Mercurial > hg > mpdl-xml-content

<?xml version="1.0"?>
<archimedes xmlns:xlink="http://www.w3.org/1999/xlink" >
<info>
     <author>Lucretius</author>
     <title>De rerum natura: Libri Sex (Vol. I, Text)</title>
     <date>1893</date>
     <place>Cambridge</place>
     <translator></translator>
     <lang>la</lang>
     <cvs_file>lucre_natur_082_la_1893.xml</cvs_file>
      <cvs_version></cvs_version>
     <locator>082.xml</locator>
</info>
<text>
<front></front>
<body>

<pb xlink:href="082/01/001.jpg" pagenum="39"></pb>
<chap n="1">
<p type="head"><s id="s.000001">T. LUCRETI CARI</s></p>
<p type="head"><s id="s.000002">DE RERUM NATURA</s></p>
<p type="head"><s id="s.000003">LIBER PRIMUS</s></p>
<p type="main"><s id="s.000004">Aeneadum genetrix, hominum divomque voluptas, <lb></lb>
alma Venus, caeli subter labentia signa <lb></lb>
quae mare navigerum, quae terras frugiferentis <lb></lb>
concelebras, per te quoniam genus omne animantum <lb></lb>
concipitur visitque exortum lumina solis:			 <lb></lb>
te, dea, te fugiunt venti, te nubila caeli <lb></lb>
adventumque tuum, tibi suavis daedala tellus <lb></lb>
summittit flores, tibi rident aequora ponti <lb></lb>
placatumque nitet diffuso lumine caelum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000005">nam simul ac species patefactast verna diei 		 <lb></lb>
et reserata viget genitabilis aura favoni, <lb></lb>
aeriae primum volucres te, diva, tuumque <lb></lb>
significant initum perculsae corda tua vi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000006">inde ferae pecudes persultant pabula laeta		  <lb></lb>
et rapidos tranant amnis: ita capta lepore		  <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/002.jpg" pagenum="40"></pb>
te sequitur cupide quo quamque inducere pergis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000007">denique per maria ac montis fluviosque rapacis <lb></lb>
frondiferasque domos avium camposque virentis <lb></lb>
omnibus incutiens blandum per pectora amorem			 <lb></lb>
efficis ut cupide generatim saecla propagent <lb></lb>
quae quoniam rerum naturam sola gubernas <lb></lb>
nec sine te quicquam dias in luminis oras <lb></lb>
exoritur neque fit laetum neque amabile quicquam, <lb></lb>
te sociam studeo scribendis versibus esse <lb></lb>
quos ego de rerum natura pangere conor			 <lb></lb>
Memmiadae nostro, quem tu, dea, tempore in omni <lb></lb>
omnibus ornatum voluisti excellere rebus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000008">quo magis aeternum da dictis, diva, leporem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000009">effice ut interea fera moenera militiai <lb></lb>
per maria ac terras omnis sopita quiescant.		 </s><lb></lb>
<s id="s.000010">nam tu sola potes tranquilla pace iuvare <lb></lb>
mortalis, quoniam belli fera moenera Mavors <lb></lb>
armipotens regit, in gremium qui saepe tuum se <lb></lb>
reicit aeterno devictus vulnere amoris, <lb></lb>
atque ita suspiciens tereti cervice reposta			 <lb></lb>
pascit amore avidos inhians in te, dea, visus, <lb></lb>
eque tuo pendet resupini spiritus ore.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000011">hunc tu, diva, tuo recubantem corpore sancto <lb></lb>
circumfusa super, suavis ex ore loquellas <lb></lb>
funde petens placidam Romanis, incluta, pacem.		 <lb></lb>
nam neque nos agere hoc patriai tempore iniquo <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/003.jpg" pagenum="41"></pb>
possumus aequo animo nec Memmi clara propago <lb></lb>
talibus in rebus communi desse saluti. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000012">quod superest, vacuas auris animumque sagacem	 <lb></lb>
semotum a curis adhibe veram ad rationem, <lb></lb>
ne mea dona tibi studio disposta fideli, <lb></lb>
intellecta prius quam sint, contempta relinquas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000013">nam tibi de summa caeli ratione deumque <lb></lb>
dissere incipiam et rerum primordia pandam,			 <lb></lb>
unde omnis natura creet res auctet alatque, <lb></lb>
quove eadem rursum natura perempta resolvat, <lb></lb>
quae nos materiem et genitalia corpora rebus <lb></lb>
reddunda in ratione vocare et semina rerum <lb></lb>
appellare suemus et haec eadem usurpare			 <lb></lb>
corpora prima, quod ex illis sunt omnia primis. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000014">Humana ante oculos foede cum vita iaceret <lb></lb>
in terris oppressa gravi sub religione <lb></lb>
quae caput a caeli regionibus ostendebat <lb></lb>
horribili super aspectu mortalibus instans,			 <lb></lb>
primum Graius homo mortalis tollere contra <lb></lb>
est oculos ausus primusque obsistere contra, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/004.jpg" pagenum="42"></pb>
quem neque fama deum nec fulmina nec minitanti <lb></lb>
murmure compressit caelum, sed eo magis acrem <lb></lb>
inritat animi virtutem, effringere ut arta			 <lb></lb>
 naturae primus portarum claustra cupiret.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000015">ergo vivida vis animi pervicit, et extra <lb></lb>
processit longe flammantia moenia mundi <lb></lb>
atque omne immensum peragravit mente animoque, <lb></lb>
unde refert nobis victor quid possit oriri,			 <lb></lb>
quid nequeat, finita potestas denique cuique <lb></lb>
quanam sit ratione atque alte terminus haerens.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000016">quare religio pedibus subiecta vicissim <lb></lb>
opteritur, nos exaequat victoria caelo. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000017">Illud in his rebus vereor, ne forte rearis		 <lb></lb>
inpia te rationis inire elementa viamque <lb></lb>
indugredi sceleris. </s><s id="s.000018">quod contra saepius illa <lb></lb>
religio peperit scelerosa atque impia facta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000019">Aulide quo pacto Triviai virginis aram <lb></lb>
lphianassai turparunt sanguine foede			 <lb></lb>
ductores Danaum delecti, prima virorum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000020">cui simul infula virgineos circumdata comptus <lb></lb>
ex utraque pari malarum parte profusast, <lb></lb>
et maestum simul ante aras adstare parentem <lb></lb>
sensit et hunc propter ferrum celare ministros		 <lb></lb>
aspectuque suo lacrimas effundere civis, <lb></lb>
muta metu terram genibus summissa petebat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000021">nec miserae prodesse in tali tempore quibat <lb></lb>
quod patrio princeps donarat nomine regem; <lb></lb>
nam sublata virum manibus tremibundaque ad aras	 <lb></lb>
deductast, non ut sollemni more sacrorum <lb></lb>
perfecto posset claro comitari Hymenaeo, <lb></lb>
sed casta inceste nubendi tempore in ipso <lb></lb>
hostia concideret mactatu maesta parentis, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/005.jpg" pagenum="43"></pb>
exitus ut classi felix faustusque daretur. </s><s id="s.000022">		 <lb></lb>
tantum religio potuit suadere malorum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000023">Tutemet a nobis iam quovis tempore vatum <lb></lb>
terriloquis victus dictis desciscere quaeres.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000024">quippe etenim quam multa tibi iam fingere possunt <lb></lb>
somnia quae vitae rationes vertere possint		 <lb></lb>
fortunasque tuas omnis turbare timore! <lb></lb>
et merito; nam si certam finem esse viderent <lb></lb>
aerumnarum homines, aliqua ratione valerent <lb></lb>
religionibus atque minis obsistere vatum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000025">nunc ratio nulla est restandi, nulla facultas,		 <lb></lb>
aeternas quoniam poenas in morte timendumst.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000026">ignoratur enim quae sit natura animai, <lb></lb>
nata sit an contra nascentibus insinuetur, <lb></lb>
et simul intereat nobiscum morte dirempta <lb></lb>
an tenebras Orci visat vastasque lacunas		 <lb></lb>
an pecudes alias divinitus insinuet se, <lb></lb>
Ennius ut noster cecinit qui primus amoeno <lb></lb>
detulit ex Helicone perenni fronde coronam, <lb></lb>
per gentis Italas hominum quae clara clueret; <lb></lb>
etsi praeterea tamen esse Acherusia templa		 <lb></lb>
Ennius aeternis exponit versibus edens, <lb></lb>
quo neque permaneant animae neque corpora nostra, <lb></lb>
sed quaedam simulacra modis pallentia miris; <lb></lb>
unde sibi exortam semper florentis Homeri <lb></lb>
commemorat speciem lacrimas effundere salsas		 <lb></lb>
coepisse, et rerum naturam expandere dictis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000027">quapropter bene eum superis de rebus habenda <lb></lb>
nobis est ratio, solis lunaeque meatus <lb></lb>
qua fiant ratione, et qua vi quaeque gerantur <lb></lb>
in terris, tum cum primis ratione sagaci <lb></lb>
unde anima atque animi constet natura videndum; <lb></lb>
et quae res nobis, vigilantibus obvia, mentes <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/006.jpg" pagenum="44"></pb>
terrificet morbo adfectis, somnoque sepultis, <lb></lb>
cernere uti videamur eos audireque coram, <lb></lb>
morte obita quorum tellus amplectitur ossa.		 </s><lb></lb>
<s id="s.000028">nec me animi fallit Graiorum obscura reperta <lb></lb>
difficile inlustrare Latinis versibus esse, <lb></lb>
multa novis verbis praesertim cum sit agendum <lb></lb>
propter egestatem linguae et rerum novitatem; <lb></lb>
sed tua me virtus tamen et sperata voluptas		 <lb></lb>
suavis amicitiae quernvis sufferre Iaborem <lb></lb>
suadet et inducit noctes vigilare serenas <lb></lb>
quaerentem dictis quibus et quo carmine demum <lb></lb>
clara tuae possim praepandere lumina menti, <lb></lb>
res quibus occultas penitus convisere possis. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000029">Hunc igitur terrorem animi tenebrasque necessest <lb></lb>
non radii solis neque lucida tela diei <lb></lb>
discutiant, sed naturae species ratioque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000030">principium cuius hinc nobis exordia sumet, <lb></lb>
nullam rem e nilo gigni divinitus umquam.	 </s><lb></lb>
<s id="s.000031">quippe ita formido mortalis continet omnis, <lb></lb>
quod multa in terris fieri caeloque tuentur <lb></lb>
quorum operum causas nulla ratione videre <lb></lb>
possunt ac fieri divino numine rentur.		  </s><lb></lb>
<s id="s.000032">quas ob res ubi viderimus nil posse creari 		 <lb></lb>
de nilo, tum quod sequimur iam rectius inde <lb></lb>
perspiciemus, et unde queat res quaeque creari <lb></lb>
 et quo quaeque modo fiant opera sine divom.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000033"> Nam si de nilo fierent, ex omnibus rebus <lb></lb>
omne gentis nasci posset, nil semine egeret.		</s> <lb></lb>
<s id="s.000034">e mare primum homines, e terra posset oriri <lb></lb>
squamigerum genus et volucres erumpere caelo; <lb></lb>
armenta atque aliae pecudes, genus omne ferarum, <lb></lb>
incerto partu culta ac deserta tenerent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000035"><pb xlink:href="082/01/007.jpg" pagenum="45"></pb>
nec fructus idem arboribus constare solerent, 	 <lb></lb>
sed mutarentur, ferre omnes omnia possent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000036">quippe, ubi non essent genitalia corpora cuique, <lb></lb>
qui posset mater rebus consistere certa?</s><s id="s.000037"> <lb></lb>
at nunc seminibus quia certis quaeque creantur, <lb></lb>
inde enascitur atque oras in luminis exit,		 <lb></lb>
materies ubi inest cuiusque et corpora prima; <lb></lb>
atque hac re nequeunt ex omnibus omnia gigni, <lb></lb>
quod certis in rebus inest secreta facultas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000038">praeterea cur vere rosam, frumenta calore, <lb></lb>
vites autumno fundi suadente videmus,		 <lb></lb>
si non, certa suo quia tempore semina rerum <lb></lb>
cum confluxerunt, patefit quodcumque creatur, <lb></lb>
dum tempestates adsunt et vivida tellus <lb></lb>
tuto res teneras effert in luminis oras?</s><s id="s.000039"> <lb></lb>
quod si de nilo fierent, subito exorerentur		 <lb></lb>
incerto spatio atque alienis partibus anni, <lb></lb>
quippe ubi nulla forent primordia quae genitali <lb></lb>
concilio possent arceri tempore iniquo.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000040">nec porro augendis rebus spatio foret usus <lb></lb>
seminis ad coitum, si e nilo crescere possent;		 <lb></lb>
nam fierent iuvenes subito ex infantibus parvis <lb></lb>
e terraque exorta repente arbusta salirent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000041">quorum nil fieri manifestum est, omnia quando <lb></lb>
paulatim crescunt, ut par est,	.	.	.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000042">	.	.	.	.	. semine certo <lb></lb>
crescentesque genus servant; ut noscere possis 	 <lb></lb>
quicque sua, de materia grandescere alique.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000043">huc accedit uti sine certis imbribus anni <lb></lb>
laetificos nequeat fetus submittere tellus <lb></lb>
nec porro secreta cibo natura animantum <lb></lb>
propagare genus possit vitamque tueri;		 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/008.jpg" pagenum="46"></pb>
	ut potius multis communia corpora rebus <lb></lb>
	multa putes esse, ut verbis elementa videmus, <lb></lb>
	quam sine principiis ullam rem existere posse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000044">	denique cur homines tantos natura parare <lb></lb>
	non potuit, pedibus qui pontum per vada possent	 <lb></lb>
	transire et magnos manibus divellere montis <lb></lb>
	multaque vivendo vitalia vincere saecla, <lb></lb>
	si non, materies quia rebus reddita certast <lb></lb>
	gignundis e qua constat quid possit oriri?</s><s id="s.000045"> <lb></lb>
	nil igitur fieri de nilo posse fatendumst,		 <lb></lb>
	semine quando opus est rebus quo quaeque creatae <lb></lb>
	aeris in teneras possint proferrier auras.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000046">	postremo quoniam incultis praestare videmus <lb></lb>
	culta loca et manibus melioris reddere fetus, <lb></lb>
	esse videlicet in terris primordia rerum	 <lb></lb>
	quae nos fecundas vertentes vomere glebas <lb></lb>
	terraique solum subigentes cimus ad ortus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000047">	quod si nulla forent, nostro sine quaeque Iabore <lb></lb>
	sponte sua multo fieri meliora videres.</s>  <lb></lb>
	<lb></lb>
</p><p type="main"><s id="s.000048">Huc accedit uti quicque in sua corpora rursum	 <lb></lb>
	dissoluat natura neque ad nilum interemat res <lb></lb>
	nam siquid mortale e cunctis partibus esset, <lb></lb>
	ex oculis res quaeque repente erepta periret.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000049">	nulla vi foret usus enim quae partibus eius <lb></lb>
	discidium parere et nexus exsolvere posset.	</s> <lb></lb>
	<s id="s.000050">quod nunc, aeterno quia constant semine quaeque, <lb></lb>
	donec vis obiit quae res diverberet ictu <lb></lb>
	aut intus penetret per inania dissoluatque, <lb></lb>
	nullius exitium patitur natura videri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000051">	praeterea quaecumque vetustate amovet aetas, <lb></lb>
	si penitus peremit consumens materiem omnem, <lb></lb>
	unde animale genus generatim in lumina vitae <lb></lb>
	redducit Venus, aut redductum daedala tellus <lb></lb>
	unde alit atque auget generatim pabula praebens?</s><s id="s.000052"> <lb></lb>
	unde mare ingenuei fontes externaque longe <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/009.jpg" pagenum="47"></pb>
flumina suppeditant ?</s><s id="s.000053"> unde aether sidera pascit?</s><s id="s.000054"> <lb></lb>
omnia enim debet, mortali corpore quae sunt, <lb></lb>
infinita aetas consumpse anteacta diesque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000055">quod si in eo spatio atque anteacta aetate fuere <lb></lb>
e quibus haec rerum consistit summa refecta,	 <lb></lb>
inmortali sunt natura praedita certe, <lb></lb>
haut igitur possunt ad nilum quaeque reverti.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000056">denique res omnis eadem vis causaque volgo <lb></lb>
conficeret, nisi materies aeterna teneret, <lb></lb>
inter se nexu minus aut magis indupedita; <lb></lb>
tactus enim leti satis esset causa profecto, <lb></lb>
quippe, ubi nulla forent aeterno corpore, quorum <lb></lb>
contextum vis deberet dissolvere quaeque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000057">at nunc, inter se quia nexus principiorum <lb></lb>
dissimiles constant aeternaque materies est, <lb></lb>
incolumi remanent res corpore, dum satis acris <lb></lb>
vis obeat pro textura cuiusque reperta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000058">haud igitur redit ad nilum res ulla, sed omnes <lb></lb>
discidio redeunt in corpora materiai.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000059">postremo pereunt imbres, ubi eos pater aether	 <lb></lb>
in gremium matris terrai praecipitavit; <lb></lb>
at nitidae surgunt fruges ramique virescunt <lb></lb>
arboribus, crescunt ipsae fetuque gravantur; <lb></lb>
hinc alitur porro nostrum genus atque ferarum, <lb></lb>
hinc laetas urbes pueris florere videmus <lb></lb>
frondiferasque novis avibus canere undique silvas; <lb></lb>
hinc fessae pecudes pingui per pabula laeta <lb></lb>
corpora deponunt et candens lacteus umor <lb></lb>
uberibus manat distentis; hinc nova proles <lb></lb>
artubus infirmis teneras lasciva per herbas	 <lb></lb>
ludit lacte mero mentes perculsa novellas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000060">haud igitur penitus pereunt quaecumque videntur, <lb></lb>
quando alid ex alio reficit natura nec ullam <lb></lb>
rem gigni patitur nisi morte adiuta aliena.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000061"><pb xlink:href="082/01/010.jpg" pagenum="48"></pb>
Nunc age, res quoniam docui non posse creari	 <lb></lb>
de nilo neque item genitas ad nil revocari, <lb></lb>
nequa forte tamen coeptes diffidere dictis, <lb></lb>
quod nequeunt oculis rerum primordia cerni, <lb></lb>
accipe praeterea quae corpora tute necessest <lb></lb>
confiteare esse in rebus nec posse videri.		</s> <lb></lb>
<s id="s.000062">principio venti vis verberat incita portus <lb></lb>
ingentisque ruit navis et nubila differt, <lb></lb>
interdum rapido percurrens turbine campos <lb></lb>
arboribus magnis sternit montisque supremos <lb></lb>
silvifragis vexat flabris: ita perfurit acri		 <lb></lb>
cum fremitu saevitque minaci murmure ventus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000063">sunt igitur venti nimirum corpora caeca <lb></lb>
quae mare, quae terras, quae denique nubila caeli <lb></lb>
verrunt ac subito vexantia turbine raptant, <lb></lb>
nec ratione fluunt alia stragemque propagant		 <lb></lb>
et cum mollis aquae fertur natura repente <lb></lb>
flumine abundanti, quam largis imbribus auget <lb></lb>
montibus ex altis magnus decursus aquai <lb></lb>
fragmina coniciens silvarum arbustaque tota, <lb></lb>
nec validi possunt pontes venientis aquai		 <lb></lb>
vim subitam tolerare: ita magno turbidus imbri <lb></lb>
molibus incurrit validis cum viribus amnis: <lb></lb>
dat sonitu magno stragem volvitque sub undis <lb></lb>
grandia saxa: ruit qua quicquid fluctibus obstat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000064">sic igitur debent venti quoque flamina ferri,	 <lb></lb>
quae veluti validum eum flumen procubuere <lb></lb>
quamlibet in partem, trudunt res ante ruuntque <lb></lb>
impetibus crebris, interdum vertice torto <lb></lb>
corripiunt rapideque rotanti turbine portant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000065">quare etiam atque etiam sunt venti corpora caeca, 	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/011.jpg" pagenum="49"></pb>
quandoquidem factis et moribus aemula magnis <lb></lb>
amnibus inveniuntur, aperto corpore qui sunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000066">tum porro varios rerum sentimus odores <lb></lb>
nec tamen ad naris venientis cernimus umquam, <lb></lb>
nec calidos aestus tuimur nec frigora quimus         <lb></lb>
usurpare oculis nec voces cernere suemus; <lb></lb>
quae tamen omnia corporea constare necessest <lb></lb>
natura, quoniam sensus inpellere possunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000067">tangere enim et tangi, nisi corpus, nulla potest res.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000068">denique fluctifrago suspensae in litore vestes	 <lb></lb>
uvescunt, eaedem dispansae in sole serescunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000069">at neque quo pacto persederit umor aquai <lb></lb>
visumst nec rursum quo pacto fugerit aestu.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000070">in parvas igitur partis dispergitur umor <lb></lb>
quas oculi nulla possunt ratione videre.		 <lb></lb>
quin etiam multis solis redeuntibus annis <lb></lb>
anulus in digito subter tenuatur habendo, <lb></lb>
stilicidi casus lapidem cavat, uncus aratri <lb></lb>
ferreus occulte decrescit vomer in arvis, <lb></lb>
strataque iam volgi pedibus detrita viarum	 <lb></lb>
saxea conspicimus; tum portas propter aena <lb></lb>
signa manus dextras ostendunt adtenuari <lb></lb>
saepe salutantum tactu praeterque meantum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000071">haec igitur minui, eum sint detrita, videmus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000072">sed quae corpora decedant in tempore quoque,	 <lb></lb>
invida praeclusit speciem natura videndi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000073">postremo quaecumque dies naturaque rebus <lb></lb>
paulatim tribuit, moderatim crescere cogens, <lb></lb>
nulla potest oculorum acies contenta tueri; <lb></lb>
nec porro quaecumque aevo macieque senescunt,   <lb></lb>
nec, mare quae inpendent, vesco sale saxa peresa <lb></lb>
quid quoque amittant in tempore cernere possis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000074">corporibus caecis igitur natura gerit res. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000075">Nec tamen undique corporea stipata tenentur <lb></lb>
omnia natura; namque est in rebus inane.		 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/012.jpg" pagenum="50"></pb>
quod tibi cognosse in multis erit utile rebus <lb></lb>
nec sinet errantem dubitare et quaerere semper <lb></lb>
de summa rerum et nostris diffidere dictis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000076">QUAPROPTER LOCUS EST INTACTUS INANE VACANSQUE <lb></lb>
quod si non esset, nulla ratione moveri	 <lb></lb>
res possent; namque officium quod corporis exstat, <lb></lb>
officere atque obstare, id in omni tempore adesset <lb></lb>
omnibus ; haud igitur quicquam procedere posset, <lb></lb>
principium quoniam cedendi nulla daret res.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000077">at nunc per maria ac terras sublimaque caeli	 <lb></lb>
multa modis multis varia ratione moveri <lb></lb>
cernimus ante oculos, quae, si non esset inane, <lb></lb>
non tam sollicito motu privata carerent <lb></lb>
quam genita omnino nulla ratione fuissent, <lb></lb>
undique materies quoniam stipata quiesset.	 </s><lb></lb>
<s id="s.000078">praeterea quamvis solidae res esse putentur, <lb></lb>
hinc tamen esse licet raro cum corpore cernas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000079">in saxis ac speluncis permanat aquarum <lb></lb>
liquidus umor et uberibus flent omnia guttis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000080">dissipat in corpus sese cibus omne animantum.	</s> <lb></lb>
<s id="s.000081">crescunt arbusta et fetus in tempore fundunt, <lb></lb>
quod cibus in totas usque ab radicibus imis <lb></lb>
per truncos ac per ramos diffunditur omnis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000082">inter saepta meant voces et clausa domorum <lb></lb>
transvolitant, rigidum permanat frigus ad ossa,	  <lb></lb>
quod nisi inania sint, qua possint corpora quaeque <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/013.jpg" pagenum="51"></pb>
transire ?</s><s id="s.000083"> haud ulla fieri ratione videres.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000084">denique cur alias allis praestare videmus <lb></lb>
pondere res rebus nilo maiore figura ?</s><s id="s.000085"> <lb></lb>
nam si tantundemst in lanae glomere quantum	 <lb></lb>
corporis in plumbo est, tantundem pendere par est, <lb></lb>
corporis officiumst quoniam premere omnia deorsum, <lb></lb>
contra autem natura manet sine pondere inanis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000086">ergo quod magnumst aeque leviusque videtur, <lb></lb>
nimirum plus esse sibi declarat inanis;		 <lb></lb>
at contra gravius plus in se corporis esse <lb></lb>
dedicat et multo vacui minus intus habere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000087">est igitur nimirum id quod ratione sagaci <lb></lb>
quaerimus, admixtum rebus, quod inane vocamus. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000088">Illud in his rebus ne te deducere vero	 <lb></lb>
possit, quod quidam fingunt, praecurrere cogor.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000089">cedere squamigeris latices nitentibus aiunt <lb></lb>
et liquidas aperire vias, quia post loca pisces <lb></lb>
linquant, quo possint cedentes confluere undae; <lb></lb>
sic alias quoque res inter se posse moveri	 <lb></lb>
et mutare locum, quamvis sint omnia plena.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000090">scilicet id falsa totum ratione receptumst.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000091">nam quo squamigeri poterunt procedere tandem, <lb></lb>
ni spatium dederint latices?</s><s id="s.000092"> concedere porro <lb></lb>
quo poterunt undae, cum pisces ire nequibunt?</s><s id="s.000093">	 <lb></lb>
aut igitur motu privandumst corpora quaeque <lb></lb>
aut esse admixtum dicundumst rebus inane <lb></lb>
unde initum primum capiat res quaeque movendi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000094">postremo duo de concursu corpora lata <lb></lb>
si cita dissiliant, nempe aer omne necessest,	 <lb></lb>
inter corpora quod fiat, possidat inane.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000095">is porro quamvis circum celerantibus auris <lb></lb>
confluat, haud poterit tamen uno tempore totum <lb></lb>
compleri spatium; nam primum quemque necessest <lb></lb>
occupet ille locum, deinde omnia possideantur.	</s><lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/014.jpg" pagenum="52"></pb>
<s id="s.000096">quod si forte aliquis, cum corpora dissiluere, <lb></lb>
tum putat id fieri quia se condenseat aer, <lb></lb>
errat; nam vacuum tum fit quod non fuit ante <lb></lb>
et repletur item vacuum quod constitit ante, <lb></lb>
nec tali ratione potest denserier aer,	 <lb></lb>
nec, si iam posset, sine inani posset, opinor, <lb></lb>
ipse in se trahere et partis conducere in unum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000097">Quapropter, quamvis causando multa moreris, <lb></lb>
esse in rebus inane tamen fateare necessest.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000098">multaque praeterea tibi possum commemorando	 <lb></lb>
argumenta fidem dictis conradere, nostris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000099">verum animo satis haec vestigia parva sagaci, <lb></lb>
sunt per quae possis cognoscere cetera tute.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000100">namque canes ut montivagae persaepe ferai <lb></lb>
naribus inveniunt intectas fronde quietes,	 <lb></lb>
cum semel institerunt vestigia certa viai, <lb></lb>
sic alid ex alio per te tute ipse videre <lb></lb>
talibus in rebus poteris caecasque latebras <lb></lb>
insinuare omnis et verum protrahere inde.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000101">quod si pigraris paulumve recesseris ab re,	 <lb></lb>
hoc tibi de plano possum promittere, Memmi: <lb></lb>
usque adeo largos haustus e fontibus magnis <lb></lb>
lingua meo suavis diti de pectore fundet, <lb></lb>
ut verear ne tarda prius per membra senectus <lb></lb>
serpat et in nobis vitai claustra resolvat,	 <lb></lb>
quam tibi de quavis una re versibus omnis <lb></lb>
argumentorum sit copia missa per auris. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000102">Sed nunc ut repetam coeptum pertexere dictis, <lb></lb>
omnis ut est igitur per se natura duabus <lb></lb>
constitit in rebus; nam corpora sunt et inane,	 <lb></lb>
haec in quo sita sunt et qua diversa moventur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000103">corpus enim per se communis dedicat esse <lb></lb>
sensus; cui nisi prima fides fundata valebit, <lb></lb>
haut erit occultis de rebus quo referentes <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/015.jpg" pagenum="53"></pb>
confirmare animi quicquam ratione queamus.	 <lb></lb>
tum porro locus ac spatium, quod inane vocamus, <lb></lb>
si nullum foret, haut usquam sita corpora possent <lb></lb>
esse neque omnino quoquam diversa meare; <lb></lb>
id quod iam supera tibi paulo ostendimus ante.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000104">praeterea nil est quod possis dicere ab omni		 <lb></lb>
corpore seiunctum secretumque esse ab inani, <lb></lb>
quod quasi tertia sit numero natura reperta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000105">nam quodcumque erit, esse aliquid debebit id ipsum; <lb></lb>
 cui si tactus erit quamvis levis exiguusque, <lb></lb>
 augmine vel grandi vel parvo denique, dum sit,  <lb></lb>
corporis augebit numerum summamque sequetur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000106">sin intactile erit, nulla de parte quod ullam <lb></lb>
rem prohibere queat per se transire meantem, <lb></lb>
scilicet hoc id erit, vacuum quod inane vocamus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000107">praeterea per se quodcumque erit, aut faciet quid	 <lb></lb>
aut aliis fungi debebit agentibus ipsum <lb></lb>
aut erit, ut possunt in eo res esse gerique.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000108">at facere et fungi sine corpore nulla potest res <lb></lb>
nec praebere locum porro nisi inane vacansque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000109">ergo praeter inane et corpora tertia per	 se	 <lb></lb>
nulla potest rerum in numero natura relinqui, <lb></lb>
nec quae sub sensus cadat ullo tempore nostros <lb></lb>
nec ratione animi quam quisquam possit apisci. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000110">Nam quaecumque cluent, aut his coniuncta duabus <lb></lb>
rebus ea invenies aut horum eventa videbis.	 </s><lb></lb>
<s id="s.000111">coniunctum est id quod nusquam sine permitiali <lb></lb>
discidio potis est seiungi seque gregari, <lb></lb>
pondus uti saxist, calor ignis, liquor aquai.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000112">TACTUS CORPORIBUS CUNCTIS INTACTUS INANI <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/016.jpg" pagenum="54"></pb>
servitium contra paupertas divitiaeque,		 <lb></lb>
libertas bellum concordia, cetera quorum <lb></lb>
adventu manet incolumis natura abituque, <lb></lb>
haec soliti sumus, ut par est, eventa vocare.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000113">tempus item per se non est, sed rebus ab ipsis <lb></lb>
consequitur sensus, transactum quid sit in aevo,	 <lb></lb>
tum quae res instet, quid porro deinde sequatur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000114">nec per se quemquam tempus sentire fatendumst <lb></lb>
semotum ab rerum motu placidaque quiete.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000115">denique Tyndaridem raptam belloque subactas <lb></lb>
Troiiugenas gentis cum dicunt esse, videndumst	 <lb></lb>
ne forte haec per se cogant nos esse fateri, <lb></lb>
quando ea saecla hominum, quorum haec eventa fuerunt, <lb></lb>
inrevocabilis abstulerit iam praeterita aetas; <lb></lb>
namque aliut Teucris, aliut regionibus ipsis <lb></lb>
eventum dici poterit quodcumque erit aetum. </s> <lb></lb>
<s id="s.000116">denique materies si rerum nulla fuisset <lb></lb>
nec locus ac spatium, res in quo quaeque geruntur, <lb></lb>
numquam Tyndaridis formae conflatus amore <lb></lb>
ignis, Alexandri Phrygio sub pectore gliscens, <lb></lb>
clara accendisset saevi certamina belli,	 <lb></lb>
nec clam durateus Troiianis Pergama partu <lb></lb>
inflammasset equos nocturno Graiiugenarum; <lb></lb>
perspicere ut possis res gestas funditus omnis <lb></lb>
non ita uti corpus, per se constare neque esse, <lb></lb>
nec ratione cluere eadem qua constet inane,	 <lb></lb>
sed magis ut merito possis eventa vocare <lb></lb>
corporis atque loci, res in quo quaeque gerantur. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000117">Corpora sunt porro partim primordia rerum, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/017.jpg" pagenum="55"></pb>
partim concilio quae constant principiorum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000118">sed quae sunt rerum primordia, nulla potest vis	 <lb></lb>
stinguere; nam solido vincunt ea corpore demum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000119">etsi difficile esse videtur credere quicquam <lb></lb>
in rebus solido reperiri corpore posse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000120">transit enim fulmen caeli per saepta domorum, <lb></lb>
clamor ut ac voces; ferrum candescit in igni	 <lb></lb>
dissiliuntque fero ferventia saxa vapore; <lb></lb>
tum labefactatus rigor auri solvitur aestu; <lb></lb>
tum glacies aeris flamma devicta liquescit <lb></lb>
permanat calor argentum penetraleque frigus, <lb></lb>
quando utrumque manu retinentes pocula rite	 <lb></lb>
sensimus infuso lympharum rore superne.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000121">usque adeo in rebus solidi nil esse videtur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000122">sed quia vera tamen ratio naturaque rerum <lb></lb>
cogit, ades, paucis dum versibus expediamus <lb></lb>
esse ea quae solido atque aeterno corpore constent,	 <lb></lb>
semina quae rerum primordiaque esse docemus, <lb></lb>
unde omnis rerum nunc constet summa creata. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000123">Principio quoniam duplex natura duarum <lb></lb>
dissimilis rerum longe constare repertast, <lb></lb>
corporis atque loci, res in quo quaeque geruntur,	 <lb></lb>
esse utramque sibi per se puramque necessest.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000124">nam quacumque vacat spatium, quod inane vocamus, <lb></lb>
corpus ea non est ; qua porro cumque tenet se <lb></lb>
corpus, ea vacuum nequaquam constat inane.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000125">sunt igitur solida ac sine inani corpora prima.	 </s><lb></lb>
<s id="s.000126">praeterea quoniam genitis in rebus inanest, <lb></lb>
materiem circum solidam constare necessest, <lb></lb>
nec res ulla potest vera ratione probari <lb></lb>
corpore inane suo celare atque intus habere, <lb></lb>
si non, quod cohibet, solidum constare relinquas.	 </s><lb></lb>
<s id="s.000127">id porro nil esse potest nisi materiai <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/018.jpg" pagenum="56"></pb>
concilium, quod inane queat rerum cohibere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000128">materies igitur, solido quae corpore constat, <lb></lb>
esse aeterna potest, cum cetera dissoluantur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000129">tum porro si nil esset quod inane vocaret,             <lb></lb>
omne foret solidum ; nisi contra corpora certa <lb></lb>
essent quae loca complerent quaecumque tenerent, <lb></lb>
omne quod est, spatium vacuum constaret inane.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000130">alternis igitur nimirum corpus inani <lb></lb>
distinctumst, quoniam nec plenum naviter extat         <lb></lb>
nec porro vacuum. </s><s id="s.000131">sunt ergo corpora certa <lb></lb>
quae spatium pleno possint distinguere inane.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000132">haec neque dissolui plagis extrinsecus icta <lb></lb>
possunt nec porro penitus penetrata retexi <lb></lb>
nec ratione queunt alia temptata Iabare;	 <lb></lb>
id quod iam supra tibi paulo ostendimus ante.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000133">nam neque conlidi sine inani posse videtur <lb></lb>
quicquam nec frangi nec findi in bina secando <lb></lb>
nec capere umorem neque item manabile frigus <lb></lb>
nec penetralem ignem, quibus omnia conficiuntur.	 </s><lb></lb>
<s id="s.000134">et quo quaeque magis cohibet res intus inane, <lb></lb>
tam magis his rebus penitus temptata Iabascit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000135">ergo si solida ac sine inani corpora prima <lb></lb>
sunt ita uti docui, sint haec aeterna necessest.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000136">praeterea nisi materies aeterna fuisset,	 <lb></lb>
antehac ad nilum penitus res quaeque redissent <lb></lb>
de niloque renata forent quaecumque videmus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000137">At quoniam supra docui nil posse creari <lb></lb>
de nilo neque quod genitum est ad nil revocari, <lb></lb>
esse inmortali primordia corpore debent,	 <lb></lb>
dissolui quo quaeque supremo tempore possint, <lb></lb>
materies ut subpeditet rebus reparandis.</s>  <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/019.jpg" pagenum="57"></pb>
<s id="s.000138">Sunt igitur solida primordia simplicitate <lb></lb>
nec ratione queunt alia servata per aevom <lb></lb>
ex infinito iam tempore res reparare,  <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000139">Denique si nullam finem natura parasset <lb></lb>
frangendis rebus, iam corpora materiai <lb></lb>
usque redacta forent aevo frangente priore, <lb></lb>
ut nil ex illis a certo tempore posset <lb></lb>
conceptum summum aetatis pervadere <emph type="italics"></emph>ad auctum.<emph.end type="italics"></emph.end>  <lb></lb>
nam quidvis citius dissolvi posse videmus <lb></lb>
quam rursus refici; quapropter longa diei <lb></lb>
infinita aetas anteacti temporis omnis <lb></lb>
quod fregisset adhuc disturbans dissoluensque, <lb></lb>
numquam relicuo reparari tempore posset.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000140">at nunc nimirum frangendi reddita finis <lb></lb>
Certa manet, quoniam refici rem quamque <emph type="italics"></emph>vi<emph.end type="italics"></emph.end>demus <lb></lb>
et	finita simul generatim tempora rebus <lb></lb>
Stare, quibus possint aevi contingere florem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000141">huc accedit uti, solidissima materiai	 <lb></lb>
corpora eum constant, possit tamen, omnia, reddi, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/020.jpg" pagenum="58"></pb>
mollia quae fiunt, aer aqua terra vapores, <lb></lb>
quo pacto fiant et qua vi quaeque gerantur, <lb></lb>
admixtum quoniam semel est in rebus inane.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000142">at contra si mollia sint primordia rerum,	 <lb></lb>
unde queant validi silices ferrumque creari <lb></lb>
non poterit ratio reddi; nam funditus omnis <lb></lb>
principio fundamenti natura carebit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000143">sunt igitur solida pollentia simplicitate <lb></lb>
quorum condenso magis omnia conciliatu 	 <lb></lb>
artari possunt validasque ostendere viris. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000144">Porro si nullast frangendis reddita finis <lb></lb>
corporibus, tamen ex aeterno tempore quaeque <lb></lb>
nunc etiam superare necessest corpora rebus, <lb></lb>
quae nondum clueant ullo temptata periclo.	 </s><lb></lb>
<s id="s.000145">at quoniam fragili natura praedita constant, <lb></lb>
discrepat aeternum tempus potuisse manere <lb></lb>
innumerabilibus plagis vexata per aevom.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000146">denique iam quoniam generatim reddita finis <lb></lb>
crescendi rebus constat vitamque tenendi,	 <lb></lb>
et quid quaeque queant per foedera naturai, <lb></lb>
quid porro nequeant, sancitum quandoquidem extat, <lb></lb>
nec commutatur quicquam, quin omnia constant <lb></lb>
usque adeo, variae volucres ut in ordine cunctae <lb></lb>
ostendant maculas generalis corpore inesse,	 <lb></lb>
inmutabilis materiae quoque corpus habere <lb></lb>
debent nimirum. </s><s id="s.000147">nam si primordia rerum <lb></lb>
commutari aliqua possint ratione revicta, <lb></lb>
incertum quoque iam constet quid possit oriri, <lb></lb>
quid nequeat, finita potestas denique cuique	 <lb></lb>
quanam sit ratione atque alte terminus haerens, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/021.jpg" pagenum="59"></pb>
nec totiens possint generatim saecla referre <lb></lb>
naturam mores victum motusque parentum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000148">Tum porro quoniam est extremum quodque cacumen <lb></lb>
corporis illius quod nostri cernere sensus	 <lb></lb>
iam nequeunt: id nimirum sine partibus extat <lb></lb>
et minima constat natura nec fuit umquam <lb></lb>
per se secretum neque posthac esse valebit, <lb></lb>
alterius quoniamst ipsum pars, primaque et una <lb></lb>
inde aliae atque aliae similes ex ordine partes	 <lb></lb>
agmine condenso naturam corporis explent, <lb></lb>
quae quoniam per se nequeunt constare, necessest <lb></lb>
haerere unde queant nulla ratione revelli.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000149">sunt igitur solida primordia simplicitate <lb></lb>
quae minimis stipata cohaerent partibus arte,		 <lb></lb>
non ex illarum conventu conciliata, <lb></lb>
sed magis aeterna pollentia simplicitate, <lb></lb>
unde neque avelli quicquam neque deminui iam <lb></lb>
concedit natura reservans semina rebus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000150">praeterea nisi erit minimum, parvissima quaeque	 <lb></lb>
corpora constabunt ex partibus infinitis, <lb></lb>
quippe ubi dimidiae partis pars semper habebit <lb></lb>
dimidiam partem nec res praefiniet ulla.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000151">ergo rerum inter summam minimamque quid escit ?</s><s id="s.000152"> <lb></lb>
nil erit ut distet; nam quamvis funditus omnis	 <lb></lb>
summa sit infinita, tamen, parvissima quae sunt, <lb></lb>
ex infinitis constabunt partibus aeque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000153">quod quoniam ratio reclamat vera negatque <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/022.jpg" pagenum="60"></pb>
credere posse animum, victus fateare necessest <lb></lb>
esse ea quae nullis iam praedita partibus extent	 <lb></lb>
et minima constent natura. </s><s id="s.000154">quae quoniam sunt, <lb></lb>
illa quoque esse tibi solida atque aeterna fatendum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000155">denique si minimas in partis cuncta resolvi <lb></lb>
cogere consuesset rerum natura creatrix, <lb></lb>
iam nil ex illis eadem reparare valeret	 <lb></lb>
propterea quia, quae nullis sunt partibus aucta, <lb></lb>
non possunt ea quae debet genitalis habere <lb></lb>
materies, varios conexus pondera plagas <lb></lb>
concursus motus, per quae res quaeque geruntur. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000156">Quapropter qui materiem rerum esse putarunt	 <lb></lb>
ignem atque ex igni summam consistere solo, <lb></lb>
magno opere a vera lapsi ratione videntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000157">Heraclitus init quorum dux proelia primus, <lb></lb>
clarus <emph type="italics"></emph>ob<emph.end type="italics"></emph.end> obscuram linguam magis inter inanis <lb></lb>
quamde gravis inter Graios qui vera requirunt.	 <lb></lb>
omnia enim stolidi magis admirantur amantque, <lb></lb>
inversis quae sub verbis latitantia cernunt, <lb></lb>
veraque constituunt quae belle tangere possunt <lb></lb>
auris et lepido quae sunt fucata sonore. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000158">Nam cur tam variae res possint esse requiro,	 <lb></lb>
ex uno si sunt igni puroque creatae; <lb></lb>
nil prodesset enim calidum denserier ignem <lb></lb>
nec rarefieri, si partes ignis eandem <lb></lb>
naturam quam totus habet super ignis haberent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000159">acrior ardor enim conductis partibus esset,	 <lb></lb>
languidior porro disiectis <emph type="italics"></emph>dis<emph.end type="italics"></emph.end>que supatis: <lb></lb>
amplius hoc fieri nil est quod posse rearis <lb></lb>
talibus in causis, nedum variantia rerum <lb></lb>
tanta queat densis rarisque ex ignibus esse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000160">id quoque, si faciant admixtum rebus inane,	 <lb></lb>
denseri poterunt ignes rarique relinqui.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000161">sed quia multa sibi cernunt contraria nasci <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/023.jpg" pagenum="61"></pb>
et fugitant in rebus inane relinquere purum, <lb></lb>
ardua dum metuunt, amittunt vera viai, <lb></lb>
nec rursum cernunt exempto rebus inani 	 <lb></lb>
omnia denseri fierique ex omnibus unum  <lb></lb>
corpus, nil ab se quod possit mittere raptim; <lb></lb>
aestifer ignis uti lumen iacit atque vaporem, <lb></lb>
ut videas non e stipatis partibus esse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000162">quod si forte alia credunt ratione potesse	 <lb></lb>
ignis in coetu stingui mutareque corpus, <lb></lb>
scilicet ex nulla facere id si parte reparcent,  <lb></lb>
occidet ad nilum nimirum funditus ardor <lb></lb>
omnis et <emph type="italics"></emph>e<emph.end type="italics"></emph.end> nilo fient quaecumque ereantur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000163">nam quodcumque suis mutatum finibus exit, 	 <lb></lb>
continuo hoc mors est illius quod fuit ante.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000164">proinde aliquit superare necesse est incolume ollis,  <lb></lb>
ne tibi res redeant ad nilum funditus omnes <lb></lb>
de niloque renata vigescat copia rerum. </s><s id="s.000165"> <lb></lb>
nunc igitur quoniam certissima corpora quaedam <lb></lb>
sunt quae conservant naturam semper eandem,  <lb></lb>
quorum abitu aut aditu mutatoque ordine mutant <lb></lb>
naturam res et convertunt corpora sese,  <lb></lb>
scire licet non esse haec ignea corpora rerum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000166">nil referret enim quaedam decedere abire,  <lb></lb>
atque alia adtribui, mutarique ordine quaedam, <lb></lb>
si tamen ardoris naturam cuncta tenerent; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/024.jpg" pagenum="62"></pb>
ignis enim foret omnimodis quodcumque crearent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000167">verum, ut opinor, itast: sunt quaedam corpora quorum <lb></lb>
concursus motus ordo positura figurae	 <lb></lb>
efficiunt ignis, mutatoque ordine mutant <lb></lb>
naturam neque sunt igni simulata neque ulli  <lb></lb>
praeterea rei quae corpora mittere possit  <lb></lb>
sensibus et nostros adiectu tangere tactus. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000168">Dicere porro ignem res omnis esse neque ullam	  <lb></lb>
rem veram in numero rerum constare nisi ignem, <lb></lb>
quod facit hic idem, perdelirum esse videtur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000169">nam contra sensus ab sensibus ipse repugnat <lb></lb>
et labefactat eos unde omnia credita pendent, <lb></lb>
unde hic cognitus est ipsi quem nominat ignem;	 <lb></lb>
credit enim sensus ignem cognoscere vere, <lb></lb>
cetera non credit, quae nilo clara minus sunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000170">quod mihi eum vanum tum delirum esse videtur; <lb></lb>
quo referemus enim ?</s><s id="s.000171"> quid nobis certius ipsis <lb></lb>
sensibus esse potest, qui vera ac falsa notemus ?</s><s id="s.000172">	 <lb></lb>
praeterea quare quisquam magis omnia tollat <lb></lb>
et velit ardoris naturam linquere solam, <lb></lb>
quam neget esse ignis, <emph type="italics"></emph>quidvis<emph.end type="italics"></emph.end> tamen esse relinquat?</s><s id="s.000173"> <lb></lb>
aequa videtur enim dementia dicere utrumque. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000174">Quapropter qui materiem rerum esse putarunt	 <lb></lb>
ignem atque ex igni summam consistere posse, <lb></lb>
et qui principium gignundis aera rebus <lb></lb>
constituere, aut umorem quicumque putarunt <lb></lb>
fingere res ipsum per se, terramve creare <lb></lb>
omnia et in rerum naturas vertier omnis, <lb></lb>
magno opere a vero longe derrasse videntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000175">adde etiam qui conduplicant primordia rerum <lb></lb>
aera iungentes igni terramque liquori, <lb></lb>
et qui quattuor ex rebus posse omnia rentur <lb></lb>
ex igni terra atque anima procrescere et imbri.	 </s><lb></lb>
<s id="s.000176">quorum Acragantinus cum primis Empedocles est, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/025.jpg" pagenum="63"></pb>
insula quem triquetris terrarum gessit in oris,  <lb></lb>
quam fluitans circum magnis anfractibus aequor <lb></lb>
Ionium glaucis aspargit virus ab undis, <lb></lb>
angustoque fretu rapidum mare dividit undis	 <lb></lb>
Italiae terrarum oras a finibus eius. </s><s id="s.000177"> <lb></lb>
Hic est vasta Charybdis et hic Aetnaea minantur  <lb></lb>
murmura, flammarum rursum se colligere iras, <lb></lb>
faucibus eruptos iterum vis ut vomat ignis <lb></lb>
ad caeIumque ferat flammai fulgura rursum. </s><s id="s.000178">	 <lb></lb>
quae cum magna modis multis miranda videtur <lb></lb>
gentibus humanis regio visendaque fertur,  <lb></lb>
rebus opima bonis, multa munita virum vi, <lb></lb>
nil tamen hoc habuisse viro praeclarius in se <lb></lb>
nec sanctum magis et mirum carumque videtur.	 </s><lb></lb>
<s id="s.000179">carmina quin etiam divini pectoris eius <lb></lb>
vociferantur et exponunt praeclara reperta,  <lb></lb>
ut vix humana videatur stirpe creatus. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000180">Hic tamen et supra quos diximus inferiores	 <lb></lb>
partibus egregie multis multoque minores,	  <lb></lb>
quamquam multa bene ac divinitus invenientes <lb></lb>
ex adyto tamquam cordis responsa dedere <lb></lb>
sanctius et multo certa ratione magis quam <lb></lb>
Pythia quae tripodi a Phoebi lauroque profatur,  <lb></lb>
principiis tamen in rerum fecere ruinas	 <lb></lb>
et graviter magni magno cecidere ibi casu; <lb></lb>
primum quod motus exempto rebus inani  <lb></lb>
constituunt, et res mollis rarasque relinquont,  <lb></lb>
aera solem ignem terras animalia frugis, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/026.jpg" pagenum="64"></pb>
nec tamen admiscent in eorum corpus inane;	 <lb></lb>
deinde quod omnino finem non esse scandis <lb></lb>
corporibus faciunt neque pausam stare fragori <lb></lb>
nec prorsum in rebus minimum consistere qui<emph type="italics"></emph>cquam;<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
cum videamus id extremum cuiusque cacumen <lb></lb>
esse quod ad sensus nostros minimum esse videtur,	 <lb></lb>
conicere ut possis ex hoc, quae cernere non quis <lb></lb>
extremum quod habent, minimum consistere <emph type="italics"></emph>in illis.<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
huc accedit item, quoniam primordia rerum <lb></lb>
mollia constituunt, quae nos nativa videmus <lb></lb>
esse et mortali cum corpore funditus, utqui	 <lb></lb>
debeat ad nilum iam rerum summa reverti <lb></lb>
de niloque renata vigescere copia rerum; <lb></lb>
quorum utrumque quid a vero iam distet habe<emph type="italics"></emph>bis.<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
deinde inimica modis multis sunt atque vene<emph type="italics"></emph>no<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
ipsa sibi inter se; quare aut congressa peribunt	 <lb></lb>
aut ita diffugient vt tempestate coacta <lb></lb>
fulmina diffugere atque imbris ventosque videmus. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000181">Denique quattuor ex rebus si cuncta creantur <lb></lb>
atque in eas rursum res omnia dissoluuntur, <lb></lb>
qui magis illa queunt rerum primordia dici	 <lb></lb>
quam contra res illorum retroque putari?</s><s id="s.000182"> <lb></lb>
alternis gignuntur enim mutantque colorem <lb></lb>
et	totam inter se naturam tempore ab omni.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000183">sin ita forte putas ignis terraeque coire	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/027.jpg" pagenum="65"></pb>
corpus et aerias auras roremque liquoris, <lb></lb>
nil in concilio naturam ut mutet eorum, <lb></lb>
nulla tibi ex illis poterit res esse creata, <lb></lb>
non animans, non exanimo cum corpore, ut arbos: <lb></lb>
quippe suam quicque in coetu variantis acervi  <lb></lb>
naturam ostendet mixtusque videbitur aer  <lb></lb>
cum terra simul atque ardor cum rore manere. </s><s id="s.000184"> <lb></lb>
at primordia gignundis in rebus oportet <lb></lb>
naturam clandestinam caecamque adhibere, <lb></lb>
emineat nequid quod contra pugnet et obstet 	 <lb></lb>
quominus esse queat proprie quodcumque creatur. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000185">Quin etiam repetunt a caelo atque ignibus eius <lb></lb>
et primum faciunt ignem se vertere in auras <lb></lb>
aeris, hinc imbrem gigni terramque creari  <lb></lb>
ex imbri retroque a terra cuncta reverti,	 <lb></lb>
umorem primum, post aera, deinde calorem, <lb></lb>
nec cessare haec inter se mutare, meare  <lb></lb>
a caelo ad terram, de terra ad sidera mundi. </s><s id="s.000186"> <lb></lb>
quod facere haud ullo debent primordia pacto; <lb></lb>
immutabile enim quiddam superare necessest, 	 <lb></lb>
ne res ad nilum redigantur funditus omnes. </s><s id="s.000187"> <lb></lb>
nam quodcumque suis mutatum finibus exit, <lb></lb>
continuo hoc mors est illius quod fuit ante. </s><s id="s.000188"> <lb></lb>
quapropter quoniam quae paulo diximus ante  <lb></lb>
in commutatum veniunt, constare necessest	 <lb></lb>
ex aliis ea, quae nequeant convertier usquam,  <lb></lb>
ne tibi res redeant ad nilum funditus omnes. </s><s id="s.000189"> <lb></lb>
quin potius tali natura praedita quaedam  <lb></lb>
corpora constituas, ignem si forte crearint,  <lb></lb>
posse eadem demptis paucis paucisque tributis,	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/028.jpg" pagenum="66"></pb>
ordine mutato et motu, facere aeris auras, <lb></lb>
sic alias aliis rebus mutarier omnis ?</s><s id="s.000190"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000191">&quot;At manifesta palam res indicat&quot; inquis &quot;in auras  <lb></lb>
aeris e terra res omnis crescere alique <lb></lb>
et nisi tempestas indulget tempore fausto	 <lb></lb>
imbribus, ut tabe nimborum arbusta vacillent,  <lb></lb>
solque sua pro parte fovet tribuitque calorem,  <lb></lb>
crescere non possint fruges arbusta animantis&quot;. </s><s id="s.000192"> <lb></lb>
scilicet et nisi nos cibus aridus et tener umor  <lb></lb>
adiuvet, amisso iam corpore vita quoque omnis	 <lb></lb>
omnibus e nervis atque ossibus exsoluatur; <lb></lb>
adiutamur enim dubio procul atque alimur nos  <lb></lb>
certis ab rebus, certis aliae atque aliae res.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000193">nimirum quia multa modis communia multis <lb></lb>
multarum rerum in rebus primordia mixta	 <lb></lb>
sunt, ideo variis variae res rebus aluntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000194">atque eadem, magni refert primordia saepe  <lb></lb>
cum quibus et quali positura contineantur <lb></lb>
et quos inter se dent motus accipiantque; <lb></lb>
namque eadem caelum mare terras flumina solem	 <lb></lb>
constituunt, eadem fruges arbusta animantis, <lb></lb>
verum allis alioque modo commixta moventur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000195">quin etiam passim nostris in versibus ipsis <lb></lb>
multa elementa vides multis communia verbis, <lb></lb>
cum tamen inter se versus ac verba necessest	 <lb></lb>
confiteare et re et sonitu distare sonanti.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000196">tantum elementa queunt permutato ordine solo; <lb></lb>
at rerum quae sunt primordia, plura adhibere <lb></lb>
possunt unde queant variae res quaeque creari. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000197">Nunc et Anaxagorae scrutemur homoeomerian	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/029.jpg" pagenum="67"></pb>
quam Grai memorant nec nostra dicere lingua <lb></lb>
concedit nobis patrii sermonis egestas, <lb></lb>
sed tamen ipsam rem facilest exponere verbis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000198">principio, rerum quom dicit homoeomerian, <lb></lb>
ossa videlicet e pauxillis atque minutis		 <lb></lb>
ossibus hic et de pauxillis atque minutis <lb></lb>
visceribus viscus gigni sanguenque creari <lb></lb>
sanguinis inter se multis coeuntibus guttis <lb></lb>
ex aurique putat micis consistere posse <lb></lb>
aurum et de terris terram concrescere parvis,	 <lb></lb>
ignibus ex ignis, umorem umoribus esse, <lb></lb>
cetera consimili fingit ratione putatque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000199">nec tamen esse ulla parte idem in rebus inane <lb></lb>
concedit neque corporibus finem esse secandis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000200">quare in utraque mihi pariter ratione videtur	 <lb></lb>
errare atque illi, supra quos diximus ante.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000201">adde quod inbecilla nimis primordia fingit; <lb></lb>
si primordia sunt, simili quae praedita constant <lb></lb>
natura atque ipsae res sunt aequeque laborant <lb></lb>
et pereunt neque ab exitio res ulla refrenat.	 </s><lb></lb>
<s id="s.000202">nam quid in oppressu valido durabit eorum, <lb></lb>
ut mortem effugiat, leti sub dentibus ipsis ?</s><s id="s.000203">  <lb></lb>
ignis an umor an aura ?</s><s id="s.000204">  quid horum?</s><s id="s.000205"> sanguen an os<emph type="italics"></emph>sa<emph.end type="italics"></emph.end> ?</s><s id="s.000206"> <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/030.jpg" pagenum="68"></pb>
nil, ut opinor, ubi ex aequo res funditus omnis <lb></lb>
tam mortalis erit quam quae manifesta videmus	 <lb></lb>
ex oculis nostris aliqua vi victa perire.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000207">at neque reccidere ad nilum res posse neque autem <lb></lb>
crescere de nilo testor res ante probatas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000208">praeterea quoniam cibus auget corpus alitque, <lb></lb>
scire licet nobis venas et sanguen et ossa		 <lb></lb>
... <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000209">sive cibos omnis commixto corpore dicent <lb></lb>
esse <emph type="italics"></emph>e<emph.end type="italics"></emph.end>t habere in se nervorum corpora parva <lb></lb>
ossaque et omnino venas partisque cruoris, <lb></lb>
fiet uti cibus omnis, et aridus et liquor ipse, <lb></lb>
ex alienigenis rebus constare putetur,		 <lb></lb>
ossibus et nervis sanieque et sanguine mixto.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000210">praeterea quaecumque e terra corpora crescunt <lb></lb>
si sunt in terris, terram constare necessest <lb></lb>
ex alienigenis, quae terris exoriuntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000211">transfer item, totidem verbis utare licebit.		</s><lb></lb>
<s id="s.000212">in lignis si flamma latet fumusque cinisque, <lb></lb>
ex alienigenis consistant ligna necessest.</s>  <lb></lb>
</p><p type="main"><s id="s.000213">praeterea tellus quae corpora cumque alit, auget <lb></lb>
ex alienigenis, quae lignis <emph type="italics"></emph>his<emph.end type="italics"></emph.end> oriuntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000214"><pb xlink:href="082/01/031.jpg" pagenum="69"></pb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000215">Linquitur hic quaedam latitandi copia tenvis, 	 <lb></lb>
id quod Anaxagoras sibi sumit, ut omnibus omnis <lb></lb>
res putet inmixtas rebus latitare, sed illud <lb></lb>
apparere unum cuius sint plurima mixta <lb></lb>
et magis in promptu primaque in fronte locata.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000216">quod tamen a vera longe ratione repulsumst.	 </s><lb></lb>
<s id="s.000217">conveniebat enim fruges quoque saepe, minaci <lb></lb>
robore cum saxi franguntur, mittere signum <lb></lb>
sanguinis aut aliquid, nostro quae corpore aluntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000218">consimili ratione herbis quoque saepe decebat, <lb></lb>
cum lapidi in lapidem terimus, manare cruorem;  <lb></lb>
et latices dulcis guttas similique sapore <lb></lb>
mittere, lanigerae quali sunt ubere lactis, <lb></lb>
scilicet et glebis terrarum saepe friatis <lb></lb>
herbarum genera et fruges frondesque videri <lb></lb>
dispertita in<emph type="italics"></emph>ter<emph.end type="italics"></emph.end> terram latitare minute,	 <lb></lb>
postremo in lignis cinerem fumumque videri, <lb></lb>
cum praefracta forent, ignisque latere minutos.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000219">quorum nil fieri quoniam manifesta docet <emph type="italics"></emph>res<emph.end type="italics"></emph.end>, <lb></lb>
scire licet non esse in rebus res ita mixtas, <lb></lb>
verum semina multimodis inmixta latere		 <lb></lb>
multarum rerum in rebus communia debent. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000220">&quot;At saepe in magnis fit montibus&quot; inquis &quot;ut altis <lb></lb>
arboribus vicina cacumina summa terantur <lb></lb>
inter se, validis facere id cogentibus austris, <lb></lb>
donec flammai fulserunt flore coorto&quot;.		</s><lb></lb>
<s id="s.000221">scilicet et non est lignis tamen insitus ignis, <lb></lb>
verum semina sunt ardoris multa, terendo	 <lb></lb>
quae cum confluxere, creant incendia silvis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000222"><pb xlink:href="082/01/032.jpg" pagenum="70"></pb>
quod si facta foret silvis abscondita flamma, <lb></lb>
non possent ullum tempus celarier ignes,	             <lb></lb>
conficerent volgo silvas, arbusta cremarent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000223">iamne vides igitur, paulo quod diximus ante, <lb></lb>
permagni referre eadem primordia saepe <lb></lb>
cum quibus et quali positura contineantur <lb></lb>
et quos inter se dent motus accipiantque,            	 <lb></lb>
atque eadem paulo inter se mutata creare <lb></lb>
ignes et lignum ?</s><s id="s.000224"> quo pacto verba quoque ipsa <lb></lb>
inter se paulo mutatis sunt elementis, <lb></lb>
cum ligna atque ignes distincta voce notemus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000225">denique iam quaecumque in rebus cernis apertis <lb></lb>
si fieri non posse putas, quin materiai <lb></lb>
corpora consimili natura praedita fingas, <lb></lb>
hac ratione tibi pereunt primordia rerum: <lb></lb>
fiet uti risu tremulo concussa cachinnent <lb></lb>
et lacrimis salsis umectent ora genasque. </s>             <lb></lb>
<lb></lb>
</p><p type="main"><s id="s.000226">Nunc age quod superest cognosce et clarius audi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000227">nec me animi fallit quam sint obscura; sed acri <lb></lb>
percussit thyrso laudis spes magna meum cor <lb></lb>
et simul incussit suavem mi in pectus amorem <lb></lb>
musarum, quo nunc instinctus mente vigenti         <lb></lb>
avia Pieridum peragro loca nullius ante <lb></lb>
trita solo. </s><s id="s.000228">iuvat integros accedere fontis <lb></lb>
atque haurire, iuvatque novos decerpere flores <lb></lb>
insignemque meo capiti petere inde coronam <lb></lb>
unde prius nulli velarint tempora musae;              	 <lb></lb>
primum quod magnis doceo de rebus et artis <lb></lb>
religionum animum nodis exsolvere pergo, <lb></lb>
deinde quod obscura de re tam lucida pango <lb></lb>
carmina, musaeo contingens cuncta lepore.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000229">id quoque enim non ab nulla ratione videtur;           <lb></lb>
sed veluti pueris absinthia taetra medentes <lb></lb>
cum dare conantur, prius oras pocula circum <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/033.jpg" pagenum="71"></pb>
contingunt mellis dulci flavoque liquore, <lb></lb>
ut puerorum aetas inprovida ludificetur <lb></lb>
labrorum tenus, interea perpotet amarum             	 <lb></lb>
absinthi laticem deceptaque non capiatur, <lb></lb>
sed potius tali pacto recreata valescat, <lb></lb>
sic ego nunc, quoniam haec ratio plerumque videtur <lb></lb>
tristior esse quibus non est tractata, retroque <lb></lb>
volgus abhorret ab hac, volui tibi suaviloquenti    <lb></lb>
carmine Pierio rationem exponere nostram <lb></lb>
et quasi musaeo dulci contingere melle, <lb></lb>
si tibi forte animum tali ratione tenere <lb></lb>
versibus in nostris possem, dum perspicis omnem <lb></lb>
naturam rerum qua constet compta figura. </s><s id="s.000230">             <lb></lb>
Sed quoniam docui solidissima materiai <lb></lb>
corpora perpetuo volitare invicta per aevom, <lb></lb>
nunc age, summai quaedam sit finis eorum <lb></lb>
necne sit, evolvamus; item quod inane repertumst <lb></lb>
seu locus ac spatium, res in quo quaeque gerantur,  <lb></lb>
pervideamus utrum finitum funditus omne <lb></lb>
constet an immensum pateat vasteque profundum. <lb></lb>
<lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000231">Omne quod est igitur nulla regione viarum <lb></lb>
finitumst; namque extremum debebat habere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000232">extremum porro nullius posse videtur                       <lb></lb>
esse, nisi ultra sit quod finiat; ut videatur <lb></lb>
quo non longius haec sensus natura sequatur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000233">nunc extra summam quoniam nil esse fatendum, <lb></lb>
non habet extremum, caret ergo fine modoque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000234">nec refert quibus adsistas regionibus eius;               <lb></lb>
usque adeo, quem quisque locum possedit, in omnis <lb></lb>
tantundem partis infinitum omne relinquit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000235">praeterea si iam finitum constituatur <lb></lb>
omne quod est spatium, siquis procurrat ad oras <lb></lb>
ultimus extremas iaciatque volatile telum,                <lb></lb>
id validis utrum contortum viribus ire <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/034.jpg" pagenum="72"></pb>
quo fuerit missum mavis longeque volare, <lb></lb>
an prohibere aliquid censes obstareque posse?</s><s id="s.000236"> <lb></lb>
alterutrum fatearis enim sumasque necessest.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000237">quorum utrumque tibi effugium praecludit et omne   	 <lb></lb>
cogit ut exempta concedas fine patere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000238">nam sive est aliquit quod probeat officiatque <lb></lb>
quominus quo missum est veniat finique locet se, <lb></lb>
sive foras fertur, non est a fine profectum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000239">hoc pacto sequar atque, oras ubicumque locaris		 <lb></lb>
extremas, quaeram quid telo denique fiat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000240">fiet uti nusquam possit consistere finis <lb></lb>
effugiumque fugae prolatet copia semper.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000241"> postremo ante oculos res rem finire videtur; <lb></lb>
aer dissaepit collis atque aera montes,			 <lb></lb>
terra mare et contra mare terras terminat omnis;  <lb></lb>
omne quidem vero nil est quod finiat extra. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000242">Praeterea spatium summai totius omne <lb></lb>
undique si inclusum certis consisteret oris <lb></lb>
finitumque foret, iam copia materiai	                                 <lb></lb>
undique ponderibus solidis, confluxet ad imum <lb></lb>
nec res ulla geri sub caeli tegmine posset <lb></lb>
nec foret omnino caelum neque lumina solis, <lb></lb>
 quippe ubi materies omnis cumulata iaceret <lb></lb>
ex infinito iam tempore subsidendo.			   <lb></lb>
at nunc nimirum requies data principiorum <lb></lb>
corporibus nullast, quia nil est funditus imum <lb></lb>
quo quasi confluere et sedes ubi ponere possint.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000243"> semper in adsiduo motu res quaeque geruntur <lb></lb>
partibus <emph type="italics"></emph>e<emph.end type="italics"></emph.end> cunctis infernaque suppeditantur           <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/035.jpg" pagenum="73"></pb>
ex infinito cita corpora materiai.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000244"> est igitur natura loci spatiumque profundi, <lb></lb>
quod neque clara suo percurrere fulmina cursu <lb></lb>
perpetuo possint aevi labentia tractu <lb></lb>
nec prorsum facere ut restet minus ire meando:     	 <lb></lb>
usque adeo passim patet ingens copia rebus <lb></lb>
finibus exemptis in cunctas undique partis. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000245">Ipsa modum porro sibi rerum summa parare <lb></lb>
ne possit, natura tenet, quae corpus inani <lb></lb>
et quod inane autem est finiri corpore cogit,         <lb></lb>
ut sic alternis infinita omnia reddat, <lb></lb>
aut etiam alterutrum, nisi terminet alterum, eorum <lb></lb>
simplice natura pateat tamen inmoderatum. <lb></lb>
<lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000246">nec mare nec tellus neque caeli lucida templa <lb></lb>
nec mortale genus nec divum corpora sancta             <lb></lb>
exiguum possent horai sistere tempus; <lb></lb>
nam dispulsa suo de coetu materiai <lb></lb>
copia ferretur magnum per inane soluta, <lb></lb>
sive adeo potius numquam concreta creasset <lb></lb>
ullam rem, quoniam cogi disiecta nequisset. </s><s id="s.000247">          <lb></lb>
nam certe neque consilio primordia rerum <lb></lb>
ordine se suo quaeque sagaci mente locarunt <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/036.jpg" pagenum="74"></pb>
nec quos quaeque <emph type="italics"></emph> darent motus pepigere profecto, <emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
sed quia multa modis multis mutata per omne <lb></lb>
ex infinito vexantur percita plagis,                             <lb></lb>
omne genus motus et coetus experiundo <lb></lb>
tandem deveniunt in talis. </s><s id="s.000248">disposituras, <lb></lb>
qualibus haec rerum consistit summa creata, <lb></lb>
et multos etiam magnos servata per annos <lb></lb>
ut semel in motus coniectast convenientis,	                      <lb></lb>
efficit ut largis avidum mare fluminis undis <lb></lb>
integrent amnes et solis terra vapore <lb></lb>
fota novet fetus summissaque gens animantum <lb></lb>
floreat et vivant labentes aetheris ignes <lb></lb>
quod nullo facerent pacto nisi materiai                          <lb></lb>
ex infinito suboriri copia posset, <lb></lb>
unde amissa solent reparare in tempore quaeque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000249">nam veluti privata cibo natura animantum <lb></lb>
diffluit amittens corpus, sic omnia debent <lb></lb>
dissolui simul ac defecit suppeditare                              <lb></lb>
materies aliqua ratione aversa viai.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000250">nec plagae possunt extrinsecus undique summam <lb></lb>
conservare omnem quaecumque est conciliata.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000251">cudere enim crebro possunt partemque morari, <lb></lb>
dum veniant aliae ac suppleri summa queatur. </s><s id="s.000252">              <lb></lb>
interdum resilire tamen coguntur et una <lb></lb>
principiis rerum spatium tempusque fugai <lb></lb>
largiri, ut possint a coetu libera ferri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000253">quare etiam atque etiam suboriri multa necessest, <lb></lb>
et tamen ut plagae quoque possint suppetere ipsae,         <lb></lb>
infinita opus est vis undique materiai. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000254">Illud in his rebus longe fuge credere, Memmi,  <lb></lb>
in medium summae, quod dicunt, omnia niti, <lb></lb>
atque ideo mundi naturam stare sine ullis  <lb></lb>
ictibus externis neque quoquam posse resolvi               <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/037.jpg" pagenum="75"></pb>
summa atque ima, quod in medium sint omnia nixa: <lb></lb>
ipsum si quicquam posse in se sistere credis: <lb></lb>
et quae pondera sunt sub terris omnia sursum <lb></lb>
nitier in terraque retro requiescere posta, <lb></lb>
ut per aquas quae nunc rerum simulacra videmus. </s><s id="s.000255">        <lb></lb>
et simili ratione animalia suppa vagari <lb></lb>
contendunt neque posse e terris in loca caeli <lb></lb>
reccidere inferiora magis quam corpora nostra <lb></lb>
sponte sua possint in caeli templa volare; <lb></lb>
illi cum videant solem, nos sidera noctis                       <lb></lb>
cernere, et alternis nobiscum tempora caeli <lb></lb>
dividere et noctes parilis agitare diebus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000256">sed vanus stolidis haec <lb></lb>
amplexi quod habent perv <lb></lb>
nam medium nil esse potest                                           <lb></lb>
infinita. </s><s id="s.000257">neque omnino, si iam <emph type="italics"></emph>medium sit<emph.end type="italics"></emph.end>, <lb></lb>
possit ibi quicquam consistere <lb></lb>
quam quavis alia longe ratione <lb></lb>
omnis enim locus ac spatium quod in<emph type="italics"></emph>ane vocamus<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
per medium per non medium concedere <emph type="italics"></emph>debet<emph.end type="italics"></emph.end>   <lb></lb>
aeque ponderibus, motus quacumque feruntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000258">nec quisquam locus est, quo corpora cum vener<emph type="italics"></emph>unt<emph.end type="italics"></emph.end>, <lb></lb>
ponderis amissa vi possint stare <emph type="italics"></emph>in<emph.end type="italics"></emph.end> inani; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/038.jpg" pagenum="76"></pb>
nec quod inane autem est ulli subsistere debet,  <lb></lb>
quin, sua quod natura petit, concedere pergat. </s><s id="s.000259">                      <lb></lb>
haud igitur possunt tali ratione teneri <lb></lb>
res in concilio medii cuppedine victae. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000260">Praeterea quoniam non omnia corpora fingunt  <lb></lb>
in medium niti, sed terrarum, atque liquoris <lb></lb>
... <lb></lb>
et quasi terreno quae corpore contineantur,                       <lb></lb>
umorem ponti magnasque e montibus undas, <lb></lb>
at contra tenuis exponunt aeris auras <lb></lb>
et calidos simul a medio differrier ignis, <lb></lb>
atque ideo totum circum tremere aethera signis <lb></lb>
et solis flammam per caeli caerula pasci,                           <lb></lb>
quod calor a medio fugiens se ibi conligat omnis, <lb></lb>
nec prorsum arboribus summos frondescere ramos <lb></lb>
posse, nisi a terris paulatim cuique cibatum <lb></lb>
...                                                                                            <lb></lb>
...                                                                                          <lb></lb>
... <lb></lb>
... <lb></lb>
... <lb></lb>
... <lb></lb>
... <lb></lb>
... <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/039.jpg" pagenum="77"></pb>
ne volucri ritu flammarum moenia mundi  <lb></lb>
diffugiant subito magnum per inane soluta  <lb></lb>
et ne cetera consimili ratione sequantur  <lb></lb>
neve ruant caeli penetralia templa superne                       <lb></lb>
terraque se pedibus raptim subducat et omnis  <lb></lb>
inter permixtas rerum caelique ruinas  <lb></lb>
corpora solventes abeat per inane profundum,  <lb></lb>
temporis ut puncto nil extet reliquiarum  <lb></lb>
desertum praeter spatium et primordia caeca. </s><s id="s.000261">                  <lb></lb>
nam quacumque prius de parti corpora desse  <lb></lb>
constitues, haec rebus erit pars ianua leti,  <lb></lb>
hac se turba foras dabit omnis materiai. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000262">Haec sei pernosces, parva perductus opella <lb></lb>
... <lb></lb>
namque alid ex alio clarescet nec tibi caeca                      <lb></lb>
nox iter eripiet quin ultima naturai  <lb></lb>
pervideas: ita res accendent lumina rebus. <lb></lb>
</s></p>
</chap>
<pb xlink:href="082/01/040.jpg"></pb>
<chap n="2">
<p type="head"><s id="s.000263">T. LUCRETI CARI</s></p>
<p type="head"><s id="s.000264">DE RERUM NATURA</s></p>
<p type="head"><s id="s.000265">LIBER SECUNDUS</s></p>
<p type="main"><s id="s.000266"> <lb></lb>
Suave, mari magno turbantibus aequora ventis,  <lb></lb>
e terra magnum alterius spectare laborem;  <lb></lb>
non quia vexari quemquamst iucunda voluptas,  <lb></lb>
sed quibus ipse malis careas quia cernere suave est.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000267"> suave etiam belli certamina magna tueri               <lb></lb>
 per campos instructa tua sine parte pericli. </s><s id="s.000268"> <lb></lb>
sed nil dulcius est, bene quam munita tenere  <lb></lb>
edita doctrina sapientum templa serena,  <lb></lb>
despicere unde queas alios passimque videre  <lb></lb>
errare atque viam palantis quaerere vitae,                                 <lb></lb>
certare ingenio, contendere nobilitate,  <lb></lb>
noctes atque dies niti praestante labore  <lb></lb>
ad summas emergere opes rerumque potiri. </s><s id="s.000269"> <lb></lb>
o miseras hominum mentes, o pectora caeca!  <lb></lb>
qualibus in tenebris vitae quantisque periclis                           <lb></lb>
degitur hoc aevi quodcumquest! nonne videre  <lb></lb>
nil aliud sibi naturam latrare, nisi utqui  <lb></lb>
corpore seiunctus dolor absit, mente fruatur <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/041.jpg" pagenum="79"></pb>
iucundo sensu cura semota metuque ?</s><s id="s.000270">  <lb></lb>
ergo corpoream ad naturam pauca videmus                     <lb></lb>
esse opus omnino, quae demant cumque dolorem. </s><s id="s.000271"> <lb></lb>
delicias quoque uti multas substernere possint  <lb></lb>
gratius interdum, neque natura ipsa requirit,  <lb></lb>
si non aurea sunt iuvenum simulacra per aedes  <lb></lb>
lampadas igniferas manibus retinentia dextris,                  <lb></lb>
lumina nocturnis epulis ut suppeditentur,  <lb></lb>
nec domus argento fulget auroque renidet  <lb></lb>
nec citharae reboant laqueata aurataque tecta,  <lb></lb>
cum tamen inter se prostrati in gramine molli  <lb></lb>
propter aquae rivum sub ramis arboris altae                      <lb></lb>
non magnis opibus iucunde corpora curant,  <lb></lb>
praesertim cum tempestas adridet et anni  <lb></lb>
tempora conspergunt viridantis floribus herbas. </s><s id="s.000272"> <lb></lb>
nec calidae citius decedunt corpore febres,  <lb></lb>
textilibus si in picturis ostroque rubenti                              <lb></lb>
iacteris, quam si in plebeia veste cubandum est. </s><s id="s.000273"> <lb></lb>
quapropter quoniam nil nostro in corpore gazae  <lb></lb>
proficiunt neque nobilitas nec gloria regni,  <lb></lb>
quod superest, animo quoque nil prodesse putandum;  <lb></lb>
si non forte tuas legiones per loca campi                            <lb></lb>
fervere cum videas belli simulacra cientis, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/042.jpg" pagenum="80"></pb>
subsidiis magnis et ecum vi constabilitas,  <lb></lb>
ornatas<emph type="italics"></emph>que<emph.end type="italics"></emph.end> armis statuas pariterque animatas,  <lb></lb>
his tibi tum rebus timefactae religiones  <lb></lb>
effugiunt animo pavide; mortisque timores                        <lb></lb>
tum vacuum pectus lincunt curaque solutum,  <lb></lb>
fervere cum videas classem lateque vagari.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000274">quod si ridicula haec ludibriaque esse videmus,  <lb></lb>
re veraque metus hominum curaeque sequaces  <lb></lb>
nec metuunt sonitus armorum nec fera tela  <lb></lb>
audacterque inter reges rerumque potentis                         <lb></lb>
versantur neque fulgorem reverentur ab auro  <lb></lb>
nec clarum vestis splendorem purpureai,  <lb></lb>
quid dubitas quin omnis sit haec rationis potestas?</s><s id="s.000275">  <lb></lb>
omnis cum in tenebris praesertim vita laboret. </s><s id="s.000276"> <lb></lb>
nam veluti pueri trepidant atque omnia caecis                    <lb></lb>
in tenebris metuunt, sic nos in luce timemus  <lb></lb>
interdum, nilo quae sunt metuenda magis quam  <lb></lb>
quae pueri in tenebris pavitant finguntque futura. </s><s id="s.000277"> <lb></lb>
hunc igitur terrorem animi tenebrasque necessest  <lb></lb>
non radii solis neque lucida tela diei                                   <lb></lb>
discutiant, sed naturae species ratioque. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000278">Nunc age, quo motu genitalia materiai <lb></lb>
corpora res varias gignant genitasque resolvant <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/043.jpg" pagenum="81"></pb>
et qua vi facere id cogantur quaeque sit ollis  <lb></lb>
reddita mobilitas magnum per inane meandi,             <lb></lb>
expediam : tu te dictis praebere memento. </s><s id="s.000279"> <lb></lb>
nam certe non inter se stipata cohaeret  <lb></lb>
materies, quoniam minui rem quamq<emph type="italics"></emph>ue<emph.end type="italics"></emph.end> videmus  <lb></lb>
et quasi longinquo fluere omnia cernimus aevo  <lb></lb>
ex oculisque vetustatem subducere nostris,                 <lb></lb>
cum, tamen incolumis videatur summa manere  <lb></lb>
propterea quia, quae decedunt corpora cuique,  <lb></lb>
unde abeunt minuunt, quo venere augmine donant,  <lb></lb>
illa senescere at haec contra florescere cogunt,  <lb></lb>
nec remorantur ibi. </s><s id="s.000280">sic rerum summa novatur                  <lb></lb>
semper, et inter se mortales mutua vivunt. </s><s id="s.000281"> <lb></lb>
augescunt aliae gentes, aliae minuuntur,  <lb></lb>
inque brevi spatio mutantur saecla animantum  <lb></lb>
et quasi cursores vitai lampada tradunt. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000282">Si cessare putas rerum primordia posse                 <lb></lb>
cessandoque novos rerum progignere motus, <lb></lb>
avius a vera longe ratione vagaris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000283">nam quoniam per inane vagantur cuncta necessest <lb></lb>
aut gravitate sua ferri primordia rerum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000284">aut ictu forte alterius. </s><s id="s.000285">nam <emph type="italics"></emph>cum<emph.end type="italics"></emph.end>, cita saepe        <lb></lb>
obvia conflixere, fit ut diversa repente <lb></lb>
dissiliant; neque enim mirum, durissima quae sint <lb></lb>
ponderibus solidis neque quicquam a tergo ibus obstet.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000286">et quo iactari magis omnia materiai <lb></lb>
corpora pervideas, reminiscere totius imum                  <lb></lb>
nil esse in summa, neque habere ubi corpora prima <lb></lb>
consistant, quoniam spatium sine fine modoquest <lb></lb>
inmensumque patere in cunctas undique partis <lb></lb>
pluribus ostendi et certa ratione probatumst.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000287">quod quoniam constat, nimirum nulla quies est           <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/044.jpg" pagenum="82"></pb>
reddita corporibus primis per inane profundum, <lb></lb>
sed magis adsiduo varioque exercita motu <lb></lb>
partim intervallis magnis confulta resultant, <lb></lb>
pars etiam brevibus spatiis vexantur ab ictu.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000288">et quaecumque magis condenso conciliatu                 <lb></lb>
exiguis intervallis convecta resultant, <lb></lb>
indupedita suis perplexis ipsa figuris, <lb></lb>
haec validas saxi radices et fera ferri <lb></lb>
corpora constituunt et cetera <emph type="italics"></emph>de<emph.end type="italics"></emph.end> genere horum <lb></lb>
paucula quae porro magnum per inane vagantur. </s><s id="s.000289">      	 <lb></lb>
cetera dissiliunt longe longeque recursant <lb></lb>
in magnis intervallis: haec aera rarum <lb></lb>
sufficiunt nobis et splendida lumina solis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000290">multaque praeterea magnum per inane vagantur, <lb></lb>
conciliis rerum quae sunt reiecta nec usquam            <lb></lb>
consociare etiam motus potuere recepta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000291">cuius, uti memoro, rei simulacrum et imago <lb></lb>
ante oculos semper nobis versatur et instat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000292">contemplator enim, cum solis lumina cumque <lb></lb>
inserti fundunt radii per opaca domorum:                  <lb></lb>
multa minuta modis multis per inane videbis <lb></lb>
corpora misceri radiorum lumine in ipso <lb></lb>
et velut aeterno certamine proelia pugnas <lb></lb>
edere turmatim certantia nec dare pausam, <lb></lb>
conciliis et discidiis exercita crebris ;                         <lb></lb>
conicere ut possis ex hoc, primordia rerum <lb></lb>
quale sit in magno iactari semper inani.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000293">dumtaxat rerum magnarum parva potest res <lb></lb>
exemplare dare et vestigia notitiai.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000294">hoc etiam magis haec animum te advertere par est     <lb></lb>
corpora quae in solis radiis turbare videntur, <lb></lb>
quod tales turbae motus quoque materiai <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/045.jpg" pagenum="83"></pb>
significant clandestinos caecosque subesse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000295">multa videbis enim plagis ibi percita caecis <lb></lb>
commutare viam retroque repulsa reverti                 <lb></lb>
nunc huc nunc illuc in cunctas undique partis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000296">scilicet hic a principiis est omnibus error.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000297">prima moventur enim per se primordia rerum; <lb></lb>
inde ea quae parvo sunt corpora conciliatu <lb></lb>
et quasi proxima sunt ad viris principiorum,            <lb></lb>
ictibus illorum caecis inpulsa cientur, <lb></lb>
ipsaque proporro paulo maiora lacessunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000298">sic a principiis ascendit motus et exit <lb></lb>
paulatim nostros ad sensus, ut moveantur <lb></lb>
illa quoque, in solis quae lumine cernere quimus      <lb></lb>
nec quibus id faciant plagis apparet aperte. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000299">Nunc quae mobilitas sit reddita materiai <lb></lb>
corporibus, paucis licet hinc cognoscere, Memmi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000300">primum aurora novo cum spargit lumine terras <lb></lb>
et variae volucres nemora avia pervolitantes             <lb></lb>
aera per tenerum liquidis loca vocibus opplent, <lb></lb>
quam subito soleat sol ortus tempore tali <lb></lb>
convestire sua perfundens omnia luce, <lb></lb>
omnibus in promptu manifestumque esse videmus <lb></lb>
at vapor is quem sol mittit lumenque serenum           <lb></lb>
non per inane meat vacuum; quo tardius ire <lb></lb>
cogitur, aerias quasi dum diverberet undas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000301">nec singillatim corpuscula quaeque vaporis <lb></lb>
sed complexa meant inter se conque globata; <lb></lb>
quapropter simul inter se <emph type="italics"></emph>re<emph.end type="italics"></emph.end>trahuntur et extra <lb></lb>
officiuntur, uti cogantur tardius ire.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000302">at quae sunt solida primordia simplicitate, <lb></lb>
cum, per inane meant vacuum nec res remoratur <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/046.jpg" pagenum="84"></pb>
ulla foris atque ipsa, suis e partibus una,  <lb></lb>
unum in quem coepere locum conixa feruntur,         <lb></lb>
debent nimirum praecellere mobilitate  <lb></lb>
et multo citius ferri quam lumina solis  <lb></lb>
multiplexque loci spatium transcurrere eodem  <lb></lb>
tempore quo solis pervolgant fulgura caelum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000303">[nec persectari primordia singula quaeque         <lb></lb>
ut <emph type="italics"></emph>vi<emph.end type="italics"></emph.end>deant qua quicque geratur cum ratione.  <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000304">At quidam contra haec, ignari materiai,  <lb></lb>
naturam non posse deum sine numine credunt  <lb></lb>
tanto opere humanis rationibus admoderate  <lb></lb>
tempora mutare annorum frugesque creare,             <lb></lb>
et iam cetera, mortalis quae suadet adire  <lb></lb>
ipsaque deducit dux vitae dia voluptas  <lb></lb>
et res per Veneris blanditur saecla propagent,  <lb></lb>
ne genus occidat humanum. </s><s id="s.000305">quorum omnia causa  <lb></lb>
constituisse deos cum fingunt, omnibus rebus          <lb></lb>
magno opere a vera lapsi ratione videntur. </s><s id="s.000306"> <lb></lb>
nam quamvis rerum ignorem primordia quae sint  <lb></lb>
hoc tamen ex ipsis caeli rationibus ausim  <lb></lb>
confirmare aliisque ex rebus reddere multis,  <lb></lb>
nequaquam nobis divinitus esse creatam                   <lb></lb>
naturam mundi: <emph type="italics"></emph>tanta stat<emph.end type="italics"></emph.end> praedita culpa. </s><s id="s.000307"> <lb></lb>
quae tibi posterius, Memmi, faciemus aperta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000308"><pb xlink:href="082/01/047.jpg" pagenum="85"></pb>
nunc id quod superest de motibus expediemus.] <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000309">Nunc locus est, ut opinor, in his illud quoque rebus <lb></lb>
confirmare tibi, nullam rem posse sua vi 	 <lb></lb>
corpoream sursum ferri sursumque meare; <lb></lb>
ne tibi dent in eo flammarum corpora fraudem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000310">sursus enim versus gignuntur et augmina sumunt <lb></lb>
et sursurn nitidae fruges arbustaque crescunt, <lb></lb>
pondera, quantum in se est, cum deorsum cuncta ferantur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000311">nec cum subsiliunt ignes ad tecta domorum 	 <lb></lb>
et celeri flamma degustant tigna trabesque, <lb></lb>
sponte sua facere id sine vi subigente putandum est.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000312">quod genus e nostro quom missus corpore sanguis <lb></lb>
emicat exultans alte spargitque cruorem. </s><s id="s.000313">	 <lb></lb>
nonne vides etiam quanta vi tigna trabesque <lb></lb>
respuat umor aquae ?</s><s id="s.000314"> nam quo magis ursimus alte <lb></lb>
derecta et rnagna vi multi pressimus aegre, <lb></lb>
tam cupide sursum revomit magis atque remittit, <lb></lb>
plus ut parte foras emergant exiliantque. </s><s id="s.000315">	 <lb></lb>
nec tamen haec, quantum est in se, dubitamus, opinor, <lb></lb>
quin vacuum per inane deorsum cuncta ferantur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000316">sic igitur debent flammae quoque posse per auras <lb></lb>
aeris expressae sursum succedere, quamquam <lb></lb>
pondera, quantum in sest, deorsum <emph type="italics"></emph>de<emph.end type="italics"></emph.end>ducere pugnent, 	 <lb></lb>
nocturnasque faces caeli sublime volantis <lb></lb>
nonne vides longos flammarum ducere tractus <lb></lb>
in quascumque dedit partis natura meatum ?</s><s id="s.000317"> <lb></lb>
non cadere in terram stellas et sidera cernis?</s><s id="s.000318"> <lb></lb>
sol etiam <emph type="italics"></emph>caeli<emph.end type="italics"></emph.end> de vertice dissipat omnis 	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/048.jpg" pagenum="86"></pb>
ardorem in partis et lumine conserit arva; <lb></lb>
in terras igitur quoque solis vergitur ardor.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000319">transversosque volare per imbris fulmina cernis: <lb></lb>
nunc hinc nunc illinc abrupti nubibus ignes <lb></lb>
concursant; cadit in terras vis flammea volgo. </s><s id="s.000320">	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000321">Illud in his quoque te rebus cognoscere avemus, <lb></lb>
corpora eum deorsum rectum per inane feruntur <lb></lb>
ponderibus propriis, <emph type="italics"></emph>se<emph.end type="italics"></emph.end> incerto tempore ferme <lb></lb>
incertisque locis spatio depellere paulum, <lb></lb>
tantum quod momen mutatum dicere possis. </s><s id="s.000322">	 <lb></lb>
quod nisi declinare solerent, omnia deorsum, <lb></lb>
imbris uti guttae, caderent per inane profundum, <lb></lb>
nec foret offensus natus nec plaga creata <lb></lb>
principiis: ita nil umquam natura creasset. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000323">Quod si forte aliquis credit graviora potesse 		 <lb></lb>
corpora, quo citius rectum per inane feruntur, <lb></lb>
incidere ex supero levioribus atque ita plag<emph type="italics"></emph>as<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
gignere quae possint genitalis reddere motus, <lb></lb>
avius a vera longe ratione recedit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000324">nam per aquas quaecumque cadunt atque aera rarum, 	 <lb></lb>
haec pro ponderibus casus celerare necessest <lb></lb>
propterea quia corpus aquae naturaque tenvis <lb></lb>
aeris haut possunt aeque rem quamque morari, <lb></lb>
sed citius cedunt gravioribus exsuperata; <lb></lb>
at contra nulli de nulla parte neque ullo 	 <lb></lb>
tempore inane potest vacuum subsistere rei, <lb></lb>
quin, sua quod natura petit, concedere pergat; <lb></lb>
omnia quapropter debent per inane quietum <lb></lb>
aeque ponderibus non aequis concita ferri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000325">haud igitur poterunt levioribus incidere umquam 	 <lb></lb>
ex supero graviora neque ictus gignere per se <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/049.jpg" pagenum="87"></pb>
qui varient motus per quos natura gerat res.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000326">quare etiam atque etiam paulum inelinare necessest <lb></lb>
corpora; nec plus quam minimum, ne fingere motus <lb></lb>
obliquos videamur et id res vera refutet. </s><s id="s.000327">	 <lb></lb>
namque hoc in promptu manifestumque esse videmus, <lb></lb>
pondera, quantum in <emph type="italics"></emph>s<emph.end type="italics"></emph.end>est, non posse obliqua meare, <lb></lb>
ex supero cum praecipitant, quod cernere possis; <lb></lb>
sed nil omnino <emph type="italics"></emph>recta<emph.end type="italics"></emph.end> regione viai <lb></lb>
declinare quis est qui possit cernere sese ?</s><s id="s.000328"> 	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000329">Denique si semper motus conectitur omnis <lb></lb>
et vetere exoritur <emph type="italics"></emph>semper<emph.end type="italics"></emph.end> novus ordine certo <lb></lb>
nec declinando faciunt primordia motus <lb></lb>
principium quoddam quod fati foedera rumpat, <lb></lb>
ex infinito ne causam causa sequatur, 	 <lb></lb>
libera per terras unde haec animantibus exstat <lb></lb>
unde est haec, inquam, fatis avolsa <emph type="italics"></emph>potestas<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
per quam progredimur quo ducit quemque voluntas, <lb></lb>
declinamus item motus nec tempore certo <lb></lb>
nec regione loci certa, sed ubi ipsa tulit mens ?</s><s id="s.000330"> 	 <lb></lb>
nam dubio procul his rebus sua cuique voluntas <lb></lb>
principium dat et hinc motus per membra rigantur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000331">nonne vides etiam patefactis tempore puncto <lb></lb>
carceribus non posse tamen prorumpere <emph type="italics"></emph>e<emph.end type="italics"></emph.end>quorum <lb></lb>
vim cupidam tam de subito quam mens avet ipsa?</s><s id="s.000332"> 	 <lb></lb>
omnis enim totum per corpus materiai <lb></lb>
copia conquiri debet, concita per artus <lb></lb>
omnis ut studium mentis conixa sequatur; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/050.jpg" pagenum="88"></pb>
ut videas initum motus a corde creari <lb></lb>
ex animique voluntate id procedere primum, 	 <lb></lb>
inde dari porro per totum corpus et artus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000333">nec similest ut cum impulsi procedimus ictu <lb></lb>
viribus alterius magnis magnoque coactu; <lb></lb>
nam tum materiem totius corporis omnem <lb></lb>
perspicuumst nobis invitis ire rapique, 	 <lb></lb>
donec eam refrenavit per membra voluntas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000334">iamne vides igitur, quamquam vis extera multos <lb></lb>
pellat et invitos cogat procedere saepe <lb></lb>
praecipitesque rapi, tamen esse in pectore no<emph type="italics"></emph>stro<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
quiddam quod contra pugnare obstareque possit ?</s><s id="s.000335"> 	 <lb></lb>
cuius ad arbitrium quoque copla materiai <lb></lb>
cogitur interdum flecti per membra per artus <lb></lb>
et proiecta refrenatur retroque residit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000336">quare in seminibus quoque idem fateare necessest, <lb></lb>
esse aliam praeter plagas et pondera causam 	 <lb></lb>
motibus, unde haec est nobis innata potestas, <lb></lb>
de nilo quoniam fieri nil posse videmus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000337">pondus enim prohibet ne plagis omnia fiant <lb></lb>
externa quasi vi; sed ne mens ipsa necessum <lb></lb>
intestinum habeat cunctis in rebus agendis 	 <lb></lb>
et devicta quasi <emph type="italics"></emph>hoc<emph.end type="italics"></emph.end> cogatur ferre patique, <lb></lb>
id facit exiguum clinamen principiorum <lb></lb>
nec regione loci certa nec tempore certo. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000338">Nec stipata magis fuit umquam materiai <lb></lb>
copia nec porro maioribus intervallis; 	 <lb></lb>
nam neque adaugescit quicquam neque deperit inde.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000339">quapropter quo nunc in motu principiorum <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/051.jpg" pagenum="89"></pb>
corpora sunt, in eodem ante acta aetate fuere <lb></lb>
et post haec semper simili ratione ferentur, <lb></lb>
et quae consuerint gigni gignentur eadem	 <lb></lb>
condicione et erunt et crescent vique valebunt, <lb></lb>
quantum cuique datum est per foedera naturai.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000340">nec rerum summam commutare ulla potest vis; <lb></lb>
nam neque, quo possit genus ullum materiai <lb></lb>
effugere ex omni, quicquam est <emph type="italics"></emph>extra<emph.end type="italics"></emph.end>, neque in Omne 	 <lb></lb>
unde coorta queat nova vis inrumpere et omnem <lb></lb>
naturam rerum mutare et vertere motus. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000341">Illud in his rebus non est mirabile, quare, <lb></lb>
omnia cum rerum primordia sint in motu, <lb></lb>
summa tamen summa videatur stare quiete, 	 <lb></lb>
praeterquam siquid proprio dat corpore motus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000342">omnis enim longe nostris ab sensibus infra <lb></lb>
primorum natura iacet: quapropter, ubi ipsa <lb></lb>
cernere iam nequeas, motus quoque surpere debent; <lb></lb>
praesertim cum, quae possimus cernere, celent 	 <lb></lb>
saepe tamen motus spatio diducta locorum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000343">nam saepe in colli tondentes pabula laeta <lb></lb>
lanigerae reptant pecudes quo quam<emph type="italics"></emph>que<emph.end type="italics"></emph.end> vocantes <lb></lb>
invitant herbae gemmantes rore recenti, <lb></lb>
et satiati agni ludunt blandeque coruscant; 	 <lb></lb>
omnia quae nobis longe confusa videntur <lb></lb>
et velut in viridi candor consistere colli.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000344">praeterea magnae legiones cum loca cursu <lb></lb>
camporum complent. </s><s id="s.000345">belli simulacra cientes, <lb></lb>
fulgor ibi ad caelum se tollit totaque circum 	 <lb></lb>
aere renidescit tellus supterque virum vi <lb></lb>
excitur pedibus sonitus clamoreque montes <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/052.jpg" pagenum="90"></pb>
icti reiectant voces ad sidera mundi <lb></lb>
et circumvolitant equites mediosque repente <lb></lb>
tramittunt valido quatientes impete campos. </s><s id="s.000346">	 <lb></lb>
et tamen est quidam locus altis montibus <emph type="italics"></emph>unde<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
stare videntur et in campis consistere fulgor. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000347">Nunc age iam deinceps cunctarum exordia rerum <lb></lb>
qualia sint et quam longe distantia formis <lb></lb>
percipe, multigenis quam sint variata figuris; 	 <lb></lb>
non quo multa parum simili sint praedita forma, <lb></lb>
sed quia non volgo paria omnibus omnia constant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000348">nec mirum; nam cum sit eorum copia tanta <lb></lb>
ut neque finis, uti docui, neque summa sit ulla, <lb></lb>
debent nimirum non omnibus omnia prorsum 	 <lb></lb>
esse pari filo similique adfecta figura.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000349">praeter eat genus humanum mutaeque natantes <lb></lb>
squamigerum pecudes et laeta armenta feraeque <lb></lb>
et variae volucres, laetantia quae loca aquarum, <lb></lb>
concelebrant circum ripas fontisque lacusque, 	 <lb></lb>
et quae pervolgant nemora avia pervolitantes; <lb></lb>
quorum unum quidvis generatim sumere perge, <lb></lb>
invenies tamen inter se differre figuris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000350">nec ratione alia proles cognoscere matrem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000351">nec mater posset prolem; quod posse videmus 	 <lb></lb>
nec minus atque homines inter se nota cluere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000352">nam saepe ante deum vitulus delubra decora <lb></lb>
turicremas propter mactatus concidit aras <lb></lb>
sanguinis expirans calidum de pectore flumen; <lb></lb>
at mater viridis saltus orbata peragrans 	 <lb></lb>
noscit humi pedibus vestigia pressa bisulcis, <lb></lb>
omnia convisens oculis loca si queat usquam <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/053.jpg" pagenum="91"></pb>
conspicere amissum fetum, completque querellis <lb></lb>
frondiferum nemus absistens et crebra revisit <lb></lb>
ad stabulum desiderio perfixa iuvenci, 	 <lb></lb>
nec tenerae salices atque herbae rore vigentes <lb></lb>
fluminaque illa queunt summis labentia ripis <lb></lb>
oblectare animum subitamque avertere curam, <lb></lb>
nec vitulorum aliae species per pabula laeta <lb></lb>
derivare queunt animum curaque levare: 	 <lb></lb>
usque adeo quiddam proprium notumque requirit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000353">praeterea teneri tremulis cum vocibus haedi <lb></lb>
cornigeras norunt matres agnique petulci <lb></lb>
balantum pecudes: ita, quod natura reposcit, <lb></lb>
ad sua quisque fere decurrunt ubera lactis. </s><s id="s.000354">	 <lb></lb>
postremo quodvis frumentum non tamen omne <lb></lb>
quique suo genere inter se simile esse videbis, <lb></lb>
quin intercurrat quaedam distantia formis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000355">concharumque genus parili ratione videmus <lb></lb>
pingere telluris gremium, qua mollibus undis 	 <lb></lb>
litoris incurvi bibulam pavit aequor harenam.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000356">quare etiam atque etiam simili ratione necessest, <lb></lb>
natura quoniam constant neque facta manu sunt <lb></lb>
unius ad certam formam primordia rerum, <lb></lb>
dissimili inter se quaedam volitare figura. </s><s id="s.000357">	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000358">Perfacile est tali ratione exsolvere nobis <lb></lb>
quare fulmineus multo penetralior ignis <lb></lb>
quam noster fuat e taedis terrestribus ortus; <lb></lb>
dicere enim possis caelestem fulminis ignem <lb></lb>
suptilem magis e parvis constare figuris 	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/054.jpg" pagenum="92"></pb>
atque ideo transire foramina quae nequit ignis <lb></lb>
noster hic e lignis ortus taedaque creatus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000359">praeterea lumen per cornum transit, at imber <lb></lb>
respuitur. </s><s id="s.000360">quare ?</s><s id="s.000361"> nisi luminis illa minora <lb></lb>
corpora sunt quam de quibus est liquor almus aquarum <lb></lb>
et quamvis subito per colum vina videmus 	 <lb></lb>
perfluere; at contra tardum cunctatur olivom, <lb></lb>
aut quia nimirum maioribus est elementis <lb></lb>
aut magis hamatis inter se perque plicatis, <lb></lb>
atque ideo fit uti non tam diducta repente 	 <lb></lb>
inter se possint primordia singula quaeque <lb></lb>
singula per cuiusque foramina permanare. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000362">Huc accedit uti mellis lactisque liquores <lb></lb>
iucundo sensu linguae tractentur in ore; <lb></lb>
at contra taetra absinthi natura ferique 	 <lb></lb>
centauri foedo pertorquent ora sapore; <lb></lb>
ut facile agnoscas e levibus atque rutundis <lb></lb>
esse ea quae sensus iucunde tangere possunt, <lb></lb>
at contra quae amara atque aspera cumque videntur, <lb></lb>
haec magis hamatis inter se nexa teneri 	 <lb></lb>
proptereaque solere vias rescindere nostris <lb></lb>
sensibus introituque suo perrumpere corpus. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000363">Omnia postremo bona sensibus et mala tactu <lb></lb>
dissimili inter se pugnant perfecta figura; <lb></lb>
ne tu forte putes serrae stridentis acerbum 	 <lb></lb>
horrorem constare elementis levibus aeque <lb></lb>
ac musaea mele, per chordas organici quae <lb></lb>
mobilibus digitis expergefacta figurant; <lb></lb>
neu simili penetrare putes primordia forma <lb></lb>
in nares hominum, cum taetra cadavera torrent, 	 <lb></lb>
et cum scena croco Cilici perfusa recens est <lb></lb>
araque Panchaeos exhalat propter odores <lb></lb>
neve bonos rerum simili constare colores <lb></lb>
semine constituas, oculos qui pascere possunt, <lb></lb>
et qui conpungunt aciem lacrimareque cogunt 	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/055.jpg" pagenum="93"></pb>
aut foeda specie di<emph type="italics"></emph>ri<emph.end type="italics"></emph.end> turpesque videntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000364">omnis enim, sensus quae mulcet cumque, <emph type="italics"></emph>figura<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
haut sine principiali aliquo levore creatast; <lb></lb>
at contra quaecumque molesta atque aspera constat, <lb></lb>
non aliquo sine materiae squalore repertast. </s><s id="s.000365">	 <lb></lb>
sunt etiam quae iam nec levia iure putantur <lb></lb>
esse neque omnino flexis mucronibus unca, <lb></lb>
sed magis angellis paulum prostantibus, <emph type="italics"></emph>utqui<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
titillare magis sensus quam laedere possint; <lb></lb>
faecula iam quo de genere est inulaeque sapores. </s><s id="s.000366">	 <lb></lb>
denique iam calidos ignis gelidamque pruinam <lb></lb>
dissimili dentata modo conpungere sensus <lb></lb>
corporis, indicio nobis est tactus uterque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000367">tactus enim, tactus, pro divum numina sancta, <lb></lb>
corporis est sensus, vel cum res extera sese 	 <lb></lb>
insinuat, vel cum laedit quae in corpore natast <lb></lb>
aut iuvat <emph type="italics"></emph>e<emph.end type="italics"></emph.end>grediens genitalis per Veneris res, <lb></lb>
aut ex offensu cum turbant corpore in ipso <lb></lb>
semina confundunt<emph type="italics"></emph>que<emph.end type="italics"></emph.end> inter se concita sensum; <lb></lb>
ut si forte manu quamvis iam corporis ipse 	 <lb></lb>
tute tibi partem ferias atque experiare.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000368">quapropter longe formas distare necessest <lb></lb>
principiis, varios quae possint edere sensus. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000369">Denique quae nobis durata ac spissa videntur, <lb></lb>
haec magis hamatis inter sese esse necessest 	 <lb></lb>
et quasi ramosis alte compacta teneri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000370"><pb xlink:href="082/01/056.jpg" pagenum="94"></pb>
in quo iam genere in primis adamantina saxa <lb></lb>
prima acie constant ictus contemnere sueta <lb></lb>
et validi silices ac duri robora ferri <lb></lb>
aeraque quae claustris restantia vociferantur. </s><s id="s.000371">	 <lb></lb>
illa quidem debent e levibus atque rutundis <lb></lb>
esse magis, fluvido quae corpore liquida constant; <lb></lb>
NAMQUE PAPAVERIS HAUSTUS ITEMST FACILIS QUOD AQUARUM <lb></lb>
nec retinentur enim inter se glomeramina quaeque <lb></lb>
et procursus item proclive volubilis exstat. </s><s id="s.000372">	 <lb></lb>
omnia postremo quae puncto tempore cernis <lb></lb>
diffugere, ut fumum nebulas flammasque, necessest, <lb></lb>
si minus omnibu&#039; sunt e levibus atque rutundis, <lb></lb>
at non esse tamen perplexis indupedita, <lb></lb>
pungere uti possint corpus penetrareque <emph type="italics"></emph>ve<emph.end type="italics"></emph.end>sca 	 <lb></lb>
nec tamen haerere inter se; quodcumque videmus <lb></lb>
sensibus sedatum, facile ut cognoscere possis <lb></lb>
non e perplexis sed acutis esse elementis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000373">sed quod amara vides eadem quae fluvida constant, <lb></lb>
sudor uti maris est, minime mirabile habeto ; 	 <lb></lb>
nam quod fluvidus est, e levibus atque rutundis <lb></lb>
est, et <emph type="italics"></emph>squalida multa creant<emph.end type="italics"></emph.end> admixta doloris <lb></lb>
corpora; nec tamen haec retineri hamata necessu<emph type="italics"></emph>mst<emph.end type="italics"></emph.end>; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/057.jpg" pagenum="95"></pb>
scilicet esse globosa tamen, cum squalida constent, <lb></lb>
provolvi simul ut possint et laedere sensus. </s><s id="s.000374">	 <lb></lb>
et quo mixta putes magis aspera levibus esse <lb></lb>
principiis, unde est Neptuni corpus acerbum, <lb></lb>
est ratio secernendi; seorsumque videndi <lb></lb>
umor dulcis, ubi per terras crebrius idem <lb></lb>
percolatur, ut in foveam fluat ac mansuescat; 	 <lb></lb>
linquit enim supera taetri primordia viri, <lb></lb>
aspera quo<emph type="italics"></emph>m<emph.end type="italics"></emph.end> magis in terris haerescere possint. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000375">Quod quoniam docui, pergam conectere rem quae <lb></lb>
ex hoc apta fidem ducat, primordia rerum <lb></lb>
finita variare figurarum ratione. </s><s id="s.000376">	 <lb></lb>
quod si non ita sit, rursum iam semina quaedam <lb></lb>
esso infinito debebunt corporis auctu.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000377">namque in eodem, una cuiusvis in brevitate <lb></lb>
corporis inter se multum variare figurae <lb></lb>
non possunt: fac enim minimis e partibus esse 	 <lb></lb>
corpora prima tribus, vel paulo pluribus auge; <lb></lb>
nempe ubi eas partis unius corporis omnis, <lb></lb>
summa atque ima locans, transmutans dextera laevis, <lb></lb>
omnimodis expertus eris, quam quisque det ordo <lb></lb>
formai speciem totius corporis eius, 	 <lb></lb>
quod superest, si forte voles variare figuras, <lb></lb>
addendum partis alias erit, inde sequetur, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/058.jpg" pagenum="96"></pb>
adsimili ratione alias ut postulet ordo, <lb></lb>
si tu forte voles etiam variare figuras.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000378">ergo formarum novitatem corporis augmen 	 <lb></lb>
subsequitur. </s><s id="s.000379">quare non est ut credere possis <lb></lb>
esse infinitis distantia semina formis, <lb></lb>
ne quaedam cogas inmani maximitate <lb></lb>
esse supra quod iam docui non posse probari.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000380">iam tibi barbaricae vestes Meliboeaque fulgens 	 <lb></lb>
purpura Thessalico concharum tacta colore <lb></lb>
... <lb></lb>
aurea pavonum ridenti imbuta lepore <lb></lb>
saecla, novo rerum superata colore iacerent <lb></lb>
et contemptus odor smyrnae mellisque sapores, <lb></lb>
et cycnea mele Phoebeaque daedala chordis 	 <lb></lb>
carmina consimili ratione oppressa silerent; <lb></lb>
namque aliis aliud praestantius exoreretur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000381">cedere item retro possent in deteriores <lb></lb>
omnia sic partis, ut diximus in melioris; <lb></lb>
namque aliis aliud retro quoque taetrius esset 	 <lb></lb>
naribus auribus atque oculis orisque sapori.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000382">quae quoniam non sunt, <emph type="italics"></emph>sed<emph.end type="italics"></emph.end> rebus reddita certa <lb></lb>
finis utrimque tenet summam, fateare necessest <lb></lb>
materiem quoque finitis differre figuris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000383">denique ab ignibus ad gelidas iter usque pruinas 	 <lb></lb>
finitumst retroque pari ratione remensumst ; <lb></lb>
omnis enim calor ac frigus mediique tepores <lb></lb>
interutrasque iacent explentes ordine summam.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000384">ergo finita distant ratione creata, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/059.jpg" pagenum="97"></pb>
ancipi<emph type="italics"></emph>ti<emph.end type="italics"></emph.end> quoniam mucroni utrimque notantur, 	 <lb></lb>
hinc flammis illinc rigidis infesta pruinis. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000385">Quod quoniam docui, pergam conectere rem quae <lb></lb>
ex hoc apta fidem ducat, primordia rerum, <lb></lb>
inter se simili quae sunt perfecta figura, <lb></lb>
infinita cluere. </s><s id="s.000386">etenim distantia cum sit 	 <lb></lb>
formarum finita, necesse est quae similes sint <lb></lb>
esse infinitas aut summam materiai <lb></lb>
finitam constare, id quod non esse probavi <lb></lb>
versibus ostendens corpuscula materiai <lb></lb>
ex infinito summam rerum usque tenere, 	 <lb></lb>
undique protelo plagarum continuato.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000387">nam quod rara vides magis esse animalia quaedam <lb></lb>
fecundamque minus naturam cernis in illis, <lb></lb>
at regione locoque alio terrisque remotis <lb></lb>
multa licet genere esse in eo numerumque repleri; 	 <lb></lb>
sicut quadripedum cum primis esse videmus <lb></lb>
in genere anguimanus elephantos, India quorum <lb></lb>
milibus e multis vallo munitur eburno, <lb></lb>
ut penitus nequeat penetrari: tanta ferarum <lb></lb>
vis est, quarum nos perpauca exempla videmus. </s><s id="s.000388">	 <lb></lb>
sed tamen id quoque uti concedam, quamlubet esto <lb></lb>
unica res quaedam nativo corpore sola, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/060.jpg" pagenum="98"></pb>
cui similis toto terrarum <emph type="italics"></emph>nulla<emph.end type="italics"></emph.end> sit orbi; <lb></lb>
infinita tamen nisi erit vis materiai <lb></lb>
unde ea progigni possit concepta, creari 	 <lb></lb>
non poterit, neque, quod superest, procrescere alique.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000389">quippe etenim sumam hoc quoque uti finita per omne <lb></lb>
corpora iactari unius genitalia rei, <lb></lb>
unde ubi qua vi et quo pacto congressa coibunt <lb></lb>
materiae tanto in pelago turbaque aliena ?</s><s id="s.000390"> 	 <lb></lb>
non, ut opinor, habent rationem conciliandi; <lb></lb>
sed quasi naufragiis magnis multisque coortis <lb></lb>
disiectare solet magnum mare transtra guberna <lb></lb>
antemnas proram malos tonsasque natantis, <lb></lb>
per terrarum omnis oras fluitantia aplustra 	 <lb></lb>
ut videantur et indicium mortalibus edant, <lb></lb>
infidi maris insidias virisque dolumque <lb></lb>
ut vitare velint, neve ullo tempore credant, <lb></lb>
subdola cum ridet placidi pellacia ponti, <lb></lb>
sic tibi si finita semel primordia quaedam 	 <lb></lb>
constitues, aevom debebunt sparsa per omnem <lb></lb>
disiectare aestus diversi materiai, <lb></lb>
numquam in concilium ut possint compulsa coire <lb></lb>
nec remorari in concilio nec crescere adaucta ; <lb></lb>
quorum utrumque palam fieri manifesta docet res, 	 <lb></lb>
et res progigni, et genitas procrescere posse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000391">esse igitur genere in. </s><s id="s.000392">quovis primordia rerum <lb></lb>
infinita palam est unde omnia suppeditantur. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000393">Nec superare queunt motus itaque exitiales <lb></lb>
perpetuo neque in aeternum sepelire salutem, 	 <lb></lb>
nec porro rerum genitales auctificique <lb></lb>
motus perpetuo possunt servare creata.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000394">sic aequo geritur certamine principiorum <lb></lb>
ex infinito contractum tempore bellum: <lb></lb>
nunc hic nunc illic superant vitalia rerum 	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/061.jpg" pagenum="99"></pb>
et superantur item. </s><s id="s.000395">miscetur funere vagor <lb></lb>
quem pueri tollunt visentis luminis oras ; <lb></lb>
nec nox ulla diem neque noctem aurora secutast <lb></lb>
quae non audierit mixtos vagitibus aegris <lb></lb>
ploratus mortis comites et funeris atri. 	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000396">Illud in his obsignatum quoque rebus habere <lb></lb>
convenit et memori mandatum mente tenere, <lb></lb>
nil esse, in promptu quorum natura videtur, <lb></lb>
quod genere ex uno consistat principiorum, <lb></lb>
nec quicquam quod non permixto semine constet. </s><s id="s.000397">	 <lb></lb>
et quodcumque magis vis multas possidet in se <lb></lb>
atque potestates, ita plurima principiorum <lb></lb>
in sese genera ac varias docet esse figuras.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000398">principio tellus habet in se corpora prima <lb></lb>
unde mare inmensum volventes frigora fontes 	 <lb></lb>
adsidue renovent, habet ignes unde oriantur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000399">nam multis succensa locis ardent sola terrae, <lb></lb>
eximiis vero furit ignibus impetus Aetnae.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000400">tum porro nitidas fruges arbustaque laeta <lb></lb>
gentibus humanis habet unde extollere possit, 	 <lb></lb>
unde etiam fluvios frondes et pabula laeta <lb></lb>
montivago generi possit praebere ferarum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000401">quare magna deum mater materque ferarum <lb></lb>
et nostri genetrix haec dicta est corporis una. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000402">Hanc veteres Graium docti cecinere poetae 	 <lb></lb>
sedibus in curru biiugos agitare leones, <lb></lb>
aeris in spatio magnam pendere docentes <lb></lb>
tellurem neque posse in terra sistere terram.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000403">adiunxere feras, quia quamvis effera proles <lb></lb>
officiis debet molliri victa parentum. </s><s id="s.000404">	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/062.jpg" pagenum="100"></pb>
muralique caput summum cinxere corona, <lb></lb>
eximiis munita locis quia sustinet urbes; <lb></lb>
quo nunc insigni per magnas praedita terras <lb></lb>
horrifice fertur divinae matris imago.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000405">hanc variae gentes antiquo more sacrorum 	 <lb></lb>
Idaeam vocitant matrem Phrygiasque catervas <lb></lb>
dant comites, quia primum ex illis finibus edunt <lb></lb>
per terrarum orbem fruges coepisse creari.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000406">gallos attribuunt, quia, numen qui violarint <lb></lb>
matris et ingrati genitoribus inventi sint, 	 <lb></lb>
significare volunt indignos esse putandos, <lb></lb>
vivam progeniem qui in oras luminis edant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000407">tympana tenta tonant palmis et cymbala circum <lb></lb>
concava, raucisonoque minantur cornua cantu, <lb></lb>
et Phrygio stimulat numero cava tibia mentis, 	 <lb></lb>
telaque praeportant violenti signa furoris, <lb></lb>
ingratos animos atque impia pectora volgi <lb></lb>
conterrere metu quae possint numini&#039; divae.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000408">ergo cum primum magnas invecta per urbis <lb></lb>
munificat tacita mortalis muta salute, 	 <lb></lb>
aere atque argento sternunt iter omne viarum <lb></lb>
largifica stipe ditantes ninguntque rosarum <lb></lb>
floribus umbrantes matrem comitumque catervas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000409">hic armata manus, Curetas nomine Grai <lb></lb>
quos memorant Phrygios, inter se forte <emph type="italics"></emph>quod armis<emph.end type="italics"></emph.end> 	 <lb></lb>
ludunt in numerumque exultant sanguinolenti <lb></lb>
terrificas capitum quatientes numine cristas, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/063.jpg" pagenum="101"></pb>
Dictaeos referunt Curetas qui Iovis illum <lb></lb>
vagitum in Creta quondam occultasse feruntur, <lb></lb>
cum pueri circum puerum pernice chorea 	 <lb></lb>
armatei in numerum pulsarent aeribus aera, <lb></lb>
ne Saturnus eum malis mandaret adeptus <lb></lb>
aeternumque daret matri sub pectore volnus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000410">propterea magnam armati matrem comitantur, 	 <lb></lb>
aut quia significant divam praedicere ut armis <lb></lb>
ac virtute velint patriam defendere terram <lb></lb>
praesidioque parent decorique parentibus esse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000411">quae bene et eximie quamvis disposta ferantur, <lb></lb>
longe sunt tamen a vera ratione repulsa. </s><s id="s.000412">	 <lb></lb>
omnis enim per se divom natura necessest <lb></lb>
inmortali aevo summa cum pace fruatur <lb></lb>
semota ab nostris rebus seiunctaque longe; <lb></lb>
nam privata dolore omni, privata periclis, <lb></lb>
ipsa suis pollens opibus, nil indiga nostri, 	 <lb></lb>
nec bene promeritis capitur neque tangitur ira.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000413">hic siquis mare Neptunum Cereremque vocare <lb></lb>
constituit fruges et Bacchi nomine abuti <lb></lb>
mavolt quam laticis proprium proferre vocamen, <lb></lb>
concedamus ut hic terrarum dictitet orbem 	 <lb></lb>
esse deum matrem, dum vera re tamen ipse <lb></lb>
religione animum turpi contingere parcat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000414">terra quidem vero caret omni tempore sensu, <lb></lb>
et quia multarum potitur primordia rerum, <lb></lb>
multa modis multis effert in lumina solis. </s><s id="s.000415">	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000416">Saepe itaque ex uno tondentes gramina campo <lb></lb>
lanigerae pecudes et equorum duellica proles <lb></lb>
buceriaeque greges eodem sub tegmine caeli <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/064.jpg" pagenum="102"></pb>
ex unoque sitim sedantes flumine aquai <lb></lb>
dissimili vivont specie retinentque parentum 	 <lb></lb>
naturam et mores generatim quaeque imitantur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000417">tanta est in quovis genere herbae materiai <lb></lb>
dissimilis ratio, tanta est in flumine quoque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000418">hinc porro quamvis animantem ex omnibus unam <lb></lb>
ossa cruor venae calor umor viscera nervi 	 <lb></lb>
constituunt; quae sunt porro distantia longe, <lb></lb>
dissimili perfecta figura principiorum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000419">tum porro quaecumque igni flammata cremantur, <lb></lb>
si nil praeterea, tamen haec in corpore condunt <lb></lb>
unde ignem iacere et lumen summittere possint 	 <lb></lb>
scintillasque agere ac late differre favillam.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000420">cetera consimili mentis ratione peragrans <lb></lb>
invenies igitur multarum semina rerum <lb></lb>
corpore celare et varias cohibere figuras.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000421">denique multa vides quibus et color et sapor una 	 <lb></lb>
reddita sunt cum odore: in primis pleraque dona <lb></lb>
haec igitur variis debent constare figuris; <lb></lb>
nidor enim penetrat qua fucus non it in artus, <lb></lb>
fucus item sorsum, <emph type="italics"></emph>sorsum<emph.end type="italics"></emph.end> sapor insinuatur <lb></lb>
sensibus; ut noscas primis differre figuris. </s><s id="s.000422">	 <lb></lb>
dissimiles igitur formae glomeramen in unum <lb></lb>
conveniunt et res permixto semine constant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000423"><pb xlink:href="082/01/065.jpg" pagenum="103"></pb>
quin etiam passim nostris in versibus ipsis <lb></lb>
multa elementa vides multis communia verbis, <lb></lb>
cum tamen inter se versus ac verba necesse est 	 <lb></lb>
confiteare alia ex aliis constare elementis; <lb></lb>
non quo multa parum communis littera currat <lb></lb>
aut nulla inter se duo sint ex omnibus isdem, <lb></lb>
sed quia non volgo paria omnibus omnia constant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000424">sic aliis in rebus item communia multa 	 <lb></lb>
multarum rerum cum sint primordia, verum <lb></lb>
dissimili tamen inter se consistere summa <lb></lb>
possunt ; ut merito ex aliis constare feratur <lb></lb>
humanum genus et fruges arbustaque laeta. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000425">Nec tamen omnimodis conecti posse putandum est 		 <lb></lb>
omnia; nam volgo, fieri portenta videres, <lb></lb>
semiferas hominum species existere et altos <lb></lb>
interdum ramos egigni corpore vivo, <lb></lb>
multaque conecti terrestria membra marinis, <lb></lb>
tum flammam taetro spirantis ore Chimaeras 	 <lb></lb>
pascere naturam per terras omniparentis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000426">quorum nil fieri manifestum est, omnia quando <lb></lb>
seminibus certis certa genetrice creata <lb></lb>
conservare genus crescentia posse videmus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000427">scilicet id certa fieri ratione necessust. </s><s id="s.000428">	 <lb></lb>
nam sua cuique cibis ex omnibus intus in artus <lb></lb>
corpora discedunt conexaque convenientis <lb></lb>
efficiunt motus; at contra aliena videmus <lb></lb>
reicere in terras naturam, multaque caecis <lb></lb>
corporibus fugiunt e corpore percita plagis, 	 <lb></lb>
quae neque conecti quoquam potuere neque intus <lb></lb>
vitalis motus consentire atque imitari.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000429">sed ne forte putes animalia sola teneri <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/066.jpg" pagenum="104"></pb>
legibus hisce, ea res ratio disterminat omnis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000430">nam veluti tota natura dissimiles sunt 	 <lb></lb>
inter se genitae res quaeque, ita quamque necessest <lb></lb>
dissimili constare figura principiorum; <lb></lb>
non quo multa parum simili sint praedita forma, <lb></lb>
sed quia non volgo paria omnibus omnia constant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000431">semina cum porro distent, differre necessust 	 <lb></lb>
intervalla vias conexus pondera plagas <lb></lb>
concursus motus, quae non animalia solum <lb></lb>
corpora seiungunt, sed terras ac mare totum <lb></lb>
secernunt caelumque a terris omne retentant. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000432">Nunc age dicta meo dulci quaesita labore 	 <lb></lb>
percipe, ne forte haec albis ex alba rearis <lb></lb>
principiis esse, ante oculos quae candida cernis, <lb></lb>
aut ea quae nigrant nigro de semine nata; <lb></lb>
nive alium quemvis quae sunt inbuta colorem, <lb></lb>
propterea gerere hunc credas, quod materiai 	 <lb></lb>
corpora consimili sint eius tincta colore.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000433">nullus enim color est omnino materiai <lb></lb>
corporibus, neque par rebus neque denique dispar.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000434">in quae corpora si nullus tibi forte videtur <lb></lb>
posse animi iniectus fieri, procul avius erras. </s><s id="s.000435">	 <lb></lb>
nam cum caecigeni, solis qui lumina numquam <lb></lb>
dispexere, tamen cognoscant corpora tactu, <lb></lb>
ex ineunte aevo nullo coniuncta colore, <lb></lb>
scire licet nostrae quoque menti corpora posse <lb></lb>
vorti in notitiam nullo circumlita fuco. </s><s id="s.000436">	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/067.jpg" pagenum="105"></pb>
denique nos ipsi caecis quaecumque tenebris <lb></lb>
tangimus, haud ullo sentimus tincta colore.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000437">quod quoniam vinco fieri, nunc esse docebo <lb></lb>
omnis enim color omnino mutatur in omnis; <lb></lb>
quod facere haud ullo debent primordia pacto; 	 <lb></lb>
immutabile enim quiddam superare necessest, <lb></lb>
ne res ad nilum redigantur funditus omnes <lb></lb>
nam quodcumque suis mutatum finibus exit, <lb></lb>
continuo hoc mors est illius quod fuit ante.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000438">proinde colore cave contingas semina rerum, 	 <lb></lb>
ne tibi res redeant ad nilum funditus omnes. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000439">Praeterea si nulla coloris principiis est <lb></lb>
reddita natura et variis sunt praedita formis, <lb></lb>
e quibus omne genus gignunt variantque colores <lb></lb>
propterea, magni quod refert semina quaeque 	 <lb></lb>
cum quibus et quali positura contineantur <lb></lb>
et quos inter se dent motus accipiantque, <lb></lb>
perfacile extemplo rationem reddere possis <lb></lb>
cur ea quae nigro fuerint paulo ante colore, <lb></lb>
marmoreo fieri possint candore repente; 	 <lb></lb>
ut mare, cum magni commorunt aequora venti, <lb></lb>
vertitur in canos candenti marmore fluctus; <lb></lb>
dicere enim possis, nigrum quod saepe videmus, <lb></lb>
materies ubi permixta est illius et ordo <lb></lb>
principiis mutatus et addita demptaque quaedam, 	 <lb></lb>
continuo id fieri ut candens videatur et album.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000440">quod si caeruleis constarent aequora ponti <lb></lb>
seminibus, nullo possent albescere pacto; <lb></lb>
nam quocumque modo perturbes caerula quae sint, <lb></lb>
numquam in marmoreum possunt migrare colorem. </s><s id="s.000441">	 <lb></lb>
sin alio atque alio sunt semina tincta colore <lb></lb>
quae maris efficiunt unum purumque nitorem, <lb></lb>
ut saepe ex aliis formis variisque figuris <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/068.jpg" pagenum="106"></pb>
efficitur quiddam quadratum unaque figura,  <lb></lb>
conveniebat, ut in quadrato cernimus esse  <lb></lb>
dissimiles formas, ita cernere in aequore ponti  <lb></lb>
aut alio in quovis uno puroque nitore  <lb></lb>
dissimiles longe inter se variosque colores. </s><s id="s.000442"> <lb></lb>
praeterea nil officiunt obstantque figurae <lb></lb>
dissimiles quo quadratum minus omne sit extra;	 <lb></lb>
at varii rerum inpediunt prohibentque colores  <lb></lb>
quominus esse uno possit res tota nitore. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000443">Tum porro quae ducit et inlicit ut tribuamus  <lb></lb>
principiis rerum nonnumquam causa colores,  <lb></lb>
occidit, ex albis quoniam non alba creantur,  <lb></lb>
nec quae nigra cluent de nigris sed variis ex. </s><s id="s.000444"> <lb></lb>
quippe etenim multo proclivius exorientur  <lb></lb>
candida de nullo quam nigro nata colore  <lb></lb>
aut alio quovis qui contra pugnet et obstet. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000445">Praeterea quoniam nequeunt sine luce colores	 <lb></lb>
esse neque in lucem existunt primordia rerum,  <lb></lb>
scire licet quam sint nullo velata colore. </s><s id="s.000446"> <lb></lb>
qualis enim caecis poterit color esse tenebris ?</s><s id="s.000447">  <lb></lb>
lumine quin ipso mutatur propterea quod <lb></lb>
recta aut obliqua percussus luce refulget; 		 <lb></lb>
pluma columbarum quo pacto in sole videtur,  <lb></lb>
quae sita cervices circum collumque coronat ; <lb></lb>
namque alias fit uti claro sit rubra pyropo, <lb></lb>
interdum quodam sensu fit uti videatur <lb></lb>
inter curalium viridis miscere zmaragdos.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000448">caudaque pavonis, larga cum luce repleta est, <lb></lb>
consimili mutat ratione obversa colores; <lb></lb>
<lb></lb></s><s id="s.000449">
779 <emph type="italics"></emph>unaque figura<emph.end type="italics"></emph.end> Nicc. </s><s id="s.000450">for <emph type="italics"></emph>unaque figuras.	unaque figura est<emph.end type="italics"></emph.end> Flor. </s><s id="s.000451">31 Camb.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000452">Mar. </s><s id="s.000453">Junt. </s><s id="s.000454"><emph type="italics"></emph>unaeque figurae<emph.end type="italics"></emph.end> Lamb. </s><s id="s.000455">after Muretus;  contra consuetudinem Lueretii <lb></lb>
says Lach. </s><s id="s.000456">780 <emph type="italics"></emph>ut in<emph.end type="italics"></emph.end> Lach. </s><s id="s.000457">for <emph type="italics"></emph>uti in:<emph.end type="italics"></emph.end> see 322. </s><s id="s.000458">781 <emph type="italics"></emph>in aequore<emph.end type="italics"></emph.end> Ver.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000459">Ven. </s><s id="s.000460">Politian (?</s><s id="s.000461">) Mar. </s><s id="s.000462">Junt. </s><s id="s.000463">for <emph type="italics"></emph>in aequora.<emph.end type="italics"></emph.end> 783 <emph type="italics"></emph>colores<emph.end type="italics"></emph.end> Nicc. </s><s id="s.000464">for <emph type="italics"></emph>calores.<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
785 <emph type="italics"></emph>extra<emph.end type="italics"></emph.end> seems quite appropriate - Lach. </s><s id="s.000465">reads <emph type="italics"></emph>ex his.<emph.end type="italics"></emph.end> 788 <emph type="italics"></emph>ducit et inlicit  <lb></lb>
ut tribuamus<emph.end type="italics"></emph.end> Lamb. </s><s id="s.000466">and Turneb. </s><s id="s.000467">for <emph type="italics"></emph>ducit et inlicitu tribuamus (et<emph.end type="italics"></emph.end> om. </s><s id="s.000468">A Nicc.). </s><s id="s.000469"> <lb></lb>
<emph type="italics"></emph>ducit in licitum ut tribuamus<emph.end type="italics"></emph.end> Camb.<emph type="italics"></emph> ut illicitunt hoc tribuamus<emph.end type="italics"></emph.end> Mar. </s><s id="s.000470">Junt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000471">790 <emph type="italics"></emph>creantur<emph.end type="italics"></emph.end> Nice. </s><s id="s.000472">for <emph type="italics"></emph>creatur.<emph.end type="italics"></emph.end> 791 <emph type="italics"></emph>Nec quae<emph.end type="italics"></emph.end> Flor. </s><s id="s.000473">31 Gamb. </s><s id="s.000474">for <emph type="italics"></emph>Neque. </s><s id="s.000475"> <lb></lb>
variis ex<emph.end type="italics"></emph.end> Wak. </s><s id="s.000476">for <emph type="italics"></emph>variis ea. </s><s id="s.000477">variata<emph.end type="italics"></emph.end> Pont. </s><s id="s.000478"><emph type="italics"></emph>variantur<emph.end type="italics"></emph.end> Mar. </s><s id="s.000479">Junt. </s><s id="s.000480"><emph type="italics"></emph>variant se<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
Ald. </s><s id="s.000481">1. </s><s id="s.000482">800 <emph type="italics"></emph>refulget. </s><s id="s.000483">Refulgit<emph.end type="italics"></emph.end> Lach. </s><s id="s.000484">802 <emph type="italics"></emph>cervices. </s><s id="s.000485">Cervicemst<emph.end type="italics"></emph.end> Brieger.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000486">803 <emph type="italics"></emph>rubra<emph.end type="italics"></emph.end> Flor. </s><s id="s.000487">31 Camb. </s><s id="s.000488">Mon. </s><s id="s.000489">Ver. </s><s id="s.000490">Ven. </s><s id="s.000491">for <emph type="italics"></emph>rubro.<emph.end type="italics"></emph.end>	805 <emph type="italics"></emph>curalium<emph.end type="italics"></emph.end> Wak.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000492">for <emph type="italics"></emph>caeruleum.<emph.end type="italics"></emph.end>&quot;fo. </s><s id="s.000493"><emph type="italics"></emph>beryllum&quot;<emph.end type="italics"></emph.end> Bentl. </s><s id="s.000494">806 <emph type="italics"></emph>larga cum luce<emph.end type="italics"></emph.end> Nice. </s><s id="s.000495">B corr. for <lb></lb> </s><s id="s.000496">
<pb xlink:href="082/01/069.jpg" pagenum="107"></pb>
qui quoniam quodam gignuntur luminis ictu,  <lb></lb>
scire licet, sine eo fieri non posse putandum est. </s><s id="s.000497"> <lb></lb>
et quoniam plagae quoddam genus excipit in se 	 <lb></lb>
pupula, eum sentire colorem dicitur album,  <lb></lb>
atque aliud porro, nigrum cum et cetera sentit,  <lb></lb>
nec refert ea quae tangas quo forte colore  <lb></lb>
praedita sint, verum quali magis apta figura,  <lb></lb>
scire licet nil principiis opus esse colores, 	 <lb></lb>
sed variis formis variantes edere tactus. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000498">Praeterea quoniam non certis certa figuris  <lb></lb>
est natura coloris et omnia principiorum  <lb></lb>
formamenta queunt in quovis esse nitore, <lb></lb>
cur ea quae constant ex illis non pariter sunt 	 <lb></lb>
omne genus perfusa coloribus in genere omni?</s><s id="s.000499">  <lb></lb>
conveniebat enim corvos quoque saepe volantis  <lb></lb>
ex albis album pinnis iactare colorem,  <lb></lb>
et nigros fieri nigro de semine cycnos  <lb></lb>
aut alio quovis uno varioque colore.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000500">Quin etiam quanto in partes res quaeque minutas  <lb></lb>
distrahitur magis, hoc magis est ut cernere possis  <lb></lb>
evanescere paulatim stinguique colorem;  <lb></lb>
ut fit ubi in parvas partis discerpitur austrum:  <lb></lb>
purpura poeniceusque color clarissimu&#039; multo,	 <lb></lb>
filatim cum distractum est, dispergitur omnis; <lb></lb>
noscere ut hinc possis prius omnem efflare colorem  <lb></lb>
particulas quam discedant ad semina rerum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000501">Postremo quoniam non obuia corpora vocem <lb></lb>
mittere concedis neque odorem, propterea fit		 <lb></lb>
ut non omnibus adtribuas sonitus et odores. </s><s id="s.000502"> <lb></lb>
sic oculis quoniam non omnia cernere quimus,  <lb></lb>
scire licet quaedam tam constare orba colore  <lb></lb>
quam sine odore ullo quaedam sonituque remota, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/070.jpg" pagenum="108"></pb>
nec minus haec animum cognoscere posse sagacem	 <lb></lb>
quam quae sunt aliis rebus privata notare.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000503">Sed ne forte putes solo spoliata colore <lb></lb>
corpora prima manere, etiam secreta teporis <lb></lb>
sunt ac frigoris omnino calidique vaporis, <lb></lb>
et sonitu sterila et suco ieiuna feruntur,	 <lb></lb>
nec iaciunt ullum proprium de corpore odorem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000504">sicut amaracini blandum stactaeque liquorem <lb></lb>
et nardi florem, nectar qui naribus halat, <lb></lb>
cum facere instituas, cum primis quaerere par est, <lb></lb>
quoad licet ac possis reperire, inolentis olivi	 <lb></lb>
naturam, nullam quae mittat naribus auram, <lb></lb>
quam minime ut possit mixtos in corpore odores <lb></lb>
concoctosque suo contractans perdere viro, <lb></lb>
propter eandem <emph type="italics"></emph>rem<emph.end type="italics"></emph.end> debent primordia rerum <lb></lb>
non adhibere suum gignundis rebus odorem	 <lb></lb>
nec sonitum, quoniam nil ab se mittere possunt, <lb></lb>
nec simili ratione saporem denique quemquam <lb></lb>
nec frigus neque item calidum tepidumque vaporem, <lb></lb>
cetera; quae eum ita sunt tamen ut mortalia constent, <lb></lb>
molli lenta, fragosa putri, cava corpore raro,	 <lb></lb>
omnia sint a principiis seiuncta necessest, <lb></lb>
inmortalia si volumus subiungere rebus <lb></lb>
fundamenta quibus nitatur summa salutis; <lb></lb>
ne tibi res redeant ad nilum funditus omnes. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000505">Nunc ea quae sentire videmus eumque necessest	 <lb></lb>
ex insensilibus tamen omnia confiteare <lb></lb>
principiis constare. </s><s id="s.000506">neque id manufesta refutant <lb></lb>
nec contra pugnant, in promptu cognita quae sunt, <lb></lb>
sed magis ipsa manu ducunt et credere cogunt <lb></lb>
ex insensilibus, quod dico, animalia gigni.	 <lb></lb>
quippe videre licet vivos existere vermes <lb></lb>
stercore de taetro, putorem eum sibi nacta est <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/071.jpg" pagenum="109"></pb>
intempestivis ex imbribus umida tellus; <lb></lb>
praeterea cunctas itidem res vertere sese.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000507">vertunt se fluvii frondes et pabula laeta	 <lb></lb>
in pecudes, vertunt pecudes in corpora nostra <lb></lb>
naturam, et nostro de corpore saepe ferarum <lb></lb>
augescunt vires et corpora pennipotentum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000508">ergo omnes natura cibos in corpora viva <lb></lb>
vertit et hinc sensus animantum procreat omnes,	 <lb></lb>
non alia longe ratione adque arida ligna <lb></lb>
explicat in flammas et <emph type="italics"></emph>in<emph.end type="italics"></emph.end> ignis omnia versat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000509">iamne vides igitur magni primordia rerum <lb></lb>
referre in quali sint ordine quaeque locata <lb></lb>
et commixta quibus dent motus accipiantque?</s><s id="s.000510">	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000511">Tum porro quid id est, animum quod percutit, ipsum <lb></lb>
quod movet et varios sensus expromere cogit, <lb></lb>
ex insensilibus ne credas sensile gigni ?</s><s id="s.000512"> <lb></lb>
nimirum lapides et ligna et terra quod una  <lb></lb>
mixta tamen nequeunt vitalem reddere sensum. </s><s id="s.000513">	 <lb></lb>
illud in his igitur rebus meminisse decebit,  <lb></lb>
non ex omnibus omnino, quaecumque ereant res,  <lb></lb>
sensile et extemplo me gigni dicere sensus,  <lb></lb>
sed magni referre ea primum quantula constent,  <lb></lb>
sensile quae faciunt, et qua sint praedita forma, 	 <lb></lb>
motibus ordinibus posituris denique quae sint. </s><s id="s.000514"> <lb></lb>
quarum nil rerum in lignis glaebisque videmus;  <lb></lb>
et tamen haec, cum sunt quasi putrefacta per imbres,  <lb></lb>
vermiculos pariunt, quia corpora materiai <lb></lb>
antiquis ex ordinibus permota nova re  <lb></lb>
conciliantur ita ut debent animalia gigni. </s><s id="s.000515"> <lb></lb>
deinde ex sensilibus qui sensile posse creari  <lb></lb>
constituunt, porro ex aliis sentire sueti <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/072.jpg" pagenum="110"></pb>
mollia cum faciunt. </s><s id="s.000516">nam sensus iungitur omnis <lb></lb>
visceribus nervis venis, quae euique videmus	 <lb></lb>
mollia mortali consistere corpore creta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000517">sed tamen esto iam posse haec aeterna manere: <lb></lb>
nempe tamen debent aut sensum partis habere  <lb></lb>
aut simili totis animalibus esse putari. </s><s id="s.000518"> <lb></lb>
at nequeant per se partes sentire necesse est;  <lb></lb>
namque alio sensus membrorum respicit omnis,  <lb></lb>
nec manus a nobis potis est secreta neque ulla  <lb></lb>
corporis omnino sensum pars sola tenere. </s><s id="s.000519"> <lb></lb>
linquitur ut totis animantibus adsimulentur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000520">sic itidem quae sentimus sentire necessest,	 <lb></lb>
vitali ut possint consentire undique sensu.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000521">qui poterunt igitur rerum primordia dici <lb></lb>
et leti vitare vias, animalia cum sint, <lb></lb>
adque animalia <emph type="italics"></emph>sint<emph.end type="italics"></emph.end> mortalibus una eademque ?</s><s id="s.000522"> <lb></lb>
quod tamen ut possint, at coetu concilioque	 <lb></lb>
nil facient praeter volgum turbamque animantum,  <lb></lb>
scilicet ut nequeant homines armenta feraeque  <lb></lb>
inter sese ullam rem gignere conveniundo.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000523">quod si forte suum dimittunt corpore sensum <lb></lb>
atque allum capiunt, quid opus fuit adtribui id quod  <lb></lb>
detrahitur ?</s><s id="s.000524"> tum praeterea, quo fugimus ante, <lb></lb>
quatenus in pullos animalis vertier ova <lb></lb>
cernimus alituum vermisque effervere, terram <lb></lb>
intempestivos quom putor cepit ob imbris, <lb></lb>
scire licet gigni posse ex non sensibus sensus.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000525">Quod si forte aliquis dicet dumtaxat oriri <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/073.jpg" pagenum="111"></pb>
posse a non sensu. </s><s id="s.000526">sensum mutabilitate,  <lb></lb>
aut aliquo tamquam partu quod proditus extet,  <lb></lb>
huic satis illud erit planum facere atque probare  <lb></lb>
non fieri partum nisi concilio ante coacto		 <lb></lb>
nec quicquam commutari sine conciliatu. </s><s id="s.000527"> <lb></lb>
principio nequeunt ullius corporis esse <lb></lb>
sensus ante ipsam genitam naturam animantis,  <lb></lb>
nimirum quia materies disiecta tenetur  <lb></lb>
aere fluminibus terris terraque creatis,  <lb></lb>
nec congressa modo vitalis convenienti  <lb></lb>
contulit inter se motus, quibus omnituentes  <lb></lb>
accensi sensus animante in quaque cientur. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000528">Praeterea quamvis animantem grandior ictus, <lb></lb>
quam patitur natura, repente adfligit et omnis	 <lb></lb>
corporis atque animi pergit confundere sensus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000529">dissoluuntur enim positurae principiorum <lb></lb>
et penitus motus vitales inpediuntur, <lb></lb>
donec materies, omnis concussa per artus, <lb></lb>
vitalis animae nodos a corpore solvit	 <lb></lb>
dispersamque foras per caulas eiecit omnis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000530">nam quid praeterea facere ictum posse reamur <lb></lb>
oblatum, nisi discutere ac dissolvere quaeque?</s><s id="s.000531"> <lb></lb>
fit quoque uti soleant minus oblato acriter ictu <lb></lb>
reliqui, motus vitalis vincere saepe,	 <lb></lb>
vincere, et ingentis plagae sedare tumultus <lb></lb>
inque suos quicquid rursus revocare meatus <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/074.jpg" pagenum="112"></pb>
et quasi iam leti dominantem in corpore motum  <lb></lb>
discutere ac paene amissos accendere sensus. </s><s id="s.000532"> <lb></lb>
nam qua re potius leti iam limine ab ipso	 <lb></lb>
ad vitam possit conlecta mente reverti,  <lb></lb>
quam quo decursum prope iam fiet ire et abire ?</s><s id="s.000533"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000534">Praeterea quoniam dolor est ubi materiai  <lb></lb>
corpora vi quadam per viscera viva per artus  <lb></lb>
sollicitata suis trepidant in sedibus intus, 		 <lb></lb>
inque locum quando remigrant, fit blanda voluptas,  <lb></lb>
scire licet nullo primordia posse dolore  <lb></lb>
temptari nullamque voluptatem capere ex se;  <lb></lb>
quandoquidem non sunt ex ullis principiorum <lb></lb>
corporibus, quorum motus novitate laborent	 <lb></lb>
aut aliquem fructum capiant dulcedinis almae,  <lb></lb>
haut igitur debent esse ullo praedita sensu. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000535">Denique uti possint sentire animalia quaeque, <lb></lb>
principiis si iam est sensus tribuendus eorum, <lb></lb>
quid, genus humanum propritim de quibus factumst?</s><s id="s.000536">	 <lb></lb>
scilicet et risu tremulo concussa cachinnant <lb></lb>
et lacrimis spargunt rorantibus, ora genasque <lb></lb>
multaque de rerum mixtura dicere callent <lb></lb>
et sibi proporro quae sint primordia quaerunt; <lb></lb>
quandoquidem totis mortalibus adsimulata	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/075.jpg" pagenum="113"></pb>
ipsa quoque ex aliis debent constare elementis,  <lb></lb>
inde alia ex aliis, nusquam consistere ut ausis:  <lb></lb>
quippe sequar, quodcumque loqui ridereque dices  <lb></lb>
et sapere, ex aliis eadem haec facientibus ut sit. </s><s id="s.000537"> <lb></lb>
quod si delira haec furiosaque cernimus esse	 <lb></lb>
et ridere potest non ex ridentibus factus  <lb></lb>
et sapere et doctis rationem reddere dictis <lb></lb>
non ex seminibus sapientibus atque disertis,  <lb></lb>
qui minus esse queant ea quae sentire videmus  <lb></lb>
seminibus permixta carentibus undique sensu ?</s><s id="s.000538"> 	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000539">Denique caelesti sumus omnes semine oriundi;  <lb></lb>
omnibus ille idem pater est, unde alma liquentis. </s><s id="s.000540"> <lb></lb>
umoris guttas mater eum terra recepit,  <lb></lb>
feta parit nitidas fruges arbustaque Iaeta <lb></lb>
et genus humanum, parit omnia saecla ferarum,	 <lb></lb>
pabula cum praebet quibus omnes corpora pascunt <lb></lb>
et dulcem ducunt vitam prolemque propagant;  <lb></lb>
quapropter merito maternum nomen adepta est. </s><s id="s.000541"> <lb></lb>
cedit item retro, de terra quod fuit ante,  <lb></lb>
in terras, et quod missumst ex aetheris oris,  <lb></lb>
id rursum caeli rellatum templa receptant. </s><s id="s.000542"> <lb></lb>
nec sic interemit mors res ut materiai  <lb></lb>
corpora conficiat, sed coetum dissupat ollis, <lb></lb>
inde aliis aliud coniungit; et effit ut omnes  <lb></lb>
res ita convertant formas mutentque colores	 <lb></lb>
et capiant sensus et puncto tempore reddant;  <lb></lb>
ut noscas referre eadem primordia rerum  <lb></lb>
cum quibus et quali positura contineantur  <lb></lb>
et quos inter se dent motus accipiantque,  <lb></lb>
neve putes aeterna penes residere potesse		 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/076.jpg" pagenum="114"></pb>
corpora prima quod in summis fluitare videmus <lb></lb>
rebus et interdum nasci subitoque perire. </s><s id="s.000543"> <lb></lb>
quin etiam refert nostris in versibus ipsis  <lb></lb>
cum quibus et quali sint ordine quaeque locata. </s><s id="s.000544"> <lb></lb>
si non omnia sunt, at multo maxima pars est 	 <lb></lb>
consimilis; verum positura discrepitant res. </s><s id="s.000545"> <lb></lb>
sic ipsis in rebus item iam materiai  <lb></lb>
concursus motus ordo positura figurae  <lb></lb>
cum permutantur, mutari res quoque debent. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000546">Nunc animum nobis adhibe veram ad rationem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000547">nam tibi vementer nova res molitur ad auris <lb></lb>
accedere et nova se species ostendere rerum.	 <lb></lb>
sed neque tam facilis res ulla est quin ea primum <lb></lb>
difficilis magis ad credendum constet, itemquen <lb></lb>
nil adeo magnum neque tam mirabile quicquam, <lb></lb>
quod non paulatim minuant mirarier omnes.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000548">suspicito caeli clarum purumque colorem,	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/077.jpg" pagenum="115"></pb>
quaeque in se cohibet, palantia sidera passim, <lb></lb>
lunamque et solis praeclara luce nitorem;  <lb></lb>
omnia quae nunc si primum. </s><s id="s.000549">mortalibus essent,  <lb></lb>
ex inproviso si nunc obiecta repente,  <lb></lb>
quid magis his rebus poterat mirabile dici		 <lb></lb>
aut minus ante quod auderent fore redere gentes ?</s><s id="s.000550">  <lb></lb>
nil, ut opinor: ita haec species miranda fuisset. </s><s id="s.000551"> <lb></lb>
quam tibi iam nemo, fessus satiate videndi,  <lb></lb>
suspicere in caeli dignatur lucida templa! <lb></lb>
desine quapropter novitate exterritus ipsa	 <lb></lb>
expuere ex animo rationem, sed magis acri  <lb></lb>
iudicio perpende et, si tibi vera videntur,  <lb></lb>
dede manus, aut, si falsum est, accingere contra. </s><s id="s.000552"> <lb></lb>
quaerit enim rationem animus, cum summa loci sit  <lb></lb>
infinita foris haec extra moenia mundi, 	 <lb></lb>
quid sit ibi porro quo prospicere usque velit mens  <lb></lb>
atque animi iactus liber quo pervolet ipse. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000553">Principio nobis in cunctas undique partis <lb></lb>
et latere ex utroque <emph type="italics"></emph>supra <emph.end type="italics"></emph.end> supterque per omne <lb></lb>
nulla est finis; uti docui, res ipsaque per se	 <lb></lb>
vociferatur, et elucet natura profundi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000554">nullo iam pacto veri simile esse putandumst, <lb></lb>
undique eum vorsum spatium vacet infinitum <lb></lb>
seminaque innumero numero summaque profunda <lb></lb>
multimodis volitent aeterno percita motu,	 <lb></lb>
hunc unum terrarum orbem caelumque creatum, <lb></lb>
nil agere illa foris tot corpora materiai; <lb></lb>
eum praesertim hic sit natura factus, ut ipsa <lb></lb>
sponte sua forte offensando semina rerum, <lb></lb>
multimodis temere incassum frustraque coacta,	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/078.jpg" pagenum="116"></pb>
tandem colarunt ea quae coniecta repente <lb></lb>
magnarum rerum fierent exordia semper, <lb></lb>
terrai maris et caeli generisque animantum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000555">quare etiam atque etiam talis fateare necesse est <lb></lb>
esse alios alibi congressus rnateriai,	 <lb></lb>
qualis hic est, avido complexu quem tenet aether. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000556">Praeterea cum materies est multa parata, <lb></lb>
cum locus est praesto nec res nec causa moratur <lb></lb>
ulla, geri debent nimirum et confieri res.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000557">nunc et seminibus si tanta est copia quantam	 <lb></lb>
enumerare aetas animantum non queat omnis, <lb></lb>
visq<emph type="italics"></emph>ue<emph.end type="italics"></emph.end> eadem <emph type="italics"></emph>et<emph.end type="italics"></emph.end> natura manet quae semina rerum <lb></lb>
conicere in loca quaeq<emph type="italics"></emph>ue<emph.end type="italics"></emph.end> queat simili ratione <lb></lb>
atque huc sunt coniecta, necesse est confiteare <lb></lb>
esse alios aliis terrarum in partibus orbis	 <lb></lb>
et varias hominum gentis et saecla ferarum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000558">Huc accedit ut in summa res nulla sit una, <lb></lb>
unica quae gignatur et unica solaque crescat, <lb></lb>
quin aliquoiu&#039; siet saecli permultaque eodem <lb></lb>
sint genere. </s><s id="s.000559">in primis animalibus, inclute Memmi,		 <lb></lb>
invenies sic montivagum genus esse ferarum, <lb></lb>
sic hominum, genitam prolem, sic denique mutas <lb></lb>
squamigerum pecudes et corpora cuncta volantum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000560">quapropter caelum simili ratione fatendumst <lb></lb>
terramque et solem lunam mare, cetera quae sunt,	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/079.jpg" pagenum="117"></pb>
non esse unica, sed numero magis innumerali;  <lb></lb>
quandoquidem vitae depactus terminus alte <lb></lb>
tam manet haec et tam nativo corpore constant,  <lb></lb>
quam genus omne quod hic generatim<emph type="italics"></emph>st<emph.end type="italics"></emph.end> rebus abundans. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000561">Quae bene cognita si teneas, natura videtur  <lb></lb>
libera continuo dominis privata superbis <lb></lb>
ipsa sua per se sponte omnia dis agere expers.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000562">nam pro sancta deum tranquilla pectora pace <lb></lb>
quae placidum degunt aevom vitamque serenam, <lb></lb>
quis regere immensi summam, quis habere profundi	 <lb></lb>
indu manu validas potis est moderanter habenas, <lb></lb>
quis pariter caelos omnis convertere et omnis <lb></lb>
ignibus aetheriis terras suffire feracis, <lb></lb>
omnibus inve locis esse omni tempore praesto, <lb></lb>
nubibus ut tenebras faciat caelique serena	 <lb></lb>
concutiat sonitu, tum fulmina mittat et aedis <lb></lb>
saepe suas disturbet et <emph type="italics"></emph>in<emph.end type="italics"></emph.end> deserta recedens <lb></lb>
saeviat exercens telum quod saepe nocentes <lb></lb>
praeterit exanimatque indignos inque merentes ?</s><s id="s.000563"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000564">Multaque post mundi tempus genitale diemque	 <lb></lb>
primigenum maris et terrae solisque coortum <lb></lb>
addita corpora sunt extrinsecus, addita circum <lb></lb>
semina quae magnum iaculando contulit omne; <lb></lb>
unde mare et terrae possent augescere et unde <lb></lb>
appareret spatium caeli domus altaque tecta	 <lb></lb>
tolleret a terris procul et consurgeret aer.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000565">nam sua cuique locis ex omnibus omnia plagis <lb></lb>
corpora distribuuntur et ad sua saecla recedunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000566">umor ad umorem, terreno corpore terra <lb></lb>
crescit et ignem ignes procudunt aetheraque <emph type="italics"></emph>aether,<emph.end type="italics"></emph.end>	 <lb></lb>
donique ad extremam crescendi perfica finem <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/080.jpg" pagenum="118"></pb>
omnia perduxit rerum natura creatrix;  <lb></lb>
ut fit ubi nilo iam plus est quod datur intra <lb></lb>
vitalis venas quam quod fluit adque recedit. </s><s id="s.000567"> <lb></lb>
omnibus hic aetas debet consistere rebus,		 <lb></lb>
hic natura suis refrenat viribus auctum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000568">nam quaecumque, vides hilar<emph type="italics"></emph>o<emph.end type="italics"></emph.end> grandescere adauctu <lb></lb>
paulatimque gradus aetatis scandere adultae,  <lb></lb>
plura sibi adsumunt quam de se cor<emph type="italics"></emph>pora<emph.end type="italics"></emph.end> mittunt,  <lb></lb>
dum facile in venas cibus omnis inditur et dum	 <lb></lb>
non ita sunt late dispessa ut multa remittant  <lb></lb>
et plus dispendi faciant quam vescitur aetas. </s><s id="s.000569"> <lb></lb>
nam certe fluere adque recedere corpora rebus  <lb></lb>
multa manus dandum est; sed plura accedere debent,  <lb></lb>
donec alescendi summum tetigere cacumen. </s><s id="s.000570">	 <lb></lb>
inde minutatim vires et robur adultum  <lb></lb>
frangit et in partem peiorem liquitur aetas. </s><s id="s.000571"> <lb></lb>
quippe etenim quanto est res amplior, augmine adempto, <lb></lb>
et quo latior est, in cunctas undique partis <lb></lb>
plura modo dispargit et ab se corpora mittit,	 <lb></lb>
nec facile in venas cibus omnis diditur ei <lb></lb>
nec satis est, proquam largos exaestuat aestus, <lb></lb>
unde queat tantum suboriri ac subpeditare.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000572">omnia debet enim cibus integrare novando <lb></lb>
et fulcire cibus, <emph type="italics"></emph>cibus<emph.end type="italics"></emph.end> omnia sustentare, <lb></lb>
nequiquam, quoniam nec venae perpetiuntur <lb></lb>
quod satis est neque quantum opus est natura ministrat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000573"><pb xlink:href="082/01/081.jpg" pagenum="119"></pb>
sunt et cum externis succumbunt omnia plagis,  <lb></lb>
quandoquidem grandi cibus aevo denique defit 	 <lb></lb>
nec tuditantia rem cessant extrinsecus ullam  <lb></lb>
corpora conficere et plagis infesta domare. </s><s id="s.000574"> <lb></lb>
sic igitur magni quoque circum moenia mundi  <lb></lb>
expugnata dabunt labem putris<emph type="italics"></emph>que<emph.end type="italics"></emph.end> ruinas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000575">iamque adeo fracta est aetas, effetaque tellus	 <lb></lb>
vix animalia parva creat quae cuncta creavit <lb></lb>
saecla deditque ferarum ingentia corpora partu.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000576">haud, ut opinor, enim mortalia saecla superne <lb></lb>
aurea de caelo demisit funis in arva <lb></lb>
nec mare nec fluctus plangentis saxa crearunt,	 <lb></lb>
sed genuit tellus eadem quae nunc alit ex se.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000577">praeterea nitidas fruges vinetaque laeta <lb></lb>
sponte sua primum mortalibus ipsa creavit, <lb></lb>
ipsa dedit dulcis fetus et pabula laeta; <lb></lb>
quae nunc vix nostro grandescunt aucta labore,	 <lb></lb>
conterimusque boves et viris agricolarum, <lb></lb>
conficimus ferrum vix arvis suppeditati: <lb></lb>
usque adeo parcunt fetus augentque labore.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000578">iamque caput quassans grandis suspirat arator <lb></lb>
crebrius, incassum manuum cecidisse labores,	 <lb></lb>
et cum tempora temporibus praesentia confert <lb></lb>
praeteritis, laudat fortunas saepe parentis <lb></lb>
et crepat, anticum genus ut pietate repletum <lb></lb>
perfacile angustis tolerarit finibus aevom, <lb></lb>
cum minor esset agri multo modus ante viritim.	 <lb></lb>
 tristis item vetulae vitis sator atque <emph type="italics"></emph>victae<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/082.jpg" pagenum="120"></pb>
temporis incusat momen caelumque fatigat <lb></lb>
nec tenet omnia paulatim tabescere et ire  <lb></lb>
ad capulum spatio aetatis defessa vetusto. <lb></lb>
</s></p>
</chap>
<pb xlink:href="082/01/083.jpg"></pb>
<chap n="3">
<p type="head"><s id="s.000579">T. </s><s id="s.000580">LUCRETI CARI</s></p>
<p type="head"><s id="s.000581">DE RERUM NATURA</s></p>
<p type="head"><s id="s.000582">LIBER TERTIUS</s></p>
<p type="main"><s id="s.000583"> <lb></lb>
E tenebris tantis tam clarum extollere lumen  <lb></lb>
qui primus potuisti inlustrans commoda vitae,  <lb></lb>
te sequor, o Graiae gentis decus, inque tuis nunc  <lb></lb>
ficta pedum pono pressis vestigia signis,  <lb></lb>
non ita certandi cupidus quam propter amorem             <lb></lb>
quod te imitari aveo; quid enim contendat hirundo  <lb></lb>
cycnis, aut quidnam tremulis facere artubus haedi  <lb></lb>
consimile in cursu possint et fortis equi vis?</s><s id="s.000584">  <lb></lb>
tu, pater, es rerum inventor, tu patria nobis  <lb></lb>
suppeditas praecepta, tuisque ex, inclute, chartis,       	 <lb></lb>
floriferis ut apes in saltibus omnia libant,  <lb></lb>
omnia nos itidem depascimur aurea dicta,  <lb></lb>
aurea, perpetua semper dignissima vita. </s><s id="s.000585"> <lb></lb>
nam simul ac ratio tua coepit vociferari  <lb></lb>
naturam rerum, divina mente coorta,                           	 <lb></lb>
diffugiunt animi terrores, moenia mundi  <lb></lb>
discedunt, totum video per inane geri res. </s><s id="s.000586"> <lb></lb>
apparet divum numen sedesque quietae  <lb></lb>
quas neque concutiunt venti nec nubila nimbis <lb></lb>
aspergunt neque nix acri concreta pruina                    	  <lb></lb>
cana cadens violat semper<emph type="italics"></emph>que<emph.end type="italics"></emph.end> innubilus aether <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/084.jpg" pagenum="122"></pb>
integit, et large diffuso lumine rident.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000587">omnia suppeditat porro natura neque ulla <lb></lb>
res animi pacem delibat tempore in ullo.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000588">at contra nusquam apparent Acherusia templa               <lb></lb>
nec tellus obstat quin omnia dispiciantur, <lb></lb>
sub pedibus quaecumque infra per inane geruntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000589">his ibi me rebus quaedam divina voluptas <lb></lb>
percipit adque horror, quod sic natura tua vi <lb></lb>
tam manifesta patens ex omni parte retecta est. </s><s id="s.000590">             <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000591">	Et quoniam docui, cunctarum exordia rerum <lb></lb>
qualia sint et quam variis distantia formis <lb></lb>
sponte sua volitent aeterno percita motu <lb></lb>
quove modo possint res ex his quaeque creari, <lb></lb>
hasce secundum res animi natura videtur                      	 <lb></lb>
atque animae claranda meis iam versibus esse <lb></lb>
et metus ille foras praeceps Acheruntis agendus, <lb></lb>
funditus humanam qui vitam turbat ab imo <lb></lb>
omnia suffundens mortis nigrore neque ullam <lb></lb>
esse voluptatem liquidam puramque relinquit. </s><s id="s.000592">               <lb></lb>
nam quod saepe homines morbos magis esse timendos <lb></lb>
infamemque ferunt vitam quam Tartara leti <lb></lb>
et se scire animae naturam sanguinis esse <lb></lb>
aut etiam venti, si fert ita forte voluntas, <lb></lb>
nec prosum quicquam nostrae rationis egere,                   <lb></lb>
hinc licet advertas animum magis omnia laudis <lb></lb>
iactari causa quam quod res ipsa probetur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000593">extorres idem patria longeque.fugati <lb></lb>
conspectu ex hominum, foedati crimine turpi, <lb></lb>
omnibus aerumnis adfecti denique vivunt,                       <lb></lb>
et quocumque tamen miseri venere parentant <lb></lb>
et nigras mactant pecudes et manibu&#039; divis <lb></lb>
inferias mittunt multoque in rebus acerbis <lb></lb>
acrius advertunt, animos ad religionem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000594">quo magis in dubiis hominem spectare periclis              <lb></lb>
convenit adversisque in rebus noscere qui sit; <lb></lb>
nam verae voces tum demum pectore ab imo <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/085.jpg" pagenum="123"></pb>
eiciuntur <emph type="italics"></emph>et<emph.end type="italics"></emph.end> eripitur persona, manet res.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000595">denique avarities et honorum caeca cupido <lb></lb>
quae miseros homines cogunt transcendere fines      	 <lb></lb>
iuris et interdum socios scelerum atque ministros <lb></lb>
noctes atque dies niti praestante labore <lb></lb>
ad summas emergere opes, haec vulnera vitae <lb></lb>
non minimam partem mortis formidine aluntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000596">turpis enim ferme contemptus et acris egestas            	  <lb></lb>
semota ab dulci vita stabilique videntur <lb></lb>
et quasi iam leti portas cunctarier ante; <lb></lb>
unde homines dum se falso terrore coacti <lb></lb>
effugisse volunt longe longeque remosse, <lb></lb>
sanguine civili rem conflant divitiasque    	 <lb></lb>
conduplicant avidi, caedem caede accumulantes ; <lb></lb>
crudeles gaudent in tristi funere fratris <lb></lb>
et consanguineum mensas odere timentque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000597">consimili ratione ab eodem saepe timore <lb></lb>
macerat invidia. </s><s id="s.000598">ante oculos illum esse potentem,       	 	 <lb></lb>
illum aspectari, claro qui incedit honore, <lb></lb>
ipsi se in tenebris volvi caenoque queruntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000599">intereunt partim statu<emph type="italics"></emph>aru<emph.end type="italics"></emph.end>m et nominis ergo.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000600">et saepe usque adeo, mortis formidine, vitae <lb></lb>
percipit humanos odium lucisque videndae,                   <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/086.jpg" pagenum="124"></pb>
ut sibi consciscant maerenti pectore letum <lb></lb>
obliti fontem curarum hunc esse timorem, <lb></lb>
... <lb></lb>
hunc vexare pudorem, hunc vincula amicitiai <lb></lb>
rumpere et in summa pietatem evertere suadet; <lb></lb>
nam iam saepe homines patriam carosque parentis     	 <lb></lb>
prodiderunt, vitare Acherusia templa petentes.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000601">nam veluti pueri trepidant atque omnia caecis <lb></lb>
in tenebris metuunt, sic nos in luce timemus <lb></lb>
interdum, nilo quae sunt metuenda magis quam <lb></lb>
quae pueri in tenebris pavitant finguntque futura. </s><s id="s.000602">       		 <lb></lb>
hunc igitur terrorem animi tenebrasque necessest <lb></lb>
non radii solis neque lucida tela diei <lb></lb>
discutiant, sed naturae species ratioque. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000603">Primum animum dico, mentem quam saepe vocamus, <lb></lb>
in quo consilium vitae regimenque locatum est,             <lb></lb>
esse hominis partem nilo minus ac manus et pes <lb></lb>
atque oculei partes animantis totius extant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000604">...</s><lb></lb>
<s id="s.000605">sensum animi certa non esse in parte locatum, <lb></lb>
verum habitum quendam vitalem corporis esse, <lb></lb>
harmoniam Grai quam dicunt, quod faciat nos               	 <lb></lb>
vivere cum sensu, nulla cum in parte fiet mens <lb></lb>
ut bona saepe valetudo cum dicitur esse <lb></lb>
corporis, et non est tamen haec pars ulla valentis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000606">sic animi sensum non certa parte reponunt; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/087.jpg" pagenum="125"></pb>
magno opere in quo ini diversi errare videntur. </s><s id="s.000607">        	 <lb></lb>
saepe itaque, in promptu corpus quod cernitur, aegret, <lb></lb>
cum tamen ex alia laetamur parte latenti; <lb></lb>
et retro fit uti contra sit saepe vicissim,  <lb></lb>
cum miser ex animo laetatur corpore toto; <lb></lb>
non alio pacto quam si, pes cum dolet aegri,             	  <lb></lb>
in nullo caput interea sit forte dolore.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000608">praeterea molli cum somno dedita membra <lb></lb>
effusumque iacet sine sensu corpus honustum, <lb></lb>
est aliud tainen in nobis quod tempore in illo <lb></lb>
multimodis agitatur et omnis accipit in se                  	 <lb></lb>
laetitiae motus et curas cordis inanis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000609">nunc animam quoque ut in membris cognoscere possis <lb></lb>
esse neque harmonia corpus sentire solere, <lb></lb>
principio fit uti detracto corpore multo <lb></lb>
saepe tamen nobis in membris vita moretur;               	 <lb></lb>
atque eadem rursum, cum corpora pauca caloris <lb></lb>
diffugere forasque per os est editus aer, <lb></lb>
deserit extemplo venas atque ossa relinquit; <lb></lb>
noscere ut hinc possis non aequas omnia partis <lb></lb>
corpora habere neque ex aequo fulcire salutem,           	 <lb></lb>
sed magis haec, venti quae sunt calidique vaporis         <lb></lb>
semina, curare in membris ut vita moretur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000610">est igitur calor ac ventus vitalis in ipso <lb></lb>
corpore qui nobis moribundos deserit artus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000611">quapropter quoniam est animi natura reperta               	 <lb></lb>
atque animae quasi pars hominis, redde harmoniai <lb></lb>
nomen, ad organicos alto delatum Heliconi; <lb></lb>
sive aliunde ipsi porro traxere et in illam <lb></lb>
transtulerunt, proprio quae tum res nomine egebat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000612">  <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/088.jpg" pagenum="126"></pb>
quidquid <emph type="italics"></emph>id<emph.end type="italics"></emph.end> est, habeant: tu cetera percipe dicta.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000613">Nunc animum atque animam dico coniuncta teneri <lb></lb>
inter se atque unam naturam conficere ex se, <lb></lb>
sed caput esse quasi et dominari in corpore toto <lb></lb>
consilium quod nos animum mentemque vocamus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000614">idque situm media regione in pectoris haeret. </s><s id="s.000615">               	  <lb></lb>
hic exultat enim pavor ac metus, haec loca circum <lb></lb>
laetitiae mulcent; hic ergo mens animusquest.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000616">cetera pars animae per totum dissita corpus <lb></lb>
paret et ad numen mentis momenque movetur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000617">idque sibi solum per se sapit, <emph type="italics"></emph>id<emph.end type="italics"></emph.end> sibi gaudet,        <lb></lb>
cum neque res animam neque corpus commovet una.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000618">et quasi, cum caput aut oculus temptante dolore <lb></lb>
laeditur in nobis, non omni concruciamur <lb></lb>
corpore, sic animus nonnumquam laeditur ipse <lb></lb>
laetitiaque viget, cum cetera pars animai                        	 <lb></lb>
per membra atque artus nulla novitate cietur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000619">verum ubi vementi magis est commota metu mens, <lb></lb>
consentire animam totam per membra videmus <lb></lb>
sudoresque ita palloremque existere toto <lb></lb>
corpore et infringi linguam vocemque aboriri,            	 <lb></lb>
caligare oculos, sonere auris, succidere artus, <lb></lb>
denique concidere ex animi terrore videmus <lb></lb>
saepe homines; facile ut quivis hinc noscere possit <lb></lb>
esse animam cum animo coniunctam, quae cum animi <emph type="italics"></emph>vi<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
percussast, exim corpus propellit et icit. </s><s id="s.000620">                      	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000621">Haec eadem ratio naturam animi atque animai <lb></lb>
corpoream docet esse ; ubi enim propellere membra, <lb></lb>
corripere ex somno corpus mutareque vultum <lb></lb>
atque hominem totum regere ac versare videtur, <lb></lb>
quorum nil fieri sine tactu posse videmus                     	 <lb></lb>
nec tactum porro sine corpore, nonne fatendumst <lb></lb>
corporea natura animum constare animamque?</s><s id="s.000622"> <lb></lb>
praeterea pariter fungi cum corpore et una <lb></lb>
consentire animum nobis in corpore cernis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000623"><pb xlink:href="082/01/089.jpg" pagenum="127"></pb>
si minus offendit vitam vis horrida teli                	 <lb></lb>
ossibus ac nervis diselusis intus adacta,  <lb></lb>
at tamen insequitur languor terraeque petitus  <lb></lb>
segnis, et in terra mentis qui gignitur aestus,  <lb></lb>
interdumque quasi exurgendi incerta voluntas. </s><s id="s.000624"> <lb></lb>
ergo corpoream naturam animi esse necessest,    	 <lb></lb>
corporeis quoniam telis ictuque laborat. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000625">Is tibi nunc animus quali sit corpore et unde <lb></lb>
constiterit pergam rationem reddere dictis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000626">principio esse aio persuptilem atque minutis <lb></lb>
perquam corporibus factum constare. </s><s id="s.000627">id ita esse 		 <lb></lb>
hinc licet advertas animum ut pernoscere possis: <lb></lb>
nil adeo fieri celeri ratione videtur, <lb></lb>
quam si<emph type="italics"></emph>bi<emph.end type="italics"></emph.end> mens fieri proponit et inchoat ipsa; <lb></lb>
ocius ergo animus quam res se perciet ulla, <lb></lb>
ante oculos quorum in promptu natura videtur. </s><s id="s.000628">	 <lb></lb>
at quod mobile tanto operest, constare rutundis <lb></lb>
perquam seminibus debet perquamque minutis, <lb></lb>
momine uti parvo possint inpulsa moveri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000629">namque movetur aqua et tantillo momine flutat <lb></lb>
quippe volubilibus parvisque creata figuris,       	 <lb></lb>
at contra mellis constantior est natura <lb></lb>
et pigri latices magis et cunctantior actus; <lb></lb>
haeret enim inter se magis omnis materiai <lb></lb>
copia, nimirum quia non tam levibus extat <lb></lb>
corporibus neque tam suptilibus atque rutundis. </s><s id="s.000630">	 <lb></lb>
namque papaveris aura potest suspensa levisque <lb></lb>
cogere ut ab summo tibi diffluat altus acervus; <lb></lb>
at contra lapidum conlectum ipse euru&#039; move<emph type="italics"></emph>re<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/090.jpg" pagenum="128"></pb>
noenu potest. </s><s id="s.000631">igitur parvissima corpora proquam <lb></lb>
et levissima sunt, ita mobilitate fruuntur;                  	 <lb></lb>
at contra quaecumque magis cum pondere magno <lb></lb>
asperaque inveniuntur, eo stabilita magis sunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000632">nunc igitur quoniam <emph type="italics"></emph>est<emph.end type="italics"></emph.end> animi natura reperta <lb></lb>
mobilis egregie, perquam constare necessest <lb></lb>
corporibus parvis et levibus atque rutundis. </s><s id="s.000633">             	 <lb></lb>
quae tibi cognita res in multis, o bone, rebus <lb></lb>
utilis invenietur et opportuna cluebit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000634">haec quoque res etiam naturam dedicat eius, <lb></lb>
quam tenui constet textura quamque loco se <lb></lb>
contineat parvo, si possit conglomerari,                     	 <lb></lb>
quod simul atque hominem leti secura quies est <lb></lb>
indepta atque animi natura animaeque recessit, <lb></lb>
nil ibi libatum de toto corpore cernas <lb></lb>
ad speciem, nil ad pondus: mors omnia praestat <lb></lb>
vitalem praeter sensum calidumque vaporem. </s><s id="s.000635">           	 <lb></lb>
ergo animam totam perparvis esse necessest <lb></lb>
seminibus, nexam per venas viscera nervos; <lb></lb>
quatenus, omnis ubi e toto iam corpore cessit, <lb></lb>
extima membrorum circumcaesura tamen se <lb></lb>
incolumem praestat nec defit ponderis hilum. </s><s id="s.000636">           	  <lb></lb>
quod genus est Bacchi cum flos evanuit aut cum <lb></lb>
spiritus unguenti suavis diffugit in auras <lb></lb>
aut aliquo cum iam sucus de corpore cessit; <lb></lb>
nil oculis tamen esse minor res ipsa videtur <lb></lb>
propterea neque detractum de pondere quicquam,      	 <lb></lb>
nimirum quia multa minutaque semina sucos <lb></lb>
efficiunt et odorem in toto corpore rerum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000637">quare etiam atque etiam mentis naturam animaeque <lb></lb>
scire licet perquam pauxillis esse creatam <lb></lb>
seminibus, quoniam fugiens nil ponderis aufert. </s><s id="s.000638">         	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000639">Nec tamen haec simplex nobis natura putanda est.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000640">tenvis enim quaedam moribundos deserit aura <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/091.jpg" pagenum="129"></pb>
mixta vapore, vapor porro trahit aera secum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000641">nec calor est quisquam, cui non sit mixtus et aer; <lb></lb>
rara quod eius enim constat natura, necessest               	 <lb></lb>
aeris inter eum primordia multa moveri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000642">iam triplex animi est igitur natura reperta; <lb></lb>
nec tamen haec sat sunt ad sensum cuncta creandum., <lb></lb>
nil horum quoniam recepit res posse creare <lb></lb>
sensiferos motus <emph type="italics"></emph>et homo<emph.end type="italics"></emph.end> quae mente volutat. </s><s id="s.000643">	 <lb></lb>
quarta quoque his igitur quaedam natura necessest <lb></lb>
adtribuatur; east omnino nominis expers; <lb></lb>
qua neque mobilius quicquam neque tenvius exstat, <lb></lb>
nec magis e parvis et levibus est elementis; <lb></lb>
sensiferos motus quae didit prima per artus. </s><s id="s.000644">              	 <lb></lb>
prima cietur enim, parvis perfecta figuris; <lb></lb>
inde calor motus et venti caeca potestas <lb></lb>
accipit, inde aer; inde omnia mobilitantur, <lb></lb>
concutitur sanguis, tum viscera persentiscunt <lb></lb>
omnia, postremis datur ossibus atque medullis           	 <lb></lb>
sive voluptas est sive est contrarius ardor.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000645">nec temere huc dolor usque potest penetrare neque acre <lb></lb>
permanare malum, quin omnia perturbentur <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/092.jpg" pagenum="130"></pb>
usque adeo <emph type="italics"></emph>ut<emph.end type="italics"></emph.end> vitae desit locus atque animal  <lb></lb>
diffugiant partes per caulas corporis omnis. </s><s id="s.000646">             		 <lb></lb>
sed plerumque fit in summo quasi corpore finis  <lb></lb>
motibus: hanc ob rem vitam retinere valemus. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000647">Nunc ea quo pacto inter sese mixta quibusque  <lb></lb>
compta modis vigeant rationem reddere aventem  <lb></lb>
abstrahit invitum patrii sermonis egestas;              	 <lb></lb>
sed tamen, ut potero, summatim, attingere, tangam. </s><s id="s.000648"> <lb></lb>
inter enim cursant primordia principiorum <lb></lb>
motibus inter se, nil ut secernier unum <lb></lb>
possit nec spatio fieri divisa potestas, <lb></lb>
sed quasi multae vis unius corporis extant. </s><s id="s.000649">             		 <lb></lb>
quod genus in quovis animantum viscere volgo  <lb></lb>
est odor et quidam color et sapor, et tamen ex his  <lb></lb>
omnibus est unum perfectum corporis augmen.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000650">sic calor atque aer et venti caeca potestas  <lb></lb>
mixta creant unam naturam et mobilis illa            	 <lb></lb>
vis, initum motus ab se quae dividit ollis, <lb></lb>
sensifer unde oritur primum per viscera motus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000651">nam penitus prorsum latet haec natura subestque <lb></lb>
nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro  <lb></lb>
atque anima est animae proporro totius ipsa. </s><s id="s.000652">		 <lb></lb>
quod genus in nostris membris et corpore toto  <lb></lb>
mixta latens animi vis est animaeque potestas,  <lb></lb>
corporibus quia de parvis paucisque creatast.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000653">sic tibi nominis haec expers vis facta minutis <lb></lb>
corporibus latet atque animae quasi totius ipsa 		 <lb></lb>
proporrost anima et dominatur corpore toto.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000654">consimili ratione necessest ventus et aer <lb></lb>
et calor inter se vigeant commixta per artus  <lb></lb>
adque aliis aliud subsit magis emineatque <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/093.jpg" pagenum="131"></pb>
ut quiddam fieri videatur ab omnibus unum, 	 <lb></lb>
ni calor ac ventus seorsum seorsumque potestas  <lb></lb>
aeris interemant sensum diductaque solvant. </s><s id="s.000655"> <lb></lb>
est etenim calor ille animo, quem sumit, in ira  <lb></lb>
cum fervescit et ex oculis micat acribus ardor;  <lb></lb>
est et frigida multa comes formidinis aura 	 <lb></lb>
quae ciet horrorem membris et concitat artus;  <lb></lb>
est etiam quoque pacati status aeris ille,  <lb></lb>
pectore tranquillo fit qui voltuque sereno. </s><s id="s.000656"> <lb></lb>
sed calidi plus est illis quibus acria corda  <lb></lb>
iracundaque mens facile effervescit in ira. </s><s id="s.000657">	 <lb></lb>
quo genere in primis vis est violenta leonum,  <lb></lb>
pectora qui fremitu rumpunt plerumque gementes  <lb></lb>
nec capere irarum fluctus in pectore possunt. </s><s id="s.000658"> <lb></lb>
at ventosa magis cervorum frigida mens est  <lb></lb>
et gelidas citius per viscera concitat auras 	 <lb></lb>
quae tremulum faciunt membris existere motum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000659">at natura boum placido magis aere vivit,  <lb></lb>
nec  nimis irai fax umquam subdita percit  <lb></lb>
fumida, suffundens caecae caliginis umbra,  <lb></lb>
nec gelidis torpet telis perfixa pavoris: 	 <lb></lb>
inter utrosque sitast, cervos saevosque leones. </s><s id="s.000660"> <lb></lb>
sic hominum genus est. </s><s id="s.000661">quamvis doctrina politos  <lb></lb>
constituat pariter quosdam, tamen illa relinquit  <lb></lb>
naturae cuiusque animi vestigia prima. </s><s id="s.000662"> <lb></lb>
nec radicitus evelli mala posse putandumst, 	 <lb></lb>
quin proclivius hic iras decurrat ad acris,  <lb></lb>
ille metu citius paulo temptetur, at ille  <lb></lb>
tertius accipiat quaedam clementius aequo. </s><s id="s.000663"> <lb></lb>
inque aliis rebus multis differre necessest <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/094.jpg" pagenum="132"></pb>
naturas hominum varias moresque sequacis;			 <lb></lb>
quorum ego nunc nequeo caecas exponere causas <lb></lb>
nec reperire figurarum tot nomina quot sunt <lb></lb>
principiis, unde haec oritur variantia rerum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000664">illud in his rebus videor firmare potesse, <lb></lb>
usque adeo naturarum vestigia linqui,                     		 <lb></lb>
parvola quae nequeat, ratio depellere nobis, <lb></lb>
ut nil inpediat dignam, dis degere vitam. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000665">Haec igitur natura tenetur corpore ab omni <lb></lb>
ipsaque corporis est custos et causa salutis; <lb></lb>
nam communibus inter se radicibus haerent           	 <lb></lb>
nec sine pernicie divelli posse videntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000666">quod genus e thuris glaebis evellere odorem <lb></lb>
haud facile est quin intereat natura quoque eius.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000667">sic animi atque a-nimae naturam corpore toto <lb></lb>
extrahere haut facile est quin omnia dissoluantur. </s><s id="s.000668">  		 <lb></lb>
inplexis ita principiis ab origine prima <lb></lb>
inter se fiunt consorti praedita vita, <lb></lb>
nec sibi quaeque sine alterius vi posse videtur <lb></lb>
corporis atque animi seorsum sentire potestas, <lb></lb>
sed communibus inter eas conflatur utrimque         	 <lb></lb>
motibus accensus nobis per viscera sensus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000669">praeterea corpus per se nec gignitur umquam <lb></lb>
nec crescit neque post mortem durare videtur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000670">non enim, ut umor aquae dimittit saepe vaporem <lb></lb>
qui datus est, neque ea causa convellitur ipse,          	 <lb></lb>
sed manet incolumis, non, inquam, sic animai <lb></lb>
discidium possunt artus perferre relicti, <lb></lb>
sed penitus pereunt convulsi conque putrescunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000671">ex ineunte aevo sic corporis atque animai <lb></lb>
mutua vitalis discunt contagia motus                        	 <lb></lb>
maternis etiam membris alvoque reposta, <lb></lb>
discidium <emph type="italics"></emph>ut<emph.end type="italics"></emph.end> nequeat fieri sine peste maloque; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/095.jpg" pagenum="133"></pb>
ut videas, quoniam coniunctast causa salutis, <lb></lb>
coniunctam quoque naturam consistere eorum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000672">Quod superest, siquis corpus sentire refutat          	 <lb></lb>
atque animam credit permixtam corpore toto <lb></lb>
suscipere hunc motum quem sensum nominitamus, <lb></lb>
vel manifestas res contra verasque repugnat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000673">quid sit enim corpus sentire quis adferet umquam, <lb></lb>
si non ipsa palam quod res dedit ac docuit nos?</s><s id="s.000674">          	 <lb></lb>
at dimissa anima corpus caret undique sensu; <lb></lb>
perdit enim quod non proprium fuit eius in aevo; <lb></lb>
multaque praeterea perdit quam expellitur <emph type="italics"></emph>ante<emph.end type="italics"></emph.end>. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000675">Dicere porro oculos nullam rem cernere posse,      <lb></lb>
sed per eos animum ut foribus spectare reclusis,         	 <lb></lb>
difficilest, contra cum sensus dicat eorum ; <lb></lb>
sensus enim trahit atque acies detrudit ad ipsas; <lb></lb>
fulgida praesertim cum cernere saepe nequimus, <lb></lb>
lumina luminibus quia nobis praepediuntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000676">quod foribus non fit; neque enim, quia cernimus ipsi, 	 <lb></lb>
ostia suscipiunt ullum reclusa laborem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000677">praeterea si pro foribus sunt lumina nostra, <lb></lb>
iam magis exemptis oculis debere videtur <lb></lb>
cernere res animus sublatis postibus ipsis. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000678">Illud in his rebus nequaquam sumere possis,        	 <lb></lb>
Democriti quod sancta viri sententia ponit, <lb></lb>
corporis atque animi primordia singula privis <lb></lb>
adposita alternis variare, ac nectere membra.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000679">nam cum multo sunt animae elementa minora <lb></lb>
quam quibus e corpus nobis et viscera constant,          	 <lb></lb>
tum numero quoque concedunt et rara per artus <lb></lb>
dissita sunt dumtaxat; ut hoc promittere possis, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/096.jpg" pagenum="134"></pb>
quantula prima queant nobis iniecta ciere <lb></lb>
corpora sensiferos motus in corpore, tanta <lb></lb>
intervalla tenere exordia prima animai. </s><s id="s.000680">                 	 <lb></lb>
nam neque pulveris interdum sentimus adhaesum <lb></lb>
corpore nec membris incussam sidere cretam, <lb></lb>
nec nebulam noctu neque aranei tenvia fila <lb></lb>
obvia sentimus, quando obretimur euntes, <lb></lb>
nec supera caput eiusdem cecidisse victam            	 <lb></lb>
vestem nec plumas avium papposque volantis <lb></lb>
qui nimia levitate cadunt plerumque gravatim, <lb></lb>
nec repentis itum cuiusviscumque animantis <lb></lb>
sentimus nec priva pedum vestigia quaeque, <lb></lb>
corpore quae in nostro culices et cetera ponunt. </s><s id="s.000681">    		 <lb></lb>
usque adeo prius est in nobis multa ciendum, <lb></lb>
quam primordia sentiscant concussa animai <lb></lb>
semina corporibus nostris inmixta per artus, <lb></lb>
et quam in his intervallis tuditantia possint <lb></lb>
concursare coire et dissultare vicissim. </s><s id="s.000682">                  	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000683">Et magis est animus vitai claustra coercens <lb></lb>
et dominantior ad vitam quam vis animai.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000684">nam sine mente animoque nequit residere per artus <lb></lb>
temporis exiguam partem pars ulla animai, <lb></lb>
sed comes insequitur facile et discedit in auras        	 <lb></lb>
et gelidos artus in leti frigore linquit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000685">at manet in vita cui mens animusque remansit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000686">quamvis est circum caesis lacer undique membris <lb></lb>
truncus, adempta anima circum membrisque remota <lb></lb>
vivit et aetherias vitalis suscipit auras. </s><s id="s.000687">                     	 <lb></lb>
si non omnimodis, at magna parte animai <lb></lb>
privatus, tamen in vita cunctatur et haeret; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/097.jpg" pagenum="135"></pb>
ut, lacerato oculo circum si pupula mansit  <lb></lb>
incolumis, stat cernundi vivata potestas,  <lb></lb>
dummodo ne totum corrumpas, luminis orbem            	    <lb></lb>
et circum caedas aciem solamque relinquas;  <lb></lb>
id quoque enim sine pernicie non fiet et orbei. </s><s id="s.000688"> <lb></lb>
at si tantula pars oculi media illa peresa est,  <lb></lb>
occidit extemplo lumen tenebraeque secuntur,  <lb></lb>
incolumis quamvis aliquoi <emph type="italics"></emph>sit<emph.end type="italics"></emph.end> splendidus orbis.	  <lb></lb>
hoc anima atque animus vincti sunt foedere semper. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000689">Nunc age, nativos animantibus et mortalis  <lb></lb>
esse animos animasque levis ut noscere possis,  <lb></lb>
conquisita diu dulcique reperta labore  <lb></lb>
digna tua pergam disponere carmina cura. </s><s id="s.000690">                	 <lb></lb>
tu fac utrumque uno sub iungas nomine eorum,  <lb></lb>
atque animam verbi causa cum dicere pergam,  <lb></lb>
mortalem esse docens, animum quoque dicere credas,  <lb></lb>
quatenus est unum inter se coniunctaque res est.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000691">principio quoniam tenuem constare minutis                	 <lb></lb>
corporibus docui multoque minoribus esse <lb></lb>
principiis factam quam liquidus umor aquai <lb></lb>
aut nebula aut fumus:-nam longe mobilitate <lb></lb>
praestat et a tenui causa magis icta movetur; <lb></lb>
quippe ubi imaginibus fumi nebulaeque movetur:       		 <lb></lb>
quod genus in somnis sopiti ubi cernimus alte <lb></lb>
exhalare vaporem altaria ferreque fumum; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/098.jpg" pagenum="136"></pb>
nam procul hinc dubio nobis simulacra genuntur:- <lb></lb>
nunc igitur quoniam quassatis undique vasis <lb></lb>
diffluere umorem et laticem discedere cernis             	 <lb></lb>
et nebula ac furnus quoniam discedit in auras, <lb></lb>
crede animam quoque diffundi multoque perire <lb></lb>
ocius et citius dissolvi in corpora prima, <lb></lb>
cum semel ex hominis membris ablata recessit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000692">quippe etenim corpus, quod vas quasi constitit eius,      <lb></lb>
cum cohibere nequit conquassatum ex aliqua re <lb></lb>
ac rarefactum detracto sanguine venis, <lb></lb>
aere qui credas posse hanc cohiberier ullo?</s><s id="s.000693"> <lb></lb>
corpore qui nostro rarus magis <emph type="italics"></emph>is<emph.end type="italics"></emph.end> cohibessit?</s><s id="s.000694"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000695">Praeterea gigni pariter cum corpore et una             	 <lb></lb>
crescere sentimus pariterque senescere mentem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000696">nam velut infirmo pueri teneroque vagantur <lb></lb>
corpore, sic animi sequitur sententia tenvis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000697">inde ubi robustis adolevit viribus aetas, <lb></lb>
consilium quoque maius et auctior est animi vis. </s><s id="s.000698">        		 <lb></lb>
post ubi iam validis quassatum est viribus aevi <lb></lb>
corpus et obtusis ceciderunt viribus artus, <lb></lb>
claudicat ingenium, delirat lingua, <emph type="italics"></emph>labat<emph.end type="italics"></emph.end> mens, <lb></lb>
Omnia deficiunt atque uno tempore desunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000699">ergo dissolui quoque convenit omnem animai           	 <lb></lb>
naturam, ceu fumus, in altas aeris auras; <lb></lb>
quandoquidem gigni pariter pariterque videmus <lb></lb>
crescere et, <emph type="italics"></emph>ut<emph.end type="italics"></emph.end> docui, simul aevo fessa fatisci.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000700"><pb xlink:href="082/01/099.jpg" pagenum="137"></pb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000701">Huc accedit uti videamus, corpus ut ipsum <lb></lb>
suscipere inmanis morbos durumque dolorem,           	 <lb></lb>
sic animum curas acris luctumque metumque <lb></lb>
quare participem leti quoque convenit esse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000702">quin etiam morbis in corporis avius errat <lb></lb>
saepe animus; dementit enim deliraque fatur <lb></lb>
interdumque gravi lethargo fertur in altum                	 <lb></lb>
aeternumque soporem oculis nutuque cadenti, <lb></lb>
unde neque exaudit voces nec noscere voltus <lb></lb>
illorum potis est, ad vitam qui revocantes <lb></lb>
circumstant lacrimis rorantes ora genasque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000703">quare animum quoque dissolui fateare necessest,       	 <lb></lb>
quandoquidem penetrant in eum contagia morbi; <lb></lb>
nam dolor ac morbus leti fabricator uterquest, <lb></lb>
multorum exitio perdocti quod sumus ante.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000704">denique quor, hominem cum vini vis penetravit         		 <lb></lb>
acris et in venas discessit diditus ardor, <lb></lb>
consequitur gravitas membrorum, praepediuntur <lb></lb>
crura vacillanti, tardescit lingua, madet mens, <lb></lb>
nant oculi, clamor singultus iurgia gliscunt,                 	 <lb></lb>
et iam cetera de genere hoc quaecumque secuntur, <lb></lb>
cur ea sunt, nisi quod vemens violentia vini <lb></lb>
conturbare animam consuevit corpore in ipso?</s><s id="s.000705"> <lb></lb>
at quaecumque queunt conturbari inque pediri, <lb></lb>
significant, paulo si durior insinuarit                             	 <lb></lb>
causa, fore ut pereant aevo privata futuro.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000706">quin etiam subito vi morbi saepe coactus <lb></lb>
ante oculos aliquis nostros, ut fulminis ictu, <lb></lb>
concidit et spumas agit, ingemit et tremit artus, <lb></lb>
desipit, extentat nervos, torquetur, anhelat                	 <lb></lb>
inconstanter, et in iactando membra fatigat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000707">nimirum quia vis morbi distracta per artus <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/100.jpg" pagenum="138"></pb>
turbat, agens animam spumat, quasi in aequore salso  <lb></lb>
ventorum validis fervescunt viribus undae,  <lb></lb>
exprimitur porro gemitus, quia membra dolore         	 <lb></lb>
adficiuntur et omnino quod semina vocis  <lb></lb>
eiciuntur et ore foras glomerata feruntur  <lb></lb>
qua quasi consuerunt et sunt munita viai. </s><s id="s.000708"> <lb></lb>
desipientia fit, quia vis animi atque animai  <lb></lb>
conturbatur et, ut docui, divisa seorsum                      	 <lb></lb>
disiectatur eodem illo distracta veneno.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000709">inde ubi iam morbi reflexit causa reditque  <lb></lb>
in latebras acer corrupti corporis umor,  <lb></lb>
tum quasi vaccillans primum consurgit et omnis  <lb></lb>
paulatim redit in sensus animamque receptat. </s><s id="s.000710">            	 <lb></lb>
haec igitur tantis ubi morbis corpore in ipso  <lb></lb>
iactentur miserisque modis distracta laborent, <lb></lb>
cur eadem credis sine corpore in aere aperto  <lb></lb>
cum validis ventis aetatem degere posse?</s><s id="s.000711">  <lb></lb>
et quoniam mentem sanari, corpus ut aegrum,            	 <lb></lb>
cernimus et flecti medicina posse videmus,  <lb></lb>
id quoque praesagit mortalem vivere mentem. </s><s id="s.000712"> <lb></lb>
addere enim partis aut ordine traiecere aecumst  <lb></lb>
aut aliquid prorsum de summa detrahere hilum,  <lb></lb>
commutare animum quicumque adoritur et infit     	 <lb></lb>
aut aliam quamvis naturam flectere quaerit,  <lb></lb>
at neque transferri sibi partis nec tribui vult  <lb></lb>
inmortale quod est quicquam neque defluere hilum. </s><s id="s.000713"> <lb></lb>
nam quodcumque suis mutatum finibus exit,  <lb></lb>
continuo hoc mors est illius quod fuit ante. </s><s id="s.000714">                 	 <lb></lb>
ergo animus sive aegrescit, mortalia signa  <lb></lb>
mittit, uti docui, seu flectitur a medicina. </s><s id="s.000715"> <lb></lb>
usque adeo falsae rationi vera videtur <lb></lb>
res occurrere et effugium praecludere eunti  <lb></lb>
ancipitique refutatu convincere falsum. </s><s id="s.000716">                       	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000717">Denique saepe hominem paulatim cernimus ire <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/101.jpg" pagenum="139"></pb>
et membratim vitalem deperdere sensum; <lb></lb>
in pedibus primum digitos livescere et unguis, <lb></lb>
inde pedes et crura mori, post inde per artus <lb></lb>
ire alios tractim gelidi vestigia leti. </s><s id="s.000718">                    	 <lb></lb>
scinditur itque animae hoc quoniam natura nec uno <lb></lb>
tempore sincera existit, mortalis habendast.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000719">quod si forte putas ipsam se posse per artus <lb></lb>
introsum trahere et partis conducere in unum <lb></lb>
atque ideo cunctis sensum deducere membris,    	 <lb></lb>
at locus ille tamen, quo copia tanta animai <lb></lb>
cogitur, in sensu debet maiore videri; <lb></lb>
qui quoniam nusquamst, nimirum ut diximus <emph type="italics"></emph>ante<emph.end type="italics"></emph.end>, <lb></lb>
dilaniata foras dispargitur, interit ergo.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000720">quin etiam si iam libeat concedere falsum            	 <lb></lb>
et dare posse animam glomerari in corpore eorum, <lb></lb>
lumina qui lincunt moribundi particulatim, <lb></lb>
mortalem tamen esse animam fateare necesse, <lb></lb>
nec refert utrum pereat dispersa per auras <lb></lb>
an contracta suis e partibus obbrutescat,               	 <lb></lb>
quando hominem totum magis ac magis undique sensus <lb></lb>
deficit et vitae minus et minus undique restat. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000721">Et quoniam mens est hominis pars una, loco quae <lb></lb>
fixa manet certo, velut aures atque oculi sunt <lb></lb>
atque alii sensus qui vitam cumque gubernant,       	 <lb></lb>
et veluti manus atque oculus naresve seorsum <lb></lb>
secreta ab nobis nequeunt sentire neque esse, <lb></lb>
sed tamen in parvo licuntur tempore tabe, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/102.jpg" pagenum="140"></pb>
sic animus per se non quit sine corpore et ipso  <lb></lb>
esse homine, illius quasi quod vas <emph type="italics"></emph>es<emph.end type="italics"></emph.end>se videtur 	  <lb></lb>
sive aliud quid vis potius coniunctius ei  <lb></lb>
fingere, quandoquidem conexu corpus adhaeret. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000722">Denique corporis atque animi vivata potestas  <lb></lb>
inter se coniuncta valent vitaque fruuntur;  <lb></lb>
nec sine corpore enim vitalis edere motus                      	 <lb></lb>
sola potest animi per se natura nec autem  <lb></lb>
cassum anima corpus durare et sensibus uti. </s><s id="s.000723"> <lb></lb>
scilicet avolsus radicibus ut nequit ullam  <lb></lb>
dispicere ipse oculus rem seorsum corpore toto,  <lb></lb>
sic anima atque animus per se nil posse videtur. </s><s id="s.000724">             <lb></lb>
nimirum quia <emph type="italics"></emph>per<emph.end type="italics"></emph.end> venas et viscera mixtim,  <lb></lb>
per nervos atque ossa, tenentur corpore ab omni  <lb></lb>
nec magnis intervallis primordia possunt  <lb></lb>
libera dissultare, ideo conclusa moventur  <lb></lb>
sensiferos motus quos extra corpus in auras                     <lb></lb>
aeris haut possunt post mortem eiecta moveri  <lb></lb>
propterea quia non simili ratione tenentur. </s><s id="s.000725"> <lb></lb>
corpus enim atque animans erit aer, si cohibere  <lb></lb>
sese anima atque in eo poterit concludere motus  <lb></lb>
quos ante in nervis et in ipso corpore agebat. </s><s id="s.000726">                  <lb></lb>
quin etiam finis dum vitae vertitur intra, <lb></lb>
saepe aliqua tamen e causa labefacta videtur <lb></lb>
ire anima ac toto solui de corpore <emph type="italics"></emph>velle<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
	et quasi supremo languescere tempore voltus <lb></lb>
molliaque exsangui <emph type="italics"></emph>trunco<emph.end type="italics"></emph.end> cadere omnia membra.	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/103.jpg" pagenum="141"></pb>
quod genus est, animo male factum cum perhibet<emph type="italics"></emph>ur<emph.end type="italics"></emph.end>  <lb></lb>
aut animam liquisse; ubi iam trepidatur et omnes  <lb></lb>
extremum cupiunt vitae repraehendere vinclum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000727">conquassatur enim tum mens animaeque potestas	 <lb></lb>
omnis et haec ipso cum corpore conlabefiunt;	 <lb></lb>
ut gravior paulo possit dissolvere causa, <lb></lb>
quid dubitas tandem quin extra prodita corpus <lb></lb>
inbecilla foras in aperto, tegmine dempto, <lb></lb>
non modo non omnem possit durare per aevom, <lb></lb>
sed minimum quodvis nequeat consistere tempus?</s><s id="s.000728">	 <lb></lb>
quare etiam atque etiam resoluto corporis omni <lb></lb>
tegmine et eiectis extra vitalibus auris <lb></lb>
dissolui sensus animi fateare necessest <lb></lb>
atque animam, quoniam coniunctast causa duobus. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000729">Denique cum corpus nequeat perferre animai <lb></lb>
discidium quin in taetro tabescat odore, <lb></lb>
quid dubitas quin ex imo penitusque coorta <lb></lb>
emanarit uti fumus diffusa animae vis, <lb></lb>
atque ideo tanta mutatum putre ruina <lb></lb>
conciderit corpus, penitus quia mota loco sunt	 <lb></lb>
fundamenta, foras anima emanante per artus <lb></lb>
perque viarum omnis flexus, in corpore qui sunt, <lb></lb>
atque foramina?</s><s id="s.000730"> multimodis ut noscere possis <lb></lb>
dispertitam animae naturam exisse per artus <lb></lb>
et prius esse sibi distractam corpore in ipso, <lb></lb>
quam prolapsa foras enaret in aeris auras.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000731">nec sibi enim quisquam moriens sentire videtur <lb></lb>
ire foras animam incolumem de corpore toto <lb></lb>
nec prius ad iugulum et supera succedere fauces, <lb></lb>
verum deficere in certa regione locatam;	 <lb></lb>
ut sensus alios in parti quemque sua scit <lb></lb>
dissolui. </s><s id="s.000732">quod si inmortalis nostra foret mens, <lb></lb>
non tam se moriens dissolvi conquereretur, <lb></lb>
sed magis ire foras vestemque relinquere, ut anguis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000733"><pb xlink:href="082/01/104.jpg" pagenum="142"></pb>
Denique cur animi numquam mens consiliumque	 <lb></lb>
gignitur in capite aut pedibus manibusve, sed unis <lb></lb>
sedibus et certis regionibus omnibus haeret, <lb></lb>
si non certa loca ad nascendum reddita cuique <lb></lb>
sunt, et ubi quicquid possit durare creatum, <lb></lb>
atque ita multimodis partitis artubus esse,	 <lb></lb>
membrorum ut numquam existat praeposterus ordo?</s><s id="s.000734"> <lb></lb>
usque adeo sequitur res rem neque flamma creari <lb></lb>
fluminibus solitast neque in igni gignier algor. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000735">Praeterea si inmortalis natura animaist <lb></lb>
et sentire potest secreta a corpore nostro,	 <lb></lb>
quinque, ut opinor, eam faciundum est sensibus auctam; <lb></lb>
nec ratione alia nosmet proponere nobis <lb></lb>
possumus infernas animas Acherunte vagari.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000736">pictores itaque et scriptorum saecla priora <lb></lb>
sic animas intro duxerunt sensibus auctas.	 <lb></lb>
at neque sorsum oculi neque nares nec manus ipsa <lb></lb>
esse potest animae neque sorsum lingua, neque aures <lb></lb>
auditu per se possunt sentire neque esse. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000737">Et quoniam toto sentimus corpore inesse  <lb></lb>
vitalem sensum et totum esse animale videmus,	 <lb></lb>
si subito medium celeri praeciderit ictu  <lb></lb>
vis aliqua ut sorsum partem secernat utramque,  <lb></lb>
dispertita procul dubio quoque vis animai  <lb></lb>
et discissa simul cum corpore dissicietur. </s><s id="s.000738"> <lb></lb>
at quod scinditur et partis discedit in ullas,	 <lb></lb>
scilicet aeternam sibi naturam abnuit esse. </s><s id="s.000739"> <lb></lb>
falciferos memorant currus abscidere membra  <lb></lb>
saepe ita de subito permixta caede calentis,  <lb></lb>
ut tremere in terra videatur ab artubus id quod  <lb></lb>
decidit abscisum, cum mens tamen atque hominis vis 	 <lb></lb>
mobilitate mali non quit sentire dolorem;  <lb></lb>
et semel in pugnae studio quod dedita mens est, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/105.jpg" pagenum="143"></pb>
corpore reliquo pugnam caedesque petessit, <lb></lb>
nec tenet amissam laevam cum tegmine saepe <lb></lb>
inter equos abstraxe rotas falcesque rapaces,	 <lb></lb>
nec cecidisse alius dextram, cum scandit et instat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000740">inde alius conatur adempto surgere crure, <lb></lb>
cum digitos agitat propter moribundus humi pes.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000741">et caput, abscisum calido viventeque trunco <lb></lb>
servat humi voltum vitalem oculosque patentis,	 <lb></lb>
donec reliquias animai reddidit omnes.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000742">quin etiam tibi si, lingua vibrante, micanti <lb></lb>
serpentis cauda e procero corpore, utrumque <lb></lb>
... <lb></lb>
sit libitum in multas partis discidere ferro, <lb></lb>
omnia iam sorsum cernes ancisa recenti	 <lb></lb>
volnere tortari et terram conspargere tabo, <lb></lb>
ipsam seque retro partem petere ore priorem, <lb></lb>
volneris ardenti ut morsu premat icta dolorem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000743">omnibus esse igitur totas dicemus in illis <lb></lb>
particulis animas?</s><s id="s.000744"> at ea ratione sequetur	 <lb></lb>
unam animantem animas habuisse in corpore multas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000745">ergo divisast ea quae fuit una simul cum <lb></lb>
corpore; quapropter mortale utrumque putandumst, <lb></lb>
in	multas quoniam partis disciditur aeque. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000746">Praeterea si inmortalis natura animai	 <lb></lb>
constat et in corpus nascentibus insinuatur, <lb></lb>
cur super anteactam aetatem meminisse nequimus <lb></lb>
nec vestigia gestarum rerum ulla tenemus ?</s><s id="s.000747"> <lb></lb>
nam si tanto operest animi mutata potestas, <lb></lb>
omnis ut actarum exciderit retinentia rerum,	 <lb></lb>
non, ut opinor, id a leto iam longiter errat, <lb></lb>
quapropter fateare necessest quae fuit ante <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/106.jpg" pagenum="144"></pb>
interiisse et quae nunc est nunc esse creatam. </s><s id="s.000748"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000749">Praeterea si iam perfecto corpore nobis  <lb></lb>
inferri solitast animi vivata potestas 	 <lb></lb>
tum cum gignimur et vitae eum limen inimus,  <lb></lb>
haud ita conveniebat uti cum corpore et una  <lb></lb>
cum membris videatur in ipso sanguine cresse,  <lb></lb>
sed velut in cavea per se sibi vivere solam.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000750">CONVENIT UT SENSU CORPUS TAMEN AFFLUAT OMNE	 <lb></lb>
quod fieri totum contra manifesta docet res;  <lb></lb>
namque ita conexa est per venas viscera nervos  <lb></lb>
ossaque, uti dentes quoque sensu participentur;  <lb></lb>
morbus ut indicat et gelidai stringor aquai  <lb></lb>
et lapis oppressus, subiit si e frugibus, asper.	 <lb></lb>
quare etiam atque etiam neque originis esse putandumst <lb></lb>
expertis animas nec leti lege solutas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000751">nam neque tanto opere adnecti potuisse putandumst <lb></lb>
corporibus nostris extrinsecus insinuatas, <lb></lb>
nec, tam contextae cum sint, exire videntur	 <lb></lb>
incolumes posse et salvas exsolvere sese <lb></lb>
omnibus e nervis atque ossibus articulisque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000752">quod si forte putas extrinsecus insinuatam <lb></lb>
permanare animam nobis per membra solere, <lb></lb>
tanto quique magis eum corpore fusa peribit.	 <lb></lb>
quod permanat enim dissolvitur, interit ergo.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000753">dispertitus enim per caulas corporis omnis <lb></lb>
ut cibus, in membra atque artus cuin diditur omnis, <lb></lb>
disperit atque aliam naturam sufficit ex se, <lb></lb>
sic anima atque animus quamvis integra recens <emph type="italics"></emph>in<emph.end type="italics"></emph.end>	 <lb></lb>
corpus eunt, tamen in manando dissoluuntur, <lb></lb>
dum quasi per caulas omnis diduntur in artus <lb></lb>
particulae quibus haec animi natura creatur, <lb></lb>
quae nunc in nostro dominatur corpore nata <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/107.jpg" pagenum="145"></pb>
ex illa quae tum periit partita per artus, 	 <lb></lb>
quapropter neque natali privata videtur  <lb></lb>
esse die natura animae nec funeris expers. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000754">Semina praeterea linquontur necne animai  <lb></lb>
corpore in exanimo?</s><s id="s.000755"> quod si lincuntur et insunt,  <lb></lb>
haut erit ut merito inmortalis possit haberi, 	 <lb></lb>
partibus amissis quoniam libata recessit. </s><s id="s.000756"> <lb></lb>
sin ita sinceris membris ablata profugit  <lb></lb>
ut nullas partis in corpore liquerit ex, se,  <lb></lb>
unde cadavera rancenti iam viscere vermes  <lb></lb>
expirant atque unde animantum copia tanta 	 <lb></lb>
exos et exanguis tumidos perfluctuat artus?</s><s id="s.000757">  <lb></lb>
quod si forte animas extrinsecus, insinuari <lb></lb>
vermibus et privas in corpora posse venire <lb></lb>
credis nec reputas cur milia multa animarum <lb></lb>
conveniant unde una recesserit, hoc tamen est ut	 <lb></lb>
quaerendum videatur et in discrimen agendum, <lb></lb>
utrum tandem animae venentur semina quaeque <lb></lb>
vermiculorum ipsaeque sibi fabricentur ubi sint, <lb></lb>
an quasi corporibus perfectis insinuentur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000758">at neque cur faciant ipsae quareve laborent	 <lb></lb>
dicere suppeditat. </s><s id="s.000759">neque enim, sine corpore cum sunt, <lb></lb>
sollicitae volitant morbis alguque fameque; <lb></lb>
corpus enim magis his vitiis adfine laborat <lb></lb>
et mala multa animus contage fungitur eius.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000760">sed tamen his esto quamvis , facere utile corpus,	 <lb></lb>
cum subeant; at qua possint via nulla videtur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000761">haut igitur faciunt animae sibi corpora et artus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000762">nec tamen est utqui perfectis insinuentur	 <lb></lb>
corporibus; neque enim poterunt suptiliter esse <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/108.jpg" pagenum="146"></pb>
conexae neque consensus contagia fient.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000763">Denique cur acris violentia triste leonum <lb></lb>
seminium sequitur, volpes dolus, et fuga cervos, <lb></lb>
A PATRIBUS DATUR ET A PATRIUS PAVOR INCITAT ARTUS <lb></lb>
et iam cetera de genere hoc cur omnia membris  <lb></lb>
ex ineunte aevo generascunt ingenioque, 	 <lb></lb>
si non, certa suo quia semine seminioque  <lb></lb>
vis animi pariter crescit cum corpore toto?</s><s id="s.000764">  <lb></lb>
quod si inmortalis foret et mutare soleret  <lb></lb>
corpora, permixtis animantes moribus essent,  <lb></lb>
effugeret canis Hyrcano de semine saepe	 <lb></lb>
cornigeri incursum cervi tremeretque per auras  <lb></lb>
aeris accipiter fugiens veniente columba, <lb></lb>
desiperent homines, saperent fera saecla ferarum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000765">illud enim falsa fertur ratione, quod aiunt  <lb></lb>
inmortalem animam mutato corpore flecti. </s><s id="s.000766">	 <lb></lb>
quod mutatur enim dissolvitur, interit ergo;  <lb></lb>
traiciuntur enim partes atque ordine migrant;  <lb></lb>
quare dissolui quoque debent posse per artus,  <lb></lb>
denique ut intereant una cum corpore cunctae. </s><s id="s.000767"> <lb></lb>
sin animas hominum dicent in corpora semper	 <lb></lb>
ire humana, tamen quaeram cur e sapienti  <lb></lb>
stulta queat fieri, nec prudens sit puer ullus  <lb></lb>
nec tam doctus equae pullus quam fortis equi vis. </s><s id="s.000768"> <lb></lb>
Scilicet in tenero tenerascere corpore mentem	  <lb></lb>
confugient. </s><s id="s.000769">quod si iam fit, fateare necessest  <lb></lb>
mortalem esse animam, quoniam mutata per artus  <lb></lb>
tanto opere amittit vitam sensumque priorem. </s><s id="s.000770"> <lb></lb>
quove modo poterit pariter cum corpore quoque  <lb></lb>
confirmata cupitum aetatis tangere florem	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/109.jpg" pagenum="147"></pb>
vis animi, nisi erit consors in origine prima?</s><s id="s.000771"> <lb></lb>
quidve foras sibi vult membris exire senectis ?</s><s id="s.000772"> <lb></lb>
an metuit conclusa manere in corpore putri <lb></lb>
et domus aetatis spatio ne fessa vetusto <lb></lb>
obruat?</s><s id="s.000773"> at non sunt immortali ulla pericla.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000774">Denique conubia ad Veneris partusque ferarum <lb></lb>
esse animas praesto deridiculum esse videtur, <lb></lb>
expectare immortalis mortalia membra <lb></lb>
innumero numero certareque praeproperanter <lb></lb>
inter se quae prima potissimaque insinuetur,	 <lb></lb>
si non forte ita sunt animarum foedera pacta <lb></lb>
ut quae prima volans advenerit insinuetur <lb></lb>
prima neque inter se contendant viribus hilum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000775">Denique in aethere non arbor, non aequore in alto <lb></lb>
nubes esse queunt nec pisces vivere in arvis	 <lb></lb>
nec cruor in lignis neque saxis sucus inesse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000776">certum ac dispositumst ubi quicquit crescat et insit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000777">sic animi natura nequit sine corpore oriri <lb></lb>
sola neque a nervis et sanguine longiter esse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000778">quod si (posset enim multo prius) ipsa animi vis	 <lb></lb>
in capite aut umeris aut imis calcibus esse <lb></lb>
posset et innasci quavis in parte, soleret <lb></lb>
tandem in eodem homine atque in eodem vase manere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000779">quod quoniam nostro quoque constat corpore certum <lb></lb>
dispositumque videtur ubi esse et crescere possit	 <lb></lb>
sorsum anima atque animus, tanto magis infitiandum <lb></lb>
totum posse extra corpus durare genique.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000780">quare, corpus ubi interiit, periisse necessest <lb></lb>
confiteare animam distractam in corpore toto.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000781">quippe etenim mortale aeterno iungere et una	 <lb></lb>
consentire putare et fungi mutua posse <lb></lb>
desiperest; quid enim diversius esse putandumst <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/110.jpg" pagenum="148"></pb>
aut magis inter se disiunctum discrepitansque, <lb></lb>
quam mortale quod est inmortali atque perenni <lb></lb>
iunctum in concilio saevas tolerare procellas ?</s><s id="s.000782"> 	 <lb></lb>
quod si forte ideo magis immortalis habendast,	 <lb></lb>
quod letalibus ab rebus munita tenetur, <lb></lb>
aut quia non veniunt omnino aliena salutis <lb></lb>
aut quia quae veniunt aliqua ratione recedunt <lb></lb>
pulsa prius quam quid noceant sentire queamus, <lb></lb>
... <lb></lb>
praeter enim quam quod morbis curn corporis aegret, <lb></lb>
advenit id quod eam de rebus saepe futuris	 <lb></lb>
macerat inque metu male habet eurisque fatigat <lb></lb>
praeteritisque male admissis peccata remordent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000783">adde furorem animi proprium atque oblivia rerum, <lb></lb>
  <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/111.jpg" pagenum="149"></pb>
adde quod in nigras lethargi mergitur undas. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000784">Nil igitur mors est ad nos neque pertinet hilum,	 <lb></lb>
quandoquidem natura animi mortalis habetur,  <lb></lb>
et velut anteacto nil tempore sensimus aegri,  <lb></lb>
ad confligendum venientibus undique Poenis,  <lb></lb>
omnia cum belli trepido concussa tumultu  <lb></lb>
horrida contremuere sub altis aetheris oris,	 <lb></lb>
in dubioque fuere utrorum ad regna cadendum  <lb></lb>
omnibus humanis esset terraque marique, <lb></lb>
sic, ubi non erimus, curn corporis atque animai  <lb></lb>
discidium fuerit quibus e sumus uniter apti,  <lb></lb>
scilicet haud nobis quicquam, qui non erimus tum, 	 <lb></lb>
accidere omnino poterit sensumque movere,  <lb></lb>
non si terra mari miscebitur et mare caelo. </s><s id="s.000785"> <lb></lb>
et si iam nostro sentit de corpore postquam  <lb></lb>
distractast animi natura animaeque potestas,  <lb></lb>
nil tainen est ad nos qui comptu coniugioque 	 <lb></lb>
corporis atque animae consistimus uniter apti. </s><s id="s.000786"> <lb></lb>
nec, si materiem nostram collegerit aetas  <lb></lb>
post obitum rursumque redegerit ut sita nunc est  <lb></lb>
atque iterum nobis fuerint data lumina vitae,  <lb></lb>
pertineat quicquam tamen ad nos id quoque factum,	 <lb></lb>
interrupta semel cum sit repetentia nostri. </s><s id="s.000787"> <lb></lb>
et nunc nil ad nos de nobis attinet, ante  <lb></lb>
qui fuimus, <emph type="italics"></emph>neque<emph.end type="italics"></emph.end> iam de illis nos adficit angor. </s><s id="s.000788"> <lb></lb>
nam cum respicias inmensi temporis omne  <lb></lb>
praeteritum spatium, tum motus materiai 	 <lb></lb>
multimodis quam sint, facile hoc adcredere possis,  <lb></lb>
semina saepe in eodem, ut nunc sunt, ordine posta <lb></lb>
haec eadem, quibus e nunc nos sumus, ante fuisse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000789">nec memori tamen id quimus repraehendere mente;  <lb></lb>
inter enim iectast vitai pausa vageque <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/112.jpg" pagenum="150"></pb>
deerrarunt passim motus ab sensibus omnes.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000790">debet enim, misere si forte aegreque futurumst, <lb></lb>
ipse quoque esse in eo tum tempore, cui male possit <lb></lb>
accidere. </s><s id="s.000791">id quoniam mors eximit, esseque probet <lb></lb>
 illum cui possint incommoda conciliari,	 <lb></lb>
scire licet nobis nil esse in morte timendum <lb></lb>
nec miserum fieri qui non est posse neque hilum  <lb></lb>
differre anno ullo fuerit iam tempore natus,  <lb></lb>
mortalem vitam mors eum inmortalis ademit. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000792">Proinde ubi se videas hominem indignarier ipsum, 	 <lb></lb>
post mortem fore ut aut putescat corpore posto  <lb></lb>
aut flammis interfiat malisve ferarum,  <lb></lb>
scire licet non sincerum sonere atque subesse  <lb></lb>
caecum aliquem cordi stimulum, quamvis neget ipse  <lb></lb>
credere se quemquam sibi sensum in morte futurum.	 <lb></lb>
non, ut opinor, enim dat quod promittit et unde,  <lb></lb>
nec radicitus e vita se tollit et eicit,  <lb></lb>
sed facit esse sui quiddam super inscius ipse. </s><s id="s.000793"> <lb></lb>
vivus enim sibi cum proponit quisque futurum,  <lb></lb>
corpus uti volucres lacerent in morte feraeque,	 <lb></lb>
ipse sui miseret; neque enim se dividit illim,  <lb></lb>
nec removet satis a proiecto corpore et illum  <lb></lb>
se fingit sensuque suo contaminat astans. </s><s id="s.000794"> <lb></lb>
hinc indignatur se mortalem esse creatum  <lb></lb>
nec videt in vera nullum fore morte alium se 	 <lb></lb>
qui possit vivus sibi se lugere peremptum  <lb></lb>
stansque iacentem <emph type="italics"></emph>se<emph.end type="italics"></emph.end> lacerari urive dolere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000795"><pb xlink:href="082/01/113.jpg" pagenum="151"></pb>
nam si in in morte malumst malis morsuque ferarum <lb></lb>
tractari, non invenio qui non sit acerbum <lb></lb>
ignibus inpositum calidis torrescere flammis	 <lb></lb>
aut in melle situm suffocari atque rigere <lb></lb>
frigore, cum summo gelidi cubat aequore saxi, <lb></lb>
urgerive superne obtritum pondere terrae. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000796">Iam iam non domus accipiet te laeta, neque uxor <lb></lb>
optima nec dulces occurrent oscula nati	 <lb></lb>
praeripere et tacita pectus dulcedine tangent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000797">non poteris factis florentibus esse, tuisque <lb></lb>
praesidium. </s><s id="s.000798">misero misere&#039; aiunt &#039;omnia ademit <lb></lb>
una dies infesta tibi tot praemia vitae.&#039; <lb></lb>
illud in his rebus non addunt &#039;nec tibi earum	 <lb></lb>
iam desiderium rerum super insidet una.&#039; <lb></lb>
quod bene si videant animo dictisque sequantur, <lb></lb>
dissoluant animi magno se angore metuque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000799">&#039;tu quidem ut es leto sopitus, sic eris aevi <lb></lb>
quod superest cunctis privatu&#039; doloribus aegris:	 <lb></lb>
at nos horrifico cinefactum te prope busto <lb></lb>
insatiabiliter deflevimus, aeternumque <lb></lb>
nulla dies nobis maerorem e pectore demet.&#039; <lb></lb>
illud ab hoc igitur quaerendum est, quid sit amari <lb></lb>
tanto opere, ad somnum si res redit atque quietem,	 <lb></lb>
cur quisquam aeterno possit tabescere luctu. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000800">Hoc etiam faciunt ubi discubuere tenentque <lb></lb>
pocula saepe homines et inumbrant ora coronis, <lb></lb>
ex animo ut dicant &#039;brevis hic est fructus homullis; <lb></lb>
iam fuerit neque post umquam revocare licebit.&#039;	 <lb></lb>
tamquam in morte mali cum primis hoc sit eorum, <lb></lb>
quod sitis exurat miseros atque arida torres, <lb></lb>
aut aliae cuius desiderium insideat rei.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000801">nec sibi enim quisquam tum se vitamque requirit, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/114.jpg" pagenum="152"></pb>
eum pariter mens et corpus sopita quiescunt ;  <lb></lb>
nam licet aeternum per nos sie esse soporem,  <lb></lb>
nec desiderium nostri nos adficit ullum. </s><s id="s.000802"> <lb></lb>
et tamen haudquaquam nostros tune illa per artus  <lb></lb>
longe ab sensiferis primordia motibus errant,  <lb></lb>
cum correptus homo ex somno se colligit ipse. </s><s id="s.000803">	 <lb></lb>
multo igitur mortem minus ad nos esse putandumst,  <lb></lb>
si minus esse potest quam quod nil esse videmus;  <lb></lb>
maior enim turbae disiectus materiai  <lb></lb>
consequitur leto nec quisquam expergitus exstat,  <lb></lb>
frigida quem semel est vitai pausa secuta.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000804">Denique si vocem rerum natura repente <lb></lb>
mittat et hoc alicui nostrum sie increpet ipsa <lb></lb>
&#039;quid tibi tanto operest, mortalis, quod nimis aegris <lb></lb>
luctibus indulges ?</s><s id="s.000805"> quid mortem congemis ac fles?</s><s id="s.000806"> <lb></lb>
nam gratis anteacta fuit tibi vita priorque <lb></lb>
et non omnia pertusum congesta quasi in vas <lb></lb>
commoda perfluxere atque ingrata interiere: <lb></lb>
cur non ut plenus vitae conviva recedis <lb></lb>
aequo animoque capis securam, stulte, quietem ?</s><s id="s.000807"> <lb></lb>
sin ea quae fructus cumque es periere profusa	 <lb></lb>
vitaque in offensust, cur amplius addere quaeris, <lb></lb>
rursum quod pereat male et ingratum occidat omne, <lb></lb>
non potius vitae finem facis atque laboris ?</s><s id="s.000808"> <lb></lb>
nam tibi praeterea quod machiner inveniamque, <lb></lb>
quod placeat, nil est: eadem sunt omnia semper.	 <lb></lb>
si tibi non annis corpus iam marcet et artus <lb></lb>
confecti languent, eadem tamen omnia restant, <lb></lb>
omnia si pergas vivendo vincere saecla, <lb></lb>
atque etiam potius, si numquam sis moriturus,&#039; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/115.jpg" pagenum="153"></pb>
quid respondemus, nisi iustam intendere litem  <lb></lb>
naturam et veram verbis exponere causam ?</s><s id="s.000809"> <lb></lb>
 grandior hic vero si iam seniorque queratur <lb></lb>
 atque obitum lamentetur miser amplius aequo,  <lb></lb>
non merito inclamet magis et voce inerepet acri ?</s><s id="s.000810"> <lb></lb>
&#039;aufer abhinc lacrimas, balatro, et compesce querellas. </s><s id="s.000811"> <lb></lb>
omnia perfunctus vitai praemia marces.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000812">sed quia semper aves quod abest, praesentia temnis, <lb></lb>
inperfecta tibi elapsast ingrataque vita <lb></lb>
et nec opinanti mors ad caput adstitit ante <lb></lb>
quam satur ac plenus possis disce<emph type="italics"></emph>de<emph.end type="italics"></emph.end>re rerum.	 <lb></lb>
nunc aliena tua tamen aetate omnia mitte <lb></lb>
aequo animoque agedum magnus concede: necessest.&#039; <lb></lb>
iure, ut opinor, agat, iure increpet inciletque; <lb></lb>
cedit enim rerum novitate extrusa vetustas <lb></lb>
semper, et ex aliis aliud reparare necessest;	 <lb></lb>
nec quisquam in barathrum nec Tartara deditur atra: <lb></lb>
materies opus est ut crescant postera saecla; <lb></lb>
quae tamen omnia te vita perfuncta sequentur; <lb></lb>
nec minus ergo ante haec quam tu cecidere, cadentque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000813">sic alid ex alio numquam desistet oriri	 <lb></lb>
vitaque mancipio nulli datur, omnibus usu.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000814">respice item quam nil ad nos anteacta vetustas <lb></lb>
temporis aeterni fuerit, quam nascimur ante.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000815">hoc igitur speculum nobis natura futuri <lb></lb>
temporis exponit post mortem denique nostram.	 <lb></lb>
numquid ibi horribile apparet, num triste videtur <lb></lb>
quicquam, non omni somno securius exstat?</s><s id="s.000816"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000817">Atque ea nimirum quaecumque Acherunte profundo <lb></lb>
prodita sunt esse, in vita sunt omnia nobis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000818"><pb xlink:href="082/01/116.jpg" pagenum="154"></pb>
nec miser inpedens magnum timet aere saxum	 <lb></lb>
Tantalus, ut famast, cassa formidine torpens; <lb></lb>
sed magis in vita divom metus urget inanis <lb></lb>
mortalis casumque timent quem cuique ferat fors.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000819">nec Tityon volucres ineunt Acherunte iacentem <lb></lb>
nec quod sub magno scrutentur pectore quicquam	 <lb></lb>
perpetuam aetatem possunt reperire profecto.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000820">quamlibet immani proiectu corporis exstet, <lb></lb>
qui non sola novem dispessis iugera membris <lb></lb>
optineat, sed qui terrai totius orbern,	 <lb></lb>
non tamen aeternum poterit perferre dolorem	 <lb></lb>
nec praebere cibum proprio de corpore semper.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000821">sed Tityos nobis hic est, in amore iacentem <lb></lb>
quem volucres lacerant atque exest anxius angor <lb></lb>
aut alia quavis scindunt cuppedine curae.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000822">Sisyphus in vita quoque nobis ante oculos est	 <lb></lb>
qui petere a populo fasces saevasque secures <lb></lb>
imbibit et semper victus tristisque recedit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000823">nam petere imperium quod inanest nec datur umquam, <lb></lb>
atque in eo semper durum sufferre laborem, <lb></lb>
hoc est adverso nixantem trudere monte	 <lb></lb>
saxum quod tamen <emph type="italics"></emph>e<emph.end type="italics"></emph.end> summo iam vertice rusum <lb></lb>
volvitur et plani raptim petit aequora campi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000824">deinde animi ingratam naturam pascere semper <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/117.jpg" pagenum="155"></pb>
atque explere bonis rebus satiareque numquam, <lb></lb>
quod faciunt nobis annorum tempora, circum 	 <lb></lb>
cum redeunt fetusque ferunt variosque lepores,  <lb></lb>
nec tamen explemur vitai fructibus umquam,  <lb></lb>
hoc, ut opinor, id est, aevo florente puellas  <lb></lb>
quod memorant laticem pertusum congere<emph type="italics"></emph>re<emph.end type="italics"></emph.end> in vas,  <lb></lb>
quod tamen expleri nulla ratione potestur. </s><s id="s.000825">	 <lb></lb>
Cerberus et furiae iam vero et lucis egestas <lb></lb>
Tartarus horriferos eructans faucibus aestus, <lb></lb>
qui neque sunt usquam nec possunt esse profecto. </s><s id="s.000826"> <lb></lb>
sed inetus in vita poenarum pro male factis  <lb></lb>
est insignibus insignis scelerisque luella, 		 <lb></lb>
carcer et horribilis de saxo iactu&#039; deorsum,  <lb></lb>
verbera carnifices robur pix lammina taedae;  <lb></lb>
quae tamen etsi absunt, at mens sibi conscia factis  <lb></lb>
praemetuens adhibet stimulos terretque flagellis  <lb></lb>
nec videt interea qui terminus esse malorum 	 <lb></lb>
possit nec quae sit poenarum denique finis  <lb></lb>
atque eadem metuit magis haec ne in morte gravescant. </s><s id="s.000827"> <lb></lb>
hic Acherusia fit stultorum denique vita. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000828">Hoc etiam tibi tute interdum dicere possis <lb></lb>
&#039;lumina sis oculis etiam bonus Ancu&#039; reliquit	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/118.jpg" pagenum="156"></pb>
qui melior multis quam tu fuit, improbe, rebus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000829">inde alii multi reges rerumque potentes <lb></lb>
occiderunt, magnis qui gentibus imperitarunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000830">ille quoque ipse, viam qui quondam per mare magnum <lb></lb>
stravit iterque dedit legionibus ire per altum	 <lb></lb>
ac pedibus salsas docuit superare lucunas <lb></lb>
et contemsit equis insultans murmura ponti, <lb></lb>
lumine adempto animam moribundo corpore fudit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000831">Scipiadas, belli fulmen, Carthaginis horror, <lb></lb>
ossa dedit terrae proinde ac famul infimus esset.		 <lb></lb>
adde repertores doctrinarum atque leporum, <lb></lb>
adde Heliconiadum comites; quorum unus Homerus <lb></lb>
sceptra potitus eadem aliis sopitu&#039; quietest.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000832">denique Democritum postquam matura vetustas <lb></lb>
admonuit memores motus languescere mentis,	 <lb></lb>
sponte sua leto caput obvius optulit ipse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000833">ipse Epicurus obit decurso lumine vitae, <lb></lb>
qui genus humanum ingenio superavit et omnis <lb></lb>
restincxit, stellas exortus ut aetherius sol.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000834">tu vero dubitabis et indignabere obire ?</s><s id="s.000835">	 <lb></lb>
mortua cui vita est prope iam vivo atque videnti, <lb></lb>
qui somno partem maiorem conteris aevi <lb></lb>
et vigilans stertis nec somnia cernere cessas <lb></lb>
sollicitamque geris cassa formidine mentem <lb></lb>
nec reperire potes tibi quid sit saepe mali, cum	 <lb></lb>
ebrius urgeris multis miser undique curis <lb></lb>
atque animi incerto fluitans errore vagaris.&#039; <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000836">Si possent homines, proinde ac sentire videntur <lb></lb>
pondus inesse animo quod se gravitate fatiget, <lb></lb>
  <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/119.jpg" pagenum="157"></pb>
e quibus id fiat causis quoque noscere et unde		 <lb></lb>
tanta mali tamquam moles in pectore constet, <lb></lb>
haut ita vitam agerent, ut nunc plerumque videmus <lb></lb>
quid sibi quisque velit nescire et quaerere semper <lb></lb>
commutare locum quasi onus deponere possit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000837">exit saepe foras magnis ex aedibus ille,	 <lb></lb>
esse domi quem pertaesumst, subitoque <emph type="italics"></emph>revertit,<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
quippe foris nilo melius qui sentiat esse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000838">currit agens mannos ad villam praecipitanter, <lb></lb>
auxilium tectis quasi ferre ardentibus instans; <lb></lb>
oscitat extemplo, tetigit eum limina villae,	 <lb></lb>
aut abit in somnum gravis atque oblivia quaerit, <lb></lb>
aut etiam properans urbem petit atque revisit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000839">hoc se quisque modo fugit (at quem scilicet, ut fit, <lb></lb>
effugere haut potis est, ingratis haeret) et odit <lb></lb>
propterea, morbi quia causam non tenet aeger;	 <lb></lb>
quam bene si videat, iam rebus quisque relictis <lb></lb>
naturam primum studeat cognoscere rerum, <lb></lb>
temporis aeterni quoniam, non unius horae, <lb></lb>
ambigitur status, in quo sit mortalibus omnis <lb></lb>
aetas, post mortem quae restat cumque manenda.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000840">Denique tanto opere in dubiis trepidare periclis <lb></lb>
quae mala nos subigit vitai tanta cupido ?</s><s id="s.000841"> <lb></lb>
certa quidem finis vitae mortalibus adstat <lb></lb>
nec devitari letum pote quin obeamus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000842">praeterea versamur ibidem atque insumus usque	 <lb></lb>
nec nova vivendo procuditur ulla voluptas; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/120.jpg" pagenum="158"></pb>
sed dum abest quod avemus, id exsuperare videtur <lb></lb>
cetera; post aliut, cum contigit illud, avemus <lb></lb>
et sitis aequa tenet vitai semper hiantis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000843">posteraque in dubiost fortunam quam vehat aetas,	 <lb></lb>
quidve ferat nobis casus quive exitus instet.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000844">nec prorsum vitam ducendo demimus hilum <lb></lb>
tempore de mortis nec delibare valemus, <lb></lb>
quo minus esse diu possimus forte perempti.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000845">proinde licet quot vis vivendo condere saecla;	 <lb></lb>
mors aeterna tamen nilo minus illa manebit, <lb></lb>
nec minus ille diu iam non erit, ex hodierno <lb></lb>
lumine qui finem vitai fecit, et ille, <lb></lb>
mensibus atque annis qui multis occidit ante. <lb></lb>
</s></p>
</chap>
<pb xlink:href="082/01/121.jpg"></pb>
<chap n="4">
<p type="head"><s id="s.000846">T. </s><s id="s.000847">LUCRETI CARI</s></p>
<p type="head"><s id="s.000848">DE RERUM NATURA</s></p>
<p type="head"><s id="s.000849">LIBER QUARTUS</s></p>
<p type="main"><s id="s.000850"> <lb></lb>
(Avia Pieridum peragro loca nullius ante <lb></lb>
trita solo, iuvat integros accedere fontis <lb></lb>
atque haurire, iuvatque novos decerpere flores <lb></lb>
insignemque meo capiti petere inde coronam <lb></lb>
unde prius nulli velarint tempora musae;	 <lb></lb>
primum quod magnis doceo de rebus et artis <lb></lb>
religionum animum nodis exsolvere pergo, <lb></lb>
deinde quod obscura de re tam lucida pango <lb></lb>
carmina, musaeo contingens cuncta lepore.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000851">id quoque enim non ab nulla ratione videtur;	 <lb></lb>
nam veluti pueris absinthia taetra medentes <lb></lb>
cum dare conantur, prius oras pocua circum <lb></lb>
contingunt mellis dulci flavoque liquore, <lb></lb>
ut puerorum aetas inprovida ludificetur <lb></lb>
labrorum tenus, interea perpotet amarum <lb></lb>
absinthi laticem deceptaque non capiatur, <lb></lb>
sed potius tali pacto recreata valescat, <lb></lb>
sic ego nunc, quoniam haec ratio plerumque videtur <lb></lb>
tristior esse quibus non est tractata, retroque <lb></lb>
volgus abhorret ab hac, volui tibi suaviloquenti	 <lb></lb>
carmine Pierio rationem exponere nostram <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/122.jpg" pagenum="160"></pb>
et quasi musaeo dulci contingere melle, <lb></lb>
si tibi forte animum tali ratione tenere <lb></lb>
versibus in nostris possem, dum percipis omnem <lb></lb>
naturam rerum ac persentis utilitatem.)	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000852">Atque animi quoniam docui natura quid esset <lb></lb>
et quibus e rebus cum corpore compta vigeret <lb></lb>
quove modo distracta rediret in ordia prima, <lb></lb>
nunc agere incipiam tibi, quod vementer ad has res <lb></lb>
attinet, esse ea quae rerum simulacra vocamus:	 <lb></lb>
quae, quasi membranae summo de corpore rerum <lb></lb>
dereptae, volitant ultroque citroque per auras, <lb></lb>
atque eadem nobis vigilantibus obvia mentes <lb></lb>
terrificant atque in somnis, cum saepe figuras <lb></lb>
contuimur miras simulacraque luce carentum,	 <lb></lb>
quae nos horrifice languentis saepe sopore <lb></lb>
excierunt: ne forte animas Acherunte reamur <lb></lb>
effugere aut umbras inter vivos volitare <lb></lb>
neve aliquid nostri post mortem posse relinqui, <lb></lb>
cum corpus simul atque animi natura perempta	 <lb></lb>
in sua discessum dederint primordia quaeque. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000853">Dico igitur rerum effigias tenuisque figuras <lb></lb>
mittier ab rebus summo de corpore rerum, <lb></lb>
quoi quasi membranae, vel cortex nominitandast,	 <lb></lb>
quod speciem ac formam similem gerit eius imago <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/123.jpg" pagenum="161"></pb>
cuiuscumque cluet de corpore fusa vagari.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000854">id licet hinc quamvis hebeti cognoscere corde.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000855">principio quoniam mittunt in rebus apertis <lb></lb>
corpora res multae, partim diffusa solute,	 <lb></lb>
robora ceu fumum mittunt ignesque vaporem, <lb></lb>
et partim contexta magis condensaque, ut olim <lb></lb>
cum teretis ponunt tunicas aestate cicadae, <lb></lb>
et vituli cum membranas de corpore summo <lb></lb>
nascentes mittunt, et item cum lubrica serpens	 <lb></lb>
exuit in spinis vestem; nam saepe videmus <lb></lb>
illorum spoliis vepres volitantibus auctas: <lb></lb>
quae quoniam fiunt, tenuis quoque debet imago <lb></lb>
ab rebus mitti summo de corpore rerum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000856">nam cur illa cadant magis ab rebusque recedant	 <lb></lb>
quam quae tenvia sunt, hiscendist nulla potestas; <lb></lb>
praesertim cum sint in summis corpora rebus <lb></lb>
multa minuta, iaci quae possint ordine eodem <lb></lb>
quo fuerint et formai servare figuram, <lb></lb>
et multo citius, quanto minus indupediri <lb></lb>
pauca queunt et <emph type="italics"></emph>quae<emph.end type="italics"></emph.end> sunt prima fronte locata.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000857">nam certe iacere ac largiri multa videmus, <lb></lb>
non solum ex alto penitusque, ut diximus ante, <lb></lb>
verum de summis ipsum quoque saepe colorem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000858">et volgo faciunt id lutea russaque vela	 <lb></lb>
et ferrugina, cum magnis intenta theatris <lb></lb>
per malos volgata trabesque trementia flutant; <lb></lb>
namque ibi consessum caveai supter et omnem <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/124.jpg" pagenum="162"></pb>
scaenai speciem, patrum coetumque decorum  <lb></lb>
inficiunt coguntque suo fluitare colore.	 <lb></lb>
et quanto circum mage sunt inclusa theatri <lb></lb>
moenibus, tam magis haec intus perfusa lepore  <lb></lb>
omnia conrident correpta luce diei.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000859">ergo lintea de summo cum corpore fucum <lb></lb>
mittunt, effigias quoque debent mittere tenvis	 <lb></lb>
res quaeque, ex summo quoniam iaculantur utraque. </s><s id="s.000860"> <lb></lb>
sunt igitur iam formarum vestigia certa <lb></lb>
quae volgo volitant suptili praedita filo <lb></lb>
nec singillatim possunt secreta videri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000861">praeterea omnis odor fumus vapor atque aliae res	  <lb></lb>
consimiles ideo diffusae <emph type="italics"></emph>e<emph.end type="italics"></emph.end> rebus abundant, <lb></lb>
ex alto quia dum veniunt intrinsecus ortae, <lb></lb>
scinduntur per iter flexum, nec recta viarum  <lb></lb>
ostia sunt qua contendant exire coortae.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000862">at contra tenuis summi membrana coloris	 <lb></lb>
cum iacitur, nil est quod eam discerpere possit,  <lb></lb>
in promptu quoniam est in prima fronte locata. </s><s id="s.000863"> <lb></lb>
postremo speculis in aqua splendoreque in omni  <lb></lb>
quaecumque apparent nobis simulacra, necessest,  <lb></lb>
quandoquidem simili specie sunt praedita rerum 	 <lb></lb>
ext<emph type="italics"></emph>ima,<emph.end type="italics"></emph.end> imaginibus missis consistere rerum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000864"><pb xlink:href="082/01/125.jpg" pagenum="163"></pb>
sunt igitur tenues formae, rerum similesque	 <lb></lb>
effigiae, singillatim quas cernere nemo <lb></lb>
cum possit tamen, adsiduo crebroque repulsu <lb></lb>
reiectae reddunt speculorum ex aequore visum, <lb></lb>
nec ratione alia servari posse videntur, <lb></lb>
tanto opere ut similes reddantur cuique figurae. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000865">Nunc age quam tenui natura constet imago	 <lb></lb>
percipe. </s><s id="s.000866">et in primis, quoniam primordia tantum <lb></lb>
sunt infra nostros sensus tantoque minora <lb></lb>
quam quae primum oculi coeptant non posse tueri, <lb></lb>
nunc tamen id quoque uti confirmem, exordia rerum <lb></lb>
cunctarum quam sint suptilia percipe paucis.	 <lb></lb>
primum animalia sunt iam partim tantula, quorum <lb></lb>
tertia pars nulla possit ratione videri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000867">horum intestinum quodvis quale esse putandumst! <lb></lb>
quid cordis globus aut oculi?</s><s id="s.000868"> quid membra?</s><s id="s.000869"> quid artus?</s><s id="s.000870"> <lb></lb>
quantula sunt! quid praeterea primordia quaeque		 <lb></lb>
unde anima atque animi constet natura necessumst ?</s><s id="s.000871"> <lb></lb>
nonne vides quam sint subtilia quamque minuta?</s><s id="s.000872"> <lb></lb>
praeterea quaecumque suo de corpore odorem <lb></lb>
expirant acrem, panaces absinthia taetra <lb></lb>
				 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/126.jpg" pagenum="164"></pb>
habrotonique graves et tristia centaurea,	   <lb></lb>
quorum unum quidvis leviter si forte duobus <lb></lb>
quin potius noscas rerum simulacra vagari <lb></lb>
multa modis multis nulla vi cassaque sensu ?</s><s id="s.000873"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000874">(Sed ne forte putes ea demum sola vagari,  <lb></lb>
quaecumque ab rebus rerum simulacra recedunt		  <lb></lb>
sunt etiam quae sponte sua gignuntur et ipsa  <lb></lb>
constituuntur in hoc caelo qui dicitur aer, <lb></lb>
quae multis formata modis sublime feruntur <lb></lb>
nec speciem mutare suam liquentia cessant <lb></lb>
et cuiusque modi formarum vertere in oras;	 <lb></lb>
ut nubes facile interdum concrescere in alto <lb></lb>
cernimus et mundi speciem violare serenam <lb></lb>
aera mulcentes motu. </s><s id="s.000875">nam saepe Gigantum <lb></lb>
ora volare videntur et umbram ducere late, <lb></lb>
interdum magni montes avolsaque saxa	 <lb></lb>
montibus anteire et solem succedere praeter, <lb></lb>
 inde alios trahere atque inducere belua nimbos.) <lb></lb>
Nunc ea quam facili et celeri ratione genantur  <lb></lb>
perpetuoque fluant ab rebus lapsaque cedant <lb></lb>
...<lb></lb>
semper enim summum quicquid de rebus abundat	 <lb></lb>
quod iaculentur. </s><s id="s.000876">et hoc alias cum pervenit in res, <lb></lb>
transit, ut in primis vitrum . </s><s id="s.000877">sed ubi aspera saxa <lb></lb>
aut in materiam ligni pervenit, ibi iam <lb></lb>
scinditur ut nullum simulacrum reddere possit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000878">at cum splendida quae constant opposta fuerunt	 <lb></lb>
densaque, ut in primis speculum est, nil accidit horum <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/127.jpg" pagenum="165"></pb>
nam neque, uti vitrum, potis est transire, neque autem  <lb></lb>
scindi; quam meminit levor praestare salutem. </s><s id="s.000879"> <lb></lb>
quapropter fit ut hinc nobis simulacra redundent. </s><s id="s.000880"> <lb></lb>
et quamvis subito quovis in tempore quamque	 <lb></lb>
rem contra speculum ponas, apparet imago;  <lb></lb>
perpetuo fluere ut noscas e corpore summo  <lb></lb>
texturas rerum tenuis tenuisque figuras. </s><s id="s.000881"> <lb></lb>
ergo multa brevi spatio simulacra genuntur,  <lb></lb>
ut merito celer his rebus dicatur origo. </s><s id="s.000882"> <lb></lb>
et quasi multa brevi spatio summittere debet  <lb></lb>
lumina sol ut perpetuo sint omnia plena,  <lb></lb>
sic ab rebus item simili ratione necessest  <lb></lb>
temporis in puncto rerum simulacra ferantur <lb></lb>
multa modis multis in cunctas undique partis; 	 <lb></lb>
quandoquidem speculum quocumque obvertimus oris,  <lb></lb>
res ibi respondent simili forma atque colore. </s><s id="s.000883"> <lb></lb>
praeterea modo eum fuerit liquidissima caeli  <lb></lb>
tempestas, perquam subito fit turbida foede,  <lb></lb>
undique uti tenebras omnis Acherunta rearis 	 <lb></lb>
liquisse et magnas caeli complesse cavernas. </s><s id="s.000884"> <lb></lb>
usque adeo taetra nimborum nocte coorta  <lb></lb>
inpendent atrae formidinis ora superne;  <lb></lb>
quorum quantula pars sit imago dicere nemost  <lb></lb>
qui possit neque eam rationem reddere dictis.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000885">Nunc age, quam celeri motu simulacra ferantur  <lb></lb>
et quae mobilitas ollis tranantibus auras  <lb></lb>
reddita sit, longo spatio ut brevis hora teratur,  <lb></lb>
in quem quaeque, locum diverso numine tendunt,  <lb></lb>
suavidicis potius quam multis versibus edam; 	 <lb></lb>
parvus ut est cycni melior canor, ille gruum quam  <lb></lb>
clamor in aetheriis dispersus nubibus austri. </s><s id="s.000886"> <lb></lb>
principio persaepe levis res atque minutis  <lb></lb>
corporibus factas celeris licet esse videre.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000887"><pb xlink:href="082/01/128.jpg" pagenum="166"></pb>
in quo iam genere est solis lux et vapor eius	 <lb></lb>
propterea quia sunt e primis facta minutis <lb></lb>
quae quasi cuduntur perque aeris intervallum <lb></lb>
non dubitant transire sequenti concita plaga.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000888">suppeditatur enim confestim lumine lumen <lb></lb>
et quasi protelo stimulatur fulgere fulgur.	 <lb></lb>
quapropter simulacra pari ratione necesse est <lb></lb>
inmemorabile per spatium transcurrere posse <lb></lb>
temporis in puncto, primum quod parvola causa <lb></lb>
est procul a tergo quae provehat atque propellat, <lb></lb>
quod superest, ubi tam volucri levitate ferantur;	 <lb></lb>
deinde quod usque adeo textura praedita rara <lb></lb>
mittuntur, facile ut quasvis penetrare queant res <lb></lb>
et quasi permanare per aeris intervallum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000889">praeterea si, quae penitus corpuscula rerum <lb></lb>
ex altoque foras mittuntur, solis uti lux	 <lb></lb>
ac vapor, haec puncto cernuntur lapsa diei <lb></lb>
per totum caeli spatium diffundere sese <lb></lb>
perque volare mare ac terras caelumque rigare <lb></lb>
quid quae sunt igitur iam prima fronte parata, <lb></lb>
cum iaciuntur et emissum res nulla moratur?</s><s id="s.000890">	 <lb></lb>
quone vides citius debere et longius ire <lb></lb>
multiplexque loci spatium transcurrere eodem <lb></lb>
tempore quo solis pervolgant lumina caelum ?</s><s id="s.000891"> <lb></lb>
hoc etiam in primis specimen verum esse videtur <lb></lb>
quam celeri motu rerum simulacra ferantur,	 <lb></lb>
quod simul ac primum sub diu splendor aquai <lb></lb>
ponitur, extemplo caelo stellante serena <lb></lb>
sidera respondent in aqua radiantia mundi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000892">iamne vides igitur puncto tempore imago <lb></lb>
aetheris ex oris in terrarum accidat oras ?</s><s id="s.000893">	 <lb></lb>
quare etiam atque etiam mira fateare necessest <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/129.jpg" pagenum="167"></pb>
corpora quae feriant oculos visumque lacessant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000894">perpetuoque fluunt certis ab rebus odores ; <lb></lb>
frigus ut a fluviis, calor ab sole, aestus ab undis <lb></lb>
aequoris exesor moerorum litora circum.	 <lb></lb>
nec variae cessant voces volitare per auras.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000895">denique in os salsi venit umor saepe saporis, <lb></lb>
eum mare versamur propter, dilutaque contra <lb></lb>
cum tuimur misceri absinthia, tangit amaror.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000896">usque adeo omnibus ab rebus res quaeque fluenter		 <lb></lb>
fertur et in cunctas dimittitur undique partis <lb></lb>
nec mora nec requies interdatur ulla fluendi, <lb></lb>
perpetuo quoniam sentimus, et omnia semper <lb></lb>
cernere odorari licet et sentire sonare. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000897">Praeterea quoniam manibus tractata figura	 <lb></lb>
in tenebris quaedam cognoscitur esse eadem quae <lb></lb>
cernitur in luce et claro candore, necessest <lb></lb>
consimili causa tactum visumque moveri. </s><s id="s.000898"> <lb></lb>
nunc igitur si quadratum temptamus et id nos <lb></lb>
commovet in tenebris, in luci quae poterit res	 <lb></lb>
accidere ad speciem quadrata, nisi eius imago! <lb></lb>
esse in imaginibus quapropter causa videtur <lb></lb>
cernundi neque posse sine his res ulla videri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000899">nunc ea quae dico rerum simulacra feruntur <lb></lb>
undique et in cunctas iaciuntur didita partis;	 <lb></lb>
verum nos oculis quia solis cernere quimus, <lb></lb>
propterea fit uti, speciem quo vertimus, omnes <lb></lb>
res ibi eam contra feriant forma atque colore.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000900">et quantum quaeque ab nobis res absit, imago <lb></lb>
			 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/130.jpg" pagenum="168"></pb>
... <lb></lb>
efficit ut videamus. </s><s id="s.000901">et internoscere curat; 	 <lb></lb>
nam cum mittitur, extemplo protrudit agitque  <lb></lb>
aera qui inter se cumque est oculosque locatus,  <lb></lb>
isque ita per nostras acies perlabitur omnis  <lb></lb>
et quasi perterget pupillas atque ita transit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000902"> propterea fit uti videamus quam procul absit	 <lb></lb>
res quaeque. </s><s id="s.000903">et quanto plus aeris ante agitatur <lb></lb>
et nostros oculos perterget longior aura, <lb></lb>
tam procul esse magis res quaeque remota videtur. </s><s id="s.000904"> <lb></lb>
scilicet haec summe celeri ratione geruntur,  <lb></lb>
quale sit ut videamus et una quam, procul absit.	  <lb></lb>
illud in his rebus minime mirabile habendumst,  <lb></lb>
cur, ea quae feriant oculos simulacra videri  <lb></lb>
singula cum nequeant, res ipsae perspiciantur. </s><s id="s.000905"> <lb></lb>
ventus enim quoque paulatim cum verberat et cum  <lb></lb>
acre fluit frigus, non privam quamque solemus	 <lb></lb>
particulam venti sentire et frigoris eius,  <lb></lb>
sed magis unorsum, flerique perinde videmus  <lb></lb>
corpore tum plagas in nostro tamquam aliquae res  <lb></lb>
verberet atque sui det sensum corporis extra. </s><s id="s.000906"> <lb></lb>
praeterea lapidem digito cum tundimus, ipsum 	 <lb></lb>
tangimus extremum saxi summumque colorem,  <lb></lb>
nec sentimus eum tactu, verum magis ipsam  <lb></lb>
duritiem penitus saxi sentimus in alto. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000907">Nunc age, cur ultra speculum videatur imago  <lb></lb>
percipe; nam certe penitus semota videtur.	  <lb></lb>
quod genus illa foris quae vere transpiciuntur,  <lb></lb>
ianua cum per se transpectum praebet apertum,  <lb></lb>
multa facitque foris ex aedibus ut videantur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000908">is quoque enim duplici geminoque fit aere visus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000909"><pb xlink:href="082/01/131.jpg" pagenum="169"></pb>
primus enim citra postes tum cernitur aer,	 <lb></lb>
inde fores ipsae dextra laevaque secuntur, <lb></lb>
post extraria lux oculos perterget et aer <lb></lb>
alter et illa foris quae vere transpiciuntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000910">sic ubi se primum speculi proiecit imago, <lb></lb>
dum venit ad nostras acies, protrudit agitque	 <lb></lb>
aera qui inter se cumquest oculosque locatus, <lb></lb>
et facit ut prius hunc omnem sentire queamus <lb></lb>
quam speculum. </s><s id="s.000911">sed ubi speculum quoque sensimus ipsum, <lb></lb>
continuo a nobis in <emph type="italics"></emph>i<emph.end type="italics"></emph.end>dem quae fertur imago <lb></lb>
pervenit et nostros oculos reiecta revisit	 <lb></lb>
atque alium prae se propellens aera volvit <lb></lb>
et facit ut prius hunc quam se videamus, eoque <lb></lb>
distare ab speculo tantum semota videtur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000912">quare etiam atque etiam minime mirarier est par, <lb></lb>
illic quor reddant speculorum ex aequore visum,	 <lb></lb>
aeribus binis quoniam res confit utraque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000913">nunc ea quae nobis membrorum dextera pars est, <lb></lb>
in speculis fit ut in laeva videatur eo quod <lb></lb>
planitiem ad speculi veniens cum offendit imago  <lb></lb>
non convertitur incolumis, sed recta retrorsum	  <lb></lb>
sic eliditur, ut siquis, prius arida quam sit  <lb></lb>
cretea persona, adlidat pilaeve trabive,  <lb></lb>
atque ea continuo rectam si fronte figuram <lb></lb>
servet et <emph type="italics"></emph>e<emph.end type="italics"></emph.end>lisam retro sese exprimat ipsa.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000914"><pb xlink:href="082/01/132.jpg" pagenum="170"></pb>
fiet ita, ante oculus fuerit qui dexter, ut idem		 <lb></lb>
nunc sit laevus, et e laevo sit mutua dexter.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000915">fit quoque de speculo in speculum ut tradatur imago, <lb></lb>
quinque etiam serve ut fieri simulacra suerint.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000916">nam quaecumque retro parte interiore latebunt, <lb></lb>
inde tamen, quamvis torte penitusque remota,	 <lb></lb>
omnia per flexos aditus educta licebit  <lb></lb>
pluribus haec speculis videantur in aedibus esse. </s><s id="s.000917"> <lb></lb>
usque adeo speculo in speculum translucet imago,  <lb></lb>
et cum laeva data est, fit rusum ut dextera fiat,  <lb></lb>
inde retro rursum redit et convertitur eodem.	 <lb></lb>
quin etiam quaecumque latuscula sunt speculorum <lb></lb>
adsimili lateris flexura praedita nostri, <lb></lb>
dextera ea propter nobis simulacra remittunt, <lb></lb>
aut quia de speculo in speculum transfertur imago, <lb></lb>
inde ad nos elisa bis advolat, aut etiam quod.	 <lb></lb>
circum agitur, cum venit, imago propterea quod <lb></lb>
flexa figura docet speculi convertier ad nos.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000918">indugredi porro pariter simulacra pedemque <lb></lb>
ponere nobiscum credas gestumque imitari <lb></lb>
propterea quia, de speculi qua parte recedas,	 <lb></lb>
continuo nequeunt illinc simulacra reverti; <lb></lb>
omnia quandoquidem cogit natura referri <lb></lb>
ac resilire ab rebus ad aequos reddita flexus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000919">Splendida porro oculi fugitant vitantque tueri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000920">sol etiam caecat, contra si tendere pergas,	 <lb></lb>
propterea quia vis magnast ipsius et alte <lb></lb>
aera per purum graviter simulacra feruntur <lb></lb>
et feriunt oculos turbantia composituras.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000921">praeterea splendor quicumque est acer adurit <lb></lb>
saepe oculos ideo quod semina possidet ignis  <lb></lb>
multa, dolorem oculis quae gignunt insinuando.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000922"><pb xlink:href="082/01/133.jpg" pagenum="171"></pb>
lurida praeterea fiunt quaecumque tuentur <lb></lb>
arquati, quia luroris de corpore eorum <lb></lb>
semina multa fluunt, simulacris obvia rerum, <lb></lb>
multaque sunt oculis in eorum denique mixta,	 <lb></lb>
quae contage sua palloribus omnia pingunt. </s><s id="s.000923"> <lb></lb>
e tenebris autem quae sunt in luce tuemur  <lb></lb>
propterea quia, cum propior caliginis aer  <lb></lb>
ater init oculos prior et possedit apertos, <lb></lb>
insequitur candens confestim lucidus aer <lb></lb>
qui quasi purgat eos ac nigras discutit umbras <lb></lb>
aeris illius; nam multis partibus hic est <lb></lb>
mobilior multisque minutior et mage pollens.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000924">qui simul atque vias oculorum luce replevit <lb></lb>
atque patefecit quas ante obsederat aer 	 <lb></lb>
<emph type="italics"></emph>ater,<emph.end type="italics"></emph.end> continuo rerum simulacra secuntur  <lb></lb>
quae sita sunt in luce, lacessuntque ut videamus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000925">quod contra facere in tenebris e luce nequimus <lb></lb>
propterea quia posterior caliginis aer <lb></lb>
crassior insequitur qui cuncta foramina complet	 <lb></lb>
obsiditque vias oculorum, ne simulacra <lb></lb>
possint ullarum rerum coniecta movere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000926">quadratasque procul turris cum cernimus urbis, <lb></lb>
propterea fit uti videantur saepe rutundae, <lb></lb>
angulus optusus quia longe cernitur omnis	 <lb></lb>
sive etiam potius non cernitur ac perit eius <lb></lb>
plaga nec ad nostras acies perlabitur ictus, <lb></lb>
aera per multum quia dum simulacra feruntur, <lb></lb>
cogit hebescere eum crebris offensibus aer.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000927">hoc ubi suffugit sensum simul angulus omnis,	 <lb></lb>
fit quasi ut ad tornum saxorum structa terantur; <lb></lb>
non tamen ut coram quae sunt vereque rutunda, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/134.jpg" pagenum="172"></pb>
Sed quasi adumbratim paulum simulata videntur. </s><s id="s.000928"> <lb></lb>
umbra videtur item nobis in sole moveri  <lb></lb>
et vestigia nostra sequi gestumque imitari;	 <lb></lb>
aera si credis privatum lumine posse  <lb></lb>
indugredi, motus hominum gestumque sequentem;  <lb></lb>
nam nil esse potest aliut nisi lumine cassus  <lb></lb>
aer id quod nos umbram perhibere suemus. </s><s id="s.000929"> <lb></lb>
nimirum quia terra locis ex ordine certis 		 <lb></lb>
lumine privatur solis quacumque meantes  <lb></lb>
officimus, repletur item quod liquimus eius,  <lb></lb>
propterea fit uti videatur, quae fuit umbra  <lb></lb>
corporis, e regione eadem nos usque secuta. </s><s id="s.000930"> <lb></lb>
semper enim nova se radiorum lumina fundunt 	 <lb></lb>
primaque dispereunt, quasi in ignem lana trahatur. </s><s id="s.000931"> <lb></lb>
propterea facile et spoliatur lumine terra  <lb></lb>
et repletur item nigrasque sibi abluit umbras. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000932">Nec tamen hic oculos falli concedimus hilum. </s><s id="s.000933"> <lb></lb>
nam quocumque loco sit lux atque umbra tueri	  <lb></lb>
illorum est; eadem vero sint lumina necne,  <lb></lb>
umbraque quae fuit hic eadem nunc transeat illuc,  <lb></lb>
an potius flat paulo quod diximus ante,  <lb></lb>
hoc animi demum ratio discernere debet,  <lb></lb>
nec possunt oculi naturam noscere rerum. </s><s id="s.000934">	 <lb></lb>
proinde animi vitium hoc oculis adfingere noli. </s><s id="s.000935"> <lb></lb>
qua vehimur navi, fertur, cum stare videtur;  <lb></lb>
quae manet in statione, ea praeter creditur ire. </s><s id="s.000936"> <lb></lb>
et fugere ad puppim colles campique videntur  <lb></lb>
quos agimus praeter navem velisque volamus. </s><s id="s.000937">	 <lb></lb>
sidera cessare aetheriis adfixa cavernis  <lb></lb>
cuncta videntur, et adsiduo sunt omnia motu,  <lb></lb>
quandoquidem longos obitus exorta revisunt,  <lb></lb>
cum permensa suo sunt caelum corpore claro. </s><s id="s.000938"> <lb></lb>
solque pari ratione manere et luna videntur	 <lb></lb>
in statione, ea quae ferri res indicat ipsa. </s><s id="s.000939"> <lb></lb>
exstantisque procul medio de gurgite montis  <lb></lb>
classibus inter quos liber patet exitus ingens, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/135.jpg" pagenum="173"></pb>
insula coniunctis tamen ex his una videtur. </s><s id="s.000940"> <lb></lb>
atria versari et circumcursare columnae	 <lb></lb>
usque adeo fit uti pueris videantur, ubi ipsi  <lb></lb>
desierunt verti, vix ut iam credere possint  <lb></lb>
non supra sese ruere omnia tecta minari. </s><s id="s.000941"> <lb></lb>
iamque rubrum tremulis iubar ignibus erigere alte  <lb></lb>
cum coeptat natura supraque extollere montes, 	 <lb></lb>
quos tibi tum supra sol montis esse videtur  <lb></lb>
comminus ipse suo contingens fervidus igni,  <lb></lb>
vix absunt nobis missus bis mille sagittae,  <lb></lb>
vix etiam cursus quingentos saepe veruti; <lb></lb>
inter eos solemque iacent immania ponti 	 <lb></lb>
aequora substrata aetheriis ingentibus oris,  <lb></lb>
interiectaque sunt terrarum milia multa  <lb></lb>
quae variae retinent gentes et saecla ferarum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000942">at conlectus aquae digitum non altior unum,  <lb></lb>
qui lapides inter sistit per strata viarum, 	 <lb></lb>
despectum praebet sub terras inpete tanto,  <lb></lb>
a terris quantum caeli patet altus hiatus;  <lb></lb>
nubila dispicere et caelum ut videare videre  <lb></lb>
corpora mirando sub terras abdita caelo. </s><s id="s.000943"> <lb></lb>
denique ubi in medio nobis ecus acer obhaesit	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/136.jpg" pagenum="174"></pb>
flumine et in rapidas amnis despeximus undas,  <lb></lb>
stantis equi corpus transversum ferre videtur  <lb></lb>
vis et in adversum flumen contrudere raptim,  <lb></lb>
et quocumque oculos traiecimus omnia ferri  <lb></lb>
et fluere adsimili nobis ratione videntur. </s><s id="s.000944">	 <lb></lb>
porticus aequali quamvis est denique ductu  <lb></lb>
stansque in perpetuum paribus suffulta columnis, <lb></lb>
longa tamen parte ab summa cum tota videtur,  <lb></lb>
paulatim trahit angusti fastigia coni,  <lb></lb>
tecta solo iungens atque omnia dextera laevis 	 <lb></lb>
donec in obscurum coni conduxit acumen.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000945">in pelago nautis ex undis ortus in undis  <lb></lb>
sol fit uti videatur obire et condere lumen;  <lb></lb>
quippe ubi nil aliud nisi aquam caelumque tuentur;  <lb></lb>
ne leviter credas labefactari undique sensus.	  <lb></lb>
at maris ignaris in portu clauda videntur  <lb></lb>
navigia aplustris fractis obnitier undae. </s><s id="s.000946"> <lb></lb>
nam quaecumque supra rorem salis edita pars est  <lb></lb>
remorum, recta est, et recta superne guberna:  <lb></lb>
quae demersa liquorem obeunt, refracta videntur  <lb></lb>
omnia converti sursumque supina reverti  <lb></lb>
et reflexa prope in summo fluitare liquore. </s><s id="s.000947"> <lb></lb>
raraque per caelum cum venti nubila portant  <lb></lb>
tempore nocturno, tum splendida signa videntur  <lb></lb>
labier adversum nimbos atque ire superne  <lb></lb>
longe aliam in partem ac ver<emph type="italics"></emph>a<emph.end type="italics"></emph.end> ratione feruntur. </s><s id="s.000948"> <lb></lb>
at si forte oculo manus uni subdita supter  <lb></lb>
pressit eum, quodam sensu fit uti videantur  <lb></lb>
omnia quae tuimur fieri tum bina tuendo,  <lb></lb>
bina lucernarum florentia lumina flammis  <lb></lb>
binaque per totas aedis geminare supellex  <lb></lb>
et duplicis hominum facies et corpora bina.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000949"><pb xlink:href="082/01/137.jpg" pagenum="175"></pb>
denique cum suavi devinxit membra sopore  <lb></lb>
somnus et in summa corpus iacet omne quiete,  <lb></lb>
tum vigilare tamen nobis et membra movere 	 <lb></lb>
nostra videmur, et in noctis caligine caeca cernere  <lb></lb>
cernere censemus solem lumenque diurnum  <lb></lb>
conclusoque loco caelum mare flumina montis  <lb></lb>
mutare et campos pedibus transire videmur,  <lb></lb>
et sonitus audire, severa silentia noctis 	 <lb></lb>
undique cum constent, et reddere dicta tacentes. </s><s id="s.000950"> <lb></lb>
cetera de genere hoc mir<emph type="italics"></emph>acula<emph.end type="italics"></emph.end> multa videmus,  <lb></lb>
quae violare fidem quasi sensibus omnia quaerunt,  <lb></lb>
nequiquam, quoniam pars horum maxima fallit  <lb></lb>
propter opinatus animi quos addimus ipsi,	  <lb></lb>
pro visis ut sint quae non sunt sensibu&#039; visa. </s><s id="s.000951"> <lb></lb>
nam nil aegrius est quam res secernere apertas  <lb></lb>
ab dubiis, animus quas ab se protinus addit. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000952">Denique nil sciri siquis putat, id quoque nescit  <lb></lb>
an sciri possit, quoniam nil scire fatetur. </s><s id="s.000953">	 <lb></lb>
hunc igitur contra mittam contendere causam,  <lb></lb>
qui capite ipse sua in statuit vestigia sese. </s><s id="s.000954"> <lb></lb>
et tamen hoc quoque uti concedam scire, at id ipsum  <lb></lb>
quaeram, cum in rebus veri nil viderit ante,  <lb></lb>
unde sciat quid sit scire et nescire. </s><s id="s.000955">vicissim, 	 <lb></lb>
notitiam veri quae res falsique crearit  <lb></lb>
et dubium certo quae res differre probarit. </s><s id="s.000956"> <lb></lb>
invenies primis ab sensibus esse creatam  <lb></lb>
notitiem veri neque sensus posse refelli. </s><s id="s.000957"> <lb></lb>
nam maiore fide debet reperirier illud, 	 <lb></lb>
sponte sua veris quod possit vincere falsa. </s><s id="s.000958"> <lb></lb>
quid maiore fide porro quam sensus haberi  <lb></lb>
debet ?</s><s id="s.000959"> an ab sensu falso ratio orta valebit  <lb></lb>
dicere eos contra, quae tota ab sensibus orta est ?</s><s id="s.000960"> <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/138.jpg" pagenum="176"></pb>
qui nisi sunt veri, ratio quoque falsa fit omnis.	 <lb></lb>
an poterunt oculos aures reprehendere, an aures <lb></lb>
tactus?</s><s id="s.000961"> an hunc porro tactum sapor arguet oris, <lb></lb>
an confutabunt nares oculive, revincent?</s><s id="s.000962"> <lb></lb>
non, ut opinor, ita est. </s><s id="s.000963">nam seorsum cuique potestas <lb></lb>
divisast, sua vis cuiquest, ideoque necesse est   <lb></lb>
et quod molle sit et gelidum fervensve <emph type="italics"></emph>seorsum<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
et seorsum varios rerum sentire colores <lb></lb>
et quaecumque coloribu&#039; sint coniuncta <emph type="italics"></emph>videre.<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
seorsus item sapor oris habet vim, seorsus odores <lb></lb>
nascuntur, sorsum sonitus. </s><s id="s.000964">ideoque necesse est	 <lb></lb>
non possint alios alii convincere sensus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000965">nec porro poterunt ipsi reprehendere sese, <lb></lb>
aequa fides quoniam debebit semper haberi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000966">proinde quod in quoquest his visum tempore, verumst.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000967">et si non poterit ratio dissolvere causam,	 <lb></lb>
cur ea quae fuerint iuxtim quadrata, procul sint <lb></lb>
visa rutunda, tamen praestat rationis egentem <lb></lb>
reddere mendose causas utriusque figurae, <lb></lb>
quam manibus manifesta suis emittere quoquam <lb></lb>
et violare fidem primam et convellere tota	 <lb></lb>
fundamenta quibus nixatur vita salusque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000968">non modo enim ratio ruat omnis, vita quoque ipsa <lb></lb>
concidat extemplo, nisi credere sensibus ausis <lb></lb>
praecipitisque locos vitare et cetera quae sint <lb></lb>
in genere hoc fugienda, sequi contraria quae sint.	 <lb></lb>
illa tibi est igitur verborum copia cassa <lb></lb>
omnis quae contra sensus instructa paratast.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000969">denique ut in fabrica, si pravast regula prima, <lb></lb>
normaque si fallax rectis regionibus exit, <lb></lb>
et libella aliqua si ex parti claudicat hilum,	 <lb></lb>
omnia mendose fieri atque obstipa necesse est <lb></lb>
prava cubantia prona supina atque absona tecta, <lb></lb>
iam ruere ut quaedam videantur velle, ruantque <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/139.jpg" pagenum="177"></pb>
prodita iudiciis fallacibus omnia primis,  <lb></lb>
sic igitur ratio tibi rerum prava necessest 	 <lb></lb>
falsaque sit, falsis quaecumque ab sensibus ortast. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000970">Nunc alii sensus quo pacto quisque suam rem  <lb></lb>
sentiat, haudquaquam ratio scruposa relicta est. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000971">Principio auditur sonus et vox omnis, in auris  <lb></lb>
insinuata suo pepulere ubi corpore sensum. </s><s id="s.000972">	 <lb></lb>
corpoream <emph type="italics"></emph>vocem<emph.end type="italics"></emph.end> quoque enim constare fatendumst  <lb></lb>
et sonitum, quoniam possunt inpellere sensus. </s><s id="s.000973"> <lb></lb>
praeterea radit vox fauces saepe facitque  <lb></lb>
asperiora foras gradiens arteria clamor. </s><s id="s.000974"> <lb></lb>
quippe per angustum turba maiore coorta	  <lb></lb>
ire foras ubi coeperunt primordia vocum,  <lb></lb>
scilicet expleti quoque ianua raditur oris. </s><s id="s.000975"> <lb></lb>
haud igitur dubiumst quin voces verbaque constent  <lb></lb>
corporeis e principiis, ut laedere possint. </s><s id="s.000976"> <lb></lb>
nec te fallit item quid corporis auferat et quid	  <lb></lb>
detrahat ex hominum nervis ac viribus ipsis  <lb></lb>
perpetuus sermo nigrai noctis ad umbram  <lb></lb>
aurorae perductus ab exoriente nitore,  <lb></lb>
praesertim si cum summost clamore profusus. </s><s id="s.000977"> <lb></lb>
ergo corpoream vocem constare necessest, 	 <lb></lb>
multa loquens quoniam amittit de corpore partem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000978">asperitas autem vocis fit ab asperitate  <lb></lb>
principiorum et item levor levore creatur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000979">nec simili penetrant auris primordia forma, <lb></lb>
cum tuba depresso graviter sub murmure mugit	 <lb></lb>
et reboat raucum regio cita barbara bombum, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/140.jpg" pagenum="178"></pb>
et validis cycni torrentibus ex Heliconis  <lb></lb>
cum liquidam tollunt lugubri voce querellam. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000980">Hasce igitur penitus voces cum corpore nostro <lb></lb>
exprimimus rectoque foras emittimus ore,	 <lb></lb>
mobilis articulat verborum daedala lingua <lb></lb>
formaturaque labrorum pro parte figurat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000981">hoc ubi non longum spatiumst unde una profecta <lb></lb>
perveniat vox quaeque, necessest verba quoque ipsa <lb></lb>
plane exaudiri discernique articulatim ;	 <lb></lb>
servat enim formaturam servatque figuram.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000982">at si interpositum spatium sit longius aequo,  <lb></lb>
aera per multum confundi verba necessest  <lb></lb>
et conturbari vocem, dum transvolat auras. </s><s id="s.000983"> <lb></lb>
ergo fit, sonitum ut possis sentire neque illam 	 <lb></lb>
internoscere, verborum sententia quae sit: <lb></lb>
usque adeo confusa venit vox inque pedita <lb></lb>
praeterea verbum saepe unum perciet auris  <lb></lb>
omnibus in populo, missum praeconis ab ore. </s><s id="s.000984"> <lb></lb>
in multas igitur voces vox una repente	 <lb></lb>
diffugit, in privas quoniam se dividit auris  <lb></lb>
obsignans formam verbi clarumque sonorem. </s><s id="s.000985"> <lb></lb>
at quae pars vocum non auris incidit ipsas,  <lb></lb>
praeterlata perit frustra diffusa per auras.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000986">pars solidis adlisa locis reiecta sonorem	 <lb></lb>
reddit et interdum frustratur imagine verbi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000987">quae bene cum videas, rationem reddere possis  <lb></lb>
tute tibi atque aliis, quo pacto per loca sola <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/141.jpg" pagenum="179"></pb>
saxa paris formas verborum ex ordine reddant, <lb></lb>
palantis comites quom montis inter opacos	 <lb></lb>
quaerimus et magna dispersos voce ciemus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000988">sex etiam aut septem loca vidi reddere vocis, <lb></lb>
unam cum iaceres: ita colles collibus ipsi <lb></lb>
verba repulsantes iterabant docta referri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000989">haec loca capripedes satyros nymphasque tenere	 <lb></lb>
finitimi fingunt et faunos esse locuntur <lb></lb>
quorum noctivago strepitu ludoque iocanti <lb></lb>
adfirmant volgo taciturna silentia rumpi <lb></lb>
chordarumque sonos fieri dulcisque querellas, <lb></lb>
tibia quas fundit digitis pulsata canentum,	 <lb></lb>
et genus agricolum late sentiscere, quom Pan <lb></lb>
pinea semiferi capitis velamina quassans <lb></lb>
unco saepe labro calamos percurrit hiantis, <lb></lb>
fistula silvestrem ne cesset fundere musam.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000990">cetera de genere hoc monstra ac portenta loquontur,	 <lb></lb>
ne loca deserta ab divis quoque forte putentur <lb></lb>
sola tenere. </s><s id="s.000991">ideo iactant miracula dictis <lb></lb>
aut aliqua ratione alia ducuntur, ut omne <lb></lb>
humanum genus est avidum nimis auricularum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000992">Quod superest, non est mirandum qua ratione,	 <lb></lb>
per loca quae nequeunt oculi res cernere apertas, <lb></lb>
haec loca per voces veniant aurisque lacessant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000993">conloquium clausis foribus quoque saepe videmus, <lb></lb>
nimirum quia vox per flexa foramina rerum <lb></lb>
incolumis transire potest, simulacra renutant;	 <lb></lb>
perscinduntur enim, nisi recta foramina tranant, <lb></lb>
qualia sunt vitrei, species qua travolat omnis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000994"><pb xlink:href="082/01/142.jpg" pagenum="180"></pb>
praeterea partis in cunctas dividitur vox,  <lb></lb>
ex aliis aliae quoniam gignuntur, ubi una  <lb></lb>
dissuluit semel in multas exorta, quasi ignis 	 <lb></lb>
saepe solet scintilla suos se spargere in ignis. </s><s id="s.000995"> <lb></lb>
ergo replentur loca vocibus, abdita retro  <lb></lb>
omnia quae circum fervunt sonituque cientur. </s><s id="s.000996"> <lb></lb>
at simulacra viis derectis omnia tendunt  <lb></lb>
ut sunt missa semel; quapropter cernere nemo 	 <lb></lb>
saepem ultra potis est, at voces accipere extra. </s><s id="s.000997"> <lb></lb>
et tamen ipsa quoque haec, dum transit clausa <emph type="italics"></emph>domorum,<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
vox optunditur atque auris confusa penetrat <lb></lb>
et sonitum potius quam verba audire videmur. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.000998">Nec, qui sentimus sucum, lingua atque palatum	 <lb></lb>
plusculum habent in se rationis plus operae<emph type="italics"></emph>ve.<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
principio sucum sentimus in ore, cibum cum <lb></lb>
mandendo exprimimus, ceu plenam spongiam aquai <lb></lb>
siquis forte manu premere ac siccare coepit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.000999">inde quod exprimimus per caulas omne palati	 <lb></lb>
diditur et rarae perplexa foramina linguae.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001000">hoc ubi levia sunt manantis corpora suci, <lb></lb>
suaviter attingunt et suaviter omnia tractant <lb></lb>
umida linguai circum sudantia templa.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001001">at contra pungunt sensum lacerantque coorta,	 <lb></lb>
quanto quaeque magis sunt asperitate repleta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001002">deinde voluptas est e suco fine palati; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/143.jpg" pagenum="181"></pb>
cum vero deorsum per fauces praecipitavit,  <lb></lb>
nulla voluptas est, dum diditur omnis in artus. </s><s id="s.001003"> <lb></lb>
nec refert quicquam quo victu corpus alatur,	 <lb></lb>
dummodo quod capias concoctum didere possis  <lb></lb>
artubus et stomachi umidulum servare tenorem. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001004">Nunc aliis alius qui sit cibu&#039; suavis et almus  <lb></lb>
expediam, quareve, aliis quod triste et amarumst  <lb></lb>
hoc tamen esse aliis possit perdulce videri, 	 <lb></lb>
tantaque <emph type="italics"></emph>in<emph.end type="italics"></emph.end> his rebus distantia differitasque, <lb></lb>
ut quod ali cibus est aliis fuat acre venenum, <lb></lb>
extetque ut serpens, hominis quae tacta salivis  <lb></lb>
disperit ac sese mandendo conficit ipsa. </s><s id="s.001005"> <lb></lb>
praeterea nobis veratrum est aere venenum,	  <lb></lb>
at capris adipes et coturnicibus auget. </s><s id="s.001006"> <lb></lb>
ut quibus id fiat rebus cognoscere possis,  <lb></lb>
principio meminisse decet quae diximus ante,  <lb></lb>
semina multimodis in rebus mixta teneri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001007">porro omnes quaecumque cibum capiunt animantes,  <lb></lb>
ut sunt dissimiles extrinsecus et generatim <lb></lb>
extima membrorum circumcaesura coercet, <lb></lb>
proinde et seminibus constant variante figura.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001008">semina cum porro distent, differre necessest <lb></lb>
intervalla viasque, foramina quae perhibemus,	 <lb></lb>
omnibus in membris et in ore ipsoque palato.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001009">esse minora igitur quaedam maioraque debent, <lb></lb>
esse triquetra aliis, aliis quadrata necessest, <lb></lb>
multa rutunda, modis multis multangula quaedam.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001010">namque figurarum ratio ut motusque reposcunt,	 <lb></lb>
proinde foraminibus debent differre figurae, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/144.jpg" pagenum="182"></pb>
et variare viae proinde ac textura coercet. </s><s id="s.001011"> <lb></lb>
hoc ubi quod suave est aliis aliis fit amarum,  <lb></lb>
illi, cui suave est, levissima corpora debent  <lb></lb>
contractabiliter caulas intrare palati, 	 <lb></lb>
at contra quibus est eadem res intus acerba,  <lb></lb>
aspera nimirum penetrant hamataque fauces. </s><s id="s.001012"> <lb></lb>
nunc facile est ex his rebus cognoscere quaeque. </s><s id="s.001013"> <lb></lb>
quippe ubi cui febris bili superante coorta est  <lb></lb>
aut alia ratione aliquast vis excita morbi, 	 <lb></lb>
perturbatur ibi iam totum corpus et omnes  <lb></lb>
commutantur ibi positurae principiorum; <lb></lb>
fit prius ad sensum <emph type="italics"></emph>ut<emph.end type="italics"></emph.end> quae corpora conveniebant <lb></lb>
nunc non conveniant, et cetera sint magis apta, <lb></lb>
quae penetrata queunt sensum progignere acerbum	 <lb></lb>
utraque enim sunt in mellis commixta sapore; <lb></lb>
id quod iam supera tibi saepe ostendimus ante. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001014">Nunc age quo pacto naris adiectus odoris <lb></lb>
tangat agam. </s><s id="s.001015">primum res multas esse necessest <lb></lb>
unde fluens volvat varius se fluctus odorum,	 <lb></lb>
et fluere et mitti volgo spargique putandumst; <lb></lb>
verum aliis alius magis est animantibus aptus <lb></lb>
dissimilis propter formas. </s><s id="s.001016">ideoque per auras <lb></lb>
mellis apes quamvis longe ducuntur odore, <lb></lb>
volturiique cadaveribus. </s><s id="s.001017">tum fissa ferarum	 <lb></lb>
ungula quo tulerit gressum promissa canum vis <lb></lb>
ducit, et humanum longe praesentit odorem <lb></lb>
Romulidarum arcis servator candidus anser.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001018">sic aliis alius nidor datus ad sua quemque <lb></lb>
pabula ducit et a taetro resilire veneno	 <lb></lb>
cogit, eoque modo servantur saecla ferarum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001019">Hic odor ipse igitur, naris quicumque lacessit, <lb></lb>
est alio ut possit permitti longius alter; <lb></lb>
sed tamen haud quisquam tam longe fertur eorum <lb></lb>
quam sonitus, quam vox, mitto iam dicere quam res . </s><s id="s.001020"> <lb></lb>
  <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/145.jpg" pagenum="183"></pb>
quae feriunt oculorum acies visumque lacessunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001021">errabundus enim tarde venit ac perit ante <lb></lb>
paulatim facilis distractus in aeris auras; <lb></lb>
ex alto primum quia vix emittitur ex re: <lb></lb>
nam penitus fluere atque recedere rebus odores	 <lb></lb>
significat quod fracta magis redolere videntur <lb></lb>
omnia, quod contrita, quod igni conlabefacta: <lb></lb>
deinde videre licet maioribus esse creatum <lb></lb>
principiis quam vox, quoniam per saxea saepta <lb></lb>
non penetrat, qua vox volgo sonitusque feruntur.	 <lb></lb>
quare etiam quod olet non tam facile esse videbis <lb></lb>
investigare in qua sit regione locatum; <lb></lb>
refrigescit enim cunctando plaga per auras <lb></lb>
nec calida ad sensum decurrunt nuntia rerum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001022">errant saepe canes itaque et vestigia quaerunt.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001023">(Nec tamen hoc solis in odoribus atque saporum <lb></lb>
in generest, sed item species rerum atque colores <lb></lb>
non ita conveniunt ad sensus omnibus omnes, <lb></lb>
ut non sint allis quaedam magis acria visu.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001024">quin etiam gallum, noctem explaudentibus alis	 <lb></lb>
auroram clara consuetum voce vocare, <lb></lb>
noenu queunt rabidi contra constare leones <lb></lb>
inque tueri: ita continuo meminere fugai, <lb></lb>
nimirum quia sunt gallorum in corpore quaedam <lb></lb>
semina, quae cum sunt oculis inmissa leonum,	 <lb></lb>
pupillas interfodiunt acremque dolorem <lb></lb>
praebent, ut nequeant contra durare feroces; <lb></lb>
cum tamen haec nostras acies nil laedere possint, <lb></lb>
aut quia non penetrant aut quod penetrantibus illis <lb></lb>
exitus ex oculis liber datur, in remorando		 <lb></lb>
laedere ne possint ex ulla lumina parte.) <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001025">Nunc age quae moveant animum res accipe, et unde <lb></lb>
quae veniunt veniant in mentem percipe paucis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001026">principio hoc dico, rerum simulacra vagari <lb></lb>
multa modis multis in cunctas undique partis	 <lb></lb>
tenvia, quae facile inter se iunguntur in auris, <lb></lb>
obvia cum veniunt, ut aranea bratteaque auri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001027"><pb xlink:href="082/01/146.jpg" pagenum="184"></pb>
quippe etenim multo magis haec sunt tenvia textu <lb></lb>
quam quae percipiunt oculos visumque lacessunt, <lb></lb>
corporis haec quoniam penetrant per rara cientque	 <lb></lb>
tenvem animi naturam intus sensumque facessunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001028">Centauros itaque et Scyllarum membra videmus <lb></lb>
Cerbereasque canum facies simulacraque eorum <lb></lb>
quorum morte obita tellus amplectitur ossa; <lb></lb>
omne genus quoniam passim simulacra feruntur,	 <lb></lb>
partim sponte sua quae fiunt aere in ipso, <lb></lb>
partim quae variis ab rebus cumque recedunt <lb></lb>
et quae confiunt ex horum facta figuris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001029">nam certe ex vivo Centauri non fit imago, <lb></lb>
nulla fuit quoniam talis natura anima<emph type="italics"></emph>ntis;<emph.end type="italics"></emph.end>	 <lb></lb>
verum ubi equi atque hominis casu convenit imago, <lb></lb>
haerescit facile extemplo, quod diximus ante, <lb></lb>
propter subtilem naturam et tenvia texta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001030">cetera de genere hoc eadem ratione creantur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001031">quae cum mobiliter summa levitate feruntur,	 <lb></lb>
ut prius ostendi, facile uno commovet ictu <lb></lb>
quaelibet una animum nobis subtilis imago; <lb></lb>
tenvis enim mens est et mire mobilis ipsa. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001032">Haec fieri ut memoro, facile hinc cognoscere possis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001033">quatenus hoc simile est illi, quod mente videmus	 <lb></lb>
atque oculis, simili fieri ratione necesse est.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001034">nunc igitur docui quoniam me forte leonem <lb></lb>
cernere per simulacra, oculos quaecumque lacessunt, <lb></lb>
scire licet mentem simili ratione moveri, <lb></lb>
per simulacra leonem et cetera quae videt aeque	 <lb></lb>
nec minus atque oculi, nisi quod mage tenvia cernit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001035">nec ratione alia, cum somnus membra profudit, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/147.jpg" pagenum="185"></pb>
mens animi vigilat, nisi quod simulacra lacessunt  <lb></lb>
haec eadem nostros animos quae cuin vigilamus,  <lb></lb>
usque adeo, certe ut videamur cernere cum quem  <lb></lb>
rellicta vita iam mors et terra potitast. </s><s id="s.001036"> <lb></lb>
Hoc ideo fieri cogit natura, quod omnes  <lb></lb>
corporis offecti sensus per membra quiescunt  <lb></lb>
nec possunt falsum veris convincere rebus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001037">praeterea meminisse iacet languetque sopore 	 <lb></lb>
nec dissentit cum mortis letique potitum  <lb></lb>
iam pridem, quem mens vivom se cernere credit. </s><s id="s.001038"> <lb></lb>
quod superest, non est mirum simulacra moveri  <lb></lb>
bracchiaque in numerum iactare et cetera membra;  <lb></lb>
nam fit ut in somnis facere hoc videatur imago; 	 <lb></lb>
quippe ubi prima perit alioque est altera nata  <lb></lb>
inde statu, prior hic gestum mutasse videtur. </s><s id="s.001039"> <lb></lb>
scilicet id fieri celeri ratione putandumst:  <lb></lb>
tanta est mobilitas et rerum copia tanta  <lb></lb>
tantaque sensibili quovis est tempore in uno 	 <lb></lb>
copia particularum, ut possit suppeditare. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001040">(Multaque in his rebus quaeruntur multaque nobis <lb></lb>
clarandumst, plane si res exponere avemus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001041">quaeritur in primis quare, quod cuique libido <lb></lb>
venerit, extemplo mens cogitet eius id ipsum.	 <lb></lb>
anne voluntatem nostram simulacra tuentur <lb></lb>
et simul ac volumus nobis occurrit imago, <lb></lb>
si mare, si terrast cordi, si denique caelum?</s><s id="s.001042"> <lb></lb>
conventus hominum pompam convivia pugnas, <lb></lb>
omnia sub verbone creat natura paratque ?</s><s id="s.001043"> <lb></lb>
cum praesertim aliis eadem in regione locoque <lb></lb>
longe dissimilis animus res cogitet omnis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001044">quid porro, in numerum procedere cum simulacra <lb></lb>
cernimus in somnis et mollia membra movere, <lb></lb>
mollia mobiliter cum alternis bracchia mittunt	 <lb></lb>
et repetunt oculis gestum pede convenienti?</s><s id="s.001045"> <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/148.jpg" pagenum="186"></pb>
scilicet arte madent simulacra et docta vagantur,  <lb></lb>
nocturno facere ut possint in tempore ludos. </s><s id="s.001046"> <lb></lb>
an magis illud erit verum?</s><s id="s.001047"> quia tempore in uno,  <lb></lb>
cum sentimus id, et cum vox emittitur una, 	 <lb></lb>
tempora multa latent, ratio quae comperit esse,  <lb></lb>
propterea fit uti quovis in tempore quaeque  <lb></lb>
praesto sint simulacra locis in quisque parata. </s><s id="s.001048"> <lb></lb>
et quia tenvia sunt, nisi quae contendit, acute 	 <lb></lb>
cernere non potis est animus; proinde omnia quae sunt <lb></lb>
praeterea pereunt, nisi <emph type="italics"></emph>si<emph.end type="italics"></emph.end>quae ad se ipse paravit. </s><s id="s.001049"> <lb></lb>
ipse parat sese porro speratque futurum 	 <lb></lb>
ut videat quod consequitur rem quamque; fit ergo. </s><s id="s.001050"> <lb></lb>
nonne vides oculos etiam, cum tenvia quae sunt  <lb></lb>
cernere coeperunt, contendere se atque parare,  <lb></lb>
nec sine eo fieri posse ut cernamus acute?</s><s id="s.001051"> 	 <lb></lb>
et tamen in rebus quoque apertis noscere possis, <lb></lb>
si non advertas animum, proinde esse quasi omni  <lb></lb>
tempore semotum fuerit longeque remotum. </s><s id="s.001052"> <lb></lb>
cur igitur mirumst, animus si cetera perdit  <lb></lb>
praeterquam quibus est in rebus deditus ipse ?</s><s id="s.001053">  <lb></lb>
deinde adopinamur de signis maxima parvis  <lb></lb>
ac nos in fraudem induimus frustraminis ipsi.) <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001054">Fit quoque ut interdum non suppeditetur imago  <lb></lb>
eiusdem generis, sed femina quae fuit ante,  <lb></lb>
in manibus vir uti factus videatur adesse,	  <lb></lb>
aut alia ex alia facies aetasque sequatur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001055">quod ne miremur sopor atque oblivia curant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001056">Illud in his rebus vitium vementer avessis <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/149.jpg" pagenum="187"></pb>
effugere, errorem vitareque praemetuenter, <lb></lb>
lumina ne facias oculorum clara creata,	 <lb></lb>
prospicere ut possemus, et ut proferre quea<emph type="italics"></emph>mus<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
proceros passus, ideo fastigia posse <lb></lb>
surarum ac feminum pedibus fundata plicari, <lb></lb>
bracchia tum porro validis ex apta lacertis <lb></lb>
esse manusque datas utraque <emph type="italics"></emph>ex<emph.end type="italics"></emph.end> parte ministras,	 <lb></lb>
ut facere ad vitam possemus quae foret usus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001057">cetera de genere hoc inter quaecumque pretantur, <lb></lb>
omnia perversa praepostera sunt ratione, <lb></lb>
nil ideo quoniam natumst in corpore ut uti <lb></lb>
possemus, sed quod natumst id procreat usum,	 <lb></lb>
nec fuit ante videre oculorum lumina nata <lb></lb>
nec dictis orare prius quam lingua creatast, <lb></lb>
sed potius longe linguae praecessit origo <lb></lb>
sermonem multoque creatae sunt prius aures <lb></lb>
quam sonus est auditus, et omnia denique membra	 <lb></lb>
ante fuere, ut opinor, eorum quam foret usus; <lb></lb>
haud igitur potuere utendi crescere causa.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001058">at contra conferre manu certamina pugnae <lb></lb>
et lacerare artus foedareque membra cruore <lb></lb>
ante fuit multo quam lucida tela volarent,	 <lb></lb>
et volnus vitare prius natura coegit <lb></lb>
quam daret obiectum parmai laeva per artem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001059">scilicet et fessum corpus mandare quieti <lb></lb>
multo antiquius est quam lecti mollia strata, <lb></lb>
et sedare sitim prius est quam pocula natum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001060">haec igitur possunt utendi cognita causa, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/150.jpg" pagenum="188"></pb>
credier, ex usu quae sunt vitaque reperta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001061">illa quidem seorsum sunt omnia quae prius ipsa <lb></lb>
nata dedere suae post notitiam utilitatis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001062">quo genere in primis sensus et membra videmus;	 <lb></lb>
quare etiam atque etiam procul est ut credere possis <lb></lb>
utilitatis ob officium potuisse creari.) <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001063">(Illud item non est mirandum, corporis ipsa <lb></lb>
quod natura cibum quaerit cuiusque animantis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001064">quippe etenim fluere atque recedere corpora rebus		 <lb></lb>
multa modis multis docui, sed plurima debent <lb></lb>
ex animalibu&#039;. </s><s id="s.001065"><emph type="italics"></emph>quae<emph.end type="italics"></emph.end> quia sunt exercita motu, <lb></lb>
multaque per sudorem ex alto pressa feruntur, <lb></lb>
multa per os exhalantur, cum languida anhelant, <lb></lb>
his igitur rebus rarescit corpus et omnis <lb></lb>
subruitur natura; dolor quam consequitur rem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001066">propterea capitur cibus ut suffulciat artus <lb></lb>
et recreet vires interdatus atque patentem <lb></lb>
per membra ac venas ut amorem opturet edendi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001067">umor item discedit in omnia quae loca cumque	 <lb></lb>
poscunt umorem; glomerataque multa vaporis <lb></lb>
corpora, quae stomacho praebent incendia nostro, <lb></lb>
dissupat adveniens liquor ac restinguit ut ignem, <lb></lb>
urere ne possit calor amplius aridus artus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001068">sic igitur tibi anhela sitis de corpore nostro	 <lb></lb>
abluitur, sic expletur ieiuna cupido.) <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001069">Nunc qui fiat uti passus proferre queamus, <lb></lb>
cum volumus, varieque datum sit membra movere, <lb></lb>
et quae res tantum hoc oneris protrudere nostri <lb></lb>
corporis insuerit, dicam : tu percipe dicta.	 <lb></lb>
dico animo nostro primum simulacra meandi <lb></lb>
accidere atque animum pulsare, ut diximus ante.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001070">inde voluntas fit; neque enim facere incipit ullam <lb></lb>
rem quis<emph type="italics"></emph>quam,<emph.end type="italics"></emph.end> quam mens providit quid velit ante.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001071">id quod providet , illius rei constat imago.	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/151.jpg" pagenum="189"></pb>
ergo animus cum sese ita commovet ut velit ire <lb></lb>
inque gredi, ferit extemplo quae in corpore toto <lb></lb>
per membra atque artus animai dissita vis est.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001072">et facilest factu, quoniam coniuncta tenetur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001073">inde ea proporro corpus ferit, atque ita tota	 <lb></lb>
paulatim moles protruditur atque movetur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001074">praeterea tum rarescit quoque corpus et aer, <lb></lb>
scilicet ut debet qui semper mobilis extat, <lb></lb>
per patefacta venit penetratque foramina largus <lb></lb>
et dispargitur ad partis ita quasque minutas	 <lb></lb>
corporis. </s><s id="s.001075">hic igitur rebus fit utrimque duabus, <lb></lb>
corporis ut ac navis velis ventoque feratur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001076">nec tamen illud in his rebus mirabile constat, <lb></lb>
tantula quod tantum corpus corpuscula possunt <lb></lb>
contorquere et onus totum convertere nostrum.	 <lb></lb>
quippe etenim ventus suptili corpore tenvis <lb></lb>
trudit agens magnam magno molimine navem <lb></lb>
et manus una regit quantovis impete euntem <lb></lb>
atque gubernaclum contorquet quolibet unum, <lb></lb>
multaque per trocleas et tympana pondere magno	 <lb></lb>
commovet atque levi sustollit machina nisu. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001077">Nunc quibus ille modis somnus per membra quietem <lb></lb>
inriget atque animi, curas e pectore solvat, <lb></lb>
suavidicis potius quam multis versibus edam; <lb></lb>
parvus ut est cycni melior canor, ille gruum quam	 <lb></lb>
clamor in aetheriis dispersus nubibus austri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001078">tu mihi da tenuis aures animumque sagacem, <lb></lb>
ne fieri negites quae dicam posse retroque <lb></lb>
vera. </s><s id="s.001079">repulsanti discedas pectore dicta, <lb></lb>
tutimet in culpa cum sis neque cernere possis.	 <lb></lb>
principio somnus fit ubi est distracta per artus <lb></lb>
vis animae partimque foras eiecta recessit <lb></lb>
et partim contrusa magis concessit in altum; <lb></lb>
dissoluuntur enim tum demum membra fluuntque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001080"><pb xlink:href="082/01/152.jpg" pagenum="190"></pb>
nam dubium non est, animai quin opera sit 	 <lb></lb>
sensus hic in nobis, quem cum sopor inpedit esse,  <lb></lb>
tum nobis animam perturbatam esse putandumst  <lb></lb>
eiectamque foras; non omnem; namque iaceret  <lb></lb>
aeterno corpus perfusum frigore leti,  <lb></lb>
quippe ubi nulla latens animai pars remaneret 	 <lb></lb>
in membris, cinere ut multa latet obrutus ignis,  <lb></lb>
unde reconflari sensus per membra repente  <lb></lb>
posset, ut ex igni caeco consurgere flamma?</s><s id="s.001081"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001082">Sed quibus haec rebus novitas confiat et unde  <lb></lb>
perturbari anima et corpus languescere possit,	  <lb></lb>
expediam: tu fac ne ventis verba profundam. </s><s id="s.001083"> <lb></lb>
principio externa corpus de parte necessum est,  <lb></lb>
aeriis quoniam vicinum tangitur auris,  <lb></lb>
tundier atque eius crebro pulsarier ictu,  <lb></lb>
proptereaque fere res omnes aut corio sunt 	 <lb></lb>
aut etiam conchis aut callo aut cortice tectae. </s><s id="s.001084"> <lb></lb>
interiorem etiam partem spirantibus aer  <lb></lb>
verberat hic idem, cum ducitur atque reflatur. </s><s id="s.001085"> <lb></lb>
quare utrimque secus cum corpus vapulet et cum  <lb></lb>
perveniant plagae per parva foramina nobis 	 <lb></lb>
corporis ad primas partis elementaque prima,  <lb></lb>
fit quasi paulatim nobis per membra ruina. </s><s id="s.001086"> <lb></lb>
conturbantur enim positurae principiorum  <lb></lb>
corporis atque animi. </s><s id="s.001087">fit uti pars inde animai  <lb></lb>
eiciatur et introrsum pars abdita cedat, 	 <lb></lb>
pars etiam distracta per artus non queat esse  <lb></lb>
coniuncta inter se neque motu mutua fungi;  <lb></lb>
inter enim saepit coetus natura viasque;  <lb></lb>
ergo sensus abit mutatis motibus alte. </s><s id="s.001088"> <lb></lb>
et quonam non est quasi quod suffulciat artus, 	 <lb></lb>
debile fit corpus languescuntque omnia membra,  <lb></lb>
bracchia palpebraeque cadunt poplitesque cubanti <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/153.jpg" pagenum="191"></pb>
saepe tamen summittuntur virisque resolvunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001089">deinde cibum sequitur somnus, quia, quae facit aer, <lb></lb>
haec eadem cibus, in venas dum diditur omnis,		 <lb></lb>
efficit. </s><s id="s.001090">et multo sopor ille gravissimus exstat <lb></lb>
quem satur aut lassus capias, quia plurima tum se <lb></lb>
corpora conturbant magno contusa labore.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001091">fit ratione eadem coniectus partim animai <lb></lb>
altior atque foras eiectus largior eius,	 <lb></lb>
et divisior inter se ac distractior in test. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001092">Et quo quisque fere studio devinctus adhaeret <lb></lb>
aut quibus in rebus multum sumus ante morati <lb></lb>
atque in ea ratione fuit contenta magis mens, <lb></lb>
in somnis eadem plerumque videmur obire; <lb></lb>
causidici causas agere et componere leges,	 <lb></lb>
induperatores pugnare ac proelia obire, <lb></lb>
nautae contractum cum ventis degere bellum, <lb></lb>
nos agere hoc autem et naturam quaerere rerum <lb></lb>
semper et inventam patriis exponere chartis.	 <lb></lb>
cetera sic studia atque artes plerumque videntur <lb></lb>
in somnis animos hominum frustrata tenere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001093">et quicumque dies multos ex ordine ludis <lb></lb>
adsiduas dederunt operas, plerumque videmus, <lb></lb>
cum iam destiterunt ea sensibus usurpare,	 <lb></lb>
relicuas tamen esse vias in mente patentis, <lb></lb>
qua possint eadem rerum simulacra venire.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001094">per multos itaque illa dies eadem obversantur <lb></lb>
ante oculos, etiam vigilantes ut videantur <lb></lb>
cernere saltantis et mollia membra moventis	 <lb></lb>
et citharae liquidum carmen chordasque loquentis <lb></lb>
auribus accipere et consessum cernere eundem <lb></lb>
scenaique simul varios splendere decores.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001095"><pb xlink:href="082/01/154.jpg" pagenum="192"></pb>
usque adeo magni refert studium atque voluptas,  <lb></lb>
et quibus in rebus consuerint esse operati 	 <lb></lb>
non homines solum sed vero animalia cuncta. </s><s id="s.001096"> <lb></lb>
quippe videbis equos fortis, cum membra iacebunt,  <lb></lb>
in somnis sudare tamen spirareque semper  <lb></lb>
et quasi de palma summas contendere viris, <lb></lb>
aut quasi carceribus patefactis		 <lb></lb>
 venantumque canes in molli saepe quiete <lb></lb>
iactant crura tamen subito vocisque repente  <lb></lb>
mittunt et crebro redducunt naribus auras,  <lb></lb>
ut vestigia si teneant inventa ferarum,  <lb></lb>
expergefactique secuntur inania saepe	 <lb></lb>
cervorum simulacra, fugae quasi dedita cernant,  <lb></lb>
donec discussis redeant erroribus ad se.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001097">at consueta domi catulorum blanda propago  <lb></lb>
discutere et corpus de terra corripere instant  <lb></lb>
proinde quasi ignotas facies atque ora tuantur. </s><s id="s.001098">	 <lb></lb>
et quo quaeque magis sunt aspera seminiorum,  <lb></lb>
tam magis in somnis eadem saevire necessust. </s><s id="s.001099"> <lb></lb>
at variae fugiunt volueres pinnisque repente  <lb></lb>
sollicitant divom nocturno tempore lucos,  <lb></lb>
accipitres somno in leni si proelia pugnas  <lb></lb>
edere sunt persectantes visaeque volantes. </s><s id="s.001100">	  <lb></lb>
porro hominum mentes, magnis quae motibus edunt  <lb></lb>
magna, itidem saepe in somnis faciuntque geruntque,  <lb></lb>
reges expugnant, capiuntur, proelia miscent,  <lb></lb>
tollunt clamorem quasi si iugulentur ibidem. </s><s id="s.001101"> <lb></lb>
multi depugnant gemitusque doloribus edunt	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/155.jpg" pagenum="193"></pb>
et quasi pantherae morsu saevive leonis <lb></lb>
mandantur magnis clamoribus omnia complent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001102">multi de magnis per somnum rebu&#039; loquuntur <lb></lb>
indicioque sui facti persaepe fuere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001103">multi mortem obeunt. </s><s id="s.001104">multi, de montibus altis	 <lb></lb>
ut qui praecipitent ad terram corpore toto, <lb></lb>
externantur et ex somno quasi mentibu&#039; capti <lb></lb>
vix ad se redeunt permoti corporis aestu.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001105">flumen item sitiens aut fontem propter amoenum <lb></lb>
adsidet et totum prope faucibus occupat amnem.	 <lb></lb>
puri saepe lacum propter si ac dolia curta <lb></lb>
somno devincti credunt se extollere vestem, <lb></lb>
totius umorem saccatum corpori&#039; fundunt, <lb></lb>
cum Babylonica magnifico splendore rigantur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001106">tum quibus aetatis freta primitus insinuatur	 <lb></lb>
semen, ubi ipsa dies membris matura creavit, <lb></lb>
conveniunt simulacra foris e corpore quoque <lb></lb>
nuntia praeclari voltus pulchrique coloris, <lb></lb>
qui ciet inritans loca turgida semine multo, <lb></lb>
ut quasi transactis saepe omnibu&#039; rebu&#039; profundant	 <lb></lb>
fluminis ingentis fluctus vestemque cruentent. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001107">Sollicitatur id <emph type="italics"></emph>in<emph.end type="italics"></emph.end> nobis, quod diximus ante <lb></lb>
semen, adulta aetas cum primum roborat artus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001108">namque alias aliud res commovet atque lacessit; <lb></lb>
ex homine humanum semen ciet una hominis vis. </s><s id="s.001109">	 <lb></lb>
quod simul atque suis eiectum sedibus exit, <lb></lb>
per membra atque artus decedit corpore toto <lb></lb>
in loca conveniens nervorum certa  cietque <lb></lb>
continuo partis genitalis corporis ipsas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001110">inritata tument loca semine fitque voluntas	 <lb></lb>
eicere id quo se contendit dira lubido, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/156.jpg" pagenum="194"></pb>
idque petit corpus, mens unde est. </s><s id="s.001111">saucia amore. </s><s id="s.001112"> <lb></lb>
namque omnes plerumque cadunt in vulnus et illam  <lb></lb>
emicat in partem sanguis unde icimur ictu, 	 <lb></lb>
et si comminus est, hostem ruber occupat umor.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001113">sic igitur Veneris qui telis accipit ictus,  <lb></lb>
sive puer membris muliebribus hunc iaculatur  <lb></lb>
seu mulier toto iactans e corpore amorem,  <lb></lb>
unde feritur, eo tendit gestitque coire 	 <lb></lb>
et iacere umorem in corpus de corpore ductum;  <lb></lb>
namque voluptatem praesagit muta cupido. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001114">Haec Venus est nobis; hinc autemst nomen amoris,  <lb></lb>
hinc illaec primum Veneris dulcedinis in cor  <lb></lb>
stillavit gutta et successit frigida cura. </s><s id="s.001115">	 <lb></lb>
nam si abest quod ames, praesto simulacra tamen sunt  <lb></lb>
illius et nomen dulce obversatur ad auris. </s><s id="s.001116"> <lb></lb>
sed fugitare decet simulacra et pabula amoris  <lb></lb>
absterrere sibi atque alio convertere mentem  <lb></lb>
et iacere umorem conlectum in corpora quaeque	  <lb></lb>
nec retinere, semel conversum unius amore,  <lb></lb>
et servare sibi curam certumque dolorem. </s><s id="s.001117"> <lb></lb>
ulcus enim vivescit et inveterascit alendo  <lb></lb>
inque dies gliscit furor atque aerumna gravescit,  <lb></lb>
si non prima novis conturbes volnera plagis 	 <lb></lb>
volgivagaque vagus Venere ante recentia cures  <lb></lb>
aut alio possis animi traducere motus. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001118">Nec Veneris fructu caret is qui vitat amorem,  <lb></lb>
sed potius quae sunt sine poena, commoda sumit;  <lb></lb>
nam certe purast sanis magis inde voluptas 	 <lb></lb>
quam miseris. </s><s id="s.001119">etenim potiundi tempore in ipso  <lb></lb>
fluctuat incertis erroribus ardor amantum  <lb></lb>
nec constat quid primum oculis manibusque fruantur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001120"><pb xlink:href="082/01/157.jpg" pagenum="195"></pb>
quod petiere, premunt arte faciuntque dolorem <lb></lb>
corporis et dentes inlidunt saepe labellis	 <lb></lb>
osculaque adfligunt, quia non est pura voluptas <lb></lb>
et stimuli subsunt qui instigant laedere id ipsum <lb></lb>
quodcumque est, rabies unde illaec germina surgunt, <lb></lb>
sed leviter poenas frangit Venus inter amorem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001121">blandaque <emph type="italics"></emph>re<emph.end type="italics"></emph.end>frenat morsus admixta voluptas.	 <lb></lb>
namque in eo spes est, unde est ardoris origo, <lb></lb>
restingui quoque posse ab eodem corpore flammam.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001122">quod fieri contra totum natura repugnat; <lb></lb>
unaque res haec est, cuius quom plurima habemus, <lb></lb>
tum magis ardescit dira cuppedine pectus.	 <lb></lb>
nam cibus atque umor membris adsumitur intus; <lb></lb>
quae quoniam certas possunt obsidere partis, <lb></lb>
hoc facile expletur laticum frugumque cupido.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001123">ex hominis vero facie pulchroque colore <lb></lb>
nil datur in corpus praeter simulacra fruendum	 <lb></lb>
tenvia; quae vento spes raptast saepe misella.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001124">ut bibere in somnis sitiens quom quaerit et umor <lb></lb>
non datur, ardorem qui membris stinguere possit, <lb></lb>
sed laticum simulacra petit frustraque laborat <lb></lb>
in medioque sitit torrenti flumine potans,	 <lb></lb>
sic in amore Venus simulacris ludit amantis <lb></lb>
nec satiare queunt spectando corpora coram, <lb></lb>
nec manibus quicquam teneris abradere membris <lb></lb>
possunt errantes incerti corpore toto.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001125">denique cum membris conlatis flore fruuntur	 <lb></lb>
  <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/158.jpg" pagenum="196"></pb>
aetatis, iam cum praesagit gaudia corpus <lb></lb>
atque in eost Venus ut muliebria conserat arva, <lb></lb>
adfigunt avide corpus iunguntque salivas <lb></lb>
oris et inspirant pressantes dentibus ora, <lb></lb>
nequiquam, quoniam nil inde abradere possunt		 <lb></lb>
nec penetrare et abire in corpus corpore toto; <lb></lb>
nam facere interdum velle et certare videntur: <lb></lb>
usque adeo cupide in Veneris compagibus haerent, <lb></lb>
membra voluptatis dum vi labefacta liquescunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001126">tandem ubi se erupit nervis conlecta cupido,	 <lb></lb>
parva fit ardoris violenti pausa parumper.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001127">inde redit rabies eadem et furor ille revisit, <lb></lb>
cum sibi quid cupiant ipsi contingere quaerunt, <lb></lb>
nec reperire malum id possunt quae machina vincat; <lb></lb>
usque adeo incerti tabescunt volnere caeco.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001128">Adde quod absumunt viris pereuntque labore, <lb></lb>
adde quod alterius sub nutu degitur aetas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001129">labitur interea res et Babylonica fiunt, <lb></lb>
languent officia atque aegrotat fama vacillans.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001130">huic lenta et pulchra in pedibus Sicyonia rident	 <lb></lb>
scilicet et grandes viridi cum luce zmaragdi <lb></lb>
auro includuntur teriturque thalassina vestis <lb></lb>
adsidue et Veneris sudorem exercita potat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001131">et bene parta patrum fiunt anademata, mitrae, <lb></lb>
interdum in pallam atque Alidensia Ciaque vertunt. </s><s id="s.001132">	 <lb></lb>
eximia veste et victu convivia, ludi, <lb></lb>
<lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/159.jpg" pagenum="197"></pb>
pocula crebra, unguenta coronae serta parantur, <lb></lb>
nequiquam, quoniam medio de fonte leporum <lb></lb>
surgit amari aliquit quod in ipsis floribus angat, <lb></lb>
aut cum conscius ipse animus se forte remodet		 <lb></lb>
desidiose agere aetatem lustrisque perire, <lb></lb>
aut quod in ambiguo verbum iaculata reliquit <lb></lb>
quod cupido adfixum cordi vivescit ut ignis, <lb></lb>
aut nimium iactare oculos aliumve tueri <lb></lb>
quod putat in voltuque videt vestigia risus.		 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001133">Atque in amore mala haec proprio summeque secundo <lb></lb>
inveniuntur; in adverso vero atque inopi sunt, <lb></lb>
prendere quae possis oculorum lumine operto, <lb></lb>
innumerabilia; ut melius vigilare sit ante, <lb></lb>
qua docui ratione, cavereque ne inliciaris. </s><s id="s.001134">	 <lb></lb>
nam vitare, plagas in amoris ne iaciamur, <lb></lb>
non ita difficile est quam captum retibus ipsis <lb></lb>
exire et validos Veneris perrumpere nodos.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001135">et tamen implicitus quoque possis inque peditus <lb></lb>
effugere infestum, nisi tute tibi obvius obstes	 <lb></lb>
et praetermittas animi vitia omnia primum <lb></lb>
aut quae corpori&#039; sunt eius, <emph type="italics"></emph>si<emph.end type="italics"></emph.end>quam petis ac vis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001136">nam faciunt homines plerumque cupidine caeci, <lb></lb>
et tribuunt ea quae non sunt his commoda vere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001137">multimodis igitur pravas turpisque videmus	 <lb></lb>
esse in deliciis summoque in honore vigere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001138">atque, alios alii inrident Veneremque süadent <lb></lb>
ut placent, quoniam foedo adflictentur amore, <lb></lb>
nec sua respiciunt miseri mala maxima saepe.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001139">nigra melichrus est, inmunda et fetida acosmos	 <lb></lb>
caesia Palladium, nervosa et lignea dorcas, <lb></lb>
parvula, pumilio, chariton mia, tota merum sal, <lb></lb>
magna atque inmanis cataplexis plenaque honoris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001140">balba loqui non quit, traulizi, muta pudens est; <lb></lb>
at flagrans odiosa loquacula Lampadium fit.	 <lb></lb>
ischnon eromenion tum fit, cum vivere non quit <lb></lb>
  <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/160.jpg" pagenum="198"></pb>
prae macie; rhadine verost iam mortua tussi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001141">at tumida et mammosa Ceres est ipsa ab Iaccho, <lb></lb>
simula Silena ac saturast, labeosa philema.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001142">cetera de genere hoc longum est si dicere coner.			 <lb></lb>
sed tamen esto iam quantovis oris honore, <lb></lb>
cui Veneris membris vis omnibus exoriatur: <lb></lb>
nempe aliae quoque sunt; nempe hac sine viximus ante; <lb></lb>
nempe eadem facit, et scimus facere, omnia turpi, <lb></lb>
et miseram taetris se suffit odoribus ipsa	 <lb></lb>
quam famulae longe fugitant furtimque cachinnant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001143">at lacrimans exclusus amator limina saepe <lb></lb>
floribus et sertis operit postisque superbos <lb></lb>
unguit amaracino et foribus miser oscula figit; <lb></lb>
quem si, iam <emph type="italics"></emph>am<emph.end type="italics"></emph.end>missum, venientem offenderit aura	 <lb></lb>
una modo, causas abeundi quaerat honestas, <lb></lb>
et meditata diu cadat alte sumpta querella, <lb></lb>
stultitiaque ibi se damnet, tribuisse quod illi <lb></lb>
plus videat quam mortali concedere par est.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001144">nec Veneres nostras hoc fallit; quo magis ipsae	 <lb></lb>
omnia summo opere hos vitae poscaenia celant <lb></lb>
quos retinere volunt adstrictosque esse in amore, <lb></lb>
nequiquam, quoniam tu animo tamen omnia possis <lb></lb>
protrahere in lucem atque omnis inquirere risus <lb></lb>
et, si bello animost et non odiosa, vicissim	 <lb></lb>
praetermittere <emph type="italics"></emph>et<emph.end type="italics"></emph.end> humanis concedere rebus. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001145">Nec mulier semper ficto suspirat amore <lb></lb>
quae conplexa viri corpus cum corpore iungit <lb></lb>
et tenet adsuctis umectans oscula labris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001146">nam facit ex animo saepe et communia quaerens		 <lb></lb>
gaudia sollicitat spatium decurrere amoris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001147">nec ratione alia volucres armenta feraeque <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/161.jpg" pagenum="199"></pb>
et pecudes et equae maribus subsidere possent, <lb></lb>
si non, ipsa quod illorum subat ardet abundans <lb></lb>
natura et Venerem salientum laeta retractat.	 <lb></lb>
nonne vides etiam quos mutua saepe voluptas <lb></lb>
vinxit, ut in vinclis communibus excrucientur?</s><s id="s.001148"> <lb></lb>
in triviis quam saepe canes, discedere aventis, <lb></lb>
divorsi cupide summis ex viribus tendunt, <lb></lb>
quom interea validis Veneris compagibus haerent!  <lb></lb>
quod facerent numquam nisi mutua gaudia nossent <lb></lb>
quae iacere in fraudem possent vinctosque tenere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001149">quare etiam atque etiam, ut dico, est communi&#039; voluptas <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001150">Et commiscendo quom semine forte virili <lb></lb>
femina vini vicit subita vi corripuitque,  <lb></lb>
tum similes matrum materno semine fiunt, <lb></lb>
ut patribus patrio. </s><s id="s.001151">sed quos utriusque figurae <lb></lb>
esse vides, iuxtim miscentes vulta parentum, <lb></lb>
corpore de patrio et materno sanguine crescunt, <lb></lb>
semina cum Veneris stimulis excita per artus	 <lb></lb>
obvia conflixit conspirans mutuus ardor, <lb></lb>
et neque utrum superavit eorum nec superatumst.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001152">fit quoque ut interdum similes existere avorum <lb></lb>
possint et referant proavorum saepe figuras <lb></lb>
propterea quia multa modis primordia multis	 <lb></lb>
mixta suo celant in corpore saepe parentis, <lb></lb>
quae patribus patres tradunt ab stirpe profecta; <lb></lb>
inde Venus varia producit sorte figuras <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/162.jpg" pagenum="200"></pb>
maiorumque refert voltus vocesque comasque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001153">	et muliebre oritur patrio de semine saeclum <lb></lb>
maternoque mares existunt corpore creti; <lb></lb>
quandoquidem nilo magis haec <emph type="italics"></emph>de<emph.end type="italics"></emph.end> semine certo <lb></lb>
fiunt quam facies et corpora membraque nobis; <lb></lb>
semper enim partus duplici de semine constat, <lb></lb>
atque utri similest magis id quodcumque creatur, 	 <lb></lb>
eius habet plus parte aequa; quod cernere possis, <lb></lb>
sive virum suboles sivest muliebris origo. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001154">Nec divina satum genitalem numina cuiquam <lb></lb>
absterrent, pater a gnatis ne dulcibus umquam <lb></lb>
appelletur et ut sterili Venere exigat aevom;	 <lb></lb>
quod plerumque putant et multo sanguine maesti <lb></lb>
conspergunt aras adolentque altaria donis, <lb></lb>
ut gravidas reddant uxores semine largo.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001155">nequiquam divom numen sortisque fatigant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001156">nam steriles nimium crasso sunt semine partim	 <lb></lb>
et liquido praeter iustum tenuique vicissim.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001157">tenve locis quia non potis est adfigere adhaesum, <lb></lb>
liquitur extemplo et revocatum cedit abortu.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001158">crassius his porro quoniam concretius aequo <lb></lb>
mittitur, aut non tam prolixo provolat ictu	 <lb></lb>
aut penetrare locos aeque nequit aut penetratum <lb></lb>
aegre admiscetur muliebri semine semen.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001159">nam multum harmoniae Veneris differre videntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001160">atque alias alii complent magis ex allisque <lb></lb>
succipiunt aliae pondus magis inque gravescunt.	 <lb></lb>
et multae steriles Hymenaeis ante fuerunt <lb></lb>
pluribus et nactae post sunt tamen unde puellos <lb></lb>
suscipere et partu possent ditescere dulci.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001161">et quibus ante domi fecundae saepe nequissent <lb></lb>
uxores parere, inventast illis quoque compar	 <lb></lb>
natura, ut possent gnatis munire senectam.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001162"><pb xlink:href="082/01/163.jpg" pagenum="201"></pb>
usque adeo magni refert, ut semina possint  <lb></lb>
seminibus commisceri genitaliter apta,  <lb></lb>
crassane conveniant liquidis et liquida crassis. </s><s id="s.001163"> <lb></lb>
atque in eo refert quo victu vita colatur; 	 <lb></lb>
namque aliis rebus concrescunt semina membris  <lb></lb>
atque aliis extenvantur tabentque vicissim. </s><s id="s.001164"> <lb></lb>
et quibus ipsa modis tractetur blanda voluptas,  <lb></lb>
id quoque permagni refert; nam more ferarum  <lb></lb>
quadrupedumque magis ritu plerumque putantur	 <lb></lb>
concipere uxores, quia sic loca sumere possunt,  <lb></lb>
pectoribus positis, sublatis semina lumbis. </s><s id="s.001165"> <lb></lb>
nec molles opu&#039; sunt motus uxoribus hilum. </s><s id="s.001166"> <lb></lb>
nam mulier prohibet se concipere atque repugnat,  <lb></lb>
clunibus ipsa viri Venerem si laeta retractat 	 <lb></lb>
atque exossato ciet omni pectore fluctus; <lb></lb>
eicit enim sulcum recta regione viaque <lb></lb>
vomeris atque locis avertit seminis ictum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001167">idque sua causa consuerunt scorta moveri, <lb></lb>
ne complerentur crebro gravidaeque iacerent	 <lb></lb>
et simul ipsa viris Venus ut concinnior esset; <lb></lb>
coniugibus quod nil nostris opus esse videtur. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001168">Nec divinitus interdum Venerisque sagittis <lb></lb>
deteriore fit ut forma muliercula ametur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001169">nam facit ipsa suis interdum femina factis	 <lb></lb>
morigerisque modis et munde corpore culto, <lb></lb>
ut facile insuescat <emph type="italics"></emph>te<emph.end type="italics"></emph.end> secum degere vitam.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001170">quod superest, consuetudo concinnat amorem; <lb></lb>
nam leviter quamvis quod crebro tunditur ictu, <lb></lb>
vincitur in longo spatio tamen atque labascit.	 <lb></lb>
nonne vides etiam guttas in saxa cadentis <lb></lb>
umoris longo in spatio pertundere saxa?</s><s id="s.001171"> <lb></lb>
</s></p>
</chap>
<pb xlink:href="082/01/164.jpg"></pb>
<chap n="5">
<p type="head"><s id="s.001172">T. </s><s id="s.001173">LUCRETI CARI</s></p>
<p type="head"><s id="s.001174">DE RERUM NATURA</s></p>
<p type="head"><s id="s.001175">LIBER QUINTUS</s></p>
<p type="main"><s id="s.001176"> <lb></lb>
Quis potis est dignum pollenti pectore carmen  <lb></lb>
condere pro rerum maiestate hisque repertis?</s><s id="s.001177">  <lb></lb>
quisve valet verbis tantum qui fingere laudes  <lb></lb>
pro meritis eius possit qui talia nobis  <lb></lb>
pectore parta suo quaesita<emph type="italics"></emph>que<emph.end type="italics"></emph.end> praemia liquit?</s><s id="s.001178"> 	 <lb></lb>
nemo, ut opinor, erit mortali corpore cretus. </s><s id="s.001179"> <lb></lb>
nam si, ut ipsa petit maiestas cognita rerum,  <lb></lb>
dicendum est, deus ille fuit, deus, inclyte Memmi,  <lb></lb>
qui princeps vitae rationem invenit eam quae  <lb></lb>
nunc appellatur sapientia, quique per artem 	 <lb></lb>
fluctibus e tantis vitam tantisque tenebris  <lb></lb>
in tam tranquillo et tam clara luce locavit. </s><s id="s.001180"> <lb></lb>
confer enim divina aliorum antiqua reperta. </s><s id="s.001181"> <lb></lb>
namque Ceres fertur fruges Liberque liquoris  <lb></lb>
vitigeni laticem mortalibus instituisse; 	 <lb></lb>
cum tamen his posset sine rebus vita manere,  <lb></lb>
ut fama est aliquas etiam nunc vivere gentis. </s><s id="s.001182"> <lb></lb>
at bene non poterat sine puro pectore vivi;  <lb></lb>
quo magis hic merito nobis deus esse videtur,  <lb></lb>
ex quo nunc etiam per magnas didita gentis 	 <lb></lb>
dulcia permulcent animos solacia vitae. </s><s id="s.001183"> <lb></lb>
Herculis antistare autem si facta putabis,  <lb></lb>
longius a vera multo ratione ferere,  <lb></lb>
quid Nemeaeus enim nobis nunc magnus hiatus <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/165.jpg" pagenum="203"></pb>
ille leonis obesset et horrens Arcadius sus?</s><s id="s.001184">	 <lb></lb>
denique quid Cretae taurus Lernaeaque pestis <lb></lb>
hydra venenatis posset vallata colubris?</s><s id="s.001185">	 <lb></lb>
quidve tripectora tergemini vis Geryonai <lb></lb>
...<lb></lb>
tanto opere officerent nobis Stymphala colentes  <lb></lb>
et Diomedis equi spirantes naribus ignem  <lb></lb>
Thracis Bistoniasque plagas atque Ismara propter?</s><s id="s.001186"> <lb></lb>
aureaque Hesperidum servans fulgentia mala,  <lb></lb>
asper, acerba tuens, immani corpore serpens  <lb></lb>
arboris amplexus stirpem quid denique obesset  <lb></lb>
propter Atlanteum litus pelageque sonora,	  <lb></lb>
quo neque noster adit quisquam nec barbarus audet?</s><s id="s.001187">  <lb></lb>
cetera de genere hoc quae sunt portenta perempta,  <lb></lb>
sei non victa forent, quid tandem viva nocerent?</s><s id="s.001188">  <lb></lb>
nil, ut opinor: ita ad satiatem terra ferarum  <lb></lb>
nunc etiam scatit et trepido terrore repleta est 	 <lb></lb>
per nemora ac montes magnos silvasque profundas;  <lb></lb>
quae loca vitandi plerumque est nostra potestas. </s><s id="s.001189"> <lb></lb>
at nisi purgatumst pectus, quae proelia nobis  <lb></lb>
atque pericula tumst ingratis insinuandum! <lb></lb>
quantae tum scindunt hominem cuppedinis acres	 <lb></lb>
sollicitum curae quantique perinde timores! <lb></lb>
quidve superbia spurcitia ac petulantia?</s><s id="s.001190"> quantas <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/166.jpg" pagenum="204"></pb>
efficiunt clades! quid luxus desidiaeque?</s><s id="s.001191"> <lb></lb>
haec igitur qui cuncta subegerit ex animoque	  <lb></lb>
expulerit dictis, non armis, nonne decebit <lb></lb>
hunc hominem numero divom dignarier esse?</s><s id="s.001192"> <lb></lb>
cum bene praesertim multa ac divinitus ipsis <lb></lb>
immortalibu&#039; de divis dare dicta suerit <lb></lb>
atque omnem rerum naturam pandere dictis. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001193">Cuius ego ingressus vestigia dum rationes	  <lb></lb>
persequor ac doceo dictis, quo quaeque creata <lb></lb>
foedere sint, in eo quam sit durare necessum <lb></lb>
nec validas valeant aevi rescindere leges, <lb></lb>
quo genere in primis animi natura reperta est <lb></lb>
nativo primum consistere corpore creta	  <lb></lb>
nec posse incolumis magnum durare per aevom, <lb></lb>
sed simulacra solere in somnis fallere mentem, <lb></lb>
cernere cum videamur eum quem vita reliquit, <lb></lb>
quod superest, nunc huc rationis detulit ordo, <lb></lb>
ut mihi mortali consistere corpore mundum	  <lb></lb>
nativomque simul ratio reddunda sit esse; <lb></lb>
et quibus ille modis congressus materiai <lb></lb>
fundarit terram caelum mare sidera solem <lb></lb>
lunaique globum; tum quae tellure animantes <lb></lb>
extiterint, et quae nullo sint tempore natae;	 <lb></lb>
quove modo genus humanum variante loquella <lb></lb>
coeperit inter se vesci per nomina rerum; <lb></lb>
et quibus ille modis divom metus insinuarit <lb></lb>
pectora, terrarum qui in orbi sancta tuetur <lb></lb>
fana lacus lucos aras simulacraque divom.	</s><s id="s.001193a">  <lb></lb>
praeterea solis cursus lunaeque meatus <lb></lb>
expediam qua vi flectat natura gubernans; <lb></lb>
ne forte haec inter caelum terramque reamur <lb></lb>
libera sponte sua cursus lustrare perennis <lb></lb>
morigera ad fruges augendas atque animantis,	  <lb></lb>
neve aliqua divom volvi ratione putemus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001194">nam bene qui didicere deos securum agere aevom, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/167.jpg" pagenum="205"></pb>
si tamen interea mirantur qua ratione <lb></lb>
quaeque geri possint, praesertim rebus in illis <lb></lb>
quae supera caput aetheriis cernuntur in oris,		  <lb></lb>
rursus in antiquas referuntur religiones <lb></lb>
et dominos acris adsciscunt, omnia posse <lb></lb>
quos miseri credunt, ignari quid queat esse, <lb></lb>
quid nequeat, finita potestas denique cuique <lb></lb>
quanam sit ratione atque alte terminus haerens.	 	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001195">Quod superest, ne te in promissis plura moremur, <lb></lb>
principio maria ac terras caelumque tuere; <lb></lb>
quorum naturam triplicem, tria corpora, Memmi, <lb></lb>
tris species tam dissimilis, tria talia texta, <lb></lb>
una dies dabit exitio, multosque per annos	  <lb></lb>
sustentata ruet moles et machina mundi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001196">nec me animi fallit quam res nova miraque menti <lb></lb>
accidat exitium caeli terraeque futurum, <lb></lb>
et quam difficile id mihi sit pervincere dictis; <lb></lb>
ut fit ubi insolitam rem adportes auribus ante	 <lb></lb>
nec tamen hanc possis oculorum subdere visu <lb></lb>
nec iacere indu manus, via qua munita fidei <lb></lb>
proxima fert humanum in pectus templaque mentis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001197">sed tamen effabor. </s><s id="s.001198">dictis dabit ipsa fidem res <lb></lb>
forsitan et graviter terrarum motibus ortis	 <lb></lb>
omnia conquassari in parvo tempore cernes.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001199">quod procul a nobis flectat fortuna gubernans, <lb></lb>
et ratio potius quam res persuadeat ipsa <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001200">(Qua prius adgrediar quam de re fundere fata	 <lb></lb>
sanctius et multo certa ratione magis quam <lb></lb>
Pythia quae tripode a Phoebi lauroque profatur, <lb></lb>
multa tibi expediam doctis solacia dictis <lb></lb>
religione refrenatus ne forte rearis <lb></lb>
terras et solem et caelum, mare sidera lunam,	 <lb></lb>
corpore divino debere aeterna manere, <lb></lb>
proptereaque putes ritu par esse Gigantum <lb></lb>
pendere eos poenas inmani pro scelere omnis <lb></lb>
qui ratione sua disturbent moenia mundi <lb></lb>
	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/168.jpg" pagenum="206"></pb>
praeclarumque velint caeli restinguere solem 	 <lb></lb>
inmortalia mortali sermone notantes ;  <lb></lb>
quae procul usque adeo divino a numine distent,  <lb></lb>
inque deum numero quae sint indigna videri, <lb></lb>
notitiam potius praebere ut posse putentur  <lb></lb>
quid sit vitali motu sensuque remotum. </s><s id="s.001201">	 <lb></lb>
quippe etenim non est, cum quovis corpore ut esse <lb></lb>
posse animi natura putetur consiliumque;  <lb></lb>
sicut in aethere non arbor, non aequore salso  <lb></lb>
nubes esse queunt neque pisces vivere in arvis  <lb></lb>
nec cruor in lignis neque saxis sucus inesse. </s><s id="s.001202">	 <lb></lb>
certum ac dispositumst ubi quicquit crescat et insit. </s><s id="s.001203"> <lb></lb>
sic animi natura nequit sine corpore oriri  <lb></lb>
sola neque a nervis et sanguine longiter esse. </s><s id="s.001204"> <lb></lb>
quod si (posset enim multo prius) ipsa animi vis  <lb></lb>
in capite aut umeris aut imis calcibus esse 	 <lb></lb>
posset et innasci quavis in parte, soleret <lb></lb>
tandem in eodem homine atque in eodem vase manere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001205">quod quoniam nostro quoque constat corpore certum <lb></lb>
dispositumque videtur ubi esse et crescere possit <lb></lb>
seorsum anima atque animus, tanto magis infitiandum <lb></lb>
totum posse extra corpus formamque animalem <lb></lb>
putribus in glebis terrarum aut solis <emph type="italics"></emph>in<emph.end type="italics"></emph.end> igni <lb></lb>
aut in aqua durare aut altis aetheris oris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001206">haud igitur constant divino praedita sensu, <lb></lb>
quandoquidem nequeunt vitaliter esse animata.		 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001207">Illud item non est ut possis credere, sedes <lb></lb>
esse deum sanctas in mundi partibus ullis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001208">tenvis enim natura deum longeque remota <lb></lb>
sensibus ab nostris animi vix mente videtur; <lb></lb>
quae quoniam manuum tactum suffugit et ictum,		 <lb></lb>
tactile nil nobis quod sit contingere debet.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001209">tangere enim non quit quod tangi non licet ipsum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001210">quare etiam sedes quoque nostris sedibus esse <lb></lb>
dissimiles debent, tenues de corpore eorum; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/169.jpg" pagenum="207"></pb>
quae tibi posterius largo sermone probabo.	 <lb></lb>
dicere porro hominum causa voluisse parare <lb></lb>
praeclaram mundi naturam proptereaque <lb></lb>
adlaudabile opus divom Iaudare decere <lb></lb>
aeternumque putare atque inmortale futurum <lb></lb>
nec fas esse, deum quod sit ratione vetusta	 <lb></lb>
gentibus humanis fundatum perpetuo aevo, <lb></lb>
solicitare suis ulla vi ex sedibus umquam <lb></lb>
nec verbis vexare et ab imo evertere summa, <lb></lb>
cetera de genere hoc adfingere et addere, Memmi, <lb></lb>
desiperest. </s><s id="s.001211">quid enim inmortalibus atque beatis	 <lb></lb>
gratia nostra queat largirier emolumenti, <lb></lb>
ut nostra quicquam causa gerere adgrediantur?</s><s id="s.001212"> <lb></lb>
quidve novi potuit tanto post ante quietos <lb></lb>
inlicere ut cuperent vitam mutare priorem?</s><s id="s.001213"> <lb></lb>
nam gaudere novis rebus debere videtur	 <lb></lb>
cui veteres obsunt; sed cui nil accidit aegri <lb></lb>
tempore in anteacto, cum pulchre degeret aevom, <lb></lb>
quid potuit novitatis amorem accendere tali?</s><s id="s.001214"> <lb></lb>
 an, credo, in tenebris vita ac maerore iacebat,  <lb></lb>
donec diluxit rerum genitalis origo.	 <lb></lb>
 quidve mali fuerat nobis non esse creatis?</s><s id="s.001215"> <lb></lb>
  natus enim debet quicumque est velle manere  <lb></lb>
in vita, donec retinebit blanda voluptas. </s><s id="s.001216"> <lb></lb>
qui numquam vero vitae gustavit amorem <lb></lb>
nec fuit in numero, quid obest non esse creatum	 <lb></lb>
exemplum porro gignundis rebus et ipsa <lb></lb>
notities divis hominum unde est insita primum <lb></lb>
quid vellent facere ut scirent animoque viderent, <lb></lb>
quove modost umquam vis cognita principiorum <lb></lb>
quidque inter se<emph type="italics"></emph>se<emph.end type="italics"></emph.end> permutato ordine possent,	 <lb></lb>
si non ipsa dedit specimen natura creandi ?</s><s id="s.001217"> <lb></lb>
namque ita multa modis multis primordia rerum <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/170.jpg" pagenum="208"></pb>
ex infinito iam tempore percita plagis  <lb></lb>
ponderibusque suis consuerunt concita ferri  <lb></lb>
omnimodisque coire atque omnia pertemptare,	 <lb></lb>
quaecumque inter se possent congressa creare,  <lb></lb>
ut non sit mirum si in talis disposituras  <lb></lb>
deciderunt quoque et in talis venere meatus,  <lb></lb>
qualibus haec rerum geritur nunc summa novando. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001218">Quod <emph type="italics"></emph>si<emph.end type="italics"></emph.end> iam rerum ignorem primordia quae sint,	 <lb></lb>
hoc tamen ex ipsis caeli rationibus ausim <lb></lb>
confirmare aliisque ex rebus reddere multis, <lb></lb>
nequaquam nobis divinitus esse paratam <lb></lb>
naturam rerum; tanta stat praedita culpa.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001219">principio quantum caeli tegit impetus ingens,	 <lb></lb>
inde avidei partem montes silvaeque ferarum <lb></lb>
possedere, tenent rupes vastaeque paludes <lb></lb>
et mare quod late terrarum distinet oras.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001220">inde duas porro prope partis fervidus ardor <lb></lb>
adsiduusque geli casus mortalibus aufert.	 <lb></lb>
quod superest arvi, tamen id natura sua vi <lb></lb>
sentibus obducat, ni vis humana resistat <lb></lb>
vitai causa valido consueta bidenti <lb></lb>
ingemere et terram pressis proscindere aratris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001221">si non fecundas vertentes vomere glebas	 <lb></lb>
terraique solum subigentes cimus ad ortus, <lb></lb>
sponte sua nequeant liquidas existere in auras, <lb></lb>
et tamen interdum magno quaesita labore <lb></lb>
cum iam per terras frondent atque omnia florent, <lb></lb>
aut nimiis torret fervoribus aetherius sol	 <lb></lb>
aut subiti peremunt imbris gelidaeque pruinae,  <lb></lb>
flabraque ventorum violento turbine vexant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001222">praeterea genus horriferum natura ferarum  <lb></lb>
humanae genti infestum terraque marique  <lb></lb>
cur alit atque auget?</s><s id="s.001223"> cur anni tempora morbos 	 <lb></lb>
adportant?</s><s id="s.001224"> quare mors inmatura vagatur?</s><s id="s.001225"> <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/171.jpg" pagenum="209"></pb>
tum porro puer, ut saevis proiectus ab undis <lb></lb>
navita, nudus humi iacet, infans, indigus omni <lb></lb>
vitali auxilio, cum primum in luminis oras <lb></lb>
nixibus ex alvo matris natura profudit,	 <lb></lb>
vagituque locum lugubri complet, ut aecumst <lb></lb>
cui tantum in vita restet transire malorum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001226">at variae crescunt pecudes armenta feraeque <lb></lb>
nec crepitacillis opus est nec cuiquam adhibendast <lb></lb>
almae nutricis blanda atque infracta loquella	 <lb></lb>
nec varias quaerunt vestes pro tempore caeli, <lb></lb>
denique non armis opus est, non moenibus altis, <lb></lb>
qui sua tutentur, quando omnibus omnia large <lb></lb>
tellus ipsa parit naturaque daedala rerum.) <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001227">Principio quoniam terrai corpus et umor	 <lb></lb>
aurarumque leves animae calidique vapores, <lb></lb>
e quibus haec rerum consistere summa videtur, <lb></lb>
omnia nativo ac mortali corpore constant, <lb></lb>
debet eodem omnis mundi natura putari.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001228">quippe etenim quorum partis et membra videmus	 <lb></lb>
corpore nativo ac mortalibus esse figuris, <lb></lb>
haec eadem ferme mortalia cernimus esse <lb></lb>
et nativa simul. </s><s id="s.001229">quapropter maxima mundi <lb></lb>
cum videam membra ac partis consumpta regigni, <lb></lb>
scire licet caeli quoque item terraeque fuisse	 <lb></lb>
principiale aliquod tempus clademque futuram. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001230">Illud in his rebus ne corripuisse rearis <lb></lb>
me mihi, quod terram atque ignem mortalia sumpsi <lb></lb>
esse neque umorem dubitavi aurasque perire <lb></lb>
atque eadem gigni rursusque augescere dixi,	 <lb></lb>
principio pars terrai nonnulla, perusta <lb></lb>
solibus adsiduis, multa pulsata pedum vi, <lb></lb>
			 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/172.jpg" pagenum="210"></pb>
pulveris exhalat nebulam nubesque volantis <lb></lb>
quas validi toto dispergunt aere venti.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001231">pars etiam glebarum ad diluviem revocatur	 <lb></lb>
imbribus et ripas radentia flumina rodunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001232">Praeterea pro parte sua, quodcumque alid auget, <lb></lb>
redditur; et quoniam dubio procul esse videtur <lb></lb>
omniparens eadem rerum commune sepulcrum, <lb></lb>
ergo terra tibi libatur et aucta recrescit.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001233">Quod superest, umore novo mare flumina fontes <lb></lb>
semper abundare et latices manare perennis <lb></lb>
nil opus est verbis: magnus decursus aquarum <lb></lb>
undique declarat. </s><s id="s.001234">sed primum quicquid aquai <lb></lb>
tollitur in summaque fit ut nil umor abundet,	 <lb></lb>
partim quod validi verrentes aequora venti <lb></lb>
diminuunt radiisque retexens aetherius sol, <lb></lb>
partim quod supter per terras diditur omnis; <lb></lb>
percolatur enim virus retroque remanat <lb></lb>
materies umoris et ad caput amnibus omnis	 <lb></lb>
convenit, inde super terras fluit agmine dulci <lb></lb>
qua via secta semel liquido pede detulit undas. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001235">Aera nunc igitur dicam qui corpore toto <lb></lb>
innumerabiliter privas mutatur in horas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001236">semper enim, quodcumque fluit de rebus, id omne	 <lb></lb>
aeris in magnum fertur mare; qui nisi contra <lb></lb>
corpora retribuat rebus recreetque fluentis, <lb></lb>
omnia iam resoluta forent et in aera versa.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001237">haut igitur cessat gigni de rebus et in res <lb></lb>
reccidere, adsidue quoniam fluere omnia constat.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001238">Largus item liquidi fons luminis, aetherius sol, <lb></lb>
inrigat adsidue caelum candore recenti <lb></lb>
suppeditatque novo confestim lumine lumen.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001239">nam primum quicquid fulgoris disperit ei, <lb></lb>
quocumque accidit. </s><s id="s.001240">id licet hinc cognoscere possis,	 <lb></lb>
quod simul ac primum nubes succedere soli <lb></lb>
coepere et radios inter quasi rumpere lucis, <lb></lb>
extemplo inferior pars horum disperit omnis <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/173.jpg" pagenum="211"></pb>
terraque inumbratur qua nimbi cumque feruntur; <lb></lb>
ut noscas splendore novo res semper egere 	 <lb></lb>
et primum iactum fulgoris quemque perire  <lb></lb>
nec ratione alia res posse in sole videri,  <lb></lb>
perpetuo ni suppeditet lucis caput ipsum. </s><s id="s.001241"> <lb></lb>
quin etiam nocturna tibi, terrestria quae sunt,  <lb></lb>
lumina, pendentes lychini claraeque coruscis 	 <lb></lb>
fulguribus pingues multa caligine taedae <lb></lb>
consimili properant ratione, ardore ministro,  <lb></lb>
suppeditare novom lumen, tremere ignibus instant,  <lb></lb>
instant, nec loca lux inter quasi rupta relinquit: <lb></lb>
usque adeo properanter ab omnibus ignibus ei 	 <lb></lb>
exitium celeri celatur origine flammae. </s><s id="s.001242"> <lb></lb>
sic igitur solem lunam stellasque putandum<emph type="italics"></emph>st<emph.end type="italics"></emph.end>  <lb></lb>
ex alio atque alio lucem iactare subortu  <lb></lb>
et primum quicquid flammarum perdere semper; <lb></lb>
inviolabilia haec ne credas forte vigere.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001243">Denique non lapides quoque vinei cernis ab aevo, <lb></lb>
non altas turris ruere et putrescere saxa, <lb></lb>
non delubra deum simulacraque fessa fatisci, <lb></lb>
nec sanctum numen fati protollere finis <lb></lb>
posse neque adversus naturae foedera niti ?</s><s id="s.001244">	 <lb></lb>
denique non monimenta virum dilapsa videmus <lb></lb>
quaerere proporro sibi <emph type="italics"></emph>sene<emph.end type="italics"></emph.end> senescere credas, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/174.jpg" pagenum="212"></pb>
non ruere avolsos silices a montibus altis  <lb></lb>
nec validas aevi vires perferre patique  <lb></lb>
finiti?</s><s id="s.001245"> neque enim caderent avolsa repente,	 <lb></lb>
ex infinito quae tempore pertolerassent <lb></lb>
omnia tormenta aetatis privata fragore. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001246">Denique iam tuere hoc, circum supraque quod omnem  <lb></lb>
continet amplexu terram: si procreat ex se  <lb></lb>
omnia, quod quidam memorant, recipitque perempta, 	 <lb></lb>
totum nativum mortali corpore constat. </s><s id="s.001247"> <lb></lb>
nam quodcumque alias ex se res auget alitque,  <lb></lb>
deminui debet, recreari, cum recipit res. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001248">Praeterea si nulla fuit genitalis origo <lb></lb>
terrarum et caeli semperque aeterna fuere,	 <lb></lb>
cur supera bellum Thebanum et funera Troiae <lb></lb>
non alias alii quoque res cecinere poetae ?</s><s id="s.001249"> <lb></lb>
quo tot facta virum totiens cecidere neque usquam <lb></lb>
aeternis famae monimentis insita florent ?</s><s id="s.001250"> <lb></lb>
verum, ut opinor, habet novitatem summa recensque 	 <lb></lb>
naturast mundi neque pridem exordia cepit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001251">quare etiam quaedam nunc artes expoliuntur, <lb></lb>
nunc etiam augescunt; nunc addita navigiis sunt <lb></lb>
multa, modo organici melicos peperere sonores.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001252">denique natura haec rerum ratioque repertast	 <lb></lb>
nuper, et hanc primus cum primis ipse repertus <lb></lb>
nunc ego sum in patrias qui possim vertere voces.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001253">quod si forte fuisse antehac eadem omnia credis, <lb></lb>
sed periisse hominum torrenti saecla vapore, <lb></lb>
aut cecidisse urbis magno vexamine mundi,	 <lb></lb>
aut ex imbribus adsiduis exisse rapaces  <lb></lb>
per terras amnes at<emph type="italics"></emph>que<emph.end type="italics"></emph.end> oppida cooperuisse, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/175.jpg" pagenum="213"></pb>
tanto quique magis victus fateare necessest  <lb></lb>
exitium quoque terrarum caelique futurum. </s><s id="s.001254"> <lb></lb>
nam cum res tantis morbis tantisque periclis 	 <lb></lb>
temptarentur, ibi si tristior incubuisset  <lb></lb>
causa, darent late cladem magnasque ruinas. </s><s id="s.001255"> <lb></lb>
nec ratione alia mortales esse videmur,  <lb></lb>
inter nos nisi quod morbis aegrescimus isdem  <lb></lb>
atque illi quos a vita natura removit.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001256">Praeterea quaecumque manent aeterna necessust <lb></lb>
aut, quia sunt solido cum corpore, respuere ictus <lb></lb>
nec penetrare pati sibi quicquam quod queat artas <lb></lb>
dissociare intus partis, ut materiai <lb></lb>
corpora sunt quorum naturam ostendimus ante,	 <lb></lb>
aut ideo durare aetatem posse per omnem, <lb></lb>
plagarum quia sunt expertia, sicut inane est <lb></lb>
quod manet intactum neque ab ictu fungitur hilum, <lb></lb>
aut etiam quia nulla loci fit copia circum, <lb></lb>
quo quasi res possint discedere dissoluique,	 <lb></lb>
sicut summarum summa est aeterna neque extra <lb></lb>
qui locus est quo dissiliant neque corpora sunt quae <lb></lb>
possint incidere et valida dissolvere plaga.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001257">at neque, uti docui, solido cum corpore mundi <lb></lb>
naturast, quoniam admixtumst in rebus inane,	 <lb></lb>
nec tamen est ut inane, neque autem corpora desunt, <lb></lb>
ex infinito quae possint forte coorta <lb></lb>
corruere hanc rerum violento turbine summam <lb></lb>
aut aliam quamvis cladem inportare pericli, <lb></lb>
nec porro natura loci spatiumque profundi	 <lb></lb>
deficit, exspargi quo possint moenia mundi, <lb></lb>
aut alia quavis possunt vi pulsa perire.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001258">haut igitur leti praeclusa est ianua caelo <lb></lb>
nec soli terraeque neque altis aequoris undis, <lb></lb>
sed patet immani et vasto respectat hiatu.	 <lb></lb>
quare etiam nativa necessumst confiteare <lb></lb>
haec eadem ; neque enim, mortali corpore quae sunt <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/176.jpg" pagenum="214"></pb>
ex infinito iam tempore adhuc potuissent <lb></lb>
inmensi validas aevi contemnere vires. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001259">Denique tantopere inter se cum maxima mundi	 <lb></lb>
pugnent membra, pio nequaquam concita bello, <lb></lb>
nonne vides aliquam longi certaminis ollis <lb></lb>
posse dari finem ?</s><s id="s.001260"> vel cum sol et vapor omnis <lb></lb>
omnibus epotis umoribus exsuperarint: <lb></lb>
quod facere intendunt, neque adhuc conata patrantur: 	 <lb></lb>
tantum suppeditant amnes ultraque minantur <lb></lb>
omnia diluviare ex alto gurgite ponti, <lb></lb>
nequiquam, quoniam verrentes aequora venti <lb></lb>
deminuunt radiisque retexens aetherius sol, <lb></lb>
et siccare prius confidunt omnia posse	 <lb></lb>
quam liquor incepti possit contingere finem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001261">tantum spirantes aequo certamine bellum <lb></lb>
magnis <emph type="italics"></emph>inter se<emph.end type="italics"></emph.end> de rebus cernere certant, <lb></lb>
cum semel interea fuerit superantior ignis <lb></lb>
et semel, ut fama est, umor regnarit in arvis.	 <lb></lb>
ignis enim superat et lambens multa perussit, <lb></lb>
avia cum Phaethonta rapax vis solis equorum <lb></lb>
aethere raptavit toto terrasque per omnis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001262">at pater omnipotens ira tum percitus acri <lb></lb>
magnanimum Phaethonta repenti fulminis ictu	 <lb></lb>
deturbavit equis in terram, solque cadenti <lb></lb>
obvius aeternam succepit lampada mundi <lb></lb>
disiectosque redegit equos iunxitque trementis, <lb></lb>
inde suum per iter recreavit cuncta gubernans, <lb></lb>
scilicet ut veteres Graium cecinere poetae.	 <lb></lb>
quod procul a vera nimis est ratione repulsum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001263">ignis enim superare potest ubi materiai <lb></lb>
ex infinito sunt corpora plura coorta; <lb></lb>
inde cadunt vires aliqua ratione revictae, <lb></lb>
aut pereunt res exustae torrentibus auris.	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/177.jpg" pagenum="215"></pb>
umor item quondam coepit superare coortus,  <lb></lb>
ut fama est, hominum multas quando obruit urbis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001264">inde ubi vis aliqua ratione aversa recessit,  <lb></lb>
ex infinito fuerat quaecumque coorta,  <lb></lb>
constiterunt imbres et flumina vim minuerunt.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001265">Sed quibus ille modis coniectus materiai <lb></lb>
fundarit terram et caelum pontique profunda,  <lb></lb>
solis lunai cursus, ex ordine ponam. </s><s id="s.001266"> <lb></lb>
nam certe neque consilio primordia rerum  <lb></lb>
ordine se suo quaeque sagaci mente locarunt 	 <lb></lb>
nec quos quaeque darent motus pepigere profecto, <lb></lb>
sed quia multa modis multis primordia rerum  <lb></lb>
ex infinito iam tempore percita plagis  <lb></lb>
ponderibusque suis consuerunt concita ferri  <lb></lb>
omnimodisque coire atque omnia pertemptare, 	 <lb></lb>
quaecumque inter se possent congressa creare,  <lb></lb>
propterea fit uti magnum volgata per aevom  <lb></lb>
omne genus coetus et motus experiundo  <lb></lb>
tandem conveniant ea quae convecta repente  <lb></lb>
magnarum rerum fiunt exordia saepe, 	 <lb></lb>
terrai maris et caeli generisque animantum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001267">	</s></p><p type="main"><s id="s.001268">Hic neque tum solis rota cerni lumine largo <lb></lb>
	altivolans poterat nec magni sidera mundi <lb></lb>
	nec mare nec caelum nec denique terra neque aer <lb></lb>
	nec similis nostris rebus res ulla videri,	 <lb></lb>
	sed nova tempestas quaedam molesque coorta <lb></lb>
 omne genus de principiis, discordia quorum <lb></lb>
	intervalla vias conexus pondera plagas <lb></lb>
	concursus motus turbabat proelia miscens, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/178.jpg" pagenum="216"></pb>
propter dissimilis formas variasque figuras 	 <lb></lb>
quod non omnia sic poterant coniuncta manere  <lb></lb>
 nec motus inter sese dare convenientis. </s><s id="s.001269"> <lb></lb>
 diffugere inde loci partes coepere paresque  <lb></lb>
cum paribus iungi res et discludere mundum  <lb></lb>
membraque dividere et magnas disponere partes,	 <lb></lb>
 hoc est, a terris altum secernere caelum  <lb></lb>
et sorsum mare uti secreto umore pateret,  <lb></lb>
seorsus item puri secretique aetheris ignes. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001270">Quippe etenim primum terrai corpora quaeque, <lb></lb>
propterea quod erant gravia et perplexa, coibant	 <lb></lb>
in medio atque imas capiebant omnia sedes;  <lb></lb>
quae quanto magis inter se perplexa coibant, <lb></lb>
tam magis expressere ea quae mare sidera solem  <lb></lb>
lunamque efficerent et magni moenia mundi. </s><s id="s.001271"> <lb></lb>
omnia enim magis haec e levibus atque rutundis 	 <lb></lb>
seminibus multoque minoribus sunt elementis  <lb></lb>
quam tellus. </s><s id="s.001272">ideo, per rara foramina, terrae  <lb></lb>
partibus erumpens primus se sustulit aether  <lb></lb>
ignifer et multos secum levis abstulit ignis,  <lb></lb>
non alia longe ratione ac saepe videmus, 	 <lb></lb>
aurea cum primum gemmantis rore per herbas  <lb></lb>
matutina rubent radiati lumina solis <lb></lb>
exhalantque lacus nebulam fluviique perennes,  <lb></lb>
ipsaque ut interdum tellus fumare videtur;  <lb></lb>
omnia quae sursum cum conciliantur, in alto 	 <lb></lb>
corpore concreto subtexunt nubila caelum. </s><s id="s.001273"> <lb></lb>
sic igitur tum se levis ac diffusilis aether  <lb></lb>
corpore concreto circumdatus undique <emph type="italics"></emph>flexit<emph.end type="italics"></emph.end>  <lb></lb>
et Iate diffusus in omnis undique partis <lb></lb>
omnia sic avido complexu cetera saepsit.	 <lb></lb>
hunc exordia sunt solis lunaeque secuta, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/179.jpg" pagenum="217"></pb>
interutrasque globi quorum vertuntur in auris;  <lb></lb>
quae neque terra sibi adscivit nec maximus aether,  <lb></lb>
quod neque tam fuerunt gravia ut depressa sederent, <lb></lb>
nec levia ut possent per summas labier oras, 	 <lb></lb>
et tamen interutrasque ita sunt ut corpora viva  <lb></lb>
versent et partes ut mundi totius extent;  <lb></lb>
quod genus in nobis quaedam licet in statione <lb></lb>
membra manere, tamen cum sint ea quae moveantur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001274">his igitur rebus retractis terra repente, 	 <lb></lb>
maxuma qua nunc se ponti plaga caerula tendit,  <lb></lb>
succidit et salso suffudit gurgite fossas. </s><s id="s.001275"> <lb></lb>
inque dies quanto circum magis aetheris aestus  <lb></lb>
et radii solis cogebant undique terram  <lb></lb>
verberibus crebris extrema ad limina <emph type="italics"></emph>in<emph.end type="italics"></emph.end> artum, 	 <lb></lb>
in medio ut propulsa suo condensa coiret, <lb></lb>
tam magis expressus salsus de corpore sudor  <lb></lb>
augebat mare manando camposque natantis,  <lb></lb>
et tanto magis illa foras elabsa volabant  <lb></lb>
corpora multa vaporis et aeris altaque caeli	 <lb></lb>
densebant procul a terris fulgentia templa. </s><s id="s.001276"> <lb></lb>
sidebant campi, crescebant montibus altis  <lb></lb>
ascensus; neque enim poterant subsidere saxa  <lb></lb>
nec pariter tantundem omnes succumbere partis. </s><s id="s.001277"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001278">Sic igitur terrae concreto corpore pondus 	 <lb></lb>
Constitit atque omnis mundi quasi limus in imum <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/180.jpg" pagenum="218"></pb>
confluxit gravis et subsedit funditus ut faex;	 <lb></lb>
inde mare inde aer inde aether ignifer ipse  <lb></lb>
corporibus liquidis sunt omnia pura relicta,  <lb></lb>
et leviora aliis alia, et liquidissimus aether 	 <lb></lb>
atque levissimus aerias super influit auras, <lb></lb>
nec liquidum corpus turbantibus aeris auris <lb></lb>
commiscet; sinit haec violentis omnia verti  <lb></lb>
turbinibus, sinit incertis turbare procellis,  <lb></lb>
ipse suos ignis certo fert impete labens. </s><s id="s.001279">	 <lb></lb>
nam modice fluere atque uno posse aethera nisu  <lb></lb>
significat Pontos, mare certo quod fluit aestu  <lb></lb>
unum labendi conservans usque tenorem. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001280">(Motibus astrorum nunc quae sit causa canamus. </s><s id="s.001281"> <lb></lb>
principio magnus caeli si vortitur orbis, 	 <lb></lb>
ex utraque polum parti premere aera nobis  <lb></lb>
dicendum est extraque tenere et claudere utrimque; <lb></lb>
inde alium supra fluere atque intendere eodem  <lb></lb>
quo volvenda micant aeterni sidera mundi;  <lb></lb>
aut alium supter, contra qui subvehat orbem, 	 <lb></lb>
ut fluvios versare rotas atque haustra videmus. </s><s id="s.001282"> <lb></lb>
est etiam quoque uti possit caelum omne manere <lb></lb>
in statione, tamen cum lucida signa ferantur;  <lb></lb>
sive quod inclusi rapidi sunt aetheris aestus  <lb></lb>
quaerentesque viam circum versantur et ignes 	 <lb></lb>
passim per caeli volvunt Summania templa;  <lb></lb>
sive aliunde fluens alicunde extrinsecus aer  <lb></lb>
versat agens ignis; sive ipsi serpere possunt  <lb></lb>
quo cuiusque cibus vocat atque invitat euntis,  <lb></lb>
flammea per caelum pascentis corpora passim. </s><s id="s.001283">	 <lb></lb>
nam quid in hoc mundo sit eorum ponere certum <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/181.jpg" pagenum="219"></pb>
difficile est; sed quid possit fiatque per omne <lb></lb>
in variis mundis varia ratione creatis, <lb></lb>
id doceo plurisque sequor disponere causas, <lb></lb>
motibus astrorum quae possint esse per omne;	 <lb></lb>
e quibus una tamen sit in hoc quoque causa necessest <lb></lb>
quae vegeat motum signis; sed quae sit earum <lb></lb>
praecipere hautquaquamst pedetemtim progredientis.) <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001284">Terraque ut in media mundi regione quiescat, <lb></lb>
evanescere paulatim et decrescere pondus	 <lb></lb>
convenit, atque aliam naturam supter habere <lb></lb>
ex ineunte aevo coniunctam atque uniter aptam <lb></lb>
partibus aeriis mundi quibus insita vivit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001285">propterea non est oneri neque deprimit auras; <lb></lb>
ut sua cuique homini nullo sunt pondere membra	 <lb></lb>
nec caput est oneri collo nec denique totum <lb></lb>
corporis in pedibus pondus sentimus inesse; <lb></lb>
at quaecumque foris veniunt inpostaque nobis <lb></lb>
pondera sunt laedunt, permulto saepe minora.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001286">usque adeo magni refert quid quaeque obeat res.	 <lb></lb>
sic igitur tellus non est aliena repente <lb></lb>
allata atque auris aliunde obiecta alienis, <lb></lb>
sed pariter prima concepta ab origine mundi <lb></lb>
certaque pars eius, quasi nobis membra videntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001287">praeterea grandi tonitru concussa repente,	 <lb></lb>
terra supra quae se sunt concutit omnia motu: <lb></lb>
quod facere haut ulla posset ratione, nisi esset <lb></lb>
partibus aeriis mundi caeloque revincta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001288">nam communibus inter se radicibus haerent <lb></lb>
ex ineunte aevo coniuncta atque uniter apta.	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/182.jpg" pagenum="220"></pb>
nonne vides etiam quam magno pondere nobis  <lb></lb>
sustineat corpus tenuissima vis animai  <lb></lb>
propterea quia tam coniuncta atque uniter apta est ?</s><s id="s.001289">  <lb></lb>
denique iam saltu pernici tollere corpus  <lb></lb>
quid potis est nisi vis animi quae membra gubernat ?</s><s id="s.001290"> 	 <lb></lb>
iamne vides quantum tenuis natura valere <lb></lb>
possit, ubi est coniuncta gravi cum corpore, ut aer  <lb></lb>
coniunctus terris et nobis est animi vis ?</s><s id="s.001291"> <lb></lb>
Nec nimio solis maior rota nec minor ardor  <lb></lb>
esse potest, nostris quam sensibus esse videtur.		 <lb></lb>
nam quibus e spatiis cumque ignes lumina possunt  <lb></lb>
adicere et calidum membris adflare vaporem,  <lb></lb>
nil illa his intervallis de corpore libant <lb></lb>
flammarum, nil ad speciem est contractior ignis. </s><s id="s.001292"> <lb></lb>
 proinde, calor quoniam solis lumenque profusum <lb></lb>
 perveniunt nostros ad sensus et loca mulcent, <lb></lb>
forma quoque hine solis debet filumque videri, <lb></lb>
 nil adeo ut possis plus aut minus addere, vere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001293"> lunaque, sive notho fertur loca lumine lustrans <lb></lb>
sive suam proprio iactat de corpore lucem,  <lb></lb>
quidquid id est, nilo fertur maiore figura  <lb></lb>
quam, nostris oculis qua cernimus, esse videtur. </s><s id="s.001294"> <lb></lb>
nam prius omnia, quae longe semota tuemur  <lb></lb>
aera per multum, specie confusa videntur 		 <lb></lb>
quam mi<emph type="italics"></emph>nui<emph.end type="italics"></emph.end> filum. </s><s id="s.001295">quapropter luna necesse est,  <lb></lb>
quandoquidem claram speciem certamque figuram <lb></lb>
  <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/183.jpg" pagenum="221"></pb>
praebet, ut est oris extremis cumque notata  <lb></lb>
quantaque quantast hinc nobis videatur in alto. </s><s id="s.001296"> <lb></lb>
postremo quoscumque vides hine aetheris ignes;  <lb></lb>
quandoquidem quoscumque in terris cernimus <emph type="italics"></emph>ignes<emph.end type="italics"></emph.end>,	 <lb></lb>
dum tremor <emph type="italics"></emph>est<emph.end type="italics"></emph.end> clarus, dum cernitur ardor eorum, <lb></lb>
perparvom quiddam interdum mutare videtur  <lb></lb>
alteram utram in partem filum, quo longius absunt; <lb></lb>
scire licet perquam pauxillo posse minores  <lb></lb>
esse vel exigua maioris parte brevique. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001297">Illud item non est mirandum, qua ratione  <lb></lb>
tantulus ille queat tantum sol mittere lumen, <lb></lb>
quod maria ac terras omnis caelumque rigando <lb></lb>
compleat et calido perfundat cuncta vapore.		 <lb></lb>
nam licet hinc mundi patefactum totius unum <lb></lb>
largifluum fontem scatere atque erumpere lumen, <lb></lb>
ex omni mundo quia sic elementa vaporis <lb></lb>
undique conveniunt et sic coniectus eorum		 <lb></lb>
confluit, ex uno capite hic ut profluat ardor.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001298">nonne vides etiam quam late parvus aquai <lb></lb>
prata riget fons interdum campisque redundet ?</s><s id="s.001299"> <lb></lb>
est etiam quoque uti non magno solis ab igni <lb></lb>
aera percipiat calidis fervoribus ardor,		 <lb></lb>
opportunus ita est si forte et idoneus aer, <lb></lb>
ut queat accendi parvis ardoribus ictus; <lb></lb>
quod genus interdum segetes stipulamque videmus <lb></lb>
accedere ex una scintilla incendia passim.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001300"><pb xlink:href="082/01/184.jpg" pagenum="222"></pb>
forsitan et rosea sol alte lampade lucens 	 <lb></lb>
possideat multum caecis fervoribus ignem  <lb></lb>
circum se, nullo qui sit fulgore notatus,  <lb></lb>
aestifer ut tantum radiorum exaugeat ictum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001301">Nec ratio solis simplex <emph type="italics"></emph>et<emph.end type="italics"></emph.end> certa patescit,  <lb></lb>
quo pacto aestivis e partibus aegocerotis 	 <lb></lb>
brumalis adeat flexus atque inde revertens  <lb></lb>
cancri se ut vertat metas ad solstitialis,  <lb></lb>
lunaque mensibus id spatium videatur obire,  <lb></lb>
annua sol in quo consumit tempora cursu. </s><s id="s.001302"> <lb></lb>
non, inquam, simplex his rebus reddita causast. </s><s id="s.001303">	 <lb></lb>
nam fieri vel cum primis id posse videtur,  <lb></lb>
Democriti quod sancta viri sententia ponit,  <lb></lb>
quanto quaeque magis sint terram sidera propter,  <lb></lb>
tanto posse minus cum caeli turbine ferri. </s><s id="s.001304"> <lb></lb>
evanescere enim rapidas illius et acris 	 <lb></lb>
imminui supter viris, ideoque relinqui  <lb></lb>
paulatim solem cum posterioribu&#039; signis, <lb></lb>
inferior multo quod sit quam fervida signa. </s><s id="s.001305"> <lb></lb>
et magis hoc lunam: quanto demissior eius  <lb></lb>
cursus abest procul a caelo terrisque propinquat,	 <lb></lb>
tanto posse minus cum signis tendere cursum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001306">flaccidiore etenim quanto iam turbine fertur  <lb></lb>
inferior quam sol, tanto magis omnia signa,  <lb></lb>
hanc adipiscuntur circum praeterque feruntur. </s><s id="s.001307"> <lb></lb>
propterea fit ut haec ad signum quodque reverti	 <lb></lb>
mobilius videatur, ad hanc quia signa revisunt. </s><s id="s.001308"> <lb></lb>
fit quoque ut e mundi transversis partibus aer  <lb></lb>
alternis certo fluere alter tempore possit,  <lb></lb>
qui queat aestivis solem detrudere signis  <lb></lb>
brumalis usque ad flexus gelidumque rigorem,	  <lb></lb>
et qui reiciat gelidis a frigoris umbris <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/185.jpg" pagenum="223"></pb>
aestiferas usque in partis et fervida signa.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001309">et ratione pari lunam stellasque putandumst, <lb></lb>
quae volvunt magnos in magnis orbibus annos, <lb></lb>
aeribus posse alternis e partibus ire.	 <lb></lb>
nonne vides etiam diversis nubila ventis <lb></lb>
diversas ire in partis inferna supernis?</s><s id="s.001310"> <lb></lb>
qui minus illa queant per magnos aetheris orbis <lb></lb>
aestibus inter se diversis sidera ferri?</s><s id="s.001311"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001312">At nox obruit ingenti caligine terras, 	 <lb></lb>
aut ubi de longo cursu sol ultima caeli  <lb></lb>
impulit atque suos efflavit languidus ignis  <lb></lb>
concussos itere et labefactos aere multo,  <lb></lb>
aut quia sub terras cursum convortere cogit  <lb></lb>
vis eadem, supra quae terras pertulit orbem.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001313">Tempore item certo roseam Matuta per oras <lb></lb>
aetheris auroram differt et lumina pandit, <lb></lb>
aut quia sol idem, sub terras ille revertens, <lb></lb>
anticipat caelum radiis accendere temptans, <lb></lb>
aut quia conveniunt ignes et semina multa	 <lb></lb>
confluere ardoris consuerunt tempore certo, <lb></lb>
quae faciunt solis nova semper lumina  gigni; <lb></lb>
quod genus Idaeis fama est e montibus altis <lb></lb>
dispersos ignis orienti lumine cerni, <lb></lb>
inde coire globum quasi in unum et conficere orbem.	 <lb></lb>
nec tamen illud in his rebus mirabile debet  <lb></lb>
esse, quod haec ignis tam certo tempore possunt  <lb></lb>
semina confluere et solis reparare nitorem. </s><s id="s.001314"> <lb></lb>
multa videmus enim, certo quae tempore fiunt <lb></lb>
omnibus in rebus. </s><s id="s.001315">florescunt tempore certo 	 <lb></lb>
arbusta et certo dimittunt tempore florem. </s><s id="s.001316"> <lb></lb>
nec minus in certo dentes cadere imperat aetas  <lb></lb>
tempore et inpubem molli pubescere veste  <lb></lb>
et pariter mollem malis demittere barbam. </s><s id="s.001317"> <lb></lb>
fulmina postremo nix imbres nubila venti	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/186.jpg" pagenum="224"></pb>
non nimis incertis fiunt in partibus anni. </s><s id="s.001318"> <lb></lb>
namque ubi sic fuerunt causarum exordia prima, <lb></lb>
atque ita res mundi cecidere ab origine prima,  <lb></lb>
conseque quoque iam redeunt ex ordine certo. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001319">Crescere itemque dies licet et tabescere noctes,	 <lb></lb>
et minui luces, eum sumant augmina noctes, <lb></lb>
aut quia sol idem sub terras atque superne <lb></lb>
imparibus currens amfractibus aetheris oras <lb></lb>
partit et in partis non aequas dividit orbem, <lb></lb>
et quod ab alterutra detraxit parte, reponit	 <lb></lb>
eius in adversa tanto plus parte relatus, <lb></lb>
donec ad id signum caeli pervenit, ubi anni <lb></lb>
nodus nocturnas exaequat lucibus umbras.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001320">nam, medio cursu flatus aquilonis et austri, <lb></lb>
distinet aequato caelum discrimine metas	 <lb></lb>
propter signiferi posituram totius orbis, <lb></lb>
annua sol in quo concludit tempora serpens, <lb></lb>
obliquo terras et caelum  lumine lustrans, <lb></lb>
ut ratio declarat eorum qui loca caeli <lb></lb>
omnia dispositis signis ornata notarunt.	 <lb></lb>
aut quia crassior est certis in partibus aer, <lb></lb>
sub terris ideo tremulum iubar haesitat ignis <lb></lb>
nec penetrare potest facile atque emergere ad ortus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001321">propterea noctes hiberno tempore longae <lb></lb>
cessant, dum veniat radiatum insigne diei.	 <lb></lb>
aut etiam, quia sic alternis partibus anni <lb></lb>
tardius et citius consuerunt confluere ignes <lb></lb>
qui faciunt solem certa desurgere parte, <lb></lb>
propterea fit uti videantur dicere verum <lb></lb>
...<lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/187.jpg" pagenum="225"></pb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001322">Luna potest solis radiis percussa nitere		 <lb></lb>
inque dies magis <emph type="italics"></emph>id<emph.end type="italics"></emph.end> lumen convertere nobis <lb></lb>
ad speciem, quantum solis secedit ab orbi, <lb></lb>
donique eum contra pleno bene lumine fulsit <lb></lb>
atque oriens obitus eius super edita vidit; <lb></lb>
inde minutatim retro quasi condere lumen.	 </s><lb></lb>
<s id="s.001322a">debet item, quanto propius iam solis ad ignem <lb></lb>
labitur ex alia signorum parte per orbem; <lb></lb>
ut faciunt, lunam qui fingunt esse pilai <lb></lb>
consimilem cursusque viam sub sole tenere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001323">est etiam quare proprio cum lumine possit	 <lb></lb>
volvier et varias splendoris reddere formas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001324">corpus enim licet esse aliud quod fertur et una <lb></lb>
labitur omnimodis occursans officiensque <lb></lb>
nec potis est cerni, quia cassum lumine fertur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001325">versarique potest, globus ut, si forte, pilai	 <lb></lb>
dimidia ex parti candenti lumine tinctus, <lb></lb>
versandoque globum variantis edere formas, <lb></lb>
donique eam partem, quaecumque est ignibus aucta, <lb></lb>
ad speciem vertit nobis oculosque patentis ; <lb></lb>
inde minutatim retro contorquet et aufert	 <lb></lb>
luciferam partem glomeraminis atque pilai; <lb></lb>
ut Babylonica Chaldaeum doctrina refutans <lb></lb>
astrologorum artem contra convincere tendit, <lb></lb>
proinde quasi id fieri nequeat quod pugnat uterque <lb></lb>
aut minus hoc illo sit cur amplectier ausis.	 </s><lb></lb>
<s id="s.001325a">denique cur nequeat semper nova luna creari <lb></lb>
ordine formarum certo certisque figuris <lb></lb>
inque dies privos aborisci quaeque creata <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/188.jpg" pagenum="226"></pb>
atque alia illius reparari in parte locoque, <lb></lb>
difficilest ratione docere et vincere verbis,	 <lb></lb>
ordine eum <emph type="italics"></emph>possint<emph.end type="italics"></emph.end> tam certo multa creari.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001326">it ver et Venus, et Veneris praenuntius ante <lb></lb>
pennatus graditur, zephyri vestigia propter <lb></lb>
Flora quibus mater praespargens ante viai <lb></lb>
cuncta coloribus egregiis et odoribus opplet.	 </s><lb></lb>
<s id="s.001326a">inde loci sequitur calor aridus et comes una <lb></lb>
pulverulenta Ceres <emph type="italics"></emph>et<emph.end type="italics"></emph.end> etesia flabra aquilonum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001327">inde autumnus adit, graditur simul Euhius Euan.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001328">inde aliae tempestates ventique secuntur, <lb></lb>
altitonans Volturnus et auster fulmine pollens.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001328a">tandem bruma nives adfert pigrumque rigorem <lb></lb>
reddit: hiemps sequitur crepitans hanc dentibus algu.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001329">quo minus est mirum si certo tempore luna <lb></lb>
gignitur et certo deletur tempore rusus, <lb></lb>
cum fieri possint tam certo tempore multa.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001330">Solis item quoque defectus lunaeque latebras  <lb></lb>
pluribus e causis fieri tibi posse putandumst. </s><s id="s.001331"> <lb></lb>
nam cur luna queat terram secludere solis  <lb></lb>
lumine et a terris altum caput obstruere ei,  <lb></lb>
obiciens caecum radiis ardentibus orbem; 	 <lb></lb>
tempore eodem aliud facere id non posse putetur  <lb></lb>
corpus quod cassum labatur lumine semper?</s><s id="s.001332">  <lb></lb>
solque suos etiam dimittere languidus ignis  <lb></lb>
tempore cur certo nequeat recreareque lumen,  <lb></lb>
cum loca praeteriit flammis infesta per auras, 	 <lb></lb>
quae faciunt ignis interstingui atque perire?</s><s id="s.001333"> <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/189.jpg" pagenum="227"></pb>
et cur terra queat lunam spoliare vicissim  <lb></lb>
lumine et oppressum solem super ipsa tenere, <lb></lb>
menstrua dum rigidas coni perlabitur umbras, <lb></lb>
tempore eodem aliut nequeat succurrere lunae 	 <lb></lb>
corpus vel supra solis perlabier orbem,  <lb></lb>
quod radios interrumpat lumenque profusum ?</s><s id="s.001334"> <lb></lb>
et tamen ipsa suo si fulget luna nitore,  <lb></lb>
cur nequeat certa mundi languescere parte,  <lb></lb>
dum loca luminibus propriis inimica per exit?</s><s id="s.001335">	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001336">Quod superest, quoniam magni per caerula mundi <lb></lb>
qua fieri quicquid posset ratione resolvi,  <lb></lb>
solis uti varios cursus lunaeque meatus  <lb></lb>
noscere possemus quae vis et causa cieret,	 <lb></lb>
quove modo <emph type="italics"></emph>possent<emph.end type="italics"></emph.end> offecto lumine obire  <lb></lb>
et neque opinantis tenebris obducere terras,  <lb></lb>
cum quasi conivent et aperto lumine rursum  <lb></lb>
omnia convisunt clara loca candida luce,  <lb></lb>
nunc redeo ad mundi novitatem et mollia terrae	 <lb></lb>
arva, novo fetu quid primum in luminis oras <lb></lb>
tollere et incertis crerint committere ventis. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001337">Principio genus herbarum viridemque nitorem <lb></lb>
terra dedit circum collis camposque per omnis,  <lb></lb>
florida fulserunt viridanti prata colore, 	 <lb></lb>
arboribusque datumst variis exinde per auras <lb></lb>
crescendi magnum inmissis certamen habenis. </s><s id="s.001338"> <lb></lb>
ut pluma atque pili primum saetaeque creantur <lb></lb>
quadripedum membris et corpore pennipotentum,  <lb></lb>
sic nova tum tellus herbas virgultaque primum	 <lb></lb>
sustulit, inde loci mortalia saecla creavit  <lb></lb>
multa modis multis varia ratione coorta. </s><s id="s.001339"> <lb></lb>
nam neque de caelo cecidisse animalia possunt  <lb></lb>
nec terrestria de salsis exisse lacunis. </s><s id="s.001340"> <lb></lb>
linquitur ut merito maternum nomen adepta 	 <lb></lb>
terra sit, e terra quoniam sunt cuncta creata. </s><s id="s.001341"> <lb></lb>
multaque nunc etiam existunt animalia terris <lb></lb>
	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/190.jpg" pagenum="228"></pb>
imbribus et calido solis concreta vapore;  <lb></lb>
quo minus est mirum si tum sunt plura coorta  <lb></lb>
et maiora, nova tellure atque aethere adulta.	 </s><s id="s.001341a"><lb></lb>
principio genus alituum variaeque volucres  <lb></lb>
ova relinquebant exclusae tempore verno,  <lb></lb>
folliculos ut nunc teretis aestate cicadae  <lb></lb>
lincunt sponte sua victum vitamque petentes. </s><s id="s.001342"> <lb></lb>
tum tibi terra dedit primum mortalia saecla. </s><s id="s.001343">		 <lb></lb>
multus enim calor atque umor superabat in arvis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001344">hoc ubi quaeque loci regio opportuna dabatur,  <lb></lb>
crescebant uteri terram radicibus apti;  <lb></lb>
quos ubi tempore maturo patefecerat aestus  <lb></lb>
infantum fugiens umorem aurasque petessens,		 <lb></lb>
convertebat ibi natura foramina terrae  <lb></lb>
et sucum venis cogebat fundere apertis  <lb></lb>
consimilem lactis, sicut nunc femina quaeque  <lb></lb>
cum peperit, dulci repletur lacte, quod omnis  <lb></lb>
impetus in mammas convertitur ille alimenti. </s><s id="s.001345">		 <lb></lb>
terra cibum pueris, vestem vapor, herba cubile  <lb></lb>
praebebat multa et molli lanugine abundans. </s><s id="s.001346"> <lb></lb>
at novitas mundi nec frigora dura ciebat  <lb></lb>
nec nimios aestus nec magnis viribus auras. </s><s id="s.001347"> <lb></lb>
omnia enim pariter crescunt et robora sumunt.		 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001348">Quare etiam atque etiam maternum nomen adepta <lb></lb>
terra tenet merito, quoniam genus ipsa creavit  <lb></lb>
humanum atque animal prope certo tempore fudit  <lb></lb>
omne quod in magnis bacchatur montibu&#039; passim, <lb></lb>
aeriasque simul volucres variantibu&#039; formis.	 </s><lb></lb>
<s id="s.001348a">sed quia finem aliquam pariendi debet habere,  <lb></lb>
destitit, ut mulier spatio defessa vetusto. </s><s id="s.001349"> <lb></lb>
mutat enim mundi naturam totius aetas  <lb></lb>
ex alioque alius status excipere omnia debet, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/191.jpg" pagenum="229"></pb>
nec manet ulla sui similis res: omnia migrant,	 <lb></lb>
omnia commutat natura et vertere cogit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001350">namque aliut putrescit et aevo debile languet,  <lb></lb>
porro aliut clarescit et <emph type="italics"></emph>e<emph.end type="italics"></emph.end> contemptibus exit. </s><s id="s.001351"> <lb></lb>
sic igitur mundi naturam totius aetas  <lb></lb>
mutat et ex alio terram status excipit alter :	 <lb></lb>
quod potuit nequit, ut possit quod non tulit ante. </s><s id="s.001352"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001353">Multaque tum tellus etiam portenta creare  <lb></lb>
conatast mira facie membrisque coorta,  <lb></lb>
androgynum, interutrasque nec utrum, utrimque remotum,  <lb></lb>
orba pedum partim, manuum viduata vicissim, 	 <lb></lb>
muta sine ore etiam, sine voltu caeca reperta,  <lb></lb>
vinctaque membrorum per totum corpus adhaesu,  <lb></lb>
nec facere ut possent quicquam nec cedere quoquam  <lb></lb>
nec vitare malum nec sumere quod foret usus. </s><s id="s.001354"> <lb></lb>
cetera de genere hoc monstra ac portenta creabat, 	 <lb></lb>
nequiquam, quoniam natura absterruit auctum  <lb></lb>
nec potuere cupitum aetatis tangere florem  <lb></lb>
nec reperire cibum nec iungi per Veneris res. </s><s id="s.001355"> <lb></lb>
multa videmus enim rebus concurrere debere,  <lb></lb>
ut propagando possint procudere saecla; 	 <lb></lb>
pabula primum ut sint, genitalia deinde per artus  <lb></lb>
semina qua possint membris manare remissis;  <lb></lb>
feminaque ut maribus coniungi possit, habere  <lb></lb>
mutua qui mutent inter se gaudia uterque. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001356">Multaque tum interiisse animantum saecla necessest  <lb></lb>
nec potuisse propagando procudere prolem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001357">nam quaecumque vides vesci vitalibus auris, <lb></lb>
aut dolus aut virtus aut denique mobilitas est <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/192.jpg" pagenum="230"></pb>
ex ineunte aevo genus id tuta<emph type="italics"></emph>ta<emph.end type="italics"></emph.end> reservans.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001358">multaque sunt, nobis ex utilitate sua quae	 <lb></lb>
commendata manent, tutelae tradita nostrae.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001359">principio genus acre leonum saevaque saecla <lb></lb>
tutatast virtus, volpes dolus et fuga cervos.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001360">at levisomna canum fido cum pectore corda <lb></lb>
et genus omne quod est veterino semine partum	 <lb></lb>
lanigeraeque simul pecudes et bucera saecla <lb></lb>
omnia sunt hominum tutelae tradita, Memmi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001361">nam cupide fugere feras pacemque secuta <lb></lb>
sunt et larga suo sine pabula parta labore, <lb></lb>
quae damus utilitatis eorum praemia causa.	 </s><lb></lb>
<s id="s.001361a">at quis nil horum tribuit natura, nec ipsa <lb></lb>
sponte sua possent ut vivere nec dare nobis <lb></lb>
utilitatem aliquam quare pateremur eorum <lb></lb>
praesidio nostro pasci genus esseque tutum, <lb></lb>
scilicet haec aliis praedae lucroque iacebant	 <lb></lb>
indupedita suis fatalibus omnia vinclis, <lb></lb>
donec ad interitum genus id natura, redegit. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001362">Sed neque Centauri fuerunt, nec tempore in ullo <lb></lb>
esse queunt duplici natura et corpore bino <lb></lb>
ex alienigenis membris compacta, potestas	 <lb></lb>
hine illinc vis<emph type="italics"></emph>que<emph.end type="italics"></emph.end> ut non sat par esse potissit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001363">id licet hinc quamvis hebeti cognoscere corde.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001364">principio circum tribus actis impiger annis <lb></lb>
floret ecus, puer hautquaquam; nam saepe etiam nunc <lb></lb>
ubera mammarum in somnis lactantia quaeret.	 <lb></lb>
</s><pb xlink:href="082/01/193.jpg" pagenum="231"></pb>
<s id="s.001364a">post ubi ecum validae vires aetate senecta <lb></lb>
membraque deficiunt fugienti languida vita, <lb></lb>
tum demum puero illi aevo florente iuventas <lb></lb>
occipit et molli vestit lanugine malas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001365">ne forte ex homine et veterino semine equorum	 <lb></lb>
confieri credas Centauros posse neque esse, <lb></lb>
aut rabidis canibus succinctas semimarinis <lb></lb>
corporibus Scyllas et cetera de genere horum, <lb></lb>
inter se quorum discordia membra videmus; <lb></lb>
quae neque florescunt pariter nec robora sumunt	 <lb></lb>
corporibus neque proiciunt aetate senecta <lb></lb>
nec simili Venere ardescunt nec moribus unis <lb></lb>
conveniunt, neque sunt eadem iucunda per artus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001366">quippe videre licet pinguescere saepe cicuta <lb></lb>
barbigeras pecudes, homini quae est acre venenum.	 </s><lb></lb>
<s id="s.001366a">flamma quidem <emph type="italics"></emph>vero<emph.end type="italics"></emph.end> cum corpora fulva leonum <lb></lb>
tam soleat torrere atque urere quam genus omne <lb></lb>
visceris in terris quodcumque et sanguinis extet, <lb></lb>
qui fieri potuit, triplici cum corpore ut una, <lb></lb>
prima leo, postrema draco, media ipsa, Chimaera	 <lb></lb>
ore foras acrem flaret de corpore flammam ?</s><s id="s.001367"> <lb></lb>
quare etiam tellure nova caeloque recenti <lb></lb>
talia qui fingit potuisse animalia gigni, <lb></lb>
nixus in hoc uno novitatis nomine inani, <lb></lb>
multa licet simili ratione effutiat ore,				 <lb></lb>
aurea tum dicat per terras flumina vulgo <lb></lb>
fluxisse et gemmis florere arbusta suesse <lb></lb>
aut hominem tanto membrorum esse impete natum, <lb></lb>
trans maria alta pedum nisus ut ponere posset <lb></lb>
et manibus totum circum se vertere caelum.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001367a">nam quod multa fuere in terris semina rerum <lb></lb>
	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/194.jpg" pagenum="232"></pb>
tempore quo primum tellus animalia fudit, <lb></lb>
nil tamen est signi mixtas potuisse creari <lb></lb>
inter se pecudes compactaque membra animantum, <lb></lb>
propterea quia quae de terris nunc quoque abundant	 <lb></lb>
herbarum genera ac fruges arbustaque laeta <lb></lb>
non tamen inter se possunt complexa creari, <lb></lb>
sed res quaeque suo ritu procedit et omnes <lb></lb>
foedere naturae certo discrimina servant. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001368">At genus humanum multo fuit illud in arvis	 <lb></lb>
durius, ut decuit, tellus quod dura creasset, <lb></lb>
et maioribus et solidis magis ossibus intus <lb></lb>
fundatum, validis aptum per viscera nervis, <lb></lb>
nec facile ex aestu nec frigore quod caperetur <lb></lb>
nec novitate cibi nec labi corporis ulla.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001368a">multaque per caelum solis volventia lustra <lb></lb>
volgivago vitam tractabant more ferarum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001369">nec robustus erat curvi moderator aratri <lb></lb>
quisquam, nec scibat ferro molirier arva <lb></lb>
nec nova defodere in terram virgulta neque altis	 <lb></lb>
arboribus veteres decidere falcibu&#039; ramos.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001370">quod sol atque imbres dederant, quod terra crearat <lb></lb>
sponte sua, satis id placabat pectora donum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001371">glandiferas inter curabant corpora quercus <lb></lb>
plerumque; et quae nunc hiberno tempore cernis	 <lb></lb>
arbita puniceo fieri matura colore, <lb></lb>
plurima tum tellus etiam maiora ferebat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001372">multaque praeterea novitas tum florida mundi <lb></lb>
pabula dura tulit, miseris mortalibus ampla.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001373">at sedare sitim fluvii fontesque vocabant,	  <lb></lb>
ut nunc montibus e magnis decursus aquai <lb></lb>
claru&#039; citat late sitientia saecla ferarum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001374">denique nota vagi silvestria templa tenebant <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/195.jpg" pagenum="233"></pb>
nympharum, quibus e scibant umori&#039; fluenta <lb></lb>
lubrica proluvie larga lavere umida saxa, 		 <lb></lb>
umida saxa, super viridi stillantia musco, <lb></lb>
et partim plano scatere atque erumpere campo.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001375">necdum res igni scibant tractare neque uti <lb></lb>
pellibus et spoliis corpus vestire ferarum, <lb></lb>
sed nemora atque cavos montis silvasque colebant		 <lb></lb>
et frutices inter condebant squalida membra <lb></lb>
verbera ventorum vitare imbrisque coacti.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001376">nec commune bonum poterant spectare neque ullis <lb></lb>
moribus inter se scibant nec legibus uti.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001377">quod cuique obtulerat praedae fortuna, ferebat		 <lb></lb>
sponte sua sibi quisque valere et vivere doctus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001378">et Venus in silvis iungebat corpora amantum; <lb></lb>
conciliabat enim vel mutua quamque cupido <lb></lb>
vel violenta viri vis atque inpensa libido <lb></lb>
vel pretium, glandes atque arbita vel pira lecta.		 <lb></lb>
</s><s id="s.001378a">et manuum mira freti virtute pedumque <lb></lb>
consectabantur silvestria saecla ferarum <lb></lb>
 missilibus saxis et magno pondere clavae; <lb></lb>
 multaque vincebant, vitabant pauca latebris; <lb></lb>
saetigerisque pares subus <emph type="italics"></emph>sic<emph.end type="italics"></emph.end> silvestria membra 	 <lb></lb>
nuda <emph type="italics"></emph>da<emph.end type="italics"></emph.end>bant terrae nocturno tempore capti, <lb></lb>
circum se foliis ac frondibus involventes.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001379">nec plangore diem magno solemque per agros  <lb></lb>
quaerebant pavidi palantes noctis in umbris, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/196.jpg" pagenum="234"></pb>
 Sed taciti respectabant somnoque sepulti,  <lb></lb>
 dum rosea face sol inferret lumina caelo. </s><s id="s.001380"> <lb></lb>
a parvis quod enim consuerant cernere semper  <lb></lb>
alterno tenebras et lucem tempore gigni, <lb></lb>
non erat ut fieri posset mirarier umquam  <lb></lb>
nec diffidere ne terras aeterna teneret 				 <lb></lb>
nox in perpetuum detracto lumine solis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001381">sed magis illud erat curae, quod saecla ferarum  <lb></lb>
infestam miseris faciebant saepe quietem. </s><s id="s.001382"> <lb></lb>
eiectique domo fugiebant saxea tecta  <lb></lb>
spumigeri suis adventu validique leonis 				 <lb></lb>
atque intempesta cedebant nocte paventes <lb></lb>
hospitibus saevis instrata cubilia fronde. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001383">Nec nimio tum plus quam nunc mortalia saecla  <lb></lb>
dulcia linquebant labentis lumina vitae. </s><s id="s.001384"> <lb></lb>
unus enim tum quisque magis deprensus eorum 	 <lb></lb>
pabula viva feris praebebat, dentibus haustus,  <lb></lb>
et nemora ac montis gemitu silvasque replebat  <lb></lb>
viva videns vivo sepeliri viscera busto. </s><s id="s.001385"> <lb></lb>
At quos effugium servarat corpore adeso,  <lb></lb>
posterius tremulas super ulcera taetra tenentes 	 <lb></lb>
palmas horriferis accibant vocibus Orcum,  <lb></lb>
donique eos vita privarant vermina saeva  <lb></lb>
expertis opis, ignaros quid volnera vellent. </s><s id="s.001386"> <lb></lb>
at non multa virum sub signis milia ducta  <lb></lb>
una dies dabat exitio nec turbida ponti 	 <lb></lb>
aequora fligebant navis ad saxa virosque. </s><s id="s.001387"> <lb></lb>
hic temere incassum frustra mare saepe coortum  <lb></lb>
saevibat leviterque minas ponebat inanis, <lb></lb>
	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/197.jpg" pagenum="235"></pb>
nec poterat quemquam placidi pellacia ponti  <lb></lb>
subdola pellicere in fraudem ridentibus undis, 	 <lb></lb>
improba naucleri ratio cum caeca iacebat. </s><s id="s.001388"> <lb></lb>
tum penuria deinde cibi languentia leto  <lb></lb>
membra dabat, contra nunc rerum copia mersat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001389">illi <emph type="italics"></emph>in<emph.end type="italics"></emph.end>prudentes ipsi sibi saepe venenum  <lb></lb>
vergebant, nu<emph type="italics"></emph>rui nunc<emph.end type="italics"></emph.end> dant sollertius ipsi.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001390">Inde casas postquam ac pellis ignemque pararunt, <lb></lb>
et mulier coniuncta viro concessit in unum <lb></lb>
... <lb></lb>
cognita sunt, prolemque ex se videre creatam,  <lb></lb>
tum genus humanum primum mollescere coepit. </s><s id="s.001391"> <lb></lb>
ignis enim curavit ut alsia corpora frigus 	 <lb></lb>
non ita iam possent caeli sub tegmine ferre,  <lb></lb>
et Venus inminuit viris puerique parentum  <lb></lb>
blanditiis facile ingenium fregere superbum. </s><s id="s.001392"> <lb></lb>
tunc et amicitiem coeperunt iungere aventes  <lb></lb>
finitimi inter se nec laedere nec violari, 	 <lb></lb>
et pueros commendarunt muliebreque saeclum,  <lb></lb>
vocibus et gestu cum balbe significarent  <lb></lb>
imbecillorum esse aecum misererier omnis. </s><s id="s.001393"> <lb></lb>
nec tamen omnimodis poterat concordia gigni, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/198.jpg" pagenum="236"></pb>
sed bona magnaque pars servabat foedera caste; 	 <lb></lb>
aut genus humanum iam tum foret omne peremptum <lb></lb>
nec potuisset adhuc perducere saecla propago. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001394">At varios linguae sonitus natura subegit <lb></lb>
mittere et utilitas expressit nomina rerum, <lb></lb>
non alia longe ratione atque ipsa videtur	 <lb></lb>
protrahere ad gestum pueros infantia linguae, <lb></lb>
cum facit ut digito quae sint praesentia monstrent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001395">sentit enim vim quisque suam quoad possit abuti.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001396">cornua nata prius vitulo quam frontibus extent, <lb></lb>
illis iratus petit atque infestus inurget.	 <lb></lb>
at catuli pantherarum scymnique leonum <lb></lb>
unguibus ac pedibus iam tum morsuque repugnant, <lb></lb>
vix etiam cum sunt dentes unguesque creati.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001397">alituum porro genus alis omne videmus <lb></lb>
fidere et a pinnis tremulum petere auxillatum.	 <lb></lb>
proinde putare aliquem tum nomina distribuisse <lb></lb>
rebus et inde homines didicisse vocabula prima, <lb></lb>
desiperest. </s><s id="s.001398">nam cur hic posset cuncta notare <lb></lb>
vocibus et varios sonitus emittere linguae, <lb></lb>
tempore eodem alii facere id non quisse putentur?</s><s id="s.001399">          	 <lb></lb>
praeterea si non alii quoque vocibus usi <lb></lb>
inter se fuerant, unde insita notities est <lb></lb>
utilitatis et unde data est huic prima potestas, <lb></lb>
quid vellet facere ut sciret animoque videret ?</s><s id="s.001400"> <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/199.jpg" pagenum="237"></pb>
cogere item pluris unus victosque domare		 <lb></lb>
non poterat, rerum ut perdiscere nomina vellent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001401">nec ratione docere ulla suadereque surdis, <lb></lb>
quid sit opus facto, facilest; neque enim paterentur <lb></lb>
nec ratione ulla sibi ferrent amplius auris <lb></lb>
vocis inauditos sonitus obtundere frustra.		 <lb></lb>
postremo quid in hac mirabile tantoperest re, <lb></lb>
si genus humanum, cui vox et lingua vigeret, <lb></lb>
pro vario sensu varia res voce notaret ?</s><s id="s.001402"> <lb></lb>
cum pecudes mutae, cum denique saecla ferarum <lb></lb>
dissimilis soleant voces variasque ciere,		 <lb></lb>
cum metus aut dolor est et cum iam gaudia gliscunt.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001403">quippe etenim licet id rebus cognoscere apertis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001404">inritata canum cum primum magna Molossum <lb></lb>
mollia ricta fremunt duros nudantia dentes, <lb></lb>
longe alio sonitu rabie <emph type="italics"></emph>re<emph.end type="italics"></emph.end>stricta minantur,		 <lb></lb>
et cum iam latrant et vocibus omnia complent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001405">et catulos blande cum lingua lambere temptant <lb></lb>
aut ubi eos iactant pedibus morsuque petentes <lb></lb>
suspensis teneros imitantur dentibus haustus, <lb></lb>
longe alio pacto gannitu vocis adulant,		 <lb></lb>
et cum deserti baubantur in aedibus aut cum <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/200.jpg" pagenum="238"></pb>
plorantis fugiunt summisso corpore plagas. </s><s id="s.001406"> <lb></lb>
denique non hinnitus item differre videtur,  <lb></lb>
inter equas ubi equus florenti aetate iuvencus  <lb></lb>
pinnigeri saevit calcaribus ictus amoris, 					 <lb></lb>
et fremitum patulis ubi naribus edit ad arma,  <lb></lb>
et cum sic alias concussis artibus hinnit ?</s><s id="s.001407">  <lb></lb>
postremo genus alituum variaeque volucres,  <lb></lb>
accipitres atque ossifragae mergique marinis  <lb></lb>
fluctibus in salso victum vitamque petentes,	 <lb></lb>
longe alias alio iaciunt in tempore voces, <lb></lb>
et quom de victu certant praedaeque repugnant <lb></lb>
et partim mutant cum tempestatibus una <lb></lb>
raucisonos cantus, cornicum ut saecla vetusta <lb></lb>
corvorumque greges ubi aquam dicuntur et imbris	 <lb></lb>
poscere et interdum ventos aurasque vocare.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001408">ergo si varii sensus animalia cogunt, <lb></lb>
muta tamen cum sint, varias emittere voces, <lb></lb>
quanto mortalis magis aecumst tum potuisse <lb></lb>
dissimilis alia atque alia res voce notare !	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001409">(Illud in his rebus tacitus ne forte requiras, <lb></lb>
fulmen detulit in terram mortalibus ignem <lb></lb>
primitus, inde omnis flammarum diditur ardor.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001410">multa videmus enim caelestibus inlita flammis <lb></lb>
fulgere, cum caeli donavit plaga vapore.	 <lb></lb>
et ramosa tamen cum ventis pulsa vacillans <lb></lb>
aestuat in ramos incumbens arboris arbor, <lb></lb>
exprimitur validis extritus viribus ignis <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/201.jpg" pagenum="239"></pb>
et micat interdum flammai fervidus ardor, <lb></lb>
mutua dum inter se rami stirpesque teruntur. </s><s id="s.001411">	 <lb></lb>
quorum utrumque dedisse potest mortalibus ignem. </s><s id="s.001412"> <lb></lb>
inde cibum coquere ac flammae mollire vapore  <lb></lb>
sol docuit, quoniam mitescere multa videbant  <lb></lb>
verberibus radiorum atque aestu victa per agros. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001413">Inque dies magis hi victum vitamque priorem 	 <lb></lb>
commutare novis monstrabant rebus <emph type="italics"></emph>be<emph.end type="italics"></emph.end>nigni,  <lb></lb>
ingenio qui praestabant et corde vigebant. </s><s id="s.001414"> <lb></lb>
condere coeperunt urbis arcemque locare  <lb></lb>
praesidium reges ipsi sibi perfugiumque,  <lb></lb>
et pecus atque agros divisere atque dedere 	 <lb></lb>
pro facie cuiusque et viribus ingenioque;  <lb></lb>
nam facies multum valuit viresque vigentes. </s><s id="s.001415"> <lb></lb>
posterius res inventast aurumque repertum,  <lb></lb>
quod facile et validis et pulchris dempsit honorem  <lb></lb>
divitioris enim sectam plerumque secuntur 	 <lb></lb>
quamlubet et fortes et pulchro corpore creti. </s><s id="s.001416"> <lb></lb>
quod siquis vera vitam ratione gubernet,  <lb></lb>
divitiae grandes homini sunt vivere parce <lb></lb>
aequo animo; neque enim est umquam penuria parvi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001417">at claros homines voluerunt se atque potentes,	 <lb></lb>
ut fundamento stabili fortuna maneret <lb></lb>
et placidam possent opulenti degere vitam, <lb></lb>
nequiquam, quoniam ad summum succedere honorem <lb></lb>
certantes iter infestum fecere viai, <lb></lb>
et tamen e summo, quasi fulmen, deicit ictos	  <lb></lb>
invidia interdum contemptim in Tartara taetra; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/202.jpg" pagenum="240"></pb>
invidia quoniam, ceu fulmine, summa vaporant  <lb></lb>
plerumque et quae sunt aliis magis edita cumque; <lb></lb>
ut satius multo iam sit parere quietum  <lb></lb>
quam regere imperio res velle et regna tenere.	 <lb></lb>
proinde sine incassum defessi sanguine sudent,  <lb></lb>
angustum per iter luctantes ambitionis; <lb></lb>
quandoquidem sapiunt alieno ex ore petuntque <lb></lb>
res ex auditis potius quam sensibus ipsis,	 <lb></lb>
nec magis id nunc est neque erit mox quam fuit ante. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001418">Ergo regibus occisis subversa iacebat	 <lb></lb>
pristina maiestas soliorum et sceptra superba, <lb></lb>
et capitis summi praeclarum insigne cruentum <lb></lb>
sub pedibus vulgi magnum lugebat honorem; <lb></lb>
nam cupide conculcatur nimis ante metutum.	 <lb></lb>
res itaque ad summam faecem turbasque redibat, <lb></lb>
imperium sibi cum ac summatum quisque petebat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001419">inde magistratum partim docuere creare <lb></lb>
iuraque constituere, ut vellent legibus uti.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001420">nam genus humanum, defessum vi colere aevom,	 <lb></lb>
ex inimicitiis languebat; quo magis ipsum <lb></lb>
sponte sua cecidit sub leges artaque iura.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001421">acrius ex ira quod enim se quisque parabat <lb></lb>
ulcisci quam nunc concessumst legibus aequis, <lb></lb>
hanc ob rem est homines pertaesum vi colere aevom. </s><s id="s.001422">	 <lb></lb>
inde metus maculat poenarum praemia vitae.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001423">circumretit enim vis atque iniuria quemque <lb></lb>
atque, unde exortast, ad eum plerumque revertit, <lb></lb>
nec facilest placidam ac pacatam degere vitam <lb></lb>
qui violat factis communia foedera pacis.	 <lb></lb>
etsi fallit enim divom genus humanumque, <lb></lb>
perpetuo tamen id fore clam diffidere debet, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/203.jpg" pagenum="241"></pb>
quippe ubi se multi per somnia saepe loquentes <lb></lb>
aut morbo delirantes protraxe ferantur <lb></lb>
et	celata <emph type="italics"></emph>mala<emph.end type="italics"></emph.end> in medium et peccata dedisse.) 	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001424">Nunc quae causa deum per magnas numina gentis <lb></lb>
pervulgarit et ararum compleverit urbis <lb></lb>
suscipiendaque curarit sollemnia sacra, <lb></lb>
quae nunc in magnis florent sacra rebu&#039; locisque, <lb></lb>
unde etiam nunc est mortalibus insitus horror	 <lb></lb>
qui delubra deum nova toto suscitat orbi <lb></lb>
terrarum et festis cogit celebrare diebus, <lb></lb>
non ita difficilest rationem reddere verbis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001425">quippe etenim iam tum divom mortalia saecla <lb></lb>
egregias animo facies vigilante videbant		 <lb></lb>
et magis in somnis mirando corporis auctu.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001426">his igitur sensum tribuebant propterea quod <lb></lb>
membra movere videbantur vocesque superbas <lb></lb>
mittere pro facie praeclara et viribus amplis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001427">aeternamque dabant vitam, quia semper eorum,		 <lb></lb>
subpeditabatur facies et forma manebat, <lb></lb>
et tamen omnino quod tantis viribus auctos <lb></lb>
non temere ulla vi convinci posse putabant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001428">fortunisque ideo longe praestare putabant, <lb></lb>
quod mortis timor haut quemquam vexaret eorum,	 <lb></lb>
et simul in somnis quia multa et mira videbant <lb></lb>
efficere et nullum capere ipsos inde laborem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001429">praeterea caeli rationes ordine certo <lb></lb>
et varia annorum cernebant tempora verti <lb></lb>
nec poterant quibus id fieret cognoscere causis.	 <lb></lb>
ergo perfugium sibi habebant omnia divis <lb></lb>
tradere et illorum nutu facere omnia flecti.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001430">in caeloque deum sedes et templa locarunt, <lb></lb>
per caelum volvi quia nox et luna videtur, <lb></lb>
luna dies et nox et noctis signa severa		 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/204.jpg" pagenum="242"></pb>
noctivagaeque faces caeli flaminaeque volantes, <lb></lb>
nubila sol imbres nix venti fulmina grando <lb></lb>
et rapidi fremitus et murmura magna minarum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001431"> O genus infelix humanum, talia divis <lb></lb>
cum tribuit facta atque iras adiunxit acerbas!	<lb></lb>
</s><s id="s.001431a">quantos tum gemitus ipsi sibi, quantaque nobis <lb></lb>
volnera, quas lacrimas peperere minoribus nostris! <lb></lb>
</s><s id="s.001431b">nec pietas ullast velatum saepe videri <lb></lb>
vertier ad lapidem atque omnis accedere ad aras <lb></lb>
nec procumbere humi prostratum et pandere palmas 	 <lb></lb>
ante deum delubra nec aras sanguine multo <lb></lb>
spargere quadrupedum nec votis nectere vota, <lb></lb>
sed mage pacata posse omnia mente tueri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001432">nam cum suspicimus magni caelestia mundi <lb></lb>
templa, super stellisque micantibus aethera fixum,		 <lb></lb>
et venit in mentem solis lunaeque viarum, <lb></lb>
tunc allis oppressa malis in pectora cura <lb></lb>
illa quoque expergefactum caput erigere infit, <lb></lb>
nequae forte deum nobis inmensa potestas <lb></lb>
sit, vario motu quae candida sidera verset.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001432a">temptat enim dubiam mentem rationis egestas, <lb></lb>
ecquaenam fuerit mundi genitalis origo, <lb></lb>
et simul ecquae sit finis quoad moenia mundi <lb></lb>
solliciti motus hunc possint ferre laborem, <lb></lb>
an divinitus aeterna donata salute	 <lb></lb>
perpetuo possint aevi labentia tractu <lb></lb>
inmensi validas aevi contemnere viris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001433">praeterea cui non animus formidine divum <lb></lb>
contrahitur, cui non correpunt membra pavore, <lb></lb>
fulminis horribili cum plaga torrida tellus		 <lb></lb>
contremit et magnum percurrunt murmura caelum?</s><s id="s.001434"> <lb></lb>
non populi gentesque tremunt, regesque superbi  <lb></lb>
corripiunt divum percussi membra timore, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/205.jpg" pagenum="243"></pb>
nequid ob admissum foede dictumve superbe  <lb></lb>
poenarum grave sit solvendi tempus adultum?</s><s id="s.001435"> 	 <lb></lb>
summa etiam cum vis violenti per mare venti  <lb></lb>
induperatorem classis super aequora verrit  <lb></lb>
cum validis pariter legionibus atque elephantis,  <lb></lb>
non divom pacem votis adit ac prece quaesit  <lb></lb>
ventorum pavidus paces animasque secundas, 	 <lb></lb>
nequiquam, quoniam violento turbine saepe  <lb></lb>
correptus nilo fertur minus ad vada leti?</s><s id="s.001436"> <lb></lb>
usque adeo res humanas vis abdita quaedam  <lb></lb>
opterit et pulchros fascis saevasque secures  <lb></lb>
proculcare ac ludibrio sibi habere videtur. </s><s id="s.001437">	 <lb></lb>
denique sub pedibus tellus cum tota vacillat  <lb></lb>
concussaeque cadunt urbes dubiaeque minantur,  <lb></lb>
quid mirum si se temnunt mortalia saecla  <lb></lb>
atque potestatis magnas mirasque relinqunt  <lb></lb>
in rebus viris divum, quae cuncta gubernent ?</s><s id="s.001438">	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001439">Quod superest, aes <emph type="italics"></emph>at<emph.end type="italics"></emph.end>que aurum ferrumque repertumst <lb></lb>
et simul argenti pondus plumbique potestas, <lb></lb>
ignis ubi ingentis silvas ardore cremarat <lb></lb>
montibus in magnis, seu caeli fulmine misso, <lb></lb>
sive quod inter se bellum silvestre gerentes		 <lb></lb>
hostibus intulerant ignem formidinis ergo, <lb></lb>
sive quod inducti terrae bonitate volebant <lb></lb>
pandere agros pinguis et pascua reddere rura, <lb></lb>
sive feras interficere et ditescere praeda.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001440">nam fovea atque igni prius est venarier ortum	 <lb></lb>
quam saepire plagis saltum canibusque ciere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001441">quidquid id est, quacumque e causa flammeus ardor <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/206.jpg" pagenum="244"></pb>
horribili sonitu silvas exederat altis <lb></lb>
ab radicibus et terram percoxerat igni, <lb></lb>
manabat venis ferventibus in loca terrae	 <lb></lb>
concava conveniens argenti rivus et auri, <lb></lb>
aeris item et plumbi. </s><s id="s.001442">quae cum concreta videbant <lb></lb>
posterius claro in terra splendere colore, <lb></lb>
tollebant nitido capti levique lepore <lb></lb>
et simili formata videbant esse figura	 <lb></lb>
atque lacunarum fuerant vestigia cuique.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001443">tum penetrabat eos posse haec liquefacta calore <lb></lb>
quamlibet in formam et faciem decurrere rerum <lb></lb>
et prorsum quamvis in acuta ac tenvia posse <lb></lb>
mucronum duci fastigia procudendo,	 <lb></lb>
ut sibi tela darent, silvasque ut caedere possent <lb></lb>
materiemque dolare et levia radere tigna <lb></lb>
et terebrare etiam ac pertundere perque forare.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001444">nec minus argento facere haec auroque parabant <lb></lb>
quam validi primum violentis viribus aeris,	 <lb></lb>
nequiquam, quoniam cedebat victa potestas <lb></lb>
nec poterat pariter durum sufferre laborem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001445">tum fuit in pretio magis <emph type="italics"></emph>aes<emph.end type="italics"></emph.end> aurumque iacebat <lb></lb>
propter inutilitatem hebeti mucrone retusum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001446">nunc iacet aes, aurum in summum successit honorem. </s><s id="s.001447">	 <lb></lb>
sic volvenda aetas commutat tempora rerum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001448">quod fuit in pretio, fit nullo denique honore; <lb></lb>
porro aliut succedit et <emph type="italics"></emph>e<emph.end type="italics"></emph.end> contemptibus exit <lb></lb>
inque dies magis adpetitur floretque repertum <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/207.jpg" pagenum="245"></pb>
laudibus et miro est mortalis inter honore.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001449">Nunc tibi quo pacto ferri natura reperta  <lb></lb>
sit facilest ipsi per te cognoscere, Memmi. </s><s id="s.001450"> <lb></lb>
arma antiqua manus ungues dentesque fuerunt  <lb></lb>
et Iapides et item silvarum fragmina rami,  <lb></lb>
et flamma atque ignes, postquam sunt cognita primum.	 <lb></lb>
posterius ferri vis est aerisque reperta. </s><s id="s.001451"> <lb></lb>
et prior aeris erat quam ferri cognitus usus,  <lb></lb>
quo facilis magis est natura et copia maior. </s><s id="s.001452"> <lb></lb>
aere solum terrae tractabant, aereque belli  <lb></lb>
miscebant fluctus et vulnera vasta serebant 	 <lb></lb>
et pecus atque agros adimebant; nam facile ollis <lb></lb>
omnia cedebant armatis nuda et inerma. </s><s id="s.001453"> <lb></lb>
inde minutatim processit ferreus ensis <lb></lb>
versaque in obprobrium species est falcis ahenae, <lb></lb>
et ferro coepere solum proscindere terrae	 <lb></lb>
exaequataque sunt creperi certamina belli.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001454">et prius est armatum in equi conscendere costas <lb></lb>
et moderarier hunc frenis dextraque vigere <lb></lb>
quam biiugo curru belli temptare pericla.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001455">et biiugos prius est quam bis coniungere binos	 <lb></lb>
et quam falciferos armatum escendere currus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001456">inde boves <emph type="italics"></emph>lu<emph.end type="italics"></emph.end>cas turrito corpore, taetras, <lb></lb>
anguimanus, belli docuerunt volnera Poeni <lb></lb>
sufferre et magnas Martis turbare catervas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001457">sic alid ex alio peperit discordia tristis,	 <lb></lb>
horribile humanis quod gentibus esset in armis, <lb></lb>
inque dies belli terroribus addidit augmen. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001458">Temptarunt etiam tauros in moenere belli <lb></lb>
expertique sues saevos sunt mittere in hostis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001459">et validos partim prae se misere leones	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/208.jpg" pagenum="246"></pb>
cum doctoribus armatis saevisque magistris <lb></lb>
qui moderarier his possent vinclisque tenere,  <lb></lb>
nequiquam, quoniam permixta caede calentes <lb></lb>
turbabant saevi nullo discrimine turmas,  <lb></lb>
terrificas capitum quatientes undique cristas, 	 <lb></lb>
nec poterant equites fremitu perterrita equorum  <lb></lb>
pectora mulcere et frenis convertere in hostis. </s><s id="s.001460"> <lb></lb>
inritata leae iaciebant corpora saltu  <lb></lb>
undique et adversum venientibus ora petebant  <lb></lb>
et nec opinantis a tergo deripiebant 	 <lb></lb>
deplexaeque dabant in terram volnere victos,  <lb></lb>
morsibus adfixae validis atque unguibus uncis. </s><s id="s.001461"> <lb></lb>
iactabantque suos tauri pedibusque terebant  <lb></lb>
et latera ac ventres hauribant supter equorum  <lb></lb>
cornibus et terram minitanti fronte ruebant. </s><s id="s.001462">	 <lb></lb>
et validis socios caedebant dentibus apri  <lb></lb>
tela infracta suo tinguentes sanguine saevi,  <lb></lb>
in se fracta suo tinguentes sanguine tela,  <lb></lb>
permixtasque dabant equitum peditumque ruinas. </s><s id="s.001463"> <lb></lb>
nam transversa feros exibant dentis adactus 	 <lb></lb>
iumenta aut pedibus ventos erecta petebant,  <lb></lb>
nequiquam, quoniam ab nervis succisa videres  <lb></lb>
concidere atque gravi terram consternere casu. </s><s id="s.001464"> <lb></lb>
siquos ante domi domitos satis esse putabant,  <lb></lb>
effervescere cernebant in rebus agundis 	 <lb></lb>
volneribus clamore fuga terrore tumultu,  <lb></lb>
nec poterant ullam partem redducere eorum;  <lb></lb>
diffugiebat enim varium genus omne ferarum;  <lb></lb>
ut nunc saepe boves lucae ferro male mactae <lb></lb>
diffugiunt, fera facta suis cum multa dedere.			 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/209.jpg" pagenum="247"></pb>
</s><s id="s.001464a">SI FUIT UT FACERENT SED VIX ADDUCOR UT ANTE <lb></lb>
NON QUIERINT ANIMO PRAESENTIRE ATQUE VIDERE <lb></lb>
QUAM COMMUNE MALUM FIERET FOEDUMQUE FUTURUM  <lb></lb>
ET MAGIS ID POSSIS FACTUM CONTENDERE IN OMNI  <lb></lb>
IN VARIIS MUNDIS VARIA RATIONE CREATIS	 <lb></lb>
QUAM CERTO ATQUE UNO TERRARUM QUOLIBET ORBI <lb></lb>
sed facere id non tam vincendi spe voluerunt, <lb></lb>
quam dare quod gemerent hostes, ipsique perire, <lb></lb>
qui numero diffidebant armisque vacabant. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001465">Nexilis ante fuit vestis quam textile tegmen.	 <lb></lb>
textile post ferrumst, quia ferro tela paratur, <lb></lb>
nec ratione alia possunt tam levia gigni <lb></lb>
insilia ac fusi radii scapique sonantes.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001466">et facere ante viros lanam natura coegit <lb></lb>
quam muliebre genus; nam longe praestat in arte	 <lb></lb>
et sollertius est multo genus omne virile; <lb></lb>
agricolae donec vitio vertere severi, <lb></lb>
ut muliebribus id manibus concedere vellent <lb></lb>
atque ipsi pariter durum sufferre laborem <lb></lb>
atque opere in duro durarent membra manusque.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001467">At specimen sationis et insitionis origo <lb></lb>
ipsa fuit rerum primum natura creatrix.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001468">arboribus quoniam bacae glandesque caducae <lb></lb>
tempestiva dabant pullorum examina supter; <lb></lb>
unde etiam libitumst stirpis committere ramis	 <lb></lb>
et nova defodere in terram virgulta per agros.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001469">inde aliam atque aliam culturam dulcis agelli <lb></lb>
temptabant fructusque feros mansuescere terram <lb></lb>
cernebant indulgendo blandeque colendo.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001470">inque dies magis in montem succedere silvas	 <lb></lb>
cogebant infraque locum concedere cultis, <lb></lb>
prata lacus rivos segetes vinetaque laeta <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/210.jpg" pagenum="248"></pb>
collibus et campis ut haberent, atque olearum  <lb></lb>
caerula distinguens inter plaga currere posset  <lb></lb>
per tumulos et convallis camposque profusa; 	 <lb></lb>
ut nunc esse vides vario distincta lepore  <lb></lb>
omnia, quae pomis intersita dulcibus ornant  <lb></lb>
arbustisque tenent felicibus opsita circum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001471">At liquidas avium voces imitarier ore <lb></lb>
ante fuit multo quam levia carmina cantu		 <lb></lb>
concelebrare homines possent aurisque iuvare.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001472">et zephyri, cava per calamorum, sibila primum <lb></lb>
agrestis docuere cavas inflare cicutas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001473">inde minutatim dulcis didicere querellas, <lb></lb>
tibia quas fundit digitis pulsata canentum,		 <lb></lb>
avia per nemora ac silvas saltusque reperta, <lb></lb>
per loca pastorum deserta atque otia dia.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001474">haec animos ollis mulcebant atque iuvabant		 <lb></lb>
cum satiate cibi; nam tum <emph type="italics"></emph>haec<emph.end type="italics"></emph.end> sunt omnia cordi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001475">saepe itaque inter se prostrati in gramine molli <lb></lb>
propter aquae rivom sub ramis arboris altae <lb></lb>
non magnis opibus iucunde corpora habebant, <lb></lb>
praesertim cum tempestas ridebat et anni		 <lb></lb>
tempora pingebant viridantis floribus herbas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001476">tum ioca, tum sermo, tum dulces esse cachinni <lb></lb>
consuerant. </s><s id="s.001477">agrestis enim tum musa vigebat; <lb></lb>
tum caput atque umeros plexis redimire coronis <lb></lb>
floribus et foliis lascivia laeta monebat,		 <lb></lb>
atque extra numerum procedere membra moventes <lb></lb>
duriter et duro terram pede pellere matrem; <lb></lb>
unde oriebantur risus dulcesque cachinni, <lb></lb>
omnia quod nova tum magis haec et mira vigebant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001478">et vigilantibus hinc aderant solacia somni,		 <lb></lb>
ducere multimodis voces et flectere cantus <lb></lb>
et supera calamos unco percurrere labro; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/211.jpg" pagenum="249"></pb>
unde etiam vigiles nunc haec accepta tuentur <lb></lb>
et numerum servare recens didicere, neque hilo <lb></lb>
maiorem interea capiunt dulcedini&#039; fructum		 <lb></lb>
quam silvestre genus capiebat terrigenarum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001479">nam quod adest praesto, nisi quid cognovimus ante <lb></lb>
suavius, in primis placet et poliere videtur, <lb></lb>
posteriorque fere melior res illa reperta <lb></lb>
perdit et immutat sensus ad pristina quaeque.		 <lb></lb>
</s><s id="s.001479a">sic odium coepit glandis, sic illa relicta <lb></lb>
strata cubilia sunt herbis et frondibus aucta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001480">pellis item cecidit vestis contempta ferinae <lb></lb>
quam reor invidia tali tunc esse repertam, <lb></lb>
ut letum insidiis qui gessit primus obiret,		 <lb></lb>
et tamen inter eos distractam sanguine multo <lb></lb>
disperiisse neque in fructum convertere quisse.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001481">tunc igitur pelles, nunc aurum et purpura curis <lb></lb>
exercent hominum vitam belloque fatigant <lb></lb>
quo magis in nobis, ut opinor, culpa resedit.		 <lb></lb>
</s><s id="s.001481a">frigus enim nudos sine pellibus excruciabat <lb></lb>
terrigenas; at nos nil laedit veste carere <lb></lb>
purpurea atque auro signisque ingentibus apta, <lb></lb>
dum plebeia tamen sit quae defendere possit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001482">ergo hominum genus incassum frustraque laborat		 <lb></lb>
semper et <emph type="italics"></emph>in<emph.end type="italics"></emph.end> curis consumit inanibus aevom, <lb></lb>
nimirum quia non cognovit quae sit habendi <lb></lb>
finis et omnino quoad crescat vera voluptas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001483">idque minutatim vitam provexit in altum <lb></lb>
et belli magnos commovit funditus aestus.		 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001484">At vigiles mundi magnum versatile templum <lb></lb>
sol et luna suo lustrantes lumine circum <lb></lb>
perdocuere homines annorum tempora verti <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/212.jpg" pagenum="250"></pb>
et certa ratione geri rem atque ordine certo. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001485">Iam validis saepti degebant turribus aevom 	 <lb></lb>
et divisa colebatur discrataqe tellus. <lb></lb>
iam mare velivolis florebat puppibus; urbes <lb></lb>
auxilia ac socios iam pacto foeder habebant <lb></lb>
carminibus cum res gestas coepere poetae <lb></lb>
tradere; nec multo priu&#039; sunt elementa reperta.</s><lb></lb>
<s id="s.001486">propterea quid sit prius actum respicere aetas <lb></lb>
nostra nequit, nisi qua ratio vestigia monstrat. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001487">Navigia atque agri culturas moenia leges  <lb></lb>
arma vias vestes <emph type="italics"></emph>et<emph.end type="italics"></emph.end> cetera de genere horum, <lb></lb>
praemia, delicias quoque vitae funditus omnis, 	 <lb></lb>
carmina picturas, et daedala signa polire,  <lb></lb>
usus et impigrae simul experientia mentis  <lb></lb>
paulatim docuit pedetemtim progredientis. </s><s id="s.001488"> <lb></lb>
sic unumquicquid paulatim protrahit aetas  <lb></lb>
in medium ratioque in luminis erigit oras.	 <lb></lb>
namque alid ex alio clarescere et ordine debet  <lb></lb>
artibus, ad summum donec venere cacumen. <lb></lb>
</s></p>
</chap>
<pb xlink:href="082/01/213.jpg"></pb>
<chap n="6">
<p type="head"><s id="s.001489">T. </s><s id="s.001490">LUCRETI CARI</s></p>
<p type="head"><s id="s.001491">DE RERUM NATURA</s></p>
<p type="head"><s id="s.001492">LIBER SEXTUS</s></p>
<p type="main"><s id="s.001493">Primae frugiparos fetus mortalibus aegris <lb></lb>
dididerunt quondam praeclaro nomine Athenae <lb></lb>
et recreaverunt vitam legesque rogarunt, <lb></lb>
et primae dederunt solacia dulcia vitae, <lb></lb>
cum, genuere virum tali cum corde repertum,		 <lb></lb>
omnia veridico qui quondam ex ore profudit; <lb></lb>
cuius et extincti propter divina reperta <lb></lb>
divolgata vetus iam ad caelum gloria fertur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001494">nam cum vidit hic ad victum quae flagitat usus <lb></lb>
omnia iam ferme mortalibus esse parata		 <lb></lb>
et, proquam posset, vitam consistere tutam, <lb></lb>
divitiis homines et honore et laude potentis <lb></lb>
affluere atque bona gnatorum excellere fama, <lb></lb>
nec minus esse domi cuiquam tamen anxia corda, <lb></lb>
atque animi ingratis vitam vexare <emph type="italics"></emph>sine ulla<emph.end type="italics"></emph.end>		 <lb></lb>
pausa atque infestis cogei saevire querellis, <lb></lb>
    <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/214.jpg" pagenum="252"></pb>
intellegit ibi vitium vas efficere ipsum <lb></lb>
omniaque illius vitio corrumpier intus <lb></lb>
quae conlata foris et commoda cumque venirent; <lb></lb>
partim quod fluxum pertusumque esse videbat,		 <lb></lb>
ut nulla posset ratione explerier umquam; <lb></lb>
partim quod taetro quasi conspurcare sapore <lb></lb>
omnia cernebat, quaecumque receperat, intus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001495">veridicis igitur purgavit pectora dictis <lb></lb>
et finem statuit cuppedinis atque timoris		 <lb></lb>
exposuitque bonum summum quo tendimus omnes <lb></lb>
quid foret, atque viam monstravit, tramite parvo <lb></lb>
qua possemus ad id recto contendere cursu, <lb></lb>
quidve mali foret in rebus mortalibu&#039; passim, <lb></lb>
quod fieret naturali varieque volaret		 <lb></lb>
seu casu seu vi, quod sic natura parasset, <lb></lb>
et quibus e portis occurri cuique deceret, <lb></lb>
et genus humanum frustra plerumque probavit <lb></lb>
volvere curarum tristis in pectore fluctus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001496">nam veluti pueri trepidant atque omnia caecis		 <lb></lb>
in tenebris metuunt, sie nos in luce timemus <lb></lb>
interdum, nilo quae sunt metuenda magis quam <lb></lb>
quae pueri in tenebris pavitant finguntque futura.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001497">hunc igitur terrorem animi tenebrasque necessest <lb></lb>
non radii solis nec lucida tela diei		 <lb></lb>
discutiant, sed naturae species ratioque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001498">quo magis inceptum pergam pertexere dictis. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001499">Et quoniam docui mundi mortalia templa  <lb></lb>
esse <emph type="italics"></emph>et<emph.end type="italics"></emph.end> nativo consistere corpore caelum, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/215.jpg" pagenum="253"></pb>
et quaecumque in eo fiunt fierique necessest,		 <lb></lb>
pleraque ressolui, quae restant percipe porro, <lb></lb>
quandoquidem semel insignem conscendere currum <lb></lb>
ventorum, ex ira ut placentur, <emph type="italics"></emph>ut<emph.end type="italics"></emph.end> omina rursum <lb></lb>
quae fuerint sint placato conversa furore: <lb></lb>
cetera quae fieri in terris caeloque tuentur		 <lb></lb>
mortales, pavidis cum pendent mentibu&#039; saepe, <lb></lb>
et faciunt animos humilis formidine divom <lb></lb>
depressosque premunt ad terram propterea quod <lb></lb>
ignorantia causarum conferre deorum <lb></lb>
cogit ad imperium res et concedere regnum.		 <lb></lb>
</s><s id="s.001499a">nam bene qui didicere deos securum agere aevom, <lb></lb>
si tamen interea mirantur qua ratione <lb></lb>
quaeque geri possint, praesertim rebus in illis		 <lb></lb>
quae supera caput aetheriis cernuntur in oris, <lb></lb>
rursus in antiquas referuntur religionis <lb></lb>
et dominos acris adsciscunt, omnia posse <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/216.jpg" pagenum="254"></pb>
quos miseri credunt, ignari quid queat esse,  <lb></lb>
quid nequeat, finita potestas denique cuique 	 <lb></lb>
quanam sit rationi atque alte terminus haerens; <lb></lb>
quo magis errantes caeca ratione feruntur. </s><s id="s.001500"> <lb></lb>
quae nisi respuis ex animo longeque remittis  <lb></lb>
dis indigna putare alienaque pacis eorum,  <lb></lb>
delibata deum per te tibi numina sancta	  <lb></lb>
saepe oberunt; non quo violari summa deum vis  <lb></lb>
possit, ut ex ira poenas petere inbibat acris,  <lb></lb>
sed quia tute tibi placida cum pace quietos  <lb></lb>
constitues magnos irarum volvere fluctus,  <lb></lb>
nec delubra deum placido cum pectore adibis, 	 <lb></lb>
nec de corpore quae sancto simulacra feruntur  <lb></lb>
in mentes hominum divinae nuntia formae,  <lb></lb>
suscipere haec animi tranquilla pace valebis. </s><s id="s.001501"> <lb></lb>
inde videre licet qualis iam vita sequatur. </s><s id="s.001502"> <lb></lb>
quam quidem ut a nobis ratio verissima longe	  <lb></lb>
reiciat, quamquam sunt a me multa profecta,  <lb></lb>
multa tamen restant et sunt ornanda politis  <lb></lb>
versibus ; est ratio caeli <emph type="italics"></emph>specie<emph.end type="italics"></emph.end>sque tenenda,  <lb></lb>
sunt tempestates et fulmina clara canenda,  <lb></lb>
quid faciant et qua de causa cumque ferantur; 	 <lb></lb>
ne trepides caeli divisis partibus amens,  <lb></lb>
unde volans ignis pervenerit aut in utram se  <lb></lb>
verterit hine partim, quo pacto per loca saepta  <lb></lb>
insinuarit, et hinc dominatus ut extulerit se. </s><s id="s.001503"> <lb></lb>
tu mihi supremae praescribta ad candida calcis 	 <lb></lb>
currenti spatium praemonstra, callida musa  <lb></lb>
Calliope, requies hominum divomque voluptas, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/217.jpg" pagenum="255"></pb>
te duce ut insigni capiam eum laude coronam.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001504">Principio tonitru quatiuntur caerula caeli <lb></lb>
propterea quia concurrunt sublime volantes <lb></lb>
aetheriae nubes contra pugnantibus ventis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001505">nec fit enim sonitus caeli de parte serena, <lb></lb>
verum ubicumque magis denso sunt agmine nubes,	 <lb></lb>
tam magis hine magno fremitus fit murmure saepe.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001506">praeterea neque tam condenso corpore nubes <lb></lb>
esse queunt quam sunt lapides ac tigna, neque autem <lb></lb>
tam tenues quam sunt nebulae fumique volantes; <lb></lb>
nam cadere aut bruto deberent pondere pressae	 <lb></lb>
ut lapides, aut ut fumus constare nequirent <lb></lb>
nec cohibere nives gelidas et grandinis imbris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001507">dant etiam sonitum patuli super aequora mundi, <lb></lb>
carbasus ut quondam magnis intenta theatris <lb></lb>
dat crepitum malos inter iactata trabesque;	 <lb></lb>
interdum perscissa furit petulantibus auris <lb></lb>
et fragilis <emph type="italics"></emph>sonitus<emph.end type="italics"></emph.end> chartarum commeditatur: <lb></lb>
id quoque enim genus in tonitru, cognoscere possis: <lb></lb>
aut ubi suspensam vestem chartasque volantis <lb></lb>
verberibus venti versant planguntque per auras.	 </s><s id="s.001507a"><lb></lb>
fit quoque enim interdum <emph type="italics"></emph>ut<emph.end type="italics"></emph.end> non tam concurrere nubes <lb></lb>
frontibus adversis possint quam de latere ire <lb></lb>
diverso motu radentes corpora tractim, <lb></lb>
aridus unde auris terget sonus ille diuque <lb></lb>
ducitur, exierunt donec regionibus artis.	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/218.jpg" pagenum="256"></pb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001508">Hoc etiam pacto tonitru concussa videntur  <lb></lb>
omnia saepe gravi tremere et divolsa repente  <lb></lb>
maxima dissiluisse capacis moenia mundi,  <lb></lb>
cum subito validi venti conlecta procella  <lb></lb>
nubibus intorsit sese conclusaque ibidem	 <lb></lb>
turbine versanti magis ac magis undique nubem <lb></lb>
cogit uti fiat spisso cava corpore circum,  <lb></lb>
post ubi conminuit vis eius et impetus acer,  <lb></lb>
tum perterricrepo sonitu dat scissa fragorem. </s><s id="s.001509"> <lb></lb>
nec mirum, cum plena animae vensicula parva	 <lb></lb>
saepe ita dat torvum sonitum displosa repente. </s><s id="s.001510"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001511">Est etiam ratio, cum venti nubila perflant,  <lb></lb>
ut sonitus faciant. </s><s id="s.001512">etenim ramosa videmus  <lb></lb>
nubila saepe modis multis atque aspera ferri  <lb></lb>
scilicet ut, crebram silvam cum flamina cauri	  <lb></lb>
perflant, dant sonitum frondes ramique fragorem. </s><s id="s.001513"> <lb></lb>
fit quoque ut interdum validi vis incita venti  <lb></lb>
perscindat nubem perfringens impete recto. </s><s id="s.001514"> <lb></lb>
nam quid possit ibi flatus manifesta docet res, <lb></lb>
hic ubi lenior est, in terra cum tamen alta	  <lb></lb>
arbusta evolvens radicibus haurit ab imis <lb></lb>
sunt etiam fluctus per nubila, qui quasi murmur <lb></lb>
dant in frangendo graviter; quod item fit in altis <lb></lb>
fluminibus magnoque mari, cum frangitur aest<emph type="italics"></emph>us.<emph.end type="italics"></emph.end> <lb></lb>
fit quoque, ubi e nubi in nubem vis incidit ardens	 <lb></lb>
fulminis, haec multo si forte umore recepit  <lb></lb>
ignem, continuo <emph type="italics"></emph>ut<emph.end type="italics"></emph.end> magno clamore trucidet; <lb></lb>
ut calidis candens ferrum e fornacibus olim <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/219.jpg" pagenum="257"></pb>
stridit, ubi in gelidum propere demersimus imbrem. </s><s id="s.001515"> <lb></lb>
aridior porro si nubes accipit ignem, 	 <lb></lb>
uritur ingenti sonitu succensa repente;  <lb></lb>
lauricomos ut si per montis flamma vagetur  <lb></lb>
turbine ventorum comburens impete magno;  <lb></lb>
nec res ulla magis quam Phoebi Delphica laurus  <lb></lb>
terribili sonitu flamma crepitante crematur. </s><s id="s.001516">	 <lb></lb>
denique saepe geli multus fragor atque ruina  <lb></lb>
grandinis in magnis sonitum dat nubibus alte. </s><s id="s.001517"> <lb></lb>
ventus enim cum confercit, franguntur, in artum,  <lb></lb>
concreti montes nimborum et grandine mixti. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001518">Fulgit item, nubes ignis cum semina multa 	 <lb></lb>
excussere suo concursu; ceu lapidem si  <lb></lb>
percutiat lapis aut ferrum; nam tum quoque lumen  <lb></lb>
exilit et claras scintillas dissipat ignis. </s><s id="s.001519"> <lb></lb>
sed tonitrum fit uti post auribus accipiamus,  <lb></lb>
fulgere quam cernant oculi, quia semper ad auris	 <lb></lb>
tardius adveniunt quam visum quae moveant res. </s><s id="s.001520"> <lb></lb>
id licet hine etiam cognoscere : caedere si quem  <lb></lb>
ancipiti videas ferro procul arboris auctum,  <lb></lb>
ante fit ut cernas ictum quam plaga per auris  <lb></lb>
det sonitum; sic fulgorem quoque cernimus ante	 <lb></lb>
quam tonitrum accipimus, pariter qui mittitur igni  <lb></lb>
e simili causa, concursu natus eodem. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001521">Hoc etiam pacto volucri loca lumine tingunt  <lb></lb>
nubes et tremulo tempestas impete fulgit. </s><s id="s.001522"> <lb></lb>
ventus ubi invasit nubem et versatus ibidem 	 <lb></lb>
fecit ut ante cavam,docui spissescere nubem,  <lb></lb>
mobilitate sua fervescit; ut omnia motu  <lb></lb>
percalefacta vides ardescere, plumbea vero  <lb></lb>
glans etiam longo cursu volvenda liquescit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001523"><pb xlink:href="082/01/220.jpg" pagenum="258"></pb>
ergo fervidus hic nubem cum perscidit atram,	 <lb></lb>
dissipat ardoris quasi per vim expressa repente  <lb></lb>
semina quae faciunt nictantia fulgura flammae;  <lb></lb>
inde sonus sequitur qui tardius adficit auris  <lb></lb>
quam quae perveniunt oculorum ad lumina nostra. </s><s id="s.001524"> <lb></lb>
scilicet hoc densis fit nubibus et simul alte 	 <lb></lb>
extructis aliis alias super impete miro;  <lb></lb>
ne tibi sit frudi quod nos inferne videmus  <lb></lb>
quam sint lata magis quam sursum extructa quid extent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001525">contemplator enim, cum montibus adsimulata  <lb></lb>
nubila portabunt venti transversa per auras,	  <lb></lb>
aut ubi per magnos montis cu<emph type="italics"></emph>mu<emph.end type="italics"></emph.end>lata videbis  <lb></lb>
insuper esse aliis alia atque urguere superne  <lb></lb>
in statione locata sepultis undique ventis:  <lb></lb>
tum poteris magnas moles cognoscere eorum <lb></lb>
speluncasque velut saxis pendentibus structas 	 <lb></lb>
cernere, quas venti cum tempestate coorta  <lb></lb>
conplerunt, magno indignantur murmure clausi  <lb></lb>
nubibus in caveisque ferarum more minantur; <lb></lb>
nunc hine nunc illinc fremitus per nubila mittunt  <lb></lb>
quaerentesque viam circuin versantur et ignis	  <lb></lb>
semina convolvunt <emph type="italics"></emph>e<emph.end type="italics"></emph.end> nubibus atque iti cogunt  <lb></lb>
multa rotantque cavis flammam fornacibus intus,  <lb></lb>
donec divolsa fulserunt nube corusci. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001526">Hac etiam fit uti de causa mobilis ille  <lb></lb>
devolet in terram liquidi color aureus ignis, 	 <lb></lb>
semina quod nubes ipsas permulta necessust  <lb></lb>
ignis habere; etenim eum sunt umore sine ullo,  <lb></lb>
flammeus est plerumque colos et splendidus ollis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001527"><pb xlink:href="082/01/221.jpg" pagenum="259"></pb>
quin etiam solis de lumine multa necessest <lb></lb>
concipere, ut merito rubeant ignesque profundant.	 <lb></lb>
hasce igitur, cum ventus agens contrusit in unum <lb></lb>
compressitque locum cogens, expressa profundunt <lb></lb>
semina quae faciunt flammae fulgere colores.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001528">fulgit item, cum rarescunt quoque nubila caeli.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001529">nam cum ventus eas leviter diducit euntis	 <lb></lb>
dissoluitque, cadant ingratis illa necessest <lb></lb>
semina quae faciunt fulgorem. </s><s id="s.001530">tum sine taetro <lb></lb>
terrore, et sonitu fulgit nulloque tumultu. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001531">Quod superest, <emph type="italics"></emph>quali<emph.end type="italics"></emph.end> natura praedita constent <lb></lb>
fulmina, declarant ictus et inusta vaporis	 <lb></lb>
signa notaeque gravis halantis sulpuris auras.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001532">ignis enim sunt haec non venti signa neque imbris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001533">praeterea sae<emph type="italics"></emph>pe<emph.end type="italics"></emph.end> accendunt quoque tecta domorum <lb></lb>
et celeri flamma dominantur in aedibus ipsis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001534">hunc tibi subtilem cum primis ignibus ignem	 <lb></lb>
constituit natura minutis mobilibusque <lb></lb>
corporibus, cui nil omnino obsistere possit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001535">transit enim validum fulmen per saepta domorum, <lb></lb>
clamor ut ac voces, transit per saxa, per aera, <lb></lb>
et liquidum puncto facit aes in tempore et aurum,	 <lb></lb>
curat item vasis integris vina repente <lb></lb>
diffugiant, quia nimirum facile omnia circum <lb></lb>
conlaxat rareque facit lateramina vasis <lb></lb>
adveniens calor eius et insinuatus in ipsum <lb></lb>
mobiliter soluens differt primordia vini. </s><s id="s.001536"> <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/222.jpg" pagenum="260"></pb>
quod solis vapor aetatem non posse videtur  <lb></lb>
efficere usque adeo pellens fervore corusco:  <lb></lb>
tanto mobilior vis et dominantior haec est. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001537">Nunc ea quo pacto gignantur et impete tanto  <lb></lb>
fiant ut possint ictu discludere turris, 	 <lb></lb>
disturbare domos, avellere tigna trabesque,  <lb></lb>
et monimenta virum demoliri atque cremare,  <lb></lb>
exanimare homines, pecudes prosternere passim,  <lb></lb>
cetera de genere hoc qua vi facere omnia possint,  <lb></lb>
expediam, neque <emph type="italics"></emph>te<emph.end type="italics"></emph.end> in promissis plura morabor.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001538">Fulmina gigni<emph type="italics"></emph>er<emph.end type="italics"></emph.end> e crassis alteque putandumst  <lb></lb>
nubibus extructis; nam caelo nulla sereno  <lb></lb>
nec leviter densis mittuntur nubibus umquam. </s><s id="s.001539"> <lb></lb>
nam dubio procul hoc fieri manifesta docet res;  <lb></lb>
quod tum per totum concrescunt aera nubes, 	 <lb></lb>
undique uti tenebras omnis Acherunta reamur  <lb></lb>
liquisse et magnas caeli complesse cavernas:  <lb></lb>
usque adeo taetra nimborum nocte coorta  <lb></lb>
inpendent atrae formidinis ora superne:  <lb></lb>
cum commoliri tempestas fulmina coeptat. </s><s id="s.001540">	 <lb></lb>
praeterea persaepe niger quoque per mare nimbus,  <lb></lb>
ut picis e caelo demissum flumen, in undas  <lb></lb>
sic cadit effertus tenebris procul et trahit atram  <lb></lb>
fulminibus gravidam tempestatem atque procellis,  <lb></lb>
ignibus ac ventis cum primis ipse repletus, 	 <lb></lb>
in terra quoque ut horrescant ac tecta requirant. </s><s id="s.001541"> <lb></lb>
sic igitur supera nostrum caput esse putandumst  <lb></lb>
tempestatem altam. </s><s id="s.001542">neque enim caligine tanta  <lb></lb>
obruerent terras, nisi inaedificata superne <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/223.jpg" pagenum="261"></pb>
multa forent multis exempto nubila sole; 	 <lb></lb>
nec tanto possent venientes opprimere imbri,  <lb></lb>
flumina abundare ut facerent camposque natare,  <lb></lb>
si non extructis foret alte nubibus aether. </s><s id="s.001543"> <lb></lb>
hic igitur ventis atque ignibus omnia plena  <lb></lb>
sunt; ideo passim fremitus et fulgura fiunt. </s><s id="s.001544">	 <lb></lb>
quippe etenim supra docui permulta vaporis  <lb></lb>
semina habere cavas nubes et multa necessest  <lb></lb>
concipere ex solis radiis ardoreque eorum. </s><s id="s.001545"> <lb></lb>
hoc ubi ventus eas idem qui cogit in unum  <lb></lb>
forte locum quemvis, expressit multa vaporis 	 <lb></lb>
semina seque simul cum eo commiscuit igni,  <lb></lb>
insinuatus ibi vortex versatur in arto  <lb></lb>
et calidis acuit fulmen fornacibus intus. </s><s id="s.001546"> <lb></lb>
nam duplici ratione accenditur, ipse sua cum  <lb></lb>
mobilitate calescit et e contagibus ignis. </s><s id="s.001547">	 <lb></lb>
inde ubi percaluit venti vis <emph type="italics"></emph>et<emph.end type="italics"></emph.end> gravis ignis	  <lb></lb>
impetus incessit, maturum tum quasi fulmen  <lb></lb>
perscindit subito nubem, ferturque coruscis  <lb></lb>
omnia luminibus lustrans loca percitus ardor. </s><s id="s.001548"> <lb></lb>
quem gravis insequitur sonitus, displosa repente	  <lb></lb>
opprimere ut caeli videatur templa superne. </s><s id="s.001549"> <lb></lb>
inde tremor terras graviter pertemptat et altum  <lb></lb>
murmura percurrunt caelum; nam tota fere tum  <lb></lb>
tempestas concussa, tremit fremitusque moventur. </s><s id="s.001550"> <lb></lb>
quo de concussu sequitur gravis imber et uber, 	 <lb></lb>
omnis uti videatur in imbrem vertier aether  <lb></lb>
atque ita praecipitans ad diluviem revocari:  <lb></lb>
tantus discidio nubis ventique procella  <lb></lb>
mittitur, ardenti sonitus cum provolat ictu.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001551">est etiam cum vis extrinsecus incita venti	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/224.jpg" pagenum="262"></pb>
incidit in calidam maturo fulmine nubem ;  <lb></lb>
quam cum perscidit, extemplo cadit igneus ille  <lb></lb>
vertex quem patrio vocitamus nomine fulmen.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001552">hoc fit idem in partis alias, quocumque tulit vis. </s><s id="s.001553"> <lb></lb>
fit quoque ut interdum venti vis missa sine igni	  <lb></lb>
igniscat tamen in spatio longoque meatu,  <lb></lb>
dum venit, amittens in cursu corpora quaedam  <lb></lb>
grandia quae nequeunt pariter penetrare per auras;  <lb></lb>
atque alia ex ipso conradens aere portat 	   <lb></lb>
non alia longe ratione ac plumbea saepe  <lb></lb>
fervida fit glans in cursu, cum multa rigoris  <lb></lb>
corpora, dimittens ignem concepit in auris. </s><s id="s.001554"> <lb></lb>
fit quoque ut ipsius plagae vis excitet ignem, <lb></lb>
frigida eum venti pepulit vis missa sine igni,	 <lb></lb>
nimirum quia, eum vementi perculit ictu, <lb></lb>
confluere ex ipso possunt elementa vaporis  <lb></lb>
et simul ex illa quae tum res excipit ictum;  <lb></lb>
ut, lapidem ferro cum caedimus, evolat ignis, <lb></lb>
nec, quod frigida vis ferrist, hoc setius illi 	  <lb></lb>
semina concurrunt calidi fulgoris ad ictum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001555">sic igitur quoque res accendi fulmine debet,  <lb></lb>
opportuna fuit si forte et idonea flammis. </s><s id="s.001556"> <lb></lb>
nec temere omnino plane vis frigida venti  <lb></lb>
esse potest, ea quae tanta vi missa supernest, <lb></lb>
quin, prius in cursu si non accenditur igni, <lb></lb>
at tepefacta tamen veniat commixta calore. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001557">Mobilitas autem fit fulminis et gravis ictus, <lb></lb>
et celeri forine percu<emph type="italics"></emph>rru<emph.end type="italics"></emph.end>nt fulmina lapsu, <lb></lb>
nubibus ipsa quod omnino prius incita se vis	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/225.jpg" pagenum="263"></pb>
colligit et magnum conamen sumit eundi, <lb></lb>
inde ubi non potuit nubes capere inpetis auctum, <lb></lb>
exprimitur vis atque ideo volat impete miro, <lb></lb>
ut validis quae de tormentis missa feruntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001558">adde quod e parvis et levibus est elementis,	 <lb></lb>
nec facilest tali naturae opsistere quicquam; <lb></lb>
inter enim fugit ac penetrat per rara viarum, <lb></lb>
non igitur multis offensibus in remorando <lb></lb>
haesitat, hanc ob rem celeri volat impete labens.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001559">deinde, quod omnino natura pondera deorsum	 <lb></lb>
omnia nituntur cum plagast addita vero <lb></lb>
mobilitas duplicatur et impetus ille gravescit, <lb></lb>
ut vementius et citius quaecumque morantur <lb></lb>
obvia discutiat plagis itinerque sequatur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001560">denique quod, longo venit impete, sumere debet	 <lb></lb>
mobilitatem etiam atque etiam, quae crescit eundo <lb></lb>
et validas auget viris et roborat ictum).</s>  <lb></lb>
<s id="s.001561">nam facit ut quae sint illius semina cumque <lb></lb>
e regione locum quasi in unum cuncta ferantur, <lb></lb>
omnia coniciens in eum volventia, cursum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001562">forsitan ex ipso veniens trahat aere, quaedam <lb></lb>
corpora quae plagis incendunt mobilitatem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001563">incolumisque venit per res atque integra transit <lb></lb>
multa foraminibus liquidus quia transvolat ignis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001564">multaque perfringit, cum corpora fulminis ipsa	 <lb></lb>
corporibus rerum inciderunt, qua texta tenentur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001565">dissoluit porro aes aurumque repente <lb></lb>
confervefacit, e parvis quia facta minute <lb></lb>
corporibus vis est et levibus ex elementis, <lb></lb>
quae facile insinuantur et insinuata repente	 <lb></lb>
dissoluont nodos omnis et vincla relaxant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001566">autumnoque magis stellis fulgentibus apta <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/226.jpg" pagenum="264"></pb>
concutitur caeli domus undique totaque tellus,  <lb></lb>
et cum tempora se <emph type="italics"></emph>ve<emph.end type="italics"></emph.end>ris florentia pandunt. </s><s id="s.001567"> <lb></lb>
frigore enim desunt ignes ventique calore	  <lb></lb>
deficiunt neque sunt tam denso corpore nubes. </s><s id="s.001568"> <lb></lb>
interutrasque igitur cum caeli tempora constant,  <lb></lb>
tum variae causae concurrunt fulminis omnes. </s><s id="s.001569"> <lb></lb>
nam fretus ipse anni permiscet frigus <emph type="italics"></emph>et<emph.end type="italics"></emph.end> aestum,  <lb></lb>
quorum utrumque opus est fabricanda ad fulmina nubi,    <lb></lb>
ut discordia <emph type="italics"></emph>sit<emph.end type="italics"></emph.end> rerum magnoque tumultu  <lb></lb>
ignibus et ventis furibundus fluctuet aer. </s><s id="s.001570"> <lb></lb>
prima caloris enim pars et postrema rigoris,  <lb></lb>
tempus id est vernum; cluare pugnare necessest  <lb></lb>
dissimilis <emph type="italics"></emph>res<emph.end type="italics"></emph.end> inter se turbareque mixtas. </s><s id="s.001571">	  <lb></lb>
et calor extremus primo cum frigore mixtus  <lb></lb>
volvitur, autumni quod fertur nomine tempus,  <lb></lb>
hic quoque, confligunt hiemes aestatibus acres. </s><s id="s.001572"> <lb></lb>
propterea <emph type="italics"></emph>freta<emph.end type="italics"></emph.end> sunt haec anni nominitanda, <lb></lb>
nec mirumst in eo si tempore plurima fiunt	 <lb></lb>
fulmina tempestasque  cie<emph type="italics"></emph>tur<emph.end type="italics"></emph.end> turbida caelo,  <lb></lb>
ancipiti quoniam bello turbatur utrimque,  <lb></lb>
hinc flammis illinc ventis umoreque mixto. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001573">Hoc est igniferi naturam fulminis ipsam <lb></lb>
perspicere et qua vi faciat rem quamque videre,	 <lb></lb>
non Tyrrhena retro volventem carmina frustra <lb></lb>
indicia occultae divum perquirere mentis, <lb></lb>
unde volans ignis pervenerit aut in utram se <lb></lb>
verterit hinc partim, quo pacto per loca <lb></lb>
insinuarit, et hinc dominatus ut extulerit se,		 <lb></lb>
quidve nocere queat de caelo fulminis ictus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001574"><pb xlink:href="082/01/227.jpg" pagenum="265"></pb>
quod si Iuppiter atque alii fulgentia divi <lb></lb>
terrifico quatiunt sonitu caelestia templa <lb></lb>
et iaciunt ignem quo <emph type="italics"></emph>quo<emph.end type="italics"></emph.end>iquest cumque voluptas, <lb></lb>
cur quibus incautum scelus aversabile cumquest	 <lb></lb>
non faciunt icti flammas ut fulguris halent <lb></lb>
pectore perfixo, documen mortalibus acre, <lb></lb>
et potius nulla sibi turpi conscius in re <lb></lb>
volvitur in flammis innoxius inque peditur <lb></lb>
turbine caelesti subito correptus et igni?</s><s id="s.001575">	  <lb></lb>
cur etiam loca sola petunt frustraque laborant?</s><s id="s.001576"> <lb></lb>
an tum bracchia consuescunt firmantque lacertos?</s><s id="s.001577"> <lb></lb>
in terraque patris cur telum perpetiuntur <lb></lb>
optundi?</s><s id="s.001578"> cur ipse sinit neque parcit in hostis?</s><s id="s.001579"> <lb></lb>
denique cur numquam caelo iacit undique puro	 <lb></lb>
Iuppiter <emph type="italics"></emph>in ter<emph.end type="italics"></emph.end>ras fulmen sonitusque profundit?</s><s id="s.001580"> <lb></lb>
an simul ac nubes successere, ipse in eas tum <lb></lb>
descendit, prope ut hinc teli determinet ictus?</s><s id="s.001581"> <lb></lb>
in mare qua porro mittit ratione?</s><s id="s.001582"> quid undas <lb></lb>
arguit et liquidam molem camposque natantis?</s><s id="s.001583">	 <lb></lb>
praeterea si vult caveamus fulminis ictum, <lb></lb>
cur dubitat facere ut possimus cernere missum?</s><s id="s.001584"> <lb></lb>
si nec opinantis autem volt opprimere igni, <lb></lb>
cur tonat ex illa parte, ut vitare queamus, <lb></lb>
cur tenebras ante et fremitus et murmura, concit ?</s><s id="s.001585"> 	 <lb></lb>
et simul in multas partis qui credere possis <lb></lb>
mittere?</s><s id="s.001586"> an hoc ausis numquam contendere factum, <lb></lb>
ut fierent ictus uno sub tempore plures?</s><s id="s.001587"> <lb></lb>
at saepest numero factum fierique necessest, <lb></lb>
ut pluere in multis regionibus et cadere imbris,	 <lb></lb>
fulmina sic uno fieri sub tempore multa.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001588">postremo cur sancta deum delubra suasque <lb></lb>
discutit infesto praeclaras fulmine sedes <lb></lb>
et bene facta deum frangit simulacra suisque <lb></lb>
demit imaginibus violento volnere honorem?</s><s id="s.001589">	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/228.jpg" pagenum="266"></pb>
altaque cur plerumque petit loca plurimaque eius  <lb></lb>
montibus in summis vestigia cernimus ignis?</s><s id="s.001590"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001591">Quod superest, facilest ex his cognoscere rebus,  <lb></lb>
presteras Grai quos ab re nominitarunt,  <lb></lb>
in mare qua missi veniant ratione superne. </s><s id="s.001592">		 <lb></lb>
nam fit ut interdum tamquam demissa columna  <lb></lb>
in mare de caelo descendat, quam freta circum  <lb></lb>
fervescunt graviter spirantibus incita flabris,  <lb></lb>
et quaecumque in eo tum sint deprensa tumultu  <lb></lb>
navigia in summum veniant vexata periclum. </s><s id="s.001593">		 <lb></lb>
hoc fit ubi interdum non quit vis incita venti  <lb></lb>
rumpere quam coepit nubem, sed deprimit, ut sit  <lb></lb>
in mare de caelo tamquam demissa columna,  <lb></lb>
paulatim, quasi quid pugno bracchique superne  <lb></lb>
coniectu trudatur et extendatur in undas; 			 <lb></lb>
quam cum discidit, hinc prorumpitur in mare venti  <lb></lb>
vis et fervorem mirum concinnat in undis;  <lb></lb>
versabundus enim turbo descendit et illam  <lb></lb>
deducit pariter lento cum corpore nubem;  <lb></lb>
quam simul ac gravidam detrusit ad aequora ponti, 	  <lb></lb>
ille in aquam subito se inmittit et omne  <lb></lb>
excitat ingenti sonitu mare fervere cogens. </s><s id="s.001594"> <lb></lb>
fit quoque ut involvat venti se nubibus ipse  <lb></lb>
vertex conradens, ex aere, semina nubis  <lb></lb>
et quasi demissum caelo prestera imitetur. <lb></lb>
</s><s id="s.001594a">hic ubi se in terras demisit dissoluitque,  <lb></lb>
turbinis inmanem vim provomit atque procellae. </s><s id="s.001595"> <lb></lb>
sed quia fit raro omnino montisque necessest  <lb></lb>
officere in terris, apparet crebrius idem  <lb></lb>
prospectu maris in magno caeloque patenti.		 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001596">Nubila concrescunt, ubi corpora multa volando <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/229.jpg" pagenum="267"></pb>
hoc supero in caeli spatio coiere repente <lb></lb>
asperiora, moris quae possint indupedita <lb></lb>
exiguis tamen inter se comprensa teneri.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001597">haec faciunt primum parvas consistere nubes;	 <lb></lb>
inde haec comprendunt inter se conque gregantur <lb></lb>
et coniungendo crescunt ventisque feruntur <lb></lb>
usque adeo donec tempestas saeva coortast.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001598">fit quoque uti montis vicina cacumina caelo <lb></lb>
quam sint quoque magis, tanto magis edita fument	 <lb></lb>
adsidue furvae nubis caligine crassa <lb></lb>
propterea quia, cum consistunt nubila primum, <lb></lb>
ante videre oculi quam possint, tenvia, venti <lb></lb>
portantes cogunt ad summa cacumina montis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001599">hic demum fit uti turba maiore coorta	 <lb></lb>
et condensa queant apparere et simul ipso <lb></lb>
vertice de montis videantur surgere in aethram.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001600">nam loca declarat sursum ventosa patere <lb></lb>
res ipsa et sensus, montis cum ascendimus altos.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001601">praeterea permulta mari quoque tollere toto	 <lb></lb>
corpora naturam declarant litore vestes <lb></lb>
suspensae, cum concipiunt umoris adhaesum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001602">quo magis ad nubis augendas multa videntur <lb></lb>
posse quoque e salso consurgere momine ponti; <lb></lb>
nam ratio consanguineast umoribus ollis.	 <lb></lb>
praeterea fluviis ex omnibus et simul ipsa <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/230.jpg" pagenum="268"></pb>
surgere de terra nebulas aestumque videmus,  <lb></lb>
quae velut halitus hinc ita sursum expressa feruntur  <lb></lb>
suffunduntque sua, caelum caligine et altas  <lb></lb>
sufficiunt nubis paulatim conveniundo; 	 <lb></lb>
urget enim quoque signiferi super aetheris aestus  <lb></lb>
et quasi densendo subtexit caerula nimbis. </s><s id="s.001603"> <lb></lb>
fit quoque ut huc veniant in caelum extrinsecus illa  <lb></lb>
corpora quae faciunt nubis nimbosque volantis;  <lb></lb>
innumerabilem enim numerum summamque profundi 	 <lb></lb>
esse infinitam docui, quantaque volarent  <lb></lb>
corpora mobilitate ostendi quamque repente  <lb></lb>
inmemorabile <emph type="italics"></emph>per<emph.end type="italics"></emph.end> spatium transire solerent. </s><s id="s.001604"> <lb></lb>
haut igitur mirumst si parvo tempore saepe  <lb></lb>
montibus tam magnis tempestas atque tenebrae	 <lb></lb>
coperiunt maria ac terras inpensa superne, <lb></lb>
undique quandoquidem per caulas aetheris omnis <lb></lb>
et quasi per magni circum spiracula mundi <lb></lb>
exitus introitusque elementis redditus extat. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001605">Nunc age, quo pacto pluvius concrescat in altis	 <lb></lb>
nubibus umor et in terras demissus ut imber <lb></lb>
decidat, expediam. </s><s id="s.001605a">primum iam semina aquai <lb></lb>
multa simul vincam consurgere nubibus ipsis <lb></lb>
omnibus ex rebus pariterque ita crescere utrumque <lb></lb>
et nubis et aquam quaecumque in nubibus extat,	 <lb></lb>
ut pariter nobis corpus cum sanguine crescit, <lb></lb>
sudor item atque umor quicumque est denique membris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001606">concipiunt etiam multum quoque saepe marinum <lb></lb>
umorem, veluti pendentia vellera lanae, <lb></lb>
cum supera magnum mare venti nubila portant.	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/231.jpg" pagenum="269"></pb>
</s><s id="s.001606a">consimili ratione ex omnibus amnibus umor  <lb></lb>
tollitur in nubis. </s><s id="s.001607">quo cum bene semina aquarum  <lb></lb>
multa modis multis convenere undique adaucta,  <lb></lb>
confertae nubes <emph type="italics"></emph>umorem<emph.end type="italics"></emph.end> mittere certant  <lb></lb>
dupliciter; nam vis venti contrudit et ipsa 	 <lb></lb>
copia nimborum turba maiore coacta  <lb></lb>
urget, de supero premit ac facit effluere imbris. </s><s id="s.001608"> <lb></lb>
praeterea cum rarescunt quoque nubila ventis  <lb></lb>
aut dissolvuntur, solis super icta calore,  <lb></lb>
mittunt umorem pluvium stillantque, quasi igni 	 <lb></lb>
cera super calido tabescens multa liquescat. </s><s id="s.001609"> <lb></lb>
sed vemens imber fit, ubi vementer utraque  <lb></lb>
nubila vi cumulata premuntur et impete venti. </s><s id="s.001610"> <lb></lb>
atque tenere diu pluviae longumque morari  <lb></lb>
consuerunt, ubi multa cientur semina aquarum 	 <lb></lb>
atque aliis aliae nubes nimbique rigantes  <lb></lb>
insuper atque omni vulgo de parte feruntur,  <lb></lb>
terraque cum fumans umorem tota redhalat. </s><s id="s.001611"> <lb></lb>
hic ubi sol radiis tempestatem inter opacam  <lb></lb>
adversa fulsit nimborum aspargine contra, 	 <lb></lb>
tum color in nigris existit nubibus arqui. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001612">Cetera quae sorsum crescunt sorsumque creantur, <lb></lb>
et quae concrescunt in nubibus, omnia, prorsum <lb></lb>
omnia, nix venti grando gelidaeque pruinae <lb></lb>
et vis magna geli, magnum duramen aquarum,	 <lb></lb>
et mora quae fluvios passim refrenat euntis, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/232.jpg" pagenum="270"></pb>
perfacilest tamen haec reperire animoque videre  <lb></lb>
omnia quo pacto fiant quareve creentur,  <lb></lb>
cum bene cognoris elementis reddita quae sint. </s><s id="s.001613"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001614">Nunc age quae ratio terrai motibus extet 	 <lb></lb>
percipe. </s><s id="s.001615">et in primis terram fac ut esse rearis  <lb></lb>
supter item ut supera ventosis undique plenam  <lb></lb>
speluncis multosque lacus multasque lucunas  <lb></lb>
in gremio gerere et rupes deruptaque saxa;  <lb></lb>
multaque sub tergo terrai flumina tecta 	 <lb></lb>
volvere vi fluctus summersaque saxa putandumst:  <lb></lb>
undique enim similem esse sui res postulat ipsa. </s><s id="s.001616"> <lb></lb>
his igitur rebus subiunctis suppositisque  <lb></lb>
terra superne tremit magnis concussa ruinis,  <lb></lb>
subter ubi ingentis speluncas subruit aetas; 	 <lb></lb>
quippe cadunt toti montes magnoque repente  <lb></lb>
concussu late disserpunt inde tremores. </s><s id="s.001617"> <lb></lb>
et merito, quoniam plaustri concussa tremescunt  <lb></lb>
tecta viam propter non magno pondere tota,  <lb></lb>
nec minus exultant, ut scrupus cumque viai 	 <lb></lb>
ferratos utrimque rotarum succutit orbes. </s><s id="s.001618"> <lb></lb>
fit quoque, ubi in magnas aquae vastasque lucunas  <lb></lb>
gleba vetustate e terra provolvitur ingens,  <lb></lb>
ut iactetur aquae fluctu quoque terra vacillans; <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/233.jpg" pagenum="271"></pb>
ut vas inter<emph type="italics"></emph>dum<emph.end type="italics"></emph.end> non quit constare, nisi umor  <lb></lb>
destitit in dubio fluctu iactarier intus. </s><s id="s.001619">	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001620">Praeterea ventus cum per loca subcava terrae  <lb></lb>
collectus parte ex una procumbit et urget  <lb></lb>
obnixus magnis speluncas viribus altas,  <lb></lb>
incumbit tellus quo venti prona premit vis. </s><s id="s.001621">	 <lb></lb>
tum supera terram quae sunt extructa domorum  <lb></lb>
ad caelumque magis quanto sunt edita quaeque,  <lb></lb>
inclinata <emph type="italics"></emph>tu<emph.end type="italics"></emph.end>ment in eandem prodita partem  <lb></lb>
protractaeque trabes inpendent ire paratae.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001622">et metuunt magni naturam credere mundi 	 <lb></lb>
exitiale aliquod tempus clademque manere,  <lb></lb>
cum videant tantam terrarum incumbere molem!  <lb></lb>
</s><s id="s.001622a">quod nisi respirent venti, vis nulla refrenet  <lb></lb>
res neque ab exitio possit reprehendere euntis. </s><s id="s.001623"> <lb></lb>
nunc quia respirant alternis inque gravescunt 	 <lb></lb>
et quasi collecti redeunt ceduntque repulsi,  <lb></lb>
saepius hanc ob rem minitatur terra ruinas  <lb></lb>
quam facit; inclinatur enim retroque recellit  <lb></lb>
et recipit prolapsa suas in pondere sedes. </s><s id="s.001624"> <lb></lb>
hac igitur ratione vacillant omnia tecta, 	 <lb></lb>
summa magis mediis, media imis, ima perhilum.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001625">Est haec eiusdem quoque magni causa tremoris,  <lb></lb>
ventus ubi atque animae, subito vis maxima quaedam  <lb></lb>
aut extrinsecus aut ipsa tellure coorta  <lb></lb>
in loca se cava terrai coniecit ibique 	 <lb></lb>
speluncas inter magnas fremit ante tumultu <lb></lb>
versabunda<emph type="italics"></emph>que<emph.end type="italics"></emph.end> portatur, post incita cum vis <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/234.jpg" pagenum="272"></pb>
exagitata foras erumpitur et simul altam <lb></lb>
diffindens terram magnum concinnat hiatum, <lb></lb>
in Syria Sidone quod accidit et fuit Aegi	 <lb></lb>
in Peloponneso, quas exitus hic animai <lb></lb>
disturbat urbes et terrae motas obortus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001626">multaque praeterea ceciderunt moenia magnis <lb></lb>
motibus in terris et multae per mare pessum <lb></lb>
subsedere suis pariter cum civibus urbes.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001626a">quod nisi prorumpit, tamen impetus ipse animai <lb></lb>
et fera vis venti per crebra foramina terrae <lb></lb>
dispertitur ut horror et incutit inde tremorem; <lb></lb>
frigus uti nostros penitus cum venit in artus, <lb></lb>
concutit invitos cogens tremere atque movere.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001626b">ancipiti trepidant igitur terrore per urbis, <lb></lb>
tecta superne timent, metuunt inferne cavernas <lb></lb>
terrai ne dissoluat natura repente, <lb></lb>
neu distracta suum late dispandat hiatum <lb></lb>
adque suis confusa velit comple<emph type="italics"></emph>re<emph.end type="italics"></emph.end> ruinis. <lb></lb>
</s><s id="s.001626c">proinde licet quamvis caelum terramque reantur <lb></lb>
incorrupta fore aeternae mandata saluti; <lb></lb>
et	tamen interdum praesens vis ipsa pericli <lb></lb>
subdit et hunc stimulum quadam de parte timoris, <lb></lb>
ne pedibus raptim tellus subtracta feratur	 <lb></lb>
in barathrum rerumque sequatur prodita summa <lb></lb>
funditus et fiat mundi confusa ruina. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001627">[Principio mare mirantur non reddere maius <lb></lb>
naturam, quo sit tantus decursus aquarum, <lb></lb>
omnia quo veniant ex omni flumina parte.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001627a">adde vagos imbris tempestatesque volantes, <lb></lb>
omnia quae maria ac terras sparguntque rigantque; <lb></lb>
adde suos fontis; tamen ad maris omnia summam <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/235.jpg" pagenum="273"></pb>
guttai vix instar erunt unius adaugmen;  <lb></lb>
quo minus est mirum mare non augescere magnum. </s><s id="s.001628">	 <lb></lb>
praeterea magnam sol partem detrahit aestu. </s><s id="s.001629"> <lb></lb>
quippe videmus enim vestis umore madentis  <lb></lb>
exsiccare suis radiis ardentibu&#039; solem: <lb></lb>
at pelage multa et late substrata videmus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001630">proinde licet quamvis ex uno quoque loco sol	 <lb></lb>
umoris parvam delibet ab aequore partem; <lb></lb>
largiter in tanto spatio tamen auferet undis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001631">tum porro venti quoque magnam tollere partem <lb></lb>
umoris possunt verrentes aequora, ventis <lb></lb>
una nocte vias quoniam persaepe videmus	 <lb></lb>
siccari mollisque luti concrescere crustas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001632">praeterea docui multum, quoque tollere nubes <lb></lb>
umorem magno conceptum ex aequore ponti <lb></lb>
et passim toto terrarum spargere in orbi, <lb></lb>
cum pluit in terris et venti nubila portant.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001632a">postremo quoniam raro cum corpore tellus <lb></lb>
est, et coniunctast, oras maris undique cingens, <lb></lb>
debet, ut in mare de terris venit umor aquai, <lb></lb>
in terras itidem manare ex aequore salso; <lb></lb>
percolatur enim virus retroque remanat	 <lb></lb>
materies umoris et ad caput amnibus omnis <lb></lb>
confluit, inde super terras redit agmine dulci <lb></lb>
qua via secta semel liquido pede <emph type="italics"></emph>de<emph.end type="italics"></emph.end>tulit undas.] <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001633">Nunc ratio quae sit, per fauces montis ut Aetnae <lb></lb>
expirent ignes interdum turbine tanto,	 <lb></lb>
expediam. </s><s id="s.001634">neque, enim mediocri clade coorta <lb></lb>
flammea tempestas Siculum dominata per agros <lb></lb>
finitimis ad se convertit gentibus ora, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/236.jpg" pagenum="274"></pb>
fumida cum caeli scintillare omnia templa <lb></lb>
cernentes pavida complebant pectora cura,	 <lb></lb>
quid moliretur rerum natura novarum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001635">Hisce tibi in rebus latest alteque videndum <lb></lb>
et longe cunctas in partis dispiciendum, <lb></lb>
ut reminiscaris summam rerum esse profundam <lb></lb>
et videas caelum summai totius unum	 <lb></lb>
quam sit parvula pars et quam multesima constet, <lb></lb>
nec tota pars, homo terrai quota totius unus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001636">quod bene propositum si plane contueare <lb></lb>
ac videas plane, mirari multa relinquas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001637">numquis enim nostrum miratur siquis in artus	 <lb></lb>
accepit calido febrim fervore coortam <lb></lb>
aut alium quemvis morbi per membra dolorem?</s><s id="s.001638"> <lb></lb>
opturgescit enim subito pes, arripit acer <lb></lb>
saepe dolor dentes, oculos invadit in ipsos, <lb></lb>
existit sacer ignis et urit corpore serpens	 <lb></lb>
quamcumque arripuit partim, repitque per artus, <lb></lb>
nimirum quia sunt multarum semina rerum, <lb></lb>
et satis haec tellus nobis caelumque mali fert, <lb></lb>
unde queat vis immensi procrescere morbi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001639">sic igitur toti caelo terraeque putandumst	 <lb></lb>
ex infinito satis omnia suppeditare, <lb></lb>
unde repente queat tellus concussa moveri <lb></lb>
perque mare ac terras rapidus percurrere turbo, <lb></lb>
ignis abundare Aetnaeus, flammescere caelum; <lb></lb>
id quoque enim fit et ardescunt caelestia templa,	 <lb></lb>
et tempestates pluviae graviore coortu <lb></lb>
sunt, ubi forte ita se tetulerunt semina aquarum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001640">&#039;at nimis est ingens incendi turbidus ardor.&#039; <lb></lb>
</s><s id="s.001641a">scilicet et fluvius quivis est maximus ei <lb></lb>
qui non ante aliquem maiorem vidit, et ingens	 <lb></lb>
arbor homoque videtur, et omnia de genere omni <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/237.jpg" pagenum="274"></pb>
maxima quae vidit quisque, haec ingentia fingit,  <lb></lb>
cum tamen omnia cum caelo terraque marique  <lb></lb>
nil sint ad summam summai totius omnem. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001641">Nunc tamen illa modis quibus inritata repente	 <lb></lb>
flamma foras vastis Aetnae fornacibus efflet, <lb></lb>
expediam. </s><s id="s.001642">primum totius subcava montis <lb></lb>
est natura, fere silicum suffulta cavernis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001643">omnibus est porro in speluncis ventus et aer; <lb></lb>
ventus enim fit, ubi est agitando percitus aer.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001643a">hic ubi percaluit calefecitque omnia circum <lb></lb>
saxa furens, qua contingit, terramque, et ab ollis <lb></lb>
excussit calidum flammis velocibus ignem, <lb></lb>
tollit se ac rectis ita faucibus eicit alte.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001644">fert itaque ardorem longe longeque favillam	 <lb></lb>
differt et crassa volvit caligine fumum <lb></lb>
extruditque simul mirando pondere saxa; <lb></lb>
ne dubites quin haec animai turbida sit vis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001645">praeterea magna ex parti mare montis ad eius <lb></lb>
radices frangit fluctus aestumque resorbet.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001645a">ex hoc usque mari speluncae montis ad altas <lb></lb>
perveniunt subter fauces. </s><s id="s.001646">hac ire fatendumst <lb></lb>
...<lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001647">et penetrare mari penitus res cogit aperto  <lb></lb>
atque efflare foras ideoque extollere flammam  <lb></lb>
saxaque subiectare et arenae tollere nimbos. </s><s id="s.001648">	 <lb></lb>
in summo sunt vertice enim crateres, ut ipsi  <lb></lb>
nominitant; nos quod fauces perhibemus et ora. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001649">Sunt aliquot quoque res quarum unam dicere causam  <lb></lb>
non satis est, verum pluris, unde una tamen sit; <lb></lb>
			 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/238.jpg" pagenum="276"></pb>
corpus ut exanimum siquod procul ipse iacere 	 <lb></lb>
conspicias hominis, fit ut omnis dicere causas  <lb></lb>
conveniat leti, dicatur ut illius una.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001650">nam neque eum ferro nec frigore vincere possis <lb></lb>
interiisse neque a morbo neque forte veneno, <lb></lb>
verum aliquid genere esse ex hoc quod contigit ei	 <lb></lb>
scimus. </s><s id="s.001651">item in multis hoc rebus dicere habemus. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001652">Nilus in aestatem crescit campisque redundat, <lb></lb>
unicus in terris Aegypti totius amnis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001653">is rigat Aegyptum medium per saepe calorem, <lb></lb>
aut quia sunt aestate aquilones ostia contra,	 <lb></lb>
anni tempore eo qui etesiae esse feruntur, <lb></lb>
et contra fluvium flantes remorantur et undas <lb></lb>
cogentes sursus replent coguntque manere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001654">nam dubio procul haec adverso flabra feruntur <lb></lb>
flumine, quae gelidis ab stellis axis aguntur.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001654a">ille ex aestifera parti venit amnis ab austro, <lb></lb>
inter nigra virum percocto saecla colore <lb></lb>
exoriens penitus media ab regione diei.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001655">est quoque uti possit magnus congestus harenae <lb></lb>
fluctibus adversis oppilare ostia contra,	 <lb></lb>
cum mare permotum ventis ruit intus harenam; <lb></lb>
quo fit uti pacto liber minus exitus amni <lb></lb>
et proclivis item fiat minus impetus undis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001656">fit quoque uti pluviae forsan magis ad caput ei <lb></lb>
tempore eo fiant, quod etesia flabra aquilonum	 <lb></lb>
nubila coniciunt in eas tunc omnia partis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001657">scilicet ad mediam regionem eiecta diei <lb></lb>
cum convenerunt, ibi ad altos denique montis <lb></lb>
contrusae nubes coguntur vique premuntur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001658">forsitan Aethiopum penitus de montibus altis	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/239.jpg" pagenum="277"></pb>
crescat, ubi in campos albas descendere ningues  <lb></lb>
tabificis subigit radiis sol omnia lustrans. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001659">Nunc age, Averna tibi quae sint loca cumque, lacusque  <lb></lb>
expediam, quali natura, praedita constent. </s><s id="s.001660"> <lb></lb>
principio quod Averna vocantur nomine, id ab re 	 <lb></lb>
inpositumst, quia sunt avibus contraria cunctis,  <lb></lb>
e regione ea quod loca cum venere volantes,  <lb></lb>
remigi oblitae pennarum vela remittunt  <lb></lb>
praecipitesque cadunt molli cervice profusae  <lb></lb>
in terram, si forte ita fert natura locorum, 	 <lb></lb>
aut in aquam, si forte lacus substratus Averni<emph type="italics"></emph>st<emph.end type="italics"></emph.end>. </s><s id="s.001661"> <lb></lb>
is locus est Cumas aput, acri sulpure montes  <lb></lb>
oppleti calidis ubi fumant fontibus aucti. </s><s id="s.001662"> <lb></lb>
est et Athenaeis in moenibus, arcis in ipso  <lb></lb>
vertice, Palladis ad templum Tritonidis almae, 	 <lb></lb>
quo numquam pennis appellunt corpora raucae  <lb></lb>
cornices, non cum fumant altaria donis:  <lb></lb>
usque adeo fugitant non iras Palladis acris  <lb></lb>
pervigili causa, Graium ut cecinere poetae,  <lb></lb>
sed natura loci ope sufficit ipsa suapte. </s><s id="s.001663">	 <lb></lb>
in Syria quoque fertur item locus esse videri,  <lb></lb>
quadripedes quoque quo simul ac vestigia primum  <lb></lb>
intulerint, graviter vis cogat concidere ipsa,  <lb></lb>
manibus ut si sint divis mactata repente. </s><s id="s.001664"> <lb></lb>
omnia quae naturali ratione geruntur,	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/240.jpg" pagenum="278"></pb>
et quibus effiant causis apparet origo;  <lb></lb>
ianua ne forte his Orci regionibus esse  <lb></lb>
credatur, post hinc animas Acheruntis in oras  <lb></lb>
ducere forte deos manis inferne reamur,  <lb></lb>
naribus alipedes ut cervi saepe putantur 	 <lb></lb>
ducere de latebris serpentia saecla ferarum. </s><s id="s.001665"> <lb></lb>
quod procul a vera quam sit ratione repulsum  <lb></lb>
percipe; nam de re nunc ipsa dicere conor. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001666">Principio hoc dico, quod dixi saepe quoque ante,  <lb></lb>
in terra cuiusque modi rerum esse figuras; 	 <lb></lb>
multa, cibo quae sunt, vitalia, multaque, morbos  <lb></lb>
incutere et mortem quae possint adcelerare. </s><s id="s.001667"> <lb></lb>
et magis esse aliis alias animantibus aptas  <lb></lb>
res ad vitai rationem ostendimus ante  <lb></lb>
propter dissimilem naturam dissimilisque 	 <lb></lb>
texturas inter sese primasque figuras. </s><s id="s.001668"> <lb></lb>
multa meant inimica per auris, multa per ipsas  <lb></lb>
insinuant naris infesta atque aspera iactu,  <lb></lb>
nec sunt multa parum tactu vitanda neque autem  <lb></lb>
aspectu fugienda saporeque tristia quae sint.		 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001669">Deinde videre licet quam multae sint homini res  <lb></lb>
acriter infesto sensu spurcaeque gravesque;  <lb></lb>
arboribus primum certis gravis umbra tributa  <lb></lb>
usque adeo, capitis faciant ut saepe dolores,  <lb></lb>
siquis eas supter iacuit prostratus in herbis. </s><s id="s.001670">	 <lb></lb>
est etiam magnis Heliconis montibus arbos <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/241.jpg" pagenum="279"></pb>
floris odore hominem taetro consueta necare.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001671">scilicet haec ideo terris ex omnia surgunt, <lb></lb>
multa modis multis multarum semina rerum <lb></lb>
quod permixta gerit tellus discretaque tradit.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001671a">nocturnumque recens extinctum lumen ubi acri <lb></lb>
nidore offendit nares, consopit ibidem, <lb></lb>
concidere et spumas qui morbo mittere suevit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001672">castoreoque gravi mulier sopita recumbit <lb></lb>
et manibus nitidum teneris opus effluit ei,	 <lb></lb>
tempore eo si odoratast quo menstrua solvit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001673">multaque praeterea languentia membra per artus <lb></lb>
solvunt atque animam labefactant sedibus intus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001674">denique si calidis etiam cunctare lavabris <lb></lb>
plenior et laveris, solio ferventis aquai	 <lb></lb>
quam facile in medio fit uti des saepe ruinas!  <lb></lb>
</s><s id="s.001674a">carbonumque gravis vis atque odor insinuatur <lb></lb>
quam facile in cerebrum, nisi aquam praecepimus ante! <lb></lb>
at cum membra domus percepit fervidu&#039;, nervis <lb></lb>
tum fit odor viri plagae mactabilis instar.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001674b">nonne vides etiam terra quoque sulpur in ipsa <lb></lb>
gignier et taetro concrescere odore bitumen; <lb></lb>
denique ubi argenti venas aurique secuntur, <lb></lb>
terrai penitus scrutantes abdita ferro, <lb></lb>
qualis expiret Scaptensula subter odores?</s><s id="s.001675">	 <lb></lb>
quidve mali fit ut exhalent aurata metalla! <lb></lb>
</s><s id="s.001675a">quas hominum reddunt facies qualisque colores! <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/242.jpg" pagenum="280"></pb>
</s><s id="s.001675b">nonne vides audisve perire in tempore parvo <lb></lb>
quam soleant et quam vitai copia desit, <lb></lb>
quos opere in tali cohibet vis magna necessis?</s><s id="s.001676">	 <lb></lb>
hos igitur tellus omnis exaestuat aestus <lb></lb>
expiratque foras in apertum promptaque caeli. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001677">Sic et Averna loca alitibus summittere debent <lb></lb>
mortiferam vim, de terra quae surgit in auras,  <lb></lb>
ut spatium caeli quadam de parte venenet; 	 <lb></lb>
quo simul ac primum pennis delata sit ales,  <lb></lb>
impediatur ibi caeco correpta veneno,  <lb></lb>
ut cadat e regione loci, qua derigit aestus. </s><s id="s.001678"> <lb></lb>
quo cum conruit, hic eadem vis illius aestus  <lb></lb>
reliquias vitae membris ex omnibus aufert. </s><s id="s.001679">	 <lb></lb>
quippe etenim primo quasi quendam conciet aestum;  <lb></lb>
posterius fit uti, cum iam cecidere veneni  <lb></lb>
in fontis ipsos, ibi sit quoque vita vomenda  <lb></lb>
propterea quod magna mali fit copia circum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001680">Fit quoque ut interdum vis haec atque aestus Averni <lb></lb>
aera, qui inter avis cumquest terramque locatus,		 <lb></lb>
discutiat, prope uti locus hic linquatur inanis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001681">cuius ubi e regione loci venere volantes, <lb></lb>
claudicat extemplo pinnarum nisus inanis <lb></lb>
et conamen utrimque alarum proditur omne.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001681a">hic ubi nixari nequeunt insistereque alis, <lb></lb>
scilicet in terram delabi pondere cogit <lb></lb>
natura, et vacuum prope iam per inane iacentes <lb></lb>
dispergunt animas per caulas corporis omnis. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001682">frigidior porro in puteis aestate fit umor,		 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/243.jpg" pagenum="281"></pb>
rarescit quia terra calore et semi<emph type="italics"></emph>na<emph.end type="italics"></emph.end> siquae  <lb></lb>
forte vaporis habet, propere dimittit in auras. </s><s id="s.001683"> <lb></lb>
quo magis est igitur tellus effeta calore, <lb></lb>
fit quoque frigidior qui in terrast abditus umor. </s><s id="s.001684"> <lb></lb>
frigore cum premitur porro omnis terra coitque 	 <lb></lb>
et quasi concrescit, fit scilicet ut coeundo <lb></lb>
exprimat in puteos siquem gerit ipsa calorem. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001685">Esse apud Hammonis fanum fons luce diurna  <lb></lb>
frigidus et calidus nocturno tempore fertur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001686">hunc homines fontem nimis admirantur et acri 	 <lb></lb>
sole putant supter terras fervescere raptim, <lb></lb>
nox ubi terribili terras caligine texit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001687">quod nimis a verast longe ratione remotum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001688">quippe ubi sol nudum contractans corpus aquai  <lb></lb>
non quierit calidum supera de reddere parte,	 <lb></lb>
cum superum lumen tanto fervore fruatur, <lb></lb>
qui queat hic supter tam crasso corpore terram  <lb></lb>
percoquere umorem et calido satiare vapore?</s><s id="s.001689"> <lb></lb>
praesertim cum vix possit per saepta domorum  <lb></lb>
insinuare suum radiis ardentibus aestum.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001689a">quae ratiost igitur?</s><s id="s.001690"> nimirum terra magis quod  <lb></lb>
rara tepet circum fontem quam cetera tellus <lb></lb>
multaque sunt ignis prope semina corpus aquai. </s><s id="s.001691"> <lb></lb>
hoc ubi roriferis terram nox obruit umbris, <lb></lb>
extemplo penitus frigescit terra coitque.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001691a">hac ratione fit ut, tamquam compressa manu sit, <lb></lb>
exprimat in fontem quae semina cumque habet ignis,  <lb></lb>
quae calidum faciunt aquae tactum atque saporem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001692">inde ubi sol radiis terram dimovit obortus <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/244.jpg" pagenum="282"></pb>
et rarefecit calido gliscente vapore, 	 <lb></lb>
rursus in antiquas redeunt primordia sedes  <lb></lb>
ignis et in terram cedit calor omnis aquai. </s><s id="s.001693"> <lb></lb>
frigidus hanc ob rem fit fons in luce diurna. </s><s id="s.001694"> <lb></lb>
praeterea solis radiis iactatur aquai  <lb></lb>
umor et in lucem tremulo rarescit ab aestu; 	 <lb></lb>
propterea fit uti quae semina cumque habet ignis  <lb></lb>
dimittat; quasi saepe gelum, quod continet in se,  <lb></lb>
mittit et exolvit glaciem nodosque relaxat. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001695">Frig<emph type="italics"></emph>id<emph.end type="italics"></emph.end>us est etiam fons, supra quem sita saepe <lb></lb>
stuppa iacit flammam concepto protinus igni,	 <lb></lb>
taedaque consimili ratione accensa per undas <lb></lb>
conlucet, quocumque natans impellitur auris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001696">nimirum quia sunt in aqua permulta vaporis <lb></lb>
semina de terraque necessest funditus ipsa <lb></lb>
ignis corpora per totum consurgere fontem	 <lb></lb>
et simul exspirare foras exireque in auras, <lb></lb>
non ita multa tamen, calidus queat ut fieri fons, <lb></lb>
propterea dispersa foras erumpere cogit <lb></lb>
vis per aquam subito sursumque ea conciliari.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001697">quod genus endo marist Aradi fons, dulcis aquai	 <lb></lb>
qui scatit et salsas circum se dimovet undas; <lb></lb>
et multis aliis praebet regionibus aequor <lb></lb>
utilitatem opportunam sitientibus nautis, <lb></lb>
quod dulcis inter salsas intervomit undas.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001698">sic igitur per eum possunt erumpere fontem	 <lb></lb>
et scatere illa foras, in stuppam semina quae cum <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/245.jpg" pagenum="283"></pb>
conveniunt aut in taedai corpore adhaerent,  <lb></lb>
ardescunt facile extemplo, quia multa quoque in se  <lb></lb>
semina habent ignis stuppae taedaeque latentis. </s><s id="s.001699"> <lb></lb>
nonne vides etiam, nocturna ad lumina linum 	 <lb></lb>
nuper ubi extinctum admoveas, accendier ante  <lb></lb>
quam tetigit flammam, taedamque pari ratione?</s><s id="s.001700">  <lb></lb>
multaque praeterea prius ipso tacta vapore  <lb></lb>
eminus ardescunt quam comminus imbuat ignis. </s><s id="s.001701"> <lb></lb>
hoc igitur fleri quoque in illo fonte putandumst.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001702">Quod superest, agere incipiam quo foedere fiat  <lb></lb>
naturae, lapis hic ut ferrum ducere possit,  <lb></lb>
quem Magneta vocant patrio de nomine Grai,  <lb></lb>
Magnetum quia fit patriis in finibus ortus. </s><s id="s.001703"> <lb></lb>
hunc homines lapidem mirantur; quippe catenam 	 <lb></lb>
saepe ex anellis reddit pendentibus ex se. </s><s id="s.001704"> <lb></lb>
quinque etenim licet interdum pluresque videre  <lb></lb>
ordine demissos levibus iactarier auris,  <lb></lb>
unus ubi ex uno dependet supter adhaerens  <lb></lb>
ex alioque allus lapidis vim vinclaque noscit:	  <lb></lb>
usque adeo permananter vis pervolat eius. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001705">Hoc genus in rebus firmandumst multa prius quam  <lb></lb>
ipsius rei rationem reddere possis,  <lb></lb>
et nimium longis ambagibus est adeundum; <lb></lb>
quo magis attentas auris animumque reposco.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001706">Principio omnibus ab rebus, quascumque videmus, <lb></lb>
perpetuo fluere ac mitti spargique necessest <lb></lb>
corpora quae feriant oculos visumque lacessant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001707">perpetuoque fluunt certis ab rebus odores; <lb></lb>
frigus ut <emph type="italics"></emph>a<emph.end type="italics"></emph.end> fluviis, calor ab sole, aestus ab undis	 <lb></lb>
aequoris exesor moerorum litora propter.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001708">nec varii cessant sonitus manare per auras.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001709"><pb xlink:href="082/01/246.jpg" pagenum="284"></pb>
denique in os salsi venit umor saepe saporis, <lb></lb>
cum mare versamur propter, dilutaque contra <lb></lb>
cum tuimur misceri absinthia, tangit amaror. </s><s id="s.001710"> <lb></lb>
usque adeo omnibus ab rebus res quaeque fluenter <lb></lb>
fertur et in cunctas dimittitur undique partis <lb></lb>
nec mora nec requies interdatur ulla fluendi, <lb></lb>
perpetuo quoniam sentimus, et omnia semper <lb></lb>
cernere odorari licet et sentire sonare.	 <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001711">Nunc omnis repetam quam raro corpore sint res <lb></lb>
commemorare; quod in primo quoque carmine claret.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001712">quippe etenim, quamquam multas hoc pertinet ad res <lb></lb>
noscere, cum primis hanc ad rem protinus ipsam, <lb></lb>
qua de disserere adgredior, firmare necessest	 <lb></lb>
nil esse in promptu nisi mixtum corpus inani.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001713">principio fit ut in speluncis saxa superne <lb></lb>
sudent umore et guttis manantibus stillent.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001714">manat item nobis e toto corpore sudor, <lb></lb>
crescit barba pilique per omnia membra, per artus.		 <lb></lb>
</s><s id="s.001714a">diditur in venas cibus omnis, auget alitque <lb></lb>
corporis extremas quoque partis unguiculosque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001715">frigus item transire per aes calidumque vaporem <lb></lb>
sentimus, sentimus item transire per aurum <lb></lb>
atque per argentum, cum pocula plena tenemus.		 <lb></lb>
</s><s id="s.001715a">denique per dissaepta domorum saxea voces <lb></lb>
pervolitant, permanat odor frigusque vaposque <lb></lb>
ignis, qui ferri quoque vim penetrare suevit <lb></lb>
denique qua circum Galli lorica coercet.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001716">et, tempestate in terra caeloque coorta, <lb></lb>
morbida visque simul cum extrinsecus insinuatur, <lb></lb>
in caelum terrasque remotae iura facessunt, <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/247.jpg" pagenum="285"></pb>
quandoquidem nil est nisi raro corpori&#039; nexu. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001717">Huc accedit uti non omnia, quae laciuntur <lb></lb>
corpora cumque ab rebus, eodem praedita sensu	 <lb></lb>
atque eodem pacto rebus sint omnibus apta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001718">principio terram sol excoquit et facit are <lb></lb>
at glaciem dissolvit et altis montibus altas <lb></lb>
extructas<emph type="italics"></emph>que<emph.end type="italics"></emph.end> nives radiis tabescere cogit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001719">denique cera liquefit in eius posta vapore.	 <lb></lb>
ignis item liquidum facit aes aurumque resolvit, <lb></lb>
at coria et carnem trahit et conducit in unum.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001720">umor aquae porro ferrum condurat ab igni, <lb></lb>
at coria et carnem mollit durata calore.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001721">barbigeras oleaster eo iuvat usque capellas,	  <lb></lb>
effluat ambrosius quasi vero, et nectare tinctus;  <lb></lb>
qua nil est homini quod amariu&#039; frondeat esca. </s><s id="s.001722"> <lb></lb>
denique amaracinum fugitat sus et timet omne  <lb></lb>
ungentum; nam saetigeris subus acre venenumst,  <lb></lb>
quod nos interdum tamquam recreare videtur. </s><s id="s.001723">	 <lb></lb>
at contra nobis caenum taeterrima cum sit  <lb></lb>
spurcities, eadem subus haec iucunda videtur,  <lb></lb>
insatiabiliter toti ut volvantur ibidem. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001724">Hoc etiam superest, ipsa quam dicere de re  <lb></lb>
adgredior quod dicendum prius esse videtur. </s><s id="s.001725">	 <lb></lb>
multa foramina cum variis sint reddita rebus,  <lb></lb>
dissimili inter se natura praedita debent  <lb></lb>
esse et habere suam naturam quaeque viasque. </s><s id="s.001726"> <lb></lb>
quippe etenim varii sensus animantibus insunt,  <lb></lb>
quorum quisque suam proprie rem percipit in se; 	 <lb></lb>
nam penetrare alio sonitus alioque saporem <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/248.jpg" pagenum="286"></pb>
cernimus e sucis, alio nidoris odores.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001727">praeterea manare aliud per saxa videtur,  <lb></lb>
atque aliud lignis, aliud transire per aurum, <lb></lb>
argentoque foras aliud vitroque meare.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001728">namn fluere hac species, illac calor ire videtur, <lb></lb>
atque aliis aliut citius transmittere eadem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001729">scilicet id fieri cogit natura viarum <lb></lb>
multimodis varians, ut paulo ostendimus ante, <lb></lb>
propter dissimilem naturam textaque rerum. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001730">Quapropter, bene ubi haec confirmata atque locata <lb></lb>
omnia constiterint nobis praeposta parata, <lb></lb>
quod superest, facile hinc ratio reddetur et omnis		 <lb></lb>
causa patefiet quae ferri pelliciat vim.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001731">principio fluere e lapide hoc permulta necessest <lb></lb>
semina sive aestum qui discutit aera plagis, <lb></lb>
inter qui lapidem ferrumque est cumque locatus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001732">hoc ubi inanitur spatium multusque vacefit	 <lb></lb>
in medio locus, extemplo primordia ferri <lb></lb>
in vacuum prolapsa cadunt coniuncta, fit utque <lb></lb>
anulus ipse sequatur eatque ita corpore toto.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001733">nec res ulla magis primoribus <emph type="italics"></emph>ex<emph.end type="italics"></emph.end> elementis <lb></lb>
indupedita suis arte conexa cohaeret	 <lb></lb>
quam validi ferri natura et frigidus horror.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001734">quo minus est mirum, quod dico, ibus ex elementis <lb></lb>
corpora si nequeunt e ferro plura coorta <lb></lb>
in vacuum ferri, quin anulus ipse sequatur; <lb></lb>
quod facit, et sequitur, donec pervenit ad ipsum	 <lb></lb>
iam lapidem caecisque in eo compagibus haesit.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001735">hoc fit idem cunctas in partis, unde vacefit <lb></lb>
cumque locus, sive e transverso sive superne <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/249.jpg" pagenum="287"></pb>
corpora continuo in vacuum vicina feruntur; <lb></lb>
quippe agitantur enim plagis aliunde nec ipsa	 <lb></lb>
sponte sua sursum possunt consurgere in auras.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001736">huc accedit item (quare queat id magis esse, <lb></lb>
haec quoque res adiumento motuque iuvatur) <lb></lb>
quod, simul a fronte est anelli rarior aer <lb></lb>
factus inanitusque locus magis ac vacuatus,	 <lb></lb>
continuo fit uti qui post est cumque locatus <lb></lb>
aer a tergo quasi provehat atque propellat. </s><s id="s.001737"> <lb></lb>
semper enim circumpositus res verberat aer;  <lb></lb>
sed tali fit uti propellat tempore ferrum,  <lb></lb>
parte quod ex una spatium vacat et capit in se.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001737a">hic, tibi quem memoro, per crebra foramina ferri  <lb></lb>
parvas ad partis subtiliter insinuatus  <lb></lb>
trudit et inpellit, quasi navem velaque ventus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001738">denique res omnes debent in corpore habere <lb></lb>
aera, quandoquidem raro sunt corpore et aer	 <lb></lb>
omnibus est rebus circumdatus adpositusque.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001739">hic igitur, penitus qui in ferrost abditus aer, <lb></lb>
sollicito motu semper iactatur eoque <lb></lb>
verberat anellum dubio procul et ciet intus <lb></lb>
scilicet: ille eodem fertur quo praecipitavit	 <lb></lb>
iam semel et partem in vacuam conamina sumpsit. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001740">Fit quoque ut a lapide hoc ferri natura recedat <lb></lb>
interdum, fugere atque sequi consueta vicissim.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001741">exultare etiam Samothracia ferrea vidi <lb></lb>
et ramenta simul ferri furere intus ahenis	 <lb></lb>
in scaphiis, lapis hic Magnes cum subditus esset: <lb></lb>
usque adeo fugere ab saxo gestire videtur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001742"><pb xlink:href="082/01/250.jpg" pagenum="288"></pb>
aere interposito discordia tanta creatur <lb></lb>
propterea quia nimirum prius aestus ubi aeris  <lb></lb>
praecepit ferrique vias possedit apertas, 	 <lb></lb>
posterior lapidis venit aestus et omnia plena  <lb></lb>
invenit in ferro neque habet qua tranet ut ante. </s><s id="s.001743"> <lb></lb>
cogitur offensare igitur pulsareque fluctu  <lb></lb>
ferrea texta suo; quo pacto respuit ab se  <lb></lb>
atque per aes agitat, sine eo quod saepe resorbet. </s><s id="s.001744">	 <lb></lb>
illud in his rebus mirari mitte, quod aestus  <lb></lb>
non valet e lapide hoc alias impellere item res. </s><s id="s.001745"> <lb></lb>
pondere enim fretae partim stant: quod genus aurum;  <lb></lb>
et partim raro quia sunt cum corpore, ut aestus  <lb></lb>
pervolet intactus, nequeunt inpellier usquam;	  <lb></lb>
lignea materies in quo genere esse videtur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001746">interutrasque igitur ferri natura locata	 <lb></lb>
aeris ubi accepit quaedam corpuscula, tum fit, <lb></lb>
inpellant ut eam Magnesia flumine saxa. </s><s id="s.001747"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001748">Nec tamen haec ita sunt aliarum rerum aliena,	 <lb></lb>
ut mihi multa parum genere ex hoc suppeditentur <lb></lb>
quae memorare queam inter se singlariter apta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001749">saxa vides primum sola colescere calce.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001750">glutine materies taurino iungitur uno, <lb></lb>
ut vitio venae tabularum saepius hiscant	 <lb></lb>
quam laxare queant compages taurea vincla.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001751">vitigeni latices aquai fontibus audent <lb></lb>
misceri, cum pix nequeat gravis et leve olivom.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001752">purpureusque colos conchyli iungitur uno <lb></lb>
corpore cum lanae, dirimi qui non queat usquam,		 <lb></lb>
non si Neptuni fluctu renovare operam des, <lb></lb>
non, mare si totum velit eluere omnibus undis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001753"><pb xlink:href="082/01/251.jpg" pagenum="289"></pb>
denique non auro res aurum copulat una <lb></lb>
aerique <emph type="italics"></emph>aes<emph.end type="italics"></emph.end> plumbo fit uti iungatur ab albo?</s><s id="s.001754"> <lb></lb>
cetera iam quam multa licet reperire! quid ergo?</s><s id="s.001755"> 	 <lb></lb>
nec tibi tam longis opus est ambagibus usquam, <lb></lb>
nec me tam multam hic operam consumere par est, <lb></lb>
sed breviter paucis praestat comprendere multa.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001756">quorum ita texturae ceciderunt mutua contra, <lb></lb>
ut cava conveniant plenis haec illius illa	 <lb></lb>
huiusque inter se, iunctura haec optima constat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001757">est etiam, quasi ut anellis hamisque plicata <lb></lb>
inter se quaedam possint coplata teneri; <lb></lb>
quod magis in lapide hoc fieri ferroque videtur. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001758">Nunc ratio quae sit morbis aut unde repente	 <lb></lb>
mortiferam possit cladem conflare coorta <lb></lb>
morbida vis hominum generi pecudumque catervis, <lb></lb>
expediam. </s><s id="s.001759">primum multarum semina rerum <lb></lb>
esse supra docui quae sint vitalia nobis, <lb></lb>
et contra quae sint morbo mortique necessest	 <lb></lb>
multa volare. </s><s id="s.001760">ea cum casu sunt forte coorta <lb></lb>
et perturbarunt caelum, fit morbidus aer.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001761">atque ea vis omnis morborum pestilitasque <lb></lb>
aut extrinsecus ut nubes nebulaeque superne <lb></lb>
per caelum veniunt, aut ipsa saepe coortae	 <lb></lb>
de terra surgunt, ubi putorem umida nactast <lb></lb>
intempestivis pluviisque et solibus icta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001762">nonne vides etiam caeli novitate et aquarum <lb></lb>
temptari procul a patria quicumque domoque <lb></lb>
adveniunt ideo quia longe discrepitant res?</s><s id="s.001763">	 <lb></lb>
nam quid Brittanni caelum differre putamus, <lb></lb>
et quod in Aegypto est qua mundi claudicat axis, <lb></lb>
quidve quod in Ponto est differre, et Gadibus atque <lb></lb>
   <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/252.jpg" pagenum="290"></pb>
usque ad nigra virum percocto saecla colore?</s><s id="s.001764"> <lb></lb>
quae cum quattuor inter se diversa videmus		 <lb></lb>
quattuor a ventis et caeli partibus esse, <lb></lb>
tum color et facies hominum distare videntur <lb></lb>
largiter et morbi generatim saecla tenere.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001765">est elephas morbus qui propter flumina Nili <lb></lb>
gignitur Aegypto in media neque praeterea usquam. </s><s id="s.001766">	 <lb></lb>
Atthide temptantur gressus oculique in Achaeis <lb></lb>
finibus. </s><s id="s.001767">inde aliis alius locus est inimicus  <lb></lb>
partibus ac membris: varius concinnat id aer. </s><s id="s.001768"> <lb></lb>
proinde ubi se caelum quod nobis forte alienum  <lb></lb>
commovet atque aer inimicus serpere coepit, 	 <lb></lb>
ut nebula ac nubes paulatim repit et omne  <lb></lb>
qua graditur conturbat et immutare coactat;  <lb></lb>
fit quoque ut, in nostrum cum venit denique caelum,  <lb></lb>
corrumpat reddatque sui simile atque alienum. </s><s id="s.001769"> <lb></lb>
haec igitur subito clades nova pestilitasque 	 <lb></lb>
aut in aquas cadit aut fruges persidit in ipsas  <lb></lb>
aut alios hominum pastus pecudumque cibatus,  <lb></lb>
aut etiam suspensa manet vis aere in ipso  <lb></lb>
et, cum spirantes mixtas hinc ducimus auras,  <lb></lb>
illa quoque in corpus pariter sorbere necessest. </s><s id="s.001770">	 <lb></lb>
consimili ratione venit bubus quoque saepe  <lb></lb>
pestilitas et iam pigris balantibus aegror. </s><s id="s.001771"> <lb></lb>
nec refert utrum nos in loca deveniamus  <lb></lb>
nobis adversa et caeli mutemus amictum,  <lb></lb>
an caelum nobis ultro natura coruptum 	 <lb></lb>
deferat aut aliquid quo non consuevimus uti,  <lb></lb>
quod nos adventu possit temptare recenti. </s><s id="s.001772"> <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001773">Haec ratio quondam morborum et mortifer aestus <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/253.jpg" pagenum="291"></pb>
finibus in Cecropis funestos reddidit agros  <lb></lb>
vastavitque vias, exhausit civibus urbem. </s><s id="s.001774">	 <lb></lb>
nam penitus veniens Aegypti finibus ortus,  <lb></lb>
aera permensus multum camposque natantis,  <lb></lb>
incubuit tandem populo Pandionis omnei,  <lb></lb>
inde catervatim morbo mortique dabantur.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001775">principio caput incensum fervore gerebant	 <lb></lb>
et duplicis oculos suffusa luce rubentes.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001776">sudabant etiam fauces intrinsecus atrae <lb></lb>
sanguine et ulceribus vocis via saepta coibat <lb></lb>
atque animi interpres manabat lingua cruore, <lb></lb>
debilitata malis, motu gravis, aspera tactu.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001776a">inde ubi per fauces pectus complerat et ipsum <lb></lb>
morbida vis in cor maestum confluxerat aegris, <lb></lb>
omnia tum vero vitai claustra lababant.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001777">spiritus ore foras taetrum volvebat odorem, <lb></lb>
rancida quo perolent proiecta cadavera ritu.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001777a">atque animi prorsum <emph type="italics"></emph>tum<emph.end type="italics"></emph.end> vires totius, omne <lb></lb>
languebat corpus leti iam limine in ipso.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001778">intolerabilibusque malis erat anxius angor <lb></lb>
adsidue comes et gemitu commixta querella.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001779">singultusque frequens noctem per saepe diemque	 <lb></lb>
corripere adsidue nervos et membra coactans <lb></lb>
dissoluebat eos, defessos ante, fatigans.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001780">nec nimio cuiquam posses ardore tueri <lb></lb>
corporis in summo summam fervescere partem, <lb></lb>
sed potius tepidum manibus proponere tactum	 <lb></lb>
et simul ulceribus quasi inustis omne rubere <lb></lb>
corpus, ut est per membra sacer dum diditur ignis.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001781">intima pars hominum vero flagrabat ad ossa, <lb></lb>
	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/254.jpg" pagenum="292"></pb>
flagrabat stomacho flamma ut fornacibus intus. </s><s id="s.001782"> <lb></lb>
nil adeo posses cuiquam leve tenveque membris	  <lb></lb>
vertere in utilitatem, at ventum et frigora semper. </s><s id="s.001783"> <lb></lb>
in fluvios partim gelidos ardentia morbo  <lb></lb>
membra dabant nudum iacientes corpus in undas. </s><s id="s.001784"> <lb></lb>
multi praecipites lymphis putealibus alte  <lb></lb>
inciderunt ipso venientes ore patente  <lb></lb>
insedabiliter sitis arida, corpora mersans,  <lb></lb>
aequabat multum parvis umoribus imbrem. </s><s id="s.001785"> <lb></lb>
nec requies erat ulla mali: defessa iacebant  <lb></lb>
corpora. </s><s id="s.001786">mussabat tacito medicina timore,  <lb></lb>
quippe patentia cum totiens ardentia morbis 	 <lb></lb>
lumina versarent oculorum expertia somno. </s><s id="s.001787"> <lb></lb>
multaque praeterea mortis tum signa dabantur,  <lb></lb>
perturbata animi mens in maerore metuque,  <lb></lb>
triste supercilium, furiosus voltus et acer,  <lb></lb>
sollicitae porro plenaeque sonoribus aures, 	 <lb></lb>
creber spiritus aut ingens raroque coortus,  <lb></lb>
sudorisque madens per collum splendidus umor,  <lb></lb>
tenvia sputa minuta, croci contacta colore  <lb></lb>
salsaque, per fauces raucas vix edita tussi.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001788">in manibus vero nervi trahere et tremere artus	 <lb></lb>
a pedibusque minutatim succedere frigus <lb></lb>
non dubitabat. </s><s id="s.001789">item ad supremum denique tempus <lb></lb>
conpressae nares, nasi primoris acumen <lb></lb>
tenve, cavati oculi, cava tempora, frigida pellis <lb></lb>
duraque, in ore trucei rictum, frons tenta <emph type="italics"></emph>tu<emph.end type="italics"></emph.end>mebat. </s><s id="s.001790">	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/255.jpg" pagenum="293"></pb>
nec nimio rigidi post artus morte iacebant. </s><s id="s.001791"> <lb></lb>
octavoque fere candenti lumine solis  <lb></lb>
aut etiam nona reddebant lampade vitam. </s><s id="s.001792"> <lb></lb>
quorum siquis ibei vitarat funera leti,  <lb></lb>
ulceribus taetris et nigra proluvie alvi 	 <lb></lb>
posterius tamen hunc tabes letumque manebat,  <lb></lb>
aut etiam multus capitis cum saepe dolore  <lb></lb>
corruptus sanguis expletis naribus ibat:  <lb></lb>
huc hominis totae vires corpusque fluebat. </s><s id="s.001793"> <lb></lb>
profluvium porro qui taetri sanguinis acre 	 <lb></lb>
exierat, tamen in nervos huic morbus et artus  <lb></lb>
ibat et in partis genitalis corporis ipsas. </s><s id="s.001794"> <lb></lb>
et graviter partim metuentes limina leti  <lb></lb>
vivebant ferro privati parte virili,  <lb></lb>
et manibus sine nonnulli pedibusque manebant 	 <lb></lb>
in vita tamen, et perdebant lumina partim:  <lb></lb>
usque adeo mortis metus his incesserat acer. </s><s id="s.001795"> <lb></lb>
atque etiam quosdam cepere oblivia rerum  <lb></lb>
cunctarum, neque se possent cognoscere ut ipsi. </s><s id="s.001796"> <lb></lb>
multaque humi cum inhumata iacerent corpora supra  <lb></lb>
corporibus, tamen alituum genus atque ferarum 	 <lb></lb>
aut procul apsiliebat, ut acrem exeiret odorem,  <lb></lb>
aut, ubi gustarat, languebat morte propinqua. </s><s id="s.001797"> <lb></lb>
nec tamen omnino temere illis solibus ulla  <lb></lb>
comparebat avis, nec <emph type="italics"></emph>tris<emph.end type="italics"></emph.end>tia saecla ferarum	 <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/256.jpg" pagenum="294"></pb>
exeibant silvis. </s><s id="s.001798">languebant pleraque morbo <lb></lb>
et moriebantur. </s><s id="s.001799">cum primis fida canum vis <lb></lb>
strata viis animam ponebat in omnibus aegre; <lb></lb>
extorquebat enim vitam vis morbida membris.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001800">[incomitata rapi certabant funera vasta.]	 <lb></lb>
nec ratio remedi communis certa dabatur; <lb></lb>
nam quod ali dederat vitalis aeris auras <lb></lb>
volvere in ore licere et caeli templa tueri, <lb></lb>
hoc aliis erat exitio letumque parabat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001801">illud in his rebus miserandum magnopere unum	 <lb></lb>
aerumnabile erat, quod ubi se quisque videbat <lb></lb>
implicitum morbo, morti damnatus ut esset, <lb></lb>
deficiens animo maesto cum corde iacebat, <lb></lb>
funera respectans animam amittebat ibidem.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001802">quippe etenim nullo cessabant tempore apisci	 <lb></lb>
ex aliis alios avidi contagia morbi,	 <lb></lb>
lanigeras tamquam pecudes et bucera saecla.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001803">idque vel in primis cumulabat funere funus.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001804">nam quicumque suos fugitabant visere ad aegros, <lb></lb>
vitai nimium cupidos mortisque timentis	 <lb></lb>
poenibat paulo post turpi morte malaque, <lb></lb>
desertos, opis expertis, incuria mactans.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001805">qui fuerant autem praesto, contagibus ibant <lb></lb>
atque labore, pudor quem tum cogebat obire <lb></lb>
blandaque lassorum vox mixta voce querellae.	 <lb></lb>
optimus hoc leti genus ergo quisque subibat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001806">... <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/257.jpg" pagenum="295"></pb>
inque aliis alium. </s><s id="s.001807">populum sepelire suorum <lb></lb>
certantes: lacrimis lassi luctuque redibant;  <lb></lb>
inde bonam partem in lectum maerore dabantur. </s><s id="s.001808"> <lb></lb>
nec poterat quisquam reperiri, quem neque morbus 	 <lb></lb>
nec mors nec luctus temptaret tempore tali. <lb></lb>
</s></p><p type="main"><s id="s.001809">Praeterea iam pastor et armentarius omnis  <lb></lb>
et robustus item curvi moderator aratri  <lb></lb>
languebat, penitusque casa, contrusa iacebant  <lb></lb>
corpora paupertate et morbo dedita morti. </s><s id="s.001810">	 <lb></lb>
exanimis pueris super exanimata parentum  <lb></lb>
corpora nonnumquam posses retroque videre  <lb></lb>
matribus et patribus natos super edere vitam.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001811">nec minimam partem ex agris <emph type="italics"></emph>is<emph.end type="italics"></emph.end> maeror in urbem <lb></lb>
confluxit, languens quem contulit agricolarum	 <lb></lb>
copia conveniens ex omni morbida parte.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001812">omnia conplebant loca tectaque; quo magis aestus <lb></lb>
... <lb></lb>
confertos ita acervatim mors accumulabat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001813">multa siti protracta viam per proque voluta <lb></lb>
corpora silanos ad aquarum strata iacebant	 <lb></lb>
interclusa anima nimia ab dulcedine aquarum, <lb></lb>
multaque per populi passim loca prompta viasque <lb></lb>
languida semanimo cum corpore membra videres <lb></lb>
horrida paedore et pannis cooperta perire <lb></lb>
corporis inluvie, pelli super ossibus una,	 <lb></lb>
ulceribus taetris prope iam sordique sepulta.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001814">omnia denique sancta deum delubra replerat <lb></lb>
<pb xlink:href="082/01/258.jpg" pagenum="296"></pb>
corporibus mors exanimis onerataque passim <lb></lb>
cuncta cadaveribus caelestum templa manebant, <lb></lb>
hospitibus loca quae complerant aedituentes.	 <lb></lb>
</s><s id="s.001814a">nec iam religio divom nec numina magni <lb></lb>
pendebantur enim: praesens dolor exsuperabat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001815">nec mos ille sepulturae remanebat in urbe, <lb></lb>
quo pius hic populus semper consuerat humari; <lb></lb>
perturbatus enim totus trepidabat, et unus	 <lb></lb>
quisque suum pro re <emph type="italics"></emph>praesenti<emph.end type="italics"></emph.end> maestus humabat.</s>  <lb></lb>
<s id="s.001816">multaque <emph type="italics"></emph>res<emph.end type="italics"></emph.end> subita et paupertas horrida suasit; <lb></lb>
namque suos consanguineos aliena rogorum <lb></lb>
insuper extructa ingenti clamore locabant <lb></lb>
subdebantque faces, multo cum sanguine saepe	 <lb></lb>
rixantes potius quam corpora desererentur. <lb></lb>
</s></p>
</chap>
</body>
<back></back>
</text>
</archimedes>
author	Klaus Thoden <kthoden@mpiwg-berlin.mpg.de>
date	Wed, 29 Nov 2017 16:55:37 +0100
parents	22d6a63640c6
children