lb/>riſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24311" xml:space="preserve">per quietem accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24312" xml:space="preserve">qui poſtea dum dormiũt, ea cor-<lb/>ripi ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s24313" xml:space="preserve">dum uigilant, non ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s24314" xml:space="preserve">Cùm enim larga ſpi-<lb/>ritus copia in ſublime effertur, ubi rurſum deſcendit, uenas <lb/>extumefacit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24315" xml:space="preserve">inflat, quibus meatũ ſpirabilem cõprimit, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24316" xml:space="preserve">intercludit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24317" xml:space="preserve">Hinc uinũ pueris utile non eſt, nec etiã <lb/>nutricibus (nihil enim fortè intereſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24318" xml:space="preserve">nutrices, an pueri ebi-
<pb o="54" file="692" n="692" rhead="ARIST. DE SOM. ET VIGIL."/>
bant) niſi dilutum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24319" xml:space="preserve">modicum hauriatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24320" xml:space="preserve">nam uinum ſpi-<lb/>ritoſum eſt, præſertim atrum. </s>
  <s xml:id="echoid-s24321" xml:space="preserve">Et uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24322" xml:space="preserve">adeo ſuperiora pueri <lb/>plena cibo continent, ut quinq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24323" xml:space="preserve">menſiũ ſpatio collũ obuer-<lb/>tere nequeãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24324" xml:space="preserve">quippe cùm illis haud ſecus, quàm ebrijs mul-<lb/>tus uapor ſurſum ad caput feratur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24325" xml:space="preserve">Quam affe ctionẽ, cau-<lb/>ſam eſſe, cur initijs fœtus inter matris uterum quieſcant, <lb/>rationi cõſonum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24326" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24327" xml:space="preserve">in totũ ſomniculoſi ſunt, qui con <lb/>ditas uenas habẽt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24328" xml:space="preserve">qui forma pomilionis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24329" xml:space="preserve">capite præ-<lb/>grandi ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24330" xml:space="preserve">Nam ij, quorũ conditæ ſunt uenæ, eas graciles, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24331" xml:space="preserve">angustas habent, adeò ut humor ægrè decidat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24332" xml:space="preserve">re-<lb/>fluat: </s>
  <s xml:id="echoid-s24333" xml:space="preserve">Pomiliones uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24334" xml:space="preserve">quorũ uaſta ſunt capita, multã <lb/>diuaporationem, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24335" xml:space="preserve">affluentiam, quæ ad parteis ſuperas <lb/>uiam capeßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24336" xml:space="preserve">At qui uenas gerũt æditas, propter amplitu-<lb/>dinem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24337" xml:space="preserve">latitudinẽ meatuũ, ſomnolenti nõ ſunt, niſi quam <lb/>aliam contrariã ebiberint affectionẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s24338" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24339" xml:space="preserve">item melancho-<lb/>lici: </s>
  <s xml:id="echoid-s24340" xml:space="preserve">nam locus interior refrigeratus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24341" xml:space="preserve">Quare in eis eua-<lb/>poratio multa non fit, ob idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24342" xml:space="preserve">edaci auiditate laborant, cùm <lb/>ſint aridi: </s>
  <s xml:id="echoid-s24343" xml:space="preserve">nam eorũ corpora ita affecta ſunt, quaſi re nulla <lb/>fruãtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24344" xml:space="preserve">Porrò bilis atra, quæ naturaliter frigida eſt, altricẽ <lb/>officinam refrigerat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24345" xml:space="preserve">alias parteis, in quibus recrementũ <lb/>hoc potentia ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24346" xml:space="preserve">Quare ex ijs quæ dicta ſunt, apertũ eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24347" xml:space="preserve">ſomnum eſſe coitum quendã caloris ad intima refugientis, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24348" xml:space="preserve">naturalẽ antiperistaſin, circũobſistẽtiamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24349" xml:space="preserve">propter eã, <lb/>quam diximus, cauſam. </s>
  <s xml:id="echoid-s24350" xml:space="preserve">Quocirca qui ſomno premitur, in <lb/>motu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24351" xml:space="preserve">agitatu uario eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24352" xml:space="preserve">Vnde &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24353" xml:space="preserve">deficit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24354" xml:space="preserve">refrigera-<lb/>tur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24355" xml:space="preserve">ob frigus, palpebræ decidunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24356" xml:space="preserve">Quinetiã partes ſu-<lb/>periores, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24357" xml:space="preserve">extimæ, frigent: </s>
  <s xml:id="echoid-s24358" xml:space="preserve">contrà inferiores, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24359" xml:space="preserve">intimæ, <lb/>ut pedes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24360" xml:space="preserve">quæ intrinſecus continentur, Quanquàm cur <lb/>ita, dubitabit aliquis: </s>
  <s xml:id="echoid-s24361" xml:space="preserve">quòd à cibo profundißimus ſomnus <lb/>obrepat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24362" xml:space="preserve">uina ſoporifera ſint, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24363" xml:space="preserve">cætera quibus cõſimi-
<pb o="55" file="693" n="693" rhead="LIBER."/>
lis caliditas adeſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24364" xml:space="preserve">nec rationi cõſonum eſſe uideatur, ut ſo-<lb/>mnus refrigeratio ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24365" xml:space="preserve">cauſæ ſomni calidæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s24366" xml:space="preserve">Vtrũ igitur <lb/>hoc eò accidit, quòd quemadmodũ uẽter inanis calidus eſt, <lb/>ſed cùm oppletur motionis ratione refrigeſcit, ita meatus, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24367" xml:space="preserve">loci in capite poſiti, euaporamento cõmeante refrige-<lb/>rantur? </s>
  <s xml:id="echoid-s24368" xml:space="preserve">An quemadmodũ aqua calida perfuſi, repentè in-<lb/>horreſcimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s24369" xml:space="preserve">ita illic frigus aſcendẽte calore collectũ, par-<lb/>teis eas refrigerat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24370" xml:space="preserve">calorẽ naturalẽ debilitat, ac ſubter-<lb/>fugere cogit? </s>
  <s xml:id="echoid-s24371" xml:space="preserve">Prætereà an quemadmodũ congestu ligno-<lb/>rum ignis restringuitur, ita multa alimonia, quã calor ſub-<lb/>uehit, ſuperioribus ſe immiſcẽte, calor naturalis elãgueſcit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24372" xml:space="preserve">donec utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24373" xml:space="preserve">illa concocta, perfectaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24374" xml:space="preserve">ſit? </s>
  <s xml:id="echoid-s24375" xml:space="preserve">Fit enim ſomnus, <lb/>ſicut dictũ iam eſt, corpulento quopiã ui caloris in ſublime <lb/>per uenas euecto: </s>
  <s xml:id="echoid-s24376" xml:space="preserve">quod cùm diutius eo loci perſistere nõ po <lb/>teſt, ſed copia exuperãte aggrauatur, rurſum depelli, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24377" xml:space="preserve">ad <lb/>ima fluere ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24378" xml:space="preserve">quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24379" xml:space="preserve">ipſi homines corruũt (ani <lb/>maliũ enim homo unus erectus eſt) calore, qui eleuãdi mu-<lb/>nere fungebatur, ſubtracto: </s>
  <s xml:id="echoid-s24380" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24381" xml:space="preserve">ſimulac cor incidit, mentẽ <lb/>aufert, déinde imaginationes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24382" xml:space="preserve">uiſa ſuggerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24383" xml:space="preserve">An ſolutio-<lb/>nes, quas modò dixi, cauſas cõtinent, propter quas refrige-<lb/>ratio fieri poßit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24384" xml:space="preserve">ſed tamẽ locus ille, qui circiter cerebrum <lb/>habetur, in ea re cõmittẽda principatũ obtinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24385" xml:space="preserve">uti alio loco <lb/>diximus? </s>
  <s xml:id="echoid-s24386" xml:space="preserve">Nã cerebrũ partiũ omniũ corporis frigidißimum <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24387" xml:space="preserve">in ijs uerò quæ carent cerebro, id quod uicẽ eius tenet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24388" xml:space="preserve"><lb/>Quẽadmodũ igitur cũ humor exhalat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24389" xml:space="preserve">calore ſolis in <lb/>ſublime fertur, ubi ſupernũ aëris locũ ſubierit, præ rigore <lb/>loci refrigeratus conſistit, ac denuo in aquam cõuerſus in <lb/>terram defluit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24390" xml:space="preserve">ita cùm calor ad cerebrum eleuatur, excre-<lb/>mcntitia diuaporatio in pituitam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24391" xml:space="preserve">ſaniem concreſcit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24392" xml:space="preserve"><lb/>(quamobrẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24393" xml:space="preserve">fluxiones ex capite oriri uidemus) alimen-
<pb o="56" file="694" n="694" rhead="ARIST. DESOM. ET VIGIL."/>
taria, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24394" xml:space="preserve">nõ morbida conſistit, deſcẽditq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s24395" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24396" xml:space="preserve">feruorẽ cor-<lb/>dis delapſa refrigerat, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24397" xml:space="preserve">moderatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24398" xml:space="preserve">Ad refrigerationem <lb/>uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24399" xml:space="preserve">difficilẽ ſuſceptionẽ euaporationis, gracilitas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24400" xml:space="preserve"><lb/>angustia uenarũ conducit, quæ circa cerebrũ ſunt, Hæcigi-<lb/>tur cauſa eſt, cur euaporatio, etiã ſi immodicè caleat, refri-<lb/>geretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24401" xml:space="preserve">Expergiſcitur animal, quando abſoluta conco-<lb/>ctio eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24402" xml:space="preserve">calor, qui ambientis frigoris opera ex amplo in <lb/>arctum coiërit, euicit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24403" xml:space="preserve">ſanguinem fæculentũ à ſyncero <lb/>diſcreuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24404" xml:space="preserve">Eſt autẽ tenuißimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24405" xml:space="preserve">purißimus ſanguis, qui in <lb/>capite continetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24406" xml:space="preserve">cõtrà craßißimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24407" xml:space="preserve">turbidißimus, qui <lb/>partibus committitur inferioribus. </s>
  <s xml:id="echoid-s24408" xml:space="preserve">Omnis autem ſanguinis <lb/>origo, cor eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24409" xml:space="preserve">quemadmodũ tum bîc, tum aliubi diximus. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24410" xml:space="preserve">Ex tribus porrò uentriculis, qui habentur in corde, is qui in <lb/>medio eſt, utriq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24411" xml:space="preserve">extremo cõmunis existit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24412" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24413" xml:space="preserve">extremi ſpe-<lb/>cus, ſanguinẽ ab utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24414" xml:space="preserve">uena, maiore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24415" xml:space="preserve">aorta, recipiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24416" xml:space="preserve">in <lb/>medio autẽ ſinu, diſcriminatio illius fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24417" xml:space="preserve">Sed de his, aptius <lb/>alio loco definitur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24418" xml:space="preserve">determinatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24419" xml:space="preserve">Quoniã autem ſan-<lb/>guis maximè poſt ingeſtos cibos indiſcretus fit, tum ſomnus <lb/>obrepit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24420" xml:space="preserve">tandiu edurat, quoad ſanguis purus ad parteis <lb/>ſuperas, turbulentus ad inferas ſequeſtratus, delegatusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24421" xml:space="preserve">ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24422" xml:space="preserve"><lb/>quo facto, animantes ab onere cibi abſolutæ excitantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24423" xml:space="preserve"><lb/>Dictum eſt quæ cauſa dormendi' ſit, inſiti ſcilicet caloris, <lb/>uniuerſim ad primum ſenſoriũ confugientis antiperistaſis, <lb/>quæ corpulẽti uaporis à natiuo calore ſubuecti opera pro-<lb/>uenit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24424" xml:space="preserve">tum etiam quid ſit ſomnus, nempe nexus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24425" xml:space="preserve">uinculũ <lb/>primi ſenſorij, ut ſuo fungi munere non poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24426" xml:space="preserve">Id quod ne-<lb/>ceſſariò quidem fit (nam animal eſſe non poteſt, niſiea con-<lb/>tingant, quibus ipſum perficiatur) at ſalutis gratia: </s>
  <s xml:id="echoid-s24427" xml:space="preserve">quo-<lb/>niam quies animal tuetur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24428" xml:space="preserve">conſeruat.</s>
  <s xml:id="echoid-s24429" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div419" type="section" level="1" n="252">
<head xml:id="echoid-head298" xml:space="preserve">FINIS.</head>
<pb o="57" file="695" n="695"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div420" type="section" level="1" n="253">
<head xml:id="echoid-head299" xml:space="preserve">DE INSOMNIIS <lb/>LIBER ARISTO-<lb/>TELIS.</head>
<head xml:id="echoid-head300" style="it" xml:space="preserve">Franciſco Vatablo interprete.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s24430" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rift. </s>
  <s xml:id="echoid-s24431" xml:space="preserve">cui animæ parti aſciſcendũ ſit inſomniũ declarat.</s>
  <s xml:id="echoid-s24432" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div421" type="section" level="1" n="254">
<head xml:id="echoid-head301" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s24433" xml:space="preserve">_POST_ hæc de Inſomnijs quærendũ eſt, <lb/>ac primò quidem qua ui animæ percipiã-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24434" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24435" xml:space="preserve">utrũ hæc affectio mentis, ac in-<lb/>tellectus: </s>
  <s xml:id="echoid-s24436" xml:space="preserve">an ſenſus ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24437" xml:space="preserve">his enim uiribus <lb/>unis earum, quæ in nobis ſunt, cognitio-<lb/>nem rerũ, notitiamq;</s>
  <s xml:id="echoid-s24438" xml:space="preserve">;, aſſequimur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24439" xml:space="preserve">Ergo ſi functio aſpectus <lb/>uiſio eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24440" xml:space="preserve">auditus auditio, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24441" xml:space="preserve">omnino ſenſus ſenſio: </s>
  <s xml:id="echoid-s24442" xml:space="preserve">com-<lb/>munia autem ſenſilia ſunt figura, motus, magnitudo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24443" xml:space="preserve">cæ-<lb/>tera id genus: </s>
  <s xml:id="echoid-s24444" xml:space="preserve">propria uerò color, ſonus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24445" xml:space="preserve">ſapor: </s>
  <s xml:id="echoid-s24446" xml:space="preserve">nec fieri <lb/>poteſt, ut ullũ animal clauſis oculis, dormiensq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24447" xml:space="preserve">cernat, aut <lb/>alio ſenſu percipiat, nos in ſomno nihil ſentire certum eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24448" xml:space="preserve">Vnde fit, ut inſomnia nullo ſenſu noſcãtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24449" xml:space="preserve">Sed neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24450" xml:space="preserve">opinio-<lb/>ne cõprehendi illa poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24451" xml:space="preserve">Nãin ſomno nõ equũ, modò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24452" xml:space="preserve"><lb/>hominẽ eſſe id, quod ad nos accedit, pronuntiamus, ſed etiã <lb/>albũ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24453" xml:space="preserve">pulchrũ, quorũ, nullũ opinio abſq, ſenſu, nec uerè, <lb/>nec falsò dixerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24454" xml:space="preserve">At animã hoc idẽ facere cõtingit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24455" xml:space="preserve">ex equo <lb/>enim hominẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24456" xml:space="preserve">albũ eũ eſſe, qui occurrit, diſcernere uide-<lb/>mur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24457" xml:space="preserve">Adhæc præter inſomnia, aliud quiddã intelligere ſo-<lb/>lemus. </s>
  <s xml:id="echoid-s24458" xml:space="preserve">Quẽadmodũ enim uigilando ſentientes aliquid, ple-<lb/>rũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24459" xml:space="preserve">etiã aliud dere, quæ ſenſum ferit cõſideramus: </s>
  <s xml:id="echoid-s24460" xml:space="preserve">ita dor-<lb/>miendo, præter uiſa, interdũ alia quædã mens noſtra cogi-
<pb o="58" file="696" n="696" rhead="ARIST. DE INSOMNIIS"/>
tat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24461" xml:space="preserve">Quod facilè patebit, ſi quis mẽtem ad ſomnia cõuertat, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24462" xml:space="preserve">recurrere ea quoties exurgit, enitatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24463" xml:space="preserve">imò iam quidem <lb/>inſomnia experti ſunt huiuſmodi, nimirũ qui præceptionẽ <lb/>colendæ memoriæ ſequentes, pronūtiata quibuſdã locis cõ-<lb/>ſtituere ſibi uidebantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24464" xml:space="preserve">eis enim ſæpenumero accidit, ut <lb/>aliud quiddã præter ſomniũ, nempe uiſum, phãtaſmaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24465" xml:space="preserve">ali-<lb/>quod: </s>
  <s xml:id="echoid-s24466" xml:space="preserve">in cõparato, diſpoſitoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24467" xml:space="preserve">loco ante cõſpectũ colloca-<lb/>rent. </s>
  <s xml:id="echoid-s24468" xml:space="preserve">Vnde liquere arbitror, non quicquid in ſomno uide-<lb/>mus, inſomniũ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s24469" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24470" xml:space="preserve">nos intelligere, quæ opinione opina-<lb/>mur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24471" xml:space="preserve">Porrò de his omnibus illud cõſtat, hoc idẽ quo ægriin <lb/>uigilia fallimur, facere uti in ſomno decipiamur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24472" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24473" xml:space="preserve"><lb/>nobis quanquàm ſani ſumus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24474" xml:space="preserve">adeò uidentes, tamen Sol, <lb/>pedaneus eſſe uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24475" xml:space="preserve">Cæterùm ſiue imaginãdiuis animæ <lb/>eadẽ ad numerũ cùmſenſaria ſit, ſiue diuerſa habeantur, ni-<lb/>hilominus hoc ſine uiſione, aut ſenſione aliqua non fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24476" xml:space="preserve">nam <lb/>hallucinari, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24477" xml:space="preserve">obaudire dicitur, qui uerum quidem aliquid <lb/>uidet, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24478" xml:space="preserve">audit, nõ tamẽ id, quod ſe uidere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24479" xml:space="preserve">audire putat. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24480" xml:space="preserve">At in ſomno poſitum eſt, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24481" xml:space="preserve">uideri quicquam, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24482" xml:space="preserve">audi-<lb/>ri, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24483" xml:space="preserve">omnino ſentiri Num igitur, quamuis nihil tũc cer-<lb/>ni, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24484" xml:space="preserve">ſentiri uerum ſit, tamẽ nullo modo ſenſum affici ue-<lb/>rum non eſt, ſed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24485" xml:space="preserve">uiſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24486" xml:space="preserve">cæteros ſenſus pati aliquid <lb/>cõtingit? </s>
  <s xml:id="echoid-s24487" xml:space="preserve">Nam ſinguli horum, in ſomno principem ſenſum <lb/>haud magnopere ſecius atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24488" xml:space="preserve">in uigilia, non ſic autem ut in <lb/>illa, formis ſenſilibus appetunt, feriunt, laceſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24489" xml:space="preserve">Quinetiã <lb/>interdum opinio, quæ uiſa ſunt, ea falſa eſſe, ut in uigilia di-<lb/>cit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24490" xml:space="preserve">interdum obligatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24491" xml:space="preserve">ſpectra quaſi uera ſint proſe-<lb/>qui aſſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24492" xml:space="preserve">Conſtatigitur hanc affe ctionem, quam ſomnia-<lb/>re dicimus, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24493" xml:space="preserve">ad opinantem, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24494" xml:space="preserve">ad intelligentem perti-<lb/>nere. </s>
  <s xml:id="echoid-s24495" xml:space="preserve">Sed ne ad ſentientem quidem ſimpliciter: </s>
  <s xml:id="echoid-s24496" xml:space="preserve">nam alio-<lb/>qui, uidere ſimpliciter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24497" xml:space="preserve">audire eſſet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24498" xml:space="preserve">Cæterùm quomodo
<pb o="59" file="697" n="697" rhead="LIBER."/>
&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24499" xml:space="preserve">qualiter ad iſtam referri queat, conſiderandum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24500" xml:space="preserve">Po-<lb/>namus igitur id, quod etiam clarißimum eſt, inſomniũ ſen-<lb/>ſariæ partis affectionem eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s24501" xml:space="preserve">nã &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24502" xml:space="preserve">ſomnus ad eandẽ per-<lb/>tinet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24503" xml:space="preserve">nec enim animantium alteri ſomnus, inſomniũ alte-<lb/>ri, ſed eiſdem utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24504" xml:space="preserve">competit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24505" xml:space="preserve">Cùm uerò de imaginatio-<lb/>ne, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24506" xml:space="preserve">phantaſia tractatũ in libris de anima ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24507" xml:space="preserve">imagi-<lb/>nandi uis eadem numero ſit cum potentia ſentiendi, quam-<lb/>uis eſſentia, rationeq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24508" xml:space="preserve">differant, imaginatio autem ſit motio <lb/>à ſenſu actu proueniens, inſomnium uerò ſpectrum quod-<lb/>dam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24509" xml:space="preserve">phãtaſma eſſe uideatur (nam uiſum ipſum quod in <lb/>ſomno apparet inſomnium dicimus, ſiue illud ſimpliciter, <lb/>ſiue quodam modo contingat) palàm utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24510" xml:space="preserve">eſt inſomnia <lb/>ſenſariæ partis eſſe, ſed quatenus imaginaria eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s24511" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s24512" xml:space="preserve">Hîe oſtendit Ā<unsure/>riſt, quoduis ſenſibiliũ ſomni obiectum eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s24513" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div422" type="section" level="1" n="255">
<head xml:id="echoid-head302" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s24514" xml:space="preserve">_QV_id autem ſit inſomnium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24515" xml:space="preserve">quaratione fiat, ex ijs <lb/>maximè cognoſci potest, quæ in ſomno accidunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24516" xml:space="preserve">Etenim ſenſilia ipſain nobis per ſingula ſenſoria ſenſionem <lb/>efficiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24517" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24518" xml:space="preserve">affectio quam ea inuehunt, nõ modò in ſenſo-<lb/>rijs ineſt, cùm ſenſus agunt, ſed etiam ab opera diſceſſere: </s>
  <s xml:id="echoid-s24519" xml:space="preserve"><lb/>nam périnde hîc, atque in ijs quæ lationem ſubeunt, euenire <lb/>uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24520" xml:space="preserve">etenim quæ lationem ſubeunt, eo quòd propulit <lb/>non amplius tangente, cietur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24521" xml:space="preserve">quod enim mouendi officio <lb/>functum eſt, quandam aëris particulam propulit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24522" xml:space="preserve">quæ cùm <lb/>mouetur, ſubinde aliam ciet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24523" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24524" xml:space="preserve">hoc utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24525" xml:space="preserve">pacto, donec <lb/>quieſcant, moueri aër, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24526" xml:space="preserve">aqua ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s24527" xml:space="preserve">Conſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24528" xml:space="preserve">hoc <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24529" xml:space="preserve">in alteratione fieri putandũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24530" xml:space="preserve">illud enim, quod ca-<lb/>lentis rei opera incaluit, quod ſibi uicinũ eſt, calefacit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24531" xml:space="preserve">pe-<lb/>netratq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24532" xml:space="preserve">ſucceßio hæc ad id uſq;</s>
  <s xml:id="echoid-s24533" xml:space="preserve">, quod primũ calefieri po-<lb/>teſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24534" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24535" xml:space="preserve">ei cui ſentiendi facultas commiſſa eſt, hoc
<pb o="60" file="698" n="698" rhead="ARIST. DE INSOMNIIS"/>
idem accidere neceſſe eſt, cùm ſenſum, qui in actu constitu-<lb/>tus ſit, alterationem eſſe quandam conſtet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24536" xml:space="preserve">Quocirca affe-<lb/>ctio ipſa in opificijs ſenſuum, non modò ſentientibus illis, <lb/>ſed etiã quieſcentihus, tam per ſumma, quàm in imo ſerua-<lb/>ri ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24537" xml:space="preserve">Id quod, quoties cõtinenter quippiam ſentimus, <lb/>liquidò percipi poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24538" xml:space="preserve">Nã ſi ſenſum ipſum ab eo ad aliud, <lb/>ut de ſole in opacum, cõuertamus, comitatur eum affectio: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24539" xml:space="preserve">euenit enim ut nihil cernat, propterea quòd commotio, quæ <lb/>à lumine profecta eſt, oculos adhuc poßideat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24540" xml:space="preserve">Item ſi quid <lb/>album, aut uiride diutius aſpexerimus, ad quodcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24541" xml:space="preserve">aſpe-<lb/>ctum noſtrum deflectamus, concolor illi uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24542" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24543" xml:space="preserve">ſi <lb/>oculos cõtra Solem, aut aliquid aliud, quod fulgeat, inten-<lb/>derimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s24544" xml:space="preserve">déinde conniueamus, per rectam lineam, qua aſpe-<lb/>ctum cernere contingit, primùm tale obſeruantibus appa-<lb/>ret, quale reuera eſt, tum ſe in puniceum conuertit, proxi-<lb/>mè in purpureum, donec ad atrum perueniat, exoleſcatq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s24545" xml:space="preserve">. <lb/>Quinetiam ſi quiobtutus ſuos ab hiſce quæ mouentur, ut <lb/>ab amnibus præſertim ocyßimè labentibus, aliò transfe-<lb/>rant: </s>
  <s xml:id="echoid-s24546" xml:space="preserve">quæ ſtant, moueriuidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24547" xml:space="preserve">Iidem porrò, ab ingen-<lb/>tibus ſonis ſurdastri redduntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24548" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24549" xml:space="preserve">ab odoribus uehemen-<lb/>tibus, ægerrimè olfaciunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24550" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24551" xml:space="preserve">ita in ſimilibus ſtatuendum <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24552" xml:space="preserve">Quæ omnia, apertè hoc cueniunt modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s24553" xml:space="preserve">Quod au-<lb/>tem celeriter ſenſoria ipſa, uel tenues differentias ſentiant, <lb/>indicio eſt, id quod in ſpeculis fieri ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24554" xml:space="preserve">de cuius ratio-<lb/>ne, ſeorſim dicato opere conſiderare quis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24555" xml:space="preserve">addubitare <lb/>poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24556" xml:space="preserve">Et inſuper ex eodem facilè cõstat, uiſum ut pati, ita <lb/>etiam agere aliquid ſolere. </s>
  <s xml:id="echoid-s24557" xml:space="preserve">Nam cùm mulieres tempore <lb/>menſium è ſpeculis admodùm nitidis aliquod inſpectant, <lb/>tunc ſuperficies ſpeculi quadam ueluti nebula ſanguinis <lb/>obducitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24558" xml:space="preserve">atque ſi nouitium ſpeculum ſit, haud facile eſt
<pb o="61" file="699" n="699" rhead="LIBER."/>
eiuſmodi maculam abstergere: </s>
  <s xml:id="echoid-s24559" xml:space="preserve">ſin peruetus, facile. </s>
  <s xml:id="echoid-s24560" xml:space="preserve">Cau-<lb/>ſa autem eſt, ſicuti iam diximus, quòd non ſolùm ab aere ui-<lb/>ſus quippiam patitur, ſed etiam in aërem quippiam agit, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24561" xml:space="preserve">eundem mouet, périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24562" xml:space="preserve">ſplendida: </s>
  <s xml:id="echoid-s24563" xml:space="preserve">nam uiſus, de <lb/>genere ſplendidorum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24564" xml:space="preserve">habentium colorem eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24565" xml:space="preserve">Hoc <lb/>igitur tempore, quo menſes profluunt, eodem modo oculos, <lb/>quo quamlibet aliam corporis particulam affici ratione <lb/>optima euenit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24566" xml:space="preserve">quandoquidem ſuapte natura uenulenti <lb/>ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24567" xml:space="preserve">Quocirca tempore menstrualis profluuij, quod com-<lb/>motione, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24568" xml:space="preserve">inflammatione ſanguinis prouenit, diſcrimen <lb/>in oculis habetur, quod quamuis nobis ineuidens ſit (eſt <lb/>enim natura ſeminis &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24569" xml:space="preserve">menſium, eadem) reuera tamen in <lb/>eiſdem eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24570" xml:space="preserve">Ab ipſis autem mẽſibus, qui ad oculos penetra-<lb/>runt, aër mouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24571" xml:space="preserve">inficitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24572" xml:space="preserve">aër infectus alium aërem, <lb/>qui ſpeculo proximus eſt, ſibi hærentem inficit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24573" xml:space="preserve">talem <lb/>qualis ipſe eſt, reddit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24574" xml:space="preserve">à quo poſtremum, ſpeculo eluuiecu-<lb/>la quædam allinitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24575" xml:space="preserve">Nam ſpecula haud ſecus, quàm mun-<lb/>dißimæ ueſtes, celerrimè notam aliquam contrahunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24576" xml:space="preserve">quod <lb/>enim mundum eſt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24577" xml:space="preserve">purum, exactè commonſtrat quic-<lb/>quid exceperit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24578" xml:space="preserve">potißimũ minimos motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s24579" xml:space="preserve">æs uerò quod <lb/>leue, terſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24580" xml:space="preserve">ſit, qualemcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24581" xml:space="preserve">tactum maximè ſentit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24582" xml:space="preserve">Scire <lb/>autem oportet, tactum aëris eſſe quadam ueluti attritio-<lb/>nem, deterſionemq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s24583" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24584" xml:space="preserve">ablutionem: </s>
  <s xml:id="echoid-s24585" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24586" xml:space="preserve">eundem, quantu-<lb/>luſcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24587" xml:space="preserve">ſit, conſpicuum, propter ſpeculi puritatem, reddi. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24588" xml:space="preserve">Cur uerò maculæ nouis ſpeculis inductæ difficilè eluantur, <lb/>cauſa eſt, quòd ea pura ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24589" xml:space="preserve">terſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s24590" xml:space="preserve">nam maculæ ſeſe per <lb/>talia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24591" xml:space="preserve">in profundũ, et in omnes partes diffundũt, in pro-<lb/>fundũ, quòd puraſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s24592" xml:space="preserve">in omnes partes, quòd terſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s24593" xml:space="preserve">In uetu-<lb/>ſtis autem maculæ nõ permanent: </s>
  <s xml:id="echoid-s24594" xml:space="preserve">quia non tam altè figun-<lb/>tur, ſed eminẽtiuſculè, Tenues igitur differentias excitare,
<pb o="62" file="700" n="700" rhead="ARIST. DE INSOMNIIS"/>
uellicareq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24595" xml:space="preserve">ſenſum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24596" xml:space="preserve">celeriter ab eodem internoſci, item <lb/>non modò pati ſenſorium quo natura colorum percipitur, <lb/>ſed etiam uicißim agere, ex hiſce conſtat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24597" xml:space="preserve">Iis quæ diximus, <lb/>astipulatur, quod circa uina, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24598" xml:space="preserve">unguenta accidere uide-<lb/>mus. </s>
  <s xml:id="echoid-s24599" xml:space="preserve">Nam oleum, quod unguento additur, celeriter odores <lb/>carum rerum, quæ in propinquo ſunt, ebibit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24600" xml:space="preserve">Vina quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s24601" xml:space="preserve">, <lb/>hoc idem faciunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24602" xml:space="preserve">quippe quæ non modò earum rerum, quæ <lb/>induntur, admiſcenturq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24603" xml:space="preserve">odores in ſe trahant, ſed etiam <lb/>earum rerum, quæ prope dolia aut locantur, aut naſcun-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24604" xml:space="preserve">Ad eam uerò cõſiderationem, quænobis initio institu-<lb/>ta eſt, unum ſupponatur, quod &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24605" xml:space="preserve">patere poteſt ex ijs, quæ <lb/>dicta ſunt, abeuntibus externis ſenſibilibus, ſenſa, quæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24606" xml:space="preserve"><lb/>ipſa quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24607" xml:space="preserve">ſenſilia ſunt, remanere. </s>
  <s xml:id="echoid-s24608" xml:space="preserve">Item, facilè decipi circa <lb/>ſenſus, homines in aliquo affectu poſitos: </s>
  <s xml:id="echoid-s24609" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24610" xml:space="preserve">alios, in alio: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24611" xml:space="preserve">ut meticuloſum, in metu: </s>
  <s xml:id="echoid-s24612" xml:space="preserve">amatorẽ, in amore: </s>
  <s xml:id="echoid-s24613" xml:space="preserve">adeò ut ex te-<lb/>nui ſimilitudine alter hoſtes ſe uidere putet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24614" xml:space="preserve">alter, quem <lb/>amat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24615" xml:space="preserve">Et quo quis utiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24616" xml:space="preserve">arctius ipſo affectu poßidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24617" xml:space="preserve">eò <lb/>leuiori ſimilitudine talia ſeſe illi offerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24618" xml:space="preserve">Eodem modo &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24619" xml:space="preserve"><lb/>qui ita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24620" xml:space="preserve">qui demum quacunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24621" xml:space="preserve">alia cupiditate rapiuntur, <lb/>facilè circumſcribi ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s24622" xml:space="preserve">at tantò quidẽ procliuius, quan-<lb/>tò magis libidine ipſa ducuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24623" xml:space="preserve">Vnde etiam fit, ut febrien-<lb/>tes interdum animalia quædam in parietinis uidere uideã-<lb/>tur, exigua ſimilitudine permoti, quam lineamẽta quædam <lb/>congesta prætendunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24624" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24625" xml:space="preserve">hic error quandoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24626" xml:space="preserve">unà cum <lb/>morbo inualeſcit, ita ut cùm leuiter ægrotant ſe falſos ha-<lb/>beri agnoſcant: </s>
  <s xml:id="echoid-s24627" xml:space="preserve">cùm uerò grauius, minimè, ſed quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24628" xml:space="preserve">uitijs <lb/>ducantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24629" xml:space="preserve">Cauſa uerò quamobrem hæc fiant, ea eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24630" xml:space="preserve">quòd <lb/>id quod primatum obtinet: </s>
  <s xml:id="echoid-s24631" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24632" xml:space="preserve">id in quo phantaſmata fiũt, <lb/>non eadem ui iudicant. </s>
  <s xml:id="echoid-s24633" xml:space="preserve">Cuius rei ſigno eſt, quod cùm Sol <lb/>appareat pedalis, ſæpe aliud quippiam phantaſiæ contra-
<pb o="63" file="701" n="701" rhead="LIBER."/>
dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24634" xml:space="preserve">Item perplexis digitis, quamuis quod unum eſt duo <lb/>appareat, tamen eſſe duo neutiquam dicimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s24635" xml:space="preserve">quia uiſus, <lb/>ſuperior, optimatiorq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24636" xml:space="preserve">tactu eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24637" xml:space="preserve">Quòd ſi ſolus tactus eſſet, <lb/>duo eſſe quod unum eſt, iudicaremus. </s>
  <s xml:id="echoid-s24638" xml:space="preserve">Cauſa autem cir-<lb/>cumuentionis, eaeſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24639" xml:space="preserve">quoniam non tantum quoties ſenſi-<lb/>le mouetur quælibet apparere ſolent, ſed etiam quoties <lb/>ſenſus ipſe mouetur, ſi eodem modo moueatur, quo ſolet à<unsure/> <lb/>ſenſili moueri, ſic littus uidetur nauigantibus moueri dum <lb/>uiſus ab alio mouetur.</s>
  <s xml:id="echoid-s24640" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s24641" xml:space="preserve">Hîc oftendit Ā<unsure/>riſtoteles, ſæpe dormientes inſomnio de-<lb/>cipi, vt vigilantes perturbationibus ſolere.</s>
  <s xml:id="echoid-s24642" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div423" type="section" level="1" n="256">
<head xml:id="echoid-head303" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s24643" xml:space="preserve">_EX_ his itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24644" xml:space="preserve">patere arbitror, nõ modò uigilantibus no-<lb/>bis motiones illas, quæ per eos ſenſus accipiuntur, qui <lb/>foras proſpectant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24645" xml:space="preserve">in parte corporis exteriore iacent <lb/>ſentiri ſolere, ſed etiam cùm affectio ea ſuborta eſt, quam <lb/>ſomnum uocamus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24646" xml:space="preserve">tunc impenſius. </s>
  <s xml:id="echoid-s24647" xml:space="preserve">Nam interdiu, ope-<lb/>rantibus quidem ſenſibus, ac mente, eliduntur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24648" xml:space="preserve">uane-<lb/>ſcunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24649" xml:space="preserve">quomodo exiguus ignis, apud ingentem offuſcari ſo-<lb/>let: </s>
  <s xml:id="echoid-s24650" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24651" xml:space="preserve">dolores, uoluptatesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24652" xml:space="preserve">modicæ, acceſſu immodica-<lb/>rum offundi: </s>
  <s xml:id="echoid-s24653" xml:space="preserve">quieſcentibus uerò, minima quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24654" xml:space="preserve">emergũt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24655" xml:space="preserve">Noctu autem, quia particulares ſenſus feriantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24656" xml:space="preserve">agere <lb/>nequeunt, propterea quòd calor exteris partibus relictis <lb/>in uiſcera ſe condit, ad initium ſenſus, originemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24657" xml:space="preserve">delabun-<lb/>tur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24658" xml:space="preserve">obturbatione ſedata manifestæ fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24659" xml:space="preserve">Porrò existi-<lb/>mare oportet haud aliter motionem quãq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24660" xml:space="preserve">fieri, quàm par-<lb/>uas illas uertigines per ſumma amnium decurrentes: </s>
  <s xml:id="echoid-s24661" xml:space="preserve">quæ <lb/>interim ſimiles euadunt, interim quòd aquæ aliò retor-<lb/>queãtur, in alias ſubinde formas ſoluuntur, diuellunturqúe. </s>
  <s xml:id="echoid-s24662" xml:space="preserve"><lb/>Quamobrẽ ſtatim à cibo non ſomniant animalia, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24663" xml:space="preserve">cùm
<pb o="64" file="702" n="702" rhead="ARIST. DE INSOMNIIS"/>
edita nuperrimè in lucem ſunt, ut infantes: </s>
  <s xml:id="echoid-s24664" xml:space="preserve">nam multa tum <lb/>agitatio, motioq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24665" xml:space="preserve">eſt, propter alimentarium calorem. </s>
  <s xml:id="echoid-s24666" xml:space="preserve">Qua-<lb/>re quemadmodum humore uehementer commoto quãdoq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24667" xml:space="preserve">nulla redditur effigies, quandoque redditur quidem aliqua, <lb/>ſed diſtorta penitus, adeò ut alia uideatur eſſe quàm ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24668" xml:space="preserve"><lb/>quieſcente uerò ſemper aliqua redditur, quæ etiam nulla <lb/>ex parte affecta eſt, ſed pura, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24669" xml:space="preserve">expreſſa: </s>
  <s xml:id="echoid-s24670" xml:space="preserve">ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24671" xml:space="preserve">inter dor-<lb/>miendum interim uiſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24672" xml:space="preserve">motiones quæ per ſenſus haustæ <lb/>ſuperſunt, præ maiore illo motu, qui dictus eſt, prorſus obli <lb/>terantur, exoleſcunq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s24673" xml:space="preserve">: interim præposteræ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24674" xml:space="preserve">monſtroſæ <lb/>uiſiones apparent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24675" xml:space="preserve">ingrata ſomnia, qualia melancholi-<lb/>cis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24676" xml:space="preserve">uinolentis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24677" xml:space="preserve">febrientibus accidunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24678" xml:space="preserve">omnes enim <lb/>istiuſmodi affectus, cùm ſpiritoſi ſint, commotionem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24679" xml:space="preserve"><lb/>perturbationem plurimam afferunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24680" xml:space="preserve">Simulac autem reſe-<lb/>dit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24681" xml:space="preserve">diſcretus ſanguis eſt in ijs, quæ ſanguinem obti-<lb/>nent, incolumes ſenſuum motiones, quæ à ſingulis ſenſibus <lb/>tranſmittuntur, grata ſomnia faciunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24682" xml:space="preserve">apparere quip-<lb/>piam, ac uideri per ea quæ à uiſu deferuntur uidere, per ea <lb/>quæ ab auditu audire, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24683" xml:space="preserve">pari modo per ea, quæ à cæteris <lb/>ſenſuum officinis mandantur, ſentire: </s>
  <s xml:id="echoid-s24684" xml:space="preserve">eo enim quòd mo-<lb/>tiones à ſenſibus ad principium ſentiendi perueniunt, uide-<lb/>ri, uidere, audire, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24685" xml:space="preserve">ſentire, neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24686" xml:space="preserve">Quinetiam quia <lb/>conſpectus non moueri uidetur, cùm tamen in motu ſit, ut <lb/>dicimus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24687" xml:space="preserve">quia tactus motus adnuntiat, quod unũ eſt, duo <lb/>eſſe uidetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24688" xml:space="preserve">nam ſentiendi principium quicquid à ſingulis <lb/>ſenſibus afferatur, aſtruit, niſi aliqua aliauirtus potior con-<lb/>traueniat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24689" xml:space="preserve">Semper igitur apparet, ſed non omne quod appa <lb/>ret etiam uidetur, niſi uis illa arbitra manus dederit, aut nõ <lb/>moueatur motu uernaculo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24690" xml:space="preserve">ſuo. </s>
  <s xml:id="echoid-s24691" xml:space="preserve">Quemadmodũ uerò di-<lb/>ximus, alios ob alium affectum facilè decipi, ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24692" xml:space="preserve">de dor-
<pb o="65" file="703" n="703" rhead="LIBER."/>
mientibus ſtatuẽdum eſt, qui propter ſomnum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24693" xml:space="preserve">eo quòd <lb/>ſenſoria ipſa moueantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24694" xml:space="preserve">cætera quæ per ſenſum cõtin-<lb/>gunt, procliues ad labendũ ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24695" xml:space="preserve">Quare quod tenuem ali-<lb/>@@ius rei ſimilitudinem referat, eis ipſa planères eſſe appa-<lb/>ret: </s>
  <s xml:id="echoid-s24696" xml:space="preserve">nam cùm dormientibus illas, plurima ſanguinis copia <lb/>ad ſenſum principem delabitur, unà &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24697" xml:space="preserve">motiones illæ de-<lb/>ſcendunt, quæ in ea materia cõtinentur, aliæ potentia, aliæ <lb/>actu. </s>
  <s xml:id="echoid-s24698" xml:space="preserve">Sic autem ſeſe habent, ut ex eis una aliqua prior ſe aſ-<lb/>ſerat, moueatq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s24699" xml:space="preserve">: qua abſumpta, alia ſubinde comparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24700" xml:space="preserve">Et <lb/>périnde ſuo quæq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24701" xml:space="preserve">ordine ſequuntur, atque ranæ è ſubere, <lb/>aut quauis alia materia factæ, quæ colliquato ſale, quo <lb/>erant, oblitæ, in aqua emergunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24702" xml:space="preserve">Ad hunc modum, potentia <lb/>inſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24703" xml:space="preserve">Reiecto autem eo quòd impedimẽto erat actu ſunt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24704" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24705" xml:space="preserve">ſolutæ in exiguo illo reliquo ſanguine, qui in ſenſorijs <lb/>habetur, ſimilitudinẽ rerum, quæ ſenſus extimulare ſolent, <lb/>præferunt, nõ aliter quàm portiones illæ nubium, quæ cùm <lb/>modò effigiẽ hominis, aut Centauri referant, mox ſe tranſi-<lb/>tu ocyßimo in alias ſubinde formas conuertunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24706" xml:space="preserve">Vnum-<lb/>quodq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24707" xml:space="preserve">autem horum, ut dictum eſt, reliquiæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24708" xml:space="preserve">uestigium <lb/>ſenſi actu eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24709" xml:space="preserve">Et digreſſo ſenſili, uerè dicere poſſumus, hoc <lb/>eſſe tale, qualis Coriſcus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24710" xml:space="preserve">at cùm uis illa ſuperior, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24711" xml:space="preserve">ar-<lb/>bitra ſentit hoc, nequaquam dicit eſſe Coriſcum: </s>
  <s xml:id="echoid-s24712" xml:space="preserve">ſed per <lb/>hoc, uerum illum Coriſcum intelligit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24713" xml:space="preserve">Eaitaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24714" xml:space="preserve">uirtus, quæ <lb/>ſentiendo, hoc eſſe Coriſcum aſſeuerat, ſi non penitus ſan-<lb/>guine obruta ſit, ſentientis more exercetur à motionibus <lb/>quæ in ſenſorijs ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24715" xml:space="preserve">commouetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24716" xml:space="preserve">tum ſimilitudo <lb/>rei uidetur ipſa res eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s24717" xml:space="preserve">tanta uis ſomni ut id latere nos effi-<lb/>ciat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24718" xml:space="preserve">Quemadmodu igitur ſi quis oculũ digito ſupprimat, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24719" xml:space="preserve">animaduertat digitum ita admotum, non modò appa-<lb/>rebit, ſed etiam uidebitur eſſe duo, quod unum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24720" xml:space="preserve">ſi uerò
<pb o="66" file="704" n="704" rhead="ARIST. DE INSOMNIIS"/>
animaduertat, apparebit quidem, ſed non uidebitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24721" xml:space="preserve">ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24722" xml:space="preserve"><lb/>in ſomno, ſi quis ſe dormire intelligat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24723" xml:space="preserve">affectionem eam <lb/>ſentiat, cui ſenſus ſenſariæ partis addictus eſt, apparebit <lb/>quidem ei quod ſomniat, ſed ſecum dicet, quanqua apparet <lb/>hoc Coriſcus eſſe, non tamen eſt Coriſcus: </s>
  <s xml:id="echoid-s24724" xml:space="preserve">nam ſæpe euenit, <lb/>ut quis dormiendo in animo ſuo dicat, ſomnium eſſe quod <lb/>uidet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24725" xml:space="preserve">Quòd ſi dormire ſe neſciat, nihil imaginationi con-<lb/>tradicet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24726" xml:space="preserve">Quòd autem uera ſint quæ dicimus, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24727" xml:space="preserve">mo-<lb/>tiones imaginariæ in ſenſuum officinis diuerſentur, certum <lb/>apertumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24728" xml:space="preserve">eſt, ſi quis adhibito animo conetur meminiſſe <lb/>eorum, quæ nobis obdormiſcentibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24729" xml:space="preserve">excitatis, experge-<lb/>factisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24730" xml:space="preserve">accidunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24731" xml:space="preserve">Interdum enim qui à ſomno recens ex-<lb/>cuſſus ſit, deprehendet ſimulacra, quæ ſe illi per quietem <lb/>obtulerant, eſſe motiones, quæ in ſenſorijs ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24732" xml:space="preserve">nam pue-<lb/>ris nonnullis uel planè uigilantibus, aſpectantibusq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s24733" xml:space="preserve">, quan-<lb/>uis tenebricoſus ſit locus, tamen multæ imagines apparent, <lb/>quæ moueri uidẽtur, ita ut illi ſe præ metuſæpe intra ſtra-<lb/>gulũ occulãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24734" xml:space="preserve">Ex his itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24735" xml:space="preserve">omnibus colligi debet, ſomnium <lb/>eſſe uiſum quidem aliquod, ſed quod in ſomno ſeſe offe-<lb/>rat: </s>
  <s xml:id="echoid-s24736" xml:space="preserve">nam neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24737" xml:space="preserve">fi<unsure/>mulacra ea, de quibus pauló antè diximus, <lb/>inſomnia ſunt, neque aliud quic quam quod ſolutis ſenſibus <lb/>appareat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24738" xml:space="preserve">Sed neque quicquid in ſomno ſe præſentat, info-<lb/>mnium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24739" xml:space="preserve">Na<unsure/>m primo quidem nonnullis euenit, ut ſonum, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24740" xml:space="preserve">lucem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24741" xml:space="preserve">ſaporem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24742" xml:space="preserve">contrectationem quodammodo <lb/>ſentiant, ſed languidè tamen, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24743" xml:space="preserve">quaſi de longinquo: </s>
  <s xml:id="echoid-s24744" xml:space="preserve">iam <lb/>enim qui inter quieſcẽdum cernebãt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24745" xml:space="preserve">mox excitati ſue-<lb/>re, lumen lucernæ quod dormientes, utrebantur, exiliter <lb/>uidebant, protinus ubi expergefacti fuerunt, uerũ lucernæ <lb/>lumen fuiſſe deprehẽdere, Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24746" xml:space="preserve">qui canũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24747" xml:space="preserve">gallinaceo-<lb/>rum uoces debiliter exaudire ſibi uidebantur, mox exper-
<pb o="67" file="705" n="705" rhead="LIBER."/>
rectiueras uoces fuiſſe apertè cognouerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24748" xml:space="preserve">Nõnulli etiam <lb/>ad interrogata reſpondent: </s>
  <s xml:id="echoid-s24749" xml:space="preserve">fieri enim poteſt, ut ſi alterum <lb/>horum, uigilare dico, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24750" xml:space="preserve">dormire, non ſimpliciter adeſt, al-<lb/>terum quodammodo adſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24751" xml:space="preserve">quorũ nihil ſomniũ, uocari de-<lb/>bet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24752" xml:space="preserve">Neque ſi quæ præter uiſa in ſomno ueræ intelligentiæ <lb/>fiant. </s>
  <s xml:id="echoid-s24753" xml:space="preserve">Sed uiſum quod à ſenſorum motu ortum, per quietem <lb/>animalibus occurrit in eo quòd dormiunt, hoc ſomniũ eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24754" xml:space="preserve">Iam uerò quibuſdam accidit, ut nunquã quicquam ſomnia-<lb/>rint in uita: </s>
  <s xml:id="echoid-s24755" xml:space="preserve">quod quanquam rarum eſt, interdum tamẽ cõ-<lb/>tingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24756" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24757" xml:space="preserve">alij per totam uitam in eo affectu perſiſtere: </s>
  <s xml:id="echoid-s24758" xml:space="preserve"><lb/>alij accedente ætate ſomniarunt, qui prius nullũ ſomnium <lb/>uiderant. </s>
  <s xml:id="echoid-s24759" xml:space="preserve">Cauſa uerò quamobrem non ſomnient, perſimi-<lb/>lis ei uidetur, quæ facit ut ſtatim à cibo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24760" xml:space="preserve">in ætate infan-<lb/>tili, nullum penitus contrabatur ſomnium. </s>
  <s xml:id="echoid-s24761" xml:space="preserve">Nam quorum <lb/>ita natura conſtat, ut in ſuperiorem locum diuaporatio <lb/>multa concedat, quæ ſuo regreſſu ad ima commotiones af-<lb/>ferat plurimas, haud ab re nullum his phantaſma, <lb/>uiſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24762" xml:space="preserve">apparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24763" xml:space="preserve">Procedente uerò ætate <lb/>ſomnia illis restitui, nibil abſurdi eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24764" xml:space="preserve"><lb/>nam immutatione aliqua uel per <lb/>ætatem, uel per affectum <lb/>accepta, neceſſa-<lb/>riũ eſt hanc <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24765" xml:space="preserve"><lb/>rerum con-<lb/>trariarum uiciſ-<lb/>ſitudinem accidere.</s>
  <s xml:id="echoid-s24766" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div424" type="section" level="1" n="257">
<head xml:id="echoid-head304" xml:space="preserve">FINIS.</head>
<pb o="68" file="706" n="706"/>
</div>
<div xml:id="echoid-div425" type="section" level="1" n="258">
<head xml:id="echoid-head305" xml:space="preserve">DE DIVINATIONE</head>
<head xml:id="echoid-head306" xml:space="preserve">PER SOMNIVM <lb/>LIBER.</head>
<head xml:id="echoid-head307" style="it" xml:space="preserve">Franciſco Vatablo interprete.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s24767" xml:space="preserve">Hîc declarat Ā<unsure/>riſto, ſomniotum diuinatio quatenus ſit aſſe-<lb/>renda, aut non.</s>
  <s xml:id="echoid-s24768" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div426" type="section" level="1" n="259">
<head xml:id="echoid-head308" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s24769" xml:space="preserve">_DIVINATIONEM_ aliquam eſſe, <lb/>quæ in ſomno fiat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24770" xml:space="preserve">prouenire dicatur <lb/>ab inſomnijs, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24771" xml:space="preserve">contemnere facile eſt, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24772" xml:space="preserve">credere. </s>
  <s xml:id="echoid-s24773" xml:space="preserve">Nã quòd omnes, aut plurimi <lb/>arbitrantur inſomnia ſignificare aliquid, <lb/>argumẽto eſt, id præ experientia aßeri ſolere. </s>
  <s xml:id="echoid-s24774" xml:space="preserve">Itẽ de nõnul-<lb/>lis rebus ad diuinationẽ quandã haberi inſomnijs, indignũ <lb/>creditu non eſt, cùm ratione aliqua nitatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24775" xml:space="preserve">Vnde fit, ut de <lb/>cæteris quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24776" xml:space="preserve">ſomnijs haud ſecus cenſere quis poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24777" xml:space="preserve">Cõtrà <lb/>cùm nulla rationabilis cauſa uideatur, per quam iſtbæc di-<lb/>uinatio proueniat, efficitur ut fides abrogetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24778" xml:space="preserve">Nã ſi dica-<lb/>tur, Deũ eſſe qui ſomnia mittat, præter alia multa &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24779" xml:space="preserve">hoc <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24780" xml:space="preserve">ſubabſurdũ eſt, non optimis, ſapiẽtißimisq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s24781" xml:space="preserve">, ſed qui-<lb/>buſuis ſine diſcrimine mitti. </s>
  <s xml:id="echoid-s24782" xml:space="preserve">Sublata aũt cauſa, quæ ad Deũ <lb/>referatur, nulla præterea alia uidetur cõſentanea eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s24783" xml:space="preserve">quan@ <lb/>doquidem originẽ eius inuenire quod dicitur, quoſdam eſſe <lb/>in Borystbene, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24784" xml:space="preserve">iuxta Colũnas Herculis, qui futura præ-<lb/>ſentiant, captum ingenij noſtri excedere uideatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24785" xml:space="preserve">Neceſſe <lb/>igitur eſt ſomnia eſſe aut cauſas eorum, quæ fiũt, aut ſigna, <lb/>aut fortuita: </s>
  <s xml:id="echoid-s24786" xml:space="preserve">aut omnia, aut duo ex his, aut unũ ſolum. </s>
  <s xml:id="echoid-s24787" xml:space="preserve">Cau-<lb/>ſam uoco, uerbi gratia, deliquij ſolaris, lunam: </s>
  <s xml:id="echoid-s24788" xml:space="preserve">febris, defa-
<pb o="69" file="707" n="707" rhead="ARIST. DE DIVI. PER SOM. LIB."/>
tigationem. </s>
  <s xml:id="echoid-s24789" xml:space="preserve">Signũ deliquij, cùm luna ſubire incipit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24790" xml:space="preserve">febris, <lb/>ſcabritiem linguæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s24791" xml:space="preserve">Rem fortuitam, inambulãte aliquo ſolẽ <lb/>delinquere: </s>
  <s xml:id="echoid-s24792" xml:space="preserve">nam neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24793" xml:space="preserve">cauſa, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24794" xml:space="preserve">ſignũ deliquij, inambula-<lb/>tio eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24795" xml:space="preserve">aut deliquiũ, inambulationis. </s>
  <s xml:id="echoid-s24796" xml:space="preserve">Quapropter res for-<lb/>tuitæ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24797" xml:space="preserve">ſemper, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24798" xml:space="preserve">maiori ex parte fiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24799" xml:space="preserve">Sunt´ ne igi <lb/>tur ſomniorum alia cauſæ, alia ſigna, uidelicet eorum quæ <lb/>in corpore accidunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s24800" xml:space="preserve">Nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24801" xml:space="preserve">qui è Medicorum ſcbola <lb/>paulò peritiores habentur, inſomnia diligenter attenden-<lb/>da dicunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24802" xml:space="preserve">Nec ab re ita existimant: </s>
  <s xml:id="echoid-s24803" xml:space="preserve">artifices alioqui, ſed <lb/>qui tamen meditari aliquid, philoſophariq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24804" xml:space="preserve">ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s24805" xml:space="preserve">Nam <lb/>motiones quæ interdiu contingunt, niſi magnæ admodum, <lb/>fortesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24806" xml:space="preserve">ſint, maioribus illis quæ ſecundùm uigiliam fiunt, <lb/>offundũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24807" xml:space="preserve">At in ſomno, contrà fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24808" xml:space="preserve">tunc enim quæ paruæ <lb/>ſunt, eſſe magnæ creduntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24809" xml:space="preserve">Id quod facilè conſtat, ex ijs <lb/>quæ in ſomno contingere ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s24810" xml:space="preserve">ſæpe enim accidit, ut <lb/>dormientes modico ſtrepitu exau<unsure/>dito, fulminare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24811" xml:space="preserve">to-<lb/>nare putemus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24812" xml:space="preserve">tenui pituita distillante, melle, aut dul-<lb/>ci alio ſapore frui: </s>
  <s xml:id="echoid-s24813" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24814" xml:space="preserve">exiguo calore in quibuſdam cor-<lb/>poris partibus exorto, ſuper prunas ambulare, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24815" xml:space="preserve">uebe-<lb/>menter calefieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s24816" xml:space="preserve">Excitati uerò, istbæc hoc habere modo <lb/>deprehẽdimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s24817" xml:space="preserve">Quare cùm exordia omniũ parua ſint, cer-<lb/>tum eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24818" xml:space="preserve">principia morborũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24819" xml:space="preserve">cæterarũ affectionum, <lb/>quæ in corpore perficiendæ ſunt, imbecilla eſſe oportere. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24820" xml:space="preserve">Patet igitur neceſſariò bæc in ſomnis euidẽtiora eſſe, quàm <lb/>in uigilia. </s>
  <s xml:id="echoid-s24821" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24822" xml:space="preserve">quædam ex uiſis illis, quæ per ſomnum <lb/>apparent, cauſas eſſe ſuorum cuiuſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24823" xml:space="preserve">actuum, à ratione mi-<lb/>nimè abhorret: </s>
  <s xml:id="echoid-s24824" xml:space="preserve">ut enim qui acturi aliquid ſunt, aut qui <lb/>nunc id agũt, aut qui iam egerũt, plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24825" xml:space="preserve">hoc idem per ſo-<lb/>mnia contuentur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24826" xml:space="preserve">adminiſtrant, quia diurna initia ad <lb/>talem motum, quaſi uiam quandam præparauere: </s>
  <s xml:id="echoid-s24827" xml:space="preserve">ita econ-
<pb o="70" file="708" n="708" rhead="ARIST. DE DIVIN. PER SOM."/>
uerſo neceſſarium eſt, ut plerunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24828" xml:space="preserve">motiones, quæ ſe per ſo-<lb/>mnum offerunt, principia ſint eorum, quæ interdiu geri-<lb/>mus, quia ecõtrario &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24829" xml:space="preserve">hæc anteà inter nocturna uiſa mens <lb/>noſtra concepit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24830" xml:space="preserve">Ad hunc igitur modum è ſomnijs nonnul-<lb/>la tum ſigna, tum cauſas eſſe contingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24831" xml:space="preserve">At complura per-<lb/>ſimilia habẽtur ijs quæ temerè, ac uice fortuita proueniunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24832" xml:space="preserve">præſertim extrema illa, ſupraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24833" xml:space="preserve">omnem fidem hominis po-<lb/>ſita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24834" xml:space="preserve">ea quorũ origo in nobis non eſt, ſed de nauali pu-<lb/>gna ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24835" xml:space="preserve">ijs quæ procul à nobis geruntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24836" xml:space="preserve">Nam de <lb/>his eo modo ſtatuẽdum eſt, quo ſtatuitur cùm id fortè for-<lb/>tuna euenit, quis de quo mentionem faciebat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24837" xml:space="preserve">Quid enim <lb/>prohibet, quominus idem in ſomno contingat? </s>
  <s xml:id="echoid-s24838" xml:space="preserve">imò uerò <lb/>multa eiuſmodi contingere par eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24839" xml:space="preserve">Quemadmodum igi-<lb/>tur mentio de quopiam neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24840" xml:space="preserve">ſignum, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24841" xml:space="preserve">cauſa fuiſſe po-<lb/>teſt, cur idem ad nos acceſſerit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24842" xml:space="preserve">ita neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24843" xml:space="preserve">ſomnium, ſignum <lb/>aut cauſa dicendum, quamobrem ſic prorſus euenerit ut <lb/>ſomnianti apparuerat, ſed fortuitum quid, temerariumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s24844" xml:space="preserve">.</s>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s24845" xml:space="preserve">Vnde etiam fit, ut plurima ſomniorũ minimè euadant: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24846" xml:space="preserve">nam quæ ſortuita ſunt, neque ſemper, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24847" xml:space="preserve">maiori ex parte <lb/>accidũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24848" xml:space="preserve">Ad ſummam, cùm è cæteris quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24849" xml:space="preserve">animãtibus ali-<lb/>qua ſomnient, haudquaquam inſomnia à Deo miſſa ueniũt, <lb/>aut ad eum finem nobis adiuncta fuere: </s>
  <s xml:id="echoid-s24850" xml:space="preserve">dæmonia tamen ba-<lb/>beri debent: </s>
  <s xml:id="echoid-s24851" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24852" xml:space="preserve">natura, dæmonia eſt, nõ diuina. </s>
  <s xml:id="echoid-s24853" xml:space="preserve">Cuius <lb/>rei indicio eſt, quòd degeneres admodũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24854" xml:space="preserve">gregarij homi-<lb/>nes futura præuident, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24855" xml:space="preserve">ita ut res habet ſomniant, tanquã <lb/>non delegante ſomnia Deo. </s>
  <s xml:id="echoid-s24856" xml:space="preserve">Verum prout quiſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24857" xml:space="preserve">natu-<lb/>ralocutuleius eſt, aut uitio bilis atræ laborat: </s>
  <s xml:id="echoid-s24858" xml:space="preserve">ita multifa-<lb/>rias uiſiones experitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24859" xml:space="preserve">Quia uerò plurimis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24860" xml:space="preserve">uarijs <lb/>ſpectris ſeriuntur, aliquando inſomnia illa, quibus euentus <lb/>quidam reſpondet, incidunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24861" xml:space="preserve">ſicuti nõnulli, cùm totum diem
<pb o="71" file="709" n="709" rhead="LIBER."/>
certant, interim præmium capiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24862" xml:space="preserve">Nam quod in prouer-<lb/>bio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24863" xml:space="preserve">Si ſæpe iacias, aliud aliâs ieceris: </s>
  <s xml:id="echoid-s24864" xml:space="preserve">idem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24865" xml:space="preserve">in ſomnijs <lb/>contingere ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24866" xml:space="preserve">Nec uerò abſurdum eſt, plurima non eua-<lb/>dere. </s>
  <s xml:id="echoid-s24867" xml:space="preserve">Nã neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24868" xml:space="preserve">ea ſigna, quæ in corpore uiſuntur, aut in cœ-<lb/>lo, ut quæ imbreis, aut flatus prætendunt, ſemper eueniunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24869" xml:space="preserve">ſi enim alius uehemẽtior motus ingruat, quàm ſit iste futu-<lb/>rus à quo illa fiant, tum ex ſigno nihil ſequi ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24870" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24871" xml:space="preserve"><lb/>plurima agendorum, de quibus conſilium optima ratione <lb/>inieris, ſuperuenientibus initijs alijs grauioribus, in irritum <lb/>decidunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24872" xml:space="preserve">nec enim prorſus omne fit, quod futurũ erat: </s>
  <s xml:id="echoid-s24873" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24874" xml:space="preserve"><lb/>idem eſt fore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24875" xml:space="preserve">eſſe futurum. </s>
  <s xml:id="echoid-s24876" xml:space="preserve">Sed dicendũ eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24877" xml:space="preserve">princi-<lb/>pia eſſe à quibus nihil emergat, et ſigna, quæ nullus appro-<lb/>bet effe ctus. </s>
  <s xml:id="echoid-s24878" xml:space="preserve">De ſomnijs uerò, que eiuſmodi principia non <lb/>habent, qualia diximus, ſed ab hiſce, qui ſomniãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24879" xml:space="preserve">aut tẽpo-<lb/>ribus, aut locis, aut magnitudine abiuncta ſunt, aut eiſdẽ ui-<lb/>cinitate aliqua adiuncta ſunt, nõ tamẽ principia eorũ cõti-<lb/>nent, niſi temerè futura præſentiãtur, ſic ſtatuendum ut ſe-<lb/>ꝗtur potius eſt, quàm ut Democritus aſſerit, ſomnia ſimu-<lb/>lacris, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24880" xml:space="preserve">defluxibus accepta referens. </s>
  <s xml:id="echoid-s24881" xml:space="preserve">Nam quẽadmodũ ſi <lb/>quis aquã, aut aẽrem propellat, pars cõmota ſubinde aliam <lb/>cõmouet, ceſſanteq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24882" xml:space="preserve">illo accidit talem motũ quadamtenus <lb/>progredi, autore etiamnum abſente: </s>
  <s xml:id="echoid-s24883" xml:space="preserve">ita nihil obstat motus <lb/>quoſdam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24884" xml:space="preserve">ſenſus ad animas ſomniantes peruenire ab ijs <lb/>rebus, à quibus ille exuuias, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24885" xml:space="preserve">imagines mitti affirmat, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24886" xml:space="preserve">quocunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24887" xml:space="preserve">peruenerint, impenſius noctu ſentiri, quia in-<lb/>terdiu delati diſſoluantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24888" xml:space="preserve">eſt enim aẽr noctis, ab omni tur-<lb/>ba liberior, quòd noctes uẽto minus inſeſtẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24889" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24890" xml:space="preserve">in corpo <lb/>re facere ſenſum, ratione ſomni: </s>
  <s xml:id="echoid-s24891" xml:space="preserve">quòd motiũculas interio-<lb/>res dormiẽtes, melius quàm uigilantes ſentiſcant. </s>
  <s xml:id="echoid-s24892" xml:space="preserve">Porrò bi <lb/>motus, uiſa dormiẽtibus afferunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24893" xml:space="preserve">per quæ uaticinari futura
<pb o="72" file="710" n="710" rhead="ARIST. DE DIVIN. PER SOM."/>
de rebus ipſis aſſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s24894" xml:space="preserve">Et ob id, quibuſuis ſine lege ulla <lb/>non prudentißimis, præſagire contingit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24895" xml:space="preserve">nã ſi Deus ſomnia <lb/>mitteret, præſagia interdiu fierent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24896" xml:space="preserve">ſapientibus daren-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24897" xml:space="preserve">Sic autem ſtolidißimos quoſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24898" xml:space="preserve">præuidere par eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24899" xml:space="preserve">mens <lb/>enim omniũ id genus hominũ curis referta nõ eſt, ſed quaſi <lb/>deſerta, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24900" xml:space="preserve">cogitationibus uacua: </s>
  <s xml:id="echoid-s24901" xml:space="preserve">ſed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24902" xml:space="preserve">cùm mouetur, id <lb/>quod eã mouet, ſequi ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24903" xml:space="preserve">Quoſdam uerò eſſe, qui in ex-<lb/>ceſſu mẽtis futura præſentiant, id cauſa eſt, quòd uernaculi <lb/>motus illos nõ infestẽt, ſed procul ab eis ſummoueantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24904" xml:space="preserve">ex <lb/>quo fit, ut peregrinos maximè ſentiãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24905" xml:space="preserve">Eſſe itẽ aliquos, qui <lb/>certißima ſomnient, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24906" xml:space="preserve">de neceſſarijs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24907" xml:space="preserve">amicis ſuis potiſ-<lb/>ſimum quenq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24908" xml:space="preserve">futura præuidere, hinc euenit, quòd neceſſa-<lb/>rij de ſe mutuo impẽsè ſoliciti ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24909" xml:space="preserve">ut enim de lõginquo ſe <lb/>maximè agnoſcũt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24910" xml:space="preserve">ſentiũt, ita et ſuos quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24911" xml:space="preserve">motus: </s>
  <s xml:id="echoid-s24912" xml:space="preserve">quã-<lb/>doquidẽ rerũ notiorũ motiones, notiores habẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24913" xml:space="preserve">Melã-<lb/>cholici uerò, ꝑpter naturæ ſuæ uehemẽtiã, eminus iacula-<lb/>torum modo, collimãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24914" xml:space="preserve">necnõ propter mobilitatẽ, ocyßiimè <lb/>quod cõſequens, annexumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24915" xml:space="preserve">ſit, imaginantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24916" xml:space="preserve">Nã quemad-<lb/>modum qui furore perciti ſunt, poëmata Philegidæ, ſerie <lb/>quadã cohibili cõſtantia, dicere ac meditari, ut Venerem, et <lb/>ita ad finem uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24917" xml:space="preserve">premere ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s24918" xml:space="preserve">ita melancholici uiſa, quæ <lb/>périnde colligata ſint, celeriter recurrũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24919" xml:space="preserve">Præterea tãta cõ-<lb/>citatione rapi ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s24920" xml:space="preserve">ut motus eorũ ab alio motu elidi, aut <lb/>retorqueri nõ poßit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24921" xml:space="preserve">Artificio ſißimus ſomniorũ interpres <lb/>haberi debet, qui ſimilitudines per ſpicere poßit: </s>
  <s xml:id="echoid-s24922" xml:space="preserve">nam recta, <lb/>claraq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24923" xml:space="preserve">ſomnia interpretari, cuiuſuis eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24924" xml:space="preserve">Dico ſimilitudi-<lb/>nes, quoniã, ut etiã præmonui, ſpectra ſimilia euadũt ſimu-<lb/>lacris, quæ in torrente apparẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24925" xml:space="preserve">ubi ſi multa commotio fiat, <lb/>nullæ apparitiones, aut ſimulacra ueris rebus ſimilia red-<lb/>duntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24926" xml:space="preserve">Acerrimus uerò apparitionũ cõiector eſt, qui cele-
<pb o="73" file="711" n="711" rhead="LIBER."/>
riter perſpicere, et diſcernere poteſt ſimulacra, diſtorta alio <lb/>qui, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24927" xml:space="preserve">incondita, hominẽ, aut equũ, aut aliud quodcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24928" xml:space="preserve">id <lb/>ſit referre Et ſomniorũ itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24929" xml:space="preserve">coniector optimus eſt, qui ſi-<lb/>mile quippiam internoſcere poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s24930" xml:space="preserve">cùm motio ſynceritatẽ <lb/>ſomniorũ interturbare ſoleat. </s>
  <s xml:id="echoid-s24931" xml:space="preserve">Sed quid ſit ſomnus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24932" xml:space="preserve">quid <lb/>inſomnium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24933" xml:space="preserve">qua de cauſa utrũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24934" xml:space="preserve">fiat, item de diuinatio-<lb/>ne quæ ab inſomnijs oriatur, dictum iam eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s24935" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div427" type="section" level="1" n="260">
<head xml:id="echoid-head309" xml:space="preserve">FINIS.</head>
<head xml:id="echoid-head310" xml:space="preserve">DE LONGIT VDINE <lb/>ET BREVITATE VITAE <lb/>LIBER.</head>
<head xml:id="echoid-head311" style="it" xml:space="preserve">Franciſco Vatablo interprete.</head>
<p>
  <s xml:id="echoid-s24936" xml:space="preserve">Hîc oſtendit Ā<unsure/>riſto animalium alia breuis, alia longæ <lb/>vitæ eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s24937" xml:space="preserve">cauſasq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24938" xml:space="preserve">declarat.</s>
  <s xml:id="echoid-s24939" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div428" type="section" level="1" n="261">
<head xml:id="echoid-head312" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s24940" xml:space="preserve">_CVR_ autem animantiũ aliæ plus tẽporis, <lb/>aliæ minus uiuant, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24941" xml:space="preserve">omnino cur uita <lb/>longa ſit, aut breuis, cauſas cõſyderemus <lb/>addecet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24942" xml:space="preserve">Sed enim ita ordiendũ eſt, ut cõ-<lb/>templationis initium ſumatur dubitando <lb/>de his (non enim certum eſt) utrum diuerſa ſit, an eadem <lb/>cunctis animantibus, ac plantis cauſa, cur illarum quædam <lb/>diu, quædam parum uiuant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24943" xml:space="preserve">harum aliæ annua, aliæ diu-<lb/>turniore uita fruantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s24944" xml:space="preserve">Præterea, utrũ natura cõſtantium <lb/>eadem ſint longæua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24945" xml:space="preserve">natura incolumia, an distincta ſint. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24946" xml:space="preserve">Et utrum eadem ſint uitæ breuis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24947" xml:space="preserve">ualetudinaria, an per <lb/>aliquos quidem morbos corpora, quæ natura ualetudina-
<pb o="74" file="712" n="712" rhead="ARIST. DELON. ET BRE. VIT."/>
ria ſunt, ad eorũ naturam accedant, quæ breuiore uita frui <lb/>ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s24948" xml:space="preserve">per aliquos uerò ualetudinaria eſſe, quæ longæua <lb/>ſunt, nihil obstet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24949" xml:space="preserve">De ſomno igitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24950" xml:space="preserve">uigilia, dictum eſt <lb/>prius: </s>
  <s xml:id="echoid-s24951" xml:space="preserve">de uita uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24952" xml:space="preserve">morte, ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24953" xml:space="preserve">de morbo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24954" xml:space="preserve">ſa-<lb/>nitate, quod quidẽ ad naturalem attineat Philoſophiam, di <lb/>cendũ poſterius. </s>
  <s xml:id="echoid-s24955" xml:space="preserve">Nũc autem de cauſa cur altera longã, al-<lb/>tera breuẽ uitam agant, quẽadmodũ iam diximus, tractan-<lb/>dũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24956" xml:space="preserve">Sanè hac differẽtia genera tota à totis generibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24957" xml:space="preserve"><lb/>eorum, quæ ſub una ſpecie collocantur, alia ab alijs diffe-<lb/>runt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24958" xml:space="preserve">Generatim differre dico, ut hominẽ ab equo: </s>
  <s xml:id="echoid-s24959" xml:space="preserve">nam ge-<lb/>nus hominum uiuacius est, quàm equorũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s24960" xml:space="preserve">Speciatim, ut ho-<lb/>minem ab homine: </s>
  <s xml:id="echoid-s24961" xml:space="preserve">eorum enim hominũ, qui locorũ interca <lb/>pedine ſeiuncti ſunt, alij uita ſunt longiore, alij breuiore: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24962" xml:space="preserve">qui enim in calidis degunt regionibus, diutius: </s>
  <s xml:id="echoid-s24963" xml:space="preserve">qui in algi-<lb/>dis, minus uiuere aſſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s24964" xml:space="preserve">Quinimo ex hiſce, qui eun-<lb/>dem tenent locum, nonnulli pari modo ea ipſa inter ſe diſ-<lb/>crepant differentia. </s>
  <s xml:id="echoid-s24965" xml:space="preserve">Porrò ſumere conuenit, quid ſit in-<lb/>ter ea, quæ natura constant, quòd facilè corrumpatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24966" xml:space="preserve"><lb/>quid quod ægrè. </s>
  <s xml:id="echoid-s24967" xml:space="preserve">Nam ignis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24968" xml:space="preserve">aqua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24969" xml:space="preserve">quæ his cognatæ <lb/>ſunt, cùm eandem facultatem minimè habeant, ſibi mutuò <lb/>cauſæ generationis, atque corruptionis. </s>
  <s xml:id="echoid-s24970" xml:space="preserve">Próinde ſingula <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24971" xml:space="preserve">alia, quæ ex hiſce ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24972" xml:space="preserve">constant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24973" xml:space="preserve">non ex mul-<lb/>tis per congeriem uti domus, eorum naturam participent <lb/>ratio congrua existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s24974" xml:space="preserve">Sed de cæteris, alia ratio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24975" xml:space="preserve">Plu-<lb/>rimis enim ex hiſce, quæ ſunt, peculiares competunt cor-<lb/>ruptiones: </s>
  <s xml:id="echoid-s24976" xml:space="preserve">ceu ſcientiæ, ſanitati, morbo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24977" xml:space="preserve">eiuſmodi: </s>
  <s xml:id="echoid-s24978" xml:space="preserve">quip-<lb/>pe quæ corrumpi ſoleant, etiam non corruptis ſuſceptiuis, <lb/>ſed ſeruatis: </s>
  <s xml:id="echoid-s24979" xml:space="preserve">quandoquidem ignorantiam reminiſcentia, <lb/>atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s24980" xml:space="preserve">diſciplina corrumpere ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s24981" xml:space="preserve">ſcientiam obliuio &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24982" xml:space="preserve">de-<lb/>ceptio. </s>
  <s xml:id="echoid-s24983" xml:space="preserve">Per accidens tamen cæterorũ corruptiones, rerum.</s>
  <s xml:id="echoid-s24984" xml:space="preserve">
<pb o="75" file="713" n="713" rhead="LIBER."/>
naturalium interitus ſequuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24985" xml:space="preserve">nam cùm animalia ipſa <lb/>intereunt, eorundem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24986" xml:space="preserve">ſanitas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24987" xml:space="preserve">ſcientia corrumpitur.</s>
  <s xml:id="echoid-s24988" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s24989" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24990" xml:space="preserve">de anima per hæc ratiocinari quiſpiam <lb/>proſectò poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24991" xml:space="preserve">Nam ſi anima haudquãquam natura ſub-<lb/>ſistat, ſed ut ſcientia in anima, ſic &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s24992" xml:space="preserve">animain corpore ſit: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s24993" xml:space="preserve">erit nimirum ipſius quædam etiam alia corruptio præter <lb/>eam, qua, cùm corpus interit, corrũpiſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s24994" xml:space="preserve">Quare, cùm <lb/>nulla talis eſſe uideatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s24995" xml:space="preserve">alio ſànè pacto cum corpore inijt <lb/>ſocietatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s24996" xml:space="preserve">Sed fortaſſe quæret quiſpiam, idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s24997" xml:space="preserve">optimara-<lb/>tione, utrum quod corruptibile eſt, id alicubi à corruptio-<lb/>ne indicari queat, ceuignis ſupero in loco, ubi contrarium <lb/>nullum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s24998" xml:space="preserve">Quæ enim contrarijs inſunt, per accidens cor-<lb/>rumpi ſolent, eò quòd illa intereant: </s>
  <s xml:id="echoid-s24999" xml:space="preserve">tolluntur enim con-<lb/>traria à ſeſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s25000" xml:space="preserve">At cõtrariorum, quæ in ſubſtantijs ſunt, nul-<lb/>lum per accidens corrumpi poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25001" xml:space="preserve">propterea quòd ſub-<lb/>ſtantia de nullo ſubiecto prædicatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25002" xml:space="preserve">Quare fieri non po-<lb/>terit, ut id corrumpatur, quod contrario caret: </s>
  <s xml:id="echoid-s25003" xml:space="preserve">aut in eo <lb/>loco eſt, ubi nullum eſt contrarium. </s>
  <s xml:id="echoid-s25004" xml:space="preserve">Quid enim erit, quod <lb/>uim habeat corrumpendi, ſi quidem à contrarijs unis cor-<lb/>rumpi quicquam contingat, contrarium autem non inſit, <lb/>aut omnino, aut hic? </s>
  <s xml:id="echoid-s25005" xml:space="preserve">An hoc partim uerum eſt, partim non <lb/>uerum? </s>
  <s xml:id="echoid-s25006" xml:space="preserve">Ficri enim nequit, ut ei quod materiam habeat, non <lb/>inſit modo quodam contrarium: </s>
  <s xml:id="echoid-s25007" xml:space="preserve">nam ut omnino inſit cali-<lb/>ditas, aut rectitudo, aut albor, ſieri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25008" xml:space="preserve">ut alicubi ſit, non <lb/>poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25009" xml:space="preserve">alioqui affectus eſſent ſeparati. </s>
  <s xml:id="echoid-s25010" xml:space="preserve">Si igitur quando <lb/>actiuum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25011" xml:space="preserve">patibile ſimul ſunt, ſemper alterum agit, al-<lb/>terum patiatur, fieri non poteſt quin fiat mutatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s25012" xml:space="preserve">Præ-<lb/>terea &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25013" xml:space="preserve">excrementa fierineceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25014" xml:space="preserve">at excrementum, con-<lb/>trarij rationem ſubit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25015" xml:space="preserve">ſemper enim mutatio è contrario fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25016" xml:space="preserve"><lb/>excr menum autem, reliquiæ prioris eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25017" xml:space="preserve">Quòd ſi quic-
<pb o="76" file="714" n="714" rhead="ARIST. DE LON. ET BRE. VIT."/>
quid actu contrarium eſt abigeretur, eſſet'<unsure/>ne uelhic incor-<lb/>ruptibile, an non, ſed ab eo quod continet, corrumperetur? <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25018" xml:space="preserve">Si ergo id, quod continet, ſit ſatis committendæ corruptio-<lb/>ni, numero eorum quæ dicta ſunt, adſcribatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25019" xml:space="preserve">ſin minus, <lb/>ineſſe quippiam quod ſit actu contrarium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25020" xml:space="preserve">excremen-<lb/>titiam materiam aggigni, ſuppoſuiſſe operæpretium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25021" xml:space="preserve"><lb/>Quamobrem minor flamma à maiore per accidẽs deuri-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25022" xml:space="preserve">quòd pabulum, fumum ſcilicet, quod illa non niſi lon-<lb/>go tempore abſumere poteſt, hæc ocyus inſumat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25023" xml:space="preserve">Qua-<lb/>propter omnia ſemper in motu ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25024" xml:space="preserve">ortum, aut obitum <lb/>ſubeunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25025" xml:space="preserve">cui rei, id quod cõtinendi munere fungitur, uelcõ-<lb/>ferre, uelobeſſe ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25026" xml:space="preserve">Et ob id, quæ locum demutant, ea <lb/>tempore quidem longiore, breuioré ue quàm ſua ferat na-<lb/>tura edurant: </s>
  <s xml:id="echoid-s25027" xml:space="preserve">ſed ſempiterna nuſquam ſunt, quibuſcunque <lb/>contraria adſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s25028" xml:space="preserve">nam materies, protinus contrarium ha-<lb/>bet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25029" xml:space="preserve">Quare ſi ſit de prædicamento loci, lationem ſubeunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25030" xml:space="preserve"><lb/>ſi uerò quantitatis, accreſcunt, aut decreſcunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25031" xml:space="preserve">ſi denique <lb/>qualitatis, alterantur.</s>
  <s xml:id="echoid-s25032" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s25033" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſtot, humidi vitalis conditiones declarat.</s>
  <s xml:id="echoid-s25034" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div429" type="section" level="1" n="262">
<head xml:id="echoid-head313" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25035" xml:space="preserve">_AT_ neque maxima, corruptioni minus obnoxia ſunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25036" xml:space="preserve">equus enim minus temporis, quàm homo, uiuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25037" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25038" xml:space="preserve"><lb/>puſilla: </s>
  <s xml:id="echoid-s25039" xml:space="preserve">nam inſectorum plurima, non ultra annum æ tatem <lb/>extendunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25040" xml:space="preserve">Neque plantæ omnino minus quàm animalia <lb/>corruptioni patent: </s>
  <s xml:id="echoid-s25041" xml:space="preserve">cùm nonnullæ, uita ſint annua. </s>
  <s xml:id="echoid-s25042" xml:space="preserve">Neque <lb/>ſanguinaria: </s>
  <s xml:id="echoid-s25043" xml:space="preserve">ſiquidem apis longiore tempore quàm ſan-<lb/>guinea quædam, uiuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25044" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25045" xml:space="preserve">exanguia, quòd mollia, annua <lb/>ſint: </s>
  <s xml:id="echoid-s25046" xml:space="preserve">quamuis ſanguine careant. </s>
  <s xml:id="echoid-s25047" xml:space="preserve">Neque terreſtria: </s>
  <s xml:id="echoid-s25048" xml:space="preserve">ſunt enim <lb/>tum è plantis, tum è pedeſtri animantium genere, quæ in <lb/>anni ſpatium duntaxat ætatem protrahunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25049" xml:space="preserve">Neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25050" xml:space="preserve">marina:</s>
  <s xml:id="echoid-s25051" xml:space="preserve">
<pb o="77" file="715" n="715" rhead="LIBER."/>
etenim in mari tam teſtacea, quàm mollia, parum uiuunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s25052" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25053" xml:space="preserve">Sed in totum quæ diutißimè uiuant, eain ſtirpium ge-<lb/>nere continentur, ut palma, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25054" xml:space="preserve">cupreſſus: </s>
  <s xml:id="echoid-s25055" xml:space="preserve">mox in ſangui-<lb/>neo genere animalium potius, quàm in exangui: </s>
  <s xml:id="echoid-s25056" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25057" xml:space="preserve">in pe-<lb/>destri, quàm in aquatili. </s>
  <s xml:id="echoid-s25058" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25059" xml:space="preserve">illis duobus iunctis, in <lb/>ijs quæ ſanguinea, pariter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25060" xml:space="preserve">pedestria ſunt, ea haberi ſo-<lb/>lent, quæ inter animalia longißimè uiuunt, ut homo, atque <lb/>elephas. </s>
  <s xml:id="echoid-s25061" xml:space="preserve">Quin &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25062" xml:space="preserve">uastiora, quòd maiori ex parte dixerim, <lb/>diutius quàm minora uiuunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25063" xml:space="preserve">nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25064" xml:space="preserve">cæteris quæ uiuacio-<lb/>ra ſunt, périnde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25065" xml:space="preserve">ijs, quæ modò retuli, magnitudo ad-<lb/>iuncta eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25066" xml:space="preserve">Horum omnium cauſam, hinc intueri licet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25067" xml:space="preserve">In-<lb/>telligendum enim eſt, animal natura humidum, calidumq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25068" xml:space="preserve">eſſe, cuiuſmodi uita quoque ipſa habetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25069" xml:space="preserve">at ſenectus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25070" xml:space="preserve"><lb/>quod emortuũ eſt, obareſcit, algetq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s25071" xml:space="preserve">: ſic enim habere cer-<lb/>nitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25072" xml:space="preserve">Hæc etiã, calidum inquã, frigidum, humidum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25073" xml:space="preserve">ſic-<lb/>cum, materiã corporibus, quæ in rerũ natura ſunt, ſuppe-<lb/>ditant: </s>
  <s xml:id="echoid-s25074" xml:space="preserve">neceſſe eſt itaque ea, dum ſeneſcunt, inareſcere.</s>
  <s xml:id="echoid-s25075" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25076" xml:space="preserve">Quocirca, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25077" xml:space="preserve">humidũ eſſe tale cõuenit, ut nõ facilè ſic-<lb/>ceſcat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25078" xml:space="preserve">Et ob id, pinguia putreſcere non ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25079" xml:space="preserve">Cuius rei <lb/>cauſa eſt, quòd ea ſunt aëris, aër autem ad reliqua ignis eſt, <lb/>qui haudquaquã putris reddi poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25080" xml:space="preserve">R urſum, non paucum <lb/>eſſe humidum oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s25081" xml:space="preserve">quod enim paucum eſt, facilè exa-<lb/>reſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25082" xml:space="preserve">Ideoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25083" xml:space="preserve">magnæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25084" xml:space="preserve">animantes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25085" xml:space="preserve">plantæ, ut in uni-<lb/>uerſum dixerim, plus temporis uiuere conſueuerunt, quem-<lb/>admodum dictum eſt anteà: </s>
  <s xml:id="echoid-s25086" xml:space="preserve">nam ratione optima euenit, ut <lb/>quæ maiora ſunt, plus habeant humidi. </s>
  <s xml:id="echoid-s25087" xml:space="preserve">At non ſolùm pro-<lb/>pter hoc, uita ſunt longiore: </s>
  <s xml:id="echoid-s25088" xml:space="preserve">duæ enim ſunt cauſæ, quanti-<lb/>tas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25089" xml:space="preserve">qualitas: </s>
  <s xml:id="echoid-s25090" xml:space="preserve">id eſt, modus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25091" xml:space="preserve">genus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25092" xml:space="preserve">Proinde non ſolùm <lb/>oportet humidum eſſe multum, ſed etiã calidum, ut ne fa-<lb/>cilè aut congelaſcat, aut reſiccetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25093" xml:space="preserve">Hac de cauſa, diutius
<pb o="78" file="716" n="716" rhead="ARIST. DELON. ET BRE. VIT."/>
homo quàm maiuſcula quædam animalia uiuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25094" xml:space="preserve">nam quæ <lb/>humidi copiaumcuntur, ſi maiore proportions per quali-<lb/>tatem ſuperent, quàm per quanticatem uincantur, ea ſanè <lb/>uiuaciora ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25095" xml:space="preserve">Calidum autem ipſum in nonnullis pingue <lb/>habetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25096" xml:space="preserve">quæ res ſimul efficit, ut neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25097" xml:space="preserve">facilè inareſcat, neq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25098" xml:space="preserve">facilè refrigeretur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25099" xml:space="preserve">in nonnullis, alio ſucco præditum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s25100" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25101" xml:space="preserve">_P_ræterea oportet ut quod haud facilè corruptibile ſit, <lb/>nequaquã excrementis abundet: </s>
  <s xml:id="echoid-s25102" xml:space="preserve">quod enim tale eſt, aut ui <lb/>morbi, aut ſuapte natura interimitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25103" xml:space="preserve">nam excrementorum <lb/>uirtus, atq, facultas, uicem ſubit contrarij: </s>
  <s xml:id="echoid-s25104" xml:space="preserve">atque interdum <lb/>naturam ipſam, interáum partem corrumpit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25105" xml:space="preserve">Quapropter <lb/>quæ ſaiacia ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25106" xml:space="preserve">ſemine redundant, ocyßime ſeneſcũt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25107" xml:space="preserve">nam ſemen excrementum eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25108" xml:space="preserve">inſuper, cùm prodit aßic-<lb/>cat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25109" xml:space="preserve">Ob idq̀;</s>
  <s xml:id="echoid-s25110" xml:space="preserve">, mulus equo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25111" xml:space="preserve">aſino, ex quibus procreatus <lb/>eſt plus temporis uiuit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25112" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25113" xml:space="preserve">fœminæ, maribus, ſi mares ſa-<lb/>laces ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s25114" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25115" xml:space="preserve">in paſſerum genere, mares bre-<lb/>uiorem quàm fœminæ uitam obtinent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25116" xml:space="preserve">Adde etiam quòd <lb/>quicunque mares laborioſi ſunt, amplius, laboris nomine, <lb/>ſeneſcere ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s25117" xml:space="preserve">labor enim exiccat: </s>
  <s xml:id="echoid-s25118" xml:space="preserve">ſenectus autem ſicca <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25119" xml:space="preserve">Natura tamen mares, ut in uniuerſum dixerim, uiua-<lb/>ciores fœminis ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25120" xml:space="preserve">Cuius rei cauſa eſt, quòd mas fœmina <lb/>calidior ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25121" xml:space="preserve">Eadem etiam animalia, tepidis locis plus <lb/>tẽporis quàm frigidis: </s>
  <s xml:id="echoid-s25122" xml:space="preserve">illa ipſa cauſa, qua quæ maiore ſunt <lb/>corpore uiuunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25123" xml:space="preserve">eorũ max{ir}nè quæ natu frigida ſunt, <lb/>magnitudo conſpectior redditur, atque inſignior. </s>
  <s xml:id="echoid-s25124" xml:space="preserve">Qua-<lb/>propter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25125" xml:space="preserve">calidis locis ſerpentes, lacerti, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25126" xml:space="preserve">corticata: </s>
  <s xml:id="echoid-s25127" xml:space="preserve"><lb/>necnon in mari rubro testata omnia, mira quadam magni-<lb/>tudine augentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25128" xml:space="preserve">calida nanque humiditas, uitæ ac incre-<lb/>menti cauſa existit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25129" xml:space="preserve">Locis autem prægelidis, humiditas <lb/>animantibus indita, aquoſior eſt, Quamobrem, facilè con-
<pb o="79" file="717" n="717" rhead="LIBER."/>
gelaſcere poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25130" xml:space="preserve">Quare in ſeptentrionali plaga, ex anima-<lb/>libus quæ parũ ſanguinis obtinent, aut eodẽ uacant, quædã <lb/>nullo pacto, ſiue pedeſtria in terra, ſiue aquatilia in mari gi <lb/>gnuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25131" xml:space="preserve">quædã gignuntur quidem, ſed minora ſunt, uitaq́; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25132" xml:space="preserve">breuioris, nam gelida cœli cõstitutio, ea increſcere nõ ſinit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25133" xml:space="preserve"><lb/>Cùm autẽ alimentũ nõ recip{iu}nt tam animalia, quàm plã-<lb/>tæ, interire ſolent:</s>
  <s xml:id="echoid-s25134" xml:space="preserve">idem enim ſeipſum emacerat:</s>
  <s xml:id="echoid-s25135" xml:space="preserve">nam quẽ-<lb/>admodũ flamma magna paruã exurit, corrũpitq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s25136" xml:space="preserve">, propter-<lb/>eà quòd alimentũ eius abſumat:</s>
  <s xml:id="echoid-s25137" xml:space="preserve">ſic calor naturalis, cui pri-<lb/>maria cõcoquendi uis ineſt, materiam in qua ſit conſumit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25138" xml:space="preserve"><lb/>Porrò aquatilia pedeſtribus minus uiuunt, nõ quòd humida <lb/>ſimpliciter, ſed quòd aquoſa ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s25139" xml:space="preserve">Tale autẽ humidũ, cor-<lb/>ruptioni opportunũ eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25140" xml:space="preserve">quia frigidũ ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25141" xml:space="preserve">prõptè conge-<lb/>labile. </s>
  <s xml:id="echoid-s25142" xml:space="preserve">Item exanguia ſanguineis, eandẽ ob cauſam, niſi <lb/>magnitudine uindicẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25143" xml:space="preserve">nã neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25144" xml:space="preserve">pinguitudinẽ præ ſe ferũt, <lb/>neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25145" xml:space="preserve">dulcorẽ, cùm in animali pingue ipſum dulce ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25146" xml:space="preserve">Quã-<lb/>obrẽ apes diutius, quàm quædã alia maiuſcula aī<unsure/>alia uiuũt.</s>
  <s xml:id="echoid-s25147" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s25148" xml:space="preserve">Hîc declarat Ā<unsure/>riſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25149" xml:space="preserve">cur quedam plantæ longioris ſint <lb/>durationis, quàm animalia.</s>
  <s xml:id="echoid-s25150" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div430" type="section" level="1" n="263">
<head xml:id="echoid-head314" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25151" xml:space="preserve">_QV_æ autem diutißimè uiuunt, in plantis reperiri aſ-<lb/>ſolent, idq̀; </s>
  <s xml:id="echoid-s25152" xml:space="preserve">potius quàm in animantibus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25153" xml:space="preserve">Primò, <lb/>quòd plantæ minus in ſe diluti humoris contineant: </s>
  <s xml:id="echoid-s25154" xml:space="preserve">unde <lb/>fit, ut nõ facilè congelentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25155" xml:space="preserve">Déinde quòd pinguitudi-<lb/>nem, lentoremq̀; </s>
  <s xml:id="echoid-s25156" xml:space="preserve">habeant: </s>
  <s xml:id="echoid-s25157" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25158" xml:space="preserve">quanquam aridæ ſunt, atque <lb/>terrenæ, tamen non facilè ſiccabilem poßideant humidita-<lb/>tem. </s>
  <s xml:id="echoid-s25159" xml:space="preserve">Sed cur natura arborum longo temporis ſpatio edu-<lb/>ret, cauſam ſumpſiſſe conuenit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25160" xml:space="preserve">eam enim peculiarem ſibi <lb/>præ omnibus animantibus præterquam inſectis, obtinet. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25161" xml:space="preserve">Semper enim ſtirpes iuueneſcũt, ideoq̀; </s>
  <s xml:id="echoid-s25162" xml:space="preserve">longæuæ ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25163" xml:space="preserve">nam
<pb o="80" file="718" n="718" rhead="ARIST. DE LON. ET BRE. VIT."/>
aßiduè germina alia enaſcuntur, alia ſeneſcunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25164" xml:space="preserve">radices <lb/>pari modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s25165" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25166" xml:space="preserve">non ſimul, ſed interdum ſolum caudex, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25167" xml:space="preserve"><lb/>rami pereunt, alij uerò rami adnaſcuntur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25168" xml:space="preserve">Cùm autem hæc <lb/>affectio radicibus euenit, aliæ ex eo quod ſupereſt, oriri <lb/>ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25169" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25170" xml:space="preserve">ita perpetuò aliud corrumpitur, aliud gigni-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25171" xml:space="preserve">quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25172" xml:space="preserve">illæ longo tempore uiuunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25173" xml:space="preserve">Aßimilantur <lb/>autem plantæ inſectis, uti iam diximus:</s>
  <s xml:id="echoid-s25174" xml:space="preserve">nam plantæ, diuiſæ, <lb/>ſeiunctæq̀; </s>
  <s xml:id="echoid-s25175" xml:space="preserve">uiuũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25176" xml:space="preserve">ac duæ ex una, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25177" xml:space="preserve">etiã plures procrean-<lb/>tur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25178" xml:space="preserve">Inſecta uerò uiuunt quidem, ſed lõgo tempore uiuere <lb/>nequeunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25179" xml:space="preserve">nam nec inſtrumenta poßident, nec principium <lb/>illud, quod ſingulis ineſt, eaefficerepoteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25180" xml:space="preserve">At illud quod <lb/>plantis innatum eſt, poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25181" xml:space="preserve">quippe cùm plantæ ubique tam <lb/>radicem, quàm caulem potẽtia habeant. </s>
  <s xml:id="echoid-s25182" xml:space="preserve">Quapropter ab <lb/>co ſemper aliud recẽs, aliud ſenectum prouenit, quæ pau-<lb/>xillum inter ſe uitæ lõgitudine differunt, périnde ut ea quæ <lb/>auulſu ſeruntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25183" xml:space="preserve">etenim in ea ſatione, quæ auulſo ſurculo <lb/>effici ſolet, idem quodammodo euenire dicas: </s>
  <s xml:id="echoid-s25184" xml:space="preserve">id enim quod <lb/>auulſione ſeritur, particula quædam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25185" xml:space="preserve">Verùm hoc in <lb/>ſatione quæ auulſu fit, ſeiunctis contingit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25186" xml:space="preserve">ibi, continuis. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25187" xml:space="preserve">Cauſa, quòd principium ipſum potentia ubiq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25188" xml:space="preserve">ineſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25189" xml:space="preserve">Porrò <lb/>idem in plantis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25190" xml:space="preserve">animalibus euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25191" xml:space="preserve">Nam in animalium <lb/>genere, mares diutius magna ex parte uiuunt, quorum par-<lb/>tes ſupernæ maiores ſunt, quàm infernæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s25192" xml:space="preserve">nam mas, fœmina <lb/>magis formã gerit pomilionis: </s>
  <s xml:id="echoid-s25193" xml:space="preserve">ſuperna uerò, calor: </s>
  <s xml:id="echoid-s25194" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25195" xml:space="preserve">in-<lb/>ferna, frigus occupat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25196" xml:space="preserve">Et in plantarum genere, quæ caput <lb/>prægraue ac põderoſum gestant, lõgius uitæ curſum pro-<lb/>trahunt, cuiuſmodi ſunt nõ annuæ, ſed quæ figura ſunt ar-<lb/>boris: </s>
  <s xml:id="echoid-s25197" xml:space="preserve">ſiquidem radix, plantarũ pars ſupera, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25198" xml:space="preserve">caput eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25199" xml:space="preserve"><lb/>quæ autem ſunt annuæ, parte infera &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25200" xml:space="preserve">augentur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25201" xml:space="preserve">ſuos <lb/>fructus effundũt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25202" xml:space="preserve">Sed de hoc ſeorſum per ſein libris de plã-
<pb o="81" file="719" n="719" rhead="LIBER."/>
tis tractabitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25203" xml:space="preserve">nũc autẽde cæteris, nempede animalibus, <lb/>cauſa quãobrem alia longum uitæ ſpacium obtineant, alid <lb/>breue, explicata eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25204" xml:space="preserve">Reſtat ut de iuuentute, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25205" xml:space="preserve">ſenectute, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25206" xml:space="preserve">uita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25207" xml:space="preserve">morte cõtemplemur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25208" xml:space="preserve">his en{lm} præfinitis, deter-<lb/>minatisq̀;</s>
  <s xml:id="echoid-s25209" xml:space="preserve">, animalium doctrina finem erit aſſecuta.</s>
  <s xml:id="echoid-s25210" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div431" type="section" level="1" n="264">
<head xml:id="echoid-head315" xml:space="preserve">FINIS.</head>
<head xml:id="echoid-head316" xml:space="preserve">DE IVVENTVTE, <lb/>ET SENECTVTE, VITA, <lb/>ET MORTE: ET DE <lb/>SPIRATIONE <lb/>LIBER.</head>
<head xml:id="echoid-head317" style="it" xml:space="preserve">Franciſco Vatablo interprete.</head>
<head xml:id="echoid-head318" xml:space="preserve">Hîc oſtendit Ā<unsure/>riſto. partem vnam eandemq̀; eſſe vi. <lb/>uentium animalium, qua viuunt.</head>
<head xml:id="echoid-head319" xml:space="preserve">CAP. I.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25211" xml:space="preserve">_DE I_uuentute, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25212" xml:space="preserve">Senectute, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25213" xml:space="preserve">Vita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25214" xml:space="preserve"><lb/>Morte, nunc agendũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s25215" xml:space="preserve">fortè autẽ ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25216" xml:space="preserve"><lb/>de ſpiratione cauſas dicere neceſſariũ eſt, <lb/>quòd ob eam animãtibus nõnullis uiuere <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25217" xml:space="preserve">nõ uiuere cõtingat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25218" xml:space="preserve">Cùm iam alibi de <lb/>anima tractatũ ſit, quãquàm cõſtat fierinõ poſſe, ut animæ <lb/>ſubstantia corpus ſit, eã tamen eſſe in aliqua corporis par-<lb/>ticula, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25219" xml:space="preserve">ea quidem, quæ inter reliquas ui quadã polleat, <lb/>apertũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25220" xml:space="preserve">Cæteris igitur animæ aut partibus, aut poten-<lb/>tijs (utrouis modo appellandæ ſint) in præſentia dimißis, <lb/>corũ omniũ quæ animalia dicuntur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25221" xml:space="preserve">uiuere, in hiſce qui-
<pb o="82" file="720" n="720" rhead="ARIST. DE IV. ET SEN."/>
dem quibus utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25222" xml:space="preserve">ista eſſe animal inquam, ac uiuere com-<lb/>petunt, unam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25223" xml:space="preserve">eandem eſſe partem neceſſe eſt, qua uiuũt, <lb/>ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25224" xml:space="preserve">animalis nuncupationem ſortiũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25225" xml:space="preserve">Fieri enim ne-<lb/>quit ut animal, qua animal eſt, non uiuat: </s>
  <s xml:id="echoid-s25226" xml:space="preserve">at qua uiuit, hac <lb/>eſſe animal, haud quaquam neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25227" xml:space="preserve">nã plantæ uiuũt qui-<lb/>dem, ſed ſenſu carent: </s>
  <s xml:id="echoid-s25228" xml:space="preserve">ipſa autẽ ſentiendi facultate, animal <lb/>à non animali interstinguitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25229" xml:space="preserve">Hanc ergo partem, numero <lb/>unam, eandemq̀; </s>
  <s xml:id="echoid-s25230" xml:space="preserve">ratione plures, ac diuorſas eſſe neceſſe eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25231" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25232" xml:space="preserve">enim idẽ eſt eſſe animal, quod uiuere. </s>
  <s xml:id="echoid-s25233" xml:space="preserve">Cùm igitur pro-<lb/>pria ſenſoria unũ aliquod cõmune ſenſorium nacta ſint, quo <lb/>neceſſe ſit ſenſus actu concurrere, hoc autem inter partem <lb/>priorẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25234" xml:space="preserve">poſteriorem mediũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s25235" xml:space="preserve">ſit (nam pars prior dicitur, <lb/>in qua ſenſum gerimus, poſterior, quæ è regione illius ſita <lb/>eſt) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25236" xml:space="preserve">inſuper præciſis uiuentibus omniũ pars altera ſu-<lb/>pera ſit, altera infera (omnia enim partẽ ſuperã, inferamq̀; </s>
  <s xml:id="echoid-s25237" xml:space="preserve"><lb/>poßident) quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25238" xml:space="preserve">ipſæ plantæ, uegetãdi principiũ inter <lb/>eas habebunt? </s>
  <s xml:id="echoid-s25239" xml:space="preserve">nam partem, qua cibus ingreditur, ſuperam <lb/>nuncupemus, ipſam ſpectantes, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25240" xml:space="preserve">nõ totũ illud quod nos <lb/>ambit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25241" xml:space="preserve">qua uacãs materia primũ egeritur, inferã. </s>
  <s xml:id="echoid-s25242" xml:space="preserve">Cæterũ <lb/>illa in plantis ecõtrariò, quàm in animalibus, ſita eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25243" xml:space="preserve">Nam <lb/>ex animantibus, homini maximè pars ſuperior ad uniuerſi <lb/>ſupremũ erecta eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25244" xml:space="preserve">cæteris, media inter ſupremũ, ac imum <lb/>haberi ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25245" xml:space="preserve">At plantis cùm ſtabiles ſint, cibumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25246" xml:space="preserve">ex imo <lb/>capiant, ea pars neceſſaria infrà poſita ſemper eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25247" xml:space="preserve">quam <lb/>enim habent rationem in animalibus uocatum os, eam ſub-<lb/>eunt in plantis radices: </s>
  <s xml:id="echoid-s25248" xml:space="preserve">nam illa, ore cibũ è terra capiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25249" xml:space="preserve"><lb/>bæ, radicibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s25250" xml:space="preserve">cumq̀; </s>
  <s xml:id="echoid-s25251" xml:space="preserve">tribus existentibus partibus, in quas <lb/>perſecta animalia diuiduntur, una qua cibum capiũt, altera <lb/>qua excrementũ emittunt, tertia quæ inter illas media eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25252" xml:space="preserve"><lb/>hæc in maximis animalibus pectus nuncupetur, in cæteris
<pb o="83" file="721" n="721" rhead="LIBER."/>
proportionale, in quibuſdã autẽ magis quàm in alijs arti-<lb/>culata, diſcretaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25253" xml:space="preserve">ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25254" xml:space="preserve">ex eorũ numero quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25255" xml:space="preserve">inceßilia <lb/>ſunt, eaparteis adid muneris accõmodatas, crura ſcilicet, <lb/>pedesq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s25256" xml:space="preserve">: &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25257" xml:space="preserve">ea quibus conſimilis facultas adeſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25258" xml:space="preserve">adiunctas <lb/>poßideant, quibus totus alueus feratur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25259" xml:space="preserve">uegetalis profectò <lb/>animæ principium in medio illarum trium partium haberi <lb/>tum uiſu, tum etiam ratione deprehenditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25260" xml:space="preserve">Pleraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25261" xml:space="preserve">enim <lb/>animalia, adempta utrauis parte, id eſt aut ea quæ uocatur <lb/>caput, aut ea quæ ingeſtos continet cibos cum quacumq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25262" xml:space="preserve">ea ſit, quæ media eſt, uiuere ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25263" xml:space="preserve">Id quod apertè in inſe-<lb/>ctis, ut ueſpis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25264" xml:space="preserve">apibus, uſu uenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25265" xml:space="preserve">Sed et plurima, quæ in-<lb/>ſecta non ſunt, præciſa, ob uegetãdi principiũ uiuere que-<lb/>unt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25266" xml:space="preserve">quippe quæ partem hanc actu ſimplicẽ, potentia mul-<lb/>tiplicem habeant. </s>
  <s xml:id="echoid-s25267" xml:space="preserve">Eodem enim quo plantæ modo cõstant: </s>
  <s xml:id="echoid-s25268" xml:space="preserve"><lb/>etenim plantæ præſectæ ſeorſim uiuūt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25269" xml:space="preserve">multæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25270" xml:space="preserve">arbores ab <lb/>uno fiunt principio. </s>
  <s xml:id="echoid-s25271" xml:space="preserve">Cæterùm quam ob cauſam plantarum <lb/>aliæ diuiſæ ſeiunctæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25272" xml:space="preserve">uiuere nequeant, aliæ auulſione ſe-<lb/>rantur, alio explicabitur loco: </s>
  <s xml:id="echoid-s25273" xml:space="preserve">quãquàm in hoc plantæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25274" xml:space="preserve"><lb/>inſectorum genus ſimiliter ſeſe habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25275" xml:space="preserve">Neceſſe autem <lb/>eſt, ut anima uegetatrix in habentibus actu ſimplex, unaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25276" xml:space="preserve"><lb/>ſit, potentia multiplex, ac plures. </s>
  <s xml:id="echoid-s25277" xml:space="preserve">Necſecus de ſentiendi <lb/>quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25278" xml:space="preserve">principio dicendum: </s>
  <s xml:id="echoid-s25279" xml:space="preserve">nam quæ ex eis diuiſa ſunt, ea <lb/>ſenſum habere cernuntur ( Verum plantæ ut natura ſerue-<lb/>tur efficere poſſunt, hæc non poſſunt, quòd inſtrumenta ad <lb/>naturæ tutelam, ſalutemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25280" xml:space="preserve">cõmoda non habeant, careantq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25281" xml:space="preserve"><lb/>alia eo quòd cibũ trahit, alia eo quòd recipit, alia tũ alijs, <lb/>tum etiam horũ utroq;) </s>
  <s xml:id="echoid-s25282" xml:space="preserve">Huiuſmodi enim animalia, anima-<lb/>libus multis natura cohærentibus aßimilantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25283" xml:space="preserve">( At quæ <lb/>optimè conſtant, haudquaquam quòd eorũ natura quàm <lb/>maximè fieri poteſt una, ſimplexq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25284" xml:space="preserve">habeatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25285" xml:space="preserve">Quo fit ut
<pb o="84" file="722" n="722" rhead="ARIST. DE IVV. ET SEN."/>
partes nonnullæ diuiſæ parum ſentiãt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25286" xml:space="preserve">quòd affectio quæ-<lb/>dam animæ illata ſit) Detractis enim uiſceribus, ciẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25287" xml:space="preserve">id <lb/>quod etiam testudinibus exempto corde euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25288" xml:space="preserve">Præter-<lb/>eà illud tam in plantis, quàm in animalibus patere poteſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25289" xml:space="preserve">In plantis quidem, ſi generationem quæ fieri ſemine ſolet, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25290" xml:space="preserve">inſitiones, auulſionesq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25291" xml:space="preserve">conſideremus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25292" xml:space="preserve">Nam generatio <lb/>ea quæ ſemine fit, omnibus è medio prouenit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25293" xml:space="preserve">cùm enim bi-<lb/>ualuia ſint ſemina omnia, qua cohærent, mediumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25294" xml:space="preserve">partis <lb/>utriuſque habetur, hinc unà cum caule radix etiam eorum <lb/>quæ naſcũtur erum pit, principiumqúe mediũ ipſorum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s25295" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25296" xml:space="preserve">Hoc etiam in inſitionibus, auulſionibusq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s25297" xml:space="preserve">, circa nodos <lb/>maximè euenit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25298" xml:space="preserve">nodus enim principium quoddam ſurculi <lb/>eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25299" xml:space="preserve">inſuper medij rationem obtinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25300" xml:space="preserve">Quare aut nodum <lb/>auferunt, aut in eum quippiam indunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25301" xml:space="preserve">ut uel radix, uel ſur-<lb/>culus ex eo naſcatur, quaſi principium caulis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25302" xml:space="preserve">radicis, è <lb/>medio ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25303" xml:space="preserve">Quinetiam cor animantium ſanguine prædito-<lb/>rum primum gignitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25304" xml:space="preserve">quod etiam per ea constat, quæ fui-<lb/>mus ſpeculati in hiſce, quæ dum adhuc fierent, nobis uidiſſe <lb/>contingit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25305" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25306" xml:space="preserve">ijs quæ ſanguine carent, id primum <lb/>fieri neceſſe eſt, quod uice cordis ſubrogatur.</s>
  <s xml:id="echoid-s25307" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s25308" xml:space="preserve">Hîc oſtendit Ā<unsure/>riſt, principium ſentiendi, alendi, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25309" xml:space="preserve">augendi <lb/>in corde eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s25310" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div432" type="section" level="1" n="265">
<head xml:id="echoid-head320" xml:space="preserve">CAP. II.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25311" xml:space="preserve">QVòd autẽ cor uenarũ principium ſit, quodq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25312" xml:space="preserve">in ſan-<lb/>guineis ſanguis ſit ultimũ alimentum, ex quo partes <lb/>efficiuntur, in libris de partibus animalium dictum iam eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25313" xml:space="preserve">Cõſtat itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25314" xml:space="preserve">oris facultatem alterã operam cibo cõficiendo <lb/>præſtare, uentris alterã: </s>
  <s xml:id="echoid-s25315" xml:space="preserve">cor uerò potißimũ eſſe, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25316" xml:space="preserve">finem <lb/>imponere. </s>
  <s xml:id="echoid-s25317" xml:space="preserve">Quare ut ſentientis, ita etiam uegetantis animæ <lb/>originem, ſanguinarijs in corde haberi neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25318" xml:space="preserve">nã cæte-<lb/>rarum partium officia circa cibũ, officij cordis gratia ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s25319" xml:space="preserve"/>
</p>
<pb o="85" file="723" n="723" rhead="LIBER."/>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25320" xml:space="preserve">Oportet enim ut principale ad id, cuius cauſa properet, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25321" xml:space="preserve">nõ in ijs quæ huius cauſa ſubſiſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s25322" xml:space="preserve">pẽrinde atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25323" xml:space="preserve">medi-<lb/>cus ad ipſam ſanitatem. </s>
  <s xml:id="echoid-s25324" xml:space="preserve">At uerò ſenſuũ principatus in <lb/>corde, ſanguinarijs oibus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25325" xml:space="preserve">nam in corde, omniũ ſenſoriũ <lb/>cõmune ſenſoriũ haberi neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25326" xml:space="preserve">Duos autem, id eſt tan-<lb/>gendi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25327" xml:space="preserve">guſtãdi, ſenſus, eo apertè tendere cernimus: </s>
  <s xml:id="echoid-s25328" xml:space="preserve">qua-<lb/>re &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25329" xml:space="preserve">reliquos eodẽ proficiſci neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25330" xml:space="preserve">in hoc enim c<unsure/>æ-<lb/>tera ſenſoria motum ſacere contingit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25331" xml:space="preserve">hæc autẽ haud qua-<lb/>quàm ad locũ ſuperiorem tendunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25332" xml:space="preserve">Prætereà ſi uita hac <lb/>in parte omnibus collocata ſit, eſſe neceſſe, ut ſentiẽdi quo-<lb/>que principiũ in eaipſa ſedem habeat, perſpicuum eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25333" xml:space="preserve">quo <lb/>enim corpus animal eſt, eo etiã uiuere: </s>
  <s xml:id="echoid-s25334" xml:space="preserve">quo uerò ſenſitiuũ, <lb/>eo eſſe animal dicimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25335" xml:space="preserve">Cæterũ cur ſenſuũ alij apertè in cor <lb/>penetrent, alij in capite poſiti ſint (quamobrem nonnulli <lb/>etiam uim ſentiendi ſitam in cerebro arbitrantur) cauſa <lb/>ſeorſum alio loco explicata iam eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25336" xml:space="preserve">Sentiendi igitur princi-<lb/>pium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25337" xml:space="preserve">alendi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25338" xml:space="preserve">augendi, in hac trium partium, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25339" xml:space="preserve">in <lb/>corporis meditullio ſitum eſſe, uiſu quidem exhiſce quæ di <lb/>cta ſunt constat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25340" xml:space="preserve">Ratione uerò, quod natura in omnibus ex <lb/>ijs quæ fieri poſſunt, facere uidetur quod optimum ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25341" xml:space="preserve">cùm <lb/>autem ſubſtantiæ medium, principiũ utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25342" xml:space="preserve">occupat, tum <lb/>pars utraq;</s>
  <s xml:id="echoid-s25343" xml:space="preserve">, tam ea quæ ultimum perficit alimentum, quàm <lb/>ea quæ ipſum recipit, ſuo fungi munere maximè poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25344" xml:space="preserve">ita <lb/>enim fit, ut iuxta utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25345" xml:space="preserve">eorum, pars utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25346" xml:space="preserve">ſita ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25347" xml:space="preserve">Item <lb/>eiuſmodi medij locus, eius quod principatum obtinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25348" xml:space="preserve">locus <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25349" xml:space="preserve">Præterea id quod utitur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25350" xml:space="preserve">id quo quid utitur differant <lb/>inter ſe oportet: </s>
  <s xml:id="echoid-s25351" xml:space="preserve">périnde ut tibiæ, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25352" xml:space="preserve">id quod eas mouet, <lb/>uidelicet manus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25353" xml:space="preserve">Si ergo animal definitum eſt eo quòd ſen-<lb/>tiendi principium habeat, hoc principium ſanguineis in <lb/>corde, exanguibus in parte uicaria haberi neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25354" xml:space="preserve">Porrò
<pb o="86" file="724" n="724" rhead="ARIST. DE IVV. ET SEN."/>
anim alium partes omnes, totumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25355" xml:space="preserve">corpus, calorem quendā <lb/>naturalem inſitum habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25356" xml:space="preserve">Quocirca dum uiuunt, cali-<lb/>da apparent, dum mortua ſunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25357" xml:space="preserve">uita destituta, contrà.</s>
  <s xml:id="echoid-s25358" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25359" xml:space="preserve">Neceſſarium autem eſt, ut eius caloris principium ſan-<lb/>guineis in corde, exanguibus in proportionali habeatur: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25360" xml:space="preserve">cibum enim naturali calore conficiunt, atque concoquunt <lb/>omnia: </s>
  <s xml:id="echoid-s25361" xml:space="preserve">ſed in primis id quod potißimum eſt nempe cor, aut <lb/>quod ei proportione reſpondet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25362" xml:space="preserve">Quamobrem cæterarum <lb/>partium calore frigefacto, uita remanet: </s>
  <s xml:id="echoid-s25363" xml:space="preserve">cordis prorſus in-<lb/>terit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25364" xml:space="preserve">quòd omnibus inde caloris principium pendeat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25365" xml:space="preserve"><lb/>anima quaſi ignita ſit in hiſce partibus, ſanguineorũ in cor-<lb/>de, exanguium in parte proportionali. </s>
  <s xml:id="echoid-s25366" xml:space="preserve">Neceſſum itaque <lb/>eſt uitam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25367" xml:space="preserve">incolumitatem huiuſce caloris, item mortem, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25368" xml:space="preserve">eiuſdem corruptionem, ſimul eſſe.</s>
  <s xml:id="echoid-s25369" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s25370" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. </s>
  <s xml:id="echoid-s25371" xml:space="preserve">deignis corruptionibus determinat.</s>
  <s xml:id="echoid-s25372" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div433" type="section" level="1" n="266">
<head xml:id="echoid-head321" xml:space="preserve">CAP. III.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25373" xml:space="preserve">AT uerò ignis duas eſſe corruptiones uidemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s25374" xml:space="preserve">mar-<lb/>corem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25375" xml:space="preserve">extinctionem. </s>
  <s xml:id="echoid-s25376" xml:space="preserve">Eam quæ à ſeipſo proue-<lb/>nit, marcorem appellitamus: </s>
  <s xml:id="echoid-s25377" xml:space="preserve">quæ uerò à contrarijs, extin-<lb/>ctionem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25378" xml:space="preserve">illam quidem ſenectutem: </s>
  <s xml:id="echoid-s25379" xml:space="preserve">hãc autẽ uiolentiam. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25380" xml:space="preserve">Vtranq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25381" xml:space="preserve">tamen corruptionem eadem de cauſa fieri accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25382" xml:space="preserve"><lb/>ſubſidente etenim cibo, quòd calor cum accipere nequeat, <lb/>corrumpitur ignis: </s>
  <s xml:id="echoid-s25383" xml:space="preserve">nam contrarium ipſum concoctionem <lb/>intercipiens, quo minus ille nutriatur, impedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25384" xml:space="preserve">Eſt etiam <lb/>quando ignem marceſcere contingit, ampliori calore ob id <lb/>collecto, quia neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25385" xml:space="preserve">ſpiraminis quicquam habeat, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25386" xml:space="preserve">refri-<lb/>gerij: </s>
  <s xml:id="echoid-s25387" xml:space="preserve">ita enim calor plurimus ſeſe intercolligens, alimeni<unsure/>ũ <lb/>celerrimè abſumit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25388" xml:space="preserve">idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25389" xml:space="preserve">prius facit, quàm ut ulla reſpiratio <lb/>adhiberi queat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25390" xml:space="preserve">Quocirca non modò minor ignis maioris <lb/>acceſſu marceſcit, uerum etiam ipſa per ſe lucernæ flamma
<pb o="87" file="725" n="725" rhead="LIBER."/>
maiori flammæ in dita aduritur, haud aliter quàm quoduis <lb/>aliud cremabile. </s>
  <s xml:id="echoid-s25391" xml:space="preserve">Cuius rei cauſa eſt, quòd flãma maior mi-<lb/>noris alimentum prius occupat, quàm aliud ſuperueniat: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25392" xml:space="preserve">ignis autem fluminis instar perpetuò gignitur, atque fluit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25393" xml:space="preserve"><lb/>uerùm id, præ celeritate nos latet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25394" xml:space="preserve">Clarum itaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25395" xml:space="preserve">eſt, ſi ſer-<lb/>uari calorem oporteat, quod ſanè neceſſarium eſt, ſi animal <lb/>uicturum ſit, quandam fieri calori in ſua origine refrige-<lb/>rationem oportere. </s>
  <s xml:id="echoid-s25396" xml:space="preserve">Cuius rei exemplũ ſumere licet, id quod <lb/>in biſce carbonibus, qui præfocantur, euenit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25397" xml:space="preserve">nam ſi conti-<lb/>nuè obturati ſint eo, quod ſuffocatorium uocant, celeriter <lb/>extinguũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25398" xml:space="preserve">ſi uerò mutatis uicibus quiſpiam crebrò oper-<lb/>culum auferat, apponatq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s25399" xml:space="preserve">, longo tempore ignem retinere <lb/>ſuũ aſſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25400" xml:space="preserve">At occultatio ignem conſeruat: </s>
  <s xml:id="echoid-s25401" xml:space="preserve">nec enim quo-<lb/>minus difflet impeditur, propter cineris raritatem: </s>
  <s xml:id="echoid-s25402" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25403" xml:space="preserve">cir-<lb/>cunfuſo aëri, ne extinguatur ab eo, copia ſui caloris reſi-<lb/>ſtit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25404" xml:space="preserve">Verùm cauſa quamobrem igni intecto aliter accidat, <lb/>aliter præfocato ( hic enim emarceſcit, ille longo temporis <lb/>ſpacio edurat) dicta eſt in problematibus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25405" xml:space="preserve">Cùm autẽ omnia <lb/>uiuẽtia animam ſortita ſint, quæ nequaquam abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25406" xml:space="preserve">natura-<lb/>li calore eſſe poteſt, ut diximus: </s>
  <s xml:id="echoid-s25407" xml:space="preserve">plantis quidem ſubſidium <lb/>illud, quod per alimentum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25408" xml:space="preserve">ambientem aëem paratur, <lb/>ſat eſt ad caloris naturalis tutelam, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25409" xml:space="preserve">ſalutẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s25410" xml:space="preserve">Etenim ali-<lb/>mentum, refrigerationem ingrediendo facit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25411" xml:space="preserve">qualis homi-<lb/>nibus cùm primùm quippiam ſumpſerunt cibi, euenire ſo-<lb/>let, ieiunia uerò calefaciunt, ſitimq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25412" xml:space="preserve">mouent: </s>
  <s xml:id="echoid-s25413" xml:space="preserve">nam aër cùm <lb/>motu uacat, ſemper calefit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25414" xml:space="preserve">cùm uerò mouetur ingrediente <lb/>cibo refrigerari ſolet, quoad concoctionem admiſerit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25415" xml:space="preserve">At <lb/>ſi aut continens frigore exuperet ob temporis constitutio-<lb/>nem, uigente nimirum ualido gelu, obareſcũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25416" xml:space="preserve">aut per æſta-<lb/>tem uehemẽtes æſtus accidant neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25417" xml:space="preserve">humor qui è terra tra-
<pb o="88" file="726" n="726" rhead="ARIST. DE RESPI RATIONE"/>
hitur refrigerare poßit, calor earum marcore corrumpi-<lb/>tur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25418" xml:space="preserve">per id tempus arbores ſphaceliſmũ (id eſt morbũ <lb/>radicis, ſiue radicationem) ſentire, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25419" xml:space="preserve">ſiderari dicuntur. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25420" xml:space="preserve">Quamobrem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25421" xml:space="preserve">lapidum genera quædam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25422" xml:space="preserve">aquam in <lb/>uaſculis ſubdere radicibus conſueuere, ut ſtirpium radices <lb/>refrigerentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25423" xml:space="preserve">Animantium autem cùm quædam in aqua, <lb/>quædam in aëre degant, ex his &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25424" xml:space="preserve">per hæc refrigeratio-<lb/>nem ſibi conciliant, aliæ aqua, aliæ aëre, Quonam uerò pa-<lb/>cto &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25425" xml:space="preserve">qualiter, instituto ſermone explicandum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s25426" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s25427" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, veterũ aliquot ſententias de reſpirãdi ratione refert.</s>
  <s xml:id="echoid-s25428" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div434" type="section" level="1" n="267">
<head xml:id="echoid-head322" xml:space="preserve">CAP. IIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25429" xml:space="preserve">_N_Am de ſpiratione quanquàm è prioribus naturæ in-<lb/>terpretibus nonnulli, ijq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25430" xml:space="preserve">admodũ pauci determina-<lb/>uere, tamen cuius gratia animantibus adiuncta ſit, alij ni-<lb/>hil dixerunt, alij dixerunt quidem aliquid, ſed haud qua-<lb/>quam rectè, imo præter eorum, quæ contingere ſolent, ex-<lb/>perientiam. </s>
  <s xml:id="echoid-s25431" xml:space="preserve">Adhæc, omnia animalia ſpirare prouiderunt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25432" xml:space="preserve">quod remotum à ueritate eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25433" xml:space="preserve">Quare de hiſce prius agen-<lb/>dũ eſt, ut ne abſentes immeritò accuſare uideamur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25434" xml:space="preserve">Igitur <lb/>animalia, quæ pulmonem habent, ſpirare omnia dilucidum <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25435" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25436" xml:space="preserve">ex his ipſis, quotquot exanguem, fungoſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25437" xml:space="preserve"><lb/>gerunt, ſpir atione minus indigent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25438" xml:space="preserve">Vnde fit, ut ſine ea, diu-<lb/>tile pro corporis uiribus perſiſtere queant. </s>
  <s xml:id="echoid-s25439" xml:space="preserve">Fungoſum au-<lb/>tem pulmonem ouipera omnia poßident, ut ranarum ge-<lb/>nus, præterea mures amnici, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25440" xml:space="preserve">testudines: </s>
  <s xml:id="echoid-s25441" xml:space="preserve">diuq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25442" xml:space="preserve">aquam <lb/>demerſa tolerant, quòd pulmo eorũ parum caloris retineat <lb/>cùm ſanguinis inops habeatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25443" xml:space="preserve">Qui ubi inflatur, motu ſuo <lb/>refrigerat, efficitq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25444" xml:space="preserve">ut longo temporis ſpacio edurent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25445" xml:space="preserve">Cæ-<lb/>terum ſiquis eaui diutius in humore detineat, præfocantur <lb/>intereuntq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25446" xml:space="preserve">omnia: </s>
  <s xml:id="echoid-s25447" xml:space="preserve">nullum enim è talibus aquam, piſcium
<pb o="89" file="727" n="727" rhead="LIBER."/>
more, admittit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25448" xml:space="preserve">Quotquot autem ſanguineũ obtinent, ſpi-<lb/>ratione magis indigent, propter caloris abundantiam.</s>
  <s xml:id="echoid-s25449" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25450" xml:space="preserve">Cætera uerò quæcunque pulmone uacant, ſpirare non <lb/>ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25451" xml:space="preserve">Democritus igitur ille Abderitanus, nonnulliqúe <lb/>alij, qui de ſpiratione tractarunt, nibil de cæteris animanti-<lb/>bus præfiniere: </s>
  <s xml:id="echoid-s25452" xml:space="preserve">dixiſſe tamen uidentur, quaſi omnia ſpiran-<lb/>di uſum haberent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25453" xml:space="preserve">At Anaxagoras, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25454" xml:space="preserve">Diogenes, ſimulac <lb/>cuncta ſpirare dixerunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25455" xml:space="preserve">de piſcibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25456" xml:space="preserve">oſtreis quonam <lb/>modo ſpirent, ſubdidere. </s>
  <s xml:id="echoid-s25457" xml:space="preserve">Ac Anaxagoras quidem piſces, <lb/>cùm per branchias humorẽ reddunt, aërem illum trahẽdo, <lb/>qui ſuo in ore ſit, quòd nihil inane habeatur, ſpirare tra-<lb/>didit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25458" xml:space="preserve">Diogenes uerò eoſdẽ, cùm aquam per branchias euo-<lb/>munt, ex eo humore, qui oriri circunquaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25459" xml:space="preserve">adiacet, aërem <lb/>opera uacui in ore existentis trahere aſſeruit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25460" xml:space="preserve">quaſi quidam <lb/>aér eſſet in aqua. </s>
  <s xml:id="echoid-s25461" xml:space="preserve">Hæc autem, impoßibilia ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25462" xml:space="preserve">Nã pri-<lb/>mò quidẽ, illi negotij partem alterã a dimunt, quia id quod <lb/>commune eſt de altero ſolo enũtiant: </s>
  <s xml:id="echoid-s25463" xml:space="preserve">id enim uocatur ſpi-<lb/>ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s25464" xml:space="preserve">ſpirationis autẽ pars altera, inſpiratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s25465" xml:space="preserve">altera, expi-<lb/>ratio: </s>
  <s xml:id="echoid-s25466" xml:space="preserve">de qua, quo pacto tales animantes expirent, nihil di-<lb/>cunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25467" xml:space="preserve">Nec ucrò dicere quicquam poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25468" xml:space="preserve">nam quoties illæ <lb/>reſpirant, qua reſpirarint, hacrurſum expirẽt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25469" xml:space="preserve">hoc ſem-<lb/>per alternatim factitent, oportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25470" xml:space="preserve">Vnde accidit, ut ſimul <lb/>ore aquam excipiant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25471" xml:space="preserve">ſpiritum reddant: </s>
  <s xml:id="echoid-s25472" xml:space="preserve">at neceſſe eſt <lb/>occurſantia, alterum alterum impedire. </s>
  <s xml:id="echoid-s25473" xml:space="preserve">Déinde, cùm aquã <lb/>reijciũt, tunc per os, aut per branchias expirãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25474" xml:space="preserve">Quare ac-<lb/>cidit, ut ſimul expirent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25475" xml:space="preserve">reſpirẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25476" xml:space="preserve">dicunt enim tũc reſpi-<lb/>rare ipſas. </s>
  <s xml:id="echoid-s25477" xml:space="preserve">Cæterùm fieri nõ poteſt, ut quicquã ſimulexpi-<lb/>ret, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25478" xml:space="preserve">reſpiret. </s>
  <s xml:id="echoid-s25479" xml:space="preserve">Quare ſi neceſſe ſit, quæreſpirãt expira-<lb/>re, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25480" xml:space="preserve">reſpirare, fieri uerò non poßit ut ulla earũ expiret, <lb/>patet neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25481" xml:space="preserve">fieri poſſe ut ex cis aliqua reſpirãdi munere fun
<pb o="90" file="728" n="728" rhead="ARIST. DE RESPIRATIONE"/>
gatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25482" xml:space="preserve">Præterea quòd dicũt piſces trahere aërẽ ex ore ſuo, <lb/>aut ex aqua per os, fieri nequit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25483" xml:space="preserve">non enim habent arteriam: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25484" xml:space="preserve">quòd pulmone uacẽt, ſed à ſitu oris cõtinuo uẽter eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25485" xml:space="preserve">Qua <lb/>re neceſſarium eſſet, ut uentre piſces eundem traherẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25486" xml:space="preserve">hoc <lb/>autem cætera quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25487" xml:space="preserve">animalia factitarent: </s>
  <s xml:id="echoid-s25488" xml:space="preserve">nunc uerò mini-<lb/>mè factitant. </s>
  <s xml:id="echoid-s25489" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25490" xml:space="preserve">illi cùm extra aquam ſunt, apertè hoc <lb/>idem facerent: </s>
  <s xml:id="echoid-s25491" xml:space="preserve">at hoc nullatenus facere uidentur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25492" xml:space="preserve">Item eùm <lb/>ſpirabilia omnia reſpirant, ſpiritumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25493" xml:space="preserve">trahunt, motionem <lb/>quandam particulæ trahentis ſuboriri cernimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25494" xml:space="preserve">Id quod in <lb/>piſcibus nequaquam euenit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25495" xml:space="preserve">nullam enim uentis partem <lb/>motitare uidẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25496" xml:space="preserve">ſed branchias ſolummodo, ſiue in humo-<lb/>re degant, ſiue in aridam inciderint, quo tẽpore palpitant. </s>
  <s xml:id="echoid-s25497" xml:space="preserve"><lb/>Adde quòd cùm ea quæ ſpirant, in aquis ſuffocata moriũ-<lb/>tur, bullæ fiunt, ſpiritu uiolẽter exeunte: </s>
  <s xml:id="echoid-s25498" xml:space="preserve">ceu ſi quis testudi-<lb/>nes, aut ranas, aut aliquod aliud ſimile genus ui ſub aquis <lb/>detineat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25499" xml:space="preserve">At in piſcibus tale quid, etiam ſi nihil inexpertum <lb/>relinquas, minimè contingit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25500" xml:space="preserve">ut intelligatur nullũ ſpiritum <lb/>illos deforis habere. </s>
  <s xml:id="echoid-s25501" xml:space="preserve">Porrò illo eodem pacto, quo piſces re-<lb/>ſpirare dicunt, ipſi quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25502" xml:space="preserve">homines demerſi reſpirare poſ-<lb/>ſent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25503" xml:space="preserve">Nam ſi piſces aërem è circunfuſo humore in os attra-<lb/>hant, cur non idem facerent &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25504" xml:space="preserve">homines, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25505" xml:space="preserve">cætera anima-<lb/>lia: </s>
  <s xml:id="echoid-s25506" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25507" xml:space="preserve">aẽrem, qui ab ore proueniat, haud ſecus quàm pi-<lb/>ſces iraherent? </s>
  <s xml:id="echoid-s25508" xml:space="preserve">Quare ſi illa fieri poſſent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25509" xml:space="preserve">hæc quoq;</s>
  <s xml:id="echoid-s25510" xml:space="preserve">: at <lb/>quoniam hæc fieri non poſſunt, certũ eſt neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25511" xml:space="preserve">illa fieri poſ-<lb/>ſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s25512" xml:space="preserve">Adbæc ſi reſpirant, cur in aëre intereunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25513" xml:space="preserve">inſtar eo-<lb/>rum quæ præfo cantur palpitare uidentur? </s>
  <s xml:id="echoid-s25514" xml:space="preserve">nõ enim alimen-<lb/>ti inopia, hoc illis euenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25515" xml:space="preserve">Quam uerò cauſam Diogenes <lb/>a<unsure/>ſtruit (dicit enim eos in aëre, aërem nimium trahere: </s>
  <s xml:id="echoid-s25516" xml:space="preserve">in <lb/>aqua, modicum, ob idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25517" xml:space="preserve">emori) ſtulta eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25518" xml:space="preserve">Etenim in pede-<lb/>ſtri genere hoc idem contingere oportebat: </s>
  <s xml:id="echoid-s25519" xml:space="preserve">nũc autem nul-
<pb o="91" file="729" n="729" rhead="LIBER."/>
lum pedeſtre animal ſuffocari uidetur, eo quòd uehemen-<lb/>ter reſpiret. </s>
  <s xml:id="echoid-s25520" xml:space="preserve">Præterea, ſi omnia reſpirant, clarũ eſt &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25521" xml:space="preserve">in-<lb/>ſecta quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25522" xml:space="preserve">animalia reſpirare: </s>
  <s xml:id="echoid-s25523" xml:space="preserve">at plurima ex eis, diuiſa <lb/>non modò in duas parteis, ſed etiã in plureis, uiuere cernũ-<lb/>tur, ceu ſcolopendræ, quas centipedas nũcupant: </s>
  <s xml:id="echoid-s25524" xml:space="preserve">quæ, qua-<lb/>liter, aut quo fieri poteſt ut reſpirent? </s>
  <s xml:id="echoid-s25525" xml:space="preserve">At uerò nec par-<lb/>tium interiorum experientiam habuiſſe, nec accepiſſe cun-<lb/>cta naturam moliri alicuius gratia, cauſa potißimum fuit, <lb/>quãobrẽ haud rectè deipſis dixerint: </s>
  <s xml:id="echoid-s25526" xml:space="preserve">inuestigãdo enim cu-<lb/>ius gratia reſpiratio animalibus adiuncta ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25527" xml:space="preserve">in parti-<lb/>bus hoc idẽ ut in branchijs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25528" xml:space="preserve">pulmone in ſpiciendo, ocyus <lb/>utique cauſam ipſam inueniſſent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25529" xml:space="preserve">Cæterùm Democritus <lb/>quæ ſpirant ex reſpiratione quippiam conſequi aſſeruit, <lb/>in quiens eam prohibere ne anima extrudatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25530" xml:space="preserve">non tamen <lb/>quaſi natura id huiuſce gratia fecerit quicquam dixit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25531" xml:space="preserve">In <lb/>plenũ enim, ut cæteri naturales, ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25532" xml:space="preserve">hîc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25533" xml:space="preserve">huiuſmo-<lb/>di cauſam minimè attigit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25534" xml:space="preserve">Sed primas illas rotũdas figu-<lb/>ras, calorem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25535" xml:space="preserve">animam eſſe dicit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25536" xml:space="preserve">Quæ ubi periclitari ac-<lb/>cipiunt, ne continente exprimente, foras protrudantur, ſuc-<lb/>curſum, auxiliumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25537" xml:space="preserve">reſpiratione fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s25538" xml:space="preserve">in aëre enim grãdem <lb/>numerum talium eſſe, quæ ille mentem, animamq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25539" xml:space="preserve">appellat. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25540" xml:space="preserve">Ac reſpirante quidem animali, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25541" xml:space="preserve">aëre ingrediente, ea pa-<lb/>riter ingredi: </s>
  <s xml:id="echoid-s25542" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25543" xml:space="preserve">compreßioni reſistendo, animam quæ in <lb/>eo eſt, egredi prohibere. </s>
  <s xml:id="echoid-s25544" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25545" xml:space="preserve">ob id, in reſpirando, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25546" xml:space="preserve">expi-<lb/>rando uitam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25547" xml:space="preserve">mortem conſistere: </s>
  <s xml:id="echoid-s25548" xml:space="preserve">nam cùm id quod nos <lb/>ambit comprimendo euincit, ac ſuperat, nec ei præterea id <lb/>quod deſoris ingreditur, reſistere poteſt, cùm animal ſpira-<lb/>re nequeat, tum accidere morte animal occupari: </s>
  <s xml:id="echoid-s25549" xml:space="preserve">mortem <lb/>enim eſſe, eiuſmodi figurarum è corpore digreſſum, qui ex-<lb/>primente eo quòd continet, proueniat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25550" xml:space="preserve">Cauſam uerò quam-
<pb o="92" file="730" n="730" rhead="ARIST. DE RESPIRATIONE"/>
obrem neceſſarium ſit cuncta emori, nõ tamen quouis tem-<lb/>pore ſine lege ulla, ſed ſecundum naturam ſenectute, præ-<lb/>ter naturam uiolentia, nequaquam declarauit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25551" xml:space="preserve">Atqui expli-<lb/>cuiſſe oportuit, cùm aliâs id fieriuideatur, aliâs nõ uidea-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25552" xml:space="preserve">utrum cauſa extrinſecus petẽda ſit, an intrinſecus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25553" xml:space="preserve">Sed <lb/>nec de ſpirationis primordio quænam cauſa ſit, interior´ ne, <lb/>an exterior, quicquam dixit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25554" xml:space="preserve">non enim mens ea, quæ forin-<lb/>ſecus ſit, prædium illud ſeruare poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25555" xml:space="preserve">ſed ſpirationis mo-<lb/>tusq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25556" xml:space="preserve">initium intrinſecus ortum habet, quaſi id quod cõti-<lb/>net uim nullam adſerat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25557" xml:space="preserve">Abſurdum quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25558" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25559" xml:space="preserve">illud eſt, ſimul <lb/>quod ambit cõprimere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25560" xml:space="preserve">quod ingreditur dilatare. </s>
  <s xml:id="echoid-s25561" xml:space="preserve">Quæ <lb/>igitur ille dixit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25562" xml:space="preserve">quomodo, ferè hæc ſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s25563" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s25564" xml:space="preserve">Hîc declarat Ā<unsure/>riſto, quaten us reſpiratio &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25565" xml:space="preserve">expirario vitæ, <lb/>ac mortis principatum obtineant.</s>
  <s xml:id="echoid-s25566" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div435" type="section" level="1" n="268">
<head xml:id="echoid-head323" xml:space="preserve">CAP. V.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25567" xml:space="preserve">_A_T ſi uera eſſe, quæ prius dicta ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25568" xml:space="preserve">nõ omnia ani <lb/>malia ſpirare arbitrari oporteat, nõ de qualibet mor <lb/>te cauſam hanc dictam eſſe, ſed ijs ſolùm quæ ſpirãdi uſum <lb/>habeant accommodari debere, existimandum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25569" xml:space="preserve">Sed ne <lb/>his quidem rectè. </s>
  <s xml:id="echoid-s25570" xml:space="preserve">Id autem liquidò constat, per ea quæ con <lb/>tingunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25571" xml:space="preserve">eiuſinodi, quorum experientiam omnes habere <lb/>uidẽtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25572" xml:space="preserve">Nam per æstum calidiores effecti, ut reſpiratio-<lb/>ne magis indigent, ita crebrius inſpirãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25573" xml:space="preserve">Cõtrà, cùm cir-<lb/>cumfuſus aër algidus eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25574" xml:space="preserve">corpus contrahit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25575" xml:space="preserve">cõden-<lb/>ſat, tũc accidit ſpiritũ retineri. </s>
  <s xml:id="echoid-s25576" xml:space="preserve">Atqui oportebat tũc aërem <lb/>deforis ingreſſum, compreßionem prohibere. </s>
  <s xml:id="echoid-s25577" xml:space="preserve">Nunc uerò <lb/>contràres agitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25578" xml:space="preserve">Quoties enim non expirantibus homi-<lb/>nibus caloris magna uis collecta fuerit, tunc reſpiratione <lb/>indigent: </s>
  <s xml:id="echoid-s25579" xml:space="preserve">neceſſarium autem eſt, ut inſpirando reſpirent. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25580" xml:space="preserve">Porrò æstuantes ſæpius reſpirare ſolent, quaſi id agant re-<lb/>frigerij gratia: </s>
  <s xml:id="echoid-s25581" xml:space="preserve">quo tempore fit, ut quod dici ſolet, ignis
<pb o="93" file="731" n="731" rhead="LIBER."/>
ad ignem addatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25582" xml:space="preserve">Illa uerò circularis pulſio, quæ in Ti-<lb/>mæo ſcripta eſt, de cæteris animantibus nihil definiuit, quo <lb/>pacto, eodem´ ne, ad alia quadam ratione, ipſa ſuum calo-<lb/>rem tueantur, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25583" xml:space="preserve">conſeruent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25584" xml:space="preserve">Nam ſi ſolis pedeſtribus <lb/>ſpiratio adiuncta ſit, cauſa dici debuit, cur ſolis competat: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25585" xml:space="preserve">ſi uerò etiam alijs inſit, ſed modus differat, et de hoc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25586" xml:space="preserve"><lb/>determinandũ fuit, ſi cuncta ſpirare poßint. </s>
  <s xml:id="echoid-s25587" xml:space="preserve">Præterea, <lb/>modus cauſæ fictitius eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25588" xml:space="preserve">nam cùm calor foras per os egre-<lb/>ditur, circũfuſum nobis aẽrem pelli aſſerit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25589" xml:space="preserve">latione con-<lb/>cepta eodem per carnes, quæ raræ, ſolutæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25590" xml:space="preserve">ſunt, interlabi, <lb/>unde calor interior exiuit, propterea quòd nihil uacuum <lb/>ſit, cùm ſibi mutuò circumobſiſtant: </s>
  <s xml:id="echoid-s25591" xml:space="preserve">ubi uerò calefactus ſit, <lb/>rurſum egredi per eundem locum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25592" xml:space="preserve">intrò per os repelle-<lb/>re calidum illum aẽrem, qui prius foras excidit, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25593" xml:space="preserve">id re-<lb/>ſpirando, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25594" xml:space="preserve">expirando cõtinuè ſemper fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s25595" xml:space="preserve">Euenit au-<lb/>tem hiſce, qui ſic arbitrantur, expirationem prius fieri, <lb/>quàm in ſpirationem: </s>
  <s xml:id="echoid-s25596" xml:space="preserve">argumento, quòd hæ alternatim fiãt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25597" xml:space="preserve"><lb/>At morientes, expirant. </s>
  <s xml:id="echoid-s25598" xml:space="preserve">Quare neceſſarium eſt inſpiratio-<lb/>nem uicem ſubire principij. </s>
  <s xml:id="echoid-s25599" xml:space="preserve">Item cuius gratia isthæc, re-<lb/>ſpiratio, inquam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25600" xml:space="preserve">expiratio animalibus tributa à natu-<lb/>ra ſint, non dixere, qui in hunc modum loquuutur, ſed ſo-<lb/>lùm quaſi dere aliqua temeraria, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25601" xml:space="preserve">quæ caſu conſistat, <lb/>enuntiauere. </s>
  <s xml:id="echoid-s25602" xml:space="preserve">Atqui ista principatum uitæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25603" xml:space="preserve">necis obtine-<lb/>re uidemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s25604" xml:space="preserve">tunc enim accidit ut quæ reſpirandiuſum ha-<lb/>bent, intereant, cùm reſpirare nõ poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25605" xml:space="preserve">Ad hæc abſur-<lb/>dum eſt, caloris quidẽ per os egreſſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25606" xml:space="preserve">rurſum ingreſ-<lb/>ſum, nos minimè latere: </s>
  <s xml:id="echoid-s25607" xml:space="preserve">ſpiritus uerò in pectus ingreſſum, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25608" xml:space="preserve">rurſus eiuſdem calefactiegreſſum latere. </s>
  <s xml:id="echoid-s25609" xml:space="preserve">Abſurdum <lb/>etiam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25610" xml:space="preserve">illud eſt, reſpirationẽ eſſe caloris ingreſſum: </s>
  <s xml:id="echoid-s25611" xml:space="preserve">ecõ-<lb/>uerſo enim rem habere uidemus, nempe quod expiratur
<pb o="94" file="732" n="732" rhead="ARIST. DE RESPIR ATIONE"/>
eſſe calidum, quod inſpiratur, frigidum. </s>
  <s xml:id="echoid-s25612" xml:space="preserve">Cùm uerò hoc <lb/>calidũ eſt, anhelantes reſpiramus: </s>
  <s xml:id="echoid-s25613" xml:space="preserve">nam quia id quod ingre-<lb/>ditur, nos ſatis refrigerare non poteſt, euenit ut ſæpius tra-<lb/>hamus ſpiritum. </s>
  <s xml:id="echoid-s25614" xml:space="preserve">At uerò neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25615" xml:space="preserve">nutricationis gratia reſpi-<lb/>rationem fieri existimandum eſt, quaſi ignis interior ala-<lb/>tur ſpiritu, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25616" xml:space="preserve">reſpirante quidem homine, ceu igni mate-<lb/>riam incendio aptißimam adijci, alito uerò igni expiratio-<lb/>nem fieri. </s>
  <s xml:id="echoid-s25617" xml:space="preserve">Eadem enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25618" xml:space="preserve">ad hũc quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25619" xml:space="preserve">ſermonem rur-<lb/>ſum dicemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s25620" xml:space="preserve">quæ ad priores adducta ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25621" xml:space="preserve">etenim in cæte-<lb/>ris animantibus hoc idem euenire oportebat, aut quòd ei <lb/>proportione reſpondeat, cùm omnia calore uitali prædita <lb/>ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s25622" xml:space="preserve">Déinde &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25623" xml:space="preserve">quo dicere modo oporteat calorem è ſpiri-<lb/>tu gigni, figmẽto perſimile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25624" xml:space="preserve">potius enim hũc è cibo fieri <lb/>uidemus: </s>
  <s xml:id="echoid-s25625" xml:space="preserve">iuxta quod euenit, ut animal cibũ capiat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25626" xml:space="preserve">excre <lb/>mentũ emittat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25627" xml:space="preserve">Hoc aũt, in alijs fieri haud quã quã cernimus.</s>
  <s xml:id="echoid-s25628" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s25629" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, Empedoclis de Reſpiratione ſententiam refert.</s>
  <s xml:id="echoid-s25630" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div436" type="section" level="1" n="269">
<head xml:id="echoid-head324" xml:space="preserve">CAP. VI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25631" xml:space="preserve">Diſſeruit autem de Reſpiratione &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25632" xml:space="preserve">Empedocles, ſed <lb/>tamen cuius gratia animalibus data ſit, ſilentio præ-<lb/>terijt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25633" xml:space="preserve">neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25634" xml:space="preserve">de omnibus animantibus ſire ſpirẽt necne, quic-<lb/>quam certũ reddidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25635" xml:space="preserve">atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25636" xml:space="preserve">ubi de ea ſpiratione quæ per na-<lb/>res fit, locutus eſt, de principe quoq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25637" xml:space="preserve">dixiſſe putauit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25638" xml:space="preserve">Fit aũt <lb/>ſpiratio &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25639" xml:space="preserve">per arteriam è pectore, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25640" xml:space="preserve">per nares: </s>
  <s xml:id="echoid-s25641" xml:space="preserve">cæterùm <lb/>animalia, ſpirare per nares abſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25642" xml:space="preserve">illa non poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25643" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25644" xml:space="preserve">cùm <lb/>ea destituuntur, quæ per nares fit, nullum damnum ſen-<lb/>tiunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25645" xml:space="preserve">cùm autem ea, quæ per arteriam, commoriũtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25646" xml:space="preserve">na-<lb/>tura enim obiter abutitur ad olfactum in quibuſdam anima <lb/>libus ſpiratione illa, quæ per nares fit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25647" xml:space="preserve">Quocirca olfactum <lb/>quidem omnia ferè animalia participant, ſed ſenſorium nõ <lb/>idem omnia obtinent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25648" xml:space="preserve">Verùm de his dictũ planius alibi eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s25649" xml:space="preserve">
<pb o="95" file="733" n="733" rhead="LIBER."/>
Porrò reſpirationẽ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25650" xml:space="preserve">expirationẽ fieri aſſerit, propter-<lb/>eà quòd uenæ quædã habeãtur, in quibus ineſt quidem ſan-<lb/>guis, nõ tamen plenæ ſunt eodem, ſed meatus extrà promi-<lb/>nentes obtinent, corporis quidẽ partibus augustiores, aëris <lb/>uerò ampliores. </s>
  <s xml:id="echoid-s25651" xml:space="preserve">Ideoq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25652" xml:space="preserve">cùm ſanguis aptus ſua natura ſit ſur <lb/>ſum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25653" xml:space="preserve">deorſum moueri, quãdo deorſum fertur, aërem in-<lb/>fluere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25654" xml:space="preserve">reſpirationem fieri: </s>
  <s xml:id="echoid-s25655" xml:space="preserve">quãdo uerò ſurſum cõmeat, <lb/>aërem effluere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25656" xml:space="preserve">exſpirationẽ cõmitti prædicat: </s>
  <s xml:id="echoid-s25657" xml:space="preserve">quod ibi <lb/>eueniet ei, quod in uaſis accidit, quæ clepſydras uocamus <lb/>aßimilãs. </s>
  <s xml:id="echoid-s25658" xml:space="preserve">Inquit enim: </s>
  <s xml:id="echoid-s25659" xml:space="preserve">Hoc trahitur pacto cũctis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25660" xml:space="preserve">reddi <lb/>tur aër. </s>
  <s xml:id="echoid-s25661" xml:space="preserve">Nam partim exãgues ad corporis ultima uenæ <lb/>Tendũt, quarũ extrema caua ſub nare fatiſcunt Oſcillis, <lb/>adeò ut cruor occultetur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25662" xml:space="preserve">auræ Inceſſum facilem ualeãt <lb/>præſtare meatus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25663" xml:space="preserve">Hinc ubi commotus reperit tener intima <lb/>ſanguis, Tunc aër feruendo ſubit permultus eodem. </s>
  <s xml:id="echoid-s25664" xml:space="preserve">Aſt <lb/>ubi ſe ille effert, tum rurſum redditur iste: </s>
  <s xml:id="echoid-s25665" xml:space="preserve">ut cùm clepſy-<lb/>dra uirguncula ludit ahena. </s>
  <s xml:id="echoid-s25666" xml:space="preserve">Quando tubum properat for-<lb/>moſa claudere dextra. </s>
  <s xml:id="echoid-s25667" xml:space="preserve">Et mox indit aquæ molli quæ corpo <lb/>re conſtant. </s>
  <s xml:id="echoid-s25668" xml:space="preserve">Nondum in uas penetrat demerſum lympha, <lb/>ſed ipſam Aëris ingreßi per denſa foramina moles Arcet, <lb/>dum ſtrictam illa uiam patefecerit, at mox Aëre deceden-<lb/>te, ſubintrat lympidus humor. </s>
  <s xml:id="echoid-s25669" xml:space="preserve">Contrà tum fundum uaſis <lb/>tenet humor aheni. </s>
  <s xml:id="echoid-s25670" xml:space="preserve">Et iam uirgo manus tubuli præcluſit <lb/>hiatum, Tunc imbrem retinet uergens intrò exterus aër, <lb/>Ad ſtreperi portas Isthmi, ſuprema tenendo, Dum manus <lb/>abſcedat, tum contrà quàm prius, intrò Aëre prorumpen-<lb/>te, ſubeffluit imber amænus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25671" xml:space="preserve">Sic tener ille liquor moti per <lb/>membra cruoris, Quando pedem referens ſubit intima, <lb/>ptinus alter Aëris influxus demittitur agmine magno. </s>
  <s xml:id="echoid-s25672" xml:space="preserve">At <lb/>cùm ſeſe effert, tum rurſum expirat abundè. </s>
  <s xml:id="echoid-s25673" xml:space="preserve">Hæc ille, de
<pb o="96" file="734" n="734" rhead="ARIST. DE RESPIRATIONE"/>
reſpiratione prodidit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25674" xml:space="preserve">At quæ per arteriam apertè reſpi-<lb/>rant, per os ſimul, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25675" xml:space="preserve">per nares reſpirare ſolent, ut dixi-<lb/>mus, Quare ſi de hac reſpiratione loquatur, ſcrutari neceſ-<lb/>ſe eſt, quo pacto illi dicta cauſa accommodari poßit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25676" xml:space="preserve">nã è <lb/>contrariò agi uidetur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25677" xml:space="preserve">Siquidem homines locum, cui reſpi-<lb/>randi munus delegatũ eſt, périnde ut folles in officinis fer-<lb/>rarijs attollendo reſpirant: </s>
  <s xml:id="echoid-s25678" xml:space="preserve">quanquàm conſentaneum erat <lb/>ut calor attolleret, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25679" xml:space="preserve">ſanguis caloris locũ occuparet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25680" xml:space="preserve">Eun-<lb/>dem uerò ut ibi folles deprimendo, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25681" xml:space="preserve">præfocando, expi-<lb/>rant. </s>
  <s xml:id="echoid-s25682" xml:space="preserve">Verùm folles non per eundem locum aërem excipiũt, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25683" xml:space="preserve">regerũt, reſpirantes uerò per eundem. </s>
  <s xml:id="echoid-s25684" xml:space="preserve">Siuerò de illa <lb/>reſpiratiõe ſolùm, quæ per nares fit, plurimũ aberrauit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25685" xml:space="preserve">nõ <lb/>enim reſpiratio naribus peculiaris eſt, ſed per tractũ illum <lb/>cõuallis, quæ columellæ adiacet, qua parte palatũ deſinit, <lb/>perforatis naribus ſpiritus parsaltera excurrit, altera per <lb/>os, egrediens, pariter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25686" xml:space="preserve">ingrediens. </s>
  <s xml:id="echoid-s25687" xml:space="preserve">Quæ igitur ab alijs <lb/>de ſpiratione dicta ſunt, tot, taleisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25688" xml:space="preserve">uidentur habere diffi-<lb/>cultates.</s>
  <s xml:id="echoid-s25689" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s25690" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riftot. </s>
  <s xml:id="echoid-s25691" xml:space="preserve">declarat quæ ſit vis caloris, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25692" xml:space="preserve">refrigerationis <lb/>in animali.</s>
  <s xml:id="echoid-s25693" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div437" type="section" level="1" n="270">
<head xml:id="echoid-head325" xml:space="preserve">CAP. VII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25694" xml:space="preserve">_CV_'m uerò antea dictum ſit uitam, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25695" xml:space="preserve">animam calore <lb/>quodam contineri (nõ enim concoctio, per quam ani-<lb/>mantes capiunt alimentũ, ſine anima, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25696" xml:space="preserve">calore abſolui po-<lb/>teft: </s>
  <s xml:id="echoid-s25697" xml:space="preserve">quãdoquidem omnia igni cibumconficiunt) idcirco in <lb/>quo primo corporis loco, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25698" xml:space="preserve">in qua prima huius loci par-<lb/>@icula huiuſmodi principiũ eſſe neceſſariũ ſit, ibidẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25699" xml:space="preserve">ani-<lb/>mam uegetalem, quæ prima omnium eſt, haberi neceſſe eſt. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25700" xml:space="preserve">Hic autem locus is eſt, qui medius eſt inter eum, qui cibum <lb/>recipit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25701" xml:space="preserve">eum, quo excrementũ emittitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25702" xml:space="preserve">Ea igitur parti-<lb/>cul@, in exanguibus nomine uacat: </s>
  <s xml:id="echoid-s25703" xml:space="preserve">in ſanguineis, cor dici ſo-
<pb o="97" file="735" n="735" rhead="LIBER."/>
let: </s>
  <s xml:id="echoid-s25704" xml:space="preserve">alimentum enim, ex quo iam partes animaliũ fiunt, na-<lb/>tura ſanguinis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25705" xml:space="preserve">ſanguinis autem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25706" xml:space="preserve">uenarũ generis idem <lb/>eſſe principium, neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25707" xml:space="preserve">nam alterũ, alterius gratia eſt, <lb/>nempe quaſiuas, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25708" xml:space="preserve">cõceptaculum. </s>
  <s xml:id="echoid-s25709" xml:space="preserve">Porrò uenarum prin-<lb/>cipium in ſanguineis, cor eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25710" xml:space="preserve">non enim per hoc tendunt, ſed <lb/>ex hoc omnes dependent: </s>
  <s xml:id="echoid-s25711" xml:space="preserve">quod nobis facilè cõſtat ex diſſe-<lb/>ctionibus, Cæteræ igitur uires animæ, ſine uegetali eſſe ne-<lb/>queunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25712" xml:space="preserve">quamobrem dictũ iam eſt in libris de anima. </s>
  <s xml:id="echoid-s25713" xml:space="preserve">Vege-<lb/>talis uerò, ſine igni naturali: </s>
  <s xml:id="echoid-s25714" xml:space="preserve">in hac enim parte natura eam <lb/>igniuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25715" xml:space="preserve">Corrũpitur autẽ ignis, ut antea dictũ eſt, aut mar-<lb/>core, aut extinctu. </s>
  <s xml:id="echoid-s25716" xml:space="preserve">Extinctu quidẽ, à contrarijs. </s>
  <s xml:id="echoid-s25717" xml:space="preserve">Quamobrẽ <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25718" xml:space="preserve">uniuerſus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25719" xml:space="preserve">ocyus adhuc diſtractus, ambiente frigore <lb/>extingui conſueuit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25720" xml:space="preserve">Hæc igitur corruptio, uiolenta ex æquo <lb/>in inanimis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25721" xml:space="preserve">animatis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25722" xml:space="preserve">etenim animal cùm gladijs ſe-<lb/>catur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25723" xml:space="preserve">nimio frigore cõcreſcit, emoritur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25724" xml:space="preserve">Marcore autẽ, <lb/>copia caloris. </s>
  <s xml:id="echoid-s25725" xml:space="preserve">Sienim circumfuſus aër immodicè caleat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25726" xml:space="preserve"><lb/>ignis non capiat alimentum, tum igni obuenit ut non à fri-<lb/>gore ſuperatus, ſed marcore debilitatus aboleatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25727" xml:space="preserve">Quare <lb/>neceſſariũ eſt ut refrigeratio adhibeatur, ſi ſeruari debeat: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25728" xml:space="preserve">ea enim cõtra hanc corruptionem auxilio eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25729" xml:space="preserve">Sed cùm ani-<lb/>malium alia aquatilia ſint, alia in terra degant, inter hæc, <lb/>quæ parua admodum ſunt, quæq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25730" xml:space="preserve">ſanguine carent, ea cõti-<lb/>nente uel aëre, uel aqua ſatis refrigerari poſſunt ad hanc <lb/>corruptionẽ uitandam: </s>
  <s xml:id="echoid-s25731" xml:space="preserve">nam cùm calorem habeãt exiguũ, <lb/>modico egent auxilio. </s>
  <s xml:id="echoid-s25732" xml:space="preserve">Quãobrem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25733" xml:space="preserve">his ferè omnibus uita <lb/>breui temporis ſpatio præſcribitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25734" xml:space="preserve">utroq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25735" xml:space="preserve">enim quòd par-<lb/>ua ſint, uergere ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25736" xml:space="preserve">Quæcũq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25737" xml:space="preserve">autem ex inſectorum ge-<lb/>nere uiuaciora ſunt (inſecta enim omnia, ſanguine carent) <lb/>his corpus ſub ſepto tranſuerſo præcinctum distinguitur <lb/>ut per membranam ſubtiliuſculam refrigerentur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25738" xml:space="preserve">nam quæ
<pb o="98" file="736" n="736" rhead="ARIST. DE RESPIRATIONE"/>
calidiora ſunt, ampliori reſrigeratione indigent, ut apes, <lb/>quædam enim apes ſeptenos annos uiuunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25739" xml:space="preserve">Et etiam cætera: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25740" xml:space="preserve">quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25741" xml:space="preserve">bombos elidunt, ut ueſpæ, ſcarabei &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25742" xml:space="preserve">eicadæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s25743" xml:space="preserve"><lb/>nam murmur illud ſpiritu, dum quaſi anhelant, ciere ſolẽt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25744" xml:space="preserve"><lb/>eo enim ſpiritu, qui in ipſo ſepto tranſuerſo inſitus eſt, dum <lb/>ſeſe attollit, ac per uices ſubſidet, attritum ad membranam <lb/>fieri contingit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25745" xml:space="preserve">ſiquidem ea hunc locum mouent, ſicut quæ <lb/>ſpiritum extrinſecus trabũt, pulmone thoracem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25746" xml:space="preserve">piſces <lb/>brancbijs caput agitant: </s>
  <s xml:id="echoid-s25747" xml:space="preserve">haud enim magnopere ſecius eue-<lb/>nit, atque ſiquis aliqua ex ijs quæ ſpirant ſuffocare nitatur, <lb/>ore cõpreſſo, obturatoq́: </s>
  <s xml:id="echoid-s25748" xml:space="preserve">etenim hæc, pulmonis opera pe-<lb/>ctus attollent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25749" xml:space="preserve">Verùm eiuſmodi motu bæc ſatis reſrigerari <lb/>nõ poſſunt, illa poſſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25750" xml:space="preserve">Atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25751" xml:space="preserve">attritu ſpiritus ad membranã <lb/>ſtrepitũ edunt, ſicut diximus, haud dißimilem ei, quem pue-<lb/>ri per arundines perſoratas ſuperpoſita tenui membrana <lb/>emittunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25752" xml:space="preserve">ob id enim &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25753" xml:space="preserve">cicadæ illæ, quæ canunt, canere ſo-<lb/>lent: </s>
  <s xml:id="echoid-s25754" xml:space="preserve">ſunt enim calidiores, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25755" xml:space="preserve">ſub præcinctu diuiduæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s25756" xml:space="preserve">quæ <lb/>autem nõ canunt, indiuiduæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s25757" xml:space="preserve">Quinetiam è ſanguineis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25758" xml:space="preserve"><lb/>pulmonem quidem habentibus, ſed parum ſanguinis nactũ, <lb/>fungoſumq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s25759" xml:space="preserve">, nonnulla irreſpiranter longo temporis ſpacio <lb/>uiuere poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25760" xml:space="preserve">quòd eorum pulmo multũ attollatur, cùm <lb/>parum ſanguinis, ac humoris contineat: </s>
  <s xml:id="echoid-s25761" xml:space="preserve">quandoquidẽ pro-<lb/>pria pulmonis agitatio, ad longum tempus ſatis refrigera-<lb/>re poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25762" xml:space="preserve">Tandem uerò nõ poſſunt, ſed ſuffocantur nõ <lb/>reſpirando, quemadmodum etiam antè diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25763" xml:space="preserve">Ea enim <lb/>corruptio, quæ marcore ob refrigerationis penuriã fit, ſuſ-<lb/>fo catio uocari ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s25764" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25765" xml:space="preserve">quæ ita intereunt, ea ſuffocari di-<lb/>cimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25766" xml:space="preserve">Porrò inſecta non ſpirare dictum quidem eſt etiam <lb/>prius, ſed hoc apertũ uelin puſillis eſt, ut muſcis, et apibus: </s>
  <s xml:id="echoid-s25767" xml:space="preserve"><lb/>quippe quæ diu in humore ſupernatãt, niſi frigidus admo-
<pb o="99" file="737" n="737" rhead="LIBER."/>
dum aut calidus ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25768" xml:space="preserve">atqui quæ uireis habẽt exiguas, crebrio <lb/>rem ſibirequirunt ſpirationẽ. </s>
  <s xml:id="echoid-s25769" xml:space="preserve">Verùm ſimul ac uenter aqua <lb/>oppletur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25770" xml:space="preserve">humor corrumpitur, quem ſeptũ trãſuerſum <lb/>continet, ea intereunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25771" xml:space="preserve">ſuffocari dicũtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25772" xml:space="preserve">Vnde etiam fit, <lb/>ut ſi diutile cinere operiãtur, poſteareſurgãt, reuiuiſcãtq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s25773" xml:space="preserve">. <lb/>Quinetiã è genere aquatili, quæ ſanguine carẽt, ea diutius <lb/>in aẽre uiuunt, quàm quæ ſanguine prædita mare recipiũt, <lb/>ut piſces: </s>
  <s xml:id="echoid-s25774" xml:space="preserve">nã quia parũ caloris obtinẽt, aẽre ſatis ad longũ <lb/>tempus refrigerantur, ut cruſtacea, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25775" xml:space="preserve">polypi. </s>
  <s xml:id="echoid-s25776" xml:space="preserve">Nõ tamẽ ad <lb/>poſtremum u{iu}ere ſufficiunt, propterea quòd exiguũ calo-<lb/>rem habeant, quandoquidẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25777" xml:space="preserve">piſciũ plurimi in terra, ſed <lb/>immobiles uiuũt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25778" xml:space="preserve">defoßi reperiuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25779" xml:space="preserve">quæ enim nullum <lb/>prorſus, aut certè exanguem habent pulmonem, ea refrige-<lb/>ratione minus indigent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25780" xml:space="preserve">De ijs igitur quæ ſanguine ca-<lb/>rent, alijs continentem aẽrem, alijs humorem auxilio eſſe <lb/>ut uitam tueantur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25781" xml:space="preserve">conſeruent, dictum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25782" xml:space="preserve">At ex ijs, <lb/>quæ ſanguine prædita ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25783" xml:space="preserve">cor habent, quæ pulmo-<lb/>nem ſortiuntur, omnia aẽrem recipiunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25784" xml:space="preserve">ſpiritum tra-<lb/>bendo, reddendoq́ refrigerantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25785" xml:space="preserve">Pulmonem autem ha-<lb/>bent &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25786" xml:space="preserve">uiuipera intra ſe, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25787" xml:space="preserve">non ſolùm foris (nam char-<lb/>tilaginea, uiuipera quidem ſunt, ſed non intra ſe) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25788" xml:space="preserve">oui-<lb/>perorum tam alata ut aues, quàm corticata ut teſtudines, <lb/>lacerti, ſerpentes. </s>
  <s xml:id="echoid-s25789" xml:space="preserve">Verùm illa pulmonem habent ſan-<lb/>guineum: </s>
  <s xml:id="echoid-s25790" xml:space="preserve">horum uerò plurima, fungoſum. </s>
  <s xml:id="echoid-s25791" xml:space="preserve">Quamobrem <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25792" xml:space="preserve">ſpiratione rarius utuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25793" xml:space="preserve">quẽadmodum dictum iam <lb/>eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25794" xml:space="preserve">Vtuntur autem &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25795" xml:space="preserve">omnia quæcunque uerſantur, ui-<lb/>ctumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25796" xml:space="preserve">ſumunt in aquis: </s>
  <s xml:id="echoid-s25797" xml:space="preserve">ut bydrorum genus (quas quidem <lb/>boas nuncupant) &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25798" xml:space="preserve">mures aquatiles, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25799" xml:space="preserve">ranæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25800" xml:space="preserve">croco-<lb/>dili, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25801" xml:space="preserve">teſtudines tam marinæ, quàm terrectres: </s>
  <s xml:id="echoid-s25802" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25803" xml:space="preserve">uituli <lb/>marini, quos Græci uocant phocas: </s>
  <s xml:id="echoid-s25804" xml:space="preserve">nam hæc, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25805" xml:space="preserve">cætera id
<pb o="100" file="738" n="738" rhead="ARIST. DE RESPIRATIONE"/>
genus omnia, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25806" xml:space="preserve">pariunt in terra, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25807" xml:space="preserve">dormiunt aut in ter-<lb/>ra, ut in humore roſtro emerſo ſptrandicauſa. </s>
  <s xml:id="echoid-s25808" xml:space="preserve">Qua-<lb/>cunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25809" xml:space="preserve">uerò branchias obtinent, omnia accipiendo aquam <lb/>refrigerantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25810" xml:space="preserve">branchias autem obtinẽt, quæ genere char-<lb/>tilagineo continentur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25811" xml:space="preserve">cætera quæ pedibus carent: </s>
  <s xml:id="echoid-s25812" xml:space="preserve">ca-<lb/>ret autem pedibus genus omne piſcium: </s>
  <s xml:id="echoid-s25813" xml:space="preserve">nam quæ pedes <lb/>habere uidentur, eos pinnis ſimiles gerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25814" xml:space="preserve">At è peda-<lb/>tis, quæ nouimus, unum tantũ modo branchiatum eſt, cor-<lb/>durus nomine. </s>
  <s xml:id="echoid-s25815" xml:space="preserve">Cæterùm ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25816" xml:space="preserve">pulmonem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25817" xml:space="preserve">bran-<lb/>chias babere, nullum unquã uiſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25818" xml:space="preserve">Cauſa cur ita, quòd <lb/>pulmo quidem refrigerationis eiuſce gratia ſit, quæ ſpiri-<lb/>tũ fiat (uidetur enim uocatus eſſe πνεύμωυ {pro}pter πνεύ-<lb/>ματος, id eſt ſpiritus receptionẽ) branchiæ uerò ob cam <lb/>reſrigerationem quæ ab humore proueniat: </s>
  <s xml:id="echoid-s25819" xml:space="preserve">porrò unũ in-<lb/>ſtrumentum ad unum utile eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25820" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25821" xml:space="preserve">omnibus unarefrigera-<lb/>tio ſufficit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25822" xml:space="preserve">Quare cùm natura nihil fruſtra agere cerna-<lb/>tur, ſi uerò eſſent duo, alterũ fruſtra foret: </s>
  <s xml:id="echoid-s25823" xml:space="preserve">ideo alia bran-<lb/>chias habent, alia pulmonẽ, nullũ utrũq;</s>
  <s xml:id="echoid-s25824" xml:space="preserve">. Cùm autẽ quodq; <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25825" xml:space="preserve">animal ut ſit, cibo indigeat: </s>
  <s xml:id="echoid-s25826" xml:space="preserve">ut conſeruetur, reſrigeratione: </s>
  <s xml:id="echoid-s25827" xml:space="preserve"><lb/>ad hoc utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25828" xml:space="preserve">natura eodem utitur inſtrumento: </s>
  <s xml:id="echoid-s25829" xml:space="preserve">etenim <lb/>ut in quibuſdam lingua &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25830" xml:space="preserve">ad percipiendos ſapores, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25831" xml:space="preserve">ad <lb/>formandũ ſermonẽ uti ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s25832" xml:space="preserve">ſic in ijs, quæ habẽt pulmonẽ, <lb/>ore tam ad cibum conficiendũ, quàm ad trabendũ, redden-<lb/>dumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25833" xml:space="preserve">ſpiritũ. </s>
  <s xml:id="echoid-s25834" xml:space="preserve">In ijs uerò, quæ neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25835" xml:space="preserve">pulmonẽ, neq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25836" xml:space="preserve">ſpirandi <lb/>uſum habent, os quidem ſibi cõficiendi cauſa habetur, brã-<lb/>chiæ uerò ad refrigerationem, quibus eaipſa opus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25837" xml:space="preserve">Sed <lb/>quo pacto uis eorum, quæ modò dixi, inſtrumentorũ refri-<lb/>gerationem faciat, dicemus pòſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25838" xml:space="preserve">Planè ne quod obstacu-<lb/>lum cibo ingerendo ingruat, ſimiliter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25839" xml:space="preserve">ſpirãtibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25840" xml:space="preserve">ſu-<lb/>ſcipientibus humorem accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25841" xml:space="preserve">nõ enim reſpirãdo ſimul ci-
<pb o="101" file="739" n="739" rhead="LIBER."/>
bum admittunt, alioqui cibo uel ſicco, uel humido per arte-<lb/>riam in pulmonẽ dilabente, ſtrangulari animal accidit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25842" xml:space="preserve">nam <lb/>arteria ante gulã poſita eſt, per quã cibus meat in uentricu-<lb/>lum. </s>
  <s xml:id="echoid-s25843" xml:space="preserve">Igitur quæ quadrupedes ſunt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25844" xml:space="preserve">ſanguine redũdãt, <lb/>ijs minor lingua, ſiue ligula eſt, qua ceu operculo arteria <lb/>clauditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25845" xml:space="preserve">At ouiperis quadrupedibus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25846" xml:space="preserve">auibus, eadem <lb/>illa adiuncta nõ eſt, uerùm idẽ cõtractione efficitur, nã cùm <lb/>cibus ingeritur, hæc arteriã cõtrahũt, illa ligulã gutturi ſu-<lb/>perponũt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25847" xml:space="preserve">cùm uerò præterijt, hæc ligulã attollũt, illa gut-<lb/>tur diducunt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25848" xml:space="preserve">reſrigerationis gratia ſpiritũ recipiunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s25849" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25850" xml:space="preserve">At quæbrãchijs prædita ſunt, cibũ per os recipere ſolẽt, <lb/>humore tãtũ per brãchias emiſſo: </s>
  <s xml:id="echoid-s25851" xml:space="preserve">nullã enim habẽt arteriã. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25852" xml:space="preserve">Quare, eatenus quidẽ nullũ ſentiũt incõmodũ ab humoris <lb/>interlapſu, ſed quatenus aqua in uentrẽ ingreditur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25853" xml:space="preserve">Quo-<lb/>circaraptim, ſummaq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25854" xml:space="preserve">celeritate cibũingerũt, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s25855" xml:space="preserve">tranſ-<lb/>mittunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25856" xml:space="preserve">Quinetiam ea penè omnia acutis, ſerratisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25857" xml:space="preserve">denti-<lb/>bus ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25858" xml:space="preserve">non enim in molendo cibo commorari poſſunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s25859" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s25860" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>rift. </s>
  <s xml:id="echoid-s25861" xml:space="preserve">oſtendit quatenus à quibuſdam recipiatur <lb/>humor reſrigerationis gratia.</s>
  <s xml:id="echoid-s25862" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div438" type="section" level="1" n="271">
<head xml:id="echoid-head326" xml:space="preserve">CAP. VIII.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25863" xml:space="preserve">_C_Aeterùm ambiget quiſpiam de aquatilibus, quæ ce-<lb/>tacei ſunt generis (nam &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25864" xml:space="preserve">ea ſeſe iuxta proportionẽ <lb/>habent) uerbi cauſa de delphinis, balænis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25865" xml:space="preserve">reliquis quæ <lb/>fistulam gerunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25866" xml:space="preserve">hæc enim tametſi pedibus careant, tamen <lb/>pulmonem habent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25867" xml:space="preserve">mare excipiunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25868" xml:space="preserve">Cuius rei cauſa in <lb/>eo eſt, quod modò dixi: </s>
  <s xml:id="echoid-s25869" xml:space="preserve">non enim reſrigerationis cauſa hu-<lb/>morem admittunt, cùm ſpirando reſrigerari ſoleant, ut quæ <lb/>pulmone prædita ſint. </s>
  <s xml:id="echoid-s25870" xml:space="preserve">Quamobrẽ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25871" xml:space="preserve">talia exerto ore dor-<lb/>miunt, ſtertuntq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25872" xml:space="preserve">ipſi quidem delphini: </s>
  <s xml:id="echoid-s25873" xml:space="preserve">qui etiam retibus <lb/>apprehenſi, breui tempore ſtrangulantur, quòd ſpirandi
<pb o="102" file="740" n="740" rhead="ARIST. DE RESPIRATIONE"/>
facultatem amiſerint: </s>
  <s xml:id="echoid-s25874" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25875" xml:space="preserve">per ſumma pelagi fluitare uiſun-<lb/>tur, ut ſpirent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25876" xml:space="preserve">Sed enim cùm neceſſarium ſit, ut in hu-<lb/>more cibum capiant, humorem quem ore accipiunt, emit-<lb/>tant neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25877" xml:space="preserve">Ob idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25878" xml:space="preserve">fistula data omnibus eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25879" xml:space="preserve">admiſſum <lb/>enim humorem, ut piſces per branchias, ſic certè per fistu-<lb/>lam reſpuere ſolent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25880" xml:space="preserve">Huius rei argumento uel fistulæ ſi-<lb/>tus eſt, quæ in nulla parte ſanguinaria deſinit, ſed ante ce-<lb/>rebrum ſita eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25881" xml:space="preserve">aquam emittit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25882" xml:space="preserve">Nec alia de cauſa tam <lb/>mollia, quàm cruſtata, ut locustæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25883" xml:space="preserve">cancri, aquam exci-<lb/>piunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25884" xml:space="preserve">nullum enim eorum reſrigeratione eget, quòd parum <lb/>caloris habeat, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25885" xml:space="preserve">exangue ſit, uſus adeò ut à contincnte <lb/>humore ſatis refrigeretur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25886" xml:space="preserve">Sed ratiõe cibi, qui quoties ore <lb/>capitur, fieri non poteſt quin ſimul aliquid humoris ad-<lb/>mittatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s25887" xml:space="preserve">Igitur quæ crusta integuntur, uidelicet tam <lb/>cancri, quàm locustæ, per applicamina iuxta hirtiuſcula <lb/>aquam egerunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25888" xml:space="preserve">Sepiæ uerò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25889" xml:space="preserve">polypi per cauum illud, <lb/>quod ſupra alueum, quem caput appellant, poſitum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25890" xml:space="preserve">Sed <lb/>de his exactius in commentatione, hoc eſt historia anima-<lb/>lium ſcripſimus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25891" xml:space="preserve">Humorem igitur excipi ſolere refrigera-<lb/>tionis cauſa, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25892" xml:space="preserve">quia animantia aquatilia pro ſorte natura <lb/>existentia cibum ex humore capiant, dictum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s25893" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s25894" xml:space="preserve">Hîc Atiſto, de modo reſrigerationis in animalibus determinat.</s>
  <s xml:id="echoid-s25895" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div439" type="section" level="1" n="272">
<head xml:id="echoid-head327" xml:space="preserve">CAP. IX.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25896" xml:space="preserve">_D_Erefrigeratione uerò, quonã pacto fiat tam ijs quæ <lb/>ſpirant, quàm ijs quæ branchias obtinẽt, poſt hæc di <lb/>cendum. </s>
  <s xml:id="echoid-s25897" xml:space="preserve">Igitur animalia, quæ pulmonem habeãt, ſpirare <lb/>omnia, ſuprà diximus. </s>
  <s xml:id="echoid-s25898" xml:space="preserve">Quamobrem autem nonnulla par-<lb/>ticulam hanc obtineant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25899" xml:space="preserve">quamobrem quæ obtinent ſpi-<lb/>ratione indigeant, agendum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25900" xml:space="preserve">Cauſa cur obtineant ea <lb/>eſt, quòd quæ inter animalia honoratiora ſunt, plus calo-
<pb o="103" file="741" n="741" rhead="LIBER."/>
ris ſortita ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25901" xml:space="preserve">nam ſimul &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25902" xml:space="preserve">animã ſortita eſſe honora-<lb/>tiorem neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25903" xml:space="preserve">honoratiora enim ſunt hæc, plantis.</s>
  <s xml:id="echoid-s25904" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25905" xml:space="preserve">Quocirca &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25906" xml:space="preserve">quod pulmonẽ maiore copiarefertũ ſan-<lb/>guinis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25907" xml:space="preserve">caloris habet, eimagnitudo corporis maior eſt: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25908" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25909" xml:space="preserve">quod plurimi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25910" xml:space="preserve">purißimi ſanguinis cõposeſt, ut ho-<lb/>mo, id ex omnibus animalibus erectißimum incedit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25911" xml:space="preserve">atque <lb/>partem ſuperiorem ad uniuerſi ſupremũ erectam obtinet, <lb/>propterea quòd hãc particulam, talẽ babeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25912" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25913" xml:space="preserve"><lb/>ea particula, périnde ut quælibet alia cauſa eſſentiæ huius, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25914" xml:space="preserve">reliquorum ſtatui debet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25915" xml:space="preserve">Obigitur, pulmonem haberi <lb/>ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25916" xml:space="preserve">Cur autem neceſſariò moueatur, hanc eſſe cauſam <lb/>arbitrandum eſt, quòd talia animalìa ſic conſtant, ut multa <lb/>non ita constent: </s>
  <s xml:id="echoid-s25917" xml:space="preserve">nam alia ex terra ampliore facta ſunt, ut <lb/>genus plantarum: </s>
  <s xml:id="echoid-s25918" xml:space="preserve">alia ex aqua, ut aquatilium: </s>
  <s xml:id="echoid-s25919" xml:space="preserve">uolatiliũ ue-<lb/>rò, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25920" xml:space="preserve">pedeſtrium: </s>
  <s xml:id="echoid-s25921" xml:space="preserve">altera ex aëre, altera exigni. </s>
  <s xml:id="echoid-s25922" xml:space="preserve">Porrò ſin-<lb/>gula ea, ſuis in locis diſpoſita ſunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25923" xml:space="preserve">At uerò Empedo-<lb/>cles improbè hoc dixit, aſſerens animaliũ calidißima præ-<lb/>cipuè &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25924" xml:space="preserve">copioſißimum nacta feruorem aquatilia eſſe: </s>
  <s xml:id="echoid-s25925" xml:space="preserve">na-<lb/>tiui caloris exceſſum fugientia: </s>
  <s xml:id="echoid-s25926" xml:space="preserve">ut cùm frigoris, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25927" xml:space="preserve">humo-<lb/>ris defectum ſustineant, contrario in loco ſeruentur, quòd <lb/>aqua minus, quàm aẽr calida ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25928" xml:space="preserve">Nam omnino abſurdum <lb/>eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25929" xml:space="preserve">quî fieri poßit, ut ſingula ea in arido genita, ſeſe mu-<lb/>tatis ſedibus in bumorem conſerant, cùm eorum pars penè <lb/>maxima expes ſit? </s>
  <s xml:id="echoid-s25930" xml:space="preserve">At ille pr{ìm}am eorum constitutio-<lb/>nem referens, orta quidem in ſicco eſſe dicit, ſed fugiendo <lb/>in humorem ueniſſe. </s>
  <s xml:id="echoid-s25931" xml:space="preserve">Præterea, non uidentur eſſe calidio-<lb/>ra pedeſtribus: </s>
  <s xml:id="echoid-s25932" xml:space="preserve">nam ex eis, quædam nullum prorſus, quæ-<lb/>dam paucum ſanguinem habent. </s>
  <s xml:id="echoid-s25933" xml:space="preserve">Attamen qualia dici de-<lb/>beãt calida, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25934" xml:space="preserve">frigida per ſe, conſyderationẽ ſumpſerunt.</s>
  <s xml:id="echoid-s25935" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25936" xml:space="preserve">Cæterùm cauſa ea, quam idem reddidit, alìquo modo
<pb o="104" file="742" n="742" rhead="ARIST. DE RESPIRATIONE"/>
quæſitam continetrationem, non tamen id, quod ille dicit <lb/>uerum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25937" xml:space="preserve">Nam contraria loca, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25938" xml:space="preserve">tempora, quæ habituũ <lb/>exuperantias exceperint, ſeruandi facultatem obtinent: </s>
  <s xml:id="echoid-s25939" xml:space="preserve">na-<lb/>tura uerò ſuis in locis potißimùm ſeruatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25940" xml:space="preserve">non enim idem <lb/>ſunt, materia ex qua ſingula animalia conſtant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25941" xml:space="preserve">eius ha-<lb/>bitus, diſpoſitiones´ ue. </s>
  <s xml:id="echoid-s25942" xml:space="preserve">Hocautẽ ita accipio: </s>
  <s xml:id="echoid-s25943" xml:space="preserve">ſi quid è ce-<lb/>ra, ut glacie natura constituerit, haudquaquam in calido <lb/>poſitum ſeruabit: </s>
  <s xml:id="echoid-s25944" xml:space="preserve">corrumpetur enim celeriter ob contra-<lb/>rium, quòd calor quicquid à ſuo contrario constiterit, eli-<lb/>quare ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25945" xml:space="preserve">Item ſi quid è ſale, aut nitro constituerit, ne-<lb/>quaquã id in humorem transferet, deponetq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s25946" xml:space="preserve">, cùm humor <lb/>quæ à calido, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25947" xml:space="preserve">ſicco constitêre, diſperdat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25948" xml:space="preserve">Siigitur <lb/>humidũ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25949" xml:space="preserve">ſiccum materiam corporibus ſuggerunt omni-<lb/>bus, ratíone optima euenit, ut quæ ex humido conſtant in <lb/>humido ſint, quæ ex ſicco, in ſicco. </s>
  <s xml:id="echoid-s25950" xml:space="preserve">Ob id, arborũ genera <lb/>non in aqua naſci ſolent, ſed in terra. </s>
  <s xml:id="echoid-s25951" xml:space="preserve">Atqui eadem ratione <lb/>in aquam ueniſſent, quòd præarida ſint, qua ille præfer-<lb/>uida ueniſſe affirmat, non enim ueniſſent in eam, quòd fri-<lb/>gida ſit, ſed quòd humida. </s>
  <s xml:id="echoid-s25952" xml:space="preserve">Naturæ igitur materiæ, tales <lb/>eſſe ſolent, qualis eſt locus, in quo ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25953" xml:space="preserve">quæ in aqua ſunt, <lb/>humidæ:</s>
  <s xml:id="echoid-s25954" xml:space="preserve">quæ: </s>
  <s xml:id="echoid-s25955" xml:space="preserve">in terra ſunt, ſiccæ. </s>
  <s xml:id="echoid-s25956" xml:space="preserve">Habituũ tamen ij, qui ca-<lb/>lore excellunt, in frigido poſitimelius ſeruantur: </s>
  <s xml:id="echoid-s25957" xml:space="preserve">contrà, <lb/>qui frigore, in calido: </s>
  <s xml:id="echoid-s25958" xml:space="preserve">naturaenim loci, habitus exceſſum <lb/>ad mediocritatẽ reducit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25959" xml:space="preserve">Hocigitur quæri debet in pro-<lb/>prijs locis cuiuſque materiæ, iuxta communis temporis ua-<lb/>rietates: </s>
  <s xml:id="echoid-s25960" xml:space="preserve">nam ut habitus locis contrarij ſint, fieri poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25961" xml:space="preserve">ut <lb/>materia, non poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25962" xml:space="preserve">Quòd igitur non propter calorẽ <lb/>naturæ, animalium alia aquatilia ſint, alia pedeſtria, quem-<lb/>admodum Empedocles aßerit, necnon cur quædam pulmo-<lb/>nem habeant, quædam non habeant, hactenus dictum ſit.</s>
  <s xml:id="echoid-s25963" xml:space="preserve">
<pb o="105" file="743" n="743" rhead="LIBER."/>
Cur autem, quæ pulmone prædita ſunt, aërem excipiant, <lb/>ſpirentq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s25964" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25965" xml:space="preserve">præſertim quæ illum ſanguinolentum obti-<lb/>nent, dicendum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25966" xml:space="preserve">Cauſa ſpirandi, pulmo eſt fungoſus <lb/>existens, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25967" xml:space="preserve">fiſtulis plenus: </s>
  <s xml:id="echoid-s25968" xml:space="preserve">quietiam, omniũ maximè par-<lb/>tium, quæ uiſcera appellantur, ſanguine refertus eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25969" xml:space="preserve">Quæ <lb/>itaque ſanguineum habeant, ea celeri refrigeratione indi-<lb/>gent, quòd calor animalis paululum deuergat: </s>
  <s xml:id="echoid-s25970" xml:space="preserve">&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25971" xml:space="preserve">penetra-<lb/>tione, quæ per totum eat ob ſanguinis, calorisq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25972" xml:space="preserve">copiam: <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s25973" xml:space="preserve">quod utrunq;</s>
  <s xml:id="echoid-s25974" xml:space="preserve">, aër committere facilè poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25975" xml:space="preserve">nam quia na-<lb/>tura tenui eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25976" xml:space="preserve">celeriter, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25977" xml:space="preserve">per totum ſubit, atque refri-<lb/>gerat: </s>
  <s xml:id="echoid-s25978" xml:space="preserve">at aqua, non poteſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25979" xml:space="preserve">Item, cur ea potißimùm ſpi-<lb/>rent, quæ pulmonem habent ſanguinarium, ex hoc lique-<lb/>re poteſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s25980" xml:space="preserve">nam quod calidius eſt, id refrigeratione indiget <lb/>uberiori. </s>
  <s xml:id="echoid-s25981" xml:space="preserve">Adde etiam quòd ſpiritus ad originem caloris <lb/>cordi inditi, facilè commeat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25982" xml:space="preserve">Verùm quemadmodum cor <lb/>ad pulmonem foraminibus peruium ſit, tum ex diſſectio-<lb/>nibus, tum ex historijs, quæ de animalibus ſcriptæ ſunt, <lb/>contemplarioportet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25983" xml:space="preserve">Omnino igitur animantium natu-<lb/>ra refrigerationem deſyderat, ob animæ in corde incendiũ: </s>
  <s xml:id="echoid-s25984" xml:space="preserve"><lb/>eam autem per reſpirationem moliri ſolent animalia, quæ <lb/>non tantùm cor habent, ſed etiam pulmonem. </s>
  <s xml:id="echoid-s25985" xml:space="preserve">At quæ cor <lb/>habent, ſed pulmone uacant, uti piſces, aqua per bran-<lb/>chias refrigerantur, quòd eorum natura aquatilis ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s25986" xml:space="preserve">Qua-<lb/>liter autem ſitus cordis ad brãchias ſeſe habeat, ad oculum <lb/>per dißectiones ſpectari debet, exactè per hiſtorias. </s>
  <s xml:id="echoid-s25987" xml:space="preserve">Vt <lb/>autem uelnunc ſummatim dicatur, ſeſe ad hunc habet mo-<lb/>dum. </s>
  <s xml:id="echoid-s25988" xml:space="preserve">Cor enim pedeſtribus animantibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25989" xml:space="preserve">piſcibus <lb/>non ſimilem ſitum tenere uidetur, ſimilem tamen obtinet. </s>
  <s xml:id="echoid-s25990" xml:space="preserve"><lb/>Nam quo piſcium capita eminẽt, eodem cordis mucro ſpe-<lb/>ctat: </s>
  <s xml:id="echoid-s25991" xml:space="preserve">at cùm capita nequaquam eodem proſpectent, tam
<pb o="106" file="744" n="744" rhead="ARIST. DE VITA ET MOR."/>
pedeſtribus, quàm piſcibus, cor ſuum mucronem ad os ia-<lb/>ctitat. </s>
  <s xml:id="echoid-s25992" xml:space="preserve">Ac fiſtula uenæ &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25993" xml:space="preserve">nerui faciem repræſentans, de <lb/>cordis extremo ad medium illud tendit, ubi branchiæ o-<lb/>mnes inter ſe coëunt, copulanturq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s25994" xml:space="preserve">: hæc igitur amplißi-<lb/>maeſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s25995" xml:space="preserve">Sed &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s25996" xml:space="preserve">aliæ de utraque parte cordis ad brãchia-<lb/>rum extrema ſingularum tendunt, per quas in cor refri-<lb/>geratio penetrat, diſcurſante ſemper aqua per branchias.</s>
  <s xml:id="echoid-s25997" xml:space="preserve"/>
</p>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s25998" xml:space="preserve">Porrò quemadmodum branchiæ piſcibus, ſic reſpiran-<lb/>tibus thorax, crebrò ſurſum, deorſumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s25999" xml:space="preserve">mouetur, cùm ea <lb/>ſpiritum accipiunt, redduntq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s26000" xml:space="preserve">. Item quæ ſpirant, in pau-<lb/>co &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26001" xml:space="preserve">eodem aëre: </s>
  <s xml:id="echoid-s26002" xml:space="preserve">quæ uerò aquatilia ſunt, in pauca, ea-<lb/>demq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s26003" xml:space="preserve">aqua ſtrangulari ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s26004" xml:space="preserve">nam eorum utrunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s26005" xml:space="preserve">cele-<lb/>riter calidum redditur: </s>
  <s xml:id="echoid-s26006" xml:space="preserve">calefacit enim utrunque, contactus <lb/>ſanguinis: </s>
  <s xml:id="echoid-s26007" xml:space="preserve">qui cùm calidus eſt, refrigerationem præpedit. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s26008" xml:space="preserve">Quinetiam cùm ſpirantia pulmonem, aquatilia branchias <lb/>mouere nõ poſſunt ob affectionem, ſenium'ue, tum ea mo-<lb/>ri contingit.</s>
  <s xml:id="echoid-s26009" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s26010" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto, de vita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26011" xml:space="preserve">morte determinat, earundem'q; </s>
  <s xml:id="echoid-s26012" xml:space="preserve">cauſis.</s>
  <s xml:id="echoid-s26013" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div440" type="section" level="1" n="273">
<head xml:id="echoid-head328" xml:space="preserve">CAP. X.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s26014" xml:space="preserve">_VT_ igitur ortus animalibus cõmunis omnibus eſt, itta, <lb/>mors: </s>
  <s xml:id="echoid-s26015" xml:space="preserve">ſed modi eius ſpecie diſcrepant: </s>
  <s xml:id="echoid-s26016" xml:space="preserve">non enim cor-<lb/>ruptio ipſa differentiarum expers eſt, quanquàm quip-<lb/>piam commune habet: </s>
  <s xml:id="echoid-s26017" xml:space="preserve">nam mors altera, uiolenta eſt:</s>
  <s xml:id="echoid-s26018" xml:space="preserve">altera, <lb/>naturalis. </s>
  <s xml:id="echoid-s26019" xml:space="preserve">Violenta, cùm principium extrinſecus adue-<lb/>nit. </s>
  <s xml:id="echoid-s26020" xml:space="preserve">Naturalis, cùm idem in ipſo animali eſt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26021" xml:space="preserve">particulæ <lb/>constitutio talis eſt, qualis ab initio erat, nec affectio ulla <lb/>ſuperuenit. </s>
  <s xml:id="echoid-s26022" xml:space="preserve">Hæc igitur in plantis, ariditas appellatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s26023" xml:space="preserve">in <lb/>animantibus, ſenecta. </s>
  <s xml:id="echoid-s26024" xml:space="preserve">Fit autemmors, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26025" xml:space="preserve">corruptio, per-<lb/>fectis omnibus eodem modo: </s>
  <s xml:id="echoid-s26026" xml:space="preserve">imperfectis uerò conſimiliter <lb/>quidem, ſed alio modo. </s>
  <s xml:id="echoid-s26027" xml:space="preserve">Imperfectauoco, ut oua, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26028" xml:space="preserve">ea plã-
<pb o="107" file="745" n="745" rhead="LIBER."/>
tarum ſemina, quæ radice carent. </s>
  <s xml:id="echoid-s26029" xml:space="preserve">Omnibus igitur corru-<lb/>ptio obuenit, ob caloris defectum: </s>
  <s xml:id="echoid-s26030" xml:space="preserve">ſed perfectis in eo, in <lb/>quo eſſentiæ principium habetur: </s>
  <s xml:id="echoid-s26031" xml:space="preserve">hoc autem id eſt, ut an-<lb/>tè diximus, in quo ſuperum, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26032" xml:space="preserve">inferum coëunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s26033" xml:space="preserve">plantis, <lb/>quod inter germen, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26034" xml:space="preserve">radicem medium eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s26035" xml:space="preserve">animalium <lb/>ſanguinarijs, cor: </s>
  <s xml:id="echoid-s26036" xml:space="preserve">exanguibus, proportionale. </s>
  <s xml:id="echoid-s26037" xml:space="preserve">Cæterùm <lb/>ex hiſce nonnulla, potentia multa principia, non tamen <lb/>actu, continent. </s>
  <s xml:id="echoid-s26038" xml:space="preserve">Quamobrem, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26039" xml:space="preserve">infecta quædam præci-<lb/>ſa uiuunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s26040" xml:space="preserve">Quin &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26041" xml:space="preserve">ſanguiueorum quæcunq; </s>
  <s xml:id="echoid-s26042" xml:space="preserve">uiuacia ad-<lb/>modum non ſunt, exempto corde longo temporis ſpatio <lb/>uiuunt, ut testudines, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26043" xml:space="preserve">inambulant ſi adhuc puſillæ ſint, <lb/>quòd eorum natura non bene compoſita ſit, périnde atgue <lb/>inſecta. </s>
  <s xml:id="echoid-s26044" xml:space="preserve">Porrò uitæ principium in quibus habetur, de-<lb/>ficere ſolet, cùm calor uitalis non refrigeratur: </s>
  <s xml:id="echoid-s26045" xml:space="preserve">tunc enim <lb/>idem, quod ſæpe diximus, ſeipſum conſumit. </s>
  <s xml:id="echoid-s26046" xml:space="preserve">Quoties <lb/>igitur alijs pulmo, alijs branchiæ obdureſcunt, præ tem-<lb/>poris longitudine reſiccatis, his quidem branchijs, illis ue-<lb/>rò pulmone, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26047" xml:space="preserve">terroſioribus redditis, has particulas <lb/>mouere, hoc eſt attollere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26048" xml:space="preserve">comprimere, non poſſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s26049" xml:space="preserve">at <lb/>tandem, accedente intenſione, calor ille obſoleſcit. </s>
  <s xml:id="echoid-s26050" xml:space="preserve">Quo-<lb/>circa &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26051" xml:space="preserve">paruis affectibus in ſenectute ſubortis, anima-<lb/>lia citò commoriuntur: </s>
  <s xml:id="echoid-s26052" xml:space="preserve">nam quia calor exiguus eſt:</s>
  <s xml:id="echoid-s26053" xml:space="preserve">ut qui <lb/>plurimus per uitam, quæ longa fuit, difflarit, ſi qua in-<lb/>tenſio parti illi ſuperueniat, celeriter extinguitur, quem-<lb/>admodum cùm tenuis, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26054" xml:space="preserve">exigua flamma in eo ineſt, parui <lb/>motus opera extingui ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s26055" xml:space="preserve">Quapropter &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26056" xml:space="preserve">mors ea, <lb/>quæ in ſenecta accidit, dolori obnoxia non eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s26057" xml:space="preserve">tunc enim <lb/>animalia mortem obeunt, etiam ſi nullo uiolento affectu <lb/>tentẽtur: </s>
  <s xml:id="echoid-s26058" xml:space="preserve">imò uerò, cirtraullum penitus ſenſum anima ipſa <lb/>recedit. </s>
  <s xml:id="echoid-s26059" xml:space="preserve">Quinetiam in morbis illis, qui durum reddunt
<pb o="108" file="746" n="746" rhead="ARIST. DE VITA ET MOR."/>
pulmonem, aut tuberculis, aut uacante materia, aut caloris <lb/>morbidi exceſſu, ut in febribus accidit, ſpiritus frequẽs effi-<lb/>citur, propterea quòd pulmo multùm attolli, ac ſubſidere <lb/>nequeat: </s>
  <s xml:id="echoid-s26060" xml:space="preserve">tandemq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s26061" xml:space="preserve">ubi præterea moueri non poteſt, expi-<lb/>rando uita cum morte commutatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s26062" xml:space="preserve">Eſtigitur ortus qui-<lb/>dem, prima uegetatricis animæ cum calore participatio. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s26063" xml:space="preserve">Vita uerò, mora eius. </s>
  <s xml:id="echoid-s26064" xml:space="preserve">Iuuenta primæ refrigerabilis parti-<lb/>culæ auctio. </s>
  <s xml:id="echoid-s26065" xml:space="preserve">Senecta, eiuſdẽ decretio. </s>
  <s xml:id="echoid-s26066" xml:space="preserve">Status, ſiue ætas adul-<lb/>ta, quod horum medium eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s26067" xml:space="preserve">Obitus, atq; </s>
  <s xml:id="echoid-s26068" xml:space="preserve">corruptio: </s>
  <s xml:id="echoid-s26069" xml:space="preserve">uiolen-<lb/>ta quidem caloris extinctio, aut marcor (his enim utriſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s26070" xml:space="preserve"><lb/>de cauſis calor extingui poteſt) naturalis uerò, eiuſdẽ mar-<lb/>cor ob temporis tranſacti longitudinem proueniẽs: </s>
  <s xml:id="echoid-s26071" xml:space="preserve">uerùm <lb/>in plantis, ariditas: </s>
  <s xml:id="echoid-s26072" xml:space="preserve">in animalibus, mors nuncupari ſolet. </s>
  <s xml:id="echoid-s26073" xml:space="preserve"><lb/>Cæterùm ea, quæ in ſenili ætate obuenit, marcor partisillius <lb/>eſt, qui quòd eam refrigerare animal præ ſenio non poßit, <lb/>cõmittitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s26074" xml:space="preserve">Quid ſit ortus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26075" xml:space="preserve">quid uita, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26076" xml:space="preserve">quid mors, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26077" xml:space="preserve"><lb/>quas ob res animãtibusiuncta ſint, dictũ eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s26078" xml:space="preserve">Patet etiam <lb/>ex hiſce, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26079" xml:space="preserve">qua de cauſa animalibus que ſpirãt, in humore <lb/>præfocari cõtingat, piſcibus in aëre: </s>
  <s xml:id="echoid-s26080" xml:space="preserve">hi enim, aqua, illa aẽre <lb/>refrigerari ſolent: </s>
  <s xml:id="echoid-s26081" xml:space="preserve">quibus utraq; </s>
  <s xml:id="echoid-s26082" xml:space="preserve">destituuntur, mutatis ſedi-<lb/>bus. </s>
  <s xml:id="echoid-s26083" xml:space="preserve">Cauſaitaq; </s>
  <s xml:id="echoid-s26084" xml:space="preserve">cur hi branchias, illa pulmonem moueant, <lb/>quibus aſſurgentibus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26085" xml:space="preserve">reſidentibus illa in ſpirãt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26086" xml:space="preserve">expi <lb/>rant, hi humorem accipiunt, redduntq́;</s>
  <s xml:id="echoid-s26087" xml:space="preserve">, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26088" xml:space="preserve">inſuper inſtru-<lb/>menti constitutio, ad hunc ſeſe habet modum.</s>
  <s xml:id="echoid-s26089" xml:space="preserve"/>
</p>
<p>
  <s xml:id="echoid-s26090" xml:space="preserve">Hîc Ā<unsure/>riſto. </s>
  <s xml:id="echoid-s26091" xml:space="preserve">de palpitatione, pulſu, reſpiratione cordi <lb/>accidentibus, determinat.</s>
  <s xml:id="echoid-s26092" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div441" type="section" level="1" n="274">
<head xml:id="echoid-head329" xml:space="preserve">CAP. XI.</head>
<p style="it">
  <s xml:id="echoid-s26093" xml:space="preserve">_P_Orrò quæ cordi accidere ſolent, ea tria ſunt, quæ ean-<lb/>dem habere naturam uidentur, quamuis eandem non <lb/>habeant, uidelicet palpitatio, pulſus, reſpiratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s26094" xml:space="preserve">Palpitatio
<pb o="109" file="747" n="747" rhead="LIBER."/>
igitur, eſt caloris in corde exiſtentis compulſio, ob refrige-<lb/>rationem, quæ à materia excreſcente, atque inutili, aut alio <lb/>quopiam tabifico proueniat, ut in eo morbo accidit, quem <lb/>tremorem uocant, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26095" xml:space="preserve">alijs, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26096" xml:space="preserve">metu: </s>
  <s xml:id="echoid-s26097" xml:space="preserve">etenim metuentibus <lb/>partes ſuperiores refrigerantur. </s>
  <s xml:id="echoid-s26098" xml:space="preserve">Calor autem defugiens, <lb/>ſeq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s26099" xml:space="preserve">contrahens, motum facit, ubi in angustum adeò com-<lb/>pellitur, ut animantes interdum præ metu, aut morbo ex-<lb/>tinguãtur. </s>
  <s xml:id="echoid-s26100" xml:space="preserve">At pulſatio, quam cor perpetuò facere uidetur, <lb/>ei motioni perſimilis eſt, quam tubercula cum dolore effi-<lb/>ciunt, quod ſanguini mutatio ipſa præter naturam ſit: </s>
  <s xml:id="echoid-s26101" xml:space="preserve">ea <lb/>uerò fit, uſq; </s>
  <s xml:id="echoid-s26102" xml:space="preserve">dum ſanguis concoctus ſit, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26103" xml:space="preserve">in pus conuer-<lb/>ſus. </s>
  <s xml:id="echoid-s26104" xml:space="preserve">Hæc etiam affectio, feruori ſimilis eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s26105" xml:space="preserve">fit enim feruor, <lb/>cùm humor caloris opera inflatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s26106" xml:space="preserve">nam humor propterea <lb/>ſeſe attollit, quòd in molem aſſurgat ampliorem. </s>
  <s xml:id="echoid-s26107" xml:space="preserve">Cæterùm <lb/>quies in tuberculis agitur, ſi putrefactio non perſpiret, hu-<lb/>more craßiuſculo reddito: </s>
  <s xml:id="echoid-s26108" xml:space="preserve">feruor uerò reſidet, ſi per labra <lb/>uaſculi humor excidat. </s>
  <s xml:id="echoid-s26109" xml:space="preserve">In ipſo autem corde tumefactio <lb/>humoris, qui ſemper è cibo accedit, ultimam cordis tunicã <lb/>eleuantis, pulſum facit: </s>
  <s xml:id="echoid-s26110" xml:space="preserve">atque hoc ſemper ſine ulla inter-<lb/>mißione fit: </s>
  <s xml:id="echoid-s26111" xml:space="preserve">nam ſemper humorr, ex quo natura ſanguinis <lb/>oritur, continuè in fluit: </s>
  <s xml:id="echoid-s26112" xml:space="preserve">primùm enim in corde gignitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s26113" xml:space="preserve">id <lb/>quod in prima generatione liquidò conſtat: </s>
  <s xml:id="echoid-s26114" xml:space="preserve">nam uenis nõ-<lb/>dum distinctis, ſanguinem habere cernitur. </s>
  <s xml:id="echoid-s26115" xml:space="preserve">Et ob id. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s26116" xml:space="preserve">iunioribus magis, quam ſenioribus pulſat: </s>
  <s xml:id="echoid-s26117" xml:space="preserve">utpote quibus di-<lb/>uaporatio maior fiat. </s>
  <s xml:id="echoid-s26118" xml:space="preserve">Quinetiam uenæ omnes &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26119" xml:space="preserve">ſimul <lb/>inter ſe pulſare aſſolent, quia omnes ex corde ſua initia <lb/>trahunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s26120" xml:space="preserve">cor autem, ſemper mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s26121" xml:space="preserve">Quare &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26122" xml:space="preserve">illæ ſemper <lb/>mouent, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26123" xml:space="preserve">ſimul inter ſe cùm illud mouet. </s>
  <s xml:id="echoid-s26124" xml:space="preserve">Palpitatio <lb/>igitur eſt, compellentis frigoris repulſio. </s>
  <s xml:id="echoid-s26125" xml:space="preserve">Pulſatio uerò, hu-<lb/>moris concaleſcentis inflatio. </s>
  <s xml:id="echoid-s26126" xml:space="preserve">Reſpiratio autem fit, ca-
<pb o="110" file="748" n="748" rhead="ARIST. DE VITA ET MORTE"/>
lore augeſcente in ea parte, ubi uegetale principium ha-<lb/>betur: </s>
  <s xml:id="echoid-s26127" xml:space="preserve">nam quemadmodum cæteræ partes alimento indi-<lb/>gent, ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26128" xml:space="preserve">illa quoque, imo magis quàm cæteræ: </s>
  <s xml:id="echoid-s26129" xml:space="preserve">quippe <lb/>quæ cæteris nutricationis cauſa ſit. </s>
  <s xml:id="echoid-s26130" xml:space="preserve">Neceſſe itaque eſt, <lb/>ut cùm amplior efficitur, inſtrumentum attollat. </s>
  <s xml:id="echoid-s26131" xml:space="preserve">Existi-<lb/>mare autem oporiet, inſtrumenti constitutionem ſimilem <lb/>eſſe follibus, qui in officinis ferrarijs habentur (parũ enim <lb/>abeſt, quin pulmo, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26132" xml:space="preserve">cor ſibi formam talem uẽdicent) ge-<lb/>minum autem eſſe, quod tale eſt, cùm eam naturalem po-<lb/>tentiam, cui nutriendi officium delegatũ eſt, in medio con-<lb/>ſistere, oporteat. </s>
  <s xml:id="echoid-s26133" xml:space="preserve">Medium igitur, cùm amplius redditur <lb/>eleuari ſolet: </s>
  <s xml:id="echoid-s26134" xml:space="preserve">cùm uerò eleuatur, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26135" xml:space="preserve">eam quoque partem, <lb/>quæillud ambit, eleuari neceſſe eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s26136" xml:space="preserve">Id quod in reſpiranti-<lb/>bus fieri cernitur: </s>
  <s xml:id="echoid-s26137" xml:space="preserve">quandoquidem pectus attollitur, pro-<lb/>pterea quòd eiuſmodi partis principium in eo contentum, <lb/>hoc idem efficit: </s>
  <s xml:id="echoid-s26138" xml:space="preserve">cùm enim attollitur, eodem périnde ut in <lb/>folles aërem exterum, algidumq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s26139" xml:space="preserve">influere, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26140" xml:space="preserve">refrigerando <lb/>ignis exuperãtiam reſtinguere neceſſum eſt. </s>
  <s xml:id="echoid-s26141" xml:space="preserve">Quemad-<lb/>modum autem cùm augetur, hæc pars attolli ſolet, ita &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26142" xml:space="preserve"><lb/>cùm decreſcit, eandem reſidere neceſſe eſt: </s>
  <s xml:id="echoid-s26143" xml:space="preserve">atque ea reſi-<lb/>dente, aërem ingreſſum rurſum egredi, aërem inquam, qui <lb/>dum ingreditur, frigidus eſt, dum egreditur calidus, pro-<lb/>pter contactum caloris hac in parte contenti, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26144" xml:space="preserve">potißim ũ <lb/>in ijs, quæ ſanguinolentum habent pulmonem: </s>
  <s xml:id="echoid-s26145" xml:space="preserve">eum ſiqui-<lb/>dem introrumpere oportet in multos quaſi tubos, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26146" xml:space="preserve">fiſtu-<lb/>las pulmonis, quarum ſingulis uenæ adiunctæ ſunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s26147" xml:space="preserve">adeò ut <lb/>totus pulmo ſanguine plenus uideatur. </s>
  <s xml:id="echoid-s26148" xml:space="preserve">Aẽris autẽ ingreſ-<lb/>ſus, reſpiratio uocatur: </s>
  <s xml:id="echoid-s26149" xml:space="preserve">egreſſus, expiratio. </s>
  <s xml:id="echoid-s26150" xml:space="preserve">Idq́; </s>
  <s xml:id="echoid-s26151" xml:space="preserve">ſemper cõ-<lb/>tinuè fit, quandiu animalia uiuũt, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26152" xml:space="preserve">hanc particulam cõ-<lb/>tinuè mouent. </s>
  <s xml:id="echoid-s26153" xml:space="preserve">Et ob id, in reſpirando, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26154" xml:space="preserve">expirando uita
<pb o="111" file="749" n="749"/>
conſistit. </s>
  <s xml:id="echoid-s26155" xml:space="preserve">Ad hunc modum &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26156" xml:space="preserve">piſcibus branchiæ mouen-<lb/>tur: </s>
  <s xml:id="echoid-s26157" xml:space="preserve">nam cùm calor ſanguini inditus, per particulas in ſub-<lb/>lime ſcandit, attolluntur &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26158" xml:space="preserve">branchiæ, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26159" xml:space="preserve">aquam admit-<lb/>tunt: </s>
  <s xml:id="echoid-s26160" xml:space="preserve">cùm deſcẽdit ad cor per meatus, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26161" xml:space="preserve">refrigeratus <lb/>eſt, reſident, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26162" xml:space="preserve">aquam emittunt. </s>
  <s xml:id="echoid-s26163" xml:space="preserve">Cùm autem, ſem-<lb/>per ſanguis in corde contentus efferatur, ſem-<lb/>per cor eundem refrigeratum rurſus ex-<lb/>cipit. </s>
  <s xml:id="echoid-s26164" xml:space="preserve">Ex quo etiam fit, ut illis in <lb/>reſpirando, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26165" xml:space="preserve">his in admit-<lb/>tendo humore, finis ui-<lb/>uendi, &amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26166" xml:space="preserve">non ui-<lb/>uendi cõſiſtat. <lb/></s>
  <s xml:id="echoid-s26167" xml:space="preserve">De uita, igi-<lb/>tur ac <lb/>mor-<lb/>te, <lb/>&amp; </s>
  <s xml:id="echoid-s26168" xml:space="preserve">ijs <lb/>penè omnibus <lb/>quæ huic cõſyderatio-<lb/>ni affinia ſunt, dictum eſt.</s>
  <s xml:id="echoid-s26169" xml:space="preserve"/>
</p>
</div>
<div xml:id="echoid-div442" type="section" level="1" n="275">
<head xml:id="echoid-head330" xml:space="preserve">FINIS.</head>
<pb file="750" n="750"/>
<pb file="751" n="751"/>
<pb file="752" n="752"/>
<pb file="753" n="753"/>
<pb file="754" n="754"/>
<pb file="755" n="755"/>
<pb file="756" n="756"/>
<pb file="757" n="757"/>
<pb file="758" n="758"/>
<pb file="759" n="759"/>
  </div></text>
</echo>