Mercurial > hg > mpdl-xml-content
view texts/archimedesOldCVSRepository/archimedes/raw/heron_pneum_112_la_1575.raw @ 31:edf6e8fcf323 default tip
Removing DESpecs directory which deserted to git
author | Klaus Thoden <kthoden@mpiwg-berlin.mpg.de> |
---|---|
date | Wed, 29 Nov 2017 16:55:37 +0100 |
parents | 22d6a63640c6 |
children |
line wrap: on
line source
<pb/>1 <p type="head">HERONIS ALEXANDRINI SPIRITALIVM LIBER.</p> <p type="main">&AGRAVE; FEDERICO COMMAN- DINO VRBINATE, EX GRAECO, NVPER IN LATINUM CONVERSVS.</p> <p type="main">CVM PRIVILEGIO Greogrij XIII. Pont. Max.</p> <p type="main">URBINI MC LXXV.</p> <pb/>2 <p type="main">ILLVSSTRISSIMO AC REVERENDISSIMO Iulio Ruuerio Sanctæ Ro. Eccl. Cardinali ampli&longs;simo. Valerius Spaciolus. S. D.</p> <p type="main">FEDERICVS COM- mandinus socer mens nõ semel mihi ante ipsius o- bitum narrauit &longs;e breue li- brum hunc Heronis qu&etilde; proxime latinitate dona- uit Typographis excu- dendum traditurum fui&longs;- &longs;e, vtq. tibi dicatus in lu- cem prodiret decreuisse tum vt grati erga te ani- mi propter tot benefitia in &longs;e collata &longs;pecimen daret; tum quia nefas e&longs;&longs;e iudica- uit &longs;cripta illius, qui inter Principes mathematicos &longs;em- per merito e&longs;t connumeratus, Principi viro non donari, & quem librum quiq. nobili atq. excellenti animo homi- nes delitias tuas agnouerunt, & unde innumera loco- rum ornamenta quæ animi gratia con&longs;tituuntur; ex- cerp&longs;erunt eum Nobili&longs;simo, ac Eccellenti&longs;simo Parto- no non commendari. Quare ut voluntati hominis am- plitudini tuæ dediti&longs;simi, atq. muneri meo &longs;atisfeci&longs;&longs;e animaduerto; ita huic lepido libello qui &longs;tatim Com- mandino mortuo prelo &longs;ubiectus est tibi illo ip&longs;o dica- to me optime con&longs;ului&longs;&longs;e certo &longs;cio. &longs;ereno igitur illo at- <pb/>3 que hilari uultu quo Commandinum accipere &longs;olitus fui&longs;ti, munus hoc accipiens con&longs;olare tri&longs;tes ac mærore affectas filias, cognatos, ac Patriam. nec tibi &longs;it graue in- termi&longs;sis aliquando grauioribus Theologiæ &longs;tudijs huic antiqui&longs;simo Philo&longs;opho ac Mathematico operam dare. Philo&longs;ophi illi, qui eos &longs;cientias &longs;ub fabularum inuolu- cris edocent; ita huius &longs;cripta ex penitiore Philo&longs;ophia deprompta quamuis ludicra qu&ecedil;dam, & ad oblectandos tantum &longs;en&longs;us inuenta appareant; maximopere animum no&longs;trum recreant ac capiunt. Hinc edi&longs;cere poteris mul- ta quibus amæni&longs;simi illi horti tui vrbani & foro&longs;em pronien&longs;es multo iucundiores & ornatiores fieri pote- runt. ut tiburtinis non &longs;int inui&longs;uri. &longs;pero fore vt cito il- los non &longs;olum huius &longs;criptoris mirabilibus inuentis de- corari præcipias: &longs;ed etiam, quæ e&longs;t ingenij tui &longs;ubtili- tas & acumen, ut his elegantiora adijcias. &longs;ic Deus O. M. faxit vt diu f&ecedil;lix illis reficiare indeq; eam voluptatem capias, vnde qualis illa &longs;it, quam pr&ecedil;&longs;tant Paradi&longs;i ame- na vireta conijcere po&longs;sis: quæ te, po&longs;t&qacute;; per multos an- nos Reip. Chri&longs;tianæ clauũ rexeris, læti&longs;sima expectãt.</p> <p type="head"><i>Ad Lectorem</i></p> <p type="main">Si forte fortuna candide lector aliquid in figuris vel ver&longs;ione hu- ius aurei Heronis libelli repereris quod diligentiam ac miram in- terpretis eruditionem non redoleat, &longs;cito hunc po&longs;t illius obitum im- pre&longs;&longs;um fui&longs;&longs;e. propterea &longs;iquid extrema manu eget, quòd non il- la &longs;it perpolitum; mortem accu&longs;ato; quæ &longs;emper quæq. elegantio- ra ac maximi facienda ingenia præripit. Verum omnipotenti Deo gratias agito quod eius fauente numine tamdiu ne in ip&longs;um &longs;æui- ret, remorata e&longs;t; ut &longs;uis &longs;criptis, illius inuidorum dentium mor&longs;ue non &longs;int pertime&longs;cendi.</i></p> <pb/>4 <p type="head">HERONIS ALEXANDRINI SPIRITALIVM LIBER</p> <p type="main">CVM &longs;piritalis tracta- tio maximo &longs;tudio digna ab antiquis tum philo&longs;ophis tũ mechanicis exi&longs;ti- mata &longs;it, illis qui- dem ratione eius vim, ac facultatem tractantibus; his ve- ro etiam per ip&longs;am &longs;en&longs;ilium actionem: ne- ce&longs;&longs;arium fore iudicauimus, quæ ab antiquis tradita &longs;unt in ordinem redigere; quæ nos ip&longs;i inuenimus exponere. ita enim fiet ut qui po&longs;thac in mathematicis ver&longs;ari volent, ex his maxime adiuuentur. Præterea cum arbi- traremur con&longs;entaneũ e&longs;&longs;e tractationem hãc cohærere ei, quæ de aquaticis horo&longs;copijs in quattuor libris e&longs;t tradita, de ip&longs;a con&longs;cribe- <pb/>5 re in&longs;tituimus quemadmodum dictum e&longs;t. etenim per coniunctionem aeris ignis, aqu&ecedil;, & terr&ecedil;: & tribus elementis, vel etiam quat- tuor inter&longs;e congredientibus vari&ecedil; di&longs;po&longs;i- tiones efficiuntur; ali&ecedil; quidem nece&longs;&longs;arios vitæ no&longs;tr&ecedil; v&longs;us præbentes. ali&ecedil; vero terribi- lem quandam admirationem mouentes.</p> <p type="head"><i>De vacuo.</i></p> <p type="main">Verum antequam ad ea, qu&ecedil; dicenda &longs;unt, aggrediamur, de uacuo di&longs;putandum e&longs;t. alij enim vniuer&longs;e nullũ omnino vacuum e&longs;&longs;e af- firmant; alij coaceruatum quidem natura nul- lum e&longs;&longs;e vacuum, &longs;ed &longs;ecundum exiguas par- tes de&longs;&longs;eminnatũ in aere; & humido & igne, alij&longs;&qacute;e corporibus; quibus maxime a&longs;&longs;enti- ri conuenit. ex ijs enim, qu&ecedil; apparent, & &longs;ub &longs;en&longs;um cadunt, in &longs;equentibus hoc ita e&longs;- &longs;e demo&longs;trabitur. nam va&longs;a, qu&ecedil; multis va- cua uidentur, non &longs;unt vacua, ut putant, &longs;ed aere plena. aer autem, vt placet ijs, qui de natura tractant, ex paruis, leuibu&longs;&qacute;ue corpo- ribus con&longs;tat, nobis plerumque non appa- <pb/>6 rentibus. etenim &longs;i in vas quod vacuum videtur quis aquam infundat, quantum a- quæ in vas ingredietur, tantundem aeris excedet. quod autem dictum e&longs;t, ex hoc intelligere qui&longs;piam pote&longs;t. nam &longs;i vas, quod vacuum videtur quis inuer&longs;um in a- quam depre&longs;&longs;erit, rectum&qacute;ue &longs;eruarit, a- qua in ip&longs;um non ingredietur, quamuis totum occultatum fuerit. itaque per&longs;pi- cuum e&longs;t, aerem, cum corpus exi&longs;tat, non permittere aquam ingredi, propterea, quod totus, qui in va&longs;e locus eo repletus e&longs;t. Si igi- tur va&longs;is fundum quis perforet, aqua quidem per os in ip&longs;um ingredietur; aer vero per fora- men exibit. Rur&longs;us antequam perforetur fun- dum, &longs;i quis rectum vas ex aqua extulerit, conuertens videbit totam interiorem eius &longs;u- perficiem ab humido vacuã atq; puram e&longs;&longs;e, quemadmodum erat priu&longs;quam demergere- tur. Quare aer&etilde; corpus e&longs;&longs;e exi&longs;timandũ e&longs;t. Fit autem &longs;piritus cum mouetur. nihil enim aliud e&longs;t &longs;piritus, ni&longs;i motus aer. itaque per- forato va&longs;e ad fundum, & aqua ingredien- te, &longs;i quis foramini manum opponat, &longs;entiet <pb/>7 &longs;piritum ex va&longs;e excedentem. Hoc autem non e&longs;t aliud ni&longs;i aer ab aqua expul&longs;us. non igitur arbitrandum e&longs;t in his, quæ &longs;unt, va- cui naturam quandam coaceruatam ip&longs;am per &longs;e ip&longs;am exi&longs;tere, &longs;ed &longs;ecundum exiguas partes in aere, & humido, alijs&qacute;; corporibus di&longs;&longs;eminatam, ni&longs;i forta&longs;&longs;e qui&longs;piam credat &longs;olum adamantem vacui natura expertem e&longs;&longs;e: quippe qui neque igniri, neque rumpi pote&longs;t: & percu&longs;&longs;us in incudes & malleos totus ingreditur. Hoc autem ip&longs;i accidit, non quod vacuo careat, &longs;ed ob continuatam den- &longs;itatem. ignis enim corpu&longs;cula cum cra&longs;- &longs;iora &longs;int, quam vacuum, quod lapidi in- e&longs;t, nequaquam ingrediuntur, &longs;ed exterio- rem dumtaxat &longs;uperficiem contingunt.</p> <p type="main">Quare cũ intus non penetrent, neque etiam in eo, vt in ceteris corporibus calidita- tem inducunt. at aeris corpora inter&longs;e&longs;e qui- dem coh&ecedil;rent, non tamen ex omni parte, &longs;ed interiecta habent interualla qu&ecedil;dam vacua, &longs;icut arena, quæ e&longs;t in littoribus. itaque a- nimo concipiendum e&longs;t ar&ecedil;ne particulas cor- poribus aeris &longs;imiles e&longs;&longs;e, aerem vero, qui <pb/>8 inter particulas aren&ecedil; interijcitur, &longs;imilem vacuis intra aerem contentis. quamobrem ui quadam accedente aerem den&longs;ari contingit, & in vacuorum loca re&longs;idere, corporibus pr&ecedil;- ter naturam inter &longs;e&longs;e compre&longs;sis: remi&longs;sio- ne verò facta rur&longs;us in eundem ordinem re&longs;ti- tuitur, ob naturalem corporum contentio- nem, quemadmodum & in cornuum ramen- tis, & in &longs;pongijs &longs;iccis qu&ecedil; &longs;i compre&longs;&longs;a re- mittantur, rur&longs;us in eundem locum redeunt, eandemque accipiunt molem. &longs;imiliter &longs;i ali- qua ui aeris particul&ecedil; à &longs;e inuicem di&longs;tract&ecedil; fuerint, & maior pr&ecedil;ter naturã locus vacuus fiat, rur&longs;us ad&longs;e&longs;e recurrunt. per vacuum e- nim celerem corporum lationem fieri con- tingit, nullo ob&longs;tante, aut repellente, quo- u&longs;que corpora ad &longs;e&longs;e applicentur. &longs;i quis igitur vas leui&longs;simum, & angu&longs;ti oris a&longs;&longs;u- mens, atque ori admouens aerem exuxerit, demi&longs;erit&qacute;ue, ex labijs &longs;tatim vas appende- tur, vacuo carnem attrahente, vt locus exina- natus repleatur. itaque ex his pre&longs;picuum fit locum qui in va&longs;e penitus vacuum fui&longs;&longs;e. &longs;ed & hoc alia ratione manife&longs;tum e&longs;t. oua <pb/>9 enim medica quæ ex uitro cõ&longs;tant, & angu&longs;ti &longs;unt oris, quando volunt humido replere, ex vgentes ore aerem, qui in ip&longs;is continetur, o&longs;culum&qacute;; digito comprehentes in humidũ inuertunt, & digito remi&longs;&longs;o in locum exina- nitum attrahitur aqua, atque id ip&longs;um humi- dum præter naturã &longs;ur&longs;um fertur. & quod cir- ca cucurbitulam contingit non vtique alie- num e&longs;t ab ijs, quæ diximus. &longs;iquidem corpo- ri admot&ecedil; non &longs;olum non excidunt manife&longs;tã grauitatem habentes, &longs;ed adiacentem mate- riam per corporis raritates attrahunt eãdem ob cau&longs;&longs;am: iniectus enim ignis corrũpit, & extenuat aerem qui in ip&longs;is continetur, qu&etilde;- admodũ & alia corpora ab igne corrũpũtur, & in tenuiores &longs;ub&longs;tantias mutantur. dico au- tem aerem, aquam & terram. nam corrumpi quidem manife&longs;tum e&longs;t ex derelictis carboni- bus. ij enim molem &longs;eruantes eandem quàm à principio ante combu&longs;tion&etilde; habuerunt, uel paulo minorem, grauitate plurimum diffe- runt. quæ autem in corporibus corrumpũtur per fumum in igneam &longs;ub&longs;tantiam, & aeream, & terrenã tran&longs;eunt. nam qu&ecedil; tenuiora &longs;unt in <pb/>10 &longs;uperiorem locum feruntur, vbi e&longs;t & ignis: quæ vero his paulo cra&longs;siora in aerem; & qu&ecedil; adhuc cra&longs;siora &longs;imul cum his aliquantu- lum &longs;ublata ob continuam lationem rur&longs;us in inferiotem locum de&longs;cendunt, ac terrenis iunguntur. mutatur aut&etilde; & aqua ab igne cor- rupta in aerem; vapores enim ex ardenti- bus lebetibus nihil aliud &longs;unt, ni&longs;i humi- di extenuationes, quæ in aerem tran&longs;eunt. ita ignem di&longs;&longs;oluere omnia &longs;e ip&longs;o cra&longs;- &longs;iora, & tran&longs;mutare ex iam dictis manife- &longs;tum e&longs;t. & ex his quæ à terra fiunt exha- lationibus tran&longs;mutantur cra&longs;siora corpora in tenuiores &longs;ub&longs;tantias: rores enim non ali- ter &longs;ur&longs;um feruntur, ni&longs;i aqua qu&ecedil; in terra e&longs;t ab exhalatione fuerit extenuata. ip&longs;a autem exhalatio fit ab ignea quadam &longs;ub&longs;tãtia &longs;olis &longs;ub terra exi&longs;tentis, & calefacientis locum il- lũ & magis vel &longs;ulfureum, vel bitumino&longs;um, qui quidem calefactus plerunque exhalatio- nem generat. & aqu&ecedil; calid&ecedil;, qu&ecedil; in terra in- ueniuntur ex eadem cau&longs;&longs;a fiunt. roris autem tenuiores partes in aerem tran&longs;mutãtur, cra&longs;- &longs;iores aliquantulum &longs;ublat&ecedil; ob exhalationis <pb/>11 vim, hac refrigerata &longs;ecundum &longs;olis conuer- &longs;ionem rur&longs;us in inferiorem locum deferun- tur. at venti oriuntur ex vehementi exhalatio- ne aeris, tum expul&longs;i, tum attenuati: &longs;em- per&qacute;ue eum qui deinceps e&longs;t aerem mouen- tis. aeris autem motio non &longs;ecundum om- nem locum æque velox e&longs;t, &longs;ed vehementior quidem iuxta exhalationem, imbecillior ve- ro cum longe abe&longs;t ab eo loco, in quo mo- uetur, quemadmodum & in grauibus, quæ &longs;ur&longs;um feruntur contingit. etenim hæc ve- locius mouentur iuxta locum inferiori pro- pinquum, in quo e&longs;t etiam vis impellens; tardius vero in &longs;uperiori loco, ui, quæ ea impulit non ita ualide amplius pro&longs;equente, rur&longs;us in naturalem locum feruntur, uideli- cet in inferiorem. nam &longs;i æque uelox uis ip- &longs;a impuli&longs;&longs;et, profecto nunquam ce&longs;&longs;a&longs;&longs;et. nunc uero ea &longs;en&longs;im ce&longs;&longs;ante, & tanquam con&longs;umpta, uelocitas quoque ce&longs;&longs;at latio- nis. aqua etiam mutatur in terrenam &longs;ub- &longs;tantiam; quando enim in aliquem terrenum, & concauum locum aquam infundimus, pau- lo po&longs;t aqua à terrena &longs;ub&longs;tantia imbibita <pb/>12 euane&longs;cit. quare commi&longs;cetur, & ip&longs;a fit ter- ra. at &longs;i quis dicat ip&longs;am &longs;ubigi, neque imbi- bi à terra, &longs;ed euaporare, exiccari&qacute;ue a &longs;o- lis vel alterius cuiu&longs;piam caliditate, fal&longs;a di- dicere deprehendetur. eadem enim aqua in- iecta in aliquod vas &longs;iue vitreum &longs;iue &ecedil;reum, &longs;iue ex alia den&longs;a materia con&longs;tans &longs;oli&qacute;ue expo&longs;ita per multum tempus non imminui- tur, ni&longs;i in parua admodum ip&longs;ius particu- la. quare & aqua in terrenam &longs;ub&longs;tantiam mutatur. limus enim & cænum aquæ muta- tiones &longs;unt in terrenam &longs;ub&longs;tantiam: mutatur etiam tenuior &longs;ub&longs;tantia in cra&longs;siorem; quemadmodum videmus, & flammam à lu- cernis extinctis cum oleum deficiat, aliquan- tulum &longs;ur&longs;um ferri & veluti impul&longs;am in pro- prium locum &longs;ecedere. dico autem locum &longs;upremum, & qui &longs;upra aerem e&longs;t, &longs;upe- ratam vero a multo aere intermedio non am- plius ferri in de&longs;tinatum locum, &longs;ed admix- tam, complicatam&qacute;ue aeris corporibus in aerem uerti. &longs;imile quippiam ex in ae- re intelligere oportet. quando enim is in aliquo va&longs;e non magno & præcluso <pb/>13 exi&longs;tens &longs;imul cum va&longs;e in aquam demitta- tur, deinde detecto va&longs;e, & o&longs;culum &longs;ur- &longs;um habente aqua ingrediatur; aer quidem ex va&longs;e excedit; &longs;uperatus autem à multa aqua rur&longs;us admi&longs;cetur, & complicatur, ita vt aqua fiat. eodem modo aere in cucurbi- tula corrupto, attenuato&qacute;ue ab igne, & e- lap&longs;o per va&longs;is raritates exinatitus intra lo- cus attrahit circumpo&longs;itam materiam qua- li&longs;cunque &longs;it. cum vero cucurbitula re&longs;pira- uerit, aer in euacuatum locum &longs;uccedit, ma- teria non amplius attracta. dicentes igitur vniuer&longs;e nihil omnino vacuum e&longs;&longs;e, po&longs;&longs;unt ad h&ecedil;c multa excogitare argumenta, & for- ta&longs;&longs;e oratione magis per&longs;uadere, cum ta- men nullam &longs;en&longs;ibilem demo&longs;trationem af- ferant. at vero &longs;i o&longs;ten&longs;um fuerit in his quæ apparent, & &longs;ub &longs;en&longs;um cadunt, vacuum quidem coaceruatum e&longs;&longs;e præter naturam fa- ctum, natura autem vacuum e&longs;&longs;e &longs;ecundum paruas partes di&longs;&longs;eminatum: & corpora ip&longs;a per compres&longs;ionem di&longs;&longs;eminata vacua replere: nullo modo amplius audiendi erunt, qui probabiles de his afferunt rationes.</p> <pb/>14 <p type="main">con&longs;truatur enim &longs;phæra cra&longs;situdinem ha- bens laminæ, vt ne facile rumpatur, con- tinens&qacute;ue circiter cotylas octo, & vndique præclusa. oportet igitur ip&longs;am perforare, & &longs;iphonem &ecedil;reum, hoc e&longs;t tubum gracilem demittere non contingentem locum, qui punto perforato &longs;ecundum diametrum op- ponitur, ita vt aqua fluere po&longs;sit; alia au- tem ip&longs;is pars extra &longs;phæram emineat cir- citer digitos tres, & ambitum foraminis, per quod &longs;iphon demittitur, &longs;tanno præclu- dere &longs;phære &longs;uperficiem comprehenden- tes, vt cum volumus ore per &longs;iphonem in- flare, &longs;piritus ex &longs;phera nullo modo ex- cidat. itaque in&longs;piciamus quæ contingunt. aere enim in ip&longs;a exi&longs;tente, quemadmo- dum & in alijs va&longs;is quæ vacua appellan- tur, totum&qacute;ue qui in ip&longs;a locum replente: & per continuationem quãdam ad eius am- bitum applicato: nullo denique loco vt ar- bitrantur penitus exi&longs;tente vacuo, neque a- quam immittere po&longs;&longs;emus, neque alium aer&etilde; non excedente priori aere qui in ip&longs;a erat: & <pb/>15 &longs;i multa vi immi&longs;sionem faciamus, prius di&longs;rumpetur vas, quàm aliquid &longs;ufcipiat cum plenum &longs;it: neque enim aeris corpora in minorem magnitudinem contrahi po&longs;- &longs;unt. quare nece&longs;&longs;e erit vt in &longs;e ip&longs;is ha- beant quædam interualla, in quæ compre&longs;- &longs;a minorem obtineant molem. hoc autem veri&longs;imile non e&longs;t, nullo penitus exi&longs;tente vacuo, & cum corpora ad &longs;e&longs;e applicentur &longs;ecundum omnes &longs;uperficies, & &longs;imiliter ad va&longs;is ambitum, non po&longs;&longs;unt expul&longs;a lo- cum alicubi facere, non exi&longs;tente vacuo aliquo. quamobrem nullo modo in &longs;phæ- ra immittetur aliquid eorum, qui &longs;unt ex- tra, ni&longs;i excedat aliqua pars aeris prius in ea contenti, &longs;iquidem totus locus con&longs;ti- patus e&longs;t, & continuatus vt arbitrantur. at &longs;i quis &longs;iphonem ori admouens &longs;phæram in- flare velit, multum immittet &longs;piritum, non excedente aere qui in ea e&longs;t. quod cum ita &longs;emper contingat, manife&longs;to o&longs;tenditur con- tractionem fieri corporum in &longs;phæra exi- &longs;tentium in vacua implicata. contractio au- tem pr&ecedil;ter naturam fit ob immi&longs;sionis vio- <pb/>16 lentiam. &longs;i igitur aliquis inflans, & ad ip- &longs;um os manum apponens &longs;tatim digito &longs;i- phonem obturet, manebit omni tempo- re con&longs;tipatus aer in &longs;phæra. quòd &longs;i quis aperiat rur&longs;us extra errumpet cum magno &longs;tepitu, & clamore immi&longs;&longs;us aer; propte- rea quod, vt propo&longs;uimus, expellitur a dilatatione pr&ecedil;exi&longs;tentis aeris impetu quo- dam facta. rur&longs;us &longs;i quis velit aerem, qui in &longs;phæra e&longs;t ore per &longs;iphonem attrahere magna copia con&longs;equetur, nulla alia &longs;ub- &longs;tantia in &longs;ph&ecedil;ram &longs;uccedente, quemad- modum in ouo ante dictum e&longs;t. quare ex hoc per&longs;picue o&longs;tenditur magnam vacui coaceruationem in &longs;phæra factam e&longs;&longs;e. non enim aeris corpora, quæ relinquuntur eo tempore maiora fieri po&longs;&longs;unt, ita vt ex- pul&longs;orum corporum locum repleant. nam &longs;i augerentur cum nulla ip&longs;is &longs;ub&longs;tantia ex- trin&longs;ecus accedat, veri&longs;imele e&longs;&longs;et augu- mentum fieri per rarefactionem. hoc au- tem e&longs;t implicatio &longs;ecundum euacuatio- nem. &longs;ed uacuum nullum e&longs;&longs;e dicunt. non igitur augebuntur corpora: neque enim <pb/>17 aliud augumentum ip&longs;is accidere mente con- <gap> pote&longs;t. ex quibus per&longs;picum e&longs;t in ae- ris corporibus di&longs;&longs;eminata e&longs;&longs;e qu&ecedil;dam va- cua inter media, & vi quadam adueniente ea præter naturam in vacua reclinare: aer au- tem qui e&longs;t in va&longs;e inuer&longs;o in aquam, haud valde comprimitur. quod enim vim infert ad id efficiendum minime idoneum e&longs;t, quip- pe cum naturaliter aqua ip&longs;a in &longs;e ip&longs;a ne- que grauitatem, neque vehementem com- pre&longs;sionem habeat. quamobrem contingit, vt vrinantes in profundum maris infinitas metretas &longs;upra humeros habentes ab aqua non cogantur re&longs;pirare, cum paruus omni- no aer in naribus comprehendatur. Quæ au- tem cau&longs;&longs;a &longs;it, curij, qui in profundo na- tant &longs;icuti dictum e&longs;t, infinitum aqu&ecedil; pon- dus &longs;upra humeros habentes non compri- muntur, con&longs;ideratione dignum videtur. di- cunt igitur quidam propterea quo aqua æquegrauis e&longs;t ip&longs;a &longs;ecundum &longs;e ip&longs;am; Hi autem nihil dicunt propter quid ij, qui deor&longs;um nanant à &longs;uperiori aqua non com- primantur. itaque illud hoc modo demon- <pb/>18 longs;trandum e&longs;t. intelligamus &longs;uperius humi- dum à &longs;uperficie compre&longs;si &longs;ecundum quam imponitur aqua, corpus aliquod e&longs;&longs;e &ecedil;que graue atque humidum, habens&qacute;ue ean- dem figuram, quam humidum &longs;uperius; hoc autem intelligamus in humidum inijci, ita vt inferior ip&longs;ius &longs;uperficies compre&longs;&longs;o congruat &longs;it&qacute;ue tamquam illud ip&longs;um; & &longs;imiliter ac &longs;uperius humidum imponatur. per&longs;picuum igitur e&longs;t hoc corpus dimi&longs;&longs;um neque ab humido quicquam extare, neque &longs;ub humidi &longs;uperioris &longs;uperficie demergi. &longs;iquidem demo&longs;tratum e&longs;t ab Archimede in libro de ijs, qu&ecedil; in aqua uehuntur corpora æquegrauia atque humidum in humidum di- mi&longs;&longs;a neque extare ab humido, neque demer- gi. non igitur comprimet ea quæ &longs;ubijciun- tur. ablatis autem de&longs;uper comprimenti- bus corpus in eodem loco permanebit. quo- modo igitur comprimet corpus quod non appetit in inferiorem locum de&longs;cendere? eodem modo & humidum vbi erat corpus &longs;ubiecta non comprimet; quatenus enim ad quietem, & motum attinet, non differt di- <pb/>19 ctum corpus ab humido eundem locum occu- pante. at vero vacua e&longs;&longs;e ex his etiam qui- &longs;piam percipiat. vacuis enim non exi&longs;tenti- bus, neque per aquam, neque per aerem neque per aliud corpus vllum po&longs;&longs;et lumen tran&longs;ire, aut caliditas aut alia potentia cor- porea. nam quomodo radij &longs;olares per aquã infundum va&longs;is penetrarent? &longs;i enim aqua non haberet poros, &longs;ed radij aquam ui &longs;cin- derent, contingeret va&longs;a plena &longs;uperfundi, quod fieri non videmus. ad h&ecedil;c &longs;i aquam vi- &longs;cinderent, non vtique radiorum alij ad &longs;u- periorem locum frangerentur, alij deor&longs;um caderent. nunc autem quicunque aquæ par- ticulis occurrunt franguntur ad &longs;uperiorem locum: quicunque vero incidunt in aquæ vacua paucis particulis occurrentes in va&longs;is fundum peruadunt. pr&ecedil;terea ex his con&longs;tat aquæ vacua ine&longs;&longs;e. uinum enim in aquam iniectum uidetur &longs;ecundum fu&longs;ionem quan- dam per totum aqu&ecedil; locum permeare; quod non fieret ni&longs;i uacua aqu&ecedil; ine&longs;&longs;ent. lumen quoque alterum per alterum fertur. nam cum plures lucernas quis accenderit omnia <pb/>20 magis illu&longs;trabuntur, ij&longs;dem quoquo ver&longs;us per &longs;e inuicem penetrantibus. &longs;ed & per æs, per ferrũ, & per alia corpora omnia penetra- tio fit, quemadmodum & quod in torpedine marina contingit. at uero coaceruatum va- cuum præter naturam fieri demo&longs;tratum e&longs;t, & per vas leue ori appo&longs;itum, & per medi- cum ouum. itaque cum plures demo&longs;tratio- nes &longs;int de vacui natura, eas quas modo attu- limus, &longs;atis e&longs;&longs;e arbitrari &longs;umus; etenim per ip&longs;a &longs;en&longs;ilia demo&longs;trationes factæ &longs;unt. vni- uer&longs;e igitur dicere licet, omne corpus ex te- nuibus con&longs;tare corporibus, inter quæ &longs;unt vacua di&longs;&longs;eminata particulis minora. quam- obrem abu&longs;iue dicimus nihil e&longs;&longs;e vacuum vi aliqua non accedente, &longs;ed omnia e&longs;&longs;e ple- na vel aere vel humido uel alia quapiam &longs;ub- &longs;tantia quantum autem alicuius horum ex- cedit, tantundem alterius con&longs;equitur, & euacuatum replet locum. prætera uacuum quidem coaceruatum natura non e&longs;&longs;e non ac- cedente aliqua ui: & rur&longs;us nunquam e&longs;&longs;e pe- nitus uacuum, &longs;ed pr&ecedil;ter naturam factum.</p> <p type="main">His explicatis deinceps theoremata quæ <pb/>21 per congre&longs;&longs;um dictorum elementorum per- ficiuntur con&longs;cribemus. per ea enim uarij ad- modum & admirabiles motus inueniuntur. his autem prius con&longs;ideratis elementi cau&longs;&longs;a con&longs;cribemus & de inflexis &longs;iphonibus: hi enim ad multa &longs;piritalium perutiles &longs;unt.</p> <pb/>22 <p type="head"><i>De Inflexo Siphone. I.</i></p> <p type="main">Sit inflexus Si- phon <figure/>, hoc e&longs;t tu- bus ABC, cuius AB quidem crus &longs;it in vas DE ple- no aqua; &longs;it&qacute;ue aquæ &longs;uperficies ad rectam lineã, in qua FG: & in- flexi &longs;iphonis crus AB impleatur a- qua u&longs;que ad F G rectam; hoc e&longs;t pars ip&longs;ius A H, pars vero HB C &longs;it aere plena. Si igitur per o&longs;cu- lum C prædictũ aerem ore attra- hamus, &longs;imul con- &longs;equetur & humi- dum, propterea quòd, vt antedi- ctum e&longs;t, locus omninovacuus e&longs;- &longs;e non pote&longs;t. & &longs;i quidem &longs;iphonis o&longs;culum C &longs;it in directum ip&longs;i FG, impletus aqua non tamen fluet &longs;i- phon, &longs;ed manebit plenus, ita vt ABC pars ip&longs;ius aqua repleta &longs;it, quamuis ea præter naturam &longs;ur&longs;um feratur; verum in&longs;tar lancis cuiu&longs;dam æquilibrium habens aqua <pb/>23 manebit, &longs;ur&longs;um elata &longs;ecundum partem HB, & deor- &longs;um &longs;u&longs;pen&longs;a &longs;ecundum BC. Quod &longs;i &longs;iphonis o&longs;culum exterius &longs;it infra rectam lineam FG, vt K, fluit aqua, quo- niam pars, quæ in KB, cum &longs;it grauior ea, qua in BH, peruincit, attrahit&qacute;;, & u&longs;que eo fluit, quo ad o&longs;culum K in directum &longs;uperficie aquæ con&longs;tituatur. & rur&longs;us propter eandem cau&longs;&longs;am non amplius fluet. &longs;i uero o&longs;cu- lum exterius &longs;iphonis &longs;it infra K, vt L, fluit quou&longs;que a- quæ &longs;uperficies ad o&longs;culum A perueniat. Itaque &longs;i veli- mus totam, quæ e&longs;t in va&longs;e, aquam haurire, demitte- mus &longs;iphonem, ita vt o&longs;culum A va&longs;is fundum atun- gat, tantum ab eo di&longs;tans, quantum ad aquæ fluxum &longs;a- tis e&longs;&longs;e videatur. Hanc igitur cau&longs;&longs;am, quam diximus, in &longs;iphone quidam attulerunt, dicentes maius crus, quod aqu&ecedil; plus habeat attrahere minus. At uero huiu&longs;modi cau&longs;&longs;am fal&longs;am e&longs;&longs;e, & eum, qui his credit, valde errare, &longs;i ab humili loco aquam educere conetur, ita demo&longs;tra- bimus. Fiat enim &longs;iphon habens interius crus & longius & angu&longs;tum; exterius vero latius & multo minus &longs;ecun- dum longitudinem, adeo vt plus aqu&ecedil; capiat, quàm crus longius. & ita aqua impleatur. maius autem ip&longs;ius crus immittatur in vas aqu&ecedil;, uel etiam in aliquem pute- um. &longs;i igitur exterius crus fluere permittamus, plus aqu&ecedil; habens, quàm interius, ex maiori aquam attrahet, quæ quidem etiam &longs;imul trahet eam, quæ e&longs;t in puteo: & cum fluere c&ecedil;perit totam hauriet, vel &longs;emper fluet, quoniam humidum exterius plus e&longs;t eo, quod in crure in- ter iori continetur. Atqui hoc fieri non apparet. Non igi- tur dicta cau&longs;&longs;a vera e&longs;t. Itaq; videamus naturalem cau&longs;- &longs;am. Quoniam enim omne humidum continuum, & quie&longs;cens &longs;phæricam &longs;uperficiem &longs;u&longs;cipit, centrum ha- bentem idem quod terra; non quie&longs;cens autem u&longs;que eò fluit, quoad, vt dictum e&longs;t, in vna &longs;uperficie &longs;phærica <pb/>24 cõ&longs;tituatur, &longs;i &longs;umentes duo va&longs;a, inijciemus humiduũ in vtrumque ip&longs;orum, & implentes &longs;iphonem, digiti&longs;que ip&longs;ius o&longs;cula comprehendentes, demittemus alterum crus in vnum dictorum va&longs;orum adeo, vt aqua demerga- tur; alterum vero in alterum vas: fiet tota aqua conti- nua, vtrumquæ enim humidorum, quæ &longs;unt in va&longs;ibus coniungitur cum eo, quod e&longs;t in &longs;iphone, ita vt totum continuum fiat. &longs;i igitur &longs;uperficies humidorum, quæ prius erant in va- &longs;ibus, <figure/> in vna &longs;u- perficie cõ&longs;i&longs;tant, quie&longs;cet & &longs;ic v- traque ip&longs;arũ de- mer&longs;o &longs;iphone; &longs;in minus, quo- niam aqua conti- nua facta e&longs;t, ne- ce&longs;&longs;ario ob conti- nuitatem in humi- liorem locum flu- et, quou&longs;que vel omnis aqua quæ in va&longs;ibus, in vna &longs;uperficie &longs;it, vel alterum va&longs;orum exinaniatur. fiant igitur in vna &longs;u- perficie humida, quæ &longs;unt in va&longs;i- bus. quie&longs;cent vti- que, ita vt etiam humidum, quod e&longs;t in &longs;iphone, &longs;i- <pb/>25 mul quie&longs;cat. Quod &longs;i quis mente concipiat &longs;iphon&etilde; di&longs;- &longs;ectum iuxta &longs;uperficies humidorum, quæ &longs;unt in va&longs;i- bus; & ita quie&longs;cet humidum, quod e&longs;t in &longs;iphone. er- go & &longs;iphon ip&longs;o &longs;u&longs;pen&longs;o, & in neutram partem incli- nato, rur&longs;us quie&longs;cet humidum, &longs;iue æqualem omnino habens latitudinem, &longs;iue alterum crus altero multo ma- ius &longs;it. non enim in hoc cau&longs;&longs;a e&longs;t, cur humidum quie- &longs;cat, &longs;ed in eo, quod ip&longs;ius o&longs;cula &ecedil;qualiter iaceãt. Quo- modo igitur eo &longs;u&longs;pen&longs;o humidum non defluit ob pro- priam grauitatem, cum &longs;ubiectum aerem leuiorem ha- beat? quoniam locus omnino vacuus e&longs;&longs;e non pote&longs;t. &longs;i enim debet humidum defluere, prius impleri oportet &longs;uperiorem locum &longs;iphonis, in quemadmodum aer ingredi nequit. Quod &longs;i quis &longs;uperiorem &longs;iphonis locum perforet, &longs;ta- tim effluet humidum aere &longs;uccedente. &longs;ed antequam per- foretur, humidum, quod e&longs;t in &longs;iphone &longs;ubiecto aeri in- &longs;idens ip&longs;um propul&longs;at, is autem non habens, quò &longs;ece- dat progredi humidum non &longs;init. verum cum per fora- men locum obtinuit, quò &longs;ecedat aer, tum aqu&ecedil; grauita- tem non ferens &longs;ecedit. Hanc eandem ob cau&longs;&longs;am & vi- num &longs;iphone &longs;ur&longs;um ore præter naturam attrahimus. ex- cipientes enim aerem, qui e&longs;t in &longs;iphone, pleniores, quàm antea efficimur, & euellimus coniunctum ip&longs;i ae- rem. hic uero eum qui à principio, quou&longs;que ad vini &longs;u- perficiem vacuatio fiat, & tunc vinum euul&longs;um &longs;ecedit in locum exinanitum &longs;iphonis. alius enim locus non e&longs;t, in quem &longs;ecedat; ob hanc cau&longs;&longs;am & &longs;ur&longs;um præter na- turam fertur. alioqui quie&longs;cet humidum in &longs;iphone, quã- do in vna &longs;uperficie &longs;phærica con&longs;tituatur, cuius c&etilde;trum e&longs;t idem, quod terr&ecedil; centrum. quoniam &longs;i humidi alicu- ius &longs;uperficies &longs;phærica &longs;it, centrum habens idem, quod terra, quie&longs;cit. &longs;i enim fieri pote&longs;t, non quie&longs;cat, ergo ip&longs;a mota quie&longs;cet. quie&longs;cat igitur. erit &longs;phærica &longs;uperfi- <pb/>26 cies centrum id&etilde, quòd terra, habens, & priorem &longs;uperfi- ciem <figure/> &longs;ecabit. idem nã- que humidum ab ali- quo communi alium, atque alium occupa- uit locum. vtr&ecedil;que igi- tur &longs;uperficies per ter- ræ centrum plano ali- quo &longs;ecentur, & faci- ant lineas in &longs;uperficie- bus, circulorum cir- cumferentias, quæ i- dem c&etilde;trum habeant, quod terra, videlicet ABC FBD; ducaturque BG. quare BG æqualis e&longs;t vtrique ip&longs;arum GF GA. quod e&longs;t ab&longs;urdum. ergo quie&longs;cat nece&longs;&longs;e e&longs;t.</p> <p type="head"><i>De medio &longs;piritali diabete. II.</i></p> <p type="main">E&longs;t autem & alius, qui vocatur medius &longs;pi- ritalis diabetes, eandem actionem habens, quam inflexus &longs;iphon.</p> <p type="main">Sit enim vas &longs;imiliter aqua plenum AB: & per eius fundum traijciatur tubus CD coarctatus ip&longs;i fundo, & in partem inferiorem excedens. o&longs;culum autem eius C non communicet cum ore va&longs;is AB, &longs;ed alter tubus EF ip&longs;um circum&longs;ideat, ab eo vndique &ecedil;qualiter di&longs;tans: & o&longs;culum quidem &longs;uperius, &longs;quammula EG, ab o&longs;cu- lum C parum di&longs;tante cooperiatur: o&longs;culum vero inferius tubi EF tantum di&longs;tet à fundo va&longs;is AB, quantum ad aqu&ecedil; fluxum &longs;ufficiat. His ita di&longs;po&longs;itis &longs;i per o&longs;culum D &longs;imiliter attrahamus aerem, qui e&longs;t in CD &longs;iphone, &longs;i- <pb/> 27 mul & aquam, quæ e&longs;t in ua&longs;e AB attrahemus, ita vt ef- fluat. & tunc tota fluet, quæ in AB va&longs;e aqua ob exce&longs;- &longs;um &longs;iphonis extra. aer enim, qui interijcitur inter hu- midum & tubum EF, <figure/> cum modicus &longs;it, po- te&longs;t &longs;ecedere in tubũ CD, & &longs;imul aquam attrahere. non con&longs;i- &longs;tet autem fluxus ob exce&longs;&longs;um extra. ete- nim non exi&longs;tente EF ce&longs;&longs;abit fluere, cum &longs;uperficies humidi ad C fiat manente exce&longs;- &longs;u. &longs;ed propterea quod non pote&longs;t aer &longs;ubingredi toto EF in aqua demer&longs;o, flu- xus non con&longs;i&longs;tet & qui ingre&longs;&longs;us e&longs;t aer in vas AB exeunti aquæ &longs;uccedet. totum enim exterius tubi o- &longs;culum ad aquã &longs;em- per humilius e&longs;t &longs;u- perficie aquæ, quæ in va&longs;e. cum autem non pos&longs;it vna fieri &longs;uperficies, totam excernit aquam, & maiori grauitate fit attractio. Quod &longs;i non velimus aerem, qui in tubo CD continetur, ore attrahere, infundemus aquam in vas AB quou&longs;que &longs;u- perinfu&longs;a per tubum CD principium fluxus accipiat, & ita rur&longs;us tota, quæ e&longs;t in AB va&longs;e, aqua exhaurietur. vocatur autem vt dictum e&longs;t, CD EF &longs;piritalis &longs;iphon, vel &longs;piritalis diabetes.</p> <pb/>28 <p type="main">Ex iam demon&longs;tratis per&longs;picuum e&longs;t &longs;i- phonis fluxum, eo immobili permanente in- æqualem fieri. idem enim contingit & va&longs;e ad fundum perforato, & fluente: nam&qacute;ue & & hic fluxus inæqualis e&longs;t, propterea quod in principio quidem aquæ effu&longs;io maiori gra- uitate premitur, po&longs;t vero ea euacuta mino- ri. quo &longs;iphonis exce&longs;&longs;us maior e&longs;t, eo ce- lerior fluxus efficitur. rur&longs;us enim fluxus, qui fit per o&longs;culum ip&longs;ius, maiori grauitate vrge- tur, quàm cum minor &longs;it exterior exce&longs;&longs;us, quo videlicet &longs;uperficies aquæ in va&longs;e exi- &longs;tentis exterius &longs;iphonis o&longs;culum excedit. flu- xus igitur per &longs;iphonem &longs;emper inæqualis iam dictus e&longs;t. oportet autem fluxum &longs;emper æqualem per &longs;iphonem inuenire.</p> <p type="head"><i>De fluxu &longs;emper æquali per &longs;iphonem in- flexum. III.</i></p> <p type="main">Sit aliquod AB vas aqua plenum in quo &longs;upernatet CD lebetarium, habens os obtectum operculo CD. per operculum vero, & fundum lebetarij traijciatur &longs;ipho- nis alterum crus, & &longs;tanno ad foramina coarctetur. al- terum autem crus &longs;it extra vas AB: habeat&qacute;ue o&longs;culum humilius, quam &longs;it aquæ in va&longs;e exi&longs;tentis &longs;uperficies. Si <pb/>29 igitur per &longs;ipho- nis <figure/> o&longs;culum exte- rius aerem, qu&ecedil; e&longs;t in &longs;yphone at- trahemus, &longs;imul con&longs;equetur & humidum; quòd non po&longs;sit in &longs;i- phone locus om- nino vacuus e&longs;&longs;e. & cum principiũ fluxus acceperit &longs;iphon, eou&longs;que fluet, quoad to- tam, quæ in va&longs;e continetur, aquã exhau&longs;erit. e&longs;t au- tem is fluxus æ- qualis, præterea quòd exce&longs;&longs;us &longs;i- phonis extra, quo in partem in- feriorem excedit &longs;uperficiem aquæ &longs;emper idem manet; quoniam in va&longs;is exinanitione &longs;imul & lebes cum &longs;ipho- ne de&longs;cendit. quò autem exce&longs;&longs;us extra maior &longs;it, eò velocior erit fluxus, quamquam per &longs;e ip&longs;um aæqualis. Sit dictus &longs;iphon EFG, aqu&ecedil; autem &longs;uperficies ad rectam lineam HK.</p> <pb/>30 <p type="head"><i>De fluxu partim æquali partim inæquali per &longs;iphonem. IIII.</i></p> <p type="main">At fluxus partim quidem æqualis, partim vero inæqualis fit per &longs;iphonem. voco autem partim æqualem, & partim inæqualem, quan- do per aliquod tempus volentibus nobis æ- qualis &longs;it factus à principio fluxus, & rur&longs;us per aliud tempus &longs;i ita nobis placeat, æqua- lis &longs;it per &longs;e ip&longs;um, priori vero vel tardior, vel velocior.</p> <p type="main">Sit enim rur- &longs;us <figure/> aquæ vas AB, lebes CD, per o- perculũ vero, & fundum lebetis traijciatur cana- lis latior, quàm crus interius &longs;i- phonis: & &longs;it hic canalis ML, coar- ctatus & opercu- lo, & fundo lebe- tis. operculo au- tem in&longs;i&longs;tat peg- matium ex regu- lis compactum, quemadmodum littera xxx, & &longs;it C NXD. In regulis <pb/>31 autem rectis CN XD ex interiori parte &longs;ecundum ea- rum longitudinem in&longs;culpantur canales, in quibus alte- ra regula OP expedite percurrat. &longs;it etiam cochlea RS recta pertingens ad operculum CD, & perforamen, quod e&longs;t in regula OP tran&longs;iens. &longs;it præterea tylus ali- quis regula OP coniunctus, ita vt in&longs;eratur in helicem coche&ecedil;, excedat autem cochlea &longs;upra regulam NX, & exce&longs;&longs;ui adnectatur an&longs;a, per quam cochleam conuerta- mus, ita vt regula OP interdum quidem &longs;ublimis fiat, interdum vero depre&longs;&longs;a. cui regulæ coniunctum &longs;it crus interius &longs;iphonis, permeans etiam per canalem LM, adeo vt o&longs;culum ip&longs;ius aqua, quæ in va&longs;e demergatur. Si igitur rur&longs;us per o&longs;culum exterius humidum attraha- mus, fluet siphõ <figure/> æqualiter, quo- u&longs;que totũ, quod e&longs;t in va&longs;e, humi- dum exhauria- tur. Quando au- t&etilde; volumus per ip&longs;um alterũ fie- ri fluxum, predi- cto velociorem, &longs;ed tamen æqua- lem per &longs;e&longs;e, con- uertimus cochle- am, ita vt regu- la OP depre&longs;sior fiat. erit enim ex- ce&longs;&longs;us &longs;iphonis extra maior prio- ri, ideo&qacute;ue flu- xus æqualis qui- <pb/>32 dem per &longs;eip&longs;um, &longs;ed priori velocior. Quod &longs;i ad huc velociorem e&longs;&longs;e fluxum velimus, conuertenius cochleam vt regula OP etiam magis deprimatur. &longs;i vero tardio- rem eadem regula OP in &longs;ublime attollatur. atque ita erit per &longs;iphonem fluxus partim quidem æqualis, par- tim vero inæqualis. vt autem per os no&longs;trum aquam non attrahamus, neq; enim hoc in omnibus &longs;iphonibus fieri pote&longs;t, præterquam in valde paruis, ita faciemus.</p> <pb/>33 <p type="main">Sit &longs;meri&longs;mation aliquod, cuius ma&longs;culum quid&etilde; ap- ponatur extrin&longs;eco &longs;iphonis cruri, ita vt per ip&longs;um fluat, &longs;it&qacute;; TY, fœmina vero TYV prius agglutinata va&longs;i LZ <figure/> <pb/>34 quod paulo plus aquæ, quàm &longs;iphon capiat. habeat au- tem ad fundum effluxionem xxx. Quando igitur volumus per &longs;iphonem educere aquam, quæ e&longs;t in va&longs;e AB, efflu- xionem va&longs;is LZ digito comprehendentes, ip&longs;um aqua implebimus. po&longs;tea fœmineum &longs;meri&longs;ma ma&longs;culo aptan- tes, effluxionem xxx demittemus. euacuaro autem LZ va- &longs;e, aer in &longs;iphone exi&longs;tens in euacuatum locum proce- det, quem con&longs;equetur humidum quod in va&longs;e AB, ita vt &longs;iphon impleatur. deinde auferentes vas LZ &longs;ipho- nem fluere &longs;inemus. oportet autem &longs;iphonem recte de- &longs;cendere, &longs;i officium &longs;uum præ&longs;tare debeat; illud autem erit, quando ad va&longs;is AB labrum duas regulas rectas cõ- pingemus, atque inter ip&longs;as intrin&longs;ecum &longs;iphonis crus con&longs;tituemus, ita vt vtra&longs;que contingat. ad idem vero &longs;i- phonis crus intrin&longs;ecum vtrinque clauiculam affigemus regulas contingentem in parte interiori. ita enim neque obliquum, neque in anteriorem partem declinabit re- cto enim, & exqui&longs;ite de&longs;cendet clauiculis regulas atte- rentibus.</p> <p type="head">VI.</p> <p type="main">Eorum vero, quæ ad opus con&longs;truuntur, nunc incipiamus con&longs;tructiones explicare, à minoribus, tamquam ab elementis initium facientes.</p> <p type="head"><i>De &longs;phærula concaua ex ære. VI.</i></p> <p type="main">E&longs;t enim quædam parua &longs;tructura ad effun- dendum vinum vtilis.</p> <pb/>35 <p type="main">Nam con&longs;truitur &longs;phærula concaua ex ære, qualis e&longs;t AB ex inferiori quidem parte minutis, & den&longs;is forami- nibus perforata; veluti cribrum, ex &longs;uperiori vero tu- bum habens CD &longs;imul cum ip&longs;a perforatum & coarcta- tum, cuius o&longs;culum &longs;uperius apertum &longs;it. Quando igi- tur quis velit vinum effundere comprehendens altera manu tubum CD ad C o&longs;culum demittat &longs;phærulam in vinum quou&longs;que tota occultetur. & vinum quidem per- foramina ingreditur, aer autem, qui intus e&longs;t, extrudi- tur, & per tubum CD excedit. Quod &longs;i quis pollice tu- bi o&longs;culum C ob- &longs;truens <figure/> &longs;ph&ecedil;rulam, vino extrahat, non fluet vinum, quod e&longs;t in &longs;ph&ecedil;ru- la, propterea quod aer in locũ vacuũ ingredi nõ pote&longs;t: aditus enim e&longs;t per o&longs;culũ C, qui qui- d&etilde; digito ob&longs;trui- tur. Cum igitur ve- limus vinum effun- di, digitum remit- timus: & aer &longs;ucce- dens vacuatum re- plet locum. Si autem rur&longs;us &longs;piraculum C digito pre- memus, &longs;i&longs;tetur vini fluxus, quou&longs;que rur&longs;us digito &longs;piraculum remittemus. licet etiam in aquam cali- dam, vel frigidam immergendo rur&longs;us continere, po- &longs;tea emittere quantum velimus, quoad totum, quod e&longs;t in &longs;phærula humidum effundatur. & &longs;i infle- xa fiat extremitas tubi CD, quo &longs;cilicet e&longs;t ad <pb/>36 ad C nihil differt, immo uero etiam ad v&longs;um accommo- datior erit, quippe quòd o&longs;culum facilius digito com- prehendamus.</p> <p type="head">VII.</p> <p type="main">Eodem modo ex eadem &longs;phærula, & fri- gida, & calida aqua emitti pote&longs;t, quando velimus.</p> <p type="main">Con&longs;truitur e- nim <figure/> &longs;imiliter &longs;ph&ecedil;- rula AB diaphra- gma habens medi- um, ac rectum C D: & in parte &longs;u- periori &longs;imiliter tu- bum EF vnà cum &longs;phærula perfora- tum, & coarcta- tum, in quo &longs;it dia- phragma medium CG, continuatum ip&longs;i CD diaphra- gmati. de&longs;uper au- tem reflexiones H K pertinentes ad vtramque partem locorum, qu&ecedil; in EF, & ex vtraque par- te diaphragmatis CD in fundo &longs;phærulæ ad D, &longs;int fo- ramina &longs;imilia ijs, quæ in trullis coquinarijs in&longs;tar cri- bri. Quando igitur volumus calidam aquam haurire, comprehendentes duobus digitis o&longs;cula HK, &longs;phæru- lam in aquam immergemus, remittemu&longs;&qacute;ue alterum &longs;piraculurum, videlicet H, vt aer qui e&longs;t in hemi&longs;phærio BCD per &longs;piraculum H extrudatur, calida vero per <pb/>37 cribrũ ingre&longs;&longs;a he- mi&longs;ph&ecedil;rium <figure/> BCD repleat. Rur&longs;us cõ- prehendentes &longs;pi- raculum H educe- mus ex calida &longs;phæ- rulam, quam vti- que cõtinebit, pro- pterea quòd aer aditum nõ habeat. Immergentes igi- tur &longs;imiliter in fri- gidã remittemus &longs;piraculum K, & rur&longs;us repleto AC D hemi&longs;phærio, comprehendentes ip&longs;um K educemus &longs;ph&ecedil;rulam plenam aqua calida, & fri- gida. Itaque cum volumus alterum eorum effluere, re- mittemus &longs;piraculum, quòd e&longs;t &longs;ecundum ip&longs;um: & cum non amplius effluere volumus, rur&longs;us &longs;imiliter com- prehendemus, & hoc eou&longs;que faciemus, quo ad totum effundatur. licet etiam &longs;imiliter ex eadem &longs;phærula & vi- num & aquam calidam, & frigidam, & aliud quodcum- que voluerimus & haurire, & emittere quantum, & quã- do volumus, &longs;i pura fiant diaphragmata, & foramina, per quæ in quemcumque locum ingrediatur aer, & rur- &longs;us expellatur. po&longs;&longs;unt autem pro inflexis o&longs;culis e&longs;&longs;e fo- ramina circa tubi latus in parte &longs;uperiori ad locos perti- nentia, quæ comprehendimus digitis quando præclu- dere volumus. &longs;ed ne foramina appareant cooperiemus ip&longs;a canaliculo, ita vt ab eodem tubo vtraque defluere videantur.</p> <pb/>38 <p type="head"><i>De prochyta. VIIII.</i></p> <p type="main">Con&longs;truitur etiam prochyta plus, minusve humidi &longs;u&longs;cipiens, & emittens, aliquando quidem plus, aliquando vero minus, ita vt <figure/> vino & aqua in ip&longs;um infu- &longs;is, interdum aquam purã, interdum vi- num purum, interdum ve- ro mixtum e- mittat. e&longs;t au- tem con&longs;tru- ctio talis.</p> <p type="main">Sit prochyta A B diaphragma ha- beas mediũ CD: & in diaphragma- te iuxta ventrem va&longs;is foramina in- &longs;tar cribri, in or- bem di&longs;po&longs;ita, v- bi punctum E in loco autem &longs;ecun- <pb/>39 dum diametrum <figure/> in ip&longs;o diaphrag- mate &longs;it foram&etilde; rotundum F, per quod tubus im- pellatur PHK diaphragmati co- arctatus, & à fun- do prochytæ pa- rum di&longs;tans, vbi G. alterum uero ip&longs;ius o&longs;culum H &longs;imul perforetur cum latere pro- chyt&ecedil; &longs;ub auricu- la, cui coagmen- tetur, exi&longs;tens ca- uum, habens&qacute;; foramen in par- te exteriori auri- culæ K. quod qui- dem cum opus fuerit, digito cõ- prehendimus. Si igitur compre- hendetes &longs;piraculum K, vt dictum e&longs;t, aliquod humi- dum in prochytam infundamus, manebit illud in loco &longs;upra diaphragma, cum non po&longs;sit per cribum in lo- cum inferiorem deferri. non pote&longs;t autem, propterea quòd non alium habet egre&longs;&longs;um, præterquam eum, qui fit per &longs;piraculum K. Cum igitur remittemus &longs;piraculũ, tunc humidum in locum inferiorem de&longs;cendit: & plus continebit prochyta. itaque &longs;i prius infundentes vinum <pb/>40 ita ut repleatur locus CBD, comprehendamus &longs;pira- culum, & aquam infundamus, non commi&longs;cebitur ea cum vino, &longs;ed cum prochytam conuerterimus, puram aquam emittet. cum vero remi&longs;erimus &longs;piraculum a- qua adhuc fluente &longs;imul fluet & vinum; propterea quod in locum exinanitum aer per &longs;piraculum &longs;uccedet. po- &longs;tea vinum purum emittetur. licet autem & priu&longs; infu- &longs;a aqua, &longs;piraculo&qacute;; comprehen&longs;o vinum infundere, ita ut alijs quidem vinum purum, alijs mixtum, alijs uero cum illudere velimus puram aquam emittet.</p> <p type="head">De <i>&longs;phæra concaua. IX.</i></p> <p type="main">Con&longs;truitur quoque &longs;phæra concaua, vel aliud vas, in quod infu&longs;um humidum &longs;ua &longs;põ- te & cum magna vi in altitudinem expri- mitur, adeo ut totum effundatur, quam- quam & lation &longs;ur&longs;um præter naturam in&longs;it. e&longs;t autem con&longs;tructio talis.</p> <p type="main">Sit &longs;phæra capiens cotylas circiter &longs;ex, habens&qacute;ue al- ueũ ex firma lamina, adeo vt futuram aeris compre&longs;sio- n&etilde; &longs;u&longs;tinere po&longs;&longs;it: & &longs;it AB, collocata in aliquo hypo- &longs;pario C. perforata autem ip&longs;a in &longs;uperiori parte intro- mittatur tubus, di&longs;tans à loco qui &longs;ecundum diame- trum foramini opponitur, quãtum ad aquæ fluxum &longs;a- tis &longs;it: & in &longs;uperior&etilde; partem &longs;phæræ paulum emineas, coagmentatus&qacute;;; ip&longs;ius alueo iuxta foramen. &longs;cindatur autem o&longs;culum &longs;uperius in duos tubos DG DF. qui- bus conglutinentur alij duo tubi tran&longs;uer&longs;i GHKL FMNX; &longs;imul perforati cum ip&longs;is DG DF. & alius tu- <pb/>41 bus CP intromit- tatur <figure/> in tubos G HKI. FMNX &longs;i- mul perforatus cum ijs, qu&ecedil; &longs;unt in GHKLIM NX foraminibus & habens tubuluũ rectum appo&longs;itũ RS, &longs;imul cum ip- &longs;o perforatum: & in paruum o&longs;cu- lum de&longs;inens, quod &longs;it S. &longs;i igi- tur apprehend&etilde;- tes tubulum RS inuertamus ipsũ PO tubum, oc- cludentur &longs;ibi ip- &longs;is re&longs;pondentia foramina; ita ut humidum, quod exprimi debet, egre&longs;&longs;um non ha- beat. demittatur etiam alius tubus in &longs;phæra TYV per aliquod foramen habens inferius o&longs;culum V ob&longs;tructum: à latere vero fo- ramen rotundum Q iuxta fundum, cui clauicula appo- natur à Romanis a&longs;&longs;arium appellata, cuius con&longs;tructio- nem deinceps exponemus. alius autem tubus Z xxx demit- tatur aptatus in tubum TYV. Si igitur euellentes tubũ Z xxx, in ip&longs;um TYV humidum infundamus, ingredietur il- lud in &longs;ph&ecedil;ræ alueum per foramen Q, aperta clauicula in <pb/>42 partem exteriorem, atque aere recendente per tubi OP fo- ramina iam dicta, & po&longs;ita &longs;ecundum foramina, quæ in tubis GHKL FMNX. Itaque cum dimidium &longs;phæræ occupauerit humidum, inclinamus tubulum SR, ita ut foramina &longs;ibi ip&longs;is re&longs;pondentia permutentur. po&longs;tea demittentes tubum Z xxx per ip&longs;um extrudimus aerem, & humidum in tubo TYV contentum, qui quidem per cla- uiculam in &longs;phæræ alueum cum violentia irrumpit, pro- pterea quòd &longs;phæra plena &longs;it aere & humido. fit autem irruptio ob aeris compre&longs;sionem in vacua, qu&ecedil; intra ip- &longs;um includuntur, peruadentis. Deinde rur&longs;us euellen- tes tubum Z xxx, ita vt TYV tubus aere impleatur, rur- &longs;us tubum Z xxx demittemus, atque in &longs;phæram prædi- ctum aerem impellemus: id&qacute;ue sæpius facientes ha- bebimus in &longs;ph&ecedil;ra multum aerem compre&longs;&longs;um. At ve- ro inclu&longs;um aerem euul&longs;o embolo, non exire per&longs;pi- cuum e&longs;t, quod clauicula ab ip&longs;o ad interiores partes impul&longs;a claudatur. Si igitur rur&longs;us eleuabimus tubulum RS ita vt rectus fiat, & foramina &longs;ibi ip&longs;is re&longs;pondeant, tunc exprimetur humidum, quod aer compre&longs;&longs;us in pro- priam magnitudinem effundatur, & &longs;ubiectum humi- dum extrudat. Quòd &longs;i compre&longs;&longs;us aer multus &longs;it totum expellet humidum, ita vt etiam &longs;uperfluus aer &longs;imul cum humido eijciatur.</p> <p type="head">De <i>A&longs;&longs;ario. X.</i></p> <p type="main">A&longs;&longs;arium autem, de quo dictum e&longs;t, con- &longs;truitur hoc modo.</p> <pb/>43 <p type="main">Duo laterculi qua- drati <figure/> ex &ecedil;re con- &longs;truantur, haben- tes vnumquodq; latus circiter v- nius digiti, cra&longs;&longs;i- tudinem aut&etilde; ue- luti amu&longs;is. Hi igitur inter &longs;e ap- tati &longs;ecundum la- titudinem deter- gantur, hoc e&longs;t ex- poliantur, ita ut inter ip&longs;os neque aer, neque humi- dum interdicat. Sint autem hi AB CD EFGH: & ip&longs;orum vnus, videlicet ABCD in me- dio perforetur foramine rotundo, cnius diameter &longs;it ut tertia pars digiti. Itaque latere AD aptato ad EH, laterculi inter &longs;e&longs;e cardinibus vinciantur, ita ut eorum &longs;uperficies expolit&ecedil; inter&longs;e conueniant. Cum igitur per ip&longs;os operari voluerimimus, conglutinatur laterculus AB CD foramini, per quod &longs;iue aerem, &longs;iue humidum in- tru&longs;um coercere pote&longs;t, namque ob impul&longs;ionem aperi- tur laterculus EFGH, quòd expedite per cardines mo- ueatur, & aerem, atque humidum excipit, qui includi- tor in uas firmum; ob&longs;i&longs;tens laterculo EFGH, & fora- men clandens, per quod ip&longs;e aer intus impellitur.</p> <p type="head">XI.</p> <p type="main">In quibu&longs;dam aris igne euaportante a&longs;&longs;i- <pb/>44 &longs;tentia animalia &longs;acrificare. con&longs;truitur au- tem hoc modo.</p> <figure/> <p type="main">Sit ba&longs;is in qua &longs;tant animalia ABCD, cui quidem in- &longs;i&longs;tat ara vndique pr&ecedil;clu&longs;a. ip&longs;a etiam ba&longs;is pr&ecedil;clu&longs;a &longs;it, ac &longs;imul cum ara perforata in G. per ba&longs;im uero tubus traijcintur HKL, paulum à ba&longs;is fundo di&longs;tans ad L. & &longs;imul perforatus cum phiala, quam animal continet <pb/>45 <figure/> ad H. infundatur humidum in ba&longs;im per aliquod fora- men M quod po&longs;t infu&longs;ionem obturetur. Si igitur in ara EFG ignis accendatur, continget intrin&longs;ecum aerem at- tenuatum in ba&longs;im ferri, & quod in ip&longs;a e&longs;t humidum extrudere. hoc autem non habens aliam antipari&longs;ta&longs;im per tubum HKL in phialam procedit, & ita &longs;acrificat animal. id&qacute;ue tam diu fit, quam diu ignis imponitur. extincto autem inge rur&longs;us ce&longs;&longs;at &longs;acrificare. atque hoc <pb/>46 toties iteraribitur, quoties ignis incendetur. Sit autem tubus, per quem caliditas procedere debet, latior in me- dio. nece&longs;&longs;e e&longs;t enim caliditatem, vel potius uaporem ab ip&longs;a ortum, cum in ampliorem locum deueniat, ma- iorem euadere, & plus etiam po&longs;&longs;e operari.</p> <p type="head">XII.</p> <p type="main">Quædam va&longs;a, ni&longs;i repleta &longs;int, non flu- unt. &longs;i vero repleantur, totum, quod in ip- &longs;is e&longs;t humidum effluit. con&longs;truitur autem hoc modo.</p> <figure/> <p type="main">Sit vas ABCD non coopertum, per cuius fundum traijciatur vel &longs;piritalis diabetes EFLH, vel in flexus &longs;iphon GHK. Itaque repleto va&longs;e ABCD, & aqua &longs;uper infu&longs;a, cõtingit ip&longs;ã per diabetas ferri, & rur&longs;us effluere, <pb/>47 quou&longs;que <figure/> totum vas ABDC ex- inaniatur, &longs;i modo dia- bet&ecedil; princi- pia habeant prop fun- dum va&longs;is, ita vt &longs;olum aquæ fluxus re&longs;eruetur.</p> <p type="head"><i>De concordiæ crateribus XIIII.</i></p> <p type="main">Duobus va&longs;is in quadam ba&longs;i exi&longs;tenti- bus, & vno ip&longs;orum repleto vino, altero au- tem vacuo exi&longs;tente, & vtri&longs;que canales a- pertos habentibus, non effluit vinum, ni&longs;i & alterum vas aqua impleatur: tunc enim ex vno quidem eorum, vinum, ex altero autem aqua effluit, quoad vtraque exinaniantur. di- cuntur autem concordiæ crateres.</p> <p type="main">Sit ba&longs;is quidem, in qua va&longs;a collocantur ABCD: va- &longs;a autem &longs;int EF, in quorum vtroque &longs;it inflexus &longs;iphon, in va&longs;e quidem E &longs;iphon GHK; in F uero LMN, qui habeant exteriores exce&longs;&longs;us in canales de&longs;inentes. curui- <pb/>48 <figure/> tates vero ad va&longs;orum o&longs;cula emineant. & alter tubus per ba&longs;im in va&longs;a inflectatur, qui &longs;it XOPR, cuius o&longs;cu- la XR &longs;int ip&longs;as tuborum curuitates. in vas autem E infundatur vinum, ita ut humidi &longs;uperficies non &longs;it &longs;u- pra tubi curuitatem H. Hucusque igitur vinum non fluit, propterea quòd tubus non habet principium flu- xus. Quòd &longs;i in vas F aquam infundamus adeo, ut ip- &longs;ius &longs;uperficies excedat curuitatem M, tunc aqua defluet perq; tubum XOPR feretur in vas E, & principium flu- xus vino dabit: & tunc vtraque va&longs;a effundent, hoc qui- dem vinum, illud vero aquam.</p> <pb/>49 <p type="main">Si in quædam va&longs;a aqua infundatur, vox redditur melancoryphi, vel &longs;ibilus. con&longs;trui- tur autem hoc modo.</p> <figure/> <p type="main">Sit ba&longs;is præclu&longs;a ABCD, & per AD operculum in- fundibulum EF traijciatur, cuius caulis di&longs;tet a fundo, quantum ad aquæ fluxum &longs;atis &longs;it, & operculo coarcte- tur. Sit etiam syringula CHK; quæ &longs;onum fundere con- &longs;ucuerit; & &longs;imul perforetur cum ba&longs;i, & operculo AD &longs;imiliter coarctetur. o&longs;culum autem eius K incuruetur in aquulam appo&longs;ito paruo va&longs;e, quod &longs;it L. infu&longs;a igitur aqua per infundibulum EF, contingit aerem, qui e&longs;t in ba&longs;i, extru&longs;um procedere per syringulam GHK; & ita &longs;onum edere. Quòd &longs;i syringulæ pars extrema incurua- ta &longs;it in aquam, &longs;trepitans apparet &longs;onus, ita ut melan- coryphi vox reddatur. Si vero non apponatur aqua, &longs;ibi- lus tantum erit.</p> <pb/>50 <p type="head">XV.</p> <p type="main">Voces igitur per &longs;yringas fiunt, &longs;ed diffe- rentes &longs;oni redduntur à &longs;yringis, vel tenuiori- bus, vel cra&longs;sioribus, vel etiam in longitu- dinem exten&longs;is, vel contractis. vel cum pars ip&longs;arum in aquam immergitur, aut vberio- rem, aut exiliorem, adeo vt multarum aui- cularum hoc modo voces efficiantur. Con- &longs;tuuntur autem vel in fonte, vel in antro, uel uniuer&longs;e ubicumque aqua influit, auicu- læ multæ per ordinem di&longs;po&longs;itæ, & his a&longs;si- dens noctua, quæ &longs;ua &longs;ponte ad auiculas con- uertitur, & rur&longs;us auertitur. auer&longs;a autem ea cantant auiculæ & rur&longs;us ad ip&longs;as conuer&longs;a non amplius cantant: atque hoc sæpius fit. Con&longs;truitur autem hoc modo.</p> <p type="main">Sit canaliculus &longs;emper fluens A, & ip&longs;i &longs;ubijciatur præ- clu&longs;um vas BCDE, habens &longs;piritalem diabetem, uel &longs;i- phona inflexum FG, & demi&longs;&longs;um infundibulum HK, cu- ius caulis di&longs;tet à fundo va&longs;is quantum ad aquæ fluxum &longs;atis &longs;it. habeat autem plures &longs;yringulas, quales antea di- ximus, vt in L. Itaque dum vas BCDE aqua impletur, continget aerem, qui e&longs;t in ip&longs;o, extru&longs;um per &longs;yringu- las, auicularum cantus imitari. vnaquæque enim &longs;yrin- <pb/>51 gularum in vnamquamque auiculam &longs;ecundum os ter- minatur. &longs;ed dum po&longs;t repletionem exinanitur per tu- bum CF, non amplius cantare.</p> <figure/> <p type="main">Vt autem noctua ad auiculas conuerta- tur, & auertatur, &longs;icuti traditum e&longs;t, ante <pb/>52 con&longs;truentur ea, de quibus dicemus.</p> <p type="main">Sit enim in aliqua ba&longs;i M axis rectus, & tornatus NX, cir- ca quem aptetur &longs;yringa OP, quæ expedite circa ip&longs;um conuerti po&longs;sit. huic autem compactum &longs;it paruum tym- panum RS, in quo in&longs;i&longs;tet noctua ip&longs;i coagmentata, & circa &longs;yringam duæ catenæ in contrariam partem di&longs;&longs;o- lut&ecedil; TY VG, quæ per duas trochleas referantur, TY quidem ab pondus Z &longs;u&longs;pen&longs;um, VG vero ad vas con- cauum xxx &longs;ubiectum &longs;iphoni vel &longs;piritali diabetæ FG. Contingit igitur dum vas BCDE exinanitur, humidũ ferri in vas xxx, &longs;yringam&qacute;ue OP & noctuam conuerti, ita vt ad auiculas &longs;pectet. exinanito autem BCDE va- &longs;e, & ip&longs;um vas xxx exinaniri per aliquem &longs;iphonem, vel &longs;piritalem diabetem, qui e&longs;t in ip&longs;o. quare rur&longs;us pro- pendens pondus Z noctuam auertet eo tempore, quo vas BCDE impletur aqua, & rur&longs;us auicularum vo- ces redduntur.</p> <p type="head">XVI.</p> <p type="main">Simili ratione & tubarum &longs;oni fiunt.</p> <p type="main">Quando enim in vas præclu&longs;um demittatur caulis in- fundibuli, parum à fundo di&longs;tans, & va&longs;is operculo coarctetur: deinde tuba habens & codona & lingulam, &longs;imul perforata cum va&longs;e in parte &longs;uperiori ip&longs;ius; con- tingit infu&longs;o per infundibulum humido aerem, qui in ip&longs;o e&longs;t, extru&longs;um per lingulam &longs;onum perficere.</p> <pb/>53 <p type="head">XVII.</p> <p type="main">Apertis templi valuis &longs;onus tubæ hoc mo- do efficitur.</p> <figure/> <p type="main">Sit po&longs;t valuas vas ABCD aquam habens, in quo &longs;it &longs;uffocarium, hoc e&longs;t vas &longs;y&longs;tomum inuer&longs;um F, quippe cuius os &longs;en&longs;im cõtrahitur. eius fundo perforato aptetur tuba habens & codona, & lingulam: canali autem tubæ <pb/>54 apponatur regula LM, coagmentata &longs;uffocatorio. cana- li&qacute;; tubæ alligata: & in extremitate eius habens colyma- tion Z, hoc e&longs;t chelonarion, cui &longs;ubijciatur regula NX, &longs;u&longs;tinens &longs;uffocatorium F, tantum ab aqua di&longs;tans, quam tum &longs;atis &longs;it. & regula NX circa fibulam O moueatur. in extremitate autem regulæ X catena, vel funis, alliga- ta referatur per orbiculum P ad partem valuarum, po&longs;te- riorem. continget igitur valuis apertis extentum funem trahere extremitatem regulæ Y, ita ut regula NX non amplius colymatio Z &longs;ubijciatur. hoc autem permutato &longs;uffocatorium in aquam delatum tub&ecedil; &longs;onum efficiet, propterea quòd aer, qui e&longs;t in ip&longs;o per lingulam, & co- dona extruditur.</p> <pb/>55 <p type="head">XVIII.</p> <p type="main">In quædam va&longs;a prius in fu&longs;o vino, quan- do aquam infundimus, interdem quidem a- qua pura, interdum vero purum vinum ef- fluit. con&longs;truitur autem hoc modo.</p> <figure/> <p type="main">Sit vas ABC habens duo diaphragmata DE FG, & per vtraque ip&longs;orum impellatur tubus HK, coarctatus diaphragmatibus, & perforatus foramine L paulo &longs;upra diaphragma FG. &longs;ub diahpragmate vero DE &longs;it ut &longs;piracu- <pb/>56 lum M in ventre va&longs;is. His ita &longs;e habentibus. &longs;i quis com- prehendens effluxionem C infundat vinum, procedet per foramen L in locum DEFG. aer enim, qui in ip&longs;o e&longs;t per &longs;piraculum M recedet. Quando igitur digito ob- turemus &longs;piraculum M, vinum in DEFG loco detinebi- tur. & quando aquam infundamus in partem va&longs;is AB DE claudentes &longs;piraculum M pura fluet aqua. Si vero di- mittamus M &longs;piraculum, cũ adhuc in parte &longs;upereriori &longs;it aqua, mixtũ effluet. & po&longs;tea quàm aqua effluxerit, tunc purum effluet vinum. licet etiam &longs;&ecedil;pius dimi&longs;&longs;o &longs;piracu- lo M differentes effluxiones fieri. &longs;ed melius e&longs;t prius in- fundentes aquam in locum DEFG, &longs;piraculum&qacute;ue cõ- prehendetes vinum infundere. continget enim aliquan- do quidem purum effluere vinum; dimi&longs;&longs;o autem &longs;pira- culo mixtum: & rur&longs;us comprehen&longs;o vinum purum ef- fluere: id&qacute;ue toties fiet, quoties ip&longs;i voluerimus.</p> <pb/>57 <p type="head">XIX.</p> <p type="main">Cratere in quadam ba&longs;i collocato, & ple- no exi&longs;tente vino, quantumcumque ex eo qui&longs;piam hau&longs;erit, rur&longs;us plenus erit crater. con&longs;truitur autem hoc modo.</p> <figure/> <p type="main">Sit vas AB, o&longs;culum habens inter&longs;eptum diaphragma- te CD iuxta ip&longs;um collum: & per diaphragma demitta- tur tubus EF, paulum à fundo di&longs;tans; alter autem tu- bus GH per fundum impellatur, parum di&longs;tans à dia- phragmate CD: & va&longs;is fundum ad K perforetur, &longs;u- matque tubulum KL. At ip&longs;um vas AB in quadam ba&longs;i MNXO collocetur, per quam &longs;it tubi GH exce&longs;&longs;us: & <pb/>58 crater &longs;it PR. per ba&longs;im vero MNXO &longs;it tubus ST &longs;i- mul cum ba&longs;i, & cratere perforatus; qui habeat altitudi- nem a qualem o&longs;culo H ip&longs;ius GH tubi. infundamus igitur vinum per tubum EF in vas AB: aer enim per tu- bum GH exibit. & &longs;i quidem KL tubulus aperius &longs;it, vinum quod infunditur per ip&longs;um in ba&longs;im, & in crate- rem procedet. &longs;i uero obturetur, tunc vas AB implebi- tur. itaque infundamus vinum, & in ba&longs;im MNXO, & in PR craterem, adeo vt crater plenus &longs;it, & ba&longs;is MN XO impleatur v&longs;que ad GH tubi o&longs;culum. Quo quidem facto & obturato o&longs;culo E, vinum quod e&longs;t in AB va&longs;e non amplius per tubum KL in ba&longs;im fluet, quippe cum non habeat alium aerem, quem in locum vacuarum &longs;ub- &longs;tituat: erat enim ei aditus per o&longs;culum E. Quando igi- tur ex cratere vinum exhauriemus, aperietur E o&longs;culũ: & &longs;ubeunte aere rur&longs;us vinum fluet in ba&longs;im & in crate- rem PR, quoad plenus fiat. atque hoc toties erit, quo- ties vinum ex cratere hauriemus. oportebit autem & ba- &longs;im MNXO perforatam e&longs;&longs;e foramine Y. vt aer, qui e&longs;t in va&longs;e AB vino cedens per o&longs;culum G ingrediatur, & per foramen Y exeat.</p> <p type="head">LXX.</p> <p type="main">Quòd &longs;i in v&longs;um idem parate velimus, vt cratere in aliquo loco collocato, quanquam ex ip&longs;o plurimum aquæ hauriatur, tamen &longs;emper plenus exi&longs;tat, ita con&longs;truetur.</p> <p type="main">Sit vas AB, & in eo aqua, quæ ad fururum v&longs;um &longs;uf- ficiat. canalis autem ex ip&longs;o &longs;it CD, cui &longs;ubijciatur tor- cular GH: & regula qu&ecedil;dam iuxta canalem aptetur EF.</p> <pb/>59 <figure/> ad cuius extremitatem E &longs;u&longs;pendatur &longs;uber K, exi&longs;tens in torculari. ad F vero religetur catenula habens pondus plumbeum X, quod ita &longs;it con&longs;tructum, vt &longs;ubere K in torcularis aqua innatante claudatur canalis. euacuata autem aqua ex torculari, de&longs;cendens &longs;uber canalem ape- rat; ita ut rur&longs;us influens aqua &longs;uber extollat: & rur&longs;us canalis claudatur. oportebit autem &longs;uber grauius e&longs;&longs;e eo pondere, quod ad X con&longs;tituitur. Sit autem iam dictus crater LM in aliquo loco po&longs;itus, cuius labrum &longs;it in ea- dem &longs;uperficie, in qua torcularis aqua, quando &longs;ubere innatante canalis non amplius influit: ex torculari vero feratur tubus in fundum crateris HN. cum igitur pleno exi&longs;tente cratere hau&longs;erit quis aquam, &longs;imul & eam, quæ e&longs;t in HG torculari euacuabit: de&longs;cend&etilde;&longs;q; &longs;uber canal&etilde; aperiet: & influens in torcular, & craterem aqua efferet, & extollet &longs;uber, ita vt rur&longs;us non amplius influat. at- que hoc toties fiet, quoties quis ex cratere aquam ab- &longs;tulerit.</p> <pb/>60 <p type="head">XXI.</p> <p type="main">In &longs;pondea, hoc e&longs;t in va&longs;a &longs;acrificij inie- cto quinque drachmarum numi&longs;mate, aqua ad in&longs;pergendum effluit.</p> <p type="main">Sit spondeum, <figure/> &longs;iue the&longs;aurus AB CD, cuius o&longs;culũ A &longs;it detectum: & in the&longs;auro &longs;it vas FGHK habens aquam, & pyxid&etilde; L, ex qua canalis LM extra feratur. va&longs;i autem appo- natur regula recta NX, circa quam alia regula apte- tur QP, habens ad O platy&longs;mation R parallelum fundo va&longs;is: & iuxta P ad S habens opercu- lum pyxidi L con- gruens, ita vt aqua per canalem LM non fluat. &longs;it aut&etilde pixidis operculũ grauius platy&longs;matio R: & vtri&longs;que videlicet numi&longs;mate, & platy&longs;matio ip&longs;o leuis. Cum igitur per o&longs;culum A nu- mi&longs;ma inijciatur, incidet in platy&longs;mation R: & deprimens regulam OP inclinabit, extollet autem pyxidis operculũ, ita vt aqua fluat. po&longs;tea excidente numi&longs;mate rur&longs;us o- perculum pyxidem ob&longs;truet, vt non amplius fluat aqua.</p> <pb/>61 <p type="head">XXII.</p> <p type="main">In vas multis humorum generibus perid&etilde; o&longs;culum iniectis, &longs;ero&longs;um vnumquodque per eundem canalem defluere, quodcum- que elegerimus.</p> <p type="main">Sit aliquod <figure/> vas AB, collum habens ob&longs;tru- ctum diaphra- gmate CD. ha- beat etiam dia- phragmata re- cta, & exten&longs;a u&longs;- que ad ip&longs;ũ dia- phragma CD, qu&ecdil; faciãt tot lo- ca, quot humo- res inijcere veli- mus. &longs;int autem inpr&ecedil;&longs;entia duo, videlicet FE. & ĩ diaphragmate CD &longs;int forami- na tenuia tam- quam cribri, ten- dentia in vtrum- que locum. &longs;ub diaphragmate vero &longs;int &longs;piracula GH, quæ in loca deferant. & in fundo tubuli KL &longs;imul cum locis perforati; & deferentes in vnum communem cana- <pb/>62 lem M. Si igitur comprehendentes &longs;piracula GH, & canalem M, infundamus per o&longs;culum vnum aliquem ex humoribus, in nullum ingredietur locum, propterea quod aer, qui e&longs;t in ip&longs;is egre&longs;&longs;um non habeat. Si vero vnum ex &longs;piraculis dimittamus, humor in eum locum fe- retur, cuius e&longs;t & &longs;piraculum. po&longs;tea rur&longs;us compreheu- &longs;o &longs;piraculo, quando alterum humorem infundamus, & dimittamus alterum &longs;piraculum, rur&longs;us in alterum locũ humor deferetur. itaque &longs;piracula omnia comprehen- dentes &longs;imul cum foraminibus, quæ &longs;unt in cribro, quã- quam canalem M dimittamus, nihil tamen effluet, ni&longs;i dimittatur alterum &longs;piraculum. tunc enim aere aditum habente fluet humor, qui in eo loco continetur. com- prehen&longs;o autem &longs;piraculo, & altero dimi&longs;&longs;o, rur&longs;us idem continget.</p> <pb/>63 <p type="head">XXIII.</p> <p type="main">Duobus va&longs;is in quadam ba&longs;i exi&longs;t&etilde;tibus, & vno quidem eorum repleto uino, altero autem uacuo, quantum in uacuum aquæ in- fundamus, tantum uini ex altero fluet. con- &longs;truitur autem hoc modo.</p> <figure/> <pb/>64 <p type="main">Sint in quadam ba&longs;i AB duo va&longs;a CD EF, quæ o&longs;cu- la ob&longs;tructa habeant diaphragmatibus GH KL. tubus autem MNXO impellatur per ba&longs;im, & in va&longs;a reflecta- tur, à diaphragmatibus parum di&longs;tans &longs;ecundum MO. & in va&longs;e quidem EF &longs;it inflexus &longs;iphon PRS, curuitatem habens ad o&longs;culum va&longs;is: & alterum ip&longs;ius crs extra fera- tur in canalem conformatus. per diaphragma vero GH demittatur infundibulum TY, cuius caulis coarctetur diaphragmati, & parum a fundo di&longs;tet. infundatur igitur vinum in vas EF per aliquod foramen V, quod rur&longs;us po&longs;t infu&longs;ionem obturetur. Itaque &longs;i per infundibulum in vas CD aquam inijciamus, continget aerem, qui e&longs;t in ip&longs;o expul&longs;um procedere in vas EF per tubum MN XO: & ob id vinum, quod in eo va&longs;e continetur, extru- dere. atque hoc erit toties, quoties aquam infundamus. & manife&longs;tum e&longs;t expul&longs;um aerem eandem, quam infu- &longs;a aqua molem habere: & tantumdem etiam vini extru- dere. Quòd &longs;i non ad&longs;it inflexus &longs;iphon, &longs;ed &longs;olum ca- nalis ad S, pote&longs;t idem fieri, ni&longs;i aqu&ecedil; violentia canalem peruincat.</p> <pb/>65 <p type="head">XXIIII.</p> <p type="main">Tubum con&longs;tituere, à quo fluat aqua & ui- num in quacumq; uoluerimus proportione.</p> <figure/> <p type="main">Sit autem aqua vini dupla: & &longs;it vacuum vas AB, &longs;iue cylindricum, siue &longs;olidum parallelepipedum orthogo- nium, cui aliud vas apponatur vndique præclu&longs;um, & in eadem ba&longs;i po&longs;itum CD, &longs;iue &longs;imiliter cylindricum, &longs;iue &longs;olidum parallelepipedum orthogonium & ba&longs;is ip- &longs;ius AB dupla &longs;it ba&longs;is CD; quoniam volumus aquam vini duplam e&longs;&longs;e. huic autem apponatur aliud vas præ- clu&longs;um EF, in quod vinum infunditur. & per vtraque CD EF &longs;it tubus GHK, &longs;imul cum diaphragmatibus ip&longs;orum perforatus, & coarctatus. vas autem EF habeat inflexum tubum LMN, cuius interius quidem crus di- &longs;tet à fundo va&longs;is, quantum ad humidi fluxum &longs;atis &longs;it: <pb/>66 alterum vero intra inflectatur, & procedat in aliud vas XO, ex quo tubus PR feratur per omnia va&longs;a, vel etiam &longs;uppo&longs;itus &longs;ub &longs;ede va&longs;orum locetur, ita vt deor&longs;um in partem, quæ e&longs;t ad fundum va&longs;is AB nullo negotio fe- ratur. & alius tubus ST &longs;imul perforetur cum va&longs;is AB CD. habeat autem & AB vas iuxta fundum canaliculũ Y: & canaliculi PR Y in&longs;erantur in canalem VZ clauem babentem, per quam & aperietur, & claudetur quando voluerimus. His con&longs;tructis & clau&longs;o VZ canali, &longs;i in AB vas aquam infundamus, &longs;ecedet pars ip&longs;ius in vas CD, hoc e&longs;t dimidia per ST tubum, & incidens humor in vas CD æqualem ip&longs;i aerem extrudet per tubũ GHK in vas EF. hic autem &ecedil;quale vinum per tubum LMN in in vas XO extrudet. Cum igitur canalem VZ aparueri- mus, fluet per ip&longs;um & aqua in vas AB infu&longs;a, & vinum ex va&longs;e XO per tubum PR delatum. & factum erit quod proponebatur.</p> <p type="main">Rur&longs;us igitur vacua manebunt va&longs;a, quando effluente mixto aer in ip&longs;a per tubum PR procedet.</p> <p type="head">XXV.</p> <p type="main">Va&longs;e exi&longs;tente, in quo aqua &longs;it; & exi&longs;ten- te in eo canali, in quo clauis, animali uero in aqua innantante, quantumcunque aquæ per canalem auferamus, ex animali uinum af- fluet ad datam propo&longs;itionem dimi&longs;&longs;&ecedil; aquæ.</p> <p type="main">Sit enim aquæ vas AB, canalem habens C occlu&longs;um: & in aqua innatet lebetarium D, tubum habens EF in animal efformatum. apponatur autem vas vinũ habeas GH, in quo &longs;iphon inflexus &longs;it KLM, cuius vnum qui- <pb/>67 dem crus in- tra <figure/> vas GH contineatur, alterum vero extra, in tu- bum EF de- ferens. Itaq; &longs;i per M o&longs;cu- lum inferius vinum attra- hamus, fluet in EF tubum quou&longs;que vi- ni &longs;uperficies & quæ e&longs;t in va&longs;e GH, & quæ in tubo EF in vna recta linea con&longs;tituatur. Sit igitur &longs;ecundum rectam lineam NXOP, & ad punctum P ca- naliculus R apertus &longs;it. Huc&longs;uque quidem vinum non &longs;iuit. &longs;ed cum per canalem C quantumcumque aqu&ecedil; au- feramus, de&longs;cendet lebetarum D, cum quo & EF tubus, ita vt vini &longs;uperficies depre&longs;sior fiat &longs;uperficie NX, ac propterea cum &longs;iphonis pars extrin&longs;eca depre&longs;sior facta &longs;it, rur&longs;us fluet vinum in tubum EF, & per canalem R extraferetur. atque hoc toties erit, quoties aquam per canalem C auferamus. & tunc ad proportionem aquæ defluentis vinum effluet. habeat autem va&longs;is AB ba&longs;is ad ba&longs;im ua&longs;is GH datam proportionem, & ita fiet, quod faciendum proponebatur.</p> <p type="head">XXVI.</p> <p type="main">Si uelimus infundentes aquam in aliquod <pb/>68 vas, ad huius proportionem vinum effluere, ita faciemus.</p> <p type="main">Sit enim rur&longs;us vas aquam habens AB, & vas habens vinum GH. tubus autem EF &longs;it extra vas AB: & in AB va&longs;e innatet &longs;phærula D, ex qua funis pertuchleas ST ad tubum EF religetur, vt ip&longs;am &longs;u&longs;pendat, alia vero om- nia &longs;int eadem quæ &longs;upra diximus. contingit igitur in- iecta in vas AB aqua, &longs;phærulam D extolli, & ita demit- tere tubum EF adeo, vt rur&longs;us vinum effluat.</p> <p type="head">ALITER. Pote&longs;t aut&etilde; & aliter idem effici.</p> <p type="main">Funis enim ex &longs;ph&ecedil;rula D per trochleam S referatur in aliam trochleam T, & per hanc ad KLM &longs;iphonem reli- getur. continget igitur eleuata &longs;phærula D demitti &longs;i- phonem KLM fune &longs;u&longs;pen&longs;um, ita vt cum extrin&longs;ecum &longs;iphonis crus maius efficiatur, vinum per o&longs;culum M ef- fluat.</p> <figure/> <pb/>69 <p type="main">Siphones autem, quibus vtuntur ad in- cendia hoc modo con&longs;truuntur.</p> <figure/> <p type="main">Sint duo modioli ærei torno expoliti &longs;ecundum inte- riorem eorem &longs;uperficiem ad embolos, quemadmodũ hydrauleorum modioli ABCD EFGH: emboli ip- &longs;is congruentes &longs;int KL MN, &longs;imul vero modiolie per- forentur inter&longs;e&longs;e per tubum XODF: & ex partibus ex- terioribus intra XODF tubum habeant a&longs;&longs;aria appo&longs;ita PR, qualia in &longs;uperioribus dicta &longs;unt, ita vt in partem <pb/>70 modiolorum exteriorem aperiantur. Habeãt etiam mo- dioli in fundis rotunda foramina ST obturata axibus ex- politis Y xxx Q xxx, per quos sibul&ecedil; xxx xxx traducantur ag- glutinat&ecedil;, vel coniunct&ecedil; modiolorum fundis, habente&longs;- &qacute;ue colymatia ex partibus extremis, vt ne axes ex ip&longs;is amplius extrahantur. emboli vero habeant rectas regu- las compactas in medio xxx quibus iungatur regula Z xxx, quæ ad medium quidem moueatur circa fibulam xxx ma- nentem, ad regulas vero xxx mouentur circa fibulas xxx xxx. At &longs;imul cum tubo XODF peforatur alius tubus re- ctus xxx xxxx in bifidum &longs;ci&longs;&longs;us ad xxx: & habens &longs;meri&longs;matia, per qu&ecedil; humidum exprimit, qualia & ante dicta &longs;unt in va&longs;e potui aquam exhibente, per aerem in ip&longs;o compre&longs;- &longs;um. &longs;i igitur dicti modioli vnà cum alijs, quæ con&longs;tru- cta &longs;unt, in vas aquæ xxx xxx xxx xxx inijciantur: & aptetur regu- la Z xxx, ex eius partibus extremis circa fibulam xxx vici&longs;- &longs;im motis, emboli de&longs;cendentes per tubum xxx xxx, & per o- &longs;culum ver&longs;atile xxx humidum exprimunt. embolus enim KL a&longs;cendens aperit quidem foramen S eleuato Q xxx axe, occludit vero a&longs;&longs;ariũ P. & de&longs;cend&etilde;s occludit S fora- men, & ip&longs;um P aperit, per quod aqua eli&longs;a exprimitur. Eandem contingunt & circa embolum MN. tubulus igi- tur xxx abnuens, & annuens ad datam altitudinem aquam expuit, non tamen ad datam cunuer&longs;ionem, ni&longs;i & to- tum in&longs;trumentum conuertatur. Hoc autem & tardum e&longs;t & mole&longs;tum ad vrgentes nece&longs;sitates. &longs;ed vt facile ad datum locum humor expuatur, faciemus tubum E xxx &longs;e- cundum longitudinem ex duobus inter &longs;e coaptatis con- &longs;tantem, quorum vnus tubo XODF coniunctus &longs;it, al- ter autem bifido, quod e&longs;t ad xxx: etenim conuer&longs;o &longs;upe- riori tubo, & annuente tubulo xxx, expre&longs;sio fit ad quem- cumque voluerimus locum: & habebit de&longs;uper coapta- tus tubus colymatia, ne ob aquæ violentiam ex in&longs;tru- <pb/>71 mento excidere cogatur. h&ecedil;c autem erunt ad &longs;imilitudi- nem litteræ xxx ip&longs;i congiutinata, & conuer&longs;a circa annu- lum inferiori tubo circumpo&longs;itum,</p> <p type="head">XXVIII.</p> <p type="main">In aliquo aquæ fluxionem habente con&longs;truitur animal &longs;iue ex &ecedil;re, &longs;iue ex alia ali- qua materia, quod oblato ip&longs;i poculo bibit cum &longs;trepitu & clamore, vt fitire videatur. e&longs;t autem con&longs;tructio talis.</p> <p type="main">Sit vas AB, in <figure/> quod influit cana- liculus C: & in eo &longs;it inflexus &longs;iphõ, &longs;iue &longs;piratilis dia- betes DEF, cu- ius alterum crus extra va&longs;is fundũ excedat. ip&longs;i vero &longs;ubijciatur ba&longs;is præclu&longs;a GHKL, habens & ip&longs;a in- flexum &longs;iphonem MNX. & o&longs;culo F &longs;ubijciatur OP infũdibulũ, cuius caulis feratur in ba&longs;im GHKL, tantum di&longs;tans à fundo, quantum <pb/>72 ad aquæ fluxum &longs;ufficiat. animalis autem o&longs;culum &longs;it ad R, vbi tubus ponatur, per vnum pedem, vel per aliam aliquam animalis partem occulte in ba&longs;im delatus, qui &longs;it in RST. continget igitur repleto AB va&longs;e humorem &longs;u- perfluentem in OP infundibulum ferri: & impleri ba&longs;im GHKL, ip&longs;um&qacute;; AB vas exinaniri. Rur&longs;us autem re- pleta ba&longs;i &longs;uperfluens humor per &longs;iphonem MNX ba&longs;im exinaniet. dum&qacute;; ea exinanitur, aer per o&longs;culum R exina- nitum replebit locum. Quando igitur ip&longs;i R poculum offeramus, ab&longs;orbetur vi attractus humor pro aere quo- u&longs;que ba&longs;is exinanita fuerit. & ita rur&longs;us vas AB reple- tum exinanitur; & &longs;equuntur eadem, quæ dicta &longs;unt. vt autem tempore opportuno, hoc e&longs;t dum ba&longs;is exina- nitur, poculum offeramus, &longs;it aliquod motum ab efflu- xione, quæ fit per &longs;iphonem MNX, aqua &longs;cilicet in ip- &longs;um incid&etilde;te. in quod re&longs;picientes, cum mouebitur, tunc poculum offeremus.</p> <p type="head">XXIX.</p> <p type="main">E&longs;t autem & aliter exi&longs;tente aquæ influ- xione, & pani&longs;co auer&longs;o, bibere ip&longs;um a- nimal.</p> <p type="main">Sit enim ba&longs;is vundique præclu&longs;a ABCD, diaphrag- ma habens &longs;ecundum medium. in &longs;ede vero in&longs;i&longs;tat ani- mal, & tubus per os ip&longs;ius &longs;it EFG. habeat&qacute;; ba&longs;is infle- xum &longs;iphonem HKL in loco inferiori, cuius vnum crus extra fundum excedat. per medium vero diaphragma &longs;it MN infundibulum, cuius caulis a fundo parum di&longs;tet. & ba&longs;i ABCD imponatur altera ba&longs;is XO, in qua pani- &longs;cus PR in&longs;ideat, habens axonion S, in partem ba&longs;is in- feriorem excedens, cui tubus TY coniungatur, qui ha- <pb/>73 beat in extremo phyalulam YV &longs;ibi ip&longs;i coniunctam, & &longs;imul perforatam. Sit autem tantus TY tubus, ut auer- &longs;o pani&longs;co phyalu- la <figure/> YV ponatur regione infundi- buli MN paulo &longs;u- pra. & in ba&longs;i &longs;it phyalula QZ re- gione infundibu- li MN, &longs;imul cum ip&longs;a ba&longs;i perfora- ta, in quam fera- tur aqu&ecedil; influxio xxx tanta, vt maior &longs;it effluxione, qu&ecedil; &longs;it per &longs;iphonem HKL. feretur igi- tur prædicta aqua per infundibulũ MN in partem in- feriorem ba&longs;is AB CD aere, qui in ip&longs;a continetur, per tubum EFG recedente. & ba- &longs;is &longs;emper erit ple- na humido, propterea quòd influxio effluxione maior &longs;it. Quaudo igitur pani&longs;cum auertamus, phyalula YV regione infundibuli facta influxionem xxx excipit, quæ quidem per tubum TY in alium &longs;ecedit locum. Itaque humido non amplius influente in partem inferior&etilde; ba&longs;is ABCD &longs;iphon HKL ip&longs;am exinaniet, aere per tubum EFG abeunte. Quare animal oblato poculo rur&longs;us bibit.</p> <pb/>74 <p type="head">XXX.</p> <p type="main">Pote&longs;t etiam aliter bibere animal, neque influente aqua, neque alio quopiam pani- &longs;cum mouente.</p> <figure/> <p type="main">Sit enim ba&longs;is ABCD, animalis autem o&longs;culum &longs;it ad E; & per pectus animalis, & po&longs;teriorem pedem, uel caudam ab o&longs;culo E impellatur tubus EFG in partes in- teriores ba&longs;is delatus: & po&longs;ita ba&longs;i immobili, tubus E FG, qui per animal tran&longs;it perforetur tenui, & vix ap- parente foramine H. &longs;iquis igitur tubum EFG aqua im- pleat per aliquem tubum &longs;ublimen, cuius extremum apponatur ip&longs;i H, manebit tubus EFG aqua plenus, quòd ip&longs;ius o&longs;cula ex æquo iaceant. & cum ori poculum admoueamus, atque aliquam ip&longs;ius partem demerga- mus, continget tubi EFG membrum quod e&longs;t ad G ma- ius fieri, & ob id humidum attrahere. hoc autem in ba- &longs;im ABCD deferetur. quare nulla e&longs;t nece&longs;sitas in hac con&longs;tructione ba&longs;im præclu&longs;am e&longs;&longs;e.</p> <pb/>75 <p type="head">XXXI.</p> <p type="main">In &longs;acris ægyptiorum ad porticus roræ æ- reæ ver&longs;atiles fiunt, vt qui ingrediuntur ip- &longs;as conuertant, propterea quòd æs purgare videatur. Sunt autem & va&longs;a ad in&longs;per&longs;io- nem, ut ingredientes a&longs;pergantur. Opor- teat igitur facere, ut conuer&longs;a rota aqua ex ip&longs;a fluat ad in&longs;per&longs;ionem, vt dictum e&longs;t.<p type="main"> <p type="main">Sit po&longs;t porticũ <figure/> vas aquæ occultũ ABCD, perfora- tum in fundo fora- mine E. & &longs;ub fun- dum conglutine- tur fi&longs;tula FGHK, habens & ip&longs;a fora- m&etilde; regione eius, quod e&longs;t in fundo, intra quam &longs;it alia fi&longs;tula LM, ad L ip- &longs;i FGHK aggluti- nata, habens re- gione E foramen P. inter dictas vero duas fi&longs;tulas alia aptetur NXOR, ita vt utramque contingat, & habeat foramen S regione ip&longs;ius E. Cum igitur dicta forami- na &longs;ibi ip&longs;is re&longs;pondeant, &longs;iquis aquam in vas ABCD infundat, extra fluet per fi&longs;tulam LM. Si vero conuerta- mus fi&longs;tulam NXOR, ita vt foramen S permutetur, non <pb/>76 amplius fluet. Itaque fiat rota fi&longs;tul&ecedil; NXOR coniuncta. ergo ip&longs;a conuer&longs;a sæpius aqua effluet.</p> <p type="head">XXXII.</p> <p type="main">Va&longs;e vno exi&longs;tente inijcere per os ip&longs;ius plura vini genera, & per eundem canalem &longs;u- mere vnumquodque ip&longs;orum, quod quis ele- gerit, ita vt pluribus vina inijcientibus, vnu&longs;- qui&longs;que proprium &longs;umat, & &longs;igillatim tantum, quantum ab ip&longs;o iniectum fuerit.</p> <p type="main">Sit vas præclu&longs;um ABCD, collum inter&longs;eptum ha- bens diaphragmate EF: & inter&longs;epiatur totũ vas in tot loca, quot voluerimus vina e&longs;&longs;e. &longs;int&qacute;ue diaphragmata GH KL, vt tria loca fiant MNX, in quæ vinum inijcia- tur. perforetur autem diaphragma EF &longs;ecundum vnũ- quemque locum minutis foraminibus. & &longs;int foramina OPR, ex quibus erigantur tubuli PS OT RY in va&longs;is collum, &longs;imul cum ip&longs;o perforati. & iuxta vnumquem- que tubulum &longs;int foramina minuta in diaphragmate EF in&longs;tar cribi, per quæ humidum in propria loca defera- tur. Quando igitur volumus infundere vnumquodque vinum, comprehendemus digitis &longs;piracula STY: & per collum xxx vinum infundemus. hoc autem in nullum lo- cum procedet, quòd aer, qui in locis continetur, non habet egre&longs;&longs;um. &longs;ed cum remi&longs;erimus vnum &longs;pirculorũ STY, aer qui in eo loco e&longs;t, per cribrum excedet, vino in locum incidente. Rur&longs;us &longs;piraculum comprehenden- tes, aliud &longs;imiliter remittemus, & alterum inijciemu; <pb/>77 <figure/> vinum. po&longs;tea deinceps reliqua, quotcumque vina fue- rint; & loci numero &ecedil;quales in va&longs;e ABCD. Excipie- mus autem vnumquodque ip&longs;orum &longs;igillatim per eun- dem canalem hoc modo. infundo va&longs;is ABCD ex &longs;in- gulis locis &longs;inguli procedant tubi. ex loco quidem M tu- bus Q xxx, ex N vero tubus xxx Z, & ex X tubus VI, quo- rum extrema xxx ZI &longs;imul perforentur cum alio tubo xxx Z I xxx. Rur&longs;us alius tubus xxx xxx intra ip&longs;um xxx ZI xxx diligenter aptetur, obturatus ad interiorem partem xxx, haben&longs;&qacute;ue foramina regione o&longs;culorum xxx ZI, ita vt conuer&longs;o tu- bo xxx xxx foramina ad vnum quodque ip&longs;orum adducta ex- cipiant vinum, quod in &longs;ingulis ip&longs;orum continetur; & per o&longs;culum exterius tubi xxx xxx extra efflundant. tubo au- <pb/>78 tem xxx xxx coniunctus &longs;it ferreus obeli&longs;cus xxx xxx. & ad partem quidem xxx ex plumbo agglutinatur pondus xxx; ad xxx vero fibula ferrea xxx xxx, habens in medio phialulã agglutinatã xxx cuius concaua ad &longs;uperiora &longs;pectent. Sit autem & co- nus colurus concauus, cuius maior circulus xxx, & minor xxx, per quem & fibula xxx xxx xxx procedat. fiant etiam &longs;ph&ecedil;ru- læ plumbe&ecedil; inæquales, quæ tot numero &longs;int, quot & loci MNX. &longs;i igitur minorem &longs;phærulam imponamus phialulæ xxx xxxx, cum &longs;it grauis ad inferiorem partem ferre- tur; quou&longs;que coni coluri &longs;uperficiem concauam contin- gat, & conuertant tubum xxx xxxx, ita vt foramen quod e&longs;t in ip&longs;o fiat regione xxx, & excipiat vinum in eo loco con- tentum. quod quidem v&longs;que eo fluet, quoad &longs;phæra phia- lulæ imponatur, ni&longs;i forte totum effluxerit. Si uero &longs;ph&ecedil;- ram auferamus, rur&longs;us pondus xxx conuer&longs;um obturabit foramen xxx ut uinum non amplius fluat. Rur&longs;us igitur &longs;i aliam &longs;phærulam imponanus, plus deor&longs;um feretur & plus conuertet tubum xxx quou&longs;que foramen in ip&longs;o re- gione Z fiat: & ita uinum, quod in eo loco continetur, fluet. & rur&longs;us eleuata &longs;phærula pondus xxx de&longs;cendens fo- ramen Z obturabit, ut non amplius fluat uinum. Quòd &longs;i alia &longs;phærula imponatur adhuc plus conuertetur tu- bus xxx, adeo ut uinum, quod e&longs;t in loco xxx effluat. Opor- tet autem minorem &longs;ph&ecedil;rulam phialul&ecedil; impo&longs;itam euin- cere pondus xxx , hoc e&longs;t tubum xxx conuertere: ita enim euincet & aliæ &longs;phærulæ, & tubum xxx conuertent.</p> <pb/>79 <p type="head">XXXIII.</p> <p type="main">Lucernam &longs;e ip&longs;am con&longs;umentem con- &longs;truere.</p> <p type="main">Sit lucerna ABC, & per os ip&longs;ius fibula ferrea impel- latur DE, circa E punctum libere mota. & circa fibulam ellychnium circummuoluatur, ut facile &longs;olui po&longs;sit. apte- tur autem & tympanum dentatum F, quod circa axicu- lum expedite moueatur. & eius dentes fibulam contin- gant, ita ut ip&longs;o conuer&longs;o ellychnium per dentes impel- <figure/> <pb/>80 latur. & habeat lucerna vmbil cum valde apertum. inie- cto autem oleo innatet libetarium G, rectam habeas re- gulam H &longs;ibi ip&longs;i coniunctam, dentatam&qacute;; ac tympani d&etilde;- tibus implicatam. continget igitur oleo con&longs;umpto le- betarium de&longs;cendere, & per regulæ dentes conuertere tympanum F ita ut ellychnium impellatur.</p> <p type="head">XXXIIII.</p> <p type="main">Va&longs;e exi&longs;tente, & canalem apertum ha- bente iuxta fundum, humore&qacute;; in ip&longs;um in- fu&longs;o, interdum quidem à principio fluet ca- nalis, interdum vero circa medium; & in- terdum toto va&longs;e repleto, vel & generaliter quantocumque infu&longs;o humore fluet canalis & totum humorem effundet.</p> <pb/>81 <p type="main">Sit vas AB collũ habens diaphragmate inter&longs;eptũ: & per diaphragma tubus CD, demittatur coarctatus, & tãtũ di&longs;tans à fundo, <figure/> quãtũ ad aquæ flu- xum &longs;ufficiat. Sit autem & &longs;iphon inflexus EFG, cu- ius intrin&longs;ecũ qui- dem crus di&longs;tet à fundo, quantum &longs;atis &longs;it ad fluxum aquæ, alterum ve- ro extra produ- ctum in canalem conformetur. & &longs;iphonis curuitas &longs;it iuxta collũ va- &longs;is habeat&qacute;ue vas &longs;piraculũ H iuxta diaphragma in v&etilde;- tr&etilde; eius deferens. Si igitur velimus a principio &longs;tatim humore infu&longs;o ca- nalem fluere, &longs;pi- raculum H digi- to comprehendemus, & fluet canalis. aere enim, qui in va&longs;e continetur, antipari&longs;ta&longs;im non habente, humor per inflexum &longs;iphonem extra errumpet. Quod &longs;i non comprehendamus &longs;piraculum procedet humor in uen- trem va&longs;is; & canalis non fluet quou&longs;que rur&longs;us &longs;piracu- lum comprehendamus. po&longs;tea remi&longs;&longs;o &longs;piraculo &longs;iphon omnem humorem effundet.</p> <pb/>82 <p type="head">XXXV.</p> <p type="main">Con&longs;truitur etiam vas, quod quou&longs;que in- fundas humorem excipit, &longs;i vero de&longs;i&longs;tas, non amplius excipit. fit autem hoc modo.</p <figure/> <p type="main">Sit vas AB collum habens diaphragmate CD inter&longs;e- ptum, & per diaphragma demittatur tubus EF, a fun- do quidem parum di&longs;tans, excedens autem diaphragma ita vt à labro va&longs;is non multum di&longs;tet; circa quem alius tubus circumponatur GH à diaphragmate, & à tubo tan- <pb/>83 tum di&longs;tans, quantum ad aqu&ecedil; fluxum &longs;atis &longs;it. tubi ue- ro GH pars &longs;uperior &longs;quammula obtegatur; & vas ha- beat &longs;piraculum K in ventr&etilde; defer&etilde;s. Quando igitur per collum humorem infundamus, continget ip&longs;um proce- dere in ventrem va&longs;is per tubum GH, & per EF, aere per &longs;piraculum K excendente. Quod &longs;i de&longs;i&longs;tamus, & collũ va- &longs;is exinanitũ fuerit, aer continuitatem abrumpet. quare humor, qui e&longs;t in tubo GH delap&longs;us cadet in diaphrag- ma. Sit autem latitudo circa GH talis, vt &longs;ua grauitate humor decidat. at infu&longs;o altero humore, aer in tubo EF collectus, & in GH non permittet ip&longs;um humorem in- gredi. &longs;ed &longs;upra va&longs;is labrum &longs;uperfundetur.</p> <figure/> <pb/>84 <p type="head">XXXVI.</p> <p type="main">Con&longs;truitur autem & &longs;atyri&longs;cus &longs;uper qua- dam ba&longs;i, utrem in manibus tenens, cui ad- iacet labellum; & infu&longs;o in ip&longs;um humore, ita vt repleatur, aqua per vtrem in labellum influet, & non &longs;uperfundetur, quou&longs;que to- ta per vtrem aqua euacuata fuerit. e&longs;t autem con&longs;tructio talis.</p> <figure/> <p type="main">Sit quædã ba&longs;is AB vndique præclu&longs;a, &longs;iue cylindrica, flue octagona ornam&etilde;ti gratia, quæ diaphragmate CD <pb/>85 <figure/> di&longs;tinguatur. & per diaphragma protendatur tubus EF &longs;imul cum eo perforatus, & ab operculo parum di&longs;tans. per operculum vero impellatur tubus GH paulum exce- dens in partem &longs;uperiorem, qui habeat labellum &longs;ibi im- po&longs;itum, atque à fundo tantum di&longs;tet, quantum ad a- quæ fluxum &longs;it &longs;atis: coarctetur aut&etilde; & operculo va&longs;is, & ip&longs;i diaphragmati. deinde alius tubus KLM &longs;imiliter im- pellatur per operculũ, à diaphragmate parum di&longs;tans, coarctatus&qacute;; operculo, & ex &longs;e ip&longs;o in labellum fluxion deferens. quod quidem labellum imponitur tubo GH &longs;imul cum eo perforatum. His ita con&longs;titutis vas AD im- pleatur humore per foramen N, quod po&longs;t infu&longs;ionem obturetur. Si igitur in labellum humorem infundamus, <pb/>86 de&longs;cendet per GH tubum in vas BC, aere per EF egre- diente, qui quidem cum in vas AD procedat, humo- rem in ip&longs;o contentum per tubum KLM in labellum ex- primit. hic autem rur&longs;us in vas BC delatus exprimit &longs;i- militer aerem, qui e&longs;t in ip&longs;o: atque is rur&longs;us aquam, quæ e&longs;t in va&longs;e AD exprimit in labellum, & hoc tamdiu erit, quoad aqua, quæ in va&longs;e AD continetur, euacuata fuerit. Oportebit autem tubum MLK per os vtris e&longs;&longs;e, & omnino tenuem exi&longs;tere, vt demon&longs;tratio hæc longio- ri tempore permaneat.</p> <p type="head">XXXVII.</p> <p type="main">Sacelli con&longs;tructio, vt igne accen&longs;o valu&ecedil; &longs;ponte aperiantur, & eo extincto rur&longs;us clau- dantur.</p> <p type="main">Sit prædictum &longs;acellum in ba&longs;i ABCD, &longs;upra quam arula ED collocetur: & per arulam impellatur tubus GF, cuius o&longs;culum quidem F &longs;it intra ip&longs;am arulam, o&longs;culum vero G in &longs;ph&ecedil;ra quadam H comprehendatur à centro ip&longs;ius parum di&longs;tans. coarctetur autem &longs;phæra ip&longs;i tubo GF: &longs;it&qacute;ue in &longs;phæra inflexus &longs;iphon KLM, & valuarum cardines in partem inferiorem extendantur, & expedite conuertantur in cnodacibus, qui &longs;unt in ba&longs;i <pb/>87 <figure/> ABCD, Ex cardinibus catenulæ in vnum coactæ per trochleam ad vas NX concauum & &longs;u&longs;pen&longs;um religen- tur; alteræ vero catenul&ecedil; cardinibus obuolutæ, &longs;uperio- ribu&longs;&qacute;ue contrariæ, & in vnum coactæ per trochleam <pb/>88 religentur ad pondus plumbeum, per quod de&longs;cendens valuæ claudentur. &longs;iphon autem KLM habeat exterius crus in vas &longs;u&longs;pen&longs;um defer&etilde;s. & per quoddã foramen P aqua in &longs;phæram infundatur, a deo vt ad dimidium per- ueniat, quod quidem foramen po&longs;t infu&longs;ionem obture- tur. continget igitur igne euaporante aerem, qui e&longs;t in arula calefactum in ampliorem locum fundi. hic autem per tubum FG in &longs;phæram procedens, humorem, qui in ea continetur per &longs;iphonem KLM in &longs;u&longs;pen&longs;um vas extrudet. quod vas de&longs;cendens attrahet catenulas, & va- luas aperiet. Rur&longs;us extincto igne aer quidem attenua- tus excedet per raritates parietis &longs;phær&ecedil;. inflexus autem &longs;iphon KLM humorem ex va&longs;e &longs;u&longs;pen&longs;o attrahet, ita vt repleatur locus excretarum raritatum. erit enim ip&longs;ius extremitas immer&longs;a in aqua, qu&ecedil; in va&longs;e &longs;u&longs;pen&longs;o conti- netur. exinanito autem va&longs;e, & obid leuiori facto, rur- &longs;us pondus &longs;u&longs;pen&longs;um deor&longs;um repens valuas occludet. Sunt qui pro aqua vtuntur hydrargyro, quoniam & aqua grauius e&longs;t, & à caliditate facile &longs;oluitur.</p> <pb/>89 <p type="head">XXXVIII.</p> <p type="main">Contingit etiam aliter accen&longs;o igne val- uas aperi.</p> <figure/> <pb/>90 <p type="main">Sit rur&longs;us &longs;acellum in aliqua ba&longs;i ABCD, in qua &longs;it ara E: & per aram tubus FGH referatur in paruum vtr&etilde; K vndique pr&ecedil;clu&longs;um. vtri vero &longs;ubijciatur, pondus L, ex quo catenula per trochleam religetur ad catenulas, qu&ecedil; &longs;unt circa cardines, ita vt compre&longs;&longs;o vtre pondus L euincat, & valuas claudat. impo&longs;ito autem igne aperiat. Rur&longs;us enim aer, qui e&longs;t in ara calore effu&longs;us per tubum FGH in vtrem procedet, & ip&longs;um vnà cum pondere L attrahet, & vuluæ aperiuntur. nam vel ip&longs;æ per &longs;e ip&longs;as &longs;ponte clauduntur, vel habebunt contrapo&longs;itum pon- dus ip&longs;as aperiens. extincto autem igne, & recedente aere, qui in vtrem ingre&longs;&longs;us e&longs;t, pondus de&longs;cendens &longs;i- mul cum vtre attrahet, & valuas claudet.</p> <p type="head">XXXIX.</p> <p type="main">Va&longs;e vino repleto, & canales tres habente, per mediũ quid&etilde; fluere vinum: & quando a- aquam infundamus, vinum non adhuc fluere, &longs;ed aquã per reliquos duos canales. quando aut&etilde, aqua fluere de&longs;inat, vinũ <1> mediũ fluere, & hoc toties fit, quoties aquam infũdamus.</p> <p type="main">Sit aliquod vas <figure/> AB, inter&longs;eptum habens collũ dia- phragmate CD. habeat&qacute;ue ad fũ- dum canalem E. & per diaphra- gmata traijcian- tur duo tubi FG H KLM de&longs;in&etilde;- tes in canales; & &longs;upra diaphra- gma excedentes circa exce&longs;&longs;us ve- ro imponantur alij tubi NX coo- perti ex &longs;uperiori parte, di&longs;tante&longs;- &qacute;ue à diaphra- gmate, quantum ad aquæ fluxum &longs;atis &longs;it. & alius tubus PO &longs;imul perforetur cum <pb/>91 ip&longs;o FGH, parum di&longs;tans à diaphragmate CD. Com- prehen&longs;o igitur canali E, vas AB per aliquod foramen V vino replentur, quod quidem obturetur po&longs;t infu&longs;io- nem. Itaque continget dimi&longs;&longs;o E canali vinum fluere, aer enim per o&longs;culum R, & per tubum OP extra proce- det. Quod &longs;i aquam in diaphragma CD infundamus, extra feretur per tubos FGH KLM. aere autem in vas AB ingre&longs;&longs;um non habente, non ahduc fluet vinum, quo- u&longs;que tota aqua affundatur: & rur&longs;us aere ingre&longs;&longs;um ha- bente vinum fluet. pote&longs;t autem pro tubo OP alius e&longs;&longs;e tubus RS &longs;imul cum diaphragmate perfortus, circa quem alius TY imponatur ad &longs;imilitudinem NX, &longs;ed ip- &longs;is &longs;ublimior, ita vt tubus RS &longs;it &longs;upra va&longs;is labrum, & eadem, quæ dicta &longs;unt &longs;equentur.</p> <p type="head">XL.</p> <p type="main">Ba&longs;i exi&longs;tente, in qua arbu&longs;cula con&longs;i&longs;tit, & circa arbu&longs;culam draco inuoluitur, a&longs;tat- &qacute;ue Hercules &longs;agittans, et pomo ba&longs;i impo- &longs;ito, po&longs;tquàm aliquis à ba&longs;i pomum manu eleuauerit, Hercules quidem &longs;agittam dimit- tet in draconem, & Draco &longs;ibilabit.</p> <p type="main">Sit dicta ba&longs;is præclu&longs;a AB diaphragma habens CD: <pb/>93 <figure/> & diaphragmati coniunctus &longs;it paruus conus EF, & con- cauus, & mutilus, qui habeat minor&etilde; circulum F apertũ ver&longs;us fundũ, & parum di&longs;tant&etilde;, quantũ &longs;cilicet ad aqu&ecedil; fluxum &longs;ufficiat. huic autem intra coaptatus &longs;it alter co- nus H ex catenula quadam per foramen religatus ad po- mum K ba&longs;i impo&longs;itum. & Hercules teneat arculum cor- neum, intentum neruum habentem, di&longs;tantem&qacute;; à dex- tra manu quantum &longs;atis &longs;it. in dextra autem manu aduer- <pb/>94 &longs;us Draconem &longs;it manus omnino &longs;imilis extrin&longs;ecæ, præ- terquàm quod parua, habens & nerui emi&longs;&longs;orium. & ex emi&longs;&longs;orij parte extrema catenula, &longs;iue funis per ba&longs;im re- feratur in trochleam &longs;upra diaphragma po&longs;itã: & adhuc in catenulã ad conũ, & ad pomum religatam. Attrehe- mus igitur arcum, & &longs;ub manum &longs;ubijcientes con&longs;trin- gemus emi&longs;&longs;orium, ita vt funis extentus &longs;it, & pomum ad inferiorem partem compellatur. Sit autem funis per corpus, & per manum intra Herculem. & ex diaphrag- mate &longs;upra ba&longs;im extendatur paruus tubus eorum, qui &longs;ibilare &longs;oliti &longs;unt. Sit&qacute;; &longs;ub arbu&longs;cula aut intra ip&longs;am. vas autem AD aqua impleatur. & &longs;it arbu&longs;cula quidem LM, arcus NX, neruus OP manus a&longs;&longs;umens RS, emi&longs;&longs;o- rium TY, funis VQ, trochlea Q circa quam funis. fi&longs;tu- la vero Z xxx. Si quis igitur pomum K eleuet, &longs;imul eleua- bit & conum H, attrahet&qacute;; funem YVQ, & manum de- ducet, ita vt &longs;agitta dimittatur. & aqua, quæ e&longs;t in va&longs;e AD, de&longs;cendens in BC vas extrudet aerem in ip&longs;o exi- &longs;tentem per fi&longs;tulam, & &longs;onum perficiet. po&longs;ito autem rur&longs;us pomo, conus alteri congruens &longs;i&longs;tet fluxum, vt non amplius &longs;onus reddatur. Rur&longs;us igitur aptabimus ea, quæ &longs;unt circa &longs;agittam, & dimittemus. repleto au- tem va&longs;e BC, rur&longs;us ip&longs;um euacuabimus, per aliquem canalem, qui clauiculam habeat. & vas AD quemadmo- dum & antea, implebimus.</p> <pb/>95 <p type="head">XLI.</p> <p type="main">Va&longs;is con&longs;tructio, quod xxx, videli- cet iu&longs;tæ men&longs;uræ appellatur. hoc autem hu- mido repletum quotie&longs;cumque inuertatur, æqualem quantitatem effundit.</p> <p type="main">Sit aliquod vas <figure/> AB, inter&longs;eptum habens collum AB diaphragmate: & ad fundum va&longs;is &longs;it &longs;phærula C, ca- piens men&longs;uram, quã effundere vo- luerimus. per dia- phragma vero de- mittatur tubus &longs;ubtili&longs;simus DE. &longs;imul cum &longs;phæru- la perforatus. & in parte ĩferiori &longs;ph&ecedil;- rul&ecedil; &longs;it paruum fo- ramen F, à quo ex- tendatur tubulus FG, &longs;ub auriculã va&longs;is tendens, & &longs;i- mul perforatus cũ ea, quæ concaua exi&longs;tat: & iuxta dictum foramen &longs;it aliud foramen L tendens in al- <pb/>96 ueum va&longs;is. habeat autem auricula etiam &longs;piraculum H. comprehendentes igitur H longs;piraculum vas humido re- plebimus per foramen, quod po&longs;t infu&longs;ionem obture- tur. vel etiam per ip&longs;um tubulum DE vas implebitur, exi&longs;tente in ventre va&longs;is paruo foramine, per quod aer expellatur. &longs;imul quoque humido replebitur &longs;phærula per tubulum DE. ergo &longs;i inuertentes vas &longs;piraculum H dimittamus, effluet humidum, quod in &longs;phærula C, & in tubulo DE continetur. Rur&longs;us &longs;i comprehentes &longs;pira- culum vas inuertamus, & &longs;phærula, & tubulus implebun- tur; aer enim, qui e&longs;t in ip&longs;is ab incidente humido ex- pelletur. Po&longs;tea rur&longs;us quando vas inuertamus, &ecedil;qua- lis molis humidum effluet, ni&longs;i forta&longs;&longs;e ob differentiam tubuli DE, nou enim &longs;emper implebitur. &longs;ed iuxta va&longs;is inanitionem & ip&longs;e inanietur. hæc autem differentia om- nino minima erit.</p> <pb/>97 <p type="head">XLII.</p> <p type="main">In quædam va&longs;a perflata, aqua hoc modo comprimitur.</p> <p type="main"> Per os va&longs;is <figure/> ĩpellatur tubus, à fundo quidem parum di&longs;tans, coagm&etilde;tatus au- tem ip&longs;i ori, & in paruum o&longs;cu- lum de&longs;cinens. Si igitur dictũ o- &longs;culũ digito cõ- preh&etilde;d&etilde;tes per quoddam fora- men humidum infundamus; & & po&longs;t infu&longs;ion&etilde; per idem fora- men inflantes, ip- &longs;um claui obtu- remus, & dimit- tamus tubi o&longs;cu- lũ per ip&longs;um o- &longs;culũ ab inflato, & compre&longs;&longs;o ae- re humidum ex- puetur.</p> <pb/>98 <p type="head">XLIII.</p> <p type="main">Ex di&longs;tanijs voces auicularum hoc mo- do efficiuntur.</p> <figure/> <p type="main">Sit vas præclu&longs;um, per quod infundibulum tran&longs;mitti- tur, cuius caulis à fundo tantum di&longs;tet, quãtum ad aquæ fluxũ &longs;atis &longs;it. &longs;uperponitur autem infundibulo vas con- cauum in cnodacibus ver&longs;atum, haben&longs;&qacute;ue in inferiori parte pondera, in quod aqua &longs;emper influit. Contingit igitur vacuo exi&longs;tente va&longs;e, quod in cnodacibus ver&longs;atur, ip&longs;um rectum permanere: pondus enim habet in fundo appo&longs;itum. atque eo repleto aqua in vas præclu&longs;um ef- fundetur. & aer qui e&longs;t in ip&longs;o, per quandam fi&longs;tulam ex- pul&longs;us &longs;onum reddet. exinanitur autem vas per quendã &longs;iphonem inflexum: & in quo tempore exinanitio fit, rur- &longs;us vas repletum inuertitur. Itaque oportebit influxio- nem haud in medium va&longs;is incidere, vt ip&longs;um repletum &longs;ubito inuertatur.</p> <pb/>99 <p type="head">XLIIII.</p> <p type="main">ALITER. etiam ex di&longs;tantijs &longs;oni hoc mo- do fiunt.</p> <p type="main">E&longs;t vas habens <figure/> plura diaphrag- mata tran&longs;uer&longs;a. in locis aut&etilde; dia- betæ &longs;unt ad infe- riores locos defe- rentes, fluxibus&qacute;; inæquales: & in lo- co inferiori appo- nitur &longs;yringula &longs;o- num edens. In &longs;u- perius autem vas defertur aquæ flu- xus. Itaque reple- to &longs;uperiori va&longs;e contingit humi- dum per diabe- tem, qui e&longs;t in ip- &longs;o in inferius pro- cedere, quou&longs;que ad vltimum deue- nerit. quippe cũ vas pr&ecedil;clu&longs;um po- natur. At vero aer, qui in ip&longs;o e&longs;t extru&longs;us per fi&longs;tulam &longs;onum perficit.</p> <pb/>100 <p type="head">XLV.</p> <p type="main">Et &longs;phæræ trepudiant hoc modo.</p> <figure/> <p type="main">Lebes aquam habens cooperto ore &longs;uccenditur. ab o- perculo autem procedit tubus, ex cuius extremo dimi- dia &longs;phæra concaua &longs;imul perforatur. Si igitur leuem &longs;phærulam in dimidiam &longs;phæram inijciamus, continget vaporem, qui ex lebete per tubum attollitur, &longs;phærulam eleuare adeo vt tripudiare videatur.</p> <pb/>101 <p type="head">XLVI.</p> <p type="main">Fit et &longs;phæra per&longs;picua aerem & a- quam intra &longs;e&longs;e continens, & in medio ip&longs;ius &longs;phærulam in&longs;tar mundi.</p> <p type="main">Fiũt enim duo hemi- &longs;phæria <figure/> ex vitro quorũ alterum obtegitur la- mina ærea, in medio foramen rotũdum ha- bente. fit autem &longs;phæ- rula minor, ac leuis, & in aquam quæ e&longs;t in al- tero hemi&longs;sph&ecedil;rio inij- citur. po&longs;tea huic appo- nitur, hemi&longs;sphærium obtectum, & humidi quantitate extracta ex aqua, qui in medio e&longs;t locus &longs;phærulam continebit. ergo altero he- mi&longs;phærio perficietur id, quod propo&longs;itum e&longs;t.</p> <p type="head">XLVII.</p> <p type="main">Quæ gutta apellatur, &longs;tillat &longs;ole in ip- &longs;am ingruente.</p> <p type="main">Sit ba&longs;is pr&ecedil;clu&longs;a ABCD, per quam infundibulum impellatur, cuius caulis à fundo paululum di&longs;tet: & &longs;it &longs;ph&ecedil;rula EF, ex qua tubus in ba&longs;im feratur, à fundo va&longs;is, & à pariete &longs;ph&ecedil;rul&ecedil; parum di&longs;tans. inflexus au&etilde; &longs;iphon &longs;phærulæ aptatus feratur in infundibulum, & in &longs;phæru- lam aqua inijciatur. Quando igitur &longs;ol in &longs;phærulam in- gruit, calefactus aer exi&longs;tens in ip&longs;a humidum expellit. quod quidem fertur per &longs;iphonem G, & per infundibu- <pb/>102 lum in ba&longs;im procedet. &longs;ed cum &longs;phærula obumbrata fue- rit excedente aere, tubus, qui ducitur per &longs;phærulam hu- midum a&longs;&longs;umet, & locum exinanitum replebit. atque hoc toties erit, quoties &longs;ol in ip&longs;am ingruet.</p> <figure/> <pb/>103 <p type="head">XLVIII.</p> <p type="main">Thyr&longs;um in aquam demi&longs;&longs;um edere &longs;o- num vel fi&longs;tulæ, vel alicuius auicul&ecedil;.</p> <p type="main">Sit thyr&longs;us ABCD foramen habens ad uerticem co- rymbi D, &longs;it&qacute;; corymbus concauus, velut nux pinea: & caulem inter&longs;e- ptũ <figure/> habeat pau- lulum &longs;ub os, dia- phragmate AE. huic autem, ap- ponatur &longs;yringu- la F &longs;ub os tubi locata, & &longs;imul perforata cum diaphragmate. Quando igitur thyr&longs;um in aquã, inijcientes deor- &longs;um præminus, aer, qui in ip&longs;o e&longs;t, ab aqua eli- &longs;us &longs;onũ efficit. & &longs;i quidem &longs;y- ryngula &longs;it &longs;ola, &longs;yringæ &longs;onum edet, &longs;i uero ad &longs;it quãtitas aqu&ecedil; &longs;ub diaphragma- te, erit &longs;onus cũ dangore.</p> <pb/>104 <p type="head">XLIX.</p> <p type="main">Animali in ba&longs;i exi&longs;tente, habente&qacute;ue in ore tubum, &longs;i inflabimus, tuba canet.</p> <figure/> <pb/>105 <figure/> <p type="main">Sit ba&longs;is ABCD, in qua in&longs;ideat animal. intra ba&longs;im vero &longs;it hemi&longs;sph&ecedil;rium concauum, obtura- tum&qacute;ue EFG, habens ad fundum parua foramina, ex quo tubus HF in animal extendatur ad tubam tendens. habeat autem tuba lingulam & codona: & in ba&longs;im hu- midum infundatur aliquod foramen, quod po&longs;t in- <pb/>106 fu&longs;ionem obturetur &longs;meri&longs;materiam quodam. Quando igi- tur in codona tubuæ inflabimus, qui ex nobis egreditur aer, aquam, quæ e&longs;t in heme&longs;ph&ecedil;rio per foramina expel- let, quæ a&longs;cendet in ba&longs;im &longs;ur&longs;um elata. & cum ab infla- tione ce&longs;&longs;auerimus, rur&longs;us in hemi&longs;sphærium ingredie- tur, expellet&qacute;ue aerem, hic autem per lingulam proce- dens tubæ &longs;onum perficiet.</p> <p type="head">L.</p> <p type="main">Lebete &longs;uccen&longs;o &longs;ph&ecedil;rulam ad cnodacem moueri.</p> <p type="main">Sit lebes &longs;uc- cen&longs;us, <figure/> qui aquã habeat AB; ob- &longs;tratur&qacute;ue o&longs;cu- lum cooperculo CD: & vnà cum eo &longs;imul perfore- tur tubus infle- xus EFG, cuius extremitas G ad concauam &longs;phæ- rulam HK apte- tur. extremitati autem opponatur cnodax LM coo- perculo CD ni- xus: & &longs;phæra duos tubulos in- flexos habeat &longs;e- cundum diame- trum &longs;imul cum <pb/>107 ip&longs;a perforatus, qui vici&longs;&longs;im inflactentur: &longs;int&qacute;ue infle- xiones ad rectos angulos.</p> <p type="main">Continget igitur succen&longs;o lebeta vaporem per tubum EFG in &longs;pheram incidentem extra cadere per tubos in- flexos, & &longs;pheram conuertere, quemadmodum in ani- malibus choreas ducentibus.</p> <p type="head">LI.</p> <p type="main">Si crater in quadam ba&longs;e exi&longs;tat, habeat- &qacute;ue canalem apertum inter fluendun ce&longs;&longs;a- bit, quamqum congruens operculum cana- lem non claudat.</p> <p type="main">Sit crater AB in ba&longs;i C. per&qacute;ue fundum va&longs;is & ba- &longs;im tubus impellatur DEF in canalem de&longs;inens. in auri- cula autem crateris regula GH compacta in&longs;i&longs;tat, ad quam aptetur altera regula KL circa H fibulam: & ab ex- tremitate K alia regula demittatur KM, qu&ecedil; circa fibu- lam K moueatur. ad M vero contineat pyxidem, quæ pondus habeat, po&longs;&longs;it&qacute;ue tubum DEF circum&longs;epire. Quando igitur cratere pleno exi&longs;tente, deprimemus ex- <pb/>108 tremitatem regulæ L pyxis NX extolletur, & quæ in cra- tere e&longs;t aqua per tubum DEF feretur extra. Quod &longs;i ex- tremitatem L dimittemus pyxis de&longs;cendet, tubumque DEF circum&longs;epiet: & qui in ip&longs;a e&longs;t aer non habens e- gre&longs;&longs;um, ob&longs;tabit humori exi&longs;tenti circa tubum DEF, vt non amplius per o&longs;culum D feratur. &longs;ed cum rur&longs;us deprimemus extremitatem L, canalis aquam effundet.</p> <figure/> <pb/>109 <p type="head">LII.</p> <p type="main">Fluxilis con&longs;tructio ita vt impo&longs;ito vitreo operculo, & humido fluente, in vitreum o- perculum a&longs;cendat, & reijciatur humidum.</p> <figure/> <pb/>110 <p type="main">Sit fluxile ABC, inter&longs;eptum diaphragmate DE, & ex DE procedant duo tubi FG HK, quorum FG extra deferatur, & HK intra. hoc autem comprehendat vi- treum operculum MN: Sit&qacute;ue in diaphragmate ex vi- treo operculo &longs;piraculum X, per quod aqua infundatur. Itaque repleto fluxili per dictum &longs;piraculum, &longs;imul im- plebitur & tubus HK, & humidum in vitreum opercu- lum a&longs;cendet, ita vt per tubum FG extra feratur. erit- &qacute;ue &longs;iphonis inflexi ordo, cuius minus quidem crus HK maius vero FG. quare attrahet humidum, quod e&longs;t in aerem attrahet, quòd humido a&longs;cendens apparebit: pro- pria&qacute;ue grauitate deor&longs;um feretur. etenim præter natu- ram ip&longs;i ine&longs;t latio in &longs;uperiorm locum.</p> <pb/>111 <p type="head">LIII.</p> <p type="main">E&longs;t etiam alia con&longs;tructio, in qua humi- dum &longs;en&longs;im fertur, & manet, ita vt &longs;emper a&longs;cendens videatur.</p> <p type="main">Sit ba&longs;is AB <figure/> vndique præclu- &longs;a, quæ diaphrag- ma habeat CD: & vitreum oper- culum cylindri forma EF &longs;imili- ter vndique præ- clu&longs;um. in oper- culo autem EF &longs;it tubus GH ab ip&longs;ius tecto parũ di&longs;tans, & &longs;imul perforatus cum diaphragmate. alius etiã tubus KL &longs;imul perfo- retur cum tecto ba&longs;is, & a diaphra- gmate parum di- &longs;tet. In&longs;it autem ba&longs;i extra vitreũ operculum fora- m&etilde; M, per quod vas AD implea- tur. & ba&longs;is AB ad fundum cana- lem habeat N. &longs;it <pb/>112 præterea alius tubus XO &longs;imul perforatus cum diaphra- gmate; parum&qacute;ue à ba&longs;i di&longs;tans, per quod implebitur vas CB. Itaque ob&longs;tructo canali N, aer, qui e&longs;t in CB per tubos. & per foramen M excedet extra. & cum vas CB repletum fuerit, implebimus AD per foramen M. aer enim, qui in ip&longs;o e&longs;t per idem foramen excedit. Si igitur canalem N fluere dimittamus, in locum CB exinanitum aer ex vitreo operculo procedet per tubum GH. In locum autem vitrei exinanitum ex AD humidũ a&longs;cendet per tubum KL, & aer per foramen M ingredie- tur. atque hoc u&longs;que eò fiet, quoad vitreum operculum repletum fuerit. Oportebit autem loca AD CB EF inter &longs;e æqualia e&longs;&longs;e, vt ad inuicem & aer, & humidum transferantur. quando autem vas CB exinanitum fue- rit, & con&longs;titerit aeris continuitas, rur&longs;us ex vitreo oper- culo. aqua in vas AD deferetur, aere per canalem N, & per GH tubum in vitreum operculum ingrediente. qui vero e&longs;t in va&longs;e AD aer per foramen M excedet.</p> <p type="head">LIIII.</p> <p type="main">Quædam animalia per os inflata ex alio loco aquam expuunt. vt &longs;i &longs;atyri&longs;cus vtrem contineat, per vtrem aqua expuetur.</p> <p type="main">Sit ba&longs;is præclu&longs;a ABCD, in qua animal in&longs;ideat, & per os animalis tubus impellatur EF, &longs;imul cum ba&longs;i perforatus; haben&longs;&qacute;ue &longs;ubiectum platy&longs;mation GH ob- turans tubi foramen F, & contentum fibulis retinacula habentibus. ita vt non excidat; alius autem tubus KL per ba&longs;im impellatur, cuius alterum quidem extremum K apponatur ei, per quod volumus aquam expui. alterum <pb/>113 vero L di&longs;tet à fundo, quantum ad aquæ fluxum &longs;atis &longs;it, habeat autem K &longs;meri&longs;marition tenue, quo eius o&longs;culũ claudatur: infu&longs;o igitur in ba&longs;im humido per quoddam foramen, quod po&longs;t infu&longs;ionem obturetur, &longs;i clauden- tes o&longs;culum aerem in&longs;pirabimus per tubum EF, in&longs;pi- ratur aer impellet platy&longs;mation, & in ba&longs;i aer contine- bitur platy&longs;mation occludens. Itaque &longs;ublato &longs;meri&longs;ma- tio paulo po&longs;t aer compre&longs;&longs;us humidum, quod e&longs;t in ba- &longs;i per o&longs;culum K magna vi extrudet, quoad totum eijcia- tur, & aer in propriam redeat naturam, hoc e&longs;t com- pre&longs;sionem in &longs;eip&longs;o non amplius habeat.</p> <figure/> <pb/>114 <p type="head">LV.</p> <p type="main">Quædam va&longs;a à principio humore inie- cto fluunt intermi&longs;sione vero facta non am- plius <figure/> fluũt in- iecto humo- re, quou&longs;que ad dimidium repleta fue- rint. tũc enim incipiunt flue- re. At inter- mi&longs;sione fa- cta non ampli- us fluuunt quo- u&longs;que imple- antur.</p> <p type="main">Sit enim vas AB, habens in &longs;eip&longs;o tres &longs;ipho- nes inflexos CD E, in ventre oc- cultatos, quorum altera quid&etilde; cru- ra &longs;int ad fundũ va&longs;is, altera vero extra ferantur in canales efforma- <pb/>115 ta: atque eorum extremis apponantur va&longs;a FHG quo- rum fundum di&longs;tet ob o&longs;culis, quantum ad aquæ fluxum &longs;atis &longs;it. omnia vero comprehendantur alio quodam va- &longs;e, tamquam ba&longs;i KLMN, quæ canalem X habeat. & &longs;i- phonis quidem <figure/> C curuitas &longs;it ad fundum va&longs;is; &longs;i- phonis vero D curuitas ad dimi- dium altidudinis eius; & &longs;iphonis E ad ip&longs;um col- lum. Si igitur in vas AB aquam infundamus, à principio quid&etilde, fluet per &longs;iphon&etilde; C, quoniam cur- uitas ip&longs;ius e&longs;t ad fundum. quod &longs;i intermittamus, euacuabitur hu- midum infu&longs;um per canalem X: & vas F relinque- tur aqua plenũ: &longs;iphonis vero C reliqua pars aere repleta erit. Rur- &longs;us cum aquam infundamus, nõ procedet per &longs;i- phonem C, pro- <pb/>116 pterea quòd aer in eo continetur inter aquam infu&longs;am, & eam, quæ e&longs;t in va&longs;e F. a&longs;cendet ergo humidum u&longs;que ad &longs;iphonis D curuitatem, quæ e&longs;t ad dimidium altitu- dinis va&longs;is, & tunc fluere incipiet. &longs;ed intermi&longs;sione fa- cta rur&longs;us idem continget, quod in &longs;iphone C iam di- ctum e&longs;t. eadem & in &longs;iphone E intelligatur. Oporte- bit autem humidum &longs;en&longs;im infundere, ne aer, qui in &longs;i- phonibus comprehen&longs;us e&longs;t, &longs;umma vi expellatur.</p> <pb/>117 <p type="head">LVI.</p> <p type="main">Cucurbitulæ con&longs;tructio, quæ &longs;ine igne attrahit.</p> <figure/> <p type="main">Sit cucurbitula ABC, qualis fieri con&longs;ueuit, habens in medio diaphragma DE: & per fundum impellatur &longs;meri&longs;ma, cuius fi&longs;tula quidem exterior &longs;it FG, interior vero HK, qu&ecedil; foramina LM &longs;ibi ip&longs;is re&longs;pondentia ha- <pb/>118 beant, extra cucurbitulam locata. o&longs;cula autem ip&longs;a- rum interiora aperta &longs;int ; & fi&longs;tulæ HK exterius o&longs;culum obturetur, epitonium&qacute;; habeat. Sit pr&ecedil;terea &longs;ub DE diaphragmate aliud &longs;meri&longs;ma NX &longs;imile ei, quod ad fun- dum, habens foramina re&longs;pondentia intra cucurbitu- lam, & &longs;imul perforata cum diaphragmate DE. His con- &longs;titutis conuertantur epitonia &longs;meri&longs;maton, ita vt fora- mina, quæ &longs;unt &longs;ub diaphragmate permutentur, & claudantur. Itaque cum vas DC aere plenum &longs;it, ad- mouentes ori foramina LM, po&longs;&longs;umus aliquam aeris partem &longs;ugere. po&longs;tea rur&longs;us conuertentes epitonium, & non amouentes ab ore &longs;meri&longs;ma habere rarefactum aerem, qui e&longs;t in va&longs;e CD. Hoc igitur sæpius faciemus, quoad multum aeris &longs;uxerimus. deinde cucurbitulam carni apponentes, ut fieri &longs;olet, foramina, quæ &longs;unt in &longs;meri&longs;mate NX per epitonium aperiemus. Nece&longs;&longs;arium vtique e&longs;t in locum CD va&longs;is tran&longs;ire aliquam partem aeris, qui e&longs;t in va&longs;e ADE, & in locum exinanitum. pro aere tum carnem, tum materiam aquæ e&longs;t circa carnem attrahi per carnis raritates, quas occultos poros appel- lare con&longs;ueuimus.</p> <pb/>119 <p type="head">LVII.</p> <p type="main">Et qui pyulcus appellatur, hanc eandem ob cau&longs;am agit.</p> <p type="main">Con&longs;truitur e- nim <figure/> fi&longs;tula oblon- ga AB, cui altera CD coaptata &longs;it. atque huius qui- d&etilde; extremum C lamina operia- tur. ad D vero ha- beat epitoniũ EF: & fi&longs;tulæ AB o&longs;cu- lum, quod ad A obturetur lami- na, quæ habeat te- nuem &longs;yringulam GH perforatam. Quando igitur pus attrahere vo- lumus, apponen- tes loco ĩ quo e&longs;t pus extremum &longs;y- ringul&ecedil; o&longs;culum H, attrahimus fi- &longs;tulam CD per e- pitonium ad par- tes exteriores. & loco, qui e&longs;t in fi- &longs;tula exinanito, in hunc aliquod a- liud nece&longs;&longs;ario at- <pb/>120 trahitur. quod cum non &longs;it alius locus, ni&longs;i &longs;yringulæ o- &longs;culum. nece&longs;&longs;e e&longs;t per hoc appo&longs;itum, ac propinquum humidum attrahi. Rur&longs;us quando volumus aliquod hu- midum immittere, inijcientes ip&longs;um in fi&longs;tulam AB, comprehendentes&qacute;; EF, & fi&longs;tulam CD impellentes ex- primemus, quoad nobis immi&longs;sio nece&longs;&longs;aria videatur.</p> <p type="head">LVIII.</p> <p type="main">Si vas aliquod vino repletum &longs;it, habeat- &qacute;ue canalem fluentem, quando cyathum a- quæ in collum infundamus, non amplius fluet. Si vero infundamus alterum cyathum tunc fluet ip&longs;e vnà cum priori, hoc e&longs;t duo cyathi aquæ ex alijs duobus canalibus. & po&longs;teaquàm aqua effluxerit, rur&longs;us fluet vi- <pb/>121 num ex medio canali. id&qacute;; tamdiu fiet, quo ad totum vinum effluxerit.</p> <figure/> <p type="main">Sit vas aliquod AB, circa fundum canalem habens C, & &longs;epiatur circa collũ diaphragmate DE: per diaphrag- <pb/>122 ma vero producatur FG tubus, circa quem alius apte- tur, di&longs;tans à diaphragmate, quantum ad aquæ fluxum &longs;atis&longs;it, quemadmodum in &longs;uffocatis &longs;iphonibus. impel- latur etiam. per diaphragma alius tubus HK in &longs;uperio- rem eius partem minus excedens, quàm prior; atque in duos canales LM diui&longs;us; circa quem alius tubus apte- tur, à diaphragmate parum di&longs;tans. habeat autem vas &longs;piraculum N &longs;ub diaphragmate. Si igitur comprehen- dentes canalem vinum infundamus, procedet id in ven- trem va&longs;is per tubum FG; aer enim per &longs;piraculum N egredietur. Quod &longs;i dimi&longs;sis canalibus, comprehenda- mus &longs;piraculum, ex ip&longs;is quidem LM fluet humidum, quod in tubo HK continetur: ex C vero humidum, quod e&longs;t in ventre effluet. ergo &longs;i fluente C canale aqu&ecedil; cya- thum in diephragma infundamus, aer non amplius in- gredietur per canalem FG, ideo&qacute;; canalis C fluere de&longs;i- net. Si vero infundamus alterum cyathum, aqua &longs;upra tubum HK extolletur, & per ip&longs;um procedit in canales LM, tota&qacute;; demum exhaurietur. po&longs;tea tubus FG re- &longs;pirationem a&longs;&longs;umens canalem C &longs;imiliter fluere coget. atque hoc u&longs;que eò fiet, quoad cyathos infundamus.</p> <pb/>123 <p type="head">LX.</p> <p type="main">Si vas mero plenum exi&longs;tat, canalem&qacute;; ha- beat, interdum quidem fluet vinum, aqua ve- ro infu&longs;a, pura aqua fluet. po&longs;tea rur&longs;us vi- num, & &longs;i quis velit, aqua infu&longs;a mixtum ef- fundetur.</p> <figure/> <pb/>124 <p type="main">Sit vas aliquod AB, circa collum diaphragma habens CD, & per diaphragma impellatur tubus EF, extra fun- dum tendes, qui canalis in&longs;tar erit. habeat autem tubus EF paruum foramen G intra vas, videlicet iuxta fun- dum, & infra collum &longs;it &longs;piraculum H. Si igitur cana- lem F comprehendentes vinum infundamus, in ventrem procedet, aere per &longs;piraculum H excedente. quod &longs;i com- prehentes &longs;piraculum canalem dimittamus, non fluet ni- &longs;i quod in tubo FE continetur. Itaque &longs;i infundamus a- quam puram, ea exibit, at &longs;i &longs;piraculum dimittamus mix- tum, &longs;i vero non amplius infundamus, vinum purum effluet.</p> <p type="head">LX.</p> <p type="main">Altari accen&longs;o a&longs;&longs;i&longs;tentia quidem anima- lia &longs;acrificare, draconem vero &longs;ibilare.</p> <p type="main">Sit ba&longs;is quædam concaua AB, in qua altare C, ha- bens fi&longs;tulam mediam ad ba&longs;im de&longs;cendentem DE, quæ in tres tubos &longs;cindatur, in tubum quidem EF ad os Dra- conis deferentem, in tubum vero EGH deferentem ad ad vas KL vini receptaculum, cuius fundum &longs;it &longs;upra ani- mal M, adiunctum&qacute;; cooperculo va&longs;is KL cancellatim. & in tubum ENX, qui &longs;imiliter a&longs;cendat in alterum vas vini receptaculum O, & ip&longs;e cancellatim cooperculo va- &longs;is adiungatur. coarctentur autem & vtri&longs;que fundis va&longs;o- rum. & &longs;int in vtri&longs;que vini receptaculis inflexi &longs;iphones <pb/>125 RSTY, quorum principia quidem in vino exi&longs;tunt, extrema vero &longs;uffocabiliter procedant per &longs;epta rece- ptaculorum manus. Quando igitur accen&longs;urus es proijcias in tubos pu&longs;illam aquam, ut ne à &longs;iccitate ignis di&longs;rum- pantur, & ob&longs;true omnia ne di<gap>tent. Itaque ignis &longs;piri- tus aquæ commixtus per tubos ad cancellos a&longs;cendet, & per ip&longs;os vinum elidens ducit ad inflexos &longs;iphones RS TY, ita vt cum per manus animalium fluat, ea &longs;acrifica- re videantur, quoad exuritur ara. alter autem tubus &longs;pi- ritum deferens ad os Draconis, eum &longs;ibilare faciet.</p> <figure/> <pb/>126 <p type="head">LXI.</p> <p type="main">Lucernæ con&longs;tructio, ut &longs;i oleum diminu- tum &longs;it, in accen&longs;ione lucernæ aqua infu&longs;a, lucerna oleo repleatur.</p> <figure/> <p type="main">Sit &longs;ub lucerna vas vndique præclu&longs;um AB, &longs;iue ip&longs;i coniunctum, &longs;iue &longs;eor&longs;um po&longs;itum, ex quo procedant duo tubi CD EF &longs;imul cum va&longs;e perforati. & o&longs;culum <pb/>127 <figure/> tubi C à fundo eius tantum di&longs;tet, quantum ad aqu&ecedil; flu- xum &longs;atis &longs;it. tubus autem CD u&longs;que ad &longs;uperficiem lu- cernæ extendatur, phialulam habens ad eius extremum D, per quã aquæ infu&longs;io erit: & tubus EF &longs;imul perfore- tur cum lucernæ fundo. Si igitur aliquis per vmbilicum lucernæ oleum infundat, primum in vas AB procedet. deinde eo repleto, replebuntur & tubi CD EF, & lu- cerna ip&longs;a. Itaque ardens lucerna exinanietur: & cum per phialulam, quæ e&longs;t ad D aquam infundamus, defe- retur in vas AB, oleo mixta oleum autem quod e&longs;t in va- <pb/>128 &longs;e AB a&longs;cendens replebit part&etilde; lychni exinanitam quo- u&longs;que oleũ ad nares perueniat. po&longs;tea rur&longs;us &longs;i &longs;ub&longs;ideat oleum, idem faciendum e&longs;t quoad oleum ab&longs;umatur. Quod &longs;i oporteat oleo adhuc in lucerna compreh&etilde;&longs;o, au ferre vas AB, erit &longs;meri&longs;ma quoddam in tubis CD EF ad AB vas, & ad lucernam clauicul&ecedil;, ita vt ip&longs;is con- uer&longs;is contineatur oleum, & quod in lucerna e&longs;t, & quod in tubis: & ita uas exemptile erit. & quando volumus rur&longs;us ij&longs;dem appo&longs;itis clauiculas aperie- riemus. melius autem e&longs;t tubum quidem EF in aurem lucernæ ferri, tubum vero CD paululum po&longs; aurem, &longs;u- blimius habens appo&longs;itum aliquod vas in&longs;tar phialæ. &longs;i- mul cum eo perforatum, per quod aqua infundetur, ut eodem tempore & infundatur aqua, & ex aure oleum influat.</p> <pb/>129 <p type="head">LXII.</p> <p type="main">Va&longs;e exi&longs;tente præclu&longs;o, & canalem aper- tum habente cui &longs;ubijcitur poculum aqua plenum, &longs;i quis poculum &longs;ubtrahat, parum fluet canalis quou&longs;que poculum &longs;it &longs;ubtra- ctum. &longs;ur&longs;um autem impul&longs;o poculo canalis non amplius fluet.</p> <p type="main">Sit dictum vas AB collum habens inter&longs;eptum dia- phragmate CD. ex CD vero tubus producatur EF &longs;i- mul cum ip&longs;io perforatus, circa quem ponatur tubus KL, ita vt &longs;it &longs;uffocatus diabetes. & cum ip&longs;o KL &longs;imul per- foretur alius tubus MN, o&longs;culum M apertum habens. eius autem crus exterius &longs;it in quodam poculo OX, in quod aquam infundamus adeo, vt repleatur; &longs;imul vero replebitur & tubi crus, quod e&longs;t in poculo. infundatur deinde in collum va&longs;is AB pu&longs;illa aqua, ita vt re&longs;pira- tionem ob&longs;truat. Pleno igitur exi&longs;tente va&longs;e AB non fluet P canalis, quamquam &longs;it apertus, propterea quòd aer ingre&longs;&longs;um non habet ob aquam in collum infu&longs;am. At &longs;ubtracto poculo nece&longs;&longs;e e&longs;t aliquam partem cruris &longs;i- phonis, quod e&longs;t in poculo exinaniri. in locum vero exi- nanitum attrahetur. proprinquus aer, atque hic infu&longs;am in collum aquam &longs;imul attrahet, ita ut &longs;upermineat o&longs;culum F. ac propterea aere ingre&longs;&longs;um habente canalis P fluet, quou&longs;que poculum &longs;ur&longs;um impul&longs;um, faciat a- quam, quæ e&longs;t in collo, re&longs;pirationem ob&longs;truere. rur&longs;us enim in priorem locum re&longs;tituetur, & non amplius fluet P canalis: id&qacute;; toties fiet, quoties &longs;ubtrahitur, & offer- <pb/>130 tur poculum. Oportet autem non totum poculum &longs;ub- trahi, ne totum &longs;iphonis crus denudetur. Itaque cana- lis MN conformetur in thyr&longs;um, & RN circa ip&longs;um vt &longs;pectaculum recte &longs;it di&longs;po&longs;itum.</p> <figure/> <pb/>131 <p type="head">LXIII.</p> <p type="main">Con&longs;tructio lagenæ vociferantis, quando humidum effluat.</p> <p type="main">Sit de&longs;pripta la- gena <figure/> collum qui- dem ob&longs;tructum habens diaphrag- mate AB, os ve- ro diaphragmate CD: & per vtrã- que diaphragma- ta producatur tu- bus EF &longs;imul cum ip&longs;is perforatus. lagenæ autem au- ricula &longs;it GH: at- que ex altera par- te &longs;it tubus KL &longs;i- mul perforatus cũ AB diaphragmate & ab ip&longs;o CD tan- tum di&longs;tans, quan- tum ad aquæ flu- xum &longs;ufficiat. ad diaphragma vero CD &longs;it &longs;yringula M, quæ vocem æ- dere po&longs;&longs;it. Ita- que implebitur a- gena per tubum EF, aere tum per KL tubum, tum <pb/>132 per &longs;yringulam M excedente. Quando igitur lagenæ au- riculam detinentes reclinamus ita vt aqua effluat, fluet quidem per tubum EF in partes exteriores; per KL ve- ro procedet in collum BC. & qui in ip&longs;o e&longs;t aer expul&longs;us per &longs;yringulam M vocem emittet. Sit etiam in diaphrag- mate AB aliud foramen. per quod, lagena in rectum con- &longs;tituta, aer retrocedat.</p> <p type="head">LXIIII.</p> <p type="main">Si in aliqua ba&longs;i exi&longs;tat vas, vinum ha- bens, & canalem apertum, deducto pondere facere, vt canalis ad men&longs;uram fluat, verbi gratia interdum quidem &longs;emicotylium inter dum vero cotylium, & generaliter quantum quis voluerit.</p> <pb/>133 <figure/> <p type="main">Sit vas AB, in quod vinum infundatur. canalis autem in ip&longso iuxta fundum &longs;it D. & ob&longs;truatur collum diaphra- gmate EF: per&qacute;; EF impellatur GH tubus, à fundo va- &longs;is tantum di&longs;tans, quantum ad aquæ fluxum &longs;atis &longs;it. ba- <pb/>134 &longs;is autem va&longs;i &longs;ubiecta &longs;it KLMN. & alter tubus XO pa- rum di&longs;tans à diaphragmate, & per ba&longs;im procedens. Sit præterea in ba&longs;i aqua ob&longs;truens o&longs;culum: ubi XO: & &longs;it regula PR, cuius dimidum quidem &longs;it intra ba&longs;im, di- midium vero extra. & moueatur circa punctum S. &longs;u&longs;pen- datur autem in extremo regulæ P clepsydra, quæ fora- men T in fundo habeat. Itaque vas implebimus per GH tubum antequam in ba&longs;im aqua infundatur, aere per tu- bum antequam in ba&longs;im aqua infundatur, aere per tu- bum XO excedente. po&longs;tea canalem comprehendentes per quoddam foramen aquam in ba&longs;im infundemus, quou&longs;que ob&longs;truamus o&longs;culum O, & canalem D dimit- tamus. manife&longs;tum igitur e&longs;t vinum non fluere. propte- rea quòd aer nulla ex parte ingredi pote&longs;t. quando au- tem extremum regul&ecedil; R deprimemus, pars aliqua de- p&longs;ydræ ex aqua extolletur, & denudata re&longs;piratione O fluet D canalis, quou&longs;que &longs;ublata in clyp&longs;ydra aqua ef- fluens ip&longs;am O re&longs;pirationem ob&longs;truat. At &longs;i rur&longs;us re- pleta clep&longs;ydra extremum regulæ R plu&longs;quam antea de- primatur longiori tempore effluet &longs;ublata in clepsydra aqua, & ob id ex canali plus vini educetur. Si vero tota clepsydra extollatur, multo magis effluet. Ne igitur ma- nu deprimamus extremum regulæ R, &longs;it quoddam pon- dus V in exteriori regulæ parte RQ delatum: & quan- do fuerit prop R totam extollet clepsydram, quando uero remotius minus extollet. Itaque experientia inue- nientes men&longs;uras, quas volumus canalem D fluere, in- ci&longs;iones faciemus in regula RQ, & men&longs;urarum de&longs;cri- ptiones. quare cum volumus partem aliquam effluere, ad illas inci&longs;iones pondus deducentes fluere dimitte- mus.</p> <pb/>135 <p type="head">LXV.</p> <p type="main">Fluxilis con&longs;tructio, ita ut in principio quidem fluat mixtum, quando autem volue- rimus aqua infu&longs;a, aqua ip&longs;a per &longs;e fluat, & rur&longs;us mixtum.</p> <p type="main">Sit fluxile AB, ob&longs;tructum habens collum diaphrag- mate CD, per quod tubus EF impellatur in effu&longs;ionem deferens, haben&longs;&qacute;; paruum foramen G intra fluxile. &longs;it autem in fluxili &longs;ub diaphragmate &longs;piraculum H. Quan- do igitur comprehendentes effu&longs;ionem F mixtum infun- damus, procedit in fluxile per foramen G; & quando ef- fu&longs;ionem dimittamus, fluet mixtum, aere per &longs;piracu- lum H excedente. Quando autem &longs;piraculum H com- prehendentes puram aquam infundamus, mixtum qui- dem non fluet, propterea quòd aer non habet ingre&longs;- &longs;um, &longs;ed pura aqua. & quando &longs;piraculum dimittamus vtraque fluent, & aqua, & mixtum; videlicet mixtum, quod rur&longs;us ex vtri&longs;que gignitur.</p> <pb/>136 <figure/> <pb/>137 <p type="head">LXVI.</p> <p type="main">Si vas in ba&longs;i exi&longs;tet, canalem&qacute;ue habeat &longs;upra fundum, & infu&longs;a in ip&longs;um aqua, inter- dum quidem puram aquam fluere, interdum mixtum, interdum vero merum tantum.</p> <p type="main">Sit vas AB in <figure/> ba&longs;i, canalem ha- bens CD, cuius o&longs;culum C &longs;it &longs;u- pra fundũ va&longs;is. ob&longs;truatur autem collum diaphrag- mate EF, per quod tubus GH demittatur, parũ exced&etilde;s diaphra- gma in partem &longs;uperiorem, & à fundo di&longs;tãs quã- tum ad aquæ flu- xum &longs;ufficiat. &longs;it etiam alter tubus KL ad uentrem va&longs;is extra, cui vas meri &longs;ubijcia- tur KM. &longs;it aut&etilde; & in diaphragma- te tenue foramen N. His ita con&longs;titutis &longs;i in vas aquam per collum infun- <pb/>138 damus, pars quidem, quæ e&longs;t circa exce&longs;&longs;um tubi, in collo manet, pas vero, quæ &longs;upra exce&longs;&longs;um in va&longs;is al- ueum defertur, quou&longs;que ad tubi o&longs;culum C perueniat, & ita pura effluet aqua. quòd cum canalis fluere cœperit, quemadmodum in diabete &longs;imul attrahetur, & merum quod e&longs;t in KM va&longs;e, & mixtum effluet. Cum vero aqua con&longs;umpta fuerit, &longs;olum fluet merum, præterquam quòd aqua, quæ e&longs;t circa diaphragma EF &longs;imul attra- hetur. & cum dicta aqua per foramen N tota effluxerit, tunc aer ingrediens abrumpet continuitatem, & nihil amplius fluet.</p> <pb/>139 <p type="head">LXVII.</p> <p type="main">Si vas vino repletum &longs;it, canalem&qacute;ue ha- beat, cui poculum &longs;ubijciatur, ad men&longs;uram datam vinum in poculum influere.</p> <figure/> <p type="main">Sit vas AB vinum habens, & CD canalem. o&longs;culum vero canalis, quod e&longs;t ad C &longs;uperficiem &longs;uperiorem ita leuigatam habeat, ut tympanulo impo&longs;ito cohibeat a- quam. Sit autem regula recta GH in aure compacta, à qua alia KL moueatur. &longs;it etiam alia regula MN &longs;ub ba- &longs;i va&longs;is, quæ moueatur circa X. duæ præterea regulæ KO <pb/>140 LP affigantur, circa clauos motæ, ita vt &longs;ublato tympa- nulo EF aperiatur canalis, humor&qacute;; effluat. & rur&longs;us de- mi&longs;&longs;o claudatur. imponatur ergo regulæ MN poculum, in quod volumus ad men&longs;uram humidum influere, &longs;it&qacute;; poculum R canali &longs;ubiejctum: & &longs;it pondus quoddam S, quod per annulũ deduci po&longs;sit in regul&ecedil; exce&longs;&longs;u MO. Ita- que cum pondus deduxero ad partem M, aperietur cana- lis, & humidum in poculum fluet. rur&longs;us&qacute;; grauato po- culo pondus abnuet, & claudet canalem. vt autem ad men&longs;uram fluat, inijciatur in poculum, exempli cau&longs;&longs;a, cotyle. quod autem ex canali fluit in alio va&longs;e excipie- mus, & deducatur pondus quoad primum non amplius fluat canalis, & notetur in regula, in&longs;cribatur&qacute;; cotyle. &longs;imiliter & &longs;emicotyle, & duæ cotylæ & quou&longs;que volu- mus men&longs;uram procedere. eadem enim faciemus, & habebimus men&longs;urarum &longs;igna, &longs;ecundum qu&ecedil; oportet deducta pondus men&longs;uras a&longs;signare. po&longs;&longs;umus autem pro tympanulo EF circumponere canali vas aliquod pr&ecedil;- clu&longs;um, vt &longs;eparato humido ab aere, qui in eo e&longs;t, cana- lis non amplius fluat.</p> <pb/>141 <p type="head">LXVIII.</p> <p type="main">Va&longs;e vinum habente, canalem&qacute;; & &longs;ubie- ctum ip&longs;i craterem, quantum quis ex cratere auferat, tantum in ip&longs;um ex canali vinum in- fluere.</p> <figure/> <p type="main">Sit vini vas AB, canalis autem CD, habens EF tym- <pb/>142 panulum & regulas GH KL KO LM, vt in &longs;uperiori- bus, &longs;ubijciatur&qacute;; canali poculum P, & regulæ KO con- iunctus &longs;it lebetulus R, exi&longs;tens in va&longs;e ST, tubus autem YV &longs;imul perforetur cum va&longs;is ST P. His ita con&longs;titu- tis. & vacuis exi&longs;tentibus va&longs;is P ST, lebetulus R erit ad fundum ST va&longs;is, & canalem CD aperiet. fluente au- tem ip&longs;o in vtraque va&longs;a ST P a&longs;cendens lebetulus rur- &longs;us canalem claudet, quou&longs;que rur&longs;us auferamus ex cra- tere. atque hoc erit quotie&longs;cumcque vinum ab&longs;tuleri- mus.</p> <p type="head">LXIX.</p> <p type="main">The&longs;auri con&longs;tructio rotam habentis æ- neam, ver&longs;atil&etilde;, quæ xxx appellatur. hanc enim ad &longs;acra accedentes conuertere &longs;oliti &longs;unt. Itaque contingit dum rota conuertitur melancoryphi vocem reddi, atque ip&longs;am aui- culam in&longs;i&longs;tentem conuerti. conuer&longs;a autem ea melancoryphum non amplius vocem emit- tete, neque conuerte.</p> <pb/>143 <p type="main">Sit the&longs;au- rus <figure/> ABCD, & axis in ip&longs;o di&longs;po&longs;itus EF facile ver&longs;ati- lis. ei vero cõ- iungatur rota HK, quam cõ- uertere opor- tet. Sint præ- terea duæ ro- tæ LM eidem axi intus con- iunctæ, qua- rum L quid&etilde; exelictram ha- beat, M vero radiata &longs;it. cir- ca exelictram funis inuolua- tur. à cuius ex- tremo &longs;u&longs;pen- datur clibanus N, tubum habens XO, & in &longs;ummitare sy- ringulam, quæ melancoryphi vocem reddat. &longs;ubijcia- tur autem clibano aquæ vas PR. & à vertice the&longs;auri de- mittatur axiculus ST, qui facile conuerti po&longs;sit. habeat- &qacute;ue ad S melancoryphum, ad T vero tympanum radia- tur, cuius radij radijs tympani M implicentur. contin- get igitur conuer&longs;a rota HK, funem circa exelictram in- uolui, & clibanum &longs;u&longs;tinere. at rota dimi&longs;&longs;a clibanum ob grauitatem de&longs;cendens in aqua aere expul&longs;o &longs;onum edere. &longs;imul vero & melancoryphum conuerti ob con- uer&longs;ionem tympanorum.</p> <pb/>144 <p type="head">LXX.</p> <p type="main">Aliqui in va&longs;a iniecti &longs;iphones fluunt, quo ad vel va&longs;a exinanita fuerint, vel aquæ &longs;uper- ficies extrin&longs;eco &longs;iphonis o&longs;culo re&longs;pondeat. & opus &longs;it fluente eo, cum volumus nonam plius fluere.</p> <p type="main">Sit aliquod vas <figure/> AB, in quo &longs;iphon CDE, habens in- trin&longs;ecum crus in- flexum, vt CFG. &longs;it etiam regula re- cta infixa HK, ad quam alia coniun- gatur LM. rur&longs;us ex LM alia regula moueatur in cla- uo, habens ad N extremitatem vas, quod po&longs;&longs;it sipho- nis reflexionem F G circumire. ha- beat autem regu- la LM pondus ap- pen&longs;um ad L, vt vas circumiens &longs;i- phonis reflexion&etilde; &longs;upra o&longs;culum &longs;it, & fluat &longs;iphon. At <pb/>145 cum volumus non amplius fluere, auferemus pondus, quod e&longs;t ad L, vt vas, quod ad N deferatur, & reflexio- nem FG circum eat: atque ita non amplius fluat diabe- tes. quando autem volumus fluere, rur&longs;us pondus appen- demus.</p> <p type="head">LXXI.</p> <p type="main">Si in ara aliqua accendatur ignis, anima- lia choreas ducere videbuntur, etenim ar&ecedil; per&longs;picu&ecedil; erunt, &longs;iue virtreæ &longs;iue corneæ.</p> <figure/> <pb/>146 <p type="main">Per epipyrum demittitur tubus ad ba&longs;im aræ, qui in- cnodace ver&longs;atur, & à &longs;uperiori parte in fi&longs;tula, qua epi- pyro coniuncta &longs;it. habeat autem tubus etiam alios tu- bulos inflexos, &longs;imul&qacute;; perforatos, & ip&longs;i coniunctos, qui inter&longs;e&longs;e &longs;ecundum diametrum di&longs;ponantur, atque inflexiones vici&longs;sim teneant. habeat pr&ecedil;terea tympanum &longs;ibi annexum, cui animalia choreas ducentia imponun- tur. itaque igne accen&longs;o calefactus aer per fi&longs;tulam in tu- bum procedit: ex tubo autem per inflexos tubulos ex- pul&longs;us, & aræ alueo inhærens conuertit tubum & anima- lia, quæ choreas ducunt.</p> <p type="head">LXXII.</p> <p type="main">Lucernæ con&longs;tructio vt ellychnio impo&longs;i- to, quando oleum deficiat, ex aure eius o- leum in ellychnium infundatur, quantum quis voluerit, nullo ip&longs;i appo&longs;ito va&longs;e, ex quo oleum influat.</p> <pb/>147 <p type="main">Con&longs;truatur lucerna ba&longs;im habens concauam, & trian- gularem in&longs;tar pyramidis. Sit&qacute;; ba&longs;is concaua ABCD, & in ea diaphragma EF. lucernæ autem caulis &longs;it GH & ip&longs;e concauus, &longs;upra quem &longs;it concauus calathus KL plu- rimum olei continens: & ex diaphragmate EF proce- det MN tubus, &longs;imul cum eo perforatus, tantum di&longs;tãs à calathi operculo KL, in quo & ellychnium imponitur, quantum ad aeris exitum &longs;ufficiat. alius autem tubulus XO demittatur <figure/> per operculum KL, di&longs;tans à fun- do calathi, quan- tum &longs;atis &longs;it ad aquæ fluxum, & ex operculo pau- lulum excedens. exce&longs;&longs;ui vero ap- tetur alius tubu- lus P, habens &longs;u- perius o&longs;culũ ob- &longs;tructum qui per fundum lychnij impul&longs;us coag- mentetur lychno ad tubum autem P agglutinetur a- lius tubulus exi- lis procedens ad extremitatem au- ris, & &longs;imul cum ea perforetur, ut influat in conca- uitat&etilde; ellychnij, <pb/>148 foramen habens <figure/> quemadmodũ & alij. & &longs;ub diaphra- gmate EF conglu- tinetur clauicula defer&etilde;s in locum CDEF, ita ut &longs;i aperiatur, aqua ex loco ABEF in ip- &longs;um CDEF tran- &longs;eat. Sit autem in operculo AB par- uum foramen, per quod locum AB EF implebimus a- qua, & qui in ip&longs;o e&longs;t aer per dictum foramen excedet. Itaque &longs;ublato el- lychnio, calathum oleo implebimus per tubum XO, ae- re per MN tubu- lum excedente, & adhuc per clauem apertam, quæ e&longs;t in fundo CD, quan- do & quæ e&longs;t in CDEF aqua effluet. Impo&longs;ito igitur el- lychnio per &longs;meri&longs;ma P, quando opus &longs;it oleum infunde- re, aperiemus clauem quæ in fundo CD, & aqua ex loco ABEF in locum CDEF &longs;ecedente, aer, qui e&longs;t ip&longs;o per tubum MN ad calathum perueniens elidet oleum. quod- quidem per tubulum XO & per alium ip&longs;i cohærentem ad ellychnium procedet. Quando autem non amplius fluere volumus clauicula claudetur, & ce&longs;&longs;abit, & rur&longs;us <pb/>149 quando opus &longs;it, idem faciemus.</p> <p type="main">Po&longs;&longs;umus etiam in eadem de&longs;criptione alia ratione ex- peditius, &longs;i ba&longs;is fabricetur in qua erat aqua. alia quidem eadem &longs;int præter ba&longs;im, & aquam, quæ in ea contine- tur. tubus autem MN habeat o&longs;culum N &longs;imul perfora- tum cum caulis alueo, ita ut extra caulem appareat, & obturetur. Si quis igitur os admouens inflet o&longs;culum ex- terius, procedet flatus in calathum, oleum&qacute;; per tubum XO exprimet, & erit idem, quod prius. quotie&longs;cumque enim inflauerimus oleum in ellychnium infundetur. Sed oportebit auris extremitatem inflecti ad rectos angulos cum ellychnij foramine, ut ne oleum extra eiaculetur.</p> <pb/>150 <p type="head">LXXIII.</p> <p type="main">Miliarij con&longs;tructio, vt impo&longs;ito anima- li, efformato&qacute;ue in modum &longs;ufflantis, & ip- &longs;um animal &longs;ufflet in carbones: & ita milia- rium ardeat. preterea vt canali iuxta collum miliarij appo&longs;ito, & aperto non fluat, ni&longs;i prius frigidam infundamus in aliquem cra- terem. frigida autem cum calida non com- mi&longs;ceatur, ni&longs;i de&longs;cendat ad fundum, & vt ex canali frigidi&longs;sima effluat.</p> <p type="main">Sit miliarij figura quamqui&longs;que elegerit. & in loco aquam excipiente aliquis locus paruus &longs;egregetur duo- bus diaphragmatibus rectis, ita vt vndique præclu&longs;us &longs;it. ex quo iuxta fundum tubus &longs;imul perforetur; cuius al- tera pars obturetur, ne aqua in ip&longs;um ingrediatur ex miliario. reliqui tubi pertinent ad locum, in quo e&longs;t aqua, vt combu&longs;ti carbones per vnum tubum, qui ad paruum locum pertinet vaporem gignant. hic autem per quendam tubum &longs;imul perforatum cum miliarij o- perculo fertur per os animalis in carbones: etenim ani- mal ita inclinatum e&longs;t, vt deor&longs;um &longs;ufflet. vapor autem ex igne gignitur. Quod &longs;i paululum aquæ in paruum locum infundamus, plurimum gignemus va- porem, ita vt animal præter modum &longs;ufflans plus etiam calefaciat miliarium; quemadmodum videmus in lebe- tibus, qui feruent, vaporem ex aqua &longs;ur&longs;um ferri. erit <pb/>151 <figure/> <pb/>152 autem animal exemptile per quoddam &longs;meri&longs;matium ad infundendem pu&longs;illam aquam. &longs;imul vero & &longs;i ani- mal non amplius &longs;ufflare volumus in carbones, ip&longs;um per &longs;meri&longs;ma auertemus in exteriorem partem. &longs;it etiã paruus crater operculo impo&longs;itus, ex quo tubus feratur iuxta fundum permeet. &longs;ed vt miliarium aqua infu&longs;a impleri po&longs;sit, & &longs;imul ne &longs;uperebulliens aqua extra ef- fundatur, alius tubus perforetur cum miliarij operculo, & in craterem reflectatur per interiorem eius &longs;uperfici- em ne a&longs;peritatem tactui præbeat. miliarij autem con- &longs;tructionem &longs;ub a&longs;pectum ponemus.</p> <p type="main">Exponatur cylindrus concauus, cuius &longs;edes, quidem inferior &longs;it AB, &longs;uperior vero CD: & alius cylindrus concauus circa eundem axem con&longs;truatur, cuius &longs;edes inferior EF, &longs;uperior GH. ori autem cylindrorũ exterio- ri impo&longs;ita &longs;int diaphragmata qu&ecedil; po&longs;sint cylindrorũ cõ- cauitat&etilde; claudere ex illorũ ora ob&longs;struere. Habeat aut&etilde; E FGH cylindrus tubos Ok LX MN, quorum LX quid&etilde; &longs;i- mul perforetur ex vna parte, videlicet ad X: reliqui vero ex vtraq; partæ &longs;int&qacute;; hæc principia ex vtraq; parte in lo- cum inter duos cylindros interiectum: & in eo con&longs;ti- tuantur duo diaphragmata EGFH, locum GEFH in- tercipientia, in quem penetret dictus tubus ex vna par- te perforatus. imponatur autem operculo, hoc e&longs;t ip&longs;i GH tubulus habens paruum animal &longs;imul perforatum. perforetur&qacute;ue per totum animal, & inflectatur ut ver- gat in carbonum locum. Quòd &longs;i aliquando velimus nõ &longs;ufflare animal, &longs;it tubus in quo in&longs;idet, alteri coaptatus, vt cum ip&longs;um conuerterimus in exteriorem partem non amplius &longs;ufflet in locum carbonum, &longs;ed extra. ad inijcien- dum vero aquam in locum GEFH vitilis erit nobis tu- bulus ip&longs;e coaptatus. nam &longs;ublato animali à tubo, in quo <pb/>153 in&longs;idet, per ip&longs;um aquam infundemus. plurimus enim vapor in animal irrumpet. operculo autem imponitur crater RS &longs;imul cum ip&longs;o perforatus, habens&qacute;; ad extre- mitatem tubum u&longs;q; ad fundum miliarij pertinentem, à quo tantum di&longs;tet, quantum ad aqu&ecedil; fluxum &longs;atis &longs;it. Quantum igitur volumus calidam emitti, inijciemus per RS frigidam, quæ procedet per tubum permeantem in locum calidæ: & &longs;uper a&longs;cendens calida, per canalem, qui e&longs;t circa collum effluet. ingre&longs;&longs;a enim per tubũ aqua non dum cõmixta e&longs;t cum &longs;ubiecta calida. atque hoc &longs;emper facientes calidam pro frigida iniecta habebimus. &longs;ed ut cogno&longs;camus quando miliarium a&longs;cendit, con&longs;truitur hiatulus foratus per totum, & forato operculo in&longs;ideat collo habens paruum tubum, hic autem a&longs;piciet in RS craterem, ut a&longs;cendente calida, delatio in craterem fiat. con&longs;tructio igitur huiu&longs;modi e&longs;t. Quod &longs;i velimus locũ FEGH non occupare totum, &longs;ed partem aliquam, con- &longs;truentur diaphragmata v&longs;que ad dimidium. & ip&longs;is im- ponitur aliud diaphragma, & accipit tubum; pertinen- tem u&longs;que ad animal. & carbonibus ardentibus erit dela- tio vaporis ex paruo loco. &longs;imiliter & in ip&longs;um aqua in- ijcietur.</p> <pb/>154 <figure/> <pb/>155 <p type="head">LXXIIII.</p> <p type="main">Vtuntur etiam alia con&longs;tructione huiu&longs;- modi ad buccinandum, & merulæ vocem reddendam.</p> <p type="main">Rur&longs;us enim idem miliarium con&longs;truitur habens om- nes tubos, qui in &longs;ede &longs;unt, perforatos ex vtraque par- te: & circa &longs;edem &longs;it tubus VT fœmina, habens alium &longs;ibi aptatum KL pertinentem ad locum calidæ, & mo- tum circa clauum KL. hic autem perforetur tribus fora- minibus MNX. &longs;imiliter & tubus VT perforetur toti- dem foraminibus, ip&longs;is MNX re&longs;pondentibus. ad X ve- ro perforatur ba&longs;is quædam in &longs;eip&longs;a continens tubum coarctatum foramini X, in quo ponitur animal quem- admodum & ante dictum e&longs;t: & ex MN tubi &longs;unt pene- trantes MO NP, qui &longs;upra habent extremitates infle- xas. his autem &longs;imul perforetur & coarctetur miliarij &longs;e- des &longs;uperior, & perforamina penetrent alij tubi ad ip- &longs;os PO aptati, in quibus hæc in&longs;ideant. in vno quidem pa&longs;&longs;erculus habens interiora vacua, vt aquam &longs;u&longs;cipere po&longs;sit, ip&longs;e igitur tubus, in quo in&longs;idet, inflectitur ha- bens phthongarium ex ijs, qu&ecedil; fiunt ad tran&longs;mittendas voces. inflexio autem v&longs;que ad aquam penetret in pa&longs;sir- culo. Quando igitur vox phthongarij procedit in a- quam, vodem merulæ reddit. Rur&longs;us alter tubus habet & ip&longs;e alium tubum &longs;ibi coaptatum, in quo in&longs;idet ani- mal in effigiem Tritonis efformatum, & in ore buccinã tenens. Rur&longs;us autem hic ip&longs;e tubus, in quo in&longs;idet, ha- bet lingulam & codona, vt fieri con&longs;ueuit. procedens igitur vapor & lingulæ & codoni coniunctus buccinæ &longs;o- num perficit. itaque experientia con&longs;iderabimus, quan- <pb/>156 <figure/> <pb/>157 do foramen re&longs;pondeat MO tubo, & quando tubo NP, & quando ip&longs;i X impo&longs;ito animali. atque h&ecedil;c cogno&longs;cen- tes &longs;igna quædam in ip&longs;is notabimus ad clauum KL, vt quãdo velimus ip&longs;um buccina canere. quando rur&longs;us ve- limus ip&longs;um &longs;ufflare, &longs;ufflet. & quãdo velimus, merula vo- cem reddat. Quod autem attinet ad craterem, & ad a- quam calidæ a&longs;cen&longs;um, quemadmodum & ante dictum e&longs;t, ita fiat.</p> <p type="head">LXXV.</p> <p type="main">Hydraulici in&longs;trumenti con&longs;tructio.</p> <p type="main">Sit quædã arula ænea ABCD, in qua &longs;it aqua, & in aqua concauum hemi&longs;phærium inuer&longs;um, quod furnus appel- latur EFGH, habens in humido defluxum, ad partes, quæ in fundo &longs;unt. à vertice autem ip&longs;ius duo producan- tur tubi &longs;imul cum eo perforati, qui &longs;nnt circa arulam, quorum vnus GKLM in exteriorem arul&ecedil; partem incur- uetur, &longs;imul perforatas cum modiolo NXOP habente os infra, & interiorem &longs;uperficiem rectam ad embolum. huic autem embolus RS aptetur ita, ut aer ingredi non po&longs;sit. atque embolo iungatur regula TY ualde firma, ad quã aptetur alia regula Y xxx, mota circa clauũ in Y, & circumacta ad rectã regulam xxx Q firmiter &longs;tabilitam. At modiolo NXOP imponatur ad fundum alter modiolus paruus xxx &longs;imul cum ip&longs;o perforatus, & coopertus ex par- te &longs;uperiori, habens&qacute;; foramen, per quod aer in modio- lum ingrediatur. &longs;ub foramine autem &longs;it laminula ip- &longs;um obturans, detenta&qacute;; à quibu&longs;dam clauis capita ha- bentibus, ne excedat, quam vocant plati&longs;mation. præ- terea ab hemi&longs;phærio EFGH alter producatur tubus FV &longs;imul perforatus cum alio tubo tran&longs;uer&longs;o VZ, in quo im- <pb/>158 <figure/> ponatur tibiæ cum ip&longs;o perforatæ xxx, habeates&qacute;; ex par- tibus inferioribus tamquam glo&longs;&longs;ocoma &longs;imul perforata cum ip&longs;is, quorum ora xxx aperta &longs;int. & per ora impellan- tur opercula, quæ foramina habeant, ita ut operculis in- ductis eorum foramina re&longs;pondeant foraminibus tibia- rum; eductis autem ij&longs;dem foramina permutentur, & ti- bias obturent. Si igitur regula tran&longs;uer&longs;a ex parte xxx im- pellatur in partem inferiorem, embolus RS a&longs;cendens expellet aerem in modiolo NXOP contentum, qui qui- dem aer claudet foramen, quod e&longs;t in paruo modiolo per iam dictum platy&longs;mation. procedet autem per tu- bum MLKG in furnum, & ex furno in tran&longs;uer&longs;um tu- <pb/>159 bum VZ per tubum PV. deinde ex tran&longs;uer&longs;o tubo in ti- bias, quando earum foramina foraminibus operculorum re&longs;pondeant; hoc e&longs;t quando opercula inducta &longs;int, vel omnia, vel aliqua eorum. Vt igitur quando volumus ti- bias aliquas &longs;onare, earum foramina aperiantur, & quan- do volumus ce&longs;&longs;are, claudantur, ita faciemus. Intelliga- tur vnum aliquod ex glo&longs;&longs;ocomis &longs;eor&longs;um po&longs;itum xxx xxx, cuius os &longs;it xxx, tibia vero &longs;imul cum eo perforata xxx, & o- perculum ip&longs;i congruens xxx xxxx, quod foramen habet xxx, à ti- bia xxx permutatum. Sit præterea cubitulus trimembris xxx xxx xxx xxx, cuius membrum xxx xxx xxx coniunctum &longs;it operculo xxx xxx xxx, & ad xxx xxx circa clauum moueatur. Si igitur manu de- ducemus extremum cubituli xxx, ad xxx o&longs;culum glo&longs;&longs;oco- mi tran&longs;feremus operculum in partem interiorem, & cum in partem interiorem inciderit, tunc foram&etilde; quod e&longs;t in ip&longs;o tibijs re&longs;pondens efficitur. Vt autem quando manum auferamus operculum &longs;ua &longs;ponte extrahatur, & tibiam permutet, hæc fient. Subijciatur &longs;ub glo&longs;&longs;ocomis regula æqualis tubo VZ & ip&longs;i parallela xxx xxx, in qua infi- gantur &longs;patulæ corneæ robu&longs;tæ, & inflexæ quarum una e&longs;t O, po&longs;ita ad glo&longs;&longs;ocomum xxx xxx. ab extremo autem ip- &longs;ius neruus alligatus referatur circa extremum xxx, ita vt operculo intus impul&longs;o neruus extendatur. Itaque &longs;i de- ducentes extremum cubituli xxx operculum in partem in- teriorem impellamus, neruus attrahet &longs;patulam, ut in- flexionem ip&longs;ius vi erigat. quando aut&etilde; dimittamus, rur- &longs;us &longs;patula in pri&longs;tinum locum re&longs;tituta, inflexa&qacute;ue oris operculum extrahet, adeo vt foramen permutetur. His igitur in unoquoque glo&longs;&longs;ocomo con&longs;titutis, quando vo- lumus aliquas tibiarum &longs;onare, digitis deducemus cubi- tulos, qui &longs;unt circa ip&longs;as: & quando volumus non am- plius &longs;onare digitos eleuabimus, & tunc ce&longs;&longs;abunt attra- ctis operculis. Aqua vero quæ e&longs;t in arula ideo inijcitur, <pb/>160 vt aer &longs;uperabundans in furno, qui &longs;cilicet modiolo impul&longs;us aquam eleuat, contineatur, tibij&longs;&qacute;ue &longs;onanti- bus &longs;uppeditetur. At embolus RS &longs;ur&longs;um impul&longs;us, vt dictum e&longs;t, aerem, qui in modiolo continetur in furnũ exprimit; deductus vero aperit platy&longs;mation exi&longs;tens in paruo modiolo, per quod modiolus aere extrin&longs;ecus impletur, vt rur&longs;um embolus in partem &longs;uperiorem im- pul&longs;us ip&longs;um in furnum exprimat. Melius autem e&longs;t & regulam TY circa clauum moueri ad Y circa fibulam vnam exi&longs;tentem in fundo emboli, per quam oporte- bis clauum impelli, vt embolus non conuertatur, &longs;ed re- ctus impellatur &longs;ur&longs;um, & deducatur.</p> <pb/>161 <p type="head">LXXVI.</p> <p type="main">Organi con&longs;tructio vt vento perflante &longs;o- nus tibiæ reddatur.</p> <p type="main">Sint tibiæ A tubus autem tran&longs;uer&longs;us cum ip&longs;is perfo- foratus BC, & rectus DE, ex quo alius tran&longs;uer&longs;us EF pertinens in mediolum GH, habentem &longs;uperficiem in- teriorem ad embolum rectam, huic autem aptetur em- bolus KL, qui facile in ip&longs;um ingredi po&longs;sit, & ipsi con- iuncta &longs;it regula MN appo&longs;ita alteri regulæ NX, quæ <figure/> <pb/>162 circa axem PR circumagatur. & ad N quidem &longs;it par- uus clauus facile &longs;olubilis; ad X vero platy&longs;mation appo- natur coniunctum cum XO, & ip&longs;i XO adhereat axis S circa cnodaces ferreos mobilis in pegmate, quod dedu- ci po&longs;sit: axi vero S coniuncta &longs;int duo tympanula YV, quarum Y quidem paruas scytalas habeat, platy&longs;matio XO adiacentes, V vero platas habeat, quemadmodum ea, quæ anemaria vocantur. Quando igitur à vento per- cu&longs;&longs;æ fe&longs;tinant omnes, & tympanulum V conuertunt, conuertitur etiam axis, quare & Y tympanulum, & quæ in ip&longs;o &longs;unt &longs;cytalæ ex interuallo percutientes XO platy&longs;- mation, attollunt KL, & ab&longs;cedente &longs;cytala, embolus deor&longs;um feretur, exprimet&qacute;ue aerem in modiolo con- tentum in fi&longs;tulas, & tibias, & &longs;onum edet. licebit au- pegma axem habens &longs;emper ad &longs;pirantem ventum con- uertere, vt violentior, & magis continuata cõuer&longs;io fiat.</p> <p type="main">FINIS.</p> <p type="main">VRBINI MDLXXV.</p>