view texts/XML/archimedes/la/agric_remet_001_la_1556.xml @ 31:edf6e8fcf323 default tip

Removing DESpecs directory which deserted to git
author Klaus Thoden <kthoden@mpiwg-berlin.mpg.de>
date Wed, 29 Nov 2017 16:55:37 +0100
parents 22d6a63640c6
children
line wrap: on
line source

<?xml version="1.0"?>
<archimedes xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" >
  <info>
    <author>Agricola, Georgius </author>
    <title>De re metallica</title>
    <date>1556</date>
    <place>Basel</place>
    <translator></translator>
    <lang>la</lang>
    <cvs_file>agric_remet_001_la_1556.xml</cvs_file>
    <cvs_version></cvs_version>
    <locator>001.xml</locator>
    <echodir>/permanent/library/5CTEBAHQ</echodir>
  </info>
  <text>
    <front></front>
    <body>
      <chap id="N10018">
            <pb></pb>
            <pb></pb>
            <pb></pb>
            <pb></pb>
        <pb xlink:href="001/01/001.jpg"></pb>
        <p id="N1001C" type="head">
          <s id="N1001E">GEORGII AGRICOLAE <lb></lb>DE RE METALLICA LIBRI XII. QVI­<lb></lb>bus Officia, Inſtrumenta, Machinæ, ac omnia denique ad Metalli­<lb></lb>cam ſpectantia, non modo luculentiſſimè deſcribuntur, ſed &amp; per <lb></lb>effigies, ſuis locis inſertas, adiunctis Latinis, Germanicisque appel­<lb></lb>lationibus ita ob oculos ponuntur, ut clarius tradi non poſſint.</s>
        </p>
        <p id="N1002B" type="head">
          <s id="N1002D">EIVSDEM <lb></lb>DE ANIMANTIBVS SVBTERRANEIS Liber, ab Autore re­<lb></lb>cognitus: cum Indicibus diuerſis, quicquid in opere tractatum eſt, <lb></lb>pulchrè demonſtrantibus.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.001.1.jpg" xlink:href="001/01/001/1.jpg"></figure>
        <p id="N1003B" type="head">
          <s id="N1003D">BASILEAE M. D. LVI.</s>
        </p>
        <p id="N10040" type="head">
          <s id="N10042">Cum Priuilegio Imperatoris in annos v. <lb></lb>&amp; Galliarum Regis ad Sexennium.</s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/002.jpg"></pb>
        <p id="N1004A" type="head">
          <s id="N1004C"><foreign lang="french">Henry par la grace de Dieu roy de France.</foreign></s>
        </p>
        <p id="N10051" type="main">
          <s id="N10053"><foreign lang="french">A<emph type="italics"></emph>ux<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>reuoſt de<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>aris,<emph.end type="italics"></emph.end> B<emph type="italics"></emph>ailly de<emph.end type="italics"></emph.end> R<emph type="italics"></emph>oen,<emph.end type="italics"></emph.end> S<emph type="italics"></emph>eneſchaulx de<emph.end type="italics"></emph.end> L<emph type="italics"></emph>yon,<emph.end type="italics"></emph.end> T<emph type="italics"></emph>holoſe, &amp;<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>oictou.<emph.end type="italics"></emph.end></foreign></s>
          <s id="N1008D"><foreign lang="french">E<emph type="italics"></emph>t à tous noz autres <lb></lb>iuſticiers &amp; officiers ou à leurs lieutenans ſalut.<emph.end type="italics"></emph.end></foreign></s>
          <s id="N10099"><foreign lang="french">R<emph type="italics"></emph>eceue auons <expan abbr="l&#039;hũble">l&#039;humble</expan> ſupplicacion de noz amys &amp; feaulx<emph.end type="italics"></emph.end>
<lb></lb>I<emph type="italics"></emph>eroſme<emph.end type="italics"></emph.end> F<emph type="italics"></emph>robenne &amp;<emph.end type="italics"></emph.end> N<emph type="italics"></emph>icolas l&#039;<emph.end type="italics"></emph.end>E<emph type="italics"></emph>ueſque <expan abbr="marchãs">marchans</expan>, libraires, &amp; bourgeoys de la uille de<emph.end type="italics"></emph.end> B<emph type="italics"></emph>asle, l&#039;un des can <lb></lb>tons de noz alliez conſederez &amp; bons <expan abbr="cõperes">comperes</expan> les<emph.end type="italics"></emph.end> S<emph type="italics"></emph>ouyſſes, contenant quilz auroyent recounert pluſieurs <lb></lb>liures non encores uenz &amp; entre autres un intitulé<emph.end type="italics"></emph.end> GEORGII AGRICOLAE <emph type="italics"></emph>opera omnia,<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>our <lb></lb>lequel liure recouurer &amp; imprimer il leur à conuenu &amp; conuiendra faire des grans fraiz &amp; deſpens, &amp; <lb></lb>doubtent que les libraires &amp; imprimeurs, ne facent ſi toſt que leſdicts expoſans <expan abbr="aurõt">auront</expan> publié ledict liure ice <lb></lb>luy imprimer, qui ſeroit leur oſter tout moyen de ſe pouuoyr r&#039;embourſer de leurſdicts fraiz &amp; miſes, <lb></lb>&amp; de receuoir le fruict quilz eſperent de leur labeur.<emph.end type="italics"></emph.end></foreign></s>
          <s id="N100F1"><foreign lang="french">A <emph type="italics"></emph>ceſte cauſe ilz nous ont humblement requis leur uon <lb></lb>loir ſurce pouruoir de nostre remede <expan abbr="cõuenable">conuenable</expan>.<emph.end type="italics"></emph.end></foreign></s>
          <s id="N10101"><foreign lang="french">PARQVOY <emph type="italics"></emph>nous ce conſideré, noulant fauo­<lb></lb>rablement traicter leſdicts expoſans en ceſt endroit,<emph.end type="italics"></emph.end> A <emph type="italics"></emph>iceulx <expan abbr="auõs">auons</expan> permis &amp; octroye, permettons &amp; octroy<lb></lb>ons par ces preſentes noulons &amp; nous plaiſt de noz grace ſpeciale, plaine puiſſance &amp; auctorite<emph.end type="italics"></emph.end> R<emph type="italics"></emph>oyal, <lb></lb>qu&#039;ilz puiſſent &amp; leur loyſe imprimer, oufaire imprimer, &amp; mettre en uente le liure deſuſdict ſans ce que <lb></lb>pendant &amp; durant le temps &amp; terme de ſix ans enſuyuans, à compter du iour &amp; datte que ledict liure ſera <lb></lb>acheué d&#039;imprimer, nul autre libraire ou imprimeuer de noſdicts<emph.end type="italics"></emph.end> R<emph type="italics"></emph>oyaume, pays, terres &amp; ſeigneuries de no <lb></lb>stre obeiſſance puiſſent imprimer, ou faire imprimer, ny en partie ny entier, ne mettre, ne expoſer en uente <lb></lb>ſans le congé &amp; permißion deſdicts expoſans.<emph.end type="italics"></emph.end></foreign></s>
          <s id="N1012F"><foreign lang="french">E<emph type="italics"></emph>t ce ſur pein de <expan abbr="cõfiſcation">confiſcation</expan> dudict liure, &amp; d&#039;amende arbi<lb></lb>traire à nous à applicquer.<emph.end type="italics"></emph.end></foreign></s>
          <s id="N1013F"><foreign lang="french">SI VOVS MANDONS, <emph type="italics"></emph>&amp; à chaſcun de uous, ſi <expan abbr="cõme">comme</expan> à luy appar­<lb></lb>tiendra que de noz preſentes permißion, &amp;conceßion, &amp; octroy, &amp; de leffect &amp; contenu en icelles.<emph.end type="italics"></emph.end></foreign></s>
          <s id="N1014F"><foreign lang="french">V<emph type="italics"></emph>ous fai<lb></lb>ctes, permettez &amp; ſouffrez leſdicts expoſans iouyr &amp; uſer plainement &amp; paiſiblement ſans en ce le met­<lb></lb>tre ou donner, ne ſouffrir eſtre faict, mis, ou donné aucun empeſchement au contraire, lequel ſi faict, mis, <lb></lb>ou donné leur eftoyent faictes, mettre incontinent &amp; ſans delay à plaine &amp; entiere deliurance au premier <lb></lb>eſtat &amp; deu,<emph.end type="italics"></emph.end> C<emph type="italics"></emph>ar tel est nostre plaiſir.<emph.end type="italics"></emph.end></foreign></s>
          <s id="N10167"><foreign lang="french">N<emph type="italics"></emph>onobſtant quelzconques lettres à ce contraire.<emph.end type="italics"></emph.end></foreign></s>
          <s id="N10171"><foreign lang="french">D<emph type="italics"></emph>onné à<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>aris <lb></lb>le<emph.end type="italics"></emph.end> XVIII. <emph type="italics"></emph>iour de<emph.end type="italics"></emph.end> F<emph type="italics"></emph>eurier, l&#039;<emph.end type="italics"></emph.end>A<emph type="italics"></emph>n mil cinq cens cinquante troys, &amp; de noſtre<emph.end type="italics"></emph.end> R<emph type="italics"></emph>egne le ſeptieſme.<emph.end type="italics"></emph.end></foreign></s>
        </p>
        <p id="N1019B" type="main">
          <s id="N1019D"><foreign lang="french">P<emph type="italics"></emph>ar le<emph.end type="italics"></emph.end> R<emph type="italics"></emph>oy en ſon conſeil<emph.end type="italics"></emph.end></foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/003.jpg"></pb>
        <p id="N101B0" type="head">
          <s id="N101B2">ILLVSTRISS. ET POTEN<lb></lb>TISS. SAXONIAE DVCIBVS, LAND­<lb></lb>grauijs Toringiæ, Marchionibus Miſenæ, Comitibus Palatinis <lb></lb>Saxoniæ, Burggrauijs Aldeburgi &amp; Magdeburgi, Comiti­<lb></lb>bus Brenæ, dominis terræ Pleiſenſis, MAVRICIO ſacri <lb></lb>Imperij Archimarſchalco &amp; Electori, atque eius fra­<lb></lb>tri AVGVSTO, GEORGIVS Agri­<lb></lb>cola S. D.</s>
        </p>
        <p id="N101C3" type="main">
          <s id="N101C5">Cvm saepe nvmero, illuſtriſſimi Principes, to<lb></lb>tius rei Metallicæ, ut Moderatus Columella Ruſti<lb></lb>cæ, magnitudinem, <expan abbr="tanquã">tanquam</expan> alicuius corporis gran<lb></lb><expan abbr="ditatẽ">ditatem</expan>, <expan abbr="cõſideraſſem">conſideraſſem</expan>: uel ſingulas eius partes, quaſi <lb></lb>illius corporis membra, <expan abbr="numerãdo">numerando</expan> percenſuiſſem: <lb></lb>ueritus ſum, ne uita prius me deficeret, quàm uni­<lb></lb>uerſam percipere poſſem, nedum literis <expan abbr="cõſecrare">conſecrare</expan>: <lb></lb>nam quàm longe lateque hæc pateat, quot &amp; quan­<lb></lb>tarum artium, ſi non magna, at aliquantula cogni­<lb></lb>tio metallicis ad eam <expan abbr="tractãdam">tractandam</expan> neceſſaria ſit, ex his noſtris libris quiſque in­<lb></lb>telliget. </s>
          <s id="N101F3">Tametſi uerò res Metallica ſit ampliſſima, nec ulla ex parte à Græ­<lb></lb>cis &amp; Latinis ſcriptoribus, qui extant, abſoluta, perdifficiles habeat explica­<lb></lb>tus: tamen quia ueterrima eſt, &amp; <expan abbr="hominũ">hominum</expan> generi maximè neceſſaria, atque fru<lb></lb>ctuoſiſſima, non debere à nobis negligi uidebatur. </s>
          <s id="N10200">Etenim Agricultura ſci­<lb></lb>entiarum nulla ſine dubitatione uetuſtior, tamen hac res Metallica eſt anti­<lb></lb>quior, uel ſaltem æqualis &amp; coæua: nemo enim omnium mortalium <expan abbr="unquã">unquam</expan> <lb></lb>abſque inſtrumentis agrum coluit. </s>
          <s id="N1020D">Ea uerò, ut etiam reliquarum <expan abbr="artiũ">artium</expan>, <expan abbr="quarũ">quarum</expan> <lb></lb>omne opus eſt in faciendo; <expan abbr="inſtrumẽta">inſtrumenta</expan> aut ex metallis facta ſunt, aut ſine me <lb></lb>tallis non potuerunt confici: qua de cauſa res metallica hominibus etiam eſt <lb></lb>maxime neceſſaria. </s>
          <s id="N10222">Nam cùm hi paucis iſtiuſmodi artibus carere poſſint, ea <lb></lb>rumque maximus ſit numerus, nulla ſine inſtrumentis quicquam efficit: tum <lb></lb>omnium rerum, quibus magnæ diuitiæ bona &amp; honeſta ratione acquirun­<lb></lb>tur, nihil eſt arte metallica utilius: ex agris enim bene cultis (ut alias res omit<lb></lb>tam) fructus capimus uberrimos, ſed uberiores ex fodinis. </s>
          <s id="N1022D">Certe una fodi­<lb></lb>na ſæpe multo maiores utilitatis fructus nobis præbet, quàm agri plurimi: <lb></lb>quocirca ex omnium ferè ſeculorum memoria cognoſcimus, complures ex <lb></lb>metallis diuites factos eſſe, &amp; eadem <expan abbr="multorũ">multorum</expan> regum fortunas amplificaſſe: <lb></lb>ſed de his nunc plura non dicam: quod eos locos in primo libro, partim hui<lb></lb>us operis, partim alterius, inſcripti De ueteribus &amp; nouis metallis, tractaue­<lb></lb>rim, ac ea, quæ contra metalla &amp; ipſos metallicos <expan abbr="dicũtur">dicuntur</expan>, refellerim. </s>
          <s id="N10244"><expan abbr="Quan­quã">Quan­<lb></lb>quam</expan> <expan abbr="aũt">aut</expan> res ruſtica, cum qua metallicam libenter confero, uarie uidetur eſſe <lb></lb>diffuſa, tamen in multo plures, quàm hæc noſtra, partes <expan abbr="nõ">non</expan> diſtribuitur: nec <lb></lb>tam facile præcepta huius à me tradi poſſunt, quàm Columella illius tradi­<lb></lb>dit: quod ipſe <expan abbr="cõplures">complures</expan> rei ruſticæ ſcriptores, quos ſequeretur, in manibus <pb xlink:href="001/01/004.jpg"></pb>habuit: nempe Græcos plus quinquaginta, quos etiam Marcus Varro re­<lb></lb>cenſet: Latinos plus decem, quos ipſe Columella commemorat: ego ſolum <lb></lb>C.</s>
          <s id="N10266">Plinium Secundum, quem ſequar, habeam: qui tamen perpaucas ra­<lb></lb>tiones uenarum effodiendarum, &amp; metallorum conficiendorum exponit: <lb></lb>res enim metallica tantum abeſt, ut uniuerſa ſit tractata ab aliquo ſcriptore, <lb></lb>ut ne ij quidem, qui diſperſe ſcripſerunt alius alia de re, ſingulas eius partes <lb></lb>abſoluerint: quinetiam eorum magna eſt paucitas: ſiquidem ſolus ex Græ­<lb></lb>cis omnibus Strato Lampſacenus Theophraſti ſucceſſor librum unum De <lb></lb>machinis metallicis edidit: niſi forte Philonis poetæ metallicus aliquam ar­<lb></lb>tis particulam ſit complexus: nam Pherecrates in comœdiam, inſcriptione <lb></lb><expan abbr="ſimilẽ">ſimilem</expan>, metallicos ſeruos aut ad metalla damnatos uidetur introduxiſſe: ex <lb></lb>Latinis autem Plinius, ut iam dixi, tradidit pauculas laborandi rationes: qui<lb></lb>bus nouos ſcriptores, qualeſcunque ſint, oportet annumerare: nemo enim iu<lb></lb>ſta reprehenſione poterit carere, qui eos, quorum ſcriptis, etſi paucis, utitur, <lb></lb>debita laude fraudat. </s>
          <s id="N10284">Noſtra quidem lingua duo libri ſcripti ſunt: alter De <lb></lb>materiæ metallicæ &amp; metallorum experimento, admodum confuſus, cuius <lb></lb>operis <expan abbr="parẽs">parens</expan> ignoratur: alter De uenis, de quibus etiam Pandulfus Anglus <lb></lb>ſcripſiſſe fertur: ſed librum Germanicum confecit Calbus Fribergius, non <lb></lb>ignobilis medicus: uerum uenter eam, quam ſumpſit, partem abſoluit. </s>
          <s id="N10293">Nu­<lb></lb>per uerò Vannocius Biringuccius Senenſis, homo diſertus, &amp; <expan abbr="multarũ">multarum</expan> re­<lb></lb>rum peritus, uulgari Italorum ſermone tractauit locum De metallis funden <lb></lb>dis, ſeparandis, agglutinandis. </s>
          <s id="N102A0">Rationem autem <expan abbr="quarundã">quarundam</expan> uenarum exco­<lb></lb>quendarum breuiter perſtrinxit: quorundam ſuccorum <expan abbr="conficiendorũ">conficiendorum</expan> pla<lb></lb>nius expoſuit: quibus legendis renouaui memoriam <expan abbr="eorũ">eorum</expan>, quos uidi quon­<lb></lb>dam in Italia confici: reliquas res omnes, de quibus ſcribo, aut prorſus non <lb></lb>attigit, aut leuiter. </s>
          <s id="N102B7">Hoc libro Franciſcus Badoarius, patricius Venetus, uir ſa<lb></lb>ne prudens &amp; grauis, me donauit: quod tunc ſe facturum recepit, cùm pro­<lb></lb>ximo ſuperiore anno FERDINANDVM regem, ad quem legatus à Vene­<lb></lb>tis miſſus erat, ſecutus Mariebergi eſſet: plura ſcriptores de re metallica lite­<lb></lb>ris mandaſſe non comperio: quapropter, etiamſi Stratonis liber extaret, ex <lb></lb>his partibus non dimidium artis metallicæ corpus confici poſſet. </s>
          <s id="N102C4">Quo <expan abbr="aũt">aut </expan> <lb></lb>minus multi ſunt qui de re Metallica ſcripſerunt, eò magis mihi mirum ui­<lb></lb>detur tot chymiſtas extitiſſe, qui <expan abbr="cõpoſuerint">compoſuerint</expan> artificium de metallis alijs in <lb></lb>alia mutandis: multos Hermolaus Barbarus, homo dignitate generis &amp; gra<lb></lb>dus, ac omni doctrina ornatus, nominatim protulit: ego plures proferam, <lb></lb>ſed inſignes tantum, delectum enim ſeruabo: itaque <foreign lang="el">xumeutika\</foreign> ſcripſit Oſtha<lb></lb>nes, Hermes, Chanes, Zoſimus Alexandrinus ad <expan abbr="ſororẽ">ſororem</expan> Theoſebiam, O­<lb></lb>lympiodorus item Alexandrinus, Agathodæmon, Democritus, <expan abbr="nõ">non</expan> Abde­<lb></lb>rites ille, ſed alter, neſcio qui: Orus Chryſorichites, Pebichius, Comerius, Io<lb></lb>annes, Apuleius, Petaſius, Pelagius, Africanus, Theophilus, Syneſius, Ste­<lb></lb>phanus ad Heracleum Cæſarem, Heliodorus ad <expan abbr="Theodoſiũ">Theodoſium</expan>, Geberus, Cal<lb></lb>lides Rachaidibus, Veradianus, Rodianus, Canides, Merlinus, <expan abbr="Raimũdus">Raimundus</expan> <lb></lb>Lulius, Arnaldus Villonouanus, Auguſtinus Pantheus Venetus: fœminæ <lb></lb>tres, Cleopatra, uirgo Taphnutia, Maria Iudæa: atque hi chymiſtæ omnes o­<lb></lb>rationera ſolutam uſurparunt: præter Ioannem Aurelium Augurellum Ari<pb xlink:href="001/01/005.jpg"></pb>minenſem, qui ſolus uerba uerſu incluſit. </s>
          <s id="N10303">Sunt alij multi de hac re libri, ſed <lb></lb>omnes obſcuri: quod ſcriptores iſti res alienis, non proprijs uocabulis no­<lb></lb>minent: &amp; quod alij alijs atque alijs uocabulis, à ſe confictis, utantur, cum res <lb></lb>non mutent. </s>
          <s id="N1030C">Iſti magiſtri ſuis diſcipulis uias tradunt, quibus progreſſi uilia <lb></lb>metalla uarijs modis cocta corrumpant, &amp; <expan abbr="quodãmodo">quodammodo</expan> in primam rerum <lb></lb>materiam reducant, eaque ratione id, quod in ipſis redundat, auferant: quod <lb></lb>deficit, compleant: atque precioſa, hoc eſt aurum &amp; argentum, ex eis confici­<lb></lb>ant, quæ in catillis aut catinis perdurent, hæc facere poſſint necne poſſint, <lb></lb>non decerno: quia enim tot ſcriptores omni nobis aſſeueratione affirmant <lb></lb>ſe eò perueniſſe, quò curſum ſuum dirigebant, eis fides eſſe uidetur adhiben <lb></lb>da: quia nullos ex hac arte quondam diuites eſſe factos ſcriptum legimus, <lb></lb>nec nunc fieri uidemus, cùm tot ubiuis gentium fuerint, &amp; ſint chymiſtæ, o­<lb></lb>mnesque omnes induſtriæ neruos dies noctesque contendant, ut maximos au<lb></lb>ri &amp; argenti aceruos conſtruere poſſint, res in dubium uocatur: ſed ut ea fue<lb></lb>rit ſcriptorum indiligentia, ut nomina magiſtrorum, qui ex hoc opificio ma<lb></lb>gnam pecuniam <expan abbr="cõſecuti">conſecuti</expan> ſunt, memoriæ non tradiderint, certe diſcipuli de­<lb></lb>creta eorum uel non cognoſcunt, uel cognita non ſeruant. </s>
          <s id="N10331">Nam ſi ea perci­<lb></lb>perent, cùm tam multi fuerint, &amp; ſint: oppida iam diu auro &amp; argento reple­<lb></lb>uiſſent: quorum uanitatem etiam libri declarant, in quibus Platonis &amp; Ari­<lb></lb>ſtotelis, aliorumque philoſophorum nomina inſcribunt, ut iſtæ glorioſæ in­<lb></lb>ſcriptiones ſpecie doctrinæ uiris ſimplicibus imponant. </s>
          <s id="N1033C">Eſt alterum genus <lb></lb>chymiſtarum, quod uilium metallorum ſubſtantiam non immutat, ſed ipſa <lb></lb>uel auri uel argenti colore tingit, &amp; noua forma induit: ut ca uideantur eſſe <lb></lb>quæ <expan abbr="nõ">non</expan> ſunt: qua forma ignis calore de eis, tanque aliena ueſte detracta in ſu­<lb></lb>am redeunt ſpeciem: qui, quia decipiunt, <expan abbr="nõ">non</expan> ſolum ſummo in odio ſunt, ſed <lb></lb>eorum fraus capite plectitur. </s>
          <s id="N10351">Nec minus fraudem capitalem admittit tertium <lb></lb>chymiſtarum genus: quod auri uel argenti particulam, in aliquo carbone in­<lb></lb>cluſam, in catinum conijciens fingit ſe additamentis, quæ uim eliciendi ha­<lb></lb>beant, admiſtis conficere uel aurum ex auripigmento, uel argentum ex plum<lb></lb>bo candido ſimilibusque. </s>
          <s id="N1035C">Verùm de arte chymica, ſi modo ars eſt, aliàs plu­<lb></lb>ra nunc ad metallicam reuertar: quoniam eam integram nulli ſcriptores lite<lb></lb>ris mandarunt, ac exteræ nationes &amp; gentes noſtram linguam non intelli­<lb></lb>gunt, &amp; ſi eam intelligerent, exiguam artis partem ex noſtris iſtis ſcriptori­<lb></lb>bus poſſent diſcere, hos duodecim libros Dere metallica conſcripſi: quo<lb></lb>rum PRIMVS habet ea quæ contra hanc <expan abbr="artẽ">artem</expan> &amp; metalla atque metallicos, uel <lb></lb>ab ijſdem dici poſſunt: SECVNDVS metallicum informat, &amp; .n ſermonem, <lb></lb>qui haberi ſolet de uenis inueniendis, dilabitur. </s>
          <s id="N10371">TERTIVS eſt de uenis &amp; <lb></lb>fibris, eorumque <expan abbr="cõmiſſuris">commiſſuris</expan>. </s>
          <s id="N1037A">QVARTVS explicat rationem dimetiendi ue­<lb></lb>nas, atque etiam expromit officia metallica. </s>
          <s id="N1037F">QVINTVS foſſionem uenarum <lb></lb>&amp; artem menſoris docet. </s>
          <s id="N10384">SEXTVS deſcribit inſtrumenta &amp; machinas me<lb></lb>tallicas. </s>
          <s id="N10389">SEPTIMVS eſt de experimento uenarum. </s>
          <s id="N1038C">OCTAVVS præcipit <lb></lb>de opificio uenæ urendæ, contundendæ, lauandæ, torrendæ. </s>
          <s id="N10391">NONVS ex­<lb></lb>coquendarum uenarum rationem exponit. </s>
          <s id="N10396">DECIMVS rei metallicæ ſtudi <lb></lb>oſos inſtruit ad munus diſcernendi <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> ab auro, atque plumbum ab co­<lb></lb>dem &amp; argento. </s>
          <s id="N103A1">VNDECIMVS tradit uias ſeparandi argentum ab ære. <pb xlink:href="001/01/006.jpg"></pb>DVODECIMVS dat præcepta conficiendi ſalis, nitri, aluminis, <expan abbr="atramẽti">atramenti</expan> ſu­<lb></lb>torij, ſulfuris, bituminis, uitri. </s>
          <s id="N103AE">Hoc autem munus ſuſceptum, ut propter mul<lb></lb>titudinem rerum <expan abbr="nõ">non</expan> expleuerim, certe explere conatus ſum: nam in eo mul<lb></lb>tum operæ &amp; laboris inſumpſi, aliquem etiam ſumptum impendi: etenim <lb></lb>uenas, inſtrumenta, uaſa, canales, machinas, fornaces, non modo deſcripſi, <lb></lb>ſed etiam mercede conduxi pictores ad earum effigies exprimendas: ne res, <lb></lb>quæ uerbis ſignificantur, ignotæ aut huius ætatis hominibus aut poſteris <lb></lb>percipiendi difficultatem afferant: ut nobis non pauca uocabula afferre ſo­<lb></lb>lent, quæ ueteres (quia res erant omnibus notæ) nuda ab enodatione <expan abbr="pro­diderũt">pro­<lb></lb>diderunt</expan>: ſed ſit ſane id à me prætermiſſum, quod nec ipſe uidi, neque legi, nec <lb></lb>ex hominibus fide dignis cognoui: id profecto quod non uel uidi, uel <expan abbr="lectũ">lectum</expan> <lb></lb>aut auditum expendi, non eſt ſcriptum: ſiue uerò præcipio ea, quæ fieri de­<lb></lb>beant, ſiue narro, quæ fieri ſoleant, nec quæ fiunt improbo, eadem docendi <lb></lb>ratio <expan abbr="cẽſeri">cenſeri</expan> debet. </s>
          <s id="N103D9">Verùm quò magis ars metallica abhorret ab omni ſermo <lb></lb>nis <expan abbr="elegãtia">elegantia</expan>, eò minus hi mei libri ſunt politi: certe res, in quibus ars illa uer­<lb></lb>ſatur, interdum nominibus carent, uel quod nouæ ſint, uel quod, etiamſi ue <lb></lb>teres, nominum, quibus uocabantur, memoria interierit: quare neceſſitate, <lb></lb>cui uenia datur, coactus quaſdam ſignificaui pluribus uerbis coniunctis, <lb></lb><expan abbr="quaſdã">quaſdam</expan> notaui nouis, quod genus ſunt, ingeſtor, diſcretor, lotor, excoctor: <lb></lb>quaſdam ueteribus uerbis deſignaui, quale eſt ciſium. </s>
          <s id="N103EF">Etenim cùm Nonius <lb></lb>Marcellus ſcribat, uehiculi biroti genus eſſe: eo uocabulo nominare conſue <lb></lb>ui paruum uehiculum, cui unica eſt rotula: quæ nomina ſi quis non proba­<lb></lb>uerit, is rebus iſtis aut imponat magis propria, aut proferat ueterum literis <lb></lb>uſitata. </s>
          <s id="N103FA">Hi autem libri, principes illuſtriſſimi, multis de cauſis in ueſtro no­<lb></lb>mine apparent, ſed maxime quod uobis metalla ſint fructuoſiſſima: <expan abbr="nã">nam</expan> cum <lb></lb>maiores ueſtri ex amplis earum &amp; diuitibus regionibus uberes redituum <lb></lb>fructus ceperint: item uectigalium, quæ peregrini ex uijs penſitant, incolæ <lb></lb>ex decumis: tamen multo uberiores ex metallis ceperunt, ex quibus quoque<lb></lb>non pauca oppida nobilia orta ſunt, Fribergum ſcilicet, Annebergum, Ma <lb></lb>riebergum, Snebergum, <expan abbr="Gairũ">Gairum</expan>, Aldebergum, ut alia omittam: quin, ſi quid <lb></lb>ego ſentio, maiores diuitiæ nunc etiam in montoſis ueſtrarum <expan abbr="regionũ">regionum</expan> lo­<lb></lb>cis ſub terra latent, quàm ſupra <expan abbr="terrã">terram</expan> exiſtant &amp; appareant. </s>
          <s id="N1041D">Valete, Kemp­<lb></lb>nicij Hermundurorum Cal. Decembris, Anno M. D. L.</s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/007.jpg"></pb>
        <p id="N10425" type="head">
          <s id="N10427">GEORGIVS FABRICIVS IN LI­<lb></lb>bros Metallicos GEORGII AGRICOLAE phi­<lb></lb>loſophi præſtantiſſimi.</s>
        </p>
        <p id="N1042E" type="head">
          <s id="N10430">AD LECTOREM.</s>
        </p>
        <p id="N10433" type="main">
          <s id="N10435">Si iuuat ignita cognoſcere fronte Chimæram, <lb></lb>Semicanem nympham, ſemibouemque uirum:</s>
        </p>
        <p id="N1043A" type="main">
          <s id="N1043C">Si centum capitum Titanem, totque ferentem <lb></lb>Sublimem manibus tela cruenta Gygen:</s>
        </p>
        <p id="N10441" type="main">
          <s id="N10443">Si iuuat Ætneum penetrare Cyclopis in antrum, <lb></lb>Atque alios, Vates quos peperere, metus:</s>
        </p>
        <p id="N10448" type="main">
          <s id="N1044A">Nunc placeat mecum doctos euoluere libros, <lb></lb>Ingenium AGRICOLAE quos dedit acre tibi.</s>
        </p>
        <p id="N1044F" type="main">
          <s id="N10451">Non hic uana tenet ſuſpenſam fabula mentem: <lb></lb>Sed precium, utilitas multa, legentis erit.</s>
        </p>
        <p id="N10456" type="main">
          <s id="N10458">Quidquid terra ſinu, gremioque recondidit imo, <lb></lb>Omne tibi multis eruit antè libris:</s>
        </p>
        <p id="N1045D" type="main">
          <s id="N1045F">Siue fluens ſuperas ultro nitatur in oras, <lb></lb>Inueniat facilem ſeu magis arte uiam.</s>
        </p>
        <p id="N10464" type="main">
          <s id="N10466">Perpetui proprijs manant de fontibus amnes, <lb></lb>Eſt grauis Albuneæ ſponte Mephitis odor.</s>
        </p>
        <p id="N1046B" type="main">
          <s id="N1046D">Lethales ſunt ſponte ſcrobes Dicæarchidis oræ, <lb></lb>Et micat è media conditus ignis humo.</s>
        </p>
        <p id="N10472" type="main">
          <s id="N10474">Plana Nariſcorum cùm tellus arſit in agro, <lb></lb>Ter curua nondum falce reſecta Ceres.</s>
        </p>
        <p id="N10479" type="main">
          <s id="N1047B">Nec dedit hoc damnum paſtor, nec Iuppiter igne: <lb></lb>Vulcani per ſe ruperat ira ſolum.</s>
        </p>
        <p id="N10480" type="main">
          <s id="N10482">Terrifico aura foras erumpens, incita motu, <lb></lb>Sæpe facit montes, antè ubi plana uiæ eſt.</s>
        </p>
        <p id="N10487" type="main">
          <s id="N10489">Hæc abſtruſa cauis, imoque incognita fundo, <lb></lb>Cognita natura ſæpe fuere duce.</s>
        </p>
        <p id="N1048E" type="main">
          <s id="N10490">Arte hominum, in lucem ueniunt quoque multa, manuque<lb></lb> Terræ multiplices effodiuntur opes.</s>
        </p>
        <p id="N10495" type="main">
          <s id="N10497">Lydia ſic nitrum profert, Islandia ſulfur, <lb></lb>Ac modò Tyrrhenus mittit alumen ager.</s>
        </p>
        <p id="N1049C" type="main">
          <s id="N1049E">Succina, quâ trifido ſubit æquor Viſtula cornu, <lb></lb>Piſcantur Codano corpora ſerua ſinu.</s>
        </p>
        <p id="N104A3" type="main">
          <s id="N104A5">Quid memorem regum precioſa inſignia gemmas, <lb></lb>Marmoraque excelſis ſtructa ſub aſtra iugis?</s>
        </p>
        <p id="N104AA" type="main">
          <s id="N104AC">Nil lapides, nil ſaxa moror: ſunt pulchra metalla, <lb></lb>Crœſe tuis opibus clara, Mydaque tuis,</s>
        </p>
        <p id="N104B1" type="main">
          <s id="N104B3">Quæque acer Macedo terra Creneide fodit, <lb></lb>Nomine permutans nomina priſca ſuo.</s>
        </p>
        <p id="N104B8" type="main">
          <s id="N104BA">At nunc non ullis cedit GERMANIA terris, <pb xlink:href="001/01/008.jpg"></pb>Terra ferax hominum, terraque diues opum.</s>
        </p>
        <p id="N104C1" type="main">
          <s id="N104C3">Hic auri in uenis locupletibus aura refulget, <lb></lb>Non alio meſſis carior ulla loco.</s>
        </p>
        <p id="N104C8" type="main">
          <s id="N104CA">Auricomum extulerit felix Campania ramum, <lb></lb>Nec fructu nobis deficiente cadit.</s>
        </p>
        <p id="N104CF" type="main">
          <s id="N104D1">Eruit argenti ſolidas hoc tempore maſſas <lb></lb>Foſſor, de proprijs armaque miles agris.</s>
        </p>
        <p id="N104D6" type="main">
          <s id="N104D8">Ignotum Graijs eſt Heſperijsque metallum, <lb></lb>Quod Biſemutum lingua paterna uocat.</s>
        </p>
        <p id="N104DD" type="main">
          <s id="N104DF">Candidius nigro, ſed plumbo nigrius albo, <lb></lb>Noſtra quoque hoc uena diuite fundit humus.</s>
        </p>
        <p id="N104E4" type="main">
          <s id="N104E6">Funditur in tormenta, corus cum imitantia fulmen, <lb></lb>Æs, inque hoſtiles ferrea maſſa domos.</s>
        </p>
        <p id="N104EB" type="main">
          <s id="N104ED">Scribuntur plumbo libri: quis credidit antè <lb></lb>Quàm mirandam artem Teutonis ora dedit?</s>
        </p>
        <p id="N104F2" type="main">
          <s id="N104F4">Nec tamen hoc alijs, aut illa petuntur ab oris, <lb></lb>Eruta Germano cuncta metalla ſolo.</s>
        </p>
        <p id="N104F9" type="main">
          <s id="N104FB">Sed quid ego hæc repeto, monumentis tradita claris <lb></lb>AGRICOLAE, quæ nunc docta per ora uolant?</s>
        </p>
        <p id="N10500" type="main">
          <s id="N10502">Hic cauſſis ortus, &amp; formas uiribus addit, <lb></lb>Et quærenda quibus ſint meliora locis.</s>
        </p>
        <p id="N10507" type="main">
          <s id="N10509">Quæ ſi mente prius legiſti candidus æqua: <lb></lb>Da reliquis quoque nunc tempora pauca libris.</s>
        </p>
        <p id="N1050E" type="main">
          <s id="N10510">Vtilitas ſequitur cultorem: crede, uoluptas <lb></lb>Non iucunda minor, rara legentis, erit.</s>
        </p>
        <p id="N10515" type="main">
          <s id="N10517">Iudicioque prius ne quis malè damnet iniquo, <lb></lb>Quæ ſunt auctoris munera mira Dei:</s>
        </p>
        <p id="N1051C" type="main">
          <s id="N1051E">Eripit ipſe ſuis primùm tela hoſtibus, inque <lb></lb>Mittentis torquet ſpicula rapta caput.</s>
        </p>
        <p id="N10523" type="main">
          <s id="N10525">Fertur equo latro, uehitur pirata triremi: <lb></lb>Ergo necandus equus, nec fabricanda ratis?</s>
        </p>
        <p id="N1052A" type="main">
          <s id="N1052C">Viſceribus terræ lateant abſtruſa metalla, <lb></lb>Vti opibus neſcit quòd mala turba ſuis?</s>
        </p>
        <p id="N10531" type="main">
          <s id="N10533">Quiſquis es, aut doctis pareto monentibus, aut te <lb></lb>Inter habere bonos ne fateare locum.</s>
        </p>
        <p id="N10538" type="main">
          <s id="N1053A">Se non in prærupta metallicus abijcit audax, <lb></lb>Vt quondam immiſſo Curtius acer equo:</s>
        </p>
        <p id="N1053F" type="main">
          <s id="N10541">Sed prius ediſcit, quæ ſunt noſcenda perito, <lb></lb>Quodque facit, multa doctus ab arte facit.</s>
        </p>
        <p id="N10546" type="main">
          <s id="N10548">Vtque gubernator ſeruat cum ſidere uentos: <lb></lb>Sic minimè dubijs utitur ille notis.</s>
        </p>
        <p id="N1054D" type="main">
          <s id="N1054F">Iaſides nauim, currus regit arte Metiſcus: <lb></lb>Foſſor opus peragit nec minus arte ſuum.</s>
        </p>
        <p id="N10554" type="main">
          <s id="N10556">Indagat uenæ ſpacium, numerumque, modumque, <lb></lb>Siue obliqua ſuum, rectaúe tendat iter.</s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/009.jpg"></pb>
        <p id="N1055E" type="main">
          <s id="N10560">Paſtor ut explorat quæ terra ſit apta colenti, <lb></lb>Quæ bene lanigeras, quæ malè paſcat oues.</s>
        </p>
        <p id="N10565" type="main">
          <s id="N10567">En terræ intentus, quid uincula linea tendit? </s>
          <s id="N1056A"><lb></lb>Fungitur officio iam Ptolemæe tuo.</s>
        </p>
        <p id="N1056E" type="main">
          <s id="N10570">Vtque ſuæ inuenit menſuram iuraque uenæ, <lb></lb>In uarios operas diuidit inde uiros.</s>
        </p>
        <p id="N10575" type="main">
          <s id="N10577">Iamque aggreſſus opus, uiden&#039;ut mouet omne quod obſtat, <lb></lb>Aſſidua ut uerſat ſtrenuus arma manu?</s>
        </p>
        <p id="N1057C" type="main">
          <s id="N1057E">Ne tibi ſurdeſcant ferri tinnitibus aures, <lb></lb>Ad grauiora ideo conſpicienda ueni.</s>
        </p>
        <p id="N10583" type="main">
          <s id="N10585">Inſtruit ecce ſuis nunc artibus ille minores: <lb></lb>Sedulitas nulli non operoſa loco.</s>
        </p>
        <p id="N1058A" type="main">
          <s id="N1058C">Metiri docet hic uenæ ſpaciumque modumque, <lb></lb>Vtque regat poſitis finibus arua lapis,</s>
        </p>
        <p id="N10591" type="main">
          <s id="N10593">Ne quis transmiſſo uiolentus limite pergens, <lb></lb>Non ſibi conceſſas, in ſua uertat, opes.</s>
        </p>
        <p id="N10598" type="main">
          <s id="N1059A">Hic docet inſtrumenta, quibus Plutonia regna <lb></lb>Tutus adit, ſaxi permeat atque uias.</s>
        </p>
        <p id="N1059F" type="main">
          <s id="N105A1">Quanta (uides) ſolidas expugnet machina terras: <lb></lb>Machina non ullo tempore uiſa prius.</s>
        </p>
        <p id="N105A6" type="main">
          <s id="N105A8">Cede nouis, nulla non inclyta laude uetuſtas, <lb></lb>Poſteritas meritis eſt quoque grata tuis.</s>
        </p>
        <p id="N105AD" type="main">
          <s id="N105AF">Tum quia Germano ſunt hæc inuenta ſub axe, <lb></lb>Si quis es, inuidiæ contrahe uela tuæ.</s>
        </p>
        <p id="N105B4" type="main">
          <s id="N105B6">Auſonis ora tumet bellis, terra Attica cultu, <lb></lb>Germanum infractus tollit ad aſtra labor.</s>
        </p>
        <p id="N105BB" type="main">
          <s id="N105BD">Nec tamen ingenio ſolet infeliciter uti, <lb></lb>Mite gerat Phœbi, ſeu graue Martis opus.</s>
        </p>
        <p id="N105C2" type="main">
          <s id="N105C4">Tempus adeſt, ſtructis uenarum montibus, igne <lb></lb>Explorare, uſum quem ſibi uena ferat.</s>
        </p>
        <p id="N105C9" type="main">
          <s id="N105CB">Non labor ingenio caret hic, non copia fructu, <lb></lb>Eſt adaperta bonæ prima feneſtra ſpei.</s>
        </p>
        <p id="N105D0" type="main">
          <s id="N105D2">Ergo inſtat porrò grauiores ferre labores, <lb></lb>Intentas operi nec remouere manus.</s>
        </p>
        <p id="N105D7" type="main">
          <s id="N105D9">Vrere ſiue locus poſcat, ſeu tundere uenas, <lb></lb>Siue lauare lacu præter euntis aquæ.</s>
        </p>
        <p id="N105DE" type="main">
          <s id="N105E0">Seu flammis iterum modicis torrere neceſſe eſt, <lb></lb>Excoquere aut faſtis ignibus omne malum,</s>
        </p>
        <p id="N105E5" type="main">
          <s id="N105E7">Cùm fluit æs riuis, auri argentique metallum, <lb></lb>Spes animo foſſor uix capit ipſe ſuas.</s>
        </p>
        <p id="N105EC" type="main">
          <s id="N105EE">Argentum cupidus fuluo ſecernit ab auro, <lb></lb>Et plumbi lentam demit utrique moram.</s>
        </p>
        <p id="N105F3" type="main">
          <s id="N105F5">Separat argentum, lucri ſtudioſus, ab ære, <lb></lb>Seruatis, linquens deteriora, bonis.</s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/010.jpg"></pb>
        <p id="N105FD" type="main">
          <s id="N105FF">Quæ ſi cuncta uelim tenui percurrere uerſu, <lb></lb>Ante alium reuehat Memnonis orta diem.</s>
        </p>
        <p id="N10604" type="main">
          <s id="N10606">Poſtremus labor eſt, concretos diſcere ſuccos, <lb></lb>Quos fert innumeris Teutona terra locis.</s>
        </p>
        <p id="N1060B" type="main">
          <s id="N1060D">Quo ſal, quo nitrum, quo pacto fiat alumen, <lb></lb>Vſibus artificis cùm parat illa manus:</s>
        </p>
        <p id="N10612" type="main">
          <s id="N10614">Nec non chalcantum, sulfur, fluidumque bitumen, <lb></lb>Maſſaque quo uitri lenta dolanda modo.</s>
        </p>
        <p id="N10619" type="main">
          <s id="N1061B">Suſcipit hæc hominum mirandos cura labores, <lb></lb>Pauperiem uſque adeo ferre famemque graue eſt,</s>
        </p>
        <p id="N10620" type="main">
          <s id="N10622">Tantus amor uictum paruis extundere natis, <lb></lb>Et patriæ ciuem non dare uelle malum.</s>
        </p>
        <p id="N10627" type="main">
          <s id="N10629">Nec manet in terræ foſſoris merſa latebris <lb></lb>Mens, ſed fert domino uota precesque Deo.</s>
        </p>
        <p id="N1062E" type="main">
          <s id="N10630">Munificæ expectat, ſpe plenus, munera dextræ, <lb></lb>Extollens animum lætus ad aſtra ſuum.</s>
        </p>
        <p id="N10635" type="main">
          <s id="N10637">Diuitias CHRISTVS dat noticiamque fruendi, <lb></lb>Cui memori grates pectore ſemper agit.</s>
        </p>
        <p id="N1063C" type="main">
          <s id="N1063E">Hoc quoque laudati quondam fecere Philippi, <lb></lb>Qui uirtutis habent cum pietate decus.</s>
        </p>
        <p id="N10643" type="main">
          <s id="N10645">Huc oculos, huc flecte animum, ſuauiſſime Lector, <lb></lb>Auctoremque pia noſcito mente Deum.</s>
        </p>
        <p id="N1064A" type="main">
          <s id="N1064C">AGRICOLAE hinc optans operoſo fauſta labori, <lb></lb>Laudibus eximij candidus eſto uiri.</s>
        </p>
        <p id="N10651" type="main">
          <s id="N10653">Ille ſuum extollit patriæ cum nomine nomen, <lb></lb>Et uir in ore frequens poſteritatis erit.</s>
        </p>
        <p id="N10658" type="main">
          <s id="N1065A">Cuncta cadunt letho, ſtudij monumenta uigebunt, <lb></lb>Purpurei donec lumina ſolis erunt.<lb></lb></s>
        </p>
            <pb></pb>
            <pb></pb>
        <pb pagenum="1" xlink:href="001/01/011.jpg"></pb>
        <p id="N10664" type="head">
          <s id="N10666">GEORGII AGRICO­<lb></lb>LAE DE RE METALLICA <lb></lb>LIBER PRIMVS.</s>
        </p>
        <p id="N1066D" type="main">
          <s id="N1066F">Mvlti habent hanc opinionem, rem metallicam <lb></lb>fortuitum quiddam eſſe, &amp; ſordidum opus, atque <lb></lb>omnino eiuſmodi <expan abbr="negotiũ">negotium</expan> quod non tam artis <lb></lb>indigeat quàm laboris. </s>
          <s id="N1067C">Sed mihi, cum ſingulas <lb></lb>eius partes animo, &amp; cogitatione percurro, res <lb></lb>uidetur longe aliter ſe habere. </s>
          <s id="N10683">Siquidem me­<lb></lb>tallicus ſit oportet ſuæ artis peritiſsimus, ut pri<lb></lb>mo ſciat, qui mons, qui collis, quæue ualleſtris <lb></lb>aut campeſtris poſitio utiliter fodi poſsit, aut re­<lb></lb>cuſet foſsionem. </s>
          <s id="N1068E">Deinde uenæ, fibræ, commiſſuræque ſaxorum ipſi pate­<lb></lb>ant. </s>
          <s id="N10693">Mox pernoſcat multiplices uariaſque ſpecies <expan abbr="terrarũ">terrarum</expan>, ſuccorum, gem­<lb></lb>marum, lapidum, <expan abbr="marmorũ">marmorum</expan>, ſaxorum, metallorum, miſtorum: tum habe­<lb></lb>at cognitam omnem omnis operis ſub terra faciendi rationem. </s>
          <s id="N106A2">Nota de­<lb></lb>nique ipſi ſint artificia materiæ experiendæ, &amp; parandæ ad excoctionem, <lb></lb>quæ etiam ipſa eſt admodum diuerſa. </s>
          <s id="N106A9">Nam aliam exigit <expan abbr="aurũ">aurum</expan> &amp; <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, <lb></lb>aliam æs, aliam argentum <expan abbr="uiuũ">uiuum</expan>, aliam ferrum, aliam <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>, &amp; in eo ipſo <lb></lb>diſsimilem candidum ac <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan> uel nigrum. </s>
          <s id="N106C4">Quamuis autem ars ſuccos <lb></lb>liquidos coquendi ad ſpiſsitudinem eſſe ſecreta à metallica poſsit uideri, <lb></lb>tamen quia ijdem ſucci effodiuntur etiam in terra denſati, aut excoquun­<lb></lb>tur ex quibuſdam <expan abbr="terrarũ">terrarum</expan> lapidúmue generibus, quæ metallici effodiunt, <lb></lb>&amp; quorum quædam metallis non carent, ab ea ſeparari non debet, quæ <lb></lb>excoctio <expan abbr="iterũ">iterum</expan> non eſt ſimplex, etenim alia eſt ſalis, alia nitri, alia aluminis, <lb></lb>alia atramenti ſutorij, alia ſulfuris, alia bituminis. </s>
          <s id="N106DB">Metallicus præterea ſit <lb></lb>oportet multarum <expan abbr="artiũ">artium</expan> &amp; diſciplinarum non ignarus: Primo Philoſo­<lb></lb>phiæ, ut <expan abbr="ſubterraneorũ">ſubterraneorum</expan> ortus &amp; cauſas, naturasque noſcat: Nam ad fodien­<lb></lb>das uenas faciliore &amp; <expan abbr="cõmodiore">commodiore</expan> uia perueniet, &amp; ex effoſis uberiores ca­<lb></lb>piet fructus. </s>
          <s id="N106F2">Secundo Medicinæ, ut foſſoribus &amp; alijs operarijs proui­<lb></lb>dere poſsit, ne in morbos, quibus præ cæteris urgentur, incidant: aut ſi <lb></lb>inciderint, uel ipſe eis curationes adhibere, uel ut medici adhibeant cura­<lb></lb>re. </s>
          <s id="N106FB">Tertio Aſtronomiæ, ut cognoſcat cœli partes, atque ex eis <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> ex­<lb></lb>tenſiones iudicet. </s>
          <s id="N10704">Quarto <expan abbr="Menſurarũ">Menſurarum</expan> diſciplinæ, ut et metiri queat, quàm <lb></lb>alte fodiendus ſit puteus, ut pertineat ad <expan abbr="cuniculũ">cuniculum</expan> uſque qui eò agitur, &amp; <lb></lb>certos cuique fodinæ, præſertim in profundo, <expan abbr="cõſtituere">conſtituere</expan> fines terminosque. </s>
          <s id="N10717"><lb></lb>Tum <expan abbr="numerorũ">numerorum</expan> diſciplinæ ſit intelligens, ut ſumptus, qui in machinas &amp; <lb></lb>foſsiones habendi ſunt, ad calculos reuocare poſsit. </s>
          <s id="N10721">Deinde Architectu­<lb></lb>ræ, ut diuerſas machinas ſubſtructioneſque ipſe fabricari, uel magis fabri­<lb></lb>candi rationem alijs explicare queat. </s>
          <s id="N10728">Poſtea Picturæ, ut <expan abbr="machinarũ">machinarum</expan> ex­<lb></lb>empla deformare poſsit. </s>
          <s id="N10731">Poſtremo Iuris, maxime metallici ſit peritus, ut <lb></lb>&amp; alteri nihil ſurripiat, &amp; ſibi petat non <expan abbr="iniquũ">iniquum</expan>, munuſque alijs de iure re­<lb></lb>ſpondendi ſuſtineat. </s>
          <s id="N1073C">Itaque neceſſe eſt ut is, cui placent certæ rationes &amp; <pb pagenum="2" xlink:href="001/01/012.jpg"></pb>præcepta rei metallicæ hos aliosque noſtros libros ſtudioſe diligenterque le<lb></lb>gat, aut de quaque re conſulat experientes metallicos, ſed paucos inueni­<lb></lb>et gnaros totius artis. </s>
          <s id="N10748">Etenim plerunque alius fodiendi <expan abbr="rationẽ">rationem</expan> tenet: alius <lb></lb>percepit ſcientiam lauandi, alius arte excoquendi confidit: alius diſcipli­<lb></lb>nam terræ metiendæ occultat: alius artificioſe fabricatur machinas: alius <lb></lb>denique iuris metallici peritus eſt. </s>
          <s id="N10755">At nos ut <expan abbr="inueniendorũ">inueniendorum</expan> &amp; <expan abbr="cõficiendo­rum">conficiendo­<lb></lb>rum</expan> metallorum ſcientiam non perfecerimus, hominibus certè ſtudioſis <lb></lb>ad eam <expan abbr="percipiẽdam">percipiendam</expan> magnum afferemus <expan abbr="adiumentũ">adiumentum</expan>. </s>
          <s id="N1076C">Verum accedamus <lb></lb>ad inſtitutam rationem.</s>
        </p>
        <p id="N10771" type="main">
          <s id="N10773">Cvm ſemper fuerit inter homines ſumma de metallis diſſenſio, quod <lb></lb>alij eis <expan abbr="præconiũ">præconium</expan> tribuerent, alij ea grauiter uituperarent, uiſum mihi <lb></lb>eſt, antequam metallica præcepta tradam, ueritatis inueſtigandæ cauſa <lb></lb>rem ipſam diligenter expendere. </s>
          <s id="N10780">Ordiar autem ab utilitatis quæſtione, <lb></lb>quæ duplex eſt, aut enim quæritur, utilis nec ne ſit ars metallica his qui <lb></lb>uerſantur in eius ſtudio: aut reliquis hominibus utilis ne ſit, an inutilis. </s>
          <s id="N10787"><lb></lb>Qui metallicam cenſent inutilem eſſe his, qui ſuum ſtudium in ipſa collo­<lb></lb>cant, aiunt primo uix <expan abbr="centeſimũ">centeſimum</expan> quemque fodientem metalla, uel id genus <lb></lb>alia, fructus ex ea re capere. </s>
          <s id="N10793">Sed metallicos, quia omnes ſuas opes certas <lb></lb>&amp; bene conſtitutas <expan abbr="committũt">committunt</expan> dubiæ &amp; lubricæ fortunæ, plerunque ſpe <lb></lb>falli, ſumptibusque &amp; iacturis exhauſtos <expan abbr="amariſsimã">amariſsimam</expan> tandem uitam, &amp; mi­<lb></lb>ſerrimam degere. </s>
          <s id="N107A4">Verum iſti non uident <expan abbr="quantũ">quantum</expan> diſtet doctus &amp; uſu pe­<lb></lb>ritus metallicus ab artis ignaro atque imperito, hic ſine ullo delectu &amp; diſ­<lb></lb>crimine fodit uenas, ille eas experitur atque tentat: Sed quia inuenit uel ni­<lb></lb>mis anguſtas &amp; duras, uellaxas &amp; putres, ex eo colligit ipſas utiliter fodi <lb></lb>non poſſe: itaque fodit ſelectas tantum: quid igitur mirum? </s>
          <s id="N107B3">rerum <expan abbr="metalli­carũ">metalli­<lb></lb>carum</expan> imperitum damnum facere? </s>
          <s id="N107BC">peritum uero fructus ex foſsione cape­<lb></lb>re uberrimos? </s>
          <s id="N107C1">Contingit idem agricolis. </s>
          <s id="N107C4">Nam qui terram arant, <expan abbr="ſiccã">ſiccam</expan> pa<lb></lb>riter &amp; denſam &amp; macram, eique mandant ſemina, <expan abbr="tantã">tantam</expan> non faciunt meſ­<lb></lb>ſem, quantam hi qui ſolum pingue ac putre colunt, &amp; in eo faciunt <expan abbr="ſemẽ­tem">ſemen­<lb></lb>tem</expan>. </s>
          <s id="N107D9">Cum autem multo plures metallici ſint artis imperiti quàm periti, fit <lb></lb>ut metallorum foſsio perpaucis emolumento ſit, <expan abbr="detrimentũ">detrimentum</expan> afferat mul­<lb></lb>tis. </s>
          <s id="N107E4">Siquidem uulgus <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan>, quod eſt cognitionis uenarum rude ig<lb></lb>narumque, non raro &amp; operam &amp; <expan abbr="oleũ">oleum</expan> perdit. </s>
          <s id="N107F1">Id enim magna ex parte ſo­<lb></lb>let accurrere ad metalla, cum uel propter <expan abbr="magnũ">magnum</expan> &amp; graue æs <expan abbr="alienũ">alienum</expan>, quo <lb></lb>ſe obſtrinxit, <expan abbr="mercaturã">mercaturam</expan> depoſuerit, uel laboris <expan abbr="cõmutandi">commutandi</expan> gratia relique­<lb></lb>rit falcem &amp; aratrum. </s>
          <s id="N1080A">Quamobrem ſi quando incidit in uenas <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> <lb></lb>aliorúmue foſsilium fœcundas, id bona magis fortuna accidit, quàm ali­<lb></lb>qua ſubtili animaduerſione. </s>
          <s id="N10815">Quod autem metallica multos auxerit diui­<lb></lb>tijs ex hiſtorijs intelligimus, etenim inter ſcriptores antiquos conſtat ali­<lb></lb>quot reſ pub. </s>
          <s id="N1081C">florentes, nonnullos reges, plurimos homines priuatos ex <lb></lb>metallis eorúmue ramentis diuites eſſe factos. </s>
          <s id="N10821">Quam rem multis claris &amp; <lb></lb>illuſtribus exemplis uſus, in primo libro De ueteribus &amp; nouis metallis <lb></lb>inſcripto dilataui atque explicaui, ex quibus exemplis apparet metallicam <lb></lb>ſuis cultoribus eſſe utiliſsimam. </s>
          <s id="N1082A">Dein de ijdem reprehenſores dicunt me­<lb></lb>tallicæ <expan abbr="quæſtũ">quæſtum</expan> minime eſſe ſtabilem, magniſque laudibus efferunt agricul­<pb pagenum="3" xlink:href="001/01/013.jpg"></pb>turam. </s>
          <s id="N10838">Quàm autem uere hoc dicant non uideo: cum argentaria metalla <lb></lb>Fribergi ad annos iam <expan abbr="quadringẽtos">quadringentos</expan> inexhauſta durent, plumbaria Goſe<lb></lb>lariæ ad ſexcentos, quorum utrunque ex annalium monumentis conquiri <lb></lb>poteſt: Schemnicij uero &amp; Cremnicij communia argenti et auri ad octin<lb></lb>gentos, quod antiquiſsima <expan abbr="incolarũ">incolarum</expan> priuilegia loquuntur. </s>
          <s id="N1084B">Sed dicunt <lb></lb>ſingularum fodinarum quæſtum ſtabilem non eſſe quaſi uero metallicus <lb></lb>uni fodinæ aut ſit aut addictus eſſe debeat, ac non multi <expan abbr="cõmuniter">communiter</expan> im­<lb></lb>penſas faciant in metalla: aut peritus artis non fodiat <expan abbr="alterã">alteram</expan> uenam, ſi pri­<lb></lb>oris fortuna eius uotis amplius non <expan abbr="reſpõderit">reſponderit</expan>: attamen Schonbergij me<lb></lb>talli, quod Fribergi eſt, quæſtus ſupra hominis ætatem ſtabilis <expan abbr="permãſit">permanſit</expan>. </s>
          <s id="N10868"><lb></lb>Verum mihi <expan abbr="nõ">non</expan> eſt in animo derogare aliquid de dignitate agriculturæ, <lb></lb>minusque ſtabilem <expan abbr="quæſtũ">quæſtum</expan> metallicorum eſſe, non libenter modo, ſed <expan abbr="etiã">etiam</expan> <lb></lb>ſemper fatebor, quod uenæ tandem deſinant effundere metalla, cum agri <lb></lb>in <expan abbr="perpetuũ">perpetuum</expan> efferre fruges ſoleant. </s>
          <s id="N10882">Sed metallicorum quæſtus quo minus <lb></lb>eſt ſtabilis, eò eſt uberior, ut inita ratione quod ſtabilitati deeſt, ubertate <lb></lb>reperiatur æquari: Etenim fodinæ plumbariæ quæſtus annuus cum fru­<lb></lb>ctibus agri optimi <expan abbr="cõparatus">comparatus</expan>, ipſis triplus aut <expan abbr="minimũ">minimum</expan> duplus eſt. </s>
          <s id="N10893">Quot <lb></lb>ergo partibus antecedit eiſdem fructibus quæſtus <expan abbr="argẽtariæ">argentariæ</expan> uel aurariæ <lb></lb>uenæ? </s>
          <s id="N1089E">Quocirca uere ac ſcite Xenophon ſcripſit de <expan abbr="Athenienſiũ">Athenienſium</expan> argen­<lb></lb>tarijs metallis. </s>
          <s id="N108A7">Eſt terra in qua, ſi <expan abbr="ſementẽ">ſementem</expan> feceris, non fundit fruges, ſi ue­<lb></lb>ro eam foderis, multo plures alit, quàm ſi fruges ferret. </s>
          <s id="N108B0">Habeant igitur <lb></lb>ſibi agricolæ uberes campos colantque colles fertiles <expan abbr="frugũ">frugum</expan> gratia: metalli­<lb></lb>cis ualles tenebricoſas <expan abbr="relinquãt">relinquant</expan>, &amp; montes ſteriles, ut ex ipſis eruant <expan abbr="gẽ­mas">gen­<lb></lb>mas</expan> &amp; metalla, non precia modo frugum, ſed rerum <expan abbr="omniũ">omnium</expan> quæ uendun<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N108CB">Tum dicunt periculoſum eſſe metallicæ operam dare, quod metallo­<lb></lb>rum foſſores interimantur modo ab aere peſtifero, quem ſpiritu ducunt, <lb></lb>modo haurientes puluerem pulmones <expan abbr="exulcerãtem">exulcerantem</expan>, macie extabeſcant: <lb></lb>modo intereant, ruinis montium oppreſsi: nunc uero de ſcalis in puteos <lb></lb>delapſi brachia, crura, ceruices frangant, <expan abbr="nullũ">nullum</expan> autem utilitatis fructum <lb></lb>tanti æſtimare debere, ut propter eius <expan abbr="magnitudinẽ">magnitudinem</expan> ſalus hominis &amp; uita <lb></lb>ad ducatur in <expan abbr="maximũ">maximum</expan> quodque periculum &amp; extremum diſcrimen. </s>
          <s id="N108EA">Hæc <lb></lb>quidem fateor <expan abbr="perquã">perquam</expan> grauia eſſe atque adeo plena terroris &amp; periculi, ut <lb></lb>ipſorum <expan abbr="uitandorũ">uitandorum</expan> cauſa cenſerem metalla <expan abbr="fodiẽda">fodienda</expan> non eſſe, ſi uel ſæpius <lb></lb>in ea incurrerent <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> foſſores, uel ab eis ſibi nulla <expan abbr="ratiõe">ratione</expan> cauere poſ<lb></lb>ſent. </s>
          <s id="N10909">Qui enim non potior eſſet uiuendi ratio, quam uel uniuerſa <expan abbr="poſsidẽ­di">poſsiden­<lb></lb>di</expan>, nedum metalla? </s>
          <s id="N10912">quanque qui ſic perit, poſsidet quidem nulla, ſed ea re­<lb></lb>linquit hæredi. </s>
          <s id="N10917">Cum autem raro eiusmodi accidant, &amp; improuidis dun­<lb></lb>taxat foſſoribus, metallicos non abſterrent à foſsione <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan>, ut nec à <lb></lb>ſuo artificio fabros materiarios abſterret unus aliquis ex ipſis, qui, quia <lb></lb>incaute egit, ab alto ædificio delapſus <expan abbr="animã">animam</expan> efflauit. </s>
          <s id="N10928">Iſta reſpondi ad ſin­<lb></lb>gula, quæ mihi obijcere ſolent hi, qui uociferantur rem <expan abbr="metallicã">metallicam</expan> ſuis cul­<lb></lb>toribus eſſe inutilem, cum quod ſumptus impendant ad <expan abbr="incertũ">incertum</expan> caſum, <lb></lb>tum quod ipſa <expan abbr="cõmutabilis">commutabilis</expan> ſit &amp; pernicioſa. </s>
          <s id="N1093D">Nunc uenio ad eos qui e­<lb></lb>andem cæteris hominibus utilem non eſſe aiunt, quia ſcilicet metalla &amp; <lb></lb>gemmæ, &amp; reliqua foſsilium genera ipſis inutilia ſint. </s>
          <s id="N10944">Quod contendunt <pb pagenum="4" xlink:href="001/01/014.jpg"></pb>partim probare argumentis, &amp; exemplis, partim conuitio à nobis extor­<lb></lb>quere: utuntur autem primo his <expan abbr="argumẽtis">argumentis</expan>. </s>
          <s id="N10952">Terra non occultat &amp; ab o­<lb></lb>culis remouet ea quæ <expan abbr="hominũ">hominum</expan> generi utilia ſunt &amp; neceſſaria, ſed ut bene­<lb></lb>fica benignaque mater maxima largitate fundit ex ſeſe, &amp; in aſpectum lu­<lb></lb>cemque profert herbas, legumina, fruges, fructus <expan abbr="arborũ">arborum</expan>: at foſsilia in pro­<lb></lb>fundo penitus abſtrudit, eruenda igitur non ſunt. </s>
          <s id="N10965">Quia uero ipſa eruunt <lb></lb>homines ſcelerati, quos ut poetæ loquuntur, ferrea iſta ætas progignit, <lb></lb>Ouidius eam audaciam merito inſequitur his uerſibus.</s>
        </p>
        <p id="N1096C" type="main">
          <s id="N1096E">Nec tantum ſegetes alimentaque debita diues</s>
        </p>
        <p id="N10971" type="main">
          <s id="N10973">Poſcebatur humus, ſed itum eſt in uiſcera terræ,</s>
        </p>
        <p id="N10976" type="main">
          <s id="N10978">Quaſque recondiderat, Stygijsque admouerat undis,</s>
        </p>
        <p id="N1097B" type="main">
          <s id="N1097D">Effodiuntur opes, irritamenta malorum.</s>
        </p>
        <p id="N10980" type="main">
          <s id="N10982">Iamque nocens ferrum ferroque nocentius aurum</s>
        </p>
        <p id="N10985" type="main">
          <s id="N10987">Prodierat, prodit bellum.</s>
        </p>
        <p id="N1098A" type="main">
          <s id="N1098C">Alterum eorum argumentum eſt: Metalla nullum utilitatis <expan abbr="fructũ">fructum</expan> ho<lb></lb>mini præbent, eaigitur ſcrutari non debemus. </s>
          <s id="N10995">Cum enim homo conſter <lb></lb>ex animo &amp; corpore, <expan abbr="neutrũ">neutrum</expan> eget foſsilibus: animi nanque paſtus ſuauiſsi­<lb></lb>mus eſt contemplatio naturæ, optimarum artium diſciplinarumque co­<lb></lb>gnitio, perceptio uirtutum, in quibus optimis rebus ſi ſe exerceat ſatu­<lb></lb>ratus bonarum <expan abbr="cognitionũ">cognitionum</expan> epulis nullius rei deſiderio tenetur. </s>
          <s id="N109A8">Corporis <lb></lb>uero natura quamuis uictu ueſtituque neceſſario <expan abbr="cõtenta">contenta</expan> ſit, fruges tamen <lb></lb>terræ atque diuerſi generis animantes, ipſi <expan abbr="ſuppeditãt">ſuppeditant</expan> mirabilem cibi &amp; po<lb></lb>tionis copiam, qua <expan abbr="cõmodiſsime">commodiſsime</expan> alitur, augeſcit, uitam ad multum tem­<lb></lb>poris producit. </s>
          <s id="N109BF">Linum autem &amp; lana multorumque <expan abbr="animaliũ">animalium</expan> pelles cor­<lb></lb>pori <expan abbr="ueſtitũ">ueſtitum</expan> dant copioſum et parabilem ac minime carum, delicatum ue­<lb></lb>ro nec difficilem inuentu arborum lanugo, quod ſericum appellatur, &amp; <lb></lb><expan abbr="bõbicis">bombicis</expan> telæ, ut nihil prorſus ipſi opus ſit metallis penitus in terra abdi­<lb></lb>tis &amp; <expan abbr="maxiã">maxiam</expan> ex parte precioſis. </s>
          <s id="N109D9">Quare quod ab Euripide dictum eſt ferunt <lb></lb>probari in omni doctorum hominum cœtu, atque id merito ſemper in ore <lb></lb>habuiſſe Socratem.</s>
        </p>
        <p id="N109E0" type="main">
          <s id="N109E2">Non opera ſunt argentea atque purpura</s>
        </p>
        <p id="N109E5" type="main">
          <s id="N109E7">Vitæ hominum, ſed magis tragœdis uſui.</s>
        </p>
        <p id="N109EA" type="main">
          <s id="N109EC">Laudant etiam hoc Timocreontis Rodij: Vtinam cæce Plute nec in ter <lb></lb>ra, nec in mari, nec in <expan abbr="cõtinente">continente</expan> appareres, ſed habitares in Tartaro &amp; A­<lb></lb>charonte, ex te enim omnia oriuntur mala quæ ſubeunt homines. </s>
          <s id="N109F7">Ad cœ<lb></lb>lum laudibus extollunt uerſus Phocylidis.</s>
        </p>
        <p id="N109FC" type="main">
          <s id="N109FE">Aurum atque argentum damno eſt mortalibus, aurum</s>
        </p>
        <p id="N10A01" type="main">
          <s id="N10A03">Dux ſcelerum, uitæ peſtis, rerumque ruina,</s>
        </p>
        <p id="N10A06" type="main">
          <s id="N10A08">O utinam clades non delectabilis eſſes,</s>
        </p>
        <p id="N10A0B" type="main">
          <s id="N10A0D">Te propter fiunt raptus, homicidia, pugnæ,</s>
        </p>
        <p id="N10A10" type="main">
          <s id="N10A12">Fratribus infenſi fratres, natiſque parentes,</s>
        </p>
        <p id="N10A15" type="main">
          <s id="N10A17">Placet præterea eis illud Naumachij: <lb></lb>argentum puluis &amp; aurum.</s>
        </p>
        <p id="N10A1C" type="main">
          <s id="N10A1E">Puluis arenoſo pelagi quicunque lapilli</s>
        </p>
        <p id="N10A21" type="main">
          <s id="N10A23">Littore quique iacent fluuiorum margine ſparſi.</s>
        </p>
        <pb pagenum="5" xlink:href="001/01/015.jpg"></pb>
        <p id="N10A2A" type="main">
          <s id="N10A2C">Contra uituperant hos Euripidis uerſus.</s>
        </p>
        <p id="N10A2F" type="main">
          <s id="N10A31">Plutus deus ſapientibus, ſunt cætera</s>
        </p>
        <p id="N10A34" type="main">
          <s id="N10A36">Nugæ, ſimulque uerborum præſtigiæ.</s>
        </p>
        <p id="N10A39" type="main">
          <s id="N10A3B">Item hos Theognidis, Te pulcherrime &amp; ò placidiſsime Plute deorum <lb></lb>Dum teneam, poſsum uel malus eſſe bonus.</s>
        </p>
        <p id="N10A40" type="main">
          <s id="N10A42">Inſectantur <expan abbr="Ariſtodemũ">Ariſtodemum</expan> Spartanum quod dixerit: pecuniæ uir, pau­<lb></lb>per nullus neque bonus eſt, neque honoratus. </s>
          <s id="N10A4B">Reprehendunt hæc Timo­<lb></lb>clis carmina.</s>
        </p>
        <p id="N10A50" type="main">
          <s id="N10A52">Argentum &amp; anima &amp; ſanguis eſt mortalibus..</s>
        </p>
        <p id="N10A55" type="main">
          <s id="N10A57">Cuius ſibi qui non congeſsit copiam,</s>
        </p>
        <p id="N10A5A" type="main">
          <s id="N10A5C">Vagatur ille uiuos inter mortuus.</s>
        </p>
        <p id="N10A5F" type="main">
          <s id="N10A61">Accuſant denique Menandrum quod ſcripſerit.</s>
        </p>
        <p id="N10A64" type="main">
          <s id="N10A66">Epicharmus eſſe prædicat Deos, aquam,</s>
        </p>
        <p id="N10A69" type="main">
          <s id="N10A6B">Ventoſque &amp; ignem, terram, ſolem, ſydera.</s>
        </p>
        <p id="N10A6E" type="main">
          <s id="N10A70">At ipſe iudico eſſe Deos utiles</s>
        </p>
        <p id="N10A73" type="main">
          <s id="N10A75">Aurum argentumque noſtrum, nanque ſi domi</s>
        </p>
        <p id="N10A78" type="main">
          <s id="N10A7A">Ponens tuæ locaueris hos, quicquid uoles</s>
        </p>
        <p id="N10A7D" type="main">
          <s id="N10A7F">Petas licet, tibi contingent omnia:</s>
        </p>
        <p id="N10A82" type="main">
          <s id="N10A84">Ager, domus, ſeruique &amp; opera argentea,</s>
        </p>
        <p id="N10A87" type="main">
          <s id="N10A89">Nec non amici, iudices, teſtes, modo</s>
        </p>
        <p id="N10A8C" type="main">
          <s id="N10A8E">Largire, nam deos miniſtros poſsides.</s>
        </p>
        <p id="N10A91" type="main">
          <s id="N10A93">Hæc præterea premunt argumenta, <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> foſsionibus agri <expan abbr="uaſtãtur">uaſtan<lb></lb>tur</expan>, quo circa quondam Italiæ <expan abbr="cautũ">cautum</expan> eſt lege, ne quis <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> cauſa ter <lb></lb>ram foderet, &amp; agros illos uberrimos, ac uineta oliuetaque <expan abbr="corrũperet">corrumperet</expan>, ſyl­<lb></lb>uæ &amp; nemora ſucciduntur, nam lignis infinitis opus eſt ad <expan abbr="ſubſtructiões">ſubſtructiones</expan>, <lb></lb>ad machinas, ad metalla excoquenda. </s>
          <s id="N10AB6">Syluis autem &amp; nemoribus ſucciſis <lb></lb>exterminantur uolucres &amp; beſtiæ, <expan abbr="quarũ">quarum</expan> pleræque homini cibus ſunt lau­<lb></lb>tus &amp; ſuauis. </s>
          <s id="N10AC1">Venæ metallicæ lauantur, quæ lotura, quia uenenis inficit <lb></lb>riuos &amp; fluuios, piſces aut necat, aut ex eis abigit. </s>
          <s id="N10AC6">Cum igitur incolæ re­<lb></lb>gionum propter agrorum, ſyluarum, nemorum, riuorum, <expan abbr="fluminũ">fluminum</expan> uaſti­<lb></lb>tatem incurrant in magnam difficultatem rerum, quæ ſuppeditant ad ui­<lb></lb>ctum, parandarum: propter lignorum <expan abbr="inopiã">inopiam</expan> maiorem impenſam faciant <lb></lb>in ædificia extruenda, palàm ante oculos <expan abbr="omniũ">omnium</expan> eſt, plus in foſsione detri <lb></lb>menti eſſe, quàm in metallis emolumenti, quæ foſsione <expan abbr="pariũtur">pariuntur</expan>. </s>
          <s id="N10AE3">Deinde <lb></lb>exemplis acriter pugnantes, contra metalla clamant, <expan abbr="præſtãtiſsimũ">præſtantiſsimum</expan> quen­<lb></lb>que uirum uirtutibus <expan abbr="cõtentum">contentum</expan> ea neglexiſſe: laudantque Biantem pro­<lb></lb>pterea quod iſta ludibria fortunæ ne ſua quidem putauerit, eius enim <expan abbr="pa­triã">pa­<lb></lb>triam</expan> Prienem cum cepiſſent hoſtes, &amp; ſui ciues onuſti rebus precioſis de­<lb></lb>diſſent ſeſe in fugam, interrogatus à quodam cur nihil de ſuis bonis <expan abbr="ſecũ">ſecum</expan> <lb></lb>efferret, reſpondit: omnia mea mecum porto. </s>
          <s id="N10B02">Et Socrates inquiunt acce<lb></lb>pit uiginti minas ad ſe miſſas ab Ariſtippo grato diſcipulo, ſed eas Dei <lb></lb>iuſſu aſpernatus eidem remiſit. </s>
          <s id="N10B09">Ariſtippus autem in hac re ſecutus præ­<lb></lb>ceptorem aurum ſpreuit, ac pro nihilo putauit. </s>
          <s id="N10B0E">Cum enim iter faceret u­<lb></lb>nà cum ſeruis, &amp; ij præ auri pondere tardius irent, iuſsit eos tantum ipſi­<pb pagenum="6" xlink:href="001/01/016.jpg"></pb>us retinere, quantum ſine labore ferre poſſent, reliquum deſe abijcere. </s>
          <s id="N10B18"><lb></lb>Quin Anacreon Teius uetus atque nobilis poeta quinque talenta, quibus à <lb></lb>Polycrate donatus fuit, cum de ijs duas noctes ſolicitus fuiſſet, reddidit <lb></lb>dicens, non eſſe digna curis, quæ ſint ſuſcipienda de ipſis. </s>
          <s id="N10B20">Nobiles item <lb></lb>&amp; egregiè fortes imperatores fuerunt <expan abbr="philoſophorũ">philoſophorum</expan> ſimiles auri <expan abbr="argẽtique">argentique</expan> <lb></lb>deſpicientia ac contemptione: ſiquidem Phocion Athenienſis, qui ſæpius <lb></lb>dux exercitus fuit, <expan abbr="magnũ">magnum</expan> auri pondus, ſibi dono miſſum ab Alexandro <lb></lb>Macedonum rege, paruum duxit &amp; contempſit. </s>
          <s id="N10B37">&amp; M. </s>
          <s id="N10B3A">Curius aurum, <lb></lb>Fabricius Luſcinus argentum &amp; æs referre Samnitibus iuſsit. </s>
          <s id="N10B3F">Sed etiam <lb></lb>reſpub. </s>
          <s id="N10B44">quædam aurum &amp; argentum legibus &amp; inſtitutis ab uſu et tracta<lb></lb>tione ſuorum ciuium <expan abbr="excluſerũt">excluſerunt</expan>. </s>
          <s id="N10B4D">Etenim Lacædemones decreto &amp; diſci <lb></lb>plina Lycurgi diligenter inquirebant in ſuos ciues, ea poſsiderent nec ne, <lb></lb>poſſeſſor autem deprehenſus pœnas legibus &amp; iudicio dedit. </s>
          <s id="N10B54">&amp; oppidi <lb></lb>ad Tigrim, quod Babytace nominabatur, incolæ atque habitatores <expan abbr="aurũ">aurum</expan> <lb></lb>defodiebant in terra, ne quis eo uteretur. </s>
          <s id="N10B5F">&amp; Scytarchæ uſum auri argen­<lb></lb>tique condemnabant, ut auaricia ſe abdicarent. </s>
          <s id="N10B64">Tum metalla conuicijs ia­<lb></lb>ctantur. </s>
          <s id="N10B69">Primo autem petulanter iſti <expan abbr="maledicũt">maledicunt</expan> auro &amp; argento, <expan abbr="uocãtquefuneſtas">uocantque<lb></lb>funeſtas</expan> &amp; nefarias peſtes humani generis, nam ea qui poſsident maximo <lb></lb>in periculo ſunt, quos deficiunt, poſſeſſoribus tendunt inſidias, quam­<lb></lb>obrem utriſque <expan abbr="ſæpenũero">ſæpenunero</expan> cauſa interitus &amp; exitij fuerunt. </s>
          <s id="N10B7E">Siquidem Po­<lb></lb>lymneſtor rex Thracum, ut potiretur auro, interfecit <expan abbr="Polydorũ">Polydorum</expan> illuſtrem <lb></lb>hoſpitem &amp; filium Priami, ſoceri ſui &amp; ueteris amici. </s>
          <s id="N10B89">Theſauros quoque<lb></lb>auri argentique ut raperet Pygmaleon Tyriorum rex ſororis <expan abbr="maritũ">maritum</expan> &amp; ſa­<lb></lb>cerdotem, nullam habens rationem neque affinitatis, neque religionis, ob­<lb></lb>truncauit. </s>
          <s id="N10B96">Auri gratia Eriphyle Amphiaraum maritum hoſti prodidit. </s>
          <s id="N10B99"><lb></lb>Laſthenes Olynthum urbem Philippo Macedoni: Sp. Tarpeij filia auro <lb></lb>corrupta Sabinos in arcem Romanam accepit. </s>
          <s id="N10B9F">C.</s>
          <s id="N10BA2">Curio patriam auro <lb></lb>uendidit Cæſari dictatori. </s>
          <s id="N10BA7">At Aeſculapio ſummo medico, &amp; ut habitus <lb></lb>eſt, Apollinis filio, aurum interitus cauſa fuit. </s>
          <s id="N10BAC">Similiter M. </s>
          <s id="N10BAF">Craſſus cum <lb></lb>auro Parthorum inhiaret, profligatus una cum filio &amp; undecim legioni­<lb></lb>bus, hoſti ludibrio fuit. </s>
          <s id="N10BB6">Is enim aurum liquidum infundens in rictum in­<lb></lb>terfecti dixit: Aurum ſitiſti, aurum bibe. </s>
          <s id="N10BBB">Sed quid multis hiſtoriarum ex­<lb></lb>emplis hic nobis opus eſt? </s>
          <s id="N10BC0">cum uideamus diebus ferè ſingulis propter au<lb></lb>rum argentúmue fores effringi, perfodi parietes, miſeros uiatores occidi, <lb></lb>ab iſto rapaci &amp; crudeli genere <expan abbr="hominũ">hominum</expan> nato ad furta, ad ſacrilegia, ad ex­<lb></lb>curſiones &amp; latrocinia, fures <expan abbr="cõtra">contra</expan> correptos ſuſpendi, ſacrilegos uiuos <lb></lb>comburi, latronum artus rota confringi, bella quoque non exitioſa <expan abbr="tantũ">tantum</expan> <lb></lb>ijs quibus inferuntur, ſed ijs etiam qui ea faciunt, geri propter eadem. </s>
          <s id="N10BD9"><lb></lb>Quinetiam ea ipſa, dicunt, dant facultatem ad omne flagitium, uirginum <lb></lb>ſcilicet corruptelas, &amp; adulteria, &amp; inceſta, ſtupra denique quæ per uim <expan abbr="of­ferũtur">of­<lb></lb>feruntur</expan>. </s>
          <s id="N10BE5">Itaque Poetæ cum fingunt louem in aureum imbrem uerſum, atque<lb></lb>illapſum in ſinum Danaes, non aliud uolunt, quàm ipſum auro muniſſe <lb></lb>ſibi tutam uiam, qua ingrederetur in turrim ad uitium faciendum uirgini. </s>
          <s id="N10BEC"><lb></lb>Præterea auro &amp; argento multorum fides labefactatur, emuntur iudicia, <lb></lb>infinita ſcelera eduntur. </s>
          <s id="N10BF2">Etenim ut Propertius inquit,</s>
        </p>
        <pb pagenum="7" xlink:href="001/01/017.jpg"></pb>
        <p id="N10BF9" type="main">
          <s id="N10BFB">Aurea nunc uere ſunt ſecula, plurimus auro <lb></lb>Venit honos, auro conciliatur amor.</s>
        </p>
        <p id="N10C00" type="main">
          <s id="N10C02">Auro pulſa fides, auro uenalia iura, <lb></lb>Aurum lex ſequitur, mox ſine lege pudor.</s>
        </p>
        <p id="N10C07" type="main">
          <s id="N10C09">Et Diphilus</s>
        </p>
        <p id="N10C0C" type="main">
          <s id="N10C0E">Auro puto nihil quicquam potentius,</s>
        </p>
        <p id="N10C11" type="main">
          <s id="N10C13">Illo ſecantur, illo fiunt omnia.</s>
        </p>
        <p id="N10C16" type="main">
          <s id="N10C18">Optimus igitur quiſque iſta meritò ac iure contemnit, &amp; pro nihilo du­<lb></lb>cit. </s>
          <s id="N10C1D">Illudque dicit ſenis Plautini:</s>
        </p>
        <p id="N10C20" type="main">
          <s id="N10C22">Odi ego aurum, multa multis ſæpe ſuaſit perperam.</s>
        </p>
        <p id="N10C25" type="main">
          <s id="N10C27">Ibi uero etiam Poetæ acerbe, &amp; <expan abbr="cõtumelioſe">contumelioſe</expan> inuehuntur in pecuniam <lb></lb>ex auro &amp; argento conflatam. </s>
          <s id="N10C30">Inprimis autem Iuuenalis:</s>
        </p>
        <p id="N10C33" type="main">
          <s id="N10C35">Quando quidem inter nos ſanctiſsima diuitiarum</s>
        </p>
        <p id="N10C38" type="main">
          <s id="N10C3A">Maieſtas, &amp; ſi funeſta pecunia templo</s>
        </p>
        <p id="N10C3D" type="main">
          <s id="N10C3F">Nondum habitas, nullas nummorum ereximus aras.</s>
        </p>
        <p id="N10C42" type="main">
          <s id="N10C44">Et in alio loco.</s>
        </p>
        <p id="N10C47" type="main">
          <s id="N10C49">Prima peregrinos obſcœna pecunia mores</s>
        </p>
        <p id="N10C4C" type="main">
          <s id="N10C4E">Intulit, &amp; turpi fregerunt ſecula luxu</s>
        </p>
        <p id="N10C51" type="main">
          <s id="N10C53">Diuitiæ molles.</s>
        </p>
        <p id="N10C56" type="main">
          <s id="N10C58">Et plerique uehementer laudant rerum <expan abbr="permutationẽ">permutationem</expan>, qua ante <expan abbr="repertã">repertam</expan> <lb></lb>pecuniam quondam homines uſi ſunt, &amp; nunc ſimplices quædam natio­<lb></lb>nes utuntur. </s>
          <s id="N10C67">Deinde reliquis metallis grande conuitium faciunt, impri­<lb></lb>mis uero ferro, quo nulla pernities maior hominum uitæ afferri potuit: <lb></lb>etenim ex eo efficiuntur gladij, pila, haſtæ, conti, ſagittæ, quibus homi­<lb></lb>nes uulnerantur, &amp; cædes, latrocinia, bella fiunt, quæ res cum Plinio <expan abbr="ſto­machũ">ſto­<lb></lb>machum</expan> mouiſſet, ſcripſit: ferro utimur non cominus ſolum, ſed etiam miſ­<lb></lb>ſili uolucrique, nunc tormentis excuſſo, nunc lacertis, nunc uero pennato, <lb></lb>quam <expan abbr="ſceleratiſsimã">ſceleratiſsimam</expan> humani ingenij fraudem arbitror. </s>
          <s id="N10C7E">Siquidem ut ocy­<lb></lb>us mors perueniret ad hominem, alitem illam fecimus, pennasque ferro de­<lb></lb>dimus. </s>
          <s id="N10C85">Veruntamen miſsile in unius corpore figitur, item ſagitta ſiue e­<lb></lb>am mittat arcus, ſiue ſcorpio, ſiue catapulta, at ferreus bombardæ globus <lb></lb>in aerem expreſſus, per <expan abbr="multorũ">multorum</expan> corpora ire poteſt, &amp; <expan abbr="nullũ">nullum</expan> marmor ſax­<lb></lb>úmue obiectum tam durum eſt, ut ipſum ſuo ictu ſuaque ui non perfringat <lb></lb>Quocirca altiſsimas turres æquat ſolo, et muros firmiſsimos findit, <expan abbr="perrũpit">perrum<lb></lb>pit</expan>, diſij cit: ut certè baliſtæ, quæ mittunt ſaxa, &amp; arietes atque alia <expan abbr="ueterũ">ueterum</expan> tor<lb></lb>menta, quæ murum percutiunt, &amp; propugnacula deijciunt, cum bom­<lb></lb>bardis comparata, non magnam uim habere uideantur. </s>
          <s id="N10CA6">Quæ <expan abbr="bõbardæ">bombardæ</expan>, <lb></lb>quia horribiles fundunt ſonos &amp; fremitus, non ſecus ac ſi tonitrua eſſent: <lb></lb>emittunt ex ſe flammas coruſcantes, ut fulgetra, ædificia quæque affligunt, <lb></lb>comminuunt, diſsipant, ignem euomunt &amp; incendium excitant, non ali­<lb></lb>ter atque fulminum iactus: de noſtræ ætatis impijs hominibus diceretur re <lb></lb>ctius, quàm quondam de Salmoneo, fulmina eos eripuiſſe loui et à mani­<lb></lb>bus extorſiſſe, imò uero hanc perniciem hominum ab inferis emiſſam in <lb></lb>terras, ut plures unò ictu concidentes ad ſe raperet orcus. </s>
          <s id="N10CBB">Sed quoniam <pb pagenum="8" xlink:href="001/01/018.jpg"></pb>bombardæ quæ in manu teneri poſſunt, hodie raro ſiunt ex ferro, magnæ <lb></lb>nunquam, ſed ex æris &amp; plumbi candidi quadam miſtione, idcirco in æs <lb></lb>&amp; plumbum plura maledicta conferunt, quàm in ferrum. </s>
          <s id="N10CC7">Hocloco eti­<lb></lb>am commemorant æneum Phalaridis taurum, æneum <expan abbr="Pergamenorũbo">Pergamenorum</expan> bo<lb></lb>uem, canem ferreum, eculeum, manicas, compedes, cuneos, uncos, lami­<lb></lb>nas ignitas. </s>
          <s id="N10CD4">His homines crudeliter torti, confitentur maleficia &amp; facino­<lb></lb>ra, quæ nunquam <expan abbr="cõmiſerunt">commiſerunt</expan>, atque innocentes omni ſupplicio miſerrime <lb></lb>ſic ex cruciati <expan abbr="necãtur">necantur</expan>. </s>
          <s id="N10CE3">Plumbum etiam nigrum peſtiferum et nocens eſſe, <lb></lb>eoque liquido puniri homines, ex hoc carmine Horatij, de fortuna loquen <lb></lb>tis conuincitur.</s>
        </p>
        <p id="N10CEA" type="main">
          <s id="N10CEC">Te ſemper anteit ſæua neceſsitas</s>
        </p>
        <p id="N10CEF" type="main">
          <s id="N10CF1">Clauos trabaleis, &amp; cuneos manu</s>
        </p>
        <p id="N10CF4" type="main">
          <s id="N10CF6">Geſtans ahena, nec ſeuerus</s>
        </p>
        <p id="N10CF9" type="main">
          <s id="N10CFB">Vncus abeſt, liquidumque plumbum.</s>
        </p>
        <p id="N10CFE" type="main">
          <s id="N10D00">Vtuero magis odium concitent in hoc metallum, non ſilent de plum­<lb></lb>batis &amp; globulis paruarum <expan abbr="bõbardarum">bombardarum</expan> ex eo factis, &amp; læſionis necisque<lb></lb>cauſam in ipſum <expan abbr="cõferunt">conferunt</expan>. </s>
          <s id="N10D0F">Itaque cum natura in profundo terræ metalla pe<lb></lb>nitus abſtruſerit, ad uſus uitæ non ſint neceſſaria, ſpreta ſunt ab optimo <lb></lb>quo que uiro &amp; repudiata, effodienda non ſunt, &amp; cum effoſſa ſemper mul<lb></lb>torum &amp; magnorum malorum cauſa extiterint: ſequitur ipſam etiam ar­<lb></lb>tem metallicam <expan abbr="hominũ">hominum</expan> generi utilem non eſſe, ſed noxiam exitioſamque. </s>
          <s id="N10D1E"><lb></lb>Iſtis autem tragœdijs uiri boni complures ita <expan abbr="perturbãtur">perturbantur</expan>, ut odium acer <lb></lb>biſsimum in metalla concipiant, eaque prorſus non gigni uelint, aut genita <lb></lb>à nemine omnium effodi. </s>
          <s id="N10D2A">Sed quo magis ſingularem illorum integrita­<lb></lb>tem &amp; innocentiam bonitatemque laudo, eò maiori curæ mihi erit, ut om­<lb></lb>nis error ex eorum animis extirpetur, ac funditus tollatur, utque aperiatur <lb></lb>ſententia uera, &amp; humano generi perutilis. </s>
          <s id="N10D33"><expan abbr="Primũ">Primum</expan> qui metalla accuſant <lb></lb>&amp; ea uſu abdicant, non uident ſe Deum ipſum accuſare, &amp; ſcelerum dam­<lb></lb>nare, ut quem res quaſdam fruſtra ac ſine cauſa condidiſſe autument, &amp; <lb></lb>malorum autorem eſſe putent, quæ ſanè ſententia pijs hominibus &amp; peri <lb></lb>tis uiris digna non eſt. </s>
          <s id="N10D41">Deinde, metalla certè terra non <expan abbr="recõdit">recondit</expan> in profun­<lb></lb>do, propterea quod ea ab hominibus fodi non uelit, ſed quia prouida ſo<lb></lb>lersque natura <expan abbr="ſuũ">ſuum</expan> cuique rei locum dedit, ea gignit in uenis et fibris <expan abbr="cõmiſſurisque">commiſſu<lb></lb>risque</expan>
 ſaxorum, tanquam in uaſis proprijs, &amp; materiæ receptaculis: etenim <lb></lb>in reliquis elementis aut gigni non poſſunt, quòd ipſis materia deſit, aut <lb></lb>genita in aere, id quod perraro euenit, non reperiunt locum conſiſtendi, <lb></lb>ſed ſua ui ſuoque pondere deorſum in terram feruntur. </s>
          <s id="N10D5C">Cum igitur metal­<lb></lb>la ſedem propriam et ſtabilem <expan abbr="habeãt">habeant</expan> in uiſceribus terræ, quis non uidet <lb></lb>iſtos, id quod uolunt probabili <expan abbr="argumẽtatione">argumentatione</expan> non concludere? </s>
          <s id="N10D6B">Sed di­<lb></lb>cunt: quanquam metalla ſunt in terra, ut in proprio ſui ortus loco locata, <lb></lb>quia tamen incluſa &amp; abdita latent in occulto, non ſunt eruenda. </s>
          <s id="N10D72">Ego au­<lb></lb>tem iſtis reprehenſoribus nimium moleſtis pro metallis piſces regeram, <lb></lb>quos occultos &amp; latentes in aquis, marinis etiam, capimus, cum multo <lb></lb>magis alienum ſit ab hominis terreni animalis uita maris interiora, quàm <lb></lb>terræ uiſcera ſcrutari. </s>
          <s id="N10D7D">Siquidem ut aues ad liberè uolitandum per aerem <pb pagenum="9" xlink:href="001/01/019.jpg"></pb>natæ ſunt, ita piſces ad peruagandas aquas, cæteris autem animantibus <lb></lb>natura dedit terram, ut in ea habitent, homini præterea ut ipſam colat, &amp; <lb></lb>ex eius cauernis metalla aliaque foſsilia eliciat. </s>
          <s id="N10D89">Rurſus ijdem dicunt piſci­<lb></lb>bus ueſcimur, at foſſilibus neque fames ſitisque depellitur, neque utilia ſunt ad <lb></lb>corpus ueſtiendum: quod eſt alterum argumentum, quo <expan abbr="contendũt">contendunt</expan> pro­<lb></lb>bare, metalla eruenda non eſſe. </s>
          <s id="N10D96">Verum homo ſine metallis non poteſt pa<lb></lb>rare ea, quæ ſuppeditant ad uictum &amp; ad ueſtitum. </s>
          <s id="N10D9B">Etenim cum res ruſti­<lb></lb>ca maximam uictus copiam præbeat noſtris corporibus, primum nullus <lb></lb>labor abſoluitur &amp; perficitur ſine inſtrumentis, ſiquidem terra ſubigitur <lb></lb>uomeribus &amp; dentalibus, dolabra refo diuntur præfractæ ſtirpes &amp; radi­<lb></lb>ces ſummæ, ſemen ſparſum occatur, ſeges ſarritur &amp; runcatur: matura fru<lb></lb>ges falcibus cum parte culmi demeſſa in area deteritur, aut ſpicæ eius reci <lb></lb>ſæ <expan abbr="cõduntur">conduntur</expan> in horreum, &amp; poſtea tribulis tunduntur, ac uannis <expan abbr="expur­gãtur">expur­<lb></lb>gantur</expan>, pura denique frumenta &amp; legumina granario <expan abbr="inferũtur">inferuntur</expan>, ex quo <expan abbr="pro­mũtur">pro­<lb></lb>muntur</expan> rurſus cum res hæc poſtulat, aut flagitat neceſsitas. </s>
          <s id="N10DBE">Iam ad fructus <lb></lb>meliores &amp; uberiores capiendos ex arboribus &amp; fruticibus nobis opus <lb></lb>eſt paſtinatione, putatione, inſitione, quæ iterum ſine inſtrumentis fieri <lb></lb>non queunt, ut necliquores, lac dico, mel, uinum, oleum ſine uaſis coer­<lb></lb>cere &amp; continere poſſumus: nec tot generum animantes ſine ſtabulis tue­<lb></lb>ri à pluuia diutina et à frigore intolerabili. </s>
          <s id="N10DCB">Inſtrumenta autem ruſtica ple <lb></lb>raque ſunt ferrea, ut uomer, dentale, dolabra, dentes quos habet occa, ſar­<lb></lb>culum, runcina, falx fœnaria, <expan abbr="ſtramẽtaria">ſtramentaria</expan>, arboraria, uineatica, <expan abbr="rutrũ">rutrum</expan>, ſcal­<lb></lb>pellum, furcæ, ſcirpiculæ: uaſa uero ænea uel plumbea. </s>
          <s id="N10DDC">Atneque inſtru­<lb></lb>menta uasáue lignea ſine ferro ſunt fabricata: neque cella uinaria, uel olea­<lb></lb>ria, neque ſtabulum, neque ulla alia uillæ pars ſine inſtrumentis ferreis potu­<lb></lb>it ædificari. </s>
          <s id="N10DE5">Deinde ſiue ex pecuarijs paſtionibus abducantur ad <expan abbr="lanienã">lanienam</expan> <lb></lb>taurus, ueruex, hædus &amp; alia eiuſdem generis animalia, ſiue ex uillaticis <lb></lb>auiarius coco tradat pullum, gallinam, eapum, num ſine ſecuribus aut cul<lb></lb>tris animantes ſecari ac diuidi poſſunt? </s>
          <s id="N10DF2">Vt nihil hic dicam de ahenis, et co<lb></lb>calis æneis, quia ad coquendas carnes eundem uſum afferant fictilia, quæ <lb></lb>ne ipſa quidem ſine inſtrumentis à figulo fingi formarique queunt, ut nec <lb></lb>ſine ferro inſtrumenta ulla ex ligno fieri. </s>
          <s id="N10DFB">Cum autem homini præterea <lb></lb>uictum præbeant uenatio, aucupium, piſcatus, nónne uenator ceruum ir­<lb></lb>retitum uenabulo tranſuerberat? </s>
          <s id="N10E02">ſtantem currentémue ſagitta configit? </s>
          <s id="N10E05"><lb></lb>uel globulo bombardæ traijcit? </s>
          <s id="N10E09">nónne auceps item tetraonem uel phaſi­<lb></lb>anum ictu ſagittæ conficit? </s>
          <s id="N10E0E">aut in eius corpus globulum bombardæ im­<lb></lb>mittit? </s>
          <s id="N10E13">Vt taceam tendiculas aliaque inſtrumenta, quibus capitur attagen <lb></lb>&amp; picus, aliæque ſylueſtres uolucres, ne ſingulas intempeſtiue nuncſpeci­<lb></lb>atim perſequar. </s>
          <s id="N10E1A">Piſcator denique nónne hamo &amp; uerriculo capit piſces in <lb></lb>mari, in maritimis uiuarijs, in piſcinis, in fluuijs? </s>
          <s id="N10E1F">At hamus ferreus eſt, &amp; <lb></lb>è uerriculo interdum plumbeas aut ferreas maſſas appenſas uidemus, piſ­<lb></lb>ces autem capti plerique mox cultris &amp; ſecuribus in fruſta ſecantur aut ex­<lb></lb>enterantur. </s>
          <s id="N10E28">Sed de uictu ſatis ſuperque dictum: Nunc dicam de ueſtitu, <lb></lb>qui fit ex lana, lino, pennis, pilis, pellibus, corio. </s>
          <s id="N10E2D">Verum oues primo <expan abbr="tõ­dentur">ton­<lb></lb>dentur</expan>, deinde lana pectitur: tum ducuntur fila, poſtea ſtamen <expan abbr="ſuſpẽditur">ſuſpenditur</expan>
<pb pagenum="10" xlink:href="001/01/020.jpg"></pb>in pannuleio, ſub quod ſubit ſubtegmen, idque pectine feritur, ut tandem <lb></lb>ex filis tantum: uel ex filis &amp; pilis fiat pannus. </s>
          <s id="N10E41">Linum uero uulſum primo <lb></lb>pectitur hamis. </s>
          <s id="N10E46">mox mergitur in aquas, rurſusque ſiccatur: tum tuſum ſti­<lb></lb>pario malleo uel confractum carminatur, deinde extenuatur in fila, poſt­<lb></lb>remo texitur tela. </s>
          <s id="N10E4D">Sed artifex panni aut textor num aliquod habet inſtru<lb></lb>mentum non ferreum? </s>
          <s id="N10E52">uel ligneum ſine ferro factum? </s>
          <s id="N10E55">iam ſarcinatori diſ­<lb></lb>cin dendus pannus uel tela: num id ſine cultro uel forfice faciet? </s>
          <s id="N10E5A">num <expan abbr="cõ­ſuet">con­<lb></lb>ſuet</expan> ullam ueſtem ſine acu? </s>
          <s id="N10E63">ne populus quidem tranſmarinus pennarum <lb></lb>contextu corporis tegumentum faciet ſine ijsdem inſtrumentis, nec pelli­<lb></lb>ones ipſis carere poſſunt cuiuſcunque generis animantium ſuant pelles. </s>
          <s id="N10E6A">Et <lb></lb>ſutor indiget ſcalpri, quo ſcindat coriu: cultri, quo radat: ſubulæ, qua per­<lb></lb>foret, ut poſsit <expan abbr="cõficere">conficere</expan> calceos. </s>
          <s id="N10E75">Sed hæc tegumenta corporum uel texta <lb></lb>uel ſuta ſunt. </s>
          <s id="N10E7A">Ædificia uero quæ idem corpus tuentur ab imbribus, uen­<lb></lb>tis, frigore, calore, non <expan abbr="extruũtur">extruuntur</expan> ſine ſecuri, ſerra, terebro. </s>
          <s id="N10E83">Sed quid plu­<lb></lb>ribus uerbis opus eſt? </s>
          <s id="N10E88">Metallis ex uſu hominum ſublatis, tollitur omnis <lb></lb>ratio &amp; tuendæ ſuſtentandæque ualetudinis, &amp; tenendi curſum uitæ cul­<lb></lb>tioris. </s>
          <s id="N10E8F">Etenim homines <expan abbr="fœdiſsimã">fœdiſsimam</expan> et miſerrimam uitam degerent inter fe<lb></lb>ras, ni metalla eſſent, redirent ad glandes atque ſylueſtria poma &amp; pruna: <lb></lb>herbis &amp; radicibus euulſis ueſcerentur, unguibus foderent ſpeluncas, in <lb></lb>quibus noctu iacerent, interdiu in ſyluis &amp; campis paſsim more <expan abbr="beſtiarũ">beſtiarum</expan> <lb></lb>uagarentur, quæres quia hominis ratione, preſtantiſsima &amp; optima na­<lb></lb>turæ dote, prorſus eſt indigna, adeóne quiſquam erit ſtultus aut perti­<lb></lb>nax, ut metalla ad uictum ueſtitumque neceſſaria eſſe, &amp; ad uitam <expan abbr="hominũ">hominum</expan> <lb></lb>tuendam pertinere, non concedat? </s>
          <s id="N10EAC">Tum quia metallici plerumque <expan abbr="fodiũt">fodiunt</expan> <lb></lb>montes nihil frugum ferentes, &amp; ualles tenebris circumfuſas agris uaſtita<lb></lb>tem exiguam aut nullam inferunt. </s>
          <s id="N10EB7">Poſtremò ubi ſyluæ &amp; nemora ſucci­<lb></lb>duntur, ibi fruticum et arborum radicibus extirpatis frumenta ſerunt, qul <lb></lb>noui agri tam uberes breui efferunt fruges, ut damna, quæ lignis carius e­<lb></lb>mendis faciunt incolæ, relarciant. </s>
          <s id="N10EC0">Atque metallis, quæ ex uenis conflan­<lb></lb>tur, alibi innumeræ uolueres, beſtiæ edules, piſces comparari, &amp; ad loca <lb></lb>montoſa afferri poſſunt. </s>
          <s id="N10EC7">Abeo ad exempla: Bias Prienenſis capta patria <lb></lb>nihil de rebus precioſis exportauit ex urbe, ut uir qui habitus eſt ſapiens, <lb></lb>ab hoſtibus ſibi periculum non metuerit, quanquam hoc de eo dici uere <lb></lb>non poſsit, quod ſe coniecerit in fugam, non magna mihi res uidetur eſſe, <lb></lb>iacturam horum etiam bonorum facere, perdita domo, prædijs, patria <lb></lb>ipſa, qua nihil charius. </s>
          <s id="N10ED4">Quin ego iudicarem Biantem iſtius generis bona <lb></lb>contempſiſse, ac pro nihilo putaſſe, ſi anteaquam patria capta eſſet, ea lar­<lb></lb>gitus eſſet cognatis &amp; amicis, aut diſtribuiſſet in egentiſsimos homines: <lb></lb>nam idipſum ſine <expan abbr="cõtrouerſia">controuerſia</expan> feciſſet ſua ſponte, hoc, quod tantopere mi­<lb></lb>ratur Græcia, ui <expan abbr="hoſtiũ">hoſtium</expan> coactus &amp; fractus metu feciſſe uideri poteſt. </s>
          <s id="N10EE7">So­<lb></lb>crates uero non ſpreuit aurum, ſed docendi precium noluit ſibi perſolui. </s>
          <s id="N10EEC"><lb></lb>At Ariſtippus Cyrenenſis ſi comportaſſet ipſe atque ſeruaſſet <expan abbr="aurũ">aurum</expan>, quod <lb></lb>iuſsit ſeruos de ſe abijcere, potuiſſet emereres quæ <expan abbr="expetũtur">expetuntur</expan> ad uſus ui­<lb></lb>tæ neceſſarias &amp; propter egeſtatem non habuiſſet neceſſe adulari Diony­<lb></lb>ſium Siciliæ tyrannum, nec unquam ex eo nominatus fuiſſet regius canis. <pb pagenum="11" xlink:href="001/01/021.jpg"></pb>Quocirca Damaſippus Horatianus carpens <expan abbr="Staberũ">Staberum</expan> maximi æſtiman­<lb></lb>tem diuitias inquit:</s>
        </p>
        <p id="N10F09" type="main">
          <s id="N10F0B">Quid ſimile iſti</s>
        </p>
        <p id="N10F0E" type="main">
          <s id="N10F10">Græcus Ariſtippus? </s>
          <s id="N10F13">qui ſeruos proijcere aurum</s>
        </p>
        <p id="N10F16" type="main">
          <s id="N10F18">In media iuſsit Libya, quia tardius irent</s>
        </p>
        <p id="N10F1B" type="main">
          <s id="N10F1D">Propter onus ſegnes, uter eſt inſanior horum?</s>
        </p>
        <p id="N10F20" type="main">
          <s id="N10F22">Inſanit enim qui pluris facit diuitias, quàm uirtutes. </s>
          <s id="N10F25">Inſanit etiam qui <lb></lb>eaſdem reſpuit, ac pro nihilo ducit, cum liceat ipſis bene uti. </s>
          <s id="N10F2A">Quod <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb>idem Ariſtippus aliàs aurum ab nauigio proiecit in mare, animo magno <lb></lb>&amp; prudenti eam rem egit. </s>
          <s id="N10F35">Siquidem cum aduerteret eſſe piratarum ſca­<lb></lb>pham, in qua uehebatur, timuit de uita ſua, numerauitque aurum, &amp; cum <lb></lb>id ſponte eieciſſet in mare, tanquam feciſſet inuitus, ingemuit: ſed poſte­<lb></lb>aquam euaſiſſet ex periculo, dixit: ipſum aurum perijſſe ſatius eſt, quàm <lb></lb>me perijſſe eius cauſa. </s>
          <s id="N10F40">Verum eſto, Philoſophi quidam &amp; Anacreon <lb></lb>Teius contempſerint aurum &amp; argentum, Anaxagoras etiam Clazome­<lb></lb>nius fundos, qui oues alerent, deſeruit: &amp; Crates Thebanus cum moleſte <lb></lb>ferret ſe rei familiaris, aliarumque curas ſuſtinere, &amp; his animum ſuum in <lb></lb>contemplando diſtrahi, bonis, quæ ualerent octo talenta, relictis, atque<lb></lb>ſumpto pallio &amp; pera pauper omnem curam, cogitationem, operam ad <lb></lb>philoſophiam <expan abbr="cõtulit">contulit</expan>. </s>
          <s id="N10F53">Num quod iſti philoſophi hæc ſpreuerint, omnes <lb></lb>alij pecuariam rem non curarunt? </s>
          <s id="N10F58">non coluerunt agros? </s>
          <s id="N10F5B">non habitarunt <lb></lb>domos? </s>
          <s id="N10F60">certe multi contrà cum diuitijs affluerent præclare in ſtudijs ſci­<lb></lb>entiæ cognitionisque rerum diuinarum &amp; <expan abbr="humanarũ">humanarum</expan> uerſati ſunt, ut Ari­<lb></lb>ſtoteles, Cicero, Seneca. </s>
          <s id="N10F6B">Sed Phocioni non erat <expan abbr="integrũ">integrum</expan>, aurum ab Alex­<lb></lb>andro ad ſe miſſum accipere. </s>
          <s id="N10F74">Si enim eo uti uoluiſſet, tam rex quàm ipſe <lb></lb>incurriſſet in odium offenſionemque populi Athenienſis: qui populus <expan abbr="etiã">etiam</expan> <lb></lb>poſtea in uirum illum bonum ingratus fuit: nam eum <expan abbr="cõpulit">compulit</expan> ad hoc, ut <lb></lb>biberet cicutam. </s>
          <s id="N10F85">Quid autem M. Curio, &amp; Fabricio Luſcino minus con­<lb></lb>ueniens, quàm aurum ab hoſtibus accipere? </s>
          <s id="N10F8A">qui his machinis ſperabant <lb></lb>eos poſſe labefactari, aut ſuis ciuibus in odium uenire uolebant, ut ipſis <lb></lb>Romanis inter ſe diſsidentibus rempub. </s>
          <s id="N10F91">funditus euerterent. </s>
          <s id="N10F94">Sed Lycur<lb></lb>gus debuerat auro &amp; argento utendi præcepta tradere Spartanis, <expan abbr="nõ">non</expan> res <lb></lb>per ſe bonas tollere de medio. </s>
          <s id="N10F9F">Babytacenſes uero quis non uidet homi­<lb></lb>nes fuiſſe amentes &amp; inuidos? </s>
          <s id="N10FA4">poterant enim auro mercari ea quibus in­<lb></lb>digebant: uel ipſum donare finitimis populis, ut eos ſibi donis benefici­<lb></lb>is que deuincirent. </s>
          <s id="N10FAB">Poſtremo Scytarchæ ſolo auro argentique uſu damnato, <lb></lb>auaritia ſe non prorſus abdicarunt, quod auarus etiam ſit aliorum bono­<lb></lb>rum poſſeſſor, ſi eis non utitur. </s>
          <s id="N10FB2">Nunc <expan abbr="reſpondendũ">reſpondendum</expan> eſt ad <expan abbr="cõuitia">conuitia</expan>, qui­<lb></lb>bus res foſsiles iactantur. </s>
          <s id="N10FBF">Itaque aurum &amp; argentum primò uocant peſtes <lb></lb><expan abbr="hominũ">hominum</expan>, quod poſſeſſoribus interitus &amp; exitij cauſa ſint: hoc autem mo­<lb></lb>do quæ tandem res quam poſsidemus, peſtis humani generis non dice­<lb></lb>tur? </s>
          <s id="N10FCB">an equus? </s>
          <s id="N10FCE">an ueſtis? </s>
          <s id="N10FD1">an denique aliud ſimile? </s>
          <s id="N10FD4">Vectus autem in equo <lb></lb>inſigni, aut uiator bene ueſtitus cauſa latroni fuerit, ut ab eo occideretur, <lb></lb>num igitur in equis non uehimur, ſed pedibus iter facimus, quia prædo <lb></lb>cædem fecit ut raperet equum? </s>
          <s id="N10FDD">aut num ueſtiti non prodimus? </s>
          <s id="N10FE0">ſed nudi, <pb pagenum="12" xlink:href="001/01/022.jpg"></pb>quia graſſator ferro uitam uiatori eripuit, ut eum ſpoliaret ueſte? </s>
          <s id="N10FE8">ſimilis <lb></lb>eſt poſſeſsio auri &amp; argenti. </s>
          <s id="N10FED">Quoniam uero his omnibus <expan abbr="hominũ">hominum</expan> uita be<lb></lb>ne carere non poteſt, cauebimus à prædatoribus, &amp; quia ſemper non poſ<lb></lb>ſumus ex eorum manibus effugere, eſt <expan abbr="propriũ">proprium</expan> munus magiſtratus, ſcele<lb></lb>ratos &amp; nefarios homines ad tortorem &amp; carnificem rapere. </s>
          <s id="N10FFE">Belli etiam <lb></lb>cauſa res foſsiles non ſunt: ut enim cum unus aliquis Tyrannus magno a­<lb></lb>more <expan abbr="inflãmatus">inflammatus</expan> in mulierem egregia forma, facit bellum oppidanis, iſti­<lb></lb>uſmodi belli in effrenata tyranni libidine eſt culpa, non in facie mulieris: <lb></lb>Ita cum alius cæcus cupiditate auri &amp; argenti bellum infert diuitibus po­<lb></lb>pulis, metalla extra cauſam ponere debemus, &amp; omnem culpam in auari­<lb></lb>tiam transferre. </s>
          <s id="N11011">Nam furentes impetus &amp; turpes <expan abbr="actiões">actiones</expan>, quæiura <expan abbr="gentiũ">gentium</expan> <lb></lb>&amp; ciuium <expan abbr="cõminuere">comminuere</expan> &amp; uiolare ſolent, oriuntur ex noſtris uitijs. </s>
          <s id="N11022">Quare <lb></lb>non recte Tibullus in aurum contulit belli culpam, cum inquit:</s>
        </p>
        <p id="N11027" type="main">
          <s id="N11029">Diuitis hoc uitium eſt auri, nec bella fuerunt <lb></lb>Faginus aſtabat cum ſcyphus ante dapes.</s>
        </p>
        <p id="N1102E" type="main">
          <s id="N11030">At Virgilius dicit homicidij culpam in auaritia reſidere de Polyme­<lb></lb>ſtore loquens:</s>
        </p>
        <p id="N11035" type="main">
          <s id="N11037">Fas omne abrumpit, Polydorum obtruncat, &amp; auro</s>
        </p>
        <p id="N1103A" type="main">
          <s id="N1103C">Vipotitur. </s>
          <s id="N1103F">quid non mortalia pectora cogis</s>
        </p>
        <p id="N11042" type="main">
          <s id="N11044">Auri ſacra fames?</s>
        </p>
        <p id="N11047" type="main">
          <s id="N11049">Et iterum recte, cum loquitur de Pigmaleone, qui Sicheum interfecit.</s>
        </p>
        <p id="N1104C" type="main">
          <s id="N1104E">atque auri cæcus amore,</s>
        </p>
        <p id="N11051" type="main">
          <s id="N11053">Clam ferro incautum ſuperat.</s>
        </p>
        <p id="N11056" type="main">
          <s id="N11058">Fames enim &amp; cupiditas auri aliarumque rerum reddit homines cæcos. </s>
          <s id="N1105B"><lb></lb>Atque impia iſta <expan abbr="pecuniarũ">pecuniarum</expan> cupiditas omnibus omni tempore &amp; loco pro <lb></lb>bro fuit &amp; crimini. </s>
          <s id="N11065">Quin etiam auaritiæ tantum dediti, quod eius ſerui eſ­<lb></lb>ſent, ſemper illiberales &amp; ſordidi ſunt habiti. </s>
          <s id="N1106A">Similiter auro &amp; argento, <lb></lb>&amp; gemmis expugnauerit aliquis pudicitiam mulierum, multorum fidem <lb></lb>labefactarit, emerit iudicia, innumera ſcelera fecerit, iterum res foſsiles in <lb></lb>culpa non ſunt, ſed inflammatus atque ignitus furor <expan abbr="hominũ">hominum</expan>, uel <expan abbr="animorũ">animorum</expan> <lb></lb>cæca &amp; impia cupiditas. </s>
          <s id="N1107D">Quan quam autem in aurum &amp; <expan abbr="argentũ">argentum</expan> dicta, in <lb></lb>pecuniam potiſsimum dicantur, tamen quia nominatim eam carpunt Po­<lb></lb>etæ, ipſorum conuicia infringenda ſunt: quod uno illo fieri poteſt. </s>
          <s id="N11088">His <lb></lb>pecunia eſt bono, qui ea bene utuntur: dat damnum aut malum, qui ma­<lb></lb>le. </s>
          <s id="N1108F">Quamobrem rectiſsime Horatius:</s>
        </p>
        <p id="N11092" type="main">
          <s id="N11094">Neſcis quid ualeat nummus, quem præbeat uſum</s>
        </p>
        <p id="N11097" type="main">
          <s id="N11099">Panis ematur, olus, uini ſextarius.</s>
        </p>
        <p id="N1109C" type="main">
          <s id="N1109E">Atque etiam in alio loco.</s>
        </p>
        <p id="N110A1" type="main">
          <s id="N110A3">Imperat aut ſeruit collecta pecunia cuique,</s>
        </p>
        <p id="N110A6" type="main">
          <s id="N110A8">Tortum digna ſequi potius quàm ducere funem.</s>
        </p>
        <p id="N110AB" type="main">
          <s id="N110AD">At homines ingenioſi &amp; ſolertes cum <expan abbr="cõſideraſſent">conſideraſſent</expan> rerum permutati­<lb></lb>onem, qua quondam homines rudes uſi ſunt, &amp; hodie immanes quæ­<lb></lb>dam &amp; barbaræ nationes utuntur, qualis eſſet, id eſt, quam difficilis factu <lb></lb>&amp; laborioſa, <expan abbr="reperierũt">reperierunt</expan> pecuniam. </s>
          <s id="N110BE">Ea uero nihil utilius excogitari potuit. </s>
          <s id="N110C1"><lb></lb>Siquidem parua auri argentique maſſa, precium eſt rei magnæ &amp; grauis. <pb pagenum="13" xlink:href="001/01/023.jpg"></pb>Itaque pecunia fretæ gentes multum inter ſe diſtantes longeque ſeiuncta facil­<lb></lb>lime faciunt mercaturas, quibus uita ciuilis uix carere poteſt. </s>
          <s id="N110CC">Deinde ma­<lb></lb>ledicta quæ dicuntur in ferrum, æs, plumbum, neipſa quidem apud uiros <lb></lb>prudentes &amp; graues locum habent. </s>
          <s id="N110D3">Etenim ut illa metalla <expan abbr="tollãtur">tollantur</expan> de me­<lb></lb>dio, homines certè uehementius efferueſcentes iracundia, &amp; effrenato furo <lb></lb>re incitati, pugnis, calcibus, unguibus, dentibus tanquam feræ certabunt. </s>
          <s id="N110DE"><lb></lb>Alij alijs fuſtes <expan abbr="impingẽt">impingent</expan>, alios lapidibus percutient, alios <expan abbr="proſternẽt">proſternent</expan>, quin <lb></lb>etiam homo hominem non ſolum ferro interficit, ſed necat ueneno, inedia, <lb></lb>ſiti: premit faucibus &amp; ſtrangulat, <expan abbr="uiuũ">uiuum</expan> defodit in terra: immergit in aquas <lb></lb>&amp; ſuffocat, <expan abbr="cõburit">comburit</expan>, ſuſpendit, ut faciat omne <expan abbr="elementũ">elementum</expan> particeps humanæ <lb></lb>necis. </s>
          <s id="N110FE">Tum denique alius feris obijcitur: alius in mactati pecoris cadauer to<lb></lb>tus inſuitur, excepto capite, ſicque uermibus <expan abbr="dilaniãdus">dilaniandus</expan> relin quitur: alium ui <lb></lb>uarijs immerſum, totum pariter murenæ diſtrahunt: alius oleo incoquitur: <lb></lb>alius oliuo inunctus ligatuſque muſcis &amp; crabronibus <expan abbr="uexãdus">uexandus</expan> proponitur: <lb></lb>alius uirgis cæſus uel fuſtibus mulctatus neci datur: alius ſaxis facta lapida­<lb></lb>tione obruitur: alius præcipitatur ex altis locis. </s>
          <s id="N11113">Præterea homo ſine metal<lb></lb>lis cruciatur non uno modo? </s>
          <s id="N11118">ut cum carnifex cereis <expan abbr="ardẽtibus">ardentibus</expan> inguina ip­<lb></lb>ſi &amp; alas adurit: uel <expan abbr="linteũ">linteum</expan> imponit in os, id que per <expan abbr="inſpirationẽ">inſpirationem</expan> ſenſim &amp; leni <lb></lb>ter in fauces tractum, repente &amp; uiolenter retrahit: uel manibus poſt <expan abbr="tergũ">tergum</expan> <lb></lb>illigatis, ipſum fune paulatim in ſublime <expan abbr="tractũ">tractum</expan>, ſubito deijcit: uel ſimiliter <lb></lb>à trabe religato ſaxum grandis <expan abbr="põderis">ponderis</expan> è pedibus funiculo <expan abbr="appẽdit">appendit</expan>: uel de­<lb></lb>nique eius artus torto diſtrahit. </s>
          <s id="N11141">Itaque ex his intelligimus non metalla eſſe cul<lb></lb>panda, ſed noſtra uitia, iram dico, <expan abbr="crudelitatẽ">crudelitatem</expan>, diſcordiam, cupiditatem latè <lb></lb><expan abbr="regnãdi">regnandi</expan>, auaritiam, libidinem. </s>
          <s id="N1114F">Sed exiſtit hoc loco quæſtio, utrum res foſ­<lb></lb>ſiles in numero <expan abbr="bonorũ">bonorum</expan> habere debeamus, an reponere in malorum cœtu. </s>
          <s id="N11158"><lb></lb>Vniuerſas quidem diuitias Peripatetici in bonorum numero duxerunt, &amp; <lb></lb>modo nominarunt externa, quod neque in animo neque in corpore, ſed extra <lb></lb>ſint. </s>
          <s id="N11160">Tum autem ut multa alia <expan abbr="dixerũt">dixerunt</expan> eſſe poſſe bona, quod his bene uelma <lb></lb>uti ſit in noſtra <expan abbr="ſitũ">ſitum</expan> poteſtate. </s>
          <s id="N1116D">Etenim boni uiri his bene <expan abbr="utũtur">utuntur</expan>, eiſque ſunt <lb></lb>utiles: mali, male, eiſque inutiles ſunt. </s>
          <s id="N11176">Socratis eſt dictum, <expan abbr="uinũ">uinum</expan> ad uaſa mu­<lb></lb>tari, diuitias ad eorum, qui ipſas poſsident mores. </s>
          <s id="N1117F">Stoici uero <expan abbr="quorũ">quorum</expan> mos <lb></lb>eſt ut ſubtiliter &amp; argute <expan abbr="diſputẽt">diſputent</expan>, quamuis diuitias ex <expan abbr="bonorũ">bonorum</expan> choro ſuſtu<lb></lb>lerint, non tamen <expan abbr="numerarũt">numerarunt</expan> in malis, ſed in eo genere quod appellatur in­<lb></lb>differens collocarunt. </s>
          <s id="N11198">Etenim ipſis uirtus eſt una, bonum, uitium tantum <lb></lb>modo malum, omne reliquum genus indifferens. </s>
          <s id="N1119D">Itaque ut ipſi de hac re ſen<lb></lb>tiunt, nihil intereſt bene ualeat quiſpiam, an grauiter ægrotet: nihil inter­<lb></lb>eſt formoſus ſit an deformis. </s>
          <s id="N111A4">Denique</s>
        </p>
        <p id="N111A7" type="main">
          <s id="N111A9">Diues ne priſco natus ab Inacho</s>
        </p>
        <p id="N111AC" type="main">
          <s id="N111AE">Nil intereſt, an pauper &amp; infima</s>
        </p>
        <p id="N111B1" type="main">
          <s id="N111B3">De gente ſub dio moreris.</s>
        </p>
        <p id="N111B6" type="main">
          <s id="N111B8">At ego quidem non uideo cauſam cur ei quod naturaliter &amp; per ſe <expan abbr="bonũ">bonum</expan> <lb></lb>eſt, inter bona eſſe aliquid loci non debeat. </s>
          <s id="N111C1">Res foſsiles certè natura creat, <lb></lb>&amp; humano generi præbent <expan abbr="multiplicẽ">multiplicem</expan> neceſſariumque uſum, ut <expan abbr="taceã">taceam</expan> de or­<lb></lb>natu, qui cum utilitate mirifice <expan abbr="cõgruit">congruit</expan>. </s>
          <s id="N111D4">Igitur ipſa deijci de ſuo ſtatu &amp; gra<lb></lb>du quem tenent in bonis <expan abbr="æquũ">æquum</expan> non eſt. </s>
          <s id="N111DD">Nec uero ſi quis malè ipſis eſt uſus, <pb pagenum="14" xlink:href="001/01/024.jpg"></pb>iccirco recte <expan abbr="dicẽtur">dicentur</expan> mala. </s>
          <s id="N111E9">Quibus enim rebus bonis malè æque atque bene <lb></lb>uti non poſſumus? </s>
          <s id="N111EE">Liceat mihi exempla ponere ex utroque genere <expan abbr="bonorũ">bonorum</expan>. </s>
          <s id="N111F5"><lb></lb>Vinum, potus longe optimus, ſi modice bibitur, prodeſt cococtioni cibo­<lb></lb>rum, ad ſanguinis ortum iuuat: promouet ſuccos in omnes corporis par­<lb></lb>tes: nutricationi bono eſt, nec corpori ſolum, ſed animo etiam utile. </s>
          <s id="N111FD">Nam <lb></lb>tenebras &amp; <expan abbr="caliginẽ">caliginem</expan> mentis noſtræ diſcutit: cura &amp; ſollicitudine nos libe­<lb></lb>rat: reddit fidentes rebus. </s>
          <s id="N11208">Sin immodice bibitur, corpus lædit, &amp; grauibus <lb></lb>morbis opprimit. </s>
          <s id="N1120D">Vinolentus etiam nihil tacitum tenet: furit &amp; bacchatur, <lb></lb>multaque ſcelera nefaria facit &amp; flagitia. </s>
          <s id="N11212">Qua dere Theognis perdoctè ſcri­<lb></lb>pſit uerſibus, quos ſic latine reddere poſsumus:</s>
        </p>
        <p id="N11217" type="main">
          <s id="N11219">Vina nocere ſolent, auida ſi fauce trahantur, <lb></lb>Si modice biberis, uina iuuare ſolent.</s>
        </p>
        <p id="N1121E" type="main">
          <s id="N11220">Sed ne diutius morer in externis, uenio ad corporis &amp; animi bona, inter <lb></lb>quæ mihi robur &amp; forma atque ingenium occurrunt. </s>
          <s id="N11225">Igitur ſi quis robore <lb></lb>fretus, multum laborat, ut ſe ſuoſque honeſte &amp; laudate alat, eo bene utitur: <lb></lb>Sin ex cæde uiuit &amp; latrocinatur, male. </s>
          <s id="N1122C">Similiter fœmina pulchritudine exi <lb></lb>mia ſi nupta uiro, ei uni placere ſtudet, forma utitur: ſin <expan abbr="petulãter">petulanter</expan> uiuit ru<lb></lb>itque in libidinem, ea, ut <expan abbr="cõuenit">conuenit</expan>, non utitur. </s>
          <s id="N1123B">Pari ratione adoleſcens qui do<lb></lb>ctrinæ ſeſe dat, &amp; artes ingenuas colit, recte utitur ingenio. </s>
          <s id="N11240">Qui fingit, <expan abbr="mẽ­titur">men­<lb></lb>titur</expan>, capit, fraude &amp; perfidia fallit, eius celeritate abutitur. </s>
          <s id="N11249">Vt autem is qui <lb></lb>uinum, robur, formam, <expan abbr="ingeniũ">ingenium</expan>, propter peiorem uſum in <expan abbr="bonorũ">bonorum</expan> numero <lb></lb>non habet, in <expan abbr="ſummũ">ſummum</expan> illum rerum opificem Deum iniurioſus &amp; contumeli<lb></lb>oſus eſt, ita qui res foſsiles eximit ex <expan abbr="bonorũ">bonorum</expan> cœtu, in <expan abbr="eũdem">eundem</expan> <expan abbr="iniuriã">iniuriam</expan> &amp; <expan abbr="cõtumeliam">contu<lb></lb>meliam</expan>
 iacit. </s>
          <s id="N11270">Rectiſsime igitur <expan abbr="quidã">quidam</expan> Græci poetæ <expan abbr="ſcripſerũt">ſcripſerunt</expan>, ut Pindarus.</s>
        </p>
        <p id="N1127B" type="main">
          <s id="N1127D">Quæ uirtute pecunia <lb></lb>Exornata nitet, ſuppeditat uias</s>
        </p>
        <p id="N11282" type="main">
          <s id="N11284">Non unas bene agas, quibus <lb></lb>Quæ ſors cunque ferens obtulerit tibi.</s>
        </p>
        <p id="N11289" type="main">
          <s id="N1128B">Vt Sappho.</s>
        </p>
        <p id="N1128E" type="main">
          <s id="N11290">Sine uirtutis amore hoſpes iniquus</s>
        </p>
        <p id="N11293" type="main">
          <s id="N11295">Nocet aurum, at ſociata hæc caput &amp; ſumma bonorum.</s>
        </p>
        <p id="N11298" type="main">
          <s id="N1129A">Vt Callimachus.</s>
        </p>
        <p id="N1129D" type="main">
          <s id="N1129F">Diuitiæ magnos ſine nec uirtute: nec ipſæ</s>
        </p>
        <p id="N112A2" type="main">
          <s id="N112A4">Virtutes faciunt magnos ſine diuite censu.</s>
        </p>
        <p id="N112A7" type="main">
          <s id="N112A9">Vt Antiphanes.</s>
        </p>
        <p id="N112AC" type="main">
          <s id="N112AE">Nam per deos cur oportet quis diteſcere?</s>
        </p>
        <p id="N112B1" type="main">
          <s id="N112B3">Pecuniæ cur optet habere plurimum?</s>
        </p>
        <p id="N112B6" type="main">
          <s id="N112B8">Quàm poſsit auxiliari ut amicis, gratiæ</s>
        </p>
        <p id="N112BB" type="main">
          <s id="N112BD">Fructumque ſerere Diuarum ſuauiſsimæ.</s>
        </p>
        <p id="N112C0" type="main">
          <s id="N112C2">Argumentis &amp; conuitijs aduerſariorum refutatis colligamus utilitates <lb></lb>metallicæ. </s>
          <s id="N112C7">Primum autem ea utilis eſt medicis. </s>
          <s id="N112CA">Etenim effundit copiam <lb></lb><expan abbr="medicamentorũ">medicamentorum</expan>, quibus uulnera &amp; ulcera ſolent curari, peſtis etiam: ut cer<lb></lb>te ſi nulla alia eſſet cauſa cur ſcrutaremur <expan abbr="terrã">terram</expan>, tamen medicinæ gratia eam <lb></lb>fodere deberemus. </s>
          <s id="N112DA">Deinde utilis eſt pictoribus. </s>
          <s id="N112DD">Siquidem eruit genera pi­<lb></lb>gmentorum, quibus cum ipſis tectoria picta fuerint, humor allapſus extrin<pb pagenum="15" xlink:href="001/01/025.jpg"></pb>ſecus minus, quàm cæteris nocet. </s>
          <s id="N112E7">Tum utilis eſt architectis. </s>
          <s id="N112EA">Etenim inue­<lb></lb>nit marmora ad firmitatem magnorum <expan abbr="ædiũ">ædium</expan> apta, &amp; ad <expan abbr="ornatũ">ornatum</expan> decora. </s>
          <s id="N112F7">Vti <lb></lb>lis præterea eſt ijs, <expan abbr="quorũ">quorum</expan> animus ad immortalem gloriam nititur. </s>
          <s id="N11300">Nam ef­<lb></lb>fodit metalla, è quibus nummi &amp; ſtatuæ aliaque fiunt, quæ poſt <expan abbr="literarũ">literarum</expan> mo<lb></lb>nimenta hominibus quodammodo <expan abbr="æternitatẽ">æternitatem</expan>, immortalitatemque donant. </s>
          <s id="N1130F"><lb></lb>Mercatoribus etiam utilis eſt, quod multis de cauſis, ut aliàs dixi, moneta, <lb></lb>quæ ex metallis <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>, oportunior ſit homini, quàm rerum permutatio. </s>
          <s id="N11319"><lb></lb>Poſtremo cui non eſt utilis? </s>
          <s id="N1131D">nam ut nunc <expan abbr="prætereã">præteream</expan> &amp; relinquam opera tam <lb></lb><expan abbr="cõcinna">concinna</expan>, tam polita, tam elaborata, tam utilia, quæ ex metallis in uarias fi­<lb></lb>guras formant fabri aurarij, <expan abbr="argẽtarij">argentarij</expan>, ærarij, plumbarij, ferrarij, quotuſquis­<lb></lb>que artifex ſine metallis aliquod opus elegans &amp; <expan abbr="perfectũ">perfectum</expan> efficere poteſt? </s>
          <s id="N11335"><lb></lb>certe ſi non utitur <expan abbr="inſtrumẽtis">inſtrumentis</expan> ex ferro uel ex ære factis, neque lignea, neque la­<lb></lb>pidea ſine eiſdem <expan abbr="potuerũt">potuerunt</expan> formari. </s>
          <s id="N11343">Ex quibus omnibus <expan abbr="perſpicuũ">perſpicuum</expan> eſt, qui <lb></lb>fructus quæque <expan abbr="cõmoditates">commoditates</expan> percipiantur ex metallis. </s>
          <s id="N11350">Ea uero ne habere­<lb></lb>mus quidem niſi ars metallica eſſet <expan abbr="inuẽta">inuenta</expan>, nobisque miniſtraretur. </s>
          <s id="N11359">Quis igi<lb></lb>tur non intelligit eam eſſe maximè utilem, imo potius neceſſariam huma­<lb></lb>no generi? </s>
          <s id="N11360">ne plura: Homo metallica carere non potuit, nec ipſum ea care <lb></lb>re uoluit diuina benignitas. </s>
          <s id="N11365">Porro quæritur metallica honeſtá ne ſit inge­<lb></lb>nuis, an pudenda &amp; inhoneſta. </s>
          <s id="N1136A">Nos <expan abbr="autẽ">autem</expan> eam inter honeſtas numeramus <lb></lb>artes. </s>
          <s id="N11373">Cuius enim artis quæſtus non eſt impius, non odioſus, non ſordidus, <lb></lb>illam honeſtam poſſumus exiſtimare. </s>
          <s id="N11378">Talem uero metallicæ <expan abbr="quæſtũ">quæſtum</expan> eſſe, <lb></lb>quod augeat rem bonis &amp; honeſtis rationibus iam oſtendemus: iure igi­<lb></lb>tur inter honeſtas numeratur artes. </s>
          <s id="N11383">Primum autem quæſtus metallici, lice­<lb></lb>at mihi eam conferre cum cæteris rationibus, quibus magna pecunia quæ­<lb></lb>ritur, æquè pius eſt atque agricolæ. </s>
          <s id="N1138A">Nam ut hic, cum in agris ſuis <expan abbr="ſementẽ">ſementem</expan> fa­<lb></lb>cit, quamuis ipſi fructuoſiſsimi ſint, nemini tamen facit <expan abbr="iniuriã">iniuriam</expan>: Ita ille cum <lb></lb>ſuum fodit <expan abbr="metallũ">metallum</expan>, etiamſi magnos aceruos auri argenti&#039;ue eruat, nulli ta­<lb></lb>men mortalium dat damnum. </s>
          <s id="N1139F">Omninoque hæc duo genera rei familiaris au<lb></lb>gendæ in primis ſunt liberalia &amp; ingenua. </s>
          <s id="N113A4">At præda bellatoris plerumque<lb></lb> impia eſt, quod militaris furor rapiat bona tam ſacra quàm prophana. </s>
          <s id="N113A9">Vt <lb></lb>uero <expan abbr="bellũ">bellum</expan> habeat ſuſceptum rex <expan abbr="omniũ">omnium</expan> iuſtiſsimus cum crudelibus tyran­<lb></lb>nis, non poſſunt in eo homines improbi rem atque fortunas amittere, ut non <lb></lb>innocentem &amp; miſeram plebem, ſenes dico, matronas, uirgines, pupillos ſe <lb></lb>cum in eandem calamitatem trahant. </s>
          <s id="N113BC">Metallicus autem magnas diuitias in <lb></lb>breui congerere poteſt ſine ulla ui, ſine fraude &amp; malitia. </s>
          <s id="N113C1">Quocirca omni­<lb></lb>no uerum non eſt illud uetus prouerbium. </s>
          <s id="N113C6">Omnis diues aut iniquus, aut <lb></lb>iniqui hæres. </s>
          <s id="N113CB">De quo tamen quidam contendentes aduerſus nos, inſectan<lb></lb>tur &amp; exagitant metallicos, eosque aut ipſorum liberos dicunt in breui in <expan abbr="e­geſtatẽ">e­<lb></lb>geſtatem</expan> incidere, non aliam ob cauſam quàm quod diuitias non bono mo­<lb></lb>do congeſſerint. </s>
          <s id="N113D8">Nihil enim uerius eſſe illo, quod eſt apud Næuium poe­<lb></lb>tam, male parta male dilabuntur. </s>
          <s id="N113DD">His autem improbis rationibus homi­<lb></lb>nes ex fodinis diuites fieri aiunt. </s>
          <s id="N113E2">Vbi ſpes aliqua metalli <expan abbr="effodiẽdi">effodiendi</expan> oſtendi­<lb></lb>tur, aut regulus magiſtratúsue exturbat fodinæ dominos ex poſſeſsione, <lb></lb>aut callidus &amp; uerſutus aliquis uicinus antiquis poſſeſſoribus infert litem, <lb></lb>ut eos aliqua fodinæ parte ſpoliet: aut præfectus fodinæ ideo indicit domi <pb pagenum="16" xlink:href="001/01/026.jpg"></pb>nis ſymbola grauiora, ut ſi ea dare uoluerint, uel non potuerint, omne ius <lb></lb>poſſeſsionis amittant, ipſe contrà quàm fas eſt amiſſum uſurpet. </s>
          <s id="N113F6">Aut deni­<lb></lb>que præſes fodinæ uenam, qua parte abundat metallo oblinit luto, uel <lb></lb>terris, ſaxis, aſſere, palo tegit, ut aliquot poſt annis, cum domini fodinam <lb></lb><expan abbr="putãtes">putantes</expan> <expan abbr="exhauſtã">exhauſtam</expan>, deſerent, ipſe <expan abbr="metallũ">metallum</expan> relictum fodiat, &amp; ad ſe rapiat. </s>
          <s id="N1140A">Præ<lb></lb>terea colluuies <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> ex fraude, fallacijs, <expan abbr="mẽdacijs">mendacijs</expan> tota <expan abbr="cõſtat">conſtat</expan>. </s>
          <s id="N1141B">Etenim <lb></lb>ut de multis alijs nihil dicatur, ſed ſolum de his quæ ex uendito &amp; empto <lb></lb>contra fidem fiunt, aut uenas effert fictis <expan abbr="cõmentitijſque">commentit ijſque</expan> laudibus, ut fodina­<lb></lb>rum partes dimidio carius quàm æſtimentur, poſsit diuendere, aut contrà <lb></lb>aliquid detrahit de earum æſtimatione, ut partes paruo precio mercari poſ<lb></lb>ſit. </s>
          <s id="N1142C">Hæc crimina cum protulerint in <expan abbr="mediũ">medium</expan>, omnem bonam metallicæ exi­<lb></lb>ſtimationem uiolatam putant. </s>
          <s id="N11435">Omnia autem bona ſiue bene ſiue male par<lb></lb>ta fuerint, aduerſo aliquo caſu adflicta <expan abbr="dilabũtur">dilabuntur</expan>, aut pereunt &amp; <expan abbr="diſsipãtur">diſsipantur</expan> <lb></lb>culpa &amp; uitio poſſeſſoris, qui ea uel inertia &amp; negligentia amittit &amp; perdit <lb></lb>uel per luxuriam effundit atque obligurit: uel conſumit largitionibus &amp; ex­<lb></lb>haurit: uel ludendo profundit &amp; eijcit:</s>
        </p>
        <p id="N11448" type="main">
          <s id="N1144A">uelut exhauſta rediuiuus pullulet arca</s>
        </p>
        <p id="N1144D" type="main">
          <s id="N1144F">Nummus &amp; è pleno ſemper tollatur aceruo.</s>
        </p>
        <p id="N11452" type="main">
          <s id="N11454">Nec igitur mirum ſi metallici non memores huius præcepti quod dedit <lb></lb>Agathocles rex, fortunam repentinam <expan abbr="reuerẽter">reuerenter</expan> eſſe habendam, ijſdem de <lb></lb>cauſis in <expan abbr="egeſtatẽ">egeſtatem</expan> <expan abbr="incidũt">incidunt</expan>. </s>
          <s id="N11467">Præſertim uero cum mediocribus diuitijs <expan abbr="cõten­ti">conten­<lb></lb>ti</expan> eſſe non poſſunt: tum enim non raro quas <expan abbr="cõgeſſerũt">congeſſerunt</expan> ex metallis, in alia <lb></lb>metalla <expan abbr="inſumũt">inſumunt</expan>. </s>
          <s id="N1147A">Verum non regulus aut magiſtratus pellit dominos poſ<lb></lb>ſeſsione, ſed tyrannus, qui homines ſubditos non bonis modo honeſte par<lb></lb>tis, ſed etiam uita crudeliſsime priuat. </s>
          <s id="N11481">Attamen cum ſolitus ſum inquire­<lb></lb>re in eas querelas, quas iſti apud uulgus habent de talibus iniurijs, ſemper <lb></lb>reperio male audientibus cauſam <expan abbr="iuſtiſsimã">iuſtiſsimam</expan> eſſe cur iſtos depellant de fodi <lb></lb>nis, male dicentibus nullam cur de illis <expan abbr="cõquerantur">conquerantur</expan>. </s>
          <s id="N11492">Etenim quod non de <lb></lb>derunt ſymbola ius poſſeſsionis <expan abbr="amiſerũt">amiſerunt</expan>, uel à magiſtratu ex alieno metal­<lb></lb>lo ſunt pulſi. </s>
          <s id="N1149D">Nam improbi quidam homines uenulas, proximas uenis af­<lb></lb>fluentibus aliquo metallo, fodientes in <expan abbr="alienã">alienam</expan> <expan abbr="poſſeſsionẽ">poſſeſsionem</expan> inuadunt. </s>
          <s id="N114AA">Itaque <lb></lb>eos <expan abbr="iniuriarũ">iniuriarum</expan> accuſatos magiſtratus expellit atque exturbat ex fodinis. </s>
          <s id="N114B3">Iſti igi<lb></lb>tur plerum que graues de eo rumores <expan abbr="ſpargũt">ſpargunt</expan> in uulgus. </s>
          <s id="N114BC">At aliter cum quæ­<lb></lb>dam, ut ſolet, inter uicinos controuerſia eſt orta, ipſam arbitri à magiſtratu <lb></lb>dati dirimunt: aut de ea iudices <expan abbr="cõſtituti">conſtituti</expan> cognoſcunt &amp; <expan abbr="iudicãt">iudicant</expan>: controuer<lb></lb>ſia ergo dirempta, quia utriuſque partis <expan abbr="cõſenſio">conſenſio</expan> in ea re extitit, neutra debet <lb></lb>de iniurijs <expan abbr="cõqueri">conqueri</expan>: iudicata, quia ſecundum leges metallicas ſententia lata <lb></lb>eſt, altera inferior iure non poteſt. </s>
          <s id="N114D9">Sed ut non magnopere pugnem de hac <lb></lb>re interdum unum aliquem præfectum fodinæ maiorem exigere <expan abbr="collectã">collectam</expan> à <lb></lb>dominis, quàm neceſsitas poſtulat. </s>
          <s id="N114E4">Quinetiam ut <expan abbr="cõcedam">concedam</expan> aliquem fodi­<lb></lb>næ præſidem uenam, qua parte abundat metallis, oblinere luto, aut ſtru­<lb></lb>ctura tegere, num unius aut alterius improbitas plurimis bonis uiris notam <lb></lb>fraudis inurere poteſt? </s>
          <s id="N114F1">quid ſenatu ſanctius &amp; integrius ſolet eſſe in repu­<lb></lb>blica? </s>
          <s id="N114F6">nonnulli tamen in peculatu deprehenſi pœnas dederunt. </s>
          <s id="N114F9">Num iccir<lb></lb>co honeſtiſsimus ordo <expan abbr="bonã">bonam</expan> <expan abbr="famã">famam</expan> <expan abbr="exiſtimationẽque">exiſtimationenque</expan> amittet? </s>
          <s id="N1150A">Sed certe præ­<pb pagenum="17" xlink:href="001/01/027.jpg"></pb>fectis fodinarum non licet ſymbola dominis indicere ſine ſcitu permiſſuque<lb></lb> magiſtri <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> &amp; duumuirûm <expan abbr="iuratorũ">iuratorum</expan>. </s>
          <s id="N1151C">Quare eiuſmodi dolos ad­<lb></lb>hibere non poſſunt. </s>
          <s id="N11521">Præſides autem <expan abbr="fodinarũ">fodinarum</expan> ſi fraudis <expan abbr="cõuicti">conuicti</expan> fuerint, cæ­<lb></lb>duntur uirgis: ſin furti, <expan abbr="ſuſpendũtur">ſuſpenduntur</expan>. </s>
          <s id="N11532">Fraudolentos autem eſſe aliquos par<lb></lb>tium <expan abbr="uẽditores">uenditores</expan> &amp; emptores clamant: <expan abbr="cõcedimus">concedimus</expan>. </s>
          <s id="N1153F">Sed num fallere poſſunt <lb></lb>alium quàm <expan abbr="hominẽ">hominem</expan> ſtolidum, negligentem, imperitum rerum metallica­<lb></lb>rum? </s>
          <s id="N1154A">uir ſane prudens, impiger, gnarus huius artis, ſi fides <expan abbr="uẽditoris">uenditoris</expan> uel em<lb></lb>ptoris ipſi in dubium uenit, mox ſe <expan abbr="cõfert">confert</expan> in fodinam, ut uenam tantopere <lb></lb>laudatam aut <expan abbr="uituperatã">uituperatam</expan> ſubijciat ſub aſpectum, &amp; conſideret ſibi emendæ <lb></lb>uel <expan abbr="uendẽdæ">uendendæ</expan> ſint partes nec ne. </s>
          <s id="N11563">Sed dicant, ut is ſibi à dolis cauere poſſit, ſim<lb></lb>plex tamen &amp; qui ſe præbet <expan abbr="credulũ">credulum</expan>, decipitur. </s>
          <s id="N1156C">At non raro uidemus, eum <lb></lb>qui hoc modo <expan abbr="aliũ">alium</expan> circumuenire uolebat, ſeipſum decipere, &amp; merito omni<lb></lb>bus ludibrio eſſe. </s>
          <s id="N11577">Nam plerumque tam qui ſtudet <expan abbr="aliũ">alium</expan> fallere, quàm qui falli <lb></lb>uidetur, rei metallicæ eſt ignarus. </s>
          <s id="N11580">Itaque cum uena præter <expan abbr="opinionẽ">opinionem</expan> fraudato <lb></lb>ris metallis abundauerit, tum is qui putabatur deceptus eſſe <expan abbr="lucrũ">lucrum</expan> facit, qui <lb></lb>decepiſſe damnum. </s>
          <s id="N1158F">Veruntamen ipſi metallici raro uendunt emúntue par <lb></lb>tes, ſed frequenter iurati uenditores, qui eas uenales tanti <expan abbr="emũt">emunt</expan> uel <expan abbr="uendũt">uendunt</expan>, <lb></lb>quanti emere uel uendere fuerint iuſsi. </s>
          <s id="N1159E">Cum igitur magiſtratus ex æquo &amp; <lb></lb>bono iudicet res <expan abbr="cõtrouerſas">controuerſas</expan>, bonus metallicus neminem decipiat, impro­<lb></lb>bus fallere non facile poſsit, aut ſi fallat, non ferat impune, ſermo <expan abbr="eorũ">eorum</expan> qui <lb></lb>de honeſtate <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> detrahere uolunt, nihil momenti &amp; ponderis ha­<lb></lb>bet. </s>
          <s id="N115B5">Deinde metallici quæſtus nemini eſt odioſus. </s>
          <s id="N115B8">Quis enim non natura <lb></lb>maleuolus &amp; inuidus <expan abbr="odiũ">odium</expan> habebit in eum ad quem opes quaſi diuinitus <lb></lb>delatæ ſunt? </s>
          <s id="N115C3">quique hoc amplectitur genus <expan abbr="amplificãdi">amplificandi</expan> rem <expan abbr="familiarẽ">familiarem</expan>, quod <lb></lb>omni caret crimine? </s>
          <s id="N115D0">Sed fœnerator ſi uſuram exercet <expan abbr="immodicã">immodicam</expan>, in odia ho<lb></lb><expan abbr="minũ">minum</expan> incurrit: Sin <expan abbr="modicã">modicam</expan> &amp; ciuilem, ut non ſit inuidioſus, ad <expan abbr="plebẽ">plebem</expan>, quod <lb></lb>eam non exhauriat, ex ipſa diues admodum non efficitur. </s>
          <s id="N115E6">Tum quæſtus me<lb></lb>tallici non eſt ſordidus. </s>
          <s id="N115EB">Quî enim talis eſſe poteſt, tam magnus, tam copio­<lb></lb>ſus, tam pius? </s>
          <s id="N115F0">Turpe uero &amp; illiberale eſt <expan abbr="lucrũ">lucrum</expan> mercatoris, cum uendit fu­<lb></lb>coſas &amp; fallaces merces, aut paruo emptis nimis magnum <expan abbr="preciũ">precium</expan> conſtituit, <lb></lb>eaque de cauſa mercator non minori in odio quàm fœnerator eſſet apud ui­<lb></lb>ros bonos, niſi haberent <expan abbr="rationẽ">rationem</expan> <expan abbr="periculorũ">periculorum</expan>, in quæ pro mercibus ſe infert. </s>
          <s id="N11609"><lb></lb>Verum qui hoc loco <expan abbr="cõtumelioſe">contumelioſe</expan> dicunt de metallica <expan abbr="detrahẽdi">detrahendi</expan> cauſa, <expan abbr="aiũt">aiunt</expan> <lb></lb>quondam <expan abbr="facinorũ">facinorum</expan> &amp; ſcelerum <expan abbr="cõuictos">conuictos</expan> homines eſſe damnatos ad metal­<lb></lb>la, eosque aut ſeruos venas fodiſſe: nunc uero metallicos eſſe mercenarios, <lb></lb>utque reliquos opifices in ſordida arte uerſari. </s>
          <s id="N11627">Profecto ſi metallica ob hanc <lb></lb>cauſam pudenda &amp; inhoneſta ingenuo homini iudicatur, quod ſerui <expan abbr="quõ­dã">quon­<lb></lb>dam</expan> foderint metalla, nec agricultura erit ſatis honeſta, quod <expan abbr="mãcipia">mancipia</expan> agros <lb></lb>coluerint, &amp; nunc apud Turcas colant: nec architectura, quod ſerui quidam <lb></lb>in ea artifices reperti ſint: neque medicina, quod non pauci medici fuerint ſer<lb></lb>ui, neque plures aliæ artes ingenuæ, quod manu capti eas exercuerint. </s>
          <s id="N1163C">At a­<lb></lb>gricultura, &amp; architectura, &amp; medicina, nihilo minus in numero <expan abbr="honeſtarũ">honeſtarum</expan> <lb></lb>artium habentur. </s>
          <s id="N11647">Nec igitur metallica ea cauſa <expan abbr="ipſarũ">ipſarum</expan> à choro excludetur. </s>
          <s id="N1164E"><lb></lb>Concedamus præterea iſtis quæſtum <expan abbr="mercenariorũ">mercenariorum</expan> metallicorum eſſe ſor­<lb></lb>didum, nos certe non intelligimus foſſores modo cæterosque operarios, ſed <pb pagenum="18" xlink:href="001/01/028.jpg"></pb>tum metallicæ peritos, tum eos qui impenſam <expan abbr="faciũt">faciunt</expan> in metalla. </s>
          <s id="N11661">Inter quos <lb></lb>numerari poſſunt reges, principes, reſpub. </s>
          <s id="N11666">&amp; in his honeſtiſsimus quiſque<lb></lb> ciuis. </s>
          <s id="N1166B">Tum denique intelligimus præfectos <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan>, qualis fuit Thucidi­<lb></lb>des nobilis ille <expan abbr="hiſtoriarũ">hiſtoriarum</expan> ſcriptor, quem Athenienſes præpoſuerunt Tha<lb></lb>ſiorum metallis. </s>
          <s id="N1167A">Attamen conſumere aliquid operæ &amp; laboris in foſsione <lb></lb>uenarum non eſt <expan abbr="indecorũ">indecorum</expan> metallicis, maxime ſi ipſi <expan abbr="ſumptũ">ſumptum</expan> fecerint in me <lb></lb>talla. </s>
          <s id="N11689"><expan abbr="Quemadmodũ">Quemadmodum</expan> nec magnis uiris proprios agros colere. </s>
          <s id="N1168F">Alioqui Ro­<lb></lb>manus ſenatus L.</s>
          <s id="N11694">Quintium <expan abbr="Cincinnatũ">Cincinnatum</expan> operi agreſti intentum non creaſ­<lb></lb>ſet dictatorem: nec uiros ciuitatis primarios à uillis arceſsiſſet in <expan abbr="curiã">curiam</expan>. </s>
          <s id="N116A1">Simi <lb></lb>liter neque Maximilianus Cæſar noſtra ætate <expan abbr="Conradũ">Conradum</expan> aſcripſiſſet in nume <lb></lb>rum nobilium, qui comites nominantur. </s>
          <s id="N116AC">Fuit uero ille, cum in metallis Sne<lb></lb>bergi operas daret, egentiſsimus: quare cognomentum habebat pauperis. </s>
          <s id="N116B1"><lb></lb>Sed non multos poſt annos ex metallis Firſti, quod eſt <expan abbr="oppidũ">oppidum</expan> in Lotharin<lb></lb>gia, diues factus, nomen ex fortuna inuenit. </s>
          <s id="N116BB">Neque Vladislaus rex in cœtu <lb></lb><expan abbr="eorũ">eorum</expan>, quos <expan abbr="uocãt">uocant</expan> Barones, repoſuiſſet Turſium ciuem <expan abbr="Cracouiẽſem">Cracouienſem</expan>, quem <lb></lb>metalla eius partis regni Vngarorum, quæ quondam Dacia fuit dicta, for­<lb></lb>tunis locupletarunt. </s>
          <s id="N116CF">Quinetiam ne metallica quidem plebs eſt uilis &amp; ab­<lb></lb>iecta. </s>
          <s id="N116D4">Etenim nocturnis æque ac diurnis uigilijs &amp; operibus exercitata ha­<lb></lb>bet duriciam <expan abbr="corporũ">corporum</expan> immanem, facillimeque cum res poſtulat, labores &amp; <lb></lb>munera militiæ ſuſtinet. </s>
          <s id="N116DF">Quippe quæ <expan abbr="cõſueuit">conſueuit</expan> ad <expan abbr="multã">multam</expan> noctem uigilare, <lb></lb>tractare ferramenta, foſſas ducere, agere cuniculos, machinas fabricari, one<lb></lb>ra ferre. </s>
          <s id="N116EE">Quocirca rei militaris periti, eam non modo. </s>
          <s id="N116F1">urbanæ plebi præfe­<lb></lb>runt, ſed etiam ruſticæ. </s>
          <s id="N116F6">Verum ut tandem huic diſputationi finem faciam: <lb></lb>cum quæſtus maximi ſint fœneratoris, bellatoris, mercatoris, agricolæ, me<lb></lb>tallici: fœnus autem ſit odioſum, præda crudeliter capta ex fortunis plebis, <lb></lb>non culpa calamitoſæ, impia, quæſtus metallici honeſtate ac decore præſtet <lb></lb>mercatoris lucro: non minus ſit bonus quàm agricolæ, multo uberior. </s>
          <s id="N11701"><lb></lb>Quis non intelligit metallicam inprimis eſſe honeſtam? </s>
          <s id="N11705">Certe cum <lb></lb>una ſit ex decem maximis rebus optimisque, <expan abbr="pecuniã">pecuniam</expan> <expan abbr="magnã">magnam</expan> bono <lb></lb>modo inuenire, id homo ſtudioſus &amp; diligens rei familiaris <lb></lb>non alia ratione facilius quàm metallica poteſt aſſequi.</s>
        </p>
        <p id="N11716" type="main">
          <s id="N11718">De re metallica Libri <lb></lb>primi finis.</s>
        </p>
        <pb pagenum="19" xlink:href="001/01/029.jpg"></pb>
        <p id="N11721" type="head">
          <s id="N11723">GEORGII AGRICO­<lb></lb>LAE DE RE METALLICA <lb></lb>LIBER SECVNDVS.</s>
        </p>
        <p id="N1172A" type="main">
          <s id="N1172C">Qvalis eſſe debeat perfectus metallicus, &amp; quæ <lb></lb>contra artem metallicam &amp; metalla atque ipſos me­<lb></lb>tallicos uidentur ualere, uel pro eis ſunt, primo li­<lb></lb>bro ſatis explicaui: nunc decreui metallicos ampli <lb></lb>us informare. </s>
          <s id="N11737">Qui inprimis neceſſe habent ſan­<lb></lb>ctè Deum colere, ac ea, quæ dicam, ſcire, &amp; <expan abbr="operã">operam</expan> <lb></lb>dare ut quoque opus efficiatur rite atque diligenter. </s>
          <s id="N11742"><lb></lb>Etenim diuina prouidentia <expan abbr="factũ">factum</expan> eſt, ut his qui &amp; <lb></lb>norunt ea quæ oportet facere, &amp; curant ut perfici <lb></lb>poſſint, plerumque omnia ſecunda accidant: inertibus <expan abbr="cõtra">contra</expan> &amp; qui curam <lb></lb>in rebus abſoluendis non ponunt, aduerſa. </s>
          <s id="N11754">Nemo certe ſatis habet omnes <lb></lb>artificij metallici partes in animi notione reponere ſine impenſis, quæ faci­<lb></lb>endæ ſunt in metalla: uel ſine laboribus quos ſibi ipſe ſumit &amp; ſuſtinet. </s>
          <s id="N1175B">Ita­<lb></lb>que ſi quis facultatem habet id quod opus eſt in <expan abbr="ſumptũ">ſumptum</expan> erogandi, mercena<lb></lb>rios, quotquot uult, in operas cuiuſque generis mittet. </s>
          <s id="N11766">Vt quondam Soſias <lb></lb>Thracenſis in <expan abbr="argẽtarias">argentarias</expan> operas miſit mille ſeruos, quos ipſi elocauerat Ni­<lb></lb>cias Athenienſis filius Nicerati. </s>
          <s id="N11771">Si nullam <expan abbr="impenſã">impenſam</expan> facere poteſt, ex omni­<lb></lb>bus operibus <expan abbr="facilimũ">facilimum</expan> quodque ſibi ad <expan abbr="efficiendũ">efficiendum</expan> eligat. </s>
          <s id="N11782">Ex quo genere hæc <lb></lb>duo potiſsimum ſunt, ducere foſſas, &amp; <expan abbr="riuorũ">riuorum</expan> ac fluminum arenas lauare. </s>
          <s id="N1178B"><lb></lb>Nam ex his ſæpenumero <expan abbr="colligũtur">colliguntur</expan> auri <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan>: aut lapides nigri, ex qui­<lb></lb>bus <expan abbr="cõflatur">conflatur</expan> plumbum candidum: aut etiam gemmæ. </s>
          <s id="N1179D">Illæ aperiunt uenas, <lb></lb>quæ interdum abundant metallis, in ſummo ceſpite inuentis. </s>
          <s id="N117A2">Siue igitur ar<lb></lb>te, ſiue caſu in eius manus tales arenæ aut uenæ inciderint, quæſtum ſibi in­<lb></lb>ſtituere poterit ſine impendio, et ex paupere diues repente fieri. </s>
          <s id="N117A9">Contrà ue­<lb></lb>ro ſi optatis non <expan abbr="reſponderũt">reſponderunt</expan>, mox de lotione uel foſsione deſiſtere licebit. </s>
          <s id="N117B2"><lb></lb>Verum cum unus aliquis rei familiaris <expan abbr="amplificãdæ">amplificandæ</expan> gratia ſolus facit <expan abbr="impẽ­ſas">impen­<lb></lb>ſas</expan> in metallum, magni refert ipſum intereſſe operibus, &amp; præſentem uide­<lb></lb>re omnia, quæ effici iuſsit. </s>
          <s id="N117C2">Quamobrem aut ad fodinam <expan abbr="domiciliũ">domicilium</expan> habeat, <lb></lb>ut ſe in <expan abbr="cõſpectum">conſpectum</expan> operarijs ſemper dare poſsit, ſemperque cauere ne quis ſu<lb></lb>um munus negligenter exequatur: aut habitet in propinquis locis, ut &amp; cre<lb></lb>bro metallicas operas interuiſat, &amp; crebrius ad metallum ſe <expan abbr="uenturũ">uenturum</expan>, quàm <lb></lb>ſit uenturus, operarijs per nuncium ſignificet. </s>
          <s id="N117D9">Etenim ſuo aduentu uel eius <lb></lb>denunciatione <expan abbr="mercenariũ">mercenarium</expan> ferè quenque ſic terrebit, ut <expan abbr="nunquã">nunquam</expan> non diligen­<lb></lb>ter negotium ſuum agat. </s>
          <s id="N117E8">Sed cum inuiſerit <expan abbr="metallũ">metallum</expan> diligenter operarios lau<lb></lb>det, &amp; <expan abbr="interdũ">interdum</expan> eis det munera, ut &amp; ipſi &amp; alij alacriores ad <expan abbr="laborandũ">laborandum</expan> fiant: <lb></lb>contrà negligentes obiurget atque aliquos ex metallis amoueat, &amp; in eorum <lb></lb>locum ſedulos ſubſtituat. </s>
          <s id="N117FD"><expan abbr="Quinetiã">Quinetiam</expan> dominus ſæpe numero diesnoctesque <lb></lb>maneat in metallo. </s>
          <s id="N11805">Quæ non ſit manſio deſidioſa &amp; mollis. </s>
          <s id="N11808">Nam metallici <lb></lb>in re familiari augenda diligentis intereſt, frequenter deſcendere in <expan abbr="fodinã">fodinam</expan>, <lb></lb>&amp; aliquid temporis conferre ad naturam <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> <expan abbr="fibrarũque">fibrarumque</expan> <expan abbr="cognoſcẽdam">cognoſcendam</expan>, <pb pagenum="20" xlink:href="001/01/030.jpg"></pb>&amp; tam intus quàm foris omnes laborandi rationes intueri atque <expan abbr="cõtemplari">contemplari</expan>. </s>
          <s id="N11828"><lb></lb>Nec id ſolum agere debet, ſed interdum aliquos labores ſuſcipere: non ut in <lb></lb>ijs ſe frangat, ſed ut &amp; ſua diligentia mercenarios excitet, &amp; eos doceat <expan abbr="artẽ">artem</expan>. </s>
          <s id="N11832"><lb></lb>Etenim bene ſe habet metallum, in quo quid faciendum ſit non præſes mo <lb></lb>do, <expan abbr="uerũ">uerum</expan> dominus etiam docet. </s>
          <s id="N1183C">Quocirca barbarus quidam, ut eſt apud Xe<lb></lb>nophontem recte reſpondit regi, oculus domini ſaginat equum, nam dili­<lb></lb>gentia domini omnibus in rebus ualet <expan abbr="plurimũ">plurimum</expan>. </s>
          <s id="N11847">At cum multi <expan abbr="cõmunes">communes</expan> im<lb></lb>penſas faciunt in metalla, ipſis <expan abbr="accõmodatum">accommodatum</expan> atque utile eſt, ex ſe præfectos <lb></lb>fodinarum eligere, item præſides. </s>
          <s id="N11856">Quia enim plerunque ſua homines <expan abbr="curãt">curant</expan>, <lb></lb>aliena negligunt, non poſſunt illi ſua curare, quin aliena curent, nec aliena <lb></lb>negligere, ut ſua non negligant. </s>
          <s id="N11861">Quod ſi nemo ex ipſis eiusmodi <expan abbr="officiorũ">officiorum</expan> <lb></lb>onera ſuſcipere uelit, aut ſuſtinere poſsit, è re <expan abbr="cõmuni">communi</expan> erit, ea uiris <expan abbr="diligẽtiſsimis">diligentiſsi<lb></lb>mis</expan>
 imponere. </s>
          <s id="N11874">Quondam certe hæc res curæ fuit præfectis metallorum: ſiue <lb></lb>domini eſſent reges, ut Priamus <expan abbr="aurariorũ">aurariorum</expan> circa Abydum, Mydas <expan abbr="eorũ">eorum</expan> quæ <lb></lb>fuerunt in Berimo monte, Gyges, Alyattes, Crœſus eorum, quæ <expan abbr="fuerũt">fuerunt</expan> ad <lb></lb>oppidum deſertum inter Atarneam &amp; Pergamum: ſiue reſpub. </s>
          <s id="N11889">ut Cartha­<lb></lb>ginienſes <expan abbr="argentariorũ">argentariorum</expan> quibus floruit Hiſpania: ſiue familiæ amplæ &amp; illu<lb></lb>ſtres, ut Athenis fodinarum Laurei montis. </s>
          <s id="N11894">Hoc porro rationibus domini <lb></lb>artis adhuc ignari maxime conducit, ſumptum <expan abbr="communẽ">communem</expan> ſibi cum alijs po­<lb></lb>nere non in foſsione uenæ unius, ſed plurium. </s>
          <s id="N1189F">Nam qui ſolus impenſas fa­<lb></lb>cit in unam aliquam fodinam, ſi ſecunda fortuna ipſi uenam <expan abbr="abundantẽ">abundantem</expan> me <lb></lb>tallis alijsque foſsilibus elargitur, ampliſsimæ pecuniæ fit dominus: ſin ad­<lb></lb>uerſa inopem &amp; ſterilem, in omne tempus perdit omnino omnem <expan abbr="ſumptũ">ſumptum</expan>, <lb></lb>quem in eam impendit. </s>
          <s id="N118B2">Qui uero nummos <expan abbr="cõmuniter">communiter</expan> cum alijs inſumit in <lb></lb>plures uenas alicuius loci nobilitati copia <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan>, ille raro perdit oleum <lb></lb>&amp; operam, ſed ipſius optatis plerumque fortuna reſpondet. </s>
          <s id="N118C1">Cum enim ex du<lb></lb>odecim uenis in quas <expan abbr="cõmunis">communis</expan> fit ſumptus una metallis affluens, domino <lb></lb>non reddat modo pecuniam impenſam, ſed det præterea <expan abbr="lucrũ">lucrum</expan>, certe erit ei <lb></lb>res metallica ampla &amp; fructuoſa, cui duæ uenæ aut tres, aut quatuor plu­<lb></lb>résue effundunt metalla. </s>
          <s id="N118D4">Xenophontis autem non <expan abbr="multũ">multum</expan> huic diſsimile <expan abbr="cõſilium">con<lb></lb>ſilium</expan>
 eſt, quid ipſis Athenienſibus ſit <expan abbr="faciendũ">faciendum</expan>, ſi nouas argenti uenas ſine <lb></lb>detrimento uoluerint quærere. </s>
          <s id="N118E7">Sunt, inquit, Athenienſium decem tribus. </s>
          <s id="N118EA"><lb></lb>Itaque ſi ciuitas ſingulis dederit ſeruos pares numero, atque ipſæ <expan abbr="cõmuni">communi</expan> for­<lb></lb>tuna nouas uenas ſecuerint, hoc ſane modo ſi una inuenerit uenam argenti <lb></lb>diuitem, utique uniuerſis, id quod habet utilitatem, oſtendet: ſin duæ tribus <lb></lb>inuenerint, aut tres, aut quatuor, aut dimidia earum pars, profecto hæc o­<lb></lb>pera utiliora fient. </s>
          <s id="N118FA">Spem enim omnes tribus fruſtrari, <expan abbr="præteritorũ">præteritorum</expan> non eſt <lb></lb>ſimile. </s>
          <s id="N11903">Quamuis autem hoc Xenophontis <expan abbr="cõſilium">conſilium</expan> ſit <expan abbr="plenũ">plenum</expan> prudentiæ, ta<lb></lb>men ei locus non eſt in ullis ciuitatibus, niſi liberis &amp; opulentis. </s>
          <s id="N11910">Nam quæ <lb></lb>in regum &amp; principum ditione ſunt, uel tyranni dominatu premuntur, ſine <lb></lb>eorum permiſſu non audent facere tales impenſas. </s>
          <s id="N11917">Quæ præditæ ſunt par­<lb></lb>uis opibus ac facultatibus, præ indigentia non poſſunt: tum etiam, ut mos <lb></lb>eſt noſtrorum <expan abbr="hominũ">hominum</expan>, reſpub. </s>
          <s id="N11922">nullos habent ſeruos, quos tribubus elo­<lb></lb>care poſſent. </s>
          <s id="N11927">Quare hodie qui cum poteſtate ſunt, nomine rerumpub. </s>
          <s id="N1192A">im­<lb></lb>penſas agunt in metalla, non aliter ac priuati homines. </s>
          <s id="N1192F">Nonnulli uero do­</s>
        </p>
        <pb pagenum="21" xlink:href="001/01/031.jpg"></pb>
        <p id="N11936" type="main">
          <s id="N11938">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="22" xlink:href="001/01/032.jpg"></pb>
        <p id="N1193F" type="main">
          <s id="N11941">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="23" xlink:href="001/01/033.jpg"></pb>
        <p id="N11948" type="main">
          <s id="N1194A">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="24" xlink:href="001/01/034.jpg"></pb>
        <p id="N11951" type="main">
          <s id="N11953">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="25" xlink:href="001/01/035.jpg"></pb>
        <p id="N1195A" type="main">
          <s id="N1195C">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="26" xlink:href="001/01/036.jpg"></pb>
        <p id="N11963" type="main">
          <s id="N11965">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="27" xlink:href="001/01/037.jpg"></pb>
        <p id="N1196C" type="main">
          <s id="N1196E">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="28" xlink:href="001/01/038.jpg"></pb>
        <p id="N11975" type="main">
          <s id="N11977">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="29" xlink:href="001/01/039.jpg"></pb>
        <p id="N1197E" type="main">
          <s id="N11980">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="30" xlink:href="001/01/040.jpg"></pb>
        <p id="N11987" type="main">
          <s id="N11989">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="31" xlink:href="001/01/041.jpg"></pb>
        <p id="N11990" type="main">
          <s id="N11992">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="32" xlink:href="001/01/042.jpg"></pb>
        <p id="N11999" type="main">
          <s id="N1199B">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="33" xlink:href="001/01/043.jpg"></pb>
        <p id="N119A2" type="main">
          <s id="N119A4">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="34" xlink:href="001/01/044.jpg"></pb>
        <p id="N119AB" type="main">
          <s id="N119AD">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="35" xlink:href="001/01/045.jpg"></pb>
        <p id="N119B4" type="main">
          <s id="N119B6">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="36" xlink:href="001/01/046.jpg"></pb>
        <p id="N119BD" type="main">
          <s id="N119BF">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="37" xlink:href="001/01/047.jpg"></pb>
        <p id="N119C6" type="main">
          <s id="N119C8">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="38" xlink:href="001/01/048.jpg"></pb>
        <p id="N119CF" type="main">
          <s id="N119D1">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="39" xlink:href="001/01/049.jpg"></pb>
        <p id="N119D8" type="main">
          <s id="N119DA">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="40" xlink:href="001/01/050.jpg"></pb>
        <p id="N119E1" type="main">
          <s id="N119E3">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="41" xlink:href="001/01/051.jpg"></pb>
        <p id="N119EA" type="main">
          <s id="N119EC">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="42" xlink:href="001/01/052.jpg"></pb>
        <p id="N119F3" type="main">
          <s id="N119F5">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="43" xlink:href="001/01/053.jpg"></pb>
        <p id="N119FC" type="main">
          <s id="N119FE">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="44" xlink:href="001/01/054.jpg"></pb>
        <p id="N11A05" type="main">
          <s id="N11A07">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="45" xlink:href="001/01/055.jpg"></pb>
        <p id="N11A0E" type="main">
          <s id="N11A10">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="46" xlink:href="001/01/056.jpg"></pb>
        <p id="N11A17" type="main">
          <s id="N11A19">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="47" xlink:href="001/01/057.jpg"></pb>
        <p id="N11A20" type="main">
          <s id="N11A22">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="48" xlink:href="001/01/058.jpg"></pb>
        <p id="N11A29" type="main">
          <s id="N11A2B">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="49" xlink:href="001/01/059.jpg"></pb>
        <p id="N11A32" type="main">
          <s id="N11A34">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="50" xlink:href="001/01/060.jpg"></pb>
        <p id="N11A3B" type="main">
          <s id="N11A3D">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="51" xlink:href="001/01/061.jpg"></pb>
        <p id="N11A44" type="main">
          <s id="N11A46">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="52" xlink:href="001/01/062.jpg"></pb>
        <p id="N11A4D" type="main">
          <s id="N11A4F">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="53" xlink:href="001/01/063.jpg"></pb>
        <p id="N11A56" type="main">
          <s id="N11A58">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="54" xlink:href="001/01/064.jpg"></pb>
        <p id="N11A5F" type="main">
          <s id="N11A61">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="55" xlink:href="001/01/065.jpg"></pb>
        <p id="N11A68" type="main">
          <s id="N11A6A">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="56" xlink:href="001/01/066.jpg"></pb>
        <p id="N11A71" type="main">
          <s id="N11A73">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="57" xlink:href="001/01/067.jpg"></pb>
        <p id="N11A7A" type="main">
          <s id="N11A7C">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="58" xlink:href="001/01/068.jpg"></pb>
        <p id="N11A83" type="main">
          <s id="N11A85">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="59" xlink:href="001/01/069.jpg"></pb>
        <p id="N11A8C" type="main">
          <s id="N11A8E">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="60" xlink:href="001/01/070.jpg"></pb>
        <p id="N11A95" type="main">
          <s id="N11A97">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="61" xlink:href="001/01/071.jpg"></pb>
        <p id="N11A9E" type="main">
          <s id="N11AA0">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="62" xlink:href="001/01/072.jpg"></pb>
        <p id="N11AA7" type="main">
          <s id="N11AA9">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="63" xlink:href="001/01/073.jpg"></pb>
        <p id="N11AB0" type="main">
          <s id="N11AB2">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="64" xlink:href="001/01/074.jpg"></pb>
        <p id="N11AB9" type="main">
          <s id="N11ABB">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="65" xlink:href="001/01/075.jpg"></pb>
        <p id="N11AC2" type="main">
          <s id="N11AC4">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="66" xlink:href="001/01/076.jpg"></pb>
        <p id="N11ACB" type="main">
          <s id="N11ACD">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="67" xlink:href="001/01/077.jpg"></pb>
        <p id="N11AD4" type="main">
          <s id="N11AD6">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="68" xlink:href="001/01/078.jpg"></pb>
        <p id="N11ADD" type="main">
          <s id="N11ADF">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="69" xlink:href="001/01/079.jpg"></pb>
        <p id="N11AE6" type="main">
          <s id="N11AE8">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="70" xlink:href="001/01/080.jpg"></pb>
        <p id="N11AEF" type="main">
          <s id="N11AF1">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="71" xlink:href="001/01/081.jpg"></pb>
        <p id="N11AF8" type="main">
          <s id="N11AFA">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="72" xlink:href="001/01/082.jpg"></pb>
        <p id="N11B01" type="main">
          <s id="N11B03">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="73" xlink:href="001/01/083.jpg"></pb>
        <p id="N11B0A" type="main">
          <s id="N11B0C">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="74" xlink:href="001/01/084.jpg"></pb>
        <p id="N11B13" type="main">
          <s id="N11B15">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="75" xlink:href="001/01/085.jpg"></pb>
        <p id="N11B1C" type="main">
          <s id="N11B1E">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="76" xlink:href="001/01/086.jpg"></pb>
        <p id="N11B25" type="main">
          <s id="N11B27">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="77" xlink:href="001/01/087.jpg"></pb>
        <p id="N11B2E" type="main">
          <s id="N11B30">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="78" xlink:href="001/01/088.jpg"></pb>
        <p id="N11B37" type="main">
          <s id="N11B39">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="79" xlink:href="001/01/089.jpg"></pb>
        <p id="N11B40" type="main">
          <s id="N11B42">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="80" xlink:href="001/01/090.jpg"></pb>
        <p id="N11B49" type="main">
          <s id="N11B4B">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="81" xlink:href="001/01/091.jpg"></pb>
        <p id="N11B52" type="main">
          <s id="N11B54">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="82" xlink:href="001/01/092.jpg"></pb>
        <p id="N11B5B" type="main">
          <s id="N11B5D">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="83" xlink:href="001/01/093.jpg"></pb>
        <p id="N11B64" type="main">
          <s id="N11B66">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="84" xlink:href="001/01/094.jpg"></pb>
        <p id="N11B6D" type="main">
          <s id="N11B6F">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="85" xlink:href="001/01/095.jpg"></pb>
        <p id="N11B76" type="main">
          <s id="N11B78">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="86" xlink:href="001/01/096.jpg"></pb>
        <p id="N11B7F" type="main">
          <s id="N11B81">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="87" xlink:href="001/01/097.jpg"></pb>
        <p id="N11B88" type="main">
          <s id="N11B8A">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="88" xlink:href="001/01/098.jpg"></pb>
        <p id="N11B91" type="main">
          <s id="N11B93">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="89" xlink:href="001/01/099.jpg"></pb>
        <p id="N11B9A" type="main">
          <s id="N11B9C">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="90" xlink:href="001/01/100.jpg"></pb>
        <p id="N11BA3" type="main">
          <s id="N11BA5">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="91" xlink:href="001/01/101.jpg"></pb>
        <p id="N11BAC" type="main">
          <s id="N11BAE">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="92" xlink:href="001/01/102.jpg"></pb>
        <p id="N11BB5" type="main">
          <s id="N11BB7">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="93" xlink:href="001/01/103.jpg"></pb>
        <p id="N11BBE" type="main">
          <s id="N11BC0">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="94" xlink:href="001/01/104.jpg"></pb>
        <p id="N11BC7" type="main">
          <s id="N11BC9">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="95" xlink:href="001/01/105.jpg"></pb>
        <p id="N11BD0" type="main">
          <s id="N11BD2">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="96" xlink:href="001/01/106.jpg"></pb>
        <p id="N11BD9" type="main">
          <s id="N11BDB">transcription missing frames 31-106</s>
        </p>
        <pb pagenum="97" xlink:href="001/01/107.jpg"></pb>
        <p id="N11BE2" type="main">
          <s id="N11BE4">P<emph type="italics"></emph>erticæ lineæ minori spacio inter ſe distantes<emph.end type="italics"></emph.end> A. <lb></lb>P<emph type="italics"></emph>erticæ lineæ maiori ſpacio inter ſe distantes<emph.end type="italics"></emph.end> B.</s>
        </p>
        <p id="N11BF5" type="main">
          <s id="N11BF7">Tam <expan abbr="autẽ">autem</expan> hi menſores quàm proximi prius funiculis canabinis utuntur: <lb></lb>mox eos alteris, ex philyris tiliæ factis, quod hi nihil, illi multum remittant, <lb></lb><expan abbr="metiũtur">metiuntur</expan>. </s>
          <s id="N11C05">Atque hos in æquatam planiciem <expan abbr="extendũt">extendunt</expan>. </s>
          <s id="N11C0C">Primo quidem <expan abbr="alterũ">alterum</expan> <lb></lb>per deuexam montis partem deſcendentem obliquè. </s>
          <s id="N11C15">Deinde funiculum ſe<lb></lb>cundum, cui longitudo eſt cuniculi, ſub puteum agendi, rectà collocant, ut <lb></lb>altero capite primi funiculi caput inferius attingat: tum tertium <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan> <expan abbr="itẽ">item</expan> <lb></lb>rectà. </s>
          <s id="N11C26">locant: &amp; quidem ſic ut ſuperiori ſuo capite ſuperius primi funiculi ca<lb></lb>put contingat, inferiori <expan abbr="alterũ">alterum</expan> ſecundi funiculi, fiatque triangulus. </s>
          <s id="N11C2F">Huius au­<lb></lb>tem tertij funiculi altitudinem ad inſtrumenti, cui index eſt, partem, <expan abbr="tanquã">tanquam</expan> <lb></lb>ad perpendiculum reſpondentem, exigunt: cuius funiculi longitudo putei <lb></lb>altitudinem demonſtrat.</s>
        </p>
        <p id="N11C3C" type="caption">
          <s id="N11C3E">F<emph type="italics"></emph>uniculi extenti<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>rimus ſiue alter funiculus<emph.end type="italics"></emph.end> A. <lb></lb>S<emph type="italics"></emph>ecundus<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ertius<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>riangulus<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.107.1.jpg" xlink:href="001/01/107/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="98" xlink:href="001/01/108.jpg"></pb>
        <p id="N11C6A" type="main">
          <s id="N11C6C">Quidam uerò menſores, ut ratio altitudinis putei dimetiendæ certior ſit <lb></lb>quinque funiculis extentis utuntur: primo obliquè deſcendente, duobus, ſe­<lb></lb>cundo ſcilicet &amp; tertio, quibus eſt cuniculi longitudo, duobus, quibus pu­<lb></lb>tei altitudo: quo ſanè modo conſtituunt quadrangulum, in duos triangu­<lb></lb>los æquales diuiſum: qui magis ad ueritatem dirigit.</s>
        </p>
        <p id="N11C77" type="caption">
          <s id="N11C79">F<emph type="italics"></emph>uniculi extenti<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>rimus<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>ecundus<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ertius<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>Q<emph type="italics"></emph>uartus<emph.end type="italics"></emph.end> C. Q<emph type="italics"></emph>uintus<emph.end type="italics"></emph.end> C. Q<emph type="italics"></emph>uadrangulus<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.108.1.jpg" xlink:href="001/01/108/1.jpg"></figure>
        <p id="N11CAD" type="main">
          <s id="N11CAF">Atque hæ rationes altitudinis putei &amp; longitudinis cuniculi dimetiendæ <lb></lb>tunc ueræ ſunt, cum uena atque ſic etiam puteus uel putei uno eodemque teno<lb></lb>re rectà uel obliquè uſque ad <expan abbr="cuniculũ">cuniculum</expan> deſcendit: ſimiliter cùm cuniculus re­<lb></lb>ctà ad puteum pertingit: at cùm uterque modo in hanc, modo in illam <expan abbr="partẽ">partem</expan> <lb></lb>ſe flectit, ſi neutrius ſpacium fuerit perfoſſum, nemo omnium <expan abbr="mortaliũ">mortalium</expan> tam <lb></lb>acri eſt ingenio, ut quantum de recto curriculo deflectant animo poſsit cer<lb></lb>nere: ſin totum alterutrius, de alterius quidem longitudine, de alterius uerò <lb></lb>altitudine facilius poſſumus exiſtimare: itaque locus cuniculi, qui eſt ſub pu­<lb></lb>teo iam primum fodi cœpto, ex dimetiendo ſic diſcitur. </s>
          <s id="N11CCE">Ad os cuniculi pri­<lb></lb>mò figitur tripus, itemque ad puteum, qui fodi cœpit, aut ad locum in quo fo<lb></lb>dietur puteus. </s>
          <s id="N11CD5">Tripus autem fit ex tribus palis in terram infixis, &amp; aſſerculo <lb></lb>quadrangulo, ſuper quem inſtrumentum, partes mundi indicans, ſtatuitur, <lb></lb>in palos impoſito &amp; ad ipſos affixo. </s>
          <s id="N11CDC">Deinde ab inferiori tripode rectà in ter<lb></lb>ram demittitur funiculus pondere grauatus: iuxta quem <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan> <expan abbr="iterũ">iterum</expan> pa­<pb pagenum="99" xlink:href="001/01/109.jpg"></pb>lus in terra defigitur: ad quem alter funiculus alligatus &amp; affixus rectà duci­<lb></lb>tur in cuniculum uſque ad eum finem, dum nullum fundamenti uel tecti ue­<lb></lb>næ angulum attingat: poſtea à funiculo, ex inferiori tripode pendente, funi <lb></lb>culus tertius, item affixus rectà ſurſum uerſus per decliuem montis partem <lb></lb>ducitur uſque ad palum tripodis ſuperioris, atque ad eum alligatur et affigitur: <lb></lb>ut autem altitudinis dimenſio certior ſit, unum &amp; idem latus funiculi, ex in­<lb></lb>feriori tripode pendentis, contingat tertius iſte funiculus, quod ſecundus, <lb></lb>in cuniculum ductus, contingit: his omnibus ritè factis menſor cùm iam fu­<lb></lb>niculus, rectà in cuniculum ductus, angulum ſiue fundamenti ſiue tecti ta­<lb></lb>cturus eſt, in ſolum cuniculi collocat aſſerem, &amp; ſuper eum ſtatuit <expan abbr="orbẽ">orbem</expan>, uel <lb></lb><expan abbr="inſtrumẽtum">inſtrumentum</expan>, quod indicem habet, ei peculiare: id circulis ceratis differt ab <lb></lb>altero, cui item index, libro tertio à nobis deſcripto. </s>
          <s id="N11D0B">Ad utrumque autem, tan<lb></lb>quam ad regulam &amp; normam, decernit utrum funiculi extenti rectà <expan abbr="tendãt">tendant</expan> <lb></lb>ad extremam cuniculi partem, an modo rectà tendant, modo ad fundamen <lb></lb>tum uel tectum declinent: utrumque inſtrumentum in partes diuiſum eſt: ſed <lb></lb>quod habet indicem, quem regit magnes, in quatuor &amp; uiginti: orbis uerò <lb></lb>in ſedecim. </s>
          <s id="N11D1C">Etenim primò in quatuor principales, quarum quæque rurſus in <lb></lb>quatuor: utrique ſunt circuli cerati, uerum ei, quod habet indicem, ſeptem: al­<lb></lb>teri, tantum quinque. </s>
          <s id="N11D23">Hos circulos ceratos menſor ſiue hoc ſiue illo utatur in <lb></lb>ſtrumento, pungit, ipſis punctis ordine notans partes, in quas funiculi di­<lb></lb>uerſis modis extenduntur. </s>
          <s id="N11D2A">Sed orbis præterea foramen habet ex eius exti­<lb></lb>ma parte circulari ad punctum uſque pertinens: in quod cochleam ferream, <lb></lb>ad quam ſecundum funiculum alligat, immittit &amp; uerſando in aſſerem infi­<lb></lb>git: ut etiam orbis maneat immobilis. </s>
          <s id="N11D33">Ne uerò funiculus ſecundus &amp; dein­<lb></lb>ceps alij extenti, de cochlea detrahantur, cauit ferro graui, in cuius foramine <lb></lb>cochleæ caput includit: at alterum <expan abbr="inſtrumentũ">inſtrumentum</expan>, cui index eſt, quia caret fo­<lb></lb>ramine, tantummodo ad cochleam apponit.</s>
        </p>
        <p id="N11D40" type="caption">
          <s id="N11D42">I<emph type="italics"></emph>nſtrumenti, cui index est, ſeptem circuli cerati<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>A B C D E F G,</s>
        </p>
        <pb pagenum="100" xlink:href="001/01/110.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.110.1.jpg" xlink:href="001/01/110/1.jpg"></figure>
        <p id="N11D55" type="caption">
          <s id="N11D57">Hic inſeratur pagina, picturam Orbis quinque circulorum <lb></lb>ceratorum continens.</s>
        </p>
        <p id="N11D5C" type="main">
          <s id="N11D5E">Vt autem inſtrumentum in priorem uel poſteriorem partem non incli­<lb></lb>net, atque ita nec menſura in maiorem quàm par ſit, longitudinem excreſcat, <lb></lb>ſuper ipſum libellam ſtatiuam collocat: cuius ligula, ſi inſtrumentum in neu<lb></lb>tram partem propenderit, nullos numeros, ſed <expan abbr="eorũ">eorum</expan> <expan abbr="principiũ">principium</expan> demonſtrat.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.110.2.jpg" xlink:href="001/01/110/2.jpg"></figure>
        <p id="N11D74" type="caption">
          <s id="N11D76">Ponatur fol. 100. <lb></lb>O<emph type="italics"></emph>rbis quinque circuli cerati<emph.end type="italics"></emph.end> A. B. C. <lb></lb>D. E. E<emph type="italics"></emph>iuſdem foramen<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>ochlea<emph.end type="italics"></emph.end> G. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>errum perforatum<emph.end type="italics"></emph.end> H.<lb></lb><figure id="id.001.01.110.3.jpg" xlink:href="001/01/110/3.jpg"></figure></s>
        </p>
        <pb></pb>
        <pb></pb>
        <pb pagenum="101" xlink:href="001/01/111.jpg"></pb>
        <p id="N11DA3" type="caption">
          <s id="N11DA5">L<emph type="italics"></emph>ibella ſtatiua<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius ligula<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>ibella &amp; ligula<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.111.1.jpg" xlink:href="001/01/111/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="102" xlink:href="001/01/112.jpg"></pb>
        <p id="N11DC3" type="main">
          <s id="N11DC5">Sed cùm iam menſor ſingulis cuniculi angulis diligenter obſeruatis tan­<lb></lb>tam eius partem dimenſus fuerit, quantam dimetiri debuit, ſub dio in æqua<lb></lb>ta planicie rurſus ſingulis angulis non minori diligentia obſeruatis, eodem <lb></lb>modo dimetitur: atque primò ad quenque angulum, prout trianguli ratio &amp; <lb></lb>ars hoc poſtulant, rectum funiculum, tanquam lineam, adijcit. </s>
          <s id="N11DD0">Deinde funi <lb></lb>culum, per deuexam montis partem <expan abbr="aſcendẽtem">aſcendentem</expan>, ſic obliquè extendit ut in­<lb></lb>feriori capite prius huius recti funiculi caput attingat: tum tertium funicu­<lb></lb>lum ſimiliter rectà, &amp; quidem ſic ut ſuperiori ſuo capite ſuperius ſecundi fu<lb></lb>niculi caput contingat, inferiori poſterius primi funiculi. </s>
          <s id="N11DDF">Tertij autem funi­<lb></lb>culi longitudo altitudinem putei, ut ſuprà dixi, demonſtrat ſimul et partem <lb></lb>caniculi, ad <expan abbr="quã">quam</expan> putei foſſa depreſſa pertinget. </s>
          <s id="N11DEA">Si uerò ad cuniculum pute­<lb></lb>us unus uel plures per intermedias foſſas latentes &amp; puteos pertinuerint, <lb></lb>menſor à proximo, qui ſub dio eſt, orſus, breuius &amp; citius altitudinem fodi<lb></lb>endi putei dimetitur, quàm ſi ordiatur ab ore cuniculi. </s>
          <s id="N11DF3">Primò autem inter­<lb></lb>uallum ſubdiale, quod eſt inter puteum effoſſum &amp; effodiendum metitur: <lb></lb>tum omnium puteorum, quos metiri oportet, obliquitatem, &amp; <expan abbr="omniũ">omnium</expan> foſ­<lb></lb>ſarum latentium, quibus quodam modo <expan abbr="cõiunguntur">coniunguntur</expan>, longitudinem uſque<lb></lb>ad cuniculum. </s>
          <s id="N11E06">Poſtremò cuniculi partem, atque his omnibus ritè factis altitu<lb></lb>dinem putei &amp; <expan abbr="locũ">locum</expan> cuniculi, ad quem puteus pertinebit, demonſtrat. </s>
          <s id="N11E0F">Sed <lb></lb>interdum ibi puteus rectus admodum altus fodiendus eſt, ubi prius eſt ob­<lb></lb>liquus: &amp; quidem iccirco ut onera machinis directo ſurſum ſubleuari &amp; ex <lb></lb>trahi poſsint: ſub dio certè ea, quam uerſant equi: intra terram eadem &amp; ijs <lb></lb>quas impetus aquarum circumagit: itaque talem puteum ſi neceſſe fuerit fo­<lb></lb>dere menſor primò cochleam ferream uerſando in ſuperiorem ueteris pu­<lb></lb>tei partem infigit: atque ab ea funiculum demittit uſque ad primum angulum, <lb></lb>ubi rurſus infigit cochleam, rurſuſque demittit funiculum uſque ad ſecundum <lb></lb>angulum. </s>
          <s id="N11E22">Id autem iterum ac ſæpius facit, &amp; quidem uſque eò dum funiculus <lb></lb>ad imum puteum pertineat. </s>
          <s id="N11E27">Deinde ad quamque funiculi partem inferius ap<lb></lb>plicat hemicyclium, &amp; ſemicirculum ceratum prope quamque lineam, quam <lb></lb>ligula demonſtrat, pungit, &amp; numero, ne perturbetur ordo, ſignat: tum ſin­<lb></lb>gulas funiculi partes altero funiculo, ex philyris tiliæ facto, dimetitur: po­<lb></lb>ſtea cùm ex puteo redijt, ſecernit ſe ab alijs &amp; puncta ex hemicyclij ſemicir­<lb></lb>culo cerato transfert in aliquem orbis circulum, item ceratum. </s>
          <s id="N11E34">Poſtremò fu<lb></lb>niculis in æquata planicie extentis angulos, ut trianguli ratio hoc poſtulat, <lb></lb>metitur: ac docet qua parte fundamenti, qua tecti ſaxa <expan abbr="excindẽda">excindenda</expan> ſint ut pu­<lb></lb>teus rectà deſcendat. </s>
          <s id="N11E41">Quod ſi menſor fodinæ dominis oſtendere debeat lo <lb></lb>cum foſſæ latentis uel cuniculi, in quo puteus etiam rurſus uerſus <expan abbr="fodiẽdus">fodiendus</expan> <lb></lb>ſit ut citius perforetur, ab inferiore foſſa latente uel cuniculo dimetiendi ini<lb></lb>tium facit ſpacio ferè unius anguli ultra eum locum, ad quem putei foſſa de­<lb></lb>preſſa pertinget: ubi eam foſſam latentem uel cuniculi partem uſque ad prio­<lb></lb>rem puteum, qui ab ipſa ad ſuperiorem pertinet, dimenſus fuerit, eius quo­<lb></lb>que putei obliquitatem hemicyclio uel orbe ad funiculum applicato meti­<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N11E56">Deinde ſimiliter ſuperiorem foſſam <expan abbr="latẽtem">latentem</expan> &amp; obliquitatem putei, qui <lb></lb>in ea foditur &amp; ſurſum uerſus perforandus ſit: tum iterum in æquata plani­<lb></lb>cie funiculis omnibus extentis, &amp; quidem ultimo ſic ut ad primum <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan>
<pb pagenum="103" xlink:href="001/01/113.jpg"></pb>pertingat, metitur: atque ex ea <expan abbr="dimẽſione">dimenſione</expan> cognoſcit quo loco foſſæ <expan abbr="latẽtis">latentis</expan> uel <lb></lb>cuniculi ſurſum uerſus <expan abbr="fodiendũ">fodiendum</expan> ſit, et quot uenæ <expan abbr="fodiẽdæ">fodiendæ</expan> paſſus reſtent, ut <lb></lb>puteus perfodi poſsit. </s>
          <s id="N11E7E">Dixi de priori <expan abbr="dimetiẽdi">dimetiendi</expan> ratione, nunc <expan abbr="dicã">dicam</expan> de altera. </s>
          <s id="N11E89"><lb></lb>Cùm una uena propius ad <expan abbr="alterã">alteram</expan> accedit, &amp; earum diuerſi ſunt poſſeſſores, <lb></lb>qui nuper uenerunt in <expan abbr="poſſeſsionẽ">poſſeſsionem</expan> ſiue <expan abbr="cuniculũ">cuniculum</expan>, uel foſſam <expan abbr="latentẽ">latentem</expan> agant, ſi <lb></lb>ue puteum fodiant, in ueterum dominorum quadratum nullo iure inua­<lb></lb>dunt, aut inuadere uidentur: quocirca hi plerumque ius ſuum repetunt, aut <lb></lb>perſequuntur iudicio. </s>
          <s id="N11EA5">Sed menſor uel ipſe controuerſiam inter dominos di<lb></lb>rimit, uel arte ſua iudices inſtruit ad decernendum, ut alter ab alterius metal<lb></lb>lo manus abſtineat. </s>
          <s id="N11EAC">Itaque primò utriuſque partis fodinas metitur funiculis ca­<lb></lb>nabinis &amp; ex philyris tiliæ factis: &amp; ad eos orbe, uel inſtrumento, cui index <lb></lb>eſt, applicato punctis notat partes, in quas extenduntur. </s>
          <s id="N11EB3">Deinde funiculos <lb></lb>in æquata planicie extendit: tum ab ea parte, cuius domini ſunt in antiqua <lb></lb>quadrati poſſeſsione orſus alteram uerſus, ſeu in uenæ tecto ſeu in funda­<lb></lb>mento fuerit, tranſuerſarium funiculum rectà ſecundum ſextam inſtrumen<lb></lb>ti, cui index eſt, partem tendit ſpacio paſſuum trium &amp; dimidij: atque ueteri­<lb></lb>bus dominis <expan abbr="ſuũ">ſuum</expan> tribuit. </s>
          <s id="N11EC4">Quod ſi <expan abbr="utrũque">utrunque</expan> unius uenæ latus in duobus cuni­<lb></lb>culis uel foſsis latentib. </s>
          <s id="N11ECD">aduerſis fodiatur, menſor prius expendit <expan abbr="inferiorẽ">inferiorem</expan> <lb></lb>cuniculum uel foſſam latentem, poſterius ſuperiorem, &amp; conſiderat quan­<lb></lb>tum uterque paulatim altior factus ſit: utrinque <expan abbr="autẽ">autem</expan> uiri robuſti funiculos ex­<lb></lb>tentos ſic manu comprehendunt &amp; tenent, ut nihil remittant: utrinque men­<lb></lb>ſor perticas, longas paſſum dimidium, funiculis ſupponit: &amp; poſteriori qui <lb></lb>dem parte bacillum breue, quoties eo ſibi opus eſt, perticæ: ſed quidam ad <lb></lb>perticas funiculos, ut minus uacillent, alligant. </s>
          <s id="N11EE4">Libram uerò menſor, ut certi<lb></lb>us utrinque expendere poſsit, ad medium funiculum appendit: atque ex ea re <lb></lb>cognoſcit utrum alter cuniculus magis quàm alter, ſimiliter altera foſſa la­<lb></lb>tens magis quàm altera aſſurrexerit. </s>
          <s id="N11EED">Deinde utrinque obliquitatem <expan abbr="puteorũ">puteorum</expan> <lb></lb>metitur, ut utrinque eorum rectitudinem habere poſsit. </s>
          <s id="N11EF6">Tum facile perſpicit <lb></lb>quot paſſuum ſpacium perfodiendum reſtet. </s>
          <s id="N11EFB">Cuniculus autem quiſque, ut di <lb></lb>xi, centum paſſuum ſpacio altior uno paſſu fieri debet.</s>
        </p>
        <pb pagenum="104" xlink:href="001/01/114.jpg"></pb>
        <p id="N11F04" type="caption">
          <s id="N11F06">L<emph type="italics"></emph>ibræ penſilis ligula<emph.end type="italics"></emph.end> A.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.114.1.jpg" xlink:href="001/01/114/1.jpg"></figure>
        <p id="N11F14" type="main">
          <s id="N11F16">At menſores Alpini cum cuniculos, in altiſsimos montes actos, metiri ſo<lb></lb><expan abbr="lẽt">lent</expan>, utuntur <expan abbr="etiã">etiam</expan> perticis, paſſum <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan> longis, ſed quæ ex tribus partibus, <lb></lb>quibus ſunt cochleæ conſtant, ut eas breuiores facere poſsint: utuntur funi­<lb></lb>culo, ex philyris tiliæ facto, ad quem alligatæ ſunt ſchœdæ, numerum paſſu<lb></lb>um indicantes: <expan abbr="utũtur">utuntur</expan> <expan abbr="inſtrumẽto">inſtrumento</expan>, cui index eſt, ipſis peculiari: circulis enim <pb pagenum="105" xlink:href="001/01/115.jpg"></pb>ceratis caret: uerum eorum loco in manibus habent chartam, in qua <expan abbr="ſcribũt">ſcribunt</expan> <lb></lb>quamque inſtrumenti, in poſteriorem perticam impoſiti partem, quam ligu­<lb></lb>la, &amp; funiculus extentus, per eius tria foramina penetrans, demonſtrant, &amp; <lb></lb>numeros paſſuum notant: eadem ligula indicat utrum funiculus in <expan abbr="priorẽ">priorem</expan> <lb></lb>uel poſteriorem partem inclinet. </s>
          <s id="N11F49">Penſilis autem, ut in libra, non eſt, ſed ad <lb></lb>inſtrumentum affixa, in eo quaſi iacet: ſed cuniculos iccirco metiuntur ut ſci <lb></lb>re poſsint quot paſsibus facti ſint altiores: quot paſſus inferior à ſuperiori <lb></lb>diſtet: quot paſſuum interuallum, nondum perfoſſum, ſit inter foſſores, qui <lb></lb>aduerſi cauant unam eandemque uenam uel <expan abbr="fibrã">fibram</expan> tranſuerſam, aut duas, qua­<lb></lb>rum altera in <expan abbr="alterã">alteram</expan> uergit.</s>
        </p>
        <p id="N11F5E" type="caption">
          <s id="N11F60">I<emph type="italics"></emph>nſtrumenti index<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius ligula<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>igulæ foramina<emph.end type="italics"></emph.end> C D E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.115.1.jpg" xlink:href="001/01/115/1.jpg"></figure>
        <p id="N11F7A" type="main">
          <s id="N11F7C">Sed redeo ad noſtras fodinas. </s>
          <s id="N11F7F">Si menſor intus in cuniculis, uel foſsis <expan abbr="latẽtibus">laten<lb></lb>tibus</expan>
 uoluerit <expan abbr="arearũ">arearum</expan> terminos conſtituere &amp; pangere ſigno in <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan> inciſo, <pb pagenum="106" xlink:href="001/01/116.jpg"></pb><expan abbr="quemadmodũ">quemadmodum</expan> magiſter <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> ſupra <expan abbr="terrã">terram</expan> <expan abbr="eaſdẽ">eaſdem</expan> finib. definiuit, <expan abbr="tũc">tunc</expan> pri<lb></lb>mo <expan abbr="locũ">locum</expan> cuniculi uel foſſæ <expan abbr="latẽtis">latentis</expan>, qui eſt ſub ſtipite terminali, ex <expan abbr="dimetiẽdo">dimetiendo</expan>, <lb></lb>eo <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> ſuprà explicaui modo, diſcit: ultra eum <expan abbr="locũ">locum</expan>, in cuius <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan> exiſtimat <lb></lb>ſignum eſſe <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>, <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan> extendens. </s>
          <s id="N11FCE">Deinde <expan abbr="ijſdẽ">ijſdem</expan> funiculis in æqua<lb></lb>ta planitie extentis ab ea ſupremi parte, quæ ſtipitem <expan abbr="terminalẽ">terminalem</expan> deſignat, or<lb></lb>ſus <expan abbr="infimũ">infimum</expan> uerſus rectà <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> <expan abbr="ſextã">ſextam</expan> inſtrumenti, cui index eſt, partem ten­<lb></lb>dit <expan abbr="tranſuerſariũ">tranſuerſarium</expan>: tum infimi funiculi parte, quæ eſt ultra <expan abbr="eã">eam</expan>, ad <expan abbr="quã">quam</expan> tranſuer<lb></lb>ſarius pertinet, ablata demonſtrat quo loco <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan> terminale &amp; <expan abbr="hæreditariũ">hæreditarium</expan> <lb></lb>ſit in <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan> cuniculi uel foſſæ latentis <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>. </s>
          <s id="N1200B">Inciditur <expan abbr="aũt">ant</expan> id præſentibus <lb></lb><expan abbr="duũuiris">duumuiris</expan> iuratis, utriuſque fodinæ præfecto et præſide. </s>
          <s id="N12017">Vt enim magiſter me<lb></lb><expan abbr="tallicorũ">tallicorum</expan> <expan abbr="ijſdẽ">ijſdem</expan> præſentibus ſtipites terminales in <expan abbr="terrã">terram</expan> infigit, ita menſor ſi­<lb></lb>gni cauſſa <expan abbr="plagã">plagam</expan> infligit ſaxis, quæ ipſa etiam iccirco terminalia <expan abbr="nominãtur">nominantur</expan>. </s>
          <s id="N12031"><lb></lb>Si uerò in puteo uenæ, nuper fodi cœptæ, terminos areæ pangat, primo ei­<lb></lb>us putei <expan abbr="obliquitatẽ">obliquitatem</expan> inſtrumento, cui eſt index, uel alio ad <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan> applica<lb></lb>to, metitur et <expan abbr="pũctis">punctis</expan> notat. </s>
          <s id="N12045">Deinde <expan abbr="oẽs">eos</expan> foſſas <expan abbr="latẽtes">latentes</expan> uſque ad <expan abbr="eã">eam</expan>, in cuius ſaxis <lb></lb>ſigna terminalia ſunt <expan abbr="incidẽda">incidenda</expan>: eius uerò foſſæ latentis ſingulos angulos di <lb></lb>metitur: <expan abbr="tũ">tum</expan> funiculis in planicie <expan abbr="extẽtis">extentis</expan> ſimiliter <expan abbr="tranſuerſariũ">tranſuerſarium</expan>, ut dixi, tendit, <lb></lb>&amp; ſigna in ſaxis incidit. </s>
          <s id="N1206A">Quod ſi <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan> terminale &amp; <expan abbr="hæreditariũ">hæreditarium</expan> <expan abbr="etiã">etiam</expan> in foſſa <lb></lb>latente, quæ ſub hac eſt, <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan> fuerit, menſor ab hoc ſigno orſus ſingu­<lb></lb>los angulos notans metitur: &amp; in inferiore foſſa <expan abbr="latẽte">latente</expan> <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan> tendit ultra <lb></lb>eum locum, in cuius ſaxo exiſtimat <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan> eſſe <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>: mox funiculos, ut <lb></lb>ſæpius dixi, in planicie extendit. </s>
          <s id="N12095">Etſi uerò uena ſe in inferiore foſſa latente a­<lb></lb>liter ac in ſuperiore, in qua primum <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan> terminale in ſaxo eſt inciſum, ten­<lb></lb>dit, tamen in inferiore <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan> rectà in ſaxo <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan> eſt. </s>
          <s id="N120A8">Etenim ſi <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan> infe<lb></lb>rius <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> ſuperius inciderit, <expan abbr="obliquũ">obliquum</expan> fiet: quo modo iniurioſè alteri fodi <lb></lb>næ aliquid de poſſeſsione detrahitur, alteri datur. </s>
          <s id="N120BB">Si præterea acciderit ut ſi<lb></lb><expan abbr="gnũ">gnum</expan> <expan abbr="hæreditariũ">hæreditarium</expan> in angulo ſit <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>, menſor ab eo orſus paſſum unum <lb></lb><expan abbr="priorẽ">priorem</expan> fodinam uerſus metitur, <expan abbr="alterũ">alterum</expan> poſteriorem uerſus: atque ex his efficit <lb></lb><expan abbr="trianguiũ">trianguium</expan>, eumque <expan abbr="mediũ">medium</expan> tranſuerſario funiculo diuidens ad <expan abbr="illũ">illum</expan> <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan> termi­<lb></lb>nale in ſaxo incidit. </s>
          <s id="N120E7">Poſtremò menſor interdum rei in ueritatis lucem profe<lb></lb>rendæ gratia areæ terminum pangit in his locis, in quibus iam antè multa ſi<lb></lb>gna terminalia in ſaxis ſunt inciſa. </s>
          <s id="N120EE">Tunc uerò à ſtipite terminali, ſub dio in <lb></lb>terram infixo, orſus primò uſque ad <expan abbr="proximã">proximam</expan> fodinam metitur: deinde dime­<lb></lb>titur <expan abbr="unũ">unum</expan> &amp; <expan abbr="alterũ">alterum</expan> <expan abbr="puteũ">puteum</expan>: tum ſtipitem terminalem in æquata planicie figit: <lb></lb>&amp; ab eo <expan abbr="initiũ">initium</expan> faciens ijſdem funiculis extentis ſimiliter metitur: atque iterum <lb></lb>ſtipitem, qui ipſi eum dimetiendi finem ſignificet, in <expan abbr="terrã">terram</expan> infigit: poſtea ſub <lb></lb>terra ab eo loco, in quo deſitum eſt, rurſus incipit metiri tot puteos &amp; foſſas <lb></lb>latentes, quot meminiſſe poteſt. </s>
          <s id="N12115">Mox redit in planiciem: &amp; iterum à ſecun­<lb></lb>do ſtipite orſus metitur: atque id facit uſque ad foſſam latentem, in qua ſignum <lb></lb>terminale in ſaxo eſt incidendum: ad extremum à ſtipite terminali, primum <lb></lb>in terra fixo, orſus tranſuerſarium funiculum rectà tendit uerſus ultimum, <lb></lb>qui infimæ foſſæ latentis longitudinem demonſtrat: &amp; qua parte eum attin<lb></lb>git, ea uerè iudicans ſignum hæreditarium in ſaxo incidit.</s>
        </p>
        <p id="N12122" type="main">
          <s id="N12124">De re Metallica Libri V. FINIS.</s>
        </p>
        <pb pagenum="107" xlink:href="001/01/117.jpg"></pb>
        <p id="N1212B" type="head">
          <s id="N1212D">GEORGII AGRICO­<lb></lb>LAE DE RE METALLICA <lb></lb>LIBER SEXTVS.</s>
        </p>
        <p id="N12134" type="main">
          <s id="N12136">Dixi de uenarum foſsionibus, de <expan abbr="puteorũ">puteorum</expan> ſtructu­<lb></lb>ris, de <expan abbr="cuniculorũ">cuniculorum</expan>, <expan abbr="foſsarũ">foſsarum</expan> latentium, <expan abbr="cauernarũ">cauernarum</expan> ſub <lb></lb>ſtructionibus, de arte menſoris: nunc dicam primò <lb></lb>de ferramentis, quibus uenæ ſaxaque <expan abbr="excindũtur">excinduntur</expan>: de <lb></lb>inde de uaſis in quæ conijciuntur globæ <expan abbr="terrarũ">terrarum</expan>, ſa<lb></lb>xorum, <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan>, aliarumque <expan abbr="rerũ">rerum</expan> <expan abbr="foſsiliũ">foſsilium</expan>, ut uel ex <lb></lb>trahi uel euehi uel efferri poſsint: atque etiam de ua­<lb></lb>ſis aquarijs &amp; canalibus: tum de diuerſi generis ma<lb></lb>chinis: poſtremò de malis <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan>, quæ omnia <lb></lb>dum <expan abbr="deſcribẽtur">deſcribentur</expan> accuratius, <expan abbr="iterũ">iterum</expan> multæ laborandi rationes <expan abbr="explicabũtur">explicabuntur</expan>. </s>
          <s id="N1217F"><lb></lb>Ferramenta <expan abbr="aũt">aut</expan> ſunt ea, quæ proprio nomine metallici ſic appellant, cunei <lb></lb>præterea, laminæ, bracteæ, mallei, bacilla, conti, ligones, uerricula, batilla. </s>
          <s id="N12189"><lb></lb>Sed eorum, quæ proprio nomine <expan abbr="ferramẽta">ferramenta</expan> ſunt, quatuor exiſtunt formæ, <lb></lb>quæ ferè non figura, ſed longitudine uel craſsitudine inter ſe differunt: ete­<lb></lb>nim <expan abbr="omniũ">omnium</expan> pars ſumma eſt lata &amp; <expan abbr="quadrãgula">quadrangula</expan>, ut malleo percuti poſsit: ima <lb></lb>in <expan abbr="mucronẽ">mucronem</expan> deſinit, ut <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan> &amp; <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> duriciam acie diffindat: omnia quo <lb></lb>que præter <expan abbr="quartũ">quartum</expan> ſunt perforata. </s>
          <s id="N121B1">Primùm quidem, quo foſſores quotidie <lb></lb>utuntur, longum eſt dodrantem: latum, ſeſquidigitum: craſſum, digitum. </s>
          <s id="N121B6">In <lb></lb>ſecundo eſt eadem quæ in primo latitudo, itemque craſsitudo, ſed <expan abbr="longũ">longum</expan> eſt <lb></lb>duos dodrantes, quo foſſores duriſsimas quaſque uenas ſic findunt, ut rimis <lb></lb>fatiſcant. </s>
          <s id="N121C3">Tertium eandem quam ſecundum <expan abbr="longitudinẽ">longitudinem</expan> aſſumit, <expan abbr="uerũ">uerum</expan> pau­<lb></lb>lò latius &amp; craſsius eſt: quo fodiunt ſolum eorum puteorum, qui paulatim <lb></lb>colligunt aquas. </s>
          <s id="N121D2">Quartum ferè longum eſt palmos tres &amp; digitum unum: <lb></lb>craſſum, digitos duos: ſuprema parte <expan abbr="latũ">latum</expan> digitos tres, media palmum, ima, <lb></lb>ut cætera cuſpidatum. </s>
          <s id="N121DD">Hoc uenas duriores <expan abbr="excindũt">excindunt</expan>. </s>
          <s id="N121E4"><expan abbr="Verũ">Verum</expan> primi ferramen<lb></lb>ti foramen à ſumma parte diſtat palmum: ſecundi &amp; tertij, digitos ſeptem. </s>
          <s id="N121EC"><lb></lb>Quodque uerò circa foramen hinc illincque extuberat, in id indunt manubri­<lb></lb>um ligneum: quod altera manu tenent, cùm ferramentum, ad ſaxa applica­<lb></lb>tum, malleo feriunt. </s>
          <s id="N121F4">Hæc ferramenta maiora uel minora, prout res hoc po­<lb></lb>ſtulat, fabricari ſolent. </s>
          <s id="N121F9">Omnia retuſa fabri ferrarij rurſus, quoad fieri poteſt, <lb></lb>acuunt. </s>
          <s id="N121FE">At cuneus plerunque longus eſt palmos tres &amp; digitos duos: latus, <lb></lb>digitos ſex: ſumma parte ad palmi altitudinem craſſus digitos tres, deinde <lb></lb>paulatim tenuior, ut ima fiat acutus. </s>
          <s id="N12205">Sed lamina alta &amp; lata eſt digitos ſex: <lb></lb>ſumma parte craſſa digitos duos, ima ſeſquidigitum. </s>
          <s id="N1220A">In bractea uerò eſt ea­<lb></lb>dem, quæ in lamina altitudo &amp; latitudo, ſed admodum tenuis eſt. </s>
          <s id="N1220F">His omni<lb></lb>bus, ut proximo libro explicaui, utuntur cum uenas duriſsimas excindunt. </s>
          <s id="N12214"><lb></lb>Atque etiam cunei, laminæ, bracteæ modo maiores, modo minores ſolent <lb></lb>confici.</s>
        </p>
        <pb pagenum="108" xlink:href="001/01/118.jpg"></pb>
        <p id="N1221E" type="caption">
          <s id="N12220">F<emph type="italics"></emph>erramentum primum<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>ecundum<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ertium<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>Q<emph type="italics"></emph>uartum.<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>uneus<emph.end type="italics"></emph.end> E. L<emph type="italics"></emph>amina<emph.end type="italics"></emph.end> F. B<emph type="italics"></emph>ractea<emph.end type="italics"></emph.end> G. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>anubrium ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> H. M<emph type="italics"></emph>anubrium in primo ferra<lb></lb>mento incluſum<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.118.1.jpg" xlink:href="001/01/118/1.jpg"></figure>
        <p id="N12264" type="main">
          <s id="N12266">Mallei quoque duplices ſunt: minores, <expan abbr="quorũ">quorum</expan> manubria foſſores una ma­<lb></lb>nu tenent: maiores, quorum utraque: in illis, quod ad magnitudinem et uſum <lb></lb>pertinet triplex eſt differentia: minimo, tanquam leuiſsimo, percutiunt ſe­<lb></lb>cundum <expan abbr="ferramentũ">ferramentum</expan>: medio, primum: maximo, tertium: atque is latus &amp; craſ­<lb></lb>ſus eſt digitos duos. </s>
          <s id="N12279">In maioribus uerò bipartita eſt uarietas: paruis <expan abbr="quartũ">quartum</expan> <lb></lb>ferramentum feriunt, magnis cuneos in fiſſuras impingunt: illi lati &amp; craſsi <lb></lb>ſunt tres digitos, hi quinque, &amp; longi pedem. </s>
          <s id="N12284">Omnes autem media parte, in <lb></lb>qua eſt foramen manubrij capax, extuberant: ſed maioribus manubria ſunt <lb></lb>imbecilliora, ut operarij mallei pondere inclinatiore uehementius ferire <lb></lb>poſsint.</s>
        </p>
        <p id="N1228D" type="caption">
          <s id="N1228F">M<emph type="italics"></emph>alleorum minorum<emph.end type="italics"></emph.end> M<emph type="italics"></emph>inimus<emph.end type="italics"></emph.end> A. M<emph type="italics"></emph>edius<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>aximus<emph.end type="italics"></emph.end> C. M<emph type="italics"></emph>alleorum maiorum<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>aruus<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>agnus<emph.end type="italics"></emph.end> E. M<emph type="italics"></emph>anubrium ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>anubrium in minimo malleo incluſum<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <pb pagenum="109" xlink:href="001/01/119.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.119.1.jpg" xlink:href="001/01/119/1.jpg"></figure>
        <p id="N122D7" type="main">
          <s id="N122D9">Bacillum ferreum item duplex eſt: utrumque ima parte acutum, ſed <expan abbr="alterũ">alterum</expan> <lb></lb>teres, quo puteum, aqua plenum, cùm ad eum pertinet cuniculus, <expan abbr="perforãt">perforant</expan>: <lb></lb>alterum <expan abbr="latũ">latum</expan>, quo de cauernis in ſolum deijciunt ſaxa ignis ui mollita, quæ <lb></lb>conto detrudi non poſſunt. </s>
          <s id="N122EE">Eſt autem contus metallicorum, ut nautarum, <lb></lb>pertica oblonga in capite ferrum habens.</s>
        </p>
        <p id="N122F3" type="caption">
          <s id="N122F5">B<emph type="italics"></emph>acillum teres<emph.end type="italics"></emph.end> A. B<emph type="italics"></emph>acillum latum<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>ontus<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.119.2.jpg" xlink:href="001/01/119/2.jpg"></figure>
        <p id="N1230F" type="main">
          <s id="N12311">Sed ligo metallicus differt à ruſtico: nam hic ima parte latus et acutus eſt: <pb pagenum="110" xlink:href="001/01/120.jpg"></pb>ille cuſpidatus: eo cauatur uena non dura, qualis eſſe ſolet terrena. </s>
          <s id="N12319">Similiter <lb></lb>rutrum &amp; batillum nihil diſtant à uulgaribus. </s>
          <s id="N1231E">Altero conuerrunt terras &amp; <lb></lb>glareas, altera eaſdem inijciunt in uaſa.</s>
        </p>
        <p id="N12323" type="caption">
          <s id="N12325">L<emph type="italics"></emph>igo<emph.end type="italics"></emph.end> A. R<emph type="italics"></emph>utrum<emph.end type="italics"></emph.end> B. B<emph type="italics"></emph>atillum<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.120.1.jpg" xlink:href="001/01/120/1.jpg"></figure>
        <p id="N1233F" type="main">
          <s id="N12341">Terræ <expan abbr="aũt">aut</expan> &amp; ſaxa &amp; res metallicæ aliæque foſsiles ligone cauatæ uel ferra­<lb></lb>mentis exciſæ in uaſis aut corbibus aut ſaccis è puteis <expan abbr="extrahũtur">extrahuntur</expan>: ciſijs uel <lb></lb>capſis <expan abbr="patẽtibus">patentibus</expan> <expan abbr="euehũtur">euehuntur</expan> è cuniculis: ex utriſque alueis efferuntur. </s>
          <s id="N12358">Vaſa ſunt <lb></lb>duplicia: quæ non materia, <expan abbr="nõ">non</expan> figura differunt, ſed magnitudine: minora fe­<lb></lb>rè <expan abbr="tantũ">tantum</expan> <expan abbr="capiũt">capiunt</expan>, quantum metreta: maiora <expan abbr="plerũque">plerunque</expan> ſextuplo ſunt capaciora: <lb></lb>neutris enim certa eſt capacitas, ſed ſæpius uaria. </s>
          <s id="N12371">Vtraque conficiuntur ex aſ­<lb></lb>ſeribus &amp; duobus circulis ferreis, <expan abbr="quorũ">quorum</expan> altero ſuperius, altero inferius uin­<lb></lb>ciuntur: nam colurni &amp; querni aſſerib. </s>
          <s id="N1237C"><expan abbr="puteorũ">puteorum</expan> illiſi facile rumpuntur, ferrei <lb></lb>durant. </s>
          <s id="N12384">Maiorib. ut aſſeres ſunt craſsiores &amp; latio. </s>
          <s id="N12387">es, ita <expan abbr="etiã">etiam</expan> circuli utriſque, <lb></lb>ut plus firmitatis &amp; roboris habeant, octona bacilla ferrea ſunt, aliquantum <lb></lb>lata: quorum quaterna ex ſuperiori circulo deorſum <expan abbr="procedũt">procedunt</expan>: quaterna eis <lb></lb>quaſi obuia ex inferiori ſurſum: <expan abbr="utrorũque">utrorunque</expan> <expan abbr="fundũ">fundum</expan> tam interius quàm extrinſe<lb></lb>cus duobus uel tribus bacillis <expan abbr="itẽ">item</expan> ferreis, &amp; ex una inferioris circuli parte ad <lb></lb><expan abbr="alterã">alteram</expan> <expan abbr="pertinẽtibus">pertinentibus</expan>, munitur. </s>
          <s id="N123AF">Sed <expan abbr="eorũ">eorum</expan> quæ extra ſunt, <expan abbr="alterũ">alterum</expan> ad id affigitur <lb></lb>tranſuerſum: utraque <expan abbr="habẽt">habent</expan> binas ferreas anſas, quæ ſuperius extant atque emi <lb></lb>nent: utraque <expan abbr="ſemicirculũ">ſemicirculum</expan> ferreum, cuius inferior pars incluſa in anſis recta eſt <lb></lb>ut expeditius moueri poſsit: utraque multo altiora quàm latiora ſunt, <expan abbr="utriſqueſum̃a">utriſque <lb></lb>ſumna</expan> pars eſt latior ut res effoſſæ facilius in ea infundi &amp; rurſus ex eis effun<lb></lb>di poſsint. </s>
          <s id="N123D0">In minora fermè pueri, in maiora uiri terras è ſolo putei trahunt <lb></lb>rutro, reliquas res foſsiles batillo in ea inijciunt, uel manibus ingerunt: ex <lb></lb>qua re ingeſtores ſunt nominati: mox ſemicirculo ferreo funis ductarij <expan abbr="un­cũ">un­<lb></lb>cum</expan> <expan abbr="implicãt">implicant</expan>: <expan abbr="tũ">tum</expan> machinis <expan abbr="extrahũtur">extrahuntur</expan>: minora <expan abbr="quidẽ">quidem</expan>, quod ipſis leuius onus <pb pagenum="111" xlink:href="001/01/121.jpg"></pb>ſit <expan abbr="impoſitũ">impoſitum</expan>, ea quam uerſant homines: maiora, quod grauius, ea quam equi <lb></lb>circumagunt. </s>
          <s id="N123F8">Quidam uerò in uaſorum locum <expan abbr="ſubſtituũt">ſubſtituunt</expan> corbes, quæ tan­<lb></lb>tundem capiant, aut, quod leuiores quàm uaſa ſint, etiam plus. </s>
          <s id="N12401">Quidam ſac<lb></lb>cis, ex taurinis tergoribus factis, pro uaſis utuntur: quorum ſemicirculos fer <lb></lb>reos unco <expan abbr="prehẽdit">prehendit</expan> funis ductarius: eorum plerunque tres rebus effoſsis ple­<lb></lb>ni ſimul extrahuntur, tres demittuntur, tres à pueris implentur: hi Snebergi <lb></lb>uſitati ſunt, illæ Fribergi.</s>
        </p>
        <p id="N12410" type="caption">
          <s id="N12412">V<emph type="italics"></emph>as minus<emph.end type="italics"></emph.end> A. V<emph type="italics"></emph>as maius<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>ſſeres<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>irculi ferrei<emph.end type="italics"></emph.end> D. B<emph type="italics"></emph>acilla ferrea<emph.end type="italics"></emph.end> E. B<emph type="italics"></emph>acilla ferrea fun­<lb></lb>di<emph.end type="italics"></emph.end> F. A<emph type="italics"></emph>nſæ<emph.end type="italics"></emph.end> G. S<emph type="italics"></emph>emicirculus ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> H. V<emph type="italics"></emph>ucus funis ductarij<emph.end type="italics"></emph.end> I. C<emph type="italics"></emph>orbis<emph.end type="italics"></emph.end> K. S<emph type="italics"></emph>acci<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.121.1.jpg" xlink:href="001/01/121/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="112" xlink:href="001/01/122.jpg"></pb>
        <p id="N12462" type="main">
          <s id="N12464">Quod <expan abbr="aũt">aut</expan> nunc <expan abbr="ciſiũ">ciſium</expan> appellamus uehiculum eſt unam habens rotam <expan abbr="nõ">non</expan> <lb></lb>duas, ut id quod equi trahunt: ipſum rebus foſsilibus refertum ex cuniculis <lb></lb>uel caſis ab operario euehitur: ſed hoc modo formatur. </s>
          <s id="N12477">Aſſeres duo longi <lb></lb>circiter quinque pedes, alti <expan abbr="unũ">unum</expan>, lati duos digitos eliguntur: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> partes pri­<lb></lb>mæ futuræ ad unius pedis <expan abbr="longitudinẽ">longitudinem</expan>, poſtremæ ad duum  <expan abbr="pedũ">pedum</expan> inferius <lb></lb><expan abbr="excindũtur">excinduntur</expan>, mediæ <expan abbr="remanẽt">remanent</expan> integræ. </s>
          <s id="N12497">Deinde primæ excauantur, ut in <expan abbr="earũ">earum</expan> <lb></lb>foraminibus circularibus axiculi capita circumagi poſsint. </s>
          <s id="N124A0">Mediæ uerò bis <lb></lb>perforantur &amp; prope <expan abbr="imũ">imum</expan>, ut capitula <expan abbr="duarũ">duarum</expan> <expan abbr="trabecularũ">trabecularum</expan>, in quas imponun<lb></lb>tur aſſeres, recipiant: &amp; in medio, ut capitula <expan abbr="duorũ">duorum</expan> aſſerum tranſuerſario­<lb></lb>rum: atque claui, in his capitibus foras eminentibus infixi, totam firmant com<lb></lb>pagem. </s>
          <s id="N124BB">Ex poſtremis aſſerum longorum partibus fiunt manubria: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> <lb></lb>capitula inferius ſunt reflexa, ut firmius manibus teneri poſsint. </s>
          <s id="N124C4">Sed rotula, <lb></lb>quia unica, neque modiolum habet, neque circum axiculum uerſatur, <expan abbr="uerũ">uerum</expan> cum <lb></lb>ipſo circumuertitur: à curuaturis enim, quas <foreign lang="el">a)/yidas</foreign> Græci uocant, duo ra­<lb></lb>dij tranſuerſarij, in eas incluſi, per medium axiculum penetrant in oppoſitas <lb></lb>curuaturas. </s>
          <s id="N124D7">Axiculus <expan abbr="aũt">aut</expan> quadrangulus eſt, exceptis capitibus, quorum u­<lb></lb>trumque teres ut in foramine uolui poſsit: hoc ciſium terris &amp; ſaxis <expan abbr="plenũ">plenum</expan> o­<lb></lb>perarius euehit, inane reuehit. </s>
          <s id="N124E6">Eſt præterea metallicis <expan abbr="alterũ">alterum</expan> <expan abbr="ciſiũ">ciſium</expan> hoc gran­<lb></lb>dius, quo hi, qui terram, cum lapillis nigris permiſtam, lauant, riuis in eam <lb></lb>deductis, utuntur. </s>
          <s id="N124F5">Eius <expan abbr="autẽ">autem</expan> prior aſſer tranſuerſarius altior eſt, ut terra in­<lb></lb>geſta non decidat.</s>
        </p>
        <p id="N124FE" type="caption">
          <s id="N12500">C<emph type="italics"></emph>iſium minus<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>ſſeres eius longi<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>ſſeres tranſuerſarij<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>R<emph type="italics"></emph>otula<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>iſium grandius<emph.end type="italics"></emph.end> E. E<emph type="italics"></emph>ius prior aſſer tranſuerſarius<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.122.1.jpg" xlink:href="001/01/122/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="113" xlink:href="001/01/123.jpg"></pb>
        <p id="N12532" type="main">
          <s id="N12534">Capſa <expan abbr="aũt">aut</expan> patens dimidio capacior eſt quàm <expan abbr="ciſiũ">ciſium</expan>: longa ferè pedes qua­<lb></lb>tuor, lata &amp; alta circiter pedes duos &amp; dimidium: ſed quia ei figura eſt qua­<lb></lb>drangula, tribus laminis <expan abbr="quadrãgulis">quadrangulis</expan> uincitur ferreis: &amp; præter eos undique<lb></lb> bacillis ferreis munitur: ad ipſius fundum duo axiculi ferrei ſunt affixi, <expan abbr="circũ">circum</expan> <lb></lb>quorum capitula utrinque orbiculi lignei uerſantur: qui, ne ex axiculis immo <lb></lb>bilibus decidant, paruis clauis ferreis cauetur: ut magno illo obtuſo ad <expan abbr="idẽ">idem</expan> <lb></lb><expan abbr="fundũ">fundum</expan> affixo, ne à trita uia, hoc eſt cauo trabium aberrent. </s>
          <s id="N1255A">Eam capſam ue­<lb></lb>ctor ipſius partem poſteriorem manibus tenens &amp; protrudens euehit onu­<lb></lb>ſtam rebus foſsilibus, uacuam reuehit. </s>
          <s id="N12561">Quoniam uerò cùm mouetur, <expan abbr="ſonũ">ſonum</expan> <lb></lb>efficit, qui nonnullis uiſus canum latratui ſimilis, canem uocarunt. </s>
          <s id="N1256A">Hac ca­<lb></lb>pſa utuntur ſi quando ex longiſsimis cuniculis onera euehunt, &amp; quòd mo<lb></lb>ueatur facilius, &amp; quòd grauius onus ipſi poſsit imponi.</s>
        </p>
        <p id="N12571" type="caption">
          <s id="N12573">C<emph type="italics"></emph>apſæ quadranguli ferrei<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius bacilla ferrea<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>xiculus <lb></lb>ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> C. O<emph type="italics"></emph>rbiculi lignei<emph.end type="italics"></emph.end> D. P<emph type="italics"></emph>arui claui ferrei<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>agnus clauus ferreus obtuſus<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>apſa eadem inuerſa<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.123.1.jpg" xlink:href="001/01/123/1.jpg"></figure>
        <p id="N125A9" type="main">
          <s id="N125AB">Sed alueos cauant ex ſingulis arborum truncis: quorum minores longi <lb></lb>ſunt plerumque duos pedes, lati unum: hos metallo refertos, præſertim cùm <lb></lb>multum non effoditur, è puteis &amp; cuniculis uel humeris egerunt, uel funicu<lb></lb>lis, ex collis pendentibus, deuinctos efferunt. </s>
          <s id="N125B4">Veteres quicquid effoſſum e­<lb></lb>rat humeris egeſsiſſe Plinius autor eſt. </s>
          <s id="N125B9">Verùm ea ratio <expan abbr="onerũ">onerum</expan> exportando­<lb></lb>rum quia plures homines magnis laboribus defatigat, &amp; multa pecunia in <lb></lb>operas erogatur, ſpreta à noſtris &amp; repudiata. </s>
          <s id="N125C4">Maiorum autem <expan abbr="alueorũ">alueorum</expan> lon<lb></lb>gitudo eſt ad tres pedes, latitudo palmi pedalis: in quibus terras metallicas <pb pagenum="114" xlink:href="001/01/124.jpg"></pb>experimenti potiſsimùm gratia lauant.</s>
        </p>
        <p id="N125D2" type="caption">
          <s id="N125D4">A<emph type="italics"></emph>lueus minor<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>uniculus<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>lueus maior<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.124.1.jpg" xlink:href="001/01/124/1.jpg"></figure>
        <p id="N125EE" type="main">
          <s id="N125F0">At aquaria uaſa differunt uſu, quem habent, &amp; materia, ex qua forman­<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N125F5">Nam <expan abbr="quibuſdã">quibuſdam</expan> aqua è puteis hauſta infunditur in alia, ut ſitulis: quæ­<lb></lb>dam aquarum plena machinis extrahuntur, ut moduli et bulgæ. </s>
          <s id="N125FE">Alia ſunt li<lb></lb>gnea, ſicuti ſitulæ &amp; moduli: alia ſcortea, ueluti bulgæ. </s>
          <s id="N12603">Moduli <expan abbr="autẽ">autem</expan> aqua­<lb></lb>rij æque ac uaſa, in quæ res aridæ ingeruntur, duplices ſunt, minores &amp; ma­<lb></lb>iores: ſed hi moduli diſtant à uaſis ſumma parte, quam <expan abbr="habẽt">habent</expan> anguſtiorem: <lb></lb>&amp; quidem iccirco ne, cùm ex puteis, maximè multum deuexis, trahuntur &amp; <lb></lb>illiduntur aſſeribus, aquæ effundantur. </s>
          <s id="N12616">In hos modulos aquas ſitulis infun­<lb></lb>dunt, quæ ſunt lignea uaſcula, non ut moduli in ſummo anguſta, neque uin­<lb></lb>cta circulis ferreis, ſed colurnis, quod neutrum neceſsitas flagitet: atque <lb></lb>hic etiam moduli minores extrahuntur ea machina, quam <lb></lb>uerſant homines: maiores ea quam equi <lb></lb>circumagunt.</s>
        </p>
        <pb pagenum="115" xlink:href="001/01/125.jpg"></pb>
        <p id="N12627" type="caption">
          <s id="N12629">M<emph type="italics"></emph>odulus minor<emph.end type="italics"></emph.end> A. M<emph type="italics"></emph>odulus maior<emph.end type="italics"></emph.end> B. S<emph type="italics"></emph>itula<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.125.1.jpg" xlink:href="001/01/125/1.jpg"></figure>
        <p id="N12643" type="main">
          <s id="N12645">Sed bulgas noſtri nominant maximos illos utres aquarios, qui conſtant <lb></lb>ex taurinis tergoribus duobus, uel duobus &amp; dimidio: ex his bulgis tritis <lb></lb>&amp; uſitatis primò excidunt pili, atque glabræ &amp; candidæ fiunt. </s>
          <s id="N1264C">Poſt id tempo<lb></lb>ris rumpuntur. </s>
          <s id="N12651">Quod ſi parum, in partem <expan abbr="ruptã">ruptam</expan> bacilli teretis &amp; ſtriati par­<lb></lb>ticula immittitur, ac in ipſius ſtrias bulga rupta undique illigata ſuitur: ſin <lb></lb>multum, eam reſarciunt particula tergoris taurini. </s>
          <s id="N1265C">Bulgæ autem unco cate­<lb></lb>næ ductariæ implicatæ &amp; demiſſæ merſantur in aquis, &amp; quàm primum <lb></lb>eas hauſerint machina maxima extrahuntur: duplices uerò ſunt: al­<lb></lb>teræ per ſe hauriunt aquas: in alteras batillo ligneo agi­<lb></lb>tatæ quodammodo infunduntur.</s>
        </p>
        <p id="N12667" type="caption">
          <s id="N12669">B<emph type="italics"></emph>ulga per ſe hauriens aquas<emph.end type="italics"></emph.end> A. B<emph type="italics"></emph>ulga in quam <lb></lb>aquæ pala agitatæ infunduntur<emph.end type="italics"></emph.end> B.</s>
        </p>
        <pb pagenum="116" xlink:href="001/01/126.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.126.1.jpg" xlink:href="001/01/126/1.jpg"></figure>
        <p id="N12683" type="main">
          <s id="N12685">Aquas autem, ex puteis extractas, excipiunt canales, uel infundibula, per <lb></lb>quæ tranſmittuntur in canales: ſimiliter aquæ è lateribus cuniculorum efflu<lb></lb>entes in canales deriuantur. </s>
          <s id="N1268C">Hi <expan abbr="cõſtant">conſtant</expan> ex binis trabibus excauatis, &amp; arctè <lb></lb>coniunctis ut aquas profluentes poſsint continere: ex ore cuniculi uſque ad <lb></lb>extremam eius partem pertinent aſſeribus contecti, ne terra uel <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan> in eos <lb></lb>incidens <expan abbr="aquarũ">aquarum</expan> curſum impediat. </s>
          <s id="N126A1">Quòd ſi multus limus paulatim in ipſis <lb></lb>ſubſederit aſſeribus ſublatis purgantur, ne, quod etiam tunc eis accidit, ob­<lb></lb>ſtruantur &amp; obturentur. </s>
          <s id="N126A8">Quos autem canales metallici extra terram infun­<lb></lb>dibulis quæ ſunt ad caſas puteorum, ſubijciunt, eos plerunque cauant <lb></lb>ex ſingulis arboribus. </s>
          <s id="N126AF">Infundibula uerò ferè conficiuntur <lb></lb>ex quatuor aſſeribus ſic inferius exciſis &amp; con<lb></lb>iunctis, ut ſumma infundibulorum <lb></lb>pars fiat latior, angu­<lb></lb>ſtiorima.</s>
        </p>
        <p id="N126BA" type="caption">
          <s id="N126BC">C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> A. I<emph type="italics"></emph>nfundibulum<emph.end type="italics"></emph.end> B.</s>
        </p>
        <pb pagenum="117" xlink:href="001/01/127.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.127.1.jpg" xlink:href="001/01/127/1.jpg"></figure>
        <p id="N126D4" type="main">
          <s id="N126D6">Quæ ſint ferramenta <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan>, quæ uaſa ſatis oſtendi: nunc machinas <lb></lb><expan abbr="exponã">exponam</expan>, hæ triplices ſunt, tractoriæ ſcilicet, ſpiritales, ſcanſoriæ. </s>
          <s id="N126E2">Tractorijs <lb></lb>onera ex puteis <expan abbr="extrahũtur">extrahuntur</expan>. </s>
          <s id="N126EB">Spiritales aerem <expan abbr="conceptũ">conceptum</expan> ex ore ſuo inflant in <lb></lb>cuniculos uel puteos: quod ni fiatin <expan abbr="nõnullis">nonnullis</expan> foſſores laborare ſine magna <lb></lb>ſpirandi difficultate non poſſunt. </s>
          <s id="N126FA">Scanſoriæ ſunt ſcalæ <expan abbr="quarũ">quarum</expan> gradibus me<lb></lb>tallici deſcendunt in puteos: &amp; ex eis rurſus aſcendunt. </s>
          <s id="N12703"><expan abbr="Tractoriarũ">Tractoriarum</expan> uariæ <lb></lb>&amp; diuerſæ ſunt formæ: &amp; quædam ex ipſis multùm artificioſæ: &amp;, niſi ego <lb></lb>fallor, ueteribus incognitæ: quæ iccirco inuentæ ſunt, ut &amp; aquæ trahi poſ­<lb></lb>ſint ex terræ profundo, ad quod nulli cuniculi <expan abbr="pertinẽt">pertinent</expan>: &amp; res foſsiles ex pu<lb></lb>teis, quos item nulli <expan abbr="cõtingunt">contingunt</expan> cuniculi, uel longiſsimi. </s>
          <s id="N12719"><expan abbr="Quoniã">Quoniam</expan> uerò puteo <lb></lb>rum non <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> eſt altitudo, in iſtius generis machinis magna uarietas exiſtit. <lb></lb></s>
          <s id="N12726">ſed <expan abbr="earũ">earum</expan>, quibus onera ſicca ex puteis <expan abbr="extrahũtur">extrahuntur</expan>, formæ quinque <expan abbr="potiſsimũ">potiſsimum</expan> <lb></lb>ſunt uſitatæ, <expan abbr="quarũ">quarum</expan> prima ſic <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>. </s>
          <s id="N1273F">Tigna duo, quàm puteus paulo lon­<lb></lb>giora, collocantur: <expan abbr="alterũ">alterum</expan> in fronte putei, <expan abbr="alterũ">alterum</expan> in tergo. </s>
          <s id="N1274C">Eorum partes ex­<lb></lb>tremæ habent foramina, in quæ pali, ad imum cuneatiores, immiſsi altius in <lb></lb>terram adiguntur ut maneant immobilia. </s>
          <s id="N12753">Habent præterea formas, in qui­<lb></lb>bus incluſa ſunt capita duorum tignorum <expan abbr="trãſuerſariorum">tranſuerſariorum</expan>: quorum unum <lb></lb>dextrum putei latus occupat: alterum tantum abeſt à ſiniſtro, ut inter ipſa <lb></lb>locus ſit aptus ad ſcalas affingendas: in horum tignorum tranſuerſariorum <lb></lb>formis, quæ in media eorum ſunt parte, ſtipites uel aſſeres craſsi infiguntur <lb></lb>&amp; configuntur clauis ferreis: in quorum ſtipitum uel aſſerum caua craſsis la <lb></lb>minis ferrata conijciuntur ſuculæ capita: utrumque autem caput, ex ſtipitis <lb></lb>aut aſſeris cauo foras <expan abbr="eminẽs">eminens</expan>, eſt incluſum in forma alterius capitis ligni lon<lb></lb>gi <expan abbr="ſeſquipedẽ">ſeſquipedem</expan>, lati <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, craſsi tres digitos: ſed <expan abbr="utrũque">utrunque</expan> eius caput <expan abbr="latũ">latum</expan> eſt di­<lb></lb>gitos <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan>: in <expan abbr="alterũ">alterum</expan> uerò incluſus eſt uectis, teres item longus <expan abbr="ſeſquipedẽ">ſeſquipedem</expan>. <pb pagenum="118" xlink:href="001/01/128.jpg"></pb>circa uerò ſuculam funis ductarius inuoluitur, &amp; eius media pars ad ipſam <lb></lb>religatur: at utraque eiuſdem anſa habet <expan abbr="uncũ">uncum</expan> ferreum, qui uaſis ſemicirculo <lb></lb>implicatur: itaque uectibus coacta ſucula dum uoluitur ſemper alterum uas <lb></lb>onere plenum ex puteo extrahitur in eundem demittitur uacuum. </s>
          <s id="N1279B">Cogunt <lb></lb>autem ſuculam uiri duo robuſti, uterque prope ſe <expan abbr="ciſiũ">ciſium</expan> habens, in quod, cùm <lb></lb>uas ei propius fuerit extractum, exoneret. </s>
          <s id="N127A6">Duo uerò uaſa plerunque <expan abbr="implẽt">implent</expan> <lb></lb>ciſium. </s>
          <s id="N127AF">Quare ubi quatuor extracta fuerint uterque ſuum ciſium ex caſa eue­<lb></lb>hit et euertit: ita fit, ut ſi putei fodiantur profundi, collis aſſurgat circa machi<lb></lb>næ caſam. </s>
          <s id="N127B6">Quod ſi uena <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> fœcunda non fuerit, terras ſaxaque diſcri­<lb></lb>mine remoto profundunt: ſi fœcunda, ſeorſim exonerata ſeruant, tundunt, <lb></lb>lauant. </s>
          <s id="N127C1">At cùm uaſa aquaria extrahunt, ea euertentes aquam per infundibu­<lb></lb>la tranſmittunt in canalem, per quem effluit.</s>
        </p>
        <p id="N127C6" type="caption">
          <s id="N127C8">T<emph type="italics"></emph>ignum in fronte putei collocatum<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>ignum in tergo putei collocatum<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>P<emph type="italics"></emph>ali cuneati<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>igna tranſuerſaria<emph.end type="italics"></emph.end> D. S<emph type="italics"></emph>tipites uel aſſeres craſsi<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>L<emph type="italics"></emph>amina ferrea<emph.end type="italics"></emph.end> F. S<emph type="italics"></emph>ucula<emph.end type="italics"></emph.end> G. E<emph type="italics"></emph>ius capita<emph.end type="italics"></emph.end> H. L<emph type="italics"></emph>ignum<emph.end type="italics"></emph.end> I. V<emph type="italics"></emph>ectis<emph.end type="italics"></emph.end> K. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>unis ductarius<emph.end type="italics"></emph.end> L. E<emph type="italics"></emph>ius uncus<emph.end type="italics"></emph.end> M. V<emph type="italics"></emph>as<emph.end type="italics"></emph.end> N. E<emph type="italics"></emph>ius ſemicirculus<emph.end type="italics"></emph.end> O.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.128.1.jpg" xlink:href="001/01/128/1.jpg"></figure>
        <p id="N1282A" type="main">
          <s id="N1282C">Altera machina, qua metallici, cùm putei ſunt altiores, utuntur, à prima <lb></lb>differt rota, quam præter uectes habet: eam, ſi pondus altè non extrahitur, <lb></lb>unus uectiarius uerſat, rota in alterius locum ſuccedente: ſin altius, tres, rota <lb></lb>in quarti locum ſubſtituta. </s>
          <s id="N12835">Etenim ſucula ſemel mota rotæ uolubilitate iu­<pb pagenum="119" xlink:href="001/01/129.jpg"></pb>uatur, ut multo facilius circumagi poſsit: ad quam rotam aliquot interdum <lb></lb>maſſulæ plumbeæ appenduntur, uel in aſſerculis, ad eam affixis, includun­<lb></lb>tur, ut cùm uerſatur pondere depreſſa ad motum propenſior fiat. </s>
          <s id="N12841">Quidam <lb></lb>eadem de cauſa duo uel tria uel quatuor bacilla ferrea includunt in ſucula, <lb></lb>eorumque capita maſſulis plumbeis aggrauant: ſed iſta rota differt à rota cur <lb></lb>rus, &amp; ea, quam fluminis impetus uerſat. </s>
          <s id="N1284A">Etenim caret pinnis, quæ rotæ, <lb></lb>quam uertit flumen, ſunt: caret modiolo, qui eſt currus rotæ. </s>
          <s id="N1284F">Eius autem lo<lb></lb>co habet ſuculam craſſam: in cuius formis inferiorum radiorum capita ſunt <lb></lb>incluſa, ut ſuperiora in curuaturarum formis: cùm tres uectiarij hanc machi<lb></lb>nam torquent in orbem, tunc ad alterum ſuculæ caput quatuor uectes re­<lb></lb>cti ſunt, in eo incluſi: ad alterum unicus ille in metallis uſitatus, qui è duo­<lb></lb>bus membris conſtat: quorum teres, quod <expan abbr="ſtratũ">ſtratum</expan> eminet, manibus prehen­<lb></lb>ditur: quadrangulum, quod rectà aſſurgit, duas habet formas, in inferiore <lb></lb>membrum teres includitur, in ſuperiore ſuculæ caput. </s>
          <s id="N12864">Hunc uectem unus <lb></lb>circumagit, illos duo: quorum alter eos trahit, alter trudit. </s>
          <s id="N12869">Omnes uerò ue­<lb></lb>ctiarios, quamcunque <expan abbr="machinã">machinam</expan> uerſant, uiros eſſe robuſtos neceſſe eſt, ut tam <lb></lb>magnum laborem ſuſtinere poſsint.</s>
        </p>
        <p id="N12874" type="caption">
          <s id="N12876">S<emph type="italics"></emph>ucula<emph.end type="italics"></emph.end> A. V<emph type="italics"></emph>ectes recti<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>ectis uſitatus<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>R<emph type="italics"></emph>otæ radij<emph.end type="italics"></emph.end> D. E<emph type="italics"></emph>iuſdem curuaturæ<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.129.1.jpg" xlink:href="001/01/129/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="120" xlink:href="001/01/130.jpg"></pb>
        <p id="N128A2" type="main">
          <s id="N128A4">Tertia machina minus fatigat operarios, cùm onera maiora ſubleuet. </s>
          <s id="N128A7">Et­<lb></lb>ſi uerò tardius, ut omnes aliæ machinæ, quibus tympana ſunt, tamen altius: <lb></lb>nempe ad pedes centum &amp; octoginta: quæ ſic ſe habet axis ſtatuti codaces <lb></lb>ferrei uerſantur in duobus catillis ferreis: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> inferior eſt incluſus in trun<lb></lb>co in terra locato, ſuperior in trabe: axis ille inferiore parte habet orbem, ex <lb></lb>craſsis aſſeribus coagmentatis &amp; compactis factum: ſuperiore tympanum <lb></lb>dentatum: id axis ſtrati tympanum quod ex fuſis conſtat, circumagit: circa <lb></lb>hunc axem, cuius codaces uerſantur item in ferreis tignorum catillis, ducta­<lb></lb>rius funus eſt inuolutus: operarij duo manibus quidem, ne cadant, prehen­<lb></lb>dentes &amp; tenentes perticam, ad duo tigna ſtatuta affixam, pedibus uerò ta­<lb></lb>bellas retrò trudentes machinam circumagunt: quoties autem uas unum, re <lb></lb>bus effoſsis plenum, extraxerunt &amp; ſubuerterunt, toties contrariè <expan abbr="machinã">machinam</expan> <lb></lb>uerſantes alterum extrahunt.</s>
        </p>
        <p id="N128CA" type="caption">
          <s id="N128CC">A<emph type="italics"></emph>xis ſtatutus<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>runcus<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>rabs<emph.end type="italics"></emph.end> C. O<emph type="italics"></emph>rbis<emph.end type="italics"></emph.end> D. T<emph type="italics"></emph>ympanum <lb></lb>dentatum<emph.end type="italics"></emph.end> E. A<emph type="italics"></emph>xis ſtratus<emph.end type="italics"></emph.end> F. T<emph type="italics"></emph>ympanum quod ex fuſis constat<emph.end type="italics"></emph.end> G. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>unis ductarius<emph.end type="italics"></emph.end> H. P<emph type="italics"></emph>ertica<emph.end type="italics"></emph.end> I. T<emph type="italics"></emph>igna ſtatuta<emph.end type="italics"></emph.end> K. O<emph type="italics"></emph>rbis tabellæ<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.130.1.jpg" xlink:href="001/01/130/1.jpg"></figure>
        <p id="N1291A" type="main">
          <s id="N1291C">Quarta machina ſubleuat onera ſeſcuplo maiora quàm duæ machinæ <lb></lb>primò explicatæ: quæ ita fit. </s>
          <s id="N12921">Tigna ad ſedecim, longa pedes quadraginta, <pb pagenum="121" xlink:href="001/01/131.jpg"></pb>craſſa &amp; lata pedem, fibulis in ſummo coniuncta, in imo diuaricata erigun­<lb></lb>tur: eorum ſingulorum inferiora capita in ſingulorum <expan abbr="tignorũ">tignorum</expan> in ſolo ſtra­<lb></lb>torum formis <expan abbr="includũtur">includuntur</expan>: tigna, quæ humi iacent, longa ſunt pedes quinque, <lb></lb>lata ſeſquipedem, craſſa pedem. </s>
          <s id="N12937">Quodque autem tignum erectum cum tigno <lb></lb>humi ſtrato connectitur tertio quodam tigno obliquè deſcendente: cuius <lb></lb>caput ſuperius includitur in forma tigni erecti: inferius in forma tigni humi <lb></lb>iacentis. </s>
          <s id="N12940">Eiuſmodi uerò tignum longum eſt pedes quatuor, craſſum &amp; <expan abbr="latũ">latum</expan> <lb></lb>pedem: quomodo fit area rotunda, cuius linea dimetiens habet ad quinqua <lb></lb>ginta pedes: in eius areæ medio crater altus ad decem pedes foditur, &amp; fiſtu<lb></lb>ca ſpiſſatur, aut, ut ſatis habeat firmitatis, contiguis tigillis, per quæ <expan abbr="penetrãt">penetrant</expan> <lb></lb>pali, ſtabilitur: eorum enim coniunctione terra crateris continetur ut deci­<lb></lb>dere non poſsit. </s>
          <s id="N12955">In imo crateris <expan abbr="tignũ">tignum</expan> ſternitur longum pedes tres uel qua­<lb></lb>tuor, craſſum &amp; latum ſeſquipedem: id, ut immobile maneat, in tigillis conti <lb></lb>guis eſt incluſum. </s>
          <s id="N12960">In eius medio ferreus eſt catillus, acie temperatus, in quo <lb></lb>ferreus axis codax uerſatur: ſimili modo tignum, quod in ſummo ſub fibula <lb></lb>in formis duorum tignorum erectorum eſt incluſum, habet catillum <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan> <lb></lb>in quo alter ipſius axis codax ferreus uoluitur: nam quiſque axis metallicus, <lb></lb>ut quæque ſemel, ſi res ita ferat, dicam, duos ferreos habet codaces, tanquam <lb></lb>clauos, in medio capitum, ad circinum rotundatorum, infixos: eorum pars, <lb></lb>quæ in axis caput in figitur tam lata eſt quàm ipſum caput, &amp; craſſa <expan abbr="digitũ">digitum</expan>: <lb></lb>quæ extat teres &amp; craſſa palmum, aut craſsior, ſi res hoc poſtulat. </s>
          <s id="N12979">Capita eti<lb></lb>am cuiuſque axis metallici circulo ferreo cinguntur &amp; uinciuntur, ut eò firmi<lb></lb>us codaces continere poſsint. </s>
          <s id="N12980">Axis <expan abbr="autẽ">autem</expan> huius machinæ, exceptis capitibus, <lb></lb>quadrangulus eſt &amp; longus pedes quadraginta, craſſus &amp; latus ſeſquipe­<lb></lb>dem: in cuius axis formis quæ ſunt ſupra caput inferius, quatuor tignorum <lb></lb>obliquè aſcendentium capita incluſa fibulantur: eorundem capita ſuperio­<lb></lb>ra ſuſtinent duo tigna tranſuerſaria duplicata, item in eorum formis in cluſa. </s>
          <s id="N1298F"><lb></lb>Tigna uerò obliquè aſcendentia ſunt longa pedes decem &amp; octo, craſſa pal<lb></lb>mos tres, lata quinque. </s>
          <s id="N12995">At tranſuerſaria duplicata ſic ad axem affixa ſunt &amp; in <lb></lb>ter ſe clauis ligneis coniuncta, ut non ſeparentur: ea autem longa ſunt pedes <lb></lb>quatuor &amp; uiginti. </s>
          <s id="N1299C">Deinde <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> eſt, quod conſtat ex tribus rotis: qua­<lb></lb>rum media tam à ſuprema quàm ab infima diſtat pedibus ſeptem. </s>
          <s id="N129A5">Eis qua­<lb></lb>tuor ſunt radij, quos totidem tigilla obliquè aſcendentia ſuſtinent: quorum <lb></lb>capita inferiora circum axem fibula coniunguntur: ſingulorum <expan abbr="aũt">aut</expan> <expan abbr="radiorũ">radiorum</expan> <lb></lb>alterum caput in forma axis, alterum in forma curuaturæ incluſum eſt. </s>
          <s id="N129B6">Ex <lb></lb>curuaturis infimæ rotæ ad curuaturas mediæ undique <expan abbr="pertinẽt">pertinent</expan> fuſi: ſimiliter <lb></lb>ex curuaturis mediæ ad curuaturas ſupremæ: quibus fuſis duo ductarij fu­<lb></lb>nes inuoluuntur: alter inter infimam rotam &amp; mediam, alter inter <expan abbr="mediã">mediam</expan> &amp; <lb></lb>ſupremam. </s>
          <s id="N129C9">Hoc ædificium, in metæ figuram, excepta ea parte quandrangu<lb></lb>la quæ ſpectat ad puteum formatum, totum ſcandulis contegitur. </s>
          <s id="N129CE">Tum du­<lb></lb>plicis ordinis ſunt tigna tranſuerſaria utrinque ſtatutis incluſa: utraque longa <lb></lb>ſunt pedes decem &amp; octo: ſed ſtatuta craſſa &amp; lata pedem, tranſuerſaria tres <lb></lb>palmos. </s>
          <s id="N129D7">Statuta numero ſunt ſedecim, tranſuerſaria octo, ſuper quæ collo­<lb></lb>cantur duæ trabes latæ pedem, craſſæ tres palmos, excauatæ ad ſemipedis <lb></lb>latitudinem, ad quinque digitorum altitudinem: &amp; altera quidem locatur ſu­<pb pagenum="122" xlink:href="001/01/132.jpg"></pb>per ſuperiora tigna tranſuerſaria, altera ſuper inferiora: utraque tam longa <lb></lb>eſt, ut ferè ex machinæ tympano uſque ad puteum pertineat. </s>
          <s id="N129E5">Vtrique prope i­<lb></lb>dem tympanum axiculus ligneus eſt teres &amp; craſſus digitos ſex, cuius capi­<lb></lb>tula, lamellis ferrata, uerſantur in armillis ferreis: utrique ſunt orbiculi lignei, <lb></lb>qui unà cum axiculis ſuis ferreis uoluuntur in earundem trabium foramini­<lb></lb>bus: atque hi orbiculi <expan abbr="circũcirca">circuncirca</expan> ſunt excauati, ut funis ductarius ex ipſis exci­<lb></lb>dere non poſsit: itaque uterque funis per ſuum axiculum ſuoſque orbiculos ex­<lb></lb>tenſus uerſatur: utriuſque uncus ferreus uaſis ſemicirculo inijcitur: utrique præ<lb></lb>terea capiti alterius inferioris tigni duplicati, quod eſt in axe incluſum, eſt ti<lb></lb>gillum longum pedes quatuor: id quaſi ex duplicato pendet: cui inferius ti<lb></lb>gnum curtum eſt incluſum, in quo auriga ſedet: quodque ferreum habet cla­<lb></lb>uum, qui recipit catenam, atque ea rurſus ſtateram. </s>
          <s id="N12A00">Quo modo fieri poteſt ut <lb></lb>duo equi hanc machinam modo hac, modo illac trahant: uiciſsimque uas alte <lb></lb>rum onere plenum ex puteo extrahatur, alterum uacuum in eundem demit<lb></lb>tatur. </s>
          <s id="N12A09">Si uerò puteus fuerit profundus, quatuor equi machinam circuma­<lb></lb>gunt. </s>
          <s id="N12A0E">Vaſi autem extracto, ſiue ſiccæ ſiue humidæ res effundendæ fue<lb></lb>rint, operarius harpagonem inijcit, ipſumque ſubuertit: <lb></lb>is ex catena, cui tres uel quatuor annuli ſunt, <lb></lb>ad trabem affixa, dependet.</s>
        </p>
        <p id="N12A17" type="caption">
          <s id="N12A19">T<emph type="italics"></emph>igna erecta<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>igna humi ſtrata<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>igna oblique de­<lb></lb>ſcendentia<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>rea<emph.end type="italics"></emph.end> D. T<emph type="italics"></emph>ignum in imo crateris ſtra­<lb></lb>tum<emph.end type="italics"></emph.end> E. A<emph type="italics"></emph>xis<emph.end type="italics"></emph.end> F. T<emph type="italics"></emph>igna tranſuerſaria duplicata<emph.end type="italics"></emph.end> G. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>ympanum<emph.end type="italics"></emph.end> H. D<emph type="italics"></emph>uctarij funes<emph.end type="italics"></emph.end> I. V<emph type="italics"></emph>as<emph.end type="italics"></emph.end> K. T<emph type="italics"></emph>igillum ex <lb></lb>duplicato pendens<emph.end type="italics"></emph.end> L. T<emph type="italics"></emph>ignum curtum<emph.end type="italics"></emph.end> M. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>atena<emph.end type="italics"></emph.end> N. S<emph type="italics"></emph>tatera<emph.end type="italics"></emph.end> O. H<emph type="italics"></emph>arpago<emph.end type="italics"></emph.end> P.</s>
        </p>
        <pb pagenum="123" xlink:href="001/01/133.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.133.1.jpg" xlink:href="001/01/133/1.jpg"></figure>
        <p id="N12A89" type="main">
          <s id="N12A8B">Quinta ſimilis eſt partim machinæ maximæ, partim tertiæ, quæ ab equis <lb></lb>uerſata pilis aquas haurit: quarum utranque paulò pòſt exponam. </s>
          <s id="N12A90">Etenim ſi­<pb pagenum="124" xlink:href="001/01/134.jpg"></pb>cuti tertia &amp; ab equis uerſatur, &amp; duos habet axes: ſtatutum ſcilicet, circum <lb></lb>quem, in terræ cauernam penetrantem, ſimiliter inferius eſt tympanum den<lb></lb>tatum: atque ſtratum, circum quem tympanum quod ex fuſis conſtat. </s>
          <s id="N12A9C">Vt ue­<lb></lb>rò machina maxima duo habet tympana circum axem ſtratum, prorſus illi­<lb></lb>us tympanis ſimilia, ſed minora, quod uaſa ex puteo <expan abbr="ducẽtos">ducentos</expan> &amp; quadragin­<lb></lb>ta tantummodo pedes alto trahere poſsit: quorum alterum ex orbibus, ad <lb></lb>quos affixa ſunt tigna compoſitum eſt: alterum, quod exiſtit prope tympa­<lb></lb>num quod ex fuſis conſtat, altum eſt undique circum axem pedes duos, craſ­<lb></lb>ſum unum: huic harpago impingitur: qui ipſum <expan abbr="retinẽs">retinens</expan> machinam, cùm res <lb></lb>id poſtulauerit, ſiſtit. </s>
          <s id="N12AB5">Toties uerò poſtulat, quoties uel ſacci è corio <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan> <lb></lb>fragmentis aut terris pleni, extracti euertuntur, uel aquæ ex uaſis, item extra<lb></lb>ctis effunduntur: nam hæc machina non onera modo ſicca leuat, ſed etiam <lb></lb>humida, perinde ac aliæ quatuor machinæ iam nunc à me deſcriptæ: quine<lb></lb>tiam hac in puteum demittuntur tigna, ad eius catenam ductariam alligata. </s>
          <s id="N12AC4"><lb></lb>Sed harpago craſſus pedem, longus ſemipedem extat è tigno, catena appen<lb></lb>ſo ex altero capite tigni, quod uerſatur circum axiculum ferreum, quem <expan abbr="cõ­tinent">con­<lb></lb>tinent</expan> chelæ tigni ſtatuti. </s>
          <s id="N12AD0">Ex altero uerò mobilis illius tigni capite <expan abbr="iterũ">iterum</expan> ca­<lb></lb>tena appenſum eſt tignum longum, &amp; ex eo rurſus catena alterum tignum <lb></lb>breue: cui, cùm machina ſiſtenda fuerit, operarius inſidet, atque ſic ipſum de­<lb></lb>primit. </s>
          <s id="N12ADD">Mox ei inijcit aſſerem uel tigillum, quod ſubter duo tigna pertinens <lb></lb>ab eis ne attolli poſsit retinetur: quo modo harpago ſubleuatus, tympa­<lb></lb>numque amplexus tam ualidè prehendit, ut ſæpe ex ipſo ſcintillæ <expan abbr="exiliãt">exiliant</expan>. </s>
          <s id="N12AE8">Ha­<lb></lb>bet autem tignum dependens, ad quod harpago eſt affixus aliquot forami­<lb></lb>na, in quibus catena includitur, ut ipſe quemadmodum conuenit ſubleuari <lb></lb>poſsit. </s>
          <s id="N12AF1">Supra tympanum eſt tabulatum, ne id aqua deſtillans madefaciat. </s>
          <s id="N12AF4"><lb></lb>Nam ſi madefactum fuerit, harpago machinam minus retinebit. </s>
          <s id="N12AF8">Iuxta uerò <lb></lb>alterum tympanum eſt palus, ex quo dependet catena, in cuius annulo po­<lb></lb>ſtremo incluſus eſt alter harpago, hoc eſt uncinatum ferrum, <expan abbr="longũ">longum</expan> pedes <lb></lb>tres. </s>
          <s id="N12B05">Is annulo, ad fundum tam uaſis quàm ſacci affixo, iniectus illud retinet <lb></lb>ut aqua effundi poſsit, hunc ut ſaxorum fragmenta euerti.</s>
        </p>
        <p id="N12B0A" type="caption">
          <s id="N12B0C">T<emph type="italics"></emph>ympanum dentatum, quod est ad axem ſtatutum<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>xis ſtratus<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>ympanum quod ex fuſis conſtat<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>ympanum prope id ipſum<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>ympanum quod ex orbibus conſtat<emph.end type="italics"></emph.end> E. H<emph type="italics"></emph>arpago<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>ignum mobile<emph.end type="italics"></emph.end> G. T<emph type="italics"></emph>ignum breue<emph.end type="italics"></emph.end> H. A<emph type="italics"></emph>lter harpago<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <pb pagenum="125" xlink:href="001/01/135.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.135.1.jpg" xlink:href="001/01/135/1.jpg"></figure>
        <p id="N12B54" type="main">
          <s id="N12B56">Venas autem illis quinque machinis è puteis extractas uel è cuniculis eue­<lb></lb>ctas metallici de montibus aut deuehunt, aut detrahunt aut deijciunt. </s>
          <s id="N12B5B">No­<pb pagenum="126" xlink:href="001/01/136.jpg"></pb>ſtrates ipſas in capſam, trahæ, quam equus trahit, <expan abbr="impoſitã">impoſitam</expan>, conijcientes hye<lb></lb>me de montibus, qui non admodum alti ſunt, deuehunt. </s>
          <s id="N12B69">Carni uerò ijſdem <lb></lb>temporibus hybernis eas in ſaccos, è corio factos, ingerunt: quorum duos <lb></lb>uel tres imponunt paruæ trahæ, quæ priore parte altior eſt, poſteriore hu­<lb></lb>milior: quibus ſaccis animoſus uector non ſine uitæ periculo inſidens <expan abbr="trahã">traham</expan> <lb></lb>de monte in uallem decurrentem bacillo, quod gerit in manu, regit. </s>
          <s id="N12B78">Eam e­<lb></lb>nim uel nimis celeriter decurrentem oppoſito ſiſtit: uel aliò, quàm quo de­<lb></lb>bet, <expan abbr="deflectẽtem">deflectentem</expan> eodem in uiam reducit. </s>
          <s id="N12B83">At Norici quidam hyeme eaſdem <lb></lb>in ſaccos, è ſetoſis pellibus ſuillis <expan abbr="cõfectos">confectos</expan>, colligunt, &amp; de altiſsimis monti­<lb></lb>bus, quos equi, muli, aſini <expan abbr="nequeũt">nequeunt</expan> ſcandere, detrahunt. </s>
          <s id="N12B92">Eorum uerò ſaccos <lb></lb>uacuos robuſti canes clitellarij, his rebus aſſuefacti, ferunt in montes: uena­<lb></lb>rum plenos &amp; loris conſtrictos atque ad funem alligatos homo, eum in bra­<lb></lb>chium uel pectus <expan abbr="inuoluẽs">inuoluens</expan>, per niues detrahit uſque ad eum locum, in quem <lb></lb>equi, muli, aſini clitellarij aſcendere poſſunt: ubi uenæ, è ſaccis ſuillis erectæ, <lb></lb>inijciuntur in alios ſaccos, è lineo panno bilice uel trilice factos: qui iumen­<lb></lb>torum clitellis impoſiti deferuntur in officinas, in quibus uenæ uel lauan­<lb></lb>tur uel excoquuntur.</s>
        </p>
        <p id="N12BA7" type="caption">
          <s id="N12BA9">T<emph type="italics"></emph>raha cui impoſita est capſa<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>raha cui impoſiti ſunt ſacci<emph.end type="italics"></emph.end> B. B<emph type="italics"></emph>acillum<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>anes clitellarij<emph.end type="italics"></emph.end> D. S<emph type="italics"></emph>acci ſuilli ad funem alligati<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.136.1.jpg" xlink:href="001/01/136/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="127" xlink:href="001/01/137.jpg"></pb>
        <p id="N12BD5" type="main">
          <s id="N12BD7">Si uerò equi, muli, aſini, clitellarij montes ſcandere poſſunt, eorum clitel­<lb></lb>lis primò ſacci linei uenis repleti <expan abbr="imponũtur">imponuntur</expan>: quos anguſtis montium uijs, <lb></lb>quæ nec plauſtra nec trahas recipiunt, in ualles, rupibus altis &amp; difficilibus <lb></lb>aditu ſubiectas deferunt. </s>
          <s id="N12BE4">At in rupibus, in quas iumenta ſcandere non poſ­<lb></lb>ſunt, decliues collocantur longæ capſæ patentes ex aſſeribus factæ, &amp; tabel<lb></lb>lis tranſuerſis, ne concidant, diſtinctæ. </s>
          <s id="N12BEB">In has uenæ ciſijs, quibus unica eſt ro<lb></lb>ta, aduectas conijciunt: easque in planiciem deuolutas, &amp; uel in ſaccos lineos <lb></lb>collectas iumenta clitellis deferunt, uel in trahas aut plauſtra coniectas de­<lb></lb>uehunt. </s>
          <s id="N12BF4">Cùm autem aurigæ uenas de arduis montium cliuis deuehunt bi­<lb></lb>rotis utuntur ciſijs, quæ à tergo trahunt duos arborum truncos in <expan abbr="terrã">terram</expan> de­<lb></lb>miſſos: hi ſua grauitate renitentes pronum grauium ciſiorum, quæ in capſis <lb></lb>uenas continent, decurſum impediunt: qui ni eſſent aurigæ ſæpius catenas <lb></lb>rotis implicare cogerentur. </s>
          <s id="N12C03">Sed cùm ijdem aurigæ uenas de montibus, qui <lb></lb>carent iſtiuſmodi cliuis, deuehunt, plauſtris, quorum capſæ duplo ſunt lon<lb></lb>giores quàm ciſiorum, utuntur: utrarumque aſſeres ita coagmentati ſunt, ut <lb></lb>cùm uenæ rurſus ab aurigis de plauſtris excutiendæ ſunt, leuari &amp; diſſolui <lb></lb>poſsint. </s>
          <s id="N12C0E">Nam eos tantummodo repagula coercent. </s>
          <s id="N12C11">Aurigæ uerò uenarum <lb></lb>plauſtra triginta uel ſexaginta de dominis conducunt deuehenda: quorum <lb></lb>ſingulorum numerum præſes officinæ in bacillo ſignat. </s>
          <s id="N12C18">Sed quædam ue­<lb></lb>næ, potiſsimum <expan abbr="autẽ">autem</expan> plumbi candidi, è fodinis extractæ in octo partes uel <lb></lb>nouem, ſi domini fodinæ dominis cuniculi dant nonas, diſtribui ſolent: id <lb></lb>rarius fit modulis, ſæpius capſis: quæ ex tignis contiguis, &amp; qua ad cauum <lb></lb>conuertuntur planis, ſunt confectæ. </s>
          <s id="N12C27">Dominus uerò quiſque eam par­<lb></lb>tem, quæ ei ſortitò obtigit, auehendam, lauandam, <lb></lb>excoquendam curat.</s>
        </p>
        <p id="N12C2E" type="caption">
          <s id="N12C30">E<emph type="italics"></emph>qui clitellarij<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>apſa longa in rupe decliuis locata<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>ius tabellæ<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>iſium cui unica est rota<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>iſium birotum<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>runci arborum<emph.end type="italics"></emph.end> F. P<emph type="italics"></emph>lauſtrum<emph.end type="italics"></emph.end> G. V<emph type="italics"></emph>ena de plauſtro ex­<lb></lb>cutitur<emph.end type="italics"></emph.end> H. R<emph type="italics"></emph>epagula<emph.end type="italics"></emph.end> I. P<emph type="italics"></emph>ræſes officinæ plauſtrorum nu­<lb></lb>merum in bacillo ſignans<emph.end type="italics"></emph.end> K. C<emph type="italics"></emph>apſæ in quas uenæ diſtri­<lb></lb>buendæ inijciuntur<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <pb pagenum="128" xlink:href="001/01/138.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.138.1.jpg" xlink:href="001/01/138/1.jpg"></figure>
        <p id="N12C88" type="main">
          <s id="N12C8A">In uaſa, quæ quinque hæ machinæ <expan abbr="trahũt">trahunt</expan>, pueri uel uiri terras &amp; <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan> fra<lb></lb><expan abbr="gmẽta">gmenta</expan> batillis inijciunt, uel manibus <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> ijſdem ingerunt: unde ingeſtores <lb></lb>ſunt nominati: eædem uerò machinæ non ſicca modo, ut dixi, leuant onera, <pb pagenum="129" xlink:href="001/01/139.jpg"></pb>ſed etiam humida ſiue aquas. </s>
          <s id="N12CA5">Verùm priuſquam exponam uaria &amp; diuerſa <lb></lb>genera machinarum, quibus metallici aquas ſolum exantlare ſolent, dicam <lb></lb>quo modo res graues, quod genus ſunt axes, catenæ ferreæ, fiſtulæ, ligna <lb></lb>grandia in puteos rectos &amp; profundos <expan abbr="demittẽdæ">demittendæ</expan> ſunt. </s>
          <s id="N12CB2">Machina erigitur, <lb></lb>cuius ſucula, utrinque quatuor uectes rectos habens, in tignis ſtatutis includi<lb></lb>tur, et circa eam ductarius inuoluitur funis, eiuſque caput alterum ad eandem <lb></lb>affigitur, alterum alligatur ad res illas graues: quæ rectà ſenſim operarijs re­<lb></lb>nitentibus demittuntur: atque, ſi in aliqua putei parte ſubſtiterint, paululùm <lb></lb>retrahuntur. </s>
          <s id="N12CBF">Cùm uerò eædem ſunt grauiſsimæ, tunc <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> hanc machi­<lb></lb>nam altera ei prorſus aſsimilis erigitur, ut &amp; oneri robore pares ſint, &amp; idi­<lb></lb>pſum ſenſim demitti poſsit: quinetiam interdum ijſdem de cauſis trochlea <lb></lb>funiculis ad trabem religatur: per cuius orbiculos ductarius funis traductus <lb></lb>deſcendit &amp; aſcendit.</s>
        </p>
        <p id="N12CCE" type="caption">
          <s id="N12CD0">S<emph type="italics"></emph>ucula<emph.end type="italics"></emph.end> A. V<emph type="italics"></emph>ectes recti<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>igna ſtatuta<emph.end type="italics"></emph.end> C. F<emph type="italics"></emph>unis<emph.end type="italics"></emph.end> D. T<emph type="italics"></emph>rochlea<emph.end type="italics"></emph.end> E. L<emph type="italics"></emph>igna demittenda<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.139.1.jpg" xlink:href="001/01/139/1.jpg"></figure>
        <p id="N12CFC" type="main">
          <s id="N12CFE">Aquæ autem ex puteis aut <expan abbr="extrahũtur">extrahuntur</expan>, aut hauriuntur. </s>
          <s id="N12D05"><expan abbr="Extrahũtur">Extrahuntur</expan> uerò <lb></lb>in uaſa uel utres aquarios infuſæ: hos <expan abbr="potiſsimũ">potiſsimum</expan> trahit machina, cuius rota <lb></lb>duplices habet pinnas: illa quinque machinæ <expan abbr="iã">iam</expan> explicatæ: quanque quarta in <lb></lb><expan abbr="quibuſdã">quibuſdam</expan> locis <expan abbr="etiã">etiam</expan> utres mediocres trahit: at <expan abbr="hauriũtur">hauriuntur</expan> ſitulis uel orbiculis, <lb></lb>quib. </s>
          <s id="N12D26">foramina ſunt, uel pilis. </s>
          <s id="N12D29">Cùm <expan abbr="aũt">aut</expan> paucæ ſunt, aut <expan abbr="extrahũtur">extrahuntur</expan> in uaſis: <pb pagenum="130" xlink:href="001/01/140.jpg"></pb>aut <expan abbr="hauriũtur">hauriuntur</expan> ſitulis uel orbiculis: cùm multæ, uel <expan abbr="extrahũtur">extrahuntur</expan> in utribus, uel <lb></lb><expan abbr="hauriũtur">hauriuntur</expan> pilis. </s>
          <s id="N12D46">Sed primò machinas ſitulis aquas exantlantes in <expan abbr="mediũ">medium</expan> pro <lb></lb><expan abbr="ferã">feram</expan>, <expan abbr="quarũ">quarum</expan> tres ſunt ſpecies: prima ſic ſe habet. </s>
          <s id="N12D56"><expan abbr="Loculamentũ">Loculamentum</expan> <expan abbr="quadrangulũ">quadrangulum</expan> <lb></lb><expan abbr="totũ">totum</expan> conſtat ex cancellis ferreis, <expan abbr="altũ">altum</expan> pedes duos et <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>: <expan abbr="longũ">longum</expan> <expan abbr="itẽ">item</expan> pedes <lb></lb>duos &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>, ac inſuper ſextantem &amp; <expan abbr="quartã">quartam</expan> digiti <expan abbr="partẽ">partem</expan>: <expan abbr="latũ">latum</expan> quadran­<lb></lb>tem &amp; <expan abbr="ſemũciã">ſemunciam</expan>: in quo ſunt tres axiculi ferrei ſtrati, qui in catillis uel latis cir<lb></lb>culis ferreis acie temperatis uerſantur: atque quatuor ferrea tympana: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> <lb></lb>duo ex fuſis conſtant, <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> ſunt dentata. </s>
          <s id="N12D99"><expan abbr="Circũ">Circum</expan> <expan abbr="axiculũ">axiculum</expan> <expan abbr="infimũ">infimum</expan> extra locula <lb></lb>mentum eſt rotula lignea, ut propenſior ad <expan abbr="motũ">motum</expan> fiat: intra <expan abbr="loculamentũ">loculamentum</expan> mi <lb></lb>nus prioris generis <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>, quod ex octo fuſis, <expan abbr="ſextantẽ">ſextantem</expan> &amp; <expan abbr="ſemunciã">ſemunciam</expan> lon­<lb></lb>gis, conſtat: <expan abbr="circũ">circum</expan> <expan abbr="alterũ">alterum</expan> <expan abbr="axiculũ">axiculum</expan> è loculamento <expan abbr="nõ">non</expan> eminentem, ac iccirco tan<lb></lb><expan abbr="tũmodo">tummodo</expan> <expan abbr="longũ">longum</expan> pedes duos &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>, <expan abbr="unciã">unciam</expan>, atque <expan abbr="tertiã">tertiam</expan> digiti <expan abbr="partẽ">partem</expan>, eſt alte<lb></lb>ra parte minus <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> <expan abbr="dentatũ">dentatum</expan>, quod habet octo &amp; quadraginta dentes: <lb></lb>altera maius prioris generis <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>, quod ex duodecim fuſis, <expan abbr="quadrantẽ">quadrantem</expan> <lb></lb>longis, conſtat. </s>
          <s id="N12E00"><expan abbr="Circũ">Circum</expan> <expan abbr="aũt">aut</expan> <expan abbr="tertiũ">tertium</expan> <expan abbr="axiculũ">axiculum</expan>, craſſum <expan abbr="unciã">unciam</expan> &amp; tertiam eius <expan abbr="partẽ">partem</expan>, <lb></lb>eſt maius <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> <expan abbr="dentatũ">dentatum</expan> ex eo undique pedem aſſurgens: quod habet du­<lb></lb>os et ſeptuaginta dentes: utriuſque uerò tympani dentibus ſunt cochleæ: qua <lb></lb><expan abbr="rũ">rum</expan> ſtriges in <expan abbr="tympanorũ">tympanorum</expan> ſtrias aguntur, &amp; contra <expan abbr="carũ">carum</expan> ſtriæ in <expan abbr="eorundẽ">eorundem</expan> ſtri­<lb></lb>ges, ut in <expan abbr="fractorũ">fractorum</expan> locum alij reponi poſsint. </s>
          <s id="N12E3D">Tam <expan abbr="aũt">aut</expan> dentes quàm fuſi ſunt <lb></lb>acie temperati: at ſupremus axiculus ex <expan abbr="loculamẽto">loculamento</expan> extans ita artificioſè eſt <lb></lb>incluſus in forma alterius axiculi, ut unus eſſe uideatur: is per <expan abbr="receptaculũ">receptaculum</expan>, <lb></lb>ex tignis <expan abbr="cõpoſitum">compoſitum</expan>, quod eſt <expan abbr="circũ">circum</expan> <expan abbr="puteũ">puteum</expan> penetrans, in unci ferrei, in craſſo <lb></lb>trunco querno incluſi, orbiculo, ex mera ferri acie facto, uerſatur: <expan abbr="circũ">circum</expan> eum <lb></lb><expan abbr="axiculũ">axiculum</expan> eſt tale <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>, quale <expan abbr="habẽt">habent</expan> machinæ pilis aquas haurientes: cui ſi <lb></lb>militer ſunt fibulæ ter curuatæ: quib. </s>
          <s id="N12E73">quia ferreæ catenæ ductariæ annuli in <lb></lb>hærent, tam <expan abbr="magnũ">magnum</expan> onus cam retrahere <expan abbr="nõ">non</expan> poteſt: qui annuli <expan abbr="nõ">non</expan> ſicuti cæte<lb></lb><expan abbr="rarũ">rarum</expan> <expan abbr="catenarũ">catenarum</expan> annuli ſunt integri, ſed quiſque ſuperiore parte utrinque curua­<lb></lb>tus <expan abbr="ſequentẽ">ſequentem</expan> recipit: quo circa duplicis catenæ ſpeciem gerit: qua uerò alter <lb></lb><expan abbr="alterũ">alterum</expan> recipit, ſitulæ, ex laminis ferreis uel æreis factæ, ſemicongiales ad eos <lb></lb>loris alligantur: quare ſi annuli fuerint <expan abbr="centũ">centum</expan>, <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> erunt ſitulæ aquas effe­<lb></lb>rentes: <expan abbr="earũ">earum</expan> <expan abbr="aũt">aut</expan> ora extant, &amp; operculis tecta ſunt, ne aquas effundant cùm <lb></lb>putei fuerint decliues. </s>
          <s id="N12EAE">Nam cùm recti fuerint, ſitulæ operculis neceſſe non <lb></lb>habent. </s>
          <s id="N12EB3">Itaque uectiarius infimi axiculi caput in uectis forma includens eum <lb></lb>ſimul cum tympano uerſat: cuius fuſi <expan abbr="cõuertunt">conuertunt</expan> alterius axiculi tympanum <lb></lb><expan abbr="dentatũ">dentatum</expan>. </s>
          <s id="N12EC1"><expan abbr="Quoniã">Quoniam</expan> uerò una cum ipſo circumagunt id, quod ex fuſis conſtat, <lb></lb>hi rurſus ſupremi axiculi <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> <expan abbr="dentatũ">dentatum</expan> uerſant atque alterum, cui fibulæ <lb></lb>ſunt infixæ: quomodo catena ſimul cum uacuis ſitulis demittitur iuxta ue­<lb></lb>næ <expan abbr="fundamentũ">fundamentum</expan> per <expan abbr="annulũ">annulum</expan> <expan abbr="paululũ">paululum</expan> <expan abbr="cõpreſſum">compreſſum</expan> in <expan abbr="lacunã">lacunam</expan> uſque ad <expan abbr="imũ">imum</expan> libra­<lb></lb>mentum: cuius tympani axiculus ferreus utrinque in craſsi ferri catillo uerſa­<lb></lb>tur: in quo tympano catena inuoluta ſitulis aquas haurit: quas plenas iuxta <lb></lb>uenæ <expan abbr="tectũ">tectum</expan> extracta peruehit ſuper axiculi ſupremi <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>, ac ſemper tres <lb></lb>ſimul inuerſas <expan abbr="aquã">aquam</expan> effundere cogit in <expan abbr="labrũ">labrum</expan> ex quo effluit in cuniculi cana­<lb></lb>lem. </s>
          <s id="N12F07">Veruntamen talis machina minus eſt utilis, quòd, cùm ſine magno im­<lb></lb>pendio conſtrui non poſsit, paucas aquas efferat: &amp; quidem tardius, ut eti­<lb></lb>am cæteræ machinæ quibus plura ſunt tympana.</s>
        </p>
        <pb pagenum="131" xlink:href="001/01/141.jpg"></pb>
        <p id="N12F12" type="caption">
          <s id="N12F14">L<emph type="italics"></emph>oculamentum<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>xiculus infimus<emph.end type="italics"></emph.end> B. R<emph type="italics"></emph>otula<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>ympanum quod ex fuſis <lb></lb>conſtat minus<emph.end type="italics"></emph.end> D. A<emph type="italics"></emph>xiculus alter<emph.end type="italics"></emph.end> E. T<emph type="italics"></emph>ympanum dentatum minus<emph.end type="italics"></emph.end> F. T<emph type="italics"></emph>ympanum <lb></lb>quod ex fuſis constat maius<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>xiculus ſupremus<emph.end type="italics"></emph.end> H. T<emph type="italics"></emph>ympanum dentatum maius<emph.end type="italics"></emph.end> I. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>atillus<emph.end type="italics"></emph.end> K. C<emph type="italics"></emph>irculus latus<emph.end type="italics"></emph.end> L. R<emph type="italics"></emph>eceptaculum<emph.end type="italics"></emph.end> M. T<emph type="italics"></emph>runcus quernus<emph.end type="italics"></emph.end> N. V<emph type="italics"></emph>ncus <lb></lb>ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> O. O<emph type="italics"></emph>rbiculus<emph.end type="italics"></emph.end> P. T<emph type="italics"></emph>ympanum ſuperius<emph.end type="italics"></emph.end> Q. F<emph type="italics"></emph>ibulæ<emph.end type="italics"></emph.end> R. C<emph type="italics"></emph>atena<emph.end type="italics"></emph.end> S. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>nnuli<emph.end type="italics"></emph.end> T. S<emph type="italics"></emph>itulæ<emph.end type="italics"></emph.end> V. V<emph type="italics"></emph>ectis<emph.end type="italics"></emph.end> X. L<emph type="italics"></emph>ibramentum ſiut tympanum inferius<emph.end type="italics"></emph.end> Y.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.141.1.jpg" xlink:href="001/01/141/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="132" xlink:href="001/01/142.jpg"></pb>
        <p id="N12FAE" type="main">
          <s id="N12FB0">Altera iſtius generis machina, paucis uerbis à Vitruuio deſcripta, congi <lb></lb>ales ſitulas citius effert. </s>
          <s id="N12FB5">Atque propterea ad aquas ex puteis, in quos multæ <lb></lb>continenter influunt, hauriendas utilior eſt quàm prima: ea ferreo locula­<lb></lb>mento tympaniſque carens habet circum axem ligneum rotam, quæ à calcan<lb></lb>tibus uerſatur. </s>
          <s id="N12FBE">Axis <expan abbr="autẽ">autem</expan> diu, quòd careat tympano, durare non poteſt: cæ­<lb></lb>teris primæ ſimilis eſt, niſi quod duplicem habeat catenam ab illa diuerſam. </s>
          <s id="N12FC7"><lb></lb>Fibulas autem in huius machinæ axem, ut in aliarum <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> infigere de­<lb></lb>bet, quos alij ſimplices, alij ter curuatas <expan abbr="efficiũt">efficiunt</expan>, ſed utriſque quatuor cuſpides</s>
        </p>
        <p id="N12FD5" type="caption">
          <s id="N12FD7">R<emph type="italics"></emph>ota quæ a calcantibus uerſatur<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>xis<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>atena duplex<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>nnulus duplicis catenæ<emph.end type="italics"></emph.end> D. S<emph type="italics"></emph>itulæ<emph.end type="italics"></emph.end> E. F<emph type="italics"></emph>ibula ſimplex<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>ibula ter curuata<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.142.1.jpg" xlink:href="001/01/142/1.jpg"></figure>
        <p id="N1300D" type="main">
          <s id="N1300F">Tertia, quæ longè præſtat duabus iam expoſitis, fabricatur cùm riuus ad <lb></lb>fodinam deduci poteſt: cuius impetus pinnas <expan abbr="percutiẽs">percutiens</expan> circumagit rotam, <lb></lb>quam habet loco rotæ à calcantibus uerſatæ: quod ad axem attinet, ſimilis <lb></lb>eſt <expan abbr="ſecũdæ">ſecundæ</expan>: quod ad tympanum, quod eſt <expan abbr="circũ">circum</expan> axem, catenam, <expan abbr="libramentũ">libramentum</expan> <lb></lb>primæ. </s>
          <s id="N1302A">Situlas uerò habet multò capaciores quàm etiam ſecunda. </s>
          <s id="N1302D">Sed quia <lb></lb>ſitulæ citò frangi ſolent, metallici rarò his machinis utuntur: maluntque pau­<lb></lb>cas aquas quinque primis machinis extrahere uel ſiphonibus exantlare, mul<lb></lb>tas uel pilis per fiſtulas haurire uel in utribus item extrahere.</s>
        </p>
        <pb pagenum="133" xlink:href="001/01/143.jpg"></pb>
        <p id="N1303A" type="caption">
          <s id="N1303C">R<emph type="italics"></emph>ota cuius pinnas impetus riui percurrit<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>xis<emph.end type="italics"></emph.end> B. E<emph type="italics"></emph>ius tympanum <lb></lb>in quod fibulæ ſunt infixæ<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>atena<emph.end type="italics"></emph.end> D. A<emph type="italics"></emph>nnulus<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>S<emph type="italics"></emph>itulæ<emph.end type="italics"></emph.end> F. L<emph type="italics"></emph>ibramentum<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.143.1.jpg" xlink:href="001/01/143/1.jpg"></figure>
        <p id="N13072" type="main">
          <s id="N13074">Verùm de primo machinarum genere ſatis: nunc alterum, hoc eſt ſipho­<lb></lb>nes aquam ſpiritu tractam orbiculis haurientes exponam: quorum ſeptem <lb></lb>ſunt formæ: quæ licet ſtructura inter ſe differant, tamen <expan abbr="eundẽ">eundem</expan> utilitatis fru­<lb></lb>ctum metallicis præbent: <expan abbr="quãquam">quanquam</expan> alia alia maiorem. </s>
          <s id="N13085">Primus ſypho ſic fit. </s>
          <s id="N13088"><lb></lb>Super lacunam ſtatuitur contignatio: ad quam fiſtula una uel duæ, quarum <lb></lb>altera in altera incluſa eſt, in lacunæ fundum immiſſæ fibulis ferreis cuſpida<lb></lb>tis &amp; utrinque directò deorſum uerſus actis affiguntur, ut immotæ maneant: <lb></lb>inferioris autem fiſtulæ inferior pars incluſa eſt in trunco, alto ad duos pe­<lb></lb>des: is fiſtulæ inſtar perforatus ſtat in fundo lacunæ: ſed inferius eius fora­<lb></lb>men ligno tereti occluditur: idem truncus circum circa habet foramina, per <lb></lb>quæ aqua in ipſum manat. </s>
          <s id="N13098">In ſuperiore uerò eius parte excauata, ſi una fiſtu<lb></lb>la fuerit, pyxis ferrea, uel ærea, uel orichalcea, palmum alta, ſed fundo <expan abbr="carẽs">carens</expan>, <lb></lb>includitur: quam foricula rotunda tam arctè claudit, ut aqua ſurſum ſpiritu <lb></lb>ducta relabi non poſsit: ſin duæ fiſtulæ fuerint, qua coniunguntur pyxis in <lb></lb>inferiore includitur, ſuperioris apertura uel ſiphunculus ad cuniculi canales <lb></lb>pertingit. </s>
          <s id="N130A9">Itaque operarius impiger ad labores, in contignationis tabulato <pb pagenum="134" xlink:href="001/01/144.jpg"></pb>ſtans, pilum in fiſtulam demiſſum intrudit ac retrahit: ad eius pili ſummum <lb></lb>eſt uectis: imum eſt calceo indutum: ſic uocatur corium turbinis ferè figura: <lb></lb>nam iſto modo ſutum eſt, ut inferiore parte, qua ad pilum, in ipſo incluſum, <lb></lb>affigitur, anguſtum ſit: ſuperiore, qua haurit aquam, pateat. </s>
          <s id="N130B7">Vel orbiculus <lb></lb>ferreus, digitum craſſus, aut ligneus, ſex digitos craſſus, uterque longè calceo <lb></lb>præſtans, ad imum pili, quod per eam penetrat, clauo ferreo traiecto affixus <lb></lb>eſt, aut in eadem, in cochleæ figuram formata, incluſus: qui orbiculus ſuperi<lb></lb>us circumcirca corio tectus quinque aut ſex foramina habet uel rotunda uel <lb></lb>longiuſcula, quæ uniuerſa ſtellæ ſpeciem exprimere uidentur. </s>
          <s id="N130C4">Habet etiam <lb></lb>eandem, quam fiſtulæ foramen, latitudinem, ut tantummodo in eam demit <lb></lb>ti &amp; rurſus attolli poſsit. </s>
          <s id="N130CB">Cùm autem operarius pilum ſurſum uerſus trahit, <lb></lb>aquam orbiculi foraminibus, cuius corium <expan abbr="tũc">tunc</expan> deprimit, hauſtam, ducit ad <lb></lb>aperturam uel ſiphunculum per quem effluit: foricula uerò pyxidis aperi­<lb></lb>tur, ut aqua, quæ in truncum influxit, ſpiritu ducta denuo aſcendat in fiſtu­<lb></lb>lam: cùm idem operarius pilum intrudit, foricula clauditur, ut orbiculus ite <lb></lb>rum aquam haurire poſsit.</s>
        </p>
        <p id="N130DC" type="caption">
          <s id="N130DE">L<emph type="italics"></emph>acuna<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>iſtulæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>ontignatio<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>runcus<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>oramina trunci<emph.end type="italics"></emph.end> E. F<emph type="italics"></emph>oricula<emph.end type="italics"></emph.end> F. S<emph type="italics"></emph>iphunculus<emph.end type="italics"></emph.end> G. P<emph type="italics"></emph>ilum<emph.end type="italics"></emph.end> H. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>ius uectis<emph.end type="italics"></emph.end> I. C<emph type="italics"></emph>alceus<emph.end type="italics"></emph.end> K. O<emph type="italics"></emph>rbiculus habens foramina <lb></lb>rotunda<emph.end type="italics"></emph.end> L. O<emph type="italics"></emph>rbiculus habens foramina longiuſcula<emph.end type="italics"></emph.end> M. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>orium<emph.end type="italics"></emph.end> N. H<emph type="italics"></emph>ic terebrat ſtipites &amp; ex eis fiſtulas facit<emph.end type="italics"></emph.end> O. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>erebra, cui cochlea est<emph.end type="italics"></emph.end> P. T<emph type="italics"></emph>erebra latior<emph.end type="italics"></emph.end> Q.</s>
        </p>
        <pb pagenum="135" xlink:href="001/01/145.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.145.1.jpg" xlink:href="001/01/145/1.jpg"></figure>
        <p id="N13154" type="main">
          <s id="N13156">Alterius ſiphonis pilum facilius <expan abbr="cõmotum">commotum</expan> directo, deorſum fertur, &amp; ſur<lb></lb>ſum refertur: qui ſic fit. </s>
          <s id="N1315F">Tigna duo ſuper lacunam <expan abbr="collocãtur">collocantur</expan>: alterum prope <pb pagenum="136" xlink:href="001/01/146.jpg"></pb>dextrum eius latus, alterum propè ſiniſtrum. </s>
          <s id="N1316B">Ad hoc fiſtulæ fibulis ferreis <lb></lb>affiguntur: ad illud uel ſtipes chelas habens perforatas, uel tignum ſuperius <lb></lb>excauatum, ut pro chelis ſit. </s>
          <s id="N13172">Axiculus autem ferreus per tigni cuiuſdam ſta­<lb></lb>tuti latius &amp; rotundum foramen, quod in eius medio eſt, penetrans in chela <lb></lb>rum foraminibus ſic includitur, ut ipſe quidem maneat immobilis, tignum <lb></lb>uerò circa eum uerſetur intra chelas: in cuius tigni altero capite ſuperius pi­<lb></lb>li caput eſt incluſum, ferreoque clauo transfixum: in altero uectis item ſuperi­<lb></lb>us caput. </s>
          <s id="N1317F">Inferiori uerò manubrium eſt ut eò firmius manibus teneri poſſit. </s>
          <s id="N13182"><lb></lb>Itaque cùm operarius uectem ſurſum trudit, pilum in fiſtulam impellit: cùm <lb></lb>retrahit uectem, ex fiſtula pilum extrahit: atque ita pilum iterum aquam, orbi<lb></lb>culi foraminibus hauſtam, ducit ad ſiphunculum, per quem effluit in cana­<lb></lb>lem. </s>
          <s id="N1318C">Hic autem ſipho, ut etiam ſequens, quod ad pilum, orbiculum, <expan abbr="truncũ">truncum</expan>, <lb></lb>pyxidem, foriculam pertinet, eodem modo, quo primus, ſe habet.</s>
        </p>
        <p id="N13195" type="caption">
          <s id="N13197">T<emph type="italics"></emph>ignum ſtatutum<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>xiculus<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ignum quod circa axiculum <lb></lb>uerſatur<emph.end type="italics"></emph.end> C. P<emph type="italics"></emph>ilum<emph.end type="italics"></emph.end> D. V<emph type="italics"></emph>ectis<emph.end type="italics"></emph.end> E. A<emph type="italics"></emph>nnulus, quo duæ fiſtulæ <lb></lb>coniungi ſolent<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.146.1.jpg" xlink:href="001/01/146/1.jpg"></figure>
        <p id="N131C7" type="main">
          <s id="N131C9">Tertius ſipho iam dicti <expan abbr="nõnihil">nonnihil</expan> diſſimilis eſt. </s>
          <s id="N131D0">Loco enim ſtipitis duo ſta­<lb></lb>tuuntur tigna circa ſummum perforata: in quibus foraminibus axis capita <pb pagenum="137" xlink:href="001/01/147.jpg"></pb>uertuntur. </s>
          <s id="N131DA">In medio eius axis duo tigilla ſunt incluſa: in quorum alterius ca­<lb></lb>pite infixum eſt pilum: ad alterius uerò caput affixum eſt tignum graue, ſed <lb></lb>curtum, ut protruſum inter duo illa tigna ſtatuta moueri, atque quaſi ire &amp; re <lb></lb>dire poſſit. </s>
          <s id="N131E3">Id tignum cùm protrudit operarius, pilum ex fiſtula extrahitur: <lb></lb>cum ſua ui redit, intruditur: quo modo aquam, quam fiſtula concipit, pilum <lb></lb>orbiculi foraminibus hauſtam exprimit per ſiphunculum in canalem. </s>
          <s id="N131EA">Sunt <lb></lb>qui uectem in locum tigni curti ſupponunt: uerùm hic ſipho, ut etiam pro­<lb></lb>ximus ſuperior, minus quàm cæteri, in metallis eſt uſitatus.</s>
        </p>
        <p id="N131F1" type="caption">
          <s id="N131F3">T<emph type="italics"></emph>igna ſtatuta<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>xis<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>igilla<emph.end type="italics"></emph.end> C. P<emph type="italics"></emph>ilum<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>ignum curtum<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> F. H<emph type="italics"></emph>ic deducit aquam e <lb></lb>canali effluentem, ne in foſſas actas influat<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.147.1.jpg" xlink:href="001/01/147/1.jpg"></figure>
        <p id="N13229" type="main">
          <s id="N1322B">Quarta ſiphonum ſpecies ſimplex non eſt, ſed duplex: ea ſic ſe habet. </s>
          <s id="N1322E">Se­<lb></lb>xangulus truncus faginus, longus pedes quinque, latus duos &amp; dimidium, <lb></lb>craſſus ſeſquipedem in duas partes ſecatur: quæ ſecundum, ferreum axicu­<lb></lb>lum, in eis collocandum diſtribuuntur, &amp; tam altè &amp; latè excauantur, ut in <lb></lb>ipſis uerſari poſsit: cuius axiculi pars, quæ in <expan abbr="trũco">trunco</expan> includitur, tota teres eſt, <pb pagenum="138" xlink:href="001/01/148.jpg"></pb>eiuſque extrema, quæ pro codace eſt, recta exiſtit. </s>
          <s id="N13242">Deinde altitudine pedis re <lb></lb>ſidet, rurſusque recta procedit: qua pilum teres ex eo dependet. </s>
          <s id="N13247">Poſtea tam aſ<lb></lb>ſurgit altè quà in reſedit, iterumque paululùm rectà procedit. </s>
          <s id="N1324C">Deinde altitudi<lb></lb>ne pedis aſſurgens rurſus rectà procedit: qua <expan abbr="alterũ">alterum</expan> <expan abbr="pilũ">pilum</expan> teres ex eo ſuſpen­<lb></lb>ſum eſt. </s>
          <s id="N1325B">Poſtea tam reſidet altè quàm aſſurrexit: tum eius altera pars, quæ i­<lb></lb>tem pro codace eſt, recta exiſtit: quæ, quia ex trunco extat, ne aqua, in eum <lb></lb>tracta, erumpat duabus bracteolis ferreis orbiculi figura, cum quibus duo <lb></lb>coria eiuſdem figuræ &amp; magnitudinis ſunt coniuncta, cauetur: quorum al­<lb></lb>ter intra truncum, alter extra, circum axiculum eſt. </s>
          <s id="N13266">Poſtremò ſequitur pars <lb></lb>eius quadrangula duo habens foramina, in quibus duo bacilla ferrea inclu­<lb></lb>duntur, eorumque capita maſſulis plumbeis aggrauantur, ut axiculus ad mo<lb></lb>tum fiat propenſior. </s>
          <s id="N1326F">Qui, poſtquam eius caput in forma uectis fuerit inclu­<lb></lb>ſum, facilè circumagi poteſt. </s>
          <s id="N13274">Superior autem trunci pars eſt humilior: inferi<lb></lb>or, altior: illa in medio ſemel fiſtulæ modo, cuius foramen ſimplicem habe­<lb></lb>at latitudinem rectà deorſum perforatur: hæc bis, nempe ad utrunque latus <lb></lb>item rectà deorſum duarum fiſtularum modo, quarum foramina duplicem <lb></lb>habeant latitudinem: quæ trunci pars imponitur duabus fiſtulis, in eum ſu­<lb></lb>periore parte incluſis, inferiore in truncos, in lacuna ſtatutos, quibus forami<lb></lb>na ſunt, per quæ aquæ in eos influunt, penetrantibus. </s>
          <s id="N13283">Deinde ferreus axicu<lb></lb>lus in trunci cauo locatur, duobus pilis ferreis, quæ ex ipſo dependent, per <lb></lb>eius foramina demiſsis in fiſtulas altitudine pedis: utrique pilo inferius eſt co<lb></lb>chlea, quæ craſſam laminam ferream, in orbiculi figuram formatam &amp; fora­<lb></lb>minibus plenam, atque corium, quod eam tegit, continet, ut fiſtula <expan abbr="alterã">alteram</expan> py­<lb></lb>xidem, cui eſt rotunda foricula eam claudens. </s>
          <s id="N13294">Tum ſuperior trunci pars ſu­<lb></lb>per inferiorem ex omni parte congruenter aptata imponitur: &amp; qua <expan abbr="cõiun­guntur">coniun­<lb></lb>guntur</expan> latis &amp; craſsis laminis ferreis cinguntur, paruis cuneis latis item fer­<lb></lb>reis adactis coercentur, fibulis uinciuntur: in ea ſuperiore trunci parte fiſtu­<lb></lb>la includitur: quam altera excipit, eamque rurſus tertia, atque deinceps alia ali­<lb></lb>am uſque dum ſuprema ad cuniculi canalem pertingat. </s>
          <s id="N132A5">Itaque cùm uectiarius <lb></lb>axiculum uerſat, pila uiciſsim laminis hauriunt aquas. </s>
          <s id="N132AA">Quod quia celeriter <lb></lb>fit, &amp; duarum <expan abbr="fiſtularũ">fiſtularum</expan>, ſupra quas truncus eſt ſtatutus, foramina duplo ma<lb></lb>iora ſunt quàm foramen ſupra <expan abbr="truncũ">truncum</expan> ſtatutæ, nec altè pila hauriunt aquas, <lb></lb>inferiorum impetus continenter ſuperiores aſcendere &amp; ex ſupremæ fiſtu­<lb></lb>læ apertura in cuniculi canalem effluere cogit. </s>
          <s id="N132BD"><expan abbr="Quoniã">Quoniam</expan> uerò truncus ligne­<lb></lb>us rimis fathiſcere ſolet: ſatius eſt eum ex plumbo, uel ære uel orichalco con<lb></lb>flato conficere.</s>
        </p>
        <p id="N132C7" type="caption">
          <s id="N132C9">T<emph type="italics"></emph>runcus<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>runci pars inferior<emph.end type="italics"></emph.end> B. E<emph type="italics"></emph>iuſdem pars ſuperior<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>ibulæ<emph.end type="italics"></emph.end> D. F<emph type="italics"></emph>ictulæ ſub trunco<emph.end type="italics"></emph.end> E. F<emph type="italics"></emph>iſtula ſuper truncum ſta­<lb></lb>tuta<emph.end type="italics"></emph.end> F. A<emph type="italics"></emph>xiculus ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> G. P<emph type="italics"></emph>ila<emph.end type="italics"></emph.end> H. E<emph type="italics"></emph>orum laminæ or­<lb></lb>biculi figura<emph.end type="italics"></emph.end> L. C<emph type="italics"></emph>oria<emph.end type="italics"></emph.end> K. F<emph type="italics"></emph>oramina axis<emph.end type="italics"></emph.end> L. <lb></lb>B<emph type="italics"></emph>acilla quorum capita maſſulis plumbeis ſunt aggrauata<emph.end type="italics"></emph.end> M. <lb></lb>V<emph type="italics"></emph>ectis<emph.end type="italics"></emph.end> N.</s>
        </p>
        <pb pagenum="139" xlink:href="001/01/149.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.149.1.jpg" xlink:href="001/01/149/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="140" xlink:href="001/01/150.jpg"></pb>
        <p id="N13331" type="main">
          <s id="N13333">Quarta ſiphonum ſpecies minus ſimplex eſt: nam conſtat ex duobus uel <lb></lb>tribus ſiphonibus: quorum pila attollit machina, quam uerſant homines: <lb></lb>etenim cuique pilo eſt dens, quem ſuculæ bini dentes uiciſſim tollunt. </s>
          <s id="N1333A">Eam <lb></lb>duo uiri robuſti, uel quatuor, cogunt. </s>
          <s id="N1333F">Sed cùm pila decidunt in fiſtulas, eo­<lb></lb>rum orbiculi hauriunt aquas: cùm attolluntur, eaſdem aquas <expan abbr="exprimũt">exprimunt</expan> per <lb></lb>fiſtulas. </s>
          <s id="N1334A">Cuiuſque <expan abbr="aũt">aut</expan> pili ſuperior pars, quæ in foraminibus tignorum tranſ­<lb></lb>uerſariorum continetur, quadrangula eſt, &amp; craſſa atque lata ſemipedem: reli<lb></lb>qua, quæ in fiſtulas incidit, &amp; ex alio ligno facta eſt, tota teres. </s>
          <s id="N13355">Horum <expan abbr="triũ">trium</expan> <lb></lb>ſiphonum quiſque ex duabus continentibus fiſtulis, ad tigna putei affixis, <expan abbr="cõ">com<lb></lb>ponitur</expan>. </s>
          <s id="N13364">Verùm hæc machina altius aquas haurit, utpote ad pedes quatuor <lb></lb>&amp; uiginti. </s>
          <s id="N13369">Si foramina fiſtularum magna ſunt duo tantum modo ſiphones <lb></lb>fiunt: ſi paruæ, tres: ut utroque modo machina oneri par eſſe poſsit. </s>
          <s id="N1336E">Idem de <lb></lb>cæteris machinis earumque fiſtulis ſentiendum eſt. </s>
          <s id="N13373">Quoniam uerò hi ſipho­<lb></lb>nes ex duabus fiſtulis conſtant, pyxis ferrea, ut <expan abbr="etiã">etiam</expan> prius dixi, cui eſt foricu­<lb></lb>la ferrea, non includitur in trunco, ſed in qaeſtula inferiore: &amp; quidem ea par <lb></lb>te, qua ad ſuperiorem adnectitur: atque ita pili pars teres ſuperioris tantum­<lb></lb>modo fiſtulæ longitudinem habet. </s>
          <s id="N13382">Sed hanc rem mox planius explicabo.</s>
        </p>
        <p id="N13385" type="caption">
          <s id="N13387">P<emph type="italics"></emph>ili dens<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>uculæ dentes<emph.end type="italics"></emph.end> B. P<emph type="italics"></emph>ili pars ſuperior quadran/ <lb></lb>gula<emph.end type="italics"></emph.end> C. E<emph type="italics"></emph>iuſdem pars inferior teres<emph.end type="italics"></emph.end> D. T<emph type="italics"></emph>igna tranſuer­<lb></lb>ſaria<emph.end type="italics"></emph.end> E. F<emph type="italics"></emph>istulæ<emph.end type="italics"></emph.end> F. E<emph type="italics"></emph>ius apertura<emph.end type="italics"></emph.end> G. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> H.</s>
        </p>
        <pb pagenum="141" xlink:href="001/01/151.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.151.1.jpg" xlink:href="001/01/151/1.jpg"></figure>
        <p id="N133C7" type="main">
          <s id="N133C9">Sexta ſiphonum forma prorſus eadem eſſet quæ quinta, niſi pro ſucula <lb></lb>axem haberet, eamque non homines uerſarent, ſed rota, quam <expan abbr="aquarũ">aquarum</expan> impe­<lb></lb>tus, eius pinnas percutiens circumagit: qui quia longè ſuperat uires huma­<lb></lb>nas hæc machina aquas ex puteo amplius <expan abbr="centũ">centum</expan> pedes alto orbiculis per fi­<pb pagenum="142" xlink:href="001/01/152.jpg"></pb>ſtulas haurit. </s>
          <s id="N133DF">Infima <expan abbr="aũt">aut</expan> non modo huius ſiphonis, ſed <expan abbr="etiã">etiam</expan> <expan abbr="aliorũ">aliorum</expan> infimæ fi­<lb></lb>ſtulæ pars, ne reſegmina <expan abbr="lignorũ">lignorum</expan>, uel aliud <expan abbr="quiddã">quiddam</expan>, in ſe trahens ſorbeat, ple <lb></lb>runque includi ſolet in corbe craſsis uiminibus contexta, &amp; in lacuna poſita.</s>
        </p>
        <p id="N133FA" type="caption">
          <s id="N133FC">R<emph type="italics"></emph>ota<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>xis<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>runcus cui infictit in fima fiſtula<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>orbis circundans truncum<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.152.1.jpg" xlink:href="001/01/152/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="143" xlink:href="001/01/153.jpg"></pb>
        <p id="N13420" type="main">
          <s id="N13422">Septima ſiphonum ſpecies ab hinc annis decem inuenta cùm <expan abbr="omniũ">omnium</expan> ma<lb></lb>ximè artificioſa &amp; durabilis &amp; utilis ſit, ſine magno impendio confici po­<lb></lb>teſt, ea conſtat ex pluribus ſiphonibus: qui ſimul, ut proximi, in puteum <expan abbr="nõ">non</expan> <lb></lb>deſcendunt, ſed alter alteri quodammodo ſubijcitur: etenim ſi tres fuerint, <lb></lb>ut eſſe ſolent, ultimus exorbet aquas putei, &amp; eas in <expan abbr="primũ">primum</expan> <expan abbr="lacuſculũ">lacuſculum</expan> effun­<lb></lb>dit: ſecundus ex eo rurſus exhauſtas in ſecundum transfundit: tertius in cu­<lb></lb>niculi canalem: pila horum ſiphonum omnium rota pedes quindecim alta <lb></lb>attollit pariter pariterque deijcit: quam eius pinnæ, ab impetu riui, in <expan abbr="montẽ">montem</expan> <lb></lb>deducti, percuſſæ, cogunt uerſari: rotæ radij in axe, longo pedes ſex, craſſo <lb></lb>pedem, incluſi ſunt: cuius utrunque caput circulo ferreo cingitur: ſed in <expan abbr="alterũ">alterum</expan> <lb></lb>quidem infixus eſt codax, in alterum uerò <expan abbr="ferrũ">ferrum</expan>, ut codacis poſterior pars, <lb></lb>craſſum digitum &amp; tam latum quàm ipſum caput eſt: quod tamen teres &amp; <lb></lb>circiter digitos tres craſſum primò longitudine pedis recta extat, quatenus <lb></lb>obtinet locum codacis: mox curuatum &amp; quaſi lunatis obliquatum corni­<lb></lb>bus altitudine pedis aſſurgit: deinde rurſus pedem recta eminet: quo modo <lb></lb>fit ut hæc pars recta, cùm in orbem uoluitur, uiciſsim fiat pedem altior &amp; hu<lb></lb>milior quàm illa. </s>
          <s id="N13461">Ex hac poſteriore ferri teretis parte pendet primum pilum <lb></lb>latum: ipſa enim in ſuperius iſtius pili caput <expan abbr="perforatũ">perforatum</expan>, ut clauus ferreus pri­<lb></lb>marum chelarum in inferius infigitur. </s>
          <s id="N1346C">Ne uerò pilum ex ea excidat, ut facilè <lb></lb>excidere poteſt, &amp;, cùm neceſſitas id poſtulat, eximi ſolet, quod eius <expan abbr="foramẽ">foramen</expan> <lb></lb>latius ſit quàm ferri pars, utrinque clauo ferreo, in ipſam infixo, coercetur: ne <lb></lb>ij atterant caput pili bracteis ferreis uel corijs intermedijs cauetur: tale <expan abbr="pilũ">pilum</expan> <lb></lb>primum <expan abbr="longũ">longum</expan> eſt circiter pedes duodecim, reliqua uerò duo pedes ſex &amp; <lb></lb>uiginti. </s>
          <s id="N13485">Sed quodque latum eſt palmum, craſſum digitos tres: utraque cuiuſque <lb></lb>pars lata tecta &amp; munita eſt laminis ferreis: quæ cochleis item ferreis conti­<lb></lb>nentur: ut pars, quæ uitium fecerit, refici poſsit. </s>
          <s id="N1348C">At chelæ in axiculum inclu­<lb></lb>ſæ ſunt teretem, longum ſeſquipedem, craſſum palmos duos: is utrinque cin­<lb></lb>gitur circulo ferreo, ne codaces ferrei, qui in <expan abbr="tignorũ">tignorum</expan> armillis ferreis uerſan­<lb></lb>tur, ex eo excidant: ex quo axiculo utraque chelarum pars lignea eminet lon­<lb></lb>ga pedes duos, lata &amp; craſſa digitos ſex. </s>
          <s id="N1349B">Altera ab altera diſtat palmos tres: <lb></lb>utriuſque rurſus pars tam interior quàm exterior etiam laminis eſt ferrata. </s>
          <s id="N134A0">In <lb></lb>chelas uerò claui duo ferrei teretes et craſsi digitos duos ſic infixi ſunt, ut im<lb></lb>mobiles maneant. </s>
          <s id="N134A7">Eorum poſterior per primi pili lati inferius &amp; ſecundi ſu<lb></lb>perius caput perforatum &amp; immobile penetrat. </s>
          <s id="N134AC">Prior <expan abbr="autẽ">autem</expan> ſimiliter immo­<lb></lb>bilis per ferreum primi pili teretis caput item immobile &amp; deflexum. </s>
          <s id="N134B5">Iſtiuſ­<lb></lb>modi pilum quodque longum eſt pedes tredecim, craſſum digitos tres, &amp; in <lb></lb>priorem cuiuſque ſiphonis fiſtulam deſcendit tam profundè, ut eius orbicu­<lb></lb>lus <expan abbr="foriculã">foriculam</expan> pyxidis ferè attingat. </s>
          <s id="N134C2">Quod cùm decidit in fiſtulam, aquæ, per <lb></lb>orbiculi foramina penetrantes, corium attollunt: cùm ſubleuatur, eædem <lb></lb>corium, quod ipſas fert, <expan abbr="deprimũt">deprimunt</expan>. </s>
          <s id="N134CD">Foricula uerò pyxidem, ut foris ianuam, <lb></lb>claudit. </s>
          <s id="N134D2">At fiſtulæ coniunguntur duobus circulis ferreis, palmum latis, alte­<lb></lb>ro interius, altero extrinſecus. </s>
          <s id="N134D7">Sed interiore utrinque acuto ut in utramque fi­<lb></lb>ſtulam penetrare &amp; eas <expan abbr="cõtinere">continere</expan> poſsit. </s>
          <s id="N134E0">Quanque nunc fiſtulæ carent interio <lb></lb>re circulo: ſed habent commiſſuras, quibus <expan abbr="iungũtur">iunguntur</expan>. </s>
          <s id="N134E9">Etenim ſuperioris in­<lb></lb>ferius caput <expan abbr="cõtinet">continet</expan>, inferioris caput ſuperius: utrunque enim ad altitudinem <pb pagenum="144" xlink:href="001/01/154.jpg"></pb>ſeptem digitorum exciſum eſt: <expan abbr="uerũ">uerum</expan> illud interius, hoc extrinſecus, ut <expan abbr="alterũ">alterum</expan> <lb></lb>in <expan abbr="alterũ">alterum</expan> inire poſsit, cùm <expan abbr="pilũ">pilum</expan> incidit in <expan abbr="priorẽ">priorem</expan> <expan abbr="fiſtulã">fiſtulam</expan>, foricula illa clauditur: <lb></lb>cùm extrahitur, aperitur: ut aquæ pateat foramen. </s>
          <s id="N13513">Vnuſquiſque autem iſtiuſ­<lb></lb>modi ſiphonum conſtat ex duabus fiſtulis: quarum utraque longa eſt pedes <lb></lb>duodecim: utriuſque foramen <expan abbr="latũ">latum</expan> eſt digitos ſeptem. </s>
          <s id="N1351E">Inferior in putei lacuna <lb></lb>uel in lacuſculo collocatur, eiusque foramen inferius obſtruitur ligno tereti: <lb></lb>ſupra quod fiſtulæ circumcirca ſex ſunt foramina, per quæ aqua in eam in­<lb></lb>fluit. </s>
          <s id="N13527">At ſuperioris fiſtulæ pars ſuperior aperturam habet altam pedem, <expan abbr="latã">latam</expan> <lb></lb>palmum, per quam aqua effluit in lacuſculum uel in canalem: quiſque lacuſcu<lb></lb>lus longus eſt pedes duos, latus &amp; altus unum. </s>
          <s id="N13532">Quot uerò ſunt ſiphones, <lb></lb>tot ſunt axiculi, tot chelæ, tot utriuſque generis pila. </s>
          <s id="N13537">Sed ſi tres fuerint ſipho­<lb></lb>nes duo tantummodo lacuſculi ſunt, quòd lacuna putei &amp; canalis cuniculi <lb></lb>in duorum locum ſuccedant. </s>
          <s id="N1353E">Hæc autem machina ſic aquas ex puteo hau­<lb></lb>rit: rota uerſata primum pilum attollit: id ſubleuat primas chelas: atque ita eti­<lb></lb>am ſecundum pilum latum &amp; primum teres. </s>
          <s id="N13545">Deinde ſecundum latum ſecun­<lb></lb>das chelas, &amp; ſic tertium pilum latum et ſecundum teres: tum tertium pilum <lb></lb>latum tertias chelas &amp; tertium pilum teres. </s>
          <s id="N1354C">Nam ex harum chelarum clauo <lb></lb>ferreo nullum pilum <expan abbr="latũ">latum</expan> pendet, quod nulla in re ultimo ſiphoni uſui eſſe <lb></lb>poſsit. </s>
          <s id="N13557">Contra uerò cùm primum latum decidit, quæque chelæ delabuntur, <lb></lb>quodque pilum latum, quodque teres. </s>
          <s id="N1355C">Atque iſta ratione uno eodemque tempo­<lb></lb>re aqua in lacuſculos infunditur &amp; ex eiſdem exhauritur: ex lacuna uerò pu <lb></lb>tei ſolum exhauritur, in canalem cuniculi tantum infunditur. </s>
          <s id="N13563"><expan abbr="Quinetiã">Quinetiam</expan> cir­<lb></lb>cum axem longiorem duæ rotæ fieri poſſunt ſi riuus tantam aquarum copi<lb></lb>am ſuppeditauerit, quanta eas uerſare poſsit: atque ex utriuſque ferri teretis par <lb></lb>te poſteriore unum uel duo pila lata appendi poſſunt: quorum quodque tri­<lb></lb>um ſyphonum pila <expan abbr="cõmoueat">commoueat</expan>. </s>
          <s id="N13575">Poſtremò neceſſe eſt puteos, è quibus aquæ <lb></lb>fiſtulis hauriuntur, eſſe rectos. </s>
          <s id="N1357A">Nam omnes ſiphones, ut etiam aliæ machi­<lb></lb>næ tractoriæ, quibus fiſtulæ ſunt, aquas minus altè hauriunt, ſi fiſtulæ obli­<lb></lb>què in obliquis puteis locantur, quàm ſi rectà in rectis ſtatuantur.</s>
        </p>
        <p id="N13581" type="caption">
          <s id="N13583">P<emph type="italics"></emph>uteus<emph.end type="italics"></emph.end> A. V<emph type="italics"></emph>ltimus ſipho<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>acuſculus primus<emph.end type="italics"></emph.end> C. S<emph type="italics"></emph>ecundus ſipho<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>L<emph type="italics"></emph>acuſculus ſecundus<emph.end type="italics"></emph.end> E. T<emph type="italics"></emph>ertius ſipho<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> G. F<emph type="italics"></emph>errum in axe <lb></lb>incluſum<emph.end type="italics"></emph.end> H. P<emph type="italics"></emph>rimum pilum latum<emph.end type="italics"></emph.end> I. S<emph type="italics"></emph>ecundum pilum latum<emph.end type="italics"></emph.end> K. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>ertium pilum latum<emph.end type="italics"></emph.end> L. P<emph type="italics"></emph>rimum pilum teres<emph.end type="italics"></emph.end> M. S<emph type="italics"></emph>ecundum pilum <lb></lb>teres<emph.end type="italics"></emph.end> N. T<emph type="italics"></emph>ertium pilum teres<emph.end type="italics"></emph.end> O. A<emph type="italics"></emph>xiculi<emph.end type="italics"></emph.end> P. C<emph type="italics"></emph>helæ<emph.end type="italics"></emph.end> Q.</s>
        </p>
        <pb pagenum="145" xlink:href="001/01/155.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.155.1.jpg" xlink:href="001/01/155/1.jpg"></figure>
        <p id="N135F7" type="main">
          <s id="N135F9">Verùm ſi riuus tantam aquarum copiam, quanta machinam proximè <lb></lb><expan abbr="explicatã">explicatam</expan> uerſare poteſt, non ſuppeditat, quod uel natura loci fit, uel æſtiuo <pb pagenum="146" xlink:href="001/01/156.jpg"></pb>tempore, quo diuturnæ ſiccitates fuerint, accidit, machina conſtruitur, cui <lb></lb>tam humilis &amp; leuis ſit rota, ut eam tantuli riui aqua circumagere poſsit: ea­<lb></lb>dem in canalem decidens ab eo delabitur in inferioris machinæ rotam <expan abbr="altã">altam</expan> <lb></lb>et grauem, quæ ſiphonibus è profundo puteo aquas haurit. </s>
          <s id="N13610">Quia uerò tam <lb></lb>exigui riui aqua alteram rotam ſola uerſare nequit, eius axis initio uectibus <lb></lb>à duobus operarijs circumagitur, ſed quam primum aquas ſiphonibus hau<lb></lb>ſtas in lacum effuderit,, eas ſuperior machina ſuo ſiphone haurit, &amp; in alte­<lb></lb>rum canalem effundit, ex quo etiam influunt inferioris machinæ rotam, ei­<lb></lb>usque pinnas percutiunt. </s>
          <s id="N1361D">Tam autem hæ aquæ quàm riui canalibus iſtis de­<lb></lb>cliuibus in altiorem illam &amp; <expan abbr="grauiorẽ">grauiorem</expan> inferioris machinæ, quæ duobus uel <lb></lb>tribus ſiphonibus aquas ex profundiore putei parte haurit, <expan abbr="rotã">rotam</expan> deductæ, <lb></lb>eam poſſunt conuertere.</s>
        </p>
        <p id="N1362E" type="caption">
          <s id="N13630">M<emph type="italics"></emph>achinæ ſuperioris rota<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius ſipho<emph.end type="italics"></emph.end> B. E<emph type="italics"></emph>iuſdem canalis<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>achinæ inferioris rota<emph.end type="italics"></emph.end> D. E<emph type="italics"></emph>ius ſiphones<emph.end type="italics"></emph.end> E. A<emph type="italics"></emph>lter canalis<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.156.1.jpg" xlink:href="001/01/156/1.jpg"></figure>
        <p id="N1365E" type="main">
          <s id="N13660">Si uerò riuus tantam aquarum copiam ſuppeditat, quanta ſtatim <expan abbr="rotã">rotam</expan> al­<lb></lb>tam &amp; grauem uerſare poteſt, tum ad alterum axis caput fit tympanum den<lb></lb>tatum, id uerſatum circumagit alterius axis tympanum, quod ex fuſis con­<lb></lb>ſtat, ei ſubiectum: ad utrumque <expan abbr="eiuſdẽ">eiuſdem</expan> axis inferioris caput fit ferrum teres, &amp; <lb></lb>quaſi lunatis obliquatum cornibus, in iſtiuſmodi machinis uſitatum. </s>
          <s id="N13673">Hæc <lb></lb>autem quod utrinque ſiphonum ordines habeat permultas aquas haurit.</s>
        </p>
        <pb pagenum="147" xlink:href="001/01/157.jpg"></pb>
        <p id="N1367C" type="caption">
          <s id="N1367E">A<emph type="italics"></emph>xis ſuperior<emph.end type="italics"></emph.end> A. R<emph type="italics"></emph>ota cuius pinnas riui impetus percutit<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ympanum <lb></lb>dentatum<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>lter axis<emph.end type="italics"></emph.end> D. T<emph type="italics"></emph>ympanum quod ex fuſis constat<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>errum teres &amp; curuatum<emph.end type="italics"></emph.end> F. S<emph type="italics"></emph>iphonum ordines<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.157.1.jpg" xlink:href="001/01/157/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="148" xlink:href="001/01/158.jpg"></pb>
        <p id="N136B8" type="main">
          <s id="N136BA">At machinarum, quæ pilis aquas <expan abbr="hauriũt">hauriunt</expan>, item ſex ſunt formæ nobis no­<lb></lb>tæ: quarum prima ſic ſe habet. </s>
          <s id="N136C3">Sub ſummo terræ corio uel cuniculo foditur <lb></lb>cauerna, ac undique robuſtis tignis &amp; aſſeribus ſubſtruitur, ne ruinis uel ho­<lb></lb>mines opprimantur uel machina frangatur. </s>
          <s id="N136CA">In ea cauerna ſubſtructa collo­<lb></lb>catur rota, in axi angulato incluſa. </s>
          <s id="N136CF">Axis autem codaces ferrei in dimidiatis <lb></lb>catillis item ferreis uerſantur: qui in tignis <expan abbr="admodũ">admodum</expan> robuſtis incluſi ſunt. </s>
          <s id="N136D8"><lb></lb>Rota uerò plerunque alta eſt pedes quatuor et uiginti, rarò triginta, nihil diſ­<lb></lb>ſimilis ad molendum frumentum fabricatæ: niſi quod paulò ſit anguſtior: <lb></lb>axi ab altera parte <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> eſt in medio <expan abbr="circũcirca">circuncirca</expan> excauatum, in quod mul<lb></lb>tæ fibulæ ferreæ quater curuatæ ſunt infixæ: in quib. </s>
          <s id="N136EA">quia annuli <expan abbr="inhærẽt">inhærent</expan> ca<lb></lb>tena ductaria per fiſtulas extrahitur ex lacuna, rurſusque in eandem demitti­<lb></lb>tur per tigna excauata uſque ad ad imum libramentum: orbis eſt ferreus cir­<lb></lb>cum axiculum ferreum: cuius uterque codax in craſſi ferri, ad tignum affixi, ca<lb></lb>tillo uerſatur: in quo tympano catena inuoluta aquas pilis hauſtas per fiſtu­<lb></lb>las effert. </s>
          <s id="N136FB">Quæque fiſtula quinque ferreis circulis palmum latis &amp; digitum craſ <lb></lb>ſis cingitur: qui æqualia eius ſpacia diuidunt &amp; muniunt, eorum primus ei <lb></lb>communis eſt cum fiſtula antecedente in qua includitur: ultimus cum <expan abbr="con­ſe〈quẽ〉te">con­<lb></lb>ſequente</expan>, quæ in ea includitur: quæque fiſtula, excepta prima, ſumma parte ex­<lb></lb>trinſecus circumcirca longitudine digitorum ſeptem craſsitudine trium ex­<lb></lb>cauata eſt, ut in eam quæ antecedit, inſeri poſſit: quæque, excepta ultima, ima <lb></lb>parte interius circumcirca pari longitudine, ſed craſſitudine palmi, reſecta <lb></lb>eſt ut eam quæ ſequitur recipere poſſit: quæque ferreis fibulis ad putei tigna <lb></lb>affigitur, ut immobilis maneat. </s>
          <s id="N13712">Per has continentes fiſtulas aquæ pilis cate­<lb></lb>næ ductariæ ex lacuna extrahuntur uſque ad cunículum: ubi per ſupremæ fi­<lb></lb>ſtulæ aperturam exprimuntur in canalem per quem <expan abbr="effluũt">effluunt</expan>. </s>
          <s id="N1371D">Pilæ uerò quæ <lb></lb><expan abbr="ducũt">ducunt</expan> aquam, implicantur annulis ferreis catenæ ductariæ: diſtatque una ab <lb></lb>altera pedibus ſex: conſtant ex caudæ equinæ pilis corio inſutis, ne ferreis <lb></lb>tympani fibulis <expan abbr="euellãtur">euellantur</expan>: tantæ ſunt ut utraque manu capi poſſint. </s>
          <s id="N1372D">Si autem <lb></lb>hæc machina ſub ſummo terræ corio fuerit collocata, riuus, qui eius <expan abbr="circũ­agit">circun­<lb></lb>agit</expan> rotam, per ſubdiales canales deducitur: ſi ſub cuniculo, per ſubterrane­<lb></lb>os. </s>
          <s id="N1373A">Itaque rotæ pinnæ, ab impetu fluminis percuſſæ, <expan abbr="progrediẽtes">progredientes</expan> uerſant ro <lb></lb>tam: atque unà cum ea tympanum: quo modo catena ductaria extracta pilis <lb></lb>per fiſtulas exprimit aquas. </s>
          <s id="N13745">Huius machinæ rota ſi alta fuerit pedes quatu­<lb></lb>or &amp; uiginti ex puteo, alto pedes <expan abbr="ducẽtos">ducentos</expan> &amp; decem, extrahit aquas: ſi pedes <lb></lb>triginta, ex puteo alto pedes ducentos &amp; quadraginta. </s>
          <s id="N13750">Sed huic opus eſt ri <lb></lb>uo cui maior uis aquarum ſit.</s>
        </p>
        <p id="N13755" type="caption">
          <s id="N13757">R<emph type="italics"></emph>ota<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>xis<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>odaces<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>rmillæ<emph.end type="italics"></emph.end> D. T<emph type="italics"></emph>ympanum<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>nſæ ferreæ<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>atena ductaria<emph.end type="italics"></emph.end> G. T<emph type="italics"></emph>igne<emph.end type="italics"></emph.end> H. <lb></lb>P<emph type="italics"></emph>ilæ<emph.end type="italics"></emph.end> I. F<emph type="italics"></emph>iſtulæ<emph.end type="italics"></emph.end> K. C<emph type="italics"></emph>anales riui<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <pb pagenum="149" xlink:href="001/01/159.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.159.1.jpg" xlink:href="001/01/159/1.jpg"></figure>
        <p id="N137A9" type="main">
          <s id="N137AB">Altera machina duo habet tympana, duos fiſtularum ordines, duas cate <lb></lb>nas ductarias, quæ pilis aquas exprimunt. </s>
          <s id="N137B0">Cætera proximis prorſus ſunt ſi­<pb pagenum="150" xlink:href="001/01/160.jpg"></pb>milia. </s>
          <s id="N137B8">Hæc machina <expan abbr="tũ">tum</expan> conſtrui ſolet, cùm nimis multæ aquæ in <expan abbr="lacunã">lacunam</expan> con<lb></lb><expan abbr="fluxerũt">fluxerunt</expan>: atque has duas machinas uis <expan abbr="aquarũ">aquarum</expan> uerſat, omninoque aquæ <expan abbr="trahũt">trahunt</expan> <lb></lb>aquas. </s>
          <s id="N137D2">Hoc uerò eſt indicium accretionis et diminutionis aquarum, quas in <lb></lb>ſe continet lacuna ſubterranea, ſiue eas aquas hæc altera machina pilis hau­<lb></lb>ſtas per fiſtulas efferat, ſiue prima, ſiue tertia, aliaúe. </s>
          <s id="N137D9">Et rabis, quæ eſt ſupra <lb></lb>puteum tam altum quàm profunda eſt lacuna, altera parte lapis, aſſer altera, <lb></lb>uterque uno fune appenſus. </s>
          <s id="N137E0">Sed hic tamen ferreo filo, quod pendet ab altero <lb></lb>eius capite demittitur: &amp; quidem lapis uſque ad oris putei latus, aſſer uerò re­<lb></lb>ctà per puteum in lacunam, cuius aquis innatat. </s>
          <s id="N137E7">Is aſſer tam grauis eſt, ut <expan abbr="filũ">filum</expan> <lb></lb>ferreum, quod ipſius fibulam ferream hamulo prehendit, unà cum fune de­<lb></lb>orſum, lapidem ſurſum trahere poſsit: itaque quo magis aqua decreſcit, eo ma<lb></lb>gis aſſer deorſum fertur, lapis ſurſum: quo uerò magis accreſcit, eò magis <expan abbr="cõtrà">con<lb></lb>trà</expan> aſſer ſurſum fertur, lapis deorſum. </s>
          <s id="N137FA">Hic cùm ferè trabem contingit, quia ſi<lb></lb>gnum dat aquas ex lacuna pilis per fiſtulas eſſe exhauſtas, machinæ præfe­<lb></lb>ctus riui canales occludit, rotamque ſiſtit: cùm ferme terram, quæ eſt ad oris <lb></lb>putei latus, attingit, quia ſignificat lacunam eſſe aquis, quæ in eam rurſus <expan abbr="cõfluxerunt">con<lb></lb>fluxerunt</expan>
, repletam (aquæ enim attollunt aſſerem, atque ita lapis &amp; funem &amp; <lb></lb>filum ferreum retrahit) idem præfectus canales recludit: quare aquæ riui ite <lb></lb>rum percutientes rotæ pinnas uerſant machinam. </s>
          <s id="N1380D">Quoniam uerò operarij <lb></lb>plerunque anniuerſarijs diebus feſtis non laborant, &amp; profeſtis non ſemper <lb></lb>prope machinam, atque ea, ſi res hoc poſtulat, continenter trahit aquas, tinti­<lb></lb>nabuli ſonus aſsiduè auditus declarat machinam hanc æquè ac primam in­<lb></lb>tegram &amp; nulla re <expan abbr="impeditã">impeditam</expan> uerſari: id ex axiculo ligneo, quem <expan abbr="cõtinent">continent</expan> tra<lb></lb>bes, quæ ſunt ſupra <expan abbr="puteũ">puteum</expan>, funiculo appenſum eſt. </s>
          <s id="N13826">Alter uerò funiculus lo <lb></lb>gus, cuius ſuperius caput ad axiculum religatum eſt, demittitur in puteum: <lb></lb>inferiori eius capiti alligatum eſt lignum: quod quoties axis manus percu­<lb></lb>tiunt, toties tintinabulum <expan abbr="cõmotum">commotum</expan> ſonitum reddit. </s>
          <s id="N13833">Tertia <expan abbr="aũt">aut</expan> iſtius ge­<lb></lb>neris machina tunc utuntur metallici, cùm nullus riuus, qui uerſet rotam, de <lb></lb>duci poteſt: cuius hæc eſt fabrica. </s>
          <s id="N1383E">Cauernam primò fodiunt: quam etiam ro <lb></lb>buſtis tignis &amp; aſſeribus conſtruunt, ne latera ruinas edant, quæ <expan abbr="labefactẽt">labefactent</expan> <lb></lb>machinam &amp; homines lædant. </s>
          <s id="N13849">At ſuperiorem cauernæ partem contegunt <lb></lb>tignis: ut equi machinam trahentes per ea poſsint incedere. </s>
          <s id="N1384E">Deinde <expan abbr="iterũ">iterum</expan> ti­<lb></lb>gna ad ſedecim, longa pedes quadraginta, lata &amp; craſſa pedem unum, fibu­<lb></lb>lis in ſummo <expan abbr="cõiuncta">coniuncta</expan>, in imo diuaricata erigunt: eorumque ſingulorum infe<lb></lb>riora capita in ſingulorum tignorum humi ſtratorum formis includunt, &amp; <lb></lb>tertio quodam connectunt: quo modo rurſus fit area circuli ſpeciem <expan abbr="habẽs">habens</expan>, <lb></lb>cuius linea dimetiens ſit <expan abbr="pedũ">pedum</expan> quinquaginta. </s>
          <s id="N1386B">Per foramen, quod eſt in me­<lb></lb>dia area, deſcendit axis quadrangulus ſtatutus, longus pedes quinque &amp; qua <lb></lb>draginta, craſſus &amp; latus ſeſquipedem: cuius codax inferior uoluitur in catil<lb></lb>lo tigni humi in cauerna ſtrati, ſuperior in catillo tigni, quod in ſummo ſub <lb></lb>fibula in formis duorum tignorum erectorum eſt incluſum. </s>
          <s id="N13876">Catillus inferi­<lb></lb>or diſtat ab altero cauernæ latere, item ab eiuſdem fronte &amp; à tergo pedes <lb></lb>XVII. axi ad pedem ſupra inferius caput eſt rota dentata: cuius linea dimeti­<lb></lb>ens habet pedes XXII.</s>
          <s id="N1387F">Ea rota conſtat ex quatuor radijs &amp; octo curuaturis. </s>
          <s id="N13882"><lb></lb>Radij ſunt longi pedes XV. craſsi &amp; lati dodrantem: quorum alterum caput <pb pagenum="151" xlink:href="001/01/161.jpg"></pb>incluſum eſt in axe, alterum in formis duorum curuaturarum, qua parte <expan abbr="cõ­iunguntur">con­<lb></lb>iunguntur</expan>. </s>
          <s id="N13891">Hæ curuaturæ craſſæ ſunt dodrantem, latæ pedem: ex quibus <lb></lb>ſurſum uerſus eminent &amp; extant dentes recti, alti dodrantem, lati <expan abbr="ſemipedẽ">ſemipedem</expan>, <lb></lb>craſſi digitos ſex: qui uerſant tympanum alterius axis ſtrati, id conſtat ex du<lb></lb>odecim fuſis, longis pedes tres, latis &amp; craſſis digitos ſex: quod <expan abbr="circumactũ">circumactum</expan> <lb></lb>uoluit axem, circum quem eſt tympanum, habens fibulas ferreas quater cur<lb></lb>uatas: in quibus annuli catenæ ductariæ, quæ pilis per fiſtulas haurit <expan abbr="aquã">aquam</expan>, <lb></lb>inhærent. </s>
          <s id="N138AC">Huius axis ſtrati codaces ferrei in armillis, quæ in medio trabium <lb></lb>ſunt incluſæ, uerſantur. </s>
          <s id="N138B1">Supra loculamentum rotæ in axis ſtatuti formis ca­<lb></lb>pita duorum <expan abbr="tignorũ">tignorum</expan> obliquè aſcendentium incluſa fibulantur. </s>
          <s id="N138BA">Eorundem <lb></lb>uerò capita ſuperiora <expan abbr="ſuſtinẽt">ſuſtinent</expan> tigna tranſuerſaria duplicata, item in eius for­<lb></lb>mis incluſa. </s>
          <s id="N138C5">In altero autem tigni tranſuerſarij capite incluſum eſt tigillum, <lb></lb>quod quaſi ex duplicato pendet: cui ſimiliter inferius tignum curtum eſt in<lb></lb>cluſum. </s>
          <s id="N138CC">Id uerò habet ferreum clauum, qui recipit catenam, atque ea rurſus ſta <lb></lb>teram. </s>
          <s id="N138D1">Hanc machinam, quæ extrahit aquas ex puteo, alto pedes ducentos <lb></lb>&amp; quadraginta, duo &amp; triginta equi circumagunt: atque eorum octo quatu­<lb></lb>or horis: deinde hi quieſcunt duodecim horis, &amp; totidem in eorum locum <lb></lb>ſuccedunt. </s>
          <s id="N138DA">Talis autem machina ad radices Meliboci montis &amp; in uicin is <lb></lb>locis eſt uſitata. </s>
          <s id="N138DF">Quin, ſi res hoc poſtulat, plures eiuſmodi machinæ unius <lb></lb>uenæ fodiendæ gratia, ſed alia alio in loco profundiore ſolent conſtrui: ut <lb></lb>in Carpato monte Schemnicij tres: quarum infima ex infima lacuna trahit <lb></lb>aquas ad primos canales, per quos in ſecundam lacunam influunt: media ex <lb></lb>ſecunda lacuna ad ſecundos canales, è quibus in tertiam lacunam defluunt: <lb></lb>ſuprema ex terra ad cuniculi canales, per quos effluunt. </s>
          <s id="N138EC">Eiuſmodi tres ma­<lb></lb>chinas circumagunt equi ſex &amp; nonaginta: qui per puteum decliuem &amp; co­<lb></lb>chleæ inſtar contortum gradibus deſcendunt ad machinas: quarum infima <lb></lb>in loco profundo eſt collocata: qui diſtat à ſubdiali terræ corio ad pedes ſex<lb></lb>centos &amp; ſexaginta.</s>
        </p>
        <p id="N138F7" type="caption">
          <s id="N138F9">A<emph type="italics"></emph>xis ſtatutus<emph.end type="italics"></emph.end> A. R<emph type="italics"></emph>ota dentata<emph.end type="italics"></emph.end> B. D<emph type="italics"></emph>entes<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>xis ſtratus<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>D. T<emph type="italics"></emph>ympanum, quod conſtat ex fuſis<emph.end type="italics"></emph.end> E. A<emph type="italics"></emph>lterum tympa­<lb></lb>num<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>atena ductaria<emph.end type="italics"></emph.end> G. P<emph type="italics"></emph>ilæ<emph.end type="italics"></emph.end> H.</s>
        </p>
        <pb pagenum="152" xlink:href="001/01/162.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.162.1.jpg" xlink:href="001/01/162/1.jpg"></figure>
        <p id="N13938" type="main">
          <s id="N1393A">Ex eodem genere eſt quarta machinæ ſpecies, quæ ita fit. </s>
          <s id="N1393D">Duo tigna ſta­<lb></lb>tuuntur, in quorum foraminib. </s>
          <s id="N13942">ſuculæ capita uoluuntur: eam duo uel qua­<pb pagenum="153" xlink:href="001/01/163.jpg"></pb>tuor robuſti uiri circumagunt: unus enim uel duo trahunt uectes, unus uel <lb></lb>duo eoſdem trudunt, atque ita illos iuuant. </s>
          <s id="N1394C">Viciſſim <expan abbr="aũt">aut</expan> alij duo uel quatuor <lb></lb>in eorum <expan abbr="locũ">locum</expan> ſuccedunt. </s>
          <s id="N13959">Sucula iſtius machinæ, non aliter ac ſtratus <expan abbr="aliarũ">aliarum</expan> <lb></lb><expan abbr="machinarũ">machinarum</expan> axis, habet <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>, in cuius item fibulis ferreis annuli catenæ <lb></lb>ductariæ inhærentes aquas pilis per fiſtulas hauriunt, altitudine <expan abbr="pedũ">pedum</expan> octo <lb></lb>&amp; quadraginta. </s>
          <s id="N13971">Altius enim eas extrahere <expan abbr="nõ">non</expan> poſſunt humanæ uires, quòd <lb></lb>labor ille maximus non homines modo, ſed etiam equos defatiget. </s>
          <s id="N1397A">Nam ſo<lb></lb>la aqua rotam, cui eſt eiuſmodi <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>, continenter poteſt impellere: plu­<lb></lb>res etiam iſtius generis machinæ, ut proximæ, unius uenæ <expan abbr="fodiẽdæ">fodiendæ</expan> gratia, <lb></lb>ſed alia alio in loco profundiore ſolent conſtrui.</s>
        </p>
        <p id="N1398B" type="caption">
          <s id="N1398D">S<emph type="italics"></emph>ucula<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>ympanum<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>atena ductaria<emph.end type="italics"></emph.end> C. P<emph type="italics"></emph>ilæ<emph.end type="italics"></emph.end> D. F<emph type="italics"></emph>ibulæ<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.163.1.jpg" xlink:href="001/01/163/1.jpg"></figure>
        <p id="N139B3" type="main">
          <s id="N139B5">Quinta machina partim tertiæ ſimilis eſt, partim quartæ. </s>
          <s id="N139B8">Nam à uiris ro­<lb></lb>buſtis ut hæc circumagitur: ut illa duos habet axes, quanque utrunque <expan abbr="ſtratũ">ſtratum</expan>, <lb></lb>&amp; tria tympana utriuſque axis codaces ſic in <expan abbr="tignorũ">tignorum</expan> armillis incluſi ſunt, ut <lb></lb>exilire ne <expan abbr="queãt">queant</expan>. </s>
          <s id="N139CD">Inferiori <expan abbr="aũt">aut</expan> axi altera parte ſunt uectes, altera <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> den<lb></lb>tatum: ſuperiori altera tympanum quod ex fuſis conſtat, altera id, in quo fi­<lb></lb>bulæ ferreæ ſunt infixæ: quibus annuli catenæ ductariæ ſimiliter inhæren­<lb></lb>tes aquas pilis per fiſtulas eadem altitudine hauriunt. </s>
          <s id="N139DE">Hanc machinam uo­<lb></lb>lubilem duo uirorum paria uiciſſim uerſant: alterum ſtans laborat, alterum <pb pagenum="154" xlink:href="001/01/164.jpg"></pb>feriatum ſedet: dum munus uoluendi exercent, unus uectes trahit, alter tru­<lb></lb>dit, tympana ad machinam facilius circumagendam adiuuant.</s>
        </p>
        <p id="N139EA" type="caption">
          <s id="N139EC">A<emph type="italics"></emph>xes<emph.end type="italics"></emph.end> A. V<emph type="italics"></emph>ectes<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ympanum dentatum<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>ympanum <lb></lb>ex fuſis conſtans<emph.end type="italics"></emph.end> D. T<emph type="italics"></emph>ympanum in quo infixæ ſunt fibulæ ferreæ<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.164.1.jpg" xlink:href="001/01/164/1.jpg"></figure>
        <p id="N13A14" type="main">
          <s id="N13A16">Sextæ machinæ item duo ſunt axes: inferior altera parte habet <expan abbr="rotã">rotam</expan>, quæ <lb></lb>à duobus calcantibus uerſatur, altam pedes tres &amp; uiginti, latam quatuor, <lb></lb>ut alter iuxta alterum ſtare poſſit: altera tympanum dentatum. </s>
          <s id="N13A21">Inferiori ue­<lb></lb>rò ſunt duo tympana &amp; una rota: alterum tympanum ex fuſis conſtat, in al­<lb></lb>tero infixæ ſunt fibulæ ferreæ. </s>
          <s id="N13A28">Rota ſimilis eſt ei, quam habet ſecunda ma­<lb></lb>china, quæ terras &amp; <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan> fragmenta potiſsimùm ex puteis extrahit. </s>
          <s id="N13A31">Cal­<lb></lb>cantes autem ne cadant manibus prehendunt perticas, ad rotæ latera interi<lb></lb>us affixas: quam cùm uerſant tympanum dentatum ſimul circumactum im­<lb></lb>pellit alterum, quod ex fuſis conſtat, quo modo rurſus annuli catenæ ducta<lb></lb>riæ tertij tympani fibulis inhærentes aquas pilis per fiſtulas hauriunt altitu<lb></lb>dine pedum ſex &amp; ſexaginta.</s>
        </p>
        <p id="N13A3E" type="caption">
          <s id="N13A40">A<emph type="italics"></emph>xes<emph.end type="italics"></emph.end> A. R<emph type="italics"></emph>ota quæ calcatur<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ympanum dentatum<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>ympanum exfuſis conſtans<emph.end type="italics"></emph.end> D. T<emph type="italics"></emph>ympanum, in quo infixæ <lb></lb>ſunt fibulæ ferreæ<emph.end type="italics"></emph.end> E. A<emph type="italics"></emph>ltera rota<emph.end type="italics"></emph.end> F. P<emph type="italics"></emph>ilæ<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <pb pagenum="155" xlink:href="001/01/165.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.165.1.jpg" xlink:href="001/01/165/1.jpg"></figure>
        <p id="N13A7A" type="main">
          <s id="N13A7C">Sed machina, <expan abbr="omniũ">omnium</expan> quæ aquas trahunt maxima, ſic conſtruitur. </s>
          <s id="N13A83">Primò <lb></lb>caſtellum in cauerna ſubſtructa collocatur, <expan abbr="longũ">longum</expan> pedes XVIII. <expan abbr="latũ">latum</expan> &amp; <expan abbr="altũ">altum </expan><pb pagenum="156" xlink:href="001/01/166.jpg"></pb>pedes XII. in <expan abbr="q̊d">quod</expan> riuus per ſubdiales canales aut <expan abbr="cuniculũ">cuniculum</expan> deducitur. </s>
          <s id="N13AA0">Caſtel­<lb></lb>lo ſunt duo oſtia et <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> fores, habentes ſuperiori parte uectes, quib. </s>
          <s id="N13AA9">leuari <lb></lb>in antis excauatis et rurſus demitti poſſunt, ut illo modo oſtia <expan abbr="reſerãtur">reſerantur</expan>, hoc <lb></lb>claudantur. </s>
          <s id="N13AB4">Sub oſtijs ſunt duo canales, ex aſſerib. </s>
          <s id="N13AB7">facti: qui <expan abbr="excipiũt">excipiunt</expan> <expan abbr="aquã">aquam</expan> è <lb></lb>caſtello <expan abbr="effluentẽ">effluentem</expan>, eamque in rotæ pinnas <expan abbr="infundũt">infundunt</expan>: quo impetu percuſſæ uer<lb></lb>ſant rotam: breuior defert aquas, quæ percutiunt pinnas rotam uoluentes <lb></lb>uerſus caſtellum: longior eas, quæ percutiunt pinnas rotam uerſantes in <expan abbr="cõtrariam">con<lb></lb>trariam</expan> partem. </s>
          <s id="N13AD6">Rotæ autem theca ſiue loculamentum conſtat ex contigna<lb></lb>tione, ad quam etiam interius affixæ ſunt tabulæ. </s>
          <s id="N13ADB">Ipſa rota eſt alta pedes ſex <lb></lb>&amp; triginta, atque incluſa in axi. </s>
          <s id="N13AE0">Habet uerò duplices, ut iam dixi, pinnas: qua­<lb></lb>rum alteræ alteris ſitu ſunt oppoſitæ, ut rota modo uerſus caſtellum uerſari <lb></lb>poſſit, modo retro contrario motu. </s>
          <s id="N13AE7">Axis quadrangulus eſt et longus pedes <lb></lb>XXXV. craſſus &amp; latus pedes duos: cui poſt rotam ad pedes ſex ſunt quatu­<lb></lb>or orbes alti &amp; craſſi pedem: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> unuſquiſque ab alio diſtat pedibus qua­<lb></lb>tuor. </s>
          <s id="N13AF4">Ad hos affixa ſunt clauis ferreis tot tigna, ut eos orbes omnes conte­<lb></lb>gant. </s>
          <s id="N13AF9">Vt autem continenter collocari poſsint, in ſummo ſunt latiora, in imo <lb></lb>anguſtiora: atque iſto modo fit unum tympanum, circa quod uerſatur catena <lb></lb>ductaria, cuius capitibus implicati ſunt unci bulgas prehendentes. </s>
          <s id="N13B00">Tale ue­<lb></lb>rò tympanum iccirco conficitur, ut axis integer maneat. </s>
          <s id="N13B05">Id enim cum uſu de <lb></lb>teritur facile reparari poteſt. </s>
          <s id="N13B0A">Non longè præterea ab axis capite eſt alterum <lb></lb>tympanum altum undique circum axem pedes duos, latum unum, huic har­<lb></lb>pago, quoties res poſtulat, impactus machinam retinet: qui qualis ſit ſuprà <lb></lb>explicaui. </s>
          <s id="N13B13">Ad axem infundibuli loco eſt tabulatum aliquantum decliue, ha<lb></lb>bens in fronte uenæ latitudinem quindecim pedum, &amp; totidem in tergo: in <lb></lb>cuius utraque parte palus eſt robuſtus, habens catenam ferream, cui grandis <lb></lb>eſt uncus. </s>
          <s id="N13B1C">Hanc <expan abbr="machinã">machinam</expan> quinque homines gubernant: unus qui fores demit<lb></lb>tens oſtia caſtelli occludit, &amp; eoſdem ad ſuperiorem partem trahens reclu­<lb></lb>dit. </s>
          <s id="N13B27">Atque rector ille machinæ iuxta caſtellum in loculamento penſili conſi­<lb></lb>ſtit. </s>
          <s id="N13B2C">Itaque cum altera bulga iam ferè uſque ad <expan abbr="tabulatũ">tabulatum</expan> decliue fuerit extracta. </s>
          <s id="N13B33"><lb></lb>claudit oſtium ut rota ſiſtatur. </s>
          <s id="N13B37">Effuſa autem bulga reſerat alterum <expan abbr="oſtiũ">oſtium</expan>, ut <lb></lb>alteræ pinnæ ab impetu aquarum percuſſæ rotam in partem contrariam a­<lb></lb>gant. </s>
          <s id="N13B42">Quod ſi mox oſtium occludere non poteſt, &amp; aquarum <expan abbr="fluxionẽ">fluxionem</expan> con<lb></lb>tinere, inclamat ſocium atque eum iubet harpagonem ſubleuatum alteri tym<lb></lb>pano impingere, atque ſic rotam ſiſtere. </s>
          <s id="N13B4D">Duo uerò uiciſsim <expan abbr="effundũt">effundunt</expan> bulgas: <lb></lb>quorum alter ſtat in ea tabulati parte, quæ eſt in fronte putei: alter in ea quæ <lb></lb>eſt in dorſo. </s>
          <s id="N13B58">Itaque ſi bulga iam ferè fuerit extracta, cuius rei ſignum dat annu<lb></lb>lus quidam catenæ ductariæ, qui in altera tabulati parte conſiſtit: <expan abbr="alterũ">alterum</expan> har<lb></lb>pagonem, hoc eſt grande ferrum uncinatum uni catenæ ductariæ annulo <lb></lb>implicat, &amp; partem catenæ ſubſequentem omnem uſque eò ad tabulatum tra<lb></lb>hit, dum bulga ab altero effundatur. </s>
          <s id="N13B67">Et quidem iccirco ut catenæ ductariæ <lb></lb>pars cum altera bulga uacua demiſſa ſuo pondere <expan abbr="reliquã">reliquam</expan> eiuſdem catenæ <lb></lb>partem de axe non detrahat, totaque in puteum <expan abbr="nõ">non</expan> incidat. </s>
          <s id="N13B76">Sed eiuſdem labo <lb></lb>ris ſocius cernens bulgam aquis plenam ferme eſſe extractam, inclamat ma­<lb></lb>chinæ rectorem, eumque iubet oſtium caſtelli claudere, ut ſpacium effunden <lb></lb>di habere poſsit. </s>
          <s id="N13B7F">Bulga effuſa rector machinæ alterum caſtelli <expan abbr="oſtiũ">oſtium</expan> primò <pb pagenum="157" xlink:href="001/01/167.jpg"></pb>aliquantum recludit, ut ea catenæ ductariæ pars cum bulga inani rurſus in <lb></lb>puteum demittatur: deinde totum reſerat. </s>
          <s id="N13B8D">Itaque cùm iam pars catenæ ad ta<lb></lb>bulatum tracta rurſum circumuoluta, tympano etiam ipſa demiſſa fuerit in <lb></lb>puteum, extrahit uncum alterius harpagonis grandem, qui eum annulo ca­<lb></lb>tenæ implicauit. </s>
          <s id="N13B96">At quintus iuxta lacunam in foſſa quadam latente <expan abbr="cõſiſtit">conſiſtit</expan>: <lb></lb>ne, ſi contingat ut annulo dirupto pars catenæ aut aliud quiddam decidat, <lb></lb>lædatur: is batillo ligneo &amp; bulgam regit et aquas in eam ingerit, ſi ſua ſpon<lb></lb>te ipſas non hauſerit. </s>
          <s id="N13BA3">Quoniam uerò nunc in ſupremam cuiuſque bulgæ par<lb></lb>tem inſuunt circulum ferreum ut ſemper pateat, &amp; in lacunam immiſſa per <lb></lb>ſe ipſa hauriat aquas, non opus eſt ullo bulgarum gubernatore. </s>
          <s id="N13BAA">Præterea <lb></lb>quia his temporibus eorum, qui in tabulato conſiſtunt, alter bulgam effun­<lb></lb>dit, alter uectibus demiſsis oſtia caſtelli occludit, aut ſurſum tractis reſerat: <lb></lb>idem <expan abbr="uncũ">uncum</expan> alterius harpagonis grandem annulo catenæ ſolet inijcere: quo­<lb></lb>modo tres tantum in hac machina <expan abbr="regẽda">regenda</expan> operas dant. </s>
          <s id="N13BBD">Quinetiam quia in­<lb></lb>terdum is, qui effundit bulgam, priorem harpagonei. </s>
          <s id="N13BC2"><expan abbr="ſubleuatũ">ſubleuatum</expan> alteri tym<lb></lb>pano imprimens rotam ſiſtit, duo omnem laborem ſibi ſumunt.</s>
        </p>
        <p id="N13BCA" type="caption">
          <s id="N13BCC">C<emph type="italics"></emph>astellum<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>ectes<emph.end type="italics"></emph.end> C D. C<emph type="italics"></emph>anales ſub <lb></lb>oſtijs<emph.end type="italics"></emph.end> E F. P<emph type="italics"></emph>innæ duplices<emph.end type="italics"></emph.end> G H. A<emph type="italics"></emph>xis<emph.end type="italics"></emph.end> I. T<emph type="italics"></emph>ympa­<lb></lb>num maius<emph.end type="italics"></emph.end> K. C<emph type="italics"></emph>atena ductaria<emph.end type="italics"></emph.end> L. B<emph type="italics"></emph>ulga<emph.end type="italics"></emph.end> M. L<emph type="italics"></emph>ocus <lb></lb>lamentum penſile<emph.end type="italics"></emph.end> N. R<emph type="italics"></emph>ector machinæ<emph.end type="italics"></emph.end> O. <lb></lb>V<emph type="italics"></emph>iri effundentes bulgas<emph.end type="italics"></emph.end> P Q.</s>
        </p>
        <pb pagenum="158" xlink:href="001/01/168.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.168.1.jpg" xlink:href="001/01/168/1.jpg"></figure>
        <p id="N13C28" type="main">
          <s id="N13C2A">Sed de machinis tractorijs ſatis: <expan abbr="nũc">nunc</expan> <expan abbr="dicã">dicam</expan> de ſpiritalib.</s>
          <s id="N13C35">Cùm puteus fuerit <lb></lb>ualde <expan abbr="profũdus">profundus</expan> ad <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> nullus cuniculus, nullaúe foſſa <expan abbr="latẽs">latens</expan> ex altero puteo <lb></lb>pertinet: aut cuniculus <expan abbr="admodũ">admodum</expan> longus ad <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> nullus puteus pertingit, <expan abbr="tũc">tunc</expan> <lb></lb>aer, quòd extenuari <expan abbr="nõ">non</expan> poſſit, foſſorib. </s>
          <s id="N13C5A">craſſus offunditur, atque difficulter ſpi <pb pagenum="159" xlink:href="001/01/169.jpg"></pb>rant. </s>
          <s id="N13C62"><expan abbr="Interdũ">Interdum</expan> <expan abbr="etiã">etiam</expan> ſuffocantur: ardentes quoque lucernæ extinguuntur. </s>
          <s id="N13C6C">Itaque <lb></lb>opus eſt machinis, quas etiam Græci <foreign lang="el">p_neumatika\s</foreign>, Latini ſpiritales <expan abbr="appella­rẽt">appella­<lb></lb>rent</expan>: etſi <expan abbr="uocẽ">uocem</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="mittũt">mittunt</expan>: nam ipſæ <expan abbr="efficiũt">efficiunt</expan> ut foſſores ex facili ſpirare &amp; opus <lb></lb><expan abbr="inſtitutũ">inſtitutum</expan> perficere poſsint. </s>
          <s id="N13C90"><expan abbr="Earũ">Earum</expan> tria ſunt genera. </s>
          <s id="N13C96">Primum uenti flatus exce­<lb></lb>ptos in <expan abbr="puteũ">puteum</expan> <expan abbr="deducẽs">deducens</expan> in tres ſpecies diuiditur: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> prima ſic ſe habet. </s>
          <s id="N13CA7">Su<lb></lb>per <expan abbr="puteũ">puteum</expan>, ad <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> nullus cuniculus pertinet, tria tigna, quam puteus paulò <lb></lb>longiora, <expan abbr="collocãtur">collocantur</expan>: <expan abbr="primũ">primum</expan> ſuper eius <expan abbr="frontẽ">frontem</expan>, <expan abbr="alterũ">alterum</expan> ſuper <expan abbr="mediũ">medium</expan> <expan abbr="puteũ">puteum</expan>, <expan abbr="ter­tiũ">ter­<lb></lb>tium</expan> ſuper <expan abbr="eiuſdẽ">eiuſdem</expan> <expan abbr="tergũ">tergum</expan>. </s>
          <s id="N13CDC"><expan abbr="Eorũ">Eorum</expan> capita <expan abbr="habẽt">habent</expan> foramina, in qua pali, ad <expan abbr="imũ">imum</expan> cune<lb></lb>atiores, immiſſi altius, pariter ac primæ machinæ tigna, in <expan abbr="terrã">terram</expan> <expan abbr="adigũtur">adiguntur</expan> ut <lb></lb>maneant immobilia. </s>
          <s id="N13CF6">Quodque <expan abbr="illorũ">illorum</expan> <expan abbr="tignorũ">tignorum</expan> habet tres formas in quib. </s>
          <s id="N13D01">in­<lb></lb>cluſa ſunt tria tigna tranſuerſaria: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> <expan abbr="unũ">unum</expan> <expan abbr="dextrũ">dextrum</expan> putei latus occupat: <expan abbr="al­terũ">al­<lb></lb>terum</expan>, <expan abbr="ſiniſtrũ">ſiniſtrum</expan>: <expan abbr="tertiũ">tertium</expan>, <expan abbr="mediũ">medium</expan> <expan abbr="puteũ">puteum</expan>. </s>
          <s id="N13D28">Ad hoc &amp; ad illud <expan abbr="alterũ">alterum</expan>, quod <expan abbr="etiã">etiam</expan> ſuper <lb></lb><expan abbr="mediũ">medium</expan> <expan abbr="puteũ">puteum</expan> <expan abbr="collocatũ">collocatum</expan> eſt, affiguntur aſſeres ſic alternè coagmentati, ut ſem<lb></lb>per antecedentis <expan abbr="modicã">modicam</expan> <expan abbr="cõmiſſuram">commiſſuram</expan> ſequens obtineat: quo ſanè modo fi­<lb></lb>unt quatuor anguli et <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> intermedia caua, quæ uentos undique flantes <expan abbr="cõcipiunt">con<lb></lb>cipiunt</expan>. </s>
          <s id="N13D56">Vtuerò ad ſuperiora ſublati <expan abbr="nõ">non</expan> eluctentur, ſed retrò ferantur, aſſe­<lb></lb>res operculo, in orbis <expan abbr="figurã">figuram</expan> formato, ſuperius tecti ſunt, inferius <expan abbr="patẽt">patent</expan>: qua <lb></lb>re uentis neceſsitate <expan abbr="quadã">quadam</expan> putei quatuor iſtis foraminib. </s>
          <s id="N13D6D">inſpirantur. </s>
          <s id="N13D70">Atta­<lb></lb>men id genus <expan abbr="machinã">machinam</expan> operculo tegere neceſſe <expan abbr="nõ">non</expan> eſt in his locis, in quibus <lb></lb>ſic locari poteſt, ut uentus per ſupremam eius partem flatum inſpiret.</s>
        </p>
        <p id="N13D7F" type="caption">
          <s id="N13D81">T<emph type="italics"></emph>igna ſtrata<emph.end type="italics"></emph.end> A. P<emph type="italics"></emph>ali cuneati<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>igna tranſuerſaria<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>ſſeres<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>aua<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>V<emph type="italics"></emph>enti<emph.end type="italics"></emph.end> F. O<emph type="italics"></emph>perculum<emph.end type="italics"></emph.end> G. P<emph type="italics"></emph>uteus<emph.end type="italics"></emph.end> H. M<emph type="italics"></emph>achina carens operculo<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.169.1.jpg" xlink:href="001/01/169/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="160" xlink:href="001/01/170.jpg"></pb>
        <p id="N13DC5" type="main">
          <s id="N13DC7">Secunda huius generis machina uenti flatus in puteum canali longo in­<lb></lb>ducit. </s>
          <s id="N13DCC">Is ex quatuor aſſeribus toties coniunctis &amp; coagmentatis, quoties al­<lb></lb>titudo putei hoc poſtulat, in quadranguli <expan abbr="figurã">figuram</expan> formatur: eiusque <expan abbr="cõmiſſu­ræ">commiſſu­<lb></lb>ræ</expan> terra pingui &amp; glutinoſa aquis madefacta <expan abbr="oblinũtur">oblinuntur</expan>: eiuſdem canalis os <lb></lb>ex puteo uel extat, &amp; quidem altitudine trium quatuorúe pedum: uel non <lb></lb>extat: ſi extat, ſpeciem infundibuli quadranguli præ ſe ferens latius &amp; paten<lb></lb>tius quàm ipſe canalis eſt, ut eò facilius flatum concipere poſſit: ſi non extat, <lb></lb>latius canali non eſt, ſed ad id è regione uenti ſpirantis aſſeres affiguntur, <lb></lb>qui flatum excipientes in ipſum ingerunt.</s>
        </p>
        <p id="N13DE9" type="caption">
          <s id="N13DEB">O<emph type="italics"></emph>s canalis extans<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>ſſeres ad canalis os, quod non extat affixi<emph.end type="italics"></emph.end> B.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.170.1.jpg" xlink:href="001/01/170/1.jpg"></figure>
        <p id="N13DFF" type="main">
          <s id="N13E01">Tertia ex fiſtula uel fiſtulis &amp; uaſe conſtat: etenim ſuper <expan abbr="ſupremã">ſupremam</expan> <expan abbr="fiſtulã">fiſtulam</expan> <lb></lb>ſtatuitur uas <expan abbr="ligneũ">ligneum</expan> ligneis circulis <expan abbr="cinctũ">cinctum</expan>, <expan abbr="altũ">altum</expan> pedes quatuor, <expan abbr="latũ">latum</expan> tres: cu­<lb></lb>ius os <expan abbr="quadrangulũ">quadrangulum</expan>, quod ſemper patet, uenti <expan abbr="flatũ">flatum</expan> concipit, &amp; eum uel una <lb></lb>fiſtula in canalem <expan abbr="longũ">longum</expan>, uel plurib. </s>
          <s id="N13E2E">in <expan abbr="puteũ">puteum</expan> deducit. </s>
          <s id="N13E35">Suprema fiſtulæ pars <lb></lb>incluſa eſt in orbe tam craſſo, quàm uaſis <expan abbr="fundũ">fundum</expan> eſt: paulò minus lato, ut uas <lb></lb>circum ipſum uerſari poſsit. </s>
          <s id="N13E40">Ex orbe <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> fiſtula extans includitur in rotun<lb></lb>do foramine, quod eſt in medio uaſis fundo: qua parte ad <expan abbr="fiſtulã">fiſtulam</expan> affixus eſt <lb></lb>axiculus ſtatutus, qui per uas ferè <expan abbr="mediũ">medium</expan> <expan abbr="penetrãs">penetrans</expan> fertur in operculi, fundo <lb></lb>ſimillimi, foramen, inque eo includitur, <expan abbr="circũ">circum</expan> <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> <expan abbr="axiculũ">axiculum</expan> <expan abbr="immobilẽ">immobilem</expan> &amp; fiſtulæ <lb></lb><expan abbr="orbẽ">orbem</expan> uas mobile facillimè uerſatur à leni aura <expan abbr="ſpirãte">ſpirante</expan>, <expan abbr="nedũ">nedum</expan> à uento, qui eius <lb></lb><expan abbr="alã">alam</expan> gubernat: ea ex tenuibus tabellis conſtans ad <expan abbr="ſupremã">ſupremam</expan> uaſis partem affi­<lb></lb>xa eſt: &amp; quidem è regione ſpiritalis oris: quod eſſe quadrangulum &amp; ſem­<pb pagenum="161" xlink:href="001/01/171.jpg"></pb>per patere dixi. </s>
          <s id="N13E86">Etenim uentus, ex <expan abbr="quacũque">quacunque</expan> mundi parte ſpirauerit, <expan abbr="alã">alam</expan> pro­<lb></lb>pulſam rectà uerſus partem ei aduerſam extendit: quo modo uas os ſpirita­<lb></lb>le in ipſum uentum obuertit: quod eius flatum concipit, eumque fiſtula in ca­<lb></lb>nalem longum, uel fiſtulis in puteum deducit.</s>
        </p>
        <p id="N13E97" type="caption">
          <s id="N13E99">V<emph type="italics"></emph>as ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>irculi<emph.end type="italics"></emph.end> B. O<emph type="italics"></emph>sſpiritale<emph.end type="italics"></emph.end> C. F<emph type="italics"></emph>iſtula<emph.end type="italics"></emph.end> D. O<emph type="italics"></emph>rbis<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>xiculus<emph.end type="italics"></emph.end> F. F<emph type="italics"></emph>oramen quod eſt in fundo uaſis<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>la<emph.end type="italics"></emph.end> H.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.171.1.jpg" xlink:href="001/01/171/1.jpg"></figure>
        <p id="N13ED3" type="main">
          <s id="N13ED5">Alterum machinarum ſpiritalium genus ex flabellis conſtat, itemque uari­<lb></lb>um &amp; multiplex eſt: nam flabella uel in ſucula includuntur, uel in axe. </s>
          <s id="N13EDA">Si in <lb></lb>ſucula, ea aut cauum tympanum, ex duabus rotis &amp; pluribus tabulis inter ſe <lb></lb>coagmentatis compoſitum, in ſe continet, aut quadrangulum loculamen­<lb></lb>tum. </s>
          <s id="N13EE3">Sed <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> immobile, atque à lateribus clauſum ibidem rotunda tan­<lb></lb>tummodo habet foramina: &amp; <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> tanta, ut ſucula in eis uerſari poſsit: ſed <lb></lb>habet præterea duo ſpiritalia foramina quadrangula: quorum ſuperius con<lb></lb>cipit auram: inferius canalis longus excipit, quo eadem in puteum induci­<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N13EF6">Suculæ autem capita utrinque ex tympano eminentia chelæ ſtipitum, uel <lb></lb>tignorum caua craſſis laminis ferrata ſuſtinent: quorum alterum habet ue­<lb></lb>ctem, in altero quatuor infixæ ſunt perticæ, quibus capita craſſa &amp; grauia <lb></lb>ſunt, ut eorum pondere ſucula cùm circumagitur depreſſa ad motum proni<lb></lb>or fiat: itaque cùm operarius uecte uerſat <expan abbr="ſuculã">ſuculam</expan>, flabella, quæ qualia ſint pau­<lb></lb>lò poſt dicam, foramine ſpiritali auram <expan abbr="hauriẽtes">haurientes</expan> in alterum foramen, quod <lb></lb>excipit canalis longus, impellunt: quæ per eum penetrat in puteum.</s>
        </p>
        <pb pagenum="162" xlink:href="001/01/172.jpg"></pb>
        <p id="N13F11" type="caption">
          <s id="N13F13">T<emph type="italics"></emph>ympanum<emph.end type="italics"></emph.end> A. L<emph type="italics"></emph>oculamentum<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>oramen ſpiritale<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>lterum foramen<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>analis longus<emph.end type="italics"></emph.end> E. S<emph type="italics"></emph>ucula<emph.end type="italics"></emph.end> F. E<emph type="italics"></emph>ius uectis<emph.end type="italics"></emph.end> G. P<emph type="italics"></emph>erticæ<emph.end type="italics"></emph.end> H.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.172.1.jpg" xlink:href="001/01/172/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="163" xlink:href="001/01/173.jpg"></pb>
        <p id="N13F51" type="main">
          <s id="N13F53">Loculamento prorſus eadem quæ tympano ſunt: ſed alterum altero lon<lb></lb>gè præſtat. </s>
          <s id="N13F58">Etenim flabella <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> ſic occupare poſſunt, ut ipſum undique <lb></lb>ferè attingant, omnemque auram conceptam in canalem longum impellant: <lb></lb><expan abbr="loculamentũ">loculamentum</expan> propter angulos ſic occupare non poſſunt: in quos quòd au­<lb></lb>ra partim recedat, ipſum tam utile quàm tympanum eſſe <expan abbr="nõ">non</expan> poteſt. </s>
          <s id="N13F6C">Verùm <lb></lb>loculamentum non humi modo locatur, ſed etiam ſuper tigna, ſicuti mola, <lb></lb>quam uerſant uenti, ſtatuitur, habetque eius ſucula loco uectis etiam extra i­<lb></lb>pſum quatuor alas molæ alis ſimiles. </s>
          <s id="N13F75">Hæ impetu uentorum percuſſæ ſucu­<lb></lb>lam circumagunt: quo modo eius flabella, quæ intra <expan abbr="loculamentũ">loculamentum</expan> ſunt, uen <lb></lb>tum, foramine ſpiritali hauſtum, per canalem <expan abbr="longũ">longum</expan> puteo inſpirant. </s>
          <s id="N13F84">Quan <lb></lb>quam <expan abbr="autẽ">autem</expan> huic machinæ nullo opus eſt uectiario, cui merces perſoluatur, <lb></lb>tamen quia cùm cælum ſilet à uentis, ut ſæpè ſilet, <expan abbr="nõ">non</expan> uerſatur, minus quàm <lb></lb>cæteræ eſt ad uentulum puteo faciendum accommodata.</s>
        </p>
        <p id="N13F95" type="caption">
          <s id="N13F97">L<emph type="italics"></emph>oculamentum humi locatum<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius foramen ſpiritale<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>iuſdem ſucula habens flabella<emph.end type="italics"></emph.end> C. V<emph type="italics"></emph>ectis ſuculæ<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>iuſdem perticæ<emph.end type="italics"></emph.end> E. L<emph type="italics"></emph>oculamentum ſupra tigna ſtatutum<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>læ quas ſucula habet extra loculamentum<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.173.1.jpg" xlink:href="001/01/173/1.jpg"></figure>
        <p id="N13FCF" type="main">
          <s id="N13FD1">Si uerò flabella includuntur in axe, ea plerunque <expan abbr="cauũ">cauum</expan> <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan>, item im­<lb></lb>mobile capit: cui axi ex altera parte eſt tympanum, quod ex fuſis conſtat: id <pb pagenum="164" xlink:href="001/01/174.jpg"></pb>inferioris axis tympanum dentatum circumagit, ipſum à rota, cuius pinnas <lb></lb>aquarum impetus percutit, uerſatum: ſi locus aquarum copiam ſuppeditat, <lb></lb>hanc machinam fabricari utiliſsimum eſt, &amp; quòd nullo egeat uectiario, cui <lb></lb>merces danda ſit, &amp; auram perpetuam puteo per longum canalem inſpiret.</s>
        </p>
        <p id="N13FE9" type="caption">
          <s id="N13FEB">T<emph type="italics"></emph>ympanum cauum<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius foramen ſpiritale<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>xis cui flabella <lb></lb>ſunt<emph.end type="italics"></emph.end> C. E<emph type="italics"></emph>ius tympanum quod exfuſis conſtat<emph.end type="italics"></emph.end> D. A<emph type="italics"></emph>xis in­<lb></lb>ferior<emph.end type="italics"></emph.end> E. E<emph type="italics"></emph>ius tympanum dentatum<emph.end type="italics"></emph.end> F. R<emph type="italics"></emph>ota<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.174.1.jpg" xlink:href="001/01/174/1.jpg"></figure>
        <p id="N14021" type="main">
          <s id="N14023">Flabellorum uerò, quæ in formis ſuculæ uel axis incluſa <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> &amp; lo­<lb></lb>culamentum in ſe continent, tria ſunt genera: unum fit ex tenuibus tabulis, <lb></lb>altis &amp; latis prout altitudo &amp; latitudo tympani uel loculamenti poſtulat: al<lb></lb>terum ex tabulis æquè latis, ſed humilibus, ad quas tenuia &amp; longa populi <lb></lb>uel alterius arboris lentæ reſegmina ſunt affixa: tertium ex tabulis proxi­<lb></lb>mis ſimilibus, ad quas alæ <expan abbr="anſerũ">anſerum</expan> duplicatæ uel triplicatæ ſunt affixæ. </s>
          <s id="N14038">Hoc <lb></lb>minus uſitatum eſt quàm ſecundum: quod rurſus minus quàm primum. </s>
          <s id="N1403D">In<lb></lb><expan abbr="cludũtur">cluduntur</expan> <expan abbr="aũt">aut</expan> flabellorum tabulæ in quadrangulis ſuculæ uel axis partibus.</s>
        </p>
        <p id="N14049" type="caption">
          <s id="N1404B">P<emph type="italics"></emph>rimum flabellorum genus<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>ecundum<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ertium<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>S<emph type="italics"></emph>uculæ pars quadrangula<emph.end type="italics"></emph.end> D. E<emph type="italics"></emph>iuſdem rotunda<emph.end type="italics"></emph.end> E. V<emph type="italics"></emph>ectis<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <pb pagenum="165" xlink:href="001/01/175.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.175.1.jpg" xlink:href="001/01/175/1.jpg"></figure>
        <p id="N1407D" type="main">
          <s id="N1407F">Tertium machinarum ſpiritalium genus, non minus quàm ſecundum ua<lb></lb>rium &amp; multiplex, conſtat ex follibus: quorum non flatu ſolum putei &amp; cu<lb></lb>niculi canalibus longis uel fiſtulis inſpirantur, ſed etiam hauſtu à grauibus <lb></lb>&amp; peſtilentibus halitibus purgantur. </s>
          <s id="N14088">Hos diducti foraminibus ſpiritalibus <lb></lb>per canales hauriunt &amp; in ſe alliciunt, illum compreſſi per nares in canales <lb></lb>uel fiſtulas inſpirant: eos uerò uel homo comprimit, uel equus, uel impetus <lb></lb>aquæ. </s>
          <s id="N14091">Si homo, ſuper canalem longum, ex puteo eminentem, ſic ponitur &amp; <lb></lb>ad tigna affigitur inferius follis magni tabulatum, ut, cùm flatum per cana­<lb></lb>lem inſpirare debet, eius naris in ipſo includatur: cùm graues uel peſtilentes <lb></lb>halitus haurire, canalis os follis foramen ſpiritale undique <expan abbr="comprehẽdat">comprehendat</expan>: ſed <lb></lb>cum ſuperiore follis tabulato uectis copulatus, per medij axiculi formam, in <lb></lb>qua ſic incluſus eſt ut ea parte immobilis maneat, penetrans deſcendit. </s>
          <s id="N140A2">Axi­<lb></lb>culi autem codaces ferrei in foraminibus tignorum ſtatutorum uerſantur. </s>
          <s id="N140A7"><lb></lb>Itaque cùm operarius uectem deprimit, ſuperius follis tabulatum attollitur, ſi<lb></lb>mul &amp; fores ſpiritalis foraminis ſpiritu rapti aperiuntur: quomodo follis, ſi <lb></lb>naris eius in canali incluſa fuerit, aerem liberum in ſe allicit, ſin canalis os fo­<lb></lb>ramen eius ſpiritale comprehenderit, graues uel peſtilentes halitus ex pu­<lb></lb>teo, centum &amp; uiginti etiam pedes alto, trahit &amp; canali haurit. </s>
          <s id="N140B3">Cùm uerò la­<lb></lb>pis in ſuperius tabulatum impoſitus, id deprimit fores ſpiritalis forami­<lb></lb>nis clauduntur, &amp; follis priore modo aerem ſalubrem per narem canali <pb pagenum="166" xlink:href="001/01/176.jpg"></pb>inſpirat: altero graues uel peſtilentes halitus conceptos per eandem narem <lb></lb>expirat. </s>
          <s id="N140C1">Quoniam uerò tunc aura ſalubris maiore putei parte intrat, foſſo­<lb></lb>res, quòd ea fruantur, laborem ſuſtinere poſſunt: nam putei minor <expan abbr="quædã">quædam</expan> <lb></lb>pars, quæ in æſtuarij loco eſt, ab altera maiore tabulis continentibus, &amp; ex <lb></lb>ſummo putei ad imum uſque pertinentibus, diſtinguenda eſt: per quam cana <lb></lb>lis longus, ſed anguſtus, ferè ad imas putei fauces deſcendit.</s>
        </p>
        <p id="N140D0" type="caption">
          <s id="N140D2">P<emph type="italics"></emph>utei pars minor<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>analis quadrangulus<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>ollis<emph.end type="italics"></emph.end> C. P<emph type="italics"></emph>utei pars maior<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.176.1.jpg" xlink:href="001/01/176/1.jpg"></figure>
        <p id="N140F4" type="main">
          <s id="N140F6">Vbi uerò nullus puteus in eam altitudinem fuerit depreſſus, ut cunicu­<lb></lb>lum, longius in montem actum, attingat, fabricetur talis machina, quam <expan abbr="itẽ">item</expan> <lb></lb>operarius trahat: iuxta cuniculi canales, per quos aqua effluit, fiſtulæ ligneæ <lb></lb>collocentur arctius connexæ, ut flatum continere poſsint. </s>
          <s id="N14103">Hæ ab ore cuni­<lb></lb>culi uſque ad ultimam eius partem pertineant: ad quos os exiſtat follis ſic col<lb></lb>locatus, ut flatum conceptum per narem fiſtulis, uel canali longo, inſpirare <lb></lb>poſsit. </s>
          <s id="N1410C">Quia enim alius flatus alium ſemper impellit, in <expan abbr="cuniculũ">cuniculum</expan> penetrans <lb></lb>aeris mutationes facit: quare foſſores inſtituta perficere poſſunt.</s>
        </p>
        <p id="N14115" type="caption">
          <s id="N14117">C<emph type="italics"></emph>uniculus<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>istulæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. N<emph type="italics"></emph>aris duplicati follis<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <pb pagenum="167" xlink:href="001/01/177.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.177.1.jpg" xlink:href="001/01/177/1.jpg"></figure>
        <p id="N14135" type="main">
          <s id="N14137">Sin halitus graues follibus è cuniculis hauriendi fuerint, <expan abbr="plerũque">plerunque</expan> tres du­<lb></lb>plicati uel triplicati, naribus carentes &amp; priore parte clauſi, in ſedilibus col­<lb></lb>locantur: quos operarius non aliter pedibus calcando <expan abbr="cõprimit">comprimit</expan>, ac eos qui <lb></lb>in templis ſunt ad organa, quæ uarios &amp; dulces ſonos edunt. </s>
          <s id="N14148">Follium <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb>quiſque graues iſtos halitus inferioris tabulati foramine ſpiritali per canalem <lb></lb>longum tractos foramine tabulati ſuperioris expirat uel in aerem liberum, <lb></lb>uel in aliquem puteum, uel in foſſam quampiam latentem. </s>
          <s id="N14155">Hoc foramen fo <lb></lb>riculam habet, quam flatus noxius toties aperit, quoties exit. </s>
          <s id="N1415A">Quoniam ue­<lb></lb>rò aerem follibus tractum alius continenter ſubſequitur, non grauis modo <lb></lb>extrahitur ex cuniculo mille &amp; ducentos pedes longo, aut etiam longiore, <lb></lb>ſed ſalubris naturaliter ipſum <expan abbr="cõſequens">conſequens</expan> ii. </s>
          <s id="N14167">eundem parte eius aperta, quæ <lb></lb>extra canalem illum <expan abbr="longũ">longum</expan> eſt, trahitur. </s>
          <s id="N14170">Quo modo cùm aeris mutationes <lb></lb>fiant, foſſores laborem ſuſceptum ſuſtinere poſſunt: quod genus machinæ <lb></lb>ni eſſent <expan abbr="inuẽtæ">inuentæ</expan>, metallici neceſſe haberent duos cuniculos in montem age­<lb></lb>re, &amp; poſt pedes ſummùm ducentos ſemper puteum ex ſuperiore cuniculo <lb></lb>ad inferiorem pertinentem fodere, ut aer, qui in illum influxit, in hunc pute <lb></lb>is deſcendens foſſoribus ſalutaris eſſe poſsit: quod ſine magno impendio <lb></lb>perficere non poſſent. </s>
          <s id="N14183">At duas machinas ſupradictis aſsimiles follibus equi <lb></lb>uerſant: quarum altera ad axem habet ligneum orbem, circumcirca gradi­<pb pagenum="168" xlink:href="001/01/178.jpg"></pb>bus diſtinctum, quos equus in clauſtris, ſimilibus his, in quæ equi ſolis fer­<lb></lb>reis calceandi induci ſolent, incluſus continenter, pedibus calcans orbem ſi­<lb></lb>mul cum axe circumagit: cuius dentes longi deprimunt tigilla folles com­<lb></lb>primentia. </s>
          <s id="N14193">Quale uerò ſit organum quod eos rurſus diducit, &amp; qualia ſunt <lb></lb>ipſorum ſedilia libro nono planius explicabo. </s>
          <s id="N14198">Follis autem quiſque ſi graues <lb></lb>halitus ex cuniculo trahit, eos ſuperioris tabulati foramine expirat: ſin ex <lb></lb>puteo, eodem uel nare. </s>
          <s id="N1419F">Orbi præterea eſt rotundum foramen, quod, cùm <lb></lb>machina ſiſtenda eſt, trude traijcitur. </s>
          <s id="N141A4">Altera uerò machina duos habet axes, <lb></lb>ſtatutum equus uerſat: eius autem <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> dentatum circumagit axis ſtra­<lb></lb>ti tympanum, quod ex fuſis conſtat. </s>
          <s id="N141AF">Cæteris machina ſimilis eſt proximæ: <lb></lb>hic etiam follium nares in canalibus longis collocatæ, flatum in puteum uel <lb></lb>cuniculum inſpirant.</s>
        </p>
        <p id="N141B6" type="caption">
          <s id="N141B8">M<emph type="italics"></emph>achina primo deſcripta<emph.end type="italics"></emph.end> A. <lb></lb>O<emph type="italics"></emph>perarius iſte pedibus calcans folles comprimit<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>olles naribus carentes<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>oramen quo graues halitus ſiue flatus expirant<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>anales longi<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>uniculus<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>achina ſecundo deſcripta<emph.end type="italics"></emph.end> G. <lb></lb>O<emph type="italics"></emph>rbis ligneus<emph.end type="italics"></emph.end> H. E<emph type="italics"></emph>ius gradus<emph.end type="italics"></emph.end> I. C<emph type="italics"></emph>laustra<emph.end type="italics"></emph.end> K. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>iuſdem orbis foramen<emph.end type="italics"></emph.end> L. T<emph type="italics"></emph>rudes<emph.end type="italics"></emph.end> M. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>achina tertio deſcripta<emph.end type="italics"></emph.end> N. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>xis ſtatutus<emph.end type="italics"></emph.end> O. E<emph type="italics"></emph>ius tympanum dentatum<emph.end type="italics"></emph.end> P. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>xis ſtratus<emph.end type="italics"></emph.end>
Q. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>ius tympanum, quod ex fuſis conſtat<emph.end type="italics"></emph.end> R.</s>
        </p>
        <pb pagenum="169" xlink:href="001/01/179.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.179.1.jpg" xlink:href="001/01/179/1.jpg"></figure>
        <p id="N14240" type="main">
          <s id="N14242">Vt <expan abbr="aũt">aut</expan> hæc proxima machina grauiorem aerem putei &amp; cuniculi emen­<lb></lb>dare poteſt, ita etiam uetus ratio <expan abbr="euentillãdi">euentillandi</expan> aſſiduo linteorum iactatu, <expan abbr="quã">quam </expan><pb pagenum="170" xlink:href="001/01/180.jpg"></pb>explicauit Plinius.</s>
          <s id="N14257">Aer enim non tantum ipſa putei altitudine, cuius rei ille <lb></lb>mentionem facit, fit grauior, ſed etiam cuniculi longitudine.</s>
        </p>
        <p id="N1425C" type="caption">
          <s id="N1425E">C<emph type="italics"></emph>uniculus<emph.end type="italics"></emph.end> A. L<emph type="italics"></emph>inteum<emph.end type="italics"></emph.end> B.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.180.1.jpg" xlink:href="001/01/180/1.jpg"></figure>
        <p id="N14272" type="main">
          <s id="N14274">At metallicorum machinæ ſcanſoriæ ſunt ſcalæ, ad alterum putei latus af<lb></lb>fixæ: hæ pertinent uel ad cuniculum, uel ad ſolum putei: earum fabricam <expan abbr="nõ">non</expan> <lb></lb>neceſſe habeo tradere quòd omnibus in locis ſint uſitatæ, &amp; <expan abbr="nõ">non</expan> tam artem, <lb></lb>cùm conficiuntur, requirant, quàm diligentiam cùm affiguntur. </s>
          <s id="N14285">Verùm me<lb></lb>tallici non ſolùm ſcalarum gradibus deſcendunt in fodinas, ſed etiam inſi­<lb></lb>dentes in bacillo uel in crate, ad funem ductarium religata, in eas demittun­<lb></lb>tur trib. </s>
          <s id="N1428E">machinis tractorijs quas primo deſcripſi. </s>
          <s id="N14291">Cùm præterea putei ual­<lb></lb>dè deuexi fuerint foſſores alijque operarij inſidentes in corio, circum lumbos <lb></lb>dependente, quaſi deuehuntur non aliter ac pueri tempore hyberno, cùm <lb></lb>in aliquo colle aqua conglaciauerit frigoribus. </s>
          <s id="N1429A">Attamen ne decidant altero <lb></lb>brachio circundant funem extentum, qui ſuperius ad tignum, quod ad os <lb></lb>putei collocatur, religatus eſt: inferius ad palum, in eius ſolo defixum. </s>
          <s id="N142A1">His <lb></lb>tribus modis metallici <expan abbr="deſcendũt">deſcendunt</expan> in puteos: quib. </s>
          <s id="N142AA">annumerari poteſt quar­<lb></lb>tus: qui eſt, cùm homines &amp; equi per puteum, ut dixi, decliuem &amp; cochleæ <lb></lb>inſtar contortum gradibus in ſaxo inciſis deſcendunt ad machinas ſubter­<lb></lb>raneas: atque rurſus aſcendunt.</s>
        </p>
        <pb pagenum="171" xlink:href="001/01/181.jpg"></pb>
        <p id="N142B7" type="caption">
          <s id="N142B9">D<emph type="italics"></emph>eſcendens ſcalis in puteos<emph.end type="italics"></emph.end> A. I<emph type="italics"></emph>nſidens in bacillo<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>I<emph type="italics"></emph>nſidens in corio<emph.end type="italics"></emph.end> C. D<emph type="italics"></emph>eſcendens gradibus in ſaxo inciſis<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.181.1.jpg" xlink:href="001/01/181/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="172" xlink:href="001/01/182.jpg"></pb>
        <p id="N142DF" type="main">
          <s id="N142E1">Reſtat de malis &amp; morbis metallicorum ac de modis quibus ſibi ab ipſis <lb></lb>cauere poſſunt: nam ſemper maiorem rationem ualetudinis ſuſtentandæ, <lb></lb>quàm lucri faciendi habere conuenit, ut liberè munerib. </s>
          <s id="N142E8">corporis fungi poſ<lb></lb>ſimus. </s>
          <s id="N142ED">Eorum <expan abbr="aũt">aut</expan> malorum alia affligunt artus, alia lædunt pulmones, par­<lb></lb>tim oculos, quæ dam denique homines interimunt. </s>
          <s id="N142F6">Aqua in quibus puteis <lb></lb>ineſt multa &amp; frigidior crura uitiare ſolet: etenim frigus eſt <expan abbr="inimicũ">inimicum</expan> neruis. </s>
          <s id="N142FF"><lb></lb>Sed foſſores ad eam rem ſatis altos perones ſibi comparent, qui crura tuean<lb></lb>tur ab aquarum frigore: cui <expan abbr="cõſilio">conſilio</expan> qui non paruerit, is magno afficietur <expan abbr="in­cõmodo">in­<lb></lb>commodo</expan> ualetudinis: præſertim cùm uixerit ad ſenectutem. </s>
          <s id="N1430F">Contra uerò a­<lb></lb>liquæ fodinæ adeo ſiccæ ſunt, ut prorſus aqua careant: quæ ariditas maius <lb></lb>etiam malum dat operarijs: ſiquidem puluis, qui cietur &amp; agitatur foſsioni­<lb></lb>bus, penetrans in aſperam uſque arteriam &amp; pulmones, parit difficultatem an<lb></lb>helitus &amp; uitium, quod <foreign lang="el">a)_sqma</foreign> Græci nominant. </s>
          <s id="N1431E">Quod ſi uim corrodendi <lb></lb>habuerit, pulmones exulcerat, &amp; tabem ingignit in corporibus: hinc in me­<lb></lb>tallis Carpati montis <expan abbr="inuẽtæ">inuentæ</expan> ſunt mulieres, quæ <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> uiris nupſerunt: quos <lb></lb>omnes dira illa tabes immatura morte affecit. </s>
          <s id="N1432F">Aldebergi certe in Miſena in <lb></lb>fodinis reperitur pompholyx nigra, quæ uſque ad oſſa exedit uulnera, &amp; ul­<lb></lb>cera. </s>
          <s id="N14336">Ferrum quoque corrodit: atque ob id claui earum caſarum omnes ſunt li­<lb></lb>gnei. </s>
          <s id="N1433B">Quin etiam cadmiæ quoddam genus eſt quod operariorum pedes, a­<lb></lb>quis madidos, itemque manus exedit: pulmones &amp; oculos lædit. </s>
          <s id="N14340">Fodientes <lb></lb>igitur ſibi non modo perones comparent, ſed chirothecas etiam ad <expan abbr="cubitũ">cubitum</expan> <lb></lb>uſque altas: &amp; ueſicas laxas <expan abbr="illigẽt">illigent</expan> faciei. </s>
          <s id="N1434F">Per has enim puluis neque trahetur ad <lb></lb>arteriam &amp; pulmones, nec in oculos inuolabit: non diſſimiliter apud Roma <lb></lb>nos ſibi cauebant minij confectores, ne puluerem eius lethalem haurirent. </s>
          <s id="N14356"><lb></lb>Tum <expan abbr="difficultatẽ">difficultatem</expan> anhelitus parit aer immobilis manens tam in puteo quàm <lb></lb>in cuniculo: cui malo remedia ſunt machinæ ſpiritales, quas paulò antè ex­<lb></lb>poſui. </s>
          <s id="N14362">Sed eſt aliud malum magis peſtiferum, quodque homini mox affert <lb></lb>necem: in quibus puteis, uel foſsis latentibus, uel cuniculis duricies <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan> <lb></lb>igni frangitur, in his aer inficitur ueneno: ſiquidem uenæ &amp; uenulæ <expan abbr="cõmiſ­ſuræque">commiſ­<lb></lb>ſuræque</expan> ſaxorum exhalant ſubtile quoddam uirus, ignis ui expreſſum ex re­<lb></lb>bus metallicis alijsque foſsilibus: quod ipſum cum fumo ſubleuatur, non ali­<lb></lb>ter ac pompholyx, quæ in officinis, in quibus uenæ metallicæ <expan abbr="excoquũtur">excoquuntur</expan>, <lb></lb>ad ſuperiorem parietis partem adhæreſcit: id ſi ex terra euolare nequiuerit, <lb></lb>ſed deciderit in lacunas, atque eis innatauerit, <expan abbr="periculũ">periculum</expan> conflare ſolet. </s>
          <s id="N14383">Etenim <lb></lb>ſi quando aqua iactu lapidis aut alterius rei <expan abbr="cõmota">commota</expan> fuerit, rurſus ex ipſis la­<lb></lb>cunis euolat: itaque ſpiritu ductum homines inficit: ſed idem magis efficit fu­<lb></lb>mus igni nondum extincto. </s>
          <s id="N14390">Corpora autem animantium iſto ueneno infe­<lb></lb>cta plerunque continuo turgeſcunt, &amp; omnem motum ac ſenſum amittunt, <lb></lb>ſineque dolore intereunt. </s>
          <s id="N14397">Homines etiam ex puteis ſcalarum gradibus aſcen­<lb></lb>dentes, ubi uirus incrementum ſumpſerit, rurſus in eos decidunt: quia ma­<lb></lb>nus non faciunt ſuum officium globoſæque &amp; rotundæ ipſis uidentur eſſe, i­<lb></lb>temque pedes. </s>
          <s id="N143A0">Aut ſi bona fortuna parumper læſi ex his malis euaſerint, palli<lb></lb>di ſunt &amp; ſimiles mortuorum. </s>
          <s id="N143A5">Itaque tunc nemo in eam ipſam fodinam uel in <lb></lb>proximas deſcendat: aut ſi fuerit in eis, aſcendat ocyus. </s>
          <s id="N143AA">Prouidi certè ſoler­<lb></lb>tesque foſſores die Veneris ad ueſperam incendunt ſtruem <expan abbr="lignorũ">lignorum</expan>: nec ante <pb pagenum="173" xlink:href="001/01/183.jpg"></pb>diem Lunæ rurſus in puteos deſcendunt, aut ingrediuntur in cuniculos. </s>
          <s id="N143B8">In­<lb></lb>terea uis illa fumi uiroſi euaneſcit. </s>
          <s id="N143BD">Eſt etiam ubi ratio cum Orco habetur: <lb></lb>nam quidam loci metallici, licet rari ſint, ſua ſponte uirus gignunt, peſtilen­<lb></lb>temque auram exhalant: ſicut etiam quædam uenarum cauernæ, ſed hæ ſæpi<lb></lb>us graues halitus in ſe continent. </s>
          <s id="N143C6">Ad Planam Boemiæ oppidum ſunt non­<lb></lb>nulli ſpecus qui quibuſdam anni temporibus halitum ex acidulis emittunt <lb></lb>lucernas reſtinguentem, &amp; foſſores, diutius in eis morantes, necantem. </s>
          <s id="N143CD">Pli­<lb></lb>nius quoque <expan abbr="ſcriptũ">ſcriptum</expan> reliquit: Depreſſis puteis ſulfurata uel aluminoſa occur­<lb></lb>rentia putearios necant, experimentum huius periculi demiſſa <expan abbr="ardẽs">ardens</expan> lucer­<lb></lb>na ſi extinguatur: tunc ſecundum puteum dextra ac ſiniſtra fodiuntur æſtu<lb></lb>aria, quæ grauiorem illum halitum recipiant. </s>
          <s id="N143E0">Verum Planæ conſtruunt fol<lb></lb>les, qui graues iſtos halitus <expan abbr="hauriẽtes">haurientes</expan> huic malo medentur, de quibus ſuprà <lb></lb>dixi. </s>
          <s id="N143EB">Quinetiam interdum operarij de ſcalis in puteos delapſi brachia, cru­<lb></lb>ra, ceruices frangunt, aut decidentes in lacunas ſuffocantur: plerunque uerò <lb></lb>in cauſa eſt negligentia præſidis: cuius eſt proprium munus &amp; ſcalas ita ue­<lb></lb>hementer ad tigna affigere ut non abrumpantur, &amp; lacunas, ad quas putei <lb></lb>pertinent, ita firmè aſſeribus contegere, ne ipſis motis homines decidant in <lb></lb>aquas: quocirca præſes diligenter ſuum munus exequatur: tum ianua caſæ <lb></lb>non uergat in aquilonem, ne tempore hyberno ſcalæ frigoribus congelent: <lb></lb>nam id ubi factum fuerit, manus frigore rigentes, uel lubricæ ſuum tenendi <lb></lb>officium facere non poſſunt: ipſi etiam homines ſint prouidi, ne, ſi nihil ho­<lb></lb>rum fuerit, ſua cadant incuria. </s>
          <s id="N14400">Concidunt præterea montes, eaque ruina op­<lb></lb>preſsi homines intereunt. </s>
          <s id="N14405">Certè cum quondam Goſelariæ Ramesbergum <lb></lb>deſediſſet, ruinis tot homines ſunt oppreſſi, ut uno die circiter quadringen­<lb></lb>tas fœminas uiris orbatas eſſe annales loquantur: et ab hinc annos undecim <lb></lb>Aldebergi ſuffoſſi montis pars reſoluta reſedit, &amp; ſex foſſores improuiſò <lb></lb>oppreſſit: abſorbuit <expan abbr="etiã">etiam</expan> caſam atque unà matrem cum filiolo. </s>
          <s id="N14414">Id <expan abbr="aũt">aut</expan> plerunque <lb></lb>his accidit montibus, quibus uenæ ſunt cumulatæ. </s>
          <s id="N1441D">Itaque foſſores <expan abbr="relinquãt">relinquant</expan> <lb></lb>fornices crebros montibus ſuſtinendis, aut ſubſtructiones faciant. </s>
          <s id="N14426">Saxum <lb></lb>quoque abruptum articulos atterit: quod ne fiat metallici ſtructuris neceſſa­<lb></lb>rijs puteos, cuniculos, foſſas latentes fulcire debent. </s>
          <s id="N1442D">At in noſtris fodinis <lb></lb>non eſt ſoli fuga, quam Sardinia gignit. </s>
          <s id="N14432">Animal eſt, ut Solinus ſcribit, perex<lb></lb>iguum ſimileque araneis forma: ſolifuga dicta, quod diem fugiat. </s>
          <s id="N14437">In metallis <lb></lb>argentarijs plurima eſt: occultim reptat, &amp; per imprudentiam ſuperſedenti­<lb></lb>bus peſtem facit. </s>
          <s id="N1443E">Sed, ut idem ait, fontes calidi &amp; ſalubres aliquot locis effer <lb></lb>ueſcunt, qui abolent à ſolifugis inſertum uenenum. </s>
          <s id="N14443">Sed in quibuſdam fo <lb></lb>dinis noſtris, quanquam perpaucis, eſt alia peſtis &amp; pernicies: dæmones ſci <lb></lb>licet aſpectu truci: de quibus dixi in libro De ſubterraneis animantibus in­<lb></lb>ſcripto: quod genus <expan abbr="dæmonũ">dæmonum</expan> precibus &amp; ieiunijs pellitur ac fugatur. </s>
          <s id="N14450">Quæ <lb></lb>dam autem ex his malis atque aliæ quædam res cauſa ſunt, cur putei amplius <lb></lb>fodi non ſoleant. </s>
          <s id="N14457">Itaque prima &amp; potiſſima cauſa eſt, quòd non ſint fœcundi <lb></lb><expan abbr="metallorũ">metallorum</expan>, aut ſi ad aliquot paſſus fœcundi fuerint, quod in profundo ſint <lb></lb>ſteriles. </s>
          <s id="N14461">Secunda affluentis aquæ multitudo: quam neque metallici poſſunt <lb></lb>deriuare in cuniculos, quia tam altè in montes agi non poſsint: neque machi­<lb></lb>nis extrahere, quod putei ſint admodum profundi: aut ſi poſſent eam extra­<pb pagenum="174" xlink:href="001/01/184.jpg"></pb>here machinis, quod ipſis non utantur: nimirum quòd impenſæ ſint maio­<lb></lb>res quàm pauperioris uenæ fructus. </s>
          <s id="N1446F">Tertia eſt aer grauis, quem <expan abbr="interdũ">interdum</expan> do­<lb></lb>mini non arte, <expan abbr="nõ">non</expan> ſumptu emendare &amp; corrigere poſſunt: quam ob cauſam <lb></lb>foſſio non puteorum tantum, ſed etiam cuniculorum deſeritur. </s>
          <s id="N1447E">Quarta <lb></lb>uirus in ſingulari loco genitum, ſi id funditus tollere, uel leuius facere in no<lb></lb>ſtra poteſtate non fuerit: ea de re ſpecus ad Planam Laurentius dictus non <lb></lb>fodi ſolebat, cùm argento non careret. </s>
          <s id="N14487">Quinta dæmon truculentus &amp; ho <lb></lb>micida: etenim ab eo, ſi expelli non poſsit, nemo non fugit. </s>
          <s id="N1448C">Sexta, ſubſtru<lb></lb>ctiones ſi labefactatæ conciderint: eas enim ruina montis ſequi ſolet. </s>
          <s id="N14491">Sub­<lb></lb>ſtructiones autem tunc ſolum reſtituuntur, cùm uena admodum diues me­<lb></lb>talli fuerit. </s>
          <s id="N14498">Septima motus bellici: propter quos niſi certò conſtet foſſo­<lb></lb>res deſeruiſſe puteos &amp; cuniculos, reficiendi non ſunt. </s>
          <s id="N1449D">Non enim credamus <lb></lb>maiores noſtros tam inertes &amp; ignauos fuiſſe, ut foſſiones, quæ potuerint <lb></lb>fieri cum fructu, reliquerint. </s>
          <s id="N144A4">Noſtris profecto temporibus non pauci metal<lb></lb>lici, cùm anilibus fabulis perſuaſi refeciſſent puteos deſertos, operam &amp; ole<lb></lb>um perdiderunt: ne igitur poſteritas acta agat, ex re eius erit in tabulas refer <lb></lb>re, <expan abbr="quã">quam</expan> ob cauſam cuiuſque putei uel cuniculi foſſio relicta ſit. </s>
          <s id="N144B1">Id quod quon­<lb></lb>dam Fribergi factum eſſe conſtat puteis deſertis propter copiam &amp; affluen<lb></lb>tiam aquarum.</s>
        </p>
        <p id="N144B8" type="main">
          <s id="N144BA">De re Metallica Libri VI. FINIS.</s>
        </p>
        <p id="N144BD" type="head">
          <s id="N144BF">GEORGII AGRICO­<lb></lb>LAE DE RE METALLICA <lb></lb>LIBER SEPTIMVS.</s>
        </p>
        <p id="N144C6" type="main">
          <s id="N144C8">Sextvs liber deſcripſit ferramenta, uaſa, machi­<lb></lb>nas, hic uenarum experiendarum rationes deſcri­<lb></lb>bet: eas enim effoſſas, ut utiliter excoqui, et ex ipſis <lb></lb>à <expan abbr="recremẽto">recremento</expan> purgatis metalla pura confici poſſint, <lb></lb>operæ precium eſt prius experiri. </s>
          <s id="N144D7">Sed talis experi­<lb></lb>menti quanquam mentio facta eſt à ſcriptoribus, <lb></lb>tamen nemo ex illis præcepta eius memoriæ tra­<lb></lb>didit: quocirca mirum non eſt ſi ætate poſteriores <lb></lb>nihil de eo ſcripſerint. </s>
          <s id="N144E2">Metallici certè ex iſtius ge­<lb></lb>neris experimento cognoſcunt de uenis utrum aliquod quodpiam metal­<lb></lb>lum, an nullum in ſe contineant: aut, ſi ipſæ nobis indicia unius metalli uel <lb></lb>plurium oſtenderint, multum an paucum in eis inſit: qua ratione <expan abbr="etiã">etiam</expan> unius <lb></lb>uenæ partes metalli participes, ab his, quæ eius expertes ſunt, ſeparari poſ­<lb></lb>ſunt. </s>
          <s id="N144F3">Atque illæ rurſus, in quibus multum eſt ab his in quibus paucum. </s>
          <s id="N144F6">Niſi <lb></lb>enim hoc antea, quàm ex uenis conflentur metalla, diligenter factum fuerit, <lb></lb>non ſine magno dominorum detrimento excoquentur. </s>
          <s id="N144FD">Nam partes uena­<pb pagenum="175" xlink:href="001/01/185.jpg"></pb>rum, quæ non facile igni liqueſcunt, metalla ad ſe rapiunt, uel ea <expan abbr="cõſumunt">conſumunt</expan>. </s>
          <s id="N14509"><lb></lb>Hoc modo cum fumo euolant, altero cum recremento &amp; cadmia <expan abbr="cõmiſcentur">commiſcen<lb></lb>tur</expan> : quo domini operam perdunt, quam poſuerunt in fornacibus atque cati­<lb></lb>nis præparandis, &amp; eos nouas impenſas in eiuſmodi recrementa &amp; cæteras <lb></lb>res facere neceſſe eſt. </s>
          <s id="N14517">Verum metalla iam excocta experiri ſolemus, ut explo<lb></lb>ratum habere poſſimus quota <expan abbr="argẽti">argenti</expan> portio inſit in centumpondio æris uel <lb></lb>plumbi: aut quotam auri particulam libra argenti in ſe contineat. </s>
          <s id="N14522">Et contrà <lb></lb>quotam æris uel plumbi portionem habeat <expan abbr="argẽti">argenti</expan> <expan abbr="centũpondium">centumpondium</expan>: aut quo<lb></lb>ta argenti particula ſit in auri libra: atque ex ea re conijcere licet, utiliter poſſit <lb></lb>necne metallum precioſum à uili ſecerni: quin etiam tale experimentum do<lb></lb>cet utrum nummi boni ſint an adulterini, manifeſtoque deprehendit argen­<lb></lb>tum, ſi eius plus quàm fuerit iuſtum, monetarij miſcuerint auro: aut æs, ſi ei­<lb></lb>us plus, quàm fas ſit, ijdem temperauerint cum auro uel argento: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> o­<lb></lb>mnium rationem quàm potero, diligentiſsimè explicabo. </s>
          <s id="N1453F">Venarum <expan abbr="aũt">aut</expan> <lb></lb>experimentum, quod ſolis metallicis utile eſt, ab excoctione differt ſola ma<lb></lb>teriæ paucitate: etenim <expan abbr="co〈quẽ〉do">coquendo</expan> paucam diſcimus, utrum excoctio multæ <lb></lb>nobis lucrum dabit an damnum, niſi enim metallici ſtudio incumberent in <lb></lb>eam <expan abbr="experiẽdi">experiendi</expan> rationem, qua utuntur, ex uenis, ut iam dixi, metalla <expan abbr="interdũ">interdum</expan> <lb></lb>cum detrimento, interdum ſine ullo emolumento excoquerent: nam expe­<lb></lb>riri uenas impenſis admodum exiguis, excoquere <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> magnis poſ­<lb></lb>ſumus. </s>
          <s id="N14564">Simili autem modo fiunt. </s>
          <s id="N14567">Primùm enim ut uenas experimur in for­<lb></lb>nacula, ſic eaſdem excoquimus in fornace. </s>
          <s id="N1456C">Deinde utrobique non ligna, ſed <lb></lb>carbones incenduntur: tum ut in catillo fictili, cùm uenas experimur, metal<lb></lb>la quæ in ipſis inſunt, ſi aurum, argentum, æs, plumbum fuerint, iuſtiſſimè <lb></lb>miſcentur, ita in primis fornacibus, cùm eædem excoquuntur, permiſceri ſo<lb></lb>lent. </s>
          <s id="N14577">Præterea ut hi, qui uenas explorant igni, metallum uel liquidum effun<lb></lb>dentes, uel frige factum fracto catillo terreno purgant à recrementis, ita ex­<lb></lb>coctores quàmprimum metallum è fornace defluxerit in catinum, <expan abbr="frigidã">frigidam</expan> <lb></lb>infundentes, ab eo rutris auferunt recrementa. </s>
          <s id="N14584">Poſtremò ut in catillo ci<lb></lb>nereo aurum uel argentum à plumbo ſeparatur, ita quoque in ſecundis forna<lb></lb>cibus. </s>
          <s id="N1458B">Sed artificem <expan abbr="experiẽdæ">experiendæ</expan> uenæ uel metalli neceſſe eſt paratum, &amp; in­<lb></lb>ſtructum rebus neceſſarijs ad experimentum uenire: atque fores conclauis, in <lb></lb>quo ſtatuta eſt fornacula, claudere, ne quis intempeſtiuè accedens mentem <lb></lb>eius, in operas intentam, perturbet: libram præterea in ſuo loculamento col<lb></lb>locare, ut ea, cùm ipſe maſſulas metallorum ponderat, flatu uentorum huc <lb></lb>&amp; illuc agitari <expan abbr="nõ">non</expan> poſſit: is enim arti eſt impedimento. </s>
          <s id="N145A0">Verùm res ſingulas, <lb></lb>ad experimentum neceſſarias, deſcribam exorſus à fornaculis: quarum alia <lb></lb>ab alia differt figura, materia, loco in quo collocatur: figura quidem quòd <lb></lb>ſit teres uel quadrangula. </s>
          <s id="N145A9">Atque hæc magis eſt ad uenas experiendas accom­<lb></lb>modata.</s>
        </p>
        <p id="N145AE" type="caption">
          <s id="N145B0">F<emph type="italics"></emph>ornacula teres.<emph.end type="italics"></emph.end></s>
        </p>
        <pb pagenum="176" xlink:href="001/01/186.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.186.1.jpg" xlink:href="001/01/186/1.jpg"></figure>
        <p id="N145C1" type="caption">
          <s id="N145C3">F<emph type="italics"></emph>ornacula quadrangula.<emph.end type="italics"></emph.end></s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.186.2.jpg" xlink:href="001/01/186/2.jpg"></figure>
        <p id="N145D0" type="main">
          <s id="N145D2">Materia uerò <expan abbr="differũt">differunt</expan> fornaculæ, quòd alia ſit lactericia, alia ferrea, quæ­<lb></lb>dam fictilis. </s>
          <s id="N145DB">Lactericia extruitur in camini foco, alto pedes tres &amp; dimi<expan abbr="diũ">dium</expan>: <lb></lb>ferrea in eodem collocatur, ſimiliter fictilis. </s>
          <s id="N145E4">Sed latericia eſt alta <expan abbr="cubitũ">cubitum</expan>, in­<lb></lb>tus lata <expan abbr="pedẽ">pedem</expan>, longa <expan abbr="pedẽ">pedem</expan> &amp; duos digitos: cùm è foco aſſurrexerit ad quinque <lb></lb>digitos, quæ laterum <expan abbr="crudorũ">crudorum</expan> craſſitudo eſſe ſolet, ſuper lateres locatur bra<lb></lb>ctea ferrea, luto ſuperius oblita, ne propter uim ignium detrimentum acci­<lb></lb>piat. </s>
          <s id="N145FF">In fronte fornaculæ ſupra bracteam eſt os, altum palmum, <expan abbr="latũ">latum</expan> quinque <pb pagenum="177" xlink:href="001/01/187.jpg"></pb>digitos, ſuperiori parte <expan abbr="rotũdum">rotundum</expan>. </s>
          <s id="N1460F">At bractea habet tria foramina, in utroque <lb></lb>latere unum, tertium in poſteriori eius parte: quæ lata ſunt digitum, longa <lb></lb>tres digitos: per ea tum cinis ex carbonibus candentibus decidit, tum ſpirat <lb></lb>flatus penetrans in cameram, quæ ſub ipſa bractea eſt: itaque is flatus ignem <lb></lb>excitat. </s>
          <s id="N1461A"><expan abbr="Quã">Quam</expan> ob rem hæc fornacula, quam metallici propter uſum ab expe­<lb></lb>riendo appellant, apud chymiſtas ex uento nomen inuenit: uerum bracteæ <lb></lb>ferreæ pars, quæ è fornacula extat &amp; eminet longa eſſe ſolet dodrantem, la­<lb></lb>ta palmum. </s>
          <s id="N14626">In ea carbunculi locati expeditè in fornaculam per ipſius os for<lb></lb>cipe imponuntur, rurſusque, ſi res hoc poſtulat, ex fornacula exempti in ea­<lb></lb>dem reponuntur.</s>
        </p>
        <p id="N1462D" type="caption">
          <s id="N1462F">B<emph type="italics"></emph>racteæ foramina<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>iuſdem pars quæ extat e fornacula<emph.end type="italics"></emph.end> B.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.187.1.jpg" xlink:href="001/01/187/1.jpg"></figure>
        <p id="N14643" type="main">
          <s id="N14645">Ferrea autem fornacula conſtat ex quatuor bacillis ferreis, altis ſeſquipe­<lb></lb>dem, inferius parumper diuaricatis &amp; latis ut firmius ſtare poſſint: ex quo­<lb></lb>rum duobus prior fornaculæ pars, ex duobus poſterior efficitur: cum iſtis <lb></lb>bacillis utriuſque partis conglutinata &amp; conferruminata ſunt bacilla ferrea <lb></lb>tranſuerſaria, numero tria: prima ubi ad altitudinem palmi aſſurrexerunt: <lb></lb>ſecunda ubi ad altitudinem pedis: tertia in ſumma eorum parte. </s>
          <s id="N14652">Recta <lb></lb>quidem bacilla ca parte perforata ſunt, qua cum ipſis conglutinantur <lb></lb>tranſuerſaria, ut à lateribus in ea includi poſsint alia bacilla ferrea ſimi­<lb></lb>liter utrinque tria numero. </s>
          <s id="N1465B">Itaque duodecim ſunt bacilla tranſuerſaria, <lb></lb>quæ tres efficiunt ordines, imparibus interuallis diſtinctos: etenim ab u­<lb></lb>no bacillo recto ad alterum in infimo ordine eſt interuallum unius pedis &amp; <lb></lb>quinque digitorum. </s>
          <s id="N14664">At in medio inter priora <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> bacilla &amp; poſteriora eſt <lb></lb>ſpacium trium palmorum &amp; unius digiti. </s>
          <s id="N1466D">Laterum uerò bacilla inter ſe di­<lb></lb>ſtant tribus palmis et <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> digitis: ſed in ſupremo ordine inter priora qui­<lb></lb>dem bacilla et poſteriora eſt interuallum duorum palmorum, inter laterum <lb></lb>uerò bacilla trium, ut iſto modo fornacula in ſumma parte fiat anguſtior: <pb pagenum="178" xlink:href="001/01/188.jpg"></pb>quin etiam ferreum <expan abbr="bacillũ">bacillum</expan>, in oris ſpeciem formatum, in infimo prioris par<lb></lb>tis bacillo includitur: quod os æquè ac lactericiæ fornaculæ, altum eſt pal­<lb></lb>mum, latum quinque digitos. </s>
          <s id="N14687">Tum prius infimi ordinis bacillum tranſuerſa­<lb></lb>rium ad <expan abbr="utrũque">utrunque</expan> oris latus perforatum eſt, ſimilique modo poſterius: per quæ <lb></lb>foramina penetrant duo baccilla ferrea, quæ cùm ipſa, tum quatuor infi­<lb></lb>mi ordinis bacilla ſuſtinent bracteam <expan abbr="ferreã">ferream</expan> luto oblitam: cuius etiam pars <lb></lb>è fornacula extat: inferiora quoque fornaculæ latera ab infimo bacillorum or<lb></lb>dine uſque ad ſupremum bracteis ferreis teguntur: quæ filis ferreis <expan abbr="affigũtur">affiguntur</expan> <lb></lb>ad bacilla, lutoque oblinuntur, ut quàm diutiſſime uim ignium ferre poſſint. </s>
          <s id="N146A2"><lb></lb>At fictilem fornaculam ex terra pingui &amp; ſpiſſa &amp; mediocri, quod ad molli<lb></lb>tudinem et duriciem attinet, fingere conuenit. </s>
          <s id="N146A8">Ea uerò ferè eandem habet al<lb></lb>titudinem quam ferrea: eiusque pes conſtat ex duabus tabulis fictilibus, lon­<lb></lb>gis pedem &amp; tres palmos, latis pedem &amp; palmum. </s>
          <s id="N146AF">Vtriuſque <expan abbr="aũt">aut</expan> tabulæ par­<lb></lb>tis prioris utrunque latus ſic ſenſim eſt reciſum ad palmi <expan abbr="longitudinẽ">longitudinem</expan>, ut tan­<lb></lb>tummodo latum fiat ſemipedem &amp; digitum: quæ pars eminet è fornacula. </s>
          <s id="N146BE"><lb></lb>Sed tabulæ ſunt craſſæ ferè ſeſquidigitum: ſimiliter fictiles parietes, qui ad <lb></lb>digitum tranſuerſum à margine <expan abbr="ſtatuũtur">ſtatuuntur</expan> ſuper inferiorem tabulam, quique <lb></lb>ſuperiorem eodem modo ſuſtinent. </s>
          <s id="N146CA">Sunt uerò parietes alti tres digitos, ha­<lb></lb>bentes foramina quatuor, quæ ſingula alta ſunt circiter ternos digitos: ſed <lb></lb>poſterioris quidem partis &amp; utriuſque lateris lata ſunt quinque digitos: prio­<lb></lb>ris uerò latum eſt ſeſquipalmum, ut eò <expan abbr="cõmodius">commodius</expan> in ipſum pedem, cùm <expan abbr="cõ­caluerit">con­<lb></lb>caluerit</expan> imponi poſſint catilli cinerei nuper facti, ibique exiccari. </s>
          <s id="N146DD"><expan abbr="Verũ">Verum</expan> utraque <lb></lb>tabula ideo exteriori parte filo ferreo, in <expan abbr="eã">eam</expan> <expan abbr="imp̃ſſo">impreſſo</expan>, uincitur, ut minus <expan abbr="frãga­tur">franga­<lb></lb>tur</expan>: utraque <expan abbr="etiã">etiam</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> aliter ac bractea ferrea, iccirco tria habet foramina longa <lb></lb>tres digitos, lata digitum, ut cùm ſuperior propter ignium uim, aut propter <lb></lb>aliam cauſam uitium fecerit, inferior pede inuerſo in eius <expan abbr="locũ">locum</expan> ſuccedat: per <lb></lb>ea foramina &amp; cinis ex prunis, ut dixi, decidit, &amp; fornaculæ inſpiratur aura <lb></lb>penetrans in cameram per parietum foramina. </s>
          <s id="N14707">Ipſa uerò fornacula quadran <lb></lb>gula eſt: inferiori eius parte intus lata palmos tres &amp; digitum unum, longa <lb></lb>palmos tres &amp; totidem digitos: ſuperiori lata palmos duos &amp; digitos tres, <lb></lb>ut etiam ipſa fiat anguſtior: Alta autem eſt pedem. </s>
          <s id="N14710">Poſterior <expan abbr="etiã">etiam</expan> eius pars <lb></lb>inferius in medio exciſa eſt in modum ſemicirculi, qui ſit ſemidigitum altus: <lb></lb>pari modo latus utrunque: atque non ſecus ac fornacula in priori eius parte ha<lb></lb>bet os ſuperius rotundum, altum palmum, latum palmum &amp; <expan abbr="digitũ">digitum</expan>: cuius <lb></lb>fores feneſtrati etiam ex terra ſunt, habentque anſam. </s>
          <s id="N14723">Quin operculum forna<lb></lb>culæ ex terra factum ſuam habet anſam, filoque ferreo uincitur: tum ipſius for<lb></lb>naculæ exteriorem <expan abbr="partẽ">partem</expan> utranque &amp; latus utrunque fila ferrea <expan abbr="uinciũt">uinciunt</expan>: ex qui­<lb></lb>bus impreſſis triangulorum formæ ſolent effici. </s>
          <s id="N14734">Fornaculæ <expan abbr="aũt">aut</expan> latericiæ <lb></lb>manent ac fixæ ſunt, fictiles uerò &amp; ferreæ ex uno loco portantur ad <expan abbr="alterũ">alterum</expan>: <lb></lb>atque latericiæ citius parari poſſunt, ferreæ magis durant, fictiles ſunt aptio­<lb></lb>res. </s>
          <s id="N14745">Metallici præterea faciunt fornaculas temporarias hoc modo. </s>
          <s id="N14748">Late­<lb></lb>res tres ſupra focum ſtatuunt, utrinque unum, tertium à tergo: pars prior pa­<lb></lb>tet flatui: his lateribus imponunt bracteam ferream: cui rurſus tres lateres, <lb></lb>qui carbones arceant &amp; contineant. </s>
          <s id="N14751">Sed loco fornacula alia ab alia differt, <lb></lb>quòd quædam in altiori collocetur, quædam in humiliori. </s>
          <s id="N14756">Ea uerò locatur <pb pagenum="179" xlink:href="001/01/189.jpg"></pb>in altiori, per cuius os, qui uenas uel metalla experitur catillum forcipe im­<lb></lb>ponit: in humiliori, per cuius <expan abbr="partẽ">partem</expan> ſuperius patentem: quo ſanè modo for­<lb></lb>naculæ loco artifici eſt circulus ferreus: etenim ſuper <expan abbr="focũ">focum</expan> camini ponitur, <lb></lb>&amp; inferius oblinitur luto, ne flatus follis ſub ipſo exeat. </s>
          <s id="N1476C">Quod ſi fieret tardi­<lb></lb>us, uena excoqueretur, &amp; æs liqueſceret in catino triangulari, qui in <expan abbr="eũ">eum</expan> forci<lb></lb>pe imponitur, &amp; rurſus eximitur. </s>
          <s id="N14777">Circulus <expan abbr="aũt">aut</expan> altus eſt palmos duos, craſ­<lb></lb>ſus ſemidigitum: eius ſpacium interius plerunque latum eſt pedem et <expan abbr="palmũ">palmum</expan>: <lb></lb>qua parte flatus follis in ipſum penetrat, exciſus eſt. </s>
          <s id="N14786">Sed follis eſt duplica­<lb></lb>tus, qualem habere ſolent aurifices, aliquando etiam fabri ferrarij: cui in me <lb></lb>dio eſt aſſer, in quo ineſt foramen ſpiritale, latum quinque digitos, longum ſe<lb></lb>ptem, ſuo aſſerculo tectum: quod è regione eſt foraminis ſpiritalis infimi aſ­<lb></lb>ſeris. </s>
          <s id="N14791">Eius uerò eadem eſt latitudo &amp; longitudo. </s>
          <s id="N14794">Sed follis longus eſt, exce­<lb></lb>pto capite, tres pedes: latus poſtrema parte, ubi quodammodo rotundatur, <lb></lb>pedem &amp; palmum: ad caput, tres palmos. </s>
          <s id="N1479B">Ipſum autem caput etiam <expan abbr="longũ">longum</expan> <lb></lb>eſt tres palmos: <expan abbr="latũ">latum</expan> uerò ea parte, qua cum aſſeribus coniungitur duos pal­<lb></lb>mos &amp; <expan abbr="digitũ">digitum</expan>. </s>
          <s id="N147AE">Poſtea paulatim fit anguſtius: naris, quæ unica, longa eſt pe­<lb></lb>dem &amp; duos digitos: ea in foramine muri, craſſi pedem &amp; <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, locata eſt, <lb></lb>ut etiam dimidia capitis pars, in quam naris includitur: circulum uerò ferre<lb></lb>um in foco ſtatutum tantummodo attingit: nam extra murum non eminet. </s>
          <s id="N147BB"><lb></lb>Corium follis ſui generis clauis ferreis infixum eſt aſſeribus: tum corio u­<lb></lb>trinque aſſeres <expan abbr="iungũtur">iunguntur</expan> cum capite, ſuper quo eſt corium tranſuerſarium in <lb></lb>aſſeris parte clauis, quibus lata ſunt capitula, infixum: ſimiliter <expan abbr="alterũ">alterum</expan> in par­<lb></lb>te capitis: Medius <expan abbr="autẽ">autem</expan> follis aſſer ſituatus eſt in bacillo ferreo, ad quod cla­<lb></lb>uis ferreis utrinque cuſpidatis &amp; utrinque directò deorſum uerſus actis affigi­<lb></lb>tur, ut leuari non poſſit. </s>
          <s id="N147D5">Bacillum uerò ferreum in medio eſt duorum tigno <lb></lb>rum erectorum, per quæ penetrat. </s>
          <s id="N147DA">Superius etiam axiculus ligneus, habens <lb></lb>codaces ferreos, in foraminibus eorundem tignorum uoluitur: in cuius me <lb></lb>dij forma incluſus eſt uectis, et clauis ferreis affixus, ut <expan abbr="nõ">non</expan> queat exilire. </s>
          <s id="N147E5">Lon<lb></lb>gus autem eſt quinque pedes &amp; dimidium: cuius poſtremam <expan abbr="partẽ">partem</expan> prehen­<lb></lb>dit annulus ferreus bacilli ferrei, pertinentis ad caudam infimi aſſeris ipſius <lb></lb>follis: quam alter eius annulus ſimiliter prehendit. </s>
          <s id="N147F2">Itaque cùm artifex uectem <lb></lb>deprimit, follis pars inferior leuatur, flatumque in narem compellit: atque eti­<lb></lb>am ſpiritus, per <expan abbr="foramẽ">foramen</expan>, quod ſpiritale dicitur, aſſeris medij penetrans ſub­<lb></lb>leuat ſuperiorem follis partem: cuius aſſeri ſuperpoſitum eſt plumbum tam <lb></lb>graue, ut eam follis partem rurſus poſſit deprimere: quæ depreſſa æquè ac <lb></lb>inferior pars per narem <expan abbr="flatũ">flatum</expan> expirat. </s>
          <s id="N14807">Iſto modo ſe habet follis duplicatus: <lb></lb>qui fabricatus eſt propter circulum ferreum, in quo catillus triangularis, in <lb></lb>quo uena æris excoquitur, &amp; æs liqueſcit, collocatur.</s>
        </p>
        <p id="N1480E" type="caption">
          <s id="N14810">C<emph type="italics"></emph>irculus ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>ollis duplicatæs<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>ius naris<emph.end type="italics"></emph.end> C. V<emph type="italics"></emph>ectis<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="180" xlink:href="001/01/190.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.190.1.jpg" xlink:href="001/01/190/1.jpg"></figure>
        <p id="N14836" type="main">
          <s id="N14838">Dixi de fornaculis &amp; circulo ferreo, nunc dicam de tegula &amp; catillis. </s>
          <s id="N1483B">Te­<lb></lb>gula <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> eſt fictilis &amp; imbricis inuerſi figura. </s>
          <s id="N14844">Tegit <expan abbr="aũt">aut</expan> catillos ne carbun<lb></lb>culi, in eos incidentes, experimentum impediant. </s>
          <s id="N1484D">Lata eſt ſeſquipalmum: al<lb></lb>titudine, quæ plerunque ſolet eſſe palmaris, reſpondet ori fornaculæ, longi­<lb></lb>tudine ferè toti fornaculæ. </s>
          <s id="N14854">Veruntamen priori tantum parte attingit os ei­<lb></lb>us, alioqui undequaque à lateribus &amp; poſteriori parte iccirco diſtat digitos <lb></lb>tres, ut carbones in medio loco, qui eſt inter ipſam &amp; <expan abbr="fornaculã">fornaculam</expan> iacere poſ­<lb></lb>ſint. </s>
          <s id="N14861">Habet uerò <expan abbr="craſſitudinẽ">craſſitudinem</expan> ollæ fictilis bene craſſæ: ſed ſuperior eius pars <lb></lb>integra eſt, poſterior duas habet feneſtellas, &amp; utrunque latus duas uel tres <lb></lb>uel etiam quatuor: per quas calor penetrans in catillos uenam excoquit: uel <lb></lb>loco feneſtellarum habet parua foramina: &amp; poſteriori quidem parte <expan abbr="decẽ">decem</expan>, <lb></lb>in utroque uerò latere plura. </s>
          <s id="N14874">Quinetiam poſterior pars ſub feneſtellis uel par <lb></lb>uis foraminib. </s>
          <s id="N14879">ter exciſa eſt in modum ſemicirculi alti <expan abbr="ſemidigitũ">ſemidigitum</expan>: ſed latera, <lb></lb>quater. </s>
          <s id="N14882">Poſterior <expan abbr="autẽ">autem</expan> tegulæ pars paulò minus alta eſſe ſolet quàm prior.</s>
        </p>
        <p id="N14889" type="caption">
          <s id="N1488B">T<emph type="italics"></emph>egulæ feneſtellæ latæ<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>ngustæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. E<emph type="italics"></emph>iuſdem foramina poſterioris partis<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.190.2.jpg" xlink:href="001/01/190/2.jpg"></figure>
        <pb pagenum="181" xlink:href="001/01/191.jpg"></pb>
        <p id="N148A9" type="main">
          <s id="N148AB">At catilli materia, ex qua fiunt, inter ſe <expan abbr="differũt">differunt</expan>. </s>
          <s id="N148B2">Sunt enim uel terreni uel <lb></lb>cinerei: atque terreni, quos etiam fictiles appellamus, rurſus in figura &amp; ma­<lb></lb>gnitudine ſunt diſsimiles. </s>
          <s id="N148B9">Nam quidam in ſcutellæ figuram ſunt formati, &amp; <lb></lb>mediocriter craſſi, latique tres digitos &amp; unciæ menſuralis capaces: in quibus <lb></lb>uena cum <expan abbr="additamẽtis">additamentis</expan> miſta coquitur: etenim ipſis utuntur, qui uenas auri <lb></lb>uel argenti experiri ſolent. </s>
          <s id="N148C6"><expan abbr="Quidã">Quidam</expan> uerò ſunt triangulares, alijsque multò craſ­<lb></lb>ſiores &amp; capaciores: utpote quinque uel ſex uel <expan abbr="pluriũ">plurium</expan> <expan abbr="unciarũ">unciarum</expan>: in quibus æs <lb></lb>liquatur, ut fundi, dilatari, igni explorari poſſit. </s>
          <s id="N148D8">In <expan abbr="ijſdẽ">ijſdem</expan> uena etiam æris ple­<lb></lb>runque excoquitur. </s>
          <s id="N148E1">Sed cinerei ex cinere <expan abbr="formãtur">formantur</expan>: his ut primis, ſcutellæ, cu­<lb></lb>ius inferior pars admodum craſſa, eſt figura: uerum minus <expan abbr="capiũt">capiunt</expan>: in quibus <lb></lb>plumbum ſeparatur ab argento, &amp; experimentum perficitur.</s>
        </p>
        <p id="N148F0" type="caption">
          <s id="N148F2">C<emph type="italics"></emph>atillus fictilis<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>a: ilius triangularis<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>atillus cinereus<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.191.1.jpg" xlink:href="001/01/191/1.jpg"></figure>
        <p id="N1490C" type="main">
          <s id="N1490E"><expan abbr="Quoniã">Quoniam</expan> uerò cinereos catillos ipſi metallici conficiunt, de materia ex qua <lb></lb>finguntur &amp; de modo, quo efficiuntur, eſt <expan abbr="dicẽdum">dicendum</expan>. </s>
          <s id="N1491A">Alij eos ex ſimplici o­<lb></lb>mnis generis cinere formant: qui boni non ſunt, quod iſtiuſmodi cinis ali­<lb></lb>quam pinguitudinem in ſe contineat: quamobrem tales catilli quando con<lb></lb>caluerunt, facile rumpuntur. </s>
          <s id="N14923">Alij faciunt eos item ex cinere quiſcunque <expan abbr="tandẽ">tandem</expan> <lb></lb>fuerit, ſed qui ante percolatus ſit: qualis eſt in quem, lixiuij faciendi gratia, <lb></lb>aqua calida fuit infuſa: atque is rurſus in ſole aut fornace ſiccatus cribro, è ſetis <lb></lb>facto, purgatur: quamuis autem aqua calida pinguitudinem cineris eluerit, <lb></lb>tamen catilli ex eo facti non ſunt boni, quod ipſe cinis cum minutis carbun<lb></lb>culis, arenulis, lapillis ſoleat eſſe permiſtus. </s>
          <s id="N14934">Alij uerò ſimiliter eos ex quo­<lb></lb>cunque cinere efficiunt, ſed primò in cinerem ipſum infundunt aquam, et pur<lb></lb>gamentum ei innatans auferunt. </s>
          <s id="N1493B">Dein aquam, poſtquam pura facta fuerit, <lb></lb>effundentes <expan abbr="cinerẽ">cinerem</expan> exiccant: tum cribrant, &amp; ex eo catillos formant: qui bo­<pb pagenum="182" xlink:href="001/01/192.jpg"></pb>ni quidem ſunt, non tamen optimi, quod is etiam cinis non careat minu­<lb></lb>tis lapillis &amp; arenulis. </s>
          <s id="N1494B"><expan abbr="Verũ">Verum</expan> ut optimi catilli fieri poſſint, à cinere omne pur<lb></lb>gamentum auferatur: quod duplex eſt, <expan abbr="alterũleue">alterum leue</expan>, cuiuſmodi ſunt carbun­<lb></lb>culi &amp; pinguitudines, atque res aliæ aquis innatantes: alterum graue, quales <lb></lb>ſunt lapilli, arenulæ, &amp; ſi quæ aliæ res reſident in fundo uaſculi. </s>
          <s id="N1495B">Itaque primo <lb></lb>aqua infundatur in cinerem &amp; leue purgamentum auferatur. </s>
          <s id="N14960">Deinde cinis <lb></lb>agitetur manibus, ut bene <expan abbr="cũ">cum</expan> aqua miſceatur: quæ turbida &amp; impura infun­<lb></lb>datur in alterum uaſculum: quo modo remanent in priori uaſculo lapilli &amp; <lb></lb>arenulæ, ac ſi quid aliud fuerit graue quæ reijciuntur. </s>
          <s id="N1496D">Poſtquam uerò cinis <lb></lb>omnis in hoc altero uaſculo reſederit, quod ex aqua cognoſcitur ſi pura fa­<lb></lb>cta guſtatum non <expan abbr="cõmoueat">commoueat</expan> lixiuij ſapore, tunc aqua effundatur: cinis au­<lb></lb>tem, qui remanſit in uaſculo in ſole aut fornace ſiccetur: atque is aptus eſt ad <lb></lb>catillos: maximè ſi fuerit faginus, aut ex alijs lignis, cui accretiones annuæ te<lb></lb>nues ſunt. </s>
          <s id="N1497E">Qui uerò ex uitio ſarmentis &amp; lignis, quibus accretiones annuæ <lb></lb>ſunt craſſæ, factus fuerit, <expan abbr="tã">tam</expan> bonus non eſt: etenim catilli ex eo formati, quod <lb></lb>ſatis ſicci non ſint, in igni diuidi &amp; <expan abbr="diſrũpi">diſrumpi</expan> <expan abbr="ſolẽt">ſolent</expan> ac abſorbere metalla. </s>
          <s id="N14991">Quo­<lb></lb>circa ſi faginus aut eius ſimilis non fuerit, in promptu globulos ex tali cine­<lb></lb>re, qui modo iam dicto fuerit purgatus, artifices faciunt, eosque in fornace pi<lb></lb>ſtoris uel figuli <expan abbr="ponũt">ponunt</expan>, ut igneſcant. </s>
          <s id="N1499E">Ignis <expan abbr="em̃">eum</expan> quicquid pingue fuerit &amp; <expan abbr="hu­midũ">hu­<lb></lb>midum</expan> <expan abbr="cõſumit">conſumit</expan>, atque <expan abbr="tandẽ">tandem</expan> ex ipſis catillos formant. </s>
          <s id="N149B3">Omnis <expan abbr="aũt">aut</expan> cinis quo ue­<lb></lb>tuſtior, eo melior eſt: <expan abbr="ſiccitatẽ">ſiccitatem</expan> nanque <expan abbr="ſummã">ſummam</expan> ipſi eſſe neceſſe eſt: qua de cau­<lb></lb>ſa cinis qui fit ex oſſib. </s>
          <s id="N149C6"><expan abbr="cõbuſtis">combuſtis</expan>, præcipuè uerò ex capitis <expan abbr="animãtiũ">animantium</expan> oſſibus, <lb></lb><expan abbr="etiã">etiam</expan> idoneus eſt ad catillos: <expan abbr="tũ">tum</expan> qui fit ex cornib. </s>
          <s id="N149D9"><expan abbr="ceruorũ">ceruorum</expan>, &amp; ex ſpinis <expan abbr="piſciũ">piſcium</expan>. </s>
          <s id="N149E3"><lb></lb>Poſtremò aliqui <expan abbr="capiũt">capiunt</expan> <expan abbr="cinerẽ">cinerem</expan>, qui fit ex ſcobe corij <expan abbr="cõbuſta">combuſta</expan>: nam coriarij &amp; <lb></lb>alutarij <expan abbr="coriũ">corium</expan>, à pilis <expan abbr="purgatũ">purgatum</expan> radunt &amp; diſcobinant. </s>
          <s id="N149FD">Nonnulli uerò malunt <lb></lb>uti <expan abbr="cõpoſitionibus">compoſitionibus</expan>, <expan abbr="quarũ">quarum</expan> hæc laudatur, quæ habet cineris ex oſſibus ani­<lb></lb>mantium uel ex ſpinis piſcium partem <expan abbr="unã">unam</expan> &amp; dimidiam: cineris fagini par­<lb></lb>tem unam, cineris ſcobis corij combuſtæ partem dimidiam: ex hac enim mi<lb></lb>ſtura fiunt boni catilli, ſed multò meliores conficiuntur ex paribus portio­<lb></lb>nibus cineris ſcobis corij combuſtæ, cineris oſſium capitis ouilli uel uituli­<lb></lb>ni, cineris cornu ceruini: at omnium optimi formantur ex ſolius cornu cer­<lb></lb>uini uſti puluere: nam is propter uehementem ſiccitatem metalla minime <lb></lb>combibit. </s>
          <s id="N14A1C">Veruntamen noſtrates metallici plerunque eos efficiunt ex cinere <lb></lb>fagino: quem modo iam dicto paratum primò <expan abbr="cõſpergunt">conſpergunt</expan> zytho uel aqua, <lb></lb>ut cohærere poſſit, &amp; in mortariolo tundunt. </s>
          <s id="N14A27">Deinde cineribus, qui ſunt ex <lb></lb>caluarijs quadrupedum, aut ex piſcium ſpinis, inſperſis iterum <expan abbr="tundũt">tundunt</expan>: quo <lb></lb>autem magis tunduntur, eo meliores fiunt. </s>
          <s id="N14A32">Quidam uerò lateres terunt, &amp; <lb></lb>eum puluerem cribratum inſpergunt cineri fagino: nam iſtiuſmodi pulue­<lb></lb>res non ſinunt molybdænam corrodentem catillos, aurum uel <expan abbr="argentũ">argentum</expan> ſor<lb></lb>bere. </s>
          <s id="N14A3F">Alij ut idem caueant catillos formatos oui albumine <expan abbr="humectãt">humectant</expan>, &amp; ite­<lb></lb>rum in ſole ſiccatos tundunt, maximè ſi uenam uel æs, quod ferrum in ſe <expan abbr="cõtinet">con<lb></lb>tinet</expan>, uoluerint explorare. </s>
          <s id="N14A4E"><expan abbr="Nõnulli">Nonnulli</expan> autem lacte bouino iterum atque iterum <lb></lb>madefaciunt cineres, eosque exiccant, &amp; in mortariolo tundunt, atque format <lb></lb>catillos. </s>
          <s id="N14A58">At in officinis, in quibus argentum ab ære ſecernitur, ex cineris cati <lb></lb>ni ſecundæ fornacis, qui admodum ſiccus eſt, duabus partibus et una <expan abbr="oſſiũ">oſſium </expan><pb pagenum="183" xlink:href="001/01/193.jpg"></pb>faciunt catillos. </s>
          <s id="N14A65">Sed his etiam modis formati catilli locandi ſunt in ſole aut <lb></lb>in fornace. </s>
          <s id="N14A6A">Deinde quocunque modo formati ſiccis in locis diu <expan abbr="ſeruãdi">ſeruandi</expan>, quan<lb></lb>tò enim fuerint uetuſtiores, tantò ſunt ſicciores atque meliores. </s>
          <s id="N14A73"><expan abbr="Quinetiã">Quinetiam</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> <lb></lb>figuli modo formant catillos terrenos &amp; triangulares, ſed ipſi <expan abbr="etiã">etiam</expan> metallici. <lb></lb></s>
          <s id="N14A84"><expan abbr="Conficiũt">Conficiunt</expan> uerò eos ex terra pingui, quæ ſpiſſa eſt &amp; mediocris, quod ad du<lb></lb>riciam &amp; mollitudinem attinet. </s>
          <s id="N14A8C">Miſcent <expan abbr="aũt">aut</expan> cum ea puluerem iſtius generis <lb></lb>catillorum ueterum fractorum, aut lateris uſti &amp; triti: itaque terram ſic <expan abbr="cũ">cum</expan> pul<lb></lb>uere permiſtam formant piſtillo, quam deinde exiccant: hi etiam catilli quò <lb></lb>uetuſtiores fuerint, eò ſunt ſicciores atque meliores. </s>
          <s id="N14A9D">At mortariola in quibus <lb></lb>catilli formantur, duorum ſunt generum, minora ſcilicet &amp; maiora. </s>
          <s id="N14AA2">In min o<lb></lb>ribus conficiuntur catilli cinerei, in quibus <expan abbr="argentũ">argentum</expan> uel aurum, quod plum­<lb></lb>bum combibit, purgatur: in maioribus item cinerei, in quibus argentum ab <lb></lb>ære &amp; plumbo ſeparatur. </s>
          <s id="N14AAF">Vtraque uerò ex orichalco fiunt: atque ima ſui parte <lb></lb>fundum non habent, ut catilli integri ex eis eximi poſſint. </s>
          <s id="N14AB4">Piſtilla quoque du<lb></lb>plicia ſunt, minora ſcilicet &amp; maiora: utraque <expan abbr="etiã">etiam</expan> orichalcea, è quibus inferi­<lb></lb>us eminet tuber <expan abbr="rotundũ">rotundum</expan>: atque id tantummodo in mortariolum impreſſum <lb></lb>format cauam catilli partem. </s>
          <s id="N14AC5">Quæ uerò ipſi contigua eſt, ſuperficiei morta­<lb></lb>rioli reſpondet.</s>
        </p>
        <p id="N14ACA" type="caption">
          <s id="N14ACC">M<emph type="italics"></emph>ortariolum<emph.end type="italics"></emph.end> A. M<emph type="italics"></emph>ortariolum inuerſum<emph.end type="italics"></emph.end> B. P<emph type="italics"></emph>iſtillum<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>ius tuber<emph.end type="italics"></emph.end> D. A<emph type="italics"></emph>lterum piſtillum<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.193.1.jpg" xlink:href="001/01/193/1.jpg"></figure>
        <p id="N14AF4" type="main">
          <s id="N14AF6">Hæc hactenus: nunc de uenarum <expan abbr="experiendarũ">experiendarum</expan> præparatione <expan abbr="dicã">dicam</expan>: præ­<lb></lb>parantur autem urendo, torrendo, tundendo, lauando: ſed <expan abbr="certũ">certum</expan> uenæ pon<lb></lb>dus ſumere neceſſe eſt, ut ſciri poſſit quotam eius partem iſtiuſmodi præpa<lb></lb>rationes conſumpſerint: <expan abbr="uerũ">uerum</expan> uritur durus lapis cum metallo permiſtus, ut <lb></lb>duricie depoſita poſſit tundi &amp; lauari. </s>
          <s id="N14B11">Duriſſimus uerò priuſquam uritur <lb></lb>aceto perfunditur, ut citius igni molleſcat: ſed lapis mollis primò <expan abbr="frangẽdus">frangendus</expan> <lb></lb>eſt malleo, &amp; in mortario tundendus, atque redigendus in<expan abbr="puluerẽ">puluerem</expan>: deinde la<pb pagenum="184" xlink:href="001/01/194.jpg"></pb>uandus: tum rurſus ſiccandus. </s>
          <s id="N14B25">Si uerò terra fuerit <expan abbr="cũ">cum</expan> metallo miſta, lauatur <lb></lb>in alueo, atque id quod reſedit <expan abbr="ſiccatũ">ſiccatum</expan> igni exploratur: etenim omnes res foſſi<lb></lb>les, quæ lauantur, rurſus ſiccandæ ſunt: at uena cuiuſque metalli diues <expan abbr="nõ">non</expan> uri­<lb></lb>tur, neque tunditur, neque lauatur, ſed torretur tantum, ne iſtis præparandi mo <lb></lb>dis aliquid metalli pereat. </s>
          <s id="N14B3C">Succenſis uerò ignibus torretur in olla, quæ lu­<lb></lb>to obſtructa eſt, incluſa. </s>
          <s id="N14B41">Vilior <expan abbr="aũt">aut</expan> uena <expan abbr="etiã">etiam</expan> in foco uritur carboni impoſi­<lb></lb>ta: non enim magnam metalli iacturam facimus, ſi quid ex ea perdamus. </s>
          <s id="N14B4E">Ve <lb></lb>rùm de omnibus his uenarum <expan abbr="præparandarũ">præparandarum</expan> rationib. </s>
          <s id="N14B57">&amp; paulo poſt &amp; in <lb></lb>ſequenti libro uberius diſputabo: nunc explicare decreui ea quæ metallici <lb></lb>additamenta ſolent nominare, quod adijciantur ad uenas <expan abbr="nõ">non</expan> modo experi­<lb></lb>endas, ſed <expan abbr="etiã">etiam</expan> excoquendas: in quibus magna uis cernitur, ſed non <expan abbr="omniũ">omnium</expan> <lb></lb><expan abbr="eũdem">eundem</expan> eſſe uidemus <expan abbr="effectũ">effectum</expan>, &amp; <expan abbr="nõnullis">nonnullis</expan> eſt uaria multiplexque natura: nam <lb></lb>quando cum uenis permiſta coquuntur in fornacula uel in fornace, ex eis <lb></lb><expan abbr="quædã">quædam</expan>, quia facile liqueſcunt, illas <expan abbr="quodã">quodam</expan> modo liquant: alia quod aut ual­<lb></lb>de calfaciant uenas, aut penetrent in ipſas igni ſunt magno ad purgamenta <lb></lb>à metallis ſeparanda <expan abbr="adiumẽto">adiumento</expan>, &amp; liquefactas <expan abbr="cũ">cum</expan> plumbo <expan abbr="cõmiſcent">commiſcent</expan>, partim <lb></lb>ab igni tuentur uenas, <expan abbr="quarũ">quarum</expan> <expan abbr="metallũ">metallum</expan> uel ipſe <expan abbr="cõſumit">conſumit</expan>, uel unà <expan abbr="cũ">cum</expan> fumo ſub­<lb></lb>latum ex fornace euolat: <expan abbr="quædã">quædam</expan> metalla combibunt. </s>
          <s id="N14BAC">In primo genere ſunt <lb></lb>plumbum, idem in globulos redactum, aut ignis ui in cinerem <expan abbr="reſolutũ">reſolutum</expan>, <expan abbr="mi­niũ">mi­<lb></lb>nium</expan> ſecundarium, ochra ex plumbo facta, ſpuma argenti, molybdæna, lapis <lb></lb>plumbarius, æs, idem uſtum, eius bracteæ, <expan abbr="eiuſdẽ">eiuſdem</expan> ſcobs elimata, <expan abbr="recrementũ">recrementum</expan> <lb></lb>auri, argenti, æris, plumbi, <expan abbr="uitrũ">uitrum</expan>, eius recrementum, halinitrum, alumen co<lb></lb>ctum, atramentum <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan>, ſal toſtus, idem liquefactus, lapides qui in arden<lb></lb>tibus fornacibus facile liqueſcunt, arenæ ab eis reſolutæ, tofus mollis, <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan> <lb></lb>quoddam fiſſile album. </s>
          <s id="N14BD9">Sed <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>, eius cinis, minium <expan abbr="ſecundariũ">ſecundarium</expan>, ochra, <lb></lb>ſpuma argenti utiliora ſunt uenis quæ facile <expan abbr="liqueſcũt">liqueſcunt</expan>: molybdænaijs, quæ <lb></lb>difficile: lapis <expan abbr="plũbarius">plumbarius</expan> ijs, quæ difficilius. </s>
          <s id="N14BF0">In ſecundo genere ſunt ferri ſqua<lb></lb>ma, eiuſdem recrementum, ſal artificioſus, ſiccæ feces uini, aceti, <expan abbr="aquarũ">aquarum</expan> quæ <lb></lb>aurum ab argento ſecernunt: atque hæ feces &amp; ſal artificioſus habent uim pe­<lb></lb>netrandi in uenas: &amp; quidem permagnam feces uini, ſed maiorem aceti, ma<lb></lb>ximam <expan abbr="aquarũ">aquarum</expan>, quæ <expan abbr="aurũ">aurum</expan> ab argento ſecernunt. </s>
          <s id="N14C07">Ferri uerò ſquamis &amp; recre<lb></lb>mentis, quia tardius liquantur, <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> <expan abbr="calefaciendarũ">calefaciendarum</expan> uis eſt. </s>
          <s id="N14C14">In tertio gene­<lb></lb>re ſunt pyrites, panes ex eo conflati, <expan abbr="uitrũ">uitrum</expan>, eiuſdem <expan abbr="recrementũ">recrementum</expan>, ſal, ferrum, ei<lb></lb>us ſquama, eius ſcobs elimata, eius recrementum, <expan abbr="atramentũ">atramentum</expan> <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan>, arenæ <lb></lb>à lapidibus facile igni liqueſcentibus reſolutæ, tofus. </s>
          <s id="N14C2D">Sed in primis pyrites <lb></lb>&amp; panes ex eo conflati uenarum ſorbent metalla: atque ipſa ab igni, conſum­<lb></lb>ptore eorum, tuentur. </s>
          <s id="N14C34">In quarto genere ſunt plumbum &amp; æs, atque eis cogna<lb></lb>ta. </s>
          <s id="N14C39">Itaque de additamentis liquet quædam eſſe natiua, alia in recrementorum <lb></lb>numero, cætera à <expan abbr="recremẽtis">recrementis</expan> purgata. </s>
          <s id="N14C42">Certe quidem cùm uenas experimur <lb></lb>exiguam <expan abbr="additamentorũ">additamentorum</expan> quoruncunque portionem ad eas adijcere ſine ma­<lb></lb>gno impendio poſſumus: cùm uerò eaſdem excoquimus, grandem adiun­<lb></lb>gere ſine magno nequimus: quocirca conſideremus impenſam quanta ſit, <lb></lb>ne in uenas excoquendas faciamus maiorem, quàm ex metallis conflatis ca <lb></lb>piamus fructum. </s>
          <s id="N14C53">Color autem fumi quem emittunt uenæ, batillis uel lami <lb></lb>nis ferreis candentibus impoſitæ, docet nos de additamentis, quibus ad eas <pb pagenum="185" xlink:href="001/01/195.jpg"></pb><expan abbr="experiẽdas">experiendas</expan> uel excoquendas præter <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> nobis opus eſt. </s>
          <s id="N14C64">Etenim ſi fue­<lb></lb>rit purpureus, eſt optimus, &amp; uenæ plerunque non indigent ſingularis alicu<lb></lb>ius <expan abbr="additamẽti">additamenti</expan>, ſi cæruleus, ad eas adijci debet panis ex pyrite uel alio quo­<lb></lb>dam lapide æroſo conflatus: ſi luteus, ſpuma argenti &amp; ſulfur: ſi ruber, nitri <lb></lb>recrementum &amp; ſal: ſi uiridis, panis ex æroſis lapidibus conflatus, &amp; ſpuma <lb></lb>argenti &amp; uitri recrementum: ſi niger, ſal liquefactus, uel ferri recrementum <lb></lb>&amp; ſpuma argenti, atque ſaxum calcarium candidum: ſi candidus, ſulfur &amp; fer­<lb></lb>rum quod uitio æruginis infeſtatur: ſi in uiridi candidus, ferri <expan abbr="recrementũ">recrementum</expan> <lb></lb>&amp; arenæ à lapidibus facile liqueſcentibus reſolutæ: ſi media eius pars lutea <lb></lb>fuerit &amp; denſa, extimæ uerò uirides, eædem arenæ &amp; ferri <expan abbr="recrementũ">recrementum</expan>. </s>
          <s id="N14C85">Ve­<lb></lb>rùm color fumi non modo nos docet de remedijs, quæ cuique uenæ ſunt ad­<lb></lb>hibenda, ſed etiam ferè de ſuccis concretis cum ea permiſtis, qui talem <expan abbr="fumũ">fumum</expan> <lb></lb>emittunt: nam plerunque cæruleus ſignificat uenam cæruleo eſſe infectam: lu<lb></lb>teus auripigmento: ruber, ſandaraca: uiridis, chryſocolla: niger, bitumine <lb></lb>nigro: candidus, candido: in uiridi candidus, eodem eum chryſocolla per­<lb></lb>miſto: cuius media pars eſt lutea &amp; extimæ uirides, ſulfure. </s>
          <s id="N14C98"><expan abbr="Quanquã">Quanquam</expan> terræ <lb></lb>aliæque res foſſiles cum metallis permiſtæ, <expan abbr="interdũ">interdum</expan> aſſimilem <expan abbr="fumũ">fumum</expan> emittunt. </s>
          <s id="N14CA8"><lb></lb>Quod ſi uenæ participes fuerint ſtibij, ad eas adijcitur ferri recrementum: ſi <lb></lb>pyritæ, panis ex lapide æroſo <expan abbr="cõflatus">conflatus</expan>, &amp; arenæ à lapidibus facilè liqueſcen<lb></lb>tibus reſolutæ: ſi uenæ ferri, pyrites &amp; ſulfur: ut enim uenæ cum ſulfure per  <lb></lb>miſtæ additamentum eſt ferri recrementum, ita contrà auri uel argenti ue­<lb></lb>næ, ferri uena infectæ, à qua non facile ſeparantur, ſulfur: ſed etiam arenæ à <lb></lb>lapidibus facile liqueſcentibus reſolutæ. </s>
          <s id="N14CBA">Sal autem artificioſus ad uenas ex­<lb></lb>periendas aptus multis modis conficitur: primò ex paribus portionibus <lb></lb>aridæ uini fecis, aceti, hominis urinæ ſimul decoctis donec in ſalem uertan­<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N14CC3">Secundo item ex paribus portionibus cineris, quo infectores lanarum <lb></lb>utuntur, calcis, aridæ uini fecis purgatæ, ſalis liquati: etenim ſingulorum li­<lb></lb>bra <expan abbr="cõijcitur">conijcitur</expan> in hominis urinæ libras uiginti. </s>
          <s id="N14CCE">Deinde omnia decocta ad ter<lb></lb>tias colantur: tum ad reſiduum ſalis non liquati libra adijcitur, &amp; <expan abbr="eiuſdẽ">eiuſdem</expan> un­<lb></lb>ciæ quatuor, atque lixiuij libris octo ſuperfuſis ſimul in olla, argenti ſpuma in <lb></lb>trinſecus obducta, coquuntur uſque dum exiccata ſal fiant. </s>
          <s id="N14CDB">Tertiò ſic confici­<lb></lb>tur: ſal non liquatus, &amp; ferrum, quod rubigine infeſtatur, inijciuntur in uas: <lb></lb>quod hominis urina ſuperfuſa operculo tegitur, ac triginta diebus reponi­<lb></lb>tur in loco tepido: poſtea <expan abbr="ferrũ">ferrum</expan> urina lauatur &amp; ſeponitur, reliqua uerò tan­<lb></lb>diu <expan abbr="coquũtur">coquuntur</expan> quoad in ſalem mutantur. </s>
          <s id="N14CEE">Quartò, ſal artificioſus hoc modo <lb></lb>fit. </s>
          <s id="N14CF3">In lixiuio ex calcis &amp; cineris, quo infectores <expan abbr="lanarũ">lanarum</expan> utuntur, paribus por<lb></lb>tionibus facto, pares portiones ſalis, ſaponis, aridæ uini albi fecis, halinitri <lb></lb>coquuntur uſque ad eum finem dum in ſalem abeant: is ramentum lotura col<lb></lb>lectum miſtum, liquefacit. </s>
          <s id="N14D00">At <expan abbr="halinitrũ">halinitrum</expan> iſto modo præparatur, ut ad uenas <lb></lb>experiendas aptum ſit: ipſum in ollam, argenti ſpuma intrinſecus <expan abbr="obductã">obductam</expan>, <lb></lb>inijcitur, &amp; lixiuium ex calce uiua factum ſæpius ſuperfunditur &amp; coquitur <lb></lb>uſque dum ignis id conſumat. </s>
          <s id="N14D11">Quod ſi halinitrum non inflammatur igni à <lb></lb>quo ipſum ſal, ex lixiuio, quod calcem combibit, ortus, tuetur, præparatum <lb></lb>eſt. </s>
          <s id="N14D18">Sed in primis laudantur ſequentes compoſitiones, quæ omnem uenam <lb></lb>excoquunt, quam ardor ignis difficulter diſſoluit &amp; diffundit: quarum una <pb pagenum="186" xlink:href="001/01/196.jpg"></pb>conficitur ex tertij generis lapidibus, qui in ardentes fornaces coniecti faci­<lb></lb>le liqueſcunt candidis &amp; puris atque comminutis: cum eius enim pulueris ſe­<lb></lb>muncia permiſcentur ſpumæ argenti fuluæ, item comminutæ, unciæ duæ: <lb></lb>quæ miſtura inijcitur in catillum fictilem eius capacem: ac ſub tegulam <expan abbr="ar­dẽtis">ar­<lb></lb>dentis</expan> fornaculæ collocatur. </s>
          <s id="N14D2E">Cùm autem aquæ inſtar fluxerit, quod ei horæ <lb></lb>dimidio ſpacio accidit, ex fornacula exempta effunditur in aliquem <expan abbr="lapidẽ">lapidem</expan>: <lb></lb>ea temperatura, ubi refrixerit, uitri ſimilis eſſe apparebit: quæ rurſus commi<lb></lb>nuitur. </s>
          <s id="N14D3B">Iſtiuſmodi uerò puluis qualicunque uenæ metallicæ, quæ, cùm eam <lb></lb>experimur, non facile liqueſcit, inſpergitur &amp; recrementum exſudabit. </s>
          <s id="N14D40">Alij <lb></lb>in locum ſpumæ argenti cinerem plumbi ſubſtituunt, qui ſic conficitur. </s>
          <s id="N14D45">In <lb></lb>plumbum, in catino liquefactum, conijcitur ſulfur: et mox quadam quaſi cu<lb></lb>te tegitur: qua ſublata rurſus inijcitur ſulfur, rurſuſque cutis nata detrahitur: <lb></lb>quod ſæpius fit, et quidem, donec plumbum in puluerem reſolutum fuerit. </s>
          <s id="N14D4E"><lb></lb>Sed ualens additamentum <expan abbr="compoſitũ">compoſitum</expan> eſt quod conficitur ex halinitri præ­<lb></lb>parati, ſalis liquati, recrementorum uitri, fecis uini aridæ, ſingulorum uncia, <lb></lb>ſpumæ argenti triente, uitri in puluerem triti beſſe, hoc additamentum ad <lb></lb>uenam, quæ par pondus habeat, adiectum eam liquefacit. </s>
          <s id="N14D5C">Valentius uerò <lb></lb>conſtat ex paribus portionibus fecis albi uini ſiccæ, ſalis communis, halini­<lb></lb>tri præparati, quæ tria ſimul in olla, argenti ſpuma intrinſecus obducta, tor­<lb></lb>rentur uſque dum puluis inde fiat candidus: cum quo tantundem ſpumæ ar­<lb></lb>genti commiſcetur. </s>
          <s id="N14D67">Huius uerò miſturæ pars unà cum duabus uenæ expe­<lb></lb>riendæ partibus permiſcetur. </s>
          <s id="N14D6C">Quo ualentius fit ex nigri plumbi cinere, hali <lb></lb>nitro, <expan abbr="auripigmẽto">auripigmento</expan>, ſtibio, fece ſicca aquarum, quibus aurifices aurum ab ar<lb></lb>gento ſeparant: ſed nigri plumbi cinis conficitur ex plumbi libra, &amp; ſulfuris <lb></lb>libra: plumbeo malleo percuſſum dilatatur: atque alterius bractea, alterius ſul<lb></lb>fur inijcitur in catinum uel ollam, &amp; ſimul torrentur uſque dum ignis ſulfur <lb></lb>conſumat &amp; plumbum in cinerem uertat. </s>
          <s id="N14D7D">Halinitri uerò comminuti libra <lb></lb>cum auripigmenti item in puluerem triti libra commiſcetur, &amp; in patina fer <lb></lb>rea coquuntur donec liqueſcant: poſtea effunduntur, &amp; refrigerata iterum <lb></lb>in puluerem conteruntur. </s>
          <s id="N14D86">Stibij autem libra &amp; fecis ſiccæ bes alternatim in<lb></lb>ijciuntur in catinum, &amp; coquuntur uſque ad eum finem dum maſſula inde fi­<lb></lb>at: quæ ſimiliter reſoluitur in puluerem: huius pulueris bes &amp; plumbei cine <lb></lb>ris libra, itemque pulueris ex halinitro &amp; auripigmento facti libra permiſcen<lb></lb>tur, &amp; ex eis conficitur puluis: cuius una pars ad duas uenæ partes addita <expan abbr="eã">eam</expan> <lb></lb>liquefacit, &amp; à recrementis purgat. </s>
          <s id="N14D97">At ualentiſſimum eſt quod habet ſulfu­<lb></lb>ris drachmas duas, &amp; recrementi uitri totidem, ſtibij, ſalis ex urina decocta <lb></lb>confecti, ſalis <expan abbr="cõmunis">communis</expan> liquati, halinitri præparati, ſpumæ argenti, atramen­<lb></lb>ti ſutorij, fecis uini ſiccæ, ſalis ex anthyllidis cinere facti, ſiccæ fecis aquarum <lb></lb>quibus aurum ab argento aurifices ſeparant, aluminis igne reſoluti in pul­<lb></lb>uerem ſingulorum <expan abbr="ſemunciã">ſemunciam</expan>, camphoræ unà cum ſulfure in puluerem triti <lb></lb><expan abbr="unciã">unciam</expan>: huius miſturæ pars dimidia uel integra, prout hoc res ipſa poſtulat, <lb></lb><expan abbr="cũ">cum</expan> parte una uenæ &amp; duabus <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> partibus permiſta inijcitur in <expan abbr="catillũ">catillum</expan> fi­<lb></lb>ctilem, &amp; miſtura puluere uitri Venetiani comminuti conſpergitur: quæ <lb></lb>cùm ſeſquihora, uel duabus horis cocta fuerit, maſſula in fundo catilli reſi­<lb></lb>debit, à qua mox plumbum ſeparatur. </s>
          <s id="N14DC4">Eſt etiam <expan abbr="additamẽtum">additamentum</expan> quod ſulfur, <pb pagenum="187" xlink:href="001/01/197.jpg"></pb>auripigmentum, ſandaracam à uenis metallicis ſeparat: id habet pares por­<lb></lb>tiones recrementi ferri, toſi albi, ſalis. </s>
          <s id="N14DD2">Sed poſtquam tales ſucci fuerint ſecre<lb></lb>ti, ipſæ uenæ arida uini fece ad eas adiecta excoquuntur. </s>
          <s id="N14DD7">Eſt quod ab igni <lb></lb>tuetur ſtibium, ne id conſumat: et à ſtibio metalla, quale eſt quod conſtat ex <lb></lb>paribus portionibus ſulfuris, halinitri præparati, ſalis liquati, atramenti ſu­<lb></lb>torij ſimul in urina uel lixiuio coctorum, donec nullus odor affletur è ſulfu­<lb></lb>re: quod fit trium uel quatuor horarum ſpacio. </s>
          <s id="N14DE2">Eſt præterea operæ precium <lb></lb>ſubijcere aliquas alias miſturas. </s>
          <s id="N14DE7">Accipito uenæ ut conuenit præparatæ par <lb></lb>tès duas, ſcobis ferri elimatæ partem unam, ſalis item partem unam: atque mi­<lb></lb>ſceto: deinde ea inijcito in catillum fictilem, &amp; in fornacula locato: ubi igni <lb></lb>reſoluta confluxerint, maſſula in fundo catilli reſidebit. </s>
          <s id="N14DF0">Vel accipito uenæ <lb></lb>et ochræ plumbeæ pares portiones, atque cum ipſis miſceto paucam ferri ſco<lb></lb>bem elimatam, &amp; inijcito in catillum: tum ſuper ipſam <expan abbr="miſturã">miſturam</expan> ſpargito ſco­<lb></lb>bem ferri elimatam. </s>
          <s id="N14DFD">Vel accipito uenam in puluerem contritam, eamque ſpar<lb></lb>gito in catillum: deinde ei inſpergito tantundem ſalis ter aut quater urina <lb></lb>madefacti &amp; rurſus torrefacti: tum iterum atque iterum uenæ puluerem &amp; ſa<lb></lb>lem: poſtea catillum operculatum &amp; oblitum imponito in carbones arden <lb></lb>tes. </s>
          <s id="N14E08">Vel accipito uenæ partem unam, globulorum plumbeorum partem u­<lb></lb>nam, uitri Venetiani partem dimidiam, recrementi uitri tantundem. </s>
          <s id="N14E0D">Vel ac<lb></lb>cipito uenæ partem unam, globulorum plumbeorum partem unam, ſalis <lb></lb>partem dimidiam, aridæ uini ſiccæ quartam unius partis, fecis <expan abbr="aquarũ">aquarum</expan>, quæ <lb></lb>aurum ab argento ſecernunt tantundem. </s>
          <s id="N14E1A">Vel accipito pares portiones ue­<lb></lb>næ præparatæ, &amp; pulueris in quo item inſunt pares portiones minutorum <lb></lb>plumbi globulorum, ſalis liquati, ſtibij, recrementorum ferri. </s>
          <s id="N14E21">Vel accipito <lb></lb>pares portiones uenæ, in qua ineſt aurum, atramenti ſutorij, fecis uini ſiccæ, <lb></lb>ſalis. </s>
          <s id="N14E28">Hactenus de additamentis. </s>
          <s id="N14E2B">In fornaculam autem eo, quo dixi, modo <lb></lb>præparatam primo tegulam imponito: deinde prunas ſuper eam conijci­<lb></lb>to, electosque carbunculos: nam ex minus bonis multum fit cineris, qui <expan abbr="circũ">circum</expan> <lb></lb>tegulam collectus operationem ignis impedit: tum catillos fictiles forcipe <lb></lb>ſub tegulam locato, &amp; ſub priorem ipſius partem ponito carbonem arden­<lb></lb>tem, ut catilli citius calefiant: quem, cùm plumbum <expan abbr="inijciẽdum">inijciendum</expan> fuerit in eos, <lb></lb>uel uena, rurſus forcipe eximito. </s>
          <s id="N14E42">Poſtquam autem catilli excandeſcent igni, <lb></lb>primò per cannam ferream duos pedes longam &amp; capacem digiti cinerem <lb></lb>uel carbunculum, ſi quis in eos inciderit, ſpiritu difflato &amp; diſpergito: quod <lb></lb>idem faciendum erit, ſi cinis uel carbunculus in catillos cinereos inciderit: <lb></lb>deinde plumbeum globulum inijcito forcipe: quod plumbum ubi in <expan abbr="fumũ">fumum</expan> <lb></lb>uerti, conſumique cœperit, ad ipſum addito uenam præparatam in charta in­<lb></lb>uolutam. </s>
          <s id="N14E55">Multo autem artifici præſtat eam inuoluere in chartam, ſicque im­<lb></lb>ponere in catillos, quàm æneo cochleari in ipſos infundere. </s>
          <s id="N14E5A">Cùm enim ca­<lb></lb>tilli ſint parui, ſi cochleari uſus fuerit, non raro aliquam uenæ partem diffun<lb></lb>dit. </s>
          <s id="N14E61">Charta uerò cremata carbunculo forcipe prehenſo uenam moueto, ut <lb></lb>plumbum eam combibat, cumque ipſo metallum uenæ miſceatur: quæ mi­<lb></lb>ſtio cùm facta fuerit, tunc <expan abbr="recremẽtum">recrementum</expan> partim circum eam ad catillos adhæ­<lb></lb>rescit, nigrique annuli ſpeciem quandam gerit: partim innatat plumbo cum <lb></lb>auro uel argento permiſto: quod mox ab eo auferto. </s>
          <s id="N14E70"><expan abbr="Plumbũ">Plumbum</expan> autem omni­<pb pagenum="188" xlink:href="001/01/198.jpg"></pb>no omni argento careat, quale eſt Villacenſe. </s>
          <s id="N14E7B">Quod ſi eiuſmodi non fuerit <lb></lb>in promptu, ſeorſum plumbum eſt experiendum, ut certo ſciatur, quantam <lb></lb>argenti portionem in ſe contineat, utque calculis ſubductis de uena rectè iu­<lb></lb>dicetur: niſi enim tale plumbum fuerit, experimentum erit falſum &amp; fallax. </s>
          <s id="N14E84"><lb></lb>Verùm globuli plumbei hoc modo formantur: forceps eſt ferrea longa cir<lb></lb>citer pedem unum: eius chelæ continent ferrum diuiſum, quod <expan abbr="coniunctũ">coniunctum</expan> <lb></lb>oui figuram exprimit: utrunque habet duas partes cauas, quod ferrum diui­<lb></lb>ſum, cùm compreſſum fuerit ſuperius, ex ipſo eminet infundibulum: in quo <lb></lb>ſunt duo foramina, quorum alterum ad unam partem cauam penetrat, alte­<lb></lb>rum ad alteram. </s>
          <s id="N14E96">Itaque plumbum infuſum defluit per foramina, in partes ca­<lb></lb>uas, efficiunturque una effuſione globuli duo.</s>
        </p>
        <p id="N14E9B" type="caption">
          <s id="N14E9D">F<emph type="italics"></emph>orcipis chelæ<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>errum oui figuram exprimens<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>I<emph type="italics"></emph>nfundibulum<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.198.1.jpg" xlink:href="001/01/198/1.jpg"></figure>
        <p id="N14EB9" type="main">
          <s id="N14EBB">Nec hoc in loco de diuerſa quorundam artificum experiendi ratione re­<lb></lb>ticere debeo: qui primò in catillos inijciunt uenam præparatam, eamque co­<lb></lb>quunt. </s>
          <s id="N14EC2">Deinde addunt plumbum: quæ ratio mihi non probatur: etenim ue <lb></lb>na iſto modo ferruminari ſolet: quare poſtea commota non bene, aut admo <lb></lb>dum tardè cum plumbo miſcetur. </s>
          <s id="N14EC9">Quod ſi catillis eiuſmodi fictilibus omne <lb></lb>fornaculæ ſpacium, quod contegit tegula, non compleatur (nam interdum <lb></lb>compleri ſolet, cùm ſcilicet multarum uenarum, aut multarum unius uenæ <lb></lb>partium una experimur) in uacua loca catillos cinereos ponito, ut interea i­<lb></lb>gneſcant. </s>
          <s id="N14ED4">Quod etſi una hora plerunque fit, tamen id ipſum minoribus citi­<lb></lb>us, maioribus tardius contingit: niſi uerò catilli, anteaquam in eos inijciatur <lb></lb>metallum, cum plumbo permiſtum, igniti fuerint, ipſi ſolent ſæpe diſrum­<lb></lb>pi, plumbum ſemper contremiſcere, nonnunquam ex ipſis exilire. </s>
          <s id="N14EDD">Si autem <lb></lb>catillus diſrumpatur, aut plumbum ex eo exiliat, aliam uenæ partem experi <lb></lb>ri oportet: ſin plumbum contremiſcat, tunc catillus pruna lata ac tenui tega­<lb></lb>tur: quam cùm <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> attigerit, reſilit: atque ſic etiam miſtura tandem ipſum <lb></lb>exhalat. </s>
          <s id="N14EEC">Quinetiam ſi in ſecunda excoctione plumbum, quod in miſtura in­<lb></lb>eſt, non conſumeretur, ſed ſtabile &amp; fixum permanens tegeretur quadam <lb></lb>quaſi cute, ſignum eſt, quod non ſatis ardore ignis concaluerit. </s>
          <s id="N14EF3">Aridum igi­<lb></lb>tur lignum tedæ, uel arboris ei conſimilis, in miſturam imponito, inque ma­<lb></lb>nu teneto, ut cùm concaluerit, retrahere ab ea poſſis: tum curato, ut ſemper <lb></lb>calorem ſatis multum, eumque æqualem habeat. </s>
          <s id="N14EFC">Quod ſi calor miſturam <expan abbr="nõ">non </expan><pb pagenum="189" xlink:href="001/01/199.jpg"></pb>rotundauerit, ut fieri ſolet, ubi omnia rectè fiunt, ſed faciat longiuſculam ut <lb></lb>caudata uideatur, ſigno eſt calorem ipſum, qua cauda eſt, nimium eſſe: qua­<lb></lb>re catillum paruo unco ferreo, cuius manubrium item ſit ferreum &amp; <expan abbr="longũ">longum</expan> <lb></lb>ſeſquipedem, circumagito, ut altera pars æquè caleſcat ab igni.</s>
        </p>
        <p id="N14F11" type="caption">
          <s id="N14F13">P<emph type="italics"></emph>aruus<emph.end type="italics"></emph.end> V<emph type="italics"></emph>ncus ferreus.<emph.end type="italics"></emph.end></s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.199.1.jpg" xlink:href="001/01/199/1.jpg"></figure>
        <p id="N14F26" type="main">
          <s id="N14F28">Præterea ſi quando miſtura ſatis plumbi non habuerit, addito cum forci<lb></lb>pe ferrea, uel cochleari æneo, cui manubrium prælongum eſt, tantum eius, <lb></lb><expan abbr="quantũ">quantum</expan> ſatis eſt. </s>
          <s id="N14F32">Ne uerò miſtura frigeſcat, id ipſum ante concalefacito: ſed <lb></lb>ſatius eſt primo tantum plumbum, quanto opus eſt ad uenam excoquen­<lb></lb>dam, addere, quàm poſtea cùm dimidia excoctio perfecta fuerit: ne totum <lb></lb><expan abbr="nõ">non</expan> abeat in fumum, ſed pars eius fixa permaneat. </s>
          <s id="N14F3E">Porrò ubi calor ignis iam <lb></lb>ferè conſumpſerit plumbum, tunc aurum argentumué, uarijs coloribus ef­<lb></lb>floreſcit: at ubi totum fuerit conſumptum, auri uel argenti reſidet in catillo: <lb></lb>quam ſtatim ex fornacula eximito, maſſulamque, dum adhuc calet, ex eo ex­<lb></lb>trahito, ne cinis ad eam adhæreſcat: quod plerunque fit, ſi maſſula, ubi iam re­<lb></lb>frixerit, ex eo extrahatur. </s>
          <s id="N14F4B">Quod ſi etiam tunc cinis ad eam adhæſerit, cultro <lb></lb>non radito, ne aliquid pereat, atque experimentum fiat falſum: ſed forcipe fer<lb></lb>rea comprimito, ut cinis diſſiliat ipſo preſſu. </s>
          <s id="N14F52">Vtile denique eſt duo, triaué uni<lb></lb>us uenæ experimenta facere eodem tempore, ut ſi forte unum non ſucceſſe­<lb></lb>rit, ex altero aut ſaltem ex tertio certior fieri poſſis. </s>
          <s id="N14F59">At interea dum artifex <lb></lb>uenam experitur ne uehemens ignis calor oculos eius lædat, quia ſæpius in<lb></lb>troſpicere, accurateque conſiderare omnia neceſſe eſt, utile erit ei ſemper in <lb></lb>promptu habere tabellam ligneam ſubtilem, latam duos palmos, <expan abbr="habentẽ">habentem</expan> <lb></lb><expan abbr="manubriũ">manubrium</expan> quo teneatur, atque per mediam latitudinem exciſam, ut per eam <lb></lb>quaſi rimam quandam poſſit cernere.</s>
        </p>
        <p id="N14F6D" type="caption">
          <s id="N14F6F">T<emph type="italics"></emph>abellæ manubrium<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius rima<emph.end type="italics"></emph.end> B.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.199.2.jpg" xlink:href="001/01/199/2.jpg"></figure>
        <pb pagenum="190" xlink:href="001/01/200.jpg"></pb>
        <p id="N14F87" type="main">
          <s id="N14F89">Verùm plumbum, quod uenæ metallicæ argentum combibit, horæ pa <lb></lb>tium trium de quatuor ſpacio ignis conſumit in catillo cinereo. </s>
          <s id="N14F8E">Experimen<lb></lb>to autem perfecto ex fornacula eximitur tegula, rutroque ferreo extrahitur <lb></lb>cinis non modo ex latericia et ferrea, ſed ex fictili etiam, ne eam deponere de <lb></lb>pede opus ſit. </s>
          <s id="N14F97">At ex uena in catillum triangularem coniecta ſic conflatur <lb></lb>maſſula, ex qua poſtea conficitur metallum. </s>
          <s id="N14F9C">Primò in circulum ferreum im­<lb></lb>ponuntur prunæ carbonesque: deinde catillus triangularis, qui continet ue­<lb></lb>nam, atque res quæ eam liquefacere atque à recremento purgare poſſunt: tum <lb></lb>folle duplicato excitatur ignis, uenaque tamdiu coquitur, uſque dum maſſula <lb></lb>in fundo catilli reſideat. </s>
          <s id="N14FA7">Duplicem rationem uenarum experiendarum eſſe <lb></lb>demonſtrauimus: unam qua in catillo fictili plumbum miſcetur cum uena, <lb></lb>deinde in cinereo rurſus ab eo ſeparatur: alteram, qua excoquitur primo in <lb></lb>catillo fictili triangulari, deinde in altero fictili cum plumbo permiſcetur, <expan abbr="tũ">tum</expan> <lb></lb>in cinereo rurſus ab eo ſeparatur. </s>
          <s id="N14FB6"><expan abbr="Nũc">Nunc</expan> uideamus utra cuique uenæ magis <expan abbr="cõueniat">con<lb></lb>ueniat</expan>: aut ſi neutra ei conueniat, <expan abbr="quonã">quonam</expan> aliò, alio modo ipſam experiri poſ­<lb></lb>ſimus: ſed iure ordimur ab auri uena, ouam utraque ratione ſolemus experiri: <lb></lb>etenim ſi illa diues fuerit, &amp; nobis igni non repugnare uideatur, ſed facilè li­<lb></lb>queſcere, eius centumpondium, minora pondera intelligimus, unà cum ſeſ­<lb></lb>centia uel duabus uncijs plumbi, de maioribus ponderibus loquimur, mi­<lb></lb>ſtum conijcitur in <expan abbr="catillũ">catillum</expan> fictilem, &amp; igni coquuntur uſque eo dum bene per­<lb></lb>miſceantur: quia uerò talis etiam uena <expan abbr="interdũ">interdum</expan> excoctioni repugnat, ad eam <lb></lb>adijcito parum ſalis <expan abbr="cõmunis">communis</expan> torrefacti aut artificioſi: id enim ipſum expug<lb></lb>nabit, facietque ne miſtura multum <expan abbr="recrememẽtum">recremementum</expan> contrahat: ſæpius autem <lb></lb>ea filo ferreo moueto, ut plumbum undiquaque circumeat aurum, idque abſor<lb></lb>beat &amp; expurgat purgamenta: quod ubi factum fuerit, miſturam eximito &amp; à <lb></lb>recrementis purgato: tum eam conijcito in catillum cinereum &amp; coquito, <lb></lb>uſque eò, dum exhalet totum plumbum, aurique maſſula reſideat in fundo: ſin <lb></lb>auri uena igni <expan abbr="nõ">non</expan> facile liqueſcere uiſa fuerit, eam urito, &amp; pueri impuberis <lb></lb>urina, quæ ſalem <expan abbr="cõbiberit">combiberit</expan>, reſtinguito: quod iterum ac ſæpius facito: quò <lb></lb>enim illam ſæpius uſſeris &amp; reſtinxeris, eò facilius <expan abbr="cõminui">comminui</expan> poteſt, atque citi­<lb></lb>us igni liqueſcit, &amp; quicquid habet recrementi, exſudat. </s>
          <s id="N15002">Huius uenæ uſtæ, <lb></lb><expan abbr="cõminutæ">comminutæ</expan>, lauatæ partem unam cum alicuius pulueris <expan abbr="cõpoſiti">compoſiti</expan>, qui uenas <lb></lb>liquefacit, partibus tribus &amp; plumbi partibus ſex <expan abbr="cõmiſceto">commiſceto</expan>: atque miſturam <lb></lb>inijcito in catillum triangularem: quem in circulum ferreum, ad quem follis <lb></lb>duplicatis pertinet, imponito: atque primùm lento igni coquito, deinde ſen­<lb></lb>ſim acriori uſque dum liqueſcat, &amp; aquæ inſtar fluat. </s>
          <s id="N1501A">Quod ſi uena liquefacta <lb></lb>non fuerit, ad eam pluſculum iſtiuſmodi additamenti, cum æqua ſpumæ ar<lb></lb>genti fuluæ portione permiſti, addito: &amp; filo ferreo <expan abbr="candẽte">candente</expan> agitato uſque ad <lb></lb>eum finem dum omnis liqueſcat: tum ex circulo <expan abbr="catillũ">catillum</expan> eximito: &amp; <expan abbr="maſſulã">maſſulam</expan>, <lb></lb>ubi refrixerit, decutito: quam <expan abbr="purgatã">purgatam</expan> prius in altero catillo fictili coquito, <lb></lb>poſterius in cinereo. </s>
          <s id="N15037">Aurum denique, quod in catilli fundo reſedit, <expan abbr="extractũ">extractum</expan> <lb></lb>&amp; refrigeratum coticulæ atterito, ut cognoſcere poſſis quota in eo inſit ar­<lb></lb>genti portio: aut uenæ auri centumpondium minoris ponderis in catillum <lb></lb>triangularem conijcito, &amp; ad eam addito recrementi uitri drachmam maio­<lb></lb>ris ponderis. </s>
          <s id="N15046">Quod ſi excoctioni repugnabit, adijcito fecis uini ſiccæ &amp; u­<pb pagenum="191" xlink:href="001/01/201.jpg"></pb>ſtæ dimidiam drachmam. </s>
          <s id="N1504E">Quod ſi etiam tum repugnabit, tantundem fecis <lb></lb>aceti, aut aquarum, quæ aurum ab <expan abbr="argẽto">argento</expan> ſecernunt, etiam uſtæ, atque maſſu­<lb></lb>la in fundo catilli reſidebit: quam iterum coquito in altero catillo fictili, ter­<lb></lb>tiò in cinereo. </s>
          <s id="N1505B">Sed utrum pyrites aurum in ſe contineat necne, anteaquam <lb></lb>in fornacula excoquatur, ſic cognoſcimus. </s>
          <s id="N15060">Si ter crematus, ter acri aceto re­<lb></lb>ſtinctus, non fuerit fractus, nec ei color immutatus, auri particeps eſt: ſed a­<lb></lb>cetum, quo reſtinguitur, permiſtum ſit, uel cum hominis urina uel cum ſale, <lb></lb>qui in ipſum coniectus &amp; ſæpius agitatus triduo reſoluitur: nec pyrites au­<lb></lb>ro caret, qui cùm crematus coticulæ atteritur, eam <expan abbr="eodẽ">eodem</expan> modo colorat, quo <lb></lb>cùm atterebatur crudus, colorabat. </s>
          <s id="N15071">Nec auri expers eſt is, cuius <expan abbr="ramentũ">ramentum</expan> lo­<lb></lb>tura collectum igni coctum facilè liqueſcit, olet parum, pulchrum remanet: <lb></lb>ſed id ipſum cùm igni coquitur, in carbonem excauatum inijcitur, &amp; altero <lb></lb>carbone tegitur. </s>
          <s id="N1507E">Quinetiam uenam auri, ſeu potius eius arenam &amp; <expan abbr="ramentũ">ramentum</expan> <lb></lb>lotura, uel <expan abbr="puluerẽ">puluerem</expan> alio modo collectum ſine igni experimur: nam eius pau­<lb></lb>lum aqua madefacti &amp; igni ſic calfacti, ut <expan abbr="odorẽ">odorem</expan> incipiat expirare, pars una, <lb></lb>argenti uiui partes duæ primò conijciuntur in patinam ligneam, catini mo <lb></lb>do profundam: &amp; <expan abbr="cõmiſcentur">commiſcentur</expan>: deinde cum pauca urina duarum horarum <lb></lb>ſpacio <expan abbr="cõteruntur">conteruntur</expan>: &amp; quidem piſtillo ligneo, donec miſtura farinæ ex aqua <lb></lb>ſubactæ inſtar craſſeſcat: &amp; nec <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> uiuum à ramento lotura collecto, <lb></lb>neque <expan abbr="ramẽtum">ramentum</expan> lotura collectum ab argento uiuo dinoſci poſſit. </s>
          <s id="N150AB">Tum aqua <lb></lb>calida uel ſaltem tepida, in <expan abbr="patinã">patinam</expan> infuſa uſque eo lauatur dum effundatur pu<lb></lb>ra: deinde in eandem patinam infunditur frigida, ac mox argentum uiuum, <lb></lb>quod aurum omne abſorbuit, à reliquo ramento lotura collecto <expan abbr="ſecretũ">ſecretum</expan> in <lb></lb>unum confluit: poſtea id ab auro hac ratione ſeparatur. </s>
          <s id="N150BE">Olla tegitur linteo, <lb></lb>filorum lini xylini contextu facto, uel aluta tenui: in cuius mediam <expan abbr="partẽ">partem</expan> ma<lb></lb>nu depreſſam miſtura infunditur: poſt aluta complicata funiculo incerato <lb></lb>ligatur, &amp; argentum uiuum per eam expreſſum patina excipit. </s>
          <s id="N150CB">Aurum ue­<lb></lb>rò, quod in aluta reſedit, in catillum fictilem effunditur, atque ardentibus car<lb></lb>bonibus appoſitis purgatur. </s>
          <s id="N150D2">Alij ſpurciciam non eluunt aqua calida, ſed a­<lb></lb>cri lixiuio &amp; aceto: eos enim liquores in ollam infundunt, &amp; in eandem ra­<lb></lb>mentum lotura collectum cum argento uiuo permiſtum <expan abbr="cõijciunt">conijciunt</expan>: mox ol­<lb></lb>lam <expan abbr="reponũt">reponunt</expan> in loco tepido, poſt horas quatuor &amp; uiginti liquores <expan abbr="cũ">cum</expan> ſpur<lb></lb>cicia effundunt, &amp; <expan abbr="argentũ">argentum</expan> uiuum eo, quo dixi, modo ſeparant ab auro: de­<lb></lb>inde in urceum, in terra defoſſum, hominis urinam infundunt: &amp; urceo im<lb></lb>ponunt ollam, cuius fundum habet foramen: inque eam aurum <expan abbr="inijciũt">inijciunt</expan>, &amp; o­<lb></lb>perculo tectam oblinunt: <expan abbr="etiã">etiam</expan> quà cum urceo coniungitur: tum igni <expan abbr="coquũt">coquunt</expan> <lb></lb>donec rubeſcat olla. </s>
          <s id="N15101"><expan abbr="Refrigeratũ">Refrigeratum</expan> poſtremò <expan abbr="aurũ">aurum</expan>, ſi æs in eo ineſt, cum plum<lb></lb>bo excoquunt in catillo cinereo, ut id ipſum æs ab eo ſeparari poſſit: ſin ar­<lb></lb>gentum, ab eo aqua, quæ hæc duo ſecernit metalla, ſeparant. </s>
          <s id="N1510F">Quidam, cùm <lb></lb>aurum ſecernunt ab argento uiuo, miſturam in alutam non infundunt, ſed <lb></lb>eam inijciunt in uas fictile cucurbitinum, quod in fornacula locatum carbo<lb></lb>nibus ardentibus ſenſim calfaciunt: mox operculi foramen bractea ferrea te<lb></lb>gunt: quæ humore ſudat. </s>
          <s id="N1511A">Sed quamprimum amplius non ſudauerit, eam lu<lb></lb>to oblinunt: &amp; ad breue tempus <expan abbr="coquũt">coquunt</expan>: poſt operculum de olla <expan abbr="remouẽt">remouent</expan>: <lb></lb>&amp; argentum uiuum, quod ad ipſum adhæret, pede leporino <expan abbr="detergẽtes">detergentes</expan> ad <pb pagenum="192" xlink:href="001/01/202.jpg"></pb>eandem operam reſeruant: ſed hac ratione <expan abbr="argẽti">argenti</expan> uiui plus, illa minus perit. </s>
          <s id="N15136"><lb></lb>At uena argenti ſi diues fuerit, quale eſt argentum rude, ſed ſæpius ſui colo <lb></lb>ris uel plumbei, rarius cinereum, nigrum, rubrum, purpureum, luteum, poſt <lb></lb>quam purgatum &amp; <expan abbr="calefactũ">calefactum</expan> fuerit, eius centumpondium, minus pondus <lb></lb>intelligo, in plumbi, in catillo cinereo liquefacti, unciam conijcitur &amp; coqui<lb></lb>tur, uſque eò, dum miſtura exhalet plumbum: ſin pauper uel mediocris, pri­<lb></lb>mò exiccari debet, deinde comminui, tum ad eius centumpondium plum­<lb></lb>bi uncia <expan abbr="adiũgi">adiungi</expan>, &amp; in catillo fictili coqui quoad liqueſcat. </s>
          <s id="N1514E">Quæ ſi mox ignis <lb></lb>calore liquata non fuerit, ei oportet paucum puluerem primi additamenti <lb></lb>compoſiti inſpergere: atque ſi tunc etiam liquata non fuerit, iterum atque <expan abbr="iterũ">iterum</expan> <lb></lb>paucum donec liqueſcat &amp; recrementum exſudet: ut uerò id citius perficia­<lb></lb>tur puluis inſperſus agitetur filo ferreo: poſtquam catillus è fornacula fue­<lb></lb>rit exemptus, temperatura infundatur in foramen lateris cocti: ubi cùm re­<lb></lb>frixerit à recremento purgata, inijciatur in catillum cinereum &amp; coquatur, <lb></lb>uſque dum ipſa omne plumbum exhalet. </s>
          <s id="N15163">Argenti, quod in catillo remanet, <lb></lb>pondus indicat quotam argenti portionem uena in ſe contineat. </s>
          <s id="N15168">Sed æris <lb></lb>uenam ſine plumbo experimur: nam ſi cum eo fuerit excocta, æs euolare ſo<lb></lb>let &amp; diſſipari: itaque talis uena certo pondere primo uritur &amp; acri igni cre­<lb></lb>matur circiter ſex aut octo horas. </s>
          <s id="N15171">Deinde cùm refrixerit, <expan abbr="cõminuitur">comminuitur</expan> &amp; la­<lb></lb>uatur: tum ramentum lotura collectum rurſus crematur, <expan abbr="cõminuitur">comminuitur</expan>, laua­<lb></lb>tur, ſiccatur, expenditur: portio, quam, dum cremaretur &amp; lauaretur, perdi­<lb></lb>dit, reuocatur ad calculos: quod ramentum lotura <expan abbr="collectũ">collectum</expan> pro pane, ex ue­<lb></lb>na æris conflato, habetur: huius tria centumpondia cum ſquamæ æris, hali­<lb></lb>nitri, uitri Venetiani ſingulorum totidem centumpondijs <expan abbr="cõmiſta">commiſta</expan> in catil­<lb></lb>lum triangularem inijcito, eumque in circulum ferreum, qui eſt in foco cami­<lb></lb>ni ante follem <expan abbr="duplicatũ">duplicatum</expan> collocatus, imponito: &amp; carbone, ut ne quid in ue­<lb></lb>nam excoquendam incidat, &amp; citius liqueſcat, tegito. </s>
          <s id="N15198">Primò autem <expan abbr="ſpiritũ">ſpiritum</expan> <lb></lb>folle leniter efflato ut uena ſenſim igni caleſcat: deinde ualenter: tum ualenti<lb></lb>us, donec liqueſcat, &amp; quæ ad <expan abbr="eã">eam</expan> addita ſunt, ignis conſumat, atque ipſa, quic­<lb></lb>quid habet <expan abbr="recremẽti">recrementi</expan>, exſudet: poſtea catillum extractum refrigerato, ac eo <lb></lb>tandem fracto inuenies æs, quod expendito ut ſcire poſſis quotam rurſus <lb></lb>uenæ partem ignis conſumpſerit. </s>
          <s id="N151B1"><expan abbr="Quidã">Quidam</expan> <expan abbr="uenã">uenam</expan> ſemel <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> cremant, <lb></lb><expan abbr="cõminuunt">comminuunt</expan>, lauant: atque iſtiuſmodi <expan abbr="ramẽti">ramenti</expan> lotura collecti accipiunt tria cen­<lb></lb>tumpondia, ſalis <expan abbr="cõmunis">communis</expan>, fecis uíni uſtæ, recrementi uitri, ſingulorum <expan abbr="cen­tũpondium">cen­<lb></lb>tumpondium</expan> unum: &amp; ea coquunt in catillo <expan abbr="triãgulari">triangulari</expan>: qui, ubi refrixerit, in­<lb></lb>uenitur maſſula æris puri, ſi uena eius metalli diues ſuerit: ſin minus, maſſu­<lb></lb>la lapidea, cui æs eſt immiſtum: quæ rurſus crematur, tunditur, iterumque ex­<lb></lb>coquitur in altero catillo fictili, adiectis lapidibus facile liqueſcentib. </s>
          <s id="N151DE">&amp; hali <lb></lb>nitro: atque reſidet in fundo catilli æris puri maſſula. </s>
          <s id="N151E3">Quod ſi ſcire uolueris, <lb></lb>quota in ipſo <expan abbr="argẽti">argenti</expan> portio inſit, id ad ipſum adiecto plumbo excoquito in <lb></lb>catillo cinereo: de quo experimento dicam poſtea. </s>
          <s id="N151EE">Qui uerò mox ſcire cupi<lb></lb>unt, quotam argenti portionem uena æris in ſe contineat, hi eam cremant, <lb></lb><expan abbr="cõminuunt">comminuunt</expan>, lauant, cum ramenti lotura collecti, centumpondio <expan abbr="paucã">paucam</expan> ſpu­<lb></lb>mam argenti fuluam <expan abbr="cõmiſcent">commiſcent</expan>, miſturam inijciunt in catillum, quem ſub te <lb></lb>gulam ardentis fornaculæ collocant, ad horæ dimidiæ ſpacium: ubi cùm <pb pagenum="193" xlink:href="001/01/203.jpg"></pb>propter uim liqueſcendi, quæ ineſt in ſpuma argenti, recrementum exſuda­<lb></lb>uerit, eximunt: refrigeratam à recremento purgant, rurſusque eam comminu<lb></lb>unt: cum eius centumpondio ſeſcuntiam globulorum <expan abbr="plumbeorũ">plumbeorum</expan> miſcent: <lb></lb>inijciunt in alterum catillum fictilem: quem ſub tegulam ardentis fornacu­<lb></lb>læ collocant adijcientes ad miſturam <expan abbr="paucũ">paucum</expan> puluerem alicuius additamen­<lb></lb>ti compoſiti, quod uenas liquefacit: liquatam eximunt: refrigeratam à <expan abbr="recre­mẽto">recre­<lb></lb>mento</expan> purgant. </s>
          <s id="N15221">Poſtremò eam <expan abbr="coquũt">coquunt</expan> in catillo cinereo, quoad omne plum<lb></lb>bum exhalauerit, ſolumque argentum remanſerit. </s>
          <s id="N1522A">Nigri autem plumbi <expan abbr="uenã">uenam</expan> <lb></lb>iſto modo experiri conuenit: lapidis plumbarij puri ſemunciam, &amp; chryſo­<lb></lb>collæ, quam boracem uocant, tantundem <expan abbr="cõminuito">comminuito</expan>, permiſceto, in <expan abbr="catillũ">catillum</expan> <lb></lb>fictilem inijcito, carbonem <expan abbr="ardentẽ">ardentem</expan> in media eius parte collocato: quampri­<lb></lb>mum chryſocolla crepuerit, &amp; lapis plumbarius liquefactus fuerit, quod ci­<lb></lb>to eis accidit, carbonem à catillo amoueto: &amp; in ipſius fundo plumbum reſ <lb></lb>debit: quod expendito: &amp; eius portionem, quam ignis conſumpſit, ad calcu<lb></lb>los reuocato. </s>
          <s id="N1524B">Si uerò etiam ſcire uolueris, quota argenti particula in plum­<lb></lb>bo inſit, id in catillo cinereo excoquito, uſque dum omne plumbum exhalet. </s>
          <s id="N15250"><lb></lb>Vel uenam plumbi qualemcunque urito, lauato, ramenti lotura collecti cen­<lb></lb>tumpondium &amp; pulueris compoſiti, qui uenas liquefacit, tria centumpon­<lb></lb>dia commiſta in catillum fictilem inijcito, &amp; in circulum ferreum colloca­<lb></lb>to ut liqueſcat: refrigeratum à <expan abbr="recremẽto">recremento</expan> purgato: atque reliqua, ut <expan abbr="dictũ">dictum</expan> eſt, <lb></lb>perficito. </s>
          <s id="N15264">Vel accipito uenæ præparatæ uncias duas, æris uſti drachmas <lb></lb>quinque, uitri aut recrementi eius in puluerem redacti unciam unam, ſalis <expan abbr="ſe­mũciam">ſe­<lb></lb>munciam</expan>, &amp; miſceto: atque miſturam in <expan abbr="catillũ">catillum</expan> triangularem conijcito, eumque <lb></lb>lento igni calefacito ne <expan abbr="diſrũpatur">diſrumpatur</expan>. </s>
          <s id="N15279">Vbi miſtura liquefacta fuerit ignem fol­<lb></lb>le magis excitato: deinde ex prunis eximito catillume, t ſinito refrigeſcere in <lb></lb>aere: aqua uerò non perfudito, ne plumbi maſſula nimio frigore commota <lb></lb>cum recrementis miſceatur: atque ſic experimentum fiat falſum: poſtquam au<lb></lb>tem catillus refrixerit, in eius fundo inuenies maſſulam plumbeam. </s>
          <s id="N15284">Vel acci<lb></lb>pito uenæ uncias duas, ſpumæ argenti <expan abbr="ſemunciã">ſemunciam</expan>, uitri Venetiani drachmas <lb></lb>duas, halinitri ſemunciam. </s>
          <s id="N1528F">Quod ſi uena difficulter excoquitur, ad eam ad­<lb></lb>ijcito ſcobem ferri elimatam, quæ, quia ualde calefacit, <expan abbr="purgamẽta">purgamenta</expan> facile ſe­<lb></lb>cernit à plumbo ac reliquis metallis. </s>
          <s id="N1529A">Quinetiam uena plumbi nigri, ut con­<lb></lb>uenit, præparata conijcitur in catillum, &amp; ſolum ad eam adijciuntur arenæ à <lb></lb>lapide facile liqueſcente reſolutæ, aut ſcobs ferri elimata, &amp; experimentum <lb></lb>perficitur. </s>
          <s id="N152A3">Venam uerò plumbi candidi hac ratione experiri poteris: eam <lb></lb>primò urito, deinde comminuito, tum lauato: ramentum lotura collectum <lb></lb>rurſus urito, comminuito, lauato: eius centumpondium unum &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan> <lb></lb>cum chryſocollæ, quam boracem nominant, centumpondio <expan abbr="cõmiſceto">commiſceto</expan>: ex <lb></lb>miſtura, aquis madefacta, maſſulam formato, poſtea carbonem magnum &amp; <lb></lb>teretem perforato. </s>
          <s id="N152B8">Foramen <expan abbr="aũt">aut</expan> altum ſit palmum, ſuperius latum digitos <lb></lb>tres, inferius anguſtum: hoc, cùm collocatur carbo, inferiorem locum, illud <lb></lb>ſuperiorem occupet. </s>
          <s id="N152C3">Collocetur uerò in catinum fictilem, &amp; undique ad eum <lb></lb>apponantur carbones ardentes. </s>
          <s id="N152C8">Vbi uerò carbo perforatus ignem conce­<lb></lb>perit, maſſula in ſuperius eius foramen imponitur, &amp; lato carbone ardente <lb></lb>tegitur: atque pluribus e arbonibus circum eum appoſitis folle acris ignis ex­<pb pagenum="194" xlink:href="001/01/204.jpg"></pb>citatur, donec omne plumbum candidum ex inferiore carbonis foramine <lb></lb>defluxerit in catinum. </s>
          <s id="N152D6">Vel accipito carbonem magnum, eumque excauato &amp; <lb></lb>luto oblinito, ne uena candens exiliat. </s>
          <s id="N152DB">Præterea in media eius parte facito fo <lb></lb><expan abbr="ramẽ">ramen</expan> paruum: magnum <expan abbr="aũt">aut</expan> foramen carbunculis minutis completo: ſuper <lb></lb>quos uenam proijcito: at in paruum foramen imponito ignem, &amp; follis ma­<lb></lb>nualis narem ut ignem excitare poſſis: uerùm carbonem eum locato in fo­<lb></lb>uea luto oblita: in qua excoctione perfecta inuenies maſſulam plumbi can­<lb></lb>didi. </s>
          <s id="N152EF">At uenam plumbi cinerei hoc modo experimur: eius fragmenta in ca<lb></lb>tillum fictilem inijcimus, &amp; ſub tegulam ardentis fornaculæ collocamus: <lb></lb>quamprimum calefacta fuerint, ſtillant plumbo: quod in unam <expan abbr="maſſulã">maſſulam</expan> con<lb></lb>fluit. </s>
          <s id="N152FC">Venam uerò argenti uiui ſic experiri conuenit: <expan abbr="cũ">cum</expan> parte una fragmen <lb></lb><expan abbr="torũ">torum</expan> eius tres partes pulueris <expan abbr="carbonũ">carbonum</expan>, et <expan abbr="manipulũ">manipulum</expan> ſalis <expan abbr="cõmiſceto">commiſceto</expan>: <expan abbr="miſturã">miſturam</expan> <lb></lb>in <expan abbr="catinũ">catinum</expan>, uel ollam uel <expan abbr="urceũ">urceum</expan> inijcito, operculo tegito: luto oblinito: in car­<lb></lb>bones ardentes imponito: poſtquam ei inſederit uſtæ color catinum extra­<lb></lb>hito: nam ſi diutius ipſum coxeris, miſtura argentum uiuum, unà cum fumo <lb></lb>exhalat: quod ipſum in fundo catini uel alterius uaſis refrigerati inuenitur. </s>
          <s id="N15328"><lb></lb>Aut uenam eius tritam inijcito in uas fictile cucurbitinum, &amp; id in fornacu­<lb></lb>lam imponito, atque operculo, cui longa eſt naris, contegito: nari autem ſup­<lb></lb>ponito ampullam, quæ recipiat argentum uiuum, quo ipſa ſtillat: ſit uerò a­<lb></lb>qua frigida in ampullam infuſa, ut argentum uiuum igni <expan abbr="concalefactũ">concalefactum</expan> con­<lb></lb>tinuo refrigeretur &amp; confluat: nam argentum uiuum ui ignis in ſublime fer<lb></lb>tur, &amp; per operculi narem in ampullam defluit. </s>
          <s id="N1533A">Experimur etiam uenam ar­<lb></lb>genti uiui eodem plane modo, quo eam excoquimus: quem ſuo loco expli­<lb></lb>cabimus. </s>
          <s id="N15341">Poſtremò uenam ferri experimur in camino fabri ferrarij: eadem <lb></lb>uritur, <expan abbr="cõminuitur">comminuitur</expan>, lauatur, ſiccatur: magnes in ramentum lotura collectum <lb></lb>imponitur, qui ſcobem ferream ad ſe trahit: ea pennis deterſa catino excipi­<lb></lb>tur: atque magnes uſque eò in ramentum lotura collectum imponitur, &amp; ſcobs <lb></lb>detergitur, dum reſtet, quam ad ſe alliciat. </s>
          <s id="N15350">Ea <expan abbr="aũt">aut</expan> ſimul cum halinitro coqu <lb></lb>tur in catino donec liqueſcat, &amp; ex ea ferrea maſſulula <expan abbr="cõfletur">confletur</expan>. </s>
          <s id="N1535D">Quod ſi ma<lb></lb>gnes citò, facileque ſcobem ad ſe traxerit, uenam ferri diuitem eſſe <expan abbr="cõijcimus">conijcimus</expan>: <lb></lb>ſi tardè, pauperem: ſi prorſus eam reſpuere uiſus fuerit, ferri paulum, aut ni­<lb></lb>hil in ſe continere. </s>
          <s id="N1536A">Sed de experimento <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> metallicarum ſatis: nunc di­<lb></lb>cam de metallorum experimento. </s>
          <s id="N15373">Quod utile eſt tum monetarijs &amp; merca<lb></lb>toribus, qui metalla emunt &amp; uendunt: tum metallicis, ſed maxime domi­<lb></lb>nis &amp; præfectis fodinarum: atque dominis &amp; præfectis officinarum, in qui­<lb></lb>bus metalla excoquuntur, aut alterum ab altero ſeparatur. </s>
          <s id="N1537C">Primò autem di­<lb></lb>cam quomodo experiri <expan abbr="cõueniat">conueniat</expan> quotam precioſi metalli partem uile in ſe <lb></lb>contineat: ſed aurum &amp; argentum habentur nunc precioſa, reliqua uerò o­<lb></lb>mnia uilia. </s>
          <s id="N15389">Quondam metalla uilia combuſta ſunt, ut precioſa pura haberi <lb></lb>poſſent. </s>
          <s id="N1538E">Veteres etiam uſtione indagarunt quotam argenti portionem au­<lb></lb>rum in ſe contineret: eoque modo omne <expan abbr="argentũ">argentum</expan> conſumebatur: quæ non le­<lb></lb>uis iactura fuit: <expan abbr="attamẽ">attamen</expan> Archimedes nobilis mathematicus, Hieroni regi gra<lb></lb>tificaturus inuenit rationem idem deprehendendi non <expan abbr="admodũ">admodum</expan> <expan abbr="promptã">promptam</expan>, <lb></lb>&amp; qua maſſa magna accuratius quam parua explorari poteſt: <expan abbr="quã">quam</expan> in <expan abbr="cõmen">commen<lb></lb>tarijs</expan> <expan abbr="exponã">exponam</expan>. </s>
          <s id="N153B7">Sed <expan abbr="chymiſtarũ">chymiſtarum</expan> ſectatores oſtenderunt rationem ſecernendi <pb pagenum="195" xlink:href="001/01/205.jpg"></pb><expan abbr="argentũ">argentum</expan> ab auro, qua <expan abbr="neutrũ">neutrum</expan> perit. </s>
          <s id="N153CA"><expan abbr="Aurũ">Aurum</expan> <expan abbr="aũt">aut</expan>, in quo ineſt <expan abbr="argentũ">argentum</expan>: uel argen<lb></lb>tum, in quo aurum, primò coticulæ atteratur: deinde eidem acus auri uel ar­<lb></lb>genti ſimillima: quo modo ex lineis productis cognoſcitur, quota argenti <lb></lb>portio in auro inſit, quota auri in argento: mox ad <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, quod eſt in au­<lb></lb>ro, adijciatur tanta eiuſdem portio, ut auri <expan abbr="triplũ">triplum</expan> ſit. </s>
          <s id="N153E8">Tum <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> inijciatur <lb></lb>in <expan abbr="catillũ">catillum</expan> <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan>, &amp; coquatur: paulò poſt in <expan abbr="eundẽ">eundem</expan> inijciatur <expan abbr="paucũ">paucum</expan> æs: ut­<lb></lb>pote eius ſemuncia, uel ſemuncia &amp; ſicilicus minoris ponderis: ſi <expan abbr="aurũ">aurum</expan> uel ar<lb></lb><expan abbr="gentũ">gentum</expan> <expan abbr="aliquã">aliquam</expan> æris <expan abbr="particulã">particulam</expan> in ſe non contineat. </s>
          <s id="N15414">Etenim catillus, cùm plum­<lb></lb>bum &amp; æs deſunt, quæ conſumat, <expan abbr="particulã">particulam</expan> auri &amp; argenti ad ſe allicit &amp; <expan abbr="cõbibit">com<lb></lb>bibit</expan>. </s>
          <s id="N15423">Tandem auri trientem &amp; argenti libram in <expan abbr="eundẽ">eundem</expan> <expan abbr="catinũ">catinum</expan> inijcere et co<lb></lb>quere conuenit: nam ſi aurum &amp; <expan abbr="argentũ">argentum</expan> primò in <expan abbr="catillũ">catillum</expan> coniecta coquan­<lb></lb>tur, is, ut iam dixi, <expan abbr="particulã">particulam</expan> eius conbibit, &amp; <expan abbr="aurũ">aurum</expan>, cùm ab argento <expan abbr="ſeparatũ">ſeparatum</expan> <lb></lb>fuerit, purum non inuenitur. </s>
          <s id="N15448">Coquantur uerò hæc metalla uſque dum ipſum <lb></lb><expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> &amp; æs conſumantur: atque <expan abbr="iterũ">iterum</expan> idem utriuſque pondus eodem modo <lb></lb>coquatur in altero catillo cinereo: utraque maſſula malleo percuſſa dilatetur: <lb></lb>utraque bracteola in fiſtulæ figuram formetur: utraque conijciatur in paruam <lb></lb><expan abbr="ampullã">ampullam</expan> uitream: quibus tertiæ aquæ ualentis, <expan abbr="quã">quam</expan> decimo libro <expan abbr="deſcribã">deſcribam</expan>, <lb></lb>uncia &amp; drachma maioris ponderis affundantur: lento igni calefiant: quo­<lb></lb>modo bullulæ figura margaritis aſſimiles ad fiſtulas adhæreſcere uidentur. </s>
          <s id="N15469"><lb></lb>Quo <expan abbr="autẽ">autem</expan> maior rubor apparuerit, eo melior eſſe aqua iudicatur. </s>
          <s id="N15471">Sed poſt­<lb></lb>quam rubor euanuerit, bullulæ candidæ margaritis non tantum figura, ſed <lb></lb><expan abbr="etiã">etiam</expan> colore ſimiles <expan abbr="eiſdẽ">eiſdem</expan> fiſtulis uidentur inſidere: poſt breue tempus aqua <lb></lb>effundatur, &amp; infundatur altera: <expan abbr="cũ">cum</expan> ea rurſus bullulas candidas ſex uel octo <lb></lb>excitauerit, effundatur &amp; fiſtulæ <expan abbr="eximãtur">eximantur</expan>: atque quater aut quinquies aqua <lb></lb>fontana lauentur: magis uerò <expan abbr="coquãtur">coquantur</expan> ex <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> bulliente: nam colore clario<lb></lb>re <expan abbr="ſplendẽt">ſplendent</expan>: poſtea in <expan abbr="aureã">auream</expan> <expan abbr="phialã">phialam</expan>, quæ in manu teneatur, <expan abbr="cõiectæ">coniectæ</expan> ſenſim le­<lb></lb>ni ignis calore <expan abbr="ſiccẽtur">ſiccentur</expan>: mox phiala imponatur in carbones <expan abbr="ardẽtes">ardentes</expan>, et carbo<lb></lb>nibus tegatur, ac oris flatu modico <expan abbr="inſpirẽtur">inſpirentur</expan>: tunc <expan abbr="flammã">flammam</expan> <expan abbr="cæruleã">cæruleam</expan> <expan abbr="emittẽt">emittent</expan>: <lb></lb>ad <expan abbr="extremũ">extremum</expan> fiſtulæ <expan abbr="appẽdantur">appendantur</expan>, quib. </s>
          <s id="N154CD">ſi par pondus erit, artifex <expan abbr="harũ">harum</expan> <expan abbr="rerũ">rerum</expan> la<lb></lb><expan abbr="borẽ">borem</expan> fruſtra non ſuſcepit. </s>
          <s id="N154DD">Poſtremò ambæ in altera lance poſitæ ponderen<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N154E2">Vnæ <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> quaternæ ſiliquæ <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="numerẽtur">numerentur</expan> propter <expan abbr="argentũ">argentum</expan> <expan abbr="q̊d">quod</expan> <lb></lb>remanet in auro, &amp; ab eo ſeparari <expan abbr="nõ">non</expan> poteſt. </s>
          <s id="N154FF">Ex <expan abbr="fiſtularũ">fiſtularum</expan> <expan abbr="aũt">aut</expan> ponduſculo eo <lb></lb>gnoſcimus pondus &amp; auri &amp; argenti <expan abbr="q̊d">quod</expan> in maſſa ineſt. </s>
          <s id="N15510">Quod ſi quis artifex <lb></lb><expan abbr="tantũ">tantum</expan> <expan abbr="argentũ">argentum</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> adiecerit ad <expan abbr="aurũ">aurum</expan>, ut eius <expan abbr="triplũ">triplum</expan> ſit, ſed <expan abbr="duplũ">duplum</expan> uel <expan abbr="ſeſtertiũ">ſeſtertium</expan>, <lb></lb>ei opus eſt <expan abbr="ualẽtiore">ualentiore</expan> aqua, quæ aurum ab <expan abbr="argẽto">argento</expan> ſecernat: qualis eſt quarta: <lb></lb>ſed <expan abbr="utrũ">utrum</expan> aqua, <expan abbr="quã">quam</expan> auro &amp; argento adhibet, eis conueniat, an plus minusué <lb></lb><expan abbr="quã">quam</expan> oportet ualens ſit, ex effectu cognoſcitur: mediocris bullulas in fiſtulis <lb></lb>excitat: &amp; <expan abbr="ampullã">ampullam</expan> atque <expan abbr="operculũ">operculum</expan> eximio rubore inficere uidetur: imbecilli­<lb></lb>or <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> exiguo rubore tingere, <expan abbr="ualẽtior">ualentior</expan> fiſtulas diſrumpit. </s>
          <s id="N1555D">Ad <expan abbr="argentũ">argentum</expan> ue­<lb></lb>rò <expan abbr="purũ">purum</expan>, in quo ineſt aliqua auri portio, <expan abbr="nõ">non</expan> adijciatur aliud, <expan abbr="cũ">cum</expan> in catillo cine <lb></lb>reo <expan abbr="coquũtur">coquuntur</expan> priuſque <expan abbr="ſeparẽtur">ſeparentur</expan>, ſed præter <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> ad beſſem eius <expan abbr="quadrãs">quadrans</expan> <lb></lb>uel triens æris, minora pondera intelligo. </s>
          <s id="N15586">At ſi <expan abbr="argentũ">argentum</expan> <expan abbr="etiã">etiam</expan> in ſe <expan abbr="cõtineat">contineat</expan> ali <lb></lb><expan abbr="quã">quam</expan> æris <expan abbr="portionẽ">portionem</expan>, &amp; poſtque <expan abbr="cũ">cum</expan> <expan abbr="plũbo">plumbo</expan> fuerit <expan abbr="excoctũ">excoctum</expan> appendatur, &amp; <expan abbr="poſtqueaurũ">poſtque <lb></lb>aurum</expan> ab eo fuerit <expan abbr="ſecretũ">ſecretum</expan>: altero modo cognoſcimus <expan abbr="quantũ">quantum</expan> æris in eo fue­<lb></lb>rit, altero <expan abbr="quantũ">quantum</expan> auri. </s>
          <s id="N155BE">Sed uilia metalla experimenti gratia <expan abbr="etiã">etiam</expan> hodie <expan abbr="cõburũtur">combu<pb pagenum="196" xlink:href="001/01/206.jpg"></pb>runtur</expan>, quod <expan abbr="tantulũ">tantulum</expan> <expan abbr="metallũ">metallum</expan> perdere <expan abbr="damnũ">damnum</expan> ſit <expan abbr="exiguũ">exiguum</expan>: at à magna uilis me­<lb></lb>talli maſſa <expan abbr="metallũ">metallum</expan> precioſum ſemper ſecernitur, ut in eodem lib. 10. undeci­<lb></lb>moque <expan abbr="exponã">exponam</expan>. </s>
          <s id="N155EA"><expan abbr="Miſturã">Miſturam</expan> <expan abbr="aũt">aut</expan> æris et argenti hoc modo experimur. </s>
          <s id="N155F4">Artifex ex <lb></lb>aliquot panibus æris excindit portiones, ex paruis paruas, ex mediocribus <lb></lb>mediocres, ex magnis magnas: <expan abbr="ueruntamẽ">ueruntamen</expan> paruæ <expan abbr="magnitudinẽ">magnitudinem</expan> dimidiæ nu<lb></lb>cis auellanæ æquant, magnæ dimidiæ caſtaneæ <expan abbr="molẽ">molem</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> excedunt, medio­<lb></lb>cres mediocri modo ſe habent. </s>
          <s id="N1560F">Excindit uerò portiones ex media inferiori <lb></lb>parte cuiuſque panis: quas portiones ſimul <expan abbr="cõijcit">conijcit</expan> in <expan abbr="catillũ">catillum</expan> triangularem <expan abbr="no­uũ">no­<lb></lb>uum</expan> &amp; <expan abbr="purũ">purum</expan>, additque ſchœdas quæ pondus <expan abbr="ſcriptũ">ſcriptum</expan> <expan abbr="cõtinent">continent</expan>, quod <expan abbr="habẽt">habent</expan> <expan abbr="oẽs">eos</expan> <lb></lb>æris panes quanti <expan abbr="tandẽ">tandem</expan> fuerint, uerbi cauſa. </s>
          <s id="N1563C">Hæ portiones, ſic enim ſcribit, <lb></lb>exciſæ ſunt ex ære, quod pendit uiginti centumpondia: itaque cùm ſcire uult <lb></lb><expan abbr="quotã">quotam</expan> argenti <expan abbr="partẽ">partem</expan> <expan abbr="unũ">unum</expan> eiuſmodi æris <expan abbr="centumpondiũ">centumpondium</expan> in ſe <expan abbr="cõtineat">contineat</expan>, primò <lb></lb>in <expan abbr="circulũ">circulum</expan> <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan> prunas inijcit: deinde ad eas addit carbones. </s>
          <s id="N15660"><expan abbr="Cũ">Cum</expan> uerò ignis <lb></lb>iam uires habuerit, <expan abbr="tũc">tunc</expan> ſchœda ex catillo exempta aſſeruataque <expan abbr="eũ">eum</expan> <expan abbr="catillũ">catillum</expan> in <expan abbr="i­gnẽ">i­<lb></lb>gnem</expan> imponit, quartaque unius horæ parte ſenſim calefacit donec <expan abbr="excãdeſcat">excandeſcat</expan>: <lb></lb>poſtea flatu follis duplicati dimidio horæ ſpacio excitat et auget <expan abbr="ignẽ">ignem</expan>: tanto <lb></lb>enim <expan abbr="tẽporis">temporis</expan> interuallo æs <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> expers calefieri et liqueſcere aſſolet: quod <lb></lb><expan abbr="aũt">aut</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> caret <expan abbr="plũbo">plumbo</expan>, citius. </s>
          <s id="N1569B">Itaque cùm ferè ad definiti temporis <expan abbr="ſpaciũ">ſpacium</expan> inflaue­<lb></lb>rit follem, tunc forcipe remouet prunas, &amp; ligno in tenue ſciſſo, quod forci­<lb></lb>pe prehendit, æs mouet. </s>
          <s id="N156A6">Quod fi facile mouere <expan abbr="nõ">non</expan> poteſt, ſignum eſt ipſum <lb></lb>prorſus <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan> <expan abbr="nondũ">nondum</expan> eſſe: id ſi intelligit <expan abbr="iterũ">iterum</expan> in <expan abbr="catillũ">catillum</expan> imponit <expan abbr="carbo­nẽ">carbo­<lb></lb>nem</expan> <expan abbr="magnũ">magnum</expan>, prunaſque ante exemptas in <expan abbr="eundẽ">eundem</expan> reponit, rurſusque ad breue tem<lb></lb>pus inflat <expan abbr="ſollẽ">follem</expan>. </s>
          <s id="N156D3">Vbi uerò æs omne <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan> fuerit, <expan abbr="tũc">tunc</expan> ultrà follis flatu <expan abbr="nõ">non</expan> <lb></lb>utitur: nam ſi eo uteretur ignis <expan abbr="partẽ">partem</expan> æris <expan abbr="cõſumeret">conſumeret</expan>, fieretque quod <expan abbr="reliquũ">reliquum</expan> <lb></lb>eſſet ditius <expan abbr="quã">quam</expan> panes è quibus eſt exciſum: qui <expan abbr="nõ">non</expan> leuis error eſt. </s>
          <s id="N156FA">Itaque <expan abbr="quã­primũ">quan­<lb></lb>primum</expan> æs ſatis fuerit <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan>, id ipſum fundit in <expan abbr="canaliculũ">canaliculum</expan> <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan>: qui ma<lb></lb>gnus aut paruus ſolet eſſe, prout <expan abbr="multũ">multum</expan> aut <expan abbr="paucũ">paucum</expan> æs in catillo experimenti <lb></lb>gratia liquefit. </s>
          <s id="N1571B">Habet autem ſuum manubrium ſimiliter ferreum, quo capit <lb></lb>ipſum cùm æs infuſum fuerit, ac immergit in aquam ſolij prope locati, ut æs <lb></lb>refrigeretur: quod rurſus ad ignem exiccat, cuneoque ferreo eius <expan abbr="cuſpidẽ">cuſpidem</expan> de­<lb></lb>cutit. </s>
          <s id="N15728">Portionem uerò cuſpidi proximam ſuper incude cudit, efficitque bra­<lb></lb>cteam: quam diſcindit in particulas.</s>
        </p>
        <p id="N1572D" type="caption">
          <s id="N1572F">C<emph type="italics"></emph>analiculus ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius manubrium<emph.end type="italics"></emph.end> B.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.206.1.jpg" xlink:href="001/01/206/1.jpg"></figure>
        <p id="N15743" type="main">
          <s id="N15745">Alij æs <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan> carbone tiliæ agitant: mox in ſcopas, ex betula factas <lb></lb>nouas &amp; puras <expan abbr="fundũt">fundunt</expan>: quibus <expan abbr="ſuppoſitũ">ſuppoſitum</expan> eſt uas <expan abbr="ligneũ">ligneum</expan> ſatis <expan abbr="amplũ">amplum</expan> &amp; aquæ <lb></lb><expan abbr="plenũ">plenum</expan>: tunc diſſoluitur in globulos minutos, quantuli ſunt ſemina canabis. </s>
          <s id="N15763"><lb></lb>Alij loco <expan abbr="ſcoparũ">ſcoparum</expan> ſtramen <expan abbr="ſumũt">ſumunt</expan>. </s>
          <s id="N1576F">Alij <expan abbr="lapidẽ">lapidem</expan> <expan abbr="latũ">latum</expan> in uas imponunt, &amp; <expan abbr="tantã">tantam </expan><pb pagenum="197" xlink:href="001/01/207.jpg"></pb><expan abbr="aquã">aquam </expan> infundunt, quanta ſuperat lapidem: atque æs <expan abbr="liquidũ">liquidum</expan> è catillo in <expan abbr="lapidẽ">lapidem</expan> <lb></lb>effundunt: ex quo dilapſo globuli minuti fiunt. </s>
          <s id="N1578F">Alij æs <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan> mox fun<lb></lb>dunt in <expan abbr="aquã">aquam</expan> atque agitant uſque eò dum <expan abbr="diſſolutũ">diſſolutum</expan> abeat in globulos: niſi uerò <lb></lb>æs fundatur &amp; ex eo efficiatur bractea, uel in globulos reſoluatur, uel lime­<lb></lb>tur, <expan abbr="igniũ">ignium</expan> ui <expan abbr="nõ">non</expan> facile liqueſcit in catillo cinereo. </s>
          <s id="N157AC">Quod ſi <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan> non fue<lb></lb>rit, omnis labor fruſtra eſt ſuſceptus. </s>
          <s id="N157B5">Eodem <expan abbr="aũt">aut</expan> modo quo æs in globulos <lb></lb><expan abbr="argentũ">argentum</expan> &amp; <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> reſoluuntur, ut iuſtiſsimè <expan abbr="appẽdi">appendi</expan> poſſint. </s>
          <s id="N157C9">Sed redeo ad <lb></lb>æris <expan abbr="experimentũ">experimentum</expan>. </s>
          <s id="N157D2">Cùm æs iſtis modis <expan abbr="præparatũ">præparatum</expan> fuerit, <expan abbr="tũc">tunc</expan> ad quodque cen<lb></lb><expan abbr="tumpondiũ">tum pondium</expan> <expan abbr="minorũ">minorum</expan> <expan abbr="ponderũ">ponderum</expan>, ſi fuerit æs quod <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> &amp; ferri expers eſt, &amp; <lb></lb><expan abbr="quidẽ">quidem</expan> diues <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, adijcito <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> <expan abbr="ſeſcunciã">ſeſcunciam</expan> <expan abbr="maiorũ">maiorum</expan> <expan abbr="ponderũ">ponderum</expan>: ſi uerò æs <expan abbr="plũ­bo">plum­<lb></lb>bo</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> caruerit, <expan abbr="unciã">unciam</expan>: ſi ferri particeps fuerit, duas uncias. </s>
          <s id="N15815">Primò <expan abbr="aũt">aut</expan> <expan abbr="plum­bũ">plum­<lb></lb>bum</expan> imponito in <expan abbr="catillũ">catillum</expan> <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan>: deinde cùm fumare cœperit, adijcito æs: <expan abbr="q̊d">quod</expan> <lb></lb>unius horæ et quartæ eius partis ſpacio ignis <expan abbr="cõſumere">conſumere</expan> ſolet unà cum plum<lb></lb>bo: id ubi <expan abbr="factũ">factum</expan> fuerit <expan abbr="argentũ">argentum</expan> in fundo catilli <expan abbr="cõſpicies">conſpicies</expan>: citius <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> ignis u­<lb></lb>trunque <expan abbr="cõſumit">conſumit</expan> ſi in fornacula <expan abbr="coquãtur">coquantur</expan>, quæ aura inſpiratur: ſed ſatius eſt <lb></lb><expan abbr="ſuperiorẽ">ſuperiorem</expan> eius <expan abbr="partẽ">partem</expan> <expan abbr="dimidiã">dimidiam</expan> operculo tegere, &amp; fores feneſtratos <expan abbr="nõ">non</expan> ſolum <lb></lb>apponere ad <expan abbr="oſtiolũ">oſtiolum</expan>, <expan abbr="uerũ">uerum</expan> <expan abbr="etiã">etiam</expan> <expan abbr="feneſtrã">feneſtram</expan> carbone uel lateris portiuncula clau<lb></lb>dere. </s>
          <s id="N15875">Quod ſi tale æs fuerit, à quo difficulter <expan abbr="argentũ">argentum</expan> ſeparatur, anteaquam <lb></lb>igni exploretur in catillo cinereo, <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> primò <expan abbr="inijciendũ">inijciendum</expan> eſt in <expan abbr="catillũ">catillum</expan> fi­<lb></lb>ctilem: deinde æs <expan abbr="adijciendũ">adijciendum</expan> cum modico ſale torrefacto, ut &amp; <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <expan abbr="cõ­bibat">con­<lb></lb>bibat</expan> æs, &amp; æs purgetur à recremento, quo abundat. </s>
          <s id="N1589A"><expan abbr="Verũ">Verum</expan> <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <expan abbr="candi­dũ">candi­<lb></lb>dum</expan> quod <expan abbr="argentũ">argentum</expan> in ſe continet, neque ipſum in initio experimenti in <expan abbr="catillũ">catillum</expan> <lb></lb><expan abbr="cinereũ">cinereum</expan> inijcere oportet, ne una cum eo <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, quod fieri ſolet, conſumat <lb></lb>&amp; in <expan abbr="fumũ">fumum</expan> uertat: ſed <expan abbr="poſteaquã">poſteaquam</expan> plumbum fumare cœperit in catillo fictili, <lb></lb><expan abbr="tũc">tunc</expan> id ad ipſum adijcito: quo modo <expan abbr="nigrũ">nigrum</expan> <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> concipiet <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, candi<lb></lb><expan abbr="dũ">dum</expan> uerò ebulliet, abibitque in <expan abbr="cinerẽ">cinerem</expan>: qui ligno in tenue ſciſſo remouetur. </s>
          <s id="N158DF"><expan abbr="Idẽ">Idem</expan> <lb></lb>fit ſi temperatura aliqua, in qua ineſt <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <expan abbr="candidũ">candidum</expan>, excoquitur. </s>
          <s id="N158EF">Cùm ue <lb></lb>rò <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <expan abbr="nigrũ">nigrum</expan> <expan abbr="cõbiberit">combiberit</expan> <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, quod erat in plumbo candido, tunc de<lb></lb><expan abbr="mũ">mum</expan> in catillo cinereo coquitur. </s>
          <s id="N15909">At <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <expan abbr="nigrũ">nigrum</expan>, cum quo <expan abbr="argentũ">argentum</expan> eſt <expan abbr="per­miſtũ">per­<lb></lb>miſtum</expan>, primo in catino ferreo, ſuper <expan abbr="fornaculã">fornaculam</expan> <expan abbr="ardentẽ">ardentem</expan> ſtatuto, liqueſcat ſini­<lb></lb>to. </s>
          <s id="N15928">Dein ut æs in <expan abbr="canaliculũ">canaliculum</expan> <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan> <expan abbr="fũdito">fundito</expan>, <expan abbr="tũ">tum</expan> ſuper incude malleo percuſſum <lb></lb>dilatato, &amp; ex eo <expan abbr="bracteã">bracteam</expan> efficito: poſtremò in <expan abbr="catillũ">catillum</expan> <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan> inijcito: <expan abbr="q̊d">quod</expan> ex<lb></lb><expan abbr="perimentũ">perimentum</expan> dimidiæ horæ ſpacio poteſt perfici. </s>
          <s id="N15952"><expan abbr="Vehemẽs">Vehemens</expan> <expan abbr="em̃">eum</expan> ignis calor ei <lb></lb>obeſt: quare non eſt neceſſe neque <expan abbr="dimidiã">dimidiam</expan> fornaculæ partem operculo tege­<lb></lb>re, neque <expan abbr="oſtiolũ">oſtiolum</expan> eius occludere. </s>
          <s id="N15968">At metalla miſta ſignata, quæ monetæ nomi<lb></lb>nantur, hoc modo experimur. </s>
          <s id="N1596D">Nummos <expan abbr="argẽteos">argenteos</expan> minores ex acerui in fima <lb></lb>&amp; ſuprema parte, eiusque laterib. </s>
          <s id="N15976">exemptos primo bene purgato: deinde in <lb></lb>catillo triangulari liquefactos uel in globulos redigito, uel ex eis bracteas ef<lb></lb>ficito: Maiores uerò qui <expan abbr="pendũt">pendunt</expan> <expan abbr="drachmã">drachmam</expan>, <expan abbr="ſicilicũ">ſicilicum</expan>, <expan abbr="ſemunciã">ſemunciam</expan>, <expan abbr="unciã">unciam</expan> dilatato: <lb></lb>tum beſſem <expan abbr="minorẽ">minorem</expan> <expan abbr="globulorũ">globulorum</expan> ſumito, uel par bracteæ pondus: itemque alte <lb></lb>rum beſſem: <expan abbr="utrũque">utrunque</expan> uerò ſeparatim charta inuoluito: poſtea duas <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> par<lb></lb>ticulas in duos catillos cinereos prius calefactos inijcito: quanto <expan abbr="aũt">aunt</expan> mone­<lb></lb>ta fuerit precioſior, tanto minore <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> portione ad <expan abbr="experimentũ">experimentum</expan> nobis o­<lb></lb>pus eſt: quanto uilior, tanto maiore: etenim ſi bes <expan abbr="argẽti">argenti</expan> <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> <expan abbr="ſemun­ciã">ſemun­<lb></lb>ciam</expan> uel <expan abbr="unciã">unciam</expan> æris in ſe <expan abbr="cõtinere">continere</expan> dicitur, ad beſſem <expan abbr="minorẽ">minorem</expan> adijcimus plumbi <lb></lb><expan abbr="ſemunciã">ſemunciam</expan>, ſi ex æquis argenti &amp; æris partibus conſtiterit, <expan abbr="unciã">unciam</expan>: ſin in beſſe <pb pagenum="198" xlink:href="001/01/208.jpg"></pb>æris <expan abbr="ſolũ">ſolum</expan> ſemuncia uel uncia argenti ineſt, <expan abbr="ſeſcuntiã">ſeſcuntiam</expan>. </s>
          <s id="N159E7">Sed quam <expan abbr="primũ">primum</expan> plum<lb></lb><expan abbr="bũ">bum</expan> fumare cœperit, in <expan abbr="ſingulũ">ſingulum</expan> <expan abbr="catillũ">catillum</expan> <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan> ſingulam chartam, in quam ar<lb></lb><expan abbr="gentũ">gentum</expan> ære <expan abbr="temperatũ">temperatum</expan> eſt, <expan abbr="inuolutũ">inuolutum</expan> imponito: os tegulæ carbonibus obſtru<lb></lb>ito: lento igni coquito, donec omne <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> &amp; æs conſumantur: nam acris <lb></lb>ſuo calore <expan abbr="argentũ">argentum</expan> cum aliqua <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> particula <expan abbr="cõpellit">compellit</expan> in <expan abbr="catillũ">catillum</expan>: quo modo <lb></lb><expan abbr="experimentũ">experimentum</expan> fit fallax: tum maſſulas ex catillo extrahito, &amp; à <expan abbr="recremẽto">recremento</expan> pur<lb></lb>gato: ſi neutra libræ <expan abbr="lancẽ">lancem</expan>, in <expan abbr="quã">quam</expan> imponitur, depreſſerit, ſed par utriuſque fu­<lb></lb>erit pondus, <expan abbr="experimentũ">experimentum</expan> nobis <expan abbr="nullũ">nullum</expan> attulit errorem: ſin altera depreſſerit <lb></lb>lancem, plenum eſt erroris: quare id ipſum iterare oportet. </s>
          <s id="N15A43">Quod ſi bes in ſe <lb></lb><expan abbr="cõtineat">contineat</expan> <expan abbr="argẽti">argenti</expan> puri uncias <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan>, rex, uel princeps, uel ciuitas, quæ cudit mo <lb></lb>netam, adimit <expan abbr="unciã">unciam</expan>, <expan abbr="quã">quam</expan> partim lucratur, partim impendit in fabros mone <lb></lb>tales, atque in æs quod ad argentum adiecit: qua de re copioſius dixi in libris <lb></lb>De precio <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> &amp; monetis inſcriptis. </s>
          <s id="N15A65">Aureos <expan abbr="aũt">aut</expan> nummos uarijs mo­<lb></lb>dis experimur: etenim ſi æs cum auro <expan abbr="permiſtũ">permiſtum</expan> fuerit, eos <expan abbr="codẽ">codem</expan> modo quo <lb></lb>argenteos igni excoquimus: ſi <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, ab eo aqua illa ualentiſſima <expan abbr="aurũ">aurum</expan> ſe­<lb></lb>cernit: ſin æs &amp; <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, prius adiecto <expan abbr="plũbo">plumbo</expan> <expan abbr="excoquũtur">excoquuntur</expan> in catillo cinereo, <lb></lb>donec ignis æs &amp; <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> conſumat, poſterius <expan abbr="aurũ">aurum</expan> ab argento ſecernitur. </s>
          <s id="N15A98"><lb></lb>Reſtat de coticula, qua explorare <expan abbr="aurũ">aurum</expan> &amp; <expan abbr="argentũ">argentum</expan> uetus eſt &amp; <expan abbr="uſitatũ">uſitatum</expan>: quan <lb></lb><expan abbr="quã">quam</expan> enim <expan abbr="experimentũ">experimentum</expan> quod igni perficitur, certius eſt, tamen quia ſæpe no <lb></lb>bis deeſt fornacula, ſæpe tegula, ſæpe catilli, nec ulla mora <expan abbr="interponẽda">interponenda</expan> eſt, <lb></lb>coticulæ, quam ſemper in promptu habere poſſumus, aurum argentumúe <lb></lb>atterimus: quid quod aureos <expan abbr="nũmos">nummos</expan> igni excoquere ne utile <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> ſemper <lb></lb>ſit? </s>
          <s id="N15AC5">uerùm eligere oportet <expan abbr="admodũ">admodum</expan> <expan abbr="nigrã">nigram</expan>, &amp; ſulfuris <expan abbr="expertẽ">expertem</expan>: quo enim ni­<lb></lb>grior fuerit, &amp; ſulfuris magis expers, eò melior eſſe ſolet: de cuius natura ali<lb></lb>bi ſcripſi. </s>
          <s id="N15AD8">Coticulæ <expan abbr="aũt">aut</expan> primò atteritur <expan abbr="aurũ">aurum</expan> ſiue argentoſum, ſiue æroſum, <lb></lb>ſiue canalienſe, ſiue igni <expan abbr="excoctũ">excoctum</expan> fuerit: ſimiliter <expan abbr="argentũ">argentum</expan>. </s>
          <s id="N15AED">Deinde una aliqua <lb></lb>acus, quam eius eſſe <expan abbr="ſimillimã">ſimillimam</expan> ex colore <expan abbr="cõijcimus">conijcimus</expan>: quæ ſi nos fallit defectu, <lb></lb>acus altera <expan abbr="colorẽ">colorem</expan> habens magis <expan abbr="ſaturũ">ſaturum</expan> coticulæ atteritur: ſin exceſſu, tertia <lb></lb>quæ dilutiorem habet colorem, ea nanque nobis indicat quota <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, uel æ­<lb></lb>ris, uel argenti ſimul et æris portio ſit in auro: aut quota æris in <expan abbr="argẽto">argento</expan>. </s>
          <s id="N15B10">Sunt <lb></lb>enim quadruplices. </s>
          <s id="N15B15">Primæ ex auro &amp; argento factæ, ſecundæ ex auro &amp; æ­<lb></lb>re, tertiæ ex auro &amp; argento &amp; ære, quartæ ex argento &amp; ære. </s>
          <s id="N15B1A">Primis tribus <lb></lb><expan abbr="acuũ">acuum</expan> generibus <expan abbr="potiſſimũ">potiſſimum</expan> <expan abbr="aurũ">aurum</expan> experimur, quarto <expan abbr="argentũ">argentum</expan>. </s>
          <s id="N15B2E">Sed eiuſmodi <lb></lb>acus ſic parantur. </s>
          <s id="N15B33">Pondera minora proportione reſpondent maioribus: u­<lb></lb>triſque utuntur non modo metallici, ſed <expan abbr="etiã">etiam</expan> monetarij: uerùm acus <expan abbr="ſecũdum">ſecundum</expan> <lb></lb>minora formantur, &amp; unaquæque pendit beſſem, <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> noſtro uocabulo mar­<lb></lb>cam nominant. </s>
          <s id="N15B48">Cùm autem bes, quo utuntur, qui cudunt <expan abbr="aurũ">aurum</expan>, diſtribuatur <lb></lb>in quatuor &amp; uiginti binas ſextulas, quas Græco nomine <expan abbr="nũc">nunc</expan> ceratia appel­<lb></lb>lant: binæ uerò ſextulæ quæque in quatuor ſemiſextulas, quæ grana uocant: <lb></lb>ſemiſextula quæque in tres quaternas ſiliquas, quas granula nuncupant, ſi a­<lb></lb>cus fecerimus ad <expan abbr="numerũ">numerum</expan> quaternarum ſiliquarum fient ducentæ octaginta <lb></lb>octo: ſi ad <expan abbr="numerũ">numerum</expan> <expan abbr="ſemiſextularũ">ſemiſextularum</expan> ſiue <expan abbr="binorũ">binorum</expan> <expan abbr="ſcripulorũ">ſcripulorum</expan> ſex &amp; nonaginta. </s>
          <s id="N15B71"><lb></lb>Sed iſtis duobus modis numerus <expan abbr="acuũ">acuum</expan> nimis efficeretur magnus, &amp; ex eis <lb></lb>non paucæ propter <expan abbr="exiguã">exiguam</expan> auri portionem nihil nobis ſignificarent, eas igi<lb></lb>tur ad numerum binarum <expan abbr="ſextularũ">ſextularum</expan> facere conuenit: quo ſane modo acus <lb></lb>quatuor &amp; uiginti fiunt: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> prima conficitur ex argenti tribus &amp; uiginti <pb pagenum="199" xlink:href="001/01/209.jpg"></pb>duellis &amp; auri una: binas <expan abbr="aũt">aut</expan> ſextulas ueteres dixiſſe duellas, Fannius autor <lb></lb>eſt. </s>
          <s id="N15B96">Quæ cunque igitur uirgula argentea coticulæ attrita eam ita ut hæc acus <lb></lb>colorat, ipſa unam auri <expan abbr="duellã">duellam</expan> in ſe <expan abbr="cõtinet">continet</expan>: ſic <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> auri portionem, aut, <lb></lb>cùm iam <expan abbr="aurũ">aurum</expan> pondere ſuperat <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, <expan abbr="ſecũdum">ſecundum</expan> argenti portionem de re­<lb></lb>liquis acubus eſt iudicandum. </s>
          <s id="N15BB7">Secunda acus fit ex duabus &amp; uiginti duellis <lb></lb>argenti, &amp; ex duabus auri. </s>
          <s id="N15BBC">Tertia ex una &amp; uiginti duellis argenti, &amp; ex tri­<lb></lb>bus auri. </s>
          <s id="N15BC1">Quarta ex uiginti duellis argenti, &amp; ex quatuor auri. </s>
          <s id="N15BC4">Quinta ex de<lb></lb>cem &amp; nouem duellis argenti, &amp; ex quinque auri. </s>
          <s id="N15BC9">Sexta ex decem &amp; octo du<lb></lb>ellis argenti, &amp; ex ſex auri. </s>
          <s id="N15BCE">Septima ex decem &amp; ſeptem duellis argenti, &amp; <lb></lb>ex ſeptem auri. </s>
          <s id="N15BD3">Octaua ex ſedecim duellis argenti, &amp; ex octo auri. </s>
          <s id="N15BD6">Nona ex <lb></lb>quindecim duellis argenti, &amp; ex nouem auri. </s>
          <s id="N15BDB">Decima ex quatuordecim du<lb></lb>ellis argenti, &amp; ex decem auri. </s>
          <s id="N15BE0">Vndecima ex tredecim duellis argenti, &amp; ex <lb></lb>undecim auri. </s>
          <s id="N15BE5">Duodecima ex duodecim duellis argenti, &amp; ex totidem auri. </s>
          <s id="N15BE8"><lb></lb>Decimatertia ex undecim duellis argenti, &amp; ex tredecim auri. </s>
          <s id="N15BEC">Decimaquar<lb></lb>ta ex decem duellis argenti, &amp; ex quatuordecim auri. </s>
          <s id="N15BF1">Decimaquinta ex no<lb></lb>uem duellis argenti, &amp; ex quindecim auri. </s>
          <s id="N15BF6">Decimaſexta ex octo duellis ar­<lb></lb>genti, &amp; ex ſedecim auri. </s>
          <s id="N15BFB">Decimaſeptima ex ſeptem duellis argenti, &amp; ex de<lb></lb>cem &amp; ſeptem auri. </s>
          <s id="N15C00">Decimaoctaua ex ſex duellis argenti, &amp; ex decem &amp; o­<lb></lb>cto auri. </s>
          <s id="N15C05">Decimanona ex quinque duellis argenti, &amp; ex decem &amp; nouem au­<lb></lb>ri. </s>
          <s id="N15C0A">Viceſima ex quatuor duellis argenti, &amp; ex uiginti auri. </s>
          <s id="N15C0D">Viceſimaprima <lb></lb>ex tribus duellis argenti, &amp; ex una &amp; uiginti auri. </s>
          <s id="N15C12">Viceſimaſecunda ex dua­<lb></lb>bus duellis argenti, &amp; ex duabus &amp; uiginti auri. </s>
          <s id="N15C17">Viceſimatertia ex una du­<lb></lb>ella argenti, &amp; ex tribus &amp; uiginti auri. </s>
          <s id="N15C1C">Viceſimaquarta tota formatur ex <lb></lb>auro puro.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.209.1.jpg" xlink:href="001/01/209/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="200" xlink:href="001/01/210.jpg"></pb>
        <p id="N15C2A" type="main">
          <s id="N15C2C">Itaque primis undecim acubus coticulæ attritis experimur, <expan abbr="quotã">quotam</expan> auri por<lb></lb><expan abbr="tionẽ">tionem</expan> uirgulæ <expan abbr="argẽteæ">argenteæ</expan> in ſe <expan abbr="cõtineant">contineant</expan>: reliquis <expan abbr="aũt">aut</expan> tredecim <expan abbr="nõ">non</expan> modo quo­<lb></lb>ta <expan abbr="argẽti">argenti</expan> portio in uirgulis aureis inſit, ſed <expan abbr="etiã">etiam</expan> quota in monetis. </s>
          <s id="N15C52">Quoniam <lb></lb>uerò <expan abbr="quidã">quidam</expan> <expan abbr="nũmi">nummi</expan> aurei <expan abbr="cõſtant">conſtant</expan> ex auro et ære, tredecim eius generis acus for <lb></lb><expan abbr="mãtur">mantur</expan>: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> prima <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan> ex duodecim duellis auri &amp; ex <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> æris. </s>
          <s id="N15C74">Se<lb></lb>cunda ex tredecim duellis auri &amp; ex undecim æris. </s>
          <s id="N15C79">Tertia ex quatuordecim <lb></lb>duellis auri &amp; ex decem æris. </s>
          <s id="N15C7E">Quarta ex quindecim duellis auri, &amp; ex <expan abbr="nouẽ">nouem</expan> <lb></lb>æris. </s>
          <s id="N15C87">Quinta ex ſedecim duellis auri, &amp; ex octo æris. </s>
          <s id="N15C8A">Sexta ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> <lb></lb>duellis auri, &amp; ex <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> æris. </s>
          <s id="N15C9B">Septima ex decem &amp; octo duellis auri &amp; ex ſex <lb></lb>æris. </s>
          <s id="N15CA0">Octaua ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; <expan abbr="nouẽ">nouem</expan> duellis auri &amp; ex quinque æris. </s>
          <s id="N15CAB">Nona ex uigin­<lb></lb>ti duellis auri, &amp; ex quatuor æris. </s>
          <s id="N15CB0">Decima ex una &amp; uiginti duellis auri, &amp; <lb></lb>ex tribus æris. </s>
          <s id="N15CB5">Vndecima ex duabus &amp; uiginti duellis auri, &amp; ex duabus æ­<lb></lb>ris. </s>
          <s id="N15CBA">Duodecima ex tribus &amp; uiginti duellis auri &amp; ex una æris. </s>
          <s id="N15CBD">Decimater­<lb></lb>tia ex auro puro. </s>
          <s id="N15CC2">Sed hoc genus <expan abbr="acuũ">acuum</expan> non eſt <expan abbr="multũ">multum</expan> <expan abbr="uſitatũ">uſitatum</expan>, quod eiuſmodi <lb></lb>aurei nummi rariores ſint: maxime hi in quibus magna æris portio ineſt. </s>
          <s id="N15CD3">At <lb></lb><expan abbr="tertiũ">tertium</expan> genus <expan abbr="acuũ">acuum</expan>, quæ conſtant ex auro &amp; argento et ære magis eſt <expan abbr="uſitatũ">uſitatum</expan>, <lb></lb>quod tales aurei nummi ſint uulgati. </s>
          <s id="N15CE5">Sed quia cum auro pares uel impares <lb></lb><expan abbr="argẽti">argenti</expan> &amp; æris portiones <expan abbr="miſcẽtur">miſcentur</expan>, duplices fiunt acus: ſi pares, prima forma<lb></lb>tur ex duodecim duellis auri &amp; ſex argenti ac <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> æris. </s>
          <s id="N15CF7">Secunda ex trede<lb></lb>cim duellis auri &amp; quinque duellis &amp; una ſextula argenti ac <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> duellis u­<lb></lb>naque ſextula æris. </s>
          <s id="N15D02">Tertia ex quatuordecim duellis auri &amp; quinque argenti ac <lb></lb><expan abbr="totidẽ">totidem</expan> æris. </s>
          <s id="N15D0A">Quarta ex quindecim auri, &amp; quatuor duellis ac una ſextula ar­<lb></lb>genti, atque totidem duellis unaque ſextula æris. </s>
          <s id="N15D0F">Quinta ex ſedecim duellis au <lb></lb>ri, &amp; quatuor argenti ac totidem æris. </s>
          <s id="N15D14">Sexta ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; ſeptem duellis auri, <lb></lb>&amp; tribus duellis atque una ſextula argenti, ac <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> duellis unaque ſextula æ­<lb></lb>ris. </s>
          <s id="N15D23">Septima ex decem &amp; octo duellis auri, &amp; tribus duellis argenti ac <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> <lb></lb>æris. </s>
          <s id="N15D2C">Octaua ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; nouem duellis auri, &amp; duabus duellis ac una ſextu­<lb></lb>la argenti, atque totidem duellis unaque ſextula æris. </s>
          <s id="N15D35">Nona ex uiginti duellis <lb></lb>auri, &amp; duabus argenti ac totidem æris. </s>
          <s id="N15D3A">Decima ex una &amp; uiginti duellis au <lb></lb>ri, &amp; ex una duella unaque ſextula argenti, item ex una duella unaque ſextula <lb></lb>æris. </s>
          <s id="N15D41">Vndecima ex duabus &amp; uiginti duellis auri, &amp; ex una duella argenti, <lb></lb>atque etiam una æris. </s>
          <s id="N15D46">Duodecima ex tribus &amp; uiginti duellis auri, &amp; una ſe­<lb></lb>xtula argenti unaque æris. </s>
          <s id="N15D4B">Decimatertia ex auro puro. </s>
          <s id="N15D4E">Alij ut duo ſcripu­<lb></lb>la argenti uel æris, quæ inſunt in auri beſſe, <expan abbr="deprehẽdere">deprehendere</expan> poſſint, acus quin­<lb></lb>que &amp; uiginti conficiunt: quarum prima conſtat ex duodecim duellis auri, <lb></lb>&amp; ſex argenti ac totidem æris. </s>
          <s id="N15D5B">Secunda ex duodecim duellis unaque ſextu­<lb></lb>la auri, &amp; quinque duellis unaque ſextula &amp; dimidia argenti, ac totidem duel­<lb></lb>lis unaque ſextula &amp; dimidia æris: eadem proportione reliquæ acus forman­<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N15D64">At Romanos ſcripulari differentia dixiſſe Plinius autor eſt, quantum <lb></lb>auri eſſet in aliqua temperatura, quantum argenti uel æris. </s>
          <s id="N15D69">Vtroque <expan abbr="autẽ">autem</expan> mo <lb></lb>do acus, &amp; de quibus dixi, &amp; de quibus iam dicturus ſum, confici poſſunt. </s>
          <s id="N15D72"><lb></lb>Si uerò impares argenti &amp; æris portiones cum auro permiſtæ fuerint, acus <lb></lb>ſeptem &amp; triginta fiunt, quarum prima formatur ex duodecim duellis au­<lb></lb>ri, nouem argenti, tribus æris. </s>
          <s id="N15D7A">Secunda iterum ex duodecim duellis auri, o­<lb></lb>cto argenti, quatuor æris. </s>
          <s id="N15D7F">Tertia <expan abbr="etiã">etiam</expan> ex duodecim duellis auri, <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> <expan abbr="argẽti">argenti</expan>. <pb pagenum="201" xlink:href="001/01/211.jpg"></pb>quinque æris. </s>
          <s id="N15D93">Quarta ex tredecim duellis auri, octo duellis &amp; dimidia ſextu­<lb></lb>la <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, duabus duellis unaque ſextula &amp; dimidia æris. </s>
          <s id="N15D9C">Quinta ex tredecim <lb></lb>duellis auri, <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> duellis &amp; dimidia ſextula atque unis quaternis ſiliquis <expan abbr="argẽti">argen<lb></lb>ti</expan>, tribus duellis &amp; una ſextula, ac binis quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15DAB">Sexta ex tre­<lb></lb>decim duellis auri, ſex duellis &amp; dimidia ſextula atque binis quaternis duellis <lb></lb><expan abbr="argẽti">argenti</expan>, quatuor duellis unaque ſextula &amp; unis duellis æris. </s>
          <s id="N15DB5">Septima ex quatu<lb></lb>ordecim duellis auri, <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> duellis &amp; una ſextula <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, duab. </s>
          <s id="N15DC2">duellis unaque<lb></lb>ſextula æris. </s>
          <s id="N15DC7">Octaua ex quatuordecim duellis auri, ſex duellis &amp; una ſextu­<lb></lb>la atque binis quaternis ſiliquis <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, trib. </s>
          <s id="N15DD0">duellis &amp; dimidia ſextula ac unis <lb></lb>quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15DD5">Nona ex quatuordecim duellis auri, quinque duellis <lb></lb>&amp; ſeſquiſextula ac unis quaternis ſiliquis argenti, quatuor duellis &amp; binis <lb></lb>quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15DDC">Decima ex quindecim duellis auri, ſex duellis &amp; ſeſ­<lb></lb>quiſextula <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, duabus duellis &amp; ſemiſextula æris. </s>
          <s id="N15DE5">Vndecima ex quinde<lb></lb>cim duellis auri, ſex <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, tribus æris. </s>
          <s id="N15DEE">Duodecima ex quindecim duellis au <lb></lb>ri, quinque duellis &amp; ſemiſextula <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, tribus duellis atque ſeſquiſextula æris. </s>
          <s id="N15DF7"><lb></lb>Decimatertia ex ſedecim duellis auri, ſex <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, duabus æris. </s>
          <s id="N15DFF">Decimaquar<lb></lb>ta ex ſedecim duellis auri, quinque duellis &amp; ſemiſextula atque unis quaternis <lb></lb>ſiliquis argenti, duab. </s>
          <s id="N15E06">duellis &amp; una ſextula ac binis quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15E09"><lb></lb>Decimaquinta ex ſedecim duellis auri, quatuor duellis &amp; una ſextula atque <lb></lb>binis quaternis ſiliquis argenti, tribus duellis &amp; ſemiſextula ac unis quater­<lb></lb>nis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15E11">Decimaſexta ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> duellis auri, quinque duellis &amp; <lb></lb>ſemiſextula <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, una duella &amp; ſeſquiſextula æris. </s>
          <s id="N15E22">Decimaſeptima ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> <lb></lb>&amp; <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> duellis auri, quatuor duellis &amp; una ſextula atque binis quaternis ſili­<lb></lb>quis <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, duabus duellis &amp; ſemiſextula ac unis quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15E35">De<lb></lb>cima octaua ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> duellis auri, quatuor duellis &amp; unis quaternis <lb></lb>ſiliquis <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, duab. </s>
          <s id="N15E48">duellis &amp; ſeſquiſextula atque binis quaternis ſiliquis æ­<lb></lb>ris. </s>
          <s id="N15E4D">Decimanona ex XVIII. duellis auri, quatuor duellis &amp; una ſextula <expan abbr="argẽ­ti">argen­<lb></lb>ti</expan>, una duella unaque ſextula æris. </s>
          <s id="N15E56">Viceſima ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; octo duellis auri, qua­<lb></lb>tuor <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, duabus æris. </s>
          <s id="N15E63">Viceſima prima ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> et octo duellis auri, tribus <lb></lb>duellis &amp; una ſextula <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, duabus duellis &amp; una ſextula æris. </s>
          <s id="N15E70">Viceſima ſe<lb></lb>cunda ex XIX. duellis auri, tribus duellis &amp; ſeſquiſextula argenti, una duella <lb></lb>&amp; ſemiſextula æris. </s>
          <s id="N15E77">Viceſima tertia ex XIX. duellis auri, tribus duellis &amp; ſe­<lb></lb>miſextula ac unis quaternis ſiliquis <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, una duella &amp; una ſextula ac binis <lb></lb>quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15E82">Viceſima quarta ex XIX. duellis auri, duabus duellis <lb></lb>&amp; ſeſquiſextula atque binis quaternis ſiliquis argenti, duabus duellis &amp; unis <lb></lb>quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15E89">Viceſima quinta ex uiginti duellis auri, tribus argen<lb></lb>ti, una æris. </s>
          <s id="N15E8E">Viceſima ſexta ex uiginti duellis auri, duabus duellis &amp; una ſe­<lb></lb>xtula atque binis quaternis ſiliquis argenti, una duella &amp; ſemiſextula ac unis <lb></lb>quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15E95">Viceſima ſeptima ex XX. duellis auri, duabus duellis <lb></lb>&amp; ſemiſextula ac unis quaternis ſiliquis argenti, una duella unaque ſextula &amp; <lb></lb>binis quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15E9C">Viceſima octaua ex XXI. duellis auri, duabus <lb></lb>duellis &amp; ſemiſextula <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, ſeſquiſextula æris. </s>
          <s id="N15EA5">Viceſima nona ex una &amp; ui<lb></lb>ginti duellis auri, duabus argenti, una æris. </s>
          <s id="N15EAA">Triceſima ex una &amp; uiginti duel<lb></lb>lis auri, una duella &amp; ſeſquiſextula argenti, una duella &amp; ſemiſextula æris. </s>
          <s id="N15EAF"><lb></lb>Triceſima prima ex XXII. duellis auri, una duella unaque ſextula argenti, una <lb></lb>ſextula æris. </s>
          <s id="N15EB5">Triceſima <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan> ex duabus &amp; uiginti duellis auri, una duella, <pb pagenum="202" xlink:href="001/01/212.jpg"></pb>&amp; ſemiſextula ac unis quaternis ſiliquis <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, una ſextula atque binis quater <lb></lb>nis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15EC7">Triceſima tertia ex duabus &amp; uiginti duellis auri, una duel<lb></lb>la &amp; binis quaternis ſiliquis argenti, ſeſquiſextula ac unis quaternis ſiliquis <lb></lb>æris. </s>
          <s id="N15ECE">Triceſima quarta ex tribus &amp; uiginti duellis auri, ſeſquiſextula <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, <lb></lb>ſemiſextula æris. </s>
          <s id="N15ED7">Triceſima quinta ex trib. </s>
          <s id="N15EDA">&amp; uiginti duellis auri, una ſextu­<lb></lb>la atque binis quaternis ſiliquis argenti, ſemiſextula &amp; unis quaternis ſiliquis <lb></lb>æris. </s>
          <s id="N15EE1">Triceſima ſexta ex trib. </s>
          <s id="N15EE4">&amp; uiginti duellis auri, una ſextula &amp; unis qua­<lb></lb>ternis ſiliquis argenti, ſemiſextula &amp; binis quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15EE9">Triceſima <lb></lb>ſeptima ex auro puro. </s>
          <s id="N15EEE"><expan abbr="Cũ">Cum</expan> <expan abbr="aũt">aut</expan> raro <expan abbr="inueniãtur">inueniantur</expan> aurei, qui ex beſſe auri, in quo <lb></lb><expan abbr="nõ">non</expan> inſunt quindecim duellæ auri, <expan abbr="ſignãtur">ſignantur</expan>, <expan abbr="nõnulli">nonnulli</expan> <expan abbr="tantũ">tantum</expan> octo &amp; uiginti a­<lb></lb>cus efficiunt: atque <expan abbr="quidã">quidam</expan> à iam dictis diuerſas, <expan abbr="q̊d">quod</expan> auri miſtura <expan abbr="cũ">cum</expan> argento &amp; <lb></lb>ære <expan abbr="interdũ">interdum</expan> ſit diuerſa: <expan abbr="earũ">earum</expan> <expan abbr="acuũ">acuum</expan> prima formatur ex quindecim duellis au­<lb></lb>ri, ſex duellis &amp; una ſextula atque binis quaternis ſiliquis argenti, duabus du­<lb></lb>ellís &amp; ſemiſextula ac unis quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15F2D"><expan abbr="Secũda">Secunda</expan> ex quindecim du<lb></lb>ellis auri, ſex duellis &amp; unis quaternis ſiliquis <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, duab. </s>
          <s id="N15F39">duellis &amp; ſeſqui­<lb></lb>ſextula ac binis quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15F3E">Tertia ex quindecim duellis auri, <lb></lb>quinque duellis &amp; ſemiſextula <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, trib. </s>
          <s id="N15F47">duellis &amp; ſeſquiſextula æris. </s>
          <s id="N15F4A">Quar<lb></lb>ta ex ſedecim duellis auri, ſex duellis &amp; ſemiſextula <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, una duella &amp; ſeſ­<lb></lb>quiſextula æris. </s>
          <s id="N15F55">Quinta ex ſedecim duellis auri, quinque duellis &amp; una ſextu<lb></lb>la atque binis quaternis ſiliquis <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, duabus duellis &amp; ſemiſextula ac unis <lb></lb>quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15F60">Sexta ex ſedecim duellis auri, quatuor duellis &amp; ſeſ­<lb></lb>quiſextula atque binis quaternis ſiliquis <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, tribus duellis &amp; unis quater­<lb></lb>nis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15F6B">Septima ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> duellis auri, quinque duellis &amp; una <lb></lb>ſextula unisque quaternis ſiliquis <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, una duella &amp; ſemiſextula atque binis <lb></lb>quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15F7E">Octaua ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> duellis auri, quinque duellis <lb></lb>&amp; unis quaternis ſiliquis <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, una duella &amp; ſeſquiſextula &amp; binis quater­<lb></lb>nis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15F91">Nona ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> duellis auri, quatuor duellis &amp; una <lb></lb>ſextula ac unis quaternis ſiliquis <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, duab. </s>
          <s id="N15FA2">duellis &amp; ſemiſextula atque bi­<lb></lb>nis quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15FA7">Decima ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; octo duellis auri, quatuor du<lb></lb>ellis &amp; una ſextula <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, una duella unaque ſextula æris. </s>
          <s id="N15FB4">Vndecima ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> <lb></lb>&amp; octo duellis auri, quatuor duellis argenti, duab. </s>
          <s id="N15FBD">duellis æris. </s>
          <s id="N15FC0">Duodecima <lb></lb>ex XVIII. duellis auri, tribus duellis &amp; una ſextula <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, duab. </s>
          <s id="N15FC9">duellis &amp; u­<lb></lb>na ſextula æris. </s>
          <s id="N15FCE">Decimatertia ex XIX. duellis auri, tribus duellis &amp; ſeſquiſe­<lb></lb>xtula ac unis quaternis ſiliquis argenti, una duella atque binis quaternis ſili­<lb></lb>quis æris. </s>
          <s id="N15FD5">Decimaquarta ex XIX. duellis auri, tribus duellis &amp; ſemiſextula <lb></lb>ac unis quaternis ſiliquis argenti, una duella unaque ſextula atque binis quater <lb></lb>nis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15FDC">Decimaquinta ex XIX. duellis auri, duab. </s>
          <s id="N15FDF">duellis &amp; ſeſqui­<lb></lb>ſextula ac unis quaternis ſiliquis argenti, duabus duellis &amp; binis quaternis <lb></lb>ſiliquis æris. </s>
          <s id="N15FE6">Decima ſexta ex uiginti duellis auri, tribus <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, una æris. </s>
          <s id="N15FED">De<lb></lb>cima ſeptima ex uiginti duellis auri, duabus duellis &amp; una ſextula <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, u­<lb></lb>na duella unaque ſextula æris. </s>
          <s id="N15FF8">Decima octaua ex XX. duellis auri, duabus ar­<lb></lb>genti &amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> æris. </s>
          <s id="N16001">Decimanona ex XXI. duellis auri, duabus duellis &amp; ſe­<lb></lb>miſextula ac unis quaternis ſiliquis argenti, una ſextula atque binis quaternis <lb></lb>ſiliquis æris. </s>
          <s id="N16008">Viceſima ex una &amp; uiginti duellis auri, una duella &amp; ſeſquiſe­<lb></lb>xtula ac unis quaternis ſiliquis argenti, una duella atque binis quaternis ſi­<lb></lb>liquis æris. </s>
          <s id="N1600F">Viceſima prima ex una &amp; uiginti duellis auri, una duella &amp; <pb pagenum="203" xlink:href="001/01/213.jpg"></pb>una ſextula atque binis quaternis ſiliquis argenti, una duella &amp; ſemiſextula <lb></lb>ac unis quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N16019">Viceſima ſecunda ex duabus &amp; uiginti du­<lb></lb>ellis auri, una duella unaque ſextula, atque binis quaternis ſiliquis <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, ſemi­<lb></lb>ſextula ac unis quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N16024">Viceſima tertia ex duab. </s>
          <s id="N16027">&amp; uiginti du<lb></lb>ellis auri, una duella unaque ſextula argenti, una ſextula æris. </s>
          <s id="N1602C">Viceſima quar­<lb></lb>ta ex duabus &amp; uiginti duellis auri, una duella et ſemiſextula, ac unis quater <lb></lb>nis ſiliquis argenti, una ſextula atque binis quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N16033">Viceſima <lb></lb>quinta ex tribus &amp; uiginti duellis auri, ſeſquiſextula ac unis quaternis ſili­<lb></lb>quis argenti, binis quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N1603A">Viceſimaſexta ex tribus &amp; uigin­<lb></lb>ti duellis auri, ſeſquiſextula argenti, ſemiſextula æris. </s>
          <s id="N1603F">Viceſima ſeptima ex <lb></lb>tribus &amp; uiginti duellis auri, una ſextula atque binis quaternis ſiliquis <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, <lb></lb>ſemiſextula ac unis quaternis ſiliquis æris. </s>
          <s id="N1604A">Viceſima octaua ex auro puro. </s>
          <s id="N1604D"><lb></lb>Sequitur quartum genus <expan abbr="acuũ">acuum</expan>, quibus argenteos <expan abbr="nũmos">nummos</expan>, qui æs in ſe conti <lb></lb>nent, aut æreos, qui <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, exploramus. </s>
          <s id="N1605F">Bes <expan abbr="aũt">aut</expan> quo <expan abbr="argẽtũ">argentum</expan> ponderamus, <lb></lb>diſtribuitur dupliciter: uel enim duodecies in quinque drachmas &amp; <expan abbr="unũ">unum</expan> <expan abbr="ſcri­pulũ">ſcri­<lb></lb>pulum</expan>, quæ <expan abbr="põdera">pondera</expan> uulgus <expan abbr="nũmos">nummos</expan> nominat: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> quodque rurſus partimur <lb></lb>in quatuor &amp; uiginti quaternas ſiliquas, quas <expan abbr="idẽ">idem</expan> uulgus granula appellat: <lb></lb>uel in ſedecim ſemuncias, quas lothones nuncupant: quarum quæque rurſus di <lb></lb>uiditur aut in decem &amp; octo quaternas ſiliquas, quas uocant granula, aut ſe <lb></lb>decim ſemuncias, quarum ut quæque diſtribuitur in quatuor drachmas, ita <lb></lb>quæque drachma in quatuor <expan abbr="nũmos">nummos</expan>: <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> utranque beſſis diuiſionem for­<lb></lb>mantur acus, <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> <expan abbr="priorẽ">priorem</expan> ad <expan abbr="numerũ">numerum</expan> <expan abbr="dimidiorũ">dimidiorum</expan> <expan abbr="nummũ">nummum</expan> quatuor &amp; ui­<lb></lb>ginti: <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> alteram ad <expan abbr="numerũ">numerum</expan> <expan abbr="dimidiarũ">dimidiarum</expan> <expan abbr="ſemunciarũ">ſemunciarum</expan>, hoc eſt <expan abbr="ſicilicorũ">ſicilicorum</expan>, <lb></lb>una &amp; triginta: nam ſi conficerentur ad <expan abbr="numerũ">numerum</expan> <expan abbr="minorũ">minorum</expan> ponderum, iterum <lb></lb>numerus <expan abbr="acuũ">acuum</expan> efficeretur nimis magnus, &amp; ex eis non paucæ propter <expan abbr="exi­guã">exi­<lb></lb>guam</expan> argenti uel æris portionem nihil ſignificarent nobis: utriſque tam uirgu­<lb></lb>las quàm monetas, quæ ex argento &amp; ære conſtant, experimur. </s>
          <s id="N160DC">Alteræ ſic <lb></lb>ſe habent. </s>
          <s id="N160E1">Prima efficitur ex tribus &amp; uiginti æris partibus, &amp; una argenti <lb></lb>parte: quare quæcunque uirgula uel <expan abbr="nũmus">nummus</expan> coticulæ attritus ipſam ita colo­<lb></lb>rat ut hæc acus, in ea ineſt quarta &amp; uiceſima <expan abbr="argẽti">argenti</expan> portio: atque ita quoque ſe<lb></lb><expan abbr="cundũ">cundum</expan> argenti <expan abbr="portionẽ">portionem</expan>, cùm ſuperat æs <expan abbr="iudicandũ">iudicandum</expan> eſt. </s>
          <s id="N160FD"><expan abbr="Secũda">Secunda</expan> acus confici<lb></lb>tur ex duabus &amp; uiginti æris partibus &amp; duabus <expan abbr="argẽti">argenti</expan>. </s>
          <s id="N16109">Tertia ex una &amp; ui<lb></lb>ginti æris partibus, &amp; tribus argenti. </s>
          <s id="N1610E">Quarta ex uiginti æris partibus et qua <lb></lb>tuor argenti. </s>
          <s id="N16113">Quinta ex decem &amp; <expan abbr="nouẽ">nouem</expan> æris partibus &amp; quinque argenti. </s>
          <s id="N1611A">Se­<lb></lb>xta ex decem &amp; octo æris partibus &amp; ſex argenti. </s>
          <s id="N1611F">Septima ex <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> <lb></lb>æris partibus &amp; <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> argenti. </s>
          <s id="N16130">Octaua ex ſedecim æris partibus &amp; octo ar­<lb></lb>genti. </s>
          <s id="N16135">Nona ex quindecim æris partibus &amp; nouem argenti. </s>
          <s id="N16138">Decima ex qua<lb></lb>tuordecim æris partibus &amp; <expan abbr="decẽ">decem</expan> argenti. </s>
          <s id="N16141">Vndecima ex tredecim æris parti­<lb></lb>bus &amp; undecim argenti. </s>
          <s id="N16146">Duodecima ex duodecim æris partibus &amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> <lb></lb>argenti. </s>
          <s id="N1614F">Decimatertia ex undecim æris partibus &amp; tredecim argenti. </s>
          <s id="N16152">Deci­<lb></lb>maquarta ex decem æris partibus &amp; quatuordecim argenti. </s>
          <s id="N16157">Decimaquinta <lb></lb>ex <expan abbr="nouẽ">nouem</expan> æris partibus &amp; quindecim <expan abbr="argẽti">argenti</expan>. </s>
          <s id="N16164">Decima ſexta ex octo æris parti<lb></lb>bus &amp; ſedecim <expan abbr="argẽti">argenti</expan>. </s>
          <s id="N1616D">Decima ſeptima ex <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> æris partib. </s>
          <s id="N16174">&amp; <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> <lb></lb><expan abbr="argẽti">argenti</expan>. </s>
          <s id="N16184">Decimaoctaua ex ſex æris partib. </s>
          <s id="N16187">&amp; <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; octo <expan abbr="argẽti">argenti</expan>. </s>
          <s id="N16192">Decimano­<lb></lb>na ex quinque æris partib. </s>
          <s id="N16197">&amp; <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; <expan abbr="nouẽ">nouem</expan> argenti. </s>
          <s id="N161A2">Viceſima ex quatuor æris <lb></lb>partibus &amp; uiginti <expan abbr="argẽti">argenti</expan>. </s>
          <s id="N161AB">Viceſima prima ex tribus æris partib, &amp; una &amp; ui <pb pagenum="204" xlink:href="001/01/214.jpg"></pb>ginti <expan abbr="argẽti">argenti</expan>. </s>
          <s id="N161B7"><expan abbr="Viceſimaſecũda">Viceſimaſecunda</expan> ex duab. </s>
          <s id="N161BD">æris partib. </s>
          <s id="N161C0">&amp; duab. </s>
          <s id="N161C3">ac uiginti <expan abbr="argẽti">argenti</expan>. </s>
          <s id="N161CA"><lb></lb>Viceſima tertia ex una æris parte ac trib. </s>
          <s id="N161CE">ac uiginti <expan abbr="argẽti">argenti</expan> partib. </s>
          <s id="N161D5">Viceſima <lb></lb>quarta ex puro argento. </s>
          <s id="N161DA">Alteræ uerò acus ita ſe habent. </s>
          <s id="N161DD">Prima conficitur ex <lb></lb>quindecim <expan abbr="ſemũcijs">ſemuncijs</expan> æris, &amp; una <expan abbr="ſemũcia">ſemuncia</expan> argenti. </s>
          <s id="N161EA"><expan abbr="Secũda">Secunda</expan> ex quatuordecim <lb></lb><expan abbr="ſemũcijs">ſemuncijs</expan> &amp; ſicilico æris, &amp; <expan abbr="ſemũcia">ſemuncia</expan> atque ſicilico argenti. </s>
          <s id="N161F9">Tertia ex quatuor­<lb></lb>decim ſemuncijs æris, &amp; duabus argenti. </s>
          <s id="N161FE">Quarta ex tredecim ſemuncijs &amp; <lb></lb>ſicilico æris, &amp; duabus ſemuncijs &amp; ſicilico argenti. </s>
          <s id="N16203">Quinta ex tredecim ſe<lb></lb>muncijs æris &amp; tribus argenti. </s>
          <s id="N16208">Sexta ex duodecim ſemuncijs &amp; ſicilico æ­<lb></lb>ris &amp; tribus ſemuncijs atque ſicilico argenti. </s>
          <s id="N1620D">Septima ex duodecim ſemun­<lb></lb>cijs æris &amp; quatuor argenti. </s>
          <s id="N16212">Octaua ex undecim ſemuncijs &amp; ſicilico æris <lb></lb>&amp; quatuor ſemuncijs atque ſicilico argenti. </s>
          <s id="N16217">Nona ex undecim ſemuncijs æ­<lb></lb>ris &amp; quinque argenti. </s>
          <s id="N1621C">Decima ex decem ſemuncijs &amp; ſicilico æris, ac quinque <lb></lb>ſemuncijs atque ſicilico argenti. </s>
          <s id="N16221">Vndecima ex decem ſemuncijs æris &amp; ſex <lb></lb>argenti. </s>
          <s id="N16226">Duodecima ex nouem ſemuncijs &amp; ſicilico æris, &amp; ſex ſemuncijs <lb></lb>atque ſicilico argenti. </s>
          <s id="N1622B">Decimatertia ex nouem ſemuncijs æris, &amp; ſeptem ſe­<lb></lb>muncijs argenti. </s>
          <s id="N16230">Decimaquarta ex octo ſemuncijs &amp; ſicilico æris, &amp; <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> <lb></lb>ſemuncijs &amp; ſicilico argenti. </s>
          <s id="N16239">Decimaquinta ex octo ſemuncijs æris, &amp; toti <lb></lb>dem argenti. </s>
          <s id="N1623E">Decimaſexta ex ſeptem ſemuncijs &amp; ſicilico æris, ac octo ſe­<lb></lb>muncijs &amp; ſicilico argenti. </s>
          <s id="N16243">Decimaſeptima ex ſeptem <expan abbr="ſemũcijs">ſemuncijs</expan> æris, &amp; no­<lb></lb>uem argenti. </s>
          <s id="N1624C">Decimaoctaua ex ſex ſemuncijs &amp; ſicilico æris, &amp; nouem ſe­<lb></lb>muncijs atque ſicilico argenti. </s>
          <s id="N16251">Decimanona ex ſex ſemuncijs æris, &amp; decem <lb></lb>argenti. </s>
          <s id="N16256">Viceſima ex quinque ſemuncijs &amp; ſicilico æris, ac decem ſemuncijs <lb></lb>atque ſicilico argenti. </s>
          <s id="N1625B">Viceſimaprima ex quinque ſemuncijs æris, &amp; undecim <lb></lb>argenti. </s>
          <s id="N16260">Viceſima ſecunda ex quatuor <expan abbr="ſemũcijs">ſemuncijs</expan> &amp; ſicilico æris, ac undecim <lb></lb>ſemuncijs &amp; ſicilico argenti. </s>
          <s id="N16269">Viceſima tertia ex quatuor ſemuncijs æris, &amp; <lb></lb>duodecim argenti. </s>
          <s id="N1626E">Viceſima quarta ex tribus ſemuncijs &amp; ſicilico æris, ac <lb></lb>duodecim ſemuncijs &amp; ſicilico argenti. </s>
          <s id="N16273">Viceſima quinta ex tribus ſemun­<lb></lb>cijs æris, &amp; tredecim argenti. </s>
          <s id="N16278">Viceſima ſexta ex duabus ſemuncijs &amp; ſicili­<lb></lb>co æris, ac tredecim ſemuncijs &amp; ſicilico argenti. </s>
          <s id="N1627D">Viceſima ſeptima ex dua­<lb></lb>bus ſemuncijs æris, &amp; quatuordecim argenti. </s>
          <s id="N16282">Viceſima octaua ex una ſe­<lb></lb>muncia &amp; ſicilico æris, &amp; quatordecim ſemuncijs atque ſicilico argenti. </s>
          <s id="N16287">Vi­<lb></lb>ceſima nona ex una ſemuncia æris, &amp; quindecim ſemuncijs argenti. </s>
          <s id="N1628C">Trice­<lb></lb>ſima ex ſicilico æris &amp; quindecim ſemuncijs atque ſicilico argenti. </s>
          <s id="N16291">Triceſima <lb></lb>prima ex argento puro. </s>
          <s id="N16296">Hæc hactenus. </s>
          <s id="N16299">Pluribus fortaſſe uerbis quàm o­<lb></lb>ptimarum artium ſtudioſi deſiderent, tamen ad harum rerum cognitionem <lb></lb>neceſſarijs: nunc de ponderibus dicam, <expan abbr="quorũ">quorum</expan> ſæpe mentionem feci: ea du­<lb></lb>plicia ſunt metallicis, maiora ſcilicet &amp; minora. </s>
          <s id="N162A6">Centumpondium eſt <expan abbr="primũ">primum</expan> <lb></lb>&amp; maximum pondus, nimirum centum librarum, atque ob id <expan abbr="centenariũ">centenarium</expan> di­<lb></lb>ctum. </s>
          <s id="N162B5">Dimidium <expan abbr="centũpondium">centumpondium</expan> <expan abbr="ſecũdum">ſecundum</expan>: &amp; quidem quinquaginta libra <lb></lb>rum. </s>
          <s id="N162C2">Quarta centumpondij pars, quæ eſt quinque &amp; uiginti librarum, eſt ter<lb></lb>tium pondus: <expan abbr="quartũ">quartum</expan> ſedecim librarum: quintum, octo: ſextum, quatuor: ſe<lb></lb>ptimum, duarum: octauum, libræ unius. </s>
          <s id="N162CD">Hæc uerò libra eſt ſedecim uncia­<lb></lb>rum: cuius dimidia pars nempe ſelibra, quam noſtri marcam nominant, eſt <lb></lb>unciarum octo: ſiue, ut ipſi diuidunt, ſemunciarum ſedecim: quæ ſelibra eſt <pb pagenum="205" xlink:href="001/01/215.jpg"></pb>nonum pondus. </s>
          <s id="N162D9">At decimum eſt <expan abbr="ſemũciarum">ſemunciarum</expan> octo: undecimum, quatuor: <lb></lb>duodecimum, duarum, decimumtertium, unius ſemunciæ: decimumquar­<lb></lb>tum, ſicilici: decimumquintum, unius drachmæ: decimumſextum, dimidiæ <lb></lb>drachmæ. </s>
          <s id="N162E6">Ita diſtribuuntur maiora pondera. </s>
          <s id="N162E9">Minora uerò ſunt portiones <lb></lb>factæ ex argento uel orichalco, uel ære: quarum prima &amp; maxima plerunque <lb></lb>pendit drachmam unam: quanto enim minora fuerint, tanto utiliora ſunt: <lb></lb>minus enim &amp; uenæ, uel metalli <expan abbr="experiẽdi">experiendi</expan>, &amp; plumbi nobis opus eſt. </s>
          <s id="N162F6">Ea au<lb></lb>tem portio nominatur centumpondium, reſpondetque maiori librarum nu­<lb></lb>mero: quas item centum pendit. </s>
          <s id="N162FD">Secunda eſt librarum quinquaginta: tertia, <lb></lb>quinque &amp; uiginti: quarta, ſedecim: quinta, octo: ſexta, quatuor: ſeptima, dua­<lb></lb>rum, octaua, unius libræ: nona, ſelibræ: decima, octo ſemunciarum: undeci­<lb></lb>ma, quatuor: duodecima, duarum: decimatertia, unius: decima quarta, ſicili­<lb></lb>ci: quæ eſt ultima. </s>
          <s id="N16308">Nam portiones, quæ reſpondent drachmæ &amp; dimidiæ <lb></lb>drachmæ non ſunt uſitatæ. </s>
          <s id="N1630D">In his autem portionibus ponderum minorum <lb></lb>omnibus numeri librarum &amp; ſemunciarum ſunt inſcripti. </s>
          <s id="N16312">At metallici qui­<lb></lb>dam ærarij minora, ut etiam maiora, pondera aliter diſtribuunt in partes: e­<lb></lb>tenim eorum maximum pondus pendit libras centum &amp; duodecim, quæ <lb></lb>prima particula eſt: ſecunda, quatuor &amp; ſexaginta: tertia, duas &amp; triginta: <lb></lb>quarta, ſedecim: quinta, octo: ſexta, quatuor: ſeptima, duas: octaua, unam: no <lb></lb>na, ſelibram, ſiue ſemuncias ſedecim: decima, <expan abbr="ſemũcias">ſemuncias</expan> octo: undecima, qua­<lb></lb>tuor: duodecima, duas: decimatertia, unam.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.215.1.jpg" xlink:href="001/01/215/1.jpg"></figure>
        <p id="N1632A" type="main">
          <s id="N1632C">Verùm minorem ſelibram, quam noſtri, ut ſæpe dixi, appellant marcam, <lb></lb>Romani beſſem <expan abbr="nominarẽt">nominarent</expan>, æquè ac maiorem monetarij, qui cudunt <expan abbr="aurũ">aurum</expan>, <lb></lb>partiuntur in quatuor &amp; uiginti binas ſextulas: ſingulas binas ſextulas in <lb></lb>quatuor ſemiſextulas: ſingulas ſemiſextulas in tres quaternas ſiliquas. </s>
          <s id="N1633D">Sin­<lb></lb>gulas præterea quaternas ſiliquas <expan abbr="quidã">quidam</expan> in quatuor ſiliquas: ſed plerique o­<pb pagenum="206" xlink:href="001/01/216.jpg"></pb>mittentes ſemiſextulas, mox binas ſextulas diuidunt in duodecim quater­<lb></lb>nas ſiliquas: nec has partiuntur in quatuor ſiliquas. </s>
          <s id="N1634D">Itaque prima &amp; maximæ <lb></lb>particula, quæ bes eſt, pendit quatuor &amp; uiginti binas ſextulas: ſecunda, du <lb></lb>odecim: tertia, ſex: quarta, tres: quinta, duas: ſexta, ſingulas ſiue quatuor ſe­<lb></lb>miſextulas: ſeptima, duas ſemiſextulas: octaua, unam: ſiue tres quaternas ſili <lb></lb>quas: nona, duas: decima, unam. </s>
          <s id="N16358">Quinetiam monetarij, qui ſignant <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, <lb></lb>beſſem minorem ſimiliter atque maiorem partiuntur: noſtri quidem in <expan abbr="ſemũcias">ſemun<lb></lb>cias</expan> ſedecim, ſemunciam uerò in decem &amp; octo quaternas ſiliquas. </s>
          <s id="N16367">Ipſis <expan abbr="aũt">aut</expan> <lb></lb>particulæ ſunt decem, quibus in alteram libræ lancem impoſitis, ponderant <lb></lb>argentum, quod, cùm igni experiuntur miſturam, ſupereſt ære iam conſum<lb></lb>pto: quarum prima eſt bes, &amp; pendit ſemuncias ſedecim: ſecunda, octo: ter­<lb></lb>tia, quatuor: quarta duas: quinta <expan abbr="unã">unam</expan>, ſiue decem &amp; octo quaternas ſiliquas: <lb></lb>ſexta, nouem quaternas ſiliquas: ſeptima, ſex: octaua, tres: nona, duas: deci­<lb></lb>ma, unam. </s>
          <s id="N1637E">At Norebergij monetarij, qui cudunt argentum, beſſem etiam di<lb></lb>uidunt in <expan abbr="ſemũcias">ſemuncias</expan> ſedecim, ſed ſemunciam in quatuor drachmas, <expan abbr="drachmã">drachmam</expan> <lb></lb>in quatuor nummulos: quibus ſunt nouem particulæ: quarum prima pen­<lb></lb>dit ſemuncias ſedecim: ſecunda, octo: tertia, quatuor: quarta, duas: quinta, u­<lb></lb>nam. </s>
          <s id="N16391">Beſſem enim non aliter ac noſtri diſtribuunt: ſed quia ſemunciam par<lb></lb><expan abbr="tiũtur">tiuntur</expan> in quatuor drachmas, ſexta particula pendit duas drachmas: ſeptima, <lb></lb>unum, ſiue nummulos quatuor: octaua, nummulos duos: nona unum. </s>
          <s id="N1639B">Ve­<lb></lb>rùm Agrippinenſes &amp; Antuerpiani diuidunt beſſem in duodecim quinas <lb></lb>drachmas &amp; ſingula ſcripula, quæ pondera nummos <expan abbr="appellãt">appellant</expan>. </s>
          <s id="N163A6">Quodque ue­<lb></lb>rò rurſus diſtribuunt in quatuor &amp; uiginti quaternas ſiliquas, quas nomi­<lb></lb>nant grana: eis autem ſunt decem particulæ: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> prima eſt bes, &amp; pendit <lb></lb>duodecim nummos: ſecunda, ſex: tertia, tres: quarta, duos: quinta, unum ſi­<lb></lb>ue quatuor &amp; uiginti quaternas ſiliquas: ſexta, duodecim quaternas ſili­<lb></lb>quas: ſeptima, ſex: octaua, tres: nona, duas: decima, unas. </s>
          <s id="N163B7">Itaque his æquè ac no<lb></lb>ſtris bes diuiditur in quaternas ſiliquas ducentas octoginta octo: Noreber<lb></lb>gijs uerò in nummulos ducentos quinquaginta ſex. </s>
          <s id="N163BE">Poſtremò Veneti beſ­<lb></lb>ſem partiuntur in uncias octo: unciam, in quatuor ſicilicos: ſicilicum, in ſili­<lb></lb>quas ſex &amp; triginta: qui duodecim particulas facere poſſunt, quibus <expan abbr="utãtur">utantur</expan>, <lb></lb>ſi quando miſturas argenti &amp; æris experiri uelint: quarum prima erit bes &amp; <lb></lb>pendet uncias octo: <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan>, quatuor: tertia, duas, quarta, unam, ſiue ſicilicos <lb></lb>quatuor: quinta, ſicilicos duos: ſexta, ſicilicum unum: ſeptima, ſiliquas <expan abbr="decẽ">decem</expan> <lb></lb>&amp; octo: octaua, nouem: nona, ſex: decima, tres: undecima, duas: duodecima, <lb></lb>unam. </s>
          <s id="N163DB">Quoniam uerò Veneti diſtribuunt beſſem in ſiliquas mille centum <lb></lb>quinquaginta duas, &amp; quaternæ ſiliquæ ducentæ octoginta octo, in quot <lb></lb>noſtri diuidunt beſſem, efficiunt totidem ſiliquas, utrique idem ſentiunt: etſi <lb></lb>Veneti beſſem minutius concidunt. </s>
          <s id="N163E4">Atque ponderum tam maiorum quàm <lb></lb>minorum, quibus metallici utuntur, hæc ferè ratio eſt: itemque <expan abbr="minorũ">minorum</expan>, qui­<lb></lb>bus monetarij &amp; mercatores cùm metalla &amp; monetas experiri ſolent. </s>
          <s id="N163EF">Maio<lb></lb>res uerò beſſes, quos adhibent cùm magnas earundem rerum maſſas pon­<lb></lb>derant, explicaui libro De reſtituendis menſuris &amp; ponderibus inſcripto, <lb></lb>&amp; ſecundo De precio metallorum &amp; monetis. </s>
          <s id="N163F8">Tres autem minores libræ <lb></lb>ſunt, quibus uenas, metalla, additamenta ponderamus: prima, qua <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan><pb pagenum="207" xlink:href="001/01/217.jpg"></pb> &amp; <expan abbr="additamẽta">additamenta</expan>: ea inter minores iſtas libras eſt maxima: &amp; octo maioris pon<lb></lb>deris uncijs in eius alteram lancem, &amp; totidem in alteram impoſitis uitium <lb></lb>non facit. </s>
          <s id="N1640D">Secunda ſubtilior eſt, qua ponderamus uenas <expan abbr="experiẽdas">experiendas</expan> uel me­<lb></lb>tallum: ea <expan abbr="centumpondiũ">centumpondium</expan> minoris ponderis bene ferre poteſt in altera lan­<lb></lb>ce, atque in altera uenam uel metallum tam graue quàm tantulum <expan abbr="centũpon­dium">centumpon­<lb></lb>dium</expan> eſt. </s>
          <s id="N16422">Tertia eſt ſubtiliſſima, qua ponderamus maſſulam auri uel argen­<lb></lb>ti, quæ experimento perfecto in catilli cinerei fundo reſedit. </s>
          <s id="N16427">Quod ſi quis ſe<lb></lb>cunda libra ponderabit plumbum, uel tertia uenam, multum eis nocebit. </s>
          <s id="N1642C"><lb></lb>Quod autem metalli pondus minus ex uenæ uel metalli miſti centumpon­<lb></lb>dio minore conficitur, idem metalli pondus maius ex uenæ uel metalli mi­<lb></lb>ſti centumpondio maiore conflatur.</s>
        </p>
        <p id="N16434" type="caption">
          <s id="N16436">P<emph type="italics"></emph>rima libra minor<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>ecunda<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>ertia in loculamento poſita<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.217.1.jpg" xlink:href="001/01/217/1.jpg"></figure>
        <p id="N16452" type="main">
          <s id="N16454">De re Metallica Libri VII. FINIS.</s>
        </p>
        <pb pagenum="208" xlink:href="001/01/218.jpg"></pb>
        <p id="N1645B" type="head">
          <s id="N1645D">GEORGII AGRICO­<lb></lb>LAE DE RE METALLICA <lb></lb>LIBER OCTAVVS.</s>
        </p>
        <p id="N16464" type="main">
          <s id="N16466">Qvemadmodvm uenas experimenti gratia tra­<lb></lb>ctare conueniat, ſuperiore libro explicaui, nunc ag<lb></lb>grederer ad maius opus, id ipſum ſcilicet, quod no <lb></lb>bis parit metalla, niſi prius uenarum præparanda­<lb></lb>rum rationes eſſent exponendæ: cùm enim natura <lb></lb>metalla plerunque procreare ſoleat impura &amp; miſta <lb></lb>cum terris &amp; ſuccis concretis, &amp; lapidibus, neceſſe <lb></lb>eſt eas res foſſiles, pleraſque à uenis metallicis antea­<lb></lb>quam excoquantur, quoad fieri poteſt, ſeparare. </s>
          <s id="N16479">I­<lb></lb>taque quibus modis uenæ diſcernantur, tundantur malleis, urantur, tundan­<lb></lb>tur pilis, molantur in farinam, cribrentur, lauentur, torreantur, crementur <lb></lb>nunc dicam, exordiarque à prima laborandi ratione. </s>
          <s id="N16482">Periti metallici cùm ue­<lb></lb>nas fodiunt, mox in ipſis puteis aut cuniculis <expan abbr="materiã">materiam</expan> metallicam <expan abbr="diſcernũt">diſcernunt</expan> <lb></lb>à terris, ſuccis concretis, lapidibus: precioſamque in alucris, uilem in uaſis re­<lb></lb>ponunt. </s>
          <s id="N16493">Quod ſi foſſor aliquis rerum metallicarum imperitus non fecerit, <lb></lb>aut peritus etiam neceſſitate, cui parendum fuit, coactus facere non potue­<lb></lb>rit, quamprimum id quod effoſſum eſt, ex fodina fuerit extractum, omne lu<lb></lb>ſtrari debet, uenæque pars metalli diues diſcerni ab eius parte metalli exper­<lb></lb>te, ſiue terra ſiue fuccus concretus, ſiue lapis fuerit. </s>
          <s id="N1649E">Nam uenam inutilem ſi­<lb></lb>mul cum utili excoquere damnoſum eſt: ſiquidem impenſæ pereunt, quod <lb></lb>ex terris &amp; lapidibus conflentur, recrementa tantummodo inania &amp; inuti­<lb></lb>lia: ex ſuccis concretis quidam impediant metallorum excoctionem, &amp; da­<lb></lb>mnum dent. </s>
          <s id="N164A9">At ſaxa, quæ ſunt ad uenam diuitem, etiam ipſa, ne quid metal­<lb></lb>li pereat, ſunt tundenda, comminuenda, lauanda. </s>
          <s id="N164AE">Verùm ſi foſſores uel igna<lb></lb>ri, uel incauti uenas, dum eas cauarent, cum terris &amp; ſaxis commiſcuerunt, <lb></lb>munus metalli rudis ſecernendi, uel uenæ præſtantis non uiri modo ſuſci­<lb></lb>piunt, ſed etiam pueri uel mulieres: eam uerò miſturam in abacum longum, <lb></lb>cui totos ferè dies aſſident, inijciunt, &amp; ab ea metallum ſeparant: ſeparatum <lb></lb>in alueos colligunt: collectum in uaſa inijciunt: quæ in officinam, in qua ue­<lb></lb>næ excoqui ſolent, inuehuntur.</s>
        </p>
        <p id="N164BD" type="caption">
          <s id="N164BF">A<emph type="italics"></emph>bacus longus<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>luei<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>aſa<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <pb pagenum="209" xlink:href="001/01/219.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.219.1.jpg" xlink:href="001/01/219/1.jpg"></figure>
        <p id="N164DD" type="main">
          <s id="N164DF">Sed metallorum, quæ pura uel rudia ſunt effoſſa, quod genus ſunt argen<lb></lb>tum purum, aut rude plumbei uel cinerei coloris, maſſas præſides <expan abbr="fodinarũ">fodinarum</expan> <lb></lb>lapidi ſuperimpoſitas malleis quadrangulis &amp; craſſis percutientes dilatant: <lb></lb>quas laminas deinde uel trunco impoſitas ferreis cuneis malleo percuſſis ſe<lb></lb>cant in partes: uel ferramento, forficis ſimili concidunt: eius altera chela, in <lb></lb>trunco immobili infixa, longa eſt pedes tres: altera, quæ metallum concidit, <lb></lb>ſex. </s>
          <s id="N164F2">Eas autem metalli partes poſthæc excoctores in catillis ferreis calfactas <lb></lb>in ſecundis fornacibus excoquunt.</s>
        </p>
        <p id="N164F7" type="caption">
          <s id="N164F9">M<emph type="italics"></emph>etalli maſſa<emph.end type="italics"></emph.end> A. M<emph type="italics"></emph>alleus<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>uneus<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>runcus<emph.end type="italics"></emph.end> D. F<emph type="italics"></emph>erramentum forfici ſimile<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <pb pagenum="210" xlink:href="001/01/220.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.220.1.jpg" xlink:href="001/01/220/1.jpg"></figure>
        <p id="N16525" type="main">
          <s id="N16527">Etſi uerò foſſores in puteis aut cuniculis res foſſiles diſcreuerunt, tamen <lb></lb>uenæ metallicæ ex ipſis extractæ aut euectæ malleis in partes frangen­<lb></lb>dæ ſunt, uel minutim contundendæ, comminuendæque, ut iſto etiam modo <lb></lb>præſtantiores &amp; meliores partes à uilioribus &amp; deterioribus diſcerni poſ­<lb></lb>ſint: quod in uenis excoquendis plurimum ualet: etenim ſi diſcrimine remo<lb></lb>to uenæ excoquantur, precioſa non raro magnum <expan abbr="detrimẽtum">detrimentum</expan> accipit, pri­<lb></lb>uſquam uilis igni liqueſcat: aut una alteram conſumit: quod ne fiat partim <lb></lb>hac diligentia, partim additamentis poſſumus cauere: ſed ſi uena metalli ali­<lb></lb>cuius uilis fuerit, eius extractæ uel euectæ, meliorem partem conijcere opor<lb></lb>tet in unum aliquem locum: deteriorem uerò itemque ſaxa abijcere. </s>
          <s id="N16540">Diſcre­<lb></lb>tores autem cuique abaco durum &amp; latum lapidem <expan abbr="imponũt">imponunt</expan>. </s>
          <s id="N16549">Abaci <expan abbr="plerũquelongi">plerunque <lb></lb>longi</expan> &amp; lati quatuor pedes conſtant ex aſſeribus inter ſe coagmentatis: ad <lb></lb>quorum latera &amp; tergum aſſeres, ex eis circiter pedem <expan abbr="eminẽtes">eminentes</expan>, affixi ſunt: <lb></lb>frons, cui ſecretor aſſidet, patet. </s>
          <s id="N1655A">Eorum uerò alij uenæ auri uel argenti, diui­<lb></lb>tis maſſam lapidi ſuperimpoſitam &amp; malleo lato, ſed non craſſo, percuſſam <lb></lb>modò in partes frangunt, &amp; in unum uas conijciunt: modò <expan abbr="frangũt">frangunt</expan> &amp; præ­<lb></lb>ſtantes à uilioribus diſcernentes, unde nomen inuenerunt, eas ſeparatim in <lb></lb>diuerſa uaſa inijciunt &amp; colligunt. </s>
          <s id="N16569">Alij uerò uenæ minus auri uel argenti di <lb></lb>uitis maſſam item lapidi ſuperimpoſitam, malleoque lato &amp; craſſo percuſſam <lb></lb>minutim contundunt: ac, cùm multa fuerit comminuta, collectam in unum <pb pagenum="211" xlink:href="001/01/221.jpg"></pb>uas inijciunt. </s>
          <s id="N16575">Vaſorum duplex genus eſt: alterum altius, &amp; in medio paulo <lb></lb>amplius quàm in infimo uel ſummo: alterum humilius. </s>
          <s id="N1657A">Quod cùm in imo <lb></lb>amplius ſit, continuo ſurſum uerſus aliquanto eſt anguſtius: illud ſuperius <lb></lb>operculo tegitur, hoc non tegitur: ſed bacillum ferreum per eius anſas pe­<lb></lb>netrans utrinque recuruatur: quod manibus, cùm uas <expan abbr="deportãdum">deportandum</expan> eſt, pre­<lb></lb>henditur. </s>
          <s id="N16589">Diſcretores autem in primis aſſiduos eſſe oportet.</s>
        </p>
        <p id="N1658C" type="caption">
          <s id="N1658E">A<emph type="italics"></emph>bacus<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>ſſeres eminentes<emph.end type="italics"></emph.end> B. M<emph type="italics"></emph>alleus<emph.end type="italics"></emph.end> C. M<emph type="italics"></emph>alleus quadran­<lb></lb>gulus<emph.end type="italics"></emph.end> D. V<emph type="italics"></emph>as altius<emph.end type="italics"></emph.end> E. V<emph type="italics"></emph>as humilius<emph.end type="italics"></emph.end> F. B<emph type="italics"></emph>acillum ferreum<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.221.1.jpg" xlink:href="001/01/221/1.jpg"></figure>
        <p id="N165C2" type="main">
          <s id="N165C4">Alter modus uenas <expan abbr="tundẽdi">tundendi</expan> malleis hic eſt: magnæ uenæ duræ fragmen<lb></lb>ta contunduntur anteaquam urantur. </s>
          <s id="N165CD">Operariorum certe, qui Goſelariæ i­<lb></lb>ſto modo magnis malleis tundunt pyritas, pedes ſunt corticibus quaſi ocre <lb></lb>is armati, manus chirothecis prælongis: ne glareæ de fragmentis deſilien­<lb></lb>tes eos ſaucient.</s>
        </p>
        <p id="N165D6" type="caption">
          <s id="N165D8">P<emph type="italics"></emph>yritæ<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>ortices<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>hirothecæ<emph.end type="italics"></emph.end> C. M<emph type="italics"></emph>alleus<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="212" xlink:href="001/01/222.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.222.1.jpg" xlink:href="001/01/222/1.jpg"></figure>
        <p id="N165FC" type="main">
          <s id="N165FE">At in magnæ Germaniæ regione, quæ Veſtofalia dicitur, &amp; in Germa­<lb></lb>niæ inferioris regione quæ Eifalia nominatur, operarij contrà uenarum pri<lb></lb>us uſtarum fragmenta in rotundam aream, lapidibus duriſſimis arctè ſtra­<lb></lb>tam, coniecta terunt ferramentis, quæ figura ferè malleis ſimilia ſunt, uſu tri<lb></lb>bulis: nam longa pedem, lata palmum, craſſa digitum, in medio ſicuti mallei <lb></lb>habent foramen, in quo includitur manubrium ligneum <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="admodũ">admodum</expan> craſ­<lb></lb>ſum, ſed longum ad pedes tres &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>, ut operarij eius pondere inclina­<lb></lb>tiore uehementius <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> fragmenta percutere poſſint: lata uerò ferramen­<lb></lb>ti parte percutientes ea conterunt: quo modo etiam tribulis, quanquam ea <lb></lb>lignea &amp; teretia ſunt, atque ad perticas appenſa, frumenta in area <expan abbr="terũtur">teruntur</expan>. </s>
          <s id="N16627">Ve­<lb></lb>nas autem comminutas ſcopis <expan abbr="cõuerrentes">conuerrentes</expan> in officinam inuehunt: in qua la<lb></lb>uantur in area curta: ad cuius caput lotor ſtans rutro ligneo ſurſum uerſus <lb></lb>trahit aquam: quæ rurſus delapſa id, quod leue eſt, rapit in ſubiectum cana­<lb></lb>lem: quam lauandi rationem paulo poſt planius explicabo.</s>
        </p>
        <p id="N16636" type="caption">
          <s id="N16638">A<emph type="italics"></emph>rea lapidibus ſtrata<emph.end type="italics"></emph.end> A. V<emph type="italics"></emph>enarum fragmenta<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>rea uenarum fragmentis referta<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>erramentum<emph.end type="italics"></emph.end> D. E<emph type="italics"></emph>ius manubrium<emph.end type="italics"></emph.end> E. S<emph type="italics"></emph>copæ<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>rea curta<emph.end type="italics"></emph.end> G. R<emph type="italics"></emph>utrum ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> H.</s>
        </p>
        <pb pagenum="213" xlink:href="001/01/223.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.223.1.jpg" xlink:href="001/01/223/1.jpg"></figure>
        <p id="N1667A" type="main">
          <s id="N1667C">At duabus de cauſis uenæ uruntur: uel enim ut ex duris molles &amp; fragi­<lb></lb>les factæ facilius aut tundi malleis pilisúe, aut mox excoqui poſſint: uel ut <lb></lb>res pingues <expan abbr="cõburãtur">comburantur</expan> ſulfur ſcilicet, bitumen, <expan abbr="auripigmentũ">auripigmentum</expan>, ſandaraca: ſed <lb></lb>sulfur ſæpius in uenis metallicis ineſt, &amp; plerunque plus quàm cætera nocet <lb></lb>metallis omnibus, excepto auro: uerùm maximè nocet ferro, minus plum­<lb></lb>bo candido quàm uel cinereo, uel nigro, uel argento, uel æri. </s>
          <s id="N16691">Quoniam ue­<lb></lb>rò rariſſimè inuenitur aurum, in quo non ſit argentum, etiam uenæ auri ſul­<lb></lb>fur in ſe continentes urendæ ſunt priuſquam excoquantur: etenim ſulfur in <lb></lb>cinerem reſoluit metallum in uehementiſſimo fornacum igni, atque ex eo re­<lb></lb>crementum efficit: idem agit bitumen: imo interdum argentum conſumit: <lb></lb><expan abbr="q̊d">quod</expan> in cadmia bituminoſa licet uidere. </s>
          <s id="N166A1">Sed nunc ad urendi modos uenio: &amp; <lb></lb>primò <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> ad <expan abbr="eũ">eum</expan>, qui omnib. </s>
          <s id="N166AE">uenis <expan abbr="cõmunis">communis</expan> eſt. </s>
          <s id="N166B5">Terra <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> effoſſa <lb></lb>fit area <expan abbr="quadrãgula">quadrangula</expan> ſatis magna &amp; à fronte aperta: ſuper <expan abbr="quã">quam</expan> ligna <expan abbr="cõtinẽter">continenter</expan> <lb></lb><expan abbr="cõponũtur">componuntur</expan>: &amp; ſuper ea alia ligna <expan abbr="trãſuerſa">tranſuerſa</expan> <expan abbr="itẽ">item</expan> <expan abbr="cõtinẽter">continenter</expan> <expan abbr="locãtur">locantur</expan>: quocirca <expan abbr="hãc">hanc</expan> <lb></lb><expan abbr="lignorũ">lignorum</expan> <expan abbr="ſtruẽ">ſtruem</expan> noſtri <expan abbr="cratẽ">cratem</expan> <expan abbr="appellãt">appellant</expan>: id uerò iteratur uſque <expan abbr="dũ">dum</expan> ſtrues illa <expan abbr="cubitũ">cubitum</expan> <lb></lb><expan abbr="unũ">unum</expan> uel duo fiat alta: tum ſuper eam imponuntur <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> <expan abbr="qualiumcũque">qualiumcunque </expan>
mal<lb></lb>leis comminutarum fragmenta: primò maxima, deinde mediocria, poſtre­<lb></lb>mò minima: ſicque coagmentatio clementer aſſurgens metæ forma figura­<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N1670F">Ne uerò diſſipetur eiuſdem uenæ arenula aquis madida ipſi illinitur, &amp; <pb pagenum="214" xlink:href="001/01/224.jpg"></pb>batillis tunditur. </s>
          <s id="N16717">Quidam ſi talis arenula eis defuerit, pyram puluere, à car­<lb></lb>bonibus reſoluto, non aliter ac carbonarij tegunt. </s>
          <s id="N1671C">At Goſelariæ compoſiti­<lb></lb>oni, in metæ figuram formatæ, atramentum ſutorium rubrum, quo deſtillat <lb></lb>pyrites uſtus, aquis madefactum illinunt. </s>
          <s id="N16723">Alibi autem ſemel uena uritur: <lb></lb>alibi bis, alibi ter, prout ipſius duricies id poſtulat. </s>
          <s id="N16728">Goſelariæ quidem cùm <lb></lb>pyrites tertiò uritur, is, qui in <expan abbr="ſum̃o">ſummo</expan> pyræ eſt collocatus, exudat, ut aliàs ſcri­<lb></lb>pſi, quiddam ſubuiride, aridum, aſperum, tenue: quod ignis non aliter ac a­<lb></lb>miantum non facile comburit. </s>
          <s id="N16735">Quinetiam perſæpe aqua immittitur in ue­<lb></lb>nam uſtam &amp; adhuc calentem, hac de cauſa, ut magis molleſcat &amp; friabilis <lb></lb>fiat. </s>
          <s id="N1673C">Nam cùm uis ignium eius humorem exiccauit, aqua calentem facilius <lb></lb>diſſoluit: cuius rei maximum indicium ſunt ſaxa calcaria uſta.</s>
        </p>
        <p id="N16741" type="caption">
          <s id="N16743">A<emph type="italics"></emph>reæ<emph.end type="italics"></emph.end> A. L<emph type="italics"></emph>igna<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>ena<emph.end type="italics"></emph.end> C. M<emph type="italics"></emph>etæ <lb></lb>figura<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.224.1.jpg" xlink:href="001/01/224/1.jpg"></figure>
        <p id="N1676B" type="main">
          <s id="N1676D">Sed terra item effoſſa fiant areæ multò ampliores, &amp; ad normam quadra <lb></lb>tæ: à quarum lateribus atque tergo muri ducantur, ut ignis ardorem magis <lb></lb>contineant: à fronte uerò ſimiliter patere debent. </s>
          <s id="N16774">In his ſeparatim uena <lb></lb>plumbi candidi uratur hoc modo. </s>
          <s id="N16779">Primò ligna circiter duodecim pedes <lb></lb>longa in area locentur, quater uiciſſim, recta &amp; tranſuerſa. </s>
          <s id="N1677E">Deinde maiora <pb pagenum="215" xlink:href="001/01/225.jpg"></pb>uenæ fragmenta eis ſuperinijciantur: quibus rurſus minora quæ <expan abbr="etiã">etiam</expan> ad eo­<lb></lb>rum latera apponantur: quin eiuſdem uenæ arenulæ ipſis quoque illinantur <lb></lb>&amp; batillis tundantur, ne prius quàm uſta fuerint, decidant: tum ligna incen­<lb></lb>dantur.</s>
        </p>
        <p id="N16790" type="caption">
          <s id="N16792">P<emph type="italics"></emph>yra accenſa<emph.end type="italics"></emph.end> A. P<emph type="italics"></emph>yra quæ extruitur<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>ena<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>L<emph type="italics"></emph>igna<emph.end type="italics"></emph.end> D. E<emph type="italics"></emph>orundem ſtrues<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.225.1.jpg" xlink:href="001/01/225/1.jpg"></figure>
        <p id="N167BA" type="main">
          <s id="N167BC">Plumbi uerò nigri uena, ſi uſtionis indigebit, in aream conijciatur pror­<lb></lb>ſus aſſimilem, ſed decliuem: eique ligna ſuperimponantur: à fronte etiam ad <lb></lb>uenam, ne decidat, arbor apponatur. </s>
          <s id="N167C3">Vena ſic uſta quodammodo liqueſcit, <lb></lb>&amp; recrementis fit ſimilis. </s>
          <s id="N167C8">In Tauriſcis autem pyrites, in quo aliquid auri, ſul<lb></lb>furis, atramenti ſutorij ineſt, poſtquam ultimum ex eo aqua cocto <expan abbr="confectũ">confectum</expan> <lb></lb>fuit, in fornacem furni figura ferè ſimilem, in quam ligna ſunt impoſita, con­<lb></lb>ijcitur, ut, cùm uritur, id quod utile, cum fumo non euolet, ſed ad fornacis te <lb></lb>ſtudinem adhæreſcat: quo modo ſæpe etiam ſulfur de duobus eiuſdem te­<lb></lb>ſtudinis foraminibus, per quæ fumus eluctatur, ſtiriarum inſtar pendet.</s>
        </p>
        <p id="N167D9" type="caption">
          <s id="N167DB">P<emph type="italics"></emph>yra, quæ ex uena plumbi &amp; lignis ei ſuperimpoſitis conſtat, accenſa<emph.end type="italics"></emph.end> A. <lb></lb>O<emph type="italics"></emph>perarius uenam in alteram aream conijcit<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>ornax furni <lb></lb>ſimilis<emph.end type="italics"></emph.end> C. F<emph type="italics"></emph>oramina per quæ fumus eluctatur<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="216" xlink:href="001/01/226.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.226.1.jpg" xlink:href="001/01/226/1.jpg"></figure>
        <p id="N16803" type="main">
          <s id="N16805">Si uero pyrites uel cadmia, uel alia uena metalli particeps <expan abbr="pluſculũ">pluſculum</expan> ſulfu­<lb></lb>ris uel bituminis in ſe <expan abbr="cõtineat">contineat</expan>, ſic urenda eſt, ut <expan abbr="neutrũ">neutrum</expan> pereat: itaque in <expan abbr="ferreã">ferream</expan> <lb></lb><expan abbr="laminã">laminam</expan> <expan abbr="foraminũ">foraminum</expan> <expan abbr="plenã">plenam</expan> <expan abbr="cõiecta">coniecta</expan>, carbonibusque ſuperiniectis uritur. </s>
          <s id="N1682B">Eam <expan abbr="la­minã">la­<lb></lb>minam</expan> <expan abbr="ſuſtinẽt">ſuſtinent</expan> tres muri, duo à lateribus, tertius à tergo. </s>
          <s id="N16838">Sub ipſa ollæ, in qui<lb></lb>bus aqua ineſt, collocantur: in <expan abbr="quã">quam</expan> uapor ſulfuroſus uel bituminoſus defer­<lb></lb>tur: inque ea pinguitudo, ſi ſulfur fuerit, <expan abbr="plerũque">plerunque</expan> lutea: ſi bitumen, picis inſtar <lb></lb>nigra ſupernatans <expan abbr="cõcreſcit">concreſcit</expan>: quæ ni eliceretur, metallo, dum excoqueretur <lb></lb>uena, <expan abbr="multũ">multum</expan> noceret. </s>
          <s id="N16853">Ab ea uerò ſic ſeparata <expan abbr="ali〈quẽ〉">aliquem</expan> utilitatis <expan abbr="fructũ">fructum</expan> homini­<lb></lb>bus præbet: maxime ſulfurea. </s>
          <s id="N16860">Ex uapore <expan abbr="aũt">aut</expan>, qui <expan abbr="nõ">non</expan> in <expan abbr="aquã">aquam</expan>, ſed in <expan abbr="ſolũ">ſolum</expan> de­<lb></lb>fertur, ſulfur uel bitumen fit pompholygis ſimile, &amp; tam leue, ut difflari ſpiri<lb></lb>tu poſſit. </s>
          <s id="N16877">Alij <expan abbr="utũtur">utuntur</expan> fornace <expan abbr="cõcamerata">concamerata</expan>, &amp; è fronte patente, atque in duas ca <lb></lb>meras diſtincta. </s>
          <s id="N16884"><expan abbr="Inferiorẽ">Inferiorem</expan> murus, in eius medio ductus, in duas partes æqua<lb></lb>les diuidit, in quibus ollæ, ſimiliter <expan abbr="aquã">aquam</expan> in ſe <expan abbr="cõtinentes">continentes</expan>, collocantur. </s>
          <s id="N16894">Supe<lb></lb>rior uerò rurſus in tres partes eſt diſtributa: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> media, <expan abbr="nõ">non</expan> latior medio <lb></lb>muro, cuius ſuprema pars eſt, ſemper patet: in ea enim ligna imponuntur: a­<lb></lb>lijs duabus ſunt ferreæ fores, quæ lignis accenſis clauduntur, ut non minus <lb></lb>quàm teſtudo ignis <expan abbr="ardorẽ">ardorem</expan> <expan abbr="cõtineant">contineant</expan>: in illarum bacillis ferreis, quæ pro pa<lb></lb>uimento habent, collocantur ollæ fundo carentes: cuius loco cancelli, ex fer <lb></lb>reis ſilis facti, in quanque imponuntur: per quorum foramina ſulfuroſi uel bi<lb></lb>tuminoſi uapores à uena uſta manant in ollas inferiores. </s>
          <s id="N168B5"><expan abbr="Superiorũ">Superiorum</expan> autem <lb></lb>ollarum ſingulæ centumpondium uenæ capiunt: qua repletæ operculis te­<lb></lb>guntur, lutoque oblinuntur.</s>
        </p>
        <pb pagenum="217" xlink:href="001/01/227.jpg"></pb>
        <p id="N168C3" type="caption">
          <s id="N168C5">L<emph type="italics"></emph>amina ferrea foraminum plena<emph.end type="italics"></emph.end> A. M<emph type="italics"></emph>uri<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>amina cui uena iniecta<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>arbenes <lb></lb>uenæ ſuperiniecti ardentes<emph.end type="italics"></emph.end> D. O<emph type="italics"></emph>llæ<emph.end type="italics"></emph.end> E. F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> F. S<emph type="italics"></emph>uperioris cameræ pars me­<lb></lb>dia<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>liæ duæ partes<emph.end type="italics"></emph.end> H. I<emph type="italics"></emph>nferioris cameræ partes<emph.end type="italics"></emph.end> I. M<emph type="italics"></emph>urus medius<emph.end type="italics"></emph.end> K. <lb></lb>O<emph type="italics"></emph>llæ quæ uena replentur<emph.end type="italics"></emph.end> L. E<emph type="italics"></emph>arum opercula<emph.end type="italics"></emph.end> M. C<emph type="italics"></emph>ancelli<emph.end type="italics"></emph.end> N.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.227.1.jpg" xlink:href="001/01/227/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="218" xlink:href="001/01/228.jpg"></pb>
        <p id="N16925" type="main">
          <s id="N16927">Eislebij quoque &amp; in finitimis locis cùm <expan abbr="urũt">urunt</expan> lapides fiſſiles bituminis <expan abbr="nõ">non</expan> <lb></lb>expertes, ex quibus æs conflatur, non utuntur ſtrue lignorum, ſed faſcibus <lb></lb>uirgultorum: quondam id genus lapides ex puteis extractos mox ſuper fa­<lb></lb>ſces uirgultorum ſubſtratos inijciebant, eisque accenſis urebant. </s>
          <s id="N16938">Nunc <expan abbr="eoſdẽ">eoſdem</expan> <lb></lb>primò in unum aceruum conuehunt: deinde ad quoddam tempus ita <expan abbr="iacẽt">iacent</expan>, <lb></lb>ut aer &amp; imber eos aliquo modo molles efficiant: tum prope aceruum ſter­<lb></lb>nunt faſces uirgultorum: atque in ipſos inuehunt proximos lapides: poſtea <lb></lb>rurſus in uacuo loco, à quo primi lapides ablati ſunt, faſces uirgultorum po<lb></lb>nunt: &amp; lapides primis proxime adiunctos eis inijciunt: quod <expan abbr="faciũt">faciunt</expan> uſque ad <lb></lb>eum finem dum lapides omnes fuerint in faſces uirgultorum coniecti, fiatque <lb></lb>tumulus: poſtremò incendunt faſces uirgultorum: uerùm non ea parte, qua <lb></lb>flat uentus ſed oppoſita, ne ignis ui uenti <expan abbr="cõcitatus">concitatus</expan> antè conſumat faſces uir<lb></lb>gultorum quàm lapides urantur &amp; molles fiant: quo ſane modo lapides eti<lb></lb>am faſcibus uicini ignem concipiunt, eumque communicant cum proximis: <lb></lb>atque hi iterum cum finitimis: ardetque ſic pyra ſæpenumero dies triginta plu­<lb></lb>resue continuos. </s>
          <s id="N16963">Lapis autem iſte æroſus fiſſilis copioſius, ut aliàs dixi, exu<lb></lb>dat illud, cui natura eſt ſimilis amianto.</s>
        </p>
        <p id="N16968" type="caption">
          <s id="N1696A">A<emph type="italics"></emph>ceruus lapidum æroſorum<emph.end type="italics"></emph.end> A. P<emph type="italics"></emph>yra accenſa<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>L<emph type="italics"></emph>apides inuehens in faſces uirgultorum<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.228.1.jpg" xlink:href="001/01/228/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="219" xlink:href="001/01/229.jpg"></pb>
        <p id="N1698A" type="main">
          <s id="N1698C">At uenæ pilis præferratis iccirco tunduntur, ut metallum à lapidibus &amp; <lb></lb>tecti ſaxis diſcerni poſſit. </s>
          <s id="N16991">Machinæ, qua id ipſum perficitur, ſpecies, quarto <lb></lb>machinarum, quibus metallici utuntur, generi ſubiecta, hoc modo fabrica­<lb></lb>tur: truncus quernus longus pedes ſex, latus &amp; altus duos &amp; palmum humi <lb></lb>locatur: in cuius medio capſa eſt longa pedes duos &amp; digitos ſex, alta <expan abbr="pedẽ">pedem</expan> <lb></lb>&amp; ſex digitos: eius frons patet, quæ oſtium appellari poteſt: eiuſdem <expan abbr="fundũ">fundum</expan> <lb></lb>tegitur ſolea ferrea, craſſa palmum, lata palmos duos &amp; totidem digitos: cu­<lb></lb>ius utrunque latus cuneatum in truncum adigitur. </s>
          <s id="N169A8">Prior uerò &amp; poſterior ei­<lb></lb>us pars eidem trunco affiguntur clauis ferreis: ad latera capſæ ſuper <expan abbr="truncũ">truncum</expan> <lb></lb>ſtatuuntur duo tigna, quorum ſuperiora capita aliquantum reciſa in formis <lb></lb>trabium domicilij includuntur: à capſa pedibus duobus &amp; dimidio duo ti­<lb></lb>gna tranſuerſa continenter coniunguntur: quorum capita intrinſecus <expan abbr="parũ">parum</expan> <lb></lb>reciſa iacent in formis exterioribus iſtorum tignorum ſtatutorum: atque ibi <lb></lb>cum ipſis terebrantur, perque foramen hoc <expan abbr="rotundũ">rotundum</expan> penetrat clauus ferreus: <lb></lb>cuius alterum caput duo habet cornua: alterum <expan abbr="perforatũ">perforatum</expan> eſt, quod cuneo <lb></lb>traiecto ſic coercetur, ut tigna arctius conſtringat: quinetiam ex cornibus al<lb></lb>terum uerſus uergit, alterum deorſum: at ſuper ea tigna tranſuerſa ad <expan abbr="ſpaciũ">ſpacium</expan> <lb></lb>pedum trium &amp; dimidij iterum duo eiuſmodi tigna tranſuerſa ſimili modo <lb></lb><expan abbr="coniungũtur">coniunguntur</expan>. </s>
          <s id="N169D8">Tignis autem tranſuerſis ſunt foramina quadrangula, in quæ <lb></lb>pila præferrata immittuntur: ea longe inter ſe non diſtant, &amp; arctius in illis <lb></lb>continentur. </s>
          <s id="N169DF">Habet uerò quodque pilum retro dentem, quem inferius ſeuo li<lb></lb>nire oportet, ut eò facilius attolli poſſit: eum autem axis angulati bini den­<lb></lb>tes longi &amp; ſuperiore parte in rotundo lati uiciſſim attollunt, ut pilum deci <lb></lb>dens in capſam capite ferreo ſaxa in eam coniecta contundat &amp; comminu­<lb></lb>at. </s>
          <s id="N169EA">Sed axis rotam habet pinnatam, quam aquæ impetus impellit: uerùm ca<lb></lb>pſæ oſtio pro foribus aſſer eſt: qui in antis trunci excauatis &amp; leuari poteſt, <lb></lb>ut oſtio reſerato operarius arenam, in quam ſaxa contrita ſunt, itemque ſabu­<lb></lb>lum &amp; glareas batillo eximat: &amp; demitti, ut oſtio clauſo alia ſaxa iniecta rur<lb></lb>ſus pilis præferratis tundantur: ſed, ſi truncus quernus in promptu non fue<lb></lb>rit, duo tigna humi locantur, &amp; inter ſe fibulis ferreis coniungantur: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> <lb></lb>utrunque longum ſit pedes ſex, latum pedem, altum ſeſquipedem: quæ altitu<lb></lb>do capſæ eſſe debet: ea fit priore tigno latitudine dodrantis, &amp; longitudine <lb></lb>duorum pedum &amp; trientis ac ſemunciæ prorſus exciſo: in cuius ſolo effoſſo <lb></lb>locetur ſaxum duriſſimum, craſſum pedem, latum <expan abbr="dodrãtem">dodrantem</expan>: ad id, ſi quod <lb></lb>cauum remanet, ipſum terra uel arenula <expan abbr="cõpleatur">compleatur</expan>, eaque tundatur: <expan abbr="ſolũ">ſolum</expan> quod <lb></lb>eſt ante capſam aſſeribus tegatur: ſaxum perfractum auferatur, &amp; in eius lo <lb></lb>cum aliud reponatur: licet etiam capſam minorem &amp; <expan abbr="triũ">trium</expan> tantummodo pi­<lb></lb>lorum facere capacem.</s>
        </p>
        <p id="N16A1B" type="caption">
          <s id="N16A1D">C<emph type="italics"></emph>apſa<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>igna ſtatuta<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>igna tranſuerſa<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>P<emph type="italics"></emph>ila<emph.end type="italics"></emph.end> D. E<emph type="italics"></emph>orum capita<emph.end type="italics"></emph.end> E. A<emph type="italics"></emph>xis<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>D<emph type="italics"></emph>ens pili<emph.end type="italics"></emph.end> G. D<emph type="italics"></emph>entes axis<emph.end type="italics"></emph.end> H.</s>
        </p>
        <pb pagenum="220" xlink:href="001/01/230.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.230.1.jpg" xlink:href="001/01/230/1.jpg"></figure>
        <p id="N16A5D" type="main">
          <s id="N16A5F">Pila autem efficiuntur ex tigillis nouem pedes longis, quadrangulis, un­<lb></lb>diquaque latis ſemipedem: cuiusque caput ferreum ita ſe habet. </s>
          <s id="N16A64">Inferior eius <lb></lb>pars <expan abbr="lõga">longa</expan> eſt tres palmos, ſuperior <expan abbr="totidẽ">totidem</expan>: inferioris partis media pars lata et <lb></lb>craſſa eſt <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, longa duos palmos: infima extuberat ut fiat lata quinque di­<lb></lb>gitos, craſſa <expan abbr="totidẽ">totidem</expan>, longa duos: ſuprema <expan abbr="etiã">etiam</expan> ipſa extuberat: fitque lata et craſ­<lb></lb>ſa <expan abbr="ſeſquipalmũ">ſeſquipalmum</expan>, longa duos digitos: ſuperius ubi includitur in pilo perfora­<lb></lb>ta: ſimili modo <expan abbr="pilũ">pilum</expan> ipſum <expan abbr="terebratũ">terebratum</expan> eſt: atque per utriuſque foramen penetrat <lb></lb>cuncus ferreus latus: qui <expan abbr="cõtinet">continet</expan> caput ne de pilo decidat. </s>
          <s id="N16A97">Vt uerò <expan abbr="pilũ">pilum</expan> <expan abbr="cõti­nenter">conti­<lb></lb>nenter</expan> <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> <expan abbr="fragmẽta">fragmenta</expan> uel ſaxa <expan abbr="tũdens">tundens</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="frãgatur">frangatur</expan> inter ipſum &amp; <expan abbr="ſupremã">ſupremam</expan> <lb></lb>partis inferioris <expan abbr="partẽ">partem</expan> ponitur lamina ex ferro quadrangula, craſſa <expan abbr="digitũ">digitum</expan>, la<lb></lb>ta digitos <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan>, alta ſex. </s>
          <s id="N16ACC">Qui uerò tria pila <expan abbr="faciũt">faciunt</expan>, ut plerique faciunt, ea multo <lb></lb>maiora faciunt: etenim cum quadrangula exiſtant, undique lata ſunt tres pal­<lb></lb>mos: cuiuſque autem caput ferreum ita ſe habet: totum longum eſt pedes du­<lb></lb>os &amp; palmum: inferius ſexangulum: ubi latum &amp; craſſum exiſtit digitos ſe­<lb></lb>ptem. </s>
          <s id="N16ADB">Inferior eius pars, quæ ex pilo extat, longa eſt <expan abbr="pedẽ">pedem</expan> &amp; palmos duos: <lb></lb>ſuperior, quæ in eo includitur, palmos tres: inferiore eius parte lata &amp; craſſa <lb></lb><expan abbr="palmũ">palmum</expan>. </s>
          <s id="N16AE9">Deinde paulatim fit anguſtior &amp; tenuior, ut ſuperiore parte mane­<lb></lb>at lata digitos tres &amp; dimidium, craſſa duos: ubi anguli quodam modo reci <lb></lb>ſi ſunt: eaque parte perforatum eſt. </s>
          <s id="N16AF0">Foramen uerò longum digitos tres, <expan abbr="latũ">latum </expan><pb pagenum="221" xlink:href="001/01/231.jpg"></pb>unum, diſtat à ſuprema parte acuta digito. </s>
          <s id="N16AFB"><expan abbr="Quidã">Quidam</expan> <expan abbr="ſuperiorẽ">ſuperiorem</expan> capitis partem, <lb></lb>quæ in pilo inferius exciſo includitur uncinatam &amp; ſtriatam faciunt, ut un­<lb></lb>cis in pilum infixis &amp; cuneis in ſtrias adactis in ipſo prorſus immobilis ma­<lb></lb>neat: præſertim cum duabus præterea quadrangulis laminis ferreis cingan­<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N16B0D">Axem uerò alij ad circinum diſtribuunt in ſex partes, alij in nouem: ſed <lb></lb>ſatius eſt eum in duodecim partiri, ut uiciſſim una pars plana dentem in ſe <lb></lb>contineat, altera eo careat.</s>
        </p>
        <p id="N16B14" type="caption">
          <s id="N16B16">P<emph type="italics"></emph>ilum alterum<emph.end type="italics"></emph.end> A. P<emph type="italics"></emph>ilum inferius exciſum<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>aput pili<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>lterum caput uncina­<lb></lb>tum &amp; ſtriatum<emph.end type="italics"></emph.end> D. L<emph type="italics"></emph>amina ferrea quadrangula<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>uneus<emph.end type="italics"></emph.end> F. D<emph type="italics"></emph>ens <lb></lb>pili<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>xis angulatus<emph.end type="italics"></emph.end> H. D<emph type="italics"></emph>ens axis<emph.end type="italics"></emph.end> I. C<emph type="italics"></emph>ircinus<emph.end type="italics"></emph.end> K.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.231.1.jpg" xlink:href="001/01/231/1.jpg"></figure>
        <p id="N16B5E" type="main">
          <s id="N16B60">Rota uerò ne hyeme uel altæ niues uel glacies, uel <expan abbr="tẽpeſtates">tempeſtates</expan> eius curſum, <lb></lb>&amp; conuerſionem impediant, in quadrangula contignatione prorſus inclu­<lb></lb>ditur. </s>
          <s id="N16B6B">Tigna <expan abbr="aũt">aut</expan>, qua inter ſe coagmentantur, undique obturantur muſco: <expan abbr="u­nũ">u­<lb></lb>num</expan> tamen <expan abbr="cõtignatio">contignatio</expan> foramen habet: per quod canalis deferens <expan abbr="aquã">aquam</expan> pene­<lb></lb>trat: quæ in rotæ pinnas <expan abbr="decidẽs">decidens</expan> eam uerſat: rurſusque in inferiore canale ſub <lb></lb>contignatione effluit. </s>
          <s id="N16B88">Rotæ autem radij non raro in medio axe longo inclu<lb></lb>duntur: cuius dentes utrinque pila attollunt, quæ uel utraque uenas ſiccas aut <lb></lb>udas tundunt, uel altera ſiccas, udas altera, pro ut res hoc aut illud poſtulat: <pb pagenum="222" xlink:href="001/01/232.jpg"></pb>quin etiam alteris leuatis &amp; clauis ferreis in eorum &amp; primi tigni tranſuerſi <lb></lb>foramina infixis, altera tantummodo uenas tundunt.</s>
        </p>
        <p id="N16B96" type="caption">
          <s id="N16B98">C<emph type="italics"></emph>ontignatio<emph.end type="italics"></emph.end> A. <emph type="italics"></emph>hæc cum ſuperiore etiam parte non ſit aperta, hic patet, <lb></lb>ut rota uideri poſsit.<emph.end type="italics"></emph.end></s>
          <s id="N16BA8"> R<emph type="italics"></emph>ota<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>xis<emph.end type="italics"></emph.end> C. P<emph type="italics"></emph>ila<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.232.1.jpg" xlink:href="001/01/232/1.jpg"></figure>
        <p id="N16BC2" type="main">
          <s id="N16BC4">At glareas ſaxorum uel lapidum &amp; ſabulum atque arenas è capſa huius ma<lb></lb>chinæ exemptas &amp; cumulatas, aut è tumulo, qui eſt prope fodinam raſtro <lb></lb>erutas operarius inijciat in capſam ſuperius &amp; è fronte <expan abbr="patẽtem">patentem</expan>, longam pe<lb></lb>des tres, latam ferè <expan abbr="ſeſquipedẽ">ſeſquipedem</expan>: cuius latera decliuia ſunt &amp; formata ex aſſeri<lb></lb>bus: ſed fundum filis ferreis inſtar retis contextum ſit, &amp; ad duo bacilla fer­<lb></lb>rea, quæ ad utriuſque lateris aſſerem affixa ſunt, item filis ferreis <expan abbr="alligatũ">alligatum</expan>. </s>
          <s id="N16BDD">Hoc <lb></lb>eius fundum foramina habet, per quæ glareæ nucis auellanæ magnitudine <lb></lb>penetrare non poſſunt: quæ ſunt maiores quàm ut penetrent, eas operarius <lb></lb>reportat, rurſusque pilis ſubijcit: eas uerò quæ penetrarunt, &amp; ſabulum atque <lb></lb>arenas in uas magnum colligit &amp; ad loturam reſeruat: cùm autem laboran­<lb></lb>di munus exequitur capſam duobus funiculis de trabe ſuſpendit. </s>
          <s id="N16BEA">Hæc ca­<lb></lb>pſa cribrum quadrangulum rectè nominari poteſt, ut etiam id genus aliæ <lb></lb>quæ ſequuntur.</s>
        </p>
        <p id="N16BF1" type="caption">
          <s id="N16BF3">C<emph type="italics"></emph>apſa recte in ſolo locata<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius fundum quod ex filis ferreis <lb></lb>conſtat<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>apſa inuerſa<emph.end type="italics"></emph.end> C. B<emph type="italics"></emph>acilla ferrea<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>apſa de<emph.end type="italics"></emph.end>
<pb pagenum="223" xlink:href="001/01/233.jpg"></pb><emph type="italics"></emph>trahe ſuſpenſa, cuius fundi pars ſupina conſpicitur<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>apſa <lb></lb>de trabe ſuſpenſa, cuius fundi pars prona conſpicitur.<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.233.1.jpg" xlink:href="001/01/233/1.jpg"></figure>
        <p id="N16C2D" type="main">
          <s id="N16C2F">Alij utuntur cribro, cuius uas ligneum duobus ferreis circulis cingitur: <lb></lb>fundum, non aliter ac capſæ, ferreis filis inſtar retis contexitur: id imponunt <lb></lb>duobus aſſerculis ſic affixis ad ſtipitem, in terra <expan abbr="defixũ">defixum</expan>, ut alter alteri tranſ­<lb></lb>uerſus ſuperpoſitus ſit. </s>
          <s id="N16C3C">Quanquam quidam ſtipitem terræ <expan abbr="nõ">non</expan> infigunt, ſed <lb></lb>eum ſuper ſolum <expan abbr="ſtatuẽtes">ſtatuentes</expan> uſque dum eius, quod cribrum tranſmiſit, aceruus <lb></lb>fiat: cui illam infigunt: in hoc cribrum operarius glareas, lapillos, ſabulum, <lb></lb>arenas tumulo erutas, batillo ferreo inijcit: &amp; eius anſas manibus tenens, i­<lb></lb>pſum agitando ſuccurit: ut eo motu per fundum arena, ſabulum, lapilli, mi­<lb></lb>nutæ glareæ decidant. </s>
          <s id="N16C51">Alij non uſurpant cribrum, ſed capſam patentem: <lb></lb>cuius fundum item filis ferreis <expan abbr="contextũ">contextum</expan> eſt: eam in tigillo tranſuerſo, in du­<lb></lb>obus tignis ſtatutis incluſo, locatam ducunt &amp; reducunt.</s>
        </p>
        <p id="N16C5C" type="caption">
          <s id="N16C5E">C<emph type="italics"></emph>ribrum<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>ſſerculi<emph.end type="italics"></emph.end> B. S<emph type="italics"></emph>tipes<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>ribri <lb></lb>fundum<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>apſa patens<emph.end type="italics"></emph.end> E. T<emph type="italics"></emph>igillum <lb></lb>tranſuerſum<emph.end type="italics"></emph.end> F. T<emph type="italics"></emph>igna ſtatuta<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <pb pagenum="224" xlink:href="001/01/234.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.234.1.jpg" xlink:href="001/01/234/1.jpg"></figure>
        <p id="N16C98" type="main">
          <s id="N16C9A">Alij utuntur cribro, cui uas æneum eſt, utrinque habens anſam <expan abbr="æneã">æneam</expan> qua­<lb></lb>drangulam: per quas anſas pertica penetrat: cuius alterum caput, quod ex al<lb></lb>tera anſa eminet ad dodrantem, cùm operarius in <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan> de trabe ſuſpen­<lb></lb>ſum impoſuerit, perticam ſæpius, &amp; quidem uiciſſim, à ſe abſtrahit, &amp; ad ſe <lb></lb>retrahit: quo motu per cribri fundum res minutæ <expan abbr="decidũt">decidunt</expan>: ſed ut perticæ ca<lb></lb>put in funem facile imponi poſſit, ipſe inferius bacillo longo duos palmos <lb></lb>diducitur: etenim duplicatus deſcendit: quod utrunque eius caput ad trabem <lb></lb>ſit religatum. </s>
          <s id="N16CB7">Attamen pars funiculi poſt bacillum dependet longa ſemipe­<lb></lb>dem. </s>
          <s id="N16CBC">Quinetiam magna capſa in hac re eſt uſitata: cuius fundum uel ex aſſe­<lb></lb>re foraminum pleno conficitur, uel filis ferreis, ut cæterarum capſarum con<lb></lb>texitur: ex medijs aſſeribus, qui ad eius latera ſunt, ſemicirculus ferreus ex­<lb></lb>tat: ad quem funiculus, ex tigno uel trabe ſuſpenſus, alligatur, ut capſa trahi <lb></lb>&amp; in omnes partes inclinari poſſit: ei utrinque duo ſunt manubria, ciſij manu <lb></lb>brijs non diſſimilia: quæ duo operarij prehendentes capſam, ultro citroque <lb></lb>tractam et retractam agitant: hac Germani, qui in Carpato monte habitant, <lb></lb>potiſſimum utuntur: iſtis autem tribus capſis &amp; duobus cribris minutæ res <lb></lb>à maiuſculis iccirco diſcernuntur, ut earum quæ tranſmiſſæ ſimul lauandæ <lb></lb>ſunt, æquales fiant portiones: nam fundum tam capſarum quàm cribrorum <lb></lb>foramina habet, quæ glareas nucis auellanæ magnitudine non <expan abbr="tranſmittũt">tranſmittunt</expan>: <lb></lb>in fundo remanentes metallici ſiccas, ſi metallo <expan abbr="nõ">non</expan> carent, ſub pila ſubij <expan abbr="ciũt">ciunt</expan>: <pb pagenum="225" xlink:href="001/01/235.jpg"></pb>ſed glareæ maiuſculæ à minutis non diſcernuntur his modis, priuſquam ui <lb></lb>ri uel adoleſcentes ab eis, &amp; lapillis, &amp; ſabulo, &amp; arenis, &amp; terris in tumulo è <lb></lb>fodina egeſto ſitis ſaxorum fragmenta raſtris quinque dentibus ſepararint.</s>
        </p>
        <p id="N16CEA" type="caption">
          <s id="N16CEC">C<emph type="italics"></emph>apſa<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>emicirculus<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>uniculus<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>ignum<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>anubria<emph.end type="italics"></emph.end> E. R<emph type="italics"></emph>aſtrum quinquedens<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>ribrum<emph.end type="italics"></emph.end> G. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>ius anſæ<emph.end type="italics"></emph.end> H. P<emph type="italics"></emph>ertica<emph.end type="italics"></emph.end> I. F<emph type="italics"></emph>uniculus<emph.end type="italics"></emph.end> K. T<emph type="italics"></emph>rabs<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.235.1.jpg" xlink:href="001/01/235/1.jpg"></figure>
        <p id="N16D3A" type="main">
          <s id="N16D3C">Neuſolæ uerò, quod <expan abbr="metallũ">metallum</expan> eſt in Carpato, tumulos è fodinis, dum æ­<lb></lb>ris uenæ, quæ ſunt in iugis &amp; cacuminibus <expan abbr="montiũ">montium</expan> cauarentur, egeſtos o­<lb></lb>perarius alter diſcernit, alter terras, arenas, ſabulum, lapillos, glareas, atque eti<lb></lb>am uenas pauperiores, ne impenſæ in non tritam &amp; interdum ferè præcipi­<lb></lb>tem uiam, atque longam &amp; difficilem uecturam faciendæ ſint, ciſio aduehit: <lb></lb>&amp; idipſum inuertens eas in capſam longam patentem, &amp; tabellis tranſuer­<lb></lb>ſis diſtentam, &amp; ad rupem præcipitem affixam inijcit: quæ pedum fere cen <lb></lb>tum &amp; quinquaginta altitudine delabuntur in capſam breuem, cuius fun­<lb></lb>dum ex ærea lamina craſſa &amp; foraminum plena conſtat: ea capſa habet duo <lb></lb>manubria, quibus attrahitur &amp; retruditur: ſuperius <expan abbr="etiã">etiam</expan> duos arcus, ex bacil<lb></lb>lis colurnis factos, quib. </s>
          <s id="N16D5F">uncus ferreus funis ex arboris ramo uel trabe, quæ <lb></lb>ex tigno ſtatuto eminet, ſuſpenſi inijcitur: hanc capſam diſcretor aliquoties <lb></lb>attrahit, ’&amp; ad arborem uel tignum ualide appellit: quo modo res minutæ <pb pagenum="226" xlink:href="001/01/236.jpg"></pb>per eius foramina penetrantes altera capſa longa decidunt in alteram bre­<lb></lb>uem, cuius <expan abbr="fundũ">fundum</expan> foramina habet anguſtiora: quam <expan abbr="ſecũdus">ſecundus</expan> diſcretor item <lb></lb>ad arborem uel tignum ualide appellit: iterumque minutiores tertia capſa ex­<lb></lb>ceptæ delabuntur in tertiam capſam breuem, cuius <expan abbr="fundũ">fundum</expan> anguſtiſſima ha­<lb></lb>bet foramina, quam capſam tertius diſcretor, ſimiliter ad arborem uel <expan abbr="tignũ">tignum</expan> <lb></lb>ualide appellit, ac tertio res minutulæ per foramina <expan abbr="incidũt">incidunt</expan> in <expan abbr="abacũ">abacum</expan>. </s>
          <s id="N16D8D">Dum <lb></lb>autem operarius ciſio aduehit aliam tumuli partem <expan abbr="diſcernẽdam">diſcernendam</expan>, quiſque in­<lb></lb>terea diſcretor unco ex arcubus extracto ſuam capſam aufert, camque inuer­<lb></lb>tens, glareas uel ſabulum, quod in eius fundo remanſit, coaceruat. </s>
          <s id="N16D9A">Minutu­<lb></lb>las uero res, in abacum delapſas, primus lotor, nam <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> ſunt, quot diſcre­<lb></lb>tores, deuerrit, et cribro, cuius foramina ſunt anguſtiora quàm tertiæ capſæ <lb></lb>breuis foramina, exceptas lauat in uaſe, aquis ferè pleno. </s>
          <s id="N16DA7">Quod cùm fuerit <lb></lb>eo, quod cribrum tranſmiſit, <expan abbr="refertũ">refertum</expan>, turbinem extrahit, ut aqua effluat: mox <lb></lb>id, quod in uaſe reſedit, batillo conijcit in abacum <expan abbr="ſecũdi">ſecundi</expan> lotoris: qui ipſum <lb></lb>lauat in cribro, cui anguſtiora ſunt foramina: quod etiam tunc in uas decidit <lb></lb>idem eximit &amp; in tertij lotoris abacum inijcit: qui id ipſum lauat in cribro, <lb></lb>cui anguſtiſſima ſunt foramina. </s>
          <s id="N16DBC">Æris autem ramenta, quæ in ultimo uaſe re <lb></lb>ſederunt, exempta excoquuntur: id uerò, quod quiſque lotor radio abſtulit, <lb></lb>in area linteis extenſis contecta lauatur. </s>
          <s id="N16DC3">Quin etiam Aldebergi, quod plum<lb></lb>bi <expan abbr="cãdidi">candidi</expan> metallum eſt, in montibus Bohemiæ finitimis, diſcretores talibus <lb></lb>capſis breuibus ex trabe ſuſpenſis <expan abbr="utũtur">utuntur</expan>: quæ tamen paulò ampliores ſunt, <lb></lb>&amp; priore parte patent: qua glareæ, quas non tranſmiſerunt, earum ad <expan abbr="tignũ">tignum</expan> <lb></lb>appulſu ſtatim excuti poſſunt.</s>
        </p>
        <p id="N16DDA" type="caption">
          <s id="N16DDC">O<emph type="italics"></emph>perarius ciſio glareas aduehens<emph.end type="italics"></emph.end> A. P<emph type="italics"></emph>rima capſa longa<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>P<emph type="italics"></emph>rima capſa breuis<emph.end type="italics"></emph.end> C. E<emph type="italics"></emph>ius manubria<emph.end type="italics"></emph.end> D. E<emph type="italics"></emph>iuſdem arcus<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>unis<emph.end type="italics"></emph.end> F. T<emph type="italics"></emph>rabs<emph.end type="italics"></emph.end> G. T<emph type="italics"></emph>ignum<emph.end type="italics"></emph.end> H. S<emph type="italics"></emph>ecunda capſa longa<emph.end type="italics"></emph.end> I. <lb></lb>S<emph type="italics"></emph>ecunda capſa breuis<emph.end type="italics"></emph.end> K. T<emph type="italics"></emph>ertia capſa longa<emph.end type="italics"></emph.end> L. T<emph type="italics"></emph>ertia ca<lb></lb>pſa breuis<emph.end type="italics"></emph.end> M. A<emph type="italics"></emph>bacus primus<emph.end type="italics"></emph.end> N. C<emph type="italics"></emph>ribrum primum<emph.end type="italics"></emph.end> O. V<emph type="italics"></emph>as <lb></lb>primum<emph.end type="italics"></emph.end> P. S<emph type="italics"></emph>ecundus abacus<emph.end type="italics"></emph.end> Q. S<emph type="italics"></emph>ecundum cribrum<emph.end type="italics"></emph.end> R. <lb></lb>S<emph type="italics"></emph>ecundum uas<emph.end type="italics"></emph.end> S. T<emph type="italics"></emph>ertius abacus<emph.end type="italics"></emph.end> T. T<emph type="italics"></emph>ertium cribrum<emph.end type="italics"></emph.end> V. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>ertium uas<emph.end type="italics"></emph.end> X. T<emph type="italics"></emph>urbo<emph.end type="italics"></emph.end> Y.</s>
        </p>
        <pb pagenum="227" xlink:href="001/01/237.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.237.1.jpg" xlink:href="001/01/237/1.jpg"></figure>
        <p id="N16E7A" type="main">
          <s id="N16E7C">At ſi uena metalli diues fuerit, terræ, arenæ, ſabulum, glareæ <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan>, ex te<lb></lb>cto <expan abbr="exciſorũ">exciſorum</expan>, rutro uel raſtro è tumulo erutæ, &amp; batillo in <expan abbr="cribrũ">cribrum</expan> <expan abbr="amplũ">amplum</expan> uel <pb pagenum="228" xlink:href="001/01/238.jpg"></pb>in corbem coniectæ lauantur in uaſe aquarum ferè pleno. </s>
          <s id="N16E96">Cribrum <expan abbr="plerũquelatum">plerunque <lb></lb>latum</expan> eſt cubitum, altum ſemipedem: eius fundum tantula habet foramina <lb></lb>ut per ea glareæ eruo non maiores decidant. </s>
          <s id="N16EA1">Filis uerò ferreis rectis et tranſ­<lb></lb>uerſis, quæ ubi ſe contingunt clauiculæ ferreæ complectuntur, contextum <lb></lb>circulo ferreo, duobusque bacillis tranſuerſis item ferreis innititur: reliquam <lb></lb>cribri partem, è tabulis in uaſis figuram formatam, duo circuli ferrei <expan abbr="cingũt">cingunt</expan>: <lb></lb>ueruntamen nonnulli id ipſum colurnis aut quernis circulis uinciunt: ſed <lb></lb>tunc tribus. </s>
          <s id="N16EB2">Habet autem utrinque anſam: quas materiam metallicam lauatu­<lb></lb>rus manibus tenet: in hoc cribrum adoleſcens res lauandas conijcit: mulier <lb></lb>ipſum uiciſſim ad dextram &amp; ſiniſtram uerſans ſuccutit: quo modo terras, <lb></lb>arenas, glareas minores tranſmittit: maiores in eo remanent: quæ eiectæ &amp; <lb></lb>coaceruatæ ſubijciuntur pilis. </s>
          <s id="N16EBD">Limus uerò cum arenis, ſabulo, glareis aqua <lb></lb>exant lata ex uaſe batillo ferreo eijcitur: &amp; in canali, de quo paulò poſt di­<lb></lb>cam, lauatur.</s>
        </p>
        <p id="N16EC4" type="caption">
          <s id="N16EC6">C<emph type="italics"></emph>ribrum<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius anſæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>as<emph.end type="italics"></emph.end> C. F<emph type="italics"></emph>undum cribri filis ferreis contextum<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>irculus<emph.end type="italics"></emph.end> E. B<emph type="italics"></emph>acilla<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>irculi<emph.end type="italics"></emph.end> G. M<emph type="italics"></emph>ulier uerſat cribrum<emph.end type="italics"></emph.end> H. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>doleſcens ei ſuppeditat materiam lauandam<emph.end type="italics"></emph.end> I. V<emph type="italics"></emph>ir batillo <lb></lb>materiam, quam cribrum tranſmiſit, ex uaſe eijcit.<emph.end type="italics"></emph.end> K.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.238.1.jpg" xlink:href="001/01/238/1.jpg"></figure>
        <p id="N16F10" type="main">
          <s id="N16F12">Sed Bohemi utuntur corbe uiminibus contexta, ſeſquipedem lata, ſemi­<pb pagenum="229" xlink:href="001/01/239.jpg"></pb>pedem alta: cui duæ ſunt anſæ, quibus prehenſam agitant &amp; <expan abbr="ſuccutiũt">ſuccutiunt</expan> in ua <lb></lb>ſe uel parua lacuna aquis fere plena: quod ex ea in uas uel <expan abbr="lacunã">lacunam</expan> decidit, ex­<lb></lb>emptum lauant in lance: quæ poſteriore parte altior eſt, priore humilior &amp; <lb></lb>plana: ex qua, cum anſis, quas item duas habet, prehenſam agitant in aqua, <lb></lb>id, quod leue eſt, effluit: quod graue &amp; metallicum, in eius fundo reſidet.</s>
        </p>
        <p id="N16F2A" type="caption">
          <s id="N16F2C">C<emph type="italics"></emph>orbis<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius anſæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>aux<emph.end type="italics"></emph.end> C. E<emph type="italics"></emph>ius poſterior <lb></lb>pars<emph.end type="italics"></emph.end> D. E<emph type="italics"></emph>iuſdem pars prior<emph.end type="italics"></emph.end> E. E<emph type="italics"></emph>iuſdem anſæ<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.239.1.jpg" xlink:href="001/01/239/1.jpg"></figure>
        <p id="N16F5A" type="main">
          <s id="N16F5C">At auri uena malleis contuſa uel pilis <expan abbr="cõminuta">comminuta</expan>, atque etiam plumbi candi<lb></lb>di molitur in farinam. </s>
          <s id="N16F65">Prima mola, quam aquarum impetus circumagit, ſic <lb></lb>ſe habet: axis ad circinum rotundatur, aut angulatus efficitur: cuius codaces <lb></lb>ferrei uerſantur in dimidiatis catillis ferreis, qui in tignis incluſi ſunt: is uerò <lb></lb>axis impellitur rota, cuius pinnas, ad frontem affixas, percutit fluminis im­<lb></lb>petus. </s>
          <s id="N16F70">In eodem axe incluſum eſt tympanum dentatum: cuius dentes in late <lb></lb>re fixi ſunt: hi impellunt alterum tympanum, quod ex fuſis materiæ duriſsi­<lb></lb>mæ conſtat. </s>
          <s id="N16F77">Hoc autem tympanum eſt circum axem ferreum, habentem in <lb></lb>imo codacem, qui in tigni cuiuſdam catillo ferreo uerſatur: in ſummo ſub <lb></lb>ſcudem ferream quæ molam continet, itaque cùm alterius tympani dentes al<lb></lb>terius fuſos <expan abbr="impellũt">impellunt</expan>, molæ fit circinatio: cui machina <expan abbr="impendẽs">impendens</expan> per infun­<pb pagenum="230" xlink:href="001/01/240.jpg"></pb>dibulum ſuppeditat uenam: quæ in <expan abbr="farinã">farinam</expan> molita ex lignea bractea rotunda<lb></lb>ta effunditur in canalem, &amp; ex eo in officinæ ſolum delapſa accumulatur: in <lb></lb>de auecta reſeruatur ad loturam: quoniam uerò hæc <expan abbr="molẽdi">molendi</expan> ratio poſtulat, <lb></lb>ut mola modò attollatur, modò demittatur, duæ trabes, quæ trudibus at­<lb></lb>tolli &amp; demitti poſſunt, tignum, in cuius catillo ferreo axis ferrei codax uer­<lb></lb>ſatur, ſuſtinent.</s>
        </p>
        <p id="N16F9F" type="caption">
          <s id="N16FA1">A<emph type="italics"></emph>xis<emph.end type="italics"></emph.end> A. R<emph type="italics"></emph>ota<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ympanum dentatum<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>ympanum quod ex fuſis <lb></lb>conſtat<emph.end type="italics"></emph.end> D. A<emph type="italics"></emph>xis ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> E. M<emph type="italics"></emph>ola<emph.end type="italics"></emph.end> F. I<emph type="italics"></emph>nfundibulum<emph.end type="italics"></emph.end> G. <lb></lb>L<emph type="italics"></emph>ignea bractea rotundata<emph.end type="italics"></emph.end> H. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.240.1.jpg" xlink:href="001/01/240/1.jpg"></figure>
        <p id="N16FE3" type="main">
          <s id="N16FE5">Molæ præterea tres ſunt in auri uenis, in primis uerò lapidibus <expan abbr="liqueſcẽ­tibus">liqueſcen­<lb></lb>tibus</expan> eius metalli non expertibus molendis uſitatæ: quas omnes non aqua­<lb></lb>rum impetus, ſed hominum uires, etſi duas etiam iumentorum, <expan abbr="circũagunt">circumagunt</expan>. </s>
          <s id="N16FF4"><lb></lb>Prima uerſatilis à proxime deſcripta tantummodo differt rota: quæ clauſa <lb></lb>uerſatur ab hominibus ipſam calcantibus, aut ab introductis equis, uel aſi­<lb></lb>nis, uel etiam buſtis capris: quorum iumentorum oculi linteis illigantur. </s>
          <s id="N16FFC"><lb></lb>Secunda tam truſatilis quàm uerſatilis à ſuperioribus duabus differt altero <lb></lb>axe ſtatuto, qui ei pro ſtrato eſt. </s>
          <s id="N17002">Axis ille ad inferius caput habet uel <expan abbr="orbẽ">orbem</expan>, <lb></lb>quem operarij duo tabellas eius pedibus retro trudentes <expan abbr="circũagunt">circumagunt</expan>, quan <pb pagenum="231" xlink:href="001/01/241.jpg"></pb>quam non raro unus eum laborem ſuſtinet: uel ex eo extat temo, <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> equus <lb></lb>aut aſinus, unde aſinaria dicta, circumagit. </s>
          <s id="N1701A">Axis autem circumacti <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> <lb></lb>dentatum, quod eſt ad ſuperius eius caput, uerſat id, quod ex fuſis conſtat, <lb></lb>&amp; unà cum eo molam. </s>
          <s id="N17025">Tertia uerſatilis eſt: nam non truſa manibus, ſed cir­<lb></lb>cumacta uerſatur: inter quam &amp; cæteras magnum eſt diſcrimen: etenim in­<lb></lb>ferior lapis molaris ſuperius formam habet, ut molam, quæ uerſatur circum <lb></lb>ferreum axiculum continere poſſit. </s>
          <s id="N1702E">Is in media molaris forma incluſus per <lb></lb>molam penetrat. </s>
          <s id="N17033">Operarius autem ferreum uectem ſtatutum, qui eſt ad ſu­<lb></lb>periorem lapidem molarem, qui proprie mola dicitur, manu <expan abbr="prehendẽs">prehendens</expan> cir<lb></lb>cumagit: mola media eſt perforata: in quod foramen uena coniecta delabi­<lb></lb>tur in inferiorem lapidem molarem, ibique molitur in farinam: quæ ſenſim ex <lb></lb>eius foramine decidit: &amp; uarijs modis, quos poſtea exponam, lauatur, pri­<lb></lb>uſquam cum argento uiuo permiſceatur.</s>
        </p>
        <p id="N17044" type="caption">
          <s id="N17046">P<emph type="italics"></emph>rima mola<emph.end type="italics"></emph.end> A. R<emph type="italics"></emph>ota a capris uerſata<emph.end type="italics"></emph.end> B. S<emph type="italics"></emph>ecunda mola<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>O<emph type="italics"></emph>rbis axis ſtatuti<emph.end type="italics"></emph.end> D. E<emph type="italics"></emph>ius tympanum dentatum<emph.end type="italics"></emph.end> E. T<emph type="italics"></emph>ertia <lb></lb>mola<emph.end type="italics"></emph.end> F. I<emph type="italics"></emph>nferioris lapidis molaris forma<emph.end type="italics"></emph.end> G. E<emph type="italics"></emph>iusdem <lb></lb>axiculus ſtatutus<emph.end type="italics"></emph.end> H. E<emph type="italics"></emph>iuſdem foramen<emph.end type="italics"></emph.end> I. S<emph type="italics"></emph>uperioris lapidis <lb></lb>molaris uectis<emph.end type="italics"></emph.end> K. E<emph type="italics"></emph>iuſdem foramen<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <pb pagenum="232" xlink:href="001/01/242.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.242.1.jpg" xlink:href="001/01/242/1.jpg"></figure>
        <p id="N1709C" type="main">
          <s id="N1709E">Attamen quidam fabricantur machinam, quæ una auri uenam uno eo­<lb></lb>demque tempore <expan abbr="tũdat">tundat</expan>, molat, lauando purget, cum <expan abbr="argẽto">argento</expan> uiuo permiſceat <pb pagenum="233" xlink:href="001/01/243.jpg"></pb>aurum. </s>
          <s id="N170B0">Machinæ unica eſt rota, quam riui impetus eius pinnas percutiens <lb></lb>uerſat: axi ab altero rotæ latere exiſtunt longi dentes: qui pila attollunt, ue­<lb></lb>namque ſiccam contundunt: mox in rotundum molæ receptaculum iniecta, <lb></lb>&amp; ſenſim per eius foramen illapſa molitur in farinam. </s>
          <s id="N170B9">Inferior lapis molaris <lb></lb>eſt quadrangulus, ſed formam habet rotundam, in qua mola rotunda uerſa<lb></lb>tur: atque foramen, ex quo farina in primum uas delabitur. </s>
          <s id="N170C0">Verùm axiculi fer <lb></lb>rei ſubſcus in mola, codax in trabis catillo includitur: cuius axiculi tympa­<lb></lb>num, quod ex fuſis conſtat, à tympano axis dentato circumactum <expan abbr="molã">molam</expan> uer<lb></lb>ſat. </s>
          <s id="N170CD">Vt uerò farina continenter incidit in <expan abbr="primũ">primum</expan> uas, ita etiam aqua: quæ rur<lb></lb>ſus ex eo effluit in ſecundum, quod humilius eſt: &amp; ex ſecundo in tertium, <lb></lb>quod humilimum: ex tertio plerunque in lacuſculum ex una arbore <expan abbr="cauatũ">cauatum</expan>: <lb></lb>in unoquoque autem uaſe ineſt argentum uiuum, unicuique aſſerculus eſt im­<lb></lb>poſitus &amp; ad ipſum affixus: per cuius medij foramen penetrat axiculus ſta­<lb></lb>tutus: is ne altius quàm oportet, in uas deſcendat, qua <expan abbr="aſſerculũ">aſſerculum</expan> attingit, ex­<lb></lb>tuberat: ad eius inferius caput duæ tabellæ inter ſe <expan abbr="trãſuerſæ">tranſuerſæ</expan> <expan abbr="affigũtur">affiguntur</expan>, quas <lb></lb>tertia decuſſat: ſuperiori codax eſt in trabis catillo incluſus: at <expan abbr="circũ">circum</expan> quenque <lb></lb>axiculum eſt paruum tympanum, quod ex fuſis conſtat: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> quodque uer<lb></lb>ſatur à paruo tympano dentato, quod eſt circum <expan abbr="axiculũ">axiculum</expan> ſtratum, cuius al­<lb></lb>terum caput in magno axe ſtrato incluſum eſt: <expan abbr="alterũ">alterum</expan> in tigni cuiuſdam ca­<lb></lb>uo craſſis laminis ferrato: itaque tabellæ, quarum ternæ in ſingulis uaſis in or<lb></lb>bem torquentur, farinana cum aqua permiſtam <expan abbr="agitãtes">agitantes</expan> etiam minutula au­<lb></lb>ri ramenta ab ea ſeparant: quæ delapſa argentum <expan abbr="uiuũ">uiuum</expan> in ſe trahit atque pur­<lb></lb>gat. </s>
          <s id="N17118">Sordes uerò aqua rapit: argentum uiuum in alutam, uel linteum lini xy<lb></lb>lini contextu factum infunditur: quæ cùm, ut aliàs ſcripſi, comprimitur, ar­<lb></lb>gentum uiuum per eam defluit in ollam ſubiectam: aurum in ea remanet pu <lb></lb>rum. </s>
          <s id="N17121">Alij in locum uaſorum tres canales latos ſubſtituunt: quorum quiſque <lb></lb>habet axiculum angulatum: in quo ſenæ tabellæ anguſtæ incluſæ ſunt, &amp; <lb></lb>ad eas totidem tabellæ latiores tranſuerſæ affixæ: quas aqua immiſſa percu<lb></lb>tiens circumagit: hæ farinam cum aqua permiſtam agitantes metallum ab <lb></lb>ea ſecernunt: ueruntamen ſi farina, in qua auri ramenta inſunt, purgatur, pri­<lb></lb>or lauandi ratio hac longe præſtat, quod ea argentum uiuum, quod in uaſis <lb></lb>continetur, ſtatim ad ſe alliciat: ſi farina, in qua lapilli nigri, ex quibus confla<lb></lb>tur plumbum candidum, inſunt, minime eſt aſpernanda. </s>
          <s id="N17132">Quanquam rami <lb></lb>abiegni conuoluti, &amp; in canales, in quibus talis farina de mola per canalicu­<lb></lb>lum in eos delapſa lauatur, impoſiti utiliores ſunt: nam lapilli uel ab eis reti­<lb></lb>nentur, uel, ſi aqua ipſos rapit, de eis decidunt &amp; ſubſidunt.</s>
        </p>
        <p id="N1713B" type="caption">
          <s id="N1713D">M<emph type="italics"></emph>achinæ rota<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>xis<emph.end type="italics"></emph.end> B. P<emph type="italics"></emph>ila<emph.end type="italics"></emph.end> C. M<emph type="italics"></emph>olæ receptaculum rotundum<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>ius foramen per medium penetrans<emph.end type="italics"></emph.end> E. I<emph type="italics"></emph>nferior lapis molaris<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>ius forma retunda<emph.end type="italics"></emph.end> G. E<emph type="italics"></emph>iuſdem foramen<emph.end type="italics"></emph.end> H. A<emph type="italics"></emph>xiculus ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> I. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>ius ſubſcus<emph.end type="italics"></emph.end> K. T<emph type="italics"></emph>rabs<emph.end type="italics"></emph.end> L. A<emph type="italics"></emph>xiculi ferrei tympanum quod ex fuſis <lb></lb>conſtat<emph.end type="italics"></emph.end> M. A<emph type="italics"></emph>xis tympanum dentatum<emph.end type="italics"></emph.end> N. V<emph type="italics"></emph>aſa<emph.end type="italics"></emph.end> O. A<emph type="italics"></emph>ſſerculi<emph.end type="italics"></emph.end> P. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>xiculi ſtatuti<emph.end type="italics"></emph.end> Q. E<emph type="italics"></emph>orundem pars extuberans<emph.end type="italics"></emph.end> R. E<emph type="italics"></emph>orundem tabellæ<emph.end type="italics"></emph.end> S. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>orundem tympana quæ ex fuſis conſtant<emph.end type="italics"></emph.end> T. A<emph type="italics"></emph>xiculus ſtratus in axe <lb></lb>incluſus<emph.end type="italics"></emph.end> V. E<emph type="italics"></emph>ius tympana dentata<emph.end type="italics"></emph.end> X. T<emph type="italics"></emph>res canales<emph.end type="italics"></emph.end> Y. E<emph type="italics"></emph>orum <lb></lb>axiculi<emph.end type="italics"></emph.end> Z. T<emph type="italics"></emph>abellæ rectæ<emph.end type="italics"></emph.end> AA. T<emph type="italics"></emph>abellæ tranſuerſæ BB<emph.end type="italics"></emph.end>.</s>
        </p>
        <pb pagenum="234" xlink:href="001/01/244.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.244.1.jpg" xlink:href="001/01/244/1.jpg"></figure>
        <p id="N171EF" type="main">
          <s id="N171F1">At ſeptem lauandi rationes ſunt plurium metallorum uenis communes: <lb></lb>lauantur enim uel in canali ſimplici, uel in canali tabellis diſtincto, uel in ca­<pb pagenum="235" xlink:href="001/01/245.jpg"></pb>nali deuexo, uel in amplo lacu, uel in area curta, uel in area linteis extenſis <expan abbr="cõtecta">con<lb></lb>tecta</expan>, uel in cribro anguſto. </s>
          <s id="N17201">Cæteræ uerò lauandi rationes aut alicuius me­<lb></lb>talli propriæ ſunt, aut cum ratione pilis tundendi uenas udas <expan abbr="cõiunctæ">coniunctæ</expan>. </s>
          <s id="N1720A">Ca<lb></lb>nalis autem ſimplex ſic ſe habet: primò caput altius eſt quàm canalis, <expan abbr="longũ">longum</expan> <lb></lb>pedes tres, latum ſeſquipedem: quod conſtat ex aſſeribus ſuper tigna impo<lb></lb>ſitis &amp; ad ea affixis: eius latus utrunque habet tigillum in aſſeres immiſſum: <lb></lb>quod aquam in id per fiſtulam uel canaliculum influentem arcet, cogitque re<lb></lb>ctà defluere. </s>
          <s id="N1721B">Eius uerò medium aliquanto depreſſius eſt, ut in eo glareæ ſa­<lb></lb>xorum &amp; maiuſcula metallorum ramenta ſubſidere poſſint: ad altitudinem <lb></lb>dodrantis ſub capite eſt canalis depreſſus in <expan abbr="terrã">terram</expan>, longus pedes duodecim, <lb></lb>latus &amp; altus ſeſquipedem: cuius fundum &amp; utrunque latus eſt ex aſſeribus fa<lb></lb>ctum, ne terra ſorbeat metallorum ramenta, aut aquis madefacta incidat in <lb></lb>canalem, <expan abbr="eiuſdẽ">eiuſdem</expan> infima pars obſtruitur tabella humiliore quàm canalis eſt: <lb></lb>cum hoc canali recto <expan abbr="cõmittitur">committitur</expan> alter canalis tranſuerſus, longus pedes ſex, <lb></lb>latus &amp; altus ſeſquipedem, atque ſimiliter aſſerum munitione ſeptus: infima <lb></lb>parte occluditur tabella, ſed etiam humiliore, ut aqua defluere poſſit: quam <lb></lb>tertius canalis excipit, &amp; extra domicilium deducit. </s>
          <s id="N1723C">In illo canale ſimplici la<lb></lb>uatur materia metallica, quam quinque cribra ampla tranſmiſerunt in offici­<lb></lb>næ ſolum: ipſam enim auectam &amp; coaceruatam lotor inijcit in caput cana­<lb></lb>lis, &amp; aqua in ipſum per fiſtulam &amp; canaliculum immiſſa, cam, quæ in medi­<lb></lb>um caput defluxit &amp; reſedit, agitat rutro ligneo: ſic poſthac appellabimus <lb></lb>inſtrumentum <expan abbr="confectũ">confectum</expan> è pertica, in tabellam, longam pedem &amp; latam pal­<lb></lb>mum, infixa: qua agitatione aqua fit turbida, rapitque limum &amp; arenam, atque <lb></lb>minutula metallorum ramenta in ſubiectum canalem: maiuſcula uerò cum <lb></lb>glareis remanent in capite: quæ ablata adoleſcentes in abacum ampli lacus <lb></lb>aut in aream curtam conijciunt, eaque à glareis diſcernunt: poſtquam canalis <lb></lb>limo &amp; arenis refertus fuerit, lotor fiſtulam, per quam aqua influit in caput, <lb></lb>occludit. </s>
          <s id="N17259">Mox ea, quam continet canalis, effluit: quod quamprimum <expan abbr="factũ">factum</expan> <lb></lb>fuerit, limum &amp; arenas, cum minutulis metallorum ramentis permiſtas, ba­<lb></lb>tillo eijcit, &amp; eas in area linteis extenſis contecta lauat: quinetiam canali non <lb></lb>dum repleto perſæpe adoleſcentes eas in alueum iniectas, in eandem aream <lb></lb>inferunt &amp; lauant. </s>
          <s id="N17268">In capite huius canalis etiam farina metallica lauatur, ſed <lb></lb>maxime ea, in qua lapilli nigri inſunt, quo modo in <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> abiegnus ramus <lb></lb>conuolutus imponitur, ſicuti quoque, cùm uenæ udæ pilis tunduntur, in ma<lb></lb>gnos canales imponi ſolet. </s>
          <s id="N17275">Lapilli autem maiuſculi, qui in ſuprema canalis <lb></lb>parte reſident, ſeparatim lauantur in canali deuexo: ſeparatim in eodem me<lb></lb>diocres, qui in media ſubſidunt: ſeparatim limus, cum minutulis lapillis mi<lb></lb>ſtus, qui poſt ramum in infima canalis parte ſubſidit in area linteis extenſis <lb></lb>contecta.</s>
        </p>
        <p id="N17280" type="caption">
          <s id="N17282">C<emph type="italics"></emph>aput canalis<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>iſtula<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>abella<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>analis tranſuerſus<emph.end type="italics"></emph.end> E. B<emph type="italics"></emph>atillum<emph.end type="italics"></emph.end> F. R<emph type="italics"></emph>utrum<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <pb pagenum="236" xlink:href="001/01/246.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.246.1.jpg" xlink:href="001/01/246/1.jpg"></figure>
        <p id="N172BA" type="main">
          <s id="N172BC">Ab hoc alter canalis differt pluribus tabulis, quibus in <expan abbr="eũ">eum</expan> impoſitis qua­<lb></lb>ſi quibuſdam gradibus diſtinguitur. </s>
          <s id="N172C5">Imponuntur uerò ſi longus pedes du­<lb></lb>odecim fuerit, quatuor: ſi nouem, tres: quanto quæque capiti proximior, tan<lb></lb>to altior: quanto ab eo remotior, tanto humilior. </s>
          <s id="N172CC">Itaque cùm ſuprema fuerit al<lb></lb>ta <expan abbr="pedẽ">pedem</expan> &amp; <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, ſecunda eſſe ſolet alta <expan abbr="pedẽ">pedem</expan> &amp; digitos tres, tertia pedem &amp; <lb></lb>digitos duos, infima <expan abbr="pedẽ">pedem</expan> &amp; <expan abbr="digitũ">digitum</expan>. </s>
          <s id="N172E7">In hoc canali <expan abbr="potiſſimũ">potiſſimum</expan> lauatur materia <lb></lb>metallica, <expan abbr="quã">quam</expan> <expan abbr="cribrũ">cribrum</expan> amplum tranſmiſit in uas quod aquam continet: quæ <lb></lb>materia uſque ad eum <expan abbr="finẽ">finem</expan> batillo ferreo <expan abbr="cõijcitur">conijcitur</expan> in canalis caput, &amp; aqua in <lb></lb>ipſum immiſſa rutro ligneo agitatur, <expan abbr="dũ">dum</expan> canalis plenus fuerit: tum tabellis à <lb></lb>lotore exemptis aqua colatur. </s>
          <s id="N1730A">Deinde materia metallica, quæ in eius rece­<lb></lb>ptaculis reſedit, rurſus lauatur uel in area curta, uel in area linteis extenſis <expan abbr="cõtecta">con<lb></lb>tecta</expan>
, uel in cribro anguſto: ſed quia curta cum hoc canale &amp; ſuperiore ple­<lb></lb>runque coniungitur, fiſtula aquam primo in canalem tranſuerſum infundit: <lb></lb>ex quo per unum canaliculum defluit in canalem, per alterum in aream.</s>
        </p>
        <p id="N17319" type="caption">
          <s id="N1731B">F<emph type="italics"></emph>iſtula<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>analis tranſuerſus<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>analiculi<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>aput <lb></lb>canalis<emph.end type="italics"></emph.end> D. R<emph type="italics"></emph>utrum ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> E. T<emph type="italics"></emph>abellæ<emph.end type="italics"></emph.end> F. A<emph type="italics"></emph>rea curta<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <pb pagenum="237" xlink:href="001/01/247.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.247.1.jpg" xlink:href="001/01/247/1.jpg"></figure>
        <p id="N17353" type="main">
          <s id="N17355">Canalis uerò deuexus, quod ad aſſeres attinet, reliquis duobus diſſimilis <lb></lb><expan abbr="nõ">non</expan> eſt: eius <expan abbr="etiã">etiam</expan>, ut <expan abbr="aliorũ">aliorum</expan>, caput primò terra <expan abbr="cõpletur">completur</expan>, pilisque tunditur: dein­<lb></lb>de aſſere tegitur: <expan abbr="tũ">tum</expan> rurſus, qua oportet, terra iniecta <expan abbr="iterũ">iterum</expan> tunditur ut nulla <lb></lb>rima remaneat, per <expan abbr="quã">quam</expan> aqua <expan abbr="cũ">cum</expan> ramentis <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> miſta in ipſum penetra <lb></lb>re poſſit: recta enim defluere debet in <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> <expan abbr="deuexũ">deuexum</expan>, <expan abbr="longũ">longum</expan> ad pedes octo, <lb></lb><expan abbr="latũ">latum</expan> ad <expan abbr="ſeſquipedẽ">ſeſquipedem</expan>: cum eo <expan abbr="cõmittitur">committitur</expan> canalis tranſuerſus atque is ad <expan abbr="lacũ">lacum</expan>, qui <lb></lb>extra <expan abbr="domiciliũ">domicilium</expan> eſt, pertinet. </s>
          <s id="N173A6">Adoleſcens <expan abbr="aũt">aut</expan> batillo uel trulla <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> ra­<lb></lb>menta impura, uel lapillos nigros impuros de aceruo ſumit, eosque in canalis <lb></lb>caput inijcit, uel <expan abbr="eidẽ">eidem</expan> illinit. </s>
          <s id="N173B9">Lotor uerò eadem in canali agitat rutro ligneo: <lb></lb>quo modo limus <expan abbr="cũ">cum</expan> aquis permiſtus defluit in <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> tranſuerſum, ramenta <lb></lb><expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> uel lapilli nigri in canali deuexo reſident: ſed quia <expan abbr="interdũ">interdum</expan> <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan> <lb></lb>uel lapilli ſimul cum limo <expan abbr="defluũt">defluunt</expan> in <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> tranſuerſum, <expan abbr="eũ">eum</expan> alter poſt <expan abbr="ſpaciũ">ſpacium</expan> <lb></lb>ferè ſex <expan abbr="pedũ">pedum</expan> aſſere claudit, &amp; <expan abbr="limũ">limum</expan> ſæpe batillo agitat, ut <expan abbr="etiã">etiam</expan> is <expan abbr="cũ">cum</expan> aquis mi­<lb></lb>ſtus effluat in <expan abbr="lacũ">lacum</expan>, remaneantque in canali ramenta tantummodo uel lapilli. </s>
          <s id="N173FD"><lb></lb>Schlaccheualdi &amp; Irbereſdorfi lapilli nigri in iſtiuſmodi canali lauantur ſe­<lb></lb>mel aut bis: Aldebergi ter quaterué: Gairi ſæpe ſepties: nam Schlaccheualdi <lb></lb>&amp; Irbereſdorfi uena, in qua ſunt lapilli nigri ſatis magni, ſub pila ſubijcitur: <lb></lb>Aldebergi, in qua multo minores: Gairi etiam <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan> fragmenta, in quibus <lb></lb>uix exigui lapilli <expan abbr="interdũ">interdum</expan> conſpici poſſunt: hanc lauandi rationem metallici, <lb></lb>qui tractant uenas <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> <expan abbr="cãdidi">candidi</expan>, primò <expan abbr="excogitarũt">excogitarunt</expan>: quæ deinde ex plumba<lb></lb>rijs officinis in <expan abbr="argẽtarias">argentarias</expan> aliasque defluxit. </s>
          <s id="N17425">Certior. n. hæc lauandi ratio eſt que <lb></lb>cribris <expan abbr="etiã">etiam</expan> anguſtis. </s>
          <s id="N1742E">Prope <expan abbr="hũc">hunc</expan> <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> area, linteis <expan abbr="extẽſis">extenſis</expan> <expan abbr="cõtecta">contecta</expan> eſſe ſolet.</s>
        </p>
        <pb pagenum="238" xlink:href="001/01/248.jpg"></pb>
        <p id="N17445" type="caption">
          <s id="N17447">A<emph type="italics"></emph>rea<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>rulla<emph.end type="italics"></emph.end> C. R<emph type="italics"></emph>utrum<emph.end type="italics"></emph.end> D. L<emph type="italics"></emph>intea<emph.end type="italics"></emph.end> E. R<emph type="italics"></emph>adius quo æquantur lintea<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.248.1.jpg" xlink:href="001/01/248/1.jpg"></figure>
        <p id="N17473" type="main">
          <s id="N17475">Nunc duo canales deuexi ſimili modo facti plerunque <expan abbr="coniũguntur">coniunguntur</expan>: caput <lb></lb>quidem à capite diſtat pedes tres: Canalis uerò à canali quatuor: ſed unus <lb></lb>canalis tranſuerſus ſub utroque deuexo eſt: unus <expan abbr="etiã">etiam</expan> <expan abbr="adoleſcẽs">adoleſcens</expan> <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> ra­<lb></lb>menta uel lapillos nigros <expan abbr="cũ">cum</expan> limo miſtos ex cumulo inijcit batillo in <expan abbr="utrũquecaput">utrunque <lb></lb>caput</expan>. </s>
          <s id="N17498">Duo <expan abbr="aũt">aut</expan> ſunt lotores: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> alter alterius canalis lateri dextro, alter <lb></lb>alterius ſiniſtro inſidens <expan abbr="laborãdi">laborandi</expan> munus exequitur: uterque utitur tali &gt;<expan abbr="inſtrumẽto">inſtru<lb></lb>mento</expan>: in catillo alterius tigni, duo. n. ſunt utrique canali, et in trabis, quæ eſt in <lb></lb>domicilio, dimidiata armilla ferrea uoluitur pertica teres, <expan abbr="lõga">longa</expan> pedes <expan abbr="nouẽ">nouem</expan>, <lb></lb>craſſa <expan abbr="palmũ">palmum</expan>: in ea ſurſum uerſus incluſum eſt <expan abbr="lignũ">lignum</expan> teres <expan abbr="longũ">longum</expan> palmos tres <lb></lb>et <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> digitos craſſum: cui affixa eſt tabella alta pedes duos, lata digitos 5. <lb></lb>in cuius foramine uerſatur alterum caput axiculi, in quo incluſum eſt rutelli <lb></lb><expan abbr="manubriũ">manubrium</expan>: <expan abbr="alterũ">alterum</expan> uerò <expan abbr="eiuſdẽ">eiuſdem</expan> axiculi caput uoluitur in alterius tabellæ fora <lb></lb>mine, quæ <expan abbr="itẽ">item</expan> affixa eſt ad <expan abbr="lignũ">lignum</expan> teres, quod æque ac prius <expan abbr="longũ">longum</expan> eſt palmos <lb></lb>tres &amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> digitos craſſum: quo pro manubrio lotor utitur: <expan abbr="rutellũ">rutellum</expan> <expan abbr="aũt">aut</expan> fa<lb></lb><expan abbr="ctũ">ctum</expan> eſt ex pertica longa pedes tres: cui præfixa eſt tabella longa <expan abbr="pedẽ">pedem</expan>, lata di<lb></lb>gitos ſex, craſſa <expan abbr="ſeſquidigitũ">ſeſquidigitum</expan>: lotor altera manu aſſidue mouet <expan abbr="manubriũ">manubrium</expan> hu <lb></lb>ius<expan abbr="inſtrumẽti">inſtrumenti</expan>, atque ſic <expan abbr="rutellũ">rutellum</expan> in canalis capite agitat <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan> uel la<lb></lb>pillos nigros cum limo permiſtos, qui <expan abbr="cõmoti">commoti</expan> <expan abbr="defluũt">defluunt</expan> in <expan abbr="canalẽ">canalem</expan>: altera tenet <lb></lb><expan abbr="alterũ">alterum</expan> <expan abbr="rutellũ">rutellum</expan>, cui <expan abbr="manubriũ">manubrium</expan> dimidio breuius eſt: eo <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan> uel lapillos, qui <lb></lb>in <expan abbr="ſup̃ma">ſuprema</expan> canalis parte <expan abbr="reſederũt">reſederunt</expan>, <expan abbr="cõtinẽter">continenter</expan> agitat: quo modo limus <expan abbr="cũ">cum</expan> aquis <lb></lb>miſtus defluit in <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> tranſuerſum: et ex eo in <expan abbr="lacũ">lacum</expan>, qui extra <expan abbr="domiciliũ">domicilium</expan> eſt.</s>
        </p>
        <pb pagenum="239" xlink:href="001/01/249.jpg"></pb>
        <p id="N1755F" type="caption">
          <s id="N17561">S<emph type="italics"></emph>uperior canalis tranſuerſus<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>analiculi<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>apita canalium<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>anales<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>I<emph type="italics"></emph>nferior canalis tranſuerſus<emph.end type="italics"></emph.end> E. L<emph type="italics"></emph>acus<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>atillus qui eſt in tigno<emph.end type="italics"></emph.end> G. D<emph type="italics"></emph>imidiata <lb></lb>armilla ferrea ad trabem affixa<emph.end type="italics"></emph.end> H. P<emph type="italics"></emph>ertica<emph.end type="italics"></emph.end> I. E<emph type="italics"></emph>ius rutellum<emph.end type="italics"></emph.end> K. A<emph type="italics"></emph>lterum rutellum<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.249.1.jpg" xlink:href="001/01/249/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="240" xlink:href="001/01/250.jpg"></pb>
        <p id="N175B3" type="main">
          <s id="N175B5">Quinetiam priuſquam arca curta eſſet inuenta, &amp; cribrum anguſtum me<lb></lb>tallorum uenæ inprimis uerò plumbi candidi, ſiccæ pilis tuſæ <expan abbr="lauabãtur">lauabantur</expan> in <lb></lb>amplo lacu, ex una uel duabus arborib. </s>
          <s id="N175C0">cauato: ad cuius caput erat abacus, <lb></lb>in quem uena comminuta conijciebatur: quam lotor rutro ligneo, cui lon­<lb></lb>gum erat manubrium, detrahebat in lacum, &amp; aqua in eum immiſſa uenam <lb></lb>eodem rutro agitabat.</s>
        </p>
        <p id="N175C9" type="caption">
          <s id="N175CB">L<emph type="italics"></emph>acus<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>bacus<emph.end type="italics"></emph.end> B. R<emph type="italics"></emph>utrum ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.250.1.jpg" xlink:href="001/01/250/1.jpg"></figure>
        <p id="N175E5" type="main">
          <s id="N175E7">Area autem curta eſt ſuperiore parte, qua per <expan abbr="canaliculũ">canaliculum</expan> in eam aqua de­<lb></lb>fluit, anguſta: nempe lata tantummodo pedes duos: inferiore latior, pedes <lb></lb>ſcilicet tres &amp; totidem palmos: ad latera uerò longa pedes ſex affixæ ſunt <lb></lb>tabellæ altæ palmos duos: cæteris ſimplicis canalis capiti ſimilis eſt, niſi <expan abbr="q̊d">quod</expan> <lb></lb>in medio non eſt depreſſa: ſub hac eſt canalis tranſuerſus tabella humiliore <lb></lb>clauſus: in hac area non uenæ modo agitatæ rutro ligneo lauantur, ſed ado­<lb></lb>leſcentes etiam metallorum ramenta, in eam coniecta, ſecernunt à ſaxorum <lb></lb>glareis, &amp; in uaſa colligunt: ea metallici nunc raro utuntur: <expan abbr="adoleſcentiũ">adoleſcentium</expan> <expan abbr="em̃">eum</expan> <lb></lb>negligentia ſæpius deprehenſa in cauſa eſt cur in eius lo cum ſucceſſerit cri­<lb></lb>brum anguſtum: quin limus, qui in canali reſedit, ſi uena diues fuerit, ſubla­<lb></lb>tus in cribro anguſto, uel in area linteis extenſis contecta lauatur.</s>
        </p>
        <p id="N1760E" type="caption">
          <s id="N17610">A<emph type="italics"></emph>rea<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ranſuerſus <emph.end type="italics"></emph.end> C. R<emph type="italics"></emph>utrum ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="241" xlink:href="001/01/251.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.251.1.jpg" xlink:href="001/01/251/1.jpg"></figure>
        <p id="N17634" type="main">
          <s id="N17636">Verùm area linteis extenſis <expan abbr="cõtexta">contexta</expan> ſic ſe habet. </s>
          <s id="N1763D">Tigna duo, longa pedes <lb></lb>decem &amp; octo, lata ſemipedem, craſſa tres palmos decliuia <expan abbr="collocãtur">collocantur</expan>: quo­<lb></lb>rum pars prona dimidia eſt exciſa, ut <expan abbr="aſſerũ">aſſerum</expan> capita in ea poni poſſint: etenim <lb></lb>aſſeribus longis pedes tres &amp; tranſuerſis, continenterque poſitis teguntur: di<lb></lb>midia eſt integra &amp; altior quàm aſſeres <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, ut aqua delapſa non effluat <lb></lb>ex lateribus, ſed rectà defluat: <expan abbr="quinetiã">quinetiam</expan> areæ caput altius reliquo corpore de<lb></lb><expan abbr="uexũ">uexum</expan> eſt, ut aqua delabi poſſit: ipſa area tota ſex linteis extenſis &amp; radio æ­<lb></lb>quatis <expan abbr="cõtegitur">contegitur</expan>: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> <expan abbr="primũ">primum</expan> tenet <expan abbr="inſimũ">infimum</expan> <expan abbr="locũ">locum</expan>, in quo <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> ſic colloca<lb></lb>tur, ut ipſum <expan abbr="paululũ">paululum</expan> tegat: in <expan abbr="ſecũdo">ſecundo</expan> ſimiliter <expan abbr="tertiũ">tertium</expan> locatur, et deinceps alia <lb></lb>in alijs: ſi. n. <expan abbr="cõtrario">contrario</expan> modo collocata fuerint, aqua <expan abbr="defluẽs">defluens</expan> <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> ramen<lb></lb>ta, uel lapillos nigros rapit ſub ipſa, &amp; labor inutilis ſuſcipitur: linteis ita <expan abbr="ex­tẽſis">ex­<lb></lb>tenſis</expan> <expan abbr="adoleſcẽtes">adoleſcentes</expan> uel uiri <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan> uel lapillos nigros cum limo mi­<lb></lb>ſtos <expan abbr="cõijciunt">conijciunt</expan> in canalis caput, canaliculoque recluſo <expan abbr="aquã">aquam</expan> in id ipſum <expan abbr="immit­tũt">immit­<lb></lb>tunt</expan>: tum rutris ligneis agitant <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan>, uel lapillos, uſque <expan abbr="dũ">dum</expan> <expan abbr="aqua­rũ">aqua­<lb></lb>rum</expan> uis <expan abbr="oẽs">omnes</expan> inferat in lintea: deinde <expan abbr="ijſdẽ">ijſdem</expan> rutris ligneis leniter <expan abbr="uerrũt">uerrunt</expan> lintea, do <lb></lb>nec limus in lacum uel in canalem tranſuerſum defluat. </s>
          <s id="N176D9">Quàm primum <expan abbr="aũt">aut</expan> <lb></lb>nullus aut paucus in linteis inſederit, ſed tantummodo metallorum ramen­<lb></lb>ta, uel lapilli nigri, tunc ea <expan abbr="auferũt">auferunt</expan>, lauantque in uaſe propè poſito, in quod in­<lb></lb>cidunt: redeuntque ſubinde ad eundem laborem. </s>
          <s id="N176EA">Poſtremò aquam ex uaſe <pb pagenum="242" xlink:href="001/01/252.jpg"></pb>effundunt, &amp; metallorum ramenta uel lapillos nigros colligunt: quinetiam <lb></lb>ſi uel ramenta uel lapilli de linteis delapſi in lacu aut canali tranſuerſo reſede<lb></lb>cint, limum iterum lauant.</s>
        </p>
        <p id="N176F6" type="caption">
          <s id="N176F8">T<emph type="italics"></emph>igna<emph.end type="italics"></emph.end> A. L<emph type="italics"></emph>intea<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>aput areæ<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>L<emph type="italics"></emph>acus<emph.end type="italics"></emph.end> E. R<emph type="italics"></emph>utra lignea<emph.end type="italics"></emph.end> F. V<emph type="italics"></emph>aſa<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.252.1.jpg" xlink:href="001/01/252/1.jpg"></figure>
        <p id="N1772C" type="main">
          <s id="N1772E">Aliqui lintea nec auferunt, nec in uaſis lauant, ſed ipſis utrinque tabellas an <lb></lb>guſtas atque non multum craſſas ſuperimponunt, &amp; eas ad tigna clauis affi­<lb></lb>gunt: ſimilique modo materiam metallicam rutris ligneis agitantes lauant: <lb></lb>quamprimum autem iterum nullus aut paucus limus in linteis inſederit, ſed <lb></lb>tantummodo metallorum ramenta uel lapilli nigri, tum alterum tignum <expan abbr="erigũt">eri<lb></lb>gunt</expan>, ut tota area in altero inſiſtat, &amp; aquam, ſitulis ex lacuſculo hauſtam, af­<lb></lb>fundunt: quo modo id quod ad lintea adhæreſcit, decidit in canalem ſubie­<lb></lb>ctum, ex una arbore cauatum, &amp; in terra effoſſa locatum: cuius cauum ſupe­<lb></lb>riore parte latum eſt pedem, inferiore minus latum, quod <expan abbr="rotũdatum">rotundatum</expan> ſit: in <lb></lb>eiuſdem canalis medio includunt tabellam, ut maiuſcula <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> ramen­<lb></lb>ta, uel maiuſculi lapilli in priore parte, in quam inciderunt, remaneant, minu<pb pagenum="243" xlink:href="001/01/253.jpg"></pb>tula ramenta uel lapilli in poſteriore: nam aqua ex una in alteram influit, <lb></lb>&amp; tandem per eius foramen defluit in lacum. </s>
          <s id="N17757">Maiuſcula autem metallorum <lb></lb><expan abbr="ramẽta">ramenta</expan> uel lapillos nigros ex canali eiectos denuo lauant in canali deuexo: <lb></lb>minutula uerò ramenta uel lapillos rurſus in hac area linteis extenſis conte<lb></lb>cta: quæ iſto modo, quòd affixa maneant, diutius durant: &amp; ferè <expan abbr="duplũ">duplum</expan> o­<lb></lb>pus ab uno lotore tam cito perficitur, quàm altero ſimplum à duobus.</s>
        </p>
        <p id="N17769" type="caption">
          <s id="N1776B">A<emph type="italics"></emph>rea<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>quam linteis affundens<emph.end type="italics"></emph.end> B. S<emph type="italics"></emph>itula<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>lterius <lb></lb>generis ſitula<emph.end type="italics"></emph.end> D. R<emph type="italics"></emph>amenta uel lapillos ex canali eijciens<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.253.1.jpg" xlink:href="001/01/253/1.jpg"></figure>
        <p id="N17793" type="main">
          <s id="N17795">Cribrum etiam anguſtum nuper in uſu metallico eſſe cœpit: in hoc mate<lb></lb>ria metallica conijcitur, cribraturque in uaſe aqua ferè pleno: ſuccutiturque cri­<lb></lb>brum: quo ſuccuſſu id quod eſt infra erui magnitudinem tranſmittit in uas, <lb></lb>reliquum in eius fundo remanet: hoc duplex eſt: metallicum, quod inferio­<lb></lb>rem locum obtinet: ſaxeum &amp; terrenum, quod ſuperiorem: graue enim ſem<lb></lb>per deſcendit, leue uis aquarum ſurſum fert, quod aufertur radio, qui tabel­<lb></lb>la tenuis eſt ferè ſemicirculi figura, longa dodrantem, alta ſemipedem: ſed le <lb></lb>ue <expan abbr="priuſquã">priuſquam</expan> aufertur, radio decuſſari ſolet, ut eo citius aqua penetrare poſ­<pb pagenum="244" xlink:href="001/01/254.jpg"></pb>ſit. </s>
          <s id="N177AF">Poſtea iterum alia materia in cribrum conijcitur &amp; ſuccutitur. </s>
          <s id="N177B2">Vbi uerò <lb></lb>multa metallorum ramenta in cribro reſederint, in alueum aliquem propè <lb></lb>poſitum eijciuntur. </s>
          <s id="N177B9">At quia cum limo non ſolum auri uel argenti ramenta, <lb></lb>ſed etiam arenæ, pyritæ, cadmiæ, galenæ, lapidum <expan abbr="liqueſcẽtium">liqueſcentium</expan>, aliorumque <lb></lb>decidunt in uas, nec eas aqua, quod graues ſint, à ramentis metallicis ſepara <lb></lb>re poteſt, <expan abbr="iterũ">iterum</expan> limus ille miſtus lauatur, abijciturque quod inutile eſt. </s>
          <s id="N177CA">Ne au­<lb></lb>tem eam arenam mox cribrum rurſus <expan abbr="trãſmittat">tranſmittat</expan>, lotor ci ſubſternit lapillos <lb></lb>aut glareas. </s>
          <s id="N177D5">Quoniam uerò ſi cribrum non recte ſuccuſſerit, ſed inclinauerit <lb></lb>ad latus, lapilli uel glareæ ex una parte amouentur, ac iterum tam metallica <lb></lb>materia quàm inanis decidit in uas, laborque fruſtra ſuſcipitur, anguſtius eti­<lb></lb>am cribrum fecerunt metallici noſtrates, quod ne inertes <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> lotores po­<lb></lb>teſt fallere: ad quam loturam eis nihil opus eſt fundo ex lapillis ſubſtratis fa<lb></lb>cto: qua lauandi ratione limus cum minutulis metallorum ramentis decidit <lb></lb>in uas: maiuſcula in cribro reſident: quæ inanis arena contegit: ea radio au­<lb></lb>fertur: ramenta collecta ſimul cum alijs excoquuntur: limus cum minutulis <lb></lb><expan abbr="ramẽtis">ramentis</expan> miſtus tertio lauatur in cribro anguſtiſſimo, cuius fundum ſetis eſt <lb></lb>contextum: id quod radio eſt ablatum, ſi uena metalli diues fue­<lb></lb>rit, in area linteis extenſis contecta lauatur: <lb></lb>ſi pauper, abijcitur.</s>
        </p>
        <p id="N177F5" type="caption">
          <s id="N177F7">C<emph type="italics"></emph>ribrum anguſtum<emph.end type="italics"></emph.end> A. R<emph type="italics"></emph>adius<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>ribrum an<lb></lb>guſtius<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>ribrum angustiſsimum<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="245" xlink:href="001/01/255.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.255.1.jpg" xlink:href="001/01/255/1.jpg"></figure>
        <p id="N1781D" type="main">
          <s id="N1781F">Perſolui lauandi rationes plurium metallorum uenis communes, uenio <lb></lb>nunc ad alteram uenarum tundendarum rationem: nam de hac prius, quàm <pb pagenum="246" xlink:href="001/01/256.jpg"></pb>de ijs lauandi rationibus, quæ cuiuſque metalli uenis propriæ ſunt, dicere <expan abbr="cõ">con<lb></lb>uenit</expan>. </s>
          <s id="N1782F">Cùm anno M. D. XII.</s>
          <s id="N17832">Georgius illuſtris Saxonum Dux in Miſe­<lb></lb>na ius omnium tumulorum è fodinis egeſtorum dediſſet nobili &amp; pruden­<lb></lb>ti uiro Sigiſmundo Malthicio, patri loannis epiſcopi Miſeni &amp; Henrici: Is <lb></lb>Dippoldeſualdi &amp; Aldebergi, quibus in locis <expan abbr="fodiũtur">fodiuntur</expan> lapilli nigri, ex qui­<lb></lb>bus plumbum candidum <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>, reiectis pilis ſiccis, cribris amplis, mola, <lb></lb>inuenit machinam, quæ uenas udas pilis præferratis tunderet. </s>
          <s id="N17847">Venas <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb>udas uocamus aquis, quæ in capſam influunt, madefactas: quo modo etiam <lb></lb>interdum pila uda nominamus, item aquis madida: contrà pila ſicca uel ue <lb></lb>nas ſiccas appellamus nullis aquis, dum pilis tunduntur, madefactas: ſed re­<lb></lb>deamus ad noſtrum propoſitum. </s>
          <s id="N17856">Hæc machina non multum diſſimilis eſt <lb></lb>ei, quæ uenas ſiccas pilis præferratis tundit: horum <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> pilorum capita di­<lb></lb>midio ſunt maiora quàm illorum: nec capſa, quæ, ex trunco querno uel fa­<lb></lb>gino confecta, in ſpacio, quod eſt inter tigna ſtatuta locatur, è fronte patet, <lb></lb>sed ex altero latere: ea longa eſt pedes tres, lata dodrantem, alta pedem &amp; di<lb></lb>gitos ſex: ſi caret fundo, ſimiliter ſtatuitur ſuper ſaxum durum atque planum, <lb></lb>in terra paululum effoſſa poſitum: &amp; qua <expan abbr="cõiunguntur">coniunguntur</expan> undique muſco ac lin<lb></lb>teolis rallis obturantur: ſin habet fundum, ſolea ferrea, longa pedes tres, la­<lb></lb>ta dodrantem, craſſa palmum in ea locatur, qua patet ad ipſam ferrea lamina <lb></lb>foraminum plena affigitur, ut inter eam &amp; caput proximi pili ſpacium duo­<lb></lb>rum digitorum ſit: atque tantundem inter laminam &amp; tignum ſtatutum, in <lb></lb>cuius foramine poſitus eſt canalis paruus &amp; longiuſculus: per quem argen­<lb></lb>ti uena minutim contuſa cum aqua defluit in <expan abbr="lacũ">lacum</expan>: id, quod in canali reman­<lb></lb>ſit, batillo ligneo eijcitur in proximum ſolum aſſeribus tectum: quod in la­<lb></lb>cu ſubſedit, batillo ferreo ſeparatim in ſolum: plerique faciunt duos canales, <lb></lb>ut dum operarius unum, eo, quod reſedit, refertum, exinanit, interea aliud <lb></lb>in altero reſideat: ad alterum capſæ latus, quod eſt prope rotam, quæ machi<lb></lb>nam uerſat, aqua per canaliculum in eam influit: qua etiam operarius <expan abbr="uenã">uenam</expan> <lb></lb>contundendam inijcit in capſam, ne fragmenta, ſi in pila fuerint coniecta, i­<lb></lb>pſis ſint impedimento: atque hac ratione uena argenti uel auri minutim pilis <lb></lb>tunditur.</s>
        </p>
        <p id="N17891" type="caption">
          <s id="N17893">C<emph type="italics"></emph>apſa<emph.end type="italics"></emph.end> A. L<emph type="italics"></emph>atus capſæ patens<emph.end type="italics"></emph.end> B. S<emph type="italics"></emph>axum<emph.end type="italics"></emph.end> C. S<emph type="italics"></emph>olea ferrea<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>L<emph type="italics"></emph>amina<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> F. B<emph type="italics"></emph>atillum ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> G. L<emph type="italics"></emph>acus<emph.end type="italics"></emph.end> H. <lb></lb>B<emph type="italics"></emph>atillum ferreum<emph.end type="italics"></emph.end> I. E<emph type="italics"></emph>ius quod ſubſedit aceruus<emph.end type="italics"></emph.end> K. <lb></lb>V<emph type="italics"></emph>ena contundenda<emph.end type="italics"></emph.end> L. C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> M.</s>
        </p>
        <pb pagenum="247" xlink:href="001/01/257.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.257.1.jpg" xlink:href="001/01/257/1.jpg"></figure>
        <p id="N178ED" type="main">
          <s id="N178EF">Cùm uero <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> candidi uena iſtiuſmodi pilis præferratis <expan abbr="tũditur">tunditur</expan>, ut pri <lb></lb>ma <expan abbr="tũde">tundi</expan> cœpit, tum canalis, qui pertinet ad <expan abbr="laminã">laminam</expan> <expan abbr="foraminũ">foraminum</expan> <expan abbr="plenã">plenam</expan>, deficit <expan abbr="a­quã">a­<lb></lb>quam</expan>, <expan abbr="cũlapillis">cum lapillis</expan> nigris &amp; arenula <expan abbr="permiſtã">permiſtam</expan>, in <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> <expan abbr="trãſuerſum">tranſuerſum</expan>: ex quo mox <pb pagenum="248" xlink:href="001/01/258.jpg"></pb>per <expan abbr="canaliculũ">canaliculum</expan>, qui per <expan abbr="cõclauis">conclauis</expan> <expan abbr="partẽ">partem</expan> penetrat, defluit in <expan abbr="alterũ">alterum</expan> <expan abbr="magnũ">magnum</expan> cana<lb></lb>lem <expan abbr="ſubiectũ">ſubiectum</expan>. </s>
          <s id="N17941"><expan abbr="Nã">Nam</expan> iccirco duo ſunt, ut <expan abbr="dũlotor">dum lotor</expan> <expan abbr="alterũ">alterum</expan> lapillis nigris &amp; arenis <lb></lb><expan abbr="refertũ">refertum</expan>, effundit, in <expan abbr="alterũ">alterum</expan> <expan abbr="eædẽ">eædem</expan> res influant: uterque longus eſt pedes duode­<lb></lb>cim, altus <expan abbr="cubitũ">cubitum</expan>, latus <expan abbr="ſeſquipedẽ">ſeſquipedem</expan>: lapilli nigri, qui in ſuprema canalis parte <lb></lb><expan abbr="reſidẽt">reſident</expan>, maiuſculi, ut ſunt, nominantur: hi ſæpius batillo <expan abbr="cõmouentur">commouentur</expan>, ut la­<lb></lb>pilli mediocres &amp; limus <expan abbr="cũ">cum</expan> minutulis permiſtus, defluant: ſed lapilli medio <lb></lb>cres <expan abbr="plerũque">plerunque</expan> <expan abbr="reſidẽt">reſident</expan> in media <expan abbr="eiuſdẽ">eiuſdem</expan> canalis parte, eosque abiegnus ramus <expan abbr="cõ­uolutus">con­<lb></lb>uolutus</expan> retinet: limus uerò, qui <expan abbr="cũ">cum</expan> aqua defluit, inter <expan abbr="ramũ">ramum</expan> &amp; tabellam quæ <lb></lb>claudit <expan abbr="canalẽ">canalem</expan>, hoc eſt in ultima canalis parte, <expan abbr="cõſiſtit">conſiſtit</expan>. </s>
          <s id="N1799B">Seorſum <expan abbr="aũt">aut</expan> ab alijs ni<lb></lb>gri lapilli maiuſculi batillo <expan abbr="eijciũtur">eijciuntur</expan> è canali, ſeorſum mediocres, ſeorſum li­<lb></lb>mus. </s>
          <s id="N179AA">Etenim ſeparatim in area linteis extenſis <expan abbr="cõtecta">contecta</expan> &amp; in canali deuexo la<lb></lb>uantur, &amp; torrentur, &amp; excoquuntur: exceptis lapillis, qui in media canalis <lb></lb>parte reſederunt. </s>
          <s id="N179B5">Hi.</s>
          <s id="N179B8">n. </s>
          <s id="N179BB">etſi ſemper ſeparatim <expan abbr="lauãtur">lauantur</expan> in area linteis extenſis <lb></lb><expan abbr="cõtecta">contecta</expan>, <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> ſi magnitudine ferè exæquauerint eos lapillos, qui in ſuprema <lb></lb>canalis parte reſederunt, ſimul <expan abbr="cũ">cum</expan> eis in canali deuexo lauantur, ſimul torren<lb></lb>tur, ſimul <expan abbr="excoquũtur">excoquuntur</expan>: ſed limus unà <expan abbr="cũ">cum</expan> alijs, neque in area linteis <expan abbr="extẽſis">extenſis</expan> <expan abbr="cõtecta">conte<lb></lb>cta</expan>
, neque in canali deuexo lauatur, ſed ſeparatim: atque lapilli, ex eo <expan abbr="cõfecti">confecti</expan>, ſe­<lb></lb>orſum <expan abbr="etiã">etiam</expan> <expan abbr="torrẽtur">torrentur</expan> &amp; <expan abbr="excoquũtur">excoquuntur</expan>. </s>
          <s id="N179F7">Duos <expan abbr="aũt">aut</expan> canales magnos excipit tranſ­<lb></lb>uerſus: atque eum rurſus rectus in lacum, qui eſt extra conclaue, exonerans.</s>
        </p>
        <p id="N17A00" type="caption">
          <s id="N17A02">C<emph type="italics"></emph>analis ad <expan abbr="laminã">laminam</expan> pertinens<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>analis tranſuerſus<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>anales magni<emph.end type="italics"></emph.end> D. B<emph type="italics"></emph>a <lb></lb><expan abbr="tillũ">tillum</expan>
<emph.end type="italics"></emph.end> E. R<emph type="italics"></emph>amus conuolutus<emph.end type="italics"></emph.end> F. T<emph type="italics"></emph>abellæ claudentes canales<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>lter canalis tranſuerſus<emph.end type="italics"></emph.end> H.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.258.1.jpg" xlink:href="001/01/258/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="249" xlink:href="001/01/259.jpg"></pb>
        <p id="N17A47" type="main">
          <s id="N17A49"><expan abbr="Verũ">Verum</expan> hæc <expan abbr="lauãdi">lauandi</expan> ratio nuper <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="parũ">parum</expan> eſt immutata: <expan abbr="nã">nam</expan> canalis, qui exci­<lb></lb>pit <expan abbr="aquã">aquam</expan> <expan abbr="cũ">cum</expan> lapillis nigris et arenulis <expan abbr="permiſtã">permiſtam</expan>, quæ per laminæ foramina ef­<lb></lb>fluit, ad <expan abbr="nullũ">nullum</expan> <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> <expan abbr="trãſuerſum">tranſuerſum</expan>, qui eſt extra <expan abbr="cõclaue">conclaue</expan>, pertinet, ſed rectà per <lb></lb>eius <expan abbr="parietẽ">parietem</expan> penetrat in <expan abbr="lacuſculũ">lacuſculum</expan>: id <expan abbr="aũt">aut</expan>, <expan abbr="q̊d">quod</expan> in canali recto extra <expan abbr="cõclaue">conclaue</expan> ſub <lb></lb>ſedit, <expan abbr="adoleſcẽs">adoleſcens</expan> <expan abbr="tridẽti">tridenti</expan> raſtro radit, q̊modo lapilli maiuſculi <expan abbr="reſidẽt">reſident</expan> in fundo: <lb></lb>quos lotor batillo ligneo eijcit: in <expan abbr="cõclaue">conclaue</expan> importat: in <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> <expan abbr="deuexũ">deuexum</expan> <expan abbr="cõie­ctos">conie­<lb></lb>ctos</expan> rutro ligneo agitat &amp; lauat: <expan abbr="quinetiã">quinetiam</expan> lapillos, quos aqua rapuit in <expan abbr="canalẽ">cana<lb></lb>lem</expan> deuexo <expan abbr="ſubiectũ">ſubiectum</expan> uſque eò reſumptos lauat <expan abbr="dũ">dum</expan> puri fiant: reliqui uerò lapilli <lb></lb><expan abbr="cũ">cum</expan> arena miſta <expan abbr="influũt">influunt</expan> in <expan abbr="lacuſculũ">lacuſculum</expan>, qui eſt in <expan abbr="cõclaui">conclaui</expan>. </s>
          <s id="N17ADA">Is <expan abbr="aũt">aut</expan> exonerat in duos <lb></lb>illos canales magnos: in <expan abbr="quorũ">quorum</expan> ſuperiore parte lapilli mediocres <expan abbr="cũ">cum</expan> maiuſcu<lb></lb>lis permiſti <expan abbr="reſidẽt">reſident</expan>, in inferiore minutuli: ſed utrique impuri: quare illi ſepara­<lb></lb>tim eiecti bis <expan abbr="lauãtur">lauantur</expan>, prius in canali ſimplicis aſſimili, poſterius in canali de <lb></lb>uexo. </s>
          <s id="N17AF9">Hi <expan abbr="itẽ">item</expan> bis, prius in area linteis <expan abbr="extẽſis">extenſis</expan> <expan abbr="cõtecta">contecta</expan>, poſterius in canali deue<lb></lb>xo. </s>
          <s id="N17B0A">Canalis ſimplicis aſſimilis ab eo differt capite: <expan abbr="q̊d">quod</expan> hic <expan abbr="totũ">totum</expan> habet decliue, <lb></lb>alter in medio depreſſum. </s>
          <s id="N17B17">Hic præterea habet <expan abbr="axiculũ">axiculum</expan> <expan abbr="ligneũ">ligneum</expan>, qui in forami <lb></lb>nibus <expan abbr="duorũ">duorum</expan> <expan abbr="craſſorũ">craſſorum</expan> <expan abbr="aſſerũ">aſſerum</expan>, ad latera canalis <expan abbr="affixorũ">affixorum</expan> uerſatur: ut <expan abbr="adoleſcẽs">adoleſcens</expan> <lb></lb><expan abbr="batillũ">batillum</expan>, quo lapillos facit puros, in <expan abbr="eũ">eum</expan> poſſit imponere: <expan abbr="q̊d">quod</expan> ni faceret <expan abbr="nimiũ">nimium</expan> i­<lb></lb>ſtis laborib. </s>
          <s id="N17B4B">defatigaretur: in q̊s ſtans totos dies inſumit: ſed canales magni, <lb></lb>ſimplicis aſſimilis, deuexus, area linteis extenſis <expan abbr="cõtecta">contecta</expan> propterea <expan abbr="cõſtruun">conſtruun<lb></lb>tur</expan> in <expan abbr="cõclaui">conclaui</expan>, cui fornax eſt <expan abbr="calorẽ">calorem</expan> per fictilia uel tabulas ferreas, ex quib. </s>
          <s id="N17B62"><expan abbr="cõstat">con<lb></lb>ſtat</expan>, <expan abbr="effundẽs">effundens</expan>, ut <expan abbr="etiã">etiam</expan> hyeme, ſi flumina prorſus <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="cõglaciauerint">conglaciauerint</expan>, lotores ſu<lb></lb>um munus exequi poſſint.</s>
        </p>
        <p id="N17B7C" type="caption">
          <s id="N17B7E">C<emph type="italics"></emph>analis primus<emph.end type="italics"></emph.end> A. R<emph type="italics"></emph><expan abbr="aſtrũ">aſtrum</expan> tridens<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>acuſculus<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>inales magni <emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>anolis ſimplicis aſſi­<lb></lb>milis<emph.end type="italics"></emph.end> E. A<emph type="italics"></emph>xiculus<emph.end type="italics"></emph.end> F. A<emph type="italics"></emph>ſſeres<emph.end type="italics"></emph.end> G. E<emph type="italics"></emph><expan abbr="orũ">orum</expan> foramina<emph.end type="italics"></emph.end> H. B<emph type="italics"></emph>atillum<emph.end type="italics"></emph.end> I. C<emph type="italics"></emph>onclaue<emph.end type="italics"></emph.end> K. F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.259.1.jpg" xlink:href="001/01/259/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="250" xlink:href="001/01/260.jpg"></pb>
        <p id="N17BD4" type="main">
          <s id="N17BD6">In area autem linteis extenſis <expan abbr="cõtecta">contecta</expan> lapilli minutuli cum limo miſti, qui <lb></lb>ſubſederunt in infima parte magnorum canalium &amp; canalis ſimplicis aſſi­<lb></lb>milis &amp; deuexi lauantur: eius lintea in lacu ex una arbore cauato, &amp; duabus <lb></lb>tabellis, ut tres capſæ fiant, diſtincto abluuntur: &amp; primum quidem &amp; ſe­<lb></lb>cundum in prima, tertium &amp; quartum in ſecunda, quintum &amp; ſextum in ter<lb></lb>tia. </s>
          <s id="N17BE7">Sed quia in iſtis lapillis minutulis aliquæ lapidis ſaxi marmoris arenulæ <lb></lb>ineſſe ſolent, eos magiſter in canali deuexo puros facit ſcopis ſupremam eo <lb></lb>rum partem leniter uerrens, non æqualibus ductibus, ſed modò rectis, mo <lb></lb>dò tranſuerſis: quo modo aqua arenulas, quòd ſint leuiores, per canalem ra<lb></lb>pit in lacum: lapillos, quòd grauiores, in canali relinquit. </s>
          <s id="N17BF2">Canalibus autem <lb></lb>omnibus tam intra quàm extra conclaue ſubijciuntur uel lacus, uel canales <lb></lb>tranſuerſi, in quos exonerant: ut aqua perpaucos lapillos minutulos in flu­<lb></lb>men deferre poſſit. </s>
          <s id="N17BFB">Sed lacus magnus, qui eſt extra conclaue, plerunque con­<lb></lb>ficitur ex contignationibus quadratis: atque longus, &amp; latus, &amp; altus eſt pe­<lb></lb>des octo: in quo cùm multus limus, <expan abbr="cũ">cum</expan> minutulis lapillis nigris miſtus, ſub­<lb></lb>ſederit, primò aqua turbine extracto emittitur: deinde limus eiectus laua­<lb></lb>tur extra domicilium in area linteis extenſis contecta: tum in canali <lb></lb>deuexo, qui eſt in conclaui: quibus modis minutiſſimi <lb></lb>lapilli fiunt puri.</s>
        </p>
        <p id="N17C0E" type="caption">
          <s id="N17C10">C<emph type="italics"></emph>analis ad laminam capſæ pertinens<emph.end type="italics"></emph.end> A. R<emph type="italics"></emph>astrum tridens<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>L<emph type="italics"></emph>acuſculus<emph.end type="italics"></emph.end> C. L<emph type="italics"></emph>intea<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>analis deuexus<emph.end type="italics"></emph.end> E. S<emph type="italics"></emph>copæ<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <pb pagenum="251" xlink:href="001/01/261.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.261.1.jpg" xlink:href="001/01/261/1.jpg"></figure>
        <p id="N17C42" type="main">
          <s id="N17C44">Sed limus, cum minutulis lapillis <expan abbr="cõmiſtus">commiſtus</expan>, qui nec in magno lacu, nec in <lb></lb>canali tranſuerſo, qui extra domicilium eſt ſub linteis, ſubſedit, is effluit in ri <pb pagenum="252" xlink:href="001/01/262.jpg"></pb>uum uel fluuium, atque in eius alueo reſidet. </s>
          <s id="N17C52">Vt uerò etiam lapillorum par­<lb></lb>tem metallici capere poſſint, plures in alueo riui uel fluuij faciunt extructio­<lb></lb>nes ſimilimas his, quæ conficiuntur ſupra moletrinas, ut impetus aquarum <lb></lb>deflectant ad foſſas, in quibus curſu ſuo ad rotas profluunt. </s>
          <s id="N17C5B">Ad alterum au­<lb></lb>tem cuiuſque extructionis latus eſt area ad quinque uel ſex uel ſeptem <expan abbr="pedũ">pedum</expan> <expan abbr="al­titudinẽ">al­<lb></lb>titudinem</expan> depreſſa, &amp; quaqua uerſus, ſi loci natura ita feret, pedes habens am­<lb></lb>plius ſexaginta: itaque cùm aqua riui uel fluuij autumno &amp; hyeme inundaue<lb></lb>rit terram, tunc fores extructionum clauduntur: quo modo uis aquarum li­<lb></lb>mum cum lapillis permiſtum, rapit in areas: qui uere &amp; æſtate ſimiliter la­<lb></lb>uatur in area linteis extenſis contecta, &amp; in canali deuexo: colligunturque la­<lb></lb>pilli nigri, ſed minutuli. </s>
          <s id="N17C74">At cùm alueus riui uel fluuij à domicilijs, in quibus <lb></lb>lauantur lapilli nigri, iam cœperint diſtare quatuor millibus paſſuum, me­<lb></lb>tallici tales extructiones non faciunt, ſed in pratis ſepes obliquas, &amp; ante ſin <lb></lb>gulas eiuſdem longitudinis foſſam, ut limus cum lapillis nigris miſtus, riui <lb></lb>uel fluuij <expan abbr="inũdationibus">inundationibus</expan> raptus in his ſubſideat, ad illas adhæreſcat: qui col­<lb></lb>lectus <expan abbr="itẽ">item</expan> in area &amp; canali lauatur, ut lapilli nigri ab eo ſeparentur: certe qui­<lb></lb>dem tales areas &amp; ſepes plurimas, quæ iſtius generis limum <expan abbr="excipiũt">excipiunt</expan>, in Mi <lb></lb>ſena ſub Aldebergo uidere licet ad Mogelicium fluuium illum ſemper ſub­<lb></lb>rubrum, cùm ſaxa, cum lapillis nigris permiſta, tunduntur pilis.</s>
        </p>
        <p id="N17C93" type="caption">
          <s id="N17C95">F<emph type="italics"></emph>luuius<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>xtructio<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>ores<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>rea<emph.end type="italics"></emph.end> D. P<emph type="italics"></emph>ratum<emph.end type="italics"></emph.end> E. S<emph type="italics"></emph>epes<emph.end type="italics"></emph.end> F. F<emph type="italics"></emph>oſſa<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.262.1.jpg" xlink:href="001/01/262/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="253" xlink:href="001/01/263.jpg"></pb>
        <p id="N17CCB" type="main">
          <s id="N17CCD">Sed redeo ad machinas. </s>
          <s id="N17CD0"><expan abbr="Quidã">Quidam</expan> ſolent id genus quatuor uno in loco <expan abbr="cõ­ſtruere">con­<lb></lb>ſtruere</expan>: duas ſcilicet in ſuperiore eius parte, &amp; totidem in inferiore: quo mo <lb></lb>do neceſſe eſt riuum deductum altius defluere in ſuperiores rotas, quòd a­<lb></lb>xes uerſent, quorum dentes grauiora pila attollunt. </s>
          <s id="N17CE0">Machinarum enim <expan abbr="ſu­periorũ">ſu­<lb></lb>periorum</expan> pila ferè duplo longiora quàm inferiorum pila eſſe oportet: &amp; qui­<lb></lb>dem propterea, quòd omnes capſæ in eadem planicie collocentur: qua de <lb></lb>cauſa etiam ea pila dentes habent ſub parte ſuperiore, <expan abbr="nõ">non</expan> ut inferiora ſupra <lb></lb>inferiorem. </s>
          <s id="N17CF3">Aquas autem ex duabus ſuperioribus rotis defluentes duo ca­<lb></lb>nales lati excipiunt, ex quibus præcipitant in duas inferiores rotas. </s>
          <s id="N17CF8">Quia ue <lb></lb>rò iſtiuſmodi machinarum omnium pila ferè contigua ſunt, ne capita ferrea <lb></lb>ſe conterant, qua in eis <expan abbr="includũtur">includuntur</expan>, paululum reſecantur. </s>
          <s id="N17D03">Vbi uerò propter <lb></lb>uallis anguſtias tot machinæ conſtrui non poſſunt, monte duobus in locis, <lb></lb>quorum alter altero ſit altior, cauato et æquato duæ machinæ, quas <expan abbr="unũ">unum</expan> do<lb></lb>micilium in ſe continet, ſolent confici: aquam ex ſuperiore rota defluentem <lb></lb>item canalis latus excipit: ex quo ſimiliter præcipitat in inferiorem. </s>
          <s id="N17D12">Verùm <lb></lb>capſæ non in una planicie <expan abbr="locãtur">locantur</expan>, ſed utraque in ſuæ machinæ propria: quo­<lb></lb>circa duobus operarijs, qui uenam in capſas inijciant opus eſt. </s>
          <s id="N17D1D">At cùm nul­<lb></lb>lus riuus, qui ex altiore loco præcipitet in ſuperiorem rotæ partem deduci <lb></lb>poteſt, deducitur qui inferiorem uerſet: eius aquæ multæ in unum <expan abbr="locũ">locum</expan>, ad <lb></lb>ipſas continendas aptum, colliguntur: ex quo foribus ſubleuatis emittun­<lb></lb>tur in rotam, quæ in canali uerſatur. </s>
          <s id="N17D2C">Iſtiuſmodi autem rotæ pinnæ altiores <lb></lb>ſunt, &amp; ſupinæ ſurſum uerſus extant: alterius uerò humiliores, &amp; pronæ de <lb></lb>orſum uerſus uergunt.</s>
        </p>
        <p id="N17D33" type="caption">
          <s id="N17D35">P<emph type="italics"></emph>rima machina<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius pila<emph.end type="italics"></emph.end> B. E<emph type="italics"></emph>iuſdem capſa<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>S<emph type="italics"></emph>ecunda machina<emph.end type="italics"></emph.end> D. E<emph type="italics"></emph>ius pila<emph.end type="italics"></emph.end> E. E<emph type="italics"></emph>iuſdem capſa<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>ertia machina<emph.end type="italics"></emph.end> G. E<emph type="italics"></emph>ius pila<emph.end type="italics"></emph.end> H. E<emph type="italics"></emph>iuſdem capſa<emph.end type="italics"></emph.end> I. <lb></lb>Q<emph type="italics"></emph>uarta machina<emph.end type="italics"></emph.end> K. E<emph type="italics"></emph>ius pila<emph.end type="italics"></emph.end> L. E<emph type="italics"></emph>iuſdem capſa<emph.end type="italics"></emph.end> M.</s>
        </p>
        <pb pagenum="254" xlink:href="001/01/264.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.264.1.jpg" xlink:href="001/01/264/1.jpg"></figure>
        <p id="N17D8F" type="main">
          <s id="N17D91">Quinetiam in Iulijs &amp; Rheticis Alpibus, ac in Carpato monte nunc au­<lb></lb>ri, uel etiam argenti uena ſubiecta pilis, interdum amplius uiginti ex ordine <pb pagenum="255" xlink:href="001/01/265.jpg"></pb>collocatis, uda tunditur in longa capſa, cui duæ ſunt laminæ <expan abbr="foraminũ">foraminum</expan> ple­<lb></lb>næ, per quæ uena <expan abbr="cõminuta">comminuta</expan> ſimul cum aqua defluit in ſubiectum canalem <lb></lb>tranſuerſum: ex quo duobus canaliculis defertur in capita <expan abbr="arearũ">arearum</expan> linteis ex­<lb></lb>tenſis <expan abbr="cõtectarum">contectarum</expan>: utrunque ex craſſo &amp; lato aſſere, qui attolli &amp; erigi poteſt, <lb></lb>&amp; ad quem utrinque eminentes tabellæ ſunt affixæ, conſtat: in eo aſſere mul­<lb></lb>ta ſunt caua catillis, in <expan abbr="quorũ">quorum</expan> ſingulis ſingula oua mollia uel ſorbilia locan­<lb></lb>tur, &amp; magnitudine æqualia &amp; figura ſimilia: quibus cauis deorſum uerſus <lb></lb>breues ſunt receſſus auri uel argenti ramenta recipientes: quibus cum caua <lb></lb>ferè plena fuerint, aſſer in alterum latus erigitur, ut ramenta excidant in alter<lb></lb>um grandem: caua etiam aquis affuſis eluuntur. </s>
          <s id="N17DC1">Separatim <expan abbr="autẽ">autem</expan> hæc ramen<lb></lb>ta lauantur in alueo, ſeparatim ea quæ in linteis reſederunt: alueus ille læuis <lb></lb>&amp; altus duos digitos tranſuerſos figura ferè nauiculæ ſimilis eſt: nempe pri<lb></lb>ore parte latus, poſteriore anguſtus: in cuius medio canaliculus eſt tranſuer<lb></lb>ſus: in quo auri uel argenti ramenta pura ſubſidunt, arenæ quod leuiores; <lb></lb>ex eo excidunt.</s>
        </p>
        <p id="N17DD2" type="caption">
          <s id="N17DD4">P<emph type="italics"></emph>ila<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>apſa<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>aminæ for aminum plenæ<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>analis tranſuerſus<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>ſſeres cauis pleni<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>analiculi<emph.end type="italics"></emph.end> F. A<emph type="italics"></emph>lueus in quem ramenta incidunt<emph.end type="italics"></emph.end> G. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>reæ linteis contectæ<emph.end type="italics"></emph.end> H. A<emph type="italics"></emph>lueus nauiculæ fere ſimilis<emph.end type="italics"></emph.end> I. L<emph type="italics"></emph>acus areis ſubiecti<emph.end type="italics"></emph.end> K.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.265.1.jpg" xlink:href="001/01/265/1.jpg"></figure>
        <p id="N17E1C" type="main">
          <s id="N17E1E">In quibuſdam præterea Marauiæ locis auri uena, quæ ex lapidibus lique<pb pagenum="256" xlink:href="001/01/266.jpg"></pb>ſcentibus, cum quibus aurum permiſtum eſt, conſtat, ſubiecta pilis uda tun<lb></lb>ditur: <expan abbr="cõminuta">comminuta</expan> per <expan abbr="canaliculũ">canaliculum</expan> effluit in <expan abbr="lacũ">lacum</expan>, ibi rutro ligneo agitatur, auri <lb></lb>minutæ particulæ, quæ in ſupremo lacu reſident, in alueo nigro lauantur. </s>
          <s id="N17E36"><lb></lb>Hactenus de machinis, quæ uenas udas <expan abbr="tundũt">tundunt</expan> pilis præferratis, dixi: nunc <lb></lb><expan abbr="lauãdi">lauandi</expan> rationes <expan abbr="quorundã">quorundam</expan> <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> uenis <expan abbr="quodãmodo">quodammodo</expan> proprias <expan abbr="exponã">exponam</expan> <lb></lb>orſus ab auro: uenæ certe in quib. </s>
          <s id="N17E55">illius metalli particulæ inſunt, &amp; arenæ ri <lb></lb><expan abbr="uorũ">uorum</expan> uel <expan abbr="fluuiorũ">fluuiorum</expan>, in quib. </s>
          <s id="N17E61"><expan abbr="eiuſdẽ">eiuſdem</expan> ramenta, lauantur in areis aut in alueis: are <lb></lb>næ præterea in lacu: ſed non uno modo <expan abbr="lauãtur">lauantur</expan> in areis: <expan abbr="nã">nam</expan> hæ auri particu­<lb></lb>las uel <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan> aut tranſmittunt aut <expan abbr="retinẽt">retinent</expan>: atque <expan abbr="tranſmittũt">tranſmittunt</expan> <expan abbr="quidẽ">quidem</expan>, ſi habue­<lb></lb>rint foramina: retinent, ſi eis caruerint: <expan abbr="uerũ">uerum</expan> uel ipſa area habet foramina, uel <lb></lb>capſa in eius <expan abbr="locũ">locum</expan> ſubſtituta: ſi ipſa, auri particulas uel ramenta tranſmittit in <lb></lb><expan abbr="lacũ">lacum</expan>: ſi capſa, in canalem <expan abbr="longũ">longum</expan>, de quibus duabus lauandi rationib. </s>
          <s id="N17E98">primò <lb></lb><expan abbr="dicã">dicam</expan>. </s>
          <s id="N17EA0">Area <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan> ex duobus aſſeribus inter ſe coagmentatis, longa pedes <lb></lb>duodecim, lata tres, <expan abbr="foraminũ">foraminum</expan>, per quæ <expan abbr="eruũ">eruum</expan> penetret, plena. </s>
          <s id="N17EB1">Ne uerò uena <lb></lb>uel arena, cui <expan abbr="aurũ">aurum</expan> eſt <expan abbr="immiſtũ">immiſtum</expan>, è lateribus excidat, ad ea tabellæ eminentes <lb></lb><expan abbr="affigũtur">affiguntur</expan>. </s>
          <s id="N17EC3">Hæc area ſuper duo ſcabella imponitur: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> prius iccirco eſt al<lb></lb>tius poſteriore, ut glareæ et lapilli ex ipſa deuolui poſſint. </s>
          <s id="N17ECC">Lotor <expan abbr="aũt">aut</expan> in areæ <lb></lb>caput, quod altius eſt, <expan abbr="uenã">uenam</expan> uel <expan abbr="arenã">arenam</expan> <expan abbr="cõijcit">conijcit</expan>, &amp; canaliculo recluſo aquas in <lb></lb><expan abbr="eã">eam</expan> immittit: mox rutro ligneo ipſam agitat: quomodo glareæ &amp; lapilli per <lb></lb>aream deuoluuntur in humum: auri particulæ uel <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan> ſimul cum arenis <lb></lb>per foramina in <expan abbr="lacũ">lacum</expan> areæ <expan abbr="ſubiectũ">ſubiectum</expan> <expan abbr="decidũt">decidunt</expan>: quæ collecta in alueo lauantur.</s>
        </p>
        <p id="N17EFA" type="caption">
          <s id="N17EFC">A<emph type="italics"></emph>reæ caput<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>rea<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>oramina<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>abellæ<emph.end type="italics"></emph.end> D. S<emph type="italics"></emph>cabella<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>R<emph type="italics"></emph>utrum<emph.end type="italics"></emph.end> F. L<emph type="italics"></emph>acus<emph.end type="italics"></emph.end> G. C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> H. A<emph type="italics"></emph>lueus<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.266.1.jpg" xlink:href="001/01/266/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="257" xlink:href="001/01/267.jpg"></pb>
        <p id="N17F40" type="main">
          <s id="N17F42">Capſa uerò, cui <expan abbr="fundũ">fundum</expan> eſt ex lamina <expan abbr="foraminũ">foraminum</expan> plena, ſupremo canali, qui <lb></lb><expan abbr="admodũ">admodum</expan> longus eſt, ſed mediocriter latus, ſuperimponitur. </s>
          <s id="N17F52">In hanc capſam <lb></lb>auri materia lauanda <expan abbr="cõijcitur">conijcitur</expan>, &amp; aqua multa immittitur: glebis <expan abbr="etiã">etiam</expan>, ſi uena <lb></lb>lauatur, batillo ferreo diſcuſſis id <expan abbr="q̊d">quod</expan> tenue eſt ex capſæ fundo decidit in ca­<lb></lb>nalem, quod craſſum in eo remanet: id ipſum rutro ex eius parte ferè media <lb></lb>alterius lateris patente extrahitur. </s>
          <s id="N17F69">Quia uerò aqua multa neceſſario in <expan abbr="capſã">capſam</expan> <lb></lb>immittitur, ne delapſa in <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> aliqua auri <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan> rapiat, is <expan abbr="decẽ">decem</expan>, uel, ſi dimi<lb></lb>dio longior fuerit, quindecim tabellis, <expan abbr="quarũ">quarum</expan> <expan abbr="antecedẽs">antecedens</expan> quæque ſequente alti<lb></lb>or eſt, ex ordine in ipſum impoſitis diſtinguitur, &amp; capſulæ <expan abbr="fiũt">fiunt</expan> eo <expan abbr="q̊d">quod</expan> capſa <lb></lb>tranſmittit replendæ: ſed <expan abbr="quamprimũ">quamprimum </expan> repletæ fuerint, et aqua pura defluere <lb></lb>cœperit, canaliculus, per <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> aqua in capſam influit, occluditur &amp; ipſa <lb></lb>aliò deriuatur: mox infima tabella ex canali eximitur, &amp; id <expan abbr="q̊d">quod</expan> ſubſedit cum <lb></lb>reliqua aqua <expan abbr="defluẽs">defluens</expan> excipitur alueo: deinceps alia atque alia tabella extracta, <lb></lb>quodque ſeparatim alueo excipitur: quodque <expan abbr="etiã">etiam</expan> ſeparatim in alueo lauatur, <lb></lb>&amp; <expan abbr="purũ">purum</expan> efficitur: nam auri particulæ uel <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan> maiuſcula in ſuperiorib. </s>
          <s id="N17FBE">ca­<lb></lb>pſulis, minutula in inferioribus <expan abbr="reſidẽt">reſident</expan>. </s>
          <s id="N17FC7">Alueus <expan abbr="aũt">aut</expan> ille humilis eſt &amp; læuis, <lb></lb>quippe oleo uel alia re pingui imbutus, ut ad <expan abbr="eũ">eum</expan> auri minutula ramenta non <lb></lb>adhæreſcant: niger, nempe fuligine infectus, ut <expan abbr="aurũ">aurum</expan> magis ſub aſpectum ca <lb></lb>dat: utrinque inferius in medio paulatim exciſus, ut manibus <expan abbr="prehẽdi">prehendi</expan> et firmè <lb></lb>teneri atque agitari poſſit: qua ratione auri particulæ uel ramenta <expan abbr="poſteriorẽ">poſteriorem</expan> <lb></lb><expan abbr="locũ">locum</expan> occupant: cùm ſi aluei poſterior pars altera manu <expan abbr="cõcutiatur">concutiatur</expan>, ut <expan abbr="cõcuti">concuti</expan> <lb></lb>ſolet, in <expan abbr="priorẽ">priorem</expan> <expan abbr="cõcedant">concedant</expan>: hoc ſanè modo Maraui in primis auri uenas <expan abbr="lauãt">lauant</expan>.</s>
        </p>
        <p id="N18001" type="caption">
          <s id="N18003">C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>apſa<emph.end type="italics"></emph.end> B. E<emph type="italics"></emph>iuſdem inuerſæ <expan abbr="fundũ">fundum</expan>
<emph.end type="italics"></emph.end> C. E<emph type="italics"></emph>iuſdem pars patens<emph.end type="italics"></emph.end> D. R<emph type="italics"></emph><expan abbr="utrũ">utrum</expan> ferreum<emph.end type="italics"></emph.end> E. T<emph type="italics"></emph>a <lb></lb>bellæ<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>lueus quo excipitur id quod ſubſedit<emph.end type="italics"></emph.end> H. A<emph type="italics"></emph>lueus niger in quo lauatur<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.267.1.jpg" xlink:href="001/01/267/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="258" xlink:href="001/01/268.jpg"></pb>
        <p id="N1804E" type="main">
          <s id="N18050">At auri ramenta <expan abbr="retinẽt">retinent</expan> areæ uel tegumentis nudæ, uel tectæ: ſi nudæ, in <lb></lb>earum cauis reſident: ſi tectæ, tegumentis <expan abbr="adhæreſcũt">adhæreſcunt</expan>. </s>
          <s id="N1805D">Caua fiunt uarijs mo <lb></lb>dis: aut enim filis ferreis uel tabellis tranſuerſis ad aream affixis, aut non pe­<lb></lb>netrantibus foraminibus, uel rotundis in ipſa eiuſué capite cauatis, uel qua­<lb></lb>drangulis, uel tranſuerſis. </s>
          <s id="N18066"><expan abbr="Tegũtur">Teguntur</expan> uerò areæ pellibus aut pannis, aut ceſpi­<lb></lb>tibus: quas ſingulas ordine perſequar. </s>
          <s id="N1806E">Ad aſſeris, longi pedes ſex, lati unum <lb></lb>&amp; quadrantem, latera lotor item affigit eminentes tabellas, ne arena, in qua <lb></lb>auri ramenta inſunt, de eis delabatur: Deinde multa fila ferrea, <expan abbr="digitũ">digitum</expan> tranſ­<lb></lb>uerſum inter ſe <expan abbr="diſtãtia">diſtantia</expan>, decuſſat, &amp; qua <expan abbr="cõmittuntur">committuntur</expan> aſſeri ſupino clauis fer <lb></lb>reis affigit: <expan abbr="tũ">tum</expan> caput altius facit: in hoc arenas lauandas <expan abbr="cõijcit">conijcit</expan>, &amp; anſas, quas <lb></lb>area ad caput habet, manibus prehendens eam aliquoties in flumine uel ri­<lb></lb>uo ducit &amp; reducit: quo modo lapilli &amp; glareæ per aream deuoluuntur, are <lb></lb>næ, <expan abbr="cũ">cum</expan> auri <expan abbr="ramẽtis">ramentis</expan> miſtæ, in eius cauis, quæ inter fila ſunt, <expan abbr="remanẽt">remanent</expan>: quas ex­<lb></lb>cuſſas &amp; in <expan abbr="unũ">unum</expan> <expan abbr="locũ">locum</expan> collectas in alueo lauat: atque ſic auri ramenta facit pura.</s>
        </p>
        <p id="N180A9" type="caption">
          <s id="N180AB">A<emph type="italics"></emph>ſſer<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>abellæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>ila ferrea<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>nſæ<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.268.1.jpg" xlink:href="001/01/268/1.jpg"></figure>
        <p id="N180CB" type="main">
          <s id="N180CD">Alij, in quorum numero ſunt Luſitani, lateribus areæ itidem longæ circi <lb></lb>ter pedes ſex, latæ ſeſquipedem affigunt eminentes tabellas, ſed ſupinæ plu<lb></lb>res tranſuerſas, digitum tranſuerſum inter ſe diſtantes. </s>
          <s id="N180D4">Lotor autem uel eius <lb></lb>uxor, aquam in areæ caput immittit: arenam, in qua auri ramenta inſunt, in <lb></lb><expan abbr="idẽ">idem</expan> inijcit: <expan abbr="defluentẽ">defluentem</expan> rutro ligneo, <expan abbr="q̊d">quod</expan> tranſuerſum locat in tabellis, agitat: id, <pb pagenum="259" xlink:href="001/01/269.jpg"></pb>quod in cauis, quæ ſunt inter tabellas, ſubſidet, ligneo bacillo cuſpidato ſæ­<lb></lb>pius eruit: quo modo auri ramenta in eis reſident: arenas &amp; alias res inutiles <lb></lb>aqua rapit in uas areæ ſubiectum. </s>
          <s id="N180EF">Ipſa uerò ramenta minuto batillo ligneo <lb></lb>eijcit in <expan abbr="ligneã">ligneam</expan> lancem, ad pedem &amp; quadrantem latam: eamque in riuo cur­<lb></lb>ſum uerſus ducendo &amp; reducendo auri ramenta facit pura: etenim <expan abbr="arenarũ">arenarum</expan> <lb></lb>reliquiæ ex lance effluunt, ramenta in medio eius cauo ſimili catillo <expan abbr="reſidẽt">reſident</expan>: <lb></lb><expan abbr="quidã">quidam</expan> utuntur lance concharum inſtar ſtriata, ſed qua parte aquæ effluunt, <lb></lb>plana: ueruntamen ea planicies, qua ſtriges in ipſam exonerant, anguſtior <lb></lb>eſt: latior, qua defluit aqua.</s>
        </p>
        <p id="N1810D" type="caption">
          <s id="N1810F">C<emph type="italics"></emph>aput areæ<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>abellæ tranſuerſæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. R<emph type="italics"></emph>utrum ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> C. B<emph type="italics"></emph>acillum <lb></lb>cuſpidatum<emph.end type="italics"></emph.end> D. L<emph type="italics"></emph>anx<emph.end type="italics"></emph.end> E. E<emph type="italics"></emph>ius medium cauum<emph.end type="italics"></emph.end> F. L<emph type="italics"></emph>anx ſtriatæ<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.269.1.jpg" xlink:href="001/01/269/1.jpg"></figure>
        <p id="N18143" type="main">
          <s id="N18145">Sed caua rotunda ſimul cum canaliculis in ipſo areæ corpore inciduntur, <lb></lb>uel eidem inuruntur: id <expan abbr="cõpoſitum">compoſitum</expan> ex tribus aſſeribus longis pedes decem, <lb></lb>latum eſt ad pedes quatuor: eius <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> infimum, per quod aqua effunditur, <lb></lb>anguſtius eſt. </s>
          <s id="N18156">Hæc area, ſimiliter habens tabellas ad latera affixas, plena eſt <lb></lb>iſtiuſmodi cauis <expan abbr="rotũdis">rotundis</expan> &amp; canaliculis ad ea <expan abbr="pertinẽtibus">pertinentibus</expan>: &amp; <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> duobus <lb></lb>ad <expan abbr="unũ">unum</expan>, ut aqua <expan abbr="cũ">cum</expan> arenis miſta, per <expan abbr="ſuperiorẽ">ſuperiorem</expan> <expan abbr="canaliculũ">canaliculum</expan> in <expan abbr="cauũ">cauum</expan> influat: per <lb></lb><expan abbr="inferiorẽ">inferiorem</expan>, poſt quàm arenæ partim ſubſederint, rurſus ex ipſo effluat aquæ <lb></lb>area duob. </s>
          <s id="N18184">ſcabellis in riuo uel flumine, aut in <expan abbr="eorũ">eorum</expan> ripa lo catis imponitur: <pb pagenum="260" xlink:href="001/01/270.jpg"></pb>quorum item prius eſt altius poſteriore, ut glareæ &amp; lapilli per <expan abbr="areã">aream</expan> deuol­<lb></lb>ui poſſint. </s>
          <s id="N18196">Lotor autem arenas in eius caput inijcit batillo, &amp; canali recluſo <lb></lb>aquam immittit: quæ <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan> cum paucis arenis defert in caua, glareas uerò <lb></lb>&amp; lapillos cum cæteris arenis in uas areæ <expan abbr="ſubiectũ">ſubiectum</expan>: illa <expan abbr="quàmprimũ">quàmprimum</expan> caua re­<lb></lb>ferta fuerint, excutit, &amp; in alueo lauat: has iterum atque iterum in hac area.</s>
        </p>
        <p id="N181AB" type="caption">
          <s id="N181AD">A<emph type="italics"></emph>reæ caput<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>abellæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. I<emph type="italics"></emph>nfimum areæ<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>aua<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>analiculi<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>S<emph type="italics"></emph>cabella<emph.end type="italics"></emph.end> F. B<emph type="italics"></emph>atillum<emph.end type="italics"></emph.end> G. V<emph type="italics"></emph>as ſubiectum<emph.end type="italics"></emph.end> H. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.270.1.jpg" xlink:href="001/01/270/1.jpg"></figure>
        <p id="N181ED" type="main">
          <s id="N181EF">Quidam in area, item ex tribus aſſeribus compoſita &amp; longa pedes octo <lb></lb>plures canaliculos tranſuerſos &amp; palmo inter ſe diſtantes incidunt: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> <lb></lb>ſuperior pars deuexa eſt, ut auri ramenta, cùm lotor arenas batillo ligneo a­<lb></lb>gitat, in eos illabi poſſint: inferior recta, ut eadem ex eis elabi non poſſint: <lb></lb>qui canaliculi quàmprimum ramentorum cum arenulis <expan abbr="miſtorũ">miſtorum</expan> pleni fue­<lb></lb>rint, area à ſcabellis ablata in caput, quod hic non aliud quam ſuprema aſſe­<lb></lb>rum, ex quibus area conſtat, pars eſt, inuertitur: quo modo ramenta retror­<lb></lb>ſum lapſa in alterum uas <expan abbr="incidũt">incidunt</expan>: nam in alterum lapilli &amp; glareæ per aream <lb></lb>deuoluuntur: aliqui in uaſorum locum alueos amplos areæ ſupponunt. </s>
          <s id="N1820E">Ra<lb></lb>menta autem impura, ut cæteri, in alueo paruo lauant.</s>
        </p>
        <pb pagenum="261" xlink:href="001/01/271.jpg"></pb>
        <p id="N18217" type="caption">
          <s id="N18219">C<emph type="italics"></emph>analiculi tranſuerſi<emph.end type="italics"></emph.end> A. V<emph type="italics"></emph>as areæ ſubiectum<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>as alterum<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.271.1.jpg" xlink:href="001/01/271/1.jpg"></figure>
        <p id="N18233" type="main">
          <s id="N18235">Verùm Toringi rotunda caua, quibus digiti tranſuerſi latitudo &amp; altitu<lb></lb>do eſt, ſimul cum canaliculis ex alijs ad alia pertinentibus in areæ capite inci<lb></lb>dunt: ipſam uerò aream contegunt linteis: arena lauanda in caput conijci­<lb></lb>tur &amp; rutro ligneo agitatur: quo modo leuia auri ramenta aqua rapit in lin­<lb></lb>tea, grauia in cauis reſident, quibus cùm plena fuerint, caput ablatum in uas <lb></lb>inuertitur, &amp; ramenta collecta in alueo lauantur. </s>
          <s id="N18242">Aliqui utuntur area, ha­<lb></lb>bente quadrangula caua, quibus deorſum uerſus breues ſunt receſſus auri <lb></lb>ramenta recipientes. </s>
          <s id="N18249">Alijs eſt area compoſita ex aſſeribus aſperis propter <lb></lb>minutula reſegmina ad eos adhuc adhæreſcentia: quæ areæ ſunt loco tegu­<lb></lb>mentorum, quibus nuda eſt. </s>
          <s id="N18250">Ad ea cum arena lauatur auri ramenta non mi <lb></lb>nus adhærent quàm uel ad lintea, uel ad pelles, uel ad pannos, uel ad ceſpi­<lb></lb>tes. </s>
          <s id="N18257">Lotor autem aream ſurſum uerſus ſcopis uerrit: qui poſtquam tantam <lb></lb>arenam lauit, quantam lauare uoluit, aquam copioſiorem, quæ ramenta elu<lb></lb>at, in aream remittit, eaque in uas areæ ſubiectum colligit, atque in alueo lauat. </s>
          <s id="N1825E"><lb></lb>Vt autem Toringi aream contegunt linteis, ita nonnulli pellibus taurinis <lb></lb>uel equinis. </s>
          <s id="N18264">Hi arenam auri non expertem rutro ligneo ſurſum uerſus agi­<lb></lb>tant: qua ratione id, quod leue eſt, unà cum aqua defluit, auri ramenta inter <lb></lb>pilos reſident: pelles deinde lauantur in uaſe: poſtremò ramenta collecta in <lb></lb>alueo.</s>
        </p>
        <pb pagenum="262" xlink:href="001/01/272.jpg"></pb>
        <p id="N18271" type="caption">
          <s id="N18273">A<emph type="italics"></emph>rea linteis contecta<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius caput cauis &amp; canaliculis plenum<emph.end type="italics"></emph.end> B. I<emph type="italics"></emph>d ablatum lauatur <lb></lb>in uaſe<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>rea habens caua quadrangula<emph.end type="italics"></emph.end> D. A<emph type="italics"></emph>rea ad cuius aſſeres minuta reſeg­<lb></lb>mina adhæreſcunt<emph.end type="italics"></emph.end> E. S<emph type="italics"></emph>copæ<emph.end type="italics"></emph.end> F. P<emph type="italics"></emph>elles taurinæ<emph.end type="italics"></emph.end> G. R<emph type="italics"></emph>utrum ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> H.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.272.1.jpg" xlink:href="001/01/272/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="263" xlink:href="001/01/273.jpg"></pb>
        <p id="N182B3" type="main">
          <s id="N182B5">Quo ſanè modo Colchi in fontium lacunis pelles animantium colloca­<lb></lb>runt: quas quia cùm multa auri ramenta eis adhæſiſſent, abſtulerunt, aura­<lb></lb>tus Colchorum aries confictus eſt à poetis: ſimiliter autem pellibus non ſo­<lb></lb>lum auri, ſed etiam argenti rameta &amp; gemmas excipere rationibus metalli­<lb></lb>corum conducet.</s>
        </p>
        <p id="N182C0" type="caption">
          <s id="N182C2">F<emph type="italics"></emph>ons<emph.end type="italics"></emph.end> A. P<emph type="italics"></emph>ellis<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>rgonautæ<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.273.1.jpg" xlink:href="001/01/273/1.jpg"></figure>
        <p id="N182DC" type="main">
          <s id="N182DE">Multi aream panno uiridi, tam longo &amp; lato quàm ipſa eſt, contegunt, &amp; <lb></lb>eum clauis ferreis ita affigunt, ut hi facile rurſus extrahi poſſint, ille auferri: <lb></lb>qui cùm aureus propter ramenta quæ adhæſerunt, eſſe apparuerit, in pro­<lb></lb>prio lauatur uaſe: ramenta collecta in alueo: reliquæ res in uas deuolutæ <lb></lb>denuo in area.</s>
        </p>
        <p id="N182E9" type="caption">
          <s id="N182EB">C<emph type="italics"></emph>aput areæ<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>rea<emph.end type="italics"></emph.end> B. P<emph type="italics"></emph>annus<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>V<emph type="italics"></emph>as areæ ſubiectum<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>as in quo pannus lauatur<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <pb pagenum="264" xlink:href="001/01/274.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.274.1.jpg" xlink:href="001/01/274/1.jpg"></figure>
        <p id="N1831D" type="main">
          <s id="N1831F">Quidam in locum panni uiridis ſupponunt pannum ſetis equinis arctè <lb></lb>contextum: cui plurimi ſunt noduli, leuiter à contextu raſi. </s>
          <s id="N18324">Quia uerò hi ex­<lb></lb>tant &amp; pannus eſt aſper, etiam minutula auri ramenta ad eum <expan abbr="adhærẽt">adhærent</expan>: quæ <lb></lb>item in uaſe aqua abluuntur.</s>
        </p>
        <p id="N1832F" type="caption">
          <s id="N18331">P<emph type="italics"></emph>annus nodulis plenus extenſus<emph.end type="italics"></emph.end> A. N<emph type="italics"></emph>oduli magis conſpi­<lb></lb>cui<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>as in quo pannus lauatur<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <pb pagenum="265" xlink:href="001/01/275.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.275.1.jpg" xlink:href="001/01/275/1.jpg"></figure>
        <p id="N18351" type="main">
          <s id="N18353">Aliqui fabricantur aream non diſſimilem linteis extenſis <expan abbr="cõtectæ">contectæ</expan>, minus <lb></lb>tamen longam. </s>
          <s id="N1835C">Linteorum <expan abbr="aũt">aut</expan> loco ceſpites continenter collocant: arenam <lb></lb>in areæ caput coniectam aqua immiſſa lauant: quo modo auri ramenta reſi­<lb></lb>dent in ceſpitibus, limus &amp; arena ſimul cum aqua deferuntur in <expan abbr="lacũ">lacum</expan> uel ca­<lb></lb>nalem ſubiectum: qui munere perfecto recluditur: <expan abbr="poſtquã">poſtquam</expan> omnis aqua ef­<lb></lb>fluxit, arena &amp; limus auferuntur, et iterum iſto modo lauantur. </s>
          <s id="N18373">Ramenta ue <lb></lb>rò quæ ad ceſpites adhæſerunt, maior aquarum uis, per canaliculum in <expan abbr="areã">aream</expan> <lb></lb>immiſſa defert in <expan abbr="lacũ">lacum</expan> uel canalem: ibi <expan abbr="tandẽ">tandem</expan> collecta in alueo lauatur. </s>
          <s id="N18386">Hanc <lb></lb>auri lauandi rationem Plinius non ignorauit: ulex, inquit, ſiccatus uritur, &amp; <lb></lb>cinis eius lauatur ſubſtrato ceſpite herboſo, ut ſidat aurum.</s>
        </p>
        <p id="N1838D" type="caption">
          <s id="N1838F">A<emph type="italics"></emph>reæ caput<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>analiculus per quem aqua in areæ caput influit<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>eſpites<emph.end type="italics"></emph.end> C. L<emph type="italics"></emph>acus areæ ſubiectus<emph.end type="italics"></emph.end> D. V<emph type="italics"></emph>as in quo lauantur ceſpites<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <pb pagenum="266" xlink:href="001/01/276.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.276.1.jpg" xlink:href="001/01/276/1.jpg"></figure>
        <p id="N183BB" type="main">
          <s id="N183BD">Quinetiam arenæ cum auri ramentis permiſtæ lauantur in lacuſculo, uel <lb></lb>in lacu, uel in alueo. </s>
          <s id="N183C2">Lacuſculus, ex poſteriore parte patens, aut ex arboris <lb></lb>trunco quadrangulo cauatur, aut ex aſſere craſſo, ad quem tabellæ eminen­<lb></lb>tes affiguntur, <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan> longus pedes tres, latus ſeſquipedem, altus digitos <lb></lb>tres: eius cauum in aluei altera parte anguſti figuram formatur: quam <expan abbr="partẽ">partem</expan> <lb></lb>anguſtam ad caput conuertit: ad quod habet duo manubria longa, quibus <lb></lb>in riuo curſum uerſus ducitur &amp; reducitur: hoc modo lauatur arenula, ſiue <lb></lb>in ea fuerint auri ramenta, ſiue lapilli nigri, ex quibus plumbum candidum <lb></lb>conficitur.</s>
        </p>
        <p id="N183DB" type="caption">
          <s id="N183DD">L<emph type="italics"></emph>acuſculus<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>auum<emph.end type="italics"></emph.end> B. M<emph type="italics"></emph>anubria<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <pb pagenum="267" xlink:href="001/01/277.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.277.1.jpg" xlink:href="001/01/277/1.jpg"></figure>
        <p id="N183FB" type="main">
          <s id="N183FD">Itali, qui ſe auri colligendi gratia ad Germaniæ montes conferunt, riuo­<lb></lb>rum arenas, cum auri ramentis &amp; <expan abbr="carbũculis">carbunculis</expan>, maxime Carchedonijs miſtas, <lb></lb>lauant in longiuſculo &amp; humili lacu, ex una arbore cauato, intrinſecus &amp; ex <lb></lb>trinſecus rotundato, ex altera parte patente, ex altera clauſo: quem ſic in riui <lb></lb>alueo infodiunt, ut aqua in eum non incidat, ſed leuiter influat: arenam in i­<lb></lb>pſum coniectam agitant rutro ligneo item rotundato: ne uerò ramenta uel <lb></lb>carbunculi ſimul cum leui arena effluant, eius apertam partem tabella ſimili<lb></lb>ter rotundata, ſed humiliore, quàm lacus cauum eſt, occludunt. </s>
          <s id="N18412">Auri autem <lb></lb>ramenta uel carbunculos, qui unà cum pauca arena graui in lacu <expan abbr="reſederũt">reſederunt</expan>, <lb></lb>in alueo lauant, &amp; in utres colligunt, ac ſecum aſportant.</s>
        </p>
        <p id="N1841D" type="caption">
          <s id="N1841F">L<emph type="italics"></emph>acus<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius pars patens.<emph.end type="italics"></emph.end> B. E<emph type="italics"></emph>iuſdem pars clauſa<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>R<emph type="italics"></emph>iuus<emph.end type="italics"></emph.end> D. R<emph type="italics"></emph>utrum<emph.end type="italics"></emph.end> E. T<emph type="italics"></emph>abella<emph.end type="italics"></emph.end> F. V<emph type="italics"></emph>ter<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <pb pagenum="268" xlink:href="001/01/278.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.278.1.jpg" xlink:href="001/01/278/1.jpg"></figure>
        <p id="N18457" type="main">
          <s id="N18459">Quidam id genus arenas in alueo lauant amplo: is in domicilio duobus <lb></lb>funiculis ex trabe ſuſpenditur, ut facile agitari poſſit: inque eum arena conijci<lb></lb>tur, &amp; aqua infunditur. </s>
          <s id="N18460">Deinde alueus agitatur: <expan abbr="tũ">tum</expan> aqua limoſa effunditur, <lb></lb>rurſusque infunditur pura: quod iterum atque iterum fit. </s>
          <s id="N18469">Quo modo auri ra­<lb></lb>menta in poſteriori aluei parte reſident, quod grauia ſint: arenæ in priore, <lb></lb>quod leues. </s>
          <s id="N18470">Hæ autem abijciuntur, illa ad excoquendum <expan abbr="reſeruãtur">reſeruantur</expan>. </s>
          <s id="N18477">Redit <lb></lb>uerò qui lauat ſubinde ad opus: uerùm hac lauandi ratione metallici raro u­<lb></lb>tuntur, monetarij &amp; aurifices ſæpe, cùm lauant aurum, <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, æs. </s>
          <s id="N18482">Sed eo­<lb></lb>rum alueus tres tantummodo habet anſas: quarum unam, cùm alueum agi­<lb></lb>tant, manibus <expan abbr="prehendũt">prehendunt</expan>: in reliquas duas unicus funiculus includitur: quo <lb></lb>ille ſuſpenditur de trabe, uel de ſtipite, quem ſuſtinent chelæ duorum ſtipi­<lb></lb>tum ſtatutorum &amp; in terra defixorum. </s>
          <s id="N18491">At metallici in alueo paruo experi­<lb></lb>menti gratia frequenter lauant uenas. </s>
          <s id="N18496">Is autem, cùm agitatur, in manibus te­<lb></lb>netur, &amp; ſæpe altera manu concutitur: alioqui hæc lauandi ratio ab illa non <lb></lb>differt.</s>
        </p>
        <p id="N1849D" type="caption">
          <s id="N1849F">A<emph type="italics"></emph>lueus amplus<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>uniculi<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>rabs<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>lueus alter <lb></lb>amplus quo monetarij utuntur<emph.end type="italics"></emph.end> D. A<emph type="italics"></emph>lueus paruus<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <pb pagenum="269" xlink:href="001/01/279.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.279.1.jpg" xlink:href="001/01/279/1.jpg"></figure>
        <p id="N184CB" type="main">
          <s id="N184CD">Dixi de uarijs arenæ, in qua auri <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan> inſunt, <expan abbr="lauãdæ">lauandæ</expan> rationib. </s>
          <s id="N184D8"><expan abbr="nũc">nunc</expan> <expan abbr="dicã">dicam</expan> <lb></lb>de materiæ permiſtæ <expan abbr="cũ">cum</expan> lapillis nigris, ex quib. </s>
          <s id="N184E8"><expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <expan abbr="candidũ">candidum</expan> conficitur, <lb></lb><expan abbr="lauãdæ">lauandæ</expan> rationib. </s>
          <s id="N184F7"><expan abbr="quarũ">quarum</expan> octo ſunt uſitatæ: atque ex his duæ nuper <expan abbr="inuẽtæ">inuentæ</expan>. </s>
          <s id="N18501">Ta<lb></lb>lis <expan abbr="aũt">aut</expan> materia metallica <expan abbr="plerũque">plerunque</expan> à uenis &amp; fibris impetu <expan abbr="aquarũ">aquarum</expan> abrepta lon<lb></lb>gè lateque reperitur: etſi <expan abbr="interdũ">interdum</expan> uenæ dilatatæ ex <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> conſtant: <expan abbr="illã">illam</expan> <expan abbr="materiã">materiam</expan> <lb></lb>foſſores ligonib. </s>
          <s id="N18526">latis <expan abbr="eruũt">eruunt</expan>, hanc cuſpidatis <expan abbr="effodiũt">effodiunt</expan>: ſed anatis roſtro ſimili<lb></lb>bus <expan abbr="excindũt">excindunt</expan> lapillorum <expan abbr="expertẽ">expertem</expan>: quæ <expan abbr="nõ">non</expan> raro in id genus uenis reperiri ſo­<lb></lb>let. </s>
          <s id="N18541"><expan abbr="Verũ">Verum</expan> in locis, qui <expan abbr="eã">eam</expan> <expan abbr="cõtinẽt">continent</expan>, ſi abundauerint aquis, &amp; ualleſtres aut mol<lb></lb>liter deuexi &amp; <expan abbr="cõcaui">concaui</expan> fuerint, ut riui in eos deduci poſſint, lotores æſtiuis di<lb></lb>ebus primo <expan abbr="foſsã">foſsam</expan> <expan abbr="agũt">agunt</expan> <expan abbr="longã">longam</expan> &amp; <expan abbr="decliuẽ">decliuem</expan>, ut aquæ <expan abbr="permanãtes">permanantes</expan> rapidè <expan abbr="ferãtur">ferantur</expan>. </s>
          <s id="N1856F"><lb></lb>Deinde <expan abbr="materiã">materiam</expan> <expan abbr="metallicã">metallicam</expan> foſſa acta <expan abbr="detectã">detectam</expan> unà <expan abbr="cũ">cum</expan> cute, quæ alta eſt pedes <lb></lb>plus minus ſex, &amp; <expan abbr="coagmẽtata">coagmentata</expan> <expan abbr="cõſtat">conſtat</expan> ex muſco, ex radicib. </s>
          <s id="N1858D"><expan abbr="herbarũ">herbarum</expan>, <expan abbr="fruticũ">fruticum</expan>, <lb></lb><expan abbr="arborũ">arborum</expan>, ex terra, utrinque ligonib. </s>
          <s id="N1859C">latis <expan abbr="fodiũt">fodiunt</expan>, et in aquas, quæ <expan abbr="manãt">manant</expan> per foſ­<lb></lb>ſam, <expan abbr="deijciũt">deijciunt</expan>. </s>
          <s id="N185AD"><expan abbr="Tũ">Tum</expan> arenæ &amp; lapilli nigri, quod graues ſint, in fundo foſſæ <expan abbr="reſi­dẽt">reſi­<lb></lb>dent</expan>: <expan abbr="muſcũ">muſcum</expan> et radices, <expan abbr="q̊d">quod</expan> leues, aquæ ex foſſa <expan abbr="defluẽtes">defluentes</expan> <expan abbr="rapiũt">rapiunt</expan>. </s>
          <s id="N185C9">Ne uerò ſimul <lb></lb><expan abbr="rapiãt">rapiant</expan> lapillos nigros <expan abbr="infimũ">infimum</expan> foſſæ ceſpitib. </s>
          <s id="N185D5">&amp; lapidib. </s>
          <s id="N185D8">obſtruitur: at ipſi lo­<lb></lb>tores, <expan abbr="quorũ">quorum</expan> pedes <expan abbr="tegũtur">teguntur</expan> altis peronibus ex corio, <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> crudo, factis, <lb></lb>ſtant in foſſa, &amp; radices <expan abbr="arborũ">arborum</expan> <expan abbr="fruticũ">fruticum</expan> <expan abbr="herbarũ">herbarum</expan> ligneis furcis ſepticornibus <lb></lb>ex ea <expan abbr="eijciũt">eijciunt</expan>: atque lapillos nigros ad caput foſſæ <expan abbr="repellũt">repellunt</expan>. </s>
          <s id="N18605">Poſtque ſpacio qua<lb></lb>tuor <expan abbr="hebdomadarũ">hebdomadarum</expan> in hac re <expan abbr="cõſumpſerint">conſumpſerint</expan> <expan abbr="multũ">multum</expan> operæ &amp; laboris, iſto mo <lb></lb>do <expan abbr="tollũt">tollunt</expan> lapillos nigros: <expan abbr="arenã">arenam</expan> <expan abbr="cũ">cum</expan> ipſis <expan abbr="miſtã">miſtam</expan> <expan abbr="identidẽ">identidem</expan> ex foſſa batillis ferreis <lb></lb>ſublatam huc &amp; illuc in aquis agitant uſque dum arena ex eis defluat &amp; deci­<lb></lb>dat in foſſam, ſoli lapilli nigri reſtent: quos omnes collectos rurſus in lacu­<pb pagenum="270" xlink:href="001/01/280.jpg"></pb>ſculo ſurſum uerſus batillo ligneo agitatos &amp; conuerſos lauant: ut arena re­<lb></lb>liqua ab eis ſecernatur. </s>
          <s id="N18637">Poſtea ſemper ad eundem laborem redeunt, donec <lb></lb>eos materia metallica deficiat, uel riui in foſſas agendas deduci non poſsint.</s>
        </p>
        <p id="N1863C" type="caption">
          <s id="N1863E">R<emph type="italics"></emph>iuus<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>oſſa<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>igo<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>eſpites<emph.end type="italics"></emph.end> D. F<emph type="italics"></emph>urca ſeptic ornis<emph.end type="italics"></emph.end> E. B<emph type="italics"></emph>atillum ferreum<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>L<emph type="italics"></emph>acuſculus<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>lter lacuſculus ei ſubiectus<emph.end type="italics"></emph.end> H. B<emph type="italics"></emph>atillum paruum ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.280.1.jpg" xlink:href="001/01/280/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="271" xlink:href="001/01/281.jpg"></pb>
        <p id="N18682" type="main">
          <s id="N18684">Lacuſculus <expan abbr="aũt">aut</expan> iſte ex unius arboris <expan abbr="trũco">trunco</expan> cauatur: cuius pars caua longa <lb></lb>eſt pedes v. alta dodrantem, lata digitos VI.</s>
          <s id="N18691">Is ut decliuis ſit, collocatur, eique <lb></lb>ſubijcitur uas, quod abiegnos ramos <expan abbr="cõuolutos">conuolutos</expan> in ſe <expan abbr="cõtinet">continet</expan>, uel alter lacu­<lb></lb>ſculus, cuius pars caua longa eſt pedes tres, alta &amp; lata <expan abbr="pedẽ">pedem</expan>: in cuius fundo <lb></lb>minuti lapilli, qui ſimul <expan abbr="cũ">cum</expan> aqua <expan abbr="effluxerũt">effluxerunt</expan>, reſident. </s>
          <s id="N186AE"><expan abbr="Quidã">Quidam</expan> in lacuſculi <expan abbr="locũ">locum</expan> <lb></lb><expan abbr="ſupponũt">ſupponunt</expan> <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> <expan abbr="quadrangulũ">quadrangulum</expan>: in quo ſimiliter ligneo batillo paruo, lapil­<lb></lb>los ſurſum uerſus agitatos &amp; conuerſos lauant. </s>
          <s id="N186C7">Lacuſculo ſubijcitur canalis <lb></lb><expan abbr="trãſuerſus">tranſuerſus</expan>: qui altera parte uel apertus exonerat in uas aut <expan abbr="lacuſculũ">lacuſculum</expan>, uel clau<lb></lb>ſus &amp; in medio perforatus in <expan abbr="ſubiectã">ſubiectam</expan> foſſam, quo modo aqua turbine <expan abbr="ali­quãtũ">ali­<lb></lb>quantum</expan> extracto recta in <expan abbr="eã">eam</expan> decidit. </s>
          <s id="N186E3">Hæc uerò foſſa qualis ſit, <expan abbr="iã">iam</expan> dicturus ſum.</s>
        </p>
        <p id="N186EA" type="caption">
          <s id="N186EC">L<emph type="italics"></emph>acuſculus<emph.end type="italics"></emph.end> A. B<emph type="italics"></emph>atillum ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>as<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> D. B<emph type="italics"></emph>atillum ligneum <expan abbr="paruũ">paruum</expan>
<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>analis tranſuerſus<emph.end type="italics"></emph.end> F. T<emph type="italics"></emph>urbo<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>qua decidens<emph.end type="italics"></emph.end> H. F<emph type="italics"></emph>oſſa<emph.end type="italics"></emph.end> I. C<emph type="italics"></emph>iſio aduehens mate­<lb></lb>riam <expan abbr="lauandã">lauandam</expan>
<emph.end type="italics"></emph.end> K. L<emph type="italics"></emph>igo ſimilis roſtro anatis, quo foſſor <expan abbr="materiã">materiam</expan> <expan abbr="lapillorũ">lapillorum</expan> <expan abbr="expertẽ">expertem</expan> excindit<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.281.1.jpg" xlink:href="001/01/281/1.jpg"></figure>
        <p id="N1874E" type="main">
          <s id="N18750">Sin <expan abbr="aũt">aut</expan> locus <expan abbr="aquarũ">aquarum</expan> <expan abbr="copiã">copiam</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> ſuppeditauerit, lotores foſſam <expan abbr="agũt">agunt</expan> pedes <lb></lb>XXX. uel XXXVI. longam: cuius <expan abbr="ſolũ">ſolum</expan> <expan abbr="ſternũt">ſternunt</expan> <expan abbr="eiuſdẽ">eiuſdem</expan> longitudinis arborib. </s>
          <s id="N18775"><lb></lb>inter ſe <expan abbr="coagmẽtatis">coagmentatis</expan>, &amp; <expan abbr="tabularũ">tabularum</expan> modo planis ſupina parte factis. </s>
          <s id="N18781">Ad <expan abbr="utrũqueetiã">utrunque <lb></lb>etiam</expan> foſſæ latus, &amp; eius caput quatuor arbores collocant, &amp; alias ſuper alias <lb></lb><expan abbr="imponũt">imponunt</expan>: quæ <expan abbr="oẽs">omnes</expan>, qua ad <expan abbr="cauũ">cauum</expan> <expan abbr="cõuerſæ">conuerſæ</expan> ſunt, <expan abbr="etiã">etiam</expan> planæ <expan abbr="exiſtũt">exiſtunt</expan>. </s>
          <s id="N187A3">Sed quia ar<lb></lb>bores in laterib. </s>
          <s id="N187A8">obliquè <expan abbr="collocãt">collocant</expan>, foſſæ <expan abbr="ſupremũ">ſupremum</expan> fit quatuor pedes <expan abbr="latũ">latum</expan>, in­<pb pagenum="272" xlink:href="001/01/282.jpg"></pb><expan abbr="fimũ">fimum</expan> duos. </s>
          <s id="N187BF">E canali uerò aqua alte defluit prius in abiegnos ramos <expan abbr="cõuolu­tos">conuolu­<lb></lb>tos</expan>, ut recta &amp; ferè iunctim decidere, ſuaque grauitate glebas diſſipare poſſit: <lb></lb>quanque aliqui ramos canali <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="ſubijciũt">ſubijciunt</expan>, ſed in eius foramen <expan abbr="imponũt">imponunt</expan> turbi<lb></lb>nem: qui, <expan abbr="cũ">cum</expan> <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> omnino <expan abbr="nõ">non</expan> claudat, nec ex eo <expan abbr="effluuiũ">effluuium</expan> prorſus impedit, <lb></lb>nec <expan abbr="aquã">aquam</expan> longius ſinit rapi, ſed recta delabi cogit. </s>
          <s id="N187EE">Operarius <expan abbr="aũt">aut</expan> <expan abbr="materiã">materiam</expan> <expan abbr="la­uandã">la­<lb></lb>uandam</expan> ciſio aduehit, &amp; in foſſam <expan abbr="cõijcit">conijcit</expan>: lotor in foſſa ferè ſuprema ſtans gle<lb></lb>bas diſſipat furca ſepticorni, eaque radices <expan abbr="arborũ">arborum</expan>, <expan abbr="fruticũ">fruticum</expan>, <expan abbr="herbarũ">herbarum</expan> ex ipſa eij­<lb></lb>cit: quo modo lapilli nigri ſidunt: qui <expan abbr="cũ">cum</expan> multi fuerint collecti, <expan abbr="q̊d">quod</expan> plerunque <lb></lb>fit poſtque lotor <expan abbr="diẽ">diem</expan> in <expan abbr="hũc">hunc</expan> laborem inſumpſerit, tum ad eos ne defluant, are­<lb></lb>nam apponit, ac materia rurſus in foſſam <expan abbr="ſupremã">ſupremam</expan> iniecta idem lauandi mu­<lb></lb>nus exequitur. </s>
          <s id="N1882D">In infima uerò foſſa ſtat adoleſcens atque ligone tenui &amp; cuſpi <lb></lb>dato in id, quod ibidem ſubſedit, infixo ipſum ſubleuat, ne lapilli aqua rapti <lb></lb>deuoluantur: quod fit, cùm id, quod ſubſedit, tam multum fuerit, ut etiam a­<lb></lb>biegnos ramos, quibus foſſæ exitus obſtruitur, contegant.</s>
        </p>
        <p id="N18836" type="caption">
          <s id="N18838">C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>biegni rami conuoluti<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>rbores unius lateris tres: nam quarta, quod <lb></lb>foſſa tam alte materia iam lauata ſit completa, uideri non poteſt<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>rbores <lb></lb>cipitis<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>iſium<emph.end type="italics"></emph.end> E. F<emph type="italics"></emph>urca ſepticornis<emph.end type="italics"></emph.end> F. L<emph type="italics"></emph>igo<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.282.1.jpg" xlink:href="001/01/282/1.jpg"></figure>
        <p id="N1886E" type="main">
          <s id="N18870">Tertia iſtiuſmodi materiæ lauandæ ratio ſic ſe habet. </s>
          <s id="N18873">Canales duo con­<pb pagenum="273" xlink:href="001/01/283.jpg"></pb>ſtruuntur: quorum uterque longus eſt pedes duodecim, latus &amp; altus ſeſqui­<lb></lb>pedem. </s>
          <s id="N1887D">Ad eorum capita locatur lacuſculus, in quem aqua per canaliculum <lb></lb>influit: in alterum canalem adoleſcens uenam, ſi pauper fuerit, multam: ſi di­<lb></lb>ues, minus multam conijcit: inque eum aquam turbine uel ligno tereti extra­<lb></lb>cto immittit: ac ipſam uenam batillo ligneo agitat: quo modo lapilli <expan abbr="cũ">cum</expan> gra<lb></lb>ui materia permiſti ſubſidunt in canalis fundo, leuem aqua rapit in canalem <lb></lb>ſubiectum, per quem influit in aream linteis extenſis contectam: in quibus <lb></lb>lapilli minutuli, quos rapuit aqua, <expan abbr="ſubſidũt">ſubſidunt</expan> &amp; puri fiunt. </s>
          <s id="N18894">In canalem quoque, <lb></lb>poſt eius partem ſupremam imponit tabellam humilem, ut maiuſculi lapilli <lb></lb>ibidem reſideant. </s>
          <s id="N1889B">Quàm primum autem canalis materia lauata fuerit reple­<lb></lb>tus, claudit os lacuſculi, &amp; in altero canali idem lauandi munus exequitur. </s>
          <s id="N188A0"><lb></lb>Canalis uerò repleti latera malleo ligneo, poſtquam aqua turbine extracto <lb></lb>defluxit in lacuſculum ei <expan abbr="ſubiectũ">ſubiectum</expan>, percutit, ut id, quod ad ipſa adhæret, de­<lb></lb>cidat. </s>
          <s id="N188AC">Quod autem in ipſo ſubſedit, id batillo ligneo, cui <expan abbr="manubriũ">manubrium</expan> eſt cur­<lb></lb>tum, eijcit: quinetiam in iſtius generis canali recrementa argenti tuſa pilis la<lb></lb>uantur, atque ſtannum &amp; particulæ panis, ex pyrite conflati, ſidunt.</s>
        </p>
        <p id="N188B7" type="caption">
          <s id="N188B9">C<emph type="italics"></emph>anales<emph.end type="italics"></emph.end> A. L<emph type="italics"></emph>acuſculus<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> C. L<emph type="italics"></emph>ignum teres<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>B<emph type="italics"></emph>atillum ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> E. M<emph type="italics"></emph>alleus ligneus<emph.end type="italics"></emph.end> F. B<emph type="italics"></emph>atillum ligneum cui <lb></lb>manubrium curtum<emph.end type="italics"></emph.end> G. T<emph type="italics"></emph>urbo in canali defixus<emph.end type="italics"></emph.end> H. <lb></lb>L<emph type="italics"></emph>acuſculus ei ſubiectus<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.283.1.jpg" xlink:href="001/01/283/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="274" xlink:href="001/01/284.jpg"></pb>
        <p id="N18901" type="main">
          <s id="N18903">Materia talis inſuper uda lauatur in cribro, cuius fundum eſt ferreis filis <lb></lb>contextum: atque hæc quarta <expan abbr="lauãdi">lauandi</expan> ratio eſt. </s>
          <s id="N1890C">Cribrum autem in aquam, <expan abbr="quã">quam</expan> <lb></lb>uas in ſe continet, immiſſum conquaſſatur: cuius uaſis fundum tam <expan abbr="magnũ">magnum</expan> <lb></lb>habet foramen, ut tantum aquæ, cum eo, quod cribrum tranſmittit, permi­<lb></lb>ſtæ, continenter ex ipſo effluere poſſit, quantum influit: id, quod in canali <lb></lb>ſubſedit, adoleſcens uel ferreo raſtro tridenti eruit, uel rutro ligneo uerrit: <lb></lb>quo modo aqua magnam tam arenæ, <expan abbr="quã">quam</expan> limi <expan abbr="partẽ">partem</expan> rapit: lapilli nigri uel <lb></lb><expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan> reſident in canali: quæ poſtea in canali deuexo lauantur.</s>
        </p>
        <p id="N18932" type="caption">
          <s id="N18934">C<emph type="italics"></emph>ribrum<emph.end type="italics"></emph.end> A. V<emph type="italics"></emph>as<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>qua ex eius fundo effluens<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> D. R<emph type="italics"></emph>aſtrum tridens<emph.end type="italics"></emph.end> E. R<emph type="italics"></emph>utrum ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.284.1.jpg" xlink:href="001/01/284/1.jpg"></figure>
        <p id="N18962" type="main">
          <s id="N18964">Hæ ueteres materiæ, quæ nigros lapillos in ſe <expan abbr="cõtinet">continet</expan>, lauandæ rationes <lb></lb>ſunt: <expan abbr="ſequũtur">ſequuntur</expan> duæ nouæ. </s>
          <s id="N18971">Si lapilli nigri, cum terra uel arena <expan abbr="cõmiſti">commiſti</expan>, in de­<lb></lb>uexa montis uel collis parte <expan abbr="reperiũtur">reperiuntur</expan>, aut in campi planicie, quæ uel riuis <lb></lb>caret, uel in quam riuus deduci non poteſt, iſta lauandi ratione metallici nu<lb></lb>per uti cœperunt etiam hybernis menſibus: capſa patens ex aſſeribus confi­<lb></lb>citur longa circiter pedes ſex: lata tres: alta duos &amp; palmum: in cuius parte <pb pagenum="275" xlink:href="001/01/285.jpg"></pb>poſteriore intus ad altitudinem pedis unius &amp; ſemiſſis infigitur lamina fer­<lb></lb>rea longa &amp; lata pedes tres, ac foraminum, per quæ lapilli, maiores <expan abbr="quã">quam</expan> erui <lb></lb>ſemina, penetrare &amp; decidere poſſint, pleniſſima. </s>
          <s id="N18991">Capſæ autem ſubijcitur ca<lb></lb>nalis, ex una arbore cauatus, longus circiter pedes quatuor &amp; uiginti, altus <lb></lb>&amp; latus dodrantem: quem plerunque tres tabellæ, in eum impoſitæ, interual­<lb></lb>lis <expan abbr="diſtinguũt">diſtinguunt</expan>: quarum alia altior eſt: ſed turbidas ex ipſo defluentes, rurſus <lb></lb>excipit lacus. </s>
          <s id="N189A0">At materia metallica <expan abbr="interdũ">interdum</expan> ſub terræ cute altius reperiri non <lb></lb>ſolet, interdum uerò tam alte, ut &amp; cuniculos agere &amp; puteos fodere neceſſe <lb></lb>ſit: ea ciſijs ad capſam aduehitur: cùm iam lauaturi ſunt, canaliculum collo­<lb></lb>cant: per quem tantum aquæ, quantum ad loturam ſatis eſt, in laminam fer­<lb></lb>ream influit: in quam mox adoleſcens materiam metallicam batillo ferreo <lb></lb>conijcit: ac maſſulas eodem huc &amp; illuc agitans diſſipat: tum aqua &amp; arena <lb></lb>per laminæ foramina penetrantes decidunt in capſam. </s>
          <s id="N189B3">Quod uerò craſſum <lb></lb>eſt, in lamina reſtat: id eodem batillo in ciſium inijcit. </s>
          <s id="N189B8">Interea alter <expan abbr="adoleſcẽs">adoleſcens</expan> <lb></lb>minor natu <expan abbr="arenã">arenam</expan> ſub lamina rutro ligneo, ferè tam lato quàm capſa eſt, cre­<lb></lb>bro trudit, &amp; in ſupremam capſam pellit: quod leue eſt aqua defert in ſubie­<lb></lb>ctum canalem: quanquam paucos etiam lapillos nigros: <expan abbr="hũc">hunc</expan> laborem ado­<lb></lb>leſcentes continenter ſuſtinent, quoad quatuor ciſia, uel, ſi materia diues la­<lb></lb>pillorum <expan abbr="nigrorũ">nigrorum</expan> fuerit, tria rebus craſſis &amp; inanibus repleuerint: quæ de­<lb></lb>uehunt &amp; proijciunt: tum præſes laboris aſſere, in quo ante laminam ſito a­<lb></lb>doleſcens ſtabat, ſublato arenam cum lapillis permiſtam crebro ſurſum &amp; <lb></lb>deorſum rutro trudit, &amp; eodem arenam, quæ, quod leuior ſit quàm lapilli, <lb></lb>ſuperiorem locum tenet, de eis detrahit ut <expan abbr="appareãt">appareant</expan>: quos rutro in priorem <lb></lb>capſæ partem tractos batillo euertit, ut etiam tunc, quod leue eſt, defluere <lb></lb>poſſit. </s>
          <s id="N189E5">Mox omnes coaceruatos ex capſa eijcit &amp; aufert. </s>
          <s id="N189E8">Hæc dum præſes <lb></lb>agit, alter <expan abbr="adoleſcẽs">adoleſcens</expan> interea arenam cum lapillis nigris miſtam, quæ ex capſa <lb></lb>defluens in canali reſedit, rutro ferreo agitat, &amp; retro ad ſupremam canalis <lb></lb>partem trudit: quæ, quod plurimos lapillos nigros in ſe contineat, rurſus <lb></lb>in laminam coniecta lauatur: at ea quæ in infima canalis parte reſedit, ſepara<lb></lb>tim eiecta cumulatur, &amp; in canali deuexo lauatur: quæ uerò in lacu, in area <lb></lb>linteis extenſis <expan abbr="cõtecta">contecta</expan>. </s>
          <s id="N189FF">Omnis hic labor fructuoſus æſtiuis diebus ſæpius, <lb></lb>nempe decies aut undecies iteratur. </s>
          <s id="N18A04">Sed lapilli nigri, quos præſes ex capſa <lb></lb>eijcit, deinde in cribro anguſto <gap></gap><expan abbr="auãtur">auantur</expan>, poſtremò in lacuſculo, ubi tandem <lb></lb>omnis arena ab eis ſeparatur. </s>
          <s id="N18A10">Quinetiam omnibus his rationibus materiæ <lb></lb>miſtæ cum ramentis aliorum metallorum, ſiue ea fuerint à uenis &amp; fibris ab <lb></lb>repta, ſiue in uenis dilatatis ad riuos &amp; fluuios orta, lauari poſſunt.</s>
        </p>
        <p id="N18A17" type="caption">
          <s id="N18A19">C<emph type="italics"></emph>apſa<emph.end type="italics"></emph.end> A. L<emph type="italics"></emph>amina<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>abellæ<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>L<emph type="italics"></emph>acus<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> F. B<emph type="italics"></emph>atillum<emph.end type="italics"></emph.end> G. R<emph type="italics"></emph>aſtrum<emph.end type="italics"></emph.end> H.</s>
        </p>
        <pb pagenum="276" xlink:href="001/01/286.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.286.1.jpg" xlink:href="001/01/286/1.jpg"></figure>
        <p id="N18A57" type="main">
          <s id="N18A59">Hac etiam recentior &amp; utilior eſt ſexta talis materiæ lauandæ ratio: duæ <lb></lb>conficiuntur capſæ: in quarum utranque aqua per <expan abbr="canaliculũ">canaliculum</expan> influit, è canali <pb pagenum="277" xlink:href="001/01/287.jpg"></pb>tranſuerſo, in quem fiſtula uel canaliculus eam deferens exonerat, deducta: <lb></lb>materiæ batillis ferreis à duobus adoleſcentibus agitatæ &amp; concuſſæ pars, <lb></lb>quæ per ferreas laminas <expan abbr="foraminũ">foraminum</expan> plenas uel ferreos cancellos <expan abbr="penetrãs">penetrans</expan> de­<lb></lb>cidit, ex capſa in obliquis canalibus defluit in alterum <expan abbr="canalẽ">canalem</expan> tranſuerſum, <lb></lb>&amp; ex eo in aream longam pedes ſeptem, latam duos &amp; dimidium: in qua ru<lb></lb>tro ligneo à præſide rurſus agitatur, ut pura fiat: id <expan abbr="autẽ">autem</expan>, quod cum aqua de­<lb></lb>lapſum in ſubiecto canali <expan abbr="trãſuerſo">tranſuerſo</expan>, uel in recto, qui ipſum excipit, ſubſedit, <lb></lb>tertius adoleſcens raſtro bidenti radit: quo modo lapilli ſidunt, arenam ina­<lb></lb>nem aqua rapit in riuum. </s>
          <s id="N18A8B">Vtilior uerò hæc lauandi ratio eſt: nam quatuor <lb></lb>homines munus in duabus capſis lauandi exequi poſſunt, eùm proxima ge<lb></lb>minata ſex requirat: duos enim adoleſcentes, qui <expan abbr="materiã">materiam</expan> lauandam in lami­<lb></lb>nas inijciant, &amp; batillis ferreis agitent: duos item, qui arenam cum lapillis ni<lb></lb>gris miſtam ſub lamina rutris ligneis crebro trudant, &amp; in ſupremam capſæ <lb></lb>partem pellant: duos præſides, qui lapillos nigros eo, quo dixi, modo pu­<lb></lb>ros faciant. </s>
          <s id="N18A9E">Verùm laminæ foraminum plenæ loco nunc in capſis infigunt <lb></lb>cancellos, qui ex ferreis filis tam craſſis, quàm ſecalis calamus eſt, conſtant: <lb></lb>ne uerò depreſſi pondere ſinuoſi fiant, eos tria bacilla ferrea, quæ ipſis tranſ <lb></lb>uerſa ſubſternuntur, ſuſtinent: ne batillis ferreis, quibus agitatur materia la<lb></lb>uanda, atterantur, eis quinque uel ſex bacilla ferrea ſuperimponuntur recta, <lb></lb>&amp; ad capſam affiguntur, ut batilla potius ea quàm cancellos atterant: qui ea <lb></lb>de cauſa diutius quàm laminæ durant: ipſi certe integri manent, atque etiam <lb></lb>in bacillorum attritorum locum alia facile reponi poſſunt.</s>
        </p>
        <p id="N18AAF" type="caption">
          <s id="N18AB1">C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>analis tranſuerſus<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>lij duo canaliculi<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>apſæ<emph.end type="italics"></emph.end> D. L<emph type="italics"></emph>amina<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>ancelli<emph.end type="italics"></emph.end> F. B<emph type="italics"></emph>atilla<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>lter canalis <lb></lb>tranſuerſus<emph.end type="italics"></emph.end> H. A<emph type="italics"></emph>rea<emph.end type="italics"></emph.end> I. R<emph type="italics"></emph>utrum ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> K. T<emph type="italics"></emph>ertius <lb></lb>canalis tranſuerſus<emph.end type="italics"></emph.end> L. C<emph type="italics"></emph>analis rectus<emph.end type="italics"></emph.end> M. <lb></lb>R<emph type="italics"></emph>aſtrum tridens<emph.end type="italics"></emph.end> N.</s>
        </p>
        <pb pagenum="278" xlink:href="001/01/288.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.288.1.jpg" xlink:href="001/01/288/1.jpg"></figure>
        <p id="N18B13" type="main">
          <s id="N18B15">Septima lauandi ratione lotores utuntur, cùm mons eo loco, quo in ſe <expan abbr="cõtinet">con<lb></lb>tinet</expan> lapillos nigros, uel auri aliorumúe <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> ramenta, riuo caret. </s>
          <s id="N18B22"><expan abbr="Tũc">Tunc</expan> <lb></lb>enim lotores, in decliui, quæ ei ſubijcitur, parte foſſas ſæpius plures quàm <lb></lb>quinquaginta agunt, uel totidem lacus faciunt, longos pedes ſex, latos tres, <lb></lb>altos dodrantem: quorum alius ab alio <expan abbr="nõ">non</expan> ita longo interuallo diſtet: itaque <lb></lb>his temporibus, quibus torrens ex magnis &amp; diuturnis imbribus ortus fer­<lb></lb>tur per montem, lotorum alij in ſylua materiam metallicam ligonibus latis <lb></lb>fodiunt &amp; in torrentem trahunt: alij torrentem in foſſas uellacus deriuant: <lb></lb>alij radices arborum, <expan abbr="fruticũ">fruticum</expan>, herbarum ex foſſis uel lacubus, ligneis furcis <lb></lb>ſepticornibus eijciunt. </s>
          <s id="N18B40">Poſt quam uerò torrens delapſus eſt, lapillos nigros, <lb></lb>uel metallorum ramenta, quæ in foſſis aut lacubus impura reſederunt, batil<lb></lb>lo exemptos faciunt puros.</s>
        </p>
        <p id="N18B47" type="caption">
          <s id="N18B49">L<emph type="italics"></emph>acus<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>orrens<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>urca ſepticornis<emph.end type="italics"></emph.end> C. B<emph type="italics"></emph>atillum<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="279" xlink:href="001/01/289.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.289.1.jpg" xlink:href="001/01/289/1.jpg"></figure>
        <p id="N18B6D" type="main">
          <s id="N18B6F">Octaua ratio proximæ <expan abbr="nõ">non</expan> multum diſſimilis, etiam in regionibus, quas <lb></lb>Luſitani in ſua poteſtate &amp; ditione tenent, eſt uſitata. </s>
          <s id="N18B78">In montium charadris <lb></lb>&amp; deuexis atque concauis locis ex ordine plures foſſas profundas agunt: in <lb></lb>quas aquæ uel ex niuibus ſolis calore liquefactis &amp; delapſis, uel ex imbri­<lb></lb>bus collectæ ſimul cum terris &amp; arenis rapiunt, apud alios lapillos nigros, <lb></lb>apud Luſitanos auri ramenta à uenis fibrisque reſoluta: quæ <expan abbr="quàmprimũ">quàmprimum</expan> a­<lb></lb>quæ torrentis omnes defluxerint, lotores ex foſſis eijciunt batillis ferreis, &amp; <lb></lb>lauant in area trita.</s>
        </p>
        <p id="N18B8B" type="caption">
          <s id="N18B8D">M<emph type="italics"></emph>ontis charadri<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>oſſæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>orrens<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>rea<emph.end type="italics"></emph.end> L<emph type="italics"></emph>uſitanorum<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="280" xlink:href="001/01/290.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.290.1.jpg" xlink:href="001/01/290/1.jpg"></figure>
        <p id="N18BB9" type="main">
          <s id="N18BBB">At Poloni in canali longo pedes decem, lato tres: alto unum &amp; quadran<lb></lb>tem, lauant impuram plumbi nigri uenam dilatatam: etenim cum terra ferè <lb></lb>lutea eſt permiſta, quam argilla tegit uda &amp; arenoſa. </s>
          <s id="N18BC2">Itaque ea prius, uena po­<lb></lb>ſterius effoditur, quam ad riuum uel <expan abbr="flumẽ">flumen</expan> aduectam, &amp; in canalem, in <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> <lb></lb>aqua canaliculo immittitur, coniectam lotor inferiori canalis parti inſiſtens <lb></lb>eruit rutro anguſto &amp; ferme cuſpidato: cuius ligneum manubrium ad pe­<lb></lb>des decem longum eſt: quo modo aqua terram rapit in <expan abbr="riuũ">riuum</expan> uel flumen, ga­<lb></lb>lena in canali ſubſidit: eam denuo ſemel aut bis eodem modo lauatam facit <lb></lb>puram: deinde ſole ſiccatam in æneum cribrum inijcit: atque minutulam, <expan abbr="quã">quam</expan> <lb></lb><expan abbr="trãſmittit">tranſmittit</expan>, à maiuſcula ſeparat: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> hæc in crate, illa in fornace ex coquitur.</s>
        </p>
        <p id="N18BEA" type="caption">
          <s id="N18BEC">C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> B. R<emph type="italics"></emph>utrum<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>ribrum<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="281" xlink:href="001/01/291.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.291.1.jpg" xlink:href="001/01/291/1.jpg"></figure>
        <p id="N18C10" type="main">
          <s id="N18C12">Atque tot ſunt iſtius generis lauandi rationes: torrendi uerò una potiſſi­<lb></lb>mum uſitata, duæ cremandi: lapilli nigri ignis ardore torrentur: &amp; quidem <lb></lb>in fornace ſimillima furno. </s>
          <s id="N18C19">Torrentur autem ſi cæruleus color ipſis inſede­<lb></lb>rit: uel pyrites, &amp; lapis ex quo ferrum <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>, cum eis fuerint permiſti. </s>
          <s id="N18C22">Ete<lb></lb>nim cærulei non toſti plumbum <expan abbr="cõſumunt">conſumunt</expan>: pyrites &amp; alter lapis niſi in iſti<lb></lb>uſmodi fornace in fumum euaneſcant, plumbum candidum, ex lapillis ni­<lb></lb>gris confectum, maculoſum fit. </s>
          <s id="N18C2F">Lapilli uerò inijciuntur uel in poſteriorem <lb></lb>fornacis partem, uel in <expan abbr="alterũ">alterum</expan> eius latus: illo modo ligna ponuntur ante eos, <lb></lb>hoc prope: ſic <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> ut neque titiones neque carbones in ipſos lapillos <expan abbr="incidãt">incidant</expan>, <lb></lb>aut eos attingant. </s>
          <s id="N18C44">Accenſa ligna gubernantur rutabulo, quod ligneum eſt: <lb></lb>lapilli modò agitantur raſtro bidenti, modò rurſus æquantur rutro: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> <lb></lb>utrunque ferreum eſt. </s>
          <s id="N18C4F">Minutuli autem lapilli minus quàm mediocres: atque hi <lb></lb>rurſus minus quàm maiuſculi torreri debent. </s>
          <s id="N18C54"><expan abbr="Quoniã">Quoniam</expan> uerò, dum ſic torren­<lb></lb>tur lapilli, non raro quæ dam materia confluit, lapilli toſti <expan abbr="iterũ">iterum</expan> in canali de­<lb></lb>uexo lauandi ſunt. </s>
          <s id="N18C62">Eo enim modo materia quæ confluxit impetu aquæ de­<lb></lb>fertur in canalem tranſuerſum: ubi collecta molitur: ac rurſus in <lb></lb>eiuſdem canalis area lauatur: qua ratione id quod <lb></lb>metallicum eſt ab eo, quod caret <lb></lb>metallo, ſeparatur.</s>
        </p>
        <pb pagenum="282" xlink:href="001/01/292.jpg"></pb>
        <p id="N18C71" type="caption">
          <s id="N18C73">F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius os<emph.end type="italics"></emph.end> B. R<emph type="italics"></emph>utabulum<emph.end type="italics"></emph.end> C. R<emph type="italics"></emph>aſtrum bidens<emph.end type="italics"></emph.end> D. R<emph type="italics"></emph>utrum<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.292.1.jpg" xlink:href="001/01/292/1.jpg"></figure>
        <p id="N18C99" type="main">
          <s id="N18C9B">At panes ex pyrite uel cadmia uel alijs lapidibus æroſis conflati creman­<lb></lb>tur in foueis quadrangulis &amp; ex priore, ut ſuperiore, parte patentibus atque <lb></lb>apertis: quæ foueæ plerunque longæ ſunt pedes duodecim, latæ, octo: altæ, <lb></lb>tres. </s>
          <s id="N18CA4">Sed panes ex pyrite conflati ferè bis cremantur: ex cadmia, ſemel: atque <lb></lb>hi prius in limum, aceto madefactum, inuoluuntur, ne ignis eos unà cum bi <lb></lb>tumine, uel ſulfure, uel auripigmento, uel ſandaraca, nimis conſumat: illi pri<lb></lb>mò lento igni, deinde acri cremantur. </s>
          <s id="N18CAD">In utroſque uerò integra nocte <expan abbr="ſe〈quẽ〉ti">ſequenti</expan> <lb></lb>immittitur aqua, ut, ſi in eis inſit alumen, aut atramentum ſutorium, aut hali <lb></lb>nitrum metallis nociturum, quanquam raro nocere ſolet, id eluat: &amp; ipſos <lb></lb>faciat molles. </s>
          <s id="N18CBA">Reliqui uerò ſucci concreti ferè omnes, cum iſtiuſmodi panes <lb></lb>uel uenæ excoquuntur, metallis nocent. </s>
          <s id="N18CBF">Panes autem cremandi lignis, cra­<lb></lb>tis figura collocatis, imponuntur: atque ea lignorum ſtrues incenditur.</s>
        </p>
        <p id="N18CC4" type="caption">
          <s id="N18CC6">F<emph type="italics"></emph>oveæ<emph.end type="italics"></emph.end> A. L<emph type="italics"></emph>igna<emph.end type="italics"></emph.end> B. P<emph type="italics"></emph>anes<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="283" xlink:href="001/01/293.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.293.1.jpg" xlink:href="001/01/293/1.jpg"></figure>
        <p id="N18CEA" type="main">
          <s id="N18CEC">Sed panes ex lapide fiſſili æroſo excocto confecti, primo proijciuntur in <lb></lb>terram ut diſrumpantur, deinde faſcibus uirgultorum ſubiectis imponun­<lb></lb>tur fornacibus: tum his accenſis <expan abbr="cremãtur">cremantur</expan> <expan abbr="plerũque">plerunque</expan> ſepties, raro nouies: quod <lb></lb>dum fit, ſi fuerint bituminoſi, tunc etiam bitumen ardet &amp; redolet. </s>
          <s id="N18CFD">Hæ for­<lb></lb>naces ſtructuram habent ſimilem ſtructuræ fornacum, in quibus uenæ ex­<lb></lb>coquuntur, niſi quod ex priore parte pateant: altæ uerò ſunt pedes ſex: la­<lb></lb>tæ, quatuor: quod genus fornaces tres uni, in qua conflantur panes, ſuffici­<lb></lb>unt. </s>
          <s id="N18D08">Primo autem in prima fornace cremantur: deinde cùm refrigerati fue­<lb></lb>rint, translati in <expan abbr="ſecũdam">ſecundam</expan> rurſus cremantur: tum deportantur in tertiam: po<lb></lb>ſtea reportantur in primam: conſeruaturque is ordo uſque dum ſepties uel no <lb></lb>uies crementur.</s>
        </p>
        <p id="N18D15" type="caption">
          <s id="N18D17">P<emph type="italics"></emph>anes<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>aſces uirgultorum<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>oruaces<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <pb pagenum="284" xlink:href="001/01/294.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.294.1.jpg" xlink:href="001/01/294/1.jpg"></figure>
        <p id="N18D35" type="main">
          <s id="N18D37">De re Metallica Libri VIII. FINIS.</s>
        </p>
        <pb pagenum="285" xlink:href="001/01/295.jpg"></pb>
        <p id="N18D3E" type="head">
          <s id="N18D40">GEORGII AGRICO<lb></lb>LAE DE RE METALLICA <lb></lb>LIBER NONVS.</s>
        </p>
        <p id="N18D47" type="main">
          <s id="N18D49">Scripsi de diuerſo uenarum præparandarum <lb></lb>opificio, nunc feribam de uaria <expan abbr="earundẽ">earundem</expan> excoquen <lb></lb>darum ratione. </s>
          <s id="N18D54">Quanquam enim qui uenas <expan abbr="urũt">urunt</expan>, <lb></lb>&amp; torrent &amp; <expan abbr="cremãt">cremant</expan>, aliquid <expan abbr="detrahũt">detrahunt</expan> de his, quæ <lb></lb>cum metallis miſta uel compoſita eſſe ſolent: mul­<lb></lb>tum, qui tundunt pilis: plurimum, qui lauant, cri­<lb></lb>brant, diſcernunt, omne tamen id quod <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> <lb></lb>ſpeciem ab oculis remouet, ac efficit informe quid <lb></lb>dam &amp; rude adimere <expan abbr="nõ">non</expan> poſſunt: quocirca neceſſa<lb></lb>rio inuenta eſt excoctio, qua terræ, ſucci concreti, lapides ſic <expan abbr="ſeparãtur">ſeparantur</expan> à me <lb></lb>tallis, ut ſuus cuique color inſideat, ut <expan abbr="purũ">purum</expan> fiat, ut multis in rebus homini ma<lb></lb>gno uſui ſit. </s>
          <s id="N18D85">Cùm autem excoctio ſit eorum, quæ, anteaquam uenæ exco­<lb></lb>querentur, cum metallis erant permiſta, ſecretio, quodque <expan abbr="metallũ">metallum</expan> igni quo­<lb></lb>dammodo perficitur. </s>
          <s id="N18D90">Verùm quia uenæ metallicæ <expan abbr="multũ">multum</expan> inter ſe differunt, <lb></lb>primò metallis, quæ in ſe continent: deinde cuiuſque metalli copia uel ino­<lb></lb>pia, quæ eis eſt: tum hacre, quod aliæ cito igni liqueſcant, aliæ tarde, earum <lb></lb>excoquendarum plures rationes ſunt: quarum una ut excoctores ex ijſdem <lb></lb>uenis plus metalli quàm alia <expan abbr="cõficerent">conficerent</expan>, eos aſſiduos rerum uſus docuit. </s>
          <s id="N18DA3">Etſi <lb></lb>uerò pluribus interdum excoquendi rationibus ex ijſdem uenis par metal­<lb></lb>li pondus conflare poſſunt, tamen maiori ſumptu opus eſt ad unam quàm <lb></lb>ad aliam. </s>
          <s id="N18DAC">Atque uenæ quidem uel in fornace uel extra excoquuntur. </s>
          <s id="N18DAF">Si in for<lb></lb>nace, aut eius ore ad tempus clauſo, aut ſemper patente: ſi extra <expan abbr="fornacẽ">fornacem</expan>, uel <lb></lb>in ollis, uel in canalibus. </s>
          <s id="N18DBA">Sed ut res fiat dilucidior, ſingula perſequar exorſus <lb></lb>à domicilio &amp; fornacibus. </s>
          <s id="N18DBF">Murus, qui ſecundus futurus eſt, latere uel ſaxo <lb></lb>ducatur craſſus pedes duos &amp; totidem palmos, ut ad onus ferendum ſit ido<lb></lb>neus: altus pedes quindecim: longus pro numero fornacum <expan abbr="extruendarũ">extruendarum</expan>: <lb></lb>quarum in uno domicilio eſſe ſolent <expan abbr="plerũque">plerunque</expan> ſex, raro plures, ſæpius minus <lb></lb>multæ. </s>
          <s id="N18DD2">Earum uerò tres parietes, poſteriorem dico, qui eſt ad murum, &amp; u­<lb></lb>triuſque lateris, eſſe factos ex natiuis lapidib. </s>
          <s id="N18DD7">ſatius eſt quàm ex coctis. </s>
          <s id="N18DDA">Nam <lb></lb>lateres <expan abbr="cũ">cum</expan> excoctor, uel qui ſuccedit uicarius eius muneri, decutit cadmias, <lb></lb>quæ interea, dum excoquerentur uenæ, ad parietes adhæſerunt, cito <expan abbr="faciũt">faciunt</expan> <lb></lb>uitium &amp; franguntur. </s>
          <s id="N18DEB">At natiui quidam lapides iniurijs ignium reſiſtunt, <lb></lb>&amp; ad longum tempus durant: maxime uerò hi ipſi qui molles ſunt &amp; fibra­<lb></lb>rum expertes: contra duri &amp; quibus multæ ſunt fibræ, igni diſſiliunt &amp; diſſi<lb></lb>pantur: qua de cauſa fornaces, ex eis factæ, facile ab ignibus labefactantur, <lb></lb>&amp; cùm decutiuntur cadmiæ, confringuntur. </s>
          <s id="N18DF6">Prior autem paries conficiatur <lb></lb>ex coctis lapidibus, &amp; inferiore parte habeat os latum palmos tres, <expan abbr="altũ">altum</expan> <expan abbr="ſeſ­quipedẽ">ſeſ­<lb></lb>quipedem</expan>, cùm iam focus fuerit paratus. </s>
          <s id="N18E05">Poſteriori uerò parieti ſit foramen <lb></lb>ſurſum uerſus ad cubiti altitudinem, anteaquam focus fuerit præparatus: id <pb pagenum="286" xlink:href="001/01/296.jpg"></pb>longum ſit tres palmos: in quod &amp; foramen muri, longum pedem, nam ter­<lb></lb>gum muri fornicem habeat, imponatur fiſtula ferrea uel ænea, in qua nares <lb></lb>follium collocentur: ſed totus paries prior ideo non ſit altior quinque pedi­<lb></lb>bus, ut in fornacem <expan abbr="cõmode">commode</expan> uena conijci poſſit unà cum his, quibus magi­<lb></lb>ſtro ad eam excoquendam opus eſt: at utriuſque lateris paries altus exiſtat pe<lb></lb>des ſex, poſterior ſeptem, craſſus palmos tres: quæque fornacum intus lata ſit <lb></lb>quinque palmos, longa ſex &amp; digitum. </s>
          <s id="N18E1F">Latitudinem autem nunc metimur in <lb></lb>teruallo, quod eſt inter utriuſque lateris parietes interiectum: longitudinem <lb></lb>eo, quod eſt inter priorem parietem &amp; poſteriorem. </s>
          <s id="N18E26">Suprema uerò cuiuſque<lb></lb>fornacis pars aliquanto plus ſe dilatet. </s>
          <s id="N18E2B">Sint etiam muro aliquot oſtia: ſi ſex <lb></lb>fuerint fornaces, duo: unum inter ſecundam et tertiam fornacem, alterum in <lb></lb>ter quartam &amp; quintam: ea loca ſint cubitum, alta pedes ſex: ut excoctores <lb></lb>eis egredientes &amp; regredientes offenſiunculam non accipiant. </s>
          <s id="N18E34"><expan abbr="Quinetiã">Quinetiam</expan> ad <lb></lb>dextrum latus primæ fornacis oſtium eſſe neceſſe eſt, ſimiliter ad ſiniſtrum <lb></lb>ultimæ, ſi murus longius fuerit nec ne fuerit ductus. </s>
          <s id="N18E3E">Longius uerò <expan abbr="tũ">tum</expan> duci­<lb></lb>tur, cum officina ſecundarum <expan abbr="fornacũ">fornacum</expan>, aut aliud ædificium cum hac prima­<lb></lb>rum fornacum officina <expan abbr="cõiungitur">coniungitur</expan>, ſolumque pariete ſeparatur. </s>
          <s id="N18E51">Excoctor au­<lb></lb>tem &amp; qui in prima fornace munus perficit, &amp; qui in ultima, contemplatu­<lb></lb>rus folles, aliudúe facturus, ad finem muri egreditur ſuo oſtio: quiſque uerò <lb></lb>alius ſibi cum altero communi: uerùm fornaces iccirco inter ſe diſtant pedi­<lb></lb>bus ſex, ut excoctores, eorumque miniſtri uim caloris facilius ſuſtinere poſ­<lb></lb>ſint. </s>
          <s id="N18E5E">Quoniam uerò quæque interius eſt lata quinque palmos, alia ab alia diſtat <lb></lb>pedibus ſex, primæ fornacis dextro lateri eſt ſpacium quatuor pedum &amp; tri<lb></lb>um palmorum, atque <expan abbr="tantũdem">tantundem</expan> ſiniſtro ultimæ, ſi ſex fuerint fornaces in una <lb></lb>officina, neceſſe eſt ut murus longus ſit pedes duos &amp; quinquaginta: nam <lb></lb>interior tot fornacum latitudo efficit pedes ſeptem &amp; ſemiſſem: interualla, <lb></lb>quæ ſunt ab unius fornacis caua parte ad alterius fornacis partem <expan abbr="cauã">cauam</expan>, pe­<lb></lb>des triginta: ſpacium alterius lateris primæ &amp; ultimæ fornacis pedes <expan abbr="nouẽ">nouem</expan>, <lb></lb>&amp; palmos duos, craſſitudo duorum <expan abbr="murorũ">murorum</expan> tranſuerſorum pedes quinque: <lb></lb>quarum menſurarum ſumma efficit pedes duos &amp; quinquaginta. </s>
          <s id="N18E81">Tum ex­<lb></lb>tra unam quanque fornacum ſit fouea quæ repleta puluere, de quo poſtea di­<lb></lb>cturus ſum, fiſtucatione ſpiſſetur: atque eo modo fiat catinus, qui <expan abbr="metallũ">metallum</expan> ex <lb></lb>fornace defluens excipiat.</s>
        </p>
        <p id="N18E8E" type="caption">
          <s id="N18E90">F<emph type="italics"></emph>ornaces<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>atini<emph.end type="italics"></emph.end> B.</s>
        </p>
        <pb pagenum="287" xlink:href="001/01/297.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.297.1.jpg" xlink:href="001/01/297/1.jpg"></figure>
        <p id="N18EA8" type="main">
          <s id="N18EAA">Sub quoque autem catino &amp; foco fornacis ad <expan abbr="altitudinẽ">altitudinem</expan> cubiti ſit tranſ­<lb></lb>uerſum &amp; latens humoris receptaculum, longum pedes tres, latum palmos <pb pagenum="288" xlink:href="001/01/298.jpg"></pb>tres, altum cubitum, ex ſaxis uel lateribus factum, ſaxis <expan abbr="tãtum">tantum</expan> tectum: quod <lb></lb>ni eſſet atque ita ſe haberet, uis ignium humorem ex terra eliceret, tam ad <expan abbr="focũ">focum</expan> <lb></lb>cuiuſque ſornacis quàm ad catinum, eosque madidos inflaret: inflati uitium fa­<lb></lb>cerent, &amp; metallum partim abſorberent, partim miſceretur cum recremen­<lb></lb>tis: quo modo conflatura <expan abbr="magnũ">magnum</expan> damnum contraheret: ex unoquoque præ­<lb></lb>terea humoris receptaculo canalis ſtructilis æquè ac ipſum altus, ſed latus <lb></lb>digitos ſex, per murum, ad quem eſt fornax extructa, ad alterum eius latus, <lb></lb>ſiue prius ſiue poſterius penetret &amp; aſcendat, qua patens halitum, in quem <lb></lb>humor eſt conuerſus, expiret de tubo uel fiſtula ænea aut ferrea: quæ ratio <lb></lb>receptaculi conficiendi canalisque, longe optima eſt: alijs quidem eſt canalis <lb></lb>priori ſimilis: humoris uerò receptaculum diſſimile: nam <expan abbr="trãſuerſum">tranſuerſum</expan> ſub ca <lb></lb>tino non latet, ſed rectum, atque longum eſt pedes duos &amp; palmum: latum <lb></lb>pedem &amp; palmos tres, altum pedem &amp; palmum: quæ ratio receptaculi con<lb></lb>ficiendi ſic à nobis non improbatur, ut eorum qui receptaculum uacans ca­<lb></lb>nali ſtruunt: hoc uerò iccirco improbatur, quod ab ipſo foramen non pate <lb></lb>at ad aerem, per quod halitus ſolutè &amp; liberè penetrent.</s>
        </p>
        <p id="N18EE6" type="caption">
          <s id="N18EE8">F<emph type="italics"></emph>ornaces<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> B. O<emph type="italics"></emph>ſtium<emph.end type="italics"></emph.end> C. L<emph type="italics"></emph>atens humoris receptaculum<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>S<emph type="italics"></emph>axum quo tegitur<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>analis ſtructilis<emph.end type="italics"></emph.end> F. S<emph type="italics"></emph>axum quo tegitur<emph.end type="italics"></emph.end> G. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>ubus halitum expirans<emph.end type="italics"></emph.end> H.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.298.1.jpg" xlink:href="001/01/298/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="289" xlink:href="001/01/299.jpg"></pb>
        <p id="N18F28" type="main">
          <s id="N18F2A">Atergo autem ſecundi muri ad pedes quindecim ducatur primus murus <lb></lb>altus pedes tredecim. </s>
          <s id="N18F2F">In utroque <expan abbr="collocẽtur">collocentur</expan> trabes latæ &amp; craſſæ pedem, lon­<lb></lb>gæ pedes decem &amp; nouem atque palmum. </s>
          <s id="N18F38">Hæ inter ſe <expan abbr="diſtẽt">diſtent</expan> tribus pedibus. </s>
          <s id="N18F3F"><lb></lb>Cùm autem ſecundus murus duobus pedibus altior ſit primo, in eius tergo <lb></lb>facienda ſunt caua, alta pedes duos, lata pedem, longa pedem &amp; palmum: in <lb></lb>quibus cauis, quaſi in quibuſdam formis, altera trabium capita locentur: at <lb></lb>in eiuſmodi capitum formis includantur capita totidem tignorum <expan abbr="ſtatuto­rũ">ſtatuto­<lb></lb>rum</expan>: quæ alta ſint pedes quatuor &amp; uiginti, lata &amp; craſſa palmos tres: ex quo­<lb></lb>rum capitibus ſuperioribus rurſus <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> tigna pertineant ad capita tigno­<lb></lb>rum, quæ muro primo ſuperpoſita ſunt. </s>
          <s id="N18F57">Horum autem ſuperiora capita in <lb></lb>formis tignorum ſtatutorum, inferiora in formis trabium muro primo ſu­<lb></lb>perpoſitarum includantur: atque hæc tigna ſuſtineant tectum, quod è tegulis <lb></lb>coctilibus conſtet. </s>
          <s id="N18F60">Singula etiam id genus tigna ſingulis tignis fulciantur: <lb></lb>ſingulis tranſuerſarijs coniungantur cum ſtatutis: ad quæ ſtatuta, quà ſunt <lb></lb>fornaces, affigantur aſſerculi crebri craſſi circiter digitos duos, lati palmum: <lb></lb>quibus &amp; cratibus, inter tigna interpoſitis <expan abbr="lutũ">lutum</expan> illinatur, ut &amp; tignis &amp; cra­<lb></lb>tibus ab incendio non ſit periculum. </s>
          <s id="N18F6F">Atque hoc ſane modo ſe habeat poſteri<lb></lb>or officinæ pars: quæ in ſe continet folles, eorum ſedilia, machinam, quæ fol <lb></lb>les comprimit, organum, quod eoſdem diducit: de quibus omnibus paulo <lb></lb>poſt dicam.</s>
        </p>
        <pb pagenum="290" xlink:href="001/01/300.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.300.1.jpg" xlink:href="001/01/300/1.jpg"></figure>
        <p id="N18F81" type="main">
          <s id="N18F83">A fronte uerò fornacum ducatur tertius murus longus, itemque quartus: <lb></lb>uterque ſit pedes nouem altus: æque uerò longus &amp; craſſus ac alij duo: ſed <pb pagenum="291" xlink:href="001/01/301.jpg"></pb>quartus diſtet à tertio pedes nouem, tertius à <expan abbr="ſecũdo">ſecundo</expan> pedibus uno &amp; uigin­<lb></lb>ti atque ſemipede: à quo <expan abbr="ſecũdo">ſecundo</expan> ad pedes duodecim tigna quatuor ſaxis ſub­<lb></lb>ſtratis erigantur, alta pedes ſeptem &amp; dimidium, lata &amp; craſſa cubitum: quo <lb></lb>rum capita <expan abbr="includãtur">includantur</expan> in formis immiſſæ trabis, latæ cubitum, craſſæ <expan abbr="pedẽ">pedem</expan>: <lb></lb>quæ duobus pedibus &amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> palmis longior ſit ſpacio, quod eſt inter ſe­<lb></lb>cundum &amp; quintum <expan abbr="murũ">murum</expan> tranſuerſum, ut eius capita muris tranſuerſis ſu­<lb></lb>perponi poſſint. </s>
          <s id="N18FB1">Quòd ſi una trabs tam longa in promptu <expan abbr="nõ">non</expan> fuerit, in eius <lb></lb><expan abbr="locũ">locum</expan> ſubſtituantur duæ: quia uerò ea longitudo eſt, &amp; tigna ſtatuta paribus <lb></lb>diſtinguenda ſunt interuallis, neceſſe eſt ut aliud ab alio &amp; extimum  <expan abbr="utrũqueà">utrunque <lb></lb>à</expan> muro tranſuerſo abſit pedes <expan abbr="nouẽ">nouem</expan>, <expan abbr="palmũ">palmum</expan> <expan abbr="unũ">unum</expan>, digitos duos, &amp; duas digi<lb></lb>ti quintas. </s>
          <s id="N18FD3">In hac trabe longa &amp; muro tertio ac quarto <expan abbr="collocẽtur">collocentur</expan> trabes du­<lb></lb>odecim longæ pedes quatuor &amp; uiginti, latæ <expan abbr="pedẽ">pedem</expan>, craſſæ palmos tres: quæ <lb></lb>inter ſe diſtent pedibus tribus, palmo uno, digitis duobus: in quarum for­<lb></lb>mis, quà locatæ ſunt in trabe longa, includantur capita totidem <expan abbr="tignorũ">tignorum</expan> ob <lb></lb>liquè erectorum in aduerſa illa, quæ recta ſuper ſecundum murum ſtatuta <lb></lb>ſunt. </s>
          <s id="N18FEC">Attamen obliquorum capita ſtatutorum capita non attingant, ſed ab <lb></lb>eis pedes duos abſint, ut per eam partem camini patentem fornaces fumum <lb></lb>emittant. </s>
          <s id="N18FF3">Ne uerò obliqua incidant in recta partim caueatur bacillis ferreis, <lb></lb>quæ ex ſingulis ad ſingula eis oppoſita pertineant: partim tignis, <expan abbr="quanquã">quanquam</expan> <lb></lb>raris, quæ item à nonnullis obliquis ad recta, quæ ex eorum regione ſunt, <lb></lb>pertingant, &amp; ipſis dent ſtabilitatem: quibus et obliquis, quà ſpectant tigna <lb></lb>recta, tum affigantur crebri aſſerculi, craſſi circiter digitos duos, lati <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, <lb></lb>ac inter ſe <expan abbr="diſtãtes">diſtantes</expan> <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, <expan abbr="tũ">tum</expan> <expan abbr="lutũ">lutum</expan> illinatur, ne <expan abbr="cõcipiant">concipiant</expan> <expan abbr="ignẽ">ignem</expan>. </s>
          <s id="N19020">At in <expan abbr="trabiũ">trabium</expan> ſu<lb></lb><expan abbr="pradictarũ">pradictarum</expan> formis, quà quarto muro ſuperpoſitæ ſunt, <expan abbr="includãtur">includantur</expan> inferiora <lb></lb>capita <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> <expan abbr="tignorũ">tignorum</expan> obliquè <expan abbr="erectorũ">erectorum</expan> in priora obliqua: <expan abbr="cũ">cum</expan> <expan abbr="quorũ">quorum</expan> capiti­<lb></lb>bus ſic <expan abbr="cõmittantur">committantur</expan> et <expan abbr="copulẽtur">copulentur</expan>, ut ex eis dilabi <expan abbr="nõ">non</expan> poſſint: <expan abbr="quinetiã">quinetiam</expan> firmen<lb></lb>tur ſubſtructionibus, quæ fiant ex tignis tranſuerſis &amp; obliquis. </s>
          <s id="N1905A">Atque tigna <lb></lb>illa etiam <expan abbr="ſuſtineãt">ſuſtineant</expan> tectum. </s>
          <s id="N19063">Hoc modo ſe habeat prior officinæ pars, in tres <lb></lb>rurſus partes diſtributa: quarum prima, lata pedes duodecim, eſt ſub cami­<lb></lb>no, qui conſtat ex duobus parietibus, recto &amp; obliquo: altera, totidem pe­<lb></lb>des lata, recipit uenam excoquendam, additamenta, carbones, aliaque quibus <lb></lb>opus eſt excoctoribus: tertia lata pedes nouem, continet duo conclauia pa<lb></lb>ribus interuallis diſtincta, in quorum altero eſt fornacula, in altero conclu­<lb></lb>ditur <expan abbr="metallũ">metallum</expan> in <expan abbr="ſecũdis">ſecundis</expan> fornacib. </s>
          <s id="N1907A"><expan abbr="exco〈quẽ〉dũ">excoquendum</expan>. </s>
          <s id="N19080">Itaque neceſſe eſt huic officinæ <lb></lb>eſſe præter quatuor muros longos ſeptem, qui inter illos ſint, tranſuerſos: <lb></lb>quorum primus à ſuperiore capite primi muri longi perducatur ad ſuperi­<lb></lb>us caput ſecundi muri longi: ſecundus ab hoc capite procedat ad caput ter<lb></lb>tij muri longi: tertius rurſus ab hoc capite tranſiens per medium <expan abbr="ſpaciũ">ſpacium</expan> per­<lb></lb>ueniat ad caput quarti muri longi. </s>
          <s id="N19091">Quartus uerò ex inferiore capite primi <lb></lb>muri longi ducatur ad inferius caput ſecun di muri longi: quintus ex hoc ca<lb></lb>pite ad caput tertij muri longi pertineat: ſextus rurſus ab hoc capite tendat <lb></lb>ad caput quarti muri longi: at ſeptimus ſpacium, quod eſt inter tertium &amp; <lb></lb>quartum murum longum, in duas partes diducat.</s>
        </p>
        <p id="N1909C" type="caption">
          <s id="N1909E">M<emph type="italics"></emph>uri longi quatuor:<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>rimus<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>ecundus<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ertius<emph.end type="italics"></emph.end> C. Q<emph type="italics"></emph>uartus<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>uri tranſuerſi ſeptem:<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>rimus<emph.end type="italics"></emph.end> E. S<emph type="italics"></emph>ecundus<emph.end type="italics"></emph.end> F. T<emph type="italics"></emph>ertius<emph.end type="italics"></emph.end> G. <lb></lb>Q<emph type="italics"></emph>uartus<emph.end type="italics"></emph.end> H. Q<emph type="italics"></emph>uintus<emph.end type="italics"></emph.end> I. S<emph type="italics"></emph>extus<emph.end type="italics"></emph.end> K. S<emph type="italics"></emph>eptimus ſiue medius<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <pb pagenum="292" xlink:href="001/01/302.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.302.1.jpg" xlink:href="001/01/302/1.jpg"></figure>
        <p id="N190FC" type="main">
          <s id="N190FE">Sed redeo ad poſteriorem domicilij <expan abbr="partẽ">partem</expan>, in qua, ut dixi, ſunt folles, eo­<lb></lb>rum ſedilia, machina quæ folles comprimit, organum quod eoſdem didu­<lb></lb>cit. </s>
          <s id="N19109">Quiſque autem follis ex corpore &amp; capite conſtat: corpus uerò compo­<lb></lb>ſitum eſt ex duobus tabulatis, duobus arcubus, duobus corijs: ſed ſuperi­<lb></lb>us tabulatum craſſum eſt palmum, longum quinque pedes &amp; tres palmos, la <lb></lb>tum poſteriore parte, ubi utrunque eius latus parum arcuatur, pedes duos &amp; <lb></lb>dimidium: priore, ex qua caput attingit, cubitum. </s>
          <s id="N19114">Etenim totum follis cor­<lb></lb>pus caput uerſus anguſtatur: quod autem nunc tabulatum appellamus, con<lb></lb>ſtat ex duabus tabulis abiegnis coagmentatis et conglutinatis, atque ex dua­<lb></lb>bus tabellis tiliaceis, quæ tabularum latera cingunt, &amp; latæ ſunt poſteriore <lb></lb>parte digitos ſeptem, priore, ex qua caput follis attingunt, ſeſquidigitum: <lb></lb>quæ tabellæ cum tabulis iccirco <expan abbr="cõglutinantur">conglutinantur</expan>, ut eis ferrei claui, in corium <lb></lb>&amp; ipſas adacti, minus noceant. </s>
          <s id="N19127">Attamen quidam nullis tabellis cingunt ta­<lb></lb>bulas, ſed his ſolis, &amp; quidem admodum eraſſis utuntur. </s>
          <s id="N1912C">Superius illud ta­<pb pagenum="293" xlink:href="001/01/303.jpg"></pb>bulatum habet foramen &amp; caudam. </s>
          <s id="N19134">Foramen abeſt ab ea parte, ex qua tabu<lb></lb>latum attingit caput follis, pedem &amp; tres palmos. </s>
          <s id="N19139">Eſt uerò in medio tabula­<lb></lb>ti longum digitos ſex, latum quatuor: at eius operculum longum &amp; latum <lb></lb>eſt palmos duos &amp; digitum, craſſum digitos tres, ex cuius poſteriore parte <lb></lb>ideo particula ſuperius exciſa eſt, ut manu teneri queat: item ex priore &amp; la<lb></lb>teribus ſuperius, ut in tabellis latis palmum, craſſis digitos tres ſimili modo <lb></lb>ex eiſ is, ſed inferius, uerſari poſſit. </s>
          <s id="N19146">Nam operculum obductum claudit fora­<lb></lb>men, reductum aperit: uerùm excoctor foramen tunc paululum, ut flatus <lb></lb>per ipſum exeat ex folle, aperit cùm in metu eſt propter <expan abbr="coriũ">corium</expan>, quod diſrum<lb></lb>pi ſolet ubi ſollis uehementius &amp; crebrius fuerit inflatus: claudit uerò idem <lb></lb>cum corio rupto flatus diſſipatur: ueruntamen alij ſuperius tabulatum bis, <lb></lb>terúe perforant: in quibus foraminibus rotundis, quæ ipſi loco quadrangu<lb></lb>li foraminis ſunt: turbines includunt, eosque, cùm res poſtulauerit, rurſus ex­<lb></lb>trahunt. </s>
          <s id="N1915B">Sed cauda lignum eſt longum palmos ſeptem, uel etiam longius, <lb></lb>ut extare poſſit: cuius dimidia pars lata palmos duos &amp; craſſa palmum cum <lb></lb>ultima huius tabulati parte conglutinatur &amp; ad eam affigitur clauis ligneis, <lb></lb>glutino oblitis: dimidia è tabulato extat &amp; eminet teres atque craſſa digitos <lb></lb>ſeptem. </s>
          <s id="N19166">Cum cauda præterea et tabulato conglutinatur tabula longa pedes <lb></lb>duos, lata totidem palmos, craſſa palmum: quinetiam cum eiuſdem tabula­<lb></lb>ti parte inferiore conglutinatur altera tabula etiam longa pedes duos: quæ <lb></lb>diſtat ab ultima tabulati parte tribus palmis: atque hæ duæ tabulæ propterea <lb></lb>cum tabulato conglutinantur, &amp; ad ipſum clauis ligneis glutino oblitis affi<lb></lb>guntur, ut uini diducendi &amp; comprimendi ſuſtinere poſſit. </s>
          <s id="N19173">Inferius <expan abbr="autẽ">autem</expan> ta­<lb></lb>bulatum æquè ac ſuperius <expan abbr="conglutinatũ">conglutinatum</expan> eſt ex duabus tabulis abiegnis, &amp; <lb></lb>duabus tabellis tiliaceis: æquè etiam latum &amp; craſſum eſt, ſed longius cubi­<lb></lb>to: etenim capitis pars eſt, ut paulo poſt dicam. </s>
          <s id="N19184">Habet hoc inferius <expan abbr="tabulatũ">tabulatum</expan> <lb></lb>foramen ſpiritale &amp; annulum ferreum: foramen abeſt ab ultima eius parte <lb></lb>circiter cubitum. </s>
          <s id="N1918F">Eſt uerò in medio latitudinis eiuſdem tabulati, longum pe<lb></lb>dem &amp; latum tres palmos: quod æqualiter diuidit columella: quæ pars eſt <lb></lb>tabulati ex ipſo non exciſa, ſimiliter longa <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, ſed lata tertiam digiti par­<lb></lb>tem. </s>
          <s id="N1919C">At foraminis <expan abbr="operculũ">operculum</expan> <expan abbr="longũ">longum</expan> eſt <expan abbr="pedẽ">pedem</expan> &amp; digitos tres, <expan abbr="latũ">latum</expan> palmos tres <lb></lb>&amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> digitos. </s>
          <s id="N191B5">Conſtat <expan abbr="aũt">aut</expan> ex tabella ſubtili &amp; pelle caprina <expan abbr="eã">eam</expan> <expan abbr="tegẽte">tegente</expan>: cu<lb></lb>ius pars piloſa ſpectat <expan abbr="terrã">terram</expan>, ad <expan abbr="ſuperiorẽ">ſuperiorem</expan> huius tabellæ <expan abbr="partẽ">partem</expan> minutis clauis <lb></lb>ferreis eſt affixa pars corij duplicati &amp; lati <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, tam longi quàm lata eſt ta<lb></lb>bella. </s>
          <s id="N191DA">Altera uerò corij pars, quæ poſt <expan abbr="tabellã">tabellam</expan> eſt, æquè ac <expan abbr="tabulatũ">tabulatum</expan> bis eſt <lb></lb>perforata: quæ duo foramina diſtant inter ſe digitis ſeptem: per ea <expan abbr="penetrãs">penetrans</expan> <lb></lb>lorum extra inferiorem tabulati partem connectitur: ſicque tabella cum ſupe<lb></lb>riore tabulati parte copulata, de eo non decidit: atque hoc modo ſe habet o­<lb></lb>perculum &amp; <expan abbr="foramẽ">foramen</expan> ſpiritale. </s>
          <s id="N191F5">Quod cùm follis diducitur, aperiri ſolet, cùm <lb></lb>comprimitur, claudi. </s>
          <s id="N191FA">Verùm annulus ferreus, <expan abbr="paululũ">paululum</expan> compreſſus, longus <lb></lb>eſt palmos duos, latus palmum: qui poſt foramen ſpiritale circiter ſpacium <lb></lb><expan abbr="pedaneũ">pedaneum </expan>
ad inferiorem tabulati partem fibula ferrea affigitur. </s>
          <s id="N19208">Diſtat uerò à <lb></lb>poſteriore follis parte ad palmos tres: in annulum iſtum per tranſuerſam ta<lb></lb><expan abbr="bulã">bulam</expan>, quæ follium ſedilis pars eſt, penetrantem peſſulus ligneus adigitur, ut <lb></lb>inferius follis <expan abbr="tabulatũ">tabulatum</expan> permaneat immobile: quanque ſunt qui annulo reie­<pb pagenum="294" xlink:href="001/01/304.jpg"></pb>cto duabus cochleis ferreis, quaſi clauis quibuſdam, id ipſum ad tabulam <lb></lb>affigunt. </s>
          <s id="N1921F">At arcus uterque inter duo tabulata collocatur, &amp; æquè longus eſt <lb></lb>ac ſuperius <expan abbr="tabulatũ">tabulatum</expan>: uterque conficitur è quatuor tabellis tiliaceis, craſſis di­<lb></lb>gitos tres: quarum duæ longæ poſteriore parte latæ ſunt digitos <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan>, pri­<lb></lb>ore duos &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>: tertia, quæ poſterior, eſt lata palmos duos: eius <expan abbr="utrũquecaput">utrunque <lb></lb>caput</expan>, paulo craſſius digito, in formis tabellarum <expan abbr="lõgarum">longarum</expan> includitur, ibique <lb></lb>pariter perforatum, ligneisque clauis glutino oblitis &amp; in foramina infixis, <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb>ipſis tabellis longis coniungitur &amp; conglutinatur: quinetiam utrunque eius <lb></lb>caput unà cum tabellæ longæ capite arcuatur: atque ex eo nomen inuenit. </s>
          <s id="N19248"><lb></lb>Quarta autem tabella, quæ ab eſt ad cubitum à capite follis, diſtendit duas <lb></lb>longas tabellas: cuius capitula, in formis tabellarum longarum incluſa, cum <lb></lb>eis coniunguntur &amp; conglutinantur: longa uerò eſt, exceptis capitulis, pe­<lb></lb>dem, lata palmum &amp; digitos duos. </s>
          <s id="N19252">Sunt præterea aliæ duæ paruulæ tabel­<lb></lb>læ cum capite follis &amp; inferiore tabulato conglutinatæ, &amp; ad eadem clauis <lb></lb>ligneis, glutino etiam oblitis, affixæ, quæ longæ ſunt palmos tres et digitos <lb></lb>duos, altæ palmum, craſſæ digitum: earum dimidia pars paululum reſecta <lb></lb>eſt. </s>
          <s id="N1925D">Hæ tabellæ capita longarum tabellarum <expan abbr="arcẽt">arcent</expan> à foramine capitis follis, <lb></lb>quæ ni eſſent, eadem capita tanto &amp; tam crebro motu intro compulſa fran­<lb></lb>gerentur. </s>
          <s id="N19268">Corium <expan abbr="aũt">aut</expan> eſt bubulum uel equinum: ſed bubulum longe mul­<lb></lb>tumque præſtat equino: utrunque uerò, duo enim ſunt, poſteriore follis parte, <lb></lb>qua coniunguntur, latum eſt pedes tres &amp; dimidium: ſed ad utrunque tabula <lb></lb>tum, &amp; ad utrunque arcum longo loro ſingulis ſubiecto <expan abbr="affigũtur">affiguntur</expan> ferreis cla­<lb></lb>uis cornutis, qui longi ſunt digitos quinque: <expan abbr="eorũ">eorum</expan> autem cornu utrunque lon­<lb></lb>gum eſt digitos duos &amp; dimidium, latum ſemidigitum. </s>
          <s id="N19281">Verùm ad tabulata <lb></lb>tam crebris clauis affiguntur coria, ut unius claui cornu alterius cornu ferè <lb></lb>attingat: ſed ad arcus diſſimiliter. </s>
          <s id="N19288">Nam ad poſteriorem arcus tabellam tan­<lb></lb>tummodo duobus clauis affiguntur: ad longam utranque quatuor: quo ſane <lb></lb>modo fit, ut ad unum arcum decem clauis <expan abbr="affigãtur">affigantur</expan>: atque totidem ad <expan abbr="alterũ">alterum</expan>: <lb></lb>quinetiam interdum, cùm excoctor metum habet ne uehemens motus fol­<lb></lb>lis ab arcubus <expan abbr="coriũ">corium</expan> diuellat ac diſtrahat, extra id ad longas <expan abbr="eorũ">eorum</expan> tabellas al<lb></lb>terius generis clauis affigit tabellas abiegnas: quales ad poſteriores <expan abbr="arcuũ">arcuum</expan> <lb></lb>tabellas affigere <expan abbr="nõ">non</expan> poteſt, quod <expan abbr="paululũ">paululum</expan> ſint arcuatæ. </s>
          <s id="N192B3">Quidam corium ad <lb></lb>tabulata &amp; arcus clauis ferreis non affigunt, ſed cochleis ferreis, in tabellas <lb></lb>corio ſuperpoſitas ſimul adactis. </s>
          <s id="N192BA">Etſi uerò hæc corij affigendi ratio minus <lb></lb>quàm altera eſt uſitata, tamen dubium non eſt, quin ei <expan abbr="cõmoditate">commoditate</expan> antecel­<lb></lb>lat. </s>
          <s id="N192C5">Poſtremò follis caput, æquè ac reliquum eius corpus, <expan abbr="cõſtat">conſtat</expan> ex duobus <lb></lb>tabulatis, &amp; præterea ex nare. </s>
          <s id="N192CE">Superius tabulatum longum eſt <expan abbr="cubitũ">cubitum</expan>, craſ­<lb></lb>ſum ſeſquipalmum: at inferius pars eſt inferioris totius corporis tabulati: ſi­<lb></lb>militer uerò atque ſuperius longum, ſed craſſum palmum &amp; digitum: ex qui­<lb></lb>bus duobus <expan abbr="cõglutinatis">conglutinatis</expan> efficitur caput, in quo perforato naris includitur: <lb></lb>ſed caput poſteriore parte, ex qua reliquum corpus attingit, latum eſt cubi­<lb></lb>tum. </s>
          <s id="N192E3">Cùm uerò proceſſerit ad tres palmos, anguſtius factum eſt digitis duo<lb></lb>bus: poſtea tantum reſecatur, ut priore parte fiat teres &amp; craſſum palmos du<lb></lb>os ac <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> digitos: ubi circulo ferreo, tres digitos lato, cingitur. </s>
          <s id="N192EE">Naris <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb>eſt fiſtula ex bractea ferrea facta: cuius prior pars caua, digitos tres lata eſt: <pb pagenum="295" xlink:href="001/01/305.jpg"></pb>poſterior, quæ in capite includitur, alta palmum, lata palmos duos. </s>
          <s id="N192FC">Magis <lb></lb>enim ac magis dilatatur: maxime uerò poſteriore parte, ut ibi flatus copio­<lb></lb>ſus in eam penetrare poſſit. </s>
          <s id="N19303">Tota autem longa eſt pedes tres. </s>
          <s id="N19306">At caput cum <lb></lb>ſuperiore tabulato connectitur hoc modo. </s>
          <s id="N1930B">Bractea ferrea, lata palmum, lon<lb></lb>ga ſeſquipalmum, primò affigitur ad alterum capitis latus: diſtatque ab eius <lb></lb>extremitate ad tres digitos. </s>
          <s id="N19312">Ex hac bractea extat pars curuata, longa digitos <lb></lb>tres, lata duos. </s>
          <s id="N19317">Simili modo altera alterius lateris bractea ſe habet. </s>
          <s id="N1931A">Deinde <lb></lb>ex earum regione ad ſuperius tabulatum affiguntur aliæ duæ bracteæ fer­<lb></lb>reæ, diſtantque à laterum extremitate ad digitos duos: quarum utraque lata eſt <lb></lb>ſex digitos, longa ſeptem: utriuſque etiam pars media reſecatur paulo plus <lb></lb>tribus digitis, quod ad longitudinem attinet: duobus, quod ad <expan abbr="latitudinẽ">latitudinem</expan>, <lb></lb>ut curuatæ parti bracteæ capitis, ei reſpondenti, in hac caua parte ſit locus: <lb></lb>utrinque uerò ex utraque bractea extat pars curuata, longa digitos tres, lata du<lb></lb>os. </s>
          <s id="N1932F">Ferreus igitur axiculus in has curuatas <expan abbr="bractearũ">bractearum</expan> partes infigitur, ut cir­<lb></lb>ca eum ſuperius follis <expan abbr="tabulatũ">tabulatum</expan> quodam modo uertatur. </s>
          <s id="N1933C">Axiculus uerò lon<lb></lb>gus eſt ſex digitos, paulo craſſior digito: ſed ex tabulato ſuperiore, ubi adi­<lb></lb>pſum bracteæ affiguntur, aliqua particula exciſa eſt: quomodo fit, ut axicu­<lb></lb>lus de bracteis iam affixis decidere non poſſit. </s>
          <s id="N19345">Affigitur autem utraque ad ta­<lb></lb>bulatum quatuor clauis ferreis, quorum capitula ſunt ad interiorem tabula<lb></lb>ti partem: acies uerò, ſuperius retuſæ, etiam in capitula quodammodo abe­<lb></lb>unt: utraque bractea ad caput follis affigitur clauo, cui latum eſt capitulum, et <lb></lb>duobus alijs, quorum capitula ſunt ad exteriorem capitis partem: <expan abbr="quinetiã">quinetiam</expan> <lb></lb>in medio duarum tabulati bractearum remanet ſpacium latum palmos du­<lb></lb>os: quod ſimiliter bractea ferrea, clauis minutis ad tabulatum affixa, tegitur: <lb></lb>cui reſpondet altera bractea, quæ eſt inter duas bracteas ad caput affixas: la­<lb></lb>ta uerò eſt palmos duos &amp; totidem digitos. </s>
          <s id="N1935C">Porrò <expan abbr="coriũ">corium</expan> <expan abbr="cõmune">commune</expan> eſt capiti <lb></lb>cum aliqua reliqui corporis parte: nam eo teguntur bracteæ, imo prior pars <lb></lb>ſuperioris tabulati &amp; utriuſque arcus ac poſterior capitis follis, ne flatus ea <lb></lb>parte ex folle erumpat: latum autem eſt palmos tres &amp; totidem digitos: tam <lb></lb>uerò longum, ut ab uno inferioris tabulati latere per dorſum ſuperioris ex­<lb></lb>tenſum pertingat: <expan abbr="q̊d">quod</expan> ipſum crebris clauis cornutis ad ſuperius <expan abbr="tabulatũ">tabulatum</expan> ab <lb></lb>una parte affigitur, ab altera ad follis caput: utrinque <expan abbr="etiã">etiam</expan> ad inferius <expan abbr="tabulatũ">tabulatum</expan>.</s>
        </p>
        <p id="N19383" type="caption">
          <s id="N19385">T<emph type="italics"></emph>abulatum ſuperius<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>abulatum inferius<emph.end type="italics"></emph.end> B. D<emph type="italics"></emph>uæ tabulæ ex quibus utrunque con­<lb></lb>ſtat<emph.end type="italics"></emph.end> C. V<emph type="italics"></emph>triuſque pars poſterior arcuata<emph.end type="italics"></emph.end> D. V<emph type="italics"></emph>triuſque pars prior anguſtata<emph.end type="italics"></emph.end> E. T<emph type="italics"></emph>a­<lb></lb>bellæ<emph.end type="italics"></emph.end> F. S<emph type="italics"></emph>uperioris tabulati foramen<emph.end type="italics"></emph.end> G. O<emph type="italics"></emph>perculum<emph.end type="italics"></emph.end> H. T<emph type="italics"></emph>abellæ<emph.end type="italics"></emph.end> I. C<emph type="italics"></emph>auda<emph.end type="italics"></emph.end> K. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>abula exterior<emph.end type="italics"></emph.end> L. T<emph type="italics"></emph>abula interior pingi non poteſt.<emph.end type="italics"></emph.end></s>
          <s id="N193D5"> I<emph type="italics"></emph>nferioris tabulati pars inte­<lb></lb>rior<emph.end type="italics"></emph.end> M. C<emph type="italics"></emph>apitis pars<emph.end type="italics"></emph.end> N. F<emph type="italics"></emph>oramen ſpiritale<emph.end type="italics"></emph.end> O. C<emph type="italics"></emph>olumella<emph.end type="italics"></emph.end> P. O<emph type="italics"></emph>perculum<emph.end type="italics"></emph.end> Q. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>orium<emph.end type="italics"></emph.end> R. L<emph type="italics"></emph>orum<emph.end type="italics"></emph.end> S. I<emph type="italics"></emph>nferioris tabulati pars exterior<emph.end type="italics"></emph.end> T. F<emph type="italics"></emph>ibula<emph.end type="italics"></emph.end> V. A<emph type="italics"></emph>nnu­<lb></lb>lus<emph.end type="italics"></emph.end> X. A<emph type="italics"></emph>rcus<emph.end type="italics"></emph.end> Y. T<emph type="italics"></emph>abellæ eius longæ<emph.end type="italics"></emph.end> Z. T<emph type="italics"></emph>abella poſterior<emph.end type="italics"></emph.end> AA. C<emph type="italics"></emph>apitula <lb></lb>arcuata<emph.end type="italics"></emph.end> BB. T<emph type="italics"></emph>abella diſtendens longas<emph.end type="italics"></emph.end> CC. T<emph type="italics"></emph>abellæ paruulæ<emph.end type="italics"></emph.end> DD. C<emph type="italics"></emph><expan abbr="oriũ">orium</expan>
<emph.end type="italics"></emph.end> EE. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>lauus<emph.end type="italics"></emph.end> FF. C<emph type="italics"></emph>ornua<emph.end type="italics"></emph.end> GG. C<emph type="italics"></emph>ochlea<emph.end type="italics"></emph.end> HH. L<emph type="italics"></emph>orum longum<emph.end type="italics"></emph.end> II. C<emph type="italics"></emph>aput<emph.end type="italics"></emph.end> KK. T<emph type="italics"></emph>a­<lb></lb>bulatum eius inferius<emph.end type="italics"></emph.end> LL. T<emph type="italics"></emph>abulatum ſuperius<emph.end type="italics"></emph.end> MM. N<emph type="italics"></emph>aris<emph.end type="italics"></emph.end> NN. I<emph type="italics"></emph>ntegrum follis <lb></lb>tabulatum inferius<emph.end type="italics"></emph.end> OO. B<emph type="italics"></emph>racteæ duæ capitis exteriores<emph.end type="italics"></emph.end> PP. E<emph type="italics"></emph>arum caruata pars<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb><expan abbr="Qq.">Qque</expan> B<emph type="italics"></emph>ractea capitis media<emph.end type="italics"></emph.end> RR. B<emph type="italics"></emph>racteæ duæ ſuperioris tabulati exteriores<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>SS. E<emph type="italics"></emph>iuſdem media<emph.end type="italics"></emph.end> TT. A<emph type="italics"></emph>xiculus<emph.end type="italics"></emph.end> VV. F<emph type="italics"></emph>ollis integer<emph.end type="italics"></emph.end> XX.</s>
        </p>
        <pb pagenum="296" xlink:href="001/01/306.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.306.1.jpg" xlink:href="001/01/306/1.jpg"></figure>
        <p id="N194BD" type="main">
          <s id="N194BF">Atque hoc modo quiſque follis ſe habet. </s>
          <s id="N194C2">Cùm <expan abbr="aũt">aut</expan> bini ad ſingulas fornaces <lb></lb><expan abbr="pertineãt">pertineant</expan>, neceſſe eſt ut XII. ſint folles, ſi in una officina ſex fuerint fornaces. </s>
          <pb pagenum="297" xlink:href="001/01/307.jpg"></pb>
          <s id="N18893a">Sed <expan abbr="tẽpus">tempus</expan> eſt iam de <expan abbr="eorũ">eorum</expan> ſedilibus dicere: primo humi locantur duo tigna, <lb></lb>paulo minus longa quàm murus fornacum: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> prius eſt latum &amp; craſ­<lb></lb>ſum tres palmos, poſterius palmos tres &amp; digitos duos: prius uerò à tergo <lb></lb>muri <expan abbr="fornacũ">fornacum</expan> diſtat duobus pedibus, poſterius à priore pedibus ſex &amp; pal­<lb></lb>mis tribus. </s>
          <s id="N194EE">Defodiuntur autem in terra, ut ſtabilia permaneant: quinetiam <lb></lb>aliqui, ut idem fiat, per utriuſque aliquot foramina paxillos cuneatos in <expan abbr="terrã">terram</expan> <lb></lb>altius agunt. </s>
          <s id="N194F9">Deinde duodecim tigna <expan abbr="erigũtur">eriguntur</expan>: quorum inferiora capita in­<lb></lb>cluduntur in formis tigni, quod eſt prope tergum muri <expan abbr="fornacũ">fornacum</expan> locati: quæ <lb></lb>tigna longa ſunt, exceptis capitibus, pedes duos, lata palmos tres &amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> <lb></lb>digitos, craſſa palmos duos. </s>
          <s id="N1950E">Surſum autem uerſus ad palmos duos perforæ<lb></lb>ta ſunt: quorum <expan abbr="foraminũ">foraminum</expan> altitudo eſt ad palmos tres, latitudo ad ſequipal­<lb></lb>mum: at interuallis paribus omnia tigna non diſtinguuntur. </s>
          <s id="N19519">Etenim <expan abbr="primũ">primum</expan> <lb></lb>à ſecundo abeſt pedes tres &amp; digitos quinque: pari modo tertium à quarto: <lb></lb>ſecundum uerò à tertio pedes duos, palmum unum, digitos tres: <expan abbr="reliquorũ">reliquorum</expan> <lb></lb>etiam tignorum interualla eodem modo pariter &amp; impariter ſunt diſtincta: <lb></lb>quorum ubique quaterna ad binas fornaces pertinent: ſed eorundem tigno­<lb></lb>rum capita ſuperiora includuntur in formis trabis immiſſæ: quæ longa eſt <lb></lb>pedes duodecim, palmos duos, digitos tres: nam extat è primo tigno ſtatu­<lb></lb>to digitos quinque, &amp; totidem è quarto: ſed lata eſt palmos duos &amp; totidem <lb></lb>digitos, craſſa palmos duos. </s>
          <s id="N19534">Quia uerò earum trabium ſingulæ quaternos <lb></lb>folles ſuſtentant, tria ſint, neceſſe eſt. </s>
          <s id="N19539">At è regione tignorum duodecim toti <lb></lb>dem <expan abbr="erigũtur">eriguntur</expan>: quorum ſingulorum bina capita inferiora, nam ima quidem <lb></lb>parte, ſed media, prorſus exciſa ſunt, includuntur in formis tigni poſterioris <lb></lb>humi locati: ea uerò longa ſunt, exceptis capitibus, pedes duodecim &amp; pal­<lb></lb>mos duos, lata palmos quinque, craſſa duos. </s>
          <s id="N19548">Ab infima autem parte ſurſum <lb></lb>uerſus exciſa ſunt: quæ pars caua alta eſt pedes quatuor &amp; digitos quinque, la<lb></lb>ta digitos ſex: ſed eorundem tignorum capita ſuperiora includuntur in for­<lb></lb>mis trabis ipſis impoſitæ: quæ arctè ſubijcitur trabibus à tergo muri forna­<lb></lb>cum, et in poſteriore muro collocatis. </s>
          <s id="N19553">Eſt uerò lata palmos tres, craſſa duos, <lb></lb>longa pedes tres &amp; quadraginta. </s>
          <s id="N19558">Quod ſi tam longa in promptu non fue­<lb></lb>rit, duæ treſúe in eius locum ſubſtitui poſſunt, quæ iunctæ eandem <expan abbr="habeãt">habeant</expan> <lb></lb>longitudinem: ſed ne hæc quidem tigna ſtatuta omnia paribus interuallis <lb></lb><expan abbr="diſtinguũtur">diſtinguuntur</expan>, ſed primum à ſecundo diſtat pedibus duobus, palmis tribus, <lb></lb>digito uno: atque ſimiliter tertium à quarto diſtat. </s>
          <s id="N1956A">Secundum uerò à tertio <lb></lb>pede uno et palmis tribus ac totidem digitos: quo modo etiam reliquorum <lb></lb>tignorum interualla pariter &amp; impariter diſtinguuntur. </s>
          <s id="N19571">Cuique præterea ti­<lb></lb>gno ſtatuto quà ſpectat, oppoſitum tignum ſtatutum forma eſt ſupra <expan abbr="partẽ">partem</expan> <lb></lb>capitis cauam ad pedem &amp; digitum: inque quatuor ſtatutorum formis <expan abbr="unũ">unum</expan> <lb></lb>includitur <expan abbr="tignũ">tignum</expan>: quod etiam ipſum quatuor habet formas: itaque formæ in <lb></lb>formis incluſæ faciunt, ut melius <expan abbr="cõiungi">coniungi</expan>, clauisque ligneis transfigi poſſint. </s>
          <s id="N1958C"><lb></lb>Id autem tignum longum eſt pedes tredecim, palmos tres, digitum unum: <lb></lb>nam extat è primo tigno palmos duos &amp; digitos duos: atque <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> palmos <lb></lb>&amp; digitos è quarto: latum uerò eſt palmos duos &amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> digitos, craſſum <lb></lb><expan abbr="itẽ">item</expan> palmos duos. </s>
          <s id="N195A1">Quia uerò duodecim ſunt ſtatuta, tria ſint eiuſmodi tigna <lb></lb>neceſſe eſt: uerùm in ſingulis id genus tignis &amp; ſingulis trabibus, quæ mi­<pb pagenum="298" xlink:href="001/01/308.jpg"></pb>noribus ſtatutis ſunt impoſitæ, <expan abbr="collocãtur">collocantur</expan> quatuor tigilla: quorum quodque <lb></lb>longum eſt pedes nouem, latum palmos duos &amp; digitos tres, craſſum pal­<lb></lb>mos duos &amp; digitum. </s>
          <s id="N195B3">Primum <expan abbr="aũt">aut</expan> <expan abbr="tigillũ">tigillum</expan> diſtat à ſecundo pedibus quinque, <lb></lb>palmo uno, digito uno: &amp; quidem tam priore quàm poſteriore parte: nam <lb></lb>ibi extra ſtatuta tigna locantur ſingula tigilla: pari ſpacio tertium diſtat à <lb></lb>quarto: ſed ſecundum abeſt à tertio pedem &amp; digitos tres: atque eodem mo­<lb></lb>do reliqua octo tigilla interuallis diſtinguuntur: quintum enim à ſexto, &amp; <lb></lb>ſeptimum ab octauo diſtat tanto ſpacio, quanto primum à ſecundo &amp; terti<lb></lb>um à quarto. </s>
          <s id="N195CA">At ſextum à ſeptimo tanto ſpacio, quanto ſecundum à tertio. <lb></lb></s>
          <s id="N18981a">Bina autem tigilla ſuſtinent tabulam unam tranſuerſam, longam pedes ſex, <lb></lb>latam pedem, craſſam palmum: quæ à duobus poſterioribus tignis ſtatutis <lb></lb>diſtat pedibus tribus &amp; palmis duobus. </s>
          <s id="N195D6">Cùm uerò tabulæ ſex numero ſint, <lb></lb>in ſingulis collocantur bini folles: quorum inferius tabulatum ex eis extat <lb></lb>palmum. </s>
          <s id="N195DD">Vtriuſque uerò tabulati annulus ferreus per ſuum tabulæ foramen <lb></lb>deſcendit: atque in eum adigitur peſſulus ligneus, ut ipſum, ſicuti ſupra dixi, <lb></lb>permaneat immotum: at uterque follis procedit per ſui tigilli tergum in fiſtu<lb></lb>lam æneam, in qua utriuſque naris collocatur capitibus eorum arctè coniun­<lb></lb>ctis. </s>
          <s id="N195E8">Sed fiſtula lamina ænea uel ferrea eſt complicata, longa pedem &amp; pal­<lb></lb>mos duos ac totidem digitos, craſſa ſemidigitum, inferiore tamen eius par­<lb></lb>te digitum: cuius prior caua pars eſt lata digitos tres, alta digitos duos &amp; di<lb></lb>midium: nam prorſus teres non eſt: poſterior uerò lata eſt pedem, palmos <lb></lb>duos, digitos tres. </s>
          <s id="N195F3">Lamina autem ſuperiore parte, qua complicatur, omni­<lb></lb>no non coniungitur, ſed rima manet lata ſemidigitum: quæ poſteriore par <lb></lb>te ad tres digitos dilatatur. </s>
          <s id="N195FA">Hæc fiſtula imponitur in fornacis <expan abbr="foramẽ">foramen</expan>, quod <lb></lb>in medio muro &amp; fornice eſſe dixi: ſed nares <expan abbr="folliũ">follium</expan>, in hac fiſtula collocatæ, <lb></lb>diſtant à priore eius parte ad digitos quinque.</s>
        </p>
        <p id="N19609" type="caption">
          <s id="N1960B">T<emph type="italics"></emph>ignum prius humi ſtratum<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>ignum poſterius in ſolo lo­<lb></lb>catum<emph.end type="italics"></emph.end> B. P<emph type="italics"></emph>riora tigna ſtatuta<emph.end type="italics"></emph.end> C. E<emph type="italics"></emph>orum foramina<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>rabs immiſſa<emph.end type="italics"></emph.end> E. P<emph type="italics"></emph>osteriora tigna ſtatuta<emph.end type="italics"></emph.end> F. E<emph type="italics"></emph>orum fo<lb></lb>ramina<emph.end type="italics"></emph.end> G. T<emph type="italics"></emph>rabs immiſſa<emph.end type="italics"></emph.end> H. T<emph type="italics"></emph>ignum in eorum ſtatuto<lb></lb>rum formis incluſum<emph.end type="italics"></emph.end> I. T<emph type="italics"></emph>igilla<emph.end type="italics"></emph.end> K. T<emph type="italics"></emph>abulæ<emph.end type="italics"></emph.end> L. E<emph type="italics"></emph>arum <lb></lb>foramina<emph.end type="italics"></emph.end> M. F<emph type="italics"></emph>iſtula<emph.end type="italics"></emph.end> N. E<emph type="italics"></emph>ius poſterior pars<emph.end type="italics"></emph.end> O. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>ius prior pars<emph.end type="italics"></emph.end> P.</s>
        </p>
        <pb pagenum="299" xlink:href="001/01/309.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.309.1.jpg" xlink:href="001/01/309/1.jpg"></figure>
        <p id="N1967D" type="main">
          <s id="N1967F">At tigilla quæ longis axis dentibus depreſſa folles comprimunt, tot ſunt <lb></lb>numero quot folles. </s>
          <s id="N19684">Quodque uerò incluſum in binorum <expan abbr="tignorũ">tignorum</expan> ſtatuto­<lb></lb>rum foraminibus, longum eſt pedes octo &amp; palmos tres, latum &amp; craſſum <lb></lb>palmum. </s>
          <s id="N1968F">Extat autem è priore tigno palmos duos &amp; tantundem è poſterio <lb></lb>re, ut ibi id ipſum bini axis dentes deprimere poſſint: qui non modo pene­<lb></lb>trant in poſterioris tigni ſtatuti foramen, ſed extra ad tres digitos <expan abbr="extãt">extant</expan>. </s>
          <s id="N1969A">Per <lb></lb>prioris præterea tigni ſtatuti foramen <expan abbr="rotũdum">rotundum</expan>, quod ad eius latera eſt ſur­<lb></lb>ſum uerſus ad palmos tres &amp; totidem digitos, atque per <expan abbr="foramẽ">foramen</expan> tigilli in ipſo <lb></lb>incluſi penetrat axiculus ferreus: circa quem, quod uoluatur, tigillum depri<lb></lb>mi &amp; attolli poteſt: <expan abbr="quinetiã">quinetiam</expan> ipſe axiculus uerſatur. </s>
          <s id="N196B1">Cuiuſque uerò tigilli pars <lb></lb>poſterior ad cubiti longitudinem palmo &amp; digito latior eſt quàm reliqua, <lb></lb>ibique perforata: in quo foramine includitur uectis longus pedes ſex &amp; pal­<lb></lb>mos duos, latus tres digitos, craſſus ferè ſeſquidigitum, ſuperiore parte ali­<lb></lb>quantum curuus, ut ad follis caudam poſſit accedere. </s>
          <s id="N196BC">Verùm ſub tigillo per <lb></lb>uectis foramen iccirco penetrat clauus, ut ipſe tigillum <expan abbr="ſecũ">ſecum</expan> attollat. </s>
          <s id="N196C5">Vectis <lb></lb>autem à ſuperiore parte deorſum uerſus ad digitos ſex perforatus eſt: quod <lb></lb>foramen longum eſt palmos duos, latius digito: in ipſum inijcitur uncus in <lb></lb>ſtrumenti ferrei, quod craſſum eſt digitum: ſuperiore parte formatum in fi­<lb></lb>guram annuli uel rotundi, uel quadranguli, cuius pars caua eſt, lata duos di<pb pagenum="300" xlink:href="001/01/310.jpg"></pb>gitos: inferiore <expan abbr="uncinatũ">uncinatum</expan>. </s>
          <s id="N196D9">Eiuſmodi uerò annulus altus &amp; latus eſt digitos <lb></lb>duos: at uncus altus eſt digitos tres. </s>
          <s id="N196DE">Talis autem inſtrumenti pars media in­<lb></lb>ter annulum &amp; uncum longa eſt palmos tres, &amp; digitos duos. </s>
          <s id="N196E3">Sed in annu­<lb></lb>lo huius <expan abbr="inſtrumẽti">inſtrumenti</expan> incluſa eſt uel cauda follis, uel annulus magnus eam pre<lb></lb>hendens, qui craſſus eſt digitum: eiuſdem ſuperior caua pars lata eſt palmos <lb></lb>duos, inferior digitos duos: alter annulus ferreus, priori <expan abbr="nõ">non</expan> diſſimilis, retro <lb></lb>caudam follis <expan abbr="prehẽdit">prehendit</expan>: is anguſtiorem partem ſurſum uerſus habet: in qua <lb></lb>incluſus eſt annellus alterius <expan abbr="inſtrumẽti">inſtrumenti</expan> ferrei ſimilis priori: cuius uncus ad <lb></lb>ſuperiora tendens prehendit funem religatum ab annulo ferreo <expan abbr="prehẽden­te">prehenden­<lb></lb>te</expan> caput tigni, de quo mox dicturus ſum.</s>
          <s id="N19708">Vel contra ferreus annulus caput <lb></lb>tigni prehendit, in unco autem incluſus eſt annellus alterius inſtrumenti fer <lb></lb>rei, cuius annulus caudam follis cingit: quo modo carent fune. </s>
          <s id="N1970F">Porrò trabi­<lb></lb>bus in duobus muris collocatis imponitur trabs à tignis ſuperioribus ſtatu<lb></lb>tis <expan abbr="diſtãs">diſtans</expan> pedibus quatuor &amp; dimidio: quæ lata eſt palmos duos, craſſa ſeſ­<lb></lb>quipalmum: in cuius forma includitur inferius caput tigni ſtatuti, longi ex­<lb></lb>ceptis capitibus pedes ſex &amp; palmos duos, lati palmos tres, craſſi duos. </s>
          <s id="N1971E">Eiuſ <lb></lb>modi uerò caput ſuperius includitur in forma alterius tigni: quod arctè ſub <lb></lb>ijcitur tignis, quæ ex ſtatutis ad obliqua <expan abbr="pertinẽt">pertinent</expan>. </s>
          <s id="N19729">Id uerò tignum latum eſt <lb></lb>palmos duos, craſſum unum. </s>
          <s id="N1972E">Tignum præterea ſtatutum ſurſum uerſus ad <lb></lb>duos pedes perforatum eſt: quod foramen altum eſt pedes duos, latum di­<lb></lb>gitos ſex. </s>
          <s id="N19735">Per eiuſdem tigni foramen <expan abbr="rotundũ">rotundum</expan>, quod ad ipſius latera eſt ſur­<lb></lb>ſum uerſus ad tres pedes &amp; palmum, atque per foramen tigni, in ipſo incluſi, <lb></lb>penetrat axiculus ferreus: circa quem, quia uerſatur <expan abbr="tignũ">tignum</expan>, deprimi &amp; attol­<lb></lb>li poteſt: quod longum eſt pedes octo. </s>
          <s id="N19746">Eius alterum caput ſuperiore parte <lb></lb>altius eſt reliquo corpore ad tres digitos, ſub qua eminentia formam habet <lb></lb>latam digitos duos, altam tres, in qua incluſus eſt annulus ferreus, à quo fu­<lb></lb>nem religatum eſſe dixi. </s>
          <s id="N1974F">Is longus eſt palmos quinque. </s>
          <s id="N19752">Superior eius pars ca <lb></lb>ua eſt lata palmos duos &amp; totidem digitos, inferior palmum &amp; digitum: ei­<lb></lb>uſdem tigni dimidia pars, de cuius capite iam feci <expan abbr="mentionẽ">mentionem</expan>, alta eſt palmos <lb></lb>tres, craſſa unum: extatque è tigni ſtatuti foramine, in quo incluſum eſt, tres <lb></lb>pedes. </s>
          <s id="N19761">Dimidia uerò, cuius caput ſpectat tergum muri fornacum, alta eſt pe<lb></lb>dem &amp; palmum, craſſa pedem: ſupra quam partem ſtatuta &amp; affixa eſt capſa <lb></lb>longa pedes tres &amp; dimidium, lata pedem &amp; palmum, alta ſemipedem. </s>
          <s id="N19768">Ea <lb></lb>uerò uariat: nam inferius aut anguſtior eſt, aut æquè ac ſuperius lata: utraque <lb></lb>lapidibus &amp; terra completur, ut ponderoſa fiat. </s>
          <s id="N1976F">Hoc <expan abbr="autẽ">autem</expan> excoctori cauen­<lb></lb>dum &amp; prouidendum eſt, ne lapides crebro motu ex capſa excidant: quod <lb></lb>ipſum efficiet bacillo ferreo ex utraque parte cuneato, ſi id capſæ <expan abbr="ſuperiniectũ">ſuperiniectum</expan> <lb></lb>utrinque in tignum egerit: lapides enim retinere poteſt. </s>
          <s id="N19780">Quidam capſæ loco <lb></lb>in <expan abbr="tignũ">tignum</expan> infigunt bacilla quatuor, pluráue, atque inter ea lutum in<expan abbr="terijciũt">terijciunt</expan>, ut <lb></lb>quoties res poſtulauerit, toties ad <expan abbr="põdus">pondus</expan> addere, uel de eo adimere poſſint.</s>
        </p>
        <p id="N19793" type="caption">
          <s id="N19795">T<emph type="italics"></emph>igillum quod axis dentibus depreſſum follem comprimit<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>oramina tignorum <lb></lb>ſtatutorum<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>ectis<emph.end type="italics"></emph.end> C. F<emph type="italics"></emph>erreum inſtrumentum cui annulus quadrangulus<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>erreum inſtrumentum cui annulus rotundus<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>auda follis<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>ignum ſtatutum<emph.end type="italics"></emph.end> G. T<emph type="italics"></emph>ignum incluſum<emph.end type="italics"></emph.end> H. C<emph type="italics"></emph>apſa æqualiter <lb></lb>lata<emph.end type="italics"></emph.end> I. C<emph type="italics"></emph>apſa inferius anguſta<emph.end type="italics"></emph.end> K. B<emph type="italics"></emph>acilla tigno infixa<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <pb pagenum="301" xlink:href="001/01/311.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.311.1.jpg" xlink:href="001/01/311/1.jpg"></figure>
        <p id="N197EB" type="main">
          <s id="N197ED">Reſtat de uſu, in quo eſt hoc organum. </s>
          <s id="N197F0"><expan abbr="Tigillũ">Tigillum</expan> ab axis dentibus depreſ­<lb></lb>ſum comprimit follem: is compreſſus flatum per narem emittit: rurſus uerò <lb></lb>ipſius capſæ pondere leuatus concipit flatum, qui per foramen ſpiritale in i­<lb></lb>pſum penetrat. </s>
          <s id="N197FC">Sed machina, cuius dentes tigilla deprimunt, ita ſe habet. </s>
          <s id="N197FF"><lb></lb>Primo fit axis, ad cuius alterum caput extra domicilium eſt rota, ad alterum <lb></lb>intra <expan abbr="domiciliũ">domicilium</expan> tympanum è fuſis conſtans: quod conficitur ex duobus or­<lb></lb>bibus duplicatis inter ſe diſtantibus pede, craſſis digitos quinque, altis <expan abbr="circũ­circa">circum­<lb></lb>circa</expan> pedem &amp; digitos duos. </s>
          <s id="N19811">Duplicia autem ſunt: nam uterque ex binis orbi<lb></lb>bus æquè craſſis compoſitus eſt: atque clauis ligneis conglutinatus: quineti­<lb></lb>am interdum uterque ſuperius circumcirca laminis ferreis obductus eſt: fuſi <lb></lb>uerò ſunt numero triginta, longi pedem &amp; palmos duos ac <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> digitos: <lb></lb>utrinque in orbe includuntur: teretes ſunt &amp; lati digitos tres. </s>
          <s id="N19820">Diſtant <expan abbr="ctiã">etiam</expan> in­<lb></lb>ter ſe totidem digitis. </s>
          <s id="N19829">Atque hoc ſane modo ſe habet tympanum quod ex fu­<lb></lb>ſis conſtat. </s>
          <s id="N1982E">Alterum uerò <expan abbr="dentatũ">dentatum</expan> eſt ad alterius axis caput: cuius orbis du­<lb></lb>plicatus craſſus eſt palmos duos &amp; digitum: eius orbis interior, qui compo<lb></lb>ſitus eſt ex quatuor curuaturis, craſſus eſt palmum: ubique latus palmos du­<lb></lb>os &amp; digitum. </s>
          <s id="N1983B">Exterior uerò, qui eodem modo, quo interior, factus eſt ex <lb></lb>quatuor curuaturis, craſſus eſt palmum &amp; digitum: non æqualiter latus, ſed <lb></lb>ubi in eum includitur caput radij, latus eſt pedem &amp; palmum, &amp; digitum, <pb pagenum="302" xlink:href="001/01/312.jpg"></pb>Deinde utrobique paulatim fit anguſtior, adeo ut anguſtiſſima eius pars tan<lb></lb>tummodo lata fiat palmos duos &amp; totidem digitos. </s>
          <s id="N19849">Sed curuaturæ exterio<lb></lb>res cum interioribus ſic committuntur, ut quæque exterior in medio interio­<lb></lb>ris finiatur: &amp; contra quæque interior in medio exterioris: quali compactio­<lb></lb>ne tympanum firmius fieri dubium <expan abbr="nõ">non</expan> eſt. </s>
          <s id="N19856">Curuaturæ præterea exteriores <lb></lb>cum interiorib. </s>
          <s id="N1985B"><expan abbr="cõglutinãtur">conglutinantur</expan> crebris clauis ligneis. </s>
          <s id="N19861">Curuatura uerò quæque, <lb></lb>ſi eam per tergum <expan abbr="rotundũ">rotundum</expan> dimetimur, longa eſt pedes quatuor &amp; palmos <lb></lb>tres. </s>
          <s id="N1986C">Verùm radij ſunt quatuor, lati palmos duos, craſſi palmum &amp; <expan abbr="digitũ">digitum</expan>, <lb></lb>longi exceptis capitibus pedes duos &amp; digitos tres: quorum alterum caput <lb></lb>includitur in axe, ibique paxillis adactis firmatur: alterum in trianguli <expan abbr="figurã">figuram</expan> <lb></lb>formatum in curuaturæ exterioris, ipſi oppoſitæ, partem latiorem includi­<lb></lb>tur: partim ſuam ſeruans figuram tam altè quàm curuatura <expan abbr="aſcẽdit">aſcendit</expan>, ligneoque <lb></lb>clauo cum ipſa coniungitur &amp; conglutinatur: qui clauus ſub interiore orbe <lb></lb>infigitur in radio: ſed pars radij in <expan abbr="triãguli">trianguli</expan> figuram formata interior eſt, ſim­<lb></lb>plex exterior. </s>
          <s id="N1988D">At <expan abbr="triãgulus">triangulus</expan> iſte duo latera habet æqualia, erecta ſcilicet, quæ <lb></lb>longa ſunt palmum. </s>
          <s id="N19896">Eis uerò ſubiectum eſt inæquale, nam longum digitos <lb></lb>quinque. </s>
          <s id="N1989B">Ad eandem figuram pars ex curuatura exciſa eſt. </s>
          <s id="N1989E">Porrò tympanum <lb></lb>dentes habet numero ſexaginta: quia enim neceſſe eſt tympanum, cui ſunt <lb></lb>fuſi, bis uerti anteaquam hoc ipſum ſemel uertatur, tot ſint oportet: longi au<lb></lb>tem ſunt pedem. </s>
          <s id="N198A7">Extant enim ex tympani orbe interiore palmum, ex exteri <lb></lb>ore digitos tres: at lati ſunt palmum, craſſi digitos duos &amp; dimidium. </s>
          <s id="N198AC">Vt au<lb></lb>tem unus ab altero diſtet digitis tribus <expan abbr="nõ">non</expan> aliter ac fuſi, ipſa res poſtulat. </s>
          <s id="N198B5">A­<lb></lb>xis autem craſſitudo ſecundum proportionem radiorum &amp; curuaturarum <lb></lb>debet confici. </s>
          <s id="N198BC">Quoniam uerò bini eius dentes ſingula deprimunt tigilla, i­<lb></lb>pſum <expan abbr="dẽtes">dentes</expan> habere quatuor &amp; uiginti neceſſe eſt: quorum quiſque ex eo exis<lb></lb>tet pedem &amp; palmum ac digitum: figuram ferè habens ſemicirculi, cuius la­<lb></lb>tior pars lata ſit palmos tres &amp; <expan abbr="digitũ">digitum</expan>: quæque uerò craſſa palmum. </s>
          <s id="N198CD">Sed den­<lb></lb>tes diſtribuendi ſunt ſecundum has quatuor axis partes ſuperiorem &amp; infe<lb></lb>riorem atque duas quæ ſunt à lateribus: itaque axis habeat duodecim forami­<lb></lb>na: quorum primum ex ſuperiore parte per eum penetret in inferiorem: ſe­<lb></lb>cundum ex uno latere in alterum. </s>
          <s id="N198D8">Primum autem diſtet à ſecundo pedibus <lb></lb>quatuor &amp; palmis duobus. </s>
          <s id="N198DD"><expan abbr="Eodẽ">Eodem</expan> modo bina quæque foramina, quæ ſequun<lb></lb>tur, ſe habeant, &amp; ijſdem interuallis diſtinguantur: cùm præterea dentes ſin<lb></lb>guli ſingulis <expan abbr="debeãt">debeant</expan> eſſe oppoſiti, primus includitur in primi foraminis par<lb></lb>tem ſuperiorem, ſecundus in eiuſdem partem inferiorem, paxillisque adactis <lb></lb>firmantur ne ex eis excidant. </s>
          <s id="N198EF">Tertius uerò includitur in ſecundi foraminis <lb></lb>partem, quæ eſt à dextro latere. </s>
          <s id="N198F4">Quartus in eiuſdem partem, quæ eſt à ſini­<lb></lb>ſtro: pari modo alij dentes includuntur in ſequentia foramina: qua ratione <lb></lb>fit, ut dentes uiciſſim tigilla deprimant. </s>
          <s id="N198FB">Poſtremò ne hoc quidem omitten­<lb></lb>dum, multis unum tantummodo eſſe axem, cui dentes ſimul &amp; rota ſint.</s>
        </p>
        <p id="N19900" type="caption">
          <s id="N19902">A<emph type="italics"></emph>xis<emph.end type="italics"></emph.end> A. R<emph type="italics"></emph>ota<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ympanum ex fuſis conſtans<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>lter axis<emph.end type="italics"></emph.end> D. T<emph type="italics"></emph>ympanum dentatum<emph.end type="italics"></emph.end> E. E<emph type="italics"></emph>ius radij<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>iuſdem curuaturæ<emph.end type="italics"></emph.end> G. E<emph type="italics"></emph>iuſdem dentes<emph.end type="italics"></emph.end> H. A<emph type="italics"></emph>xis dentes<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <pb pagenum="303" xlink:href="001/01/313.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.313.1.jpg" xlink:href="001/01/313/1.jpg"></figure>
        <p id="N19948" type="main">
          <s id="N1994A">Hæc hactenus pluribus uerbis: quæ tamen non intempeſtiue hoc loco <lb></lb>perſecutus uideri poſſum, quod ſine his omnibus metallorum conflatura, <lb></lb>ad quam nunc aggrediar, fieri non poſſit. </s>
          <s id="N19951">Venarum autem auri, argenti, æ­<lb></lb>ris, plumbi nigri in fornacibus excoquendarum quatuor ſunt rationes: una <lb></lb>auri uel argenti diuitum, altera mediocrium, tertia pauperum, quarta <expan abbr="earũ">earum</expan>, <lb></lb>quæ æs uel plumbum in ſe continent: ſiue precioſum metallum in eis inſit, <lb></lb>ſiue illo careant. </s>
          <s id="N19960">Prima uenarum excoctio perficitur in fornace, cuius os ad <lb></lb>tempus clauſum eſt: reliquæ tres in fornacibus, <expan abbr="quarũ">quarum</expan> os ſemper patet. </s>
          <s id="N19969">Sed <lb></lb>primò dicam quomodo fornaces ad excoquendas uenas ſint præparandæ: <lb></lb>&amp; de prima excoquendi ratione. </s>
          <s id="N19970">Puluis quidem è quo focus &amp; catinus con<lb></lb>fici ſolent, fit ex carbonibus &amp; terra: carbones pilis ſubiecti <expan abbr="cõtunduntur">contunduntur</expan> in <lb></lb>capſa: quæ priore parte ſuperius occluditur tabella, inferius ex eius parte pa<lb></lb>tente carbones in puluerem contriti excidunt. </s>
          <s id="N1997D">Pila uerò non ſunt præferra­<lb></lb>ta, ſed lignea prorſus. </s>
          <s id="N19982">Attamen ima parte lato circulo ferreo cinguntur.</s>
        </p>
        <p id="N19985" type="caption">
          <s id="N19987">C<emph type="italics"></emph>arbones<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>apſa<emph.end type="italics"></emph.end> B. P<emph type="italics"></emph>ila<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <pb pagenum="304" xlink:href="001/01/314.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.314.1.jpg" xlink:href="001/01/314/1.jpg"></figure>
        <p id="N199A5" type="main">
          <s id="N199A7">Puluis autem in quem carbones ſunt contriti, uel ab ijſdem reſolutus <expan abbr="cõijcitur">con<lb></lb>ijcitur</expan>
 in cribrum, cuius fundum eſt bracteis contextum ligneis: quod cri­<lb></lb>brum ducitur &amp; reducitur, aut in duobus ligneis uel ferreis bacillis ad trian<lb></lb>guli ſimilitudinem ſuper uas locatis, aut in ſcamno excauato &amp; poſito in of­<lb></lb>ficinæ ſolo: puluis qui decidit in uas uel in officinæ ſolum ad hanc tempera­<lb></lb>turam utilis eſt: carbunculi uerò, qui in cribro remanſerunt, ex eo effundun<lb></lb>tur, rurſusque ſubijciuntur ſub pila.</s>
        </p>
        <p id="N199BA" type="caption">
          <s id="N199BC">V<emph type="italics"></emph>as<emph.end type="italics"></emph.end> A. B<emph type="italics"></emph>acilla<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>ribrum<emph.end type="italics"></emph.end> C. S<emph type="italics"></emph>camnum excauatum<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="305" xlink:href="001/01/315.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.315.1.jpg" xlink:href="001/01/315/1.jpg"></figure>
        <p id="N199E0" type="main">
          <s id="N199E2">At terra effoſſa primò in ſole exponitur ut ſicceſcat: deinde batillo inijci­<lb></lb>tur in cratem colurnis uiminibus craſſis, ſed <expan abbr="nõ">non</expan> contiguis, contextam &amp; ob <lb></lb>liquè erectam, &amp; perticæ innixam: quo modo terra minuta &amp; eius glebulæ <lb></lb>per cratis foramina penetrant, glebæ &amp; lapides non penetrantes deorſum <lb></lb>feruntur in ſolum: terra, quæ per cratem penetrauit, ciſio biroto inuehitur <lb></lb>in officinam, ibique cribratur. </s>
          <s id="N199F3">Cribrum autem, quod ſuperiori non eſt diſſi­<lb></lb>mile, ducitur &amp; reducitur in tabellis æqualiter capſæ longæ impoſitis: pul­<lb></lb>uis, qui è cribro decidit in capſam, ad hanc <expan abbr="cõpoſitionem">compoſitionem</expan> aptus eſt. </s>
          <s id="N199FE">Glebas <lb></lb>uerò, quæ in eo remanſerunt, alij abijciunt, alij ſub pila ſubijciunt: talis pul­<lb></lb>uis terrenus cum puluere carbonum permiſcendus &amp; madefaciendus in fo <lb></lb>ueam quandam, ut diutius bonus permaneat, conijcitur: &amp; aſſeribus, ut im <lb></lb>purus non fiat, contegitur.</s>
        </p>
        <p id="N19A09" type="caption">
          <s id="N19A0B">C<emph type="italics"></emph>rates<emph.end type="italics"></emph.end> A. P<emph type="italics"></emph>ertica<emph.end type="italics"></emph.end> B. B<emph type="italics"></emph>atillum<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>iſium birotum<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>ribrum<emph.end type="italics"></emph.end> E. T<emph type="italics"></emph>abellæ<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>apſa<emph.end type="italics"></emph.end> G. F<emph type="italics"></emph>ouea contecta<emph.end type="italics"></emph.end> H.</s>
        </p>
        <pb pagenum="306" xlink:href="001/01/316.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.316.1.jpg" xlink:href="001/01/316/1.jpg"></figure>
        <p id="N19A49" type="main">
          <s id="N19A4B">Duas autem pulueris carbonum partes accipito, &amp; unam pulueris terræ <lb></lb>contuſæ, eosque pulueres inter ſe raſtello bene miſceto: tum aquam <expan abbr="infundẽs">infundens</expan> <lb></lb>ita madefacito, ut in pilæ figuram niuis inſtar facile formari poſſit. </s>
          <s id="N19A56">Talis qui <lb></lb>dem puluis ſi leuis fuerit, magis madefiat aqua: ſi grauis, minus. </s>
          <s id="N19A5B">Sed fornaci <lb></lb>nouæ tantummodo lutum interius illinatur: cùm ut hiantium parietum ca <lb></lb>ua, ſi quæ fuerint, compleantur, tum maxime ut id ſaxa tueatur ab iniuria i­<lb></lb>gnium. </s>
          <s id="N19A64">At quia ueteris fornacis, in qua uena excocta fuit, ſaxa cum, <expan abbr="poſtquã">poſtquam</expan> <lb></lb>refrixit, miniſter cadmias, quæ ad parietes adhæſerunt, ferrea ſpatha decu­<lb></lb>tit, atque ferreo rutro &amp; raſtro quinquedenti extrahit, franguntur, ipſius caua <lb></lb>ſunt primò fragmentis ſaxorum uel laterum complenda. </s>
          <s id="N19A71">Faciat autem id i­<lb></lb>pſum manus in fornacem per eius os immittens, aut ſcalis ad eandem appo­<lb></lb>ſitis earum gradibus aſcendens per ſuperiorem <expan abbr="partẽ">partem</expan> patentem: quibus ſca<lb></lb>lis ſuperius aſſeris pars ſit affixa, ut ad eam ſe applicare &amp; reclinare posſit: de <lb></lb>inde ijſdem ſcalis uſus, parietibus lutum illinat ſpatha lignea pedes quatuor <lb></lb>longa, craſſa digitum, inferius ad altitudinem pedis lata palmum, uel etiam <lb></lb>latior: alioqui digitos duos &amp; dimidium. </s>
          <s id="N19A84">Hac eadem lutum, parietibus for<lb></lb>nacis interius illitum æquet. </s>
          <s id="N19A89">Attamen æneæ fiſtulæ os ex luto <expan abbr="nõ">non</expan> emineat, <lb></lb>ne materia circa id ferruminata impediat excoctionem. </s>
          <s id="N19A92">Folles enim per eam <lb></lb>fornaci inſpirare <expan abbr="nõ">non</expan> poſſunt. </s>
          <s id="N19A9B">Tum idem miniſter paucum puluerem carbo­<pb pagenum="307" xlink:href="001/01/317.jpg"></pb>num in foueam inijciat, eumque terreno puluere conſpergat: mox uaſculo in­<lb></lb>fundat aquam: ſcopis undique foueam uerrat: ijſdem eandem aquam <expan abbr="turbidã">turbidam</expan> <lb></lb>impellens in focum fornacis ipſum etiam uerrat: deinde puluerem miſtum <lb></lb>&amp; madefactum in fornacem inijciat: iterumque ſcalarum gradibus <expan abbr="aſcendẽs">aſcendens</expan> <lb></lb>pilo in fornacem immiſſo puluerem tundat, ut focus fiat ſolidus. </s>
          <s id="N19AB3">Pilum <expan abbr="aũt">aut</expan> <lb></lb>teres ſit &amp; longum palmos tres: inferius latum digitos quinque, ſuperius tres <lb></lb>&amp; dimidium. </s>
          <s id="N19ABE">Nam in metæ ſuperius reciſæ figuram formatum eſſe debet: <lb></lb>Manubrium pili teres <expan abbr="longũ">longum</expan> ſit pedes quinque, craſſum digitos duos &amp; di­<lb></lb>midium. </s>
          <s id="N19AC9"><expan abbr="Pilũ">Pilum</expan> præterea ſuperiore parte, qua in ipſo includitur <expan abbr="manubriũ">manubrium</expan>, cir<lb></lb>culo ferreo duos digitos lato cingatur. </s>
          <s id="N19AD5">Sunt qui eius loco utuntur duobus <lb></lb>pilis teretibus tam inferius quàm ſuperius latis digitos tres &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>: ſunt <lb></lb>qui duabus ſpathis ligneis, ſed pila ſpathis præſtant. </s>
          <s id="N19AE0">Simili modo in fo­<lb></lb>ueam, quæ eſt extra fornacem, inijciat puluerem compoſitum &amp; madefa­<lb></lb>ctum, eumque pilo tundat: in quam ferè completam rurſus conijciat pulue­<lb></lb>rem, atque eum ſurſum uerſus fiſtulam æneam pilo protrudat, ut ad digitum <lb></lb>ſub eius ore focus decliuis deſcendat in foueam catini: poſſitque metallum <lb></lb>defluere. </s>
          <s id="N19AED">Iteret autem eadem uſque dum fouea fuerit completa: quam mox <lb></lb>curuata lamina ferrea, longa palmos duos &amp; totidem digitos, lata tres di­<lb></lb>gitos, ſuperius hebete, inferius acuta excindat, ut catinus fiat rotundus &amp; <lb></lb>latus pedem, altus palmos duos, ſi centumpondium plumbi continere de­<lb></lb>bet: ſin libras tantum ſeptuaginta, latus palmos tres, altus æque ac prior pal<lb></lb>mos duos. </s>
          <s id="N19AFA">Foueam uerò exciſam rurſus tundat pilo æneo terete, altos di­<lb></lb>gitos quinque, lato totidem: cui ſit manubrium teres, curuatum, craſſum ſeſ­<lb></lb>quidigitum: aut altero pilo æneo, formato in figuram metæ ſuperius reci­<lb></lb>ſæ: cui impoſitus ſit turbo inferius reciſus, ut media pili pars manu prehendi <lb></lb>poſſit: quod altum ſit digitos ſex, inferiore parte latum digitos quinque, ſupe<lb></lb>riore quatuor: alij eius loco uſurpant ſpátham ligneam inferius latam pal­<lb></lb>mos duos &amp; dimidium, craſſam unum. </s>
          <s id="N19B09">Catino præparato redeat ad forna­<lb></lb>cem, &amp; oris utrique lateri ac ſuperiori eius parti lutum ſimplex illinat. </s>
          <s id="N19B0E">In <expan abbr="infe­riorẽ">infe­<lb></lb>riorem</expan> uerò ponat <expan abbr="lutũ">lutum</expan>, <expan abbr="q̊d">quod</expan> inferius intinxit in <expan abbr="puluerẽ">puluerem</expan> à carbonib. </s>
          <s id="N19B23"><expan abbr="reſolutũ">reſolutum</expan>: <lb></lb>quo cauere poterit ne lutum, foci puluerem ad ſe trahens, eum uitiet: tum in <lb></lb>os fornacis imponat bacillum rectum et teres, longum dodrantem, craſſum <lb></lb>digitos tres. </s>
          <s id="N19B2F">Poſtea ad lutum apponat carbonem ita longum et latum, ut os <lb></lb>totum occludat. </s>
          <s id="N19B34">Quod ſi unus carbo tam magnus in promptu non fuerit, <lb></lb>duos in eius locum ſupponat. </s>
          <s id="N19B39">Ore ſic obſtructo tot carbones, quot capit al<lb></lb>ueus bracteis ligneis contextus, inijciat in fornacem. </s>
          <s id="N19B3E">Ne uerò carbo, quo oc <lb></lb>cluſum eſt os fornacis, tunc excidat, eum magiſter manu teneat. </s>
          <s id="N19B43">Sint autem <lb></lb>carbones, qui in fornacem inijciuntur, mediocres: magni enim follium fla­<lb></lb>tum impediunt, ne per fornacis os exire poſſit in catinum, eumque calefacere. </s>
          <s id="N19B4A"><lb></lb>Tum idem magiſter carboni ad os fornacis appoſito lutum illinat, atque <expan abbr="ba­cillũ">ba­<lb></lb>cillum</expan> ex ipſo extrahat: ſicque fornax eſt præparata. </s>
          <s id="N19B54">At miniſter rurſus tot car­<lb></lb>bones maiores, quot aluei quatuor uel quinque capiunt, in fornacem inijci­<lb></lb>at, &amp; eam totam compleat carbonibus: paucos etiam carbones conijciat in <lb></lb>catinum, atque ſuperinijciat prunas ut calefiat. </s>
          <s id="N19B5D">Ne uerò ignis flamma per os <lb></lb>fornacis ingreſſa carbones incendat, id ipſum luto oblinat, uel claudat ollæ <pb pagenum="308" xlink:href="001/01/318.jpg"></pb>fragmento. </s>
          <s id="N19B67">Veruntamen aliqui ueſperi non calefaciunt catinum, ſed ma­<lb></lb>gnos carbones ad marginem eius ſic ponunt, ut alius alio nitatur: qui prio­<lb></lb>rem rationem ſequuntur, mane uerrunt catinum, purgantque à carbunculis <lb></lb>&amp; cineribus: qui poſteriorem, mane titiones ardentes, quos cuſtos officinæ <lb></lb>parauit, carbonibus ſuperinijciunt.</s>
        </p>
        <p id="N19B72" type="caption">
          <s id="N19B74">F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>calæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>ſſeris pars ad eas affixa<emph.end type="italics"></emph.end> C. R<emph type="italics"></emph>u­<lb></lb>trum<emph.end type="italics"></emph.end> D. R<emph type="italics"></emph>aſtrum quinquedens<emph.end type="italics"></emph.end> E. S<emph type="italics"></emph>patha lignea<emph.end type="italics"></emph.end> F. S<emph type="italics"></emph>co<lb></lb>pæ<emph.end type="italics"></emph.end> G. P<emph type="italics"></emph>ilum<emph.end type="italics"></emph.end> H. P<emph type="italics"></emph>ila æqualiter lata<emph.end type="italics"></emph.end> I. D<emph type="italics"></emph>uæ ſpathæ li­<lb></lb>gneæ<emph.end type="italics"></emph.end> K. C<emph type="italics"></emph>uruata lamina<emph.end type="italics"></emph.end> L. P<emph type="italics"></emph>ilum æneum<emph.end type="italics"></emph.end> M. A<emph type="italics"></emph>lterum <lb></lb>pilum æneum<emph.end type="italics"></emph.end> N. S<emph type="italics"></emph>patha lata<emph.end type="italics"></emph.end> O. B<emph type="italics"></emph>acillum<emph.end type="italics"></emph.end> P. A<emph type="italics"></emph>lueus bræ<lb></lb>cteis ligneis contextus<emph.end type="italics"></emph.end> Q. V<emph type="italics"></emph>aſa e corio facta duo, quibus a­<lb></lb>qua ad reſtinguendum incendium, ſi quo officina conflagrare <lb></lb>cœperit, hauritur<emph.end type="italics"></emph.end> R. S<emph type="italics"></emph>iphunculus orichalceus, quo <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> hau­<lb></lb>ſta exprimitur<emph.end type="italics"></emph.end> S. V<emph type="italics"></emph>nci duo<emph.end type="italics"></emph.end> T. R<emph type="italics"></emph>utrum unum <emph.end type="italics"></emph.end> V. O<emph type="italics"></emph>pera­<lb></lb>rius terram ferreo inſtrumento uerberans<emph.end type="italics"></emph.end> X.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.318.1.jpg" xlink:href="001/01/318/1.jpg"></figure>
        <p id="N19C10" type="main">
          <s id="N19C12">Quarta uerò hora magiſter exordiatur operam, primoque <expan abbr="carbunculũ">carbunculum</expan> ar­<lb></lb>dentem per <expan abbr="fiſtulã">fiſtulam</expan> <expan abbr="æneã">æneam</expan> inter nares <expan abbr="folliũ">follium</expan> immittat in <expan abbr="fornacẽ">fornacem</expan>: atque follibus <pb pagenum="309" xlink:href="001/01/319.jpg"></pb>ignem excitet: quo modo tam catinus quàm focus dimidiæ horæ ſpacio ſa­<lb></lb>tis calefiunt: ac certe quidem ſi præcedente die uena in eadem fornace fue­<lb></lb>rit excocta citius calefiunt: ſi non fuerit excocta, tardius. </s>
          <s id="N19C34">Focus uerò &amp; ca­<lb></lb>tinus ni ante calefiant quàm inijciatur uena excoquenda, ipſi uitium facient, <lb></lb>metalla damnum. </s>
          <s id="N19C3B">Nam ſi puluis, ex quo uterque eſt confectus, fuerit æſtiuo <lb></lb>tempore humidus, hyberno congelauerit, uterque ruptus unà cum metallis <lb></lb>&amp; alijs tonitru inſtar ſonum fundens diſſipatur non ſine magno hominum <lb></lb>periculo. </s>
          <s id="N19C44">Deinde magiſter inijciat in fornacem recrementa: quæ liquefacta <lb></lb>ex ore defluent in catinum: mox obſtruat os luto, cum quo puluis <expan abbr="carbonũ">carbonum</expan> <lb></lb>eſt permiſtus: id autem manu apponat ad pilum ligneum teres, craſſum di­<lb></lb>gitos quinque, altum palmos duos: cuius manubrium ſit longum pedes tres. </s>
          <s id="N19C51"><lb></lb>Tum conto uncinato recrementa extrahat ex catino: et ſi uenam auri uel ar­<lb></lb>genti diuitem excocturus eſt, plumbi centumpondium in ipſum imponat: <lb></lb>ſin pauperem, dimidium: ad illam enim ei multo plumbo opus eſt: ad hanc, <lb></lb>pauco. </s>
          <s id="N19C5B">Mox plumbo ſuperinijciat titiones, ut liqueſcat: poſtea ritè faciat o­<lb></lb>mnia &amp; ordine quodam inijciat in fornacem, primo tantam panum, ex pyri<lb></lb>te conflatorum, portionem, quanta ad uenam excoquendam opus eſt: de­<lb></lb>inde uenæ, cum ſpuma argenti &amp; molybdæna atque lapidibus qui facile igni <lb></lb>liqueſcunt ſecundi generis miſtæ tantum, quantum duo aluei capiunt: tum <lb></lb>tot carbones, quot recipit alueus bracteis ligneis contextus: poſtremò re­<lb></lb>crementa: fornace iam dictis rebus repleta <expan abbr="uenã">uenam</expan> paulatim excoquat: ſed eam <lb></lb>non nimis ad <expan abbr="poſteriorẽ">poſteriorem</expan> fornacis parietem adijciat, ne circa nares <expan abbr="folliũ">follium</expan> fer­<lb></lb>ruminata ſpiritui impedimento ſit, ignisque minus luculenter ardeat. </s>
          <s id="N19C7A">Is certe <lb></lb>in præſtantium <expan abbr="excoctorũ">excoctorum</expan> numero ſemper habitus eſt, qui quatuor elemen<lb></lb>ta poteſt temperare. </s>
          <s id="N19C85">Temperat autem qui uenæ, quæ terræ particeps eſt, <expan abbr="nõ">non</expan> <lb></lb>plus quàm conuenit, in fornacem inijcit: qui aquam, quoties hanc res poſtu<lb></lb>lat, infundit: qui flatus follium moderatur arte: qui in ignem, qua parte lucu <lb></lb>lenter ardet, uenam iacit. </s>
          <s id="N19C92">Magiſter quidem aquam in utranque fornacis par­<lb></lb>tem paulatim infundens carbones madefaciat, ut ad eos adhæreſcant tenu­<lb></lb>iſſimæ uenarum partes, quæ alioqui flatu follium, &amp; ui ignium agitatæ &amp; <lb></lb>ſublatæ cum fumo euolarent. </s>
          <s id="N19C9B">Sed quia diuerſa uenarum <expan abbr="excoquendarũ">excoquendarum</expan> na<lb></lb>tura eſt, excoctores neceſſe habent focum nunc altum nunc humilem para­<lb></lb>re, &amp; fiſtulam, in qua nares follium ſitæ ſunt, interdum ualde, interdum pa­<lb></lb>rum decliuem ponere: atque fornaci flatum follium modò lenem, modò uehe <lb></lb>mentem inſpirare. </s>
          <s id="N19CAA">Etenim ad uenas, quæ cito calefiunt &amp; liqueſcunt, exco­<lb></lb>ctoribus opus eſt humili foco, fiſtula, quæ parum decliuis ſit poſita, flatu fol<lb></lb>lium leni: contrà ad eas, quæ tardè calefiunt &amp; liqueſcunt alto foco, fiſtula, <lb></lb>quæ multum decliuis ſit collocata, flatu follium uehemente: ad has etiam o­<lb></lb>pus ipſis eſt fornace multum calfacta, &amp; in qua prius recrementa ſunt reco­<lb></lb>cta, uel panes ex pyrite conflati, uel lapides, qui facile igni liqueſcunt, cocti: <lb></lb>quæ ni fiant uenæ inſidentes in foco fornacis, os obſtruunt &amp; quaſi ſuffo­<lb></lb>cant: quod etiam minutulæ particulæ metallicæ, quæ, dum uenæ <expan abbr="lauarẽtur">lauarentur</expan>, <lb></lb>ſubſederunt, facere <expan abbr="ſolẽt">ſolent</expan>. </s>
          <s id="N19CC5">Magni præterea folles habeant latas nares: ſi enim <lb></lb>anguſtæ fuerint, multus &amp; magnus flatus nimis arctè &amp; acutè inſpiratur <lb></lb>fornaci: unde materia liquefacta refrigeratur, &amp; circa nares ferruminatur. <pb pagenum="310" xlink:href="001/01/320.jpg"></pb>atque obſtruit os fornacis: qua re domini magnum damnum faciunt. </s>
          <s id="N19CD1">Quod <lb></lb>ſi uena cumuletur &amp; non liqueſcat, excoctor ſcalis ad latus fornacis appoſi­<lb></lb>tis aſcendens eam cuſpidato uel uncinato conto diuidat: quo etiam in fiſtu­<lb></lb>lam, in qua follium nares iacent, immiſſo deorſum uerſus uenam circa eam <lb></lb>ferruminatam dimoueat. </s>
          <s id="N19CDC">Poſt autem quartam horæ partem cum iam plum<lb></lb>bum, quod miniſter in catinum poſuit, liquefactum fuerit, magiſter conto <lb></lb>aperiat os fornacis: bacillum eſt ferreum, longum pedes tres &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>, pri<lb></lb>ore parte cuſpidatum &amp; parum curuatum, poſteriore cauum, ut <expan abbr="manubriũ">manubrium</expan> <lb></lb>ligneum in ipſum includi queat: quod longum eſt pedes tres: ita craſſum ut <lb></lb>manu bene teneri poſſit. </s>
          <s id="N19CF1">Tunc uerò è fornace primò in catinum defluunt re <lb></lb>crementa: in quæ lapis cum metallo permiſtus, uel ad quem illud adhæret, <lb></lb>mutatus eſt: itemque terra &amp; ſuccus concretus: deinde materia, ex pyrite con<lb></lb>flata, defluit: tum aurum uel <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, quod plumbum liquidum, quod con<lb></lb>tinet catinus, combibit. </s>
          <s id="N19D00">Cùm autem ea, quæ effluxerunt, aliquandiu in cati­<lb></lb>no ſteterint, ut unum ab alio ſeparari poſſit, tunc magiſter prius recrementa <lb></lb>uel conto uncinato detrahat, uel furcilla ferrea tollat: quæ, quod leuiſſima <lb></lb>ſint, ſupernatant. </s>
          <s id="N19D09">Poſterius panes, ex pyrite <expan abbr="cõflatos">conflatos</expan>, detrahit: qui, quod me<lb></lb>diocriter graues ſint, medium locum tenent. </s>
          <s id="N19D12">At miſturam auri uel argenti <lb></lb>cum plumbo, quæ, quia grauiſſima eſt, infimum <expan abbr="locũ">locum</expan> obtinet, in catino re­<lb></lb>linquat. </s>
          <s id="N19D1D">Quoniam uerò differentia eſt in recrementis, quod ſuprema <expan abbr="paucũ">paucum</expan> <lb></lb>metallum in ſe <expan abbr="cõtineant">contineant</expan>: media eius plus: infima multum, quæque ſeparatim <lb></lb>ab alijs in aliquo loco reponat, ut ad ſingulos aceruos, <expan abbr="cũ">cum</expan> ea recocturus ſit, <lb></lb>additamenta adijcere poſſit <expan abbr="accõmodata">accommodata</expan>, &amp; tantum plumbi pondus, quan­<lb></lb>tum metallum, quod in recrementis ineſt, poſtulat, imponere. </s>
          <s id="N19D38">In recremen­<lb></lb>tis autem recoctis ſi multum olent, aliquid metalli ineſt: ſi non olent, nihil <lb></lb>quicquam: ſeparatim etiam panes, ex pyrite <expan abbr="cõflatos">conflatos</expan> reponat: qui, quia pro­<lb></lb>ximi fuerunt metallo, eius pluſculum in ipſis quàm in recrementis ineſt: ex <lb></lb>his autem omnibus panibus conficitur meta: nam latiſſimus quiſque ſemper <lb></lb>inferius locatur. </s>
          <s id="N19D49">Sed contus uncinatus priore parte habet <expan abbr="uncũ">uncum</expan>, ex quo no­<lb></lb>men inuenit: cætera conto aſſimilis eſt. </s>
          <s id="N19D52">Mox magiſter rurſus claudat os for<lb></lb>nacis, eamque rebus ſupra dictis compleat: iterumque <expan abbr="ueña">uena</expan> excocta os aperiat <lb></lb>&amp; recrementa, quæ defluxerunt in catinum, atque panes ex pyrite conflatos, <lb></lb>ex eo extrahat conto uncinato: eundem laborem iteret uſque dum certa &amp; de <lb></lb>finita uenæ pars fuerit excocta, &amp; tempus operæ præterierit. </s>
          <s id="N19D61">Verùm ſi ue­<lb></lb>na diues fuerit, opera perficitur octo horis: ſi pauper, longiore tempore. </s>
          <s id="N19D66">At <lb></lb><expan abbr="tamẽ">tamen</expan> ſi uena fuerit ditiſſima, quia ocyus quàm octo horis excoquitur, inter­<lb></lb>dum altera opera cum prima coniungitur, ambæque perficiuntur decem ho­<lb></lb>rarum ſpacio. </s>
          <s id="N19D72">Sed cùm uena omnis iam fuerit excocta ſpumæ argenti et mo<lb></lb>lybdænæ tantum, quantum capit alueus, in fornacem inijciat, ut metallum, <lb></lb>quod alio qui in cadmijs remaneret, cum ipſis liquefactis effluat. </s>
          <s id="N19D79">At cùm po<lb></lb>ſtremò recrementa &amp; panes ex pyrite <expan abbr="cõflatos">conflatos</expan> ex catino extraxerit, tum ex <lb></lb>eo plumbum cum auro uel argento permiſtum cochleari effundat in catil­<lb></lb>los æneos uel ferreos, latos palmos tres, altos totidem digitos, ſed interius <lb></lb>luto prius oblitos &amp; calfaciendo rurſus ſiccatos, ne candens colliquefactos <lb></lb>perrumpat. </s>
          <s id="N19D8A">Cochlear uerò ferreum ſit latum palmos duos: quod ad cætera <pb pagenum="311" xlink:href="001/01/321.jpg"></pb>attinet alijs aſſimile: quæ omnia iccirco tam longa bacilla habent ferrea, ne <lb></lb>ignis ligneum manubrium comburat. </s>
          <s id="N19D94">Porrò cùm iam ſtannum fuerit ex <lb></lb>catino effuſum, tum præfectus rationibus, &amp; præſes fodinæ panes appen­<lb></lb>dant. </s>
          <s id="N19D9B">Magiſter uerò conto totum fornacis os perfringat: atque ex ea altero <lb></lb>conto uncinato &amp; rutro ac raſtro quinquedenti cadmias &amp; carbones extra<lb></lb>hat. </s>
          <s id="N19DA2">Contus ille non diſſimilis ſit altero uncinato, ſed maior &amp; latior. </s>
          <s id="N19DA5">Rutri <lb></lb>uerò manubrium longum ſex pedes, ex dimidia parte ferreum exiſtat, ex di<lb></lb>midia ligneum. </s>
          <s id="N19DAC">Fornace autem refrigerata magiſter cadmias ad parietes ad­<lb></lb>huc <expan abbr="adhærẽtes">adhærentes</expan> decutiat ſpatha quadrangula, longa digitos ſex, lata <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, <lb></lb>priore parte acuta: quæ teres manubrium habeat longum pedes quatuor, <lb></lb>dimidia ex parte ferreum, ligneum ex dimidia. </s>
          <s id="N19DBD">Atque hæc prima <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> ex <lb></lb>coquendarum ratio eſt. </s>
          <s id="N19DC6">Venæ autem auri &amp; argenti diuites, quia plerunque <lb></lb>ex inæqualibus partibus conſtant, quorum aliæ ocyus, aliæ tardius liquan­<lb></lb>tur, tribus potiſſimum de cauſis non poſſunt alia ratione citius &amp; commo­<lb></lb>dius excoqui: quarum una eſt: quoties os fornacis oppilatum conto aperi­<lb></lb>tur, toties excoctor poteſt conſiderare <expan abbr="utrũ">utrum</expan> uena nimis lente uel cito lique­<lb></lb>ſcat, an ſparſim feruens non coeat in unum: primo modo uena tardius exco<lb></lb>quitur non ſine maiore impendio: altero metallum, cum recrementis permi<lb></lb>ſtum, ex fornace effluit in catinum, in quod recoquendum rurſus impenſa <lb></lb>facienda eſt: tertio <expan abbr="metallũ">metallum</expan> ignis ardore conſumitur. </s>
          <s id="N19DE1">His uerò incommodis <lb></lb>hæc remedia ſunt: ſi uena lente liqueſcit aut non coit, oportet aliquam por­<lb></lb>tionem ad additamenti, quod uenam liquefacit, pondus adijcere: ſi nimis <lb></lb>cito liqueſcit, aliquam de eo detrahere. </s>
          <s id="N19DEA">Altera cauſa eſt: toties miſturam au­<lb></lb>ri cum plumbo, uel argenti cum eodem, quod ſtannum nominatur, experi­<lb></lb>ri poſſumus, quoties ea ex fornace, conto aperta, effluxerit, &amp; in catino reſe­<lb></lb>derit: quod experimentum nos docet de miſtura auro uel argento ne ſit di­<lb></lb>uitior facta, cùm os fornacis aut ſecundo recluditur aut tertio: an debilis &amp; <lb></lb>uiribus carens nullum amplius aurum uel argentum ſorbuerit. </s>
          <s id="N19DF7">Etenim ſi di <lb></lb>uitior facta fuerit, aliqua plumbi portione ad eam adiecta uires eius refici de<lb></lb>bent: ſi non, ex catino eſt effundenda ut aliud plumbum recens imponi <lb></lb>poſſit. </s>
          <s id="N19E00">Tertia cauſa de tribus eſt: quando quidem fornacum os, cum uenæ <lb></lb>cæteris rationibus excoquuntur, ſemper patet, anteaquam auri uel argenti <lb></lb>diuites, quæ eiuſmodi ſunt ut diutius repugnent &amp; reſiſtant ignis ardori, ca<lb></lb>lefiant &amp; liquentur, additamenta facile liqueſcentia ex fornacibus effluunt. </s>
          <s id="N19E09"><lb></lb>Sequitur igitur, ut aliqua <expan abbr="taliũ">talium</expan> uenarum pars aut comburatur aut cadmia <lb></lb>commiſceatur: quo modo interdum uenarum maſſulæ, prorſus non lique­<lb></lb>factæ, in cadmia ſolent inueniri: contra cùm eædem ore fornacis ad tempus <lb></lb>clauſo excoquuntur, neceſſe eſt ipſas &amp; additamenta ſimul coqui &amp; permi­<lb></lb>ſceri. </s>
          <s id="N19E19">Quanquam enim additamenta citius quàm uenæ liqueſcunt, tamen ea <lb></lb>liquefacta, quia ſunt in fornace concluſa, uenam quæ non facile liquatur, li­<lb></lb>quefaciunt &amp; cum plumbo permiſcent. </s>
          <s id="N19E20">Id enim combibit aurum uel argen<lb></lb>tum non aliter ac plumbum candidum uel nigrum, in catino liquefactum, <lb></lb>ſorbet aliud non liquefactum, cùm in ipſum coniectum fuerit. </s>
          <s id="N19E27">Si uerò lique <lb></lb>factum non liquefacto ſuperfunditur, id, quia undique defluit, ſimiliter non <lb></lb>liquefacit. </s>
          <s id="N19E2E">Ex his igitur omnibus ſequitur uenas auri uel argenti diuites <pb pagenum="312" xlink:href="001/01/322.jpg"></pb>in fornace, cuius os ſemper patet, tam utiliter excoqui <expan abbr="nõ">non</expan> poſſe, quàm in ea, <lb></lb>cuius os ad tempus iccirco clauſum eſt ut interea uena cum additamentis li­<lb></lb>quatis coqui poſſit: atque poſtea ore aperto unà effluere in catinum, &amp; cum <lb></lb>plumbo ibi liquefacto permiſceri. </s>
          <s id="N19E40">Hæc autem uenarum <expan abbr="exco〈quẽ〉darum">excoquendarum</expan> ra­<lb></lb>tio noſtris &amp; Boemis eſt uſitata.</s>
        </p>
        <p id="N19E49" type="caption">
          <s id="N19E4B">T<emph type="italics"></emph>res fornaces<emph.end type="italics"></emph.end> A B C. A<emph type="italics"></emph>d primam ſtat excoctor &amp; cochle<lb></lb>ari miſturam ex catino effundit in catillos:<emph.end type="italics"></emph.end> C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>o­<lb></lb>chlear<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>atilli<emph.end type="italics"></emph.end> F. P<emph type="italics"></emph>ilum ligneum teres<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>d alteram <lb></lb>fornacem ſtat excoctor, &amp; conto eius os aperit:<emph.end type="italics"></emph.end> C<emph type="italics"></emph>ontus<emph.end type="italics"></emph.end> H. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>iniſter ſcalis, ad tertiam fornacem effractam appoſitis, pedi­<lb></lb>bus inſiſtens cadmias decutit:<emph.end type="italics"></emph.end> S<emph type="italics"></emph>calæ<emph.end type="italics"></emph.end> I. S<emph type="italics"></emph>patha<emph.end type="italics"></emph.end> K. A<emph type="italics"></emph>lter <lb></lb>contus uncinatus<emph.end type="italics"></emph.end> L. P<emph type="italics"></emph>ræſes fodinæ panem, in quem ligonem <lb></lb>infixit, appenſurus ad libram portat<emph.end type="italics"></emph.end> M. A<emph type="italics"></emph>lter fodinæ præſes <lb></lb>ciſtam, in qua res ſuas concluſit, aperit<emph.end type="italics"></emph.end> N.</s>
        </p>
        <pb pagenum="313" xlink:href="001/01/323.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.323.1.jpg" xlink:href="001/01/323/1.jpg"></figure>
        <p id="N19EBB" type="main">
          <s id="N19EBD">Etſi uerò in reliquis tribus uenarum excoquendarum rationibus <expan abbr="quædã">quædam</expan> <lb></lb>eſt ſimilitudo, quod ora fornacum ſemper pateant, ut metalla liquefacta <expan abbr="cõ­tinenter">con­<lb></lb>tinenter</expan> effluere poſſint, tamen multum inter ſe differunt: nam os primæ al­<pb pagenum="314" xlink:href="001/01/324.jpg"></pb>ius in fornace &amp; anguſtius eſt quam tertiæ: atque præterea occultum &amp; la­<lb></lb>ens: quod mox excipit catinus, altior quàm ſolum officinæ ſeſquipedem, <lb></lb>ut ad læuam inferius fieri poſſit catinus: in quem, poſtquam <expan abbr="recremẽta">recrementa</expan>, quæ <lb></lb>fornax occulto ore eructauit, conto uncinato ſubleuata fuerint, ex ſuperio­<lb></lb>re catino, cùm iam ferè plenus fuerit, aperto miſtura auri uel <expan abbr="argẽti">argenti</expan> <expan abbr="cũ">cum</expan> plum­<lb></lb>bo, &amp; pyrites liquefactus, ex quo ſciſſo conficiuntur panes, defluant: ſed pa<lb></lb>nes fracti rurſus conijciuntur in fornacem, ut omne metallum excoqui poſ­<lb></lb>ſit. </s>
          <s id="N19EEB">Miſtura uerò in catillos ferreos effunditur: excoctor <expan abbr="autẽ">autem</expan>, præter plum­<lb></lb>bum eique cognata, utitur additamentis quæ cuique uenæ <expan abbr="cõueniunt">conueniunt</expan>: de qui­<lb></lb>bus libro ſeptimo ſatis ſuperque dixi. </s>
          <s id="N19EFA">Iſta metallorum conflatura uenis, quæ <lb></lb>facile igni liqueſcunt, utilis eſt, quod breui tempore excoquantur: quæ diffi <lb></lb>culter, inutilis, quod longo: cùm enim additamenta liquata in fornace <expan abbr="nõ">non</expan> re <lb></lb>maneant, alteris <expan abbr="accõmodata">accommodata</expan> eſſe non poteſt: hac certe ratione cadmiæ atque <lb></lb>recrementa <expan abbr="cõmodiſſime">commodiſſime</expan>, quod cito liqueſcant, excoquuntur. </s>
          <s id="N19F11">Sed excocto <lb></lb>rem induſtrium &amp; <expan abbr="experientẽ">experientem</expan> eſſe oportet, ac in primis prouidere, ne uenæ, <lb></lb>cum <expan abbr="additamẽtis">additamentis</expan> permiſtæ, plus quàm fornaci conueniat, in eam infundat. </s>
          <s id="N19F20"><lb></lb>Puluis autem, ex quo huius fornacis &amp; ſequentis focus &amp; catini confici ſo­<lb></lb>lent, plerunque fit ex paribus pulueris <expan abbr="carbonũ">carbonum</expan> &amp; terræ, uel eorundem &amp; ci­<lb></lb>neris partibus: uerùm cùm huius fornacis focus paratur, bacillum, quod ad <lb></lb>ſuperiorem uſque catinum pertinet, in ipſum imponitur: &amp; <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> altius ſi ue­<lb></lb>na <expan abbr="exco〈quẽ〉da">excoquenda</expan> facile liqueſcit: minus alte, ſi difficulter: tam <expan abbr="aũt">aut</expan> catino quàm <lb></lb>foco præparato <expan abbr="bacillũ">bacillum</expan> retro tractum ex fornace eximitur, ut os pateat: per <lb></lb>quod materia liquata continenter effluit in catinum: qui proximus fornaci <lb></lb>ſit, ut ipſe magis caleat, miſtura fiat purior. </s>
          <s id="N19F46">Quod ſi uena <expan abbr="exco〈quẽ〉da">excoquenda</expan> non fa­<lb></lb>cile liquatur, focus fornacis neque nimium decliuis fiat, ut &amp; additamenta li­<lb></lb>quefacta non defluant in catinum <expan abbr="priuſquã">priuſquam</expan> uena excoquatur, &amp; metallum <lb></lb>non reſideat in cadmia, quæ eſt in lateribus fornacis: nec unquam excoctor <lb></lb>adeo tundat <expan abbr="focũ">focum</expan> ut ualde durus fiat: nec <expan abbr="cõmittat">committat</expan>, ut inferior oris pars tun­<lb></lb>dendo dura fiat: etenim nec ipſa expirare poteſt, nec materia liquata libere <lb></lb>ex fornace effluere. </s>
          <s id="N19F65">Vena præterea, quæ non facile liqueſcit, <expan abbr="cõijciatur">conijciatur</expan> in po<lb></lb>ſteriorem ferè fornacis partem, ut diutius excoquatur: quæuis uerò in eam <lb></lb>partem, uerſus quam ignis luculenter ardet: qua ratione excoctor eum, quò <lb></lb>uelit, ducet. </s>
          <s id="N19F72">Sed utra <expan abbr="tãdem">tandem</expan> naris lucida fuerit, ea ſignificat omnem uenam, <lb></lb>quæ eſt ad fornacis latus, in quo naris illa collocatur, coniecta, eſſe <expan abbr="excoctã">excoctam</expan>. </s>
          <s id="N19F7F"><lb></lb>Si uerò uena facile liqueſcit, tantum eius, quantum capit alueus unus &amp; al­<lb></lb>ter inijciatur in priorem fornacis partem, ut ignis hinc repulſus etiam <expan abbr="uenã">uenam</expan> <lb></lb>circa nares follium ferruminatam excoquat. </s>
          <s id="N19F8B">Hæc autem excoquendi ratio <lb></lb>apud Rhetos perantiqua eſt, apud Boemos non ita ſane uetus.</s>
        </p>
        <p id="N19F90" type="caption">
          <s id="N19F92">F<emph type="italics"></emph>ornaces duæ<emph.end type="italics"></emph.end> A B. C<emph type="italics"></emph>atinus ſuperior<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>atinus inferior<emph.end type="italics"></emph.end> D. E<emph type="italics"></emph>xco­<lb></lb>ctor ad priorem fornacem ſtans uncinato conte recrementa detrahit:<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>C<emph type="italics"></emph>ontus uncinatus<emph.end type="italics"></emph.end> E. R<emph type="italics"></emph>ecrementa<emph.end type="italics"></emph.end> F. M<emph type="italics"></emph>iniſter ſitula aquam hauriens, <lb></lb>inque candentia recrementa infundens ea reſtinguit<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>lueus bracteis <lb></lb>ligneis contextus<emph.end type="italics"></emph.end> H. R<emph type="italics"></emph>utrum uſitatum<emph.end type="italics"></emph.end> I. V<emph type="italics"></emph>ena excoquenda<emph.end type="italics"></emph.end> K. A<emph type="italics"></emph>d <lb></lb>alteram fornacem magiſter ſtans, &amp; catinum parans eum duobus pilis <lb></lb>tundit:<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>ila<emph.end type="italics"></emph.end> L. C<emph type="italics"></emph>ontus<emph.end type="italics"></emph.end> M.</s>
        </p>
        <pb pagenum="315" xlink:href="001/01/325.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.325.1.jpg" xlink:href="001/01/325/1.jpg"></figure>
        <p id="N19FF7" type="main">
          <s id="N19FF9">Altera <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> excoctio <expan abbr="quodãmodo">quodammodo</expan> eſt media inter <expan abbr="eã">eam</expan> quæ fit in forna­<lb></lb>ce, cuius os ad tempus clauditur, &amp; <expan abbr="primã">primam</expan> <expan abbr="earũ">earum</expan> quæ <expan abbr="fiũt">fiunt</expan> in fornace, cuius os <pb pagenum="316" xlink:href="001/01/326.jpg"></pb>ſemper eſt apertum: hac ratione excoquuntur uenæ auri uel argenti nimis <lb></lb>neque diuites neque pauperes, ſed mediocres, quæ facile <expan abbr="liqueſcũt">liqueſcunt</expan>, &amp; quas <expan abbr="plũbum">plum<lb></lb>bum</expan> procliuius combibit: ea iccirco inuenta eſt ut plurima uenæ pars una <lb></lb>opera ſine multo labore, ſine magna impenſa excoqui, et mox cum plumbo <lb></lb>permiſceri poſſit. </s>
          <s id="N1A02B">Fornax duos habet catinos, unum, cuius pars dimidia eſt <lb></lb>extra fornacem, dimidia intra eam, ut plumbum in ipſum iniectum, quod ei<lb></lb>us pars contineatur in fornace, metalla uenarum facile liqueſcentium ſorbe <lb></lb>at: alterum, ut proxima, inferiorem, in quem miſtura &amp; pyrites liquefactus <lb></lb>effluant: qui hac excoquen di ratione utuntur, auri uel argenti miſturam <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb>plumbo, ſi res poſtulauerit, ſemel atque iterum ex catino effundunt, &amp; aliud <lb></lb>plumbum uel ſpumam argenti in eum inijciunt: ipſi quoque ad hanc addita­<lb></lb>menta eadem, quæ proximi, adhibent. </s>
          <s id="N1A040">Hæc autem excoquendi ratio eſt in <lb></lb>uſu Norico.</s>
        </p>
        <p id="N1A045" type="caption">
          <s id="N1A047">F<emph type="italics"></emph>ornaces duæ<emph.end type="italics"></emph.end> A B. C<emph type="italics"></emph>atinus ſuperior<emph.end type="italics"></emph.end> C. I<emph type="italics"></emph>nferior<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>d alteram fornacem ſtat magiſter, &amp; furcilla ferrea de­<lb></lb>trahit recrementa:<emph.end type="italics"></emph.end> F<emph type="italics"></emph>urcilla<emph.end type="italics"></emph.end> E. R<emph type="italics"></emph>utrum ligneum quo pa­<lb></lb>nes ex pyrite conflati detrahuntur<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>atini ſuperioris <lb></lb>dimidia pars conſpicitur in altera fornace aperta<emph.end type="italics"></emph.end> G. D<emph type="italics"></emph>i­<lb></lb>midia extra fornacem eſt<emph.end type="italics"></emph.end> H. M<emph type="italics"></emph>iniſter parat catinum, ſed <lb></lb>a fornace ſeparatum ut uideri poſsit<emph.end type="italics"></emph.end> I. C<emph type="italics"></emph>ontus<emph.end type="italics"></emph.end> K. P<emph type="italics"></emph>ila <lb></lb>lignea<emph.end type="italics"></emph.end> L. S<emph type="italics"></emph>calæ<emph.end type="italics"></emph.end> M. C<emph type="italics"></emph>ochlear<emph.end type="italics"></emph.end> N.</s>
        </p>
        <pb pagenum="317" xlink:href="001/01/327.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.327.1.jpg" xlink:href="001/01/327/1.jpg"></figure>
        <p id="N1A0AF" type="main">
          <s id="N1A0B1">At tertiæ uenarum excoctionis fornax, cuius os item patet, altior eſt &amp; la<lb></lb>tior quàm <expan abbr="aliarũ">aliarum</expan> fornacum: ut eius etiam folles ſunt grandiores: &amp; quidem <pb pagenum="318" xlink:href="001/01/328.jpg"></pb>iccirco ut maior uenarum pars in eam inijci poſſit. </s>
          <s id="N1A0BF">Quod ſi fodinæ excocto<lb></lb>ribus uenarum copiam ſuppeditent, eas in eadem fornace, ſi nec ipſa nec ei­<lb></lb>us uel focus, uel catinus uitium fecerit, tribus diebus continuis interdiu &amp; <lb></lb>noctu excoquunt: quocirca in iſtiuſmodi fornacibus plerunque omnes cad­<lb></lb>miarum ſpecies <expan abbr="reperiũtur">reperiuntur</expan>. </s>
          <s id="N1A0CE">Etſi uerò id genus fornaci catinus eſt catino for­<lb></lb>nacis <expan abbr="omniũ">omnium</expan> primæ non diſſimilis, præterquam quod os habeat, <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> quia <lb></lb>magna uenæ moles continenter &amp; in ea excoquitur, &amp; liquefacta effluit, &amp; <lb></lb>recrementa ſunt <expan abbr="detrahẽda">detrahenda</expan>, opus eſt altero catino, in quem ore prioris, cùm <lb></lb>plenus fuerit, aperto materia liquida influat. </s>
          <s id="N1A0E5">Cùm autem aliquis excoctor <lb></lb>in hoc labore operam duodecim horarum ſpacio conſumpſerit, ſemper ali­<lb></lb>us in eius locum ſuccedit: hac ratione uenæ æris &amp; plumbi nigri, atque auri et <lb></lb>argenti pauperrimæ excoquuntur: nam reliquis tribus propter impenſas, <lb></lb>quæ ſunt in eas faciendæ, excoqui nequeunt: etenim tametſi uenæ centum­<lb></lb>pondium tantummodo auri drachmam unam uel duas, aut argenti ſemun­<lb></lb>ciam uel unciam in ſe continet, tamen magna eius pars <expan abbr="cõtinenter">continenter</expan> excoqui­<lb></lb>tur ſine caris additamentis: qualia ſunt plumbum, ſpuma argenti, molybdæ<lb></lb>na. </s>
          <s id="N1A0FC"><expan abbr="Nã">Nam</expan> ad <expan abbr="hãc">hanc</expan> <expan abbr="excoctionẽ">excoctionem</expan> nobis ſolo pyrite, in quo aliqua æris portio inſit, <lb></lb>uel qui facile igni liqueſcit, opus eſt: quinetiam panes inde conflati, ſi <expan abbr="nullũ">nullum</expan> <lb></lb>amplius aurum uel argentum ſorbuerint, rurſus reficiuntur ſolo pyrite cru­<lb></lb>do. </s>
          <s id="N1A114">Attamen ſi ex eiuſmodi uenis pauperibus cum pyrite tantummodo ex­<lb></lb>coctis materia, ex qua panes conflantur, confici non poterit, adijciantur alia <lb></lb>additamenta prius non excocta: utpote lapis plumbarius, lapides qui facile <lb></lb>igni liqueſcunt ſecundi generis, &amp; arenæ ab eis reſolutæ, ſaxum calcarium, <lb></lb>tofus candidus, ſaxum fiſſile album, uena ferri, uel arida lutei coloris. </s>
          <s id="N1A11F">Quan <lb></lb>quam autem hæc uenas excoquendi ratio rudis &amp; nobis non magno uſui <lb></lb>eſſe uideri poteſt, tamen eſt artificioſa &amp; utilis: ea enim <expan abbr="magnũ">magnum</expan> <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> pon­<lb></lb>dus, in quo auri &amp; argenti &amp; æris exigua portio ineſt, ad paucos panes, qui <lb></lb>metallum in ſe contineant, redigit: qui etſi primo cocti propter cruditatem <lb></lb>habiles non ſunt <expan abbr="ſecũdæ">ſecundæ</expan> coctioni, qua uel plumbum metalla precioſa, quæ <lb></lb>in panibus inſunt, combibit, uel ex eis æs conflatur, tamen ut ad eam apti fi­<lb></lb>ant: ſæpius, &amp; quidem interdum ſepties aut octies, ut proximo libro expli­<lb></lb>caui, cremantur. </s>
          <s id="N1A13E">Iſtiuſmodi autem excoctores adeo acuti &amp; ſolertes ſunt, ut <lb></lb>omne aurum uel argentum, quod artifex uenæ experiundæ in ea dixerit in­<lb></lb>eſſe, ex ipſa <expan abbr="exco〈quẽ〉do">excoquendo</expan> eliciant: quod ſi, cùm quis prima opera panes ex ue­<lb></lb>na conficit, ei auri drachma uel argenti ſemuncia defuerit, eam ſecunda ex re <lb></lb>crementis elicit. </s>
          <s id="N1A14D">Atque hæc uenarum <expan abbr="exco〈quẽ〉darum">excoquendarum</expan> ratio uetus eſt &amp; apud <lb></lb>eos pleroſque omnes, qui alijs utuntur, peruulgata.</s>
        </p>
        <p id="N1A156" type="caption">
          <s id="N1A158">F<emph type="italics"></emph>ornaces duæ<emph.end type="italics"></emph.end> A B. O<emph type="italics"></emph>s fornacis<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>atinus propior fornaci<emph.end type="italics"></emph.end> D. E<emph type="italics"></emph>ius os<emph.end type="italics"></emph.end> E. A<emph type="italics"></emph>lter ca <lb></lb>tinus<emph.end type="italics"></emph.end> F. A<emph type="italics"></emph>d alteram fornacem accedit excoctor, geſtans alueum bracteis ligneis con­<lb></lb>textum carbonibus plenum<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>d alteram fornacem ſtat excocter, &amp; tertio couto <lb></lb>uncinato materiam, quæ circa fornacis os ferruminatur, amouet:<emph.end type="italics"></emph.end> C<emph type="italics"></emph>ontus uncinatus<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>H. A<emph type="italics"></emph>ceruus carbonum<emph.end type="italics"></emph.end> I. C<emph type="italics"></emph>iſium cui est ciſta craſſis uiminibus contexta, qua di­<lb></lb>metimur carbones<emph.end type="italics"></emph.end> K. B<emph type="italics"></emph>atillum ferreum<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <pb pagenum="319" xlink:href="001/01/329.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.329.1.jpg" xlink:href="001/01/329/1.jpg"></figure>
        <p id="N1A1AF" type="main">
          <s id="N1A1B1">Quanquam autem uena plumbi nigri in tertia fornace, cuius os ſemper <lb></lb>patet, excoqui ſolet, tamen non pauci eam in proprijs quibuſdam forna­<pb pagenum="320" xlink:href="001/01/330.jpg"></pb>cibus excoquunt: quorum rationes breuiter exponam. </s>
          <s id="N1A1BB">Carni uenam iſti­<lb></lb>us plumbi primò urunt: deinde malleis teretibus, ſed admodum latis, fran­<lb></lb>gunt &amp; <expan abbr="cõminuunt">comminuunt</expan>: tum in duos humiles muros foci, qui eſt in fornace, ex <lb></lb>ſaxis, quæ iniurijs ignium reſiſtunt, &amp; ambuſti in calcem non abeunt, facta <lb></lb>&amp; concamerata imponunt ligna uiridia, eisque arida ſuperimponunt, atque in <lb></lb>ipſa uenam <expan abbr="conijciũt">conijciunt</expan>: quæ lignis incenſis ſtillat <expan abbr="plũbo">plumbo</expan>: quod defluit in ſub­<lb></lb>iectum focum decliuem: is ex puluere carbonum &amp; terreno conſtat: inque eo <lb></lb>eſt magnus catinus, cuius dimidia pars ſubit ſub fornacem, dimidia ex ea ex <lb></lb>tat: in hunc influit plumbum: quod excoctor, recrementis &amp; cæteris prius <lb></lb>rutro detractis, cochleari effundit in proximos catinos: ex quibus plumbeæ <lb></lb>maſſæ, poſtquam refrixerunt, extrahuntur. </s>
          <s id="N1A1DE">Fornacis autem tergo eſt fora­<lb></lb>men quadrang̀ulum, ut ignis plus flatus concipere, utque excoctor per id in <lb></lb>fornacem ſerpere, quoties res poſtulat, poſſit. </s>
          <s id="N1A1E5">Saxones quoque, qui <expan abbr="Gitelũ">Gitelum</expan> <lb></lb>in colunt, uenam plumbi in fornace, furno non diſſimili, excoquentes ligna <lb></lb>per foramen, quod eſt in tergo fornacis, <expan abbr="imponũt">imponunt</expan>: quæ cùm uehementer ar­<lb></lb>dere cœperint, plumbum ex uena deſtillat in catinum: quem eo <expan abbr="repletũ">repletum</expan> ex­<lb></lb>cocto conto aperit: quo modo plumbum unà cum recrementis influit in al­<lb></lb>terum catinum ſubiectum: mox hæc detrahit. </s>
          <s id="N1A1FE">Poſtremò <expan abbr="plumbeã">plumbeam</expan> maſſam <lb></lb>refrigeratam ex catino eximit. </s>
          <s id="N1A207">At Veſtofali ad decem <expan abbr="carbonũ">carbonum</expan> plauſtra ſic <lb></lb>accumulant in aliquo decliui montis loco, quò uallem attingit, ut cumulus <lb></lb>ſuperius fiat planus: cui ſtramina ad trium uel quatuor digitorum craſſitudi<lb></lb>nem inijciunt: quibus tantam uenam plumbi puram, quantam cumulus fer <lb></lb>re poteſt, ſuperinijciunt. </s>
          <s id="N1A216">Deinde carbones, cùm flauerit uentus, accendunt: <lb></lb>is urget ignem ut uenam excoquat: quomodo <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> deſtillans ex cumu­<lb></lb>lo effluit in uallis planiciem, latæque maſſæ, ſed non admodum craſſæ, fiunt: <lb></lb>in promptu autem ſunt aliquot uenæ plumbi <expan abbr="centũpondia">centumpondia</expan>: quam, ſi res be­<lb></lb>ne procedit, cumulo inſpergunt: maſſas illas latas, quod impuræ ſint, impo­<lb></lb>nunt lignis aridis, quæ ſuſtinent uiridia catino magno impoſita, eisque incen<lb></lb>ſis illas recoquunt. </s>
          <s id="N1A22D">Poloni uerò focis utuntur ex luto, quod lateres cin­<lb></lb>gunt, factis altitudine pedum quatuor: hi utrinque ſunt decliues. </s>
          <s id="N1A232">In ſuperiore <lb></lb>foci parte plana collocant magna ligna: eisque parua ſuperimponunt luto in­<lb></lb>ter ipſa interiecto: quibus tenuia lignorum reſegmina <expan abbr="ſuperinijciũt">ſuperinijciunt</expan>, atque eis <lb></lb>rurſus uenam plumbi puram, eamque lignis magnis <expan abbr="cõtegunt">contegunt</expan>: quibus incen­<lb></lb>ſis uena liqueſcit &amp; defluit in ligna inferiora: ea cùm ignis etiam <expan abbr="cõſumpſe­rit">conſumpſe­<lb></lb>rit</expan>, materiam metallicam colligunt: ipſamque, ſi res poſtulauerit, iterum atque <lb></lb>iterum iſto modo excoquunt: ex qua tandem lignis, quæ catino magno ſu­<lb></lb>perimpoſita ſunt, ſuperiniecta conflantur maſſæ plumbeæ. </s>
          <s id="N1A24F">Recrementa ue <lb></lb>rò unà cum <expan abbr="ramẽtis">ramentis</expan> lotura collectis in tertia fornace, cuius os ſemper patet. </s>
          <s id="N1A258"><lb></lb>excoquuntur.</s>
        </p>
        <p id="N1A25C" type="caption">
          <s id="N1A25E">C<emph type="italics"></emph>arnorum fornax<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>lter murus humilis<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>igna<emph.end type="italics"></emph.end> C. V<emph type="italics"></emph>ena ſtillans <lb></lb>plumbo<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>atinus magnus<emph.end type="italics"></emph.end> E. A<emph type="italics"></emph>lij catini<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>ochlear<emph.end type="italics"></emph.end> G. P<emph type="italics"></emph>lumbeæ maſſæ<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>H. T<emph type="italics"></emph>ergi fornacis foramen quadrangulum<emph.end type="italics"></emph.end> I. S<emph type="italics"></emph>axonum fornax<emph.end type="italics"></emph.end> K. F<emph type="italics"></emph>oramen <lb></lb>in tergo fornacis<emph.end type="italics"></emph.end> L. L<emph type="italics"></emph>igna<emph.end type="italics"></emph.end> M. C<emph type="italics"></emph>atinus ſuperior<emph.end type="italics"></emph.end> N. C<emph type="italics"></emph>atinus inferior<emph.end type="italics"></emph.end> O. <lb></lb>V<emph type="italics"></emph>eſtofalorum excoquendi ratio<emph.end type="italics"></emph.end> P. C<emph type="italics"></emph>umuli carbouum<emph.end type="italics"></emph.end> Q. S<emph type="italics"></emph>tramina<emph.end type="italics"></emph.end> R. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>aſſa lata<emph.end type="italics"></emph.end> S. C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> T. P<emph type="italics"></emph>olonorum focus<emph.end type="italics"></emph.end> V.</s>
        </p>
        <pb pagenum="321" xlink:href="001/01/331.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.331.1.jpg" xlink:href="001/01/331/1.jpg"></figure>
        <p id="N1A2EB" type="main">
          <s id="N1A2ED">Quinetiam <expan abbr="operæpreciũ">operæ precium</expan> eſt fornacum, maxime earum in quibus uenæ <lb></lb>precioſæ excoquuntur, cameras, quæ craſſiorem fumi partem, metallis <expan abbr="nõ">non </expan><pb pagenum="322" xlink:href="001/01/332.jpg"></pb>carentem, concipiant &amp; coerceant, conſtruere: quo ſane modo duæ <expan abbr="plerũquefornaces">plerunque <lb></lb>fornaces</expan> coniunguntur ſub unam teſtudinem: quam murus, ad quem illæ <lb></lb>ſunt extructæ, &amp; quatuor pilæ ſuſtinent: ſub qua uenarum excoctores <expan abbr="ſuũ">ſuum</expan> <lb></lb>munus <expan abbr="perficiũt">perficiunt</expan>: eadem teſtudo habet duo foramina, per quæ fumus è for­<lb></lb>nacibus aſcendit in latam illam <expan abbr="camerã">cameram</expan>: quæ quò latior eſt, eò plus ſumi con<lb></lb>cipit. </s>
          <s id="N1A318">In huius media ſupra teſtudinem parte eſt foramen, <expan abbr="altũ">altum</expan> palmos tres, <lb></lb>latum duos: Id utriuſque fornacis fumum, ad cameræ latera <expan abbr="aſcendẽtem">aſcendentem</expan> uſque <lb></lb>ad eius teſtudinem, &amp; cùm eluctari <expan abbr="nõ">non</expan> poſſit rurſus deſcendentem, excipit: <lb></lb>&amp; per caminum, quem Græci <foreign lang="el">kapnodoxh\n</foreign>, nomine ex re inuento, <expan abbr="appellãt">appellant</expan>, <lb></lb>emittit: qui totus in muro incluſus habet aliquot bracteas ferreas, ad quas <lb></lb>materia metallica, cum fumo ſublata, tenuior adhæreſcit, ut craſſior, ex qua <lb></lb>fit cadmia, ad cameram, quæ non raro in ſtirias concreſcit: in altero cameræ <lb></lb>latere eſt feneſtra, in quam uitrea ſpecularia ſunt impoſita, ut <expan abbr="lumẽ">lumen</expan> tranſmit­<lb></lb>tere, <expan abbr="fumũ">fumum</expan> coercere poſſit: in altero ianua, quæ, cùm uenæ in fornacibus ex­<lb></lb>coquuntur, tota clauditur, ut nullus fumus exire poſſit: cùm fuligo &amp; pom<lb></lb>pholyx <expan abbr="abſtergẽdæ">abſtergendæ</expan> ſunt, aut cadmia <expan abbr="decutiẽda">decutienda</expan>, aperitur, ut operarius aſcen<lb></lb>dens per eam in cameram ingredi poſſit: ea uerò fuligo <expan abbr="cũ">cum</expan> pompholyge per <lb></lb>miſta, bis ſingulis annis undique abſterſa, &amp; cadmia decuſſa per canalem lon<lb></lb>gum, ex quatuor aſſeribus coniunctis in quadranguli figuram <expan abbr="formatũ">formatum</expan>, ne <lb></lb>auolet, deijcitur in ſolum officinæ, &amp; aquis ſalſis aſpergitur: rurſuſque cum ue <lb></lb>na &amp; ſpuma argenti excocta dominis emolumento eſt. </s>
          <s id="N1A365">Tales autem came­<lb></lb>ræ, quæ materiam <expan abbr="metallicã">metallicam</expan> cum fumo ſublatam excipiunt, utiles ſunt, cùm <lb></lb>ad omnes uenas metalli diuites, tum maxime ad minutulas particulas me­<lb></lb>tallicas, ex uenis ſaxisque contuſis &amp; lauatis collectas: quod hæ ipſæ ex igni <lb></lb>fornacum ſoleant euolare.</s>
        </p>
        <p id="N1A374" type="caption">
          <s id="N1A376">F<emph type="italics"></emph>ornaces<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>eſtudo<emph.end type="italics"></emph.end> B. P<emph type="italics"></emph>ilæ<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>amera<emph.end type="italics"></emph.end> D. F<emph type="italics"></emph>ora­<lb></lb>men<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>aminus<emph.end type="italics"></emph.end> F. F<emph type="italics"></emph>eneſtra<emph.end type="italics"></emph.end> G. I<emph type="italics"></emph>anua<emph.end type="italics"></emph.end> H. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <pb pagenum="323" xlink:href="001/01/333.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.333.1.jpg" xlink:href="001/01/333/1.jpg"></figure>
        <p id="N1A3BA" type="main">
          <s id="N1A3BC">Expoſui generatim <expan abbr="quarundã">quarundam</expan> <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> <expan abbr="excoquendarũ">excoquendarum</expan> <expan abbr="rationẽ">rationem</expan>: <expan abbr="nũc">nunc</expan> ſingu­<lb></lb>latim <expan abbr="dicã">dicam</expan> de cuiuſque metalli uenis q̊modo <expan abbr="exco〈quẽ〉dæ">excoquendæ</expan>, uel ex ipſis metalla <lb></lb><expan abbr="cõficiẽda">conficienda</expan> ſint, orſus ab auro: eius arena &amp; <expan abbr="ramẽta">ramenta</expan> lotura, uel puluis alio mo <pb pagenum="324" xlink:href="001/01/334.jpg"></pb>do collectus ſæpius excoqui non debet, ſed aut <expan abbr="cũ">cum</expan> argento uiuo permiſceri <lb></lb>&amp; aqua tepida affuſa omnis ſpurcicia elui: quam rationem ſeptimo libro ex<lb></lb>plicaui: aut in <expan abbr="aquã">aquam</expan>, quæ aurum ſecernit ab argento, conijci, quæ etiam ipſa <lb></lb>illud ſeparat à ſpurcicia. </s>
          <s id="N1A3F9">Cernimus enim aurum in <expan abbr="ampullã">ampullam</expan> uitrcam delabi: <lb></lb>ſed poſtquam omnis aqua ex puluere deſtillarit, is <expan abbr="nõ">non</expan> raro fuluus in ampul<lb></lb>læ fundo reſidet: qui ſæpius oleo, ex fece uini ſicca confecto, madefactus ſic<lb></lb>cetur: &amp; in catinum coniectus cum nitro facticio, quod chryſocollam nomi <lb></lb>namus, uel halinitro &amp; ſale excoquatur: aut <expan abbr="idẽ">idem</expan> puluis <expan abbr="cõminutus">comminutus</expan> in argen­<lb></lb>tum <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan>, quod ipſum <expan abbr="cõbibit">combibit</expan>, inijciatur: à quo rurſus id aqua illa ua­<lb></lb>lens ſeparet. </s>
          <s id="N1A420">Sed auri uenam excoquere oportet, uel extra fornacem in cati­<lb></lb>no, uel in fornace: in illo <expan abbr="paruã">paruam</expan> eius <expan abbr="portionẽ">portionem</expan>, in hac <expan abbr="grandẽ">grandem</expan>: etenim auri ru­<lb></lb>dis, quicunque color ei inſederit, <expan abbr="cõminuti">comminuti</expan>, ſulfuris, ſalis ſingulorum libra, æ­<lb></lb>ris triens, aridæ uini fecis quadrans tribus horis lento igni coqui debent in <lb></lb>catino: deinde acriori ut liqueſcant: miſtura in argentum <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan> inijci. </s>
          <s id="N1A43F"><lb></lb>Eiuſdem auri rudis <expan abbr="cõminuti">comminuti</expan> libra, &amp; ſtibij, <expan abbr="itẽ">item</expan> <expan abbr="cõminuti">comminuti</expan>, ſelibra permiſcean<lb></lb>tur: &amp; in <expan abbr="catinũ">catinum</expan> coniecta ſimul cum ſcobis æris elimatæ, eis ſubiectæ, ſemun<lb></lb>cia coquantur uſque dum liqueſcant: tum <expan abbr="globulorũ">globulorum</expan> <expan abbr="plumbeorũ">plumbeorum</expan> ſextans in­<lb></lb>ijciatur in <expan abbr="eundẽ">eundem</expan> <expan abbr="catinũ">catinum</expan>. </s>
          <s id="N1A469">Quam <expan abbr="primũ">primum</expan> uerò miſtura expirat odorem ſcobs <lb></lb>ferri elimata ad eam adijciatur: uel, ſi ea in promptu non fuerit, eius ſquama: <lb></lb>utraque enim frangit uires ſtibij. </s>
          <s id="N1A474">Quod cùm ignis <expan abbr="cõſumit">conſumit</expan> non modo unà <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb>eo, quæ ipſius ſtibij uis eſt, aliqua auri particula, ſed etiam argenti, ſi cum au <lb></lb>ro fuerit <expan abbr="permiſtũ">permiſtum</expan>, conſumitur: maſſa ex catino fictili exempta &amp; refrigerata <lb></lb>in catino cinereo excoquatur, primo uſque dum ſtibium exhalet: deinde do­<lb></lb>nec plumbum ab eo ſeparetur. </s>
          <s id="N1A48B">Eodem modo pyrites, qui aurum in ſe conti­<lb></lb>net, <expan abbr="cõminutus">comminutus</expan> coquatur: ſed ipſe &amp; ſtibium par pondus habere debent: ue<lb></lb>rùm ex eo multis alijs modis aurum confici poteſt. </s>
          <s id="N1A496">Nam <expan abbr="cõminuti">comminuti</expan> pars per <lb></lb>miſcetur cum æris partibus ſex, ſulfuris parte una, ſalis parte dimidia, omni­<lb></lb>busque in ollam iniectis ſuperfunditur uinum, quod è fecibus uini liquidis, <lb></lb>in ampulla excoctis, deſtillauit. </s>
          <s id="N1A4A3">Olla operculata et luto oblita in loco calido <lb></lb>reponitur, ut miſtura, uino madefacta, ſex dierum ſpacio ſiccetur: deinde tri<lb></lb>bus horis igni leni coquitur: tum cum plumbo miſta acriori. </s>
          <s id="N1A4AA">Poſtremò con<lb></lb>ijcitur in <expan abbr="catinũ">catinum</expan> cinereum, &amp; aurum à plumbo ſeparatur. </s>
          <s id="N1A4B3">Aut ramenti ex py<lb></lb>rite alioúe lapide, ad quem aurum adhæret, lotura collecti libra miſcetur <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb>ſalis ſelibra, aridæ uini fecis ſelibra, recrementorum uitri triente, recremento <lb></lb>rum auri uel argenti ſextante, æris ſicilico. </s>
          <s id="N1A4C0">Catinus, in <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> hæc <expan abbr="cõiecta">coniecta</expan> ſunt, <lb></lb>operculo tectus oblinitur luto, &amp; imponitur in <expan abbr="fornaculã">fornaculam</expan> quæ modicis fo­<lb></lb>raminibus flatu inſpiratur: atque coquitur donec ipſa rubeſcat, &amp; res iniectæ <lb></lb><expan abbr="cõmiſceantur">commiſceantur</expan>: <expan abbr="q̊d">quod</expan> ipſis quatuor uel quinque <expan abbr="horarũ">horarum</expan> ſpacio ſolet accidere. </s>
          <s id="N1A4E0">Mi­<lb></lb>ſtura refrigerata rurſus teritur in puluerem, &amp; ad eam ſpumæ argenti libra <lb></lb>adijcitur, rurſusque in altero catino coquitur uſque ad eum finem dum lique­<lb></lb>ſcat. </s>
          <s id="N1A4E9">Maſſa exempta &amp; à recrementis purgata inijcitur in catillum cinereum <lb></lb>atque aurum à plumbo ſeparatur. </s>
          <s id="N1A4EE">Aut puluis qui habet talis ramenti metal­<lb></lb>lici lotura collecti &amp; præparati, ſalis, halinitri, aridæ uini fecis, recremen­<lb></lb>torum uitri ſingulorum libram, coquitur donec liqueſcat. </s>
          <s id="N1A4F5">Refrigeratus &amp; <lb></lb>comminutus lauatur: mox ad cum adijcitur argenti libra, ſcobis æris eli­<lb></lb>matæ triens, ſpumæ argenti ſextans: &amp; iterum coquitur uſque dum <pb pagenum="325" xlink:href="001/01/335.jpg"></pb>liquetur. </s>
          <s id="N1A501">Pòſt maſſa à recrementis purgata conijcitur in catinum, &amp; aurum <lb></lb>atque argentum à plumbo ſeparantur: aurum denique ab argento aqua illa ua­<lb></lb>lenti ſecernitur. </s>
          <s id="N1A508">Aut puluis, qui conſtat ex talis ramenti metallici lotura col­<lb></lb>lecti &amp; præparati libra, ſcobis æris elimatæ quadrante, pulueris <expan abbr="ſecũdi">ſecundi</expan>, qui <lb></lb>uenas liquefacit, libris duabus, coquitur donec liqueſcat. </s>
          <s id="N1A513">Miſtura refrigera­<lb></lb>ta denuo in puluerem reſoluitur, torretur, lauatur: quo modo fit puluis cæ­<lb></lb>ruleus: cuius &amp; argenti &amp; pulueris <expan abbr="ſecũdi">ſecundi</expan>, qui uenas liquefacit, ſingulorum <lb></lb>libra, plumbi libræ tres, æris quadrans, ſimul coquuntur donec liqueſcant. </s>
          <s id="N1A520"><lb></lb>Deinde maſſa, ut proxima, tractatur. </s>
          <s id="N1A524">Aut puluis, qui fit ex talis ramenti me­<lb></lb>tallici lotura collecti &amp; præparati libra, halinitri ſelibra, ſalis quadrante co­<lb></lb>quitur uſque dum liqueſcat. </s>
          <s id="N1A52B">Miſtura refrigerata denuo teritur in puluerem: <lb></lb>cuius libra argenti liquefacti libræ quatuor <expan abbr="cõbibunt">combibunt</expan>. </s>
          <s id="N1A534">Aut puluis, qui <expan abbr="cõficitur">confi<lb></lb>citur</expan>
 ex id genus <expan abbr="ramẽti">ramenti</expan> libra, ſulfuris libra, ſalis ſeſquilibra, ſalis ex arida ui <lb></lb>ni fece facti triente, æris <expan abbr="cũ">cum</expan> ſulfure reſoluti in <expan abbr="puluerẽ">puluerem</expan> <expan abbr="triẽte">triente</expan>, coquitur do nec <lb></lb>liqueſcat. </s>
          <s id="N1A551">Poſtea plumbo recoquitur: &amp; <expan abbr="aurũ">aurum</expan> à reliquis metallis ſeparatur. </s>
          <s id="N1A558"><lb></lb>Aut puluis, qui habet id genus ramenti libram, ſalis libras duas, ſulfuris ſe­<lb></lb>libram, ſpumæ argenti libram, coquitur &amp; ex eo conflatur aurum. </s>
          <s id="N1A55E">His &amp; ſi­<lb></lb>milibus modis ramentum aurum in ſe continens, extra <expan abbr="fornacẽ">fornacem</expan> excoqui de­<lb></lb>bet, ſi uel paucum, uel ualde diues erit. </s>
          <s id="N1A569">Si uerò multum fuerit, aut pauper, in <lb></lb>fornace: magis uerò uena quæ non teritur in puluerem: præſertim cùm eius <lb></lb>copiam auraria ſuppeditauerint. </s>
          <s id="N1A570">Sed ramentum auri particeps cum ſpuma <lb></lb>argenti &amp; molybdæna permiſtum, adiecta ferri ſquama excoquatur in for­<lb></lb>nace, cuius os ad tempus clauditur, aut in prima uel <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan>, cuius os ſemper <lb></lb>patet: quo modo mox ex auro &amp; plumbo fit miſtura, quæ in ſecundas for­<lb></lb>naces inferatur. </s>
          <s id="N1A57F">At pyritæ uel cadmiæ, quæ aurum in ſe continet, duæ par­<lb></lb>tes uſtæ conijciantur in unam non uſtam &amp; ſimul excoquantur in tertia for<lb></lb>nace, cuius os ſemper patet, <expan abbr="fiãtque">fiantque</expan> ex eis panes: qui ſæpius cremati recoquan<lb></lb>tur in fornace cuius os ad tempus clauditur, uel in alijs duabus, quarum os <lb></lb>ſemper patet: quo modo plumbum ſorbet aurum, ſiue purum fuerit, ſiue ar<lb></lb>gentoſum, ſiue æroſum: quæ miſtura etiam in ſecundas fornaces inferatur. </s>
          <s id="N1A590"><lb></lb>Pyrites uerò, uel alia auri uena cum multa materia, quæ igni <expan abbr="cõſumpta">conſumpta</expan> è for<lb></lb>nace euolat, permiſta excoquatur cum lapide, ex quo conflatur ferrum, ſi is <lb></lb>in promptu fuerit. </s>
          <s id="N1A59C">Sex autem partes talis pyritæ, uel auri uenæ in puluerem <lb></lb>reſolutæ &amp; cribratæ, quatuor lapidis, ex quo ferrum conflatur, item <expan abbr="cõmi­nuti">commi­<lb></lb>nuti</expan>, tres calcis aqua reſtinctæ permiſceantur, &amp; aqua madefiant: ad quas ad<lb></lb>ijciantur partes duæ &amp; dimidia panis, qui aliquid æris in ſe continet: &amp; re­<lb></lb>crementorum pars una &amp; dimidia: ſed tot panum <expan abbr="fragmẽta">fragmenta</expan>, quot alueus ca­<lb></lb>pit, inijciantur in fornacem: deinde res permiſtæ &amp; recrementa. </s>
          <s id="N1A5B1">Cùm uerò <lb></lb>iam media catini pars liquoribus, qui è fornace defluxerunt, referta fuerit, <lb></lb>tunc primò <expan abbr="recremẽta">recrementa</expan> detrahantur: deinde panes ex pyrite conflati: poſtre<lb></lb>mò miſtura æris, &amp; auri, &amp; argenti, quæ in fundo reſidet: ſed panes leniter <lb></lb>toſti cum plumbo recoquantur, fiantque panes qui in alias officinas inferan­<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N1A5C2">Miſtura uerò æris &amp; auri ac argenti <expan abbr="nõ">non</expan> torreatur, ſed etiam ipſa cum pa<lb></lb>ri portione plumbi recoquatur: &amp; quidem in catino: atque <expan abbr="cõficiantur">conficiantur</expan> panes <lb></lb>multo magis quam iam dicti æris &amp; auri diuites. </s>
          <s id="N1A5D1">Verùm ut miſtura auri &amp; <pb pagenum="326" xlink:href="001/01/336.jpg"></pb>argenti diuitior fiat, ad eius libras decem &amp; octo adijciantur, uenæ crudæ li<lb></lb>bræ octo &amp; quadraginta, lapidis, ex quo ferrum conflatur, libræ tres, panis <lb></lb>ex pyrite confecti, uel cum plumbo permiſti <expan abbr="dodrãs">dodrans</expan>: &amp; ſimul coquantur in <lb></lb>catino donec liqueſcant: detractis recrementis &amp; panibus, ex pyrite confla­<lb></lb>tis, miſtura inferatur in alias fornaces. </s>
          <s id="N1A5E5">Sequitur <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, cuius puri uel præ­<lb></lb>ſtantiſſimi rudis effoſſæ maſſulæ non ſunt excoquendæ in primis fornaci­<lb></lb>bus, ſed in catillis ferreis, ut ſuo loco dicam, calfactæ, &amp; cùm in ſecundis for­<lb></lb>nacibus <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> à plumbo ſeparatur in ſtannum liquefactum iniectæ, pur<lb></lb>gandæ: ſed eiuſdem tenuiſſimæ bracteæ, uel minutæ maſſulæ ad lapides aut <lb></lb>marmora aut ſaxa <expan abbr="adhæreſcẽtes">adhæreſcentes</expan>, item eædem maſſulæ cum terris permiſtæ, <lb></lb>aut non ſatis puræ, ſimul cum panibus, ex pyrite conflatis, &amp; argenti recre­<lb></lb>mentis, atque lapidibus, qui facile igni liqueſcunt, <expan abbr="ſecũdi">ſecundi</expan> generis excoqui de­<lb></lb>bent in fornace, cuius os ad exiguum tempus clauditur: at glomis, qui totus <lb></lb>è minutis argenti puri filis conſtat, &amp; eiuſdem rudisque uirgulæ in olla, ne e­<lb></lb>uolent, incluſæ, ac in eandem fornacem coniectæ unà cum reliquis argenti <lb></lb>uenis excoquendæ ſunt. </s>
          <s id="N1A60E">Quidam etiam rudis argenti maſſulas non ſatis pu<lb></lb>ras in ollis uel catinis triangularibus, operculatis &amp; luto oblitis, incluſas ex­<lb></lb>coquunt: uerùm eas ollas in fornacem non conijciunt, ſed collocant in for­<lb></lb>nacula, quæ flatu uenti modicis foraminibus inſpiratur: atque hi adijciunt ad <lb></lb>argenti rudis partem unam ſpumæ argenti <expan abbr="cõminutæ">comminutæ</expan> partes tres, &amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> <lb></lb>molybdænæ partes, lapidis plumbarij facile <expan abbr="liqueſcẽtis">liqueſcentis</expan>, partem dimidiam, <lb></lb>atque exiguam ſalis &amp; ſquamæ ferri portionem. </s>
          <s id="N1A629"><expan abbr="Stannũ">Stannum</expan> quidem, quod in fun <lb></lb>do uaſis reſidet, ut aliud, in ſecundas fornaces infertur: recrementa uerò <expan abbr="re­coquũtur">re­<lb></lb>coquuntur</expan> cum cæteris argenti <expan abbr="recremẽtis">recrementis</expan>. </s>
          <s id="N1A63B">Sed ollæ uel catini, ad quos ſtan­<lb></lb>num aut recrementum adhæſerit, ſub pila ſubiecti tunduntur &amp; lauantur: <lb></lb>atque ramentum inde collectum unà cum recrementis excoquitur: quæ ratio <lb></lb>argenti rudis <expan abbr="exco〈quẽ〉di">excoquendi</expan>, ſi <expan abbr="modicũ">modicum</expan> fuerit, optima eſt: quòd ne minima qui­<lb></lb>dem <expan abbr="argẽti">argenti</expan> portio ex olla uel catino euolare &amp; perire poſſit. </s>
          <s id="N1A652">Sed uena plum<lb></lb>bi cinerei &amp; ſtibij ac molybdæna, ſi argentum in ſe continent, cum reliquis <lb></lb>argenti uenis excoquantur: ſimiliter lapis <expan abbr="plũbarius">plumbarius</expan>, ſi paucus fuerit, &amp; item <lb></lb>pyrites. </s>
          <s id="N1A65F">Si uerò lapis <expan abbr="plũbarius">plumbarius</expan> fuerit multus, ſiue magna, ſiue parua argen­<lb></lb>ti portio in eo ineſt, ſeparatim ab alijs excoquatur: quam <expan abbr="rationẽ">rationem</expan> paulo poſt <lb></lb>explicabo: quia enim nigri plumbi, ſicut <expan abbr="etiã">etiam</expan> æris uenæ, eis metallis <expan abbr="plerũquecõmunes">plerunque <lb></lb>communes</expan> ſunt cum argento, &amp; <expan abbr="nũc">nunc</expan> &amp; poſtea de ipſis dicere multum refert: <lb></lb>pari modo pyrites, ſi multus fuerit, ſeorſum excoquatur. </s>
          <s id="N1A67E">Ex eius toſti tribus <lb></lb>partibus &amp; crudi una, addito ramento, ſi quod lotura fuerit ex ipſo confe­<lb></lb>ctum, &amp; recrementis in tertia fornace, cuius os ſemper patet, panes conflen­<lb></lb>tur: qui aqua reſtincti crementur: atque eorum partes plerunque quatuor cum <lb></lb>una pyritæ crudi parte rurſus <expan abbr="cõmiſtæ">commiſtæ</expan>, in eadem fornace recoquantur: ite­<lb></lb>rumque ex eis conflentur panes: ex quibus, ſi multa æris portio in eis fuerit, <lb></lb>crematis &amp; recoctis ſtatim æs <expan abbr="cõficiatur">conficiatur</expan>: ſin exigua, crementur quidem, ſed <lb></lb>recoquantur cum paucis recrementis mollibus: quo ſane modo plumbum, <lb></lb>quod eſt in catino <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan>, ſorbet <expan abbr="argentũ">argentum</expan>: ex materia uerò pyritæ, quæ <lb></lb>ſupernatat, tertio conficiuntur panes: atque ex eis crematis &amp; recoctis æs. </s>
          <s id="N1A6A3">Si­<lb></lb>militer ex cadmiæ, in qua ineſt argentum, uſtæ tribus partibus permiſtis <expan abbr="cũ">cum</expan> <pb pagenum="327" xlink:href="001/01/337.jpg"></pb>pyritæ crudi parte una &amp; recrementis conflentur panes: qui cremati in <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> <lb></lb>fornace recoquantur: quo modo etiam plumbum, quod catinus in ſe conti­<lb></lb>net, argentum combibit: quod ſtannum in ſecundas fornaces inferatur. </s>
          <s id="N1A6B9">Ve <lb></lb>rùm crudi ſilices &amp; lapides, qui facile igni liqueſcunt, tertij generis, ac cæte­<lb></lb>ri, in quibus pauca <expan abbr="argẽti">argenti</expan> portio ineſt, <expan abbr="crudõ">crudom</expan> pyritæ uel cadmiæ inſpergi de<lb></lb>bent: toſti uerò, crematis pyritæ uel cadmiæ panibus: quod ſeparatim utili­<lb></lb>ter excoqui non poſſint: ſimili modo terræ, quæ paucum argentum in ſe <expan abbr="cõ">con<lb></lb>tinent</expan>, ijſdem inſpergendæ ſunt. </s>
          <s id="N1A6D2">Quod ſi pyrites &amp; cadmia excoctorem de <lb></lb>fecerint, tales lapides &amp; terras excoquat cum ſpuma <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, molybdæna, re­<lb></lb>crementis, lapidibus qui facile igni liqueſcunt. </s>
          <s id="N1A6DD">Sed <expan abbr="ramẽtum">ramentum</expan>, ſi lotura ex ar­<lb></lb>gento rudi fuerit ortum, excoquatur, uel cum ſpuma argenti &amp; molybdæ­<lb></lb>na permiſsunt, &amp; prius <expan abbr="uſtũ">uſtum</expan> donec <expan abbr="liquatũ">liquatum</expan> fuerit: uel aqua <expan abbr="madefactũ">madefactum</expan> cum <lb></lb>panibus ex pyrite &amp; cadmia conflatis: neutro modo delabitur ex fornace, <lb></lb>aut ex eadem euolat ui flatus follium &amp; ignis agitatum. </s>
          <s id="N1A6F8">Sin ortum fuerit ex <lb></lb>lapide plumbario, toſtum cum eo excoquatur: ſi ex pyrite, cum pyrite. </s>
          <s id="N1A6FD">At <lb></lb>æs purum ſiue proprius ei color inſederit, ſiue chryſocolla uel cæruleo fue­<lb></lb>rit tinctum, &amp; rude plumbei coloris, aut fuſci, aut nigri, excoquantur in for­<lb></lb>nace, cuius os uel ad <expan abbr="exiguũ">exiguum</expan> tempus clauditur, uel ſemper patet: &amp; tunc qui­<lb></lb>dem in prima: in eo ſi magna argenti portio fuerit, maiorem ipſius partem <lb></lb>plumbum in catinum <expan abbr="iniectũ">iniectum</expan> &amp; <expan abbr="liquatũ">liquatum</expan> ſorbet, reliqua ſimul cum ære uen­<lb></lb>ditur dominis officinæ, in qua argentum ab ære ſecernitur: ſin exigua, <expan abbr="nullũ">nullum</expan> <lb></lb>plumbum in catinum conijcitur, quod argentum combibat, ſed id unà cum <lb></lb>ære domini iam <expan abbr="cõmemorati">commemorati</expan> mercantur: ſi nulla, æs ſtatim perficitur. </s>
          <s id="N1A724">Quod <lb></lb>ſi tale æs in ſe <expan abbr="cõtinet">continet</expan> aliquam rem foſſilem non facile liqueſcentem, ſiue py­<lb></lb>rites fuerit, ſiue cadmia metallica foſſilis, ſiue lapis, ex quo conflatur ferrum, <lb></lb>ad eam adijciatur pyrites crudus facile liqueſcens, &amp; recrementa, atque ex eis <lb></lb>excoctis conflentur panes, ex quibus toties crematis, quoties res poſtulat, <lb></lb>&amp; recoctis æs conficiatur. </s>
          <s id="N1A735">Attamen ſi aliqua argenti portio in panibus fue­<lb></lb>rit, in quam plumbi impenſa <expan abbr="faciẽda">facienda</expan> ſit, prius etiam id in catinum iniectum <lb></lb>&amp; liquefactum ipſam combibat. </s>
          <s id="N1A740">Æs uerò rude minus ſyncerum, quale, cùm <lb></lb>plerunque ſit cinereum uel purpureum, nigricat &amp; interdum partim <expan abbr="cæruleũ">cæruleum</expan> <lb></lb>eſt, hoc modo apud Rhetos excoquitur in prima fornace, cuius os ſemper <lb></lb>patet. </s>
          <s id="N1A74D">Primus excoctor (tres enim ſunt) ad tantum æs rude, quantum recipi<lb></lb>unt uaſa decem &amp; octo, quorum quodque capax eſt modiorum <expan abbr="Romanorũ">Romanorum</expan> <lb></lb>ferè ſeptem, adijcit tantam plumbi recrementorum partem, quantam <expan abbr="capiũt">capiunt</expan> <lb></lb>ciſia tria: tantam lapidis fiſſilis, quantam comprehendit ciſium unum: <expan abbr="tantã">tantam</expan> <lb></lb>lapidis facile igni liqueſcentis, quanta pendit quintam centumpondij par­<lb></lb>tem: aliquam præterea particulam <expan abbr="ramẽti">ramenti</expan> lotura ex diphryge &amp; cadmia col<lb></lb>lecti: quæ omnia duodecim <expan abbr="horarũ">horarum</expan> ſpacio excoquit, <expan abbr="cõficitque">conficitque</expan> primarios pa<lb></lb>nes pendentes ſex centumpondia: &amp; miſturam, cuius dimidia pars ex ære et <lb></lb>argento conſtat, pendentem dimidium centumpondium: atque ea <expan abbr="infimũ">infimum</expan> ca­<lb></lb>tini <expan abbr="locũ">locum</expan> occupat. </s>
          <s id="N1A782">In ſingulis autem panum centumpondijs ineſt argenti ſe­<lb></lb>libra, &amp; interdum præterea ſemuncia: in dimidio miſturæ centumpondio <lb></lb>argenti bes uel dodrans, qua ratione ſingulis hebdomadis, ſi operarum di­<lb></lb>es ſex fuerint, efficit panum centumpondia ſex &amp; triginta: miſturæ tria: in <pb pagenum="328" xlink:href="001/01/338.jpg"></pb>quibus plerunque inſunt <expan abbr="argẽti">argenti</expan> fere quatuor &amp; uiginti libræ. </s>
          <s id="N1A794">Alter excoctor <lb></lb>à primarijs panibus ſeparat maximam argenti partem, quam plumbum ſor<lb></lb>bet: etenim ad decem &amp; octo centumpondia panum ex ære rudi <expan abbr="conflatorũ">conflatorum</expan> <lb></lb>addit molybdænæ &amp; ſpumæ argenti duodecim centumpondia: lapidis, ex <lb></lb>quo conflatur plumbum nigrum, tria: panum durorum, qui plus argenti in <lb></lb>ſe continent, quinque: panum <expan abbr="æreorũ">æreorum</expan> fatiſcentium, duo: addit inſuper aliqua <lb></lb>recrementa, quæ cum excoqueretur æs rude, ſupernatarunt: &amp; <expan abbr="particulã">particulam</expan> ra­<lb></lb>menti ex cadmijs confecti: quæ omnia item duodecim horarum ſpacio ex­<lb></lb>coquit, efficitque tot ſecundarios panes, quot pendunt decem &amp; octo <expan abbr="centũ­pondia">centum­<lb></lb>pondia</expan>: atque miſturam æris, &amp; plumbi, &amp; argenti, <expan abbr="pendentẽ">pendentem</expan> duodecim cen<lb></lb>tumpondia: in quorum ſingulis ineſt argenti ſelibra: quam miſturam, poſt­<lb></lb>quam conto uncinato detraxit panes, effundit in æneos uel ferreos catinos: <lb></lb>quo modo quatuor fiunt panes qui inferuntur in officinam, in qua <expan abbr="argentũ">argentum</expan> <lb></lb>ab ære ſecernitur: idem excoctor die ſequenti ad ſecundariorum panum de<lb></lb>cem &amp; octo <expan abbr="cẽtumpondia">centumpondia</expan> rurſus adijcit molybdænæ &amp; ſpumæ argenti du<lb></lb>odecim centumpondia: lapidis, ex quo conflatur plumbum nigrum, tria: pa <lb></lb>num <expan abbr="durorũ">durorum</expan>, qui plus argenti in ſe continent, quinque: recrementa quæ, cùm <lb></lb>ipſe excoqueret panes primarios, ſupernatarunt: ramentum lotura ex cad­<lb></lb>mijs quæ tunc fieri ſolent, confectum: quæ omnia ſimiliter duodecim hora­<lb></lb>rum ſpacio excoquit: atque efficit tot tertiarios panes, quot <expan abbr="pendũt">pendunt</expan> tredecim <lb></lb>centumpondia: ac miſturam æris, &amp; plumbi, &amp; argenti, pendentem unde­<lb></lb>cim centumpondia: quorum ſingula in ſe continent argenti trientem &amp; ſe­<lb></lb>munciam: <expan abbr="quã">quam</expan>, ubi conto uncinato detraxit tertiarios panes, effundit in ære <lb></lb>os catinos: qua ratione iterum quatuor fiunt panes: qui, ut priores, inferun­<lb></lb>tur in officinam, in qua argentum ab ære ſecernitur: hoc modo <expan abbr="ſecũdus">ſecundus</expan> ex­<lb></lb>coctor alternis diebus primarios panes, alternis <expan abbr="ſecũdarios">ſecundarios</expan> excoquit. </s>
          <s id="N1A7F9">At ter<lb></lb>tius excoctor ad tot panes tertiarios, quot capiunt undecim ciſia, addit pa­<lb></lb>num durorum, in quibus minus argenti ineſt, tria ciſia: &amp; recrementa, quæ, <lb></lb>cùm ipſe excoqueret ſecundarios panes, ſupernatarunt: &amp; ramentum lotu­<lb></lb>ra ex cadmijs, quæ <expan abbr="tũc">tunc</expan> fieri ſolent, confectum: ex quibus omnibus excoctis <lb></lb>efficit tot quartarios panes, quos duros nominant, quot <expan abbr="pendũt">pendunt</expan> uiginti cen<lb></lb>tumpondia, &amp; tot panes duros, qui plus argenti in ſe continent, quot pen­<lb></lb>dunt quindecim centumpondia: in <expan abbr="quorũ">quorum</expan> ſingulis ineſt argenti triens. </s>
          <s id="N1A816">Hos <lb></lb>panes ſecundus excoctor, ut dixi, adijcit ad primarios &amp; ſecundarios panes <lb></lb>cùm eos recoquit: idem ex tot quartarijs panibus ter crematis, quot recipi­<lb></lb>unt undecim ciſia, conficit ultimos panes, quorum centumpondium <expan abbr="tantũ­modo">tantun­<lb></lb>modo</expan> ſemunciam argenti in ſe continet: &amp; panum durorum, in quibus mi <lb></lb>nus argenti ineſt, quindecim centumpondia: in <expan abbr="quorũ">quorum</expan> ſingulis ineſt argen­<lb></lb>ti ſextans. </s>
          <s id="N1A82D">Hos panes tertius excoctor, ut dixi, addit ad panes tertiarios cùm <lb></lb>eos recoquit. </s>
          <s id="N1A832">Sed ex ultimis panibus ter crematis &amp; recoctis conficitur æs <lb></lb>nigrum. </s>
          <s id="N1A837">At æs rude, ex quo conficitur æs purum, quod uel paucum argen­<lb></lb>tum in ſe continet, uel non facile liqueſcit, primò excoquatur in tertia forna<lb></lb>ce cuius os ſemper patet: atque ex eo fiant panes, qui ſepties cremati deinde <lb></lb>recoquantur, &amp; ex eis confletur æs: cuius panes inferantur in alterius gene <lb></lb>ris <expan abbr="fornacẽ">fornacem</expan>: in qua ſic tertiò <expan abbr="coquãtur">coquantur</expan>, ut in æris parte inferiore plus argenti, <pb pagenum="329" xlink:href="001/01/339.jpg"></pb>minus in ſuperiore remaneat, quam <expan abbr="rationẽ">rationem</expan> liber undecimus explicabit. </s>
          <s id="N1A853">Py<lb></lb>rytes autem, quia plerunque non modo æs, ſed etiam argentum in ſe <expan abbr="cõtinet">continet</expan>, <lb></lb>quomodo excoquendus ſit cùm de argenti uenis ſcriberem, expoſui. </s>
          <s id="N1A85E">Sed ſi <lb></lb>in eo argenti minimum fuerit, &amp; æs, quod ex eo conflatur, non facile tracta­<lb></lb>ri poterit, ratione, <expan abbr="quã">quam</expan> proxime explicaui, excoquatur. </s>
          <s id="N1A869">Poſtremò lapis fiſſi­<lb></lb>lis æroſus, ſiue bitumen, ſiue ſulfur in ſe contineat, uſtus excoquatur cum la­<lb></lb>pidibus, qui facile igni <expan abbr="liqueſcũt">liqueſcunt</expan>, ſecundi generis, <expan abbr="cõficianturque">conficianturque</expan> panes, qui­<lb></lb>bus recrementa ſupernatant. </s>
          <s id="N1A87A">Ex panibus ſepties plerunque crematis &amp; reco­<lb></lb>ctis <expan abbr="cõflentur">conflentur</expan> recrementa &amp; duplices panes: quorum alteri ærei ſunt, &amp; in­<lb></lb>fimum in catino locum occupant: atque hi uenduntur dominis officinarum, <lb></lb>in quibus <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> ab ære ſecernitur: alteri cum primarijs panibus recoqui <lb></lb>ſolent. </s>
          <s id="N1A88D">Si uerò lapis fiſſilis paruam æris portionem in ſe <expan abbr="cõtineat">contineat</expan>, uratur, ſub <lb></lb>pila ſubiectus <expan abbr="cõminuatur">comminuatur</expan>, lauetur, cribretur: <expan abbr="ramẽtum">ramentum</expan> inde confectum ex­<lb></lb>coquatur: &amp; ex eo fiant panes: ex quibus crematis æs <expan abbr="cõficiatur">conficiatur</expan>: uerùm ſi ad <lb></lb>lapidem fiſſilem chryſocolla, uel cæruleum, uel terra lutea aut nigra adhæ­<lb></lb>ſerit, in quibus æs &amp; argentum inſunt, non lauetur, ſed <expan abbr="cõminutus">comminutus</expan> cum lapi<lb></lb>dibus, qui facile igni liqueſcunt, ſecundi generis eodem modo excoquatur. </s>
          <s id="N1A8AE"><lb></lb>At plumbi nigri uena ſiue molybdæna fuerit, ſiue pyrites, ſiue lapis, ex quo <lb></lb>id conflatur, <expan abbr="plerũque">plerunque</expan> excoquitur in proprijs fornacibus, de quibus ſupra di <lb></lb>xi, ſed non minus ſæpe in tertia, cuius os ſemper patet. </s>
          <s id="N1A8BA">Focus &amp; catinus con<lb></lb>ficiuntur ex puluere, in quo parua quædam ſquamæ ferri portio ineſt: recre<lb></lb>menta ferri potiſſimum talis uenæ additamentum ſunt: quorum utrunque ſo<lb></lb>lertes excoctores utile arbitrantur, &amp; ère <expan abbr="dominorũ">dominorum</expan> eſſe: quòd ea ferro na­<lb></lb>tura ſit, ut nigrum plumbum in <expan abbr="unũ">unum</expan> cogat. </s>
          <s id="N1A8CD">Si molybdæna uel lapis, ex quo <lb></lb>id conflatur, excoquitur, mox è fornace in catinum effluit plumbum: quod <lb></lb>recrementis detractis cochleari hauſtum effunditur: ſi uerò pyrites, primò è <lb></lb>fornace, ut Goſelariæ uidere licet, in catinum defluit liquor quidam candi­<lb></lb>dus, argento inimicus &amp; nociuus: id enim comburit: quocirca recrementis, <lb></lb>quæ ſupernatant, detractis effunditur: uel induratus conto uncinato extra­<lb></lb>hitur: eundem liquorem parietes fornacis exudant: deinde ex fornace in ca­<lb></lb>tinum defluit ſtannum, hoc eſt miſtura plumbi nigri cum argento: de quo <lb></lb>ſtanno prius <expan abbr="detrahũtur">detrahuntur</expan> recrementa, non raro, ut nonnulli pyritæ ſunt, can<lb></lb>dida, poſterius pyritæ panes, ſi quos habet: in his aliqua æris portio ſolet in <lb></lb>eſſe: ſed quia perexigua &amp; ſyluæ carbonum copiam non ſuppeditant, æs ex <lb></lb>ipſis non conflatur. </s>
          <s id="N1A8EA">Ex ſtanno <expan abbr="aũt">aut</expan> in catillos ferreos infuſo, item <expan abbr="fiũt">fiunt</expan> panes: <lb></lb>qui, cùm in ſecunda fornace coquuntur, argentum ſeparatur à plumbo: <expan abbr="q̊d">quod</expan> <lb></lb>partim in <expan abbr="ſpumã">ſpumam</expan> argenti, partim in molybdænam mutatur: ex quibus in pri<lb></lb>ma fornace recoctis conficitur plumbum depauperatum: nam eius centum <lb></lb>pondium unam tantummodo argenti drachmam in ſe continet: cùm antea­<lb></lb>quam <expan abbr="argentũ">argentum</expan> ab eo ſepararetur in eius centumpondio argenti plus minus <lb></lb>unciæ tres inerant. </s>
          <s id="N1A90D">Sed lapilli nigri &amp; cæteri, ex quibus conficitur <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <lb></lb>candidum, excoquantur in ſui generis fornacibus: quæ anguſtiores <expan abbr="quã">quam</expan> re­<lb></lb>liquæ fornaces eſſe <expan abbr="debẽt">debent</expan>, ut ignis paruus, quem poſtulat uena, paretur: ſed <lb></lb>altiores, ut anguſtiam ſua altitudine <expan abbr="cõpenſent">compenſent</expan>: &amp; ferè <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> capacitas, quæ <lb></lb>aliarum eſt <expan abbr="fornacũ">fornacum</expan>, fiat: ſuperius à fronte clauſæ ſint, ab altero latere <expan abbr="pateãt">pateant</expan>, <pb pagenum="330" xlink:href="001/01/340.jpg"></pb>&amp; ad ipſum gradus <expan abbr="habeãt">habeant</expan>: nam eos ad <expan abbr="frontẽ">frontem</expan> propter catinos habere non <lb></lb>poſſunt: quibus gradibus excoctores aſcendentes lapillos in ipſas conijci­<lb></lb>ant: cuiuſque fornacis fundum nullo puluere, ex terra &amp; carbonibus <expan abbr="cõminutis">comminu<lb></lb>tis</expan> facto, paretur, ſed in ipſo officinæ ſolo ſaxum arenarium non nimis <expan abbr="durũ">durum</expan> <lb></lb>locetur: &amp; quidem paululum decliue: quod longum ſit pedes duos &amp; do­<lb></lb>drantem, latum totidem pedes, craſſum pedes duos: <expan abbr="quãto">quanto</expan> enim craſſius fu <lb></lb>erit, tanto diutius in igni durat. </s>
          <s id="N1A959">Circum id <expan abbr="quadrãgula">quadrangula</expan> fornax alta ad pedes <lb></lb>octo uel nouem futura extruatur ex latis arenarijs ſaxis uel ex iſtis uilibus, <lb></lb>quæ natura de diuerſa materia compoſuit: interius undique æquabiliter luto <lb></lb>oblinatur, ut pars caua ſuperius fiat longa pedes duos, lata unum, deorſum <lb></lb>uerò uerſus paulo minus &amp; longa &amp; lata: ſupra eam duo ſint parietes: inter <lb></lb>quos fumus ex fornace aſcendat in ſolarij pauimentum, atque tandem per an <lb></lb>guſtum tecti foramen eluctetur. </s>
          <s id="N1A96C">Saxum autem arenarium iccirco in fundo <lb></lb>fornacis decliue locetur, ut plumbum ex lapillis conflatum per os fornacis <lb></lb>in catinum defluere poſſit. </s>
          <s id="N1A973">Quoniam uerò excoctoribus acri igni opus non <lb></lb>eſt, nec neceſſe habent follium nares in æneam uel ferream fiſtulam impone <lb></lb>re, ſed tantum in muri foramen. </s>
          <s id="N1A97A">Attamen folles poſteriore parte altius collo<lb></lb>centur, ut naribus flatum recta uerſus os fornacis expirent: ut uerò <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="acrẽ">acrem</expan>, <lb></lb>nares latæ ſint: acrior enim ignis ex lapillis nigris plumbum conflare non ſo<lb></lb>let, ſed eos coficere &amp; in cinerem mutare: prope gradus ſaxum ponatur ex­<lb></lb>cauatum: in quod <expan abbr="cõijciantur">conijciantur</expan> lapilli nigri excoquendi: quorum quoties tot <lb></lb>in fornacem excoctor inijciet, quot <expan abbr="batillũ">batillum</expan> ferreum capere poteſt, toties ſu<lb></lb>perinijciat carbones: qui omnes prius in uas coniecti, &amp; aquis abluti ab are­<lb></lb>nis atque lapillis, ſi qui ad eos adhæſerint, purgentur: ne ſimul cum lapillis ni­<lb></lb>gris liqueſcentes os obſtruant, &amp; plumbi liquidi ex fornace <expan abbr="effluuiũ">effluuium</expan> ſiſtant: <lb></lb>os fornacis ſemper pateat: ante quod ſit catinus paulo ſemipede altior, lon­<lb></lb>gus dodrantes duos, latus unum. </s>
          <s id="N1A9A5">In eum luto oblitum ex ore influit plum­<lb></lb>bum: ad cuius catini alterum latus ſit humilis murus: latior dodrante, longi­<lb></lb>or pede, in quo puluis carbonum iaceat: ad alterum, officinæ ſolum decliue, <lb></lb>ut eo <expan abbr="cõmodius">commodius</expan> recrementa defluere &amp; detrahi poſſint: quamprimum <expan abbr="aũt">aut</expan> <lb></lb>plumbum ex ore fornacis in <expan abbr="catinũ">catinum</expan> defluere cœperit, excoctor partem pul­<lb></lb>ueris à muro in eum detrahat, ut à calido recrementa ſeparentur: utque eo <expan abbr="cõ­tegatur">con­<lb></lb>tegatur</expan>, ne pars ipſius calore reſoluta cum fumo euolet. </s>
          <s id="N1A9C4">Si uerò poſt detra­<lb></lb>cta recrementa puluis totum plumbum <expan abbr="nõ">non</expan> conteget, eius pluſculum rutro <lb></lb>detrahat: idem faciat cùm os catini, quod conto recluſit ut plumbum in alte <lb></lb>rum catinum <expan abbr="rotundũ">rotundum</expan>, item luto oblitum, effluere poſſit, rurſus luto uel pu­<lb></lb>ro, uel cum puluere carbonum permiſto, obſtruet. </s>
          <s id="N1A9D7">Habeat etiam excoctor <lb></lb>in promptu ſcopas, quibus uerrat parietes, qui ſunt ſupra fornacem: ad eos <lb></lb>enim &amp; ad ſolarij pauimentum aliqui minutuli lapilli, ut excoctor diligens <lb></lb>&amp; experiens ſit, partim cum fumo adhæreſcere <expan abbr="ſolẽt">ſolent</expan>. </s>
          <s id="N1A9E4">Si quis uerò harum re­<lb></lb>rum non ſatis expertus, lapillos, qui <expan abbr="plerũque">plerunque</expan> triplices ſunt, maiuſculi ſcilicet, <lb></lb>mediocres, minutuli, ſimul excoxerit, domini non exiguam plumbi <expan abbr="iacturã">iacturam</expan> <lb></lb>facient: etenim antea quàm maiuſculi uel mediocres <expan abbr="liqueſcũt">liqueſcunt</expan>, minutuli uel <lb></lb>exuruntur in fornace, uel ex eo euolantes <expan abbr="nõ">non</expan> modo ad parietes <expan abbr="adhæreſcũt">adhæreſcunt</expan>, <lb></lb>ſed etiam in ſolarij pauimentum decidunt: quos dominus officinæ, <expan abbr="uenarũ">uenarum </expan><pb pagenum="331" xlink:href="001/01/341.jpg"></pb>dominis ſuo quodam iure abripit: qua de cauſa experientiſſimus quiſque ex­<lb></lb>coctor alios ſeparatim ab alijs excoquit: &amp; quidem minutulos in latiore for<lb></lb>nace: mediocres, in media: maiuſculos, in anguſtiore. </s>
          <s id="N1AA11">Quinetiam cùm minu<lb></lb>tulos excoquit, leni follium flatu utitur: cùm mediocres, mediocri: cùm ma­<lb></lb>iuſculos, uehementi. </s>
          <s id="N1AA18">Nam ſi primos excoquit, lento igni indiget: ſi alteros, <lb></lb>mediocri: ſi tertios, acri. </s>
          <s id="N1AA1D">Multo tamen minus acri quàm cùm uenas uel auri <lb></lb>uel argenti, uel æris excoquit. </s>
          <s id="N1AA22">Cùm autem in hoc labore continenter tres di <lb></lb>es &amp; noctes, ut fieri ſolet, excoctores operam <expan abbr="cõſumpſerint">conſumpſerint</expan>, lapillorum mi­<lb></lb>nutulorum maius pondus conflare poſſunt, quod cito liqueſcant: maiuſcu­<lb></lb>lorum minus, quod tardè: mediocrium mediocre, quod medio modo ſe ha <lb></lb>beant: qui tamen in fornace, modò latiore, modò mediocri, nunc uerò angu<lb></lb>ſtiore non facta, lapillos omnes excoquunt, hi, ut magnum damnum <expan abbr="nõ">non</expan> fa­<lb></lb>ciant, primò in eam minutulos <expan abbr="inijciũt">inijciunt</expan>, deinde mediocres, tum maiuſculos, <lb></lb>poſtremò non ſatis puros: atque, ut conuenit, follium <expan abbr="flatũ">flatum</expan> immutant. </s>
          <s id="N1AA43">Ne ue­<lb></lb>rò lapilli prius ex magnis carbonibus, in fornacem iniectis, deuoluantur in <lb></lb>catinum quàm ex eis <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> confletur, excoctor paruis utitur: atque primò <lb></lb>tales carbones, aqua madefactos, inijcit in fornacem, deinde lapillos, tum i­<lb></lb>terum ac ſæpius uiciſſim carbones et lapillos. </s>
          <s id="N1AA52">Sed lapilli collecti ex materia, <lb></lb>quæ diebus æſtiuis in foſſa, in quam immittitur riuus, lauatur, hybernis in <lb></lb>laminam ferream foraminum plenam coniecta, excoquantur in fornace pal<lb></lb>mum latiore quàm ea eſt in qua minutuli lapilli, ex terra effoſſi, conflantur: <lb></lb>ſed ad eos <expan abbr="exco〈quẽ〉dos">excoquendos</expan> uehementiore flatu follium, &amp; acriore igni opus eſt <lb></lb>quàm ad maiuſculos excoquendos. </s>
          <s id="N1AA63">Verùm quicunque lapilli coquuntur, ſi <lb></lb>prius plumbum ex fornace effluit, <expan abbr="multũ">multum</expan> ex eis conficitur: ſi recrementa, pau<lb></lb>cum. </s>
          <s id="N1AA6E">Cum ipſis enim permiſcetur: quod tunc accidere ſolet, cùm lapilli uel <lb></lb>minus puri, uel ferrugine, quæ ſatis cremata non fuit, infecti in fornacem <expan abbr="cõiecti">con<lb></lb>iecti</expan> fuerint, uel plures quàm oportet: tunc enim, quanquam puri ſunt &amp; fa­<lb></lb>cile liqueſcunt, ſimul cum recrementis, cum quibus miſcentur, aut effluunt, <lb></lb>aut in fornace adeo ſubſidunt, ut munere excoquendi neceſſariò intermiſſo <lb></lb>refringenda ſit. </s>
          <s id="N1AA7F">Quoties <expan abbr="aũt">aut</expan>: recrementa de plumbo per decliue officinæ ſo<lb></lb>lum defluxerint, &amp; rutro detracta fuerint, toties os catini aperiatur, &amp; plum<lb></lb>bum deriuetur in alterum catinum: quod quamprimum effluxerit os luto <lb></lb>cum puluere <expan abbr="carbonũ">carbonum</expan> permiſto rurſus obturetur. </s>
          <s id="N1AA90">In hoc catino prunæ in­<lb></lb>ſint, ne plumbum mox effundendum refrigeſcat: ex eo, ſi tam impurum fue­<lb></lb>rit, ut opera inde formari non poſſint, effuſo conficiantur panes recoquen­<lb></lb>di in foco, de quo paulo poſt dicam: ſi purum, ſtatim æreæ laminæ craſſæ ſu<lb></lb>perfundatur prius rectis lineis, deinde ſuper eas tranſuerſis ut cancelli fiant: <lb></lb>quorum ſinguli ferro ſignatorio in eos impreſſo ſignentur, ſi plumbum ex <lb></lb>lapillis effoſſis conflatum fuerit, unum tantummodo ſignum, magiſtratus <lb></lb>ſcilicet imprimi ſolet: ſi ex lapillis ſola lotura collectis, duo magiſtratus &amp; <lb></lb>furca, qua lotores utuntur: tum ex id genus cancellis plerunque tribus ligneo <lb></lb>malleo compactis &amp; coagmentatis formetur una maſſa. </s>
          <s id="N1AAA5">Recrementa uerò <lb></lb>detracta mox batillo ferreo conijciantur in lacuſculum ex una arbore caua­<lb></lb>tum, &amp; agitata purgentur à carbonibus: tum exempta <expan abbr="cõtundantur">contundantur</expan> malleo <lb></lb>ferreo quadrangulo: deinde cum lapillis proxime coquendis recoquantur. <pb pagenum="332" xlink:href="001/01/342.jpg"></pb>Sed quidam <expan abbr="recremẽta">recrementa</expan> ter uda pilis ſubiecta tundunt, terque <expan abbr="recoquũt">recoquunt</expan>: quo­<lb></lb>rum adhuc humidorum ſi magnus aceruus fuerit coctus, ex eis <expan abbr="paucũ">paucum</expan> plum<lb></lb>bum propterea conflatur, quòd mox liquefacta rurſus ex ſornace defluant <lb></lb>in catinum. </s>
          <s id="N1AAC9">Sed <expan abbr="lutũ">lutum</expan> &amp; glareæ, quibus tales fornaces incruſtantur, item cad<lb></lb>miæ, quia non raro concipiunt lapillos prorſus non liquatos uel ſemiliqua<lb></lb>tos, &amp; plumbi guttas combibunt, pilis udis ſubiecta tundantur: quo modo <lb></lb>lapilli prorſus non liquati per cancellos effluunt in canalem, &amp; ut reliqui la­<lb></lb>pilli lauantur: ſemiliquati uerò &amp; plumbi guttæ ex capſa exemptæ primum <lb></lb>cribro, in quo <expan abbr="nõ">non</expan> exigua earum portio remanet, lauentur: deinde in area, lin<lb></lb>teis extenſis contecta. </s>
          <s id="N1AAE0">At fuligo ad partem camini, quæ fumum emittit, ad­<lb></lb>hæreſcens, quia etiam ipſa ſæpius in ſe <expan abbr="cõtinet">continet</expan> lapillos minutulos, qui cum <lb></lb>fumo ex fornace euolarunt, in area iam dicta, &amp; alterius canalis lauetur: ue­<lb></lb>rùm plumbi guttæ &amp; ſemiliquati lapilli, quos lutum &amp; lapides, quibus in­<lb></lb>cruſtantur fornaces, combiberunt, atque reliquiæ <expan abbr="plũbi">plumbi</expan>, ex utroque catino ex­<lb></lb>empti, ſimul cum lapillis excoquantur. </s>
          <s id="N1AAF5">Cùm autem lapilli nigri tribus die­<lb></lb>bus &amp; totidem noctibus in fornace, ſicuti ſupra dixi parata, excocti fuerint, <lb></lb>nonnullæ particulæ ſaxorum, ex quibus fornax eſt extructa, igni labefacta­<lb></lb>tæ decidunt: quare follibus ſublatis fornax poſteriore parte perfringatur, et <lb></lb>cadmia primo malleis decutiatur, deinde fornax interius tota eorundem ſa<lb></lb>xorum glareis, ad id aptatis, &amp; luto rurſus æquabiliter incruſtetur: ſaxum e­<lb></lb>tiam arenarium, in ſolo fornacis locatum, ſi fecerit uitium, eximatur, &amp; in ei­<lb></lb>us locum reponatur alterum: quod ei ſupereſt, excoctor acuto malleo reſe­<lb></lb>cet atque aptet.</s>
        </p>
        <p id="N1AB08" type="caption">
          <s id="N1AB0A">F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius os<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> C. E<emph type="italics"></emph>ius os<emph.end type="italics"></emph.end> D. R<emph type="italics"></emph>ecre­<lb></lb>menta<emph.end type="italics"></emph.end> E. R<emph type="italics"></emph>utrum<emph.end type="italics"></emph.end> F. A<emph type="italics"></emph>lter catinus<emph.end type="italics"></emph.end> G. P<emph type="italics"></emph>arietes cami­<lb></lb>ni<emph.end type="italics"></emph.end> H. S<emph type="italics"></emph>copæ<emph.end type="italics"></emph.end> I. L<emph type="italics"></emph>amina ærea<emph.end type="italics"></emph.end> K. C<emph type="italics"></emph>ancelli<emph.end type="italics"></emph.end> L. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>errum ſignatorium<emph.end type="italics"></emph.end> M. M<emph type="italics"></emph>alleus<emph.end type="italics"></emph.end> N.</s>
        </p>
        <pb pagenum="333" xlink:href="001/01/343.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.343.1.jpg" xlink:href="001/01/343/1.jpg"></figure>
        <p id="N1AB6A" type="main">
          <s id="N1AB6C">Alij ad murum extruunt duas fornaces, iam à me deſcriptis prorſus aſſi­<lb></lb>miles, &amp; ſupra eas <expan abbr="teſtudinẽ">teſtudinem</expan>: <expan abbr="quã">quam</expan> murus &amp; quatuor pilæ <expan abbr="ſuſtinẽt">ſuſtinent</expan>, per cuius <pb pagenum="334" xlink:href="001/01/344.jpg"></pb>teſtudinis foramina fumus è fornacibus aſcendit in latam cameram, ei, <expan abbr="quã">quam</expan> <lb></lb>ſupra deſcripſi, ſimilem, niſi quod in utroque latere habeat feneſtram, oſtio ca <lb></lb>reat. </s>
          <s id="N1AB8A">Excoctores enim fuliginem abſterſuri primò gradibus, qui ſunt ad la­<lb></lb>tera fornacum aſcendunt, deinde ſcalis per teſtudinis foramina, quæ ſunt ſu<lb></lb>pra fornaces, in cameram, ubi fuliginem abſtergunt, conuerrunt, in alueos <lb></lb>colligunt: quos alius alio deportandos &amp; effundendos tradit: ea camera eti<lb></lb>am ab altera differt caminis: quos duos habet domi uſitatis non diſſimiles: <lb></lb>hi fumum, qui per ſuperiorem partem <expan abbr="cõcameratam">concameratam</expan> eluctari non poteſt, re­<lb></lb>fractum &amp; repercuſſum excipiunt, &amp; inanem plumbi tandem <expan abbr="emittũt">emittunt</expan>: nam <lb></lb>plumbum calore ignis reſolutum &amp; in cinerem mutatum, atque lapilli minu­<lb></lb>tuli cum fumo euolantes in camera <expan abbr="remanẽt">remanent</expan>, aut ad laminas æreas, quæ ſunt <lb></lb>in camino adhærent.</s>
        </p>
        <p id="N1ABAB" type="caption">
          <s id="N1ABAD">F<emph type="italics"></emph>ornaces<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>atinus propior fornaci<emph.end type="italics"></emph.end> B. E<emph type="italics"></emph>ius os<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>lter catinus<emph.end type="italics"></emph.end> D. P<emph type="italics"></emph>ilæ<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>amera<emph.end type="italics"></emph.end> F. F<emph type="italics"></emph>eneſtra<emph.end type="italics"></emph.end> G. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>amini<emph.end type="italics"></emph.end> H. V<emph type="italics"></emph>as in quo carbones abluuntur<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <pb pagenum="335" xlink:href="001/01/345.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.345.1.jpg" xlink:href="001/01/345/1.jpg"></figure>
        <p id="N1ABF3" type="main">
          <s id="N1ABF5">Si plumbum candidum adeo fuerit impurum, ut, cum malleo percuſ­<lb></lb>ſum ducitur, rimis fathiſcat, ſtatim ex eo cancelli non fiunt, ſed panes, ut ſu­<pb pagenum="336" xlink:href="001/01/346.jpg"></pb>pra dixi, qui in foco denuo cocti purgantur. </s>
          <s id="N1ABFF">Is conſtat ex ſaxis arenarijs me <lb></lb>diam eius partem &amp; <expan abbr="catinũ">catinum</expan> uerſus paululum decliuibus, &amp; quà coniungun<lb></lb>tur luto oblitis: in eo utrinque arida ligna uiciſſim recta &amp; <expan abbr="trãſuerſa">tranſuerſa</expan> collocan<lb></lb>tur, item in medio craſſiora: quibus imponuntur plumbei panes quinque uel <lb></lb>ſex, qui centumpondia circiter ſex uniuerſi pendunt: hi lignis incenſis <expan abbr="ſtillãt">ſtillant</expan> <lb></lb>plumbo, quod continenter defluit in catinum, qui in officinæ ſolo eſt: in cu<lb></lb>ius catini fundo plumbum impurum ſubſidet, <expan abbr="purũ">purum</expan> ſupernatat: utrunque ma<lb></lb>giſter cochleari haurit: ſed prius purum haurire poteſt: ex quo æreæ laminæ <lb></lb>craſſæ ſuperfuſo efficit cancellos: poſterius impurum, ex quo panem. </s>
          <s id="N1AC22">Diſcri<lb></lb>men autem quod inter ea eſt dum et haurit &amp; effundit fluendi facilitate atque <lb></lb>difficultate dignoſcit: <expan abbr="cãcellati">cancellati</expan> <expan abbr="centũpondiũ">centumpondium</expan> pluris, in panis <expan abbr="figurã">figuram</expan> formati, <lb></lb>minoris <expan abbr="uẽditur">uenditur</expan>. </s>
          <s id="N1AC3B">Nam <expan abbr="preciũ">precium</expan> illius, <expan abbr="preciũ">precium</expan> huius aureo nummo ſuperat, ex <lb></lb><expan abbr="cãcellis">cancellis</expan> quinque, quod alijs leuiores ſint, ligneo malleo <expan abbr="cõpactis">compactis</expan> &amp; coagmen<lb></lb>tatis formatur una maſſa, &amp; ferro ſignatorio, in ipſam impreſſo, ſignatur. </s>
          <s id="N1AC51"><lb></lb>Quidam nullum in officinæ ſolo catinum, in quem defluat plumbum, faci­<lb></lb>unt, ſed in ipſo foco: ex quo magiſter carbonibus remotis plumbum hau­<lb></lb>ſtum laminæ æreæ ſuperfundit. </s>
          <s id="N1AC59">Purgamenta uerò, quæ ad ligna &amp; carbo­<lb></lb>nes adhærent, collecta in fornace recoquuntur.</s>
        </p>
        <p id="N1AC5E" type="caption">
          <s id="N1AC60">F<emph type="italics"></emph>ocus<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>igna<emph.end type="italics"></emph.end> C. P<emph type="italics"></emph>anes<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>ochleare<emph.end type="italics"></emph.end> E. A<emph type="italics"></emph>erea lamina<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>ancelli<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>G. F<emph type="italics"></emph>errum <expan abbr="ſignatoriũ">ſignatorium</expan>
<emph.end type="italics"></emph.end> H. M<emph type="italics"></emph>alleus ligneus<emph.end type="italics"></emph.end> I. M<emph type="italics"></emph>aſſa plumbi cancellati<emph.end type="italics"></emph.end> K. B<emph type="italics"></emph><expan abbr="atillũ">atillum</expan>
<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.346.1.jpg" xlink:href="001/01/346/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="337" xlink:href="001/01/347.jpg"></pb>
        <p id="N1ACB6" type="main">
          <s id="N1ACB8">Quidam uerò Luſitani ex lapillis nigris plumbum candidum in paruis <lb></lb>fornacibus conflare ſolent. </s>
          <s id="N1ACBD">Vtuntur autem follibus teretibus è corio factis: <lb></lb>quibus priore parte eſt orbis ferreus, poſteriore ligneus: in illius foramine <lb></lb>naris eſt incluſa, in huius medio foramen ſpiritale: ſuperius autem manubri<lb></lb>um uel anſa, qua follis teres diductus accipit auras, compreſſus eaſdem red­<lb></lb>dit: is inter orbes habet aliquot annulos ferreos, ad quos corium ſic eſt affi­<lb></lb>xum, ut tales ſinus fiant, quales uidentur in his laternis chartaceis, quæ com<lb></lb>plicari poſſunt. </s>
          <s id="N1ACCC">Cùm autem iſtiuſmodi folles flatum uehementem <expan abbr="nõ">non</expan> expi­<lb></lb>rent, atque tardius diducantur &amp; <expan abbr="cõprimantur">comprimantur</expan>, excoctor toto die paulo plus <lb></lb>quàm dimidium plumbi candidi centumpondium conflare poteſt.</s>
        </p>
        <p id="N1ACDB" type="caption">
          <s id="N1ACDD">F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>olles<emph.end type="italics"></emph.end> B. O<emph type="italics"></emph>rbis ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> C. N<emph type="italics"></emph>aris<emph.end type="italics"></emph.end> D. O<emph type="italics"></emph>rbis ligneus<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>oramen ſpiritale<emph.end type="italics"></emph.end> F. M<emph type="italics"></emph>anubrium<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>nſa<emph.end type="italics"></emph.end> H. A<emph type="italics"></emph>nnuli<emph.end type="italics"></emph.end> I. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>aſſæ plumbi candidi<emph.end type="italics"></emph.end> K.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.347.1.jpg" xlink:href="001/01/347/1.jpg"></figure>
        <p id="N1AD25" type="main">
          <s id="N1AD27">At ferri uena, cui præcipua bonitas, excoquatur in fornace, quæ ſecundæ <lb></lb>ferè ſimilis ſit: etenim focus exiſtat altus pedes tres &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>, latus &amp; lon­<lb></lb>gus ad pedes quinque: in cuius medio ſit catinus altus pedem, latus ſeſquipe­<lb></lb>dem. </s>
          <s id="N1AD34"><expan abbr="Quanquã">Quanquam</expan> altior uel humilior, atque latior uel anguſtior eſſe poteſt, pro <lb></lb>ut ex uena plus minusué ferri conficitur. </s>
          <s id="N1AD3C">Magiſtro certa uenæ ferri menſu­<lb></lb>ra detur, ſiue ex ea ferrum multum ſiue paucum <expan abbr="cõflare">conflare</expan> poſſit: is operam &amp; <pb pagenum="338" xlink:href="001/01/348.jpg"></pb>rem in hac re inſumpturus primò in <expan abbr="catinũ">catinum</expan> conijciat carbones, atque ipſis tan<lb></lb>tam ferri uenam <expan abbr="cõminutam">comminutam</expan> &amp; cum calce, aquis nondum reſtincta, permi­<lb></lb>ſtam inſpergat, quantam batillum ferreum capit. </s>
          <s id="N1AD56">Tum iterum ac ſæpius &amp; <lb></lb>carbones inijciat, &amp; eis uenam inſpergat: &amp; quidem uſque dum aceruum cle­<lb></lb>menter aſſurgentem conſtruat: quem tandem carbonibus incenſis igni, fol­<lb></lb>lium, artificioſe in fiſtula collocatorum, flatu ad ardendum excitato, exco­<lb></lb>quat: quod opus perficere poteſt modò horis octo, modò decem, nunc ue­<lb></lb>rò duodecim. </s>
          <s id="N1AD63">Ne autem ignis ardor ei faciem, ut ſolet, adurat, <expan abbr="totã">totam</expan> pileo te­<lb></lb>gat: cui tamen ſint foramina per quæ cernere &amp; ſpirare poſſit: ad fornacem <lb></lb>ſit pertica, qua quoties res poſtulat, poſtulat autem cùm folles nimis acrem <lb></lb>flatum inſpirant, uel ipſe uenam reliquam &amp; carbones adijcit, aut recremen<lb></lb>ta detrahit, fores canalis, per quem aquæ defluunt in rotam, axem, qui folles <lb></lb>comprimit, mouentem ſiſtat, uel uerſari permittat: quo ſane modo <expan abbr="ferrũ">ferrum</expan> <expan abbr="cõ­fluit">con­<lb></lb>fluit</expan>, &amp; maſſa pendens duo triaué centumpondia, pro ut uena ferri fuerit di<lb></lb>ues, poterit confici: mox magiſter uiam recrementorum conto aperiat: quæ <lb></lb>cùm tota defluxerint, maſſam ferream refrigerari ſinat: poſtea ipſe &amp; mini­<lb></lb>ſtri trudibus ferreis <expan abbr="cõmotam">commotam</expan> de fornace in terram deijciant: eamque marcu­<lb></lb>lis ligneis, quibus manubria ſint tenuia, ſed quinque pedes longa, percutiant, <lb></lb>ut &amp; recrementa, quæ adhuc ad eam adhæreſcunt, decutiant, ac ipſam adu­<lb></lb>nent ſimul &amp; dilatent. </s>
          <s id="N1AD8E">Etenim ſi ſtatim incudi impoſitam percutiet magnus <lb></lb>malleus ferreus, ab axis, quem uerſat rota, dentibus ſublatus, diſſipetur: atta <lb></lb>men non multo poſt forcipibus ſublata, &amp; eidem malleo ſubiecta acuto fer <lb></lb>ro in partes quatuor, uel quinque, uel ſex, prout magna fuerit aut parua, ſece­<lb></lb>tur: ex quibus in altero camini foco recoctis, &amp; rurſus incudi impoſitis fabri <lb></lb>formant maſſas quadrangulas, uomeres, canthos, ſed in primis bacilla: quo­<lb></lb>rum quatuor, aut ſex, aut octo pendunt quintam <expan abbr="cẽtumpondij">centumpondij</expan> partem: atque <lb></lb>ex his denuo uaria inſtrumenta confici ſolent. </s>
          <s id="N1ADA3">Ad quanque autem mallei per <lb></lb>cuſſionem adoleſcens cochliari aquam in candens ferrum, quod formant fa <lb></lb>bri, infundit: atque hinc eſt quod percuſſiones tam magnum ſonum edunt, ut <lb></lb>longe ab officina audiatur. </s>
          <s id="N1ADAC">Maſſa autem de fornace, in qua ferri uena exco­<lb></lb>quitur, deiecta in catino remanere ſolet ferrum durum, &amp; quod difficulter <lb></lb>ducitur: ex quo <expan abbr="cõfici">confici</expan> poſſunt præferrata <expan abbr="pilorũ">pilorum</expan> capita, &amp; duriſſima quæque<lb></lb>opera.</s>
        </p>
        <p id="N1ADBD" type="caption">
          <s id="N1ADBF">F<emph type="italics"></emph>ocus<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>ceruus<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>ia recrementeorum<emph.end type="italics"></emph.end> C. M<emph type="italics"></emph>aſſa<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>arculi lignei<emph.end type="italics"></emph.end> E. M<emph type="italics"></emph>alleus<emph.end type="italics"></emph.end> F. I<emph type="italics"></emph>ncus<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <pb pagenum="339" xlink:href="001/01/349.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.349.1.jpg" xlink:href="001/01/349/1.jpg"></figure>
        <p id="N1ADF7" type="main">
          <s id="N1ADF9">Sed ad ferri uenam, quæ uel æroſa eſt, uel cocta difficulter liqueſcit, maio<lb></lb>re opera &amp; acriore igni nobis opus eſt: etenim eius partes, in quibus metal­<pb pagenum="340" xlink:href="001/01/350.jpg"></pb>lum ineſt, non modo à reliquis, quæ nullum in ſe continent metallum, opor<lb></lb>tet ſecernere, &amp; pilis ſiccis frangere: ſed &amp; urere, ut alia metalla atque fuccos <lb></lb>nociuos exhalent: &amp; lauare, ut leuia quæque ab eis ſeparentur. </s>
          <s id="N1AE07">Excoquantur <lb></lb>uerò in fornace primæ aſſimili, uerùm multo ampliore &amp; altiore, ut multam <lb></lb>uenam, multosque carbones continere poſſit: nam partim uenæ fragmentis, <lb></lb>quæ maiora nuce non ſint, partim carbonibus compleatur: quas res exco­<lb></lb>ctores gradibus, qui ſint ad alterum latus fornacis, aſcendentes inijciant. </s>
          <s id="N1AE12">At <lb></lb>ex tali uena modò ſemel, modò bis cocta conflatur ferrum, quod idoneum <lb></lb>eſt ut in foco fornacis ferrariæ recalfiat, &amp; magno illo malleo ferreo ſubie­<lb></lb>ctum dilatetur, atque ferro acuto in partes ſecetur.</s>
        </p>
        <p id="N1AE1B" type="caption">
          <s id="N1AE1D">F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> A. G<emph type="italics"></emph>radus<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>enæ<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>arbones<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="341" xlink:href="001/01/351.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.351.1.jpg" xlink:href="001/01/351/1.jpg"></figure>
        <p id="N1AE41" type="main">
          <s id="N1AE43">At ars hoc modo <expan abbr="ferrũ">ferrum</expan> igni &amp; additamentis perficit, &amp; ex eo efficit <expan abbr="aciẽ">aciem</expan>, <lb></lb><expan abbr="quã">quam</expan> Græci <foreign lang="el">so/mwma</foreign> nominant, Eligatur <expan abbr="ferrũ">ferrum</expan>, quod ad <expan abbr="liqueſcendũ">liqueſcendum</expan> eſt <expan abbr="aptũ">aptum</expan>: <pb pagenum="342" xlink:href="001/01/352.jpg"></pb>&amp; præterea durum, atque quod facile duci poteſt. </s>
          <s id="N1AE68">Nam etſi ex uenis, quæ ipſi <lb></lb>cum alijs metallis communes ſunt, conflatum liqueſcat, tamen aut molle eſt <lb></lb>aut fragile. </s>
          <s id="N1AE6F">Tale uerò candens primò in minutas particulas ſecetur, &amp; cum <lb></lb>lapidibus liqueſcentibus <expan abbr="cõminutis">comminutis</expan> permiſceatur: deinde in foco fornacis <lb></lb>ferrariæ fiat catinus ex eodem puluere madido, ex quo fiunt catini, qui ſunt <lb></lb>ante fornaces in quibus uenæ auri uel argenti excoquuntur: cuius latitudo <lb></lb>ſit ad ſeſquipedem, altitudo ad pedem. </s>
          <s id="N1AE7E">Folles autem ſic collocentur, ut uen­<lb></lb>tum medio catino per narem inſpirent: tum catinus totus optimis carboni­<lb></lb>bus compleatur &amp; circumcirca ponantur ſaxorum fragmenta, quæ ferri par<lb></lb>ticulas &amp; carbones ſuperfuſos coerceant: ſed <expan abbr="quamprimũ">quamprimum</expan> carbones omnes <lb></lb>arſerint, &amp; catinus excanduerit, folles uentum <expan abbr="inſpirẽt">inſpirent</expan>, atque magiſter ſenſim <lb></lb>infundat tantam ferri &amp; lapidis <expan abbr="liqueſcẽtis">liqueſcentis</expan> miſturam, quanta ſibi infunden­<lb></lb>da uidebitur: in quam, cùm liquefacta fuerit, mediam quatuor ferri maſſas, <lb></lb>quarum ſingulæ <expan abbr="pendãt">pendant</expan> libras triginta, imponat: &amp; acri igni quinque uel ſex <lb></lb>horis coquat, &amp; bacillo immiſſo ferrum <expan abbr="liquatũ">liquatum</expan> ſæpius agitet, ut eius tenu­<lb></lb>iſſimam quanque particulam maſſarum parua foramina combibant: quæ par<lb></lb>ticulæ ſua ui <expan abbr="cõſumunt">conſumunt</expan> &amp; dilatant craſſas maſſarum particulas: quæ molles <lb></lb>&amp; fermento ſimiles fiunt. </s>
          <s id="N1AEAF">Poſtea magiſter miniſtro adiutus maſſam <expan abbr="unã">unam</expan> for<lb></lb>cipe extractam incudi imponat, ut malleus à rota uiciſſim ſublatus et demiſ­<lb></lb>ſus ipſam dilatet: quam confeſtim adhuc calidam in aquam inijciat &amp; tem­<lb></lb>peret: temperatam rurſus incudi imponat, eamque eodem malleo percuſſam <lb></lb>frangat: mox inſpiciens fragmenta <expan abbr="cõſideret">conſideret</expan>, utrum aliqua ex parte ferrum <lb></lb>adhuc appareat, an totum quodammodo ſit denſatum &amp; mutatum in <expan abbr="aciẽ">aciem</expan>. </s>
          <s id="N1AEC8"><lb></lb>Deinde aliam atque aliam maſſam forcipe prehenſam &amp; extractam in partes <lb></lb>ſecet, tum miſturam recalfaciat, &amp; ad eam addat recentis partem: quæ &amp; in <lb></lb>locum illius, quam combiberunt maſſæ, ſuccedit, &amp; uires eius, quæ reliqua <lb></lb>fuit, reficit, &amp; maſſarum particulas, rurſus in catinum impoſitas, facit purio­<lb></lb>res: quarum quanque, ut primum excalfacta fuerit, forcipe prehenſam malleo <lb></lb>ſubijciat, &amp; in bacilli <expan abbr="figurã">figuram</expan> formet. </s>
          <s id="N1AEDA">Quod, cùm adhuc excandeſcit, in frigi­<lb></lb>diſſimam aquam <expan abbr="profluentẽ">profluentem</expan>, quæ prope ſit, inijciat: quomodo repente den <lb></lb>ſatum in meram aciem uertitur: quæ ferro eſt multo durior &amp; candidior.</s>
        </p>
        <p id="N1AEE5" type="caption">
          <s id="N1AEE7">C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>olles<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>orcipes<emph.end type="italics"></emph.end> C. M<emph type="italics"></emph>alleus<emph.end type="italics"></emph.end> D. F<emph type="italics"></emph>lumen<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <pb pagenum="343" xlink:href="001/01/353.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.353.1.jpg" xlink:href="001/01/353/1.jpg"></figure>
        <p id="N1AF11" type="main">
          <s id="N1AF13"><expan abbr="Reliquorũ">Reliquorum</expan> <expan abbr="aũt">aut</expan> <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> uenæ in fornacib. </s>
          <s id="N1AF21"><expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="excoquũtur">excoquuntur</expan>, ſed <expan abbr="argẽti">argenti</expan> ui <lb></lb>ui, ut <expan abbr="etiã">etiam</expan> ſtibij, in ollis: <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> cinerei, in canalibus. </s>
          <s id="N1AF39">Sed primò <expan abbr="dicã">dicam</expan> de <expan abbr="argẽto">argento</expan><pb pagenum="344" xlink:href="001/01/354.jpg"></pb>uiuo: id in lacunis, in quas ex uenis fibrisque confluxit, repertum colligatur: <lb></lb>aceto ſaleque purgetur: in linteum lino xylino <expan abbr="contextũ">contextum</expan>, uel in alutam infun­<lb></lb>datur: per quam complicatam &amp; compreſſam argentum uiuum penetrans <lb></lb>purum in ollam uel patinam ſubiectam delabitur. </s>
          <s id="N1AF52">Vena uerò <expan abbr="argẽti">argenti</expan> uiui in <lb></lb>ollis excoquitur binis uel ſingulis: ſi in binis, ſuperiores figura non multum <lb></lb>diſſimiles ſunt uitreis ampullis, in quas urinæ, medicis inſpectandæ, infun­<lb></lb>di ſolent: continuo tamen recta ſurſum uerſus anguſtiores: Inferiores uerò <lb></lb>ſimiles ſunt catillis, in quibus uiri uel mulieres caſeos conficiunt: ſed utræque<lb></lb>utriſque maiores. </s>
          <s id="N1AF63">Inferiores uſque ad margines in terra, uel arena, uel cinere de­<lb></lb>fodere oportet, in ſuperiores uenam in particulas fractam inijcere, eaque com <lb></lb>pletas obturare muſco, &amp; inuerſas in ora inferiorum imponere, qua coniun <lb></lb>guntur oblinire luto, ne <expan abbr="argentũ">argentum</expan> <expan abbr="uiuũ">uiuum</expan>, quod in eas confugit, exhalet. </s>
          <s id="N1AF74">Quan­<lb></lb>quam ſunt qui, propterea quod defoſſæ ſint, nihil tale metuentes eas <expan abbr="nõ">non</expan> ob <lb></lb>linunt: quique glorientur ſe non minus argenti uiui pondus conficere quàm <lb></lb>eos qui ipſas oblinunt: ueruntamen oblitæ luto ab exhalando magis tutæ <lb></lb>ſunt: quo ſane modo ſeptingenta ollarum paria in ſolo uel foco collocen­<lb></lb>tur, &amp; undique miſtura, quæ conſtat ex puluere terræ <expan abbr="cõminutæ">comminutæ</expan>, &amp; à carbo­<lb></lb>nibus reſoluto, circumfundantur, ut ex ea ſuperiores palmum modo <expan abbr="extẽt">extent</expan>: <lb></lb>ad <expan abbr="utrũque">utrunque</expan> foci latus ſaxa prius poſita ſint, eisque ſuperimpoſita tigna, quibus <lb></lb>operarij longa ligna inijciant tranſuerſa. </s>
          <s id="N1AF97">Etſi uerò ligna <expan abbr="nõ">non</expan> attingunt ollas, <lb></lb>acris tamen ignis ardor eas calfaciens <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> uiuum caloris impatiens per <lb></lb>muſcum in ollas inferiores defluere cogit. </s>
          <s id="N1AFA6">Nam ſi uena excoquitur in ſupe­<lb></lb>rioribus ollis, de eis, quà datur exitus, fugit in inferiores: ſi contra in inferio­<lb></lb>ribus, fertur in ſuperiores, uel in opercula, quæ ſimul cum uaſis cucurbitinis <lb></lb>ollarum ſuperiorum locum <expan abbr="obtinẽt">obtinent</expan>. </s>
          <s id="N1AFB3">Sed ollæ, ne uitium faciant, ex optima <lb></lb>argilla fingantur: ſi enim uitium fecerint, argentum uiuum ex eis unà cum fu <lb></lb>mo euolat: qui ſi magna dulcedine odoratum <expan abbr="cõmouerit">commouerit</expan>, id ipſum conſumi <lb></lb>ſignificat. </s>
          <s id="N1AFC0"><expan abbr="Quoniã">Quoniam</expan> uerò is dentes mobiles efficit, excoctores &amp; cæteri aſtan<lb></lb>tes huius mali admoniti terga obuertunt in uentos, qui fumum in contrari­<lb></lb>am partem pellunt. </s>
          <s id="N1AFCA">Etenim officina circa frontem atque latera patere, &amp; uen­<lb></lb>tis expoſita eſſe debet: tales <expan abbr="autẽ">autem</expan> ollæ, ſi ex ære caldario factæ fuerint, in lon­<lb></lb>gum <expan abbr="tẽpus">tempus</expan> in igni poterunt durare. </s>
          <s id="N1AFD9">Hæc ratio uenæ argenti uiui excoquen <lb></lb>dæ plurimis eſt uſitata.</s>
        </p>
        <p id="N1AFDE" type="caption">
          <s id="N1AFE0">F<emph type="italics"></emph>ocus ardens<emph.end type="italics"></emph.end> A. L<emph type="italics"></emph>igna<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>ocus non ardens in quo ollæ <lb></lb>ſunt collocatæ<emph.end type="italics"></emph.end> C. S<emph type="italics"></emph>axa<emph.end type="italics"></emph.end> D. O<emph type="italics"></emph>llarum ordines<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>O<emph type="italics"></emph>llæ ſuperiores<emph.end type="italics"></emph.end> F. O<emph type="italics"></emph>llæ inferiores<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <pb pagenum="345" xlink:href="001/01/355.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.355.1.jpg" xlink:href="001/01/355/1.jpg"></figure>
        <p id="N1B01A" type="main">
          <s id="N1B01C">Simili modo ſtibij uena, ſi reliquorum metallorum expers fuerit, exco­<lb></lb>quitur in ſuperioribus ollis: quæ duplo ſunt maiores quàm inferiores. </s>
          <s id="N1B021">Sed <lb></lb>quantæ illæ fuerunt, ex panibus cognoſcitur: quibus non omnibus in locis <lb></lb>idem eſt pondus: nam alibi conficiuntur pendentes ſex libras, alibi decem, <lb></lb>alibi uiginti: cùm excoctor in eo labore operam conſumpſerit, ignem aqua <lb></lb>reſtinguit: opercula de ollis remouet: circum &amp; ſuper eas terram, cum cine­<lb></lb>re <expan abbr="permiſtã">permiſtam</expan>, conijcit: panes, ubi refrigerati fuerint, ex ollis eximit. </s>
          <s id="N1B032">Altera ue­<lb></lb>rò uenæ argenti uiui excoquendæ ratio hæc eſt. </s>
          <s id="N1B037">Ollæ uentroſæ in ſuperio­<lb></lb>rem fornacis quadrangulæ partem <expan abbr="patentẽ">patentem</expan> impoſitæ uena <expan abbr="cõminuta">comminuta</expan> com­<lb></lb>plentur, atque operculis, quibus ſingulis eius tintinabuli, quod uulgus cam­<lb></lb>panam nominat, figura eſt ac naris oblonga, teguntur &amp; oblinuntur: ſingu­<lb></lb>la uaſa fictilia, quæ parua ſunt, &amp; in cucurbitæ figuram formata, binas nares <lb></lb>recipiunt, itemque <expan abbr="oblinũtur">oblinuntur</expan>: mox aridis lignis in inferiore fornacis parte col<lb></lb>locatis, &amp; accenſis uena coquitur, donec omne argentum uiuum in opercu­<lb></lb>lum, quod ſuperioris ollæ loco eſt, feratur: id deinde ex naribus defluens, <lb></lb>uaſa fictilia cucurbitina recipiunt.</s>
        </p>
        <p id="N1B056" type="caption">
          <s id="N1B058">O<emph type="italics"></emph>llæ<emph.end type="italics"></emph.end> A. O<emph type="italics"></emph>percula<emph.end type="italics"></emph.end> B. N<emph type="italics"></emph>aris<emph.end type="italics"></emph.end> C. V<emph type="italics"></emph>aſa fictilia cucurbitina<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="346" xlink:href="001/01/356.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.356.1.jpg" xlink:href="001/01/356/1.jpg"></figure>
        <p id="N1B07C" type="main">
          <s id="N1B07E">Alij conclaue concameratum extruunt: cuius ſolum pauimentatum faci­<lb></lb>unt medium uerſus concauum, &amp; in muro eiuſdem conclauis craſſo forna­<lb></lb>ces, quarum ora, per quæ in eas ligna <expan abbr="imponũtur">imponuntur</expan>, exteriore ipſius muri par­<lb></lb>te ſunt: fornacibus ollas ſuperponunt, &amp; eas uena <expan abbr="cõminuta">comminuta</expan> complent: circa <lb></lb>uerò ollas ſic fornaces undique lateribus luto conglutinatis claudunt, ut nul­<lb></lb>lus fumus eluctari poſſit: ſed eum totum cuiuſque fornacis os emittat. </s>
          <s id="N1B093">Dein­<lb></lb>de inter teſtudinem &amp; pauimentum collocant arbores uirides: tum oſtium <lb></lb>claudunt, &amp; feneſtellas ſpecularibus obducunt, atque ſic undique muſco &amp; li­<lb></lb>mo obturant, ut conclaue nullum argentum uiuum exhalare poſſit: poſtea <lb></lb>lignis accenſis uenam <expan abbr="coquũt">coquunt</expan>: quæ tandem exudat argentum uiuum: quod <lb></lb>caloris <expan abbr="impatiẽs">impatiens</expan>, frigoris amans in arborum folia, quibus refrigeratoria uis <lb></lb>eſt, fertur. </s>
          <s id="N1B0AA">Excoctor, cùm opus perfecit, ignem reſtinguit, &amp; omnibus refri­<lb></lb>geratis oſtium &amp; feneſtellas recludit, atque colligit argentum: quod, quia gra<lb></lb>ue, magnam partem ſua ſponte ex arboribus decidit: &amp; in <expan abbr="cõcauam">concauam</expan> ſoli par<lb></lb>tem confluit: attamen ſi totum non deciderit arboribus commotis decidet.</s>
        </p>
        <p id="N1B0B7" type="caption">
          <s id="N1B0B9">C<emph type="italics"></emph>onclaue<emph.end type="italics"></emph.end> A. O<emph type="italics"></emph>ſtium<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>eneſtellæ<emph.end type="italics"></emph.end> C. O<emph type="italics"></emph>ra fornacum<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>ornax qualis in conclaui<emph.end type="italics"></emph.end> E. O<emph type="italics"></emph>llæ<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <pb pagenum="347" xlink:href="001/01/357.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.357.1.jpg" xlink:href="001/01/357/1.jpg"></figure>
        <p id="N1B0EB" type="main">
          <s id="N1B0ED">Quarta ratio uenæ argenti uiui excoquendæ ita ſe habet. </s>
          <s id="N1B0F0">Olla maior ſu­<lb></lb>per tripodem ſtatuta, completur uena comminuta: cui ſuperfunditur arena <lb></lb>uel cinis duos digitos craſſus, &amp; tunditur: mox huius ollæ ori alterius ollæ <lb></lb>minoris os imponitur, &amp; luto obturatur, ne ſpiritum emittat: uena igni co­<lb></lb>cta exhalat argentum uiuum: quod per arenam uel cinerem penetrans fer­<lb></lb>tur in ollam ſuperiorem: ubi in guttas concreſcens, recidit in arenam uel ci­<lb></lb>nerem: quo lauato, argentum uiuum colligitur.</s>
        </p>
        <p id="N1B0FF" type="caption">
          <s id="N1B101">O<emph type="italics"></emph>lla maior<emph.end type="italics"></emph.end> A. M<emph type="italics"></emph>inor<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ripus<emph.end type="italics"></emph.end> C. V<emph type="italics"></emph>as <lb></lb>in quo lauatur arena<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="348" xlink:href="001/01/358.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.358.1.jpg" xlink:href="001/01/358/1.jpg"></figure>
        <p id="N1B127" type="main">
          <s id="N1B129">Quinta ratio eſt quartæ non multum diſſimilis: etenim in locum <expan abbr="ollarũ">ollarum</expan> <lb></lb>ollæ, ſiue uaſa item fictilia reponuntur: quorum fundum eſt <expan abbr="anguſtũ">anguſtum</expan>, os am<lb></lb>plum: ea ferè complentur uena comminuta: cui ſimiliter ſuperfunditur ci­<lb></lb>nis duos digitos craſſus &amp; tunditur. </s>
          <s id="N1B13A">Vaſa uerò teguntur operculis digitum <lb></lb>craſſis, &amp; interius ſpuma <expan abbr="argẽti">argenti</expan> liquata obductis: quibus lapis grauis ſuper­<lb></lb>ponitur: uaſa in fornace collocantur: in quibus uena cocta ſimili modo ex­<lb></lb>halat argentum uiuum: quod fugiens calorem fertur in operculum: ubi con<lb></lb>gelatum recidit in cinerem: quo item lauato argentum uiuum colligitur.</s>
        </p>
        <p id="N1B149" type="caption">
          <s id="N1B14B">O<emph type="italics"></emph>llæ<emph.end type="italics"></emph.end> A. O<emph type="italics"></emph>percula<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>apides<emph.end type="italics"></emph.end> C. F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="349" xlink:href="001/01/359.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.359.1.jpg" xlink:href="001/01/359/1.jpg"></figure>
        <p id="N1B16F" type="main">
          <s id="N1B171">His quinque rationibus argentum <expan abbr="uiuũ">uiuum</expan> confici poteſt: quarum nulla ſper­<lb></lb>nenda &amp; repudianda eſt: ueruntamen, ſi fodina magnam uenæ copiam ſup<lb></lb>peditat, prima eſt expeditiſſima &amp; utiliſſima: quod multa uena ſimul ſine <lb></lb>magno impendio excoqui poſſit. </s>
          <s id="N1B17E">At plumbum cinereum ex ſui generis ue­<lb></lb>nis argenti expertibus, conflatur uarijs modis. </s>
          <s id="N1B183">Primò fouea in ſolo ſicco fo­<lb></lb>ditur, &amp; puluere carbonum iniecto pilis tunditur: deinde carbonibus <expan abbr="can­dẽtibus">can­<lb></lb>dentibus</expan> ſiccatur: mox foueæ ligna fagina lata &amp; arida <expan abbr="ſuperponũtur">ſuperponuntur</expan>: atque in <lb></lb>ea plumbi cinerei uena conijcitur: quamprimum autem ligna incenſa arſe­<lb></lb>rint, uena excalfacta ſtillat plumbo in foueam defluente: cuius panis refrige <lb></lb>ratus ex ea eximitur: quoniam uerò lignis igni aduſtis ſæpe carbones, inter <lb></lb>dum recrementa decidunt in plumbum, quod fouea concepit, &amp; ipſum faci<lb></lb>unt impurum, rurſus liquefaciendum eſt in aliquo catino, ut panis purus fie<lb></lb>ri poſſit: quam rem nonnulli conſiderantes foueam in decliui loco fodiunt, <lb></lb>&amp; ſub eo catinum, in quem plumbum ex fouea ſtatim effluens manet <expan abbr="purũ">purum</expan>: <lb></lb>atque inde cochliari hauſtum infundunt in ferreos catillos luto interius obli­<lb></lb>tos, &amp; ex eo conficiunt panes. </s>
          <s id="N1B1A8">Talem autem foueam planis lapidibus ſter­<lb></lb>nunt, eorumque <expan abbr="cõmiſſuris">commiſſuris</expan>, ne liquidum plumbum ſorbeant, lutum cum pul<lb></lb>uere, ex carbonibus <expan abbr="cõminutis">comminutis</expan> facto, permiſtum illinunt. </s>
          <s id="N1B1B7">Alij uenam in <lb></lb>canales, è piceaſtris factos, &amp; loco decliui poſitos, cùm lenis uentus flauerit, <lb></lb><expan abbr="inijciũt">inijciunt</expan>, &amp; lignis paruis ſuperimpoſitis &amp; incenſis <expan abbr="coquũt">coquunt</expan>: quo modo plum<lb></lb>bum cinereum liquatum ex canalibus defluit in ſubiectam foueam. </s>
          <s id="N1B1C7">Recre­<lb></lb>menta uerò, ſiue lapides, croceo colore in eis, ut <expan abbr="etiã">etiam</expan> in lignis latis foueæ ſu­<pb pagenum="350" xlink:href="001/01/360.jpg"></pb>perpoſitis, remanent: qui ipſi quoque diuenduntur.</s>
        </p>
        <p id="N1B1D5" type="caption">
          <s id="N1B1D7">F<emph type="italics"></emph>ouea cui ligna ſuperpoſita ſunt<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>ochliare<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>atinus <lb></lb>ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> D. P<emph type="italics"></emph>anes<emph.end type="italics"></emph.end> E. I<emph type="italics"></emph>nanis fouea lapidibus ſtrata<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>anales<emph.end type="italics"></emph.end> G. F<emph type="italics"></emph>o <lb></lb>ueæ canalibus ſubiectæ<emph.end type="italics"></emph.end> H. L<emph type="italics"></emph>igna parua canalibus ſuperpoſita<emph.end type="italics"></emph.end> I. V<emph type="italics"></emph>entus<emph.end type="italics"></emph.end> K.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.360.1.jpg" xlink:href="001/01/360/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="351" xlink:href="001/01/361.jpg"></pb>
        <p id="N1B223" type="main">
          <s id="N1B225">Alij uenam in ferreis catillis excoquunt hoc modo. </s>
          <s id="N1B228">Arida, &amp; quidem exi<lb></lb>gua, ligna in lateres circiter ſeſquipedem inter ſe diſtantes uiciſſim recta &amp; <lb></lb>tranſuerſa imponunt &amp; incendunt: ad quæ apponunt catillos ferreos luto <lb></lb>interius oblitos, &amp; uena fracta plenos. </s>
          <s id="N1B231">Itaque cùm uentus acris ignis <expan abbr="flammã">flammam</expan> <lb></lb>perfert in catillos, tunc uena ſtillat plumbo: quod ut confluere poſſit, uena <lb></lb>forcipe agitatur: quàm primum autem conijciunt eam omne plumbum exu<lb></lb>daſſe, catillos forcipe prehendentes auferunt, &amp; plumbum in uacuos catil­<lb></lb>los effundunt: atque ſic ex multo unà confuſo panes efficiunt. </s>
          <s id="N1B240">Alij uenam, <lb></lb>cum qua cadmia non eſt miſta, excoquunt in fornace ferrariæ ſimillima: in <lb></lb>cuius fouea catinum ex terra <expan abbr="cõminuta">comminuta</expan>, &amp; cum puluere carbonum permiſta <lb></lb>faciunt: atque in eum conijciunt uenam fractam, uel eius ramenta lotura col­<lb></lb>lecta, ex quibus plus plumbi conficitur: ſi uenam, eam unà cum carbonibus <lb></lb>&amp; paruis lignis aridis <expan abbr="excoquũt">excoquunt</expan>: ſi ramenta, <expan abbr="cũ">cum</expan> carbonibus tantum: utranque <lb></lb>uerò materiam, leni follium flatu. </s>
          <s id="N1B25B">Catino eſt canaliculus, per quem <expan abbr="liquidũ">liquidum</expan> <lb></lb>plumbum defluit in catinum ſubiectum, atque ex eo fit panis.</s>
        </p>
        <p id="N1B264" type="caption">
          <s id="N1B266">L<emph type="italics"></emph>igna<emph.end type="italics"></emph.end> A. L<emph type="italics"></emph>ateres<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>atilli<emph.end type="italics"></emph.end> C. F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>atinus ſubiectus<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.361.1.jpg" xlink:href="001/01/361/1.jpg"></figure>
        <p id="N1B29A" type="main">
          <s id="N1B29C">Alij in tumulo, è fodinis egeſto, &amp; uentis expoſito focum conſtruunt. </s>
          <s id="N1B29F">al<lb></lb>tum pedem, latum pedes tres, longum quatuor &amp; dimidium: eumque qua­<pb pagenum="352" xlink:href="001/01/362.jpg"></pb>tuor aſſerum complexu coercent &amp; continent, atque totum luto craſſo ſuperi<lb></lb>us obducunt: in hunc primo imponunt arida &amp; parua piceaſtri ligna, dein­<lb></lb>de ſuper ea uenam fractam inijciunt: tum ei <expan abbr="ſuperimponũt">ſuperimponunt</expan> ligna, &amp;, quò ſpi<lb></lb>rat uentus, incendunt: quo modo uena ſtillat plumbo: lignis igni conſum­<lb></lb>ptis cineres &amp; carbones deuerrunt. </s>
          <s id="N1B2B5">Guttas uerò plumbi, quæ ceciderunt in <lb></lb>focum &amp; iam frigore concreuerunt, forcipe exemptas in alueum <expan abbr="conijciũt">conijciunt</expan>, <lb></lb>atque ex liquatis in catino ferreo panem conficiunt.</s>
        </p>
        <p id="N1B2C0" type="caption">
          <s id="N1B2C2">F<emph type="italics"></emph>ocus in quo uena excoquitur<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>ocus in quo plumbi guttæ iacent<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>orceps<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>lueus<emph.end type="italics"></emph.end> D. V<emph type="italics"></emph>entus<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.362.1.jpg" xlink:href="001/01/362/1.jpg"></figure>
        <p id="N1B2EA" type="main">
          <s id="N1B2EC">Alij denique capſam longam pedes octo, latam quatuor, altam duos, <expan abbr="totã">totam</expan> <lb></lb>ferè arena complent &amp; lateribus ſternunt, atque ſic focum efficiunt. </s>
          <s id="N1B2F5">Capſa in <lb></lb>medio habet ligneum codacem, qui uerſatur in forma duorum <expan abbr="tignorũ">tignorum</expan> in­<lb></lb>ter ſe tranſuerſorum: ea ſunt dura, craſſa, in terra defoſſa, utrinque perforata: in <lb></lb>quæ foramina pali cuneati adiguntur, ut tigna immobilia <expan abbr="maneãt">maneant</expan>: capſa cir­<lb></lb>cumagi &amp; in uentum, ex quacunque cœli parte flantem, obuerti poſſit. </s>
          <s id="N1B308">In tali <lb></lb>foco locant ferream cratem, tam longam &amp; latam quàm ipſe eſt, altam uerò <lb></lb>dodrantem: cui pedes ſex ſunt, bacilla autem tranſuerſa tam multa ut fer­<lb></lb>me contigua ſint: crati ligna tedæ imponunt, &amp; ſuper ea uenæ fragmenta: ſu<lb></lb>per quæ rurſus ligna tedæ, his accenſis uenam excoquunt: cuius <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> ci<lb></lb>nereum, quo ſtillat, quia minime <expan abbr="cõburitur">comburitur</expan>, hæc <expan abbr="exco〈quẽ〉di">excoquendi</expan> ratio utiliſſima <pb pagenum="353" xlink:href="001/01/363.jpg"></pb>eſt: nam plumbum per cratem in focum deſtillat, reliquiæ ſimul cum carbo<lb></lb>nibus in ea remanent. </s>
          <s id="N1B328">Opere ſemel perfecto excoctores cratem pertica de <lb></lb>foco deponentes euertunt, atque reliquias accumulant. </s>
          <s id="N1B32D">Scopis uerò <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <lb></lb>cinereum conuerrentes in alueum colligunt: &amp; ex eo, in catillis ferreis colli<lb></lb>que facto, panes <expan abbr="cõficiunt">conficiunt</expan>: quos, quamprimum refrixerint furca bicorni, cu<lb></lb>ius alterum cornu rurſus eſt bicorne, ſubuertunt, ut panes ex eis excidant: <lb></lb>atque ſubinde ad eundem laborem redeunt.</s>
        </p>
        <p id="N1B340" type="caption">
          <s id="N1B342">C<emph type="italics"></emph>apſa<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>odax<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>igna inter ſe tranſuerſa<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>ra/ <lb></lb>tes<emph.end type="italics"></emph.end> D. E<emph type="italics"></emph>ius pedes<emph.end type="italics"></emph.end> E. L<emph type="italics"></emph>igna ardentia<emph.end type="italics"></emph.end> F. P<emph type="italics"></emph>ertica<emph.end type="italics"></emph.end> G. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>atillus in quo plumbum cinereum collique fit<emph.end type="italics"></emph.end> H. C<emph type="italics"></emph>atilli<emph.end type="italics"></emph.end> I. <lb></lb>P<emph type="italics"></emph>anes<emph.end type="italics"></emph.end> K. F<emph type="italics"></emph>urca<emph.end type="italics"></emph.end> L. S<emph type="italics"></emph>copæ<emph.end type="italics"></emph.end> M.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.363.1.jpg" xlink:href="001/01/363/1.jpg"></figure>
        <p id="N1B398" type="main">
          <s id="N1B39A">De re Metallica Libri IX. FINIS.</s>
        </p>
        <pb pagenum="354" xlink:href="001/01/364.jpg"></pb>
        <p id="N1B3A1" type="head">
          <s id="N1B3A3">GEORGII AGRICO<lb></lb>LAE DE RE METALLICA <lb></lb>LIBER DECIMVS.</s>
        </p>
        <p id="N1B3AA" type="main">
          <s id="N1B3AC">Qvoniam nono libro uenarum <expan abbr="excoquendarũ">excoquendarum</expan> &amp; <lb></lb>metallorum conficiendorum rationem explicaui, <lb></lb>conſequens eſt ut explicem, quomodo <expan abbr="metallũ">metallum</expan> pre<lb></lb>cioſum à uili, uel contrà uile à precioſo ſecernatur: <lb></lb>ſæpius enim duo metalla, rarius plura ex una ea­<lb></lb>demque uena conflari ſolent. </s>
          <s id="N1B3C1">Naturaliter autem po­<lb></lb>tiſſimum auri quædam portio ineſt in <expan abbr="argẽto">argento</expan> &amp; in <lb></lb>ære: argenti quædam in auro, in ære, in plumbo ni<lb></lb>gro, in ferro: æris aliqua in auro, in <expan abbr="argẽto">argento</expan>, in plum<lb></lb>bo nigro, in ferro: plumbi nigri aliqua in argento: ferri denique quædam in <lb></lb>ære. </s>
          <s id="N1B3D6">Sed ordiar ab auro: id ab argento, uel hoc etiam ab illo, ſeu natura, ſeu <lb></lb>ars permiſcuerit ea, ſeparatur aqua ualenti, &amp; puluere, qui ferè ex ijſdem re­<lb></lb>bus, ex quibus aqua, conſtat. </s>
          <s id="N1B3DD">Verùm, ut hic etiam ordinem conſeruem, <expan abbr="dicã">dicam</expan> <lb></lb>primò de compoſitionibus rerum, ex quibus aqua illa conficitur: deinde de <lb></lb>conficiendi ratione: tum de modo, quo aurum ſecernitur ab argento, uel ar­<lb></lb>gentum ab auro. </s>
          <s id="N1B3EA">In omnibus autem ferè compoſitionibus ineſt <expan abbr="atramẽtum">atramentum</expan> <lb></lb>ſutorium uel alumen, quod ſola per ſe, magis tamen cum halinitro coniun­<lb></lb>cta ualeant ad <expan abbr="ſeparandũ">ſeparandum</expan> argentum ab auro: cùm cæteræ res, ut eis adiumen<lb></lb>to ſint, ſolæ ſua ui, ſuaque natura ea metalla ſecernere <expan abbr="nõ">non</expan> poſſunt: ſed uix mul­<lb></lb>tæ coniunctæ. </s>
          <s id="N1B401">Verùm cùm plures <expan abbr="cõpoſitiones">compoſitiones</expan> exiſtant, aliquas ſubijciam. </s>
          <s id="N1B408"><lb></lb>In prima quidem, cuius uſus <expan abbr="cõmunis">communis</expan> eſt &amp; uulgaris, eſt atramenti ſutorij li<lb></lb>bra &amp; tantundem ſalis ac aquæ fontanæ triens. </s>
          <s id="N1B412">Secunda habet atramenti ſu<lb></lb>torij libras duas, halinitri unam, <expan abbr="tantũ">tantum</expan> aquæ fontanæ, uel fluuialis pondus, <lb></lb>quantum atramenti ſutorij, dum ignis ui in <expan abbr="puluerẽ">puluerem</expan> reſolueretur, perijt. </s>
          <s id="N1B421">Ter<lb></lb>tia conſtat ex atramenti ſutorij libris quatuor, halinitri duabus &amp; dimidia, <lb></lb>aluminis ſelibra, aquæ fontanæ ſeſquilibra. </s>
          <s id="N1B428">Quarta ex atramenti ſutorij li­<lb></lb>bris duabus, halinitri totidem libris, aluminis quadrante, aquæ fontanæ do<lb></lb>drante. </s>
          <s id="N1B42F">Quinta ex halinitri libra, aluminis libris tribus, lateris <expan abbr="cõminuti">comminuti</expan> ſeli<lb></lb>bra, aquæ fontanæ dodrante. </s>
          <s id="N1B438">Sexta ex atramenti ſutorij libris quatuor, ha­<lb></lb>linitri tribus, aluminis una, lapidis, qui in fornaces ardentes coniectus facile <lb></lb>igni liqueſcit tertij generis item una, aquæ fontanæ ſeſquilibra. </s>
          <s id="N1B43F">Septima fit <lb></lb>ex atramenti ſutorij libris duabus, halinitri ſeſquilibra, aluminis ſelibra, lapi <lb></lb>dis, qui in fornaces ardentes coniectus facile igni liqueſcit, tertij generis li­<lb></lb>bra, aquæ fontanæ dextante. </s>
          <s id="N1B448">Octaua <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan> ex atramenti ſutorij libris du<lb></lb>abus, halinitri totidem libris, aluminis ſeſquilibra, fecis aquarum, quæ <expan abbr="aurũ">aurum</expan> <lb></lb>ab argento ſecernunt, libra: ad ſingulas autem libras affunditur aquæ puti­<lb></lb>dæ ſextans. </s>
          <s id="N1B459">In nona inſunt laterum coctorum libræ duæ, atramenti ſutorij <lb></lb>una, halinitri item una, ſalis <expan abbr="tantũ">tantum</expan>, quantum manu <expan abbr="cõprehendi">comprehendi</expan> poteſt, aquæ <lb></lb>fontanæ dodrans. </s>
          <s id="N1B468">Decima ſola caret </s>
          <s id="N1B46B">atramento ſutorio &amp; alumine: Habet <pb pagenum="355" xlink:href="001/01/365.jpg"></pb>uerò halinitri libras tres, lapidis, qui in fornaces ardentes coniectus facile i­<lb></lb>gni liqueſcit tertij generis duas, æruginis, ſtibij, ſcobis ferri elimatæ, amian­<lb></lb>ti ſingulorum ſelibram, aquæ fontanæ libram &amp; ſextantem. </s>
          <s id="N1B477">Atramentum <lb></lb>autem <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan>, ex quo hæ aquæ confici ſolent, omne prius reſoluatur in pul<lb></lb>uerem hoc modo. </s>
          <s id="N1B482">Ipſum inijciatur in <expan abbr="catinũ">catinum</expan> fictilem interius ſpuma argenti <lb></lb>obductum, &amp; coquatur donec liqueſcat: tum filo æreo agitetur: poſtea refri<lb></lb>geratum teratur in puluerem: eodem modo halinitrum ui ignis liquatum et <lb></lb>refrigeratum conteratur in puluerem: quin alumen: quod tamen <expan abbr="quidã">quidam</expan> bræ<lb></lb>cteæ ferreæ impoſitum urunt, ac in puluerem reſoluunt. </s>
          <s id="N1B495">Quan quam autem <lb></lb>omnes illæ aquæ auri etiam ramentum uel puluerem ſeparant à ſpurcicía, ta<lb></lb>men ſunt quædam <expan abbr="cõpoſitiones">compoſitiones</expan>, quæ ſingularem uim <expan abbr="habẽt">habent</expan>: earum prima <lb></lb>conſtat ex æruginis libra, <expan abbr="atramẽti">atramenti</expan> ſutorij <expan abbr="dodrãte">dodrante</expan>. </s>
          <s id="N1B4AE">Ad ſingulas uerò libras <lb></lb>affunditur aquæ fontanæ uel fluuialis ſextans: de qua re, ad <expan abbr="oẽs">omnes</expan> <expan abbr="cõpoſitio­nes">compoſitio­<lb></lb>nes</expan> pertinente, ſemel dixiſſe ſatis eſt. </s>
          <s id="N1B4BD">Altera <expan abbr="cõpoſitio">compoſitio</expan> conficitur ex auripig­<lb></lb>menti facticij, atramenti ſutorij, calcis, aluminis, cineris qua lanarum infecto <lb></lb>res utuntur ſingulorum libra, æruginis quadrante, ſtibij ſeſcuntia. </s>
          <s id="N1B4C8">Tertia ex <lb></lb><expan abbr="atramẽti">atramenti</expan> ſutorij libris tribus, halinitri una, amianti ſelibra, lateris cocti item <lb></lb>ſelibra. </s>
          <s id="N1B4D2">Quarta ex halinitri libra, aluminis <expan abbr="itẽ">item</expan> libra, ſalis ammoniaci ſelibra. </s>
          <s id="N1B4D9"><lb></lb>Fornax autem, in qua ualens aqua conficitur, latericia ſit &amp; quadrangula, <lb></lb>longa quidem &amp; lata pedes duos, alta totidem pedes &amp; ſemiſſem præterea. </s>
          <s id="N1B4DF"><lb></lb>Laminis uerò ferreis, quas ſuſtineant bacilla ferrea, tegatur. </s>
          <s id="N1B4E3">Hæ laminæ ſu­<lb></lb>perius luto obductæ in medio eorum loco habeant tantum foramen rotun<lb></lb>dum, quantum capere poſſit catinum fictilem, in quo ampulla uitrea collo­<lb></lb>catur: &amp; ab utroque eius foraminis latere bina foramina ſpiritalia, quæ par­<lb></lb>ua ſint &amp; ſimiliter rotunda: infima fornacis pars, ubi ad altitudinem palmi <lb></lb>aſſurrexit, rurſus laminas habeat ferreas, quas item bacilla ferrea ſuſtineant, <lb></lb>ut ipſæ laminæ carbones <expan abbr="ardẽtes">ardentes</expan>: poſt à fronte media habeat os, ignis in for<lb></lb>nacem inijciendi cauſa factum, <expan abbr="altũ">altum</expan> atque latum ſemipedem, atque ſuperius ro­<lb></lb>tundum: ſub quo ſit os ſpiritale. </s>
          <s id="N1B4FE">In catinum autem fictilem, in <expan abbr="foramẽ">foramen</expan> collo­<lb></lb>catum, inijciatur arena pura: cuius altitudo ſit ad <expan abbr="digitũ">digitum</expan> tranſuerſum: in <expan abbr="quã">quam</expan> <lb></lb>ampulla uitrea imponatur tam altè quàm eſt obducta luto. </s>
          <s id="N1B511">Etenim eius par<lb></lb>ti paulo plus quàm quartæ, &amp; quidem infimæ lutum ferè liquidum octies <lb></lb>aut decies uix cultelli craſſitudine illinitur, &amp; toties rurſus exiccatur, ut eius <lb></lb>luti craſſitudo ſit ad pollicem <expan abbr="trãſuerſum">tranſuerſum</expan>: eiuſmodi lutum cum pilis &amp; lino <lb></lb>xylino, uel floccis à panno abraſis, &amp; ſale, ne rimis fatiſcat, permiſtum ſit, &amp; <lb></lb>bacillo ferreo ſæpius uerberatum. </s>
          <s id="N1B522">Tam autem multæ res, ex quibus <expan abbr="cõpoſitio">compoſi<lb></lb>tio</expan> conſtat, in ampullam non concludantur ut prorſus plena fiat, ne <expan abbr="nõ">non</expan> ex­<lb></lb>coctæ ferantur ad operculum: id item uitreum cum ampulla linteolis, farina <lb></lb>triticea, oui albumine &amp; aqua madefacta, illitis arctiſſime coniungatur: &amp; ea <lb></lb>parte eis lutum, quod careat ſale, illinatur. </s>
          <s id="N1B535">Simili modo naris operculi <expan abbr="cũ">cum</expan> al­<lb></lb>tera ampulla uitrea, quæ aquam, qua ipſa ſtillat, recipit, linteolis coniunga­<lb></lb>tur, &amp; ea parte luto obducatur. </s>
          <s id="N1B540">Attamen <expan abbr="admodũ">admodum</expan> tenuis clauus ferreus, uel <lb></lb>cuneolus ligneus, paulo craſſior acu, inter <expan abbr="utrãque">utranque</expan> figatur, ut quoties ad hanc <lb></lb><expan abbr="deſtillãdi">deſtillandi</expan> rationem artifici opus fuerit aura, extrahi poſſit. </s>
          <s id="N1B552">Ea uerò opus eſt <lb></lb>cùm halitus ualentiſſimi nimis feruntur ad ſuperiora. </s>
          <s id="N1B557">Quatuor etiam fora­<pb pagenum="356" xlink:href="001/01/366.jpg"></pb>mina ſpiritalia, quæ ſuperius, ut dixi, eſſe debent, ad latera magni foraminis, <lb></lb>in quo ampulla collocatur, luto occludantur. </s>
          <s id="N1B561">His autem omnibus rite factis <lb></lb>res in ampullam coniectæ uſque eò carbonibus <expan abbr="ardẽtibus">ardentibus</expan> paulatim coquan­<lb></lb>tur, dum ipſæ uaporem exhalare cœperint, &amp; ampulla ſudore manare uide<lb></lb>atur. </s>
          <s id="N1B56E">Sed cùm iam ea propter humorem ſublatum rubeſcit, &amp; operculi na­<lb></lb>ris aqua ſtillat, <expan abbr="ſummã">ſummam</expan> operam dare oportet, ne una gutta cadat citius <expan abbr="quã">quam</expan> <lb></lb>quinque horologij momenta præterierint, ſeu potius tot ſoni, cùm eius tinti<lb></lb>nabulum pulſatur, auditi fuerint, tardius quàm decem: etenim ſi citius ceci­<lb></lb>derit, uitra rumpuntur: ſi tardius, ſuſceptum munus certo, definitoque tempo<lb></lb>re, hoc eſt quatuor &amp; uiginti horarum ſpacio, non perficitur: quorum alte­<lb></lb>rum ne fiat carbones partim ferramento uulſellæ ſimili extrahantur: <expan abbr="alterũ">alterum</expan> <lb></lb>ut fieri poſſit, paruula &amp; arida ligna querna carbonibus <expan abbr="ſupraponãtur">ſupraponantur</expan>: atque <lb></lb>res in ampullam coniectæ acriori igni coquantur: ſuperioribus etiam fora­<lb></lb>minibus ſpiritalibus, ſi res poſtulauerit, recluſis. </s>
          <s id="N1B593">Quamprimum autem de­<lb></lb>ſtillauerint guttæ ampulla uitrea, quæ eas recipit, linteo aquis madefacto te<lb></lb>gatur, ut halitus ualentiſſimos, qui ſurſum feruntur, repercutiat: ſed cum re­<lb></lb>bus excoctis ampulla, in quam coniectæ fuerunt, humore albeſcit, acriori i­<lb></lb>gni coquatur, uſque dum omnes guttæ deſtillauerint: poſteaquam fornax re <lb></lb>frigerata fuerit, aqua coletur &amp; infundatur in <expan abbr="paruã">paruam</expan> uitream ampullam: atque <lb></lb>in eandem inijciatur dimidia argenti drachma: quod diſſolutum aquam tur<lb></lb>bidam efficit liquidam: quæ in ampullam, omnem reliquam aquam conti­<lb></lb>nentem, infundatur: &amp; quamprimum feces in fundo reſederint, aquis effu­<lb></lb>ſis auferantur: aquæ uerò ad uſum reſeruentur.</s>
        </p>
        <p id="N1B5AC" type="caption">
          <s id="N1B5AE">F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius foramen rotundum<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>oramina ſpiritalia <emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>C. O<emph type="italics"></emph>s fornacis<emph.end type="italics"></emph.end> D. O<emph type="italics"></emph>s ſpiritale ſub eo<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>mpulla<emph.end type="italics"></emph.end> G. O<emph type="italics"></emph>perculum<emph.end type="italics"></emph.end> H. E<emph type="italics"></emph>ius naris<emph.end type="italics"></emph.end> I. A<emph type="italics"></emph>ltera ampulla <emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>K. C<emph type="italics"></emph>orbis in qua hæc, ne frangatur, collocari ſolet<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <pb pagenum="357" xlink:href="001/01/367.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.367.1.jpg" xlink:href="001/01/367/1.jpg"></figure>
        <p id="N1B600" type="main">
          <s id="N1B602">At aurum ab argento hac ratione ſecernitur. </s>
          <s id="N1B605">Temperatura primum adie<lb></lb>cto plumbo coquatur in catino cinereo uſque dum omne plumbum exhalet, <lb></lb>atque eius bes æris tantummodo drachmas quinque, aut ſummum ſex, in ſe <expan abbr="cõtineat">con<lb></lb>tineat</expan>: nam ſi plus æris in ipſa fuerit, argentum ab auro ſeparatum mox rur­<lb></lb>ſus cum eo coniungitur: tale <expan abbr="argentũ">argentum</expan>, in quo aurum ineſt, liquatum uel for­<lb></lb>metur in globulos bacillo inferius diffiſſo agitatum, uel in canaliculum fer­<lb></lb>reum infundatur, &amp; ex refrigerato efficiatur tenuis bractea. </s>
          <s id="N1B61C">Quoniam uerò <lb></lb>ratio faciendi globulos ex auro argentoſo acriorem curam &amp; diligentiam <lb></lb>quàm ex alijs metallis deſiderat, eam nunc paucis exponam: id primò conij <lb></lb>ciendum eſt in catinum: qui deinde operculo tegendus &amp; imponendus eſt <lb></lb>in alterum catinum fictilem, modicum cinerem continentem: tum ita ſunt in <lb></lb>fornace collocandi, ut ignis, flatu follis, inſpirari poſſit. </s>
          <s id="N1B629">Poſtea eis carbones <lb></lb>circundandi ſunt: hisque, ne cadant, lapides uel lateres: mox catino ſuperiori <lb></lb>carbones inijciendi ſunt, &amp; eis prunæ ſuperinijciendæ: quibus rurſus carbo <lb></lb>nes, ut catinus undique eis circundetur &amp; contegatur: quem ſinere oportet ſe<lb></lb>mihora, uel paulo longiore ſpacio carbonibus <expan abbr="candẽtibus">candentibus</expan> calefieri: &amp; pro­<lb></lb>uidere, ne <expan abbr="deficiẽtibus">deficientibus</expan> ijſdem refrigeſcat: poſthæc per follis narem flatus in­<lb></lb>ſpirandus eſt, ut aurum incipiat liqueſcere: mox uerſandum, &amp; experimen­<lb></lb>to rapto conſiderandum an liquatum ſit. </s>
          <s id="N1B642">Si fuerit liquatum, <expan abbr="additamẽto">additamento</expan> ad <lb></lb>ipſum adiecto catinum rurſus confeſtim operculare conuenit, ne id exha­<pb pagenum="358" xlink:href="001/01/368.jpg"></pb>let: &amp; ſimul coquere tantulo temporis ſpacio, <expan abbr="quãtulo">quantulo</expan> quis quindecim paſ­<lb></lb>ſus ambulare poſſit: tum catillo forcipe prehenſo hauriendum eſt aurum, &amp; <lb></lb>in uas oblongum, quod aquam frigidiſſimam contineat, ex alto infunden­<lb></lb>dum paulatim, ne globuli nimis craſſi fiant: quanto enim magis fuerint ina­<lb></lb>nes &amp; tenues, minus rotundi, tanto magis ſunt idonei: qua de cauſa bacillo, <lb></lb>ab imo ad <expan abbr="mediũ">medium</expan> in quatuor partes ſciſſo, aqua ſæpius eſt <expan abbr="cõmouenda">commouenda</expan>. </s>
          <s id="N1B666">Sed <lb></lb>bractea ſecetur in particulas &amp; inijciatur, ut etiam globuli <expan abbr="argẽtei">argentei</expan>, in ampul<lb></lb>lam uitream: &amp; tanta aqua eis affuſa, quanta ad digiti altitudinem ſuperet ar<lb></lb>gentum, ampulla tegatur ueſica, uel linteo incerato ne exhalet: mox calefiat, <lb></lb>donec argentum diſſoluatur: cuius rei ſignum eſt aqua <expan abbr="ebulliẽs">ebulliens</expan>. </s>
          <s id="N1B679">Reſidet au­<lb></lb>tem in fundo aurum colore nigricans, argentum cum aqua <expan abbr="permiſtũ">permiſtum</expan> ſuper­<lb></lb>natat: quam alij effundunt in catinum æreum, &amp; ei affundunt frigidam, quæ <lb></lb>argentum ſtatim congelat: id aqua effuſa <expan abbr="exemptũ">exemptum</expan> ſiccant: ſiccatum <expan abbr="coquũt">coquunt</expan> <lb></lb>in catino fictili donec liqueſcat: <expan abbr="liquatũ">liquatum</expan> infundunt in canaliculum ferreum. </s>
          <s id="N1B694"><lb></lb>Aurum uerò, quod in ampulla remanſit, eluunt calida, colant, ſiccant, cum <lb></lb>pauca chryſocolla, quam boracem uocant, in catino <expan abbr="coquũt">coquunt</expan>: liquatum item <lb></lb>infundunt in canaliculum ferreum. </s>
          <s id="N1B6A0">Alij in ampullam, quæ continet <expan abbr="aurũ">aurum</expan> &amp; <lb></lb>argentum, &amp; aquam, quæ eam ſeparauit, calidam illius ualentis duplam uel <lb></lb>triplam infundunt, &amp; in eandem ampullam, uel in catinum, in quem omnia <lb></lb>effuſa fuerint, conijciunt bracteolas plumbi nigri &amp; æris: quo modo <expan abbr="aurũ">aurum</expan> <lb></lb>ad plumbum, argentum ad æs adhæreſcit: atque ſeorſum plumbum ab auro, <lb></lb>ſeorſum æs ab <expan abbr="argẽto">argento</expan> <expan abbr="ſeparãt">ſeparant</expan> in catino cinereo. </s>
          <s id="N1B6BD">Sed neutra ratio nobis pro­<lb></lb>batur, quod aqua, aurum ab argento ſeparans, pereat, cùm rurſus uſui eſſe <lb></lb>poſſit. </s>
          <s id="N1B6C4">Itaque ampulla uitrea interius in fundo in metulam aſſurgens, exterius <lb></lb>luto inferiore parte, ut ſupra dixi, obducatur, &amp; in eam inijciatur argentum, <lb></lb>quod pendat Romanas libras tres &amp; dimidiam: atque aqua, quæ alterum ab <lb></lb>altero ſecernat, infundatur &amp; imponatur in <expan abbr="arenã">arenam</expan>, quam catinus fictilis aut <lb></lb>capſa continet: lenique igni primò calefiat. </s>
          <s id="N1B6D3">Ne uerò exhalet aquam, eius ſupe<lb></lb>riori extremitati undique <expan abbr="lutũ">lutum</expan> illinatur, &amp; tegatur operculo uitreo: cuius nari <lb></lb>ſubijciatur altera ampulla, quæ guttas deſtillantes recipiat: ea ſimiliter in ca­<lb></lb>pſa, quæ contineat arenam, collocetur. </s>
          <s id="N1B6E0">Coctum autem rubeſcit: ſed cùm ru­<lb></lb>bor amplius non apparuerit, ampulla ex catino uel capſa exempta mouea­<lb></lb>tur: quo motu aqua incaleſcens iterum rubeſcit. </s>
          <s id="N1B6E7">Quod ſi bis aut ter <expan abbr="factũ">factum</expan> fu <lb></lb>erit, <expan abbr="anteaquã">anteaquam</expan> alia aqua affundatur, &amp; opus citius perficitur, &amp; aqua minus <lb></lb>multa conſumitur. </s>
          <s id="N1B6F6">Sed cum prima omnis deſtillauerit, in ampullam inijcia­<lb></lb>tur tantum argentum, quantum prius: nam ſi tam multum ſemel fuerit inie­<lb></lb>ctum, aurum ab eo difficulter ſecernitur: atque infundatur altera aqua, ſed ca­<lb></lb>lefacta: ut ipſa &amp; ampulla pariter caleant, utque hæc frigore non diſſiliat: quæ <lb></lb>quoque, ſi uento frigido affletur, diſſilire ſolet: deinde tertia aqua infundatur: <lb></lb>atque etiam, ſi res hoc poſtulauerit, quarta, hoc eſt aqua alia atque alia infunda­<lb></lb>tur, donec lateris cocti color auro inſederit. </s>
          <s id="N1B705">Artifici autem ſint in promptu <lb></lb>duæ aquæ, quarum una ſit altera ualentior. </s>
          <s id="N1B70A">Efficaciore primò utatur, dein­<lb></lb>de minus potente, poſtremò rurſus ualentiore. </s>
          <s id="N1B70F">Sed cùm iam fuluus color fu <lb></lb>erit auro, aqua fontana affuſa ſubditis ignibus efferueſcat: quater eadem ab­<lb></lb>luatur: uſque eò coquatur in catino dum liqueſcat: aquæ, quibus abluitur au­<pb pagenum="359" xlink:href="001/01/369.jpg"></pb>rum, reponantur, in eis enim paululum argenti ineſt: qua de re in ampullam <lb></lb>infuſæ coquantur: ſed guttas prius deſtillantes altera ampulla recipiat, alte­<lb></lb>ra eas quæ poſterius <expan abbr="excidũt">excidunt</expan>, cùm ſcilicet operculum rubeſcere incœperit: <lb></lb>hæc aqua ad experiendum aurum utilis eſt, illa ad abluendum: prior etiam <lb></lb>rebus, ex quibus aqua illa ualens conficitur, affundi poteſt. </s>
          <s id="N1B727">Verum aqua <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb>argento permiſta, quæ primò deſtillauit, in ampullam inferius latam infuſa <lb></lb>eodem modo coquatur, ut ab argento ſeparari poſſit: cuius ſuperiori extre­<lb></lb>mitati item <expan abbr="lutũ">lutum</expan> illinatur, &amp; tegatur operculo. </s>
          <s id="N1B738">Quod ſi aqua adeo multa fue<lb></lb>rit ut feratur ad ſuperiora, uel inijciatur paſtillus unus &amp; alter ex cis qui con<lb></lb>ſtant ex ſapone, in tenues particulas ſecto, &amp; arida uini fece in puluerem <expan abbr="cõ­trita">con­<lb></lb>trita</expan>, atque ſimul in olla leni igni coctis &amp; <expan abbr="cõmiſtis">commiſtis</expan>: uel argentum <expan abbr="cõmouea­tur">commouea­<lb></lb>tur</expan> uirgula è corylo deſecta &amp; inferius diffiſſa, utroque modo aqua efferue­<lb></lb>ſcit &amp; paulo poſt rurſus reſidet. </s>
          <s id="N1B751">Sed cùm iam halitus ualentiſſimi apparent, <lb></lb>aqua olei ſpeciem offert, operculum rubeſcit: ne uerò halitus expirent, am­<lb></lb>pulla &amp; operculum ea parte, qua eorum oræ inter ſe <expan abbr="cõmittuntur">committuntur</expan>, luto pror<lb></lb>ſus obducantur, &amp; aqua continenter acriore igni coquatur: tot demum car­<lb></lb>bones in fornacem imponantur, quot ardentes <expan abbr="catinũ">catinum</expan> attingant: ſed quàm <lb></lb>primum omnis aqua deſtillauerit, &amp; ſolum <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> ignis calore ſiccatum, <lb></lb>in ampulla remanſerit, ea eximatur: decutiatur <expan abbr="argẽtum">argentum</expan>: inijciatur in <expan abbr="catinũ">catinum</expan> <lb></lb>fictilem: coquatur donec liqueſcat: filo ferreo inferius recuruato extrahatur <lb></lb>uitrum liquatum, ex argento conficiatur panis: at uitrum ex catino <expan abbr="extractũ">extractum</expan> <lb></lb>teratur in puluerem: addatur ſpuma argenti, sex uini ſicca, uitri <expan abbr="recrementũ">recrementum</expan>, <lb></lb>halinitrum, &amp; in catino fictili coquatur: maſſula, quæ reſidebit, in <expan abbr="catinũ">catinum</expan> ci­<lb></lb>nereum translata recoquatur. </s>
          <s id="N1B78A">Sed ſi argentum non ſatis ignis calore fuerit <lb></lb>ſiccatum, id, quod ſuprema ampullæ pars continet, nigrum uidetur: quod li<lb></lb>quatum comburitur. </s>
          <s id="N1B791">Quocirca ampulla luto, quo eſt inferius obducta, abla<lb></lb>to reponatur in catinum, &amp; recoquatur uſque ad eum finem, dum nullus ni­<lb></lb>gror appareat. </s>
          <s id="N1B798">Quinetiam ſi priori aquæ altera, item cum <expan abbr="argẽto">argento</expan> permiſta, <lb></lb>affundenda fuerit, affundatur priuſquam halitus ualentiſſimi appareant, a­<lb></lb>qua olei ſpeciem offerat, operculum rubeſcat: nam qui poſtea <expan abbr="aquã">aquam</expan> affude­<lb></lb>rit, damnum faciet: quod aqua ſoleat exilire, <expan abbr="uitrũ">uitrum</expan> diſſilire. </s>
          <s id="N1B7AD">Quod ſi ampul­<lb></lb>la, dum aurum ab argento, aut ab hoc aqua ſecernitur, diſſiliat, &amp; aquam uel <lb></lb>arena, uel lutum, uel lateres <expan abbr="cõbibant">combibant</expan>, ſine ulla mora prunis ex fornace exem<lb></lb>ptis ignis reſtinguatur: arena &amp; lateres <expan abbr="cõminuti">comminuti</expan> conijciantur in ahenum, et <lb></lb>eis affundatur calida, atque duodecim horarum ſpacio <expan abbr="reponãtur">reponantur</expan>: pòſt aquæ <lb></lb>in linteum, lini xylini contextu factum, infuſa coletur: id, quia <expan abbr="cõtinet">continet</expan> argen<lb></lb>tum, ſolis uel ignis calore ſiccatum conijciatur in catinum fictilem, &amp; coqua<lb></lb>tur, donec <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> liqueſcat: quod effundatur in canaliculum ferreum. </s>
          <s id="N1B7D2">A­<lb></lb>qua uerò colata infundatur in ampullam, &amp; ab argento, cuius exigua quæ­<lb></lb>dam portio in ea ineſt, ſeparetur: ſed arena cum ſpuma <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, uitri recremen<lb></lb>to, arida uini fece, halinitro, ſale miſceatur, &amp; in catino fictili coquatur: quo <lb></lb>modo maſſula in fundo reſidebit: quæ in catinum cinereum translata reco­<lb></lb>quatur, ut plumbum ab argento ſeparetur: ſed <expan abbr="lutũ">lutum</expan> adiecto plumbo coqua­<lb></lb>tur in catino fictili, deinde recoquatur in cinereo. </s>
          <s id="N1B7E9">At argentum ſeparamus <lb></lb>ab auto eadem ratione, qua id ipſum experimur: etenim primò iccirco atte­<pb pagenum="360" xlink:href="001/01/370.jpg"></pb>ritur coticulæ ut ſciri poſſit quota argenti portio inſit in eo. </s>
          <s id="N1B7F3">Deinde ad au­<lb></lb>rum argentoſum adijcitur tantum argenti, cuius bes ſolum ſemunciam, uel <lb></lb>ſemunciam &amp; ſicilicum æris in ſe continet, quantum adijcere oportet: atque <lb></lb>addito plumbo <expan abbr="coquũtur">coquuntur</expan> in catino cinereo uſque dum ipſum &amp; æs <expan abbr="exhalẽt">exhalent</expan>: <lb></lb>tum auri miſtura cum argento dilatatur, &amp; fiſtulæ ex bracteis fiunt: quæ <expan abbr="cõijciuntur">con<lb></lb>ijciuntur</expan> in ampullam uitream, ac eis affunduntur aquæ ualentes duæ uel <lb></lb>tres: fiſtulæ quæ ſuperſunt, prorſus puræ exiſtunt, unis tantummodo qua­<lb></lb>ternis ſiliquis exceptis, quæ argenteæ ſunt: tantum enim argentum in uno­<lb></lb>quoque auri beſſe remanet.</s>
        </p>
        <p id="N1B812" type="caption">
          <s id="N1B814">A<emph type="italics"></emph>mpullæ in catinis collocatæ<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>mpulla collocata inter bacilla ferrea <lb></lb>recte ſtatuta<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>mpullæ in arena, quam capſa continet, collocatæ: qua­<lb></lb>rum operculis exiſtunt nares ex ipſis recta pertinentes in ſubiectas ampul­<lb></lb>las<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>mpullæ item in arena, quam capſa continet collocatæ: quarum o­<lb></lb>perculis exiſtunt nares ex ipſis tranſuerſæ pertinentes in ſubiectas ampul­<lb></lb>las<emph.end type="italics"></emph.end> D. A<emph type="italics"></emph>lteræ ampullæ, aquam deſtillantem recipientes, etiam in arena, <lb></lb>quam capſæ inferiores continent, collocatæ<emph.end type="italics"></emph.end> E. T<emph type="italics"></emph>ripus ferreus, in quo am<lb></lb>pulla, cum exigua auri particula ab argento non multo eſt ſeparanda, ſolet <lb></lb>collocari<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.370.1.jpg" xlink:href="001/01/370/1.jpg"></figure>
        <p id="N1B856" type="main">
          <s id="N1B858">Sed quia magna impenſa facienda eſt in talem ſecretionem <expan abbr="illorũ">illorum</expan> metal­<pb pagenum="361" xlink:href="001/01/371.jpg"></pb>lorum, qualem expoſui, &amp; cum aqua ualens conficitur, noctu <expan abbr="manendũ">manendum</expan> in <lb></lb>uigilia: atque omnino in hac re multa opera, ſummaque cura <expan abbr="ponẽda">ponenda</expan>, à uiris ſo­<lb></lb>lertibus altera ſecernendi ratio inuenta eſt minus ſumptuoſa, minus ope­<lb></lb>roſa, minus, ſi incuria errorem attulerit, damnoſa. </s>
          <s id="N1B872">Ea uerò diuiditur triparti<lb></lb>tò. </s>
          <s id="N1B877">Etenim una ſulfure perficitur, altera ſtibio, tertia aliqua <expan abbr="cõpoſitione">compoſitione</expan>, quæ <lb></lb>ex his alijsque rebus conſtat. </s>
          <s id="N1B880">Primò autem argentum, in quo ineſt aliqua auri <lb></lb>portio, ſolum in catino liquefactum redigatur in globulos: quot uerò glo­<lb></lb>bulorum libræ fuerint, totidem ſint ſulfuris, ignem non experti, ſextantes et <lb></lb>ſicilici ſed id <expan abbr="cõminutũ">comminutum</expan> globulis madefactis inſpergatur: deinde conijcian­<lb></lb>tur in ollam fictilem nouam, quatuor ſextariorum capacem, aut in plures, ſi <lb></lb>globulorum copia extiterit. </s>
          <s id="N1B891">Olla repleta operculo item fictili tegatur &amp; ob <lb></lb>linatur, atque imponatur in ignem circularem: qui ſeſquipedem ideo ab olla <lb></lb>undique diſtet, ut ſulfur argento tantum admiſceatur, non liquatum deſtillet: <lb></lb>tum aperiatur olla, globulique nigrore infecti eximantur: poſt in catinum fi­<lb></lb>ctilem inijciantur talium globulorum libræ tres &amp; triginta, ſi tot <expan abbr="librarũ">librarum</expan> ca­<lb></lb>pax fuerit. </s>
          <s id="N1B8A2">Quot autem libras globuli <expan abbr="argẽtei">argentei</expan>, priuſquam eis inſpergeretur <lb></lb>ſulfur, pendebant, totidem æreorum globulorum <expan abbr="ſextãtes">ſextantes</expan> &amp; ſicilici appen­<lb></lb>dantur, ſi quæque libra dodrantem argenti &amp; quadrantem æris in ſe contine <lb></lb>at: uel dodrantem &amp; ſemunciam argenti, ſextantem &amp; <expan abbr="ſemũciam">ſemunciam</expan> æris. </s>
          <s id="N1B8B7">Si ue<lb></lb>rò dextantem argenti, &amp; ſextantem æris, uel dextantem &amp; <expan abbr="ſemũciam">ſemunciam</expan> argen<lb></lb>ti, ſeſcuntiam æris appendantur globulorum æreorum quadrantes: ſi deun<lb></lb>cem argenti, unciam æris: uel deuncem &amp; ſemunciam argenti, <expan abbr="ſemunciã">ſemunciam</expan> æ­<lb></lb>ris appendantur totidem <expan abbr="globulorũ">globulorum</expan> æreorum quadrantes &amp; <expan abbr="ſemũciæ">ſemunciæ</expan> atque <lb></lb>ſicilici: ſi denique argentum purum fuerit, totidem globulorum æreorum tri­<lb></lb>entes &amp; ſemunciæ appendantur: ſed dimidia eorum globulorum æreorum <lb></lb>pars mox adijciatur ad globulos argenteos nigrore infectos. </s>
          <s id="N1B8D8">Catinum <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb>ſtatim operculare &amp; oblinire, &amp; in fornacem, quæ foraminibus uento inſpi<lb></lb>ratur, imponere conuenit: quamprimum uerò <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> liquefactum fuerit, <lb></lb>aperiatur catinus, &amp; in eum inijciatur cochlear cumulatum reliquorum glo<lb></lb>bulorum æreorum, itemque cochlear <expan abbr="cumulatũ">cumulatum</expan> pulueris, qui habet pares por<lb></lb>tiones ſpumæ argenti, globulorum plumbeorum, ſalis, recrementorum ui­<lb></lb>tri: atque catinus rurſus operculo tegatur: qui globuli ærei cùm liquati fue­<lb></lb>rint, alij inijciantur cum puluere, uſque dum omnes iniecti fuerint: tum de ca­<lb></lb>tino pauca miſtura, non tamen aurea maſſula quæ in eius fundo reſidet, ca­<lb></lb>tillo hauſta effundatur, ipſiusque drachma conijciatur in quenque catillum ci­<lb></lb>nereum, qui plumbi liquefacti unciam in ſe continet: nam plures ſint: quo <lb></lb>modo dimidia argenti drachma conficitur. </s>
          <s id="N1B8FD">Quàm primum autem <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <lb></lb>&amp; æs ab <expan abbr="argẽto">argento</expan> ſeparata fuerint, eius triens inijciatur in ampullam uitream, <lb></lb>et affundatur aqua ualens: eo enim modo percipitur, an ſulfur aurum omne <lb></lb>ſecreuerit ab argento necne. </s>
          <s id="N1B90E">At ſi quis ſcire uoluerit, quantula auri maſſula <lb></lb>in catini fundo reſideat, is filo ferreo craſſo <expan abbr="cretã">cretam</expan> aquis madefactam illinat: <lb></lb>cum ea ſiccata fuerit, filum rectà demittat in catinum: quod tam alte, quàm <lb></lb>alta eſt auri maſſula, remanet candidum: <expan abbr="reliquã">reliquam</expan> eius partem miſtura nigro­<lb></lb>re inficit: quæ ad filum, ni cito retrahatur, adhæreſcit. </s>
          <s id="N1B921">Itaque ſi extracto filo au <lb></lb>rum uiſum fuerit, ab argento ſatis eſſe ſecretum, miſtura effuſa auri maſſula <pb pagenum="362" xlink:href="001/01/372.jpg"></pb>è catino eximatur, &amp; ex ea in aliquo loco puro decutiatur miſtura: nam diſſi<lb></lb>lire ſolet. </s>
          <s id="N1B92D">Ipſa uerò maſſula redigatur in globulos: atque hi quot libras auri <lb></lb>pendunt, totidem <expan abbr="cõminuti">comminuti</expan> ſulfuris, itemque globulorum <expan abbr="æreorũ">æreorum</expan> quadran­<lb></lb>tes appendantur, &amp; omnia ſimul conijciantur in catinum fictilem, non in ol<lb></lb>lam: cùm iam liqueſcunt, ut aurum citius in catini fundo reſideat, adijciatur <lb></lb>puluis, de quo proxime dixi. </s>
          <s id="N1B940">Quanquam <expan abbr="autẽ">autem</expan> in tali miſtura æris &amp; argen­<lb></lb>ti minutiſſimæ auri particulæ quaſi quædam ſcintillæ apparent, tamen, ſi o­<lb></lb>mnes, quæ in libra inſunt, <expan abbr="nummulũ">nummulum</expan> ſimplum non pendunt, ſatis bene ſul­<lb></lb>fur ſecreuit aurum ab argento: ſi uerò <expan abbr="nummulũ">nummulum</expan> pendunt aut plus, miſtura <lb></lb>rurſus inijciatur in catinum fictilem: ad quam ſulfur adijcere non conuenit, <lb></lb>ſed <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> paucum æs &amp; puluerem: quo modo iterum auri maſſula re<lb></lb>ſidebit in fundo: quæ cum altera maſſula auri non diuite coniungatur: ſed <lb></lb>cùm aurum ab argenti libris ſex &amp; ſexaginta ſecernitur, argentique &amp; æris, &amp; <lb></lb>ſulfuris miſtura fit, quæ pendit libras centum triginta duas, ad æs ſeparan­<lb></lb>dum ab argento nobis opus eſt plumbi libris plus minus quingentis: cum <lb></lb>quibus miſtura in <expan abbr="ſecũdis">ſecundis</expan> fornacibus coquitur: quomodo fit ſpuma argen­<lb></lb>ti &amp; molybdæna, quæ recoquantur in primis fornacibus. </s>
          <s id="N1B96D">Panes ex eis con­<lb></lb>flati in tertias fornaces imponantur, ut plumbum, quod paululum argenti <lb></lb>in ſe continet, ab ære ſeparatum rurſus uſui ſit: quinetiam catini et eorum o­<lb></lb>percula contundantur, lauentur, ſedimen unà cum ſpuma argenti &amp; moly­<lb></lb>bdæna coquatur. </s>
          <s id="N1B978">Qui <expan abbr="autẽ">autem</expan> iſta ratione omne <expan abbr="argentũ">argentum</expan> ab auro ſeparare uo­<lb></lb>lunt, hi unam auri, tres argenti portiones relinquunt: miſturam in globulos <lb></lb>redigunt: eos in ampullam conijciunt: aqua ualenti affuſa aurum ab argen­<lb></lb>to <expan abbr="ſecernũt">ſecernunt</expan>: quam rationem libro ſeptimo explicaui. </s>
          <s id="N1B98D">Quinetiam ſi ſulfur ex <lb></lb>lixiuio, quo conficitur ſal artificioſus, tam ualido, ut ouum iniectum ſuper­<lb></lb>natet, coctum uſque dum fumum non emittat, &amp; ardenti carboni impoſitum <lb></lb>liqueſcat, conijciatur in argentum liquefactum, ab eo aurum ſecernit.</s>
        </p>
        <p id="N1B996" type="caption">
          <s id="N1B998">O<emph type="italics"></emph>lla<emph.end type="italics"></emph.end> A. I<emph type="italics"></emph>gnis circularis<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> C. E<emph type="italics"></emph>ius operculum<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>O<emph type="italics"></emph>llæ operculum<emph.end type="italics"></emph.end> E. F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> P. F<emph type="italics"></emph>ilum ferreum<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <pb pagenum="363" xlink:href="001/01/373.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.373.1.jpg" xlink:href="001/01/373/1.jpg"></figure>
        <p id="N1B9D0" type="main">
          <s id="N1B9D2">At ſtibio ſic argentum ab auro ſeparetur. </s>
          <s id="N1B9D5">Si in beſſe auri fuerint argenti <lb></lb>ſeptem, uel ſex, uel quinque binæ ſextulæ, ad <expan abbr="unã">unam</expan> auri partem adijciantur tres <lb></lb>ſtibij partes: ſed ne ſtibium conſumat aurum in catino fictili igneſcente co­<lb></lb>quatur cum ære: quod ſi aurum aliquam æris portionem in ſe continet, ad <lb></lb>ſtibij beſſem adijciatur æris ſicilicus: ſi nullam, ſemuncia: nam æs ſtibio ad <lb></lb>aurum ab argento ſeparandum eſt adiumento. </s>
          <s id="N1B9E6">Aurum autem primò inijcia<lb></lb>tur in catinum fictilem <expan abbr="igneſcẽtem">igneſcentem</expan>: atque quàm primum liquatum in orbem <lb></lb>fertur ad ipſum paucum ſtibium adijciatur ne exiliat: id liquefactum breui <lb></lb>temporis ſpacio etiam in circum fertur: quod cùm factum fuerit omne reli­<lb></lb>quum ſtibium inijcere conuenit, catinum operculo tegere, miſturam coque <lb></lb>re, donec quis iter <expan abbr="longũ">longum</expan> paſſus quinque &amp; triginta facere poſſit: mox effun­<lb></lb>datur in alterum catinum ferreum, ſuperius latum, inferius anguſtum, in fer <lb></lb>reo uel ligneo trunco collocatum, ſed prius calefactum, &amp; ſeuo uel cera illi­<lb></lb>tum: atque is concutiatur: quo modo aurea maſſa in ipſius fundo reſidebit: <lb></lb>quæ catino refrigerato decutiatur, eademque <expan abbr="ratiõe">ratione</expan> adhuc quater coquatur: <lb></lb>ſed ſingulis uicibus minore ſtibij pondere ad aurum adiecto: ſitque ultima ſti<lb></lb>bium auri <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> duplum, aut paulo amplius. </s>
          <s id="N1BA0F">Tum aurea quidem maſ<lb></lb>ſa in catino cinereo coquatur, ſtibium uerò rurſus ter uel quater in fictili: ſin <lb></lb>gulis autem uicibus reſidebit aurea maſſula: ſed ſiue tres ſiue quatuor maſſu<pb pagenum="364" xlink:href="001/01/374.jpg"></pb>læ fuerint, coniunctæ coquantur in catino cinereo. </s>
          <s id="N1BA1B">Ad talis autem ſtibij li­<lb></lb>bras duas &amp; dimidiam adijciantur aridæ uini fecis libræ duæ, &amp; recremen­<lb></lb>torum uitri libra una, atque coquantur in catino fictili: atque etiam maſſula reſi<lb></lb>debit in fundo: quæ in catino cinereo coquatur. </s>
          <s id="N1BA24">Poſtremò ſtibium adiecto <lb></lb>pauco plumbo, coquatur in catino cinereo, in quo cæteris omnibus igni <expan abbr="cõſumptis">con<lb></lb>ſumptis</expan> ſolum remanebit <expan abbr="argẽtum">argentum</expan>. </s>
          <s id="N1BA33">Quod ſi ſtibium priuſquam in cinereo <lb></lb>coquatur cum arida uini fece &amp; recremento uitri in fictili coctum non fue­<lb></lb>rit, partem argenti conſumit, &amp; cinerem atque pulueres, ex quibus catinus fa­<lb></lb>ctus eſt, ad ſe allicit. </s>
          <s id="N1BA3C">Catinus autem, in quo aurum <expan abbr="argẽto">argento</expan> miſtum coquitur <lb></lb>cum ſtibio, ut etiam cinereus, collocetur in fornace, qualis uel uento forami<lb></lb>nibus inſpiratur, uel aurificum eſſe ſolet.</s>
        </p>
        <p id="N1BA47" type="caption">
          <s id="N1BA49">F<emph type="italics"></emph>ornax quæ uento foraminibus inſpiratur<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>ornax aurificum<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>atinus fictilis<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>atinus ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> D. T<emph type="italics"></emph>runcus<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.374.1.jpg" xlink:href="001/01/374/1.jpg"></figure>
        <p id="N1BA71" type="main">
          <s id="N1BA73">Vt autem aqua ualens, ſi argentum, à quo <expan abbr="aurũ">aurum</expan> ſulfur ſecreuit, in eam in­<lb></lb>ijciatur, nobis oſtendit utrum omne fuerit <expan abbr="ſecretũ">ſecretum</expan>, an aliqua huius particu­<lb></lb>la in illo reſtet, ita quædam rerum <expan abbr="cõpoſitiones">compoſitiones</expan> ſi alternis ipſæ, alternis au­<lb></lb>rum, à quo <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> ſtibio ſeparatum fuit, in olla uel catino poſitæ coquan­<lb></lb>tur, nobis declarant, omne ſeparauerit necne ſeparauerit: quinetiam ijſdem <pb pagenum="365" xlink:href="001/01/375.jpg"></pb>compoſitionibus utimur, cùm abſque ſtibio argentum uel æs, uel utrunque ab <lb></lb>auro illæſo ingeniosè &amp; admirabiliter ſecernimus. </s>
          <s id="N1BA95">Sunt uerò uariæ: nam a­<lb></lb>lia conſtat ex pulueris latericij ſelibra, ſalis <expan abbr="quadrãte">quadrante</expan>, halinitri uncia, ſalis am<lb></lb>moniaci ſemuncia, ſalis foſſilis item ſemuncia. </s>
          <s id="N1BAA0">Tales autem lateres uel iſtius <lb></lb>generis tegulas, ex quibus puluis <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>, ex terra pingui &amp; arenæ, ſabuli, <lb></lb>lapillorum experte ductos eſſe oportet, atque modice uſtos, &amp; admodum ue <lb></lb>teres: idque perpetuum eſt. </s>
          <s id="N1BAAD">Alia compoſitio fit ex pulueris latericij beſſe, ſalis <lb></lb>foſſilis triente, halinitri uncia, ſalis facticij ſemuncia: alia ex pulueris latericij <lb></lb>beſſe, ſalis factitij quadrante, halinitri ſeſcuncia, ſalis ammoniaci uncia, ſalis <lb></lb>foſſilis ſemuncia. </s>
          <s id="N1BAB6">Quædam habet pulueris latericij libram, ſalis foſſilis ſeli­<lb></lb>bram, quibus nonnulli adijciunt atramenti ſutorij ſextantem &amp; ſicilicum. </s>
          <s id="N1BABB"><lb></lb>Quædam conficitur ex pulueris latericij ſelibra, ſalis foſſilis triente, <expan abbr="atramẽ­ti">atramen­<lb></lb>ti</expan> ſutorij ſeſcuncia, halinitri uncia. </s>
          <s id="N1BAC5">Quædam <expan abbr="cõſtat">conſtat</expan> ex pulueris latericij beſ­<lb></lb>ſe, ſalis factitij triente, atramenti ſutorij candidi ſextante, æruginis <expan abbr="ſemũcia">ſemuncia</expan>, <lb></lb>halinitri <expan abbr="itẽ">item</expan> ſemuncia. </s>
          <s id="N1BAD8">Aliqua fit ex pulueris latericij libra &amp; triente, ſalis foſ<lb></lb>ſilis beſſe, falis ammoniaci ſextante &amp; ſemuncia, <expan abbr="atramẽti">atramenti</expan> ſutorij item ſextan<lb></lb>te &amp; <expan abbr="ſemũcia">ſemuncia</expan>, halinitri ſextante. </s>
          <s id="N1BAE7">Aliqua denique habet pulueris latericij <expan abbr="librã">libram</expan>, <lb></lb>ſalis factitij trientem, atramenti ſutorij ſeſcunciam. </s>
          <s id="N1BAF0">Atque hæc cuiuſque <expan abbr="cõpo­ſitionis">compo­<lb></lb>ſitionis</expan> propria ſunt: quæ uerò ſequuntur, <expan abbr="cõmuniter">communiter</expan> ad omnes pertinent. </s>
          <s id="N1BAFD"><lb></lb>Singulæ res primò ſeparatim <expan abbr="cõterendæ">conterendæ</expan> ſunt in puluerem: lateres <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> ſu<lb></lb>per marmor uel ſaxun: durum impoſiti ferramento, reliquæ in mortarium <lb></lb>piſtillo: ſingulæ quoque ſeorſum cribrandæ: deinde uniuerſæ <expan abbr="cõmiſcendæ">commiſcendæ</expan>: <lb></lb>&amp; aceto uel hominis urina, qua paucus ſal ammoniacus, ſi compoſitio eum <lb></lb>non habuerit, reſolutus ſit, <expan abbr="madefaciẽdæ">madefaciendæ</expan>. </s>
          <s id="N1BB19">Quidam tamen aureos globulos <lb></lb>aut bracteolas eadem madefacere malunt: tum alternatim in ollis nouis &amp; <lb></lb>puris, &amp; in quas nulla unquam aqua infuſa fuit, collocari debent: in ima par <lb></lb>te res compoſitæ, quæ mox ferramento æquandæ ſunt: poſtea globuli uel <lb></lb>bracteolæ, <expan abbr="quarũ">quarum</expan> aliæ iuxta alias ponendæ, ut illæ eas undique poſſint attin­<lb></lb>gere: tum rurſus res compoſitæ tantæ, quantæ manu <expan abbr="comprehẽdi">comprehendi</expan> poſſunt, <lb></lb>aut amplius, ſi ollæ amplæ fuerint, <expan abbr="inijciẽdæ">inijciendæ</expan> ſunt, &amp; ferramento æquandæ, <lb></lb>atque ijſdem eodem modo globuli uel bracteolæ ſuperponendæ. </s>
          <s id="N1BB36">Hæc <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb>iterare conuenit, donec ollæ utriſque compleantur: dein operculis tegere, &amp; <lb></lb>qua inter ſe <expan abbr="cõmittuntur">committuntur</expan> <expan abbr="lutũ">lutum</expan> artificioſum illinire: quod cùm ſiccatum fuerit <lb></lb>ollas in fornacem imponere: ea tres cameras habeat, quarum infima ſit alta <lb></lb>pedem: in hanc &amp; aura per os eius penetrat, &amp; cinis decidit è lignis combu­<lb></lb>ſtis, quæ ſuſtinent bacilla ferrea ſic collocata, ut cratis figuram <expan abbr="repræſentẽt">repræſentent</expan>. </s>
          <s id="N1BB53"><lb></lb>Mediæ ſit altitudo duorum pedum: per cuius os in eam immittuntur ligna: <lb></lb>quæ uel querna, uel roborea, uel ilignea, uel cerrea eſſe <expan abbr="debẽt">debent</expan>: ex his enim i­<lb></lb>gnis lentus &amp; diuturnus, quali ad hanc rem nobis opus eſt. </s>
          <s id="N1BB5F">At ſuprema ca­<lb></lb>mera ſuperius pateat, ut ollæ in <expan abbr="eã">eam</expan> demitti poſſint: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> <expan abbr="altitudinẽ">altitudinem</expan> habeat: <lb></lb><expan abbr="eiuſdẽ">eiuſdem</expan> <expan abbr="fundũ">fundum</expan> conſtet ex bacillis ferreis tam ualidis, ut <expan abbr="ollarũ">ollarum</expan> pondus &amp; uim <lb></lb>ignis ſuſtinere queant: tanto inter ſe ſpacio diſtantibus, ut hic bene penetra <lb></lb>re, &amp; ollas calefacere poſſit: quæ etiam ipſæ inferius ſint anguſtæ, ut igni in <lb></lb><expan abbr="mediũ">medium</expan> inter eas <expan abbr="interuallũ">interuallum</expan> recepto incaleſcant: ſuperius amplæ, ut <expan abbr="coniũctæ">coniunctæ</expan> <lb></lb>eundem aliquantum arceant: quinetiam fornax ſuperius laterculis non <expan abbr="ad­modũ">ad­<lb></lb>modum</expan> craſſis uel tegulis &amp; luto obturetur: relictis <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> duobus uel <pb pagenum="366" xlink:href="001/01/376.jpg"></pb>tribus ſpiramentis, per quæ fumus &amp; flammæ eluctari poſſint. </s>
          <s id="N1BB9F">Auri<expan abbr="aũt">aut</expan> glo<lb></lb>buli uel bracteolæ &amp; res compoſitæ alternis collocatæ, ſi fornax antea, <expan abbr="quã">quam</expan> <lb></lb>ollæ his plenæ in ea <expan abbr="ſtatuãtur">ſtatuantur</expan>, duabus horis excalfacta fuerit, quatuor &amp; ui­<lb></lb>ginti leni igni, &amp; paulatim aucto <expan abbr="co〈quẽ〉dæ">coquendæ</expan> ſunt: ſi non fuerit, ſex &amp; uiginti: <lb></lb>ueruntamen ignis ſic auctibus creſcat, ut auri particulæ &amp; res, in quibus uis <lb></lb>argenti &amp; æris ab auro <expan abbr="ſeparãdi">ſeparandi</expan> ineſt, <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="colliqueſcãt">colliqueſcant</expan>: ne fruſtra ſuſcipiatur <lb></lb>labor, &amp; ſumptus impendatur: itaque ſatis eſt tantum ignis eſſe <expan abbr="calorẽ">calorem</expan>, quan­<lb></lb>to ollæ ſemper rubræ maneant. </s>
          <s id="N1BBD0">Poſt tot horas omnia ligna <expan abbr="ardẽtia">ardentia</expan> è forna­<lb></lb>ce ſunt <expan abbr="extrahẽda">extrahenda</expan>: ipſa fornax laterculis uel tegulis refractis ſuperius <expan abbr="aperiẽ­da">aperien­<lb></lb>da</expan>, ollæ calentes forcipibus <expan abbr="eximẽdæ">eximendæ</expan>: opercula <expan abbr="remouẽda">remouenda</expan>: tum ſi otium da­<lb></lb>tur, aurum ſinere oportet per ſe refrigeſcere, minus enim <expan abbr="damnũ">damnum</expan> faciet: ſi ue­<lb></lb>rò <expan abbr="negotiũ">negotium</expan> ad <expan abbr="eã">eam</expan> rem tempus <expan abbr="nõ">non</expan> concedit, aureæ particulæ ſingulæ mox in <lb></lb>uaſculo ligneo aut aheno ſunt urina uel aqua <expan abbr="reſtinguẽdæ">reſtinguendæ</expan> ſenſim, ne res <expan abbr="cõ­poſitæ">con­<lb></lb>poſitæ</expan>, quæ <expan abbr="argentũ">argentum</expan> in ſe <expan abbr="traxerũt">traxerunt</expan>, id <expan abbr="exhalẽt">exhalent</expan>. </s>
          <s id="N1BC17">Sed aureæ particulæ &amp; res <expan abbr="cõpoſitæ">com<lb></lb>poſitæ</expan> ad eas adhærentes refrigeratæ aut reſtinctæ rutello ſunt uerſandæ, <lb></lb>ut <expan abbr="harũ">harum</expan> glebulæ <expan abbr="cõminui">comminui</expan>, illæ ab ipſis nudari poſſint: dein anguſto cribro, <lb></lb>cui <expan abbr="ſuppoſitũ">ſuppoſitum</expan> ſit <expan abbr="ahenũ">ahenum</expan>, incernendæ ſunt: quo modo <expan abbr="cõpoſitæ">compoſitæ</expan> res <expan abbr="cũ">cum</expan> argen­<lb></lb>to uel ære, uel utroque permiſtæ è cribro <expan abbr="decidũt">decidunt</expan> in <expan abbr="ahenũ">ahenum</expan>, aurei globuli uel <lb></lb>bracteolæ in eo <expan abbr="remanẽt">remanent</expan>: quæ in <expan abbr="uaſculũ">uaſculum</expan> <expan abbr="proijciẽdæ">proijciendæ</expan> ſunt et <expan abbr="iterũ">iterum</expan> rutello uer<lb></lb>ſandæ, ut à rebus, quæ <expan abbr="argentũ">argentum</expan> uel æs in ſe <expan abbr="traxerũt">traxerunt</expan>, purgentur. </s>
          <s id="N1BC62">Res uerò i­<lb></lb>pſæ quæ de cribri foraminibus in <expan abbr="ahenũ">ahenum</expan> delapſæ ſunt, in alueo, ſuper uaſe li<lb></lb>gneo manibus agitato, lauandæ ſunt, ut minutæ auri particulæ, quæ ſimul <lb></lb>ex cribro <expan abbr="deciderũt">deciderunt</expan>, ab eis ſeparari poſſint: quæ rurſus in uaſculo aqua cali­<lb></lb>da lauandæ ſunt, &amp; ligno uel ſcopis uerſandæ, ut res madefactæ ab ipſis de­<lb></lb>labantur: poſtea omne <expan abbr="aurũ">aurum</expan> denuo calida lauari, &amp; ſetis ſuillis colligatis pur<lb></lb>gari debet in aheno <expan abbr="foraminũ">foraminum</expan> pleno, cui uaſculum ſit ſubiectum: tum idem <lb></lb>in orbem ferreum, cui item ſuppoſitum ſit uaſculum, proijcere oportet, atque <lb></lb>calida lauare. </s>
          <s id="N1BC85">Ad extremum ipſum conuenit conijcere in alueum, &amp; ſiccati <lb></lb>globulum uel bracteolam coticulæ atterere unà cum acu, &amp; conſiderare u­<lb></lb>trum <expan abbr="purũ">purum</expan> an temperatum ſit: ſi nondum purum fuerit, globuli uel bracte­<lb></lb>olæ cum rebus compoſitis, quæ argentum &amp; æs in ſe trahunt, ſimili modo <lb></lb>alternatim collocatis coquantur <expan abbr="iterũ">iterum</expan>: imo uerò toties, quoties ipſa res hoc <lb></lb>poſtulat. </s>
          <s id="N1BC9A">Sed nouiſſime tot horis, quot ad cas expurgandas opus erunt: &amp; <lb></lb>tum quidem una aliqua compoſitione ad globulos uel bracteolas adiecta <lb></lb>quæ careat rebus à metallis ortis: quales ſunt ærugo &amp; <expan abbr="atramentũ">atramentum</expan> <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan>: ſi <lb></lb>enim hæc fuerint in <expan abbr="cõpoſitione">compoſitione</expan> <expan abbr="aurũ">aurum</expan> aliquam uilis metalli particulam ſolet <lb></lb><expan abbr="cõcipere">concipere</expan>, uel, ſi eo caruerint, ipſis infici. </s>
          <s id="N1BCB8">Quamobrem quidam nunque talibus <lb></lb><expan abbr="cõpoſitionibus">compoſitionibus</expan>, in quibus iſta ſunt, utuntur: &amp; recte ſane illi: nam ſolus pul­<lb></lb>uis latericius &amp; ſal, maxime foſſilis, totum <expan abbr="argentũ">argentum</expan> &amp; æs ex auro elicere et in <lb></lb>ſe trahere poſſunt. </s>
          <s id="N1BCC8">At monetarij non neceſſe habent aurum prorſus purum <lb></lb>efficere, ſed coquere, donec talis temperatura ſit, qualis eſſe debeat <expan abbr="aureorũ">aureorum</expan> <lb></lb>nummûm quos cudunt. </s>
          <s id="N1BCD3">Verùm cùm iam fuluus ille color auro inſederit, &amp; <lb></lb>omnino fuerit purum, aut tale quale præparant monetarij, cum ea chryſo­<lb></lb>colla, quam Mauri boracem nominant, uel cum ſale confecto ex lixiuio, ex <lb></lb>cinere anthyllidis uel alterius herbæ ſalſæ facto, coquatur, &amp; ex eo liquefa­<lb></lb>cto bacilla fiant. </s>
          <s id="N1BCDE">Sed res compoſitæ, quæ in ſe traxerunt argentum, uel æs, <pb pagenum="367" xlink:href="001/01/377.jpg"></pb>aqua effuſa ſiccentur, ligno terantur: cum molybdæna &amp; plumbo depaupe<lb></lb>rato permiſtæ excoquantur in prima fornace: miſtura <expan abbr="argẽti">argenti</expan> &amp; plumbi, uel <lb></lb>argenti &amp; æris &amp; plumbi, quæ effluxit, denuo coquatur in <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan> fornace, <lb></lb>ut plumbum &amp; æs ab argento ſeparentur: hoc poſtremò in uſtrina perpur­<lb></lb>getur: quo ſane modo argenti nulla, uel perexigua particula perit.</s>
        </p>
        <p id="N1BCF6" type="caption">
          <s id="N1BCF8">F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> A. O<emph type="italics"></emph>lla<emph.end type="italics"></emph.end> B. O<emph type="italics"></emph>perculum<emph.end type="italics"></emph.end> C. S<emph type="italics"></emph>piramenta<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.377.1.jpg" xlink:href="001/01/377/1.jpg"></figure>
        <p id="N1BD18" type="main">
          <s id="N1BD1A">Sunt præterea rerum, quæ aurum ab argento ſeparant, aliæ quædam <expan abbr="cõ­poſitiones">con­<lb></lb>poſitiones</expan> ex ſulfure &amp; ſtibio alijsque <expan abbr="cõfectæ">confectæ</expan>: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> una conſtat ex atramen<lb></lb>ti ſutorij ignis calore ſiccati &amp; in <expan abbr="puluerẽ">puluerem</expan> reſoluti ſemuncia, ſalis facticij pur<lb></lb>gati ſextante, ſtibij triente, ſulfuris <expan abbr="ignẽ">ignem</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> experti &amp; præparati ſelibra, uitri <lb></lb>ſicilico, halinitri item ſicilico, ſalis ammoniaci drachma. </s>
          <s id="N1BD3D">Sulfur uerò ſic præ­<lb></lb>paratur. </s>
          <s id="N1BD42">Primò <expan abbr="cõteritur">conteritur</expan> in <expan abbr="puluerẽ">puluerem</expan>: deinde ſex horis ex acri aceto coquitur: <lb></lb>tum effuſum in <expan abbr="uaſculũ">uaſculum</expan> aqua calida abluitur: poſtremo <expan abbr="q̊d">quod</expan> reſedit in uaſculi <lb></lb>fundo ſiccatur: at ſal <expan abbr="cõiectus">coniectus</expan> in <expan abbr="aquã">aquam</expan> <expan abbr="fluuialẽ">fluuialem</expan>, coquitur, ut purgetur, &amp; rur­<lb></lb>ſus exiccatur. </s>
          <s id="N1BD67">Altera <expan abbr="cõpoſitio">compoſitio</expan> habet ſulfuris <expan abbr="ignẽ">ignem</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> experti <expan abbr="librã">libram</expan> <expan abbr="unã">unam</expan>, ſalis <lb></lb>purgati libras duas. </s>
          <s id="N1BD80">Tertia fit ex ſulfuris ignem non experti libra, ſalis facti­<lb></lb>tij purgati ſelibra, ſalis ammoniaci quadrante, minij è plumbo facti uncia. </s>
          <s id="N1BD85"><lb></lb>Quarta conficitur ex ſalis factitij, ſulfuris <expan abbr="ignẽ">ignem</expan> non experti, aridæ uini fecis, <lb></lb>lingulorum libra, chryſocollæ, <expan abbr="quã">quam</expan> Mauri boracem uocant, ſelibra. </s>
          <s id="N1BD93">Quinta <pb pagenum="368" xlink:href="001/01/378.jpg"></pb>habet pares portiones ſulfuris ignem non experti, ſalis ammoniaci, halini­<lb></lb>tri, æruginis. </s>
          <s id="N1BD9D">Argentum autem, in quo ineſt aliqua auri portio, primò unà <lb></lb>cum <expan abbr="plũbo">plumbo</expan> liquefiat in catino fictili, atque ſimul <expan abbr="coquãtur">coquantur</expan> uſque <expan abbr="dũ">dum</expan> <expan abbr="argentũ">argentum</expan> ex <lb></lb>halet <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>: ſi argenti fuerit libra, plumbi ſint drachmæ ſex: tum <expan abbr="argẽtum">argentum </expan> <lb></lb>aſpergatur aliquo de iſtis pulueribus <expan abbr="cõpoſitis">compoſitis</expan>, qui pendat uncias duas: de­<lb></lb>in agitetur: poſtea effundatur in alterum catinum prius calefactum &amp; ſeuo <lb></lb>illitum: isque concutiatur: cætera perficiantur ratione iam explicata. </s>
          <s id="N1BDC6">Quineti<lb></lb>am aurum ab argenteis poculis, alijsque uaſculis &amp; operibus inauratis inte­<lb></lb>gris manentibus ſeparatur puluere, qui conſtat ex ſalis ammoniaci parte u­<lb></lb>na, ſulfuris dimidia: poculum, ſiue aliud opus, inauratum oleo illinitur: ei in<lb></lb>ſpergitur puluis: manu uel forcipe prehenſum admouetur igni, concutitur: <lb></lb>quo modo aurum decidit in aquam uaſis ſubiecti, <expan abbr="poculũ">poculum</expan> manet illæſum. </s>
          <s id="N1BDD7"><lb></lb>Separatur etiam aurum ab argenteis operibus inauratis argento uiuo: id in <lb></lb>fundatur in <expan abbr="catinũ">catinum</expan> fictilem, &amp; igni ſic calefiat ut digitus, in ipſum immiſſus, <lb></lb>calorem ſuſtinere poſſit: in eo argenteum opus inauratum collocetur: cùm <lb></lb>ad ipſum <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> uiuum adhæſerit <expan abbr="exemptũ">exemptum</expan> imponatur in lancem: in <expan abbr="quã">quam</expan> <lb></lb>aurum refrigeratum unà cum argento uiuo decidit. </s>
          <s id="N1BDF3">Iterum uerò &amp; ſæpius <lb></lb>idem <expan abbr="argenteũ">argenteum</expan> opus <expan abbr="inauratũ">inauratum</expan> in argento uiuo calefacto collocetur: idemque <lb></lb>labor ſuſcipiatur uſque ad eum finem dum nullum aurum appareat in opere, <lb></lb>cùm in ignem impoſitum fuerit, &amp; ex eo argentum uiuum, quod ad ipſum <lb></lb>adhæſit, euolarit: mox artiſex capiat pedem <expan abbr="leporinũ">leporinum</expan>, atque conuerrat argen­<lb></lb>tum uiuum &amp; aurum: quæ ſimul ex opere argenteo deciderunt in lancem: <lb></lb>caque infundat in linteum, lini xylini contextu factum, uel in alutam: per <expan abbr="illũ">illum</expan> <lb></lb>uel hanc argentum uiuum expreſſum altera lance excipiatur. </s>
          <s id="N1BE14">Aurum uerò <lb></lb>in linteo uel aluta remanebit: quod collectum in carbonem excauatum inij<lb></lb>ciat &amp; coquat donec liqueſcat, &amp; ex eo maſſula fiat: quam cum pauco ſtibio <lb></lb>coquat in catino fictili: eaque in alterum uaſculum infundat: quo modo <expan abbr="aurũ">aurum</expan> <lb></lb>in fundo reſidere, ſtibium tenere ſuperiorem locum uidebit: tum eundem la<lb></lb>borem ſumat: poſtremò aureas maſſulas in <expan abbr="laterẽ">laterem</expan> <expan abbr="excauatũ">excauatum</expan> conijciat, eumque <lb></lb>in igni collocet: qua ratione aurum fit purum. </s>
          <s id="N1BE2F">Atque his modis aurum ab <lb></lb>argento, uel contra argentum ab auro ſecernitur: nunc exponam rationes, <lb></lb>quibus æs ab auro ſeparatur. </s>
          <s id="N1BE36">Sal, quem uocamus artificioſum, conficitur ex <lb></lb>atramenti ſutorij, aluminis, halinitri, ſulfuris ignem non experti <expan abbr="ſingulorũ">ſingulorum</expan> li<lb></lb>bra, ſalis ammoniaci ſelibra: quæ res <expan abbr="cõminutæ">comminutæ</expan> coquantur ex lixiuio facto <lb></lb>ex cineris, quo lanarum infectores utuntur, parte una, calcis aqua non reſtin<lb></lb>ctæ item parte una, cineris fagini partibus quatuor. </s>
          <s id="N1BE49">Res autem ex hoc lixi­<lb></lb>uio coquantur uſque dum totum conſumatur: mox ſiccentur &amp; reponantur <lb></lb>in loco calido, ne in oleum uertantur: deinde cum eis <expan abbr="cõminutis">comminutis</expan> plumbi, in <lb></lb>cinerem reſoluti, libra permiſceatur: atque huius pulueris compoſiti ſingulæ <lb></lb>ſeſcunciæ ſingulis æris, in catino calefacti, libris paulatim inſpergantur: ac ſi <lb></lb>lo ferreo multum &amp; celeriter agitentur: catino refrigerato &amp; confracto au­<lb></lb>rea maſſula reperitur. </s>
          <s id="N1BE5C">Altera ſecernendi ratio hæc eſt: ſulfuris ignem non ex<lb></lb>perti libræ duæ, ſalis facticij purgati quatuor <expan abbr="cõminuantur">comminuantur</expan> &amp; commiſcean­<lb></lb>tur: huius pulueris ſextans &amp; ſemuncia adijciantur ad beſſem globulorum <lb></lb>confectorum ex plumbo, et ære, in quo ineſt aurum, plumbi duplo: ſimulque <pb pagenum="369" xlink:href="001/01/379.jpg"></pb>coquantur in catino fictili donec liquentur: quo refrigerato eximatur maſ­<lb></lb>ſula, &amp; à recremento purgetur: ex qua rurſus conficiantur globuli, ad quos, <lb></lb>ſi pendunt trientem, pulueris iam dicti ſelibra addatur, alternatimque collo­<lb></lb>centur in catino: <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> operculare &amp; oblinire <expan abbr="cõuenit">conuenit</expan>: mox leni igni coquan­<lb></lb>tur donec globuli liqueſcant: paulo poſt catinus ex igni eximatur: ex refri­<lb></lb>gerato maſſula extrahatur: ex qua purgata et denuo liquefacta tertio globu<lb></lb>li fiant: ad quos, ſi pendunt ſextantem, pulueris ſemuncia &amp; ſicilicus adijci­<lb></lb>antur, eodemque modo <expan abbr="coquãtur">coquantur</expan>, &amp; in catini fundo aurea maſſula reſidebit. </s>
          <s id="N1BE88"><lb></lb>Tertia ratio eſt: in æris liquefacti libras ſex, ſubinde inijciantur ſulfuris cera <lb></lb>inuoluti, uel cum ea permiſti, particulæ, et comburantur: pendat uerò ſulfur <lb></lb>ſemunciam &amp; ſicilicum: deinde halinitri, in puluerem contriti, ſicilicus unus <lb></lb>&amp; dimidius proijciantur in idem æs, itemque comburantur: tum denuo ſulfu<lb></lb>ris cera inuoluti ſemuncia &amp; ſicilicus: poſtea plumbi in cinerem reſoluti, &amp; <lb></lb>cera inuoluti, uel minij, ex plumbo facti, ſicilicus et dimidius: mox auferatur <lb></lb>æs, &amp; ad auream maſſulam adhuc cum ære pauco permiſtum adijciatur ſti­<lb></lb>bium, quod maſſulæ ſit duplum: &amp; ſimul uſque eò coquantur, dum <expan abbr="cadẽ">eadem</expan> ex­<lb></lb>halet ſtibium: tum maſſula &amp; plumbum, quod ſit maſſulæ <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>, coquan<lb></lb>tur in catino cinereo. </s>
          <s id="N1BEA6">Poſtremò aurum ex eo eximatur, &amp; hominis urina re­<lb></lb>ſtinguatur: quod ſi color nigricans ei inſederit cum pauca chryſocolla, <expan abbr="quã">quam</expan> <lb></lb>Mauri boracem uocant: ſi pallidus, cum ſtibio recoctum, fuluum illum tra­<lb></lb>het. </s>
          <s id="N1BEB3">Sunt qui æs liquefactum cochleari ferreo hauriunt &amp; effundunt in alte <lb></lb>rum catinum, qui foramen habet oblitum luto, eumque imponunt in carbo­<lb></lb>nes <expan abbr="ardẽtes">ardentes</expan>, &amp; iniectis pulueribus iam dictis maſſam filo ferreo celeriter uer<lb></lb>ſant: atque hi aurum ab ære ſecernunt: illud in catini fundo reſidet, hoc ſuper­<lb></lb>natat: mox forcipe ignita catini foramen aperiunt, &amp; effluit æs. </s>
          <s id="N1BEC2">Aurum ue­<lb></lb>rò, quod remanſit, cum ſtibio recoquunt: id cùm exhalauerit, aurum tertiò <lb></lb>cum quarta plumbi parte <expan abbr="coquũt">coquunt</expan> in catino cinereo, &amp; hominis urina reſtin<lb></lb>guunt. </s>
          <s id="N1BECF">Quarta ratio eſt, æris libra &amp; triens, atque plumbi ſextans <expan abbr="liquefiũt">liquefiunt</expan> &amp; <lb></lb>effunduntur in alterum catinum, intrinſecus oblitum ſeuo uel gypſo: &amp; ad <lb></lb>ea adijcitur puluis, qui conſtat ex ſulfuris præparati, æruginis, halinitri <expan abbr="ſin­gulorũ">ſin­<lb></lb>gulorum</expan> ſemuncia, ſalis cocti ſeſcuncia. </s>
          <s id="N1BEE0">Quinta, æris libra &amp; <expan abbr="globulorũ">globulorum</expan> plum<lb></lb>beorum libræ duæ, atque ſalis artificio ſi ſeſcuncia inijciuntur in <expan abbr="catinũ">catinum</expan>, &amp; pri<lb></lb>mò <expan abbr="coquãtur">coquantur</expan> leni igni, deinde acriori. </s>
          <s id="N1BEF3">Sexta, æris bes, ſulfuris, ſalis, ſtibij, ſin<lb></lb>gulorum ſextans ſimul coquuntur. </s>
          <s id="N1BEF8">Septima, æris bes, ſcobis ferri elimatæ, <lb></lb>ſalis, ſtibij, recrementorum uitri ſingulorum ſextans unà coquuntur. </s>
          <s id="N1BEFD">Octa­<lb></lb>ua æris libra, ſulfuris ſeſquilibra, æruginis ſelibra, ſalis purgati libra, ſimul <lb></lb>coquuntur. </s>
          <s id="N1BF04">Nona in æris liquefacti libram inijcitur ſulfuris ignem non ex­<lb></lb>perti &amp; <expan abbr="cõminuti">comminuti</expan> tantundem, &amp; filo ferreo celeriter uerſantur: miſtura con­<lb></lb>teritur in puluerem: in quem argentum uiuum infunditur: quod aurum ad <lb></lb>ſe allicit &amp; trahit. </s>
          <s id="N1BF11">At æs inauratum aqua madefactum igni imponitur: igni­<lb></lb>tum frigida reſtinguitur: aurum filis orichalceis colligatis abraditur. </s>
          <s id="N1BF16">His ſa­<lb></lb>ne rationibus aurum ab ære ſecernitur: at <expan abbr="idẽ">idem</expan>, uel <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> ab argento ratione, <lb></lb><expan abbr="quã">quam</expan> nunc <expan abbr="exponã">exponam</expan>, ſeparatur. </s>
          <s id="N1BF2C">Officina uerò, ſiue <expan abbr="domiciliũ">domicilium</expan> in quo id ipſum <lb></lb>fit, prope officinam, in qua uenæ auri, uel argenti, uel miſtæ excoquuntur, <lb></lb><expan abbr="cõſtruatur">conſtruatur</expan>: cuius murus medius ſit longus pedes <expan abbr="unũ">unum</expan> &amp; uiginti, altus quin­<pb pagenum="370" xlink:href="001/01/380.jpg"></pb>decim: à quo primus, qui eſt ad flumen, diſtet pedibus quindecim, poſtre­<lb></lb>mus decem &amp; nouem: uterque longus ſit pedes ſex &amp; triginta, altus quatuor­<lb></lb>decim: ſed ex primi muri capite murus <expan abbr="trãſuerſus">tranſuerſus</expan> pertineat ad caput poſtre­<lb></lb>mi muri: deinde poſt pedes quindecim ex eodem muro primò alter murus <lb></lb>tranſuerſus ductus ſit ad caput muri medij. </s>
          <s id="N1BF4F">In hoc ſpacio, quod eſt inter du­<lb></lb>os iſtos muros tranſuerſos, collocentur pila, quibus uenæ &amp; alia ad eas ex­<lb></lb>coquendas neceſſaria frangantur: à primi quoque muri poſteriore capite ter<lb></lb>tius murus tranſuerſus perductus ſit ad alterum caput muri medij, &amp; ab eo­<lb></lb>dem ad caput muri poſtremi. </s>
          <s id="N1BF5A">Spacium autem, quod eſt inter ſecundum &amp; <lb></lb>tertium murum tranſuerſum, &amp; inter poſtremum &amp; medium murum lon­<lb></lb>gum, contineat ſecundam fornacem, in qua plumbum ſeparatur ab auro uel <lb></lb>argento, cuius camini paries rectus ſtatuatur ſuper <expan abbr="mediũ">medium</expan> <expan abbr="murũ">murum</expan>, obliquus <lb></lb>ſuper trabem, quæ ex ſecundo muro tranſuerſo pertineat ad tertium: ea ita <lb></lb>locata ſit, ut pedibus tredecim diſtet à medio muro longo, quatuor à poſtre<lb></lb>mo: ipſa uerò craſſa &amp; lata ſit pedes duos: à terra ſurſum uerſus ad <expan abbr="trabẽ">trabem</expan> <expan abbr="hãc">hanc</expan> <lb></lb>longam ſint pedes duodecim. </s>
          <s id="N1BF7B">Quinetiam ne paries obliquus incidat in re­<lb></lb>ctum: caueatur partim crebris bacillis ferreis, partim raris tignis luto obdu­<lb></lb>ctis, quæ utraque è tignis parietis obliqui ad tigna recti <expan abbr="pertineãt">pertineant</expan>. </s>
          <s id="N1BF86">Poſtremò <lb></lb>tectum eodem modo ſe habeat, quo <expan abbr="tectũ">tectum</expan> officinæ, in qua uenæ excoquun<lb></lb>tur: ſed in ſpacio, quod eſt inter medium &amp; primum murum longum, &amp; in­<lb></lb>ter primum &amp; tertium murum tranſuerſum ſint folles, machina, quæ eos de<lb></lb>primit, organum, quod eoſdem diducit. </s>
          <s id="N1BF95">Vnum etiam tympanum, quod eſt <lb></lb>ad axem rotæ, habens fuſos moueat tympanum dentatum axis, cuius den­<lb></lb>tes longi follium tigilla deprimunt, &amp; tympanum dentatum axis, cuius den <lb></lb>tes longi, pilorum dentes longos attollunt: ſed <expan abbr="cõtrario">contrario</expan> modo: ut ſi dentes <lb></lb>deprimentes tigilla follium uoluantur à ſeptentrione ad meridiem: contrà <lb></lb>dentes longi attollentes <expan abbr="pilorũ">pilorum</expan> dentes longos uerſentur à meridie in ſepten<lb></lb>trionem. </s>
          <s id="N1BFAC">Verùm plumbum ab auro uel argento ſecernitur in hac <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan> <lb></lb>fornace: cuius ſtructura conſtat ex ſaxis quadrangulis, ex duobus muris in­<lb></lb>terioribus, quorum alter <expan abbr="alterũ">alterum</expan> tranſuerſus ſecat, ex orbe, ex operculo. </s>
          <s id="N1BFBB">Ipſe <lb></lb>uerò catinus conficitur ex puluere terreno &amp; cinere: ſed primò de ſtructura <lb></lb>atque adeo de ſaxis <expan abbr="quadrãgulis">quadrangulis</expan> dicam: ea ſint alta pedes quatuor, &amp; palmos <lb></lb>tres, craſſa pedem: ab imo ſurſum uerſus ad pedes duos, &amp; palmos tres, inte <lb></lb>riore &amp; ſuprema parte ad <expan abbr="palmũ">palmum</expan> prorſus exciſa ſint, ut ſaxeus orbis in ipſis <lb></lb>iacere poſſit. </s>
          <s id="N1BFD0">Solent <expan abbr="autẽ">autem</expan> plerunque eſſe numero quatuordecim: atque lata ex­<lb></lb>teriore parte pedem &amp; <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, interiore anguſtiora: quod interior circulus <lb></lb>multo ſit anguſtior exteriore. </s>
          <s id="N1BFDF">Quod ſi latiora fuerint, minus multa eſſe ne­<lb></lb>ceſſe eſt: ſi anguſtiora, plura. </s>
          <s id="N1BFE4">In terram fodiantur altitudine pedis &amp; palmi: <lb></lb>ſuperius ſemper bina quæque proxima fibula ferrea connectantur: cuius cu­<lb></lb>ſpides in eorum foramina includantur, &amp; in eadem plumbum liquidum in <lb></lb>fundatur: ſed ea ſtructura ſaxea habeat ſpiritalia foramina ſex à terra, ſurſum <lb></lb>uerſus ad pedem: atque ita ab ima ſaxorum parte ad pedes duos &amp; palmum: <lb></lb>quorum quodque ſit inter bina ſaxa altum palmos duos, latum <expan abbr="palmũ">palmum</expan> &amp; di­<lb></lb>gitos tres. </s>
          <s id="N1BFF7">Vnum ſit à dextro latere inter murum, qui murum <expan abbr="principalẽ">principalem</expan> ab <lb></lb>igni tuetur, &amp; <expan abbr="canaliculũ">canaliculum</expan>, per quem ſpuma <expan abbr="argẽti">argenti</expan> ex fornacis catino effluit. <pb pagenum="371" xlink:href="001/01/381.jpg"></pb>Cætera quinque ſint <expan abbr="circũcirca">circumcirca</expan> paribus, quoad fieri poteſt, interuallis diſtin­<lb></lb>cta: per ea exit halitus, quem terra <expan abbr="cõcalefacta">concalefacta</expan> expirat: quæ ni eſſent eum ca­<lb></lb>tinus ad ſe traheret, ac uitium faceret: hoc eſt talis cumulus fieret, qualis fieri <lb></lb>ſolet cùm talpa terram egerit: cinisque ſupernataret, atque catinus ſtannum ab <lb></lb>ſorberet. </s>
          <s id="N1C01D">Aliqui eadem de cauſa poſteriorem ſtructuræ partem prorſus <expan abbr="pa­tentẽ">pa­<lb></lb>tentem</expan> faciunt. </s>
          <s id="N1C026">At duo muri interiores conſtruantur lateribus, latitudinemque <lb></lb>habeant lateris: atque alter alterum tranſuerſus ſecet: quibus etiam ipſis qua­<lb></lb>tuor ſint foramina ſpiritalia: in quaque parte unum: quæ circiter digitum ſint <lb></lb>altiora et latiora alijs: in ea quatuor templa inijciatur <expan abbr="tantũ">tantum</expan> recrementorum, <lb></lb>quantum capit ciſium, eisque ſuperfundatur tantus puluis, à carbonibus re­<lb></lb>ſolutus, quantum capit alueus maior bracteis lignis contextus. </s>
          <s id="N1C037">Muri autem <lb></lb>extent è terra cubitum: quibus &amp; ſaxorum <expan abbr="quadrangulorũ">quadrangulorum</expan> parti exciſæ ſu­<lb></lb>perponatur orbis è ſaxo formatus, craſſus <expan abbr="palmũ">palmum</expan> &amp; digitos tres: qui undique <lb></lb>pertingat ad ſaxa quadrangula. </s>
          <s id="N1C048">Quod ſi rima aliqua fuerit, ea fragmentis ſa<lb></lb>xorum uel laterum expleatur. </s>
          <s id="N1C04D">Orbis autem priore parte decliuis ſit, ut cana<lb></lb>liculus, per quem effluet ſpuma argenti, confici poſſit: attamen orbis ſaxei <lb></lb>loco quidam ponunt tabulas æneas, ut miſtura uel ſtannum citius calefi­<lb></lb>at. </s>
          <s id="N1C056">Sed operculum, quod globi dimidiati figuram habens tegit <expan abbr="catinũ">catinum</expan>, con­<lb></lb>ſtet ex ferreis circulis &amp; bacillis, atque operimento. </s>
          <s id="N1C05F">Circuli numero ſint tres, <lb></lb>lati circiter <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, craſſi digitum: infimus à medio diſtet pede: medius à ſu­<lb></lb>premo pedibus duobus: ſub eis ſint bacilla ferrea <expan abbr="decẽ">decem</expan> &amp; octo, ad ipſos cla<lb></lb>uis ferreis affixa: quæ bacilla eandem quam circuli latitudinem &amp; craſſitudi<lb></lb>nem <expan abbr="habeãt">habeant</expan>: ſed ita longa ſint, ut curuata ab infimo circulo ad <expan abbr="ſupremũ">ſupremum</expan> per­<lb></lb>tingant: hoc eſt pedes duos et palmos tres: cùm alio qui altitudo operculi ſit <lb></lb>tantummodo ad pedem &amp; palmos tres: ad omnia operculi bacilla &amp; circu­<lb></lb>los interius bracteæ ferreæ filis ferreis ſint alligatæ. </s>
          <s id="N1C080"><expan abbr="Operculũ">Operculum</expan> quoque habe­<lb></lb>at foramina quatuor: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> poſtremum, quod è regione ſit canaliculi, per <lb></lb>quem ſpuma argenti effluet, inferius latum ſit pedes duos: ſuperius, quia cle<lb></lb>menter aſſurget, anguſtius, nempe latum pedem &amp; palmos tres atque <expan abbr="digitũ">digitum</expan>: <lb></lb>careat bacillo: nam id ex ſuperiore circulo ad medium <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan>, non <expan abbr="etiã">etiam</expan> <lb></lb>ad infimum, pertineat. </s>
          <s id="N1C0A0">Alterum uerò foramen, quod exiſtat ſuper canalicu­<lb></lb>lo <expan abbr="latũ">latum</expan> ſit inferius pedes duos &amp; dimidium, ſuperius pedes duos &amp; <expan abbr="palmũ">palmum</expan>: <lb></lb>quod etiam careat bacillo. </s>
          <s id="N1C0AF">Etenim non bacillum modo <expan abbr="nõ">non</expan> pertineat ad in­<lb></lb>fimum circulum, ſed ipſe etiam infimus circulus ad eam partem non pertine <lb></lb>at, ut magiſter ſpumam argenti ex catino poſſit extrahere. </s>
          <s id="N1C0BA">Ad murum præ­<lb></lb>terea, quo murus principalis munitur contra uim caloris, ubi follium nares <lb></lb>ſituantur, ſint duo foramina lata palmos tres, alta circiter pedem: in quorum <lb></lb>medio duo bacilla deſcendant bractea interius contecta. </s>
          <s id="N1C0C3">Fiſtulæ <expan abbr="aũt">aut</expan>, in qui<lb></lb>bus nares <expan abbr="folliũ">follium</expan> collocentur, uſque ad ea foramina pertineant: quæ fiſtulæ ex <lb></lb>laminis ferreis <expan abbr="cõplicatis">complicatis</expan> factæ <expan abbr="lõgæ">longæ</expan> ſint palmos II. &amp; digitos III. <expan abbr="Earũ">Earum</expan> uerò <lb></lb>pars caua ſit lata digitos tres &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>, in quas duas fiſtulas nares <expan abbr="folliũ">follium</expan> ſic <lb></lb><expan abbr="condãtur">condantur</expan>, ut ab <expan abbr="earũ">earum</expan> foriculis <expan abbr="diſtẽt">diſtent</expan> digitis trib. </s>
          <s id="N1C0F5">At <expan abbr="operimẽtũ">operimentum</expan> <expan abbr="cõficiatur">conficiatur</expan> ex <lb></lb>circulo ferreo lato digitos II. qui inferius ſit, et ex tribus bacillis ferreis incur<lb></lb>uatis, quæ ab una circuli parte ad <expan abbr="alterã">alteram</expan> ei <expan abbr="oppoſitã">oppoſitam</expan> <expan abbr="pertingãt">pertingant</expan>. </s>
          <s id="N1C110">Aliud <expan abbr="aũt">aut</expan> alij <lb></lb><expan abbr="ſuperpoſitũ">ſuperpoſitum</expan> ſit ſuperiore parte, ibique per ea clauus ferreus infixus penetret: <pb pagenum="372" xlink:href="001/01/382.jpg"></pb>ſub quibus item ſint bracteæ clauis ad ea alligatæ. </s>
          <s id="N1C121">Poſtremò quæque bractea <lb></lb>habeat parua foramina, in quæ <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> digitus immitti poſſit, ut lutum, quod <lb></lb>interius illiniri debet, adhærere poſſit. </s>
          <s id="N1C12C">Operculum præterea habeat tres an<lb></lb>nulos ferreos incluſos in clauorum ferreorum foraminibus, quæ ſint in eo­<lb></lb>rum capitibus admodum latis. </s>
          <s id="N1C133">Hi claui ea parte connectant bacilla cum cir<lb></lb>culo medio: annulis uerò inijciantur unci catenæ, qua operculum ſubleua­<lb></lb>tur, quod fit, cùm magiſter catinum præparat.</s>
        </p>
        <p id="N1C13A" type="caption">
          <s id="N1C13C">S<emph type="italics"></emph>axa quadrangula<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>axeus orbis<emph.end type="italics"></emph.end> B. S<emph type="italics"></emph>piritalia foramina<emph.end type="italics"></emph.end> C. M<emph type="italics"></emph>uri <lb></lb>interiores<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> E. O<emph type="italics"></emph>perculum<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>irculi<emph.end type="italics"></emph.end> G. B<emph type="italics"></emph>acilla<emph.end type="italics"></emph.end> H. F<emph type="italics"></emph>
o<lb></lb>ramina operculi<emph.end type="italics"></emph.end> I. O<emph type="italics"></emph>perimentum<emph.end type="italics"></emph.end> K. A<emph type="italics"></emph>nnuli<emph.end type="italics"></emph.end> L. F<emph type="italics"></emph>iſtulæ<emph.end type="italics"></emph.end> M. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>oriculæ<emph.end type="italics"></emph.end> N. C<emph type="italics"></emph>atenæ<emph.end type="italics"></emph.end> O.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.382.1.jpg" xlink:href="001/01/382/1.jpg"></figure>
        <p id="N1C19E" type="main">
          <s id="N1C1A0">In fornacis <expan abbr="autẽ">autem</expan> orbem uel tabulas æneas &amp; ſaxa inijciatur <expan abbr="lutũ">lutum</expan> cum ſtra­<lb></lb>mentis <expan abbr="permiſtũ">permiſtum</expan>, altum tres digitos: atque tundatur pilo ligneo uſque eo dum <lb></lb>ad digiti altitudinem deprimatur. </s>
          <s id="N1C1B3">Pilum uerò ſit teres et altum palmos tres, <lb></lb>inferius latum duos, ſurſum uerſus anguſtius: cuius manubrium longum ſit <lb></lb>pedes tres: quà in pilum includitur, circulo ferreo cingatur. </s>
          <s id="N1C1BA">Quinetiam ſa­<lb></lb>xis ſuperius illinatur lutum, etiam cum ſtraminibus <expan abbr="nuſtũ">miſtum</expan> craſſitudine pal­<lb></lb>mi: in quod occumbat operculum. </s>
          <s id="N1C1C5">Hæc omnia <expan abbr="quamprimũ">quamprimum</expan> labefactata fue<lb></lb>rint, reficiantur. </s>
          <s id="N1C1CE">Artifex, qui hoc <expan abbr="ſeparandorũ">ſeparandorum</expan> metallorum munus ſuſtinet, <lb></lb>laborem in duas duorum dierum operas diſtribuit: altero mane <expan abbr="paucũ">paucum</expan> pri­<pb pagenum="373" xlink:href="001/01/383.jpg"></pb>mò cinerem inſpergit luto, &amp; aquam affundens ſcopis uerrit: deinde inijcit <lb></lb>cinerem cribratum, &amp; aqua ſic madefactum, ut niuis inſtar in piſæ figuram <lb></lb>formari poſſit: cinis uerò ſit ex quo <expan abbr="lixiuiũ">lixiuium</expan> aqua percolata fuerit <expan abbr="factũ">factum</expan>: <expan abbr="nã">nam</expan> ali<lb></lb>us, quia pinguis eſt, denuo urendus eſſet, ut macer fieret. </s>
          <s id="N1C1F2">Eum <expan abbr="autẽ">autem</expan> cinerem <lb></lb>manibus compreſſis æquat, catinumque medium uerſus decliuem facit: tum <lb></lb>pilo iam deſcripto ipſum tundit: poſtea duobus pilis paruis, <expan abbr="itẽ">item</expan> ligneis, for­<lb></lb>mat canaliculum, per quem effluit ſpuma argenti: una enim manu compre­<lb></lb>hendit unum, altera alterum: utrunque latum eſt palmum, craſſum digitos du<lb></lb>os, altum pedem. </s>
          <s id="N1C207">Vtriuſque manubrium aliquantum teres ad ſeſquidigitum <lb></lb>minus quàm ipſum latum eſt, ſed longum pedes tres: tam uerò pilum quàm <lb></lb>manubrium ex uno ligno factum eſt. </s>
          <s id="N1C20E">Mox calceatus inſcendit in catinum, <lb></lb>&amp; eum undique pedibus calcat: quo modo ſubſidit &amp; fit decliuis. </s>
          <s id="N1C213">Deinde ite <lb></lb>rum eundem tundit pilo magno: tum exuto dextri pedis calceo catini circu<lb></lb>lum eo deſignat, &amp; deſignatum excindit lamina ferrea utrinque curuata, atque <lb></lb>longa palmos tres, lata totidem digitos: cui ſunt manubria lignea, alta pal­<lb></lb>mum &amp; digitos duos, craſſa item digitos duos. </s>
          <s id="N1C21E">Per ea penetrat utrinque pars <lb></lb>laminæ ferreæ cuſpidata &amp; ſuperius recuruata. </s>
          <s id="N1C223">Quidam parte ligneæ bra­<lb></lb>cteæ, cribrum cingentis, laminæ loco utuntur. </s>
          <s id="N1C228">Ea uerò lata eſt tres digitos, <lb></lb>utrinque ad extremum ſic inciſa, ut manibus teneri poſſit. </s>
          <s id="N1C22D">Poſtea tundit cana<lb></lb>liculum per quem effluit ſpuma <expan abbr="argẽti">argenti</expan>. </s>
          <s id="N1C236">Ne uerò cinis delabatur, aperturam <lb></lb>ſaxo, ad hanc formato, obſtruit: ad quod apponit <expan abbr="tabellã">tabellam</expan>: cui rurſus ne de­<lb></lb>cidat, trudem opponit: tum cineris alueum infundit, eumque pilo magno tun<lb></lb>dit: iterum deinde iterumque cinerem inijcit, &amp; eum pilo tundit. </s>
          <s id="N1C243">Canaliculo <lb></lb>facto ſiccum cinerem catino undique ſuperinijcit cribro, ac eum manibus <expan abbr="cõ­planat">con­<lb></lb>planat</expan> &amp; atterit: tum madefacti cineris alueos tres in marginem catini <expan abbr="circũ­circa">circum­<lb></lb>circa</expan> inijcit, &amp; operculum demittit. </s>
          <s id="N1C254">Mox inſcendens in catinum, id undique <lb></lb>cinere obſtruit, ne miſtura liquefacta effluat. </s>
          <s id="N1C259">Deinde operculi operimento <lb></lb>ſublato in catinum carbones alueo inijcit, prunas uerò batillo ferreo: &amp; has <lb></lb>quidem etiam per foramina, quæ operculum in lateribus habet, easque <expan abbr="eodẽ">eodem</expan> <lb></lb>batillo adæquat: atque tantum laborem &amp; munus <expan abbr="duarũ">duarum</expan> horarum ſpacio per<lb></lb>ficit: tum paruum <expan abbr="trũcum">truncum</expan> ſuperponit laminæ ferreæ, quæ in terra poſita eſt <lb></lb>ſub canaliculo: ea longa eſt pedes tres &amp; palmum, lata poſteriore parte pe­<lb></lb>dem &amp; palmos duos atque totidem digitos, priore palmos duos, &amp; <expan abbr="iterũ">iterum</expan> to­<lb></lb>tidem digitos: at trunco ſuperponit ſaxum, ac ipſi laminam ferream aſſimi­<lb></lb>lem inferiori: in quam <expan abbr="cõijcit">conijcit</expan> carbonum alueum bracteis ligneis <expan abbr="contextũ">contextum</expan>: <lb></lb>inque eos tot prunas, quot batillo ferreo conijcere poteſt: atque catinus unius <lb></lb>horæ ſpacio calefit: deinde conto uncinato, quo detrahit ſpumam argenti, <lb></lb><expan abbr="cõmouet">commouet</expan> reliquias <expan abbr="carbonũ">carbonum</expan>. </s>
          <s id="N1C291">Vncus <expan abbr="aũt">aut</expan> longus <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, &amp; latus digitos tres <lb></lb>habet figuram duorum <expan abbr="triãgulorum">triangulorum</expan>: cuius manubrium ferreum <expan abbr="longũ">longum</expan> eſt <lb></lb>pedes quatuor, ligneum uerò, in ferreum incluſum, ſex. </s>
          <s id="N1C2A8">Verùm aliqui ſim­<lb></lb>plicem contum uncinatum uſurpant. </s>
          <s id="N1C2AD">Poſt horæ ferè unius ſpacium rurſus <lb></lb>eodem conto uncinato <expan abbr="cõmouet">commouet</expan> reliquias prunarum, &amp; batillo eas, quæ in <lb></lb>canaliculo iacent, in catinum inijcit. </s>
          <s id="N1C2B8">Tum iterum poſt horæ ſpacium eodem <lb></lb>conto <expan abbr="cõmouet">commouet</expan> prunas: quas ni ita <expan abbr="cõmoueat">commoueat</expan>, in catino aliquis nigror ma­<lb></lb>net, atque ea parte uitium facit: utpote non ſatis exiccatus: etenim miniſter <expan abbr="cõ">com</expan><pb pagenum="374" xlink:href="001/01/384.jpg"></pb><expan abbr="mouẽdo">mouendo</expan> uertit prunas ut prorſus <expan abbr="cõburantur">comburantur</expan>, beneque calefiat catinus: quod <lb></lb>ipſum fit tribus horis: reliquis duabus iterum catinus quieſcit. </s>
          <s id="N1C2D8">Cùm autem <lb></lb>ſonitus horæ undecimæ fuerit auditus, tunc cinerem, ex carbonibus <expan abbr="factũ">factum</expan>, <lb></lb>ſcopis uerrit &amp; de catino deijcit: mox aſcendit ſuper operculum, &amp; linteum <lb></lb>tritum intingens in aquam, cum cinere permiſtam, quam uaſculum <expan abbr="cõtinet">continet</expan>, <lb></lb>totum catinum eo madefacit, &amp; uerrit per foramen operculi manum immit<lb></lb>tens. </s>
          <s id="N1C2ED">Conſumit autem interdum duo aquæ ſic miſtæ uaſcula: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> <expan abbr="utrũquecapit">utrunque <lb></lb>capit</expan> ſextarios Romanos quinque: quod iccirco fit, ne catinus, cùm ſeparan­<lb></lb>tur metalla, diſrumpatur: tum corio ceruino eundem terens, rimas oblinit. </s>
          <s id="N1C2FC"><lb></lb>Quinetiam ad <expan abbr="ſiniſtrũ">ſiniſtrum</expan> canaliculi latus collocat duo molybdænæ fragmen­<lb></lb>ta, alterum alteri ſuperponens: quæ aliqua ex parte liquefacta conſidunt, &amp; <lb></lb>obſtaculo ſunt, ne ſpuma argenti à flatu follium in orbem moueatur, ſed ibi <lb></lb>ſubſiſtat: uerùm expedit in loco molybdænæ ponere laterem: citius enim, <lb></lb>quod is ualidius calefiat, oritur argenti ſpuma. </s>
          <s id="N1C30C">Catinus autem iuxta <expan abbr="mediã">mediam</expan> <lb></lb>eius partem profundior fit palmis duobus &amp; totidem digitis: ipſa uerò me­<lb></lb>dia pars præterea digito. </s>
          <s id="N1C317">Sunt qui catino ſic præparato <expan abbr="illinũt">illinunt</expan> albumen o­<lb></lb>ui ſpongia conceptum, et ex ea rurſus expreſſum, quo reſolutum ſit thus in <lb></lb>puluerem contritum. </s>
          <s id="N1C322">Quidam ei illinunt liquorem, qui conſtat ex oui albu<lb></lb>mine, &amp; eius duplo ſanguine taurino, uel medulla: <expan abbr="nõnulli">nonnulli</expan> eidem catino cal<lb></lb>cem cribro ſuperinijciunt. </s>
          <s id="N1C32D">Poſtea magiſter officinæ ponderat <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>, cum <lb></lb>quo aurum uel argentum, uel utrunque eſt permiſtum: cuius interdum <expan abbr="centũ">centum</expan><lb></lb>pondia centum imponuntur in catinum: ſed frequenter ſexaginta uel quin­<lb></lb>quaginta, uel minus multa: quo facto tres ſtraminum manipulos circumcir<lb></lb>ca inſpergit catino, ne <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> ſua grauitate inæquabilem efficiat: mox per <lb></lb>canaliculum imponit aliquot plumbi miſti panes, &amp; aliquot ad latera per fo­<lb></lb>ramen operculi poſtremum: deinde per eiuſdem operculi ſuperius <expan abbr="foramẽ">foramen</expan> <lb></lb>inſcendens in catinum panes, quos ei miniſter porrigit, <expan abbr="circũcirca">circumcirca</expan> apponit <lb></lb>ad operculum: tum aſcendens rurſus manibus immiſſis per idem foramen <lb></lb>etiam aliquot panes imponit in catinum. </s>
          <s id="N1C356">Eos uerò qui remanſerunt, ſecun­<lb></lb>do die furca ferrea lignis per poſtremum operculi foramen ſuperimponit. </s>
          <s id="N1C35B"><lb></lb>Panibus ſic collocatis carbonum alueum bracteis ligneis contextum per ſu<lb></lb>perius operculi foramen inijcit, ac imponit operimentum operculo: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> <lb></lb>iuncturam miniſter luto illinit: ipſe magiſter dimidium <expan abbr="carbonũ">carbonum</expan> <expan abbr="alueũ">alueum</expan> per <lb></lb>foramen, quod eſt ad fiſtulas narium, inijcit in catinum, ac folles præparat, <lb></lb>ut ſequenti die mane ſecundam operam inchoare poſſit. </s>
          <s id="N1C373">Tale autem labo­<lb></lb>randi munus horæ unius ſpacio perficit, duodecimaque omnia ſunt præpa­<lb></lb>rata: quæ horæ omnes collectæ conficiunt ſummam horarum octo.</s>
        </p>
        <p id="N1C37A" type="caption">
          <s id="N1C37C">A<emph type="italics"></emph>rtifex pilo tundit catinum<emph.end type="italics"></emph.end> A. P<emph type="italics"></emph>ilum maius<emph.end type="italics"></emph.end> B. S<emph type="italics"></emph>copæ<emph.end type="italics"></emph.end> C. D<emph type="italics"></emph>uo pila minora<emph.end type="italics"></emph.end> D. L<emph type="italics"></emph>a <lb></lb>mina ferrea curuata<emph.end type="italics"></emph.end> E. P<emph type="italics"></emph>ars bracteæ ligneæ<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>ribrum<emph.end type="italics"></emph.end> G. C<emph type="italics"></emph>inis<emph.end type="italics"></emph.end> H. B<emph type="italics"></emph>atillum <lb></lb>ferreum<emph.end type="italics"></emph.end> I. L<emph type="italics"></emph>amina ferrea<emph.end type="italics"></emph.end> K. T<emph type="italics"></emph>runcus<emph.end type="italics"></emph.end> L. S<emph type="italics"></emph>axum<emph.end type="italics"></emph.end> M. A<emph type="italics"></emph>lueus bracteis lignis con<lb></lb>textus<emph.end type="italics"></emph.end> N. C<emph type="italics"></emph>ontus uncinatus<emph.end type="italics"></emph.end> O. A<emph type="italics"></emph>lter contus uncinatus<emph.end type="italics"></emph.end> P. L<emph type="italics"></emph>inteum tritum<emph.end type="italics"></emph.end> Q. <lb></lb>V<emph type="italics"></emph>aſculum<emph.end type="italics"></emph.end> R. C<emph type="italics"></emph>orium ceruinum<emph.end type="italics"></emph.end> S. M<emph type="italics"></emph>anipuli ſtraminum<emph.end type="italics"></emph.end> T. L<emph type="italics"></emph>igna<emph.end type="italics"></emph.end> V. P<emph type="italics"></emph>anes plum<lb></lb>bi miſtae<emph.end type="italics"></emph.end> X. F<emph type="italics"></emph>urca<emph.end type="italics"></emph.end> Y. A<emph type="italics"></emph>lter artifex luto extrinſecus obducit fornacem, qua ei oper­<lb></lb>culum eſt impoſitum<emph.end type="italics"></emph.end> Z. A<emph type="italics"></emph>lueus cineribus refertus<emph.end type="italics"></emph.end> AA. O<emph type="italics"></emph>perculi operimentum<emph.end type="italics"></emph.end> BB. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>iniſter pedibus <expan abbr="inſiſtẽs">inſiſtens</expan> ſcalis carbones per ſuperius operculi <expan abbr="foramẽ">foramen</expan> inijcit in <expan abbr="catinũ">catinum</expan>
<emph.end type="italics"></emph.end> CC. <pb pagenum="375" xlink:href="001/01/385.jpg"></pb>F<emph type="italics"></emph>erramentum quo lutum uerberatur<emph.end type="italics"></emph.end> DD. L<emph type="italics"></emph>utum<emph.end type="italics"></emph.end> EE. C<emph type="italics"></emph>ochleare quo artifex ſiue ma<lb></lb>giſter experimentum rapit<emph.end type="italics"></emph.end> FF. R<emph type="italics"></emph>utrum quo plumbi cutis impura detrahitur<emph.end type="italics"></emph.end> GG. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>uneus ferreus quo argenti maſſa ſubleuatur<emph.end type="italics"></emph.end> HH.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.385.1.jpg" xlink:href="001/01/385/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="376" xlink:href="001/01/386.jpg"></pb>
        <p id="N1C465" type="main">
          <s id="N1C467">Sed iam tempus eſt ut ad ſecundam operam ueniamus. </s>
          <s id="N1C46A">Mane artifex pri<lb></lb>mò accipiens batilla prunarum duo, ea inijcit in catinum iuxta fiſtulas nari­<lb></lb>um per foramen: deinde per idem foramen imponit ligna abiegna uel picea<lb></lb>ſtri parua, qualia <expan abbr="ſolẽt">ſolent</expan> ea eſſe, quibus piſces coquimus: tum machinæ, depri<lb></lb>mentis tigilla follium, fores attollit ut uerſari poſſit: atque ita ſpacio unius ho<lb></lb>ræ plumbum miſtum liqueſcit: quod cùm factum fuerit quatuor ligna, lon­<lb></lb>ga pedes duodecim, per poſtremum operculi foramen imponit, &amp; totidem <lb></lb>per canaliculum: quæ ligna, ne catinum uitient, premendo utrinque ſuſtinent <lb></lb>ſcamna: ea ſunt tigna longa pedes tres, lata palmos duos et totidem digitos, <lb></lb>craſſa palmos duos: quibus utrinque ſunt duo pedes diuaricati. </s>
          <s id="N1C483">Ad <expan abbr="ſcamnũ">ſcamnum</expan> <lb></lb>præterea ante canaliculum locatum apponit laminam ferream, ne ſpuma ar<lb></lb>genti, cùm ipſam ex catino extrahit, ei in calceos inſiliat, pedesque &amp; crura of<lb></lb>fendat: quinetiam reliquos panes batillo uel furca ferrea lignis iam dictis im<lb></lb>ponit per poſtremum operculi foramen. </s>
          <s id="N1C492">At argentum rude purum, aut <lb></lb>plumbei coloris uel cinerei, uel rubri, uel denique alterius dilatatum &amp; conci <lb></lb>ſum atque calefactum in catinis ferreis, tunc in liquidum plumbum, cui argen<lb></lb>tum immiſtum eſt, quod, ut ſæpius dixi, nominatur ſtannum, infunditur: ac <lb></lb>ſic quod impurum eſt, ab eo ſeparatur. </s>
          <s id="N1C49D">Verùm cùm ligna oblonga priore <lb></lb>parte fuerint <expan abbr="cõbuſta">combuſta</expan>, tum cuneos ferreos longos pedes quatuor, priore par <lb></lb>te latos digitos duos, deinde ſeſquidigitum latos &amp; craſſos, magiſter mal­<lb></lb>leo in ea impellit, atque ipſis promouet: iacent uerò cunei in ſcamnis. </s>
          <s id="N1C4AA">At alij <lb></lb>cùm ſeparant metalla, duo eiuſmodi ligna <expan abbr="imponũt">imponunt</expan> in <expan abbr="catinũ">catinum</expan> per foramen, <lb></lb>quod eſt inter folles: totidem per poſtremum foramen, unum per canalicu­<lb></lb>lum: ſed his maiore lignorum numero, nempe ſexaginta, opus eſt: cùm illi li<lb></lb>gnis quadraginta operam perficere poſſint. </s>
          <s id="N1C4BD">Cùm uerò plumbum duabus <lb></lb>horis ita fuerit calefactum, tum id ipſum <expan abbr="cõmouet">commouet</expan> conto uncinato, ut magis <lb></lb>calefiat. </s>
          <s id="N1C4C8">Quod ſi difficulter ſeparatur ab argento, in ſtannum <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan> in­<lb></lb>ijcit æs &amp; puluerem carbonum. </s>
          <s id="N1C4D1">Si uerò miſtura auri argentoſi cum plum­<lb></lb>bo uel ſtannum ex uena contraxit impurum quiddam, in id inijcit portio­<lb></lb>nes, aut pares, uel ergo aridæ uini fecis &amp; uitri Veneti, ſiue ſalis ammoniaci, <lb></lb>uel uitri Veneti, &amp; ſaponis <expan abbr="itẽ">item</expan> Veneti: aut impares, nempe aridæ uini fecis <lb></lb>duas, ferruginis unam. </s>
          <s id="N1C4E0">Sunt qui ſingulis compoſitionibus admiſcent halini<lb></lb>tri particulam. </s>
          <s id="N1C4E5">Ad miſturæ autem centumpondium adijcitur pulueris bes, <lb></lb>aut libra, aut libra &amp; triens: prout magis uel minus impura fuerit. </s>
          <s id="N1C4EA">Puluis cer<lb></lb>te id, quod <expan abbr="impurũ">impurum</expan> eſt, ab ipſa miſtura ſeparat. </s>
          <s id="N1C4F3">Tunc uerò plumbi, cum car­<lb></lb>bonibus permiſti, quaſi cutem <expan abbr="quandã">quandam</expan> rutro per canaliculum extrahit: eam <lb></lb>plumbum cùm calefit, gignit, ſed ut minus multam gignat, conto <expan abbr="fre〈quẽ〉ter">frequenter</expan> <lb></lb><expan abbr="cõmouendum">commouendum</expan> eſt: deinde ad horæ partis quartæ ſpacium catinus combibit <lb></lb>plumbum. </s>
          <s id="N1C509">Eo autem tempore, quo penetrat in ipſum, ſalit &amp; bullit: tum ma<lb></lb>giſter cochleari ferreo haurit paucum plumbum, quod experitur atque ex eo <lb></lb>cognoſcit, quanta argenti portio in ea miſtura tota inſit. </s>
          <s id="N1C510">Cochleare uerò la­<lb></lb>tum eſt digitos quinque: eius manubrij pars ferrea <expan abbr="lõga">longa</expan> eſt pedes tres, lignea <lb></lb>totidem. </s>
          <s id="N1C51B">Poſtea conto extrahit ſpumam argenti: quæ fit ex plumbo &amp; ære, <lb></lb>ſi id quoque inerit in miſtura, uſtis: quare rectius ſpuma plumbi quàm argen<lb></lb>ti diceretur. </s>
          <s id="N1C522">Etenim uitium argenti tunc nullum eſt, ſed plumbum &amp; æs ab <pb pagenum="377" xlink:href="001/01/387.jpg"></pb>eo ſeparantur. </s>
          <s id="N1C52A">Verùm plumbum magis etiam in alterius fornacis catino, in <lb></lb>quo argentum perpurgatum fit purum. </s>
          <s id="N1C52F">Quondam, Plinio autore, ſub cati­<lb></lb>ni canaliculo alter erat catinus: defluebatque ſpuma argenti ex ſuperiore in in <lb></lb>feriorem: ex quo ueruculo ſublata <expan abbr="cõuoluebatur">conuoluebatur</expan>, ut eſſet modici ponderis: <lb></lb>quo circa ex ea olim fiebant tubuli: nunc, quia non conuoluitur ueruculo, <lb></lb>conficiuntur maſſæ.</s>
        </p>
        <p id="N1C53E" type="caption">
          <s id="N1C540">F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> A. L<emph type="italics"></emph>igna<emph.end type="italics"></emph.end> B. S<emph type="italics"></emph>puma argenti<emph.end type="italics"></emph.end> C. L<emph type="italics"></emph>amina<emph.end type="italics"></emph.end> D. M<emph type="italics"></emph>agiſter ieiunus <lb></lb>edit butyrum, ne uenenum, quod catinus exhalat, ei neceat, peculiare enim <lb></lb>illius remedium eſt.<emph.end type="italics"></emph.end></s>
          <s id="N1C564"> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.387.1.jpg" xlink:href="001/01/387/1.jpg"></figure>
        <p id="N1C56C" type="main">
          <s id="N1C56E">Si <expan abbr="periculũ">periculum</expan> fuerit, ne miſtura ſimul cum ſpuma <expan abbr="argẽti">argenti</expan> effluat, magiſter in <lb></lb>promptu habet <expan abbr="lutũ">lutum</expan> in cylindri, qui utrinque acutus ſit, <expan abbr="figurã">figuram</expan> <expan abbr="formatũ">formatum</expan>: id ad <lb></lb>contum uncinatum apponens miſturæ, ne effluat, opponit. </s>
          <s id="N1C589">At cùm iam ſu­<lb></lb>us argento inſidebit color, tum apparent maculæ lucentes, &amp;, quaſi <expan abbr="quidã">quidam</expan> <lb></lb>colores, albæ. </s>
          <s id="N1C594">Articulo temporis poſt prorſus fit <expan abbr="candidũ">candidum</expan>: mox miniſter de <lb></lb>mittit fores, ut canali clauſo rota non uerſetur, &amp; folles quieſcant. </s>
          <s id="N1C59D">Sed magi <lb></lb>ſter aliquot aquæ uaſcula infundit in argentum ut refrigeſcat. </s>
          <s id="N1C5A2">Alij infundunt <lb></lb>ceruiſiam ut albidius fiat: ſed hoc nihil habet momenti, cùm <expan abbr="argentũ">argentum</expan> adhuc <lb></lb>ſit perpurgandum: poſtea ferramento, cui figura cunei data, panem argente<lb></lb>um attollit, quod <expan abbr="longũ">longum</expan> eſt pedes tres, <expan abbr="latũ">latum</expan> digitos duos. </s>
          <s id="N1C5B7">In eius <expan abbr="partẽ">partem</expan> <expan abbr="cauã">cauam </expan><pb pagenum="378" xlink:href="001/01/388.jpg"></pb>incluſum eſt <expan abbr="manubriũ">manubrium</expan> <expan abbr="ligneũ">ligneum</expan> <expan abbr="longũ">longum</expan> circiter pedes quatuor. </s>
          <s id="N1C5D2">Extractum ue <lb></lb>rò ex catino panem <expan abbr="argenteũ">argenteum</expan> lapidi imponit, &amp; altera eius parte <expan abbr="molybdæ­nã">molybdæ­<lb></lb>nam</expan>, altera <expan abbr="ſpumã">ſpumam</expan> argenti malleo decutit. </s>
          <s id="N1C5E5">Tum orichalceis ſilis colligatis, et in <lb></lb>aquam intinctis eum purgat. </s>
          <s id="N1C5EA">Cùm <expan abbr="aũt">aut</expan> plumbum ſeparatur ab argento plus <lb></lb>argenti plerunque reperitur, quàm cùm experimentum fieret: etenim ſi ante <lb></lb>in centumpondio inerant unciæ tres, &amp; totidem drachmæ, inueniuntur un<lb></lb>ciæ tres &amp; dimidia. </s>
          <s id="N1C5F7">Sed molybdæna <expan abbr="remanẽs">remanens</expan> in catino <expan abbr="plerũque">plerunque</expan>, alta eſt <expan abbr="pal­mũ">pal­<lb></lb>mum</expan>: qua ſublata cinis reliquus rurſus cribratur: quod reſidet in cribro, quia <lb></lb>molybdæna eſt, ad molybdænam adijcitur. </s>
          <s id="N1C60A">Cinis uerò, qui decidit per cri­<lb></lb>brum, eundem, quem prius, præbet uſum: quinetiam ex eo &amp; puluere <expan abbr="oſſiũ">oſſium</expan> <lb></lb>catilli fiunt cinerei. </s>
          <s id="N1C615">Poſtremò ad <expan abbr="parietẽ">parietem</expan>, ad quem fornax eſt extructa, pom­<lb></lb>pholyx lutea adhæret: atque etiam ad operculi annulos, qui prope foramina <lb></lb>ſunt: ea, poſtquam multa adhæſerit, abſtergitur.</s>
        </p>
        <p id="N1C620" type="caption">
          <s id="N1C622">P<emph type="italics"></emph>anis<emph.end type="italics"></emph.end> A. L<emph type="italics"></emph>apis<emph.end type="italics"></emph.end> B. M<emph type="italics"></emph>alleus<emph.end type="italics"></emph.end> C. F<emph type="italics"></emph>ila orichalcea<emph.end type="italics"></emph.end> D. V<emph type="italics"></emph>as aquam <lb></lb>continens<emph.end type="italics"></emph.end> E. F<emph type="italics"></emph>ornsx ex qua panis exemptus eſt, adhuc fumans<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>F. B<emph type="italics"></emph>aiulus panem ex officina deportans<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.388.1.jpg" xlink:href="001/01/388/1.jpg"></figure>
        <p id="N1C657" type="main">
          <s id="N1C659">Sed grus, ut etiam hoc organum deſcribam, quo operculum leuatur, ita <lb></lb>ſe habet. </s>
          <s id="N1C65E">Primò eſt ſtatutus axis quadrangulus undique latus pedem, longus <lb></lb>pedes XII. eius codax inferior uertitur in catillo æneo, incluſo in alterum <pb pagenum="379" xlink:href="001/01/389.jpg"></pb>tignum quernum: duo enim ſunt ſic tranſuerſa locata, ut unius forma, quæ <lb></lb>in eius parte media eſt, in alterius formam, quæ item in eius parte media eſt, <lb></lb>includatur, crucisque ſpeciem <expan abbr="præbeãt">præbeant</expan>: quorum tignorum utrunque longum <lb></lb>eſt pedes tres, latum &amp; craſſum pedem. </s>
          <s id="N1C672">At ſuperius axis caput teres eſt: nam <lb></lb>ſic exciſum, ut latum ſit palmos tres: id uertitur in dimidiata armilla, utrinque <lb></lb>infixa in trabe, cui paries camini obliquus innititur. </s>
          <s id="N1C679">Ad axem uerò affixum <lb></lb>eſt loculamentum: etenim primò ſurſum uerſus ad cubiti altitudinem in for <lb></lb>ma axis incluſum eſt tigillum, longum, exceptis capitulis, cubitum &amp; digi­<lb></lb>tos tres, latum &amp; craſſum palmos duos: deinde iterum ſurſum uerſus ad alti<lb></lb>tudinem pedum quinque, alterum tigillum æque longum, latum, craſſum eſt <lb></lb>incluſum in axe. </s>
          <s id="N1C686">Eorum <expan abbr="autẽ">autem</expan> duorum tigillorum altera capitula incluſa ſunt <lb></lb>in formis tigni ſtatuti longi pedes ſex &amp; palmos tres, lati &amp; craſſi <expan abbr="dodrantẽ">dodrantem</expan>: <lb></lb>atque clauis ligneis transfixa: tum ab inferiore tigillo ſurſum uerſus ad trium <lb></lb>palmorum altitudinem in axis formis, quæ ſunt à lateribus, incluſa ſunt ite­<lb></lb>rum duo tigilla longa, exceptis capitulis, pedem &amp; palmum, lata <expan abbr="palmũ">palmum</expan> &amp; <lb></lb>digitos tres, craſſa palmum. </s>
          <s id="N1C69F">Pari modo ſub ſuperiore tigillo ſunt duo eiuſ­<lb></lb>dem magnitudinis tigilla: quinetiam in ſtatuti tigni formis totidem tigilla <lb></lb>incluſa ſunt eiuſdem, cuius proxima longitudinis, ſed craſſa digitos tres, la­<lb></lb>ta palmum &amp; digitos duos: &amp; duo quidem inferiora ſupra inferius tigillum <lb></lb>tranſuerſum, ſuperiora uerò è regione duorum ſuperiorum tigillorum in a­<lb></lb>xis lateribus incluſorum. </s>
          <s id="N1C6AC">Exterius <expan abbr="autẽ">autem</expan> ad tigilla aſſeres ſunt affixi: ſed pars <lb></lb>loculamenti prior fores habet: atque etiam poſterior: quorum cardines infixi <lb></lb>ſunt in aſſeribus, affixis ad tigilla in lateribus axis incluſa: tum inferiori tigil<lb></lb>lo tranſuerſo aſſeres ſunt ſuperpoſiti: à quibus ſurſus uerſus ad duorum pal<lb></lb>morum altitudinem eſt axiculus ferreus quadrangulus: cuius latera ſunt la­<lb></lb>ta digitos duos: capitula, quorum utrunque teres, in armillis æneis aut ferreis <lb></lb>uoluuntur: earum altera eſt in axe, altera in tigno ſtatuto incluſa. </s>
          <s id="N1C6BF">Circa uerò <lb></lb>axiculum utrinque eſt orbis ligneus, altus palmos tres &amp; digitum, craſſus pal<lb></lb>mum, ſuperius bractea ferrea tectus: hi duo orbes inter ſe diſtant palmis du<lb></lb>obus &amp; totidem digitis: habentque fuſos quinque: qui craſſi digitos duos &amp; di<lb></lb>midium diſtant inter ſe digitis tribus: quo modo tympanum ſui generis effi<lb></lb>citur, quod ipſum à tigno ſtatuto abeſt <expan abbr="palmũ">palmum</expan> &amp; digitum: longius uerò ab <lb></lb>axe, nempe <expan abbr="palmũ">palmum</expan> &amp; digitos tres. </s>
          <s id="N1C6D6">Deinde ab hoc axiculo ſurſum uerſus ad <lb></lb>pedis &amp; palmi altitudinem eſt alter axiculus ferreus quadrangulus, cuius <lb></lb>quodque latus eſt, latum digitos tres. </s>
          <s id="N1C6DD">Ipſe æque ac prior in armillis æneis uel <lb></lb>ferreis uerſatur: circa eum eſt tympanum <expan abbr="dentatũ">dentatum</expan>, duobus orbibus compa­<lb></lb>ctum, latum pedem &amp; palmos tres, craſſum palmum &amp; digitos duos: cui in <lb></lb>fronte ſunt dentes tres &amp; uiginti, lati palmum, craſſi digitos duos: extantè <lb></lb>tympano palmum: diſtant inter ſe digitis tribus: atque etiam circa eundem a­<lb></lb>xiculum uerſus tignum ſtatutum ad duorum palmorum &amp; totidem digito <lb></lb>rum <expan abbr="longitudinẽ">longitudinem</expan> eſt alter orbis æque ac tympani orbis latus, ſed craſſus pal<lb></lb>mum. </s>
          <s id="N1C6F6">Is uertitur in tigno ſtatuto ea parte exciſo. </s>
          <s id="N1C6F9">Ex hoc orbe &amp; tympani or<lb></lb>be ſit <expan abbr="alterũ">alterum</expan> tympanum fuſos habens item quinque. </s>
          <s id="N1C702">Ab hoc altero præterea <lb></lb>axiculo ſurſum uerſus ad altitudinem cubiti eſt axiculus ligneus: cui ferrei <lb></lb>ſunt codaces, cuiuſque capitula circulis ferreis ſunt cincta, ut codaces in eis fir<pb pagenum="380" xlink:href="001/01/390.jpg"></pb>mi maneant: qui æque ac axiculi ferrei uoluuntur in armillis æreis uel ferre­<lb></lb>is. </s>
          <s id="N1C710">Hic axiculus diſtat à ſuperiore tigillo tranſuerſo circiter cubitum: &amp; pro­<lb></lb>pe tignum ſtatutum habet tympanum dentatum, latum pedes duos &amp; di­<lb></lb>midium: cui in fronte ſunt dentes ſeptem &amp; uiginti: at altera axiculi pars a­<lb></lb>xem uerſus bracteis ferreis eſt tecta, ne à catena, quæ circa eam uoluitur, exe<lb></lb>datur. </s>
          <s id="N1C71B">Eius catenæ annulus extremus incluſus eſt in fibula ferrea, &amp; in <expan abbr="axi­culũ">axi­<lb></lb>culum</expan> infixa: ipſa catena ex <expan abbr="loculamẽto">loculamento</expan> exiens in orbiculo, qui eſt inter roſtri <lb></lb>tigna, uerſatur. </s>
          <s id="N1C72A">Etenim à <expan abbr="loculamẽto">loculamento</expan> ſurſum uerſus ad pedis &amp; palmi altitu<lb></lb>dinem eſt gruis roſtrum: quod conſtat ex duobus tignis incluſis in axe, lon<lb></lb>gis pedes quindecim, latis palmos tres, craſſis duos: quæ à tergo axis emi­<lb></lb>nent cubitum: ibique fibulantur, ligneo præterea clauo, qui per ipſa &amp; axem <lb></lb>penetrat, connectuntur: is clauus altera parte capitulum habet latum, altera <lb></lb>foramen, in quod infigitur paxillus ferreus, ut tigna cum axe arcte conſtrin­<lb></lb>gat. </s>
          <s id="N1C73D">Ea uerò roſtri tigna, fulciuntur &amp; ſuſtinentur alteris duobus tignis lon<lb></lb>gis pedes ſex &amp; palmos duos, latis &amp; craſſis item palmos duos: quæ inferi­<lb></lb>us incluſa ſunt in formis axis, ſuperius ad tigna roſtri, qua abſunt ab axe cir<lb></lb>citer pedes quatuor, clauis ferreis affixa. </s>
          <s id="N1C746">Poſt ſuperiora horum <expan abbr="tignorũ">tignorum</expan> ca­<lb></lb>pita uerſus axem eſt fibula ferrea, inferius in tigna roſtri infixa, ut ea coerce­<lb></lb>at &amp; conſtringat. </s>
          <s id="N1C751">Vtriuſque tigni caput prius incluſum eſt in lamina ferrea <lb></lb>quadrangula, inter quas eſt tertia lamina ferrea quadrangula interiecta: qua <lb></lb>ratione fit, ut tigna roſtri neque dilabi poſſint, nec alterum in alterum incide­<lb></lb>re: quæ tigna ſuperiore parte bracteis ferreis ſunt tecta, ad pedum ſex lon­<lb></lb>gitudinem, ut lingua in eis promoueri poſſit: quæ lignum eſt ex oſtrya uel <lb></lb>alia quadam arbore dura factum, longum cubitum, latum pedem, craſſum <lb></lb>palmos tres: ex quo utrinque ad altitudinem &amp; latitudinem palmi, pars inferi<lb></lb>us exciſa eſt, ut reliqua inter duo roſtri tigna ire &amp; redire poſſit. </s>
          <s id="N1C762">Priore <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb>parte media exciſum eſt ad palmorum duorum &amp; totidem digitorum lon­<lb></lb>gitudinem, ut orbiculus æneus, qui eſt circa axiculum ferreum, in eo uolui <lb></lb>poſſit. </s>
          <s id="N1C76F">Habet præterea lingua prope angulos quatuor foramina: in quibus <lb></lb>totidem orbiculi circumacti promouentur in roſtri tignis: ſed quia lingua, <lb></lb>cùm trahitur &amp; retrahitur, ſonitum edit <expan abbr="quodãmodo">quodammodo</expan> ſimilem latratui <expan abbr="canũ">canum</expan>, <lb></lb>apud nos ex eo nomen inuenit. </s>
          <s id="N1C780">Vecti quidem promouetur, catina retrahi­<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N1C785">Vncus eſt ferreus, cuius annulus uertitur in fibula ferrea, in dextrum lin<lb></lb>guæ latus infixa: qui uncus includitur in unum aliquem ferreum <expan abbr="clauũ">clauum</expan>, qui <lb></lb>dextro roſtri tigno infixus eſt. </s>
          <s id="N1C790">At à fronte axis orbiculus eſt æneus, cuius a­<lb></lb>xiculus ferreus incluſus eſt in roſtri tignis: in quo orbiculo catena, <expan abbr="exiẽs">exiens</expan> ex <lb></lb>loculamento, uoluitur: atque per dorſum linguæ excauatum <expan abbr="penetrãs">penetrans</expan> ad or­<lb></lb>biculum eius æneum, in ipſo circumacto uerſatur, deque eo deſcendentis un­<lb></lb>cus implicatur annulo, in quo incluſi ſunt annuli ſupremi trium catenarum <lb></lb>longarum pedes ſex, quæ penetrant per tres annulos ferreos, quos in fora­<lb></lb>minibus clauorum infixorum in medio operculi annulo eſſe dixi. </s>
          <s id="N1C7A7">Itaque cùm <lb></lb>magiſter <expan abbr="operculũ">operculum</expan> grue uoluerit leuare, tunc miniſter in uecte ferreo inclu­<lb></lb>dit axiculum ferreum inferiorem, qui extat è tigno ſtatuto palmum &amp; digi­<lb></lb>tos duos: eſtque ea parte axiculus etiam quadrangulus, latus ſeſquidigitum, <lb></lb>craſſus digitum. </s>
          <s id="N1C7B6">Pari modo uectis foramen, in quo includitur, quadrangu­<pb pagenum="381" xlink:href="001/01/391.jpg"></pb>lum eſt &amp; <expan abbr="longũ">longum</expan> digitos duos, latum paulo plus quàm digitum. </s>
          <s id="N1C7C2">Vectis au­<lb></lb>tem ſemicirculus longus eſt pedem, palmos tres, digitos duos, latus <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> <lb></lb>digitos, craſſus digitum. </s>
          <s id="N1C7CD">Manubrium uerò eius rectum, &amp; teres longum eſt <lb></lb>palmos tres, craſſum ſeſquidigitum. </s>
          <s id="N1C7D2">In axiculi capite foramen eſt, in quo cla<lb></lb>uus ferreus infigitur ne uectis excidat. </s>
          <s id="N1C7D7">Hic autem grus, quia quatuor habet <lb></lb>tympana, duo quibus ſunt fuſi, &amp; totidem dentata, facilius mouetur quàm <lb></lb>alij, quibus tantum duo tympana ſunt, alterum ſcilicet quod fuſos habet, al­<lb></lb>terum dentatum. </s>
          <s id="N1C7E0">Multis autem ſimplex eſt organum: cuius axis ſtatuti co­<lb></lb>daces eodem modo uerſantur, alter in catillo ferreo, alter in armilla. </s>
          <s id="N1C7E5">Ei axi <lb></lb>tranſuerſum exiſtit tignum, quod <expan abbr="obliquũ">obliquum</expan> ſuſtinet. </s>
          <s id="N1C7EE">Ad caput tranſuerſi ua­<lb></lb>lidus annulus ferreus eſt affixus, ex quo alter annulus ferreus, in eo incluſus <lb></lb>eminet: in quo ualidus uectis ligneus arcte rurſus eſt incluſus: cuius caput <lb></lb>cingit tertius annulus ferreus: ex quo dependet uncus ferreus, ſupremo ca­<lb></lb>tenæ operculi annuli iniectus. </s>
          <s id="N1C7F9">Ad alterum uerò uectis caput eſt catena: quæ <lb></lb>cùm deprimitur, alteram uectis partem attollit, atque ipſa operculum: cùm re <lb></lb>laxatur, eandem demittit ſimul cum operculo.</s>
        </p>
        <p id="N1C800" type="caption">
          <s id="N1C802">A<emph type="italics"></emph>xis ſtatutus<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>atillus<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>igna querna<emph.end type="italics"></emph.end> C. D<emph type="italics"></emph>imidiata armilla<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>rabs<emph.end type="italics"></emph.end> E. L<emph type="italics"></emph>oculamentum<emph.end type="italics"></emph.end> F. T<emph type="italics"></emph>igilla<emph.end type="italics"></emph.end> G. T<emph type="italics"></emph>ignum ſtatutum<emph.end type="italics"></emph.end> H. T<emph type="italics"></emph>i­<lb></lb>gilla quæ ſunt a lateribus axis<emph.end type="italics"></emph.end> I. T<emph type="italics"></emph>igilla quæ ſunt a lateribus tigni ſta­<lb></lb>tuti<emph.end type="italics"></emph.end> K. T<emph type="italics"></emph>ympana quæ ex fuſis conſtant<emph.end type="italics"></emph.end> L. T<emph type="italics"></emph>ympana dentata<emph.end type="italics"></emph.end> M. C<emph type="italics"></emph>a<lb></lb>tena<emph.end type="italics"></emph.end> N. O<emph type="italics"></emph>rbiculus<emph.end type="italics"></emph.end> O. R<emph type="italics"></emph>oſtri tigna<emph.end type="italics"></emph.end> P. T<emph type="italics"></emph>igna quæ ſuſtinent roſtri <lb></lb>tigna<emph.end type="italics"></emph.end> Q. L<emph type="italics"></emph>aminæ quadrangulæ<emph.end type="italics"></emph.end> R. L<emph type="italics"></emph>igna<emph.end type="italics"></emph.end> S. O<emph type="italics"></emph>perculum fornacis<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>T. A<emph type="italics"></emph>nnulus<emph.end type="italics"></emph.end> V. T<emph type="italics"></emph>res catenæ<emph.end type="italics"></emph.end> X. V<emph type="italics"></emph>ectis<emph.end type="italics"></emph.end> Y. A<emph type="italics"></emph>lterius organi axis ſta <lb></lb>tutus<emph.end type="italics"></emph.end> Z. T<emph type="italics"></emph>ignum tranſuerſum<emph.end type="italics"></emph.end> AA. T<emph type="italics"></emph>ignum obliquum<emph.end type="italics"></emph.end> BB. T<emph type="italics"></emph>igni <lb></lb>tranſuerſi annulus<emph.end type="italics"></emph.end> CC. A<emph type="italics"></emph>lter annulus<emph.end type="italics"></emph.end> DD. V<emph type="italics"></emph>ectis<emph.end type="italics"></emph.end> EE. T<emph type="italics"></emph>ertius <lb></lb>annulus<emph.end type="italics"></emph.end> FF. V<emph type="italics"></emph>ncus<emph.end type="italics"></emph.end> GG. C<emph type="italics"></emph>atena operculi<emph.end type="italics"></emph.end> HH. C<emph type="italics"></emph>atena uectis<emph.end type="italics"></emph.end> II.</s>
        </p>
        <pb pagenum="382" xlink:href="001/01/392.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.392.1.jpg" xlink:href="001/01/392/1.jpg"></figure>
        <p id="N1C8DF" type="main">
          <s id="N1C8E1">At in nonnullis locis, ut in Miſena Fribergi, ſecunda fornax ſuperius la­<lb></lb>teribus concamerata ferè ſimilis eſt furno. </s>
          <s id="N1C8E6">Ea camera pedes quatuor alta ha<pb pagenum="383" xlink:href="001/01/393.jpg"></pb>bet foramina duo uel tria: quorum primum à fronte eſt altum ſeſquipedem, <lb></lb>latum pedem: ex quo effluit ſpuma argenti. </s>
          <s id="N1C8F0">Alterum, atque etiam <expan abbr="tertiũ">tertium</expan>, ſi tria <lb></lb>fuerint, à lateribus ſunt alta ſeſquipedem, lata pedes duos &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>: ut is, <lb></lb>qui catinum parat, in fornacem poſſit irrepere: ſed baſis eius circularis ex ce <lb></lb>mentis effecta duas habet uias, halitum expirantes, altas pedes duos, latas <lb></lb>unum: quæ ab una parte ad ei aduerſam ductæ ac directæ ſic penetrant, ut <lb></lb>altera alteram tranſuerſa ſecare, &amp; foramina quatuor eſſe uideantur: eædem <lb></lb>ſuperius tectæ ſunt ſaxis latis, ſed tantummodo palmum craſſis: in quæ &amp; <lb></lb>reliquam baſis partem interiorem, ex cementis effectam, ut etiam in prioris <lb></lb>fornacis orbem, uel tabulas æneas &amp; ſaxa inijcitur <expan abbr="lutũ">lutum</expan> cum ſtramentis per­<lb></lb>miſtum, <expan abbr="altũ">altum</expan> tres digitos. </s>
          <s id="N1C915">Tam autem id quàm cinerem iniectum magiſter <lb></lb>ſiue miniſter, qui præparat catinum, genibus innixus tundit curtis pilis li­<lb></lb>gneis, &amp; marculis item ligneis.</s>
        </p>
        <p id="N1C91C" type="caption">
          <s id="N1C91E">F<emph type="italics"></emph>ornacis camera<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>iuſdem baſis<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>iæ<emph.end type="italics"></emph.end> C. P<emph type="italics"></emph>ilum<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>arculus<emph.end type="italics"></emph.end> E. A<emph type="italics"></emph>rtifex<emph.end type="italics"></emph.end> R<emph type="italics"></emph>omano more ex argenti ſpuma tru­<lb></lb>bulos conficit<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>rgenti ſpuma<emph.end type="italics"></emph.end> E. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>atinus inferior<emph.end type="italics"></emph.end> I. V<emph type="italics"></emph>eruculum<emph.end type="italics"></emph.end> K. T<emph type="italics"></emph>ubuli<emph.end type="italics"></emph.end> L.</s>
        </p>
        <pb pagenum="384" xlink:href="001/01/394.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.394.1.jpg" xlink:href="001/01/394/1.jpg"></figure>
        <p id="N1C978" type="main">
          <s id="N1C97A">At Polonis &amp; Vngaris ſecunda fornax item ſuperius lateribus concame<lb></lb>rata ferè furno ſimilis eſt: inferius autem baſim habet ſolidam, &amp; halitus re­<pb pagenum="385" xlink:href="001/01/395.jpg"></pb>ceptaculo carentem. </s>
          <s id="N1C984">Sed ad eius alterum latus eſt murus, inter quem &amp; ba­<lb></lb>ſim catini uia receptaculi loco eſt: ſuperius bacillis ferreis ex muro pertinen<lb></lb>tibus ad catinum, &amp; duobus digitis inter ſe diſtantibus, tecta. </s>
          <s id="N1C98B">In <expan abbr="catinũ">catinum</expan> præ <lb></lb>paratum primò ſtramina inijciunt: inque ea panes ſtanneos imponunt: in ba­<lb></lb>cilla uerò ligna, quæ accenſa catinum calefaciant, &amp; panes, octoginta modo <lb></lb>centumpondia, modò centum pendentes, colliquefaciant. </s>
          <s id="N1C998">Deinde ignem le <lb></lb>ni follium flatu excitant: tum bacillis tam multa ligna ſuperinijciunt, ut tan­<lb></lb>ta flamma fiat, quanta ſola in catinum pertinens, plumbum ab argento ſepa<lb></lb>rare poſſit. </s>
          <s id="N1C9A1">Sed <expan abbr="argẽti">argenti</expan> ſpuma detrahitur ex alterius lateris foramine tam am<lb></lb>plo, ut magiſter per id in catinum ſerpere queat. </s>
          <s id="N1C9AA">At Maraui &amp; Carni, qui <lb></lb>perraro plus quàm argenti beſſem uel dextantem <expan abbr="cõficiunt">conficiunt</expan>, ab eo nec in for<lb></lb>nace furno simili plumbum ſeparant, nec in catino, qui tectus eſt operculo, <lb></lb>ſed qui uento expoſitus eo caret, in quem panes ſtanneos imponunt, <expan abbr="ipſisqueſuperimponũt">ipſisque <lb></lb>ſuperimponunt</expan> arida ligna: quibus rurſus craſſa uiridia. </s>
          <s id="N1C9BD">Lignis autem accen <lb></lb>ſis ignem primò follis flatu excitant.</s>
        </p>
        <p id="N1C9C2" type="caption">
          <s id="N1C9C4">F<emph type="italics"></emph>ornax furno ſimilis<emph.end type="italics"></emph.end> A. V<emph type="italics"></emph>ia<emph.end type="italics"></emph.end> B. B<emph type="italics"></emph>acilla ferrea<emph.end type="italics"></emph.end> C. F<emph type="italics"></emph>oramen <lb></lb>per quod argenti ſpuma detrahitur<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>atinus operculo ca­<lb></lb>rens<emph.end type="italics"></emph.end> E. L<emph type="italics"></emph>igna craſſa<emph.end type="italics"></emph.end> F. F<emph type="italics"></emph>ollis<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.395.1.jpg" xlink:href="001/01/395/1.jpg"></figure>
        <p id="N1C9FA" type="main">
          <s id="N1C9FC">Dixi de ratione, qua plumbum ab auro uel argento ſeparatur: nunc <expan abbr="dicã">dicam </expan><pb pagenum="386" xlink:href="001/01/396.jpg"></pb>de ea, qua argentum perpurgatur: nam auri perpurgandi rationem ante ex­<lb></lb>plicaui. </s>
          <s id="N1CA09">Argentum autem perpurgatur in uſtrina: cuius fornacis focum ſu­<lb></lb>ſtinet teſtudo lateribus concamerata: eius fornix, qui priore parte exiſtit, al­<lb></lb>tus eſt pedes tres. </s>
          <s id="N1CA10">Sed ipſe focus longus pedes quinque, latus quatuor: à late­<lb></lb>ribus &amp; poſteriore parte muri ſunt integri: à priore uerò alter fornix alteri <lb></lb>ſuperpoſitus eſt: ſuper quem &amp; murum caminus ſtatutus eſt. </s>
          <s id="N1CA17">Focus foueam <lb></lb>habet <expan abbr="rotundã">rotundam</expan>, latam cubitum, altam palmos duos: in <expan abbr="quã">quam</expan> inijcitur cinis cri­<lb></lb>bratus, &amp; in <expan abbr="eũ">eum</expan> teſta præparata ſic imponitur, ut cinis undique æque altus ac <lb></lb>ipſa ſit. </s>
          <s id="N1CA2C">Teſta autem, quæ fictilis eſt, repletur puluere, qui <expan abbr="cõſtat">conſtat</expan> ex paribus <lb></lb>portionibus oſſium in puluerem <expan abbr="contritorũ">contritorum</expan>, &amp; cineris ſumpti de catino, in <lb></lb>quo plumbum ab auro uel argento ſeparatur: alij ad cinerem admiſcent late<lb></lb>rem <expan abbr="cõminutum">comminutum</expan>: quo modo neuter puluis argentum ad ſe allicit: puluis <expan abbr="cõ­poſitus">con­<lb></lb>poſitus</expan>, &amp; aqua madefactus paucus inijcitur in <expan abbr="teſtã">teſtam</expan>, et tunditur pilo ligneo <lb></lb>terete, longo pedem, lato palmum &amp; digitum: ex quo extant dentes nume­<lb></lb>ro ſex, craſſi <expan abbr="digitũ">digitum</expan>, lati &amp; alti <expan abbr="digitũ">digitum</expan> &amp; tertiam eius partem, inter ſe diſtantes <lb></lb>ferè digito. </s>
          <s id="N1CA59">Hi ſex dentes <expan abbr="circulũ">circulum</expan> efficiunt, in cuius medio eſt ſeptimus dens <lb></lb>teres æque altus ac cæteri, ſed craſſus <expan abbr="ſeſquidigitũ">ſeſquidigitum</expan>. </s>
          <s id="N1CA66">Pilum uerò paulatim ab <lb></lb>inferiore parte ſurſum uerſus fit anguſtius, ut ultima manubrij pars teres ſit, <lb></lb>craſſa tres digitos. </s>
          <s id="N1CA6D">Quidam utuntur terete pilo quod dentibus caret.</s>
        </p>
        <p id="N1CA70" type="caption">
          <s id="N1CA72">P<emph type="italics"></emph>ilum cui dentes<emph.end type="italics"></emph.end> A. P<emph type="italics"></emph><expan abbr="ilũ">ilum</expan> quod dentibus caret<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>lueus cinerum plenus<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>eſtæ præpa<lb></lb>ratæ &amp; aſſeribus impoſitæ<emph.end type="italics"></emph.end> D. T<emph type="italics"></emph>eſtæ uacuæ<emph.end type="italics"></emph.end> E. L<emph type="italics"></emph>igna ſecanda<emph.end type="italics"></emph.end> F. S<emph type="italics"></emph>erra<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.396.1.jpg" xlink:href="001/01/396/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="387" xlink:href="001/01/397.jpg"></pb>
        <p id="N1CAAD" type="main">
          <s id="N1CAAF">Deinde iterum paucus puluis madefactus inijcitur in teſtam, &amp; <expan abbr="tũditur">tunditur</expan>: <lb></lb>qui labor iteratur uſque dum teſta tota tali puluere fuerit <expan abbr="cõpleta">completa</expan>: quam ma­<lb></lb>giſter excindit cultello utrinque acuto, &amp; utrinque directo ſurſum uerſus acto, <lb></lb>ut media pars caua ſit, lata palmum &amp; digitum: quæ modò recta eſt, modò <lb></lb>curuata. </s>
          <s id="N1CAC2">Ipſe uerò cultellus latus ſit <expan abbr="ſeſquidigitũ">ſeſquidigitum</expan>, utrinque ſurſum uerſus lon<lb></lb>gus palmos duos, quæ manubria ad altitudinem palmi careant acie, uel in li<lb></lb>gneis manubrijs includantur. </s>
          <s id="N1CACD">Magiſter autem una manu cultellum prehen<lb></lb>dens teſtæ puluerem excindit, ut circumcirca craſſus maneat tres digitos: <expan abbr="tũ">tum</expan> <lb></lb>ei puluerem oſſium ſiccum cribro ſuperinijcit: cuius fundum ſetis admo <expan abbr="dũ">dum</expan> <lb></lb>anguſte collo catis eſt contextum. </s>
          <s id="N1CADE">Poſtea globo ex ligno duriſſimo facto, et <lb></lb>craſſo ſex digitos, iniecto teſtam utraque manu <expan abbr="cõmotam">commotam</expan> æquat, &amp; denuo ſo<lb></lb>lidam efficit: <expan abbr="quinetiã">quinetiam</expan> altera manu <expan abbr="globũ">globum</expan> agitat. </s>
          <s id="N1CAF1">Teſtæ autem diuerſæ ſunt <lb></lb>capacitatis: earum enim præparatarum aliæ capiunt argenti libras plus mi­<lb></lb>nus quindecim, aliæ uiginti, partim triginta, <expan abbr="quædã">quædam</expan> quadraginta, aliæ quin<lb></lb>quaginta. </s>
          <s id="N1CAFE">Sed quæque teſta ſic præparata in ſole ſiccatur, uel in loco calido et <lb></lb>tecto repoſita. </s>
          <s id="N1CB03">Quanto autem fuerit ſiccior &amp; antiquior, tanto eſt melior: o­<lb></lb>mnes uerò, cùm argentum perpurgandum eſt, prunis iniectis calefiunt. </s>
          <s id="N1CB08">Alij <lb></lb>loco teſtæ utuntur circulo ferreo, ſed utilior eſt teſta. </s>
          <s id="N1CB0D">Nam ſi puluis uitium <lb></lb>fecerit, argentum in illa remanet, ex hoc fundi experte dilabitur. </s>
          <s id="N1CB12">Teſta præ­<lb></lb>terea in focum facilius quàm circulus imponi poteſt, &amp; minus multi pulue­<lb></lb>ris indiget: attamen, ne teſta dilabi poſſit, &amp; argentum damnum facere, qui­<lb></lb>dam recte eam circulo ferreo cingunt.</s>
        </p>
        <p id="N1CB1B" type="caption">
          <s id="N1CB1D">C<emph type="italics"></emph>ultellus rectus cui lignea manubria ſunt.<emph.end type="italics"></emph.end></s>
          <s id="N1CB25"> A. C<emph type="italics"></emph>ultellus cur <lb></lb>uus cui item lignea manubria<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>ultellus curuus ligneis ma­<lb></lb>nubrijs carens<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>ribrum<emph.end type="italics"></emph.end> D. G<emph type="italics"></emph>lobus<emph.end type="italics"></emph.end> E. F<emph type="italics"></emph>oris ferrea, <lb></lb>quam magiſter cum perpurgat argentum, demittit, ne calor i­<lb></lb>gnis oculos lædat<emph.end type="italics"></emph.end> F. F<emph type="italics"></emph>erramentum cui imponuntur ligna cum <lb></lb>argentum iam liquatum perpurgandum est<emph.end type="italics"></emph.end> G. H<emph type="italics"></emph>uius altera <lb></lb>pars penetrat in circulum alterius ferramenti in fornacis muro <lb></lb>incluſi<emph.end type="italics"></emph.end> H. T<emph type="italics"></emph>eſtæ in quas prunæ ſunt iniectæ<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <pb pagenum="388" xlink:href="001/01/398.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.398.1.jpg" xlink:href="001/01/398/1.jpg"></figure>
        <p id="N1CB6F" type="main">
          <s id="N1CB71">Purgator autem in promptu habet cratem ferream, cui panes argenteos <lb></lb>ſuperimponit, eosque prunis ſubiectis calefacit, ut facilius frangi poſſint. </s>
          <s id="N1CB76">Ha­<lb></lb>bet item ſellam orichalceam, latam &amp; longam palmos duos, &amp; digitos du­<lb></lb>os, ac in eius medio cauam: eam imponit trunco ex oſtrya facto, atque panes <lb></lb>argenteos in ipſa locatos ancipiti malleo percutit, &amp; in partes diuidit: qui <lb></lb>malleus longus eſt pedem &amp; digitos duos, latus palmum. </s>
          <s id="N1CB81">Alij uſurpant tan<lb></lb>tummodo truncum ligneum in medio cauatum. </s>
          <s id="N1CB86">Panum uerò fragmenta ad <lb></lb>huc calida forcipe prehenſa in alueum, foraminum plenum, inijcit, eisque <lb></lb>aquam affundit, ut refrigerata in teſtam ſcite imponere poſſit. </s>
          <s id="N1CB8D">Imponit ue­<lb></lb>rò ea, ut erecta ſtent, emineantque ex teſta interdum ad duorum <expan abbr="palmorũ">palmorum</expan> al­<lb></lb>titudinem. </s>
          <s id="N1CB98">Inter ipſa uerò, ne unum in aliud incidat, carbunculos collocat: <lb></lb>deinde inijcit in <expan abbr="teſtã">teſtam</expan> prunas: mox <expan abbr="carbonũ">carbonum</expan> duos alueos bracteis ligneis <expan abbr="cõ">con<lb></lb>textos</expan>: <expan abbr="tũ">tum</expan> folle <expan abbr="uentũ">uentum</expan> inſpirat. </s>
          <s id="N1CBB3">Is duplicatus longus eſt pedes quatuor &amp; pal<lb></lb>mos duos, poſteriore parte latus pedes duos, &amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> palmos. </s>
          <s id="N1CBBC">Cætera ſimi <lb></lb>lia ſunt ei, <expan abbr="〈quẽ〉libro">que libro</expan> VII. </s>
          <s id="N1CBC5">deſcripſi. </s>
          <s id="N1CBC8">Eius follis naris ſita eſt in fiſtula ænea, lon­<lb></lb>ga <expan abbr="pedẽ">pedem</expan>: cuius <expan abbr="foramẽ">foramen</expan> priore parte prorſus teres, eſt latius digito: poſteriore <lb></lb><expan abbr="latũ">latum</expan> duos palmos. </s>
          <s id="N1CBDA"><expan abbr="Follẽ">Follem</expan> <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> magiſter, <expan abbr="q̊d">quod</expan> ad hoc munus <expan abbr="argẽti">argenti</expan> <expan abbr="perpurgã­di">perpurgan­<lb></lb>di</expan> acris ignis, atque iccirco <expan abbr="uehemẽtis">uehementis</expan> flatus indigeat, ualde <expan abbr="decliuẽ">decliuem</expan> ponit, ut <lb></lb>in mediam teſtam ſiue argentum <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan> inſpiret. </s>
          <s id="N1CC00">Id efferueſcens depri­<lb></lb>mit paruo trunco ad ferrei <expan abbr="inſtrumẽti">inſtrumenti</expan>, cuius extima pars ſurſum uerſus emi­<pb pagenum="389" xlink:href="001/01/399.jpg"></pb>net, affixo, &amp; aqua madefacto. </s>
          <s id="N1CC0E">Liqueſcit uerò argentum cùm ſuerit circiter <lb></lb>horam in teſta coctum: quo liquato carbones <expan abbr="ardẽtes">ardentes</expan> ex teſta remouet, atque <lb></lb>ei ſuperponit duo ligna abiegna longa pedem &amp; palmos tres, lata palmum <lb></lb>&amp; digitos duos, craſſa ſuperiore parte palmum, inferiore ad tres digitos. </s>
          <s id="N1CC1B">In­<lb></lb>feriores autem partes coniungit: in quæ ligna rurſus conijcit carbones: nam <lb></lb>acri igni ſemper ipſi opus eſt ad purgandum argentum. </s>
          <s id="N1CC22">Purgatur uerò ho­<lb></lb>ris duabus uel tribus, prout fuerit purum uel impurum: hoc globulis æreis <lb></lb>aut plumbeis in teſtam ſimul iniectis efficit purius. </s>
          <s id="N1CC29">Vt autem, dum <expan abbr="argentũ">argentum</expan> <lb></lb>purgat, tantum ignis calorem ſuſtinere poſſit, forem ferream, longam pedes <lb></lb>tres, altam pedem, &amp; palmos tres demittit. </s>
          <s id="N1CC34">Hæc utrinque incluſa eſt in bracte<lb></lb>is ferreis: quam cùm operam in hac re conſumpſerit, batillo ferreo rurſus at­<lb></lb>tollit, ut eius cultellus in <expan abbr="ferrũ">ferrum</expan> <expan abbr="uncinatũ">uncinatum</expan>, quod eſt in fornice, incidens ipſam <lb></lb>apertam teneat. </s>
          <s id="N1CC45">Sed cùm argentum iam fere fuerit purgatum, quam conie­<lb></lb>cturam de eo facit ex temporis ſpacio, tunc in ipſum infigit contum <expan abbr="totũ">totum</expan> fer <lb></lb>reum: qui aciem habet chalybeatam &amp; teres eſt, atque longus pedes tres &amp; di<lb></lb>midium, craſſus digitum. </s>
          <s id="N1CC52">Bracteam autem argenteam adhærentem ad con­<lb></lb>tum orichalco impoſitam malleo decutit: ac ex eius colore conijcit an argen<lb></lb>tum ſatis purgatum ſit necne. </s>
          <s id="N1CC59">Si fuerit perpurgatum, albiſſimum eſt, &amp; eius <lb></lb>bes, drachma excepta, purus exiſtit. </s>
          <s id="N1CC5E">Quidam uerò argentum hauriunt fer­<lb></lb>rei inſtrumenti cauo: ſed cuiuſque beſſis argenti ſicilicus comburitur: <expan abbr="interdũ">interdum</expan> <lb></lb>etiam, cùm ualde fuerit impurum, drachmæ tres uel ſemuncia. </s>
          <s id="N1CC69">At purgator <lb></lb>ignem gubernat, &amp; argentum liquidum <expan abbr="cõmouet">commouet</expan> inſtrumento ferreo, lon­<lb></lb>go pedes nouem, craſſo digitum, priore parte primò ad latus dextrum cur­<lb></lb>uato, deinde recuruato, ut efficiatur circulus, cuius caua pars ad palmum la­<lb></lb>ta ſit. </s>
          <s id="N1CC78">Alij utuntur <expan abbr="inſtrumẽto">inſtrumento</expan> ferreo, cuius extima pars recta ſurſum uerſus <lb></lb>extat. </s>
          <s id="N1CC81">Quin idem ferreum habet inſtrumentum ſiue forcipem uulſellæ figu<lb></lb>ra, quo carbones prehendit, &amp; ipſo manu compreſſo eos ponit ac reponit: <lb></lb>id longum eſt pedes duos, <expan abbr="latũ">latum</expan> ſeſquidigitum, craſſum tertiam digiti <expan abbr="partẽ">partem</expan>.</s>
        </p>
        <p id="N1CC90" type="caption">
          <s id="N1CC92">C<emph type="italics"></emph>rates<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>ella orichalcea<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>runcus<emph.end type="italics"></emph.end> C. P<emph type="italics"></emph>anis argen<lb></lb>teus<emph.end type="italics"></emph.end> D. M<emph type="italics"></emph>alleus<emph.end type="italics"></emph.end> E. T<emph type="italics"></emph>runcus ligneus in medio cauatus<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>lueus foraminum plenus<emph.end type="italics"></emph.end> G. T<emph type="italics"></emph>runcus ad ferreum inſtru­<lb></lb>mentum affixus<emph.end type="italics"></emph.end> H. L<emph type="italics"></emph>igna abiegna<emph.end type="italics"></emph.end> I. C<emph type="italics"></emph>ontus ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> K. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>errei inſtrumenti cauum<emph.end type="italics"></emph.end> L. I<emph type="italics"></emph>nſtrumentum, cui circulus, ſe­<lb></lb>quens pictura continet:<emph.end type="italics"></emph.end> I<emph type="italics"></emph>nſtrumentum cuius extima pars ſur­<lb></lb>ſus uerſus extat<emph.end type="italics"></emph.end> M. I<emph type="italics"></emph>nſtrumentum uulſellæ figura<emph.end type="italics"></emph.end> N.</s>
        </p>
        <pb pagenum="390" xlink:href="001/01/400.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.400.1.jpg" xlink:href="001/01/400/1.jpg"></figure>
        <p id="N1CCFE" type="main">
          <s id="N1CD00">Cùm autem argentum uidetur ipſi eſſe perpurgatum, tunc batillo carbo <lb></lb>nes ex teſta amouet: paulo pòſt aquam haurit cochleari æneo, cui manubri<lb></lb>um ligneum eſt, longum pedes quatuor: quodque ex altera parte in fundi &amp; <lb></lb>marginis medio habet paruum foramen, per quod ferè canabis ſemen pene<lb></lb>trat. </s>
          <s id="N1CD0B">Hoc cochleare ter replet aqua, ter ea per foramen tota effluens in argen <lb></lb>tum, paulatim ipſum reſtinguit: ſi enim repente aquam multam in id infun­<lb></lb>deret, diſſiliret atque læderet aſtantes. </s>
          <s id="N1CD12">Deinde artifici ferreus eſt contus cuſpi <lb></lb>datus, longus pedes tres: cui manubrium ligneum totidem pedes longum: <lb></lb>hunc contum in teſtam infigit, ut eam <expan abbr="cõmoueat">commoueat</expan>. </s>
          <s id="N1CD1D">Idem efficit conto ferreo <lb></lb>uncinato, lato digitos duos, alto palmum: cuius pars ferrea item longa eſt <lb></lb>tres pedes, lignea, ſiue manubrium, totidem. </s>
          <s id="N1CD24">Tum teſtam ex foco <expan abbr="amotã">amotam</expan> ba<lb></lb>tillo uel furca ſubuertit: quo modo argentum dimidiati globi figura in <expan abbr="ſolũ">ſolum</expan> <lb></lb>cadit: quod batillo rurſus ſublatum inijcit in uas, in quo ineſt aqua: ubi ad­<lb></lb>huc magnum ſonitum reddit, uel panem <expan abbr="argenteũ">argenteum</expan> furca ſublatum ſuperim­<lb></lb>ponit, <expan abbr="inſtrumẽto">inſtrumento</expan> ferreo uulſellæ ſimili, in uas aqua <expan abbr="refertũ">refertum</expan> impoſito. </s>
          <s id="N1CD43">Mox <lb></lb>refrigeratum rurſus ex uaſe, exprimens trunco, ex oſtrya fracto ſuperponit, <lb></lb>&amp; malleo percutit, ut, ſi puluis in teſtam iniectus, ad ipſum adhæſerit, de eo <lb></lb>decidat. </s>
          <s id="N1CD4C">Purgat etiam argentum eodem inſtrumento, in uas aquæ <expan abbr="plenũ">plenum</expan> im<lb></lb>poſito <expan abbr="ſuperimpoſitũ">ſuperimpoſitum</expan>, filis orichalceis colligatis, &amp; in aquam intinctis: <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> <lb></lb>laborem percutiendi &amp; purgandi iterat, uſque dum omnino fuerit <expan abbr="purũ">purum</expan>. </s>
          <s id="N1CD63">Po­<pb pagenum="391" xlink:href="001/01/401.jpg"></pb>ſtea id imponit tripodi, uel crati ferreæ. </s>
          <s id="N1CD6B">Tripus altus eſt palmum &amp; digitos <lb></lb>duos, latus ſeſquidigitum, cuius caua pars eſt lata palmos duos: tum ſubijcit <lb></lb>tripodi uel crati prunas, ut <expan abbr="argentũ">argentum</expan> aqua madefactum rurſus exiccetur. </s>
          <s id="N1CD76">Po­<lb></lb>ſtremò præfectus rebus regis, uel principis, uel dominorum ipſum argen­<lb></lb>tum imponit trunco, &amp; cælo excindit duas particulas, unam inferiore par­<lb></lb>te, alteram ſuperiore: quas igni experitur, ut certe ſcire poſſit utrum <expan abbr="argentũ">argentum</expan> <lb></lb>perpurgatum ſit necne, &amp; quo precio mercatoribus uendi debeat: mox ſi­<lb></lb>gillum regis uel principis, uel dominorum in id imprimit, &amp; prope ipſum <lb></lb>ponderis numerum.</s>
        </p>
        <p id="N1CD89" type="caption">
          <s id="N1CD8B">I<emph type="italics"></emph>nſtrumentum cui circulus<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>ochleare<emph.end type="italics"></emph.end> B. E<emph type="italics"></emph>ius foramen<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>ontus <lb></lb>cuſpidatus<emph.end type="italics"></emph.end> D. F<emph type="italics"></emph>urca<emph.end type="italics"></emph.end> E. P<emph type="italics"></emph>anis argenteus inſtrumento uulſellæ figura <lb></lb>impoſitus<emph.end type="italics"></emph.end> F. V<emph type="italics"></emph>as aqua refertum<emph.end type="italics"></emph.end> G. T<emph type="italics"></emph>runcus cui panis impoſitus<emph.end type="italics"></emph.end> H. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>alleus<emph.end type="italics"></emph.end> I. A<emph type="italics"></emph>rgentum rurſus inſtrumento uulſellæ ſimili ſuperimpoſitum<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>K. A<emph type="italics"></emph>lterum uas aquæ plenum<emph.end type="italics"></emph.end> L. F<emph type="italics"></emph>ila orichalcea<emph.end type="italics"></emph.end> M. T<emph type="italics"></emph>ripus<emph.end type="italics"></emph.end> N. A<emph type="italics"></emph>l­<lb></lb>ter truncus<emph.end type="italics"></emph.end> O. C<emph type="italics"></emph>ælum<emph.end type="italics"></emph.end> P. F<emph type="italics"></emph>ornacis catinus<emph.end type="italics"></emph.end> Q. T<emph type="italics"></emph>esta adhuc fumans<emph.end type="italics"></emph.end> R.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.401.1.jpg" xlink:href="001/01/401/1.jpg"></figure>
        <p id="N1CE02" type="main">
          <s id="N1CE04">Sunt qui argentum in teſta, ſub tegula ferrea uel fictili collocata, perpur­<lb></lb>gant: ijs item fornax eſt: in cuius foco locant <expan abbr="teſtã">teſtam</expan>, in qua inſunt argenti frag<lb></lb>menta, eique <expan abbr="ſuperimponũt">ſuperimponunt</expan> tegulam, à lateribus feneſtellas habentem, à fron<pb pagenum="392" xlink:href="001/01/402.jpg"></pb>te ponticulum: ad tegulæ latera lateres apponunt: quibus &amp; tegulæ carbo­<lb></lb>nes ſuperinij ciunt: ponticulo titiones ardentes, ut <expan abbr="argentũ">argentum</expan> colliqueſcat. </s>
          <s id="N1CE1E">For<lb></lb>naci eſt foris ferrea luto, qua ſpectatignem, obducta, ne ei noceat: ea clauſa <lb></lb>ignis ardorem <expan abbr="cõtinet">continet</expan>: ueruntamen feneſtellam habet, ut artifices in teſtam <lb></lb>inſpicere, &amp; interdum ignem flatu follis excitare poſſint: qui quanquam tar<lb></lb>dius quàm cæteri <expan abbr="argentũ">argentum</expan> perpurgant, <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> utilius, quod minus detrimen­<lb></lb>ti accipiat. </s>
          <s id="N1CE37">Lenis enim ignis particulam eius minorem, quam acris ille perpe<lb></lb>tuo follis flatu excitatus conſumit: ijdem recte panem <expan abbr="argẽteum">argenteum</expan>, ſi propter <lb></lb>magnitudinem difficulter aſportari poteſt, cùm tegula fuerit ſublata, ipſe <lb></lb>adhuc caleat, cuneo uel ſecuri, in eo impreſſa, ſecant in duas uel tres partes: <lb></lb>nam qui refrigeratun: diſſecant, non raro minutas aliquot particulas diſſi­<lb></lb>lientes perdunt.</s>
        </p>
        <p id="N1CE48" type="caption">
          <s id="N1CE4A">T<emph type="italics"></emph>egula<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius feneſtellæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. E<emph type="italics"></emph>iuſdem ponticulus<emph.end type="italics"></emph.end> C. L<emph type="italics"></emph>a<lb></lb>teres<emph.end type="italics"></emph.end> D. F<emph type="italics"></emph>oris ferrea<emph.end type="italics"></emph.end> E. E<emph type="italics"></emph>ius ſeneſtella<emph.end type="italics"></emph.end> F. F<emph type="italics"></emph>ollis<emph.end type="italics"></emph.end> G. <lb></lb>S<emph type="italics"></emph>ecuris<emph.end type="italics"></emph.end> H. A<emph type="italics"></emph>nnulus ferreus quo quidam pro teſta utuntur<emph.end type="italics"></emph.end> I. <lb></lb>P<emph type="italics"></emph>iſtillum quo cinis in annulum iniectus tunditur<emph.end type="italics"></emph.end> K.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.402.1.jpg" xlink:href="001/01/402/1.jpg"></figure>
        <p id="N1CE94" type="main">
          <s id="N1CE96">De re Metallica Libri X. FINIS.</s>
        </p>
        <pb pagenum="393" xlink:href="001/01/403.jpg"></pb>
        <p id="N1CE9D" type="head">
          <s id="N1CE9F">GEORGII AGRICO<lb></lb>LAE DE RE METALLICA <lb></lb>LIBER VNDECIMVS.</s>
        </p>
        <p id="N1CEA6" type="main">
          <s id="N1CEA8">Dixi de modo, quo aurum ab argento ſecernitur, <lb></lb>quo <expan abbr="cõtrà">contrà</expan> <expan abbr="argentũ">argentum</expan> ab auro, quo æs ab eodem, quo <lb></lb><expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> tam ab auro quàm ab <expan abbr="argẽto">argento</expan>, quo denique <lb></lb>duo illa precioſa metalla perpurgantur: <expan abbr="nũc">nunc</expan> dicam <lb></lb>de ratione, qua argentum ab ære, qua idem à ferro <lb></lb>ſeparari debeat. </s>
          <s id="N1CEC8">Officina autem, ſiue <expan abbr="domiciliũ">domicilium</expan> ne­<lb></lb>ceſſarium ad opportunitatem, &amp; uſum eorum, qui <lb></lb><expan abbr="argentũ">argentum</expan> ab ære ſecernunt, ita ſe habeat. </s>
          <s id="N1CED6">Primò qua­<lb></lb>tuor muri longi ducantur: quorum primus, qui ad <lb></lb><expan abbr="alueũ">alueum</expan> fluminis exiſtat, &amp; ſecundus longi ſint pedes ducentos ſexaginta qua <lb></lb>tuor: ſed ſecundus ubi longus fuerit pedes centum quinquaginta unum de <lb></lb>ſinat, &amp; quaſi interciſus poſt pedes quatuor &amp; uiginti rurſus uſque eo duca­<lb></lb>tur, dum primi longitudinem exæquet. </s>
          <s id="N1CEE6">Tertius autem longus ſit pedes cen <lb></lb>tum &amp; uiginti: qui ex pede aliorum murorum ſeptimo ex ſexageſimo uſque <lb></lb>ad centeſimum octogeſimum ſextum pertineat. </s>
          <s id="N1CEED">Quarti uerò longitudo ſit <lb></lb>pedum centum quinquaginta unius. </s>
          <s id="N1CEF2">At cuiuſque muri, ut etiam duorum reli<lb></lb>quorum &amp; tranſuerſorum, de quibus poſthac dicam, altitudo ſit pedum de<lb></lb>cem, craſſitudo duorum &amp; totidem palmorum. </s>
          <s id="N1CEF9">Solus tamen ſecundus mu­<lb></lb>rus longus propter fornaces, ad eum conſtruendas, altus ſit pedes quinde­<lb></lb>cim: uerùm primus murus longus à ſecundo diſtet pedibus quindecim, &amp; <lb></lb>totidem pedibus tertius à quarto: ſed ſecundus à tertio pedibus nouem &amp; <lb></lb>triginta. </s>
          <s id="N1CF04">Deinde muri tranſuerſi ducantur: quorum primus à capite primi <lb></lb>muri longi ad caput ſecundi muri longi perducatur: ſecundus uerò à capite <lb></lb>ſecundi muri longi ad caput quarti: nam tertius murus longus eo non perti<lb></lb>net. </s>
          <s id="N1CF0D">Tum ex capite tertij muri longi <expan abbr="ducãtur">ducantur</expan> duo muri: alter ad ſecundi mu <lb></lb>ri longi pedem ſeptimum &amp; ſexageſimum: alter ad <expan abbr="eũdem">eundem</expan> numero pedem <lb></lb>quarti muri longi: ſed à quarto muro tranſuerſo ad decem pedes uerſus ſe­<lb></lb>cundum murum tranſuerſum, ex quarto muro longo ducatur quintus mu­<lb></lb>rus tranſuerſus longus pedes uiginti. </s>
          <s id="N1CF20">Ac uerò etiam ex eodem quarto mu­<lb></lb>ro longo, qua diſtat ab altera parte quarti muri tranſuerſi pedibus triginta <lb></lb>ducatur ſextus murus tranſuerſus uſque ad tergum tertij muri longi. </s>
          <s id="N1CF27">Septi­<lb></lb>mus uerò murus tranſuerſus à ſecundo capite ſecundi muri longi, ubi pri­<lb></lb>mò deſinit, perducatur ad tertium murum <expan abbr="longũ">longum</expan>: &amp; ab eius tergo octauus <lb></lb>ad inferius quarti muri longi caput: deinde à ſeptimo muro tranſuerſo, qua <lb></lb>diſtat à ſecundo muro longo pedibus decem &amp; nouem perducatur quin­<lb></lb>tus murus longus: cuius longitudo ſit pedum centum &amp; nouem: ex quo ad <lb></lb>pedes quatuor &amp; uiginti ducatur nonus murus tranſuerſus ad tertium ca­<lb></lb>put ſecundi muri longi: &amp; ex eiuſdem quinti muri longi capite inferiore du<lb></lb>catur decimus murus tranſuerſus ad poſtremum caput ſecundi muri longi: <pb pagenum="394" xlink:href="001/01/404.jpg"></pb>&amp; ex eo undecimus ad inferius caput primi muri longi. </s>
          <s id="N1CF43">Poſtremò ab hoc <lb></lb>quinto muro longo uerſus tertium murum longum ad pedes quinque, item <lb></lb>ex ſeptimo muro tranſuerſo ducatur ſextus murus longus: cuius longitudo <lb></lb>ſit quinque &amp; triginta <expan abbr="pedũ">pedum</expan>: à cuius inferiore capite duodecimus murus <expan abbr="trãs­uerſus">trans­<lb></lb>uerſus</expan> perducatur ad tertium murum longum: et decimustertius ab eodem <lb></lb>ad quintum murum longum: at ſpacium, quod eſt inter ſeptimum murum <lb></lb>tranſuerſum &amp; duodecimum, diuidat in æquales partes decimus quartus <lb></lb>murus tranſuerſus.</s>
        </p>
        <p id="N1CF5C" type="caption">
          <s id="N1CF5E">M<emph type="italics"></emph>uri longi ſex:<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>rimus<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>ecundi prior pars<emph.end type="italics"></emph.end> B. S<emph type="italics"></emph>ecun/<lb></lb>di poſterior pars<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>ertius<emph.end type="italics"></emph.end> D. Q<emph type="italics"></emph>uartus<emph.end type="italics"></emph.end> E. Q<emph type="italics"></emph>uintus<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>S<emph type="italics"></emph>extus<emph.end type="italics"></emph.end> G. M<emph type="italics"></emph>uri tranſuerſi quatuordecim:<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>rimus<emph.end type="italics"></emph.end> H. S<emph type="italics"></emph>e­<lb></lb>cundus<emph.end type="italics"></emph.end> I. T<emph type="italics"></emph>ertius<emph.end type="italics"></emph.end> K. Q<emph type="italics"></emph>uartus<emph.end type="italics"></emph.end> L. Q<emph type="italics"></emph>uintus<emph.end type="italics"></emph.end> M. S<emph type="italics"></emph>extus<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>N. S<emph type="italics"></emph>eptimus<emph.end type="italics"></emph.end> O. O<emph type="italics"></emph>ctauus<emph.end type="italics"></emph.end> P. N<emph type="italics"></emph>onus<emph.end type="italics"></emph.end> Q. D<emph type="italics"></emph>ecimus<emph.end type="italics"></emph.end> R. <lb></lb>V<emph type="italics"></emph>ndecimus<emph.end type="italics"></emph.end> S. D<emph type="italics"></emph>uodecimus<emph.end type="italics"></emph.end> T. D<emph type="italics"></emph>ecimus tertius<emph.end type="italics"></emph.end> V. <lb></lb>D<emph type="italics"></emph>ecimus quartus<emph.end type="italics"></emph.end> X.</s>
        </p>
        <pb pagenum="395" xlink:href="001/01/405.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.405.1.jpg" xlink:href="001/01/405/1.jpg"></figure>
        <p id="N1CFFF" type="main">
          <s id="N1D001">Atque ſic ſe habeat <expan abbr="murorũ">murorum</expan> longitudo, altitudo, craſſitudo, poſitio: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> <lb></lb>fornices, oſtia, foramina quamuis in initio, cùm muri <expan abbr="ducũtur">ducuntur</expan>, facienda ſint, <pb pagenum="396" xlink:href="001/01/406.jpg"></pb>magis tamen poſtea, quanta et qualia eſſe dedeant, poterit intelligi: nunc de <lb></lb>parietibus quibuſdam &amp; tectis dicam. </s>
          <s id="N1D019">Primò ſuper ſecundum murum lon­<lb></lb>gum ſtatuatur paries omnino ſimilis ei, cuius ſtructuram libro nono expli­<lb></lb>caui, cùm deſcriberem officinam, in cuius fornacibus uenæ auri, argenti, æ­<lb></lb>ris excoquuntur: ex hoc pariete tectum, quod <expan abbr="cõſtet">conſtet</expan> è tegulis coctilibus, ad <lb></lb>primum murum <expan abbr="longũ">longum</expan> pertineat: ea uerò domicilij pars in ſe contineat fol­<lb></lb>les, machinas eos comprimentes, organa eoſdem diducentia: deinde in me­<lb></lb>dio ſpacio, quod eſt inter <expan abbr="ſecũdum">ſecundum</expan> &amp; tertium murum tranſuerſum, ſubſtra­<lb></lb>tis ſaxis erigatur tignum altum pedes octo, craſſum &amp; latum duos: quod di <lb></lb>ſtet à ſecundo muro longo pedibus tredecim. </s>
          <s id="N1D038">In hoc tigno ſtatuto &amp; ſecun<lb></lb>do muro tranſuerſo, qui ea parte habeat foramen quadratum, altum &amp; <expan abbr="latũ">latum</expan> <lb></lb>pedes duos, locetur trabs longa pedes quatuor &amp; triginta atque palmum. </s>
          <s id="N1D043">Al<lb></lb>tera quoque trabs eiuſdem longitudinis, latitudinis, craſſitudinis collocetur <lb></lb>in eodem tigno ſtatuto, &amp; tertio muro tranſuerſo. </s>
          <s id="N1D04A">Earum uerò duarum tra­<lb></lb>bium capita, quà coeunt, fibulis ferreis copulentur. </s>
          <s id="N1D04F">Simili modo à tigno ſta <lb></lb>tuto uerſus murum quartum ad decem pedes alterum tignum erigatur, &amp; <lb></lb>duæ trabes ipſi ac muris imponantur: quæ ſimillimæ ſint iam dictis. </s>
          <s id="N1D056">In his <lb></lb>duabus trabibus &amp; quarto muro longo locentur trabes numero decem &amp; <lb></lb>ſeptem, longæ pedes tres &amp; quadraginta, atque palmos tres, latæ pedem, craſ<lb></lb>ſæ palmos tres: quarum prima ſuperponatur ſecundo muro tranſuerſo, ulti <lb></lb>ma continenter ad tertium &amp; quartum murum tranſuerſum, cæteræ in me­<lb></lb>dio eorum ſpacio. </s>
          <s id="N1D063">Diſtet autem una ab altera pedibus tribus. </s>
          <s id="N1D066">In <expan abbr="ipſarũ">ipſarum</expan> for­<lb></lb>mis, quæ ſunt in capitibus, quæ ſpectant ſecundum murum longum, inclu­<lb></lb>dantur capita totidem tignorum obliquè erectorum in aduerſa illa, quæ re­<lb></lb>cta ſuper ſecundum murum longum ſtatuta ſunt: fiatque hoc modo alter ca­<lb></lb>mini paries obliquus, aſſimilis ei, quem nono libro deſcripſi. </s>
          <s id="N1D075">Ne uerò hic i<lb></lb>cidar in parietem rectum, cauetur bacillis ferreis, ſed raris: &amp; <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> propte­<lb></lb>rea quod quatuor camini latericij, qui in hoc ſpacio conſtruentur, cum par­<lb></lb>um ſuſtineant: retro ad pedes duodecim itenim in formis trabium, in dua­<lb></lb>bus illis &amp; quarto muro longo collocatarum, includantur capita totidem ti<lb></lb>gnorum obliquè erectorum in alia totidem tigna item obliquè erecta, quo <lb></lb>rum capita inferiora quoque includantur in formis <expan abbr="trabiũ">trabium</expan>, qua in quarto mu <lb></lb>ro longo collocatæ ſunt. </s>
          <s id="N1D08E">Illorum uerò tignorum obliquorum capita ſuperi <lb></lb>ora cum horum capitibus ſuperioribus coniungantur. </s>
          <s id="N1D093">Sed cùm tigna obli­<lb></lb>qua primi ordinis à tignis ſecundi ordinis abſint pedes duodecim, ut cana­<lb></lb>lis in medio ſpacio bene locari poſſit, inter bina quæque denuo bina obliquè <lb></lb>erigantur: quorum capita inferiora etiam includantur in formis trabium, in <lb></lb>duabus illis trabibus et quarto muro longo collocatarum: diſtentque inter ſe <lb></lb>cubito. </s>
          <s id="N1D0A0">Superius uerò caput alterius longi pedes quindecim <expan abbr="incũbat">incumbat</expan> in ter­<lb></lb>gum tigni primi ordinis alterius, longi pedes decem &amp; octo, in <expan abbr="tergũ">tergum</expan> tigni <lb></lb>ſecundi ordinis, quod abeſt longius. </s>
          <s id="N1D0AF">Eiuſmodi <expan abbr="autẽ">autem</expan> medijs tignis obliquis <lb></lb>tales ſint ſubſtructiones: ſuper <expan abbr="alterã">alteram</expan> <expan abbr="quãque">quanque</expan> trabem in duabus illis trabibus <lb></lb>&amp; quarto muro longo collo catam ſtatuatur tignum rectum: quod etiam i­<lb></lb>pſum, ut ſatis habeat firmitatis, fulciatur obliquo tigno. </s>
          <s id="N1D0C4">His rectis impona­<lb></lb>tur trabs longa, in quam incumbant unius ordinis media tigna obliqua. </s>
          <s id="N1D0C9">Si­<pb pagenum="397" xlink:href="001/01/407.jpg"></pb>mili modo alterius ordinis media tigna obliqua incumbant in trabem lon­<lb></lb>gam, quæ alijs rectis imponatur. </s>
          <s id="N1D0D3">Ab unaquaque præterea trabe, in duabus il <lb></lb>lis &amp; quarto muro longo collocata, ſurſum uerſus ad duos pedes ponatur <lb></lb>tignum tranſuerſum: quod ex medio tigno obliquo primi ordinis ad medi<lb></lb>um tignum obliquum ſecundi ordinis pertineat: quibus tignis tranſuerſis <lb></lb>imponatur canalis ex una arbore cauatus: <expan abbr="tũ">tum</expan> à cuiuſque tigni medij primi or­<lb></lb>dinis tergo tignum, <expan abbr="longũ">longum</expan> pedes ſex, pertingat ferè ad canalem: cuius tigni <lb></lb>caput inferius ſuſtineat tigillum longum duos pedes. </s>
          <s id="N1D0EA">Id uerò inſiſtat in eo­<lb></lb>dem tigno medio primi ordinis: ſimiliter à cuiuſque tigni medij ſecundi ordi <lb></lb>nis tergo tignum ferè pertingat ad canalem, ſed <expan abbr="longũ">longum</expan> pedes ſeptem: cuius <lb></lb>item caput inferius ſuſtineat tigillum, quod inſiſtat in eodem tigno medio <lb></lb>ſecundi ordinis: itaque ſuprema parte ad primi &amp; ſecundi ordinis principalia <lb></lb>tigna obliqua affigantur aſſerculi longi, ad quos appendantur tegulæ cocti<lb></lb>les: media, ad primi &amp; ſecundi ordinis media tigna: infima, ad tigna, quæ à <lb></lb>tergo cuiuſque tigni medij primi &amp; ſecundi ordinis fere pertingunt ad cana­<lb></lb>lem: attamen ad aſſerculos, ad hæc tigna affixos, inferiores affigantur ſcan­<lb></lb>dulæ abiegnæ in canalem penetrantes: minus enim imber maximus, uel nix <lb></lb>liquefacta permanat in domicilium. </s>
          <s id="N1D105">At interiores ſubſtructiones, quæ ſuſti<lb></lb>neant obliqua tigna ſecundi ordinis, &amp; aduerſa tertij, quod inſolentes non <lb></lb>ſint, non neceſſe habeo explicare. </s>
          <s id="N1D10C">In hac autem domicilij parte ad <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> <lb></lb>murum longum ſint fornaces, in quibus panes ærei fathiſcentes iam torre fa <lb></lb>cti <expan abbr="coquũtur">coquuntur</expan>, ut denuo æris colorem &amp; ſpeciem habeant, ſicuti re uera ſunt <lb></lb>ærei: reliquum ſpacium occupent aliæ duæ fornaces: una, in qua <expan abbr="calefiũt">calefiunt</expan> æ­<lb></lb>rei panes integri: altera, in qua ignis calore <expan abbr="torrẽtur">torrentur</expan> fathiſcentes: &amp; uia, quæ <lb></lb>à ianua eſt ad fornaces. </s>
          <s id="N1D129">Tum in medio tertij &amp; quinti muri tranſuerſi ſpacio <lb></lb>ſimiliter duo tigna ſubſtratis ſaxis erigantur: quorum utrunque ſit altum pe­<lb></lb>des octo, latum &amp; craſſum duos. </s>
          <s id="N1D130">Alterum à ſecundo muro longo diſtet pe­<lb></lb>dibus tredecim, alterum totidem à tertio muro longo. </s>
          <s id="N1D135">Ipſa uero inter ſe di­<lb></lb>ſtent pedibus item tredecim: his duobus tignis &amp; tertio muro tranſuerſo ſu<lb></lb>perponantur duæ trabes longæ pedes unum &amp; quadraginta ac palmum, la <lb></lb>tæ &amp; craſſæ pedes duos. </s>
          <s id="N1D13E">Aliæ item duæ trabes eiuſdem longitudinis, latitu<lb></lb>dinis, craſſitudinis <expan abbr="ſuperponãtur">ſuperponantur</expan> alijs duobus tignis ſtatutis, &amp; ſeptimo mu <lb></lb>ro tranſuerſo: capita binarum trabium, qua coeunt, fibulis ferreis copulen­<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N1D14B">In eis autem trabibus rurſus collocentur trabes una &amp; uiginti, longæ pe<lb></lb>des tredecim, latæ pedem, craſſæ palmos tres: quarum prima locetur in ter­<lb></lb>tio muro tranſuerſo, ultima in ſeptimo muro tranſuerſo, reliquæ in medio <lb></lb>eorum ſpacio: diſtetque una ab altera pedibus tribus. </s>
          <s id="N1D154">In <expan abbr="harũ">harum</expan> formis, qua ſpe­<lb></lb>ctant ſecundum murum longum includantur capita totidem tignorum ob <lb></lb>liquè erectorum in aduerſa, quæ recta ſuper ſecundum murum <expan abbr="longũ">longum</expan> ſunt <lb></lb>ſtatuta: fiatque hoc modo alter camini paries obliquus. </s>
          <s id="N1D165">At qua ſpectant terti­<lb></lb>um murum longum in earundem trabium formis includantur capita toti­<lb></lb>dem tignorum obliquè erectorum, in aduerſa tertij parietis obliqui tigna: <lb></lb>fiatque hoc modo alter alterius camini paries obliquus. </s>
          <s id="N1D16E">Ne uerò hic incidat <lb></lb>in <expan abbr="cõtrarium">contrarium</expan> obliquum, ille in contrarium rectum, caueatur partim crebris <lb></lb>bacillis ferreis, ex nonnullis tignis ad eis oppoſita pertinentibus: partim ti­<pb pagenum="398" xlink:href="001/01/408.jpg"></pb>gnis raris, quæ è tergo tignorum obliquorum ad <expan abbr="tergũ">tergum</expan> obliquorum, quæ <lb></lb>retro ſunt, <expan abbr="pertinẽt">pertinent</expan>: ea craſſa &amp; lata ſunt palmos duos, utrinque perforata. </s>
          <s id="N1D188">V­<lb></lb>traque tigna obliqua cingantur laminis ferreis, latis digitos tres, craſſis ſemi­<lb></lb>digitum, quæ complexu ſuo contineant capita tignorum, de quibus iam di <lb></lb>xi: quæ copulationes ut firmæ ſint: in cuiuſque capitis tignorum foramine in <lb></lb>figatur clauus ferreus utrinque per laminam penetrans. </s>
          <s id="N1D193">Quia enim pondus <lb></lb>ponderi renititur, tigna utrinque oblique erecta, in oppoſita incidere <expan abbr="nõ">non</expan> poſ<lb></lb>ſunt. </s>
          <s id="N1D19E">Sed trabes &amp; tigna media, quæ canales &amp; tectum ſuſtinere debent, o­<lb></lb>mnino ſe habeant, ut ſupra dicta, niſi quod media obliqua ſecundi ordinis <lb></lb>non ſint longiora medijs primi ordinis: &amp; quod tigna, quæ à tergo cuiuſque<lb></lb> medij tigni obliqui, <expan abbr="ſecũdi">ſecundi</expan> ordinis pertingent ferè ad canalem non ſint lon­<lb></lb>giora tignis, quæ à tergo cuiuſque medij tigni obliqui primi ordinis pertin­<lb></lb>gent ferè ad canalem. </s>
          <s id="N1D1AF">In hac domicilij parte ad <expan abbr="ſecũdum">ſecundum</expan> murum <expan abbr="longũ">longum</expan> ſint <lb></lb>fornaces, in quibus æs cum plumbo miſcetur, &amp; recrementa recoquuntur. </s>
          <s id="N1D1BC"><lb></lb>Ad tertium uerò murum longum fornaces, in quibus <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> &amp; <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <lb></lb>ab ære ſecernuntur. </s>
          <s id="N1D1CA">Medium ſpacium occupent duæ machinæ, quarum al­<lb></lb>tera panes ærei de catino leuati in terra reponuntur: altera de terra in ſecun­<lb></lb>da fornace. </s>
          <s id="N1D1D1">In tertio præterea &amp; quarto muro longo collocentur trabes <expan abbr="itẽ">item</expan> <lb></lb>una &amp; uiginti, longæ pedes decem &amp; octo, ac palmos tres: in <expan abbr="quarũ">quarum</expan> formis <lb></lb>quæ à tergo tertij muri longi ſunt ad duos pedes, includantur capita <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> <lb></lb>tignorum oblique erectorum, in aduerſa tigna obliqua alterius obliqui pa­<lb></lb>rietis ſecundi camini: fiatque iſto modo tertius paries obliquus, alijs prorſus <lb></lb>aſſimilis. </s>
          <s id="N1D1EA">Totidem quoque tignorum capita includantur in formis <expan abbr="earũdem">earundem</expan> <lb></lb>trabium, qua collocatæ ſunt in quarto muro longo: quæ tigna <expan abbr="etiã">etiam</expan> ipſa ob­<lb></lb>lique erecta incumbant in terga proximorum, &amp; <expan abbr="ſuſtineãt">ſuſtineant</expan> tectum, quod to<lb></lb>tum conſtet è tegulis coctilibus, &amp; ſubſtructiones habeant uſitatas. </s>
          <s id="N1D1FF">In hac <lb></lb>parte domicilij ſint duo conclauia: in quorum priore concluduntur panes <lb></lb>ærei, in altero plumbei. </s>
          <s id="N1D206">Deinde in medio noni muri tranſuerſi &amp; decimi ſpa<lb></lb>cio, quod ad latera habet ſecundum &amp; quintum murum longum, ſubſtratis <lb></lb>ſaxis iterum erigatur tignum altum pedes duodecim, latum &amp; craſſum du­<lb></lb>os: id diſtet à ſecundo muro longo pedes tredecim, à quinto muro longo, <lb></lb>ſex. </s>
          <s id="N1D211">Ei tigno ſtatuto &amp; nono muro tranſuerſo ſuperponatur trabs longa pe<lb></lb>des tres &amp; triginta, atque palmos tres, lata &amp; craſſa palmos duos. </s>
          <s id="N1D216">Altera q̊que<lb></lb>trabs eiuſdem longitudinis, latitudinis, craſſitudinis eidem tigno ſtatuto, et <lb></lb>decimo muro tranſuerſo ſuperponatur: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> duarum trabium capita, quà <lb></lb>coeunt, fibulis ferreis <expan abbr="copulẽtur">copulentur</expan>. </s>
          <s id="N1D227">In his trabibus &amp; quinto muro longo col­<lb></lb>locentur trabes numero decem, longa pedes octo, et palmos tres: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> pri<lb></lb>ma locetur in nono muro tranſuerſo, ultima in decimo, reliquæ in medio e­<lb></lb>orum ſpacio. </s>
          <s id="N1D234">Alia ab alia abſit pedes tres: in ipſarum formis, quà ſpectant ſe<lb></lb>cundum murum longum, etiam includantur capita totidem tignorum ob­<lb></lb>liquorum erectorum in aduerſa, quæ ſuper ſecundum murum longum re­<lb></lb>cta ſunt ſtatuta: fiatque rurſus hoc modo camini paries obliquus, cæteris o­<lb></lb>mnino ſimilis: qui ſuprema parte, qua fumus eluctatur, à recto diſtet pedi­<lb></lb>bus duobus. </s>
          <s id="N1D241">Totidem quoque tignorum capita includantur in earum trabi­<lb></lb>um formis, qua collocatæ ſunt in quinto muro longo: quæ etiam oblique <pb pagenum="399" xlink:href="001/01/409.jpg"></pb>erecta in terga proximorum incumbant, ſuſtineantque <expan abbr="tectũ">tectum</expan> è tegulis coctili<lb></lb>bus <expan abbr="factũ">factum</expan>. </s>
          <s id="N1D255">In hac domicilij parte ad <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> <expan abbr="murũ">murum</expan> <expan abbr="longũ">longum</expan> ſint quatuor forna<lb></lb>ces, in quibus plumbum ab argento ſeparatur: atque machinæ, quibus <expan abbr="earũ">earum</expan> <lb></lb>opercula de catinis leuantur: quinetiam domicilij pars, quæ eſt inter <expan abbr="primũ">primum</expan> <lb></lb><expan abbr="murũ">murum</expan> longum, &amp; <expan abbr="partẽ">partem</expan> ſecundi muri longi interciſam, in qua eſt pilum, quo <lb></lb>panes ærei franguntur: &amp; quatuor pila, quibus cadmiæ, quæ decutiuntur è <lb></lb>parietibus fornacum, ſubiectæ franguntur &amp; <expan abbr="cõminuuntur">comminuuntur</expan>: atque lateres, ſu­<lb></lb>per quos panes ærei fathiſcentes ſtatuti torre fiunt, <expan abbr="tectũ">tectum</expan> habeat uſitatum: ut <lb></lb>etiam ea quæ eſt inter <expan abbr="ſeptimũ">ſeptimum</expan> murum tranſuerſum, &amp; duo <expan abbr="decimũ">decimum</expan> atque <expan abbr="de­cimumtertiũ">de­<lb></lb>cimum tertium</expan>: ac cui à lateribus ſunt quintus murus longus, &amp; ſextus &amp; terti<lb></lb>us. </s>
          <s id="N1D299">Quæ domicilij pars diſtribuatur in duas partes: in quarum priore ſtatua<lb></lb>tur fornacula, in qua artifex experiatur metalla, &amp; <expan abbr="puluerẽ">puluerem</expan> oſſium <expan abbr="cõminu­torum">comminu­<lb></lb>torum</expan> unà cum alijs conſeruet: in altera conficiatur puluis, ex quo foci &amp; ca <lb></lb>tini <expan abbr="fornacũ">fornacum</expan> fiunt. </s>
          <s id="N1D2AE">Sed extra <expan abbr="domiciliũ">domicilium</expan> ad <expan abbr="tergũ">tergum</expan> quarti muri longi prope <expan abbr="o­ſtiũ">o­<lb></lb>ſtium</expan> officinæ ad ingredientis <expan abbr="læuã">læuam</expan> ſit focus, in quo ex magnis plumbi maſſis <lb></lb>liquefactis fiant minores, ut facilius appendi poſſint. </s>
          <s id="N1D2C5">Tam enim plumbeæ <lb></lb>maſſæ quàm ærei panes debent primò præparari, ut appendi, &amp; certo pon­<lb></lb>dere in fornacibus coqui &amp; commiſceri poſſint. </s>
          <s id="N1D2CC">Sed focus, ut inde ordiar, in <lb></lb>quo liquandæ ſunt maſſæ plumbeæ, longus ſit pedes ſex, latus quinque, ab <lb></lb>utroque latere, munito ſaxis in terra partim defoſſis, ſed altioribus quàm fo­<lb></lb>cus palmo, &amp; interius luto oblitis, uerſus mediam &amp; priorem partem decli­<lb></lb>uis, ut plumbum <expan abbr="liquidũ">liquidum</expan> defluere, &amp; in <expan abbr="catinũ">catinum</expan> effluere poſſit. </s>
          <s id="N1D2DF">Poſteriore ei­<lb></lb>us parte murus exiſtat, qui murum quartum longum muniat contra uim i­<lb></lb>gnis. </s>
          <s id="N1D2E6">Is, ex lateribus &amp; luto factus, altus ſit pedes quatuor, craſſus palmos <lb></lb>tres, in ferius latus pedes quinque, ſuperius tres &amp; palmos duos. </s>
          <s id="N1D2EB">Etenim pau­<lb></lb>latim fiat anguſtior: cui parti ſuperiori ſeptem lateres imponantur: quorum <lb></lb>medij recta <expan abbr="erigãtur">erigantur</expan>, extremi oblique: toti lutum craſſum illinatur. </s>
          <s id="N1D2F6">Ante fo­<lb></lb>cum ſit catinus: cuius fouea lata pedem &amp; palmos tres, alta pedem, ſenſim fi­<lb></lb>at anguſtior. </s>
          <s id="N1D2FD">Itaque cùm maſſæ plumbeæ ſunt liquandæ, tunc operarius pri­<lb></lb>mò ligna ſic imponat in focum, ut eorum caput alterum ſpectet murum, alte <lb></lb>rum catinum. </s>
          <s id="N1D304">Deinde, ab alijs operarijs adiutus, maſſam trudibus in uehicu<lb></lb>lum promoueat, &amp; ad gruem trahat. </s>
          <s id="N1D309">Vehiculum <expan abbr="aũt">aut</expan> conſtet ex aſſeribus, <lb></lb>qui coagmentati ſunt lati pedes duos &amp; dimidium, longi quinque: id habeat <lb></lb>duos axiculos ferreos: <expan abbr="circũ">circum</expan> quos utrinque uoluantur orbiculi ferrei, lati pal­<lb></lb>mos duos, craſſi totidem digitos. </s>
          <s id="N1D31A">Habeat temonem, &amp; in eo incluſum <expan abbr="funẽ">funem</expan>, <lb></lb>quo pertrahatur ad gruem: qui prorſus ſimilis eſt eis, qui in <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan> officinæ <lb></lb>parte ſunt, niſi quod roſtrum tam longum <expan abbr="nõ">non</expan> habeat. </s>
          <s id="N1D32D">Forceps, cuius chelæ <lb></lb><expan abbr="prehendẽt">prehendent</expan> maſſam plumbeam, longa ſit pedes duos, &amp; palmum ac digitos <lb></lb>duos. </s>
          <s id="N1D337">Eius utraque chela uncinata malleo percuſſa, maſſæ impingatur &amp; infi<lb></lb>gatur: utrunque manubrium ſuperiore parte ſit recuruum, alterum dextram <lb></lb>uerſus, alterum ſiniſtram: in quorum utroque infimi duarum <expan abbr="catellarũ">catellarum</expan> annu­<lb></lb>li, tres uerò eis ſint, includantur, ſupremi autem in magno annulo rotundo: <lb></lb>in quo etiam includatur uncus catenæ, à roſtri orbiculo demiſſæ: grus uecti <lb></lb>uerſatus maſſam ſubleuat: roſtro ductus ad focum eam lignis imponit: dein <lb></lb>de aliam atque aliam maſſam operarij aduehant, &amp; ſimili modo in lignis ſoci <pb pagenum="400" xlink:href="001/01/410.jpg"></pb>collocent. </s>
          <s id="N1D34F">Etenim maſſæ quæ pendunt circiter <expan abbr="centũ">centum</expan> &amp; ſexaginta centum­<lb></lb>pondia ſimul in ea imponi &amp; liquari ſolent. </s>
          <s id="N1D358"><expan abbr="Tũ">Tum</expan> operarius carbones in maſ­<lb></lb>ſas conijciat: quæ omnia ueſperi parentur: quare, ſi metuerit pluuias, ea te­<lb></lb>cto, quod huc atque illuc portari poteſt, operiat. </s>
          <s id="N1D362">Id poſteriore parte duos ha­<lb></lb>beat pedes, ut pluuiæ, quas excepit, è decliui defluant in aream: ſequenti die <lb></lb>mane prunas batillo in carbones conijciat: quo modo maſſæ plumbeæ car­<lb></lb>bonibus ſubinde adiectis liqueſcunt. </s>
          <s id="N1D36B">Plumbum, quàm <expan abbr="primũ">primum</expan> id ipſum con<lb></lb>ceperit catinus, cochleari ferreo effundat in catillos æreos, qualibus ſecretor <lb></lb>uti ſolet. </s>
          <s id="N1D376">Quod ſi ſtatim refrigeratum non fuerit, tum <expan abbr="aquã">aquam</expan> affundat &amp; mal­<lb></lb>leo cuſpidato, in ipſum infixo, extrahat: cuius mallei pars cuſpidata ſit, lon­<lb></lb>ga palmos tres: teres, digitos duos. </s>
          <s id="N1D381">Sed catillis aquam lutoſam illinire opor<lb></lb>tet, ut ex eis inuerſis, &amp; mallei parte terete, quæ lata eſt, percuſſis panes <expan abbr="plũ­bei">plum­<lb></lb>bei</expan> facile excidant: qualis aqua ni catillis illinatur, periculum eſt, ne <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <lb></lb>per colliquefactos penetret. </s>
          <s id="N1D392">Alij in ſiniſtram ſumunt lignum inferiore par­<lb></lb>te graue, coque catillum percutiunt: dextra uerò mallei aciem in panem plum<lb></lb>beum infigunt, atque ſic ipſum extrahunt. </s>
          <s id="N1D399">Mox operarius aliud plumbum in <lb></lb>catillos uacuos infundat: idque faciat, donec munus plumbi liquandi perfe­<lb></lb>cerit. </s>
          <s id="N1D3A0">Cùm autem plumbum liquatur, quiddam ſpumæ argenti ſimile naſci­<lb></lb>tur: nec mirum, cùm ea quondam Puteolis ex ſolo plumbo, in ſecundis for<lb></lb>nacibus acri igni cocto, facta ſit, &amp; nunc fieri poſſit. </s>
          <s id="N1D3A7">Iſti porrò plumbei pa­<lb></lb>nes in conclaue plumbarium inuehantur.</s>
        </p>
        <p id="N1D3AC" type="caption">
          <s id="N1D3AE">F<emph type="italics"></emph>ocus<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>axa in terra defeſſa<emph.end type="italics"></emph.end> B. M<emph type="italics"></emph>urus qui quartum mu­<lb></lb>rum longum ab iniuria ignis tuetur<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> D. M<emph type="italics"></emph>aſſæ <lb></lb>plumbeæ<emph.end type="italics"></emph.end> E. V<emph type="italics"></emph>ehiculum<emph.end type="italics"></emph.end> F. E<emph type="italics"></emph>ius orbiculi<emph.end type="italics"></emph.end> G. G<emph type="italics"></emph>rus<emph.end type="italics"></emph.end> H. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>orceps<emph.end type="italics"></emph.end> I. L<emph type="italics"></emph>igna<emph.end type="italics"></emph.end> K. C<emph type="italics"></emph>atilli<emph.end type="italics"></emph.end> L. C<emph type="italics"></emph>ochlear<emph.end type="italics"></emph.end> M. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>alleus<emph.end type="italics"></emph.end> N. P<emph type="italics"></emph>anes<emph.end type="italics"></emph.end> O.</s>
        </p>
        <pb pagenum="401" xlink:href="001/01/411.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.411.1.jpg" xlink:href="001/01/411/1.jpg"></figure>
        <p id="N1D416" type="main">
          <s id="N1D418">At panes ærei ciſijs iniecti inuehantur in tertiam officinæ partem, ibique <lb></lb>ſinguli maſſis ſuperpoſiti, &amp; crebris pili præ ferrati ictibus ſellæ impacti <expan abbr="frã">fran</expan><pb pagenum="402" xlink:href="001/01/412.jpg"></pb><expan abbr="gãtur">gantur</expan>: qualis machina ſic ſe habeat. </s>
          <s id="N1D428">Truncus quernus humi locetur longus <lb></lb>pedes quinque, latus et craſſus tres: cuius capſa, in media eius parte priore pa<lb></lb>tens, longa ſit pedes duos &amp; totidem palmos, lata pedes duos, alta palmos <lb></lb>tres &amp; digitos duos: cuius pars extuberans ſupina exiſtat, lata iaceat in trun<lb></lb>co. </s>
          <s id="N1D433">In eorum medio locetur ſella ænea: cuius pars ſenſim depreſſa &amp; lata pal<lb></lb>mum, ac digitos duos interiecta ſit inter duas maſſas <expan abbr="plũbeas">plumbeas</expan>, altior utrinque <lb></lb>lata palmum, eiuſdem ſubiecta. </s>
          <s id="N1D43E">Itaque tota ſella ſit lata palmos tres &amp; digitos <lb></lb>duos, longa pedem, craſſa palmos duos. </s>
          <s id="N1D443">At ſuper truncum utrinque ad latus <lb></lb>capſæ ſtatuatur tignum latum &amp; craſſum cubitum: eorum capita ſuperiora <lb></lb>aliquantum reciſa includantur in formis trabium domicilij: à <expan abbr="trũco">trunco</expan> ſurſum <lb></lb>uerſus ad pedes quatuor, &amp; digitos duos, duo tigna tranſuerſa continenter <lb></lb>coniungantur: quorum utrunque latum &amp; craſſum ſit palmos tres: eorum ca <lb></lb>pita intrin ſecus reciſa includantur in formis exterioribus tignorum ſtatuto <lb></lb>rum, unaque cum eis terebrentur: in quæ foramina infigantur claui ferrei, pri <lb></lb>ore parte cornuti: quorum alterum cornu ſurſum uerſus ad tignum <expan abbr="ſtatutũ">ſtatutum</expan> <lb></lb>adigatur, alterum deorſum: poſteriore uerò parte perforati, ut ferreis paxil­<lb></lb>lis latis in foramina infixis, &amp; adactis tigna tranſuerſa coercere poſſint: ea ti­<lb></lb>gna in medio habeant foramen quadrangulum, quaqua uerſus <expan abbr="latũ">latum</expan> palmos <lb></lb>tres &amp; ſemidigitum: in quod pilum præferratum immittatur. </s>
          <s id="N1D468">Ab his tignis <lb></lb>tranſuerſis ſurſum uerſus ad pedes tres, &amp; palmos duos: <expan abbr="iterũ">iterum</expan> eiuſmodi duo <lb></lb>tigna ſint, <expan abbr="habeãtque">habeantque</expan> foramen quadrangulum in ſe <expan abbr="cõtinens">continens</expan> idem <expan abbr="pilũ">pilum</expan>: quod <lb></lb>quadrangulum ſit, &amp; <expan abbr="longũ">longum</expan> pedes undecim, latum &amp; craſſum palmos tres: <lb></lb>Eius ferri, longi pedem &amp; palmum, caput longum &amp; latum ſit palmos du­<lb></lb>os, craſſum ſuperius palmum et digitos duos, inferius totidem digitos: nam <lb></lb>paulatim fiat anguſtius. </s>
          <s id="N1D48B">Cauda uerò longa palmos tres, lata et craſſa, quà de <lb></lb>capite oritur, palmos duos: quò longius ab ipſo diſcedet, eò etiam fiat angu<lb></lb>ſtius. </s>
          <s id="N1D492">Superiore parte includatur in pilo perforata, ut paxillus ferreus infigi <lb></lb>poſſit: tribus laminis ferreis quadrangulis uinciatur: quarum infima latum <lb></lb>palmum ſit inter caput ferri et caput pili: media lata digitos tres deinceps ca<lb></lb>put pili cingat: à quo ſuprema <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> digitos lata abſit digitos duos. </s>
          <s id="N1D49F">Ab in­<lb></lb>fima ferri parte ſurſum uerſus ad pedes duos, &amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> digitos ſit dens qua­<lb></lb>drangulus, è pilo pedem &amp; palmum extans, craſſus palmos duos: attamen, <lb></lb><expan abbr="cũ">cum</expan> à pilo diſceſſerit ſex digitos, inferius ad duos digitos fiat tenuior: à den­<lb></lb>te ſurſum uerſus ad palmos tres, pilum in medio habeat foramen <expan abbr="rotundũ">rotundum</expan>: <lb></lb>in quod infigatur clauus ferreus, teres, longus pedes duos, latus ſeſquidigi­<lb></lb>tum: in cuius poſteriore parte caua incluſum ſit manubrium ligneum <expan abbr="longũ">longum</expan> <lb></lb>palmos duos &amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> digitos. </s>
          <s id="N1D4C3">Is clauus in inferiora tigna tranſuerſa incum<lb></lb>bens obſtat, ne ipſum, cùm res hoc non poſtulat, decidat. </s>
          <s id="N1D4C8">Axis <expan abbr="autẽ">autem</expan>, qui pi­<lb></lb>lum attollit, utrinque habeat binos dentes: qui inter ſe diſtent palmis duobus <lb></lb>&amp; digitis tribus: qui ex eo extent pedem &amp; <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, ac digitos duos: qui per <lb></lb>eum penetrantes paxillis adactis firmentur: qui lati &amp; craſſi ſint palmum ac <lb></lb>digitos duos: quorum capita <expan abbr="rotũdata">rotundata</expan> tegantur lamina ferrea æque ac ipſa <lb></lb>lata, utrinque pedem demiſſa, clauis ferreis ad ea affixa: quæ capita habeant fo<lb></lb>ramina rotunda: in quæ includatur axiculus ferreus per axiculum <expan abbr="æneũ">æneum</expan> pe­<lb></lb>netrans. </s>
          <s id="N1D4E9">Illi ab altera parte caput ſit latum, ab altera foramen, in quod infiga<pb pagenum="403" xlink:href="001/01/413.jpg"></pb>tur clauus ferreus, ne ipſe axiculus è dentibus excidat. </s>
          <s id="N1D4F1">Ænea præterea fi­<lb></lb>ſtula ſit longa palmos duos, lata unum: per cuius foramen rotundum latum <lb></lb>digitos duos, ferreus axiculus penetret in ea incluſus. </s>
          <s id="N1D4F8">Nec æneus ſolum uol<lb></lb>uatur circa ferreum, ſed ipſe quoque ferreus uerſetur. </s>
          <s id="N1D4FD">Itaque cùm axis uoluitur, <lb></lb>axiculi ænei uiciſſim leuant dentem pili. </s>
          <s id="N1D502">Quoniam uerò axiculis ferreis &amp; <lb></lb>æneis ex dentibus extractis, hic pili dens non attollitur, alterius organi pila <lb></lb>ſine hoc ſubleuantur. </s>
          <s id="N1D509">Porrò unum idemque tympanum, quod circa axem ro <lb></lb>tæ eſt, cuique fuſi ſunt, &amp; huius axis tympanum dentatum moueat, &amp; alteri­<lb></lb>us, qui tigilla follium ſequentis quartæ domicilij partis deprimit: ſed <expan abbr="cõtra­rio">contra­<lb></lb>rio</expan> motu. </s>
          <s id="N1D516">Nam tympanum axis, qui pila attollit, uerſus ſeptentrionem cir­<lb></lb>cumagit: eius, qui tigilla follium deprimit, uerſus meridiem.</s>
        </p>
        <p id="N1D51B" type="caption">
          <s id="N1D51D">T<emph type="italics"></emph>runcus<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>igna ſtatuta<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>igna tranſuerſa<emph.end type="italics"></emph.end> C. P<emph type="italics"></emph>ili caput<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>ius dens<emph.end type="italics"></emph.end> E. E<emph type="italics"></emph>iuſdem foramen<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>lauus ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> G. M<emph type="italics"></emph>aſſæ <lb></lb>plumbeæ<emph.end type="italics"></emph.end> H. S<emph type="italics"></emph>ella ænea<emph.end type="italics"></emph.end> I. A<emph type="italics"></emph>xis<emph.end type="italics"></emph.end> K. D<emph type="italics"></emph>entes eius<emph.end type="italics"></emph.end> L. <lb></lb>A<emph type="italics"></emph>xiculus ferreus<emph.end type="italics"></emph.end> M. F<emph type="italics"></emph>iſtula ænea<emph.end type="italics"></emph.end> N.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.413.1.jpg" xlink:href="001/01/413/1.jpg"></figure>
        <p id="N1D579" type="main">
          <s id="N1D57B">Sed panes qui craſſiores ſunt, quàm ut ictibus pili præferrati cito frangi <lb></lb>poſſint, quales potiſſimum ſunt hi, qui in infimo catini loco reſederunt, in­<lb></lb>uehantur in primam officinæ partem: atque ibi calefiant in fornace, quæ à ſe­<lb></lb>cundo muro longo diſter pedibus octo &amp; uiginti: à ſecundo tranſuerſo du<pb pagenum="404" xlink:href="001/01/414.jpg"></pb>odecim: cuius tres parietes ſaxis quadrangulis, quibus ſuperpoſiti ſint late­<lb></lb>res, extruantur. </s>
          <s id="N1D58B">Poſterior altus exiſtat pedes tres &amp; palmum: quæ altitudo <lb></lb>etiam ſit his, qui ſunt à lateribus. </s>
          <s id="N1D590">Eorum tamen uterque priore parte, qua pa­<lb></lb>tet fornax, decliuis, altus ſit <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> pedes duos, &amp; palmos tres: omnes <lb></lb>uerò craſſi pedem &amp; palmum: ſuper hos parietes, ne ipſi minus craſſi, nimis <lb></lb>graue onus impoſitum ferre non poſſint, ſtatuantur quatuor tigna, lutoque <lb></lb>oblinantur. </s>
          <s id="N1D59F">Ea ſuſtineant caminum aſſurgentem, &amp; per tectum <expan abbr="penetrantẽ">penetrantem</expan>: <lb></lb>cuius camini non modo cratibus, ſed etiam tignis lutum craſſum illinatur. </s>
          <s id="N1D5A8"><lb></lb>Focus autem fornacis quaquauerſus ſit longus pedes ſex, lateribus ſtratus, <lb></lb>decliuis. </s>
          <s id="N1D5AE">Panes ærei in hac fornace collocati calefiant hoc modo: in <expan abbr="ſornacẽ">fornacem</expan> <lb></lb>primo continenter ponantur, tantummodo lapillis oui magnitudine inter­<lb></lb>poſitis, ut ignis calor in medium inter eos ſpacium penetrare poſſit: quineti <lb></lb>ain qui in infimo catini loco reſederunt, in dimidium laterem eadem de cau<lb></lb>ſa impoſiti exaltentur. </s>
          <s id="N1D5BD">Ne uerò ultimi, qui ſunt ad oſtium fornacis, cadant, <lb></lb>ad eos laminæ ferreæ, uel panes ærei, cùm æs rurſus perficitur, ex catino pri<lb></lb>mum extracti apponantur: atque ad hos panes ærei fathiſcentes, aut ſaxa. </s>
          <s id="N1D5C4">De <lb></lb>inde in panes inijciantur carbones: tum prunæ. </s>
          <s id="N1D5C9">Primò autem panes <expan abbr="caleſcãt">caleſcant</expan> <lb></lb>à leni igni: mox ad eos adijciantur plures carbones: interdum altitudine do<lb></lb>drantis. </s>
          <s id="N1D5D4">Acriori certe igni nobis opus eſt ad duros æreos panes calefacien­<lb></lb>dos quàm ad fragiles: panibus ſatis calefactis, quod ſpacio horarum ferè du<lb></lb>arum fieri ſolet, ex oſtio fornacis remoueantur laminæ ferreæ, et panes ærei <lb></lb>fathiſcentes uel ſaxa. </s>
          <s id="N1D5DD">Deinde panes calefacti ordine extrahantur raſtro bi­<lb></lb>denti, quali is, qui panes fathiſcentes torrefacit, utitur. </s>
          <s id="N1D5E2">Tum primus pani fa­<lb></lb>thiſcenti ſuperponatur: &amp; malleis à duobus operarijs percutiatur donec diſ<lb></lb>ſiliat. </s>
          <s id="N1D5E9">Quo uerò quiſque panis magis calet, hoc frangitur citius: quo minus, <lb></lb>hoc tardius: nam ærei uaſis inſtar huc &amp; illuc flectitur. </s>
          <s id="N1D5EE">Primò pane fracto ſe<lb></lb>cundus in eius <expan abbr="fragmẽtis">fragmentis</expan> collocetur &amp; percutiatur, uſque dum <expan abbr="etiã">etiam</expan> ipſe diffiſ­<lb></lb>ſus diſſiliat: ſimili modo reliqui panes ex ordine frangantur. </s>
          <s id="N1D5FD">Verùm mallei <lb></lb>ſint longi palmos tres, lati unum, utrinque acuti: <expan abbr="eorũ">eorum</expan> uerò manubria lignea <lb></lb>tres pedes longa: fragmenta ærea, ſiue panes frigidi pilo fuerint fracti, ſiue <lb></lb>calefacti malleis, in conclaue ærarium inuehantur.</s>
        </p>
        <p id="N1D60A" type="caption">
          <s id="N1D60C">P<emph type="italics"></emph>aries poſterior<emph.end type="italics"></emph.end> A. P<emph type="italics"></emph>arietes qui ſunt a lateribus<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>igna <lb></lb>ſtatuta<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>aminus<emph.end type="italics"></emph.end> D. P<emph type="italics"></emph>anes collocati<emph.end type="italics"></emph.end> E. L<emph type="italics"></emph>aminæ <lb></lb>ferreæ<emph.end type="italics"></emph.end> F. S<emph type="italics"></emph>axa<emph.end type="italics"></emph.end> G. R<emph type="italics"></emph>aſtrum bidens<emph.end type="italics"></emph.end> H. M<emph type="italics"></emph>alleus<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <pb pagenum="405" xlink:href="001/01/415.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.415.1.jpg" xlink:href="001/01/415/1.jpg"></figure>
        <p id="N1D652" type="main">
          <s id="N1D654">At præſes oſſicinæ æs ſecundum diuerſas argenti portiones, quæ in eius <lb></lb>centumpondio inſunt, cum plumbo temperet, ſine quo argentum ab ære ſe <lb></lb>parari non poteſt. </s>
          <s id="N1D65B">Si mediocris argenti portio inerit in ære, id quadrifariam <lb></lb>temperet. </s>
          <s id="N1D660">Etenim ſi in tribus quartis <expan abbr="centũpondij">centumpondij</expan> æris partibus argenti ſe­<lb></lb>libra, uel ſelibra &amp; ſicilicus, uel ſelibra &amp; ſemuncia, uel ſelibra &amp; ſemuncia et <lb></lb>ſicilicus non fuerint, tum diuitis plumbi, hoc eſt eius, à quo <expan abbr="nondũ">nondum</expan> argen­<lb></lb>tum ſeparatum ſit, dimidium centumpondium, uel totum, uel <expan abbr="totũ">totum</expan> &amp; <expan abbr="dimi­diũ">dimi­<lb></lb>dium</expan> addat, ut in æris &amp; <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> miſtura inſit <expan abbr="unũ">unum</expan> aliquod ex iam dictis argenti <lb></lb>ponderibus: quæ prima <expan abbr="tẽperatura">temperatura</expan> eſt: ad <expan abbr="quã">quam</expan> adijciat <expan abbr="tantũ">tantum</expan> <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> depaupe<lb></lb>rati, uel ſpumæ <expan abbr="argẽti">argenti</expan> pondus, <expan abbr="quantũ">quantum</expan> ad hanc <expan abbr="rẽ">rem</expan> ſatis ſit, ut ex his omnibus <lb></lb>panis <expan abbr="cõfletur">confletur</expan>, qui in ſe <expan abbr="cõtineat">contineat</expan> fere duo <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> <expan abbr="centũpondia">centumpondia</expan>. </s>
          <s id="N1D6B5"><expan abbr="Quoniã">Quoniam</expan> uerò <lb></lb>ex ſpumæ argenti libris <expan abbr="centũ">centum</expan> &amp; triginta <expan abbr="plerũque">plerunque</expan> <expan abbr="cõficiuntur">conficiuntur</expan> <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> tantum <lb></lb>modo <expan abbr="centũ">centum</expan> libræ, pro <expan abbr="cõplemento">complemento</expan> ſpumæ argenti plus quam plumbi de­<lb></lb>pauperati adijciat. </s>
          <s id="N1D6D9">Sed quia quatuor iſtiuſmodi panes ſimul collocantur in <lb></lb>fornace, in qua argentum cum plumbo <expan abbr="miſtũ">miſtum</expan> ab ære ſecernitur, in tot pani­<lb></lb>bus erunt æris tria, plumbi octo centumpondia. </s>
          <s id="N1D6E4">Sed plumbum cùm fuerit <lb></lb>ab ære ſecretum, pendat ſex centumpondia: in quorum ſingulis argenti qua<lb></lb>drans &amp; ſere ſicilicus inſit. </s>
          <s id="N1D6EB">Eiuſdem uerò argenti ſeptunx, remaneat in æreis <lb></lb>panibus fathiſcentibus, &amp; in ea æris ac plumbi miſtura, quam noſtri ſpi­<lb></lb>nas, non tam quod non careat aculeis, quam quod uilis, nominant. </s>
          <s id="N1D6F2">Sin au­<pb pagenum="406" xlink:href="001/01/416.jpg"></pb>tem in tribus quartis <expan abbr="centũpondij">centumpondij</expan> æris partibus non fuerit <expan abbr="argẽti">argenti</expan> ſeptunx, <lb></lb>&amp; ſemuncia, uel bes, tum plumbum diues tantum addat, ut æris &amp; plumbi <lb></lb>miſturæ alterum ex iam dictis argenti ponderibus inſit: quæ ſecunda tem­<lb></lb>peratura eſt: ad quam rurſus adijciat <expan abbr="tantũ">tantum</expan> plumbi depauperati, uel ſpumæ <lb></lb>argenti pondus, ut ex miſtura <expan abbr="cõflari">conflari</expan> poſſit panis, qui plumbi duo centum­<lb></lb>pondia, &amp; quartam centumpondij <expan abbr="partẽ">partem</expan> in ſe contineat: quo modo in qua­<lb></lb>tuor iſtius generis panibus inerunt æris tria, plumbi <expan abbr="nouẽ">nouem</expan> centumpondia. </s>
          <s id="N1D71E"><lb></lb>Plumbum, quod ex illis panibus deſtillat, centumpondia ſeptem pendat: in <lb></lb>quorum ſingulis argenti quadrans, &amp; paulo plus quam ſicilicus inſint: fere <lb></lb>ſeptunx, remaneat in panibus fathiſcentibus &amp; ſpinis: liceat nobis uetus no <lb></lb>men, nouæ rei impoſitum, terere. </s>
          <s id="N1D728">Si uerò in tribus quartis centumpondij <lb></lb>æris partibus argenti dodrans, aut dodrans &amp; ſemuncia <expan abbr="nõ">non</expan> inſunt, <expan abbr="tũ">tum</expan> plum<lb></lb>bum diues tam graue addat, ut æris &amp; plumbi miſtura <expan abbr="alterũ">alterum</expan> ex iam dictis <lb></lb>argenti ponderibus in ſe contineat: quæ tertia temperatura eſt: ad quam ad<lb></lb>ijciat tantum plumbi depauperati, uel ſpumæ argenti pondus, ut panis, ex <lb></lb>his omnibus conflatus, duo plumbi centumpondia, &amp; tres quartas centum<lb></lb>pondij partes in ſe contineat: quo modo in quatuor id genus panibus æris <lb></lb>tria, plumbi undecim centumpondia inerunt. </s>
          <s id="N1D745"><expan abbr="Plumbũ">Plumbum</expan>, quo hi panes in for­<lb></lb>nace recocti ſtillant, centumpondia ferme nouem pendat: in quorum ſingu<lb></lb>lis argenti quadrans &amp; plus quàm ſicilicus inſint: ſeptunx in panibus fathi­<lb></lb>ſcentibus &amp; ſpinis reliquus ſit. </s>
          <s id="N1D751">Si denique in tribus quartis centumpondij <lb></lb>æris partibus argenti dextans, aut dextans &amp; ſemuncia non inſunt, tum tan<lb></lb>tam diuitis plumbi portionem addat, ut æris &amp; plumbi miſtura alterum ex <lb></lb>iam dictis argenti ponderibus in ſe contineat: quæ quarta temperatura eſt: <lb></lb>ad quam adijciat tantum plumbi depauperati uel ſpumæ argenti pondus, <lb></lb>ut panis inde factus tria plumbi centumpondia in ſe contineat: quo modo <lb></lb>in quatuor iſtius generis panibus æris tria, plumbi duodecim centumpon­<lb></lb>dia inerunt. </s>
          <s id="N1D762">Plumbum, quod inde manat, centumpondia ferè <expan abbr="decẽ">decem</expan> pendat: <lb></lb>in quorum ſingulis argenti quadrans, &amp; plus quàm ſemuncia inſunt, aut ſe­<lb></lb>ptunx: in panibus fathiſcentibus, &amp; ſpinis, bes, uel ſeptunx &amp; ſemuncia reſi­<lb></lb>deant. </s>
          <s id="N1D76F">In ſecunda <expan abbr="aũt">aut</expan> domicilij parte, cuius ſpacium eſt longum pedes octo<lb></lb>ginta, latum nouem &amp; triginta, ad ſecundum murum longum ſint fornaces <lb></lb>quatuor, in quibus æs cum plumbo coctum permiſcebitur: et ſex, in quibus <lb></lb>recrementa recoquentur: harum pars caua lata ſit pedem &amp; palmos tres, lon<lb></lb>ga pedes duos &amp; digitos tres: illarum lata pedem &amp; palmum, longa pedem <lb></lb>&amp; palmos tres ac digitum. </s>
          <s id="N1D780">Parietibus ſit altitudo fornacum, in quibus auri <lb></lb>uel argenti uenæ excoquuntur. </s>
          <s id="N1D785">Cùm <expan abbr="aũt">aut</expan> ſpacium definitum in duas partes <lb></lb>tignis ſtatutis diuidatur, prior habeat primo loco duas fornaces, in quibus <lb></lb>recrementa recoquentur: ſecundo duas, in quibus æs cum plumbo miſcebi<lb></lb>tur, tertio unam, in qua recrementa recoquentur. </s>
          <s id="N1D792">Poſterior uerò primò lo­<lb></lb>co unam, in qua recrementa recoquentur: ſecundo duas, in quibus æs cum <lb></lb>plumbo <expan abbr="cõmiſcebitur">commiſcebitur</expan>: tertio duas, in quibus recrementa recoquentur: una­<lb></lb>quæque ab alia diſtet pedibus ſex. </s>
          <s id="N1D79F">Primæ dextrum latus occupet pedes tres, <lb></lb>&amp; palinos duos: ultimæ ſiniſtrum pedes ſeptem. </s>
          <s id="N1D7A4">Binæ fornaces habeant <expan abbr="cõmune">com<lb></lb>mune</expan> oſtium <expan abbr="altũ">altum</expan> pedes ſex, latum cubitum: attamen prima habeat propri­<lb></lb>um, itemque decima: cuique fornacum ſit ſuus fornix in muri tergo: ſua à fron­<pb pagenum="407" xlink:href="001/01/417.jpg"></pb>te fouea, quæ repleta puluere <expan abbr="cõpoſito">compoſito</expan> fiſtucatione ſpiſſetur, ut catinus fiat: <lb></lb>&amp; ſub eo latens humoris receptaculum: ex quo canalis ſtructilis per muri, <lb></lb>ad quem eſt fornax, tergum dextrorſum penetrans halitus expiret, ſuus de­<lb></lb>nique catinus æreus ad dextrum frontis latus, in quem ex altero catino æs <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb>plumbo miſtum fundatur, ut panes æque graues confici poſſint. </s>
          <s id="N1D7C8">Hic cati­<lb></lb>nus æreus ſit craſſus <expan abbr="digitũ">digitum</expan>, eius caua pars lata pedes duos, alta digitos ſex. </s>
          <s id="N1D7D1"><lb></lb>Poſt uerò ſecundum murum longum ſint follium paria decem, duæ machi­<lb></lb>næ eos <expan abbr="cõprimentes">comprimentes</expan>, uiginti organa eoſdem diducentia: quæ omnia cuiuſ­<lb></lb>modi eſſe debeant, ex nono libro poteſt intelligi. </s>
          <s id="N1D7DD">Excoctor <expan abbr="aũt">aut</expan> miſturus <lb></lb>æs cum plumbo in fornacem, excalfactam primò maiora æris fragmenta, in <lb></lb>manus ſumpta, inijciat: deinde <expan abbr="alueũ">alueum</expan> carbonum: tum minora æris fragmen­<lb></lb>ta. </s>
          <s id="N1D7EE">Cùm uerò æs liquatum cœperit ex ore fornacis defluere in catinum, <expan abbr="tũc">tunc</expan> <lb></lb>in eandem inijciat ſpumam argenti, ac, ne ex fornace pars eius euolet, carbo <lb></lb>nes ſuperinijciat: poſtremò plumbum. </s>
          <s id="N1D7F9">Sed quamprimum æs &amp; plumbum, <lb></lb>ex quibus miſtis panis poteſt confici, in fornacem coniecerit, rurſus inijciat <lb></lb>alueum carbonum, &amp; mox æris fragmenta, ex quibus ſecundus panis con­<lb></lb>flari poterit, cis ſuperinijciat: mox æs &amp; plumbum, quæ influxerunt in cati­<lb></lb>num, rutro purget à recremento. </s>
          <s id="N1D804">Rutrum autem tale eſt aſſerculus, in quo <lb></lb>contus ferreus eſt infixus: aſſerculus ex alno uel ſalice factus, longus eſt di­<lb></lb>gitos decem, latus ſex, craſſus <expan abbr="ſeſquidigitũ">ſeſquidigitum</expan>. </s>
          <s id="N1D80F">Contus uerò longus pedes tres: <lb></lb>ſed eius manubrium ligneum in eo incluſum, longum eſt pedes duos &amp; di­<lb></lb>midium. </s>
          <s id="N1D816">Dum autem miſturam purgat &amp; cochleari effundit in catinum æ­<lb></lb>reum, interea æris <expan abbr="fragmẽta">fragmenta</expan>, ex quibus ſecundus panis fiet, <expan abbr="liquãtur">liquantur</expan>. </s>
          <s id="N1D823">Quod <lb></lb>ubi cœperit defluere, rurſus ſpumam argenti inijciat, &amp; carbonibus ſuper­<lb></lb>iniectis ſtatim plumbum: quem laborem iteret, uſque dum panes triginta <expan abbr="cõ­fecerit">con­<lb></lb>fecerit</expan>: in quo operam &amp; ſpacium horarum nouem, aut ſummùm decem <expan abbr="cõsumet">con<lb></lb>ſumet</expan>. </s>
          <s id="N1D836">Si panes plures quàm triginta conflauerit, cùm extraordinarios tri­<lb></lb>ginta <expan abbr="cõfecerit">confecerit</expan>, ei unius operæ precium perſoluatur: uerùm ſimul ut æris &amp; <lb></lb>plumbi miſturam in catinum æreum infuderit, aquam ſuperiori catini parti <lb></lb>paulatim affundat: deinde ligno fiſſo &amp; hiante <expan abbr="prehẽdat">prehendat</expan> uncum, &amp; eius par<lb></lb>tem rectam in panem adhuc <expan abbr="liquidũ">liquidum</expan> immittat. </s>
          <s id="N1D84D">Vncus ipſe craſſus ſit ſeſqui­<lb></lb>digitum, eius recta pars longa palmos duos, lata &amp; craſſa digitos duos: po­<lb></lb>ſtea etiam pani aquam ſuperfundat: quo refrigerato includat uncum cate­<lb></lb>næ ab orbiculo linguæ gruis demiſſæ, in annulo ferreo: cuius pars caua ſit <lb></lb>lata ſex digitos, ipſe craſſus fere ſeſquidigitum: atque eundem annulum in un<lb></lb>co, cuius pars recta in panem immiſſa eſt: atque ſic panem de catino <expan abbr="leuatũ">leuatum</expan> in <lb></lb>ſuo loco reponat. </s>
          <s id="N1D860">Æs autem &amp; plumbum, cùm ita recoquuntur, paucum re <lb></lb>crementum exudant, ſpuma argenti multum: quod non cohæret, ſed ſicuti <lb></lb>reliquiæ hordei, ex quo ceruiſia ſit facta, dilabitur. </s>
          <s id="N1D867">Ad murum &amp; parietem <lb></lb>ei ſuperpoſitum pompholyx in candido cinerea adhæreſcit, ad latera for­<lb></lb>nacum ſpodos.</s>
        </p>
        <p id="N1D86E" type="caption">
          <s id="N1D870">F<emph type="italics"></emph>ornax in qua recrementa recoquuntur<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>ornax in qua aes <lb></lb>cum plumbo miſcetur<emph.end type="italics"></emph.end> B. O<emph type="italics"></emph>ſtium<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>atinus qui est in terra <emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>D. C<emph type="italics"></emph>atinus æreus<emph.end type="italics"></emph.end> E. R<emph type="italics"></emph>utrum<emph.end type="italics"></emph.end> F. V<emph type="italics"></emph>ncus<emph.end type="italics"></emph.end> G. L<emph type="italics"></emph>ignum fiſ/ <lb></lb>ſum<emph.end type="italics"></emph.end> H. C<emph type="italics"></emph>oruis roſtrum<emph.end type="italics"></emph.end> I. V<emph type="italics"></emph>ncus eius catenæ<emph.end type="italics"></emph.end> K.</s>
        </p>
        <pb pagenum="408" xlink:href="001/01/418.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.418.1.jpg" xlink:href="001/01/418/1.jpg"></figure>
        <p id="N1D8BD" type="main">
          <s id="N1D8BF">Atque hoc ſane modo plumbum miſceatur cum ære, in quo mediocris ar­<lb></lb>genti portio fuerit. </s>
          <s id="N1D8C4">Si uerò magna in eo inerit, utpote libræ duæ, uel duæ &amp; <lb></lb>bes in centumpondio, quod pendat libras centum triginta tres et trientem, <lb></lb>aut centum quadraginta ſex &amp; beſſem, <expan abbr="tũc">tunc</expan> præſes officinæ ad talis æris cen<lb></lb>tumpondium addat plumbi tria centumpondia: in quorum ſingulis ſit ar­<lb></lb>genti triens, uel triens et ſemuncia: quo modo tres fiant panes: in quibus æ­<lb></lb>ris tria, plumbi nouem centumpondia inerunt. </s>
          <s id="N1D8D5">Plumbum, cùm fuerit ab æ­<lb></lb>re ſecretum, centumpondia ſeptem pendat: in quorum ſingulis, ſi æris cen­<lb></lb>tumpondium duas argenti libras, plumbi trientem in ſe continebat, argen­<lb></lb>ti libra &amp; ſextans, ac plus quàm ſemuncia inerunt: in panibus uerò fathiſcen<lb></lb>tibus &amp; ſpinis remanebit triens. </s>
          <s id="N1D8E0">Sin autem æris <expan abbr="centumpondiũ">centumpondium</expan> duas argen<lb></lb>ti libras &amp; beſſem, plumbi trientem &amp; ſemunciam in ſe continebat, in ſingu<lb></lb>lis panibus argenti ſeſquilibra &amp; ſemuncia, atque plus quam ſicilicus inerunt: <lb></lb>in panibus uerò fathiſcentibus triens &amp; ſemuncia remanebunt. </s>
          <s id="N1D8ED">At ſi exi­<lb></lb>gua argenti portio in ære fuerit, ea ab ipſo ſecerni utiliter non poteſt, priuſ­<lb></lb>quam in alia fornace ita ſit recoctum, ut in eius parte inferiore plus argenti, <lb></lb>minus in ſuperiore remaneat. </s>
          <s id="N1D8F6">Ea fornax crudis lateribus concamerata ſimi­<lb></lb>lis eſt furno æque ac altera, in qua plumbum ab argento ſeparatur, à nobis <lb></lb>proximo libro deſcripta. </s>
          <s id="N1D8FD">Eius catinus codem modo, quo illius ex cinere <expan abbr="cõficitur">con<lb></lb>ficitur</expan> à fronte fornacis eſt os, ex quo æs <expan abbr="recoctũ">recoctum</expan> in duos catinos, qui tribus <pb pagenum="409" xlink:href="001/01/419.jpg"></pb>pedibus alte ſunt à ſolo officinæ, deriuatur: à ſiniſtro uerò latere iccirco fo­<lb></lb>ramen, ut ligna fagina, quibus ignis alitur, in eam imponi poſſint. </s>
          <s id="N1D911">Itaque ſiue <lb></lb>in æris centumpondio argenti ſextans &amp; ſemuncia fuerint, ſiue quadrans, ſi <lb></lb>ue quadrans &amp; ſemuncia, eius octo &amp; triginta centumpondia ſimul in hac <lb></lb>fornace <expan abbr="recoquũtur">recoquuntur</expan>, uſque dum in unoquoque æris reſidui centumpondio re­<lb></lb>maneat argenti triens &amp; ſemuncia: uerbi cauſa: Si in æris <expan abbr="nondũ">nondum</expan> recocti cen<lb></lb>tumpondio argenti quadrans &amp; ſemuncia fuerint, octo &amp; triginta eiuſdem <lb></lb>centumpondia, quæ ſimul recoqui ſolent, undecim <expan abbr="argẽti">argenti</expan> libras &amp; unciam <lb></lb>in ſe continebunt. </s>
          <s id="N1D92E">Quoniam uerò à tanta æris maſſa recocta quindecim cen<lb></lb>tumpondia, quibus de libris argenti quatuor ac triente &amp; ſemuncia reſtant <lb></lb>duæ libræ ac triens, auferuntur, tria &amp; uiginti centumpondia, in quibus in­<lb></lb>ſunt argenti libræ octo &amp; dimidia atque quadrans, remanent: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> quodque <lb></lb>argenti trientem, ſemunciam, drachmam, drachmæ partem tertiam &amp; uiceſi <lb></lb>mam in ſe continet. </s>
          <s id="N1D93F">Atque à tali ære <expan abbr="argentũ">argentum</expan> ſecernere fructuoſum eſt. </s>
          <s id="N1D946">Vt au­<lb></lb>tem magiſter de numero <expan abbr="cẽtumpondiorum">centumpondiorum</expan> æris reſidui certior fieri poſſit, <lb></lb>ab eo abſtractum ponderet: primo enim deriuatur in catinum fornaci ſubie<lb></lb>ctum, &amp; ex eo panes fiunt: atque in ære ſic diuidendo operam &amp; ſpacium ho­<lb></lb>rarum quatuordecim conſumit: æs quidem reſiduum, cùm ad ipſum <expan abbr="certũ">certum</expan> <lb></lb>plumbi pondus, de qua temperatura mox dicam, adiectum fuerit, denuo co<lb></lb>quitur in prima fornace, ac conflantur panes, &amp; ab ære <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> ſecernitur. </s>
          <s id="N1D961"><lb></lb>Abſtractum uerò etiam iterum coquitur in prima fornace: deinde in ſecun­<lb></lb>da recoquitur, ut reſiduum rubrum fiat: at tunc abſtractum etiam denuo co<lb></lb>quitur in prima fornace, ac in ſecunda recoquitur, ut inde conficiatur æs cal<lb></lb>darium. </s>
          <s id="N1D96B">Cùm autem æs uel fuluum, uel rubrum, uel <expan abbr="caldariũ">caldarium</expan>, in ſecunda for<lb></lb>nace recoquitur, cuiusque quadraginta centumpondia in ea <expan abbr="collocãtur">collocantur</expan>: atque <lb></lb>ex ipſis conficiuntur minimùm uiginti, ſummùm quinque &amp; triginta <expan abbr="centũ­pondia">centun­<lb></lb>pondia</expan>. </s>
          <s id="N1D980">Quinetiam panum <expan abbr="fathiſcentiũ">fathiſcentium</expan> circiter duo &amp; uiginti centumpon<lb></lb>dia, &amp; æris fului decem, rubri octo ſimul in hac fornace collocata recoquun<lb></lb>tur, ut inde fiat æs perfectum.</s>
        </p>
        <p id="N1D98B" type="caption">
          <s id="N1D98D">F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>atinus ſuperior<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>atinus <lb></lb>inferior<emph.end type="italics"></emph.end> C. P<emph type="italics"></emph>anes<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="410" xlink:href="001/01/420.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.420.1.jpg" xlink:href="001/01/420/1.jpg"></figure>
        <p id="N1D9B3" type="main">
          <s id="N1D9B5">Itaque tale æs reſiduum trifariam miſcetur cum plumbo. </s>
          <s id="N1D9B8">Etenim primò æ­<lb></lb>ris quinque centumpondij octauæ, &amp; plumbi <expan abbr="centũpondia">centumpondia</expan> duo &amp; tres, quar<lb></lb>tæ ſumuntur: ex quibus, quia unus conflatur panis, ex æris centumpondijs <lb></lb>duobus &amp; dimidio, atque <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> undecim <expan abbr="cõficiuntur">conficiuntur</expan> quatuor panes. </s>
          <s id="N1D9CD">Quod <lb></lb>ſi in ſingulis æris centumpondijs fuerit argenti triens, in tot æris <expan abbr="centũpon­dijs">centumpon­<lb></lb>dijs</expan> inerit dextans: ad quæ adijciuntur plumbi, ex recrementis recocti, cen­<lb></lb>tumpondia quatuor: quorum quodque in ſe <expan abbr="cõtinet">continet</expan> argenti ſicilicum &amp; dra­<lb></lb>chmam: quæ pondera efficiunt ſeſcuntiam: item plumbi depauperati <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> <lb></lb>centumpondia: in <expan abbr="quorũ">quorum</expan> unoquoque ſit drachma: quo modo in quatuor pa­<lb></lb>nibus ex ære &amp; plumbo miſtis argenti libra &amp; ſicilicus, ac drachma: atque ſic <lb></lb>in ſingulis plumbi, poſtquam ab ære fuerit ſecretum, centumpondijs argen<lb></lb>ti uncia &amp; drachma: quam <expan abbr="miſturã">miſturam</expan> appellamus ſtannum pauper, quod pau<lb></lb>cum argentum in ſe contineat. </s>
          <s id="N1D9F6">Quoniam uerò quinque id genus panes ſimul <lb></lb>in fornace <expan abbr="collocãtur">collocantur</expan>, ex eis conflantur ſtanni pauperis centumpondia ple­<lb></lb>runque nouem &amp; tres quartæ: in quorum ſingulis argenti uncia &amp; drachma <lb></lb>inſunt, in uniuerſis uerò de uo minus drachmæ quarta: ſpinarum autem re <lb></lb>manent centumpondia tria: in quorum ſingulis argenti tres ſicilici ſunt. </s>
          <s id="N1DA05">At <lb></lb>panum fathiſcentium centumpondia quatuor: quorum ſingula in ſe conti­<lb></lb>nent <expan abbr="ſemũciam">ſemunciam</expan>, &amp; drachmæ quartam &amp; dimidiam. </s>
          <s id="N1DA10">Quod ſi in æris reſidui <lb></lb><expan abbr="centũpondio">centumpondio</expan> præter argenti <expan abbr="trientẽ">trientem</expan> fuerit ſemuncia, in quinque panibus qui­<pb pagenum="411" xlink:href="001/01/421.jpg"></pb>buſque inſuper argenti ſeſcuncia &amp; drachma dimidia inerunt. </s>
          <s id="N1DA21">Deinde rurſus <lb></lb>ex æris reſidui alijs <expan abbr="centũpondijs">centumpondijs</expan> duobus &amp; dimidio, ac plumbi <expan abbr="centũpon­dijs">centumpon­<lb></lb>dijs</expan> undecim <expan abbr="conficiũtur">conficiuntur</expan> quatuor panes. </s>
          <s id="N1DA34">Quod ſi in ſingulis æris <expan abbr="centũpondijs">centumpon<lb></lb>dijs</expan> fuerit argenti triens, in tot uilioris metalli centumpondijs precioſioris <lb></lb>dextans inest: ad quod æs adijciuntur ſtanni pauperis octo <expan abbr="cẽtumpondia">centumpondia</expan>: <lb></lb>quorum ſingula argenti unciam &amp; drachmam in ſe continent, uniuerſa do­<lb></lb>drantem: item plumbi depauperati centumpondia tria: in quorum ſingulis <lb></lb>ineſt drachma: quo modo quatuor id genus panes argenti libram, ſeptun­<lb></lb>cem, ſicilicum, drachmam in ſe continent: atque ſic ſingula plumbi, cùm ab æ­<lb></lb>re fuerit ſecretum, centumpondia argenti ſeſcunciam &amp; ſicilicum: quam mi<lb></lb>ſturam ſtannum mediocre nominamus. </s>
          <s id="N1DA4F">Tum <expan abbr="iterũ">iterum</expan> ex æris reſidui alijs cen­<lb></lb>rtumpondijs duobus &amp; dimidio, ac plumbi centumpondijs undecim con­<lb></lb>flantur quatuor panes. </s>
          <s id="N1DA5A">Quod ſi in ſingulis æris centumpondijs etiam fuerit <lb></lb>argenti triens, in tot uilioris metalli centumpondijs precioſioris dextans in <lb></lb>eſt: ad quod æs adijciuntur ſtanni mediocris nouem centumpondia: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> <lb></lb>ſingula argenti ſeſcunciam &amp; ſicilicum in ſe continent: uniuerſa <expan abbr="librã">libram</expan>, qua­<lb></lb>drantem, ſemunciam, ſicilicum: item ſtanni pauperis centumpondia duo: in <lb></lb>quorum utroque argenti uncia &amp; drachma inſunt: quo modo quatuor id ge­<lb></lb>nus panes argenti libras duas &amp; <expan abbr="trientẽ">trientem</expan> in ſe <expan abbr="cõtinent">continent</expan>: atque ſic ſingula plum­<lb></lb>bi, cùm ab ære fuerit ſecretum, centumpondia argenti ſextantem &amp; ſemun­<lb></lb>ciam ac drachmam: quam miſturam ſtannum diues appellamus: id infertur <lb></lb>in ſecundas ſornaces, in quibus plumbum ab argento ſeparatur. </s>
          <s id="N1DA7F">Quot rati­<lb></lb>onibus æs pro diuerſa argenti portione, quæ in eo ineſt, <expan abbr="cũ">cum</expan> plumbo miſcea<lb></lb>tur, utroque in fornace liquefacto, &amp; in catinum defluente, dixi: nunc <expan abbr="dicã">dicam</expan> de <lb></lb>modo, quo plumbum unà cum argento rurſus ab ære ſecernatur. </s>
          <s id="N1DA90">Panes pri<lb></lb>mo ſic grue de terra leuati in æneis fornacum laminis collocentur: uncus ca<lb></lb>tenæ à roſtro gruis demiſſæ includatur in annulo forcipis, altera chela <expan abbr="habẽtis">haben<lb></lb>tis</expan> <expan abbr="uncũ">uncum</expan>: in cuius forcipis utroque manubrio annulus eſt incluſus: atque hi duo <lb></lb>annuli rurſus in tertio, in quo deinceps uncus catenæ. </s>
          <s id="N1DAA3">At uncus chelæ mal­<lb></lb>leo percuſſus penetret in id ipſum panis foramen, in quod pes unci erat im­<lb></lb>miſſus, cùm de catino æreo leuaretur. </s>
          <s id="N1DAAA">Altera uerò forcipis chela <expan abbr="nõ">non</expan> uncina­<lb></lb>ta panem <expan abbr="cõprimat">comprimat</expan>, ne illius uncus ex eo excidat. </s>
          <s id="N1DAB7">Forceps autem longus ſit <lb></lb>ſeſquipedem, annulus quiſque craſſus ſeſquidigitum, pars eius lata <expan abbr="palmũ">palmum</expan> &amp; <lb></lb>digitos duos. </s>
          <s id="N1DAC2">Tales autem grues, quibus panes ex catinis æreis leuati in ter<lb></lb>ra reponuntur, &amp; ex ea rurſus ſublati collocantur in fornacibus, duo ſint: u­<lb></lb>nus in medio ſpacio, quod eſt inter tertium murum tranſuerſum, &amp; duo ti­<lb></lb>gna ſtatuta: alter in medio ſpacio, quod eſt inter eadem tigna &amp; <expan abbr="ſeptimũ">ſeptimum</expan> mu<lb></lb>rum tranſuerſum. </s>
          <s id="N1DAD1">Vtriuſque axis quadrangulus, latus &amp; craſſus pedes duos, <lb></lb>diſtet à tertio muro longo pedibus decem &amp; octo, à ſecundo decem &amp; no­<lb></lb>uem. </s>
          <s id="N1DAD8">Vtriuſque loculamento duo tympana ſufficiant: alterum ex fuſis <expan abbr="cõſtet">conſtet</expan>: <lb></lb>alterum ſit dentatum: utriuſque roſtrum ex axe extet pedes decem &amp; ſeptem, <lb></lb>atque palmos tres, &amp; totidem digitos. </s>
          <s id="N1DAE3">Vtriuſque lingua ſit longa pedes duos, <lb></lb>&amp; totidem palmos, lata pedem &amp; digitos duos, craſſa ab utroque latere pal­<lb></lb>mum &amp; digitos duos: qua uerò inter roſtri tigna fertur, lata digitos tres, <lb></lb>craſſa palmum: quinque habeat foramina, in quibus quinque orbiculi orichal<pb pagenum="412" xlink:href="001/01/422.jpg"></pb>cei uerſentur: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> quatuor parui ſint, quintus cæteris multo maior. </s>
          <s id="N1DAF5">Fora­<lb></lb>mina, in quibus parui uerſentur, longa ſint palmos duos, aliquanto latiora <lb></lb>palmo: quod orbiculi craſſi ſint <expan abbr="palmũ">palmum</expan>, ſed lati <expan abbr="palmũ">palmum</expan> &amp; digitos duos. </s>
          <s id="N1DB04">Qua <lb></lb>tuor foramina ſint prope quatuor linguæ angulos, quintum in medio duo <lb></lb>rum priorum: à fronte tamen abſit duos palmos. </s>
          <s id="N1DB0B">Orbiculus cæteris maior, <lb></lb>qui in eo foramine uoluetur, latus ſit palmos tres, craſſus palmum, <expan abbr="circũcir­ca">circumcir­<lb></lb>ca</expan> cauus, ut catena ferrea uoluatur in ea parte caua. </s>
          <s id="N1DB16">Eadem lingua duos ha­<lb></lb>beat axiculos: ad eorum <expan abbr="alterũ">alterum</expan> priores tres orbiculi ſint affixi, ad <expan abbr="alterũ">alterum</expan> po­<lb></lb>ſteriores duo. </s>
          <s id="N1DB25">Duo promoueantur in uno roſtri tigno: duo in altero: quin­<lb></lb>tus, cæteris maior, inter hæc duo tigna. </s>
          <s id="N1DB2A">Qui uerò carent gruibus panes in aſ<lb></lb>ſerem triangularem imponunt: ad eum bacilla ferrea ſunt affixa, ut diutius <lb></lb>durare poſſit. </s>
          <s id="N1DB31">Eidem ſunt tres catenæ ferreæ ſuperius in annulo ferreo inclu<lb></lb>ſæ. </s>
          <s id="N1DB36">Operarij duo perticam, per eundem annulum penetrantem humeris ſu­<lb></lb>ſtinentes panem ad fornacem, in qua <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> ſeparatur, ab ære deportant.</s>
        </p>
        <p id="N1DB3F" type="caption">
          <s id="N1DB41">G<emph type="italics"></emph>rus<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>ympanum quod ex fuſis conſtat<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ympanum dentatum<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>L<emph type="italics"></emph>ingua eiusque orbiculi<emph.end type="italics"></emph.end> D. A<emph type="italics"></emph>ſſer triangularis<emph.end type="italics"></emph.end> E. P<emph type="italics"></emph>anes<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>atenæ <lb></lb>gruis<emph.end type="italics"></emph.end> G. E<emph type="italics"></emph>ius uncus<emph.end type="italics"></emph.end> H. A<emph type="italics"></emph>nnulus<emph.end type="italics"></emph.end> I. F<emph type="italics"></emph>orceps<emph.end type="italics"></emph.end> K.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.422.1.jpg" xlink:href="001/01/422/1.jpg"></figure>
        <p id="N1DB89" type="main">
          <s id="N1DB8B">At è regione fornacum, in quibus æs cum plumbo miſcetur, &amp; recremen<lb></lb>ta recoquuntur, ad <expan abbr="tertiũ">tertium</expan> murum longum ſint item fornaces decem, in qui­<pb pagenum="413" xlink:href="001/01/423.jpg"></pb>bus argentum cum plumbo permiſtum ab ære ſecernetur. </s>
          <s id="N1DB99">Cùm autem hoc <lb></lb>ſpacium ſit longum pedes octoginta &amp; palmos duos, atque in eius medio ter<lb></lb>tius murus longus habeat oſtium latum pedes tres &amp; palmos duos, ex u­<lb></lb>traque ipſius parte reliquæ erunt pedes octò &amp; triginta, atque palmi duo: <expan abbr="cũquefornacum">cumque <lb></lb>fornacum</expan> quæque occupet pedes quatuor &amp; palmum, interuallum, quod <lb></lb>ab una ad aliam eſt, latum ſit pedem &amp; palmos tres, latitudo quinque forna­<lb></lb>cum, &amp; quatuor interuallorum, efficiet pedes octo &amp; uiginti ac palmum, <lb></lb>reſtant ergo pedes decem &amp; palmus: quæ menſura ſic diuidatur, ut quinque <lb></lb>pedes &amp; duo digiti ſint à prima fornace uſque ad murum tranſuerſum, &amp; <lb></lb>totidem pedes ac digiti, à quinta fornace uſque ad oſtium. </s>
          <s id="N1DBB2">Simili modo in <lb></lb>altera ſpacij parte ab oſtio ad ſextam fornacem ſint quinque pedes &amp; duo <lb></lb>digiti, &amp; à decima fornace uſque ad ſeptimum murum tranſuerſum, item <lb></lb>quinque pedes &amp; duo digiti. </s>
          <s id="N1DBBB">Oſtium uerò ſit altum pedes ſex, &amp; palmos du­<lb></lb>os: per id officinæ præſes &amp; operarij ingredientur in <expan abbr="cõclaue">conclaue</expan>, in quo plum­<lb></lb>bum, cum argento permiſtum, reponetur. </s>
          <s id="N1DBC6">Quæque fornacum habeat baſim, <lb></lb>focum, murum, parietes, catinum. </s>
          <s id="N1DBCB">Baſis conſtet ex duabus ſoleis ſaxeis, qua­<lb></lb>tuor ſaxis, quadrangulis, duabus laminis æneis. </s>
          <s id="N1DBD0">Soleæ ſint ſaxa longa pe­<lb></lb>des quinque &amp; palmum, lata cubitum, craſſa pedem &amp; palmum: hæ in terra <lb></lb>defodiantur, ut extent palmum &amp; digitos duos: diſtentque inter ſe palmis fe­<lb></lb>rè tribus: quod tamen <expan abbr="ſpaciũ">ſpacium</expan> poſteriore parte ſit anguſtius. </s>
          <s id="N1DBDD">At <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan> qua­<lb></lb>drangulorum quodque longum ſit pedes duos &amp; totidem palmos, latum cu<lb></lb>bitum, craſſum exteriore parte cubitum, interiore, qua ſpectat focum, <expan abbr="pedẽ">pedem</expan> <lb></lb>&amp; palmum. </s>
          <s id="N1DBEE">Decliuia enim formentur ut laminæ æreæ, quæ ipſis imponen­<lb></lb>tur, decliues locari poſſint: eorum enim duo in una ſolea collocentur: inque <lb></lb>ea ſuperius foramina incidantur, &amp; immiſſis fibulis ferreis <expan abbr="copulẽtur">copulentur</expan>: plum<lb></lb>bo etiam infuſo. </s>
          <s id="N1DBFB">Verùm ſic in ſoleis <expan abbr="collocẽtur">collocentur</expan>, ut ipſa à lateribus extent pal<lb></lb>mum, ſoleæ priore parte tantundem emineant: ſi ſaxa quadrangula non fue<lb></lb>rint in promptu, lateres in eorum locum <expan abbr="ſupponãtur">ſupponantur</expan>. </s>
          <s id="N1DC0A">Sed laminæ æreæ ſint <lb></lb>longæ pedes quatuor &amp; palmos duos ac totidem digitos, latæ <expan abbr="cubitũ">cubitum</expan>, craſ­<lb></lb>ſæ palmum: utraque habeat particulam eminentem: altera priore parte, altera <lb></lb>poſteriore: quæ longa ſit palmum &amp; digitos tres, lata &amp; craſſa palmum. </s>
          <s id="N1DC17">Hæ <lb></lb>laminæ ſic imponantur ſaxis quadrangulis, ut ipſæ parte poſteriore abſint <lb></lb>à tertio muro longo tres digitos: ſaxa priore extent totidem digitos, à lateri<lb></lb>bus <expan abbr="palmũ">palmum</expan> atque tres digitos: cùm laminæ coniunctæ fuerint, caua pars, quæ <lb></lb>eſt inter particulas eminentes, &amp; per quam ſtannum, quo ſtillant panes, de­<lb></lb>fluet, lata ſit palmum &amp; digitos tres, longa pedes quatuor. </s>
          <s id="N1DC28">Laminæ uerò uel <lb></lb>igni uel decuſſu ſtanni, quod ad eas ſtiriarum figura adhærere ſolet, corru­<lb></lb>ptæ <expan abbr="permutẽtur">permutentur</expan>, dextra in locum ſiniſtræ repoſita, contraque ſiniſtra in <expan abbr="locũ">locum</expan> <lb></lb>dextræ. </s>
          <s id="N1DC39">Earum enim pars læuis, quæ dum æris fuſura fierent, arenam conti­<lb></lb>git, eſſe debet ſupina. </s>
          <s id="N1DC3E">Sed, quia, cùm laminarum permutatio facta fuerit, emi <lb></lb>nentes particulæ, quæ tunc exteriorem locum tenent, à ſaxis extant, ne ſecre<lb></lb>tori ſint impedimento, ex eis decutiatur aliquantulum. </s>
          <s id="N1DC45">In utriuſque uerò lo­<lb></lb>cum ſupponatur ferrum longum palmos tres, craſſum utrinque digitum, ſed <lb></lb>palmum media eius parte: quæ longa ſit palmum &amp; tres digitos. </s>
          <s id="N1DC4C">Pars caua, <lb></lb>quæ eſt ſub ipſis laminis, inter utriuſque lateris ſaxa quadrangula poſteriore <pb pagenum="414" xlink:href="001/01/424.jpg"></pb>parte lata ſit pedem, priore pedem &amp; palmum: paulatim enim dilatetur. </s>
          <s id="N1DC56">At <lb></lb>focus, qui eſt intra baſim, ſtratus ſit molybdæna, ex catino, in quo <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <lb></lb>ab argento ſeparatur, ſumpta. </s>
          <s id="N1DC61">Poſtrema parte, quæ ſumma eſt, tam altus, ut <lb></lb>digitos tantummodo ſex abſit à laminis: à qua æqualiter decliuis ad imam, <lb></lb>ut ſtannum, quo ſtillant panes, in catinum defluere poſſit. </s>
          <s id="N1DC68">Sed murus ad ter<lb></lb>tium murum longum, ut eum ab iniuria ignium tueatur, lateribus ſuper la­<lb></lb>minas æreas ſtatutis, &amp; luto conglutinatis ducatur, altus pedes duos &amp; pal<lb></lb>mum, ac digitos duos, craſſus palmos duos, inferius latus pedes tres &amp; pal­<lb></lb>mum, atque digitos tres, nam utranque laminam ibidem contegat: ſuperius pe<lb></lb>des tres, etenim utrinque oblique aſſurgat. </s>
          <s id="N1DC75">Ad utrunque iſtius muri latus, qua <lb></lb>ſub ſumma eius parte ſuberit altitudine palmi &amp; duorum digitorum, ſit ba­<lb></lb>cillum ferreum uncinatum, in foramine tertij muri longi incluſum: plumbo <lb></lb>etiam infuſo: ex quo muro extet palmos duos. </s>
          <s id="N1DC7E">Ipſum <expan abbr="latũ">latum</expan> ſit digitos duos, <lb></lb>craſſum digitum: habeat uncos duos: alterum ad latus, alterum parte poſtre<lb></lb>ma, &amp; quidem ſuperiore: quorum uterque ſpectet murum: uterque craſſus ſit <lb></lb>digitum: uterque includatur in ultimum aut ſequentem aliquem annellum ca<lb></lb>tellæ ferreæ, quæ conſtet ex quatuor annellis: quorum quiſque longus ſit pal<lb></lb>mum &amp; digitum, craſſus ſemidigitum. </s>
          <s id="N1DC8F">Sed primus in foramine anteceden­<lb></lb>tis bacilli ferrei includatur: in uno <expan abbr="autẽ">autem</expan> aliquo ex reliquis tribus annellis al­<lb></lb>teruter ſequentis bacilli ferrei uncus. </s>
          <s id="N1DC9A">Bacilla uerò duo antecedentia ſint lon<lb></lb>ga pedes tres et totidem palmos ac digitum, lata digitos duos, craſſa unum. </s>
          <s id="N1DC9F"><lb></lb>Vtrunque utriuſque caput habeat foramen: quorum poſterius teres ſit, &amp; <expan abbr="latũ">latum</expan> <lb></lb>digitum, in quo primus annellus, ut dixi, includendus eſt: prius longum di­<lb></lb>gitos duos, &amp; dimidium, latum ſeſquidigitum. </s>
          <s id="N1DCAB">Etenim hoc bacilli caput la­<lb></lb>tum ſit digitos tres, cùm reliquum eius corpus tantummodo digitos duos <lb></lb>ſit latum: poſterius caput digitos duos &amp; dimidium. </s>
          <s id="N1DCB2">In priora <expan abbr="bacillorũ">bacillorum</expan> fo­<lb></lb>ramina repagulum ferreum infigatur, longum pedes tres &amp; palmos duos, <lb></lb>latum digitos duos, craſſum unum. </s>
          <s id="N1DCBD">Id priore eius parte quinque parua fora­<lb></lb>mina quadrangula, undique lata duas tertias digiti partes, habeat: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> ali­<lb></lb>ud ab alio diſtet ſemidigito: ſed primum à capite circiter digitum: in ea ſecre<lb></lb>tor clauum ferreum infigat: ſi fornacem anguſtare uoluerit, in poſtremum: <lb></lb>ſi dilatare, in primum: ſi mediocriter <expan abbr="cõtrahere">contrahere</expan>, in aliquod medium: eadem <lb></lb>cauſa eſt, cur alteruter bacilli uncus, modò in ultimo catellæ <expan abbr="añello">annello</expan>, modò in <lb></lb>tertio, <expan abbr="nũc">nunc</expan> uerò in ſecundo includatur. </s>
          <s id="N1DCDC">Dilatatur autem fornax, cùm panes <lb></lb>multi in ea collocantur: contrahitur, cùm pauci. </s>
          <s id="N1DCE1">Veruntamen plures quàm <lb></lb>quinque collocari neque ſolent neque poſſunt: <expan abbr="quinetiã">quinetiam</expan> panes tenues cauſa ſunt <lb></lb>cur paries introrſus ponatur: idem repagulum poſteriore parte utrinque cor<lb></lb>nu eiuſdem latitudinis &amp; craſſitudinis, cuius ipſum eſt, habeat: quod extet <lb></lb>digitum. </s>
          <s id="N1DCF0">Ea cornua obſtant, ne repagulum per foramen dextri bacilli pene­<lb></lb>tret: in quo infixum etiam tunc manet, cùm ipſum ac bacilla, parietes forna­<lb></lb>cis complexu ſuo non <expan abbr="coercẽt">coercent</expan> &amp; <expan abbr="cõtinent">continent</expan>. </s>
          <s id="N1DCFF">Porrò parietes fornacis tres ſint, <lb></lb>duo à lateribus, unus à fronte: <expan abbr="nã">nam</expan> à tergo murus alter eſt: qui à lateribus exi­<lb></lb>ſtunt, longi ſint pedes tres, &amp; totidem palmos ac digitos duos, alti pedes du<lb></lb>os: prior uerò longus pedes duos, &amp; palmum, atque digitos tres, altus, æque <lb></lb>ac parietes à lateribus, pedes duos: quiſque <expan abbr="cõſtet">conſtet</expan> ex ferreis bacillis, pedibus, <pb pagenum="415" xlink:href="001/01/425.jpg"></pb>bracteis: ijs, qui à lateribus exiſtunt, ſeptem ſint bacilla: quorum inferius &amp; <lb></lb>ſaeperius habeant <expan abbr="longitudinẽ">longitudinem</expan> parietis: illud ſtatuta ſuſtineat, hoc eis impo­<lb></lb>natur. </s>
          <s id="N1DD1F">Statuta quinque numero altitudinem habeant <expan abbr="eãdem">eandem</expan> quam parietes: <lb></lb>eorum media incluſa ſint in foraminibus inferioris &amp; ſuperioris bacilli, exti<lb></lb>ma ex uno eodemque bacillo, ex quo inferius &amp; ſuperius facta: quodque <expan abbr="latũ">latum</expan> <lb></lb>ſit digitos duos, craſſum unum. </s>
          <s id="N1DD30">At paries prior quinque habeat bacilla: inferi<lb></lb>us, quod item ſtatuta, ſed tria tantum, ſuſtineat: ſuperius, quod eis impona­<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N1DD37">Singulis autem parietibus bini ſint pedes, ad inferius bacillum utrinque <lb></lb>affixi longi palmos duos, lati unum, craſſi digitum. </s>
          <s id="N1DD3C">Sed bracteæ ferreæ ad <lb></lb>interiorem bacillorum partem filis ferreis alligentur, &amp; lutum eis illinatur, <lb></lb>ut diutius in igne durent, &amp; incorruptæ permaneant. </s>
          <s id="N1DD43">Sint præterea lateres <lb></lb>ferrei longi palmos tres, lati unum, craſſi ſeſquidigitum. </s>
          <s id="N1DD48">Superiore parte ali <lb></lb>quantum caui, ut panes in eis ſtatuí poſſint. </s>
          <s id="N1DD4D">Hi lateres in uas, in quo eſt terra <lb></lb>cum aquis miſta, intincti ſupponantur <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> panibus, qui fiunt ex <lb></lb>ære cum plumbo in fornacibus permiſto: nam in eis plus <expan abbr="argẽti">argenti</expan> ineſt quàm <lb></lb>in alijs qui conficiuntur ex ſpinis uel cadmijs, uel recrementis recoctis. </s>
          <s id="N1DD5E">Sin­<lb></lb>gulis uerò panibus bini lateres ſubijciantur, ut ignis in exaltatos maiorem <lb></lb>uim <expan abbr="cõferre">conferre</expan> poſſit: eorum alter in dextra lamina, alter in ſiniſtra collocetur. </s>
          <s id="N1DD69"><lb></lb>Poſtremò extra focum ſit catinus, latus pedem, altus palmos tres: is corru­<lb></lb>ptus solo luto, quod facile continet ſtannum, reficitur.</s>
        </p>
        <p id="N1DD6F" type="caption">
          <s id="N1DD71">S<emph type="italics"></emph>oleæ<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>axa quadrangula<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>aminæ<emph.end type="italics"></emph.end> C. P<emph type="italics"></emph>aries prior<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>P<emph type="italics"></emph>arietes qui ſunt a lateribus<emph.end type="italics"></emph.end> E. R<emph type="italics"></emph>epagulum<emph.end type="italics"></emph.end> F. B<emph type="italics"></emph>acilla antece­<lb></lb>dentia<emph.end type="italics"></emph.end> G. C<emph type="italics"></emph>atenula<emph.end type="italics"></emph.end> H. B<emph type="italics"></emph>acillum uncinatum<emph.end type="italics"></emph.end> I. M<emph type="italics"></emph>urus qui ab <lb></lb>iniuria ignium tuetur tertium murum longum<emph.end type="italics"></emph.end> K. T<emph type="italics"></emph>ertius murus <lb></lb>longus<emph.end type="italics"></emph.end> L. P<emph type="italics"></emph>edes parietum<emph.end type="italics"></emph.end> M. L<emph type="italics"></emph>ateres<emph.end type="italics"></emph.end> N. <lb></lb>P<emph type="italics"></emph>anes<emph.end type="italics"></emph.end> O. F<emph type="italics"></emph>ocus<emph.end type="italics"></emph.end> P. C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> Q. </s>
        </p>
        <pb pagenum="416" xlink:href="001/01/426.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.426.1.jpg" xlink:href="001/01/426/1.jpg"></figure>
        <p id="N1DDE7" type="main">
          <s id="N1DDE9">Sed panes quatuor numero in unius fornacis laminis collocentur, eisque <lb></lb>ſubijciantur lateres ferrei. </s>
          <s id="N1DDEE">Quod ſi fuerin: panes <expan abbr="cõflati">conflati</expan>, uel ex ære reſiduo, <lb></lb>uel ex ſpinis, uel ex cadmijs, uel ex <expan abbr="recremẽtis">recrementis</expan>, de quibus partim ſupra ſcri­<lb></lb>pſi, partim paulo poſt <expan abbr="ſciibã">ſcribam</expan>, quinque numero, quod tam magni et graues <expan abbr="nõ">non </expan><pb pagenum="417" xlink:href="001/01/427.jpg"></pb>ſint, ſimul in æreis laminis collocentur, nec eis ſubijciantur lateres. </s>
          <s id="N1DE09">Verùm <lb></lb>ne panis alius in <expan abbr="aliũ">alium</expan>, aut ultimus in <expan abbr="murũ">murum</expan>, qui <expan abbr="tertiũ">tertium</expan> <expan abbr="murũ">murum</expan> <expan abbr="longũ">longum</expan> ab iniuria <lb></lb>ignis tuetur, incidat, carbones longi digitos ſex interponantur: medijsque lo <lb></lb>cis uacuis <expan abbr="itẽ">item</expan> longi &amp; magni. </s>
          <s id="N1DE2A">Deinde parietibus appoſitis, &amp; repagulo ob­<lb></lb>dito fornax carbonibus paruis <expan abbr="cõpleatur">compleatur</expan>: <expan abbr="tũ">tum</expan> tot carbones, quot capit alueus <lb></lb>bracteis ligneis <expan abbr="cõtextus">contextus</expan>, inijciantur in <expan abbr="catinũ">catinum</expan>: &amp; <expan abbr="ſuperinijciãtur">ſuperinijciantur</expan> prunæ: pau<lb></lb>lo poſt carbones ardentes batillo ſublati in <expan abbr="oẽs">omnes</expan> fornacis partes <expan abbr="diſpergãtur">diſpergantur</expan> <lb></lb>ut carbones, qui in ea ſunt, æqualiter accendant. </s>
          <s id="N1DE51">Qui uerò <expan abbr="remanſerũt">remanſerunt</expan> in ca <lb></lb>tino, inijciantur in <expan abbr="focũ">focum</expan>, ut <expan abbr="etiã">etiam</expan> ipſe calefiat: quod ni <expan abbr="factũ">factum</expan> fuerit <expan abbr="ſtannũ">ſtannum</expan>, quo <lb></lb>ſtillant panes, foci frigore congelans <expan abbr="nõ">non</expan> defluit in <expan abbr="catinũ">catinum</expan>. </s>
          <s id="N1DE74">Incipiunt <expan abbr="aũt">aut</expan> poſt <lb></lb><expan abbr="quartã">quartam</expan> horæ <expan abbr="partẽ">partem</expan> ſtillare ſtanno: <expan abbr="q̊d">quod</expan>, quà <expan abbr="nõ">non</expan> coeunt laminæ, defluit in <expan abbr="fo­cũ">fo­<lb></lb>cum</expan>: carbonibus longis <expan abbr="cõbuſtis">combuſtis</expan>, ſi panes inclinant ad <expan abbr="murũ">murum</expan>, conto uncinato <lb></lb>erigantur: ſin ad <expan abbr="repagulũ">repagulum</expan>, carbonibus ſuffulciantur. </s>
          <s id="N1DEA0">Si præterea panis ali­<lb></lb>quis magis quàm cæteri ſubſidet, ad <expan abbr="illũ">illum</expan> carbones <expan abbr="addãtur">addantur</expan>, ad hos <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="addã­tur">addan­<lb></lb>tur</expan>. </s>
          <s id="N1DEB7"><expan abbr="Argentũ">Argentum</expan> <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> unà <expan abbr="cũ">cum</expan> plumbo deſtillat: nam utrunque citius <expan abbr="quã">quam</expan> æs li­<lb></lb>queſcit: ſpinas, quæ non <expan abbr="effluũt">effluunt</expan>, ſed <expan abbr="reſidẽt">reſident</expan> in foco, crebrius conto uncinato <lb></lb>uerſare oportet, ut <expan abbr="etiã">etiam</expan> ipſæ ſtillent ſtanno, mox in <expan abbr="catinũ">catinum</expan> defluente: etenim <lb></lb>id, quod in eis remanet, rurſus <expan abbr="excoquendũ">excoquendum</expan> eſt in primis fornacibus: <expan abbr="q̊d">quod</expan> in <lb></lb><expan abbr="catinũ">catinum</expan> defluit, ſtatim <expan abbr="cũ">cum</expan> reliquo in <expan abbr="ſecũdas">ſecundas</expan> fornaces infertur, &amp; <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> ab <lb></lb>argento ſeparatur. </s>
          <s id="N1DEFA">Contus <expan abbr="aũt">aut</expan> uncinatus <expan abbr="manubriũ">manubrium</expan> <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan> habeat, <expan abbr="longũ">longum</expan> pe<lb></lb>des duos: in quo <expan abbr="ligneũ">ligneum</expan> incluſum ſit longum pedes quatuor. </s>
          <s id="N1DF13"><expan abbr="Stannũ">Stannum</expan>, quod <lb></lb>effluxit in <expan abbr="catinũ">catinum</expan>, ſecretor cochleari æneo effundat in octo catillos æreos, la<lb></lb>tos palmos duos &amp; digitos tres: quibus prius aqua lutoſa illinatur, ut eò fa­<lb></lb>cilius ex euerſis ſtannei panes excidant: <expan abbr="uerũ">uerum</expan> ſi <expan abbr="eũ">eum</expan> catilli propterea <expan abbr="deficiũt">deficiunt</expan>, <lb></lb>quod <expan abbr="ſtannũ">ſtannum</expan> nimis celeriter defluit in <expan abbr="catinũ">catinum</expan>, tunc in ipſos <expan abbr="aquã">aquam</expan> infundat, ut <lb></lb>panes refrigerati citius ex eis elabantur: utque mox rurſus ijſdem catillis uti <lb></lb>poſſit: niſi enim talis neceſſitas urgeat ſecretorem, catillis uacuis <expan abbr="aquã">aquam</expan> luto­<lb></lb>ſam illinat. </s>
          <s id="N1DF47">Cochleare <expan abbr="aũt">aut</expan> prorſus eius eſt ſimile, cuius uſus eſt in effunden­<lb></lb>dis metallis, quæ in primis fornacibus colliquefacta ſunt. </s>
          <s id="N1DF50">Sed <expan abbr="cũ">cum</expan> omne ſtan<lb></lb>num è foco defluxerit in <expan abbr="catinũ">catinum</expan>, &amp; in catillos æreos effuſum fuerit, tunc pri­<lb></lb>mò ſpinæ rutro trahantur è foco in catinum: deinde ex catino in ſolum: tum <lb></lb>batillo conijciantur in ciſium: quo auectæ coaceruentur atque recoquantur, <lb></lb><expan abbr="Rutrũ">Rutrum</expan> uerò ſit longum palmos duos &amp; totidem digitos, <expan abbr="latũ">latum</expan> palmos duos <lb></lb>&amp; <expan abbr="digitũ">digitum</expan>, cumque eius poſteriore parte <expan abbr="coniunctũ">coniunctum</expan> ſit <expan abbr="manubriũ">manubrium</expan> <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan> <expan abbr="longũ">longum</expan> <lb></lb>pedes tres: In quod incluſum ſit ligneum totidem pedes longum. </s>
          <s id="N1DF82"><expan abbr="Poſtquã">Poſtquam</expan> <lb></lb>ſtannum ab ære fuerit ſecretum, panes reſiduos appellamus fathiſcentes, <expan abbr="q̊d">quod</expan> <lb></lb>ſic excocti ſint, ut exucti eſſe uideantur. </s>
          <s id="N1DF90">Hi ſpatha ſub ipſos acta <expan abbr="ſubleuẽtur">ſubleuentur</expan>, <lb></lb>&amp; forcipe prehenſi conijciantur in ciſium, atque aduehantur ad fornacem, in <lb></lb>qua <expan abbr="torrẽtur">torrentur</expan>. </s>
          <s id="N1DF9F">Spatha quidem aſſimilis ſit eius, qua cadmiæ, quæ ad parietes <lb></lb>primarum fornacum adhæſerunt, decuti ſolent: forceps uerò longus pedes <lb></lb>duos &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>. </s>
          <s id="N1DFAA">Eadem ſpatha ſtiriæ decutiantur è laminis, ex quibus pen <lb></lb>dent: eadem ferrei lateres è panibus fathiſcentibus, ad quos <expan abbr="adhærẽt">adhærent</expan>. </s>
          <s id="N1DFB3">Secre­<lb></lb>tor autem opus diurnum perfecit, cùm à panibus maioribus quater quater­<lb></lb>nis, à minoribus quater quinis ſtannum ſecreuit: ſin à pluribus, extraordina<lb></lb>riæ operæ precium ipſi ſeorſum perſoluatur.</s>
        </p>
        <pb pagenum="418" xlink:href="001/01/428.jpg"></pb>
        <p id="N1DFC0" type="caption">
          <s id="N1DFC2">F<emph type="italics"></emph>ornax in qua opus ſecernendi perficitur<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>ornax in qua non perfici­<lb></lb>tur<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>atilli<emph.end type="italics"></emph.end> D. P<emph type="italics"></emph>anes<emph.end type="italics"></emph.end> E. S<emph type="italics"></emph>pinæ<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.428.1.jpg" xlink:href="001/01/428/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="419" xlink:href="001/01/429.jpg"></pb>
        <p id="N1DFF4" type="main">
          <s id="N1DFF6">Atque argenti quidem, ſiue plumbi cum argento permiſti, quod ſtannum <lb></lb>appellamus, ab ære ſecernendi hæc ratio eſt. </s>
          <s id="N1DFFB">Stannum uero in ſecundas for<lb></lb>naces infertur, in quibus <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> ab argento ſeparatur: de qua ratione, <expan abbr="q̊d">quod</expan> <lb></lb>eam proximo libro pluribus uerbis expoſui, unum illud dicam. </s>
          <s id="N1E00A">Apud nos <lb></lb>abhinc aliquot annos ſtanni tantummodo quatuor &amp; quadraginta <expan abbr="centũ­pondia">centun<lb></lb>pondia</expan>, &amp; æris unum ſimul in ſecundis fornacibus fuerunt cocta, nunc ſtan<lb></lb>ni ſex &amp; quadraginta, æris unum &amp; dimidium coquuntur: alibi uerò ſtanni <lb></lb>plerunque centum &amp; uiginti, æris ſex: quo modo ſpumæ argenti <expan abbr="centũpon­dia">centumpon­<lb></lb>dia</expan> plus minus <expan abbr="centũ">centum</expan> &amp; decem, molybdænæ triginta conflantur. </s>
          <s id="N1E023">Omnibus <lb></lb>autem his modis argentum, quod ineſt in ære iniecto, cum reliquo argento <lb></lb>permiſcetur, ipſum æs, æque ac plumbum, partim in argenti ſpumam, par­<lb></lb>tim in molybdænam mutatur. </s>
          <s id="N1E02C">Stannum, quod non liqueſcit, è margine in <lb></lb>catinum conto uncinato trahatur. </s>
          <s id="N1E031">At munus torrendi, in quatuor operas <lb></lb>diſtributum, quatuor perficiatur diebus. </s>
          <s id="N1E036">Primò, ut etiam cæteris tribus, ma<lb></lb>giſter mane hora quarta ordiatur, &amp; unà cum miniſtro ſtirias è panibus fa­<lb></lb>thiſcentibus decutiat, &amp; hos aduehat ad fornacem, illas auctas ſpinis ſuper <lb></lb>inijciat. </s>
          <s id="N1E03F">Malleus uerò longus ſit palmos tres &amp; totidem digitos, acuta eius <lb></lb>pars lata palmum, teres craſſa digitos tres, manubrium ligneum <expan abbr="longũ">longum</expan> qua <lb></lb>tuor pedes.</s>
        </p>
        <p id="N1E04A" type="caption">
          <s id="N1E04C">P<emph type="italics"></emph>anes<emph.end type="italics"></emph.end> A. M<emph type="italics"></emph>alleus<emph.end type="italics"></emph.end> B.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.429.1.jpg" xlink:href="001/01/429/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="420" xlink:href="001/01/430.jpg"></pb>
        <p id="N1E064" type="main">
          <s id="N1E066">Deinde magiſter puluerem terrenum conijciat in uaſculum, &amp; eum cum <lb></lb>aqua affuſa permiſceat: qua totum fornacis <expan abbr="focũ">focum</expan> perfundat, eique digiti craſſì <lb></lb>tudine puluerem carbonum inſpergat. </s>
          <s id="N1E071">Quod ſi facere neglexerit, æs in uijs <lb></lb>inſidens, ad laminas æreas adhæret, è quibus difficulter decutitur: aut ad la­<lb></lb>teres, ſi focus eis ſtratus fuerit, qui ære ex eis decuſſo facile franguntur. </s>
          <s id="N1E078">Se­<lb></lb>cundo die idem magiſter lateres ordinibus decem diſponat: quo modo du<lb></lb>odecim fiunt uiæ. </s>
          <s id="N1E07F">Primi autem duo laterum ordines ſint inter primum for­<lb></lb>nacis foramen, quod eſt ad dextram, &amp; ſecundum: tres inter <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> &amp; ter­<lb></lb>tium foramen: rurſus tres inter <expan abbr="tertiũ">tertium</expan> &amp; quartum: duo inter <expan abbr="quartũ">quartum</expan> &amp; quin­<lb></lb>tum. </s>
          <s id="N1E094">Lateres iſtiuſmodi ſint longi pedem &amp; palmum, lati palmos duos &amp; <lb></lb>digitum, craſſi palmum &amp; digitos duos: <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> in latere craſſo ex ordine col­<lb></lb>locentur: ſint enim ſeptuaginta numero. </s>
          <s id="N1E09F">Mox tribus cuiuſque ordinis priori<lb></lb>bus lateribus imponat panes <expan abbr="fathiſcẽtes">fathiſcentes</expan>, &amp; tot carbones magnos in eos <expan abbr="cõ­ijciat">con­<lb></lb>ijciat</expan>, ut ad <expan abbr="altitudinẽ">altitudinem</expan> digitorum quinque aſſurgant: deinde ſimiliter panes fa<lb></lb>thiſcentes ſuper alios lateres ſtatuat, eisque carbones ſuperinijciat, hoc modo <lb></lb>ſeptuaginta panum centumpondia in foco fornacis collocantur. </s>
          <s id="N1E0B6">Si uerò di<lb></lb>midia tot ponderum pars, aut paulo maior fuerit torren da, cuique ordini late<lb></lb>res quatuor ſufficiunt: attamen qui panes fathiſcentes, ex ære reſiduo confla<lb></lb>tos, torrent, hi centumpondia nonaginta, uel centum ſimul in fornace collo<lb></lb>cant. </s>
          <s id="N1E0C1">Priore fornacis parte locus relinquatur ſupremis panibus ex catino, in <lb></lb>quo æs perficitur, <expan abbr="exẽptis">exemptis</expan>: quos ſuſtinere panes <expan abbr="fathiſcẽtes">fathiſcentes</expan> ſatius eſt, quàm <lb></lb>laminas ferreas. </s>
          <s id="N1E0D0">Etenim ſi panes illi calore liquefacti ſtillauerint ære, id cum <lb></lb>ſpinis in primas fornaces referri poteſt: ferrum liquatum his in rebus nullo <lb></lb>nobis eſt uſui. </s>
          <s id="N1E0D7">Panibus iſtiuſmodi ante panes fathiſcentes collocatis, torre <lb></lb>factor repagulum ferreum includat in muri interioribus foraminibus, quæ <lb></lb>à foco ſurſum uerſus ſunt ad palmos tres, &amp; digitos duos: quorum <expan abbr="ſiniſtrũ">ſiniſtrum</expan> <lb></lb>longius penetrat in murum, ut <expan abbr="repagulũ">repagulum</expan> in ipſum immitti &amp; retrahi poſſit: <lb></lb>id teres ſit longum pedes octo, craſſum digitos duos. </s>
          <s id="N1E0EA">Ad dextrum latus <lb></lb>habeat anſam item ferream, quæ à dextro capite abſit pedem: eius pars caua <lb></lb>ſit, lata palmum, alta digitos duos, ipſa craſſa digitum. </s>
          <s id="N1E0F1">Repagulum <expan abbr="aũt">aut</expan> ob­<lb></lb>ſtat, ne panes fathiſcentibus oppoſiti, unà cum eis decidant: id, cùm munus <lb></lb>torrendi fuerit perfectum, torrefactor conto uncinato, in ipſius anſa inclu­<lb></lb>ſo, ut poſtea dicam, extrahat. </s>
          <s id="N1E0FE">Sed, ut ea, quæ dixi, quæque dicturus ſum, intel­<lb></lb>ligi poſſint, etiam de hac fornace, qualis eſſe debeat, præcipere oportet. </s>
          <s id="N1E103">A <lb></lb>quarto muro longo abſit pedes nouem, &amp; totidem à muro qui eſt inter ſe­<lb></lb>cundum &amp; quartum murum tranſuerſum: <expan abbr="cõſtet">conſtet</expan> ex parietibus, fornicibus, <lb></lb>camino, interiore muro, foco. </s>
          <s id="N1E110">Parietes duo ſint à lateribus, longi pedes un­<lb></lb>decim, palmos tres, digitos duos. </s>
          <s id="N1E115">Alti, qua ſuſtinent caminum, pedes octo <lb></lb>&amp; palmum: qua prior fornix eſt, <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> pedes ſeptem: craſſi pedes du­<lb></lb>os, palmos tres, digitos duos: conficiantur ex ſaxis uel lateribus: diſtent in­<lb></lb>ter ſe pedibus octo, &amp; palmo, atque duobus digitis. </s>
          <s id="N1E122">Fornices quoque duo ſint: <lb></lb>etenim ſpacium etiam poſtremum inter parietes ſtatim à ſolo <expan abbr="fornicatũ">fornicatum</expan> ſit, <lb></lb>ut caminum ſuſtinere poſſit. </s>
          <s id="N1E12D">Eius fornicis fundamentum ſit in parietibus: <lb></lb>pars caua inferius eandem longitudinem habeat, <expan abbr="quã">quam</expan> ſpacium, quod eſt in­<lb></lb>ter parietes, habet: ſuprema parte ſit alta pedes quinque &amp; palmum, ac duos <pb pagenum="421" xlink:href="001/01/431.jpg"></pb>digitos. </s>
          <s id="N1E13D">In huius fornicis parte caua: exiſtat murus ex lateribus calce <expan abbr="cõglu­tinatis">conglu­<lb></lb>tinatis</expan> factus: qui ſurſum uerſus à ſolo pedem &amp; palmos tres habeat quinque <lb></lb>foramina ſpiritalia, alta palmos duos &amp; digitum, lata palmum &amp; digitum: <lb></lb>quorum primum ſit ad dextrum murum interiorem, ultimum ad ſiniſtrum, <lb></lb>reliqua tria in medio eorum ſpacio: quinetiam ea ſoramina per murum inte <lb></lb>riorem, qui eſt ad fornicem, penetrent. </s>
          <s id="N1E14E">In eiuſmodi foramina lateres dimidi<lb></lb>ati imponantur, ut fornax nimia aura non inſpiretur: &amp; eximantur <expan abbr="interdũ">interdum</expan>, <lb></lb>ut is, qui panes æreos fathiſcentes torrefacit, in uias, quas uocant, inſpicere <lb></lb>poſſit, &amp; contemplari, an recte <expan abbr="torreãtur">torreantur</expan>. </s>
          <s id="N1E15F">At prior fornix à poſteriore diſtet <lb></lb>pedibus tribus: &amp; palmis duobus: cuius pars caua æque longa ſit, ac poſte<lb></lb>rioris fornicis: ſed lata pedes ſex. </s>
          <s id="N1E166">Ipſe fornix eandem habeat <expan abbr="altitudinẽ">altitudinem</expan>, <expan abbr="quã">quam</expan> <lb></lb>ibidem habent parietes. </s>
          <s id="N1E173">Fornicibus autem &amp; parietibus caminus, ex lateri­<lb></lb>bus calce <expan abbr="cõglutinatis">conglutinatis</expan> factus, ſuperſtruatur, altus pedes ſex &amp; triginta: is per <lb></lb>tectum penetret. </s>
          <s id="N1E17E">Murus uerò interior ad poſteriorem fornicem &amp; utrunque <lb></lb>parietem appoſitus, ex quibus extat ad pedem, altus ſit pedes tres, &amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> <lb></lb>palmos, craſſus item palmos tres: ex lateribus luto conglutinatis confectus <lb></lb>undique luto craſſo illinatur, adeo ut id ipſi ſuperius illitum clementer aſſur­<lb></lb>gat ad altitudinem pedis. </s>
          <s id="N1E18D">Murus hic quidam quaſi clypeus eſt aliorum mu­<lb></lb>rorum: eos enim tuetur ab ignis calore muros labefactante: qui <expan abbr="nõ">non</expan> facile re­<lb></lb>fici poſſunt, cùm iſte leui opera reparari poſſit. </s>
          <s id="N1E198">Focus uerò fiat ex luto, &amp; te­<lb></lb>gatur uel laminis æneis, quales ſunt fornaci, in qua argentum ab ære ſecerni<lb></lb>tur, ſed quæ particulis eminentibus careant: uel lateribus, ſi domini in tabu­<lb></lb>las æneas impenſam facere noluerint. </s>
          <s id="N1E1A1">Horum latior pars ponatur decliuis: <lb></lb>quo modo focus poſteriore parte tam altus fit, ut uſque ad quinque foramina <lb></lb>ſpiritalia pertingat: priore tam humilis, ut poſterior prioris fornicis pars ca <lb></lb>ua ſit, alta pedes quatuor, &amp; palmos tres, ac totidem digitos, prior pedes <lb></lb>quinque, palmos tres, &amp; totidem digitos. </s>
          <s id="N1E1AC">Quinetiam focus extra <expan abbr="ſornacẽ">ſornacem</expan> ad <lb></lb>pedes ſex tectus ſit lateribus. </s>
          <s id="N1E1B5">Prope hanc fornacem ad quartum <expan abbr="murũ">murum</expan> lon­<lb></lb>gum, eſt lacus longus pedes tredecim et palmum, latus pedes quatuor, altus <lb></lb>pedem &amp; palmos tres: aſſeribus undique munitus, ne terra in cum incidat: in <lb></lb>quem altera parte per fiſtulas aqua influit, altera eandem, ſi turbo fuerit ex­<lb></lb>tractus, terra ſorbet. </s>
          <s id="N1E1C4">In huius lacus aquam <expan abbr="cõijciuntur">conijciuntur</expan> panes ærei, à quibus <lb></lb><expan abbr="argẽtum">argentum</expan> &amp; plumbum ſunt ſeparata: prioris fornicis pars prior partim clau­<lb></lb>di ſolet fore ferrea, inferius lata ſex pedes &amp; duos digitos, ſuperius aliquan­<lb></lb>tum rotundata, altiſſima parte, quæ media eſt, alta pedes tres &amp; palmos du­<lb></lb>os. </s>
          <s id="N1E1D6">Compoſita uerò eſt ex ferreis bacillis &amp; bracteis, ad ea filis item ferreis <lb></lb>affixis. </s>
          <s id="N1E1DB">Bacilla numero ſunt ſeptem, tria tranſuerſa, quatuor ſtatuta: quorum <lb></lb>quodque latum eſt duos digitos, craſſum ſemidigitum: ſed infimum tranſuer<lb></lb>ſum longum eſt pedes ſex, &amp; duos palmos, medium eandem habet longitu<lb></lb>dinem, <expan abbr="ſupremũ">ſupremum</expan> incuruatum media parte altius eſt, atque ſic longius alijs du­<lb></lb>obus. </s>
          <s id="N1E1EA">Statutorum aliud ab alio diſtat pedibus duobus: quorum utrunque ex<lb></lb>tremum <expan abbr="altũ">altum</expan> eſt pedes duos, &amp; totidem palmos, media uerò, alta pedes tres <lb></lb>&amp; palmos duos, ex ſupremo tranſuerſo curuato extant, &amp; foramina <expan abbr="habẽt">habent</expan>, <lb></lb>in quæ incluſi ſunt unci catellarum longarum duos pedes: quarum ſupremi <lb></lb>annelli incluſi in unum aliquem annellum tertiæ catellæ: quæ extenſa tigilli <pb pagenum="422" xlink:href="001/01/432.jpg"></pb>caput aliquantum exciſum complectitur, &amp; ei circumuoluitur, rurſusque de­<lb></lb>miſſæ uncus uni alicui ipſius annello iniectus hæret. </s>
          <s id="N1E204">Tigillum autem lon­<lb></lb>gum pedes undecim, latum palmum &amp; digitos duos, craſſum palmum, cir­<lb></lb>ca ferreum axem, in proxima trabe infixum, uoluitur. </s>
          <s id="N1E20B">Poſteriore parte ferre<lb></lb>um habet clauum: qui longus palmos tres, &amp; digitum per tigillum, qua ſub <lb></lb>it ſub trabem, penetrat: &amp; ex ipſa extat altera parte <expan abbr="palmũ">palmum</expan> &amp; digitos duos, <lb></lb>altera digitos tres, qua perforatus eſt, ut anne&#039;lus, in eo infixus, ipſi obſtet, <lb></lb>ne ex tigillo excidat: nam ea pars uix craſſa eſt digitum, cùm altera teres craſ<lb></lb>ſior ſit digito. </s>
          <s id="N1E21C">Is clauus, cùm foris demittitur, ſub trabem ſubit, &amp; facit, ut ibi <lb></lb>retenta prorſus <expan abbr="nõ">non</expan> decidat. </s>
          <s id="N1E225">Idem obſtat, ne ferrea lamina quadrangula, quæ <lb></lb>ante ipſum complectitur tigillum, &amp; cui iniectus eſt annulus longi unci, de <lb></lb>capite decidat. </s>
          <s id="N1E22C">Catenæ autem ferreæ, longæ pedes ſex, infimus annulus in­<lb></lb>cluſus eſt in annulo fibulæ utrinque in dextrum fornacis parietem actæ, &amp; <lb></lb>plumbo, in foramina infuſo, firmatæ. </s>
          <s id="N1E233">Vncus uerò ſuperius ex annulo pen­<lb></lb>dens, in uno aliquo annulo, cùm foris attollitur, includi ſolet: cùm demitti­<lb></lb>tur, &amp; ex eo eximi, &amp; in ſupremum imponi.</s>
        </p>
        <p id="N1E23A" type="caption">
          <s id="N1E23C">P<emph type="italics"></emph>arietes<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>ornix prior<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>ornix poſterior<emph.end type="italics"></emph.end> C. M<emph type="italics"></emph>urus <lb></lb>in eius parte caua<emph.end type="italics"></emph.end> D. M<emph type="italics"></emph>urus interior<emph.end type="italics"></emph.end> E. F<emph type="italics"></emph>oramina<emph.end type="italics"></emph.end> F. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>aminus<emph.end type="italics"></emph.end> G. F<emph type="italics"></emph>ocus<emph.end type="italics"></emph.end> H. L<emph type="italics"></emph>acus<emph.end type="italics"></emph.end> I. F<emph type="italics"></emph>iſtula<emph.end type="italics"></emph.end> K. T<emph type="italics"></emph>urbo<emph.end type="italics"></emph.end> L. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>oris ferrea<emph.end type="italics"></emph.end> M. B<emph type="italics"></emph>ecilla tranſuerſa<emph.end type="italics"></emph.end> N. B<emph type="italics"></emph>acilla ſtatuta<emph.end type="italics"></emph.end> O. <lb></lb>B<emph type="italics"></emph>racteæ<emph.end type="italics"></emph.end> P. B<emph type="italics"></emph>acillorum foramina<emph.end type="italics"></emph.end> Q. C<emph type="italics"></emph>atellæ<emph.end type="italics"></emph.end> R. O<emph type="italics"></emph>rdi/ <lb></lb>nes laterum<emph.end type="italics"></emph.end> S. R<emph type="italics"></emph>epagulum<emph.end type="italics"></emph.end> T. E<emph type="italics"></emph>ius anſa<emph.end type="italics"></emph.end> V. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>abulæ æneæ<emph.end type="italics"></emph.end> X.</s>
        </p>
        <pb pagenum="423" xlink:href="001/01/433.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.433.1.jpg" xlink:href="001/01/433/1.jpg"></figure>
        <p id="N1E2D2" type="main">
          <s id="N1E2D4">Tertio die magiſter aggrediatur opus principale perficere. </s>
          <s id="N1E2D7">Primo tot car<lb></lb>bones, q̊t capit alueus, in <expan abbr="ſolũ">ſolum</expan>, quod eſt ante <expan abbr="focũ">focum</expan>, <expan abbr="cõijciat">conijciat</expan>, &amp; prunis, ad eos <lb></lb>additis, accendat: Candentes carbonibus, in panes iniectis, batillo ferreo ſu<pb pagenum="424" xlink:href="001/01/434.jpg"></pb>perinijciat, æqualiterque diſpergat. </s>
          <s id="N1E2EF">Batillum <expan abbr="longũ">longum</expan> ſit palmos tres &amp; <expan abbr="digitũ">digitum</expan>, <lb></lb><expan abbr="latũ">latum</expan> palmos tres: eius <expan abbr="manubriũ">manubrium</expan> <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan> <expan abbr="longũ">longum</expan> palmos duos, <expan abbr="ligneũ">ligneum</expan> pedes de<lb></lb><expan abbr="cẽ">cem</expan>, ut ad <expan abbr="poſteriorẽ">poſteriorem</expan> fornacis <expan abbr="parietẽ">parietem</expan> pertingat. </s>
          <s id="N1E31C"><expan abbr="Cũ">Cum</expan> panes <expan abbr="fathiſcẽtes">fathiſcentes</expan> iam ex­<lb></lb>candeſcunt, <expan abbr="q̊d">quod</expan> eis, ſi æs <expan abbr="bonũ">bonum</expan> &amp; <expan abbr="durũ">durum</expan> fuerit, ſeſquihoræ ſpacio accidit: ſi ma <lb></lb><expan abbr="lũ">lum</expan> &amp; fragile, poſt duas horas, tunc torrefactor ad ipſos addat carbones, qua <lb></lb>eos deficcre <expan abbr="uidẽtur">uidentur</expan>: quos carbones poſtea per patens <expan abbr="ſpaciũ">ſpacium</expan>, quod utrinque <lb></lb>eſt inter <expan abbr="parietẽ">parietem</expan> &amp; <expan abbr="forẽ">forem</expan> demiſſam, in <expan abbr="fornacẽ">fornacem</expan> inijciat: id uerò <expan abbr="latũ">latum</expan> ſit <expan abbr="pedẽ">pedem</expan> &amp; <lb></lb><expan abbr="palmũ">palmum</expan>. </s>
          <s id="N1E35E">Forem <expan abbr="aũt">aut</expan> demittat, <expan abbr="cũ">cum</expan> recrementis <expan abbr="primũ">primum</expan> effluentibus <expan abbr="uiã">uiam</expan> conto a­<lb></lb>perit: quod fit, poſtque horæ quin que abierint: &amp; iccirco <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> foris ſub ſupre<lb></lb><expan abbr="mã">mam</expan> fornicis <expan abbr="partẽ">partem</expan> <expan abbr="cauã">cauam</expan> ad pedes duos &amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> digitos demittitur, ut magi­<lb></lb>ſter uim caloris ſuſtinere poſſit. </s>
          <s id="N1E38A">Sed qua panes <expan abbr="deſidẽt">deſident</expan>, ea carbones <expan abbr="nõ">non</expan> ſunt <lb></lb>adijciendi, ne liquentur. </s>
          <s id="N1E397">Quod ſi panes, ex malo &amp; fragili ære <expan abbr="cõflati">conflati</expan>, <expan abbr="cũ">cum</expan> pa­<lb></lb>nibus, ex bono &amp; duro ære <expan abbr="cõfectis">confectis</expan>, <expan abbr="torrẽtur">torrentur</expan>, ſæpenumero æs adeo in uijs <lb></lb>inſidere ſolet, ut contus adactus in eas penetrare non poſſit. </s>
          <s id="N1E3AE">Is ferreus ſit, &amp; <lb></lb><expan abbr="lõgus">longus</expan> pedes ſex atque palmos duos: in quo <expan abbr="manubriũ">manubrium</expan> <expan abbr="ligneũ">ligneum</expan> includatur lon<lb></lb>gum pedes quinque. </s>
          <s id="N1E3C0">Deinde rutro recrementa detrahat de foco ad <expan abbr="dextrã">dextram</expan>: id <lb></lb>ex bractea ferrea factum priore parte: latum ſit pedem &amp; palmum: mox pal<lb></lb>latim anguſtius fiat manubrium uerſus. </s>
          <s id="N1E3CB">Altum uerò exiſtat palmos duos: ei<lb></lb>us <expan abbr="manubriũ">manubrium</expan> <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan> ſit longum pedes duos, <expan abbr="ligneũ">ligneum</expan>, in hoc incluſum, decem.</s>
        </p>
        <p id="N1E3DC" type="caption">
          <s id="N1E3DE">F<emph type="italics"></emph>oris demiſſa<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>ontus<emph.end type="italics"></emph.end> B. P<emph type="italics"></emph>anes fathiſcentes<emph.end type="italics"></emph.end> C. L<emph type="italics"></emph>ateres<emph.end type="italics"></emph.end> D. F<emph type="italics"></emph>orceps<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.434.1.jpg" xlink:href="001/01/434/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="425" xlink:href="001/01/435.jpg"></pb>
        <p id="N1E408" type="main">
          <s id="N1E40A">Cùm autem panes fathiſcentes fuerint torrefacti, magiſter forem eo, quo <lb></lb>dixi modo, ſubleuet: repagulum quoque conto uncinato, in eius anſa inclu­<lb></lb>ſo, ex dextri muri foramine trahat in foramen ſiniſtri: atque inde retractum re <lb></lb>ponat: tum contis uncinatis ipſe &amp; magiſter extrahant panes fathiſcentibus <lb></lb>oppoſitos: mox de lateribus <expan abbr="detrahãt">detrahant</expan> panes fathiſcentes. </s>
          <s id="N1E419">Vncus <expan abbr="aũt">aut</expan> quiſque <lb></lb>ſit altus palmos duos, latus totidem digitos, craſſus unum: eius manubrium <lb></lb>ferreum ſit longum pedes duos, ligneum undecim. </s>
          <s id="N1E424">Sunt etiam ipſis raſtri bi <lb></lb>dentes, quibus torrefacti panes extracti trahantur ad latus ſiniſtrum, ut for­<lb></lb>cipe prehendi poſſint: eorum dentes cuſpidati exiſtant, alti palmos duos, la<lb></lb>ti totidem digitos, craſſi unum. </s>
          <s id="N1E42D"><expan abbr="Eorundẽ">Eorundem</expan> manubrij pars ferrea ſit longa pe­<lb></lb>dem, lignea pedes nouem. </s>
          <s id="N1E435">Panes torrefactos, à magiſtro &amp; miniſtris e foco <lb></lb>exemptos, alij forcipibus prehendentes in lacum quadrangulum, aqua ferè <lb></lb>plenum, <expan abbr="inijciãt">inijciant</expan>: qui forceps longus ſit pedes duos &amp; palmos tres. </s>
          <s id="N1E440">Eius ma­<lb></lb>nubrium utrunque teres &amp; digito craſſius, poſteriore parte ad latus rectà ex­<lb></lb>tet palmum &amp; digitos duos: utraque chela priore parte lata ſit ſeſquidigitum <lb></lb>&amp; acuta, poſteriore craſſa digitum, deinde paulatim tenuior. </s>
          <s id="N1E449">Hæ cùm coe­<lb></lb>unt, pars caua ſit, lata palmos duos &amp; totidem digitos. </s>
          <s id="N1E44E">Panes autem torrefa<lb></lb>cti, qui ſtillant ære, ſtatim in lacum inijciendi non ſunt: quod diſſiliant, &amp; to<lb></lb>nitur inſtar ſonitum reddant: ijdem panes rurſus ex lacu, duobus aſſeribus <lb></lb>tranſuerſis, in quibus ſtent operarij, ſuperiniectis ipſi, forcipibus mox exi­<lb></lb>mantur: quanto enim citius ex eo fuerint exempti, tanto facilius ex ipſis æs, <lb></lb>quod cinereum colorem contraxit, decutitur. </s>
          <s id="N1E45B">Poſtremò magiſter ſpatha la­<lb></lb>teres adhuc <expan abbr="calẽtes">calentes</expan> de foco parumper leuet: ea longa ſit palmum &amp; digitos <lb></lb>duos, inferius acuta, &amp; lata palmum &amp; digitum, ſuperius palmum: qua ma­<lb></lb>nubrium uerſus fiat teres: cuius pars ferrea ſit, longa pedes duos, lignea ſe­<lb></lb>ptem &amp; ſemiſſem.</s>
        </p>
        <p id="N1E46A" type="caption">
          <s id="N1E46C">F<emph type="italics"></emph>oris ſublata<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>ontus uncinatus<emph.end type="italics"></emph.end> B. R<emph type="italics"></emph>aſtrum <lb></lb>bidens<emph.end type="italics"></emph.end> C. F<emph type="italics"></emph>orceps<emph.end type="italics"></emph.end> D. L<emph type="italics"></emph>acus<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <pb pagenum="426" xlink:href="001/01/436.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.436.1.jpg" xlink:href="001/01/436/1.jpg"></figure>
        <p id="N1E498" type="main">
          <s id="N1E49A">Quarto die magiſter primò extrahat ſpinas, quæ in uijs ſubſederunt: hæ <lb></lb>magis diuites ſunt argenti, quàm quæ confectæ ſunt, cùm <expan abbr="ſtannũ">ſtannum</expan> ab ære ſe­<lb></lb>cerneretur. </s>
          <s id="N1E4A5">Etenim panes torrefacti ſtillant ære pauco, ſed reliquo ſtanno fe<lb></lb>rè toto, ex quo ſpinæ <expan abbr="cõſtant">conſtant</expan>: certe <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> <expan abbr="cũ">cum</expan> æris torrefacti <expan abbr="centũpondio">centumpondio</expan> ar<lb></lb>genti <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> <expan abbr="ſemũcia">ſemuncia</expan> remanere debeat, interdum drachmæ tres <expan abbr="rema­nẽt">rema­<lb></lb>nent</expan>. </s>
          <s id="N1E4CA">Deinde torrefactor de lateribus metalla, quæ ad eos adhærent, malleo <lb></lb>decutiat, ut <expan abbr="recoquãtur">recoquantur</expan>. </s>
          <s id="N1E4D3">Alij uerò lateres ſub pila ſubiectos <expan abbr="cõtundant">contundant</expan> &amp; la<lb></lb>uent: æs &amp; <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> ſic <expan abbr="etiã">etiam</expan> collecta <expan abbr="recoquãtur">recoquantur</expan>: magiſter, cùm has res aue­<lb></lb>ctas, in ſuis locis repoſuerit, opus <expan abbr="diurnũ">diurnum</expan> perfecit. </s>
          <s id="N1E4EE">At miniſtri panes torrefa<lb></lb>ctos, proximo die ex lacu exemptos, truncis quernis impoſitos, primò mal­<lb></lb>leis teretibus percutiant, ut æs <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan> de ipſis decidat: deinde <expan abbr="eorundẽ">eorundem</expan> par <lb></lb>ua foramina, in quibus <expan abbr="idẽ">idem</expan> æs ineſt, malleis cuſpidatis <expan abbr="excauẽt">excauent</expan>. </s>
          <s id="N1E507">Mallei tere­<lb></lb>tes longi ſint palmos tres &amp; <expan abbr="digitũ">digitum</expan>: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> altera pars ſit teres, &amp; lata ac craſ­<lb></lb>ſa duos digitos: altera, quæ acuta ſit, lata digitos duos &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>. </s>
          <s id="N1E51A">Mallei ue <lb></lb>rò cuſpidati, cùm <expan abbr="eandẽ">eandem</expan> habeant <expan abbr="longitudinẽ">longitudinem</expan>, quam teretes, altera parte ſint <lb></lb>cuſpidati, altera acuti. </s>
          <s id="N1E529">Sed cuſpis ex quadrangula ſuperiore parte paulatim <lb></lb>fiat tenuior. </s>
          <s id="N1E52E">Hæc <expan abbr="aũt">aut</expan> eſt natura æris, ut, <expan abbr="cũ">cum</expan> torretur, <expan abbr="colorẽ">colorem</expan> <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan> <expan abbr="cõtrahat">contrahat</expan>: <lb></lb>quia uerò tale æs in ſe continet argentum, recoquatur in primis fornacibus.</s>
        </p>
        <p id="N1E547" type="caption">
          <s id="N1E549">L<emph type="italics"></emph>acus<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>ſſer<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>orceps<emph.end type="italics"></emph.end> C. P<emph type="italics"></emph>anes torrefacti ex lacu extracti<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>runcus<emph.end type="italics"></emph.end> E. M<emph type="italics"></emph>alleus teres<emph.end type="italics"></emph.end> F. M<emph type="italics"></emph>alleus cuſpidatus<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <pb pagenum="427" xlink:href="001/01/437.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.437.1.jpg" xlink:href="001/01/437/1.jpg"></figure>
        <p id="N1E581" type="main">
          <s id="N1E583">De ratione, qua panes ærei fathiſcentes torrentur, ſatis dixi: nunc dicam <lb></lb>de modo, quo ex ijſdem torrefactis rurſus æs conficitur. </s>
          <s id="N1E588">Hi autem, ut æris <lb></lb>ſpeciem <expan abbr="quodãmodo">quodammodo</expan> amiſſam recuperent, coquantur in fornacibus, <expan abbr="quarũ">quarum</expan> <lb></lb>quatuor ſint ad <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> murum longum in ea domicilij parte, quæ eſt inter <lb></lb>ſecundum et tertium murum tranſuerſum: cuius ſpacium longum eſt pedes <lb></lb>tres &amp; ſexaginta, atque palmos duos. </s>
          <s id="N1E59F">Cùm uerò quæque <expan abbr="fornacũ">fornacum</expan> occupet pe­<lb></lb>des tredecim, utrunque ſpacium, quorum <expan abbr="alterũ">alterum</expan> eſt ad dextrum latus primæ <lb></lb>fornacis, alterum ad ſiniſtrum quartæ, latum ſit pedes &amp; palmos tres, medi­<lb></lb>um ſpacium, quod eſt inter ſecundam &amp; tertiam fornacem, longum erit pe­<lb></lb>des ſex. </s>
          <s id="N1E5B2">In cuiuſque horum trium ſpaciorum medio ſit oſtium latum ſeſquipe<lb></lb>dem, altum pedes ſex: quorum medium <expan abbr="cõmune">commune</expan> ſit utriuſque fornacis magi­<lb></lb>ſtro: quæque fornax proprium caminum habeat: qui inter duos camini lon­<lb></lb>gi, ſupra deſcripti, parietes aſſurgens innitatur duobus fornicibus &amp; muro <lb></lb><expan abbr="cõmuni">communi</expan>. </s>
          <s id="N1E5C4">Is ſit in medio duarum fornacum longus pedes quinque, altus <expan abbr="decẽ">decem</expan>, <lb></lb>craſſus duos. </s>
          <s id="N1E5CD">Ante hunc murum ſit pila <expan abbr="cõmunis">communis</expan> duobus duarum <expan abbr="fornacũ">fornacum</expan> <lb></lb>prioribus fornicibus, craſſa pedes duos &amp; totidem palmos, lata pedes tres <lb></lb>&amp; dimidium. </s>
          <s id="N1E5DC">Itaque fornicum prior ex hac pila <expan abbr="cõmuni">communi</expan> pertineat ad alteram <lb></lb>pilam ei <expan abbr="cõmunem">communem</expan> cum altero eiuſdem fornacis fornice: is uerò ex ſecundo <lb></lb>muro longo dextrorſum ad eandem pilam pertineat: quæ inferius craſſa &amp; <lb></lb>lata ſit pedes duos, &amp; totidem palmos. </s>
          <s id="N1E5ED">Sed prioris fornicis ſpacium <expan abbr="uacuũ">uacuum</expan><pb pagenum="428" xlink:href="001/01/438.jpg"></pb>ſit longum pedes nouem &amp; palmum: altiore eius parte altum pedes octo. </s>
          <s id="N1E5F8"><lb></lb>Eius uerò, qui à latere dextro eſt, ſpacium ſit longum pedes quinque &amp; pal­<lb></lb>mum, altitudo alteri æqualis: uterque autem fornix æque altus exiſtat ac mu­<lb></lb>rus <expan abbr="cõmunis">communis</expan>. </s>
          <s id="N1E604">His certe fornicibus et muro <expan abbr="cõmuni">communi</expan>, muri camini innixi obli<lb></lb>que aſſurgentes ſic <expan abbr="cõtrahuntur">contrahuntur</expan> ut ſuprema parte, qua fumus ductatur, ſpa­<lb></lb>cium fiat longum pedes octo, latum pedem &amp; palmos tres. </s>
          <s id="N1E613">Quartus uerò <lb></lb>camini paries eſt rectus ille ſuper ſecundum <expan abbr="murũ">murum</expan> longum ſtatutus. </s>
          <s id="N1E61C"><expan abbr="Vtau­tẽ">Vt au­<lb></lb>tem</expan> murus medius <expan abbr="cõmunis">communis</expan> eſt duabus fornacibus, ita murus ſuperſtructus <lb></lb>duobus caminis: atque hoc ſane modo ſe <expan abbr="habeãt">habeant</expan> alij camini. </s>
          <s id="N1E62E">Ac primò quæque <lb></lb>fornax longa ſit pedes ſex, &amp; palmos duos, lata pedes tres &amp; palmos duos, <lb></lb>alta cubitum. </s>
          <s id="N1E635">Cuiuſque etiam pars poſterior, ad ſecundum murum longum: <lb></lb>prior, uacua. </s>
          <s id="N1E63A">Primæ latus dextrum item uacuum &amp; decliue, ut recrementa <lb></lb>detrahi poſſint: ſiniſtrum ad murum <expan abbr="cõmunem">communem</expan>, ubi murum, ex lateribus lu<lb></lb>to conglutinatis factum, habeat, qui <expan abbr="murũ">murum</expan> <expan abbr="cõmunem">communem</expan> ab iniuria ignis tuea­<lb></lb>tur atque defendat: contra ſecundæ fornacis latus ſiniſtrum <expan abbr="uacuũ">uacuum</expan> ſit, <expan abbr="dextrũ">dextrum</expan> <lb></lb>ad murum <expan abbr="cõmunem">communem</expan>: ubi etiam ipſi ſuus murus, qui igni <expan abbr="tutamentũ">tutamentum</expan> ſit. </s>
          <s id="N1E661">De­<lb></lb>inde cuiuſque fornacis pars prior extruatur ſaxis quadrangulis, media terris <lb></lb>compleatur: tum quæque ſornacum ad ſeeundum murum longum, qua in ei­<lb></lb>us foramine &amp; fornice, qui à tergo eſt, collocatur fiſtula ærea, foueam habe­<lb></lb>at rotundam, latam pedes duos &amp; totidem palmos, quæ à muro <expan abbr="cõmuni">communi</expan> ab <lb></lb>ſit pedes tres. </s>
          <s id="N1E672">Poſtremò ſub cuiuſque fornacis fouea ad altitudinem cubiti ſit <lb></lb>latens humoris receptaculum, alijs aſſimile: cuius canalis ſtructilis <expan abbr="penetrãs">penetrans</expan> <lb></lb>in ſecundum murum longum declinet ad latus, <expan abbr="dextrũ">dextrum</expan> quidem primæ for­<lb></lb>nacis, ſiniſtrum uerò ſecundæ. </s>
          <s id="N1E683">Magiſter autem primò catinum, ſi æs proxi­<lb></lb>mis diebus in eo fuit confectum, excindat ſpatha lata digitos tres, longa to­<lb></lb>tidem palmos: cui manubrium ferreum ſit longum pedes duos, craſſum ſeſ­<lb></lb>quidigitum: ligneum uerò, in eo incluſum, teres, &amp; longum pedes quinque, <lb></lb>craſſum ad digitos duos. </s>
          <s id="N1E68E">Deinde altera ſpatha exciſoria eundem <expan abbr="catinũ">catinum</expan> æ­<lb></lb>quet: ipſa ſit lata palmum, longa palmos duos. </s>
          <s id="N1E697">Eius manubrium, partim fer <lb></lb>reum, partim ligneum, omnino ſimile priori. </s>
          <s id="N1E69C">Tum puluerem <expan abbr="terrenũ">terrenum</expan> &amp; car<lb></lb>bonum in eum inijciat, aquam affundat, ſcopis, quibus pertica eſt infixa, uer<lb></lb>rat. </s>
          <s id="N1E6A7">Mox in eundem catinum conijciat puluerem compoſitum: qui habeat <lb></lb>pulueris carbonum cribrati ciſia duo, pulueris terreni item cribrati totidem <lb></lb>ciſia, arenæ fluuiatilis, quam cribrum anguſtiſſimum tranſmiſit, alueos ſex. </s>
          <s id="N1E6AE"><lb></lb>Is puluis æque ac ille, quo excoctores utuntur, aqua conſperſus, priuſquam <lb></lb>conijciatur in catinum, madefiat, ut manibus niuis inſtar in pilæ <expan abbr="figurã">figuram</expan> for­<lb></lb>mari poſſit. </s>
          <s id="N1E6BA">Iniectum primò magiſter pugnis æquet atque tundat: deinde du<lb></lb>obus piſtillis ligneis: quorum utrunque longum ſit cubitum: utrunque habeat <lb></lb>utrinque caput teres, ſed alterum latum palmum, alterum tres digitos: <expan abbr="utrũquein">utrunque <lb></lb>in</expan> medio ſit anguſtius, ut manu teneri poſſit. </s>
          <s id="N1E6C7">Tum iterum in catinum conij­<lb></lb>ciat puluerem madefactum, iterumque eum pugnis æquet, ac ijſdem &amp; piſtil­<lb></lb>lis tundat: quinetiam aſcendens &amp; digitis inſiſtens, marginem catini plantis <lb></lb>æquet. </s>
          <s id="N1E6D0">Poſtea catino æquato, ſiccum puluerem carbonum inſpergat, &amp; ite­<lb></lb>rum eundem piſtillis tundat: ſed prius anguſtioribus eorum capitibus, po­<lb></lb>ſterius latioribus. </s>
          <s id="N1E6D7">Deinde catinum percutiat marculo ligneo, longo pedes <pb pagenum="429" xlink:href="001/01/439.jpg"></pb>duos: cuius <expan abbr="utrunq;">utrunque</expan> caput teres ſit, &amp; latum digitos tres: manubrium ligne­<lb></lb>um longum palmos duos, craſſum ſeſquidigitum. </s>
          <s id="N1E6E5">Poſtremò in catinum in­<lb></lb>ijciat tantum cinerem purum &amp; cribratum, quantus utraque manu compre­<lb></lb>hendi poteſt: ac in eum infundat aquam: &amp; ſumpto panno lineo trito, eun­<lb></lb>dem cinere madido oblinat. </s>
          <s id="N1E6EE">Catinus autem rotundus &amp; decliuis fiat: atque, <lb></lb>ſi æs ex optimis panibus torrefactis conficitur, latus pedes duos, altus <expan abbr="unũ">unum</expan>: <lb></lb>ſin ex alijs, latus cubitum, altus palmos duos. </s>
          <s id="N1E6F9">Magiſter præterea habeat la­<lb></lb>minam ferream utrinque recuruatam, longam palmos duos, latam totidem <lb></lb>digitos: ea marginem catini, ſi fuerit altior quàm par ſit, amputet. </s>
          <s id="N1E700">At fiſtulæ <lb></lb>æneæ, quæ decliuis poſita ex muro eminet &amp; extat palmos tres, ſuperiori <lb></lb>parti &amp; utrique eius lateri, ne aduratur, lutum craſſum illinat: inferiori, tenue: <lb></lb>nam <expan abbr="eã">eam</expan> margo catini ferè attingit: æs, cùm catinus ipſo liquefacto fuerit ple­<lb></lb>nus, tangit: quin muro, qui eſt ſupra fiſtulam, ue uitium faciat, lutum illinat. </s>
          <s id="N1E70F"><lb></lb>Item alteri parti laminæ ferreæ, longæ pedem &amp; palmos tres, altæ pedem: <lb></lb>quam prope <expan abbr="catinũ">catinum</expan> ad latus foci decliue ſupra lapillos ſtatuat, ut recremen­<lb></lb>ta ſub ipſa effluere poſſint. </s>
          <s id="N1E71B">Alij laminæ non ſupponunt lapillos, ſed ex ea <lb></lb>inferius excindunt particulam longam digitos tres, altam totidem. </s>
          <s id="N1E720">Verùm <lb></lb>laminam, ne decidat, bacillum ferreum muro, ſurſum uerſus ad palmos du­<lb></lb>os &amp; totidem digitos, infixum teneat: id extet ex muro palmos tres.</s>
        </p>
        <p id="N1E727" type="caption">
          <s id="N1E729">F<emph type="italics"></emph>ornacis focus<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>aminus<emph.end type="italics"></emph.end> B. P<emph type="italics"></emph>ila communis<emph.end type="italics"></emph.end> C. A<emph type="italics"></emph>lte­<lb></lb>ra columna<emph.end type="italics"></emph.end> D. M<emph type="italics"></emph>urus <expan abbr="cõmunis">communis</expan> post pilam communem est, &amp; <lb></lb>uideri non potest:<emph.end type="italics"></emph.end> F<emph type="italics"></emph>ornices<emph.end type="italics"></emph.end> E. M<emph type="italics"></emph>urus qui <expan abbr="cõmunem">communem</expan> murum <lb></lb>ab iniuria ignium tuetur<emph.end type="italics"></emph.end> F. F<emph type="italics"></emph>ouea<emph.end type="italics"></emph.end> G. S<emph type="italics"></emph>ecundus murus lon­<lb></lb>gus<emph.end type="italics"></emph.end> H. O<emph type="italics"></emph>ſtium<emph.end type="italics"></emph.end> I. S<emph type="italics"></emph>patha<emph.end type="italics"></emph.end> K. A<emph type="italics"></emph>ltera ſpatha<emph.end type="italics"></emph.end> L. S<emph type="italics"></emph>copæ <lb></lb>quibus pertica est infixa<emph.end type="italics"></emph.end> M. P<emph type="italics"></emph>iſtilla<emph.end type="italics"></emph.end> N. M<emph type="italics"></emph>arculus li­<lb></lb>gneus<emph.end type="italics"></emph.end> O. L<emph type="italics"></emph>amina<emph.end type="italics"></emph.end> P. L<emph type="italics"></emph>apilli<emph.end type="italics"></emph.end> Q. B<emph type="italics"></emph>acillum ferreum<emph.end type="italics"></emph.end> R.</s>
        </p>
        <pb pagenum="430" xlink:href="001/01/440.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.440.1.jpg" xlink:href="001/01/440/1.jpg"></figure>
        <p id="N1E7B5" type="main">
          <s id="N1E7B7">Tum batillo ferreo, cui manubrium ligneum <expan abbr="lõgius">longius</expan> ſex pedibus, prunas <lb></lb>in catinum inijciat, uel carbones, quos paucis prunis, ad eos adiectis, accen­<lb></lb>dat: &amp; prunis ſuperponat panes torrefactos, qui, ſi ex ære fuerint, cui prima <lb></lb>bonitas, centumpondia tria, uel tria &amp; dimidium pendant: ſi ex ære, cui ſe­<lb></lb>cunda bonitas, duo &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>: ſi ex eo, cui tertia, tantum duo. </s>
          <s id="N1E7CA">Qui uero æ­<lb></lb>ris, cui præcipua bonitas, centumpondia ſex imponunt, hi <expan abbr="catinũ">catinum</expan> <expan abbr="latiorẽ">latiorem</expan> &amp; <lb></lb>altiorem faciunt. </s>
          <s id="N1E7D9">Sed infimus panis torrefactus à fiſtula diſtet duobus pal­<lb></lb>mis, cæteri longius. </s>
          <s id="N1E7DE">Etenim cùm inferiores liquati fuerint, ſuperiores dela­<lb></lb>pſi propius ad fiſtulam accedunt. </s>
          <s id="N1E7E3">Quod ſi non delabuntur, batillo uel alte­<lb></lb>ra ſpatha moueri debent. </s>
          <s id="N1E7E8">Batillum autem longum ſit pedem, latum palmos <lb></lb>tres &amp; digitos duos. </s>
          <s id="N1E7ED">Eius manubrij pars ferrea, longa palmos duos, lignea <lb></lb>pedes nouem. </s>
          <s id="N1E7F2">Circum panes torrefactos carbones longi &amp; magni locandi <lb></lb>ſunt: in fiſtula mediocres. </s>
          <s id="N1E7F7">His omnibus ordine diſpoſitis ignis acrior flatu <lb></lb>follium excitetur. </s>
          <s id="N1E7FC">Cùm uerò ære iam liqueſcente carbones flammant, tunc <lb></lb>magiſter contum ferreum in medios infigat, ut ipſi flatum concipere, flam­<lb></lb>ma eluctari poſſit: qui contus cuſpidatus longus ſit pedes duos &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>. </s>
          <s id="N1E807"><lb></lb>Eius uerò manubrium ligneum, quatuor. </s>
          <s id="N1E80B">Panibus partim liqueſactis magi <lb></lb>ſter egreſſus oſtio per fiſtulam æneam inſpectet catinum: ſi aduerterit recte <lb></lb>menta nimis ad os fiſtulæ adhærere, flatumque follium impedire, contum fer <lb></lb><expan abbr="reũ">reum</expan> <expan abbr="uncinatũ">uncinatum</expan> in <expan abbr="fiſtulã">fiſtulam</expan> inter nares <expan abbr="folliũ">follium</expan> immittat, &amp; <expan abbr="eũ">eum</expan> <expan abbr="circũ">circum</expan> os fiſtulæ uol­<pb pagenum="431" xlink:href="001/01/441.jpg"></pb>uens <expan abbr="recremẽta">recrementa</expan> ab ipſo remoueat: qui uncus ſit altus duos digitos. </s>
          <s id="N1E834">Eius ma­<lb></lb>nubrij pars ferrea longa pedes tres, lignea <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> palmos. </s>
          <s id="N1E83D">Atque <expan abbr="tũc">tunc</expan> tempus <lb></lb>eſt <expan abbr="cõtũ">contum</expan> ſub lamina infigere, ut <expan abbr="recremẽta">recrementa</expan> effluere poſſint. </s>
          <s id="N1E84E"><expan abbr="Cũ">Cum</expan> uerò panes o­<lb></lb>mnes liquefacti in <expan abbr="catinũ">catinum</expan> influxerint, tunc ex ære rapiat <expan abbr="experimentũ">experimentum</expan> tertio <lb></lb>conto terete, &amp; prorſus ferreo, longo pedes tres, craſſo digitum, habente cu<lb></lb>ſpidem chalybeatum, ne hiſcens æs in ſe recipiat. </s>
          <s id="N1E862">Hunc <expan abbr="contũ">contum</expan> altero folle <expan abbr="cõpreſſo">com<lb></lb>preſſo</expan> per fiſtulam inter utriuſque narem, quàm poteſt celerrime immittat in <lb></lb>catinum. </s>
          <s id="N1E871">Rapiat uerò <expan abbr="experimentũ">experimentum</expan> bis, ter, quaterue, imo uſque <expan abbr="dũ">dum</expan> intelligat <lb></lb>æs perfecte <expan abbr="coctũ">coctum</expan> eſſe. </s>
          <s id="N1E882">Si æs <expan abbr="bonũ">bonum</expan> fuerit, facile ad <expan abbr="contũ">contum</expan> adhæret, tuncque du­<lb></lb>obus tantummodo experimentis ipſi opus eſt: ſi <expan abbr="bonũ">bonum</expan> non fuerit, pluribus. </s>
          <s id="N1E893"><lb></lb>Etenim neceſſe habet id tandiu in catino coquere, uſque dum ipſi ad contum <lb></lb>adhærenti orichalceus color inſidere uideatur. </s>
          <s id="N1E899">Atque ſi eius bracteolæ æreæ <lb></lb>pars tam ſuperior quàm inferior facile frangitur, æs perfecte coctum eſſe ſi­<lb></lb>gnificat. </s>
          <s id="N1E8A0">Conti autem cuſpidem in parua incude ferrea locet, &amp; de ea bracte<lb></lb>olam malleo decutiat.</s>
        </p>
        <p id="N1E8A5" type="caption">
          <s id="N1E8A7">C<emph type="italics"></emph>ontus cuſpidatus<emph.end type="italics"></emph.end> A. B<emph type="italics"></emph>racteola area<emph.end type="italics"></emph.end> B. I<emph type="italics"></emph>ncus<emph.end type="italics"></emph.end> C. M<emph type="italics"></emph>alleus<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.441.1.jpg" xlink:href="001/01/441/1.jpg"></figure>
        <p id="N1E8C7" type="main">
          <s id="N1E8C9">Quinetiam ſi æs non fuerit bonum, magiſter recrementa detrahat, bis, <lb></lb>terque, ſi res hoc poſtulauerit: primò, cùm aliqui panes fuerint liquefacti: <pb pagenum="432" xlink:href="001/01/442.jpg"></pb>ſecundo cum omnes: tertio, cùm æs aliquandiu fuerit coctum. </s>
          <s id="N1E8D3">At ſi æs fue­<lb></lb>rit bonum, recrementa anteaquam opus perficiatur, detrahere neceſſe non <lb></lb>eſt: ſed detracturus recrementa utriuſque follis tigillum deprimat, &amp; ſuper u­<lb></lb>trunque ſtatuat lignum longum cubitum, latum palmum, ſuperiore parte di­<lb></lb>midia exciſum, ut ſub ferreum clauum, poſteriori ligno perforato infixum, <lb></lb>ſubire poſſit. </s>
          <s id="N1E8E0">Idem agat, cùm æs perfecte coctum fuerit. </s>
          <s id="N1E8E3">Tunc uerò miniſter <lb></lb>laminam remoueat forcipe, longo pedes quatuor, &amp; palmos tres: cuius che<lb></lb>læ circiter pedem longæ ſint: etenim earum pars recta palmos duos &amp; tres <lb></lb><expan abbr="digĩtos">digitos</expan>, curuata palmum &amp; digitum. </s>
          <s id="N1E8EF">Idem miniſter batillo ferreo maiores <lb></lb>carbones conijciat in foci partem, quæ eſt ad murum, qui alterum murum <lb></lb>ab iniuria ignis tuetur, &amp; eos coaccruet, ac aquis affuſis partim reſtinguat. </s>
          <s id="N1E8F6"><lb></lb>Verùm magiſter æs bacillo colurno, etiam in <expan abbr="catinũ">catinum</expan> immiſſo bis agitet: po­<lb></lb>ſtea recrementa detrahat rutro: quod conſtat ex ſpatha ferrea lata &amp; acuta, <lb></lb>&amp; alni ligno: ſpatha ſit lata ſeſquidigitum, longa pedes tres: manubrium li­<lb></lb>gneum, in eius parte caua incluſum, longum totidem pedes. </s>
          <s id="N1E904">At alni <expan abbr="lignũ">lignum</expan>, <lb></lb>in quod ſpatha eſt infixa, ſpeciem quandam gerat rhombi, longum uerò ſit <lb></lb>palmos tres &amp; digitum, latum palmum &amp; digitos duos, craſſum palmum. </s>
          <s id="N1E90F"><lb></lb>Mox ſcopis ſumptis cum puluere carbonum, &amp; carbunculis catinum <expan abbr="totũ">totum</expan> <lb></lb>conuerrat, ne æs, priuſquam ei conducat, refrigeretur: tum tertia ſpatha refe<lb></lb>cet recrementa, quæ ad marginem catini <expan abbr="adhæſerũt">adhæſerunt</expan>: ea longa ſit palmos du­<lb></lb>os, lata palmum &amp; digitum. </s>
          <s id="N1E921">Eius manubrij pars ferrea, longa pedem &amp; pal­<lb></lb>mos tres, lignea ſex pedes. </s>
          <s id="N1E926">Deinde <expan abbr="iterũ">iterum</expan> <expan abbr="recremẽta">recrementa</expan> detrahat de catino: quæ <lb></lb>miniſter nunquam aqua affuſa reſtinguat, ut alia <expan abbr="recremẽta">recrementa</expan> reſtingui <expan abbr="ſolẽt">ſolent</expan>, <lb></lb>ſed eis paucam aquam inſpergat, &amp; ſinat refrigerari: ſi æs bullauerit, bullas <lb></lb>ſpatha deprimat: tum <expan abbr="aquã">aquam</expan> muro &amp; fiſtulæ affundat, ut tepida defluat in ca­<lb></lb>tinum. </s>
          <s id="N1E945">Etenim æs, ſi frigida in ipſum calidum ſtatim fuerit infuſa, diſſipatur. </s>
          <s id="N1E948"><lb></lb>Certe ſi tunc lapillus, uel lutum, uel lignum, uel carbo madidus in id incide­<lb></lb>rit, catinus æs omne, magno cum ſonitu, qualis eſt tonitru, euomit, &amp; quic­<lb></lb>quid tetigerit, lædit, &amp; incendit. </s>
          <s id="N1E950">Poſt hæc aſſerculum excidendo curuatum <lb></lb>ad priorem catini partem apponat. </s>
          <s id="N1E955">Is longus ſit pedes duos, latus <expan abbr="palmũ">palmum</expan> &amp; <lb></lb>digitos duos, craſſus digitum. </s>
          <s id="N1E95E">Mox æs, quod ineſt in catino, cuneo ferreo <lb></lb>in panes ſecare debet: is longus ſit pedes tres, latus digitos duos, priore par <lb></lb>te ad digitos duos chalybeatus: cuius manubrium ligneum item pedes tres <lb></lb>ſit longum. </s>
          <s id="N1E967">Hunc autem cuneum aſſerculo curuato imponat, &amp; in ære infi­<lb></lb>xum agitando deprimat: quo modo in uacuum æris ſpacium aqua influit, <lb></lb>&amp; panem à reliquo eius corpore ſeparat. </s>
          <s id="N1E96E">Si æs ſatis perfecte coctum non fu <lb></lb>erit, panes fiunt nimis craſſi, &amp; non facile ex catino eximi poſſunt: quenque <lb></lb>uerò panem mox miniſter forcipe prehenſum &amp; ſublatum in aquam, quam <lb></lb>contineat labrum, immergat: &amp; hunc primum ſeorſim reponat, ut magiſter <lb></lb>eum ſtatim recoquat: nam, quia aliquid recrementi ad <expan abbr="eũ">eum</expan> adhæret, tam per­<lb></lb>fectus non eſt, quàm qui ipſum ſubſequitur. </s>
          <s id="N1E97F">Quin ſi æs non fuerit bonum, <lb></lb>duos priores panes reponat: tum iterum aquam muro, &amp; fiſtulæ affundens <lb></lb>ſecundum panem excindat: quem miniſter item in aqua immerſum, in offi­<lb></lb>cinæ ſolo reponat, eique reliquos omnes, codem modo exciſos, ſuperimpo­<lb></lb>nat. </s>
          <s id="N1E98A">Qui ſi æs fuerit bonum, erunt tredecim aut plures: ſi non fuerit, minus <pb pagenum="433" xlink:href="001/01/443.jpg"></pb>multi: atque etiam ſi æs fuerit bonum, unam operæ partem, nam in quatuor <lb></lb>partes diſtributa eſt, duabus horis magiſter perficit: ſi mediocre, duabus &amp; <lb></lb>dimidia: ſi uile, tribus. </s>
          <s id="N1E996">Alternis autem in uno catino, alternis in altero panes <lb></lb>torrefactos recoquat: ſed miniſter quàm primum panes omnes, ex altero ca <lb></lb>tino exciſos, aqua reſtinxerit, <expan abbr="laminã">laminam</expan> ferream, quæ eſt in priore fornace, for­<lb></lb>cipe reponat in ſuo loco, &amp; carbones batillo in catinum reijciat: dum hoc ſu<lb></lb>um munus exequitur magiſter, interea remoueat ligna à tigillis follium, ut <lb></lb>in alijs panibus recoquendis tertiam operæ partem conſumat. </s>
          <s id="N1E9A7">Hoc præte­<lb></lb>reundum non eſt: ſi particula alicuius inſtrumenti ferrei caſu in catinum in­<lb></lb>ciderit, aut ab homine maleuolo iniecta fuerit, æs, anteaquam ferrum conſu<lb></lb>matur, confici non poteſt: quo modo duplicatus labor in id inſumitur. </s>
          <s id="N1E9B0">Ad <lb></lb>extremum miniſter carbones candentes omnes extinguat: &amp; malleo lutum <lb></lb>ſiccatum ex ore fiſtulæ æneæ decutiat. </s>
          <s id="N1E9B7">Is altera parte cuſpidatus ſit, altera te <lb></lb>res. </s>
          <s id="N1E9BC">Manubrium habeat ligneum quinque pedes longum. </s>
          <s id="N1E9BF">Quoniam uerò pe<lb></lb>riculum eſt, ne æs, ſi pompholyx &amp; ſpodos, quæ adhæſerunt ad murum &amp; <lb></lb>parietem ei ſuppoſitum, decidant in catinum, diſſipetur, eas <expan abbr="interdũ">interdum</expan> abſter­<lb></lb>gat: ſed ſingulis hebdomadis florem æris ex labro aquis effuſis eximat: in id <lb></lb>enim de panibus, cùm reſtinguuntur, decidit. </s>
          <s id="N1E9CE">Porrò folles, quibus magiſter <lb></lb>ille utitur, ab alijs <expan abbr="differũt">differunt</expan> magnitudine: nam eorum tabulata ſunt longa pe<lb></lb>des ſeptem &amp; ſemiſſem, poſteriore parte lata pedes tres, priore, qua caput at <lb></lb>tingunt, pedem et palmos duos ac totidem digitos. </s>
          <s id="N1E9DB">Caput uerò longum eſt <lb></lb>cubitum &amp; <expan abbr="digitũ">digitum</expan>, poſteriore parte latum cubitum &amp; palmum, deinde pau<lb></lb>latim anguſtius: follium nares conſtringuntur catena ferrea: quam coercet <lb></lb>batillum craſſum, cuius alterum caput penetrat in terram ad ſecundi muri <lb></lb>longi tergum: alterum ſub tignum, quod prioribus tignis perforatis eſt im­<lb></lb>poſitum, ſubit. </s>
          <s id="N1E9EC">Eædem nares ſic collocantur in fiſtula ænea, ut ad palmum <lb></lb>unum abſint ab ore: quod <expan abbr="latũ">latum</expan> eſſe debet digitos tres, ut flatus eo uehemen­<lb></lb>tius per anguſtias eluctetur.</s>
        </p>
        <p id="N1E9F7" type="caption">
          <s id="N1E9F9">C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>ſſerculus<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>uneus<emph.end type="italics"></emph.end> C. P<emph type="italics"></emph>anes ex ære, cuneo <lb></lb>diuiſo, facti<emph.end type="italics"></emph.end> D. F<emph type="italics"></emph>orceps<emph.end type="italics"></emph.end> E. L<emph type="italics"></emph>abrum<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <pb pagenum="434" xlink:href="001/01/444.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.444.1.jpg" xlink:href="001/01/444/1.jpg"></figure>
        <p id="N1EA2B" type="main">
          <s id="N1EA2D">Reſtat de ſpinis, de ære cinereo, de <expan abbr="recremẽtis">recrementis</expan>, de cadmijs. </s>
          <s id="N1EA34">Panes ex ſpinis <lb></lb><expan abbr="cõficiantur">conficiantur</expan> hoc modo: ad tres <expan abbr="centũpondij">centumpondij</expan> partes <expan abbr="ſpinarũ">ſpinarum</expan>, quæ de panibus, <pb pagenum="435" xlink:href="001/01/445.jpg"></pb>ex ære &amp; plumbo <expan abbr="cõflatis">conflatis</expan>, dum <expan abbr="ſtannũ">ſtannum</expan> ab ære ſecerneretur, ortæ ſunt: &amp; ad <lb></lb>totidem centumpondij partes ſpinarum, quæ de panibus, ex ſemel recoctis <lb></lb>ſpinis conflatis eodem modo ortæ ſunt, addatur plumbi depauperati cen­<lb></lb>tumpondium, molybdænæ dimidium: ſin officina abundat ſpuma argenti, <lb></lb>ea in locum plumbi depauperati ſupponatur. </s>
          <s id="N1EA59">Vel ad idem pondus prima­<lb></lb>rum ſpinarum, &amp; ad <expan abbr="cẽtumpondium">centumpondium</expan> dimidium ſpinarum, quæ de panibus, <lb></lb>ex bis recoctis ſpinis conflatis, ſimili modo ortæ ſunt: &amp; ad quartam <expan abbr="centũ­pondij">centun­<lb></lb>pondij</expan> partem <expan abbr="ſpinarũ">ſpinarum</expan>, quæ, dum panes <expan abbr="fathiſcẽtes">fathiſcentes</expan> torrerentur, natæ ſunt, <lb></lb>adijciatur <expan abbr="ſeſquicentũpondium">ſeſquicentumpondium</expan> ſpumæ argenti &amp; molybdænæ: utroque mo <lb></lb>do ex tribus <expan abbr="cẽtumpondijs">centumpondijs</expan> fit panis unus. </s>
          <s id="N1EA7E">Eiuſmodi uerò panes, excoctor, <lb></lb>ſingulis diebus plus minus quindecim conficiat: qui diligenter curet ut res <lb></lb>metallicæ, ex quibus antecedens panis conflatur, prius recte atque ordine ef­<lb></lb>fluant in catinum quàm aliæ, ex quibus <expan abbr="inſe〈quẽ〉s">inſequens</expan> conficitur. </s>
          <s id="N1EA8B">Quinque autem <lb></lb>panes ſimul in fornace, in qua <expan abbr="ſtannũ">ſtannum</expan> ſeparatur ab ære, collocentur: qui cen­<lb></lb>tumpondia fere quatuordecim pendunt: nam recrementa, inde conflata, ple <lb></lb>runque <expan abbr="centumpondiũ">centumpondium</expan>. </s>
          <s id="N1EA9C">In tot uerò panibus argenti libra et unciæ ferme duæ <lb></lb>inſunt: at ſtannum, quo hi par es ſtillant, centumpondia ſeptem &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan> <lb></lb>pendit, quorum quodque argenti ſeſcunciam in ſe <expan abbr="cõtinet">continet</expan>: ſed ſpinæ tria cen­<lb></lb>tumpondia, in quorum ſingulis argenti fere uncia ineſt: panes fathiſcentes <lb></lb>centumpondia duo &amp; quartam partem: quæ omnia argenti ferme ſeſcunci­<lb></lb>am in ſe continent. </s>
          <s id="N1EAB1">Attamen hæc pro ſpinarum uarietate multum uariant: <lb></lb>etenim in ſpinis, quæ de panibus, ex ære &amp; plumbo conflatis, dum <expan abbr="ſtannũ">ſtannum</expan> <lb></lb>ab ære ſecerneretur, ortæ ſunt, &amp; quæ de panibus fathiſcentibus dum torre <lb></lb>rentur, argenti unciæ fere duæ inſunt, in cæteris uncia non integra. </s>
          <s id="N1EABE">Sunt a­<lb></lb>liæ præterea ſpinæ, de quibus paulo poſt dicam. </s>
          <s id="N1EAC3">Sed qui ex ære reſiduo, <expan abbr="q̊d">quod</expan> <lb></lb>in fornace ſimili furno, cùm ſuperior æris pars ab inferiore fuerit diuiſa, re­<lb></lb>manet, in Carpatho monte panes <expan abbr="cõficiunt">conficiunt</expan>, hi ſpinas, quæ de panibus, cùm <lb></lb>ſtannum pauper uel mediocre ab ære ſecerneretur, ortæ ſunt: item eas, quæ <lb></lb>de panibus ex recoctis ſpinis, aut ſpuma argenti recocta conflatis, uno in lo<lb></lb>co coaceruant: ſed eas, quæ de panibus ex molybdæna <expan abbr="cõflatis">conflatis</expan> in loco, à pri<lb></lb>mo ſeparato, locant: ſimiliter ex panibus fathiſcentibus, dum <expan abbr="torrerẽtur">torrerentur</expan>, na­<lb></lb>tas ſeparatim locant. </s>
          <s id="N1EAE4">Ex his autem ſpinis ſic <expan abbr="cõficiunt">conficiunt</expan> panes. </s>
          <s id="N1EAEB">De primo acer<lb></lb>uo ſumunt quartam centumpondij partem, de altero tantundem, de tertiò <lb></lb>centumpondium: ad quas ſpinas addunt ſpumæ argenti ſeſqui <expan abbr="centũpondium">centumpondi<lb></lb>um</expan>, &amp; molybdænæ dimidium centumpondium, atque ex eis in prima forna<lb></lb>ce coctis panem conflare ſolent. </s>
          <s id="N1EAFA">Tales uerò panes excoctores ſinguli ſingu<lb></lb>lis diebus conficiunt uiginti. </s>
          <s id="N1EAFF">Hæc quoque hactenus, redeo ad noſtra. </s>
          <s id="N1EB02">Æs ci­<lb></lb>nereum, quod è panibus torrefactis, ut dixi, decutitur, abhinc aliquot annis <lb></lb>inſperſum fuit ſpinis, quæ de panibus, ex ære &amp; plumbo conflatis, ortæ fue<lb></lb>runt, quod in ipſo æque, ac in illis argenti unciæ duæ inſint: <expan abbr="nũc">nunc</expan> uerò ramen<lb></lb>to, ex cadmijs, alijsque rebus lotis collecto, inſpergitur. </s>
          <s id="N1EB11">At incolæ Carpathi <lb></lb>montis æs iſtiuſmodi <expan abbr="coquũt">coquunt</expan> in fornacibus, in quibus recrementa, quæ, <expan abbr="dũ">dum</expan> <lb></lb>æs rurſus conficeretur, ſunt conflata, recoquuntur. </s>
          <s id="N1EB20">Quia uerò id cito lique­<lb></lb>ſcit, &amp; ex fornacibus defluit, ad ipſum coquendum opus eſt duobus exco­<lb></lb>ctoribus: quorum alter coquat: alter panem craſſum mox ex catino eximat: <pb pagenum="436" xlink:href="001/01/446.jpg"></pb>hi panes <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> torrentur, &amp; ex torrefactis æs denuo <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>. </s>
          <s id="N1EB34">Sed re­<lb></lb>crementa, ſiue mox rutro de metallis miſtis detracta fuerint, ſiue cùm ad ca­<lb></lb>tinum cinereum digiti craſſitudine adhæſerint, &amp; eum <expan abbr="anguſtiorẽ">anguſtiorem</expan> fecerint, <lb></lb>poſtea ſpathis exacta, dies, noctesque <expan abbr="cõtinenter">continenter</expan> recoquantur: quo modo pa<lb></lb>nes duo uel tres conflantur: prout multa uel pauca recrementa, de miſtura <lb></lb>æris &amp; plumbi liquefacti detracta, recoquuntur. </s>
          <s id="N1EB49">Talis autem panis ad tria <lb></lb>centumpondia pendere ſolet: in quorum ſingulis ineſt argenti ſemuncia. </s>
          <s id="N1EB4E"><lb></lb>Quinque uerò panes ſimul in fornace, in qua ſtannum ſecernitur ab ære, col­<lb></lb>locentur: ex his fit plumbum, cuius <expan abbr="centũpondium">centumpondium</expan> argenti ſemunciam in ſe <lb></lb>continet: panes fathifcentes apponantur ad reliquos panes fathiſcentes uili <lb></lb>ores: ex quorum utriſque æs luteum conficitur. </s>
          <s id="N1EB5C">Spinæ uiles tunc ortæ <expan abbr="cũ">cum</expan> pau<lb></lb>cis recrementis uilioribus recoquantur: ramento, ex cadmijs, alijsque rebus <lb></lb>facto, ipſis inſperſo: quo modo ſex uel <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan> panes conflantur: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> quiſque <lb></lb>pendit ad duo centumpondia: eorum quinque ſimul in fornace, in qua ſtan­<lb></lb>num ab ære ſecernitur, collocentur: qui ſtillant <expan abbr="plũbo">plumbo</expan>, quod pendit tria cen<lb></lb>tumpondia: in quorum ſingulis ineſt argenti ſemuncia. </s>
          <s id="N1EB79">Spinæ uiliſſimæ <expan abbr="tũc">tunc</expan> <lb></lb>natæ <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> cum paucis recrementis recoqui debent: æs miſtum cum <lb></lb>plumbo, quod è fornace defluit in catinum cinereum, cochleari effundatur <lb></lb>in æreos catinos oblongos: hi panes cum uilibus panibus <expan abbr="fathiſcẽtibus">fathiſcentibus</expan> tor<lb></lb>rentur. </s>
          <s id="N1EB90">Spinæ tunc ortæ, adijciantur ad ſpinas uiles, atque ex ipſis eo modo, <lb></lb>quo dixi, conficiantur panes, ſed ex panibus torrefactis efficiatur æs: cuius <lb></lb>exigua <expan abbr="quædã">quædam</expan> portio addatur ad optimos panes torrefactos, cùm ex ipſis <lb></lb>æs conficitur: ut æs uile unà cum bono permiſtum, ſine detrimento, diuen­<lb></lb>di poſſit: recrementa ſecundo &amp; tertio, ſi fuerit utile, recoquantur: panes in­<lb></lb>de facti torreantur: ex torrefactis conficiatur æs: quod æri bono immiſcea­<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N1EBA3">At recrementa, quæ detrahit magiſter, qui æs ex panibus torrefactis <expan abbr="cõficit">con<lb></lb>ficit</expan>, cribrentur: quæ ex cribro decidunt in uas ſubiectum, lauentur: quæ in <lb></lb>eo remanent, in ciſium effuſa aduehantur ad primas fornaces, &amp; recoquan­<lb></lb>tur unà cum alijs recrementis: quibus etiam inſpergatur <expan abbr="ramẽtum">ramentum</expan> quod ex <lb></lb>iſtis uel tunc natis cadmijs lauatis colligitur, æs quod è fornace defluit in ca <lb></lb>tinum cinereum, etiam cochleari effundat in æreos catinos oblongos: quo <lb></lb>modo conflantur panes nouem uel decem: qui ſimul cum uilibus panibus <lb></lb>fathiſcentibus torreantur: ex torrefactis conficiatur æs luteum. </s>
          <s id="N1EBBC">Quinetiam <lb></lb>cadmia, apud nos uocata, fit ex recrementis, quæ detrahit magiſter qui æs <lb></lb>ex panibus torrefactis conficit, unà cum alijs uilibus <expan abbr="recremẽtis">recrementis</expan> recoctis. </s>
          <s id="N1EBC7">E­<lb></lb>tenim ſi panes ærei, ex talibus recrementis conflati, franguntur, fragmenta <lb></lb>nominant cadmiam: ex qua &amp; ære luteo duobus modis fit æs <expan abbr="caldariũ">caldarium</expan>: uel <lb></lb>enim cadmiæ duæ portiones cum una æris lutei in primis fornacibus colli­<lb></lb>quefactæ permiſcentur: uel contrà æris lutei duæ cum una cadmiæ: æs <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb>quod è fornace defluit in catinum cinereum, cochleari effunditur in æreos <lb></lb>catinos oblongos ante calefactos, ut cadmia &amp; æs <expan abbr="luteũ">luteum</expan> bene <expan abbr="cõmiſceãtur">commiſceantur</expan>: <lb></lb>ijſdem catinis, priuſquam æs caldarium futurum in ipſos infundatur, puluis <lb></lb>carbonum inſpergatur, &amp; <expan abbr="eodẽ">eodem</expan> puluere æs infuſum ſuperſpargatur, ne cad­<lb></lb>mia &amp; æs luteum, anteaquam bene miſceantur, congelent: quenque <expan abbr="panẽ">panem</expan> ex <lb></lb>catino effuſum miniſter à puluere purget ligno: idem eum inijciat in <expan abbr="labrũ">labrum</expan>, <pb pagenum="437" xlink:href="001/01/447.jpg"></pb>in qua calida inſit: pulchrius enim fit æs caldarium, ſi calida reſtinguatur. </s>
          <s id="N1EBFF"><lb></lb>Verùm quia ſæpe mentionem feci de æreis catinis oblongis, quales eſſe de­<lb></lb>beant, paucis dicam. </s>
          <s id="N1EC05">Longi ſint pedem &amp; palmum: eorum pars caua ſuperi­<lb></lb>us, lata palmos tres &amp; digitum, inferius rotundata.</s>
        </p>
        <p id="N1EC0A" type="caption">
          <s id="N1EC0C">F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>atinus<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>atini oblongi<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.447.1.jpg" xlink:href="001/01/447/1.jpg"></figure>
        <p id="N1EC26" type="main">
          <s id="N1EC28">Verùm ramentum duplex eſt, precioſum &amp; uile: illud fit aut ex cadmijs <lb></lb>primarum fornacum ortis, cùm panes conflantur uel ex ære &amp; plumbo, uel <lb></lb>ex ſpinis precioſis, uel ex <expan abbr="recremẽtis">recrementis</expan> melioribus, uel ex ramento præſtanti­<lb></lb>ore: aut ex purgamentis &amp; lateribus fornacum, in quibus panes <expan abbr="fathiſcẽtes">fathiſcentes</expan> <lb></lb>torrentur: quæ omnia quibus modis tundenda &amp; lauanda ſint, libro octa­<lb></lb>uo explicaui. </s>
          <s id="N1EC3D">Vile uerò <expan abbr="ramentũ">ramentum</expan> conficitur ex cadmijs natis, cùm panes <expan abbr="cõ­flantur">con­<lb></lb>flantur</expan> uel ex ſpinis uilibus, uel ex recrementis deterioribus. </s>
          <s id="N1EC4A">Excoctor <expan abbr="aũt">aut</expan>, <lb></lb>qui ex ramento precioſo conficiet panes, ad tria eius ciſia ſpumæ argenti &amp; <lb></lb>molybdænæ quatuor ciſia, æris cinerei <expan abbr="unũ">unum</expan> adijciat: quo modo nouem uel <lb></lb>decem panes conflantur: quorum quinque ſimul in fornace, in qua ſtannum <lb></lb>ab ære ſecernitur, collocentur: centumpondium plumbi, quo ſtillant hi pa­<lb></lb>nes, argenti unciam in ſe <expan abbr="cõtinet">continet</expan>: ſpinæ ſeorſim locentur: quarum alueus <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb>ſpinis precioſis recoquendis <expan abbr="cõmiſceatur">commiſceatur</expan>. </s>
          <s id="N1EC6D">Panes fathiſcentes unà cum alijs <lb></lb>bonis panibus fathiſcentibus torreantur. </s>
          <s id="N1EC72">At ſpinæ, quæ de plumbo, cùm <pb pagenum="438" xlink:href="001/01/448.jpg"></pb>cùm in ſecundis fornacibus ſeparatur ab argento, detrahuntur, atque molyb­<lb></lb>dæna, quæ in <expan abbr="earũdem">earundem</expan> fornacum media catini parte reſidet, ac focus, qui ui­<lb></lb>tium fecit &amp; ſtannum combibit, ſimul cum paucis recrementis in primis for<lb></lb>nacibus coquantur: plumbum, ſiue potius ſtannum, quod è fornace deflu­<lb></lb>xit in catinum, effundatur in catillos æreos, qualibus utitur ſecretor. </s>
          <s id="N1EC86">Talis <lb></lb>plumbi centumpondium <expan abbr="argẽti">argenti</expan> uncias quatuor, aut ſi focus uitium fecerit, <lb></lb>plures in ſe continet: cuius exigua portio addatur ad æs &amp; plumbum, cùm <lb></lb>ex eis conficiuntur panes. </s>
          <s id="N1EC93">Si enim magna adijceretur, temperatura ditior, <lb></lb>quàm par ſit, fieret: qua de cauſa ſolertes officinæ præſides ſpinas cum alijs <lb></lb>ſpinis precioſis permiſcent: molybdænam, quæ in media catini parte reſe­<lb></lb>dit, &amp; focum, qui ſtannum <expan abbr="cõbibit">combibit</expan>, cum alia molybdæna, quæ in catino reſe<lb></lb>dit. </s>
          <s id="N1ECA2">Attamen aliquot panes iſtiuſmodi diuites unà <expan abbr="cũ">cum</expan> reliquis panibus ſtan<lb></lb>neis, quos ſecretor confecit, rurſus in ſecundas fornaces inferri poſſunt. </s>
          <s id="N1ECAB">Sed <lb></lb>incolæ Carpathi montis, ſi <expan abbr="abũdauerint">abundauerint</expan> particulis æris tuſi, aut plumbo ex <lb></lb>scrementis confecto, uel in fornace, in qua panes fathiſcentes torrentur, col<lb></lb>lecto, aut ſpuma argenti, ea uarijs modis temperant. </s>
          <s id="N1ECB8">Prima temperatura ha­<lb></lb>bet plumbi ex ſpinis conflati centumpondia duo, ſpumæ argenti, ſpinarum <lb></lb>ex molybdæna confectarum: plumbi in fornace, in qua panes fathiſcentes <lb></lb>torrentur collecti, æris minuti ſingulorum dimidium centumpondium: ex <lb></lb>quibus conflatur panis: quo modo excoctores, cùm debitam operam in co<lb></lb>quendo <expan abbr="cõſumpſerint">conſumpſerint</expan>, panes id genus quadraginta conficiunt. </s>
          <s id="N1ECC9">Altera tem­<lb></lb>peratura habet ſpumæ argenti <expan abbr="cẽtumpondia">centumpondia</expan> duo, plumbi depauperati, uel <lb></lb>ex recrementis conflati unum et quartam partem, plumbi ex ſpinis confecti <lb></lb>dimidium centumpondium, æris minuti tantundem. </s>
          <s id="N1ECD6">Tertia ſpumæ argen­<lb></lb>ti centumpondia tria, plumbi depauperati, <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> ex ſpinis confecti, æris mi­<lb></lb>nutè contuſi ſingulorum dimidium centumpondium: utroque modo confla<lb></lb>tur panis. </s>
          <s id="N1ECE3">Excoctores cùm munus coquendi perfecerint, panes triginta con<lb></lb>fecerunt. </s>
          <s id="N1ECE8">Rationem <expan abbr="aũt">aut</expan>, qua apud Rhetos panes fiunt, à quibus item ſtan­<lb></lb>num ſeparatur, libro nono explicaui. </s>
          <s id="N1ECF1">At argentum hoc modo à ferro ſe­<lb></lb>cernatur: ſcobis ferri elimatæ &amp; ſtibij pares portiones conijciantur in cati­<lb></lb>num fictilem: qui operculatus &amp; oblitus imponatur in fornacem, quæ aura <lb></lb>inſpiratur: his liquefactis &amp; rurſus refrigeratis catinus frangatur. </s>
          <s id="N1ECFA">Maſſula, <lb></lb>quæ in eius fundo reſidet exempta, in puluerem conteratur: ad quem plum<lb></lb>bi tantundem addatur: in altero catino fictili cocta permiſceantur: ad ulti­<lb></lb>mum, maſſula inijciatur in catinum cinereum, &amp; plumbum ab argento ſepa<lb></lb>retur. </s>
          <s id="N1ED05">Atque tot &amp; tam uariæ ſunt rationes, quibus metallum à metallo ſecer­<lb></lb>nitur. </s>
          <s id="N1ED0A">Modos uerò, quibus eadem miſcentur, partim in libro de natura foſſi<lb></lb>lium octauo expoſui, partim aliàs exponam: nunc ad reliqua pergam.</s>
        </p>
        <p id="N1ED0F" type="main">
          <s id="N1ED11">De re Metallica Libri XI. FINIS.</s>
        </p>
        <pb pagenum="439" xlink:href="001/01/449.jpg"></pb>
        <p id="N1ED18" type="head">
          <s id="N1ED1A">GEORGII AGRICO<lb></lb>LAE DE RE METALLICA <lb></lb>LIBER DVODECIMVS.</s>
        </p>
        <p id="N1ED21" type="main">
          <s id="N1ED23">Praecepta argenti <expan abbr="diſcernẽdi">diſcernendi</expan> ab ære, libro pro­<lb></lb>ximo tradidi, ſupereſt ea pars, quæ ad ſuccos con­<lb></lb>cretos pertinet: quæ, cùm aliena à re metallica uide <lb></lb>ri poſſit, quid cauſæ ſit cur ab ea ſeparari non debe­<lb></lb>at, libro <expan abbr="ſecũdo">ſecundo</expan> explicaui. </s>
          <s id="N1ED36">Succi autem concreti <expan abbr="cõ­ficiũtur">con­<lb></lb>ficiuntur</expan> uel ex aquis, quas natura, aut ars, ſuccis in­<lb></lb>fecit, uel ex ipſis ſuccis liquidis, uel ex lapidibus mi <lb></lb>ſtis. </s>
          <s id="N1ED43">Initio ſolertes homines cùm uiderent aquas <lb></lb>quorundam lacuum, natura ſucci plenas, ſolis ardo<lb></lb>ribus ſiccatas conſpiſſari, atque ex eis fieri ſuccos concretos, ueriſimile eſt eos <lb></lb>aquas aſſimiles alijs in locis infudiſſe uel corriuaſſe in areas, ad aliquam alti­<lb></lb>tudinem depreſſas, ut ipſas etiam ſolis calores condenſarent. </s>
          <s id="N1ED4E">Deinde, quia <lb></lb>uiderent iſta ratione ſuccos concretos <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> æſtate confici poſſe, nec <lb></lb>tamen in omnibus regionibus, ſed in calidis &amp; temperatis ſolum, in quibus <lb></lb>æſtiuo tempore raro pluit, eas quoque in uaſis igne ſubiecto coquere ad ſpiſ­<lb></lb>ſitudinem cœpiſſe: quo modo omnibus anni temporibus in omnibus regi<lb></lb>onibus, etiam frigidiſſimis ex aquis ſuccoſis, ſiue natura, ſiue ars eas infece­<lb></lb>rit, coctis ſucci concreti confici poſſunt. </s>
          <s id="N1ED61">Poſtea cùm quoſdam lapides uſtos <lb></lb>ſtillare ſuccis uiderent, eos in ollis coxiſſe, ut etiam ſic aliquos ſuccos concre<lb></lb>tos efficerent. </s>
          <s id="N1ED68">Sed quot &amp; quibus rationibus, eorum quiſque confici poſſit, <lb></lb><expan abbr="operæpreciũ">operæ precium</expan> eſt cognoſcere. </s>
          <s id="N1ED70">Itaque ordiar à ſale: qui fit aut ex aqua, quæ uel <lb></lb>naturaliter ſalſa eſt, uel talis <expan abbr="hominũ">hominum</expan> operis effecta: aut ex diluto ſalſo, aut ex <lb></lb>lixiuio item ſalſo. </s>
          <s id="N1ED7B">Atque aqua quidem naturaliter ſalſa, aut in ſalinis à ſolis ar<lb></lb>dore, aut in cortinis uel ollis, uel foſſis, ab ignis calore conſpiſſata uertitur in <lb></lb>ſalem. </s>
          <s id="N1ED82">Quæ uerò arte ſalſa eſt, igne denſata in eundem ſalem mutatur. </s>
          <s id="N1ED85">Sali­<lb></lb>næ autem, ſi loci ratio ita fert, ac ipſa res hoc poſtulat, fodiendæ ſunt multæ: <lb></lb>nec tamen plures quàm utile ſit. </s>
          <s id="N1ED8C"><expan abbr="Tantũ">Tantum</expan> enim ſalem <expan abbr="cõficere">conficere</expan> debemus, quan <lb></lb>tum poſſumus diuendere. </s>
          <s id="N1ED98">Sit uerò earum altitudo modica &amp; planicies æ­<lb></lb>quata, ut omnes aquæ ſolis caloribus ſiccentur in ſalem: quinetiam areæ ſali<lb></lb>nariæ, ne combibant aquas, ſale primum facto cruſtentur. </s>
          <s id="N1ED9F">Vetus hoc eſt &amp; <lb></lb>multis in locis <expan abbr="uſitatũ">uſitatum</expan>, aquas marinas infundere in ſalinas, ſiue in <expan abbr="eaſdẽ">eaſdem</expan> deri­<lb></lb>uare: non minus uetus ſed minus <expan abbr="uſitatũ">uſitatum</expan> aquas puteales in ſalinas ingerere: <lb></lb><expan abbr="q̊d">quod</expan> Babylone <expan abbr="factũ">factum</expan> eſſe autor eſt Plinius: &amp; in Cappadocia <expan abbr="nõ">non</expan> modo putea<lb></lb>les, ingeſtas eſſe, ſed <expan abbr="etiã">etiam</expan> fontanas. </s>
          <s id="N1EDC5">Certe in calidis regionib. </s>
          <s id="N1EDC8">omnes aquæ ſal<lb></lb>ſæ, lacuſtres quoque, in tales ſalinas ductæ, uel fuſæ, uel ingeſtæ, &amp; ſolis ardo<lb></lb>ribus ſiccatæ in ſalem conuerti poſſunt. </s>
          <s id="N1EDCF">Dum autem aquæ ſalſæ, quas conti <lb></lb>nent ſalinæ, ſole coquuntur, ſi magni &amp; crebri imbres effluxerint, ſpiſſitati <lb></lb>ſunt impedimento: ſi rari, ſal ſaporem grauiorem contrahit: ut etiam, cùm <lb></lb>ſalinæ alia aqua dulci rigantur. </s>
          <s id="N1EDD8">Sed ſal ex aqua marina hoc modo <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>: <pb pagenum="440" xlink:href="001/01/450.jpg"></pb>qua parte mare ad litus ſtagnauerit, &amp; ampla fuerit ac æquata campi plani­<lb></lb>cies, in quam marini fluctus non infunduntur, ea uel tria, uel quatuor, uel <lb></lb>quinque, uel ſex, incilia fiunt, lata pedes ſex, alta duodecim, longa ſexcentos: <lb></lb>uel longiora, ſi planicies illa ſe extendit in longius ſpacium: eorum unum ab <lb></lb>altero diſtat ad pedes <expan abbr="ducẽtos">ducentos</expan>. </s>
          <s id="N1EDF0">Rurſus inter ea <expan abbr="fiũt">fiunt</expan> tria incilia <expan abbr="trãſuerſa">tranſuerſa</expan>: quin <lb></lb>foſſa principalis ſic agitur, ut aquas è ſtagno hauſtas, infundere possit in in­<lb></lb>cilia, atque hæc in ſalinas, quibus inter incilia planicies plena eſt. </s>
          <s id="N1EDFF">Salinæ <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb>ſunt areæ ad <expan abbr="modicã">modicam</expan> altitudinem depreſſæ: circa quas terræ, ex eis, cùm de­<lb></lb>primerentur, effoſſæ, uel cùm purgarentur, extractæ, aggerantur: atque etiam <lb></lb>inter areas fiunt aggeres pedem alti: qui retinent aquas in eas immiſſas. </s>
          <s id="N1EE10">Inci <lb></lb>lia habent ora, per quæ aquas primæ quæque areæ recipiunt. </s>
          <s id="N1EE15">Areæ quoque ha<lb></lb>bent ora, per quæ aquæ rurſus ex alijs in alias permanant. </s>
          <s id="N1EE1A">Præcipitur <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb>libramento, ut aquæ ex area in aream influere, &amp; eam replere poſſint. </s>
          <s id="N1EE23">His o­<lb></lb>mnibus recte &amp; ordine factis, ſepto recluſo aperitur os ſtagni, quod aquas <lb></lb>marinas cum aqua pluuia, uel fluuiali permiſtas <expan abbr="cõtinet">continet</expan>: ac omnia incilia <expan abbr="cõ­plẽtur">con­<lb></lb>plentur</expan>. </s>
          <s id="N1EE34">Deinde aperitur os primæ cuiuſque areæ: quæ reliquas talibus aquis <lb></lb>replet: hæ cùm ſale, in quem denſantur, totas areas incruſtauerint, ipſæ de­<lb></lb>nuo ab omnibus rebus terrenis purgantur: tum rurſus prima quæque area in <lb></lb>cili proxima repletur iſtiuſmodi aquis: quæ relinquuntur, donec plurimis <lb></lb>earum partibus tenuibus, ardore ſolis in halitum conuerſis &amp; diſſipatis ali­<lb></lb>quantum craſſeſcant: mox aperto ore ex ea <expan abbr="emittũtur">emittuntur</expan> in ſecundam: ubi cum <lb></lb>certo temporis ſpacio manſerint, eius quoque os aperitur, ut in tertiam aream <lb></lb>influant: in qua tandem totæ ſpiſſantur in ſalem. </s>
          <s id="N1EE49">Areæ uerò iterum atque ite­<lb></lb>rum, ſale exempto, marinis aquis complentur. </s>
          <s id="N1EE4E">Verùm ſal raſtris ligneis cor<lb></lb>radetur, batillis eijcitur.</s>
        </p>
        <p id="N1EE53" type="caption">
          <s id="N1EE55">M<emph type="italics"></emph>are<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>tagnum<emph.end type="italics"></emph.end> B. S<emph type="italics"></emph>eptum<emph.end type="italics"></emph.end> C. I<emph type="italics"></emph>ncilia<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>S<emph type="italics"></emph>alinæ<emph.end type="italics"></emph.end> E. R<emph type="italics"></emph>aſtrum<emph.end type="italics"></emph.end> F. B<emph type="italics"></emph>atillum<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <pb pagenum="441" xlink:href="001/01/451.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.451.1.jpg" xlink:href="001/01/451/1.jpg"></figure>
        <p id="N1EE8D" type="main">
          <s id="N1EE8F">At aqua ſalſa coquitur in cortinis, quæ ſunt in caſis prope puteos, ex qui­<lb></lb>bus hauritur: cuique caſæ nomen alicuius animalis, aut alterius rei ſolet impo<pb pagenum="442" xlink:href="001/01/452.jpg"></pb>ni, &amp; ad <expan abbr="eã">eam</expan> tabella picta illius <expan abbr="effigiẽ">effigiem</expan> <expan abbr="exprimẽs">exprimens</expan> affigi. </s>
          <s id="N1EEA5">Cuiuſque caſæ parietes, <lb></lb>uel ex terra fornacei ſunt, uel craticij craſſo luto illiti: quanque <expan abbr="etiã">etiam</expan> lapidei aut <lb></lb>latericij fieri poſſunt: qui ſunt in lateribus alti plerunque ſunt pedes ſedecim: <lb></lb>itaque ſi <expan abbr="tectũ">tectum</expan> in <expan abbr="altitudinẽ">altitudinem</expan> <expan abbr="pedũ">pedum</expan> quatuor &amp; uiginti aſſurgit, eos, qui in fron­<lb></lb>te &amp; tergo exiſtunt, altos eſſe quadraginta pedes oportet: ut etiam interio­<lb></lb>rem parietem intermedium. </s>
          <s id="N1EEC2">Tectum autem conſtat ex tabulis longis pedes <lb></lb>quatuor, latis unum, craſſis digitos duos: ad quas inferius, qua longis &amp; an­<lb></lb>guſtis aſſerculis, ad tigna in imo diuaricata, &amp; in ſummo coniuncta affixis, <lb></lb>imponuntur, ſtramina luto illita, &amp; ad digiti craſſitudinem coagmentata ap<lb></lb>ponuntur: ſuperius uerò eis item ſtramina luto illita, &amp; ad ſeſquipedis craſſi<lb></lb>tudinem coagmentata ſuperimponuntur: ut caſæ ab incendio <expan abbr="periculũ">periculum</expan> non <lb></lb>ſit, &amp; ab imbribus tuta eſſe, atque calorem ad maſſas ſalis ſiccandas <expan abbr="neceſſariũ">neceſſarium</expan> <lb></lb>continere poſſit. </s>
          <s id="N1EEDB">Quæque autem caſa in tres partes eſt diſtributa: in quarum <lb></lb>prima ligna uel ſtramina collocantur: in media, inter quam &amp; primam pari­<lb></lb>es <expan abbr="cõmunis">communis</expan> exiſtit, focus eſt, ſuper quem imponitur cortina: ad cuius <expan abbr="dextrã">dextram</expan> <lb></lb>eſt cupa, in quam ſalſa, in caſam à baiulis aſportata, infunditur: ad ſiniſtram <lb></lb>ſcamnum, in quo ſalis maſſæ plus minus triginta <expan abbr="reponũtur">reponuntur</expan>. </s>
          <s id="N1EEF2">Sed triplo ple­<lb></lb>runque plures in poſtrema caſæ parte: quæ, ex luto &amp; cinere facta, octo pedi­<lb></lb>bus altior eſt quàm ſolum: quam altitudinem <expan abbr="etiã">etiam</expan> ſcamnum habet: nam ma<lb></lb>giſter &amp; miniſtri, cùm ſalis maſſas de cortina deportant, ex illa in hoc eunt. </s>
          <s id="N1EEFF"><lb></lb>In eam uerò ad cortinæ dextram aſcendunt, non gradibus, ſed terra cliuuli <lb></lb>inſtar aggerata. </s>
          <s id="N1EF05">In ſummo poſtremi parietis ſunt duæ feneſtellæ, &amp; tertia i­<lb></lb>bidem in tecto, per quas fumus eluctatur: eum tam poſteriore quàm priore <lb></lb>foci parte emiſſum excipit operculum: ſub quo progreſſus ad feneſtellas a­<lb></lb>ſcendit. </s>
          <s id="N1EF0E">Hoc operculum conſtat ex aſſeribus, quorum aliud alio paululum <lb></lb>eſt impoſitum: eos autem duæ trabes paruæ ſuſtinent: quas trabes caſæ: in­<lb></lb>termedius paries è regione foci <expan abbr="ianuã">ianuam</expan> habet patentem, altam pedes octo, la <lb></lb>tam quatuor: per quam lenis aura, quæ fumum in poſtremam partem agat, <lb></lb>inſpiratur. </s>
          <s id="N1EF1D">Eiuſdem altitudinis et latitudinis ianuam habet primus paries in <lb></lb>altero latere: utraque igitur tanta eſt, ut per eam ligna uel ſtramina, atque ſalſæ <lb></lb>importari, ſalis maſſæ exportari poſſint. </s>
          <s id="N1EF24">Sed hæc, cum uentus flauerit, ne co<lb></lb>ctioni <expan abbr="impedimẽto">impedimento</expan> ſit, <expan abbr="claudẽda">claudenda</expan> eſt: quinetiam in primi iſtius parietis fene­<lb></lb>ſtras uitrea ſpecularia ſunt impoſita, ut <expan abbr="uentũ">uentum</expan> excludant, lumen <expan abbr="trãſmittant">tranſmittant</expan>.</s>
        </p>
        <p id="N1EF3B" type="caption">
          <s id="N1EF3D">C<emph type="italics"></emph>aſæ<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>arum tabellæ pictæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. E<emph type="italics"></emph>arundem,<emph.end type="italics"></emph.end> P<emph type="italics"></emph>rima pars<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>M<emph type="italics"></emph>edia<emph.end type="italics"></emph.end> D. P<emph type="italics"></emph>oſtrema<emph.end type="italics"></emph.end> E. D<emph type="italics"></emph>uæ feneſtellæ in poſtremo pariete<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>F. T<emph type="italics"></emph>ertia feneſtella in tecto<emph.end type="italics"></emph.end> G. P<emph type="italics"></emph>uteus<emph.end type="italics"></emph.end> H. A<emph type="italics"></emph>lterius generis <lb></lb>puteus<emph.end type="italics"></emph.end> I. M<emph type="italics"></emph>odulus<emph.end type="italics"></emph.end> K. P<emph type="italics"></emph>ertica<emph.end type="italics"></emph.end> L. B<emph type="italics"></emph>aiulorum furca in <lb></lb>quas defatigati perticam imponunt<emph.end type="italics"></emph.end> M.</s>
        </p>
        <pb pagenum="443" xlink:href="001/01/453.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.453.1.jpg" xlink:href="001/01/453/1.jpg"></figure>
        <p id="N1EF9E" type="main">
          <s id="N1EFA0">Focum plerunque conſtruunt lapidibus ſalſis, &amp; terris cum ſale miſtis, atque <lb></lb>ſalſa madefactis: quales muri ualde <expan abbr="dureſcũt">dureſcunt</expan> igni: <expan abbr="longũ">longum</expan> uerò faciunt pedes <pb pagenum="444" xlink:href="001/01/454.jpg"></pb>octo &amp; dimidium, latum ſeptem &amp; dodrantem, altum, ſi ligna cremantur, <lb></lb>ferè quatuor, ſi ſtramina, ſex. </s>
          <s id="N1EFB4">Tum autem bacillum ferreum, ad quatuor pe­<lb></lb>des longum, in foramine ferrei pedis, qui in medij oris, lati pedes tres, ſolo <lb></lb>inſiſtit, includunt: &amp; in ipſum intus procedens ſtramina inijciunt: at unam­<lb></lb>quanque cortinam ex ferri uel plumbi nigri laminis, longis pedes tres, &amp; toti <lb></lb>dem latis, minus duobus digitis quadrangulam conficiunt, longam pedes <lb></lb>octo, latam ſeptem, altam ſemipedem: quæ laminæ iccirco non admodum <lb></lb>craſſæ ſunt, ut aqua citius igni caleſcat, &amp; decoquatur: quò uerò ſalſior fue­<lb></lb>rit, eò breuiore tempore denſatur in ſalem. </s>
          <s id="N1EFC5">Hanc cortinam, qua laminæ cla­<lb></lb>uis confixæ <expan abbr="cõpinguntur">compinguntur</expan>, maltha, quæ habet <expan abbr="taurinũ">taurinum</expan> iecur, taurinumque ſan­<lb></lb>guinem &amp; cinerem, <expan abbr="oblinũt">oblinunt</expan>: ne ſalſa effluat, aut exudet. </s>
          <s id="N1EFD8">Ad utrunque foci me­<lb></lb>dij latus bina tigilla quadrangula ad tres pedes longa, ad ſemipedem lata &amp; <lb></lb>craſſa ſic defodiunt in terra, ut alterum ab altero diſtet pede: utrunque ſeſqui­<lb></lb>pede altius quàm cortina aſſurgat: quibus, poſtquam cortina fuerit in foci <lb></lb>muris locata, <expan abbr="immittũtur">immittuntur</expan> duo tigilla eiuſdem latitudinis &amp; craſſitudinis, ſed <lb></lb>longa pedes quatuor: quæ, ne decidant, curta tigilla excauata continent. </s>
          <s id="N1EFE9">Il­<lb></lb>lis autem longis tres perticas, longas pedes tres, latas digitos tres, craſſos du<lb></lb>os tranſuerſas imponunt: quarum alia ab alia diſtat pede. </s>
          <s id="N1EFF0">Singulis <expan abbr="autẽ">autem</expan> ter­<lb></lb>nos bacillorum ferreorum uncos inijciunt, binos extra tigilla, ſingulos in e­<lb></lb>orum medio. </s>
          <s id="N1EFFB">Hæc bacilla pedem longa utrinque ſunt uncinata: alter uncus <lb></lb>dextram, alter ſiniſtram ſpectat: inferiorem quenque inijciunt fibulis, quæ u­<lb></lb>trinque clauis fundo cortinæ affixæ in medio curuatæ eminent. </s>
          <s id="N1F002">Sunt præte­<lb></lb>rea duæ perticæ longæ pedes ſex, latæ palmum, craſſæ digitos tres: quæ pri<lb></lb>ori tigillo ſubditæ in poſteriore iacent: utriuſque poſteriori capiti <expan abbr="inijciũt">inijciunt</expan> un<lb></lb>cum bacilli ferrei, longi pedes duos, &amp; digitos tres: cuius caput inferius <expan abbr="re­tortũ">re­<lb></lb>tortum</expan> cortinam ſuſtinet: nam eius poſterior pars duobus poſterioribus fo­<lb></lb>ci angulis non inſiſtit, ſed ab eis abeſt ferè beſſem, ut flamma, &amp; fumus elu­<lb></lb>ctari poſſint: quæ poſterior foci pars ſemipedem craſſa, ſemipede altior eſt <lb></lb>quàm cortina: quam craſſitudinem &amp; altitudinem etiam habet paries inter <lb></lb>hunc &amp; tertiam caſæ partem medius &amp; utrique contiguus, ut hæc, ex terra &amp; <lb></lb>cinere factus, non ut ille lapidibus ſalſis ductus: ſed cortina prioribus duo­<lb></lb>bus foci angulis, eiusque lateribus inſiſtit: quæ, ne flamma ex foco exiliat, ci­<lb></lb>nere obturant. </s>
          <s id="N1F023">Si ſalſæ ſitula infuſa in omnes cortinæ angulos influit, recte <lb></lb>eſt ſuper focum impoſita.</s>
        </p>
        <p id="N1F028" type="caption">
          <s id="N1F02A">F<emph type="italics"></emph>ocus<emph.end type="italics"></emph.end> A. O<emph type="italics"></emph>s foci<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>ortina<emph.end type="italics"></emph.end> C. T<emph type="italics"></emph>igilla in terra defoſſa<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>T<emph type="italics"></emph>igilla eis immiſſa<emph.end type="italics"></emph.end> E. P<emph type="italics"></emph>ertica breuiores<emph.end type="italics"></emph.end> F. M<emph type="italics"></emph>inora bacilla fer/<lb></lb>rea uncinata<emph.end type="italics"></emph.end> G. F<emph type="italics"></emph>ibulæ<emph.end type="italics"></emph.end> H. P<emph type="italics"></emph>erticæ longiores<emph.end type="italics"></emph.end> I. M<emph type="italics"></emph>aiora ba­<lb></lb>cilla ferrea uncinata<emph.end type="italics"></emph.end> K.</s>
        </p>
        <pb pagenum="445" xlink:href="001/01/455.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.455.1.jpg" xlink:href="001/01/455/1.jpg"></figure>
        <p id="N1F078" type="main">
          <s id="N1F07A">Verùm ſitula ad decem ſextarios Romanos capit, modulus octo ſitulas. </s>
          <s id="N1F07D"><lb></lb>In tales modulos ſalſæ, ex puteis hauſtæ, infunduntur, &amp; à baiulis, ut dixi, in <pb pagenum="446" xlink:href="001/01/456.jpg"></pb>caſam aſportatæ in cupam effunduntur: &amp; ex ea in his locis, in quibus ualde <lb></lb>ſalſæ fuerint, mox ſitulis in cortinam <expan abbr="transfundũtur">transfunduntur</expan>. </s>
          <s id="N1F08C">In quibus uerò minus <lb></lb>ſalſæ prius cochliari alto, &amp; ſimul cum manubrio ex una arbore cauato in <lb></lb>paruas cupas, in quas ſalſi lapides iniecti ſunt, ut acrimoniam, quæ in eis eſt, <lb></lb>aquis impertiant: tum effuſæ in canaliculos, per eos ducuntur in cortinam: <lb></lb>ex ſeptem &amp; triginta ſalſæ ſitulis Halæ <expan abbr="Hermundurorũ">Hermundurorum</expan> magiſter, &amp; qui ſue <lb></lb>cedit uicarius eius muneris uiciſſim duas ſalis maſſas, quibus eſt metæ figu­<lb></lb>ra, conficiunt. </s>
          <s id="N1F09F">Vterque habet miniſtrum, aut pro eo uxorem ſociam laboris: <lb></lb>adeſt etiam adoleſcens, qui ligna uel ſtramina cortinæ ſubijcit: omnes hi, <expan abbr="q̊d">quod</expan> <lb></lb>iſtiuſmodi officinæ ualde incaleſcant, capita <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> pileolis ſtramineis <lb></lb>&amp; uerenda ſubligaculis tegunt, cætera nudi: ſed quàm primum magiſter pri<lb></lb>mam ſalſæ ſitulam infuderit in cortinam, adoleſcens ligna uel ſtramina ſub­<lb></lb>iecta accendit, ſi ligna cremantur uel faſces ramorum aut uirgultorum, ſal fit <lb></lb>candidus: ſi ſtramina, non raro ſubniger: eorum enim fauillæ cum fumo in <lb></lb>operculum ſublatæ, rurſus decidunt in aquas, easque nigrore inficiunt. </s>
          <s id="N1F0B8">Vt au<lb></lb>tem ſalſæ celerius condenſentur, cùm magiſter duos ſalſæ modulos &amp; toti­<lb></lb>dem ſitulas infuderit, circiter ſeſquicyathum Romanum ſanguinis bubuli, <lb></lb>uel uitulini, uel hircini, uel miſti in <expan abbr="undeuigeſimã">undeuigeſimam</expan> ſalſæ ſitulam effundit, eaque <lb></lb>diſſolutum in omnes cortinæ angulos diſtribuit. </s>
          <s id="N1F0C7">Quanquam alibi ſangui­<lb></lb>nem ceruiſia diſſoluunt, ſed cùm iam aquarum <expan abbr="feruentiũ">feruentium</expan> ſordes ſpumis mi­<lb></lb>ſtæ apparent, eas batillo deſpumat: quam ſpumam, ſi ipſi lapidibus ſalſis o­<lb></lb>pus fuerit, per foramen, quod fumum emittit, in focum infundit: ibique coqui<lb></lb>tur in lapides ſalſos: ſi non, in officinæ ſolum effundit: quod <expan abbr="primũ">primum</expan> coquen <lb></lb>di &amp; <expan abbr="deſpumãdi">deſpumandi</expan> munus ſemihora perficit. </s>
          <s id="N1F0E0">Deinde eas adhuc horæ <expan abbr="quadrã­tem">quadran­<lb></lb>tem</expan> decoquit: quo tempore incipiunt in ſalem denſari: quas iam calore con<lb></lb>creſcentes ipſe et miniſter, aſſidue ſpathis ligneis uerſant: tum hora eas ferue <lb></lb>re ſinit: quo tempore <expan abbr="ſeſquicyathũ">ſeſquicyathum</expan> ceruiſiæ infundit: &amp;, ut aura cortinæ non <lb></lb>inſpiret, eius fronti miniſter imponit aſſerem longum pedes ſeptem &amp; dimi<lb></lb>dium, altum pedem: utrique etiam eiuſdem lateri aſſerem longum pedes tres <lb></lb>&amp; dodrantem. </s>
          <s id="N1F0F7">Ille, quod cortina in ipſius formis ſit incluſa, ſtabilis manet. </s>
          <s id="N1F0FA"><lb></lb>Hi duo, quod illi &amp; priori tigillo tranſuerſo inſiſtant: poſtea aſſeribus ſubla<lb></lb>tis duas corbes altas pedes duos, &amp; ſuperius <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> pedes latas, inferius <expan abbr="tan­tũmodo">tan­<lb></lb>tummodo</expan> palmum, tigillis tranſuerſis idem miniſter interponit: in quas magi <lb></lb>ſter ſalem batillo inijcit, easque ſemihora <expan abbr="cõplet">complet</expan>. </s>
          <s id="N1F110">Deinde rurſus aſſeribus cor <lb></lb>tinæ impoſitis, ſalſas feruere ſinit horæ dodrantem. </s>
          <s id="N1F115">Tum iterum ſalem batil<lb></lb>lo ſublatum, &amp; ſali, quo utraque corbis completa eſt, ſuperiniectum accumu­<lb></lb>lat. </s>
          <s id="N1F11C">In diuerſis autem locis, diuerſas ſali dant figuras: in corbibus <expan abbr="fiũt">fiunt</expan> maſſæ <lb></lb>figura metæ, ſed non in his ſolis, uerum etiam in <expan abbr="inſtrumẽtis">inſtrumentis</expan>, quæ imagines <lb></lb>multarum rerum exprimunt, ut etiam tabulæ quædam, in quas item ſal con<lb></lb>ijcitur. </s>
          <s id="N1F12D">Tam uerò tabulas quàm corbes in altiore caſæ loco, qui tertia, ut di­<lb></lb>xi, eius pars eſt, uel in ſcamno æque alto, &amp; in quod ex eo itur, reponunt, ut <lb></lb>ſal aere calido magis exiccetur. </s>
          <s id="N1F134">Magiſter &amp; eius uicarius, interdiu noctuque, <lb></lb>feſtis diebus anniuerſarijs <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> exceptis, ſalſas alternis coquentes ſa<lb></lb>lem conficiunt. </s>
          <s id="N1F13F">Nulla cortina diutius anno dimidio ignis uim ſuſtinet: eam <lb></lb>magiſter ſingulis hebdomadis aqua infuſa lauat: lauatam ſtraminibus ſubie<pb pagenum="447" xlink:href="001/01/457.jpg"></pb>ctis imponit &amp; percutit: ſed recentem primis duabus hebdomadis ter, reli­<lb></lb>quis bis. </s>
          <s id="N1F14B">Quo modo cruſtæ de fundo <expan abbr="decidũt">decidunt</expan>: quæ ni decuſſæ fuerint, tardi<lb></lb>us uehementiore igni ſal <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>: qui &amp; plus ſalſæ <expan abbr="cõſumit">conſumit</expan>, &amp; cortinæ lami <lb></lb>nas adurit. </s>
          <s id="N1F15E">Si tunc aliquæ rimæ, quibus cortina fathiſcit, apparent, oblinun<lb></lb>tur maltha. </s>
          <s id="N1F163">Sal, qui primis duabus hebdomadis <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>, minus bonus eſt, <lb></lb>quod ferrugine fundi, nondum cruſtas contrahentis, ſoleat infici. </s>
          <s id="N1F16C"><expan abbr="Quanquã">Quanquam</expan> <lb></lb>uerò ſal iſto modo ex ſalſis tantum putealibus &amp; fontanis fit, tamen etiam <lb></lb>eodem ex fluuialibus &amp; lacuſtribus, &amp; marinis poteſt confici: quin ex his e­<lb></lb>tiam, quæ arte ſalſæ ſunt. </s>
          <s id="N1F178">Etenim in locis, in quibus ſal effoditur, eius impu­<lb></lb>ra fragmenta &amp; ramenta <expan abbr="conijciũtur">conijciuntur</expan> in aquam dulcem, ipſaque decocta ſpiſ­<lb></lb>ſatur in ſalem. </s>
          <s id="N1F183">Quidam ſalem quoque marinum, aqua dulci affuſa, <expan abbr="recoquũt">recoquunt</expan>, <lb></lb>&amp; in metarum paruarum figuram formant.</s>
        </p>
        <p id="N1F18C" type="caption">
          <s id="N1F18E">S<emph type="italics"></emph>itula<emph.end type="italics"></emph.end> A. M<emph type="italics"></emph>odulus<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>upa<emph.end type="italics"></emph.end> C. M<emph type="italics"></emph>agiſter<emph.end type="italics"></emph.end> D. A<emph type="italics"></emph>dole­<lb></lb>ſcens<emph.end type="italics"></emph.end> E. V<emph type="italics"></emph>xor<emph.end type="italics"></emph.end> F. S<emph type="italics"></emph>patha lignea<emph.end type="italics"></emph.end> G. A<emph type="italics"></emph>ſſeres<emph.end type="italics"></emph.end> H. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>orbes<emph.end type="italics"></emph.end> I. B<emph type="italics"></emph>atillum<emph.end type="italics"></emph.end> K. R<emph type="italics"></emph>utrum<emph.end type="italics"></emph.end> L. S<emph type="italics"></emph>tramina<emph.end type="italics"></emph.end> M. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>yathus<emph.end type="italics"></emph.end> N. V<emph type="italics"></emph>aſculum ſanguinem continens<emph.end type="italics"></emph.end> O. <lb></lb>C<emph type="italics"></emph>antharus ceruiſiam continens<emph.end type="italics"></emph.end> P.</s>
        </p>
        <pb pagenum="448" xlink:href="001/01/458.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.458.1.jpg" xlink:href="001/01/458/1.jpg"></figure>
        <p id="N1F1FC" type="main">
          <s id="N1F1FE">Aliqui ſalem ex ſalſis, quæ feruentes ex terra effluunt, hoc modo confici­<lb></lb>unt. </s>
          <s id="N1F203">In lacunam ſcaturiginoſam imponunt ollas fictiles, inque eas <expan abbr="tantã">tantam</expan> <expan abbr="aquã">aquam</expan>, <pb pagenum="449" xlink:href="001/01/459.jpg"></pb>ex ſcaturigine cochlearibus hauſtam, infundunt, ut ſemiplenæ fiant: quam <lb></lb>perpetuus aquarum, quas lacuna continet, feruor, non aliter ac ignis ardor <lb></lb>ſalſam in cortinas infuſam coquit. </s>
          <s id="N1F217">Quamprimum autem cœperit craſſeſce­<lb></lb>re, quod fit cùm ad tertias aut amplius fuerit decocta, forcipibus ollas pre­<lb></lb>hendentes eam in ferreas cortinas paruas, &amp; quadrangulas <expan abbr="itẽ">item</expan> in lacuna col<lb></lb>locatas <expan abbr="effundũt">effundunt</expan>: quarum cauum longum eſſe ſolet pedes tres, latum duos, <lb></lb>altum digitos tres. </s>
          <s id="N1F22A">Quoniam uerò ſingulis quaterni ſunt pedes graues, qui<lb></lb>bus inſiſtunt, aqua eas ſubit &amp; undique cingit: nec tamen influit: quæ, quia <expan abbr="cõtinenter">con<lb></lb>tinenter</expan> &amp; ex lacuna per canales effluit, &amp; ſcaturigines recentis copiam ſup<lb></lb>peditant, ſemper feruet, atque craſſeſcentem aquam in cortinas infuſam, in ſa­<lb></lb>lem denſare poteſt: qui mox batillis eximitur, idemque labor ſæpius iteratur. </s>
          <s id="N1F239"><lb></lb>Verùm ſi ſalſæ cum alijs ſuccis permiſtæ fuerint, ut plerunque calidæ eſſe ſo­<lb></lb>lent, ex eis ſal non debet confici.</s>
        </p>
        <p id="N1F23F" type="caption">
          <s id="N1F241">L<emph type="italics"></emph>acuna<emph.end type="italics"></emph.end> A. O<emph type="italics"></emph>llæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>ochlear<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>ortinæ<emph.end type="italics"></emph.end> D. F<emph type="italics"></emph>orceps<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.459.1.jpg" xlink:href="001/01/459/1.jpg"></figure>
        <p id="N1F267" type="main">
          <s id="N1F269">Alij aquas ſalſas, ſed maxime marinas, in magnis ollis ferreis coquunt: <lb></lb>qui, quia plerunque ſtramina ſolent concremare, ſalem nigriorem <expan abbr="cõficiunt">conficiunt</expan>: <lb></lb>quidam in ijſdem ollis muriam ſalſamentorum decoquunt: hi uerò ſalem ef<lb></lb>ficiunt, qui piſces &amp; ſapit &amp; olet.</s>
        </p>
        <pb pagenum="450" xlink:href="001/01/460.jpg"></pb>
        <p id="N1F27A" type="caption">
          <s id="N1F27C">O<emph type="italics"></emph>llæ<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>ripus<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>ochlear altum<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.460.1.jpg" xlink:href="001/01/460/1.jpg"></figure>
        <p id="N1F296" type="main">
          <s id="N1F298">Eos autem, qui ſalem ardentibus lignis, aquas ſalſas infundendo confici­<lb></lb>unt, foſſas, in quibus collocent ligna, facere oportet: quas conuenit eſſe lon­<lb></lb>gas pedes duodecim, latas ſeptem, altas duos &amp; dimidium, ne aquæ infuſæ <lb></lb>effluant: undique lapidibus ſalſis, quamprimum haberi poſſunt, conſtructas, <lb></lb>ut nec aquas ſorbeant, neque terra ex earum fronte, tergo, lateribus decidat: <lb></lb>ſed, quoniam carbones unà cum liquore ſalſo <expan abbr="mutãtur">mutantur</expan> in ſalem, Hiſpani, ut <lb></lb>Plinius ſcribit, etiam <expan abbr="lignũ">lignum</expan> referre arbitrantur. </s>
          <s id="N1F2AF">Quercus optima, ut quæ per <lb></lb>ſe cinere ſyncero uim ſalis reddat: alibi corylus laudatur. </s>
          <s id="N1F2B4">Attamen ſal, qui­<lb></lb>cunque ligno confit, non multum probatur, quod niger ſit &amp; parum ſynce­<lb></lb>rus: quo circa iſta ſalis conficiendi ratio à Germanis &amp; Hiſpanis repudiata.</s>
        </p>
        <p id="N1F2BB" type="caption">
          <s id="N1F2BD">F<emph type="italics"></emph>oſſa<emph.end type="italics"></emph.end> A. V<emph type="italics"></emph>as in quod ſalſa deriuatur<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>ochlear<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>S<emph type="italics"></emph>itula ad perticam, in ea incluſam, affixa<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="451" xlink:href="001/01/461.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.461.1.jpg" xlink:href="001/01/461/1.jpg"></figure>
        <p id="N1F2E3" type="main">
          <s id="N1F2E5">Sed dilutum, ex quo conficitur ſal, fit ex terra ſalſa, uel ſalis &amp; halinitri fœ<lb></lb>cunda: lixiuium uerò ex cinere arundinis uel iunci. </s>
          <s id="N1F2EA">Verùm ex terra ſalſa ori<lb></lb>tur dilutum, ex quo decocto ſal <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> conficitur: ex altera, de qua pau<lb></lb>lo poſt plura dicam, ex quo ſal &amp; halinitrum. </s>
          <s id="N1F2F5">At ex cinere naſcitur <expan abbr="lixiuiũ">lixiuium</expan>, <lb></lb>ex quo etiam ſal ſolus fit. </s>
          <s id="N1F2FE">Tam autem cinis quam terra primò conijciatur in <lb></lb>magnam cupam: deinde aqua dulcis ei affundatur: quæ, cinere uel terra per­<lb></lb>ticis agitata, horarum ferme duodecim ſpacio imbibit ſalem: tum turbine ex <lb></lb>cupa extracto, colata excipiatur labro, mox ſiue dilutum fuerit ſalſum, ſiue <lb></lb>lixiuium uaſculis hauſtum infundatur in paruas cupas: ad extremum trans­<lb></lb>fundatur in cortinam ferream uel plumbeam, &amp; coquatur, donec aquis ex­<lb></lb>halatis ſuccus denſetur in ſalem.</s>
        </p>
        <p id="N1F30D" type="caption">
          <s id="N1F30F">C<emph type="italics"></emph>upa magna<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>urbo<emph.end type="italics"></emph.end> B. L<emph type="italics"></emph>abrum<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>ochlear <lb></lb>altum<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>upæ paruæ<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>ortina<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <pb pagenum="452" xlink:href="001/01/462.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.462.1.jpg" xlink:href="001/01/462/1.jpg"></figure>
        <p id="N1F341" type="main">
          <s id="N1F343">Atque hæ ferè ſalis <expan abbr="cõficiendi">conficiendi</expan> rationes ſunt. </s>
          <s id="N1F34A"><expan abbr="Nitrũ">Nitrum</expan> uerò <expan abbr="itẽ">item</expan> fieri ſolet uel ex <lb></lb>aqua nitroſa, uel ex diluto, uel ex lixiuio. </s>
          <s id="N1F356">Vt autem aqua maris, aut alia ſalſa, <pb pagenum="453" xlink:href="001/01/463.jpg"></pb>in ſalinas infuſa, calore ſolis coquitur &amp; mutatur in ſalem, ita nitroſa Nili in <lb></lb>nitrarias infuſa ſiue deriuata, &amp; eodem ardore ſolis decocta uertitur in ni­<lb></lb>trum: quinetiam ſicuti mare ſua ui influens in eiuſdem Ægypti ſolum, abit <lb></lb>in ſalem, ita Nilus, cùm circa caniculæ ortum exundat, in nitrarias influens, <lb></lb>in nitrum conuertitur.</s>
        </p>
        <p id="N1F366" type="caption">
          <s id="N1F368">N<emph type="italics"></emph>ilus<emph.end type="italics"></emph.end> A. N<emph type="italics"></emph>itrariæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ales uero eſſe conijcio.<emph.end type="italics"></emph.end></s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.463.1.jpg" xlink:href="001/01/463/1.jpg"></figure>
        <p id="N1F381" type="main">
          <s id="N1F383">At dilutum, ex quo conficitur nitrum, fit ex aquis dulcibus terra nitroſa <lb></lb>percolatis: lixiuium ex ijſdem percolatis cinere roboris uel quercus: <expan abbr="utrũquelabris">utrunque<lb></lb> labris</expan> exceptum, &amp; in æreas cortinas <expan abbr="quadrãgulas">quadrangulas</expan> ingeſtum coquitur uſque<lb></lb> ad eum finem dum in nitrum ſpiſſetur. </s>
          <s id="N1F394">Sed nitrum tam natiuum quàm fa<lb></lb>cticium in cupis pueri impubis urina temperatum decoquitur in ijſdem cor <lb></lb>tinis. </s>
          <s id="N1F39B">Decoctum infunditur in cupas, quibus ſunt fila ænea: ad quæ adhære<lb></lb>ſcens concreſcit, &amp; fit chryſocolla, quam boracem Maurorum uocabulo no<lb></lb>minamus. </s>
          <s id="N1F3A2">Quondam nitrum præter urinam Cypria ærugine temperatum <lb></lb>fuiſſe, &amp; tritum Cyprio ære in Cyprijs mortarijs, Plinius autor eſt. </s>
          <s id="N1F3A7">Quineti<lb></lb>am quidam chryſocollam ex alumine foſſili, &amp; ſale ammoniaco conficiunt.</s>
        </p>
        <p id="N1F3AC" type="caption">
          <s id="N1F3AE">C<emph type="italics"></emph>upa in qua nitrum miſcetur cum urina<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>ortina<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>upa in qua <lb></lb>chryſocolla denſatur<emph.end type="italics"></emph.end> C. F<emph type="italics"></emph>ila<emph.end type="italics"></emph.end> D. M<emph type="italics"></emph>ortarium<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <pb pagenum="454" xlink:href="001/01/464.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.464.1.jpg" xlink:href="001/01/464/1.jpg"></figure>
        <p id="N1F3DA" type="main">
          <s id="N1F3DC">Verùm halinitrum conficitur ex terra ſicca &amp; ſubpingui: quæ, ſi aliquan­<lb></lb>tulum in ore retineatur, guſtatum ſalſedine, cum acrimonia quadam permi­<lb></lb>ſta, <expan abbr="cõmouet">commouet</expan>. </s>
          <s id="N1F3E7">Ea terra &amp; puluis miſtus altitudine palmi, alternatim <expan abbr="ponãtur">ponantur</expan> <lb></lb>in cupis: puluis iſte habeat duas portiones calcis uſtæ &amp; aqua non reſtin­<lb></lb>ctæ, atque tres cineris quernei, uel ilignei, uel roborei, uel cerrei, uel ſimilis: <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb>quæque cupa his, alternatim poſitis, tota excepto dodrante fuerit completa, <lb></lb>tantæ aquæ affundantur ut plena fiat: quæ poſtquam terra percolatæ <expan abbr="hali­nitrũ">hali­<lb></lb>nitrum</expan>, quod in ea erat, <expan abbr="cõbiberunt">combiberunt</expan>, turbine ex cupa extracto dilutum excipia<lb></lb>tur labro, &amp; uaſculis hauſtum in paruas cupas infundatur. </s>
          <s id="N1F406">Quod ſi ſapor ei <lb></lb>fuerit ualde ſalſus, &amp; <expan abbr="aliquãtum">aliquantum</expan> acris, probatur: ſin minus, improbatur: atque <lb></lb>idcirco rurſus eadem terra percoletur, uel altera <expan abbr="recẽti">recenti</expan>: quinetiam aquæ duæ <lb></lb>uel tres, una eademque terra halinitri plena percolentur: ſed diluta non <expan abbr="cõmi­ſceantur">commi­<lb></lb>ſceantur</expan>, niſi idem ſapor omnibus eis fuerit: quod raro, uel <expan abbr="nunquã">nunquam</expan> accidit. </s>
          <s id="N1F421"><lb></lb>Verùm prima quæque in unam cupam infundantur: in <expan abbr="alterã">alteram</expan> ſecunda, in ter­<lb></lb>tiam tertia. </s>
          <s id="N1F42B">Quodque uerò <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> uel <expan abbr="tertiũ">tertium</expan> <expan abbr="dilutũ">dilutum</expan> loco ſimplicis aquæ ter­<lb></lb>ra percoletur recenti: quo modo ex utroque <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan> <expan abbr="primũ">primum</expan> <expan abbr="dilutũ">dilutum</expan>: cuius<expan abbr="que­primũ">que <lb></lb>primum</expan> copia habetur in <expan abbr="æreã">æream</expan> <expan abbr="cortinã">cortinam</expan> <expan abbr="quadrangulã">quadrangulam</expan> infundatur &amp; decoqua­<lb></lb>tur ad dimidias: mox <expan abbr="trãsfundatur">transfundatur</expan> in <expan abbr="cupã">cupam</expan>: in qua, operculo tecta, <expan abbr="cũid">cum id</expan>, <expan abbr="q̊d">quod</expan> <lb></lb><expan abbr="terrenũ">terrenum</expan> eſt, ſubſederit, &amp; <expan abbr="dilutũ">dilutum</expan> fuerit <expan abbr="limpidũ">limpidum</expan>, in eandem <expan abbr="cortinã">cortinam</expan>, uel <expan abbr="alterã">alteram</expan> <lb></lb>refundatur atque recoquatur. </s>
          <s id="N1F483">Cùm uerò <expan abbr="efferueſcẽs">efferueſcens</expan> ſpumauerit ne effluat, &amp; <pb pagenum="455" xlink:href="001/01/465.jpg"></pb>magis purgetur, in ipſum infundantur libræ tres uel quatuor lixiuij, facti ex <lb></lb>tribus cinereis quernei, uel aſſimilis portionibus, &amp; una calcis uſtæ, ſed a­<lb></lb>qua non reſtinctæ. </s>
          <s id="N1F493">Verùm aqua, prius quàm infundatur, alumen foſſile re­<lb></lb>ſoluatur: ſint uerò illius libræ <expan abbr="cẽtum">centum</expan> &amp; uiginti, huius quinque: paulo poſt di­<lb></lb>lutum uidebitur eſſe limpidum &amp; cæruleum: ſed coquatur uſque dum aquas, <lb></lb>quæ ſubtiles ſunt, exhalet: maxima ſalis poſtea cochlearibus ferreis exhauri<lb></lb>endi pars in fundo cortinæ reſideat. </s>
          <s id="N1F4A2">Succus autem <expan abbr="trãsfundatur">transfundatur</expan> in cupam, <lb></lb>in qua bacilla recta &amp; tranſuerſa ſunt incluſa: ad quæ refrigeratus adhære­<lb></lb>ſcit: atque, ſi multus fuerit, tribus quatuorúe diebus denſatur in <expan abbr="halinitrũ">halinitrum</expan>: de­<lb></lb>inde dilutum, non <expan abbr="congelatũ">congelatum</expan> effundatur, &amp; reſeruetur atque recoquatur. </s>
          <s id="N1F4B7">Ha­<lb></lb>linitrum uerò exciſum, &amp; eo ipſo diluto <expan abbr="lauatũ">lauatum</expan> conijciatur in tabulas ut hoc <lb></lb>deſtillet, ipſum exiecetur. </s>
          <s id="N1F4C2">Halinitrum certe ex diluto, pro ſucci, quem com­<lb></lb>bibit multitudine uel paucitate, oritur multum uel paucum: ex lixiuio affu­<lb></lb>ſo, quod ipſum purgat, quodam modo purum &amp; limpidum. </s>
          <s id="N1F4C9">Sed <expan abbr="puriſſimũ">puriſſimum</expan> <lb></lb>&amp; translucidum, quod magis à ſale purgetur, &amp; <expan abbr="craſſitudinẽ">craſſitudinem</expan> exuat, hoc mo­<lb></lb>do conficitur: quot amphoræ diluti infunduntur in cortinam, tot congij li­<lb></lb>xiuij, de quo iam dixi, affundantur: &amp; in eandem cortinam conijciatur hali­<lb></lb>nitrum factitium, quantum diluto &amp; lixiuio diſſolui poſſit: quàm primum <lb></lb>miſtura eficrueſcens ſpumauerit, transfundatur in cupam, in quam <expan abbr="iniectũ">iniectum</expan> <lb></lb>ſit ſabulum, de fluuio ſumptum &amp; lauatum: ea panno tegatur: mox turbine <lb></lb>ex fundi foramine extracto miſtura ſabulo percolata excipiatur labro: dein <lb></lb>de in eandem uel <expan abbr="alterã">alteram</expan> <expan abbr="cortinã">cortinam</expan> infuſa decoquatur, donec <expan abbr="maiorẽ">maiorem</expan> diluti <expan abbr="par­tẽ">par­<lb></lb>tem</expan> exhalet. </s>
          <s id="N1F4FA">Veruntamen ſi quando ualde bullit &amp; ſpumat, lixiuium paucum <lb></lb>affundatur. </s>
          <s id="N1F4FF">Tum transfundatur in alteram cupam: in qua bacilla ſunt inclu­<lb></lb>ſa: ad quæ etiam ipſa adhæreſcens ſi pauca fuerit biduo, ſi multa triduo, uel <lb></lb><expan abbr="ſummũ">ſummum</expan> quatriduo congelat: quæ uerò denſata non fuerit, in cortinam refun<lb></lb>datur &amp; recoquatur ad dimidias: atque in <expan abbr="cupã">cupam</expan> transfuſa refrigeretur: quod <lb></lb>toties facere oportet, quoties res hoc poſtulat ut fiat. </s>
          <s id="N1F511">Alij alio modo halini­<lb></lb>trum purgant: eo enim ollam, ex ære caldario factam, complent, &amp; opercu­<lb></lb>lo, item æreo, tectam in prunis locant: ac ipſum <expan abbr="coquũt">coquunt</expan> donec liqueſcat. </s>
          <s id="N1F51C">Ol­<lb></lb>lam autem operculatam non <expan abbr="oblinũt">oblinunt</expan>, ut operculo, cui anſa eſt, ſublato uide­<lb></lb>re poſſint utrum liquatum ſit necne. </s>
          <s id="N1F527">Cùm <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan> fuerit ſulfure, in pulue<lb></lb>rem reſoluto conſpergunt: Quod, ſi olla, in igni repoſita, non arſerit, accen­<lb></lb>dunt: quo ſimul cùm craſſa halinitri pinguitudine, quæ ſupernatat, &amp; ſola <lb></lb>tunc ardet, conſumpto fit purum: mox ollam ex igni remouent: poſtea ex re <lb></lb>frigerata eximunt halinitrum puriſſimum: quod candidi marmoris ſpeciem <lb></lb>gerit: atque <expan abbr="tũc">tunc</expan> etiam id, quod terrenum eſt, in fundo reſidet. </s>
          <s id="N1F53C">At terra, ex qua <lb></lb>dilutum fuit factum, &amp; rami quernei uel conſimilis arboris alternis ſub dio <lb></lb>ponantur, &amp; aqua, quæ combibit halinitrum, conſpergantur: quo modo <lb></lb>quinque uel ſex annis rurſus apta fit ad conficiendum dilutum. </s>
          <s id="N1F545">Halinitrum, <lb></lb><expan abbr="quodãmodo">quodammodo</expan> purum, quod dum terra tot annos quieuit interea, ortum fuit, <lb></lb>&amp; quod lapidei parietes in cellis uinarijs &amp; locis opacis exudant, cum pri­<lb></lb>mo diluto permiſtum decoquatur.</s>
        </p>
        <p id="N1F551" type="caption">
          <s id="N1F553">C<emph type="italics"></emph>ortina<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>upa in quam ſabulum est iniectum<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>urbo<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>L<emph type="italics"></emph>abrum<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>upæ in quibus bacilla ſunt incluſa<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <pb pagenum="456" xlink:href="001/01/466.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.466.1.jpg" xlink:href="001/01/466/1.jpg"></figure>
        <p id="N1F57F" type="main">
          <s id="N1F581">Hactenus de nitri conficiendi rationibus, quæ <expan abbr="nõ">non</expan> minus ac ſalis uariæ &amp; <lb></lb>multiplices ſunt, dixi: nunc dicam de ratione conficiendi aluminis, quæ nec <lb></lb>ipſa uniuſmodi et ſimplex eſt. </s>
          <s id="N1F58C">Etenim fit ex aqua aluminoſa decocta uſque <expan abbr="dũ">dum</expan> <lb></lb>denſetur in alumen, uel ex diluto aluminoſo, quod ex id genus terra, uel ſa­<lb></lb>xo, uel pyrite, uel alio miſto, <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>. </s>
          <s id="N1F59B">Terra effoſſa primò tanta, quanta tre­<lb></lb>centis ciſijs uehi poteſt, conijciatur in duo caſtella: deinde aquis in ea deriua<lb></lb>tis, &amp;, ſi <expan abbr="atramẽti">atramenti</expan> ſutorij particeps fuerit, urinis puerorum impubium ſuper <lb></lb>fuſis diluatur. </s>
          <s id="N1F5A8">Operarij autem quotidie ſæpius uenam perticis oblongis &amp; <lb></lb>craſſis <expan abbr="cõmoueant">commoueant</expan>, ut cum aquis et urinis permiſceatur: <expan abbr="tũ">tum</expan> turbine ex utroque <lb></lb>caſtello extracto dilutum excipiatur lacu, ex una uel duabus arboribus ca­<lb></lb>uato. </s>
          <s id="N1F5B9">Si uerò locus aliquis talium uenarum copiam ſuppeditauerit, ipſæ ſta<lb></lb>tim non conijciantur in caſtella, ſed primò <expan abbr="cõuehantur">conuehantur</expan> in areas, atque cumu­<lb></lb>lentur: quanto enim diutius aeri &amp; pluuijs expoſitæ fuerint, tanto meliores <lb></lb>fiunt. </s>
          <s id="N1F5C6">Nam in eiuſmodi cumulis, aliquot poſt menſibus, quàm uenæ in are­<lb></lb>as fuerunt congeſtæ, naſcuntur fibræ longè uenis bonitate præſtantes: de­<lb></lb>inde <expan abbr="uehãtur">uehantur</expan> in ſex, pluraúe caſtella, longa &amp; lata ad <expan abbr="nouẽ">nouem</expan> pedes, ad quinque <lb></lb>alta: mox aquis, in ea deriuatis, ſimiliter diluantur: poſteaquam aquæ <expan abbr="cõbi­berunt">combi­<lb></lb>berunt</expan> alumen turbinibus extractis, dilutum excipiat lacuna rotunda, lata <pb pagenum="457" xlink:href="001/01/467.jpg"></pb>pedes quadraginta, alta tres: tum uenæ ex his caſtellis euectæ conijciantur <lb></lb>in alia caſtella, &amp; aquis, denuo in eo deriuatis, atque puerorum <expan abbr="impubiũ">impubium</expan> uri­<lb></lb>nis ſuperfuſis <expan abbr="cõmoueantur">commoueantur</expan> perticis: quod dilutum turbinibus extractis ea <lb></lb>dem lacuna excipiat: ſiue uerò hæc, ſiue lacus dilutum contineat paucis poſt <lb></lb>diebus exanclatum canaliculis infundatur in plumbeas cortinas quadran­<lb></lb>gulas, &amp; in eis coquatur, donec multo <expan abbr="maximã">maximam</expan> aquæ partem exhalarit, atque <lb></lb>terra ab eo ſecreta fuerit: quæ in fundo cuiuſque cortinæ reſidens pinguis eſt <lb></lb>&amp; aluminoſa, ac ex minimis cruſtis conſtare ſolet: in quibus non raro candi<lb></lb>diſſimus &amp; leuiſſimus amianti, uel lapidis ſpecularis puluis ineſt. </s>
          <s id="N1F5FE">Tum diui<lb></lb>tum farinæ ſimile uidetur. </s>
          <s id="N1F603">Sunt qui modice coctum effundunt in cupam, ut <lb></lb>limpidum &amp; purum fiat: deinde in cortinam refuſum recoquunt, uſque <expan abbr="dũ">dum</expan> fa <lb></lb>rinæ ſimile euadat: utro modo ſpiſſatum fuerit, mox transfundatur in uaſa <lb></lb>lignea, in terra defoſſa, ut refrigeſcat: deinde refrigeratum effundatur in cu­<lb></lb>pas, in quibus ſurculi recti &amp; tranſuerſarij ſunt incluſi, ad quos adhæreſcens <lb></lb>denſatur in alumen: fiuntque cubi parui, &amp; candidi, &amp; translucidi: qui in hy­<lb></lb>pocauſtis repoſiti ſiccentur. </s>
          <s id="N1F616">Si uenæ aluminoſæ atramenti ſutorij participi, <lb></lb>cum aquis dilueretur, urinæ ſuperfuſæ non fuerint, eas in dilutum <expan abbr="limpidũ">limpidum</expan>, <lb></lb>&amp; purum, cùm recoquitur, infundere neceſſe eſt. </s>
          <s id="N1F621">Ipſæ enim atramentum ſu­<lb></lb>torium ab alumine <expan abbr="ſeparãt">ſeparant</expan>: quo modo illud in fundo cortinæ ſubſidet, hoc <lb></lb>ſupernatat: utrunque ſeorſum effundere conuenit, in uaſa minora, &amp; ex his in <lb></lb>cupas, ut ſpiſſetur. </s>
          <s id="N1F62E">Si uerò, dum dilutum recoquitur, ſeparata non fuerint, <lb></lb>mox ex minoribus uaſis infundatur in maiora, eaque <expan abbr="cõcludantur">concludantur</expan>: in quibus <lb></lb>item atramentum ſutorium ſeparatum ab alumine concreſcit: utrunque exci­<lb></lb>ſum, &amp; in hypocauſto ſiccatum diuendatur dilutum, quod in uaſis &amp; cupis <lb></lb>non concreuit, in cortinam refuſum recoquatur: ſed terra, quæ in fundo cu­<lb></lb>iuſque cortinæ reſedit, ablata in caſtello unà cum uenis, denuo aqua &amp; urina <lb></lb>diluatur. </s>
          <s id="N1F641">At terra, quæ in caſtellis diluto, poſtquam effluxit; ſuperfuit ege­<lb></lb>ſta &amp; coaceruata quotidie, rurſus magis ac magis fit aluminoſa, non aliter <lb></lb>atque terra, ex qua halinitrum fuit confectum, ſuo ſucco plenior fit: quare de­<lb></lb>nuo in caſtella conijcitur, &amp; aquæ affuſæ ea percolantur.</s>
        </p>
        <p id="N1F64A" type="caption">
          <s id="N1F64C">C<emph type="italics"></emph>aſtella<emph.end type="italics"></emph.end> A. P<emph type="italics"></emph>erticæ<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>urbo<emph.end type="italics"></emph.end> C. L<emph type="italics"></emph>acus<emph.end type="italics"></emph.end> D. L<emph type="italics"></emph>acuna<emph.end type="italics"></emph.end><lb></lb>E. C<emph type="italics"></emph>analiculus<emph.end type="italics"></emph.end> F. C<emph type="italics"></emph>ortina plumbea<emph.end type="italics"></emph.end> G. V<emph type="italics"></emph>aſa lignea in <lb></lb>terra defoſſa<emph.end type="italics"></emph.end> H. C<emph type="italics"></emph>upa in qua ſurculi incluſi ſunt<emph.end type="italics"></emph.end> I.</s>
        </p>
        <pb pagenum="458" xlink:href="001/01/468.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.468.1.jpg" xlink:href="001/01/468/1.jpg"></figure>
        <p id="N1F691" type="main">
          <s id="N1F693">At ſaxa aluminoſa primò in fornace calcariæ ſimili ſic urantur. </s>
          <s id="N1F696">In ſundo <lb></lb>fornacis ex id genus ſaxis fiat teſtudo: quæ ſit ignis <expan abbr="receptaculũ">receptaculum</expan>: reliqua ſor­<pb pagenum="459" xlink:href="001/01/469.jpg"></pb>nacis pars uacua <expan abbr="cõpleatur">compleatur</expan> tota <expan abbr="ijſdẽ">ijſdem</expan> ſaxis aluminoſis: mox igni <expan abbr="continẽter">continenter</expan> <lb></lb>urantur donec <expan abbr="rubeſcãt">rubeſcant</expan>, &amp; <expan abbr="fumũ">fumum</expan> <expan abbr="ſulfureũ">ſulfureum</expan> <expan abbr="exhalẽt">exhalent</expan>: <expan abbr="q̊d">quod</expan> eis <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> diuerſam <lb></lb><expan abbr="ipſorũ">ipſorum</expan> <expan abbr="naturã">naturam</expan> ſpacio decem uel undecim uel duodecim, uel <expan abbr="pluriũ">plurium</expan> horarum <lb></lb>accidit: hoc <expan abbr="unũ">unum</expan> magiſtro maxime <expan abbr="cauendũ">cauendum</expan> eſt, ne ſaxa plus minus quàm o­<lb></lb>portet, urat: <expan abbr="nã">nam</expan> altero modo aquis <expan abbr="cõſperſa">conſperſa</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="molleſcũt">molleſcunt</expan>, altero uel duriora <lb></lb>fiunt uel in <expan abbr="cinerẽ">cinerem</expan> <expan abbr="reſoluũtur">reſoluuntur</expan>: neutro ex eis alumen copioſum <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>, quia <lb></lb>uires, quas <expan abbr="habẽt">habent</expan>, ipſa <expan abbr="deficiũt">deficiunt</expan>: deinde refrigerata extrahantur, &amp; in <expan abbr="areã">aream</expan> <expan abbr="cõ­uehantur">con­<lb></lb>uehantur</expan>, aliaque alijs ſuperponantur, ut ſtrues fiat longa ad pedes quinqua­<lb></lb>ginta, lata octo, alta quatuor: quibus aquæ, cochliari alto hauſtæ, inſpergan <lb></lb>tur diebus quadraginta: uernis quidem mane &amp; ueſperi, æſtiuis <expan abbr="etiã">etiam</expan> meri­<lb></lb>die: tanto temporis ſpacio madefacta calcis inſtar reſtinctæ reſoluuntur, ori <lb></lb>turque noua <expan abbr="quædã">quædam</expan> aluminis futuri materia, quæ mollis eſt atque ſimillima li­<lb></lb>quidæ medullæ in ſaxis repertæ: &amp; <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> candida, ſi ſaxa ante fuerunt can­<lb></lb>dida quàm urerentur: roſea, ſi rubor candore miſtus eis inſedit: ex illa fit alu <lb></lb>men <expan abbr="candidũ">candidum</expan>, ex hac <expan abbr="roſeũ">roſeum</expan>: tum fornax ſit <expan abbr="rotũda">rotunda</expan>: cuius pars inferior, ut uim <lb></lb>caloris ſuſtinere poſſit, fiat ex ſaxis, quæ igni neque liqueſcunt, nec in <expan abbr="puluerẽ">puluerem</expan> <lb></lb><expan abbr="reſoluũtur">reſoluuntur</expan>, cratis inſtar <expan abbr="cõſtructis">conſtructis</expan>: ab his alte duobus pedibus in muro, <expan abbr="ijſdẽ">ijſdem</expan> <lb></lb>ſaxis ducto, collocetur grandis cortinæ <expan abbr="fundũ">fundum</expan>: <expan abbr="q̊d">quod</expan> conſtet è laminis æreis: ei <lb></lb>us fundi concaui &amp; rotundi linea <expan abbr="dimetiẽs">dimetiens</expan>, <expan abbr="pedũ">pedum</expan> ſit octo: in <expan abbr="locũ">locum</expan> <expan abbr="uacuũ">uacuum</expan>, qui <lb></lb>eſt ſub <expan abbr="fundũ">fundum</expan>, imponentur ligna igni <expan abbr="accẽdenda">accendenda</expan>. </s>
          <s id="N1F774">Super <expan abbr="marginẽ">marginem</expan> fundi corti <lb></lb>na ſaxis extruatur figura turbinata, ut eius fundi linea <expan abbr="dimetiẽs">dimetiens</expan> fiat <expan abbr="pedũ">pedum</expan> <expan abbr="ſe­ptẽ">ſe­<lb></lb>ptem</expan>, oris <expan abbr="decẽ">decem</expan>: ipſa alta octo: quæ intus oleo perfricetur, deinde malthetur, ut <lb></lb>aquas bullientes <expan abbr="cõtinere">continere</expan> poſſit: maltha fiat è calce recenti, cuius gleba uino <lb></lb>ſit reſtincta, è ſquama ferri, ex umbilicis cum albumine <expan abbr="ouorũ">ouorum</expan> &amp; oleo tuſis <lb></lb>atque permiſtis: margini cortinæ ſuperponatur ligneus circulus, craſſus <expan abbr="pe­dẽ">pe­<lb></lb>dem</expan>, altus <expan abbr="ſemipedẽ">ſemipedem</expan>: in quo excoctores reponant batilla lignea, quibus aquas <lb></lb>à terreno &amp; glebis <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan> non reſolutis, quæ reſident in cortinæ fundo, pur<lb></lb>gant. </s>
          <s id="N1F7AF">Cortina ſic præparata fere tota <expan abbr="cõpleatur">compleatur</expan> aquis, in eam per <expan abbr="canaliculũ">canaliculum</expan> <lb></lb>infuſis, quas acri igni coquere conuenit uſque dum bulliant: deinde materiæ, <lb></lb>ex ſaxis uſtis &amp; aqua <expan abbr="cõſperſis">conſperſis</expan> ortæ, ciſia octo paulatim à quatuor excocto<lb></lb>ribus conijciantur in <expan abbr="cortinã">cortinam</expan>: qui batillis, quæ uſque ad fundum pertingant, <lb></lb><expan abbr="materiã">materiam</expan> ab imo reuoluant &amp; cum aquis <expan abbr="miſceãt">miſceant</expan>: <expan abbr="ijſdẽ">ijſdem</expan> glebas <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan> non re­<lb></lb>ſolutas è cortina eximant: quo modo ter aut quater <expan abbr="oẽm">omnem </expan> <expan abbr="materiã">materiam</expan> <expan abbr="inijciẽt">inijcient</expan> ho <lb></lb>ris plus minus duabus uel tribus interpoſitis: quibus aquæ, ſaxea illa mate­<lb></lb>ria refrigeratæ, rurſus <expan abbr="incipiẽt">incipient</expan> feruere: aquas <expan abbr="tandẽ">tandem</expan> ſatis purgatas &amp; ad <expan abbr="cõgelandum">conge<lb></lb>landum</expan> aptas altis cochlearibus effuſas per canaliculos ducant in triginta la­<lb></lb>cus roboreos, uel quernos, uel cerreos: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> pars uacua ſit <expan abbr="lõga">longa</expan> pedes ſex, <lb></lb>alta quinque, lata quatuor. </s>
          <s id="N1F805">In his aquæ congelant &amp; in alumen denſantur uer <lb></lb>no <expan abbr="tẽpore">tempore</expan> diebus quatuor, æſtiuo ſex: poſtea foraminib. </s>
          <s id="N1F80E">quæ in <expan abbr="lacuũ">lacuum</expan> fun­<lb></lb>do ſunt, apertis, aquæ <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="cõgelatæ">congelatæ</expan> excipiantur uaſculis, et <expan abbr="refundãtur">refundantur</expan> in cor <lb></lb><expan abbr="tinã">tinam</expan>, uel <expan abbr="reſeruẽtur">reſeruentur</expan> in uacuis lacubus, ut <expan abbr="cũ">cum</expan> magiſtro <expan abbr="excoctorũ">excoctorum</expan> uiſum fuerit <lb></lb>eas miniſtri in <expan abbr="cortinã">cortinam</expan> <expan abbr="refundãt">refundant</expan>: quæ quia <expan abbr="nõ">non</expan> carent alumine, meliores ſunt <lb></lb>aquis eius prorſus expertibus: tum <expan abbr="alumẽ">alumen</expan> ſcalpro uel cultro excindetur: <expan abbr="q̊d">quod</expan> <lb></lb>craſſum &amp; præſtans erit <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> ſaxi uires: <expan abbr="candidũ">candidum</expan> uel <expan abbr="roſeũ">roſeum</expan> <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan> eiuſ­<lb></lb>dem ſaxi <expan abbr="colorẽ">colorem</expan>. </s>
          <s id="N1F864">At terrenus puluis, qui aluminis particeps in fundo <expan abbr="lacuũ">lacuum</expan> <lb></lb>reſidet craſſus ad digitos tres aut quatuor, denuo <expan abbr="cũ">cum</expan> noua aluminis materia <pb pagenum="460" xlink:href="001/01/470.jpg"></pb>conijciatur in cortinam atque recoquatur: poſtremò alumen exciſum laue­<lb></lb>tur &amp; ſiccatum diuendatur.</s>
        </p>
        <p id="N1F878" type="caption">
          <s id="N1F87A">F<emph type="italics"></emph>ornax<emph.end type="italics"></emph.end> A. A<emph type="italics"></emph>rea<emph.end type="italics"></emph.end> B. S<emph type="italics"></emph>axa<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>orblear altum<emph.end type="italics"></emph.end> D. C<emph type="italics"></emph>ortina<emph.end type="italics"></emph.end> E. C<emph type="italics"></emph>aualiculus<emph.end type="italics"></emph.end> F. L<emph type="italics"></emph>actes<emph.end type="italics"></emph.end> G.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.470.1.jpg" xlink:href="001/01/470/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="461" xlink:href="001/01/471.jpg"></pb>
        <p id="N1F8B0" type="main">
          <s id="N1F8B2">Sed ex pyritis crudis alijsúe miſtis aluminoſis alumen ſic fiat. </s>
          <s id="N1F8B5">Primo in a­<lb></lb>reis urantur: deinde aliquot <expan abbr="mẽſibus">menſibus</expan> aeri exponantur, ut molleſcant: tum in <lb></lb>cupas coniecti diluantur: poſthæc <expan abbr="dilutũ">dilutum</expan> in plumbeas cortinas quadrangu<lb></lb>las infuſum coquatur donec ſpiſſetur in alumen: ſed pyritæ alijque lapides mi<lb></lb>ſti non aluminis modo, ſed atramenti etiam ſutorij participes fuerint, ut ple <lb></lb><expan abbr="rũque">runque</expan> eſſe <expan abbr="ſolẽt">ſolent</expan>, ex ipſis <expan abbr="utrũque">utrunque</expan> eo, quo dixi, modo, <expan abbr="cõfiat">confiat</expan>. </s>
          <s id="N1F8D9">Poſtremò ſi in pyri<lb></lb>tis alijsque miſtis lapidib. </s>
          <s id="N1F8DE">dilutis fuerit <expan abbr="metallũ">metallum</expan>, <expan abbr="ſiccẽtur">ſiccentur</expan>, &amp; ex eis in fornace co<lb></lb>ctis ipſum, ſiue <expan abbr="aurũ">aurum</expan>, ſiue <expan abbr="argẽtũ">argentum</expan>, ſiue æs fuerit, <expan abbr="cõficiatur">conficiatur</expan>. </s>
          <s id="N1F8F7"><expan abbr="Atramẽtũ">Atramentum</expan> uerò <lb></lb><expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan> quatuor modis <expan abbr="cõfici">confici</expan> poteſt: duob. </s>
          <s id="N1F906">ex aqua <expan abbr="atramẽtoſa">atramentoſa</expan>, uno ex me­<lb></lb>lanteriæ &amp; ſoryos, &amp; chalcitidis diluto: <expan abbr="itẽ">item</expan> uno ex terris uel lapidib. </s>
          <s id="N1F913">uel mi­<lb></lb>ſtis atramento ſis. </s>
          <s id="N1F918"><expan abbr="Aquã">Aquam</expan> <expan abbr="aũt">aut</expan> atramentoſam in lacunis collectam, ſi inde deri­<lb></lb>uari non poteſt, operarij uel ſitulis hauſtam ex ipſis exportent, &amp; in calidis <lb></lb>regionibus æſtiuo tempore in ſubdiales areas, ad aliquam altitudinem de­<lb></lb>preſſas infundant: uel machinis è puteis extractam in canales fundant: per <lb></lb>quos in areas influat, &amp; in eis ſolis calore concreſcat.</s>
        </p>
        <p id="N1F92A" type="caption">
          <s id="N1F92C">C<emph type="italics"></emph>uniculus<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>itula<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>rea<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.471.1.jpg" xlink:href="001/01/471/1.jpg"></figure>
        <p id="N1F946" type="main">
          <s id="N1F948">In frigidis <expan abbr="autẽ">autem</expan> regionib. </s>
          <s id="N1F94F">&amp; hyeme <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> aqua atramentoſa &amp; dulcis, pari <lb></lb>menſura primò in plumbeis cortinis quadrangulis decoquantur: deinde re <lb></lb>frigeratæ infundantur in cupas, uel in lacus, Plinius uocat piſcinas ligneas, <pb pagenum="462" xlink:href="001/01/472.jpg"></pb>quibus <expan abbr="quædã">quædam</expan> quaſi tranſtra ſuperius ſic incluſa ſint, ut immobilia <expan abbr="maneãt">maneant</expan>: <lb></lb>ex his <expan abbr="pendãt">pendant</expan> reſtes lapillis <expan abbr="extẽtæ">extentæ</expan>, ad quas humor ſpiſſus <expan abbr="adhæreſcẽs">adhæreſcens</expan> denſa<lb></lb>tur in <expan abbr="trãslucẽtes">translucentes</expan> <expan abbr="atramẽti">atramenti</expan> ſutorij uel cubos uel acinos, qui uuæ <expan abbr="ſpeciẽ">ſpeciem</expan> <expan abbr="gerũt">gerunt</expan>.</s>
        </p>
        <p id="N1F987" type="caption">
          <s id="N1F989">C<emph type="italics"></emph>ortina<emph.end type="italics"></emph.end> A. L<emph type="italics"></emph>acus<emph.end type="italics"></emph.end> B. T<emph type="italics"></emph>ranſtra<emph.end type="italics"></emph.end> C. R<emph type="italics"></emph>eſtes<emph.end type="italics"></emph.end> D. L<emph type="italics"></emph>apilli<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.472.1.jpg" xlink:href="001/01/472/1.jpg"></figure>
        <p id="N1F9AF" type="main">
          <s id="N1F9B1">Tertio modo <expan abbr="atramentũ">atramentum</expan> <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan> conficitur ex <expan abbr="melãteria">melanteria</expan> &amp; ſory: nam chal<lb></lb>citis, magis uero miſy, ſi fodinæ <expan abbr="melãteriæ">melanteriæ</expan> &amp; ſory <expan abbr="copiã">copiam</expan> <expan abbr="ſuppeditãt">ſuppeditant</expan>, reijcere <lb></lb>conuenit: <expan abbr="q̊d">quod</expan> ex eis, præſertim ex miſy <expan abbr="atramentũ">atramentum</expan> <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan> fiat maculoſum: i­<lb></lb>taque hæc effoſſa &amp; in cupas iniecta primo <expan abbr="diluãtur">diluantur</expan> aqua: deinde, ut pyritæ, <lb></lb>ex quib. </s>
          <s id="N1F9E4"><expan abbr="nõ">non</expan> raro æs <expan abbr="cõflatur">conflatur</expan>, qui in fundo <expan abbr="cuparũ">cuparum</expan> <expan abbr="reſederũt">reſederunt</expan>, eximi poſſint, di <lb></lb><expan abbr="lutũ">lutum</expan> in alias cupas, latas pedes <expan abbr="nouẽ">nouem</expan>, altas tres transfundatur. </s>
          <s id="N1F9FF">Surculi &amp; cre­<lb></lb>mia, quæ <expan abbr="ſupernatãt">ſupernatant</expan>, eijciantur ſcopis: <expan abbr="poſtquã">poſtquam</expan> omne <expan abbr="craſſamentũ">craſſamentum</expan> in fundo <lb></lb><expan abbr="cuparũ">cuparum</expan> <expan abbr="cõſederit">conſederit</expan>: <expan abbr="dilutũ">dilutum</expan> infundatur in <expan abbr="plũbeam">plumbeam</expan> <expan abbr="cortinã">cortinam</expan> <expan abbr="quadrangulã">quadrangulam</expan>, <expan abbr="lon­gã">lon­<lb></lb>gam</expan> pedes octo, <expan abbr="latã">latam</expan> &amp; <expan abbr="altã">altam</expan> tres: in qua decoquatur uſque <expan abbr="dũ">dum</expan> craſſum et lentum <lb></lb>fiat: tum in <expan abbr="canaliculũ">canaliculum</expan> effundatur, per <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> in <expan abbr="alterã">alteram</expan> <expan abbr="cortinã">cortinam</expan> <expan abbr="plumbeã">plumbeam</expan>, iam di­<lb></lb>ctæ <expan abbr="æqualẽ">æqualem</expan> &amp; <expan abbr="ſimilẽ">ſimilem</expan> influat: <expan abbr="refrigeratũ">refrigeratum</expan> effundatur in duodecim canalicu­<lb></lb>los: è quibus defluat in <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> uaſa lignea, alta pedes quatuor &amp; <expan abbr="dimidiũ">dimidium</expan>, la­<lb></lb>ta tres. </s>
          <s id="N1FA6B">His uaſis imponantur tranſtra digitos quatuor aut ſex inter ſe diſtan<lb></lb>tia, quæ perforata ſint: atque è foraminib. </s>
          <s id="N1FA70">arundines graciles paxillis uel cune<lb></lb>is adactis dependeant ad <expan abbr="fundũ">fundum</expan> uſque <expan abbr="pertinẽtes">pertinentes</expan>: ad quas <expan abbr="atramentũ">atramentum</expan> <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan> <lb></lb>adhæreſcens <expan abbr="paucorũ">paucorum</expan> <expan abbr="dierũ">dierum</expan> ſpacio concreſcit in cubos, qui ablati reponan­<pb pagenum="463" xlink:href="001/01/473.jpg"></pb>tur in <expan abbr="cõclaui">conclaui</expan>: cuius <expan abbr="ſolũ">ſolum</expan> aſſeribus <expan abbr="tectũ">tectum</expan> decliue ſit, ut humor, quo <expan abbr="atramen­tũ">atramen­<lb></lb>tum</expan> ſutorium ſtillat, in <expan abbr="ſubiectũ">ſubiectum</expan> uas defluere poſſit: qui <expan abbr="cũ">cum</expan> diluto recoquatur: <lb></lb>ut <expan abbr="etiã">etiam</expan> is, qui in duodecim illis uaſis, propterea <expan abbr="q̊d">quod</expan> nimis tenuis &amp; liquidus <lb></lb>eſſet, non concreuit, atque ſic in atramentum ſutorium conuerſus non fuit.</s>
        </p>
        <p id="N1FABA" type="caption">
          <s id="N1FABC">V<emph type="italics"></emph>as ligneum<emph.end type="italics"></emph.end> A. T<emph type="italics"></emph>ranſtra<emph.end type="italics"></emph.end> B. A<emph type="italics"></emph>rundines<emph.end type="italics"></emph.end> C. S<emph type="italics"></emph>olum conclauis de/<lb></lb>cliue<emph.end type="italics"></emph.end> D. V<emph type="italics"></emph>as ei ſubiectum<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.473.1.jpg" xlink:href="001/01/473/1.jpg"></figure>
        <p id="N1FAE4" type="main">
          <s id="N1FAE6">Quarto modo <expan abbr="atramentũ">atramentum</expan> ſutorium fit ex terris aut lapidibus atramento <lb></lb>ſis. </s>
          <s id="N1FAEF">Talis <expan abbr="aũt">aut</expan> uena primo <expan abbr="cõuehatur">conuehatur</expan> &amp; coaceruetur, &amp; imbribus uernis uel <lb></lb>autumnalibus, caloribus æſtiuis, pruinis &amp; gelicidijs hybernis quinque aut <lb></lb>ſex menſes exponatur, &amp; aliquoties batillis ita ſubuertatur, ut ea, quæ in ſun <lb></lb>do reſidebat, <expan abbr="ſupremũ">ſupremum</expan> <expan abbr="locũ">locum</expan> teneat: ita <expan abbr="uẽtiletur">uentiletur</expan>, ut refrigeſcat: quo modo ter<lb></lb>ta reſoluitur atque fermenteſcit, lapis ex duro mollis euadit: deinde uena te­<lb></lb>cto operta, uel ſub <expan abbr="tectũ">tectum</expan> uecta rurſus in eo loco remaneat ſex, aut <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan>, aut <lb></lb>octo menſes: poſtea eius tanta portio, quanta ſatis eſt, <expan abbr="cõij">conij</expan>ciatur in <expan abbr="caſtellũ">caſtellum</expan>, <lb></lb>cuius dimidia pars aquis ſit repleta: id <expan abbr="longũ">longum</expan> exiſtat pedes <expan abbr="centũ">centum</expan>, <expan abbr="latũ">latum</expan> quatu<lb></lb>or &amp; uiginti, <expan abbr="altũ">altum</expan> octo: habeat ad <expan abbr="fundũ">fundum</expan> forem, ut ea aperta uenæ, quæ exuit <lb></lb><expan abbr="atramentũ">atramentum</expan>, feces eximi poſſint: habeat à fundo alte uno pede, tria uel quatu­<lb></lb>or foramina, ut ipſis clauſis aquæ contineri poſſint, recluſis <expan abbr="dilutũ">dilutum</expan> effluere, <lb></lb>uena ſic <expan abbr="cũ">cum</expan> aquis miſta, &amp; perticis agitata in caſtello relinquatur, donec eius <pb pagenum="464" xlink:href="001/01/474.jpg"></pb>partes terrenæ in fundo reſederint, aquæ ſuccoſas <expan abbr="cõbiberint">combiberint</expan>: tum foramini<lb></lb>bus recluſis dilutum, ex ea ſtello effluens, excipiat caſtellum ei <expan abbr="ſubiectũ">ſubiectum</expan>: <expan abbr="q̊d">quod</expan> <lb></lb>eandem habeat longitudinem, ſed latum ſit pedes duodecim, <expan abbr="altũ">altum</expan> quatuor, <lb></lb>ut dilutum capere poſſit: id ſi non fuerit ſatis atramentoſum, ipſo uena <expan abbr="recẽs">recens</expan> <lb></lb>diluatur: ſin atramentoſum fuerit, nec tamen omne uenæ diuitis <expan abbr="atramentũ">atramentum</expan> <lb></lb>exorbuerit, <expan abbr="uenã">uenam</expan> denuo aqua ſimplici diluere conuenit: dilutum quàm <expan abbr="pri­mũ">pri­<lb></lb>mum</expan> <expan abbr="limpidũ">limpidum</expan> fuerit, in <expan abbr="plũbeas">plumbeas</expan> cortinas quadrangulas per canaliculos infu­<lb></lb>ſum coquatur, uſque <expan abbr="dũ">dum</expan> aquas exhalet: mox <expan abbr="inijciãtur">inijciantur</expan> <expan abbr="tãtulæ">tantulæ</expan> ferri bracteæ re <lb></lb>ſoluendæ quantulas diluti natura poſtulat: inde rurſus <expan abbr="coctũ">coctum</expan> bulliat, donec <lb></lb>tam craſſum fiat, ut <expan abbr="refrigeratũ">refrigeratum</expan> in <expan abbr="atramentũ">atramentum</expan> <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan> ſpiſſari poſſit: poſthæc <lb></lb>effundatur in lacus, aut cupas, aut alia uaſa, in quibus omne duobus uel tri­<lb></lb>bus diebus congelat, quod ad <expan abbr="congelandũ">congelandum</expan> <expan abbr="aptũ">aptum</expan> eſt: id uerò quod non fue­<lb></lb>rit <expan abbr="congelatũ">congelatum</expan> uel ſtatim in <expan abbr="cortinã">cortinam</expan> refuſum recoquatur, uel reſeruetur, ut eo <lb></lb>uena recens diluatur: <expan abbr="nã">nam</expan> aqua ſimplici longe præſtat. </s>
          <s id="N1FBC2"><expan abbr="Atramentũ">Atramentum</expan> uerò <expan abbr="den­ſatũ">den­<lb></lb>ſatum</expan> excindatur, &amp; denuo in <expan abbr="cortinã">cortinam</expan> <expan abbr="coniectũ">coniectum</expan> recoquatur &amp; liquefiat: liqua <lb></lb>tum infundatur in catinos ut ex eo paſtilli fiant: ſi primo non ſatis ſpiſſatur, <lb></lb>diluto effuſo <expan abbr="denſatũ">denſatum</expan> bis, uel ter, rurſus in cortina liquefiat, &amp; in catinos re­<lb></lb>fundatur: quo modo ex eo paſtilli conficiuntur puri, &amp; aſpectu pulchri.</s>
        </p>
        <p id="N1FBE0" type="caption">
          <s id="N1FBE2">C<emph type="italics"></emph>ortina<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>atini<emph.end type="italics"></emph.end> B. P<emph type="italics"></emph>aſtilli<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.474.1.jpg" xlink:href="001/01/474/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="465" xlink:href="001/01/475.jpg"></pb>
        <p id="N1FC00" type="main">
          <s id="N1FC02">Sed pyritæ <expan abbr="atramẽtoſi">atramentoſi</expan>, qui in numero miſtorum ſunt, ut aluminoſi uran­<lb></lb>tur, aquis <expan abbr="diluãtur">diluantur</expan>, dilutum coquatur in cortinis plumbeis donec denſetur <lb></lb>in atramentum ſutorium. </s>
          <s id="N1FC11">Quanque ex his alumen &amp; atramentum ſutorium <lb></lb>plerunque confiunt: nec mirum: ſucci enim ſunt cognati, &amp; in hac r e<expan abbr="ſolũ">ſolue</expan><lb></lb>runt, quod illud minus, hoc magis ſit terrenum. </s>
          <s id="N1FC1C">Iſtiuſmodi autem pyritæ, ſi <lb></lb>quid metalli in eis inerit, item in fornacibus excoquantur. </s>
          <s id="N1FC21">Eodem modo ex <lb></lb>alijs miſtis atramentoſis atque metallicis conficiatur atramentum ſutorium et <lb></lb>metallum. </s>
          <s id="N1FC28">Quinetiam ſi uenæ pyritis atramentoſis abundauerint, quidam <lb></lb>metallici non magnas arbores medias diffindunt, easque rurſus in partes ſe­<lb></lb>cane tam longas quam latæ ſunt foſſæ latentes &amp; cuniculi, in quibus eas <expan abbr="trãſuerſas">tranſ<lb></lb>uerſas</expan> collocant: quoniam uerò ipſas ſtabilitatis ergò ſic humi ſternunt, ut <lb></lb>pars lata ſit prona: teres, ſupina: inferius <expan abbr="quodãmodo">quodammodo</expan> <expan abbr="cõmitti">committi</expan> poſſunt, ſupe­<lb></lb>rius non poſſunt: intermedium ſpacium uacuum pyritis complent, &amp; <expan abbr="ijſdẽ">ijſdem</expan> <lb></lb>ac lignis pyritas <expan abbr="cõminutos">comminutos</expan> ſuperinijciunt, ut ingredientibus &amp; egredienti­<lb></lb>bus, iter planum &amp; æquabile explicent. </s>
          <s id="N1FC4D">Hi pyritæ, cùm foſſæ latentes uel cu<lb></lb>niculi ſtillant aquis, ipſis madefacti ex ſe gignunt <expan abbr="atramẽtum">atramentum</expan> ſutorium, eique <lb></lb>cognata: cum aquæ ceſſant deſtillare, ipſum ſiccatur &amp; dureſcit, &amp; è puteis <lb></lb>unà cum pyritis nondum aqua reſolutis tractum, uel è cuniculis <expan abbr="cuectũ">euectum</expan> con<lb></lb>ijciunt in cupas uel lacus, &amp; aquis feruentibus ſuperfuſis atramentum reſol­<lb></lb>uunt, atque pyritas <expan abbr="diluũt">diluunt</expan>: quod dilutum uiride in alias cupas aut lacus tranſ­<lb></lb>fundunt, ut limpidum &amp; purum fiat: id deinde in cortinis plumbeis <expan abbr="coquũt">coquunt</expan> <lb></lb>donec ſpiſſetur: mox in uaſa lignea infundunt: ubi ad reſtes, uel arundines, <lb></lb>uel ſurculos adhærens in atramentum <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan> uiride concreſcit. </s>
          <s id="N1FC74">At ſulfur <lb></lb>conficitur ex aquis ſulfuroſis, ex uenis ſulfureis, ex miſtis <expan abbr="itẽ">item</expan> ſulfureis, aquæ <lb></lb>quidem ingerantur in cortinas plumbeas, &amp; coquantur donec denſentur in <lb></lb>ſulfur. </s>
          <s id="N1FC81">Ex hoc plerunque &amp; ſquama ferri <expan abbr="cõcoctis">concoctis</expan>, ac in urceos transfuſis, atque <lb></lb>poſtea facticio ſulfure luteo obductis fit aliud ſulfur facticium, quod caballi <lb></lb>num nominamus. </s>
          <s id="N1FC8C">Venæ uerò, quæ ferè conſtant ex ſulfure &amp; terra, ex alijs <lb></lb>foſſilibus raro, coquantur in <expan abbr="uẽtroſis">uentroſis</expan> ollis fictilibus. </s>
          <s id="N1FC95">Ipſæ fornaces duarum <lb></lb>capaces in tres partes ſint diſtributæ: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> infima alta pedem à fronte ha­<lb></lb>beat os, quo inſpiretur: ſuperius tecta ſit laminis ferreis, latera uerſus perfo­<lb></lb>ratis: quas bacilla ferrea <expan abbr="ſuſtineãt">ſuſtineant</expan>, ipſæ uerò ligna in fornacem impoſita: me­<lb></lb>dia pars alta ſit ſeſquipedem: quæ item os habeat à fronte, ut ligna in forna­<lb></lb>cem immitti poſſint: ſuperius habeat bacilla, ſuper quæ <expan abbr="fundũ">fundum</expan> ollæ cuiuſque <lb></lb>ſtatuatur: ſuprema alta ſit ferè duos pedes: ſed ollarum quæque item alta du­<lb></lb>os pedes, &amp; craſſa digitum: quæque ſub ore habeat narem longam, uerum an<lb></lb>guſtam: quæque tegatur operculo item fictili ſic facto, ut os ollæ tegat, &amp; in <lb></lb>eo aliquantum includatur. </s>
          <s id="N1FCB6">Ad binas quaſque id genus ollas opus eſt ſingulis <lb></lb>ollis eiuſdem magnitudinis &amp; formæ, cuius illæ ſunt: ſed hæ naribus care­<lb></lb>ant, tria uerò <expan abbr="habeãt">habeant</expan> foramina: quorum duo, quæ ſunt ſub ore, duas <expan abbr="duarũ">duarum</expan> <lb></lb>ollarum nares recipiant: ex tertio, quod eſt è contraria eius parte ad <expan abbr="fundũ">fundum</expan>, <lb></lb>effluat ſulfur: ſingulæ fornaces binis ollis, quibus nares ſunt, in cas impoſi­<lb></lb>tis tegantur laminis ferreis luto craſſo digitos duos oblitis, eisque totæ <expan abbr="cõcludantur">conclu<lb></lb>dantur</expan>, relictis <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> duobus uel tribus ſpiramentis: <expan abbr="ollarũ">ollarum</expan> etiam ora <lb></lb>ex eis emineant. </s>
          <s id="N1FCDF">Extra quanque <expan abbr="fornacẽ">fornacem</expan> ad alterum eius latus collocetur olla, <lb></lb><expan abbr="uacãs">uacans</expan> nare: in cuius foramina <expan abbr="illarũ">illarum</expan> <expan abbr="duarũ">duarum</expan> nares <expan abbr="penetrẽt">penetrent</expan>, ea lateribus, ut im­<pb pagenum="466" xlink:href="001/01/476.jpg"></pb>mobilis maneat, utrinque muniatur: <expan abbr="cũ">cum</expan> uenæ ſulfureæ in ollas, in fornaces im<lb></lb>poſitas, <expan abbr="cõiectæ">coniectæ</expan> fuerint, eas <expan abbr="cõfeſtim">confeſtim</expan> operculare, &amp; qua <expan abbr="cũ">cum</expan> operculo coniun<lb></lb><expan abbr="gũtur">guntur</expan>, luto oblinire conuenit ne ſulfur <expan abbr="exhalẽt">exhalent</expan>: <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> de cauſa ollæ ſubiectæ <lb></lb>operculis <expan abbr="tegãtur">tegantur</expan> &amp; luto oblinantur: lignis accenſis uenæ <expan abbr="coquãtur">coquantur</expan> uſque <expan abbr="dũ">dum</expan> <lb></lb>ſulfur exhalarint: uapor ſublatus dum per <expan abbr="narẽ">narem</expan> penetrat in ollam ſubiectam <lb></lb>craſſeſcit in ſulfur: quod ceræ liquefactæ ſimile in fundum decidit: ex quo <lb></lb>cum è foramine, quod ad ollæ fundum eſſe dixi, defluxerit excoctor uel pa­<lb></lb>nem efficit, uel cannas bacillaúe format, uel ſulfurata, exilibus lignis in id in <lb></lb>tinctis, conficit: mox ardentia ligna &amp; prunas ex fornace extrahat, eaque refri<lb></lb>gerata duas illas ollas aperiat, &amp; exinaniat purgamentis: quæ, ſi uenæ com­<lb></lb>poſitæ fuerint ex ſulfure &amp; terra, cineris ſua ſponte reſtincti, ſimilia ſunt: <lb></lb>ſin ex ſulfure &amp; terra &amp; lapide, uel ex ſulfure &amp; lapide tantum, terræ ualde <lb></lb>ſiccatæ, uel lapidi multum toſto: poſthæc ollæ rurſus uenis compleantur, et <lb></lb>eadem iſta omnia iterentur.</s>
        </p>
        <p id="N1FD41" type="caption">
          <s id="N1FD43">O<emph type="italics"></emph>llæ quibus nares ſunt<emph.end type="italics"></emph.end> A. O<emph type="italics"></emph>lla uacans nare<emph.end type="italics"></emph.end> B. O<emph type="italics"></emph>percula<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.476.1.jpg" xlink:href="001/01/476/1.jpg"></figure>
        <p id="N1FD5D" type="main">
          <s id="N1FD5F">Sed miſta ſulfurea, ſiue ex lapide et ſulfure <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> <expan abbr="cõſtiterint">conſtiterint</expan>, ſiue ex <lb></lb>lapide &amp; ſulfure &amp; metallo, <expan abbr="coquãtur">coquantur</expan> in ſimilib. ollis, ſed in fundo perfora­<lb></lb>tis: fornax ſic ſe habeat: ad <expan abbr="murũ">murum</expan> officinæ n. extruantur latericij parietes, alti <lb></lb>pedes vn. longi tres, craſſi <expan abbr="ſeſquipedẽ">ſeſquipedem</expan>. </s>
          <s id="N1FD7C">Hi <expan abbr="diſtẽt">diſtent</expan> inter ſe pedib. XXVII. inter q̊s <lb></lb><expan abbr="itẽ">item</expan> latere <expan abbr="ducãtur">ducantur</expan> VII. muri humiles, utpote alti pedes II. &amp; totidem digitos, <lb></lb>ſed longi, æque ac parietes, pedes III. craſſi <expan abbr="unũ">unum</expan>, parib. interuallis inter ſe &amp; <pb pagenum="467" xlink:href="001/01/477.jpg"></pb>parietes diſtincti: qua ratione alius ab alio aberit pedes duos &amp; dimidium. </s>
          <s id="N1FD97"><lb></lb>In eius ſuperius incluſa ſint bacilla ferrea, quæ <expan abbr="ſuſtineãt">ſuſtineant</expan> laminas ferreas, lon<lb></lb>gas &amp; latas pedes tres, craſſas <expan abbr="digitũ">digitum</expan>, ut &amp; ollarum graue onus &amp; ignis uim <lb></lb>ſuſtinere poſſint: earum quæque in medio habeat foramen rotundum, quod <lb></lb>latum ſit ſeſquidigitum: quia uerò nec plures quàm octo eſſe poſſunt, eis to<lb></lb>tidem ollæ in fundo perforatæ ſuperponantur, totidem integræ ſupponan<lb></lb>tur: illæ contineant miſta, &amp; operculis tegantur. </s>
          <s id="N1FDAD">Hæ aquas, &amp; earum ora ad <lb></lb>laminas pertineant: miſta lignis, circa ſuperiores ollas poſitis &amp; accenſis, co<lb></lb>cta ſtillant ſulfure rubro, uel luteo, uel uiridi: quod per foramina <expan abbr="defluẽs">defluens</expan> ex­<lb></lb>cipiunt ollæ laminis ſuppoſitæ: quarum aqua mox refrigeſcit: ſi in miſtis in <lb></lb>eſt metallum, ea reſeruata excoquuntur: ſi minus, abijciuntur. </s>
          <s id="N1FDBC">Veruntamen <lb></lb>ſulfur ex iſtiuſmodi miſtis optime poterit elici, ſi ollæ ſuperiores ſic in forna<lb></lb>ce concamerata locatæ fuerint, ut illæ, de quibus libro octauo, cum eandem <lb></lb>rem metalli, quod in eis ineſt, cauſa tractarem, dixi, ut eædem fundo carue­<lb></lb>rint, inque eas cancelli fuerint impoſiti: inferiores uerò eis hoc modo ſuppoſi<lb></lb>tæ fuerint: ſed laminam quanque amplius habere foramen oportet.</s>
        </p>
        <p id="N1FDC9" type="caption">
          <s id="N1FDCB">M<emph type="italics"></emph>urus longus<emph.end type="italics"></emph.end> A. M<emph type="italics"></emph>uri alti<emph.end type="italics"></emph.end> B. M<emph type="italics"></emph>uri humiles<emph.end type="italics"></emph.end> C. L<emph type="italics"></emph>aminæ<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>O<emph type="italics"></emph>llæ ſuperiores<emph.end type="italics"></emph.end> E. O<emph type="italics"></emph>llæ inferiores<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.477.1.jpg" xlink:href="001/01/477/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="468" xlink:href="001/01/478.jpg"></pb>
        <p id="N1FDFD" type="main">
          <s id="N1FDFF">Alij urceum defodiunt in terra, &amp; in eum imponunt alterum urceum in <lb></lb>fundo perforatum: in quo pyriten, uel cadmiam, uel alium lapidem ſulfuro­<lb></lb>ſum ſic concludunt, ut ſulfur exhalare <expan abbr="nõ">non</expan> poſſit. </s>
          <s id="N1FE0A">Is acri igni coctus ſtillat ſul­<lb></lb>fure, quod in urceum inferiorem, qui continet aquas, defluit.</s>
        </p>
        <p id="N1FE0F" type="caption">
          <s id="N1FE11">V<emph type="italics"></emph>rceus inferior<emph.end type="italics"></emph.end> A. V<emph type="italics"></emph>rceus ſuperior<emph.end type="italics"></emph.end> B. O<emph type="italics"></emph>perculum<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.478.1.jpg" xlink:href="001/01/478/1.jpg"></figure>
        <p id="N1FE2B" type="main">
          <s id="N1FE2D">At bitumen fit ex aquis bituminoſis, ex bitumine liquido, ex miſtis bitu­<lb></lb>minoſis: nam aqua bituminoſa ſimul &amp; ſalſa Babylone, ut Plinius <expan abbr="ſcriptũ">ſcriptum</expan> re <lb></lb>liquit, &amp; è puteis in ſalinas ingeſta, &amp; flagrantiſſimo ſole cocta denſatur par<lb></lb>tim in bitumen liquidum, partim in ſalem. </s>
          <s id="N1FE3A">Sed bitumen, ut leuius, ſuperio­<lb></lb>rem: ſal, ut grauius, inferiorem <expan abbr="locũ">locum</expan> obtinet. </s>
          <s id="N1FE43">Bitumen uerò liquidum, ſi mul<lb></lb>tum aquis fontium, riuorum, <expan abbr="fluminũ">fluminum</expan>, innatarit, ſitulis, alijsúe uaſculis hau­<lb></lb>ſtum: ſi paucum, alis anſerum, linteolis, rallis, arundinum panniculis, &amp; alijs <lb></lb>ad quæ facile adhæreſcit, collectum in magnis ollis æreis uel ferreis coqua­<lb></lb>tur &amp; igne ſpiſſetur. </s>
          <s id="N1FE52">Verùm, quia ad diuerſos uſus expetitur, quidam cum li<lb></lb>quido miſcent picem, quidam axungiam ueterem, ut eius lentorem tempe­<lb></lb>rent. </s>
          <s id="N1FE59">Sed hi, quanquam ipſum coquunt in ollis, durum non efficiunt. </s>
          <s id="N1FE5C">At mi <lb></lb>ſta, in quibus ineſt bitumen, eo modo, quo ea, in quibus eſt ſulfur, in ollis <lb></lb>iuxta fundum terebratis coquuntur: etſi rarius hoc fieri ſolet, quod tale bitu<lb></lb>men non magni æſtimetur.</s>
        </p>
        <pb pagenum="469" xlink:href="001/01/479.jpg"></pb>
        <p id="N1FE69" type="caption">
          <s id="N1FE6B">F<emph type="italics"></emph>ons bituminoſus<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>itula<emph.end type="italics"></emph.end> B. O<emph type="italics"></emph>lla<emph.end type="italics"></emph.end> C. O<emph type="italics"></emph>perculum<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.479.1.jpg" xlink:href="001/01/479/1.jpg"></figure>
        <p id="N1FE8B" type="main">
          <s id="N1FE8D">Quin omnes ſucci concreti, ſi copioſe &amp; abundanter cum aquis fuerint <lb></lb>permiſti, atque omnes etiam terræ, reſident in fontibus, &amp; in riuorum ac flu­<lb></lb>minum alueis: atque lapides, in his iacentes eis obducuntur: nec indigent ullo <lb></lb>ſolis aut ignis calore, quo <expan abbr="cõcreſcant">concreſcant</expan>. </s>
          <s id="N1FE9A">Quod cùm uiri ſagaces <expan abbr="cõſideraſſent">conſideraſſent</expan>, <lb></lb>excogitarunt rationes, quibus reliquos quoſdam ſuccos <expan abbr="cõcretos">concretos</expan>, &amp; terras <lb></lb>quaſdam inſignes colligerent: etenim talem aquam, ſiue ex fonte, ſiue ex cu­<lb></lb>niculo defluat, aliquot lacubus ligneis, uel caſtellis ex ordine collocatis exci<lb></lb>piunt: in eis enim reſident: quare ſingulis annis deraſi <expan abbr="colligũtur">colliguntur</expan>: ut in mon­<lb></lb>te Carpatho chryſocolla, in Meliboco ochra.</s>
        </p>
        <p id="N1FEB3" type="caption">
          <s id="N1FEB5">O<emph type="italics"></emph>s cuniculi<emph.end type="italics"></emph.end> A. C<emph type="italics"></emph>analis<emph.end type="italics"></emph.end> B. C<emph type="italics"></emph>aſtella<emph.end type="italics"></emph.end> C. C<emph type="italics"></emph>analiculi<emph.end type="italics"></emph.end> D.</s>
        </p>
        <pb pagenum="470" xlink:href="001/01/480.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.480.1.jpg" xlink:href="001/01/480/1.jpg"></figure>
        <p id="N1FED9" type="main">
          <s id="N1FEDB">Reſtat <expan abbr="uitrũ">uitrum</expan>, cuius <expan abbr="cõſectura">conſectura</expan> propterea huc pertinet, quod ex ſuccis <expan abbr="qui­buſdã">qui­<lb></lb>buſdam</expan> <expan abbr="cõcretis">concretis</expan>, &amp; ſabulo, uel arena ui ignis &amp; arte ſubtili exprimatur: &amp; <expan abbr="q̊d">quod</expan> <lb></lb>expreſſum, ut ſucci <expan abbr="cõcreti">concreti</expan> &amp; <expan abbr="gẽmæ">gemmæ</expan>, atque lapides <expan abbr="quidã">quidam</expan>, transluceat: ut lapi­<lb></lb>des liqueſcentes &amp; metalla fundi poſſit: ſed primò mihi dicendum eſt de ma<lb></lb>teria, ex qua <expan abbr="uitrũ">uitrum</expan> <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>: deinde de fornacibus, in quibus conflatur: tum <lb></lb>de eius <expan abbr="cõficiendi">conficiendi</expan> ratione. </s>
          <s id="N1FF14">Confit <expan abbr="aũt">aunt</expan> ex lapidibus <expan abbr="liqueſcẽtibus">liqueſcentibus</expan> &amp; ex ſuccis <lb></lb><expan abbr="cõcretis">concretis</expan>, aut ex <expan abbr="aliarũ">aliarum</expan> <expan abbr="rerũ">rerum</expan> ſuccis, qui <expan abbr="cũ">cum</expan> his naturali cognatione iunguntur. </s>
          <s id="N1FF30"><lb></lb>Lapides <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> liqueſcentes, ſi fuerint <expan abbr="cãdidi">candidi</expan> &amp; translucidi, cæteris <expan abbr="præſtãt">præſtant</expan>: <lb></lb>quib. </s>
          <s id="N1FF42">de cauſis ad cryſtallos primas <expan abbr="deferũt">deferunt</expan>: ex his. </s>
          <s id="N1FF49">n. </s>
          <s id="N1FF4C">fractis in India fieri <expan abbr="ui­trũ">ui­<lb></lb>trum</expan> <expan abbr="tã">tam</expan> translucida facilitate <expan abbr="præcellẽs">præcellens</expan>, ut <expan abbr="nullũ">nullum</expan> <expan abbr="cũ">cum</expan> eo <expan abbr="cõparari">comparari</expan> poſſit, autores <lb></lb>eſſe Plinius ſcribit: <expan abbr="ſecũdas">ſecundas</expan> <expan abbr="tribuũt">tribuunt</expan> lapidibus, qui, tametſi eis duricia <expan abbr="cryſtal­lorũ">cryſtal­<lb></lb>lorum</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> ſit, <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> ſimili modo <expan abbr="cãdidi">candidi</expan> ſunt &amp; <expan abbr="trãslucent">translucent</expan>: tertias dant his lapidi<lb></lb>bus <expan abbr="cãdidis">candidis</expan>, qui translucidi <expan abbr="nõ">non</expan> ſunt. </s>
          <s id="N1FF93">Eos <expan abbr="aũt">aut</expan> <expan abbr="oẽs">omnes</expan> prius urere neceſſe eſt: po­<lb></lb>ſtea pilis ſubiectos ſic frangere &amp; <expan abbr="cõminuere">comminuere</expan>, ut inde <expan abbr="ſabulũ">ſabulum</expan> fiat: <expan abbr="tũ">tum</expan> cribrare: <lb></lb>quocirca, ſi tale <expan abbr="ſabulũ">ſabulum</expan> uel arena, ſe uitrarijs ad oſtia <expan abbr="fluminũ">fluminum</expan> <expan abbr="oſtẽdit">oſtendit</expan>, eos <expan abbr="urẽdi">uren<lb></lb>di</expan> &amp; <expan abbr="tũdendi">tundendi</expan> labore leuat. </s>
          <s id="N1FFC4">Quod uerò ad ſuccos <expan abbr="cõcretos">concretos</expan> attinet, primæ de <lb></lb><expan abbr="ferũtur">feruntur</expan> nitro: <expan abbr="ſecũdæ">ſecundæ</expan> ſali foſſili candido &amp; translucido: tertiæ ſali, qui <expan abbr="cõficitur">confici<lb></lb>tur</expan> ex lixiuio; ex cinere anthyllidis, aut alterius herbæ ſalſæ facto. </s>
          <s id="N1FFDA">Sunt <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> <lb></lb>qui huic ſali, <expan abbr="nõ">non</expan> illi, <expan abbr="ſecũdas">ſecundas</expan> <expan abbr="tribuũt">tribuunt</expan>. </s>
          <s id="N1FFEF"><expan abbr="Verũ">Verum</expan> ſabuli uel arenæ, ex lapidibus <expan abbr="li­queſcẽtibus">li­<lb></lb>queſcentibus</expan> <expan abbr="cõfectæ">confectæ</expan>, portiones duæ <expan abbr="cũ">cum</expan> nitri uel ſalis foſſilis, aut ex herba ſal<pb pagenum="471" xlink:href="001/01/481.jpg"></pb>ſa facti unà <expan abbr="cõmiſceantur">commiſceantur</expan>: ad quas adijciatur minuta magnetis particula: cer<lb></lb>te ſingularis illa uis noſtris <expan abbr="etiã">etiam</expan> <expan abbr="tẽporib">temporib</expan>. </s>
          <s id="N20016">æque ac priſcis ita in ſe <expan abbr="liquorẽ">liquorem</expan> uitri <lb></lb>trahere creditur, ut ad ſe <expan abbr="ferrũ">ferrum</expan> allicit: <expan abbr="tractũ">tractum</expan> <expan abbr="aũt">aut</expan> purgat, &amp; ex uiridi uel luteo <lb></lb><expan abbr="candidũ">candidum</expan> facit: ſed <expan abbr="magnetẽ">magnetem</expan> poſtea ignis <expan abbr="cõſumit">conſumit</expan>: qui uerò <expan abbr="iã">iam</expan> dictis ſuccis <expan abbr="ca­rẽt">ca­<lb></lb>rent</expan>, ipſi duas <expan abbr="portiões">portiones</expan> cineris quernei uel ilignei, uel roborei, uel cerrei, aut, <lb></lb>ſi hi in <expan abbr="prõptu">promptu</expan> non fuerint, fagini uel abiegni <expan abbr="cũ">cum</expan> una ſabuli uel arenæ permi<lb></lb><expan abbr="ſcẽt">ſcent</expan>, &amp; <expan abbr="addũt">addunt</expan> <expan abbr="modicũ">modicum</expan> <expan abbr="ſalẽ">ſalem</expan>, ex aqua ſalſa uel marina <expan abbr="factũ">factum</expan>, atque <expan abbr="exiguã">exiguam</expan> magne <lb></lb>tis <expan abbr="particulã">particulam</expan>: ſed iſti minus <expan abbr="candidũ">candidum</expan> &amp; <expan abbr="translucidũ">translucidum</expan> <expan abbr="uitrũ">uitrum</expan> <expan abbr="cõficiũt">conficiunt</expan>: <expan abbr="uerũ">uerum</expan> cinis <lb></lb>ex antiquis arborib. </s>
          <s id="N20085">fit: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> truncus, ubi aſſurrexit ad <expan abbr="altitudinẽ">altitudinem</expan> ſex <expan abbr="pedũ">pedum</expan> <lb></lb>cauatur, &amp; iniecto igni arbor tota <expan abbr="cõburitur">comburitur</expan>, ac in cinerem uertitur: quod fit <lb></lb>hyeme <expan abbr="cũ">cum</expan> niues diutinæ ſedent, uel æſtate, <expan abbr="cũ">cum</expan> non pluit: <expan abbr="nã">nam</expan> imbres alijs anni <lb></lb><expan abbr="tẽporib">temporib</expan>. </s>
          <s id="N200AD"><expan abbr="q̊d">quod</expan> cineres <expan abbr="cũ">cum</expan> terra <expan abbr="miſceãt">miſceant</expan>, impuros <expan abbr="reddũt">reddunt</expan>: <expan abbr="quãobrẽ">quanobrem</expan> <expan abbr="tũc">tunc</expan> ex ijſdem <lb></lb>arborib. </s>
          <s id="N200C9">in plures partes ſectis, &amp; ſub tecto <expan abbr="cõbuſtis">combuſtis</expan>, cinis <expan abbr="cõfiat">confiat</expan>. </s>
          <s id="N200D4">Sed uitra<lb></lb>rijs alijs tres ſunt fornaces, alijs duæ, alijs una: quib. </s>
          <s id="N200D9">tres, hi in prima <expan abbr="coquũt">coquunt</expan> <lb></lb><expan abbr="materiã">materiam</expan>, in <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan> <expan abbr="eã">eam</expan> <expan abbr="recoquũt">recoquunt</expan>, in tertia refrigerant uitrea uaſa &amp; cætera ope<lb></lb>ra <expan abbr="cãdentia">candentia</expan>: <expan abbr="eorũ">eorum</expan> prima fornax <expan abbr="cõcamerata">concamerata</expan> &amp; furno ſimilis ſit: in cuius ſupe<lb></lb>riori camera, longa pedes ſex, lata quatuor, alta duos lignis aridis <expan abbr="accẽſis">accenſis</expan> res <lb></lb>miſtæ <expan abbr="coquãtur">coquantur</expan> acri igni donec liqueſcant, &amp; in maſſam <expan abbr="uertãtur">uertantur</expan> <expan abbr="uitreã">uitream</expan>: etſi <lb></lb>nondum ſatis à recremento purgatam: ea refrigerata extrahatur &amp; in partes <lb></lb>diuidatur: in eadem fornace ollæ, quæ continebunt uitrum, calefiant.</s>
        </p>
        <p id="N20117" type="caption">
          <s id="N20119">P<emph type="italics"></emph>rimæ fornacis inferior camera<emph.end type="italics"></emph.end> A. S<emph type="italics"></emph>uperior<emph.end type="italics"></emph.end> B. V<emph type="italics"></emph>itrea maſſa<emph.end type="italics"></emph.end> C.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.481.1.jpg" xlink:href="001/01/481/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="472" xlink:href="001/01/482.jpg"></pb>
        <p id="N20137" type="main">
          <s id="N20139">Secunda fornax rotunda &amp; lata pedes decem, alta octo, extrinſecus, ut ſit <lb></lb>firmior, cingatur quinque arcubus ſeſquipedem craſſis: ea item conſtet ex du<lb></lb>abus cameris: quarum inferioris teſtudo ſit craſſa ſeſquipedem: ipſa camera <lb></lb>habeat à fronte os anguſtum, ut ligna in focum, qui eſt in eius ſolo, imponi <lb></lb>poſſint: in ſumma uerò &amp; media eiuſdem teſtudine <expan abbr="magnũ">magnum</expan> foramen rotun­<lb></lb>dum: quod ab ea pateat ad ſuperiorem cameram, ut flammæ in ipſam pene­<lb></lb>trare poſſint. </s>
          <s id="N2014C">At in ſuperioris cameræ muro inter arcus ſint octo feneſtræ <lb></lb>tantæ, ut per eas ollæ uentroſæ in ſolo cameræ circum <expan abbr="magnũ">magnum</expan> foramen col­<lb></lb>locari poſſint: quarum ollarum craſſitudo ſit ad digitos duos, altitudo ad to<lb></lb>tidem pedes, latitudo uentris ad ſeſquipedem, oris &amp; fundi ad pedem. </s>
          <s id="N20159">In po<lb></lb>ſteriori fornacis parte ſit foramen quadrangulum, cuius altitudo atque etiam <lb></lb>latitudo ad palmum: per quod calor penetret in tertiam fornacem, cum hac <lb></lb>coniunctam: ea quadrangula &amp; longa pedes octo, lata ſex ſimiliter conſtet <lb></lb>ex duabus cameris: quarum inferior à fronte habeat os, ut ligna in <expan abbr="focũ">focum</expan>, qui <lb></lb>etiam eſt in eius ſolo, imponi poſſint: ab utroque oris latere in muro ſit oblon<lb></lb>gi uaſis fictilis receptaculum, longum circiter pedes quatuor, altum duos, la <lb></lb>tum ſeſquipedem. </s>
          <s id="N2016E">Superior uerò camera habeat duo foramina, <expan abbr="alterũ">alterum</expan> à dex­<lb></lb>tro latere, alterum à ſiniſtro, tam lata &amp; alta, ut uaſa illa commode in eam im<lb></lb>poni poſſint: quæ uaſa ſint longa pedes tres, alta ſeſquipedem, lata inferiori <lb></lb>parte pedem, ſuperiori <expan abbr="rotũdata">rotundata</expan>: in his opera uitrea iam conflata recondan­<lb></lb>tur, ut mitiori calore <expan abbr="refrigerẽtur">refrigerentur</expan>: quæ ni ita paulatim fuerint refrigerata, diſ <lb></lb>rumpuntur. </s>
          <s id="N20187">Deinde uaſis iſtis ex ſuperiori camera extractis &amp; repoſitis in <lb></lb>receptaculis prorſus refrigerentur.</s>
        </p>
        <p id="N2018C" type="caption">
          <s id="N2018E">S<emph type="italics"></emph>ecundæ fornacis arcus<emph.end type="italics"></emph.end> A. E<emph type="italics"></emph>ius cameræ inſerioris os<emph.end type="italics"></emph.end> B. <lb></lb>F<emph type="italics"></emph>eneſtræ ſuperioris cameræ<emph.end type="italics"></emph.end> C. O<emph type="italics"></emph>llæ uentroſæ<emph.end type="italics"></emph.end> D. T<emph type="italics"></emph>er/<lb></lb>tiæ fornacis os<emph.end type="italics"></emph.end> E. R<emph type="italics"></emph>eceptacula uaſorum<emph.end type="italics"></emph.end> F. F<emph type="italics"></emph>oramina <lb></lb>ſuperioris cameræ<emph.end type="italics"></emph.end> G. V<emph type="italics"></emph>aſa oblonga<emph.end type="italics"></emph.end> H.</s>
        </p>
        <pb pagenum="473" xlink:href="001/01/483.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.483.1.jpg" xlink:href="001/01/483/1.jpg"></figure>
        <p id="N201D0" type="main">
          <s id="N201D2">At quibus duæ ſunt fornaces, eorum partim in prima coquunt <expan abbr="miſturã">miſturam</expan>, <lb></lb>&amp; in ſecunda non modo eandem recoquunt, uerum opera etiam uitrea re­<lb></lb>ponunt: quanquam in diuerſis cameris partim in ſecunda materiam <expan abbr="coquũt">coquunt</expan> <lb></lb>pariter &amp; recoquunt, in tertiam uerò opera uitrea recondunt: atque ita illi ca­<lb></lb>rent tertia fornace, hi prima: ſed iſtiuſmodi fornax ſecunda differt ab altera <lb></lb>fornace ſecunda: etenim rotunda quidem eſt, ſed eius caua pars lata pedes <lb></lb>octo, alta duodecim, quod conſtet ex tribus cameris: quarum infima <expan abbr="nõ">non</expan> diſ­<lb></lb>ſimilis eſt inferiori alterius ſecundæ fornacis. </s>
          <s id="N201EF">In mediæ uerò cameræ muro <lb></lb>ſunt ſex fornices: quæ <expan abbr="cũ">cum</expan> ollæ calefactæ in eam impoſitæ fuerint, etiam luto <lb></lb>obſtruuntur relictis modicis feneſtellis: in huius mediæ cameræ ſumma &amp; <lb></lb>media parte eſt foramen quadrangulum, cuius longitudo, itemque latitudo <lb></lb>ad palmum: per id calor penetrat in <expan abbr="ſupremã">ſupremam</expan> cameram: quæ poſteriori par­<lb></lb>te habet os, ut in oblongum uas fictile, in ea locatum, opera uitrea paulatim <lb></lb>refrigeranda reponi poſſint. </s>
          <s id="N20206">Ea <expan abbr="autẽ">autem</expan> parte ſolum officinæ eſt altius, aut ſca­<lb></lb>mnum habet appoſitum, ut uitrarij conſcendentes commodius opera poſ­<lb></lb>ſint recondere.</s>
        </p>
        <p id="N20211" type="caption">
          <s id="N20213">A<emph type="italics"></emph>lterius fornacis ſecunda camera infima<emph.end type="italics"></emph.end> A. M<emph type="italics"></emph>edia<emph.end type="italics"></emph.end> B. S<emph type="italics"></emph>uprema<emph.end type="italics"></emph.end> C. <lb></lb>E<emph type="italics"></emph>ius os<emph.end type="italics"></emph.end> D. F<emph type="italics"></emph>oramen rotundum<emph.end type="italics"></emph.end> B. F<emph type="italics"></emph>oramen quadrangulum<emph.end type="italics"></emph.end> F.</s>
        </p>
        <pb pagenum="474" xlink:href="001/01/484.jpg"></pb>
        <figure id="id.001.01.484.1.jpg" xlink:href="001/01/484/1.jpg"></figure>
        <p id="N20245" type="main">
          <s id="N20247">Sed qui carent prima fornace, hi, cùm munus <expan abbr="diurnũ">diurnum</expan> perfecerint, ueſperi <lb></lb><expan abbr="materiã">materiam</expan> in ollas <expan abbr="inijciũt">inijciunt</expan>: quæ noctu cocta liqueſcit &amp; in <expan abbr="uitrũ">uitrum</expan> abit. </s>
          <s id="N2025B">Duo <expan abbr="aũt">aut</expan><pb pagenum="475" xlink:href="001/01/485.jpg"></pb>pueri interdiu noctuque alternatim <expan abbr="ignẽ">ignem</expan> alunt aridis lignis in <expan abbr="focũ">focum</expan> impoſitis. </s>
          <s id="N2026E"><lb></lb>At quibus una <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> fornax eſt, <expan abbr="utũtur">utuntur</expan> ea <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan>, quæ ex tribus came <lb></lb>ris conſtat: <expan abbr="nã">nam</expan> ut proximi <expan abbr="materiã">materiam</expan> ueſperi <expan abbr="inijciũt">inijciunt</expan> in ollas: mane uerò recre­<lb></lb>mentis detractis opera uitrea <expan abbr="cõficiũt">conficiunt</expan>: quæ in <expan abbr="ſupremã">ſupremam</expan> <expan abbr="camerã">cameram</expan>, ut alteri, <expan abbr="re­condũt">re­<lb></lb>condunt</expan>. </s>
          <s id="N202A0"><expan abbr="Verũ">Verum</expan> <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan> fornax, ſiue ex duabus, ſiue ex tribus cameris conſtite<lb></lb>rit, atque <expan abbr="etiã">etiam</expan> prima, <expan abbr="fiãt">fiant</expan> ex lateribus crudis in ſole ſiccatis: qui ducti ſint ex ter<lb></lb>ra, quæ facile igni neque liqueſcit, nec in puluerem reſoluitur: et quæ à lapillis <lb></lb>purgata ſit, atque bacillis uerberata: <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> terra calcis loco lateres <expan abbr="interlinãtur">interlinantur</expan>: <lb></lb>ex <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> figuli <expan abbr="formẽt">forment</expan> <expan abbr="tã">tam</expan> uaſa que ollas, eaque in umbra <expan abbr="ſiccẽt">ſiccent</expan>. </s>
          <s id="N202D2">Duabus partibus <lb></lb>abſoluta reſtat tertia. </s>
          <s id="N202D7">Maſſa uitrea in prima fornace eo, quo dixi modo, <expan abbr="cõfecta">confe<lb></lb>cta</expan> &amp; fracta miniſtri <expan abbr="ſecundã">ſecundam</expan> <expan abbr="excalfaciũt">excalfaciunt</expan>, ut ea <expan abbr="fragmẽta">fragmenta</expan> <expan abbr="recoquãt">recoquant</expan>. </s>
          <s id="N202F0">Dum ue­<lb></lb>rò hoc <expan abbr="agũt">agunt</expan>, interea ollæ in prima fornace <expan abbr="primũ">primum</expan> lento igni calefiunt, ut <expan abbr="hu­morẽ">hu­<lb></lb>morem</expan> <expan abbr="exhalẽt">exhalent</expan>: deinde acriori, ut ſiccatæ <expan abbr="rufeſcãt">rufeſcant</expan>: mox uitrarij huius os aperi<lb></lb>unt, &amp; ollas forcipe prehenſas, ſi rimis <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="fathiſcũt">fathiſcunt</expan>, celeriter in <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan> <expan abbr="repo­nũt">repo­<lb></lb>nunt</expan>: et recalfactas <expan abbr="fragmẽtis">fragmentis</expan> uitreæ maſſæ, uel uitri <expan abbr="cõplent">complent</expan>: deinde feneſtras <lb></lb><expan abbr="oẽs">omnes</expan> luto &amp; laterib. </s>
          <s id="N2032C"><expan abbr="obſtruũt">obſtruunt</expan>: cuiuſque loco duabus <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> feneſtellis re­<lb></lb>lictis, de <expan abbr="quarũ">quarum</expan> altera <expan abbr="inſpectãt">inſpectant</expan> &amp; fiſtula <expan abbr="recipiũt">recipiunt</expan> <expan abbr="uitrũ">uitrum</expan>, <expan abbr="q̊d">quod</expan> ollæ in ſe <expan abbr="cõtinẽt">continent</expan>: <lb></lb>in altera <expan abbr="reponũt">reponunt</expan> <expan abbr="alterã">alteram</expan> <expan abbr="fiſtulã">fiſtulam</expan> ut calida fiat: utraque orichalcea, uel ænea uel <lb></lb>ferrea eſt, tres pedes longa: quin ante feneſtellas cruſta marmoris fornici im<lb></lb>ponitur: atque ei rurſus terra aggerata &amp; <expan abbr="ferrũ">ferrum</expan>: hoc <expan abbr="fiſtulã">fiſtulam</expan> in <expan abbr="fornacẽ">fornacem</expan> <expan abbr="immiſsã">immiſsam</expan> <lb></lb>retinet, illa oculos uitrarij ab ignis calore tuetur: his omnibus ordine factis <lb></lb>uitrarij opus <expan abbr="perficiendũ">perficiendum</expan> aggrediuntur. </s>
          <s id="N2037A">Lignis <expan abbr="aũt">aut</expan> aridis, quæ <expan abbr="flamãm">flamam</expan>, non <lb></lb><expan abbr="fumũ">fumum</expan> <expan abbr="emittũt">emittunt</expan>, <expan abbr="fragmẽta">fragmenta</expan> <expan abbr="recoquũt">recoquunt</expan>: ſed quanto diutius recoxerint, tanto puri <lb></lb>ora &amp; magis translucida ex eis <expan abbr="fiũt">fiunt</expan> opera: tanto minus maculoſa et ueſiculis <lb></lb><expan abbr="turgeſcẽtia">turgeſcentia</expan>: <expan abbr="tãto">tanto</expan> denique facilius uitrarij <expan abbr="ſuũ">ſuum</expan> munus <expan abbr="exequũtur">exequuntur</expan>: quocirca qui <lb></lb><expan abbr="materiã">materiam</expan>, ex qua <expan abbr="uitrũ">uitrum</expan> <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>, <expan abbr="unã">unam</expan> modo <expan abbr="noctẽ">noctem</expan> <expan abbr="coquũt">coquunt</expan>, ac mox ex ea opera <lb></lb>uitrea <expan abbr="efficiũt">efficiunt</expan>, minus pura &amp; <expan abbr="trãslucida">translucida</expan> <expan abbr="faciũt">faciunt</expan>, que qui primo maſſam <expan abbr="cõficiũr">conficiunt</expan> <lb></lb><expan abbr="uitreã">uitream</expan>, dein eius fragmenta, <expan abbr="diẽ">diem</expan> noctemque <expan abbr="recoquũt">recoquunt</expan>: atque hi <expan abbr="etiã">etiam</expan> minus pura <lb></lb>&amp; <expan abbr="trãslucida">translucida</expan>, que qui duos dies noctesque <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> <expan abbr="recoquũt">recoquunt</expan>: <expan abbr="nã">nam</expan> uitri bonitas non <lb></lb><expan abbr="ſolũ">ſolum</expan> in materia, ex qua <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>, ſita eſt, ſed <expan abbr="etiã">etiam</expan> in <expan abbr="co〈quẽ〉do">coquendo</expan>. </s>
          <s id="N2040C">Sæpius <expan abbr="aũt">aut</expan> ui­<lb></lb>trarij fiſtulis <expan abbr="rapiũt">rapiunt</expan> <expan abbr="experimentũ">experimentum</expan>: ſed que <expan abbr="primũ">primum</expan> ex eo didicerint fragmenta re <lb></lb>cocta ſatis eſſe purgata, quiſque altera fiſtula in <expan abbr="ollã">ollam</expan> demiſſa, &amp; paulatim uer­<lb></lb>ſata, recipit <expan abbr="uitrũ">uitrum</expan>: <expan abbr="q̊d">quod</expan> tanque lentus aliquis &amp; glutinoſus ſuccus ad <expan abbr="eã">eam</expan> adhære <lb></lb>ſcit: &amp; <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> globoſum. </s>
          <s id="N2043B">Recipit uerò <expan abbr="tantũ">tantum</expan>, <expan abbr="quãtũ">quantum</expan> ad opus, <expan abbr="q̊d">quod</expan> efficere uult, <lb></lb>ſatis eſt: id marmori impreſſum uoluit &amp; reuoluit, ut adunetur: atque per fiſtu<lb></lb><expan abbr="lã">lam</expan> <expan abbr="inſpirãs">inſpirans</expan> ueſicæ inſtar inflat: <expan abbr="quã">quam</expan> <expan abbr="fiſtulã">fiſtulam</expan> q̊ties inſpirat, ſæpius uerò inſpira <lb></lb>re neceſſe habet, toties <expan abbr="eã">eam</expan> <expan abbr="repẽte">repente</expan> <expan abbr="remotã">remotam</expan> ab ore ad <expan abbr="maxillã">maxillam</expan> admouet, ne flam<lb></lb><expan abbr="mã">mam</expan> ſpiritu reducto in os trahat: mox <expan abbr="fiſtulã">fiſtulam</expan> <expan abbr="ſublatã">ſublatam</expan> <expan abbr="circũ">circum</expan> caput in orbem tor<lb></lb><expan abbr="〈quẽ〉s">quens</expan> <expan abbr="uitrũ">uitrum</expan> facit <expan abbr="longũ">longum</expan>, aut <expan abbr="idẽ">idem</expan> in æreo inſtrumento cauo uerſans figurat: <expan abbr="tũ">tum</expan> <lb></lb><expan abbr="recalfaciẽdo">recalfaciendo</expan>, inflando, <expan abbr="premẽdo">premendo</expan>, <expan abbr="amplificãdo">amplificando</expan> in poculi, uel uaſis, uel alterius <lb></lb>rei <expan abbr="figurã">figuram</expan> mente <expan abbr="conceptã">conceptam</expan>, format: deinde rurſus marmori imprimit, atque ſic <lb></lb><expan abbr="fundũ">fundum</expan> dilatat: <expan abbr="q̊d">quod</expan> altera fiſtula in <expan abbr="partẽ">partem</expan> <expan abbr="interiorẽ">interiorem</expan> <expan abbr="cõpellit">compellit</expan>: poſtea forfice eius <lb></lb>os amputat: atque, ſi res hoc poſtulat, pedes &amp; anſas affingit: <expan abbr="quinetiã">quinetiam</expan>, ſi ei libi <lb></lb><expan abbr="tũ">tum</expan> fuerit, inaurat, &amp; uarijs colorib. </s>
          <s id="N204CC">pingit. </s>
          <s id="N204CF">Poſtremò in oblongo uaſe fictili, <lb></lb><expan abbr="q̊d">quod</expan> eſt in tertia fornace, uel in ſuprema <expan abbr="ſecũdæ">ſecundæ</expan> camera reponit, ſinitque refrige <lb></lb>rari: <expan abbr="q̊d">quod</expan> <expan abbr="cũ">cum</expan> talibus operib. </s>
          <s id="N204E5">ſenſim refrigeratis <expan abbr="plenũ">plenum</expan> fuerit, bacillo ferreo la­<pb pagenum="476" xlink:href="001/01/486.jpg"></pb>to, ſub ipſum acto, <expan abbr="ſublatũ">ſublatum</expan> in <expan abbr="ſiniſtrũ">ſiniſtrum</expan> <expan abbr="brachiũ">brachium</expan> in altero receptaculo eo illocat.</s>
        </p>
        <p id="N204FD" type="caption">
          <s id="N204FF">F<emph type="italics"></emph>iſtula<emph.end type="italics"></emph.end> A. F<emph type="italics"></emph>eneſtella<emph.end type="italics"></emph.end> B. M<emph type="italics"></emph>armor<emph.end type="italics"></emph.end> C. F<emph type="italics"></emph>orceps<emph.end type="italics"></emph.end> D. <lb></lb>I<emph type="italics"></emph>nſtrumenta quibus formæ ſunt datæ<emph.end type="italics"></emph.end> E.</s>
        </p>
        <figure id="id.001.01.486.1.jpg" xlink:href="001/01/486/1.jpg"></figure>
        <pb pagenum="477" xlink:href="001/01/487.jpg"></pb>
        <p id="N2052B" type="main">
          <s id="N2052D">Vitrarij autem diuerſas res efficiunt: etenim cyphos, phyalas, urceos, am­<lb></lb>pullas, lances, patinas, ſpecularia, <expan abbr="animãtes">animantes</expan>, arbores, naues: qualia opera mul <lb></lb>ta præclara &amp; admiranda cum quondam biennio agerem Venetijs, <expan abbr="cõtem­platus">contem­<lb></lb>platus</expan> ſum: in primis uerò anniuerſarijs diebus feſtis aſcenſionis dominicæ <lb></lb>cùm uenalia eſſent apportata Morano: ubi uitrariæ officinæ omnium cele­<lb></lb>berrimæ ſunt: quas uidi cum aliâs, tum maxime cum certis de cauſis Andre<lb></lb>am Naugerium in ædibus, quas ibi habebat, una cum Franciſco Aſulano <lb></lb>conuenirem.</s>
        </p>
        <p id="N20546" type="main">
          <s id="N20548">De re Metallica Libri XII. &amp; ultimi FINIS.</s>
        </p>
        <p id="N2054B" type="head">
          <s id="N2054D">SCRIPTORVM, QVORVM INVEN­<lb></lb>tis author in ſequenti De animantibus ſubterraneis libro uſus, <lb></lb>&amp; ad hanc experientiam excitatus eſt, <lb></lb>CATALOGVS.<lb></lb><arrow.to.target n="table1"></arrow.to.target></s>
        </p>
        <pb pagenum="478" xlink:href="001/01/488.jpg"></pb>
        <table id="N2055E">
          <table.target id="table1"></table.target>
          <row id="N20561">
            <cell id="N20562">Ælianus</cell>
            <cell id="N20564">Lucanus</cell>
          </row>
          <row id="N20566">
            <cell id="N20567">Albertus</cell>
            <cell id="N20569"></cell>
          </row>
          <row id="N2056A">
            <cell id="N2056B">Alexander Aphro­dienſis</cell>
            <cell id="N2056D">Martialis</cell>
          </row>
          <row id="N2056F">
            <cell id="N20570">Ammonius</cell>
            <cell id="N20572">Nicander</cell>
          </row>
          <row id="N20574">
            <cell id="N20575">Aratus</cell>
            <cell id="N20577"></cell>
          </row>
          <row id="N20578">
            <cell id="N20579">Ariſtoteles</cell>
            <cell id="N2057B"></cell>
          </row>
          <row id="N2057C">
            <cell id="N2057D">Ariſtophanes</cell>
            <cell id="N2057F">Oppianus</cell>
          </row>
          <row id="N20581">
            <cell id="N20582">Athenæus</cell>
            <cell id="N20584">Ouidius</cell>
          </row>
          <row id="N20586">
            <cell id="N20587">Caſſianus Theologus</cell>
            <cell id="N20589"></cell>
          </row>
          <row id="N2058A">
            <cell id="N2058B">Chariſius</cell>
            <cell id="N2058D">Plautus</cell>
          </row>
          <row id="N2058F">
            <cell id="N20590">Cicero</cell>
            <cell id="N20592">Plinius</cell>
          </row>
          <row id="N20594">
            <cell id="N20595">Columella</cell>
            <cell id="N20597">Pſellus</cell>
          </row>
          <row id="N20599">
            <cell id="N2059A">Corn. Tacitus</cell>
            <cell id="N2059C"></cell>
          </row>
          <row id="N2059D">
            <cell id="N2059E"></cell>
            <cell id="N2059F">Seneca</cell>
          </row>
          <row id="N205A1">
            <cell id="N205A2">Dioſcorides</cell>
            <cell id="N205A4">Seruius</cell>
          </row>
          <row id="N205A6">
            <cell id="N205A7"></cell>
            <cell id="N205A8">Strabo</cell>
          </row>
          <row id="N205AA">
            <cell id="N205AB">Galenus</cell>
            <cell id="N205AD"></cell>
          </row>
          <row id="N205AE">
            <cell id="N205AF"></cell>
            <cell id="N205B0">Theophraſtus</cell>
          </row>
          <row id="N205B2">
            <cell id="N205B3">Homerus</cell>
            <cell id="N205B5">Varro</cell>
          </row>
          <row id="N205B7">
            <cell id="N205B8">Horatius</cell>
            <cell id="N205BA">Virgilius</cell>
          </row>
          <row id="N205BC">
            <cell id="N205BD">Iornandes</cell>
            <cell id="N205BF">Xenophon</cell>
          </row>
        </table>
        <p id="N205C1" type="head">
          <s id="N205C3">GEORGIVS AGRICOLA GEOR­<lb></lb>gio Fabricio S. P. D.</s>
        </p>
        <p id="N205C8" type="main">
          <s id="N205CA">
<arrow.to.target n="marg1"></arrow.to.target></s>
        </p>
        <p id="N205D0" type="margin">
          <s id="N205D2">
<margin.target id="marg1"></margin.target>Q</s>
        </p>
        <p id="N205D8" type="main">
          <s id="N205DA">Vanquam duos libros de ſtirpibus ſcripſit Ariſtoteles, tamen <lb></lb>ijs Theophraſtum diſcipulum non deterruit, quo minus ſuam <lb></lb>de ijſdem ſtirpibus <expan abbr="ſentẽtiam">ſententiam</expan> multis libris explicaret. </s>
          <s id="N205E5">Nec ipſe <lb></lb>Theophraſtus tanta ſcientia, tantaque copia ſtudium Dioſcori­<lb></lb>dis ardoremque reſtinxit: ſed etiam is poſteritati <expan abbr="ſeruiẽs">ſeruiens</expan> quarun­<lb></lb>dam arborum ac <expan abbr="herbarũ">herbarum</expan> figuras &amp; uires, longo atque multo uſu perceptas, <lb></lb>literis memoriæque mandauit. </s>
          <s id="N205F8">Male enim ſe habuiſſent ſtudia, ſi ætate inferi <lb></lb>oribus ad ca quæ à maioribus erant inuenta, nihil addere licuiſſet: certe ſi <lb></lb>Græci hanc legem iniquam quondam accepiſſent, nulla ars, nulla ſcientia, <lb></lb>nulla diſciplina potuiſſet perfici. </s>
          <s id="N20601">Quapropter etſi Ariſtoteles libros com­<lb></lb>plures edidit, in quibus animantium naturas, partes, ortus, ratione &amp; uia eſt <lb></lb>perſecutus: tamen philoſophiæ deditos auocare nec uoluit, nec debuit, à ſtu<lb></lb>dio tum perquirendi poſterisque prodendi naturas earum <expan abbr="animantiũ">animantium</expan>, de qui<lb></lb>bus parum aut nihil ſcripſit: tum tractandi locos, quos in ijs libris non ſatis <lb></lb>expreſſit. </s>
          <s id="N20612">Itaque <expan abbr="etiã">etiam</expan> apud Græcos Oppianus ſcripſit de piſcibus, de animan­<lb></lb>tium natura Porphyrius &amp; Ælianus: apud Latinos item de piſcibus Ouidi<lb></lb>us, de omnibus ferè animantibus Plinius.</s>
          <s id="N2061D">Quos ſcriptores ego ſecutus cum <lb></lb>res ſubterraneas, quæ anima carent, expoſuiſſem pluribus libris, ut <expan abbr="rationẽ">rationem</expan> <lb></lb>inſtitutam, quoad fieri poſſet, abſoluerem, animantes etiam deſcripſi ſubter<lb></lb>raneas: nec eas modo quæ perpetuo ferè uerſantur in terra, ſed eas q̊que quæ <lb></lb>certis anni temporibus in eadem ſolent latere. </s>
          <s id="N2062C">Quo ſanè modo &amp; <expan abbr="beſtiarũ">beſtiarum</expan> <lb></lb>quarundam formas Ariſtoteli &amp; alijs uel incognitas, uel parum expreſſas, <lb></lb>&amp; illius locum de animantibus, quæ hybernis ſe condunt menſibus, uolui <lb></lb>latius explicare. </s>
          <s id="N20639">Hunc librum ſi probauero tibi, qui Latinis &amp; Græcis li­<lb></lb>teris in primis eruditus, animantium naturas ſcrutaris, &amp; iam multarum co­<lb></lb>gnitionem cepiſti, eum facilius, ut ſpero, cæteris qui item rerum occultarum <lb></lb>ſtudio delectantur, probabo. </s>
          <s id="N20642">Vale Kempnicij, III Idus Aug. Anno <lb></lb>M. D. XLVIII.</s>
        </p>
        <pb pagenum="479" xlink:href="001/01/489.jpg"></pb>
        <p id="N2064B" type="head">
          <s id="N2064D">GEORGII AGRICO<lb></lb>LAE DE ANIMANTIBVS <lb></lb>ſubterraneis Liber, ab autore recognitus.</s>
        </p>
        <p id="N20654" type="main">
          <s id="N20656">Corpvs ſubterraneum, ut res ipſa demonſtrat, in <lb></lb>animatum diſtribuitur, &amp; <expan abbr="inanimatũ">inanimatum</expan>: quod autem <lb></lb>animi expers eſt, rurſus diuiditur in id, quod ſua <lb></lb>ſponte erumpit ex terra, &amp; in id, quod ex eadem ef<lb></lb>foditur. </s>
          <s id="N20665">De altero inanimi genere dixi in quatuor <lb></lb>libris De natura eorum quæ <expan abbr="effluũt">effluunt</expan> ex terra inſcri<lb></lb>ptis, de altero in decem De natura <expan abbr="foſſiliũ">foſſilium</expan>: <expan abbr="nũc">nunc</expan> de <lb></lb>ſubterraneis animantibus <expan abbr="dicã">dicam</expan>. </s>
          <s id="N2067E">Cùm uerò genus <lb></lb><expan abbr="animantiũ">animantium</expan> omne conſtet ex quatuor elementis, &amp; <lb></lb>corpus <expan abbr="humidũ">humidum</expan> ac <expan abbr="ſiccũ">ſiccum</expan>, id eſt aqua &amp; terra, ad <expan abbr="accipiendũ">accipiendum</expan> apta ſint, neceſſe <lb></lb>eſt ea ipſa duo elementa animantium <expan abbr="materiã">materiam</expan> eſſe. </s>
          <s id="N2069A">Ex quo rurſus illud qua­<lb></lb>dam naturæ neceſſitate conſequitur, ut omne animal &amp; in aqua uel terra gi­<lb></lb>gnatur, &amp; in eis <expan abbr="cõmoretur">commoretur</expan> atque uita fruatur. </s>
          <s id="N206A5">Nam beſtiæ uolucres, &amp; ſi paſ­<lb></lb>ſim per aerem uolitant, tamen in terra, uel in ſtirpibus ex ea natis, uel in ædi­<lb></lb>ficijs ſuper ipſam collocatis, <expan abbr="conſtruũt">conſtruunt</expan> nidos, &amp; eis aut terra aut aqua cibos <lb></lb>ſuppeditat. </s>
          <s id="N206B2">Vt enim uerum ſit quod perhibent, aues raras illas, &amp; non adeò <lb></lb>magnas, quarum pennas longas, &amp; colore luteo dilutiore ſplendentes, rex <lb></lb>Turcarum in ſuperiore parte coronæ, multis gemmis precioſis ornatæ ge­<lb></lb>ſtat, in aere perpetuum uitæ curſum tenere, fœminam ouis quæ parit, ſuper <lb></lb>dorſum maris ſinuatum, locatis uentre item ſinuato incubare, &amp; pullos ex­<lb></lb>cludere, neutram uiuam unquam pedibus breuiſſimis, &amp; in pluma recondi<lb></lb>tis terram attingere, <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> ſolo aere nec ali uidentur poſſe, nec augeſcere, ſed <lb></lb>his quibus ueſcuntur. </s>
          <s id="N206C7">Ac uerò <expan abbr="etiã">etiam</expan> beſtiolæ, quæ <foreign lang="el">puri/gonoi</foreign>, propterea quòd <lb></lb>in terreno iſti igni <expan abbr="gignũtur">gignuntur</expan>, à Græcis nominantur, terra &amp; aqua non <expan abbr="carẽt">carent</expan>: <lb></lb><expan abbr="gignũtur">gignuntur</expan> <expan abbr="aũt">aut</expan>, ut Ariſtoteles ſcribit, in his Cypri fornacibus, in quibus lapis <lb></lb>ærarius multos dies crematur: atque magnis muſcis paulo maiores ſunt &amp; <lb></lb>ſubalatæ. </s>
          <s id="N206E9">In igni ambulant &amp; ſaliunt, ſed <expan abbr="emoriũtur">emoriuntur</expan> quàm primum ab eo di <lb></lb>motæ fuerint. </s>
          <s id="N206F2">Animantium <expan abbr="aũt">aut</expan> partim, tametſi latere ſoleant, <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="ſubeũt">ſubeunt</expan> ter­<lb></lb>ræ rimas, nec foramina, nec ſpeluncas: quæ in ſubterranearum numero non <lb></lb>ſunt: partim noctu, aut interdiu ſubterraneas <expan abbr="ſuccedũt">ſuccedunt</expan> cauernas, partim cer­<lb></lb>to anni tempore: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> utræ que eo ipſo diei uel anni tempore ſubterraneæ <lb></lb>ſunt, atque dici poſſunt: partim ferè perpetuo occulte in terra latent: quæ ſub­<lb></lb>terraneæ &amp; ſemper ſunt, &amp; proprie dicuntur. </s>
          <s id="N20713">Vt autem res expreſſior &amp; il­<lb></lb>luſtrior fiat, paulo altius ordiar. </s>
          <s id="N20718">Quoniam animantes omnes natura mutati<lb></lb>ones temporum ſentiunt, pleræque frigoris aut caloris uitandi cauſa, uel regi<lb></lb>onem, locumúe mutant: uel ingrediuntur in domicilia, aut arbores exeſas &amp; <lb></lb>excauatas: uel ſubeunt terram. </s>
          <s id="N20721">Earum <expan abbr="aũt">aut</expan> quæ regionem mutant, aliæ ſemei <lb></lb>egreſſæ nunquam reuertuntur, aliæ reuertuntur: nun quam redire ſolent ra­<lb></lb>tionis participes, hoc eſt homines. </s>
          <s id="N2072C">Etenim hi non modo frigoris aut caloris <pb pagenum="480" xlink:href="001/01/490.jpg"></pb>uitandi cauſa alibi ſedem collocant, uerum etiam ex regionibus macris &amp; ni<lb></lb>hil ferentibus migrant in opimas &amp; fertiles: uel cùm tanta multitudo fuerit <lb></lb>orta, quantam non ſatis <expan abbr="cõmode">commode</expan> alit regio, partim aliò ad habitandum <expan abbr="eũt">eunt</expan>. </s>
          <s id="N20740"><lb></lb>Quo ſanè modo alia ora parsque <expan abbr="terrarũ">terrarum</expan> onus, quo premitur, in alia ſæpe de­<lb></lb>ponit: quibus de cauſis Scandia, peninſularum omnium maxima, olim ma­<lb></lb>gnam Gothorum copiam unà cum coniugibus &amp; liberis effudit in Sarmati<lb></lb>am &amp; Daciam. </s>
          <s id="N2074E">Cymbros uerò et Teutones, ex ultimis Galliæ Belgicæ oris, <lb></lb>in quas è Germania <expan abbr="cõmigrarunt">commigrarunt</expan>, maris inundationes exegerunt. </s>
          <s id="N20757">Et <expan abbr="eædẽ">eædem</expan> <lb></lb>ac terræ motus atque eruptiones <expan abbr="igniũ">ignium</expan> &amp; aquarum calidarum effuſiones ex <lb></lb>Ænaria colonos, quos Hiero tyrannus Syracuſanus eò miſerat. </s>
          <s id="N20766">Atque his fe­<lb></lb>rè de cauſis gentes aut uictæ ab his quæ migrarunt, expelluntur &amp; eijciun­<lb></lb>tur ex proprijs ſedibus ac poſſeſſionibus, uiciſſimque etiam ipſæ in alienas ir­<lb></lb>ruunt &amp; eas occupant: aut ſubactæ &amp; bello domitæ uictricibus <expan abbr="ſeruiũt">ſeruiunt</expan>: aut <lb></lb>tam uictæ quàm uictrices <expan abbr="cõmuni">communi</expan> conditione libertatis eandem regionem <lb></lb>obtinent. </s>
          <s id="N2077B">Simili modo animantes rationis expertes, maxime uolucres, ex re<lb></lb>gionibus in quibus &amp; natæ ſunt &amp; uiuere conſueuerunt, nunquam reditu­<lb></lb>ræ in exteras ſe <expan abbr="conferũt">conferunt</expan>: etſi rarius. </s>
          <s id="N20786">Quo pacto ab hinc annos ſex, locuſtæ, <lb></lb>diræ herbarum, <expan abbr="leguminũ">leguminum</expan>, ſegetum, ſtirpium, quas uaſtant, peſtes, gregatim <lb></lb>inuolarunt in Pannonias, in Daciam, in ueterem regionem Marcomanno­<lb></lb>rum, Lygiorumque: ut quondam etiam ſæpe ex Africa in alias Europæ oras. </s>
          <s id="N20793"><lb></lb>Quin ut interdum unicus homo in longinquas regiones abit, nec redit un­<lb></lb>quam, ita unum <expan abbr="ſolũ">ſolum</expan> animal: quo modo annos abhinc propè uiginti in No<lb></lb>rico captum eſt animal canis uillis ueſtitum: cuius, ut cephi Æthiopici, prio<lb></lb>ribus pedibus ſimilitudo erat cum humanis manibus: poſterioribus cum <lb></lb>humanis pedibus. </s>
          <s id="N207A3">Et Alberti cognomento Magni temporibus in <expan abbr="Slauorũ">Slauorum</expan> <lb></lb>ſyluis <expan abbr="cõprehenſæ">comprehenſæ</expan> ſunt animantes duæ, mas &amp; fœmina, quarum pedes prio<lb></lb>res item erant ſimiles manib. </s>
          <s id="N207B2">humanis: poſteriores pedibus humanis: eas ue <lb></lb>rò ipſe putauit eſſe in <expan abbr="ſimiarũ">ſimiarum</expan> genere. </s>
          <s id="N207BB">Ac ibim <expan abbr="Ægyptiã">Ægyptiam</expan> in Alpibus à Mar­<lb></lb>co Egnatio Caluino præfecto uiſam Plin. memoriæ prodidit. </s>
          <s id="N207C4"><expan abbr="Aquilã">Aquilam</expan> q̊que<lb></lb>Northuſæ in Toringia, <expan abbr="quũ">quum</expan> ibi conſenuiſſet, mortuam ſcimus. </s>
          <s id="N207D0">Hoc <expan abbr="etiã">etiam</expan> an­<lb></lb>no, qui eſt octauus &amp; uiceſimus imperij Caroli quinti, lanius quidam Dyn<lb></lb>celſpyhelenſis aquilam profligatam occidit, &amp; quaſi donum ſenatui attulit: <lb></lb>quæ aquila in eum in equo ſedentem, pridie Epiphaniæ prope Rotelin op­<lb></lb>pidum impetu tam uiolento inuolauit, ut non procul abeſſet à periculo ui­<lb></lb>tæ. </s>
          <s id="N207E1">Eodem modo ueriſimile eſt aliquos etiam piſces, cùm ſemel reliquerunt <lb></lb>mare, in fluuios, qui per longin quas regiones fluunt, ingredi, &amp; <expan abbr="nunquã">nunquam</expan> in <lb></lb>idem redire. </s>
          <s id="N207EC">Hactenus de generibus animantium dixi, quæ in regionem <lb></lb>è qua egreſſæ ſunt, non reuertuntur: nunc dicam de his quæ reuerti ſolent: <lb></lb>quæ &amp; <expan abbr="eædẽ">eædem</expan> ſunt, &amp; eadem ferè de cauſa, caloris ſcilicet uel frigoris uitandi, <lb></lb>à regione, cuius incolæ ſunt, ſemigrant: &amp; <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> æſtate in locis frigidis, hye<lb></lb>me in tepidis morantur. </s>
          <s id="N207FF">Etenim homines qui ualetudini dant operam, ut tu<lb></lb>eri ſe poſſint à calore, in æſtituis ſunt: ut à frigore, in hybernis: qui mos in pri<lb></lb>mis fuit Romanis. </s>
          <s id="N20806">Atque etiam reges et domini multarum gentium æſtate in <lb></lb>alias terras abeunt, in alias hyeme: nam reges Perſarum olim hyberno tem­<lb></lb>pore Babylone degebant, uerno Suſis, æſtiuo in Ecbatanis. </s>
          <s id="N2080D">Eodem modo <pb pagenum="481" xlink:href="001/01/491.jpg"></pb>beſtiæ uolucres &amp; aquatiles <expan abbr="ſolũ">ſolum</expan> mutant &amp; ſecedunt: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> aliæ in his ipſis <lb></lb>regionibus &amp; locis, in quibus æuum agere conſueuerunt, refrigerationem <lb></lb>in æſtate, in hyeme teporem ſolent perſequi: aliæ in longinquis &amp; ultimis. </s>
          <s id="N20821"><lb></lb>Ac ferè uolant, natant, eunt ad habitandum in locis, in quibus aer ita ſit tem<lb></lb>peratus, ut cibos ferat uel ſuggerat: quorum naſcendi facultatem eis adimit <lb></lb>terra, quando frigore obriguit, uel calore exaruit: aqua eos non ſuppeditat, <lb></lb>quando <expan abbr="cõglaciauit">conglaciauit</expan>. </s>
          <s id="N2082F">Aues enim quædam æſtiuo tempore in ſyluis, hyema­<lb></lb>li ad horrea &amp; tecta plerunque <expan abbr="cõmorantur">commorantur</expan>: ut pica, cornix, lurida, quam <foreign lang="el">i)/k­<lb></lb>toron<gap></gap></foreign> Græci, Latini uocant galgulum: quædam cum æſtate æuum agant in <lb></lb>ſyluis, hyeme demigrant in finitimos locos apricos, montium receſſus ſecu­<lb></lb>tæ: ſicuti uultures, milui, ſturni, turdi, merulæ, palumbes, upupæ. </s>
          <s id="N20844">Aquatiles <lb></lb>etiam uolucres temporibus hybernis ſe conferunt ad lacus &amp; fluuios, in au­<lb></lb>ſtri partibus ſitos, qui frigore non congelant: aut ad aliquam fluminum par<lb></lb>tem, cui aqua non conglaciat: ut ardeolæ, mergi, corui aquatici, onocrotali, <lb></lb>fulicæ, anates immanſuetæ, querquedulæ:<expan abbr="quædã">quædam</expan> ab ultimis quaſi terris diſ <lb></lb><expan abbr="cedũt">cedunt</expan> in ultimas: ueluti grues. </s>
          <s id="N20858">Etenim, quod Ariſtoteles tradit, ex Scythiæ <lb></lb>campis proficiſcuntur ad paludes Ægypto ſuperiores, unde Nilus proflu­<lb></lb>it. </s>
          <s id="N2085F">Abeunt etiam longius olores, ciconiæ, immanſueti anſeres. </s>
          <s id="N20862">Paucæ uerò <lb></lb>aues hyeme in ſyluis manent, ut tetraones, attagenes: minus multæ in agris, <lb></lb>quarum in numero ſunt perdices. </s>
          <s id="N20869">Item piſcium alij, ut uitare poſſint ſolis ca<lb></lb>lores, æſtate de litore abeunt in altum: &amp; contrà, ut conſectari queant tempo <lb></lb>rem, conſequenti tempore ex alto, in quo ſe merſerant, emergunt, ac in lito­<lb></lb>re uerſantur: ueluti delphini: alij ex mari <expan abbr="ingrediũtur">ingrediuntur</expan> in mare, ut thynni hy­<lb></lb>berno tempore ex Ponto in magnum mare: &amp; contrà uerno ex magno ma­<lb></lb>ri in Pontum. </s>
          <s id="N2087A">Alij eodem tempore in fluuios, ut ſalmones, <expan abbr="thyñi">thynni</expan>, ſturiones.</s>
        </p>
        <p id="N20881" type="main">
          <s id="N20883">Atque hæ animantes ſubterraneæ dici non poſſunt: ut nec ullæ aliæ quæ <lb></lb>terræ cauernas non ſuccedunt: etiam ſi frigoris <expan abbr="uitãdi">uitandi</expan> cauſa hybernis menſi<lb></lb>bus, caloris æſtiuis occultentur &amp; lateant, quales ſunt in hominum genere <lb></lb>qui <expan abbr="multũ">multum</expan> frigidas aut calidas regiones habitant: nam qui illas hyberno tem<lb></lb>pore, qui has æſtiuo in domibus latent, in <expan abbr="quadrupedũ">quadrupedum</expan> genere erinacei: hye<lb></lb>me enim ſe condunt in cauas arbores, in quas autumno poma <expan abbr="cõportarunt">comportarunt</expan>. </s>
          <s id="N208A0"><lb></lb>Similiter glires &amp; mures Pontici, ac ſerpentes <expan abbr="quidã">quidam</expan> ſe condunt in cauas ar­<lb></lb>bores: ſed hi ipſi maxima ex parte, ut poſtea <expan abbr="dicã">dicam</expan>, <expan abbr="faxorũ">saxorum</expan> cauernas <expan abbr="ſuccedũt">ſuccedunt</expan>. <lb></lb></s>
          <s id="N208B7"><expan abbr="Quædã">Quædam</expan> <expan abbr="etiã">etiam</expan> blattæ &amp; aſellæ rimis <expan abbr="parietũ">parietum</expan> &amp; domorum latebris occultan­<lb></lb>tur. </s>
          <s id="N208C7">Formicæ quoque <expan abbr="condũtur">conduntur</expan> in aceruis, in quibus <expan abbr="cõgerendis">congerendis</expan> uere &amp; æſta<lb></lb>te multum operæ &amp; laboris <expan abbr="conſumpſerũt">conſumpſerunt</expan>. </s>
          <s id="N208D8">Apes item domeſticæ hyeme in<lb></lb>grediuntur in alueos, ſylueſtres aut in caua arborum, aut in terræ cauernas, <lb></lb>aut in parietinas: crabrones quoque ſylueſtres in cauernas, &amp; quoſdam quaſi <lb></lb>nidulos <expan abbr="arborũ">arborum</expan>: ueſpæ in <expan abbr="earũdẽ">earundem</expan> domorumúe nidulos, quos æſtate <expan abbr="cõſtruxerunt">conſtru<lb></lb>xerunt</expan>. </s>
          <s id="N208EF">Similiter hyeme latent in cauis arboribus <expan abbr="nõ">non</expan> paucæ uolucres, ut cu­<lb></lb>culus, picus, coruus, cuius caput rubra macula inſigne, qui propterea <foreign lang="el">w_ur)r(o­<lb></lb>ko/rac(</foreign> à Græcis nominatur, upupæ quædam. </s>
          <s id="N208FE">At hirundines tam domeſticæ <lb></lb><expan abbr="quã">quam</expan> agreſtes in loca uicina quæ ſunt tepidiora <expan abbr="ſecedũt">ſecedunt</expan>: quæ ſi defuerint eis, <lb></lb>ſe in anguſtis <expan abbr="montiũ">montium</expan> locis <expan abbr="condũt">condunt</expan>, in quibus aliquando <expan abbr="etiã">etiam</expan> ſturni, palum­<lb></lb>bes, turtures, merulæ, turdi, alaudæ, upupæ latere <expan abbr="cõſueuerunt">conſueuerunt</expan>. </s>
          <s id="N2091E">Siue <expan abbr="autẽ">autem</expan> in <pb pagenum="482" xlink:href="001/01/492.jpg"></pb>arboribus, ſiue in montibus latuerint, ea de cauſa uerno tempore deplumes <lb></lb>ſolent <expan abbr="cõſpici">conſpici</expan>. </s>
          <s id="N20930">Satis multa, et fortaſſis plura quàm inſtituta ratio poſtulabat, <lb></lb>dixi de his animantibus quæ caloris frigorisúe uitandi cauſa non ſubeunt <lb></lb>terræ neque rimas neque foramina, neque <expan abbr="ſpelũcas">ſpeluncas</expan>. </s>
          <s id="N2093B">Quanquam quæ dicta ſunt, <lb></lb>ita apte natura cum his quæ ſequuntur cohærent, ut diſtracta uix poſſint ſa<lb></lb>tis <expan abbr="cõmode">commode</expan> explicari. </s>
          <s id="N20946">Igitur <expan abbr="animantiũ">animantium</expan>, <expan abbr="quarũ">quarum</expan> gratia potiſſimum hunc ſcri­<lb></lb>bendi laborem ſuſcepi, tria ſunt genera. </s>
          <s id="N20953">Quædam enim uel noctu uel inter­<lb></lb>diu <expan abbr="ſubeũt">ſubeunt</expan> terræ cauernas, atque in eis <expan abbr="deliteſcũt">deliteſcunt</expan>, dormiuntúe: ſed pleræque o­<lb></lb>mnes etiam hyeme egrediuntur ad paſtum capeſcendum: <expan abbr="quædã">quædam</expan> certo anni <lb></lb>tempore ſubterraneas <expan abbr="ſuccedũt">ſuccedunt</expan> cauernas, &amp; in eis graui ſomno preſſæ aliq̊t <lb></lb>menſes <expan abbr="cõſumunt">conſumunt</expan>: quædam ferè perpetuo occulte in terra latent. </s>
          <s id="N20972">Primi ge­<lb></lb>neris non ſolum terrenæ ſunt, ſed etiam uolucres: <expan abbr="uerũ">uerum</expan> terrenas primò perſe<lb></lb>quar. </s>
          <s id="N2097D">Earum <expan abbr="aũt">aut</expan> in numero habentur homines cauernas <expan abbr="ſuccedẽtes">ſuccedentes</expan>, qui ex <lb></lb>eo nominantur Troglodytæ: quorum alij eas cauernas <expan abbr="ſubeũt">ſubeunt</expan> caloris uitan<lb></lb>di cauſa, ut qui in Africa habitant ad mare rubrum, &amp; Syrticæ gentes: alij fri<lb></lb>goris, ut qui in Aſia poſt Caucaſum montem incolunt planiciem ſeptentri­<lb></lb>ones uerſus ſitam, &amp; Scythicæ <expan abbr="gẽtes">gentes</expan>, &amp; ſylueſtres homines, qui in Scandiæ <lb></lb>regione Scricfinnia noctu nautis infeſti ſunt: quos ij rogis ardentibus abi­<lb></lb>gunt. </s>
          <s id="N2099C">In Armenia etiam maiore, ut Xenophon optimus author ſcribit, ſunt <lb></lb>domus ſubterraneæ, quarum oſtium putei inſtar <expan abbr="anguſtũ">anguſtum</expan> eſt, inferior pars <lb></lb>lata, aditus iumentis ſunt foſſiles, homines <expan abbr="deſcendũt">deſcendunt</expan> gradibus. </s>
          <s id="N209AB">Quin in Te<lb></lb>nedo inſula piſcatores hodie <expan abbr="rupiũ">rupium</expan> ſpeluncis pro domibus <expan abbr="utũtur">utuntur</expan>: ut quon <lb></lb>dam Cacus latro ſpelunca inter <expan abbr="Auentinũ">Auentinum</expan> <expan abbr="montẽ">montem</expan> &amp; ſalinas ­Facies <expan abbr="quã">quam</expan> <lb></lb>dira tegebat Solis inacceſſam radijs: ut Sybilla Cumæa antro illo ad Auer<lb></lb>num lacum tam muſiuo opere inſigni quàm uaticinationibus nobili. </s>
          <s id="N209CA">Et Cir<lb></lb>ce, mulier cantionibus clara, habitauit, <foreign lang="el">e)n spe/esi glafuroi=si</foreign>, ut Homerus ca­<lb></lb>nit. </s>
          <s id="N209D5">In Sedunis <expan abbr="etiã">etiam</expan> in tractu Sittenſi ad Bremiſam pagum ex rupe exciſa ſi­<lb></lb>ne ullis tignis &amp; trabibus ligneis formatum eſt integrum cœnobium, hoc <lb></lb>eſt, templum, cubicula, conclaue, culina, cella uinaria. </s>
          <s id="N209E0">Similiter in altis mon­<lb></lb>tibus conſpiciuntur arces ſubterraneæ: ut quæ in Alpibus Couolum nomi<lb></lb>natur, in quam nec equites nec pedites poſſunt <expan abbr="aſcẽdere">aſcendere</expan>, ſed cùm homines, <lb></lb>tum omnia ad uiuendum neceſſaria ad ipſam attrahuntur: quæ in præcipiti <lb></lb>Siciliæ rupe, non longe ab Eryce monte exiſtit, cum Drepano promonto­<lb></lb>rio coniuncta ponticulo, quo ſolo adiri poteſt: quæ in Saxonia inter Blan­<lb></lb>cheburgum &amp; Halberſtadum eſt: quæ in Toringia inter Vimariam &amp; Blan <lb></lb>chenhainam prope Mellingum pagum: illius nomen eſt Reineſteinum ue­<lb></lb>tus, huius Pufhardum, atque ea diſtat à Vimaria quatuor milib. paſſuum: u­<lb></lb>traque ab habitatoribus nunc deſerta eſt &amp; uacua: utraque habet in ſaxo <expan abbr="inciſã">inciſam</expan> <lb></lb>hypocauſta, conclauia, ſcamna, ſtabula, præſepia, ianuas, feneſtras: Saxoni­<lb></lb>ca uerò etiam templum, ſupra quod incolæ extruxerunt ſpeculam, quæ ſo<lb></lb>la ſubiecta fuit ſub aſpectum. </s>
          <s id="N20A03">Hoc templum teſtudinis figura, &amp; pila media <lb></lb>rotunda inſigne eſt: cætera omnia ſunt quadrata. </s>
          <s id="N20A08">Ipſe mons Saxonicus præ<lb></lb>ceps eſt ex omni parte, præter eam qua aſcenditur: in cuius planicie excelſus <lb></lb>collis clementer aſſurgit, qui qua parte planiciem ſpectat, foſſa ſatis alta &amp; la<lb></lb>ta circumdatur: ex huius collis ſaxo arenaceo, nonnihil rubro, exciſo forma­<pb pagenum="483" xlink:href="001/01/493.jpg"></pb>ta eſt arx illa, cui multæ &amp; magnæ feneſtræ, quin in pede ipſius <expan abbr="mõtis">montis</expan> cellæ <lb></lb>ſunt ſubterraneæ cum equorum item ſtabulis. </s>
          <s id="N20A1C">Vtraque arx hoc ænigma pe­<lb></lb>perit uſitatum Saxonibus &amp; Toringis,</s>
        </p>
        <p id="N20A21" type="main">
          <s id="N20A23">Dic quibus in terris arx alto condita monte,</s>
        </p>
        <p id="N20A26" type="main">
          <s id="N20A28">Mille ubi per tectum poſſunt errare bidentes.</s>
        </p>
        <p id="N20A2B" type="main">
          <s id="N20A2D">Hoenſteini etiam, quæ arx eſt Miſenæ trans Albim, equorum ſtabula in ſa­<lb></lb>xo inciſa ſunt. </s>
          <s id="N20A32">Et Præneſtinæ foſſæ ſubterraneæ literis celebrantur, in qua­<lb></lb>rum una Caius Marius obſeſſus, extinctusque occidit. </s>
          <s id="N20A37">Græcas quoque mulie­<lb></lb>res, quæ meretricium quæſtum faciebant publice, in cellulis ſubterraneis ha<lb></lb>bitaſſe ex comicorum ſcriptis apparet: à quibus <foreign lang="el">xamaitupei)_a</foreign> nominantur. </s>
          <s id="N20A42"><lb></lb>Et ganeum <foreign lang="el">a)po\ ta=s ga=s<gap></gap></foreign>, quòd eſſet in terra, dictum putat Terentij interpres. </s>
          <s id="N20A4C"><lb></lb>Tales etiam cellæ Romæ fuerunt, &amp; frequentiores quidem ſub circo maxi­<lb></lb>mo, qua pertinet ad <expan abbr="naumachiã">naumachiam</expan>, &amp; in uico Suburano, &amp; Suramæniano atque <lb></lb>Thuſco: quin Romæ ſubterraneæ Ditis aræ fuerunt, &amp; ſubterraneum Con <lb></lb>ſi templum: ac antiquos dijs inferis effodiſſe ſcrobes ſubterraneas, nymphis <lb></lb>antra legimus. </s>
          <s id="N20A5C">In maritimis quoque Germaniæ quibuſdam urbibus, ſicut <lb></lb>in Pruſſis Dantiſci, &amp; in Saxonibus Lubeci, bona uulgi pars ſub terra habi<lb></lb>tat in teſtudinibus, ſuper quas exſtructæ ſunt magnificæ domus, quæ à do­<lb></lb>minis incoluntur. </s>
          <s id="N20A65">Eodem modo cuniculus, uulpes, fiber, lutra, meles, &amp; for­<lb></lb>taſſis aliæ quædam beſtiæ ſubeunt cauernas, ſed egrediuntur ad paſtum ca<lb></lb>peſcendum etiam hyberno tempore. </s>
          <s id="N20A6C">Ac cuniculus <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> multos fodit ſpe­<lb></lb>cus, &amp; in colles terrenos agit cuniculos: ex qua re nomen inuenit. </s>
          <s id="N20A75">Mane &amp; <lb></lb>ueſperi egreditur, reliquo tempore ferè latet. </s>
          <s id="N20A7A">Aliquos <expan abbr="aũt">aut</expan> ſpecus operit pul<lb></lb>uere, ne deprehendantur. </s>
          <s id="N20A83">Sed eum uiuerra atque parui quidam canes, quibus <lb></lb>eſt ad <expan abbr="inueſtigandũ">inueſtigandum</expan> ſagacitas narium, in ſpecus &amp; cuniculos immiſſi, aut li­<lb></lb>quor feruens in <expan abbr="eoſdẽ">eoſdem</expan> infuſus, fugatum &amp; exturbatum pellunt in retia, qui­<lb></lb>bus capitur. </s>
          <s id="N20A94">Cuniculis <expan abbr="aũt">aut</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> unus eſt color: uel enim in cinereo fuſcus, uel <lb></lb>lepori nonnihil ſimilis, uel maculoſus: quomodo candidi nigris uel rutilis <lb></lb>maculis ſtellantur. </s>
          <s id="N20AA3">Vulpes uerò in primis ad <expan abbr="fraudẽ">fraudem</expan> callida, non tam ipſa <lb></lb>fodit ſpecus, quàm ab alijs animantibus effoſſos occupat. </s>
          <s id="N20AAC">Et melem à ſpe<lb></lb>cu prærepto, quia eius os ſtercorib. </s>
          <s id="N20AB1">inquinat, fœtore abigit. </s>
          <s id="N20AB4">Venatur lepo­<lb></lb>res, cuniculos, mures, gallinas, aues, piſciculos. </s>
          <s id="N20AB9">Doloſe autem agit omnia. </s>
          <s id="N20ABC">E­<lb></lb>tenim ſæpe lepores &amp; cuniculos, dum ſimulat ſe cum eis colludere uelle, ca­<lb></lb>pit incautos, muribus, ut feles, inſidiari ſolet: gallinas noctu, clam ingreſſa in <lb></lb>caſas, prehendit &amp; aſportat: aues, dum inſidioſe ſe fingit mortuam, ad ipſam <lb></lb>aduolantes, captas necat &amp; deuorat: aquilæ <expan abbr="impetũ">impetum</expan> ſupina iacens in terra pe<lb></lb>dibus arcet donec <expan abbr="cõprehẽſam">comprehenſam</expan> laniet. </s>
          <s id="N20AD1">Cauda, quam huic animali <expan abbr="magnã">magnam</expan> &amp; <lb></lb>uillis denſam natura donauit, à ripis in flumen demiſſa, piſciculos in eam in­<lb></lb>natantes capit: &amp; cum <expan abbr="paululũ">paululum</expan> de ripa ſe ſubduxerit, illam conquaſſans piſci <lb></lb>culos captos excutit in terram ac deuorat. </s>
          <s id="N20AE2">Retrorſum etiam <expan abbr="gradiẽdo">gradiendo</expan> ad ni­<lb></lb>dulum ueſparum accedit, quòd ſibi ab earum aculeis metuat: ac cauda in ni­<lb></lb>dulum immiſſa, ueſpas excipit: mox his ipſis refertam <expan abbr="extrahẽs">extrahens</expan> proximo la­<lb></lb>pidi, uel arbori, uel parieti, uel maceriæ illidit: omnibusque ueſpis iſto modo <lb></lb>oppreſſis &amp; interfectis <expan abbr="nidulũ">nidulum</expan> uaſtat atque exinanit. </s>
          <s id="N20AF9"><expan abbr="Eadẽ">Eadem</expan> cauda <expan abbr="canẽ">canem</expan>, <expan abbr="cũ">cum</expan> eam <lb></lb>inſectatur, hac &amp; illac per ipſius <expan abbr="rictũ">rictum</expan> ducta, eludit. </s>
          <s id="N20B0D">At erinaceum, quòd ob <pb pagenum="484" xlink:href="001/01/494.jpg"></pb><expan abbr="metũ">metum</expan> ſe in <expan abbr="globũ">globum</expan> concludat, ut ſe ſpinis undique poſſit defendere, permingit, <lb></lb>eoque modo ſuffocat. </s>
          <s id="N20B1E">Etenim propter urinam in ipſius os influentem <expan abbr="ſpiritũ">ſpiritum</expan> <lb></lb>ducendi nullam habet poteſtatem. </s>
          <s id="N20B27">Ea uerò uulpis, quæ canis mediocris ma<lb></lb>gnitudo eſt. </s>
          <s id="N20B2C">Color <expan abbr="aũt">aut</expan> ſæpe rutilus, priore tamen parte caneſcens: raro can<lb></lb>didus, rarius niger. </s>
          <s id="N20B35">Fiber etiam &amp; lutra egrediuntur ex riparum cauernis, in <lb></lb>quibus latent, &amp; ſe in fluminibus mergunt, ac piſces capiunt quibus ueſcun<lb></lb>tur: ſed fructus quoque &amp; cortices <expan abbr="arborũ">arborum</expan> comedunt. </s>
          <s id="N20B40">Lutra autem à lutando <lb></lb>appellatur. </s>
          <s id="N20B45">Frequenter enim ſe lauat cum capiendi piſcis cauſa ſe in aquas, i­<lb></lb>mò ſæpe in earum profundum, penitus immergit: quanque Varro hoc uoca<lb></lb>bulum à Græcis fluxiſſe, &amp; lytram iccirco nominatam putat, quod ſuccide­<lb></lb>re dicatur radices arborum in ripa, atque eas diſſoluere: ad tantum autem fere <lb></lb>ſpacium ſub aquis natat &amp; currit anteaque rurſus emergens aerem ſpiritu du<lb></lb>cat, ad quantum arcus intentus ſagittam poteſt emittere: quem aerem ſi du<lb></lb>cere nequit, ut cæteræ animantes gradientes, ſuffocatur. </s>
          <s id="N20B54">Corpus ei latius &amp; <lb></lb>longius fele, pedes breues, dentes acuti: à fibro cauda, poſteriorib. </s>
          <s id="N20B59">pedibus, <lb></lb>pilis differt. </s>
          <s id="N20B5E">Nam lutra caudam habet longam &amp; reliquarum <expan abbr="quadrupedũ">quadrupedum</expan> <lb></lb>ſimilem: fiber piſcis: ſquamis tamen non obductam, admodum pinguem, la <lb></lb>tam ferè palmum, longam dodrantem. </s>
          <s id="N20B69">Is ſi iacet in gradibus, caudam &amp; po<lb></lb>ſteriores pedes demittit in flumen cum frigoribus non conglaciat: ſi natat, <lb></lb>cauda mota quaſi remigare ſolet. </s>
          <s id="N20B70">Lutræ autem pedes omnes caninis ſunt ſi­<lb></lb>miles: fibri priores caninis, poſteriores anſerinis. </s>
          <s id="N20B75">Etenim membranæ quæ­<lb></lb>dam digitis ſunt interiectæ: itaque hi ad natandum, illi ad eundum magis na­<lb></lb>ti aptique: nam in aqua &amp; in terra uiuit. </s>
          <s id="N20B7C">Fibri uerò pilus eſt in cinereo <expan abbr="cãdidus">candidus</expan> <lb></lb>&amp; inæqualis: ubique enim à breuibus duplo longiores exiſtunt: ſed lutræ fu­<lb></lb>ſcus nonnihil ad caſtaneæ colorem deflectit, &amp; breuis ac æqualis eſt, utrique <lb></lb>uerò nitidus, &amp; mollis, quare utriuſque pellibus conciſis fimbrias ueſtium ex <lb></lb>pellibus nobilibus confectarum, ſolent exornare: <expan abbr="quanquã">quanquam</expan> lutræ pelles lon</s>
          <s id="N20B8F"><lb></lb>gè præſtant fibri pellibus: attamen <expan abbr="fibrorũ">fibrorum</expan> quoque pelles inter ſe multum differunt <lb></lb>colore: nam aliæ magis aliæ, minus ad nigrum accedunt, quædam ad <lb></lb>rufum: nigriores quidem longe cæteris præſtant, minus nigri medium <expan abbr="locũ">locum</expan> <lb></lb>tenent, ſubrufi ſunt deterrimi. </s>
          <s id="N20BA1">Fiber autem in primis prouidus eſt &amp; ſolers: <lb></lb>etenim fruticibus &amp; arbuſculis dente, tanquam ferro, reſectis ante riparum <lb></lb>cauernas conſtruit paruas quaſdam caſas, &amp; in ijs duos tresúe gradus, quaſi <lb></lb>quaſdam cameras: ut cum aqua fluminis creſcens inundauerit ripas, poſſit <lb></lb>aſcendere cum decreſcens reſederit, deſcendere. </s>
          <s id="N20BAC">Atque etiam cum arborem <lb></lb>iam ferè ſecuit, quoties <expan abbr="ictũ">ictum</expan> facit, rotiens ſuſpiciens conſiderat num ſit caſu­<lb></lb>ra. </s>
          <s id="N20BB7">Timet enim ne, ſi eo ictu <expan abbr="cõcidat">concidat</expan>, ab ea, <expan abbr="priuſquã">priuſquam</expan> recedere de loco poſſit, <lb></lb>incautus opprimatur. </s>
          <s id="N20BC4">Nec uerò minus eſt <expan abbr="cõſtans">conſtans</expan> in propoſito quàm ſo<lb></lb>lers: nam quam arborem ad ripas primo elegit ſecandam, eam non mutat, e­<lb></lb>tiam ſi longo temporis ſpacio diſſecare <expan abbr="nõ">non</expan> poſſit. </s>
          <s id="N20BD3">Hoc animal uocem infan­<lb></lb>tis inſtar mittit: ipſum <expan abbr="aũt">aut</expan> uenamur <expan abbr="nõ">non</expan> modo propter <expan abbr="caudã">caudam</expan> qua ueſcimur, <lb></lb>&amp; pellem qua ueſtimur, ſed <expan abbr="etiã">etiam</expan> propter teſtes, quibus ut medicamentis, uti<lb></lb>mur: præſertim Ponticis: <expan abbr="maximã">maximam</expan> enim uim habent: Eos teſtes, caſtorea me <lb></lb>dici nominant. </s>
          <s id="N20BF2"><expan abbr="Fibrũ">Fibrum</expan> enim Græci uocant <foreign lang="el">ka/sora. </foreign>
</s>
          <s id="N20BFC">Sed fiber autore Varrone <lb></lb>dictus ab extrema ora fluminis dextra &amp; ſiniſtra, qua maxime ſolet uideri: <pb pagenum="485" xlink:href="001/01/495.jpg"></pb>nam antiqui fibrum dicebant <expan abbr="extremũ">extremum</expan>. </s>
          <s id="N20C0A">At meles exit è cauernis, &amp; uaga­<lb></lb>tur in ſyluis non aliter atque lupus, lupus ceruarius, lepus, aper, ceruus, trage­<lb></lb>laphus, tarandus, alce, platyceros, caprea, ibex, rupicapra, dama, &amp; aliæ plu­<lb></lb>res. </s>
          <s id="N20C13">Verum hæ animantes in ſyluis cubant: poſteriores tamen in altiſſimis <lb></lb>montium ſaxis &amp; rupibus. </s>
          <s id="N20C18">Meles <expan abbr="aũt">aut</expan> auide appetit mel, ex quo nomen hoc <lb></lb>duxit. </s>
          <s id="N20C21">Magnitudine eſt uulpis aut canis mediocris, cuius <expan abbr="quodãmodo">quodammodo</expan> ſpe­<lb></lb>ciem præ ſe fert, maximè canina. </s>
          <s id="N20C2A">Nam eius duo ſunt genera. </s>
          <s id="N20C2D">Vnum canis in<lb></lb>ſtar digitatum, quod caninum uocant: alterum ungulas, ut ſues, habet biſul<lb></lb>cas, quod idcirco <expan abbr="ſuillũ">ſuillum</expan> appellant. </s>
          <s id="N20C38">Omnibus <expan abbr="aũt">aut</expan> melibus crura ſunt breuia, <lb></lb>dorſum latum, cutis ſpiſſa, cuius in metu ſufflatæ <expan abbr="diſtẽtu">diſtentu</expan>, utor Plinij uerbis, <lb></lb>ictus hominum, &amp; morſus canum arcent: quanquam, ſi quando cum ijſdem <lb></lb>pugnant, ualde mordent. </s>
          <s id="N20C49">Duris ueſtiuntur uillis, qui ſunt uel albi uel nigri, <lb></lb>&amp; dorſum quidem abundat nigris, reliquum corpus albis, excepto capite, <lb></lb>quod alternis quibuſdam quaſi lineis nigris &amp; candidis à ſuprema capitis <lb></lb>parte ad rictum ductis decoratur. </s>
          <s id="N20C52">Craſſæ autem meles non ſunt, pingues ta<lb></lb>men: quæ earum pinguitudo inuncta, uel cum alijs infuſa, renum dolores <lb></lb>ſedat. </s>
          <s id="N20C59">Ex huius animalis pelle collaria fiunt, quæ ex eo melia à Varrone no­<lb></lb>minantur. </s>
          <s id="N20C5E">In ripis etiam fluminum &amp; lacuum nidos fingunt halcyones: nec <lb></lb>Ariſtotelem latuit eas in fluuios aſcendere, ſed hyeme non occultantur. </s>
          <s id="N20C63">A­<lb></lb>uis eſt non multo maior paſſere. </s>
          <s id="N20C68">Cùm autem marinæ halcyonis corpus to­<lb></lb>tum coloribus cæruleo, uiridi, ſubpurpureo, ſed miſtis inſigne ſit, adeo ut <lb></lb>neque collum, nec alæ aliquo ex eis careant, &amp; roſtrum habeat ſubuiride, lon<lb></lb>gum, tenue, fluuiatilis ſeu ripariæ pectus purpureum eſt, collum &amp; dorſum <lb></lb>in uiridi cæruleum, alæ fuſcæ, roſtrum, ut etiam pedes, cinereum. </s>
          <s id="N20C73">Veſcitur <lb></lb>piſciculis &amp; uermibus. </s>
          <s id="N20C78">Lagopus quoque in altiſſimarum Alpium ſpecubus <lb></lb>iuxta glaciem, quæ tota nunquam æſtate ſolis calore liquefacta, uel alijs eti­<lb></lb>am anni temporibus imbre dilapſa diffunditur, nidos <expan abbr="cõſtruit">conſtruit</expan> &amp; cubat. </s>
          <s id="N20C83">Ex <lb></lb>pedibus, quos habet leporis inſtar uillis &amp; quidem candidis, non plumis, <lb></lb>ueſtitos, nomen traxit. </s>
          <s id="N20C8A">Ei magnitudo columbæ. </s>
          <s id="N20C8D">Color hyeme candidus, æ­<lb></lb>ſtate in candido cinereus. </s>
          <s id="N20C92">Longe non uolat, ſed Alpibus ſe tenet. </s>
          <s id="N20C95">Capta <expan abbr="nõ">non</expan> <lb></lb>uiuit, nedum manſueſcit. </s>
          <s id="N20C9E">Caro huius auis ſano palato eſt bona, ægroto ſalu<lb></lb>taris. </s>
          <s id="N20CA3">At aues, quibus oculi diurno ſpacio ſunt hebetes, acres, acutique noctur<lb></lb>no, interdiu latere, noctu ex latebris euolare, &amp; ad paſtum ſolent accedere, <lb></lb>quas iccirco nocturnas appellant: quales ſunt ueſpertilio, bubo, ulula, no­<lb></lb>ctua, nycticorax. </s>
          <s id="N20CAC">Verum hæ non ſolum in tenebricoſis montium &amp; rupi­<lb></lb>um cauernis latent, ſed etiam in cauis arboribus, in ædificijs deſertis, ſub te­<lb></lb>ctis domorum magnificarum &amp; templorum &amp; turrium, quæ raro homines <lb></lb>ſuccedunt. </s>
          <s id="N20CB5">Veſpertilio autem uenatur culices &amp; muſcas, exedit pernas, ali­<lb></lb>asque carnes ſuillas de trabibus ſuſpenſas. </s>
          <s id="N20CBA">Cæteræ aues nocturnæ <expan abbr="perſequũ­tur">perſequun­<lb></lb>tur</expan> mures, hirundines, aues, ſcarabeos, apes, ueſpas, crabrones. </s>
          <s id="N20CC3">Sed bubo e­<lb></lb>tiam capit lepuſculos &amp; cuniculos. </s>
          <s id="N20CC8">Ea omnium nocturnarum auium maxi­<lb></lb>ma ex ſono, imò uerò gemitu, quem edit, mihi uidetur nomen inueniſſe. </s>
          <s id="N20CCD">Ca<lb></lb>put habet magnum: corpus anſeris magnitudine, breue tamen &amp; quaſi de­<lb></lb>curtatum ac colore uarium: roſtrum curuum, ungues aduncos, oculos gran<lb></lb>des. </s>
          <s id="N20CD6">Huic non multum diſſimilis eſt ulula, ſed minor: quæ item ex <expan abbr="ululãti">ululati</expan><pb pagenum="486" xlink:href="001/01/496.jpg"></pb>uoce nomen hoc traxit. </s>
          <s id="N20CE1">Cum his duabus cognationem habent noctuæ <lb></lb>ſed differunt uoce. </s>
          <s id="N20CE6">Nec enim ululant, <expan abbr="uerũ">uerum</expan> edunt ſonum, quem Aristopha­<lb></lb>nes <foreign lang="el">kikkaban_</foreign> nominauit. </s>
          <s id="N20CF3">Earum quatuor ſunt genera. </s>
          <s id="N20CF6">Vnum, cui pluma au<lb></lb>rium modo eminet: quod maximum eſt, &amp; aſio uocatur. </s>
          <s id="N20CFB"><expan abbr="Alterũ">Alterum</expan> eximij can­<lb></lb>doris in gutture &amp; uentre, alio qui candidis &amp; luteis maculis alternis diſtin­<lb></lb>ctum. </s>
          <s id="N20D05">Tertium <expan abbr="paruũ">paruum</expan>, quo, ut etiam ſequenti, aucupes uenantur aues. </s>
          <s id="N20D0C">Qua <lb></lb>tum minus illo: quod in rupibus ſaxisque uerſatur. </s>
          <s id="N20D11">Hoc, ſicut &amp; proximum, <lb></lb>cinereis &amp; candidis maculis uariat, item alternis. </s>
          <s id="N20D16">Nycticorax autem, hoc <lb></lb>eſt coruus nocturnus, niger eſt, ut alterius generis coruus, ſed eo plerunque <lb></lb>minor. </s>
          <s id="N20D1D">At ueſpertilio, quæ ex ueſpere, quo euolat, nomen hoc duxit, mu<lb></lb>ri nonnihil ſimilis eſt, quare ſcite ſcripſit Varro: Factus ſum ueſpertilio, neque <lb></lb>in muribus planè, neque in uolucribus ſum.</s>
          <s id="N20D24">Alas enim habet &amp; uolat, quod <lb></lb>ei non conuenit cum muribus: ſed animalia parit, non oua, in qua re cum uo<lb></lb>lucrum natura non congruit, &amp; fœtus uberibus admotos lacte nutrit, cum <lb></lb>uolucres cibos conquirant undique, quos in os pullorum inſerant. </s>
          <s id="N20D2D">Præterea <lb></lb>ſunt ei dentes, quibus carent uolucres. </s>
          <s id="N20D32">Caput autem ſimile habet muri uel <lb></lb>cani: aures plerunque duas, raro quatuor: dentes ſerratos: corpus obſcure ful<lb></lb>uis pilis ueſtitum, roſtrum tamen nigrum, item aures: alas duas, quæ ut dra<lb></lb>conis &amp; piſcis uolantis, non ex plumis conſtant, ſed ex membranis, &amp; qui­<lb></lb>dem nigris. </s>
          <s id="N20D3D">In utraque uerò ala habet digitum, cui eſt unguis, caudam latam, <lb></lb>&amp; ſicut alas, membranaceam, in qua duos pedes, quorum uterque quinos ha<lb></lb>bet digitos uncis unguibus armatos, quibus in parietibus &amp; rimis cauerna<lb></lb>rum adhæreſcit. </s>
          <s id="N20D46">Aut enim pendet, aut uolat, aut iacet. </s>
          <s id="N20D49">Quia uerò pedes non <lb></lb>oriuntur ex corpore, ſed ex cauda, ei eſſe traditur coxendix una. </s>
          <s id="N20D4E">Vocem a­<lb></lb>uetam ut mus non emittit, uerum ferè ut catellus latrat. </s>
          <s id="N20D53">Geminos autem, ut <lb></lb>Plinius, uolitat amplexa infantes, ſecumque deportat. </s>
          <s id="N20D58">Cauda &amp; alis affixa di­<lb></lb>es aliquot uiuit. </s>
          <s id="N20D5D">Quinetiam Troglodytæ, qui in Africa habitant, interdiu, <lb></lb>maxime uerò meridie latent in ſuis ſpecubus.</s>
        </p>
        <p id="N20D62" type="main">
          <s id="N20D64">De primi generis animantibus, quæ noctu uel interdiu in terræ cauernis <lb></lb>deliteſcunt, dormiuntúe ſatis. </s>
          <s id="N20D69">Abeo ad ſecundi generis animantes, quæ cer <lb></lb>to anni tempore, ut dixi, ſubterraneas cauernas ſuccedunt, &amp; in eis graui ſo­<lb></lb>mno preſſæ menſes aliquot, quaſi mortuæ ſine cibo conſumunt, ac uſque ad <lb></lb>finem eum latent, dum tepore ueris humo excitatæ reuiuiſcunt, &amp; remini­<lb></lb>ſcuntur cibum, quem tanto tempore oblitæ erant ſumere. </s>
          <s id="N20D74">Tametſi ex his de <lb></lb>quibus iam dixi, aliquæ ſunt etiam, ut omnis generis quædam beſtiæ ſunt, <lb></lb>in harum numero, ut ſuo loco <expan abbr="dicã">dicam</expan>. </s>
          <s id="N20D7F">Hæ <expan abbr="aũt">aunt</expan> aut terrenæ ſunt, aut uolucres, <lb></lb>aut aquatiles, aut earum uita eſt in terra pariter &amp; in humore: ſed terrenas <lb></lb>hic quoque primò perſequar. </s>
          <s id="N20D8A">Itaque multæ quadrupedes hyemis aut æſta­<lb></lb>tis tempore ſe in ſpecus condunt. </s>
          <s id="N20D8F">Etenim mures Alpini autumno ſubeunt <lb></lb>cauernas, in quibus æſtate cubare conſueuerunt. </s>
          <s id="N20D94">Nam in eis ex fœno, ſtra­<lb></lb>minibus, ſarmentis exſtruunt cubilia, in quibus totam hyemem uſque ad uer<lb></lb>erinaceorum inſtar conuoluti deliteſcunt &amp; dormiunt. </s>
          <s id="N20D9B">In una cauerna ple­<lb></lb>runque ſeptem, aut nouem, aut undecim, aut tredecim. </s>
          <s id="N20DA0">Mira uerò eis machi­<lb></lb>natio &amp; ſolertia cum fœnum ac reliqua iam congeſſerunt. </s>
          <s id="N20DA5">Vnus enim hu­<lb></lb>mi ſtratus erectis pedibus omnibus iacet in dorſo, in quem, <expan abbr="tanquã">tanquam</expan> in plau­<pb pagenum="487" xlink:href="001/01/497.jpg"></pb>ſtrum quoddam, cæteri ea quæ congeſſerunt, conijciunt, &amp; ſic onuſtum, <lb></lb>cauda mordicus <expan abbr="apprehẽſa">apprehenſa</expan>, in ſpecum trahunt, &amp; quaſi quodam modo in­<lb></lb>uehunt: ex quo euenit, ut per id temporis detrito dorſo eſſe uideantur. </s>
          <s id="N20DBB">Itaque <lb></lb>poſteaquam cubilia in ſpecu ſtrauerint, ipſum aditum atque os eius ſarmen­<lb></lb>tis &amp; terra obſtruunt &amp; obturant, ut tuti à uentorum ui, ab imbribus, à fri­<lb></lb>gore eſſe poſſint. </s>
          <s id="N20DC4">Tam autem arcte &amp; grauiter dormiunt, ut effoſſi &amp; extra­<lb></lb>cti non excitentur antequam in ſole expoſiti uel ad ignem locati concalue­<lb></lb>rint. </s>
          <s id="N20DCB">Hic mus cognomen ex Alpibus, in quibus naſcitur, traxit: color ei eſt <lb></lb>aut fuſcus, aut cinereus, aut rutilus: magnitudo ferè leporis: muris ſpecies ac <lb></lb>figura, ex qua mus dicitur. </s>
          <s id="N20DD2">Attamen mutilas habet aures &amp; quaſi decurta­<lb></lb>tas: priores dentes longos &amp; acutos: caudam amplius duos palmos <expan abbr="longã">longam</expan>, <lb></lb>pedes breues &amp; uillis ſuperius refertos: digitos pedum urſinis ſimiles: un­<lb></lb>gues longos, quibus alte effodit terram: poſterioribus pedibus non ſecus <lb></lb>ac rurſus ire ſolet, ac interdum ingredi bipes. </s>
          <s id="N20DE1">Si cibus huic animanti datur, <lb></lb>eum in priores pedes ſumit, ut ſciurus: ut idem ſciurus &amp; ſimia erectus uſque<lb></lb> eo in clunibus reſidet quoad ipſum comederit. </s>
          <s id="N20DE8">Veſcitur non modo fructi­<lb></lb>bus, ſed etiam pane, carne, piſcibus, iure, pulmento: cupide uerò lacte, buty­<lb></lb>ro, caſeo, quæ cum <expan abbr="mãdit">mandit</expan>, oris ſuctu ſonitum ſic uti porcellus edit. </s>
          <s id="N20DF3">Multum <lb></lb>dormit: at cum uigilat, ſemper aliquid agit, ſtramina, fœnum, linteola, ralla <lb></lb>cubili ſuo importans: quibus os ita complet, ut nihil amplius capere poſſit: <lb></lb>reliquum pedibus accipit &amp; trahit. </s>
          <s id="N20DFC">Cum irritatus exarſerit iracundia, acriter <lb></lb>mordet. </s>
          <s id="N20E01">Si quando inter ſe colludunt mures Alpini, ut catelli clamorem fa­<lb></lb>ciunt. </s>
          <s id="N20E06">Cum è cauerna montiuagi egrediuntur ad paſtum, ex eis unus ali­<lb></lb>quis remanet iuxta illius aditum, quàm poteſt diligentiſſime &amp; longiſſime <lb></lb>proſpiciens. </s>
          <s id="N20E0D">Is cum uel hominem, uel armentum, uel feram uiderit, ſine mo­<lb></lb>ra clamat: quo audito undique omnes ad cauernam concurrunt. </s>
          <s id="N20E12">Eorum <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb>uox fiſtulæ acutæ &amp; lædentis aures ſimilis eſt: qua &amp; <expan abbr="mutationẽ">mutationem</expan> aeris ſigni­<lb></lb>ficant, &amp; ſibi quid aduerſi accidere. </s>
          <s id="N20E21">Dorſum ualde pingue <expan abbr="habẽt">habent</expan>, quum cæ­<lb></lb>teræ corporis partes ſint macræ: quanquam hæc uere nec pinguitudo nec <lb></lb>caro dici poteſt: ſed, ut mammillarum caro in bubus, inter eas eſt medium <lb></lb>quiddam. </s>
          <s id="N20E2E">Illud ipſum utile eſt puerperis, &amp; his quæ ex utero laborant: qui­<lb></lb>bus <expan abbr="etiã">etiam</expan> eorum prodeſt pinguitudo. </s>
          <s id="N20E37">Vigilias præterea tollit. </s>
          <s id="N20E3A">Glires eti­<lb></lb>am hyeme <expan abbr="nõ">non</expan> ſolum in cauis arboribus, de qua re ſuprà dixi, ſed in terræ la­<lb></lb>tent ſpecubus. </s>
          <s id="N20E45">Glirem autem Ariſtoteles <foreign lang="el">e)leio\n</foreign> nominat, cinereus, ut Alber<lb></lb>tus ſcribit eſt, excepto uentre, qui albicat. </s>
          <s id="N20E4E">Ab eo differt beſtiola paulo mi­<lb></lb>nor: quam alij Græci hac de cauſa <foreign lang="el">kamyi/ouron</foreign>
<expan abbr="uocarũt">uocarunt</expan>, quod uertat &amp; ſurſum <lb></lb>uerſus inflectat caudam: aliqui uerò <foreign lang="el">ski/ouron</foreign>, quòd cauda ſua uillis ueſtita &amp; <lb></lb>conferta, quaſi flabello corpus ſoleat <expan abbr="inũbrare">inumbrare</expan>: aliqui <foreign lang="el">m&lt;25&gt;_ ski/ouron</foreign>, quòd præ<lb></lb>terea <expan abbr="ſimilitudinẽ">ſimilitudinem</expan> <expan abbr="quandã">quandam</expan> gerat, ſpeciemque muris: ſicut etiam ſciurus Fenni­<lb></lb>cus, qui <expan abbr="nõ">non</expan> cauda, <expan abbr="nõ">non</expan> figura &amp; <expan abbr="liniamẽtis">liniamentis</expan> totius corporis, <expan abbr="nõ">non</expan> magnitudine, <lb></lb><expan abbr="nõ">non</expan> moribus, ſed ſolo colore differt à noſtrate ſciuro: <expan abbr="nã">nam</expan> in candido cinereus <lb></lb>eſt, cum ſciurus noſtras ſit aut rutilus, aut niger: attamen in ea Sarmatiæ par <lb></lb>te, quam hodie Poloniam uocamus, inuenitur cui rutilus color miſtus cine­<lb></lb>reo. </s>
          <s id="N20E96">Vtrique autem ſciuro, hoc eſt tam Fennico quàm noſtrati, duo inferiores <lb></lb>dentes ſunt longi: uterque <expan abbr="cũ">cum</expan> graditur, demiſſam caudam trahit: <expan abbr="quũ">quum</expan> ueſcitur, <pb pagenum="488" xlink:href="001/01/498.jpg"></pb><expan abbr="cibũ">cibum</expan> in priores pedes, quibus ut mures utitur pro manibus, ſumit: poſterio­<lb></lb>rib. </s>
          <s id="N20EAD">et clunibus inſiſtit: ueſcitur uerò faginis glandibus, caſtaneis, nucibus a­<lb></lb>uellanis, pomis, &amp; ſimilib. fructibus. </s>
          <s id="N20EB2">Hyeme uerò conis abietis, piceæ, tedæ, <lb></lb>aliarumque <expan abbr="arborũ">arborum</expan>. </s>
          <s id="N20EBB">Vtrique uerno <expan abbr="tẽpore">tempore</expan> <expan abbr="pariũt">pariunt</expan>, &amp; pullos, ſi quis <expan abbr="manũ">manum</expan> in <expan abbr="ni­dũ">ni­<lb></lb>dum</expan> immiſerit, in <expan abbr="aliũ">alium</expan>, nam <expan abbr="faciũt">faciunt</expan> plures, <expan abbr="transferũt">transferunt</expan>. </s>
          <s id="N20EDC"><expan abbr="Vtrorũque">Vtrorunque</expan> <expan abbr="carnẽ">carnem</expan> tenues co <lb></lb>medunt: diuites, <expan abbr="q̊d">quod</expan> <expan abbr="guſtatũ">guſtatum</expan> ſapore <expan abbr="quodã">quodam</expan> ingrato <expan abbr="cõmoueat">commoueat</expan>, raro <expan abbr="mandũt">mandunt</expan>. </s>
          <s id="N20EFC"><lb></lb>Vtrique quanque in arborib. </s>
          <s id="N20F00">uerſantur, ſe <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> hyeme <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="condũt">condunt</expan>. </s>
          <s id="N20F0F">At gliribus <lb></lb>cum hyberno tempore latent, pro cibo ſomnus: atque per id <expan abbr="tẽporis">temporis</expan> pingue­<lb></lb>ſcunt. </s>
          <s id="N20F1A">Quare recte de glire ſcripſit Martialis,</s>
        </p>
        <p id="N20F1D" type="main">
          <s id="N20F1F">Tota mihi dormitur hyems, &amp; pinguior illo <lb></lb>Tempore ſum, quo me nil niſi ſomnus alit.</s>
        </p>
        <p id="N20F24" type="main">
          <s id="N20F26">Eius autem caro dulcis. </s>
          <s id="N20F29">Etſi uerò glires uiuunt in ſyluis, ut non immerito de <lb></lb>eorum penuria in Fundanio, uel De admirandis Varro his uerbis <expan abbr="cõquera">conquera</expan><lb></lb>tur, Glis nullus eſt in ſylua mea: tamen ueteres gliraria habebant. </s>
          <s id="N20F34">Quæ qua­<lb></lb>lia debeant eſſe, idem Varro libro tertio De re ruſtica tradidit. </s>
          <s id="N20F39">Et hodie in <lb></lb>quibuſdam locis ſylueſtribus incolæ fodiunt <expan abbr="tellurẽ">tellurem</expan>, ut in eius cauernis gli­<lb></lb>res inhabitare, &amp; quando uelint eos capere, &amp; in cibo uti poſſint. </s>
          <s id="N20F44">Apud Ro <lb></lb>manos uerò gliribus uiuarijs in dolijs Fuluius Hirpinus inſtituit, ut Plinius <lb></lb>ſcriptum reliquit. </s>
          <s id="N20F4B">Mus autem Ponticus, quem hodie uocant Hermelam, <lb></lb>hyeme <expan abbr="ſolũ">ſolum</expan> in cauis latet arboribus, ut ſuprà dixi. </s>
          <s id="N20F54">Eſt uerò totus niuis inſtar <lb></lb>candidus, excepta cauda digitum longa: eius enim dimidia pars, &amp; quidem <lb></lb>inferior, nigerrima. </s>
          <s id="N20F5B">Huic animanti magnitudo ſciuri. </s>
          <s id="N20F5E">Perſequitur mures &amp; <lb></lb>aues quibus ueſcitur. </s>
          <s id="N20F63">Eius pelles in precioſarum numero habent: ut <expan abbr="etiã">etiam</expan> mu <lb></lb>ris quem <expan abbr="Laſſiciũ">Laſſicium</expan> uocant: is in cinereo candidus eſt, nec duobus digitis craſ<lb></lb>ſior. </s>
          <s id="N20F72">At mus Noricus, quem Citellum appellant, in terræ cauernis habi­<lb></lb>tat. </s>
          <s id="N20F77">Ei corpus ut muſtelæ domeſticæ, longum &amp; tenue: cauda <expan abbr="admodũ">admodum</expan> bre­<lb></lb>uis: color pilis, ut cuniculorum quorundam pilis, cinereus, ſed obſcurior. </s>
          <s id="N20F80">Si<lb></lb>cut talpa caret auribus, ſed non caret foraminibus, quibus ſonum ut auis re­<lb></lb>cipit. </s>
          <s id="N20F87">Dentes habet muris dentium ſimiles. </s>
          <s id="N20F8A">Ex huius etiam pellibus, quan­<lb></lb>quam non ſunt precioſæ, ueſtes ſolent confici. </s>
          <s id="N20F8F">Subit etiam terræ cauernas <lb></lb>mus Pannonicus, cui color ſubuiridis, ſpecies muſtelæ, magnitudo muris. </s>
          <s id="N20F94"><lb></lb>Sorex quoque menſibus hybernis ſe condit in terra, in quam cauerna ad pe­<lb></lb>dum ferè trium altitudinem deſcendit: effoſſus &amp; in ſole expoſitus, ut cæte­<lb></lb>ræ animantes, quæ totam hyemem dormiunt, ſenſim ſe mouens euigilat: ei <lb></lb>dodrantalis longitudo: color æſtate rufus, fuſco miſtus, autumno cinereus: <lb></lb>aures, ut Plinius ſcribit, piloſæ: caudæ caulis infima parte ſetoſus: nec enim <lb></lb>totam habet, ut ſciurus, uillis <expan abbr="cõfertam">confertam</expan> et plenam: quinetiam <expan abbr="auriũ">aurium</expan> pili ſunt <lb></lb>perexigui: hic mus ſylueſtris arbores, ſicuti glis &amp; mus Ponticus, &amp; ſciurus, <lb></lb>ſcandit: ſemina pyrorum comedit, &amp; nuces auellanas: quare apud Germa­<lb></lb>nos ex corilo <expan abbr="nomẽ">nomen</expan> inuenit. </s>
          <s id="N20FB4">At alter mus ſylueſtris ſorice breuior eſt, ete­<lb></lb>nim ſemipedalis: color dorſo &amp; lateribus murinus, uenter albicat: is ſub fru<lb></lb>ticibus terram fodit ad duûm <expan abbr="pedũ">pedum</expan> altitudinem: in que ultimam cauernæ, ad <lb></lb>pedes quatuor longæ, <expan abbr="partẽ">partem</expan> <expan abbr="cõgerit">congerit</expan> omne genus <expan abbr="glandiũ">glandium</expan>, atque nucleos cera<lb></lb><expan abbr="ſorũ">ſorum</expan> &amp; <expan abbr="prunorũ">prunorum</expan>, aliorumque <expan abbr="fructuũ">fructuum</expan>, ſed maxime nuces auellanas, &amp; <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> <lb></lb>optimas: unde etiam ipſe ab iſtius generis nucibus nomen traxit: in cauerna <pb pagenum="489" xlink:href="001/01/499.jpg"></pb>fere media nidum pilei inſtar ex folijs <expan abbr="arborũ">arborum</expan> facit, ut aqua, ſi quando ea ſtil<lb></lb>lauerit terra, extrinſecus defluat, ipſe ſiccus intus in nido cubet: ad <expan abbr="alterũ">alterum</expan> eti­<lb></lb>am cauernæ latus habet foramen, per quod ex ea, cum auellanæ nuces effo­<lb></lb>diuntur, effugere poſſit. </s>
          <s id="N20FF3">Mus <expan abbr="aũt">aut</expan> araneus ueluti reliqui mures domeſtici, <lb></lb>non latet in terra: qui ex eo, quod <expan abbr="uenenũ">uenenum</expan> morſu, ſicut araneus, inſerat, apud <lb></lb>Latinos nomen duxit: apud Græcos uerò, qui <foreign lang="el">muga/lhn</foreign> uocant, ex eo quod <lb></lb>magnitudine, ut Aetius, qui breuiter eum deſcribit, autor eſt, muri ſit æqua <lb></lb>lis, colore muſtelæ ſimilis: hoc eſt in fuſco ſubrufus, excepto <expan abbr="uẽtre">uentre</expan>, qui ex ci­<lb></lb>nereo albicat, <expan abbr="roſtellũ">roſtellum</expan> habet longiuſculum: in utraque maxilla dentes in bifi­<lb></lb>dos mucrones deſinunt: quare animantes ab eo morſæ quadrifida uulnera <lb></lb>accipiunt: ocellos habet minutulos &amp; nigros: caudam breuem, &amp; in ea bre<lb></lb>uiſſimos pilos, eius morſus in calidis regionibus plerunque eſt peſtifer, in fri­<lb></lb>gidis non eſt: ſed ipſe diuulſus, aut diſſectus, &amp; uulneri impoſitus proprio <lb></lb>ueneno medetur: hunc captum feles interimunt, ab eius ueneno abhorren­<lb></lb>tes non mandunt: ut nec murem <expan abbr="maiorẽ">maiorem</expan>: qui, tametſi etiam ipſe hyeme <expan abbr="nõ">non</expan> la<lb></lb>tet, tamen in ualle loachimica ex proximis domicilijs in cuniculos ingredi­<lb></lb>tur, &amp; in his uerſatur: alioqui hyberno <expan abbr="etiã">etiam</expan> tempore in domibus noſtris ſo­<lb></lb>let uagari: mole corporis muſtelæ minimæ magnitudinem fere aſſequitur <lb></lb>&amp; exæquat: pilis eſt ſubnigris: cauda procera, nec <expan abbr="admodũ">admodum</expan> gracili, nec pror­<lb></lb>ſus nuda pilis. </s>
          <s id="N2103A">At in terra latent aliquot <expan abbr="muſtelarũ">muſtelarum</expan> genera: <expan abbr="nã">nam</expan> plura ſunt: <lb></lb>eſt <expan abbr="em̃">eum</expan> muſtela domeſtica, <expan abbr="quã">quam</expan> Græci <foreign lang="el">gos\lhn</foreign>, Germani ex ſono <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> edit, <expan abbr="ui­ſelã">ui<lb></lb>ſelam</expan> <expan abbr="nominãt">nominant</expan>. </s>
          <s id="N21061">Ea <expan abbr="plerũque">plerunque</expan> eſt in dorſo &amp; laterib. </s>
          <s id="N21068">rutila, raro ſubfulua: in guttu<lb></lb>re &amp; <expan abbr="uẽtre">uentre</expan> ſemper <expan abbr="cãdida">candida</expan>: quin <expan abbr="nõnunquã">nonnunquam</expan> tota candida reperitur, <expan abbr="quanquã">quanquam</expan> <lb></lb>rarius. </s>
          <s id="N2107F">Corpus habet tenue, &amp; in longius <expan abbr="ductũ">ductum</expan>: <expan abbr="caudã">caudam</expan> <expan abbr="breuẽ">breuem</expan>, primores den <lb></lb>tes breues, <expan abbr="nõ">non</expan> ſicuti mus, longos, <expan abbr="appetẽs">appetens</expan> eſt ſeui. </s>
          <s id="N21098">Catulos nuper natos, quia <lb></lb>ab hominib. </s>
          <s id="N2109D">et <expan abbr="nõnullis">nonnullis</expan> alijs <expan abbr="animãtib">animantib</expan>. </s>
          <s id="N210A8">eis <expan abbr="periculũ">periculum</expan> metuit, ſingulis dieb. </s>
          <s id="N210AF">ore <lb></lb>prehenſos aliò <expan abbr="trãsfert">transfert</expan>. </s>
          <s id="N210B8">Perſequitur mures, depugnat <expan abbr="cũ">cum</expan> ſerpentibus, ſed ut <lb></lb>à ueneno tuta ſit, prius edit <expan abbr="rutã">rutam</expan>. </s>
          <s id="N210C5">Vbera <expan abbr="uaccarũ">uaccarum</expan> mordet, quæque <expan abbr="primũ">primum</expan> in tu<lb></lb>more fuerint, muſtelina pelle perfricata <expan abbr="ſanãtur">ſanantur</expan>: Hæc muſtela, ſi noſtræ do­<lb></lb>mi uiuit, etſi habet ſuas cauernas, <expan abbr="nõ">non</expan> diu ac <expan abbr="multũ">multum</expan> ſe <expan abbr="cõdit">condit</expan>: ſi ruri, hyberno <expan abbr="tẽpore">tem<lb></lb>pore</expan> in ſpecub. </s>
          <s id="N210EA">latet. </s>
          <s id="N210ED"><expan abbr="Secundũ">Secundum</expan> <expan abbr="muſtelarũ">muſtelarum</expan> genus Germani iltiß <expan abbr="nominãt">nominant</expan> ex <lb></lb>Græco uocabulo <foreign lang="el">i)/ktis</foreign>, quo erudita illa gens appellat ſylueſtrem <expan abbr="muſtelã">muſtelam</expan>: id <lb></lb>uerò habitat in <expan abbr="riparũ">riparum</expan> cauernis, ubi lutræ &amp; fibri more piſces captos come­<lb></lb>dit: &amp; uerſatur in ſyluis, ubi prehendit aues: in domibus, ubi gallinas: quare <lb></lb>Plinius <expan abbr="eã">eam</expan> eſſe <expan abbr="domeſticã">domeſticam</expan> diceret: <expan abbr="quarũ">quarum</expan> <expan abbr="ſanguinẽ">ſanguinem</expan> exugit: ſed ne clamare poſ<lb></lb>ſint, <expan abbr="earũ">earum</expan> capita primo mordicus aufert. </s>
          <s id="N21125">Atque <expan abbr="etiã">etiam</expan> <expan abbr="earũdẽ">earundem</expan> oua, quæ furari ſo­<lb></lb>let, ac multa in <expan abbr="unũ">unum</expan> <expan abbr="cõgerere">congerere</expan>, exorbet. </s>
          <s id="N2113A"><expan abbr="Aliquãto">Aliquanto</expan> maior eſt muſtela domeſti­<lb></lb>ca, breuior, ſed craſſior ea ſylueſtri, quæ martes uocatur: pilos habet inæ qua<lb></lb>les &amp; <expan abbr="nõ">non</expan> unius coloris. </s>
          <s id="N21148"><expan abbr="Etem̃">Etenim</expan> breues ſubfului ſunt: <expan abbr="lõgi">longi</expan>, nigri: qui ſic ex mul<lb></lb>tis corporis partibus <expan abbr="eminẽt">eminent</expan>, ut diſtinctæ nigris maculis eſſe <expan abbr="uideãtur">uideantur</expan>: atta­<lb></lb>men circa os eſt candida: <expan abbr="cũ">cum</expan> grauiter exarſerit, male olet. </s>
          <s id="N21162">Quocirca noſtri ui <lb></lb>liſſimum quodque ſcortum, &amp; maxime fœtidum, pellem huius ictidis ſolent <lb></lb>nominare. </s>
          <s id="N21169">Tertium muſtelæ genus etiam ſylueſtre, in ſaxorum rimis &amp; <lb></lb>cauernis cubat, quod à Martiale martes, à Germanis martarus nominatur. </s>
          <s id="N2116E"><lb></lb>Martialis uerſus hic eſt in libro decimo Epigram. </s>
          <s id="N21172">ad Maternum,</s>
        </p>
        <pb pagenum="490" xlink:href="001/01/500.jpg"></pb>
        <p id="N21179" type="main">
          <s id="N2117B">Venator capta marte ſuperbus adeſt. </s>
          <s id="N2117E">Ei magnitudo felis, ſed paulo lon­<lb></lb>gior eſt: crura uerò habet breuiora, itemque breuiores ungues. </s>
          <s id="N21183"><expan abbr="Totũ">Totum</expan> eius cor<lb></lb>pus pilis in fuluo ſubnigris ueſtitur, excepto gutture, quod candidum eſt. </s>
          <s id="N2118B"><lb></lb>Hæc muſtela, ſimiliter atque proxima, ingreditur domos &amp; necat gallinas, ea<lb></lb>rumque ſanguinem exugit, &amp; oua exorbet. </s>
          <s id="N21191">Quartum muſtelæ genus item <lb></lb>ſylueſtre, in arboribus uitam uiuit, quod etiam uocabulo martis appellatur. </s>
          <s id="N21196"><lb></lb>Ea muſtela ſyluas inſolenter &amp; raro deſerit: atque in hoc differt à proxima ſu­<lb></lb>periore muſtela: &amp; inſuper quod guttur eius lutei ſit coloris, &amp; quod reli­<lb></lb>qui corporis pilus magis ſit obſcure fuluus. </s>
          <s id="N2119E">Huius duo genera quidam eſſe <lb></lb>cenſent: <expan abbr="unũ">unum</expan> quod in fageis ſyluis uerſatur: alterum quod in abiegnis, atque <lb></lb>id ſanè eſt aſpectu pulchrius. </s>
          <s id="N211A9">Quintum muſtelarum genus omnium pul<lb></lb>cherrimum &amp; nobiliſſimum eſt, quod Germani zobelam uocant: in ſyluis, <lb></lb>ut martes de qua iam dixi, degit, ea paulo minor, tota tamen obſcure fulua, <lb></lb>præter guttur, quod habet cinereum. </s>
          <s id="N211B2">Muſtelæ horum <expan abbr="triũ">trium</expan> generum boni­<lb></lb>tate cæteris omnib. </s>
          <s id="N211BB">eo magis <expan abbr="præſtãt">præſtant</expan>, quo plures pili candidi <expan abbr="cũ">cum</expan> fuluis per­<lb></lb>miſti fuerint. </s>
          <s id="N211C8">Zobelinæ <expan abbr="autẽ">autem</expan> pelles precij maioris ſunt que panni auro texti. </s>
          <s id="N211CF"><lb></lb>Etenim <expan abbr="cõperi">comperi</expan> optimas quadraginta numero, tot <expan abbr="em̃">eum</expan> uno faſciculo colliga­<lb></lb>ri &amp; unà uendi <expan abbr="ſolẽt">ſolent</expan>, plus quàm milibus nummûm <expan abbr="aureorũ">aureorum</expan> ueniſſe. </s>
          <s id="N211E5">Omne <lb></lb><expan abbr="aũt">aut</expan> muſtelarum genus ira in citatum graue quiddam olet, ſed maxime id <expan abbr="q̊d">quod</expan> <lb></lb>Germani iltiß appellant: omnis præterea muſtelæ ſtercus aliquantum redo<lb></lb>let <expan abbr="muſcũ">muſcum</expan>. </s>
          <s id="N211F9">Noerza <expan abbr="aũt">aut</expan>, quæ item in ſyluis uerſatur, magnitudine eſt mar­<lb></lb>tis: pilos uerò habet æquales, &amp; breues, atque colore ferè ſimiles lutræ pilis: <lb></lb>ſed noerzæ pelles longè lutræ pellibus antecellunt: atque hæ etiam præſtant <lb></lb>ſi pili candidi cum reliquis fuerint miſti. </s>
          <s id="N21206">Reperitur hoc animal <expan abbr="etiã">etiam</expan> in uaſtis <lb></lb>&amp; denſis ſyluis quæ ſunt inter Sueuum &amp; Viſtulam. </s>
          <s id="N2120F">Etſi uerò muſtelæ <lb></lb>omnes nec hybernis latent menſibus, neque <expan abbr="ſubeũt">ſubeunt</expan> terram, tamen earum for­<lb></lb>mas expreſſi ſingulas, quod id, ut arbitror, rerum naturalium ſtudioſis utile <lb></lb>ſit futurum. </s>
          <s id="N2121C">At uiuerra quæ cuniculos ex ſpecubus exturbat, paulo maior <lb></lb>eſt muſtela domeſtica. </s>
          <s id="N21221">Color ei <expan abbr="plerũque">plerunque</expan> in albo buxeus. </s>
          <s id="N21228">Audax hoc animal <lb></lb>&amp; <expan abbr="truculentũ">truculentum</expan>, ac omni ferè <expan abbr="animantiũ">animantium</expan> generi infenſum atque inimicum natu­<lb></lb>ra <expan abbr="ſanguinẽ">ſanguinem</expan> <expan abbr="earũ">earum</expan> quas momorderit ebibit, <expan abbr="carnẽ">carnem</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> fermè comedit. </s>
          <s id="N21247">Iſtius fer <lb></lb>me ferocitatis eſt <expan abbr="etiã">etiam</expan> agri uaſtator &amp; Cereris hoſtis hameſter, <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> quidam <lb></lb><expan abbr="Cricetũ">Cricetum</expan> nominant: incolæ Paleſtinæ <expan abbr="quondã">quondam</expan> Græce <foreign lang="el">a)rktomu_n</foreign> uocarunt: et <lb></lb><expan abbr="quidẽ">quidem</expan> iccirco <expan abbr="q̊d">quod</expan> generis &amp; murini ſit, &amp; urſini, <expan abbr="cũ">cum</expan> erectus poſterioribus pe­<lb></lb>dibus inſiſtit ob uentris <expan abbr="nigrorẽ">nigrorem</expan> eſſe uideatur: exiſtit <expan abbr="iracũdus">iracundus</expan> &amp; mordax a­<lb></lb>deo ut ſi <expan abbr="eũ">eum</expan> eques incaute perſequatur, ſoleat proſilire, &amp; os equi appetere: <lb></lb>&amp; ſi <expan abbr="prehẽderit">prehenderit</expan>, mordicus tenere. </s>
          <s id="N21284">In terræ cauernis habitat, <expan abbr="nõ">non</expan> aliter atque cu<lb></lb>niculus, ſed anguſtis: &amp; idcirco pellis, qua parte utrinque coxam tegit: à pilis <lb></lb>eſt nuda. </s>
          <s id="N2128F">Maior paulo que domeſtica muſtela exiſtit: pedes habet admodum <lb></lb>breues. </s>
          <s id="N21294">Pilis in dorſo color eſt ferè leporis: in uentre niger, in lateribus ruti­<lb></lb>lus, Sed utrunque latus maculis albis, tribus numero diſtinguitur. </s>
          <s id="N21299">Suprema <lb></lb>capitis pars, ut <expan abbr="etiã">etiam</expan> ceruix, <expan abbr="eundẽ">eundem</expan>, <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> dorſum, habet <expan abbr="colorẽ">colorem</expan>, tempora rutila <lb></lb>ſunt, guttur eſt <expan abbr="cãdidũ">candidum</expan>: caudæ, quæ ad tres digitos <expan abbr="trãſuerſos">tranſuerſos</expan> <expan abbr="lõga">longa</expan> eſt, ſimili <lb></lb>ter leporis color. </s>
          <s id="N212BE">Pili <expan abbr="aũt">aut</expan> ſic inhærent cuti, ut ex ea difficulter euelli poſſint. </s>
          <s id="N212C5"><lb></lb>Ac cutis <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> facilius à carne auellitur, que pili ex cute radicitus <expan abbr="extraliãtun">extraliantur</expan>. </s>
          <pb pagenum="491" xlink:href="001/01/501.jpg"></pb>
          <s id="N212D5">Atque ob hanc cauſam &amp; <expan abbr="uarietatẽ">uarietatem</expan> pelles eius ſunt precioſæ. </s>
          <s id="N212DC">Multa <expan abbr="frumẽti">frumenti</expan> <lb></lb>grana in <expan abbr="ſpecũ">ſpecum</expan> <expan abbr="cõgerit">congerit</expan>, et utrinque dentib. </s>
          <s id="N212ED">malas <expan abbr="em̃">eum</expan> amplas habet atque laxas, <lb></lb>mandit. </s>
          <s id="N212F6">Quare noſtri <expan abbr="hominẽ">hominem</expan> <expan abbr="uoracẽ">uoracem</expan> huius animantis nomine appellant, <lb></lb>tanquam ſciurus priorib. </s>
          <s id="N21303">pedibus <expan abbr="tũ">tum</expan> aures &amp; os demulcet, tum <expan abbr="cibũ">cibum</expan> ſumit: <lb></lb>inque eos erectus, poſteriorib. </s>
          <s id="N21310">&amp; clunibus inſiſtens edit. </s>
          <s id="N21313">Ager Toringiæ eo­<lb></lb>rum animalium plenus ob copiam &amp; bonitatem <expan abbr="frumẽti">frumenti</expan>, neque Miſenæ eo­<lb></lb>rum expers eſt: nam in tractu Pegano &amp; Lipſiano <expan abbr="reperiũtur">reperiuntur</expan>. </s>
          <s id="N21322">Criceto mi<lb></lb>nor eſt uormela, &amp; magis uaria. </s>
          <s id="N21327">Etenim præter uentrem, qui <expan abbr="itẽ">item</expan> niger eſt, to<lb></lb>tum corpus albis, ſubluteis, rutilis, obſcure fuluis maculis decoratur. </s>
          <s id="N21330">Cauda <lb></lb>etiam, quæ longa ſefquipalmum, habet pilos cinereos cum candidis permi­<lb></lb>ſtos, ſed extrema parte nigros. </s>
          <s id="N21337">Hactenus dixi de murium &amp; muſtelarum <lb></lb>ac cognatorum <expan abbr="animaliũ">animalium</expan> generibus, <expan abbr="quorũ">quorum</expan> maxima pars ſuccedit cauernas <lb></lb>ſubterraneas: nunc de hiſtrice dicam, qui item in ſpecus ſecedit, ſed æſtiuis, <lb></lb>ut Albertus ſcribit, menſibus: idque facit contra morem cæterarum animanti<lb></lb>um. </s>
          <s id="N2134A">Eum Græci quidam <foreign lang="el">a)kanqo/xoiron</foreign> uocant, quòd &amp; ſimilitudinem gerat <lb></lb>ſpeciemque porci bimeſtris, &amp; ſpinis erinacei inſtar hirſutus ſit: <expan abbr="attamẽ">attamen</expan> caput <lb></lb>habet leporino ſimilius: aures humanis, pedes urſinis. </s>
          <s id="N21359">Iuba ei eſt ſuperiore <lb></lb>parte erecta &amp; priore cana, tubercula cutis, quæ ex utraque oris parte ſunt, ſe­<lb></lb>tas longas &amp; nigras continent ex eis natas: quin reliquæ etiam ſetæ ſunt ni­<lb></lb>græ. </s>
          <s id="N21362">Primæ ſpinæ à medio <expan abbr="oriũtur">oriuntur</expan> dorſo &amp; à lateribus, ſed longiſſimæ à la­<lb></lb>teribus, ſed longiſſimæ à ſuperiore <expan abbr="eorũ">eorum</expan> parte. </s>
          <s id="N2136F">Quæ ſingulæ partim nigræ, <lb></lb>partim candidæ ſunt: longæ duos, uel tres, uel quatuor palmos, quas, ſi <expan abbr="quãdo">quan<lb></lb>do </expan> libitum fuerit, ut pauo caudam erigit, ingreſſurus in caueam demittit: ir<lb></lb>ritatus iracundia cum cutem intendit, miſſiles in ora urgentium canum infi­<lb></lb>git, aut <expan abbr="tãto">tanto</expan> impetu iaculatur ut in ligno figat. </s>
          <s id="N21382">Dentes, ut lepus, quatuor ha<lb></lb>bet longos, duos ſuperiore parte, &amp; duos inferiore. </s>
          <s id="N21387">Noctu uigilat, interdiu <lb></lb>dormit. </s>
          <s id="N2138C">Veſcitur pane <expan abbr="cõminuto">comminuto</expan>, pomis, pyris, rapis, paſtinacis, bibit <expan abbr="aquã">aquam</expan>, <lb></lb>ſed cupide uinum dilutum. </s>
          <s id="N21399">Hoc animal gignit India &amp; Africa, unde ad nos <lb></lb>nuper allatum eſt. </s>
          <s id="N2139E">Vrſi præterea ſe hyemis tempore in <expan abbr="ſpecuũ">ſpecuum</expan> latebras, <lb></lb>quas locus ipſis ſuppeditat, conijciunt: quòd ſi nullas ſuppeditet, eas priori <lb></lb>bus pedibus pro manibus uſi, faciunt ex ramis &amp; fruticibus congeſtis &amp; ita <lb></lb>conſtructis ut non recipiant imbres, in quæ latibula ſupini irrepunt. </s>
          <s id="N213AB"><expan abbr="Timẽt">Timent</expan> <lb></lb>enim de ſuis ueſtigijs, quòd in ſolo impreſſa eos uenatoribus prodant. </s>
          <s id="N213B3">Ma­<lb></lb>res autem quadraginta dies, fœminæ quatuor menſes ſe occultant latebris: <lb></lb>quo tempore candidam informemque carnem &amp; pariunt, &amp; lambentes ſen­<lb></lb>ſim in propriam formant figuram: quod non ignorauit Ouidius qui canit:
</s>
        </p>
        <p id="N213BC" type="main">
          <s id="N213BE">Nec catulus partu, quem reddidit urſa recenti,</s>
        </p>
        <p id="N213C1" type="main">
          <s id="N213C3">Sed male uiua caro eſt: lambendo mater in artus</s>
        </p>
        <p id="N213C6" type="main">
          <s id="N213C8">Fingit, &amp; in formam, quantam capit, ipſa reducit.</s>
        </p>
        <p id="N213CB" type="main">
          <s id="N213CD">Abditi <expan abbr="primũ">primum</expan> iacent &amp; arctius dormiunt ad dies quatuordecim, <expan abbr="multũque">multunque</expan> <lb></lb>tam graui ſomno fiunt pingues: deinde reſident, &amp; priores pedes ſugentes <lb></lb>uitam ducunt. </s>
          <s id="N213DC">Ex latibulis uerò rurſus prodeunt uere: mares ualde pin­<lb></lb>gues, fœminæ non item, quod pepererint eo tempore, aluum aſtrictam ſol­<lb></lb>uunt aro herba deuorata. </s>
          <s id="N213E3">Etſi uerò urſi ſunt auidiſſimi cædis, tamen urſæ in <lb></lb>homines ſi proſtrauerint ſe, &amp; os ad terram uerterint, ac aerem ſpiritu non <pb pagenum="492" xlink:href="001/01/502.jpg"></pb>duxerint, nullam adhibent ſæuitiam: ſed eos <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> odorantes, <expan abbr="tanquã">tanquam</expan> <lb></lb>mortuos, quos odiſſe exiſtimantur, relinquunt: urſi autem hominibus no­<lb></lb>ſtris noti ſunt: multos enim regiones frigidæ gignunt, &amp; quidem fuſcos aut <lb></lb>nigros: <expan abbr="quorũ">quorum</expan> duo ſunt genera, magni &amp; parui: hi facilius arbores <expan abbr="ſcandũt">ſcandunt</expan>, <lb></lb>&amp; in tantam magnitudinem, in quantam illi, nunquam creſcunt. </s>
          <s id="N21405">Vtrique co­<lb></lb>medunt carnes, mel, fructus <expan abbr="arborũ">arborum</expan>, herbas. </s>
          <s id="N2140E">Myſia uerò albos urſos gignit, <lb></lb>qui piſces, ut lutra &amp; fiber, capiunt. </s>
          <s id="N21413">Latet <expan abbr="etiã">etiam</expan> in terra hybernis menſibus <lb></lb>lacerta: quan quam fuerunt qui negarent eam ſemeſtrem uitam excedere: re­<lb></lb>liquis <expan abbr="aũt">aut</expan> anni temporib. </s>
          <s id="N21422">plerunque in rubetis &amp; ſpinetis ſolet uerſari: ei qua­<lb></lb>drupedi lingua bifida &amp; piloſa: pedes humiles: uerno <expan abbr="tẽpore">tempore</expan> uiridis color: <lb></lb>æſtiuo nonnihil pallidus. </s>
          <s id="N2142D">Latet lacerta Chalcidica, ex ærei coloris lineis, <lb></lb>quibus tergum eius diſtinguitur, nominata. </s>
          <s id="N21432">Eadem ſeps uocatur, quod uul<lb></lb>nus, ſi quem momorderit, putreſcat, &amp; ſanie male olente ſoleat manare: à la­<lb></lb>certa uiridi <expan abbr="nõ">non</expan> corporis figura differt, ſed colore tantum. </s>
          <s id="N2143D">Latet lacerta aqua<lb></lb>tilis, cuius uita eſt in aqua &amp; in terra, ſed crebrius in aqua. </s>
          <s id="N21442">Gignitur in lacu­<lb></lb>nis opacis, quæ in pingui ſolo ſunt, &amp; in <expan abbr="quibuſdã">quibuſdam</expan> <expan abbr="mœniũ">mœnium</expan> foſſis. </s>
          <s id="N2144F">Parua eſt, <lb></lb>&amp; hanc præterea habet ab alijs lacertis in colore <expan abbr="diſſimilitudinẽ">diſſimilitudinem</expan>, quae ipſa uel <lb></lb>cinerea ſit, uel in cinereo fuſca. </s>
          <s id="N2145A">Teſtudinis aut ſalamandræ inſtar tardius in­<lb></lb>greditur. </s>
          <s id="N2145F">Irritata ſi exarſerit, elata, et <expan abbr="quodã">quodam</expan> modo inflata, rectis pedibus inſi<lb></lb>ſtit, &amp; terribilis oris hiatu acriter oculis intuetur <expan abbr="eũ">eum</expan> à quo fuerit laceſſita: ma <lb></lb>natque ſenſim lacteo &amp; uiroſo ſudore uſque dum tota fiat candida. </s>
          <s id="N2146E">Impoſita ſa<lb></lb>li <expan abbr="caudã">caudam</expan> mouet ac effugere conatur: nam eum quia ualde mordet, <expan abbr="nõ">non</expan> poteſt <lb></lb>ferre, ſtatimque moritur: cùm alioqui uerberata diu uiuat. </s>
          <s id="N2147D">Latet chamæle­<lb></lb>on, in India &amp; Africa natus: cuius, ut Ariſtoteles ſcribit, corpus in lacertæ fi<lb></lb><expan abbr="gurã">guram</expan> eſt <expan abbr="formatũ">formatum</expan>. </s>
          <s id="N2148B">Eius uerò, ut <expan abbr="piſciũ">piſcium</expan>, &amp; latera deorſum ducta &amp; directa <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb>uentre <expan abbr="iungũtur">iunguntur</expan>, &amp; ſpina lateribus imminet. </s>
          <s id="N2149C">Facies ſimillima ſimiæ, <expan abbr="quã">quam</expan> <expan abbr="Cebũ">Ce<lb></lb>bum</expan> uocant. </s>
          <s id="N214A9">Cauda prælonga, quæ in tenue deſinit, &amp; lori modo permultis <lb></lb>implicatur orbibus. </s>
          <s id="N214AE">Quum ſteterit, altius quàm lacerta abſcedit à terra. </s>
          <s id="N214B1">Cru<lb></lb>ra non aliter ac lacerta inflectit: ſinguli eius pedes diuiſi ſunt in binas partes: <lb></lb>quæ talem inter ſe habent ſitum, qualem pollex ad reliquam manus partem <lb></lb>ei oppoſitam. </s>
          <s id="N214BA">Quin etiam hæ ipſæ partes ſingulæ <expan abbr="paululũ">paululum</expan> in digitos quoſ­<lb></lb>dam diuiſæ ſunt: priorum quidem <expan abbr="pedũ">pedum</expan> interiores tripartito, exteriores bi­<lb></lb>partito: poſteriorum uerò interiores bipartito, exteriores tripartito. </s>
          <s id="N214C9">Digiti <lb></lb>præterea unguiculos habent ſimiles unguibus animantium, quibus ſunt a­<lb></lb>dunci. </s>
          <s id="N214D0">Totum corpus crocodili inſtar aſperum. </s>
          <s id="N214D3">Oculi in receſſu cauo poſiti <lb></lb>prægrandes, rotundi, obducti cute ſimili reliqui corporis cuti: in <expan abbr="quorũ">quorum</expan> me <lb></lb>dio exigua relicta eſt regio, qua uidet: eam nunquam cute operit. </s>
          <s id="N214DE">Oculum <lb></lb>uerſat in orbem, &amp; aſpectum quoquo uerſus refert, atque ita quod uult, cer­<lb></lb>nit. </s>
          <s id="N214E5">Mutat colorem inflatus: cùm aliàs niger à crocodili colore non mul­<lb></lb>tum differat: &amp; ut lacerta, pallidus ſit, nigris tamen, ut pardus, maculis eſt ua<lb></lb>rius. </s>
          <s id="N214EC">Fit autem mutatio coloris totius corporis. </s>
          <s id="N214EF">Nam &amp; oculorum &amp; cau­<lb></lb>dæ color non aliter ac reliqui corporis mutatur: motus eius, ut teſtudinis, <lb></lb>admodum tardus eſt. </s>
          <s id="N214F6">Palleſcit cum moritur, &amp; uita defuncto idem color in <lb></lb>ſidet. </s>
          <s id="N214FB">Gulam &amp; aſperam arteriam eodem ſitu continet quo lacerta. </s>
          <s id="N214FE">Carnem <lb></lb>nuſquam habet niſi in capite &amp; maxillis, cætera membra carent ea, Exiguæ <pb pagenum="493" xlink:href="001/01/503.jpg"></pb>uerò <expan abbr="carũculæ">carunculæ</expan> ſunt maxillis &amp; caudæ, qua parte corpori eſt agnata. </s>
          <s id="N2150C">Sangui<lb></lb>nem <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> habet in corde, in oculis, in loco cordis ſuperiore, &amp; in ue­<lb></lb>nis hinc ductis: atque in his quidem perpaucum. </s>
          <s id="N21517">Cerebrum paululum ſupra <lb></lb>oculos poſitum, &amp; cum eis continens eſt. </s>
          <s id="N2151C">Cute autem oculorum exteriore <lb></lb>detracta <expan abbr="cõplectitur">complectitur</expan> quiddam quod uelut annulus æneus tenuis pellucet. </s>
          <s id="N21525"><lb></lb>Membranæ multæ ac robuſtæ &amp; quæ multo <expan abbr="præſtãt">præſtant</expan> his quæ cæteris ſunt, <lb></lb>diſtribuuntur in <expan abbr="totũ">totum</expan> eius corpus. </s>
          <s id="N21533">Totus diſſectus diu ſpirat, quòd exiguus <lb></lb><expan abbr="admodũ">admodum</expan> motus adhuc in ipſius inſit corde. </s>
          <s id="N2153B">Cum omnes corporis partes <expan abbr="cõtrahit">con<lb></lb>trahit</expan>, <expan abbr="tũ">tum</expan> uel maxime coſtas. </s>
          <s id="N21548"><expan abbr="Lienẽ">Lienem</expan> qui <expan abbr="cõſpici">conſpici</expan> poſſit, <expan abbr="nuſquã">nuſquam</expan> continet. </s>
          <s id="N21556">Aura <lb></lb>uerò perhibetur ali: unde Ouidius non modo dulcis, ſed <expan abbr="etiã">etiam</expan> doctus poeta:</s>
        </p>
        <p id="N2155F" type="main">
          <s id="N21561">Id quoque quod uentis animal nutritur &amp; aura,</s>
        </p>
        <p id="N21564" type="main">
          <s id="N21566">Protinus aſſimilat, tetigit quoſcunque colores.</s>
        </p>
        <p id="N21569" type="main">
          <s id="N2156B">Stellio etiam latet, figura ſimilis eſt lacertæ, natura chamæleonti: nam rore <lb></lb><expan abbr="tantũ">tantum</expan> uiuit, &amp; præterea araneis &amp; melle. </s>
          <s id="N21573">Eum Nicander <foreign lang="el">a)ska/labon</foreign>, Ariſto­<lb></lb>teles <foreign lang="el">a\skalabw/thn</foreign> nominat. </s>
          <s id="N21580">Etenim illius <expan abbr="tergũ">tergum</expan> guttis <expan abbr="ſtellarũ">ſtellarum</expan> inſtar lucen­<lb></lb>tibus <expan abbr="pictũ">pictum</expan>: ex qua re etiam apud Latinos <expan abbr="nomẽ">nomen</expan> inuenit: atque hoc differt à la <lb></lb>certa. </s>
          <s id="N21597">Idem <foreign lang="el">galew/ths</foreign> à Græcis uocatur. </s>
          <s id="N2159E">Vt anguis exuit uere <expan abbr="membranã">membranam</expan> hy<lb></lb>bernam tanquam ſenectutem: eamque niſi præripiatur, deuorat. </s>
          <s id="N215A7">Quem mo­<lb></lb>morderit ſtellio, ſtupor opprimit. </s>
          <s id="N215AC">In Græcia eſt uenenatus &amp; peſtifer, in Si­<lb></lb>cilia innocens. </s>
          <s id="N215B1">Aduerſatur ſcorpionibus: uitam agit in ſepulchris, in came­<lb></lb>ris, in locis oſtiorum &amp; feneſtrarum: in cluſus in uitro uitam ſine ullo cibo ſu <lb></lb>pra ſemeſtre ſpacium ducere poteſt: eius oculi <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> intumeſcunt, ma <lb></lb>li præterea nihil tum patitur.</s>
        </p>
        <p id="N215BE" type="main">
          <s id="N215C0">Latet præterea hybernis menſibus ſalamandra. </s>
          <s id="N215C3">Etenim hoc anno in Fe­<lb></lb>bruario Snebergi maxima uis <expan abbr="ſalamandrarũ">ſalamandrarum</expan> ex uicinis locis collecta, agglo <lb></lb>merataque in ultima cuniculi cuiuſdam, quondam in Molebergum montem <lb></lb>acti, tunc uerò inſtaurati, parte fuit reperta. </s>
          <s id="N215D0">Et proximo anno in Nouembri <lb></lb>ſalamandra uiua ex fonte finitimæ ſyluæ per fiſtulas in hoc <expan abbr="oppidũ">oppidum</expan> influxit. </s>
          <s id="N215D9"><lb></lb>Pluuiæ <expan abbr="aũt">aut</expan> &amp; ſubſequens ſerenitas ſalamandras ex citant ex uenis, uenulis, <lb></lb><expan abbr="cõmiſſurisque">commiſſurisque</expan> <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan>: hanc quadrupedem, cui item lacertæ figura, Germani, <lb></lb>quia propter crura breuia tarde graditur, Græco nomine <foreign lang="el">mo/lghn</foreign> appellant. </s>
          <s id="N215F0"><lb></lb>Caput ei magnum, uenter lutei coloris, ut <expan abbr="etiã">etiam</expan> ima caudæ pars: <expan abbr="reliquũ">reliquum</expan> cor­<lb></lb>pus totum alternis maculis nigris &amp; luteis quaſi ſtellatum diſtinguitur. </s>
          <s id="N215FE">Pro<lb></lb>pter frigus ignem, non aliter ac glacies, extinguit: quo modo <expan abbr="etiã">etiam</expan> oua ſerpen<lb></lb>tium in <expan abbr="ignẽ">ignem</expan> camini coniecta, <expan abbr="flãmam">flammam</expan> <expan abbr="ſolẽt">ſolent</expan> extinguere: <expan abbr="attamẽ">attamen</expan> tam ipſa oua <lb></lb>quàm ſalamandra <expan abbr="cõburuntur">comburuntur</expan>. </s>
          <s id="N2161F">Salamandra <expan abbr="aũt">aut</expan> irritata <expan abbr="ſaniẽ">ſaniem</expan> euomit <expan abbr="lacteã">lacteam</expan>: <lb></lb>huic animali nec maſculinum nec <expan abbr="fœmininũ">fœmininum</expan> genus falſo putant eſſe. </s>
          <s id="N21634">Teſtu<lb></lb>do etiam terreſtris <expan abbr="totã">totam</expan> hyemem in terra latet, atque graui ſomno preſſa tem­<lb></lb>pus ſine ullo cibo traducit. </s>
          <s id="N2163F">Scarabei denique rutili, &amp; grylli, qui <expan abbr="potiſſimũ">potiſſimum</expan> <lb></lb>noctu ſtrident, aridam <expan abbr="fodiũt">fodiunt</expan> terram, ut in eius cauernis cubent æſtate: gryl<lb></lb>li domeſtici etiam hyeme. </s>
          <s id="N2164E">Nam ſcarabei ante <expan abbr="autumnũ">autumnum</expan>, imò prius intereunt <lb></lb><expan abbr="quã">quam</expan> tota æſtas effluxerit: grylli agreſtes ante hyemem, ut etiam aranei nigri, <lb></lb>qui ſimiliter habitant in terræ rimis. </s>
          <s id="N2165C">At ſcolopendra in truncis arborum, <lb></lb>aut in lignis ſupra terram locatis, aut in palis terræ infixis, unde nomen inue<lb></lb>nit, cùm putreſcunt, &amp; gignitur &amp; uiuit: quibus amotis aut <expan abbr="cõmotis">commotis</expan> egredi­<pb pagenum="494" xlink:href="001/01/504.jpg"></pb>tur: aliàs plerunque ſolet latere. </s>
          <s id="N2166C">Pennis caret, ſed plurimos habet pedes: quo­<lb></lb>circa eam ex Latinis alij <expan abbr="multipedã">multipedam</expan>, alij centipedam, alij <expan abbr="millipedã">milli pedam</expan> <expan abbr="uocarũt">uocarunt</expan>: <lb></lb>ſi quando repit, partem corporis <expan abbr="mediã">mediam</expan> tanquam arcum intendit: ſi bacillo <lb></lb>aliaue re tangitur, ſe contrahit. </s>
          <s id="N21685">Color ei æneus, corpus tenue, nec ualde <expan abbr="latũ">latum</expan>, <lb></lb><expan abbr="longũ">longum</expan> uerò tres digitos, aut <expan abbr="ſummũ">ſummum</expan> quatuor. </s>
          <s id="N21695">Iam in uolucrib. </s>
          <s id="N21698">quæ ſe con<lb></lb>dunt, hirundines ripariæ ſunt. </s>
          <s id="N2169D"><expan abbr="Etem̃">Etenim</expan> plures numero inter ſe nexæ hybernis <lb></lb>menſibus <expan abbr="latẽt">latent</expan> in ripis <expan abbr="fluminũ">fluminum</expan>, <expan abbr="lacuũ">lacuum</expan>, paludum, &amp; in litoribus ac ſcopulis <lb></lb>maris: unde accidit, ut piſcatores <expan abbr="interdũ">interdum</expan> ita inter ſe iunctas ex aquis extra­<lb></lb>hant. </s>
          <s id="N216B9">Dictæ autem ſunt ripariæ, quòd ſoleant ripas excauare, &amp; in eis nidos <lb></lb><expan abbr="cõſtruere">conſtruere</expan> ac latere: has Græci &amp; <foreign lang="el">a)/p_odas</foreign> uocant, <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="q̊d">quod</expan> ſine pedibus ſint, ſed <lb></lb><expan abbr="eorũ">eorum</expan> careant uſu: &amp; <foreign lang="el">kuye/lous</foreign>, quòd oua <expan abbr="pariãt">pariant</expan> et excubent in ciſtellis longis, <lb></lb>ex luto fictis: quibus aditus ſit anguſtus, ut omni anni tempore belluas &amp; <lb></lb>homines uitare, hyeme à frigoribus tutæ eſſe poſſint. </s>
          <s id="N216DE">Hoc <expan abbr="differũt">differunt</expan> ab hirun<lb></lb>dinib. </s>
          <s id="N216E7">tam agreſtibus que domeſticis, quòd tibias <expan abbr="habeãt">habeant</expan> hirſutas. </s>
          <s id="N216EE">Hæ, inquit <lb></lb>Plinius, ſunt quæ toto mari <expan abbr="cernũtur">cernuntur</expan>, nec <expan abbr="unquã">unquam</expan> tam longo naues, tamque <expan abbr="cõtinuo">con<lb></lb>tinuo</expan> curſu <expan abbr="recedũt">recedunt</expan> à terra, ut non circumuolitent eas apodes. </s>
          <s id="N21705">Cætera gene<lb></lb>ra reſidunt &amp; inſiſtunt, his quies, niſi in nido nulla: aut pendent, aut iacent.</s>
        </p>
        <p id="N2170A" type="main">
          <s id="N2170C">Hyeme <expan abbr="etiã">etiam</expan> in cauernis montium, etſi non in his ſolis, latent ueſpertilio­<lb></lb>nes, bubones, ululæ, noctuæ, hirundines, ſturni, palumbes, turtures, meru­<lb></lb>læ, turdi, alaudæ, upupæ: de qua re ſuprà dixi.</s>
        </p>
        <p id="N21717" type="main">
          <s id="N21719">Iam ex <expan abbr="aquatiliũ">aquatilium</expan> quæ latent genere, quædam hyeme, quædam æſtate <expan abbr="cõ­dunt">con­<lb></lb>dunt</expan> ſe, uel in cœno, uel in arena: &amp; ita <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> ſe in ijs <expan abbr="condũt">condunt</expan>, ut <expan abbr="reliquũ">reliquum</expan> cor­<lb></lb>pus <expan abbr="totũ">totum</expan> tegatur, os ſit <expan abbr="liberũ">liberum</expan>. </s>
          <s id="N2173C">Hybernis menſibus hi piſces condunt ſe, pri­<lb></lb>madiæ, hippurus, coracinus, murena, orphus, conger, turdus, merula, perca, <lb></lb>thynnus, raia, &amp; omne genus <expan abbr="cartilagineũ">cartilagineum</expan>, cochleæ. </s>
          <s id="N21747">Æſtiuis uerò menſibus <lb></lb>condit ſe glaucus, aſellus, aurata. </s>
          <s id="N2174C">Tricenis diebus circa canis <expan abbr="ortũ">ortum</expan> purpura, <lb></lb><expan abbr="buccinũ">buccinum</expan>, <expan abbr="pectẽ">pectem</expan>, delphinus Iam in numero <expan abbr="animantiũ">animantium</expan>, <expan abbr="quarũ">quarum</expan> uita eſt in ter­<lb></lb>ra pariter &amp; in humore latet hyeme lacerta aquatilis, de qua ſuprà dixi. </s>
          <s id="N21766">Cro<lb></lb>codilus q̊que <expan abbr="ſpecũ">ſpecum</expan> <expan abbr="eiuſdẽ">eiuſdem</expan> hyemis uitandæ cauſa ſuccedit, &amp; in eo quatuor la<lb></lb>tet menſes. </s>
          <s id="N21775">Frigus adeò moleſte patitur, ut etiam, cùm <expan abbr="nõ">non</expan> ſoleat latere, inter­<lb></lb>diu in terra uerſetur, in aqua noctu. </s>
          <s id="N2177E">Viuus in Europam raro nunc affertur: <lb></lb>ſed mortuum ſæpe pharmacopolæ in officinis ſuis de trabe ſuſpendunt. </s>
          <s id="N21783">Pli<lb></lb>nius eius figuram &amp; <expan abbr="naturã">naturam</expan> diligenter eſt perſecutus: quadrupes <expan abbr="malũ">malum</expan>, in­<lb></lb>quit, &amp; terra pariter ac flumine infeſtum. </s>
          <s id="N21792"><expan abbr="Vnũ">Vnum</expan> hoc animal terreſtre linguæ <lb></lb>uſu caret: unum ſuperiore mobili maxilla imprimit morſum, aliàs terribile <lb></lb>pectinatim ſtipante ſe <expan abbr="dentiũ">dentium</expan> ſerie. </s>
          <s id="N217A0">Magnitudine excedit plerunque duodeui<lb></lb>ginti cubita. </s>
          <s id="N217A5">Parit oua quanta anſeres, eaque extra eum <expan abbr="locũ">locum</expan> ſemper incubat <lb></lb>prædiuinatione <expan abbr="quadã">quadam</expan>, ad quem ſummo auctu eo anno egreſſurus eſt Ni­<lb></lb>lus. </s>
          <s id="N217B4">Nec aliud animal ex minori origine in <expan abbr="maiorẽ">maiorem</expan> creſcit magnitudinem. </s>
          <s id="N217BB">Et <lb></lb>unguibus hic armatus eſt, &amp; contra omnes ictus cute inuicta. </s>
          <s id="N217C0"><expan abbr="Hũc">Hunc</expan> ſaturum <lb></lb>cibo piſcium &amp; ſemper eſculento ore in litore ſomno <expan abbr="datũ">datum</expan>, parua auis, quæ <lb></lb>trochilos ibi uocatur, rex auium in Italia, inuitat ad hiandum pabuli ſui gra<lb></lb>tia, os primo eius adſultim repurgans, mox dentes, &amp; intus fauces quoque, ad <lb></lb>hanc ſcabendi dulcedinem quàm maxime hiantes: in qua uoluptate ſomno <lb></lb>preſſum conſpicatus ichneumon, per eaſdem fauces, ut <expan abbr="telũ">telum</expan> aliquod, immiſ­<pb pagenum="495" xlink:href="001/01/505.jpg"></pb>ſus erodit <expan abbr="aluũ">aluum</expan>. </s>
          <s id="N217E1">In eo maior erat peſtis, quàm ut uno eſſet eius hoſte natura <lb></lb><expan abbr="cõtenta">contenta</expan>. </s>
          <s id="N217E9">Itaque &amp; delphini immeantes Nilo, quorum dorſo, <expan abbr="tanquã">tanquam</expan> ad hunc <lb></lb>uſum, cultellata ineſt pinna, abigentes eos præda, ac uelut in ſuo tantum am<lb></lb>ne regnantes, alio quin impares uiribus ipſi, aſtu interimunt: in uentre mol­<lb></lb>lis eſt, tenuisque cutis crocodilo, ideo ſe ut territi immergunt delphini, ſube­<lb></lb>untesque aluum illa ſecant ſpina. </s>
          <s id="N217F8">Quin &amp; gens hominum eſt huic belluæ ad­<lb></lb>uerſa in ipſo Nilo, Tentyritæ ab inſula in qua habitat appellata. </s>
          <s id="N217FD"><expan abbr="Mẽſura">Menſura</expan> eo­<lb></lb>rum parua, ſed præſentia animi in hoc <expan abbr="tantũ">tantum</expan> uſu mira. </s>
          <s id="N21809">Terribilis hæc contra <lb></lb>fugaces bellua eſt, fugax contra inſequentes: ſed aduerſum ire ſoli hi <expan abbr="audẽt">audent</expan>: <lb></lb><expan abbr="quinetiã">quinetiam</expan> flumini innatant, dorſoque <expan abbr="equitantiũ">equitantium</expan> modo impoſiti, hiantibus re­<lb></lb>ſupino capite ad morſum, addita in os claua, dextra ac læua tenentes extre­<lb></lb>ma eius utrinque, ut frenis in <expan abbr="terrã">terram</expan> agunt captiuos. </s>
          <s id="N21823">Ac uoce <expan abbr="etiã">etiam</expan> ſola territos <lb></lb>cogunt euomere recentia corpora ad ſepulturam: itaque ei uni inſulæ croco­<lb></lb>dili non adnatant, olfactuque eius generis hominum, ut <expan abbr="Pſyllorũ">Pſyllorum</expan> <expan abbr="ſerpẽtes">ſerpentes</expan>, fu­<lb></lb>gantur: hebetes oculos hoc animal dicitur habere in aqua, extra acerrimi ui­<lb></lb>ſus. </s>
          <s id="N2183A"><expan abbr="Quidã">Quidam</expan> hoc <expan abbr="unũ">unum</expan> <expan abbr="quãdiu">quandiu</expan> uiuat, creſcere <expan abbr="arbitrãtur">arbitrantur</expan>: uiuit <expan abbr="aũt">aut</expan> <expan abbr="lõgo">longo</expan> <expan abbr="tẽpore">tempore</expan>.</s>
        </p>
        <p id="N21858" type="main">
          <s id="N2185A">Latent <expan abbr="etiã">etiam</expan> hybernis menſibus in terra ranæ omnes, exceptis temporarijs <lb></lb>iſtis minimis, quæ pallent in cæſio, &amp; reptant in uijs &amp; litoribus. </s>
          <s id="N21863">Hæ enim, <lb></lb>quia non ex ſemine, quod effundunt mas &amp; fœmina, cum complexu ue­<lb></lb>ne reo <expan abbr="iungũtur">iunguntur</expan>, ſed ex puluere æſtiuis imbribus madefacto oriri uidentur, <lb></lb>diu in uita eſſe non poſſunt. </s>
          <s id="N21870">Itaque conditur uiridis illa parua, <expan abbr="quã">quam</expan> Græci &amp; <lb></lb><foreign lang="el">kalami/thn</foreign> uocant, quòd in arundinetis agere conſueuerit: <expan abbr="quanquã">quanquam</expan> <expan abbr="etiã">etiam</expan> ar­<lb></lb>bores ſcandit, atque in herbis uiuit: &amp; <foreign lang="el">bre/c(anta</foreign>, quòd ſono ſui generis pluui­<lb></lb>as futuras prænunciet. </s>
          <s id="N2188C">Nec enim, ut Plinius à nobis diſſentiat, eſt muta &amp; ſi <lb></lb>ne uoce. </s>
          <s id="N21891">Verno tempore ſæpenumero uidetur ex terra eminere media, me­<lb></lb>dia adhuc in ea latere. </s>
          <s id="N21896"><expan abbr="Condũtur">Conduntur</expan> uirides ranæ, quæ uerſantur in fluuijs atque <lb></lb>piſcinis, &amp; hæ quidem uocales &amp; edules ſunt. </s>
          <s id="N2189E">Conduntur ſubliuidæ &amp; ſub <lb></lb>cinereæ, quæ item in fluuijs, lacubus, paludibus, lacunis uiuunt: hæ partim <lb></lb>uocales &amp; edules ſunt, partim mutæ &amp; non eduntur: quas hybernis menſi­<lb></lb>bus in terra latere argumento eſt, quòd uerno tempore non tantum <expan abbr="earũ">earum</expan> fœ<lb></lb>tus conſpiciantur in lacunis, ſed ipſæ ueteres etiam ranæ. </s>
          <s id="N218AD">Quare uerum non <lb></lb>eſt quod ſcribit Plinius: mirumque ſemeſtri uita reſoluuntur in limum nullo <lb></lb>cernente, &amp; rurſus uernis aquis renaſcuntur, quæ fuere natæ: perinde occul<lb></lb>ta ratione, cum omnibus annis id eueniat: fœtus <expan abbr="aũt">aut</expan> earum ſunt primo car­<lb></lb>nes paruæ, rotundæ, nigræ, dein oculis tantum &amp; cauda inſignes: quas Ni­<lb></lb>cander, quia caudam mouent, <foreign lang="el">molsuei/das</foreign>, Aratus quia rotundæ, <foreign lang="el">guei/nous</foreign>, alij <lb></lb>Græci <foreign lang="el">batraxi/das</foreign>, quaſi dicas, ranunculos, nominant: quorum poſtea figu<lb></lb>rantur pedes, priores ex pectore, in poſteriores finditur cauda. </s>
          <s id="N218CE">Conduntur <lb></lb>præterea ranæ pallidæ in hortis agentes, quæ <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="comedũtur">comeduntur</expan>, &amp; mutæ ſunt. <lb></lb></s>
          <s id="N218DC"><expan abbr="Cõditur">Conditur</expan> denique rana rubeta, quæ ex rubis, ſub uepribus enim uerſari ſolet, <lb></lb>nomen inuenit: eam Poeta bufonem, Græci <foreign lang="el">fru/non</foreign>
<expan abbr="uocãt">uocant</expan>. </s>
          <s id="N218EC">Duo eius genera, <lb></lb>altera terrena, quæ in domibus &amp; uepribus agit: altera paluſtris, quæ ſui ge<lb></lb>neris uocem edit. </s>
          <s id="N218F3">Vtraque uenenata eſt, utraque, ſi bacillo ſæpius uerberetur, <lb></lb>inflato corpore uirus primò è clunibus exprimit longius, deinde ſudat: cui­<lb></lb>us ſudoris lactei guttæ admodum grauis &amp; putidi ſunt odoris: ac cùm occi<pb pagenum="496" xlink:href="001/01/506.jpg"></pb>ditur ferè opij: occiditur autem difficulter. </s>
          <s id="N218FF">Rana rubeta mulieres ueneficæ <lb></lb><expan abbr="quondã">quondam</expan> ad ueneficia ſunt uſæ. </s>
          <s id="N21907">Mus quoque aquatilis hyeme latet in ripis <lb></lb><expan abbr="fluminũ">fluminum</expan> &amp; riuorum quos incolit. </s>
          <s id="N2190F">Ei magnitudo ferè muris ſylueſtris: mor­<lb></lb>det ſæpe manus <expan abbr="piſcatorũ">piſcatorum</expan>, cùm ex foraminib. </s>
          <s id="N21918"><expan abbr="riparũ">riparum</expan>, cancros fluuiatiles ex­<lb></lb>trahunt. </s>
          <s id="N21920">Vorat piſciculos paruos, quales ſunt gobiones fluuiatiles, &amp; albur <lb></lb>ni: uorat fœtus lucij, ſalaris, barbi, aliorumque: quocirca ubi magna uis id ge­<lb></lb>nus <expan abbr="muriũ">murium</expan> naſcitur, riuis uastitatem ſolet inferre. </s>
          <s id="N2192B">Cancer <expan abbr="etiã">etiam</expan> fluuiatilis ſuc­<lb></lb>cedit ripas, &amp; in eis hyeme latet, æſtate <expan abbr="plerũque">plerunque</expan> uerſatur. </s>
          <s id="N21938">At ſcorpius, quem <lb></lb>Germania <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan> <expan abbr="importatũ">importatum</expan> nouit, in terra non latet: quanque in parieti<lb></lb>bus, &amp; ſub lapidibus. </s>
          <s id="N21947">Iam denique in ſerpentium genere, qui maxima ex par <lb></lb>te terreni ſunt, uipera, quam Græci <foreign lang="el">e)xi/dnhn</foreign> uocant, hyeme ſubit ſaxa. </s>
          <s id="N21950">Ea lon<lb></lb>ga eſt circiter cubitum, &amp; maculis in cinereo fuſcis plena. </s>
          <s id="N21955">Primò intra ſe oua <lb></lb>parit: dein his excluſis uiuas animantes: nec tamen ipſa catulos ſingulos, ut <lb></lb>Nicander &amp; Plinius ſcribunt, diebus ſingulis parit uiginti numero: nec cæ­<lb></lb>teræ tarditatis impatientes <expan abbr="perrũpunt">perrumpunt</expan> latera occiſa parente: ſed ut nobis ſer<lb></lb><expan abbr="pentiũ">pentium</expan> ſpeculatores affirmant, uno eodemque die catulos plerunque undecim, <lb></lb>plures <expan abbr="interdũ">interdum</expan> parit: &amp; quidem eis ſuperſtes uiuit. </s>
          <s id="N2196D">Nec uerò <expan abbr="etiã">etiam</expan> cum uipe­<lb></lb>ræ <expan abbr="cõmiſcent">commiſcent</expan> corpora ſibi <expan abbr="circũuolutæ">circunuolutæ</expan> fœmina maris caput <expan abbr="inſertũ">inſertum</expan> in os, ut <lb></lb>idem Plinius ſcribit, abrodit uoluptatis dulcedine: non <expan abbr="aũt">aut</expan> mas modo, ue­<lb></lb>rum etiam fœmina natura <expan abbr="breuẽ">breuem</expan> &amp; quaſi mutilam habet caudam, <expan abbr="nõ">non</expan> ut ple­<lb></lb>ræque aliæ ſerpentes longam: ſed <expan abbr="differũt">differunt</expan> inter ſe: etenim fœminæ caput eſt la<lb></lb>tum, maris <expan abbr="acutũ">acutum</expan>. </s>
          <s id="N2199E">Cùm hic mordet ac uirus euomit, <expan abbr="apparẽt">apparent</expan> ueſtigia <expan abbr="duorũ">duorum</expan> <lb></lb>dentium acutorum: cum illa, plurium: uipera non lac modo ſicuti ſerpentes <lb></lb>cæteri, appetit, ſed etiam <expan abbr="uinũ">uinum</expan>: unde eam Galenus in lagenam uino refertam <lb></lb>irrepſiſſe ſcribit, &amp; <expan abbr="uinũ">uinum</expan>, in quo demortua fuit, potum elephantiaſe laboran<lb></lb>ti remedium fuiſſe: contra ad uiperæ morſum multa faciunt, ſed maxime <lb></lb>taxi arboris ſuccum facere Claudium Cæſarem edicto propoſito Roma­<lb></lb>nos admonuiſſe Suetonius ſcriptum reliquit. </s>
          <s id="N219BD">Minori <expan abbr="aũt">aut</expan> uiperæ dipſas <lb></lb>eſt aſſimilis: quæ cùm alba ſit, eius caudam duæ nigræ diſtinguunt lineæ: à <lb></lb>ſe ictum inexplebili ſiti enecat, ex quo nomen hoc duxit: quin ipſa multum <lb></lb>ſitit: quocirca immoderato potu onuſtæ umbilicus rumpitur, et grauius o­<lb></lb>nus effundit: hanc alij cauſonem, alij preſterem uocant: ſed preſter, ut corpo<lb></lb>ris forma non multum à dipſade differat, effectu differt: nam <expan abbr="ictũ">ictum</expan> extemplo <lb></lb>ſideratione quadam reddit immobilem ac mente alienum: mox pilis deflu­<lb></lb>entibus cum pruritu ac uentris ſolutione abſumit. </s>
          <s id="N219D6">Condit etiam ſe in ter­<lb></lb>ra, ſicuti cæteræ ſerpentes ferè omnes, uel in ſaxorum rimis cæcula: ex cæci­<lb></lb>tate apud Germanos quoque nominata: <expan abbr="quã">quam</expan> <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> de cauſa Nicander <foreign lang="el">tuflw_­<lb></lb>pa</foreign>, alij <foreign lang="el">tufli_non</foreign> nominant: <expan abbr="etem̃">etenim</expan> caret oculis. </s>
          <s id="N219F3">Color ei in luteo uiridis, &amp; ual<lb></lb>de ſplendens: nunque pede eſt longior, nunquam digito craſſior, ea ſicut &amp; <lb></lb>uipera, ut Columella ſcriptum reliquit, ſæpe cùm in paſcua bos improuide <lb></lb>ſupercubuit, laceſſita onere morſum imprimit. </s>
          <s id="N219FC">Quin amphisbæna hebe­<lb></lb>tes habet oculos: item parua eſt &amp; tarda, ſed biceps: quare alterutro capite, <lb></lb>cum ei libitum fuerit, progredi uel regredi poteſt: unde ei nomen <expan abbr="impoſitũ">impoſitum</expan>: <lb></lb>denſæ cuti color inſidet terræ, uarijs notis diſtinctæ. </s>
          <s id="N21A09">Huic non diſſimilis <lb></lb>eſt figura ſcytale, ſed pinguior: ei craſſitudo quæ manubrio ligonis, longitu<pb pagenum="497" xlink:href="001/01/507.jpg"></pb>do quæ lumbrico: hæc cum uerno tempore exuuias poſuerit, fœniculo, ut <lb></lb>cæteræ ſerpentes non ueſcitur: ex baculo nomen inuenit. </s>
          <s id="N21A15">Tum hybernis <lb></lb>menſibus in caua terræ uelloca ſaxoſa ingreditur natrix à natando appella­<lb></lb>ta: qua de cauſa à Græcis ex aqua <foreign lang="el">u(/dros</foreign> nominatur: &amp; <foreign lang="el">xe/rsudros</foreign>, quòd &amp; <lb></lb>in terra &amp; in aqua uerſetur. </s>
          <s id="N21A26">Nec aſſentior Lucano qui cherſydrum à natrice <lb></lb>diſtinguit. </s>
          <s id="N21A2B">Eſt <expan abbr="aũt">aut</expan> infeſta &amp; inimica ranis: forma <expan abbr="nõ">non</expan> differt ab aſpide, ſed co­<lb></lb>lore, qui ei plerunque in cinereo candidus. </s>
          <s id="N21A38">Ex <expan abbr="natricũ">natricum</expan> genere uidetur eſſe Ca<lb></lb>labricus ſerpens, etiamſi maculoſus ſit. </s>
          <s id="N21A41">Eum his uerſibus deſcribit Virgil.</s>
        </p>
        <p id="N21A44" type="main">
          <s id="N21A46">Eſt etiam ille malus Calabris in ſaltibus anguis,</s>
        </p>
        <p id="N21A49" type="main">
          <s id="N21A4B">Squammea conuoluens ſublato pectore terga,</s>
        </p>
        <p id="N21A4E" type="main">
          <s id="N21A50">Atque notis longam maculoſus grandibus aluum,</s>
        </p>
        <p id="N21A53" type="main">
          <s id="N21A55">Qui dum amnes ulli rumpuntur fontibus, &amp; dum</s>
        </p>
        <p id="N21A58" type="main">
          <s id="N21A5A">Vere madent udo terræ, ac pluuialibus auſtris</s>
        </p>
        <p id="N21A5D" type="main">
          <s id="N21A5F">Stagna colit, ripisque habitans hic piſcibus atram</s>
        </p>
        <p id="N21A62" type="main">
          <s id="N21A64">Improbus ingluuiem, ranisque loquacibus explet.</s>
        </p>
        <p id="N21A67" type="main">
          <s id="N21A69">Poſtquam exhauſta palus, terræque ardore dehiſcunt,</s>
        </p>
        <p id="N21A6C" type="main">
          <s id="N21A6E">Exilit in ſiccum, &amp; flammantia lumina torquens</s>
        </p>
        <p id="N21A71" type="main">
          <s id="N21A73">Sæuit agris, aſperque ſiti atque exterritus æſtu.</s>
        </p>
        <p id="N21A76" type="main">
          <s id="N21A78">Ex natricum præterea genere ſunt boæ, in tantam, Plinio autore, amplitudi<lb></lb>nem <expan abbr="exeũtes">exeuntes</expan>, ut, diuo Claudio principe, occiſæ in Vaticano ſolidus in aluo <lb></lb>ſpectatus ſit infans. </s>
          <s id="N21A83"><expan abbr="Alũtur">Aluntur</expan> primo bubuli lactis ſucco, unde nomen traxere: <lb></lb>ſunt <expan abbr="em̃">enim</expan> nihil aliud <expan abbr="quã">quam</expan> domeſticæ atque uernaculæ natrices. </s>
          <s id="N21A93">Aſpis <expan abbr="aũt">aut</expan> eſt <lb></lb>longitudine IIII. <expan abbr="pedũ">pedum</expan>, craſſitudine haſtæ. </s>
          <s id="N21AA0">Color eis <expan abbr="nõ">non</expan> unus: nam alijs ſqua<lb></lb>lidus, alijs uiridis &amp; uarius, alijs cinereus, alijs igneus: maxime Æthiopicis. </s>
          <s id="N21AA9"><lb></lb>Oculi hebetes in temporibus, &amp; iuxta ſupercilia carunculæ inſtar calli emi­<lb></lb>nent: quocirca quaſi ſomniculoſa nictare non ceſſat, ſed animantium ſtrepi­<lb></lb>tu facile excitatur. </s>
          <s id="N21AB1">Gignit <expan abbr="eã">eam</expan> Ægyptus, Æthiopia, &amp; cæteræ regiones A­<lb></lb>fricæ. </s>
          <s id="N21ABA">Coniugæ, utor Plinij uerbis, fermè uagantur, nec niſi cum compare ui<lb></lb>ta eſt: itaque alterutra interempta, incredibilis alteri ultionis cura: perſequitur <lb></lb>interfectorem, unumque eum in quantolibet populi agmine noticia quadam <lb></lb>infeſtat: perrumpit omnes difficultates, permeat ſpacia, nec niſi amnibus ar­<lb></lb>cetur, aut præceleri fuga. </s>
          <s id="N21AC5">Huic ichneumon, qui ſimilis eſt muſtelæ, maxime <lb></lb>inimicus eſt: itaque non tantum eius oua perdit, ſed ipſum etiam interficit: ete<lb></lb>nim mergit ſe limo ſæpius, ſiccatque ſole: mox ubi pluribus eodem modo ſe <lb></lb>corijs loricauit, in <expan abbr="dimicationẽ">dimicationem</expan> pergit: in ea <expan abbr="caudã">caudam</expan> attollens ictus irritos auer<lb></lb>ſus excipit, donec obliquo capite ſpeculatus inuadat in fauces: aſpides <expan abbr="autẽ">autem</expan> <lb></lb>Galenus in tria diſtribuit genera, in chelidonias, cherſeas, ptyadas, à ſputo <lb></lb>cognominatas: quas Cleopatra ſibi admouit. </s>
          <s id="N21AE0">Aſpis uerò frigoris impatiens <lb></lb>hyeme incluſus atque abditus latet in arenis: ut in cauis fagis aut quercubus <lb></lb>dryinos: ex qua re nomen inuenit: eam alij, ut Nicander ſcribit, hydron, alij <lb></lb>chelydron nominant: eſt enim natrici, quod ad caput attinet, ſimilis, ſed <expan abbr="ter­gũ">ter­<lb></lb>gum</expan> habet cinerei coloris, craſſitudo &amp; longitudo ei eſt mediocris anguillæ, <lb></lb>grauiter olet: ranarum fœtus, cauda inſignes perſequitur: &amp; eam contra mu<lb></lb>ſca magna. </s>
          <s id="N21AF3">At ceraſtes ex cornibus nomen traxit, quæ modo cochleæ <lb></lb>inſtar gemina, modo quadrigemina geſtat in capite: &amp; quidem corporea: <pb pagenum="498" xlink:href="001/01/508.jpg"></pb><expan abbr="quorũ">quorum</expan> motu, ſcribit Plinius, reliquo corpore occultato ſolicitat ad ſe aues: <lb></lb>alio qui in uiperæ figuram eſt formatus. </s>
          <s id="N21B02">Color ei ſqualidus: in frigidis <expan abbr="tamẽ">tamen</expan> <lb></lb>regionibus reperitur natrici ſimilis figura &amp; colore: quanquam raro in his <lb></lb>reperiri ſoleat. </s>
          <s id="N21B0D">In Africa in arenis &amp; orbitis uerſatur: alibi plerunque in ſaxo­<lb></lb>rum rimis, in quibus latet hyberno tempore. </s>
          <s id="N21B12">Ariſtoteles colubros <expan abbr="etiã">etiam</expan> The<lb></lb>banos tradit eſſe cornutos. </s>
          <s id="N21B1B">Hæmorrhoos quoque in ſaxorum rimis agit: <lb></lb>ea ex profluente ſanguine nomen inuenit: nam cùm aliquem momorderit, <lb></lb>prima nocte ſanguis erumpit ex auribus, ex naribus, ex ore unà cum ſputo, <lb></lb>ex ueſica cum lotio, ex uulneribus cum ſanie: gingiuæ præterea &amp; caro quæ <lb></lb>eſt ſub unguibus, ſtillant ſanguine, ſi quem hæmorrhois fœmina momor­<lb></lb>derit: eſt autem longa pedem, non multum craſſa: etenim paulatim in tenu­<lb></lb>em caudam deſinit: colore aliàs cinereo, aliàs candente. </s>
          <s id="N21B2A">Ex fronte eminent <lb></lb>duo cornicula, item corporea: oblique ac tardius ſerpit, &amp; perinde ſtrepit ac <lb></lb>ſi arundines tranſeat. </s>
          <s id="N21B31">Huic figura ſimilis eſt ſepedon, ſed corniculis caret, &amp; <lb></lb><expan abbr="cõtrarie">contrarie</expan> ſerpit: color ei ruber: à putredine, quæ mox ſequitur eius morſum, <lb></lb>nominatur. </s>
          <s id="N21B3B">Porphyrus uerò, ut Ælianus tradit, palmi eſt magnitudine, <lb></lb>capite candidiſſimo, reliqua purpureus, morſu innocuus, quippe qui denti­<lb></lb>bus careat. </s>
          <s id="N21B42">Inuenitur in Indiæ locis uadoſis: captam cauda ſuſpendunt, ui­<lb></lb>uentisque ex ore defluentem liquorem legunt in uaſculis æreis: alterum item <lb></lb>ex iam defuncto liquorem nigrum ſimiliter in altero uaſe excipiunt: &amp; hic <lb></lb>quidem in eſculentis ſeu poculentis, cum grano ſeſami datus tabe lenta uni­<lb></lb>us, uel etiam duorum annorum ſpacio paulatim enecat: ille more cicutæ ſta<lb></lb>tim abſumit. </s>
          <s id="N21B4F">Acontias autem, quem Latini iaculum appellant, ex arbo­<lb></lb>rum ramis ſe iaculi inſtar uibrat in animal quod præterierit: ex qua re <expan abbr="nomẽ">nomen</expan> <lb></lb>reperit: nec uerò ſolum deſuper ſe uibrat in animal, ſed humi poſitus, ſi fue­<lb></lb>rit laceſſitus, iaculi modo corpus intorquens eminus petit aduerſarium.</s>
        </p>
        <p id="N21B5C" type="main">
          <s id="N21B5E">Cenchris uerò, quam Nicander cenchrinen uocat, ex eo quòd crebris ma <lb></lb>culis milij ſemini colore ſimilibus, ſit interſtincta, <expan abbr="nomẽ">nomen</expan> inuenit, de qua Lu­<lb></lb>canus:</s>
        </p>
        <p id="N21B69" type="main">
          <s id="N21B6B">Quam ſemper recto lapſurus limite cenchris</s>
        </p>
        <p id="N21B6E" type="main">
          <s id="N21B70">Pluribus ille notis uariatam tingitur aluum,</s>
        </p>
        <p id="N21B73" type="main">
          <s id="N21B75">Quàm paruis tinctus maculis Thebanus ophites</s>
        </p>
        <p id="N21B78" type="main">
          <s id="N21B7A">Concolor exuſtis atque indiſcretus arenis.</s>
        </p>
        <p id="N21B7D" type="main">
          <s id="N21B7F">At baſiliſcus ex eo nominatur, quòd ita ueneno cæteris <expan abbr="ſerpẽtibus">ſerpentibus</expan> præſtet, <lb></lb>ut rex purpura &amp; inſignibus regijs ijs, in quos dominatur, antecellit. </s>
          <s id="N21B88">Caput <lb></lb>ei acutum, &amp; color flauus. </s>
          <s id="N21B8D">Cyrenaica, inquit Plinius, <expan abbr="hũc">hunc</expan> generat prouincia, <lb></lb>duodecim non amplius digitorum magnitudine, candida in capite macula, <lb></lb>ut quodam diademate inſignem: ſibilo omnes fugat <expan abbr="ſerpẽtes">ſerpentes</expan>: nec flexu mul<lb></lb>tiplici, ut reliquæ, corpus impellit, ſed celſus &amp; erectus in medio incedens, <lb></lb>necat frutices: non contactos modo, uerum &amp; afflatos: exurit herbas: rum­<lb></lb>pit ſaxa: talis uis malo eſt. </s>
          <s id="N21BA2">Creditum quondam ex equo occiſo haſta, &amp; per <lb></lb>eam ſubeunte ui, non equitem modo, ſed equum quoque abſumptum. </s>
          <s id="N21BA7">Huic <lb></lb>tali monſtro, ſæpe etenim enectum concupiuere reges uidere, <expan abbr="muſtelarũ">muſtelarum</expan> ui <lb></lb>rus exitio eſt: adeo naturæ nihil placuit eſſe ſine pari. </s>
          <s id="N21BB2">Inijciunt eas cauernis <lb></lb>facile cognitis ſola tabe: necant illæ ſuo odore, moriunturque, &amp; naturæ pu­<pb pagenum="499" xlink:href="001/01/509.jpg"></pb>gnam conficiunt. </s>
          <s id="N21BBC">Baſiliſcum ex uolucrum, quas Ægyptij uocant ibes, ouis <lb></lb>gigni theologus Caſſianus affirmat: uulgus ex ouo, <expan abbr="q̊d">quod</expan> gallus peperit, mon<lb></lb>ſtroſe aſſerit naſci: qualis fuiſſe perhibetur is qui Zuiccæ aliquot homines <lb></lb>necauit ſuo ueneno, qua de cauſa dominus cellæ, in qua crat, fores clauſit, <lb></lb>muroque ſepſit. </s>
          <s id="N21BCB">Sequitur draco à uidendo appellatus, <expan abbr="q̊d">quod</expan> acrius cernat <expan abbr="quã">quam</expan> <lb></lb>cæteræ ſerpentes, quocirca ueteres eum theſauris cuſtodiendis <expan abbr="præfecerũt">præfecerunt</expan>: <lb></lb>atque in ipſius cuſtodia ædes ſacras, adyta, oracula poſuerunt. </s>
          <s id="N21BDE">Eſt <expan abbr="autẽ">autem</expan> ad ad­<lb></lb>ſpectum pulcher: etenim totus niger, præter uentrem, qui ſubuiridis, &amp; car­<lb></lb>nem ſub mento, barbæ ſpeciem præ ſe ferentem, quæ felle tincta uidetur eſ­<lb></lb>ſe. </s>
          <s id="N21BEB">Pellis utriuſque ſupercilij pinguis. </s>
          <s id="N21BEE">Ipſe præterea utrinque triplici dentium <lb></lb>ordine decorus: nec tamen multum mordens. </s>
          <s id="N21BF3">Pugnat in alijs regionibus <expan abbr="cũ">cum</expan> <lb></lb>aquila, in Africa &amp; India cum elephante. </s>
          <s id="N21BFC">Nam in his ſunt uicenûm cubito­<lb></lb>rum. </s>
          <s id="N21C01">Duplex eius genus: unum terrenum, quod iam deſcripſi: alterum uo­<lb></lb>lucre, cui ut ueſpertilioni <expan abbr="mẽbraneæ">membraneæ</expan> ſunt alæ. </s>
          <s id="N21C0A">Id ex uaſtitate Libyæ <expan abbr="uẽto">uento</expan> A­<lb></lb>frico inuehi in Ægyptum Cicero ſcriptum reliquit. </s>
          <s id="N21C13">Vnum habui longum <lb></lb>ſeſquipedem, quo Ambroſium Fibianum donaui: cui ferè color crocodili <lb></lb>fuit: de hoc ſcribit Lucanus:</s>
        </p>
        <p id="N21C1A" type="main">
          <s id="N21C1C">Vos quoque qui cunctis innoxia numina terris</s>
        </p>
        <p id="N21C1F" type="main">
          <s id="N21C21">Serpitis aurato nitidi fulgore dracones</s>
        </p>
        <p id="N21C24" type="main">
          <s id="N21C26">Peſtiferos ardens facit Africa, ducitis altum</s>
        </p>
        <p id="N21C29" type="main">
          <s id="N21C2B">Aera cum pennis, armentaque tota ſequuti</s>
        </p>
        <p id="N21C2E" type="main">
          <s id="N21C30">Rumpitis ingentes amplexi uerbere tauros,</s>
        </p>
        <p id="N21C33" type="main">
          <s id="N21C35">Nec tutus ſpacio eſt elephas, datis omnia letho,</s>
        </p>
        <p id="N21C38" type="main">
          <s id="N21C3A">Nec uobis opus eſt ad noxia fata ueneno.</s>
        </p>
        <p id="N21C3D" type="main">
          <s id="N21C3F">Vt autem ex dictis <expan abbr="ſerpẽtibus">ſerpentibus</expan> aliquæ in calidiſſimis regionibus nullo anni <lb></lb>tempore neceſſe habent latere, certe in arenis &amp; rimis ſaxorum ſolent cuba­<lb></lb>re. </s>
          <s id="N21C4A">Serpit etiam teredo, caret enim non modo pennis, uerum etiam pedi­<lb></lb>bus: ſed ea cui color æneus ſub lignis putridis &amp; naſcitur &amp; latet, ac ple­<lb></lb>runque iuxta ſcolopendram inuenitur. </s>
          <s id="N21C51">Craſſitudo ipſi eſt minimæ pennæ an <lb></lb>ſerinæ, qua utimur, cùm ſcribimus: longitudo ſcolopendræ, ſed teres eſt.</s>
        </p>
        <p id="N21C56" type="main">
          <s id="N21C58">Hactenus de animantibus, quæ in terra latent, aliquo anni tempore: <expan abbr="nũc">nunc</expan> <lb></lb>dicam de ſubterraneis proprie uereque ſic dictis, hoc eſt de his quæ intra <expan abbr="ter­rã">ter­<lb></lb>ram</expan> <expan abbr="gignũtur">gignuntur</expan>, &amp; ſemper ferè ſub terra, quaſi defoſſæ uiuunt. </s>
          <s id="N21C6B">Hæ <expan abbr="aũt">aut</expan> ipſæ par<lb></lb>tim in terra ſicca, partim in humida, uel in aquis ſubterraneis <expan abbr="uitã">uitam</expan> <expan abbr="agũt">agunt</expan>. </s>
          <s id="N21C7C">Pri­<lb></lb>mi generis ſunt talpa, mus, rana uenenata, ſpondylis, aſcarides, lumbrici, co­<lb></lb>chleæ cauaticæ: alterius, piſces ſubterranei: quas animantes ſingulas perſe­<lb></lb>quar: &amp; primò <expan abbr="quidẽ">quidem</expan> <expan abbr="talpã">talpam</expan>. </s>
          <s id="N21C8D">Ea quadrupes eſt <expan abbr="nõ">non</expan> <expan abbr="multũ">multum</expan> diſſimilis muri, cæ <lb></lb>ea <expan abbr="tñ">tantum</expan>: <expan abbr="quanquã">quanquam</expan> <expan abbr="oculorũ">oculorum</expan> effigies, ſcribit Plinius, ineſt, ſi quis <expan abbr="prætentã">prætentam</expan> detra­<lb></lb>hat <expan abbr="membranã">membranam</expan>, quæ <expan abbr="nõ">non</expan> eſt pilis ueſtita: liquido audit etiam obruta, extracta <lb></lb>ex terra, quam in aruis, magis uerò in pratis &amp; hortis, paſſim egerit, diu non <lb></lb>poteſt uiuere: crura habet breuia, quare tarde graditur: digiti, qui in priori­<lb></lb>bus pedib. </s>
          <s id="N21CBA">ſunt quini, in poſterioribus quaterni, <expan abbr="oẽs">omnes</expan> acutis unguiculis, qui<lb></lb>bus terram fodit, armantur: pilos <expan abbr="aũt">aut</expan> habet nigrore ſplendido inſignes: qui <lb></lb>catulis earum ſunt albi. </s>
          <s id="N21CC9">Veſcitur ranis, etiam uenenatis, lumbricis, radicibus <pb pagenum="500" xlink:href="001/01/510.jpg"></pb>frugum &amp; herbarum: ex earum pellibus pileoli &amp; cubicularia fiunt ſtragu­<lb></lb>la. </s>
          <s id="N21CD3">Sequitur mus ſubterraneus, quem alij agreſtem uocant. </s>
          <s id="N21CD6">Seruius à Ci­<lb></lb>cerone nitedulam putat nominari. </s>
          <s id="N21CDB">De hoc Vergilius:</s>
        </p>
        <p id="N21CDE" type="main">
          <s id="N21CE0">ſæpe exiguus mus</s>
        </p>
        <p id="N21CE3" type="main">
          <s id="N21CE5">Sub terris poſuitque domos, atque horrea fecit,</s>
        </p>
        <p id="N21CE8" type="main">
          <s id="N21CEA">Aut oculis capti fodere cubilia talpæ,</s>
        </p>
        <p id="N21CED" type="main">
          <s id="N21CEF">Inuentusque cauis bufo, &amp; quæ plurima terræ</s>
        </p>
        <p id="N21CF2" type="main">
          <s id="N21CF4">Monſtra ferunt.</s>
        </p>
        <p id="N21CF7" type="main">
          <s id="N21CF9">Duplex autem eſt, minor ſcilicet &amp; maior, ille non multo maior exiſtit do­<lb></lb>meſtico mure minore: hic non multo minor domeſtico mure maiore: quin <lb></lb>caudam ut ille longam habet ac craſſam. </s>
          <s id="N21D00">Corrodit, imo exeſt, planeque inter­<lb></lb>dum conſumit radices lupuli, paſtinacæ, rapi, &amp; reliquorum <expan abbr="leguminũ">leguminum</expan>. </s>
          <s id="N21D09">Va <lb></lb>ſtat meſſes: <expan abbr="uerũ">uerum</expan> ea peſtis non ſemper in terra latet, ſed <expan abbr="nõnunquam">nonnunquam</expan> egredi­<lb></lb>tur, etſi rarius. </s>
          <s id="N21D18">Contrà rana uenenata, quam metallici noſtri ex ignis colo <lb></lb>re qui inſidet ei, <foreign lang="el">w_uei/fr&lt;25&gt;on</foreign>, ſuo tamen uocabulo <expan abbr="nominãt">nominant</expan>, in ſaxis perpetuo <lb></lb>quaſi condita &amp; ſepulta latet. </s>
          <s id="N21D27">Altius intra <expan abbr="terrã">terram</expan> gignitur, &amp; reperitur modò <lb></lb>in uenis, uenulis, <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan> <expan abbr="cõmiſſuris">commiſſuris</expan>, <expan abbr="cũ">cum</expan> hæ excauantur: modo in ſaxis ita ſoli <lb></lb>dis, ut nulla foramina, quæ uideri poſſint, appareant, <expan abbr="cũ">cum</expan> cuneis diuiduntur. </s>
          <s id="N21D42"><lb></lb>Quo ſanè modo &amp; Snebergi &amp; Mannisfeldi fuit inuenta. </s>
          <s id="N21D46">Ea ex ſubterrane<lb></lb>is cauernis elata in <expan abbr="lucẽ">lucem</expan> primò turget ac inflatur, mox de uita decedit: talis e­<lb></lb>tiam rana crebrius reperitur in Gallijs Toloſæ, in ſaxo arenaceo rubro, can­<lb></lb>didis maculis diſtincto, ex quo molæ fiunt: quocirca id genus ſaxa omnia, <lb></lb>priuſque molas ex eis faciant, <expan abbr="perfringũt">perfringunt</expan>: quae ni fecerint ranæ, ubi <expan abbr="cũ">cum</expan> molæ uer<lb></lb>ſantur, concaluerint, inflari <expan abbr="ſolẽt">ſolent</expan>, &amp; diſruptis molis frumenta ueneno infice­<lb></lb>re. </s>
          <s id="N21D65">Spondylis <expan abbr="aũt">aunt</expan> uermis intra <expan abbr="terrã">terram</expan> reperiri ſolet, ita circa radices <expan abbr="cõuolutus">conuolu<lb></lb>tus</expan> ut uerticilli, quod Græci <foreign lang="el">&lt;25&gt;_o/ndulon</foreign>
<expan abbr="uocãt">uocant</expan>, <expan abbr="ſpeciẽ">ſpeciem</expan> præ ſe ferat: unde <expan abbr="nomẽ">nomen</expan> <lb></lb>inuenit. </s>
          <s id="N21D88">Ei longitudo &amp; craſſitudo minimi digiti: caput <expan abbr="rubrũ">rubrum</expan>, <expan abbr="reliquũ">reliquum</expan> cor­<lb></lb>pus <expan abbr="albũ">album</expan>, niſi quod ſuperne ſit <expan abbr="aliquantũ">aliquantum</expan> nigrum, ubi cibo, quem ſumit, tur<lb></lb>get: quæ <expan abbr="hortorũ">hortorum</expan> peſtis, cùm nec careat pedibus, nam ſex habet, nec ſerpat, <lb></lb>tamen Plinius ſcribit, genus id ſerpentis eſt radices <expan abbr="herbarũ">herbarum</expan> totas <expan abbr="cõſumit">conſumit</expan>, <lb></lb><expan abbr="fruticũ">fruticum</expan> corticem, quo radices <expan abbr="eorũ">eorum</expan> obducuntur, tantum abrodit: quinetiam <lb></lb>edit radices cucumeris aſinini, chamæleontis nigri, centauri, peucedani, ari­<lb></lb>ſtolochiæ, uitis ſylueſtris: <expan abbr="cũ">cum</expan> aliud animal eas <expan abbr="nõ">non</expan> attingat. </s>
          <s id="N21DC2">Sed uermis qua­<lb></lb>drupes, qui in Maio natus in agris currit, item craſſus &amp; longus minimum <lb></lb>digitum, ut pulices terreni, in leguminibus orti, ſupra <expan abbr="terrã">terram</expan> uiuit. </s>
          <s id="N21DCD">Ei corpus <lb></lb>molle, nigror ſplendidus, gracilis iſthmus: poſterior corporis pars pectori <lb></lb>adhæret: cùm in manus ſumitur, eas pingui liquore inficit, pellit urinam, ſed <lb></lb>unà ſanguinem. </s>
          <s id="N21DD6">Aſcarides <expan abbr="etiã">etiam</expan>, qui ſunt uermes parui, non unius &amp; eiuſ­<lb></lb>dem coloris: nam alij candidi, alij lutei, alij nigri, ſæpius aratro <expan abbr="excitãtur">excitantur</expan>. </s>
          <s id="N21DE3">Re<lb></lb>periuntur autem plures in unum aliquem locum congregati: hi uaſtant ſa­<lb></lb>ta: etenim ualidas ſegetes radicibus ſubſectis enecant. </s>
          <s id="N21DEA">At lumbricos, qui <lb></lb>item intra terram gignuntur, &amp; oculis carent, pluuiæ eliciunt. </s>
          <s id="N21DEF">Concinne igi<lb></lb>tur Euclio Plautinus, ſolicitus de aula auro referta, inquit ad Strophylum:</s>
        </p>
        <p id="N21DF4" type="main">
          <s id="N21DF6">Foras, foras lumbrice, qui ſub terra erepſiſti modò,</s>
        </p>
        <p id="N21DF9" type="main">
          <s id="N21DFB">Qui modò nuſquam comparebas, nunc quom compares, peris.</s>
        </p>
        <pb pagenum="501" xlink:href="001/01/511.jpg"></pb>
        <p id="N21E02" type="main">
          <s id="N21E04">Quin cochleæ in Balearibus inſulis, ut Plinius ſcribit, cauaticæ appella­<lb></lb>tæ, non prorepunt è cauis terræ, neque herba uiuunt, ſed uuæ modo inter ſe <lb></lb>cohærent. </s>
          <s id="N21E0B">Accedo nunc ad <expan abbr="alterũ">alterum</expan> <expan abbr="animantiũ">animantium</expan> <expan abbr="ſubterranearũ">ſubterranearum</expan> genus, quod in <lb></lb>humidis terræ locis agit: etſi lumbrici <expan abbr="etiã">etiam</expan> &amp; aliæ <expan abbr="quædã">quædam</expan> id genus animan­<lb></lb>tes in terra <expan abbr="tantũ">tantum</expan> gignuntur humida. </s>
          <s id="N21E2A">Piſces <expan abbr="aũt">aunt</expan> foſſiles <expan abbr="duorũ">duorum</expan> <expan abbr="generũ">generum</expan> inue­<lb></lb>niuntur, ſed intra <expan abbr="terrã">terram</expan> <expan abbr="nõnihil">nonnihil</expan> teretes ut anguillæ, <expan abbr="uerũ">uerum</expan> pelle carent tenaci: <lb></lb>ſquamis etiam, ut &amp; gobij: duramque nec admodum iucundam guſtui <expan abbr="habẽt">habent</expan> <lb></lb>carnem: maiores craſſi ſunt ferè duos digitos: minores, digitum: illi longi cir<lb></lb>citer palmos quatuor: hi tres. </s>
          <s id="N21E51"><expan abbr="Sonũ">Sonum</expan> edunt <expan abbr="acutũ">acutum</expan>. </s>
          <s id="N21E5B">Eos pharmacopolæ in ui­<lb></lb>trum incluſos de trabe ſuſpendunt, ut ſpectaculum hominibus præbeant: <lb></lb>longoque tempore alunt pane &amp; alijs quibuſdam. </s>
          <s id="N21E62">Ex fluminibus <expan abbr="aũt">aut</expan> quæ <lb></lb>currunt in locis paludinoſis, egreſſi per riparum uenas longius penetrant in <lb></lb>terram: &amp; interdum in proximi oppidi cellas uſque ſubterraneas, in quibus <lb></lb>uinum uel ceruiſia ſolet condi. </s>
          <s id="N21E6F">Attamen Theophraſtus ſcribit eos reperiri <lb></lb>iuxta fluuios, &amp; in aquoſis locis. </s>
          <s id="N21E74">Cùm enim terram inundauerit aqua, ex al­<lb></lb>ueis fluminum egredi in eam: cùm decreuerit, relinqui in exiccata. </s>
          <s id="N21E79">Itaque per­<lb></lb>ſequentes humorem terram ſubire: dein humore exiccato in halitu perma­<lb></lb>nere: non aliter ac piſces inter cæteros ſalitos uiuunt. </s>
          <s id="N21E80">In latebris autem pro­<lb></lb>pter ſenſuum ſtuporem eos nihil ſentire, ſed effoſſos ſe mouere. </s>
          <s id="N21E85">Non diſſi­<lb></lb>mile ait accidere in Ponto his piſcibus quos glacies complectitur. </s>
          <s id="N21E8A">Etenim <lb></lb>non prius ſentiunt &amp; mouentur, quàm in patinam iniecti coquantur. </s>
          <s id="N21E8F">Ve <lb></lb>rùm nullos piſces, qui in fluuijs uerſari ſemper ſoliti fuerunt, poſt inundatio <lb></lb>nes in locis ſiccis relictos ſubire terram uidemus, ſed omnes de uita decede­<lb></lb>re. </s>
          <s id="N21E98">Itaque cùm foſſiles piſces etiam in locis, quos non inundauit aqua, ſoleant <lb></lb>inueniri, certum eſt illos eò per uenas &amp; uenulas penetrare. </s>
          <s id="N21E9D">De qua re ultra <lb></lb>Albim Orteranti, quod oppidum eſt ad <expan abbr="Polſeniciũ">Polſenicium</expan> fluuium, diligenter ad­<lb></lb>uerti. </s>
          <s id="N21EA8">Nec in Germania modo foſſiles piſces reperiri ſolent, ſed etiam poſt <lb></lb>Pyrenæos montes, ut Polybius in quarto &amp; trigeſimo <expan abbr="hiſtoriarũ">hiſtoriarum</expan> libro tra­<lb></lb>dit, uſque ad Narbonem amnem planicies eſt: per quam fluuij feruntur Ilibe­<lb></lb>ris, &amp; Roſchinus, fluentes propter urbes eiuſdem nominis, quæ habitantur <lb></lb>à Celtis. </s>
          <s id="N21EB7">In hac igitur planicie ſunt piſces foſſiles dicti. </s>
          <s id="N21EBA">In ea enim eſt terra te­<lb></lb>nuis, &amp; <expan abbr="multũ">multum</expan> naſcitur gramen: ſub quod altitudine duorum uel trium cubi <lb></lb>torum per arenam aqua fluminum dilatata fluit. </s>
          <s id="N21EC5">Et ſi quando inundauerint <lb></lb>cum aqua, piſces terram ſubeuntes alimenti cauſa, nam mirifice <expan abbr="appetũt">appetunt</expan> gra<lb></lb>minis radices, planiciem efficiunt refertam piſcibus ſubterraneis, quos inco<lb></lb>læ effodiunt. </s>
          <s id="N21ED2">Inueniuntur etiam foſſiles piſces circa Heracleam, &amp; in multis <lb></lb>Ponti locis, ut Theophraſtus memoriæ prodidit: in Paphlagonia, ut Eudo<lb></lb>xus. </s>
          <s id="N21ED9">Quin, ſi Senecæ credimus, ſub terra ſunt ſtagna obſeſſa tenebris &amp; lo­<lb></lb>cis amplis. </s>
          <s id="N21EDE">Animalia quoque illis innaſcuntur, ſed tarda &amp; informia, ut in ae­<lb></lb>re cæco, pinguique concepta, &amp; in aquis torpentibus facta. </s>
          <s id="N21EE3">Et, ut idem ſcri­<lb></lb>bit, in Caria circa Idimum urbem, cùm exiliſſet unda, periere quicunque illos <lb></lb>ederant piſces, quos ignoto ante eum diem cœlo nouus amnis oſtendit.</s>
        </p>
        <p id="N21EEA" type="main">
          <s id="N21EEC">Poſtremò in <expan abbr="ſubterranearũ">ſubterranearum</expan> animantium, ſeu, quod placet theologis, ſub­<lb></lb>ſtantiarum numero haberi poſſunt dæmones, qui in quibuſdam uerſantur <lb></lb>fodinis. </s>
          <s id="N21EF7">Eorum autem duplex eſt genus. </s>
          <s id="N21EFA">Sunt enim tiuculenti &amp; terribiles <pb pagenum="502" xlink:href="001/01/512.jpg"></pb>aſpectu: qui plerunque metallicis infeſti atque inimici ſunt. </s>
          <s id="N21F02">Talis fuit Anneber<lb></lb>gius ille, qui operarios duodecim amplius flatu interfecit in ſpecu, qui coro<lb></lb>na roſacea appellatur. </s>
          <s id="N21F09"><expan abbr="Flatũ">Flatum</expan> uerò emittebat ex rictu. </s>
          <s id="N21F0F">Equi enim ſpecie <expan abbr="habẽ­tis">haben­<lb></lb>tis</expan> <expan abbr="procerũ">procerum</expan> <expan abbr="collũ">collum</expan> &amp; truces oculos dicitur uiſus. </s>
          <s id="N21F20">Eiuſmodi etiam fuit Sneber<lb></lb>gius, nigro cucullo ueſtitus, qui in fodina Georgiana operarium è ſolo <expan abbr="ſub­latũ">ſub­<lb></lb>latum</expan> in ſuperiore loco maximæ illius concauitatis <expan abbr="quondã">quondam</expan> feracis <expan abbr="argẽti">argenti</expan> col<lb></lb>locauit, non ſine corporis attritu. </s>
          <s id="N21F35">Certe Pſellus, cùm ſex genera dæmonum <lb></lb>definiat numero, hoc cæteris peius eſſe dicit: quòd ipſi amictui ſit craſſior <lb></lb>materia. </s>
          <s id="N21F3C">Quidam philoſophi hos &amp; ſimiles dæmones, qui nocentes ſunt, &amp; <lb></lb>natura improbi, nominant brutos, &amp; rationis expertes.</s>
        </p>
        <p id="N21F41" type="main">
          <s id="N21F43">Sunt deinde mites, quos <expan abbr="Germanorũ">Germanorum</expan> alij, ut etiam Græci, uocant Coba­<lb></lb>los, quòd hominum ſunt imitatores. </s>
          <s id="N21F4C">Nam quaſi læticia geſtientes rident: &amp; <lb></lb>multa uidentur facere, <expan abbr="quũ">quum</expan> prorſus nihil faciant. </s>
          <s id="N21F55">Alij nominant uirunculos <lb></lb>montanos, ſignificantes <expan abbr="ſtaturã">ſtaturam</expan>, qua plerunque ſunt: nempe nani tres dodran <lb></lb>tes longi. </s>
          <s id="N21F60">Videntur <expan abbr="aũt">aut</expan> eſſe ſeneciones &amp; ueſtiti more <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan>, id eſt, uit<lb></lb>tato induſio, &amp; corio <expan abbr="circũ">circum</expan> lumbos dependentes induti. </s>
          <s id="N21F71">Hi damnum dare <lb></lb>non ſolent metallicis, ſed uagantur in puteis &amp; cuniculis: &amp; <expan abbr="quũ">quum</expan> nihil <expan abbr="agãt">agant</expan>, <lb></lb>in omni laborum genere uidentur ſe exercere: quaſi modo fodiant uenas, <lb></lb>modo in uaſa infundant id quod effoſſum eſt: modo uerſent machinam tra<lb></lb>ctoriam. </s>
          <s id="N21F84">Quanquam uerò <expan abbr="interdũ">interdum</expan> glareis laceſſunt operarios, rariſſime ta­<lb></lb>men eos lædunt. </s>
          <s id="N21F8D">Nec lædunt unquam, niſi prius ipſi cachinno fuerint, aut <lb></lb>maledicto laceſſiti. </s>
          <s id="N21F92">Itaque <expan abbr="nõ">non</expan> admodum diſſimiles ſunt dæmonibus, tum his <lb></lb>qui raro hominibus apparent, quum quotidie partem laboris domi perfici<lb></lb>ant, &amp; curent iumenta: quibus quod noſtri cauſa benigne faciant, generique <lb></lb>hominum ſint, aut ſaltem eſſe uidentur amici, nomen impoſuerunt Germa­<lb></lb>ni, Gutelos enim appellant: tum Trullis uocatis: quos ſexu tam mulierisque <lb></lb>uiri ementito, cùm apud alias nationes, tum maxime apud Suionas in famu<lb></lb>latu fuiſſe fuerunt. </s>
          <s id="N21FA5">Sed dæmones montani potiſſimum laborant in his ſpe­<lb></lb>cubus, è quibus metalla effodiuntur iam, uel ea effodi poſſe ſpes eſt. </s>
          <s id="N21FAA">Quocir<lb></lb>ca metallici non deterrentur à laboribus, ſed omen inde capientes alacriori <lb></lb>animo ſunt, &amp; uehementius laborant.</s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/513.jpg"></pb>
        <p id="N21FB4" type="head">
          <s id="N21FB6">REI METALLICAE <lb></lb>NOMINA LATINA GRAECA­<lb></lb>QVE GERMANICE REDDITA, ET EX <lb></lb>ordine, quo quodque primo occurrit, collocata. </s>
          <s id="N21FBF">Re­<lb></lb>liqua ſubiuncta ſunt libris, De natura foſſi­<lb></lb>lium inſcriptis: quorum pauca quæ­<lb></lb>dam repetere nunc habui <lb></lb>neceſſe.</s>
        </p>
        <p id="N21FCA" type="head">
          <s id="N21FCC">LIBRO PRIMO.</s>
        </p>
        <p id="N21FCF" type="main">
          <s id="N21FD1">Foſſor <foreign lang="de">Hauer / oder berghauer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N21FD7" type="main">
          <s id="N21FD9">Præfectus <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="bergamptmañ">bergamptmann</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N21FE5" type="main">
          <s id="N21FE7">Præfectus rationib. <foreign lang="de">Schichtmeiſter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N21FED" type="main">
          <s id="N21FEF">Venam, qua parte abundat metallo, <lb></lb>luto oblinire, <foreign lang="de">das ertz vorſtreichen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N21FF7" type="main">
          <s id="N21FF9">Venam terris, ſaxis, aſſere, palo tege­<lb></lb>re, <foreign lang="de">das ertz vorſetzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22001" type="main">
          <s id="N22003">Præſes fodinæ uel cuniculi, <foreign lang="de">Steiger <lb></lb>oder hutman</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2200B" type="main">
          <s id="N2200D">Magiſter metallicorum <foreign lang="de">bergmeiſter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22013" type="main">
          <s id="N22015">Iurati duumuiri <foreign lang="de">Zwene geſchworne <lb></lb>die ein gebirge befahren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2201F" type="main">
          <s id="N22021">Deſerere fodinam, <foreign lang="de">Aufflaſſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22027" type="main">
          <s id="N22029">Collectam exigere à dominis, <foreign lang="de">Von <lb></lb>den gewercken zupus fordern</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22031" type="main">
          <s id="N22033">Symbola dominis indicere, <foreign lang="de">Zupus <lb></lb>anlegen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2203B" type="main">
          <s id="N2203D">Symbola dare <foreign lang="de">Zupus geben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22043" type="main">
          <s id="N22045">Iuratus partium uenditor <foreign lang="de">krentzler</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2204B" type="head">
          <s id="N2204D">LIBRO SECVNDO.</s>
        </p>
        <p id="N22050" type="main">
          <s id="N22052">Foſſas ducere <foreign lang="de">Scho<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>rffen</foreign></s>
          <s id="N2205E">Arenas riuorum uel fluminum laua­<lb></lb>re, <foreign lang="de">Seiffen oder waſchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22066" type="main">
          <s id="N22068">Cuniculus, <foreign lang="de">Stoln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2206E" type="main">
          <s id="N22070">Cuniculum agere, <foreign lang="de">Stolntreiben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22076" type="main">
          <s id="N22078">Venas corio nudare, <foreign lang="de"><expan abbr="Gẽge">Genge</expan> entbloſſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22081" type="main">
          <s id="N22083">Fragmenta uenarum, <foreign lang="de">Geſchube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22089" type="main">
          <s id="N2208B">Virgula furcata, <foreign lang="de">die rute damit etliche <lb></lb>vermeinen genge vfzzu<emph type="over"></emph>o<emph.end type="over"></emph.end>richten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22099" type="main">
          <s id="N2209B">Puteus, <foreign lang="de">Schacht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N220A1" type="head">
          <s id="N220A3">LIBRO TERTIO.</s>
        </p>
        <p id="N220A6" type="main">
          <s id="N220A8">Vena, <foreign lang="de">Gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N220AE" type="main">
          <s id="N220B0">Venula, uel fibra, <foreign lang="de">kluffr oder geſchicke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N220B6" type="main">
          <s id="N220B8">Commiſſuræ ſaxorum <foreign lang="de">Das abſetzen <lb></lb>des geſteins</foreign></s>
        </p>
        <p id="N220C0" type="main">
          <s id="N220C2">Vena profunda, <foreign lang="de">ein gang ſo in die teuf<lb></lb>fe vhelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N220CA" type="main">
          <s id="N220CC">Vena dilatata, <foreign lang="de">ein ſchwebender gang/ <lb></lb>oder fletze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N220D4" type="main">
          <s id="N220D6">Vena cumulata, <foreign lang="de">ein geſchute oder ſto<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N220E2" type="main">
          <s id="N220E4">Primò diſci figura ſe nobis oſtendit, <lb></lb><foreign lang="de">erſtlich leſſt ſich das auge ſehen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N220EB" type="main">
          <s id="N220ED">Interuenium, <foreign lang="de">ein keil berges</foreign></s>
        </p>
        <p id="N220F3" type="main">
          <s id="N220F5">Vena profunda lata, <foreign lang="de">ein mechtig <expan abbr="gãg">gang</expan> <lb></lb>ſo in die teuffe vhelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22101" type="main">
          <s id="N22103">Vena profunda anguſta, <foreign lang="de">ein ſchmal <lb></lb>genglin ſo in die teuffe vhelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2210B" type="main">
          <s id="N2210D">Vena dilatata alta, <foreign lang="de">ein dicker oder mech<lb></lb>tiger ſchwebender gang oder fletze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22115" type="main">
          <s id="N22117">Vena dilatata humilis, <foreign lang="de">ein dünner oder<lb></lb>ſchmaler <expan abbr="ſchwebẽder">ſchwebender</expan> gang oder fletze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22123" type="main">
          <s id="N22125">Vena ex oriente <expan abbr="pertinẽs">pertinens</expan> in occiden<lb></lb>tem, <foreign lang="de">ein gang der vom abende in <lb></lb>morgen ſtreicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22133" type="main">
          <s id="N22135">Vena ex occidente <expan abbr="pertinẽs">pertinens</expan> in orien<lb></lb>tem, <foreign lang="de">ein gang der vom <expan abbr="abẽd">abend</expan> in mor<lb></lb>gen ſtreicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22147" type="main">
          <s id="N22149">Vena ex meridie pertinens in ſepten<lb></lb>triones, <foreign lang="de">ein gang der von mittage <lb></lb>in mitternacht ſtreicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22153" type="main">
          <s id="N22155">Vena ex ſeptentrionibus pertinens <lb></lb>in meridiem, <foreign lang="de">ein gang der von mit<lb></lb>ternachr in mittag ſtreicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2215F" type="main">
          <s id="N22161">Inſtrumentum metallicum <expan abbr="ſignificãs">ſignificans</expan> <lb></lb>mundi partes, <foreign lang="de">der bergeompaſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2216D" type="main">
          <s id="N2216F">Ventus, <foreign lang="de">wind</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/514.jpg"></pb>
        <p id="N22178" type="main">
          <s id="N2217A">Subſolanus, <foreign lang="de">der wind der von oſt we­<lb></lb>het oder gehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22182" type="main">
          <s id="N22184">Ornithiæ, <foreign lang="de">ſo von oſt oſtſuden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2218A" type="main">
          <s id="N2218C">Cætias, <foreign lang="de">ſo von oſtſuden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22192" type="main">
          <s id="N22194">Eurus, <foreign lang="de">ſo von mittel oſt ſuden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2219A" type="main">
          <s id="N2219C">Vulturnus, <foreign lang="de">ſo von ſudenoſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N221A2" type="main">
          <s id="N221A4">Euronotus, <foreign lang="de">ſo von ſuden ſudenoſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N221AA" type="main">
          <s id="N221AC">Auſter, <foreign lang="de">ſo von ſuden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N221B2" type="main">
          <s id="N221B4">Altanus, <foreign lang="de">ſo von ſuden ſudenweſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N221BA" type="main">
          <s id="N221BC">Libonotus, <foreign lang="de">ſo von ſudenweſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N221C2" type="main">
          <s id="N221C4">Africus, <foreign lang="de">ſo vom mittel ſudenweſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N221CA" type="main">
          <s id="N221CC">Subueſperus, <foreign lang="de">ſo von weſtſuden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N221D2" type="main">
          <s id="N221D4">Argeſtes, <foreign lang="de">ſo von weſt weſtſuden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N221DA" type="main">
          <s id="N221DC">Fauonius, <foreign lang="de">ſo von weſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N221E2" type="main">
          <s id="N221E4">Eteſiæ, <foreign lang="de">ſo von weſt weſtnort</foreign></s>
        </p>
        <p id="N221EA" type="main">
          <s id="N221EC">Circius, <foreign lang="de">ſo von weſtnort</foreign></s>
        </p>
        <p id="N221F2" type="main">
          <s id="N221F4">Caurus, <foreign lang="de">ſo vom mittel weſtnort</foreign></s>
        </p>
        <p id="N221FA" type="main">
          <s id="N221FC">Corus, <foreign lang="de">ſo von nortweſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22202" type="main">
          <s id="N22204">Thraſcias, <foreign lang="de">ſo von nort nortweſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2220A" type="main">
          <s id="N2220C">Septentrio, <foreign lang="de">ſo von nort</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22212" type="main">
          <s id="N22214">Gallicus, <foreign lang="de">ſo von nort nortoſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2221A" type="main">
          <s id="N2221C">Supernas, <foreign lang="de">ſo von nortoſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22222" type="main">
          <s id="N22224">Aquilo, <foreign lang="de">ſo vom mittel nortoſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2222A" type="main">
          <s id="N2222C">Boreas, <foreign lang="de">ſo von oſtnort</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22232" type="main">
          <s id="N22234">Carbas, <foreign lang="de">ſo von oſt oſtnort</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2223A" type="main">
          <s id="N2223C">Vena profunda deſcendens rectà in <lb></lb>profundum terræ, <foreign lang="de">ein gang der ſei<lb></lb>ger gericht in die teuffe vhelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22246" type="main">
          <s id="N22248">Vena profunda <expan abbr="deſcendẽs">deſcendens</expan> obliqua, <lb></lb><foreign lang="de">ein gang der flach in die teuffe vhelt/ <lb></lb>oder ein flacher gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22255" type="main">
          <s id="N22257">Vena profunda deſcendens torta, <lb></lb><foreign lang="de">ein gang der ſich ſtortzt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2225E" type="main">
          <s id="N22260">Vena dilatata recta, <foreign lang="de">ein ſchwebender <lb></lb>gang oder fletz ſo ſich ſeiger gericht vſz­<lb></lb>breitet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2226A" type="main">
          <s id="N2226C">Vena dilatata obliqua, <foreign lang="de">ein ſchweben <lb></lb>der gang oder fletz ſo ſich flach auſz­<lb></lb>breitet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22276" type="main">
          <s id="N22278">Vena dilatata curuata, <foreign lang="de">ein ſchweben­<lb></lb>der gang oder fletze ſo ſich <expan abbr="ſteigẽd">ſteigend</expan> <expan abbr="vñ">vnd</expan>
<lb></lb>vhallend vſzbrcitet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22288" type="main">
          <s id="N2228A"><expan abbr="Deuexũ">Deuexum</expan> uel decliue montis, <foreign lang="de">das ge­<lb></lb>henge des gebirges</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22295" type="main">
          <s id="N22297">Planicies montis, <foreign lang="de">die fleche eins <expan abbr="gãgs">gangs</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N222A0" type="main">
          <s id="N222A2">Vena principalis, <foreign lang="de">der haubtgang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N222A8" type="main">
          <s id="N222AA">Vena tranſuerſa, <foreign lang="de">creützgang oder <lb></lb>quergang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N222B2" type="main">
          <s id="N222B4">Vena <expan abbr="principalẽ">principalem</expan> oblique <expan abbr="diffindẽs">diffindens</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">ein gang der ortſchicks über kompt/ <lb></lb>oder der ſich über den haubtgang ortet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N222C5" type="main">
          <s id="N222C7">Vena principalem oblique <expan abbr="diffindẽs">diffindens</expan> <lb></lb>rapta, <foreign lang="de">ein gang den der haubtgang <lb></lb>mit ſich ſchleppet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N222D5" type="main">
          <s id="N222D7">Vena principalem oblique <expan abbr="diffindẽs">diffindens</expan> <lb></lb>in priorem partem translata, <foreign lang="de">ein <lb></lb>gang <expan abbr="dẽ">dem</expan> der haubtgang zu<emph type="over"></emph>o<emph.end type="over"></emph.end> ruck ſtoſzt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N222EF" type="main">
          <s id="N222F1">Venarum coniunctio, <foreign lang="de"><expan abbr="wañ">wann</expan> ein gang <lb></lb>zu<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>m andern vhelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22302" type="main">
          <s id="N22304">Vena duriſſimo ſaxo finditur in par<lb></lb>tes, <foreign lang="de">ein vheſt geſtein zu<emph type="over"></emph>o<emph.end type="over"></emph.end>ſtoſzt <expan abbr="dẽ">dem</expan> gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22316" type="main">
          <s id="N22318">Venam fibræ in molli ſaxo <expan abbr="diſijciũt">diſijciunt</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">kluffte vnd fletze zerſchmettern vnder <lb></lb>weilen den gang im <expan abbr="ſchneitigẽ">ſchneitigem</expan> geſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22329" type="main">
          <s id="N2232B">Venæ caput, <foreign lang="de">das vſzgehn des ganges</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22331" type="main">
          <s id="N22333">Venæ <expan abbr="fundamentũ">fundamentum</expan>, <foreign lang="de">das liegende des <lb></lb>ganges</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2233F" type="main">
          <s id="N22341">Venæ tectum, <foreign lang="de">das hangende</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22347" type="main">
          <s id="N22349">Saxi pars pendens, <foreign lang="de">das hangende</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2234F" type="main">
          <s id="N22351">Saxi pars iacens, <foreign lang="de">das liegende</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22357" type="main">
          <s id="N22359">Vena caput profert in lucem uerſus <lb></lb>orientem, <foreign lang="de">der gang hat ſein vſzgehn <lb></lb>im morgen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22363" type="main">
          <s id="N22365">Vena caudam tendit in occidentem, <lb></lb><foreign lang="de">der gang vhelt in die teuffe <expan abbr="gegẽ">gegen</expan> dem <lb></lb>abende</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22372" type="main">
          <s id="N22374">Vena ſolida, <foreign lang="de">ein volliger gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2237A" type="main">
          <s id="N2237C">Vena cauernoſa, <foreign lang="de">ein druſiger gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22382" type="main">
          <s id="N22384">Cauernulæ <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> &amp; <expan abbr="fibrarũ">fibrarum</expan>, <foreign lang="de">druſeri</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22392" type="main">
          <s id="N22394">Vena uacua foſſilibus &amp; aquis per­<lb></lb>uia, <foreign lang="de">ein gang der waſſer tregt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2239C" type="main">
          <s id="N2239E">Fibra tranſuerſa, <foreign lang="de">ein kreütz oder quer­<lb></lb>klufft</foreign></s>
        </p>
        <p id="N223A6" type="main">
          <s id="N223A8">Fibra oblique uenam diffindens, <foreign lang="de">ein <lb></lb>klufft die ortſchicks über den gang <lb></lb>kompt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N223B2" type="main">
          <s id="N223B4">Fibra ſocia, <foreign lang="de">ein klufft die ſich zu<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>m gan<lb></lb>ge ortet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N223C2" type="main">
          <s id="N223C4">Fibra dilatata, <foreign lang="de">ein gantz ſchmal fletz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N223CA" type="main">
          <s id="N223CC">Fibra incumbens, <foreign lang="de">ein hangklufft</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/515.jpg"></pb>
        <p id="N223D5" type="main">
          <s id="N223D7">Fibra ſubdialis, quæ eadem. <foreign lang="de">ein tag <lb></lb>klufft oder tag gehenge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N223DF" type="main">
          <s id="N223E1">Fibra ſolida, <foreign lang="de">ein vollige klufft</foreign></s>
        </p>
        <p id="N223E7" type="main">
          <s id="N223E9">Fibra cauernoſa, <foreign lang="de">ein druſige klufft</foreign></s>
        </p>
        <p id="N223EF" type="main">
          <s id="N223F1">Fibra foſſilibus uacua, &amp; aquis per­<lb></lb>uia, <foreign lang="de">ein klufft die waſſer tregt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N223F9" type="main">
          <s id="N223FB">Saxa inuerſa, <foreign lang="de">ein widerporſtig geſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22401" type="head">
          <s id="N22403">LIBRO QVARTO.</s>
        </p>
        <p id="N22406" type="main">
          <s id="N22408">Caput fodinarum, <foreign lang="de">fundgru<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>be</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22414" type="main">
          <s id="N22416">Fedina, <foreign lang="de">gru<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>be oder zeche</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22422" type="main">
          <s id="N22424">A ea fodinarum, <foreign lang="de">maſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2242A" type="main">
          <s id="N2242C">Area capitis fodinarum, <foreign lang="de">fundgru<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>be</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22438" type="main">
          <s id="N2243A">Pes metallicus, <foreign lang="de">wergſchu<emph type="over"></emph>o<emph.end type="over"></emph.end>ch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22446" type="main">
          <s id="N22448">Vncia, <foreign lang="de">zol</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2244E" type="main">
          <s id="N22450">Paſſus metallicus, <foreign lang="de">lachter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22456" type="main">
          <s id="N22458">Demenſum, <foreign lang="de">lehen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2245E" type="main">
          <s id="N22460">Demenſum duplicatum, <foreign lang="de">wher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22466" type="main">
          <s id="N22468">Subciſiuum, <foreign lang="de">überſchar</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2246E" type="main">
          <s id="N22470">Quod ſi demenſum <expan abbr="duplicatũ">duplicatum</expan> fuerit, <lb></lb><foreign lang="de"><expan abbr="wañ">wann</expan> ſich vff ein gantz wher erſtreckt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2247E" type="main">
          <s id="N22480">Caput fodinarum aduerſum, <foreign lang="de">eins ge <lb></lb>gendrumbs fundgru<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>be</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2248E" type="main">
          <s id="N22490">Area capitis aduerſi fodinarum, <foreign lang="de">ein <lb></lb>fundgru<emph type="over"></emph>o<emph.end type="over"></emph.end>be des gegendrumbs</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2249E" type="main">
          <s id="N224A0">Area fodinarum aduerſa, <foreign lang="de">ein maſſe <lb></lb>des gegendrumbs</foreign></s>
        </p>
        <p id="N224A8" type="main">
          <s id="N224AA">Aduerſa uenæ pars, <foreign lang="de">ein gegendrumb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N224B0" type="main">
          <s id="N224B2">Quadratum, <foreign lang="de">die vierung</foreign></s>
        </p>
        <p id="N224B8" type="main">
          <s id="N224BA">Demetiri, <foreign lang="de">vormeſſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N224C0" type="main">
          <s id="N224C2">Machina tractoria, <foreign lang="de">haſpel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N224C8" type="main">
          <s id="N224CA">Sucula, <foreign lang="de">ronbaum</foreign></s>
        </p>
        <p id="N224D0" type="main">
          <s id="N224D2">Saxo terminale, <foreign lang="de">lochſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N224D8" type="main">
          <s id="N224DA">Stipites ad ſaxa terminalia affixi, <foreign lang="de">pfel  <lb></lb>ſo man an die lochſtein ſchlehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N224E2" type="main">
          <s id="N224E4">Signo in ſaxum inciſo pangere ter­<lb></lb>minos, <foreign lang="de">ein ſtuffe ſchlahen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N224EC" type="main">
          <s id="N224EE">Decuma, <foreign lang="de">der zehende</foreign></s>
        </p>
        <p id="N224F4" type="main">
          <s id="N224F6">Cuniculus, <foreign lang="de">ſtoln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N224FC" type="main">
          <s id="N224FE">Canales cuniculi, <foreign lang="de">waſſerſeige</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22504" type="main">
          <s id="N22506">Cuniculus habens ius poſſeſſionis, <lb></lb><foreign lang="de">erbſtoln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2250D" type="main">
          <s id="N2250F">Cuniculus non habens ius poſſeſſio­<lb></lb>nis, <foreign lang="de">treugſtolu</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22517" type="main">
          <s id="N22519"><expan abbr="Foſsã">Foſsam</expan> <expan abbr="patentẽ">patentem</expan> ducere, <foreign lang="de">ein roſch dreiben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22526" type="main">
          <s id="N22528">Batillum, <foreign lang="de">ſchauffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2252E" type="main">
          <s id="N22530">Siccare, <foreign lang="de">treugen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22536" type="main">
          <s id="N22538">Auram ſuppeditare, <foreign lang="de">wetter brengen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2253E" type="main">
          <s id="N22540">Nona, <foreign lang="de">das neunde</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22546" type="main">
          <s id="N22548">Fodinarum fructus, <foreign lang="de">auſzpeüte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2254E" type="main">
          <s id="N22550">Partes fodinæ uel cuniculi, <foreign lang="de">tal/ oder <lb></lb>kuckus</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22558" type="main">
          <s id="N2255A">Fodinæ uel cuniculi ſemis, <foreign lang="de">ein halbe <lb></lb>zech oder ſtoln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22562" type="main">
          <s id="N22564">Quadrans fodinæ uel cuniculi, <foreign lang="de">ein <lb></lb>ſchicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2256C" type="main">
          <s id="N2256E"><expan abbr="Seſcũcia">Seſcuncia</expan> fodinæ uel cuniculi, <foreign lang="de">ein hal<lb></lb>be ſchicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22579" type="main">
          <s id="N2257B">Fodinæ uel cuniculi ſicilicus &amp; dimi­<lb></lb>dia ſextula ac ſcripulum, <foreign lang="de">ein zwei­<lb></lb>dreiſſigſt teil</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22585" type="main">
          <s id="N22587">Fodinæ uel cuniculi ſextula &amp; ſimpli<lb></lb>um, <foreign lang="de">ein halber zweidreiſſigſteil</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2258F" type="main">
          <s id="N22591">Proprietarius, <foreign lang="de">grundherre</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22597" type="main">
          <s id="N22599">Proprietarij partes, <foreign lang="de">erbkuckus</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2259F" type="main">
          <s id="N225A1">Accepti expenſique rationem reddere, <lb></lb><foreign lang="de">rechnung thu<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>n</foreign></s>
        </p>
        <p id="N225AE" type="main">
          <s id="N225B0">Foramina quæ ſuppeditant ſpiritum, <lb></lb><foreign lang="de">windlo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>cher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N225BD" type="main">
          <s id="N225BF">Spiritum ſuppeditare, <foreign lang="de">wetter brengen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N225C5" type="main">
          <s id="N225C7">Machinæ ſpiritales, <foreign lang="de">windfenge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N225CD" type="main">
          <s id="N225CF">Putei ſpiritales, <foreign lang="de">windſchechte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N225D5" type="main">
          <s id="N225D7">Foramina ſpiritalia, <foreign lang="de">windlo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>cher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N225E3" type="main">
          <s id="N225E5">Vicarius domini, <foreign lang="de">vorleger</foreign></s>
        </p>
        <p id="N225EB" type="main">
          <s id="N225ED">Proſcripti, <foreign lang="de">der teil ins retardat geſatzt <lb></lb>wurden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N225F5" type="main">
          <s id="N225F7">Eximere partes de <expan abbr="proſcriptorũ">proſcriptorum</expan> nu­<lb></lb>mero, <foreign lang="de">die teil vſz dem retardat <expan abbr="nemẽ">nemen</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N22606" type="main">
          <s id="N22608">Scriba fodinarum, <foreign lang="de">bergſchreiber</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2260E" type="main">
          <s id="N22610">Scriba partium, <foreign lang="de">gegenſchreiber</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22616" type="main">
          <s id="N22618">Decumanus, <foreign lang="de">zehender</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2261E" type="main">
          <s id="N22620">Diſtributor, <foreign lang="de">auſzteiler</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22626" type="main">
          <s id="N22628">Purgator argenti, <foreign lang="de">ſilberbrenner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2262E" type="main">
          <s id="N22630">Scriba magiſtri metallicorum, <foreign lang="de">des <lb></lb>bergmeiſters ſchreiber</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22638" type="main">
          <s id="N2263A"><expan abbr="Monetariorũ">Monetariorum</expan> magiſter, <foreign lang="de">müntzmeiſter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22643" type="main">
          <s id="N22645">Monetarius, <foreign lang="de">müntzer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2264B" type="main">
          <s id="N2264D">Intermiſſionem operarum <expan abbr="cõcedere">concedere</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">friſt geben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22658" type="main">
          <s id="N2265A">Iudex metallicus, <foreign lang="de">bergrichter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22660" type="main">
          <s id="N22662">Locare aliquot paſſus uenæ fodien­<pb xlink:href="001/01/516.jpg"></pb>dæ, <foreign lang="de">vordingen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2266C" type="main">
          <s id="N2266E">Opera, <foreign lang="de">ſchicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22674" type="main">
          <s id="N22676">Opera extraordinaria, <foreign lang="de">ledigeſchicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2267C" type="main">
          <s id="N2267E">Ingeſtores, <foreign lang="de">die berg anſchlahen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22684" type="main">
          <s id="N22686">Vectiarij, <foreign lang="de">heſpeler</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2268C" type="main">
          <s id="N2268E">Vectores, <foreign lang="de">drecker/die vffden dreck­<lb></lb>werg arbeiten/mit hunden lauffen o­<lb></lb>der karnen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22698" type="main">
          <s id="N2269A">Diſcretores, <foreign lang="de">ertzpucher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N226A0" type="main">
          <s id="N226A2">Lotores, <foreign lang="de">weſcher/vnd ſeiffner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N226A8" type="main">
          <s id="N226AA">Excoctores, <foreign lang="de">ſchmeltzer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N226B0" type="head">
          <s id="N226B2">LIBRO QVINTO.</s>
        </p>
        <p id="N226B5" type="main">
          <s id="N226B7">Venam aperire, <foreign lang="de">ein gang entbloſſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N226BD" type="main">
          <s id="N226BF">Capſa putealis, <foreign lang="de">kaw</foreign></s>
        </p>
        <p id="N226C5" type="main">
          <s id="N226C7">Capſa quam habitat præſes fodinæ, <lb></lb><foreign lang="de">zechaus</foreign></s>
        </p>
        <p id="N226CE" type="main">
          <s id="N226D0">Agere cuniculum, <foreign lang="de">ein ſtoln traben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N226D6" type="main">
          <s id="N226D8">Aſſerculi uel pali in quibus <expan abbr="ſedẽt">ſedent</expan> foſ­<lb></lb>ſores qui cuniculum <expan abbr="agũt">agunt</expan>, <foreign lang="de">ſitzpfele</foreign></s>
        </p>
        <p id="N226E8" type="main">
          <s id="N226EA">Puteus rectus, <foreign lang="de">ein ſchacht der gericht <lb></lb>geſuncken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N226F2" type="main">
          <s id="N226F4">Puteus obliquus, <foreign lang="de">ein flacher ſchacht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N226FA" type="main">
          <s id="N226FC">Foſſa latens uel occulta, <foreign lang="de">ein leng oder <lb></lb>felozt oder querſchlag</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22704" type="main">
          <s id="N22706">Os cuniculi, <foreign lang="de">des ſtolns mundloch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2270C" type="main">
          <s id="N2270E">Materia metallica reperitur in cana­<lb></lb>libus, uel cohærens, &amp; continuata, <lb></lb><foreign lang="de">ganghafftig</foreign> / uel diſperſa &amp; per eos <lb></lb>fuſa, <foreign lang="de">nirig</foreign>: uel uentris figura <expan abbr="extu­berãs">extu­<lb></lb>berans</expan>, <foreign lang="de">bauchigt / ſo oder gang ein bauch <lb></lb>wirfft</foreign>: uel in uenis &amp; fibris à uena <lb></lb>principali ortis, quaſi in ramis ſpar<lb></lb>ſa, <foreign lang="de">eſtig</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22731" type="main">
          <s id="N22733">Terra ferruginea, <foreign lang="de">eiſenſchus</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22739" type="main">
          <s id="N2273B">Res foſſilis ſpumæ argenti ſimilis, <lb></lb><foreign lang="de">miſpückel in zwitter gruben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22742" type="main">
          <s id="N22744">Vena putris, <foreign lang="de">ein ſchnetiger gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2274A" type="main">
          <s id="N2274C">Vena dura, <foreign lang="de">ein vheſter gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22752" type="main">
          <s id="N22754"><expan abbr="Venã">Venam</expan> in fodinis igni frangere, <foreign lang="de">ſetzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2275D" type="main">
          <s id="N2275F">Cruſtæ, <foreign lang="de">ſchalen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22765" type="main">
          <s id="N22767"><expan abbr="Cauũ">Cauum</expan>, <foreign lang="de">der vſzgehawen <expan abbr="ſchram̃">ſchramm</expan> oder ſetzort</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22774" type="main">
          <s id="N22776">Ligna quib. ſunt tenuiſſimæ bracteæ <lb></lb>flabellorum quorundam inſtar cri<lb></lb>ſpatæ, <foreign lang="de">berte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22780" type="main">
          <s id="N22782">Fiſſuras adigere, <foreign lang="de">ein ritz hawen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22788" type="main">
          <s id="N2278A">Venam tecti uel fundamenti ſaxis ab<lb></lb>rumpere, <foreign lang="de">eine wand werffen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22792" type="main">
          <s id="N22794">Remanere quaſi turbines quoſdam, <lb></lb><foreign lang="de">ſecke bleiben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2279B" type="main">
          <s id="N2279D">Venæ duriſſimæ nodus, <foreign lang="de">ein gueuſz <lb></lb>oder miſpickel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N227A5" type="main">
          <s id="N227A7">Aer ſe fundit in caua terræ, &amp; rurſus <lb></lb>euolat, <foreign lang="de">das wetter zeihet vſz vnd ein / <lb></lb>ſommer zeit zum ho<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>chſten ein/zu<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>m ni <lb></lb><expan abbr="derſtẽ">derſtem</expan> ha<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>raus/ winter zeit widerumb <lb></lb>zu<emph type="over"></emph>o<emph.end type="over"></emph.end>m <expan abbr="niderſtẽ">niderſtem</expan> ein/zu<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>m ho<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end><expan abbr="chſtẽ">chſtem</expan> herauſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N227E3" type="main">
          <s id="N227E5">Puteus qui lacunæ loco eſt, <foreign lang="de">waſſer­<lb></lb>ſchacht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N227ED" type="main">
          <s id="N227EF">Lacuna, <foreign lang="de">ein ſumpff</foreign></s>
        </p>
        <p id="N227F5" type="main">
          <s id="N227F7">Rectus puteus, <foreign lang="de">ein richtſchacht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N227FD" type="main">
          <s id="N227FF">Putei ſtructura.</s>
        </p>
        <p id="N22802" type="main">
          <s id="N22804">Tigna per interualla collocata, <foreign lang="de"><expan abbr="trag­ſtẽpffel">trag­<lb></lb>ſtempffel</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N2280E" type="main">
          <s id="N22810">Tigilla, <foreign lang="de">donholtzer / oder <expan abbr="dũb­holtzer">dumb­<lb></lb>holtzer</expan> wie mans yetzo nennet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2281C" type="main">
          <s id="N2281E">Aſſeres qui ad tigilla prope <expan abbr="fundamẽtum">fundamen<lb></lb>tum</expan> affiguntur, <foreign lang="de">donnen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2282A" type="main">
          <s id="N2282C">Scalæ, <foreign lang="de">farten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22832" type="main">
          <s id="N22834">Aſſeres, &amp; qui utrinque <expan abbr="puteũ">puteum</expan> à uena, <lb></lb>&amp; qui <expan abbr="reliquã">reliquam</expan> eius partem ab ea, in <lb></lb>qua ſunt ſcalæ, <expan abbr="diſtinguũt">diſtinguunt</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="ſeitẽ">ſeitem</expan> <expan abbr="donnẽ">don<lb></lb>ne</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N22852" type="main">
          <s id="N22854"><expan abbr="Cõtignatiões">Contignationes</expan> <expan abbr="quadrãgulæ">quadrangulæ</expan>, <foreign lang="de">iocher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22861" type="main">
          <s id="N22863"><expan abbr="Cõtignationes">Contignationes</expan> ſic factæ, ut capita <expan abbr="ti­gnorũ">ti­<lb></lb>gnorum</expan> in formis <expan abbr="aliorũ">aliorum</expan> tignorum <lb></lb>includantur, <foreign lang="de">geſchloſſeneiocher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22878" type="main">
          <s id="N2287A">Contignationes ſic factæ, ut <expan abbr="tignorũ">tignorum</expan> <lb></lb>capita exciſa ſint, <foreign lang="de">iocher ſo ineinan­<lb></lb>der gevhellet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22888" type="main">
          <s id="N2288A">Aſſeres diſſectæ arboris extimi, <foreign lang="de">ſchw<lb></lb>arten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22892" type="main">
          <s id="N22894">Tigna longiſſima, <foreign lang="de"><expan abbr="wandrutẽ">wandrute</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N2289C" type="main">
          <s id="N2289E">Tigilla tranſuerſaria, <foreign lang="de">einſtrich <expan abbr="vñ">vnd</expan> fel­<lb></lb>holtzer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N228AA" type="main">
          <s id="N228AC">Aſſeres ad latus <expan abbr="ſcalarũ">ſcalarum</expan> tignis <lb></lb>impoſitæ, <foreign lang="de">rhubune oder abtrit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N228B8" type="main">
          <s id="N228BA">Tigilla rudia <expan abbr="cõtinuata">continuata</expan> tignis paulo <lb></lb>ſupra infimam putei partem ſuper <lb></lb>poſita, <foreign lang="de">ſchuſbune</foreign></s>
        </p>
        <p id="N228C8" type="main">
          <s id="N228CA">Cuniculi ſtructura</s>
        </p>
        <p id="N228CD" type="main">
          <s id="N228CF">Tigilla ſtatuta, <foreign lang="de">thorlein holtzer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N228D5" type="main">
          <s id="N228D7">Tigilla teretia, <foreign lang="de">kappen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N228DD" type="main">
          <s id="N228DF">Tigilla inferiora, <foreign lang="de">ſtege</foreign></s>
        </p>
        <p id="N228E5" type="main">
          <s id="N228E7">Oſtiolum, <foreign lang="de">thorlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N228ED" type="main">
          <s id="N228EF">Tigna duo coniuncta, <foreign lang="de">das geſtenge</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/517.jpg"></pb>
        <p id="N228F8" type="main">
          <s id="N228FA">Eorum cauum, <foreign lang="de">das gleis</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22900" type="main">
          <s id="N22902">Foſſæ latentis ſtructura.</s>
        </p>
        <p id="N22905" type="main">
          <s id="N22907">Foſſam latentem ſubſtruere, <foreign lang="de">ein <expan abbr="kaſtẽ">kaſtem</expan> <lb></lb><expan abbr="ſchlahẽ">ſchlahem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N22915" type="main">
          <s id="N22917">Tigna robuſta, <foreign lang="de">tragſtempffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2291D" type="main">
          <s id="N2291F">Tigna teretia, <foreign lang="de">kaſtenſtangen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22925" type="main">
          <s id="N22927">Foſſores qui colla gerunt intorta, <lb></lb><foreign lang="de">krumphelſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2292E" type="main">
          <s id="N22930">Saxa uenæ æris dilatatæ, <foreign lang="de">gebirge des <lb></lb>ſch<expan abbr="webendẽ">webenden</expan> gangs oder fletzes am hartz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2293C" type="main">
          <s id="N2293E">Corium terræ, <foreign lang="de">die erd oder leim</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22944" type="main">
          <s id="N22946">Saxum rubrum, <foreign lang="de">rot gebirge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2294C" type="main">
          <s id="N2294E">Alterum item rubrum, <foreign lang="de">roterkle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22954" type="main">
          <s id="N22956">Argilla cinerea, <foreign lang="de">thone oder than</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2295C" type="main">
          <s id="N2295E">Tertium ſaxum, <foreign lang="de">gerhulle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22964" type="main">
          <s id="N22966">Cineris uena, <foreign lang="de">aſche</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2296C" type="main">
          <s id="N2296E">Quartum ſaxum, <foreign lang="de">gnieſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22974" type="main">
          <s id="N22976">Quintum, <foreign lang="de">ſchwehlen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2297C" type="main">
          <s id="N2297E">Sextum, <foreign lang="de">oberrauchſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22984" type="main">
          <s id="N22986">Septimum, <foreign lang="de">zechſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2298C" type="main">
          <s id="N2298E">Octauum, <foreign lang="de">vnderrauchſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22994" type="main">
          <s id="N22996">Nonum, <foreign lang="de">blitterſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2299C" type="main">
          <s id="N2299E">Decimum, <foreign lang="de">oberſchuelen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N229A4" type="main">
          <s id="N229A6">Vndecimum, <foreign lang="de">mittelſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N229AC" type="main">
          <s id="N229AE">Duodecimum, <foreign lang="de">vnderſchuelen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N229B4" type="main">
          <s id="N229B6">Decimum tertium, <foreign lang="de">dach</foreign></s>
        </p>
        <p id="N229BC" type="main">
          <s id="N229BE">Decimum quartum, <foreign lang="de">norweg</foreign></s>
        </p>
        <p id="N229C4" type="main">
          <s id="N229C6">Decimum quintum <foreign lang="de">lotwerg</foreign></s>
        </p>
        <p id="N229CC" type="main">
          <s id="N229CE">Decimum ſextum, <foreign lang="de">kamme</foreign></s>
        </p>
        <p id="N229D4" type="main">
          <s id="N229D6">Lapis æroſus fiſſilis, <foreign lang="de">ſchifer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N229DC" type="main">
          <s id="N229DE">Fulturæ natiuæ uel fornices, <foreign lang="de"><expan abbr="bergvheſtẽ">bergvhe<lb></lb>ſtem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N229E8" type="main">
          <s id="N229EA">Res effoſſas alueis ſubtrahere &amp; <lb></lb>retro fundere, <foreign lang="de"><expan abbr="dẽ">dem</expan> berg zu<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end> ruck <expan abbr="ſtürtzẽ">ſtürtzem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N229FE" type="main">
          <s id="N22A00">Menſor, <foreign lang="de">marſcheider oder ſchiner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A06" type="main">
          <s id="N22A08">Eius inſtrumenta, <foreign lang="de">ſein zeug</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A0E" type="main">
          <s id="N22A10">Funiculus canabinus, <foreign lang="de">die ſchnure</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A16" type="main">
          <s id="N22A18">Funiculus ex phyliris tiliæ factus, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <lb></lb>paſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A20" type="main">
          <s id="N22A22">Hemicyclium, <foreign lang="de">donlege bretlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A28" type="main">
          <s id="N22A2A">Pertica, <foreign lang="de">ſtab</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A30" type="main">
          <s id="N22A32">Tripus, <foreign lang="de">ſtul</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A38" type="main">
          <s id="N22A3A"><expan abbr="Inſtrumentũ">Inſtrumentum</expan> cui index eſt, <foreign lang="de">compaſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A43" type="main">
          <s id="N22A45">Orbis, <foreign lang="de">ſcheube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A4B" type="main">
          <s id="N22A4D">Cochlea, <foreign lang="de">ſchraube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A53" type="main">
          <s id="N22A55">Ferrum perforatum, <foreign lang="de">das eiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A5B" type="main">
          <s id="N22A5D">Libra ſtatiua, <foreign lang="de">auffſatz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A63" type="main">
          <s id="N22A65">Ligula eius, <foreign lang="de">ſein zunglein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A6B" type="main">
          <s id="N22A6D">Libra penſilis, <foreign lang="de">wage</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A73" type="main">
          <s id="N22A75">Inſtrumentum cui index, quo Alpini <lb></lb>menſores <expan abbr="utũtur">utuntur</expan>, <foreign lang="de">der ſchiner compaſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A81" type="head">
          <s id="N22A83">LIBRO SEXTO.</s>
        </p>
        <p id="N22A86" type="main">
          <s id="N22A88">Ferramenta, <foreign lang="de">der hauer zeug</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A8E" type="main">
          <s id="N22A90">Ferramentum primum, <foreign lang="de">bergeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22A96" type="main">
          <s id="N22A98">ſecundum, <foreign lang="de">rutzeiſen
</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22AA0" type="main">
          <s id="N22AA2">tertium, <foreign lang="de">ſumpffeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22AA8" type="main">
          <s id="N22AAA">quartum, <foreign lang="de">fimmel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22AB0" type="main">
          <s id="N22AB2">Manubrium, <foreign lang="de">ſtil</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22AB8" type="main">
          <s id="N22ABA">Cuneus, <foreign lang="de">keil</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22AC0" type="main">
          <s id="N22AC2">Lamina, <foreign lang="de">plo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>tz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22ACE" type="main">
          <s id="N22AD0">Bractea, <foreign lang="de">feder</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22AD6" type="main">
          <s id="N22AD8"><expan abbr="Malleorũ">Malleorum</expan> <expan abbr="minorũ">minorum</expan> minimus, <foreign lang="de">ritzfeuſtel </foreign><lb></lb>medius, <foreign lang="de">handfeustel </foreign><lb></lb>maximus, <foreign lang="de">pauſchel zu<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end> einer hand</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22AF6" type="main">
          <s id="N22AF8">Malleorum maiorum paruus, <foreign lang="de">peuſch<lb></lb>el zu<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end> beiden henden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B06" type="main">
          <s id="N22B08">magnus, <foreign lang="de">groſzfeuſtel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B0E" type="main">
          <s id="N22B10"><expan abbr="Bacillũ">Bacillum</expan> <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan> <expan abbr="foſſorũ">foſſorum</expan> teres, <foreign lang="de">das eiſen <lb></lb>damit man einen durchſchlag macht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B23" type="main">
          <s id="N22B25"><expan abbr="Bacillũ">Bacillum</expan> ferreum foſſorum latum, <foreign lang="de">das <lb></lb>brecheiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B30" type="main">
          <s id="N22B32">Contus foſſorum, <foreign lang="de">die brechſtange</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B38" type="main">
          <s id="N22B3A">Ligo, <foreign lang="de">keilhaw</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B40" type="main">
          <s id="N22B42">Rutrum, <foreign lang="de">kratze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B48" type="main">
          <s id="N22B4A">Batillum, <foreign lang="de">ſchauffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B50" type="main">
          <s id="N22B52">Vaſorum, in quibus res foſſiles extra<lb></lb>huntur, minus, <foreign lang="de">kobel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B5A" type="main">
          <s id="N22B5C">maius, <foreign lang="de">tonne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B62" type="main">
          <s id="N22B64">Corbis, <foreign lang="de">korb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B6A" type="main">
          <s id="N22B6C">Saccus, <foreign lang="de">liderner ſack</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B72" type="main">
          <s id="N22B74">Ciſium, <foreign lang="de">lauffkarn</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B7A" type="main">
          <s id="N22B7C">Ciſium alterum, <foreign lang="de">lauffkarn ſo die ſeiff­<lb></lb>ner brauchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B84" type="main">
          <s id="N22B86">Capſa patens, <foreign lang="de">hund</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B8C" type="main">
          <s id="N22B8E">Eius magnus clauus ferreus obtuſus, <lb></lb><foreign lang="de">leitnagel ſo im gleis gehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B95" type="main">
          <s id="N22B97">Canalis, <foreign lang="de">waſſerſeige</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22B9D" type="main">
          <s id="N22B9F">Alueus minor, <foreign lang="de">ertztrog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22BA5" type="main">
          <s id="N22BA7">Alueus maior, <foreign lang="de">bergtrog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22BAD" type="main">
          <s id="N22BAF">Aquaria uaſa, <foreign lang="de">die gevhes <expan abbr="dariñen">darinnen</expan> man <lb></lb>waſſer zeihet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22BBB" type="main">
          <s id="N22BBD">Situla, <foreign lang="de">pſutzaimer vnd wasserkanne</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/518.jpg"></pb>
        <p id="N22BC6" type="main">
          <s id="N22BC8">Modulus, <foreign lang="de">waſſerzober</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22BCE" type="main">
          <s id="N22BD0">Bulga per ſe <expan abbr="hauriẽs">hauriens</expan> aquas, <foreign lang="de">ringebul­<lb></lb>ge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22BDC" type="main">
          <s id="N22BDE">Bulgæ in <expan abbr="quã">quam</expan> aquæ batillo agita <lb></lb>tæ infunduntur, <foreign lang="de">ſtreich bulge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22BEA" type="main">
          <s id="N22BEC">In bulgæ partem ruptam bacilli tere­<lb></lb>tis &amp; ſtriati <expan abbr="particulã">particulam</expan> immittere, &amp;c. <lb></lb><foreign lang="de">ein kerbholtz oder ſchraube einbinden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22BF9" type="main">
          <s id="N22BFB">Infundibulum, <foreign lang="de">ſtürtze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C01" type="main">
          <s id="N22C03">Machinæ tractoriæ, <foreign lang="de">gezeuge ſo berg <lb></lb>vnd waſſer heben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C0B" type="main">
          <s id="N22C0D">Machinæ ſpiritales, <foreign lang="de">gezeuge ſo wetter <lb></lb>brengen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C15" type="main">
          <s id="N22C17">Machinæ ſcanſoriæ, <foreign lang="de">farten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C1D" type="main">
          <s id="N22C1F">Machina prima, qua <expan abbr="etiã">etiam</expan> aquæ extra<lb></lb>huntur, <foreign lang="de">haſpel</foreign>, hanc aliqui girgillum <lb></lb>uocabulo Latinis non uſitato nomi<lb></lb>nant</s>
        </p>
        <p id="N22C30" type="main">
          <s id="N22C32">Tigna in fronte &amp; tergo putei collo­<lb></lb>cata, <foreign lang="de">pfu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>lbeume</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C40" type="main">
          <s id="N22C42">Palos in tigna immittere, <foreign lang="de">vorpfenden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C48" type="main">
          <s id="N22C4A">Sucula, <foreign lang="de">ronbaum</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C50" type="main">
          <s id="N22C52">Stipites uel aſſeres craſſi, <foreign lang="de"><expan abbr="haſpelſturtzẽ">haſpelſturtzem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C5A" type="main">
          <s id="N22C5C">Lamina ferrea craſſa, <foreign lang="de">pfadeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C62" type="main">
          <s id="N22C64">Vectis, <foreign lang="de">haſpelhorn</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C6A" type="main">
          <s id="N22C6C">Funis ductarius, <foreign lang="de">ſeil</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C72" type="main">
          <s id="N22C74">Vncus ferreus, <foreign lang="de">ſeilhacke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C7A" type="main">
          <s id="N22C7C">Collis <expan abbr="aſſurgẽs">aſſurgens</expan> circa machinæ caſam <lb></lb><foreign lang="de">halde</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C87" type="main">
          <s id="N22C89">Machina altera qua <expan abbr="etiã">etiam</expan> res <lb></lb>foſſiles <expan abbr="extrahũtur">extrahuntur</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="ſchwẽgrad">ſchwengrad</expan> oder <lb></lb>radhaſpel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22C9E" type="main">
          <s id="N22CA0">Bacilla ferrea in ſucula incluſa, <foreign lang="de"><expan abbr="ſtangenſchwẽg">ſtangen<lb></lb>ſchweng</expan> </foreign></s>
        </p>
        <p id="N22CAB" type="main">
          <s id="N22CAD">Vectis in metallis uſitatus, <foreign lang="de">haſpelhorn</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22CB3" type="main">
          <s id="N22CB5">Vectes recti, <foreign lang="de">haſpelwinden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22CBB" type="main">
          <s id="N22CBD">Modiolus rotæ, <foreign lang="de">nabe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22CC3" type="main">
          <s id="N22CC5">Radius, <foreign lang="de">ſpeiche</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22CCB" type="main">
          <s id="N22CCD">Curuatura, <foreign lang="de">felge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22CD3" type="main">
          <s id="N22CD5">Tertia machina, <foreign lang="de">die ronde ſcheibe <lb></lb>damite man bergzeihet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22CDD" type="main">
          <s id="N22CDF">Orbis, <foreign lang="de">ſcheibe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22CE5" type="main">
          <s id="N22CE7">Axis ſtatutus, <foreign lang="de">ſpille</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22CED" type="main">
          <s id="N22CEF">Axis ſtratus, <foreign lang="de">welle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22CF5" type="main">
          <s id="N22CF7">Tympanum dentatum, <foreign lang="de">kamprade</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22CFD" type="main">
          <s id="N22CFF">Tympanum quod ex fuſis conſtat, <lb></lb><foreign lang="de">furgelege oder getriebe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D06" type="main">
          <s id="N22D08">Tabella, <foreign lang="de">leiſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D0E" type="main">
          <s id="N22D10">Machina quarta qua etiam res <lb></lb>foſſiles extrahuntur, <foreign lang="de">gepel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D18" type="main">
          <s id="N22D1A">Tigna erecta, <foreign lang="de">ſeulen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D20" type="main">
          <s id="N22D22">Tigna humi ſtrata, <foreign lang="de">ſchüe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D28" type="main">
          <s id="N22D2A">Tigna oblique deſcendentia, <foreign lang="de">pande</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D30" type="main">
          <s id="N22D32">Area rotunda, <foreign lang="de">vmblauf im gepel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D38" type="main">
          <s id="N22D3A">Crater <foreign lang="de">keſſel / <expan abbr="dañ">dan</expan> es iſt oben weit vnden <lb></lb>enge wie ein keſſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D46" type="main">
          <s id="N22D48">Contigua tigilla per quæ penetrant <lb></lb>pali, <foreign lang="de">das gezimmerte ſchrot</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D50" type="main">
          <s id="N22D52">Tignum in imo crateris ſtratum, <foreign lang="de">der <lb></lb>ſteg der vnder das gezimmer des keſ­<lb></lb>ſels quervber gelegt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D5C" type="main">
          <s id="N22D5E">Catillus ferreus ex acie temperatus, <lb></lb><foreign lang="de">das eiſerne geſtelte pfenlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D65" type="main">
          <s id="N22D67">Axis, <foreign lang="de">ſpille</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D6D" type="main">
          <s id="N22D6F">Codax, <foreign lang="de">zapfe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D75" type="main">
          <s id="N22D77">Circulus ferreus, <foreign lang="de">eiſerner ring</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D7D" type="main">
          <s id="N22D7F">Tigna oblique aſcendentia, <foreign lang="de">ſteiffen <lb></lb>darauf die arme ruhen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D87" type="main">
          <s id="N22D89">Tigna tranſuerſaria duplicata, <foreign lang="de">arme <lb></lb>ſo die quervber gehen <expan abbr="vñ">vnd</expan> in einander <lb></lb>geſchloſſen ſein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D97" type="main">
          <s id="N22D99">Tympanum, <foreign lang="de">korb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22D9F" type="main">
          <s id="N22DA1">Rotæ, <foreign lang="de">korbſcheiben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22DA7" type="main">
          <s id="N22DA9">Fuſi, <foreign lang="de">korbholtzer darumb die gepelſeile <lb></lb>ſein <expan abbr="angetriebẽ/">angetrieben / </expan>das man die <expan abbr="ſcheibẽ">ſcheibem</expan> <expan abbr="vñ">vnd</expan> <lb></lb>holtzer zuſamme einen korb nennet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22DBF" type="main">
          <s id="N22DC1">Ductarij funes, <foreign lang="de">gepelſeile</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22DC7" type="main">
          <s id="N22DC9">Trabes, <foreign lang="de">ſtege darauf die gepelſal gehen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22DCF" type="main">
          <s id="N22DD1">Axiculus ligneus teres, <foreign lang="de">wengſtempel <lb></lb>darauff die ſale gehen das ſie ſich nit <lb></lb>beſtoſſen oder abniffen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22DDB" type="main">
          <s id="N22DDD">Orbiculi, <foreign lang="de"><expan abbr="ſchibẽ">ſchibem</expan> daruf die ſeile auch gen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22DE6" type="main">
          <s id="N22DE8"><expan abbr="Tignũ">Tignum</expan> <expan abbr="curtũ">curtum</expan>, <foreign lang="de">ſchemel daraufoder treiber <lb></lb><expan abbr="ſitzt/vñ">ſitzt/vnm</expan> daran man die pferde ſpannet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22DFA" type="main">
          <s id="N22DFC">Auriga, <foreign lang="de">treiber</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E02" type="main">
          <s id="N22E04">Statera, <foreign lang="de">wage</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E0A" type="main">
          <s id="N22E0C">Harpago, <foreign lang="de">ſturtzwage oder fahacke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E12" type="main">
          <s id="N22E14">Machina quinta, <foreign lang="de">die roſkunſt mit <lb></lb>der prembſſcheibe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E1C" type="main">
          <s id="N22E1E">Tympanum prope <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> quod <lb></lb>ex fuſis conſtat, <foreign lang="de">prembſſcheibe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E2A" type="main">
          <s id="N22E2C"><expan abbr="Tympanũ">Tympanum</expan> <expan abbr="q̊d">quod</expan> ex orbibus <expan abbr="cõſtat">conſtat</expan> <foreign lang="de">korb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E3D" type="main">
          <s id="N22E3F">Harpago, <foreign lang="de">prembſſchuch</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/519.jpg"></pb>
        <p id="N22E48" type="main">
          <s id="N22E4A">Tignum mobile, <foreign lang="de">ſchuel zeug</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E50" type="main">
          <s id="N22E52">Tignum breue, <foreign lang="de">ſchemel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E58" type="main">
          <s id="N22E5A">Tabulatum, <foreign lang="de">bune</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E60" type="main">
          <s id="N22E62">Alter harpago, <foreign lang="de">fahacke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E68" type="main">
          <s id="N22E6A">Venas autem &amp;c. <lb></lb><foreign lang="de">das furfuhren <lb></lb>vnd bergfodern</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E73" type="main">
          <s id="N22E75">Traha cui impoſita eſt capſa, <foreign lang="de">ſchlite</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E7B" type="main">
          <s id="N22E7D">Traha carens capſa, <foreign lang="de">ſchleffe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E83" type="main">
          <s id="N22E85">Bacillum, <foreign lang="de">knebel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E8B" type="main">
          <s id="N22E8D">Sacci è ſetoſis pellibus ſuillis <expan abbr="cõfecti">confecti</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">porſtige ſeuſecke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22E98" type="main">
          <s id="N22E9A">Homo funem in <expan abbr="brachiũ">brachium</expan> uel pectus <lb></lb>inuoluens, <foreign lang="de">der ſackzicher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22EA6" type="main">
          <s id="N22EA8">Longæ capſæ patentes, <foreign lang="de">rollen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22EAE" type="main">
          <s id="N22EB0">Tabellæ tranſuerſæ, <foreign lang="de">leiſten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22EB6" type="main">
          <s id="N22EB8">Ciſia birota à tergo trahentia <expan abbr="arborũ">arborum</expan> <lb></lb>truncos, <foreign lang="de">ſchlefkerne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22EC4" type="main">
          <s id="N22EC6">Capſæ, <foreign lang="de">triznen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22ECC" type="main">
          <s id="N22ECE">Præſes officinæ, <foreign lang="de">mulmeiſter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22ED4" type="main">
          <s id="N22ED6">Capſæ in quas uenæ <expan abbr="diſtribuẽdæ">diſtribuendæ</expan> in­<lb></lb>ijciuntur, <foreign lang="de">teiler</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22EE2" type="main">
          <s id="N22EE4">Machina qua res graues demit­<lb></lb>tuntur in puteum, <foreign lang="de">bruſtwinde</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22EEC" type="main">
          <s id="N22EEE">Vectes recti, <foreign lang="de">windeſtangen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22EF4" type="main">
          <s id="N22EF6">Trochlea, <foreign lang="de">klobe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22EFC" type="main">
          <s id="N22EFE">Vtres, <foreign lang="de">bulge / auch liderne ſeck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F04" type="main">
          <s id="N22F06">Pilæ, <foreign lang="de">taſchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F0C" type="main">
          <s id="N22F0E">Situlæ, <foreign lang="de">kannen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F14" type="main">
          <s id="N22F16">Orbiculi, <foreign lang="de">pompenzoge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F1C" type="main">
          <s id="N22F1E">Machinæ ſitulis aquas exantlan<lb></lb>tes, <foreign lang="de">waſſerkunſtlein ſo mit <expan abbr="kañen">kannen</expan> heben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F2A" type="main">
          <s id="N22F2C">Prima, <foreign lang="de">die waſſerkunſt ſo ein heſ­<lb></lb>peler zeihet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F34" type="main">
          <s id="N22F36">Loculamentum, <foreign lang="de">das eiſerne gevierte <lb></lb>heuſelin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F3E" type="main">
          <s id="N22F40">Axiculi ferrei, <foreign lang="de">eiſerne welchin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F46" type="main">
          <s id="N22F48">Catillus, <foreign lang="de">pfenlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F4E" type="main">
          <s id="N22F50">Receptaculum, <foreign lang="de">das holtzerne geruſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F56" type="main">
          <s id="N22F58">Vncus ferreus, <foreign lang="de">der eiſerne ſperhacke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F5E" type="main">
          <s id="N22F60">Orbiculus ferreus, <foreign lang="de">das eiſerne redlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F66" type="main">
          <s id="N22F68">Tympanum ſuperius, <foreign lang="de">die obere ſcheibe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F6E" type="main">
          <s id="N22F70">Fibulæ ferreæ ter curuatæ, <foreign lang="de"><expan abbr="kropẽ">kropem</expan> auf <lb></lb>drei orten vorbrochen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F7B" type="main">
          <s id="N22F7D">Libramentum ſiue <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> inferius <lb></lb><foreign lang="de">der widerwag oder vndere ſcheibe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F88" type="main">
          <s id="N22F8A">Secunda, <foreign lang="de">des Vitruuij waſſerkunſt <lb></lb>mit dem mangelrade</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22F92" type="main">
          <s id="N22F94">Tertia, <foreign lang="de">die waſſer kunſt mit <expan abbr="dẽ">dem</expan> waſſer ra<lb></lb>de</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22FA0" type="main">
          <s id="N22FA2">Siphones, <foreign lang="de">pompen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22FA8" type="main">
          <s id="N22FAA">Primus <foreign lang="de">ſipho</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22FB0" type="main">
          <s id="N22FB2">Lacuna, <foreign lang="de">ſumpff</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22FB8" type="main">
          <s id="N22FBA">Fiſtula, <foreign lang="de">rore</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22FC0" type="main">
          <s id="N22FC2">Fibula ferrea, <foreign lang="de">klammer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22FC8" type="main">
          <s id="N22FCA">Truncus, <foreign lang="de">pompenſtocke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22FD0" type="main">
          <s id="N22FD2">Lignum teres, <foreign lang="de">zapfe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22FD8" type="main">
          <s id="N22FDA">Foricula, <foreign lang="de">des ventils thorlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22FE0" type="main">
          <s id="N22FE2">Foramen trunci, <foreign lang="de">das gepor</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22FE8" type="main">
          <s id="N22FEA">Siphunculus, <foreign lang="de">rorlein welchs die rore <lb></lb>hat ſo ſie forne oben nicht <expan abbr="auſzgeſchnitẽ">auſzgeſchnitem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N22FF5" type="main">
          <s id="N22FF7">Operarius, <foreign lang="de">pomper</foreign></s>
        </p>
        <p id="N22FFD" type="main">
          <s id="N22FFF">Pilum, <foreign lang="de">pompenſtange</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23005" type="main">
          <s id="N23007">Calceus, <foreign lang="de">pompenſchuch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2300D" type="main">
          <s id="N2300F">Sipho ſecundus</s>
        </p>
        <p id="N23012" type="main">
          <s id="N23014">Stipes chelas habens perforatas, <foreign lang="de">ein <lb></lb>gezwiſelt ſtamholtz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2301C" type="main">
          <s id="N2301E">Axiculus ferreus, <foreign lang="de">ſchwengelnahel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23024" type="main">
          <s id="N23026">Vectis, <foreign lang="de">handhabe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2302C" type="main">
          <s id="N2302E">Tertius ſipho nulla habet propria <lb></lb>uocabula germanica</s>
        </p>
        <p id="N23033" type="main">
          <s id="N23035">Quartus ſipho, <foreign lang="de">die pompen waſſer <expan abbr="kũſt">kunſt</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N2303E" type="main">
          <s id="N23040">Truncus, <foreign lang="de">ſtock</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23046" type="main">
          <s id="N23048">Axiculus, <foreign lang="de">welchin oder eiſerne <expan abbr="inſtrumẽt">inſtrument</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N23051" type="main">
          <s id="N23053">Pila ferrea, <foreign lang="de">eiſerne ſtenglein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23059" type="main">
          <s id="N2305B">Fibula, <foreign lang="de">anwurffe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23061" type="main">
          <s id="N23063">Parui cunei lati, <foreign lang="de">federn</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23069" type="main">
          <s id="N2306B">Quintus ſipho, <foreign lang="de">haſpelpompe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23071" type="main">
          <s id="N23073">Dens pili, <foreign lang="de">ſchemel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23079" type="main">
          <s id="N2307B">Dentes ſuculæ, <foreign lang="de"><expan abbr="hebblattẽ">hebblatte</expan> des ronbau­<lb></lb>mes</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23086" type="main">
          <s id="N23088">Foramina <expan abbr="fiſtularũ">fiſtularum</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> gepore</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23092" type="main">
          <s id="N23094">Sextus ſipho, <foreign lang="de">radpompe oder haſpelpom­<lb></lb>pen gleich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2309C" type="main">
          <s id="N2309E">Corbis, <foreign lang="de">korb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N230A4" type="main">
          <s id="N230A6">Septimus ſipho, <foreign lang="de">die neue <gap></gap>renfridi­<lb></lb>ſtorfiſche radpompe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N230B0" type="main">
          <s id="N230B2">Si tres ſiphones fuerint, <foreign lang="de">ſo drei pom­<lb></lb>penwerck ſein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N230BA" type="main">
          <s id="N230BC">Lacuſculus, <foreign lang="de">kaſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N230C2" type="main">
          <s id="N230C4">Pila, <foreign lang="de">geſtenge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N230CA" type="main">
          <s id="N230CC">Rota, <foreign lang="de">waſſerrad</foreign></s>
        </p>
        <p id="N230D2" type="main">
          <s id="N230D4">Pinnæ, <foreign lang="de">die ſchauffeln des rades</foreign></s>
        </p>
        <p id="N230DA" type="main">
          <s id="N230DC">Axis rotæ, <foreign lang="de">welle</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/520.jpg"></pb>
        <p id="N230E5" type="main">
          <s id="N230E7">Ferrum in alterum axis caput <expan abbr="infixũ">infixum</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">das nennete man ſchlecht das eiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N230F2" type="main">
          <s id="N230F4">Pilum latum, <foreign lang="de">das breite geſtenge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N230FA" type="main">
          <s id="N230FC">Chelæ, <foreign lang="de">ſcheren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23102" type="main">
          <s id="N23104">Cochleæ, <foreign lang="de">ſchrauben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2310A" type="main">
          <s id="N2310C">Axiculus, <foreign lang="de">welchin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23112" type="main">
          <s id="N23114">Pilum teres, <foreign lang="de">das ronde geſtenge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2311A" type="main">
          <s id="N2311C">Laminis ferrata, <foreign lang="de">mit eiſernen blechen <lb></lb>beſchlagen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23124" type="main">
          <s id="N23126">Foricula, <foreign lang="de">des ventils thorlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2312C" type="main">
          <s id="N2312E">Aperturam habet, <foreign lang="de">iſt offen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23134" type="main">
          <s id="N23136">Octauus ſipho, <foreign lang="de">die andere neue rad­<lb></lb>pompe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2313E" type="main">
          <s id="N23140">Nonus ſipho, <foreign lang="de">die dritte <lb></lb>neulichſte radpompe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23148" type="main">
          <s id="N2314A">Machinæ quæ ut ſiphones fiſtu<lb></lb>lis hauriunt aquas, <foreign lang="de">zeuge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23152" type="main">
          <s id="N23154">Machina prima, <foreign lang="de">heintze oder einzug</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2315A" type="main">
          <s id="N2315C">Cauerna, <foreign lang="de">radſtube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23162" type="main">
          <s id="N23164">Rota, <foreign lang="de">heintzenrad</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2316A" type="main">
          <s id="N2316C">Tympanum, <foreign lang="de">ſcheibe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23172" type="main">
          <s id="N23174">Fibulæ ferreæ, <foreign lang="de">kropen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2317A" type="main">
          <s id="N2317C">Catena ductaria, <foreign lang="de">heintzenſeil</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23182" type="main">
          <s id="N23184">Fiſtulæ, <foreign lang="de">rorberg</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2318A" type="main">
          <s id="N2318C">Tigna excauata, <foreign lang="de">oder kaſt des <expan abbr="heintzẽ">heintze</expan> ſeils</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23196" type="main">
          <s id="N23198">Libramentum, <foreign lang="de">welle oder widerwag</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2319E" type="main">
          <s id="N231A0">Pilæ, <foreign lang="de">taſſchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N231A6" type="main">
          <s id="N231A8">Altera machina, <foreign lang="de">der zwifache heintze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N231AE" type="main">
          <s id="N231B0">Canales occludere, <foreign lang="de">vorſchutzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N231B6" type="main">
          <s id="N231B8">Canales recludere, <foreign lang="de">aufzihen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N231BE" type="main">
          <s id="N231C0">Tertia machina, <foreign lang="de">radkan oder roſkunſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N231C6" type="main">
          <s id="N231C8">Axis ſtatutus, <foreign lang="de">ſpille</foreign></s>
        </p>
        <p id="N231CE" type="main">
          <s id="N231D0">Rota dentata, <foreign lang="de">kamprade</foreign></s>
        </p>
        <p id="N231D6" type="main">
          <s id="N231D8">Dentes, <foreign lang="de">kimen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N231DE" type="main">
          <s id="N231E0">Axis ſtratus, <foreign lang="de">welle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N231E6" type="main">
          <s id="N231E8"><expan abbr="Tympanũ">Tympanum</expan> <expan abbr="q̊d">quod</expan> ex fuſis <expan abbr="cõſtat">conſtat</expan>, <foreign lang="de">getriebe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N231F9" type="main">
          <s id="N231FB"><expan abbr="Tympanũ">Tympanum</expan> cui infixæ ſunt fibulæ fer­<lb></lb>reæ, <foreign lang="de">die ſcheibe darein die kropen ge<lb></lb>ſchlagen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23208" type="main">
          <s id="N2320A">Quarta machina, <foreign lang="de">taſchenhaſpel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23210" type="main">
          <s id="N23212">Sucula, <foreign lang="de">ronbaum</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23218" type="main">
          <s id="N2321A">Tympanum, <foreign lang="de">ſcheibe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23220" type="main">
          <s id="N23222">Quinta machina, <foreign lang="de">handzug ſo zwo wel<lb></lb>len hat</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2322A" type="main">
          <s id="N2322C">Sexta machina, <foreign lang="de">taſchen rad</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23232" type="main">
          <s id="N23234">Rota quæ à <expan abbr="calcãtibus">calcantibus</expan> uerſatur, <foreign lang="de">vmb<lb></lb>lauf rad wie in einer mangel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23240" type="main">
          <s id="N23242">Machina <expan abbr="omniũ">omnium</expan> quæ aquas tra­<lb></lb>hunt maxima, <foreign lang="de">kerrad oder kunſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2324E" type="main">
          <s id="N23250">Caſtellum, <foreign lang="de">waſſerkaſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23256" type="main">
          <s id="N23258">Fores quibus uectes ſunt, <foreign lang="de">ſtrudel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2325E" type="main">
          <s id="N23260">Antæ excauatæ, <foreign lang="de">das auſzgeſchweiffte <lb></lb>beiderſeits der ſtrudel darinne oder heng <lb></lb>ſitzer aufzihet vnd wider leſſt vor­<lb></lb>vhallen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2326C" type="main">
          <s id="N2326E">Canales ſub oſtijs, <foreign lang="de">lotten darinnen <expan abbr="dz">das</expan> <lb></lb>waſſer auf das kerrad fleuſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23276" type="main">
          <s id="N23278">Rotæ theca ſiue <expan abbr="loculamẽtũ">loculamentum</expan>, <foreign lang="de">radſtübe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23282" type="main">
          <s id="N23284">Rota duplices habens pinnas, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> rad <lb></lb>ſo zwifach geſchauffelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2328C" type="main">
          <s id="N2328E">Orbes, <foreign lang="de">ſcheiben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23294" type="main">
          <s id="N23296">Tympanum quod ex quatuor orbi­<lb></lb>bus &amp; pluribus tignis conſtat, <foreign lang="de">korb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2329E" type="main">
          <s id="N232A0">Catena ductaria, <foreign lang="de">eiſern ſeil</foreign></s>
        </p>
        <p id="N232A6" type="main">
          <s id="N232A8">Tympanum alterum, <foreign lang="de">prembſcheibe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N232AE" type="main">
          <s id="N232B0">Harpago pergrandis, <foreign lang="de">prembs</foreign></s>
        </p>
        <p id="N232B6" type="main">
          <s id="N232B8">Tabulatum <expan abbr="aliquantũ">aliquantum</expan> decliue, <foreign lang="de">ſturtze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N232C2" type="main">
          <s id="N232C4">Palus, <foreign lang="de">ſtempfel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N232CA" type="main">
          <s id="N232CC">Catena ferrea, <foreign lang="de">kette</foreign></s>
        </p>
        <p id="N232D2" type="main">
          <s id="N232D4">Alter harpago, <foreign lang="de">fahake</foreign></s>
        </p>
        <p id="N232DA" type="main">
          <s id="N232DC">Rector machinæ, <foreign lang="de">hengſitzer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N232E2" type="main">
          <s id="N232E4"><expan abbr="Loculamentũ">Loculamentum</expan> <expan abbr="pẽſile">penſile</expan>, <foreign lang="de">hanged heuſlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N232F1" type="main">
          <s id="N232F3">Socius eius harpagonem <expan abbr="pergrandẽ">pergrandem</expan> <lb></lb>ad <expan abbr="alterũ">alterum</expan> <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> <expan abbr="admouẽs">admouens</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="prẽſer">prenſer</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N2330D" type="main">
          <s id="N2330F">Qui bulgas effundunt, <foreign lang="de">ſturtzer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23315" type="main">
          <s id="N23317">Puteus, <foreign lang="de">kunſtſchacht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2331D" type="main">
          <s id="N2331F">Bulgarum gubernator, <foreign lang="de">ſtreicher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23325" type="main">
          <s id="N23327">Lacuna, <foreign lang="de">ſtreichſumpf darinne ſich das <lb></lb>waſſer ſamlet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2332F" type="main">
          <s id="N23331">Foſſa latens iuxta lacunam, <foreign lang="de">das auſz­<lb></lb>gebrochene ortlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23339" type="main">
          <s id="N2333B">Machinæ ſpiritales, <foreign lang="de">zeuge ſo wetter <lb></lb>in die <expan abbr="grubẽ">grube</expan> <expan abbr="brengẽ/oder">brengen / oder</expan> bo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſes heraus zie­<lb></lb>hen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23353" type="main">
          <s id="N23355">Primum genus, <foreign lang="de">windfenge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2335B" type="main">
          <s id="N2335D">Prima ſpecies, <foreign lang="de">windfang mit breten <lb></lb>vberecke creutzweis</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23365" type="main">
          <s id="N23367">Puteus, <foreign lang="de">windſchacht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2336D" type="main">
          <s id="N2336F">Operculum in orbis figuram forma­<lb></lb>tum, <foreign lang="de">rondte decke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23377" type="main">
          <s id="N23379">Secunda, <foreign lang="de">zweierlei lotten windfenge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2337F" type="main">
          <s id="N23381">Canalis longus, <foreign lang="de">lotten</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/521.jpg"></pb>
        <p id="N2338A" type="main">
          <s id="N2338C">Tertia, <foreign lang="de">der windfang im vhaſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23392" type="main">
          <s id="N23394">Os ſpiritale, <foreign lang="de">oder ſpund ſo den wind fehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2339A" type="main">
          <s id="N2339C">Ala, <foreign lang="de">flogel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N233A2" type="main">
          <s id="N233A4">Secundum genus, <foreign lang="de">focher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N233AA" type="main">
          <s id="N233AC">Prima ſpecies, <foreign lang="de">der focher in der ſcheibe o­<lb></lb>der <expan abbr="rondẽ">rondem</expan> geheuſe <expan abbr="dẽ">dem</expan> ein heſpeler zeiher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N233BC" type="main">
          <s id="N233BE">Secunda &amp; tertia, <foreign lang="de">der focher in einem <lb></lb>gevierten geheuſe an der erden <expan abbr="vñ">vnd</expan> ent <lb></lb>bor mit flugeln wie ein mu<emph type="over"></emph>o<emph.end type="over"></emph.end>le</foreign></s>
        </p>
        <p id="N233D2" type="main">
          <s id="N233D4">Alæ, <foreign lang="de">flügel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N233DA" type="main">
          <s id="N233DC">Quarta, <foreign lang="de">der focher in einer <expan abbr="ſcheibẽ">ſcheibem</expan> den <lb></lb>ein waſſerrad vmbrreibet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N233E8" type="main">
          <s id="N233EA">Primum genus flabellorum, <foreign lang="de">flügel <lb></lb>von dinnen vnd ſtarcken bretten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N233F2" type="main">
          <s id="N233F4"><expan abbr="Secundũ">Secundum</expan>, <foreign lang="de">flügel von kurtzen <expan abbr="bretſtuckẽ">bretſtuckem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N23400" type="main">
          <s id="N23402">Tertium, <foreign lang="de">flügel von kurtzen bretſtuck<lb></lb>en daran genſeflugel gemacht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2340A" type="main">
          <s id="N2340C">Tertium genus, <foreign lang="de">wetterblaſbelge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23412" type="main">
          <s id="N23414">Prima ſpecies, <foreign lang="de">der wetter balg / oder bo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſze <lb></lb>wetter auſz dem ſchachte durch lotten <lb></lb>zeihet/oder gu<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>tes dadurch hinein bringet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2342A" type="main">
          <s id="N2342C">Secunda, <foreign lang="de">der wetter balg ſo durch ro­<lb></lb>ren in einen ſtoln wetter brenget</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23434" type="main">
          <s id="N23436">Tertia, <foreign lang="de">die wetterbelge ſo man trit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2343C" type="main">
          <s id="N2343E">Quarta, <foreign lang="de">die wetter belge mit der <expan abbr="rondẽ">ronde</expan> <lb></lb>ſcheiben ſo ein pferd trit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2344A" type="main">
          <s id="N2344C">Quinta, <foreign lang="de">die wetter belge da ein pferd <lb></lb>wie in einer roſzmu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>le die ſtehende wel<lb></lb>le vmbtreibet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2345C" type="main">
          <s id="N2345E">Ratio euentillandi linteorum ia<lb></lb>ctatu, <foreign lang="de">die weiſe mit leilach zu fochern</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23466" type="main">
          <s id="N23468">Machinæ ſcanſoriæ</s>
        </p>
        <p id="N2346B" type="main">
          <s id="N2346D">Scalæ, <foreign lang="de">farten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23473" type="main">
          <s id="N23475">Inſidere in bacillo, <foreign lang="de">auf dem knebel ein­<lb></lb>fahren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2347D" type="main">
          <s id="N2347F">Inſidere in corio, <foreign lang="de">einroſchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23485" type="main">
          <s id="N23487">Deſcendere gradibus in ſaxo inciſis, <lb></lb><foreign lang="de">auf gehauenen ſtuffen einfharen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2348E" type="main">
          <s id="N23490">Aer immobilis, <foreign lang="de">bo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſe wetter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2349C" type="main">
          <s id="N2349E">Virus ſiue fumus uiroſus, <foreign lang="de">ſchwaden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N234A4" type="main">
          <s id="N234A6">Ex lacunis euolat, <foreign lang="de">oder ſchwaden ſteht auf</foreign></s>
        </p>
        <p id="N234AC" type="main">
          <s id="N234AE">Peſtilens aura, <foreign lang="de">vorgifte lufft</foreign></s>
        </p>
        <p id="N234B4" type="main">
          <s id="N234B6">Graues halitus, <foreign lang="de">dumpfig bo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſe wetter / <lb></lb>es ſei der dampf kald oder warm</foreign></s>
        </p>
        <p id="N234C4" type="head">
          <s id="N234C6">LIBRO SEPTIMO.</s>
        </p>
        <p id="N234C9" type="main">
          <s id="N234CB">Venas experiri uel explorare, <foreign lang="de"><expan abbr="probirẽ">probiren</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N234D3" type="main">
          <s id="N234D5">Artifex experiendæ uenæ uel metal­<lb></lb>li, <foreign lang="de">probirer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N234DD" type="main">
          <s id="N234DF">Libra, <foreign lang="de">probir wage</foreign></s>
        </p>
        <p id="N234E5" type="main">
          <s id="N234E7">Loculamentum, <foreign lang="de">geheuſe darinnen die <lb></lb>wage ſtehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N234EF" type="main">
          <s id="N234F1">Fornacula, <foreign lang="de">probirofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N234F7" type="main">
          <s id="N234F9">Fornacula latericia, <foreign lang="de">gemaurter pro­<lb></lb>birofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23501" type="main">
          <s id="N23503">ferrea, <foreign lang="de">eiſerner probirofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23509" type="main">
          <s id="N2350B">fictilis, <foreign lang="de">tenner probir ofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23511" type="main">
          <s id="N23513">Lamina ferrea, <foreign lang="de">eiſern blech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23519" type="main">
          <s id="N2351B">Os fornaculæ, <foreign lang="de">mundloch / mundhol / <lb></lb>thorlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23523" type="main">
          <s id="N23525">Laminæ ferreæ pars quæ extat è for­<lb></lb>nacula, <foreign lang="de">auſzladung</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2352D" type="main">
          <s id="N2352F">Circulus ferreus in quem flatus follis <lb></lb>duplicati penetrat, <foreign lang="de">der ring darin­<lb></lb>nen man vor dem balg anſeid</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23539" type="main">
          <s id="N2353B">Follis duplicatus, <foreign lang="de">zwifacher balg</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23541" type="main">
          <s id="N23543">Foramen ſpiritale, <foreign lang="de">windfang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23549" type="main">
          <s id="N2354B">Naris, <foreign lang="de">lieſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23551" type="main">
          <s id="N23553">Tegula, <foreign lang="de">muffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23559" type="main">
          <s id="N2355B">Catillus fictilis, <foreign lang="de">ſchirbe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23561" type="main">
          <s id="N23563">Catillus <expan abbr="triãgularis">triangularis</expan>, <foreign lang="de">dreieckicht ſchirbe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2356D" type="main">
          <s id="N2356F">Catillus cinereus, <foreign lang="de">capelle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23575" type="main">
          <s id="N23577">Accretiones <expan abbr="arborũ">arborum</expan> <expan abbr="añuæ">annuæ</expan>, <foreign lang="de">iharwachſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23585" type="main">
          <s id="N23587">Mortariolum, <foreign lang="de">capellenfutter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2358D" type="main">
          <s id="N2358F">Piſtillum, <foreign lang="de">ſtoſſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23595" type="main">
          <s id="N23597">Additamenta, <foreign lang="de">zuſetze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2359D" type="main">
          <s id="N2359F">Aeris ſcobs elimata, <foreign lang="de">kupferfeilich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N235A5" type="main">
          <s id="N235A7">Ferri ſcobs elimata, <foreign lang="de">eiſenfeilich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N235AD" type="main">
          <s id="N235AF">Ochra ex plumbo facta, <foreign lang="de">pleigeel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N235B5" type="main">
          <s id="N235B7">Minium ſecundarium, <foreign lang="de">menning</foreign></s>
        </p>
        <p id="N235BD" type="main">
          <s id="N235BF">Plumbum ignis ui in cinerem reſolu<lb></lb>tum, <foreign lang="de">pleiaſche</foreign></s>
        </p>
        <p id="N235C7" type="main">
          <s id="N235C9">Canna ferrea, <foreign lang="de">eiſern rorlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N235CF" type="main">
          <s id="N235D1">Forceps ferreus, <foreign lang="de">zange darinne man <lb></lb>kogeln geuſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N235D9" type="main">
          <s id="N235DB">Vncus ferreus, <foreign lang="de">eiſern hecklein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N235E1" type="main">
          <s id="N235E3">Tabella, <foreign lang="de">tefelein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N235E9" type="main">
          <s id="N235EB">Aurum experiri argento uiuo, <foreign lang="de">an­<lb></lb>quicken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N235F3" type="main">
          <s id="N235F5">Æs liquefactum fundere in canalicu­<lb></lb>lum ferreum, <foreign lang="de">zeengiſſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N235FD" type="main">
          <s id="N235FF">Æs, uel plumbum, uel argentum, in <pb xlink:href="001/01/522.jpg"></pb>globulos diſſoluere, <foreign lang="de">kuppfer oder <lb></lb>plei/oder ſilber kornen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2360B" type="main">
          <s id="N2360D"><expan abbr="Plũbũ">Plumbum</expan> in globulos <expan abbr="reductũ">reductum</expan>, <foreign lang="de">gekornt <lb></lb>plei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2361C" type="main">
          <s id="N2361E"><expan abbr="Aurũ">Aurum</expan> uel <expan abbr="argentũ">argentum</expan> coticula ex­<lb></lb>plorare, <foreign lang="de">gold oder ſilber ſtreichen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2362D" type="main">
          <s id="N2362F">Acus, <foreign lang="de">ſti eichnadeln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23635" type="main">
          <s id="N23637">Acus ex auro &amp; argento factæ, <foreign lang="de">gold <lb></lb>nadeln auf weis beſchickt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2363F" type="main">
          <s id="N23641">Acus ex auro &amp; ære factæ, <foreign lang="de">goldna­<lb></lb>deln auf rot beſchickt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23649" type="main">
          <s id="N2364B">Acus ex auro &amp; <expan abbr="argẽto">argento</expan> &amp; ære factæ, <lb></lb><foreign lang="de">gold nadeln auf weis <expan abbr="vñ">vnd</expan> rot beſchickt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2365A" type="main">
          <s id="N2365C">Acus ex <expan abbr="argẽto">argento</expan> &amp; ære factæ, <foreign lang="de">ſilberna­<lb></lb>deln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23668" type="main">
          <s id="N2366A">Libra, <foreign lang="de">pfund / nicht alleine wage</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23670" type="main">
          <s id="N23672">Prima libra minor, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> weglein <expan abbr="dariñen">darinnen</expan> <lb></lb>man das ertz vnd den zuſatz einwiget</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2367E" type="main">
          <s id="N23680"><expan abbr="Secũda">Secunda</expan>, <foreign lang="de">darinnen man das plei zuwiget</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23689" type="main">
          <s id="N2368B">Tertia, <foreign lang="de">darinnen man <expan abbr="dz">das</expan> korn aufzihet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23691" type="head">
          <s id="N23693">LIBRO OCTAVO.</s>
        </p>
        <p id="N23696" type="main">
          <s id="N23698">Materiam <expan abbr="metallicã">metallicam</expan> diſcernere à ter­<lb></lb>ris &amp;c. <lb></lb><foreign lang="de">ertzſcheiden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N236A5" type="main">
          <s id="N236A7">Metallum rude uel uenam <expan abbr="præſtantẽ">præſtantem</expan> <lb></lb>à terris &amp; ſaxis ſecernere, <foreign lang="de"><expan abbr="ertzklaubẽ">ertzklauben</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N236B5" type="main">
          <s id="N236B7">Metallum malleo percuſſum dilata­<lb></lb>re, <foreign lang="de">ertzquetzſchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N236BF" type="main">
          <s id="N236C1">Malleus quadrangulus &amp; craſſus, <lb></lb><foreign lang="de">quetzſcher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N236C8" type="main">
          <s id="N236CA">Metallum cuneo ſecare <gap></gap> partes, <foreign lang="de">das <lb></lb>ertz mit meiſſeln zuſchroten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N236D4" type="main">
          <s id="N236D6">Metallum ferramento forficis ſimili <lb></lb>concidere, <foreign lang="de">das ertz mit einer ſcheren <lb></lb>zuſchneiden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N236E0" type="main">
          <s id="N236E2">Ferramentum forficis ſimile, <foreign lang="de">ſchere</foreign></s>
        </p>
        <p id="N236E8" type="main">
          <s id="N236EA">Venarum tundendarum modi, <foreign lang="de">die <lb></lb>weiſen ertz zupuchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N236F2" type="main">
          <s id="N236F4">Primus, <foreign lang="de">das ertzpuchen ſo gemein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N236FA" type="main">
          <s id="N236FC">Abacus, <foreign lang="de">puchbanck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23702" type="main">
          <s id="N23704">Malleus alter, <foreign lang="de">puchammer vnd ſcheid <lb></lb>hammer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2370C" type="main">
          <s id="N2370E">Vas altius, <foreign lang="de">ertz vheſlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23714" type="main">
          <s id="N23716">Vas humilius, <foreign lang="de">ertzaimer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2371C" type="main">
          <s id="N2371E">Alter, <foreign lang="de">das ertz puchen mit feuſteln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23724" type="main">
          <s id="N23726">Tertius, <foreign lang="de">das ertz dreſſchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2372C" type="main">
          <s id="N2372E">Arca, <foreign lang="de">herd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23734" type="main">
          <s id="N23736">Ferramentum, <foreign lang="de">eiſern ſchlegel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2373C" type="main">
          <s id="N2373E">Area curta, <foreign lang="de">der kurtze herd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23744" type="main">
          <s id="N23746">Rutrum ligneum, <foreign lang="de">kiſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2374C" type="main">
          <s id="N2374E">Venarum urendarum rationes, <lb></lb><foreign lang="de">die weiſen ertz zuro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2375B" type="main">
          <s id="N2375D">Prima, <foreign lang="de">das gemeine ertzro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23769" type="main">
          <s id="N2376B">Strues lignorum, ſiue crates, <foreign lang="de">ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23777" type="main">
          <s id="N23779">Aquas immittere in <expan abbr="uenã">uenam</expan>, <expan abbr="uſtã">uſtam</expan>, <foreign lang="de">waſſer <lb></lb>laſſen flieſſen auf das geroſte ertz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23789" type="main">
          <s id="N2378B">Secunda, <foreign lang="de">das zwitter ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23797" type="main">
          <s id="N23799">Tertia, <foreign lang="de">das glantzro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N237A5" type="main">
          <s id="N237A7">Quarta, <foreign lang="de">das ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end><expan abbr="ſtẽ">ſtem</expan> auf dem eiſern bleche</foreign></s>
        </p>
        <p id="N237B6" type="main">
          <s id="N237B8">Quinta, <foreign lang="de">das ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten auf den eiſeren blech<lb></lb>en im ofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N237C6" type="main">
          <s id="N237C8">Sexta, <foreign lang="de">das ſchiferro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N237D4" type="main">
          <s id="N237D6">Faſces uirgultorum, <foreign lang="de">gepund reiſig</foreign></s>
        </p>
        <p id="N237DC" type="main">
          <s id="N237DE">Venas pilis præferratis tundere, <foreign lang="de">ertz <lb></lb>vnder den puchern <expan abbr="puchẽ/oder">puchen/oder</expan> ſchlecht <lb></lb>ertzpuchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N237EC" type="main">
          <s id="N237EE">Machina qua uenæ ſiccæ pilis præfer <lb></lb>ratis <expan abbr="tundũtur">tunduntur</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> treuge puch werck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N237FA" type="main">
          <s id="N237FC">Truncus, <foreign lang="de">ſtock</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23802" type="main">
          <s id="N23804">Capſa, <foreign lang="de">kumpf oder puchtrog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2380A" type="main">
          <s id="N2380C">Solea ferrea, <foreign lang="de">eiſern blech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23812" type="main">
          <s id="N23814">Tigna tranſuerſaria, <foreign lang="de">querholtzer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2381A" type="main">
          <s id="N2381C">Eorum foramina quadrangula, <foreign lang="de">laden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23822" type="main">
          <s id="N23824">Pila, <foreign lang="de">ſtempfel oder puchſtemfel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2382A" type="main">
          <s id="N2382C">Caput pili <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan>, <foreign lang="de">pucher oder pucheiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23836" type="main">
          <s id="N23838">Cuneus ferreus latus, <foreign lang="de">feder</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2383E" type="main">
          <s id="N23840">Dens pili, <foreign lang="de">deunrling</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23846" type="main">
          <s id="N23848">Dentes axis, <foreign lang="de">hebeblatten oder hebarm</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2384E" type="main">
          <s id="N23850">Quadrangula contignatio, <foreign lang="de">ſchrot</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23856" type="main">
          <s id="N23858">Capſa cuius fundum filis ferreis eſt <lb></lb>contextum, <foreign lang="de">durchwurf</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23860" type="main">
          <s id="N23862"><expan abbr="Cribrũ">Cribrum</expan> <expan abbr="uſitatũ">uſitatum</expan>, <foreign lang="de">reder ſo <expan abbr="einẽ">einem</expan> holtzenen <lb></lb>lauf mit <expan abbr="einẽ">einem</expan> eiſern boden hat/heiſzt die <lb></lb>arbeit <expan abbr="dz">das</expan> rodern vber die kreutzholtzer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2387B" type="main">
          <s id="N2387D">Capſa patens, <foreign lang="de">kaſtenreder</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23883" type="main">
          <s id="N23885">Magna capſa lignea, <foreign lang="de">ſchwengreder</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2388B" type="main">
          <s id="N2388D">Cribrum rotundatum, <foreign lang="de">ſiebreder ſo ei­<lb></lb>nen kupfernen lauf mit einem eiſer­<lb></lb>nen boden hat</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23897" type="main">
          <s id="N23899">Neuſolæ uerò, quod eſt <expan abbr="metallũ">metallum</expan> &amp;c. <lb></lb><foreign lang="de">das auſz kleinen in Vngern</foreign></s>
        </p>
        <p id="N238A4" type="main">
          <s id="N238A6">Longa capſa patens, <foreign lang="de">rolle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N238AC" type="main">
          <s id="N238AE">Breuis capſa patens, <foreign lang="de">durchlas</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/523.jpg"></pb>
        <p id="N238B7" type="main">
          <s id="N238B9">Abacus, <foreign lang="de">bune</foreign></s>
        </p>
        <p id="N238BF" type="main">
          <s id="N238C1">Cribrum quod uerſatur in uaſe aqua <lb></lb><expan abbr="rũ">rum</expan> ferè pleno, <foreign lang="de">der naſſe ſiebreder/oder<lb></lb>das naſſe auſzredern durch das ſieb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N238CE" type="main">
          <s id="N238D0">Corbis quæ uerſatur in uaſe aquis re <lb></lb>ferto, <foreign lang="de">der naſſe korbreder/oder <expan abbr="dz">das</expan> naſſe <lb></lb>auſzredern durch den korb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N238DA" type="main">
          <s id="N238DC">Lanx, <foreign lang="de">ſchuſſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N238E2" type="main">
          <s id="N238E4"><expan abbr="Molẽdi">Molendi</expan> rationes, <foreign lang="de">die weiſen gold <lb></lb>ertz vnd zwitter zumalen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N238EF" type="main">
          <s id="N238F1">Prima mola, <foreign lang="de">die gemein weiſe da die <lb></lb>mu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>le ein waſſerrad treibet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N238FF" type="main">
          <s id="N23901">Tigna, <foreign lang="de">das mu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>lgebite</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2390D" type="main">
          <s id="N2390F">Axis, <foreign lang="de">welle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23915" type="main">
          <s id="N23917">Codaces, <foreign lang="de">zapffen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2391D" type="main">
          <s id="N2391F">Dimidiatæ armillæ ferreæ, <foreign lang="de">pfenlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23925" type="main">
          <s id="N23927">Tympanum dentatum, <foreign lang="de">kamprad</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2392D" type="main">
          <s id="N2392F">Dentes, <foreign lang="de">kimen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23935" type="main">
          <s id="N23937"><expan abbr="Tympanũ">Tympanum</expan> <expan abbr="q̊d">quod</expan> ex fuſis <expan abbr="cõſtat">conſtat</expan>, <foreign lang="de">getriebe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23948" type="main">
          <s id="N2394A">Fuſi, <foreign lang="de">ſpindeln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23950" type="main">
          <s id="N23952">Axis ferreus ſtatutus, <foreign lang="de">ſpille</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23958" type="main">
          <s id="N2395A">Subſcus, <foreign lang="de">mu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>leiſen oder meiſſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23966" type="main">
          <s id="N23968">Molæ, <foreign lang="de">mu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>lſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23974" type="main">
          <s id="N23976">Infundibulum, <foreign lang="de">goſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2397C" type="main">
          <s id="N2397E">Lignea bractea rotundata, <foreign lang="de">lauf</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23984" type="main">
          <s id="N23986">Canalis, <foreign lang="de">melwinckel da es vſzſchütet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2398C" type="main">
          <s id="N2398E"><expan abbr="Secũda">Secunda</expan> mola, cuius rota ab equis aut <lb></lb>aſinis aut capris uerſatur, <foreign lang="de">die roſmu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>le</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2399F" type="main">
          <s id="N239A1">Tertia, cuius <expan abbr="orbẽ">orbem</expan> <expan abbr="calcãtes">calcantes</expan> <expan abbr="circũagũt">circumagunt</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">die mu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>le mit der ſcheiben die man trit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N239BA" type="main">
          <s id="N239BC">Quarta, quæ manibus <expan abbr="circũacta">circunacta</expan> uer­<lb></lb>ſatur, <foreign lang="de">die handmu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>le</foreign></s>
        </p>
        <p id="N239CE" type="main">
          <s id="N239D0">Quinta, quæ uno eodemque <expan abbr="tẽpore">tempore</expan> au<lb></lb>ri <expan abbr="uenã">uenam</expan> <expan abbr="tũdit">tundit</expan>, molit, lauando purgat, <lb></lb><foreign lang="de">di goldmu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>le mit <expan abbr="dẽ">dem</expan> <expan abbr="treugẽ">treugen</expan> puch werck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N239F3" type="main">
          <s id="N239F5">Tabellæ duæ inter ſe <expan abbr="trãſuerſæ">tranſuerſæ</expan> quas <lb></lb>tertia decuſſat, <foreign lang="de">der querl</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A01" type="main">
          <s id="N23A03">Lauandi rationes, <foreign lang="de">die weſchwerck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A09" type="main">
          <s id="N23A0B">Prima, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> weſch werck durch den ſchlem­<lb></lb>grabe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A13" type="main">
          <s id="N23A15">Canalis, <foreign lang="de">ſchlemgrabe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A1B" type="main">
          <s id="N23A1D">Eius caput, <foreign lang="de">durchlas</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A23" type="main">
          <s id="N23A25">Canalis tranſuerſus, <foreign lang="de">quergerinne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A2B" type="main">
          <s id="N23A2D">Aquagij canalis, <foreign lang="de">waſſergerinne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A33" type="main">
          <s id="N23A35">Rutrum ligneum, <foreign lang="de">kiſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A3B" type="main">
          <s id="N23A3D">Secunda, <foreign lang="de">das <expan abbr="waſſchẽ">waſſchem</expan> vber <expan abbr="dz">das</expan> gevhelle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A47" type="main">
          <s id="N23A49">Tertia, <foreign lang="de">der gemeine ſchlemgraben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A4F" type="main">
          <s id="N23A51">Canalis deuexus ſiue minor, <foreign lang="de">oder ſchlem­<lb></lb>graben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A59" type="main">
          <s id="N23A5B">Eius caput, <foreign lang="de">herd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A61" type="main">
          <s id="N23A63">Trulla, <foreign lang="de">kelle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A69" type="main">
          <s id="N23A6B">Rutellum, <foreign lang="de">kiſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A71" type="main">
          <s id="N23A73">Lapilli nigri magni, <foreign lang="de">grober ſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A79" type="main">
          <s id="N23A7B">mediocres, <foreign lang="de">kretzſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A81" type="main">
          <s id="N23A83">parui, <foreign lang="de">zelwerck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A89" type="main">
          <s id="N23A8B">Duo canales deuexi, <foreign lang="de">oder zwifach ſchlem­<lb></lb>graben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A93" type="main">
          <s id="N23A95">Quarta, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <expan abbr="waſſchẽ">waſſchem</expan> vbern teſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23A9F" type="main">
          <s id="N23AA1">Lacus, <foreign lang="de">waſchtrog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23AA7" type="main">
          <s id="N23AA9">Abacus, <foreign lang="de">bune</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23AAF" type="main">
          <s id="N23AB1">Quinta, <foreign lang="de">der kurtze herd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23AB7" type="main">
          <s id="N23AB9">Sexta, <foreign lang="de">der planherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23ABF" type="main">
          <s id="N23AC1">Lintea, <foreign lang="de">planen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23AC7" type="main">
          <s id="N23AC9">Altera area, <foreign lang="de">der wende herd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23ACF" type="main">
          <s id="N23AD1">Septima, <foreign lang="de">die ſieb arbeit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23AD7" type="main">
          <s id="N23AD9">Cribrum anguſtum, <foreign lang="de">das enge ſicbe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23ADF" type="main">
          <s id="N23AE1">Succutere, <foreign lang="de">trosteren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23AE7" type="main">
          <s id="N23AE9">Radius, <foreign lang="de">ſtreicholtz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23AEF" type="main">
          <s id="N23AF1">Cribrum anguſtius, <foreign lang="de">das engere ſieb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23AF7" type="main">
          <s id="N23AF9">Cribrum anguſtiſſimum, <foreign lang="de">das heren­<lb></lb>ne ſieb/welches das engste</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B01" type="main">
          <s id="N23B03">Machinæ quæ uenas udas pilis <lb></lb>præferratis <expan abbr="tũdũt">tundunt</expan>, <foreign lang="de">die naſſen puchwerck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B0F" type="main">
          <s id="N23B11">Prima, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> naſſe puchwerck vff <expan abbr="ſilbergẽge">ſilbergenge</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B1A" type="main">
          <s id="N23B1C">Capſa, <foreign lang="de">kumpff</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B22" type="main">
          <s id="N23B24">Saxum, <foreign lang="de">ſolſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B2A" type="main">
          <s id="N23B2C">Solea ferrea, <foreign lang="de">eiſener ſolſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B32" type="main">
          <s id="N23B34">Lamina ferrea foraminum plena, <foreign lang="de">ei­<lb></lb>ſern gitterlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B3C" type="main">
          <s id="N23B3E">Canalis, <foreign lang="de">gerinne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B44" type="main">
          <s id="N23B46">Batillum ligneum, <foreign lang="de">holtzen ſchauflein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B4C" type="main">
          <s id="N23B4E">Batillum ferreum, <foreign lang="de">eiſerne ſchauffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B54" type="main">
          <s id="N23B56">Lacus, <foreign lang="de">ſumpff</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B5C" type="main">
          <s id="N23B5E">Canaliculus, <foreign lang="de">gerinlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B64" type="main">
          <s id="N23B66"><expan abbr="Secũda">Secunda</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> naſſe puchwerck vff zwitter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B6F" type="main">
          <s id="N23B71">Canales, <foreign lang="de">puchgreben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B77" type="main">
          <s id="N23B79">Ramus <expan abbr="cõuolutus">conuolutus</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="zuſam̃e">zuſamne</expan> gewickelt <lb></lb>reis</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B88" type="main">
          <s id="N23B8A">Lapilli nigri maiuſculi, <foreign lang="de">graupen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B90" type="main">
          <s id="N23B92">mediocres, <foreign lang="de">überſchus</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23B98" type="main">
          <s id="N23B9A">Limus, <foreign lang="de">ſchlam</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23BA0" type="main">
          <s id="N23BA2">Tertia, <foreign lang="de">das andere naſſe puch werck auf <lb></lb>zwitter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23BAA" type="main">
          <s id="N23BAC">Canalis, <foreign lang="de">gerinne</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/524.jpg"></pb>
        <p id="N23BB5" type="main">
          <s id="N23BB7">Raſtrum tridens, <foreign lang="de">krail</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23BBD" type="main">
          <s id="N23BBF">Lacuſculus, <foreign lang="de">ſumpflein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23BC5" type="main">
          <s id="N23BC7">Ganales magni, <foreign lang="de">puchgreben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23BCD" type="main">
          <s id="N23BCF">Canalis ſimplici aſſimilis, <foreign lang="de">durchlas</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23BD5" type="main">
          <s id="N23BD7">Axiculus, <foreign lang="de">waltze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23BDD" type="main">
          <s id="N23BDF">Conclaue, <foreign lang="de">bereitſtube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23BE5" type="main">
          <s id="N23BE7">Quarta, <foreign lang="de">das dritte naſſe puchwerck vff <lb></lb>zwitter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23BEF" type="main">
          <s id="N23BF1">Canalis deuexus, <foreign lang="de">ſchlemgraben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23BF7" type="main">
          <s id="N23BF9">Quo modo lapilli minutuli, quos flu<lb></lb>mina deferunt, capiuntur, <foreign lang="de">wie man <lb></lb>das affter auffehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C03" type="main">
          <s id="N23C05">Extructiones ſimillimæ his quæ con<lb></lb>ficiuntur ſupra moletrinas, <foreign lang="de">where</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C0D" type="main">
          <s id="N23C0F">Areæ, <foreign lang="de">auſzgeſtochene pletze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C15" type="main">
          <s id="N23C17">Sepes obliquæ in pratis, <foreign lang="de">vſzſtriche</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C1D" type="main">
          <s id="N23C1F">Quo modo quatuor machinæ uno <lb></lb>in loco <expan abbr="cõſtruũtur">conſtruuntur</expan>: duæ in ſuperiore <lb></lb>eius parte, &amp; <expan abbr="totidẽ">totidem</expan> in inferiore, <foreign lang="de">die <lb></lb>weiſe puchwerck übereinanoder zumachen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C33" type="main">
          <s id="N23C35">Quinta, <foreign lang="de">das gold puchwerck in <expan abbr="Kerntẽ">Kernte</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C3E" type="main">
          <s id="N23C40">Pila, <foreign lang="de">ſchuſſer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C46" type="main">
          <s id="N23C48">Capſa, <foreign lang="de">puchtrog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C4E" type="main">
          <s id="N23C50">Laminæ foraminum plenæ, <foreign lang="de">ſeneiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C56" type="main">
          <s id="N23C58">Aſſer qui erigi poteſt, <foreign lang="de">wendebret</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C5E" type="main">
          <s id="N23C60">Aſſeres cauis pleni, <foreign lang="de">brete ſo rondte <lb></lb>tulcklein haben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C68" type="main">
          <s id="N23C6A">Alueus nauiculæ ſimilis, <foreign lang="de">ſeichſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C70" type="main">
          <s id="N23C72">Ramentorum auri lauandorum rati­<lb></lb>ones, <foreign lang="de">das gold waſchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C7A" type="main">
          <s id="N23C7C">Prima, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <expan abbr="waſchẽ">waſchem</expan> vber <expan abbr="dz">das</expan> lochrichte bret</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C86" type="main">
          <s id="N23C88">Secunda, <foreign lang="de">das waſſchen in Wherern</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C8E" type="main">
          <s id="N23C90">Capſa, <foreign lang="de">kiſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C96" type="main">
          <s id="N23C98">Rutrum ferreum, <foreign lang="de">eiſerne kratze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23C9E" type="main">
          <s id="N23CA0">Tabellæ, <foreign lang="de">rigel oder bretſtucke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23CA6" type="main">
          <s id="N23CA8">Alueus niger, <foreign lang="de">ſichertrog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23CAE" type="main">
          <s id="N23CB0">Tertia, <foreign lang="de">das waſſchen über drat bret mit <lb></lb>drate überzogen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23CB8" type="main">
          <s id="N23CBA">Quarta, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> Portugaleſiſch gold <expan abbr="waſſchẽ">waſſchem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N23CC3" type="main">
          <s id="N23CC5">Caput areæ, <foreign lang="de">des herdes haubt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23CCB" type="main">
          <s id="N23CCD">Tabellæ tranſuerſæ, <foreign lang="de">leiſten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23CD3" type="main">
          <s id="N23CD5">Rutrum ligneum, <foreign lang="de">ſtreicholtz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23CDB" type="main">
          <s id="N23CDD"><expan abbr="Bacillũ">Bacillum</expan> <expan abbr="cuſpidatũ">cuſpidatum</expan>, <foreign lang="de">das ſpitzig holtzlin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23CEA" type="main">
          <s id="N23CEC">Lanx, <foreign lang="de">ſchuſſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23CF2" type="main">
          <s id="N23CF4">Mediæ lancis cauum, <foreign lang="de">das ronde vſz­<lb></lb>gedrete tulcklein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23CFC" type="main">
          <s id="N23CFE">Lanx ſtriata, <foreign lang="de">die ſchuſſel ſo <expan abbr="iñwendig">innwendig</expan> <lb></lb>auſzgedrehet von holen <expan abbr="faltzẽ">faltzem</expan> wie ein <lb></lb>ſchnecken heüſzlin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D10" type="main">
          <s id="N23D12">Quinta, <foreign lang="de">das waſſchen iiber das geratz­<lb></lb>te bret</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D1A" type="main">
          <s id="N23D1C">Caua, <foreign lang="de">grublein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D22" type="main">
          <s id="N23D24">Canaliculi, <foreign lang="de">rutzlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D2A" type="main">
          <s id="N23D2C">Sexta, <foreign lang="de">das waſſchen über das gekerbte <lb></lb>bret</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D34" type="main">
          <s id="N23D36">Canaliculi tranſuerſi, <foreign lang="de">querkerben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D3C" type="main">
          <s id="N23D3E">Septima, <foreign lang="de">das waſſchen auffm herde da <lb></lb>das haubt keuliche tulcklein hat</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D46" type="main">
          <s id="N23D48">Canaliculus, <foreign lang="de">kerbe oder rinſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D4E" type="main">
          <s id="N23D50">Auri ramenta leuiora, <foreign lang="de"><expan abbr="flem̃icht">flemicht</expan> gold</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D59" type="main">
          <s id="N23D5B">grauiora, <foreign lang="de">kornicht gold</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D61" type="main">
          <s id="N23D63">Octaua, <foreign lang="de">das waſſchen auffm herdeſo <lb></lb>vier eckicht grublein hat</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D6B" type="main">
          <s id="N23D6D">Nona, <foreign lang="de">das waſſchen auffm herde / welch<lb></lb>er von breten/ſo rauch vnd zotig</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D75" type="main">
          <s id="N23D77">Decima, <foreign lang="de">das waſchen auffm herde mit <lb></lb>ochſen oder pferde heuten bedeckt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D7F" type="main">
          <s id="N23D81">Vndecima, <foreign lang="de">das gold ſamlen mit <expan abbr="vhelẽ">vhelen</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D8A" type="main">
          <s id="N23D8C">Duodecima, <foreign lang="de">das waſſchen über das <lb></lb>gru<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ne tuch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23D9A" type="main">
          <s id="N23D9C">Decimatertia, <foreign lang="de">das waſſchen über das <lb></lb>herenne tuch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23DA4" type="main">
          <s id="N23DA6">Decimaquarta, <foreign lang="de">das waſſchen über den <lb></lb>raſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23DAE" type="main">
          <s id="N23DB0">Decimaquinta, <foreign lang="de">das waſſchen im groſſ<lb></lb>en ſichertroge vnd ſichern</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23DB8" type="main">
          <s id="N23DBA">Decimaſexta, <foreign lang="de">das gold ſichern</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23DC0" type="main">
          <s id="N23DC2">Decimaſeptima, <foreign lang="de">das waſſch<expan abbr="ẽ">en</expan> im hubel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23DCC" type="main">
          <s id="N23DCE">Lauandæ materiæ <expan abbr="cũ">cum</expan> lapillis ni­<lb></lb>gris uel metallorum ramentis permi­<lb></lb>ſtæ rationes, <foreign lang="de">die weiſen zwitterberg <expan abbr="vñ">vnd</expan> <lb></lb>anoderer metalliſcher abſchilfung zuſeiffen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23DE2" type="main">
          <s id="N23DE4">Prima, quæ uetus eſt, <foreign lang="de">die alde ſeiffen ar<lb></lb>beit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23DEC" type="main">
          <s id="N23DEE">Loci ualleſtres, <foreign lang="de">thele</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23DF4" type="main">
          <s id="N23DF6">Loci deuexi &amp; concaui, <foreign lang="de">ſchluchten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23DFC" type="main">
          <s id="N23DFE">Lotores, <foreign lang="de">ſeiffner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E04" type="main">
          <s id="N23E06">Foſſam agere longam &amp; dediuem, <lb></lb><foreign lang="de">einen waſſer graben machen/vnd im <lb></lb>ein roſch geben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E0F" type="main">
          <s id="N23E11">Materia metallica, <foreign lang="de">das werek</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/525.jpg"></pb>
        <p id="N23E1A" type="main">
          <s id="N23E1C">Cutis, <foreign lang="de">mott</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E22" type="main">
          <s id="N23E24">Ligones lati, <foreign lang="de">radhauen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E2A" type="main">
          <s id="N23E2C">Ligones cuſpidati, <foreign lang="de">keilhauen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E32" type="main">
          <s id="N23E34">Perones, <foreign lang="de">waſſer ſtifeln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E3A" type="main">
          <s id="N23E3C">Furcæ ligneæ, <foreign lang="de">ſeiffengabeln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E42" type="main">
          <s id="N23E44">Batilla lignea, <foreign lang="de">ſeiffen ſchauffeln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E4A" type="main">
          <s id="N23E4C">Agitare, <foreign lang="de">ſchwencken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E52" type="main">
          <s id="N23E54">Lacuſculus, <foreign lang="de">der gantze lauter trog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E5A" type="main">
          <s id="N23E5C">Lacuſculus ei ſubiectus, <foreign lang="de">oder vnodere trog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E62" type="main">
          <s id="N23E64">Canalis <expan abbr="quadrãgulus">quadrangulus</expan>, <foreign lang="de">oder anodere lauter­<lb></lb>trog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E70" type="main">
          <s id="N23E72">Ligo ſimilis roſtro anatis, <foreign lang="de">die <lb></lb>keilhau ſo geſtalt wie ein <expan abbr="entẽ">enten</expan> ſchnabel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E7E" type="main">
          <s id="N23E80">Materia <expan abbr="lapillorũ">lapillorum</expan> expers, <foreign lang="de">geſchwem­<lb></lb>ſtucke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E8C" type="main">
          <s id="N23E8E">Secunda, <foreign lang="de">das ſeiffen über die <lb></lb>floſz/oder floſzgraben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23E96" type="main">
          <s id="N23E98">Furca ſepticornis, <foreign lang="de">die ſeiffen gabel ſo <lb></lb>ſieben zacken hat</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23EA0" type="main">
          <s id="N23EA2">Tertia, <foreign lang="de">die gerinarbeit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23EA8" type="main">
          <s id="N23EAA">Batillum <expan abbr="ligneũ">ligneum</expan>, <foreign lang="de">holtzene rurſchauffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23EB4" type="main">
          <s id="N23EB6">Batillum ligneum cui <expan abbr="manubriũ">manubrium</expan> cur­<lb></lb>tum, <foreign lang="de">holtzen ſchauflein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23EC2" type="main">
          <s id="N23EC4">Quarta, <foreign lang="de">die vhas arbeit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23ECA" type="main">
          <s id="N23ECC">Quinta, quæ noua eſt, <foreign lang="de">die neue ſeiffen <lb></lb>arbeit/heiſſt übers blech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23ED4" type="main">
          <s id="N23ED6">Capſa patens, <foreign lang="de">kaſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23EDC" type="main">
          <s id="N23EDE">Lamina ferrea, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> eiſern gelochert blech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23EE4" type="main">
          <s id="N23EE6">Canalis, <foreign lang="de">gerinne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23EEC" type="main">
          <s id="N23EEE">Tabellæ quarum alia alia altior eſt, <lb></lb><foreign lang="de">das gevhelle vnd widerſtoſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23EF5" type="main">
          <s id="N23EF7">Lacus, <foreign lang="de">ſumpff</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23EFD" type="main">
          <s id="N23EFF">Materia, <foreign lang="de">werck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F05" type="main">
          <s id="N23F07">Rutrum ligneum, <foreign lang="de">kiſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F0D" type="main">
          <s id="N23F0F">Res inanis, <foreign lang="de">das taube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F15" type="main">
          <s id="N23F17">Rutrum ferreum, <foreign lang="de">kratze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F1D" type="main">
          <s id="N23F1F">Præſes laboris, <foreign lang="de">der oberſte ſeiffner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F25" type="main">
          <s id="N23F27">Lacuſculus, <foreign lang="de">lautertrog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F2D" type="main">
          <s id="N23F2F">Sexta, quæ etiam poſt hanc inuenta <lb></lb>eſt, <foreign lang="de">die neulichſte ſeiffen arbeit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F37" type="main">
          <s id="N23F39">Septima, <foreign lang="de">die flutgzeben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F3F" type="main">
          <s id="N23F41">Octaua, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> gold <expan abbr="waſchẽ">waſchem</expan> in waſſer riſſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F4B" type="main">
          <s id="N23F4D">Charadra, <foreign lang="de">waſſerriſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F53" type="main">
          <s id="N23F55">Nona, <foreign lang="de">das polniſch pleiertz waſchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F5B" type="main">
          <s id="N23F5D">Terra ferè lutea, <foreign lang="de">gluch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F63" type="main">
          <s id="N23F65">Argilla uda &amp; arenoſa, <foreign lang="de">ſchwilen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F6B" type="main">
          <s id="N23F6D">Cribrum æneum, <foreign lang="de">reder</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F73" type="main">
          <s id="N23F75">Torrendi ratio, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <expan abbr="breñen">brennen</expan> im backofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F7F" type="main">
          <s id="N23F81">Rutabulum, <foreign lang="de">ſchurſtange</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F87" type="main">
          <s id="N23F89">Raſtellum bidens, <foreign lang="de">pock</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F8F" type="main">
          <s id="N23F91">Rutrum, <foreign lang="de">krucke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23F97" type="main">
          <s id="N23F99">Materia quæ <expan abbr="dũ">dum</expan> <expan abbr="torrẽtur">torrentur</expan> lapilli <expan abbr="cõflu">conflu</expan><lb></lb>it, <foreign lang="de">faſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23FAD" type="main">
          <s id="N23FAF">Cremandi rationes <lb></lb>duæ, <foreign lang="de">zweierlei weiſe zu ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23FBD" type="main">
          <s id="N23FBF">Altera, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <expan abbr="roſtẽ">roſtem</expan> im <expan abbr="vſzgeſtochenẽ">vſzgeſtochenem</expan> platze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23FCD" type="main">
          <s id="N23FCF">Panes ex pyrite uel cadmia <expan abbr="cõflati">conflati</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">ſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23FDA" type="main">
          <s id="N23FDC">Altera, <foreign lang="de">das ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten im ofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23FE8" type="head">
          <s id="N23FEA">LIBRO NONO.</s>
        </p>
        <p id="N23FED" type="main">
          <s id="N23FEF">Excoquere, <foreign lang="de">ſchmeltzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23FF5" type="main">
          <s id="N23FF7">Excoctio, <foreign lang="de">das ſchmeltzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N23FFD" type="main">
          <s id="N23FFF">Excoctor, <foreign lang="de">ſchmeltzer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24005" type="main">
          <s id="N24007">Domicilium ſiue officina in qua <lb></lb>uenæ excoquuntur, <foreign lang="de">hutte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2400F" type="main">
          <s id="N24011">Qui ſuccedit uicarius excoctoris mu<lb></lb>neri, <foreign lang="de">ſchmeltzer ſo ans meiſters ſtat trit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24019" type="main">
          <s id="N2401B">Miniſter, <foreign lang="de">furlauffer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24021" type="main">
          <s id="N24023">Fornax, <foreign lang="de">ſchmeltzofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24029" type="main">
          <s id="N2402B">Os fornacis, <foreign lang="de">auge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24031" type="main">
          <s id="N24033">Catinus, <foreign lang="de">tiegel oder ſpor</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24039" type="main">
          <s id="N2403B">Humoris receptaculum, <foreign lang="de">aizucht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24041" type="main">
          <s id="N24043">Camini pars patens quæ <expan abbr="fumũ">fumum</expan> emit­<lb></lb>tit, <foreign lang="de">rachloch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2404F" type="main">
          <s id="N24051">Camini parietes duo, rectus &amp; obli­<lb></lb>quus, <foreign lang="de">ſchleten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24059" type="main">
          <s id="N2405B">Follis, <foreign lang="de">balg</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24061" type="main">
          <s id="N24063">Follium ſedilia, <foreign lang="de">balggeruſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24069" type="main">
          <s id="N2406B">Machina quæ folles comprimit, <foreign lang="de">die <lb></lb>welle ſo von einem waſſerrade <expan abbr="getribẽ">getriben</expan> <lb></lb>würt mit irer zugeho<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>rung</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2407F" type="main">
          <s id="N24081"><expan abbr="Organũ">Organum</expan> <expan abbr="q̊d">quod</expan> folles diducit, <foreign lang="de">oder balgzug</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2408E" type="main">
          <s id="N24090">Follis partes</s>
        </p>
        <p id="N24093" type="main">
          <s id="N24095">Tabulata, <foreign lang="de">balgbrete</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2409B" type="main">
          <s id="N2409D">Arcus, <foreign lang="de">bogel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N240A3" type="main">
          <s id="N240A5">Coria, <foreign lang="de">balgleder</foreign></s>
        </p>
        <p id="N240AB" type="main">
          <s id="N240AD">Caput, <foreign lang="de">balghaubt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N240B3" type="main">
          <s id="N240B5">Tabellæ tiliaceæ <expan abbr="tabularũ">tabularum</expan> latera cin­<lb></lb>gentes, <foreign lang="de">lindene leiſten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N240C1" type="main">
          <s id="N240C3">Foramen ſuperioris tabulati, <foreign lang="de">ſpund­<lb></lb>loch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N240CB" type="main">
          <s id="N240CD">Eius operculum, <foreign lang="de">ſpund</foreign></s>
        </p>
        <p id="N240D3" type="main">
          <s id="N240D5">Cauda, <foreign lang="de">balgſterzel</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/526.jpg"></pb>
        <p id="N240DE" type="main">
          <s id="N240E0">Foramen ſpiritale inferioris tabulati, <lb></lb><foreign lang="de">windfang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N240E7" type="main">
          <s id="N240E9">Operculum, <foreign lang="de">deckel des windfanges</foreign></s>
        </p>
        <p id="N240EF" type="main">
          <s id="N240F1">Lorum, <foreign lang="de">rime</foreign></s>
        </p>
        <p id="N240F7" type="main">
          <s id="N240F9">Annulus ferreus, <foreign lang="de">ring</foreign></s>
        </p>
        <p id="N240FF" type="main">
          <s id="N24101">Peſſulus ligneus, <foreign lang="de">rigel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24107" type="main">
          <s id="N24109">Claui cornuti, <foreign lang="de">balgna<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>le</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24115" type="main">
          <s id="N24117">Cochlea, <foreign lang="de">ſchraube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2411D" type="main">
          <s id="N2411F">Tabula, <foreign lang="de">ſchran</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24125" type="main">
          <s id="N24127">Naris, <foreign lang="de">lieſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2412D" type="main">
          <s id="N2412F">Bracteæ ſimul iunctæ, <foreign lang="de">das ſchloſſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24135" type="main">
          <s id="N24137">Follium ſedilia, <foreign lang="de">das geſtelle zu<emph type="over"></emph>o<emph.end type="over"></emph.end>n <lb></lb>blaſzbelgen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24145" type="main">
          <s id="N24147">Tigna humi locata, <foreign lang="de">Schwellen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2414D" type="main">
          <s id="N2414F">Pali cuneati, <foreign lang="de">pfele</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24155" type="main">
          <s id="N24157">Tigna ſtatuta, <foreign lang="de">tocken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2415D" type="main">
          <s id="N2415F">Tigilla, <foreign lang="de">tremlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24165" type="main">
          <s id="N24167">Fiſtula, <foreign lang="de">form</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2416D" type="main">
          <s id="N2416F">Machinæ pars quæ folles com­<lb></lb>primit, <foreign lang="de">die welle mit den ſtreichen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24177" type="main">
          <s id="N24179">Tigilla quæ longis axis dentibus de­<lb></lb>preſſa folles comprimunt, <foreign lang="de">ſchemel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24181" type="main">
          <s id="N24183">Vectis, <foreign lang="de">ſchinholtz oder ſchin/oder balg <lb></lb>ſtertzel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2418B" type="main">
          <s id="N2418D">Inſtrumentum ferreum, <foreign lang="de">ſchinhake</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24193" type="main">
          <s id="N24195">Organi folles diducentis partes</s>
        </p>
        <p id="N24198" type="main">
          <s id="N2419A">Tignum <expan abbr="ſtatutũ">ſtatutum</expan> <expan abbr="perforatũ">perforatum</expan>, <foreign lang="de">klobſeule</foreign></s>
        </p>
        <p id="N241A8" type="main">
          <s id="N241AA">Tignum quod uerſatur circum axicu<lb></lb>lum ferreum, <foreign lang="de">ſchwengel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N241B2" type="main">
          <s id="N241B4">Capſa, <foreign lang="de">kaſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N241BA" type="main">
          <s id="N241BC">Machinæ cuius dentes tigilla de­<lb></lb>primunt partes</s>
        </p>
        <p id="N241C1" type="main">
          <s id="N241C3">Axis, <foreign lang="de">welle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N241C9" type="main">
          <s id="N241CB">Rota, <foreign lang="de">waſſerrad</foreign></s>
        </p>
        <p id="N241D1" type="main">
          <s id="N241D3"><expan abbr="Tympanũ">Tympanum</expan> quod ex fuſis conſtat, <foreign lang="de">fur­<lb></lb>geleg oder getriebe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N241DE" type="main">
          <s id="N241E0">Tympanum dentatum, <foreign lang="de">kamprad</foreign></s>
        </p>
        <p id="N241E6" type="main">
          <s id="N241E8">Dentes tyrnpani, <foreign lang="de">kimen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N241EE" type="main">
          <s id="N241F0">Dentes axis, <foreign lang="de">ſtriche</foreign></s>
        </p>
        <p id="N241F6" type="main">
          <s id="N241F8">Puluis miſtus ex quo focus &amp; ca<lb></lb>tinus conficiuntur, <foreign lang="de">geſtube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24200" type="main">
          <s id="N24202">Puluis carbonum, <foreign lang="de">kolgeſtube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24208" type="main">
          <s id="N2420A">Puluis terrenus, <foreign lang="de">erdgeſtube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24210" type="main">
          <s id="N24212">Crates, <foreign lang="de">horte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24218" type="main">
          <s id="N2421A">Inſtrumenta excoctorum, <foreign lang="de">aliaque</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24220" type="main">
          <s id="N24222">Scalæ, <foreign lang="de">flickleiter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24228" type="main">
          <s id="N2422A">Spatha lignea, <foreign lang="de">flickſcheit/oder kleib ſcheit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24230" type="main">
          <s id="N24232">Focus, <foreign lang="de">herd im ofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24238" type="main">
          <s id="N2423A">Pilum, <foreign lang="de">ſto ſzbaum oder kolbe/oder ſto ſz <lb></lb>kolbe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24242" type="main">
          <s id="N24244">Manubrium, <foreign lang="de">ſtil</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2424A" type="main">
          <s id="N2424C">Lamina curuata, <foreign lang="de">ſporeiſen oder ſchelchin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24252" type="main">
          <s id="N24254">Pilum æneum, <foreign lang="de">knpfferner ſtoſſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2425A" type="main">
          <s id="N2425C">Bacillum teres, <foreign lang="de">augen holtz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24262" type="main">
          <s id="N24264">Alueus bracteis ligneis contextus, <lb></lb><foreign lang="de">ſchin vhaſſz/oder fulvhaſſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2426B" type="main">
          <s id="N2426D">Vaſa è corio facta duo, quibus aqua <lb></lb>ad reſtinguendum incendium, fi <lb></lb>quo officina conflagrat, hauritur, <lb></lb><foreign lang="de">liderne eimer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24278" type="main">
          <s id="N2427A"><expan abbr="Siphũculus">Siphunculus</expan> orichalceus, quo eadem <lb></lb>hauſta exprimitur, <foreign lang="de">meſſing ſprütze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24285" type="main">
          <s id="N24287">Vnci duo, <foreign lang="de">feür haken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2428D" type="main">
          <s id="N2428F">Rutrum unum, <foreign lang="de">feürkrucke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24295" type="main">
          <s id="N24297"><expan abbr="Inſtrumentũ">Inſtrumentum</expan> ferreum quo terra uer­<lb></lb>beratur, <foreign lang="de">pereiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N242A2" type="main">
          <s id="N242A4">Pilum teres, <foreign lang="de">ſtopholtz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N242AA" type="main">
          <s id="N242AC">Alter alueus, <foreign lang="de">trog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N242B2" type="main">
          <s id="N242B4">Contus, <foreign lang="de">ſtecheiſen / oder augeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N242BA" type="main">
          <s id="N242BC">Contus uncinatus, <foreign lang="de">ſchackenhacke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N242C2" type="main">
          <s id="N242C4">Recrementa, <foreign lang="de">ſchlacken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N242CA" type="main">
          <s id="N242CC">Furcilla ferrea, <foreign lang="de">eiſerne ſchlackengabel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N242D2" type="main">
          <s id="N242D4">Panes ex pyrice conflati, <foreign lang="de">ſtein oder lech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N242DA" type="main">
          <s id="N242DC">Miſtura auri uel argenti cum plum­<lb></lb>bo, <foreign lang="de">werck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N242E4" type="main">
          <s id="N242E6">Cochleare, <foreign lang="de">kelle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N242EC" type="main">
          <s id="N242EE">Catilli, <foreign lang="de"><expan abbr="pfeñlein">pfenllein</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N242F6" type="main">
          <s id="N242F8">Alter contus uncinatus, <foreign lang="de">reneiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N242FE" type="main">
          <s id="N24300">Rutrum, <foreign lang="de">kruckeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24306" type="main">
          <s id="N24308">Spatha ferrea, <foreign lang="de">ſtoſzeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2430E" type="main">
          <s id="N24310">Prima uenarum <expan abbr="excoquendarũ">excoquendarum</expan> <lb></lb>ratio, <foreign lang="de">das ſchmeltzeu auffin ſtich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2431C" type="main">
          <s id="N2431E"><expan abbr="Venarũ">Venarum</expan> aliæ cito liqueſcunt, <foreign lang="de">etliche <lb></lb>ertz ſeind flüſſig</foreign> / aliæ lentè, <foreign lang="de">etliche <lb></lb>ſeind ſtrenge vnd wilde / arbeiten ſich <lb></lb>ſeiger</foreign> / aliæ ſparſim feruentes <expan abbr="nõ">non</expan> co<lb></lb>eunt in unum, <foreign lang="de">etliche arbeiten ſich <lb></lb>zu<emph type="over"></emph>o<emph.end type="over"></emph.end> heiſſzgretig</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24343" type="main">
          <s id="N24345">Miſtura debilis &amp; uiribus <expan abbr="carẽs">carens</expan>, <foreign lang="de">ein <lb></lb>wergſo muſig vnd vnſchmeidig</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/527.jpg"></pb>
        <p id="N24354" type="main">
          <s id="N24356">Vt <expan abbr="nouũ">nouum</expan> plumbum imponi poſſit, <lb></lb><foreign lang="de">das man ander plei mag furſchlahen <lb></lb>ut diutius repugnent &amp; reſiſtant <lb></lb>ignis ardori, ſo feſt vnd ſtrenge ſein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24365" type="main">
          <s id="N24367">Additamenta, <foreign lang="de">zuſetze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2436D" type="main">
          <s id="N2436F">Vt interea uena cum additamentis li<lb></lb>quatis coqui poſſit, <foreign lang="de">das vnder des <lb></lb>das ertz vnd der zuſatz mogen mit ein <lb></lb>ander angeſoten werden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2437B" type="main">
          <s id="N2437D">Tres uenarum excoquendarum <lb></lb>rationes, quibus os fornacis ſemper <lb></lb>patet, <foreign lang="de">die drei ſchmeltzen mit dem offe­<lb></lb>nen auge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2438B" type="main">
          <s id="N2438D">Prima, <foreign lang="de">das ſchmeltzen aufm gang/oder <lb></lb>vber das holtzlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24395" type="main">
          <s id="N24397">Catinus, <foreign lang="de">der zargentiegel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2439D" type="main">
          <s id="N2439F">Alter catinus, <foreign lang="de">der vndere tiegel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N243A5" type="main">
          <s id="N243A7">Altera, <foreign lang="de">das ſchmeltzen mit dem krom­<lb></lb>men ofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N243AF" type="main">
          <s id="N243B1">Tertia, <foreign lang="de">das ſchmeltzen auf die rohe ſchi<lb></lb>cht / oder aufm lech wie es die Tyroler <lb></lb>nennen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N243BB" type="main">
          <s id="N243BD">Contus uncinatus, <foreign lang="de">reumer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N243C3" type="main">
          <s id="N243C5">Ciſium cui eſt ciſta craſſis uiminibus <lb></lb>contexta, <foreign lang="de">meſkubel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N243CD" type="main">
          <s id="N243CF">Rationes uenarum plumbi ni­<lb></lb>gri <expan abbr="excoquendarũ">excoquendarum</expan> propriæ, <foreign lang="de">die ſon­<lb></lb>derlichen weiſen plei ertz zu ſchmeltzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N243DD" type="main">
          <s id="N243DF">Prima, <foreign lang="de">das ſchmeltzen in Kernten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N243E5" type="main">
          <s id="N243E7">Secunda, <foreign lang="de">das ſchmeltzen in Sachſen <lb></lb>zu Gitel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N243EF" type="main">
          <s id="N243F1">Tertia, <foreign lang="de">das ſchmeltzen in Weſtphalen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N243F7" type="main">
          <s id="N243F9">Maſſæ latæ, <foreign lang="de">ſchilen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N243FF" type="main">
          <s id="N24401">Quarta, <foreign lang="de">das ſchmeltzen in Polen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24407" type="main">
          <s id="N24409">Fornacum cameræ quæ fumum con<lb></lb>cipiunt, <foreign lang="de">der rauchfang/oder gewel­<lb></lb>be vber den ſchmeltzofen darinnen <lb></lb>man den rauch fehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24415" type="main">
          <s id="N24417">Bracteæ ferreæ, <foreign lang="de">blatten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2441D" type="main">
          <s id="N2441F">Æris rudis minus ſynceri exco­<lb></lb>ctio apud Rhetos, <foreign lang="de">das ſchmeltzen des <lb></lb>kupfer glaſzertz in der graffſchafft Tyrol</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24429" type="main">
          <s id="N2442B">Excoctor primus, <foreign lang="de">der ſchmeltzer ſo die <lb></lb>ertzſchicht arbeit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24433" type="main">
          <s id="N24435">Vaſa capacia modiorum Romano­<lb></lb>rum ferè ſeptem, <foreign lang="de">ſter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2443D" type="main">
          <s id="N2443F">Recrementa plumbi, <foreign lang="de">pleiſchlacken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24445" type="main">
          <s id="N24447">Lapis fiſſilis, <foreign lang="de">ſchifer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2444D" type="main">
          <s id="N2444F">Lapis facile igni liqueſcens, <foreign lang="de">flu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>s</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2445B" type="main">
          <s id="N2445D">Primarij panes uel ex ære rudi <expan abbr="cõfla­ti">confla­<lb></lb>ti</expan> panes, <foreign lang="de">ſtein oder lech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24469" type="main">
          <s id="N2446B">Miſtura cuius dimidia pars ex ære et <lb></lb>argento conſtat, <foreign lang="de">kobelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24473" type="main">
          <s id="N24475">Alter excoctor, <foreign lang="de">der ſchmeltzer ſo die <lb></lb>plei ſchicht arbeit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2447D" type="main">
          <s id="N2447F">Lapis ex quo conflatur plumbum ni<lb></lb>grum, <foreign lang="de">glascrtz vnd pleiertz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24487" type="main">
          <s id="N24489">Panes duri qui plus argenti in ſe con<lb></lb>tinent, <foreign lang="de">reichhartwerck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24491" type="main">
          <s id="N24493">Panes ærei fathiſcentes, <foreign lang="de">kinſtocke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24499" type="main">
          <s id="N2449B"><expan abbr="Secũdarij">Secundarij</expan> panes, <foreign lang="de"><expan abbr="vorpleitſtẽ">vorpleitſtem</expan> oder vor­<lb></lb>pleitlech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N244A9" type="main">
          <s id="N244AB">Miſtura æris &amp; plumbi &amp; <lb></lb>argenti, <foreign lang="de">werck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N244B3" type="main">
          <s id="N244B5">Tertiarij panes, <foreign lang="de">zwir vorpleitſtein oder<lb></lb>lech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N244BD" type="main">
          <s id="N244BF">Tertius excoctor, <foreign lang="de">der ſchmeltzer ſo <expan abbr="dẽ">dem</expan> <lb></lb>zwir vorpleiten ſtein oder lech arbeit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N244CB" type="main">
          <s id="N244CD">Panes duri in quibus minus argenti <lb></lb>ineſt, <foreign lang="de">arm oder durhartwerck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N244D5" type="main">
          <s id="N244D7">Quartarij panes, <foreign lang="de">hartwerck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N244DD" type="main">
          <s id="N244DF">Vltimi panes, <foreign lang="de">pirſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N244E5" type="main">
          <s id="N244E7">Alterius generis fornax, <foreign lang="de">der ſpleiſofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N244ED" type="main">
          <s id="N244EF">Lapis fiſſilis æroſus, <foreign lang="de">kupferſchifer oder<lb></lb>lechſchifer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N244F7" type="main">
          <s id="N244F9">Panes ex eo <expan abbr="cõfecti">confecti</expan> ſiue primarij, <lb></lb><foreign lang="de">ſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24504" type="main">
          <s id="N24506">Panes præterea duplices ſunt: <lb></lb>quorum alteri ærei <expan abbr="exiſtũt">exiſtunt</expan>, <foreign lang="de">kupferstein</foreign><lb></lb>alteri cum primarijs panibus reco<lb></lb>qui ſolent, <foreign lang="de">trogſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2451A" type="main">
          <s id="N2451C">Liquor candidus primo è fornace de <lb></lb><expan abbr="fluẽs">fluens</expan> cum Goſelariæ excoquitur py<lb></lb>rites, <foreign lang="de">kobelt</foreign>: <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> parietes fornacis <lb></lb>exudant, <foreign lang="de">conterfei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24533" type="main">
          <s id="N24535">Stannum, <foreign lang="de">ſchwartz plei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2453B" type="main">
          <s id="N2453D">Plumbum depauperatum <foreign lang="de">friſch plei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24543" type="main">
          <s id="N24545">Ratio lapillorum nigrorum ex­<lb></lb>coquendorum, <foreign lang="de">das zin ſchmeltzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2454D" type="main">
          <s id="N2454F">Saxum ſolidum quod in ſolo forna­<lb></lb>cis locatur, <foreign lang="de">ſolſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24557" type="main">
          <s id="N24559">Saxa uilia quæ natura de diuerſa ma<pb xlink:href="001/01/528.jpg"></pb>teria compoſuit, <foreign lang="de">grindſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24561" type="main">
          <s id="N24563">Solarij <expan abbr="pauimentũ">pauimentum</expan>, <foreign lang="de">des ſollers boden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2456D" type="main">
          <s id="N2456F">Caminus, <foreign lang="de">glocke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24575" type="main">
          <s id="N24577">Catinus, <foreign lang="de">gercute</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2457D" type="main">
          <s id="N2457F">Murus humilis, <foreign lang="de">furmeurlin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24585" type="main">
          <s id="N24587">Contus, <foreign lang="de">ſtecheiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2458D" type="main">
          <s id="N2458F">Alter catinus, <foreign lang="de">zingrube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24595" type="main">
          <s id="N24597">Lapilli nigri maiuſculi, <foreign lang="de">groberſtein</foreign> <lb></lb>mediocres, <foreign lang="de">nuttelſtein</foreign> <lb></lb>minutuli, <foreign lang="de">kleinerſtein</foreign> <lb></lb>collecti ex materia quæ la­<lb></lb>uatur, <foreign lang="de">ſeiffenſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N245B1" type="main">
          <s id="N245B3">Rutrum, <foreign lang="de">reutkratze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N245B9" type="main">
          <s id="N245BB">Cancelli, <foreign lang="de">gatter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N245C1" type="main">
          <s id="N245C3"><expan abbr="Ferrũ">Ferrum</expan> <expan abbr="ſignatoriũ">ſignatorium</expan>, <foreign lang="de">gegraben ſtempel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N245D0" type="main">
          <s id="N245D2">Maſſa ex cancellis formata, <foreign lang="de">palle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N245D8" type="main">
          <s id="N245DA">Fornacem interius <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan> glareis &amp; <lb></lb>luto incruſtare, <foreign lang="de">ofenen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N245E6" type="main">
          <s id="N245E8">Malleus quo ſaxi arenarij, in ſolo for<lb></lb>nacis locandi, partes extuberantes <lb></lb>reſecantur, <foreign lang="de">pile</foreign></s>
        </p>
        <p id="N245F2" type="main">
          <s id="N245F4"><expan abbr="Fornacũ">Fornacum</expan> camera quæ <expan abbr="fumũ">fumum</expan> reci<lb></lb>pit, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> zinſchmeltzen mit <expan abbr="dẽ">dem</expan> rauchfang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24607" type="main">
          <s id="N24609">Focus in quo plumbum purga­<lb></lb>tur, <foreign lang="de">der floſherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24611" type="main">
          <s id="N24613">Catinus, <foreign lang="de">furherd oder zingrube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24619" type="main">
          <s id="N2461B">Batillum, <foreign lang="de">kolſchauffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24621" type="main">
          <s id="N24623">Folles teretes è corio facti, <foreign lang="de">ronde li­<lb></lb>derne blaſbelge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2462B" type="main">
          <s id="N2462D">Orbis, <foreign lang="de">ſcheibe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24633" type="main">
          <s id="N24635">Fornax in qua ferrum excoqui­<lb></lb>tur, <foreign lang="de">renherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2463D" type="main">
          <s id="N2463F">Magiſter, <foreign lang="de">renner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24645" type="main">
          <s id="N24647">Certa uenæ menſura, <foreign lang="de">furmas</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2464D" type="main">
          <s id="N2464F">Via recrementorum, <foreign lang="de">lachtloch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24655" type="main">
          <s id="N24657">Recrementa, <foreign lang="de">ſinder</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2465D" type="main">
          <s id="N2465F">Marculi lignei, <foreign lang="de">holtzene ſchlegel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24665" type="main">
          <s id="N24667">Magnus malleus ferreus, <foreign lang="de">der hammer <lb></lb>den an waſſerrad hebet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2466F" type="main">
          <s id="N24671">Secare in partes, <foreign lang="de">zuſchroten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24677" type="main">
          <s id="N24679">Adoleſcens, <foreign lang="de">der aufgiſſer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2467F" type="main">
          <s id="N24681">Alter camini focus, <foreign lang="de">der ſchmidherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24687" type="main">
          <s id="N24689">Maſſæ ferreæ <expan abbr="quadrãgulæ">quadrangulæ</expan>, <foreign lang="de">ſto<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ckeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24699" type="main">
          <s id="N2469B">Bacilla ferrea, <foreign lang="de">ſtabeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N246A1" type="main">
          <s id="N246A3">Fornax primæ aſſimilis, <foreign lang="de">ein <expan abbr="ofẽ">ofen</expan> gleich <lb></lb>dem darinnen man die roheſchicht ar<lb></lb>beit / doch vil weiter vnd hoher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N246B1" type="main">
          <s id="N246B3">Focus fornacis ferrariæ, <foreign lang="de">ſchmidherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N246B9" type="main">
          <s id="N246BB">Ratio aciei <expan abbr="cõficiendæ">conficiendæ</expan>, <foreign lang="de">die weiſe <lb></lb>ſta<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>l zumachen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N246CD" type="main">
          <s id="N246CF">Bacilla ex acie facta, <foreign lang="de">ſta<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>lſtebe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N246DB" type="main">
          <s id="N246DD">Venæ argenti uiui excoquendæ <lb></lb>rationes, <foreign lang="de">die weiſe queckſilber ertz zuſch­<lb></lb>meltzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N246E7" type="main">
          <s id="N246E9">Prima, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <expan abbr="ſchmeltzẽ">ſchmeltzem</expan> im herde</foreign></s>
        </p>
        <p id="N246F3" type="main">
          <s id="N246F5">Stibij uena, <foreign lang="de">ſpiesglasertz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N246FB" type="main">
          <s id="N246FD"><expan abbr="Secũda">Secunda</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <expan abbr="ſchmeltzẽ">ſchmeltzem</expan> auf die weiſe des di<lb></lb>ſtillieren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2470C" type="main">
          <s id="N2470E">Tertia, <foreign lang="de">das ſchmeltzen im gewelbe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24714" type="main">
          <s id="N24716">Quarta, <foreign lang="de">das ſchmeltzen mit ſande oder <lb></lb>aſſche aufm drifus</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2471E" type="main">
          <s id="N24720">Quinta, <foreign lang="de">das ſchmeltzen mit ſande oder <lb></lb>affche im windofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24728" type="main">
          <s id="N2472A">Rationes uenæ plumbi cinerei <lb></lb>excoquendæ, <foreign lang="de">das wiſmut ſchmeltzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24732" type="main">
          <s id="N24734">Prima, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ſchmeltzen vber der gruben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2473A" type="main">
          <s id="N2473C">Altera, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ſchmeltzen in oder <expan abbr="fichtenẽ">fichtenen</expan> <expan abbr="riñers">rinners</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N24749" type="main">
          <s id="N2474B">Tertia, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ſchmeltzen in <expan abbr="eiſernẽ">eiſernem</expan> pfenlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24755" type="main">
          <s id="N24757">Quarta, <foreign lang="de">das ſchmeltzen im ofen einem <lb></lb>ſchmid ofen gleich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2475F" type="main">
          <s id="N24761">Canaliculus, <foreign lang="de">rinſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24767" type="main">
          <s id="N24769">Quinta, <foreign lang="de">das ſchmeltzen aufm herde ſo <lb></lb>auff der halde</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24771" type="main">
          <s id="N24773">Sexta, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ſchmeltzen aufm wendeherde</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24779" type="main">
          <s id="N2477B">Crates ferrea, <foreign lang="de">eiſerner ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24787" type="head">
          <s id="N24789">LIBRO DECIMO.</s>
        </p>
        <p id="N2478C" type="main">
          <s id="N2478E">Aqua ualens quæ aurum ab argento <lb></lb>ſecernit, <foreign lang="de">ſcheidewaſſer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24796" type="main">
          <s id="N24798">Puluis ualens qui aurum ab argento <lb></lb>ſecernit, <foreign lang="de">ſcheidepuluer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N247A0" type="main">
          <s id="N247A2">Fornax, <foreign lang="de">heintze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N247A8" type="main">
          <s id="N247AA">Catinus fictilis, <foreign lang="de">rondtenen vhas</foreign></s>
        </p>
        <p id="N247B0" type="main">
          <s id="N247B2">Ampulla uitrea, <foreign lang="de">kolbe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N247B8" type="main">
          <s id="N247BA">Foramina ſpiritalia, <foreign lang="de">windlocher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N247C0" type="main">
          <s id="N247C2">Operculum, <foreign lang="de">helm oder aleinbick</foreign></s>
        </p>
        <p id="N247C8" type="main">
          <s id="N247CA">Naris operculi, <foreign lang="de">des helms ſchnautze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N247D0" type="main">
          <s id="N247D2">Altera ampulla uitrea, <foreign lang="de">vorlegglas</foreign></s>
        </p>
        <p id="N247D8" type="main">
          <s id="N247DA">Feces, <foreign lang="de">todenkopfe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N247E0" type="main">
          <s id="N247E2">Aurum ab argento ſecernere, <lb></lb><foreign lang="de">gold vom ſilber ſcheiden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N247E9" type="main">
          <s id="N247EB">Argentum cum aqua ualente permi­<pb xlink:href="001/01/529.jpg"></pb>ſtum, <foreign lang="de">ſilberig ſcheide waſſer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N247F5" type="main">
          <s id="N247F7"><expan abbr="Ferramentũ">Ferramentum</expan> uulſellæ ſimile, <foreign lang="de">ein <expan abbr="klam̃e">klamme</expan> <lb></lb>ſo gleich wie ein nopeiſen iſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24806" type="main">
          <s id="N24808">Argentum ab auro ſeparare, <foreign lang="de">ſil­<lb></lb>ber von golde ſcheiden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24810" type="main">
          <s id="N24812">Fiſtulæ ex bracteis factæ, <foreign lang="de">rorlein o­<lb></lb>der rollein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2481A" type="main">
          <s id="N2481C">Altera ratio ſecernendi auri ab argen<lb></lb>to, <foreign lang="de">das ſcheiden im gus</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24824" type="main">
          <s id="N24826">Ea triplex eſt</s>
        </p>
        <p id="N24829" type="main">
          <s id="N2482B">Prima perficitur ſulfure, <foreign lang="de">das iſt das <lb></lb>ſcheiden im gus durch ſchwefel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24833" type="main">
          <s id="N24835">Fornax quæ foraminibus uento in­<lb></lb>ſpiratur, uulgo uentoſa, <foreign lang="de">windofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2483D" type="main">
          <s id="N2483F">Sulfur argento admiſcere, <foreign lang="de">das ſilber <lb></lb>im ſchwefel feulen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24847" type="main">
          <s id="N24849">Miſtura, <foreign lang="de">das pleichmal</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2484F" type="main">
          <s id="N24851">Aurea maſſula, <foreign lang="de">konig</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24857" type="main">
          <s id="N24859">Secunda perficitur ſtibio, <foreign lang="de">das iſt das <lb></lb>ſcheiden im gus durch ſpiſglas</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24861" type="main">
          <s id="N24863">Exilire, <foreign lang="de">herraus ſprutzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24869" type="main">
          <s id="N2486B">In <expan abbr="orbẽ">orbem</expan> uel circum ferri, <foreign lang="de"><expan abbr="getribẽ">getriben</expan> <expan abbr="werdẽ">werden</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N2487B" type="main">
          <s id="N2487D">Catinus ferreus, <foreign lang="de">giſpuckel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24883" type="main">
          <s id="N24885">Alternis res quaſdam quæ purgant, <lb></lb>alternis aurum ponere, <foreign lang="de"><expan abbr="cementirẽ">cementiren</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N2488F" type="main">
          <s id="N24891">Tertia rebus compoſitis perficitur, <lb></lb><foreign lang="de">das iſt das ſcheiden im gus durch ge­<lb></lb>miſchte puluer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2489A" type="main">
          <s id="N2489C">Æs ab auro ſeparare, <foreign lang="de">kupfer vom gold <lb></lb>ſcheiden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N248A4" type="main">
          <s id="N248A6">Officina ſiue <expan abbr="domiciliũ">domicilium</expan>, in quo <lb></lb><expan abbr="plũbũ">plumbum</expan> ab <expan abbr="argẽto">argento</expan> ſeparatur, <foreign lang="de">treibehutte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N248B9" type="main">
          <s id="N248BB">Fornax ſecunda, <foreign lang="de">treibeherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N248C1" type="main">
          <s id="N248C3">Duo muri interiores, <foreign lang="de">das kreutze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N248C9" type="main">
          <s id="N248CB">Orbis ex ſaxo formatus, <foreign lang="de">rondſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N248D1" type="main">
          <s id="N248D3">Murus qui principalem murum ab <lb></lb>igni defendit, <foreign lang="de">ſchild</foreign></s>
        </p>
        <p id="N248DB" type="main">
          <s id="N248DD">Canaliculus per quem effluit ſpuma <lb></lb>argenti, <foreign lang="de">gletgaſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N248E5" type="main">
          <s id="N248E7">Operculum, <foreign lang="de">treibehut</foreign></s>
        </p>
        <p id="N248ED" type="main">
          <s id="N248EF">Operimentum, <foreign lang="de">ſturtze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N248F5" type="main">
          <s id="N248F7">Circuli, <foreign lang="de">ringe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N248FD" type="main">
          <s id="N248FF">Bacilla, <foreign lang="de">ſtebe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24905" type="main">
          <s id="N24907">Fiſtula, <foreign lang="de">form</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2490D" type="main">
          <s id="N2490F">Foriculæ, <foreign lang="de">ſchnepperlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24915" type="main">
          <s id="N24917">Artifex, <foreign lang="de">abtreiber</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2491D" type="main">
          <s id="N2491F">Pilum, <foreign lang="de">ſtoſſel oder kolbe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24925" type="main">
          <s id="N24927">Catinus, <foreign lang="de">herd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2492D" type="main">
          <s id="N2492F">Media catini pars, <foreign lang="de">ſpo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>r</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2493B" type="main">
          <s id="N2493D">Lamina ferrea utrinque curuata, <foreign lang="de">ſcha<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>b­<lb></lb>eiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2494B" type="main">
          <s id="N2494D">Spuma argenti, <foreign lang="de">glete</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24953" type="main">
          <s id="N24955">Contus uncinatus, <foreign lang="de">glethake</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2495B" type="main">
          <s id="N2495D">Ligna longa, <foreign lang="de">treibeſcheite</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24963" type="main">
          <s id="N24965">Scamna, <foreign lang="de">po<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>cke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24971" type="main">
          <s id="N24973">Cunei ferrei, <foreign lang="de">eiſerne meiſſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24979" type="main">
          <s id="N2497B">Plumbi cutis impura, <foreign lang="de">abſtrich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24981" type="main">
          <s id="N24983">Cochleare, <foreign lang="de">kelle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24989" type="main">
          <s id="N2498B">Ferramentum cui figura cunei data, <lb></lb><foreign lang="de">ſchleiſeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24992" type="main">
          <s id="N24994">Panis argenteus, <foreign lang="de">plickſilber</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2499A" type="main">
          <s id="N2499C">Orichalcea fila colligata, <foreign lang="de">die meſſene <lb></lb>purſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N249A4" type="main">
          <s id="N249A6">Molybdæna, <foreign lang="de">herdplei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N249AC" type="main">
          <s id="N249AE">Pompholyx lutea, <foreign lang="de">geler hutrauch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N249B4" type="main">
          <s id="N249B6">Grus, <foreign lang="de">der gezeug damite man den hui <lb></lb>auffhebet/den nennen etliche einen <lb></lb>ſtorch/etliche einen kranich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N249C0" type="main">
          <s id="N249C2">Axis ſtatutus, <foreign lang="de">ſpille</foreign></s>
        </p>
        <p id="N249C8" type="main">
          <s id="N249CA">Paries camini obliquus, <foreign lang="de">flache ſchlete</foreign></s>
        </p>
        <p id="N249D0" type="main">
          <s id="N249D2">Loculamentum, <foreign lang="de">kaſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N249D8" type="main">
          <s id="N249DA">Axiculus ferreus quadrangulus, <foreign lang="de">eiſer<lb></lb>ner viereckicht welchin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N249E2" type="main">
          <s id="N249E4">Orbes lignei, <foreign lang="de">ſcheiben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N249EA" type="main">
          <s id="N249EC"><expan abbr="Tympanũ">Tympanum</expan> <expan abbr="q̊d">quod</expan> ex fuſis <expan abbr="cõſtat">conſtat</expan>, <foreign lang="de">furgeleg</foreign></s>
        </p>
        <p id="N249FD" type="main">
          <s id="N249FF">Tympanum dentatum, <foreign lang="de">kamprad</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A05" type="main">
          <s id="N24A07">Roſtrum, <foreign lang="de">ſchnabel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A0D" type="main">
          <s id="N24A0F">Lingua, <foreign lang="de">hund</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A15" type="main">
          <s id="N24A17">Vectis, <foreign lang="de">wirbel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A1D" type="main">
          <s id="N24A1F">Fornax ſecunda concamerata, <foreign lang="de">ein ge<lb></lb>welbter treibeherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A27" type="main">
          <s id="N24A29">Veruculum, <foreign lang="de">das eiſen wie ein bratſpieſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A2F" type="main">
          <s id="N24A31">Tubuli, <foreign lang="de">rorlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A37" type="main">
          <s id="N24A39">Fornax <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan> item <expan abbr="cõcamerata">concamerata</expan>: ſed <lb></lb>quæ in <expan abbr="quibuſdã">quibuſdam</expan> à proxima differt, <lb></lb><foreign lang="de">der treibeherd in Polen vnd Vngern</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A4E" type="main">
          <s id="N24A50">Via, <foreign lang="de">gaſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A56" type="main">
          <s id="N24A58">Fornax ſecunda uento expoſita, <foreign lang="de">das <lb></lb>treiben vnder dem klotze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A60" type="main">
          <s id="N24A62">Argentum perpurgare, <foreign lang="de"><expan abbr="ſilberbreñen">ſilberbrennen</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A6A" type="main">
          <s id="N24A6C">Vſtrina, <foreign lang="de">das gemach darinnen 
<pb xlink:href="001/01/530.jpg"></pb>man ſilber brennet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A76" type="main">
          <s id="N24A78">Pilum, <foreign lang="de">ſtoſſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A7E" type="main">
          <s id="N24A80">Eius dentes, <foreign lang="de">zacken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A86" type="main">
          <s id="N24A88">Pilum dentibus carens, <foreign lang="de">kolbe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A8E" type="main">
          <s id="N24A90">Teſta, <foreign lang="de">teſtſchirbel</foreign> / puluis etiam quo <lb></lb>repleta eſt, teſta nominatur, Ger­<lb></lb>manice, <foreign lang="de">teſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24A9E" type="main">
          <s id="N24AA0">Magiſter ſiue purgator <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, <foreign lang="de">ſilber<lb></lb>brenner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24AAC" type="main">
          <s id="N24AAE">Cultellus utrinque acutus, <foreign lang="de">meſſer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24AB4" type="main">
          <s id="N24AB6">Globus, <foreign lang="de">kogel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24ABC" type="main">
          <s id="N24ABE">Ferramentum cui imponuntur ligna <lb></lb><foreign lang="de">das brandeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24AC5" type="main">
          <s id="N24AC7">Circulus alterius ferramenti in muro <lb></lb>incluſi, <foreign lang="de">der eiſerne hake</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24ACF" type="main">
          <s id="N24AD1">Ferreum <expan abbr="inſtrumẽtum">inſtrumentum</expan> cuius extima <lb></lb>pars ſurſum uerſus eminet, <foreign lang="de">der ei­<lb></lb>ſerne hake daran ein rond <expan abbr="holtzẽ">holtzem</expan> klotz<lb></lb>lein iſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24AE5" type="main">
          <s id="N24AE7">Sella, <foreign lang="de">das meſſing klotz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24AED" type="main">
          <s id="N24AEF">Foris ferrea, <foreign lang="de">das eiſerne thorlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24AF5" type="main">
          <s id="N24AF7">Cultellus, <foreign lang="de">klincke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24AFD" type="main">
          <s id="N24AFF"><expan abbr="Inſtrumentũ">Inſtrumentum</expan> <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan>, <foreign lang="de">das gebogen eiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24B0C" type="main">
          <s id="N24B0E">Inſtrumentum ferreum cuius extima <lb></lb>pars recta ſurſum uerſus extat, <foreign lang="de">der <lb></lb>eiſerne hake</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24B18" type="main">
          <s id="N24B1A">Aliud inſtrumentum ferreum uulſel<lb></lb>læ ſimile, <foreign lang="de">klenime</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24B22" type="main">
          <s id="N24B24">Ratio argenti in teſta, ſub tegu­<lb></lb>la collocata, perpurgandi, <foreign lang="de">das ſil­<lb></lb>berbrennen vnder der mu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24B34" type="main">
          <s id="N24B36">Tegula, <foreign lang="de">muffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24B3C" type="head">
          <s id="N24B3E">LIBRO XI.</s>
        </p>
        <p id="N24B41" type="main">
          <s id="N24B43">Argentum ab ære ſeparare, <foreign lang="de">ſeigern</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24B49" type="main">
          <s id="N24B4B">Officina ſiue domicilium in quo <lb></lb><expan abbr="argentũ">argentum</expan> ab ære ſeparatur, <foreign lang="de">ſeigerhutte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24B56" type="main">
          <s id="N24B58">Paries camini rectus, <foreign lang="de">ſchnurgerichte <lb></lb>ſchlete</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24B60" type="main">
          <s id="N24B62">Paries camini obliquus, <foreign lang="de">flache ſchlete</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24B68" type="main">
          <s id="N24B6A">Canalis, <foreign lang="de">rinne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24B70" type="main">
          <s id="N24B72">Focus extra domicilium in quo <lb></lb>maſſæ plumbeæ liquantur, <foreign lang="de">der zu <lb></lb>lasherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24B7C" type="main">
          <s id="N24B7E">Murus qui <expan abbr="quartũ">quartum</expan> <expan abbr="murũ">murum</expan> <expan abbr="longũ">longum</expan> mu­<lb></lb>nit contra uim ignis, <foreign lang="de">ſchild</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24B92" type="main">
          <s id="N24B94">Vehiculum, <foreign lang="de">wha<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>nlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24BA0" type="main">
          <s id="N24BA2">Grus, <foreign lang="de">kranich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24BA8" type="main">
          <s id="N24BAA">Catinus, <foreign lang="de">tiegel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24BB0" type="main">
          <s id="N24BB2">Catilli, <foreign lang="de">pfenlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24BB8" type="main">
          <s id="N24BBA"><expan abbr="Quiddã">Quiddam</expan> ſpumæ argenti ſimile, <foreign lang="de">dorn­<lb></lb>lein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24BC5" type="main">
          <s id="N24BC7">Pilum quo <expan abbr="frangũtur">franguntur</expan> panes æ­<lb></lb>rei, <foreign lang="de">kupferbrecher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24BD3" type="main">
          <s id="N24BD5">Truncus, <foreign lang="de">ſtock</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24BDB" type="main">
          <s id="N24BDD">Maſſa plumbea, <foreign lang="de">pleiſtucke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24BE3" type="main">
          <s id="N24BE5">Sella ænea, <foreign lang="de">ſattel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24BEB" type="main">
          <s id="N24BED">Pilum, <foreign lang="de">ſtempffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24BF3" type="main">
          <s id="N24BF5">Caput pili, <foreign lang="de">kupferbrecher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24BFB" type="main">
          <s id="N24BFD">Tigna ſtatuta, <foreign lang="de">ſeulen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C03" type="main">
          <s id="N24C05">Tigna tranſuerſa, <foreign lang="de">rigel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C0B" type="main">
          <s id="N24C0D">Dens quadrangulus, <foreign lang="de">ſchemel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C13" type="main">
          <s id="N24C15">Axis, <foreign lang="de">welle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C1B" type="main">
          <s id="N24C1D">Eius dentes, <foreign lang="de">arme</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C23" type="main">
          <s id="N24C25">Axiculus ferreus, <foreign lang="de">eiſern welchin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C2B" type="main">
          <s id="N24C2D">Fiſtula ænea, <foreign lang="de">kupfern welchin oder rore</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C33" type="main">
          <s id="N24C35">Clauus ferreus, <foreign lang="de">eiſerner nahel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C3B" type="main">
          <s id="N24C3D">Fornax in qua calefiunt panes <lb></lb>ærei, <foreign lang="de">wermofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C45" type="main">
          <s id="N24C47">Raſtrum bidens, <foreign lang="de">krail ſo zwene zaken <lb></lb>hat</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C4F" type="main">
          <s id="N24C51">Præſes officinæ, <foreign lang="de">huttenmeiſter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C57" type="main">
          <s id="N24C59">Æs in quo ineſt argentum tempera­<lb></lb>re cum plumbo, <foreign lang="de">plei zum ſilbrigen <lb></lb>kupfer ſchlahen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C63" type="main">
          <s id="N24C65">Temperatura, <foreign lang="de">miſſchung oder zuſchlag</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C6B" type="main">
          <s id="N24C6D">Diues plumbum, <foreign lang="de">reich plei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C73" type="main">
          <s id="N24C75">Plumbum depauperatum, <foreign lang="de">friſchplei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C7B" type="main">
          <s id="N24C7D">Panis, <foreign lang="de">ſtucke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C83" type="main">
          <s id="N24C85">Æris panes fathiſcentes, <foreign lang="de">kinſtocke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C8B" type="main">
          <s id="N24C8D">Spinæ, <foreign lang="de">dorner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C93" type="main">
          <s id="N24C95">Fornaces in quibus æs cum plumbo <lb></lb>miſcetur, <foreign lang="de">ſchmeltzofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24C9D" type="main">
          <s id="N24C9F">Catinus, <foreign lang="de">tiegel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24CA5" type="main">
          <s id="N24CA7">Humoris receptaculum, <foreign lang="de">aizucht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24CAD" type="main">
          <s id="N24CAF">Catinus æreus, <foreign lang="de">pfanne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24CB5" type="main">
          <s id="N24CB7">Fornaces in quibus recrementa reco<lb></lb>quuntur, <foreign lang="de">ſchlackenofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24CBF" type="main">
          <s id="N24CC1">Excoctor, <foreign lang="de">ſchmeltzer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24CC7" type="main">
          <s id="N24CC9">Rutrum, <foreign lang="de">kruckeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24CCF" type="main">
          <s id="N24CD1">Lignum fiſſum &amp; hians, <foreign lang="de">kloppe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24CD7" type="main">
          <s id="N24CD9">Vncus, <foreign lang="de">hake</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/531.jpg"></pb>
        <p id="N24CE2" type="main">
          <s id="N24CE4">Reliquiæ hordei ex quo ceruiſia eſt <lb></lb>facta, <foreign lang="de">treber</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24CEC" type="main">
          <s id="N24CEE">Fornax ſimilis furno, <foreign lang="de">ſpleiſofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24CF4" type="main">
          <s id="N24CF6">Æs reſiduum, <foreign lang="de">geſplieſſen kupfer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24CFC" type="main">
          <s id="N24CFE">Æs abſtractum, <foreign lang="de">abzug</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D04" type="main">
          <s id="N24D06">Magiſter, <foreign lang="de">ſpleiſmeiſter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D0C" type="main">
          <s id="N24D0E">Prima temperatura, <foreign lang="de">das vorpleien o­<lb></lb>der zuſchlag auf friſch einſtrich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D16" type="main">
          <s id="N24D18">Stannum pauper, <foreign lang="de">friſch einſtrich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D1E" type="main">
          <s id="N24D20">Secunda temperatura, <foreign lang="de">der zuſchlag <lb></lb>aufreiche einſtrich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D28" type="main">
          <s id="N24D2A">Stannum mediocre, <foreign lang="de">reich einſtrich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D30" type="main">
          <s id="N24D32">Tertia temperatura, <foreign lang="de">das vorpleien auf <lb></lb>den herd zu arbeiten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D3A" type="main">
          <s id="N24D3C">Stannum diues, <foreign lang="de">treib oder wergplei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D42" type="main">
          <s id="N24D44">Machinæ quibus panes leuantur &amp; <lb></lb>reponuntur, <foreign lang="de">gezeuge / oder ſtorche / <lb></lb>oder kranch</foreign> / noſtri enim appellant <lb></lb>ciconias, Latini grues</s>
        </p>
        <p id="N24D51" type="main">
          <s id="N24D53">Lingua, <foreign lang="de">der hund</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D59" type="main">
          <s id="N24D5B">Aſſer triangularis, <foreign lang="de">die tragbar</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D61" type="main">
          <s id="N24D63">Fornax in qua argentum &amp; <expan abbr="plũbum">plum<lb></lb>bum</expan> ab ære ſecernuntur, <foreign lang="de">ſeigerofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D6F" type="main">
          <s id="N24D71">Baſis, <foreign lang="de">das vndere teil des ofens</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D77" type="main">
          <s id="N24D79">Focus, <foreign lang="de">herd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D7F" type="main">
          <s id="N24D81">Murus, <foreign lang="de">ſchild</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D87" type="main">
          <s id="N24D89">Parietes, <foreign lang="de">eiſerne ofen wende</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D8F" type="main">
          <s id="N24D91">Soleæ, <foreign lang="de">ſolſtucke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D97" type="main">
          <s id="N24D99">Saxa quadrangula, <foreign lang="de">werckſtucke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24D9F" type="main">
          <s id="N24DA1">Laminæ æreæ, <foreign lang="de">ſcherten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24DA7" type="main">
          <s id="N24DA9">Particulæ eminentes, <foreign lang="de">zapfen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24DAF" type="main">
          <s id="N24DB1">Ferrum uncinatum, <foreign lang="de">das eiſen mit den <lb></lb>hecklein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24DB9" type="main">
          <s id="N24DBB">Bacilla ferrea antecedentia, <foreign lang="de">die geloch <lb></lb>erten ciſernen ſtebe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24DC3" type="main">
          <s id="N24DC5">Repagulum, <foreign lang="de">rigel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24DCB" type="main">
          <s id="N24DCD">Secretor, <foreign lang="de">ſeigerer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24DD3" type="main">
          <s id="N24DD5">Parietes qui ſunt à lateribus, <foreign lang="de">ſeiger­<lb></lb>gewende</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24DDD" type="main">
          <s id="N24DDF">Paries prior, <foreign lang="de">furwand</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24DE5" type="main">
          <s id="N24DE7">Bacilla ferrea, <foreign lang="de">ſtebe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24DED" type="main">
          <s id="N24DEF">Pedes, <foreign lang="de">fuſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24DF5" type="main">
          <s id="N24DF7">Bracteæ, <foreign lang="de">blech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24DFD" type="main">
          <s id="N24DFF">Lateres, <foreign lang="de">eiſerne zie jel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E05" type="main">
          <s id="N24E07">Catinus, <foreign lang="de">tiegel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E0D" type="main">
          <s id="N24E0F">Forceps, <foreign lang="de">zange ſo einen haken hat</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E15" type="main">
          <s id="N24E17">Contus uncinatus, <foreign lang="de">hake</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E1D" type="main">
          <s id="N24E1F">Rutrum, <foreign lang="de">krucke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E25" type="main">
          <s id="N24E27">Panes fathiſcentes, <foreign lang="de">kinſtocke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E2D" type="main">
          <s id="N24E2F">Spatha, <foreign lang="de">ſtoſeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E35" type="main">
          <s id="N24E37">Catilli ærei, <foreign lang="de">pfenlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E3D" type="main">
          <s id="N24E3F">Fornax in qua plumbum ab ar­<lb></lb>gento ſeparatur, <foreign lang="de">treibeheid</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E47" type="main">
          <s id="N24E49">Fornax in qua ærei panes <expan abbr="ſathiſcẽtes">ſathiſcentes</expan> <lb></lb>torrentur, <foreign lang="de">derofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E55" type="main">
          <s id="N24E57">Interior murus, <foreign lang="de">das futter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E5D" type="main">
          <s id="N24E5F">Laminæ æreæ, <foreign lang="de">ſcherten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E65" type="main">
          <s id="N24E67">Lacus, <foreign lang="de">waſſertrog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E6D" type="main">
          <s id="N24E6F">Torrere, <foreign lang="de">derren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E75" type="main">
          <s id="N24E77">Stiriæ, <foreign lang="de">pleizacken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E7D" type="main">
          <s id="N24E7F">Magiſter ſiue torrefactor, <foreign lang="de">derrer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E85" type="main">
          <s id="N24E87">Supremi panes, <foreign lang="de">die obere ſcheiben <expan abbr="võ">vom</expan> <lb></lb>garherde</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E93" type="main">
          <s id="N24E95">Viæ, <foreign lang="de">gaſſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24E9B" type="main">
          <s id="N24E9D">Batillum, <foreign lang="de">ſchaufel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24EA3" type="main">
          <s id="N24EA5">Contus, <foreign lang="de">ſchlackeneiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24EAB" type="main">
          <s id="N24EAD">Rutrum, <foreign lang="de">krucke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24EB3" type="main">
          <s id="N24EB5">Contus uncinatus, <foreign lang="de">ha<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24EC1" type="main">
          <s id="N24EC3">Raſtrum bidens, <foreign lang="de">ha<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ke mit zweien <lb></lb>zancken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24ED1" type="main">
          <s id="N24ED3">Æs cinereum, <foreign lang="de">ſchifer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24ED9" type="main">
          <s id="N24EDB">Spatha, <foreign lang="de">ſtoſeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24EE1" type="main">
          <s id="N24EE3">Spinæ, <foreign lang="de">ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſtdo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>rner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24EF5" type="main">
          <s id="N24EF7">Fornax in qua panes ærei torre­<lb></lb>facti coquuntur, <foreign lang="de">garherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24EFF" type="main">
          <s id="N24F01">Fornacis magiſter, <foreign lang="de">garmacher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F07" type="main">
          <s id="N24F09">Fornix, <foreign lang="de">boge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F0F" type="main">
          <s id="N24F11">Pila, <foreign lang="de">pfeiler</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F17" type="main">
          <s id="N24F19">Æs ex panibus torrefactis conficere, <lb></lb><foreign lang="de">garmachen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F20" type="main">
          <s id="N24F22">Spatha, <foreign lang="de">ſtoſeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F28" type="main">
          <s id="N24F2A">Spatha exciſoria, <foreign lang="de">ſchabeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F30" type="main">
          <s id="N24F32">Scopæ, <foreign lang="de">peſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F38" type="main">
          <s id="N24F3A">Piſtilla, <foreign lang="de">ſtoſſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F40" type="main">
          <s id="N24F42">Malleus ligneus, <foreign lang="de">holtzene heine</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F48" type="main">
          <s id="N24F4A">Lamina ferrea utrinque recuruata <foreign lang="de">ſcher<lb></lb>chin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F52" type="main">
          <s id="N24F54">Catinus, <foreign lang="de">tiegel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F5A" type="main">
          <s id="N24F5C">Lamina, <foreign lang="de">ſcharte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F62" type="main">
          <s id="N24F64">Bacillum ferreum, <foreign lang="de">nahel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F6A" type="main">
          <s id="N24F6C">Batillum, <foreign lang="de">ſchaufel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F72" type="main">
          <s id="N24F74">Contus, <foreign lang="de">ſchlackeiſen</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/532.jpg"></pb>
        <p id="N24F7D" type="main">
          <s id="N24F7F">Contus uncinatus, <foreign lang="de">reumeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F85" type="main">
          <s id="N24F87">Tertius contus, <foreign lang="de">gareiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F8D" type="main">
          <s id="N24F8F">Miniſter, <foreign lang="de">helferknecht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F95" type="main">
          <s id="N24F97">Rutrum, <foreign lang="de">krucke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24F9D" type="main">
          <s id="N24F9F">Spatha tertia, <foreign lang="de">ſchabeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24FA5" type="main">
          <s id="N24FA7">Aſſerculus curuatus, <foreign lang="de">das auſzgehaw­<lb></lb>ene bretlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24FAF" type="main">
          <s id="N24FB1">Cuneus ferreus, <foreign lang="de">ſchleiſeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24FB7" type="main">
          <s id="N24FB9">Panes ex ſpinis conficere, <foreign lang="de">ſtucke <lb></lb>auſzdorneren machen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24FC1" type="main">
          <s id="N24FC3">Addere, <foreign lang="de">zuſchlahen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24FC9" type="main">
          <s id="N24FCB">Spinæ quæ de panibus, ex ære et <expan abbr="plũbo">plum<lb></lb>bo</expan> conflatis, dum ſtannum ab ære <lb></lb>ſecerneretur, ortæ ſunt, <foreign lang="de">friſchdorner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24FD9" type="main">
          <s id="N24FDB">Spinæ quæ de panibus, ex ſemel re­<lb></lb>coctis ſpinis conflatis, ortæ ſunt, <lb></lb><foreign lang="de">dorner ſo em mal gearbeit ſein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24FE4" type="main">
          <s id="N24FE6">Spinæ quæ de panibus, ex bis reco­<lb></lb>ctis ſpinis conflatis, ortæ ſunt, <foreign lang="de">dor­<lb></lb>ner ſo zweimal gearbeit ſein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N24FF0" type="main">
          <s id="N24FF2">Spinæ, quæ dum panes fathiſcentes <lb></lb>torrerentur, ortæ ſunt, <foreign lang="de">ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſtdorner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25000" type="main">
          <s id="N25002">Spinæ uiles, <foreign lang="de">eiſerne dorner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25008" type="main">
          <s id="N2500A">Spinæ uiliſſimæ, <foreign lang="de">die geringſten dorner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25010" type="main">
          <s id="N25012">Panes ex ſpinis uilibus confecti, <foreign lang="de">ei­<lb></lb>ſerne ſtucke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2501A" type="main">
          <s id="N2501C">Recrementa quæ detrahit magiſter <lb></lb>qui æs è panibus torrefactis confi<lb></lb>cit, <foreign lang="de">garſchlacten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25026" type="main">
          <s id="N25028">Æs luteum, <foreign lang="de">gelkupfer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2502E" type="main">
          <s id="N25030">Cadmia, <foreign lang="de">kobelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25036" type="main">
          <s id="N25038">Æs caldarium, <foreign lang="de">lebeter kupfer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2503E" type="main">
          <s id="N25040">Ramentum lotura <expan abbr="collectũ">collectum</expan>, <foreign lang="de">gekretze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2504A" type="main">
          <s id="N2504C">Spinæ quæ de plumbo, cum in <expan abbr="ſecũ­dis">ſecun­<lb></lb>dis</expan> fornacibus ſeparatur ab argen<lb></lb>to, detrahuntur, <foreign lang="de">abſtrich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2505A" type="main">
          <s id="N2505C">Molybdæna in media catini parte or<lb></lb>ta, <foreign lang="de">ſpo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>rherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2506A" type="head">
          <s id="N2506C">LIBRO DVODECIMO.</s>
        </p>
        <p id="N2506F" type="main">
          <s id="N25071">Salis conficiendi rationes, <foreign lang="de">die <lb></lb>weiſen ſaltz zumachen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25079" type="main">
          <s id="N2507B">Prima, <foreign lang="de">wie man mehrſaltz macht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25081" type="main">
          <s id="N25083">Salinæ, <foreign lang="de">auſzgeſtochene pletze darinnen <lb></lb>ſaltz gemacht wird</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2508B" type="main">
          <s id="N2508D">Incilia, <foreign lang="de">greben ſo mit ſteinen auſzge­<lb></lb>maurt vnd vorſtrichen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25095" type="main">
          <s id="N25097">Oſcula, <foreign lang="de">locher wie aizuchten/haben ire <lb></lb>ſchutzen / wan die pletze voller ſein <lb></lb>ſchutzet man fur</foreign></s>
        </p>
        <p id="N250A1" type="main">
          <s id="N250A3">Septum, <foreign lang="de">ſchleuſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N250A9" type="main">
          <s id="N250AB">Raſtri lignei, <foreign lang="de">holtzene rechen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N250B1" type="main">
          <s id="N250B3">Batilla, <foreign lang="de">ſchauffeln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N250B9" type="main">
          <s id="N250BB"><expan abbr="Secũda">Secunda</expan>, <foreign lang="de">wie man das ſaltz in <expan abbr="pfanẽ">pfanne</expan> ſeidt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N250C8" type="main">
          <s id="N250CA">Domicilium in quo ſal confici­<lb></lb>tur, <foreign lang="de">kot</foreign> / quod ſic à Germanis appel­<lb></lb>latur propter fornaceos parietes, <expan abbr="q̊s">quos</expan> <lb></lb>quidam faciunt: &amp; tectum quod par<lb></lb>tim ex luto conſtat</s>
        </p>
        <p id="N250DD" type="main">
          <s id="N250DF">Prima domicilij pars, <foreign lang="de">ſtroſter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N250E5" type="main">
          <s id="N250E7">Secunda, <foreign lang="de">herdſter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N250ED" type="main">
          <s id="N250EF">Cupa, <foreign lang="de">bottich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N250F5" type="main">
          <s id="N250F7">Scamnum, <foreign lang="de">banck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N250FD" type="main">
          <s id="N250FF">Tertia ſiue poſtrema, <foreign lang="de">ſaltzſtet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25105" type="main">
          <s id="N25107">Terra cliuuli inſtar aggerata, <foreign lang="de">ſtuffe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2510D" type="main">
          <s id="N2510F">Operculum, <foreign lang="de">decke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25115" type="main">
          <s id="N25117">Focus, <foreign lang="de">herd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2511D" type="main">
          <s id="N2511F">Bacillum ferreum, <foreign lang="de">ſteckeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25125" type="main">
          <s id="N25127">Cortina, <foreign lang="de">pfanne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2512D" type="main">
          <s id="N2512F">Tigilla in terra defoſſa, <foreign lang="de">ſtappeln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25135" type="main">
          <s id="N25137">Tigilla eis immiſſa, <foreign lang="de">ſo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ckba<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ume</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25149" type="main">
          <s id="N2514B">Minores perticæ, <foreign lang="de">kleine heckſcheite</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25151" type="main">
          <s id="N25153">Minora bacilla ferrea uncinata, <foreign lang="de">heck­<lb></lb>ſcheit haken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2515B" type="main">
          <s id="N2515D">Fibulæ, <foreign lang="de">ſchlurffen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25163" type="main">
          <s id="N25165">Maiores perticæ, <foreign lang="de">groſſe heckſcheite</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2516B" type="main">
          <s id="N2516D">Maiora bacilla ferrea uncinata, <foreign lang="de">bort­<lb></lb>haken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25175" type="main">
          <s id="N25177">Poſterior foci pars, <foreign lang="de">witzſke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2517D" type="main">
          <s id="N2517F">Paries inter <expan abbr="poſteriorẽ">poſteriorem</expan> foci <expan abbr="partẽ">partem</expan> &amp; <lb></lb><expan abbr="tertiã">tertiam</expan> domicilij <expan abbr="partẽ">partem</expan> medius, <foreign lang="de">zau<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>n</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2519C" type="main">
          <s id="N2519E">Anguli, <foreign lang="de">horner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N251A4" type="main">
          <s id="N251A6">Situla, <foreign lang="de">fulaimer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N251AC" type="main">
          <s id="N251AE">Modulus, <foreign lang="de">zober darinnen man das <lb></lb>auſgeteilt ſaltzwaſſer in die ko<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>te tregt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N251BC" type="main">
          <s id="N251BE">Cochleare altum, <foreign lang="de">ſchu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ffe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N251CA" type="main">
          <s id="N251CC">Cupa parua, <foreign lang="de">bo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>te</foreign></s>
        </p>
        <p id="N251D8" type="main">
          <s id="N251DA">Canaliculus, <foreign lang="de">rinne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N251E0" type="main">
          <s id="N251E2">Magiſter, <foreign lang="de">wircker</foreign></s>
        </p>
        <p id="N251E8" type="main">
          <s id="N251EA">Qui ſuccedit uicarius eius muneri, <lb></lb><foreign lang="de">knecht</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/533.jpg"></pb>
        <p id="N251F4" type="main">
          <s id="N251F6">Miniſter, <foreign lang="de">helfferknecht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N251FC" type="main">
          <s id="N251FE">Adoleſcens, <foreign lang="de">greüder</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25204" type="main">
          <s id="N25206">Coquere, <foreign lang="de">ſieden oder kochen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2520C" type="main">
          <s id="N2520E">Deſpumare, <foreign lang="de">ſcheumen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25214" type="main">
          <s id="N25216">Deco quere ut denſetur in ſalem, <foreign lang="de">zu<lb></lb>ſaltz brengen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2521E" type="main">
          <s id="N25220">Spatha lignea, <foreign lang="de">rurſcheit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25226" type="main">
          <s id="N25228">Feruere, <foreign lang="de">ſocken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2522E" type="main">
          <s id="N25230">Aſſer, <foreign lang="de">das horn bret</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25236" type="main">
          <s id="N25238">Aſſeres qui cortinæ lateribus impo­<lb></lb>nuntur, <foreign lang="de">ſpene</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25240" type="main">
          <s id="N25242">Corbis, <foreign lang="de">korb</foreign>, quanquam in quibuſ<lb></lb>dam locis ſalem in alueos, non in<lb></lb>corbes, inijciunt</s>
        </p>
        <p id="N2524D" type="main">
          <s id="N2524F">Batillum, <foreign lang="de">ſchauffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25255" type="main">
          <s id="N25257">Tertia, <foreign lang="de">das ſaltzſieden in ſiedeheiſſen <lb></lb>quellen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2525F" type="main">
          <s id="N25261">Quarta, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ſaltz ſieden in <expan abbr="eiſernẽ">eiſernem</expan> topfen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2526B" type="main">
          <s id="N2526D">Quinta, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ſaltz ſieden im herde ſo ſaltz <lb></lb>waſſer <expan abbr="aufbreñend">aufbrennend</expan> holtz goſſen wird</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25279" type="main">
          <s id="N2527B">Sexta, <foreign lang="de">das ſaltz ſieden auſz gemachten <lb></lb>ſaltzwaſſer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25283" type="main">
          <s id="N25285">Dilutum, <foreign lang="de">lauge durch erdrich gemacht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2528B" type="main">
          <s id="N2528D">Lixiuium, <foreign lang="de">lauge durch aſſche gemacht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25293" type="main">
          <s id="N25295">Labrum, <foreign lang="de">wanne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2529B" type="main">
          <s id="N2529D">Nitri conficiendi rationes, <foreign lang="de">die <lb></lb>weiſen nitar oder tincar/oder baurach <lb></lb>zumachen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N252A7" type="main">
          <s id="N252A9">Prima, <foreign lang="de">das niter machen am Nilo</foreign></s>
        </p>
        <p id="N252AF" type="main">
          <s id="N252B1">Secunda, <foreign lang="de">die weiſe niter von gemach­<lb></lb>ter niter lauge zufieden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N252B9" type="main">
          <s id="N252BB">Ratio conficiendæ chryſocollæ, <lb></lb>quam boracem nominamus, <foreign lang="de">die wei<lb></lb>ſe borras zuſieden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N252C5" type="main">
          <s id="N252C7">Ratio conficiendi halinitri, <foreign lang="de">die <lb></lb>weiſe ſalmter zuſieden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N252CF" type="main">
          <s id="N252D1">Alumiuis conficiendi rationes, <lb></lb><foreign lang="de">die weiſen alaun zumachen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N252D8" type="main">
          <s id="N252DA">Prima, <foreign lang="de">die weiſen alaun aus alauniſch­<lb></lb>em erdrich zumachen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N252E2" type="main">
          <s id="N252E4">Caſtellum, <foreign lang="de">kaſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N252EA" type="main">
          <s id="N252EC">Lacus, <foreign lang="de">trog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N252F2" type="main">
          <s id="N252F4">Lacuna, <foreign lang="de">teich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N252FA" type="main">
          <s id="N252FC">Altera, <foreign lang="de">die weiſen alaun auſz <expan abbr="alauniſchẽ">alauniſchem</expan> <lb></lb>felſzen zu machen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25308" type="main">
          <s id="N2530A">Atramenti ſutorij conficiendi ra<lb></lb>tiones, <foreign lang="de">die weiſen kupffer waſſer zuma<lb></lb>chen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25314" type="main">
          <s id="N25316">Prima, <foreign lang="de">wie die ſonne das kupfer <lb></lb>waſſer wircken mag</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2531E" type="main">
          <s id="N25320">Secunda, <foreign lang="de">die weiſe kupfer waſſer auſz <lb></lb>kupferweſrichen waſſer zuſieden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25328" type="main">
          <s id="N2532A">Reſtis, <foreign lang="de">peſtener ſtrick</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25330" type="main">
          <s id="N25332">Catini, <foreign lang="de">pfannen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25338" type="main">
          <s id="N2533A">Tertia, <foreign lang="de">die weiſe kupferwaſſer auſz <expan abbr="ſch­wartzẽ">ſch­<lb></lb>wartzem</expan> atrament <expan abbr="vñ">vnm</expan> <expan abbr="dergleichẽ">dergleichem</expan> <expan abbr="zuſiedẽ">zuſiedem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N25351" type="main">
          <s id="N25353">Quarta, <foreign lang="de">die weiſe kupfer waſſer auſz erd <lb></lb>rich vnd ſtein damite es vormiſchet <lb></lb>zuſieden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2535D" type="main">
          <s id="N2535F">Quinta, <foreign lang="de">wie ſich kupferwaſſer auff ſtoln <lb></lb>vorſamlet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25367" type="main">
          <s id="N25369">Sulfuris conficiendi rationes, <foreign lang="de">die <lb></lb>weiſen ſchweſel zumachen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25371" type="main">
          <s id="N25373">Prima, <foreign lang="de">das ſchwefel machen im topfen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25379" type="main">
          <s id="N2537B">Secunda, <foreign lang="de">das ſchwefel machen im ofen <lb></lb>wie zu Kromenau</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25383" type="main">
          <s id="N25385">Tertia, <foreign lang="de">das ſchwefel machen in krugen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2538B" type="main">
          <s id="N2538D">Bituminis conficiendi ratio, <foreign lang="de">die <lb></lb>weiſe bergwachs auſz ſteinoeliſchen waſ­<lb></lb>ſer zuſieden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25397" type="main">
          <s id="N25399">Chryſocollæ colligendæ ratio, <lb></lb><foreign lang="de">die weiſe berggrun zuuorſamlen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N253A0" type="main">
          <s id="N253A2">Ochra, <foreign lang="de">okergel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N253A8" type="main">
          <s id="N253AA">Vitri conficiendi ratio, <foreign lang="de">die weiſe <lb></lb>glas zumachen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N253B2" type="main">
          <s id="N253B4">Sal ex cinere anthyllidis uel alterius <lb></lb>herbæ ſalſæ factus, <foreign lang="de">ſalalkali</foreign></s>
        </p>
        <p id="N253BC" type="main">
          <s id="N253BE">Fornax prima, <foreign lang="de">ſchmeltzofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N253C4" type="main">
          <s id="N253C6">Secunda, <foreign lang="de">glasofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N253CC" type="main">
          <s id="N253CE">Tertia, <foreign lang="de">kulofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N253D4" type="main">
          <s id="N253D6">FINIS.</s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/534.jpg"></pb>
        <p id="N253DC" type="head">
          <s id="N253DE">INDEX SECVNDVS <lb></lb>CONTINENS EADEM REI ME­<lb></lb>tallicæ nomina Latina, Græcaque Gerinanice reddita, ſed <lb></lb>in Lectoris gratiam, ſecundum Alphabeti <lb></lb>ordinem digeſta.</s>
        </p>
        <p id="N253E9" type="main">
          <s id="N253EB">Abacus, <foreign lang="de">bune</foreign></s>
        </p>
        <p id="N253F1" type="main">
          <s id="N253F3">Accepti expenſique <expan abbr="rationẽ">rationem</expan> red­<lb></lb>dere, <foreign lang="de">rechnung thun</foreign></s>
        </p>
        <p id="N253FF" type="main">
          <s id="N25401">Accretiones <expan abbr="arborũ">arborum</expan> <expan abbr="añuæ">annuæ</expan>, <foreign lang="de">jarwachs</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2540F" type="main">
          <s id="N25411">Aciei conficiendæ ratio, <foreign lang="de">die weiſz ſte<lb></lb>hel zu machen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25419" type="main">
          <s id="N2541B">Acus, <foreign lang="de">ſtreich nadeln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25421" type="main">
          <s id="N25423">Acus ex auro &amp; argento factæ, <foreign lang="de">gold <lb></lb>nadeln auff weis beſchickt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2542B" type="main">
          <s id="N2542D">Acus ex auro &amp; ære factæ, <foreign lang="de">gold na­<lb></lb>deln anffrot beſchickt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25435" type="main">
          <s id="N25437">Acus ex auro &amp; <expan abbr="argẽto">argento</expan> &amp; ære factæ, <lb></lb><foreign lang="de">goldnadeln auff weis <expan abbr="vñ">vnd</expan> rot beſchickt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25446" type="main">
          <s id="N25448">Acus ex argento &amp; ære factæ, <foreign lang="de">ſilber <lb></lb>nadeln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25450" type="main">
          <s id="N25452">Addere, <foreign lang="de">zuſchlahen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25458" type="main">
          <s id="N2545A">Additamenta, <foreign lang="de">zuſeze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25460" type="main">
          <s id="N25462">Adoleſcens lib. 9. <foreign lang="de">der aufgieſer / greu­<lb></lb>der</foreign> / lib. 12.</s>
        </p>
        <p id="N2546B" type="main">
          <s id="N2546D">Aduerſa uenæ pars, <foreign lang="de">ein gegendrumb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25473" type="main">
          <s id="N25475">Aer immobilis, <foreign lang="de">boſe wetter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2547B" type="main">
          <s id="N2547D">Aer ſe fundit in caua terræ, &amp; rurſus <lb></lb>cuolat, <foreign lang="de">das wetter zeihet aus vnd <lb></lb><expan abbr="cin/ſom̃er">ein/ſomner</expan> zeit zum hochſten ein zum <lb></lb>mderſten heraus/winter zeit zum ni­<lb></lb>derſten ein/zum hochſten heraus</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2548E" type="main">
          <s id="N25490">Æris panes fathiſcentes, <foreign lang="de">kinſtocke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25496" type="main">
          <s id="N25498">Æris rudis minus ſynceri excoctio <lb></lb>apud Rhetos, <foreign lang="de">das ſchmeltzen des <lb></lb>kupffers/glaſzertz in der graffſchafft <lb></lb>Tyroll</foreign></s>
        </p>
        <p id="N254A4" type="main">
          <s id="N254A6">Æris ſcobs elimata, <foreign lang="de">kupffer feilich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N254AC" type="main">
          <s id="N254AE">Æs ab auro ſeparare, <foreign lang="de">kupffer <expan abbr="võ">vom</expan> gold <lb></lb>ſcheiden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N254BA" type="main">
          <s id="N254BC">Æs abſtractum, <foreign lang="de">abzug</foreign></s>
        </p>
        <p id="N254C2" type="main">
          <s id="N254C4">Æs caldarium, <foreign lang="de">lebeter cupffer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N254CA" type="main">
          <s id="N254CC">Æs cinereum, <foreign lang="de">ſanffer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N254D2" type="main">
          <s id="N254D4">Æs ex panibus torrefactis conficere, <lb></lb><foreign lang="de">gar machen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N254DB" type="main">
          <s id="N254DD">Æs in quo ineſt argentum tempera­<lb></lb>re cum plumbo, <foreign lang="de">plei in ſilbrigen <lb></lb>kupffer ſchlahen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N254E7" type="main">
          <s id="N254E9">Æs luteum, <foreign lang="de">geel kupffer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N254EF" type="main">
          <s id="N254F1">Æs liquefactum fundere in canalicu<lb></lb>lum ferreum, <foreign lang="de">zeengieſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N254F9" type="main">
          <s id="N254FB">Æs, uel plumbum, uel argentum in <lb></lb>globulos diſſoluere, <foreign lang="de">kupffer oder <lb></lb>plei oder ſilber kornen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25505" type="main">
          <s id="N25507">Æs reſiduum, <foreign lang="de">geſplieſzen kupffer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2550D" type="main">
          <s id="N2550F">Africus, <foreign lang="de">der wind ſo vom mittel ſuden <lb></lb>weſt wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25517" type="main">
          <s id="N25519">Agere cuniculum, <foreign lang="de">ein ſtoln treiben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2551F" type="main">
          <s id="N25521">Agitare, <foreign lang="de">ſchwencken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25527" type="main">
          <s id="N25529">Ala, <foreign lang="de">flogel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2552F" type="main">
          <s id="N25531">Alueus maior, <foreign lang="de">bergtrog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25537" type="main">
          <s id="N25539">Alueus minor, <foreign lang="de">ertztrog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2553F" type="main">
          <s id="N25541">Alueus nauiculæ ſimilis, <foreign lang="de">ſeichſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25547" type="main">
          <s id="N25549">Alueus niger, <foreign lang="de">ſicher trog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2554F" type="main">
          <s id="N25551">Altanus, <foreign lang="de">der windt ſo ſuden ſudenweſt <lb></lb>wehet oder geth</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25559" type="main">
          <s id="N2555B">Alternis res quaſdam quæ purgant, <lb></lb>alternis aurum ponere,<foreign lang="de"> cementiren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25562" type="main">
          <s id="N25564">Aluminis conficiendi rationes, <foreign lang="de">die <lb></lb>weiſen alaun zu machen/ prima, die <lb></lb>weiſen alaun aus alauniſcheni erdrich <lb></lb>zumachen/ Altera, die weiſen alaun <lb></lb>auſz alauniſchen felſzen zu machen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25572" type="main">
          <s id="N25574">Ampulla uitrea, <foreign lang="de">kolb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2557A" type="main">
          <s id="N2557C">Ampulla altera uitrea, <foreign lang="de">vorleg glaſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25582" type="main">
          <s id="N25584">Anguli, <foreign lang="de">horner</foreign> / lib. 12.</s>
        </p>
        <p id="N2558B" type="main">
          <s id="N2558D">Annulus ferreus, <foreign lang="de">ring</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25593" type="main">
          <s id="N25595">Antæ excauatæ, <foreign lang="de">das auſzgeſch weiffte <lb></lb>beider ſeits/oder ſtrudel <expan abbr="dariñe">darinne</expan> der heng <lb></lb>ſitzer aufzeihet vnd wider leſt vor <lb></lb>vhallen</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/535.jpg"></pb>
        <p id="N255A8" type="main">
          <s id="N255AA">Aquagij canales, <foreign lang="de">waſſergerinne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N255B0" type="main">
          <s id="N255B2">Aquaria uaſa, <foreign lang="de">die geva<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſz <expan abbr="dariñen">darinnen</expan> man <lb></lb>waſſer zeihet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N255C4" type="main">
          <s id="N255C6">Aqua ualens quæ aurum ab argento <lb></lb>ſecernit, <foreign lang="de">ſcheide waſſer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N255CE" type="main">
          <s id="N255D0">Aquilo, <foreign lang="de">oder wind ſo von mittel nort oſt <lb></lb>wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N255D8" type="main">
          <s id="N255DA">Arcus, <foreign lang="de">bogel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N255E0" type="main">
          <s id="N255E2">Area fodinarum, <foreign lang="de">maſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N255E8" type="main">
          <s id="N255EA">Area, <foreign lang="de">herd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N255F0" type="main">
          <s id="N255F2">Area curta, <foreign lang="de">der kurtz herd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N255F8" type="main">
          <s id="N255FA">Area altera, <foreign lang="de">der wende herd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25600" type="main">
          <s id="N25602">Area capitis fodinarum, <foreign lang="de">fundt grube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25608" type="main">
          <s id="N2560A">Area capitis aduerſi fodinarum, <foreign lang="de">fund <lb></lb>grube des gegendrumbs</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25612" type="main">
          <s id="N25614">Area fodinarum aduerſa, <foreign lang="de">ein maſſe <lb></lb>des gegendrumbs</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2561C" type="main">
          <s id="N2561E">Area rotunda, <foreign lang="de">vniblauff / ein gepell</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25624" type="main">
          <s id="N25626">Areæ, <foreign lang="de">auſzgeſtochene pletz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2562C" type="main">
          <s id="N2562E">Arenas riuorum uel fluminum laua­<lb></lb>re, <foreign lang="de">ſeiffen oder waſſchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25636" type="main">
          <s id="N25638">Argeſtes, <foreign lang="de">der wind ſo von weſt weſtſu <lb></lb>den wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25640" type="main">
          <s id="N25642">Argentum ab auro ſeparare, <foreign lang="de">ſilber <lb></lb>vom gold ſcheiden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2564A" type="main">
          <s id="N2564C">Argentum ab ære ſeparare, <foreign lang="de">ſeigern</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25652" type="main">
          <s id="N25654">Argentum cum aqua ualente permi­<lb></lb>ſtum, <foreign lang="de">ſilberig ſcheid waſſer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2565C" type="main">
          <s id="N2565E">Argentum perpurgare, <foreign lang="de"><expan abbr="ſilberbreñen">ſilberbrennen</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N25666" type="main">
          <s id="N25668">Argenti in teſta ſub tegula collocata <lb></lb>perpurgandi ratio, <foreign lang="de">das ſilber bren<lb></lb>nen vnder der muffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25672" type="main">
          <s id="N25674">Argilla cinerea, <foreign lang="de">thone oder than</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2567A" type="main">
          <s id="N2567C">Argilla uda &amp; arenoſa, <foreign lang="de">ſchwilen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25682" type="main">
          <s id="N25684">Artifex experiendæ uenæ uel metals<lb></lb>li, <foreign lang="de">probiren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2568C" type="main">
          <s id="N2568E">Aſſer, <foreign lang="de">das horn brett</foreign> / lib. 12.</s>
        </p>
        <p id="N25695" type="main">
          <s id="N25697">Aſſeres ad latus ſcalarum tignis im­<lb></lb>poſitæ, <foreign lang="de">thubune oder abtrit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2569F" type="main">
          <s id="N256A1">Aſſeres cauis pleni, <foreign lang="de">brete ſo runde <lb></lb>tulcklein haben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N256A9" type="main">
          <s id="N256AB">Aſſeres diſſectæ arboris extimi, <foreign lang="de">ſch­<lb></lb>warten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N256B3" type="main">
          <s id="N256B5">Aſſeres qui cortinæ lateri­<lb></lb>bus imponuntur, <foreign lang="de">ſpene</foreign></s>
        </p>
        <p id="N256BD" type="main">
          <s id="N256BF">Aſſer qui erigi poteſt, <foreign lang="de">wende brett</foreign></s>
        </p>
        <p id="N256C5" type="main">
          <s id="N256C7">Aſſeres qui prope fundamentum ad <lb></lb>tigilla affiguntur, <foreign lang="de">donnen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N256CF" type="main">
          <s id="N256D1">Aſſeres &amp; qui utrinque <expan abbr="puteũ">puteum</expan> à uena, <lb></lb>&amp; qui reliquam eius partem ab ea, <lb></lb>in qua ſunt ſcalæ, <expan abbr="diſtinguũt">diſtinguunt</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="ſeittẽ">ſeittem</expan> <lb></lb>donnen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N256E8" type="main">
          <s id="N256EA">Aſſer triangularis, <foreign lang="de">die tragbar</foreign> / lib. 11.</s>
        </p>
        <p id="N256F1" type="main">
          <s id="N256F3">Aſſerculus curuatus, <foreign lang="de">das auſzgehawen <lb></lb>bretlein</foreign> / lib. 11.</s>
        </p>
        <p id="N256FC" type="main">
          <s id="N256FE">Aſſerculi uel pali in quibus <expan abbr="ſedẽt">ſedent</expan> foſ­<lb></lb>ſores, qui cuniculum <expan abbr="agũt">agunt</expan>, <foreign lang="de">ſitzpfele</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2570E" type="main">
          <s id="N25710"><expan abbr="Atramẽti">Atramenti</expan> ſutorij <expan abbr="cõficiendi">conficiendi</expan> rationes, <lb></lb><foreign lang="de">die weiſen kupfer waſſer zu <expan abbr="machẽ">machen</expan></foreign> / Pri­<lb></lb>ma, <foreign lang="de">wie die ſon <expan abbr="dz">das</expan> kupffer waſſer wirck­<lb></lb>en mag</foreign> / Secunda, <foreign lang="de">die weiſe kupffer <lb></lb>waſſer auſz kupfferweſrichem waſſer zu <lb></lb>ſieden</foreign> / Tertia, <foreign lang="de">die weiſen kupffer waſſ­<lb></lb>er auſz ſchwartzen atrament / vnd <expan abbr="der­gleichẽ">der­<lb></lb>gleichen</expan> <expan abbr="zuſiedẽ">zuſieden</expan></foreign> / Quarta, <foreign lang="de">die weiſe kupff<lb></lb>er waſſer auſz erdrich vnd ſtein / damite <lb></lb>es vermiſcht zu <expan abbr="ſiedẽ">ſieden</expan></foreign> / Quinta, <foreign lang="de">wie ſich <lb></lb>kupffer waſſer auff ſtoln verſamlet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25751" type="main">
          <s id="N25753">Auram ſuppeditare, <foreign lang="de">wetter brengen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25759" type="main">
          <s id="N2575B">Aurea maſſula, <foreign lang="de">konig</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25761" type="main">
          <s id="N25763">Auriga, <foreign lang="de">treiber</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25769" type="main">
          <s id="N2576B">Aurum ab argento ſecernere, <foreign lang="de">gold <lb></lb>vom ſilber ſcheiden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25773" type="main">
          <s id="N25775">Auri ab argento ſeparandi altera ra­<lb></lb>tio, <foreign lang="de">das ſcheiden im gus. </foreign></s>
          <s id="N2577D">Ea triplex <lb></lb>eſt. </s>
          <s id="N25782">Prima perficitur ſulfure, <foreign lang="de">das iſt <lb></lb>das ſcheiden im guſz durch ſchwefel. </foreign></s>
          <s id="N2578A">Se<lb></lb>cunda perficitur ſtibio, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> iſt <expan abbr="dz">das</expan> ſchei­<lb></lb>den im guſz durch ſpiſzglaſz. </foreign></s>
          <s id="N25794">Tertia re­<lb></lb>bus <expan abbr="cõpoſitis">compoſitis</expan> perficitur, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> iſt <expan abbr="dz">das</expan> ſchei <lb></lb>den im guſz durch gemiſchte puluer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N257A2" type="main">
          <s id="N257A4"><expan abbr="Aurũ">Aurum</expan> experiri <expan abbr="argẽto">argento</expan> uiuo, <foreign lang="de">anquicken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N257B1" type="main">
          <s id="N257B3">Aurum uel argentum coticula explo<lb></lb>rare, <foreign lang="de">gold oder ſilber ſtreichen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N257BB" type="main">
          <s id="N257BD">Auri ramenta leuiora, <foreign lang="de"><expan abbr="flem̃icht">flemnicht</expan> golt</foreign> / <lb></lb>grauiora, <foreign lang="de">kornicht gold</foreign></s>
        </p>
        <p id="N257CC" type="main">
          <s id="N257CE">Auſter, <foreign lang="de">der wind ſo von ſuden wehet oder <lb></lb>gehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N257D6" type="main">
          <s id="N257D8">Axis, <foreign lang="de">ſpille/welle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N257DE" type="main">
          <s id="N257E0">Axis ſtatutus, <foreign lang="de">ſpille</foreign></s>
        </p>
        <p id="N257E6" type="main">
          <s id="N257E8">Axis ſtratus, <foreign lang="de">welle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N257EE" type="main">
          <s id="N257F0">Axiculus, <foreign lang="de">waltze / welchin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N257F6" type="main">
          <s id="N257F8">Axiculus ferreus, <foreign lang="de">ſchwengel nahel</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/536.jpg"></pb>
        <p id="N25801" type="main">
          <s id="N25803">Axiculus ferreus quadrangulus, <foreign lang="de">ei­<lb></lb>ſern viereckicht welchin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2580B" type="main">
          <s id="N2580D">Axiculi ferrei, <foreign lang="de">eiſerne welchin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25813" type="main">
          <s id="N25815">Axiculus ligneus teres, <foreign lang="de">wegſtempel <lb></lb>darauf die ſeil gehn/das ſie ſich nit be­<lb></lb>ſtoſſen oder abniffen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2581F" type="head">
          <s id="N25821">B</s>
        </p>
        <p id="N25824" type="main">
          <s id="N25826">Bacillum, <foreign lang="de">knebel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2582C" type="main">
          <s id="N2582E">Bacillum ferreum foſſorum teres, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <lb></lb>eiſen damit man <expan abbr="einẽ">einem</expan> durſchlag macht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2583A" type="main">
          <s id="N2583C">Bacillum ferreum foſſorum latum, <lb></lb><foreign lang="de">das brecheiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25843" type="main">
          <s id="N25845">Bacillum ferreum, <foreign lang="de">nahel</foreign> / lib. 11. <foreign lang="de">ſteck­<lb></lb>eiſen</foreign> / lib. 12.</s>
        </p>
        <p id="N25852" type="main">
          <s id="N25854">Bacilla ex acie facta, <foreign lang="de">ſta<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>lſtebe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25860" type="main">
          <s id="N25862">Bacilla ferrea, <foreign lang="de">ſtabeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25868" type="main">
          <s id="N2586A">Bacilla ferrea antecedentia, <foreign lang="de">die geloch<lb></lb>erten eiſernen ſtebe</foreign> / lib. 11.</s>
        </p>
        <p id="N25873" type="main">
          <s id="N25875">Bacilla ferrea in ſucula incluſa, <foreign lang="de"><expan abbr="ſchwẽg">ſchweng</expan> <lb></lb>ſtangen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25880" type="main">
          <s id="N25882">Baſis fornacis, <foreign lang="de">das vnder teil des ofens</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25888" type="main">
          <s id="N2588A">Batillum, <foreign lang="de">ſchauffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25890" type="main">
          <s id="N25892">Batillum, <foreign lang="de">kolſchauffel</foreign> / lib. 9.</s>
        </p>
        <p id="N25899" type="main">
          <s id="N2589B">Batillum ferreum, <foreign lang="de">eiſerne ſchauffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N258A1" type="main">
          <s id="N258A3">Batillum ligneum, <foreign lang="de">holtzene ſchauffeln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N258A9" type="main">
          <s id="N258AB">Batillum ligneum cui <expan abbr="manubriũ">manubrium</expan> cur<lb></lb>tum, <foreign lang="de">holtzen ſchauflein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N258B7" type="main">
          <s id="N258B9">Batilla lignea, <foreign lang="de">ſeiffen ſchauffeln</foreign> / lib. 8.</s>
        </p>
        <p id="N258C0" type="main">
          <s id="N258C2">Bituminis conficiendi ratio, <foreign lang="de">die weiſe <lb></lb>bergwachs vſz ſtein o<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>liſchem waſſer zu <lb></lb>ſieden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N258D2" type="main">
          <s id="N258D4">Boreas, <foreign lang="de">oder wind ſo <expan abbr="võ">vom</expan> oſt nort wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N258DE" type="main">
          <s id="N258E0">Bractea, <foreign lang="de">feder</foreign></s>
        </p>
        <p id="N258E6" type="main">
          <s id="N258E8">Bracteæ, <foreign lang="de">blech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N258EE" type="main">
          <s id="N258F0">Bracteæ ferreæ, <foreign lang="de">platten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N258F6" type="main">
          <s id="N258F8">Bracteæ ſimul iunctæ, <foreign lang="de">das ſchlos</foreign></s>
        </p>
        <p id="N258FE" type="main">
          <s id="N25900">Bulga per ſe <expan abbr="hauriẽs">hauriens</expan> aquas, <foreign lang="de">reingebul<lb></lb>ge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2590C" type="main">
          <s id="N2590E">Bulga in quam aquæ batillo <lb></lb>agitatæ infunduntur, <foreign lang="de">ſtreichbulge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25916" type="main">
          <s id="N25918">In Bulgæ <expan abbr="partẽ">partem</expan> ruptam bacilli teretis <lb></lb>&amp; ſtriati particulam immittere, <foreign lang="de">ein <lb></lb>kerbholtz oder ſchraub einpinden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25926" type="head">
          <s id="N25928">C</s>
        </p>
        <p id="N2592B" type="main">
          <s id="N2592D">Cadmia, <foreign lang="de">kobelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25933" type="main">
          <s id="N25935">Cæcias, <foreign lang="de">der wind ſo von oſt <expan abbr="ſudẽ">ſudem</expan> wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2593F" type="main">
          <s id="N25941">Calceus ſiphonum, <foreign lang="de">pompen ſchuch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25947" type="main">
          <s id="N25949">Caminus, <foreign lang="de">glocke</foreign> / lib. 9.</s>
        </p>
        <p id="N25950" type="main">
          <s id="N25952">Camini pars patens quæ <expan abbr="fumũ">fumum</expan> emit­<lb></lb>tit, <foreign lang="de">rachloch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2595E" type="main">
          <s id="N25960">Camini parietes duo, re<lb></lb>ctus &amp; obliquus, <foreign lang="de">ſchleten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25968" type="main">
          <s id="N2596A">Canalis, <foreign lang="de">waſſerſeige / gerinne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25970" type="main">
          <s id="N25972">Canalis, <foreign lang="de">melwinckel dacs ausſchutret</foreign> <lb></lb>lib. 8. ibid. </s>
          <s id="N2597B"><foreign lang="de">ſchlemgrab</foreign> / eius caput, <lb></lb><foreign lang="de">durchlas</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25985" type="main">
          <s id="N25987">Canalis deuexus ſiue mi­<lb></lb>nor, oder <foreign lang="de"><expan abbr="ſchlemgrabẽ">ſchlemgraben</expan></foreign> / eius caput, <foreign lang="de">herd <lb></lb>trog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25997" type="main">
          <s id="N25999">Canalis longus, <foreign lang="de">lotte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2599F" type="main">
          <s id="N259A1">Canalis quadrangulus, <foreign lang="de">der anoder lauter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N259A7" type="main">
          <s id="N259A9">Canalis tranſuerſus, <foreign lang="de">quergerinne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N259AF" type="main">
          <s id="N259B1">Canales lib. 8. <foreign lang="de">puchgreben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N259B7" type="main">
          <s id="N259B9">Canales aquagij, <foreign lang="de">waſſergerinne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N259BF" type="main">
          <s id="N259C1">Canales cuniculi, <foreign lang="de">waſſerſeige</foreign></s>
        </p>
        <p id="N259C7" type="main">
          <s id="N259C9">Canales duo deuexi, <foreign lang="de">der zwifach <lb></lb>ſchlemgraben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N259D1" type="main">
          <s id="N259D3">Canales magni, <foreign lang="de">puchgreben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N259D9" type="main">
          <s id="N259DB">Canales occludere, <foreign lang="de">vorſchutzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N259E1" type="main">
          <s id="N259E3">Canales ſub oſtijs, <foreign lang="de">lotten darinnen <expan abbr="dz">das</expan> <lb></lb>waſſer auffdas kerrad fleuſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N259EB" type="main">
          <s id="N259ED">Canales recludere, <foreign lang="de">auffziehen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N259F3" type="main">
          <s id="N259F5">Canaliculus, <foreign lang="de">gerinlein / rinſe</foreign> / lib. 8. <lb></lb><foreign lang="de">kerbe oder rinſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25A00" type="main">
          <s id="N25A02">Canaliculus per quem effluit ſpuma <lb></lb>argenti, <foreign lang="de">gletglaſze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25A0A" type="main">
          <s id="N25A0C">Canaliculi, <foreign lang="de">ritzlein</foreign> / lib. 8.</s>
        </p>
        <p id="N25A13" type="main">
          <s id="N25A15">Canaliculi tranſuerſi, <foreign lang="de">querkerben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25A1B" type="main">
          <s id="N25A1D">Canna ferrea, <foreign lang="de">eiſern rorlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25A23" type="main">
          <s id="N25A25">Cancelli, <foreign lang="de">gatter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25A2B" type="main">
          <s id="N25A2D">Capſa, <foreign lang="de">kumpf / oder puchtrog / kiſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25A33" type="main">
          <s id="N25A35">Capſa breuis patens, <foreign lang="de">durchlas</foreign> /lib. 8.</s>
        </p>
        <p id="N25A3C" type="main">
          <s id="N25A3E">Capſa cuius <expan abbr="fundũ">fundum</expan> filis ferreis eſt <expan abbr="cõ­textum">con­<lb></lb>textum</expan>, <foreign lang="de">durchwurf</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25A4E" type="main">
          <s id="N25A50">Capſa longa patens, <foreign lang="de">rolle</foreign> / lib. 8.</s>
        </p>
        <p id="N25A57" type="main">
          <s id="N25A59">Capſa patens, <foreign lang="de">kaſte</foreign> / lib. 8. eod. <foreign lang="de">kaſten <lb></lb>reder</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25A65" type="main">
          <s id="N25A67">Capſa patens, <foreign lang="de">hund</foreign> lib. 6. eius ma­<lb></lb>gnus clauus ferreus obtuſus, <foreign lang="de">leit­<lb></lb>nagel ſo im gleis gehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25A75" type="main">
          <s id="N25A77">Capſæ, <foreign lang="de">trunen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25A7D" type="main">
          <s id="N25A7F">Capſæ in quas uenæ diſtribuendæ <lb></lb>inijciuntur, <foreign lang="de">teiler</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25A87" type="main">
          <s id="N25A89">Caput areæ, <foreign lang="de">des herdes haupt</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/537.jpg"></pb>
        <p id="N25A92" type="main">
          <s id="N25A94">Capurfodinarum, <foreign lang="de">fundgrube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25A9A" type="main">
          <s id="N25A9C">Caput fodinarum aduerſum, <foreign lang="de">eins ge<lb></lb>gendrumbs fundgrube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25AA4" type="main">
          <s id="N25AA6">Caput follis, <foreign lang="de">balghaupt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25AAC" type="main">
          <s id="N25AAE">Caput pili <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan>, <foreign lang="de">pucher oder pucheiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25AB8" type="main">
          <s id="N25ABA">Caput pili quo franguntur panes æ­<lb></lb>rei, <foreign lang="de">kupfferbrecher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25AC2" type="main">
          <s id="N25AC4">Carbas, <foreign lang="de">der wind ſo von oſt oſtnort</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25ACA" type="main">
          <s id="N25ACC">Caſa putealis, <foreign lang="de">kaw</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25AD2" type="main">
          <s id="N25AD4">Caſa quam habitat præſes fodinæ, <lb></lb><foreign lang="de">zechaus</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25ADB" type="main">
          <s id="N25ADD">Caſtellum, <foreign lang="de">waſſerkaſte</foreign> / lib. 6. <foreign lang="de">kaſte</foreign> <lb></lb>lib. 12.</s>
        </p>
        <p id="N25AEA" type="main">
          <s id="N25AEC">Catena ductaria, <foreign lang="de">heintzen ſeill</foreign> / lib. 6. <lb></lb><foreign lang="de">eiſern ſeil</foreign> / ibidem</s>
        </p>
        <p id="N25AF8" type="main">
          <s id="N25AFA">Catena ferrea, <foreign lang="de">kette</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B00" type="main">
          <s id="N25B02">Catinus, <foreign lang="de">tiegel oder ſpor</foreign> / lib. 9. ibid. <lb></lb><foreign lang="de">gereute</foreign>: item, <foreign lang="de">furhert oder zingrube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B11" type="main">
          <s id="N25B13">Catinus, <foreign lang="de">der zargen tiegel</foreign> / Alter cati­<lb></lb>nus, <foreign lang="de">der vnder tiegel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B1F" type="main">
          <s id="N25B21">Catinus æreus, <foreign lang="de">pfanne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B27" type="main">
          <s id="N25B29">Catinus ferreus, <foreign lang="de">giſpuckel</foreign> / lib. 9.</s>
        </p>
        <p id="N25B30" type="main">
          <s id="N25B32">Catillus, <foreign lang="de">pfenlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B38" type="main">
          <s id="N25B3A">Catilli ærei, <foreign lang="de">pfenlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B40" type="main">
          <s id="N25B42">Catillus cinereus, <foreign lang="de">capelle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B48" type="main">
          <s id="N25B4A">Catillus ferreus ex acie temperatus, <lb></lb><foreign lang="de">das eiſerne geſta<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>lte pfenlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B57" type="main">
          <s id="N25B59">Catillus fictilis, <foreign lang="de">ſcherbe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B5F" type="main">
          <s id="N25B61">Catillus <expan abbr="triãgularis">triangularis</expan>, <foreign lang="de">dreieckicht ſchirbe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B6B" type="main">
          <s id="N25B6D">Caua, <foreign lang="de">grublein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B73" type="main">
          <s id="N25B75">Cauda follium, <foreign lang="de">balgſtertzel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B7B" type="main">
          <s id="N25B7D">Cauerna, <foreign lang="de">radſtube</foreign> / lib. 6.</s>
        </p>
        <p id="N25B84" type="main">
          <s id="N25B86">Cauernulæ <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> &amp; <expan abbr="fibrarũ">fibrarum</expan>, <foreign lang="de">druſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B94" type="main">
          <s id="N25B96">Caurus, <foreign lang="de">oder wind ſo von mittel noſt nort</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25B9C" type="main">
          <s id="N25B9E">Charadra, <foreign lang="de">waſſer ris</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25BA4" type="main">
          <s id="N25BA6">Chelæ, <foreign lang="de">ſcheren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25BAC" type="main">
          <s id="N25BAE">Chryſocollæ <expan abbr="colligẽdæ">colligendæ</expan> ratio, <foreign lang="de">die wei<lb></lb>ſe berggrun zu vorſamlen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25BBA" type="main">
          <s id="N25BBC">Chryſocollæ quam <expan abbr="boracẽ">boracem</expan> nomina­<lb></lb>mus <expan abbr="cõficiendæ">conficiendæ</expan> rationes, <foreign lang="de">die weiſe <lb></lb>borras zuſieden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25BCE" type="main">
          <s id="N25BD0">Cineris uena, <foreign lang="de">aſſche</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25BD6" type="main">
          <s id="N25BD8">Circius, <foreign lang="de">der wind ſo <expan abbr="võ">vom</expan> weſt nort wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25BE2" type="main">
          <s id="N25BE4">Circulus ferreus, <foreign lang="de">eiſerner ring</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25BEA" type="main">
          <s id="N25BEC">Circulus ferreus in quem flatus follis <lb></lb>duplicati penetrat, <foreign lang="de">der ring darin­<lb></lb>nen man vor dem balg anſeid</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25BF6" type="main">
          <s id="N25BF8">Circuli, <foreign lang="de">ringe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25BFE" type="main">
          <s id="N25C00">Ciſium, <foreign lang="de">lauffkarn</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25C06" type="main">
          <s id="N25C08">Ciſium alterum, <foreign lang="de">lauffkarn ſo die ſeiff­<lb></lb>ner brauchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25C10" type="main">
          <s id="N25C12">Ciſium cui eſt ciſta craſſis uiminibus <lb></lb>contexta, <foreign lang="de">meſkubel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25C1A" type="main">
          <s id="N25C1C">Ciſia birota à tergo trahentia <expan abbr="arborũ">arborum</expan> <lb></lb>truncos, <foreign lang="de">ſchlafkerne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25C28" type="main">
          <s id="N25C2A">Clauus ferreus, <foreign lang="de">eiſerner nagel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25C30" type="main">
          <s id="N25C32">Claui cornuti, <foreign lang="de">balgna<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>le</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25C3E" type="main">
          <s id="N25C40">Cochlea, <foreign lang="de">ſchraube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25C46" type="main">
          <s id="N25C48">Cochleare, <foreign lang="de">kelle</foreign> / lib. 9.</s>
        </p>
        <p id="N25C4F" type="main">
          <s id="N25C51">Cochleare altum, <foreign lang="de">ſchu<emph type="over"></emph>c<emph.end type="over"></emph.end>ffe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25C5D" type="main">
          <s id="N25C5F">Codax, <foreign lang="de">zapffe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25C65" type="main">
          <s id="N25C67">Collectam exigere à dominis, <foreign lang="de">von <lb></lb>den gewercken zu puſz forderen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25C6F" type="main">
          <s id="N25C71">Collis aſſurgens circa machinæ ca­<lb></lb>ſam, <foreign lang="de">halde</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25C79" type="main">
          <s id="N25C7B"><expan abbr="Cõmiſſuræ">Commiſſuræ</expan> <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> abſetzen des ge­<lb></lb>ſteins</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25C8A" type="main">
          <s id="N25C8C">Conclaue, <foreign lang="de">bereitſtube</foreign> / lib. 8.</s>
        </p>
        <p id="N25C93" type="main">
          <s id="N25C95"><expan abbr="Cõtinua">Continua</expan> tigilla per quæ <expan abbr="penetrãt">penetrant</expan> pa­<lb></lb>li, <foreign lang="de">das gezimert ſchrot</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25CA4" type="main">
          <s id="N25CA6"><expan abbr="Cõtignationes">Contignationes</expan> quadrangulæ, <foreign lang="de">iocher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25CAF" type="main">
          <s id="N25CB1">Contignationes ſic factæ, ut capita ti<lb></lb>gnorum in formis aliorum <expan abbr="tigno­rũ">tigno­<lb></lb>rum</expan> includantur, <foreign lang="de">geſchloſſene iocher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25CBF" type="main">
          <s id="N25CC1">Contignationes ſic factæ, ut <expan abbr="tignorũ">tignorum</expan> <lb></lb>capita exciſa ſint, <foreign lang="de">iocher ſo ineinan­<lb></lb>der gevheller</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25CCF" type="main">
          <s id="N25CD1">Contus, <foreign lang="de">ſtecheiſen</foreign> / lib. 9. <foreign lang="de">ſchlackei­<lb></lb>ſen</foreign> / lib. 11.</s>
        </p>
        <p id="N25CDE" type="main">
          <s id="N25CE0">Contus foſſorum, <foreign lang="de">die brechſtang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25CE6" type="main">
          <s id="N25CE8">Contus uncinatus, <foreign lang="de">reumer</foreign> / lib. 9. <lb></lb><foreign lang="de">glethake</foreign> / ibidem. <foreign lang="de">ſchackenhake / ha­<lb></lb>ke</foreign> / lib. 11. <foreign lang="de">reumeiſen</foreign> / ibidem</s>
        </p>
        <p id="N25CFE" type="main">
          <s id="N25D00">Coquere, <foreign lang="de">ſieden /oder kochen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25D06" type="main">
          <s id="N25D08">Corbis, <foreign lang="de">korb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25D0E" type="main">
          <s id="N25D10">Corbis qui uerſatur in uaſe aquis re­<lb></lb>ferto, <foreign lang="de">der naſſe korbreder/oder das <lb></lb>naſſe auſzredern durch den korb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25D1A" type="main">
          <s id="N25D1C">Corium terræ, <foreign lang="de">die erde oder leim</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25D22" type="main">
          <s id="N25D24">Coria follium, <foreign lang="de">balgleder</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25D2A" type="main">
          <s id="N25D2C">Cortina, <foreign lang="de">pfanne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25D32" type="main">
          <s id="N25D34">Corus, <foreign lang="de">der wind ſo <expan abbr="võ">vom</expan> nortweſt wehet</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/538.jpg"></pb>
        <p id="N25D41" type="main">
          <s id="N25D43">Crater, <foreign lang="de">keſſel / dan er iſt oben weit / vn­<lb></lb>den eng wie ein keſſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25D4B" type="main">
          <s id="N25D4D">Crates, <foreign lang="de">horte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25D53" type="main">
          <s id="N25D55">Crates ferrea, <foreign lang="de">eiſerner ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25D61" type="main">
          <s id="N25D63">Cremandi rationes duæ, <foreign lang="de">zweierlei <lb></lb>weiſz zu ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten</foreign> / Altera, <foreign lang="de">das ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten im <lb></lb>auſzgeſtochenen platze</foreign> / Altera, <foreign lang="de">das <lb></lb>ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten im ofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25D89" type="main">
          <s id="N25D8B">Cribrum æneum, <foreign lang="de">reder</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25D91" type="main">
          <s id="N25D93"><expan abbr="Cribrũ">Cribrum</expan> anguſtum, <foreign lang="de">das enge ſieb</foreign> / an­<lb></lb>guſtius, <foreign lang="de">das engere</foreign> / <expan abbr="anguſtiſſimũ">anguſtiſſimum</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">das herenne ſieb/welches das engſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25DAB" type="main">
          <s id="N25DAD">Cribrum quod uerſatur in uaſe aqua <lb></lb>rum ferè pleno, <foreign lang="de">der naſſe ſieb reder / <lb></lb>oder das naſſe auſzredern durch <expan abbr="dz">das</expan> ſieb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25DB7" type="main">
          <s id="N25DB9">Cribrum rotundarum, <foreign lang="de">ſiebreder ſo ei<lb></lb>nen kupffernen lauff mit einem eiſer­<lb></lb>nen boden hat</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25DC3" type="main">
          <s id="N25DC5">Cribrum uſitatum, <foreign lang="de">reder ſo einen hol­<lb></lb>tzenen lauff mit einem eiſernen boden <lb></lb>hat / heiſſt die arbeit das rodern vber <lb></lb>die krentzholtzer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25DD1" type="main">
          <s id="N25DD3">Cruſtæ, <foreign lang="de">ſchalen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25DD9" type="main">
          <s id="N25DDB">Cultellus, <foreign lang="de">klincke</foreign> lib. 10.</s>
        </p>
        <p id="N25DE2" type="main">
          <s id="N25DE4">Cultellus utrinque acuius, <foreign lang="de">meſſer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25DEA" type="main">
          <s id="N25DEC">Cuneus, <foreign lang="de">keil</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25DF2" type="main">
          <s id="N25DF4">Cuneus ferreus, <foreign lang="de">ſchleiſzeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25DFA" type="main">
          <s id="N25DFC">Cuneus ferreus latus, <foreign lang="de">fcoer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E02" type="main">
          <s id="N25E04">Cunei ferrei, <foreign lang="de">eiſerne meiſſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E0A" type="main">
          <s id="N25E0C">Cuniculus, <foreign lang="de">ſtoln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E12" type="main">
          <s id="N25E14">Cuniculus habensius poſſeſſionis, <lb></lb><foreign lang="de">erbſtoln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E1B" type="main">
          <s id="N25E1D">Cuniculus non habensius poſſeſſio<lb></lb>nis, <foreign lang="de">treugſtoln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E25" type="main">
          <s id="N25E27">Cuniculum agere, <foreign lang="de">ſtoln treiben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E2D" type="main">
          <s id="N25E2F">Cupa, <foreign lang="de">bottich</foreign> / lib. 12.</s>
        </p>
        <p id="N25E36" type="main">
          <s id="N25E38">Cupa parua, <foreign lang="de">bo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>te</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E44" type="main">
          <s id="N25E46">Curuatura, <foreign lang="de">felge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E4C" type="main">
          <s id="N25E4E">Cutis, <foreign lang="de">mott</foreign> / lib. 8.</s>
        </p>
        <p id="N25E55" type="head">
          <s id="N25E57">D</s>
        </p>
        <p id="N25E5A" type="main">
          <s id="N25E5C">Decoquere ut denſetur in ſalem, <foreign lang="de">zu <lb></lb>ſaltz brengen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E64" type="main">
          <s id="N25E66">Decuma, <foreign lang="de">der zehende</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E6C" type="main">
          <s id="N25E6E">Decumanus, <foreign lang="de">zehender</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E74" type="main">
          <s id="N25E76">Demenſum, <foreign lang="de">lehen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E7C" type="main">
          <s id="N25E7E">Demenſum duplicatum, <foreign lang="de">wher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E84" type="main">
          <s id="N25E86">Demetiri, <foreign lang="de">vormeſſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25E8C" type="main">
          <s id="N25E8E">Dentes, <foreign lang="de">kinien</foreign>, lib. 6.</s>
        </p>
        <p id="N25E95" type="main">
          <s id="N25E97">Dentes axis, <foreign lang="de">hebeblatten / oder heb arm / <lb></lb>ſtrich</foreign> / lib. 9.</s>
        </p>
        <p id="N25EA0" type="main">
          <s id="N25EA2">Dens pili, <foreign lang="de">ſchemel &amp; deumling</foreign> lib. 8.</s>
        </p>
        <p id="N25EA9" type="main">
          <s id="N25EAB">Dens quadrangulus, <foreign lang="de">ſchemel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25EB1" type="main">
          <s id="N25EB3">Dentes ſuculæ, <foreign lang="de">hebblatten des ron­<lb></lb>baumes</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25EBB" type="main">
          <s id="N25EBD">Dentes tympani, <foreign lang="de">kimen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25EC3" type="main">
          <s id="N25EC5">Deſcendere gradibus in ſaxo inciſis, <lb></lb><foreign lang="de">auf gehaueneu ſtuffen einfharen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25ECC" type="main">
          <s id="N25ECE">Deſerere fodinam, <foreign lang="de">aufflaſſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25ED4" type="main">
          <s id="N25ED6">Deſpumare, <foreign lang="de">ſcheumen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25EDC" type="main">
          <s id="N25EDE">Deuexum uel decliue montis, <foreign lang="de">das ge<lb></lb>henge des gebirges</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25EE6" type="main">
          <s id="N25EE8">Dimidiatæ armillæ ferreæ, <foreign lang="de">pfenlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25EEE" type="main">
          <s id="N25EF0">Diſcretores, <foreign lang="de">ertzpucher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25EF6" type="main">
          <s id="N25EF8">Diſtributor, <foreign lang="de">auſzteiler</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25EFE" type="main">
          <s id="N25F00"><expan abbr="Domiciliũ">Domicilium</expan> in quo ſal conficitur, <foreign lang="de">kot</foreign> / <lb></lb><expan abbr="q̊d">quod</expan> ſic à Germanis appellatur pro­<lb></lb>pter fornaceos parietes, quos qui­<lb></lb>dam faciunt, &amp; tectum quod par­<lb></lb>tim ex luto conſtat. </s>
          <s id="N25F15">Prima domici<lb></lb>lij pars, <foreign lang="de">ſtroſtett</foreign> / Secunda, <foreign lang="de">herd­<lb></lb>ſtett</foreign> / Tertia ſiue poſtrema, <foreign lang="de">ſaltzſtett</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25F27" type="main">
          <s id="N25F29">Domicilium ſiue officina in qua u<gap></gap>­<lb></lb>næ excoquuntur, <foreign lang="de">hutte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25F33" type="main">
          <s id="N25F35">Ductarij funes, <foreign lang="de">gepel ſeil</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25F3B" type="main">
          <s id="N25F3D">Duo canales deuexi, <foreign lang="de">der <expan abbr="ſchlemgrabẽ">ſchlemgrabem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N25F46" type="head">
          <s id="N25F48">E</s>
        </p>
        <p id="N25F4B" type="main">
          <s id="N25F4D">Eteſiæ, <foreign lang="de">der wind ſo von weſt weſt nort</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25F53" type="main">
          <s id="N25F55">Euentilatio linteaminum iactatu, <foreign lang="de">das <lb></lb>fochern mit leilachen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25F5D" type="main">
          <s id="N25F5F">Euronotus, <foreign lang="de">der wind ſo von ſuden <lb></lb>ſuden oſt wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25F67" type="main">
          <s id="N25F69">Eurus, <foreign lang="de">der wind ſo von mittel oſt <expan abbr="ſudẽ">ſudem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N25F72" type="main">
          <s id="N25F74">Excoctio, <foreign lang="de">das ſchmeltzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25F7A" type="main">
          <s id="N25F7C">Excoctor, <foreign lang="de">ſchmeltzer</foreign>: Qui ſuccedit ui <lb></lb>carius excoctoris muneri, <foreign lang="de">ſchmeltz <lb></lb>er ſo an des meiſters ſtatt trit</foreign>: eius <lb></lb>miniſter, <foreign lang="de">furlauffer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25F90" type="main">
          <s id="N25F92">Excoctio æris rudis minus ſynceri a­<lb></lb>pud Rhetos, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ſchmeltzen des kupff<lb></lb>er glaſzertz in oder graffſchafft Tyrol</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/539.jpg"></pb>
        <p id="N25F9F" type="main">
          <s id="N25FA1">Excoctor primus, <foreign lang="de">der ſchmeltzer ſo die <lb></lb>ertzſchicht arbeit</foreign> / alter excoctor, <foreign lang="de">der <lb></lb>ſchmeltzer ſo die pleiſchicht arbeit</foreign> / ter<lb></lb>tius excoctor, <foreign lang="de">der ſchmeltzer ſo den <lb></lb>zwir vorpleiten ſtein oder lech arbeit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25FB7" type="main">
          <s id="N25FB9">Excoquere, <foreign lang="de">ſchmeltzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25FBF" type="main">
          <s id="N25FC1">Excoquendæ uenæ argenti uiui rati<lb></lb>ones, <foreign lang="de">die weiſe queckſilber ertz zu ſch<lb></lb>meltzen</foreign>: prima <foreign lang="de">das ſchmeltzen im her<lb></lb>de</foreign>: ſecunda, <foreign lang="de">das ſchmeltzen auf die <lb></lb>weiſe des diſtillirens</foreign>: tertia, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ſchmel<lb></lb>tzen im gewelb</foreign>: quarta, <foreign lang="de">das ſchmel­<lb></lb>tzen mit ſande / oder aſſche aufm drifus</foreign>: <lb></lb>quinta, <foreign lang="de">das ſchmeltzen mit ſande o­<lb></lb>der aſſche im wind ofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N25FEB" type="main">
          <s id="N25FED"><expan abbr="Exco〈quẽ〉dæ">Excoquendæ</expan> uenæ plumbi cinerei ra<lb></lb>tiones, <foreign lang="de">das wiſmut ſchmeltzen</foreign>: pri­<lb></lb>ma, <foreign lang="de">das ſchmeltzen vber der <expan abbr="grubẽ">gruben</expan></foreign> / <lb></lb>altera, <foreign lang="de">das ſchmeltzen in <expan abbr="fichtenẽ">fichtenem</expan> rin<lb></lb>nen</foreign>: tertia, <foreign lang="de">das ſchmeltzen in eiſer­<lb></lb>nen pfenlein</foreign>: quarta, <foreign lang="de">das ſchmeltz­<lb></lb>en im ofen einem ſchmid ofen gleich</foreign>: <lb></lb>quinta, <foreign lang="de">das ſchmeltzen aufm herde <lb></lb>ſo auff der halde</foreign>: ſexta, <foreign lang="de">das ſchmeltz­<lb></lb>en aufm wendeherde</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26027" type="main">
          <s id="N26029">Excoquendarum uenarum ratio pri<lb></lb>ma, <foreign lang="de">das ſchmeltzen aufin ſtich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26031" type="main">
          <s id="N26033">Excoquendarum uenarum rationes <lb></lb>tres, quibus os fornacis ſemper pa<lb></lb>tet, <foreign lang="de">die drei ſchmeltzen mit dem offe­<lb></lb>nen aug. </foreign></s>
          <s id="N2603F">Prima, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ſchmeltzen aufm <lb></lb>gang oder vber <expan abbr="dz">das</expan> holtzlein. </foreign></s>
          <s id="N26047">Altera, <lb></lb><foreign lang="de">das ſchmeltzen mit dem krummen o­<lb></lb>fen. </foreign></s>
          <s id="N26050">Tertia, <foreign lang="de">das ſchmeltzen auf die <lb></lb>rohe ſchicht oder aufmlech/wie es die <lb></lb>Tyroler nennen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2605A" type="main">
          <s id="N2605C">Excoquendarum <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> plumbi ni­<lb></lb>gri rationes propriæ, <foreign lang="de">die ſonder­<lb></lb>lichen weiſen plei ertz zuſchmeltzen</foreign>: <lb></lb>prima, <foreign lang="de">das ſchmeltzen in Kernten</foreign>: <lb></lb>ſecunda, <foreign lang="de">das ſchmeltzen in Sachſen <lb></lb>zu Gitel</foreign>: tertia, <foreign lang="de">das ſchmeltzen in <lb></lb>Weſtphalen</foreign>: quarta, <foreign lang="de">das ſchmeltz­<lb></lb>en in Polen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26084" type="main">
          <s id="N26086">Excoquendorum lapillorum nigro­<lb></lb>rum ratio, <foreign lang="de">das zinſchmeltzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2608E" type="main">
          <s id="N26090">Exilire, <foreign lang="de">herauſz ſprutzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26096" type="main">
          <s id="N26098">Eximere partes de <expan abbr="præſcriptorũ">præſcriptorum</expan> nu­<lb></lb>mero, <foreign lang="de">die tell auſz dem retardat <expan abbr="nemẽ">nemen</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N260A7" type="main">
          <s id="N260A9">Experiedæ uenæ uel metalli artifex, <lb></lb><foreign lang="de">probiren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N260B0" type="main">
          <s id="N260B2">Experiri uenas, <foreign lang="de">probiren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N260B8" type="main">
          <s id="N260BA">Extructiones ſimillimæ his, quæ <expan abbr="cõficiuntur">confi<lb></lb>ciuntur</expan> ſupra moletrinas, <foreign lang="de">where</foreign></s>
        </p>
        <p id="N260C6" type="head">
          <s id="N260C8">F</s>
        </p>
        <p id="N260CB" type="main">
          <s id="N260CD">Faſces uirgultorum, <foreign lang="de">gepund reiſig</foreign></s>
        </p>
        <p id="N260D3" type="main">
          <s id="N260D5">Fauonius, <foreign lang="de">der wind ſo von weſt wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N260DB" type="main">
          <s id="N260DD">Feces, <foreign lang="de">toden kopfe</foreign> / lib. 10.</s>
        </p>
        <p id="N260E4" type="main">
          <s id="N260E6">Ferramentum, <foreign lang="de">eiſern ſchlegel</foreign> / lib. 8.</s>
        </p>
        <p id="N260ED" type="main">
          <s id="N260EF">Ferramenta, <foreign lang="de">der hauer zeug. </foreign> <lb></lb><expan abbr="Primũ">Primum</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">das bergeiſen. </foreign> <lb></lb><expan abbr="Secundũ">Secundum</expan>, <foreign lang="de">ritzeiſen.</foreign> <lb></lb><expan abbr="Tertiũ">Tertium</expan>, <foreign lang="de">ſumpffeiſen.</foreign> <lb></lb><expan abbr="Quartũ">Quartum</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="fim̃el">fimmel</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N2611C" type="main">
          <s id="N2611E">Ferramentum cui <expan abbr="imponũtur">imponuntur</expan> ligna, <lb></lb><foreign lang="de">das brandeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26129" type="main">
          <s id="N2612B">Ferramentum cui figura cunei data, <lb></lb><foreign lang="de">ſchleiſeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26132" type="main">
          <s id="N26134">Ferramentum forficis ſimile, <foreign lang="de">ſchere</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2613A" type="main">
          <s id="N2613C"><expan abbr="Ferramentũ">Ferramentum</expan> uulſellæ ſimile, <foreign lang="de">ein klam<lb></lb>me / ſo gleich wie ein nopeiſen iſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26147" type="main">
          <s id="N26149">Ferreum <expan abbr="inſtrumẽtum">inſtrumentum</expan> cuius extima <lb></lb>pars ſurſum uerſus eminet, <foreign lang="de">der ei­<lb></lb>ſernehake / daran ein rond holtzen <lb></lb>klotzlein iſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26159" type="main">
          <s id="N2615B">Ferrum in alterum axis caput <expan abbr="infixũ">infixum</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">das nennet man ſchlecht das eiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26166" type="main">
          <s id="N26168"><expan abbr="Ferrũ">Ferrum</expan> <expan abbr="ſignatoriũ">ſignatorium</expan>, <foreign lang="de">gegraben ſtempel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26175" type="main">
          <s id="N26177">Ferrum uncinatum, <foreign lang="de">das eiſen mit dem <lb></lb>hecklein</foreign> / lib. 11.</s>
        </p>
        <p id="N26180" type="main">
          <s id="N26182">Ferriſcobs elimata, <foreign lang="de">eiſen feilich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26188" type="main">
          <s id="N2618A">Feruere, <foreign lang="de">ſocken</foreign> / lib. 12.</s>
        </p>
        <p id="N26191" type="main">
          <s id="N26193">Fibra cauernoſa, <foreign lang="de">ein druſige klufft</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26199" type="main">
          <s id="N2619B">Fibra dilatata, <foreign lang="de">ein gantz ſchmal fletz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N261A1" type="main">
          <s id="N261A3">Fibra foſſilib. uacua, &amp; aquis peruia, <lb></lb><foreign lang="de">ein klufft die waſſer tregt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N261AA" type="main">
          <s id="N261AC">Fibra incumbens, <foreign lang="de">die hangklufft</foreign></s>
        </p>
        <p id="N261B2" type="main">
          <s id="N261B4">Fibra oblique uenam diffindens, <foreign lang="de">ein <lb></lb>klufft die ortſchicks vber den gang <lb></lb>kompt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N261BE" type="main">
          <s id="N261C0">Fibra ſocia, <foreign lang="de">ein klufft die ſich zum gan<lb></lb>ge orter</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/540.jpg"></pb>
        <p id="N261CB" type="main">
          <s id="N261CD">Fibra ſolida, <foreign lang="de">ein vollige klufft</foreign></s>
        </p>
        <p id="N261D3" type="main">
          <s id="N261D5">Fibra ſubdialis, <foreign lang="de">ein tagklufft oder tag­<lb></lb>gehenge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N261DD" type="main">
          <s id="N261DF">Fibra <expan abbr="trãſuerſa">tranſuerſa</expan>, <foreign lang="de">ein kreutz oder querklufft</foreign></s>
        </p>
        <p id="N261E9" type="main">
          <s id="N261EB">Fibulæ, <foreign lang="de"><expan abbr="anwurffe/itẽ">anwurffe</expan></foreign> / item <foreign lang="de"><expan abbr="rorberg/ſchlurffẽ">rorberg / ſchlurffem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N261F9" type="main">
          <s id="N261FB">Fibula ferrea, <foreign lang="de">klammer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26201" type="main">
          <s id="N26203">Fibulæ ferreæ, <foreign lang="de">kropen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26209" type="main">
          <s id="N2620B">Fibulæ ferreæ ter curuatæ, <foreign lang="de">kropen <lb></lb>auffdrei orten verbrochen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26213" type="main">
          <s id="N26215">Fiſſuras adigere, <foreign lang="de">ein ritz hauen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2621B" type="main">
          <s id="N2621D">Fiſtula, <foreign lang="de">rore / form</foreign> / lib. 9.</s>
        </p>
        <p id="N26224" type="main">
          <s id="N26226">Fiſtula ænea, <foreign lang="de">kupfer welchin oder rore</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2622C" type="main">
          <s id="N2622E">Fiſtulæ ex bracteis factæ, <foreign lang="de">rorlein oder <lb></lb>rollein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26236" type="main">
          <s id="N26238">Flabellorum primum genus, <foreign lang="de">flugel <lb></lb>von dunnen <expan abbr="vñ">vnd</expan> ſtarcken breten</foreign>: <expan abbr="ſecũ­dũ">ſecun­<lb></lb>dum</expan>, <foreign lang="de">flugel von <expan abbr="kurtzẽ">kurtzem</expan> bretſtucken</foreign>: ter<lb></lb>tium, <foreign lang="de">flugel von kurtzen bretſtucken <lb></lb>daran genſzflugel gemacht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2625A" type="main">
          <s id="N2625C">Focus, <foreign lang="de">herd</foreign> / lib. 11.</s>
        </p>
        <p id="N26263" type="main">
          <s id="N26265">Focus excoctorum, <foreign lang="de">hend im ofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2626B" type="main">
          <s id="N2626D">Focus in quo plumbum purgatur. <lb></lb><foreign lang="de">der ſloſherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26274" type="main">
          <s id="N26276">Focus in quo ſal conficitur, <foreign lang="de">herd</foreign> / po<lb></lb>ſterior eius pars, <foreign lang="de">witzſ<gap></gap>e</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26284" type="main">
          <s id="N26286">Fodina, <foreign lang="de">grube oder zeche</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2628C" type="main">
          <s id="N2628E">Fodinæ uel cuniculi ſemis, <foreign lang="de">ein halbe <lb></lb>zech oder ſtoln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26296" type="main">
          <s id="N26298">Fodinæ uel cuniculi ſicilicus &amp; dimi<lb></lb>dia ſextula ac ſcripulum, <foreign lang="de">ein zwei <lb></lb>dreiſſigſteil</foreign></s>
        </p>
        <p id="N262A2" type="main">
          <s id="N262A4">Fodinarum fructus, <foreign lang="de">auſzpente</foreign></s>
        </p>
        <p id="N262AA" type="main">
          <s id="N262AC">Follis, <foreign lang="de"><expan abbr="balg/Folliũ">balg</expan></foreign> / Follium ſedilia, <foreign lang="de">balg geruſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N262B8" type="main">
          <s id="N262BA">Follis duplicatus, <foreign lang="de">zwifacher balg</foreign></s>
        </p>
        <p id="N262C0" type="main">
          <s id="N262C2">Folles teretes è corio facti, <foreign lang="de">ronde li­<lb></lb>derne bloſzbelge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N262CA" type="main">
          <s id="N262CC">Foramen ſpiritale, <foreign lang="de">windfang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N262D2" type="main">
          <s id="N262D4">Foramen ſpiritale inferioris tabulati <lb></lb>follium, <foreign lang="de">windfang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N262DC" type="main">
          <s id="N262DE">Foramen ſuperioris tabulati follium, <lb></lb><foreign lang="de">ſpundloch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N262E5" type="main">
          <s id="N262E7">Foramina fiſtularum, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> gepore</foreign></s>
        </p>
        <p id="N262ED" type="main">
          <s id="N262EF">Foramina quæ <expan abbr="ſuppeditãt">ſuppeditant</expan> ſpiritum, <lb></lb><foreign lang="de">windlo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>cher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26300" type="main">
          <s id="N26302">Foramina ſpiritalia, <foreign lang="de">windlo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>cher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2630E" type="main">
          <s id="N26310">Foramen trunci, <foreign lang="de">das gepor</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26316" type="main">
          <s id="N26318">Forceps, <foreign lang="de">zang ſo einen hacken hat</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2631E" type="main">
          <s id="N26320">Forceps ferreus, <foreign lang="de">zange <expan abbr="dariñen">darinnen</expan> man ko<lb></lb>geln geuſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2632C" type="main">
          <s id="N2632E">Foris ferrea, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> eiſerne thorlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26334" type="main">
          <s id="N26336">Fores quibus uectes ſunt, <foreign lang="de">ſtrodel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2633C" type="main">
          <s id="N2633E">Fores extra <expan abbr="domiciliũ">domicilium</expan> in quo maſſæ <lb></lb>plumbeæ liquantur, <foreign lang="de">der zulaſz herd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2634A" type="main">
          <s id="N2634C">Foricula, <foreign lang="de">des ventils thorlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26352" type="main">
          <s id="N26354">Foriculæ, <foreign lang="de">ſchnepperlein</foreign> / lib. 10.</s>
        </p>
        <p id="N2635B" type="main">
          <s id="N2635D">Fornax, <foreign lang="de">heintze</foreign> / lib. 10.</s>
        </p>
        <p id="N26364" type="main">
          <s id="N26366">Fornax in qua ærei panes fathiſcen­<lb></lb>tes torrentur, <foreign lang="de">der ofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2636E" type="main">
          <s id="N26370">Fornax in qua panes ærei torrefacti <lb></lb><expan abbr="coquũtur">coquuntur</expan>, <foreign lang="de">garherd</foreign> eius magiſter, <foreign lang="de">gar<lb></lb>macher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26381" type="main">
          <s id="N26383">Fornax in qua <expan abbr="argẽtũ">argentum</expan> &amp; <expan abbr="plũ­bum">plum­<lb></lb>bum</expan> ab ære ſecernuntur, <foreign lang="de">ſeigerofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26393" type="main">
          <s id="N26395">Folles in qua calefiunt panes ærei, <lb></lb><foreign lang="de">werniofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2639C" type="main">
          <s id="N2639E">Fornax in qua ferrum excoquitur, <lb></lb><foreign lang="de">renherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N263A5" type="main">
          <s id="N263A7">Fornax in qua fit <expan abbr="uitrũ">uitrum</expan>: prima, <foreign lang="de">ſchm­<lb></lb>eltzofen</foreign> / ſecunda, <foreign lang="de">glaſzofen/tertia, kul<lb></lb>ofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N263B9" type="main">
          <s id="N263BB">Fornax in qua <expan abbr="plũbum">plumbum</expan> ab ar­<lb></lb>gento ſeparatur, <foreign lang="de">treibe herd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N263C7" type="main">
          <s id="N263C9">Fornax in qua uenæ excoquuntur, <lb></lb><foreign lang="de">ſchmeltzofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N263D0" type="main">
          <s id="N263D2">Fornax primæ aſſimilis, <foreign lang="de">ein ofen gleich <lb></lb>dem darinnen man die rohe ſchicht ar<lb></lb>beit / doch vil weiter vnd hoher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N263DC" type="main">
          <s id="N263DE">Fornax quæ foraminibus uento in­<lb></lb>ſpiratur, uulgo uentoſa, <foreign lang="de">windofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N263E6" type="main">
          <s id="N263E8">Fornax ſecunda concamerata, <foreign lang="de">ein ge<lb></lb>welbter treibherd. </foreign></s>
          <s id="N263F0">Fornax ſecunda <lb></lb>item concamerata, ſed quæ in qui­<lb></lb>buſdam à proxima differt, <foreign lang="de">der trei­<lb></lb>beherd in Polen vnd Vngern.</foreign></s>
        </p>
        <p id="N263FC" type="main">
          <s id="N263FE">Fornax ſecunda uento expoſita, <foreign lang="de">das <lb></lb>treiben vnder dem klotz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26406" type="main">
          <s id="N26408">Fornax ſecunda in quo plumbum ab <lb></lb>argento ſeparatur, <foreign lang="de">treibeherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26410" type="main">
          <s id="N26412">Fornax ſimilis furno, <foreign lang="de">ſpleiſofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26418" type="main">
          <s id="N2641A">Fornacem interius ſaxorum glareis <lb></lb>&amp; luto incruſtare, <foreign lang="de">ofenen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26422" type="main">
          <s id="N26424">Fornacum cameræ quæ <expan abbr="fumũ">fumum</expan> <expan abbr="cõcipi">concipi</expan><pb xlink:href="001/01/541.jpg"></pb>unt, <foreign lang="de">der rauchfang oder gewelb vber <lb></lb>den ſchmeltzofen darinnen man den <lb></lb>rauch fahet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26439" type="main">
          <s id="N2643B">Fornacula, probirofen<foreign lang="de"></foreign></s>
        </p>
        <p id="N26440" type="main">
          <s id="N26442">Fornacula latericia, <foreign lang="de">gemaurter probir<lb></lb>ofen</foreign>: ferrea, <foreign lang="de">eiſerner probir ofen</foreign>: ficti<lb></lb>lis, <foreign lang="de">tenner probirofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26454" type="main">
          <s id="N26456">Fornaces in quibus æs <expan abbr="cũ">cum</expan> <expan abbr="plũbo">plumbo</expan> mi­<lb></lb>ſcetur, <foreign lang="de">ſchmeltzofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26466" type="main">
          <s id="N26468">Fornaces in quibus recrementa reco<lb></lb>quuntur, <foreign lang="de">ſchmeltzofen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26470" type="main">
          <s id="N26472">Fornix, <foreign lang="de">boge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26478" type="main">
          <s id="N2647A">Foſſa latens iuxta lacunam, <foreign lang="de">das auſz­<lb></lb>gebrochen ortlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26482" type="main">
          <s id="N26484">Foſſa latens uel occulta, <foreign lang="de">ein leng oder <lb></lb>felort / oder querſchlag</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2648C" type="main">
          <s id="N2648E">Foſſam agere longam &amp; decliuem, <foreign lang="de">ei<lb></lb>nen waſſer graben machen / vnd im <lb></lb>ein roſch machen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26498" type="main">
          <s id="N2649A"><expan abbr="Foſsã">Foſsam</expan> <expan abbr="latentẽ">latentem</expan> ſubſtruere, <foreign lang="de">ein <expan abbr="kaſtẽ">kaſtem</expan> ſch­<lb></lb>lahen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N264AD" type="main">
          <s id="N264AF"><expan abbr="Foſsã">Foſsam</expan> <expan abbr="patentẽ">patentem</expan> ducere, <foreign lang="de">ein roſch treiben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N264BC" type="main">
          <s id="N264BE">Foſſas ducere, <foreign lang="de">ſcho<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>rffen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N264CA" type="main">
          <s id="N264CC">Foſſor, <foreign lang="de">hawer oder berghawer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N264D2" type="main">
          <s id="N264D4">Foſſores qui colla gerunt intorta, <foreign lang="de"><lb></lb>krumphelſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N264DB" type="main">
          <s id="N264DD">Fragmenta uenarum, <foreign lang="de">geſchube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N264E3" type="main">
          <s id="N264E5">Fulturæ natiuæ uel fornices, <foreign lang="de">bergvhe <lb></lb>ſten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N264ED" type="main">
          <s id="N264EF">Fumus uiroſus, <foreign lang="de">ſchwaden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N264F5" type="main">
          <s id="N264F7">Funis ductarius, <foreign lang="de">ſeil</foreign></s>
        </p>
        <p id="N264FD" type="main">
          <s id="N264FF">Funiculus canabinus, <foreign lang="de">ein ſchnur</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26505" type="main">
          <s id="N26507"><expan abbr="Fũiculus">Funiculus</expan> ex phyliris tiliæ factus, <foreign lang="de">paſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26510" type="main">
          <s id="N26512">Furcæ ligneæ, <foreign lang="de">ſeiffen gabeln</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26518" type="main">
          <s id="N2651A">Furcilla ferrea, <foreign lang="de">eiſerne ſchlacken gabel</foreign> / <lb></lb>lib. 9.</s>
        </p>
        <p id="N26523" type="main">
          <s id="N26525">Furca ſepticornis, <foreign lang="de">die ſeiffen gabel ſo <lb></lb>ſieben zacken hat</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2652D" type="main">
          <s id="N2652F">Fuſi, <foreign lang="de">kerbholtzer darumb die gepelſeil <lb></lb>ſeind angetrieben / dan man die ſchei­<lb></lb>ben vnd holtzer zuſammen ein korb <lb></lb>nennet</foreign> / item <foreign lang="de">ſpindelen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2653F" type="head">
          <s id="N26541">G</s>
        </p>
        <p id="N26544" type="main">
          <s id="N26546">Gallicus, <foreign lang="de">der wind ſo von nort nort oſt <lb></lb>wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2654E" type="main">
          <s id="N26550">Globus, <foreign lang="de">kogel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26556" type="main">
          <s id="N26558">Graues halitus, <foreign lang="de">dumpfig boſe wetter / <lb></lb>es ſei der dumpf kalt oder warm</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26560" type="main">
          <s id="N26562">Grus, <foreign lang="de">der gezeug damite man den hut <lb></lb>vfhebet / den <expan abbr="neñen">nennen</expan> etlich / einen ſtorch / <lb></lb>etliche einen kranich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26570" type="head">
          <s id="N26572">H</s>
        </p>
        <p id="N26575" type="main">
          <s id="N26577">Halinitri conficiendi ratio, <foreign lang="de">die weiſe <lb></lb>ſalniter zuſieden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2657F" type="main">
          <s id="N26581">Harpago, <foreign lang="de">ſturtzhache / oder fahake / <lb></lb>prembſſchuch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26589" type="main">
          <s id="N2658B">Harpago pergrandis, <foreign lang="de">prembs</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26591" type="main">
          <s id="N26593">Hemicyclium, <foreign lang="de">donlege bretlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26599" type="main">
          <s id="N2659B">Homo funem in <expan abbr="brachiũ">brachium</expan> uel pectus <lb></lb>inuoluens, <foreign lang="de">der ſackzieher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N265A7" type="main">
          <s id="N265A9">Humoris receptaculum, <foreign lang="de">aizucht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N265AF" type="head">
          <s id="N265B1">I</s>
        </p>
        <p id="N265B4" type="main">
          <s id="N265B6">Incilia, <foreign lang="de">greben ſo mit ſteinen auſzge­<lb></lb>maurt vnd verſtrichen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N265BE" type="main">
          <s id="N265C0">Infundibulum, <foreign lang="de">ſturtze/goſze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N265C6" type="main">
          <s id="N265C8">Ingeſtores, <foreign lang="de">die berg anſchlahen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N265CE" type="main">
          <s id="N265D0">Inſidere in bacillo, <foreign lang="de">aufdem knebel ein <lb></lb>fahren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N265D8" type="main">
          <s id="N265DA">Inſtrumentum cui index eſt, <foreign lang="de">compas</foreign></s>
        </p>
        <p id="N265E0" type="main">
          <s id="N265E2">Inſtrumentum cui index, quo Alpini <lb></lb>menſores <expan abbr="utũtur">utuntur</expan>, <foreign lang="de">der ſchmer <expan abbr="cõpaſz">compaſz</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N265F1" type="main">
          <s id="N265F3"><expan abbr="Inſtrumẽtũ">Inſtrumentum</expan> <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan>, cuius extima pars <lb></lb>ſurſum uerſus recta extat, <foreign lang="de">der eiſern <lb></lb>hake</foreign>: inſtrumentum aliud ferreum <lb></lb>uulſellæ ſimile, <foreign lang="de">klemme</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2660A" type="main">
          <s id="N2660C"><expan abbr="Inſtrumentũ">Inſtrumentum</expan> ferreum, machinæ quæ <lb></lb>folles comprimit, <foreign lang="de">ſchinhake/li. </foreign></s>
          <s id="N26617">9.</s>
        </p>
        <p id="N2661A" type="main">
          <s id="N2661C"><expan abbr="Inſtrumẽtum">Inſtrumentum</expan> ferreum quo terra uer­<lb></lb>beratur, <foreign lang="de">po<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>reiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2662D" type="main">
          <s id="N2662F">Inſtrumentum metallicum <expan abbr="ſignificãs">ſignificans</expan> <lb></lb>mundi partes, <foreign lang="de">der berg compaſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2663B" type="main">
          <s id="N2663D"><expan abbr="Intermiſſionẽ">Intermiſſionem</expan> <expan abbr="operarũ">operarum</expan> <expan abbr="cõcedere">concedere</expan>, <foreign lang="de">friſt <lb></lb>geben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26650" type="main">
          <s id="N26652">Interuenium, <foreign lang="de">ein keilberges</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26658" type="main">
          <s id="N2665A">Iudex metallicus, <foreign lang="de">ein bergrichter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26660" type="main">
          <s id="N26662">Iurati duumuiri, <foreign lang="de">zwen geſchworne die <lb></lb>ein gebirge befharen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2666A" type="main">
          <s id="N2666C">Iuratus partium uenditor, <foreign lang="de">krentzler</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26672" type="head">
          <s id="N26674">L</s>
        </p>
        <p id="N26677" type="main">
          <s id="N26679">Labrum, <foreign lang="de">wanne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2667F" type="main">
          <s id="N26681">Lacuna. <foreign lang="de">ſumpf</foreign> / item, <foreign lang="de">ſtreichſumpff <lb></lb><expan abbr="dariñe">darinne</expan> ſich <expan abbr="dz">das</expan> waſſer ſamlet / teich</foreign> / li. 12.</s>
        </p>
        <p id="N26691" type="main">
          <s id="N26693">Lacus, <foreign lang="de">waſſch trog</foreign> / lib. 8.</s>
        </p>
        <p id="N2669A" type="main">
          <s id="N2669C">Lacuſculus, <foreign lang="de">der gantze lauter trog / <lb></lb>ſumpfflein / kaſte</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/542.jpg"></pb>
        <p id="N266A7" type="main">
          <s id="N266A9">Lacuſculus ei ſubiectus, <foreign lang="de">der vnodere trog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N266AF" type="main">
          <s id="N266B1">Lamina, <foreign lang="de">plo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>tz</foreign> / lib. 6.</s>
        </p>
        <p id="N266BE" type="main">
          <s id="N266C0">Laminæ æreæ, <foreign lang="de">ſcharten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N266C6" type="main">
          <s id="N266C8">Lamina curuata excoctorum, <foreign lang="de">ſpor­<lb></lb>eiſen oder ſchelchin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N266D0" type="main">
          <s id="N266D2">Lamina ferrea, <foreign lang="de">eiſernblech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N266D8" type="main">
          <s id="N266DA">Laminæ ferreæ pars quæ extat è for­<lb></lb>nacula, <foreign lang="de">auſzladung</foreign></s>
        </p>
        <p id="N266E2" type="main">
          <s id="N266E4">Lamina ferrea craſſa, <foreign lang="de">pfadeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N266EA" type="main">
          <s id="N266EC">Lamina ferrea foraminum plena, <foreign lang="de">ei­<lb></lb>ſern gitterlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N266F4" type="main">
          <s id="N266F6">Lamina ferrea utrinque curuata, <foreign lang="de">ſcha<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>b <lb></lb>eiſen/ſtorchin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26704" type="main">
          <s id="N26706">Laminæ <expan abbr="foraminũ">foraminum</expan> plenæ, <foreign lang="de">ſeneiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26710" type="main">
          <s id="N26712">Lanx, <foreign lang="de">ſchuſſel. </foreign></s>
          <s id="N26718">Lancis mediæ <expan abbr="cauũ">cauum</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">das ronde auſzgedrete tulcklein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26723" type="main">
          <s id="N26725">Lanx ſtriata, <foreign lang="de">die ſchuſſel ſo inwendig <lb></lb>auſzgedrehet / von holen faltzen / wie <lb></lb>ein ſchnecken heuſzlin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2672F" type="main">
          <s id="N26731">Lapilli minutuli quos flumina defe­<lb></lb>runt, quomodo capiuntur, <foreign lang="de">wie <lb></lb>man das affter auffehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2673B" type="main">
          <s id="N2673D">Lapilli nigri magni, <foreign lang="de">groberſtein</foreign> <lb></lb>mediocres, <foreign lang="de">kretzſtein</foreign> <lb></lb>parui, <foreign lang="de">zelwerck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2674F" type="main">
          <s id="N26751">Lapilli nigri maiuſculi, <foreign lang="de">graupen</foreign> <lb></lb>mediocres, <foreign lang="de">vberſchuſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2675D" type="main">
          <s id="N2675F">Lapilli nigri maiuſculi, <foreign lang="de">groberſtein</foreign> <lb></lb>mediocres, <foreign lang="de">mittelſtein</foreign> <lb></lb>minutuli, <foreign lang="de">kleiner ſtein</foreign> <lb></lb>collecti ex materia, quæ la­<lb></lb>uatur, <foreign lang="de">ſeiffenſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26779" type="main">
          <s id="N2677B">Lapis fiſſilis, <foreign lang="de">ſchifer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26781" type="main">
          <s id="N26783">Lapis æroſus fiſſilis, <foreign lang="de">ſchifer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26789" type="main">
          <s id="N2678B">Lapis ex quo conflatur <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> ni­<lb></lb>grum, <foreign lang="de">glaſzertz vnd pleiertz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26797" type="main">
          <s id="N26799">Lapis facile igni liqueſcens, <foreign lang="de">flu<emph type="over"></emph>c<emph.end type="over"></emph.end>s</foreign></s>
        </p>
        <p id="N267A5" type="main">
          <s id="N267A7">Lapis fiſſilis æroſus, <foreign lang="de">kupffer ſchifer <lb></lb>oderlechſchifer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N267AF" type="main">
          <s id="N267B1">Lateres, <foreign lang="de">eiſerne ziegel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N267B7" type="main">
          <s id="N267B9">Lauandi rationes, <foreign lang="de">die weſchwerck</foreign>: pri<lb></lb>ma, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> weſchwerck durch den ſchlem <lb></lb>graben</foreign>: ſecunda, <foreign lang="de">das waſſchen vber <lb></lb><expan abbr="dz">das</expan> gevhelle</foreign>: tertia, <foreign lang="de">der gemein ſchlem <lb></lb><expan abbr="grabẽ">graben</expan></foreign>: quarta, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <expan abbr="waſſchẽ">waſſchem</expan> vbern teſt</foreign>: <lb></lb>quinta, <foreign lang="de">oder kurtze herd</foreign>: ſexta, <foreign lang="de">oder planherd</foreign>: <lb></lb>ſeptima, <foreign lang="de">der ſieb arbeit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N267ED" type="main">
          <s id="N267EF"><expan abbr="Lauandorũ">Lauandorum</expan> <expan abbr="ramentorũ">ramentorum</expan> auri <expan abbr="ratiões">rationes</expan>, <lb></lb><foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> gold waſſchen</foreign>: prima, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> waſſchen <lb></lb>vber <expan abbr="dz">das</expan> lochrichte bret</foreign>: <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> waſſ <lb></lb><expan abbr="chẽ">chem</expan> in Mehrern</foreign>: <foreign lang="de">tertia, <expan abbr="dz">das</expan> <expan abbr="weſchẽ">weſchem</expan> vber <lb></lb>drothret mit drote vberzogen</foreign>: quarta, <lb></lb><foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> Portugaliſch gold <expan abbr="waſſchẽ">waſſchem</expan></foreign>: quinta, <lb></lb><foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <expan abbr="waſſchẽ">waſſchem</expan> vber <expan abbr="dz">das</expan> geritzte bret</foreign>: ſexta, <lb></lb><foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> waſſchen vber <expan abbr="dz">das</expan> gekerbte bret</foreign>: ſepti<lb></lb>ma, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <expan abbr="waſſchẽ">waſſchem</expan> auffm herd / dadz haupt <lb></lb>keuliche tulcklein hat</foreign>: octaua, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> waſſ­<lb></lb>chen auffm herd/ſo viereckicht grublin <lb></lb>hat</foreign>: nona, <foreign lang="de">das waſſchen auffm herde / <lb></lb>welches von breten ſo rauch <expan abbr="vñ">vnd</expan> zotig</foreign>: <lb></lb>decima, <foreign lang="de">das waſſchen auffm herd mit <lb></lb>ochſen oder pferdheuten verdeckt</foreign>: un­<lb></lb>decima, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> goldſamlen mit vhelen</foreign>: du<lb></lb>odecima, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> waſſchen vber <expan abbr="dz">das</expan> gru<emph type="over"></emph>c<emph.end type="over"></emph.end>n <lb></lb>tu<emph type="over"></emph>o<emph.end type="over"></emph.end>ch</foreign>: decima tertia, <foreign lang="de">das waſſchen vber <lb></lb>das herinne tu<emph type="over"></emph>o<emph.end type="over"></emph.end>ch</foreign>: decimaquarta, <foreign lang="de">das <lb></lb>waſſchen vber den raſzen</foreign>: decimaquin<lb></lb>ta, <foreign lang="de">das waſſchen im groſſen ſicher trog <lb></lb>vnd ſichern</foreign>: decimaſexta: <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> gold ſich<lb></lb>ern</foreign>: decimaſeptima, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <expan abbr="waſſchẽ">waſſchem</expan> im hu<lb></lb>bel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2689E" type="main">
          <s id="N268A0">Lauandæ materiæ <expan abbr="cũ">cum</expan> lapillis ni<lb></lb>gris uel <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan> ramentis permi­<lb></lb>ſtæ rationes, <foreign lang="de">die weiſen zwitterberg <lb></lb>vnd anoderer metalliſcher abſchilfung zu <lb></lb>ſeiffen</foreign>: prima, quæ uetus eſt, <foreign lang="de">die alte <lb></lb>ſeiffen arbeit</foreign>. Lotores, <foreign lang="de">ſolche ſeiffner</foreign>: <lb></lb><expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ſeiffen vber die flos oder floſz <lb></lb>graben</foreign>: tertia, <foreign lang="de">die gerinarbeit</foreign>: quarta, <lb></lb><foreign lang="de">die vhaſz arbeit</foreign>: quinta, quæ noua eſt <lb></lb><foreign lang="de">die newe <expan abbr="ſeiffẽ">ſeiffem</expan> arbeit / heiſt vbers blech</foreign> / <lb></lb>ſexta, quæ <expan abbr="etiã">etiam</expan> poſt hanc <expan abbr="inuẽta">inuenta</expan> eſt, <lb></lb><foreign lang="de">die neulichſte ſeiffen arbeit</foreign>: ſeptima, <lb></lb><foreign lang="de">die flut greben</foreign>: octaua, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> gold waſſch<lb></lb>en in waſſerriſſen</foreign>: nona, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> Polmſch <lb></lb>pleiertz waſſchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N268FD" type="main">
          <s id="N268FF">Libonotus, <foreign lang="de">oder wind ſo <expan abbr="võ">vom</expan> <expan abbr="ſudẽ">ſudem</expan> weſt we­<lb></lb>het</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2690F" type="main">
          <s id="N26911">Libra, <foreign lang="de">pfund, nicht allein wag</foreign>: pri<lb></lb>ma libra minor, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> weglein darinnen <lb></lb>man <expan abbr="dz">das</expan> ertz <expan abbr="vñ">vnd</expan> den zuſatz einwiget</foreign>: <expan abbr="ſe­cũda">ſe­<lb></lb>cunda</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dariñen">darinnen</expan> man <expan abbr="dz">das</expan> pleiertz zuwiget</foreign>: <pb xlink:href="001/01/543.jpg"></pb>tertia, <foreign lang="de"><expan abbr="dariũen">dariunen</expan> man <expan abbr="dz">das</expan> korn auffzeihet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2693B" type="main">
          <s id="N2693D">Libra ſtatiua, <foreign lang="de">auffſatz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26943" type="main">
          <s id="N26945">Libramentum, <foreign lang="de">welle oder widerwag</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2694B" type="main">
          <s id="N2694D">Libra penſilis, <foreign lang="de">wag</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26953" type="main">
          <s id="N26955"><expan abbr="Libramentũ">Libramentum</expan> ſiue tympanum inferi­<lb></lb>us, <foreign lang="de">der widerwag / oder vnodere ſcheibe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26960" type="main">
          <s id="N26962"><expan abbr="Lignũ">Lignum</expan> fiſſum &amp; hians, <foreign lang="de">kloppe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2696B" type="main">
          <s id="N2696D">Lignum teres, <foreign lang="de">zapffe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26973" type="main">
          <s id="N26975">Ligula, <foreign lang="de">zunglein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2697B" type="main">
          <s id="N2697D">Ligna longa, <foreign lang="de">treibe ſcheit</foreign> / lib. 10.</s>
        </p>
        <p id="N26984" type="main">
          <s id="N26986">Ligna quib. ſunt tenuiſſimæ bracteæ <lb></lb><expan abbr="flabellorũ">flabellorum</expan> <expan abbr="quorũdã">quorundam</expan> inſtar criſpatæ, <lb></lb><foreign lang="de">berte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26996" type="main">
          <s id="N26998">Lignea bractea <expan abbr="rotũdata">rotundata</expan>, <foreign lang="de">lauff</foreign></s>
        </p>
        <p id="N269A2" type="main">
          <s id="N269A4">Ligo, <foreign lang="de">keilhaw</foreign></s>
        </p>
        <p id="N269AA" type="main">
          <s id="N269AC">Ligo ſimilis roſtro anatis, <foreign lang="de">die keilhau <lb></lb>ſo geſtalt wie ein enten ſchnabel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N269B4" type="main">
          <s id="N269B6">Ligones cuſpidati, <foreign lang="de">keilhauen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N269BC" type="main">
          <s id="N269BE">Ligones lati, <foreign lang="de">radhauen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N269C4" type="main">
          <s id="N269C6">Limus, <foreign lang="de">ſchlani</foreign></s>
        </p>
        <p id="N269CC" type="main">
          <s id="N269CE">Lingua, <foreign lang="de">hund</foreign> / lib. 10.</s>
        </p>
        <p id="N269D5" type="main">
          <s id="N269D7">Lintea, <foreign lang="de">planen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N269DD" type="main">
          <s id="N269DF">Liquor candidus primo è fornace de <lb></lb>fluens, cum Goſelariæ excoquitur <lb></lb>pyrites, <foreign lang="de">kobelt</foreign> / quem parietes for<lb></lb>nacis exudant, <foreign lang="de">conterfe /</foreign></s>
        </p>
        <p id="N269EF" type="main">
          <s id="N269F1">Lixiuium, <foreign lang="de">lauge durch aſſchen gemacht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N269F7" type="main">
          <s id="N269F9">Locare aliquot paſſus uenæ fodien­<lb></lb>dæ, <foreign lang="de">vordingen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26A01" type="main">
          <s id="N26A03">Loci deuexi &amp; concaui, <foreign lang="de">ſchluchten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26A09" type="main">
          <s id="N26A0B">Loci ualieſtres, <foreign lang="de">thele</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26A11" type="main">
          <s id="N26A13">Loculamentum, <foreign lang="de">das eiſerne gevierten <lb></lb>heuſlein</foreign> / lib. 6. <foreign lang="de">geheuſe darinnen die <lb></lb>wag ſtehet</foreign> / lib. 7. <foreign lang="de">kaſte</foreign> / lib. 10.</s>
        </p>
        <p id="N26A26" type="main">
          <s id="N26A28"><expan abbr="Loculamentũ">Loculamentum</expan> penſile, <foreign lang="de">hangend heuſlin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26A33" type="main">
          <s id="N26A35">Lorum, <foreign lang="de">rime</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26A3B" type="main">
          <s id="N26A3D">Lotores, <foreign lang="de">weſcher oder ſeiffner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26A43" type="head">
          <s id="N26A45">M</s>
        </p>
        <p id="N26A48" type="main">
          <s id="N26A4A">Machina <expan abbr="omniũ">omnium</expan> quæ aquas trahunt <lb></lb>maxima, <foreign lang="de">kerrad oder kunſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26A56" type="main">
          <s id="N26A58">Machina prima, qua etiam aquæ <expan abbr="ex­trahũtur">ex­<lb></lb>trahuntur</expan>, <foreign lang="de">haſpel</foreign> hanc aliqui <expan abbr="girgil­lũ">girgil­<lb></lb>lum</expan> uocabulo latinis <expan abbr="nõ">non</expan> uſitato <expan abbr="no­minãt">no­<lb></lb>minant</expan></s>
        </p>
        <p id="N26A74" type="main">
          <s id="N26A76">Machina altera qua <expan abbr="etiã">etiam</expan> res <lb></lb>foſſiles extrahuntur, <foreign lang="de">ſchwengrad oder <lb></lb>radhalpel</foreign>: tertia, <foreign lang="de">dieronde ſcheibe / da<lb></lb>mite man berg zeihet</foreign>: quarta, <foreign lang="de">gepel</foreign> / <lb></lb>quinta, <foreign lang="de">die roſkunſt mit oder <expan abbr="prẽbſſcheibe">prembſſcheibe</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N26A97" type="main">
          <s id="N26A99">Machina qua res graues demittun­<lb></lb>tur in puteum, <foreign lang="de">bruſtwinde</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26AA1" type="main">
          <s id="N26AA3">Machina qua uenæ ſiccæ pilis præ­<lb></lb>ferratis <expan abbr="tũdũtur">tunduntur</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> treuge puchwerck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26AAF" type="main">
          <s id="N26AB1">Machina quæ folles comprimit, <foreign lang="de">die <lb></lb>welle ſo von einem waſſer: ad getrie­<lb></lb>ben wirdt mit irer zugeho<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>rung</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26AC1" type="main">
          <s id="N26AC3">Machinæ pars quæ folles <expan abbr="cõprimit">comprimit</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">die welle nut den ſtrichen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26ACE" type="main">
          <s id="N26AD0">Machina tractoria, <foreign lang="de">ein haſpel / gezeu­<lb></lb>ge ſo berg vnd waſſer hebet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26AD8" type="main">
          <s id="N26ADA">Machinæ ſcanſoriæ, <foreign lang="de">farten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26AE0" type="main">
          <s id="N26AE2">Machinæ ſpiritales, <foreign lang="de">windfeng / gezeug <lb></lb>ſo wetter bringen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26AEA" type="main">
          <s id="N26AEC">Machinæ ſpiritales, <foreign lang="de">zeuge ſo wetter in <lb></lb>die <expan abbr="grubẽ">gruben</expan> bringen / oder bo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſes herauſz zie<lb></lb>hen</foreign>: <expan abbr="Primũ">Primum</expan> genus, <foreign lang="de">windfeng</foreign> / eius pri<lb></lb>ma ſpecies, <foreign lang="de">windfeng mit <expan abbr="brettẽ">brettem</expan> vber <lb></lb>ecke creutzweis</foreign>: <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan>, <foreign lang="de">zweierlei lotten <lb></lb>windfenge</foreign>: tertia, <foreign lang="de">oder windfang im vaſz. <lb></lb></foreign></s>
          <s id="N26B23"><expan abbr="Secundũ">Secundum</expan> genus, <foreign lang="de">focher</foreign> / eius prima <lb></lb>ſpecies, <foreign lang="de">der focher in der ſcheibe oder run<lb></lb>den geheuſz den ein heſpeler zeihet</foreign> / ſe­<lb></lb>cunda &amp; tertia, <foreign lang="de">der focher in einem ge<lb></lb>vierten geheuſze an der erden / vnd ent­<lb></lb>bor mit flugeln wie ein mule</foreign>: quarta, <lb></lb><foreign lang="de">der focher in einer ſcheiben/den ein waſ <lb></lb>ſerrad vmbtra<gap></gap>bet. </foreign></s>
          <s id="N26B47"><expan abbr="Tertiũ">Tertium</expan> genus, <foreign lang="de">wet <lb></lb>ter blaſbelg</foreign> / eius prima ſpecies, <foreign lang="de">oder wet<lb></lb>terbalg / der boſe wetter vſz dem ſchacht <lb></lb>durch lotten zeihet oder gu<emph type="over"></emph>o<emph.end type="over"></emph.end>ts dardurch <lb></lb>hinein brengt</foreign>: <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan>, <foreign lang="de">der wetterbalg <lb></lb>der durch roren in einen ſtoln wettet <lb></lb>bringet</foreign>: tertia, <foreign lang="de">die wetter belg ſo man <lb></lb>tritt</foreign>: quarta, <foreign lang="de">die wetter belg mit oder ron­<lb></lb>den ſcheiben ſo ein pferdt tritt</foreign>: quinta, <lb></lb><foreign lang="de">die wetterbelg do ein pferd wie in einet <lb></lb>ro ſzmu<emph type="over"></emph>c<emph.end type="over"></emph.end>le die ſtehende welle vmbtreibt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26B87" type="main">
          <s id="N26B89">Machinæ quæ uenas udas pilis præ <lb></lb>ferratis tundunt, <foreign lang="de">die naſſen puch­<lb></lb>werck</foreign>: prima, <foreign lang="de">das naſſe puch werck vff <lb></lb>ſilbergeng</foreign>: ſecunda, <foreign lang="de">das naſſe puch­<lb></lb>werck auff zwitter</foreign>: tertia, <foreign lang="de">das ander <pb xlink:href="001/01/544.jpg"></pb>naſſe puchwerck auff zwitter</foreign>: quarta, <lb></lb><foreign lang="de">das drirte naſſe puchwerck auff zwit­<lb></lb>ter</foreign>: quinta, <foreign lang="de">das golt puchwerck in <lb></lb>Kernten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26BB4" type="main">
          <s id="N26BB6">Machinæ quæ ut ſiphones fiſtulis <lb></lb><expan abbr="hauriũt">hauriunt</expan> aquas, <foreign lang="de">zeuge</foreign>: prima, <foreign lang="de">heintze <lb></lb>oder ein zug</foreign> / altera, <foreign lang="de">der zwifach heintze</foreign>: <lb></lb>tertia, <foreign lang="de">radkan oder roſkunſt / quarta</foreign>, <lb></lb><foreign lang="de">taſchen haſpel</foreign> / quinta, <foreign lang="de">handzug ſo zwo <lb></lb>wellen hat</foreign>. ſexta, <foreign lang="de">taſchen rad</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26BE0" type="main">
          <s id="N26BE2">Machinæ quibus panes <expan abbr="leuãtur">leuantur</expan> et re <lb></lb><expan abbr="ponũtur">ponuntur</expan>, <foreign lang="de">gezeuge oder ſtorch / oder <expan abbr="krãich/">kranich</expan></foreign> / <lb></lb>noſtri <expan abbr="etiã">etiam</expan> <expan abbr="appellãt">appellant</expan> ciconias, lat. gru<lb></lb>es</s>
        </p>
        <p id="N26C01" type="main">
          <s id="N26C03">Machinæ ſitulis aquas <expan abbr="exãtlãtes">exantlantes</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">waſſerkunſtlein ſo mit kannen heben. </foreign></s>
          <s id="N26C0E"><lb></lb>prima, <foreign lang="de">die waſſerkunſt ſo ein heſpeler <lb></lb>zeihet. </foreign></s>
          <s id="N26C17">Secunda, <foreign lang="de">des Vitruuij waſſer <lb></lb>kunſt nur dem mangel rad. </foreign></s>
          <s id="N26C1F">Tertia, <foreign lang="de">die <lb></lb>waſſerkunſt mit dem waſſerrad</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26C27" type="main">
          <s id="N26C29">Magiſter ferrum excoquens, <foreign lang="de">renner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26C2F" type="main">
          <s id="N26C31">Magiſter metallicorum, <foreign lang="de">bergmeiſter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26C37" type="main">
          <s id="N26C39">Magiſter ſal conficiens, <foreign lang="de">wircker</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26C3F" type="main">
          <s id="N26C41">Magiſter ſiue purgator argenti, <foreign lang="de">ſil­<lb></lb>ber brenner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26C49" type="main">
          <s id="N26C4B">Magiſter ſiue torrefactor, <foreign lang="de">derrer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26C51" type="main">
          <s id="N26C53">Magnus malleus ferreus, <foreign lang="de">der <expan abbr="ham̃er">hamner</expan> <lb></lb>den ein waſſerrad hebt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26C5F" type="main">
          <s id="N26C61">Maiora bacilla ferrea uncinata, <foreign lang="de">bort­<lb></lb>haken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26C69" type="main">
          <s id="N26C6B">Maiores perticæ, <foreign lang="de">groſe heckſcheit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26C71" type="main">
          <s id="N26C73">Malleus ligneus, <foreign lang="de">holtzene heine</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26C79" type="main">
          <s id="N26C7B"><expan abbr="Malleorũ">Malleorum</expan> <expan abbr="maiorũ">maiorum</expan> paruus, <foreign lang="de">pauſchel zu <lb></lb>beiden henden</foreign> / magnus, <foreign lang="de">groſzfeuſtel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26C8E" type="main">
          <s id="N26C90">Malleorum minorum minimus, <foreign lang="de">ritz­<lb></lb>feuſtel</foreign> / medius, <foreign lang="de">handfeuſtel</foreign> / maxi­<lb></lb>mus, <foreign lang="de">pauſchel zu einer hand</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26CA2" type="main">
          <s id="N26CA4">Malleus quadrangulus &amp; craſſus, <lb></lb><foreign lang="de">quetſcher/alter, ſcheidhammer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26CAB" type="main">
          <s id="N26CAD">Malleus q̊ ſaxi arenarij, in ſolo forna<lb></lb>cis <expan abbr="locãdi">locandi</expan>, partes <expan abbr="extuberãtes">extuberantes</expan> <expan abbr="reſecãtur">reſecan<lb></lb>tur</expan>, <foreign lang="de">pile</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26CC3" type="main">
          <s id="N26CC5">Manubrium, <foreign lang="de">ſtile</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26CCB" type="main">
          <s id="N26CCD">Marculi lignei, <foreign lang="de">holtzene ſchlegel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26CD3" type="main">
          <s id="N26CD5">Maſſa ex cancellis formata, <foreign lang="de">palle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26CDB" type="main">
          <s id="N26CDD">Maſſa plumbea, <foreign lang="de">pleiſtuck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26CE3" type="main">
          <s id="N26CE5">Maſſæ ferreæ quadrangulæ, <foreign lang="de">ſto<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ckei­<lb></lb>ſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26CF3" type="main">
          <s id="N26CF5">Materia metallica, <foreign lang="de">das werck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26CFB" type="main">
          <s id="N26CFD">Materia metallica reperitur in canali<lb></lb>bus uel <expan abbr="cohærẽs">cohærens</expan> &amp; <expan abbr="cõtinuata">continuata</expan>, <foreign lang="de">gang <lb></lb>hafftig</foreign> / uel diſperſa et per eos fuſa, ni<lb></lb>rig / uel uentris figura <expan abbr="extuberãs">extuberans</expan>, <foreign lang="de">bau<lb></lb>chigk / ſo der gang ein bauch wirfft</foreign> / uel <lb></lb>in uenis &amp; fibris à uena principali <lb></lb>ortis, quaſi in ramis ſparſa, <foreign lang="de">eſtig</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26D23" type="main">
          <s id="N26D25">Materia lapillorum expers, <foreign lang="de"><expan abbr="geſchwẽ­ſtucke">geſchwen­<lb></lb>ſtucke</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N26D2F" type="main">
          <s id="N26D31">Materia quæ dum torrentur <lb></lb>lapilli, confluit, <foreign lang="de">faſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26D39" type="main">
          <s id="N26D3B"><expan abbr="Materiã">Materiam</expan> <expan abbr="metallicã">metallicam</expan> diſcernere à terris, <lb></lb><foreign lang="de"><expan abbr="ertzſcheidẽ">ertzſcheidem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N26D4B" type="main">
          <s id="N26D4D">Media catini pars, <foreign lang="de">ſpo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>r</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26D59" type="main">
          <s id="N26D5B">Mediæ lancis cauum, <foreign lang="de">das runde vſz­<lb></lb>gedrete tullcklein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26D63" type="main">
          <s id="N26D65">Menſor, <foreign lang="de">marſcheider oder ſchiner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26D6B" type="main">
          <s id="N26D6D">Metallum cuneo ſecare in partes, <foreign lang="de">das <lb></lb>ertz mit meiſeln zuſchroten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26D75" type="main">
          <s id="N26D77"><expan abbr="Metallũ">Metallum</expan> <expan abbr="ferramẽto">ferramento</expan> forficis ſimili <expan abbr="cõ­cidere">con­<lb></lb>cidere</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ertz mit einer <expan abbr="ſcherẽ">ſcherem</expan> zuſchnei<lb></lb>den</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26D90" type="main">
          <s id="N26D92">Metallum malleo percuſſum <lb></lb>dilatare, <foreign lang="de">ertz quettzſchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26D9A" type="main">
          <s id="N26D9C"><expan abbr="Metallũ">Metallum</expan> rude uel <expan abbr="uenã">uenam</expan> præſtantem à <lb></lb>terris &amp; ſaxis ſecernere, <foreign lang="de">ertzklauben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26DAB" type="main">
          <s id="N26DAD">Miniſter, <foreign lang="de">furlauffer / helfferknecht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26DB3" type="main">
          <s id="N26DB5">Minium ſecundarium, <foreign lang="de">menning</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26DBB" type="main">
          <s id="N26DBD">Minora bacilla ferrea uncinata, <foreign lang="de">heck <lb></lb>ſcheit hacken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26DC5" type="main">
          <s id="N26DC7">Minores perticæ, <foreign lang="de">kleine heckſcheit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26DCD" type="main">
          <s id="N26DCF">Miſtura, <foreign lang="de">das pleichmal</foreign> / lib. 10.</s>
        </p>
        <p id="N26DD6" type="main">
          <s id="N26DD8">Miſtura auri uel argenti <expan abbr="cũ">cum</expan> plumbo, <lb></lb><foreign lang="de">werck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26DE3" type="main">
          <s id="N26DE5">Miſtura æris &amp; plumbi &amp; ar<lb></lb>genti, <foreign lang="de">werck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26DED" type="main">
          <s id="N26DEF">Miſtura cuius dimidia pars ex ære et <lb></lb>argento conſtat, <foreign lang="de">kobelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26DF7" type="main">
          <s id="N26DF9">Miſtura debilis &amp; uiribus carens, <foreign lang="de">ein <lb></lb>werck ſo mu<emph type="over"></emph>c<emph.end type="over"></emph.end>ſig vnd vnſchmeidig</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26E07" type="main">
          <s id="N26E09">Modiolus rotæ, <foreign lang="de">nabe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26E0F" type="main">
          <s id="N26E11">Modulus, <foreign lang="de">zober / <expan abbr="dariñen">darinnen</expan> man <expan abbr="dz">das</expan> vſzge<lb></lb>teilt ſaltzwaſſer in die ko<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>te tregt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26E23" type="main">
          <s id="N26E25">Molæ, <foreign lang="de">mu<emph type="over"></emph>c<emph.end type="over"></emph.end>lſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26E31" type="main">
          <s id="N26E33">Molendi rationes, <foreign lang="de">die weiſen goldertz <lb></lb><expan abbr="vñ">vnd</expan> zwitter zu <expan abbr="nialẽ">nialen</expan></foreign>: prima mola, <foreign lang="de">die ge<lb></lb>meine weiſz da die mu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>le ein waſſer: ad <lb></lb>treibt</foreign>: <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan>, cuius rota ab equis aut <lb></lb>aſinis, aut capris uerſatur, <foreign lang="de">die roſzmu<emph type="over"></emph>c<emph.end type="over"></emph.end>
<pb xlink:href="001/01/545.jpg"></pb>le</foreign>: tertia, cuius <expan abbr="orbẽ">orbem</expan> <expan abbr="calcãtes">calcantes</expan> <expan abbr="circũa­gũt">circuna­<lb></lb>gunt</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="diẽ">diem</expan> mu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>le mit der ſcheiben die man <lb></lb>tritt</foreign>: quarta, quæ manibus <expan abbr="circũacta">circunacta</expan> <lb></lb>uerſatur, <foreign lang="de">die handmu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>le</foreign>: quinta, quæ <lb></lb>uno tempore, auri uenam <expan abbr="tũdit">tundit</expan>, mo<lb></lb>lit, <expan abbr="lauãdo">lauando</expan> purgat, <foreign lang="de">die goldmu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>le mit <lb></lb>dem treugen puchwerck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26EA8" type="main">
          <s id="N26EAA">Molybdæna, <foreign lang="de">herdplei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26EB0" type="main">
          <s id="N26EB2">Molybdæna in media catini parte or<lb></lb>ta, <foreign lang="de">ſpo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>rherd</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26EC0" type="main">
          <s id="N26EC2">Monetarius, <foreign lang="de">mintzer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26EC8" type="main">
          <s id="N26ECA"><expan abbr="Monetariorũ">Monetariorum</expan> magiſter, <foreign lang="de">muntzmeiſter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26ED3" type="main">
          <s id="N26ED5">Mortariolum, <foreign lang="de">capellen futter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26EDB" type="main">
          <s id="N26EDD">Murus, <foreign lang="de">ſchilt</foreign>: humilis, <foreign lang="de">furmeurlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26EE7" type="main">
          <s id="N26EE9">Murus qui <expan abbr="principalẽ">principalem</expan> <expan abbr="murũ">murum</expan> ab igni <lb></lb><expan abbr="defẽdit">defendit</expan>, <foreign lang="de">ſchilt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26EFC" type="main">
          <s id="N26EFE">Murus qui <expan abbr="quartũ">quartum</expan> mu<lb></lb><expan abbr="rũlõgũ">rullongum</expan> munit <expan abbr="cõtra">contra</expan> uim ignis, <foreign lang="de">ſchild</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26F11" type="head">
          <s id="N26F13">N</s>
        </p>
        <p id="N26F16" type="main">
          <s id="N26F18">Naris, <foreign lang="de">lieſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26F1E" type="main">
          <s id="N26F20">Neuſolæ <expan abbr="q̊d">quod</expan> eſt <expan abbr="metallũ">metallum</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> vſz kleinen <lb></lb>in Vngern</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26F30" type="main">
          <s id="N26F32">Nitri <expan abbr="cõficiẽdi">conficiendi</expan> <expan abbr="ratiões">rationes</expan>, <foreign lang="de">die weiſe niter / <lb></lb>oder tincar, oder baurach <expan abbr="zumachẽ">zumachem</expan></foreign>: prima, <lb></lb><foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> niter <expan abbr="machẽ">machem</expan> am Nilo</foreign>: ſecunda, <foreign lang="de">die <lb></lb>weiſe niter <expan abbr="võ">vom</expan> gemachter niter lauge zu <lb></lb>ſieden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26F5A" type="head">
          <s id="N26F5C">O</s>
        </p>
        <p id="N26F5F" type="main">
          <s id="N26F61">Ochra ex plumbo facta, <foreign lang="de">pleigeel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26F67" type="main">
          <s id="N26F69">Officina in q̊ <expan abbr="argẽtũ">argentum</expan> ab ære ſeparatur <lb></lb><foreign lang="de">ſeigerhutte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26F74" type="main">
          <s id="N26F76">Officina ſiue domicilium in quo <expan abbr="plũbũ">plum<lb></lb>bum</expan> ab <expan abbr="argẽto">argento</expan> ſeparatur, <foreign lang="de">treibhutte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26F86" type="main">
          <s id="N26F88">Opera, <foreign lang="de">ſchicht</foreign>: extraordinaria, <foreign lang="de">ledige <lb></lb>ſchicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26F94" type="main">
          <s id="N26F96"><expan abbr="Operculũ">Operculum</expan>, <foreign lang="de">treibehut</foreign> / li. 10. <foreign lang="de">decke</foreign> / lib. 12.</s>
        </p>
        <p id="N26FA4" type="main">
          <s id="N26FA6"><expan abbr="Operculũ">Operculum</expan> ampullæ, <foreign lang="de">helm oder alembick</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26FAF" type="main">
          <s id="N26FB1"><expan abbr="Operculũ">Operculum</expan> foraminis ſuperioris tabu<lb></lb>lati <expan abbr="folliũ">follium</expan>, <foreign lang="de">ſpund</foreign>: inferioris <expan abbr="aũt">aunt</expan>, <foreign lang="de">deckel <lb></lb>des windfangs</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26FCA" type="main">
          <s id="N26FCC"><expan abbr="Operimentũ">Operimentum</expan>, <foreign lang="de">ſturtze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26FD5" type="main">
          <s id="N26FD7">Orbis, <foreign lang="de">ſcheube</foreign> / lib. 5. 6.</s>
        </p>
        <p id="N26FDE" type="main">
          <s id="N26FE0">Orbis ex ſaxo formatus, <foreign lang="de">rondſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26FE6" type="main">
          <s id="N26FE8">Orbiculi, <foreign lang="de">ſcheiben darauf die ſeil auch <lb></lb>gehn</foreign>: item <foreign lang="de">pumpenzog</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26FF6" type="main">
          <s id="N26FF8">Orbiculus ferreus, <foreign lang="de">das eiſerne redlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N26FFE" type="main">
          <s id="N27000">Organum quod folles diducit, <foreign lang="de">der <lb></lb>balgzug</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27008" type="main">
          <s id="N2700A">Orichalcea fila colligata, <foreign lang="de">die meſſine <lb></lb>pürſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27012" type="main">
          <s id="N27014">Ornithiæ, <foreign lang="de">der wind ſo von <lb></lb>oſt oſtſuden wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2701C" type="main">
          <s id="N2701E">Os cuniculi, <foreign lang="de">des ſtolns mundloch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27024" type="main">
          <s id="N27026">Os fornacis, <foreign lang="de">auge</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2702C" type="main">
          <s id="N2702E">Os fornaculæ, <foreign lang="de">mundloch / mundhol / <lb></lb>thorlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27036" type="main">
          <s id="N27038">Os ſpiritale, <foreign lang="de">oder ſpund ſo den wind fchet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2703E" type="main">
          <s id="N27040">Oſcula, <foreign lang="de">lo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>cher wie aizuchten / haben ire <lb></lb>ſchutzen / wan die pletz voller ſein / <lb></lb>ſchutzet man fur</foreign> / lib. 12.</s>
        </p>
        <p id="N27051" type="head">
          <s id="N27053">P</s>
        </p>
        <p id="N27056" type="main">
          <s id="N27058">Palus, <foreign lang="de">ſtempffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2705E" type="main">
          <s id="N27060">Palos in tigna immittere, <foreign lang="de"><expan abbr="vorpfendẽ">vorpfenden</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N27068" type="main">
          <s id="N2706A">Panes æris fathiſcentes, <foreign lang="de">kinſtocke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27070" type="main">
          <s id="N27072">Panes ex pyrite uel cadmia conflati, <lb></lb><foreign lang="de">ſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27079" type="main">
          <s id="N2707B">Panes ex ſpinis conficere, <foreign lang="de">ſtucke auſz <lb></lb>dornen machen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27083" type="main">
          <s id="N27085">Panes ex ſpinis uilibus confecti, <foreign lang="de">ei­<lb></lb>ſerne ſtuck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2708D" type="main">
          <s id="N2708F">Panis, <foreign lang="de">ſtuck</foreign> / lib. 11.</s>
        </p>
        <p id="N27096" type="main">
          <s id="N27098">Panis argenteus, <foreign lang="de">plickſilber</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2709E" type="main">
          <s id="N270A0">Panes ex pyrite conflati, <foreign lang="de">ſtein oder lech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N270A6" type="main">
          <s id="N270A8">Panes primarij uel ex ære rudi <expan abbr="cõfla­ti">confla­<lb></lb>ti</expan> panes, <foreign lang="de">ſtein oder lech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N270B4" type="main">
          <s id="N270B6">Panes duri qui plus argenti in ſe con<lb></lb>tinent, <foreign lang="de">reich hartwerck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N270BE" type="main">
          <s id="N270C0">Panes ærei fachiſcentes, <foreign lang="de">kinſtocke</foreign> / pa­<lb></lb>nes <expan abbr="ſecũdarij">ſecundarij</expan>, <foreign lang="de">vorpleiſtein/oder vor­<lb></lb>pleitlech</foreign>: panes tertiarij, <foreign lang="de">zwir vor­<lb></lb>pleitſtein oder lech</foreign>: panes duri in qui­<lb></lb>bus minus <expan abbr="argẽti">argenti</expan> ineſt, <foreign lang="de">arm oder dur <lb></lb>hartwerck</foreign>: panes quartarij, <foreign lang="de">hart­<lb></lb>werck</foreign>: panes ultimi, <foreign lang="de">pirſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N270EE" type="main">
          <s id="N270F0">Panes ex lapide fiſſili æroſo confecti <lb></lb>ſiue primarij, <foreign lang="de">ſtein</foreign>: panes præterea <lb></lb>duplices ſunt, <expan abbr="quorũ">quorum</expan> alteri ærei exi­<lb></lb>ſtunt, <foreign lang="de">kupffer</foreign>: alteri cum primarijs <lb></lb>panibus recoqui ſolent, <foreign lang="de">trogſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2710A" type="main">
          <s id="N2710C">Paries camini obliquus, <foreign lang="de">flache ſchlete</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27112" type="main">
          <s id="N27114">Paries camini rectus, <foreign lang="de">ſchnurgerichte <lb></lb>ſchlete</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2711C" type="main">
          <s id="N2711E">Paries inter poſteriorem foci <lb></lb>in quo ſal fit, <expan abbr="partẽ">partem</expan>, &amp; tertiam do­<lb></lb>micilij partem medius, <foreign lang="de">za<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>un</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27132" type="main">
          <s id="N27134">Parietes qui ſunt à laterib. fornacis <pb xlink:href="001/01/546.jpg"></pb>in qua <expan abbr="argentũ">argentum</expan> &amp; <expan abbr="plũbũ">plumbum</expan> ab ære <expan abbr="ſe­cernũtur">ſe­<lb></lb>cernuntur</expan>, <foreign lang="de">ſeiger wend</foreign> / paries prior, <lb></lb><foreign lang="de">furwand</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27151" type="main">
          <s id="N27153">Partes fodinæ uel cuniculi, <foreign lang="de">teil oder <lb></lb>kuckus</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2715B" type="main">
          <s id="N2715D">Particulæ eminentes, <foreign lang="de">zapfen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27163" type="main">
          <s id="N27165">Parui cunei lati, <foreign lang="de">federn</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2716B" type="main">
          <s id="N2716D">Paſſus metallicus, <foreign lang="de">lachter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27173" type="main">
          <s id="N27175">Pedes, <foreign lang="de">fu<emph type="over"></emph>o<emph.end type="over"></emph.end>ſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27181" type="main">
          <s id="N27183">Perones, <foreign lang="de">waſſerſtifelen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27189" type="main">
          <s id="N2718B">Pertica, <foreign lang="de">ſtab</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27191" type="main">
          <s id="N27193">Perticæ minores, <foreign lang="de">kleine heckſcheite</foreign> / li<lb></lb>bro. 12. maiores, <foreign lang="de">groſe heckſcheite</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2719F" type="main">
          <s id="N271A1">Peſſulus ligneus, <foreign lang="de">rigel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N271A7" type="main">
          <s id="N271A9">Peſtilens aura, <foreign lang="de">vorgiffte lufft</foreign></s>
        </p>
        <p id="N271AF" type="main">
          <s id="N271B1">Pilæ, <foreign lang="de">taſchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N271B7" type="main">
          <s id="N271B9">Pilum, <foreign lang="de">pompenſtange</foreign> / lib. 6.</s>
        </p>
        <p id="N271C0" type="main">
          <s id="N271C2">Pilum dentibus carens, <foreign lang="de">kolb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N271C8" type="main">
          <s id="N271CA">Pilum æneum, <foreign lang="de">kupfferner ſto<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N271D6" type="main">
          <s id="N271D8">Pilum excoctorum, <foreign lang="de">ſroſzbaum / oder <lb></lb>kolb/ oder ſtoſzkolb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N271E0" type="main">
          <s id="N271E2">Pilum latum, <foreign lang="de">das breit geſteng</foreign></s>
        </p>
        <p id="N271E8" type="main">
          <s id="N271EA">Pilum quo franguntur panes ærei, <lb></lb><foreign lang="de">kupfferbrecher</foreign></s>
        </p>
        <p id="N271F1" type="main">
          <s id="N271F3">Pilum teres, <foreign lang="de">ſtopffholtz</foreign> / lib. 9. <lb></lb>item, <foreign lang="de">das rund geſteng</foreign></s>
        </p>
        <p id="N271FF" type="main">
          <s id="N27201">Pila, <foreign lang="de">geſteng</foreign> / lib. 6. <foreign lang="de">ſtempffel</foreign> / lib. 8. <lb></lb><foreign lang="de">pfeiler / ſchuſſer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27210" type="main">
          <s id="N27212">Pila ferrea, <foreign lang="de">eiſerne ſtenglein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27218" type="main">
          <s id="N2721A">Pinnæ, <foreign lang="de">die ſchauffeln des rades</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27220" type="main">
          <s id="N27222">Piſtillum, <foreign lang="de">ſto<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2722E" type="main">
          <s id="N27230">Planicies montis, <foreign lang="de">die fleche eins <expan abbr="gãgs">gangs</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N27239" type="main">
          <s id="N2723B">Plumbi cutis impura, <foreign lang="de">abſtrich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27241" type="main">
          <s id="N27243">Plumbum depauperatum, <foreign lang="de">friſchplei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27249" type="main">
          <s id="N2724B">Plumbum diues, <foreign lang="de">reichplei</foreign> / depaupe<lb></lb>ratum, <foreign lang="de">friſchplei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27257" type="main">
          <s id="N27259">Plumbum ignis ui in cinerem reſolu<lb></lb>tum, <foreign lang="de">pleiaſche</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27261" type="main">
          <s id="N27263">Plumbum in globulos reductum, <foreign lang="de">ge<lb></lb>kornt plei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2726B" type="main">
          <s id="N2726D">Pompholyx lutea, <foreign lang="de">geler hutrauch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27273" type="main">
          <s id="N27275">Præfectus <expan abbr="metallorũ">metallorum</expan>, <foreign lang="de">bergamptman</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2727F" type="main">
          <s id="N27281">Præfectus rationibus, <foreign lang="de">ſchichtmeiſter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27287" type="main">
          <s id="N27289">Præſes fodinæ uel cuniculi, <foreign lang="de">ſteiger <lb></lb>oder hutman</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27291" type="main">
          <s id="N27293">Præſes laboris lauandi, <foreign lang="de">der oberſt <lb></lb>ſeiffner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2729B" type="main">
          <s id="N2729D">Proprietarius, <foreign lang="de">grundherre</foreign></s>
        </p>
        <p id="N272A3" type="main">
          <s id="N272A5">Proprietarij partes, <foreign lang="de">erbkuckus</foreign></s>
        </p>
        <p id="N272AB" type="main">
          <s id="N272AD">Proſcripti, <foreign lang="de">deren teil ins retardat ge­<lb></lb>ſetzt werden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N272B5" type="main">
          <s id="N272B7">Puluis carbonum, <foreign lang="de">kolgeſtube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N272BD" type="main">
          <s id="N272BF">Puluis miſtus ex quo focus &amp; cati­<lb></lb>nus perficiuntur, <foreign lang="de">geſtube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N272C7" type="main">
          <s id="N272C9">Puluis terrenus, <foreign lang="de">erdgeſtube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N272CF" type="main">
          <s id="N272D1">Puluis ualens, qui aurum ab argento <lb></lb>ſecernit, <foreign lang="de">ſcheidepuluer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N272D9" type="main">
          <s id="N272DB">Purgator argenti, <foreign lang="de">ſilberbrenner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N272E1" type="main">
          <s id="N272E3">Puteus. <foreign lang="de"><gap></gap>acht/kunſtſchacht</foreign> / lib. 6.</s>
        </p>
        <p id="N272EB" type="main">
          <s id="N272ED">Puteus obliquus, <foreign lang="de">ein flacher ſchacht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N272F3" type="main">
          <s id="N272F5">Puteus qui lacunæ loco eſt, <foreign lang="de">waſſer­<lb></lb>ſchacht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N272FD" type="main">
          <s id="N272FF">Puteus rectus, <foreign lang="de">ein ſchacht der gericht <lb></lb>geſuncken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27307" type="main">
          <s id="N27309">Putei ſpiritales, <foreign lang="de">windſchechte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2730F" type="head">
          <s id="N27311">Q</s>
        </p>
        <p id="N27314" type="main">
          <s id="N27316">Quadrangula contignatio, <foreign lang="de">ſchrot</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2731C" type="main">
          <s id="N2731E">Quadrans fodinæ uel cuniculi, <foreign lang="de">ein <lb></lb>ſchicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27326" type="main">
          <s id="N27328">Quadratum, <foreign lang="de">die vierung</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2732E" type="main">
          <s id="N27330">Quid <expan abbr="dã">dam</expan> ſpumæ <expan abbr="argẽti">argenti</expan> ſimile, <foreign lang="de">dornlin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2733E" type="head">
          <s id="N27340">R</s>
        </p>
        <p id="N27343" type="main">
          <s id="N27345">Radius, <foreign lang="de">ſpeiche / ſtreichholtz</foreign> / lib. 8.</s>
        </p>
        <p id="N2734C" type="main">
          <s id="N2734E">Ramentum lotura <expan abbr="collectũ">collectum</expan>, <foreign lang="de">gekretze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27358" type="main">
          <s id="N2735A">Ramus <expan abbr="cõuolutus">conuolutus</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="zuſam̃en">zuſamnen</expan> gewickelt <lb></lb>reis</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27369" type="main">
          <s id="N2736B">Raſtrum bidens, <foreign lang="de">krail ſo <lb></lb>zwen zacken hat</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27373" type="main">
          <s id="N27375">Raſtrum tridens, <foreign lang="de">krail</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2737B" type="main">
          <s id="N2737D">Raſtri lignei, <foreign lang="de">holtzene rechen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27383" type="main">
          <s id="N27385">Raſtellum bidens, <foreign lang="de">bock</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2738B" type="main">
          <s id="N2738D">Receptaculum, <foreign lang="de">das holtzen geruſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27393" type="main">
          <s id="N27395">Recrementa, <foreign lang="de">ſchlacken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2739B" type="main">
          <s id="N2739D">Recrementa, quæ detrahit magiſter, <lb></lb>qui æs è panibus torrefactis confi<lb></lb>cit, <foreign lang="de">garſchlacken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N273A7" type="main">
          <s id="N273A9">Recrementa ferri, <foreign lang="de">ſinder</foreign></s>
        </p>
        <p id="N273AF" type="main">
          <s id="N273B1">Recrementa plumbi, <foreign lang="de">pleiſchlacken</foreign></s>
        </p>
        <p id="N273B7" type="main">
          <s id="N273B9">Rector machinæ, <foreign lang="de">hengſitzer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N273BF" type="main">
          <s id="N273C1">Reliquiæ hordei ex quo ceruiſia eſt <lb></lb>facta, <foreign lang="de">treber</foreign></s>
        </p>
        <p id="N273C9" type="main">
          <s id="N273CB">Repagulum, <foreign lang="de">riegel</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/547.jpg"></pb>
        <p id="N273D4" type="main">
          <s id="N273D6">Res foſſilis ſpumæ <expan abbr="argẽti">argenti</expan> ſimilis, <foreign lang="de">miſ <lb></lb>puckel in zwitter gru<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>ben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N273E8" type="main">
          <s id="N273EA">Res effoſſas alueis ſubtrahere &amp; re­<lb></lb>tro fundere, <foreign lang="de">den berg zu ruck <expan abbr="ſtürtzẽ">ſtürtzem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N273F5" type="main">
          <s id="N273F7">Res inanis, <foreign lang="de">das taube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N273FD" type="main">
          <s id="N273FF">Reſtis, <foreign lang="de">peſtener ſtrick</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27405" type="main">
          <s id="N27407">Roſtrum, <foreign lang="de">ſchnabel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2740D" type="main">
          <s id="N2740F">Rota, <foreign lang="de">waſſerrad</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27415" type="main">
          <s id="N27417">Rota dentata, <foreign lang="de">kamprad</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2741D" type="main">
          <s id="N2741F">Rota quæ à <expan abbr="calcãtibus">calcantibus</expan> uerſatur, <foreign lang="de">vmb <lb></lb>lauffrad wie in einer mangel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2742B" type="main">
          <s id="N2742D">Rota duplices habens pinnas, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> tad <lb></lb>ſo zwifach geſchaufflet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27435" type="main">
          <s id="N27437">Rotæ theca ſiue <expan abbr="loculamẽtũ">loculamentum</expan>, <foreign lang="de">radſtube</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27441" type="main">
          <s id="N27443">Rotæ, <foreign lang="de">korbſcheiben</foreign> / lib. 6.</s>
        </p>
        <p id="N2744A" type="main">
          <s id="N2744C">Rutabulum, <foreign lang="de">ſchurſtange</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27452" type="main">
          <s id="N27454">Rutrum, <foreign lang="de">kratze</foreign> / lib. 6. <foreign lang="de">krucke</foreign> / lib. 9. <lb></lb><foreign lang="de">feurkrucke / kruckeiſen / reutkratze</foreign> eo. <lb></lb><foreign lang="de">kruckeiſen</foreign> / 11.</s>
        </p>
        <p id="N27469" type="main">
          <s id="N2746B">Rutrum ferreum, <foreign lang="de">eiſerne kratz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27471" type="main">
          <s id="N27473">Rutrum ligneum, <foreign lang="de">kiſte/ſtreich holtz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27479" type="main">
          <s id="N2747B">Rutellum, <foreign lang="de">kiſte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27481" type="head">
          <s id="N27483">S</s>
        </p>
        <p id="N27486" type="main">
          <s id="N27488">Saccus, <foreign lang="de">liderner ſack</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2748E" type="main">
          <s id="N27490">Sacci è ſetoſis pellibus ſuillis confe­<lb></lb>cti, <foreign lang="de">porſtige ſeuſecke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27498" type="main">
          <s id="N2749A">Sal ex cinere anthyllidis, uel alterius <lb></lb>herbæ ſalſæ factus, <foreign lang="de">ſalalkali</foreign></s>
        </p>
        <p id="N274A2" type="main">
          <s id="N274A4">Salinæ, <foreign lang="de">auſzgeſtochene pletze darinnen <lb></lb>ſaltz gemacht wird</foreign></s>
        </p>
        <p id="N274AC" type="main">
          <s id="N274AE">Salis <expan abbr="cõficiẽdi">conficiendi</expan> rationes, <foreign lang="de">die weiſe ſaltz <lb></lb>zu machen</foreign>: prima / <foreign lang="de">wie man mehrſaltz <lb></lb>macht</foreign>: ſecunda, <foreign lang="de">wie man das ſaltz in <lb></lb><expan abbr="pfañen">pfannen</expan> ſeudt</foreign>: tertia, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ſaltz ſieden in ſie <lb></lb>de heiſſen quellen</foreign>: quarta, <foreign lang="de">das ſaltz ſie­<lb></lb>den in eiſernen topfen</foreign>: quinta, <foreign lang="de">das ſaltz <lb></lb>ſieden im herde ſo ſaltz waſſer auff bren<lb></lb>nend holtz goſſen wird</foreign>: ſexta, <foreign lang="de">das ſaltz <lb></lb>ſieden auſz gemachtem ſaltz waſſer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N274E3" type="main">
          <s id="N274E5">Saxum, <foreign lang="de">ſolſtein</foreign> / lib. 8.</s>
        </p>
        <p id="N274EC" type="main">
          <s id="N274EE">Saxum ſolidum, quod in ſolo forna­<lb></lb>cis locatur, <foreign lang="de">ſolſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N274F6" type="main">
          <s id="N274F8">Saxum terminale, <foreign lang="de">lochſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N274FE" type="main">
          <s id="N27500">Saxa inuerſa, <foreign lang="de">ein wideporſtig g<gap></gap>ſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27508" type="main">
          <s id="N2750A">Saxa quadrangula, <foreign lang="de">werckſtuck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27510" type="main">
          <s id="N27512">Saxa uenæ æris dilatatæ, <foreign lang="de">gebirg des <lb></lb><expan abbr="ſchwebẽdẽ">ſchwebendem</expan> gangs des fletzes am hartz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2751D" type="main">
          <s id="N2751F">Saxum <expan abbr="rubrũ">rubrum</expan> rot gebirge: <expan abbr="alterũ">alterum</expan> item <lb></lb><expan abbr="rubrũ">rubrum</expan>: <foreign lang="de">roter klee / 3. gerhulle. 4. gnieſt. <lb></lb>5. ſchwehlen. 6. oberrauchſtein. 7. zech­<lb></lb>ſtein. 8. vnderrauchſtein. 9. blitterſtein. <lb></lb>10. oberſchwelen. 11. mittelſtein. 12. <expan abbr="vn­derſchwelẽ">vn­<lb></lb>derſchwelem</expan>. 13. dach. 14. norwerg. 15. lot­<lb></lb>werg. 16. kamme</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27540" type="main">
          <s id="N27542">Saxa uilia, quæ natura de diuerſa ma<lb></lb>teria compoſuit, <foreign lang="de">grindſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2754A" type="main">
          <s id="N2754C">Saxi pars pendens, <foreign lang="de">das hangend des <lb></lb>gangs</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27554" type="main">
          <s id="N27556">Saxi pars <expan abbr="iacẽs">iacens</expan>, <foreign lang="de">das liegende des <expan abbr="gãgs">gangs</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N27563" type="main">
          <s id="N27565">Scalæ, <foreign lang="de">farten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2756B" type="main">
          <s id="N2756D">Scalæ excoctorum, <foreign lang="de">flickleitter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27573" type="main">
          <s id="N27575">Scamna, lib. 10. <foreign lang="de">po<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>cke: banck</foreign> / lib. 12.</s>
        </p>
        <p id="N27582" type="main">
          <s id="N27584">Scopæ, <foreign lang="de">peſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2758A" type="main">
          <s id="N2758C">Scriba fodinarum, <foreign lang="de">bergſchreiber</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27592" type="main">
          <s id="N27594">Scriba magiſtri metallicorum, <foreign lang="de">des <lb></lb>bergmeiſters ſchreiber</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2759C" type="main">
          <s id="N2759E">Scriba partium, <foreign lang="de">gegenſchreiber</foreign></s>
        </p>
        <p id="N275A4" type="main">
          <s id="N275A6">Secare in partes, <foreign lang="de">zuſchroten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N275AC" type="main">
          <s id="N275AE">Secretor, <foreign lang="de">ſeigerer</foreign>/ lib. 11.</s>
        </p>
        <p id="N275B5" type="main">
          <s id="N275B7">Sella, <foreign lang="de">das meſſing klotz</foreign> / lib. 10.</s>
        </p>
        <p id="N275BE" type="main">
          <s id="N275C0">Sella ænea, <foreign lang="de">ſattel</foreign> / lib. 11.</s>
        </p>
        <p id="N275C7" type="main">
          <s id="N275C9">Sepes obliquæ in pratis, <foreign lang="de">auſzſtriche</foreign></s>
        </p>
        <p id="N275CF" type="main">
          <s id="N275D1">Septentrio, <foreign lang="de">der wind ſo <expan abbr="võ">vom</expan> nort wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N275DB" type="main">
          <s id="N275DD">Septum, <foreign lang="de">ſchleuſſe</foreign> / lib. 12.</s>
        </p>
        <p id="N275E4" type="main">
          <s id="N275E6">Seſcuncia fodinæ uel cuniculi, <foreign lang="de">ein hal<lb></lb>be ſchicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N275EE" type="main">
          <s id="N275F0">Siccare, <foreign lang="de">treugen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N275F6" type="main">
          <s id="N275F8">Situla, <foreign lang="de">pfutzaimer vnd waſſerkanne/ <lb></lb>fulaimer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27600" type="main">
          <s id="N27602">Signo in ſaxum inciſo pangere termi<lb></lb>nos, <foreign lang="de">ein ſtuffe ſchlahen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2760A" type="main">
          <s id="N2760C">Siphones, <foreign lang="de">pompen</foreign>: primus, ſecundus <lb></lb>&amp; tertius nulla <expan abbr="habẽt">habent</expan> propria uoca <lb></lb>bula germanica: quartus, <foreign lang="de">die <expan abbr="pompẽ">pompen</expan> <lb></lb>waſſer kunſt</foreign>: quintus, <foreign lang="de">haſpelpompe</foreign>: ſe<lb></lb>xtus, <foreign lang="de">radpompe / der haſpel pompen <lb></lb>gleich</foreign>: ſeptimus, <foreign lang="de">die neue <expan abbr="Erẽfridiſtoz">Erenfridiſtoz</expan> <lb></lb>fiſche radpompe</foreign>: octauus, <foreign lang="de">die anoder neue <lb></lb><expan abbr="radpõpe">radpompe</expan></foreign>. 9. <foreign lang="de">die dritte neulichſte <expan abbr="radpõp">radpomp</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N27649" type="main">
          <s id="N2764B">Siphunculus, <foreign lang="de">rorlin / welches die rore <pb xlink:href="001/01/548.jpg"></pb>hat/ſo ſie ſorne <expan abbr="obẽ">oben</expan> nicht <expan abbr="auſzgeſchnittẽ">auſzgeſchnittem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N2765C" type="main">
          <s id="N2765E"><expan abbr="Siphũculus">Siphunculus</expan> orichalceus, q̊ aqua hau­<lb></lb>ſta ad <expan abbr="incendiũ">incendium</expan> exprimitur, <foreign lang="de">meſſinge <lb></lb>ſprutze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2766F" type="main">
          <s id="N27671">Situlæ, <foreign lang="de">kannen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27677" type="main">
          <s id="N27679">Socius eius <expan abbr="harpagonẽ">harpagonem</expan> <expan abbr="pergrãdẽ">pergrandem</expan> ad <lb></lb><expan abbr="alterũ">alterum</expan> <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> <expan abbr="admouẽs">admouens</expan>, <foreign lang="de">premſer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27694" type="main">
          <s id="N27696">Solarij <expan abbr="pauimẽtum">pauimentum</expan>, <foreign lang="de">des ſollers boden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N276A0" type="main">
          <s id="N276A2">Soleæ, <foreign lang="de">ſolſtucke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N276A8" type="main">
          <s id="N276AA">Solea ferrea, <foreign lang="de">eiſern ſolſtein/eiſeren blech</foreign></s>
        </p>
        <p id="N276B0" type="main">
          <s id="N276B2">Spatha, <foreign lang="de">ſtoſzeiſen</foreign> / lib. 11.</s>
        </p>
        <p id="N276B9" type="main">
          <s id="N276BB">Spatha exciſoria, <foreign lang="de">ſchabeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N276C1" type="main">
          <s id="N276C3">Spatha ferrea, <foreign lang="de">ſtoſeiſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N276C9" type="main">
          <s id="N276CB">Spatha lignea, <foreign lang="de">rurſcheit</foreign> / lib. 12.</s>
        </p>
        <p id="N276D2" type="main">
          <s id="N276D4">Spatha lignea excoctorum, <foreign lang="de">flickſcheit <lb></lb>oder kleibſcheit</foreign></s>
        </p>
        <p id="N276DC" type="main">
          <s id="N276DE">Spinæ, <foreign lang="de">dorner / ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſtdorner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N276EA" type="main">
          <s id="N276EC">Spinæ, quæ de panibus ex ære et <expan abbr="plũbo">plum<lb></lb>bo</expan> conflatis, dum <expan abbr="ſtannũ">ſtannum</expan> ab ære ſe <lb></lb>cerneretur, ortæ ſunt, <foreign lang="de">ſriſchdorner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N276FE" type="main">
          <s id="N27700">Spinæ, quæ de panibus ex ſemel re­<lb></lb>coctis ſpinis conflatis, ortæ ſunt, <lb></lb><foreign lang="de">dorner ſo ein mal gearbeit ſeind</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27709" type="main">
          <s id="N2770B">Spinæ, quæ dum panes fathiſcentes <lb></lb>torrentur, ortæ ſunt, <foreign lang="de">ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſtdorner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27719" type="main">
          <s id="N2771B">Spinæ uiles, <foreign lang="de">eiſerne dorner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27721" type="main">
          <s id="N27723">Spinæ uiliſſimæ, <foreign lang="de">die geringſte dorner</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27729" type="main">
          <s id="N2772B">Spinæ quæ de <expan abbr="plũbo">plumbo</expan>, cum in <expan abbr="ſecũdis">ſecundis</expan> <lb></lb>fornacib. </s>
          <s id="N27738">ſeparatur ab argento, de­<lb></lb>trahuntur, <foreign lang="de">abſtrich</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27740" type="main">
          <s id="N27742"><expan abbr="Spiritũ">Spiritum</expan> ſuppeditare, <foreign lang="de">wetter brengen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2774B" type="main">
          <s id="N2774D">Spuma argenti, <foreign lang="de">glette</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27753" type="main">
          <s id="N27755">Stannum, <foreign lang="de">ſchwartz plei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2775B" type="main">
          <s id="N2775D">Stannum pauper, <foreign lang="de">friſch einſtrich</foreign> / me<lb></lb>diocre, <foreign lang="de">reich einſtrich</foreign> / diues, <foreign lang="de">treib <lb></lb>vnd werck plei</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2776F" type="main">
          <s id="N27771">Statera, <foreign lang="de">wage</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27777" type="main">
          <s id="N27779">Stipes chelas habens perforatas, <foreign lang="de">ein <lb></lb>gezwiſelt ſtamholtz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27781" type="main">
          <s id="N27783">Stipites uel aſſeres craſſi, <foreign lang="de"><expan abbr="haſpelſturtzẽ">haſpelſturtzem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N2778B" type="main">
          <s id="N2778D">Stipites ad ſaxa terminalia affixi, <foreign lang="de">pfel<lb></lb>ſo man an die lechſtein ſchlehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27795" type="main">
          <s id="N27797">Strues <expan abbr="lignorũ">lignorum</expan> ſiue crates, <foreign lang="de">ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N277A7" type="main">
          <s id="N277A9">Subciſiuum, <foreign lang="de">vberſchar</foreign></s>
        </p>
        <p id="N277AF" type="main">
          <s id="N277B1">Subſcus, <foreign lang="de">mu<emph type="over"></emph>c<emph.end type="over"></emph.end>leiſen oder meiſſel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N277BD" type="main">
          <s id="N277BF">Subſolanus, <foreign lang="de">oder wind oder <expan abbr="võ">vom</expan> oſt wehet oder<lb></lb>gehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N277CB" type="main">
          <s id="N277CD">Subueſperus, <foreign lang="de">oder wind ſo von weſtſuden <lb></lb>wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N277D5" type="main">
          <s id="N277D7">Succutere, <foreign lang="de">troſteren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N277DD" type="main">
          <s id="N277DF">Sucula, <foreign lang="de">ronbaum</foreign></s>
        </p>
        <p id="N277E5" type="main">
          <s id="N277E7">Supernas, <foreign lang="de">oder wind ſo von nortoſt wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N277ED" type="main">
          <s id="N277EF">Sulfur argento admiſcere, <foreign lang="de">das ſilber <lb></lb>im ſchwefel freuden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N277F7" type="main">
          <s id="N277F9">Sulfuris <expan abbr="cõficiendi">conficiendi</expan> <expan abbr="ratiões">rationes</expan>, <foreign lang="de">die weiſen <lb></lb>ſchwefel <expan abbr="zumachẽ">zumachen</expan></foreign>: prima, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ſchwefel <lb></lb><expan abbr="machẽ">machem</expan> im topffen</foreign> / <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ſchwefel <lb></lb>machen im ofen wie zu Kromenau</foreign> / ter<lb></lb>tia, <foreign lang="de">das ſchwefel machen in krugen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27825" type="main">
          <s id="N27827">Symbola dare, <foreign lang="de">zupus geben</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2782D" type="main">
          <s id="N2782F">Symbola <expan abbr="dñis">dnnis</expan> indicere, <foreign lang="de">zupus <expan abbr="anlegẽ">anlegen</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N2783C" type="head">
          <s id="N2783E">T</s>
        </p>
        <p id="N27841" type="main">
          <s id="N27843">Tabula, <foreign lang="de">ſchran</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27849" type="main">
          <s id="N2784B">Tabella, <foreign lang="de">leiſte / rigel / oder bretſtucke / ta<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>flin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27857" type="main">
          <s id="N27859">Tabellæ duæ inter ſe <expan abbr="trãſuerſæ">tranſuerſæ</expan>, quas <lb></lb>tertia decuſſat, <foreign lang="de">der querl</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27865" type="main">
          <s id="N27867">Tabellæ quarum alia alia altior eſt, <lb></lb><foreign lang="de">das gevhelle vnd widerſtoſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2786E" type="main">
          <s id="N27870">Tabellæ tiliaceæ <expan abbr="tabularũ">tabularum</expan> latera cin­<lb></lb>gentes, <foreign lang="de">lindene leiſten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2787C" type="main">
          <s id="N2787E">Tabellæ tranſuerſæ, <foreign lang="de">leiſten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27884" type="main">
          <s id="N27886">Tabulatum, <foreign lang="de">bune</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2788C" type="main">
          <s id="N2788E">Tabulatum <expan abbr="aliquantũ">aliquantum</expan> decliue, <foreign lang="de">ſturtze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27898" type="main">
          <s id="N2789A">Tabulata follium, <foreign lang="de">balgbrette</foreign></s>
        </p>
        <p id="N278A0" type="main">
          <s id="N278A2">Tegula, <foreign lang="de">muffel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N278A8" type="main">
          <s id="N278AA">Temperatura, <foreign lang="de">miſſchung oder zuſchlag</foreign></s>
        </p>
        <p id="N278B0" type="main">
          <s id="N278B2">Terra ferruginea, <foreign lang="de">eiſenſchus</foreign></s>
        </p>
        <p id="N278B8" type="main">
          <s id="N278BA">Teſta, <foreign lang="de">teſtſchirbel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N278C0" type="main">
          <s id="N278C2">Terra cliuuli inſtar aggerata, <foreign lang="de">ſtuffe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N278C8" type="main">
          <s id="N278CA">Terra ferè lutea, <foreign lang="de">gluch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N278D0" type="main">
          <s id="N278D2">Traſcias, <foreign lang="de">der wind ſo von nort nort <lb></lb>weſt wechet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N278DA" type="main">
          <s id="N278DC">Tignum breue, <foreign lang="de">ſchemel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N278E2" type="main">
          <s id="N278E4">Tignum curtum, <foreign lang="de">ſchemel darauff der <lb></lb>treiber ſitzt / vnd daran man die pferd <lb></lb><expan abbr="ſpañet">ſpannet</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N278F0" type="main">
          <s id="N278F2"><expan abbr="Tignũ">Tignum</expan> in imo crateris <expan abbr="ſtratũ">ſtratum</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">der ſteg der vnder das gezimmer des <lb></lb>keſſels quer vber gelegt iſt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27902" type="main">
          <s id="N27904">Tignum mobile, <foreign lang="de">ſchnellzeug</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2790A" type="main">
          <s id="N2790C">Tignum per cuius foramen penetrat <lb></lb>axiculus, <foreign lang="de">ſchwengel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27914" type="main">
          <s id="N27916">Tignum quod uerſatur <expan abbr="circũ">circum</expan> axicu­<lb></lb>lum ferreum, <foreign lang="de">ſchwengel</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/549.jpg"></pb>
        <p id="N27925" type="main">
          <s id="N27927">Tignum ſtatutum <expan abbr="perforatũ">perforatum</expan>, <foreign lang="de">klobe / <lb></lb>ſeule</foreign> / lib. 9.</s>
        </p>
        <p id="N27934" type="main">
          <s id="N27936">Tigna, <foreign lang="de">das mu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>lgebiete</foreign> / lib. 8.</s>
        </p>
        <p id="N27943" type="main">
          <s id="N27945">Tigna duo <expan abbr="cõiuncta">coniuncta</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> geſtenge</foreign> / li. 5.</s>
        </p>
        <p id="N27950" type="main">
          <s id="N27952">Tigna erecta, <foreign lang="de">ſeulen</foreign> / lib. 6.</s>
        </p>
        <p id="N27959" type="main">
          <s id="N2795B">Tigna excauata, <foreign lang="de">der kaſte des heintzen <lb></lb>ſeils</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27963" type="main">
          <s id="N27965">Tigna humi ſtrata, <foreign lang="de">ſchue</foreign> / lib. 6.</s>
        </p>
        <p id="N2796C" type="main">
          <s id="N2796E">Tigna humi locata, <foreign lang="de">ſchwellen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27974" type="main">
          <s id="N27976">Tigna in fronte &amp; tergo putei collo­<lb></lb>cata, <foreign lang="de">pfu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>lbaume</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27984" type="main">
          <s id="N27986">Tigilla in terra defoſſa, <foreign lang="de">ſtappeln</foreign> / lib. </s>
          <s id="N2798D"><lb></lb>12. tigilla eis immiſſa, <foreign lang="de">ſto<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ckbaume</foreign></s>
        </p>
        <p id="N2799A" type="main">
          <s id="N2799C">Tigna longiſſima, <foreign lang="de">wandruten</foreign> / lib. 5.</s>
        </p>
        <p id="N279A3" type="main">
          <s id="N279A5">Tigna per interualla collocata, <foreign lang="de">trag / <lb></lb>ſtempfel</foreign> / lib. 6.</s>
        </p>
        <p id="N279AE" type="main">
          <s id="N279B0">Tigna oblique aſcendentia, <foreign lang="de">ſteiffen <lb></lb>darauff die arme ruhen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N279B8" type="main">
          <s id="N279BA">Tigna oblique deſcendentia, <foreign lang="de">pande</foreign></s>
        </p>
        <p id="N279C0" type="main">
          <s id="N279C2">Tigna tranſuerſa, <foreign lang="de">rigel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N279C8" type="main">
          <s id="N279CA">Tigna tranſuerſaria duplicata, <foreign lang="de">arm <lb></lb>ſo die quer vber gehen / vnd in <expan abbr="einan­dẽr">einan­<lb></lb>der</expan> geſchloſſen ſein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N279D8" type="main">
          <s id="N279DA">Tigilla, <foreign lang="de">donholtzer oder drumholtzer</foreign><lb></lb> / <lb></lb>lib. 5.</s>
        </p>
        <p id="N279E4" type="main">
          <s id="N279E6">Tigilla inferiora, <foreign lang="de">ſtege</foreign> / lib. 5.</s>
        </p>
        <p id="N279ED" type="main">
          <s id="N279EF">Tigilla quæ longis axis dentibus de <lb></lb>preſſa folles comprimunt, <foreign lang="de">ſchemel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N279F7" type="main">
          <s id="N279F9">Tigna robuſta, <foreign lang="de">tragſtempffel</foreign> / lib. 5.</s>
        </p>
        <p id="N27A00" type="main">
          <s id="N27A02">Tigilla rudia continuata tignis pau­<lb></lb>lo ſupra infimam putei partem ſu­<lb></lb>perpoſita, <foreign lang="de">ſchuſbune</foreign> / lib. 5.</s>
        </p>
        <p id="N27A0D" type="main">
          <s id="N27A0F">Tigilla ſtatuta, <foreign lang="de">thorlein holtzer</foreign> / lib. 5.</s>
        </p>
        <p id="N27A16" type="main">
          <s id="N27A18">Tigilla teretia, <foreign lang="de">kappen / kaſtenſtangen</foreign> <lb></lb>lib. 5.</s>
        </p>
        <p id="N27A21" type="main">
          <s id="N27A23">Tigilla tranſuerſaria, <foreign lang="de">einſtrich vnd <lb></lb>felholtzer</foreign> / lib. 5.</s>
        </p>
        <p id="N27A2C" type="main">
          <s id="N27A2E">Torrere, <foreign lang="de">do<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>rren</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27A3A" type="main">
          <s id="N27A3C">Trabes, <foreign lang="de">ſtege darauff die gepelſeil gehn</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27A42" type="main">
          <s id="N27A44">Traha carens capſa, <foreign lang="de">ſchleiffe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27A4A" type="main">
          <s id="N27A4C">Traha cui impoſita eſt capſa, <foreign lang="de">ſchlitte</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27A52" type="main">
          <s id="N27A54">Tripus, <foreign lang="de">ſtul</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27A5A" type="main">
          <s id="N27A5C">Trochlea, <foreign lang="de">klobe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27A62" type="main">
          <s id="N27A64">Trulla, <foreign lang="de">kelle</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27A6A" type="main">
          <s id="N27A6C">Truncus, <foreign lang="de">ſtock</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27A72" type="main">
          <s id="N27A74">Tubuli, <foreign lang="de">rorlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27A7A" type="main">
          <s id="N27A7C">Tympanum, <foreign lang="de">ſcheibe / korb</foreign> / lib. 6.</s>
        </p>
        <p id="N27A83" type="main">
          <s id="N27A85"><expan abbr="Tympanũ">Tympanum</expan> cui infixæ ſunt fibulæ fer­<lb></lb>reæ, <foreign lang="de">die ſcheibe darein die kropen ge­<lb></lb>ſchlageu</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27A92" type="main">
          <s id="N27A94">Tympanum dentatum, <foreign lang="de">kamprad</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27A9A" type="main">
          <s id="N27A9C">Tympanum prope <expan abbr="tympanũ">tympanum</expan> quod <lb></lb>ex fuſis conſtat, <foreign lang="de">prembſſcheibe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27AA8" type="main">
          <s id="N27AAA">Tympanum quod ex fuſis <expan abbr="cõſtat">conſtat</expan>, <foreign lang="de">fur <lb></lb>gelege oder getriebe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27AB6" type="main">
          <s id="N27AB8">Tympanum quod ex orbibus con­<lb></lb>ſtat, <foreign lang="de">korb</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27AC0" type="main">
          <s id="N27AC2">Tympanum quod ex quatuor orbi­<lb></lb>bus &amp; pluribus tignis <expan abbr="cõſtat">conſtat</expan>, <foreign lang="de">korb. </foreign></s>
          <s id="N27ACE"><lb></lb>Tympanum <expan abbr="alterũ">alterum</expan>, <foreign lang="de">prembsſcheibe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27AD9" type="main">
          <s id="N27ADB">Tympanum ſuperius, <foreign lang="de">die obere ſcheib</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27AE1" type="head">
          <s id="N27AE3">V</s>
        </p>
        <p id="N27AE6" type="main">
          <s id="N27AE8">Vas altius, <foreign lang="de">ertz veſſlein. </foreign></s>
          <s id="N27AEE">Vas humili­<lb></lb>us, <foreign lang="de">ertzaimer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27AF6" type="main">
          <s id="N27AF8">Vas ligneum, <foreign lang="de">vhaſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27AFE" type="main">
          <s id="N27B00">Vaſa capacia modiorum <expan abbr="Romano­rũ">Romano­<lb></lb>rum</expan> fere ſeptem, <foreign lang="de">ſter</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27B0C" type="main">
          <s id="N27B0E">Vaſa è corio facta duo, quibus aqua <lb></lb>ad <expan abbr="reſtinguẽdũ">reſtinguendum</expan> incendium, ſi quo <lb></lb>officina conflagrat, hauritur, <foreign lang="de">lider<lb></lb>ne eimer</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27B1E" type="main">
          <s id="N27B20">Vaſorum in quibus res foſſiles extra<lb></lb>huntur: minus, <foreign lang="de">kobel</foreign> / maius, <foreign lang="de">tonne</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27B2C" type="main">
          <s id="N27B2E">Vectis, <foreign lang="de">haſpelhorn / handhabe: wirbel</foreign> <lb></lb>lib. 10. <foreign lang="de">ſchinholtz oder ſchin / oder balg <lb></lb>ſtertzel</foreign> / lib. 9.</s>
        </p>
        <p id="N27B3D" type="main">
          <s id="N27B3F">Vectis in metallis uſitatus <foreign lang="de">haſpelh<gap></gap>rn</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27B47" type="main">
          <s id="N27B49">Vectes recti, <foreign lang="de">haſpel winden / winde­<lb></lb>ſtangen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27B51" type="main">
          <s id="N27B53">Vectores, <foreign lang="de">drecker/die <expan abbr="vffdẽ">vffdem</expan> dreckwerck <lb></lb>arbeiten / mit hunden lauffen oder <expan abbr="karnẽ">karnen</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N27B62" type="main">
          <s id="N27B64">Vehiculum, <foreign lang="de">wha<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>nlein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27B70" type="main">
          <s id="N27B72">Vena, <foreign lang="de">gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27B78" type="main">
          <s id="N27B7A">Vena cauernoſa, <foreign lang="de">ein druſiger gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27B80" type="main">
          <s id="N27B82">Vena caput profert in <expan abbr="lucẽ">lucem</expan> uerſus ori<lb></lb><expan abbr="entẽ">entem</expan>, <foreign lang="de">oder <expan abbr="gãg">gang</expan> hat ſein auſzgehn im <expan abbr="morgẽ">morgen</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N27B98" type="main">
          <s id="N27B9A">Vena <expan abbr="caudã">caudam</expan> <expan abbr="tẽdit">tendit</expan> in <expan abbr="occidentẽ">occidentem</expan>, <foreign lang="de">oder <expan abbr="gãg">gang</expan> <lb></lb>vhelt in die teuffe gegen dem abende</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27BB2" type="main">
          <s id="N27BB4">Vena cumulata, <foreign lang="de">ein geſchute oder ſto<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27BC0" type="main">
          <s id="N27BC2">Vena dilatata, <foreign lang="de">ein ſchwebenoder gang / oder <lb></lb>fletze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27BCA" type="main">
          <s id="N27BCC">Vena dilatata alta, <foreign lang="de">ein dicker oder<lb></lb>mechtiger ſchwebender gang oder fletze</foreign></s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/550.jpg"></pb>
        <p id="N27BD7" type="main">
          <s id="N27BD9">Vena dilatata humilis, <foreign lang="de">ein dunner o­<lb></lb>der ſchmaler ſchwebender gang oder <lb></lb>fletze</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27BE3" type="main">
          <s id="N27BE5">Vena dilatata recta, <foreign lang="de">ein ſchwebender <lb></lb>gang oder fletz ſo ſich ſeiger gericht <lb></lb>auſzbreitet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27BEF" type="main">
          <s id="N27BF1">Vena dilatata obliqua, <foreign lang="de">ein ſchweben <lb></lb>der gang oder fletz ſo ſich flach vſzbreitet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27BF9" type="main">
          <s id="N27BFB">Vena dilatata curuata, <foreign lang="de">ein ſchweben­<lb></lb>der gang oder fletze ſo ſich ſteigend <expan abbr="vñ">vnd</expan> <lb></lb>vhallend vſzbreitet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27C09" type="main">
          <s id="N27C0B">Vena dura, <foreign lang="de">ein vheſter gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27C11" type="main">
          <s id="N27C13">Vena duriſſimo ſaxo finditur in par<lb></lb>tes, <foreign lang="de">ein vheſt geſtein zuſtoſzt <expan abbr="dẽ">dem</expan> <expan abbr="gãg">gang</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N27C22" type="main">
          <s id="N27C24">Vena ex meridie <expan abbr="pertinẽs">pertinens</expan> in Septen<lb></lb>triones, <foreign lang="de">ein gang der von mittag in <lb></lb>mitternacht ſtreicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27C32" type="main">
          <s id="N27C34">Vena ex oriente <expan abbr="pertinẽs">pertinens</expan> in occiden<lb></lb>tem, <foreign lang="de">ein gang der von morgen in <expan abbr="dẽ">dem</expan> <lb></lb>abendt ſtreicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27C46" type="main">
          <s id="N27C48">Vena ex occidente pertinens in ori­<lb></lb>entem, <foreign lang="de">ein gang der vom abend in <lb></lb>morgen ſtreicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27C52" type="main">
          <s id="N27C54">Vena ex ſeptentrionibus pertinens <lb></lb>in meridiem, <foreign lang="de">ein gang der von mit­<lb></lb>ternacht in mittag ſtreicht</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27C5E" type="main">
          <s id="N27C60">Vena principalis, <foreign lang="de">der haubtgang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27C66" type="main">
          <s id="N27C68">Vena <expan abbr="principalẽ">principalem</expan> oblique <expan abbr="diffindẽs">diffindens</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">ein gang der ortſchicks vber kompt / <lb></lb>oder der ſich vber den haupt gang ortet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27C79" type="main">
          <s id="N27C7B">Vena principalem oblique <expan abbr="diffindẽs">diffindens</expan> <lb></lb>rapta, <foreign lang="de">ein gang den der hauptgang <lb></lb>mit ſich ſchlappet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27C89" type="main">
          <s id="N27C8B">Vena principalem oblique <expan abbr="diffindẽs">diffindens</expan> <lb></lb>in priorem <expan abbr="partẽ">partem</expan> <expan abbr="trãslata">translata</expan>, <foreign lang="de">ein gang <lb></lb>den der haubtgang zu ruck ſtoſzt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27CA1" type="main">
          <s id="N27CA3">Vena profunda, <foreign lang="de">ein <expan abbr="gãg">gang</expan> ſo in die teuffe <lb></lb>vhelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27CAF" type="main">
          <s id="N27CB1">Vena profunda anguſta, <foreign lang="de">ein ſchmal <lb></lb>genglein / ſo in die teuffe vhelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27CB9" type="main">
          <s id="N27CBB">Vena profunda deſcendens rectà in <lb></lb>profundum terræ, <foreign lang="de">ein gang der ſei­<lb></lb>ger gericht in die teuffe vhelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27CC5" type="main">
          <s id="N27CC7">Vena profunda <expan abbr="deſcendẽs">deſcendens</expan> obliqua, <lb></lb><foreign lang="de">ein gang der flach in die teuffe vhelt / <lb></lb>oder ein flacher gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27CD4" type="main">
          <s id="N27CD6">Vena profunda deſcendens torta, <foreign lang="de">ein <lb></lb>gang der ſich ſtortzt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27CDE" type="main">
          <s id="N27CE0">Vena profunda lata, <foreign lang="de">ein mechtig gang <lb></lb>ſo in die teuffe vhelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27CE8" type="main">
          <s id="N27CEA">Vena putris, <foreign lang="de">ein ſchnetiger gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27CF0" type="main">
          <s id="N27CF2">Venam, qua parte abundat metallo <lb></lb>luto oblinire, <foreign lang="de">das ertz vorſtreichen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27CFA" type="main">
          <s id="N27CFC">Vena ſolida, <foreign lang="de">ein volliger gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D02" type="main">
          <s id="N27D04"><expan abbr="Venã">Venam</expan> tecti uel fundamenti ſaxis ab­<lb></lb>rumpere, <foreign lang="de">eine wand werffen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D0F" type="main">
          <s id="N27D11">Vena tranſuerſa, <foreign lang="de">creutzgang oder quer­<lb></lb>gang</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D19" type="main">
          <s id="N27D1B">Vena uacua foſſilibus &amp; aquis per­<lb></lb>uia, <foreign lang="de">ein gang der waſſer tregt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D23" type="main">
          <s id="N27D25">Venam aperire, <foreign lang="de">ein gang entblo<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D31" type="main">
          <s id="N27D33">Venam fibræ in molli ſaxo <expan abbr="diſijciũt">diſijciunt</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">kluffte <expan abbr="vñ">vnd</expan> fletze zuſchmettern vnder­<lb></lb>weilen den gang im <expan abbr="ſchneitigẽ">ſchneitigem</expan> geſtein</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D48" type="main">
          <s id="N27D4A">Venam in fodinis igni frangere, <foreign lang="de"><expan abbr="ſitzẽ">ſitzem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D52" type="main">
          <s id="N27D54">Venam terris, ſaxis, aſſere, palo tege­<lb></lb>re, <foreign lang="de">das ertz vorſetzen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D5C" type="main">
          <s id="N27D5E">Venæ caput, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> auſzgehen des ganges</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D64" type="main">
          <s id="N27D66">Venæ <expan abbr="fundamẽtũ">fundamentum</expan>, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <expan abbr="liegẽde">liegende</expan> des <expan abbr="gãgs">gangs</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D77" type="main">
          <s id="N27D79">Venæ tectum, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> hangende des <expan abbr="gãges">ganges</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D82" type="main">
          <s id="N27D84">Venæ duriſſimæ nodus, <foreign lang="de">ein gneuſz <lb></lb>oder miſpickel</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D8C" type="main">
          <s id="N27D8E">Venarum cauernulæ, <foreign lang="de">druſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D94" type="main">
          <s id="N27D96">Venarum coniunctio, <foreign lang="de">wen ein gang <lb></lb>zum andern vhelt</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27D9E" type="main">
          <s id="N27DA0">Venarum excoquendarum ratio, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <lb></lb>ſchmeltzen aufm ſtich. </foreign></s>
          <s id="N27DA8">Venarum a­<lb></lb>liæ cito liqueſcunt, <foreign lang="de">etlich ertz ſeind <lb></lb>fluſſig</foreign> / aliæ lentè, <foreign lang="de">etliche ſeind ſtreng <lb></lb><expan abbr="vñ">vnd</expan> wild / <expan abbr="arbeitẽ">arbeiten</expan> ſich ſeiger</foreign> / aliæ ſpar<lb></lb>ſim feruentes non coeunt in <expan abbr="unũ">unum</expan>, <lb></lb><foreign lang="de">etliche arbeiten ſich zu heiſz gretig</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27DCA" type="main">
          <s id="N27DCC">Venarum tundendarum modi, <foreign lang="de">die <lb></lb>weiſen ertz zu puchen. </foreign></s>
          <s id="N27DD4">Primus, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ertz <lb></lb>puchen ſo gemein</foreign>: alter, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> ertzpuch­<lb></lb>en mit feuſteln</foreign> / tertius, <foreign lang="de"><expan abbr="dz">das</expan> <expan abbr="ertzdreſchẽ">ertzdreſchem</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N27DE9" type="main">
          <s id="N27DEB">Venarum urendarum rationes, <foreign lang="de">die <lb></lb>weiſen ertz zu ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten</foreign>. Prima, <foreign lang="de">das ge­<lb></lb>mein ertzro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten</foreign>. Secunda, <foreign lang="de">das zwit­<lb></lb>ter ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten. </foreign>Tertia, <foreign lang="de">das glantz ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten.</foreign> <pb xlink:href="001/01/551.jpg"></pb>quarta, <foreign lang="de">das ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten auffdem eiſernen <lb></lb>blech</foreign>: quinta, <foreign lang="de">das ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten auff den <lb></lb>eiſernen blechen im ofen</foreign>: ſexta, <foreign lang="de">das <lb></lb>ſchifer ro<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27E43" type="main">
          <s id="N27E45">Venas pilis præferratis tundere, <foreign lang="de">ertz <lb></lb>vnder den pucheren puchen / oder <lb></lb>ſchlecht ertz puchen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27E4F" type="main">
          <s id="N27E51">Venas corio nudare, <foreign lang="de">geng entbloſſen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27E57" type="main">
          <s id="N27E59">Venas experiri uel explorare, <foreign lang="de"><expan abbr="probirẽ">probiren</expan></foreign></s>
        </p>
        <p id="N27E61" type="main">
          <s id="N27E63">Venula uel fibra, <foreign lang="de">klufft oder geſchicke</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27E69" type="main">
          <s id="N27E6B">Veruculum, <foreign lang="de">das eiſen wie ein brotſpiſz</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27E71" type="main">
          <s id="N27E73">Via, <foreign lang="de">gaſſe</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27E79" type="main">
          <s id="N27E7B">Via recrementorum, <foreign lang="de">lachtloch</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27E81" type="main">
          <s id="N27E83">Vicarius domini, <foreign lang="de">vorleger</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27E89" type="main">
          <s id="N27E8B">Virgula furcata, <foreign lang="de">die ruten damit et­<lb></lb>liche vermeinen geng vſzzurichten</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27E93" type="main">
          <s id="N27E95">Virus ſeu fumus uiroſus, <foreign lang="de">ſchwaden</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27E9B" type="main">
          <s id="N27E9D">Vitri conficiendi ratio, <foreign lang="de">die weiſe glas <lb></lb>zu machen</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27EA5" type="main">
          <s id="N27EA7">Vncia, <foreign lang="de">zolly</foreign> / lib. 4.</s>
        </p>
        <p id="N27EAE" type="main">
          <s id="N27EB0">Vncus ferreus, <foreign lang="de">ſeilhake / oder eiſerne ſper­<lb></lb>hake / ciſern hecklin</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27EB8" type="main">
          <s id="N27EBA">Vnci, <foreign lang="de">fewrhacken</foreign> / lib. 9.</s>
        </p>
        <p id="N27EC1" type="main">
          <s id="N27EC3">Vſtrina, <foreign lang="de">das gemach darinnen man <lb></lb>ſilber brennet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27ECB" type="main">
          <s id="N27ECD">Vtres, <foreign lang="de">bulge / auch liderne ſeck</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27ED3" type="main">
          <s id="N27ED5">Vulturnus, <foreign lang="de">der wind ſo von ſuden oſt <lb></lb>wehet</foreign></s>
        </p>
        <p id="N27EDD" type="head">
          <s id="N27EDF">INDEX RERVM AC VER<lb></lb>BORVM IN LIB. DE RE METALLI­<lb></lb>ca, TERTIVS.<lb></lb><arrow.to.target n="table2"></arrow.to.target></s>
        </p>
        <table id="N27EEA">
          <table.target id="table2"></table.target>
          <row id="N27EED">
            <cell id="N27EEE">Abacus</cell>
            <cell id="N27EF0">240 p</cell>
          </row>
          <row id="N27EF2">
            <cell id="N27EF3">Abacus longus in quo tunduntur uenæ</cell>
            <cell id="N27EF5">209 p</cell>
          </row>
          <row id="N27EF7">
            <cell id="N27EF8">Abacorum quibus diſcretores utuntur deſcriptio</cell>
            <cell id="N27EFA">210 f</cell>
          </row>
          <row id="N27EFC">
            <cell id="N27EFD">Aberthami fodina</cell>
            <cell id="N27EFF">54 p</cell>
          </row>
          <row id="N27F01">
            <cell id="N27F02">Aberthami fodina Laurentianum di cta</cell>
            <cell id="N27F04">63 f</cell>
          </row>
          <row id="N27F06">
            <cell id="N27F07">Abydi fodinæ</cell>
            <cell id="N27F09">20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N27F0B">
            <cell id="N27F0C"><expan abbr="Acetũ">Acetum</expan> lapides molles reddere</cell>
            <cell id="N27F11">183 f.</cell>
          </row>
          <row id="N27F13">
            <cell id="N27F14">Acies ferri quomodo fiat</cell>
            <cell id="N27F16">341 f.</cell>
          </row>
          <row id="N27F18">
            <cell id="N27F19"><expan abbr="Acuũ">Acuum</expan> quibus aurum uel <expan abbr="argentũ">argentum</expan> ex­perimur conſideratio 198 m. f. qua <expan abbr="rũ">rum</expan> quædam conſtant auro &amp; <expan abbr="argẽ">argen</expan>to 199 p. <expan abbr="quædã">quædam</expan> auro &amp; ære 200 p. quædam auro, argento &amp; ære, ibidem m.</cell>
            <cell id="N27F2E"></cell>
          </row>
          <row id="N27F2F">
            <cell id="N27F30"><expan abbr="Additamentorũ">Additamentorum</expan> conſideratio</cell>
            <cell id="N27F35">184 p.</cell>
          </row>
          <row id="N27F37">
            <cell id="N27F38"><expan abbr="eorũque">eorunque</expan> <expan abbr="cõpoſitiones">compoſitiones</expan> uariæ</cell>
            <cell id="N27F41">186 p.</cell>
          </row>
          <row id="N27F43">
            <cell id="N27F44">Aer craſſus in fodinis quomodo ge­neretur</cell>
            <cell id="N27F46">158 f.</cell>
          </row>
          <row id="N27F48">
            <cell id="N27F49">Aer cur excitetur in fodinis</cell>
            <cell id="N27F4B">117 m.</cell>
          </row>
          <row id="N27F4D">
            <cell id="N27F4E">Aer immobilis ubi maneat</cell>
            <cell id="N27F50">81 m.</cell>
          </row>
          <row id="N27F52">
            <cell id="N27F53">Aer immobilis foſſiones impedit</cell>
            <cell id="N27F55">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N27F57">
            <cell id="N27F58">Aer immobilis manens in puteis q̊s morbos gignat 172 m. aer item in puteis infectus ueneno</cell>
            <cell id="N27F5A">ibid. f.</cell>
          </row>
          <row id="N27F5C">
            <cell id="N27F5D">Aer ſingulis anni partibus quomo­do cuniculos penetret</cell>
            <cell id="N27F5F">82 p.</cell>
          </row>
          <row id="N27F61">
            <cell id="N27F62">Æs ab auro quomodo ſeparandum</cell>
            <cell id="N27F64">368 m. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N27F66">
            <cell id="N27F67">Æs ad ditamentum</cell>
            <cell id="N27F69">184 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N27F6B">
            <cell id="N27F6C">Æs &amp; <expan abbr="aurũ">aurum</expan> quomodo <expan abbr="ſeparẽtur">ſeparentur</expan>
</cell>
            <cell id="N27F76">191 f</cell>
          </row>
          <row id="N27F78">
            <cell id="N27F79">Æs caldarium unde fiat 436 f. ut pul­chrum fiat</cell>
            <cell id="N27F7B">437 p</cell>
          </row>
          <row id="N27F7D">
            <cell id="N27F7E">Æs caldarium quomodo fiat</cell>
            <cell id="N27F80">409 m.</cell>
          </row>
          <row id="N27F82">
            <cell id="N27F83">Æs cinereum quid &amp; unde fiat</cell>
            <cell id="N27F85">435 f.</cell>
          </row>
          <row id="N27F87">
            <cell id="N27F88">Æs dum ſecernitur argentum ab eo, quomodo temperandum</cell>
            <cell id="N27F8A">405 m.</cell>
          </row>
          <row id="N27F8C">
            <cell id="N27F8D">Æs, ærugo Cypria</cell>
            <cell id="N27F8F">453 f.</cell>
          </row>
          <row id="N27F91">
            <cell id="N27F92">Æs ſuluum, rubrum, caldarium quo modo recoquendum</cell>
            <cell id="N27F94">409 m.</cell>
          </row>
          <row id="N27F96">
            <cell id="N27F97">Æs ex qua materia fiat</cell>
            <cell id="N27F99">326 f.</cell>
          </row>
          <row id="N27F9B">
            <cell id="N27F9C">Æs luteum unde fiat</cell>
            <cell id="N27F9E">436 p.</cell>
          </row>
          <row id="N27FA0">
            <cell id="N27FA1">Æs in quibus catillis liquetur</cell>
            <cell id="N27FA3">181 p.</cell>
          </row>
          <row id="N27FA5">
            <cell id="N27FA6">Æs <expan abbr="nigrũ">nigrum</expan> ex qua materia fiat</cell>
            <cell id="N27FAC">328 f.</cell>
          </row>
          <row id="N27FAE">
            <cell id="N27FAF">Æs purum quomodo <expan abbr="excoquendũ">excoquendum</expan> 327 m. æs rude quomodo</cell>
            <cell id="N27FB5">328 f.</cell>
          </row>
          <row id="N27FB7">
            <cell id="N27FB8">Æs q̊modo ex torrefactis æreis panibus fathiſcentib. <expan abbr="cõficiatur">conficiatur</expan>
</cell>
            <cell id="N27FBE">427 m.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/552.jpg"></pb>
          <row id="N27FC3">
            <cell id="N27FC4">Æs unde confletur</cell>
            <cell id="N27FC6">218 p.</cell>
          </row>
          <row id="N27FC8">
            <cell id="N27FC9">Æs ut confici non poſſit ex panibus æreis torrefactis</cell>
            <cell id="N27FCB">433 m.</cell>
          </row>
          <row id="N27FCD">
            <cell id="N27FCE">Æs uſtum additamentum</cell>
            <cell id="N27FD0">184 m.</cell>
          </row>
          <row id="N27FD2">
            <cell id="N27FD3">Ærei panes, ex quib. <expan abbr="argentũ">argentum</expan> ſeparan<expan abbr="dũ">dum</expan> q̊uomodo <expan abbr="p̃parandi">proparandi</expan>
</cell>
            <cell id="N27FE1">399 m. 403 f.</cell>
          </row>
          <row id="N27FE3">
            <cell id="N27FE4">Ærei panes torrefacti ubi coquan­tur</cell>
            <cell id="N27FE6">397 m.</cell>
          </row>
          <row id="N27FE8">
            <cell id="N27FE9">Æris &amp; auri <expan abbr="cõmune">commune</expan> <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
</cell>
            <cell id="N27FF3">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N27FF5">
            <cell id="N27FF6">Æris bracteæ <expan abbr="additamentũ">additamentum</expan>
</cell>
            <cell id="N27FFC">184 m.</cell>
          </row>
          <row id="N27FFE">
            <cell id="N27FFF">Æris in uenis <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan> ſingulare</cell>
            <cell id="N28005">78 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28007">
            <cell id="N28008">Æris <expan abbr="fodinarũ">fodinarum</expan> partitio qualis</cell>
            <cell id="N2800E">63 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28010">
            <cell id="N28011">Æris liquidi uehementia, ſi frigida in fundatur</cell>
            <cell id="N28013">432 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28015">
            <cell id="N28016">Æris uena q̊modo <expan abbr="experiẽda">experienda</expan>
</cell>
            <cell id="N2801C">192 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2801E">
            <cell id="N2801F">Æris uenæ quomodo &amp; quam cito excoquantur</cell>
            <cell id="N28021">318 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28023">
            <cell id="N28024">Æroſi lapidis nigri &amp; fiſſilis deſcri­ptio</cell>
            <cell id="N28026">87 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28028">
            <cell id="N28029">Ærugo in uenis <expan abbr="inuẽta">inuenta</expan> æris ſignum</cell>
            <cell id="N2802F">(78 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28031">
            <cell id="N28032">Ærugo in uenis inuenta ſi­gnum bonum</cell>
            <cell id="N28034">77 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28036">
            <cell id="N28037">Africus uentus</cell>
            <cell id="N28039">38 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2803B">
            <cell id="N2803C">Agathoclis <expan abbr="p̃ceptũ">princeptum</expan> de fortuna</cell>
            <cell id="N28042">16 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28044">
            <cell id="N28045">Aldebergum</cell>
            <cell id="N28047">237 f. 172 m. 173 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28049">
            <cell id="N2804A"><expan abbr="Alliũ">Allium</expan> magnetis naturæ <expan abbr="infeſtũ">infeſtum</expan>
</cell>
            <cell id="N28053">27 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28055">
            <cell id="N28056">Alpinæ fodinæ</cell>
            <cell id="N28058">104 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2805A">
            <cell id="N2805B">Alpium duricies quomodo ab Han­nibale fracta</cell>
            <cell id="N2805D">80 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2805F">
            <cell id="N28060">Altanus uentus</cell>
            <cell id="N28062">38 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28064">
            <cell id="N28065">Alumen &amp; atramentum <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan> quo modo differant</cell>
            <cell id="N2806B">465 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2806D">
            <cell id="N2806E">Alumen ab atramento ſutorio quo­modo ſeparetur</cell>
            <cell id="N28070">457 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28072">
            <cell id="N28073"><expan abbr="Alumẽ">Alumen</expan> cuius uſus eſſe debet in ſecer­nendo auro quomodo in <expan abbr="puluerẽ">puluerem</expan> reſoluendum</cell>
            <cell id="N2807C">355 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2807E">
            <cell id="N2807F">Alumen <expan abbr="coctũ">coctum</expan> <expan abbr="additamentũ">additamentum</expan>
</cell>
            <cell id="N28089">184 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2808B">
            <cell id="N2808C"><expan abbr="Alumẽ">Alumen</expan> <expan abbr="ualẽs">ualens</expan> ad <expan abbr="ſeparãdũ">ſeparandum</expan> <expan abbr="aurũ">aurum</expan>
</cell>
            <cell id="N2809D">354 m</cell>
          </row>
          <row id="N2809F">
            <cell id="N280A0">Aluminis <expan abbr="cõficiendi">conficiendi</expan> rationes</cell>
            <cell id="N280A6">456 m</cell>
          </row>
          <row id="N280A8">
            <cell id="N280A9">Aluminis figuræ <expan abbr="dũ">dum</expan> <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>
</cell>
            <cell id="N280B3">457 m.</cell>
          </row>
          <row id="N280B5">
            <cell id="N280B6">Aluminis materia quædam mollis</cell>
            <cell id="N280B8">459 m.</cell>
          </row>
          <row id="N280BA">
            <cell id="N280BB">Aluminis uenæ ut ualde bonæ fiant, quomodo efficiendum</cell>
            <cell id="N280BD">456 f.</cell>
          </row>
          <row id="N280BF">
            <cell id="N280C0">Aluminoſa ſaxa q̊modo <expan abbr="urãtur">urantur</expan>
</cell>
            <cell id="N280C6">458 f</cell>
          </row>
          <row id="N280C8">
            <cell id="N280C9">Aluminoſæ uenæ atramenti ſutorij participes</cell>
            <cell id="N280CB">427 m.</cell>
          </row>
          <row id="N280CD">
            <cell id="N280CE">Alueus nauiculæ ſimilis</cell>
            <cell id="N280D0">255 m.</cell>
          </row>
          <row id="N280D2">
            <cell id="N280D3">Alueus excoctorum bracteis ligneis contextus</cell>
            <cell id="N280D5">308 p.</cell>
          </row>
          <row id="N280D7">
            <cell id="N280D8">Alueus niger</cell>
            <cell id="N280DA">257 m</cell>
          </row>
          <row id="N280DC">
            <cell id="N280DD">Alueorum uſus 110 m. 184 p. <expan abbr="eorũquedeſcriptio">eorunque deſcriptio</expan>
</cell>
            <cell id="N280E3">113 f.</cell>
          </row>
          <row id="N280E5">
            <cell id="N280E6">Alyattus metallicus</cell>
            <cell id="N280E8">20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N280EA">
            <cell id="N280EB">
<foreign lang="el">a)mblugw/nion tri/gwnon</foreign>
</cell>
            <cell id="N280F1">88 f.</cell>
          </row>
          <row id="N280F3">
            <cell id="N280F4">Amianti puluis</cell>
            <cell id="N280F6">457 p.</cell>
          </row>
          <row id="N280F8">
            <cell id="N280F9">Ampullæ uitreæ 357 p. earumque ua­ria poſitio</cell>
            <cell id="N280FB">360 m.</cell>
          </row>
          <row id="N280FD">
            <cell id="N280FE">Ampullarum, in quibus coquitur a­qua ualens, conſideratio</cell>
            <cell id="N28100">355 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28102">
            <cell id="N28103">Anacreon auri contemptor</cell>
            <cell id="N28105">6 p. 11 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28107">
            <cell id="N28108">Andreas Naugerius</cell>
            <cell id="N2810A">477 p</cell>
          </row>
          <row id="N2810C">
            <cell id="N2810D">Angulus rectus, obtuſus, acutus</cell>
            <cell id="N2810F">88 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28111">
            <cell id="N28112">Annebergi fodina</cell>
            <cell id="N28114">54 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28116">
            <cell id="N28117">Annebergi fodina unde Carbona­ria nominata</cell>
            <cell id="N28119">29 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2811B">
            <cell id="N2811C">Annebergi fodinæ fœcunditas</cell>
            <cell id="N2811E">63 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28120">
            <cell id="N28121">Annebergi fodina cœleſtium exercitus dicta</cell>
            <cell id="N28123">63 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28125">
            <cell id="N28126">Anni tempora quatuor</cell>
            <cell id="N28128">68 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2812A">
            <cell id="N2812B">Annuli quo fiſtulæ coniunguntur quales</cell>
            <cell id="N2812D">136 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2812F">
            <cell id="N28130">Antæ excauatæ</cell>
            <cell id="N28132">156 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28134">
            <cell id="N28135">Anthyllidis cineris uſus</cell>
            <cell id="N28137">186 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28139">
            <cell id="N2813A">
<foreign lang="el">a)/yidous</foreign> rotarum quid</cell>
            <cell id="N28140">112 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28142">
            <cell id="N28143">Aqua arte ſalſa quomodo in <expan abbr="ſalẽ">ſalem</expan> mutetur</cell>
            <cell id="N28149">439 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2814B">
            <cell id="N2814C">Aqua atramentoſa quomodo denſetur in atramentum <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan>
</cell>
            <cell id="N28152">461 p. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N28154">
            <cell id="N28155">Aqua nitroſa ubi</cell>
            <cell id="N28157">453 p</cell>
          </row>
          <row id="N28159">
            <cell id="N2815A">Aqua ſalſa q̊modo coquatur</cell>
            <cell id="N2815C">441 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2815E">
            <cell id="N2815F">Aqua ualens quomodo conficienda</cell>
            <cell id="N28161">354 m. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N28163">
            <cell id="N28164">Aquæ ad ſalem inde conficiendum aptæ</cell>
            <cell id="N28166">439 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28168">
            <cell id="N28169">quæ item non aptæ</cell>
            <cell id="N2816B">ibid.</cell>
          </row>
          <row id="N2816D">
            <cell id="N2816E">Aquæ aurum ab argento ſeparantes additamentum</cell>
            <cell id="N28170">184 f.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/553.jpg"></pb>
          <row id="N28175">
            <cell id="N28176">Aquæ calidæ ex terra effluentes ad ſalem raro aptæ propter immixtos ſuccos</cell>
            <cell id="N28178">449 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2817A">
            <cell id="N2817B">Aquæ commoditas metallico mul­tum obſeruanda</cell>
            <cell id="N2817D">22 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2817F">
            <cell id="N28180">Aquæ ex puteis quomodo extrahantur</cell>
            <cell id="N28182">129 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28184">
            <cell id="N28185">Aquæ que profundè humanis uiribus extrahi poſſint</cell>
            <cell id="N28187">153 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28189">
            <cell id="N2818A">Aquæ ſuccoſæ</cell>
            <cell id="N2818C">439 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2818E">
            <cell id="N2818F">Aquæ ſulfuroſæ 465 m. bituminoſæ</cell>
            <cell id="N28191">(468 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28193">
            <cell id="N28194"><expan abbr="Aquã">Aquam</expan> bituminoſam in <expan abbr="ſalẽ">ſalem</expan> &amp; bitumen redigi poſſe</cell>
            <cell id="N2819D">468 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2819F">
            <cell id="N281A0">Aquarum fex</cell>
            <cell id="N281A2">186 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N281A4">
            <cell id="N281A5">Aquarum multitudo foſſionibus impedimento eſt</cell>
            <cell id="N281A7">81 m.</cell>
          </row>
          <row id="N281A9">
            <cell id="N281AA"><expan abbr="Aquarũ">Aquarum</expan> <expan abbr="ſecũdũ">ſecundum</expan> ſuccos genera ſex</cell>
            <cell id="N281B3">24 f</cell>
          </row>
          <row id="N281B5">
            <cell id="N281B6">Aquas quorſum infundant uenæ &amp; fibræ</cell>
            <cell id="N281B8">81 m.</cell>
          </row>
          <row id="N281BA">
            <cell id="N281BB">Aquis multis &amp; copioſis quomodo ſuccurrendum</cell>
            <cell id="N281BD">81 f.</cell>
          </row>
          <row id="N281BF">
            <cell id="N281C0">Aquilo uentus</cell>
            <cell id="N281C2">38 m.</cell>
          </row>
          <row id="N281C4">
            <cell id="N281C5">Arbores uenarum ſigna</cell>
            <cell id="N281C7">26 p.</cell>
          </row>
          <row id="N281C9">
            <cell id="N281CA">Archimedis experiendi auri inuen­tum</cell>
            <cell id="N281CC">194 f.</cell>
          </row>
          <row id="N281CE">
            <cell id="N281CF">Area curta</cell>
            <cell id="N281D1">212 f. 236 f.</cell>
          </row>
          <row id="N281D3">
            <cell id="N281D4">Area lapidibus ſtrata</cell>
            <cell id="N281D6">212 f.</cell>
          </row>
          <row id="N281D8">
            <cell id="N281D9">Areæ curtæ in qua materia metallica lauatur, deſcriptio 240 f. item areæ linteis extenſis contectæ 241 m. ali arumque in ſequentibus</cell>
            <cell id="N281DB"></cell>
          </row>
          <row id="N281DC">
            <cell id="N281DD">Areæ cur terminis definiantur</cell>
            <cell id="N281DF">60 m</cell>
          </row>
          <row id="N281E1">
            <cell id="N281E2">Areæ magnæ quantitas</cell>
            <cell id="N281E4">61 f.</cell>
          </row>
          <row id="N281E6">
            <cell id="N281E7">Areæ ſalinarum marinarum</cell>
            <cell id="N281E9">440 p</cell>
          </row>
          <row id="N281EB">
            <cell id="N281EC">Areæ ſubdiales in quibus fit <expan abbr="atramẽ­tum">atramen­tum</expan> ſutorium</cell>
            <cell id="N281F2">461 p</cell>
          </row>
          <row id="N281F4">
            <cell id="N281F5">Areæ uenæ cumulatæ</cell>
            <cell id="N281F7">60 p.</cell>
          </row>
          <row id="N281F9">
            <cell id="N281FA">Areæ uenæ dilatatæ</cell>
            <cell id="N281FC">58 m.</cell>
          </row>
          <row id="N281FE">
            <cell id="N281FF">Arearum conſideratio</cell>
            <cell id="N28201">55 p. formæ 55 m. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N28203">
            <cell id="N28204">Areæ uenæ profundæ</cell>
            <cell id="N28206">56 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28208">
            <cell id="N28209">Arearum in quibus uenæ <expan abbr="urũtur">uruntur</expan> de­ſcriptio</cell>
            <cell id="N2820F">213 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N28211">
            <cell id="N28212">Arearum tectarum genera</cell>
            <cell id="N28214">258 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28216">
            <cell id="N28217">Arearum termini in cuniculis quo­modo deſcribantur</cell>
            <cell id="N28219">105 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2821B">
            <cell id="N2821C">Areas quis addicat</cell>
            <cell id="N2821E">55 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28220">
            <cell id="N28221">Arenæ ex lapidibus facile liqueſcen­tibus additamentum</cell>
            <cell id="N28223">184 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N28225">
            <cell id="N28226">Arenæ riuorum in quib. auri particulæ inſunt, ubi &amp; quomodo lauen­tur</cell>
            <cell id="N28228">256 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2822A">
            <cell id="N2822B">Arenarum ex fontibus <expan abbr="profluentiũ">profluentium</expan>, quas item riui, flumina, &amp; lacus <expan abbr="cõ">con</expan>tinent conſideratio</cell>
            <cell id="N28235">24 p. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N28237">
            <cell id="N28238">Arenarium in metallicis <expan abbr="repertũ">repertum</expan> qua le ſignum</cell>
            <cell id="N2823E">78 m</cell>
          </row>
          <row id="N28240">
            <cell id="N28241">Arenas riuorum lotas aurum, gem­mas &amp;c. præbere</cell>
            <cell id="N28243">19. m.</cell>
          </row>
          <row id="N28245">
            <cell id="N28246"><expan abbr="Argentũ">Argentum</expan> ab auro quibus modis ſepa<expan abbr="randũ">randum</expan> 354 p. 361 p. uſque ad fol. 368 m. à plumbo quomodo</cell>
            <cell id="N2824F">369 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28251">
            <cell id="N28252">Argentum à ferro quomodo ſecer­nendum</cell>
            <cell id="N28254">438 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28256">
            <cell id="N28257">Argentum in quibus catillis purge­tur 183 p. in quibus catillis ab ære &amp; plumbo ſeparetur, ibid. quomodo excoquatur</cell>
            <cell id="N28259">192 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2825B">
            <cell id="N2825C">Argentum in teſta ſub tegula collo­cata, perpurgandi ratio</cell>
            <cell id="N2825E">391 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28260">
            <cell id="N28261"><expan abbr="Argentũ">Argentum</expan> quomodo <expan abbr="experiẽdũ">experiendum</expan>
</cell>
            <cell id="N2826A">195 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2826C">
            <cell id="N2826D">Argentum purum effoſſum</cell>
            <cell id="N2826F">54 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28271">
            <cell id="N28272"><expan abbr="Argentũ">Argentum</expan> quomodo <expan abbr="exco〈quẽ〉dũ">excoquendum</expan> 326 p. quomodo purgandum</cell>
            <cell id="N2827B">386 p</cell>
          </row>
          <row id="N2827D">
            <cell id="N2827E">Argentum quam cito purgari poſſit</cell>
            <cell id="N28280">389 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28282">
            <cell id="N28283">Argentum uiuum &amp; aurum quomodo separentur</cell>
            <cell id="N28285">191 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28287">
            <cell id="N28288">Argentum ut album fiat, quomodo efficiendum</cell>
            <cell id="N2828A">377 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2828C">
            <cell id="N2828D">Argentariæ fodinæ à ſoli fuga infeſta tæ</cell>
            <cell id="N2828F">173 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28291">
            <cell id="N28292">Argentum uiuum quomodo exco­quatur 343 f. uſque ad fol. 349</cell>
            <cell id="N28294"></cell>
          </row>
          <row id="N28295">
            <cell id="N28296">Argenti in uenis ſigna quæ nam ſint</cell>
            <cell id="N28298">78 p. m.</cell>
          </row>
          <row id="N2829A">
            <cell id="N2829B">Argenti &amp; plumbi nigri <expan abbr="cõmune">commune</expan> in uenis ſignum</cell>
            <cell id="N282A1">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N282A3">
            <cell id="N282A4">Argenti materiæ ſecundum bonita­tem dijudicatio</cell>
            <cell id="N282A6">77 p.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/554.jpg"></pb>
          <row id="N282AB">
            <cell id="N282AC"><expan abbr="Argẽti">Argenti</expan> mediocris portio quomodo ab ære <expan abbr="ſecernẽda">ſecernenda</expan>
</cell>
            <cell id="N282B5">405 m. exigua 408 f</cell>
          </row>
          <row id="N282B7">
            <cell id="N282B8">Argenti ſpumæ <expan abbr="additamentũ">additamentum</expan>
</cell>
            <cell id="N282BE">184 m.</cell>
          </row>
          <row id="N282C0">
            <cell id="N282C1">Argenti tectum plumbum cinereum dictum</cell>
            <cell id="N282C3">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N282C5">
            <cell id="N282C6">Argenti uena quomodo minutim pilis tundatur</cell>
            <cell id="N282C8">246 f.</cell>
          </row>
          <row id="N282CA">
            <cell id="N282CB">Argenti uenæ quomodo &amp; quam cito excoquantur</cell>
            <cell id="N282CD">311 p.</cell>
          </row>
          <row id="N282CF">
            <cell id="N282D0">Argenti uiui fodinarum partitio qua lis</cell>
            <cell id="N282D2">63 p.</cell>
          </row>
          <row id="N282D4">
            <cell id="N282D5">Argenti uiui fumus dentibus noxi­us</cell>
            <cell id="N282D7">344 f.</cell>
          </row>
          <row id="N282D9">
            <cell id="N282DA">Argenti uiui natura</cell>
            <cell id="N282DC">346 f. 348 f.</cell>
          </row>
          <row id="N282DE">
            <cell id="N282DF">Argenti uiui uena quomodo experienda</cell>
            <cell id="N282E1">194 p.</cell>
          </row>
          <row id="N282E3">
            <cell id="N282E4">Argeſtes uentus</cell>
            <cell id="N282E6">38 m.</cell>
          </row>
          <row id="N282E8">
            <cell id="N282E9">Argilla uda &amp; arenoſa</cell>
            <cell id="N282EB">280 m.</cell>
          </row>
          <row id="N282ED">
            <cell id="N282EE">Argonautæ</cell>
            <cell id="N282F0">263 p</cell>
          </row>
          <row id="N282F2">
            <cell id="N282F3">Aries Colchorum auratus quomo­do confictus</cell>
            <cell id="N282F5">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N282F7">
            <cell id="N282F8">Ariſtippus auri contemptor</cell>
            <cell id="N282FA">5 f. 10 f.</cell>
          </row>
          <row id="N282FC">
            <cell id="N282FD">Ars honeſta quæ ſit</cell>
            <cell id="N282FF">15 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28301">
            <cell id="N28302">Artifex excoquen darum uenarum qualis eſſe debeat</cell>
            <cell id="N28304">175 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28306">
            <cell id="N28307">Aſinaria mola</cell>
            <cell id="N28309">231 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2830B">
            <cell id="N2830C">Aſſis diuiſio</cell>
            <cell id="N2830E">62 m</cell>
          </row>
          <row id="N28310">
            <cell id="N28311">
<foreign lang="el">a)_sqma</foreign> qualis morbus</cell>
            <cell id="N28317">172 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28319">
            <cell id="N2831A">Athenienſium decem tribus</cell>
            <cell id="N2831C">20 f</cell>
          </row>
          <row id="N2831E">
            <cell id="N2831F"><expan abbr="Atramẽtũ">Atramentum</expan> <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan> <expan abbr="additamẽtũ">additamentum</expan>
</cell>
            <cell id="N2832C">184mf</cell>
          </row>
          <row id="N2832E">
            <cell id="N2832F">Atramentum <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan> &amp; alumen quo modo differant</cell>
            <cell id="N28335">465 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28337">
            <cell id="N28338">Atramentum ſutorium ex qua mate­ria maculoſum fiat</cell>
            <cell id="N2833A">462 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2833C">
            <cell id="N2833D">Atramentum ſutorium in uenis æris ſignum</cell>
            <cell id="N2833F">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28341">
            <cell id="N28342"><expan abbr="Atramẽtum">Atramentum</expan> ſutorium quomodo ab alumine ſeparetur</cell>
            <cell id="N28347">457 m</cell>
          </row>
          <row id="N28349">
            <cell id="N2834A">Atramentum ſutorium quomodo fiat</cell>
            <cell id="N2834C">461 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2834E">
            <cell id="N2834F">Atramentum ſutorium rubrum un­de deſtillet</cell>
            <cell id="N28351">214 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28353">
            <cell id="N28354">Atramentum ſutorium ualens ad ſe­parandum aurum</cell>
            <cell id="N28356">354 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28358">
            <cell id="N28359"><expan abbr="Atramentũ">Atramentum</expan> <expan abbr="ſutoriũ">ſutorium</expan> ut aptum ſit ad ſe parandum aurum, quomodo redigendum in puluerem</cell>
            <cell id="N28362">355 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28364">
            <cell id="N28365">Atramenti ſutorij parens pyrires æ­roſus</cell>
            <cell id="N28367">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28369">
            <cell id="N2836A">Atramentoſi lapides 463 m. &amp; quo­modo inde fiat atramentum ſuto­rium</cell>
            <cell id="N2836C">463 m. pyritæ 465 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2836E">
            <cell id="N2836F">Aurum ab argento quomodo ſepa­randum 325 p. 354 p. 361 p. uſque ad fol. 568 m. ab ære quomodo 368 m à plumbo quomodo</cell>
            <cell id="N28371">369 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28373">
            <cell id="N28374">Aurum ab argenteis poculis alijsque uaſculis inauratis quomodo ſine eorum damno <expan abbr="ſecernendũ">ſecernendum</expan>
</cell>
            <cell id="N2837A">368 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2837C">
            <cell id="N2837D">Aurum &amp; argentum uiuum quomodo ſeparentur</cell>
            <cell id="N2837F">141 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28381">
            <cell id="N28382">Aurum defodi ſolitum</cell>
            <cell id="N28384">6 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28386">
            <cell id="N28387">Aurum &amp; æs quomodo ſeparentur</cell>
            <cell id="N28389">191 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2838B">
            <cell id="N2838C"><expan abbr="Aurũ">Aurum</expan> <expan abbr="metallũ">metallum</expan> <expan abbr="quõ">quom</expan> <expan abbr="experiendũ">experiendum</expan>
</cell>
            <cell id="N2839D">195 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2839F">
            <cell id="N283A0">Aurum in qua terra frequentius ge­neretur</cell>
            <cell id="N283A2">76 f.</cell>
          </row>
          <row id="N283A4">
            <cell id="N283A5">Aurum in quib. catillis purgetur 183 p. auri uenam quibus modis experiamur 190 m. arenam &amp; <expan abbr="ramentũ">ramentum</expan> auri lotura collectum quomodo experiamur</cell>
            <cell id="N283AB">191 m.</cell>
          </row>
          <row id="N283AD">
            <cell id="N283AE">Aurum in quibus ſuccis frequentius inueniatur</cell>
            <cell id="N283B0">76 f.</cell>
          </row>
          <row id="N283B2">
            <cell id="N283B3">Aurum gignatur ne in fluuijs &amp; ri­uis</cell>
            <cell id="N283B5">54 f.</cell>
          </row>
          <row id="N283B7">
            <cell id="N283B8">Aurum monetariorum quam <expan abbr="purũ">purum</expan> eſſe debeat</cell>
            <cell id="N283BE">366 f.</cell>
          </row>
          <row id="N283C0">
            <cell id="N283C1">Aurum poſt ſecretionem quomodo probandum</cell>
            <cell id="N283C3">366 m.</cell>
          </row>
          <row id="N283C5">
            <cell id="N283C6">Aurum q̊modo <expan abbr="excoquendũ">excoquendum</expan>
</cell>
            <cell id="N283CC">324 p.</cell>
          </row>
          <row id="N283CE">
            <cell id="N283CF">Auri contemptores, eiusque alij ſtudi­oſi</cell>
            <cell id="N283D1">6. p. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N283D3">
            <cell id="N283D4">Auri &amp; æris <expan abbr="cõmune">commune</expan> ſignum</cell>
            <cell id="N283DA">78 m</cell>
          </row>
          <row id="N283DC">
            <cell id="N283DD">Auri feraces fluuij</cell>
            <cell id="N283DF">54 m.</cell>
          </row>
          <row id="N283E1">
            <cell id="N283E2">Auri glebæ aratris exciſæ</cell>
            <cell id="N283E4">25 m.</cell>
          </row>
          <row id="N283E6">
            <cell id="N283E7">Auri in uenis ſigna quæ ſint</cell>
            <cell id="N283E9">78 p.</cell>
          </row>
          <row id="N283EB">
            <cell id="N283EC">Auri mala</cell>
            <cell id="N283EE">6 m.</cell>
          </row>
          <row id="N283F0">
            <cell id="N283F1">Auri maſſa quanta in ſecretione eius ab argento in fundo reſedent, quo <pb xlink:href="001/01/555.jpg"></pb>modo ſciendum</cell>
            <cell id="N283F7">361 f.</cell>
          </row>
          <row id="N283F9">
            <cell id="N283FA">Auri materiæ dijudicatio</cell>
            <cell id="N283FC">76 f.</cell>
          </row>
          <row id="N283FE">
            <cell id="N283FF">Auri ramenta cum ſpuma argenti &amp; molybdæna permiſta quomodo coquantur</cell>
            <cell id="N28401">325 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28403">
            <cell id="N28404">Auri uena contuſa in farinam moli­tur</cell>
            <cell id="N28406">229 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28408">
            <cell id="N28409">Auri uenæ quomodo excoquantur 311 p. 318 m. quomodo lauentur 265 p. quomodo minutim pilis tundantur</cell>
            <cell id="N2840B">246 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2840D">
            <cell id="N2840E">Auripigmenti glareis aurum ſæpius adhærere</cell>
            <cell id="N28410">76 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28412">
            <cell id="N28413">Auripigmentum in uenis <expan abbr="inuentũ">inuentum</expan> ſignum bonum</cell>
            <cell id="N28419">77 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2841B">
            <cell id="N2841C">Auripigmentum quomodo à uenis metallicis ſeparetur</cell>
            <cell id="N2841E">187 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28420">
            <cell id="N28421">Auripigmentum ſingulare auri in ue nis indicium</cell>
            <cell id="N28423">78 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28425">
            <cell id="N28426">Auſter uentus</cell>
            <cell id="N28428">38 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2842A">
            <cell id="N2842B">Axis angulatus</cell>
            <cell id="N2842D">221 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2842F">
            <cell id="N28430">Axis ſtatutus 120 m. ſtratus, ibid.</cell>
            <cell id="N28432"></cell>
          </row>
          <row id="N28433">
            <cell id="N28434">B</cell>
            <cell id="N28436"></cell>
          </row>
          <row id="N28437">
            <cell id="N28438">Babylonis ſalinæ</cell>
            <cell id="N2843A">439 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2843C">
            <cell id="N2843D">Babytacenſes <expan abbr="aurũ">aurum</expan> <expan abbr="defoderũt">defoderunt</expan>
</cell>
            <cell id="N28447">6 p. 11 f</cell>
          </row>
          <row id="N28449">
            <cell id="N2844A">Bacilla metallica 107 m. eorumque dif­ferentiæ</cell>
            <cell id="N2844C">109 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2844E">
            <cell id="N2844F">Batilla metallica</cell>
            <cell id="N28451">107 m. 110 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28453">
            <cell id="N28454">Bellum nullum ex omnibus partib. iuſtum</cell>
            <cell id="N28456">15 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28458">
            <cell id="N28459">Berimus mons</cell>
            <cell id="N2845B">20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2845D">
            <cell id="N2845E">Bes communiter marca dicta</cell>
            <cell id="N28460">198 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28462">
            <cell id="N28463">Bes monetariorum quantus</cell>
            <cell id="N28465">206 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28467">
            <cell id="N28468">&amp; in ſequentibus. quomodo diui datur</cell>
            <cell id="N2846A">198 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2846C">
            <cell id="N2846D">Bes <expan abbr="Romanorũ">Romanorum</expan> quid</cell>
            <cell id="N28473">205 f. 206 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28475">
            <cell id="N28476">Biantis dictum refutatur</cell>
            <cell id="N28478">10 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2847A">
            <cell id="N2847B">Binæ ſextulæ q̊ta ſelibræ pars</cell>
            <cell id="N2847D">205 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2847F">
            <cell id="N28480">Binæ ſextulæ quid, &amp; quomodo di­uidantur</cell>
            <cell id="N28482">198 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28484">
            <cell id="N28485">Bitumen quod ſpiritu difflari poteſt</cell>
            <cell id="N28487">216 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28489">
            <cell id="N2848A">Bituminis <expan abbr="cõficiẽdi">conficiendi</expan> rationes</cell>
            <cell id="N28490">468 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28492">
            <cell id="N28493">Bituminis uis in reſoluendis metallis</cell>
            <cell id="N28495">213 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28497">
            <cell id="N28498">Boemiæ ad <expan abbr="Planã">Planam</expan> fodinæ</cell>
            <cell id="N2849E">173 f. 174 p</cell>
          </row>
          <row id="N284A0">
            <cell id="N284A1">Bombardarum uiolentia</cell>
            <cell id="N284A3">7 f.</cell>
          </row>
          <row id="N284A5">
            <cell id="N284A6">Boreas uentus</cell>
            <cell id="N284A8">38 m.</cell>
          </row>
          <row id="N284AA">
            <cell id="N284AB">Bracteæ metallicæ</cell>
            <cell id="N284AD">107 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N284AF">
            <cell id="N284B0">Bracteæ metallorum ſaxis adhæren­tes in bonis <expan abbr="habẽtur">habentur</expan> ſignis</cell>
            <cell id="N284B6">77 f.</cell>
          </row>
          <row id="N284B8">
            <cell id="N284B9">Bulgarum deſcriptio</cell>
            <cell id="N284BB">114 m. 115 m.</cell>
          </row>
          <row id="N284BD">
            <cell id="N284BE">Bulgarum gubernator</cell>
            <cell id="N284C0">157 p.</cell>
          </row>
          <row id="N284C2">
            <cell id="N284C3">Butyrum ueneni remedium</cell>
            <cell id="N284C5">377 p.</cell>
          </row>
          <row id="N284C7">
            <cell id="N284C8">C</cell>
            <cell id="N284CA"></cell>
          </row>
          <row id="N284CB">
            <cell id="N284CC">Cadmia bituminoſa nociua argento</cell>
            <cell id="N284CE">(213 f.</cell>
          </row>
          <row id="N284D0">
            <cell id="N284D1">Cadmia quomodo uratur</cell>
            <cell id="N284D3">216 m</cell>
          </row>
          <row id="N284D5">
            <cell id="N284D6">Cadmia unde fiat 436 f. &amp; quid nam ſit, ibid.</cell>
            <cell id="N284D8"></cell>
          </row>
          <row id="N284D9">
            <cell id="N284DA">Cadmia que pernicioſa</cell>
            <cell id="N284DC">172 m.</cell>
          </row>
          <row id="N284DE">
            <cell id="N284DF">Cadmiæ <expan abbr="aurũ">aurum</expan> in ſe continentes quo­modo excoquantur</cell>
            <cell id="N284E5">325 m.</cell>
          </row>
          <row id="N284E7">
            <cell id="N284E8">Cadmiæ quomodo in panes <expan abbr="redigã­tur">redigan­tur</expan>, 282 m. ijdem quomodo torreantur</cell>
            <cell id="N284EE">436 f.</cell>
          </row>
          <row id="N284F0">
            <cell id="N284F1">Cæcias uentus</cell>
            <cell id="N284F3">38 p.</cell>
          </row>
          <row id="N284F5">
            <cell id="N284F6">Calbus metallicus</cell>
            <cell id="N284F8">54 m.</cell>
          </row>
          <row id="N284FA">
            <cell id="N284FB"><expan abbr="Calcariũ">Calcarium</expan> quale in uenis <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
</cell>
            <cell id="N28504">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28506">
            <cell id="N28507">Calcaria fornax</cell>
            <cell id="N28509">458 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2850B">
            <cell id="N2850C">Calceus ſiphonum</cell>
            <cell id="N2850E">134 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28510">
            <cell id="N28511">Calcis in ſaſis artificioſi confectione uſus</cell>
            <cell id="N28513">185 m</cell>
          </row>
          <row id="N28515">
            <cell id="N28516">Camerarum quæ materiam metalli­cam cum fumo ſublatam <expan abbr="excipiũt">excipiunt</expan>, deſcriptio</cell>
            <cell id="N2851C">322 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2851E">
            <cell id="N2851F">Caminus quid Græcis</cell>
            <cell id="N28521">322 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28523">
            <cell id="N28524">Camporum uaria genera &amp; <expan abbr="quænã">quænam</expan> fodienda</cell>
            <cell id="N2852A">22 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2852C">
            <cell id="N2852D">Canalis deuexus ſiue minor</cell>
            <cell id="N2852F">237 m</cell>
          </row>
          <row id="N28531">
            <cell id="N28532">Canalis excipiens aerem</cell>
            <cell id="N28534">160 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28536">
            <cell id="N28537">Canalis ſimplex in quo lauatur materia metallica</cell>
            <cell id="N28539">235 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2853B">
            <cell id="N2853C">Canalis <expan abbr="uentũ">uentum</expan> in fodinas immittens</cell>
            <cell id="N28542">160 p</cell>
          </row>
          <row id="N28544">
            <cell id="N28545">Canalium deſcriptio</cell>
            <cell id="N28547">116 m. 117 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28549">
            <cell id="N2854A">Canales à quo fiant</cell>
            <cell id="N2854C">68 f. 69 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2854E">
            <cell id="N2854F">Canales deuexi duo in quib. materia metallica lauatur</cell>
            <cell id="N28551">239 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28553">
            <cell id="N28554">Canales ex piceaſtris facti, in quibus <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan> excoquitur</cell>
            <cell id="N2855E">349 f.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/556.jpg"></pb>
          <row id="N28563">
            <cell id="N28564">Canales ſub oſtijs</cell>
            <cell id="N28566">157 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28568">
            <cell id="N28569">Canaliculi ferrei ad æris experimen­ta neceſſarij deſcriptio</cell>
            <cell id="N2856B">196 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2856D">
            <cell id="N2856E">Canalis in quo uenæ lauantur de­ſcriptio</cell>
            <cell id="N28570">235 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28572">
            <cell id="N28573">Canis metallicus <expan abbr="capſarũ">capſarum</expan> genus</cell>
            <cell id="N28579">113 p</cell>
          </row>
          <row id="N2857B">
            <cell id="N2857C">Canes clitellarij <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan>
</cell>
            <cell id="N28582">126 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28584">
            <cell id="N28585">Catini in quo plumbum ab auro uel <expan abbr="argẽto">argento</expan> ſecernitur, deſcriptio</cell>
            <cell id="N2858B">370 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2858D">
            <cell id="N2858E">Catini oblongi quales</cell>
            <cell id="N28590">437 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28592">
            <cell id="N28593">Catillorum explicatio 181 p. cinereo­rum eo. f. &amp; inde. <expan abbr="terrenorũ">terrenorum</expan>
</cell>
            <cell id="N28599">183 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2859B">
            <cell id="N2859C">Catillorum uſus</cell>
            <cell id="N2859E">190 p.</cell>
          </row>
          <row id="N285A0">
            <cell id="N285A1">Cauda uenarum quid</cell>
            <cell id="N285A3">48 m.</cell>
          </row>
          <row id="N285A5">
            <cell id="N285A6">Cauerna rotæ</cell>
            <cell id="N285A8">148 p.</cell>
          </row>
          <row id="N285AA">
            <cell id="N285AB">Caurus uentus</cell>
            <cell id="N285AD">38 m.</cell>
          </row>
          <row id="N285AF">
            <cell id="N285B0">Cauſæ <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> quomodo &amp; pe­nes quos iudicentur</cell>
            <cell id="N285B6">66 p.</cell>
          </row>
          <row id="N285B8">
            <cell id="N285B9">Capros auri molam uerſare</cell>
            <cell id="N285BB">230 f.</cell>
          </row>
          <row id="N285BD">
            <cell id="N285BE">Capſa breuis patens</cell>
            <cell id="N285C0">226 m.</cell>
          </row>
          <row id="N285C2">
            <cell id="N285C3">Capſa cuius fundum filis ferreis eſt contextum</cell>
            <cell id="N285C5">222 f.</cell>
          </row>
          <row id="N285C7">
            <cell id="N285C8">Capſa longa patens</cell>
            <cell id="N285CA">226 m.</cell>
          </row>
          <row id="N285CC">
            <cell id="N285CD">Capſa magna lignea</cell>
            <cell id="N285CF">224 f.</cell>
          </row>
          <row id="N285D1">
            <cell id="N285D2">Capſa patens</cell>
            <cell id="N285D4">223 f.</cell>
          </row>
          <row id="N285D6">
            <cell id="N285D7">Capſæ in quas uenæ diſtribuendæ inijciuntur</cell>
            <cell id="N285D9">127 f.</cell>
          </row>
          <row id="N285DB">
            <cell id="N285DC">Capſarum patentium uſus 110 m. ea­rumque deſcriptio</cell>
            <cell id="N285DE">113 p.</cell>
          </row>
          <row id="N285E0">
            <cell id="N285E1"><expan abbr="Capſarũ">Capſarum</expan>, per quas materia metallica contuſa pilis, cribratur, deſcriptio</cell>
            <cell id="N285E6">222 f.</cell>
          </row>
          <row id="N285E8">
            <cell id="N285E9">Caput canalis in quo lauatur mate­ria metallica</cell>
            <cell id="N285EB">235 f.</cell>
          </row>
          <row id="N285ED">
            <cell id="N285EE">Caput uenarum quid</cell>
            <cell id="N285F0">48 m</cell>
          </row>
          <row id="N285F2">
            <cell id="N285F3">Carbas uentus</cell>
            <cell id="N285F5">38 m.</cell>
          </row>
          <row id="N285F7">
            <cell id="N285F8">Carbunculi q̊m<gap></gap>o lauentur</cell>
            <cell id="N285FC">267 m.</cell>
          </row>
          <row id="N285FE">
            <cell id="N285FF">Carnorum fodinæ</cell>
            <cell id="N28601">385 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28603">
            <cell id="N28604">Carpathus chryſocollæ ferax</cell>
            <cell id="N28606">469 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28608">
            <cell id="N28609">Carpatus mons</cell>
            <cell id="N2860B">151 m. 172 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2860D">
            <cell id="N2860E">mons Germaniæ</cell>
            <cell id="N28610">224 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28612">
            <cell id="N28613">Carpati montis fodinæ</cell>
            <cell id="N28615">172 m. 224 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28617">
            <cell id="N28618"></cell>
            <cell id="N28619">438 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2861B">
            <cell id="N2861C">Carthaginenſes metallici</cell>
            <cell id="N2861E">20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28620">
            <cell id="N28621">Caſa putealis ad quid proſit</cell>
            <cell id="N28623">71 p</cell>
          </row>
          <row id="N28625">
            <cell id="N28626">Caſæ ſalinarum 441 f. earumque par­tes</cell>
            <cell id="N28628">441 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2862A">
            <cell id="N2862B">Caſarum ianuæ quam terræ plagam ſpectare debeant</cell>
            <cell id="N2862D">173 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2862F">
            <cell id="N28630">Caſtellum</cell>
            <cell id="N28632">157 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28634">
            <cell id="N28635">Caſtella in quæ uenæ aluminis inuehuntur</cell>
            <cell id="N28637">456 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28639">
            <cell id="N2863A">Caſtella in quibus excipiuntur ſucci concreti cum aquis permiſti</cell>
            <cell id="N2863C">469 f</cell>
          </row>
          <row id="N2863E">
            <cell id="N2863F">Centenarium pondus</cell>
            <cell id="N28641">204 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28643">
            <cell id="N28644"><expan abbr="Centũpondiũ">Centumpondium</expan> <expan abbr="quantũ">quantum</expan> pondus</cell>
            <cell id="N2864D">204 f</cell>
          </row>
          <row id="N2864F">
            <cell id="N28650">Ceratia ponderum genus</cell>
            <cell id="N28652">198 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28654">
            <cell id="N28655">Ceruiſia ſanguinem diſſolui</cell>
            <cell id="N28657">446 m</cell>
          </row>
          <row id="N28659">
            <cell id="N2865A">Ceruiſiæ uſus in ſale <expan abbr="exco〈quẽ〉do">excoquendo</expan>
</cell>
            <cell id="N28660">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N28662">
            <cell id="N28663">Ceſpites herboſi quibus utuntur metallici in lauanda materia</cell>
            <cell id="N28665">265 f</cell>
          </row>
          <row id="N28667">
            <cell id="N28668">Chalcitidis dilutum</cell>
            <cell id="N2866A">461 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2866C">
            <cell id="N2866D">Chalcitis in uenis æris ſignum</cell>
            <cell id="N2866F">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28671">
            <cell id="N28672">Chalcitis materia <expan abbr="atramẽti">atramenti</expan> ſutorij</cell>
            <cell id="N28678">4­(62 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2867A">
            <cell id="N2867B">Charadra</cell>
            <cell id="N2867D">297 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2867F">
            <cell id="N28680">Chirothecæ <expan abbr="eorũ">eorum</expan> qui <expan abbr="tundũt">tundunt</expan> pyritas</cell>
            <cell id="N2868A">(211 f</cell>
          </row>
          <row id="N2868C">
            <cell id="N2868D">Chirothecæ <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan>
</cell>
            <cell id="N28693">172 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28695">
            <cell id="N28696">Chryſocolla aquis permiſta, quomodo excipiatur</cell>
            <cell id="N28698">469 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2869A">
            <cell id="N2869B">Chryſocolla auri &amp; æris <expan abbr="cõmune">commune</expan> ſi­gnum</cell>
            <cell id="N286A1">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N286A3">
            <cell id="N286A4">Chryſocollæ glareis <expan abbr="aurũ">aurum</expan> adhærere</cell>
            <cell id="N286AA">(76 f.</cell>
          </row>
          <row id="N286AC">
            <cell id="N286AD">Chryſocolla in uenis inuenta <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan> bonum</cell>
            <cell id="N286B3">77 f.</cell>
          </row>
          <row id="N286B5">
            <cell id="N286B6">Chryſocolla quid</cell>
            <cell id="N286B8">324 p.</cell>
          </row>
          <row id="N286BA">
            <cell id="N286BB">Chryſocolla quæ Mauris borax dicitur, unde fiat</cell>
            <cell id="N286BD">193 p. 453 f.</cell>
          </row>
          <row id="N286BF">
            <cell id="N286C0">Cinis <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> q̊modo <expan abbr="cõficiatur">conficiatur</expan>
</cell>
            <cell id="N286CA">186 p.</cell>
          </row>
          <row id="N286CC">
            <cell id="N286CD">Cinis <expan abbr="quinã">quinam</expan> optimus ad catillos</cell>
            <cell id="N286D3">182</cell>
          </row>
          <row id="N286D5">
            <cell id="N286D6">Cineris anthyllidis uſus</cell>
            <cell id="N286D8">186 f.</cell>
          </row>
          <row id="N286DA">
            <cell id="N286DB">Cineris quo infectores lanarum <expan abbr="utũ­tur">utun­tur</expan> in ſalis artificioſi confectione uſus</cell>
            <cell id="N286E1">185 m. &amp; inde</cell>
            <cell id="N286E3"></cell>
          </row>
          <row id="N286E4">
            <cell id="N286E5">Cinerum <expan abbr="purgamentũ">purgamentum</expan> duplex</cell>
            <cell id="N286EB">182 p.</cell>
          </row>
          <row id="N286ED">
            <cell id="N286EE">Circes ueneficia</cell>
            <cell id="N286F0">27 f.</cell>
          </row>
          <row id="N286F2">
            <cell id="N286F3">Circius uentus</cell>
            <cell id="N286F5">38 m.</cell>
          </row>
          <row id="N286F7">
            <cell id="N286F8">Ciſia ubi ſeruentur</cell>
            <cell id="N286FA">71 p.</cell>
          </row>
          <row id="N286FC">
            <cell id="N286FD">Ciſium cui unica eſt rota, item biro­tum</cell>
            <cell id="N286FF">127 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28701">
            <cell id="N28702">Ciſium cui eſt ciſta craſſis uimini­<pb xlink:href="001/01/557.jpg"></pb>bus contexta, quo utuntur metal­lici in demetiendis carbonibus</cell>
            <cell id="N28708">318 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2870A">
            <cell id="N2870B">Ciſiorum uſus 110 m. eorumque deſcriptio</cell>
            <cell id="N2870D">112 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2870F">
            <cell id="N28710">Claui cornuti</cell>
            <cell id="N28712">295 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28714">
            <cell id="N28715">Cochlea</cell>
            <cell id="N28717">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N28719">
            <cell id="N2871A">Cochlear altum</cell>
            <cell id="N2871C">459 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2871E">
            <cell id="N2871F">Cochlear excoctorum</cell>
            <cell id="N28721">312 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28723">
            <cell id="N28724">Cochleare <expan abbr="purgatorũ">purgatorum</expan> argenti</cell>
            <cell id="N2872A">390 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2872C">
            <cell id="N2872D">Cochleare, quo artifex, qui <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> ab auro uel argento ſeparat, utitur</cell>
            <cell id="N28733">(375 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28735">
            <cell id="N28736">Codax</cell>
            <cell id="N28738">148 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2873A">
            <cell id="N2873B">Cælum quo excinduntur particulæ ex maſſis <expan abbr="argẽti">argenti</expan> ad <expan abbr="experiẽdũ">experiendum</expan>
</cell>
            <cell id="N28745">391 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28747">
            <cell id="N28748"><expan abbr="Cæruleũ">Cæruleum</expan> &amp; chryſocolla in uenis auri &amp; æris <expan abbr="cõmune">commune</expan> ſignum</cell>
            <cell id="N28751">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28753">
            <cell id="N28754">Cæruleum in uenis inuentum <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan> bonum</cell>
            <cell id="N2875A">77 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2875C">
            <cell id="N2875D">Colchorum aries auratus quomodo confictus</cell>
            <cell id="N2875F">263 p</cell>
          </row>
          <row id="N28761">
            <cell id="N28762">Collecta metallica quid</cell>
            <cell id="N28764">63 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28766">
            <cell id="N28767">Collium genera, &amp; quinam fodien­di</cell>
            <cell id="N28769">22 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2876B">
            <cell id="N2876C">Compoſitiones, quibus experimur, utrum aurum &amp; argentum ſeparata ſint nec ne</cell>
            <cell id="N2876E">364 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N28770">
            <cell id="N28771"><expan abbr="Cõmiſſuræ">Commiſſuræ</expan> uenarum quid</cell>
            <cell id="N28776">52 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28778">
            <cell id="N28779">Conclaue in quo argentum <expan abbr="uiuũ">uiuum</expan> ex­coquitur</cell>
            <cell id="N2877F">346 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28781">
            <cell id="N28782">Conradus Pauper, à Maximiliano comitibus adnumeratus</cell>
            <cell id="N28784">18 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28786">
            <cell id="N28787">Contus uncinatus unde dictus</cell>
            <cell id="N28789">310 m</cell>
          </row>
          <row id="N2878B">
            <cell id="N2878C">Conti excoctorum</cell>
            <cell id="N2878E">312 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28790">
            <cell id="N28791">Conti metallici 107 m. eiusque deſcri­ptio</cell>
            <cell id="N28793">109 m</cell>
          </row>
          <row id="N28795">
            <cell id="N28796">Corbes in quib. ſal exiccatur</cell>
            <cell id="N28798">446 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2879A">
            <cell id="N2879B">Corbis, in qua ampulla uitrea, ne <expan abbr="frã­gatur">fran­gatur</expan>, collocari ſolet</cell>
            <cell id="N287A1">356 f.</cell>
          </row>
          <row id="N287A3">
            <cell id="N287A4">Corbis circundans truncum fiſtula­rum</cell>
            <cell id="N287A6">142 p</cell>
          </row>
          <row id="N287A8">
            <cell id="N287A9">Corbis quæ uerſatur in uaſe aquis fere referto</cell>
            <cell id="N287AB">229 p</cell>
          </row>
          <row id="N287AD">
            <cell id="N287AE">Corbis quo Poloni uenas lauant, explicatio</cell>
            <cell id="N287B0">228 f.</cell>
          </row>
          <row id="N287B2">
            <cell id="N287B3">Corbium uſus</cell>
            <cell id="N287B5">110 m. &amp; deſcri­ptio 111 p.</cell>
          </row>
          <row id="N287B7">
            <cell id="N287B8">Cornuum ceruorum uſus in catillis</cell>
            <cell id="N287BA">182 m.</cell>
          </row>
          <row id="N287BC">
            <cell id="N287BD">Cortina grandis ad conficiendum a­lumen neceſſaria</cell>
            <cell id="N287BF">459 m.</cell>
          </row>
          <row id="N287C1">
            <cell id="N287C2">Cortina turbinata</cell>
            <cell id="N287C4">459 m</cell>
          </row>
          <row id="N287C6">
            <cell id="N287C7">Cortinæ in quibus aqua ſalſa coqui­tur</cell>
            <cell id="N287C9">441 f.</cell>
          </row>
          <row id="N287CB">
            <cell id="N287CC">Cortinæ plumbeæ in quibus fit atromentum ſutorium</cell>
            <cell id="N287D0">461 f.</cell>
          </row>
          <row id="N287D2">
            <cell id="N287D3">Cortinæ plumbeæ quadrangulæ in quibus fit alumen</cell>
            <cell id="N287D5">457 p.</cell>
          </row>
          <row id="N287D7">
            <cell id="N287D8">Cortinæ quandiu durent</cell>
            <cell id="N287DA">446 f.</cell>
          </row>
          <row id="N287DC">
            <cell id="N287DD">Cortinæ <expan abbr="ſalinarũ">ſalinarum</expan> unde fiant</cell>
            <cell id="N287E3">444 p.</cell>
          </row>
          <row id="N287E5">
            <cell id="N287E6">Corus uentus</cell>
            <cell id="N287E8">38 m.</cell>
          </row>
          <row id="N287EA">
            <cell id="N287EB">Coticulæ uſus</cell>
            <cell id="N287ED">190 f.</cell>
          </row>
          <row id="N287EF">
            <cell id="N287F0">Coticulæ qua <expan abbr="aurũ">aurum</expan> uel <expan abbr="argentũ">argentum</expan> atte­ritur, deſcriptio &amp; uſus</cell>
            <cell id="N287FA">198 m. &amp; in.</cell>
          </row>
          <row id="N287FC">
            <cell id="N287FD">Craſſi interitus</cell>
            <cell id="N287FF">6 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28801">
            <cell id="N28802">Crates Thebanus auri <expan abbr="cõtẽptor">contemptor</expan>
</cell>
            <cell id="N28808">11 m</cell>
          </row>
          <row id="N2880A">
            <cell id="N2880B">Crates</cell>
            <cell id="N2880D">305 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2880F">
            <cell id="N28810">Crates ferrea</cell>
            <cell id="N28812">352 f. 388 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28814">
            <cell id="N28815">Crates metallicis quid</cell>
            <cell id="N28817">213 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28819">
            <cell id="N2881A">Crater quid, &amp; quomodo fiat</cell>
            <cell id="N2881C">121 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2881E">
            <cell id="N2881F">Cremnicij fodina</cell>
            <cell id="N28821">3 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28823">
            <cell id="N28824">Cribrum æneum</cell>
            <cell id="N28826">280 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28828">
            <cell id="N28829">Cribrum quod uerſatur in uaſe aquæ rum fere pleno</cell>
            <cell id="N2882B">228 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2882D">
            <cell id="N2882E">Cribrum rotundatum</cell>
            <cell id="N28830">224 m</cell>
          </row>
          <row id="N28832">
            <cell id="N28833">Cribrum uſitatum</cell>
            <cell id="N28835">223 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28837">
            <cell id="N28838">Cribri anguſti in quo materia metal­lica lauatur, deſcriptio</cell>
            <cell id="N2883A">243 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2883C">
            <cell id="N2883D">Cribrorum in quibus uenæ lauan­tur, explicatio</cell>
            <cell id="N2883F">228 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28841">
            <cell id="N28842">Cribrorum per quos uenæ pilis contuſæ cribrantur</cell>
            <cell id="N28844">222 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N28846">
            <cell id="N28847">Crœſus metallicus</cell>
            <cell id="N28849">20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2884B">
            <cell id="N2884C">Cryſtallina materia ad uitra inde <expan abbr="cõ­ficienda">con­ficienda</expan> cur optima <expan abbr="cẽſeatur">cenſeatur</expan>
</cell>
            <cell id="N28856">470 f</cell>
          </row>
          <row id="N28858">
            <cell id="N28859">Cuneus ferreus, q̊ argenti maſſa ſub­leuatur</cell>
            <cell id="N2885B">375 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2885D">
            <cell id="N2885E">Cunei metallici</cell>
            <cell id="N28860">107 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N28862">
            <cell id="N28863">Cuniculus quid, qualis &amp; quantus fi eri ſoleat</cell>
            <cell id="N28865">71 m.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/558.jpg"></pb>
          <row id="N2886A">
            <cell id="N2886B">Cuniculi quot &amp; quales in uenas a­gantur</cell>
            <cell id="N2886D">84 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2886F">
            <cell id="N28870">Cuniculorum altitudo <expan abbr="quãta">quanta</expan>
</cell>
            <cell id="N28876">103 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28878">
            <cell id="N28879">Cuniculorum conſideratio</cell>
            <cell id="N2887B">60 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2887D">
            <cell id="N2887E">Cuniculorum halitus uiroſi quomodo expellantur</cell>
            <cell id="N28880">81 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28882">
            <cell id="N28883"><expan abbr="Cuniculorũ">Cuniculorum</expan> ius <expan abbr="quõ">quom</expan> acquiratur</cell>
            <cell id="N2888C">64 m</cell>
          </row>
          <row id="N2888E">
            <cell id="N2888F">Cuniculorum partitio</cell>
            <cell id="N28891">62 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28893">
            <cell id="N28894">Cuniculorum per alias fodinas acto rum iura</cell>
            <cell id="N28896">61 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28898">
            <cell id="N28899">Cunicul. cur <expan abbr="metiãtur">metiantur</expan> <expan abbr="mẽſores">menſores</expan>
</cell>
            <cell id="N288A3">205 p.</cell>
          </row>
          <row id="N288A5">
            <cell id="N288A6">Cuniculorum uſus</cell>
            <cell id="N288A8">81 m. 82 m.</cell>
          </row>
          <row id="N288AA">
            <cell id="N288AB">Cuparum in quas ſalſæ aſportantur deſcriptio</cell>
            <cell id="N288AD">446 p.</cell>
          </row>
          <row id="N288AF">
            <cell id="N288B0">Curuaturæ <foreign lang="el">a)/yides</foreign> dictæ græcis</cell>
            <cell id="N288B6">112 m.</cell>
          </row>
          <row id="N288B8">
            <cell id="N288B9">Curuaturæ rotæ quid</cell>
            <cell id="N288BB">119 m.</cell>
          </row>
          <row id="N288BD">
            <cell id="N288BE">Cypria metalla</cell>
            <cell id="N288C0">453 f.</cell>
          </row>
          <row id="N288C2">
            <cell id="N288C3">D</cell>
            <cell id="N288C5"></cell>
          </row>
          <row id="N288C6">
            <cell id="N288C7">Dæmonum genus metallicis <expan abbr="infeſtũ">infeſtum</expan>
</cell>
            <cell id="N288CD">173 f. 174 p.</cell>
          </row>
          <row id="N288CF">
            <cell id="N288D0">Decumani officium</cell>
            <cell id="N288D2">68 m. 69 p.</cell>
          </row>
          <row id="N288D4">
            <cell id="N288D5">Demenſum metallicum</cell>
            <cell id="N288D7">55 m.</cell>
          </row>
          <row id="N288D9">
            <cell id="N288DA">Dentes mobiles quid efficiat</cell>
            <cell id="N288DC">344 f.</cell>
          </row>
          <row id="N288DE">
            <cell id="N288DF">Dentes pilorum 140 m. ſucularum ibidem</cell>
            <cell id="N288E1"></cell>
          </row>
          <row id="N288E2">
            <cell id="N288E3">Dentes tympani</cell>
            <cell id="N288E5">120 m.</cell>
          </row>
          <row id="N288E7">
            <cell id="N288E8">Deſcenſus uarij in cuniculos</cell>
            <cell id="N288EA">171 p.</cell>
          </row>
          <row id="N288EC">
            <cell id="N288ED">Diameter quid</cell>
            <cell id="N288EF">36 f.</cell>
          </row>
          <row id="N288F1">
            <cell id="N288F2">Diebus anniuerſarijs operarios non laborare</cell>
            <cell id="N288F4">150 m.</cell>
          </row>
          <row id="N288F6">
            <cell id="N288F7">Diebus quibus laborent aut ferien­tur metallici</cell>
            <cell id="N288F9">70 p.</cell>
          </row>
          <row id="N288FB">
            <cell id="N288FC">Diebus ſingulis quid agat magiſter metallicorum</cell>
            <cell id="N288FE">66 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28900">
            <cell id="N28901"><expan abbr="Dilutũ">Dilutum</expan> aluminoſum unde fiat</cell>
            <cell id="N28906">456 m</cell>
          </row>
          <row id="N28908">
            <cell id="N28909">Dilutum &amp; lixiuium ex quibus ſal <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan> quomodo <expan abbr="differãt">differant</expan>
</cell>
            <cell id="N28913">451 m</cell>
          </row>
          <row id="N28915">
            <cell id="N28916">Dilutum ex quo fit <expan abbr="halinitrũ">halinitrum</expan>
</cell>
            <cell id="N2891C">454 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2891E">
            <cell id="N2891F">Dilutum, ex quo nitrum conficitur, quale</cell>
            <cell id="N28921">453 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28923">
            <cell id="N28924">Dilutum, ex quo fit ſal, quomodo conficiatur</cell>
            <cell id="N28926">451 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28928">
            <cell id="N28929">Dilutum ſalſum materia ſalis</cell>
            <cell id="N2892B">439 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2892D">
            <cell id="N2892E">Dippoldeſualdi fodinæ</cell>
            <cell id="N28930">246 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28932">
            <cell id="N28933">Diodorus Siculus</cell>
            <cell id="N28935">25 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28937">
            <cell id="N28938">Diſcretores unde nomen ſuum inue nerint</cell>
            <cell id="N2893A">210 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2893C">
            <cell id="N2893D">Domicilium in quo uenæ <expan abbr="excoquũ­tur">excoquun­tur</expan>
</cell>
            <cell id="N28943">285 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28945">
            <cell id="N28946">Domini locorum conſiderandi</cell>
            <cell id="N28948">23 m</cell>
          </row>
          <row id="N2894A">
            <cell id="N2894B">Drachma quantum pondus</cell>
            <cell id="N2894D">205 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2894F">
            <cell id="N28950">Duellæ quale ponderum genus ueteribus</cell>
            <cell id="N28952">199 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28954">
            <cell id="N28955">Duûmuiros ſymbolis quoque <expan abbr="indicẽ­dis">indicen­dis</expan> intereſſe</cell>
            <cell id="N2895B">17 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2895D">
            <cell id="N2895E">E</cell>
            <cell id="N28960"></cell>
          </row>
          <row id="N28961">
            <cell id="N28962">Eifalia regio Germaniæ</cell>
            <cell id="N28964">212 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28966">
            <cell id="N28967">Eifaliæ fodinæ</cell>
            <cell id="N28969">212 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2896B">
            <cell id="N2896C">Eislebij fodinæ</cell>
            <cell id="N2896E">218 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28970">
            <cell id="N28971">Elementorum quatuor in excoquen dis uenis quanta ratio habenda</cell>
            <cell id="N28973">309 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28975">
            <cell id="N28976">Equi clitellarij</cell>
            <cell id="N28978">327 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2897A">
            <cell id="N2897B">Eteſiæ uenti</cell>
            <cell id="N2897D">38 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2897F">
            <cell id="N28980">Eurus uentus</cell>
            <cell id="N28982">38 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28984">
            <cell id="N28985">Euronotus uentus</cell>
            <cell id="N28987">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N28989">
            <cell id="N2898A">Excoctio metallorum quid</cell>
            <cell id="N2898C">285 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2898E">
            <cell id="N2898F">Excoctionis metallorum conſidera­tio</cell>
            <cell id="N28991">285 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28993">
            <cell id="N28994">Excoctiones uenarum quid ab expe rimentis differant</cell>
            <cell id="N28996">175 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28998">
            <cell id="N28999">Excoctionis uenarum ordo</cell>
            <cell id="N2899B">308 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2899D">
            <cell id="N2899E">Excoctionum uaria genera eſſe</cell>
            <cell id="N289A0">1 m.</cell>
          </row>
          <row id="N289A2">
            <cell id="N289A3">Excoctores præſtantiſſimi quinam habeantur</cell>
            <cell id="N289A5">309 m</cell>
          </row>
          <row id="N289A7">
            <cell id="N289A8">Excoctorum inſtrumenta</cell>
            <cell id="N289AA">308 p.</cell>
          </row>
          <row id="N289AC">
            <cell id="N289AD">Excoctorum ſolertia &amp; peritia</cell>
            <cell id="N289AF">318 f.</cell>
          </row>
          <row id="N289B1">
            <cell id="N289B2">Excoquendi artem metallicorum eſ­ſe</cell>
            <cell id="N289B4">1 m</cell>
          </row>
          <row id="N289B6">
            <cell id="N289B7">Excoquendarum <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> artifex qua lis eſſe debet</cell>
            <cell id="N289BD">175 f.</cell>
          </row>
          <row id="N289BF">
            <cell id="N289C0">Experimenta uenarum quid ab excoctionibus differant</cell>
            <cell id="N289C2">175 m.</cell>
          </row>
          <row id="N289C4">
            <cell id="N289C5">Extructiones ſimilimæ his quæ conficiuntur ſupra moletrinas</cell>
            <cell id="N289C7">252 f.</cell>
          </row>
          <row id="N289C9">
            <cell id="N289CA">F</cell>
            <cell id="N289CC"></cell>
          </row>
          <row id="N289CD">
            <cell id="N289CE">Fabricius Luſcinus auri contem­ptor</cell>
            <cell id="N289D0">6 p. 11 m.</cell>
          </row>
          <row id="N289D2">
            <cell id="N289D3">Fannius</cell>
            <cell id="N289D5">199 p.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/559.jpg"></pb>
          <row id="N289DA">
            <cell id="N289DB">Fauonius uentus</cell>
            <cell id="N289DD">38 p.</cell>
          </row>
          <row id="N289DF">
            <cell id="N289E0">Fex ſicca aquarum</cell>
            <cell id="N289E2">186 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N289E4">
            <cell id="N289E5">Feces aceti additamentum</cell>
            <cell id="N289E7">184 m</cell>
          </row>
          <row id="N289E9">
            <cell id="N289EA">Feces uini additamentum</cell>
            <cell id="N289EC">184 f.</cell>
          </row>
          <row id="N289EE">
            <cell id="N289EF">Ferrum additamentum</cell>
            <cell id="N289F1">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N289F3">
            <cell id="N289F4">Ferrum nociuum æri, ſi in id, dum coquitur, inijciatur</cell>
            <cell id="N289F6">433 m.</cell>
          </row>
          <row id="N289F8">
            <cell id="N289F9">Ferrum pennatum</cell>
            <cell id="N289FB">7 m.</cell>
          </row>
          <row id="N289FD">
            <cell id="N289FE">Ferrum ſignatorium</cell>
            <cell id="N28A00">332 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28A02">
            <cell id="N28A03">Ferri mala</cell>
            <cell id="N28A05">7 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28A07">
            <cell id="N28A08">Ferri natura in excoctione plumbi nigri</cell>
            <cell id="N28A0A">329 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28A0C">
            <cell id="N28A0D">Ferri <expan abbr="recrementũ">recrementum</expan> <expan abbr="additamẽtũ">additamentum</expan>
</cell>
            <cell id="N28A17">184 m. f</cell>
          </row>
          <row id="N28A19">
            <cell id="N28A1A">Ferri uenam quomodo experiamur</cell>
            <cell id="N28A1C">194 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28A1E">
            <cell id="N28A1F">Ferri ſingulare in uenis ſignum</cell>
            <cell id="N28A21">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28A23">
            <cell id="N28A24">Ferri ſquamæ ſtibio infeſtæ</cell>
            <cell id="N28A26">324 m</cell>
          </row>
          <row id="N28A28">
            <cell id="N28A29">Ferri uenæ in campeſtribus reperiri ſolitæ</cell>
            <cell id="N28A2B">88 p</cell>
          </row>
          <row id="N28A2D">
            <cell id="N28A2E">Ferri uena q̊modo excoquenda</cell>
            <cell id="N28A30">337 f</cell>
          </row>
          <row id="N28A32">
            <cell id="N28A33">Ferramentum forfici ſimile</cell>
            <cell id="N28A35">209 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28A37">
            <cell id="N28A38">Ferramentum quo lutum uerbera­tur</cell>
            <cell id="N28A3A">375 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28A3C">
            <cell id="N28A3D">Ferramenta prima propriè ſic dicta</cell>
            <cell id="N28A3F">79 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28A41">
            <cell id="N28A42">Ferramenta quæ dicantur 107 p. eo­rumque differentiæ, ibid. m.</cell>
            <cell id="N28A44"></cell>
          </row>
          <row id="N28A45">
            <cell id="N28A46">Ferramenta ubi ſeruentur</cell>
            <cell id="N28A48">71 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28A4A">
            <cell id="N28A4B">Ferrariæ fodinæ partitio qualis</cell>
            <cell id="N28A4D">63 p</cell>
          </row>
          <row id="N28A4F">
            <cell id="N28A50">Ferrugo in uenis ferri ſingulare ſi­gnum</cell>
            <cell id="N28A52">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28A54">
            <cell id="N28A55">Fibulæ</cell>
            <cell id="N28A57">131 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28A59">
            <cell id="N28A5A">Fibra uox ambigua</cell>
            <cell id="N28A5C">29 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28A5E">
            <cell id="N28A5F">Fibras ad puteos fodiendos ſigna da re</cell>
            <cell id="N28A61">75 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28A63">
            <cell id="N28A64">Fibræ auri ad fluuios quomodo fodiantur</cell>
            <cell id="N28A66">88 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28A68">
            <cell id="N28A69">Fibræ quid 50 f. &amp; earum diſtributio ibidem, ſubdialis 51 m.</cell>
            <cell id="N28A6B"></cell>
          </row>
          <row id="N28A6C">
            <cell id="N28A6D">Fibrarum differentiæ</cell>
            <cell id="N28A6F">52 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28A71">
            <cell id="N28A72">Fibrarum ſubdialium fallacia</cell>
            <cell id="N28A74">76 p</cell>
          </row>
          <row id="N28A76">
            <cell id="N28A77">Fila orichalcea</cell>
            <cell id="N28A79">378 m. 391 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28A7B">
            <cell id="N28A7C">Finis uenarum</cell>
            <cell id="N28A7E">48 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28A80">
            <cell id="N28A81">Firſtum oppidum Lotharingiæ</cell>
            <cell id="N28A83">18 m</cell>
          </row>
          <row id="N28A85">
            <cell id="N28A86">Firſti in Lotharingia fodinæ</cell>
            <cell id="N28A88">eo. m</cell>
          </row>
          <row id="N28A8A">
            <cell id="N28A8B">Fiſtulæ orichalceæ quibus utuntur uitrarij</cell>
            <cell id="N28A8D">475 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28A8F">
            <cell id="N28A90">Fiſtularum tractatio</cell>
            <cell id="N28A92">134 p. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N28A94">
            <cell id="N28A95">Flabellorum ſpiritalium conſidera­tio</cell>
            <cell id="N28A97">164 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28A99">
            <cell id="N28A9A">Fluuiorum auriferorum diſtinctio</cell>
            <cell id="N28A9C">54 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28A9E">
            <cell id="N28A9F">Focus domicilij in quo ſal excoqui­tur</cell>
            <cell id="N28AA1">443 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28AA3">
            <cell id="N28AA4">Focus excoctorum qualis eſſe debe­at</cell>
            <cell id="N28AA6">309 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28AA8">
            <cell id="N28AA9">Focus fornacis ferrariæ</cell>
            <cell id="N28AAB">338 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28AAD">
            <cell id="N28AAE">Focus in quo <expan abbr="argẽtum">argentum</expan> perpurgatur qualis ſit</cell>
            <cell id="N28AB4">386 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28AB6">
            <cell id="N28AB7">Focus in quo calefiunt panes ærei</cell>
            <cell id="N28AB9">403 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28ABB">
            <cell id="N28ABC">Focus in quo <expan abbr="plũbũ">plumbum</expan> purgatur</cell>
            <cell id="N28AC2">336 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28AC4">
            <cell id="N28AC5">Focus in quo plumbi cinerei uena ex coquitur</cell>
            <cell id="N28AC7">352 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28AC9">
            <cell id="N28ACA">Focus in quo maſſæ <expan abbr="plũbeæ">plumbeæ</expan> liquan­tur ab ijs, qui argentum ab ære ſe­cernunt</cell>
            <cell id="N28AD0">399 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28AD2">
            <cell id="N28AD3">Focus: quære complura in fornax &amp; officina</cell>
            <cell id="N28AD5"></cell>
          </row>
          <row id="N28AD6">
            <cell id="N28AD7">Fodinæ quales prorſus <expan abbr="uitãdæ">uitandæ</expan>
</cell>
            <cell id="N28ADD">172 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28ADF">
            <cell id="N28AE0">Fodinæ ſympoſia dicta</cell>
            <cell id="N28AE2">63 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28AE4">
            <cell id="N28AE5">Fodinæ ueteris area</cell>
            <cell id="N28AE7">57 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28AE9">
            <cell id="N28AEA">Fodinarum caput quid dicatur</cell>
            <cell id="N28AEC">56 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28AEE">
            <cell id="N28AEF">&amp; cur capaciorem habeat <expan abbr="areã">aream</expan>
</cell>
            <cell id="N28AF5">ibi.</cell>
          </row>
          <row id="N28AF7">
            <cell id="N28AF8">Fodinarum diuiſio</cell>
            <cell id="N28AFA">62 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28AFC">
            <cell id="N28AFD">Fodinarum diuitum qualis cura &amp; ratio</cell>
            <cell id="N28AFF">68 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28B01">
            <cell id="N28B02">Fodinarum ius à quo petatur</cell>
            <cell id="N28B04">55 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28B06">
            <cell id="N28B07">Fodinarum iura quomodo amittan­tur uel obtineantur</cell>
            <cell id="N28B09">63 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N28B0B">
            <cell id="N28B0C">Fodinarum optima poſitio</cell>
            <cell id="N28B0E">23 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28B10">
            <cell id="N28B11">Fodinarum <expan abbr="quarũdam">quarundam</expan> cum orco ra­tio</cell>
            <cell id="N28B17">173 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28B19">
            <cell id="N28B1A">Fodinarum ſiccitas periculoſa opera rijs</cell>
            <cell id="N28B1C">172 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28B1E">
            <cell id="N28B1F">Fodinarum ſubciſiuum quid</cell>
            <cell id="N28B21">56 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28B23">
            <cell id="N28B24">Fodinas &amp; areas quis addicat</cell>
            <cell id="N28B26">55 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28B28">
            <cell id="N28B29">Fodinarum <expan abbr="omniũ">omnium</expan> nomina ad <expan abbr="calcẽ">calcem</expan> huius indicis quære</cell>
            <cell id="N28B33"></cell>
          </row>
          <row id="N28B34">
            <cell id="N28B35">Follis duplicati, cuius uſus eſt in <pb xlink:href="001/01/560.jpg"></pb>experiendis uenis deſcriptio</cell>
            <cell id="N28B3B">180 p</cell>
          </row>
          <row id="N28B3D">
            <cell id="N28B3E">Follis pro experiendis uenis qualis</cell>
            <cell id="N28B40">179 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28B42">
            <cell id="N28B43">Folles calcandi pedibus 168 m. caren tes naribus, ibidem</cell>
            <cell id="N28B45"></cell>
          </row>
          <row id="N28B46">
            <cell id="N28B47">Folles teretes è corio facti</cell>
            <cell id="N28B49">337 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28B4B">
            <cell id="N28B4C">Follium, quorum uſus eſt apud excoctores uenarum, deſcriptio</cell>
            <cell id="N28B4E">292 f. 296. per totum</cell>
          </row>
          <row id="N28B50">
            <cell id="N28B51">Follium ſedilia</cell>
            <cell id="N28B53">297 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28B55">
            <cell id="N28B56">Fontes pluribus modis effundere a­quas</cell>
            <cell id="N28B58">24 m</cell>
          </row>
          <row id="N28B5A">
            <cell id="N28B5B">Fontes uenarum ora</cell>
            <cell id="N28B5D">24 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28B5F">
            <cell id="N28B60">Forceps cui chelæ</cell>
            <cell id="N28B62">399 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28B64">
            <cell id="N28B65">Forcipis qua globuli plumbei <expan abbr="fiũt">fiunt</expan> de ſcriptio</cell>
            <cell id="N28B6B">188 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28B6D">
            <cell id="N28B6E">Fores quibus uectes ſunt</cell>
            <cell id="N28B70">156 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28B72">
            <cell id="N28B73">Foricula ſiphonum</cell>
            <cell id="N28B75">134 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28B77">
            <cell id="N28B78">Fornax aurificum</cell>
            <cell id="N28B7A">364 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28B7C">
            <cell id="N28B7D">Fornax calcaria</cell>
            <cell id="N28B7F">458 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28B81">
            <cell id="N28B82">Fornax Carnorum</cell>
            <cell id="N28B84">320 f. <expan abbr="Luſitanorũ">Luſitanorum</expan> 337 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28B8A">
            <cell id="N28B8B">Fornax furni ſimilis</cell>
            <cell id="N28B8D">215 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28B8F">
            <cell id="N28B90">Fornax in qua aluminoſa ſaxa urun­tur</cell>
            <cell id="N28B92">458 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28B94">
            <cell id="N28B95">Fornax in qua aqua ualens ad aurum ſecernendum coquitur, qualis eſſe debeat</cell>
            <cell id="N28B97">355 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28B99">
            <cell id="N28B9A">Fornax in qua <expan abbr="argentũ">argentum</expan> in teſta ſub te gula collocata purgatur</cell>
            <cell id="N28BA0">392 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28BA2">
            <cell id="N28BA3">Fornax in qua argentum ab ære ſecer nendum ſi mediocris inſit portio</cell>
            <cell id="N28BA5">406 f. ſi exigua 408 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28BA7">
            <cell id="N28BA8">Fornax in qua compoſitionibus alia metalla ab auro ſecernuntur</cell>
            <cell id="N28BAA">365 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28BAC">
            <cell id="N28BAD">Fornax in qua ærei panes <expan abbr="fathiſcẽtes">fathiſcentes</expan> torrentur</cell>
            <cell id="N28BB3">417 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28BB5">
            <cell id="N28BB6">Fornax in qua <expan abbr="ferrũ">ferrum</expan> excoquitur</cell>
            <cell id="N28BBC">338 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28BBE">
            <cell id="N28BBF">Fornax in qua recrementa in panes rediguntur</cell>
            <cell id="N28BC1">436 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28BC3">
            <cell id="N28BC4">Fornax in qua panes ærei torrefacti coquuntur</cell>
            <cell id="N28BC6">420 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28BC8">
            <cell id="N28BC9">Fornax in qua plumbum ab auro uel argento ſecernitur</cell>
            <cell id="N28BCB">370 m. 377 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28BCD">
            <cell id="N28BCE">Fornax in qua argentum uiuum ex­coquitur</cell>
            <cell id="N28BD0">346 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28BD2">
            <cell id="N28BD3">Fornax in qua caleſiunt panes ærei</cell>
            <cell id="N28BD5">403 f</cell>
          </row>
          <row id="N28BD7">
            <cell id="N28BD8">Fornax in qua fit alumen</cell>
            <cell id="N28BDA">459 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28BDC">
            <cell id="N28BDD">Fornax in qua ſpinæ in panes redi­guntur</cell>
            <cell id="N28BDF">435 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28BE1">
            <cell id="N28BE2">Fornax in quibus ſulfurea miſta co­quuntur</cell>
            <cell id="N28BE4">466 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28BE6">
            <cell id="N28BE7">Fornax primæ aſſimilis</cell>
            <cell id="N28BE9">340 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28BEB">
            <cell id="N28BEC">Fornax quæ dilatari &amp; contrahi po­teſt</cell>
            <cell id="N28BEE">414 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28BF0">
            <cell id="N28BF1">Fornax quæ foraminibus uento in­ſpiratur, uulgo uentoſa</cell>
            <cell id="N28BF3">364 m</cell>
          </row>
          <row id="N28BF5">
            <cell id="N28BF6">Fornax ſecunda concamerata, in qua <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> ab auro uel argento ſepa­ratur, uaria</cell>
            <cell id="N28BFC">382 f. uſque ad fol. 385 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28BFE">
            <cell id="N28BFF">Fornax: quære plura in focus &amp; offi­cina</cell>
            <cell id="N28C01"></cell>
          </row>
          <row id="N28C02">
            <cell id="N28C03">Fornacis in qua uenæ excoquuntur deſcriptio</cell>
            <cell id="N28C05">285 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28C07">
            <cell id="N28C08">Fornaces <expan abbr="decẽ">decem</expan> in quib. <expan abbr="argentũ">argentum</expan> cum plumbo <expan abbr="permiſtũ">permiſtum</expan> ab ære ſecerni­tur</cell>
            <cell id="N28C16">413 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28C18">
            <cell id="N28C19">Fornaces in quibus æs cum plumbo <expan abbr="coctũ">coctum</expan> permiſcetur 406 f. &amp; in qui­bus eorundem recrementa reco­quuntur</cell>
            <cell id="N28C1F">406 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28C21">
            <cell id="N28C22">Fornaces in quibus ex æreis panibus fathiſcentibus torrefactis æs conficitur</cell>
            <cell id="N28C24">427 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N28C26">
            <cell id="N28C27">Fornaces in quibus ærei panes caleſiunt &amp; torrentur</cell>
            <cell id="N28C29">397 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28C2B">
            <cell id="N28C2C">Fornaces in quibus ſulfur ex aquis conficitur</cell>
            <cell id="N28C2E">465 f</cell>
          </row>
          <row id="N28C30">
            <cell id="N28C31">Fornaces in quibus uenæ excoctæ fu erunt, quomodo <expan abbr="reparãdæ">reparandæ</expan>
</cell>
            <cell id="N28C37">306 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28C39">
            <cell id="N28C3A">Fornaces, in quibus plumbum ab ar­gento ſeparatur, quatuor in prima domicilij parte</cell>
            <cell id="N28C3C">399 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28C3E">
            <cell id="N28C3F">Fornaces tres ſimul locatæ 313. duæ, 315. &amp; inde</cell>
            <cell id="N28C41"></cell>
          </row>
          <row id="N28C42">
            <cell id="N28C43">Fornaces <expan abbr="uitrariorũ">uitrariorum</expan> triplices: primæ 471 m. ſecunda, 472 p. tertia, ibid. m. Item duplices 473 m. Item una tantum, fol. 475 p.</cell>
            <cell id="N28C49"></cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/561.jpg"></pb>
          <row id="N28C4D">
            <cell id="N28C4E">Fornacum cameræ quæ fumum ex­cipiunt</cell>
            <cell id="N28C50">322 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28C52">
            <cell id="N28C53">Fornacum in quibus <expan abbr="ferrũ">ferrum</expan> excoqui­tur deſcriptio</cell>
            <cell id="N28C59">337 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28C5B">
            <cell id="N28C5C">Fornacum in quibus <expan abbr="plũbũ">plumbum</expan> excoquitur deſcriptio</cell>
            <cell id="N28C62">333. inde uſque ad 337.</cell>
          </row>
          <row id="N28C64">
            <cell id="N28C65">Fornacum in quibus uenæ <expan abbr="excoquũ">excoquun</expan>tur deſcriptio 285 in quibus uenæ <expan abbr="excoquũtur">excoquuntur</expan> <expan abbr="p̃paratio">proparatio</expan>
</cell>
            <cell id="N28C73">303 f. 306 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28C75">
            <cell id="N28C76"><expan abbr="Fornacũ">Fornacum</expan> in quib. uenæ precioſæ ex­coquuntur, deſcriptio</cell>
            <cell id="N28C7B">321 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28C7D">
            <cell id="N28C7E"><expan abbr="Fornacũ">Fornacum</expan> <expan abbr="quarũ">quarum</expan> os ad <expan abbr="tẽpus">tempus</expan> clauſum <expan abbr="ẽ">em</expan>, deſcriptio 303 f. uſque ad fo. 315. qua <expan abbr="rũ">rum</expan> os ſemper eſt apertum 316 p. uſque ad folium 324</cell>
            <cell id="N28C93"></cell>
          </row>
          <row id="N28C94">
            <cell id="N28C95">Fornaculæ in officina, in qua argen­tum ab ære ſeparatur</cell>
            <cell id="N28C97">399 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28C99">
            <cell id="N28C9A"><expan abbr="Fornacularũ">Fornacularum</expan> <expan abbr="cõſideratio">conſideratio</expan>: differentiæ 175 f. teres 176 p. quadrangula ibi. m. latericia 176 f. ferrea 177 f. ficti­lis 178 p. temporariæ 178 f. <expan abbr="earũquediſcrimina">earunque diſcrimina</expan> inter ſeſe ibi. f. &amp; 179 f.</cell>
            <cell id="N28CA7"></cell>
          </row>
          <row id="N28CA8">
            <cell id="N28CA9">Foſſæ in quibus ſal fit</cell>
            <cell id="N28CAB">450 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28CAD">
            <cell id="N28CAE">Foſſæ latentes quid</cell>
            <cell id="N28CB0">74 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28CB2">
            <cell id="N28CB3">Foſſiones cauſa <expan abbr="gemmarũ">gemmarum</expan> apud quoſ dam</cell>
            <cell id="N28CB9">77 m</cell>
          </row>
          <row id="N28CBB">
            <cell id="N28CBC">Foſſiones quid ſoleat impedire</cell>
            <cell id="N28CBE">81 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28CC0">
            <cell id="N28CC1">Foſſilia loca raro fruges ferre</cell>
            <cell id="N28CC3">23 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28CC5">
            <cell id="N28CC6">Foſſilia quæ aquarum uis ex uenis effert</cell>
            <cell id="N28CC8">24 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28CCA">
            <cell id="N28CCB">Foſſores cur interdum obtorta <expan abbr="gerãt">gerant</expan> colla</cell>
            <cell id="N28CD1">87 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28CD3">
            <cell id="N28CD4">Foſſores morbis obnoxij</cell>
            <cell id="N28CD6">1 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28CD8">
            <cell id="N28CD9">Foſſores quis inſtruat</cell>
            <cell id="N28CDB">69 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28CDD">
            <cell id="N28CDE">Foſſorum uaria pericula</cell>
            <cell id="N28CE0">3 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28CE2">
            <cell id="N28CE3">Fouea in qua plumbum <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan> ex­coquitur</cell>
            <cell id="N28CE9">349 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28CEB">
            <cell id="N28CEC">Fragmenta quid dicantur</cell>
            <cell id="N28CEE">26 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28CF0">
            <cell id="N28CF1">Franciſcus Aſulanus</cell>
            <cell id="N28CF3">477 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28CF5">
            <cell id="N28CF6">Fribergi fodina</cell>
            <cell id="N28CF8">3 p. 57 f. 63 p. 111 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28CFA">
            <cell id="N28CFB">Fribergi fodinæ ius <expan abbr="appellationũ">appellationum</expan>
</cell>
            <cell id="N28D01">66 (m</cell>
          </row>
          <row id="N28D03">
            <cell id="N28D04">Fribergi fodina <expan abbr="quõ">quom</expan> reperta</cell>
            <cell id="N28D0A">25 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28D0C">
            <cell id="N28D0D">Frigus inimicum neruis</cell>
            <cell id="N28D0F">172 p</cell>
          </row>
          <row id="N28D11">
            <cell id="N28D12">Fulminis ictu uenæ apertæ</cell>
            <cell id="N28D14">25 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28D16">
            <cell id="N28D17">Fumus argenti uiui dentibus noxi­us</cell>
            <cell id="N28D19">344 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28D1B">
            <cell id="N28D1C">Fumi cur aliquo modo ab excoctoribus in cameris coerceantur</cell>
            <cell id="N28D1E">322 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28D20">
            <cell id="N28D21">Fumorum conſideratio 184 f. purpurei 185 p. cærulei, lutei, rubri, uiri­dis, nigri, candidi, mixti, ibid. colo res fumorum ad quid conducant, &amp; quid doceant, ibid. &amp; deinceps</cell>
            <cell id="N28D23"></cell>
          </row>
          <row id="N28D24">
            <cell id="N28D25"><expan abbr="Fundamentũ">Fundamentum</expan> uenarum quid?</cell>
            <cell id="N28D2A">48 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28D2C">
            <cell id="N28D2D"><expan abbr="Fundamentũ">Fundamentum</expan> uenæ <expan abbr="durũ">durum</expan> quid?</cell>
            <cell id="N28D36">78 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28D38">
            <cell id="N28D39"></cell>
            <cell id="N28D3A">79 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28D3C">
            <cell id="N28D3D">Funis ductarius quid?</cell>
            <cell id="N28D3F">118 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28D41">
            <cell id="N28D42">Funis ductarij uſus</cell>
            <cell id="N28D44">82 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28D46">
            <cell id="N28D47">Funis ductarij uſus &amp; deſcriptio</cell>
            <cell id="N28D49">110 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N28D4B">
            <cell id="N28D4C">Funiculus canabinus, item funiculus ex phyliris tiliæ factus, inſtrumenta menſoris</cell>
            <cell id="N28D4E">89 p. &amp; 97 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28D50">
            <cell id="N28D51">Furcilla ferrea excoctorum</cell>
            <cell id="N28D53">310 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28D55">
            <cell id="N28D56">Fuſi axis</cell>
            <cell id="N28D58">120 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28D5A">
            <cell id="N28D5B">G</cell>
            <cell id="N28D5D"></cell>
          </row>
          <row id="N28D5E">
            <cell id="N28D5F">Gagates in mari unde</cell>
            <cell id="N28D61">24 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28D63">
            <cell id="N28D64">Gairi fodinæ</cell>
            <cell id="N28D66">237 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28D68">
            <cell id="N28D69">Galeciæ fodinæ</cell>
            <cell id="N28D6B">25 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28D6D">
            <cell id="N28D6E">Gallicus uentus</cell>
            <cell id="N28D70">38 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28D72">
            <cell id="N28D73">Goſelariæ fodina</cell>
            <cell id="N28D75">3 p. 173 m. 214 p. 329 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28D77">
            <cell id="N28D78">Goſelariæ uena <expan abbr="quõ">quom</expan> <expan abbr="inuẽta">inuenta</expan>
</cell>
            <cell id="N28D82">25 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28D84">
            <cell id="N28D85">Gemmæ in uenis inuentæ quale ſi­gnum</cell>
            <cell id="N28D87">78 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28D89">
            <cell id="N28D8A">Gemmarum effoſſiones</cell>
            <cell id="N28D8C">77 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28D8E">
            <cell id="N28D8F">Geometriæ uſus in metallicis</cell>
            <cell id="N28D91">78 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28D93">
            <cell id="N28D94">Georgius Saxonum dux</cell>
            <cell id="N28D96">246 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28D98">
            <cell id="N28D99">Globuli ex auro <expan abbr="argẽtoſo">argentoſo</expan> quomodo <expan abbr="fiãt">fiant</expan> 357 f. quomodo item ex argento, quod <expan abbr="aurũ">aurum</expan> in ſe <expan abbr="cõtinet">continet</expan>
</cell>
            <cell id="N28DAB">361 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28DAD">
            <cell id="N28DAE">Globuli <expan abbr="plũbei">plumbei</expan> quomodo fiant</cell>
            <cell id="N28DB4">188 p</cell>
          </row>
          <row id="N28DB6">
            <cell id="N28DB7">Granum ponderum genus</cell>
            <cell id="N28DB9">198 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28DBB">
            <cell id="N28DBC">Granula ponderum genus</cell>
            <cell id="N28DBE">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N28DC0">
            <cell id="N28DC1">Gruis, quo operculum leuatur deſcriptio</cell>
            <cell id="N28DC3">378 f</cell>
          </row>
          <row id="N28DC5">
            <cell id="N28DC6">Gyges metallicus</cell>
            <cell id="N28DC8">20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28DCA">
            <cell id="N28DCB">H</cell>
            <cell id="N28DCD"></cell>
          </row>
          <row id="N28DCE">
            <cell id="N28DCF">Hala Hermundurorum</cell>
            <cell id="N28DD1">446 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28DD3">
            <cell id="N28DD4">Halinitrum additamentum</cell>
            <cell id="N28DD6">184 m.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/562.jpg"></pb>
          <row id="N28DDB">
            <cell id="N28DDC">Halinitrum in qualibus ollis coqua­tur</cell>
            <cell id="N28DDE">455 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28DE0">
            <cell id="N28DE1">Halinitrum unde fiat</cell>
            <cell id="N28DE3">454 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28DE5">
            <cell id="N28DE6">Halinitrum ut purum fiat &amp; limpi­dum</cell>
            <cell id="N28DE8">455 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N28DEA">
            <cell id="N28DEB">Halinitri præparatio ad uenas expe­riendas</cell>
            <cell id="N28DED">185 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28DEF">
            <cell id="N28DF0">Halitus uenenoſi quomodo in pute­is &amp; cuniculis generentur</cell>
            <cell id="N28DF2">81 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28DF4">
            <cell id="N28DF5">Halitus uiroſi quomodo ex fodinis expellantur</cell>
            <cell id="N28DF7">81 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28DF9">
            <cell id="N28DFA">Hannibal Alpium duriciem quomodo fregerit</cell>
            <cell id="N28DFC">80 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28DFE">
            <cell id="N28DFF"><expan abbr="Hãnibalis">Hannibalis</expan> fodina, Bebelo dicta</cell>
            <cell id="N28E04">29 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28E06">
            <cell id="N28E07">Harpago</cell>
            <cell id="N28E09">122 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28E0B">
            <cell id="N28E0C">Hemiciclij menſorij deſcriptio</cell>
            <cell id="N28E0E">95 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N28E10">
            <cell id="N28E11">Herbæ uenarum ſigna</cell>
            <cell id="N28E13">26 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28E15">
            <cell id="N28E16">Hieron rex</cell>
            <cell id="N28E18">194 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28E1A">
            <cell id="N28E1B">Hiſpaniarum fodinæ</cell>
            <cell id="N28E1D">80 m. 20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28E1F">
            <cell id="N28E20">Hiſpaniæ fodinæ quomodo inuen­tæ</cell>
            <cell id="N28E22">25 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28E24">
            <cell id="N28E25">Hiſpaniam floruiſſe <expan abbr="argẽtarijs">argentarijs</expan>
</cell>
            <cell id="N28E2B">20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28E2D">
            <cell id="N28E2E">I</cell>
            <cell id="N28E30"></cell>
          </row>
          <row id="N28E31">
            <cell id="N28E32">Ignis in cuniculis &amp; uenis uenena­tus</cell>
            <cell id="N28E34">172 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28E36">
            <cell id="N28E37">Ignis in <expan abbr="purgãdo">purgando</expan> <expan abbr="argẽto">argento</expan> qualis</cell>
            <cell id="N28E41">389 p</cell>
          </row>
          <row id="N28E43">
            <cell id="N28E44">Igni quomodo frangantur uenæ</cell>
            <cell id="N28E46">79 m.f. 87 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28E48">
            <cell id="N28E49">Igni lapides <expan abbr="quinã">quinam</expan> facile <expan abbr="reſiſtãt">reſiſtant</expan>
</cell>
            <cell id="N28E53">285 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28E55">
            <cell id="N28E56">Igni reſiſtentes lapides</cell>
            <cell id="N28E58">330 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28E5A">
            <cell id="N28E5B">Incilia <expan abbr="ſalinarũ">ſalinarum</expan> marinarum</cell>
            <cell id="N28E61">440 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28E63">
            <cell id="N28E64">Incus excoctorum ferri</cell>
            <cell id="N28E66">388 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28E68">
            <cell id="N28E69">Indi gemmarum foſſores</cell>
            <cell id="N28E6B">77 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28E6D">
            <cell id="N28E6E">Infundibulum quid</cell>
            <cell id="N28E70">116 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28E72">
            <cell id="N28E73">Infundibulum molæ</cell>
            <cell id="N28E75">230 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28E77">
            <cell id="N28E78">Ingeſtorum officium, &amp; unde dicti</cell>
            <cell id="N28E7A">110 f. 128 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28E7C">
            <cell id="N28E7D">Inſtrumentum cui circulus</cell>
            <cell id="N28E7F">391 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28E81">
            <cell id="N28E82"><expan abbr="Inſtrumẽtum">Inſtrumentum</expan> ferreum quo terra uer­beratur</cell>
            <cell id="N28E87">308 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28E89">
            <cell id="N28E8A"><expan abbr="Inſtrumẽti">Inſtrumenti</expan> quod habet indicem, <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan> magnes regit deſcriptio 99 m. <expan abbr="q̊d">quod</expan> non habet indicem, &amp;c.</cell>
            <cell id="N28E97">ibid.</cell>
          </row>
          <row id="N28E99">
            <cell id="N28E9A">Inſtrumenti menſorum Alpinorum deſcriptio</cell>
            <cell id="N28E9C">104 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28E9E">
            <cell id="N28E9F">Interuallum ſubdiale</cell>
            <cell id="N28EA1">102 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28EA3">
            <cell id="N28EA4">Interuenium uenarum quid</cell>
            <cell id="N28EA6">31 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28EA8">
            <cell id="N28EA9">Ioachimicæ Vallis fodina 63 p. <expan abbr="eadẽ">eadem</expan> unde Gairica nominata</cell>
            <cell id="N28EAF">29 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28EB1">
            <cell id="N28EB2">Ioachimicæ uallis fodina ſtella dicta</cell>
            <cell id="N28EB4">63 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28EB6">
            <cell id="N28EB7">Iouis <expan abbr="cũ">cum</expan> Danae fabulæ <expan abbr="myſteriũ">myſterium</expan>
</cell>
            <cell id="N28EC1">6 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28EC3">
            <cell id="N28EC4">Irbereſdorfi fodinæ</cell>
            <cell id="N28EC6">237 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28EC8">
            <cell id="N28EC9">
<foreign lang="el">i)so/pleuron tri/gwnon</foreign>
</cell>
            <cell id="N28ECF">88 f</cell>
          </row>
          <row id="N28ED1">
            <cell id="N28ED2">Iuliarum Alpium fodinæ</cell>
            <cell id="N28ED4">254 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28ED6">
            <cell id="N28ED7">Iuramentum <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> in addictionibus uenarum</cell>
            <cell id="N28EDD">57 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28EDF">
            <cell id="N28EE0">Iurati metallicorum</cell>
            <cell id="N28EE2">61 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28EE4">
            <cell id="N28EE5">Iuratorum <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> officia</cell>
            <cell id="N28EEB">66 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28EED">
            <cell id="N28EEE">K</cell>
            <cell id="N28EF0"></cell>
          </row>
          <row id="N28EF1">
            <cell id="N28EF2">
<foreign lang="el">kapnodoxh\</foreign> caminus</cell>
            <cell id="N28EF8">322 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28EFA">
            <cell id="N28EFB">
<foreign lang="el">ke/ntron</foreign> quid</cell>
            <cell id="N28F01">36 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28F03">
            <cell id="N28F04">
<foreign lang="el">kruptai\</foreign> foſſæ latentes</cell>
            <cell id="N28F0A">75 m. 74 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28F0C">
            <cell id="N28F0D">L</cell>
            <cell id="N28F0F"></cell>
          </row>
          <row id="N28F10">
            <cell id="N28F11">Lactis bouini in catillis uſus</cell>
            <cell id="N28F13">182 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28F15">
            <cell id="N28F16">Lacus in quibus excipiuntur ſucci <expan abbr="cõ">con</expan>creti cum aquis permiſti</cell>
            <cell id="N28F1C">469 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28F1E">
            <cell id="N28F1F">Lacus in quibus fit alumen</cell>
            <cell id="N28F21">459 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28F23">
            <cell id="N28F24">Lacus in quibus fit atramentum ſutorium</cell>
            <cell id="N28F26">461 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28F28">
            <cell id="N28F29">Laminæ ferreæ foraminum plenæ in qua uenæ <expan abbr="urũtur">uruntur</expan> deſcriptio</cell>
            <cell id="N28F2F">216 m</cell>
          </row>
          <row id="N28F31">
            <cell id="N28F32">Laminæ metallicæ</cell>
            <cell id="N28F34">107 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N28F36">
            <cell id="N28F37">Lanx in qua metallica materia laua­tur</cell>
            <cell id="N28F39">229 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28F3B">
            <cell id="N28F3C">Lanx ſtriata</cell>
            <cell id="N28F3E">259 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28F40">
            <cell id="N28F41">Lauandi rationes</cell>
            <cell id="N28F43">228 p. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N28F45">
            <cell id="N28F46">Lauandi rationes ſeptem uenis com­munes</cell>
            <cell id="N28F48">234 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28F4A">
            <cell id="N28F4B">Lauandorum auri ramentorum rati­ones 256 p. Item, materiæ cum la­pillis nigris permiſtæ</cell>
            <cell id="N28F4D">269 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28F4F">
            <cell id="N28F50">Lapis fiſſilis æroſus quomodo excoquendus</cell>
            <cell id="N28F52">329 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28F54">
            <cell id="N28F55">Lapis fiſſilis ſecundi generis qualis</cell>
            <cell id="N28F57">(76 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28F59">
            <cell id="N28F5A">Lapis Iudaicus ubi potiſſi­mum inueniatur</cell>
            <cell id="N28F5C">77 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28F5E">
            <cell id="N28F5F">Lapis molaris</cell>
            <cell id="N28F61">231 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28F63">
            <cell id="N28F64">Lapis quidam molaris propriè mola</cell>
            <cell id="N28F66"></cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/563.jpg"></pb>
          <row id="N28F6A">
            <cell id="N28F6B">Lapis plumbarius <expan abbr="recrementũ">recrementum</expan>
</cell>
            <cell id="N28F71">184 m</cell>
          </row>
          <row id="N28F73">
            <cell id="N28F74">Lapis plumbarius argentum in ſe <expan abbr="cõ">con</expan>tinens quomodo excoquatur</cell>
            <cell id="N28F7A">326 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28F7C">
            <cell id="N28F7D">Lapis plumbarius materia <expan abbr="plũbi">plumbi</expan> ni­gri</cell>
            <cell id="N28F83">76 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28F85">
            <cell id="N28F86">Lapis ſpecularis</cell>
            <cell id="N28F88">457 p</cell>
          </row>
          <row id="N28F8A">
            <cell id="N28F8B">Lapidis æroſi nigri, &amp; fiſſilis deſcri­ptio</cell>
            <cell id="N28F8D">87 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28F8F">
            <cell id="N28F90">Lapidis fiſſilis glareis aurum ſæpius adhærere</cell>
            <cell id="N28F92">76 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28F94">
            <cell id="N28F95">ex Lapide fiſſili panes confecti quo­modó torreantur</cell>
            <cell id="N28F97">283 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28F99">
            <cell id="N28F9A">Lapides qui metallicis proprie <expan abbr="uocẽ">uocen</expan>tur</cell>
            <cell id="N28FA0">77 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28FA2">
            <cell id="N28FA3">Lapides duri, item duriſſimi quomodo molleſcant</cell>
            <cell id="N28FA5">183 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28FA7">
            <cell id="N28FA8">Lapides ignis uim ſuſtinentes</cell>
            <cell id="N28FAA">330 p</cell>
          </row>
          <row id="N28FAC">
            <cell id="N28FAD">Lapides igni liqueſcentes primi, <expan abbr="ſecũ">ſecum</expan> di &amp; tertij generis</cell>
            <cell id="N28FB3">78 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28FB5">
            <cell id="N28FB6">Lapides facile igni liqueſcentes, qui argentum in ſe continent, quomo­do excoquendi</cell>
            <cell id="N28FB8">327 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28FBA">
            <cell id="N28FBB">Lapides fiſſiles bituminis expertes quomodo urantur</cell>
            <cell id="N28FBD">218 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28FBF">
            <cell id="N28FC0">Lapides igni <expan abbr="liqueſcẽtes">liqueſcentes</expan> quando bo<expan abbr="nũ">num</expan>, <expan abbr="quãdo">quando</expan> <expan abbr="malũ">malum</expan> in uenis <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
</cell>
            <cell id="N28FD6">78 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28FD8">
            <cell id="N28FD9">Lapides nigri materia plumbi</cell>
            <cell id="N28FDB">19 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28FDD">
            <cell id="N28FDE">Lapides quinam igni facile reſiſtant</cell>
            <cell id="N28FE0">285 f.</cell>
          </row>
          <row id="N28FE2">
            <cell id="N28FE3">Lapides qui in ardentibus fornacib. facile <expan abbr="liqueſcũt">liqueſcunt</expan> <expan abbr="additamentũ">additamentum</expan>
</cell>
            <cell id="N28FED">184 m.</cell>
          </row>
          <row id="N28FEF">
            <cell id="N28FF0">Lapides ſalſi</cell>
            <cell id="N28FF2">446 p.</cell>
          </row>
          <row id="N28FF4">
            <cell id="N28FF5">Lapides <expan abbr="ſtillãtes">ſtillantes</expan> ſuccis <expan abbr="quõ">quo</expan> cocti <expan abbr="ali­qñ">ali­quando</expan> fuerint in ſuccos <expan abbr="cõcretos">concretos</expan>
</cell>
            <cell id="N29007">439 m</cell>
          </row>
          <row id="N29009">
            <cell id="N2900A">Lapidum ex quibus uitra fiunt, uaria genera</cell>
            <cell id="N2900C">470 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2900E">
            <cell id="N2900F">Lapilli nigri ex quib. <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> <expan abbr="candi­dũ">candi­dum</expan> fit, quomodo <expan abbr="exco〈quẽ〉di">excoquendi</expan>
</cell>
            <cell id="N2901D">329 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2901F">
            <cell id="N29020">Lapilli nigri plumbi candidi materia</cell>
            <cell id="N29022">78 m. 246 p. 266 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29024">
            <cell id="N29025">Lapilli nigri quomodo <expan abbr="lauẽtur">lauentur</expan>
</cell>
            <cell id="N2902B">235 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2902D">
            <cell id="N2902E">Lapilli nigri quomodo &amp; <expan abbr="quãdo">quando</expan> torreantur</cell>
            <cell id="N29034">281 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29036">
            <cell id="N29037">Lapillis nigris permiſta materia quo modo lauetur</cell>
            <cell id="N29039">269 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2903B">
            <cell id="N2903C">Laurei montis fodinæ</cell>
            <cell id="N2903E">20 m</cell>
          </row>
          <row id="N29040">
            <cell id="N29041">Laurentius, <expan abbr="quædã">quædam</expan> Boemiæ fodina</cell>
            <cell id="N29047">(174 p</cell>
          </row>
          <row id="N29049">
            <cell id="N2904A">Libonotus uentus</cell>
            <cell id="N2904C">38 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2904E">
            <cell id="N2904F">Libramentum</cell>
            <cell id="N29051">131 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29053">
            <cell id="N29054">Libræ diuiſio</cell>
            <cell id="N29056">204 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29058">
            <cell id="N29059">Libræ <expan abbr="pẽſilis">penſilis</expan> deſcriptio</cell>
            <cell id="N2905F">103 m. 104 p</cell>
          </row>
          <row id="N29061">
            <cell id="N29062"><expan abbr="Librarũ">Librarum</expan> quibus uenæ, metalla, &amp; ad­ditamenta ponderantur, deſcriptio</cell>
            <cell id="N29067">207 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29069">
            <cell id="N2906A">Libellæ ſtatiuæ, qua menſores utun­tur deſcriptio</cell>
            <cell id="N2906C">100 f. 101 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2906E">
            <cell id="N2906F">Ligones metallici 107 m. <expan abbr="eorũque">eorumque</expan> de­ſcriptio</cell>
            <cell id="N29075">109 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29077">
            <cell id="N29078">Lingua gruis, quo operculum leua­tur, qualis ſit, &amp; ex quibus lignis confecta</cell>
            <cell id="N2907A">380 m</cell>
          </row>
          <row id="N2907C">
            <cell id="N2907D">Lintea <expan abbr="q̊rũ">q̊rum</expan> uſus eſt in lauanda mate­ria metallica, qualia eſſe <expan abbr="debeãt">debeant</expan>
</cell>
            <cell id="N29087">241 f</cell>
          </row>
          <row id="N29089">
            <cell id="N2908A">Linteorum iactatus</cell>
            <cell id="N2908C">170 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2908E">
            <cell id="N2908F">Lixiuium ex quo nitrum conficitur, quale</cell>
            <cell id="N29091">453 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29093">
            <cell id="N29094">Lixiuium &amp; <expan abbr="dilutũ">dilutum</expan> ex quibus ſal conficitur quomodo differant</cell>
            <cell id="N2909A">451 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2909C">
            <cell id="N2909D">Lixiuium ex quo ſal conficitur, quo­modo fiat</cell>
            <cell id="N2909F">451 m.</cell>
          </row>
          <row id="N290A1">
            <cell id="N290A2"><expan abbr="Lixiuiũ">Lixiuium</expan> purgans <expan abbr="halinitrũ">halinitrum</expan>
</cell>
            <cell id="N290AB">455 m</cell>
          </row>
          <row id="N290AD">
            <cell id="N290AE">Lixiuium ſalſum materia ſalis</cell>
            <cell id="N290B0">439 m.</cell>
          </row>
          <row id="N290B2">
            <cell id="N290B3">Lixiuij in ſalis artificioſi confectione uſus</cell>
            <cell id="N290B5">185 m</cell>
          </row>
          <row id="N290B7">
            <cell id="N290B8">Loci faciliores, difficilioresque foſſu</cell>
            <cell id="N290BA">21 m.</cell>
          </row>
          <row id="N290BC">
            <cell id="N290BD">Loci metallico <expan abbr="cõſiderandi">conſiderandi</expan> quatuor genera</cell>
            <cell id="N290C3">21 m.</cell>
          </row>
          <row id="N290C5">
            <cell id="N290C6">Loci ſæpe peſtilentes, ideoque non fodiendi</cell>
            <cell id="N290C8">23 m.</cell>
          </row>
          <row id="N290CA">
            <cell id="N290CB">Loculamentum</cell>
            <cell id="N290CD">131 p.</cell>
          </row>
          <row id="N290CF">
            <cell id="N290D0">Loculamentum penſile</cell>
            <cell id="N290D2">157 m.</cell>
          </row>
          <row id="N290D4">
            <cell id="N290D5">Lycurgus contra aurum <expan abbr="legẽ">legem</expan> dedit</cell>
            <cell id="N290DB">6 p. 11 f.</cell>
          </row>
          <row id="N290DD">
            <cell id="N290DE">Lotores quis inſtruat</cell>
            <cell id="N290E0">69 m</cell>
          </row>
          <row id="N290E2">
            <cell id="N290E3">Lotoribus arenarum quænam conſideranda</cell>
            <cell id="N290E5">24 f.</cell>
          </row>
          <row id="N290E7">
            <cell id="N290E8">Loturæ uenarum explicatio</cell>
            <cell id="N290EA">228 p. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N290EC">
            <cell id="N290ED">Loturam inficere riuos</cell>
            <cell id="N290EF">5 m.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/564.jpg"></pb>
          <row id="N290F4">
            <cell id="N290F5"><expan abbr="Lucernarũ">Lucernarum</expan> lumen languidum in cu­niculis &amp; puteis uenenoſis</cell>
            <cell id="N290FA">81 f.</cell>
          </row>
          <row id="N290FC">
            <cell id="N290FD">L. Quintius Cincinnatus agricola dictator creatus</cell>
            <cell id="N290FF">18 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29101">
            <cell id="N29102">Luſitanorum fodinæ</cell>
            <cell id="N29104">297 m. 258 f. 337 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29106">
            <cell id="N29107">M</cell>
            <cell id="N29109"></cell>
          </row>
          <row id="N2910A">
            <cell id="N2910B">Machinæ à quo fiant</cell>
            <cell id="N2910D">68 f. 69 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2910F">
            <cell id="N29110">Machina cuius dentes tigilla follium deprimunt</cell>
            <cell id="N29112">301 m</cell>
          </row>
          <row id="N29114">
            <cell id="N29115">Machina quæ folles <expan abbr="cõprimit">comprimit</expan>
</cell>
            <cell id="N2911B">299 m</cell>
          </row>
          <row id="N2911D">
            <cell id="N2911E">Machina quædam tractoria à trigin­ta duobus equis circumagenda 151 m. alia à 96 equis</cell>
            <cell id="N29120">151 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29122">
            <cell id="N29123">Machina qua uenæ ſiccæ pilis præ­ſerratis tunduntur</cell>
            <cell id="N29125">219 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29127">
            <cell id="N29128">Machinæ tractoriæ quó nam <expan abbr="ſtatuã­tur">ſtatuan­tur</expan>
</cell>
            <cell id="N2912E">71 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29130">
            <cell id="N29131">Machinæ quæ ab equis calcatur, de­ſcriptio</cell>
            <cell id="N29133">168 &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N29135">
            <cell id="N29136">Machinæ quam circumagunt equi uſus</cell>
            <cell id="N29138">81 m. 102 m. 114 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2913A">
            <cell id="N2913B">Machinæ quæ uenas udas pilis præ­ferratis tundunt, quinque:</cell>
            <cell id="N2913D">245 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2913F">
            <cell id="N29140">Machinæ tractoriæ 117 m. ſpiritales, &amp; ſcanſoriæ</cell>
            <cell id="N29142">ibid.</cell>
          </row>
          <row id="N29144">
            <cell id="N29145">Machinæ qua res graues demittun­tur in puteum</cell>
            <cell id="N29147">129</cell>
          </row>
          <row id="N29149">
            <cell id="N2914A">Machinæ ſitulis aquas exantlantes: prima 131. <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan> 132. tertia 133. ſiphonib. haurientes aquas: ſipho primus 135. ſecundus 136. tertius 137. quar­tus 139. quintus 141. ſextus 142. ſe­ptimus 145. octauus 146. nonus 147 fiſtulis <expan abbr="hauriẽtes">haurientes</expan> aquas: prima 149. <expan abbr="ſecũda">ſecunda</expan> 150. tertia 152. quarta 153. quin ta 154. ſexta 155. ſeptima &amp; omnium quæ aquas trahunt, maxima</cell>
            <cell id="N29158">158</cell>
          </row>
          <row id="N2915A">
            <cell id="N2915B">Machinæ ſpiritales 158 f. Primum genus, eiusque prima ſpecies 159 m. ſe­cunda 160 m. tertia 161 p. Secundum genus 161 f. eiusque prima ſpecies 162 ſecunda &amp; tertia 163 m. quarta 164. eiusque ſpecies 165. Tertium genus, eiusque ſpecies, prima 166. ſecunda, 167. tertia 109. quarta &amp; quinta, ibidem</cell>
            <cell id="N2915D"></cell>
          </row>
          <row id="N2915E">
            <cell id="N2915F">Machinarum deſcriptiones &amp; diffe­rentiæ</cell>
            <cell id="N29161">117 m</cell>
          </row>
          <row id="N29163">
            <cell id="N29164">Machinarum ſpiritalium differentiæ 158 f. partim uentorum flatus exce­ptos in <expan abbr="puteũ">puteum</expan> deducentes, idque uel aſſeribus coagmentatis 159 m. uel canali 160 p. uel uaſe 161. Aut flabellis 161 f. partim <expan abbr="uentorũ">uentorum</expan> flatus in pute­os <expan abbr="deducẽtes">deducentes</expan>, ſimulque peſtilentes ha litus ex puteis elicientes</cell>
            <cell id="N29172">165 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29174">
            <cell id="N29175">Machinarum ſcanſoriarum differen­tiæ</cell>
            <cell id="N29177">170 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N29179">
            <cell id="N2917A"><expan abbr="Machinarũ">Machinarum</expan> tractoriarum differentiæ. 117 m. quib. materia metallica extrahitur uſque ad sol 125. quib. axes, cate­næ ferreæ, fiſtulæ, ligna grandia in profundos rectos puteos immittuntur 129 p. quibus aquæ ex puteis ex trahuntur 129 f. partim ſitulis 130 p. uſque ad fol. 132. partim ſiphonib. 133 m. uſque ad fol. 148. partim pilis 148 p uſque ad fol. 156. partim bulgis folio 156. uſque ad fol. 158</cell>
            <cell id="N2917F"></cell>
          </row>
          <row id="N29180">
            <cell id="N29181">Magiſter <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> <expan abbr="poſſeſſionẽ">poſſeſſionem</expan> ſin gulis definit 23 f. item priuat iure fo dinæ</cell>
            <cell id="N2918B">64 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2918D">
            <cell id="N2918E">Magiſtri metallicorum in cuniculis munus</cell>
            <cell id="N29190">60 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29192">
            <cell id="N29193">Magiſtri metallicorum officium</cell>
            <cell id="N29195">66 p. 67 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29197">
            <cell id="N29198">Magiſtri metallicorum munus in in­dicendis ſymbolis</cell>
            <cell id="N2919A">17 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2919C">
            <cell id="N2919D">Magnes ubi potiſſ. inueniatur</cell>
            <cell id="N2919F">77 m.</cell>
          </row>
          <row id="N291A1">
            <cell id="N291A2">Magnetis in conficiendis uitris uſus 471 p. eiusque in uitro attrahendo na tura</cell>
            <cell id="N291A4">ibi.</cell>
          </row>
          <row id="N291A6">
            <cell id="N291A7">Magnetis natura</cell>
            <cell id="N291A9">27 f.</cell>
          </row>
          <row id="N291AB">
            <cell id="N291AC">Magnetis natura &amp; uſus in experien da ferri uena</cell>
            <cell id="N291AE">194 f.</cell>
          </row>
          <row id="N291B0">
            <cell id="N291B1">Magnetis uires quid infirmet</cell>
            <cell id="N291B3">27 p</cell>
          </row>
          <row id="N291B5">
            <cell id="N291B6">Mala metallicorum</cell>
            <cell id="N291B8">172 p.</cell>
          </row>
          <row id="N291BA">
            <cell id="N291BB">Malleus anceps</cell>
            <cell id="N291BD">388 m.</cell>
          </row>
          <row id="N291BF">
            <cell id="N291C0">Malleus magnus ferreus, quem rota <pb xlink:href="001/01/565.jpg"></pb>attollit</cell>
            <cell id="N291C6">388 f.</cell>
          </row>
          <row id="N291C8">
            <cell id="N291C9">Malleus quo ſaxi arenarij in ſolo fornacis locandi partes extuberantes reſecantur</cell>
            <cell id="N291CB">332 f</cell>
          </row>
          <row id="N291CD">
            <cell id="N291CE">Mallei metallici 107 m. eorumque dif­ferentiæ</cell>
            <cell id="N291D0">108 f.</cell>
          </row>
          <row id="N291D2">
            <cell id="N291D3">Malleorum quibus uenæ <expan abbr="contundũ">contundun</expan>tur deſcriptio 210 &amp; inde</cell>
            <cell id="N291D9"></cell>
          </row>
          <row id="N291DA">
            <cell id="N291DB">Malthæ compoſitio, qua fornax in qua <expan abbr="alumẽ">alumen</expan> <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>, malthatur</cell>
            <cell id="N291E5">459</cell>
          </row>
          <row id="N291E7">
            <cell id="N291E8">Malthæ qua cortinarum <expan abbr="iũcturæ">iuncturæ</expan> oblinuntur confectio</cell>
            <cell id="N291EE">444 p.</cell>
          </row>
          <row id="N291F0">
            <cell id="N291F1">Marauiæ fodinæ</cell>
            <cell id="N291F3">255 f. 257 m. 385 m.</cell>
          </row>
          <row id="N291F5">
            <cell id="N291F6">Marca quid</cell>
            <cell id="N291F8">198 f.</cell>
          </row>
          <row id="N291FA">
            <cell id="N291FB">&amp; quantum pondus</cell>
            <cell id="N291FD">204 f.</cell>
          </row>
          <row id="N291FF">
            <cell id="N29200">Marculi lignei</cell>
            <cell id="N29202">338 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29204">
            <cell id="N29205">M. Curius auri contemptor</cell>
            <cell id="N29207">6 p. 11 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29209">
            <cell id="N2920A">Mare mortuum Hebræorum</cell>
            <cell id="N2920C">24 p</cell>
          </row>
          <row id="N2920E">
            <cell id="N2920F">Marinam aquam ſali <expan abbr="cõmodiſſimam">commodiſſimam</expan>
</cell>
            <cell id="N29215">24 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29217">
            <cell id="N29218">Materia metallica <expan abbr="quonã">quonam</expan> <expan abbr="cõgeratur">congeratur</expan>
</cell>
            <cell id="N29222">(71 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29224">
            <cell id="N29225">Materia metallica, uide metal­lica materia</cell>
            <cell id="N29227"></cell>
          </row>
          <row id="N29228">
            <cell id="N29229">Materia quæ dum torrentur lapilli confluit</cell>
            <cell id="N2922B">281 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2922D">
            <cell id="N2922E">Marmor quando ſignum bonum, quando malum in uenis</cell>
            <cell id="N29230">78 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29232">
            <cell id="N29233">Marmoris glareis <expan abbr="aurũ">aurum</expan> ſæpius adhæ</cell>
            <cell id="N29239">rere 76 f</cell>
          </row>
          <row id="N2923B">
            <cell id="N2923C">Marmora ad quid utilia</cell>
            <cell id="N2923E">15 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29240">
            <cell id="N29241">Marmorum uenæ fodiendæ</cell>
            <cell id="N29243">77 m</cell>
          </row>
          <row id="N29245">
            <cell id="N29246">Maſſulæ in catillis triangularib. quo modo fiant</cell>
            <cell id="N29248">190 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2924A">
            <cell id="N2924B">Medulla ſaxorum</cell>
            <cell id="N2924D">459 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2924F">
            <cell id="N29250">Melanteriæ dilutum</cell>
            <cell id="N29252">461 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29254">
            <cell id="N29255">Melanteria materia atramenti sutorij</cell>
            <cell id="N29257">462 m</cell>
          </row>
          <row id="N29259">
            <cell id="N2925A">Melanteria in uenis inuenta æris ſi­gnum</cell>
            <cell id="N2925C">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2925E">
            <cell id="N2925F"><expan abbr="Melãteriæ">Melanteriæ</expan> <expan abbr="parẽs">parens</expan> pyrites æroſus</cell>
            <cell id="N29268">78 m</cell>
          </row>
          <row id="N2926A">
            <cell id="N2926B">Melibocus mons</cell>
            <cell id="N2926D">151 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2926F">
            <cell id="N29270">Meliboci montis fodinæ</cell>
            <cell id="N29272">86 f. 151 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29274">
            <cell id="N29275">Melibocus ochræ ferax</cell>
            <cell id="N29277">469 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29279">
            <cell id="N2927A">Menſoria ars <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> cur inuen­ta</cell>
            <cell id="N29280">88 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29282">
            <cell id="N29283">Menſoriæ artis metallicorum conſideratio</cell>
            <cell id="N29285">88 p</cell>
          </row>
          <row id="N29287">
            <cell id="N29288">Menſorum Alpinorum <expan abbr="altiſſimorũ">altiſſimorum</expan> <expan abbr="montiũ">montium</expan> cuniculos metiendi modus</cell>
            <cell id="N29292">(104 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29294">
            <cell id="N29295">Mercatores cur minus odio habeantur quam fœneratores</cell>
            <cell id="N29297">17 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29299">
            <cell id="N2929A">Mercurij uirga caduceus dicta</cell>
            <cell id="N2929C">27 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2929E">
            <cell id="N2929F">Metæ figura</cell>
            <cell id="N292A1">214 m.</cell>
          </row>
          <row id="N292A3">
            <cell id="N292A4">Metallum uectigale</cell>
            <cell id="N292A6">58 p.</cell>
          </row>
          <row id="N292A8">
            <cell id="N292A9">Metalla cur abſtruſa in terra</cell>
            <cell id="N292AB">8 f.</cell>
          </row>
          <row id="N292AD">
            <cell id="N292AE">Metalla ad ueſtitum conferre 9 f. ad uictum</cell>
            <cell id="N292B0">9 p. m.</cell>
          </row>
          <row id="N292B2">
            <cell id="N292B3">Metalli effodiendi ſigna</cell>
            <cell id="N292B5">75 m</cell>
          </row>
          <row id="N292B7">
            <cell id="N292B8">Metalla quomodo experienda 194 f. qúænam precioſa, aut uilia. ibid. <expan abbr="au­rũ">au­rum</expan> <expan abbr="quotã">quotam</expan> <expan abbr="argẽti">argenti</expan> <expan abbr="portionẽ">portionem</expan> in ſe habe­at 195 p. <expan abbr="argentũ">argentum</expan> <expan abbr="quotã">quotam</expan> auri &amp; æris ibid. f. æs <expan abbr="quotã">quotam</expan> argenti 196 p. plum<expan abbr="bũ">bum</expan> <expan abbr="candidũ">candidum</expan>, <expan abbr="nigrũ">nigrum</expan>, <expan abbr="quotã">quotam</expan> <expan abbr="argẽti">argenti</expan> 197 m. metalla miſta, quæ monetæ <expan abbr="no­minãtur">no­minantur</expan> quomodo <expan abbr="experiẽdæ">experiendæ</expan> 197 f argenteæ ibid. aureæ 198 p. ex auro &amp; <expan abbr="argẽto">argento</expan> m. ex auro &amp; ære 200 p. ex auro, <expan abbr="argẽto">argento</expan>, &amp; ære 200 m. &amp; inde ad Metalla facinoroſi <expan abbr="quõdã">quondam</expan> damna ti</cell>
            <cell id="N292FE">17 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29300">
            <cell id="N29301">Metalla pura effodi ſæpe ſolere</cell>
            <cell id="N29303">76 m</cell>
          </row>
          <row id="N29305">
            <cell id="N29306">Metalla qualia procreentur à natura</cell>
            <cell id="N29308">208 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2930A">
            <cell id="N2930B">Metalla <expan abbr="quõ">quom</expan> ſecernantur</cell>
            <cell id="N29311">354 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29313">
            <cell id="N29314">Metalla <expan abbr="quõ">quom</expan> naturaliter mixta</cell>
            <cell id="N2931A">354 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2931C">
            <cell id="N2931D">Metalla Thaſia</cell>
            <cell id="N2931F">18 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29321">
            <cell id="N29322">Metalla utrum in numero bonorum habenda</cell>
            <cell id="N29324">13 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29326">
            <cell id="N29327">Metallorum detrimenta in excoctio nibus</cell>
            <cell id="N29329">174 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N2932B">
            <cell id="N2932C"><expan abbr="Metallorũ">Metallorum</expan> effoſſionis defenſio</cell>
            <cell id="N29331">8 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29333">
            <cell id="N29334"><expan abbr="Metallorũ">Metallorum</expan> foſſio <expan abbr="quondã">quondam</expan> uetita</cell>
            <cell id="N2933D">5 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2933F">
            <cell id="N29340">Metallorum ſecretionem quinam ſuſcipiant</cell>
            <cell id="N29342">208 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29344">
            <cell id="N29345">Metallica honeſtáne ſit</cell>
            <cell id="N29347">15 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29349">
            <cell id="N2934A">Metallicæ rei utilitas</cell>
            <cell id="N2934C">14 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2934E">
            <cell id="N2934F">Metallica materia <expan abbr="quónã">quónam</expan> <expan abbr="cõgeratur">congeratur</expan> 71 p. q̊modo &amp; ubi inueniatur</cell>
            <cell id="N29359">76 m</cell>
          </row>
          <row id="N2935B">
            <cell id="N2935C">Metallica materia quib. <expan abbr="inſtrumẽtis">inſtrumentis</expan><pb xlink:href="001/01/566.jpg"></pb>extrahatur uel euehatur</cell>
            <cell id="N29365">110 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29367">
            <cell id="N29368">Metallica materia <expan abbr="qñ">quando</expan> diſcernatur, &amp; ubi, à peritis metallicis</cell>
            <cell id="N2936E">208 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29370">
            <cell id="N29371">Metallica multos ditatos fuiſſe</cell>
            <cell id="N29373">2 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29375">
            <cell id="N29376">Metallica utilis ne ſit</cell>
            <cell id="N29378">2 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2937A">
            <cell id="N2937B">Metallicus <expan abbr="quarũ">quarum</expan> rerum peritus eſſe debeat</cell>
            <cell id="N29381">1 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29383">
            <cell id="N29384">Metallicus qualis eſſe debeat</cell>
            <cell id="N29386">28 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29388">
            <cell id="N29389">Metallico ante foſſionem ſeptem <expan abbr="cõ">con</expan>ſideranda eſſe</cell>
            <cell id="N2938F">21 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29391">
            <cell id="N29392">Metallico, qui ſolus impenſas facit, quid agendum</cell>
            <cell id="N29394">19 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29396">
            <cell id="N29397">Metallici quales eſſe debeant</cell>
            <cell id="N29399">19 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2939B">
            <cell id="N2939C">Metallici qui uocentur</cell>
            <cell id="N2939E">17 f. 18 p.</cell>
          </row>
          <row id="N293A0">
            <cell id="N293A1">Metallicorum arbitri &amp; iudices</cell>
            <cell id="N293A3">16 f.</cell>
          </row>
          <row id="N293A5">
            <cell id="N293A6"><expan abbr="Metallicorũ">Metallicorum</expan> <expan abbr="cãtus">cantus</expan> et labor qualis</cell>
            <cell id="N293AF">79 f</cell>
          </row>
          <row id="N293B1">
            <cell id="N293B2"><expan abbr="Metallicorũ">Metallicorum</expan> diuitiæ quales</cell>
            <cell id="N293B7">15 m</cell>
          </row>
          <row id="N293B9">
            <cell id="N293BA">Metallicorum labores leuiſſimi duo</cell>
            <cell id="N293BC">19 m:</cell>
          </row>
          <row id="N293BE">
            <cell id="N293BF">Metallicorum mala &amp; morbi</cell>
            <cell id="N293C1">172 p.</cell>
          </row>
          <row id="N293C3">
            <cell id="N293C4">Metallicorum officia</cell>
            <cell id="N293C6">65 f.</cell>
          </row>
          <row id="N293C8">
            <cell id="N293C9">Metallicorum quæſtus qualis</cell>
            <cell id="N293CB">17 m.</cell>
          </row>
          <row id="N293CD">
            <cell id="N293CE">Metallicos <expan abbr="nõ">non</expan> uiles eſſe homines, ſed duros, &amp; ad munera militiæ idone­os</cell>
            <cell id="N293D4">18 m</cell>
          </row>
          <row id="N293D6">
            <cell id="N293D7">Metallicis cur ſumptus communes conducant</cell>
            <cell id="N293D9">20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N293DB">
            <cell id="N293DC">Metallicis qui communiter impen­ſas faciunt, quid agendum</cell>
            <cell id="N293DE">20 p.</cell>
          </row>
          <row id="N293E0">
            <cell id="N293E1"><expan abbr="Metiẽdi">Metiendi</expan> <expan abbr="rationẽ">rationem</expan> duplicem eſſe</cell>
            <cell id="N293EA">103 p.</cell>
          </row>
          <row id="N293EC">
            <cell id="N293ED"><expan abbr="Miniũ">Minium</expan> <expan abbr="ſecũdariũ">ſecundarium</expan> <expan abbr="additamentũ">additamentum</expan>
</cell>
            <cell id="N293FA">184 m</cell>
          </row>
          <row id="N293FC">
            <cell id="N293FD">Minij puluis lethalis</cell>
            <cell id="N293FF">172 m</cell>
          </row>
          <row id="N29401">
            <cell id="N29402">Miſturæ in uenis experiendis cura qualis</cell>
            <cell id="N29404">188 f. &amp; in ſequentibus</cell>
          </row>
          <row id="N29406">
            <cell id="N29407">Miſy in uenis æris ſignum</cell>
            <cell id="N29409">78 m</cell>
          </row>
          <row id="N2940B">
            <cell id="N2940C">Miſy materia <expan abbr="atramẽti">atramenti</expan> ſutorij</cell>
            <cell id="N29412">462 m</cell>
          </row>
          <row id="N29414">
            <cell id="N29415">Modiolus rotæ quid</cell>
            <cell id="N29417">119 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29419">
            <cell id="N2941A">Modulus quid 114. m. eiusque differentiæ</cell>
            <cell id="N2941C">114 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2941E">
            <cell id="N2941F">Modulus quo ſalſæ portantur ad caſas ſalinarum</cell>
            <cell id="N29421">445 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29423">
            <cell id="N29424">Mola à capris uerſata</cell>
            <cell id="N29426">230 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29428">
            <cell id="N29429">Mola lapis <expan abbr="quidã">quidam</expan> molaris propriè dictus</cell>
            <cell id="N2942F">231 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29431">
            <cell id="N29432"><expan abbr="Molarũ">Molarum</expan> quibus uenæ quædam mo­luntur deſcriptio</cell>
            <cell id="N29437">229 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29439">
            <cell id="N2943A">Molæ cuiuſdam quæ auri uenam ſi­mul tundat, molat, lauandoque pur­get, deſcriptio</cell>
            <cell id="N2943C">232 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2943E">
            <cell id="N2943F">Molendi rationes: prima, <expan abbr="quã">quam</expan> <expan abbr="aqua­rũ">aqua­rum</expan> impetus <expan abbr="circũagit">circumagit</expan> 229 f. ſecunda, cuius rota ab equis, aut aſinis, aut ca pris uerſatur: tertia cuius <expan abbr="orbẽ">orbem</expan> <expan abbr="calcã">calcan</expan>tes <expan abbr="circũagunt">circunagunt</expan>: quarta, quæ manib. <expan abbr="circũacta">circumacta</expan> uerſatur 232. quinta, quæ uno eodemque <expan abbr="tẽpore">tempore</expan> auri <expan abbr="uenã">uenam</expan> tun­dit, molit, lauando purgat</cell>
            <cell id="N29465">234</cell>
          </row>
          <row id="N29467">
            <cell id="N29468">Molybdæna additamentum</cell>
            <cell id="N2946A">184 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2946C">
            <cell id="N2946D">Molybdæna aurum in ſe continens quomodo excoquenda</cell>
            <cell id="N2946F">326 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29471">
            <cell id="N29472">Molybdæna nociua catillis 182 f. <expan abbr="au­rũ">au­rum</expan> item &amp; argentum ſorbet</cell>
            <cell id="N29478">ibi.</cell>
          </row>
          <row id="N2947A">
            <cell id="N2947B">Monetæ quomodo experiendæ 197 f. argenteæ ibid. aureæ</cell>
            <cell id="N2947D">198 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2947F">
            <cell id="N29480">Monetariorum aurum quam <expan abbr="purũ">purum</expan> eſſe debeat</cell>
            <cell id="N29486">366 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29488">
            <cell id="N29489">Montes cur <expan abbr="dimetiãtur">dimetiantur</expan> metallici</cell>
            <cell id="N2948F">88 p</cell>
          </row>
          <row id="N29491">
            <cell id="N29492">Montes quinam fodiendi</cell>
            <cell id="N29494">21 f. 22 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29496">
            <cell id="N29497">Montium <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> ruinæ</cell>
            <cell id="N2949D">173 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2949F">
            <cell id="N294A0">Montium uaria genera</cell>
            <cell id="N294A2">21 f.</cell>
          </row>
          <row id="N294A4">
            <cell id="N294A5">Morbi metallicorum</cell>
            <cell id="N294A7">172 p.</cell>
          </row>
          <row id="N294A9">
            <cell id="N294AA"><expan abbr="Mortariolorũ">Mortariolorum</expan> differentiæ &amp; uſus</cell>
            <cell id="N294AF">183 (p. f.</cell>
          </row>
          <row id="N294B1">
            <cell id="N294B2">Mortis humanæ omne elementum particeps</cell>
            <cell id="N294B4">13 p.</cell>
          </row>
          <row id="N294B6">
            <cell id="N294B7">Mundi ſecundum metallicos diuiſio</cell>
            <cell id="N294B9">36 f.</cell>
          </row>
          <row id="N294BB">
            <cell id="N294BC">Muri ualde dureſcentes igni quomodo extruendi</cell>
            <cell id="N294BE">443 f</cell>
          </row>
          <row id="N294C0">
            <cell id="N294C1">Mydas metallicus</cell>
            <cell id="N294C3">20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N294C5">
            <cell id="N294C6">N</cell>
            <cell id="N294C8"></cell>
          </row>
          <row id="N294C9">
            <cell id="N294CA">Neuſolæ fodinæ in Carpatho <expan abbr="mõte">monte</expan>
</cell>
            <cell id="N294D0">(225 f.</cell>
          </row>
          <row id="N294D2">
            <cell id="N294D3">Nicias Athenienſis</cell>
            <cell id="N294D5">19 m.</cell>
          </row>
          <row id="N294D7">
            <cell id="N294D8">Nitrariæ Nili</cell>
            <cell id="N294DA">453 p.</cell>
          </row>
          <row id="N294DC">
            <cell id="N294DD">Nitrum factitium quid</cell>
            <cell id="N294DF">324 p</cell>
          </row>
          <row id="N294E1">
            <cell id="N294E2">Nitrum materia uitri</cell>
            <cell id="N294E4">470 f.</cell>
          </row>
          <row id="N294E6">
            <cell id="N294E7">Nitrum natiuum, factitium</cell>
            <cell id="N294E9">453 f.</cell>
          </row>
          <row id="N294EB">
            <cell id="N294EC"><expan abbr="Nitrũ">Nitrum</expan> quomodo conficiatur</cell>
            <cell id="N294F1">452 f.</cell>
          </row>
          <row id="N294F3">
            <cell id="N294F4">O</cell>
            <cell id="N294F6"></cell>
          </row>
          <row id="N294F7">
            <cell id="N294F8">Ochra additamentum</cell>
            <cell id="N294FA">184 m.</cell>
          </row>
          <row id="N294FC">
            <cell id="N294FD">Ochra <expan abbr="cũ">cum</expan> aquis permiſta quomodo <pb xlink:href="001/01/567.jpg"></pb>excipiatur</cell>
            <cell id="N29507">469 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29509">
            <cell id="N2950A">Officina in qua argentum ab ære ſe­paratur 393 p. eius pars prima 393 p. ſecunda 406 m. f.</cell>
            <cell id="N2950C"></cell>
          </row>
          <row id="N2950D">
            <cell id="N2950E">Officina in qua aurum uel <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan> ab argento ſeparatur</cell>
            <cell id="N29514">369 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29516">
            <cell id="N29517">Officina in qua uenæ excoquuntur</cell>
            <cell id="N29519">285 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2951B">
            <cell id="N2951C">Officinæ uitrariæ celeberrimæ</cell>
            <cell id="N2951E">477</cell>
          </row>
          <row id="N29520">
            <cell id="N29521">Officina: quære plura in fornax &amp; focus</cell>
            <cell id="N29523"></cell>
          </row>
          <row id="N29524">
            <cell id="N29525">Ollæ fictiles in quibus ſal coquitur</cell>
            <cell id="N29527">448 f. ferreæ 449 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29529">
            <cell id="N2952A">Ollæ in quibus ſulfur <expan abbr="cõficitur">conficitur</expan>
</cell>
            <cell id="N29530">465 f</cell>
          </row>
          <row id="N29532">
            <cell id="N29533">Ollæ in quibus halinitrum coqui­tur</cell>
            <cell id="N29535">455 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29537">
            <cell id="N29538">Ollæ, quarum uſus eſt in uenis exco­quendis, quales</cell>
            <cell id="N2953A">216 m. f</cell>
          </row>
          <row id="N2953C">
            <cell id="N2953D">Ollæ uentroſæ in quibus conficitur &amp; coquitur materia uitri</cell>
            <cell id="N2953F">472 p</cell>
          </row>
          <row id="N29541">
            <cell id="N29542">Operarij cur interdum colla obtorta gerant</cell>
            <cell id="N29544">87 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29546">
            <cell id="N29547">Operarij quomodo ad laborem ex­citandi</cell>
            <cell id="N29549">19 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2954B">
            <cell id="N2954C">Operarij quot nam ſint mittendi in operas</cell>
            <cell id="N2954E">19 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29550">
            <cell id="N29551"><expan abbr="Operariorũ">Operariorum</expan> <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> officia 69 f. &amp; <expan abbr="laborũ">laborum</expan> per horas diſtributio</cell>
            <cell id="N2955E">69 f</cell>
          </row>
          <row id="N29560">
            <cell id="N29561">Operariorum morbi ex halitibus uenenoſis</cell>
            <cell id="N29563">81 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29565">
            <cell id="N29566">Operariorum pericula</cell>
            <cell id="N29568">82 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2956A">
            <cell id="N2956B"><expan abbr="Operariorũ">Operariorum</expan> præcipua genera</cell>
            <cell id="N29570">70 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29572">
            <cell id="N29573">Operariorum ualetudinis ratio ha­benda</cell>
            <cell id="N29575">81 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29577">
            <cell id="N29578">Operculi magni, cuius uſus eſt in ſe­cretione plumbi ab auro uel argento deſcriptio</cell>
            <cell id="N2957A">371 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2957C">
            <cell id="N2957D"><expan abbr="Operimẽti">Operimenti</expan>, cuius uſus eſt in ſecretio­ne plumbi ab auro uel argento de ſcriptio</cell>
            <cell id="N29582">371 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29584">
            <cell id="N29585">Orbiculi ſiphonum</cell>
            <cell id="N29587">134 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29589">
            <cell id="N2958A">Origo uenarum quid</cell>
            <cell id="N2958C">48 m</cell>
          </row>
          <row id="N2958E">
            <cell id="N2958F">Ornithiæ uenti</cell>
            <cell id="N29591">38 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29593">
            <cell id="N29594">
<foreign lang="el">o\rqogw/nion tri/gwnon</foreign>
</cell>
            <cell id="N2959A">88 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2959C">
            <cell id="N2959D">Os ſpiritale</cell>
            <cell id="N2959F">161 p.</cell>
          </row>
          <row id="N295A1">
            <cell id="N295A2"><expan abbr="Oſſiũ">Oſſium</expan> <expan abbr="animantiũ">animantium</expan> uſus in catillis</cell>
            <cell id="N295AB">182 m</cell>
          </row>
          <row id="N295AD">
            <cell id="N295AE"><expan abbr="Oſſiũ">Oſſium</expan> uſus in <expan abbr="cõficiendis">conficiendis</expan> teſtis</cell>
            <cell id="N295B7">386 p.</cell>
          </row>
          <row id="N295B9">
            <cell id="N295BA">Oſtiolum cuniculorum quid</cell>
            <cell id="N295BC">85 p</cell>
          </row>
          <row id="N295BE">
            <cell id="N295BF">Oui albuminis uſus in catillis</cell>
            <cell id="N295C1">182 f.</cell>
          </row>
          <row id="N295C3">
            <cell id="N295C4">
<foreign lang="el">o\cogw/nion tri/gwnon</foreign>
</cell>
            <cell id="N295CA">88 f.</cell>
          </row>
          <row id="N295CC">
            <cell id="N295CD">P</cell>
            <cell id="N295CF"></cell>
          </row>
          <row id="N295D0">
            <cell id="N295D1">Palorum cuneatorum quorum uſus eſt in putei ſtructura deſcriptio</cell>
            <cell id="N295D3">118</cell>
          </row>
          <row id="N295D5">
            <cell id="N295D6">Panes ex lapidib. æroſis quomodo torreantur 282 m. ex lapide fiſſili quomodo</cell>
            <cell id="N295D8">283 m.</cell>
          </row>
          <row id="N295DA">
            <cell id="N295DB">Panes ex pyrite conflati additamen­tum</cell>
            <cell id="N295DD">184 f.</cell>
          </row>
          <row id="N295DF">
            <cell id="N295E0">Panes ex pyrite uel cadmia conflati</cell>
            <cell id="N295E2">282 m.</cell>
          </row>
          <row id="N295E4">
            <cell id="N295E5">Panes ex ramentis q̊modo fiant 437 f. ex ſpinis quomodo fiant</cell>
            <cell id="N295E7">434</cell>
          </row>
          <row id="N295E9">
            <cell id="N295EA">Panes fathiſcentes qui, &amp; unde dicti</cell>
            <cell id="N295EC">417 f.</cell>
          </row>
          <row id="N295EE">
            <cell id="N295EF"><expan abbr="Pañus">Pannus</expan> nodulis plenus <expan abbr="extẽſus">extenſus</expan>
</cell>
            <cell id="N295F8">264 m</cell>
          </row>
          <row id="N295FA">
            <cell id="N295FB">Panni uiridis uſus in <expan abbr="lauãda">lauanda</expan> materia metallica</cell>
            <cell id="N29601">263 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29603">
            <cell id="N29604">Partium <expan abbr="fodinarũ">fodinarum</expan> ius quomodo ac­quiratur uel amittatur</cell>
            <cell id="N2960A">64 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2960C">
            <cell id="N2960D">Paſſus metallicus</cell>
            <cell id="N2960F">55 m</cell>
          </row>
          <row id="N29611">
            <cell id="N29612">Pecunia ad quid inuenta</cell>
            <cell id="N29614">12 f. 15. p</cell>
          </row>
          <row id="N29616">
            <cell id="N29617">Pellium taurinarum uſus in lauanda materia metallica</cell>
            <cell id="N29619">262 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2961B">
            <cell id="N2961C">Perones <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> <expan abbr="cõtra">contra</expan> aquas</cell>
            <cell id="N29626">172</cell>
          </row>
          <row id="N29628">
            <cell id="N29629">Perticæ cortinarum quales</cell>
            <cell id="N2962B">444 m</cell>
          </row>
          <row id="N2962D">
            <cell id="N2962E">Pes metallicus</cell>
            <cell id="N29630">55 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29632">
            <cell id="N29633">Philoſophi, alij pauperes, alij item di uites</cell>
            <cell id="N29635">11 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29637">
            <cell id="N29638">Phocion auri contemptor</cell>
            <cell id="N2963A">6 p. 11 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2963C">
            <cell id="N2963D">Pigmenta ad quid utilia</cell>
            <cell id="N2963F">14 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29641">
            <cell id="N29642">Pilum cui dentes</cell>
            <cell id="N29644">386 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29646">
            <cell id="N29647">Pilum excoctorum</cell>
            <cell id="N29649">308 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2964B">
            <cell id="N2964C">Pilum ſiphonum</cell>
            <cell id="N2964E">134 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29650">
            <cell id="N29651">Pili quo franguntur panes ærei de­ſcriptio</cell>
            <cell id="N29653">401 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29655">
            <cell id="N29656">Pilæ</cell>
            <cell id="N29658">148 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2965A">
            <cell id="N2965B">Pilarum conſideratio</cell>
            <cell id="N2965D">148 p. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N2965F">
            <cell id="N29660">Pila æqualiter lata <expan abbr="excoctorũ">excoctorum</expan>
</cell>
            <cell id="N29666">308 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29668">
            <cell id="N29669">Pila, quibus uenæ plumbi, item cati­ni tunduntur</cell>
            <cell id="N2966B">374 f.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/568.jpg"></pb>
          <row id="N29670">
            <cell id="N29671">Pila uda, ſicca quæ uocentur</cell>
            <cell id="N29673">246 p</cell>
          </row>
          <row id="N29675">
            <cell id="N29676">Pilorum conſideratio</cell>
            <cell id="N29678">134 p. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N2967A">
            <cell id="N2967B">Pilorum quibus uenæ tunduntur de ſcriptio</cell>
            <cell id="N2967D">220 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2967F">
            <cell id="N29680">Pinnæ rotarum</cell>
            <cell id="N29682">133 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29684">
            <cell id="N29685">Piſtillorum conſideratio</cell>
            <cell id="N29687">183 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29689">
            <cell id="N2968A">Plana Boemiæ oppidum</cell>
            <cell id="N2968C">173 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2968E">
            <cell id="N2968F">Plauſtrum</cell>
            <cell id="N29691">127 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29693">
            <cell id="N29694">Plinius de lotura metallorum</cell>
            <cell id="N29696">265 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29698">
            <cell id="N29699">Plumbum ab argento quomodo ſe­parandum</cell>
            <cell id="N2969B">369 f. 417 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2969D">
            <cell id="N2969E">Plumbum ab auro uel argento quo­modo ſecernendum</cell>
            <cell id="N296A0">370 m.</cell>
          </row>
          <row id="N296A2">
            <cell id="N296A3">Plumbum una cum argento ab ære quomodo ſeparandum</cell>
            <cell id="N296A5">411 m</cell>
          </row>
          <row id="N296A7">
            <cell id="N296A8">Plumbum additamentum</cell>
            <cell id="N296AA">184 m. f</cell>
          </row>
          <row id="N296AC">
            <cell id="N296AD">Plumbum candidum ex qua materia fiat</cell>
            <cell id="N296AF">78 m. 246 p. 266 f.</cell>
          </row>
          <row id="N296B1">
            <cell id="N296B2">Plumbum candidum quomodo ex­coquatur</cell>
            <cell id="N296B4">329 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N296B6">
            <cell id="N296B7">Plumbum cinereum argenti in uenis ſignum</cell>
            <cell id="N296B9">78 p.</cell>
          </row>
          <row id="N296BB">
            <cell id="N296BC">Plumbum cinereum argenti <expan abbr="tectũ">tectum</expan> dictum</cell>
            <cell id="N296C2">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N296C4">
            <cell id="N296C5">Plumbum <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan> quomodo exco­quendum</cell>
            <cell id="N296CB">326 m. 349 m.</cell>
          </row>
          <row id="N296CD">
            <cell id="N296CE">Plumbum in experiendis uenis qua­le requiratur</cell>
            <cell id="N296D0">188 p.</cell>
          </row>
          <row id="N296D2">
            <cell id="N296D3">Plumbum in globulos redactum ad ditamentum 184 m. item in cine­rem reſolutum</cell>
            <cell id="N296D5">ibid.</cell>
          </row>
          <row id="N296D7">
            <cell id="N296D8"><expan abbr="Plumbũin">Plumbunin</expan> quibus catillis ſeparetur ab argento</cell>
            <cell id="N296DD">181 p</cell>
          </row>
          <row id="N296DF">
            <cell id="N296E0">Plumbum nigrum quomodo exco­quendum</cell>
            <cell id="N296E2">329 m.</cell>
          </row>
          <row id="N296E4">
            <cell id="N296E5">Plumbum quantum argenti in ſe ha­beat, cognoſcere</cell>
            <cell id="N296E7">193 m.</cell>
          </row>
          <row id="N296E9">
            <cell id="N296EA">Plumbum Villacenſe</cell>
            <cell id="N296EC">188 p</cell>
          </row>
          <row id="N296EE">
            <cell id="N296EF">Plumbum unde fiat</cell>
            <cell id="N296F1">76 m.</cell>
          </row>
          <row id="N296F3">
            <cell id="N296F4">Plumbi candidi uena quomodo ex­perienda</cell>
            <cell id="N296F6">193 f.</cell>
          </row>
          <row id="N296F8">
            <cell id="N296F9">Plumbi candidi in uenis ſigna ſingularia</cell>
            <cell id="N296FB">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N296FD">
            <cell id="N296FE">Plumbi candidi uena <expan abbr="cõtuſa">contuſa</expan> quomodo in farinam molatur</cell>
            <cell id="N29704">229 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29706">
            <cell id="N29707">Plumbi <expan abbr="cãdidi">candidi</expan> uena quomodo pilis tundatur 247 f. quomodo &amp; ubi u­ratur</cell>
            <cell id="N2970D">214 f. nigri 215 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2970F">
            <cell id="N29710"><expan abbr="Plũbi">Plumbi</expan> <expan abbr="cãdidi">candidi</expan> qualis uena <expan abbr="eẽ">essentia</expan> ſoleat</cell>
            <cell id="N2971D">80</cell>
          </row>
          <row id="N2971F">
            <cell id="N29720"><expan abbr="Plũbi">Plumbi</expan> cinis q̊modo conficiatur</cell>
            <cell id="N29725">186 p</cell>
          </row>
          <row id="N29727">
            <cell id="N29728">Plumbi cinerei uena quomodo experienda</cell>
            <cell id="N2972A">194 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2972C">
            <cell id="N2972D">Plumbi <expan abbr="fodinarũ">fodinarum</expan> partitio qualis</cell>
            <cell id="N29733">63 p</cell>
          </row>
          <row id="N29735">
            <cell id="N29736">Plumbi mala</cell>
            <cell id="N29738">8 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2973A">
            <cell id="N2973B">Plumbi nigri &amp; argenti <expan abbr="cõmune">commune</expan> in uenis ſignum</cell>
            <cell id="N29741">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29743">
            <cell id="N29744">Plumbi nigri uena quomodo expe­rienda 193 p. quomodo &amp; que cito ex coquatur</cell>
            <cell id="N29746">318 m. 319 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29748">
            <cell id="N29749">Plumbi uſus maximus in <expan abbr="ſecernẽdo">ſecernendo</expan> argento ab ære</cell>
            <cell id="N2974F">405 m</cell>
          </row>
          <row id="N29751">
            <cell id="N29752">Plumbago foſſilis argenti &amp; plumbi nigri commune ſignum</cell>
            <cell id="N29754">78 m</cell>
          </row>
          <row id="N29756">
            <cell id="N29757">Plumbeæ maſſæ, ex quibus <expan abbr="argentũ">argentum</expan> à plumbo ſeparandum, quomodo præparandæ</cell>
            <cell id="N2975D">399 m. 403 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2975F">
            <cell id="N29760"><expan abbr="Plũbeus">Plumbeus</expan> lapis, quære lapis <expan abbr="plũbeus">plumbeus</expan>
</cell>
            <cell id="N29769"></cell>
          </row>
          <row id="N2976A">
            <cell id="N2976B"><expan abbr="Plũbei">Plumbei</expan> globuli quomodo fiant</cell>
            <cell id="N29770">188 p</cell>
          </row>
          <row id="N29772">
            <cell id="N29773">
<foreign lang="el">w_neumapkai\</foreign> machinæ</cell>
            <cell id="N29779">159 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2977B">
            <cell id="N2977C">Polonorum excoquendi ratio</cell>
            <cell id="N2977E">320 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29780">
            <cell id="N29781">Polonorum focus in quo excoquuntur uenæ</cell>
            <cell id="N29783">320 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29785">
            <cell id="N29786">Puteorum fodinæ</cell>
            <cell id="N29788">280 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2978A">
            <cell id="N2978B">Polymneſtor auri cupidus</cell>
            <cell id="N2978D">6 m. 12 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2978F">
            <cell id="N29790">Pondera duplicia, maiora, &amp; minora</cell>
            <cell id="N29792">190 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29794">
            <cell id="N29795"><expan abbr="Põderũ">Ponderum</expan> <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> <expan abbr="cõſideratio">conſideratio</expan>
</cell>
            <cell id="N297A2">204 f</cell>
          </row>
          <row id="N297A4">
            <cell id="N297A5">Pompholyx nigra pernicioſa</cell>
            <cell id="N297A7">172 m.</cell>
          </row>
          <row id="N297A9">
            <cell id="N297AA">Præfecti fodinæ officium</cell>
            <cell id="N297AC">68 p.</cell>
          </row>
          <row id="N297AE">
            <cell id="N297AF">Præfecti metallorum officium</cell>
            <cell id="N297B1">65 f.</cell>
          </row>
          <row id="N297B3">
            <cell id="N297B4">Præfecti metallorum quales</cell>
            <cell id="N297B6">18 p.</cell>
          </row>
          <row id="N297B8">
            <cell id="N297B9">Præſes à <expan abbr="quibuſdã">quibuſdam</expan> cuſtos dictus</cell>
            <cell id="N297BF">69 p</cell>
          </row>
          <row id="N297C1">
            <cell id="N297C2">Præſes fodinæ ubi habitet</cell>
            <cell id="N297C4">71. p</cell>
          </row>
          <row id="N297C6">
            <cell id="N297C7">Præſidis fodinarum officium</cell>
            <cell id="N297C9">69 p.</cell>
          </row>
          <row id="N297CB">
            <cell id="N297CC">Præſides <expan abbr="fodinarũ">fodinarum</expan> ſraudulenti quo­modo puniantur</cell>
            <cell id="N297D2">17 p.</cell>
          </row>
          <row id="N297D4">
            <cell id="N297D5">Priamus metallicus</cell>
            <cell id="N297D7">20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N297D9">
            <cell id="N297DA">Proſcribendi dominos partium mo­dus</cell>
            <cell id="N297DC">65 p.</cell>
          </row>
          <row id="N297DE">
            <cell id="N297DF">Puluis ex quo fit halinitrum</cell>
            <cell id="N297E3">454 m.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/569.jpg"></pb>
          <row id="N297E8">
            <cell id="N297E9">Puluis fodinarum ſiccus quos mor­bos generet</cell>
            <cell id="N297EB">172 p.</cell>
          </row>
          <row id="N297ED">
            <cell id="N297EE">Pulueris ad excoctorum fornaces <expan abbr="cõ">con</expan>ſtruendas neceſſarij præparatio</cell>
            <cell id="N297F4">304 f. 309 p. 314 m.</cell>
          </row>
          <row id="N297F6">
            <cell id="N297F7">Puluerum confectiones, quorum u ſus eſt in auro excoquendo</cell>
            <cell id="N297F9">324 f. &amp; inde in ſequentibus.</cell>
          </row>
          <row id="N297FB">
            <cell id="N297FC">Puluerum pro experiendis uenis <expan abbr="cõ­poſitiones">con­poſitiones</expan> quære additamentorum compoſitiones</cell>
            <cell id="N29802"></cell>
          </row>
          <row id="N29803">
            <cell id="N29804">Puteus quid 71m. qualis &amp; quantus fiat</cell>
            <cell id="N29806">71 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29808">
            <cell id="N29809">Puteus ſolitarius quid</cell>
            <cell id="N2980B">81 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2980D">
            <cell id="N2980E">Puteus qui lacunæ loco eſt</cell>
            <cell id="N29810">82 m</cell>
          </row>
          <row id="N29812">
            <cell id="N29813">Putei quibus inſtrumentis perforentur</cell>
            <cell id="N29815">109 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29817">
            <cell id="N29818">Putei unde nomina ſortiantur</cell>
            <cell id="N2981A">29 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2981C">
            <cell id="N2981D">Puteorum fodiendorum ſigna</cell>
            <cell id="N2981F">75 p. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N29821">
            <cell id="N29822">Puteorum foſſionem quid impediat</cell>
            <cell id="N29824">173 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29826">
            <cell id="N29827">Puteorum genera, recti, &amp; obliqui 71 m. recti 72. obliqui 73 genera alia</cell>
            <cell id="N29829">82 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2982B">
            <cell id="N2982C"><expan abbr="Puteorũ">Puteorum</expan> halitus uiroſus quomodo expellatur</cell>
            <cell id="N29831">81 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29833">
            <cell id="N29834">Puteorum profundorum ſubſtructiones</cell>
            <cell id="N29836">83 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29838">
            <cell id="N29839"><expan abbr="Puteorũ">Puteorum</expan> ſtructuræ con­</cell>
          </row>
          <row id="N2983E">
            <cell id="N2983F">ſideratio</cell>
            <cell id="N29841">82 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29843">
            <cell id="N29844">Puteorum uſus</cell>
            <cell id="N29846">81 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N29848">
            <cell id="N29849">Putealis caſa ad quid conducat</cell>
            <cell id="N2984B">71 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2984D">
            <cell id="N2984E">Puteales aquæ minus aptæ ad ſalem inde conficiendum</cell>
            <cell id="N29850">439 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29852">
            <cell id="N29853">Puteolorum fodinæ</cell>
            <cell id="N29855">400 m</cell>
          </row>
          <row id="N29857">
            <cell id="N29858">Pygmalion auri cupidus</cell>
            <cell id="N2985A">6 m. 12 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2985C">
            <cell id="N2985D">Pyræ in qua uenæ uruntur extructio</cell>
            <cell id="N2985F">215 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29861">
            <cell id="N29862">Pyrites <expan abbr="additamentũ">additamentum</expan>
</cell>
            <cell id="N29868">184 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N2986A">
            <cell id="N2986B">Pyrites æroſus <expan abbr="melãteriæ">melanteriæ</expan> parens 78 m. item atramenti ſutorij, ibid.</cell>
            <cell id="N29871"></cell>
          </row>
          <row id="N29872">
            <cell id="N29873">Pyrites qui aurum in ſe continet quo modo excoquendus</cell>
            <cell id="N29875">324 m. 325 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29877">
            <cell id="N29878">Pyritis natura in additamentis</cell>
            <cell id="N2987A">184 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2987C">
            <cell id="N2987D">Pyritæ <expan abbr="argentũ">argentum</expan> in ſe <expan abbr="cõtinentes">continentes</expan> quo­modo excoquantur</cell>
            <cell id="N29887">326 f. 329 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29889">
            <cell id="N2988A">Pyritæ atramentoſi</cell>
            <cell id="N2988C">465 p. ſulfuroſi (468 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2988E">
            <cell id="N2988F">Pyritæ auri <expan abbr="cõtinentes">continentes</expan>
</cell>
            <cell id="N29895">76 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29897">
            <cell id="N29898">Pyritæ experimenta, utrum <expan abbr="aurũ">aurum</expan> in ſe contineat, an non</cell>
            <cell id="N298A0">191 p.</cell>
          </row>
          <row id="N298A2">
            <cell id="N298A3">Pyritæ in fornacula <expan abbr="exco〈quẽ〉dæ">excoquendæ</expan> mo­dus</cell>
            <cell id="N298A9">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N298AB">
            <cell id="N298AC">Pyritæ panes <expan abbr="quõ">quom</expan> torreantur</cell>
            <cell id="N298B2">282 m.</cell>
          </row>
          <row id="N298B4">
            <cell id="N298B5">Pyritæ, in quibus alumen, quomodo urantur</cell>
            <cell id="N298B7">460 f.</cell>
          </row>
          <row id="N298B9">
            <cell id="N298BA">Pyrites quomodo uratur</cell>
            <cell id="N298BC">214 p. 215 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N298BE">
            <cell id="N298BF">Q</cell>
            <cell id="N298C1"></cell>
          </row>
          <row id="N298C2">
            <cell id="N298C3">Quadratum metallicum</cell>
            <cell id="N298C5">57 m.</cell>
          </row>
          <row id="N298C7">
            <cell id="N298C8">Quaternæ ſiliquæ <expan abbr="quãtũ">quantum</expan> <expan abbr="põdus">pondus</expan>
</cell>
            <cell id="N298D2">205 f</cell>
          </row>
          <row id="N298D4">
            <cell id="N298D5">R</cell>
            <cell id="N298D7"></cell>
          </row>
          <row id="N298D8">
            <cell id="N298D9">Radij rotæ quid</cell>
            <cell id="N298DB">112 m. 119 m.</cell>
          </row>
          <row id="N298DD">
            <cell id="N298DE">Ramentum duplex</cell>
            <cell id="N298E0">437 f.</cell>
          </row>
          <row id="N298E2">
            <cell id="N298E3">Ramentorum auri lauandorum rati­ones</cell>
            <cell id="N298E5">256 p. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N298E7">
            <cell id="N298E8"><expan abbr="Ramẽta">Ramenta</expan> <expan abbr="quõ">quom</expan> in panes <expan abbr="redigãtur">redigantur</expan>
</cell>
            <cell id="N298F5">437 f</cell>
          </row>
          <row id="N298F7">
            <cell id="N298F8">Rameſbergi Goſelariæ interitus</cell>
            <cell id="N298FA">173</cell>
          </row>
          <row id="N298FC">
            <cell id="N298FD">Ramus conuolutus</cell>
            <cell id="N298FF">248 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29901">
            <cell id="N29902">Rami abiegni conuoluti</cell>
            <cell id="N29904">272 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29906">
            <cell id="N29907">Raſtrum bidens</cell>
            <cell id="N29909">282 p</cell>
          </row>
          <row id="N2990B">
            <cell id="N2990C"><expan abbr="Raſtrũ">Raſtrum</expan> quinque dens <expan abbr="excoctorũ">excoctorum</expan>
</cell>
            <cell id="N29915">308 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29917">
            <cell id="N29918">Rationes <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> quadripartitæ</cell>
            <cell id="N2991E">(68 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29920">
            <cell id="N29921">Recrementa auri, <expan abbr="argẽti">argenti</expan>, æris plumbi, uitri, ferri, additamenta</cell>
            <cell id="N29927">184 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N29929">
            <cell id="N2992A">Recrementa quomodo in panes redigantur</cell>
            <cell id="N2992C">436 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2992E">
            <cell id="N2992F">Rector machinæ</cell>
            <cell id="N29931">157 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29933">
            <cell id="N29934">Regis in metallis portio</cell>
            <cell id="N29936">57 f. &amp; 58 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29938">
            <cell id="N29939"><expan abbr="Riuorũ">Riuorum</expan> auriferorum diſtinctio</cell>
            <cell id="N2993E">54 m</cell>
          </row>
          <row id="N29940">
            <cell id="N29941">Rota à capris uerſata</cell>
            <cell id="N29943">230 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29945">
            <cell id="N29946">Rota dentata</cell>
            <cell id="N29948">151 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2994A">
            <cell id="N2994B">Rota duplices <expan abbr="habẽs">habens</expan> pinnas</cell>
            <cell id="N29951">158 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29953">
            <cell id="N29954">Rota quæ à calcantibus uerſatur</cell>
            <cell id="N29956">132 m. 155 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29958">
            <cell id="N29959">Rotæ radij, curuaturæ quid</cell>
            <cell id="N2995B">119 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2995D">
            <cell id="N2995E">Rotæ theca ſiue <expan abbr="loculamentũ">loculamentum</expan>
</cell>
            <cell id="N29964">156 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29966">
            <cell id="N29967">Rutabulum</cell>
            <cell id="N29969">282 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2996B">
            <cell id="N2996C">Rutellum</cell>
            <cell id="N2996E">238 p. 239 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29970">
            <cell id="N29971"><expan abbr="Rutrũ">Rutrum</expan> cuius uſus eſt in <expan abbr="incẽdijs">incendijs</expan>
</cell>
            <cell id="N2997A">308</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/570.jpg"></pb>
          <row id="N2997F">
            <cell id="N29980">Rutrum excoctorum</cell>
            <cell id="N29982">308 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29984">
            <cell id="N29985">Rutrum ligneum quo agitatur materia metallica in canalibus</cell>
            <cell id="N29987">236 f</cell>
          </row>
          <row id="N29989">
            <cell id="N2998A">Rutra metallica, eorumque deſcriptio</cell>
            <cell id="N2998C">110 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2998E">
            <cell id="N2998F">Rutri lignei quo uenæ lotæ agitan­tur, deſcriptio</cell>
            <cell id="N29991">235 m</cell>
          </row>
          <row id="N29993">
            <cell id="N29994">S</cell>
            <cell id="N29996"></cell>
          </row>
          <row id="N29997">
            <cell id="N29998">Sacci ſuilli ad funem alligati</cell>
            <cell id="N2999A">126 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2999C">
            <cell id="N2999D">Saccorum uſus 110 m. eorumque deſcriptio</cell>
            <cell id="N2999F">111 p.</cell>
          </row>
          <row id="N299A1">
            <cell id="N299A2">Sal additamentum</cell>
            <cell id="N299A4">184 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N299A6">
            <cell id="N299A7">Sal artificio ſus additamentum 184 m quot &amp; quibus modis conficiatur</cell>
            <cell id="N299A9">185 m. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N299AB">
            <cell id="N299AC">Sal artificioſus ex quibus rebus fiat</cell>
            <cell id="N299AE">368 f.</cell>
          </row>
          <row id="N299B0">
            <cell id="N299B1">Sal ex aqua marina quomodo confi­ciatur 439 f. ex puteali 441 f. ex lacu ſtri 447 p. ex ſalſis aquis, quæ <expan abbr="feruẽ">feruen</expan>tes ex terra <expan abbr="effluũt">effluunt</expan> 448 f. ex marina in ollis 449 f. aquis ſalſis ardentib. lignis infuſis</cell>
            <cell id="N299BB">450 m.</cell>
          </row>
          <row id="N299BD">
            <cell id="N299BE">Sal ex quibus aquis facile coquatur</cell>
            <cell id="N299C0">(24 f.</cell>
          </row>
          <row id="N299C2">
            <cell id="N299C3">Sal foſſilis</cell>
            <cell id="N299C5">447 p.</cell>
          </row>
          <row id="N299C7">
            <cell id="N299C8">Sal liquefactus <expan abbr="additamentũ">additamentum</expan>
</cell>
            <cell id="N299CE">184 m.</cell>
          </row>
          <row id="N299D0">
            <cell id="N299D1">Sal qua ratione nonnunquam albi­or, nonnunquam ſubnigrior fiat</cell>
            <cell id="N299D3">4­­46 m. 449 f.</cell>
          </row>
          <row id="N299D5">
            <cell id="N299D6">Sal qui ligno confit, cur minus bo­nus</cell>
            <cell id="N299D8">450 f.</cell>
          </row>
          <row id="N299DA">
            <cell id="N299DB">Sal qui piſces ſapiat &amp; oleat, quomodo coquatur</cell>
            <cell id="N299DD">449 f.</cell>
          </row>
          <row id="N299DF">
            <cell id="N299E0">Sal quomodo, &amp; in qualibus uaſis et locis exiccetur</cell>
            <cell id="N299E2">446 f.</cell>
          </row>
          <row id="N299E4">
            <cell id="N299E5">Sal quomodo ex diluto uel lixiuio fi at</cell>
            <cell id="N299E7">451 f.</cell>
          </row>
          <row id="N299E9">
            <cell id="N299EA">Sal toſtus additamentum</cell>
            <cell id="N299EC">184 m</cell>
          </row>
          <row id="N299EE">
            <cell id="N299EF">Salis coctio in cortinis 446 p. in corbibus 446 f. in ollis fictilibus 448 f in cortinis ferreis paruis 449. in magnis ollis ferreis ibi. f.</cell>
            <cell id="N299F1"></cell>
          </row>
          <row id="N299F2">
            <cell id="N299F3">Salis <expan abbr="maſſarũ">maſſarum</expan> figuræ uariæ</cell>
            <cell id="N299F9">446 f.</cell>
          </row>
          <row id="N299FB">
            <cell id="N299FC">Salis qualia genera ad uitrum inde conficiendum idonea</cell>
            <cell id="N299FE">470 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29A00">
            <cell id="N29A01">Salis <expan abbr="quantũ">quantum</expan> ſemper <expan abbr="cõficiendũ">conficiendum</expan>
</cell>
            <cell id="N29A0B">439</cell>
          </row>
          <row id="N29A0D">
            <cell id="N29A0E">Sal quibus &amp; quot modis, &amp; ex qua materia fiat</cell>
            <cell id="N29A10">439 m. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N29A12">
            <cell id="N29A13">Salem <expan abbr="conficiẽtes">conficientes</expan> in cortinis nudos incedere</cell>
            <cell id="N29A19">446. p.</cell>
          </row>
          <row id="N29A1B">
            <cell id="N29A1C">Salem <expan abbr="conficientiũ">conficientium</expan> in cortinis ope­ræ quomodo diſtributæ</cell>
            <cell id="N29A22">eo.m</cell>
          </row>
          <row id="N29A24">
            <cell id="N29A25"><expan abbr="Salẽ">Salem</expan> ex ſolo lixiuio fieri poſſe</cell>
            <cell id="N29A2A">451 m</cell>
          </row>
          <row id="N29A2C">
            <cell id="N29A2D">Salinariæ areæ, ne combibant aquas quomodo præparandæ</cell>
            <cell id="N29A2F">439 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29A31">
            <cell id="N29A32">Salinæ Babylonis eo. Cappadociæ, ibid. Halæ Hermundurorum 446 p. <expan abbr="Hiſpanorũ">Hiſpanorum</expan>
</cell>
            <cell id="N29A38">450 f. <expan abbr="Germanorũ">Germanorum</expan> ibi.</cell>
          </row>
          <row id="N29A3E">
            <cell id="N29A3F">Salinæ ad mare quales</cell>
            <cell id="N29A41">440 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29A43">
            <cell id="N29A44">Salinæ quot nam fodiendæ</cell>
            <cell id="N29A46">439 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29A48">
            <cell id="N29A49">Sandaraca à uenis metallicis quomodo ſeparetur</cell>
            <cell id="N29A4B">187 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29A4D">
            <cell id="N29A4E">Sandaracæ glareis aurum ſæpius ad hærere</cell>
            <cell id="N29A50">76 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29A52">
            <cell id="N29A53">Sandaraca in uenis inuenta <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan> bonum</cell>
            <cell id="N29A59">77 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29A5B">
            <cell id="N29A5C">Sanguinis bubuli, uitulini, hircini u­ſus in condenſando ſale</cell>
            <cell id="N29A5E">446 m</cell>
          </row>
          <row id="N29A60">
            <cell id="N29A61">Saxonum qui Gitelum habitant fo­dinæ</cell>
            <cell id="N29A63">320 m</cell>
          </row>
          <row id="N29A65">
            <cell id="N29A66">Saxum fiſſile album additamentum</cell>
            <cell id="N29A68">184 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29A6A">
            <cell id="N29A6B"><expan abbr="Saxũ">Saxum</expan> fiſſile in uenis quale <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
</cell>
            <cell id="N29A74">78 m</cell>
          </row>
          <row id="N29A76">
            <cell id="N29A77">Saxum nobile quale ſignum in ue­nis</cell>
            <cell id="N29A79">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N29A7B">
            <cell id="N29A7C">Saxa aluminoſa quomodo urantur</cell>
            <cell id="N29A7E">458 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29A80">
            <cell id="N29A81">Saxa qualia uenarum ſigna</cell>
            <cell id="N29A83">78 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29A85">
            <cell id="N29A86">Saxa quando igni rumpere liceat, &amp; quando non</cell>
            <cell id="N29A88">81 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29A8A">
            <cell id="N29A8B">Saxa terminalia quæ dicantur</cell>
            <cell id="N29A8D">106 p</cell>
          </row>
          <row id="N29A8F">
            <cell id="N29A90">Saxa uenæ æris dilatatæ</cell>
            <cell id="N29A92">86 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29A94">
            <cell id="N29A95">Saxorum medulla liquida</cell>
            <cell id="N29A97">459 p</cell>
          </row>
          <row id="N29A99">
            <cell id="N29A9A"><expan abbr="Saxorũ">Saxorum</expan> quæ ſunt ad uenam diuitem utilitas</cell>
            <cell id="N29A9F">208 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29AA1">
            <cell id="N29AA2">Saxorum uaria genera</cell>
            <cell id="N29AA4">86 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29AA6">
            <cell id="N29AA7">Scalæ excoctorum</cell>
            <cell id="N29AA9">308 p</cell>
          </row>
          <row id="N29AAB">
            <cell id="N29AAC"><expan abbr="Scalarũ">Scalarum</expan> aſcenſus &amp; <expan abbr="deſcẽſus">deſcenſus</expan> que peri­culoſus 173 p. &amp; cui <expan abbr="earũ">earum</expan> cura perti­neat,</cell>
            <cell id="N29AB9">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N29ABB">
            <cell id="N29ABC">Scalarum uſus</cell>
            <cell id="N29ABE">117 m.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/571.jpg"></pb>
          <row id="N29AC3">
            <cell id="N29AC4">Scanſoriæ machinæ, quære machina rum deſcriptiones</cell>
            <cell id="N29AC6"></cell>
          </row>
          <row id="N29AC7">
            <cell id="N29AC8">Scaturigines eructantes <expan abbr="metallũ">metallum</expan>, fo­diendas eſſe</cell>
            <cell id="N29ACE">77 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29AD0">
            <cell id="N29AD1">Schemnicium</cell>
            <cell id="N29AD3">3 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29AD5">
            <cell id="N29AD6">Schemnicij fodina</cell>
            <cell id="N29AD8">151 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29ADA">
            <cell id="N29ADB">Schlacceualdi fodinæ</cell>
            <cell id="N29ADD">237 f</cell>
          </row>
          <row id="N29ADF">
            <cell id="N29AE0">Scobs æris elimata <expan abbr="additamẽtũ">additamentum</expan>
</cell>
            <cell id="N29AE6">184 f</cell>
          </row>
          <row id="N29AE8">
            <cell id="N29AE9">Scobs ferri ſtibio infeſta</cell>
            <cell id="N29AEB">324 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29AED">
            <cell id="N29AEE">Scobis corij uſus in catillis</cell>
            <cell id="N29AF0">182 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29AF2">
            <cell id="N29AF3">Scopæ excoctorum</cell>
            <cell id="N29AF5">308 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29AF7">
            <cell id="N29AF8">Scribæ metallicorum officia</cell>
            <cell id="N29AFA">67 m</cell>
          </row>
          <row id="N29AFC">
            <cell id="N29AFD">Scytarchæ auri <expan abbr="cõdẽnatores">condemnatores</expan>
</cell>
            <cell id="N29B03">6 m. 11 f</cell>
          </row>
          <row id="N29B05">
            <cell id="N29B06">Secretionis auri &amp; argenti, utrum <expan abbr="cõ">com</expan>pleta ſit nec ne, experimenta</cell>
            <cell id="N29B0C">364 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N29B0E">
            <cell id="N29B0F">Secretionis metallorum conſidera­tio</cell>
            <cell id="N29B11">208 f. 354 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29B13">
            <cell id="N29B14">Selibra minor quomodo diuidatur</cell>
            <cell id="N29B16">205 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29B18">
            <cell id="N29B19">Selibra quantum pondus</cell>
            <cell id="N29B1B">204 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29B1D">
            <cell id="N29B1E">Semiſextulæ quantum pondus</cell>
            <cell id="N29B20">205 f</cell>
          </row>
          <row id="N29B22">
            <cell id="N29B23">Sella orichalcea purgatorum <expan abbr="argẽti">argenti</expan>
</cell>
            <cell id="N29B29">388 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29B2B">
            <cell id="N29B2C">Sepes obliquæ in pratis, quæ materiam metallicam excipiunt, quomo­do fiant</cell>
            <cell id="N29B2E">252 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29B30">
            <cell id="N29B31">Septentrio uentus</cell>
            <cell id="N29B33">38 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29B35">
            <cell id="N29B36">Serra</cell>
            <cell id="N29B38">386 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29B3A">
            <cell id="N29B3B"><expan abbr="Seuũ">Seuum</expan> ad lucernas quis ſuppeditet</cell>
            <cell id="N29B40">69</cell>
          </row>
          <row id="N29B42">
            <cell id="N29B43">Seuum combuſtum indicio eſt labo ris perfecti</cell>
            <cell id="N29B45">70 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29B47">
            <cell id="N29B48">Sicilicus quantum pondus</cell>
            <cell id="N29B4A">205 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29B4C">
            <cell id="N29B4D">Sigiſmundus Malthicius metallicus</cell>
            <cell id="N29B4F">246 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29B51">
            <cell id="N29B52">Signa fodiendorum puteorum</cell>
            <cell id="N29B54">75 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29B56">
            <cell id="N29B57">Silex certorum colorum in uenis in­uentus bonum ſignum</cell>
            <cell id="N29B59">78 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29B5B">
            <cell id="N29B5C">Silicis glareis aurum ſæpius adhære re</cell>
            <cell id="N29B5E">76 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29B60">
            <cell id="N29B61">Silices crudi <expan abbr="argentũ">argentum</expan> in ſe continen­tes quomodo excoquantur</cell>
            <cell id="N29B67">327 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29B69">
            <cell id="N29B6A">Siphonum conſideratio</cell>
            <cell id="N29B6C">133 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N29B6E">
            <cell id="N29B6F">Siphunculus</cell>
            <cell id="N29B71">134 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29B73">
            <cell id="N29B74">Siphunculus orichalceus, cuius uſus eſt in incendijs</cell>
            <cell id="N29B76">308 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29B78">
            <cell id="N29B79">Situla qua ſalſa funditur in cortinas</cell>
            <cell id="N29B7B">445 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29B7D">
            <cell id="N29B7E">Situlæ quid</cell>
            <cell id="N29B80">114 m. 130 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29B82">
            <cell id="N29B83">
<foreign lang="el">skalkno\m tri/gwnom</foreign>
</cell>
            <cell id="N29B89">88 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29B8B">
            <cell id="N29B8C">Smiris lapis ubi potiſſimum inueniatur</cell>
            <cell id="N29B8E">77 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29B90">
            <cell id="N29B91">Snebergi fodina</cell>
            <cell id="N29B93">18 p. 63 p. 111 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29B95">
            <cell id="N29B96">Snebergi fodina Biſemutariæ <expan abbr="nomẽ">nomen</expan> unde traxerit</cell>
            <cell id="N29B9C">29 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29B9E">
            <cell id="N29B9F">Snebergiana fodina Georgius dicta</cell>
            <cell id="N29BA1">63 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29BA3">
            <cell id="N29BA4">Snebergianæ fodinæ fœcunditas ibidem</cell>
            <cell id="N29BA6"></cell>
          </row>
          <row id="N29BA7">
            <cell id="N29BA8">Socrates pecuniæ contemptor</cell>
            <cell id="N29BAA">5 f 10 f</cell>
          </row>
          <row id="N29BAC">
            <cell id="N29BAD">Sol quatenus in terram operari poſ­ſit</cell>
            <cell id="N29BAF">54 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29BB1">
            <cell id="N29BB2">Solifuga metallicis animal infeſtum</cell>
            <cell id="N29BB4">173 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29BB6">
            <cell id="N29BB7">Solifugarum uenenum quomodo aboleatur</cell>
            <cell id="N29BB9">eo. f.</cell>
          </row>
          <row id="N29BBB">
            <cell id="N29BBC">Solem materiam <expan abbr="metallicã">metallicam</expan> ex uenis elicere</cell>
            <cell id="N29BC2">54 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29BC4">
            <cell id="N29BC5">Solinus</cell>
            <cell id="N29BC7">173 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29BC9">
            <cell id="N29BCA">Sory in uenis æris ſignum</cell>
            <cell id="N29BCC">78 m</cell>
          </row>
          <row id="N29BCE">
            <cell id="N29BCF">Sory materia <expan abbr="atramẽti">atramenti</expan> ſutorij</cell>
            <cell id="N29BD5">462 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29BD7">
            <cell id="N29BD8">Soryos diluti uſus in <expan abbr="cõficiendo">conficiendo</expan> atra mento ſutorio</cell>
            <cell id="N29BDE">461 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29BE0">
            <cell id="N29BE1">Soſias Thracenſis metallicus ditiſſi­mus</cell>
            <cell id="N29BE3">19 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29BE5">
            <cell id="N29BE6">Spatha ferrea excoctorum</cell>
            <cell id="N29BE8">312 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29BEA">
            <cell id="N29BEB">Spatha lignea excoctorum</cell>
            <cell id="N29BED">308 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29BEF">
            <cell id="N29BF0">Spinæ quid &amp; unde dictæ</cell>
            <cell id="N29BF2">405 f</cell>
          </row>
          <row id="N29BF4">
            <cell id="N29BF5">Spinæ quomodo in panes redigan­tur</cell>
            <cell id="N29BF7">434 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N29BF9">
            <cell id="N29BFA">Spinarum uaria genera</cell>
            <cell id="N29BFC">436 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29BFE">
            <cell id="N29BFF">Spiritales machinæ, quære machina rum deſcriptiones</cell>
            <cell id="N29C01"></cell>
          </row>
          <row id="N29C02">
            <cell id="N29C03">Squama ferri additamentum</cell>
            <cell id="N29C05">184 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29C07">
            <cell id="N29C08">Stannum quid</cell>
            <cell id="N29C0A">329 m. 376 m. &amp; 419 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29C0C">
            <cell id="N29C0D">Stannum quid, &amp; ex qua materia fi­at</cell>
            <cell id="N29C0F">311 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29C11">
            <cell id="N29C12">Stannum diues in quas fornaces in­feratur</cell>
            <cell id="N29C14">411 m.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/572.jpg"></pb>
          <row id="N29C19">
            <cell id="N29C1A">Stannum pauper</cell>
            <cell id="N29C1C">410 f. mediocre 411 p. diues 411 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29C1E">
            <cell id="N29C1F">Stannum ſiue argentum cum plum­bo permiſtum quomodo ab ære ſecernatur</cell>
            <cell id="N29C21">913 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29C23">
            <cell id="N29C24">Statera</cell>
            <cell id="N29C26">122 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29C28">
            <cell id="N29C29">Stibium argentum in ſe continens quomodo excoquendum</cell>
            <cell id="N29C2B">326 m</cell>
          </row>
          <row id="N29C2D">
            <cell id="N29C2E">Stibium in uenis inuentum argenti ſignum</cell>
            <cell id="N29C30">78 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29C32">
            <cell id="N29C33">Stibij uena <expan abbr="quõ">quom</expan> excoquenda</cell>
            <cell id="N29C39">345 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29C3B">
            <cell id="N29C3C">Stibij uires q̊modo <expan abbr="frangãtur">frangantur</expan>
</cell>
            <cell id="N29C42">324 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29C44">
            <cell id="N29C45">Stipes terminalis</cell>
            <cell id="N29C47">106 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29C49">
            <cell id="N29C4A">Stipites uel aſſeres craſſi <expan abbr="puteorũ">puteorum</expan>
</cell>
            <cell id="N29C50">118</cell>
          </row>
          <row id="N29C52">
            <cell id="N29C53">
<foreign lang="el">so/mwma</foreign>, id eſt, ferri acies quomodo fi at</cell>
            <cell id="N29C59">341 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29C5B">
            <cell id="N29C5C"><expan abbr="Subciſiuũ">Subciſiuum</expan> <expan abbr="fodinarũ">fodinarum</expan> quid <expan abbr="dictũ">dictum</expan>
</cell>
            <cell id="N29C69">56 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29C6B">
            <cell id="N29C6C">Subſcus</cell>
            <cell id="N29C6E">229 f. 233 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29C70">
            <cell id="N29C71">Subſolanus uentus</cell>
            <cell id="N29C73">38 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29C75">
            <cell id="N29C76">Subſtructiones quibus conditioni­bus reſtaurentur</cell>
            <cell id="N29C78">174 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29C7A">
            <cell id="N29C7B"><expan abbr="Subſtructionũ">Subſtructionum</expan> in cuniculis uaria ge­nera</cell>
            <cell id="N29C80">85 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29C82">
            <cell id="N29C83">Subſtructionum in foſſis latentibus genera</cell>
            <cell id="N29C85">86 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29C87">
            <cell id="N29C88">Subſtructionum in puteis uaria ge­nera</cell>
            <cell id="N29C8A">82 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N29C8C">
            <cell id="N29C8D">Sub ueſperus uentus</cell>
            <cell id="N29C8F">38 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29C91">
            <cell id="N29C92">Succi <expan abbr="cõcreti">concreti</expan> unde <expan abbr="cõficiantur">conficiantur</expan>
</cell>
            <cell id="N29C9C">439 p</cell>
          </row>
          <row id="N29C9E">
            <cell id="N29C9F">Succorum concretorum conſidera­tio</cell>
            <cell id="N29CA1">439 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29CA3">
            <cell id="N29CA4">Succi <expan abbr="cõcreti">concreti</expan> <expan abbr="cũ">cum</expan> aquis permiſti, quo­modo excipiantur</cell>
            <cell id="N29CAE">469 m. f</cell>
          </row>
          <row id="N29CB0">
            <cell id="N29CB1">Succi quidam concreti nociui metal­lis</cell>
            <cell id="N29CB3">208 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29CB5">
            <cell id="N29CB6">Succi qui nam magis auriferi</cell>
            <cell id="N29CB8">76 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29CBA">
            <cell id="N29CBB">Succorum concretorum, ex quib. ui­tra fiunt, uaria genera</cell>
            <cell id="N29CBD">470 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29CBF">
            <cell id="N29CC0">Succorum concretorum ſtudioſi metallici</cell>
            <cell id="N29CC2">77 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29CC4">
            <cell id="N29CC5"><expan abbr="Succorũ">Succorum</expan> in aquis conſideratio</cell>
            <cell id="N29CCA">24 p. f</cell>
          </row>
          <row id="N29CCC">
            <cell id="N29CCD">Succinum unde fiat in mari</cell>
            <cell id="N29CCF">24 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29CD1">
            <cell id="N29CD2">Succini natura</cell>
            <cell id="N29CD4">27 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29CD6">
            <cell id="N29CD7">Suculæ deſcriptio</cell>
            <cell id="N29CD9">118 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29CDB">
            <cell id="N29CDC">Sulfur à uenis metallicis quomodo ſeparetur</cell>
            <cell id="N29CDE">186 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29CE0">
            <cell id="N29CE1">Sulfur quibus metallis <expan abbr="nociuũ">nociuum</expan>
</cell>
            <cell id="N29CE7">213 m</cell>
          </row>
          <row id="N29CE9">
            <cell id="N29CEA">Sulfur caballinum</cell>
            <cell id="N29CEC">465 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29CEE">
            <cell id="N29CEF">Sulfur <expan abbr="q̊d">quod</expan> ſpiritu difflari poteſt</cell>
            <cell id="N29CF5">216 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29CF7">
            <cell id="N29CF8">Sulfuris colores</cell>
            <cell id="N29CFA">467 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29CFC">
            <cell id="N29CFD">Sulfuris conficiendi rationes</cell>
            <cell id="N29CFF">465 m</cell>
          </row>
          <row id="N29D01">
            <cell id="N29D02">Sulfuris in ſecernendo auro &amp; argento qualis uſus</cell>
            <cell id="N29D04">361 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29D06">
            <cell id="N29D07">Sulfuri reſoluendi uis qualis inſit</cell>
            <cell id="N29D09">213 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29D0B">
            <cell id="N29D0C">Sulfurea miſta quomodo coquan­tur</cell>
            <cell id="N29D0E">466 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29D10">
            <cell id="N29D11">Sulfuroſæ aquæ quomodo coquan­tur</cell>
            <cell id="N29D13">465 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29D15">
            <cell id="N29D16">Supernas uentus</cell>
            <cell id="N29D18">38 m</cell>
          </row>
          <row id="N29D1A">
            <cell id="N29D1B">Symbolum metallicum quid</cell>
            <cell id="N29D1D">63 m</cell>
          </row>
          <row id="N29D1F">
            <cell id="N29D20">Symbola à quibus indicantur</cell>
            <cell id="N29D22">17 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29D24">
            <cell id="N29D25">Symbola quoties <expan abbr="dẽtur">dentur</expan> in anno</cell>
            <cell id="N29D2B">65 p</cell>
          </row>
          <row id="N29D2D">
            <cell id="N29D2E">Symbolis non datis metallici ius poſſeſſionis amittunt</cell>
            <cell id="N29D30">16 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29D32">
            <cell id="N29D33">T</cell>
            <cell id="N29D35"></cell>
          </row>
          <row id="N29D36">
            <cell id="N29D37">Tabellæ qua utuntur artifices experiendarum uenarum contra ignis calorem deſcriptio</cell>
            <cell id="N29D39">189 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N29D3B">
            <cell id="N29D3C">Tabulæ in quib. ſal exiccatur</cell>
            <cell id="N29D3E">446 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29D40">
            <cell id="N29D41">Tauriſcorum fodina</cell>
            <cell id="N29D43">215 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29D45">
            <cell id="N29D46">Tectum quod huc atque illuc portari poteſt</cell>
            <cell id="N29D48">400 p</cell>
          </row>
          <row id="N29D4A">
            <cell id="N29D4B">Tectum uenarum quid</cell>
            <cell id="N29D4D">48 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29D4F">
            <cell id="N29D50">Tectum uenæ duræ quid</cell>
            <cell id="N29D52">78 f. 79 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29D54">
            <cell id="N29D55">Tecti <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan> quomodo excindatur</cell>
            <cell id="N29D5B">79 (p. f.</cell>
          </row>
          <row id="N29D5D">
            <cell id="N29D5E">Tegula quid</cell>
            <cell id="N29D60">180 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29D62">
            <cell id="N29D63">Tegulæ uſus in purgando argento</cell>
            <cell id="N29D65">392 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29D67">
            <cell id="N29D68">Temperaturæ, quarum uſus eſt in ſe­cernendo argento ab ære, quomodo fiant</cell>
            <cell id="N29D6A">405 m. &amp; inde. 410 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29D6C">
            <cell id="N29D6D">Terebra cui cochlea eſt, <expan abbr="itẽ">item</expan> lata</cell>
            <cell id="N29D73">134 m</cell>
          </row>
          <row id="N29D75">
            <cell id="N29D76">Terminale arearum ſignum quomodo incidatur</cell>
            <cell id="N29D78">105 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29D7A">
            <cell id="N29D7B">Termini arearum quid</cell>
            <cell id="N29D7D">60 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29D7F">
            <cell id="N29D80">Terra lutoſa cum ramentis puris ſi­gnum optimum</cell>
            <cell id="N29D82">77 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29D84">
            <cell id="N29D85">Terra metallo miſta ubi lauetur</cell>
            <cell id="N29D87">184 p</cell>
          </row>
          <row id="N29D89">
            <cell id="N29D8A">Terra quænam frequentius aurum <pb xlink:href="001/01/573.jpg"></pb>generet</cell>
            <cell id="N29D90">76 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29D92">
            <cell id="N29D93">Terra ſicca quale ſignum</cell>
            <cell id="N29D95">77 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29D97">
            <cell id="N29D98">Terræ motibus uenæ apertæ</cell>
            <cell id="N29D9A">25 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29D9C">
            <cell id="N29D9D">Terræ uariè coloribus mixti in uenis quale ſignum</cell>
            <cell id="N29D9F">78 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29DA1">
            <cell id="N29DA2">Terrarum bonitas quomodo depre­hendatur</cell>
            <cell id="N29DA4">77 m</cell>
          </row>
          <row id="N29DA6">
            <cell id="N29DA7">Teſtarum in quibus argentum per­purgatur conſideratio</cell>
            <cell id="N29DA9">386 p. 387 m</cell>
          </row>
          <row id="N29DAB">
            <cell id="N29DAC">Thaſia metalla</cell>
            <cell id="N29DAE">18 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29DB0">
            <cell id="N29DB1">Thaſiorum fodina</cell>
            <cell id="N29DB3">18 p. 66 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29DB5">
            <cell id="N29DB6">Thraſcias uentus</cell>
            <cell id="N29DB8">38 m</cell>
          </row>
          <row id="N29DBA">
            <cell id="N29DBB">Thucydides hiſtoricus metallorum præfectus</cell>
            <cell id="N29DBD">18 p. 66 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29DBF">
            <cell id="N29DC0">Tignum quod circum axiculum uer ſatur</cell>
            <cell id="N29DC2">136 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29DC4">
            <cell id="N29DC5">Tigna erecta, item humi ſtrata</cell>
            <cell id="N29DC7">122 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29DC9">
            <cell id="N29DCA">Tigna tranſuerſaria puteorum</cell>
            <cell id="N29DCC">118 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29DCE">
            <cell id="N29DCF">Tignorum in fronte putei collocato rum deſcriptio 118 m. in tergo pu­tei collocatorum</cell>
            <cell id="N29DD1">ibid.</cell>
          </row>
          <row id="N29DD3">
            <cell id="N29DD4">Tintinabuli <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan> pulſus</cell>
            <cell id="N29DDA">70 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29DDC">
            <cell id="N29DDD"><expan abbr="Tormentorũ">Tormentorum</expan> uaria genera</cell>
            <cell id="N29DE2">8 p. 13 p. m</cell>
          </row>
          <row id="N29DE4">
            <cell id="N29DE5">Toringorum fodinæ</cell>
            <cell id="N29DE7">261 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29DE9">
            <cell id="N29DEA"><expan abbr="Torrẽdarũ">Torrendarum</expan> <expan abbr="uenarũ">uenarum</expan> <expan abbr="cõſideratio">conſideratio</expan>
</cell>
            <cell id="N29DF7">281 m</cell>
          </row>
          <row id="N29DF9">
            <cell id="N29DFA"><expan abbr="Torrẽdi">Torrendi</expan> panes <expan abbr="fathiſcẽtes">fathiſcentes</expan> æreos mu­nus, quot diebus perficiatur</cell>
            <cell id="N29E03">419 m &amp; quomodo ibid. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N29E05">
            <cell id="N29E06">Tractoriæ machinæ, quære machina rum deſcriptiones</cell>
            <cell id="N29E08"></cell>
          </row>
          <row id="N29E09">
            <cell id="N29E0A">Traha cui impoſita eſt capſa, item ca­rens capſa</cell>
            <cell id="N29E0C">126 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29E0E">
            <cell id="N29E0F">Traharum quibus uenæ de montib. uehuntur deſcriptio</cell>
            <cell id="N29E11">126 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29E13">
            <cell id="N29E14">Triangulorum metallicorum conſi­deratio</cell>
            <cell id="N29E16">88 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29E18">
            <cell id="N29E19">Tribuli quid ſint</cell>
            <cell id="N29E1B">212 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29E1D">
            <cell id="N29E1E">Tripus cuius uſus eſt in excoquendo argento uiuo</cell>
            <cell id="N29E20">347 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29E22">
            <cell id="N29E23">Tripus ferreus, in quo ampulla cum exigua auri particula ab <expan abbr="argẽto">argento</expan> <expan abbr="nõ">non</expan> multo eſt ſeparanda, ſolet colloca­ri</cell>
            <cell id="N29E2D">360 m</cell>
          </row>
          <row id="N29E2F">
            <cell id="N29E30">Tripus menſorius quomodo fiat</cell>
            <cell id="N29E32">98 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29E34">
            <cell id="N29E35">Trochites ubi potiſſimum inuenia­tur</cell>
            <cell id="N29E37">77 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29E39">
            <cell id="N29E3A">Trochlea</cell>
            <cell id="N29E3C">129 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29E3E">
            <cell id="N29E3F">Trudes follium</cell>
            <cell id="N29E41">168 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29E43">
            <cell id="N29E44">Trulla</cell>
            <cell id="N29E46">238 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29E48">
            <cell id="N29E49">Truncus ſiphonum</cell>
            <cell id="N29E4B">134 m</cell>
          </row>
          <row id="N29E4D">
            <cell id="N29E4E">Tubuli</cell>
            <cell id="N29E50">383 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29E52">
            <cell id="N29E53">Tubus</cell>
            <cell id="N29E55">288 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29E57">
            <cell id="N29E58">Turbo</cell>
            <cell id="N29E5A">271 m</cell>
          </row>
          <row id="N29E5C">
            <cell id="N29E5D"><expan abbr="Turcarũ">Turcarum</expan> mancipia agros colere</cell>
            <cell id="N29E62">17 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29E64">
            <cell id="N29E65">Tympanum cui infixæ ſunt fibulæ ferreæ</cell>
            <cell id="N29E67">152 f. 153 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29E69">
            <cell id="N29E6A">Tympanum <expan abbr="dẽtatum">dentatum</expan>, item quod ex fuſis conſtat 120 m. quod ex orbi­bus conſtat</cell>
            <cell id="N29E70">124 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29E72">
            <cell id="N29E73"><expan abbr="Tyrannorũ">Tyrannorum</expan> <expan abbr="uiolẽtia">uiolentia</expan> erga metallicos</cell>
            <cell id="N29E7C">23 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29E7E">
            <cell id="N29E7F">V</cell>
            <cell id="N29E81"></cell>
          </row>
          <row id="N29E82">
            <cell id="N29E83">Valles quæ propriè dicantur 22 m. et qúænam utiliter fodi poſſint</cell>
            <cell id="N29E85">22 m</cell>
          </row>
          <row id="N29E87">
            <cell id="N29E88">Valleſtris planiciei diuerſa genera</cell>
            <cell id="N29E8A">22 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29E8C">
            <cell id="N29E8D">Vas in quo carbones <expan abbr="abluũtur">abluuntur</expan>
</cell>
            <cell id="N29E93">334 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29E95">
            <cell id="N29E96">Vas ligneum excipiens aerem</cell>
            <cell id="N29E98">161 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29E9A">
            <cell id="N29E9B">Vas <expan abbr="uentũ">uentum</expan> in puteos immittens</cell>
            <cell id="N29EA1">161 p</cell>
          </row>
          <row id="N29EA3">
            <cell id="N29EA4">Vaſa excoctorum è corio facta, qui­bus aqua ad reſtinguendum incendium, ſi quo officina conflagrare cœperit, hauritur</cell>
            <cell id="N29EA6">308 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29EA8">
            <cell id="N29EA9">Vaſorum aquariorum uſus, <expan abbr="eorũquedeſcriptio">eorunque deſcriptio</expan>
</cell>
            <cell id="N29EAF">114 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29EB1">
            <cell id="N29EB2">Vaſorum in quæ diſcretores commi nutas uenas conijciunt, deſcriptio</cell>
            <cell id="N29EB4">211 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29EB6">
            <cell id="N29EB7">Vaſorum uſus 110 m. eorumque diffe­rentiæ.</cell>
            <cell id="N29EB9">ibid.</cell>
          </row>
          <row id="N29EBB">
            <cell id="N29EBC">Vectiarios quales eſſe deceat</cell>
            <cell id="N29EBE">119 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29EC0">
            <cell id="N29EC1">Vectis quid</cell>
            <cell id="N29EC3">118 m. uſitatus 119 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29EC5">
            <cell id="N29EC6">Vectis pili ſiphonum</cell>
            <cell id="N29EC8">134 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29ECA">
            <cell id="N29ECB">Vehiculi in quo maſſæ plumbeæ ad gruem uehuntur, deſcriptio</cell>
            <cell id="N29ECD">399 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29ECF">
            <cell id="N29ED0">Vena uox ambigua</cell>
            <cell id="N29ED2">29 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29ED4">
            <cell id="N29ED5">Vena aluminis</cell>
            <cell id="N29ED7">456 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29ED9">
            <cell id="N29EDA">Vena Annebergi, cœleſtium exerci­tus dicta</cell>
            <cell id="N29EDC">54 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29EDE">
            <cell id="N29EDF">Vena e arbonaria Annebergi</cell>
            <cell id="N29EE1">29 p.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/574.jpg"></pb>
          <row id="N29EE6">
            <cell id="N29EE7">Vena dilatata quomodo inueniatur</cell>
            <cell id="N29EE9">28 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29EEB">
            <cell id="N29EEC">Vena diues metalli quales puteos ha beat</cell>
            <cell id="N29EEE">82 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29EF0">
            <cell id="N29EF1">Vena dura quomodo fodiatur 79 p. duriſſima quomodo fodiatur</cell>
            <cell id="N29EF3">79 m</cell>
          </row>
          <row id="N29EF5">
            <cell id="N29EF6">Vena Gairica uallis loachimicæ 29 p Laurentiana 54 p. eadem donum diuinum appellata, ibidem</cell>
            <cell id="N29EF8"></cell>
          </row>
          <row id="N29EF9">
            <cell id="N29EFA">Vena profunda quomodo fodiatur</cell>
            <cell id="N29EFC">71 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29EFE">
            <cell id="N29EFF">Vena putris quæ dicatur 78 f. dura, durior, duriſſima item, ibid. quo­modo fodiatur</cell>
            <cell id="N29F01">79 p</cell>
          </row>
          <row id="N29F03">
            <cell id="N29F04">Venæ caput, cauda, origo, finis</cell>
            <cell id="N29F06">48 m</cell>
          </row>
          <row id="N29F08">
            <cell id="N29F09">Venæ auri quomodo <expan abbr="molãtur">molantur</expan>
</cell>
            <cell id="N29F0F">230 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29F11">
            <cell id="N29F12">Venæ crudariæ</cell>
            <cell id="N29F14">45 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29F16">
            <cell id="N29F17">Venæ cumulatæ areæ</cell>
            <cell id="N29F19">60 p</cell>
          </row>
          <row id="N29F1B">
            <cell id="N29F1C">Venæ cur excoquantur 285 p. quo­modo</cell>
            <cell id="N29F1E">308 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29F20">
            <cell id="N29F21">Venæ dilatatæ areæ</cell>
            <cell id="N29F23">58 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29F25">
            <cell id="N29F26">quomodo excauandæ</cell>
            <cell id="N29F28">86 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29F2A">
            <cell id="N29F2B">Venæ duræ &amp; ſolidæ cuniculi qua­les</cell>
            <cell id="N29F2D">84 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29F2F">
            <cell id="N29F30">Venæ duræ ſubſtructiones</cell>
            <cell id="N29F32">82 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29F34">
            <cell id="N29F35">Venæ fundamentum, &amp; tectum du­rum, durius, <expan abbr="duriſſimũ">duriſſimum</expan> quid</cell>
            <cell id="N29F3B">79 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29F3D">
            <cell id="N29F3E">Venæ mollis &amp; putris cuniculi qua­les</cell>
            <cell id="N29F40">84 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29F42">
            <cell id="N29F43">Venæ profundæ areæ</cell>
            <cell id="N29F45">56 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29F47">
            <cell id="N29F48">Venæ putris ſubſtructiones</cell>
            <cell id="N29F4A">82 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29F4C">
            <cell id="N29F4D">Venæ campeſtres quomodo fodian tur 88 p. cumulatæ quomodo fo­diantur</cell>
            <cell id="N29F4F">87 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29F51">
            <cell id="N29F52">Venæ cur tundantur filis præferra­tis 219 p. cur urantur 213 m. quo­modo urantur</cell>
            <cell id="N29F54">ibid. f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N29F56">
            <cell id="N29F57">Venæ diuites, pauperes que cito excoquantur</cell>
            <cell id="N29F59">310 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29F5B">
            <cell id="N29F5C">Venæ duriores quibus inſtrumentis excindantur</cell>
            <cell id="N29F5E">107 m. f</cell>
          </row>
          <row id="N29F60">
            <cell id="N29F61">Venæ liqueſcentes qúænam <expan abbr="infimũ">infimum</expan>, qúænam <expan abbr="ſummũ">ſummum</expan> <expan abbr="locũ">locum</expan> teneant</cell>
            <cell id="N29F6F">310 m</cell>
          </row>
          <row id="N29F71">
            <cell id="N29F72">Venarum loturæ conſideratio</cell>
            <cell id="N29F74">228 p</cell>
          </row>
          <row id="N29F76">
            <cell id="N29F77">Venæ metallicæ quomodo <expan abbr="cõminu">comminu</expan>antur malleis</cell>
            <cell id="N29F7D">210 m. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N29F7F">
            <cell id="N29F80">Venæ molles quomodo excauentur</cell>
            <cell id="N29F82">110 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29F84">
            <cell id="N29F85">Venæ nunc duræ, nunc putris ſub­ſtructiones</cell>
            <cell id="N29F87">83 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29F89">
            <cell id="N29F8A">Venæ pauperrimæ quomodo &amp; que cito excoquantur</cell>
            <cell id="N29F8C">318 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29F8E">
            <cell id="N29F8F">Venæ plures ſemper fodiendæ</cell>
            <cell id="N29F91">20 m</cell>
          </row>
          <row id="N29F93">
            <cell id="N29F94"></cell>
            <cell id="N29F95">21 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29F97">
            <cell id="N29F98">Venæ quæ cito &amp; quæ tarde lique­ſcunt, quomodo excoquendæ</cell>
            <cell id="N29F9A">309 f. 311 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29F9C">
            <cell id="N29F9D">Venæ quænam fodiendæ, quæ item non fodiendæ</cell>
            <cell id="N29F9F">53 f. 75 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N29FA1">
            <cell id="N29FA2">Venæ quænam utiliter fodi poſſint</cell>
            <cell id="N29FA4">2 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29FA6">
            <cell id="N29FA7">Venæ quæ non facile igni <expan abbr="liqueſcũt">liqueſcunt</expan>, nociuæ</cell>
            <cell id="N29FAD">175 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29FAF">
            <cell id="N29FB0">Venæ quo modo torreantur</cell>
            <cell id="N29FB2">281 m. crementur, ibid.</cell>
          </row>
          <row id="N29FB4">
            <cell id="N29FB5">Venæ quot modis de montibus <expan abbr="de­uehãtur">de­uehantur</expan> 125 f. quot modis igni <expan abbr="rũ­pantur">rum­pantur</expan> 79 f quot modis excoquantur</cell>
            <cell id="N29FBF">285 m. 303 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29FC1">
            <cell id="N29FC2">Venæ udæ quæ uocentur</cell>
            <cell id="N29FC4">246 p</cell>
          </row>
          <row id="N29FC6">
            <cell id="N29FC7">Venæ unde nomina ſortiantur</cell>
            <cell id="N29FC9">29 p</cell>
          </row>
          <row id="N29FCB">
            <cell id="N29FCC">Venæ utiles cum inutilib. <expan abbr="utrũ">utrum</expan> exco­quendæ</cell>
            <cell id="N29FD2">208 m</cell>
          </row>
          <row id="N29FD4">
            <cell id="N29FD5"><expan abbr="Venarũ">Venarum</expan> arte <expan abbr="inquirendarũ">inquirendarum</expan> ſigna</cell>
            <cell id="N29FDE">25 f.</cell>
          </row>
          <row id="N29FE0">
            <cell id="N29FE1">Venarum bonarum &amp; malarum ſi­gna</cell>
            <cell id="N29FE3">75 p. uſque ad 79 fol.</cell>
          </row>
          <row id="N29FE5">
            <cell id="N29FE6">Venarum bonitas</cell>
            <cell id="N29FE8">75 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N29FEA">
            <cell id="N29FEB">Venarum <expan abbr="cõmiſſuræ">commiſſuræ</expan> quid</cell>
            <cell id="N29FF1">52 p.</cell>
          </row>
          <row id="N29FF3">
            <cell id="N29FF4">Venarum coniunctionis &amp; diuiſio­nis ſigna</cell>
            <cell id="N29FF6">47 m.</cell>
          </row>
          <row id="N29FF8">
            <cell id="N29FF9">Venarum differentiæ 29 f. profunda 30 p. dilatata 30 m. cumulata 31 p. profunda lata, anguſta 33 m. dilata­ta humilis, alta 34 p. tendentes ex o­riente in occidentem 34 m. ex occi­dente in orientem 35 p. ex meridie in ſeptentriones 35 m. ex ſeptentrionibus in meridiem 36 p. profunda recta, curuata 40 m. dilatata recta, obliqua, curuata 41 p. profunda de­<pb xlink:href="001/01/575.jpg"></pb>ſcendens recta, obliqua, torta 41 m. profundæ uarie per montes ſeſe ex­tendentes 42. 43 uariè ſe interſecan­tes 44. 45. principales, ſociæ 47 m. <expan abbr="dilatatarũ">dilatatarum</expan> cum profundis collatio</cell>
            <cell id="N2A003">47 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N2A005">
            <cell id="N2A006">Venarum dimetiendarum ritus antiquorum</cell>
            <cell id="N2A008">57 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A00A">
            <cell id="N2A00B">Venarum &amp; fibrarum aliæ differen­tiæ, uidelicet, ſolidæ, cauernoſæ, ua­cuæ</cell>
            <cell id="N2A00D">52 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A00F">
            <cell id="N2A010">Venarum experiendarum præpara­tio 183 f. diuitis 184. p. uilioris ibid. earum quæ participes ſunt ſtibij, pyrytæ, ferri, ſulfuris, &amp; c. 185 m. quas ardor ignis difficulter diſſoluit 185 f. operatio in fornacibus 187 m. &amp; in­de. uaria <expan abbr="experiendarũ">experiendarum</expan> genera 188 m. ratio <expan abbr="experiendarũ">experiendarum</expan> in catillis du­plex 190 p. uenæ auri quomodo ex­periendæ, ibid. m. argenti 192 p. <expan abbr="plũ">plum</expan>bi nigri 193 p. plumbi candidi ibid. f. plumbi cinerei 194 p. argenti uiui ibid. ferri, ibid. m.</cell>
            <cell id="N2A01E"></cell>
          </row>
          <row id="N2A01F">
            <cell id="N2A020"><expan abbr="Venarũ">Venarum</expan> <expan abbr="experiendarũ">experiendarum</expan> rationes</cell>
            <cell id="N2A029">174 f</cell>
          </row>
          <row id="N2A02B">
            <cell id="N2A02C">Venarum extenſionis ſigna</cell>
            <cell id="N2A02E">36 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A030">
            <cell id="N2A031">Venarum facile, difficile, &amp; difficili­us <expan abbr="liqueſcentiũ">liqueſcentium</expan> <expan abbr="additamentũ">additamentum</expan>
</cell>
            <cell id="N2A03B">184 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A03D">
            <cell id="N2A03E">Venarum fragmenta læuia, &amp; aſpera quid denotent</cell>
            <cell id="N2A040">25 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A042">
            <cell id="N2A043">Venarum <expan abbr="fundamentũ">fundamentum</expan>, tectum</cell>
            <cell id="N2A049">48 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A04B">
            <cell id="N2A04C"><expan abbr="Venarũ">Venarum</expan> halitus uiroſi quomodo ap­pellentur</cell>
            <cell id="N2A051">81 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A053">
            <cell id="N2A054">Venarum naturæ emptoribus con­templandæ</cell>
            <cell id="N2A056">21 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A058">
            <cell id="N2A059">Venarum <expan abbr="profundarũ">profundarum</expan> bonitas</cell>
            <cell id="N2A05F">53 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A061">
            <cell id="N2A062"><expan abbr="Venarũ">Venarum</expan> <expan abbr="ruptarũ">ruptarum</expan> qualis fragor</cell>
            <cell id="N2A06B">79 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A06D">
            <cell id="N2A06E">Venas emere que fodere utilius</cell>
            <cell id="N2A070">21 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A072">
            <cell id="N2A073">Venas igni frangi 87 f. quando igni rumpere liceat, &amp; quando non</cell>
            <cell id="N2A075">81 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A077">
            <cell id="N2A078">Venas uel caſu reperiri, uel arte inue­niri 25. per totum</cell>
            <cell id="N2A07A"></cell>
          </row>
          <row id="N2A07B">
            <cell id="N2A07C">Venis ſponte apparentibus fodien­dum eſſe quemcunque <expan abbr="locũ">locum</expan>
</cell>
            <cell id="N2A082">21 f. 22 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A084">
            <cell id="N2A085">Venditores iurati <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan>
</cell>
            <cell id="N2A08B">17 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A08D">
            <cell id="N2A08E">Ventorum flatus impedimento eſſe excoctoribus</cell>
            <cell id="N2A090">175 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A092">
            <cell id="N2A093">Ventorum ſecundum metallicos di­ſtributio</cell>
            <cell id="N2A095">38 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A097">
            <cell id="N2A098">Veruculum</cell>
            <cell id="N2A09A">383 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A09C">
            <cell id="N2A09D">Veſtofalia regio</cell>
            <cell id="N2A09F">212 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A0A1">
            <cell id="N2A0A2">Veſtofaliæ fodinæ</cell>
            <cell id="N2A0A4">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2A0A6">
            <cell id="N2A0A7"><expan abbr="Veſtofalorũ">Veſtofalorum</expan> excoquendi ratio</cell>
            <cell id="N2A0AC">320 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A0AE">
            <cell id="N2A0AF">Viæ commoditas conſideranda me­tallico</cell>
            <cell id="N2A0B1">23 p</cell>
          </row>
          <row id="N2A0B3">
            <cell id="N2A0B4">Vicini domini magiſter animo con­tuendi</cell>
            <cell id="N2A0B6">23 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A0B8">
            <cell id="N2A0B9">Vicinitas metallorum quæ ſit</cell>
            <cell id="N2A0BB">23 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A0BD">
            <cell id="N2A0BE">Vini feces additamentum</cell>
            <cell id="N2A0C0">184 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A0C2">
            <cell id="N2A0C3">Vini utilitas</cell>
            <cell id="N2A0C5">14 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A0C7">
            <cell id="N2A0C8">Virgæ Ægyptiorum: <expan abbr="itẽ">item</expan> Mineruæ: <expan abbr="itẽ">item</expan> Circes: <expan abbr="itẽ">item</expan> Mercurij quales</cell>
            <cell id="N2A0D6">27 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A0D8">
            <cell id="N2A0D9">Virgulæ metallicæ <expan abbr="cõſideratio">conſideratio</expan> 26 m in Virgula metallica quinque neceſſa­rio obſeruanda</cell>
            <cell id="N2A0DF">27 p</cell>
          </row>
          <row id="N2A0E1">
            <cell id="N2A0E2">Vitrum additamentum</cell>
            <cell id="N2A0E4">184 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A0E6">
            <cell id="N2A0E7"><expan abbr="Vitrũ">Vitrum</expan> minus <expan abbr="lucidũ">lucidum</expan> unde fiat</cell>
            <cell id="N2A0F0">471 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A0F2">
            <cell id="N2A0F3">Vitri conficiendi rationes</cell>
            <cell id="N2A0F5">470 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A0F7">
            <cell id="N2A0F8"></cell>
            <cell id="N2A0F9">475 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A0FB">
            <cell id="N2A0FC">Vitri <expan abbr="cõſideratio">conſideratio</expan> cur ad metallicum ſpectet</cell>
            <cell id="N2A102">470 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A104">
            <cell id="N2A105">Vitri materia</cell>
            <cell id="N2A107">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2A109">
            <cell id="N2A10A">Vitra propter coctionem cur inter­dum minus, interdum magis luci­da</cell>
            <cell id="N2A10C">475 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A10E">
            <cell id="N2A10F">Vitrariæ officinæ celeberrimæ</cell>
            <cell id="N2A111">477</cell>
          </row>
          <row id="N2A113">
            <cell id="N2A114">Vitrariorum fornaces</cell>
            <cell id="N2A116">471 p</cell>
          </row>
          <row id="N2A118">
            <cell id="N2A119">Vitri recrementum additamentum</cell>
            <cell id="N2A11B">184 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A11D">
            <cell id="N2A11E"><expan abbr="Vitrorũ">Vitrorum</expan> figuræ &amp; picturæ quomo­do fiant</cell>
            <cell id="N2A123">475 f. 476 f</cell>
          </row>
          <row id="N2A125">
            <cell id="N2A126">Vitrearum ampullarum conſidera­tio</cell>
            <cell id="N2A128">355 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A12A">
            <cell id="N2A12B">Vitruuius</cell>
            <cell id="N2A12D">132 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A12F">
            <cell id="N2A130">Vladislaus rex</cell>
            <cell id="N2A132">18 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A134">
            <cell id="N2A135">Vlyſſes, quomodo ex ſene in <expan abbr="iuuenẽ">iuuenem</expan> mutatus</cell>
            <cell id="N2A13B">27 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A13D">
            <cell id="N2A13E">Vncus funis ductarij</cell>
            <cell id="N2A140">111 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A142">
            <cell id="N2A143">Vnci ferrei cuius uſus eſt in experien dis uenis, deſcriptio</cell>
            <cell id="N2A145">189 p.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/576.jpg"></pb>
          <row id="N2A14A">
            <cell id="N2A14B">Vnci cortinarum quales</cell>
            <cell id="N2A14D">444 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A14F">
            <cell id="N2A150">Vnci <expan abbr="quorũ">quorum</expan> uſus eſt in <expan abbr="incẽdijs">incendijs</expan>
</cell>
            <cell id="N2A15A">308 p</cell>
          </row>
          <row id="N2A15C">
            <cell id="N2A15D">Vrcei in quibus pyritæ ſulfuroſi co­quuntur</cell>
            <cell id="N2A15F">468 p</cell>
          </row>
          <row id="N2A161">
            <cell id="N2A162">Vrinæ hominis in ſalis artificioſi <expan abbr="cõ­fectione">con­fectione</expan> uſus</cell>
            <cell id="N2A168">185 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A16A">
            <cell id="N2A16B">Vrinæ pueri impubis uſus in alumi­ne conficiendo</cell>
            <cell id="N2A16D">457 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A16F">
            <cell id="N2A170">in auro experiendo</cell>
            <cell id="N2A172">190 m. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N2A174">
            <cell id="N2A175">in nitro conficiendo</cell>
            <cell id="N2A177">453 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A179">
            <cell id="N2A17A">Vſtrinæ in qua argentum perpurgatur, deſcriptio</cell>
            <cell id="N2A17C">386 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A17E">
            <cell id="N2A17F">Vulturnus uentus</cell>
            <cell id="N2A181">38 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A183">
            <cell id="N2A184">X</cell>
            <cell id="N2A186"></cell>
          </row>
          <row id="N2A187">
            <cell id="N2A188">Xenophontis conſilium in re metal­lica</cell>
            <cell id="N2A18A">20 m.</cell>
          </row>
        </table>
        <p id="N2A18C" type="head">
          <s id="N2A18E"><expan abbr="FODINARVMO­mniũ">FODINARVMO­<lb></lb>mnium</expan>, quæ in lib. XII. de re Me<lb></lb>tallica numerantur, <lb></lb>CATALOGVS.<lb></lb><arrow.to.target n="table3"></arrow.to.target></s>
        </p>
        <table id="N2A19E">
          <table.target id="table3"></table.target>
          <row id="N2A1A1">
            <cell id="N2A1A2">Fodinæ Aberthami</cell>
            <cell id="N2A1A4">54 p. 63 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1A6">
            <cell id="N2A1A7">circa Abydum</cell>
            <cell id="N2A1A9">20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1AB">
            <cell id="N2A1AC">Aldebergi in Miſena</cell>
            <cell id="N2A1AE">172 m. 173 m. 226 m. 237 f. 246 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1B0">
            <cell id="N2A1B1">Alpinæ</cell>
            <cell id="N2A1B3">104 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1B5">
            <cell id="N2A1B6">Annebergi</cell>
            <cell id="N2A1B8">29 p. 54 p. 63 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1BA">
            <cell id="N2A1BB">inter Atarneam &amp; <expan abbr="Pergamũ">Pergamum</expan>
</cell>
            <cell id="N2A1C1">20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1C3">
            <cell id="N2A1C4">in Berimo monte</cell>
            <cell id="N2A1C6">20 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A1C8">
            <cell id="N2A1C9">Carnorum</cell>
            <cell id="N2A1CB">385 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1CD">
            <cell id="N2A1CE">in Carpatho monte</cell>
            <cell id="N2A1D0">172 m. 224 f. 438 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1D2">
            <cell id="N2A1D3">Colchorum</cell>
            <cell id="N2A1D5">263 p</cell>
          </row>
          <row id="N2A1D7">
            <cell id="N2A1D8">Cremnicij</cell>
            <cell id="N2A1DA">3 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1DC">
            <cell id="N2A1DD">Dippoldeſualdi</cell>
            <cell id="N2A1DF">246 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1E1">
            <cell id="N2A1E2">Eifaliæ</cell>
            <cell id="N2A1E4">212 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A1E6">
            <cell id="N2A1E7">Eislebij</cell>
            <cell id="N2A1E9">218 p</cell>
          </row>
          <row id="N2A1EB">
            <cell id="N2A1EC">Firſti in Lotharingia</cell>
            <cell id="N2A1EE">18 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1F0">
            <cell id="N2A1F1">Fribergi</cell>
            <cell id="N2A1F3">3 p. 25 p. 66 m. 111 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1F5">
            <cell id="N2A1F6">Gairi</cell>
            <cell id="N2A1F8">237 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1FA">
            <cell id="N2A1FB">Galeciæ</cell>
            <cell id="N2A1FD">25 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A1FF">
            <cell id="N2A200">Goſelariæ</cell>
            <cell id="N2A202">3 p. 25 f. 173 m. 214 p. 329 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A204">
            <cell id="N2A205">Hannibalis Bebelo dicta</cell>
            <cell id="N2A207">29 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A209">
            <cell id="N2A20A">Hiſpaniæ</cell>
            <cell id="N2A20C">20 m. 25 m. 80 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A20E">
            <cell id="N2A20F">in lulijs Alpibus</cell>
            <cell id="N2A211">254 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A213">
            <cell id="N2A214">Irbereſdorſi</cell>
            <cell id="N2A216">237 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A218">
            <cell id="N2A219">Laurei montis</cell>
            <cell id="N2A21B">20 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A21D">
            <cell id="N2A21E">Lemni</cell>
            <cell id="N2A220">22 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A222">
            <cell id="N2A223">Luſitanorum</cell>
            <cell id="N2A225">258 f. 297 m. 337 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A227">
            <cell id="N2A228">Marauiæ</cell>
            <cell id="N2A22A">255 f. 257 m. 385 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A22C">
            <cell id="N2A22D">Meliboci montis</cell>
            <cell id="N2A22F">86 f. 151 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A231">
            <cell id="N2A232">in Miſena Fribergi</cell>
            <cell id="N2A234">57 f. 63 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A236">
            <cell id="N2A237">Neuſolæ in Carpatho monte</cell>
            <cell id="N2A239">225 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A23B">
            <cell id="N2A23C">ad Planam Bohemiæ</cell>
            <cell id="N2A23E">173 f. 174 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A240">
            <cell id="N2A241">Polonorum</cell>
            <cell id="N2A243">280 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A245">
            <cell id="N2A246">Puteolorum</cell>
            <cell id="N2A248">400 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A24A">
            <cell id="N2A24B">in Rheticis Alpibus</cell>
            <cell id="N2A24D">254 f 438 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A24F">
            <cell id="N2A250">Saxonum qui <expan abbr="Gitelũ">Gitelum</expan> <expan abbr="habitãt">habitant</expan>
</cell>
            <cell id="N2A25A">320 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A25C">
            <cell id="N2A25D">Schemnicij</cell>
            <cell id="N2A25F">3 p. 151 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A261">
            <cell id="N2A262">Schlaccheualdi</cell>
            <cell id="N2A264">237 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A266">
            <cell id="N2A267">Snebergi</cell>
            <cell id="N2A269">18 p. 29 p. 63 p. 111 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A26B">
            <cell id="N2A26C">Thaſiorum</cell>
            <cell id="N2A26E">18 p. 66 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A270">
            <cell id="N2A271">Tauriſcorum</cell>
            <cell id="N2A273">215 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A275">
            <cell id="N2A276">Toringorum</cell>
            <cell id="N2A278">261 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A27A">
            <cell id="N2A27B">Vallis loachimicæ</cell>
            <cell id="N2A27D">29 p. 63 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A27F">
            <cell id="N2A280">Veſtofaliæ</cell>
            <cell id="N2A282">212 m.</cell>
          </row>
        </table>
        <p id="N2A284" type="head">
          <s id="N2A286">FINIS.</s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/577.jpg"></pb>
        <p id="N2A28C" type="head">
          <s id="N2A28E">ANIMANTIVM NOMI­<lb></lb>NA LATINA GRAECAQVE GER­<lb></lb>manice reddita, quorum author in lib. De Subterra­<lb></lb>neis animantibus meminit.</s>
        </p>
        <p id="N2A297" type="head">
          <s id="N2A299">GRADIENTIVM</s>
        </p>
        <p id="N2A29C" type="main">
          <s id="N2A29E">Alce elch/elend</s>
        </p>
        <p id="N2A2A1" type="main">
          <s id="N2A2A3">Aper wildſchwein</s>
        </p>
        <p id="N2A2A6" type="main">
          <s id="N2A2A8">Araneus niger ſchwartze feldſpinne</s>
        </p>
        <p id="N2A2AB" type="main">
          <s id="N2A2AD">Aſellus ſchefflein. </s>
          <s id="N2A2B0">in feneſtris uerſa­<lb></lb>tur.</s>
        </p>
        <p id="N2A2B5" type="main">
          <s id="N2A2B7">
<foreign lang="el">*bktraxi/des</foreign> kaulkroten</s>
        </p>
        <p id="N2A2BE" type="main">
          <s id="N2A2C0">Blattæ wibel/brotwornie/ſpringwibel</s>
        </p>
        <p id="N2A2C3" type="main">
          <s id="N2A2C5">
<foreign lang="el">*bre/c(as</foreign> laubfroſch</s>
        </p>
        <p id="N2A2CC" type="main">
          <s id="N2A2CE">Bufo krote</s>
        </p>
        <p id="N2A2D1" type="main">
          <s id="N2A2D3">
<foreign lang="el">*kalami/th</foreign> item laubfroſch</s>
        </p>
        <p id="N2A2DA" type="main">
          <s id="N2A2DC">
<foreign lang="el">*kamyi/ouros</foreign> eichorn</s>
        </p>
        <p id="N2A2E3" type="main">
          <s id="N2A2E5">Caprea reh</s>
        </p>
        <p id="N2A2E8" type="main">
          <s id="N2A2EA">Caſtor piber</s>
        </p>
        <p id="N2A2ED" type="main">
          <s id="N2A2EF">Ceruus hirs</s>
        </p>
        <p id="N2A2F2" type="main">
          <s id="N2A2F4">Chamæleon, Germanis eſt ignotus</s>
        </p>
        <p id="N2A2F7" type="main">
          <s id="N2A2F9">Crocodilus crocodil</s>
        </p>
        <p id="N2A2FC" type="main">
          <s id="N2A2FE">Cuniculus cunlein</s>
        </p>
        <p id="N2A301" type="main">
          <s id="N2A303">Dama ein genips des horner vor ſich <lb></lb>gebogen ſein</s>
        </p>
        <p id="N2A308" type="main">
          <s id="N2A30A">
<foreign lang="el">*elEI)o\s</foreign> Italice ghyro</s>
        </p>
        <p id="N2A311" type="main">
          <s id="N2A313">Erinaceus igel/eius duo genera, <expan abbr="hũtſ­igel">huntſ­<lb></lb>igel</expan> vnd ſewigel</s>
        </p>
        <p id="N2A31C" type="main">
          <s id="N2A31E">Fiber piber</s>
        </p>
        <p id="N2A321" type="main">
          <s id="N2A323">Formica eims</s>
        </p>
        <p id="N2A326" type="main">
          <s id="N2A328">
<foreign lang="el">*gai\lh</foreign> wiſel</s>
        </p>
        <p id="N2A32F" type="main">
          <s id="N2A331">Glis groſſe haſelmaus</s>
        </p>
        <p id="N2A334" type="main">
          <s id="N2A336">
<foreign lang="el">*guri_noi</foreign> kaulkroten</s>
        </p>
        <p id="N2A33D" type="main">
          <s id="N2A33F">Hyſtrix ſtachel ſchwein/dornſchwein/ <lb></lb>porcopick</s>
        </p>
        <p id="N2A344" type="main">
          <s id="N2A346">Ibex ſteinpock</s>
        </p>
        <p id="N2A349" type="main">
          <s id="N2A34B">
<foreign lang="el">*ikti_s</foreign> iltes &amp; aliæ ſylueſtres muſtelæ</s>
        </p>
        <p id="N2A352" type="main">
          <s id="N2A354">Lacerta grunadey</s>
        </p>
        <p id="N2A357" type="main">
          <s id="N2A359">Lacerta Chalcidica kupferadey</s>
        </p>
        <p id="N2A35C" type="main">
          <s id="N2A35E">Lacerta aquatilis waſſeradey</s>
        </p>
        <p id="N2A361" type="main">
          <s id="N2A363">Lupus wolff</s>
        </p>
        <p id="N2A366" type="main">
          <s id="N2A368">Lupus ceruarius luys</s>
        </p>
        <p id="N2A36B" type="main">
          <s id="N2A36D">Lutra otter</s>
        </p>
        <p id="N2A370" type="main">
          <s id="N2A372">Martes ſteinmarter/vnd paummarter</s>
        </p>
        <p id="N2A375" type="main">
          <s id="N2A377">Meles days</s>
        </p>
        <p id="N2A37A" type="main">
          <s id="N2A37C">Melium ein haleband dar vnder days <lb></lb>gefutterr/ſo man den hunden anlegt</s>
        </p>
        <p id="N2A381" type="main">
          <s id="N2A383">
<foreign lang="el">*molsuri/des</foreign> kaulkroten</s>
        </p>
        <p id="N2A38A" type="main">
          <s id="N2A38C">Mus alpinus murmelthier</s>
        </p>
        <p id="N2A391" type="main">
          <s id="N2A393">Mus araneus ſpitzmaus</s>
        </p>
        <p id="N2A396" type="main">
          <s id="N2A398">Mus agreſtis ſcho<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>rmaus</s>
        </p>
        <p id="N2A3A1" type="main">
          <s id="N2A3A3">Mus laſſicius laſſitz</s>
        </p>
        <p id="N2A3A6" type="main">
          <s id="N2A3A8">Mus Noricus pilche/bilche/ziſel/bilch <lb></lb>maus/ziſelmaus</s>
        </p>
        <p id="N2A3AF" type="main">
          <s id="N2A3B1">Mus domeſticus maior ratte</s>
        </p>
        <p id="N2A3B4" type="main">
          <s id="N2A3B6">Mus Pannonicus</s>
        </p>
        <p id="N2A3B9" type="main">
          <s id="N2A3BB">Mus Ponticus hermlein</s>
        </p>
        <p id="N2A3BE" type="main">
          <s id="N2A3C0">Mus aquaticus waſſermaus</s>
        </p>
        <p id="N2A3C3" type="main">
          <s id="N2A3C5">Mus ſubterrancus klein ſcho<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>rmauſz</s>
        </p>
        <p id="N2A3CE" type="main">
          <s id="N2A3D0">Mus ſylucſtris haſelmaus oder no<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>ſ­<lb></lb>maus</s>
        </p>
        <p id="N2A3DB" type="main">
          <s id="N2A3DD">Muſtela domeſtica wiſel</s>
        </p>
        <p id="N2A3E0" type="main">
          <s id="N2A3E2">Muſtela ſylueſtris iltes</s>
        </p>
        <p id="N2A3E7" type="main">
          <s id="N2A3E9">
<foreign lang="el">*muga/lh</foreign> ſpitzmaus</s>
        </p>
        <p id="N2A3F0" type="main">
          <s id="N2A3F2">
<foreign lang="el">*mu_s ski/ouros</foreign> eichorn</s>
        </p>
        <p id="N2A3F9" type="main">
          <s id="N2A3FB">Noerza noerz</s>
        </p>
        <p id="N2A3FE" type="main">
          <s id="N2A400">Platyceros damihirs</s>
        </p>
        <p id="N2A403" type="main">
          <s id="N2A405">Pulices terreni erdfloh</s>
        </p>
        <p id="N2A408" type="main">
          <s id="N2A40A">
<foreign lang="el">*ruri/fr&lt;25&gt;os</foreign> ſe<gap></gap>rkrote</s>
        </p>
        <p id="N2A413" type="main">
          <s id="N2A415">Rana rubeta krote</s>
        </p>
        <p id="N2A418" type="main">
          <s id="N2A41A">Rana temporaria reinfroſchlein</s>
        </p>
        <p id="N2A41D" type="main">
          <s id="N2A41F">Rana uencenata foſſilis feürkrote</s>
        </p>
        <p id="N2A422" type="main">
          <s id="N2A424">Rana uiridis parua laubfroſch</s>
        </p>
        <p id="N2A427" type="main">
          <s id="N2A429">Ranæ uirides, ſubliuidæ, ſubcinereæ <lb></lb>froſche</s>
        </p>
        <p id="N2A42E" type="main">
          <s id="N2A430">Rupicapra cin gemps des horner hin­<lb></lb>derſich gebogen ſein</s>
        </p>
        <p id="N2A435" type="main">
          <s id="N2A437">Salamandra molch</s>
        </p>
        <p id="N2A43A" type="main">
          <s id="N2A43C">Scarabeus, de quo hic loquimur, <lb></lb>ſewkefer</s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/578.jpg"></pb>
        <p id="N2A444" type="main">
          <s id="N2A446">
<foreign lang="el">*ski/ouros</foreign> eichorn</s>
        </p>
        <p id="N2A44D" type="main">
          <s id="N2A44F">Sorex mitle haſelmaus</s>
        </p>
        <p id="N2A452" type="main">
          <s id="N2A454">Stellio Tarantula</s>
        </p>
        <p id="N2A457" type="main">
          <s id="N2A459">Talpa molwurff</s>
        </p>
        <p id="N2A45C" type="main">
          <s id="N2A45E">Tarandus reen</s>
        </p>
        <p id="N2A461" type="main">
          <s id="N2A463">Teſtudo ſchiltkrote</s>
        </p>
        <p id="N2A466" type="main">
          <s id="N2A468">Tragelaphus brandhirſe</s>
        </p>
        <p id="N2A46B" type="main">
          <s id="N2A46D">Vermis in Maio natus meiworm</s>
        </p>
        <p id="N2A470" type="main">
          <s id="N2A472">Viuerra furette vnd frette</s>
        </p>
        <p id="N2A475" type="main">
          <s id="N2A477">Vormela wormlein</s>
        </p>
        <p id="N2A47A" type="main">
          <s id="N2A47C">Vrſus beer</s>
        </p>
        <p id="N2A47F" type="main">
          <s id="N2A481">Vulpes fuchs</s>
        </p>
        <p id="N2A484" type="main">
          <s id="N2A486">Zobela zobel</s>
        </p>
        <p id="N2A489" type="head">
          <s id="N2A48B">VOLANTIVM</s>
        </p>
        <p id="N2A48E" type="main">
          <s id="N2A490">Alauda lerch</s>
        </p>
        <p id="N2A493" type="main">
          <s id="N2A495">Anas immanſueta wilde ente</s>
        </p>
        <p id="N2A498" type="main">
          <s id="N2A49A">Anſer immanſuetus wilde gans</s>
        </p>
        <p id="N2A49D" type="main">
          <s id="N2A49F">Apis pien</s>
        </p>
        <p id="N2A4A2" type="main">
          <s id="N2A4A4">
<foreign lang="el">*apodes)</foreign> ſpirſchwalben</s>
        </p>
        <p id="N2A4AB" type="main">
          <s id="N2A4AD">Aquila adler</s>
        </p>
        <p id="N2A4B0" type="main">
          <s id="N2A4B2">Ardeola reiher</s>
        </p>
        <p id="N2A4B5" type="main">
          <s id="N2A4B7">Attagen haſelhu<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>n</s>
        </p>
        <p id="N2A4C0" type="main">
          <s id="N2A4C2">Bubo gros huhu</s>
        </p>
        <p id="N2A4C5" type="main">
          <s id="N2A4C7">Ciconia ſtorch</s>
        </p>
        <p id="N2A4CA" type="main">
          <s id="N2A4CC">Cornix krahe</s>
        </p>
        <p id="N2A4CF" type="main">
          <s id="N2A4D1">Coruus aquaticus waſſerrabe</s>
        </p>
        <p id="N2A4D4" type="main">
          <s id="N2A4D6">Coruus, cuius caput rubra macula <lb></lb>eſt inſigne holkrahe</s>
        </p>
        <p id="N2A4DB" type="main">
          <s id="N2A4DD">Coruus nocturnus nachtrabe</s>
        </p>
        <p id="N2A4E0" type="main">
          <s id="N2A4E2">Crabro horlitze</s>
        </p>
        <p id="N2A4E5" type="main">
          <s id="N2A4E7">Cuculus kuckück</s>
        </p>
        <p id="N2A4EA" type="main">
          <s id="N2A4EC">
<foreign lang="el">*ku/yelsi</foreign> ſpirſchwalben</s>
        </p>
        <p id="N2A4F3" type="main">
          <s id="N2A4F5">Fulica waſſerhun</s>
        </p>
        <p id="N2A4F8" type="main">
          <s id="N2A4FA">Galgulus hemmerling</s>
        </p>
        <p id="N2A4FD" type="main">
          <s id="N2A4FF">Gryllus domeſticus hauſheim</s>
        </p>
        <p id="N2A502" type="main">
          <s id="N2A504">Gryllus agreſtis feldheim</s>
        </p>
        <p id="N2A507" type="main">
          <s id="N2A509">Halcyon fluuiatilis eiſuogel</s>
        </p>
        <p id="N2A50C" type="main">
          <s id="N2A50E">Hirundines domeſticæ hauſſchwal­<lb></lb><arrow.to.target n="table4"></arrow.to.target></s>
        </p>
        <table id="N2A515">
          <table.target id="table4"></table.target>
          <row id="N2A518">
            <cell id="N2A519">ben</cell>
            <cell id="N2A51B">agreſtes</cell>
            <cell id="N2A51D">maurſchwal­</cell>
          </row>
          <row id="N2A51F">
            <cell id="N2A520">ben</cell>
            <cell id="N2A522">ripariæ</cell>
            <cell id="N2A524">ſpirſchwalben</cell>
          </row>
        </table>
        <p id="N2A526" type="main">
          <s id="N2A528">Ibis auis Ægyptiaca Germanis igno<lb></lb>ta</s>
        </p>
        <p id="N2A52D" type="main">
          <s id="N2A52F">
<foreign lang="el">*iktssos</foreign> hemmerling</s>
        </p>
        <p id="N2A536" type="main">
          <s id="N2A538">Lagopus ſchneuogel</s>
        </p>
        <p id="N2A53B" type="main">
          <s id="N2A53D">Locuſta heuſchrccke</s>
        </p>
        <p id="N2A540" type="main">
          <s id="N2A542">Mergus teucher</s>
        </p>
        <p id="N2A545" type="main">
          <s id="N2A547">Merula amſſel vnd ſchamſſel</s>
        </p>
        <p id="N2A54A" type="main">
          <s id="N2A54C">Miluus wcih oder hunerahr</s>
        </p>
        <p id="N2A54F" type="main">
          <s id="N2A551">Noctua rantzculc/ſchlacrule/ſtockcule/ <lb></lb>ſteineule</s>
        </p>
        <p id="N2A556" type="main">
          <s id="N2A558">
<foreign lang="el">*nuktiko/rac(</foreign> nachtrabe</s>
        </p>
        <p id="N2A55F" type="main">
          <s id="N2A561">Olor ſchwan</s>
        </p>
        <p id="N2A564" type="main">
          <s id="N2A566">Onocrotalus ſchnegans</s>
        </p>
        <p id="N2A569" type="main">
          <s id="N2A56B">Palumbes holtztaube vnd ringel­<lb></lb>taube</s>
        </p>
        <p id="N2A570" type="main">
          <s id="N2A572">Perdix ra<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>phun</s>
        </p>
        <p id="N2A57B" type="main">
          <s id="N2A57D">Pica ageleſter</s>
        </p>
        <p id="N2A580" type="main">
          <s id="N2A582">Picus ſpecht</s>
        </p>
        <p id="N2A585" type="main">
          <s id="N2A587">
<foreign lang="el">*pur)r(oko/rac(</foreign> holkrahe</s>
        </p>
        <p id="N2A58E" type="main">
          <s id="N2A590">Querquedula krichentlein</s>
        </p>
        <p id="N2A593" type="main">
          <s id="N2A595">Sturnus ſta<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>r</s>
        </p>
        <p id="N2A59E" type="main">
          <s id="N2A5A0">Tetraones pirckhuner vnd auerha<emph type="over"></emph><emph.end type="over"></emph.end>n</s>
        </p>
        <p id="N2A5A9" type="main">
          <s id="N2A5AB">Turdus krametvogel/zimer/wein <lb></lb>druſſchel/zipdruſſchel</s>
        </p>
        <p id="N2A5B0" type="main">
          <s id="N2A5B2">Veſpa weſpe</s>
        </p>
        <p id="N2A5B5" type="main">
          <s id="N2A5B7">Veſpertilio fledermaus</s>
        </p>
        <p id="N2A5BA" type="main">
          <s id="N2A5BC">Vlula huhu</s>
        </p>
        <p id="N2A5BF" type="main">
          <s id="N2A5C1">Vpupa widehopfe</s>
        </p>
        <p id="N2A5C4" type="main">
          <s id="N2A5C6">Vultur haſengir</s>
        </p>
        <p id="N2A5C9" type="head">
          <s id="N2A5CB">NATANTIVM</s>
        </p>
        <p id="N2A5CE" type="main">
          <s id="N2A5D0">Alburnus weisfiſch</s>
        </p>
        <p id="N2A5D3" type="main">
          <s id="N2A5D5">Aſellus, in Italia Aſino</s>
        </p>
        <p id="N2A5D8" type="main">
          <s id="N2A5DA">Aurata, Venetijs Auraia</s>
        </p>
        <p id="N2A5DD" type="main">
          <s id="N2A5DF">Barbus parme</s>
        </p>
        <p id="N2A5E2" type="main">
          <s id="N2A5E4">Buccinum, in Liguria corneto</s>
        </p>
        <p id="N2A5E7" type="main">
          <s id="N2A5E9">Cancer fluuiatilis krebs</s>
        </p>
        <p id="N2A5EC" type="main">
          <s id="N2A5EE">Conger, in Italia congro</s>
        </p>
        <p id="N2A5F1" type="main">
          <s id="N2A5F3">Coracinus, Neapoli coracino</s>
        </p>
        <p id="N2A5F6" type="main">
          <s id="N2A5F8">Delphinus mehrſchwein/dar von <lb></lb>kompt ſalſpeck</s>
        </p>
        <p id="N2A5FD" type="main">
          <s id="N2A5FF">Glaucus</s>
        </p>
        <p id="N2A602" type="main">
          <s id="N2A604">Globio fluuiatilis ſchmerle</s>
        </p>
        <p id="N2A607" type="main">
          <s id="N2A609">Hippurus</s>
        </p>
        <p id="N2A60C" type="main">
          <s id="N2A60E">Lucius hecht</s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/579.jpg"></pb>
        <p id="N2A614" type="main">
          <s id="N2A616">Merula, Maſſiliæ roquando</s>
        </p>
        <p id="N2A619" type="main">
          <s id="N2A61B">Murena, in Italia murena</s>
        </p>
        <p id="N2A61E" type="main">
          <s id="N2A620">Orphus, in Sicilia cernha</s>
        </p>
        <p id="N2A623" type="main">
          <s id="N2A625">Piſces foſſiles peifker vnd merputten/ <lb></lb>qui ſunt craſſiores</s>
        </p>
        <p id="N2A62A" type="main">
          <s id="N2A62C">Pecten, Venetijs cappe</s>
        </p>
        <p id="N2A62F" type="main">
          <s id="N2A631">Perca berſe</s>
        </p>
        <p id="N2A634" type="main">
          <s id="N2A636">Primadia</s>
        </p>
        <p id="N2A639" type="main">
          <s id="N2A63B">Purpura, in Græcia porphyro</s>
        </p>
        <p id="N2A63E" type="main">
          <s id="N2A640">Raia roch</s>
        </p>
        <p id="N2A643" type="main">
          <s id="N2A645">Salar fhure</s>
        </p>
        <p id="N2A648" type="main">
          <s id="N2A64A">Salmo ſalm/lays</s>
        </p>
        <p id="N2A64D" type="main">
          <s id="N2A64F">Sturio ſto<emph type="over"></emph>e<emph.end type="over"></emph.end>r</s>
        </p>
        <p id="N2A658" type="main">
          <s id="N2A65A">Thynnus thunno</s>
        </p>
        <p id="N2A65D" type="main">
          <s id="N2A65F">Turdus, Maſſiliæ roquando</s>
        </p>
        <p id="N2A662" type="head">
          <s id="N2A664">SERPENTIVM</s>
        </p>
        <p id="N2A667" type="main">
          <s id="N2A669">Acontias, ignotus Germanis</s>
        </p>
        <p id="N2A66C" type="main">
          <s id="N2A66E">Amphisbæna, ignota</s>
        </p>
        <p id="N2A671" type="main">
          <s id="N2A673">Aſpis, ignota</s>
        </p>
        <p id="N2A676" type="main">
          <s id="N2A678">Boa vnke</s>
        </p>
        <p id="N2A67B" type="main">
          <s id="N2A67D">Baſiliſcus, ignotus</s>
        </p>
        <p id="N2A680" type="main">
          <s id="N2A682">Cæcula blindſchliche</s>
        </p>
        <p id="N2A685" type="main">
          <s id="N2A687">Calabricus ſerpens, ignotus</s>
        </p>
        <p id="N2A68A" type="main">
          <s id="N2A68C">
<foreign lang="el">*xe/rsudros</foreign> natter</s>
        </p>
        <p id="N2A693" type="main">
          <s id="N2A695">Cenchris, ignota</s>
        </p>
        <p id="N2A698" type="main">
          <s id="N2A69A">Ceraſtes hornichte ſchlange</s>
        </p>
        <p id="N2A69D" type="main">
          <s id="N2A69F">Dipſas, ignota</s>
        </p>
        <p id="N2A6A2" type="main">
          <s id="N2A6A4">Draco drach</s>
        </p>
        <p id="N2A6A7" type="main">
          <s id="N2A6A9">Dryinos eichſchlange</s>
        </p>
        <p id="N2A6AC" type="main">
          <s id="N2A6AE">Hæmorrhous, ignotus</s>
        </p>
        <p id="N2A6B1" type="main">
          <s id="N2A6B3">Natrix natter</s>
        </p>
        <p id="N2A6B6" type="main">
          <s id="N2A6B8">Porphyrus, ignotus</s>
        </p>
        <p id="N2A6BB" type="main">
          <s id="N2A6BD">Scytale, ignota</s>
        </p>
        <p id="N2A6C0" type="main">
          <s id="N2A6C2">Sepedon, ignota</s>
        </p>
        <p id="N2A6C5" type="main">
          <s id="N2A6C7">
<foreign lang="el">*tufli_nos</foreign> blindſchleiche</s>
        </p>
        <p id="N2A6CE" type="main">
          <s id="N2A6D0">
<foreign lang="el">*tuflw\y</foreign> blindſchleiche</s>
        </p>
        <p id="N2A6D7" type="main">
          <s id="N2A6D9">Vipera, Italis maraſſo</s>
        </p>
        <p id="N2A6DC" type="main">
          <s id="N2A6DE">
<foreign lang="el">*udros</foreign> natter</s>
        </p>
        <p id="N2A6E5" type="head">
          <s id="N2A6E7">VERMIVM</s>
        </p>
        <p id="N2A6EA" type="main">
          <s id="N2A6EC">Aſcarides erdworme</s>
        </p>
        <p id="N2A6EF" type="main">
          <s id="N2A6F1">Lumbricus reinworm</s>
        </p>
        <p id="N2A6F4" type="main">
          <s id="N2A6F6">Scolopendra naſſel</s>
        </p>
        <p id="N2A6F9" type="main">
          <s id="N2A6FB">Spondylis engerle</s>
        </p>
        <p id="N2A6FE" type="main">
          <s id="N2A700">Teredo kupferworm</s>
        </p>
        <p id="N2A703" type="head">
          <s id="N2A705">DAEMONVM</s>
        </p>
        <p id="N2A708" type="main">
          <s id="N2A70A">Dæmon ſubterraneus truculentus <lb></lb>bergteufel mitis bergmenlein/ko­<lb></lb>bel/guttel</s>
        </p>
        <p id="N2A711" type="head">
          <s id="N2A713">INDEX IN LIBRVM <lb></lb>De ſubterraneis animan­<lb></lb>tibus ſecundus<lb></lb><arrow.to.target n="table5"></arrow.to.target></s>
        </p>
        <table id="N2A71E">
          <table.target id="table5"></table.target>
          <row id="N2A721">
            <cell id="N2A722">A</cell>
            <cell id="N2A724"></cell>
          </row>
          <row id="N2A725">
            <cell id="N2A726">Acontias</cell>
            <cell id="N2A728">498 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A72A">
            <cell id="N2A72B">Ælianus</cell>
            <cell id="N2A72D">478 m. 498 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A72F">
            <cell id="N2A730">Ænariæ coloni terræ motu &amp; cali­darum aquarum effuſionibus ſedibus exacti</cell>
            <cell id="N2A732">480 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A734">
            <cell id="N2A735">
<foreign lang="el">*akanqo/xoiros</foreign>, qui &amp; hiſtrix</cell>
            <cell id="N2A73B">491 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A73D">
            <cell id="N2A73E">Alaudæ 482 f. hyeme latent in cauernis montium</cell>
            <cell id="N2A740">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A742">
            <cell id="N2A743">Albertus Magnus</cell>
            <cell id="N2A745">480 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A747">
            <cell id="N2A748">Alce</cell>
            <cell id="N2A74A">485 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A74C">
            <cell id="N2A74D">Ambroſius Fibianus</cell>
            <cell id="N2A74F">499 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A751">
            <cell id="N2A752">Amphisbæna</cell>
            <cell id="N2A754">496 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A756">
            <cell id="N2A757">Anates immanſuetæ</cell>
            <cell id="N2A759">481 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A75B">
            <cell id="N2A75C">Animal <expan abbr="incognitũ">incognitum</expan> repertum in No­rico</cell>
            <cell id="N2A762">480 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A764">
            <cell id="N2A765">Animantes ſubterraneæ quæ pro­prie &amp; ſint &amp; dicantur 479 f. 499 m. quæ in terra ſicca 499 f. quæ in humida agant</cell>
            <cell id="N2A767">500 f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N2A769">
            <cell id="N2A76A">Animantium ſubterranearum tria genera</cell>
            <cell id="N2A76C">482 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A76E">
            <cell id="N2A76F">Animantes omnes natura mutatio­nem ſentire</cell>
            <cell id="N2A771">479 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A773">
            <cell id="N2A774">Animantes quæ in regionem è qua egreſſæ ſunt non reuertuntur</cell>
            <cell id="N2A776">479 <pb xlink:href="001/01/580.jpg"></pb>480 p. reuertuntur 480 f. 481 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A77C">
            <cell id="N2A77D">Animantes frigoris aut caloris uitandi cauſa locum mutantes</cell>
            <cell id="N2A77F">481 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A781">
            <cell id="N2A782">Animantes quæ noctu uel interdiu in cauernis terræ deliteſcunt</cell>
            <cell id="N2A784">482 p. &amp; deinceps</cell>
          </row>
          <row id="N2A786">
            <cell id="N2A787">Animantes quæ in terra <expan abbr="latẽt">latent</expan> aliquo anni tempore 486 f. &amp; deinceps uſque ad pag. 500.</cell>
            <cell id="N2A78D"></cell>
          </row>
          <row id="N2A78E">
            <cell id="N2A78F">Anſeres immanſueti</cell>
            <cell id="N2A791">481 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A793">
            <cell id="N2A794">Aper</cell>
            <cell id="N2A796">485 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A798">
            <cell id="N2A799">Apes</cell>
            <cell id="N2A79B">481 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A79D">
            <cell id="N2A79E">
<foreign lang="el">*apodes)</foreign>, quæ &amp; <foreign lang="el">kuyelsi\</foreign>
</cell>
            <cell id="N2A7A8">494 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7AA">
            <cell id="N2A7AB">Aquatilia quæ aliqua anni parte ſe in cœno uel arena condunt</cell>
            <cell id="N2A7AD">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7AF">
            <cell id="N2A7B0">Aquila Northuſæ mortua</cell>
            <cell id="N2A7B2">480 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7B4">
            <cell id="N2A7B5">Aquila à lanio Dincelſpyhelenſi oc­ciſa</cell>
            <cell id="N2A7B7">480 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A7B9">
            <cell id="N2A7BA">Aranei nigri</cell>
            <cell id="N2A7BC">493 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7BE">
            <cell id="N2A7BF">Aratus</cell>
            <cell id="N2A7C1">495 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7C3">
            <cell id="N2A7C4">Ardeola</cell>
            <cell id="N2A7C6">481 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7C8">
            <cell id="N2A7C9">Ariſtoteles</cell>
            <cell id="N2A7CB">478 m. 479 m. 485 m. 487 f. 492 m. 493 p. 498 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7CD">
            <cell id="N2A7CE">Ariſtophanes</cell>
            <cell id="N2A7D0">486 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7D2">
            <cell id="N2A7D3">Arces ſubterraneæ</cell>
            <cell id="N2A7D5">482 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7D7">
            <cell id="N2A7D8">Aſcalabus, &amp; <foreign lang="el">a)skalabw/tks</foreign>, qui &amp; ſtellio</cell>
            <cell id="N2A7DE">493 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7E0">
            <cell id="N2A7E1">Aſcarides</cell>
            <cell id="N2A7E3">499 f. 500 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7E5">
            <cell id="N2A7E6">Aſelli rimis parietum occultantur</cell>
            <cell id="N2A7E8">481 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7EA">
            <cell id="N2A7EB">Aſellus piſcis æſtiuis menſibus ſe <expan abbr="cõ">con</expan>dit</cell>
            <cell id="N2A7F1">474 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A7F3">
            <cell id="N2A7F4">Aſio noctuæ ſpecies</cell>
            <cell id="N2A7F6">486 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7F8">
            <cell id="N2A7F9">Aſpis, &amp; eius genera</cell>
            <cell id="N2A7FB">497 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A7FD">
            <cell id="N2A7FE">Attagenes</cell>
            <cell id="N2A800">481 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A802">
            <cell id="N2A803">Aues hyeme in cauis arboribus <expan abbr="latẽ­tes">laten­tes</expan>
</cell>
            <cell id="N2A809">481 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A80B">
            <cell id="N2A80C">Aues luteæ</cell>
            <cell id="N2A80E">479 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A810">
            <cell id="N2A811">Aues quædam cur uerno tempore conſpiciantur implumes</cell>
            <cell id="N2A813">482 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A815">
            <cell id="N2A816">Aues nocturnæ</cell>
            <cell id="N2A818">485 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A81A">
            <cell id="N2A81B">Aurata æſtiuis menſibus ſe condit</cell>
            <cell id="N2A81D">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A81F">
            <cell id="N2A820">B</cell>
            <cell id="N2A822"></cell>
          </row>
          <row id="N2A823">
            <cell id="N2A824">Baſiliſcus</cell>
            <cell id="N2A826">498 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A828">
            <cell id="N2A829">
<foreign lang="el">*bafaxi/des</foreign>
</cell>
            <cell id="N2A82F">495 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A831">
            <cell id="N2A832">Blattæ parietum rimis occultantur</cell>
            <cell id="N2A834">481 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A836">
            <cell id="N2A837">Boæ ex natricum genere</cell>
            <cell id="N2A839">497 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A83B">
            <cell id="N2A83C">
<foreign lang="el">*bre/c(as</foreign>, rana</cell>
            <cell id="N2A842">495 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A844">
            <cell id="N2A845">Bubo</cell>
            <cell id="N2A847">485 f. 494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A849">
            <cell id="N2A84A">Buccina</cell>
            <cell id="N2A84C">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A84E">
            <cell id="N2A84F">Bufo</cell>
            <cell id="N2A851">495 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A853">
            <cell id="N2A854">C</cell>
            <cell id="N2A856"></cell>
          </row>
          <row id="N2A857">
            <cell id="N2A858">Cancer fluuiatilis</cell>
            <cell id="N2A85A">496 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A85C">
            <cell id="N2A85D">Calabricus ſerpens</cell>
            <cell id="N2A85F">497 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A861">
            <cell id="N2A862">Caprea</cell>
            <cell id="N2A864">485 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A866">
            <cell id="N2A867">Caſſianus theologus</cell>
            <cell id="N2A869">499 p</cell>
          </row>
          <row id="N2A86B">
            <cell id="N2A86C">
<foreign lang="el">*ka/swr</foreign>
</cell>
            <cell id="N2A872">484 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A874">
            <cell id="N2A875">Caſtorea</cell>
            <cell id="N2A877">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2A879">
            <cell id="N2A87A">Caucaſus mons</cell>
            <cell id="N2A87C">482 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A87E">
            <cell id="N2A87F">Cauſon quæ &amp; dipſas</cell>
            <cell id="N2A881">496 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A883">
            <cell id="N2A884">Cæcula hyeme ſe condit in terra</cell>
            <cell id="N2A886">496 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A888">
            <cell id="N2A889">Cellæ ſubterraneæ</cell>
            <cell id="N2A88B">482 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A88D">
            <cell id="N2A88E">Cenchris ſerpens</cell>
            <cell id="N2A890">498 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A892">
            <cell id="N2A893">Centipeda quæ &amp; <expan abbr="ſcolopẽdra">ſcolopendra</expan>
</cell>
            <cell id="N2A899">494 p</cell>
          </row>
          <row id="N2A89B">
            <cell id="N2A89C">Cephi Æthiopici</cell>
            <cell id="N2A89E">480 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8A0">
            <cell id="N2A8A1">Ceraſtes</cell>
            <cell id="N2A8A3">497 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8A5">
            <cell id="N2A8A6">Ceruus</cell>
            <cell id="N2A8A8">485 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8AA">
            <cell id="N2A8AB">Ciconiæ</cell>
            <cell id="N2A8AD">481 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8AF">
            <cell id="N2A8B0"><expan abbr="Chamæleõ">Chamæleon</expan> 492 m. aura alitur</cell>
            <cell id="N2A8B5">493 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8B7">
            <cell id="N2A8B8">
<foreign lang="el">*xamaitupEI)=a</foreign>
</cell>
            <cell id="N2A8BE">483 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8C0">
            <cell id="N2A8C1">Chelydros</cell>
            <cell id="N2A8C3">497 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8C5">
            <cell id="N2A8C6">Cherſydros</cell>
            <cell id="N2A8C8">497 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8CA">
            <cell id="N2A8CB">Cicero</cell>
            <cell id="N2A8CD">499 m. 500 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8CF">
            <cell id="N2A8D0">Circe</cell>
            <cell id="N2A8D2">482 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8D4">
            <cell id="N2A8D5">Cleopatra aſpidas ptyadas ſibi ad­mouit</cell>
            <cell id="N2A8D7">497 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8D9">
            <cell id="N2A8DA">Columella</cell>
            <cell id="N2A8DC">496 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8DE">
            <cell id="N2A8DF">Cœnobium ſubterraneum in Sedu­nis</cell>
            <cell id="N2A8E1">482 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8E3">
            <cell id="N2A8E4">Corpus ſubterraneum &amp; eius diui­ſio</cell>
            <cell id="N2A8E6">479 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8E8">
            <cell id="N2A8E9">Coruus aquaticus</cell>
            <cell id="N2A8EB">481 p.</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/581.jpg"></pb>
          <row id="N2A8F0">
            <cell id="N2A8F1">Coruus qui <foreign lang="el">w_ur(r)oko/rac(</foreign>
</cell>
            <cell id="N2A8F7">481 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8F9">
            <cell id="N2A8FA">Coruus piſcis hybernis menſibus ſe condit</cell>
            <cell id="N2A8FC">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A8FE">
            <cell id="N2A8FF">Conger</cell>
            <cell id="N2A901">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2A903">
            <cell id="N2A904">Cochleæ</cell>
            <cell id="N2A906">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2A908">
            <cell id="N2A909">Cochleæ cauaticæ</cell>
            <cell id="N2A90B">499 f. 501 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A90D">
            <cell id="N2A90E">Colubri Thebani cornuti</cell>
            <cell id="N2A910">498 p</cell>
          </row>
          <row id="N2A912">
            <cell id="N2A913">Crabrones ſylueſtres</cell>
            <cell id="N2A915">481 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A917">
            <cell id="N2A918">Crocodilus 494 m. ad inſulam Tentyritarum non adnatat</cell>
            <cell id="N2A91A">495 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A91C">
            <cell id="N2A91D">Cuculus</cell>
            <cell id="N2A91F">481 f</cell>
          </row>
          <row id="N2A921">
            <cell id="N2A922">Cuniculus</cell>
            <cell id="N2A924">483 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A926">
            <cell id="N2A927">Cymbri</cell>
            <cell id="N2A929">480 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A92B">
            <cell id="N2A92C">Vide etiam in Kappa.</cell>
            <cell id="N2A92E"></cell>
          </row>
          <row id="N2A92F">
            <cell id="N2A930">D</cell>
            <cell id="N2A932"></cell>
          </row>
          <row id="N2A933">
            <cell id="N2A934">Dama</cell>
            <cell id="N2A936">485 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A938">
            <cell id="N2A939">Dantiſci bona pars uulgi ſub terra habitat</cell>
            <cell id="N2A93B">483 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A93D">
            <cell id="N2A93E">Dæmones ſubterranei, &amp; eorum duplex genus</cell>
            <cell id="N2A940">501 f. 502 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A942">
            <cell id="N2A943">Delphinus</cell>
            <cell id="N2A945">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A947">
            <cell id="N2A948">Delphinus hoſtis crocodili</cell>
            <cell id="N2A94A">495 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A94C">
            <cell id="N2A94D">Dioſcorides</cell>
            <cell id="N2A94F">478 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A951">
            <cell id="N2A952">Dipſas</cell>
            <cell id="N2A954">496 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A956">
            <cell id="N2A957">Domus in Armenia maiori quales</cell>
            <cell id="N2A959">482 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A95B">
            <cell id="N2A95C">Draco 499 p. cum aquila &amp; elephan te pugnat</cell>
            <cell id="N2A95E">499 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A960">
            <cell id="N2A961">Dryinos</cell>
            <cell id="N2A963">497 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A965">
            <cell id="N2A966">E</cell>
            <cell id="N2A968"></cell>
          </row>
          <row id="N2A969">
            <cell id="N2A96A">
<foreign lang="el">*elEI)o\s</foreign> Ariſtoteli glis dictus</cell>
            <cell id="N2A970">487 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A972">
            <cell id="N2A973">Erinaceus hyeme in cauis arboribus ſe condit</cell>
            <cell id="N2A975">481 m. 484 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A977">
            <cell id="N2A978">
<foreign lang="el">*exi/dnk</foreign>
</cell>
            <cell id="N2A97E">496 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A980">
            <cell id="N2A981">F</cell>
            <cell id="N2A983"></cell>
          </row>
          <row id="N2A984">
            <cell id="N2A985">Iber, &amp; eius deſcriptio</cell>
            <cell id="N2A987">484 p. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N2A989">
            <cell id="N2A98A">Fibri pelles &amp; teſtes</cell>
            <cell id="N2A98C">484 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A98E">
            <cell id="N2A98F">Formicæ</cell>
            <cell id="N2A991">481 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A993">
            <cell id="N2A994">Foſſæ Preneſtinæ</cell>
            <cell id="N2A996">483 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A998">
            <cell id="N2A999">Fulica</cell>
            <cell id="N2A99B">481 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A99D">
            <cell id="N2A99E">Fuluius Hirpinus uiuaria gliribus inſtituit</cell>
            <cell id="N2A9A0">488 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A9A2">
            <cell id="N2A9A3">G</cell>
            <cell id="N2A9A5"></cell>
          </row>
          <row id="N2A9A6">
            <cell id="N2A9A7">Galgulus</cell>
            <cell id="N2A9A9">481 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A9AB">
            <cell id="N2A9AC">
<foreign lang="el">*galew/ths</foreign>, qui &amp; ſtellio</cell>
            <cell id="N2A9B2">493 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A9B4">
            <cell id="N2A9B5">Galenus</cell>
            <cell id="N2A9B7">497 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A9B9">
            <cell id="N2A9BA">
<foreign lang="el">*ga/lk</foreign>, quæ uiſela</cell>
            <cell id="N2A9C0">489 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A9C2">
            <cell id="N2A9C3">Ganeum</cell>
            <cell id="N2A9C5">483 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A9C7">
            <cell id="N2A9C8">Glaucus piſcis hybernis menſibus ſe condit</cell>
            <cell id="N2A9CA">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A9CC">
            <cell id="N2A9CD">Glis</cell>
            <cell id="N2A9CF">481 m. 488 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A9D1">
            <cell id="N2A9D2">Gliraria</cell>
            <cell id="N2A9D4">488 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A9D6">
            <cell id="N2A9D7">Gothi ex Scandia in Sarmatiam &amp; Daciam</cell>
            <cell id="N2A9D9">480 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2A9DB">
            <cell id="N2A9DC">Grues ab ultimis quaſi terris in ulti­mas diſcedunt</cell>
            <cell id="N2A9DE">481 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A9E0">
            <cell id="N2A9E1">Grylli domeſtici agreſtes</cell>
            <cell id="N2A9E3">493 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A9E5">
            <cell id="N2A9E6">
<foreign lang="el">*gurinoi</foreign>
</cell>
            <cell id="N2A9EC">495 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2A9EE">
            <cell id="N2A9EF">H</cell>
            <cell id="N2A9F1"></cell>
          </row>
          <row id="N2A9F2">
            <cell id="N2A9F3">Halcyones marinæ, fluuiatiles</cell>
            <cell id="N2A9F5">485 m</cell>
          </row>
          <row id="N2A9F7">
            <cell id="N2A9F8">Hameſter qui à quibuſdam cricetus</cell>
            <cell id="N2A9FA">490 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2A9FC">
            <cell id="N2A9FD">Hameſtri appellatio in hominem uoracem apud Germanos</cell>
            <cell id="N2A9FF">491 p</cell>
          </row>
          <row id="N2AA01">
            <cell id="N2AA02">Hæmorrhoos</cell>
            <cell id="N2AA04">498 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA06">
            <cell id="N2AA07">Hippurus piſcis</cell>
            <cell id="N2AA09">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA0B">
            <cell id="N2AA0C">Hirundines hyeme in loca tepidiora ſecedunt</cell>
            <cell id="N2AA0E">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA10">
            <cell id="N2AA11">Hirundines ripariæ, quæ &amp; <foreign lang="el">a)/podes) &amp; kuyelsi\</foreign>
</cell>
            <cell id="N2AA17">494 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA19">
            <cell id="N2AA1A">Hyſtrix hybernis menſibus, ut Plini us ſcribit, in ſpecus ſecedit: æſtiuis, ut Albertus</cell>
            <cell id="N2AA1C">491 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA1E">
            <cell id="N2AA1F">Hyſtricis deſcriptio</cell>
            <cell id="N2AA21">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA23">
            <cell id="N2AA24">Hoenſteinum</cell>
            <cell id="N2AA26">483 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA28">
            <cell id="N2AA29">Homerus</cell>
            <cell id="N2AA2B">482 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA2D">
            <cell id="N2AA2E">Homines cauernas ſuccedentes, qui ex eo Troglodytæ</cell>
            <cell id="N2AA30">482 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA32">
            <cell id="N2AA33">Homines ſylueſtres Scricfinniæ</cell>
            <cell id="N2AA35">482 <pb xlink:href="001/01/582.jpg"></pb>486 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA3B">
            <cell id="N2AA3C">Hydros</cell>
            <cell id="N2AA3E">497 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA40">
            <cell id="N2AA41">I</cell>
            <cell id="N2AA43"></cell>
          </row>
          <row id="N2AA44">
            <cell id="N2AA45">Iaculus ſerpens</cell>
            <cell id="N2AA47">498 m</cell>
          </row>
          <row id="N2AA49">
            <cell id="N2AA4A">Ibex</cell>
            <cell id="N2AA4C">485 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA4E">
            <cell id="N2AA4F">Ibis Ægyptia 499 p. in Alpibus ui­ſa</cell>
            <cell id="N2AA51">480 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA53">
            <cell id="N2AA54">Ichneumon crocodilo inimicus 495 f. 496 p. aſpidi</cell>
            <cell id="N2AA56">497 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA58">
            <cell id="N2AA59">
<foreign lang="el">*iktssos</foreign>
</cell>
            <cell id="N2AA5F">481 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA61">
            <cell id="N2AA62">
<foreign lang="el">*ikps</foreign> muſtelæ genus</cell>
            <cell id="N2AA68">489 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA6A">
            <cell id="N2AA6B">
<foreign lang="el">*ikpdos</foreign> pellis, <expan abbr="prouerbiũ">prouerbium</expan> apud Ger­manos in uiliſſimum &amp; maxime fœditum ſcortum</cell>
            <cell id="N2AA75">eo. f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA77">
            <cell id="N2AA78">K</cell>
            <cell id="N2AA7A"></cell>
          </row>
          <row id="N2AA7B">
            <cell id="N2AA7C">
<foreign lang="el">*kalami/tk</foreign> rana</cell>
            <cell id="N2AA82">495 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA84">
            <cell id="N2AA85">
<foreign lang="el">*kamyi/ouros</foreign>, Latinis ſciurus</cell>
            <cell id="N2AA8B">487 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA8D">
            <cell id="N2AA8E">
<foreign lang="el">*kikkaban_</foreign>, ſonus quem ululæ edunt</cell>
            <cell id="N2AA94">486 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA96">
            <cell id="N2AA97">
<foreign lang="el">*ko/balsi</foreign>, dæmones hominum imita­tores</cell>
            <cell id="N2AA9D">502 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AA9F">
            <cell id="N2AAA0">
<foreign lang="el">*ku/yelsi</foreign>, quæ &amp; <foreign lang="el">a)/podes)</foreign>
</cell>
            <cell id="N2AAAA">494 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AAAC">
            <cell id="N2AAAD">L</cell>
            <cell id="N2AAAF"></cell>
          </row>
          <row id="N2AAB0">
            <cell id="N2AAB1">Lacerta Chalcidica quæ &amp; ſeps</cell>
            <cell id="N2AAB3">492</cell>
          </row>
          <row id="N2AAB5">
            <cell id="N2AAB6">Lacerta hybernis menſibus in terra latet</cell>
            <cell id="N2AAB8">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2AABA">
            <cell id="N2AABB">Lacerta à ſtellione quomodo diffe­rat</cell>
            <cell id="N2AABD">493 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AABF">
            <cell id="N2AAC0">Lacerta aquatilis</cell>
            <cell id="N2AAC2">492 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AAC4">
            <cell id="N2AAC5">Lacerta uiridis</cell>
            <cell id="N2AAC7">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2AAC9">
            <cell id="N2AACA">Lagopus</cell>
            <cell id="N2AACC">485 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AACE">
            <cell id="N2AACF">Lepus</cell>
            <cell id="N2AAD1">eo. p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AAD3">
            <cell id="N2AAD4">Locuſtæ in Pannonias, <expan abbr="Daciã">Daciam</expan> &amp; Lygios proximis annis inuolarunt</cell>
            <cell id="N2AADA">480 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AADC">
            <cell id="N2AADD">Lubeci bona pars uulgi ſub terra ha­bitat</cell>
            <cell id="N2AADF">483 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AAE1">
            <cell id="N2AAE2">Lucanus reprehenſus</cell>
            <cell id="N2AAE4">497 p. 498 m. 499 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AAE6">
            <cell id="N2AAE7">Lumbrici</cell>
            <cell id="N2AAE9">499 f. 500 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AAEB">
            <cell id="N2AAEC">Lupus</cell>
            <cell id="N2AAEE">485 p</cell>
          </row>
          <row id="N2AAF0">
            <cell id="N2AAF1">Lupus ceruarius</cell>
            <cell id="N2AAF3">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2AAF5">
            <cell id="N2AAF6">Lutra, &amp; eius deſcriptio</cell>
            <cell id="N2AAF8">483 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AAFA">
            <cell id="N2AAFB"></cell>
            <cell id="N2AAFC">484 p. m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AAFE">
            <cell id="N2AAFF">M</cell>
            <cell id="N2AB01"></cell>
          </row>
          <row id="N2AB02">
            <cell id="N2AB03">Martialis</cell>
            <cell id="N2AB05">488 p. 490 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB07">
            <cell id="N2AB08">Meles</cell>
            <cell id="N2AB0A">483 m. f. 485 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB0C">
            <cell id="N2AB0D">caninus ſuillus</cell>
            <cell id="N2AB0F">485 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB11">
            <cell id="N2AB12">Melia</cell>
            <cell id="N2AB14">eo. m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB16">
            <cell id="N2AB17">Mergus</cell>
            <cell id="N2AB19">481 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB1B">
            <cell id="N2AB1C">Merulæ</cell>
            <cell id="N2AB1E">eo. f. 494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB20">
            <cell id="N2AB21">Merula piſcis</cell>
            <cell id="N2AB23">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB25">
            <cell id="N2AB26">
<foreign lang="el">*mo/lgk</foreign> Græco nomine Germanis, quæ ſalamandra</cell>
            <cell id="N2AB2C">493 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB2E">
            <cell id="N2AB2F">
<foreign lang="el">*molsu/rides)</foreign> ranæ</cell>
            <cell id="N2AB35">495 f</cell>
          </row>
          <row id="N2AB37">
            <cell id="N2AB38">Multipeda &amp; millipeda, quæ &amp; ſco­lopendra</cell>
            <cell id="N2AB3A">494 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB3C">
            <cell id="N2AB3D">Murena hybernis menſibus ſe con­dit</cell>
            <cell id="N2AB3F">eo. m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB41">
            <cell id="N2AB42">Mus Alpinus</cell>
            <cell id="N2AB44">486 f. 487 p. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N2AB46">
            <cell id="N2AB47">Mus aquatilis</cell>
            <cell id="N2AB49">496 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB4B">
            <cell id="N2AB4C">Mus araneus, qui &amp; <foreign lang="el">muga/lk</foreign>
</cell>
            <cell id="N2AB52">489 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB54">
            <cell id="N2AB55">Mus Laſſicius</cell>
            <cell id="N2AB57">488 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB59">
            <cell id="N2AB5A">Mus Noricus, qui citellus</cell>
            <cell id="N2AB5C">488 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB5E">
            <cell id="N2AB5F">Mus Pannonicus</cell>
            <cell id="N2AB61">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB63">
            <cell id="N2AB64">Mus Ponticus</cell>
            <cell id="N2AB66">481 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB68">
            <cell id="N2AB69">
<foreign lang="el">*mu_s ski/ouros</foreign>
</cell>
            <cell id="N2AB6F">487 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB71">
            <cell id="N2AB72">Mus ſylueſtris</cell>
            <cell id="N2AB74">488 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB76">
            <cell id="N2AB77">Mus ſubterraneus, qui &amp; agreſtis</cell>
            <cell id="N2AB79">500 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB7B">
            <cell id="N2AB7C">Muſtela quæ proprie <foreign lang="el">ga/lh</foreign> 489 m. quæ <foreign lang="el">i<gap></gap>kps</foreign> ibid. m. quæ martes ibi dem f. quæ Germanis zobela</cell>
            <cell id="N2AB88">490 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB8A">
            <cell id="N2AB8B">Muſtelarum uirus baſiliſco exitio</cell>
            <cell id="N2AB8D">498 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB8F">
            <cell id="N2AB90">N</cell>
            <cell id="N2AB92"></cell>
          </row>
          <row id="N2AB93">
            <cell id="N2AB94">Natrix hyeme in caua terræ ingredi­tur</cell>
            <cell id="N2AB96">497 p. eius genera ibid.</cell>
          </row>
          <row id="N2AB98">
            <cell id="N2AB99">Nicander</cell>
            <cell id="N2AB9B">493 m. 495 f. 496. f. 497 f. <pb xlink:href="001/01/583.jpg"></pb>498 m. reprehenſus 496 m</cell>
          </row>
          <row id="N2ABA1">
            <cell id="N2ABA2">Nitedula</cell>
            <cell id="N2ABA4">500 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABA6">
            <cell id="N2ABA7">Noerza</cell>
            <cell id="N2ABA9">490 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABAB">
            <cell id="N2ABAC">Noctua</cell>
            <cell id="N2ABAE">485 f. 486 p. 494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABB0">
            <cell id="N2ABB1">Noctuarum genera</cell>
            <cell id="N2ABB3">486 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABB5">
            <cell id="N2ABB6">Nycticorax</cell>
            <cell id="N2ABB8">485 f. 486 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABBA">
            <cell id="N2ABBB">O</cell>
            <cell id="N2ABBD"></cell>
          </row>
          <row id="N2ABBE">
            <cell id="N2ABBF">Olores</cell>
            <cell id="N2ABC1">481 p</cell>
          </row>
          <row id="N2ABC3">
            <cell id="N2ABC4">Onocrotalus</cell>
            <cell id="N2ABC6">eo. m</cell>
          </row>
          <row id="N2ABC8">
            <cell id="N2ABC9">Opianus</cell>
            <cell id="N2ABCB">478 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABCD">
            <cell id="N2ABCE">Orphus piſcis hybernis menſibus ſe condit</cell>
            <cell id="N2ABD0">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABD2">
            <cell id="N2ABD3">Ouidius</cell>
            <cell id="N2ABD5">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABD7">
            <cell id="N2ABD8">Oua ſerpentium in ignem coniecta flammam reſtinguere</cell>
            <cell id="N2ABDA">495 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABDC">
            <cell id="N2ABDD">P</cell>
            <cell id="N2ABDF"></cell>
          </row>
          <row id="N2ABE0">
            <cell id="N2ABE1">Palumbes</cell>
            <cell id="N2ABE3">481 f. 494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABE5">
            <cell id="N2ABE6">Pecten</cell>
            <cell id="N2ABE8">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABEA">
            <cell id="N2ABEB">Perca</cell>
            <cell id="N2ABED">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABEF">
            <cell id="N2ABF0">Perdix</cell>
            <cell id="N2ABF2">481 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABF4">
            <cell id="N2ABF5"><expan abbr="Perſarũ">Perſarum</expan> reges hyberno tempore Ba­bylone, uerno Suſis, æſtiuo in Ec­batanis degebant</cell>
            <cell id="N2ABFA">480 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2ABFC">
            <cell id="N2ABFD">
<foreign lang="el">*ruri/fr&lt;25&gt;os</foreign>
</cell>
            <cell id="N2AC03">500 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC05">
            <cell id="N2AC06">
<foreign lang="el">*fr&lt;25&gt;os</foreign>, rana rubeta</cell>
            <cell id="N2AC0C">495 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC0E">
            <cell id="N2AC0F">Picus</cell>
            <cell id="N2AC11">481 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC13">
            <cell id="N2AC14">Piſces uitandi caloris &amp; frigoris gratia mutant locum</cell>
            <cell id="N2AC16">eo. m. f</cell>
          </row>
          <row id="N2AC18">
            <cell id="N2AC19">Piſces foſſiles</cell>
            <cell id="N2AC1B">501 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC1D">
            <cell id="N2AC1E">Platyceros</cell>
            <cell id="N2AC20">485 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC22">
            <cell id="N2AC23">Plinius</cell>
            <cell id="N2AC25">478 m. 480 m. 485 p. 488 m 494 m. 497 m. f. 498 p. f. 499 f. 500 f. 501 p. reprehenſus 495 m. f. 496 m</cell>
          </row>
          <row id="N2AC27">
            <cell id="N2AC28">Polybius</cell>
            <cell id="N2AC2A">501 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC2C">
            <cell id="N2AC2D">Porphyrius</cell>
            <cell id="N2AC2F">478 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC31">
            <cell id="N2AC32">Porphyrus ſerpens</cell>
            <cell id="N2AC34">498 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC36">
            <cell id="N2AC37">Preſter à dipſade differt</cell>
            <cell id="N2AC39">496 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC3B">
            <cell id="N2AC3C">Preneſtinæ foſſæ</cell>
            <cell id="N2AC3E">483 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC40">
            <cell id="N2AC41">Primadiæ</cell>
            <cell id="N2AC43">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC45">
            <cell id="N2AC46">Pſellus</cell>
            <cell id="N2AC48">502 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC4A">
            <cell id="N2AC4B">Pſyllorum olfactu ſerpentes fugan­tur</cell>
            <cell id="N2AC4D">495 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC4F">
            <cell id="N2AC50">Pufhardum</cell>
            <cell id="N2AC52">482 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC54">
            <cell id="N2AC55">Purpura</cell>
            <cell id="N2AC57">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC59">
            <cell id="N2AC5A">
<foreign lang="el">*ruri/gonoi</foreign>, beſtiolæ</cell>
            <cell id="N2AC60">499 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC62">
            <cell id="N2AC63">Q</cell>
            <cell id="N2AC65"></cell>
          </row>
          <row id="N2AC66">
            <cell id="N2AC67">Querquedula</cell>
            <cell id="N2AC69">481 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC6B">
            <cell id="N2AC6C">R</cell>
            <cell id="N2AC6E"></cell>
          </row>
          <row id="N2AC6F">
            <cell id="N2AC70">Raia</cell>
            <cell id="N2AC72">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC74">
            <cell id="N2AC75">Ranarum diuerſa genera</cell>
            <cell id="N2AC77">495 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC79">
            <cell id="N2AC7A">Rana rubeta</cell>
            <cell id="N2AC7C">eo. f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC7E">
            <cell id="N2AC7F">Rana quæ <foreign lang="el">kalami/tks</foreign>
</cell>
            <cell id="N2AC85">eo. m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC87">
            <cell id="N2AC88">Ranæ temporariæ</cell>
            <cell id="N2AC8A">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC8C">
            <cell id="N2AC8D">Rana uenenata</cell>
            <cell id="N2AC8F">499 f. 500 p. m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC91">
            <cell id="N2AC92">Renum doloris <expan abbr="medicamẽtũ">medicamentum</expan>
</cell>
            <cell id="N2AC98">485 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC9A">
            <cell id="N2AC9B">Reineſteinum</cell>
            <cell id="N2AC9D">482 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AC9F">
            <cell id="N2ACA0">Rupicapra</cell>
            <cell id="N2ACA2">485 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2ACA4">
            <cell id="N2ACA5">S</cell>
            <cell id="N2ACA7"></cell>
          </row>
          <row id="N2ACA8">
            <cell id="N2ACA9">Sal inimicum lacertæ aquatili</cell>
            <cell id="N2ACAB">492 m</cell>
          </row>
          <row id="N2ACAD">
            <cell id="N2ACAE">Salamandra, quæ Germanis Græco nomine <foreign lang="el">mo/lgk</foreign>
</cell>
            <cell id="N2ACB4">493 m. f</cell>
          </row>
          <row id="N2ACB6">
            <cell id="N2ACB7">Salmo</cell>
            <cell id="N2ACB9">481 m</cell>
          </row>
          <row id="N2ACBB">
            <cell id="N2ACBC">Scandia</cell>
            <cell id="N2ACBE">480 p. 482 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ACC0">
            <cell id="N2ACC1">Scarabei rutili</cell>
            <cell id="N2ACC3">493 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2ACC5">
            <cell id="N2ACC6">Scolopendra</cell>
            <cell id="N2ACC8">eo.</cell>
          </row>
          <row id="N2ACCA">
            <cell id="N2ACCB"><expan abbr="Scricfiñiæ">Scricfinniæ</expan> ſylueſtres homines</cell>
            <cell id="N2ACD0">482 m</cell>
          </row>
          <row id="N2ACD2">
            <cell id="N2ACD3">Scytale</cell>
            <cell id="N2ACD5">496 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2ACD7">
            <cell id="N2ACD8">
<foreign lang="el">*ski/ouros</foreign>
</cell>
            <cell id="N2ACDE">487 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2ACE0">
            <cell id="N2ACE1">Seneca</cell>
            <cell id="N2ACE3">501 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2ACE5">
            <cell id="N2ACE6">Sepedon</cell>
            <cell id="N2ACE8">498 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ACEA">
            <cell id="N2ACEB">Seps ſeu lacerta Chalcidica</cell>
            <cell id="N2ACED">492 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2ACEF">
            <cell id="N2ACF0">Serpentes hyeme latentes</cell>
            <cell id="N2ACF2">496 p. m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ACF4">
            <cell id="N2ACF5">Serpens Calabricus</cell>
            <cell id="N2ACF7">497 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2ACF9">
            <cell id="N2ACFA">Seruius</cell>
            <cell id="N2ACFC">500 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2ACFE">
            <cell id="N2ACFF">Sorex</cell>
            <cell id="N2AD01">488 m</cell>
          </row>
          <row id="N2AD03">
            <cell id="N2AD04">Spondylis uermis</cell>
            <cell id="N2AD06">499 f. 500 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD08">
            <cell id="N2AD09">Stellio</cell>
            <cell id="N2AD0B">493 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD0D">
            <cell id="N2AD0E">Sturio</cell>
            <cell id="N2AD10">481 m</cell>
          </row>
          <pb xlink:href="001/01/584.jpg"></pb>
          <row id="N2AD15">
            <cell id="N2AD16">Sturni</cell>
            <cell id="N2AD18">481 f. 494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD1A">
            <cell id="N2AD1B">Subterraneum corpus, &amp; eius diui­ſio</cell>
            <cell id="N2AD1F">479 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD21">
            <cell id="N2AD22">Sibyllæ Cumeæ antrum</cell>
            <cell id="N2AD24">482 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD26">
            <cell id="N2AD27">T</cell>
            <cell id="N2AD29"></cell>
          </row>
          <row id="N2AD2A">
            <cell id="N2AD2B">Talpa</cell>
            <cell id="N2AD2D">499 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD2F">
            <cell id="N2AD30">Tarandus</cell>
            <cell id="N2AD32">485 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD34">
            <cell id="N2AD35">Tenedi inſulæ piſcatores <expan abbr="rupiũ">rupium</expan> ſpe­cubus pro domibus <expan abbr="utũtur">utuntur</expan>
</cell>
            <cell id="N2AD3F">482 m</cell>
          </row>
          <row id="N2AD41">
            <cell id="N2AD42">Tentyritæ</cell>
            <cell id="N2AD44">495 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD46">
            <cell id="N2AD47">Teredo</cell>
            <cell id="N2AD49">499 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD4B">
            <cell id="N2AD4C">Terrarum quaſdam oras onera, qui­bus premuntur in alias ſæpe deponere</cell>
            <cell id="N2AD4E">480 p. m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD50">
            <cell id="N2AD51">Tetraones</cell>
            <cell id="N2AD53">481 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD55">
            <cell id="N2AD56">Teutones</cell>
            <cell id="N2AD58">480 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD5A">
            <cell id="N2AD5B">Thebani colubri</cell>
            <cell id="N2AD5D">498 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD5F">
            <cell id="N2AD60">Theophraſtus</cell>
            <cell id="N2AD62">478 p. 501 p. f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD64">
            <cell id="N2AD65">reprehenſus de piſcibus ſubterraneis</cell>
            <cell id="N2AD67">501 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD69">
            <cell id="N2AD6A">Teſtudo terreſtris</cell>
            <cell id="N2AD6C">493 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD6E">
            <cell id="N2AD6F">Thynnus</cell>
            <cell id="N2AD71">481 m. 494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD73">
            <cell id="N2AD74">Tragelaphus</cell>
            <cell id="N2AD76">485 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD78">
            <cell id="N2AD79">Troglodytæ</cell>
            <cell id="N2AD7B">482 m. 486 m</cell>
          </row>
          <row id="N2AD7D">
            <cell id="N2AD7E">Trochilos crocodilo dentes &amp; fau­ces repurgat</cell>
            <cell id="N2AD80">494 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD82">
            <cell id="N2AD83">Trulli dæmones</cell>
            <cell id="N2AD85">502 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD87">
            <cell id="N2AD88">Turdi</cell>
            <cell id="N2AD8A">481 f. 494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD8C">
            <cell id="N2AD8D">Turdus piſcis</cell>
            <cell id="N2AD8F">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD91">
            <cell id="N2AD92">Turtures hyeme in cauernis monti­um latent</cell>
            <cell id="N2AD94">481 f. 494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD96">
            <cell id="N2AD97">
<foreign lang="el">*tufli_nos, *tuflw\y</foreign>
</cell>
            <cell id="N2AD9D">496 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2AD9F">
            <cell id="N2ADA0">V</cell>
            <cell id="N2ADA2"></cell>
          </row>
          <row id="N2ADA3">
            <cell id="N2ADA4">Varro</cell>
            <cell id="N2ADA6">485 m. 486 p. 488 p</cell>
          </row>
          <row id="N2ADA8">
            <cell id="N2ADA9">Vermis quadrupes in Maio natus</cell>
            <cell id="N2ADAB">494 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADAD">
            <cell id="N2ADAE">Veſpertilio</cell>
            <cell id="N2ADB0">485 f. 486 p. m. 494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADB2">
            <cell id="N2ADB3">Veſpæ</cell>
            <cell id="N2ADB5">481 f.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADB7">
            <cell id="N2ADB8">Vipera quæ <foreign lang="el">e)/xidna</foreign>
</cell>
            <cell id="N2ADBE">496 p. m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADC0">
            <cell id="N2ADC1">Virgilius</cell>
            <cell id="N2ADC3">497 p. 500 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADC5">
            <cell id="N2ADC6">Viſela quæ <foreign lang="el">ga/lk</foreign>
</cell>
            <cell id="N2ADCC">489 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADCE">
            <cell id="N2ADCF">Viuerra</cell>
            <cell id="N2ADD1">490 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADD3">
            <cell id="N2ADD4">Vlula</cell>
            <cell id="N2ADD6">485 f. 486 p. 494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADD8">
            <cell id="N2ADD9">Volucres quæ hyeme ſe condunt in terra</cell>
            <cell id="N2ADDB">494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADDD">
            <cell id="N2ADDE">Vormela</cell>
            <cell id="N2ADE0">491 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADE2">
            <cell id="N2ADE3">Vpupæ</cell>
            <cell id="N2ADE5">481 f. 494 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADE7">
            <cell id="N2ADE8">Vrſus</cell>
            <cell id="N2ADEA">491 m. f.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADEC">
            <cell id="N2ADED">Vulpes</cell>
            <cell id="N2ADEF">483 p. m. f. &amp; inde</cell>
          </row>
          <row id="N2ADF1">
            <cell id="N2ADF2">Vultur</cell>
            <cell id="N2ADF4">481 p.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADF6">
            <cell id="N2ADF7">X</cell>
            <cell id="N2ADF9"></cell>
          </row>
          <row id="N2ADFA">
            <cell id="N2ADFB">Xenophon</cell>
            <cell id="N2ADFD">482 m.</cell>
          </row>
          <row id="N2ADFF">
            <cell id="N2AE00">Z</cell>
            <cell id="N2AE02"></cell>
          </row>
          <row id="N2AE03">
            <cell id="N2AE04">Zobela muſtelæ ſpecies</cell>
            <cell id="N2AE06">490 p. m.</cell>
          </row>
        </table>
        <p id="N2AE08" type="head">
          <s id="N2AE0A">DE ANIMANTIBVS SVB­<lb></lb>terraneis Indicis FINIS.</s>
        </p>
        <p id="N2AE0F" type="head">
          <s id="N2AE11">ERRATA</s>
        </p>
        <p id="N2AE14" type="main">
          <s id="N2AE16">Fol 1. linea 29. lege effoſſis. </s>
          <s id="N2AE19">13. 28. male. </s>
          <s id="N2AE1C">27. 37. metallicorum. </s>
          <s id="N2AE1F"><lb></lb>37. 13. metallicum 47. 17. profundam 51. 2. dilatata 64. 11. do­<lb></lb>minis 81. 5. uenenoſus 107. 15. pro uerricula, lege rutra 20. pri­<lb></lb>mum 140. 1. quinta 176. 3. latericia 178. 2. latericiæ 185. 4. ui­<lb></lb>tri 190. 35. duplicatus 240. 1. area 259. 18. effluant 275. 34. o­<lb></lb>mnis 297. 35. digitis 371. 43. digitos 381. 22. lingua 420. 24. <lb></lb>fathiſcentes 444. 2. pedes.</s>
        </p>
        <pb xlink:href="001/01/585.jpg"></pb>
        <p id="N2AE30" type="head">
          <s id="N2AE32">BASILEAE APVD HIERON. <lb></lb>FROBENIVM ET NICOLAVM EPI<lb></lb>SCOPIVM M. D. LVI. MEN­<lb></lb>SE MARTIO.<pb xlink:href="001/01/586.jpg"></pb>
<figure id="id.001.01.585.1.jpg" xlink:href="001/01/585/1.jpg"></figure></s>
        </p>
        <pb></pb>
        <pb></pb>
        <pb></pb>
        <pb></pb>
        <pb></pb>
        <pb></pb>
      </chap>
    </body>
    <back></back>
  </text>
</archimedes>