view texts/archimedesOldCVSRepository/archimedes/raw/heron_pneum_112_la_1575.raw @ 31:edf6e8fcf323 default tip

Removing DESpecs directory which deserted to git
author Klaus Thoden <kthoden@mpiwg-berlin.mpg.de>
date Wed, 29 Nov 2017 16:55:37 +0100
parents 22d6a63640c6
children
line wrap: on
line source

<pb/>1
<p type="head">HERONIS
ALEXANDRINI
SPIRITALIVM
LIBER.</p>
<p type="main">&AGRAVE; FEDERICO COMMAN-
DINO VRBINATE,
EX GRAECO, NVPER IN LATINUM
CONVERSVS.</p>
<p type="main">CVM PRIVILEGIO
Greogrij XIII. Pont. Max.</p>
<p type="main">URBINI MC LXXV.</p>
<pb/>2
<p type="main">ILLVSSTRISSIMO
AC REVERENDISSIMO
Iulio Ruuerio Sanct&aelig; Ro. Eccl.
Cardinali ampli&longs;simo.
Valerius Spaciolus. S. D.</p>
<p type="main">FEDERICVS COM-
mandinus socer mens n&otilde;
semel mihi ante ipsius o-
bitum narrauit &longs;e breue li-
brum hunc Heronis qu&etilde;
proxime latinitate dona-
uit Typographis excu-
dendum traditurum fui&longs;-
&longs;e, vtq. tibi dicatus in lu-
cem prodiret decreuisse
tum vt grati erga te ani-
mi propter tot benefitia
in &longs;e collata &longs;pecimen daret; tum quia nefas e&longs;&longs;e iudica-
uit &longs;cripta illius, qui inter Principes mathematicos &longs;em-
per merito e&longs;t connumeratus, Principi viro non donari,
& quem librum quiq. nobili atq. excellenti animo homi-
nes delitias tuas agnouerunt, &amp; unde innumera loco-
rum ornamenta qu&aelig; animi gratia con&longs;tituuntur; ex-
cerp&longs;erunt eum Nobili&longs;simo, ac Eccellenti&longs;simo Parto-
no non commendari. Quare ut voluntati hominis am-
plitudini tu&aelig; dediti&longs;simi, atq. muneri meo &longs;atisfeci&longs;&longs;e
animaduerto; ita huic lepido libello qui &longs;tatim Com-
mandino mortuo prelo &longs;ubiectus est tibi illo ip&longs;o dica-
to me optime con&longs;ului&longs;&longs;e certo &longs;cio. &longs;ereno igitur illo at-
<pb/>3
que hilari uultu quo Commandinum accipere &longs;olitus
fui&longs;ti, munus hoc accipiens con&longs;olare tri&longs;tes ac m&aelig;rore
affectas filias, cognatos, ac Patriam. nec tibi &longs;it graue in-
termi&longs;sis aliquando grauioribus Theologi&aelig; &longs;tudijs huic
antiqui&longs;simo Philo&longs;opho ac Mathematico operam dare.
Philo&longs;ophi illi, qui eos &longs;cientias &longs;ub fabularum inuolu-
cris edocent; ita huius &longs;cripta ex penitiore Philo&longs;ophia
deprompta quamuis ludicra qu&ecedil;dam, &amp; ad oblectandos
tantum &longs;en&longs;us inuenta appareant; maximopere animum
no&longs;trum recreant ac capiunt. Hinc edi&longs;cere poteris mul-
ta quibus am&aelig;ni&longs;simi illi horti tui vrbani &amp; foro&longs;em
pronien&longs;es multo iucundiores &amp; ornatiores fieri pote-
runt. ut tiburtinis non &longs;int inui&longs;uri. &longs;pero fore vt cito il-
los non &longs;olum huius &longs;criptoris mirabilibus inuentis de-
corari pr&aelig;cipias: &longs;ed etiam, qu&aelig; e&longs;t ingenij tui &longs;ubtili-
tas &amp; acumen, ut his elegantiora adijcias. &longs;ic Deus O. M.
faxit vt diu f&ecedil;lix illis reficiare indeq; eam voluptatem
capias, vnde qualis illa &longs;it, quam pr&ecedil;&longs;tant Paradi&longs;i ame-
na vireta conijcere po&longs;sis: qu&aelig; te, po&longs;t&qacute;; per multos an-
nos Reip. Chri&longs;tian&aelig; clau&utilde; rexeris, l&aelig;ti&longs;sima expect&atilde;t.</p>
<p type="head"><i>Ad Lectorem</i></p>
<p type="main">Si forte fortuna candide lector aliquid in figuris vel ver&longs;ione hu-
ius aurei Heronis libelli repereris quod diligentiam ac miram in-
terpretis eruditionem non redoleat, &longs;cito hunc po&longs;t illius obitum im-
pre&longs;&longs;um fui&longs;&longs;e. propterea &longs;iquid extrema manu eget, qu&ograve;d non il-
la &longs;it perpolitum; mortem accu&longs;ato; qu&aelig; &longs;emper qu&aelig;q. elegantio-
ra ac maximi facienda ingenia pr&aelig;ripit. Verum omnipotenti Deo 
gratias agito quod eius fauente numine tamdiu ne in ip&longs;um &longs;&aelig;ui-
ret, remorata e&longs;t; ut &longs;uis &longs;criptis, illius inuidorum dentium mor&longs;ue
non &longs;int pertime&longs;cendi.</i></p>
<pb/>4
<p type="head">HERONIS
ALEXANDRINI
SPIRITALIVM
LIBER</p>
<p type="main">CVM &longs;piritalis tracta-
tio maximo &longs;tudio
digna ab antiquis
tum philo&longs;ophis t&utilde;
mechanicis exi&longs;ti-
mata &longs;it, illis qui-
dem ratione eius
vim, ac facultatem
tractantibus; his ve-
ro etiam per ip&longs;am &longs;en&longs;ilium actionem: ne-
ce&longs;&longs;arium fore iudicauimus, qu&aelig; ab antiquis
tradita &longs;unt in ordinem redigere; qu&aelig; nos
ip&longs;i inuenimus exponere. ita enim fiet ut qui
po&longs;thac in mathematicis ver&longs;ari volent, ex
his maxime adiuuentur. Pr&aelig;terea cum arbi-
traremur con&longs;entane&utilde; e&longs;&longs;e tractationem h&atilde;c
coh&aelig;rere ei, qu&aelig; de aquaticis horo&longs;copijs in
quattuor libris e&longs;t tradita, de ip&longs;a con&longs;cribe-
<pb/>5
re in&longs;tituimus quemadmodum dictum e&longs;t.
etenim per coniunctionem aeris ignis, aqu&ecedil;,
& terr&ecedil;: &amp; tribus elementis, vel etiam quat-
tuor inter&longs;e congredientibus vari&ecedil; di&longs;po&longs;i-
tiones efficiuntur; ali&ecedil; quidem nece&longs;&longs;arios
vit&aelig; no&longs;tr&ecedil; v&longs;us pr&aelig;bentes. ali&ecedil; vero terribi-
lem quandam admirationem mouentes.</p>
<p type="head"><i>De vacuo.</i></p>
<p type="main">Verum antequam ad ea, qu&ecedil; dicenda &longs;unt,
aggrediamur, de uacuo di&longs;putandum e&longs;t. alij
enim vniuer&longs;e null&utilde; omnino vacuum e&longs;&longs;e af-
firmant; alij coaceruatum quidem natura nul-
lum e&longs;&longs;e vacuum, &longs;ed &longs;ecundum exiguas par-
tes de&longs;&longs;eminnat&utilde; in aere; &amp; humido &amp; igne,
alij&longs;&qacute;e corporibus; quibus maxime a&longs;&longs;enti-
ri conuenit. ex ijs enim, qu&ecedil; apparent, &
&longs;ub &longs;en&longs;um cadunt, in &longs;equentibus hoc ita e&longs;-
&longs;e demo&longs;trabitur. nam va&longs;a, qu&ecedil; multis va-
cua uidentur, non &longs;unt vacua, ut putant, &longs;ed
aere plena. aer autem, vt placet ijs, qui de
natura tractant, ex paruis, leuibu&longs;&qacute;ue corpo-
ribus con&longs;tat, nobis plerumque non appa-
<pb/>6
rentibus. etenim &longs;i in vas quod vacuum
videtur quis aquam infundat, quantum a-
qu&aelig; in vas ingredietur, tantundem aeris
excedet. quod autem dictum e&longs;t, ex hoc
intelligere qui&longs;piam pote&longs;t. nam &longs;i vas,
quod vacuum videtur quis inuer&longs;um in a-
quam depre&longs;&longs;erit, rectum&qacute;ue &longs;eruarit, a-
qua in ip&longs;um non ingredietur, quamuis
totum occultatum fuerit. itaque per&longs;pi-
cuum e&longs;t, aerem, cum corpus exi&longs;tat, non
permittere aquam ingredi, propterea, quod
totus, qui in va&longs;e locus eo repletus e&longs;t. Si igi-
tur va&longs;is fundum quis perforet, aqua quidem
per os in ip&longs;um ingredietur; aer vero per fora-
men exibit. Rur&longs;us antequam perforetur fun-
dum, &longs;i quis rectum vas ex aqua extulerit,
conuertens videbit totam interiorem eius &longs;u-
perficiem ab humido vacu&atilde; atq; puram e&longs;&longs;e, 
quemadmodum erat priu&longs;quam demergere-
tur. Quare aer&etilde; corpus e&longs;&longs;e exi&longs;timand&utilde; e&longs;t.
Fit autem &longs;piritus cum mouetur. nihil enim
aliud e&longs;t &longs;piritus, ni&longs;i motus aer. itaque per-
forato va&longs;e ad fundum, &amp; aqua ingredien-
te, &longs;i quis foramini manum opponat, &longs;entiet
<pb/>7
&longs;piritum ex va&longs;e excedentem. Hoc autem
non e&longs;t aliud ni&longs;i aer ab aqua expul&longs;us. non
igitur arbitrandum e&longs;t in his, qu&aelig; &longs;unt, va-
cui naturam quandam coaceruatam ip&longs;am
per &longs;e ip&longs;am exi&longs;tere, &longs;ed &longs;ecundum exiguas
partes in aere, &amp; humido, alijs&qacute;; corporibus
di&longs;&longs;eminatam, ni&longs;i forta&longs;&longs;e qui&longs;piam credat
&longs;olum adamantem vacui natura expertem
e&longs;&longs;e: quippe qui neque igniri, neque rumpi
pote&longs;t: &amp; percu&longs;&longs;us in incudes &amp; malleos
totus ingreditur. Hoc autem ip&longs;i accidit, non
quod vacuo careat, &longs;ed ob continuatam den-
&longs;itatem. ignis enim corpu&longs;cula cum cra&longs;-
&longs;iora &longs;int, quam vacuum, quod lapidi in-
e&longs;t, nequaquam ingrediuntur, &longs;ed exterio-
rem dumtaxat &longs;uperficiem contingunt.</p>
<p type="main">Quare c&utilde; intus non penetrent, neque etiam
in eo, vt in ceteris corporibus calidita-
tem inducunt. at aeris corpora inter&longs;e&longs;e qui-
dem coh&ecedil;rent, non tamen ex omni parte, &longs;ed
interiecta habent interualla qu&ecedil;dam vacua,
&longs;icut arena, qu&aelig; e&longs;t in littoribus. itaque a-
nimo concipiendum e&longs;t ar&ecedil;ne particulas cor-
poribus aeris &longs;imiles e&longs;&longs;e, aerem vero, qui
<pb/>8
inter particulas aren&ecedil; interijcitur, &longs;imilem
vacuis intra aerem contentis. quamobrem ui
quadam accedente aerem den&longs;ari contingit,
& in vacuorum loca re&longs;idere, corporibus pr&ecedil;-
ter naturam inter &longs;e&longs;e compre&longs;sis: remi&longs;sio-
ne ver&ograve; facta rur&longs;us in eundem ordinem re&longs;ti-
tuitur, ob naturalem corporum contentio-
nem, quemadmodum &amp; in cornuum ramen-
tis, &amp; in &longs;pongijs &longs;iccis qu&ecedil; &longs;i compre&longs;&longs;a re-
mittantur, rur&longs;us in eundem locum redeunt,
eandemque accipiunt molem. &longs;imiliter &longs;i ali-
qua ui aeris particul&ecedil; &agrave; &longs;e inuicem di&longs;tract&ecedil;
fuerint, &amp; maior pr&ecedil;ter natur&atilde; locus vacuus
fiat, rur&longs;us ad&longs;e&longs;e recurrunt. per vacuum e-
nim celerem corporum lationem fieri con-
tingit, nullo ob&longs;tante, aut repellente, quo-
u&longs;que corpora ad &longs;e&longs;e applicentur. &longs;i quis
igitur vas leui&longs;simum, &amp; angu&longs;ti oris a&longs;&longs;u-
mens, atque ori admouens aerem exuxerit,
demi&longs;erit&qacute;ue, ex labijs &longs;tatim vas appende-
tur, vacuo carnem attrahente, vt locus exina-
natus repleatur. itaque ex his pre&longs;picuum
fit locum qui in va&longs;e penitus vacuum fui&longs;&longs;e.
&longs;ed &amp; hoc alia ratione manife&longs;tum e&longs;t. oua
<pb/>9
enim medica qu&aelig; ex uitro c&otilde;&longs;tant, &amp; angu&longs;ti
&longs;unt oris, quando volunt humido replere, ex
vgentes ore aerem, qui in ip&longs;is continetur,
o&longs;culum&qacute;; digito comprehentes in humid&utilde;
inuertunt, &amp; digito remi&longs;&longs;o in locum exina-
nitum attrahitur aqua, atque id ip&longs;um humi-
dum pr&aelig;ter natur&atilde; &longs;ur&longs;um fertur. &amp; quod cir-
ca cucurbitulam contingit non vtique alie-
num e&longs;t ab ijs, qu&aelig; diximus. &longs;iquidem corpo-
ri admot&ecedil; non &longs;olum non excidunt manife&longs;t&atilde;
grauitatem habentes, &longs;ed adiacentem mate-
riam per corporis raritates attrahunt e&atilde;dem
ob cau&longs;&longs;am: iniectus enim ignis corr&utilde;pit, &
extenuat aerem qui in ip&longs;is continetur, qu&etilde;-
admod&utilde; &amp; alia corpora ab igne corr&utilde;p&utilde;tur,
& in tenuiores &longs;ub&longs;tantias mutantur. dico au-
tem aerem, aquam &amp; terram. nam corrumpi 
quidem manife&longs;tum e&longs;t ex derelictis carboni-
bus. ij enim molem &longs;eruantes eandem qu&agrave;m
&agrave; principio ante combu&longs;tion&etilde; habuerunt, uel
paulo minorem, grauitate plurimum diffe-
runt. qu&aelig; autem in corporibus corrump&utilde;tur
per fumum in igneam &longs;ub&longs;tantiam, &amp; aeream,
& terren&atilde; tran&longs;eunt. nam qu&ecedil; tenuiora &longs;unt in
<pb/>10
&longs;uperiorem locum feruntur, vbi e&longs;t &amp; ignis:
qu&aelig; vero his paulo cra&longs;siora in aerem; &
qu&ecedil; adhuc cra&longs;siora &longs;imul cum his aliquantu-
lum &longs;ublata ob continuam lationem rur&longs;us
in inferiotem locum de&longs;cendunt, ac terrenis
iunguntur. mutatur aut&etilde; &amp; aqua ab igne cor-
rupta in aerem; vapores enim ex ardenti-
bus lebetibus nihil aliud &longs;unt, ni&longs;i humi-
di extenuationes, qu&aelig; in aerem tran&longs;eunt.
ita ignem di&longs;&longs;oluere omnia &longs;e ip&longs;o cra&longs;-
&longs;iora, &amp; tran&longs;mutare ex iam dictis manife-
&longs;tum e&longs;t. &amp; ex his qu&aelig; &agrave; terra fiunt exha-
lationibus tran&longs;mutantur cra&longs;siora corpora
in tenuiores &longs;ub&longs;tantias: rores enim non ali-
ter &longs;ur&longs;um feruntur, ni&longs;i aqua qu&ecedil; in terra e&longs;t
ab exhalatione fuerit extenuata. ip&longs;a autem
exhalatio fit ab ignea quadam &longs;ub&longs;t&atilde;tia &longs;olis
&longs;ub terra exi&longs;tentis, &amp; calefacientis locum il-
l&utilde; &amp; magis vel &longs;ulfureum, vel bitumino&longs;um,
qui quidem calefactus plerunque exhalatio-
nem generat. &amp; aqu&ecedil; calid&ecedil;, qu&ecedil; in terra in-
ueniuntur ex eadem cau&longs;&longs;a fiunt. roris autem
tenuiores partes in aerem tran&longs;mut&atilde;tur, cra&longs;-
&longs;iores aliquantulum &longs;ublat&ecedil; ob exhalationis
<pb/>11
vim, hac refrigerata &longs;ecundum &longs;olis conuer-
&longs;ionem rur&longs;us in inferiorem locum deferun-
tur. at venti oriuntur ex vehementi exhalatio-
ne aeris, tum expul&longs;i, tum attenuati: &longs;em-
per&qacute;ue eum qui deinceps e&longs;t aerem mouen-
tis. aeris autem motio non &longs;ecundum om-
nem locum &aelig;que velox e&longs;t, &longs;ed vehementior
quidem iuxta exhalationem, imbecillior ve-
ro cum longe abe&longs;t ab eo loco, in quo mo-
uetur, quemadmodum &amp; in grauibus, qu&aelig;
&longs;ur&longs;um feruntur contingit. etenim h&aelig;c ve-
locius mouentur iuxta locum inferiori pro-
pinquum, in quo e&longs;t etiam vis impellens;
tardius vero in &longs;uperiori loco, ui, qu&aelig; ea
impulit non ita ualide amplius pro&longs;equente,
rur&longs;us in naturalem locum feruntur, uideli-
cet in inferiorem. nam &longs;i &aelig;que uelox uis ip-
&longs;a impuli&longs;&longs;et, profecto nunquam ce&longs;&longs;a&longs;&longs;et.
nunc uero ea &longs;en&longs;im ce&longs;&longs;ante, &amp; tanquam
con&longs;umpta, uelocitas quoque ce&longs;&longs;at latio-
nis. aqua etiam mutatur in terrenam &longs;ub-
&longs;tantiam; quando enim in aliquem terrenum,
& concauum locum aquam infundimus, pau-
lo po&longs;t aqua &agrave; terrena &longs;ub&longs;tantia imbibita
<pb/>12
euane&longs;cit. quare commi&longs;cetur, &amp; ip&longs;a fit ter-
ra. at &longs;i quis dicat ip&longs;am &longs;ubigi, neque imbi-
bi &agrave; terra, &longs;ed euaporare, exiccari&qacute;ue a &longs;o-
lis vel alterius cuiu&longs;piam caliditate, fal&longs;a di-
dicere deprehendetur. eadem enim aqua in-
iecta in aliquod vas &longs;iue vitreum &longs;iue &ecedil;reum,
&longs;iue ex alia den&longs;a materia con&longs;tans &longs;oli&qacute;ue
expo&longs;ita per multum tempus non imminui-
tur, ni&longs;i in parua admodum ip&longs;ius particu-
la. quare &amp; aqua in terrenam &longs;ub&longs;tantiam
mutatur. limus enim &amp; c&aelig;num aqu&aelig; muta-
tiones &longs;unt in terrenam &longs;ub&longs;tantiam: mutatur
etiam tenuior &longs;ub&longs;tantia in cra&longs;siorem;
quemadmodum videmus, &amp; flammam &agrave; lu-
cernis extinctis cum oleum deficiat, aliquan-
tulum &longs;ur&longs;um ferri &amp; veluti impul&longs;am in pro-
prium locum &longs;ecedere. dico autem locum
&longs;upremum, &amp; qui &longs;upra aerem e&longs;t, &longs;upe-
ratam vero a multo aere intermedio non am-
plius ferri in de&longs;tinatum locum, &longs;ed admix-
tam, complicatam&qacute;ue aeris corporibus
in aerem uerti. &longs;imile quippiam ex in ae-
re intelligere oportet. quando enim is
in aliquo va&longs;e non magno &amp; pr&aelig;cluso
<pb/>13
exi&longs;tens &longs;imul cum va&longs;e in aquam demitta-
tur, deinde detecto va&longs;e, &amp; o&longs;culum &longs;ur-
&longs;um habente aqua ingrediatur; aer quidem
ex va&longs;e excedit; &longs;uperatus autem &agrave; multa
aqua rur&longs;us admi&longs;cetur, &amp; complicatur, ita
vt aqua fiat. eodem modo aere in cucurbi-
tula corrupto, attenuato&qacute;ue ab igne, &amp; e-
lap&longs;o per va&longs;is raritates exinatitus intra lo-
cus attrahit circumpo&longs;itam materiam qua-
li&longs;cunque &longs;it. cum vero cucurbitula re&longs;pira-
uerit, aer in euacuatum locum &longs;uccedit, ma-
teria non amplius attracta. dicentes igitur
vniuer&longs;e nihil omnino vacuum e&longs;&longs;e, po&longs;&longs;unt
ad h&ecedil;c multa excogitare argumenta, &amp; for-
ta&longs;&longs;e oratione magis per&longs;uadere, cum ta-
men nullam &longs;en&longs;ibilem demo&longs;trationem af-
ferant. at vero &longs;i o&longs;ten&longs;um fuerit in his qu&aelig;
apparent, &amp; &longs;ub &longs;en&longs;um cadunt, vacuum
quidem coaceruatum e&longs;&longs;e pr&aelig;ter naturam fa-
ctum, natura autem vacuum e&longs;&longs;e &longs;ecundum
paruas partes di&longs;&longs;eminatum: &amp; corpora
ip&longs;a per compres&longs;ionem di&longs;&longs;eminata vacua
replere: nullo modo amplius audiendi erunt,
qui probabiles de his afferunt rationes.</p>
<pb/>14
<p type="main">con&longs;truatur enim &longs;ph&aelig;ra cra&longs;situdinem ha-
bens lamin&aelig;, vt ne facile rumpatur, con-
tinens&qacute;ue circiter cotylas octo, &amp; vndique
pr&aelig;clusa. oportet igitur ip&longs;am perforare, &
&longs;iphonem &ecedil;reum, hoc e&longs;t tubum gracilem
demittere non contingentem locum, qui
punto perforato &longs;ecundum diametrum op-
ponitur, ita vt aqua fluere po&longs;sit; alia au-
tem ip&longs;is pars extra &longs;ph&aelig;ram emineat cir-
citer digitos tres, &amp; ambitum foraminis,
per quod &longs;iphon demittitur, &longs;tanno pr&aelig;clu-
dere &longs;ph&aelig;re &longs;uperficiem comprehenden-
tes, vt cum volumus ore per &longs;iphonem in-
flare, &longs;piritus ex &longs;phera nullo modo ex-
cidat. itaque in&longs;piciamus qu&aelig; contingunt.
aere enim in ip&longs;a exi&longs;tente, quemadmo-
dum &amp; in alijs va&longs;is qu&aelig; vacua appellan-
tur, totum&qacute;ue qui in ip&longs;a locum replente:
& per continuationem qu&atilde;dam ad eius am-
bitum applicato: nullo denique loco vt ar-
bitrantur penitus exi&longs;tente vacuo, neque a-
quam immittere po&longs;&longs;emus, neque alium aer&etilde;
non excedente priori aere qui in ip&longs;a erat: &
<pb/>15
&longs;i multa vi immi&longs;sionem faciamus, prius
di&longs;rumpetur vas, qu&agrave;m aliquid &longs;ufcipiat
cum plenum &longs;it: neque enim aeris corpora
in minorem magnitudinem contrahi po&longs;-
&longs;unt. quare nece&longs;&longs;e erit vt in &longs;e ip&longs;is ha-
beant qu&aelig;dam interualla, in qu&aelig; compre&longs;-
&longs;a minorem obtineant molem. hoc autem
veri&longs;imile non e&longs;t, nullo penitus exi&longs;tente
vacuo, &amp; cum corpora ad &longs;e&longs;e applicentur
&longs;ecundum omnes &longs;uperficies, &amp; &longs;imiliter
ad va&longs;is ambitum, non po&longs;&longs;unt expul&longs;a lo-
cum alicubi facere, non exi&longs;tente vacuo
aliquo. quamobrem nullo modo in &longs;ph&aelig;-
ra immittetur aliquid eorum, qui &longs;unt ex-
tra, ni&longs;i excedat aliqua pars aeris prius in
ea contenti, &longs;iquidem totus locus con&longs;ti-
patus e&longs;t, &amp; continuatus vt arbitrantur. at
&longs;i quis &longs;iphonem ori admouens &longs;ph&aelig;ram in-
flare velit, multum immittet &longs;piritum, non
excedente aere qui in ea e&longs;t. quod cum ita
&longs;emper contingat, manife&longs;to o&longs;tenditur con-
tractionem fieri corporum in &longs;ph&aelig;ra exi-
&longs;tentium in vacua implicata. contractio au-
tem pr&ecedil;ter naturam fit ob immi&longs;sionis vio-
<pb/>16
lentiam. &longs;i igitur aliquis inflans, &amp; ad ip-
&longs;um os manum apponens &longs;tatim digito &longs;i-
phonem obturet, manebit omni tempo-
re con&longs;tipatus aer in &longs;ph&aelig;ra. qu&ograve;d &longs;i quis
aperiat rur&longs;us extra errumpet cum magno
&longs;tepitu, &amp; clamore immi&longs;&longs;us aer; propte-
rea quod, vt propo&longs;uimus, expellitur a
dilatatione pr&ecedil;exi&longs;tentis aeris impetu quo-
dam facta. rur&longs;us &longs;i quis velit aerem, qui
in &longs;ph&aelig;ra e&longs;t ore per &longs;iphonem attrahere
magna copia con&longs;equetur, nulla alia &longs;ub-
&longs;tantia in &longs;ph&ecedil;ram &longs;uccedente, quemad-
modum in ouo ante dictum e&longs;t. quare ex
hoc per&longs;picue o&longs;tenditur magnam vacui
coaceruationem in &longs;ph&aelig;ra factam e&longs;&longs;e. non
enim aeris corpora, qu&aelig; relinquuntur eo
tempore maiora fieri po&longs;&longs;unt, ita vt ex-
pul&longs;orum corporum locum repleant. nam
&longs;i augerentur cum nulla ip&longs;is &longs;ub&longs;tantia ex-
trin&longs;ecus accedat, veri&longs;imele e&longs;&longs;et augu-
mentum fieri per rarefactionem. hoc au-
tem e&longs;t implicatio &longs;ecundum euacuatio-
nem. &longs;ed uacuum nullum e&longs;&longs;e dicunt. non
igitur augebuntur corpora: neque enim
<pb/>17
aliud augumentum ip&longs;is accidere mente con-
<gap> pote&longs;t. ex quibus per&longs;picum e&longs;t in ae-
ris corporibus di&longs;&longs;eminata e&longs;&longs;e qu&ecedil;dam va-
cua inter media, &amp; vi quadam adueniente
ea pr&aelig;ter naturam in vacua reclinare: aer au-
tem qui e&longs;t in va&longs;e inuer&longs;o in aquam, haud
valde comprimitur. quod enim vim infert
ad id efficiendum minime idoneum e&longs;t, quip-
pe cum naturaliter aqua ip&longs;a in &longs;e ip&longs;a ne-
que grauitatem, neque vehementem com-
pre&longs;sionem habeat. quamobrem contingit,
vt vrinantes in profundum maris infinitas
metretas &longs;upra humeros habentes ab aqua
non cogantur re&longs;pirare, cum paruus omni-
no aer in naribus comprehendatur. Qu&aelig; au-
tem cau&longs;&longs;a &longs;it, curij, qui in profundo na-
tant &longs;icuti dictum e&longs;t, infinitum aqu&ecedil; pon-
dus &longs;upra humeros habentes non compri-
muntur, con&longs;ideratione dignum videtur. di-
cunt igitur quidam propterea quo aqua
&aelig;quegrauis e&longs;t ip&longs;a &longs;ecundum &longs;e ip&longs;am;
Hi autem nihil dicunt propter quid ij, qui
deor&longs;um nanant &agrave; &longs;uperiori aqua non com-
primantur. itaque illud hoc modo demon-
<pb/>18
longs;trandum e&longs;t. intelligamus &longs;uperius humi-
dum &agrave; &longs;uperficie compre&longs;si &longs;ecundum quam
imponitur aqua, corpus aliquod e&longs;&longs;e &ecedil;que
graue atque humidum, habens&qacute;ue ean-
dem figuram, quam humidum &longs;uperius;
hoc autem intelligamus in humidum inijci,
ita vt inferior ip&longs;ius &longs;uperficies compre&longs;&longs;o
congruat &longs;it&qacute;ue tamquam illud ip&longs;um; &
&longs;imiliter ac &longs;uperius humidum imponatur.
per&longs;picuum igitur e&longs;t hoc corpus dimi&longs;&longs;um
neque ab humido quicquam extare, neque
&longs;ub humidi &longs;uperioris &longs;uperficie demergi. 
&longs;iquidem demo&longs;tratum e&longs;t ab Archimede
in libro de ijs, qu&ecedil; in aqua uehuntur corpora
&aelig;quegrauia atque humidum in humidum di-
mi&longs;&longs;a neque extare ab humido, neque demer-
gi. non igitur comprimet ea qu&aelig; &longs;ubijciun-
tur. ablatis autem de&longs;uper comprimenti-
bus corpus in eodem loco permanebit. quo-
modo igitur comprimet corpus quod non
appetit in inferiorem locum de&longs;cendere?
eodem modo &amp; humidum vbi erat corpus
&longs;ubiecta non comprimet; quatenus enim ad
quietem, &amp; motum attinet, non differt di-
<pb/>19
ctum corpus ab humido eundem locum occu-
pante. at vero vacua e&longs;&longs;e ex his etiam qui-
&longs;piam percipiat. vacuis enim non exi&longs;tenti-
bus, neque per aquam, neque per aerem
neque per aliud corpus vllum po&longs;&longs;et lumen
tran&longs;ire, aut caliditas aut alia potentia cor-
porea. nam quomodo radij &longs;olares per aqu&atilde;
infundum va&longs;is penetrarent? &longs;i enim aqua
non haberet poros, &longs;ed radij aquam ui &longs;cin-
derent, contingeret va&longs;a plena &longs;uperfundi,
quod fieri non videmus. ad h&ecedil;c &longs;i aquam vi-
&longs;cinderent, non vtique radiorum alij ad &longs;u-
periorem locum frangerentur, alij deor&longs;um
caderent. nunc autem quicunque aqu&aelig; par-
ticulis occurrunt franguntur ad &longs;uperiorem
locum: quicunque vero incidunt in aqu&aelig;
vacua paucis particulis occurrentes in va&longs;is
fundum peruadunt. pr&ecedil;terea ex his con&longs;tat
aqu&aelig; vacua ine&longs;&longs;e. uinum enim in aquam
iniectum uidetur &longs;ecundum fu&longs;ionem quan-
dam per totum aqu&ecedil; locum permeare; quod
non fieret ni&longs;i uacua aqu&ecedil; ine&longs;&longs;ent. lumen
quoque alterum per alterum fertur. nam
cum plures lucernas quis accenderit omnia
<pb/>20
magis illu&longs;trabuntur, ij&longs;dem quoquo ver&longs;us
per &longs;e inuicem penetrantibus. &longs;ed &amp; per &aelig;s,
per ferr&utilde;, &amp; per alia corpora omnia penetra-
tio fit, quemadmodum &amp; quod in torpedine
marina contingit. at uero coaceruatum va-
cuum pr&aelig;ter naturam fieri demo&longs;tratum e&longs;t,
& per vas leue ori appo&longs;itum, &amp; per medi-
cum ouum. itaque cum plures demo&longs;tratio-
nes &longs;int de vacui natura, eas quas modo attu-
limus, &longs;atis e&longs;&longs;e  arbitrari &longs;umus; etenim per
ip&longs;a &longs;en&longs;ilia demo&longs;trationes fact&aelig; &longs;unt. vni-
uer&longs;e igitur dicere licet, omne corpus ex te-
nuibus con&longs;tare corporibus, inter qu&aelig; &longs;unt
vacua di&longs;&longs;eminata particulis minora. quam-
obrem abu&longs;iue dicimus nihil e&longs;&longs;e vacuum
vi aliqua non accedente, &longs;ed omnia e&longs;&longs;e ple-
na vel aere vel humido uel alia quapiam &longs;ub-
&longs;tantia quantum autem alicuius horum ex-
cedit, tantundem alterius con&longs;equitur, &
euacuatum replet locum. pr&aelig;tera uacuum
quidem coaceruatum natura non e&longs;&longs;e non ac-
cedente aliqua ui: &amp; rur&longs;us nunquam e&longs;&longs;e pe-
nitus uacuum, &longs;ed pr&ecedil;ter naturam factum.</p>
<p type="main">His explicatis deinceps theoremata qu&aelig;
<pb/>21
per congre&longs;&longs;um dictorum elementorum per-
ficiuntur con&longs;cribemus. per ea enim uarij ad-
modum &amp; admirabiles motus inueniuntur.
his autem prius con&longs;ideratis elementi cau&longs;&longs;a
con&longs;cribemus &amp; de inflexis &longs;iphonibus: hi
enim ad multa &longs;piritalium perutiles &longs;unt.</p>
<pb/>22
<p type="head"><i>De Inflexo Siphone. I.</i></p>
<p type="main">Sit inflexus Si-
phon <figure/>, hoc e&longs;t tu-
bus ABC, cuius
AB quidem crus
&longs;it in vas DE ple-
no aqua; &longs;it&qacute;ue
aqu&aelig; &longs;uperficies
ad rectam line&atilde;,
in qua FG: &amp; in-
flexi &longs;iphonis crus
AB impleatur a-
qua u&longs;que ad F
G rectam; hoc
e&longs;t pars ip&longs;ius A
H, pars vero HB
C &longs;it aere plena. 
Si igitur per o&longs;cu-
lum C pr&aelig;dict&utilde;
aerem ore attra-
hamus, &longs;imul con-
&longs;equetur &amp; humi-
dum, propterea
qu&ograve;d, vt antedi-
ctum e&longs;t, locus
omninovacuus e&longs;-
&longs;e non pote&longs;t. &amp; &longs;i quidem &longs;iphonis o&longs;culum C &longs;it in
directum ip&longs;i FG, impletus aqua non tamen fluet &longs;i-
phon, &longs;ed manebit plenus, ita vt ABC pars ip&longs;ius aqua
repleta &longs;it, quamuis ea pr&aelig;ter naturam &longs;ur&longs;um feratur;
verum in&longs;tar lancis cuiu&longs;dam &aelig;quilibrium habens aqua
<pb/>23
manebit, &longs;ur&longs;um elata &longs;ecundum partem HB, &amp; deor-
&longs;um &longs;u&longs;pen&longs;a &longs;ecundum BC. Quod &longs;i &longs;iphonis o&longs;culum
exterius &longs;it infra rectam lineam FG, vt K, fluit aqua, quo-
niam pars, qu&aelig; in KB, cum &longs;it grauior ea, qua in BH,
peruincit, attrahit&qacute;;, &amp; u&longs;que eo fluit, quo ad o&longs;culum
K in directum &longs;uperficie aqu&aelig; con&longs;tituatur. &amp; rur&longs;us
propter eandem cau&longs;&longs;am non amplius fluet. &longs;i uero o&longs;cu-
lum exterius &longs;iphonis &longs;it infra K, vt L, fluit quou&longs;que a-
qu&aelig; &longs;uperficies ad o&longs;culum A perueniat. Itaque &longs;i veli-
mus totam, qu&aelig; e&longs;t in va&longs;e, aquam haurire, demitte-
mus &longs;iphonem, ita vt o&longs;culum A va&longs;is fundum atun-
gat, tantum ab eo di&longs;tans, quantum ad aqu&aelig; fluxum &longs;a-
tis e&longs;&longs;e videatur. Hanc igitur cau&longs;&longs;am, quam diximus,
in &longs;iphone quidam attulerunt, dicentes maius crus, quod
aqu&ecedil; plus habeat attrahere minus. At uero huiu&longs;modi
cau&longs;&longs;am fal&longs;am e&longs;&longs;e, &amp; eum, qui his credit, valde errare,
&longs;i ab humili loco aquam educere conetur, ita demo&longs;tra-
bimus. Fiat enim &longs;iphon habens interius crus &amp; longius
& angu&longs;tum; exterius vero latius &amp; multo minus &longs;ecun-
dum longitudinem, adeo vt plus aqu&ecedil; capiat, qu&agrave;m
crus longius. &amp; ita aqua impleatur. maius autem ip&longs;ius
crus immittatur in vas aqu&ecedil;, uel etiam in aliquem pute-
um. &longs;i igitur exterius crus fluere permittamus, plus
aqu&ecedil; habens, qu&agrave;m interius, ex maiori aquam attrahet,
qu&aelig; quidem etiam &longs;imul trahet eam, qu&aelig; e&longs;t in puteo:
& cum fluere c&ecedil;perit totam hauriet, vel &longs;emper fluet,
quoniam humidum exterius plus e&longs;t eo, quod in crure in-
ter iori continetur. Atqui hoc fieri non apparet. Non igi-
tur dicta cau&longs;&longs;a vera e&longs;t. Itaq; videamus naturalem cau&longs;-
&longs;am. Quoniam enim omne humidum continuum, &
quie&longs;cens &longs;ph&aelig;ricam &longs;uperficiem &longs;u&longs;cipit, centrum ha-
bentem idem quod terra; non quie&longs;cens autem u&longs;que
e&ograve; fluit, quoad, vt dictum e&longs;t, in vna &longs;uperficie &longs;ph&aelig;rica
<pb/>24
c&otilde;&longs;tituatur, &longs;i &longs;umentes duo va&longs;a, inijciemus humidu&utilde; in 
vtrumque ip&longs;orum, &amp; implentes &longs;iphonem, digiti&longs;que
ip&longs;ius o&longs;cula comprehendentes, demittemus alterum
crus in vnum dictorum va&longs;orum adeo, vt aqua demerga-
tur; alterum vero in alterum vas: fiet tota aqua conti-
nua, vtrumqu&aelig; enim humidorum, qu&aelig; &longs;unt in va&longs;ibus
coniungitur cum eo, quod e&longs;t in &longs;iphone, ita vt totum
continuum fiat. &longs;i igitur &longs;uperficies humidorum, qu&aelig;
prius erant in va-
&longs;ibus,  <figure/> in vna &longs;u-
perficie c&otilde;&longs;i&longs;tant,
quie&longs;cet &amp; &longs;ic v-
traque ip&longs;ar&utilde; de-
mer&longs;o &longs;iphone;
&longs;in minus, quo-
niam aqua conti-
nua facta e&longs;t, ne-
ce&longs;&longs;ario ob conti-
nuitatem in humi-
liorem locum flu-
et, quou&longs;que vel
omnis aqua qu&aelig;
in va&longs;ibus, in vna
&longs;uperficie &longs;it, vel
alterum va&longs;orum
exinaniatur. fiant
igitur in vna &longs;u-
perficie humida,
qu&aelig; &longs;unt in va&longs;i-
bus. quie&longs;cent vti-
que, ita vt etiam
humidum, quod
e&longs;t in &longs;iphone, &longs;i-
<pb/>25
mul quie&longs;cat. Quod &longs;i quis mente concipiat &longs;iphon&etilde; di&longs;-
&longs;ectum iuxta &longs;uperficies humidorum, qu&aelig; &longs;unt in va&longs;i-
bus; &amp; ita quie&longs;cet humidum, quod e&longs;t in &longs;iphone. er-
go &amp; &longs;iphon ip&longs;o &longs;u&longs;pen&longs;o, &amp; in neutram partem incli-
nato, rur&longs;us quie&longs;cet humidum,  &longs;iue &aelig;qualem omnino
habens latitudinem, &longs;iue alterum crus altero multo ma-
ius &longs;it. non enim in hoc cau&longs;&longs;a e&longs;t, cur humidum quie-
&longs;cat, &longs;ed in eo, quod ip&longs;ius o&longs;cula &ecedil;qualiter iace&atilde;t. Quo-
modo igitur eo &longs;u&longs;pen&longs;o humidum non defluit ob pro-
priam grauitatem, cum &longs;ubiectum aerem leuiorem ha-
beat? quoniam locus omnino vacuus e&longs;&longs;e non pote&longs;t. 
&longs;i enim debet humidum defluere, prius impleri oportet
&longs;uperiorem locum &longs;iphonis, in quemadmodum aer ingredi nequit. 
Quod &longs;i quis &longs;uperiorem &longs;iphonis locum perforet, &longs;ta-
tim effluet humidum aere &longs;uccedente. &longs;ed antequam per-
foretur, humidum, quod e&longs;t in &longs;iphone &longs;ubiecto aeri in-
&longs;idens ip&longs;um propul&longs;at, is autem non habens, qu&ograve; &longs;ece-
dat progredi humidum non &longs;init. verum cum per fora-
men locum obtinuit, qu&ograve; &longs;ecedat aer, tum aqu&ecedil; grauita-
tem non ferens &longs;ecedit. Hanc eandem ob cau&longs;&longs;am &amp; vi-
num &longs;iphone &longs;ur&longs;um ore pr&aelig;ter naturam attrahimus. ex-
cipientes enim aerem, qui e&longs;t in &longs;iphone, pleniores,
qu&agrave;m antea efficimur, &amp; euellimus coniunctum ip&longs;i ae-
rem. hic uero eum qui &agrave; principio, quou&longs;que ad vini &longs;u-
perficiem vacuatio fiat, &amp; tunc vinum euul&longs;um &longs;ecedit
in locum exinanitum &longs;iphonis. alius enim locus non e&longs;t,
in quem &longs;ecedat; ob hanc cau&longs;&longs;am &amp; &longs;ur&longs;um pr&aelig;ter na-
turam fertur. alioqui quie&longs;cet humidum in &longs;iphone, qu&atilde;-
do in vna &longs;uperficie &longs;ph&aelig;rica con&longs;tituatur, cuius c&etilde;trum
e&longs;t idem, quod terr&ecedil; centrum. quoniam &longs;i humidi alicu-
ius &longs;uperficies &longs;ph&aelig;rica &longs;it, centrum habens idem, quod
terra, quie&longs;cit. &longs;i enim fieri pote&longs;t, non quie&longs;cat, ergo
ip&longs;a mota quie&longs;cet. quie&longs;cat igitur. erit &longs;ph&aelig;rica &longs;uperfi-
<pb/>26
cies centrum id&etilde, qu&ograve;d terra, habens, &amp; priorem &longs;uperfi-
ciem <figure/> &longs;ecabit. idem n&atilde;-
que humidum ab ali-
quo communi alium,
atque alium occupa-
uit locum. vtr&ecedil;que igi-
tur &longs;uperficies per ter-
r&aelig; centrum plano ali-
quo &longs;ecentur, &amp; faci-
ant lineas in &longs;uperficie-
bus, circulorum cir-
cumferentias, qu&aelig; i-
dem c&etilde;trum habeant,
quod terra, videlicet
ABC FBD; ducaturque BG. quare BG &aelig;qualis e&longs;t
vtrique ip&longs;arum GF GA. quod e&longs;t ab&longs;urdum. ergo
quie&longs;cat nece&longs;&longs;e e&longs;t.</p>
<p type="head"><i>De medio &longs;piritali diabete. II.</i></p>
<p type="main">E&longs;t autem &amp; alius, qui vocatur medius &longs;pi-
ritalis diabetes, eandem actionem habens,
quam inflexus &longs;iphon.</p>
<p type="main">Sit enim vas &longs;imiliter aqua plenum AB: &amp; per eius
fundum traijciatur tubus CD coarctatus ip&longs;i fundo, &
in partem inferiorem excedens. o&longs;culum autem eius C
non communicet cum ore va&longs;is AB, &longs;ed alter tubus
EF ip&longs;um circum&longs;ideat, ab eo vndique &ecedil;qualiter di&longs;tans:
& o&longs;culum quidem &longs;uperius, &longs;quammula EG, ab o&longs;cu-
lum C parum di&longs;tante cooperiatur: o&longs;culum vero inferius
tubi EF tantum di&longs;tet &agrave; fundo va&longs;is AB, quantum ad
aqu&ecedil; fluxum &longs;ufficiat. His ita di&longs;po&longs;itis &longs;i per o&longs;culum D
&longs;imiliter attrahamus aerem, qui e&longs;t in CD &longs;iphone, &longs;i-
<pb/> 27
mul &amp; aquam, qu&aelig; e&longs;t in ua&longs;e AB attrahemus, ita vt ef-
fluat. &amp; tunc tota fluet, qu&aelig; in AB va&longs;e aqua ob exce&longs;-
&longs;um &longs;iphonis extra. aer enim, qui interijcitur inter hu-
midum &amp; tubum EF, <figure/> 
cum modicus &longs;it, po-
te&longs;t &longs;ecedere in tub&utilde;
CD, &amp; &longs;imul aquam
attrahere. non con&longs;i-
&longs;tet autem fluxus ob
exce&longs;&longs;um extra. ete-
nim non exi&longs;tente EF
ce&longs;&longs;abit fluere, cum
&longs;uperficies humidi ad
C fiat manente exce&longs;-
&longs;u. &longs;ed propterea
quod non pote&longs;t aer
&longs;ubingredi toto EF
in aqua demer&longs;o, flu-
xus non con&longs;i&longs;tet &
qui ingre&longs;&longs;us e&longs;t aer
in vas AB exeunti
aqu&aelig; &longs;uccedet. totum
enim exterius tubi o-
&longs;culum ad aqu&atilde; &longs;em-
per humilius e&longs;t &longs;u-
perficie aqu&aelig;, qu&aelig; in
va&longs;e. cum autem non pos&longs;it vna fieri &longs;uperficies, totam
excernit aquam, &amp; maiori grauitate fit attractio. Quod
&longs;i non velimus aerem, qui in tubo CD continetur, ore
attrahere, infundemus aquam in vas AB quou&longs;que &longs;u-
perinfu&longs;a per tubum CD principium fluxus accipiat, &
ita rur&longs;us tota, qu&aelig; e&longs;t in AB va&longs;e, aqua exhaurietur. 
vocatur autem vt dictum e&longs;t, CD EF &longs;piritalis &longs;iphon,
vel &longs;piritalis diabetes.</p>
<pb/>28
<p type="main">Ex iam demon&longs;tratis per&longs;picuum e&longs;t &longs;i-
phonis fluxum, eo immobili permanente in-
&aelig;qualem fieri. idem enim contingit &amp; va&longs;e
ad fundum perforato, &amp; fluente: nam&qacute;ue &
& hic fluxus in&aelig;qualis e&longs;t, propterea quod
in principio quidem aqu&aelig; effu&longs;io maiori gra-
uitate premitur, po&longs;t vero ea euacuta mino-
ri. quo &longs;iphonis exce&longs;&longs;us maior e&longs;t, eo ce-
lerior fluxus efficitur. rur&longs;us enim fluxus, qui
fit per o&longs;culum ip&longs;ius, maiori grauitate vrge-
tur, qu&agrave;m cum minor &longs;it exterior exce&longs;&longs;us,
quo videlicet &longs;uperficies aqu&aelig; in va&longs;e exi-
&longs;tentis exterius &longs;iphonis o&longs;culum excedit. flu-
xus igitur per &longs;iphonem &longs;emper in&aelig;qualis
iam dictus e&longs;t. oportet autem fluxum &longs;emper
&aelig;qualem per &longs;iphonem inuenire.</p>
<p type="head"><i>De fluxu &longs;emper &aelig;quali per &longs;iphonem in-
flexum. III.</i></p>
<p type="main">Sit aliquod AB vas aqua plenum in quo &longs;upernatet
CD lebetarium, habens os obtectum operculo CD. per
operculum vero, &amp; fundum lebetarij traijciatur &longs;ipho-
nis alterum crus, &amp; &longs;tanno ad foramina coarctetur. al-
terum autem crus &longs;it extra vas AB: habeat&qacute;ue o&longs;culum
humilius, quam &longs;it aqu&aelig; in va&longs;e exi&longs;tentis &longs;uperficies. Si
<pb/>29
igitur per &longs;ipho-
nis <figure/> o&longs;culum exte-
rius aerem, qu&ecedil;
e&longs;t in &longs;yphone at-
trahemus, &longs;imul
con&longs;equetur &
humidum; qu&ograve;d
non po&longs;sit in &longs;i-
phone locus om-
nino vacuus e&longs;&longs;e. 
& cum principi&utilde;
fluxus acceperit
&longs;iphon, eou&longs;que
fluet, quoad to-
tam, qu&aelig; in va&longs;e
continetur, aqu&atilde;
exhau&longs;erit. e&longs;t au-
tem is fluxus &aelig;-
qualis, pr&aelig;terea
qu&ograve;d exce&longs;&longs;us &longs;i-
phonis extra,
quo in partem in-
feriorem excedit &longs;uperficiem aqu&aelig; &longs;emper idem manet;
quoniam in va&longs;is exinanitione &longs;imul &amp; lebes cum &longs;ipho-
ne de&longs;cendit. qu&ograve; autem exce&longs;&longs;us extra maior &longs;it, e&ograve;
velocior erit fluxus, quamquam per &longs;e ip&longs;um a&aelig;qualis. 
Sit dictus &longs;iphon EFG, aqu&ecedil; autem &longs;uperficies ad rectam
lineam HK.</p>
<pb/>30
<p type="head"><i>De fluxu partim &aelig;quali partim in&aelig;quali per
&longs;iphonem. IIII.</i></p>
<p type="main">At fluxus partim quidem &aelig;qualis, partim
vero in&aelig;qualis fit per &longs;iphonem. voco autem
partim &aelig;qualem, &amp; partim in&aelig;qualem, quan-
do per aliquod tempus volentibus nobis &aelig;-
qualis &longs;it factus &agrave; principio fluxus, &amp; rur&longs;us 
per aliud tempus &longs;i ita nobis placeat, &aelig;qua-
lis &longs;it per &longs;e ip&longs;um, priori vero vel tardior,
vel velocior.</p>
<p type="main">Sit enim rur-
&longs;us <figure/> aqu&aelig; vas AB,
lebes CD, per o-
percul&utilde; vero, &
fundum lebetis
traijciatur cana-
lis latior, qu&agrave;m
crus interius &longs;i-
phonis: &amp; &longs;it hic
canalis ML, coar-
ctatus &amp; opercu-
lo, &amp; fundo lebe-
tis. operculo au-
tem in&longs;i&longs;tat peg-
matium ex regu-
lis compactum,
quemadmodum
littera xxx, &amp; &longs;it C
NXD. In regulis
<pb/>31
autem rectis CN XD ex interiori parte &longs;ecundum ea-
rum longitudinem in&longs;culpantur canales, in quibus alte-
ra regula OP expedite percurrat. &longs;it etiam cochlea RS
recta pertingens ad operculum CD, &amp; perforamen,
quod e&longs;t in regula OP tran&longs;iens. &longs;it pr&aelig;terea tylus ali-
quis regula OP coniunctus, ita vt in&longs;eratur in helicem
coche&ecedil;, excedat autem cochlea &longs;upra regulam NX, &
exce&longs;&longs;ui adnectatur an&longs;a, per quam cochleam conuerta-
mus, ita vt regula OP interdum quidem &longs;ublimis fiat,
interdum vero depre&longs;&longs;a. cui regul&aelig; coniunctum &longs;it
crus interius &longs;iphonis, permeans etiam per canalem LM,
adeo vt o&longs;culum ip&longs;ius aqua, qu&aelig; in va&longs;e demergatur. 
Si igitur rur&longs;us per o&longs;culum exterius humidum attraha-
mus, fluet siph&otilde; <figure/>
&aelig;qualiter, quo-
u&longs;que tot&utilde;, quod
e&longs;t in va&longs;e, humi-
dum exhauria-
tur. Quando au-
t&etilde; volumus per
ip&longs;um alter&utilde; fie-
ri fluxum, predi-
cto velociorem,
&longs;ed tamen &aelig;qua-
lem per &longs;e&longs;e, con-
uertimus cochle-
am, ita vt regu-
la OP depre&longs;sior
fiat. erit enim ex-
ce&longs;&longs;us &longs;iphonis
extra maior prio-
ri, ideo&qacute;ue flu-
xus &aelig;qualis qui-
<pb/>32
dem per &longs;eip&longs;um, &longs;ed priori velocior. Quod &longs;i ad huc
velociorem e&longs;&longs;e fluxum velimus, conuertenius cochleam
vt regula OP etiam magis deprimatur. &longs;i vero tardio-
rem eadem regula OP in &longs;ublime attollatur. atque ita
erit per &longs;iphonem fluxus partim quidem &aelig;qualis, par-
tim vero in&aelig;qualis. vt autem per os no&longs;trum aquam
non attrahamus, neq; enim hoc in omnibus &longs;iphonibus
fieri pote&longs;t, pr&aelig;terquam in valde paruis, ita faciemus.</p>
<pb/>33
<p type="main">Sit &longs;meri&longs;mation aliquod, cuius ma&longs;culum quid&etilde; ap-
ponatur extrin&longs;eco &longs;iphonis cruri, ita vt per ip&longs;um fluat,
&longs;it&qacute;; TY, f&oelig;mina vero TYV prius agglutinata va&longs;i LZ
<figure/> 
<pb/>34
quod paulo plus aqu&aelig;, qu&agrave;m &longs;iphon capiat. habeat au-
tem ad fundum effluxionem xxx. Quando igitur volumus
per &longs;iphonem educere aquam, qu&aelig; e&longs;t in va&longs;e AB, efflu-
xionem va&longs;is LZ digito comprehendentes, ip&longs;um aqua
implebimus. po&longs;tea f&oelig;mineum &longs;meri&longs;ma ma&longs;culo aptan-
tes, effluxionem xxx demittemus. euacuaro autem LZ va-
&longs;e, aer in &longs;iphone exi&longs;tens in euacuatum locum proce-
det, quem con&longs;equetur humidum quod in va&longs;e AB, ita
vt &longs;iphon impleatur. deinde auferentes vas LZ &longs;ipho-
nem fluere &longs;inemus. oportet autem &longs;iphonem recte de-
&longs;cendere, &longs;i officium &longs;uum pr&aelig;&longs;tare debeat; illud autem
erit, quando ad va&longs;is AB labrum duas regulas rectas c&otilde;-
pingemus, atque inter ip&longs;as intrin&longs;ecum &longs;iphonis crus
con&longs;tituemus, ita vt vtra&longs;que contingat. ad idem vero &longs;i-
phonis crus intrin&longs;ecum vtrinque clauiculam affigemus
regulas contingentem in parte interiori. ita enim neque
obliquum, neque in anteriorem partem declinabit re-
cto enim, &amp; exqui&longs;ite de&longs;cendet clauiculis regulas atte-
rentibus.</p>
<p type="head">VI.</p>
<p type="main">Eorum vero, qu&aelig; ad opus con&longs;truuntur,
nunc incipiamus con&longs;tructiones explicare, &agrave;
minoribus, tamquam ab elementis initium
facientes.</p>
<p type="head"><i>De &longs;ph&aelig;rula concaua ex &aelig;re. VI.</i></p>
<p type="main">E&longs;t enim qu&aelig;dam parua &longs;tructura ad effun-
dendum vinum vtilis.</p>
<pb/>35
<p type="main">Nam con&longs;truitur &longs;ph&aelig;rula concaua ex &aelig;re, qualis e&longs;t
AB ex inferiori quidem parte minutis, &amp; den&longs;is forami-
nibus perforata; veluti cribrum, ex &longs;uperiori vero tu-
bum habens CD &longs;imul cum ip&longs;a perforatum &amp; coarcta-
tum, cuius o&longs;culum &longs;uperius apertum &longs;it. Quando igi-
tur quis velit vinum effundere comprehendens altera
manu tubum CD ad C o&longs;culum demittat &longs;ph&aelig;rulam in
vinum quou&longs;que tota occultetur. &amp; vinum quidem per-
foramina ingreditur, aer autem, qui intus e&longs;t, extrudi-
tur, &amp; per tubum CD excedit. Quod &longs;i quis pollice tu-
bi o&longs;culum C ob-
&longs;truens <figure/> &longs;ph&ecedil;rulam,
 vino extrahat,
non fluet vinum,
quod e&longs;t in &longs;ph&ecedil;ru-
la, propterea quod
aer in loc&utilde; vacu&utilde;
ingredi n&otilde; pote&longs;t:
aditus enim e&longs;t per
o&longs;cul&utilde; C, qui qui-
d&etilde; digito ob&longs;trui-
tur. Cum igitur ve-
limus vinum effun-
di, digitum remit-
timus: &amp; aer &longs;ucce-
dens vacuatum re-
plet locum. Si autem rur&longs;us &longs;piraculum C digito pre-
memus, &longs;i&longs;tetur vini fluxus, quou&longs;que rur&longs;us digito
&longs;piraculum remittemus. licet etiam in aquam cali-
dam, vel frigidam immergendo rur&longs;us continere, po-
&longs;tea emittere quantum velimus, quoad totum, quod
e&longs;t in &longs;ph&aelig;rula humidum effundatur. &amp; &longs;i infle-
xa fiat extremitas tubi CD, quo &longs;cilicet e&longs;t ad
<pb/>36
ad C nihil differt, immo uero etiam ad v&longs;um accommo-
datior erit, quippe qu&ograve;d o&longs;culum facilius digito com-
prehendamus.</p>
<p type="head">VII.</p>
<p type="main">Eodem modo ex eadem &longs;ph&aelig;rula, &amp; fri-
gida, &amp; calida aqua emitti pote&longs;t, quando
velimus.</p>
<p type="main">Con&longs;truitur e-
nim <figure/> &longs;imiliter &longs;ph&ecedil;-
rula AB diaphra-
gma habens medi-
um, ac rectum C
D: &amp; in parte &longs;u-
periori &longs;imiliter tu-
bum EF vn&agrave; cum
&longs;ph&aelig;rula perfora-
tum, &amp; coarcta-
tum, in quo &longs;it dia-
phragma medium
CG, continuatum
ip&longs;i CD diaphra-
gmati. de&longs;uper au-
tem reflexiones H
K pertinentes ad
vtramque partem locorum, qu&ecedil; in EF, &amp; ex vtraque par-
te diaphragmatis CD in fundo &longs;ph&aelig;rul&aelig; ad D, &longs;int fo-
ramina &longs;imilia ijs, qu&aelig; in trullis coquinarijs in&longs;tar cri-
bri. Quando igitur volumus calidam aquam haurire,
comprehendentes duobus digitis o&longs;cula HK, &longs;ph&aelig;ru-
lam in aquam immergemus, remittemu&longs;&qacute;ue alterum
&longs;piraculurum, videlicet H, vt aer qui e&longs;t in hemi&longs;ph&aelig;rio
BCD per &longs;piraculum H extrudatur, calida vero per
<pb/>37
cribr&utilde; ingre&longs;&longs;a he-
mi&longs;ph&ecedil;rium <figure/> BCD
repleat. Rur&longs;us c&otilde;-
prehendentes &longs;pi-
raculum H educe-
mus ex calida &longs;ph&aelig;-
rulam, quam vti-
que c&otilde;tinebit, pro-
pterea qu&ograve;d aer
aditum n&otilde; habeat. 
Immergentes igi-
tur &longs;imiliter in fri-
gid&atilde; remittemus
&longs;piraculum K, &
rur&longs;us repleto AC
D hemi&longs;ph&aelig;rio,
comprehendentes
ip&longs;um K educemus &longs;ph&ecedil;rulam plenam aqua calida, &amp; fri-
gida. Itaque cum volumus alterum eorum effluere, re-
mittemus &longs;piraculum, qu&ograve;d e&longs;t &longs;ecundum ip&longs;um: &
cum non amplius effluere volumus, rur&longs;us &longs;imiliter com-
prehendemus, &amp; hoc eou&longs;que faciemus, quo ad totum
effundatur. licet etiam &longs;imiliter ex eadem &longs;ph&aelig;rula &amp; vi-
num &amp; aquam calidam, &amp; frigidam, &amp; aliud quodcum-
que voluerimus &amp; haurire, &amp; emittere quantum, &amp; qu&atilde;-
do volumus, &longs;i pura fiant diaphragmata, &amp; foramina,
per qu&aelig; in quemcumque locum ingrediatur aer, &amp; rur-
&longs;us expellatur. po&longs;&longs;unt autem pro inflexis o&longs;culis e&longs;&longs;e fo-
ramina circa tubi latus in parte &longs;uperiori ad locos perti-
nentia, qu&aelig; comprehendimus digitis quando pr&aelig;clu-
dere volumus. &longs;ed ne foramina appareant cooperiemus
ip&longs;a canaliculo, ita vt ab eodem tubo vtraque defluere
videantur.</p>
<pb/>38
<p type="head"><i>De prochyta. VIIII.</i></p>
<p type="main">Con&longs;truitur etiam prochyta plus, minusve
humidi &longs;u&longs;cipiens, &amp; emittens, aliquando
quidem plus, aliquando vero minus, ita vt <figure/>
vino &amp; aqua
in ip&longs;um infu-
&longs;is, interdum
aquam pur&atilde;,
interdum vi-
num purum,
interdum ve-
ro mixtum e-
mittat. e&longs;t au-
tem con&longs;tru-
ctio talis.</p>
<p type="main">Sit prochyta A
B diaphragma ha-
beas medi&utilde; CD:
& in diaphragma-
te iuxta ventrem
va&longs;is foramina in-
&longs;tar cribri, in or-
bem di&longs;po&longs;ita, v-
bi punctum E in
loco autem &longs;ecun-
<pb/>39
dum diametrum <figure/>
in ip&longs;o diaphrag-
mate &longs;it foram&etilde;
rotundum F, per
quod tubus im-
pellatur PHK
diaphragmati co-
arctatus, &amp; &agrave; fun-
do prochyt&aelig; pa-
rum di&longs;tans, vbi
G. alterum uero
ip&longs;ius o&longs;culum H
&longs;imul perforetur
cum latere pro-
chyt&ecedil; &longs;ub auricu-
la, cui coagmen-
tetur, exi&longs;tens ca-
uum, habens&qacute;;
foramen in par-
te exteriori auri-
cul&aelig; K. quod qui-
dem cum opus
fuerit, digito c&otilde;-
prehendimus. Si
igitur compre-
hendetes &longs;piraculum K, vt dictum e&longs;t, aliquod humi-
dum in prochytam infundamus, manebit illud in loco
&longs;upra diaphragma, cum non po&longs;sit per cribum in lo-
cum inferiorem deferri. non pote&longs;t autem, propterea
qu&ograve;d non alium habet egre&longs;&longs;um, pr&aelig;terquam eum, qui
fit per &longs;piraculum K. Cum igitur remittemus &longs;piracul&utilde;,
tunc humidum in locum inferiorem de&longs;cendit: &amp; plus
continebit prochyta. itaque &longs;i prius infundentes vinum
<pb/>40
ita ut repleatur locus CBD, comprehendamus &longs;pira-
culum, &amp; aquam infundamus, non commi&longs;cebitur ea
cum vino, &longs;ed cum prochytam conuerterimus, puram
aquam emittet. cum vero remi&longs;erimus &longs;piraculum a-
qua adhuc fluente &longs;imul fluet &amp; vinum; propterea quod
in locum exinanitum aer per &longs;piraculum &longs;uccedet. po-
&longs;tea vinum purum emittetur. licet autem &amp; priu&longs; infu-
&longs;a aqua, &longs;piraculo&qacute;; comprehen&longs;o vinum infundere, ita
ut alijs quidem vinum purum, alijs mixtum, alijs uero
cum illudere velimus puram aquam emittet.</p>
<p type="head">De <i>&longs;ph&aelig;ra concaua. IX.</i></p>
<p type="main">Con&longs;truitur quoque &longs;ph&aelig;ra concaua, vel
aliud vas, in quod infu&longs;um humidum &longs;ua &longs;p&otilde;-
te &amp; cum magna vi in altitudinem expri-
mitur, adeo ut totum effundatur, quam-
quam &amp; lation &longs;ur&longs;um pr&aelig;ter naturam in&longs;it. 
e&longs;t autem con&longs;tructio talis.</p>
<p type="main">Sit &longs;ph&aelig;ra capiens cotylas circiter &longs;ex, habens&qacute;ue al-
ue&utilde; ex firma lamina, adeo vt futuram aeris compre&longs;sio-
n&etilde; &longs;u&longs;tinere po&longs;&longs;it: &amp; &longs;it AB, collocata in aliquo hypo-
&longs;pario C. perforata autem ip&longs;a in &longs;uperiori parte intro-
mittatur tubus, di&longs;tans &agrave; loco qui &longs;ecundum diame-
trum foramini opponitur, qu&atilde;tum ad aqu&aelig; fluxum &longs;a-
tis &longs;it: &amp; in &longs;uperior&etilde; partem &longs;ph&aelig;r&aelig; paulum emineas,
coagmentatus&qacute;;; ip&longs;ius alueo iuxta foramen. &longs;cindatur
autem o&longs;culum &longs;uperius in duos tubos DG DF. qui-
bus conglutinentur alij duo tubi tran&longs;uer&longs;i GHKL
FMNX; &longs;imul perforati cum ip&longs;is DG DF. &amp; alius tu-
<pb/>41
bus CP intromit-
tatur <figure/> in tubos G
HKI. FMNX &longs;i-
mul perforatus
cum ijs, qu&ecedil; &longs;unt
in GHKLIM
NX foraminibus
& habens tubulu&utilde;
rectum appo&longs;it&utilde;
RS, &longs;imul cum ip-
&longs;o perforatum: &
in paruum o&longs;cu-
lum de&longs;inens,
quod &longs;it S. &longs;i igi-
tur apprehend&etilde;-
tes tubulum RS
inuertamus ips&utilde;
PO tubum, oc-
cludentur &longs;ibi ip-
&longs;is re&longs;pondentia
foramina; ita ut
humidum, quod
exprimi debet,
egre&longs;&longs;um non ha-
beat. demittatur
etiam alius tubus in &longs;ph&aelig;ra TYV per aliquod foramen
habens inferius o&longs;culum V ob&longs;tructum: &agrave; latere vero fo-
ramen rotundum Q iuxta fundum, cui clauicula appo-
natur &agrave; Romanis a&longs;&longs;arium appellata, cuius con&longs;tructio-
nem deinceps exponemus. alius autem tubus Z xxx demit-
tatur aptatus in tubum TYV. Si igitur euellentes tub&utilde;
Z xxx, in ip&longs;um TYV humidum infundamus, ingredietur il-
lud in &longs;ph&ecedil;r&aelig; alueum per foramen Q, aperta clauicula in
<pb/>42
partem exteriorem, atque aere recendente per tubi OP fo-
ramina iam dicta, &amp; po&longs;ita &longs;ecundum foramina, qu&aelig; in
tubis GHKL FMNX. Itaque cum dimidium &longs;ph&aelig;r&aelig;
occupauerit humidum, inclinamus tubulum SR, ita ut
foramina &longs;ibi ip&longs;is re&longs;pondentia permutentur. po&longs;tea
demittentes tubum Z xxx per ip&longs;um extrudimus aerem, &
humidum in tubo TYV contentum, qui quidem per cla-
uiculam in &longs;ph&aelig;r&aelig; alueum cum violentia irrumpit, pro-
pterea qu&ograve;d &longs;ph&aelig;ra plena &longs;it aere &amp; humido. fit autem
irruptio ob aeris compre&longs;sionem in vacua, qu&ecedil; intra ip-
&longs;um includuntur, peruadentis. Deinde rur&longs;us euellen-
tes tubum Z xxx, ita vt TYV tubus aere impleatur, rur-
&longs;us tubum Z xxx demittemus, atque in &longs;ph&aelig;ram pr&aelig;di-
ctum aerem impellemus: id&qacute;ue s&aelig;pius facientes ha-
bebimus in &longs;ph&ecedil;ra multum aerem compre&longs;&longs;um. At ve-
ro inclu&longs;um aerem euul&longs;o embolo, non exire per&longs;pi-
cuum e&longs;t, quod clauicula ab ip&longs;o ad interiores partes
impul&longs;a claudatur. Si igitur rur&longs;us eleuabimus tubulum
RS ita vt rectus fiat, &amp; foramina &longs;ibi ip&longs;is re&longs;pondeant,
tunc exprimetur humidum, quod aer compre&longs;&longs;us in pro-
priam magnitudinem effundatur, &amp; &longs;ubiectum humi-
dum extrudat. Qu&ograve;d &longs;i compre&longs;&longs;us aer multus &longs;it totum
expellet humidum, ita vt etiam &longs;uperfluus aer &longs;imul
cum humido eijciatur.</p>
<p type="head">De <i>A&longs;&longs;ario. X.</i></p>
<p type="main">A&longs;&longs;arium autem, de quo dictum e&longs;t, con-
&longs;truitur hoc modo.</p>
<pb/>43
<p type="main">Duo laterculi qua-
drati <figure/> ex &ecedil;re con-
&longs;truantur, haben-
tes vnumquodq;
latus circiter v-
nius digiti, cra&longs;&longs;i-
tudinem aut&etilde; ue-
luti amu&longs;is. Hi
igitur inter &longs;e ap-
tati &longs;ecundum la-
titudinem deter-
gantur, hoc e&longs;t ex-
poliantur, ita ut
inter ip&longs;os neque
aer, neque humi-
dum interdicat. 
Sint autem hi AB
CD EFGH: &amp; ip&longs;orum vnus, videlicet ABCD in me-
dio perforetur foramine rotundo, cnius diameter &longs;it
ut tertia pars digiti. Itaque latere AD aptato ad EH,
laterculi inter &longs;e&longs;e cardinibus vinciantur, ita ut eorum
&longs;uperficies expolit&ecedil; inter&longs;e conueniant. Cum igitur per
ip&longs;os operari voluerimimus, conglutinatur laterculus AB
CD foramini, per quod &longs;iue aerem, &longs;iue humidum in-
tru&longs;um coercere pote&longs;t, namque ob impul&longs;ionem aperi-
tur laterculus EFGH, qu&ograve;d expedite per cardines mo-
ueatur, &amp; aerem, atque humidum excipit, qui includi-
tor in uas firmum; ob&longs;i&longs;tens laterculo EFGH, &amp; fora-
men clandens, per quod ip&longs;e aer intus impellitur.</p>
<p type="head">XI.</p>
<p type="main">In quibu&longs;dam aris igne euaportante a&longs;&longs;i-
<pb/>44
&longs;tentia animalia &longs;acrificare. con&longs;truitur au-
tem hoc modo.</p>
<figure/> 
<p type="main">Sit ba&longs;is in qua &longs;tant animalia ABCD, cui quidem in-
&longs;i&longs;tat ara vndique pr&ecedil;clu&longs;a. ip&longs;a etiam ba&longs;is pr&ecedil;clu&longs;a &longs;it,
ac &longs;imul cum ara perforata in G. per ba&longs;im uero tubus
traijcintur HKL, paulum &agrave; ba&longs;is fundo di&longs;tans ad L. 
& &longs;imul perforatus cum phiala, quam animal continet
<pb/>45
<figure/> 
ad H. infundatur humidum in ba&longs;im per aliquod fora-
men M quod po&longs;t infu&longs;ionem obturetur. Si igitur in ara
EFG ignis accendatur, continget intrin&longs;ecum aerem at-
tenuatum in ba&longs;im ferri, &amp; quod in ip&longs;a e&longs;t humidum
extrudere. hoc autem non habens aliam antipari&longs;ta&longs;im
per tubum HKL in phialam procedit, &amp; ita &longs;acrificat
animal. id&qacute;ue tam diu fit, quam diu ignis imponitur. 
extincto autem inge rur&longs;us ce&longs;&longs;at &longs;acrificare. atque hoc
<pb/>46
toties iteraribitur, quoties ignis incendetur. Sit autem
tubus, per quem caliditas procedere debet, latior in me-
dio. nece&longs;&longs;e e&longs;t enim caliditatem, vel potius uaporem
ab ip&longs;a ortum, cum in ampliorem locum deueniat, ma-
iorem euadere, &amp; plus etiam po&longs;&longs;e operari.</p>
<p type="head">XII.</p>
<p type="main">Qu&aelig;dam va&longs;a, ni&longs;i repleta &longs;int, non flu-
unt. &longs;i vero repleantur, totum, quod in ip-
&longs;is e&longs;t humidum effluit. con&longs;truitur autem
hoc modo.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit vas ABCD non coopertum, per cuius fundum 
traijciatur vel &longs;piritalis diabetes EFLH, vel in flexus
&longs;iphon GHK. Itaque repleto va&longs;e ABCD, &amp; aqua &longs;uper
infu&longs;a, c&otilde;tingit ip&longs;&atilde; per diabetas ferri, &amp; rur&longs;us effluere,
<pb/>47
quou&longs;que <figure/>
totum vas
ABDC ex-
inaniatur,
&longs;i modo dia-
bet&ecedil; princi-
pia habeant
prop fun-
dum va&longs;is,
ita vt &longs;olum
aqu&aelig; fluxus
re&longs;eruetur.</p>
<p type="head"><i>De concordi&aelig; crateribus XIIII.</i></p>
<p type="main">Duobus va&longs;is in  quadam ba&longs;i exi&longs;tenti-
bus, &amp; vno ip&longs;orum repleto vino, altero au-
tem vacuo exi&longs;tente, &amp; vtri&longs;que canales a-
pertos habentibus, non effluit vinum, ni&longs;i &
alterum vas aqua impleatur: tunc enim ex
vno quidem eorum, vinum, ex altero autem
aqua effluit, quoad vtraque exinaniantur. di-
cuntur autem concordi&aelig; crateres.</p>
<p type="main">Sit ba&longs;is quidem, in qua va&longs;a collocantur ABCD: va-
&longs;a autem &longs;int EF, in quorum vtroque &longs;it inflexus &longs;iphon,
in va&longs;e quidem E &longs;iphon GHK; in F uero LMN, qui
habeant exteriores exce&longs;&longs;us in canales de&longs;inentes. curui-
<pb/>48
<figure/>
tates vero ad va&longs;orum o&longs;cula emineant. &amp; alter tubus 
per ba&longs;im in va&longs;a inflectatur, qui &longs;it XOPR, cuius o&longs;cu-
la XR &longs;int ip&longs;as tuborum curuitates. in vas autem
E infundatur vinum, ita ut humidi &longs;uperficies non &longs;it &longs;u-
pra tubi curuitatem H. Hucusque igitur vinum non
fluit, propterea qu&ograve;d tubus non habet principium flu-
xus. Qu&ograve;d &longs;i in vas F aquam infundamus adeo, ut ip-
&longs;ius &longs;uperficies excedat curuitatem M, tunc aqua defluet
perq; tubum XOPR feretur in vas E, &amp; principium flu-
xus vino dabit: &amp; tunc vtraque va&longs;a effundent, hoc qui-
dem vinum, illud vero aquam.</p>
<pb/>49
<p type="main">Si in qu&aelig;dam va&longs;a aqua infundatur, vox
redditur melancoryphi, vel &longs;ibilus. con&longs;trui-
tur autem hoc modo.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit ba&longs;is pr&aelig;clu&longs;a ABCD, &amp; per AD operculum in-
fundibulum EF traijciatur, cuius caulis di&longs;tet a fundo,
quantum ad aqu&aelig; fluxum &longs;atis &longs;it, &amp; operculo coarcte-
tur. Sit etiam syringula CHK; qu&aelig; &longs;onum fundere con-
&longs;ucuerit; &amp; &longs;imul perforetur cum ba&longs;i, &amp; operculo AD
&longs;imiliter coarctetur. o&longs;culum autem eius K incuruetur in
aquulam appo&longs;ito paruo va&longs;e, quod &longs;it L. infu&longs;a igitur
aqua per infundibulum EF, contingit aerem, qui e&longs;t in
ba&longs;i, extru&longs;um procedere per syringulam GHK; &amp; ita
&longs;onum edere. Qu&ograve;d &longs;i syringul&aelig; pars extrema incurua-
ta &longs;it in aquam, &longs;trepitans apparet &longs;onus, ita ut melan-
coryphi vox reddatur. Si vero non apponatur aqua, &longs;ibi-
lus tantum erit.</p>
<pb/>50
<p type="head">XV.</p>
<p type="main">Voces igitur per &longs;yringas fiunt, &longs;ed diffe-
rentes &longs;oni redduntur &agrave; &longs;yringis, vel tenuiori-
bus, vel cra&longs;sioribus, vel etiam in longitu-
dinem exten&longs;is, vel contractis. vel cum pars
ip&longs;arum in aquam immergitur, aut vberio-
rem, aut exiliorem, adeo vt multarum aui-
cularum hoc modo voces efficiantur. Con-
&longs;tuuntur autem vel in fonte, vel in antro,
uel uniuer&longs;e ubicumque aqua influit, auicu-
l&aelig; mult&aelig; per ordinem di&longs;po&longs;it&aelig;, &amp; his a&longs;si-
dens noctua, qu&aelig; &longs;ua &longs;ponte ad auiculas con-
uertitur, &amp; rur&longs;us auertitur. auer&longs;a autem ea
cantant auicul&aelig; &amp; rur&longs;us ad ip&longs;as conuer&longs;a
non amplius cantant: atque hoc s&aelig;pius fit. 
Con&longs;truitur autem hoc modo.</p>
<p type="main">Sit canaliculus &longs;emper fluens A, &amp; ip&longs;i &longs;ubijciatur pr&aelig;-
clu&longs;um vas BCDE, habens &longs;piritalem diabetem, uel &longs;i-
phona inflexum FG, &amp; demi&longs;&longs;um infundibulum HK, cu-
ius caulis di&longs;tet &agrave; fundo va&longs;is quantum ad aqu&aelig; fluxum
&longs;atis &longs;it. habeat autem plures &longs;yringulas, quales antea di-
ximus, vt in L. Itaque dum vas BCDE aqua impletur,
continget aerem, qui e&longs;t in ip&longs;o, extru&longs;um per &longs;yringu-
las, auicularum cantus imitari. vnaqu&aelig;que enim &longs;yrin-
<pb/>51
gularum in vnamquamque auiculam &longs;ecundum os ter-
minatur. &longs;ed dum po&longs;t repletionem exinanitur per tu-
bum CF, non amplius cantare.</p>
<figure/>
<p type="main">Vt autem noctua ad auiculas conuerta-
tur, &amp; auertatur, &longs;icuti traditum e&longs;t, ante
<pb/>52
con&longs;truentur ea, de quibus dicemus.</p>
<p type="main">Sit enim in aliqua ba&longs;i M axis rectus, &amp; tornatus NX, cir-
ca quem aptetur &longs;yringa OP, qu&aelig; expedite circa ip&longs;um
conuerti po&longs;sit. huic autem compactum &longs;it paruum tym-
panum RS, in quo in&longs;i&longs;tet noctua ip&longs;i coagmentata, &
circa &longs;yringam du&aelig; caten&aelig; in contrariam partem di&longs;&longs;o-
lut&ecedil; TY VG, qu&aelig; per duas trochleas referantur, TY
quidem ab pondus Z &longs;u&longs;pen&longs;um, VG vero ad vas con-
cauum xxx &longs;ubiectum &longs;iphoni vel &longs;piritali diabet&aelig; FG. 
Contingit igitur dum vas BCDE exinanitur, humid&utilde;
ferri in vas xxx, &longs;yringam&qacute;ue OP &amp; noctuam conuerti,
ita vt ad auiculas &longs;pectet. exinanito autem BCDE va-
&longs;e, &amp; ip&longs;um vas xxx exinaniri per aliquem &longs;iphonem, vel
&longs;piritalem diabetem, qui e&longs;t in ip&longs;o. quare rur&longs;us pro-
pendens pondus Z noctuam auertet eo tempore, quo
vas BCDE impletur aqua, &amp; rur&longs;us auicularum vo-
ces redduntur.</p>
<p type="head">XVI.</p>
<p type="main">Simili ratione &amp; tubarum &longs;oni fiunt.</p>
<p type="main">Quando enim in vas pr&aelig;clu&longs;um demittatur caulis in-
fundibuli, parum &agrave; fundo di&longs;tans, &amp; va&longs;is operculo
coarctetur: deinde tuba habens &amp; codona &amp; lingulam,
&longs;imul perforata cum va&longs;e in parte &longs;uperiori ip&longs;ius; con-
tingit infu&longs;o per infundibulum humido aerem, qui in
ip&longs;o e&longs;t, extru&longs;um per lingulam &longs;onum perficere.</p>
<pb/>53
<p type="head">XVII.</p>
<p type="main">Apertis templi valuis &longs;onus tub&aelig; hoc mo-
do efficitur.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit po&longs;t valuas vas ABCD aquam habens, in quo &longs;it
&longs;uffocarium, hoc e&longs;t vas &longs;y&longs;tomum inuer&longs;um F, quippe
cuius os &longs;en&longs;im c&otilde;trahitur. eius fundo perforato aptetur
tuba habens &amp; codona, &amp; lingulam: canali autem tub&aelig;
<pb/>54
apponatur regula LM, coagmentata &longs;uffocatorio. cana-
li&qacute;; tub&aelig; alligata: &amp; in extremitate eius habens colyma-
tion Z, hoc e&longs;t chelonarion, cui &longs;ubijciatur regula NX,
&longs;u&longs;tinens &longs;uffocatorium F, tantum ab aqua di&longs;tans, quam
tum &longs;atis &longs;it. &amp; regula NX circa fibulam O moueatur. 
in extremitate autem regul&aelig; X catena, vel funis, alliga-
ta referatur per orbiculum P ad partem valuarum, po&longs;te-
riorem. continget igitur valuis apertis extentum funem
trahere extremitatem regul&aelig; Y, ita ut regula NX non
amplius colymatio Z &longs;ubijciatur. hoc autem permutato
&longs;uffocatorium in aquam delatum tub&ecedil; &longs;onum efficiet,
propterea qu&ograve;d aer, qui e&longs;t in ip&longs;o per lingulam, &amp; co-
dona extruditur.</p>
<pb/>55
<p type="head">XVIII.</p>
<p type="main">In qu&aelig;dam va&longs;a prius in fu&longs;o vino, quan-
do aquam infundimus, interdem quidem a-
qua pura, interdum vero purum vinum ef-
fluit. con&longs;truitur autem hoc modo.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit vas ABC habens duo diaphragmata DE FG, &
per vtraque ip&longs;orum impellatur tubus HK, coarctatus
diaphragmatibus, &amp; perforatus foramine L paulo &longs;upra
diaphragma FG. &longs;ub diahpragmate vero DE  &longs;it ut &longs;piracu-
<pb/>56
lum M in ventre va&longs;is. His ita &longs;e habentibus. &longs;i quis com-
prehendens effluxionem C infundat vinum, procedet
per foramen L in locum DEFG. aer enim, qui in ip&longs;o
e&longs;t per &longs;piraculum M recedet. Quando igitur digito ob-
turemus &longs;piraculum M, vinum in DEFG loco detinebi-
tur. &amp; quando aquam infundamus in  partem va&longs;is AB
DE claudentes &longs;piraculum M pura fluet aqua. Si vero di-
mittamus M &longs;piraculum, c&utilde; adhuc in parte &longs;upereriori &longs;it
aqua, mixt&utilde; effluet. &amp; po&longs;tea qu&agrave;m aqua effluxerit, tunc
purum effluet vinum. licet etiam &longs;&ecedil;pius dimi&longs;&longs;o &longs;piracu-
lo M differentes effluxiones fieri. &longs;ed melius e&longs;t prius in-
fundentes aquam in locum DEFG, &longs;piraculum&qacute;ue c&otilde;-
prehendetes vinum infundere. continget enim aliquan-
do quidem purum effluere vinum; dimi&longs;&longs;o autem &longs;pira-
culo mixtum: &amp; rur&longs;us comprehen&longs;o vinum purum ef-
fluere: id&qacute;ue toties fiet, quoties ip&longs;i voluerimus.</p>
<pb/>57
<p type="head">XIX.</p>
<p type="main">Cratere in quadam ba&longs;i collocato, &amp; ple-
no exi&longs;tente vino, quantumcumque ex eo
qui&longs;piam hau&longs;erit, rur&longs;us plenus erit crater. 
con&longs;truitur autem hoc modo.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit vas AB, o&longs;culum habens inter&longs;eptum diaphragma-
te CD iuxta ip&longs;um collum: &amp; per diaphragma demitta-
tur tubus EF, paulum &agrave; fundo di&longs;tans; alter autem tu-
bus GH per fundum impellatur, parum di&longs;tans &agrave; dia-
phragmate CD: &amp; va&longs;is fundum ad K perforetur, &longs;u-
matque tubulum KL. At ip&longs;um vas AB in quadam ba&longs;i
MNXO collocetur, per quam &longs;it tubi GH exce&longs;&longs;us: &
<pb/>58
crater &longs;it PR. per ba&longs;im vero MNXO &longs;it tubus ST &longs;i-
mul cum ba&longs;i, &amp; cratere perforatus; qui habeat altitudi-
nem a qualem o&longs;culo H ip&longs;ius GH tubi. infundamus
igitur vinum per tubum EF in vas AB: aer enim per tu-
bum GH exibit. &amp; &longs;i quidem KL tubulus aperius &longs;it,
vinum quod infunditur per ip&longs;um in ba&longs;im, &amp; in crate-
rem procedet. &longs;i uero obturetur, tunc vas AB implebi-
tur. itaque infundamus vinum, &amp; in ba&longs;im MNXO, &
in PR craterem, adeo vt crater plenus &longs;it, &amp; ba&longs;is MN
XO impleatur v&longs;que ad GH tubi o&longs;culum. Quo quidem
facto &amp; obturato o&longs;culo E, vinum quod e&longs;t in AB va&longs;e
non amplius per tubum KL in ba&longs;im fluet, quippe cum
non habeat alium aerem, quem in locum vacuarum &longs;ub-
&longs;tituat: erat enim ei aditus per o&longs;culum E. Quando igi-
tur ex cratere vinum exhauriemus, aperietur E o&longs;cul&utilde;:
& &longs;ubeunte aere rur&longs;us vinum fluet in ba&longs;im &amp; in crate-
rem PR, quoad plenus fiat. atque hoc toties erit, quo-
ties vinum ex cratere hauriemus. oportebit autem &amp; ba-
&longs;im MNXO perforatam e&longs;&longs;e foramine Y. vt aer, qui e&longs;t
in va&longs;e AB vino cedens per o&longs;culum G ingrediatur, &
per foramen Y exeat.</p>
<p type="head">LXX.</p>
<p type="main">Qu&ograve;d &longs;i in v&longs;um idem parate velimus, vt
cratere in aliquo loco collocato, quanquam 
ex ip&longs;o plurimum aqu&aelig; hauriatur, tamen
&longs;emper plenus exi&longs;tat, ita con&longs;truetur.</p>
<p type="main">Sit vas AB, &amp; in eo aqua, qu&aelig; ad fururum v&longs;um &longs;uf-
ficiat. canalis autem ex ip&longs;o &longs;it CD, cui &longs;ubijciatur tor-
cular GH: &amp; regula qu&ecedil;dam iuxta canalem aptetur EF.</p> 
<pb/>59
<figure/>
ad cuius extremitatem E &longs;u&longs;pendatur &longs;uber K, exi&longs;tens
in torculari. ad F vero religetur catenula habens pondus
plumbeum X, quod ita &longs;it con&longs;tructum, vt &longs;ubere K in
torcularis aqua innatante claudatur canalis. euacuata
autem aqua ex torculari, de&longs;cendens &longs;uber canalem ape-
rat; ita ut rur&longs;us influens aqua &longs;uber extollat: &amp; rur&longs;us
canalis claudatur. oportebit autem &longs;uber grauius e&longs;&longs;e eo
pondere, quod ad X con&longs;tituitur. Sit autem iam dictus
crater LM in aliquo loco po&longs;itus, cuius labrum &longs;it in ea-
dem &longs;uperficie, in qua torcularis aqua, quando &longs;ubere
innatante canalis non amplius influit: ex torculari vero
feratur tubus in fundum crateris HN. cum igitur pleno
exi&longs;tente cratere hau&longs;erit quis aquam, &longs;imul &amp; eam, qu&aelig;
e&longs;t in HG torculari euacuabit: de&longs;cend&etilde;&longs;q; &longs;uber canal&etilde;
aperiet: &amp; influens in torcular, &amp; craterem aqua efferet,
& extollet &longs;uber, ita vt rur&longs;us non amplius influat. at-
que hoc toties fiet, quoties quis ex cratere aquam ab-
&longs;tulerit.</p>
<pb/>60
<p type="head">XXI.</p>
<p type="main">In &longs;pondea, hoc e&longs;t in va&longs;a &longs;acrificij inie-
cto quinque drachmarum numi&longs;mate, aqua
ad in&longs;pergendum effluit.</p>
<p type="main">Sit spondeum, <figure/>
&longs;iue the&longs;aurus AB
CD, cuius o&longs;cul&utilde;
A &longs;it detectum: &
in the&longs;auro &longs;it vas
FGHK habens
aquam, &amp; pyxid&etilde;
L, ex qua canalis
LM extra feratur. 
va&longs;i autem appo-
natur regula recta
NX, circa quam
alia regula apte-
tur QP, habens ad
O platy&longs;mation R
parallelum fundo
va&longs;is: &amp; iuxta P ad
S habens opercu-
lum pyxidi L con-
gruens, ita vt aqua
per canalem LM
non fluat. &longs;it aut&etilde
pixidis opercul&utilde;
grauius platy&longs;matio R: &amp; vtri&longs;que videlicet numi&longs;mate,
& platy&longs;matio ip&longs;o leuis. Cum igitur per o&longs;culum A nu-
mi&longs;ma inijciatur, incidet in platy&longs;mation R: &amp; deprimens
regulam OP inclinabit, extollet autem pyxidis opercul&utilde;,
ita vt aqua fluat. po&longs;tea excidente numi&longs;mate rur&longs;us o-
perculum pyxidem ob&longs;truet, vt non amplius fluat aqua.</p>
<pb/>61
<p type="head">XXII.</p>
<p type="main">In vas multis humorum generibus perid&etilde;
o&longs;culum iniectis, &longs;ero&longs;um vnumquodque
per eundem canalem defluere, quodcum-
que elegerimus.</p>
<p type="main">Sit aliquod <figure/>
vas AB, collum
habens ob&longs;tru-
ctum diaphra-
gmate CD. ha-
beat etiam dia-
phragmata re-
cta, &amp; exten&longs;a u&longs;-
que ad ip&longs;&utilde; dia-
phragma CD,
qu&ecdil; faci&atilde;t tot lo-
ca, quot humo-
res inijcere veli-
mus. &longs;int autem
inpr&ecedil;&longs;entia duo,
videlicet FE. &
&itilde; diaphragmate
CD &longs;int forami-
na tenuia tam-
quam cribri, ten-
dentia in vtrum-
que locum. &longs;ub diaphragmate vero &longs;int &longs;piracula GH,
qu&aelig; in loca deferant. &amp; in fundo tubuli KL &longs;imul cum
locis perforati; &amp; deferentes in vnum communem cana-
<pb/>62
lem M. Si igitur comprehendentes &longs;piracula GH, &
canalem M, infundamus per o&longs;culum vnum aliquem ex
humoribus, in nullum ingredietur locum, propterea
quod aer, qui e&longs;t in ip&longs;is egre&longs;&longs;um non habeat. Si vero
vnum ex &longs;piraculis dimittamus, humor in eum locum fe-
retur, cuius e&longs;t &amp; &longs;piraculum. po&longs;tea rur&longs;us compreheu-
&longs;o &longs;piraculo, quando alterum humorem infundamus, &
dimittamus alterum &longs;piraculum, rur&longs;us in alterum loc&utilde;
humor deferetur. itaque &longs;piracula omnia comprehen-
dentes &longs;imul cum foraminibus, qu&aelig; &longs;unt in cribro, qu&atilde;-
quam canalem M dimittamus, nihil tamen effluet, ni&longs;i
dimittatur alterum &longs;piraculum. tunc enim aere aditum
habente fluet humor, qui in eo loco continetur. com-
prehen&longs;o autem &longs;piraculo, &amp; altero dimi&longs;&longs;o, rur&longs;us idem 
continget.</p>
<pb/>63
<p type="head">XXIII.</p>
<p type="main">Duobus va&longs;is in quadam ba&longs;i exi&longs;t&etilde;tibus,
& vno quidem eorum repleto uino, altero
autem uacuo, quantum in uacuum aqu&aelig; in-
fundamus, tantum uini ex altero fluet. con-
&longs;truitur autem hoc modo.</p>
<figure/>
<pb/>64
<p type="main">Sint in quadam ba&longs;i AB duo va&longs;a CD EF, qu&aelig; o&longs;cu-
la ob&longs;tructa habeant diaphragmatibus GH KL. tubus
autem MNXO impellatur per ba&longs;im, &amp; in va&longs;a reflecta-
tur, &agrave; diaphragmatibus parum di&longs;tans &longs;ecundum MO. 
& in va&longs;e quidem EF &longs;it inflexus &longs;iphon PRS, curuitatem
habens ad o&longs;culum va&longs;is: &amp; alterum ip&longs;ius crs extra fera-
tur in canalem conformatus. per diaphragma vero GH
demittatur infundibulum TY, cuius caulis coarctetur
diaphragmati, &amp; parum a fundo di&longs;tet. infundatur igitur
vinum in vas EF per aliquod foramen V, quod rur&longs;us
po&longs;t infu&longs;ionem obturetur. Itaque &longs;i per infundibulum
in vas CD aquam inijciamus, continget aerem, qui e&longs;t
in ip&longs;o expul&longs;um procedere in vas EF per tubum MN
XO: &amp; ob id vinum, quod in eo va&longs;e continetur, extru-
dere. atque hoc erit toties, quoties aquam infundamus. 
& manife&longs;tum e&longs;t expul&longs;um aerem eandem, quam infu-
&longs;a aqua molem habere: &amp; tantumdem etiam vini extru-
dere. Qu&ograve;d &longs;i non ad&longs;it inflexus &longs;iphon, &longs;ed &longs;olum ca-
nalis ad S, pote&longs;t idem fieri, ni&longs;i aqu&ecedil; violentia canalem
peruincat.</p>
<pb/>65
<p type="head">XXIIII.</p>
<p type="main">Tubum con&longs;tituere, &agrave; quo fluat aqua &amp; ui-
num in quacumq; uoluerimus proportione.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit autem aqua vini dupla: &amp; &longs;it vacuum vas AB, &longs;iue
cylindricum, siue &longs;olidum parallelepipedum orthogo-
nium, cui aliud vas apponatur vndique pr&aelig;clu&longs;um, &
in eadem ba&longs;i po&longs;itum CD, &longs;iue &longs;imiliter cylindricum,
&longs;iue &longs;olidum parallelepipedum orthogonium &amp; ba&longs;is ip-
&longs;ius AB dupla &longs;it ba&longs;is CD; quoniam volumus aquam
vini duplam e&longs;&longs;e. huic autem apponatur aliud vas pr&aelig;-
clu&longs;um EF, in quod vinum infunditur. &amp; per vtraque
CD EF &longs;it tubus GHK, &longs;imul cum diaphragmatibus
ip&longs;orum perforatus, &amp; coarctatus. vas autem EF habeat
inflexum tubum LMN, cuius interius quidem crus di-
&longs;tet &agrave; fundo va&longs;is, quantum ad humidi fluxum &longs;atis &longs;it:
<pb/>66
alterum vero intra inflectatur, &amp; procedat in aliud vas
XO, ex quo tubus PR feratur per omnia va&longs;a, vel etiam
&longs;uppo&longs;itus &longs;ub &longs;ede va&longs;orum locetur, ita vt deor&longs;um in
partem, qu&aelig; e&longs;t ad fundum va&longs;is AB nullo negotio fe-
ratur. &amp; alius tubus ST &longs;imul perforetur cum va&longs;is AB
CD. habeat autem &amp; AB vas iuxta fundum canalicul&utilde;
Y: &amp; canaliculi PR Y in&longs;erantur in canalem VZ clauem
babentem, per quam &amp; aperietur, &amp; claudetur quando
voluerimus. His con&longs;tructis &amp; clau&longs;o VZ canali, &longs;i in
AB vas aquam infundamus, &longs;ecedet pars ip&longs;ius in vas
CD, hoc e&longs;t dimidia per ST tubum, &amp; incidens humor
in vas CD &aelig;qualem ip&longs;i aerem extrudet per tub&utilde; GHK
in vas EF. hic autem &ecedil;quale vinum per tubum LMN in
in vas XO extrudet. Cum igitur canalem VZ aparueri-
mus, fluet per ip&longs;um &amp; aqua in vas AB infu&longs;a, &amp; vinum
ex va&longs;e XO per tubum PR delatum. &amp; factum erit quod proponebatur.</p>
<p type="main">Rur&longs;us igitur vacua manebunt va&longs;a, quando effluente
mixto aer in ip&longs;a per tubum PR procedet.</p>
<p type="head">XXV.</p>
<p type="main">Va&longs;e exi&longs;tente, in quo aqua &longs;it; &amp; exi&longs;ten-
te in eo canali, in quo clauis, animali uero
in aqua innantante, quantumcunque aqu&aelig;
per canalem auferamus, ex animali uinum af-
fluet ad datam propo&longs;itionem dimi&longs;&longs;&ecedil; aqu&aelig;.</p>
<p type="main">Sit enim aqu&aelig; vas AB, canalem habens C occlu&longs;um:
& in aqua innatet lebetarium D, tubum habens EF in
animal efformatum. apponatur autem vas vin&utilde; habeas
GH, in quo &longs;iphon inflexus &longs;it KLM, cuius vnum qui-
<pb/>67
dem crus in-
tra <figure/> vas GH
contineatur,
alterum vero
extra, in tu-
bum EF de-
ferens. Itaq;
&longs;i per M o&longs;cu-
lum inferius
vinum attra-
hamus, fluet
in EF tubum
quou&longs;que vi-
ni &longs;uperficies
& qu&aelig; e&longs;t in
va&longs;e GH, &
qu&aelig; in tubo EF in vna recta linea con&longs;tituatur. Sit igitur
&longs;ecundum rectam lineam NXOP, &amp; ad punctum P ca-
naliculus R apertus &longs;it. Huc&longs;uque quidem vinum non
&longs;iuit. &longs;ed cum per canalem C quantumcumque aqu&ecedil; au-
feramus, de&longs;cendet lebetarum D, cum quo &amp; EF tubus,
ita vt vini &longs;uperficies depre&longs;sior fiat &longs;uperficie NX, ac
propterea cum &longs;iphonis pars extrin&longs;eca depre&longs;sior facta
&longs;it, rur&longs;us fluet vinum in tubum EF, &amp; per canalem R
extraferetur. atque hoc toties erit, quoties aquam per 
canalem C auferamus. &amp; tunc ad proportionem aqu&aelig;
defluentis vinum effluet. habeat autem va&longs;is AB ba&longs;is ad
ba&longs;im ua&longs;is GH datam proportionem, &amp; ita fiet, quod
faciendum proponebatur.</p>
<p type="head">XXVI.</p>
<p type="main">Si uelimus infundentes aquam in aliquod
<pb/>68
vas, ad huius proportionem vinum effluere,
ita faciemus.</p>
<p type="main">Sit enim rur&longs;us vas aquam habens AB, &amp; vas habens
vinum GH. tubus autem EF &longs;it extra vas AB: &amp; in AB
va&longs;e innatet &longs;ph&aelig;rula D, ex qua funis pertuchleas ST ad
tubum EF religetur, vt ip&longs;am &longs;u&longs;pendat, alia vero om-
nia &longs;int eadem qu&aelig; &longs;upra diximus. contingit igitur in-
iecta in vas AB aqua, &longs;ph&aelig;rulam D extolli, &amp; ita demit-
tere tubum EF adeo, vt rur&longs;us vinum effluat.</p>
<p type="head">ALITER. Pote&longs;t aut&etilde; &amp; aliter idem effici.</p>
<p type="main">Funis enim ex &longs;ph&ecedil;rula D per trochleam S referatur in
aliam trochleam T, &amp; per hanc ad KLM &longs;iphonem reli-
getur. continget igitur eleuata &longs;ph&aelig;rula D demitti &longs;i-
phonem KLM fune &longs;u&longs;pen&longs;um, ita vt cum extrin&longs;ecum
&longs;iphonis crus maius efficiatur, vinum per o&longs;culum M ef-
fluat.</p>
<figure/>
<pb/>69
<p type="main">Siphones autem, quibus vtuntur ad in-
cendia hoc modo con&longs;truuntur.</p>
<figure/>
<p type="main">Sint duo modioli &aelig;rei torno expoliti &longs;ecundum inte-
riorem eorem &longs;uperficiem ad embolos, quemadmod&utilde;
hydrauleorum modioli ABCD EFGH: emboli ip-
&longs;is congruentes &longs;int KL MN, &longs;imul vero modiolie per-
forentur inter&longs;e&longs;e per tubum XODF: &amp; ex partibus ex-
terioribus intra XODF tubum habeant a&longs;&longs;aria appo&longs;ita
PR, qualia in &longs;uperioribus dicta &longs;unt, ita vt in partem
<pb/>70
modiolorum exteriorem aperiantur. Habe&atilde;t etiam mo-
dioli in fundis rotunda foramina ST obturata axibus ex-
politis Y xxx  Q xxx, per quos sibul&ecedil; xxx xxx  traducantur ag-
glutinat&ecedil;, vel coniunct&ecedil; modiolorum fundis, habente&longs;-
&qacute;ue colymatia ex partibus extremis, vt ne axes ex ip&longs;is
amplius extrahantur. emboli vero habeant rectas regu-
las compactas in medio xxx quibus iungatur regula Z xxx,
qu&aelig; ad medium quidem moueatur circa fibulam xxx ma-
nentem, ad regulas vero xxx mouentur circa fibulas xxx xxx. 
At &longs;imul cum tubo XODF peforatur alius tubus re-
ctus xxx xxxx in bifidum &longs;ci&longs;&longs;us ad xxx: &amp; habens &longs;meri&longs;matia,
per qu&ecedil; humidum exprimit, qualia &amp; ante dicta &longs;unt in
va&longs;e potui aquam exhibente, per aerem in ip&longs;o compre&longs;-
&longs;um. &longs;i igitur dicti modioli vn&agrave; cum alijs, qu&aelig; con&longs;tru-
cta &longs;unt, in vas aqu&aelig; xxx xxx xxx xxx inijciantur: &amp; aptetur regu-
la Z xxx, ex eius partibus extremis circa fibulam xxx vici&longs;-
&longs;im motis, emboli de&longs;cendentes per tubum xxx xxx, &amp; per o-
&longs;culum ver&longs;atile xxx humidum exprimunt. embolus enim
KL a&longs;cendens aperit quidem foramen S eleuato Q xxx
axe, occludit vero a&longs;&longs;ari&utilde; P. &amp; de&longs;cend&etilde;s occludit S fora-
men, &amp; ip&longs;um P aperit, per quod aqua eli&longs;a exprimitur. 
Eandem contingunt &amp; circa embolum MN. tubulus igi-
tur xxx abnuens, &amp; annuens ad datam altitudinem aquam
expuit, non tamen ad datam cunuer&longs;ionem, ni&longs;i &amp; to-
tum in&longs;trumentum conuertatur. Hoc autem &amp; tardum
e&longs;t &amp; mole&longs;tum ad vrgentes nece&longs;sitates. &longs;ed vt facile ad
datum locum humor expuatur, faciemus tubum E xxx &longs;e-
cundum longitudinem ex duobus inter &longs;e coaptatis con-
&longs;tantem, quorum vnus tubo XODF coniunctus &longs;it, al-
ter autem bifido, quod e&longs;t ad xxx: etenim conuer&longs;o &longs;upe-
riori tubo, &amp; annuente tubulo xxx, expre&longs;sio fit ad quem-
cumque voluerimus locum: &amp; habebit de&longs;uper coapta-
tus tubus colymatia, ne ob aqu&aelig; violentiam ex in&longs;tru-
<pb/>71
mento excidere cogatur. h&ecedil;c autem erunt ad &longs;imilitudi-
nem litter&aelig; xxx ip&longs;i congiutinata, &amp; conuer&longs;a circa annu-
lum inferiori tubo circumpo&longs;itum,</p>
<p type="head">XXVIII.</p>
<p type="main">In aliquo aqu&aelig; fluxionem habente
con&longs;truitur animal &longs;iue ex &ecedil;re, &longs;iue ex alia ali-
qua materia, quod oblato ip&longs;i poculo bibit
cum &longs;trepitu &amp; clamore, vt fitire videatur. 
e&longs;t autem con&longs;tructio talis.</p>
<p type="main">Sit vas AB, in <figure/>
quod influit cana-
liculus C: &amp; in eo
&longs;it inflexus &longs;iph&otilde;,
&longs;iue &longs;piratilis dia-
betes DEF, cu-
ius alterum crus
extra va&longs;is fund&utilde; 
excedat. ip&longs;i vero
&longs;ubijciatur ba&longs;is 
pr&aelig;clu&longs;a GHKL,
habens &amp; ip&longs;a in-
flexum &longs;iphonem
MNX. &amp; o&longs;culo
F &longs;ubijciatur OP
inf&utilde;dibul&utilde;, cuius
caulis feratur in
ba&longs;im GHKL,
tantum di&longs;tans &agrave;
fundo, quantum
<pb/>72
ad aqu&aelig; fluxum &longs;ufficiat. animalis autem o&longs;culum &longs;it ad
R, vbi tubus ponatur, per vnum pedem, vel per aliam
aliquam animalis partem occulte in ba&longs;im delatus, qui
&longs;it in RST. continget igitur repleto AB va&longs;e humorem &longs;u-
perfluentem in OP infundibulum ferri: &amp; impleri ba&longs;im
GHKL, ip&longs;um&qacute;; AB vas exinaniri. Rur&longs;us autem re-
pleta ba&longs;i &longs;uperfluens humor per &longs;iphonem MNX ba&longs;im
exinaniet. dum&qacute;; ea exinanitur, aer per o&longs;culum R exina-
nitum replebit locum. Quando igitur ip&longs;i R poculum
offeramus, ab&longs;orbetur vi attractus humor pro aere quo-
u&longs;que ba&longs;is exinanita fuerit. &amp; ita rur&longs;us vas AB reple-
tum exinanitur; &amp; &longs;equuntur eadem, qu&aelig; dicta &longs;unt.
vt autem tempore opportuno, hoc e&longs;t dum ba&longs;is exina-
nitur, poculum offeramus, &longs;it aliquod motum ab efflu-
xione, qu&aelig; fit per &longs;iphonem MNX, aqua &longs;cilicet in ip-
&longs;um incid&etilde;te. in quod re&longs;picientes, cum mouebitur, tunc
poculum offeremus.</p>
<p type="head">XXIX.</p>
<p type="main">E&longs;t autem &amp; aliter exi&longs;tente aqu&aelig; influ-
xione, &amp; pani&longs;co auer&longs;o, bibere ip&longs;um a-
nimal.</p>
<p type="main">Sit enim ba&longs;is vundique pr&aelig;clu&longs;a ABCD, diaphrag-
ma habens &longs;ecundum medium. in &longs;ede vero in&longs;i&longs;tat ani-
mal, &amp; tubus per os ip&longs;ius &longs;it EFG. habeat&qacute;; ba&longs;is infle-
xum &longs;iphonem HKL in loco inferiori, cuius vnum crus
extra fundum excedat. per medium vero diaphragma
&longs;it MN infundibulum, cuius caulis a fundo parum di&longs;tet. 
& ba&longs;i ABCD imponatur altera ba&longs;is XO, in qua pani-
&longs;cus PR in&longs;ideat, habens axonion S, in partem ba&longs;is in-
feriorem excedens, cui tubus TY coniungatur, qui ha-
<pb/>73
beat in extremo phyalulam YV &longs;ibi ip&longs;i coniunctam, &
&longs;imul perforatam. Sit autem tantus TY tubus, ut auer-
&longs;o pani&longs;co phyalu-
la <figure/> YV ponatur 
regione infundi-
buli MN paulo &longs;u-
pra. &amp; in ba&longs;i &longs;it
phyalula QZ  re-
gione infundibu-
li MN, &longs;imul cum
ip&longs;a ba&longs;i perfora-
ta, in quam fera-
tur aqu&ecedil; influxio
xxx tanta, vt maior
&longs;it effluxione, qu&ecedil; 
&longs;it per &longs;iphonem
HKL. feretur igi-
tur pr&aelig;dicta aqua 
per infundibul&utilde;
MN in partem in-
feriorem ba&longs;is AB
CD aere, qui in
ip&longs;a continetur,
per tubum EFG
recedente. &amp; ba-
&longs;is &longs;emper erit ple-
na humido, propterea qu&ograve;d influxio effluxione maior
&longs;it. Quaudo igitur pani&longs;cum auertamus, phyalula YV
 regione infundibuli facta influxionem xxx excipit, qu&aelig; 
quidem per tubum TY in alium &longs;ecedit locum. Itaque 
humido non amplius influente in partem inferior&etilde; ba&longs;is 
ABCD &longs;iphon HKL ip&longs;am exinaniet, aere per tubum
EFG abeunte. Quare animal oblato poculo rur&longs;us bibit.</p>
<pb/>74
<p type="head">XXX.</p>
<p type="main">Pote&longs;t etiam aliter bibere animal, neque
influente aqua, neque alio quopiam pani-
&longs;cum mouente.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit enim ba&longs;is ABCD, animalis autem o&longs;culum &longs;it 
ad E; &amp; per pectus animalis, &amp; po&longs;teriorem pedem, uel
caudam ab o&longs;culo E impellatur tubus EFG in partes in-
teriores ba&longs;is delatus: &amp; po&longs;ita ba&longs;i immobili, tubus E
FG, qui per animal tran&longs;it perforetur tenui, &amp; vix ap-
parente foramine H. &longs;iquis igitur tubum EFG aqua im-
pleat per aliquem tubum &longs;ublimen, cuius extremum
apponatur ip&longs;i H, manebit tubus EFG aqua plenus,
qu&ograve;d ip&longs;ius o&longs;cula ex &aelig;quo iaceant. &amp; cum ori poculum
admoueamus, atque aliquam ip&longs;ius partem demerga-
mus, continget tubi EFG membrum quod e&longs;t ad G ma-
ius fieri, &amp; ob id humidum attrahere. hoc autem in ba-
&longs;im ABCD deferetur. quare nulla e&longs;t nece&longs;sitas in hac
con&longs;tructione ba&longs;im pr&aelig;clu&longs;am e&longs;&longs;e.</p>
<pb/>75
<p type="head">XXXI.</p>
<p type="main">In &longs;acris &aelig;gyptiorum ad porticus ror&aelig; &aelig;-
re&aelig; ver&longs;atiles fiunt, vt qui ingrediuntur ip-
&longs;as conuertant, propterea qu&ograve;d &aelig;s purgare
videatur. Sunt autem &amp; va&longs;a ad in&longs;per&longs;io-
nem, ut ingredientes a&longs;pergantur. Opor-
teat igitur facere, ut conuer&longs;a rota aqua ex
ip&longs;a fluat ad in&longs;per&longs;ionem, vt dictum e&longs;t.<p type="main">
<p type="main">Sit po&longs;t portic&utilde; <figure/>
vas aqu&aelig; occult&utilde; 
ABCD, perfora-
tum in fundo fora-
mine E.  &amp; &longs;ub fun-
dum conglutine-
tur fi&longs;tula FGHK,
habens &amp; ip&longs;a fora-
m&etilde;  regione eius,
quod e&longs;t in fundo,
intra quam &longs;it alia
fi&longs;tula LM, ad L ip-
&longs;i FGHK aggluti-
nata, habens  re-
gione E foramen
P. inter dictas vero
duas fi&longs;tulas alia
aptetur NXOR, ita vt utramque contingat, &amp; habeat
foramen S  regione ip&longs;ius E. Cum igitur dicta forami-
na &longs;ibi ip&longs;is re&longs;pondeant, &longs;iquis aquam in vas ABCD
infundat, extra fluet per fi&longs;tulam LM. Si vero conuerta-
mus fi&longs;tulam NXOR, ita vt foramen S permutetur, non 
<pb/>76
amplius fluet. Itaque fiat rota fi&longs;tul&ecedil; NXOR  coniuncta.
ergo ip&longs;a conuer&longs;a s&aelig;pius aqua effluet.</p>
<p type="head">XXXII.</p>
<p type="main">Va&longs;e vno exi&longs;tente inijcere per os ip&longs;ius
plura vini genera, &amp; per eundem  canalem &longs;u-
mere vnumquodque ip&longs;orum, quod quis ele-
gerit, ita vt pluribus vina inijcientibus, vnu&longs;-
qui&longs;que proprium &longs;umat, &amp; &longs;igillatim tantum, quantum ab ip&longs;o iniectum fuerit.</p>
<p type="main">Sit vas pr&aelig;clu&longs;um ABCD, collum inter&longs;eptum ha-
bens diaphragmate EF: &amp; inter&longs;epiatur tot&utilde; vas in tot
loca, quot voluerimus vina e&longs;&longs;e. &longs;int&qacute;ue diaphragmata
GH KL, vt tria loca fiant MNX, in qu&aelig; vinum inijcia- 
tur. perforetur autem diaphragma EF &longs;ecundum vn&utilde;-
quemque locum minutis foraminibus. &amp;  &longs;int  foramina
OPR, ex quibus erigantur tubuli PS OT RY in va&longs;is
collum, &longs;imul cum ip&longs;o perforati. &amp; iuxta vnumquem-
que tubulum &longs;int foramina minuta in diaphragmate EF
in&longs;tar cribi, per qu&aelig; humidum in propria loca defera-
tur. Quando igitur volumus infundere vnumquodque 
vinum, comprehendemus digitis &longs;piracula STY: &amp; per
collum xxx vinum infundemus. hoc autem in nullum lo-
cum procedet, qu&ograve;d aer, qui in locis continetur, non
habet egre&longs;&longs;um. &longs;ed cum remi&longs;erimus vnum &longs;pirculor&utilde; 
STY, aer qui in eo loco e&longs;t, per cribrum excedet, vino
in locum incidente. Rur&longs;us &longs;piraculum comprehenden-
tes, aliud &longs;imiliter remittemus, &amp; alterum inijciemu;
<pb/>77
<figure/>
vinum. po&longs;tea deinceps reliqua, quotcumque vina fue-
rint; &amp; loci numero &ecedil;quales in va&longs;e ABCD. Excipie-
mus autem vnumquodque ip&longs;orum &longs;igillatim per eun-
dem canalem hoc modo. infundo va&longs;is ABCD ex &longs;in-
gulis locis &longs;inguli procedant tubi. ex loco quidem M tu-
bus Q xxx, ex N vero tubus xxx Z, &amp; ex X tubus VI, quo-
rum extrema xxx ZI &longs;imul perforentur cum alio tubo xxx Z
I xxx. Rur&longs;us alius tubus xxx xxx intra ip&longs;um xxx ZI xxx diligenter
aptetur, obturatus ad interiorem partem xxx, haben&longs;&qacute;ue
foramina  regione o&longs;culorum xxx ZI, ita vt conuer&longs;o tu-
bo xxx xxx foramina ad vnum quodque ip&longs;orum adducta ex-
cipiant vinum, quod in &longs;ingulis ip&longs;orum continetur; &
per o&longs;culum exterius tubi xxx xxx extra efflundant. tubo au-
<pb/>78
tem xxx xxx  coniunctus &longs;it ferreus obeli&longs;cus xxx xxx. &amp; ad partem
quidem xxx ex plumbo agglutinatur pondus xxx; ad xxx vero
fibula ferrea xxx xxx, habens in medio phialul&atilde; agglutinat&atilde;
xxx cuius concaua ad &longs;uperiora &longs;pectent. Sit autem &amp; co-
nus colurus concauus, cuius maior circulus xxx, &amp; minor
xxx, per quem &amp; fibula xxx xxx xxx procedat. fiant etiam &longs;ph&ecedil;ru-
l&aelig; plumbe&ecedil; in&aelig;quales, qu&aelig; tot numero &longs;int, quot &
loci MNX. &longs;i igitur minorem &longs;ph&aelig;rulam imponamus
phialul&aelig; xxx xxxx, cum &longs;it grauis ad inferiorem partem ferre-
tur; quou&longs;que   coni coluri &longs;uperficiem concauam contin-
gat, &amp; conuertant tubum xxx xxxx, ita vt foramen quod e&longs;t in
ip&longs;o fiat  regione xxx, &amp; excipiat vinum in eo loco con-
tentum. quod quidem v&longs;que eo fluet, quoad &longs;ph&aelig;ra phia-
lul&aelig; imponatur, ni&longs;i forte totum effluxerit. Si uero &longs;ph&ecedil;-
ram auferamus, rur&longs;us pondus xxx conuer&longs;um obturabit
foramen xxx ut uinum non amplius fluat. Rur&longs;us igitur &longs;i 
aliam &longs;ph&aelig;rulam imponanus, plus deor&longs;um feretur &
plus conuertet tubum xxx quou&longs;que  foramen in ip&longs;o  re-
gione Z fiat: &amp; ita uinum, quod in eo loco continetur,
fluet. &amp; rur&longs;us eleuata &longs;ph&aelig;rula pondus xxx de&longs;cendens fo-
ramen Z obturabit, ut non amplius fluat uinum. Qu&ograve;d
&longs;i alia &longs;ph&aelig;rula imponatur adhuc plus conuertetur tu-
bus xxx, adeo ut uinum, quod e&longs;t in loco xxx effluat. Opor-
tet autem minorem &longs;ph&ecedil;rulam phialul&ecedil; impo&longs;itam euin-
cere pondus xxx , hoc e&longs;t tubum xxx conuertere: ita enim 
euincet &amp; ali&aelig; &longs;ph&aelig;rul&aelig;, &amp; tubum xxx conuertent.</p>
<pb/>79
<p type="head">XXXIII.</p>
<p type="main">Lucernam &longs;e ip&longs;am con&longs;umentem con-
&longs;truere.</p>
<p type="main">Sit lucerna ABC, &amp; per os ip&longs;ius fibula ferrea impel-
latur DE, circa E punctum libere mota. &amp; circa fibulam
ellychnium circummuoluatur, ut facile &longs;olui po&longs;sit. apte-
tur autem &amp; tympanum dentatum F, quod circa axicu-
lum expedite moueatur. &amp; eius dentes fibulam contin-
gant, ita ut ip&longs;o conuer&longs;o ellychnium per dentes impel-
<figure/> 
<pb/>80
latur. &amp; habeat lucerna vmbil cum valde apertum. inie-
cto autem oleo innatet libetarium G, rectam habeas re-
gulam H &longs;ibi ip&longs;i  coniunctam, dentatam&qacute;; ac tympani d&etilde;-
tibus implicatam. continget igitur oleo con&longs;umpto le-
betarium de&longs;cendere, &amp; per regul&aelig; dentes conuertere
tympanum F ita ut ellychnium impellatur.</p>
<p type="head">XXXIIII.</p>
<p type="main">Va&longs;e exi&longs;tente, &amp; canalem apertum ha-
bente iuxta fundum, humore&qacute;; in ip&longs;um in-
fu&longs;o, interdum quidem &agrave; principio fluet ca-
nalis, interdum vero circa medium; &amp; in-
terdum toto va&longs;e repleto, vel &amp; generaliter
quantocumque infu&longs;o humore fluet canalis
& totum humorem effundet.</p>
<pb/>81
<p type="main">Sit vas AB coll&utilde; habens diaphragmate inter&longs;ept&utilde;: &
per diaphragma tubus CD, demittatur coarctatus, &amp; t&atilde;t&utilde;
di&longs;tans &agrave; fundo, <figure/>
qu&atilde;t&utilde; ad aqu&aelig; flu-
xum &longs;ufficiat. Sit
autem &amp; &longs;iphon
inflexus EFG, cu-
ius intrin&longs;ec&utilde; qui-
dem crus di&longs;tet &agrave;
fundo, quantum
&longs;atis &longs;it ad fluxum
aqu&aelig;, alterum ve-
ro extra produ-
ctum in canalem
conformetur. &
&longs;iphonis curuitas
&longs;it iuxta coll&utilde; va-
&longs;is habeat&qacute;ue vas 
&longs;piracul&utilde; H iuxta
diaphragma in v&etilde;-
tr&etilde; eius deferens.
Si igitur velimus
a principio &longs;tatim
humore infu&longs;o ca-
nalem fluere, &longs;pi-
raculum H digi-
to comprehendemus, &amp; fluet canalis. aere enim, qui in
va&longs;e continetur, antipari&longs;ta&longs;im non habente, humor
per inflexum &longs;iphonem extra errumpet. Quod &longs;i non
comprehendamus &longs;piraculum procedet humor in uen-
trem va&longs;is; &amp; canalis non fluet quou&longs;que  rur&longs;us &longs;piracu-
lum comprehendamus. po&longs;tea  remi&longs;&longs;o &longs;piraculo &longs;iphon 
omnem humorem effundet.</p>
<pb/>82
<p type="head">XXXV.</p>
<p type="main">Con&longs;truitur etiam vas, quod quou&longs;que  in-
fundas humorem excipit, &longs;i vero de&longs;i&longs;tas,
non amplius excipit. fit autem hoc modo.</p
<figure/>
<p type="main">Sit vas AB collum habens diaphragmate CD inter&longs;e-
ptum, &amp; per diaphragma demittatur tubus EF, a fun-
do quidem parum di&longs;tans, excedens autem diaphragma 
ita vt &agrave; labro va&longs;is non multum di&longs;tet; circa quem alius
tubus circumponatur GH &agrave; diaphragmate, &amp; &agrave; tubo tan-
<pb/>83
tum di&longs;tans, quantum ad aqu&ecedil; fluxum &longs;atis &longs;it. tubi ue-
ro GH pars &longs;uperior &longs;quammula obtegatur; &amp; vas ha-
beat &longs;piraculum K in ventr&etilde; defer&etilde;s. Quando igitur per
collum humorem infundamus, continget ip&longs;um proce-
dere in ventrem va&longs;is per tubum GH, &amp; per EF, aere per
&longs;piraculum K excendente. Quod &longs;i de&longs;i&longs;tamus, &amp; coll&utilde; va-
&longs;is exinanit&utilde; fuerit, aer continuitatem abrumpet. quare
humor, qui e&longs;t in tubo GH delap&longs;us cadet in diaphrag-
ma. Sit autem  latitudo circa GH talis, vt &longs;ua grauitate 
humor decidat. at infu&longs;o altero humore, aer in tubo EF
collectus, &amp; in GH non permittet ip&longs;um humorem in-
gredi. &longs;ed &longs;upra va&longs;is labrum &longs;uperfundetur.</p>
<figure/>
<pb/>84
<p type="head">XXXVI.</p>
<p type="main">Con&longs;truitur autem &amp; &longs;atyri&longs;cus &longs;uper qua-
dam ba&longs;i, utrem in manibus tenens, cui ad-
iacet labellum; &amp; infu&longs;o in ip&longs;um humore,
ita vt repleatur, aqua per vtrem in labellum
influet, &amp; non &longs;uperfundetur, quou&longs;que  to-
ta per vtrem aqua euacuata fuerit. e&longs;t autem 
con&longs;tructio talis.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit qu&aelig;d&atilde; ba&longs;is AB vndique pr&aelig;clu&longs;a, &longs;iue cylindrica,
flue octagona ornam&etilde;ti gratia, qu&aelig; diaphragmate CD
<pb/>85
<figure/>
di&longs;tinguatur. &amp; per diaphragma protendatur tubus EF
&longs;imul cum eo perforatus, &amp; ab operculo parum di&longs;tans.
per operculum vero impellatur tubus GH paulum exce-
dens in partem &longs;uperiorem, qui habeat labellum &longs;ibi im-
po&longs;itum,  atque &agrave; fundo tantum di&longs;tet, quantum ad a-
qu&aelig; fluxum &longs;it &longs;atis: coarctetur aut&etilde; &amp; operculo va&longs;is, &
ip&longs;i diaphragmati. deinde alius tubus KLM &longs;imiliter im-
pellatur per opercul&utilde;, &agrave; diaphragmate parum di&longs;tans,
coarctatus&qacute;; operculo, &amp; ex &longs;e ip&longs;o in labellum fluxion
deferens. quod quidem labellum imponitur tubo GH
&longs;imul cum eo perforatum. His ita con&longs;titutis vas AD im-
pleatur humore per foramen N, quod po&longs;t infu&longs;ionem
obturetur. Si igitur in labellum humorem infundamus,
<pb/>86
de&longs;cendet per GH tubum in vas BC, aere per EF egre-
diente, qui quidem cum in vas AD procedat, humo-
rem in ip&longs;o contentum per tubum KLM in labellum ex-
primit. hic autem rur&longs;us in vas BC delatus exprimit &longs;i-
militer aerem, qui e&longs;t in ip&longs;o:  atque is rur&longs;us aquam,
qu&aelig; e&longs;t in va&longs;e AD exprimit in labellum, &amp; hoc tamdiu
erit, quoad aqua, qu&aelig; in va&longs;e AD continetur, euacuata 
fuerit. Oportebit autem tubum MLK per os vtris e&longs;&longs;e,
& omnino tenuem exi&longs;tere, vt demon&longs;tratio h&aelig;c longio-
ri tempore permaneat.</p>
<p type="head">XXXVII.</p>
<p type="main">Sacelli con&longs;tructio, vt igne accen&longs;o valu&ecedil;
&longs;ponte aperiantur, &amp; eo extincto rur&longs;us clau-
dantur.</p>
<p type="main">Sit pr&aelig;dictum &longs;acellum in ba&longs;i ABCD, &longs;upra quam
arula ED collocetur: &amp; per arulam impellatur tubus 
GF, cuius o&longs;culum quidem F &longs;it intra ip&longs;am arulam,
o&longs;culum vero G in &longs;ph&ecedil;ra quadam H comprehendatur
&agrave; centro ip&longs;ius parum di&longs;tans. coarctetur autem &longs;ph&aelig;ra 
ip&longs;i tubo GF: &longs;it&qacute;ue in &longs;ph&aelig;ra inflexus &longs;iphon KLM, &
valuarum cardines in partem inferiorem extendantur,
& expedite conuertantur in cnodacibus, qui &longs;unt in ba&longs;i 
<pb/>87
<figure/>
ABCD, Ex cardinibus catenul&aelig; in vnum coact&aelig; per
trochleam ad vas NX concauum &amp; &longs;u&longs;pen&longs;um religen-
tur; alter&aelig; vero catenul&ecedil; cardinibus obuolut&aelig;, &longs;uperio-
ribu&longs;&qacute;ue contrari&aelig;, &amp; in vnum coact&aelig; per trochleam
<pb/>88
religentur ad pondus plumbeum, per quod de&longs;cendens
valu&aelig; claudentur. &longs;iphon autem KLM habeat exterius
crus in vas &longs;u&longs;pen&longs;um defer&etilde;s. &amp; per quodd&atilde; foramen P
aqua in &longs;ph&aelig;ram infundatur, a deo vt ad dimidium per-
ueniat, quod quidem foramen po&longs;t infu&longs;ionem obture-
tur. continget igitur igne euaporante aerem, qui e&longs;t in
arula calefactum in ampliorem locum fundi. hic autem
per tubum FG in &longs;ph&aelig;ram procedens, humorem, qui
in ea continetur per &longs;iphonem KLM in &longs;u&longs;pen&longs;um vas
extrudet. quod vas de&longs;cendens attrahet catenulas, &amp; va-
luas aperiet. Rur&longs;us extincto igne aer quidem attenua-
tus excedet per raritates parietis &longs;ph&aelig;r&ecedil;. inflexus autem 
&longs;iphon KLM humorem ex va&longs;e &longs;u&longs;pen&longs;o attrahet, ita vt 
repleatur locus excretarum raritatum. erit enim ip&longs;ius
extremitas immer&longs;a in aqua, qu&ecedil; in va&longs;e &longs;u&longs;pen&longs;o conti-
netur. exinanito autem va&longs;e, &amp; obid leuiori facto, rur-
&longs;us pondus &longs;u&longs;pen&longs;um deor&longs;um repens valuas occludet.
Sunt qui pro aqua vtuntur hydrargyro, quoniam &amp; aqua 
grauius e&longs;t, &amp; &agrave; caliditate facile &longs;oluitur.</p>
<pb/>89
<p type="head">XXXVIII.</p>
<p type="main">Contingit etiam aliter accen&longs;o igne val-
uas aperi.</p>
<figure/>
<pb/>90
<p type="main">Sit rur&longs;us &longs;acellum in aliqua ba&longs;i ABCD, in qua &longs;it 
ara E: &amp; per aram tubus FGH referatur in paruum vtr&etilde;
K vndique pr&ecedil;clu&longs;um. vtri vero &longs;ubijciatur, pondus L,
ex quo catenula per trochleam religetur ad catenulas, 
qu&ecedil; &longs;unt circa cardines, ita vt compre&longs;&longs;o vtre pondus L
euincat, &amp; valuas claudat. impo&longs;ito autem igne aperiat.
Rur&longs;us enim aer, qui e&longs;t in ara calore effu&longs;us per tubum
FGH in vtrem procedet, &amp; ip&longs;um vn&agrave; cum pondere
L attrahet, &amp; vulu&aelig; aperiuntur. nam vel ip&longs;&aelig; per &longs;e ip&longs;as
&longs;ponte clauduntur, vel habebunt contrapo&longs;itum pon-
dus ip&longs;as aperiens. extincto autem igne, &amp; recedente
aere, qui in vtrem ingre&longs;&longs;us e&longs;t, pondus de&longs;cendens &longs;i-
mul cum vtre attrahet, &amp; valuas claudet.</p>
<p type="head">XXXIX.</p>
<p type="main">Va&longs;e vino repleto, &amp; canales tres habente,
per medi&utilde; quid&etilde; fluere vinum: &amp; quando a-
aquam infundamus, vinum non adhuc fluere,
&longs;ed aqu&atilde; per reliquos duos canales. quando
aut&etilde, aqua fluere de&longs;inat, vin&utilde; <1> medi&utilde; fluere,
& hoc toties fit, quoties aquam inf&utilde;damus.</p>
<p type="main">Sit aliquod vas <figure/>
AB, inter&longs;eptum 
habens coll&utilde; dia-
phragmate CD.
habeat&qacute;ue ad f&utilde;-
dum canalem E.
& per diaphra-
gmata traijcian-
tur duo tubi FG
H KLM de&longs;in&etilde;-
tes in canales; &
&longs;upra diaphra-
gma excedentes
circa exce&longs;&longs;us ve-
ro imponantur
alij tubi NX coo-
perti ex &longs;uperiori
parte, di&longs;tante&longs;-
&qacute;ue &agrave; diaphra-
gmate, quantum
ad aqu&aelig; fluxum
&longs;atis &longs;it. &amp; alius
tubus PO &longs;imul
perforetur cum
<pb/>91
ip&longs;o FGH, parum di&longs;tans &agrave; diaphragmate CD. Com-
prehen&longs;o  igitur canali E, vas AB per aliquod foramen
V vino replentur, quod quidem obturetur po&longs;t infu&longs;io-
nem. Itaque continget dimi&longs;&longs;o E canali vinum fluere,
aer enim per o&longs;culum R, &amp; per tubum OP extra proce-
det. Quod &longs;i aquam in diaphragma CD infundamus,
extra feretur per tubos FGH KLM. aere autem in vas
AB ingre&longs;&longs;um non habente, non ahduc fluet vinum, quo-
u&longs;que tota aqua affundatur: &amp; rur&longs;us aere ingre&longs;&longs;um ha-
bente vinum fluet. pote&longs;t autem pro tubo OP alius e&longs;&longs;e
tubus RS &longs;imul cum diaphragmate perfortus, circa
quem alius TY imponatur ad &longs;imilitudinem NX, &longs;ed ip-
&longs;is &longs;ublimior, ita vt tubus RS &longs;it &longs;upra va&longs;is labrum, &
eadem, qu&aelig; dicta &longs;unt &longs;equentur.</p>
<p type="head">XL.</p>
<p type="main">Ba&longs;i exi&longs;tente, in qua arbu&longs;cula con&longs;i&longs;tit,
& circa arbu&longs;culam draco inuoluitur, a&longs;tat-
&qacute;ue Hercules &longs;agittans, et pomo ba&longs;i impo-
&longs;ito, po&longs;tqu&agrave;m aliquis &agrave; ba&longs;i pomum manu
eleuauerit, Hercules quidem &longs;agittam dimit-
tet in draconem, &amp; Draco &longs;ibilabit.</p>
<p type="main">Sit dicta ba&longs;is pr&aelig;clu&longs;a AB diaphragma habens CD:
<pb/>93
<figure/>
& diaphragmati  coniunctus &longs;it  paruus conus EF, &amp; con-
cauus, &amp; mutilus, qui habeat minor&etilde; circulum F apert&utilde; 
ver&longs;us fund&utilde;, &amp; parum di&longs;tant&etilde;, quant&utilde; &longs;cilicet ad aqu&ecedil; 
fluxum &longs;ufficiat. huic autem intra coaptatus &longs;it alter co-
nus H ex catenula quadam per foramen religatus ad po-
mum K ba&longs;i impo&longs;itum. &amp; Hercules teneat arculum cor-
neum, intentum neruum habentem, di&longs;tantem&qacute;; &agrave; dex-
tra manu quantum &longs;atis &longs;it. in dextra autem manu aduer-  
<pb/>94
&longs;us Draconem &longs;it manus omnino &longs;imilis extrin&longs;ec&aelig;, pr&aelig;-
terqu&agrave;m quod parua, habens &amp; nerui emi&longs;&longs;orium. &amp; ex 
emi&longs;&longs;orij parte extrema catenula, &longs;iue funis per ba&longs;im re-
feratur in trochleam &longs;upra diaphragma po&longs;it&atilde;: &amp; adhuc
in catenul&atilde; ad con&utilde;, &amp; ad pomum religatam. Attrehe-
mus igitur arcum, &amp; &longs;ub manum &longs;ubijcientes con&longs;trin-
gemus emi&longs;&longs;orium, ita vt funis extentus &longs;it, &amp; pomum
ad inferiorem partem compellatur. Sit autem funis per
corpus, &amp; per manum intra Herculem. &amp; ex diaphrag-
mate &longs;upra ba&longs;im extendatur paruus tubus eorum, qui
&longs;ibilare &longs;oliti &longs;unt. Sit&qacute;; &longs;ub arbu&longs;cula aut intra ip&longs;am.
vas autem AD aqua impleatur. &amp; &longs;it arbu&longs;cula quidem
LM, arcus NX, neruus OP manus a&longs;&longs;umens RS, emi&longs;&longs;o- 
rium TY, funis VQ, trochlea Q circa quam funis. fi&longs;tu-
la vero Z xxx. Si quis igitur pomum K eleuet, &longs;imul eleua-
bit &amp; conum H, attrahet&qacute;; funem YVQ, &amp; manum de-
ducet, ita vt &longs;agitta dimittatur. &amp; aqua, qu&aelig; e&longs;t in va&longs;e
AD, de&longs;cendens in BC vas extrudet aerem in ip&longs;o exi-
&longs;tentem per fi&longs;tulam, &amp; &longs;onum perficiet. po&longs;ito autem 
rur&longs;us pomo, conus alteri congruens &longs;i&longs;tet fluxum, vt
non amplius &longs;onus reddatur. Rur&longs;us igitur aptabimus
ea, qu&aelig; &longs;unt circa &longs;agittam, &amp; dimittemus. repleto au-
tem va&longs;e BC, rur&longs;us ip&longs;um euacuabimus, per aliquem
canalem, qui clauiculam habeat. &amp; vas AD quemadmo-
dum &amp; antea, implebimus.</p>
<pb/>95
<p type="head">XLI.</p>
<p type="main">Va&longs;is con&longs;tructio, quod xxx, videli-
cet iu&longs;t&aelig; men&longs;ur&aelig; appellatur. hoc autem hu-
mido repletum quotie&longs;cumque inuertatur,
&aelig;qualem quantitatem effundit.</p> 
<p type="main">Sit aliquod vas <figure/>
AB, inter&longs;eptum
habens collum AB
diaphragmate: &
ad fundum va&longs;is
&longs;it &longs;ph&aelig;rula C, ca-
piens men&longs;uram,
qu&atilde; effundere vo-
luerimus. per dia-
phragma vero de-
mittatur tubus 
&longs;ubtili&longs;simus DE.
&longs;imul cum &longs;ph&aelig;ru-
la perforatus. &amp; in
parte &itilde;feriori &longs;ph&ecedil;-
rul&ecedil; &longs;it paruum fo-
ramen F, &agrave; quo ex-
tendatur tubulus
FG, &longs;ub auricul&atilde;
va&longs;is tendens, &amp; &longs;i-
mul perforatus c&utilde; 
ea, qu&aelig; concaua
exi&longs;tat: &amp; iuxta
dictum foramen
&longs;it aliud foramen
L tendens in al-
<pb/>96
ueum va&longs;is. habeat autem auricula etiam &longs;piraculum H. 
comprehendentes igitur H longs;piraculum vas humido re-
plebimus per foramen, quod po&longs;t infu&longs;ionem obture-
tur. vel etiam per ip&longs;um tubulum DE vas implebitur,
exi&longs;tente in ventre va&longs;is paruo foramine, per quod aer
expellatur. &longs;imul quoque humido replebitur &longs;ph&aelig;rula
per tubulum DE. ergo &longs;i inuertentes vas &longs;piraculum H
dimittamus, effluet humidum, quod in &longs;ph&aelig;rula C, &
in tubulo DE continetur. Rur&longs;us &longs;i comprehentes &longs;pira-
culum vas inuertamus, &amp; &longs;ph&aelig;rula, &amp; tubulus implebun-
tur; aer enim, qui e&longs;t in ip&longs;is ab incidente humido ex-
pelletur. Po&longs;tea  rur&longs;us quando vas inuertamus, &ecedil;qua-
lis molis humidum effluet, ni&longs;i forta&longs;&longs;e ob differentiam
tubuli DE, nou enim &longs;emper implebitur. &longs;ed iuxta va&longs;is
inanitionem &amp; ip&longs;e inanietur. h&aelig;c autem differentia om-
nino minima erit.</p>
<pb/>97
<p type="head">XLII.</p>
<p type="main">In qu&aelig;dam va&longs;a perflata, aqua hoc modo
comprimitur.</p>
<p type="main"> Per os va&longs;is <figure/>
&itilde;pellatur tubus,
&agrave; fundo quidem
parum di&longs;tans,
coagm&etilde;tatus au-
tem ip&longs;i ori, &
in paruum o&longs;cu-
lum de&longs;cinens. Si 
igitur dict&utilde; o-
&longs;cul&utilde; digito c&otilde;-
preh&etilde;d&etilde;tes per
quoddam fora-
men humidum
infundamus; &
& po&longs;t infu&longs;ion&etilde;
per idem fora-
men inflantes, ip-
&longs;um claui obtu-
remus, &amp; dimit-
tamus tubi o&longs;cu-
l&utilde; per ip&longs;um o-
&longs;cul&utilde; ab inflato,
& compre&longs;&longs;o ae-
re humidum ex-
puetur.</p>
<pb/>98
<p type="head">XLIII.</p>
<p type="main">Ex di&longs;tanijs voces auicularum hoc mo-
do efficiuntur.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit vas pr&aelig;clu&longs;um, per quod infundibulum tran&longs;mitti-
tur, cuius caulis &agrave; fundo tantum di&longs;tet, qu&atilde;tum ad aqu&aelig; 
flux&utilde; &longs;atis &longs;it. &longs;uperponitur autem infundibulo vas con-
cauum in cnodacibus ver&longs;atum, haben&longs;&qacute;ue in inferiori
parte pondera, in quod aqua &longs;emper influit. Contingit
igitur vacuo exi&longs;tente va&longs;e, quod in cnodacibus ver&longs;atur,
ip&longs;um rectum permanere: pondus enim habet in fundo
appo&longs;itum.  atque eo repleto aqua in vas pr&aelig;clu&longs;um ef-
fundetur. &amp; aer qui e&longs;t in ip&longs;o, per quandam fi&longs;tulam ex-
pul&longs;us &longs;onum reddet. exinanitur autem vas per quend&atilde;
&longs;iphonem inflexum: &amp; in quo tempore exinanitio fit, rur-
&longs;us vas repletum inuertitur. Itaque oportebit influxio-
nem haud in medium va&longs;is incidere, vt ip&longs;um repletum
&longs;ubito inuertatur.</p>
<pb/>99
<p type="head">XLIIII.</p>
<p type="main">ALITER. etiam ex di&longs;tantijs &longs;oni hoc mo-
do fiunt.</p>
<p type="main">E&longs;t vas habens <figure/>
plura diaphrag-
mata tran&longs;uer&longs;a. 
in locis aut&etilde; dia-
bet&aelig; &longs;unt ad infe-
riores locos defe-
rentes, fluxibus&qacute;;
in&aelig;quales: &amp; in lo-
co inferiori appo-
nitur &longs;yringula &longs;o-
num edens. In &longs;u-
perius autem vas
defertur aqu&aelig; flu-
xus. Itaque reple-
to &longs;uperiori va&longs;e
contingit humi-
dum per diabe-
tem, qui e&longs;t in ip-
&longs;o in inferius pro-
cedere, quou&longs;que  
ad vltimum deue-
nerit. quippe c&utilde; 
vas pr&ecedil;clu&longs;um po-
natur. At vero
aer, qui in ip&longs;o e&longs;t
extru&longs;us per fi&longs;tulam &longs;onum perficit.</p>
<pb/>100
<p type="head">XLV.</p>
<p type="main">Et &longs;ph&aelig;r&aelig; trepudiant hoc modo.</p>
<figure/>
<p type="main">Lebes aquam habens cooperto ore &longs;uccenditur. ab o-
perculo autem procedit tubus, ex cuius extremo dimi-
dia &longs;ph&aelig;ra concaua &longs;imul perforatur. Si igitur leuem
&longs;ph&aelig;rulam in dimidiam &longs;ph&aelig;ram inijciamus, continget
vaporem, qui ex lebete per tubum attollitur, &longs;ph&aelig;rulam
eleuare adeo vt tripudiare videatur.</p>
<pb/>101
<p type="head">XLVI.</p>
<p type="main">Fit et &longs;ph&aelig;ra per&longs;picua aerem &amp; a-
quam intra &longs;e&longs;e continens, &amp; in medio ip&longs;ius
&longs;ph&aelig;rulam in&longs;tar mundi.</p>
<p type="main">Fi&utilde;t enim duo hemi-
&longs;ph&aelig;ria <figure/> ex vitro quor&utilde; 
alterum obtegitur la-
mina &aelig;rea, in medio
foramen rot&utilde;dum ha-
bente. fit autem &longs;ph&aelig;-
rula minor, ac leuis, &
in aquam qu&aelig; e&longs;t in al-
tero  hemi&longs;sph&ecedil;rio inij-
citur. po&longs;tea  huic appo-
nitur,  hemi&longs;sph&aelig;rium
obtectum, &amp; humidi quantitate extracta ex aqua, qui in
medio e&longs;t locus &longs;ph&aelig;rulam continebit. ergo altero he-
mi&longs;ph&aelig;rio perficietur id, quod propo&longs;itum e&longs;t.</p>
<p type="head">XLVII.</p>
<p type="main">Qu&aelig; gutta apellatur, &longs;tillat &longs;ole in ip-
&longs;am ingruente.</p>
<p type="main">Sit ba&longs;is pr&ecedil;clu&longs;a ABCD, per quam infundibulum
impellatur, cuius caulis &agrave; fundo paululum di&longs;tet: &amp; &longs;it
&longs;ph&ecedil;rula EF, ex qua tubus in ba&longs;im feratur, &agrave; fundo va&longs;is,
& &agrave; pariete &longs;ph&ecedil;rul&ecedil; parum di&longs;tans. inflexus au&etilde; &longs;iphon
&longs;ph&aelig;rul&aelig; aptatus feratur in infundibulum, &amp; in &longs;ph&aelig;ru-
lam aqua inijciatur. Quando igitur &longs;ol in &longs;ph&aelig;rulam in-
gruit, calefactus aer exi&longs;tens in ip&longs;a humidum expellit.
quod quidem fertur per &longs;iphonem G, &amp; per infundibu-
<pb/>102
lum in ba&longs;im procedet. &longs;ed cum &longs;ph&aelig;rula obumbrata fue-
rit excedente aere, tubus, qui ducitur per &longs;ph&aelig;rulam hu-
midum a&longs;&longs;umet, &amp; locum exinanitum replebit.  atque
hoc toties erit, quoties &longs;ol in ip&longs;am ingruet.</p>
<figure/>
<pb/>103
<p type="head">XLVIII.</p>
<p type="main">Thyr&longs;um in aquam demi&longs;&longs;um edere &longs;o-
num vel fi&longs;tul&aelig;, vel alicuius auicul&ecedil;.</p>
<p type="main">Sit thyr&longs;us ABCD foramen habens ad uerticem co-
rymbi D, &longs;it&qacute;; corymbus concauus, velut nux pinea: &amp; 
caulem inter&longs;e-
pt&utilde; <figure/> habeat pau-
lulum &longs;ub os, dia-
phragmate AE.
huic autem, ap-
ponatur &longs;yringu-
la F &longs;ub os tubi
locata, &amp; &longs;imul 
perforata cum
diaphragmate.
Quando igitur 
thyr&longs;um in aqu&atilde,
inijcientes deor-
&longs;um pr&aelig;minus,
aer, qui in ip&longs;o
e&longs;t, ab aqua eli-
&longs;us &longs;on&utilde; efficit.
& &longs;i quidem &longs;y-
ryngula &longs;it &longs;ola,
&longs;yring&aelig; &longs;onum
edet, &longs;i uero ad
&longs;it qu&atilde;titas aqu&ecedil; 
&longs;ub diaphragma- 
te, erit &longs;onus c&utilde; 
dangore.</p>
<pb/>104
<p type="head">XLIX.</p>
<p type="main">Animali in ba&longs;i exi&longs;tente, habente&qacute;ue in
ore tubum, &longs;i inflabimus, tuba canet.</p>
<figure/>
<pb/>105
<figure/>
<p type="main">Sit ba&longs;is ABCD, in qua in&longs;ideat animal.
intra ba&longs;im vero &longs;it  hemi&longs;sph&ecedil;rium concauum, obtura-
tum&qacute;ue EFG, habens ad fundum parua foramina, ex
quo tubus HF in animal extendatur ad tubam tendens.
habeat autem tuba lingulam &amp; codona: &amp; in ba&longs;im hu-
midum infundatur aliquod foramen, quod po&longs;t in-
<pb/>106
fu&longs;ionem obturetur &longs;meri&longs;materiam quodam. Quando igi-
tur in codona tubu&aelig; inflabimus, qui ex nobis egreditur
aer, aquam, qu&aelig; e&longs;t in heme&longs;ph&ecedil;rio per foramina expel-
let, qu&aelig; a&longs;cendet in ba&longs;im &longs;ur&longs;um elata. &amp; cum ab infla-
tione ce&longs;&longs;auerimus, rur&longs;us in  hemi&longs;sph&aelig;rium ingredie-
tur, expellet&qacute;ue aerem, hic autem per lingulam proce-
dens tub&aelig; &longs;onum perficiet.</p>
<p type="head">L.</p>
<p type="main">Lebete &longs;uccen&longs;o &longs;ph&ecedil;rulam ad cnodacem
moueri.</p>
<p type="main">Sit lebes &longs;uc-
cen&longs;us, <figure/> qui aqu&atilde;
habeat AB; ob-
&longs;tratur&qacute;ue o&longs;cu-
lum cooperculo
CD: &amp; vn&agrave; cum
eo &longs;imul perfore-
tur tubus infle-
xus EFG, cuius 
extremitas G ad
concauam &longs;ph&aelig;-
rulam HK apte-
tur. extremitati 
autem opponatur
cnodax LM coo-
perculo CD ni-
xus: &amp; &longs;ph&aelig;ra 
duos tubulos in-
flexos habeat &longs;e-
cundum diame-
trum &longs;imul cum
<pb/>107
ip&longs;a perforatus, qui vici&longs;&longs;im inflactentur: &longs;int&qacute;ue infle-
xiones ad rectos angulos.</p>
<p type="main">Continget igitur succen&longs;o lebeta vaporem per tubum
EFG in &longs;pheram incidentem extra cadere per tubos in-
flexos, &amp; &longs;pheram conuertere, quemadmodum in ani-
malibus choreas ducentibus.</p>
<p type="head">LI.</p>
<p type="main">Si crater in quadam ba&longs;e exi&longs;tat, habeat-
&qacute;ue canalem apertum inter fluendun ce&longs;&longs;a-
bit, quamqum congruens operculum cana-
lem non claudat.</p>
<p type="main">Sit crater AB in ba&longs;i C. per&qacute;ue fundum va&longs;is &amp; ba-
&longs;im tubus impellatur DEF in canalem de&longs;inens. in auri-
cula autem crateris regula GH compacta in&longs;i&longs;tat, ad
quam aptetur altera regula KL circa H fibulam: &amp; ab ex-
tremitate K alia regula demittatur KM, qu&ecedil; circa fibu-
lam K moueatur. ad M vero contineat pyxidem, qu&aelig; 
pondus habeat, po&longs;&longs;it&qacute;ue tubum DEF circum&longs;epire.
Quando igitur cratere pleno exi&longs;tente, deprimemus ex-
<pb/>108
tremitatem regul&aelig; L pyxis NX extolletur, &amp; qu&aelig; in cra-
tere e&longs;t aqua per tubum DEF feretur extra. Quod &longs;i ex-
tremitatem L dimittemus pyxis de&longs;cendet, tubumque
DEF circum&longs;epiet: &amp; qui in ip&longs;a e&longs;t aer non habens e-
gre&longs;&longs;um, ob&longs;tabit humori exi&longs;tenti circa tubum DEF,
vt non amplius per o&longs;culum D feratur. &longs;ed cum rur&longs;us 
deprimemus extremitatem L, canalis aquam effundet.</p>
<figure/>
<pb/>109
<p type="head">LII.</p>
<p type="main">Fluxilis con&longs;tructio ita vt impo&longs;ito vitreo
operculo, &amp; humido fluente, in vitreum o-
perculum a&longs;cendat, &amp; reijciatur humidum.</p>
<figure/>
<pb/>110
<p type="main">Sit fluxile ABC, inter&longs;eptum diaphragmate DE, &
ex DE procedant duo tubi FG HK, quorum FG extra
deferatur, &amp; HK intra. hoc autem comprehendat vi-
treum operculum MN: Sit&qacute;ue in diaphragmate ex vi-
treo operculo &longs;piraculum X, per quod aqua infundatur.
Itaque repleto fluxili per dictum &longs;piraculum, &longs;imul im-
plebitur &amp; tubus HK, &amp; humidum in vitreum opercu-
lum a&longs;cendet, ita vt per tubum FG extra feratur. erit-
&qacute;ue &longs;iphonis inflexi ordo, cuius minus quidem crus HK
maius vero FG. quare attrahet humidum, quod e&longs;t in
aerem attrahet, qu&ograve;d humido a&longs;cendens apparebit: pro-
pria&qacute;ue grauitate deor&longs;um feretur. etenim  pr&aelig;ter natu-
ram ip&longs;i ine&longs;t latio in &longs;uperiorm locum.</p>
<pb/>111
<p type="head">LIII.</p>
<p type="main">E&longs;t etiam alia con&longs;tructio, in qua humi-
dum &longs;en&longs;im fertur, &amp; manet, ita vt &longs;emper 
a&longs;cendens videatur.</p>
<p type="main">Sit ba&longs;is AB <figure/>
vndique pr&aelig;clu-
&longs;a, qu&aelig; diaphrag-
ma habeat CD:
& vitreum oper-
culum cylindri
forma EF &longs;imili-
ter vndique pr&aelig;-
clu&longs;um. in oper-
culo autem EF
&longs;it tubus GH ab
ip&longs;ius tecto par&utilde; 
di&longs;tans, &amp; &longs;imul
perforatus cum
diaphragmate.
alius eti&atilde; tubus
KL &longs;imul perfo-
retur cum tecto
ba&longs;is, &amp; a diaphra-
gmate parum di-
&longs;tet. In&longs;it autem
ba&longs;i extra vitre&utilde;
operculum fora-
m&etilde; M, per quod
vas AD implea-
tur. &amp; ba&longs;is AB
ad fundum cana-
lem habeat N. &longs;it 
<pb/>112
pr&aelig;terea alius tubus XO &longs;imul perforatus cum diaphra-
gmate; parum&qacute;ue &agrave; ba&longs;i di&longs;tans, per quod implebitur
vas CB. Itaque ob&longs;tructo canali N, aer, qui e&longs;t in
CB per tubos. &amp; per foramen M excedet extra. &amp; cum
vas CB repletum fuerit, implebimus AD per foramen
M. aer enim, qui in ip&longs;o e&longs;t per idem foramen excedit.
Si igitur canalem N fluere dimittamus, in locum CB
exinanitum aer ex vitreo operculo procedet per tubum
GH. In locum autem vitrei exinanitum ex AD humid&utilde;
a&longs;cendet per tubum KL, &amp; aer per foramen M ingredie-
tur.  atque hoc u&longs;que e&ograve; fiet, quoad vitreum operculum 
repletum fuerit. Oportebit autem loca AD CB EF
inter &longs;e &aelig;qualia e&longs;&longs;e, vt ad inuicem &amp; aer, &amp; humidum 
transferantur. quando autem vas CB exinanitum fue-
rit, &amp; con&longs;titerit aeris continuitas, rur&longs;us ex vitreo oper-
culo. aqua in vas AD deferetur, aere per canalem N,
& per GH tubum in vitreum operculum ingrediente.
qui vero e&longs;t in va&longs;e AD aer per foramen M excedet.</p>
<p type="head">LIIII.</p>
<p type="main">Qu&aelig;dam animalia per os inflata ex alio
loco aquam expuunt. vt &longs;i &longs;atyri&longs;cus vtrem
contineat, per vtrem aqua expuetur.</p>
<p type="main">Sit ba&longs;is pr&aelig;clu&longs;a ABCD, in qua animal in&longs;ideat, &
per os animalis tubus impellatur EF, &longs;imul cum ba&longs;i
perforatus; haben&longs;&qacute;ue &longs;ubiectum platy&longs;mation GH ob-
turans tubi foramen F, &amp; contentum fibulis retinacula
habentibus. ita vt non excidat; alius autem tubus KL per
ba&longs;im impellatur, cuius alterum quidem extremum K
apponatur ei, per quod volumus aquam expui. alterum
<pb/>113
vero L di&longs;tet &agrave; fundo, quantum ad aqu&aelig; fluxum &longs;atis &longs;it, 
habeat autem K &longs;meri&longs;marition tenue, quo eius o&longs;cul&utilde;
claudatur: infu&longs;o igitur in ba&longs;im humido per quoddam
foramen, quod po&longs;t infu&longs;ionem obturetur, &longs;i clauden-
tes o&longs;culum aerem in&longs;pirabimus per tubum EF,  in&longs;pi-
ratur aer impellet platy&longs;mation, &amp; in ba&longs;i aer contine-
bitur platy&longs;mation occludens. Itaque &longs;ublato &longs;meri&longs;ma- 
tio paulo po&longs;t aer compre&longs;&longs;us humidum, quod e&longs;t in ba-
&longs;i per o&longs;culum K magna vi extrudet, quoad totum eijcia-
tur, &amp; aer in propriam redeat naturam, hoc e&longs;t com-
pre&longs;sionem in &longs;eip&longs;o non amplius habeat.</p>
<figure/>
<pb/>114
<p type="head">LV.</p>
<p type="main">Qu&aelig;dam va&longs;a &agrave; principio humore inie-
cto fluunt intermi&longs;sione vero facta non am-
plius <figure/> flu&utilde;t in-
iecto humo-
re, quou&longs;que  
ad dimidium
repleta fue-
rint. t&utilde;c enim 
incipiunt flue-
re. At inter-
mi&longs;sione fa-
cta non ampli-
us fluuunt quo-
u&longs;que imple-
antur.</p>
<p type="main">Sit enim vas 
AB, habens in 
&longs;eip&longs;o tres &longs;ipho-
nes inflexos CD
E, in ventre oc-
cultatos, quorum
altera quid&etilde; cru-
ra  &longs;int  ad fund&utilde;
va&longs;is, altera vero
extra ferantur in
canales efforma-
<pb/>115
ta:  atque eorum extremis apponantur va&longs;a FHG quo-
rum fundum di&longs;tet ob o&longs;culis, quantum ad aqu&aelig; fluxum
&longs;atis &longs;it. omnia vero comprehendantur alio quodam va-
&longs;e, tamquam ba&longs;i KLMN, qu&aelig; canalem X habeat. &amp; &longs;i-
phonis quidem <figure/>
C curuitas &longs;it ad
fundum va&longs;is; &longs;i-
phonis vero D
curuitas ad dimi-
dium altidudinis
eius; &amp; &longs;iphonis 
E ad ip&longs;um col-
lum. Si igitur in
vas AB aquam
infundamus, &agrave;
principio quid&etilde,
fluet per &longs;iphon&etilde;
C, quoniam cur-
uitas ip&longs;ius e&longs;t ad
fundum. quod &longs;i 
intermittamus,
euacuabitur hu-
midum infu&longs;um
per canalem X:
& vas F relinque-
tur aqua plen&utilde;:
&longs;iphonis vero C
reliqua pars aere 
repleta erit. Rur-
&longs;us cum aquam
infundamus, n&otilde; 
procedet per &longs;i-
phonem C, pro-
<pb/>116
pterea qu&ograve;d aer in eo continetur inter aquam infu&longs;am,
& eam, qu&aelig; e&longs;t in va&longs;e F. a&longs;cendet ergo humidum u&longs;que 
ad &longs;iphonis D curuitatem, qu&aelig; e&longs;t ad dimidium altitu-
dinis va&longs;is, &amp; tunc fluere incipiet. &longs;ed intermi&longs;sione fa-
cta rur&longs;us idem continget, quod in &longs;iphone C iam di-
ctum e&longs;t. eadem &amp; in &longs;iphone E intelligatur. Oporte-
bit autem humidum &longs;en&longs;im infundere, ne aer, qui in &longs;i-
phonibus comprehen&longs;us e&longs;t, &longs;umma vi expellatur.</p>
<pb/>117
<p type="head">LVI.</p>
<p type="main">Cucurbitul&aelig; con&longs;tructio, qu&aelig; &longs;ine igne
attrahit.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit cucurbitula ABC, qualis fieri con&longs;ueuit, habens
in medio diaphragma DE: &amp; per fundum impellatur
&longs;meri&longs;ma, cuius fi&longs;tula quidem exterior &longs;it FG, interior
vero HK, qu&ecedil; foramina LM &longs;ibi ip&longs;is re&longs;pondentia ha-
<pb/>118
beant, extra cucurbitulam locata. o&longs;cula autem ip&longs;a-
rum interiora aperta  &longs;int ; &amp; fi&longs;tul&aelig; HK exterius o&longs;culum 
obturetur, epitonium&qacute;; habeat. Sit pr&ecedil;terea &longs;ub DE
diaphragmate aliud &longs;meri&longs;ma NX &longs;imile ei, quod ad fun-
dum, habens foramina re&longs;pondentia intra cucurbitu-
lam, &amp; &longs;imul perforata cum diaphragmate DE. His con-
&longs;titutis conuertantur epitonia &longs;meri&longs;maton, ita vt fora-
mina, qu&aelig; &longs;unt &longs;ub diaphragmate permutentur,
& claudantur. Itaque cum vas DC aere plenum &longs;it, ad-
mouentes ori foramina LM, po&longs;&longs;umus aliquam aeris
partem &longs;ugere. po&longs;tea  rur&longs;us conuertentes epitonium,
& non amouentes ab ore &longs;meri&longs;ma habere rarefactum
aerem, qui e&longs;t in va&longs;e CD. Hoc igitur s&aelig;pius faciemus,
quoad multum aeris &longs;uxerimus. deinde cucurbitulam 
carni apponentes, ut fieri &longs;olet, foramina, qu&aelig; &longs;unt in
&longs;meri&longs;mate NX per epitonium aperiemus. Nece&longs;&longs;arium
vtique e&longs;t in locum CD va&longs;is tran&longs;ire aliquam partem
aeris, qui e&longs;t in va&longs;e ADE, &amp; in locum exinanitum. pro
aere tum carnem, tum materiam aqu&aelig; e&longs;t circa carnem
attrahi per carnis raritates, quas occultos poros appel-
lare con&longs;ueuimus.</p>
<pb/>119
<p type="head">LVII.</p>
<p type="main">Et qui pyulcus appellatur, hanc eandem
ob cau&longs;am agit.</p>
<p type="main">Con&longs;truitur e-
nim <figure/> fi&longs;tula oblon-
ga AB, cui altera 
CD coaptata &longs;it.
atque huius qui-
d&etilde; extremum C
lamina operia-
tur. ad D vero ha-
beat epitoni&utilde; EF:
& fi&longs;tul&aelig; AB o&longs;cu-
lum, quod ad A
obturetur lami-
na, qu&aelig; habeat te-
nuem &longs;yringulam
GH perforatam.
Quando igitur
pus attrahere vo-
lumus, apponen-
tes loco &itilde; quo e&longs;t
pus extremum &longs;y-
ringul&ecedil; o&longs;culum 
H, attrahimus fi-
&longs;tulam CD per e-
pitonium ad par-
tes exteriores. &
loco, qui e&longs;t in fi-
&longs;tula exinanito, in
hunc aliquod a-
liud nece&longs;&longs;ario at-
<pb/>120
trahitur. quod cum non &longs;it alius locus, ni&longs;i &longs;yringul&aelig; o-
&longs;culum. nece&longs;&longs;e e&longs;t per hoc appo&longs;itum, ac propinquum
humidum attrahi. Rur&longs;us quando volumus aliquod hu-
midum immittere, inijcientes ip&longs;um in fi&longs;tulam AB,
comprehendentes&qacute;; EF, &amp; fi&longs;tulam CD impellentes ex-
primemus, quoad nobis immi&longs;sio nece&longs;&longs;aria videatur.</p>
<p type="head">LVIII.</p>
<p type="main">Si vas aliquod vino repletum &longs;it, habeat-
&qacute;ue canalem fluentem, quando cyathum a-
qu&aelig; in collum infundamus, non amplius
fluet. Si vero infundamus alterum cyathum
tunc fluet ip&longs;e vn&agrave; cum priori, hoc e&longs;t duo
cyathi aqu&aelig; ex alijs duobus canalibus. &
po&longs;teaqu&agrave;m aqua effluxerit, rur&longs;us fluet vi-
<pb/>121
num ex medio canali. id&qacute;; tamdiu fiet, quo
ad totum vinum effluxerit.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit vas aliquod AB, circa fundum canalem habens C,
& &longs;epiatur circa coll&utilde; diaphragmate DE: per diaphrag-
<pb/>122
ma vero producatur FG tubus, circa quem alius apte-
tur, di&longs;tans &agrave; diaphragmate, quantum ad aqu&aelig; fluxum
&longs;atis&longs;it, quemadmodum in &longs;uffocatis &longs;iphonibus. impel-
latur etiam. per diaphragma alius tubus HK in &longs;uperio-
rem eius partem minus excedens, qu&agrave;m prior;  atque in
duos canales LM diui&longs;us; circa quem alius tubus apte-
tur, &agrave; diaphragmate parum di&longs;tans. habeat autem vas
&longs;piraculum N &longs;ub diaphragmate. Si igitur comprehen-
dentes canalem vinum infundamus, procedet id in ven-
trem va&longs;is per tubum FG; aer enim per &longs;piraculum N
egredietur. Quod &longs;i dimi&longs;sis canalibus, comprehenda-
mus &longs;piraculum, ex ip&longs;is quidem LM fluet humidum,
quod in tubo HK continetur: ex C vero humidum, quod
e&longs;t in ventre effluet. ergo &longs;i fluente C canale aqu&ecedil; cya-
thum in diephragma infundamus, aer non amplius in-
gredietur per canalem FG, ideo&qacute;; canalis C fluere de&longs;i-
net. Si vero infundamus alterum cyathum, aqua &longs;upra
tubum HK extolletur, &amp; per ip&longs;um procedit in canales
LM, tota&qacute;; demum exhaurietur. po&longs;tea  tubus FG re-
&longs;pirationem a&longs;&longs;umens canalem C &longs;imiliter fluere coget.
atque hoc u&longs;que e&ograve; fiet, quoad cyathos infundamus.</p>
<pb/>123
<p type="head">LX.</p>
<p type="main">Si vas mero plenum exi&longs;tat, canalem&qacute;; ha-
beat, interdum quidem fluet vinum, aqua ve-
ro infu&longs;a, pura aqua fluet. po&longs;tea  rur&longs;us vi-
num, &amp; &longs;i quis velit, aqua infu&longs;a mixtum ef-
fundetur.</p>
<figure/>
<pb/>124
<p type="main">Sit vas aliquod AB, circa collum diaphragma habens
CD, &amp; per diaphragma impellatur tubus EF, extra fun-
dum tendes, qui canalis in&longs;tar erit. habeat autem tubus
EF paruum foramen G intra vas, videlicet iuxta fun-
dum, &amp; infra collum &longs;it &longs;piraculum H. Si igitur cana-
lem F comprehendentes vinum infundamus, in ventrem
procedet, aere per &longs;piraculum H excedente. quod &longs;i com-
prehentes &longs;piraculum canalem dimittamus, non fluet ni-
&longs;i quod in tubo FE continetur. Itaque &longs;i infundamus a-
quam puram, ea exibit, at &longs;i &longs;piraculum dimittamus mix-
tum, &longs;i vero non amplius infundamus, vinum purum
effluet.</p>
<p type="head">LX.</p>
<p type="main">Altari accen&longs;o a&longs;&longs;i&longs;tentia quidem anima-
lia &longs;acrificare, draconem vero &longs;ibilare.</p>
<p type="main">Sit ba&longs;is qu&aelig;dam concaua AB, in qua altare C, ha-
bens fi&longs;tulam mediam ad ba&longs;im de&longs;cendentem DE, qu&aelig;
in tres tubos &longs;cindatur, in tubum quidem EF ad os Dra-
conis deferentem, in tubum vero EGH deferentem ad
ad vas KL vini receptaculum, cuius fundum &longs;it &longs;upra ani-
mal M, adiunctum&qacute;; cooperculo va&longs;is KL cancellatim.
& in tubum ENX, qui &longs;imiliter a&longs;cendat in alterum vas
vini receptaculum O, &amp; ip&longs;e cancellatim cooperculo va-
&longs;is adiungatur. coarctentur autem &amp; vtri&longs;que fundis va&longs;o-
rum. &amp;  &longs;int  in vtri&longs;que vini receptaculis inflexi &longs;iphones
<pb/>125
RSTY, quorum principia quidem in vino exi&longs;tunt,
extrema vero &longs;uffocabiliter procedant per &longs;epta rece-
ptaculorum manus. Quando igitur accen&longs;urus es proijcias
in tubos pu&longs;illam aquam, ut ne &agrave; &longs;iccitate ignis di&longs;rum-
pantur, &amp; ob&longs;true omnia ne di<gap>tent. Itaque ignis &longs;piri-
tus aqu&aelig; commixtus per tubos ad cancellos a&longs;cendet, &
per ip&longs;os vinum elidens ducit ad inflexos &longs;iphones RS
TY, ita vt cum per manus animalium fluat, ea &longs;acrifica-
re videantur, quoad exuritur ara. alter autem tubus &longs;pi-
ritum deferens ad os Draconis, eum &longs;ibilare faciet.</p>
<figure/>
<pb/>126
<p type="head">LXI.</p>
<p type="main">Lucern&aelig; con&longs;tructio, ut &longs;i oleum diminu-
tum &longs;it, in accen&longs;ione lucern&aelig; aqua infu&longs;a,
lucerna oleo repleatur.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit &longs;ub lucerna vas vndique pr&aelig;clu&longs;um AB, &longs;iue ip&longs;i 
coniunctum, &longs;iue &longs;eor&longs;um po&longs;itum, ex quo procedant
duo tubi CD EF &longs;imul cum va&longs;e perforati. &amp; o&longs;culum 
<pb/>127
<figure/>
tubi C &agrave; fundo eius tantum di&longs;tet, quantum ad aqu&ecedil; flu-
xum &longs;atis &longs;it. tubus autem CD u&longs;que ad &longs;uperficiem lu-
cern&aelig; extendatur, phialulam habens ad eius extremum
D, per qu&atilde; aqu&aelig; infu&longs;io erit: &amp; tubus EF &longs;imul perfore-
tur cum lucern&aelig; fundo. Si igitur aliquis per vmbilicum
lucern&aelig; oleum infundat, primum in vas AB procedet.
deinde eo repleto, replebuntur &amp; tubi CD EF, &amp; lu-
cerna ip&longs;a. Itaque ardens lucerna exinanietur: &amp; cum
per phialulam, qu&aelig; e&longs;t ad D aquam infundamus, defe-
retur in vas AB, oleo mixta oleum autem quod e&longs;t in va-
<pb/>128
&longs;e AB a&longs;cendens replebit part&etilde; lychni exinanitam quo-
u&longs;que ole&utilde; ad nares perueniat. po&longs;tea  rur&longs;us &longs;i &longs;ub&longs;ideat
oleum, idem faciendum e&longs;t quoad oleum ab&longs;umatur.
Quod &longs;i oporteat oleo adhuc in lucerna compreh&etilde;&longs;o, au
ferre vas AB, erit &longs;meri&longs;ma quoddam in tubis CD EF
ad AB vas, &amp; ad lucernam clauicul&ecedil;, ita vt ip&longs;is con-
uer&longs;is contineatur oleum, &amp; quod in lucerna e&longs;t, &
quod in tubis: &amp; ita uas exemptile erit. &amp; quando
volumus rur&longs;us ij&longs;dem appo&longs;itis clauiculas aperie-
riemus. melius autem e&longs;t tubum quidem EF in aurem
lucern&aelig; ferri, tubum vero CD paululum po&longs; aurem, &longs;u-
blimius habens appo&longs;itum aliquod vas in&longs;tar phial&aelig;. &longs;i-
mul cum eo perforatum, per quod aqua infundetur, ut
eodem tempore &amp; infundatur aqua, &amp; ex aure oleum
influat.</p>
<pb/>129
<p type="head">LXII.</p>
<p type="main">Va&longs;e exi&longs;tente pr&aelig;clu&longs;o, &amp; canalem aper-
tum habente cui &longs;ubijcitur poculum aqua
plenum, &longs;i quis poculum &longs;ubtrahat, parum
fluet canalis quou&longs;que  poculum &longs;it &longs;ubtra-
ctum. &longs;ur&longs;um autem impul&longs;o poculo canalis
non amplius fluet.</p>
<p type="main">Sit dictum vas AB collum habens inter&longs;eptum dia-
phragmate CD. ex CD vero tubus producatur EF &longs;i-
mul cum ip&longs;io perforatus, circa quem ponatur tubus KL,
ita vt &longs;it &longs;uffocatus diabetes. &amp; cum ip&longs;o KL &longs;imul per-
foretur alius tubus MN, o&longs;culum M apertum habens.
eius autem crus exterius &longs;it in quodam poculo OX, in
quod aquam infundamus adeo, vt repleatur; &longs;imul vero
replebitur &amp; tubi crus, quod e&longs;t in poculo. infundatur
deinde in collum va&longs;is AB pu&longs;illa aqua, ita vt re&longs;pira-
tionem ob&longs;truat. Pleno igitur exi&longs;tente va&longs;e AB non
fluet P canalis, quamquam &longs;it apertus, propterea qu&ograve;d
aer ingre&longs;&longs;um non habet ob aquam in collum infu&longs;am.
At &longs;ubtracto poculo nece&longs;&longs;e e&longs;t aliquam partem cruris &longs;i-
phonis, quod e&longs;t in poculo exinaniri. in locum vero exi-
nanitum attrahetur. proprinquus aer,  atque hic infu&longs;am
in collum aquam &longs;imul attrahet, ita ut &longs;upermineat
o&longs;culum F. ac propterea aere ingre&longs;&longs;um habente canalis
P fluet, quou&longs;que  poculum &longs;ur&longs;um impul&longs;um, faciat a-
quam, qu&aelig; e&longs;t in collo, re&longs;pirationem ob&longs;truere. rur&longs;us
enim in priorem locum re&longs;tituetur, &amp; non amplius fluet
P canalis: id&qacute;; toties fiet, quoties &longs;ubtrahitur, &amp; offer-
<pb/>130
tur poculum. Oportet autem non totum poculum &longs;ub-
trahi, ne totum &longs;iphonis crus denudetur. Itaque cana-
lis MN conformetur in thyr&longs;um, &amp; RN circa ip&longs;um vt
&longs;pectaculum recte &longs;it di&longs;po&longs;itum.</p>
<figure/>
<pb/>131
<p type="head">LXIII.</p>
<p type="main">Con&longs;tructio lagen&aelig; vociferantis, quando
humidum effluat.</p>
<p type="main">Sit de&longs;pripta la-
gena <figure/> collum qui-
dem ob&longs;tructum
habens diaphrag-
mate AB, os ve-
ro diaphragmate
CD: &amp; per vtr&atilde;-
que diaphragma-
ta producatur tu-
bus EF &longs;imul cum 
ip&longs;is perforatus.
lagen&aelig; autem au-
ricula &longs;it GH: at-
que ex altera par-
te &longs;it tubus KL &longs;i-
mul perforatus c&utilde;
AB diaphragmate
& ab ip&longs;o CD tan-
tum di&longs;tans, quan-
tum ad aqu&aelig; flu-
xum &longs;ufficiat. ad
diaphragma vero
CD &longs;it &longs;yringula
M, qu&aelig; vocem &aelig;-
dere po&longs;&longs;it. Ita-
que implebitur a-
gena per tubum
EF, aere tum per 
KL tubum, tum
<pb/>132
per &longs;yringulam M excedente. Quando igitur lagen&aelig; au-
riculam detinentes reclinamus ita vt aqua effluat, fluet
quidem per tubum EF in partes exteriores; per KL ve-
ro procedet in collum BC. &amp; qui in ip&longs;o e&longs;t aer expul&longs;us
per &longs;yringulam M vocem emittet. Sit etiam in diaphrag-
mate AB aliud foramen. per quod, lagena in rectum con-
&longs;tituta, aer retrocedat.</p>
<p type="head">LXIIII.</p>
<p type="main">Si in aliqua ba&longs;i exi&longs;tat vas, vinum ha-
bens, &amp; canalem apertum, deducto pondere
facere, vt canalis ad men&longs;uram fluat, verbi
gratia interdum quidem &longs;emicotylium inter
dum vero cotylium, &amp; generaliter quantum
quis voluerit.</p>
<pb/>133
<figure/>
<p type="main">Sit vas AB, in quod vinum infundatur. canalis autem 
in ip&longso iuxta fundum &longs;it D. &amp; ob&longs;truatur collum diaphra-
gmate EF: per&qacute;; EF impellatur GH tubus, &agrave; fundo va-
&longs;is tantum di&longs;tans, quantum ad aqu&aelig; fluxum &longs;atis &longs;it. ba-
<pb/>134
&longs;is autem va&longs;i &longs;ubiecta &longs;it KLMN. &amp; alter tubus XO pa-
rum di&longs;tans &agrave; diaphragmate, &amp; per ba&longs;im procedens.
Sit pr&aelig;terea in ba&longs;i aqua ob&longs;truens o&longs;culum: ubi XO: &
&longs;it regula PR, cuius dimidum quidem &longs;it intra ba&longs;im, di-
midium vero extra. &amp; moueatur circa punctum S. &longs;u&longs;pen-
datur autem in extremo regul&aelig; P clepsydra, qu&aelig; fora-
men T in fundo habeat. Itaque vas implebimus per GH
tubum antequam in ba&longs;im aqua infundatur, aere per tu-
bum antequam in ba&longs;im aqua infundatur, aere per tu-
bum XO excedente. po&longs;tea  canalem comprehendentes
per quoddam foramen aquam in ba&longs;im infundemus,
quou&longs;que  ob&longs;truamus o&longs;culum O, &amp; canalem D dimit-
tamus. manife&longs;tum igitur e&longs;t vinum non fluere. propte-
rea qu&ograve;d aer nulla ex parte ingredi pote&longs;t. quando au-
tem extremum regul&ecedil; R deprimemus, pars aliqua de-
p&longs;ydr&aelig; ex aqua extolletur, &amp; denudata re&longs;piratione O
fluet D canalis, quou&longs;que  &longs;ublata in clyp&longs;ydra aqua ef-
fluens ip&longs;am O re&longs;pirationem ob&longs;truat. At &longs;i rur&longs;us re-
pleta clep&longs;ydra extremum regul&aelig;  R plu&longs;quam antea de-
primatur longiori tempore effluet &longs;ublata in clepsydra 
aqua, &amp; ob id ex canali plus vini educetur. Si vero tota
clepsydra extollatur, multo magis effluet. Ne igitur ma-
nu deprimamus extremum regul&aelig; R, &longs;it quoddam pon-
dus V in exteriori regul&aelig; parte RQ delatum: &amp; quan-
do fuerit prop R totam extollet clepsydram, quando 
uero remotius minus extollet. Itaque experientia inue-
nientes men&longs;uras, quas volumus canalem D fluere, in-
ci&longs;iones faciemus in regula RQ, &amp; men&longs;urarum de&longs;cri-
ptiones. quare cum volumus partem aliquam effluere,
ad illas inci&longs;iones pondus deducentes fluere dimitte-
mus.</p>
<pb/>135
<p type="head">LXV.</p>
<p type="main">Fluxilis con&longs;tructio, ita ut in principio 
quidem fluat mixtum, quando autem volue-
rimus aqua infu&longs;a, aqua ip&longs;a per &longs;e fluat, &
rur&longs;us mixtum.</p>
<p type="main">Sit fluxile AB, ob&longs;tructum habens collum diaphrag-
mate CD, per quod tubus EF impellatur in effu&longs;ionem
deferens, haben&longs;&qacute;; paruum foramen G intra fluxile. &longs;it 
autem in fluxili &longs;ub diaphragmate &longs;piraculum H. Quan-
do igitur comprehendentes effu&longs;ionem F mixtum infun-
damus, procedit in fluxile per foramen G; &amp; quando ef-
fu&longs;ionem dimittamus, fluet mixtum, aere per &longs;piracu-
lum H excedente. Quando autem &longs;piraculum H com-
prehendentes puram aquam infundamus, mixtum qui-
dem non fluet, propterea qu&ograve;d aer non habet ingre&longs;-
&longs;um, &longs;ed pura aqua. &amp; quando &longs;piraculum dimittamus
vtraque fluent, &amp; aqua, &amp; mixtum; videlicet mixtum,
quod rur&longs;us ex vtri&longs;que gignitur.</p>
<pb/>136
<figure/>
<pb/>137
<p type="head">LXVI.</p>
<p type="main">Si vas in ba&longs;i exi&longs;tet, canalem&qacute;ue habeat
&longs;upra fundum, &amp; infu&longs;a in ip&longs;um aqua, inter-
dum quidem puram aquam fluere, interdum
mixtum, interdum vero merum tantum.</p>
<p type="main">Sit vas AB in <figure/>
ba&longs;i, canalem ha-
bens CD, cuius
o&longs;culum C &longs;it &longs;u-
pra  fund&utilde; va&longs;is.
ob&longs;truatur autem
collum diaphrag-
mate EF, per
quod tubus GH
demittatur, par&utilde;
exced&etilde;s diaphra-
gma in partem
&longs;uperiorem, &amp; &agrave;
fundo di&longs;t&atilde;s qu&atilde;-
tum ad aqu&aelig; flu-
xum &longs;ufficiat. &longs;it
etiam alter tubus
KL ad uentrem
va&longs;is extra, cui
vas meri &longs;ubijcia-
tur KM. &longs;it aut&etilde;
& in diaphragma- 
te tenue foramen
N. His ita con&longs;titutis &longs;i in vas aquam per collum infun-
<pb/>138
damus, pars quidem, qu&aelig; e&longs;t circa exce&longs;&longs;um tubi, in
collo manet, pas vero, qu&aelig; &longs;upra exce&longs;&longs;um in va&longs;is al-
ueum defertur, quou&longs;que  ad tubi o&longs;culum C perueniat,
& ita pura effluet aqua. qu&ograve;d cum canalis fluere c&oelig;perit,
quemadmodum in diabete &longs;imul attrahetur, &amp; merum
quod e&longs;t in KM va&longs;e, &amp; mixtum effluet. Cum vero aqua 
con&longs;umpta fuerit, &longs;olum fluet merum, pr&aelig;terquam
qu&ograve;d aqua, qu&aelig; e&longs;t circa diaphragma EF &longs;imul attra-
hetur. &amp; cum dicta aqua per foramen N tota effluxerit,
tunc aer ingrediens abrumpet continuitatem, &amp; nihil
amplius fluet.</p>
<pb/>139
<p type="head">LXVII.</p>
<p type="main">Si vas vino repletum &longs;it, canalem&qacute;ue ha-
beat, cui poculum &longs;ubijciatur, ad men&longs;uram
datam vinum in poculum influere.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit vas AB vinum habens, &amp; CD canalem. o&longs;culum 
vero canalis, quod e&longs;t ad C &longs;uperficiem &longs;uperiorem ita
leuigatam habeat, ut tympanulo impo&longs;ito cohibeat a-
quam. Sit autem regula recta GH in aure compacta, &agrave;
qua alia KL moueatur. &longs;it etiam alia regula MN &longs;ub ba-
&longs;i va&longs;is, qu&aelig; moueatur circa X. du&aelig; pr&aelig;terea regul&aelig; KO
<pb/>140
LP affigantur, circa clauos mot&aelig;, ita vt &longs;ublato tympa-
nulo EF aperiatur canalis, humor&qacute;; effluat. &amp; rur&longs;us de-
mi&longs;&longs;o claudatur. imponatur ergo regul&aelig; MN poculum,
in quod volumus ad men&longs;uram humidum influere, &longs;it&qacute;;
poculum R canali &longs;ubiejctum: &amp; &longs;it pondus quoddam S,
quod per annul&utilde; deduci po&longs;sit in regul&ecedil; exce&longs;&longs;u MO. Ita-
que cum pondus deduxero ad partem M, aperietur cana-
lis, &amp; humidum in poculum fluet. rur&longs;us&qacute;; grauato po-
culo pondus abnuet, &amp; claudet canalem. vt autem ad
men&longs;uram fluat, inijciatur in poculum, exempli cau&longs;&longs;a,
cotyle. quod autem ex canali fluit in alio va&longs;e excipie-
mus, &amp; deducatur pondus quoad primum non amplius
fluat canalis, &amp; notetur in regula, in&longs;cribatur&qacute;; cotyle.
&longs;imiliter &amp; &longs;emicotyle, &amp; du&aelig; cotyl&aelig; &amp; quou&longs;que  volu-
mus men&longs;uram procedere. eadem enim faciemus, &
habebimus men&longs;urarum &longs;igna, &longs;ecundum qu&ecedil; oportet
deducta pondus men&longs;uras a&longs;signare. po&longs;&longs;umus autem 
pro tympanulo EF circumponere canali vas aliquod pr&ecedil;-
clu&longs;um, vt &longs;eparato humido ab aere, qui in eo e&longs;t, cana-
lis non amplius fluat.</p>
<pb/>141
<p type="head">LXVIII.</p>
<p type="main">Va&longs;e vinum habente, canalem&qacute;; &amp; &longs;ubie-
ctum ip&longs;i craterem, quantum quis ex cratere
auferat, tantum in ip&longs;um ex canali vinum in-
fluere.</p>
<figure/>
<p type="main">Sit vini vas AB, canalis autem CD, habens EF tym-
<pb/>142
panulum &amp; regulas GH KL KO LM, vt in &longs;uperiori-
bus, &longs;ubijciatur&qacute;; canali poculum P, &amp; regul&aelig; KO con-
iunctus &longs;it lebetulus R, exi&longs;tens in va&longs;e ST, tubus autem
YV &longs;imul perforetur cum va&longs;is ST P. His ita con&longs;titu-
tis. &amp; vacuis exi&longs;tentibus va&longs;is P ST, lebetulus R erit
ad fundum ST va&longs;is, &amp; canalem CD aperiet. fluente au-
tem ip&longs;o in vtraque va&longs;a ST P a&longs;cendens lebetulus rur-
&longs;us canalem claudet, quou&longs;que  rur&longs;us auferamus ex cra-
tere. atque hoc erit quotie&longs;cumcque vinum ab&longs;tuleri-
mus.</p>
<p type="head">LXIX.</p>
<p type="main">The&longs;auri con&longs;tructio rotam habentis &aelig;-
neam, ver&longs;atil&etilde;, qu&aelig; xxx appellatur. hanc
enim ad &longs;acra accedentes conuertere &longs;oliti
&longs;unt. Itaque contingit dum rota conuertitur
melancoryphi vocem reddi, atque ip&longs;am aui-
culam in&longs;i&longs;tentem conuerti. conuer&longs;a autem 
ea melancoryphum non amplius vocem emit-
tete, neque conuerte.</p>
<pb/>143
<p type="main">Sit the&longs;au-
rus <figure/> ABCD,
& axis in ip&longs;o
di&longs;po&longs;itus EF
facile ver&longs;ati-
lis. ei vero c&otilde;-
iungatur rota
HK, quam c&otilde;-
uertere opor-
tet. Sint pr&aelig;-
terea du&aelig; ro-
t&aelig; LM eidem
axi intus con-
iunct&aelig;, qua-
rum L quid&etilde;
exelictram ha-
beat, M vero
radiata &longs;it. cir-
ca exelictram
funis inuolua-
tur. &agrave; cuius ex-
tremo &longs;u&longs;pen-
datur clibanus N, tubum habens XO, &amp; in &longs;ummitare sy-
ringulam, qu&aelig; melancoryphi vocem reddat. &longs;ubijcia-
tur autem clibano aqu&aelig; vas PR. &amp; &agrave; vertice the&longs;auri de-
mittatur axiculus ST, qui facile conuerti po&longs;sit. habeat-
&qacute;ue ad S melancoryphum, ad T vero tympanum radia-
tur, cuius radij radijs tympani M implicentur. contin-
get igitur conuer&longs;a rota HK, funem circa exelictram in-
uolui, &amp; clibanum &longs;u&longs;tinere. at rota dimi&longs;&longs;a clibanum ob
grauitatem de&longs;cendens in aqua aere expul&longs;o &longs;onum
edere. &longs;imul vero &amp; melancoryphum conuerti ob con-
uer&longs;ionem tympanorum.</p>
<pb/>144
<p type="head">LXX.</p>
<p type="main">Aliqui in va&longs;a iniecti &longs;iphones fluunt, quo
ad vel va&longs;a exinanita fuerint, vel aqu&aelig; &longs;uper-
ficies extrin&longs;eco &longs;iphonis o&longs;culo re&longs;pondeat.
& opus &longs;it fluente eo, cum volumus nonam 
plius fluere.</p>
<p type="main">Sit aliquod vas <figure/>
AB, in quo &longs;iphon 
CDE, habens in-
trin&longs;ecum crus in-
flexum, vt CFG.
&longs;it etiam regula re-
cta infixa HK, ad
quam alia coniun-
gatur LM. rur&longs;us
ex LM alia regula
moueatur in cla-
uo, habens ad N
extremitatem vas,
quod po&longs;&longs;it sipho-
nis reflexionem F
G circumire. ha-
beat autem regu-
la LM pondus ap-
pen&longs;um ad L, vt
vas circumiens &longs;i-
phonis reflexion&etilde;
&longs;upra o&longs;culum &longs;it,
& fluat &longs;iphon. At
<pb/>145
cum volumus non amplius fluere, auferemus pondus,
quod e&longs;t ad L, vt vas, quod ad N deferatur, &amp; reflexio-
nem FG circum eat: atque ita non amplius fluat diabe-
tes. quando autem volumus fluere, rur&longs;us pondus appen-
demus.</p>
<p type="head">LXXI.</p>
<p type="main">Si in ara aliqua accendatur ignis, anima-
lia choreas ducere videbuntur, etenim ar&ecedil; 
per&longs;picu&ecedil; erunt, &longs;iue virtre&aelig; &longs;iue corne&aelig;.</p>
<figure/>
<pb/>146
<p type="main">Per epipyrum demittitur tubus ad ba&longs;im ar&aelig;, qui in-
cnodace ver&longs;atur, &amp; &agrave; &longs;uperiori parte in fi&longs;tula, qua epi-
pyro coniuncta &longs;it. habeat autem tubus etiam alios tu-
bulos inflexos, &longs;imul&qacute;; perforatos, &amp; ip&longs;i coniunctos,
qui inter&longs;e&longs;e &longs;ecundum diametrum di&longs;ponantur, atque 
inflexiones vici&longs;sim teneant. habeat pr&ecedil;terea tympanum
&longs;ibi annexum, cui animalia choreas ducentia imponun-
tur. itaque igne accen&longs;o calefactus aer per fi&longs;tulam in tu-
bum procedit: ex tubo autem per inflexos tubulos ex-
pul&longs;us, &amp; ar&aelig; alueo inh&aelig;rens conuertit tubum &amp; anima-
lia, qu&aelig; choreas ducunt.</p>
<p type="head">LXXII.</p>
<p type="main">Lucern&aelig; con&longs;tructio vt ellychnio impo&longs;i-
to, quando oleum deficiat, ex aure eius o-
leum in ellychnium infundatur, quantum
quis voluerit, nullo ip&longs;i appo&longs;ito va&longs;e, ex
quo oleum influat.</p>
<pb/>147
<p type="main">Con&longs;truatur lucerna ba&longs;im habens concauam, &amp; trian-
gularem in&longs;tar pyramidis. Sit&qacute;; ba&longs;is concaua ABCD,
& in ea diaphragma EF. lucern&aelig; autem caulis &longs;it GH &
ip&longs;e concauus, &longs;upra quem &longs;it concauus calathus KL plu-
rimum olei continens: &amp; ex diaphragmate EF proce-
det MN tubus, &longs;imul cum eo perforatus, tantum di&longs;t&atilde;s
&agrave; calathi operculo KL, in quo &amp; ellychnium imponitur,
quantum ad aeris exitum &longs;ufficiat. alius autem tubulus
XO demittatur <figure/>
per operculum
KL, di&longs;tans &agrave; fun-
do calathi, quan-
tum &longs;atis &longs;it ad
aqu&aelig; fluxum, &
ex operculo pau-
lulum excedens.
exce&longs;&longs;ui vero ap-
tetur alius tubu-
lus P, habens &longs;u-
perius o&longs;cul&utilde; ob-
&longs;tructum qui per
fundum lychnij
impul&longs;us coag-
mentetur lychno
ad tubum autem
P agglutinetur a-
lius tubulus exi-
lis procedens ad
extremitatem au-
ris, &amp; &longs;imul cum 
ea perforetur, ut
influat in conca-
uitat&etilde; ellychnij,
<pb/>148
foramen habens <figure/>
quemadmod&utilde; &
alij. &amp; &longs;ub diaphra-
gmate EF conglu-
tinetur clauicula
defer&etilde;s in locum
CDEF, ita ut &longs;i 
aperiatur, aqua ex
loco ABEF in ip-
&longs;um CDEF tran-
&longs;eat. Sit autem in
operculo AB par-
uum foramen, per
quod locum AB
EF implebimus a-
qua, &amp; qui in ip&longs;o
e&longs;t aer per dictum
foramen excedet.
Itaque &longs;ublato el-
lychnio, calathum
oleo implebimus
per tubum XO, ae-
re per MN tubu-
lum excedente, &
adhuc per clauem apertam, qu&aelig; e&longs;t in fundo CD, quan-
do &amp; qu&aelig; e&longs;t in CDEF aqua effluet. Impo&longs;ito igitur el-
lychnio per &longs;meri&longs;ma P, quando opus &longs;it oleum infunde-
re, aperiemus clauem qu&aelig; in fundo CD, &amp; aqua ex loco
ABEF in locum CDEF &longs;ecedente, aer, qui e&longs;t ip&longs;o per 
tubum MN ad calathum perueniens elidet oleum. quod-
quidem per tubulum XO &amp; per alium ip&longs;i coh&aelig;rentem
ad ellychnium procedet. Quando autem non amplius
fluere volumus clauicula claudetur, &amp; ce&longs;&longs;abit, &amp; rur&longs;us
<pb/>149
quando opus &longs;it, idem faciemus.</p>
<p type="main">Po&longs;&longs;umus etiam in eadem de&longs;criptione alia ratione ex-
peditius, &longs;i ba&longs;is fabricetur in qua erat aqua. alia quidem
eadem &longs;int pr&aelig;ter ba&longs;im, &amp; aquam, qu&aelig; in ea contine-
tur. tubus autem MN habeat o&longs;culum N &longs;imul perfora-
tum cum caulis alueo, ita ut extra caulem appareat, &
obturetur. Si quis igitur os admouens inflet o&longs;culum ex-
terius, procedet flatus in calathum, oleum&qacute;; per tubum
XO exprimet, &amp; erit idem, quod prius. quotie&longs;cumque 
enim inflauerimus oleum in ellychnium infundetur. Sed 
oportebit auris extremitatem inflecti ad rectos angulos
cum ellychnij foramine, ut ne oleum extra eiaculetur.</p>
<pb/>150
<p type="head">LXXIII.</p>
<p type="main">Miliarij con&longs;tructio, vt impo&longs;ito anima-
li, efformato&qacute;ue in modum &longs;ufflantis, &amp; ip-
&longs;um animal &longs;ufflet in carbones: &amp; ita milia-
rium ardeat. preterea vt canali iuxta collum
miliarij appo&longs;ito, &amp; aperto non fluat, ni&longs;i 
prius frigidam infundamus in aliquem cra-
terem. frigida autem cum calida non com-
mi&longs;ceatur, ni&longs;i de&longs;cendat ad fundum, &amp; vt
ex canali frigidi&longs;sima effluat.</p>
<p type="main">Sit miliarij figura quamqui&longs;que elegerit. &amp; in loco
aquam excipiente aliquis locus paruus &longs;egregetur duo-
bus diaphragmatibus rectis, ita vt vndique pr&aelig;clu&longs;us
&longs;it. ex quo iuxta fundum tubus &longs;imul perforetur; cuius al-
tera pars obturetur, ne aqua in ip&longs;um ingrediatur ex
miliario. reliqui tubi pertinent ad locum, in quo e&longs;t
aqua, vt combu&longs;ti carbones per vnum tubum, qui ad
paruum locum pertinet vaporem gignant. hic autem
per quendam tubum &longs;imul perforatum cum miliarij o-
perculo fertur per os animalis in carbones: etenim ani-
mal ita inclinatum e&longs;t, vt deor&longs;um &longs;ufflet. vapor
autem ex igne gignitur. Quod &longs;i paululum aqu&aelig; in
paruum locum infundamus, plurimum gignemus va-
porem, ita vt animal pr&aelig;ter modum &longs;ufflans plus etiam
calefaciat miliarium; quemadmodum videmus in lebe-
tibus, qui feruent, vaporem ex aqua &longs;ur&longs;um ferri. erit
<pb/>151
<figure/>
<pb/>152
autem animal exemptile per quoddam &longs;meri&longs;matium
ad infundendem pu&longs;illam aquam. &longs;imul vero &amp; &longs;i ani-
mal non amplius &longs;ufflare volumus in carbones, ip&longs;um
per &longs;meri&longs;ma auertemus in exteriorem partem. &longs;it eti&atilde;
paruus crater operculo impo&longs;itus, ex quo tubus feratur
iuxta fundum permeet. &longs;ed vt miliarium aqua infu&longs;a
impleri po&longs;sit, &amp; &longs;imul ne &longs;uperebulliens aqua extra ef-
fundatur, alius tubus perforetur cum miliarij operculo,
& in craterem reflectatur per interiorem eius &longs;uperfici-
em ne a&longs;peritatem tactui pr&aelig;beat. miliarij autem con-
&longs;tructionem &longs;ub a&longs;pectum ponemus.</p>
<p type="main">Exponatur cylindrus concauus, cuius &longs;edes, quidem
inferior &longs;it AB, &longs;uperior vero CD: &amp; alius cylindrus
concauus circa eundem axem con&longs;truatur, cuius &longs;edes
inferior EF, &longs;uperior GH. ori autem cylindror&utilde; exterio-
ri impo&longs;ita &longs;int diaphragmata qu&ecedil; po&longs;sint cylindror&utilde; c&otilde;-
cauitat&etilde; claudere ex illor&utilde; ora ob&longs;struere. Habeat aut&etilde; E
FGH cylindrus tubos Ok LX MN, quorum LX quid&etilde; &longs;i-
mul perforetur ex vna parte, videlicet ad X: reliqui vero
ex vtraq; part&aelig; &longs;int&qacute;; h&aelig;c principia ex vtraq; parte in lo-
cum inter duos cylindros interiectum: &amp; in eo con&longs;ti-
tuantur duo diaphragmata EGFH, locum GEFH in-
tercipientia, in quem penetret dictus tubus ex vna par-
te perforatus. imponatur autem operculo, hoc e&longs;t ip&longs;i 
GH tubulus habens paruum animal &longs;imul perforatum.
perforetur&qacute;ue per totum animal, &amp; inflectatur ut ver-
gat in carbonum locum. Qu&ograve;d &longs;i aliquando velimus n&otilde; 
&longs;ufflare animal, &longs;it tubus in quo in&longs;idet, alteri coaptatus,
vt cum ip&longs;um conuerterimus in exteriorem partem non
amplius &longs;ufflet in locum carbonum, &longs;ed extra. ad inijcien-
dum vero aquam in locum GEFH vitilis erit nobis tu-
bulus ip&longs;e coaptatus. nam &longs;ublato animali &agrave; tubo, in quo
<pb/>153
in&longs;idet, per ip&longs;um aquam infundemus. plurimus enim 
vapor in animal irrumpet. operculo autem imponitur
crater RS &longs;imul cum ip&longs;o perforatus, habens&qacute;; ad extre-
mitatem tubum u&longs;q; ad fundum miliarij pertinentem,
&agrave; quo tantum di&longs;tet, quantum ad aqu&ecedil; fluxum &longs;atis &longs;it.
Quantum igitur volumus calidam emitti, inijciemus per 
RS frigidam, qu&aelig; procedet per tubum permeantem in
locum calid&aelig;: &amp; &longs;uper a&longs;cendens calida, per canalem, qui
e&longs;t circa collum effluet. ingre&longs;&longs;a enim per tub&utilde; aqua non 
dum c&otilde;mixta e&longs;t cum &longs;ubiecta calida. atque hoc &longs;emper 
facientes calidam pro frigida iniecta habebimus. &longs;ed ut
cogno&longs;camus quando miliarium a&longs;cendit, con&longs;truitur
hiatulus foratus per totum, &amp; forato operculo in&longs;ideat
collo habens paruum tubum, hic autem a&longs;piciet in RS
craterem, ut a&longs;cendente calida, delatio in craterem fiat.
con&longs;tructio igitur huiu&longs;modi e&longs;t. Quod &longs;i velimus loc&utilde; 
FEGH non occupare totum, &longs;ed partem aliquam, con-
&longs;truentur diaphragmata v&longs;que ad dimidium. &amp; ip&longs;is im-
ponitur aliud diaphragma, &amp; accipit tubum; pertinen-
tem u&longs;que ad animal. &amp; carbonibus ardentibus erit dela-
tio vaporis ex paruo loco. &longs;imiliter &amp; in ip&longs;um aqua in-
ijcietur.</p>
<pb/>154
<figure/>
<pb/>155
<p type="head">LXXIIII.</p>
<p type="main">Vtuntur etiam alia con&longs;tructione huiu&longs;-
modi ad buccinandum, &amp; merul&aelig; vocem
reddendam.</p>
<p type="main">Rur&longs;us enim idem miliarium con&longs;truitur habens om-
nes tubos, qui in &longs;ede &longs;unt, perforatos ex vtraque par-
te: &amp; circa &longs;edem &longs;it tubus VT f&oelig;mina, habens alium
&longs;ibi aptatum KL pertinentem ad locum calid&aelig;, &amp; mo-
tum circa clauum KL. hic autem perforetur tribus fora-
minibus MNX. &longs;imiliter &amp; tubus VT perforetur toti-
dem foraminibus, ip&longs;is MNX re&longs;pondentibus. ad X ve-
ro perforatur ba&longs;is qu&aelig;dam in &longs;eip&longs;a continens tubum
coarctatum foramini X, in quo ponitur animal quem-
admodum &amp; ante dictum e&longs;t: &amp; ex MN tubi &longs;unt pene-
trantes MO NP, qui &longs;upra habent extremitates infle-
xas. his autem &longs;imul perforetur &amp; coarctetur miliarij &longs;e-
des &longs;uperior, &amp; perforamina penetrent alij tubi ad ip-
&longs;os PO aptati, in quibus h&aelig;c in&longs;ideant. in vno quidem
pa&longs;&longs;erculus habens interiora vacua, vt aquam &longs;u&longs;cipere
po&longs;sit, ip&longs;e igitur tubus, in quo in&longs;idet, inflectitur ha-
bens phthongarium ex ijs, qu&ecedil; fiunt ad tran&longs;mittendas
voces. inflexio autem v&longs;que ad aquam penetret in pa&longs;sir-
culo. Quando igitur vox phthongarij procedit in a-
quam, vodem merul&aelig; reddit. Rur&longs;us alter tubus habet
& ip&longs;e alium tubum &longs;ibi coaptatum, in quo in&longs;idet ani-
mal in effigiem Tritonis efformatum, &amp; in ore buccin&atilde; 
tenens. Rur&longs;us autem hic ip&longs;e tubus, in quo in&longs;idet, ha-
bet lingulam &amp; codona, vt fieri con&longs;ueuit. procedens
igitur vapor &amp; lingul&aelig; &amp; codoni coniunctus buccin&aelig; &longs;o-
num perficit. itaque experientia con&longs;iderabimus, quan-
<pb/>156
<figure/>
<pb/>157
do foramen re&longs;pondeat MO tubo, &amp; quando tubo NP,
& quando ip&longs;i X impo&longs;ito animali. atque h&ecedil;c cogno&longs;cen-
tes &longs;igna qu&aelig;dam in ip&longs;is notabimus ad clauum KL, vt
qu&atilde;do velimus ip&longs;um buccina canere. quando rur&longs;us ve-
limus ip&longs;um &longs;ufflare, &longs;ufflet. &amp; qu&atilde;do velimus, merula vo-
cem reddat. Quod autem attinet ad craterem, &amp; ad a-
quam calid&aelig; a&longs;cen&longs;um, quemadmodum &amp; ante dictum
e&longs;t, ita fiat.</p>
<p type="head">LXXV.</p>
<p type="main">Hydraulici in&longs;trumenti con&longs;tructio.</p>
<p type="main">Sit qu&aelig;d&atilde; arula &aelig;nea ABCD, in qua &longs;it aqua, &amp; in aqua 
concauum hemi&longs;ph&aelig;rium inuer&longs;um, quod furnus appel-
latur EFGH, habens in humido defluxum, ad partes,
qu&aelig; in fundo &longs;unt. &agrave; vertice autem ip&longs;ius duo producan-
tur tubi &longs;imul cum eo perforati, qui &longs;nnt circa arulam,
quorum vnus GKLM in exteriorem arul&ecedil; partem incur-
uetur, &longs;imul perforatas cum modiolo NXOP habente
os infra, &amp; interiorem &longs;uperficiem rectam ad embolum.
huic autem embolus RS aptetur ita, ut aer ingredi non
po&longs;sit. atque embolo iungatur regula TY ualde firma,
ad qu&atilde; aptetur alia regula Y xxx, mota circa clau&utilde; in Y, &
circumacta ad rect&atilde; regulam xxx Q firmiter &longs;tabilitam. At
modiolo NXOP imponatur ad fundum alter modiolus
paruus xxx &longs;imul cum ip&longs;o perforatus, &amp; coopertus ex par-
te &longs;uperiori, habens&qacute;; foramen, per quod aer in modio-
lum ingrediatur. &longs;ub foramine autem &longs;it laminula ip-
&longs;um obturans, detenta&qacute;; &agrave; quibu&longs;dam clauis capita ha-
bentibus, ne excedat, quam vocant plati&longs;mation. pr&aelig;-
terea ab hemi&longs;ph&aelig;rio EFGH alter producatur tubus FV
&longs;imul perforatus cum alio tubo tran&longs;uer&longs;o VZ, in quo im-
<pb/>158
<figure/>
ponatur tibi&aelig; cum ip&longs;o perforat&aelig; xxx, habeates&qacute;; ex par-
tibus inferioribus tamquam glo&longs;&longs;ocoma &longs;imul perforata
cum ip&longs;is, quorum ora xxx aperta &longs;int. &amp; per ora impellan-
tur opercula, qu&aelig; foramina habeant, ita ut operculis in-
ductis eorum foramina re&longs;pondeant foraminibus tibia-
rum; eductis autem ij&longs;dem foramina permutentur, &amp; ti-
bias obturent. Si igitur regula tran&longs;uer&longs;a ex parte xxx im-
pellatur in partem inferiorem, embolus RS a&longs;cendens
expellet aerem in modiolo NXOP contentum, qui qui-
dem aer claudet foramen, quod e&longs;t in paruo modiolo
per iam dictum platy&longs;mation. procedet autem per tu-
bum MLKG in furnum, &amp; ex furno in tran&longs;uer&longs;um tu-
<pb/>159
bum VZ per tubum PV. deinde ex tran&longs;uer&longs;o tubo in ti-
bias, quando earum foramina foraminibus operculorum
re&longs;pondeant; hoc e&longs;t quando opercula inducta &longs;int, vel
omnia, vel aliqua eorum. Vt igitur quando volumus ti-
bias aliquas &longs;onare, earum foramina aperiantur, &amp; quan-
do volumus ce&longs;&longs;are, claudantur, ita faciemus. Intelliga-
tur vnum aliquod ex glo&longs;&longs;ocomis &longs;eor&longs;um po&longs;itum xxx xxx, 
cuius os &longs;it xxx, tibia vero &longs;imul cum eo perforata xxx, &amp; o-
perculum ip&longs;i congruens xxx xxxx, quod foramen habet xxx, &agrave; ti-
bia xxx permutatum. Sit pr&aelig;terea cubitulus trimembris 
xxx xxx xxx xxx, cuius membrum xxx xxx xxx coniunctum &longs;it operculo
xxx xxx xxx, &amp; ad xxx xxx circa clauum moueatur. Si igitur manu de-
ducemus extremum cubituli xxx, ad xxx o&longs;culum glo&longs;&longs;oco-
mi tran&longs;feremus operculum in partem interiorem, &
cum in partem interiorem inciderit, tunc foram&etilde; quod
e&longs;t in ip&longs;o tibijs re&longs;pondens efficitur. Vt autem quando
manum auferamus operculum &longs;ua &longs;ponte extrahatur, &
tibiam permutet, h&aelig;c fient. Subijciatur &longs;ub glo&longs;&longs;ocomis
regula &aelig;qualis tubo VZ &amp; ip&longs;i parallela xxx xxx, in qua infi-
gantur &longs;patul&aelig; corne&aelig; robu&longs;t&aelig;, &amp; inflex&aelig; quarum una
e&longs;t O, po&longs;ita ad glo&longs;&longs;ocomum xxx xxx. ab extremo autem ip-
&longs;ius neruus alligatus referatur circa extremum xxx, ita vt 
operculo intus impul&longs;o neruus extendatur. Itaque &longs;i de-
ducentes extremum cubituli xxx operculum in partem in-
teriorem impellamus, neruus attrahet &longs;patulam, ut in-
flexionem ip&longs;ius vi erigat. quando aut&etilde; dimittamus, rur-
&longs;us &longs;patula in pri&longs;tinum locum re&longs;tituta, inflexa&qacute;ue oris
operculum extrahet, adeo vt foramen permutetur. His
igitur in unoquoque glo&longs;&longs;ocomo con&longs;titutis, quando vo-
lumus aliquas tibiarum &longs;onare, digitis deducemus cubi-
tulos, qui &longs;unt circa ip&longs;as: &amp; quando volumus non am-
plius &longs;onare digitos eleuabimus, &amp; tunc ce&longs;&longs;abunt attra-
ctis operculis. Aqua vero qu&aelig; e&longs;t in arula ideo inijcitur,
<pb/>160
vt aer &longs;uperabundans in furno, qui &longs;cilicet modiolo
impul&longs;us aquam eleuat, contineatur, tibij&longs;&qacute;ue &longs;onanti-
bus &longs;uppeditetur. At embolus RS &longs;ur&longs;um impul&longs;us, vt
dictum e&longs;t, aerem, qui in modiolo continetur in furn&utilde;
exprimit; deductus vero aperit platy&longs;mation exi&longs;tens
in paruo modiolo, per quod modiolus aere extrin&longs;ecus
impletur, vt rur&longs;um embolus in partem &longs;uperiorem im-
pul&longs;us ip&longs;um in furnum exprimat. Melius autem e&longs;t &
regulam TY circa clauum moueri ad Y circa fibulam
vnam exi&longs;tentem in fundo emboli, per quam oporte-
bis clauum impelli, vt embolus non conuertatur, &longs;ed re-
ctus impellatur &longs;ur&longs;um, &amp; deducatur.</p>
<pb/>161
<p type="head">LXXVI.</p>
<p type="main">Organi con&longs;tructio vt vento perflante &longs;o-
nus tibi&aelig; reddatur.</p>
<p type="main">Sint tibi&aelig; A tubus autem tran&longs;uer&longs;us cum ip&longs;is perfo-
foratus BC, &amp; rectus DE, ex quo alius tran&longs;uer&longs;us EF
pertinens in mediolum GH, habentem &longs;uperficiem in-
teriorem  ad embolum rectam, huic autem aptetur em-
bolus KL, qui facile in ip&longs;um ingredi po&longs;sit, &amp; ipsi con-
iuncta &longs;it regula MN appo&longs;ita alteri regul&aelig; NX, qu&aelig;
<figure/>
<pb/>162
circa axem PR circumagatur. &amp; ad N quidem &longs;it par-
uus clauus facile &longs;olubilis; ad X vero platy&longs;mation appo-
natur coniunctum cum XO, &amp; ip&longs;i XO adhereat axis S
circa cnodaces ferreos mobilis in pegmate, quod dedu-
ci po&longs;sit: axi vero S coniuncta &longs;int duo tympanula YV,
quarum Y quidem paruas scytalas habeat, platy&longs;matio
XO adiacentes, V vero platas habeat, quemadmodum
ea, qu&aelig; anemaria vocantur. Quando igitur &agrave; vento per-
cu&longs;&longs;&aelig; fe&longs;tinant omnes, &amp; tympanulum V conuertunt,
conuertitur etiam axis, quare &amp; Y tympanulum, &amp; qu&aelig;
in ip&longs;o &longs;unt &longs;cytal&aelig; ex interuallo percutientes XO platy&longs;-
mation, attollunt KL, &amp; ab&longs;cedente &longs;cytala, embolus
deor&longs;um feretur, exprimet&qacute;ue aerem in modiolo con-
tentum in fi&longs;tulas, &amp; tibias, &amp; &longs;onum edet. licebit au-
pegma axem habens &longs;emper ad &longs;pirantem ventum con-
uertere, vt violentior, &amp; magis continuata c&otilde;uer&longs;io fiat.</p>
<p type="main">FINIS.</p>
<p type="main">VRBINI MDLXXV.</p>